§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

Ch¬ng I
Tæng quan vÒ hÖ thèng phanh

-4-
§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

1. c«ng dông, ph©n lo¹i vµ yªu cÇu:

1.1. c«ng dông:

HÖ thèng phanh cã chøc n¨ng gi¶m tèc ®é chuyÓn ®éng cña xe tíi vËn
tèc chuyÓn ®éng nµo ®ã, dõng h¼n hoÆc gi÷ xe ®ç ë mét vÞ trÝ nhÊt
®Þnh.

§èi víi «t« hÖ thèng phanh lµ mét trong nh÷ng côm quan träng nhÊt, bëi
v× nã b¶o ®¶m cho «t« ch¹y an toµn ë tèc ®é cao, do ®ã cã thÓ n©ng cao ®-
îc n¨ng suÊt vËn chuyÓn.

Trªn «t« sù phanh xe ®îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch t¹o ma s¸t gi÷a phÇn quay
vµ phÇn ®øng yªn cña c¸c côm liªn kÕt víi b¸nh xe: gi÷a tang trèng víi m¸
phanh hoÆc ®Üa phanh víi m¸ phanh. Qu¸ tr×nh ma s¸t trong c¸c c¬ cÊu
phanh dÉn tíi mµi mßn vµ nung nãng c¸c chi tiÕt ma s¸t, nÕu kh«ng x¸c
®Þnh kÞp thêi vµ tiÕn hµnh hiÖu chØnh th× cã thÓ dÉn tíi lµm gi¶m hiÖu
qu¶ phanh.

H háng trong hÖ thèng phanh thêng kÌm theo hËu qu¶ nghiªm träng, lµm
mÊt tÝnh an toµn chuyÓn ®éng cña «t«. C¸c h háng rÊt ®a d¹ng vµ phô
thuéc vµo kÕt cÊu hÖ thèng phanh.

1.2. Ph©n lo¹i: Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i hÖ thèng phanh.

a. Theo c«ng dông:

 HÖ thèng phanh chÝnh (phanh ch©n);

 HÖ thèng phanh dõng (phanh tay);

 HÖ thèng phanh dù phßng

 HÖ thèng phanh chËm dÇn (phanh b»ng ®éng c¬, thñy

lùc hoÆc ®iÖn tõ).

-5-
§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

b. Theo kÕt cÊu cña c¬ cÊu phanh:

 HÖ thèng phanh víi c¬ cÊu phanh guèc;

 HÖ thèng phanh víi c¬ cÊu phanh ®Üa.

c. Theo dÉn ®éng phanh:

 HÖ thèng phanh dÉn ®éng c¬ khÝ;

 HÖ thèng phanh dÉn ®éng thñy lùc;

 HÖ thèng phanh dÉn ®éng khÝ nÐn;

 HÖ thèng phanh dÉn ®éng kÕt hîp khÝ nÐn-thñy lùc;

 HÖ thèng phanh dÉn ®éng cã cêng hãa.

d. Theo kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh m«men phanh ë c¬ cÊu phanh:

Theo kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh m«men phanh ë c¬ cÊu phanh chóng ta cã
hÖ thèng phanh víi bé ®iÒu hßa lùc phanh.

e. Theo kh¶ n¨ng chèng bã cøng b¸nh xe khi phanh:

Theo kh¶ n¨ng chèng bã cøng b¸nh xe khi phanh chóng ta cã hÖ thèng
phanh víi bé chèng h·m cøng b¸nh xe (hÖ thèng ABS).

