1[a_gumnasiou]neoellinika_keimena-voithima-ekd.v0l0nak1s-220-265

Η α
αποδημία
πο δημ ία
Ο καημός τ της
ης ξεν
ξενιτιάς
ιτιά ς
Ο ελληνισμός
ελλη νισμός έξ
έξωω απ
απόό τα σύνορα
Τα μικρασιατικά
μικ ρασιατ ικ ά
Οι πρόσφυγες
Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ
Πουλάκι
Ιωάννης Βηλαράς
Α. Ο δημιουργός
Ï ÉùÜííçò ÂçëáñÜò ãåííÞèçêå ôï 1771 óôá Êýèçñá áðü Çðåéñþôåò
ãïíåßò êáé ðÝèáíå ôï 1823 óôï ÔóåðÝëïâï ôçò Çðåßñïõ. Óôá ÃéÜí-
íåíá, ðïõ Þôáí öçìéóìÝíï ðíåõìáôéêü êÝíôñï ôçò åðï÷Þò åêåßíçò,
äéäÜ÷èçêå ôá ðñþôá ãñÜììáôá êáé ìüíïò ôïõ, ÷Üñç óôç öéëïìÜ-
èåéÜ ôïõ êáé óôç âïÞèåéá ôïõ ãéáôñïý ðáôÝñá ôïõ, Ýìáèå ëáôéíé-
êÜ, éôáëéêÜ êáé ãáëëéêÜ. ¾óôåñá ðÞãå óôçí Éôáëßá êáé óðïýäáóå
óôï ÐáíåðéóôÞìéï ôçò ÐÜäïâá ÉáôñéêÞ, Öéëïóïößá, Öéëïëïãßá êáé
ÂïôáíéêÞ. Ùò öïéôçôÞò äÝ÷ôçêå ôéò öéëåëåýèåñåò éäÝåò ôçò Ãáë-
ëéêÞò ÅðáíÜóôáóçò. Óôç Âåíåôßá, üðïõ ðÞãå ôï 1797, ãíùñßóôçêå
ìå ¸ëëçíåò Öéëéêïýò êé Ýëáâå ìÝñïò óå ðïëëÝò óõãêåíôñþóåéò
ôïõò. ÓõíåëÞöèç, üìùò, ãéáôß èåùñÞèçêå êáôÜóêïðïò ôùí ÃÜëëùí.
Eõôõ÷þò ðïõ óôï ìåôáîý ìðÞêáí ôá óôñáôåýìáôá ôïõ Ì. Íáðï-
ëÝïíôá óôç Âåíåôßá êé Ýôóé óþèçêå áðü âÝâáéï èÜíáôï. Óôá 1800,
ãõñßæïíôáò óôá ÃéÜííåíá, äéïñßóôçêå åðßóçìïò ãéáôñüò ôïõ ÂåëÞ
ðáóÜ, ãéïõ ôïõ ÁëÞ ðáóÜ. Áðü ôç èÝóç áõôÞ ðñüóöåñå áíåêôßìç-
ôåò õðçñåóßåò óôïõò õðüäïõëïõò ¸ëëçíåò ìå ôçí áêôéíïâïëßá ôçò
ðñïóùðéêüôçôÜò ôïõ êáé ôï êýñïò ôïõ, áëëÜ êáé ùò ãéáôñüò. Ëßãï
ðñéí áðü ôçí ðôþóç ôïõ ÁëÞ ðáóÜ, êáôüñèùóå íá óùèåß áðü ôá
óïõëôáíéêÜ óôñáôåýìáôá êáé íá êáôáöýãåé óôï ÷ùñéü ÔóåðÝëïâï
ôïõ Æáãïñßïõ, üðïõ åñãÜóôçêå åíôáôéêÜ ãéá ôçí ðñïåôïéìáóßá ôçò
ÅëëçíéêÞò ÅðáíÜóôáóçò ìÝ÷ñé ôï èÜíáôü ôïõ. Óå üëç ôïõ ôç æùÞ
áó÷ïëÞèçêå ðáñÜëëçëá ìå ôçí éáôñéêÞ êáé ìå ôá ãñÜììáôá. ¸ãñáøå
ðïéÞìáôá, ìýèïõò óå óôß÷ïõò, óáôéñéêÜ ðïéÞìáôá, ðåæÜ, áéíßãìáôá
êáé ìåôÜöñáóå ôïí Êñßôùíá ôïõ ÐëÜôùíá êáé ôçí áñ÷áßá êùìùäßá
Âáôñá÷ïìõéïìá÷ßá óôçí êáèïìéëïõìÝíç. ¹ôáí ïðáäüò ôçò äçìïôé-
êÞò êáé áó÷ïëÞèçêå ìå éäéáßôåñç åðéìÝëåéá ìå ôï ãëùóóéêü æÞôçìá.
Ðñüôåéíå Ýíá áðëïýóôáôï óýóôçìá ïñèïãñáößáò êé Ýãñáøå ìÜëé-
óôá ìå ôçí áðëÞ áõôÞ ïñèïãñáößá (÷ùñßò ôüíïõò Þ ðíåýìáôá) ôï
Ýñãï ôïõ Ç ñïìåçêç ãëïóá óôçí ôçðïãñáöçá ôïõ Êïñöïõ (1814).
Ç ðïßçóÞ ôïõ åßíáé ðñùôïðïñéáêÞ, áíÜëáöñç êáé äéáêñßíåôáé áðü
222 ðáé÷íéäéÜñéêç äéÜèåóç.
Β. Εισαγωγικό σημείωμα για το έργο Ιωάννης
Βηλαράς
Ôï Ýñãï ôïõ ÂçëáñÜ (üðùò êáé ôïõ ×ñéóôüðïõëïõ) áíÞêåé óôçí
ôñßôç ðåñßïäï ôïõ Íåïåëëçíéêïý Äéáöùôéóìïý (1669-1821) êáé óõ-
ãêåêñéìÝíá óôç öáíáñéþôéêç ðïßçóç. Óôá ëõñéêÜ ôïõ ðïéÞìáôá,
åðçñåáóìÝíïò áðü ôç öáíáñéþôéêç ðáñÜäïóç, áíôëåß õëéêü áðü ôçí
áñêáäéêÞ ðïßçóç ôïõ êáéñïý ôïõ êáé ôç äçìïôéêÞ ìáò ðáñÜäïóç. Ç
åñùôéêÞ ôïõ ðïßçóç, ãåìÜôç áðü óõíáéóèçìáôéêÞ öüñôéóç êáé ÷ùñßò
ðáé÷íéäéÜñéêç Þ áíÜëáöñç äéÜèåóç, åêöñÜæåé ðçãáßï áßóèçìá ìå
óôïé÷åßá ñïìáíôéêÜ. ¸÷åé ÷áñáêôçñéóôåß ðñüäñïìïò ôïõ Óïëùìïý.
Áò äïýìå üìùò ôé óõìâáßíåé óôïí åëëáäéêü ÷þñï åêåßíç ôçí åðï÷Þ
êáé óõãêåêñéìÝíá óôïí ôïìÝá ôùí ãñáììÜôùí.
Óôïí ôïõñêïêñáôïýìåíï åëëçíéóìü, êÝíôñï ôçò ðíåõìáôéêÞò êß-
íçóçò áíáäåéêíýåôáé ôï Ðáôñéáñ÷åßï êáé ïé ëüãéïé Öáíáñéþôåò
(ÖáíÜñé åßíáé ç óõíïéêßá ôçò Êùíóôáíôéíïýðïëçò, óôçí ïðïßá âñß-
óêåôáé ôï Ðáôñéáñ÷åßï). Ïé Öáíáñéþôåò óðïõäÜæïõí óôç Äýóç,
êáôáëáìâÜíïõí ðïëéôéêÜ áîéþìáôá óôéò ðáñáäïõíÜâéåò çãåìï-
íßåò êáé ìå ôçí ðïéêßëç ôïõò äñÜóç óõìâÜëëïõí óôçí ðíåõìá-
ôéêÞ áöýðíéóç ôïõ õðüäïõëïõ åëëçíéóìïý. Ùóôüóï, ç ãëþóóá
ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýí óôçí ðåæïãñáößá åßíáé áñ÷áÀæïõóá. Åßíáé ç
åðï÷Þ ðïõ ôï äçìïôéêü ôñáãïýäé, éäéáßôåñá ôï êëÝöôéêï, öôÜíåé
óôç ìåãáëýôåñç áêìÞ ôïõ. ¢ëëïé åêðñüóùðïé åßíáé ï ÊïóìÜò ï
Áéôùëüò, ï Íéêçöüñïò Èåïôüêçò, ï ÅõãÝíéïò Âïýëãáñçò, ï ÑÞãáò
êáé ï ×ñéóôüðïõëïò.
Γ. Δομή του έργου

Ôï ðïßçìá ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß óå ôÝóóåñéò èåìáôéêÝò åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá: 1ç êáé 2ç óôñïöÞ: Ç ðñþôç ìÝñá ôïõ ðïõëéïý óôçí
îåíéôéÜ.
2ç åíüôçôá: 3ç êáé 4ç óôñïöÞ: Ç äåýôåñç ìÝñá ôïõ ðïõëéïý óôçí
îåíéôéÜ.
3ç åíüôçôá: 5ç Ýùò ðñïôåëåõôáßá óôñïöÞ: Ïýôå ôçí ôñßôç ìÝñá ôï
ðïõëÜêé äåí êáôáöÝñíåé íá âñåé áõôü ðïõ æçôÜåé.
4ç åíüôçôá: Ôåëåõôáßá óôñïöÞ: Ôá ðáèÞìáôá ôïõ ðïõëéïý óõíå÷ß-
æïíôáé ãéá ðïëëÝò íý÷ôåò.
Δ. Ανάλυση περιεχομένου
i) Ðåñéå÷üìåíï êáé íïçìáôéêÜ êÝíôñá
Êåíôñéêü èÝìá ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé ï êáçìüò ôçò áðïäçìßáò, ôá óõ-
íáéóèÞìáôá ðïõ íéþèïõí üóïé îåíéôåýïíôáé êáé ï áãþíáò åðéâßùóçò
ðïõ äßíïõí ïé åêðáôñéóìÝíïé óôéò ÷þñåò õðïäï÷Þò ôïõò.
223
Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ ii) ÍïçìáôéêÞ áðüäïóç
1ç åíüôçôá: Ôï ðïõëÜêé áíáãêÜóôçêå íá îåíéôåõôåß êáé óõíáíôÜ
äõóêïëßåò óôçí îåíéôéÜ. Ôçí ðñþôç íý÷ôá ôïõ îåíéôåìïý äåí ìðïñåß
íá âñåé Ýíá êëáäÜêé íá óôáèåß êáé íá ðåñÜóåé ôç íý÷ôá.
2ç åíüôçôá: Âñßóêåôáé óå îÝíï äÜóïò êáé øÜ÷íåé êé áõôü Ýíá ôáßñé
ãéá íá ÷ôßóïõí ìáæß ôç öùëéÜ ôïõò êáé íá ìç íéþèåé ìïíáîéÜ.
3ç åíüôçôá: Äåí êáôáöÝñíåé íá âñåé ïýôå êëáäß, ïýôå ôáßñé êáé ðåñ-
íÜ Üó÷çìåò íý÷ôåò èñçíþíôáò. Áðü ðáíôïý ôï äéþ÷íïõí, ãéáôß äåí
ôï ãíùñßæïõí. ÁéóèÜíåôáé ÷áìÝíï, åöüóïí åßíáé ôüóï ìáêñéÜ áðü
ôï ãíþñéìï ôüðï üóï êáé áðü ôïõò ïéêåßïõò ôïõ. Ôï ìåãáëýôåñï
ðñüâëçìá ðïõ áíôéìåôùðßæåé ôï ðïõëÜêé óôïí îÝíï ôüðï åßíáé üôé
äåí ìðïñåß íá âñåé Ýíá êëáäÜêé íá óôáèåß, íá ÷ôßóåé åêåß ôç öùëéÜ
ôïõ êáé íá ðåñÜóåé ôéò íý÷ôåò ôïõ. Áðïóõìâïëßæïíôáò ôá óôïé÷åßá
áõôÜ, êáôáëáâáßíïõìå üôé Ýíáò îåíéôåìÝíïò äåí Ý÷åé ôüðï (êëáäÜêé)
- ðáôñßäá íá ÷ôßóåé ôç æùÞ ôïõ (öùëéÜ) áðü ôçí áñ÷Þ. Ï êáçìüò ôïõ
ðïõëéïý ãéá ôç äõóêïëßá ôïõ áõôÞ åêöñÜæåôáé óôéò ðåñéóóüôåñåò
óôñïöÝò ôïõ ðïéÞìáôïò êáé óõãêåêñéìÝíá óôçí 1ç, óôç 2ç, óôçí
4ç, óôçí 5ç êáé óôçí 8ç óôñïöÞ. Ôï ñÞìá «îåíõ÷ôÞóù» åìöáíßæåôáé
åðáíáëáìâáíüìåíï ìÝóá óôï ðïßçìá. Áõôü óõìâáßíåé ü÷é ôõ÷áßá,
êáèþò èÝëåé íá áðïäþóåé ôçí áãùíßá ôïõ îåíéôåìÝíïõ ðïõëéïý íá
âñåé Ýíá ìÝñïò ãéá íá ðåñÜóåé ôç íý÷ôá.
4ç åíüôçôá: Óôçí ôåëåõôáßá åíüôçôá ôá ðñïâëÞìáôá ôïõ îåíéôåìÝíïõ
ðïõëéïý óõíå÷ßæïíôáé ãéá ðïëëÝò íý÷ôåò, èÝëïíôáò íá ìáò äåßîåé üôé
ôåëéêÜ ç áñíçôéêÞ êáôÜóôáóç óõíå÷ßæåôáé êáé ãåíéêåýåôáé óå üëç
ôïõ ôç æùÞ, åöüóïí Ýíáò îåíéôåìÝíïò äåí ðáýåé, üóá ÷ñüíéá êé áí
ðåñÜóïõí, íá áéóèÜíåôáé îÝíïò, ìáêñéÜ áðü ôçí ðáôñßäá ôïõ.
iii) ×áñáêôçñéóìüò ðñùôáãùíéóôþí/çñþùí

Ôï ðïßçìá ÷ñçóéìïðïéåß ôï ôÝ÷íáóìá ôçò ðñïóùðïðïßçóçò åíüò
ðïõëéïý, ðïõ åìöáíßæåôáé íá óêÝðôåôáé, íá ìéëÜ êáé íá áéóèÜíåôáé
óáí Üíèñùðïò. Æåé óõíèÞêåò îåíéôåìïý êáé áãùíéÜ ãéá ôï áí èá
ìðïñÝóåé íá êáôáöÝñåé íá öôéÜîåé ôç æùÞ ôïõ óå Ýíá íÝï áëëÜ îÝíï
ôüðï. ÁéóèÜíåôáé ìïíáîéÜ, êáèþò Ý÷åé áðï÷ùñéóôåß üëá ôá áãá-
ðçìÝíá ôïõ ðñüóùðá êáé äåí ìðïñåß íá ðñïóáñìïóôåß óôéò íÝåò
óõíèÞêåò. ÅðéðëÝïí áéóèÜíåôáé áíåðéèýìçôï, äçëþíïíôáò Ýôóé üôé
ï íÝïò êïéíùíéêüò ðåñßãõñïò ôï áíôéìåôùðßæåé ìå åðéöõëáêôéêüôçôá
êáé äéóôáãìü. Ôï ìüíï ðïõ åðéèõìåß åßíáé íá ìðïñÝóåé íá âñåé Ýíá
ìÝñïò ãéá íá óôÞóåé ôç öùëéÜ ôïõ êáé íá åðéâéþóåé.
Ε. Τεχνική – τεχνοτροπία
i) Ãëþóóá
ÄçìïôéêÞ ìå óôïé÷åßá ëáúêïý ãéáííéþôéêïõ éäéþìáôïò ôçò åðï÷Þò
224 (ðëéá, ãñùíßæïõí, áìðþ÷íïõí, ðáßñåé).
ii) ¾öïò Ιωάννης
Ôï ýöïò åßíáé ëõñéêü êáé ãëáöõñü, êõñßùò ãéáôß ïëüêëçñï ôï ðïßçìá Βηλαράς
óôçñßæåôáé óôï ó÷Þìá ôçò ðñïóùðïðïßçóçò ôïõ ðïõëéïý.
iii) Óôé÷ïõñãéêÞ áíÜëõóç ôïõ Ýñãïõ

Âë. ÅéóáãùãéêÜ ó÷üëéá.
Ôï ìÝôñï åßíáé éáìâéêü, ï óôß÷ïò ðåíôáóýëëáâïò êáé ç ïìïéïêáôá-
ëçîßá æåõãáñïðëå÷ôÞ.
iv) Ó÷Þìáôá ëüãïõ

Ðñïóùðïðïßçóç: Ôï ðïõëÜêé ðïõ åìöáíßæåôáé ùò ï ðñùôáãùíéóôÞò
Ðñïóùðïðïßçóç
ôïõ ðïéÞìáôïò óõìâïëßæåé ôïí îåíéôåìÝíï.
ÌåôáöïñÝò: «óêïôÜäé ðáßñåé», «ç íý÷ôá âéÜæåé», «íý÷ôá ìå äÝñåé», «óå
ÌåôáöïñÝò
Üãñ’ áãêÜèéá», «ðéêñÜ ìïõ ðÜèéá».
ÅðáíÜëçøç: «Ðïý íá êáèßóù íá îåíõ÷ôÞóù;, ðïý íá óôáèþ;, íá ìç
ÅðáíÜëçøç
÷áèþ; ÷ùñßò öùëéÜ».
Åéêüíåò: Ç åéêüíá ôïõ îåíéôåìÝíïõ ðïõëéïý ðïõ øÜ÷íåé êëáäß, ç
Åéêüíåò
ç÷çôéêÞ åéêüíá ôïõ óôåíáãìïý ôïõ, ç åéêüíá ôùí Üëëùí ðïõëéþí
ðïõ ôï äéþ÷íïõí, ç åéêüíá ôùí Üëëùí ðïõëéþí ðïõ åñùôïôñïðïýí,
ç ç÷çôéêÞ åéêüíá ôïõ èñÞíïõ.
ΣΤ. Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου

1. Áíôß íá åìöáíßóåé ï ðïéçôÞò Ýíáí îåíéôåìÝíï íá ìéëÜ ãéá ôéò
äõóêïëßåò ôçò îåíéôéÜò, ðáñïõóéÜæåé Ýíá ðïõëÜêé íá ôéò áöçãåß-
ôáé. Ðþò ëÝãåôáé áõôÞ ç ôå÷íéêÞ; Ôçí Ý÷åôå óõíáíôÞóåé óå Üëëá
êåßìåíá ôïõ Áíèïëïãßïõ óáò Þ Üëëïõ âéâëßïõ;
Ç ôå÷íéêÞ êáôÜ ôçí ïðïßá áðïäßäïíôáé áíèñþðéíåò éäéüôçôåò óå ìç
áíèñþðéíá ðëÜóìáôá -æþá, öõôÜ, áíôéêåßìåíá Þ áöçñçìÝíåò Ýííïé-
åò- ëÝãåôáé ðñïóùðïðïßçóç. Óôï ðïßçìá, ëïéðüí, Ýíá ðïõëß áðïêôÜ
áíèñþðéíåò éäéüôçôåò. Ìðïñåß íá ìéëÜåé, íá èñçíåß, íá øÜ÷íåé, íá
óôåíÜæåé êáé íá ðéêñáßíåôáé. Ç ôå÷íéêÞ áõôÞ áðáíôÜôáé óõíÞèùò óôá
äçìïôéêÜ ôñáãïýäéá. Óôï óõãêåêñéìÝíï âéâëßï ôç óõíáíôÜìå óôï
êëÝöôéêï ôñáãïýäé ìå ôßôëï ¸íáò áúôüò ðåñÞöáíïò.
2. Ðïéï åßíáé ôï óïâáñüôåñï ðñüâëçìá ðïõ áíôéìåôùðßæåé ôï îå-
íéôåìÝíï ðïõëß; Óå ðïéåò óôñïöÝò äéáôõðþíåôáé áõôü;
Ôï ìåãáëýôåñï ðñüâëçìá ðïõ áíôéìåôùðßæåé ôï ðïõëÜêé óôïí îÝíï
ôüðï åßíáé üôé äåí ìðïñåß íá âñåé Ýíá êëáäÜêé íá óôáèåß, íá ÷ôßóåé
åêåß ôç öùëéÜ ôïõ êáé íá ðåñÜóåé ôéò íý÷ôåò ôïõ. Áðïóõìâïëß-
æïíôáò ôá óôïé÷åßá áõôÜ, êáôáëáâáßíïõìå üôé Ýíáò îåíéôåìÝíïò
äåí Ý÷åé ôüðï (êëáäÜêé) - ðáôñßäá íá ÷ôßóåé ôç æùÞ ôïõ (öùëéÜ)
áðü ôçí áñ÷Þ. Ï êáçìüò ôïõ ðïõëéïý ãéá ôç äõóêïëßá ôïõ áõôÞ
åêöñÜæåôáé óôéò ðåñéóóüôåñåò óôñïöÝò ôïõ ðïéÞìáôïò, êáé óõ-
ãêåêñéìÝíá: óôçí 1ç, 2ç, 4ç, 5ç , 7ç êáé 8ç óôñïöÞ. Ç åðáíÜëçøç 225
Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ ôùí åñùôçìáôéêþí öñÜóåùí ôïõ ðïõëéïý («ðïý íá êáèßóù, ðïý
íá öùëéÜóù, ðïý íá óôáèþ;») åêöñÜæïõí ìå ãëáöõñü ôñüðï ôçí
áãùíßá ôïõ íá âñåé Ýíáí ôüðï íá æÞóåé, üðùò áêñéâþò êáé ïé îå-
íéôåìÝíïé.
3. ÅîçãÞóôå ôçí åðáíÜëçøç ôïõ ñÞìáôïò «îåíõ÷ôÞóù». Ðþò ëåé-

ôïõñãåß ìÝóá óôï ðïßçìá;
Ôï ñÞìá «îåíõ÷ôÞóù» åìöáíßæåôáé åðáíáëáìâáíüìåíï ìÝóá óôï
ðïßçìá. Ìå ôïí ôñüðï áõôü ï ðïéçôÞò èÝëåé íá áðïäþóåé ôçí áãù-
íßá ôïõ ðïõëéïý - îåíéôåìÝíïõ íá âñåé Ýíá ìÝñïò ãéá íá ðåñÜóåé
ôç íý÷ôá. ÁõôÞ ç áãùíßá åßíáé óôáèåñÞ êáé åðáíáëáìâáíüìåíç,
åöüóïí ï âßáéá åêðáôñéóìÝíïò Ý÷åé ÷Üóåé ôçí ðåñéïõóßá ôïõ êáé
ôï óðßôé ôïõ. ÁðïêëåéóôéêÞ ôïõ ìÝñéìíá åßíáé íá âñåé ôïí ôñüðï íá
îáíáöôéÜîåé ôç æùÞ ôïõ, îåêéíþíôáò áðü ôï íá åîáóöáëßóåé óôÝãç
ãéá ôïí ßäéï êáé ãéá ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôïõ. Ç ðñïóðÜèåéá áõôÞ åßíáé
óõíå÷üìåíç êáé ìå áìößâïëï áðïôÝëåóìá.
Ζ. Πρόσθετες ερωτήσεις για την καλύτερη κατανόηση του

κειμένου
1. Ôé óõìâïëßæïõí ïé ëÝîåéò: «öùëéÜóù», « îÝíï äÜóï», « Üãñé’ áãêÜèéá»;
2. Ãéáôß ôï ðïõëÜêé åßíáé «ðéêñáìÝíï»;
3. Ðþò ðéóôåýåôå üôé áéóèÜíåôáé Ýíáò îåíéôåìÝíïò óôç ÷þñá ìáò;
226
Ο δημοτικός κήπος του Ταξιμιού
Γιώργος Θεοτοκάς
Âë. óåë. 141 (ÁíÞìåñá ôçò 28çò Ïêôùâñßïõ 1940)
Β. Εισαγωγικό σημείωμα για το έργο

Ôï áðüóðáóìá ðïõ áêïëïõèåß åßíáé ç áñ÷Þ ôïõ ôñßôïõ êåöáëáßïõ
ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò ËåùíÞò (1940). Ôï êåßìåíï ìáò ìåôáöÝñåé ÷ñï-
íéêÜ óôéò áñ÷Ýò ôïõ 20ïý áéþíá, óôçí ðïëõåèíéêÞ Êùíóôáíôéíïý-
ðïëç. ÐáñÜëëçëá ìå ôïí áõôïâéïãñáöéêü ÷áñáêôÞñá ôïõ êåéìÝíïõ,
áíáðáñßóôáôáé ôï êëßìá êáé ç áôìüóöáéñá ôçò åðï÷Þò åêåßíçò,
ìÝóá áðü ôçí ðáñïõóßáóç ôùí åèßìùí, ôùí áíèñþðéíùí ó÷Ýóåùí
êáé ôùí áîéïèåÜôùí ôçò Ðüëçò.

Ôï áðüóðáóìá ÷ùñßæåôáé óå ôñåéò åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá: «Ï Äçìïôéêüò êÞðïò… åß÷å èÜññïò ìáæß ôçò»: Ï äçìï-
ôéêüò êÞðïò ôïõ Ôáîéìéïý êáé ïé åðéóêÝðôåò ôïõ.
2ç åíüôçôá: «ÁíÜìåóá óôïõò äýï ðåñéðÜôïõò… üëïé óå êáôçãïñïý-
óáí»: Ïé óõììïñßåò ôïõ êÞðïõ êáé ôá õðáßèñéá ðáé÷íßäéá ôïõò.
3ç åíüôçôá: «Óôçí êåíôñéêÞ ðëáôåßá… áð’ áõôÞí ôç óêçíÞ»: Ôï êáöå-
íåßï óôçí ðëáôåßá ôïõ êÞðïõ êáé ï õðáßèñéïò êéíçìáôïãñÜöïò.

