दे श लोक सेवा आयोग ऐन, २०७६

माणीकरण म त :- २०७६।०५।१७

तावना: दे श नजामती सेवा, दे श हर से वा, दे श संग ठत सं था, दे शको अ य सरकार

सेवा, थानीय सरकार सेवा र थानीय तहको सं ग ठत सं थाको पदमा उपयु उ मेदवार
छनौटमा व छता, न प ता र यो यता णाल लाई यवि थत गर दे श एवम् थानीय तहको
सावज नक शासनलाई स म, सु ढ, त पधा मक, उ रदायी, सेवामुखी र समावेिशतालाई
समेत म यनजर गद यो यता णाल लाई अवल वन गन दे श लोक सेवा आयोगको गठन,
काम, कत य र अ धकारको यव था गन वा छनीय भएकोले,

दे श नं . १ को दे श सभाले यो ऐन बनाएकोछ।

प र छे द – 1
ारि भक

1. संि , नाम र ार भ: (1) यस ऐनको नाम “ दे श लोक सेवा आयोग ऐन,२०७६”

रहे कोछ।
(2) यो ऐन तु त ार भ हुनछ
े ।

2. प रभाषा: वषय वा सं गले अक अथ नलागेमा यस ऐनमा,-

(क) “अि तयारवाला” भ ाले कानून बमोिजम कुनै पदमा नय' ी ug{] वा वभागीय
सजाय गन अि तयार ा अ धकार स झनु पछ।
(ख) “अ य ” भ ाले दे श लोक सेवा आयोगको अ य स झनु पछ।
(ग) “आयोग” भ ाले सं वधानको धारा २४४ बमोिजमको दे श लोक सेवा आयोग
स झनु पछ।
(घ) “तो कएको” वा “तो कए बमोिजम” भ ाले यस ऐन अ तगत बनेको नयममा
तो कएको वा तो कए बमोिजम स झनु पछ।
(ङ) “पदपू त” भ ाले दे श नजामती सेवा, दे श हर सेवा, दे श अ य सरकार सेवा,
सं ग ठत सं था र थानीय सरकार सेवाको र पदमा खुला तयो गता तथा
बढु वा ारा ग रने पदपू त स झनुपछ।
(च) “ दे श अ य सरकार सेवा” भ ाले दे श नजामती सेवा र दे श हर से वा
बाहे कको दे श कानून बमोिजम गठन भएका अ य सरकार सेवा स झनु पछ।
(छ) “ दे श नजामती सेवा वा पद” भ ाले दे श हर कमचार को सेवा वा पद र दे श
अ य सरकार कमचार को सेवा वा पद तथा दे श नजामती सेवा वा पद होइन

1
 भनी ऐन ारा तो कएको सेवा वा पद बाहे क दे श सरकारको अ सबै सेवा वा
पद स झनु पछ।
(ज) “ दे श हर सेवा” भ ाले दे श कानून ारा गठन भएको दे श हर सेवा स झनु
पछ।
(झ) “म ालय” भ ाले दे श नं . १ को मु यम ी तथा मि प रष को कायालयलाइ
स झनु पछ।
(ञ) “मु य याया धव ा” भ ाले दे श नं. १ को मु य याया धव ालाइ स झनु
पछ।
(ट) “स ठत सं था” भ ाले पचास तशत वा सो भ दा बढ शेयर वा जायजेथामा
दे श सरकारको वा म व वा नय ण भएको सं थान, क पनी, ब , स म त,
त ान, प रष वा दे श कानून बमोिजम था पत वा दे श सरकार ारा ग ठत
आयोग, सं थान, ा धकरण, नगम, त ान, बोड, के , प रष र य तै
कृ तका अ य स ठत सं था स झनु पछ।
(ठ) “सद य” भ ाले आयोगको सद य स झनु पछ।
(ड) “सामा य स ा त” भ ाले परामश दान गन योजनका ला ग आयोगले जार
गरे को सामा य स ा त स झनु पछ।
(ढ) “ थानीय तह” भ ाले गाउँपा लका र नगरपा लका स झनु पछ।
(ण) “ थानीय सरकार सेवा” भ ाले सं वधानको धारा २८५ को उपधारा (३)
बमोिजम कानून ारा गठन हुने थानीय सरकार सेवा स झनु पछ।
(त) “सं वधान” भ ाले नेपालको सं वधान स झनु पछ।

३. दे श लोक सेवा आयोगको गठन: (1) दे श लोक सेवा आयोगमा समावेशी स ा तका
आधारमा कि तमा एक जना म हला हुने गर अ य स हत बढ मा तीन जना सद य रहने
छन्।
(2) अ य र सद यको नय'ि को ला ग सफा रस गन मु यम ीको
अ य तामा दे श सभाको सभामुख र दे श सभामा वप ी दलको नेता रहे को एक
सफा रस स म त रहनेछ र य तो स म तमा दे श सरकारको मुख सिचवले सिचव भइ
काम गनछ।
(३) उपदफा (२) बमोिजमको सफा रस स म तले समानुपा तक समावेशी
स ा तका आधारमा अ य र सद यको पदमा नयुि को ला ग सफा रस गनुपनछ।
(४) उपदफा (2) बमोिजमको स म तको सफा रसमा दे श मुखले अ य र
सद यको नयुि गनछ।
(५) दे हायको यो यता भएको नेपाल नाग रक आयोगको अ य वा सद यको
पदमा नयुि का ला ग यो य हुनछ
े ः

2
 (क) मा यता ा व व ालयबाट नातको र उपा ध ा गरे को,
(ख) नयुि हुँदाका बखत कुनै राजनी तक दलको सद य नरहे को,
(ग) अ य को हकमा पताल स वष र सद यको हकमा पतीस वष उमेर
पूरा भएको,
(घ) उ च नै तक च र भएको।
(६) आयोगका सद यह म ये कि तमा एक जना सद य बीस वष वा सोभ दा
बढ अव धस म कुनै सरकार सेवामा रहे का यि ह म येबाट र बाँक सद यह
व ान, व ध, कला, सा ह य, कानून, यव थापन, जन शासन, समाजशा ,
राजनी तशा वा रा य जीवनका अ य े मा शोध, अनुस धान, अ यापन वा अ य कुनै
मह वपूण काय{ गर याती ा गरे का यि ह म येबाट नयु हुनछ
े न्।
(७) अ य र सद यको पदाव ध नय'ि भएको म तले छ वष हुनछ
े ।
(८) आ नो कायभार स हा नु अिघ दे श मुखको उपि थ तमा अ य ले उ च
अदालतको मु य यायाधीश सम र सद यले अ य सम अनुसूची-१ बमोिजमको
ढाँचामा सपथ लनुपनछ।
(९) उपदफा (७) मा जुनसुकै कुरा लेिखएको भए ताप न दे हायको कुनै
अव थामा लोक सेवा आयोगको अ य वा सद यको पद र हुनछ
े ः
(क) नजले दे श मुख सम लिखत राजीनामा दएमा,
(ख) नजको उमेर पस ी वष पूरा भएमा,
(ग) उपदफा (1४) बमोिजम पदमु भएमा,
(घ) शार रक वा मान सक अ व थताको कारणले सेवामा रह
कायस पादन गन असमथ रहे को भनी दे श सरकारले गठन गरे को
मे डकल बोडले दएको सफा रसको आधारमा उपदफा (2)
बमोिजमको स म तको सफा रसमा दे श मुखले पदमु गरे मा,
(ङ) नजको मृ यु भएमा,
(च) अ य च लत कानून बमोिजम अयो य ठह रएमा।
(१०) सं वधान र च लत कानूनको ग भीर उ ल न गरे मा, काय मताको
अभाव वा खराब आचरण भएको वा ईमा दार पूवक आ नो पद य कत यको पालना
नगरे को वा आचारसं हताको ग भीर उ ल न गरे को कारणले आ नो पद य िज मेवार
पूरा गन नसकेको भनी दे श सभाका त काल कायम रहे का स पूण सद य सङ\ याको
एक चौथाइ सद यले अ य वा सद य व आरोपको ताव पेश गन स नेछन्।
(११) उपदफा (१०) बमोिजम ताव पेश भएमा दे श सभाको सभामुखले
काय यव था परामश स म तको परामशमा पाँच सद यीय छान वन सफा रश स म त गठन गन
स नेछ।