1.3 yªu cÇu: HÖ thèng phanh cÇn b¶o ®¶m c¸c yªu cÇu sau:

- Cã hiÖu qu¶ phanh cao nhÊt ë tÊt c¶ c¸c b¸nh xe nghÜa lµ ®¶m b¶o
qu·ng ®êng phanh ng¾n nhÊt khi phanh ®ét ngét trong trêng hîp nguy hiÓm;

- Phanh ªm dÞu trong bÊt k× mäi trêng hîp ®Ó ®¶m b¶o sù æn ®Þnh cña
«t« khi phanh;

-6-
§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

- §iÒu khiÓn nhÑ nhµng, nghÜa lµ lùc t¸c dông lªn bµn ®¹p hay ®ßn
®iÒu khiÓn kh«ng lín;

- DÉn ®éng phanh cã ®é nh¹y cao;

- §¶m b¶o viÖc ph©n bè m«men phanh trªn c¸c b¸nh xe ph¶i theo quan
hÖ sö dông hoµn toµn träng lîng b¸m khi phanh víi bÊt k× cêng ®é nµo;

- Kh«ng cã hiÖn tîng tù xiÕt khi phanh;

- C¬ cÊu phanh tho¸t nhiÖt tèt;

- Gi÷ ®îc tØ lÖ thuËn gi÷a lùc trªn bµn ®¹p hoÆc ®ßn ®iÒu khiÓn - víi
lùc phanh trªn b¸nh xe;

- Cã hÖ sè ma s¸t gi÷a phÇn quay vµ m¸ phanh cao vµ æn ®Þnh trong

®iÒu kiÖn sö dông;

- Cã kh¶ n¨ng phanh «t« khi ®øng trong thêi gian dµi.

2. CÊu t¹o chung cña hÖ thèng phanh:

CÊu t¹o chung cña hÖ thèng phanh trªn «t« ®îc m« t¶ trªn h×nh 1.1.

-7-

H×nh 1.1 HÖ thèng phanh trªn «t«

§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

Nh×n vµo s¬ ®å cÊu t¹o, chóng ta thÊy hÖ thèng phanh bao gåm hai
phÇn chÝnh:

– C¬ cÊu phanh:

C¬ cÊu phanh ®îc bè trÝ ë c¸c b¸nh xe nh»m t¹o ra m«men h·m trªn
b¸nh xe khi phanh «t«.

– DÉn ®éng phanh:

DÉn ®éng phanh dïng ®Ó truyÒn vµ khuÕch ®¹i lùc ®iÒu khiÓn tõ
bµn ®¹p phanh ®Õn c¬ cÊu phanh. Tïy theo d¹ng dÉn ®éng: c¬ khÝ, thñy
lùc, khÝ nÐn hay kÕt hîp thñy – khÝ mµ trong dÉn ®éng phanh cã thÓ bao
gåm c¸c phÇn tö kh¸c nhau. VÝ dô dÉn ®éng c¬ khÝ th× dÉn ®éng phanh
bao gåm bµn ®¹p vµ c¸c thanh, ®ßn c¬ khÝ. NÕu lµ ®Én ®éng thñy lùc th×
dÉn ®éng phanh bao gåm: bµn ®¹p, xi lanh chÝnh (tæng phanh), xi lanh
c«ng t¸c (xi lanh b¸nh xe) vµ c¸c èng dÉn.

3. C¬ cÊu phanh:

3.1 KÕt cÊu chung:

KÕt cÊu cña c¬ cÊu phanh dïng trªn «t« tïy thuéc bëi vÞ trÝ ®Æt nã
(phanh ë b¸nh xe hoÆc ë truyÒn lùc), bëi lo¹i chi tiÕt quay vµ chi tiÕt tiÕn
hµnh phanh.

