Ngày soạn:

Ngày dạy:

BUỔI ........: ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI( tiếp theo)

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
2. Kiến thức: Củng cố kiến thức về văn bản: Những ngôi sao xa xôi( Lê Minh
Khuê)
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng làm phần đọc hiểu, phần tập làm văn trong bài thi
tuyển sinh vào lớp 10.
3. Thái độ: Bồi dưỡng tình yêu văn học, có hứng thú khi làm bài.
4. Định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh.
a. Các phẩm chất:
- Yêu quê hương đất nước, yêu con người, chăm học, chăm làm, trung
thực, trách nhiệm.
- Tự lập, tự tin, tự chủ.
b. Các năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học; năng lực giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn
đề và sáng tạo, năng lực sử dụng CNTT
c. Các năng lực chuyên môn:
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ.
- Năng lực cảm thụ văn học.
II. CHUẨN BỊ
1. Thầy: Soạn nội dung ôn tập, máy chiếu, phiếu học tập.
2. Trò: Ôn lại bài
III. TIẾN TRÌNH
* Ổn định tổ chức
* Tổ chức dạy và học ôn tập
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
- Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý vào bài học mới.
- Phương pháp: Giải quyết vấn đề, phân tích vi deo
- Kĩ thuật: Động não
- Tiến trình:
Bước 1: giao nhiệm vụ
* GV cho cả lớp nghe trích đoạn bài hát “Cô gái mở đường” (nhạc và lời Xuân
Giao, 1966 )
? Cảm xúc của em khi xem những hình ảnh và nghe giai điệu của bài hát?
Bước 2: HS trả lời
Bước 3: HS nhận xét về phần trả lời
Dự kiến câu trả lời :
- Em rất tự hào về thế hệ trẻ trong chiến tranh, đó là những con người vui nhộn ,
dũng cảm, có tinh thần trách nhiệm với dân tộc, đất nước.
Bước 4: GV nhận xét, từ đó gv dẫn dắt vàò bài: Lời hát vang lên với âm điệu
nhanh, âm hưởng lời ca hào hùng về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống
Mĩ cứu nước. Họ là những chàng trai lái xe, những cô gái thanh niên xung
phong trên tuyến đường Trường Sơn máu lửa. Họ đã góp phần làm nên những
 chiến thắng hào hùng của dân tộc. Hôm nay chúng ta đi ôn tập văn bản
''Những ngôi sao xa xôi''của nhà văn Lê Minh Khuê để hiểu rõ hơn về điều đó.
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Tiết 1
Nội dung ôn tập: Kiến thức cơ bản cần nắm
- Mục tiêu: Hs nhớ lại những kiến thức về tác giả, văn bản, phương thức biểu
đạt, nội dung, nghệ thuật......
- Phương pháp: Giải quyết vấn đề, thuyết trình, thảo luận, dự án, trò chơi.
- Kĩ thuật: Động não
- Cách thức: Hoạt động cá nhân, nhóm
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung ôn tập
Bước 1: Giao nhiệm vụ I/. Kiến thức cơ bản
Qua phần chuẩn bị ở nhà, các nhóm lên thuyết trình cần nắm
các vấn đề sau trong thời gian (5p):
Nhóm 1: Thuyết trình về tác giả, hoàn cảnh sáng tác
văn bản.
Nhóm 2: Ngôi kể, phương thức biểu đạt của truyện,
tóm tắt truyện.
Nhóm 3: Thuyết trình về nghệ thuật và nội dung của
văn bản.
Nhóm 4: Thuyết trình về ý nghĩa nhan đề văn bản.
Bước 2: Đại diện HS trả lời
Bước 3: HS các nhóm nhận xét về phần trả lời
Bước 4: GV nhận xét , chiếu kết quả trên bảng.
Dự kiến kết quả:
Nhóm 1: Thuyết trình về tác giả, hoàn cảnh sáng tác văn bản.
1. Tác giả:
- Lê Minh Khuê sinh năm 1940, quê ở huyện Tĩnh Gia- tỉnh Thanh Hóa. Trong
kháng chiến chống Mĩ. Lê Minh Khuê gia nhập thanh niên xung phong trên
tuyến đường Trường Sơn.
