NỘI DUNG CHƯƠNG 3

1. Định nghĩa và phân loại

TRUYỀN KHỐI 2. Tháp màng

Chương 3: 3. Tháp đệm

Thiết bị truyền khối 4. Tháp đĩa

5. Tháp phun

@ GV, TS. Bùi Ngọc Pha 2014

THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

1. Định nghĩa và phân loại 1. Định nghĩa và phân loại

Tháp truyền khối: Thiết bị để thực hiện quá trình truyền vật Phân loại thiết bị theo:
chất trong nội bộ một pha, giữa các pha khi chúng tiếp xúc nhau  Nguyên tắc làm việc: liện tục, gián đoạn và bán liện tục;
 Áp suất làm: thiết bị làm việc ở áp suất thường, thấp và cao;
Yêu cầu chung: Thiết bị cần có bề mặt tiếp xúc pha lớn;
 Hoạt động ổn định;
 Phương pháp cấp nhiệt:trực tiếp và giám tiếp;
 Hiệu suất cao, năng suất lớn;  Chiều chuyển động của các dòng pha: xuôi chiều, ngược
 Dễ chế tạo, lắp đặt, vận hành, sửa chữa và thay thế. chiều và chéo chiều;
 Dạng bề mặt tiếp xúc pha: liên tục, tầng bậc;
 Kết cấu: tháp màng, tháp đệm, tháp đĩa và tháp phun
CHỌN 2 TRONG 3: SƠ ĐỒ CẤU TẠO
1. NHANH
NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG
2. GIÁ RẺ
3. CHẤT LƯỢNG ƯU- NHƯỢC ĐIỂM

PHẠM VI ỨNG DỤNG

 THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
2. Tháp màng
NỘI DUNG CHƯƠNG 3
Đặc điểm: Bề mặt tiếp xúc pha là bề mặt chất lỏng chảy thành
màng theo bề mặt vật rắn thường là thẳng đứng.
1. Định nghĩa và phân loại
Phân loại: Tháp màng dạng ống và tháp màng dạng tấm (song
2. Tháp màng song hoặc gợn sóng, nhăn…)

3. Tháp đệm

4. Tháp đĩa

5. Tháp phun

THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

2. Tháp màng 2. Tháp màng
a) Tháp màng dạng ống: a) Tháp màng dạng ống (tt):
Cấu tạo:
Hoạt động:
 Chất lỏng chảy dọc theo thành
trong ống từ trên xuống, chất khí
đi từ dưới lên tiếp xúc với màng
chất lỏng
 Quá trình hấp thụ được thực hiện
ở màng chất lỏng trên thành ống.
 Để lấy nhiệt toả ra khi hấp thụ
 Cấu tạo giống thiết bị trao đổi người ta cho nước lạnh vào
nhiệt ống chùm khoảng giữa các ống
 Đường kính ống từ 25mm đến
50mm.
THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
2. Tháp màng 2. Tháp màng
b) Tháp màng dạng ống xuôi chiều: b) Tháp màng dạng ống xuôi chiều nhiều bậc:
Cấu tạo:
Các ống cố định đặt
đồng trục. Chất lỏng đi
vào ống tạo màng qua
khe giữa 2 ống. Khi tốc Để nâng cao hiệu
độ khí lớn sẽ kéo theo suất người ta dùng
chất lỏng từ dưới lên thiết bị nhiều bậc
chuyển động dưới dạng giống nhau.
màng
Khi cần tách nhiệt có
thể cho tác nhân lạnh đi
vao khoảng không gian
giữa vỏ va ống

THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

2. Tháp màng 2. Tháp màng
c) Tháp màng dạng tấm: c) Tháp màng dạng tấm:
Cấu tạo: Cấu tạo một số loại tấm tạo màng:
Gồm các tấm tạo màng 1 đặt ở
dạng thẳng đứng được làm từ những
vật liệu khác nhau (kim loại, nhựa,
vải căng treo trên khung...) đặt trong
thân hình trụ