-8-
§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

C¬ cÊu phanh ë b¸nh xe thêng dïng lo¹i guèc vµ gÇn ®©y trªn c¸c xe con
hiÖn ®¹i ngêi ta thêng sö dông phanh ®Üa (cã thÓ ë cÇu tríc, cÇu sau, hoÆc
c¶ hai cÇu)

3.2 C¬ cÊu phanh guèc (phanh trèng):

a) C¬ cÊu phanh guèc ®èi xøng qua trôc:

a b

H×nh 1.2 C¬ cÊu phanh guèc ®èi xøng qua trôc

C¬ cÊu phanh ®èi xøng qua trôc (cã nghÜa gåm hai guèc phanh bè trÝ
®èi xøng qua ®êng trôc th¼ng ®øng) ®îc thÓ hiÖn trªn h×nh 1.2. Trong ®ã
s¬ ®å h×nh 1.2.a lµ lo¹i sö dông cam Ðp ®Ó Ðp guèc phanh vµo trèng
phanh, lo¹i nµy hay sö dông trªn «t« t¶i lín; s¬ ®å h×nh 1.2.b lµ lo¹i sö dông
xi lanh thñy lùc ®Ó Ðp guèc phanh vµo trèng phanh, lo¹i nµy thêng sö dông
trªn «t« du lÞch vµ «t« t¶i nhá.

-9-
§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

CÊu t¹o chung cña c¬ cÊu phanh lo¹i nµy lµ hai chèt cè ®Þnh cã bè trÝ
b¹c lÖch t©m ®Ó ®iÒu chØnh khe hë gi÷a m¸ phanh vµ trèng phanh ë phÝa
díi, khe hë phÝa trªn ®îc ®iÒu chØnh b»ng trôc cam Ðp (h×nh 1.2.a) hoÆc
b»ng cam lÖch t©m (h×nh 1.2.b).

Trªn hai guèc phanh cã t¸n (hoÆc d¸n) c¸c tÊm ma s¸t. C¸c tÊm nµy cã
thÓ dµi liªn tôc (h×nh 1.2.b) hoÆc ph©n chia thµnh mét sè ®o¹n (h×nh
1.2.a).

ë h×nh (h×nh 1.2.b) trèng phanh quay ngîc chiÒu kim ®ång hå vµ guèc
phanh bªn tr¸i lµ guèc xiÕt, guèc bªn ph¶i lµ guèc nh¶. V× vËy m¸ phanh bªn
guèc xiÕt dµi h¬n bªn guèc nh¶ víi môc ®Ých ®Ó hai m¸ phanh cã sù hao
mßn nh nhau trong qu¸ tr×nh sö dông do m¸ xiÕt chÞu ¸p suÊt lín h¬n.

Cßn ®èi víi c¬ cÊu phanh ®îc më b»ng cam Ðp (h×nh 1.2.a) ¸p suÊt t¸c
dông lªn hai m¸ phanh lµ nh nhau nªn ®é dµi cña chóng b»ng nhau.

b) C¬ cÊu phanh guèc ®èi xøng qua t©m:

H×nh 1.3 C¬ cÊu phanh guèc ®èi xøng qua t©m

1. èng nèi; 2. vÝt x¶ khÝ; 3. -xi10
lanh
- b¸nh xe; 4. m¸ phanh;
5. phít lµm kÝn; 6. pitt«ng; 7. lß xo guèc phanh; 8. tÊm chÆn;
9. chèt guèc phanh; 10. m©m phanh.
§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

C¬ cÊu phanh guèc ®èi xøng qua t©m ®îc thÓ hiÖn trªn h×nh 1.3. Sù
®èi xøng qua t©m ë ®©y ®îc thÓ hiÖn trªn m©m phanh cïng bè trÝ hai chèt
guèc phanh, hai xi lanh b¸nh xe, hai guèc phanh hoµn toµn gièng nhau vµ
chóng ®èi xøng víi nhau qua t©m.