Lê Minh Khuê thuộc thế hệ nhà văn trưởng thành trong kháng chiến
chống Mĩ. Trước năm 1975, tác phẩm thường viết về cuộc sống, chiến đấu của
tuổi trẻ trên đường Trường Sơn. Sau năm 1975, tác phẩm của Lê Minh Khuê
bám sát những chuyển biến đời sống xã hội và con người trên tinh thần đổi mới.
- Các tác phẩm chính: Cao điểm mùa hạ ( 1978), Đoàn kết ( 1980), Thiếu
nữ mặc áo dài xanh (1984), Một chiều xa thành phố ( 1987). Em đã không quê
( 1990), trong làn gió heo may ( 1998)…ác giả:
2- Văn bản:
a) Hoàn cảnh sáng tác: Truyện “Những ngôi sao xa xôi” là một trong những tác
phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê, viết năm 1971, giữa lúc cuộc kháng chiến
chống Mĩ của dân tộc diễn ra ác liệt nhất.
Nhóm 2:
- Ngôi kể: Truyện kể theo ngôi thứ nhất, người kể là Phương Định, nhân vật
chính trong tác phẩm. Điều đó rất thuận lợi trong việc biểu hiện thế giới tâm
hồn, cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật và phù hợp với nội dung tác phẩm, tăng
tính chân thật cho câu chuyện.
- Phương thức biểu đạt : Tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận.
- Tóm tắt truyện
- Truyện kể về ba nữ thanh niên xung phong: Thao, Nho và Phương Định,
họ làm thành tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường
Sơn.
- Nhiệm vụ của họ là quan sát dịch ném bom, đo khối lượng đất đá cần
san lấp bom địch gây ra, đánh dấu những vị trí bom chưa nổ và phá bom.
- Họ ở trong một cái hang dưới chân cao điểm, tách xa đơn vị. Cuộc sống
gian khổ khó khăn nhưng họ vẫn có những nét vui vẻ, hồn nhiên của tuổi trẻ, mơ
mộng, yêu thương, gắn bó trong tình đồng chí, đồng đội.
- Truyện miêu tả một lần địch trút bom, các cô gái phá bom. Nhà văn tâp
trung miêu tả nhân vật chính Phương Định, một cô gái không chỉ hồn nhiên, trẻ
trung, lãng mạn mà còn rất dũng cảm, có tinh thần trách nhiệm cao trong công
việc.
- Sau đợt phá bom rất căng thẳng, Nho bị thương, một cơn mưa đá bất
ngờ đến làm dịu sự khốc liệt của bom đạn và cho họ thêm nghị lực, bản lĩnh để
sống chiến đấu ở nơi đây.
Nhóm 3: Nghệ thuật và nội dung:
* Nghệ thuật:
- Truyện được kể theo ngôi thứ nhât
- Cách kể tự nhiên, ngôn ngữ sinh động trẻ trung
- Thành công về nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật rất tinh tế, sinh động
- Lời kể linh hoạt, dùng nhiều câu văn ngắn, câu tỉnh lược, câu đặc biệt.
* Nội dung: Truyện những ngôi sao xa xôi đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng,
mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng
rất hồn nhiên lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến
đường Trường Sơn. Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam
trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
Nhóm 4: Ý nghĩa của nhan đề Những ngôi sao xa xôi.
- Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê) có một nhan đề thật thơ
mộng và ý nghĩa. Tác phẩm viết về những cô gái tuổi mới lớn làm nhiệm vụ
trinh sát mặt đường ở một cao điểm ác liệt của Trường Sơn. Cuộc sống chiến
đấu gian lao nguy hiểm nhưng không làm tắt đi niềm yêu đời, yêu cuộc sống.
- Nghĩa tả thực: Những ngôi sao xa xôi trên bầu trời đêm sâu thẳm là hình
ảnh thực mà các cô gái thường ngắm nhìn hằng đêm. Họ gửi vào đó những
mộng mơ khao khát của thời thiếu nữ.
- Nghĩa biểu tượng : Những ngôi sao xa xôi chính là hình ảnh : Thao,
Nho, Phương Định, …. Họ là những ngôi sao sáng ở mặt trận Trướng Sơn xa
xôi…
Như vậy, nhan đề tác phẩm đã giúp người đọc cảm nhận được sự đồng
cảm trong chiến đấu. Vẻ đẹp trong sáng, trẻ trung của những nữ thanh niên xung
phong. Đây được gọi là một nhan đề đầy tính nhân văn.