Để đảm bảo thấm ướt đều chất

lỏng theo cả 2 phía tấm đệm ta dùng
dụng cụ phân phối đặc biệt có cấu
tạo răng cưa 2.
THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
2. Tháp màng 2. Tháp màng
Thủy động lực trong thiết bị dạng màng: Ưu điểm:
+ Khi Re < 300 – chảy màng , bề mặt pha nhẵn trơn  Trở lực theo pha khí nhỏ.
+ Khi 300 < Re < 1600 – chảy màng bắt đầu có gợn sóng  Có thể biết được bề mặt tiếp xúc pha (trong trường hợp chất
+ Khi Re > 1600 – chảy rối lỏng chảy thành màng)
Khi có dòng khí chuyển động ngược chiều sẽ ảnh hưởng lớn đến  Có thể thực hiện trao đổi nhiệt.
chế độ chảy của màng: Nhược điểm của tháp màng:
- Khi đó, do lực ma sát giữa khí va lỏng sẽ có cản trở mạnh của  Năng suất theo pha lỏng nhỏ.
dòng khí làm bề dày màng tăng lên, trở lực dòng khí tăng.  Cấu tạo phức tạp, khi vận hành dễ bị sặc.
- Tiếp tục tăng vận tốc dòng khí sẽ dẫn đến cân bằng giữa trọng Ứng dụng:
lực của màng lỏng và lực ma sát, dẫn đến chế độ sặc (nhiều khi Trong phòng thí nghiệm; trong trường hợp có năng suất thấp;
pha khí chỉ 36m/s đã xảy ra sặc). trong những hệ thống cần trở lực thấp (hệ thống hut chân
- Khi tốc độ vượt qua tốc độ sặc sẽ làm kéo chất lỏng theo pha khí khong,...)
ra ngoài. * Ví dụ:Hệ thống chưng dầu vỏ hạt điều, tái sinh dầu nhờn, chưng
cất tinh dầu, cô đặc nước trái cây,...

THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

3. Tháp đệm
NỘI DUNG CHƯƠNG 3
1. Định nghĩa và phân loại
Cấu tạo:
2. Tháp màng  Gồm thân hình trụ 1;
 Bộ phân phối lỏng 2;
3. Tháp đệm  trong thân hình trụ đổ
vật rắn trơ (đệm) 3.
4. Tháp đĩa  Để đỡ đệm dùng lưới 4;
 Ngoài ra còn bộ phân
5. Tháp phun phối lại chất lỏng 5 và
ống xiphông 6
THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
3. Tháp đệm 3. Tháp đệm

Đệm được chế tạo từ những

vật liệu khác nhau: hợp kim,
kim loại, gốm sứ, thủy tinh,
Bộ phân phối lỏng
chất dẻo, gỗ, đá …

Vật rắn trơ (đệm)

Có nhiều hình dạng kích thước

Lưới đỡ đệm khác nhau:
 Đệm vòng
 Đệm tấm
Bộ phận phân phối khí  Đệm yên ngựa

THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

3. Tháp đệm 3. Tháp đệm
Yêu cầu khi lựa chọn đệm cần căn cứ vào: Cấu tạo gồm thân hình
 Thấm ướt tốt chất lỏng; trụ 1; Đệm 2; lưới đỡ
 Trở lực thủy lực nhỏ, thể tích tự do lớn và tiết diện ngang lớn;
 Có thể làm việc với tải trọng lớn của lỏng và khí,  và S lớn; đệm 3. Bộ phân phối lại
 Khối lượng riêng nhỏ; chất lỏng 4; Cửa đổ đệm
 Phân phối đều lỏng;
5, tháo đệm 6 và phân
 Có tính chịu ăn mòn cao, rẻ tiền, dễ kiếm...
 Để làm việc với chất lỏng bẩn nên chọn đệm cầu có khối lượng phối lỏng 7
riêng nhỏ
 Chọn đệm cần căn cứ vào yêu cầu giảm hiệu ứng thành thiết bị
Cấu tạo tháp đệm làm
việc với ống xiphông để
tạo chế độ nhũ tương
THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
3. Tháp đệm 3. Tháp đệm
Caáu taïo boä phaän phaân Caáu taïo lưới đỡ đệm:
phoái loûng:

 Voøi hoa sen;

 Ñóa phaân phoái;

 Maùng

 Voøng quay VIDEO 2- các bộ phận trong tháp đệm

C:\Users\Lenovow510\Documents\BACH
KHOA\process\Truyen khoi\111-PhaBN\Bai
 Chaûy taàng Giang\Video

Video 4- mo phong thap dem 38s

THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

3. Tháp đệm 3. Tháp đệm
Hieäu öùng thaønh vaø caùch khaéc phuïc:

Chia chieàu cao ñeäm: 4  5 laàn ñöôøng kính thì

chaát loûng gaàn nhö taäp trung ôû thaønh thaùp (xem
hình veõ). Neân vôùi khoaûng caùch 4  5 laàn ñöôøng
kính ngöôøi ta caàn chia ñeäm thaønh töøng ñoaïn,
nhöng khoâng lôùn hôn 3  4 meùt

