Druk 3d- Kurs

Zastosowanie technologii druku
3D w chirurgii głowy i szyi
Prof. dr hab. n. med. Jarosław Markowski

Katedra i Klinika Laryngologii SUM
Drukowanie przestrzenne znane również jako druk 3D,
(druk trójwymiarowy) jest jedną z najbardziej innowacyjnych
metod wytwarzania różnych obiektów. Inne stosowane w
literaturze nazwy to szybkie prototypowanie (rapid
prototyping) lub addytywne wytwarzanie (additive
manufacturing).
Jako ojca technologii drukowania przestrzennego uznaje
się Charlesa Hulla – autora patentu (1984 rok) i twórcę
pierwszej oficjalnej metody trójwymiarowego drukowania
- stereolitografii (SLA).
Pierwsze prace w zastosowaniem druku 3D w medycynie
prowadzone były na Harvard Medical School, gdzie stworzono
zamienniki pęcherza moczowego korzystając z podłoży
z kolagenu oraz polimeru syntetycznego. Na tych podłożach
hodowano komórki pacjentów, tak aby otrzymać gotowy
narząd.
Kluczowym wydarzeniem w historii druku 3D w medycynie było
uzyskanie przy pomocy tej technologii pęcherza moczowego.
Ponad 10 lat temu zespół pod kierunkiem dr Anthony Atala
z Instytutu Medycyny Regeneracyjnej w USA wszczepił
pacjentowi wydrukowany pęcherz.
Ten burzliwy rozwój druku 3D, którego szczyt przypada na lata
2013 – 2015, związany jest z wygasaniem patentów a przez to
zwiększeniem dostępności technologii 3D.
Wiele typów drukarek jest w zasięgu finansowym przeciętnego
obywatela.
Materiały do druku 3D to m.in:
• żywice,
• stopy metali,
• tytan,
• różnorodne polimery,
• materiały biodegradowalne,
• ceramika
• kompozyty
Technologia druku 3D wykorzystywana jest do tworzenia części
zamiennych i wszczepiania ich konkretnemu pacjentowi.
Pozwala uzyskiwać struktury przestrzenne z niespotykaną

precyzją.
Drukarka wytwarza obiekty z bardzo dużym podobieństwem
do naturalnych struktur.
Druk 3D znajduje zastosowanie w fazie planowania zabiegu

i podczas jego wykonywania.
Wydruki 3D kości lub części anatomicznych człowieka
otrzymuje się na podstawie wyników zdjęć TK lub NMR.
Każdą kość lub organ można zapisać w odpowiednim
formacie pliku i przesłać do drukarki i wydrukować.
3D Printing Scaffolds for Bone

Przykład aplikacji klinicznej to szablony operacyjne
(„szablony chirurgiczne”). Szablony operacyjne pozwalają
z dużą precyzja przygotować przeszczep i przeprowadzić
operację np. w przypadku przeszczepu kości strzałkowej do
żuchwy, w której jest ubytek.
Szablony chirurgiczne uzyskuje się na podstawie danych

uzyskanych z TK lub NMR.
Zaplanowanie zabiegu poprzez stworzenie indywidualnego
szablonu ułatwia wyznaczenie w obrębie tkanek miejsca
dostępu chirurgicznego do okolicy operowanej czy
pozycjonowanie implantu.
Na wszczepienie implantu z drukarki konieczna jest zgoda

Komisji Bioetycznej.
Największą zaletą jest możliwość wykonywania
„spersonalizowanych produktów medycznych na miarę”
takich jak: protezy kończyn, naczynia krwionośne, zęby,
kości, protezy, implanty, narządy tkanki. Muszą to być
materiały dopuszczone do kontaktu ze skórą, kością, tzw.
materiały „biozgodne”.
Gdy opanujemy technikę druku 3D z żywych komórek
otworzy to nową erę w transplantologii ponieważ zniknie
wówczas problem czekania na dawcę organów, gdyż
odpowiednią część ciała będzie można wydrukować
z komórek własnych pacjenta.
http://3d-printing-trend-editor.blogspot.com/2014/03/3d-printing-make-
anything-you-want.html
Najbardziej medialni beneficjenci druku 3D
Tukan z Kostaryki
Tukan z Kostaryki
Pingwin z warszawskiego ZOO
Dziób pingwina
(po bójce)
Pingwin z warszawskiego ZOO
Dziób pingwina
(po bójce)
i co z tego wynika…
A jednak nie!
(dzięki drukowi 3D)
Rodzaje druku 3D
Rodzaje druku 3D
1. Stereolitografia – utwardzanie światłem UV