Tiết 2+ 3
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
- Mục tiêu: Thông qua làm các đề bài để khắc sâu kiến thức về văn bản đã học.
- Phương pháp: Giải quyết vấn đề, thuyết trình, thảo luận, dự án.
- Kĩ thuật: Động não
- Cách thức: Hoạt động cá nhân, nhóm.
Phần 2: Luyện tập.
A) DẠNG ĐỀ ĐỌC- HIỂU
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Chúng tôi có ba người. Ba cô gái. Chúng tôi ở trong một hang dưới chân cao
điểm. Con đường qua trước hang, kéo lên đồi, đi đến đâu đó, xa ! Đường bị
đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ
có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiễu rễ nằm lăn lóc. Những
tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong
đất…”
Đọc đoạn văn trên và thực hiện các yêu cầu sau :
Câu 1: Đoạn trích trên được trích trong tác phẩm nào ? Tác giả ?
Câu 2: “Chúng tôi” ở đoạn trích trên là những nhân vật nào ? Họ làm những
công việc gì? Nêu những nét đẹp chung trong tính cách của những nhân vật
ấy.
Câu 3: Xét theo cấu tạo, câu văn “ Ba cô gái” thuộc kiểu câu gì?
Câu 4: Trong đoạn văn tác giả sử dụng biện pháp tu từ gì? Nêu tác dụng của
biện pháp tu từ đó?
Câu 5: Em có nhân xét gì về hoàn cảnh sống của ba cô gái trong đoạn trích?
Yêu cầu các nhóm làm vào phiếu học tập từ câu 1 đến câu 4, trong thời gian
10p, sau đó đại diện các nhóm lên trình bày. các nhóm nhận xét, gv nhận xét và
chiếu kết quả:
Dự kiến sản phẩm:
Câu 1: Đoạn trích thuộc tác phầm “Những ngôi sao xa xôi”, tác giả Lê Minh
Khuê.
Câu 2:
- “Chúng tôi” gồm những nhân vật : Phương Định, Nho và Thao. Họ làm nhiệm
vụ trinh sát mặt đường ở một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Công
việc của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm
bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom.
- Những nét đẹp chung trong tính cách của những nhân vật này: sự hồn nhiên,
trong sáng, dũng cảm, lạc quan.
Câu 3: Xét theo cấu tạo, câu văn “ Ba cô gái” thuộc kiểu câu đặc biệt.
Câu 4: Trong đoạn văn tác giả sử dụng biện pháp tu từ liệt kê: “ những thân cây
bị tước khô cháy”,”những cây nhiễu rễ nằm lăn lóc”, “những tảng đá to”, “một
vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất…”
Phép liệt kê đã làm rõ khung cảnh hoang tàn nơi tuyến đường Trường Sơn, qua
đó cho thấy sự khốc liệt của chiến tranh.
Câu 5: Hoàn cảnh sống của ba cô gái :
- Ba cô gái ở trong một cái hang dưới chân cao điểm, giữamột vùng trọng điểm
trên tuyến đường Trường Sơn, nơi tập trung nhiều nhất bomđạn, sự nguy hiểm
và ác liệt, từng ngày từng giờ phải đối mặt với bom rơi, đạnnổ. Có biết bao
thương tích vì bom đạn giặc: “Đường bị đánh lở loét, màu đấtđỏ, trắng lẫn lộn.
Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bịtước khô cháy.
Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc
thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất”. Đó là hiện thực đầy mùi chiến tranh,
không có màu xanh của sự sống, chỉ thấy thần chết luôn rình rập.
=> Hoàn cảnh sống của họ rất gian khổ, khắc nghiệt, đầy nguy hiểm.
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi: “Việc của chúng tôi là ngồi đây. Khi có
bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và
nếu cần thì phá bom. Người ta gọi chúng tôi là tổ trinh sát mặt đường. Cái tên
gợi sự khát khao làm nên những sự tích anh hùng. Do đó, công việc cũng
chẳng đơn giản. Chúng tôi bị bom vùi luôn . Có khi bò trên cao điểm về chỉ
thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng trắng lóa lên khuôn mặt nhem
nhuốc. Những lúc đó, chúng tôi gọi nhau là “những con quỷ mắt đen”.