Mçi guèc phanh ®îc l¾p trªn mét chèt cè ®Þnh ë m©m phanh vµ còng
cã b¹c lÖch t©m ®Ó ®iÒu chØnh khe hë phÝa díi cña m¸ phanh víi trèng
phanh. Mét phÝa cña pitt«ng lu«n t× vµo xi lanh b¸nh xe nhê lß xo guèc
phanh. Khe hë phÝa trªn gi÷a m¸ phanh vµ trèng phanh ®îc ®iÒu chØnh
b»ng c¬ cÊu tù ®éng ®iÒu chØnh khe hë l¾p trong pitt«ng cña xi lanh b¸nh
xe. C¬ cÊu phanh lo¹i ®èi xøng qua t©m thêng cã dÉn ®éng b»ng thñy lùc
vµ ®îc bè trÝ ë cÇu tríc cña «t« du lÞch hoÆc «t« t¶i nhá.

c) C¬ cÊu phanh guèc lo¹i b¬i:

H×nh 1.4 C¬ cÊu phanh guèc lo¹i b¬i

- 11 -
§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

C¬ cÊu phanh guèc lo¹i b¬i cã nghÜa lµ guèc phanh kh«ng tùa trªn mét
chèt quay cè ®Þnh mµ c¶ hai ®Òu tùa trªn mÆt tùa di trît (h×nh 1.4.b).

Cã hai kiÓu c¬ cÊu phanh lo¹i b¬i: lo¹i hai mÆt tùa t¸c dông ®¬n (h×nh
1.4.a); lo¹i hai mÆt tùa t¸c dông kÐp (h×nh 1.4.b).

– Lo¹i hai mÆt tùa t¸c dông ®¬n:

ë lo¹i nµy mét ®Çu cña guèc phanh ®îc tùa trªn mÆt tùa di trît trªn phÇn
vá xi lanh, ®Çu cßn l¹i tùa vµo mÆt tùa di trît cña pitt«ng. C¬ cÊu phanh lo¹i
nµy thêng ®îc bè trÝ ë c¸c b¸nh xe tríc cña «t« du lÞch vµ «t« t¶i nhá.

– Lo¹i hai mÆt tùa t¸c dông kÐp:

ë lo¹i nµy trong mçi xi lanh b¸nh xe cã hai pitt«ng vµ c¶ hai ®Çu cña mçi
guèc ®Òu tùa trªn hai mÆt tùa di trît cña hai pitt«ng. C¬ cÊu phanh lo¹i nµy
®îc sö dông ë c¸c b¸nh xe sau cña «t« du lÞch vµ «t« t¶i nhá.

d) C¬ cÊu phanh guèc lo¹i tù cêng hãa:

- 12 -

H×nh 1.5 C¬ cÊu phanh guèc lo¹i tù cuêng ho¸

§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

C¬ cÊu phanh guèc tù cêng hãa cã nghÜa lµ khi phanh b¸nh xe th×
guèc phanh thø nhÊt sÏ t¨ng cêng lùc t¸c dông lªn guèc phanh thø hai.

Cã hai lo¹i c¬ cÊu phanh tù cêng hãa: c¬ cÊu phanh tù cêng hãa t¸c
dông ®¬n (h×nh 1.5.a); c¬ cÊu phanh tù cêng hãa t¸c dông kÐp (h×nh 1.5.b).

– C¬ cÊu phanh tù cêng ho¸ t¸c dông ®¬n:

C¬ cÊu phanh tù cêng hãa t¸c dông ®¬n cã hai ®Çu cña hai guèc
phanh ®îc liªn kÕt víi nhau qua hai mÆt tùa di trît cña mét c¬ cÊu ®iÒu
chØnh di ®éng. Hai ®Çu cßn l¹i cña hai guèc phanh th× mét ®îc tùa vµo
mÆt tùa di trît trªn vá xi lanh b¸nh xe cßn mét th× tùa vµo mÆt tùa di trît cña
pitt«ng xi lanh b¸nh xe. C¬ cÊu ®iÒu chØnh dïng ®Ó ®iÒu chØnh khe hë
gi÷a m¸ phanh vµ trèng phanh cña c¶ hai guèc phanh. C¬ cÊu phanh lo¹i nµy
thêng ®îc bè trÝ ë c¸c b¸nh xe tríc cña «t« du lÞch vµ «t« t¶i nhá ®Õn trung
b×nh.