drukowanych z żywicy warstw 2D,
2. FDM (fused deposition melting) – stopiony w dyszy
filament termoplastu jest nakładany na powierzchnię
stolika drukarki,
3. SLS/SLM (selective laser sintering/selective laser
melting) – selektywne spiekanie/topienie laserem ziaren
proszku metalicznego naniesionego wałkiem na stolik
roboczy,
4. Druk atramentowy – głowica nanosi małe kropelki
surowca,
5. Bioprinting – jako materiał do druku stosuje się biotusze
zawierające żywe komórki (np. z hodowli).
Rodzaje druku 3D
1. Stereolitografia – utwardzanie światłem UV

drukowanych z żywicy warstw 2D
2016 Kim i wsp.

Rodzaje druku 3D
2. FDM (fused deposition melting) – stopiony w dyszy

filament termoplastu jest nakładany na powierzchnię
stolika drukarki
Rodzaje druku 3D
3. SLS/SLM (selective laser sintering/selective laser

melting) – selektywne spiekanie/topienie laserem ziaren
proszku metalicznego naniesionego wałkiem na stolik
roboczy
2016 Kim i wsp.

Rodzaje druku 3D
4. Bioprinting
2016 Zhu i wsp.

Rodzaje druku 3D
4. Bioprinting
2014 Pati i wsp.

Zastosowanie druku 3D w chirurgii głowy i szyi
https://www.embodi3d.com/
Zastosowanie druku 3D
Druk modeli do nauki technik operacyjnych
dane do druku modelu

można uzyskać z:
– TK
– NMR
– USG
– Skanera bezdotykowego
• Wydruk może być w skali 1:1

lub powiększony
Wydrukowane symulatory operacji
Model do nauki umieszczania protezy tchawiczo-przełykowej

(TEP)
Model do nauki umieszczania protezy tchawiczo-przełykowej

(TEP)
2017 Barber
Porównanie preparatu anatomicznego i modelu 3D
Porównanie preparatu anatomicznego i modelu 3D
Preparat i model po zabiegi mastoidektomii
2015 Hochmann i wsp.


2012 – Instytut Onkologii Gliwice
Zastosowanie modeli 3D do zaplanowania

i przeprowadzenia (wzorniki) operacji rekonstrukcji
po resekcji guza zatoki szczękowej.
Obraz MNR guza lewej zatoki szczękowej
2012 Jędrzejewski i wsp.

Model zmienionej chorobowo okolicy i lustrzane odbicie zdrowej prawej strony

Model z zaznaczonym zakresem resekcji

Model fragmentu grzebienia kości biodrowej i strzałki potrzebnych do uzyskania

autoprzeszczepów kostnych.

Modele 3D po wirtualnej resekcji


2018 Barber i wsp.

2014 – dr n. med. Jarosław Sova,

Szpital Marynarki Wojennej w Gdyni
znalezienie zmienionego wejścia do zatok przynosowych na

wydrukowanym modelu 3D – zaplanowanie operacji
Trening operacji zakładania implantów ślimakowych u dzieci na

wydrukowanym modelu głowy
2015 – dr Józef Mierzwiński,

Wojewódzki Szpital Dziecięcy w Bydgoszczy
Model kości skroniowej wydrukowany techniką litografii do

trening operacji labryntektomii.
1998 Vorwerk i Begall

Model kości skroniowej
2016 Wanibuchi i wsp.

2017 Zhong, Zhao
2017 Takahashi i wsp.

Widok przezkanałowy i makroskopowy

2017 Takahashi i wsp.
Chirurgiczny symulator ucha środkowego
Wydrukowany z dwóch rożnych materiałów symulujących

kość i tkanki miękkie.
Trening stapedotomii
2012 – Monfared i wsp.