Êýñéï èÝìá åßíáé ç íïóôáëãéêÞ áíÜìíçóç ôçò áôìüóöáéñáò ôçò Ðü-
ëçò ôçí åðï÷Þ åêåßíç, êáèþò êáé ï åëëçíéêüò ÷áñáêôÞñáò ôçò, üðùò
áõôüò äéáöáßíåôáé ìÝóá áðü ôá Ýèéìá, ôéò ó÷Ýóåéò ôùí áíèñþðùí
êáé ôïí ôñüðï øõ÷áãùãßáò ôïõò.
ii) ÍïçìáôéêÞ áðüäïóç

1ç åíüôçôá: Óôï áðüóðáóìá áõôü ï áöçãçôÞò êÜíåé ëüãï ãéá ôï 227
Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ äçìïôéêü êÞðï ôïõ Ôáîéìéïý, ï ïðïßïò áðïôåëïýóå ÷þñï óõíÜ-
èñïéóçò êáé áíáøõ÷Þò ìéêñþí êáé ìåãÜëùí ôçò ôüôå êïéíùíßáò ôçò
Êùíóôáíôéíïýðïëçò. Óôçí åßóïäï ôïõ êÞðïõ Ýðñåðå íá ðëçñþóåéò
åéóéôÞñéï. ÄéÝèåôå äåîáìåíÝò ìå ÷ñõóüøáñá, ìïíïðÜôéá ðïõ ïäç-
ãïýóáí óôçí ðëáôåßá ôïõ êÝíôñïõ ôïõ, ìåãÜëá äÝíôñá, êáöåíåßï
êáé ðÝôñéíç åîÝäñá ãéá ôçí ïñ÷Þóôñá.
2ç åíüôçôá: Óôïí êÞðï áõôü äñïýóáí êáé ïé óõììïñßåò ôùí åöÞâùí
ôçò åðï÷Þò, ìå åðéêåöáëÞò ôç óõììïñßá ôùí áãïñéþí ôçò Æùãñá-
öåßïõ Ó÷ïëÞò ôçò Êùíóôáíôéíïýðïëçò. Ç ðáéäéêÞ æùÞ ôïõ ËåùíÞ
–ôïõ áöçãçôÞ– åßíáé Üññçêôá óõíäåäåìÝíç ìå ôï äçìïôéêü êÞðï ôïõ
Ôáîéìéïý ôçò Êùíóôáíôéíïýðïëçò. Åßíáé ï ÷þñïò ðáé÷íéäéïý, óêáíôá-
ëéÜò êáé øõ÷áãùãßáò êáé Üñá åßíáé óõíäåäåìÝíïò ìå óõíáéóèÞìáôá
÷áñÜò êáé åõ÷Üñéóôçò äéÜèåóçò. Åí óõíå÷åßá, óôçí åíüôçôá áõôÞ
ðáñïõóéÜæïíôáé êáé ìåñéêÜ áðü ôá êõñéüôåñá ðáé÷íßäéá ðïõ Ýðáéæáí
ïé íÝïé ôçò åðï÷Þò åêåßíçò.
3ç åíüôçôá: Ï êÞðïò Þôáí õðåñõøùìÝíïò êáé ïé ðåëÜôåò ôïõ êá-
öåíåßïõ ìðïñïýóáí íá áðïëáýóïõí ôç èÝá óôï Âüóðïñï êáé ôçí
Ðñïðïíôßäá, Ýùò ôá Ðñéãêéðüíçóá. Ôï êáëïêáßñé äéÝèåôå êáé õðáß-
èñéï êéíçìáôïãñÜöï. Ôï êåßìåíï ôåëåéþíåé ìå ôçí áíÜìíçóç ìéáò
÷éïõìïñéóôéêÞò óêçíÞò, üôáí ïé óõììïñßåò ìáæåýïíôáí ðßóù áðü ôï
÷þñï ôçò ðñïâïëÞò, ãéá íá ðáñáêïëïõèÞóïõí ôçí ôáéíßá ÷ùñßò íá
ðëçñþóïõí åéóéôÞñéï, åíþ ïé öýëáêåò ôïõ êÞðïõ ðñïóðáèïýóáí íá
ôïõò áðùèÞóïõí, ðåôþíôáò ôïõò íåñü.

ËåùíÞò: Ï Þñùáò áíáðïëåß ôá ðáéäéêÜ ôïõ âéþìáôá, åéäéêÜ åêåßíá
ðïõ åßíáé óõíäåäåìÝíá ìå ôï äçìïôéêü êÞðï ôçò Êùíóôáíôéíïýðï-
ëçò. Íïóôáëãåß ôéò óôéãìÝò ÷áëÜñùóçò êáé áíåìåëéÜò ðïõ ðåñíïýóå
åêåß ìå ôïõò Üëëïõò óõíïìçëßêïõò ôïõ. Ï ôüíïò ôçò áíÜìíçóçò
äçëþíåé èáõìáóìü ãéá ôçí Ðüëç êáé ôïí êïóìïðïëßôéêï ÷áñáêôÞñá
ôçò. Ç áöÞãçóç Ý÷åé Ýíôïíï ôï óôïé÷åßï ôïõ ñïìáíôéóìïý· áõôü
ãßíåôáé öáíåñü óôïí ôñüðï ìå ôïí ïðïßï ðåñéãñÜöåé ôéò ãõíáßêåò
ôçò åðï÷Þò: «ëåðôïêáìùìÝíåò êáé ìõãéÜããé÷ôåò êáé ôüóï ãëõêÝò!».
Åßíáé ðáñáôçñçôéêüò, åöüóïí èõìÜôáé ìå ôüóç ëåðôïìÝñåéá åéêüíåò,
êéíÞóåéò, óõìðåñéöïñÝò.
i) Ãëþóóá
Ôï áðüóðáóìá åßíáé ãñáììÝíï óå äçìïôéêÞ, ìå ëÝîåéò ôïõ ðïëßôéêïõ
éäéþìáôïò (áññùóôïýóåò, ìðßêïò, óåñéÜíéæå, ðáéäïèÝìé).
ii) ¾öïò
228 Ôï áðëü ëåîéëüãéï êÜíåé ôï ýöïò ëéôü, åíþ ç ðáñïõóßá ðëïýóéùí
ó÷çìÜôùí ëüãïõ ÷áñßæåé ãëáöõñüôçôá. Ç óõ÷íÞ ÷ñÞóç ôïõ áóýí- Γιώργος
äåôïõ ó÷Þìáôïò ðñïóöÝñåé óôçí áöÞãçóç ãñÞãïñï ñõèìü. Θεοτοκάς
ii) ÁöÞãçóç
Ï áöçãçìáôéêüò ôñüðïò ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ï óõããñáöÝáò åßíáé ç
äéÞãçóç (Ýììåóç áöÞãçóç) óå ôñßôï ðñüóùðï.

ÌåôáöïñÝò: «öùíáêëÜäåò âáôñÜ÷ïõò», «ìðïýêëåò ÷õìÝíåò óôïõò
ÌåôáöïñÝò
þìïõò», «áõôÞ Ýêáíå ôç ìåãÜëç», «âáóßëåõáí ïé óõììïñßåò», «áäÝ-
óðïôá áãüñéá», «íá ôá âÜëåé üëá áõôÜ óôï ÷áñôß», «Þôáíå ðáñáäï-
ìÝíïé… Üëöá – âÞôá», «äßêïðï ìá÷áßñé», «ïäçãïýóå ôçí ïñ÷Þóôñá»,
«êüóìïò ôùí ìåãÜëùí», «Ðñéãêçðüíçóá ìéóïóâçóìÝíá», «ýöïò ôå-
ëåôïõñãéêü».
ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «Ïé ðåñßðáôïé ôïõ ÊÞðïõ Ýêáíáí êýêëï êáé ðÞ-
ÐñïóùðïðïéÞóåéò
ãáéíáí ðñïò ôçí ðëáôåßá», «âÜôñá÷ïé öùíáêëÜäåò êáé áóôåßïõò»,
«Ýðáéæå ôï êáëïêáßñé ï õðáßèñéïò êéíçìáôïãñÜöïò», «ôï íåñü äåí
åñ÷üôáíå».
Ðáñïìïéþóåéò: «óáí åêêëçóßá», «óáí Ýíá ìðáëêüíé», «Ýíá åßäïò éå-
Ðáñïìïéþóåéò
ñïôåëåóôßáò».
Áóýíäåôï ó÷Þìá:
ó÷Þìá «Ãéá íá ìðåéò… ï êáèÝíáò», «ÄåîéÜ Þôáíå… ðñÜ-
óéíá», «Ôá âáñåëÜêéá… äéáãùíéóìïýò», «¹ôáíå ôá ôñáðåæÜêéá ôïõ
êáöåíåßïõ… ï êüóìïò ôùí ìåãÜëùí», «Ôï óõíäÝáíå… ôçí ïèüíç»,
«ÊáìéÜ öïñÜ… öþíáæáí æÞôù».
Åéêüíåò: Ç åéêüíá ôïõ äçìïôéêïý êÞðïõ, ç åéêüíá ôùí öõëÜêùí ôïõ
Åéêüíåò
êÞðïõ, ç åéêüíá ôùí Éôáëßäùí áäåñöþí, ç åéêüíá ôçò ËïõÀæáò, ç
åéêüíá ôùí óõììïñéþí, ç åéêüíá ôùí ðáé÷íéäéþí, ç ç÷çôéêÞ åéêüíá
ôùí îåöùíçôþí ôùí ãêáñóïíéþí, ç ç÷çôéêÞ åéêüíá ôùí ðïëéôéêþí
óõæçôÞóåùí, ç åéêüíá ôçò èÝáò áðü ôï êáöåíåßï, ç åéêüíá ôùí
õðáëëÞëùí ôïõ êÞðïõ ðïõ êáôáâñÝ÷ïõí ôçí ïèüíç ê.Ü.

1. Ðïéá èÝóç åß÷å óôçí ðáéäéêÞ æùÞ ôïõ áöçãçôÞ ï Äçìïôéêüò
ÊÞðïò ôïõ Ôáîéìéïý; ÁðáíôÞóôå êÜíïíôáò áíáöïñÜ óå óõãêå-
êñéìÝíá ÷ùñßá ôïõ êåéìÝíïõ.
Ç ðáéäéêÞ æùÞ ôïõ ËåùíÞ åßíáé Üññçêôá óõíäåäåìÝíç ìå ôï äç-
ìïôéêü êÞðï ôïõ Ôáîéìéïý ôçò Êùíóôáíôéíïýðïëçò. Åßíáé ï ÷þñïò
ðáé÷íéäéïý, óêáíôáëéÜò êáé øõ÷áãùãßáò, Üñá åßíáé âéùìáôéêÜ óõíäå-
äåìÝíïò ìå óõíáéóèÞìáôá ÷áñÜò êáé åõ÷Üñéóôçò äéÜèåóçò. ×ùñßá
ðïõ áðïäåéêíýïõí êÜôé ôÝôïéï åßíáé ôá åîÞò:
á. «¹ôáíå êüóìïò ïëüêëçñïò»: Ï êÞðïò ãÝìéæå áðü áíèñþðïõò äé-
áöïñåôéêþí öõëþí, çëéêéþí êáé êïéíùíéêþí ôÜîåùí.
â. «ÄÝêá êïñüìçëá ìßá äåêÜñá…. ìá Üîéæå ï êüðïò»: Ï ËåùíÞò èõ- 229
Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ ìÜôáé ìå íïóôáëãßá ôéò þñåò ðïõ ðåñíïýóå óôïí åèíéêü êÞðï. Åäþ
ìáò áíáöÝñåé ôç ÷áñÜ ðïõ Ýðáéñíå üôáí êáôÜöåñíå íá ðÜñåé ðå-
ñéóóüôåñá êïñüìçëá áð’ üóá ðñïÝâëåðå ç ìåñßäá ðïõ êüóôéæå ìßá
äåêÜñá. Ôï íá öÜåé ôüóá Üãïõñá êïñüìçëá Ýíá ðáéäß ôçò çëéêßáò
ôïõ óÞìáéíå êïéëüðïíï. Ùóôüóï êÜôé ôÝôïéï äåí ôïí ðôïïýóå, êá-
èþò ôï Ýêáíå ìüíï êáé ìüíï ãéá ôç ÷áñÜ ôïõ ðáæáñÝìáôïò êáé ãéá
ôçí éêáíïðïßçóç ðïõ Ýíéùèå êáôüðéí üôé êáôüñèùóå íá îåãåëÜóåé
ôïí ðùëçôÞ.
ã. «Ðïõ Þôáíå óùóôü èÝáìá»: ï áöçãçôÞò ðåñéãñÜöåé åäþ ôç ëåé-
ôïõñãßá ôçò ïñ÷Þóôñáò, äßíïíôáò Ýìöáóç óôçí ðáñïõóßá ôïõ ìá-
Ýóôñïõ, ðïõ åíôõðùóßáæå êïõíþíôáò ôçí ìðáãêÝôá ôïõ ìå äåîéïôå-
÷íßá. Åßíáé ìéá åéêüíá ðïõ Ý÷åé ÷áñá÷ôåß óôç ìíÞìç ôïõ ËåùíÞ.
ä. «¹ôáíå Ýíá ðáíüñáìá… ìå ôéò þñåò»: Ï áöçãçôÞò áíáöÝñåôáé
óôç èÝá ðïõ áíôßêñéæå êáíåßò êáèéóìÝíïò óôá ôñáðåæÜêéá ôïõ êá-
öåíåßïõ, ðïõ Ýâëåðáí áðü ôï Âüóðïñï ùò ôá Ðñéãêçðüíçóá ôçò
Ðñïðïíôßäáò. ¹ôáí Ýíá èÝáìá ðïõ Ý÷åé ÷áñá÷ôåß Ýíôïíá óôï ìõáëü
ôïõ áöçãçôÞ.
å. «¸íá åßäïò éåñïôåëåóôßáò»: ×ñçóéìïðïéåß ôçí ðáñïìïßùóç áõôÞ
áíáöåñüìåíïò óôéò óêáíôáëéÝò ðïõ óêÜñùíáí ïé óõììïñßåò ôùí
áíÞëéêùí ðáéäéþí, ðñïêåéìÝíïõ íá ðáñáêïëïõèÞóïõí ôçí ôáéíßá,
÷ùñßò íá ðëçñþóïõí. ¸íá ôÝôïéï ôÝ÷íáóìá ãéá Ýíá ðáéäß ôçò çëé-
êßáò ôïõ öáíôÜæåé ðñÜãìáôé éåñïôåëåóôßá.
óô. «Êáíåßò äåí Þèåëå íá ëåßøåé áðü áõôÞí ôç óêçíÞ»: Ðñüêåéôáé
ãéá ôç óêçíÞ üðïõ ïé õðÜëëçëïé ôïõ êéíçìáôïãñÜöïõ áíôéëáìâÜ-
íïíôáé ôçí ðñïóðÜèåéá ôùí ìéêñþí íá äïõí ôçí ôáéíßá ÷ùñßò íá
ðëçñþóïõí åéóéôÞñéï êáé ðñïóðáèïýí íá ôïõò áðùèÞóïõí êáôá-
âñÝ÷ïíôÜò ôïõò.
Ôá ðáñáðÜíù åßíáé áíáìíÞóåéò, êõñßùò áðü óêáíôáëéÝò ðïõ Ýêáíå
ï ËåùíÞò óôçí ðáéäéêÞ ôïõ çëéêßá. Ôá êáìþìáôá áõôÜ åßíáé ìåí
áíïýóéá, áëëÜ ðåñéÝ÷ïõí ôéò áíáìíÞóåéò ìéáò åõ÷Üñéóôçò êáé áíÝ-
ìåëçò ðáéäéêÞò çëéêßáò, ðïõ ÷áñÜóóïíôáé âáèéÜ óôçí øõ÷Þ êÜèå
áíèñþðïõ êáé ôïí óõíïäåýïõí óå üëç ôïõ ôç æùÞ.
2. Óå ðïéá óçìåßá ôïõ êåéìÝíïõ öáßíåôáé ç óõíýðáñîç áëëüèñç-

óêùí êáé áëëüöõëùí óôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç óôéò áñ÷Ýò ôïõ
ðåñáóìÝíïõ áéþíá;
ÔÝóóåñá åßíáé ôá ÷ùñßá ðïõ áðïäåéêíýïõí ôïí ðïëõåèíéêü ÷áñá-
êôÞñá ôçò ðüëçò ôçò Êùíóôáíôéíïýðïëçò ôùí áñ÷þí ôïõ ðåñáóìÝ-
íïõ áéþíá: á) «Åêåß óõíáíôïýóåò êáé ôéò äýï Éôáëßäåò áäåñöÝò», â)
«Åêåß ðáñïõóéáæüôáíå êáìéÜ öïñÜ êé ç ËïõÀæá, ç Ãáëëßäá», ã) «…ôá
áãüñéá ôùí êáèïëéêþí öñÝñçäùí», ä) «Åêåß ôéò ÊõñéáêÝò ïäçãïýóå
ôçí ïñ÷Þóôñá ï ðåñßöçìïò Ôïýñêïò ìáÝóôñïò Éó÷Üí ÌðÝçò».
230
3. ÐåñéãñÜøôå êé åóåßò, ìå ôñüðï ðáñüìïéï ìå áõôü ôïõ áöçãçôÞ, Γιώργος
Ýíá ïìáäéêü ðáé÷íßäé ðïõ ðáßæåôå ìå ôïõò ößëïõò óáò. Θεοτοκάς
¸íá õðáßèñéï ïìáäéêü ðáé÷íßäé äéÜóçìï óôéò ðáéäéêÝò óõíôñïöéÝò
åßíáé ôá ìÞëá. Åßíáé Ýíá ðáé÷íßäé ðïõ ðáßæåôáé áðü ðïëëÜ Üôïìá
êáé óå ìåãÜëï ÷þñï. Áò ïñéïèåôÞóïõìå Ýíá ìáêñüóôåíï ÷þñï óáí
ãÞðåäï. Óå êÜèå Üêñç ôïõ êÜèåôáé áðü Ýíáò ðáßêôçò, åíþ üëïé ïé
õðüëïéðïé óôÝêïíôáé óôï ìÝóïí ôçò Ýêôáóçò êáé êéíïýíôáé åëåýèåñá.
ÊáèÝíáò áðü ôïõò áêñéáíïýò ðáßêôåò ðåôÜåé äéáäï÷éêÜ ôçí ìðÜëá
óôïí Üëëïí· óôü÷ïò ôïõò åßíáé íá ðåôý÷ïõí ìå ôçí ìðÜëá êÜðïéï
áðü ôá ðáéäéÜ ðïõ âñßóêïíôáé óôï êÝíôñï. Áí ôï ðåôý÷ïõí, ôüôå
ôï ðáéäß ðïõ ÷ôõðÞèçêå ÷Üíåé êáé áðïâÜëëåôáé áðü ôï ÷þñï ðáé-
÷íéäéïý. Ðñïóï÷Þ! Áí êÜðïéï áðü ôá ðáéäéÜ ðñïëÜâåé êáé ðéÜóåé ôçí
ìðÜëá ðïõ ðñïóðáèåß íá ôï ðåôý÷åé ÷ùñßò ç ìðÜëá íá Ý÷åé ðñþôá
áêïõìðÞóåé óôï Ýäáöïò, ôüôå öùíÜæïõìå «ìÞëï» êáé ôá äõï ðáéäéÜ
áíôáëëÜæïõí èÝóåéò. Áõôüò ðïõ Ýäùóå ôï ìÞëï ãßíåôáé óôü÷ïò êáé
ìðáßíåé óôï êÝíôñï ôïõ ãçðÝäïõ êáé áõôüò ðïõ ôï Ýðéáóå ãßíåôáé
Ýíáò áðü ôïõò áêñéáíïýò ðáßêôåò. Ôï ðáé÷íßäé ôåëåéþíåé üôáí Ý÷ïõí
ðëÝïí ÷ôõðçèåß áðü ôçí ìðÜëá üëïé ïé ðáßêôåò ôïõ êÝíôñïõ.
4. ÓõíèÝóôå Ýíá ìéêñü êåßìåíï ãéá ôçí ðüëç Þ ôï ÷ùñéü óáò, ôïõò
áíèñþðïõò êáé ôéò óõíÞèåéÝò ôïõò.
Ôï ÷ùñéü ìïõ âñßóêåôáé óêáñöáëùìÝíï ðÜíù óôçí ðëáãéÜ åíüò
áñêåôÜ áðüêñçìíïõ âïõíïý, åíþ ç èÜëáóóá äåí áðÝ÷åé ðïëý, ðáñÜ
ìüíï ìåñéêÜ ÷éëéüìåôñá. ÐÜíù áðü ôï óðßôé ìáò õðÜñ÷åé äÜóïò
ôüóï ôåôñáãùíéóìÝíï óå ó÷Þìá, ðïõ ìïéÜæåé óáí êÜðïéïò íá ôï
Ý÷åé ó÷çìáôßóåé ìå ÷Üñáêá.
Ïé êÜôïéêïé áó÷ïëïýíôáé ìå ôçí êôçíïôñïößá êáé ôçí êáëëéÝñãåéá
êáé ôç óõãêïìéäÞ ôçò åëéÜò. Ôïõò ìÞíåò ôïõò êáëïêáéñéïý, ïé ðïë-
ëÝò äïõëåéÝò óôá æþá êáé óôá ÷ùñÜöéá Ý÷ïõí áñáéþóåé, ãåãïíüò
ðïõ äßíåé ôçí åõêáéñßá óôïõò êáôïßêïõò íá îåêïõñáóôïýí êáé íá
êïõôóïìðïëÝøïõí. Ôá áðïãåýìáôá äå âñßóêåéò íá êáèßóåéò óôá
êáöåíåßá ôïõ ÷ùñéïý, êÜôù áðü ôá äýï áéùíüâéá ðëáôÜíéá ôçò êå-
íôñéêÞò ðëáôåßáò, äßðëá óôçí åêêëçóßá. Ïé ãÝñïé êáé ïé íÝïé áðü ôçí
ÁèÞíá, óõíÞèùò Üíôñåò, óõæçôïýí êáé ôóáêþíïíôáé, åíþ ðÜíôïôå
åðéðëÝïí ìÝëïò ôçò ðáñÝáò åßíáé ôï ïýæï ìå ìåæÝ.
Óôï ÷ùñéü ìïõ ïé Üíèñùðïé äå öïñïýí ôá êáëÜ ôïõò ðáñÜ ìüíï
óå ãéïñôÝò êáé óêüëåò, åéäéêÜ ôï Äåêáðåíôáýãïõóôï, ðïõ äéïñ-
ãáíþíåôáé «åëëçíéêÞ âñáäéÜ» ìå åëëçíéêÜ óõãêñïôÞìáôá êõñßùò
ðáñáäïóéáêÞò ìïõóéêÞò. ¼ëïé ôüôå ôñþíå, ðßíïõí êáé ôéò ðñþôåò
ðñùéíÝò þñåò áñ÷ßæåé ï ÷ïñüò. Áëßìïíü óïõ, áí åßóáé åðéóêÝðôçò
óôï ÷ùñéü Þ áðü ôçí ÁèÞíá! Ìå ôï ðïõ ðñïâÜëëåéò áðü ôç ãùíßá
üëïé –ìá üëïé!– óå êïéôïýí óá íá óïõ êÜíïõí áêôéíïãñáößá. Êáíåßò
231
Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ äå èá Þèåëå íá ëåßðåé áðü áõôü ôï îåöÜíôùìá ðïõ áðïôåëåß êáé
èÝìá óõæÞôçóçò ãéá ìÝñåò ìåôÜ.

κειμένου
1. Æùãñáößóôå ôïí êÞðï ôïõ Ôáîéìéïý Þ Ýíá ôìÞìá ôïõ.