Câu 1: Đoạn văn trên là lời kể của ai? Kể về điều gì? Nêu phương thức biểu
đạt của đoạn văn?
( Đoạn văn trên là lời kể của nhân vật chính - Phương Định. Cô kể về công
việc có nhiều khó khăn, gian khổ, hiểm nguy của mình và đồng đội mình )
Câu 2: Câu: “Những lúc đó, chúng tôi gọi nhau là “những con quỷ mắt đen”
dùng biện pháp tu từ gì? Biện pháp tu từ ấy giúp chúng ta hiểu gì về các nhân
vật?
Câu 3: Câu văn trên gợi liên tưởng đến những câu thơ nào trong bài “Bài thơ
về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật? Vì sao?
Câu 4: “Có khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh”. Cách đặt
câu văn có gì đặc biệt. Câu văn trên là câu rút gọn chủ ngữ
Câu 5: Chỉ ra hai phép liên kết trong đoạn văn?
Câu 6: Viết đoạn văn quy nạp nêu cảm nghĩ của em về nhân vật “tôi”. Trong
đoạn có sử dụng phép thế và một thành phần biệt lập.
Gợi ý:
Câu 1: Đoạn văn trên là lời kể của nhân vật chính - Phương Định. Cô kể về
công việc có nhiều khó khăn, gian khổ, hiểm nguy của mình và đồng đội
mình. Phương thức biểu đạt tự sự, miêu tả.
Câu 2: Câu văn dùng biện pháp ẩn dụ. Cụ thể đây là kiểu ẩn dụ hình thức.
Biện pháp tu từ này giúp chúng ta hiểu thêm về tinh thần lạc quan của các cô
gái trong hoàn cảnh khốc liệt của cuộc chiến tranh. Họ tự vẽ chân dung ngộ
nghĩnh của mình để vui cười .
Câu 3: Câu văn trên làm ta liên tưởng đến câu thơ của Phạm Tiến Duật:
“Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha”. Bởi giống nhau ở tinh thần ngạo nghễ trước
lao lung, ở cốt cách kiên cường và lòng lạc quan trong chiến đấu.
Câu 4: “Có khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh”. Câu văn
trên là câu rút gọn chủ ngữ
Câu 5: Hai ít nhất phép liên kết trong đoạn văn:
- Phép lặp( bom, chúng tôi), phép nối( do đó), phép thế( cái tên, những lúc
đó),
- Phép liên tưởng( bom-tổ trinh sát mặt đường- anh hùng- cao điểm),
- Phép trái nghĩa( hai con mắt lấp lánh>< khuôn mặt nhem nhuốc)
Câu 6:
- Hình thức: Đoạn văn quy nạp, sử dụng phép thế, một câu cảm thán, và từ
ngữ dùng làm phép thế.
- Nội dung: Làm nổi bật nhân vật Phương Định với những nét tính cách: Vô
tư, hồn nhiên, nhạy cảm, yêu đời, …dũng cảm, gan dạ, có tinh thần trách
nhiệm cao trong công việc, chăm sóc, yêu quí, gắn bó với đồng đội., tiêu biểu
cho thế hệ trẻ thời chống Mĩ cứu nước.
* Đoạn văn tham khảo:
Phương Định - trong truyện ngắn “ Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh
Khuê, sáng tác năm 1971, là nữ thanh niên xung phong có nhiều phẩm chất
đáng quí. Cũng như các cô gái thanh niên xung phong khác, Phương Định
sống và chiến đấu trên một cao điểm giữa một vùng trọng điểm, nơi tập trung
nhiều bom đạn nhất, sự nguy hiểm và ác liệt. Công việc: cùng đơn vị nữ thanh
niên xung phong hằng ngày quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá cần
san lấp do bom địch gây ra, đánh dấu những vị trí bom chưa nổ và phá bom.