– C¬ cÊu phanh tù cêng hãa t¸c dông kÐp:

C¬ cÊu phanh tù cêng hãa t¸c dông kÐp cã hai ®Çu cña hai guèc phanh
®îc tùa trªn hai mÆt tùa di trît cña hai pitt«ng trong mét xi lanh b¸nh xe. C¬
cÊu phanh lo¹i nµy ®îc sö dông ë c¸c b¸nh xe sau cña «t« du lÞch vµ «t« t¶i
nhá ®Õn trung b×nh.

3.3 C¬ cÊu phanh ®Üa:

- 13 -
§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

C¬ cÊu phanh d¹ng ®Üa cã c¸c d¹ng chÝnh vµ kÕt cÊu trªn h×nh 1.6.

a) lo¹i gi¸ ®ì cè ®Þnh b) lo¹i gi¸ ®ì di ®éng

C¸c bé phËn chÝnh cña1.6

H×nh c¬ KÕt
cÊu phanh ®Üa
cÊu cña bao gåm:
c¬ cÊu phanh
®Üa
–Mét ®Üa phanh ®îc l¾p víi moay¬ cña b¸nh xe vµ quay cïng b¸nh xe;

–Mét gi¸ ®ì cè ®Þnh trªn dÇm cÇu trong ®ã cã ®Æt c¸c xi lanh b¸nh xe;

– Hai m¸ phanh d¹ng ph¼ng ®îc ®Æt ë hai bªn cña ®Üa phanh vµ ®îc
dÉn ®éng bëi c¸c pitt«ng cña c¸c xi lanh b¸nh xe;

Cã hai lo¹i c¬ cÊu phanh ®Üa: lo¹i gi¸ ®ì cè ®Þnh vµ lo¹i gi¸ ®ì di
®éng.

a. Lo¹i gi¸ ®ì cè ®Þnh (h×nh 1.7.a):

¸p suÊt thuû lùc

Gi¸ cè ®Þnh

Gi¸ b¾t
Pitt«ng M¸ phanh
§Üa phanh

- 14 -
§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

H×nh 1.7.a C¬ cÊu phanh ®Üa lo¹i gi¸ ®ì cè ®Þnh.

Lo¹i nµy, gi¸ ®ì ®îc b¾t cè ®Þnh trªn dÇm cÇu. Trªn gi¸ ®ì bè trÝ hai xi
lanh b¸nh xe ë hai ®Üa cña ®Üa phanh. Trong c¸c xi lanh cã pitt«ng, mµ mét
®Çu cña nã lu«n t× vµo c¸c m¸ phanh. Mét ®êng dÇu tõ xi lanh chÝnh ®îc
dÉn ®Õn c¶ hai xi lanh b¸nh xe.

b. Lo¹i gi¸ ®ì di ®éng (h×nh 1.7.b):

ë lo¹i nµy gi¸ ®ì kh«ng b¾t cè ®Þnh mµ cã thÓ di trît ngang ®îc trªn mét
sè chèt b¾t cè ®Þnh trªn dÇm cÇu.Trong gi¸ ®ì di ®éng ngêi ta chØ bè trÝ
mét xi lanh b¸nh xe víi mét pitt«ng t× vµo mét m¸ phanh. M¸ phanh ë phÝa
®èi diÖn ®îc g¸ trùc tiÕp®éng
ChuyÓn lªn gi¸ ®ì.
¸p suÊt thuû lùc

Gi¸ di ®éng

M¸ phanh Pitt«ng

Gi¸ dÉn h­íng

§Üa phanh

H×nh 1.7.b C¬ cÊu phanh ®Üa lo¹i gi¸ ®ì di ®éng.