2. Áíôëþíôáò óôïé÷åßá áðü ôï êåßìåíï åðé÷åéñÞóôå íá óêéáãñáöÞ-
óåôå ôçí ðñïóùðéêüôçôá ôïõ ËåùíÞ.
3. Ãéá ðïéï ëüãï ðéóôåýåôå üôé ï ËåùíÞò èõìÜôáé ìå ôüóç íïóôáëãßá
ôçí åðï÷Þ åêåßíç;
232
Ταξίδι χωρίς επιστροφή
Διδώ Σωτηρίου
Α. Η δημιουργός
Ç Äéäþ Óùôçñßïõ ãåííÞèçêå óôï Áúäßíéï ôçò ÌéêñÜò Áóßáò ôï 1914
êáé åßíáé Ýíá áðü ôá ðéï ãíùóôÜ ïíüìáôá ôçò íåïåëëçíéêÞò ëï-
ãïôå÷íßáò. Ï îåñéæùìüò ôïõ åëëçíéóìïý ôï 1922 ôçí Ýöåñå óôçí
ÅëëÜäá. Ôåëåßùóå ôï ÃõìíÜóéï óôçí ÁèÞíá êáé óðïýäáóå ÃáëëéêÞ
Öéëïëïãßá. Óôç óõíÝ÷åéá ðñáãìáôïðïßçóå ìåôáðôõ÷éáêÝò óðïõäÝò
óôï ÐáíåðéóôÞìéï ôçò Óïñâüíçò. Áó÷ïëÞèçêå åðáããåëìáôéêÜ ìå
ôç äçìïóéïãñáößá. Ç åìöÜíéóÞ ôçò óôá ãñÜììáôá Ýãéíå êÜðùò
áñãÜ, ôï 1958, ìå ôï ìõèéóôüñçìá Ïé íåêñïß ðåñéìÝíïõí, ìå èÝìá
åìðíåõóìÝíï áðü ôá âÜóáíá ôïõ åëëçíéóìïý ôçò Éùíßáò ôï 1922.
Ç Óùôçñßïõ áöçãåßôáé óùóôÜ, óêéáãñáöåß Þ êáëýôåñá øõ÷ïãñá-
öåß ôïõò ÞñùÝò ôçò êáé äßíåé óôá ãåãïíüôá, ôá ðåñéóóüôåñá áðü
ôá ïðïßá åßíáé éóôïñéêÜ äïóìÝíá, ìéá æùíôÜíéá ðïõ ôá êÜíåé êáé
ðÜëé åðßêáéñá. ¸÷åé ôáëÝíôï äõíáôÞò ðåæïãñÜöïõ, ãé’ áõôü êáé ôá
ìõèéóôïñÞìáôÜ ôçò ðïõ áêïëïýèçóáí ôï ðñþôï, ôá äÝ÷ôçêå ìå
åíèïõóéáóìü ç êñéôéêÞ.
Ôï óçìáíôéêüôåñï Ýñãï ôçò, ôá ÌáôùìÝíá ÷þìáôá Ýãéíå åõíïúêÜ
áðïäåêôü êáé áðü ôï ôïõñêéêü êïéíü (Âñáâåßï ÅëëçíïôïõñêéêÞò Öé-
ëßáò ÉÉÐÅÊÔÓÉ). Ôï Ýñãï ôçò, ðïõ Ý÷åé ìåôáöñáóôåß óå ðïëëÝò îÝíåò
ãëþóóåò, äéáðíÝåôáé áðü áíèñùðéóìü, åéñçíéêÜ êáé äéáðïëéôéóìéêÜ
ìçíýìáôá. Ãéá ìåãÜëá ðáéäéÜ åßíáé ãñáììÝíá ôá âéâëßá ÌÝóá óôéò
öëüãåò êáé ÅðéóêÝðôåò. ¢ëëá âéâëßá ôçò ãéá ìåãÜëïõò åßíáé: Åíôï-
ëÞ, Êáôåäáöéæüìåèá. Ãéá ôï óýíïëï ôçò ëïãïôå÷íéêÞò ðáñáãùãÞò
ôçò Ý÷åé ôéìçèåß ìå ôï Åéäéêü Êñáôéêü Âñáâåßï Ëïãïôå÷íßáò (1989)
êáé ìå ôï Âñáâåßï ôçò ÔÜîåùò ÃñáììÜôùí êáé Êáëþí Ôå÷íþí ôçò
Áêáäçìßáò Áèçíþí (1990).
Ç ßäéá áðáíôïýóå óôï åñþôçìá áðü ðïý åìðíÝåôáé êáé ãéá ðïéï
ëüãï ãñÜöåé êáé ìÜëéóôá ìå ôüóï ðÜèïò, ùò åîÞò: «Ãéá íá ìçí îå-
÷íïýí ïé ðáëáéïß êáé ãéá íá âãÜæïõí óùóôÞ êñßóç ïé íÝïé». Ôï Ýñãï
ôçò åßíáé ñåáëéóôéêü êáé Ý÷åé áöçãçìáôéêü ÷áñáêôÞñá. Ìå ôï äéêü
ôçò éäéáßôåñï ôñüðï, óõíèÝôåé Ýíáí õðÝñï÷ï çèïãñáöéêü êüóìï
ðïõ äåí áðáñôßæåôáé áðü åîùðñáãìáôéêïýò êáé åîùëïãéêïýò Þñùåò, 233
Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ êáèþò ç áöÞãçóÞ ôçò áíáöÝñåôáé óå éóôïñéêÜ ãåãïíüôá ðïõ óç-
ìÜäåøáí ôï ÷áñáêôÞñá êáé ôçí ðñïóùðéêüôçôÜ ôçò, êáèïñßæïíôáò
óõã÷ñüíùò êáé ôç óõããñáöéêÞ ôå÷íïôñïðßá ôçò.
Ôï êåßìåíï áõôü åßíáé áðüóðáóìá áðü ôï âéùìáôéêü ìõèéóôüñçìá
Ïé íåêñïß ðåñéìÝíïõí. Ç õðüèåóç ôïõ ðñþôïõ áõôïý ìõèéóôïñÞ-
ìáôïò ôçò Äéäþò Óùôçñßïõ áíáöÝñåôáé óôá èýìáôá ôçò Ìéêñáóé-
áôéêÞò êáôáóôñïöÞò, ôïí îåñéæùìü ôùí åëëçíéêþí ðëçèõóìþí êáé
ôéò óêëçñÝò äïêéìáóßåò ðïõ áíôéìåôþðéóáí ïé ðñüóöõãåò êáôÜ ôçí
åãêáôÜóôáóÞ ôïõò óôçí ÅëëÜäá. Ç Áëßêç ÌÜæç, Ýíá áðü ôá ðñü-
óùðá ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò êáé ðñùôáãùíßóôñéá ôïõ áðïóðÜóìá-
ôüò ìáò, áöçãåßôáé ôéò áíáìíÞóåéò ôçò áðü ôá äñáìáôéêÜ åêåßíá
ãåãïíüôá. ÊÝíôñï áíáöïñÜò åßíáé ìéá åëëçíéêÞ ïéêïãÝíåéá åíüò
÷ùñéïý óôçí ¸öåóï. Óôï êåßìåíï âëÝðïõìå ôçí åõôõ÷éóìÝíç æùÞ
ôùí ÅëëÞíùí ôçò ÌéêñÜò Áóßáò, ðñïôïý íá îåóðÜóïõí ïé ôáñá-
÷Ýò ðïõ óçìáôïäüôçóáí ôçí áðáñ÷Þ ôïõ îåñéæùìïý ôïõò êáé ôçò
ìåãáëýôåñçò ôñáãùäßáò ðïõ ãíþñéóå ï åëëçíéóìüò óôç äéÜñêåéá
ôïõ 20ïý áéþíá.

Ôï áðüóðáóìá ÷ùñßæåôáé óå ôÝóóåñéò åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá: «Äåí ðñüëáâå ï èåßïò ÃéÜãêïò… êñýâïõìå ôá ÷åéìùíé-
Üôéêá»: Ç áðüöáóç ôïõ ÃéÜãêïõ íá óôåßëåé ôç ãõíáßêá ôïõ êáé ôçí
áíéøéÜ ôïõ óôçí ÁèÞíá.
2ç åíüôçôá: «ÐÞãáéíå êé åóý Áëßêç… íá ôç öôéÜ÷íáí êáé ãéáôß;»: Ç
áðïóôïëÞ ôçò Áëßêçò êáé ôá óõíáéóèÞìáôÜ ôçò.
3ç åíüôçôá: «¼ôáí öôÜóáìå óôçí ïäü… ôá íÝá áð’ ôï ìÝôùðï åßíáé
Üó÷çìá»: Ôï êëßìá ðïõ åðéêñáôåß óôï óðßôé ôçò Áëßêçò êáé ç áíôß-
äñáóç ôùí ãïíéþí ôçò óôï Üêïõóìá ôçò öõãÞò ôçò.
4ç åíüôçôá: «Ç áéóéïäïîßá üëïõ ôïõ êüóìïõ… öýëáãå ôï ìÝëëïí»: Ç
Áëßêç áðï÷áéñåôÜ ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôçò.
Èåìáôéêü êÝíôñï ôïõ áðïóðÜóìáôïò åßíáé ç åõôõ÷éóìÝíç æùÞ ðïõ
æïýóáí ïé ¸ëëçíåò ôçò ÌéêñÜò Áóßáò, ðñéí îåóðÜóïõí ïé ôáñá÷Ýò
ðïõ ïäÞãçóáí óôç ÌéêñáóéáôéêÞ êáôáóôñïöÞ. ÐñïâÜëëïíôáé ïé óêÝ-
øåéò êáé ôá óõíáéóèÞìáôá ôùí áíèñþðùí ðïõ Ýñ÷ïíôáé áíôéìÝôùðïé
ìå ôïí õðï÷ñåùôéêü îåñéæùìü áðü ôá óðßôéá ôïõò, ôéò ðåñéïõóßåò,
ôçí ðáôñßäá, ôá áãáðçìÝíá ôïõò ðñüóùðá.
234
ii) ÍïçìáôéêÞ áðüäïóç Διδώ
1ç åíüôçôá: Ôï áðüóðáóìá îåêéíÜ ìå ôçí áðüöáóç ôïõ èåßïõ ôçò Σωτηρίου
Áëßêçò, ôïõ ÃéÜãêïõ, íá óôåßëåé åðåéãüíôùò ôç ãõíáßêá ôïõ êáé
ôçí áíéøéÜ ôïõ óôçí ÁèÞíá, êáèþò ç êáôÜóôáóç óôï ìÝôùðï ôïõ
ðïëÝìïõ åßíáé êñßóéìç.
2ç åíüôçôá: Ç ãõíáßêá ôïõ Åñìéüíç, óáóôéóìÝíç äßíåé óôçí Áëßêç
Ýíá óáêïýëé ìå ëßñåò êáé ôçò áíáèÝôåé ôçí åîÞò áðïóôïëÞ: íá
ðÜåé óôï óðßôé ôçò íá áðï÷áéñåôßóåé ôïõò ãïíåßò ôçò êáé íá äþóåé
óôç ìçôÝñá ôçò áõôÜ ôá ÷ñÞìáôá, ìå ôá ïðïßá èá ðëçñþóåé ôç
ìåôáöïñÜ ôçò óôçí ÅëëÜäá, üôáí Ýñèåé ç þñá ôçò êñßóçò. Óôç
äéáäñïìÞ ðáñáêïëïõèïýìå ôéò óêÝøåéò êáé ôá óõíáéóèÞìáôá ôçò
Áëßêçò ó÷åôéêÜ ìå ôçí êáôÜóôáóç. Óôï ÷ùñßï áõôü ôïõ êåéìÝíïõ
âëÝðïõìå ôçí Áëßêç íá êáôáêëýæåôáé áðü äýï áíôéöáôéêÜ óõíáé-
óèÞìáôá· áéóèÜíåôáé ôáõôü÷ñïíá óõãêßíçóç êáé ïñãÞ. Óõãêßíçóç
ãéáôß óõíåéäçôïðïéåß ôç äõóêïëßá ôçò êáôÜóôáóçò óôçí ïðïßá ðå-
ñéÞëèå îáöíéêÜ êáé ïñãÞ ãéáôß óõíåéäçôïðïéåß üôé áðï÷ùñßæåôáé
ôçí üìïñöç ðáôñßäá ôçò, åéêüíåò ôçò ïðïßáò ðáñáêïëïõèïýìå óôç
äéáäñïìÞ ôçò ìå ôï ôñÝíï ôïõ ÌðïõôæÜ. ÐïëëÜ åßíáé ôá åñùôÞìáôá
ðïõ ôáëáéðùñïýí ôï ìõáëü êáé ôçí øõ÷Þ ôçò. ÁíáñùôéÝôáé ãéáôß ïé
Üíèñùðïé ôçò ÌéêñÜò Áóßáò íá öåýãïõí êõíçãçìÝíïé êáé íá óêï-
ôþíïíôáé, ãéáôß íá êáßãïíôáé ðÜëé ôá óðßôéá ôïõò, ôá óðáñôÜ ôïõò
êáé ïé åëðßäåò ôïõò êáé ãéáôß äå âñßóêåôáé Ýíáò ôñüðïò íá æåé ï
êáèÝíáò óôç ãç ôùí ðñïãüíùí ôïõ êáé íá ôç äïõëåýåé Þóõ÷á, åßôå
åßíáé ¸ëëçíáò, åßôå Ôïýñêïò. ÁíáñùôéÝôáé åðßóçò ðïéïé Üíèñùðïé
äçìéïõñãïýí áõôÞ ôç óõìöïñÜ êáé ãéáôß. ¼ëá áõôÜ ôá åñùôÞìáôá
åßíáé åýëïãá êáé ôáéñéÜæïõí óôïí ôñüðï óêÝøçò åíüò ðáéäéïý, üôáí
Ýñ÷åôáé áíôéìÝôùðï ìå ôçí ðñáãìáôéêüôçôá ôïõ ðïëÝìïõ. Ç áèþá
ðáéäéêÞ øõ÷Þ äõóêïëåýåôáé íá êáôáíïÞóåé ôéò óêïðéìüôçôåò ðïõ
õðáãïñåýïõí ôïí ðüëåìï êáé ïäçãïýí óôï ÷áìü êáé ôçí êáôáóôñï-
öÞ. Ôçò öáßíåôáé áäéáíüçôï íá õðÜñ÷åé êÜôé ðéï ðïëýôéìï áðü ôéò
æùÝò ôüóùí áíèñþðùí, ôéò åéñçíéêÝò åñãáóßåò ôïõò Þ ôçí Ýííïéá
ôçò ðáôñßäáò. ¼ëåò áõôÝò ïé óêÝøåéò äåß÷íïõí Ýíáí áãíü, âáèéÜ
óõíáéóèçìáôéêü êáé åõáßóèçôï øõ÷éêü êüóìï.
3ç åíüôçôá: Óôï ðáôñéêü ôçò óðßôé ðáñáôßèåôáé ôñáðÝæé êáé üëá
åßíáé óáí íá ìç óõìâáßíåé ôßðïôá. Ç ìçôÝñá ôçò ðáßñíåé ôá ÷ñÞìáôá
êáé ôá êñýâåé. Ï ðáôÝñá ôçò Áëßêçò åíçìåñþíåôáé ãéá ôï ôáîßäé ôçò
êüñçò ôïõ ëüãù ôçò êáôÜóôáóçò, áëëÜ èåùñåß üôé äåí óõíôñÝ÷åé
ëüãïò áíçóõ÷ßáò.
4ç åíüôçôá: Ç ôÝôáñôç åíüôçôá áíáöÝñåôáé óôç óêçíÞ áðï÷áéñåôé-
óìïý ôçò Áëßêçò ìå ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôçò, ç ïðïßá ãßíåôáé åõêïëüôåñç
ëüãù ôçò áéóéüäïîçò áôìüóöáéñáò ðïõ åðéêñáôåß óôï ðáôñéêü ôçò
óðßôé. Áíôßèåôá ìå ôïõò õðüëïéðïõò, ç Áëßêç áíçóõ÷åß, ãé’ áõôü êáé
235
Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ õðåíèõìßæåé óôç ìçôÝñá ôçò ôé íá êÜíåé üôáí Ýñèåé ç äýóêïëç þñá.
Öåýãïíôáò áíáñùôéÝôáé áí èá ôçò äïèåß ðïôÝ îáíÜ ç åõêáéñßá íá
åðéóôñÝøåé êáé áí èá îáíáäåß ôï ãíþñéìï áõôü ôüðï êáé ôá óõããå-
íéêÜ ôçò ðñüóùðá.

Áëßêç: Ç Áëßêç åßíáé ìéá Ýöçâç ðïõ âñßóêåôáé îáöíéêÜ áíôéìÝôù-
ðç ìå ôçí ðñáãìáôéêüôçôá ôïõ ðïëÝìïõ. ÐñïÝñ÷åôáé áðü ìåãá-
ëïáóôéêÞ ïéêïãÝíåéá, üðùò Þôáí ïé ðåñéóóüôåñåò óôç Ìéêñáóßá,
êáé ïé äõóêïëßåò ðïõ ðñüêåéôáé íá áíôéìåôùðßóåé ôçò öáßíïíôáé
áíõðÝñâëçôåò. Áíçóõ÷åß ãéá ôï ìÝëëïí ôçò êáé ðéêñáßíåôáé åðåéäÞ
èá áðï÷ùñéóôåß ôçí ðáôñßäá ôçò ðïõ ôüóï áãáðÜåé áëëÜ êáé ôá
áãáðçìÝíá ôçò ðñüóùðá. Åßíáé ôñïìáãìÝíç êáé Ý÷åé áìöéâïëßåò
ãéá ôï áí èá êáôáöÝñåé íá îáíáäåß ôïõò ãïíåßò ôçò ðïõ áöÞíåé
ðßóù. Åßíáé ðñïóãåéùìÝíç óôçí ðñáãìáôéêüôçôá êáé óõíåéäçôïðïéåß
ôïõò ëüãïõò ãéá ôïõò ïðïßïõò åßíáé õðï÷ñåùìÝíç íá öýãåé áðü
ôç Óìýñíç.
Ôá åñùôÞìáôá ðïõ èÝôåé äåß÷íïõí ôç äõóêïëßá ìéáò áèþáò ðáéäéêÞò
øõ÷Þò íá êáôáíïÞóåé ôéò óêïðéìüôçôåò ôïõ ðïëÝìïõ. Óôï óçìåßï
áõôü èá ëÝãáìå üôé åìöáíßæåôáé êáé ëßãï èõìùìÝíç. Ðñïò óôéãìÞí,
üôáí öôÜíåé óôï óðßôé ôçò, ç áãùíßá ôçò êáôáðñáàíåôáé, áëëÜ ôï
óõíáßóèçìá åßíáé ðáñïäéêü.
¢ëëá ðñüóùðá: Ôá õðüëïéðá ðñüóùðá ôïõ Ýñãïõ áíôéäñïýí ìå äé-
áöïñåôéêü ôñüðï óôç óêÝøç üôé ðñÝðåé íá öýãïõí áðü ôçí ðáôñßäá
êáé ôá óðßôéá ôïõò. Ç ðñþôç áíôßäñáóç åßíáé áõôÞ ôçò Ýíôïíçò áãù-
íßáò, ôçò óôåíï÷þñéáò êáé ôçò áðåëðéóßáò, óõíáéóèÞìáôá ðïõ áðï-
ôõðþíïíôáé óôï ðñüóùðï ôïõ èåßïõ ôçò Áëßêçò, ôïõ ÃéÜãêïõ. Áðü
ôçí Üëëç Ý÷ïõìå ôç äéáöïñåôéêÞ áíôßäñáóç ôùí ãïíéþí ôçò Áëßêçò.
Ôçí þñá ðïõ ç Áëßêç öôÜíåé óôï óðßôé ãéá íá ôïõò áðï÷áéñåôßóåé,
åêåßíïé ôñþíå ìáæåìÝíïé êáé êáíåßò ôïõò äå äåß÷íåé áíÞóõ÷ïò. ¹ôáí
ìéá óõíçèéóìÝíç ìÝñá ãé’ áõôïýò, ãåãïíüò ðïõ áíáêïõößæåé ôçí
Áëßêç. Ï ðáôÝñáò ôçò ìÜëéóôá åßíáé áõôüò ðïõ áíçóõ÷åß ëéãüôåñï.
Èåùñåß üôé ç êáôÜóôáóç óôï ìÝôùðï äåí åìðíÝåé áíçóõ÷ßá êáé üôé
Ýôóé óõíçèßæåôáé óôïí ðüëåìï. Ç ìçôÝñá ôçò, áðü ôçí Üëëç, äåß÷íåé
ðåñéóóüôåñï åðéöõëáêôéêÞ êáé äåí áðïêëåßåé ôï åíäå÷üìåíï ôçò
êáôáóôñïöÞò. Ãé’ áõôü ôç âëÝðïõìå íá äÝ÷åôáé êñõöÜ áðü ôïí
Üíôñá ôçò ôá ÷ñÞìáôá ðïõ ôçò óôÝëíåé ç Åñìéüíç.
i) Ãëþóóá
Ôï êåßìåíï ÷ñçóéìïðïéåß ôç ãëþóóá ðïõ ìéëïýóáí ïé ÌéêñáóéÜôåò
236 ¸ëëçíåò ôçí åðï÷Þ åêåßíç (óïõëÞíåò, êáóüíåò, Áúíôéíßïõ).
ii) ¾öïò Διδώ
Ôï áðüóðáóìá åßíáé âéùìáôéêü êáé ÷áñáêôçñßæåôáé áðü éäéáßôåñç Σωτηρίου
óõíáéóèçìáôéêÞ Ýíôáóç, êõñßùò óôá ÷ùñßá üðïõ ç óõããñáöÝáò
ðáñïõóéÜæåé ôéò óêÝøåéò êáé ôá óõíáéóèÞìáôá ôçò Áëßêçò. Ïé óõ-
÷íïß äéÜëïãïé äßíïõí æùíôÜíéá êáé ðáñáóôáôéêüôçôá óôï ýöïò ôïõ
êåéìÝíïõ. Ôï ðëÞèïò ôùí åêöñáóôéêþí ìÝóùí (ðñïóùðïðïéÞóåéò
êáé ìåôáöïñÝò) åíôåßíåé ôç æùíôÜíéá êáé ôç ãëáöõñüôçôá ôçò áöÞ-
ãçóçò. Ç Óùôçñßïõ êáôïñèþíåé Ýôóé íá æùíôáíÝøåé ôéò ìíÞìåò ôçò
êáé íá ìáò ìåôáöÝñåé áâßáóôá óôï êëßìá ôçò åðï÷Þò.
iii) ÁöÞãçóç
Ç óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ôçí ðñïóùðéêÞ áöÞãçóç (ï ëüãïò
ôßèåôáé óå á´ åíéêü ðñüóùðï), ðïõ êáèéóôÜ ðéï ðáñáóôáôéêÝò ôéò
åéêüíåò êáé ôá ãåãïíüôá.

ÌåôáöïñÝò: «ç èåßá ìïõ Ýìåéíå áðïëéèùìÝíç… íåêñÞ», «ðÜëåõå áíá-
ÌåôáöïñÝò
ðïöÜóéóôç», «ìðÞêå öùò… ðïõ ðíéãüôáíå», «ìå ìÜôéá ãåìÜôá áãÜðç»,
«üñãùíáí ô’ áìðÝëéá… Óìõñíéþí», «ôñéêõìßá, êáßãïíôáí… ïé åëðßäåò
ôïõò», «ñß÷ôçêá», «åß÷å ëåßøåé ìåôáîý ôïõò ç åìðéóôïóýíç», «óýííåöá
óôçí êáñäéÜ», «íá äéáâÜóù óôá ìÜôéá ôçò», «âáñéÝò åêðëÞîåéò».
ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «ìå öùíÞ óõãêéíçìÝíç», «ìðÞêå öùò», «áãêïìá-
÷ïýóå ôï ôñåíÜêé», «Þñåìï ôïðßï», «ôá ìÜôéá ìïõ ðáßæáíå», «áñðÜ-
æïíôáò åêåßíåò».
Åéêüíåò: Ç åéêüíá ôçò Åñìéüíçò üôáí áêïýåé üôé ðñÝðåé íá öýãåé, ç
Åéêüíåò
åéêüíá ôçò åôïéìáóßáò ãéá ôç öõãÞ, ç åéêüíá ôùí óõíáéóèçìÜôùí
ôçò Áëßêçò, ïé åéêüíåò ôïõ öõóéêïý ôïðßïõ ðïõ âëÝðåé ç Áëßêç áðü
ôï ôñÝíï, ç åéêüíá ôïõ ôñáðåæéïý óôï ðáôñéêü ôçò Áëßêçò, ç åéêüíá
ôïõ áðï÷áéñåôéóìïý ê.Ü.

1. Ðþò áíôéäñïýí ôá ðñüóùðá ôïõ óõããåíéêïý êáé ïéêïãåíåéáêïý
ðåñéâÜëëïíôïò ôçò áöçãÞôñéáò, üôáí áêïýíå üôé ðñÝðåé íá öý-
ãïõí áðü ôçí ðáôñßäá êáé ôá óðßôéá ôïõò;
Óôï óõãêåêñéìÝíï áðüóðáóìá ðáñáêïëïõèïýìå äýï åéäþí áíôé-
äñÜóåéò ôùí áíèñþðùí óôï Üêïõóìá üôé ðñÝðåé íá öýãïõí áðü
ôçí ðáôñßäá êáé áðü ôá óðßôéá ôïõò. Ç ðñþôç áíôßäñáóç åßíáé áõôÞ
ôçò Ýíôïíçò áãùíßáò, ôçò óôåíï÷þñéáò, ôçò áðåëðéóßáò, óõíáéóèÞ-
ìáôá ðïõ áðïôõðþíïíôáé óôï ðñüóùðï ôïõ èåßïõ ôçò Áëßêçò, ôïõ
ÃéÜãêïõ. Áõôüò åßíáé ðïõ ðñïâëÝðåé ôçí åðåñ÷üìåíç óõìöïñÜ êáé
áíáëáìâÜíåé íá óôåßëåé ôç ãõíáßêá ôïõ êáé ôçí áíéøéÜ ôïõ óå áóöá-
ëÝò ìÝñïò. Ï ßäéïò èá áêïëïõèïýóå áñãüôåñá. Ç èåßá ôçò Áëßêçò, ç
Åñìéüíç, íéþèåé «áðïëéèùìÝíç, Üâïõëç, íåêñÞ». Ðñïò óôéãìÞí åßíáé 237
Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ áíáðïöÜóéóôç ãéá ôï áí èá ðñáãìáôïðïéÞóåé ôåëéêÜ ôï ôáîßäé,
åðåéäÞ áöÞíåé ôï óðßôé ôçò êáé ôïí Üíôñá ôçò ðßóù, ÷ùñßò íá åßíáé
óßãïõñç üôé èá ôïí îáíáäåß.
ÄéáöïñåôéêÞ åßíáé ç áíôßäñáóç ôùí ãïíéþí ôçò Áëßêçò. Ôçí þñá
ðïõ ç Áëßêç öôÜíåé óôï óðßôé ãéá íá ôïõò áðï÷áéñåôßóåé, åêåßíïé
ôñþíå êáé êáíåßò ôïõò äå ìïéÜæåé áíÞóõ÷ïò. Öáßíåôáé üôé ãé’ áõôïýò
Þôáí ìéá óõíçèéóìÝíç ìÝñá, ãåãïíüò ðïõ áíáêïõößæåé ôçí Áëßêç. Ï
ðáôÝñáò ôçò ìÜëéóôá åßíáé áõôüò ðïõ áíçóõ÷åß ëéãüôåñï êáé èåù-
ñåß üôé ç êáôÜóôáóç óôï ìÝôùðï äåí åìðíÝåé áíçóõ÷ßá. Ç ìçôÝñá
ôçò åßíáé ðåñéóóüôåñï åðéöõëáêôéêÞ, äåí áðïêëåßåé ôï åíäå÷üìåíï
ôçò êáôáóôñïöÞò êáé ãé’ áõôü äÝ÷åôáé êñõöÜ áðü ôïí Üíôñá ôçòôá
÷ñÞìáôá ðïõ ôçò óôÝëíåé ç Åñìéüíç.
Ç äéáöïñÜ áõôÞ óôéò áíôéäñÜóåéò êáé óôéò óêÝøåéò ôùí áíèñþðùí
ïöåßëåôáé ãåíéêÜ óôç äéáöïñåôéêÞ øõ÷ïóýíèåóÞ ôïõò. ¼ëïé ïé Üí-
èñùðïé äåí áíôéäñïýí ìå ôïí ßäéï ôñüðï ìðñïóôÜ óå åîáéñåôéêÜ
äõóÜñåóôåò êáôáóôÜóåéò, üðùò åßíáé áõôÞ ðïõ ðñáãìáôåýåôáé ôï
êåßìåíï, äçëáäÞ ï îåñéæùìüò áðü ôçí ðáôñßäá. Áðü ôç ìéá ðëåõñÜ
âëÝðïõìå áíèñþðïõò üðùò ïé èåßïé ôçò Áëßêçò, ðïõ ìðïñïýí íá
óõíåéäçôïðïéÞóïõí ìéá ðáñüìïéá óõìöïñÜ êáé ðïõ ðñïóðáèïýí
íá áíôéìåôùðßóïõí ôçí êáôÜóôáóç ìå ôïí êáëýôåñï äõíáôü ôñüðï.
Áðü ôçí Üëëç, õðÜñ÷ïõí êáé Üíèñùðïé ðïõ áñíïýíôáé íá áíôéìå-
ôùðßóïõí êáôÜìáôá ôç óõìöïñÜ êáé äå ìðïñïýí íá óõëëÜâïõí üôé
ìðïñåß íá ôïõò óõìâåß êÜôé ôüóï Üó÷çìï. ºóùò íá ìçí åßíáé êéüëáò
äéáôåèåéìÝíïé íá õðïóôïýí áõôÞ ôçí ôáëáéðùñßá êáé ôç äõóôõ÷ßá
ôçò îåíéôéÜò. Áò ìçí îå÷íÜìå ðüóï äýóêïëï åßíáé íá ÷Üíåéò îáöíé-
êÜ ôçí ðáôñßäá óïõ, ôï óðßôé óïõ, ôçí ðåñéïõóßá óïõ, ôç æùÞ ðïõ
ìå ôüóï êüðï áãùíßóôçêåò íá äéáìïñöþóåéò êáé íá áíáãêÜæåóáé
íá óõíå÷ßóåéò óå Ýíá ðáíôåëþò îÝíï ðåñéâÜëëïí, üðïõ üëïé èá óå
áíôéìåôùðßæïõí ùò îÝíï êáé Üñá ü÷é êáé ôüóï åðéèõìçôü.
2. «ÌÝóá ìïõ ðÜëåõå…êáé ãéáôß;»: Ðïéá áíôéöáôéêÜ óõíáéóèÞìáôá

êáé áðïñßåò êáôáêëýæïõí ôçí çñùßäá êáé ôé åßäïõò øõ÷éêü êüóìï
áðïêáëýðôïõí;
Âë. ×áñáêôçñéóìüò ðñùôáãùíéóôþí/çñþùí.