3
 (1२) उपदफा (१०) बमोिजम अ य वा सद यलाई जुन कारणका आधारमा
पदमु गन नज उपर ताव पेश ग रएको हो सोह कारण र आधार खुलाई उपदफा
(११) बमोिजdको स म तले आरोपप तयार गर अ य वा सद यलाई आ नो
प ीकरण स हतको सफाई पेश गन मना सवमौका दई आरोपप दनु पनछ।
(1३) उपदफा (1२) बमोिजमको समयाव ध भ अ य वा सद यले
प ीकरण पेश नगरे मा वा पेश गरे को प ीकरण उपदफा (११) बमोिजमको
स म तलाई मना सव नलागेमा स म तले सोह बमोिजम मू या न गर उपदफा (१०)
बमोिजमको ताव उपयु भए वा नभएको नणय गनछ।
(1४) उपदफा (११) बमोिजमको स म तले उपदफा (1३) बमोिजम पदमु
गन भनी दएमा सफा रस स हतको ताव दे श सभामा त काल कायम रहेको स पूण
सद य सं याको दुई तहाई बहुमतले ताव पा रत गरे मा अ य वा सद य पदबाट
मु हुनेछ।
(१५) उपदफा (१४) बमोिजम पदमु भएको यि ले य तो पदबाट पाउने
कुनै सु वधा लन र भ व यमा कुनै सावज नक पदमा नयुि वा मनोनयन हुन स ने
छै न।

4. पुनः नय'ि : (1) अ य र सद यको पुनः नय'ि हुन स ने छै न र नज कुनै प न

सरकार सेवामा नयुि का ला ग ा हुने छै न ।
(2) उपदफा (1) मा जुनसुकै कुरा लेिखएको भएताप न अ य र सद य
दे हायको पदमा नयुि को ला ग ा हुन स नेछः
(क) सं वैधा नक नकायको पदा धकार को पदमा नय'ि हुन,
(ख) दे श लोक सेवा आयोगको सद य सोह आयोगको अ य पदमा
नयु हुन,
(ग) कुनै राजनी तक पदमा वा कुनै वषयको अनुस धान, जाँचबुझ वा
छान वन गन वा कुनै वषयको अ ययन वा अ वेषण गर राय,
म त य वा सफा रस पेश गन कुनै पदमा नयु हुन,
(3) दे श लोक सेवा आयोगको सद य सोह आयोगको अ य पदमा नयु
हुने भएमा नजको पदाव ध गणना गदा नज सद य भएको अव ध समेतलाई जोडी गणना
ग रनेछ।

५. पा र मक, सु वधा र सेवाका शतह ः (१) आयोगका अ य र सद यह को पा र मक

रसु वधा अनुसूची (२) र (३) मा तो कए बमोिजम हुनेछ । दे श सरकारले उ
अनुसूची सं शोधन गन स ने छ।
(२) अ य र सद यह को सेवाको शत तो कए वमोिजम हुनछ
े ।

4
६. दे श लोक सेवा आयोगको काम, कत य र अ धकार: (1) दे श नजामती सेवा र
थानीय सरकार सेवाको पदमा नयुि को ला ग उपयु उ मेदवार छनौट गन पर ा
स ालन गनु आयोगको कत य हुनेछ।
(२) वभ सेवाको ला ग उपयु उ मेदवार छनौटका ला ग स ालन ग रने
पर ाको क सम, पा म तजुमा, पर ण व ध नधारण, व ह को छनौट, प
नमाण तथा प रमाजन, पर ा स ालन, उ र पुि तकामा स ेत न बरको योग,
उ रपुि तका पर ण, अ तवाता स ालन, न तजा काशन र सफा रस लगायतका काम
कारवाह स ब धमा लोक सेवा आयोगले अपनाएको अ यास, व ध तथा मापद डका
आधारमा काय गनछ।
(३) दे श हर सेवा, िश क से वा लगायत दे श अ य सरकार सेवा र सं ग ठत
सं थाको पदमा पदपू तका ला ग लइने लिखत पर ा आयोगले स ालन गनछ।
(४) दे श हर सेवा, दे श िश क सेवार दे श अ य सरकार सेवाका पदमा
बढु वा गदा अपनाउनु पन सामा य स ा तको वषयमा आयोगको परामश लनु पनछ।
(५) कुनै सं ग ठत सं थाका से वाका कमचार ह को सेवाका शत स ब धी कानून
र य तो सेवाका पदमा बढु वा वा वभागीय कारवाह गदा अपनाउनु पन सामा य
स ा तको वषयमा आयोगको परामश लनु पनछ।
(६) दे श सरकारबाट नवृि भरण पाउने पदमा आयोगको परामश बना
थायी नयुि ग रने छै न।
(7) आयोगले आ नो काम, कत य र अ धकार म ये कुनै काम, कत य र
अ धकार आयोगको अ य वा कुनै सद य वा दे श सरकारको कमचार लाई तो कएको
शतको अधीनमा रह योग तथा पालना गन गर यायोजन गन स नेछ।
(8) आयोगको अ य काम, कत य र अ धकार तो कए बमोिजम हुनेछ।

7. पर ा स ालन: (1) दे श लोक सेवा आयोगले दे श नजामती सेवा, दे श अ य

सरकार से वा, दे श हर से वा, दे श स ठत सं थाको सेवा र थानीय सरकार सेवा
पदमा कमचार नयुि को ला ग उपयु उ मेदवारको छनौट गदा लिखत पर ाका
अतर दे हायको कुनै एक वा एक भ दा बढ त रका अपनाउन स नेछ।
(क) योगा मक पर ा,
(ख) सीप पर ण,
(ग) अ तवाता,
(घ) आयोगले समय समयमा तोकेका अ य त रका।
(2) दे श हर सेवाको पदपू तका ला ग लइने लिखत पर ा दे श लोक
सेवा आयोगले स ालन गनछ।

5
८. पर ाको मा यम भाषा: (1) दे श लोक सेवा आयोगले स ालन गन लिखत पर ाको
मा यम भाषा सं घीय सरकार कामकाजको भाषा हुनेछ।
(2) उपदफा (1) मा लेिखएको भाषाका अतर अं ज
े ी वा दे श कानून
बमोिजम नधारण ग रएको सरकार कामकाजको भाषासमेत पर ाको मा यम भाषा हुन
स नेछ।

९. संघीय लोक सेवा आयोगलाई अनुरोध गन स ने: दे श लोक सेवा आयोग गठन भएप छ
दे श लोक सेवा आयोगले स ालन गन कुनै पर ा स ालन ग र दन आव यक ठानेमा
दे श लोक सेवा आयोगको सफा रसमा दे श सरकारले नेपाल सरकार माफत् लोक
सेवा आयोगलाई अनुरोध गन स नेछ।