Choïn kích thöôùc ñeäm:

Xeáp ñeäm trong TB: d < 50 ñoå loän xoän, d > 50

phaûi xeáp thöù töï
Sự phân phối chất lỏng
THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
3. Tháp đệm 3. Tháp đệm
Cheá ñoä maøng OA: maät ñoä töôùi khoâng lôùn, Cheá ñoä nhuõ töông BC: heä nhuõ töông
toác ñoä khí nhoû, chaát loûng chaûy thaønh maøng lg p khoâng beàn, cöôøng ñoä truyeàn khoái leân cöïc lg p
theo beà maët ñeäm, khí ñi ôû khe giöõa caùc ñaïi, ñoàng thôøi trôû löïc thuûy löïc cuõng taêng
2 2
maøng, keát thuùc ôû ñieåm naâng A; nhanh, cheá ñoä naøy raát khoù duy trì maëc
C C
Cheá ñoä quaù ñoä AB: do ma saùt cuûa doøng duø cöôøng ñoä truyeàn khoái lôùn. Keát thuùc
1 1
khí ñoái vôùi beà maët loûng vaø kìm haõm söï cheá ñoä nhuõ töông baèng ñieåm saëc C. Toác
B ñoä saëc xaùc ñònh theo: B
chaûy cuûa maøng loûng, beà daøy maøng loûng
A A
taêng, löôïng loûng giöõ laïi trong ñeäm taêng.
 w a   K  0,16 
0,125
 K 
0,25
L
2
Khi taêng toác ñoä khí laøm taêng xoaùy. Keát lg  3    L   A  1,75  
S
 
thuùc cheá ñoä naøy taïi ñieåm B goïi laø ñaûo WK  g   L   G  L  WK
pha;

THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

3. Tháp đệm 3. Tháp đệm
Ưu điểm Nhược điểm
Cheá ñoä cuoán theo: quaù giôùi haïn saëc,
lg p - Có bề mặt tiếp xúc pha lớn, hiệu suất
cao
neáu taêng toác ñoä khí, toaøn boä chaát loûng seõ - Cấu tạo đơn giản
2
bò giöõ laïi trong thaùp vaø cuoán ngöôïc trôû ra - Trở lực trong tháp không lớn lắm
C - Giới hạn làm việc tương đối rộng
theo doøng khí
1
Thaùp ñeäm laøm vieäc toát nhaát laø ôû cheá ñoä Nhược điểm
B Tuy nhiên tháp đệm có nhược điểm là
haõm vaø nhuõ töông nhöng khoù ñieàu
A khó làm ướt đều đệm. Do đó, nếu tháp
chænh, neân thöôøng choïn wK = 0,8WS. cao quá thì chất lỏng phân bố không đều.
Vì vậy, người ta phải chia tầng và ở mỗi
WK tầng có đặt thêm bộ phận phân phối chất
lỏng
 THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
4. Tháp đĩa/mâm
NỘI DUNG CHƯƠNG 3
Cấu tạo: gồm thân hình tru thẳng
1. Định nghĩa và phân loại đứng, bên trong có đặt các tấm ngăn
(đĩa) cách đều nhau. Trên mỗi đĩa hai
2. Tháp màng
pha chuyển động ngược hoặc chéo
3. Tháp đệm
chiều: lỏng từ trên xuống (hay đi
4. Tháp đĩa ngang) khí từ dưới lên hoặc xuyên qua
chất lỏng chảy ngang, ở đây tiếp xúc
5. Tháp phun
pha xảy ra theo tầng bậc. Tùy thuộc
vào cấu tạo của đĩa chất lỏng trên đĩa
có thể là khuấy trộn lý tưởng hay là
dòng chảy qua.

THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

4. Tháp đĩa/mâm – đặc trưng chung 4. Tháp đĩa/mâm
Thân tháp và mâm: Ống chảy chuyền:
Ống chảy chuyền có thể có tiết diện
là hình viên phân hay hình tròn, và
thường chiếm từ (10-15)% tiết diện
tháp và để lại (70-80)% tiết diện tháp
cho quá trình tiếp xúc giữa hai pha.
Với tháp nhỏ ống chảy chuyền có thể
 Thân tháp và mâm được làm bằng loại vật liệu phụ thuộc vào
có tiết diện hình tròn. Ống chảy
mức độ ăn mòn của môi trường làm việc.
chuyền phải được kéo gần sát đến
 Thân tháp thường có hình trụ tròn, chế tạo thành từng đoạn tháp
mâm dưới (phải thấp hơn gờ chảy
ghép với nhau bằng mặt bích.
tràn của mâm dưới) để giữ một lớp
 Bề dầy của vật liệu phụ thuộc vào tốc độ ăn mòn của môi
chất lỏng trong ống ngăn không cho
trường và áp suất làm việc bên trong tháp.
pha khí thổi tắt vào ống. Trong
 Mâm được gắn cố định vào tháp. Nếu cần phải có vòng đỡ hoặc
trường hợp tháp rất lớn,
thanh đỡ để mâm được phẳng.
THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
4. Tháp đĩa/mâm
Gờ chảy tràn:
Chiều cao mực chất lỏng trên mâm
được duy trì bằng gờ chảy tràn, có
thể là phần kéo dài lên khỏi mâm
của ống chảy chuyền. Để bảo đảm
sự phân phối đồng đều pha lỏng
trên mâm, gờ chảy tràn có thể bằng
60 đến 75% đường kính tháp.
THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
4. Tháp đĩa/mâm
Sơ đồ bố trí ống chảy chuyền
và sự chuyển động của chất
lỏng trên đĩa:
THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
4. Tháp đĩa/mâm
Sơ đồ bố trí ống chảy chuyền
và sự chuyển động của chất
lỏng trên đĩa:
- Chất lỏng chuyển động
hướng tâm
- Chất lỏng phân dòng
- Chất lỏng chuyển động vòng
- Chất lỏng chuyển động theo
hướng bán kính
THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
4. Tháp đĩa/mâm
Tùy theo kết cấu của đĩa
mà chia thành:
 Tháp đĩa lỗ và đĩa chóp;
 Tháp đĩa lỗ có nhiều loại:
có và không có ống chảy
chuyền;
 Tháp đĩa chóp gồm: chóp
tròn, chóp chữ S, chóp xu
páp (val);
THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
4. Tháp đĩa/mâm 4. Tháp Đĩa Lỗ
Ưu – nhược điểm và ứng dụng: Tháp đĩa không có ống chảy chuyền:
Cấu tạo gồm đĩa khoan lỗ
Tháp đĩa lỗ: ưu điểm là kết cấu khá đơn giản, trở lực tương đối thấp, tròn hay ô van theo cạnh
hiệu suất khá cao. Tuy nhiên không làm việc được với chất lỏng bẩn, hình lục giác, hình tròn
khoảng làm việc hẹp hơn tháp chóp (về lưu lượng khi). hoặc theo dãy.
Tháp chóp: có thể làm việc với tỉ trọng của khi, lỏng thay đổi mạnh,
Pha lỏng đi từ trên xuống,
khá ổn định. Song có trở lực lớn, tiêu tốn nhiều vật tư kim loại chế
khí (hơi hoặc lỏng nhẹ đi
tạo, kết cấu phức tạp. Nói chung tháp chóp có hiệu suất cao hơn tháp
từ dưới lên nhờ áp suất dư
đĩa lỗ.
qua cùng một lỗ.
Thap xupap: dùng trong chưng cất dầu mỏ
Sự ổn định của tháp kém
do hai pha đi chung một
đường.

THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

4. Tháp Đĩa Lỗ 4. Tháp Đĩa Lỗ
Tháp đĩa không có ống chảy chuyền: Thaùp ñóa coù oáng chaûy chuyeàn:
Ñeå taêng söï oång ñònh duøng oáng
ñeå pha loûng ñi töø treân xuoáng
theo ñöôøng rieâng goïi laø oáng
chaûy chuyeàn.
Treân ñóa khi ñoù goàm 2 vuøng:
tieáp xuùc pha vaø taùch pha.
Taêng ñoä oån ñònh nhöng keát caáu
Caáu taïo goàm ñóa khoan loã troøn hay o van theo caïnh hình luïc giaùc,
phöùc taïp hôn.
hình troøn hoaëc theo daõy.
THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
4. Tháp Đĩa lỗ 4. Tháp Đĩa chóp
Treân ñóa coù laép choùp ñeå phaân phoái ñeàu doøng khí (hôi) vaøo pha loûng.