Mỗi ngày, có thể phải phá bom từ 3 đến 5 lần. Phương Định là cô gái Hà
Thành trẻ trung, xinh đẹp, tâm hồn trong sáng. Phương Định là nữ thanh niên
xung phong dũng cảm, can trường, tinh thần trách nhiệm cao. Vào đây mới
được ba năm, một khoảng thời gian không dài nhưng cũng đủ để cô quen với
bom đạn chiến đấu và hi sinh. Cô nói về công việc của mình: “ Việc của
chúng tôi là ngồi đây. Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào
hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom” . Đó là những công việc
hết sức nguy hiểm nhưng được cô nói gọn gàng, nhẹ như không, giản dị mà
cũng thật anh hùng. Công việc đủ gian khổ và nguy hiểm, nhưng với Phương
Định được sống và chiến đấu, hi sinh vì Tổ quốc, cô coi đó là trách nhiệm,
nghĩa vụ là niềm hạnh phúc của tuổi trẻ khi được hiến dâng cuộc đời mình cho
đất nước. Phương Định là cô gái giàu tình cảm, giàu tình đồng chí, đồng đội.
Từ giã Thủ đô yêu dấu để vào với Trường Sơn, Phương Định luôn dành tình
yêu thương, sự quan tâm cho những người đồng đội. Tóm lại, với việc chọn
ngôi kể thứ nhất, ngôn ngữ kể chuyện tự nhiên, trẻ trung đầy nữ tính, giàu tính
khẩu ngữ, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, chân thực, đời thường…
Lê Minh Khuê đã để lại trong lòng người đọc những ấn tượng sâu sắc về nhân
vật Phương Định.
Phép thế: Cũng như
Thành phần biệt lập phụ chú: sáng tác năm 1971,

B) DẠNG ĐỀ NGHỊ LUẬN VĂN HỌC

Đề 1 : Ấn tượng sâu sắc của em về vẻ đẹp tâm hồn nhân vật Phương Định
trong đoạn trích Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê.
Đề 2: Các nữ nhân vật trong Những ngôi sao xa xôi có những phẩm chất
chung gì và có những nét gì là cá tính riêng của mỗi người. Qua ba nhân vật
trong truyện, em cảm nhận như thế nào về tuổi trẻ Việt Nam trong thời kỳ
kháng chiến chống Mỹ ?
Đề 3: Nêu cảm nhận của em về đoạn trích sau:
 Vắng lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật vờ từng
cụm trong không trung, che đi những gì từ xa. Các anh cao xa có nhìn thấy
chúng tôi không? Chắc có, các anh ấy có những cái ống nhòm có thể thu cả trái
đất vào tầm mắt. Tôi đến gần quả bom. Cảm thấy có ánh mắt các anh chiến sỹ
dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích
cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới.
Quả bom nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Đầu
này có vẽ hai vòng tròn màu vàng…Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom.
Đất rắn. Những hòn soỉ theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm
vào quả bom. Đất rắn. Những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng
lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào da thịt
tôi. Tôi rùng và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả
bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc
là mặt trời nung nóng.
(Trích Ngữ văn 9 – tập hai, NXB giáo dục, 2015)
Hướng dẫn làm đề 3:
? Phần mở bài cần có yêu cầu gì? 1, Mở bài: Cần có các ý cơ
+ Lê Minh Khuê thuộc thế hệ nhà văn trưởng bản sau:
thành trong kháng chiến chống Mĩ. + Giới thiệu tác giả
+ Truyện ngắn của Lê Minh Khuê thể hiện + Phong cách sáng tác.
một ngòi bút dung dị giàu nữ tính; một giọng + Văn bản
điệu đa sắc thái: khi thì tự hào, ngợi ca, khi lại + Vấn đề cần bàn luận
mỉa mai, châm biếm, lúc lại trữ tình suy tư;
ngôn ngữ mang màu sắc trong trẻo.
+ “ Những ngôi sao xa xôi” là một trong
những tác phẩm thành công của Lê Minh
Khuê. Truyện được sáng tác năm 1971, lúc
cuộc kháng chiến đang diễn ra ác liệt, gay go.
“ Những ngôi sao xa xôi” như một baì ca ca
ngợi tinh thần kháng chiến anh dũng và vẻ đẹp 2, Thân bài:Cần có các ý cơ
tâm hồn của những nữ thanh niên xung phong. bản sau:
+ Đoạn trích khắc họa khung cảnh và tâm
trạng của nhân vật Phương Định khi phá bom.
- Nghe theo tiếng gọi của Tổ quốc, Phương Định xung phong ra mặt trận, xẻ dọc
Trường Sơn đi cứu nước. Cuộc sống chiến trường nhiều khó khăn, hiểm nguy đã
tôi luyện ở Phương Định lòng quả cảm, không sợ hi sinh. Tâm lí của Phương
Định trong một lần phá bom được miêu tả rất chi tiết ở trong đoạn trích.