१०. थायी नयुि र परामश: (1) दे श नजामती सेवा, दे श अ य सरकार सेवाको पद,
दे श स ठत सं थाको सेवाको पद, थानीय सरकार सेवाको पदमा थायी नयुि गदा
दे श लोक सेवा आयोगको परामश बना ग रने छै न।
(2) दे हायका वषयमा दे श लोक सेवा आयोगको परामश लनु पनछ।
(क) दे श नजामती सेवा, अ य सरकार सेवाको पद र थानीय सरकार
सेवाको पदमा छ म हना भ दा बढ समयका ला ग नयुि गदा
उ मेदवारको उपयु ताको वषयमा,
(ख) दे श नजामती सेवा, दे श अ य सरकार सेवा, दे श स ठत
सं थाको सेवा र थानीय सरकार से वाको कमचार को सेवा शत
स ब धी कानूनको वषयमा,
(ग) दे श नजामती सेवा, दे श अ य सरकार सेवा, दे श स ठत
सं थाको सेवा र थानीय सेवाको पदमा नयुि , बढु वा र वभागीय
कारवाह गदा अपनाउनु पन स ा तको वषयमा,
(घ) दे श हर सेवाको पदमा नयुि तथा बढुवा गदा अपनाउनु पन
स ा तको वषयमा,
(ङ) कुनै एक कारको दे श नजामती सेवा वा थानीय सरकार सेवाको
पदबाट अक कारको दे श नजामती सेवा वा थानीय सरकार
सेवाको पदमा वा दे श अ य सरकार सेवाबाट दे श नजामती सेवा
वा थानीय सरकार सेवाको पदमा स वा वा बढु वा गदा
उ मेदवारको उपयु ताको वषयमा,
(च) दे श सेवाको पदबाट सं घीय सेवाको पदमा प रवतन गन र
अ तर दे श सेवा प रवतन गन वषयमा,
(छ) नजामती सेवा, दे श अ य सरकार से वा वा थानीय सेवाको
कमचार लाई दइने वभागीय सजायको वषयमा।

6
1१. लोक सेवा आयोगका स ा त र मापद ड अवल बन गनु पन: (1) दे श नजामती सेवा,
दे श हर सेवा, दे श अ य सरकार सेवा, दे श स ठत सं थाको सेवा र
थानीयसरकार सेवाको पदपू तको ला ग उ मेदावारको छनौटलाई व छ, न प र
व सनीय बनाउन लोक सेवा आयोगले सं घीय कानून बमोिजम अपनाएको स ा त,
काय व ध र मापद डको तकूल नहुने गर दे श लोक सेवा आयोगले काम गनछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजमको लोक सेवा आयोले अपनाएको स ा त, काय व ध
र मापद डलाई दे श लोक सेवा आयोगले अवल बन गनु पनछ।
(3) उपदफा (1) बमोिजमको स ा त, काय व ध र मापद डको तकूल हुने
गर भए गरे को कामकारवाह वतः बदरभागी हुनेछ।

प र छे द – २
आयोगको काय स ालन तथा यव थापन

१२. आयोगको कायालय: (1) आयोगको काय स ालन तथा यव थापनको ला ग आयोगको
एक दे श कायालय रहनेछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजमको कायालय दे श सरकारले तोकेको थानमा
रहनेछ।
(3) आयोगको स ठन सं रचना र कमचार को दरब द आयोगको परामशमा
दे श सरकारले वीकृत गरे बमोिजम हुनेछ।

१३. आयोगको बैठक: (1) सं वधान, यो ऐन र अ य च लत कानून बमोिजम आयोगले

गनुपन सबै काम आयोगको नणय बमोिजम हुनेछ।
(2) आयोगको बै ठकको अ य ता अ य ले गनछ।
(3) आयोगको त काल कायम रहे को सद य स याको पचास तशत भ दा
बढ सद य उपि थत भएमा आयोगको बैठक ब न स नेछ।
(4) आयोगको बैठकमा बहुमतको नणय मा य हुनेछ र मत बराबर भएमा
बैठकको अ य ता गन यि ले नणायक मत दनेछ।
(5) आयोगको नणय आयोगको सिचवले मािणत गनछ।
6) आयोगको बैठक स ब धी अ य काय व ध आयोगले नधारण गरे बमोिजम
हुनछ
े ।

१४. काय वभाजन: अ य र सद यको काय वभाजन आयोगले नधारण गरे बमोिजम हुनेछ।

१५. कायवाहक भई काम गन: कुनै कारणले अ य को पद र भएमा, नज वदा बसेमा,

काजमा ख टइवा अ य कुनै अव था पर नजले कायस पादन गन नपाउने भएमा वा

7
 अ य कुनै कारणले नज आयोगमा अनुपि थत रहे को अव थामा आयोगको व र तम्
सद यले आयोगको कायवाहक अ य भई काम गनछ।

१६. कमचार स ब धी यव था: आयोगको काय स ालन तथा यव थापनको ला ग वीकृत

दरब द अनुसारका कमचार दे श सरकारले उपल ध गराउनेछ।

१७. राय, परामश लन स ने: (1) आयोगले आ नो कामको स ब धमा कुनै सं वैधा नक,
ादे िशक नकाय, दे श सरकारको कुनै म ालय, वभाग, कायालय वा दे श सरकारको
कुनै नकाय, दे श आयोग वा स म तसँग परामश लन स नेछ।
(2) आयोगले आ नो कामसँग स बि धत सं वैधा नक वा कानूनी को
स ब धमा आव यकता अनुसार मु य याया धव ा वा कुनै सरकार नकाय वा वषय
व सँग राय लन स नेछ।

१८. तर ा: आयोगले आ नो तफबाट कुनै अ ा अदालतमा नवेदन दन, मु ा दायर गन वा

मु ा स ब धी आव यक लखत तयार गन, तर ा गन मु य याया धव ाको परामशमा
अ य कानून यवसायीको सेवा लन स नेछ।

प र छे द – ३
शैि क यो यता तथा पा म

1९. शैि क यो यता नधारण: (1) दे श नजामती सेवा, दे श हर सेवा, दे श अ य

सरकार सेवा, थानीय सरकार सेवा र सं ग ठत सं थामा पू त ग रने पदको ला ग
आव यक पन यूनतम शैि क यो यता तथा अनुभव दे श कानूनमा उ लेख भए बमोिजम
हुनछ
े ।
तर य तो कानून बनी लागू नभएको अव थामा दे श लोक सेवा आयोगले नणय
गरे बमोिजम हुनेछ।
(२) उ मेदवारले कुनै व व ालय वा िश ण सं थाबाट ा गरे को शैि क
यो यता स बि धत सेवा, समुह वा उपसमुहको कुनै पदको ला ग नधारण ग रएको
शैि क यो यता सरह भए नभएको भ े वषयमा आयोगले नणय गरे बमोिजम हुनेछ।
(३) उपदफा (२) बमोिजम आयोगले गरे को नणय समान शैि क यो यता
भएको अ य उ मेदवारको हकमा समेत लागू हुनेछ।

२०. पाठ\य म र पर ण व ध: (1) दे श नजामती से वाको र पदपू त गनको ला ग

आयोगले लने पर ाको पा म, अ भार, उि णा , पर ण व ध, न तजा काशन र
तत् स ब धी अ य यव था तो कए बमोिजम हुनेछ।

8
 (2) दे श हर सेवा, अ य दे श सरकार सेवा, सं ग ठत सं था वा थानीय
सरकार से वाको र पदपू त गनका ला ग आयोगले लने लिखत पर ाको पा म,
अ भार, उि णा , पर ण व ध, न तजा काशन र तत\ स ब धी अ य यव था तो कए
बमोिजम हुनछ
े ।