Model kości skroniowej firmy Phacon:
• uzyskane światło ślimaka

• odpowiedni kolor wydruku
• błona bębenkowa zastąpiona arkuszem krzemowym
• brak ruchomości kosteczek słuchowych (jedna bryła)
• niewystarczające odwzorowanie nerwu twarzowego,
zatoki esowatej i tętnicy szyjnej
Model kości skroniowej do treningu:
1. mastoidektomii
2. epitympanektomii
3. tylnej tympanotomii
4. ossikuloplastyki
2015 De Cruz i Francis

Symulator do nauki TEES (transcanal endoscopic ear surgery)
możliwość ustawienia różnego kąta połączenia przewodu

słuchowego z uchem środkowym
możliwość wymiany obszaru testowego – ucha środkowego
2016 Barber i wsp.

2016 Barber i wsp.

2016 Barber i wsp.


i szkoląca się rezydentka
2016 Barber i wsp.

Model do nauki endoskopowej chirurgii zatok (EES)
2017 Chang i wsp.

2017 Alrasheed i wsp.
2017 Sander i wsp.

Wydrukowane modele zatok obocznych nosa 2016 Kapakin

Wydrukowany model zatoki czołowej i wirtualna endoskopia zatoki czołowej
2016 Kapakin
Wydrukowany model zatoki szczękowej i wirtualna endoskopia zatoki szczękowej
2016 Kapakin
Model do nauki rhinoplastyki
2009 Zabaneg i wsp.

2017 Hsieh i wsp.
Wydrukowane modele
Model zatok
2015 Chan
2017 Garcia i wsp.
Druk indywidulanych modeli patologii danego pacjenta
– Dokładna wizualizacja patologii

– Ocena stosunków anatomicznych w zmienionym patologicznie
obszarze
– Dobór najwłaściwszego dostępu operacyjnego
– Dokładne zaplanowanie przebiegu operacji
– Dokładne zaplanowanie linii resekcji guza
– Pomocny materiał do rozmowy z pacjentem i dokładnego wyjaśnienia

przebiegu planowanego zabiegu i jego następstw.

Wydrukowany model guza zatoki szczękowej (model składany)

2019 Will i wsp.

Obraz MRN i wydrukowany model potworniaka (przekrój w płaszczyźnie strzałkowej)
2017 Wiedermann i wsp.

Model kości skroniowej wydrukowany w celu przedoperacyjnej symulacji
2018 Barber i wsp

Druk indywidulanych modeli patologii u danego pacjenta
Model kości skroniowej wydrukowany w celu przedoperacyjnej symulacji

Opracowanie optymalnego dojścia przezkanałowego oszczędzającego
krytyczne struktury anatomiczne w sąsiedztwie.
Operacja przezkanałowego usunięcia torbieli szczytu piramidy.
2018 Barber i wsp.
Model patologii krtani: A – cysta podgłośniowa

B – laryngomalacja
C – zwężenie podgłośniowe
2016 Kavanagh i wsp
D – rozszczep krtani
Zszycie rozszczepu krtani na modelu silikonowym
2016 Kavanagh i wsp


Druk indywidulanych modeli na potrzeby zaplanowania

określonych etapów operacji
– Dokładna zaplanowanie wszczepienia autoimplantów.

– Właściwy dobór ich liczby, kształtu, umiejscowienia.
– Druk szablonów do poszczególnych etapów operacji.
– .

2013 prof. Maciejewski i wsp. pierwszy przeszczep twarzy


2019 doc. Łukasz Krakowczyk resekcja rozległego guza

zatoki szczękowej z rekonstrukcją twarzy
Wydrukowane szablony do zaplanowania operacji


2019r. doc. Łukasz Krakowczyk - resekcja rozległego guza

zatoki szczękowej z rekonstrukcją twarzy
Wydrukowany śródoperacyjny szablon do osteotomii strzałkowej


2019 doc. Łukasz Krakowczyk - resekcja rozległego guza zatoki

szczękowej z rekonstrukcją twarzy
Śródoperacyjny zestaw modeli 3D

Druk indywidulanych implantów
– proteza małżowiny usznej
2014 Watson i wsp.

2017 Zhong, Zhao
– wszczepialny szkielet protezy małżowiny usznej

– wszczepialny szkielet protezy małżowiny usznej
2015 Zopf i wsp.