- Đoạn văn khắc họa khung cảnh và không khí căng thẳng, nguy hiểm của việc
phá bom: Vắng lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật
vờ…Tác giả đã sử dụng những câu trần thuật đơn ngắn, với nhịp điệu dồn dập,
tạo không khí căng thẳng.
- Phương Định có nét tâm lí con gái. Mặc dù đây là một công việc rất quen
thuộc nhưng không tránh khỏi những hồi hộp, căng thẳng: Các anh cao xạ có
nhìn thấy chúng tôi không?
- Sự dũng cảm của PĐ được kích thích bởi lòng tự trọng. Cảm giác như có ánh
mắt của các anh chiến sĩ dõi theo, PĐ không đi khom mà dõng dạc, đường
hoàng, ngẩng cao đầu bước tới quả bom. Tác giả đã sử dụng nghệ thuật độc
thoại nội tâm để cho thấy những nét biến chuyển tinh vi trong tâm trạng nhân
vật. Thông qua đó, nhà văn khắc họa phẩm chất anh dũng, kiên cường, hiên
ngang của người nữ thanh niên xung phong khi đối diện với cái chết.
- Đối diện với quả bom, cận kề với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác
của con người cũng trở nên sắc nhọn: Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào
da thịt tôi. Nhà văn đã sử dụng nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác bằng các
từ ngữ sắc sảo để nhấn mạnh sự hiểm nguy của công việc phá bom, cũng như
cảm nhận tinh tế của Phương Định.
- Bằng kinh nghiệm Phương Định thấy vỏ quả bom đang nóng lên, một dấu hiệu
chẳng lành. Bỏ qua những khó khăn, nguy hiểm, PĐ tự giục mình làm nhanh
hơn để hoàn thành công việc. Phương Định không nghĩ tới cái chết, không màng
tới sự sống, điều cô quan tâm nhất là làm sao hoàn thành tốt được công việc.
Điều đó cho thấy PĐ không nghĩ tới cái chết, không màng tới sự sống, điều cô
quan tâm nhất là làm sao hoàn thành tốt được công việc. Điều đó cho thấy tinh
thần trách nhiệm rất cao với công việc của nhân vật.
- Nghệ thuật: Câu trần thuật đơn, câu rút gọn, nhịp ngắt dồn dập, nghệ thuật độc
thoại nội tâm, phân tích tâm lí nhân vật độc đáo, tình huống kịch tính, điểm nhìn
của tác giả hòa lẫn vào điểm nhìn tâm trạng của nhân vật để tạo nên không khí
căng thẳng, hiểm nguy và khắc họa tâm lí Phương Định. Thông qua đó, ta thấy
rõ phẩm chất anh dũng, kiên cường của nhân vật. Đó là phẩm chất tiêu biểu cho
thế hệ trẻ thời kì kháng chiến chống Mĩ.
3, Kết bài: Khẳng định lại vấn đề:
- Phương Định là một hình tượng đẹp, tiêu biểu cho thế hệ thanh niên trong thời
kì kháng chiến. Chúng ta yêu mến, cảm phục và luôn biết ơn vì sự hi sinh lớn
lao của họ.
C) DẠNG ĐỀ NGHỊ LUẬN
XÃ HỘI
Đề bài: Viết đoạn văn nghị
luận khoảng 200 chữ bàn về
? Nêu vai trò của câu mở đoạn? tinh thần đoàn kết?
Goị hs lên bảng viết câu mở đoạn * Mở đoạn: Giới thiệu vấn đề
Tham khảo câu mở đoạn: Tình phụ tử là một nghị luận
trong những tình cảm rất đỗi thiêng liêng của
mỗi con người.

? Phần thân đoạn cần có những ý gì? * Thân đoạn: Cần có những ý
sau:
- Giải thích: Tình phụ tử là tình cảm yêu thương, gắn bó giữa cha và con.
- Bàn luận:
+ Biểu hiện của tình phụ tử
. Cha yêu thương, che chở, hi sinh tất cả vì con.
. Con kính trọng, yêu thương , biết ơn cha.
( Lấy ví dụ trong văn học và thực tế để làm rõ)
- Sức mạnh của tình phụ tử
. Là tình cảm thiêng liêng, cao quí, giúp hình thành nhân cách cho con, dạy con
biết yêu thương, sống có lòng biết ơn.