प र छे द – ४
पदपू तस ब धी यव था

२१. पदपू तको माग: (1) दे श नजामती सेवाको र पद पू तका ला ग स बि धत नकायले

तो कए बमोिजमको माग फाराममा स बि धत से वा, समूह, उपसमूह, े णी वा तह,
पदसं या, काय ववरण र यूनतम यो यता समेत उ ले ख गर मु यम ी तथा
मि प रषद\को कायालय माफत आयोगमा पठाउनु पनछ।
(2) पदपू तको माग स ब धी अ य यव था आयोगले नधारण गरे बमोिजम
हुनछ
े ।

२२. सहम त लनु पन: दे श हर सेवा, दे श अ य सरकार सेवा र संग ठत सं था वा

थानीय सरकार सेवाको र पदमा पदपू तको ला ग यू नतम यो यता समेत उ ले ख
गर मु यम ी तथा मि प रष को कायालय माफत आयोगमा पठाउनु पनछ।

२३. पद सं या नधारण: आयोगले दे श नजामती सेवार थानीय सरकार सेवाको र

पदपू त गदा य तो सेवाको शत स ब धी दे श कानूनमा उ ले ख भएको तशत
बमोिजम खुला तयो गता, अ तरसे वा तयो गता वा बढुवा ारा पू त ग रने पदसं या
नधारण गनु पनछ।

२४. व ापन काशन गन: (१) दे श लोकसेवा आयोगले दे श नजामती सेवा, दे श अ य

सरकार सेवा र थानीय सरकार से वाको र पदपू त गनको ला ग वा षक कायता लका
बनाई व ापन काशन गनुपनछ।
(२) दफा २३ बमोिजम पद सं या नधारण भएप छ आयोगले खुला तयो गता
तथा बढुवा ारा पदपू त गन छु ाछु ै व ापन काशन गनु पनछ।
(३) पदपू तका ला ग आयोगले लने पर ाको ला ग व ापन गदा दे हायको
ववरण खुलाउनु पनछः
(क) र पदसं या, सेवा र समूह,
(ख) यूनतम शैि क यो यता, ताल म र अनुभव आव यक हुनेमा सो कुरा,
(ग) पर ा द तुर,

9
 (घ) फाराम बुझाउने याद, थान, पर ा हुने म त तथा पर ाको त रका
र पर ाको मा यम (भाषा),
(ङ) दरखा त फाराम बुझाउने अि तम यादमा आव यक पन उमेरको
हद,
(च) च लत कानून बमोिजम थापना भएको स बि धत यवसा यक
प रषद\मा दता, अ ाव धक वा नवीकरण आव यक हुनेमा सो कुरा,
(छ) दरखा त पेश गन त रका,
(ज) पा म, र
(झ) अ य आव यक कुराह ।
(४) उपदफा (३) बमोिजम व ापन काशन गदा आयोगले कि तमा दे श
तरका दै नक समाचारप , आयोगको वेवसाइट वा आव यकता अनुसार स ारका अ य
मा यम माफत व ापन काशन गन वा गराउने छ।
(५) उपदफा (३) बमोिजम दरखा त फाराम बुझाउने याद दँ दा प हलो पटक
व ापन काशन भएको म तले कि तमा ए ाईस दन दनु पनछ।
(६) उपदफा (५) मा जुनसुकै कुरा लेिखएको भए ताप न दरखा त फाराम
बुझाउने याद समा भएको म तले सात दन भ दो बर द तुर तर दरखा त फाराम
बुझाउन स कनेछ।
(७) दे श सेवामा खुला तयो गता वा बढुवा ारा पदपू त गदा लइने पर ा
द तुर, दरखा त फारामको ढाँचा र पर ा स ब धी अ य यव था आयोगले नधारण गरे
बमोिजम हुनछ
े ।

२५. दरखा त अ वीकृत गन स ने: (1) दफा 2४ बमोिजम आयोगले काशन गरे को
व ापन बमोिजम कुनै उ मेदवारले पेश गरे को दरखा त तो कएको ढाँचा बमोिजम
नभएको, र त नपुगेको वा आयोगले नधारण गरे बमोिजमको यो यता नभएको दे िखएमा
आयोगले पर ा स ालन हुन ु अगावै य तो दरखा त अ वीकृत गन स नेछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजम दरखा त अ वीकृत भएको कारण स हतको जानकार
आयोगले आ नो वेवसाईटमा काशन गनु पनछ।

२६. व ापन वा पर ा र वा संशोधन गन स ने: (1) आयोगले काशन गरे को व ापन

अनुसारको पदपू त गनु नपन वा पद आव यक नभएको भनी पर ा स ालन हुन ु अगा ड
स बि धत नकायले म ालय माफत य तो व ापन र वा संशोधन गन मना सव
कारण स हत लिखत अनुरोध गरे मा आयोगले य तो व ापन र वा सं शोधन गन वा
गराउन स नेछ।
(2) आयोगले पर ा स ालन गरे को के मा कुनै क समको अ नय मतता भएमा
वा कुनै बाधा अवरोध उ प भई आंिशक वा पूण पले पर ा स ालन हुन नसकेमा

10
 आयोगले यसको कारण खुलाई स बि धत व ापनको आंिशक वा स पूण पर ा र वा
थगन गन स नेछ।

२७. पर ा द तुर फता पाउने: (1) दफा 2६ को उपदफा (1) बमोिजम व ापन र
भएमा य तो व ापनको ला ग आयोगले लएको पर ा द तुर स बि धत यि ले फता
पाउनेछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजम पर ा द तुर फता पाउने यि ले तो कएको
अव ध भ आव यक कागजात स हत व ापन काशन गन कायालयमा नवेदन दनु
पनछ।

2८. प नमाण: (1) आयोगले स ालन गन पर ाको ला ग आव यक पन प को

नमाण वा प रमाजन (मोडरे शन) आयोगले नधारण गरे को मापद ड बमोिजम हुनेछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजम प नमाण वा प रमाजन गन वषय व को
यो यता, नजले पालना गनु पन शत एवं अ य यव था आयोगले नधारण गरे बमोिजम
हुनछ
े ।

२९. वभ चरणमा पर ा लन स कने: (1) आयोगले दे श नजामती सेवा र थानीय

सरकार सेवाको पदम ये आयोगले तोकेको कुनै सेवा, समूह तथा उपसमूहको कुनै
पदको ला ग सं य ु वा छु ाछु ै वा व भ चरणमा पर ा लन स नेछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजम पर ा लने स ब धी अ य यव था तो कए बमोिजम
हुनछ
े ।

३०. दे श हर सेवा, अ य सरकार वा स ठत सं थाको लिखत पर ा: (1) आयोगले दे श

हर सेवा, अ य दे श सरकार सेवा वा स ठत सं थाको पदमा पदपू त गन लइने
लिखत पर ा स ालन गर सोको न तजा काशन गनछ।
(2) स ठत सं थाको र पद पू तका ला ग आयोगले लने लिखत पर ामा
उ मेदवार सं याका आधारमा आयोगले पूव यो यता पर ा लन स नेछ।
(3) उपदफा (1) बमोिजम स ालन ग रने लिखत पर ा स ब धी अ य
यव था तो कए बमोिजम हुनछ
े ।

३१. उ रपुि तकाको ढाँचा र उ मेदवारले पालना गनुपन शतह : उ रपुि तकाको ढाँचा र
उ मेदवारले पालना गनु पन शतह तो कए बमोिजम हुनछ
े न्।