2017 Hsieh i wsp.
– Operacje pourazowych uszkodzeń twarzoczaszki z

zastosowaniem implantów otrzymanych technologią druku 3D
– 2018 Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Samodzielny

Publiczny Szpital Kliniczny im. Andrzeja Mielęckiego, Katowice
– Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Szpital im. Heliodora

Święcickiego , Poznań
– Operacje usunięcia perforacji przegrody nosa z zastosowaniem

implantów otrzymanych technologią druku 3D.
– Korekta kształtu nosa przy defektach kości nosowej

z zastosowaniem implantu wydrukowanego techniką 3D
i wypełnionego silikonem.
2018 Unkovskiy
– Druk protezy fragmentu twarzy u pacjenta po operacji raka

Aktualne wymagania stawiane implantom
wydrukowanym w technice druku 3D
Wymagania dla implantów w druku 3D
Biokompatybilność
Odpowiednie właściwości mechaniczne:
v twardość
v wytrzymałość
v elastyczność
v elementy umożliwiające ich zespolenie z tkanką
pacjenta
Możliwość sterylizacji
Przyszłość i nowe wyzwania dla techniki
druku 3D
Wyzwania dla druku 3D
Druk indywidulanych implantów kosteczek słuchowych

Druk indywidulanych implantów kosteczek słuchowych
2017 Nguyen i wsp.

• Druk indywidulanych implantów, na których odbuduje się

własna tkanka kostna pacjenta – materiał
biodegradowalny.
• Druk indywidualnych implantów, na których odbuduje się

własna tkanka chrzęstna pacjenta – materiał
biodegradowalny.
Druk tchawicy
Wydrukowany fragment tchawicy
Wszczepianie podskórne wydrukowanego

fragmentu tchawicy do prób biozgodności
2015 Park i wsp.
2017 Zhong, Zhao
Druk tchawicy
• Druk tchawicy – od TK do 3D
2016 Kaye i wsp.

Nowe materiały do druku 3D:

– o odpowiednich właściwościach mechanicznych,
– biozgodne
• niebiodegradowalne
• biodegradowalne
Co jeszcze można wydrukować w 3D?
Druk narzędzi chirurgicznych
Druk indywidulnie dobranych (kształt, rozmiar) narzędzi

chirurgicznych na potrzeby konkretnej operacji u
konkretnego pacjenta
2014 Rankin i wsp.

2018 Luu i wsp.
Połączenie druku 3D
i technik biologii molekularnej
Zastosowanie biodruku 3D
Bioniczne ucho
Próby druku małżowiny usznej przy zastosowaniu różnych

bioatramentów (bioink), w których są osadzone chondrocyty
mające odtworzyć chrząstkę małżowiny usznej.
2013 Mannoor i wsp.

2018 Zhong, Zhao
Zastosowanie biodruku 3D
Rekonstrukcja
obecnie
Przed wycięciem
nowotworu
A1 – diagnoza
A2 – dane z tomografu
Po wycięciu A3 – pacjent po wszczepieniu kości własnej
nowotworu
Dane
statystyczne
Druk 3D – aspekt ekonomiczny
1. do roku 2022 rynek druku 3D wart będzie 30,19 mld USD

i rósł będzie z szybkością 28,25% rocznie (Skumulowany roczny
wskaźnik wzrostu, CARG)
2. do głównych zalet technologii druku 3D wpływających na jej
intensywny rozwój należy:
(a) możliwość drukowania obiektów o zdefiniowanym
kształcie,
(b) wysoka wydajność procesu,
(c) niewielka ilość powstających odpadów,
(d) łatwość obsługi ograniczająca się do uzupełniania
materiałów do druku 3D oraz wgrania wirtualnego modelu
Rekonstrukcja oparta
o biodegradowalny materiał
Grant Narodowego Centrum Badań i Rozwoju
nr POIR.04.01.02-00-0085/17
uzyskany prze Katedrę i Klinikę Laryngologii
SUM w Katowicach w 2017
Projekt w ramach Regionalnych Agend
Naukowo-Badawczych (RANB)
pt. „Wprowadzenie do praktyki chirurgicznej
nowych technologii rekonstrukcji i regeneracji
uszkodzonych tkanek w obszarze twarzoczaszki”
Kwota: 6,9 mln PLN

