Początki WPR

Wspólna Polityka Rolna (WPR) została ustanowiona w 1962 roku, aby zaradzić
niedoborom żywności po II wojnie światowej i wesprzeć rozwój rolnictwa w Europie.
Jej cele obejmowały zwiększenie produktywności rolnictwa, stabilizację rynków
rolnych, zapewnienie godziwych dochodów rolnikom oraz utrzymanie przystępnych
cen żywności dla konsumentów. WPR opierała się na wspólnym rynku produktów
rolnych, preferencyjnym handlu wewnętrznym oraz wspólnych cenach rolnych.

Przesłanki ustanowienia WPR

WPR została stworzona w odpowiedzi na deficyt żywności, niską produktywność

rolnictwa oraz ujemny bilans płatniczy w Europie. Celem było zapewnienie stabilnych
dostaw żywności, poprawa dochodów rolników, stabilizacja cen rolnych oraz
wsparcie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Polityka ta miała również na
celu uniezależnienie Europy od importu żywności.

Cele WPR

Główne cele WPR to:

1. Zwiększenie produktywności rolnictwa poprzez modernizację i wsparcie inwestycji.

2. Zapewnienie godziwych dochodów rolnikom.

3. Stabilizacja rynków rolnych.

4. Zapewnienie przystępnych cen żywności dla konsumentów.

5. Ochrona środowiska i wsparcie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich.

Ustanowienie WPR

WPR została ustanowiona w 1962 roku i opierała się na mechanizmach wspólnych

cen rolnych, dopłat eksportowych oraz interwencyjnych zakupów nadwyżek
produkcyjnych. Finansowanie z budżetu EWG miało na celu wyrównanie różnic w
poziomach rozwoju rolnictwa między państwami członkowskimi.

Próby reform WPR

Od lat 70. WPR była wielokrotnie reformowana, aby poprawić efektywność,

redukować nadwyżki produkcji oraz lepiej dostosować się do wymogów ochrony
środowiska. Reformy te miały na celu także ograniczenie kosztów polityki rolnej dla
budżetu UE i wprowadzenie bardziej rynkowych mechanizmów wsparcia. Kolejne
reformy dążyły do zwiększenia konkurencyjności europejskiego rolnictwa na rynku
globalnym oraz wsparcia dla mniejszych gospodarstw.
Działania Mansholta

Plan Mansholta z 1968 roku, nazwany od nazwiska ówczesnego komisarza rolnictwa

Sicco Mansholta, proponował głębokie reformy rolnictwa europejskiego. Celem
planu było zwiększenie wydajności i konkurencyjności poprzez konsolidację
gospodarstw rolnych i wprowadzenie nowoczesnych technologii. Plan zakładał
również redukcję liczby osób zatrudnionych w rolnictwie, co miało poprawić
rentowność sektora. Choć plan spotkał się z oporem, stanowił ważny krok w
kierunku modernizacji europejskiego rolnictwa.

Reforma MacSharry'ego

Reforma MacSharry'ego z początku lat 90. XX wieku, zaproponowana przez

komisarza Ray'a MacSharry'ego, wprowadziła płatności bezpośrednie dla rolników
jako rekompensatę za obniżenie cen gwarantowanych. Reforma ta miała na celu
zmniejszenie nadprodukcji i lepsze dostosowanie produkcji rolniczej do potrzeb
rynkowych. Wprowadzono również środki wspierające ochronę środowiska oraz
rozwój obszarów wiejskich.

Instrumenty wsparcia w ramach WPR i ich ewolucja

W początkowym okresie WPR koncentrowała się na mechanizmach interwencyjnych,

takich jak ceny minimalne i dopłaty eksportowe. Z czasem wprowadzono płatności
bezpośrednie, mające na celu stabilizację dochodów rolników.