३२. उ रपुि तकामा स त

े न बर: (1) आयोगले लने लिखत वा योगा मक पर ा स प
भएप छ तो कएको या बमोिजम उ रपुि तकामा स ेत न बर रा ु पनछ।

11
 (2) ु ीय
व त णाल बाट उ रपुि तका पर ण गन योजनको ला ग
उ रपुि तकामा बारकोडको योग गन स कनेछ।
(3) उपदफा (2) बमोिजम बारकोडको योग ग रएकोमा छु ै स ेत न बर रा ु
पन छै न ।
(4) उ रपुि तकामा स ेत न बर रा े स ब धी अ य यव था तो कए बमोिजम
हुनछ
े ।
(५) आयोगले स ालन गन लिखत पर ाको उ रपुि तकाको ढाँचा आयोगले
नधारण गरे बमोिजम हुनेछ।

३३. उ रपुि तका पर ण: (1) दफा 3२ बमोिजम उ रपुि तकामा स ेत न बर राखी

सकेप छ वषय व वा द ारा उ रपुि तकाको पर ण गराउनु पनछ।
(2) उ रपुि तकाको पर ण गन वषय व वा द को यो यता, पालना गनु
पन शत वा उ रपुि तका पर ण गन थान स ब धी अ य यव था आयोगले नधारण
गरे बमोिजम हुनेछ।
(3) आयोगले दएको नदशन वा दफा 3१ बमोिजम तो कएको उ रपुि तकाको
ढाँचा र शतको वपर त हुने गर लेिखएको उ रपुि तका पर ण गन आयोग बा य
हुनछ
े ै न।

३४. सीप पर ण र योगा मक पर ाको मू या न (१) आयोगले आव यकतानुसार सीप

पर ण र योगा मक पर ाको मू या नका ला ग आयोगका सद यको अ य तामा
स बि धत वषयको व र अ य एक जना यि सद य रहे को मू या न स म त गठन
गन स नेछ।
तर सहायक तरको पदका ला ग लइने पर ण र योगा मक पर ाको
मू या न गन आयोगका अ धकृत तरका कमचार को अ य तामा स म त गठन गन बाधा
पनछै न।
(२) सीप पर ण र योगा मक पर ाको मू या न स ब धी त रका र व ध
आयोगले नधारण गरे बमोिजम हुनछ
े ।

३५. लिखत वा योगा मक पर ाको न तजा: (1) आयोगले लिखत वा योगा मक पर ाको
न तजा काशन गदा य तो पर ामा उि ण भएका उ मेदवारम ये र पदको
अनुपातमा तो कए बमोिजमको सं यामा सबैभ दा बढ अ ा गन उ मेदवारको
वणानु म अनुसार नाम, थर र रोल न बर समेत उ ले ख गर न तजा काशन गनु
पनछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजम न तजा काशन गदा अ तवाता तथा व भ चरणमा
लइने अ य पर ाको काय म र म त समेत उ लेख गनु पनछ।

12
 (3) उपदफा (2) मा जुनसुकै कुरा लेिखएको भएताप न सुर ा नकाय, दे श
हर सेवा, दे श अ य सरकार सेवा वा स ठत सं थाको लिखत पर ाको न तजा
काशन गदा उ मेदवारले ा गरे को अ सलब द ग रसकेप छ आयोगले वेवसाईट
माफत न तजा काशन गनु पनछ र अ य योगा मक पर ा वा अ तवाताको ला ग
उपदफा (1) बमोिजम उ ीण उ मेदवारको नामावल स बि धत नकायमा पठाउनु
पनछ।
(4) आयोगले अ य योगा मक पर ा वा अ तवाता स प भई सकेप छ मा
उपदफा (3) बमोिजमको सलब द ा ा अि तम न तजा काशनको ला ग स बि धत
नकायमा पठाउनु पनछ।

३६. पुनय ग (१) आयोगले स ालन गरे को लिखत पर ाको न तजा काशन भएप छ कुनै
उ मेदवारले आ नो लिखत पर ाको कुनै एक वा एक भ दा बढ प को पुनय ग गनुपन
प उ लेख गर सो पदका ला ग तो कएको पर ा द तुरको आधा द तुर सं ल न गर
लिखत पर ाको न तजा काशन भएको सात दन भ आयोगमा नवेदन दन स नेछ।
(२) उपदफा (१) बमोिजम नवेदन परे मा य तो लिखत पर ाको न तजा
काशनमा संल न बाहे क अ य कमचार बाट ा ा को पुनय ग गर सोको न तजा प
दन भ सावज नक गनु पनछ।
(३) उपदफा (२) बमोिजम पुनय ग गदा नवेदकको नाम लिखत पर ाको
न तजामा समावेश गनुपन दे िखएमा लिखत पर ाको न तजामा समावेश गर सं शो धत
सूचना काशन गनुपनछ।

३७. अ तवाता स म त गठन: (1) आयोगले पदपू तको ला ग उ मेदवारको छनौट गन तो कए

बमोिजम अ तवाता स म त गठन गनछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजम अ तवाता स म त गठन गदा अ तवाता स म तमा
अ य वा नजले तोकेको सद यको अ य तामा गठन ग रनेछ।
(3) उपदफा (1) बमोिजमको अ तवाता स म त गठन गदा अ तवाता स म तमा
स बि धत े मा तो कए बमोिजमको यो यता भएको क तीमा एक जना वषय व रहने
गर गठन गनु पनछ।
(४) उपदफा (१) बमोिजम अ तवाता स म त गठन गदा समावेशी सहभा गता
सु नि त ग रनेछ।
(५) अ तवाता स ब धी अ य यव था तो कए बमोिजम हुनछ
े ।

३८. अि तम न तजा काशन: (1) आयोगले पदपू तका ला ग उ मेदवार छनौट स ब धी

कृया पूरा भएपछ सबैभ दा बढ अ ा गन उ मेदवारको रोल न बर, नाम, थर,
ठे गाना, बाबु आमाको नाम र सफा रस ग रएको नकाय समेत उ लेख गर यो यता म

13
 अनुसार खु ला र समावेशी तफको एक कृत यो यता म स हतको अि तम न तजा
काशन गनुपनछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजम न तजा काशन गदा तो कए बमोिजमको सं यामा
बैकि पक उ मेदवारको सू ची र अ तवातामा छनौट हुन नसकेका यू नतम उ ीणा ा
गरे को उ मेदवारम ये तो कएको सं यामा अ थायी उ मेदवारको सूची काशन गनु
पनछ।
(3) उपदफा (2) बमोिजमको बैकि पक सूची काशन भएको म तले एक
वषस म र अ थायी सूची सोह पदको अक अ थायी सूची काशन नभएस म कायम
रहनेछ।
(४) उपदफा (१) बमोिजम यो यता मको सूची काशन गदा एउटै पर ाको
मा यमबाट सफा रस हुने आ त रक, खुला तथा समावेशी समूहका उ मेदवारले ा
गरे को कूल अं कको आधारमा सेवा समूहको एकमु यो यता म सूची समेत तयार गर
काशन गनुपनछ।