3.4 C¬ cÊu phanh dõng:

Phanh dõng ®îc dïng ®Ó dõng (®ç xe) trªn ®êng dèc hoÆc ®êng
b»ng. Nãi chung hÖ thèng phanh nµy ®îc sö dông trong trêng hîp «t« ®øng
yªn, kh«ng di chuyÓn trªn c¸c lo¹i ®êng kh¸c nhau.

- 15 -
§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

VÒ cÊu t¹o phanh dõng còng cã hai bé phËn chÝnh ®ã lµ c¬ cÊu

phanh vµ dÉn ®éng phanh.

– C¬ cÊu phanh cã thÓ bè trÝ kÕt hîp víi c¬ cÊu phanh cña c¸c b¸nh
xe phÝa sau hoÆc bè trÝ trªn trôc ra cña hép sè.

– DÉn ®éng phanh cña hÖ thèng phanh dõng hÇu hÕt lµ dÉn ®éng
c¬ khÝ ®îc bè trÝ vµ ho¹t ®éng ®éc lËp víi dÉn ®éng phanh
chÝnh vµ ®îc ®iÒu khiÓn b»ng tay, v× vËy cßn gäi lµ phanh tay.

H×nh 1.8 S¬ ®å bè trÝ chung cña c¬ cÊu phanh dõng

- 16 -
§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

4. dÉn ®éng phanh:

4.1 DÉn ®éng phanh chÝnh b»ng c¬ khÝ:

HÖ thèng phanh dÉn ®éng c¬ khÝ cã u ®iÓm kÕt cÊu ®¬n gi¶n nhng
kh«ng t¹o ®îc m«men phanh lín do h¹n chÕ lùc ®iÒu khiÓn cña ngêi l¸i, th-
êng chØ sö dông ë c¬ cÊu phanh dõng (phanh tay).

4.2 DÉn ®éng phanh chÝnh b»ng thuû lùc:

ë phanh dÇu lùc t¸c dông tõ bµn ®¹p lªn c¬ cÊu phanh qua chÊt láng (chÊt
láng ®îc coi nh kh«ng ®µn håi khi Ðp).

H×nh 1.9 S¬ ®å hÖ thèng dÉn ®éng thñy

lùc

CÊu t¹o chung cña hÖ thèng phanh dÉn ®éng b»ng thuû lùc bao gåm:
bµn ®¹p phanh, xi lanh chÝnh (tæng phanh), c¸c èng dÉn, c¸c xi lanh c«ng t¸c
(xi lanh b¸nh xe).

- 17 -
§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

DÉn ®éng phanh dÇu cã u ®iÓm phanh ªm dÞu, dÔ bè trÝ, ®é nh¹y cao
(do dÇu kh«ng bÞ nÐn). Tuy nhiªn nã còng cã nhîc ®iÓm lµ tØ sè truyÒn
cña dÉn ®éng dÇu kh«ng lín nªn kh«ng thÓ t¨ng lùc ®iÒu khiÓn trªn c¬ cÊu
phanh. V× vËy hÖ thèng phanh dÉn ®éng thuû lùc thêng ®îc sö dông trªn «t«
du lÞch hoÆc «t« t¶i nhá.
Trong hÖ thèng phanh dÉn ®éng phanh b»ng thuû lùc tuú theo s¬ ®å cña
m¹ch dÉn ®éng ngêi ta chia ra dÉn ®éng mét dßng vµ dÉn ®éng hai dßng.
- DÉn ®éng mét dßng (h×nh 1.9):
DÉn ®éng mét dßng cã nghÜa lµ tõ ®Çu ra cña xi lanh chÝnh chØ cã
mét ®êng dÇu duy nhÊt dÉn ®Õn tÊt c¶ c¸c xi lanh c«ng t¸c cña c¸c b¸nh xe.
DÉn ®éng mét dßng cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n nhng ®é an toµn kh«ng cao. V×
mét lý do nµo ®ã, bÊt kú mét ®êng èng dÉn dÇu nµo ®Õn c¸c xi lanh b¸nh
xe bÞ rß rØ th× dÇu trong hÖ thèng bÞ mÊt ¸p suÊt vµ tÊt c¶ c¸c b¸nh xe
®Òu bÞ mÊt phanh.
V× vËy trong thùc tÕ ngêi ta hay sö dông dÉn ®éng thuû lùc hai dßng.