κειμένου
1. ÐñïóðáèÞóôå íá åîçãÞóåôå ôçí áíôßäñáóç ôçò ïéêïãÝíåéáò ôçò
Áëßêçò.
2. ÐñïóðáèÞóôå íá ôïðïèåôÞóåôå ôïí åáõôü óáò óôç èÝóç ôçò
Áëßêçò êáé íá ðåñéãñÜøåôå ôïõò öüâïõò êáé ôéò áíçóõ÷ßåò óáò.
238
Η καλή μέρα απ’ το πρωί φαίνεται
Θανάσης Βαλτινός
Ï ÈáíÜóçò Âáëôéíüò ãåííÞèçêå ôï 1932 óôï ÷ùñéü ÊáñÜôïõëá
ôçò Êõíïõñßáò, ôïõ Íïìïý Áñêáäßáò. ÌåãÜëùóå óôç ÓðÜñôç, óôï
Ãýèåéï êáé óôçí Ôñßðïëç. Öïßôçóå óôï ÐÜíôåéï ÐáíåðéóôÞìéï êáé
ðáñáêïëïýèçóå ìáèÞìáôá êéíçìáôïãñáößáò. Æåé óôçí ÁèÞíá.
ÁíÞêåé óôç äåýôåñç ìåôáðïëåìéêÞ ãåíéÜ ôçò åëëçíéêÞò ðåæïãñáößáò
êé åìöáíßóôçêå óôá ãñÜììáôá ìå ôï Ýñãï Ç êÜèïäïò ôùí åííÝá
(1963). Ôï Ýñãï ôïõ åßíáé ñåáëéóôéêü êáé ðñïóåããßæåé ôçí ðñáãìáôé-
êüôçôá, ÷ùñßò íá áðïæçôÜ êáôáöýãéï óå ìéá ëõñéêÞ áíôáíÜêëáóç
ôçò æùÞò. ¸÷åé åðçñåáóôåß áðü ôïõò åêðñïóþðïõò ôçò ðñþôçò
ìåôáðïëåìéêÞò ãåíéÜò (üðùò ï ÓôñáôÞò Ôóßñêáò) áëëÜ ðáñáìÝ-
íåé øõ÷ïëïãéêÜ äéáöïñïðïéçìÝíïò, êáèþò äå äéáäñáìÜôéóå êÜðïéï
ñüëï óôá ãåãïíüôá ôçò äåêáåôßáò ôïõ ‘40. Óôá êåßìåíÜ ôïõ ãßíåôáé
ìå óáöÞ ôñüðï áíáöïñÜ óå õðáñîéáêÜ èÝìáôá, üðùò ç ìïíáîéÜ ôïõ
óýã÷ñïíïõ áíèñþðïõ êáé ôá øõ÷ïëïãéêÜ áäéÝîïäá ðïõ âéþíåé. ¸ñãá
ôïõ: Ç êÜèïäïò ôùí åííÝá (1963), ÓõíáîÜñé ôïõ ÁíäñÝá ÊïñäïðÜôç
(ìÝñïò ðñþôï: ÁìåñéêÞ) (1972), Ôñßá åëëçíéêÜ ìïíüðñáêôá (1978),
Ìðëå âáèý, ó÷åäüí ìáýñï (1985), Óôïé÷åßá ãéá ôç äåêáåôßá ôïõ ‘60
(1989), ÖôåñÜ ìðåêÜôóáò (1992), ÏñèïêùóôÜ (1994), ÓõíáîÜñé ôïõ
ÁíäñÝá ÊïñäïðÜôç (âéâëßï äåýôåñï: Âáëêáíéêïß - 1922) (2000).

Ôï êåßìåíï áðïôåëåß áðüóðáóìá áðü ôï âéâëßï ÓõíáîÜñé ÁíäñÝá
ÊïñäïðÜôç (Âéâëßï ðñþôï: ÁìåñéêÞ), ðïõ áðïôåëåß Ýíá ñåáëéóôéêü
äéÞãçìá, ãñáììÝíï ìå âáèéÜ åõáéóèçóßá êáé ôñõöåñüôçôá. Ï Âáë-
ôéíüò êáôáãñÜöåé ðåñéóôáôéêÜ áðü ôç ãåìÜôç ðåñéðÝôåéåò æùÞ ôïõ
ÁíäñÝá ÊïñäïðÜôç, ðïõ ìåôáíÜóôåõóå óôçí ÁìåñéêÞ óôéò áñ÷Ýò
ôïõ 20ïý áéþíá. Óôï óõãêåêñéìÝíï áðüóðáóìá ðáñïõóéÜæïíôáé ïé
ëüãïé ôçò ìåôáíÜóôåõóçò åêåßíç ôçí åðï÷Þ, áëëÜ êáé ïé ìåãÜëåò
äõóêïëßåò ðïõ áíôéìåôþðéæáí üóïé åß÷áí áðïöáóßóåé íá ìåôáíá-
óôåýóïõí.
239
Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ Γ. Δομή του έργου
Ôï áõôïôåëÝò áõôü áðüóðáóìá ÷ùñßæåôáé óå ôñåéò èåìáôéêÝò åíü-

ôçôåò:
1ç åíüôçôá: «Ôï 903 áðïöÜóéóá… Þìïõí öáñìáêùìÝíïò»: Ôï ôáîßäé
óôïí ÐåéñáéÜ êáé ç åðßóêåøç óôï ãéáôñü.
2ç åíüôçôá: «ÌðÞêá óôï ôñÝíï… åßíáé ìðåíåôÜäåò ôþñá»: Ç åðé-
óôñïöÞ ôïõ ÁíäñÝá óôï ÷ùñéü ôïõ êáé ç ãíùñéìßá ôïõ ìå Ýíá
ìåôáíÜóôç.
3ç åíüôçôá: «ÐÞãáìå óôï óôáèìü… ðïõ ìå ôñéâüëéæáí»: Ï áðï÷ùñé-
óìüò ôùí äýï ößëùí.
Êýñéï èÝìá ôïõ êåéìÝíïõ åßíáé ïé óõíèÞêåò ðïõ ùèïýóáí óôïí îå-
íéôåìü êáé ïé ìåãÜëåò äõóêïëßåò êáé ôá åìðüäéá ðïõ óõíáíôïýóáí
üóïé Þèåëáí íá ìåôáíáóôåýóïõí. Ôï áðüóðáóìá áíáöÝñåôáé óôç
ìåôáíÜóôåõóç, óå ìéá ðñïóðÜèåéá áíáæÞôçóçò êáëýôåñçò æùÞò, êáé
Ý÷åé óôü÷ï íá öÝñåé ôïõò ìáèçôÝò óå åðáöÞ ìå Ýíá öáéíüìåíï ôùí
áñ÷þí ôïõ ðåñáóìÝíïõ áéþíá.

1ç åíüôçôá: Ôï áðüóðáóìá îåêéíÜ ìå ôçí åéëçììÝíç áðüöáóç ôïõ
ÁíäñÝá ÊïñäïðÜôç íá ìåôáíáóôåýóåé óôçí ÁìåñéêÞ, ãéá íá äïõëÝ-
øåé åêåß êáé íá æÞóåé ìéá êáëýôåñç æùÞ. Óôç óõíÝ÷åéá ðåñéãñÜöåôáé
ôï ïäïéðïñéêü ôïõ, áðü ôï ÷ùñéü ôïõ, ôï Ëåâßäé, ìÝ÷ñé ôïí ÐåéñáéÜ.
Äßíïíôáé ïé äõóêïëßåò ðïõ õðÜñ÷ïõí åêåßíç ôçí åðï÷Þ ãéá êÜðïéïí
ðïõ áðïöáóßæåé íá ìåôáíáóôåýóåé. Áñ÷éêÜ ÷ñåéÜæåôáé íá ðåñÜóåé
áðü õãåéïíïìéêü Ýëåã÷ï. Ãéá ôï óêïðü áõôü âëÝðïõìå ôïí Þñùá íá
ðçãáßíåé ðñþôá óôïí ÐåéñáéÜ, üðïõ ãßíåôáé äéÜãíùóç ãéá ðñüâëçìá
óôá ìÜôéá, ãåãïíüò ðïõ äåí ôïõ åðéôñÝðåé íá ðåñÜóåé ôïí Ýëåã÷ï.
Áðü åêåß áðïöáóßæåé íá åðéóôñÝøåé óôï ÷ùñéü ôïõ.
2ç åíüôçôá: Óôï äñüìï ôçò åðéóôñïöÞò ãíùñßæåôáé ìå ôï Ãñçãüñéï
Ãêïñßôóá, ìåôáíÜóôç Þäç óôçí ÁìåñéêÞ. Ìåôáîý ôïõò áíáðôýóóåôáé
öéëßá. Ç ó÷Ýóç áõôÞ åßíáé ç áéôßá ðïõ ï ðñùôáãùíéóôÞò ôçò éóôï-
ñßáò ìáò êáèõóôåñåß ôçí åðéóôñïöÞ ôïõ óôï ÷ùñéü.
3ç åíüôçôá: Óôçí ôåëåõôáßá áõôÞ åíüôçôá Ý÷ïõìå ôïí áðï÷ùñé-
óìü ôùí äýï ößëùí êáé ôçí åðéóôñïöÞ ôïõ Þñùá óôï ÷ùñéü ôïõ,
ìåôÜ ôçí Üêáñðç ðñïóðÜèåéÜ ôïõ íá ìåôáíáóôåýóåé óôï åîùôåñéêü.
ÌÝóá áðü ôçí ðåñéãñáöÞ äéáêñßíïíôáé êáé ôá ðñïâëÞìáôá ôïõ óõ-
ãêïéíùíéáêïý äéêôýïõ ôçò åðï÷Þò, ðïõ åßíáé áðáñ÷áéùìÝíï êáé êá-
èéóôÜ ôç óõãêïéíùíßá ôùí ðåñéï÷þí ÷ñïíïâüñá êáé êïõñáóôéêÞ.
240
iii) ×áñáêôçñéóìüò ðñùôáãùíéóôþí/çñþùí Θανάσης
ÁíäñÝáò: Óå üëï ôï áðüóðáóìá åßíáé óáöÞò ç ïéêïíïìéêÞ äõóêï- Βαλτινός
ëßá ðïõ áíôéìåôùðßæåé ï Þñùáò. Áõôüò åîÜëëïõ åßíáé êáé ï âáóéêüò
ëüãïò ãéá ôïí ïðïßï áðïöáóßæåé íá ìåôáíáóôåýóåé. Åßíáé ìïíá÷éêüò
êáé ëéãïìßëçôïò. Ùóôüóï åßíáé öéëüôéìïò, êáèþò, ðáñÜ ôçí ïéêïíïìé-
êÞ ôïõ äõó÷Ýñåéá, áéóèÜíåôáé Üó÷çìá ðïõ ôá ÝîïäÜ ôïõò óõíÞèùò
ðëçñþíåé ï Ãñçãüñçò.
i) Ãëþóóá
Ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß ôçí áðëÞ äçìïôéêÞ ãëþóóá –ðïõ
áíôëåßôáé áðü ôçí êáèçìåñéíÞ ïìéëßá– åìðëïõôéóìÝíç êÜðïôå êáé
ìå óôïé÷åßá áðü ôçí áñãêü (ôï 903, ðÜíôá ôçí ðÜíôá, óôï åðáíá-
óôáôéêü, ìßíåò, óÞêùóå öôåñü, êÜñãá, êáíÝíá êáéñü, ìáãÝñéêï, ê.Ü.).
ii) ¾öïò
Ôï ýöïò åßíáé åíôõðùóéáêÜ ëéôü, ó÷åäüí åëëéðÝò (ãßíåôáé ÷ñÞóç
ðïëëþí åëëåéðôéêþí ðñïôÜóåùí), êáèçìåñéíü êáé öõóéêü. Ï ñõèìüò
ôçò áöÞãçóçò åßíáé éäéáßôåñá ãñÞãïñïò, óå ìéá ðñïóðÜèåéá ôïõ
óõããñáöÝá íá õðïäçëþóåé ôï ðüóï ãñÞãïñá áðÝâç Üêáñðç ç ðñï-
óðÜèåéá ôïõ Þñùá íá ìåôáíáóôåýóåé. Ïé äéÜëïãïé äßíïõí æùíôÜíéá
êáé ðáñáóôáôéêüôçôá óôçí áöÞãçóç.
iii) ÁöÞãçóç
Óôï êåßìåíï Ý÷ïõìå ðñïóùðéêÞ áöÞãçóç, äçëáäÞ ìßìçóç, åöüóïí
÷ñçóéìïðïéåßôáé ôï á´ åíéêü ðñüóùðï. Ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß
óôçí áöÞãçóÞ ôïõ ðáñåëèïíôéêïýò ÷ñüíïõò (áüñéóôï êáé ðáñáôáôé-
êü), èÝëïíôáò íá äåßîåé Ýôóé ôï ôåôåëåóìÝíï êÜèå ãåãïíüôïò. ¼ðùò
áíáöÝñèçêå ðáñáðÜíù, ï ñõèìüò ôçò áöÞãçóçò åßíáé éäéáßôåñá
ãñÞãïñïò.
Ç ôå÷íïôñïðßá ãñáöÞò ôïõ Âáëôéíïý äåí åðéôñÝðåé ôç ÷ñÞóç ðïë-
ëþí åêöñáóôéêþí ìÝóùí. Ôï ìüíï ó÷Þìá ðïõ óõíáíôÜìå óõ÷íÜ åßíáé
ôï áóýíäåôï («ðÞãá ôïí âñÞêá óôï óðßôé ôïõ… óôï îåíïäï÷åßï», «óå
êáìéÜ þñá… óêÜñôï áðü ôñá÷þìáôá», «ìïõ ‘äùóå óõíôáãÞ… êáèá-
ñßóïõí», «Ðïëý êáëÜ… ðáðïýôóéá», «¢ëëïò äýï äïëÜñéá… åíÜìéóé»,
«ÃñáììÝò... êáé Üëëåò», «ÐáñáìÝóá ç ðüëç… åìðïñéêÜ», «ÐÞãáìå óôï
îåíïäï÷åßï… âãÞêáìå Ýîù, ê.Ü.).

1. Ðïéåò äõóêïëßåò áíôéìåôùðßæåé ï Þñùáò ðñéí áêüìç öýãåé ãéá
ôçí ÁìåñéêÞ; Åíôïðßóôå ôéò ó÷åôéêÝò áíáöïñÝò óôï êåßìåíï.
241
Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ Ï Þñùáò ôïõ áðïóðÜóìáôïò óõíáíôÜ äõóêïëßåò óôçí ðñïóðÜèåéÜ
ôïõ íá ìåôáíáóôåýóåé ðñïò ôçí ÁìåñéêÞ, ðñïêåéìÝíïõ íá æÞóåé ìéá
êáëýôåñç æùÞ. Ïé äõóêïëßåò áõôÝò öáßíïíôáé óôá ðáñáêÜôù ÷ùñßá
ôïõ êåéìÝíïõ.
«Ôüôå áêüìá ï äñüìïò Ëåâßäé – Ôñßðïëç äåí Þôáí öôéáãìÝíïò, ðç-
ãáßíáìå áðü Êáêïýñé ìåñéÜ». Ç ðñþôç äõóêïëßá ðïõ áíôéìåôùðßæåé
áöïñÜ óôï óõãêïéíùíéáêü äßêôõï ôçò ÷þñáò, ðïõ åßíáé åëëéðÝò êáé
áðáñ÷áéùìÝíï. ¼ëåò ïé ðåñéï÷Ýò ôçò ÅëëÜäáò äåí åíþíïíôáí ìåôá-
îý ôïõò óõãêïéíùíéáêÜ ôçí åðï÷Þ ðïõ åîåôÜæïõìå, ìå áðïôÝëåóìá
ðïëëïß ôáîéäéþôåò íá ÷ñåéÜæïíôáé ôï äéðëÜóéï ÷ñüíï êáé ÷ñÞìá
ðñïêåéìÝíïõ íá öôÜóïõí óôïí ðñïïñéóìü ôïõò. ÓõãêåêñéìÝíá âëÝ-
ðïõìå ôïí Þñùá ôïõ êåéìÝíïõ íá ÷ñåéÜæåôáé ìßá ïëüêëçñç ìÝñá ãéá
íá öôÜóåé áðü ôï Ëåâßäé óôçí Ôñßðïëç.
«ÐÞñá ï÷ôáêüóéåò äñá÷ìÝò», «…Ýâãáëá åéóéôÞñéï ãéá ÐåéñáéÜ, äÝêá
äñá÷ìÝò êáé ïãäüíôá ëåöôÜ», «…åäþ ìåãÜëç öôþ÷åéá»: Óå üëï ôï
áðüóðáóìá åßíáé óáöÞò ç ïéêïíïìéêÞ äõóêïëßá ðïõ áíôéìåôùðßæåé ï
ÞñùÜò ìáò. Áõôüò åîÜëëïõ åßíáé êáé ï âáóéêüò ëüãïò ãéá ôïí ïðïßï
áðïöáóßæåé íá ìåôáíáóôåýóåé. Áðü ôïõò äéáëüãïõò êáôáíïïýìå
üôé õðïëüãéæå êÜèå Ýîïäï, áêñéâþò ãéáôß äå äéÝèåôå ïéêïíïìéêÞ
åõ÷Ýñåéá.
«Ôï ðñùß Þñèå íá ðÜìå óôï ãéáôñü… óêÜñôï áðü ôñá÷þìáôá»:
êáôáëáâáßíïõìå üôé ãéá íá ìðïñÝóåé íá ãßíåé ìåôáíÜóôçò óôçí
ÁìåñéêÞ ÷ñåéÜæåôáé íá åîáóöáëßóåé ðñþôá Ýíá ðéóôïðïéçôéêü õãåß-
áò, ðïõ èá åããõÜôáé üôé äåí ðÜó÷åé áðü ìåôáäéäüìåíç áóèÝíåéá.
ÂëÝðïõìå üôé êÜôé ôÝôïéï ï ÁíäñÝáò äåí ìðïñåß íá ôï áðïêôÞóåé,
êáèüôé ï ãéáôñüò ôïí âñßóêåé íá ðÜó÷åé áðü ìßá óïâáñÞ ìïëõóìá-
ôéêÞ áóèÝíåéá ôùí ìáôéþí.
2. Ôï âéâëßï áðü ôï ïðïßï ðñïÝñ÷åôáé ôï áðüóðáóìá Ý÷å ôßôëï

«ÓõíáîÜñé ÁíôñÝá ÊïñäïðÜôç». Áöïý âñåßôå ôçí Ýííïéá ôçò ëÝîçò
«óõíáîÜñé» êáé ìåëåôÞóåôå ôï ðåñéå÷üìåíï ôïõ êåéìÝíïõ, åîçãÞóôå
ôïí ôßôëï.
Ç ëÝîç «óõíáîÜñé Þ óõíáîÜñéï» áðïôåëåß åêêëçóéáóôéêü üñï êáé óç-
ìáßíåé ôï âéâëßï ìå ðåñéå÷üìåíï ôç óýíôïìç Þ åêôåíÝóôåñç áöÞãçóç
ìå èÝìá ôïõò ìÜñôõñåò ôçò ÷ñéóôéáíéêÞò ðßóôçò êáé ôá ìáñôýñéá
ðïõ õðÝóôçóáí, áëëÜ êáé ãåíéêüôåñá ôïõò âßïõò ôùí áãßùí, ôùí
ïóßùí, ôùí éåñáñ÷þí, ðïõ ðåñéëáìâÜíïíôáé óôá ëåéôïõñãéêÜ âéâëßá
ôçò åêêëçóßáò êáé ÷ñçóéìïðïéïýíôáé êõñßùò óôç ëåéôïõñãßá ôïõ üñ-
èñïõ. ¸÷ïíôáò õðüøç ìáò ôçí åñìçíåßá ôçò ëÝîçò áõôÞò ìðïñïýìå
íá åîçãÞóïõìå ôï óõìâïëéóìü ðïõ ðåñéÝ÷åé êáé ï ôßôëïò ôïõ âéâëß-
ïõ, áðü ôï ïðïßï ðñïÝñ÷åôáé ôï áðüóðáóìá ôïõ ó÷ïëéêïý âéâëßïõ.
Êáôáëáâáßíïõìå ëïéðüí üôé ï óõããñáöÝáò ôáõôßæåé ôïí Þñùá ôïõ
242 âéâëßïõ ôïõ ìå éåñïìÜñôõñá ôçò åêêëçóßáò, ïé ôáëáéðùñßåò ôïõ
ïðïßïõ ðåñéÝ÷ïíôáé óôï âéâëßï ôïõ Âáëôéíïý, ðïõ ôï áðïêáëåß, Θανάσης
åðïìÝíùò, óõíáîÜñé. ¼ëåò ïé äõóêïëßåò ðïõ óõíáíôÜ óôç æùÞ ôïõ ï Βαλτινός
ÁíäñÝáò ÊïñäïðÜôçò êáé ðïõ ôïí áíáãêÜæïõí íá åãêáôáëåßøåé ôçí
ðáôñßäá ôïõ êáé íá öýãåé ìåôáíÜóôçò óôçí ÁìåñéêÞ êáé åðéðëÝïí
ïé ìåãÜëåò äõóêïëßåò êáé ôá åìðüäéá ðïõ óõíÜíôçóå ðñïêåéìÝíïõ
íá ðñáãìáôïðïéÞóåé ôï óôü÷ï ôïõ, ìïéÜæïõí ìå ôá ìáñôýñéá ðïõ
õößóôáíôáé óõíÞèùò ïé Üãéïé.

κειμένου
1. Äþóôå ôçí ðåñßëçøç ôïõ êåéìÝíïõ.
2. Óå ðïéá óçìåßá ôïõ êåéìÝíïõ ìðïñåß íá äéáöáíåß ç ïéêïíïìéêÞ
äõó÷Ýñåéá ôïõ Þñùá;
243
Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ
Ο δρόμος για τον παράδεισο
είναι μακρύς
Μαρούλα Κλιάφα
Α. Η δημιουργός
Ç Ìáñïýëá ÊëéÜöá ãåííÞèçêå ôï 1937 óôá Ôñßêáëá, üðïõ æåé ìÝ÷ñé
êáé óÞìåñá ìå ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôçò. Óðïýäáóå äçìïóéïãñáößá êáé
áðü ôï 1972 áó÷ïëåßôáé ìå ôç ëïãïôå÷íßá, ôç ìåëÝôç ôçò ôïðéêÞò
éóôïñßáò, ôç óõëëïãÞ ëáúêþí ðáñáìõèéþí êáé ðáëáéþí öùôïãñá-
öéþí. Ôá ðåñéóóüôåñá âéâëßá ôçò Ý÷ïõí áðïóðÜóåé åðáßíïõò êáé
âñáâåßá, åíþ äýï áðü áõôÜ Ý÷ïõí ìåôáöñáóôåß óôá ñùóéêÜ êáé
óôá ãåñìáíéêÜ. ¸÷åé ãñÜøåé ôá ìõèéóôïñÞìáôá Ç çëéá÷ôßäá (1974),
Ïé ðåëáñãïß èá îáíÜñèïõí (1976), ¸íá äÝíôñï óôçí áõëÞ ìáò (1980),
Ï êüóìïò âáñéÝôáé íá äéáâÜæåé èëéâåñÝò éóôïñßåò (1986), Äýóêïëïé
êáéñïß ãéá ìéêñïýò ðñßãêéðåò (1997).