३९. नयुि को सफा रस: दफा ३८ को उपदफा (1) बमोिजमका उ मेदवारलाई आयोगले
यो यता म अनुसार नयुि को ला ग अि तयारवाला नकाय वा तह सम सफा रस गनु
पनछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजम सफा रस ग रएको उ मेदवारम ये एक वष भ
कुनै उ मेदवारको नयुि को सफा रस बदर भएमा वा अ य कुनै कारणले उ पद
र भएमा दफा ३८ को उपदफा (३) बमोिजम आयोगले यो यता म अनुसार
बैकि पक उ मेदवारलाई नयुि को ला ग सफा रस गनछ।
(3) दफा ३८ को उपदफा (2) बमोिजमको सूचीबाट अ थायी नयुि का ला ग
सफा रस गदा बै कि पक सूचीमा समावेश भई थायी नयुि हुन नसकेको उ मेदवारलाई
प हलो यो यता मको सूचीमा समावेश गनु पनछ।
(4) आयोगबाट नयुि को ला ग सफा रस भएको उ मेदवारले नयुि लन
नचाहे मा सफा रस भएको म तले तीस दन भ आयोगमा लिखत जानकार गराउनु
पनछ । लिखत जानकार वना नयुि न लएमा य तो उ मेदवारले सफा रस भएको
म तले दुई वषस म आयोगले लने पर ामा सहभागी हुन पाउने छै न।
(5) उ मेदवारको नयुि को सफा रस स ब धी अ य यव था तो कए बमोिजम
हुनछ
े ।

४०. आयोगलाई सहयोग गनु पन: (1) आयोगले पर ा स ालन र यव थापन स ब धी

कायको ला ग दे श सरकार नकाय, शैि क सं था वा स ठत सं था वा थानीय
सरकार सेवाका कमचार लाई काममा लगाउन स नेछ।

14
 (२) आयोगको पर ा स ालन र यव थापन स ब धी कामको ला ग
सं वैधा नक नकाय, सरकार नकाय, थानीय तह, िश ण सं था वा स ठत सं थाले
कमचार , भवन वा कोठा उपल ध गराई सहयोग गनु पनछ।
(३) च लत कानूनमा जुनसुकै कुरा लेिखएको भएताप न आयोगको काय
स पादन गनको ला ग आयोगको कमचार बाट मा स भव हुने नदे िखएमा आयोगले अ य
कायालयमा कायरत कमचार लाई काजमा खटाई पठाउन सेवा स ालन गन नकायलाई
लेिख पठाउन स नेछ।
(४) उपदफा (३) बमोिजम आयोगबाट ले िख आएबमोिजम स बि धत नकाय वा
तहले कमचार खटाई सहयोग गनु पनछ।

४१. ु ीय मा यमको
व त योग: आयोगले र पदको माग, पदपू तको व ापन, पर ा
स ालन, न तजा ु ीय मा यमको
काशन ज ता काममा व त योग गन स नेछ।

प र छे द – ५
परामश र अनुगमन तथा नर ण स ब धी यव था

४२. आयोगले परामश दँदा अपनाउनु पन काय व ध: (1) दे श नजामती से वाका कमचार को
सेवा शत स ब धी कानूनको वषयमा आयोगमा परामश माग भई आएमा दे श नजामती
सेवाको कामको कृ त र अव था अनुसार समान वा पृथक-पृथक पमा परामश दन
स नेछ।
(2) दे श नजामती से वाको पदमा नयुि , बढुवा वा य तो सेवाको
कमचार लाई वभागीय कारवाह गदा अपनाउनु पन सामा य स ा तको वषयमा
आयोगको परामश माग भएमा आयोगले सो स ब धी नधा रत स ा त समेतलाई वचार
गर परामश दनेछ।
(३) आयोगले परामश दँदा अपनाउनु पन अ य काय व ध तो कए बमोिजम
हुनछ
े ।

४३. आयोगको परामश काया वयन: (1) आयोगले दएको परामश काया वयन गन गराउने
दा य व परामश माग गन अ धकार को हुनेछ।
(2) कुनै वशेष कारण वा प रि थ त सृजना भई आयोगले दएको परामश
काया वयन गन स कने अव था नभएमा यसको मना सव कारण खोल परामश माग गन
अ धकार ले पुन वचारको ला ग आयोग सम लेखी पठाउन स नेछ।
(3) उपदफा (2) बमोिजम पुन वचारको ला ग लेिख आएमा पुन वचार गनुपन
कारण वा प रि थ त आधारयु र औ ंिच यपूण रहे को भ े लागेमा आयोगले तत्
स ब धमा पुनः परामश दन स नेछ।

15
 (4) वभागीय सजाय स ब धमा आयोगबाट ा परामश स बि धत अ धकार ले
आयागले तोकेको अव ध भ काया वयन गर आयोगलाई जानकार दनु पनछ।

४४. अनुगमन तथा नर ण: (1) आयोगले दे हायको वषयमा अनुगमन तथा नर ण गन वा

गराउन स नेछ:
(क) दे श सरकारका व भ म ालय, सिचवालय, वभाग, कायालय र
थानीय तहले नयुि , बढु वा र वभागीय कारवाह गदा सं वधान
तथा च लत कानून र आयोगले दएको परामश पालना गरे को वा
नगरे को,
(ख) दे श हर सेवा र दे श अ य सरकार सेवाका पदमा बढुवा गदा
अपनाउनु पन सामा य स ा तको वषयमा आयोगले दएको परामश
पालना भए नभएको,
(ग) स ठत सं थाको कमचार को सेवाका शत स ब धी कानून बनाउँदा
य तो स ठत सं थाको कानून पालना भए नभएको।
(२) अनुगमन तथा नर ण स ब धी अ य यव था तो कए बमोिजम हुनेछ।

४५. कामकारवाह स याउन वा बदर गन स ने: (1) सं वधान, यो ऐन र अ य च लत

कानून बमोिजम आयोगको परामश लनु पन वषयमा आयोगको परामश न लई कुनै काम
कारवाह भए गरे मा आयोगले य तो कामकारवाह बदर गन स नेछ।
(2) दफा ४४ बमोिजम अनुगमन वा नर ण गदा वा गराउँदा सं वधान, यो
ऐन, अ य च लत कानून तथा आयोगले नधारण गरे बमोिजमको काय व ध वा शत पूरा
नगर कुनै कमचार लाई नयुि , बढु वा वा वभागीय कारवाह गरे को पाइएमा य तो
नयुि , बढु वा वा वभागीय कारवाह स याउन वा बदर गन आदे श दन स नेछ।
(3) आयोगले काशन गरे को व ापन बमोिजमको पर ामा वा आयोगले
स ालन गरे को पर ामा उ मेदवार हुन कुनै यि ले पेश गरे को कुनै ववरण झुठा वा
गलत दे िखन आएमा आयोगले य तो उ मेदवारको दरखा त, पर ा, अ तवाता वा
नयुि को सफा रस बदर गनछ र नजले नयुि पाइसकेको भए च लत कानून
बमोिजम आव यक कारवाह चलाउन स बि धत नकायमा लेखी पठाउनेछ।
(4) आयोग ारा यायोिजत अ धकार बमोिजम नयु हुने पदमा यो ऐन वा यस
ऐन अ तगत बनेको नयम वा काय व ध वा आयोगले तोकेको शत पूरा नगर कुनै
यि लाई नयुि गरे को पाइएमा आयोगले य तो नयुि लाई जुनसुकै बखत बदर गन
स नेछ र य तो नयुि दने अ धकार लाई वभागीय कारवाह का ला ग आयोगले
स बि धत अि तयार वालालाई नदशन दनेछ।

16
 प र छे द– ६
कसुर र सजाय

४६. कामबाट हटाउने: (1) यस ऐन बमोिजमको पर ा स ालनमा सं ल न कमचार वा

यि ले पर ा के मा कुनै अ नय मत काम कारवाह गरे मा य तो कमचार वा
यि लाई त काल कामबाट हटाउनु पनछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजम कामबाट हटाइएको कमचार वा यि लाई
आयोगले अ भले ख राखी भ व यमा आयोगबाट स ालन हुने कुनै प न पर ा स ब धी
काममा सं ल न हुन नपाउने गर रोक लगाउन स नेछ।
(3) उपदफा (1) बमोिजम कामबाट हटाइएको कमचार वा यि को ववरण
आयोगले आ नो वेवसाईटमा काशन गनछ।