Reformy z lat 2000. wprowadziły większy nacisk na zrównoważony rozwój, ochronę

środowiska oraz wsparcie dla obszarów wiejskich. Obecnie WPR opiera się na dwóch
filarach:

1. Wsparciu dochodów rolników (I filar), który obejmuje płatności bezpośrednie.

2. Rozwoju obszarów wiejskich (II filar), który obejmuje programy rozwoju, środki na
rzecz ochrony środowiska i klimatu oraz wspieranie innowacji w rolnictwie.

Ewolucja WPR w kierunku bardziej ekologicznej i zrównoważonej polityki

odzwierciedla zmieniające się priorytety Unii Europejskiej oraz rosnące znaczenie
ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju w rolnictwie.

Kierunki rozwoju WPR w ujęciu historycznym

W początkowym okresie funkcjonowania wspólna polityka rolna kładła nacisk na

lepszą wydajność, celem było zachęcenie rolników do produkcji i zapewnienie
konsumentom stałych dostaw żywności. Finansowo wspierano restrukturyzację
rolnictwa, wspomagano inwestycje mogące poprawić rozwój technologiczny
gospodarstwa. Wysokie nadwyżki produkcji rolnej od lat 70. Do 1984 roku
spowodowały wprowadzenie kwoty mlecznej. Kolejna reforma nastąpiła na początku
lat 90. reforma Mac Sharry'ego. Polegała na zastępowaniu wsparcia finansowego
wsparciem bezpośrednim, między innymi stopniowemu obniżaniu cen
interwencyjnych i równoczesnym wprowadzeniu płatności bezpośrednich,
rekompensujących straty w dochodach powstałe w wyniku obniżenia cen rolnych.
Agenda 2000 — cele WPR zostały uzupełnione o zagwarantowanie stabilnych
dochodów rolniczych i zapewnienie odpowiednich standardów życia na terenach
wiejskich. Co raz większy nacisk położony jest na pełniejsze wykorzystanie
potencjału rolnictwa w realizowaniu wspólnotowych celów przeciwdziałających
niekorzystnemu oddziaływaniu na środowisko naturalne. We wrześniu 2016 roku
Komisja Europejska przestawiła projekt przeglądu średniookresowego wieloletnich
ram finansowych UE na lata 2014- 2020, w tym wspólnej polityki rolnej. Państwa
członkowskie otrzymały większą elastyczność do wprowadzania poszczególnych
mechanizmów polityki rolnej.

Omów istotę wsparcia w działaniu Modernizacja Gospodarstw rolnych w

ramach PROW 2014-2020

Poddziałanie: Modernizacja gospodarstw rolnych’’. Wsparcie może być udzielane na

rozwój produkcji mleka krowiego, bydła mięsnego, prosiąt oraz na operacje
ukierunkowane na nowe innowacyjne technologie, zwiększenie skali produkcji i
poprawę jej jakości oraz prowadzące do zwiększenia wartości dodanej (GVA). W
wyniku zrealizowania projektu GVA musi wzrosnąć co najmniej o 10% w stosunku do
roku bazowego w ciągu 5 lat od dnia przyznania pomocy. Działanie ‘’inwestycje w
środki trwałe’’ zawiera takie poddziałania jak ‘’modernizacja gospodarstw rolnych’’,
które nakierowane jest na wsparcie inwestycji i ‘’scalanie gruntów’’ którego celem
jest poprawa struktury obszarowej gospodarstw.

Przedstaw schemat kosztów projektu unijnego i podaj po trzy przykłady do

każdego rodzaju kosztu

Koszty projektu unijnego dzielą się na kwalifikowane będące w tzw. katalogu

(grupie) kosztów kwalifikowanych wg wartości netto. Dzielą się na: rzeczowe
np. ciągnik, kultywator, kombajn, budynek inwentarski i ogólne np. cena
oddziaływania na środowisko, projekt budowlany [co najwyżej 10%
pozostałych kosztów kwalifikowanych] oraz koszty niekwalifikowane czyli
niebędące w katalogu kosztów kwalifikowanych (wg. wartości brutto) np. VAT
 od kosztów kwalifikowanych, koszty niezaplanowane we wniosku o
finansowanie, kary, grzywny
Przedstaw strukturę priorytetów PROW 2014-2020 oraz omów realizację
dowolnie wybranego priorytetu