- DÉn ®éng hai dßng (h×nh 1.10):

a b
H×nh 1.10 DÉn ®éng hai dßng

DÉn ®éng hai dßng cã nghÜa lµ tõ ®Çu ra cña xi lanh chÝnh cã hai ®-
êng dÇu ®éc lËp dÉn ®Õn c¸c b¸nh xe cña «t«. §Ó cã hai ®Çu ra ®éc lËp
ngêi ta cã thÓ sö dông mét xi lanh chÝnh ®¬n kÕt hîp víi mét bé chia dßng
hoÆc sö dông xi lanh chÝnh kÐp (lo¹i "t¨ng ®em").

- 18 -
§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

Cã nhiÒu ph¬ng ¸n bè trÝ hai dßng ®éc lËp ®Õn c¸c b¸nh xe, ë ®©y giíi
thiÖu hai ph¬ng ¸n tiªu biÓu thêng ®îc sö dông h¬n c¶, ®ã lµ s¬ ®å trªn
h×nh 1.10.a vµ 1.10.a.
ë s¬ ®å h×nh 1.10.a th× mét dßng ®îc dÉn ®éng ra hai b¸nh xe cÇu tríc
cßn mét dßng ®îc dÉn ®éng ra hai b¸nh xe cÇu sau. Víi c¸ch bè trÝ nµy mét
trong hai dßng bÞ rß rØ dßng cßn l¹i vÉn cã t¸c dông. VÝ dô trªn h×nh vÏ khi
dßng dÇu ra cÇu tríc bÞ rß rØ th× dßng dÉn ra cÇu sau vÉn cã t¸c dông vµ
lùc phanh vÉn xuÊt hiÖn ë hai b¸nh sau khi phanh.
ë s¬ ®å h×nh 1.10.b th× mét dßng ®îc dÉn tíi mét b¸nh xe phÝa tríc vµ
mét b¸nh xe phÝa sau so le nhau, cßn mét dßng ®îc dÉn tíi hai b¸nh xe so le
cßn l¹i. Trong trêng hîp nµy khi mét dßng bÞ rß rØ th× dßng cßn l¹i vÉn cã t¸c
dông vµ lùc phanh vÉn sinh ra ë hai b¸nh xe so le tríc vµ sau.

4.3 DÉn ®éng phanh chÝnh b»ng khÝ nÐn:

DÉn ®éng phanh b»ng thuû lùc cã u ®iÓm ªm dÞu, dÔ bè trÝ, ®é nh¹y
cao nhng lùc ®iÒu khiÓn trªn bµn ®¹p kh«ng thÓ gi¶m nhá do tØ sè truyÒn
cña dÉn ®éng thuû lùc cã giíi h¹n.
§Ó gi¶m lùc ®iÒu khiÓn trªn bµn ®¹p, ®èi víi «t« t¶i trung b×nh vµ lín
ngêi ta thêng sö dông dÉn ®éng phanh b»ng khÝ nÐn. Trong dÉn ®éng
phanh b»ng khÝ nÐn lùc ®iÒu khiÓn trªn bµn ®¹p chñ yÕu dïng ®Ó ®iÒu
khiÓn van ph©n phèi cßn lùc t¸c dông lªn c¬ cÊu phanh do ¸p suÊt khÝ nÐn
t¸c dông lªn bÇu phanh thùc hiÖn.
DÉn ®éng phanh khÝ nÐn cã u ®iÓm gi¶m ®îc lùc ®iÒu khiÓn trªn bµn
®¹p phanh, kh«ng ph¶i sö dông dÇu phanh nhng l¹i cã nhîc ®iÓm lµ ®é nh¹y
kÐm (thêi gian chËm t¸c dông lín) do kh«ng khÝ bÞ nÐn khi chÞu lùc.