४७. रोक लगाउन स ने: (1) कुनै उ मेदवारले कुनै पर ा के मा हो-ह ला गर पर ा

स ालनमा बाधा अवरोध पुयाएमा वा तो कएको पर ा स ब धी शत र मयादाको
उ ल न गरे मा य तो उ मेदवारलाई के ा य ले त काल पर ा के बाट न काशन
गन स नेछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजम न काशन ग रएको यि लाई आयोगले आयोग ारा
लइने पर ामा दुई वषस म उ मेदवार हुन नपाउने गर रोक लगाउन स नेछ।
(3) पर ा के मा िचट चोन वा चोराउने, अकाको न ल गन वा गराउने,
ु ीय उपकरणको
व त योग गर पर ामा अ नय मत काम गन वा आयोगले तोकेको
शतह उ ल न गन उ मेदवारलाई आयोगले आयोग ारा लइने पर ामा दुई वषस म
उ मेदवार हुन नपाउने गर रोक लगाउन स नेछ।
(4) कुनै पर ाथ ले आ नो उ रपुि तका नबुझाई आफूसाथ लई गएमा वा
आयोगले फता गनु पन भनी तोकेको प फता नबुझाएमा वा कसैले य तो को
ु ीय उपकरणबाट सावज नक गरे मा आयोगले
त ल प बनाई वा व त य तो यि लाई
आयोग ारा लइने पर ामा दुई वषस म उ मेदवार हुन नपाउने गर रोक लगाउन
स नेछ।
(5) आयोगले पर ा स ालन ग ररहे को पर ा के मा आयोगले तोकेको
पर ा समयमा स बि धत पदा धकार को वीकृ त बना कसैले वेश गरे मा वा वेश गन
य गरे मा आयोगले य तो यि लाई आयोग ारा लइने पर ामा चार वषस म
उ मेदवार हुन नपाउने गर रोक लगाउन स नेछ।
(6) आयोगले पर ा स ालन गन पर ा के कसैले नय णमा लएमा वा
लन य गरे मा, अकाको नामबाट पर ा दएमा वा दन लगाएमा वा पर ा
स ालनमा बाधा अवरोध पुयाएमा वा पुयाउन य गरे मा आयोगले य तो यि लाई

17
 आयोग ारा लइने पर ामा पाँच वषस म उ मेदवार हुन नपाउने गर रोक लगाउन
स नेछ।

4८. मु ाको अनुस धान, तह ककात र अ भयोजन: यस ऐन बमोिजमको मु ा सरकार वाद

हुनछ
े र य तो कसुरमा मु ाको अनुस धान, तह ककात र अ भयोजन च लत कानून
बमोिजम हुनछ
े ।

प र छे द – ७
व वध

४९. वा षक तवेदन: (1) आयोगले आफूले गरे को काम कारवाह को वा षक तवेदन

आ थक वष समा भएको म तले दुई म हना भ दे श मुख सम पेश गनु पनछ ।
उ तवेदन दे श मुखबाट मु यम ी माफत दे श सभामा पेश ग रनेछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजम पेश ग रने तवेदनमा दे हायको कुराह उ ले ख गनु
पनछ।
(क) उ मेदवार छनौट गन लएको पर ा र पर ामा सं ल न भएका तथा
उ ीण भएको प र ाथ को स या मक ववरण,
(ख) व भ नकाय वा तहलाई आयोगले दएको परामश र य तो परामश
काया वयनको अव था,
(ग) दे श नजामती सेवा र थानीय सरकार सेवाका कमचार लाई
वभागीय कारवाह र सजाय गदा दएको परामश र य तो परामश
काया वयनको अव था,
(घ) व भ सेवाको पदमा नयुि , बढु वा र वभागीय कारवाह गदा
अपनाउनु पन सामा य स ा तको वषयमा दएको परामश र य तो
परामश काया वयनको अव था,
(ङ) दे श नजामती से वा, थानीय सरकार सेवा, दे श हर सेवा, दे श
अ य सरकार सेवा र स ठत सं थाको सेवामा सुधार गनुपन वषय
लगायत आयोगले आव यक ठानेका अ य वषय।

५०. सूझाव दन स ने: (1) आयोगको काम कारवाह को सल सलामा वा आयोगले गरे को
अ ययन वा अनुस धानको आधारमा दे श नजामती सेवा, दे श अ य सरकार सेवा,
थानीय सरकार सेवा वा स ठत सं थाको सेवाको कमचार को सेवाको शत स ब धी
कानूनमा सुधार गन आव यक दे िखएमा आयोगले स बि धत नकायलाई सुझाव दन
स नेछ।

18
 (2) आयोगले दे श नजामती सेवा, दे श अ य सरकार सेवा, थानीय सरकार
सेवा वा सं ठत सं थाको सेवासँग स बि धत नकायको यव थापनलाई व छ, न प ,
स म, कायमूलक र भावकार बनाउन स बि धत नकाय वा तहलाई समय-समयमा
आव यक सुझाव दन स नेछ।

५१. वभागीय सजायका ला ग लेखी पठाउन स ने: (1) दफा ४६ को उपदफा (1) बमोिजम
कामबाट हटाइएको कमचार लाई आयोगले वभागीय कारवाह को ला ग स बि धत
नकाय वा तहमा लेखी पठाउन स नेछ।
(२) उपदफा (1) बमोिजम वभागीय कारवाह को ला ग लेखी आएमा
अि तयारवालाले तीन म हना भ स बि धत कमचार लाई नजको सेवा शत स ब धी
कानून बमोिजम वभागीय कारवाह गर सोको जानकार आयोगलाई दनु पनछ।

५२. नयुि र हुने: (1) च लत कानून वपर त नवृ तभरण पाउने पदमा कुनै यि ले
थायी नयुि पाएमा य तो नयुि जुनसुकै बखत र हुनेछ र य तो नयुि दने
अ धकार लाई वभागीय कारवाह हुनछ
े ।
(2) कसैले आ नो स ा अ य कुनै यि लाई पर ा दन लगाएमा नजले
पर ा दएको स बि धत व ापनको स पूण वषयको पर ा नजको हकमा वतः र
हुनछ
े र यसर दएको पर ाको आधारमा सफा रस भई कुनै यि ले नयुि पाएको
भएमा य तो नयुि जुनसुकै बखत र हुनेछ।

५३. वषय व वा द को सेवा लन स ने: (1) आयोगले स पादन गनु पन कामको ला ग

स बि धत वषयको व , द वा विश ीकृत नकायको सेवा लन स नेछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजम से वा लने योजनको ला ग वषय व , द वा
विश ीकृत नकायको मनोनयन वा छनौट आयोगले गनछ।
(3) उपदफा (1) बमोिजम सेवा लए बापत स बि धत वषय व , द वा
विश ीकृत नकायलाई आयोगले नधारण गरे बमोिजमको पा र मक, सु वधा तथा सेवा
शु क दनेछ र य तो सेवा सु वधा उपल ध गराउँदा च लत कानूनलाई आधार मा ु
पनछ।

५४. खच गन स ने: दे श सरकारले व नयोजन गरे को रकम च लत कानून बमोिजम

आयोगले खच गन स नेछ।

५५. द तुर वा शु क: (1) दे श नजामती सेवामा खुला तयो गता, अ तरसेवा तयो गता
वा बढु वा ारा पदपू त गदा लइने पर ाको द तुर आयोगले नधारण गरे बमोिजम
हुनछ
े ।