Ïé äýï åðéóôïëÝò áðïôåëïýí áðüóðáóìá áðü ôï ïìüôéôëï åðéóôïëéêü
ìõèéóôüñçìá ôçò Ì. ÊëéÜöá, ðïõ êõêëïöüñçóå ôï 2003. Ôçí õðüèåóç
ôïõ Ýñãïõ ôç ìáèáßíïõìå ìÝóá áðü ôçí áëëçëïãñáößá äýï äåêá-
ðåíôÜ÷ñïíùí êïñéôóéþí, ôçò Âåñüíéêáò êáé ôçò ÅëÝíçò. Ç Âåñüíéêá
åßíáé áëâáíéêÞò êáôáãùãÞò êáé ìÝíåé óå ìéá åðáñ÷éáêÞ ðüëç. Ç ÅëÝíç
êáôïéêåß óôçí ðñùôåýïõóá êáé ðñïÝñ÷åôáé áðü áóôéêÞ ïéêïãÝíåéá.
Ç êáèåìéÜ ôïõò åêìõóôçñåýåôáé ôá ðñïâëÞìáôá êáé ôéò áíçóõ÷ßåò
ôçò óôçí Üëëç. Êáé ïé äýï áíôéìåôùðßæïõí ðñüâëçìá ñáôóéóìïý, ç
Âåñüíéêá ëüãù ôçò êáôáãùãÞò ôçò êáé ç ÅëÝíç ëüãù ôçò åìöÜíéóÞò
ôçò, åöüóïí åßíáé Üôïìï ìå êéíçôéêÝò äõóêïëßåò.

ÊÜèå åðéóôïëÞ áðïôåëåß ìßá èåìáôéêÞ åíüôçôá.
ÈÝìá ôùí äýï áõôþí åðéóôïëþí åßíáé ï ñáôóéóìüò êáé ðþò áõôüò
ìðïñåß íá åðçñåÜóåé ôéò ó÷Ýóåéò ôùí áíèñþðùí. ÅîåôÜæïíôáé äýï
åéäþí ñáôóéóôéêÝò óõìðåñéöïñÝò: á) ç ñáôóéóôéêÞ óõìðåñéöïñÜ
244 åîáéôßáò äéáöïñåôéêÞò êáôáãùãÞò êáé â) ç ñáôóéóôéêÞ óõìðåñéöïñÜ
åîáéôßáò äéáöïñåôéêÞò åìöÜíéóçò. Êïéíüò ôüðïò êáé ôùí äýï åßíáé Μαρούλα
ôá áßôéá ôïõ ñáôóéóìïý, ôá ïðïßá óõíäÝïíôáé ìå ôï öüâï êáé ìå Κλιάφα
ôçí Ýëëåéøç áíï÷Þò ôïõ äéáöïñåôéêïý.

Óôç óõãêåêñéìÝíç ðåñßðôùóç åîåôÜæïíôáé äýï åðéóôïëÝò.
1ç åíüôçôá: Ç ðñþôç åßíáé ãñáììÝíç áðü ôçí áëâáíéêÞò êáôáãùãÞò
Âåñüíéêá êáé áðåõèýíåôáé óôçí ÅëÝíç. Ç Âåñüíéêá ðáñáðïíéÝôáé
óôçí ÅëÝíç ãéá ôá ðñïâëÞìáôá êïéíùíéêÞò Ýíôáîçò êáé áðïäï÷Þò
ðïõ áíôéìåôùðßæåé áõôÞ êáé ç ïéêïãÝíåéÜ ôçò áðü ôïí êïéíùíéêü
ôïõò ðåñßãõñï åîáéôßáò ôçò êáôáãùãÞò ôïõò. Êõñßùò Ýñ÷ïíôáé áíôé-
ìÝôùðïé ìå ôçí áíôßëçøç üôé üóïé êáôÜãïíôáé áðü ôçí Áëâáíßá åßíáé
êáêïðïéïß, åíþ ïé ßäéïé äåí Ý÷ïõí âëÜøåé êáíÝíáí.
2ç åíüôçôá: Ç äåýôåñç åðéóôïëÞ åßíáé ç áðÜíôçóç ôçò ÅëÝíçò óôï
ãñÜììá ôçò Âåñüíéêáò. Ç ÅëÝíç ìå ôçí áðáíôçôéêÞ åðéóôïëÞ ôçò Ýñ-
÷åôáé íá êáèçóõ÷Üóåé ôç Âåñüíéêá, ëÝãïíôÜò ôçò üôé óõììåñßæåôáé
ôïí ôñüðï ðïõ íéþèåé ÷ùñßò üìùò íá ôçò áðïêáëýðôåé ôï ãéáôß åßíáé
óå èÝóç íá êáôáíïåß êáëýôåñá áðü êÜèå Üëëïí ôï ðñüâëçìÜ ôçò· ç
ÅëÝíç äå èÝëåé íá ìÜèåé ç Âåñüíéêá ãéá ôï ðñüâëçìá áíáðçñßáò ðïõ
áíôéìåôùðßæåé. Óå êÜðïéï óçìåßï ôçò åðéóôïëÞò ôçò Âåñüíéêáò äéáâÜ-
æïõìå : «Åóý åßóáé ôõ÷åñÞ. ÐïôÝ äåí èá áíôéìåôùðßóåéò ìéá ðáñüìïéá
êáôÜóôáóç. Äå èá äåéò ðïôÝ öüâï óôá ìÜôéá ôïõ ãåßôïíÜ óïõ. Åóý ôá
Ý÷åéò üëá: ïéêïíïìéêÞ Üíåóç, ïìïñöéÜ, Ýñùôá…». Ôï áðüóðáóìá áõôü
åõáéóèçôïðïéåß ôçí ÅëÝíç, ðïõ ôçò áðáíôÜåé üôé «óõììåñßæïìáé áðï-
ëýôùò ôçí áãáíÜêôçóÞ óïõ», áëëÜ äåí ìðïñåß íá ôçò åîçãÞóåé ãéáôß
ôç óõììåñßæåôáé, åöüóïí ç ÅëÝíç äå èÝëåé íá ìÜèåé ç ößëç ôçò ãéá
ôçí áíáðçñßá ôçò, öïâïýìåíç ôçí áíôßäñáóÞ ôçò. Ùóôüóï óå áñêåôÜ
ëåãüìåíÜ ôçò äéáêñßíïõìå üôé êáé ç ÅëÝíç Ý÷åé íéþóåé êáëÜ óôï ðåôóß
ôçò ôï ñáôóéóìü, ðïõ ðáñÜ ôá äéáöïñåôéêÜ êßíçôñÜ ôïõ, Ý÷åé ðÜíôá
ôéò ßäéåò åêöÜíóåéò. Óõìöùíåß ìå ôç Âåñüíéêá óôï üôé ï ðåñéóóüôåñïò
êüóìïò äåí ìðïñåß íá áíå÷ôåß ôï äéáöïñåôéêü êáé ãé’ áõôü áíôéäñÜ
Ýôóé. Äçëþíåé üôé Ý÷åé åéóðñÜîåé ôçí áäéáöïñßá ôïõ êüóìïõ, üôáí ëÝåé
üôé ï êüóìïò óõ÷íÜ «áäéáöïñåß ãéá ôïí áíÜðçñï»· Ý÷åé äéáêñßíåé óôï
âëÝììá ôùí Üëëùí ôï áßóèçìá ôïõ öüâïõ, ôïõ ïßêôïõ êáé ôçò õðïêñé-
óßáò. ÁíáöÝñåé åðßóçò üôé õðÜñ÷ïõí êáé êÜðïéïé ðïõ ðñïóðïéïýíôáé
äéáêñéôéêüôçôá êáé êÜíïõí ðùò äåí êáôáëáâáßíïõí ôï ðñüâëçìÜ ôçò.
Ùò ÷åéñüôåñç ÷áñáêôçñßæåé ôçí áíôßäñáóç áõôþí ðïõ ôçí èåùñïýí
áíÞìðïñç êáé ôçí ðñïóðåñíïýí Þ âéÜæïíôáé íá óôñÝøïõí áëëïý ôï
âëÝììá üôáí ôçí áíôéêñßæïõí.
Âåñüíéêá – ÅëÝíç: ÁíÜìåóá óôéò äýï çñùßäåò õðÜñ÷ïõí ðïëëÜ êïé-
íÜ óçìåßá. ÄéáöÝñïõí ìüíï ùò ðñïò ôçí áéôßá ðïõ ðñïêÜëåóå ôï
ñáôóéóìü ðïõ åéóðñÜôôïõí: ç ìßá ëüãù êáôáãùãÞò êáé ç Üëëç ëüãù 245
Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ áíáðçñßáò. Êáé ïé äýï åìöáíßæïíôáé éäéáßôåñá áîéïðñåðåßò, åöüóïí ôï
ìüíï ðïõ æçôïýí åßíáé ï êïéíùíéêüò ðåñßãõñïò íá ôéò áíôéìåôùðßæåé
éóüôéìá. Åßíáé ðëçãùìÝíåò áðü ôïí ôñüðï ðïõ ôïõò óõìðåñéöÝñïíôáé
ïé Üëëïé êáé ãé’ áõôü ùò Ýíá âáèìü Ý÷ïõí áðïôñáâç÷ôåß êïéíùíéêÜ.
Åìöáíßæïíôáé åðéöõëáêôéêÝò êáé äéóôáêôéêÝò ùò ðñïò ôïõò Üëëïõò
áíèñþðïõò. Ç ÅëÝíç ìÜëéóôá äåí áðïêáëýðôåé ôçí áíáðçñßá ôçò
ïýôå óôç Âåñüíéêá. Åêäçëþíïõí ìéá áèùüôçôá êáé äåí ìðïñïýí íá
êáôáíïÞóïõí ôçí êáêßá ôïõ êüóìïõ. Ôá êïéíÜ ôïõò óçìåßá Ýãéíáí
ùóôüóï ç áöïñìÞ íá Ýñèïõí ðéï êïíôÜ ïé äõï ôïõò.
Ε. Τεχνική - τεχνοτροπία
i) Ãëþóóá
Ç ãëþóóá åßíáé áðëÞ äçìïôéêÞ, üðùò áõôÞ óõíáíôÜôáé óôçí êáèç-
ìåñéíÞ ìáò ïìéëßá.
ii) ¾öïò
Ôï ýöïò ôïõ êåéìÝíïõ åßíáé áðëü êáé êáèçìåñéíü. Ôá ó÷Þìáôá ëü-
ãïõ ðïõ óõíáíôÜìå óôï ëüãï ôùí äýï êïñéôóéþí êÜíïõí ôï ýöïò
ãëáöõñü.
iii) ÁöÞãçóç
Óå êÜèå ãñÜììá ï áöçãçìáôéêüò ôñüðïò åßíáé ðñïóùðéêüò, äçëáäÞ
Ý÷ïõìå Üìåóç áöÞãçóç óå ðñþôï ðñüóùðï.

ÌåôáöïñÝò: «êñáôÜåé ç óêïýöéá ôïõò», «ôé êáðíü öïõìÜñïõí, «óå
ÌåôáöïñÝò
êáêÜ ÷Üëéá, «èá ôïõò ðåñÜóåé, «Ý÷åé ãßíåé êüëáóç, «ìáò ðëçãþíïõí,
«ï äñüìïò ãéá ôïí ðáñÜäåéóï åßíáé ìáêñýò, «äéáâÜæåéò ôï öüâï óôá
ìÜôéá, óé÷áßíïìáé ôïõò äÞèåí, ïé öüâïé ôïõò èá ðáñáìåñéóôïýí.
ÐñïóùðïðïéÞóåéò: Ýíáò êüìðïò Ý÷åé óôáèåß óôï ëáéìü ìïõ êáé ìå
ðíßãåé, ç æùÞ êáìéÜ öïñÜ åßíáé óêëçñÞ ìáæß ìáò.
Ðáñïìïßùóç: üðùò áõôüò.
Ðáñïìïßùóç
Åéêüíåò: Ç åéêüíá ôçò óõíÜíôçóçò ôùí äýï ãåéôïíéóóþí óôï áóáíóÝñ, ç
Åéêüíåò
ç÷çôéêÞ åéêüíá ôïõ ãåßôïíá ðïõ áðåõèýíåôáé óôïí áäåñöü ôçò Âåñüíé-
êáò, ç åéêüíá ôïõ öüâïõ óôá ìÜôéá ôùí ãåéôüíùí ôçò Âåñüíéêáò ê.Ü.

1. Ðïéá ðñïâëÞìáôá áíôéìåôùðßæïõí ç Âåñüíéêá êáé ç ïéêïãÝíåéÜ
ôçò ëüãù ôçò áëâáíéêÞò êáôáãùãÞò ôïõò;
Ç Âåñüíéêá êáé ç ïéêïãÝíåéÜ ôçò áíôéìåôùðßæïõí ðñüâëçìá êïé-
íùíéêÞò Ýíôáîçò êáé áðïäï÷Þò áðü ôïí êïéíùíéêü ôïõò ðåñßãõñï.
Óõ÷íüò åßíáé ï öüâïò ôùí ãåéôüíùí ôïõò, ðïõ åêäçëþíåôáé ìå
246 å÷èñüôçôá êáé ëåêôéêÞ âßá áðÝíáíôß ôïõò. Ï ðåñßãõñïò äõóêïëåý-
åôáé íá äå÷ôåß ôï äéáöïñåôéêü êáé âáóéóìÝíïò óå öÞìåò êáé ÷ùñßò Μαρούλα
íá ãíùñßæåé, êáôáôÜóóåé üëïõò ôïõò Áëâáíïýò óôçí êáôçãïñßá Κλιάφα
ôùí åãêëçìáôéþí. ¸ôóé, áìÝóùò ìåôÜ ôç ìåôáêüìéóç óôï íÝï ôïõò
óðßôé, ïé Ýíïéêïé ôçò ðïëõêáôïéêßáò óõãêÝíôñùóáí õðïãñáöÝò ãéá
íá ôïõò äéþîïõí. ¼ôáí ç ìçôÝñá ôçò óõíÜíôçóå ìéá ãåéôüíéóóá
óôï áóáíóÝñ, åêåßíç Üñ÷éóå íá ôç âñßæåé êáé íá áðïêáëåß ôçí ïéêï-
ãÝíåéÜ ôçò «ìá÷áéñïâãÜëôåò». Óôç óõíÝ÷åéá, Ýíáò Üëëïò ãåßôïíáò
áðïêÜëåóå ôïí áäåñöü ôçò Âåñüíéêáò «âñïìï-áëâáíü», åíþ üôáí
ï ðáôÝñáò ôçò ðÞãå íá æçôÞóåé åîçãÞóåéò áðü ôï ãåßôïíá ðïõ óõ-
ìðåñéöÝñèçêå Ýôóé óôï ðáéäß ôïõ, åêåßíïò ìå èñÜóïò ðáñáäÝ÷ôçêå
ôéò ñáôóéóôéêÝò ôïõ áíôéëÞøåéò. ¼ëá áõôÜ ðëçãþíïõí ôç Âåñüíéêá
êáé ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôçò êáé ôïõò äõóêïëåýïõí ôç æùÞ.
2. ¼ðùò óçìåéþíåôáé óôï åéóáãùãéêü óçìåßùìá, ç ÅëÝíç åßíáé

Üôïìï ìå êéíçôéêÝò äõóêïëßåò, áëëÜ ç Âåñüíéêá äåí ôï ãíùñßæåé.
¸÷ïíôáò áõôü õðüøç óáò, ðñïóðáèÞóôå íá «äéáâÜóåôå» ôçí åðé-
óôïëÞ ôçò ÅëÝíçò óôéò ðñáãìáôéêÝò äéáóôÜóåéò ôçò.
Óå êÜðïéï óçìåßï ôçò åðéóôïëÞò ôçò Âåñüíéêáò äéáâÜæïõìå: «Åóý åßóáé
ôõ÷åñÞ. ÐïôÝ äå èá áíôéìåôùðßóåéò ìéá ðáñüìïéá êáôÜóôáóç. Äå èá
äåéò ðïôÝ öüâï óôá ìÜôéá ôïõ ãåßôïíÜ óïõ. Åóý ôá Ý÷åéò üëá: ïéêïíï-
ìéêÞ Üíåóç, ïìïñöéÜ, Ýñùôá». Ôï áðüóðáóìá áõôü åõáéóèçôïðïéåß ôçí
ÅëÝíç, ðïõ ôçò áðáíôÜåé üôé óõììåñßæåôáé ôçí áãáíÜêôçóÞ ôçò áëëÜ
äåí ìðïñåß íá ôçò åîçãÞóåé ãéáôß ôç óõììåñßæåôáé, åöüóïí ç ÅëÝíç
äå èÝëåé íá ìÜèåé ç ößëç ôçò ãéá ôçí áíáðçñßá ôçò, öïâïýìåíç ôçí
áíôßäñáóÞ ôçò. Ùóôüóï óå áñêåôÜ ëåãüìåíÜ ôçò äéáêñßíïõìå, üôé êáé
ç ÅëÝíç Ý÷åé íéþóåé ôï ñáôóéóìü, ðïõ ðáñÜ ôá äéáöïñåôéêÜ êßíçôñÜ
ôïõ, åêöñÜæåôáé ðÜíôá ìå ôïí ßäéï ôñüðï. Óõìöùíåß ìå ôç Âåñüíéêá
óôï üôé ï ðåñéóóüôåñïò êüóìïò äåí ìðïñåß íá áíå÷ôåß ôï äéáöïñåôéêü
êáé ãé’ áõôü áíôéäñÜ Ýôóé. Äçëþíåé üôé Ý÷åé åéóðñÜîåé ôçí áäéáöïñßá
ôïõ êüóìïõ, üôáí ëÝåé üôé ï êüóìïò óõ÷íÜ áäéáöïñåß ãéá ôïí áíÜðç-
ñï. ¸÷åé äéáêñßíåé óôï âëÝììá ôùí Üëëùí ôï áßóèçìá ôïõ öüâïõ, ôïõ
ïßêôïõ êáé ôçò õðïêñéóßáò. ÁíáöÝñåé åðßóçò üôé õðÜñ÷ïõí êáé êÜðïéïé
ðïõ áíôéäñïýí ìå äéáêñéôéêüôçôá êáé êÜíïõí ðùò äåí êáôáëáâáßíïõí
ôï ðñüâëçìÜ ôçò. ×åéñüôåñç ðéóôåýåé üôé åßíáé ç áíôßäñáóç áõôþí ðïõ
ôç èåùñïýí áíÞìðïñç êáé ôçí ðñïóðåñíïýí Þ âéÜæïíôáé íá óôñÝøïõí
áëëïý ôï âëÝììá üôáí ôçí áíôéêñßæïõí.

κειμένου
1. Ãéáôß ç ÅëÝíç äåí áðïêáëýðôåé óôç Âåñüíéêá ôï ðñüâëçìá áíá-
ðçñßáò ôçò;
2. Ðïý ïöåßëåôáé, êáôÜ ôç ãíþìç óáò, ç ñáôóéóôéêÞ óôÜóç ðïõ åì-
öáíßæïõí ïé Üëëïé áðÝíáíôé óôç Âåñüíéêá; 247
Αθλητ ισμ ός
Αθλητισμός
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Ο Ολυμπιακός ύμνος
Κωστής Παλαμάς
Ï ÊùóôÞò ÐáëáìÜò ãåííÞèçêå óôçí ÐÜôñá ôï 1859 áðü ðáôÝñá
Ìåóïëïããßôç êáé ðÝèáíå óôçí ÁèÞíá óôéò 27 ÖåâñïõÜñéïõ 1943.
Êáôáãüôáí áðü ìåãÜëç êáé éóôïñéêÞ ïéêïãÝíåéá, ðïõ óôá ÷ñüíéá
ôçò Ôïõñêïêñáôßáò Ýäùóå óôï Ýèíïò ìáò óðïõäáßïõò áãùíéóôÝò,
êëçñéêïýò, öùôéóìÝíïõò, ðïëéôéêïýò êáé öéëïóüöïõò. ¼ôáí Þôáí
ïêôþ åôþí, Ý÷áóå ôïõò ãïíåßò ôïõ êáé ðåíôÜñöáíïò áíáãêÜóôçêå
íá ðÜåé óôï Ìåóïëüããé êáé íá ìåßíåé êïíôÜ óôï èåßï ôïõ ÄçìÞôñéï.
Åêåß Ýæçóå ôá ðáéäéêÜ êáé åöçâéêÜ ôïõ ÷ñüíéá, åêåß ôåëåßùóå ôï
ÃõìíÜóéï. Ôï 1875 Þñèå óôçí ÁèÞíá êáé ãñÜöôçêå óôç ÍïìéêÞ Ó÷ïëÞ,
ìá ç ó÷Ýóç ôïõ ìå ôç öïéôçôéêÞ æùÞ äåí êñÜôçóå ðïëý. Ç Ìïýóá
áðïäåß÷ôçêå ðéï äõíáôÞ áðü «ôïõò íüìïõò» êáé ôïí êÝñäéóå ãéá
ðÜíôá, ãéáôß Þôáí äéêüò ôçò áðü ôüôå ðïõ ãåííÞèçêå. Êáé ãé’ áõôÞ
ôïõ ôçí ïëïêëçñùôéêÞ áöïóßùóç, ôïí îå÷þñéóå áð’ üëïõò, äßíïíôÜò
ôïõ ôçí ðñþôç èÝóç óôïí åëëçíéêü Ðáñíáóóü.
Áðü öïéôçôÞò áêüìç Üñ÷éóå ôç óõíåñãáóßá ôïõ ãñÜöïíôáò åðßêáé-
ñïõò óôß÷ïõò óôá óáôéñéêÜ ðåñéïäéêÜ ÑáìðáãÜò, Ìç ÷Üíåóáé, ¢óôõ
ê.Ü. Ëßãï ìåôÜ Ýãéíå óõíôÜêôçò óôéò åöçìåñßäåò Áêñüðïëéò, Åöçìå-
ñßò, Åìðñüò, üðïõ Ýãñáöå êõñßùò êñéôéêÜ êáé áéóèçôéêÜ Üñèñá êáé
÷ñïíïãñáöÞìáôá öéëïëïãéêÜ. ÐáñÜëëçëá Üñ÷éóå íá óõíåñãÜæåôáé
ìå üëá ôá öéëïëïãéêÜ ðåñéïäéêÜ ôçò åðï÷Þò ãñÜöïíôáò ðïéÞìáôá,
ìåëÝôåò, Üñèñá êáé ìá÷çôéêÜ óçìåéþìáôá, ðïõ ôïí áíÝäåéîáí óå
Ýíáí áðü ôïõò ðéï öáíáôéêïýò áëëÜ êáé áðïôåëåóìáôéêïýò õðï-
óôçñéêôÝò ôçò äçìïôéêÞò ãëþóóáò. Ç ðïëõìÜèåéÜ ôïõ, ç êñéôéêÞ ôïõ
äýíáìç êáé ôï ðïëýðëåõñï ôáëÝíôï ôïõ öÜíçêáí áðü ôá ðñþôá
êéüëáò äçìïóéåýìáôÜ ôïõ. Ôï 1897 äéïñßóôçêå Ãåíéêüò ÃñáììáôÝáò
ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôçò ÁèÞíáò êáé åðß ôñéÜíôá ïëüêëçñá ÷ñüíéá
õðçñÝôçóå óôç èÝóç áõôÞ. Ç åñãáóßá ôïõ ôïí áðáó÷ïëïýóå ïëü-
êëçñç ôçí çìÝñá êáé åß÷å óôç äéÜèåóÞ ôïõ ìüíï ôç íý÷ôá ãéá íá
ìåëåôÜ êáé íá ãñÜöåé. ¹ôáí ðÜíôïôå åíçìåñùìÝíïò ðÜíù óå üëá ôá
ðíåõìáôéêÜ æçôÞìáôá ôçò åðï÷Þò ôïõ, ãéáôß ç äßøá ôïõ ãéá ìÜèçóç
250 Þôáí åîáéñåôéêÜ ìåãÜëç. Óôçí ïäü Áóêëçðéïý 3 Þôáí ôï óðßôé ôïõ
êé åêåß ðÝñáóå ôá ðåñéóóüôåñá ÷ñüíéá ôçò æùÞò ôïõ. Ðåñíïýóå Κωστής
ôéò íý÷ôåò ôïõ åñãáæüìåíïò ìÝóá óôï ìéêñü ôïõ ãñáöåßï, ðïõ ôï Παλαμάς
öþôéæå ìéá ëÜìðá ðåôñåëáßïõ, óáí ðñáãìáôéêüò áóêçôÞò ôïõ ðíåý-
ìáôïò êé åðéêïéíùíïýóå ìå ôïí Ýîù êüóìï áðü Ýíá ðáñÜèõñï, áð’
üðïõ Ýâëåðå ðÜíôá ôçí ßäéá åéêüíá: Ýíá êõðáñßóóé êáé ëßãï áôôéêü
ïõñáíü. Ôá ôåëåõôáßá ôïõ ÷ñüíéá ôá ðÝñáóå óôï óðßôé ôçò ïäïý
ÐåñéÜíäñïõ 5.
Óôçí ðïßçóç ðñùôïðáñïõóéÜóôçêå ôï 1886 ìå ôç óõëëïãÞ Ôá ôñá-
ãïýäéá ôçò ðáôñßäïò ìïõ, ðïõ áðïôÝëåóå óôáèìü ôçò íåïåëëçíéêÞò
ðïßçóçò, ãéáôß Þôáí åìðíåõóìÝíç áðü ôïõò áãþíåò ôïõ ÅéêïóéÝíá,
áðü ôç ìïíáäéêÞ äüîá ôïõ Ìåóïëïããßïõ êáé ôçí åëëçíéêÞ öýóç êáé
ðáôñßäá. Êõêëïöüñçóå óå ìéá åðï÷Þ ðïõ åðéêñáôïýóå ï öëýáñïò
ñïìáíôéóìüò êáé ç Üãïíç ðñïãïíïðëçîßá. Óôç óõíÝ÷åéá åßäå ôï öùò
ôçò äçìïóéüôçôáò ôï ôåñÜóôéï ðïéçôéêü, êñéôéêü êáé ðåæü Ýñãï ôïõ.
Ç ìáêñü÷ñïíç æùÞ ôïõ õðÞñîå ìéá óõíå÷Þò äçìéïõñãßá. Ï ÐáëáìÜò
åìðíÝåôáé äçìéïõñãéêÜ áðü ôçí åëëçíéêÞ éóôïñßá, ôçí áñ÷áßá, ôç
âõæáíôéíÞ, ôç íÝá, êáé áðü ôïõò óýã÷ñïíïýò ôïõ áðåëåõèåñùôéêïýò
áãþíåò ôïõò Ýèíïõò. Ãé’ áõôü êáé ó’ üëï ôïõ ôï Ýñãï êõñéáñ÷åß ç
åëëçíéêÞ ðáñÜäïóç, êáèþò êáé ç áêëüíçôç ðßóôç ôïõ ðïéçôÞ óôï
ìÝëëïí ôçò öõëÞò ìáò. ÓõíÝëáâå êáé ðáñïõóßáóå ìå áñéóôïôå-
÷íéêü ôñüðï ôï åëëçíéêü Ýèíïò óå ìéá åíüôçôá áäéÜóðáóôç áðü
ôá áñ÷áßá ÷ñüíéá ìÝ÷ñé êáé ôéò ìÝñåò ìáò. Ôï Ýñãï ôïõ ÐáëáìÜ
åßíáé åêðëçêôéêÜ ìåãÜëï êáé óå üãêï êáé óå ðïéüôçôá. ¸ãñáøå óå
üëá ôá ìÝôñá êáé ôïõò ñõèìïýò êáé äïêßìáóå ìå ôçí ðïéêéëßá ôùí
èåìÜôùí ôïõ üëåò ôéò äõíáôÝò åìðíåýóåéò. Áíáäåß÷èçêå ï ìåãá-
ëýôåñïò åèíéêüò ðïéçôÞò êáé ï èåìåëéùôÞò ôçò áíáãÝííçóçò ôçò
ëïãïôå÷íßáò ìáò.
ÐÝèáíå ìÝóá óôçí Êáôï÷Þ. Ï èÜíáôüò ôïõ óõãêëüíéóå üëï ôï ëáü
êáé ðñïêÜëåóå åèíéêü ðÝíèïò. ×éëéÜäåò Üíèñùðïé ôïí óõíüäåõóáí
ìÝ÷ñé ôçí ôåëåõôáßá ôïõ êáôïéêßá, óôï Á´ Íåêñïôáöåßï êáé ýóôåñá
áðü ôï óõãêëïíéóôéêü áðï÷áéñåôéóìü ôïõ ¢ããåëïõ Óéêåëéáíïý, ãï-
íÜôéóáí êé Ýøáëëáí ôïí Åèíéêü ìáò ¾ìíï.
Ôá óðïõäáéüôåñá áðü ôá ðïéçôéêÜ Ýñãá ôïõ ÐáëáìÜ åßíáé ôá åîÞò:
Ôá ôñáãïýäéá ôçò ðáôñßäïò ìïõ, ¾ìíïò åéò ôçí ÁèçíÜ, Ôá ìÜôéá
ôçò øõ÷Þò ìïõ, ºáìâïé êáé áíÜðáéóôïé, Ï ôÜöïò, Ïé ÷áéñåôéóìïß
ôçò çëéïãÝííçôçò, Ï äùäåêÜëïãïò ôïõ ãýöôïõ, ÁóÜëåõôç æùÞ, Ç
öëïãÝñá ôïõ âáóéëéÜ, Ïé êáçìïß ôçò ëéìíïèÜëáóóáò, Ç ðïëéôåßá
êáé ç ìïíáîéÜ, Âùìïß, Ôá ðáñÜêáéñá, ÄåêáôåôñÜóôé÷á, Ïé ðåíôá-
óýëëáâïé êáé ôá ðáèçôéêÜ êñõöïìéëÞìáôá, Ç äüîá óôï Ìåóïëüããé,
Äåéëïß êáé óêëçñïß óôß÷ïé, Ï êýêëïò ôùí ôåôñÜóôé÷ùí, ÐåñÜóìáôá
êáé ÷áéñåôéóìïß, Ïé íý÷ôåò ôïõ ÖÞìéïõ. ¸ãñáøå åðßóçò ôá ðåæÜ Ï
èÜíáôïò ôïõ ðáëéêáñéïý êáé ÄéçãÞìáôá, ôï èåáôñéêü Ôñéóåýãåíç,
êáèþò êáé ôá êñéôéêÜ Ôï Ýñãï ôïõ ÊñõóôÜëëç, Äéïíõóßïõ Óïëùìïý 251
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ¢ðáíôá êáé åõñéóêüìåíá, ÇñùéêÜ ðñüóùðá êáé êåßìåíá, Ôá ðñþôá
êñéôéêÜ, ÁñéóôïôÝëçò Âáëáùñßôçò, Ðåæïß äñüìïé, Ôá ÷ñüíéá ìïõ êáé
ôá ÷áñôéÜ ìïõ.