Projekt połączył:
1 – cztery jednostki: SUM, Instytut Metali

Nieżelaznych, KardioMed Silesia,
Solveere Sp. z o.o.
2 – projekt połączy: (i) nowe oprogramowanie, (ii)
nowe materiały, (iii) nową drukarkę, (iv)
innowacyjne metody zasiedlania rusztowań
komórkami pacjenta powstałymi w wyniku
różnicowania komórek macierzystych lub
transdyferencajcji komórek tłuszczowych i/oraz
fibroblastów w celu uzyskania
spersonalizowanych rusztowań tkankowych
Różnicowanie i trandyferencjacja
KOMÓRKI TŁUSZCZOWE PACJENTA/ FIBROBLASTY
MEZENCHYMALNE KOMÓRKI MACIERZYTE PACJENTA

Rezultat projektu
1. Dostęp do spersonalizowanego rusztowania

zasiedlonego komórkami własnymi pacjenta
i przygotowanego do wszczepienia,
2. Zmniejszenie liczby pól operacyjnych na pacjencie,
3. Zmniejszenie kosztów,
4. Zmniejszenie ryzyka zakażeń,
5. Przyśpieszenie powrotu do zdrowia.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Druk 3d- Kurs

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Druk 3d- Kurs

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Zastosowanie technologii druku

3D w chirurgii głowy i szyi

Prof. dr hab. n. med. Jarosław Markowski

Pozwala uzyskiwać struktury przestrzenne z niespotykaną

Druk 3D znajduje zastosowanie w fazie planowania zabiegu

3D Printing Scaffolds for Bone

Szablony chirurgiczne uzyskuje się na podstawie danych

Na wszczepienie implantu z drukarki konieczna jest zgoda

1. Stereolitografia – utwardzanie światłem UV

1. Stereolitografia – utwardzanie światłem UV

2016 Kim i wsp.

2. FDM (fused deposition melting) – stopiony w dyszy

3. SLS/SLM (selective laser sintering/selective laser

2016 Kim i wsp.

2016 Zhu i wsp.

2014 Pati i wsp.

Druk modeli do nauki technik operacyjnych

dane do druku modelu

• Wydruk może być w skali 1:1

Model do nauki umieszczania protezy tchawiczo-przełykowej

Model do nauki umieszczania protezy tchawiczo-przełykowej

Preparat i model po zabiegi mastoidektomii

2015 Hochmann i wsp.

Druk modeli do nauki technik operacyjnych

Druk modeli do nauki technik operacyjnych

2012 – Instytut Onkologii Gliwice

Zastosowanie modeli 3D do zaplanowania

Obraz MNR guza lewej zatoki szczękowej

2012 Jędrzejewski i wsp.

Model zmienionej chorobowo okolicy i lustrzane odbicie zdrowej prawej strony

2012 Jędrzejewski i wsp.

Model fragmentu grzebienia kości biodrowej i strzałki potrzebnych do uzyskania

2012 Jędrzejewski i wsp.

Modele 3D po wirtualnej resekcji

2012 Jędrzejewski i wsp.

Druk modeli do nauki technik operacyjnych

Druk modeli do nauki technik operacyjnych

2018 Barber i wsp.

2014 – dr n. med. Jarosław Sova,

znalezienie zmienionego wejścia do zatok przynosowych na

Trening operacji zakładania implantów ślimakowych u dzieci na

2015 – dr Józef Mierzwiński,

Model kości skroniowej wydrukowany techniką litografii do

1998 Vorwerk i Begall

Model kości skroniowej

2016 Wanibuchi i wsp.

Model kości skroniowej

2017 Takahashi i wsp.

Model kości skroniowej

Widok przezkanałowy i makroskopowy

Chirurgiczny symulator ucha środkowego

Wydrukowany z dwóch rożnych materiałów symulujących

2012 – Monfared i wsp.

Model kości skroniowej firmy Phacon:

• uzyskane światło ślimaka

Model kości skroniowej do treningu:

2015 De Cruz i Francis

Symulator do nauki TEES (transcanal endoscopic ear surgery)

możliwość ustawienia różnego kąta połączenia przewodu

2016 Barber i wsp.

Symulator do nauki TEES (transcanal endoscopic ear surgery)

2016 Barber i wsp.

Symulator do nauki TEES (transcanal endoscopic ear surgery)

2016 Barber i wsp.