19
 (2) यस ऐनमा अ य उ ले ख ग रएको अ त र आयोगको काम कारवाह का
स ब धमा आयोगले आव यक द तुर वा शु क तो न स नेछ।

५६. सम वय र सहयोग: आयोगले समान उ े यले थापना भएका सं घीय वा अ य दे शको

सं थासँग सम वय वा आपसी स ब ध र सहयोग अ भवृ गन स नेछ।

5७. लखतको गोपनीयता: (1) च लत कानूनमा जुनसुकै कुरा लेिखएको भएताप न आयोगले
स ालन गन पर ासँग स बि धत लखत तथा कागजात गो य रहनेछन् र अदालतको
आदे श भएकोमा बाहे क य ता कागजात सावज नक गन आयोग बा य हुने छै न।
(2) उपदफा (1) मा जुनसुकै कुरा लेिखएको भएताप न आयोगले नधारण
गरे बमोिजमको पर ा स ब धी कागजात वा ववरण स बि धत यि लाई दन वा
सावज नक गन वा धु याउन स कनेछ।

5८. अ धकार यायोजन: (1) आयोगले आ नो काम, कत य र अ धकारम ये कुनै काम,

कत य र अ धकार अ य , कुनै सद य वा आयोगको कमचार लाई यायोजन गनु पन
भएमा य तो अ धकारको योग र पालना गनु पन शत नधारण गर तो कए बमोिजम
यायोजन गनुपनछ।

५९. उजूर : (1) आयोग ारा यायोिजत अ धकार बमोिजम काम गन अ धकार ले गरे को
कामकारवाह िच नबु ने यि ले सो कामकारवाह भए गरे को म तले पतीस दन भ
आधार र कारण खोल आयोग सम उजूर गन स नेछ।
(2) उपदफा (1) बमोिजम उजूर पन आएमा आयोगले तत् स ब धमा
आव यक जाँचबुझ गर उपयु नणय गनछ।

६०. दे श लोक सेवा आयोग र संघीय लोक सेवा आयोगको स ब ध: दे श लोक सेवा आयोग
र सं घीय लोक सेवा आयोगबीच सम वया मक स ब ध रहनेछ।

६१. दे श सरकारसँग स पक: आयोगले दे श सरकारसँग स पक रा दा मु यम ी तथा

मि प रष को कायालय माफत रा ु पनछ।

६२. अनुस धाना मक र ब ना मक काय गन स ने: आयोगले दे श नजामती सेवालाई

स म र भावकार बनाउन तथा नजामती सेवा त आकषण बढाउन समय समयमा
अनुस धाना मक र ब ना मक कायह गन स नेछ।

६३. नयम बनाउने अ धकार: यो ऐन काया वयन गन दे श लोक सेवा आयोगले आव यक

नयम बनाउन स नेछ।

20
6४. नदिशका वा काय व ध वा मापद ड बनाउन स ने: यो ऐन तथा यस ऐन अ तगत बनेको
नयमको अधीनमा रह आयोगले आफूले स पादन गनु पन काम सुचा पले स ालन
गन वा गराउनको ला ग आव यकता अनुसार नदिशका वा काय व ध वा मापद ड बनाइ
लागू गन स नेछ।

6५. च लत कानून बमोिजम हुन:े यस ऐनमा लेिखएको कुरामा यसै ऐन बमोिजम र अ य

कुरामा च लत कानून बमोिजम हुनेछ।

6६. वाधा अ काउ फुकाउने: यो ऐनको काया वयनको ममा सम या आएमा ऐनको मम अनुसार
आयोगले वाधा अ काउ फुकाउन स नेछ।

21
 अनुसूची-1
दफा ३ को उपदफा (८) सँग स बि धत

शपथ

म........................................... ई र/जनता त पूण वफादार रह

आयोगको अ य /सद यको है सयतले स य न ापूवक त ा गदछु । ई र/जनताको नाममा
शपथ ल छु क नेपालको राजक यस ा र सावभौमस ा नेपाल जनतामा न हत रहे को नेपालको
सं वधान त पूण वफादार रहँदै दे श र जनताको भलो िचताइ, कसै को डर नमानी, प पात नगर ,
पूवा ह वा खराव भावना न लइ इमा दार का साथ च लत कानूनको अधीनमा रह कामकाज
गनछु र आ नो कत यको पालनाको िशलिशलामा आफूलाइ जानकार मा आएको गो य रा प
ु न
कुरा म पदमा बहाल रहँदा वा नरहँदा जुनसुकै अव थामा प न कानूनको पालना गदा बाहे क अ
अव थामा कुनै क समबाट प न कट वा सं केत गन छै न ।

म तः
.........................
ह ता र

22
 
अनुसूची-२
(दफा ५ को उपदफा (१) सँग स बि धत)
दे श लोक सेवा आयोगका अ य को पा र मक तथा अ य सु वधा
.सं . सु वधाको कार इकाई दर कै फयत
१ पा र मक त म हना मुख सिचवको शु तलब केल
बराबर।
२ आवास सु वधा - . २०,०००।- (प क. म.
भ नीिज आवास नहुनेको ला ग
मा )
३ टे लफोन, प -प का, इ टरनेट त म हना . ३०००।-
४ धारा, बजुल , फोहर यव थापन त म हना . १५००।-
५ सवार इ धन त म हना १०० लटर
६ मो वल ैमा सक १० लटर
७ यातायात सु बधा सवार साधन (चारपा -े १)
-
उपल ध गराउने।
८ या ा वीमा - दुइ लाख पैयाँ।
९ लुगा भ ा वा षक . १०,०००।-
१० चाडपव खच वा षक एक म हनाको पा र मक
बराबर।
११ दै नक भ ा र मण खच
त दन मुख सिचवको सरह।
( वदे श र वदे श)
१२ अ त थ स कार त म हना मुख सिचवको सरह।
१३ घर सरसफाइ तथा ममत खच वा षक . ५०,०००।- (आ नो घरमा
ब ने पदा धकार लाइ मा )


दे श सरकार (मं.प.) ारा म त २०७८/११/२७ गते संशो धत

23
 
अनुसूची-३
(दफा ५ को उपदफा (१) सँग स बि धत)
दे श लोक सेवा आयोगका सद यको पा र मक तथा अ य सु वधा
.सं . सु वधाको कार इकाई दर कै फयत
१ पा र मक त म हना दे श सिचवको शु तलब केल
बराबर।
२ आवास सु वधा त म हना . १८,०००।- (प क. म. भ
नीिज आवास नहुनेको ला ग मा )
३ टे लफोन, प -प का, इ टरनेट त म हना . २५००।-
४ धारा, बजुल , फोहर यव थापन त म हना . १५००।-
५ सवार इ धन त म हना ८० लटर
६ मो वल ैमा सक १० लटर
७ यातायात सु बधा - सवार साधन (चारपा -े १) उपल ध
गराउने।
८ या ा वीमा - दुइ लाख पैयाँ।
९ लुगा भ ा वा षक . १०,०००।-
१० चाडपव खच वा षक एक म हनाको पा र मक बराबर।
११ दै नक भ ा र मण खच
त दन दे श सिचवको सरह।
( वदे श र वदे श)
१२ अ त थ स कार त म हना दे श सिचवको सरह।
१३ घर सरसफाइ तथा ममत खच वा षक . ४०,०००।- (आ नो घरमा ब ने
पदा धकार लाइ मा )


दे श सरकार (मं.प.) ारा म त २०७८/११/२७ गते संशो धत

24