Ôï ÌÜéï ôïõ 1895 ç ÅðéôñïðÞ Ïëõìðéáêþí Áãþíùí áíáèÝôåé óôïí
ÊùóôÞ ÐáëáìÜ ôç óõããñáöÞ ôïõ óõãêåêñéìÝíïõ ðïéÞìáôïò, ðïõ
èá áðïôåëïýóå ôïí ¾ìíï ôùí Ïëõìðéáêþí Áãþíùí, ðïõ áíáâßù-
óáí ìå ðñùôïâïõëßá ôïõ ÃÜëëïõ âáñüíïõ Ðéåñ íôå ÊïõìðåñíôÝí.
¸íá ÷ñüíï áñãüôåñá, ôï 1896, Ýëáâáí ÷þñá óôçí ÁèÞíá ïé ðñþôïé
Ïëõìðéáêïß Áãþíåò ôçò íåüôåñçò éóôïñßáò. Ï Ïëõìðéáêüò ¾ìíïò
ôïõ ÊùóôÞ ÐáëáìÜ åßíáé ìéá åðßêëçóç óôï ðíåýìá ôïõ áñ÷áßïõ ïëõ-
ìðéóìïý, üðùò áõôü ìáò Ý÷åé ðáñáäïèåß áðü ôçí áñ÷áßá åëëçíéêÞ
ãñáììáôåßá (ùñáßï, ìåãÜëï, äõíáôü) ãéá íá êõñéáñ÷Þóåé êáé óôïõò
óýã÷ñïíïõò Ïëõìðéáêïýò Áãþíåò. Ôï ðïßçìá áíÞêåé óôçí ðïéçôéêÞ
óõëëïãÞ ÁóÜëåõôç ÆùÞ êáé åßíáé áöéåñùìÝíï óôïí Óð. ÓáìáñÜ, ï
ïðïßïò áíÝëáâå ôç ìåëïðïßçóÞ ôïõ.

¼ëï ôï ðïßçìá áðïôåëåß ìéá åíéáßá åíüôçôá ðïõ åîõìíåß ôï Ïëõìðé-
áêü éäåþäåò, êÜíåé ëüãï ãéá ôï ìåãáëåßï ôùí áñ÷áßùí Áãþíùí êáé
èÝôåé ôï ðëáßóéï ìÝóá óôï ïðïßï ïöåßëïõí íá êéíçèïýí ïé óýã÷ñïíïé
Ïëõìðéáêïß Áãþíåò, ðïõ áíáâßùóáí ôï 1896. Ùóôüóï èá ìðïñïýóá-
ìå íá äéáêñßíïõìå ôñåéò õðïåíüôçôåò óôï åíéáßï áõôü óýíïëï:
1ç åíüôçôá: 1ç óôñïöÞ: Ç åðßêëçóç ãéá åìöÜíéóç ôïõ áñ÷áßïõ áèëç-
ôéêïý éäåþäïõò.
2ç åíüôçôá: 2ç óôñïöÞ: Ç áíÜãêç ôçò ðáñïõóßáò ôïõ áèëçôéêïý
éäåþäïõò óå üëåò ôéò öÜóåéò ôùí Áãþíùí.
3ç åíüôçôá: 3ç óôñïöÞ: Ïé ðáíáíèñþðéíåò áîßåò ôïõ Ïëõìðéóìïý.
Ôï áñ÷áßï Ïëõìðéáêü Éäåþäåò, ðïõ ãåííÞèçêå ãéá ðñþôç öïñÜ
óôçí ÅëëÜäá êáé ãÝííçóå ìå ôç óåéñÜ ôïõ êÜèå ìåãÜëç êáé áëç-
èéíÞ éäÝá óôïí êüóìï. Ãé’ áõôü üëïé ïé Üíèñùðïé Ýñ÷ïíôáé ãéá íá
«ðñïóêõíÞóïõí» ôç ÷þñá, ðïõ åßíáé ï ìåãÜëïò íáüò ôïõ áñ÷áßïõ
áèÜíáôïõ ðíåýìáôïò.

Ôï ðïßçìá áðïôåëåß åðßêëçóç óôï ðíåýìá ôïõ áñ÷áßïõ ïëõìðéóìïý,
252 ôï ïðïßï ç ðïéçôéêÞ öùíÞ êáëåß íá åìöáíéóôåß îáíÜ óôç ÷þñá ðïõ
ôï ðñùôïäçìéïýñãçóå. Ôï áðïêáëåß «áñ÷áßï» êáé «áèÜíáôï». Áñ÷áßï, Κωστής
ãéáôß èåóðßóôçêå ôçí áñ÷áßá åðï÷Þ êáé áèÜíáôï, ãéáôß ôá õøçëÜ Παλαμάς
éäáíéêÜ ôçò åõãåíïýò Üìéëëáò êáé ôçò Ýíôéìçò ðñïóðÜèåéáò, ðïõ
ðñåóâåýåé ôï ðíåýìá ôïõ ïëõìðéóìïý, åßíáé äéá÷ñïíéêÜ. Êáôüðéí
áíáöÝñåôáé óôéò ôñåéò áñ÷Ýò ðïõ äéÝðïõí ôï ïëõìðéáêü éäåþäåò êáé
Ý÷ïõí íá êÜíïõí ìå ôéò áñåôÝò ôïõ ùñáßïõ (áãÜðç ãéá ôçí ïìïñ-
öéÜ ôïõ ãõìíïý óþìáôïò - áéóèçôéêÞ), ôïõ ìåãÜëïõ (ìå ôçí Ýííïéá
ôïõ ìåãáëåéþäïõò êáé ôïõ õøçëïý) êáé ôïõ äõíáôïý (óùìáôéêÞ êáé
øõ÷éêÞ äýíáìç ãéá ôçí êáôáâïëÞ ôçò ìÝãéóôçò äõíáôÞò ðñïóðÜ-
èåéáò). ÆçôÜ áð’ áõôü íá «êáôÝâåé, íá öáíåñùèåß êáé í’ áóôñÜøåé»,
íá êÜíåé äçëáäÞ áéóèçôÞ ôçí åõåñãåôéêÞ ôïõ ðáñïõóßá. Ç åìöÜíéóÞ
ôïõ èá åßíáé ôüóï ðñùôüãíùñç êáé åíôõðùóéáêÞ ðïõ èá åßíáé óáí
íá áóôñáðïâïëåß ï ïõñáíüò. Ï óôß÷ïò 4 êÜíåé ëüãï ãéá ôïí ôüðï
ðñïÝëåõóçò êáé äçìéïõñãßáò áõôþí ôùí ôüóï õøçëþí éäåùäþí
êáé öñïíçìÜôùí ôïõ ïëõìðéóìïý êáé äåí åßíáé Üëëç áðü ôç ÷þñá
ìáò, ôçí ÅëëÜäá. ÌÝóù ôçò áíáâßùóçò ôùí Ïëõìðéáêþí Áãþíùí,
ç ðïéçôéêÞ öùíÞ ãõñåýåé áíáâßùóç ôïõ áñ÷áßïõ åëëçíéêïý ðíåýìá-
ôïò êáé ôïõ êëáóéêïý ðïëéôéóìïý óôç íåüôåñç ÅëëÜäá. Ç ðïéçôéêÞ
öùíÞ äåí êñýâåé ôçí õðåñçöÜíåéá ãéá ôçí åëëçíéêÞ êáôáãùãÞ ôçò
ÏëõìðéáêÞò ÉäÝáò.
Óôç óõíÝ÷åéá ç ðïéçôéêÞ öùíÞ êáëåß ôï áèÜíáôï ðíåýìá ôïõ ïëõ-
ìðéóìïý íá ðáñåõñßóêåôáé óå üëåò ôéò óôéãìÝò êáé öÜóåéò ôùí
Áãþíùí: óå üëá ôá áãùíßóìáôá, óôéò áðïíïìÝò êáé óôéò ðñïðïíÞ-
óåéò ôùí óùìÜôùí. Åäþ ãßíåôáé ëüãïò ãéá ôéò óõíèÞêåò ôÝëåóçò
ôùí áñ÷áßùí Ïëõìðéáêþí Áãþíùí: ôá áãùíßóìáôá Þôáí áõôÜ ðïõ
óÞìåñá êáôáôÜóóïõìå óôïí êëáóéêü óôßâï (áãþíåò äñüìïõ, ðÜëç,
óöáéñïâïëßá). Ôï âñáâåßï ôïõ íéêçôÞ äåí Þôáí ïéêïíïìéêÝò áðï-
ëáâÝò, áëëÜ ï êüôéíïò (óôåöÜíé áðü êëáäß áãñéåëéÜò). Äýï åßíáé ôá
óçìåßá ôçò óôñïöéêÞò áõôÞò åíüôçôáò ðïõ ðñÝðåé íá óçìåéþóïõìå
ùò öïñåßò éäéáßôåñçò óçìáóßáò:
á. «åõãåíþí Áãþíùí»: Ïé áñ÷áßïé Ïëõìðéáêïß Áãþíåò Þôáí åõãåíåßò,
äçëáäÞ äéáðíÝïíôáí áðü õøçëÜ éäáíéêÜ ó÷åôßæïíôáí ìå åõãåíÞ
Üìéëëá êáé ü÷é áíôáãùíéóìü, ìå áíéäéïôåëÞ óõììåôï÷Þ ôùí áèëçôþí,
ìå óõíáäÝëöùóç ôùí ëáþí, ìå ïëõìðéáêÞ åêå÷åéñßá ê.Ü.
â. «ô’ áìÜñáíôï óôåöÜíùóå êëùíÜñé»: Åäþ ãßíåôáé ëüãïò ãéá ôçí
áíéäéïôåëÞ óõììåôï÷Þ ôùí áèëçôþí. Ç óõììåôï÷Þ áðïóêïðïýóå
óôç ÷áñÜ, óôçí ðñïóðÜèåéá, óôçí ôéìÞ êáé ôçí çèéêÞ éêáíïðïßçóç
êáé ü÷é óå ÷ñçìáôéêÜ Ýðáèëá, üðùò óÞìåñá. Ïé Ïëõìðéïíßêåò áðï-
êôïýóáí áíáãíþñéóç, õóôåñïöçìßá êáé äüîá, ðïõ éóïäõíáìïýóáí
ìå áõôÝò ôùí åèíéêþí çñþùí êáé ßó÷õå ãéá üëç ôç æùÞ, ü÷é ìüíï
ôç äéêÞ ôïõò áëëÜ êáé ôùí óõããåíþí ôïõò. Ãé’ áõôü êáé ï êüôéíïò
êáôÝëçãå áìÜñáíôïò· ç ìíÞìç ôçò íßêçò ôïõò Þôáí áôÝñìïíç. Óôçí
ðñáãìáôéêüôçôá ç ðïéçôéêÞ öùíÞ åý÷åôáé áõôÜ ôá éäåþäç íá ãßíïõí 253
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ óåâáóôÜ êáé óôç óýã÷ñïíç åðï÷Þ, äçëáäÞ íá áíáâéþóïõí ìåí ïé
Ïëõìðéáêïß Áãþíåò, áëëÜ íá ìçí áðïêëßíïõí áðü ôïí áñ÷éêü ôïõò
ðñïïñéóìü.
Áí ôï Ïëõìðéáêü Ðíåýìá öáíåñùèåß îáíÜ êáé ëÜìøåé óôç ÷þñá
ðïõ ôï ãÝííçóå, ôüôå èá öùôéóôåß ìáæß ôïõ üëç ç ÷þñá. Ïëüêëçñç
ç ÅëëÜäá èá áêôéíïâïëÞóåé êáé ãßíåé ãíùóôÞ óå üëï ôïí êüóìï.
Ôá éäåþäç êáé ôá öñïíÞìáôá ôïõ Ïëõìðéóìïý èá ãïçôåýóïõí ôçí
õöÞëéï, èá áðïêôÞóïõí ïéêïõìåíéêÞ äéÜóôáóç êáé éåñüôçôá. ¼ëï
áõôü áðïäßäåôáé Üñéóôá óôï ðïßçìá ìå ôçí åéêüíá ôùí ëáþí ðïõ
ôñÝ÷ïõí íá ðñïóêõíÞóïõí ôï ìåãÜëï íáü ðïõ óôåãÜæåé ôï Ïëõìðé-
áêü Ðíåýìá. ÏõóéáóôéêÜ, áõôü ðïõ åêöñÜæåé åäþ ç ðïéçôéêÞ öùíÞ
åßíáé ôï ìÞíõìá ôçò óõíáäÝëöùóçò ôùí ëáþí êáé ôçò ÏëõìðéáêÞò
åêå÷åéñßáò ðïõ åöáñìüæïíôáé êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôùí Áãþíùí êáé ôï
ïðïßï ðñÝðåé íá éó÷ýóåé êáé ôþñá, þóôå íá ìåôáìïñöùèåß ï êüóìïò
óå Ýíá ôåñÜóôéï ïëõìðéáêü ÷ùñéü, ìå êÝíôñï ôçí ÅëëÜäá.
i) Ãëþóóá
Ùò õðÝñìá÷ïò ôïõ äçìïôéêéóìïý, ï ÐáëáìÜò äå èá ìðïñïýóå íá
ãñÜöåé óå Üëëç ãëþóóá ðëçí ôçò äçìïôéêÞò. Ç ãëþóóá ôïõ åßíáé
ìåëåôçìÝíç óå âÜèïò êáé ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ìåãÜëç åêöñáóôéêÞ
éêáíüôçôá êáé áêñßâåéá.
ii) ¾öïò
Ôï ýöïò ôïõ ðïéÞìáôïò åßíáé õøçëü êáé ìåãáëüðñåðï êáé äéáêñß-
íåôáé ãéá ôéò õøçëÝò Ýííïéåò êáé áîßåò ðïõ ðñáãìáôåýåôáé (áèëç-
ôéêü éäåþäåò, Üìéëëá, áéóèçôéêÞ, óõíáäÝëöùóç ôùí ëáþí). Ùóôüóï
ï ëüãïò äå öôÜíåé óôçí õðåñâïëéêÞ ìåãáëïóôïìßá ìå ôç ÷ñÞóç
ðïëëþí ç÷çñþí ëÝîåùí, ïýôå óôï ñçôïñéóìü, þóôå íá áðïóêïðåß
óôïí åíôõðùóéáóìü ìå ôï óôüìöï ôïõ. Ôá ó÷Þìáôá ëüãïõ äßíïõí
ôïí ôüíï ôçò ãëáöõñüôçôáò óôï ýöïò ôïõ ðïéÞìáôïò.
iii) Ó÷Þìáôá ëüãïõ

ÌåôáöïñÝò: «Üóôñáøå», «óôùí åõãåíþí áãþíùí», «ëÜìøå», «óéäå-
ÌåôáöïñÝò
ñÝíéï êé Üîéï ôï êïñìß», «êÜìðïé, âïõíÜ êáé ðÝëáãá öÝããïõí», «ôñÝ-
÷åé…êÜèå ëáüò».
Ðáñïìïßùóç: «óáí Ýíáò ëåõêïðüñöõñïò ìÝãáò íáüò».
Ðáñïìïßùóç
Ðñïóùðïðïßçóç: Ç áðüäïóç áíèñþðéíùí éäéïôÞôùí óôçí Ýííïéá ôïõ
Ïëõìðéáêïý Ðíåýìáôïò åßíáé ï Üîïíáò ðÜíù óôïí ïðïßï óôçñßæåôáé
üëï ôï ðïßçìá (êáôÝâá, öáíåñþóïõ, óôåöÜíùóå, ðëÜóå).
Åéêüíåò: Óôß÷ïò 3: ç ïðôéêÞ åéêüíá ôïõ Ïëõìðéáêïý Ðíåýìáôïò ðïõ
êáôåâáßíåé, öáíåñþíåôáé êáé áóôñÜöôåé, óôß÷ïò 5: ç åéêüíá ôùí
254 áãùíéóìÜôùí ôùí áñ÷áßùí áãþíùí, óôß÷ïò 6: ç ïðôéêÞ åéêüíá ôçò
ëÜìøçò ðïõ èá ðñïêëçèåß, óôß÷ïò 7: ç åéêüíá ôçò óôÝøçò ôùí áèëç- Κωστής
ôþí, óôß÷ïò 8: ç åéêüíá ôïõ óéäåñÝíéïõ êïñìéïý, óôß÷ïò 9: åéêüíåò Παλαμάς
ôçò åëëçíéêÞò öýóçò, óôß÷ïò 10: ç åéêüíá ôïõ Üóðñïõ êáé êüêêéíïõ
íáïý, óôß÷ïé 11-12: ç åéêüíá ôùí ëáþí ðïõ ôñÝ÷ïõí íá ðñïóêõíÞóïõí
óôï íáü.
ÊïóìçôéêÜ åðßèåôá: áñ÷áßï, áèÜíáôï, áãíÝ, ùñáßïõ, ìåãÜëïõ, áëç-
èéíïý, åõãåíþí, óéäåñÝíéï, Üîéï, ëåõêïðüñöõñïò, ìÝãáò.
ÁíôéèÝóåéò: áñ÷áßï – áèÜíáôï, ïõñáíüò – ãç, áìÜñáíôï – êëùíÜñé,
ÁíôéèÝóåéò
óéäåñÝíéï – êïñìß.
ÅðáíáëÞøåéò: «Áñ÷áßï Ðíåýì’ áèÜíáôï», «åäþ». Ôï ó÷Þìá üëïõ üðïõ
ìßá öñÜóç îåêéíÜ êáé êëåßíåé ôï Ýñãï ëÝãåôáé ó÷Þìá êýêëïõ êáé ìå
ôç ÷ñÞóç ôïõ ç ðïéçôéêÞ öùíÞ èÝëåé íá ôïíßóåé ôï ðåñéå÷üìåíï ôçò
öñÜóçò ðïõ åðáíáëáìâÜíåôáé. ÁíáöÝñåôáé óôéò äéá÷ñïíéêÝò áîßåò
ðïõ öÝñåé ôï áñ÷áßï ðíåýìá ôïõ åëëçíéêïý ðïëéôéóìïý.
iv) Óôé÷ïõñãéêÞ áíÜëõóç ôïõ Ýñãïõ

Ôï ðïßçìá áðïôåëåßôáé áðü ôñåéò ôåôñÜóôé÷åò óôñïöÝò. Ïé ìïíïß
óôß÷ïé (1, 3, 5,...) åßíáé äåêáôñéóýëëáâïé ðáñïîýôïíïé êáé ïé æõãïß
óôß÷ïé (2, 4, 6,…) åßíáé äùäåêáóýëëáâïé ïîýôïíïé. Ôï ìÝôñï ôïõ ðïé-
Þìáôïò åßíáé éáìâéêü êáé ç ïìïéïêáôáëçîßá ðëå÷ôÞ.