 Wspieranie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach

wiejskich
 Zwiększanie rentowności gospodarstw, konkurencyjności wszystkich rodzajów
rolnictwa we wszystkich regionach oraz promowanie innowacyjnych
technologii gospodarstwach i zrównoważonego zarządzania lasami
 Wspieranie organizacji łańcucha dostaw żywności, w tym przetwarzania i
wprowadzania do obrotu produktów rolnych, promowanie dobrostanu
zwierząt i zarządzania ryzykiem w rolnictwie
 Odtwarzanie, ochrona i wzbogacanie ekosystemów powiązanych z rolnictwem
i leśnictwem
 Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na
gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach rolnych,
spożywczym i leśnym
 Wspieranie włączenia społecznego, ograniczenia ubóstwa i rozwoju
gospodarstw na obszarach wiejskich

Kluczowym elementem obecnego PROW jest zorientowanie na innowacyjność,

przyczyniającą się do efektywnego gospodarowania zasobami, zwiększenia
wydajności, zmniejszenia emisji CO2 oraz łagodzeniu zmian klimatycznych. Zakłada
się, że będzie to osiągane w skutek ściślejszej niż dotychczas współpracy między
rolnictwem i szeroko rozumianym sektorem naukowo-badawczym. Służyć to będzie
szybszemu i łatwiejszemu transferowi nowoczesnych technologii do praktyki
gospodarczej.

Przedstaw i omów projektowane cele WPR UE w perspektywie 2021-2027

 Zapewnienie rolnikom godziwych dochodów - wspieranie godziwych

dochodów gospodarstw i odporność sektora rolnictwa w całej UE w celu
zwiększenia długoterminowego bezpieczeństwa żywnościowego oraz
różnorodności w rolnictwie, a także zapewnienie zrównoważenia
ekonomicznego produkcji rolnej
 Zwiększenie konkurencyjności - główny cel zwiększenie konkurencyjności i
wydajności rolnictwa w sposób zrównoważony aby sprostać wyzwaniom
 związanym z wyższym popytem w warunkach ograniczonych zasobów i
niepewnej sytuacji klimatycznej
 Poprawa pozycji rolników w łańcuchu żywnościowym - przyczynianie się do
łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, w tym poprzez
ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i zwiększenie sekwestracji dwutlenku
węgla, a także promowanie zrównoważonej energii
 Rolnictwo i łagodzenie zmian klimatu – główny cel: przyczyna się do
łagodzenia skutków zmian klimatu i przystosowania się do nich a także do
zrównoważonej produkcji energii
 Wydajne gospodarowanie glebą – wspieranie zrównoważonego rozwoju i
wydajnego gospodarowania zasobami naturalnymi takimi jak woda, gleba i
powietrze
 Różnorodność biologiczna i krajobrazy rolnicze – przyczynia się do ochrony
różnorodności biologicznej, wzmacniania usług ekosystemowych oraz ochrona
siedlisk i krajobrazu
 Zmiana strukturalne i wymiana pokoleń – modernizacja sektora rolnego przez
przyciągnięcie młodych ludzi i udoskonalenie ich rozwoju zawodowego
 Zatrudnienie i wzrost gospodarczy na obszarach wiejskich – promowanie
zatrudnienia wzrostu gospodarczego włączenia społecznego i rozwoju
lokalnego na obszarach wiejskich w tym biogospodarki i zrównoważonego
leśnictwa

(2023-2027)