- 19 -
 §å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

H×nh 1.11 CÊu t¹o chung cña dÉn ®éng phanh khÝ nÐn
1 - m¸y nÐn khÝ; 2 - bÇu läc khÝ; 3 - bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt; 4 - ®ång
hå ¸p suÊt; 5 - bµn ®¹p phanh; 6 - van an toµn; 7 - b×nh chøa khÝ; 8 -
van ph©n phèi (tæng phanh); 9 - bÇu phanh; 10 - cam phanh; 11 - lß xo
c¬ cÊu phanh; 12 - guèc phanh.
4.4 DÉn ®éng phanh chÝnh b»ng thñy khÝ kÕt hîp:

DÉn ®éng b»ng thuû lùc cã u ®iÓm ®é nh¹y cao nhng h¹n chÕ lµ lùc
®iÒu khiÓn trªn bµn ®¹p cßn lín. Ngîc l¹i ®èi víi dÉn ®éng b»ng khÝ nÐn
l¹i cã u ®iÓm lµ lùc ®iÒu khiÓn trªn bµn ®¹p nhá nhng ®é nh¹y kÐm (thêi
gian chËm t¸c dông lín do khÝ bÞ nÐn khi chÞu ¸p suÊt).
§Ó tËn dông u ®iÓm cña hai lo¹i dÉn ®éng trªn ngêi ta sö dông hÖ thèng
dÉn ®éng phèi hîp gi÷a thuû lùc vµ khÝ nÐn (h×nh 8.33).
Van phanh
Lo¹i dÉn ®éng nµy thêng ®îc ¸p dông trªn c¸c «t« t¶i trung b×nh vµ lín.
B×nh khÝ

X¶ ra ngoµi
B×nh
chøa dÇu

Xi lanh chÝnh B×nh M¸y nÐn khÝ

chøa dÇu

Xi lanh b¸nh xe Xi lanh b¸nh xe

Trèng Trèng
phanh phanh
Xi lanh chÝnh

Guèc - 20§­-êng khÝ Guèc

phanh §­êng dÇu phanh
B¸nh xe tr­íc B¸nh xe sau
§å ¸n tèt nghiÖp Ph¹m Hoµng Long - ¤t« K45

H×nh 1.12 S¬ ®å hÖ thèng dÉn ®éng thuû khÝ kÕt hîp

S¬ ®å cÊu t¹o chung cña hÖ thèng bao gåm hai phÇn dÉn ®éng:

– DÉn ®éng thñy lùc: cã hai xi lanh chÝnh dÉn hai dßng dÇu ®Õn c¸c
xi lanh b¸nh xe phÝa tríc vµ phÝa sau;

– DÉn ®éng khÝ nÐn: bao gåm tõ m¸y nÐn khÝ, b×nh chøa khÝ, van
ph©n phèi khÝ vµ c¸c xi lanh khÝ nÐn.

PhÇn m¸y nÐn khÝ vµ van ph©n phèi hoµn toµn cã cÊu t¹o vµ nguyªn lý
lµm viÖc nh trong hÖ thèng dÉn ®éng b»ng khÝ nÐn.

PhÇn xi lanh xi lanh chÝnh lo¹i ®¬n vµ c¸c xi lanh b¸nh xe cã kÕt cÊu
vµ nguyªn lý lµm viÖc nh trong hÖ thèng dÉn ®éng b»ng thñy lùc.

§©y lµ dÉn ®éng thñy khÝ kÕt hîp hai dßng nªn van ph©n phèi khÝ lµ
lo¹i van kÐp, cã hai xi lanh chÝnh vµ hai xi lanh khÝ.

- 21 -