1. Ôé åßíáé ï «äñüìïò», ôï «ðÜëåìá» êáé ôï «ëéèÜñé». Ðïéá åßíáé ôá
óçìåñéíÜ áíôßóôïé÷á áèëÞìáôá;
Óôïí ðÝìðôï óôß÷ï ôïõ ðïéÞìáôïò ðáñáôßèåíôáé ïñéóìÝíá áãù-
íßóìáôá ôùí áñ÷áßùí Ïëõìðéáêþí Áãþíùí. Óôïõò ôüôå áãþíåò
ãßíïíôáí ôÝóóåñá åßäç äñüìïõ: ôï óôÜäéï (192 ìÝôñá), ï äßáõëïò
(ìÞêïò äýï óôáäßùí), ï äüëé÷ïò (ìÞêïò 7 Þ 13 óôáäßùí) êáé ï ïðëß-
ôçò (äßáõëïò, óôïí ïðïßï ïé äñïìåßò Ýôñå÷áí öïñþíôáò êñÜíïò
êáé áóðßäåò). ÓÞìåñá ï äñüìïò äéáêñßíåôáé áíÜëïãá ìå ôï ìÝñïò
üðïõ äéåîÜãåôáé. ¸ôóé Ý÷ïõìå: åðßðåäï äñüìï, ìå åìðüäéá êáé áíþ-
ìáëï. Åðßóçò ùò ðñïò ôï ìÞêïò ôïõò äéáêñßíïíôáé óå: á) äñüìïõò
ôá÷ýôçôáò (100, 200, 400 êáé 800 ìÝôñùí) êáé â) äñüìïõò áíôï÷Þò
– Ìáñáèþíéïé (áðüóôáóç 10 ÷éëéïìÝôñùí êáé ðÜíù). Åêôüò áðü ôïõò
ðáñáðÜíù äñüìïõò Ý÷ïõìå êáé ôïí ïìáäéêü äñüìï, äçëáäÞ ôç óêõ-
ôáëïäñïìßá.
Ôï ðÜëåìá åßíáé ç ðÜëç, äçëáäÞ ôï Üèëçìá, ðïõ ãßíåôáé áíÜìåóá óå
äýï áíôéðÜëïõò êáé ï êáèÝíáò ðñïóðáèåß ìå äéÜöïñïõò ÷åéñéóìïýò
íá ñßîåé êÜôù ôïí Üëëï. Ïé áñ÷áßïé ðåñéëÜìâáíáí ôçí ðÜëç ìáæß ìå
Üëëá áãùíßóìáôá óôï ðÝíôáèëï êáé ôç ÷þñéæáí óå ôñßá åßäç: á) ôçí
ïñèïðÜëç Þ ïñèïóôÜäç ðÜëç: ëïãÜñéáæáí íéêçôÞ åêåßíïí ðïõ êáôüñ-
èùíå íá ñßîåé ôïí áíôßðáëü ôïõ ôñåéò öïñÝò óôç ãç, â) ôçí áëßíäçóç: 255
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ïé áíôßðáëïé óõíÝ÷éæáí íá ðáëåýïõí êáé ìåôÜ ôçí ðôþóç ôïõò óôï
Ýäáöïò, ìÝ÷ñé ðïõ ï Ýíáò áíôßðáëïò íá ïìïëïãÞóåé ôçí Þôôá ôïõ êáé
ã) ôïí áêñï÷åéñéóìü: ïé áèëçôÝò ÷ñçóéìïðïéïýóáí ìüíï ôá äÜ÷ôõëá,
ðåñéïñßæïíôáò ôç äñÜóç ôïõò ìüíï óå ëáâÝò êáé óôñåâëþóåéò ìüíï
óôï Üêñï ÷Ýñé ôïõ áíôéðÜëïõ, áðü ôïí êáñðü êáé êÜôù. Åäþ çôôçìÝ-
íï ëïãÜñéáæáí áõôüí ðïõ èá Ýðåöôå ðñþôïò êÜôù Þ áõôüí ðïõ èá
ïìïëïãïýóå ôçí Þôôá ôïõ. Ï óõíäõáóìüò áðü ðÜëç êáé ðõãìÞ Þôáí
Ýíá Üëëï áãþíéóìá, ôï ðáãêñÜôéï. ÓÞìåñá ôï ïëõìðéáêü áãþíéóìá
ôçò ðÜëçò åßíáé äýï åéäþí: á) ç åëëçíïñùìáúêÞ, üðïõ áðáãïñåýïíôáé
ïé ëáâÝò êÜôù áðü ôç ìÝóç, ï õðïóêåëéóìüò êáé ãåíéêÜ ÷åéñéóìïß ðïõ
ìðïñïýí íá ðñïîåíÞóïõí âëÜâç óôïí áíôßðáëï êáé â) ç åëåýèåñç
ðÜëç, óôçí ïðïßá áðáãïñåýåôáé ìüíïí ï ðíéãìüò êáé ôá ÷ôõðÞìáôá,
åíþ åðéôñÝðïíôáé üëåò ïé Üëëåò ëáâÝò.
Ôï ëéèÜñé áíáöÝñåôáé óôï áãþíéóìá ôçò ëéèïâïëßáò. Óýìöùíá ìå
áõôü ôï áãþíéóìá ñß÷íåôáé ìå öüñá êáé ìå ôï Ýíá ìüíï ÷Ýñé ëßèïò,
ðïõ æýãéæå 7 êéëÜ êáé 250 ãñáììÜñéá. ÓõìðåñéëÞöèçêå ìßá ìüíï
öïñÜ óôï ðñüãñáììá ôùí íåüôåñùí Ïëõìðéáêþí Áãþíùí (1906),
áëëÜ ìåôÜ êáôáñãÞèçêå ëüãù ôçò åðéêéíäõíüôçôÜò ôïõ. Ðéï êïíôÜ
óôï áñ÷áßï áõôü áãþíéóìá âñßóêåôáé ç óçìåñéíÞ óöõñïâïëßá, üðïõ
ï áèëçôÞò ðåôÜ ìå ôï Ýíá ÷Ýñé óöáßñá 7 êéëþí êáé 400 ãñáììáñßùí.
Ôç óöáßñá ï áèëçôÞò êñáôÜ áðü åéäéêÞ ëáâÞ ðïõ óõíäÝåôáé ìå ôç
óöáßñá ìå óýñìá.
2. Ãéáôß ï ðïéçôÞò êÜíåé åðßêëçóç óôï Áñ÷áßï Ðíåýìá; Ôé åêðñï-

óùðåß óýìöùíá ìå ôï ðïßçìá;
Ç ðïéçôéêÞ öùíÞ êÜíåé åðßêëçóç óôï Áñ÷áßï Ðíåýìá, äçëáäÞ óôï
Ðíåýìá ôïõ Ïëõìðéóìïý ðïõ ÷áñáêôÞñéæå ôïõò áñ÷áßïõò Ïëõìðé-
áêïýò Áãþíåò êáé ðñÝóâåõå áîßåò üðùò ç áíéäéïôåëÞò óõììåôï÷Þ
ôùí áèëçôþí, ç åõãåíÞò Üìéëëá, ç ïëõìðéáêÞ åêå÷åéñßá, ç óõíáäÝë-
öùóç ôùí ëáþí, ï óåâáóìüò óôïõò êáíüíåò, ç åðéêñÜôçóç ôïõ êá-
ëýôåñïõ, ç õóôåñïöçìßá êáé ç áéþíéá äüîá. Ïé áèëçôÝò óõììåôåß÷áí
ü÷é ìå áðþôåñï óêïðü ôéò ïéêïíïìéêÝò áðïëáâÝò êáé ôç äüîá, áëëÜ
ìüíï êáé ìüíï ãéá ôç ÷áñÜ ôçò óõììåôï÷Þò êáé ôçí êáôáâïëÞ ôçò
ìÝãéóôçò äõíáôÞò óùìáôéêÞò ðñïóðÜèåéáò. Ôï åõôåëÝò ôïõ åðÜèëïõ
ãéá ôïí íéêçôÞ ôï áðïäåéêíýåé áõôü ðåñßôñáíá. Ìå ôçí åðßêëçóç
áõôÞ ç ðïéçôéêÞ öùíÞ ïõóéáóôéêÜ åý÷åôáé ôá éäåþäç áõôÜ ôùí áñ-
÷áßùí Ïëõìðéáêþí Áãþíùí íá ãßíïõí óåâáóôÜ êáé óôç óýã÷ñïíç
åðï÷Þ, ìå ôçí åõêáéñßá ôçò áíáâßùóçò ôùí Ïëõìðéáêþí Áãþíùí,
ãåãïíüò ãéá ôï ïðïßï ãñÜöôçêå êáé áõôü ôï ðïßçìá. Áí óõìâåß áõôü,
ôüôå ïé Ïëõìðéáêïß Áãþíåò èá Ý÷ïõí ðáãêüóìéá áðÞ÷çóç êáé ôï
Ïëõìðéáêü Ðíåýìá ôïõ áñ÷áßïõ åëëçíéêïý ðïëéôéóìïý èá äéáäïèåß
áíÜ ôçí õöÞëéï.
256
3. Ãéáôß ï Ê. ÐáëáìÜò áðïêáëåß ôïõò áãþíåò «åõãåíåßò»; Κωστής
ÅõãåíÞò åßíáé ï õøçëüöñùí, áõôüò äçëáäÞ ðïõ äéáêáôÝ÷åôáé áðü Παλαμάς
õøçëÜ áéóèÞìáôá, öñïíÞìáôá êáé õøçëïýò óôü÷ïõò. Åßíáé åðüìåíï
ëïéðüí, ôï åðßèåôï áõôü íá ÷ñçóéìïðïéçèåß ãéá íá ÷áñáêôçñßóåé
ôïõò Áãþíåò ðïõ üíôùò äéáðíÝïíôáé áðü õøçëüôáôåò áîßåò êáé áñ-
÷Ýò, üðùò ç áíéäéïôåëÞò óõììåôï÷Þ ôùí áèëçôþí, ç åõãåíÞò Üìéëëá,
ç ðáãêüóìéá åéñÞíåõóç êáé óõíáäÝëöùóç ôùí ëáþí.
4. ÌåëåôÞóôå ôçí ôåëåõôáßá óôñïöÞ êáé ðñïóðáèÞóôå íá åîçãÞ-

óåôå ðþò áíôéëáìâÜíåôáé ï ðïéçôÞò ôç óçìáóßá ôçò ôÝëåóçò ôùí
Ïëõìðéáêþí Áãþíùí.
Óôçí ôåëåõôáßá óôñïöÞ ôïõ ðïéÞìáôïò ìáò ðáñáäßäåôáé ç áíôßëçøç
ôçò ðïéçôéêÞò öùíÞò ãéá ôç óçìáóßá ôçò ôÝëåóçò ôùí Ïëõìðéáêþí
Áãþíùí óôç íåüôåñç åðï÷Þ. Èåùñåß üôé ôá éäåþäç ðïõ åêðñïóùðåß
ç ÏëõìðéáêÞ ÉäÝá åßíáé åõêáéñßá ôþñá íá ðñïâëçèïýí ðáãêïóìßùò
êáé Ýôóé áîßåò êáé áñ÷Ýò ðïõ äéÝôñå÷áí üëï ôïí áñ÷áßï åëëçíéêü
ðïëéôéóìü íá åðáíáêôÞóïõí ôçí áßãëç ôïõò. Ôá éäåþäç áõôÜ èá
ãßíïõí áðïäåêôÜ áðü üëïõò ôïõò ëáïýò ðïõ èá ðáñáêïëïõèÞóïõí
ôïõò Áãþíåò. Ôï ïëõìðéáêü ðíåýìá, ãíùñßæïíôáò ðÜíäçìï óåâá-
óìü, èá ïäçãÞóåé üëïõò ôïõò ëáïýò óôï íá ãßíïõí êïéíùíïß ôïõ. Ç
ôÝëåóç ôùí Áãþíùí èá áðïôåëÝóåé ôçí áöïñìÞ ãéá íá áðïôßóïõí
üëïé ïé Üíèñùðïé öüñï ôéìÞò óôï óðÜíéï óõíäõáóìü áãíüôçôáò
êáé äõíáìéóìïý (ëåõêïðüñöõñïò íáüò) ðïõ ÷áñáêôÞñéæå ôï áñ÷áßï
ïëõìðéáêü éäåþäåò.
Ζ. Πρόσθετες ερωτήσεις για την καλύτερη κατανόηση των

κειμένων
1. Ðïéá åßíáé ç óçìáóßá ôçò åðáíÜëçøçò ôïõ ðñþôïõ óôß÷ïõ óôï
ôÝëïò;
2. Áíáëýóôå ôç óçìáóßá ôçò ðáñïìïßùóçò ôïõ ðïéÞìáôïò «Óáí Ýíáò
ëåõêïðüñöõñïò ìÝãáò íáüò».
3. Ðïéåò äéá÷ñïíéêÝò áîßåò ðñïâÜëëïíôáé ìÝóá áðü ôï äåýôåñï
óôß÷ï ôïõ ðïéÞìáôïò;
257
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Δρόμος 100 μέτρων

Πέτρος Χάρης
Ï ÐÝôñïò ×Üñçò (öéëïëïãéêü øåõäþíõìï ôïõ ÉùÜííç Í. ÌáñìáñéÜ-
äç) ãåííÞèçêå ôï 1902 óôçí ÁèÞíá. Óðïýäáóå ÍïìéêÜ êáé íåüôáôïò
åðéäüèçêå óôç ëïãïôå÷íßá. Ôá ðñþôá ôïõ äéçãÞìáôá ôá äçìïóßåõóå
óôï ðåñéïäéêü ÍïõìÜò êáé ôï 1924 ôýðùóå ôï ðñþôï ôïõ âéâëßï, ðïõ
ôïí êáèéÝñùóå ùò ðåæïãñÜöï. Ôï 1924 åîÝäùóå ìáæß ìå Üëëïõò ôï
ëïãïôå÷íéêü ðåñéïäéêü ÍÝá ÃñÜììáôá. Áðü ôï èÜíáôï ôïõ Ãñçãü-
ñéïõ Îåíüðïõëïõ äéåôÝëåóå äéåõèõíôÞò ôïõ ìåãáëýôåñïõ ëïãïôå-
÷íéêïý ðåñéïäéêïý óôçí ÅëëÜäá, ôç ÍÝá Åóôßá. Áðü ôï 1930 êáôÝ÷åé
ôç èÝóç ôïõ ãñáììáôÝá óôçí Áíþôáôç Ó÷ïëÞ Êáëþí Ôå÷íþí êáé
åßíáé ðñüåäñïò ôçò ÅëëçíéêÞò Åôáéñåßáò ÅëëÞíùí Ëïãïôå÷íþí. Ç
óçìáíôéêÞ óå ðïéüôçôá êáé üãêï ëïãïôå÷íéêÞ ôïõ ðáñáãùãÞ ðå-
ñéëáìâÜíåé êñéôéêÞ, äïêßìéá, êñéôéêÝò ìåëÝôåò êáé ôáîéäéùôéêÜ. Ôá
Ýñãá ôïõ ÷áñáêôçñßæïíôáé áðü ðáñáóôáôéêÞ äýíáìç êáé åßíáé ôá
åîÞò: Ç ôåëåõôáßá íý÷ôá ôçò ãçò, ¸ëëçíåò ðåæïãñÜöïé (ôñåéò ôüìïé),
Ìáêñéíüò äñüìïò, Öþôá áðü ðÝëáãïò, Ðïëéôåßåò êáé èÜëáóóåò, ðïõ
âñáâåýôçêå ìå ôï êñáôéêü âñáâåßï, Ðáëáéïß êáé íÝïé äñüìïé, Ç Êßíá
Ýîù áðü ôá ôåß÷ç, ÄáëìáôéêÝò áêôÝò, ÂñÜ÷éá, êïõìðéÜ êáé üíåéñá.

Ôï óõãêåêñéìÝíï êåßìåíï åßíáé áðüóðáóìá áðü ôï ïìüôéôëï äéÞ-
ãçìá ôïõ ÐÝôñïõ ×Üñç, ðïõ äçìïóéåýôçêå ôï 1944 óôï âéâëßï ôïõ
Ìáêñéíüò êüóìïò. Óôï äéÞãçìá áõôüò ðñùôáãùíéóôÞò åßíáé Ýíáò
ìáèçôÞò ôçò Ôñßôçò Ãõìíáóßïõ, ðïõ Ýñ÷åôáé óå åðáöÞ ìå ôïí êü-
óìï ôïõ áèëçôéóìïý êáé áó÷ïëåßôáé ìå ôï áãþíéóìá ôïõ äñüìïõ
ôùí 100 ìÝôñùí. Ðáñáêïëïõèïýìå ôéò ðñïðïíÞóåéò ðïõ êÜíåé ãéá
íá ëÜâåé ìÝñïò óôïõò åöçâéêïýò áãþíåò óôï ôÝëïò ôçò ÷ñïíéÜò.
Óôï áðüóðáóìá áõôü âëÝðïõìå ôçí ðñïðüíçóç êáé ôç íßêç ôïõ óå
Ýíáí åíäéÜìåóï áãþíá ìáèçôþí.
258
Γ. Δομή του έργου Πέτρος
Χάρης
Ôï áðüóðáóìá ÷ùñßæåôáé óå ôñåéò èåìáôéêÝò åíüôçôåò:
1ç åíüôçôá: «¹ôáí áñ÷Ýò Äåêåìâñßïõ... êé áêüìá ðéï áñãÜ»: Ç ðñï-
åôïéìáóßá ãéá ôïõò åöçâéêïýò áãþíåò.
2ç åíüôçôá: «ÅðéôÝëïõò Ýöôáóå ô’ áðüãåõìá… êáé ôç ãåìßæáìå ïé
ôñåéò ìáò»: Ï áãþíáò êáé ç ÝêâáóÞ ôïõ: óêÝøåéò êáé óõíáéóèÞìáôá
ôïõ Þñùá.
3ç åíüôçôá: «Áðü ô’ Üëëï áðüãåõìá… áêüìá êáé óôï ÓôÜäéï»: Ç
ðñïóðÜèåéá óõíå÷ßæåôáé.
Êåíôñéêü èÝìá ôïõ áðïóðÜóìáôïò åßíáé ï áèëçôéóìüò êáé ç óçìá-
óßá ôïõ ãéá ôç äéáìüñöùóç ôïõ ÷áñáêôÞñá åíüò åöÞâïõ. ÅðéìÝ-
ñïõò èåìáôéêÜ êÝíôñá áöïñïýí óôïí áèëçôéóìü êáé ôï ðþò áõôüò
óõíôåëåß óôç óôáäéáêÞ ùñßìáóç ôïõ íÝïõ áíèñþðïõ êáé ôïí ðñï-
åôïéìÜæåé ãéá ôç ìåôÝðåéôá æùÞ ôïõ. ÅðéðëÝïí ôï áðüóðáóìá èßãåé
ôïí ôñüðï ìå ôïí ïðïßï ï áèëçôéóìüò óõìâÜëëåé óôç äçìéïõñãßá
öéëéêþí ó÷Ýóåùí.

1ç åíüôçôá: Áðü ôçí ðñþôç êéüëáò ãñáììÞ ôïõ áðïóðÜóìáôïò
åíçìåñùíüìáóôå ãéá ôç ÷ñïíéêÞ ôïðïèÝôçóç ôïõ êåéìÝíïõ (áñ÷Ýò
Äåêåìâñßïõ) êáé ãéá ôï èÝìá ôïõ (åöçâéêïß áãþíåò). Óôçí ðñþôç
åíüôçôá ôïõ áðïóðÜóìáôïò ãßíåôáé ëüãïò ãéá ôçí ðñïåôïéìáóßá
ôïõ ÞñùÜ ìáò ãéá ôïõò áãþíåò áõôïýò. Ðçãáßíåé ôáêôéêÜ ãéá ðñï-
ðïíÞóåéò óôï ãõìíáóôÞñéï. Åßíáé ôï óôÜäéï üðïõ ï Þñùáò Ý÷åé
áñ÷ßóåé íá óõíçèßæåé óôïí åíôáôéêü áõôü ôñüðï ðñïåôïéìáóßáò ãéá
ôïõò áãþíåò êáé áéóèÜíåôáé ôç âåëôßùóç ôçò öõóéêÞò ôïõ êáôÜ-
óôáóçò. Ç âåëôßùóç áõôÞ âëÝðïõìå üôé ôïí åíèáññýíåé êáé ôïíþíåé
ôçí áõôïðåðïßèçóÞ ôïõ («îå÷þñéæá áíôéðÜëïõò… ì’ Ýóðñù÷íå óå
ðñüùñïõò åãùéóìïýò»). Ôéò åìðåéñßåò ôïõ áðü áõôüí ôïí ôñüðï
æùÞò ìïéñÜæåôáé ìå ôïõò óõíáèëçôÝò ôïõ êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò
äéáäñïìÞò ðñïò ôï óðßôé. Åßíáé åõäéÜêñéôç ç äõóêïëßá áõôïý ôïõ
ôñüðïõ æùÞò êáé ç áðüëõôç áöïóßùóç ðïõ åðéâÜëëåé, êáèþò, óýì-
öùíá ìå ôï êåßìåíï, ôï ðáéäß êáôÝëçãå íá åðéóôñÝöåé óðßôé ôïõ
ìåôÜ ôéò ïêôþ ôï âñÜäõ.
2ç åíüôçôá: Óôç óõíÝ÷åéá ìåôáöåñüìáóôå óôçí çìÝñá äéåîáãùãÞò
ôùí áãþíùí. Ï óõããñáöÝáò ðåñéãñÜöåé ôá óõíáéóèÞìáôá ôïõ Þñùá
ôçí êñßóéìç åêåßíç ìÝñá. Åíþ ãåíéêÜ åßíáé ðáéäß ìå áõôïðåðïßèçóç,
ôïí âëÝðïõìå íá äåéëéÜæåé, üôáí áíôéêñßæåé ôïõò áèëçôÝò ìå ôïõò
ïðïßïõò èá óõíáãùíéóôåß êáé óõíåéäçôïðïéåß üôé åßíáé ëéãüôåñïé 259
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ áðü êÜèå Üëëç öïñÜ. ÁéóèÜíåôáé íôñïðÞ ìðñïóôÜ óå üëï áõôüí
ôïí Üãíùóôï êüóìï ðïõ ðáñáêïëïõèåß áðü ôéò êåñêßäåò êáé ðåñéó-
óüôåñï åíï÷ëåßôáé áðü ôéò óõíïìÞëéêåò êïðÝëåò. Ï ìåãáëýôåñïò
öüâïò åíüò áãïñéïý óôçí åöçâåßá åßíáé íá ìç ãßíåé ñåæßëé ìðñïóôÜ
óå êÜðïéá êïðÝëá êáé åêåßíç ôïí ÷ëåõÜóåé. ÅðéðëÝïí, ç ðáñïõóßá
ôùí êïñéôóéþí èá êÜíåé áíáðüöåõêôá åíôïíüôåñï ôï óõíáãùíéóìü
ìåôáîý ôùí áèëçôþí, ãéáôß ï íéêçôÞò êåñäßæåé êáé ôïí åíôõðùóéáóìü
ôùí êïñéôóéþí. Åðßóçò åíôýðùóç ôïõ êÜíåé êáé ç åðéóçìüôçôá ôçò
äéïñãÜíùóçò, ðïõ äåí åß÷å óõíáíôÞóåé óå Üëëç áíáìÝôñçóç. ¼ëá
áõôÜ ôïí Ýêáíáí íá óõíåéäçôïðïéÞóåé ôçí åõèýíç ðïõ ôïí âÜñáéíå
íá öáíåß áíôÜîéïò ôïõ êïéíïý, ôùí êïñéôóéþí êáé êõñßùò ôïõ åáõôïý
ôïõ êáé ôçò ðñïóðÜèåéÜò ôïõ. ¼ëá áõôÜ ôïõ Ýäùóáí ôçí øõ÷éêÞ
äýíáìç íá âÜëåé ôá äõíáôÜ ôïõ êáé íá ðåôý÷åé. ¼ðùò êáé Ýãéíå.
¹ñèå ðñþôïò, ãåãïíüò ðïõ ôïí ãÝìéóå ÷áñÜ êáé éêáíïðïßçóç óå
ðñïóùðéêü åðßðåäï. ÐáñÜëëçëá Ýíéùóå ôç ÷áñÜ ôçò áíáãíþñéóçò
åê ìÝñïõò ôùí óõìðáéêôþí ôïõ ðïõ Ýóðåõóáí íá ôïõ óößîïõí ôï
÷Ýñé óôï ðëáßóéï ôçò åõãåíïýò Üìéëëáò. ÔÝëïò, áéóèÜíåôáé äéêáéù-
ìÝíïò ðïõ üëç ôïõ áõôÞ ç ðñïóðÜèåéá áðÝäùóå ôïõò áíáìåíüìå-
íïõò êáñðïýò. Áðü ôéò óçìáíôéêüôåñåò óôéãìÝò åõôõ÷ßáò ãéá Ýíáí
Üíèñùðï åßíáé íá èÝôåé óôü÷ïõò, íá ðñïåôïéìÜæåôáé êáôÜëëçëá ãéá
ôçí åðßôåõîÞ ôïõò êáé ôåëéêÜ íá ôïõò ðñáãìáôïðïéåß. ÁéóèÜíåôáé
üôé ïé êüðïé ôïõ äåí ðÞãáí ÷áìÝíïé.
3ç åíüôçôá: Ï Þñùáò, ùóôüóï, äåí åöçóõ÷Üæåé, áëëÜ èÝôåé óôç
óõíÝ÷åéá õøçëüôåñïõò óôü÷ïõò êáé ðñïåôïéìÜæåôáé ãéá íá ôïõò
ðñáãìáôïðïéÞóåé. Óôï ÷þñï ôïõ áèëçôéóìïý ç ÷áñÜ ôçò íßêçò äå
äéáñêåß ãéá ðïëý. ÐÜíôá õðÜñ÷ïõí áêüìç ìåãáëýôåñåò äïêéìáóßåò
ãéá Ýíáí áèëçôÞ, þóôå íá áðïäåéêíýåé óõíå÷þò ôçí áîéïóýíç ôïõ
êáé üôé Üîéæå ðñÜãìáôé íá óôáèåß óôï õøçëüôåñï óêáëß ôïõ âÜèñïõ
(«ðïõ Ýäéíáí ìéá êáèéÝñùóç…. áêüìá êáé óôï ÓôÜäéï»). Ôï óçìåßï
óôï ïðïßï êÜèå áèëçôÞò ðáýåé íá áãùíßæåôáé ãéá ôçí êáèéÝñùóÞ
ôïõ åßíáé üôáí áîéùèåß íá äéáâåß ôçí ðýëç ôïõ Óôáäßïõ, äçëáäÞ
üôáí óõììåôÜó÷åé êáé íéêÞóåé óå Ïëõìðéáêïýò Áãþíåò. ÁõôÞ åßíáé
ç ýøéóôç áíáãíþñéóç ôçò éêáíüôçôáò åíüò áèëçôÞ.