Vaø ñeå taïo cho

Thaùp ñóa loã roto duøng trong
hai pha khí vaø
trích ly loûng - loûng:
loûng taùch rieâng
khoûi nhau taêng
Caáu taïo goàm: ñóa loã 1, oáng ñoä oån ñònh
chaûy chuyeàn 2, beà maët
phaân lôùp 3

THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

4. Tháp Đĩa chóp 4. Tháp Đĩa chóp
Caáu taïo cuûa choùp: oáng
hôi 2 gaén treân ñóa 1 vaø
choùp 3 ñöôïc giöõ baèng bu
Ñeå môû roäng khoaûng laøm vieäc
loâng.
duøng thaùp xupap seõ môû van tuøy
Choùp coù khe ñeå phaân taùn
theo aùp suaát pha khí ñaûm baûo
khí (hôi) ñeàu vaøo loûng
luoân laøm vieäc ôû cheá ñoä suûi boït.
THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
4. Tháp Đĩa chóp 4. Tháp Đĩa chóp

Video: 3-mo phong hoat dong thap dia:

C:\Users\Lenovow510\Documents\BACH
Van
KHOA\process\Truyen khoi\111-PhaBN\Bai Giang\Video

Video: 1-chế độ chảy trong tháp đĩa:

C:\Users\Lenovow510\Documents\BACH
KHOA\process\Truyen khoi\111-PhaBN\Bai Giang\Video

THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

1. Định nghĩa và phân loại
NỘI DUNG CHƯƠNG 3
1. Định nghĩa và phân loại 1. Định nghĩa và phân loại

2. Tháp màng 2. Tháp màng

3. Tháp đệm 3. Tháp đệm

4. Tháp đĩa 4. Tháp đĩa

5. Tháp phun 5. Tháp phun

THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
5. Tháp phun 5. Tháp phun: hệ Khí-Lỏng
Tháp phun dùng để hấp thụ khí (hay bốc hơi), hai pha tiếp xúc với Tháp phun lỏng vào khí:
nhau dưới dạng giọt lỏng (phun lỏng vào khí) hay dưới dạng bọt (sục
khí vào lỏng)
Cấu tạo gồm:
Thaùp phun ñöôïc chia thaønh:
• Thân thiết bị 1
 Thaùp phun heä khí – loûng goàm: phun loûng voaø khí hay suïc khí vaøo
• Vòi phun 2
loûng;
• Bộ phận dẫn
 Thaùp phun heä loûng – loûng: coù theå phaân taùn pha nheï vaøo pha
khí, tháo lỏng
naëng hay phaân taùn pha naëng vaøo pha nheï

THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

5. Tháp phun: hệ Khí-Lỏng 5. Tháp phun: hệ Khí-Lỏng
Tháp phun lỏng vào khí: Tháp phun lỏng vào khí:

Cấu tạo gồm:

• Thân thiết bị 1, Cấu tạo gồm:

• Thân thiết bị 1,
• Vòi phun 2, • Dàn vòi phun 2,
• Ống cấp lỏng 3,
• Ống cấp lỏng 3, • Lưới lọc 4, 5,
• Bộ phận dẫn khí, tháo lỏng
• Bộ phận dẫn khí,
tháo lỏng
THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI
5. Tháp phun: hệ Khí-Lỏng 5. Tháp phun: hệ Khí-Lỏng
Tháp phun lỏng vào khí: Tháp phun lỏng vào khí:

Cấu tạo gồm: Cấu tạo gồm: ống

Trục quay 1, trên gắn phun dạng tuye
cánh guồng 2, tấm (ejector), ngoài ra
chặn 3, ngoài ra còn còn bộ phận dẫn khí,
bộ phận dẫn khí, tháo tháo lỏng
lỏng

THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

5. Tháp phun: hệ Lỏng-Lỏng 5. Tháp phun: hệ Lỏng-Lỏng
Tháp phân tán pha nhẹ vào pha nặng: pha nhẹ là những giọt, gọi là
pha phân tán, pha nặng là pha liên tục
Phân tán pha nặng vào pha nhe: pha nặng là những giọt gọi là pha
Ñeå taïo ñieàu kieän caùc
phân tán, pha nhẹ là pha liên tục
gioït keát dính ñeå taùch
Trong tháp có 3 vùng: pha thöôøng laøm 2 ñaàu
• Phân tán pha: tạo giọt lôùn hôn

• Các giọt chuyển động đều

• Tách pha: các giọt kết dính để tách pha