 Zapewnienie rolnikom godziwych dochodów - wspieranie godziwych

dochodów gospodarstw i odporność sektora rolnictwa w całej UE w celu
zwiększenia długoterminowego bezpieczeństwa żywnościowego oraz
różnorodności w rolnictwie, a także zapewnienie zrównoważenia
ekonomicznego produkcji rolnej
 Zwiększenie konkurencyjności - główny cel zwiększenie konkurencyjności i
wydajności rolnictwa w sposób zrównoważony aby sprostać wyzwaniom
związanym z wyższym popytem w warunkach ograniczonych zasobów i
niepewnej sytuacji klimatycznej
 Poprawa pozycji rolników w łańcuchu żywnościowym - przyczynianie się do
łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, w tym poprzez
ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i zwiększenie sekwestracji dwutlenku
węgla, a także promowanie zrównoważonej energii
  Przeciwdziałanie zmianie klimatu
 Dbanie o środowisko
 Zachowanie krajobrazów i różnorodności biologicznej
 Wsparcie wymiany pokoleń - przyciąganie i wspieranie młodych rolników oraz
ułatwienie rozwoju zrównoważonej działalności gospodarczej na obszarach
wiejskich
 Dynamiczny rozwój obszarów wiejskich
 Ochrona jakości żywności i zdrowia
 Promowanie transferu wiedzy i innowacyjności - przyciąganie i wspieranie
młodych rolników oraz ułatwienie rozwoju zrównoważonej działalności
gospodarczej na obszarach wiejskich

Przedstaw i omów przesłanki utworzenia WPR

 Deficyt żywności (nierówna podażowo-popytowa

 Niska produktywność rolnictwa
 Ujemny bilans płatniczy
 Niskie wyposażenie rolnictwa w maszyny i urządzenia
 Wysokie zasoby siły roboczej

Przedstaw i omów istotę wsparcia w ramach odnowy i rozwoju wsi PROW

2013-2020

W ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) 2014-2020 istotą

wsparcia w odnowie i rozwoju wsi było wspieranie rozwoju obszarów wiejskich,
jakości życia mieszkańców wiejskich oraz wsparcie obszaru działalności na obszarach
wiejskich. Poniżej przedstawiono kluczowe aspekty i cele wsparcia w ramach PROW
2014-2020:

- Dywersyfikacja gospodarcza: Program stawia sobie za cel wspieranie działalności

gospodarczej na poziomie wiejskim, aby zwiększyć ich atrakcyjność i stworzyć nowe
źródła pochodzenia. Wsparcie dla takiej dziedziny jak agroturystyka, rzemiosło
artystyczne, lokalne produkty spożywcze, usługi związane z ochroną środowiska czy
też rozwój małych i średnich przedsiębiorstw na wsi.

- Inwestycje we wsparcie: Wsparcie było wsparciem na rzecz rozwoju infrastruktury

wiejskiej, takiej jak modernizacja dróg wiejskich, budowa infrastruktury społecznej

-Ochrona środowiska i zasobów naturalnych: Wsparcie było ukierunkowane na

zarządzanie zarządzaniem środowiskiem, ochrona przyrody, stosowanie zasobów
naturalnych oraz działania na rzecz monitorowania emisji gazów cieplarnianych.
Program zachęcający rolników do stosowania efektywnej, zaawansowanej
technologii ochrony środowiska czy też inwestycji w energię odnawialną.

-Wsparcie dla biznesu: PROW 2014-2020 umożliwi również wsparcie działania dla
sektora gospodarczego, takie jak modernizacja gospodarstw rolnych, inwestycje w
działalność rolniczą, wsparcie dla młodych rolników, promocję jakości produktów
rolnych, rozwój produkcji ekologicznej oraz szkolenia i doradztwo dla rolników.

- Kształcenie i szkolenia: Program PROW 2014-2020 proszą o wsparcie dla edukacji,

szkolenia i szkolenia dla mieszkańców obszarów wiejskich. Celem było wsparcie
potencjału ludzkiego na wsi, dostosowanie do potrzeb rynku pracy oraz rozwój
umiejętności przedsiębiorczych