Ï Þñùáò ôïõ áðïóðÜóìáôïò ÷áñáêôçñßæåôáé áðü æùôéêüôçôá êáé
ìá÷çôéêüôçôá. Áðü ôçí ðñþôç óôéãìÞ ôïí âëÝðïõìå íá ñß÷íåôáé
ïëïêëçñùôéêÜ êáé áäéÜóðáóôá óôçí ðñïåôïéìáóßá ãéá ôïõò áãþíåò,
÷ùñßò íá åðéôñÝðåé óå ôßðïôá Üëëï íá ôïí áðïóðÜóåé áðü ôï óôü÷ï
ôïõ. Óõíåéäçôïðïéåß ôç óïâáñüôçôá êáé ôç äõóêïëßá ôçò åíáó÷üëç-
óçò ìå ôïí áèëçôéóìü, ùóôüóï áõôÜ äåí ôïí ðôïïýí.
ÐáñÜ ôï íåáñü ôçò çëéêßáò ôïõ, åìöáíßæåôáé áñêåôÜ þñéìïò þóôå íá
260 èÝôåé óôü÷ïõò êáé íá êáôáâÜëëåé ôï ìÝãéóôï ôùí äõíáôïôÞôùí ôïõ
ãéá íá ôïõò ðåôý÷åé. Åðßóçò ç ðñüùñç ùñéìüôçôÜ ôïõ öáßíåôáé êáé Πέτρος
áðü ôç ìåôñéïðáèÞ áíôßäñáóÞ ôïõ ìåôÜ ôç íßêç ôïõ óôïõò áãþíåò Χάρης
(«¼ðùò ïé ìåãáëýôåñïß ìáò… ìðñïóôÜ óå ôüóï êüóìï»). Áõôü Üëëù-
óôå áðïôåëåß êáé ôç ìåãÜëç ðñïóöïñÜ ôïõ áèëçôéóìïý, üôé äçëáäÞ
óõíôåëåß ôá ìÝãéóôá óôçí ùñßìáóç ôïõ íÝïõ áíèñþðïõ êáé óôçí
ðñïåôïéìáóßá ôïõ ãéá ôç ìåôÝðåéôá æùÞ. Ôé Üëëï åßíáé ç æùÞ üëùí
ôùí áíèñþðùí, ðáñÜ ìéá äéáñêÞò óôï÷ïèåóßá êáé óõíå÷Þò ðñïóðÜ-
èåéá ãéá ôçí åðßôåõîç ôùí óôü÷ùí ðïõ èÝôïõìå; Åðßóçò äåí ôïõ
ëåßðåé ç áõôïðåðïßèçóç êáé ï óôïé÷åéþäçò åãùéóìüò, óôïé÷åßá áðá-
ñáßôçôá ãéá íá êåñäßóåé êÜðïéïò óå ü,ôé êé áí äïêéìáóôåß. ÌÜëéóôá
óå êÜðïéï óçìåßï ôïõ áðïóðÜóìáôïò ôïí âëÝðïõìå íá ðáñáäÝ÷åôáé
ôçí ðïëõëïãßá ùò ðñïò ôéò åðéäüóåéò ôïõ, ãåãïíüò ðïõ äåß÷íåé üôé
åßíáé ðåñÞöáíïò ãé’ áõôÞí êáé ãéá ôç âåëôßùóç ðïõ Ý÷åé óçìåéþóåé
áðü ôüôå ðïõ îåêßíçóå. Ï åãùéóìüò ôïõ üìùò äåí îåðåñíÜ ôá ëïãé-
êÜ üñéá, äåí ôïí áðïìáêñýíåé áðü ôïí êïéíùíéêü ôïõ ðåñßãõñï êáé
äåí ôïí êÜíåé õðÝñìåôñá áíôáãùíéóôéêü, åöüóïí ôïí âëÝðïõìå íá
äéáôçñåß öéëéêÝò ó÷Ýóåéò êáé ìå ôïõò óõíáèëçôÝò ôïõ.
Ï ÞñùÜò ìáò åßíáé åðßóçò áíôáãùíéóôéêüò êáé öéëüäïîïò («Êé üôáí
âñÝèçêá óôçí ßäéá ãñáììÞ... íá ìå ðåôÜîåé óôï ôÝñìá»). ÌÝ÷ñé íá
îåêéíÞóåé ï áãþíáò åß÷å Üã÷ïò êáé áíáóöÜëåéá, üðùò Üëëùóôå
ïðïéïóäÞðïôå Üíèñùðïò üôáí ðñüêåéôáé íá äéáãùíéóôåß óå êÜôé.
ÁõôÜ ôá äõóÜñåóôá óõíáéóèÞìáôÜ ôïõ üìùò åêëåßðïõí üôáí ôßèåôáé
óôç ãñáììÞ åêêßíçóçò êáé áíôéêñßæåé ôïõò óõíáãùíéóôÝò ôïõ. Ôüôå
îõðíÜ ìÝóá ôïõ ï åãùéóìüò, åðáíáêôÜ ôç ÷áìÝíç ôïõ áõôïðåðïß-
èçóç êáé óôï ìõáëü ôïõ õðÜñ÷åé ìüíï ç åéêüíá íá ðåñíÜ ðñþôïò
ôï ôÝñìá ôçò äéáäñïìÞò.
Ç ôåëéêÞ ôïõ íßêç äåí åíéó÷ýåé ôïí åãùéóìü ôïõ êáé äåí ôïí êÜ-
íåé åãùðáèÞ. Áíôßèåôá ôïí ùèåß óå ðñïâëçìáôéóìü ó÷åôéêÜ ìå ôï
ìÝëëïí ôïõ ùò áèëçôÞ êáé ôïí êéíçôïðïéåß þóôå íá óõíå÷ßóåé ôçí
ðñïóðÜèåéá íá äéêáéþóåé ôç öÞìç ôïõ íéêçôÞ. Åßíáé ðñïóãåéùìÝíïò
êáé óêÝöôåôáé üôé Ýêáíå Ýíá êáëü îåêßíçìá. Èåùñåß áõôÞ ôç íßêç
ùò ôï Ýíáõóìá ãéá íá óõíå÷ßóåé êáé íá ðåôý÷åé ôïõò áíþôåñïõò
óôü÷ïõò ôïõ, ðïõ öôÜíïõí áêüìç êáé óôï íá ïñáìáôßæåôáé ôç óõì-
ìåôï÷Þ ôïõ óå Ïëõìðéáêïýò Áãþíåò.
i) Ãëþóóá
Ç ãëþóóá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ï óõããñáöÝáò åßíáé ç áðëÞ äçìïôéêÞ
ôçò êáèçìåñéíÞò ìáò ïìéëßáò.
ii) ¾öïò
Ôï ýöïò åßíáé ëéôü êáé ç óõ÷íÞ ðáñïõóßá ó÷çìÜôùí ëüãïõ ôï êÜ- 261
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ íïõí óå ðïëëÜ óçìåßá ãëáöõñü, éäßùò üôáí ðñüêåéôáé ãéá ôçí ðå-
ñéãñáöÞ ôùí óêÝøåùí êáé ôùí óõíáéóèçìÜôùí ôïõ Þñùá. Ï ìá-
êñïðåñßïäïò ëüãïò êáé ôá áóýíäåôá ó÷Þìáôá êÜíïõí ôï ýöïò ôïõ
êåéìÝíïõ ðáñáóôáôéêü êáé ãïñãü.
iii) ÁöÞãçóç
Ùò ðñïò ôïí áöçãçìáôéêü ôñüðï Ý÷ïõìå ìßìçóç - ðñïóùðéêÞ áöÞ-
ãçóç, äçëáäÞ áöÞãçóç óå á´ åíéêü ðñüóùðï. Ìå ôïí ôñüðï áõôü
ðáñáôßèåíôáé ïé óêÝøåéò êáé ôá óõíáéóèÞìáôá ôïõ Þñùá ìðñïóôÜ
óôá ãåãïíüôá ôçò æùÞò ôïõ. Ç ïìáëÞ áöÞãçóç, ðïõ ðáñïõóéÜæåé
ìå ëåðôïìÝñåéá ôá ãåãïíüôá êáé ôéò åóùôåñéêÝò áíôéäñÜóåéò ôïõ
Þñùá ó’ áõôÝò, êáé ç áêñßâåéá ôçò ðåñéãñáöÞò, êÜíïõí ôï ëüãï ôïõ
×Üñç éäéáßôåñá ðáñáóôáôéêü êáé äçìéïõñãïýí áßóèçìá óõãêßíçóçò
óôïí áíáãíþóôç.

ÌåôáöïñÝò: «Ýôñå÷á ôþñá äéáöïñåôéêÜ», «Äïêßìáæá ôá ðüäéá ìïõ…
ÌåôáöïñÝò
ìå ðéï áäýíáôïõò», «ìÝôñáãá ôïí åáõôü ìïõ», «óå ðñüùñïõò åãùé-
óìïýò», «ðïõ ãÝìéæáí ôéò êïõâÝíôåò ìáò», «äéáóôáõñþíïíôáí ìå ôïõò
åíèïõóéáóìïýò», «êáôáóôÜëáîå ï Üëëïò», «ðïõ ìå ôéò óôÜóåéò… óå
êÜèå äéáöùíßá», «åß÷áí ãßíåé èÝáìá ìå îÝíïõò», «êñÜôáãáí ìéá ôÜîç»,
«êé Ýäéíáí... ðïõ ìå ôñüìáîå», «óôçí ßäéá ãñáììÞ ìå ôïõò Üëëïõò»,
«áëëÜ êáé ìéáí åõèýíç… íá ìå ðåôÜîåé óôï ôÝñìá», «ôçí ðñþôç èå-
áôñéêÞ ìïõ ðñÜîç», «ìïõ óößîáíå ôï ÷Ýñé», èÝëáìå íá äþóïõìå ôçí
åðéóçìüôçôá óôç óôéãìÞ», «óôï ìáñôýñéï ôçò ðñïåôïéìáóßáò».
ÐñïóùðïðïéÞóåéò: «ôï ôÝñìá äåí åñ÷üôáí êáôÜ ðÜíù ìïõ», «áëëÜ
ðÞãáéíá êáé ôï ’âñéóêá åãþ», «ç ãëþóóá ìïõ Ýôñå÷å êáé êïõñáæüôáí
ëéãüôåñï», Ýöôáóå ô’ áðüãåõìá», ì’ Ýñéîå ï êëÞñïò», «áëëÜ êáé ìéáí
åõèýíç… íá ìå ðåôÜîåé óôï ôÝñìá», «áðü ô’ Üëëï áðüãåõìá… ðéï
ìáêñéÜ», «Äåí îÝ÷íáãá üìùò… ðåéèáñ÷çìÝíç ïñãÜíùóÞ ôïõ», «ôïõò
åðéóçìüôåñïõò áãþíåò... óïâáñüôåñïõò óõíáãùíéóìïýò». Õðåñâï-
ëÝò: «Þîåñá óðéèáìÞ ìå óðéèáìÞ», «ìéá áóõãêñÜôçôç ïñìÞ».
ëÝò
Ðáñïìïéþóåéò: «óáí Ýíá óþìá», «üðùò ïé ìåãáëýôåñïß ìáò», «üðùò
Ðáñïìïéþóåéò
ôçí ðñïçãïýìåíç ìÝñá», «üðùò ðñéí áðü ôç íßêç».
Áóýíäåôï ó÷Þìá:
ó÷Þìá «Äïêßìáæá ôá ðüäéá ìïõ… üðïõ êáôáóôÜëáîå ï
Üëëïò», «¹ôáí üìùò ðåñéóóüôåñïò ï êüóìïò… ìå ôñüìáîå», «Áðü ô’
Üëëï áðüãåõìá… áðü ôá óýíïñá ôçò çëéêßáò».
Åéêüíåò: Ç åéêüíá ôïõ ãõìíáóôçñßïõ üðïõ ðñïðïíåßôáé ï ÞñùÜò
Åéêüíåò
ìáò, ç åéêüíá ôçò ðñïåôïéìáóßáò êáé ôçò óõíå÷ïýò âåëôßùóçò, ç
åéêüíá ôçò åðéóôñïöÞò óôï óðßôé, ç åéêüíá ôùí óõíáèëçôþí ôïõ
óôïí áãþíá, ç åéêüíá ôïõ êïéíïý ðïõ ðáñáêïëïõèåß ôïí áãþíá, ç
åéêüíá ôçò íßêçò, ç åéêüíá ôïõ ÷áéñåôéóìïý ôùí óõíáèëçôþí ôïõ.
262
ΣΤ. Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου Πέτρος
1. Ðþò íéþèåé ï íåáñüò áèëçôÞò êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôùí ðñïðïíÞ- Χάρης
óåùí êáé ðþò êáôÜ ôçí åðßóçìç çìÝñá ôùí áãþíùí;
¹äç ìåôÜ ôïõò äýï ðñþôïõò ìÞíåò óõíå÷þí êáé êáèçìåñéíþí ðñï-
ðïíÞóåùí, ï ìéêñüò ìáèçôÞò Ý÷åé áñ÷ßóåé íá íéþèåé åîïéêåéùìÝíïò
ìå ôï ðåñéâÜëëïí ôïõ ãõìíáóôçñßïõ êáé ôéò áðáéôÞóåéò ôïõ («Ôï
ãõìíáóôÞñéï êáé ïé Üíèñùðïß ôïõ äåí ìïõ Þôáí ðéá Üãíùóôïò ôü-
ðïò»). Óôç óõíÝ÷åéá áéóèÜíåôáé óçìáíôéêüò üôáí öïñÜåé ôçí áèëç-
ôéêÞ ôïõ áìößåóç ðïõ äçëþíåé ôçí éäéüôçôá ôïõ áèëçôÞ («Åß÷á êé
åãþ ôçí Üóðñç öáíåëßôóá ìïõ êáé ôï ãáëÜæéï ðáíôáëïíÜêé… óõ-
íçèéóìÝíïé, áóÞìáíôïé»). Óõíå÷ßæïíôáò ôç äýóêïëç ðñïåôïéìáóßá ï
Þñùáò áñ÷ßæåé óôáäéáêÜ íá åðéóçìáßíåé ôç äéáñêÞ ôïõ âåëôßùóç («ôï
ôÝñìá äåí åñ÷üôáí êáôÜ ðÜíù ìïõ, áëëÜ ðÞãáéíá êáé ôï ’âñéóêá
åãþ»), ãåãïíüò ðïõ ôïí åíèáññýíåé. Ç êáëÞ ôïõ åðßäïóç óå áñêåôÝò
áíáìåôñÞóåéò ôïí åß÷áí êÜíåé ðñüùñá åãùéóôÞ. ÕðÞñ÷áí óôéãìÝò
ìÜëéóôá ðïõ Ýðéáíå ôïí åáõôü ôïõ íá êïìðÜæåé ãéá ôéò êáëÝò ôïõ
åðéäüóåéò óôéò óõæçôÞóåéò ìå ôïõò óõíáèëçôÝò ôïõ («êáé ì’ Ýóðñù-
÷íå óå ðñüùñïõò åãùéóìïýò… Þôáí áôåëåßùôïò»).
Ôá óõíáéóèÞìáôá ôïõ Þñùá áëëÜæïõí áñãüôåñá üôáí öôÜíåé ç
åðßóçìç ìÝñá ôùí áãþíùí. ¼ôáí Ýñ÷åôáé áíôéìÝôùðïò ìå ôïõò ëé-
ãïóôïýò áíôéðÜëïõò ôïõ êáé óõíåéäçôïðïéåß ðëÝïí üôé ôï åðßðåäï
áíôáãùíéóìïý åßíáé õøçëüôåñï áðü Üëëåò öïñÝò, íéþèåé äåéëßá.
Åðßóçò, üôáí áíôéêñßæåé ôï êïéíü ðïõ åß÷å Ýñèåé ãéá íá ðáñáêïëïõ-
èÞóåé ôïõò áãþíåò êáé ôïõ åßíáé üëïé Üãíùóôïé, ôüôå áéóèÜíåôáé íá
ôïí êáôáâÜëëåé Üã÷ïò êáé áíçóõ÷ßá. ¼ôáí üìùò öôÜíåé ç óôéãìÞ
íá ðÜñåé ôç èÝóç ôïõ óôçí åêêßíçóç, üëá áõôÜ ôá áñíçôéêÜ óõíáé-
óèÞìáôá áöÞíïíôáé êáôÜ ìÝñïò. Ôþñá áéóèÜíåôáé áóõãêñÜôçôç
ïñìÞ, áëëÜ êáé åõèýíç íá öáíåß áíôÜîéïò ôùí ðñïóäïêéþí üëùí, ìá
êõñßùò ôïõ åáõôïý ôïõ êáé ôçò ðñïóðÜèåéÜò ôïõ («Êé üôáí âñÝèçêá
óôçí ßäéá ãñáììÞ… íá ìå ðåôÜîåé óôï ôÝñìá»).
2. Ðïéï åßíáé ôï êÝñäïò ôïõ áèëçôÞ áðü ôçí åíáó÷üëçóÞ ôïõ ìå
ôïí áèëçôéóìü êáé áðü ôç íßêç ôïõ óôï óõãêåêñéìÝíï áãþíá;
Óôï óõãêåêñéìÝíï áðüóðáóìá ðáñáêïëïõèïýìå üëá ôá ïöÝëç ðïõ
áðïêïìßæåé ï ÞñùÜò ìáò áðü ôçí åíáó÷üëçóÞ ôïõ ìå ôïí êüóìï ôïõ
áèëçôéóìïý. Ôïí ðáñáêïëïõèïýìå íá ùñéìÜæåé óôáäéáêÜ ÷Üñç óôï
üôé èÝôåé óôü÷ïõò êáé êáôáâÜëëåé êÜèå äõíáôÞ ðñïóðÜèåéá íá ôïõò
ðñáãìáôïðïéÞóåé. Ç óôï÷ïèåóßá êáé ç ðñïóðÜèåéá ãéá åðßôåõîç ôùí
óôü÷ùí áõôþí åßíáé ðñáêôéêÞ ðïõ óõíÜäåé ìå ôéò áðáéôÞóåéò ôçò
ìåôÝðåéôá æùÞò êÜèå áíèñþðïõ. ÅðéðëÝïí ôïí âëÝðïõìå ìÝóù ôïõ
áèëçôéóìïý íá Ýñ÷åôáé óå åðáöÞ ìå Üëëïõò óõíïìçëßêïõò ôïõ êáé
íá äçìéïõñãåß öéëßåò. ¢ñá ëïéðüí ï áèëçôéóìüò óõìâÜëëåé êáé óôçí
263
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ êïéíùíéêïðïßçóç ôïõ áôüìïõ. Ç åðéóçìüôçôá ôçò äéïñãÜíùóçò ôùí
áãþíùí ôïõ ãåííÜ ôï óõíáßóèçìá ôçò õðåõèõíüôçôáò êáé ôïí êÜ-
íåé íá áéóèÜíåôáé êáé ï ßäéïò üôé ìåãáëþíåé ðéá êáé üôé ðáñÜëëçëá
ìåãáëþíïõí êáé ïé áðáéôÞóåéò ôïõ éäßïõ áëëÜ êáé ôùí Üëëùí áðÝ-
íáíôß ôïõ. Êõñßùò üìùò áíôéëáìâÜíåôáé ôçí áîßá ôçò ðñïåôïéìáóßáò
ãéá ôçí åðßôåõîç åíüò óôü÷ïõ. ¼ôáí ðåôõ÷áßíåé êáíåßò ôï óôü÷ï
ôïõ, ôüôå óõíåéäçôïðïéåß üôé êáìßá äïêéìáóßá, üóï óêëçñÞ êé áí
åßíáé, äåí ðÞãå ÷áìÝíç. ÅîÜëëïõ, ãéá íá õëïðïéçèåß ïðïéïóäÞðïôå
óôü÷ïò ÷ñåéÜæåôáé ÷ñüíï, êüðï, õðïìïíÞ êáé åðéìïíÞ, áñåôÝò ðïõ
óôïé÷åéïèåôïýí ìéá óõãêñïôçìÝíç ðñïóùðéêüôçôá («Äåí îÝ÷íáãá
üôé ç Üóêçóç êáé ç åðéôõ÷ßá óôï ÷þñï åêåßíï, ðïõ áð’ ôçí ðñþôç
óôéãìÞ ìáò Ýäåéîå ôçí áõóôçñÞ êáé ðåéèáñ÷çìÝíç ïñãÜíùóÞ ôïõ,
áêïëïõèïýóáí ìéá óêÜëá ðïõ Ýðñåðå íá ôçí áíÝâåéò óêáëïðÜôé-
óêáëïðÜôé»).
3. ÓõæçôÞóôå ôç óêçíÞ üðïõ ïé çôôçìÝíïé íÝïé áèëçôÝò óõã÷áß-

ñïõí ôï íéêçôÞ.
Óôçí ôåëåõôáßá ðáñÜãñáöï ôçò äåýôåñçò åíüôçôáò ôïõ áðïóðÜ-
óìáôïò ðáñáêïëïõèïýìå ôç óêçíÞ üðïõ ïé óõíáèëçôÝò ôïõ ÞñùÜ
ìáò êáé çôôçìÝíïé óðåýäïõí íá ôïí ÷áéñåôßóïõí êáé íá ôïõ äþóïõí
óõã÷áñçôÞñéá ãéá ôç íßêç ôïõ. Áóöáëþò ôá óõíáéóèÞìáôÜ ôïõò äåí
åßíáé åõ÷Üñéóôá. Åßíáé áðïãïçôåõìÝíïé, äõóáñåóôçìÝíïé êáé óôåíï-
÷ùñçìÝíïé ðïõ äåí ðÝôõ÷áí ôç íßêç. Ìçí îå÷íÜìå üôé êÜèå áèëçôÞò
ôç íßêç Ý÷åé óôü÷ï. Ôï ìåãáëåßï üìùò ôïõ áèëçôéêïý éäåþäïõò
áõôü áêñéâþò ïñßæåé. Ç áñíçôéêÞ ôïõò äéÜèåóç äåí ôïõò åìðïäßæåé
íá áíáãíùñßæïõí üôé êÜðïéïò Üëëïò öÜíçêå êáëýôåñïò êáé áîéü-
ôåñïò êáé êÝñäéóå ôç èÝóç ôïõ íéêçôÞ. ¸íáò áèëçôÞò ïöåßëåé íá
áíáãíùñßæåé ôçí áíùôåñüôçôá ôïõ Üëëïõ êáé íá ôçí åêôéìÜ, üðùò
áêñéâþò èá Þèåëå êáé ï ßäéïò, áí Þôáí óå áíÜëïãç èÝóç. Ç åõãåíÞò
Üìéëëá, ï åéñçíéêüò óõíáãùíéóìüò, ï óåâáóìüò óôïõò êáíüíåò êáé
ç åðéêñÜôçóç ôïõ êáëýôåñïõ åßíáé ìåñéêÝò áðü ôéò ðñùôáñ÷éêÝò
áîßåò ôïõ áèëçôéóìïý êáé êáíåßò äåí åßíáé óå èÝóç íá ôéò ðáñáâåß.
Ôçí åöáñìïãÞ üëùí áõôþí ôùí áîéþí ðáñáêïëïõèïýìå óôçí åéêüíá
ôùí çôôçìÝíùí ðïõ óõã÷áßñïõí ôï íéêçôÞ.
264
Ζ. Πρόσθετες ερωτήσεις για την καλύτερη κατανόηση του Πέτρος
κειμένου Χάρης
1. Ó÷ïëéÜóôå ôç öñÜóç: «¸ðåéôá áð’ üëá áõôÜ äåí ìðïñïýóå íá
åßìáóôå ðéá ìéêñïß».
2. ÐñïóðáèÞóôå íá óêéáãñáöÞóåôå ôï ÷áñáêôÞñá ôïõ Þñùá, üðùò
áõôüò ðáñïõóéÜæåôáé ìÝóá áðü ôï áðüóðáóìá.
3. Íá êÜíåôå ôéò óùóôÝò áíôéóôïé÷ßóåéò:
Á Â
Ôï ôÝñìá äåí åñ÷üôáí êáôÜ ðÜíù ìïõ ðáñïìïßùóç
Äïêßìáæá ôá ðüäéá ìïõ áóýíäåôï ó÷Þìá
¹îåñá óðéèáìÞ ìå óðéèáìÞ ôç ìáýñç ðñïóùðïðïßçóç
åêåßíç ãñáììÞ
Ïé ìåãáëýôåñïß ìáò, ïé ðñáãìáôéêïß ìåôáöïñÜ
áèëçôÝò, ïé äýï íéêçìÝíïé
Óáí Ýíá óþìá õðåñâïëÞ
265

1[a_gumnasiou]neoellinika_keimena-voithima-ekd.v0l0nak1s-220-265

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1[a_gumnasiou]neoellinika_keimena-voithima-ekd.v0l0nak1s-220-265

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Η α

Γ. Δομή του έργου

iii) ×áñáêôçñéóìüò ðñùôáãùíéóôþí/çñþùí

iii) Óôé÷ïõñãéêÞ áíÜëõóç ôïõ Ýñãïõ

iv) Ó÷Þìáôá ëüãïõ

ΣΤ. Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου

3. ÅîçãÞóôå ôçí åðáíÜëçøç ôïõ ñÞìáôïò «îåíõ÷ôÞóù». Ðþò ëåé-

Ζ. Πρόσθετες ερωτήσεις για την καλύτερη κατανόηση του

Β. Εισαγωγικό σημείωμα για το έργο

Γ. Δομή του έργου

i) Ðåñéå÷üìåíï êáé íïçìáôéêÜ êÝíôñá

ii) ÍïçìáôéêÞ áðüäïóç

iii) ×áñáêôçñéóìüò ðñùôáãùíéóôþí/çñþùí

iv) Ó÷Þìáôá ëüãïõ

ΣΤ. Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου

2. Óå ðïéá óçìåßá ôïõ êåéìÝíïõ öáßíåôáé ç óõíýðáñîç áëëüèñç-

Ζ. Πρόσθετες ερωτήσεις για την καλύτερη κατανόηση του

1. Æùãñáößóôå ôïí êÞðï ôïõ Ôáîéìéïý Þ Ýíá ôìÞìá ôïõ.

Γ. Δομή του έργου

iii) ×áñáêôçñéóìüò ðñùôáãùíéóôþí/çñþùí

iv) Ó÷Þìáôá ëüãïõ

ΣΤ. Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου

2. «ÌÝóá ìïõ ðÜëåõå…êáé ãéáôß;»: Ðïéá áíôéöáôéêÜ óõíáéóèÞìáôá

Ζ. Πρόσθετες ερωτήσεις για την καλύτερη κατανόηση του

Β. Εισαγωγικό σημείωμα για το έργο

Ôï áõôïôåëÝò áõôü áðüóðáóìá ÷ùñßæåôáé óå ôñåéò èåìáôéêÝò åíü-

ii) ÍïçìáôéêÞ áðüäïóç

ΣΤ. Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου

2. Ôï âéâëßï áðü ôï ïðïßï ðñïÝñ÷åôáé ôï áðüóðáóìá Ý÷å ôßôëï

Ζ. Πρόσθετες ερωτήσεις για την καλύτερη κατανόηση του

Β. Εισαγωγικό σημείωμα για το έργο

Γ. Δομή του έργου

ii) ÍïçìáôéêÞ áðüäïóç

iv) Ó÷Þìáôá ëüãïõ

ΣΤ. Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου

2. ¼ðùò óçìåéþíåôáé óôï åéóáãùãéêü óçìåßùìá, ç ÅëÝíç åßíáé

Ζ. Πρόσθετες ερωτήσεις για την καλύτερη κατανόηση του

Β. Εισαγωγικό σημείωμα για το έργο

Γ. Δομή του έργου

ii) ÍïçìáôéêÞ áðüäïóç

iii) Ó÷Þìáôá ëüãïõ

iv) Óôé÷ïõñãéêÞ áíÜëõóç ôïõ Ýñãïõ

ΣΤ. Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου

2. Ãéáôß ï ðïéçôÞò êÜíåé åðßêëçóç óôï Áñ÷áßï Ðíåýìá; Ôé åêðñï-

4. ÌåëåôÞóôå ôçí ôåëåõôáßá óôñïöÞ êáé ðñïóðáèÞóôå íá åîçãÞ-

Ζ. Πρόσθετες ερωτήσεις για την καλύτερη κατανόηση των

Δρόμος 100 μέτρων

Β. Εισαγωγικό σημείωμα για το έργο

ii) ÍïçìáôéêÞ áðüäïóç

iii) ×áñáêôçñéóìüò ðñùôáãùíéóôþí/çñþùí

iv) Ó÷Þìáôá ëüãïõ

3. ÓõæçôÞóôå ôç óêçíÞ üðïõ ïé çôôçìÝíïé íÝïé áèëçôÝò óõã÷áß-

You might also like