. Là nguồn sức mạnh tinh thần vô giá tiếp sức cho cả cha và con trên đường đời
để có thể vượt qua nhiều trở ngại, khó khăn.
. Là niềm an ủi, vỗ về, chở che, bao dung khi con vấp ngã hay mắc sai lầm.
- Đánh gíá, mở rộng:
+ Đánh giá: Tình phụ tử là tình cảm tự nhiên, thiêng liêng và bất diệt.
+ Cảm thông với những người bất hạnh không được sống trong tình phụ tử.
- Bài học:
+ Chúng ta cần giữ gìn và trân trọng tình cảm thiêng liêng này.
+ Làm một người con hiếu thảo, học tập và rèn luyện, trở thành người có ích, để
báo đáp công ơn của cha .
+ Liên hệ bản thân.
* Kết đoạn: Khẳng định lại vấn đề
? Phần kết đoạn cần viết ý gì? nghị luận.
? Gọi hs lên bảng viết câu kết đoạn?
Tham khảo câu kết đoạn: Tóm lại,
tình phụ tử là điểm tựa vững chắc trong
cuộc đời mỗi người.
Đề: Viết đoạn văn nghị luận khoảng
200 chữ bàn về tinh thần đoàn kết?
? Câu mở đoạn cần có ý gì? * Mở đoạn: Giới thiệu vấn đề nghị
Yêu cầu học sinh viết câu mở đoạn, hs luận
đọc nhận xét, gv nhận xét.

Tham khảo câu mở đoạn: Đoàn kết là

một trong những phẩm chất cần có của
mỗi con người.
? Phần thân đoạn cần có những nội dung * Thân đoạn: Cần đảm bảo các ý
gì? sau:
- Giải thích: Đoàn kết là kết thành
một khối thống nhất cả về tư tưởng và
hoạt động nhằm thực hiện một mục
tiêu chung, mang lại lợi ích cho cả tập
thể cũng như từng cá nhân.
- Bàn luận:
+ Vì sao chúng ta cần có tinh thần
đoàn kết?
. Đoàn kết giúp huy động được nhiều
nguồn lực cả về vật chất, trí tuệ và
tinh thần, tạo nên sức mạnh to lớn
giúp cho tổ chức, tập thể dễ dàng
vượt qua khó khăn, thử thách để
chinh phục mục tiêu.
. Mỗi cá nhân đều có điểm mạnh và
điểm yếu riêng nhưng khi kết hợp với
những người khác, cùng chung mục
tiêu, chí hướng thì họ có thẻ bù đắp,
hỗ trợ cho nhau, mỗi người một việc
đúng sở trường sẽ đạt hiệu quả cao.
. Đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau sẽ giúp rút
ngắn thời gian làm việc
(Lấy ví dụ trong văn học và thực tế để
làm sáng tỏ. Ví dụ trong ca dao, tục
ngữ hay “Câu chuyện bó đũa”)
+ Biểu hiện:
. Thời chiến: Cả nước từ trẻ đến già,
từ lớn đến bé, không kể nam hay nữ,
từ thành thị đến nông thôn, miền xuôi
tới miền ngược,…tất cả đều đồng
lòng đứng lên chống giặc bảo vệ nền
độc lập của đất nước.
. Thời bình:
Cả nước chung tay phát triển kinh tế,
xây dựng đất nước ngày càng phát
triển vững mạnh.
Tinh thần, tương thân, tương ái mỗi
khi đồng bào gặp khó khăn: nạn đói,
lũ lụt, hỏa hoạn, giải cứu thực phẩm,
…
Trong cuộc sống hằng ngày, sự sẻ
chía, quan tâm, yêu thương, đùm bọc
lẫn nhau cũng chính là biểu hiện của
tinh thần đoàn kết.
- Đánh giá, mở rộng:
+ Đánh giá: Tinh thần đoàn kết là sức
mạnh quý giá của mỗi tập thể, mỗi
quốc gia, dân tộc mà chúng ta cần
phải có, cần phải bồi đắp.
+ Mở rộng vấn đề:
. Phê phán những tư tưởng, hành
động chia rẽ, phá hoại tập thể.
. Đồng thời, cần phân biệt đoàn kết
với a dua, kết bè kết phái và bao che.
. Để tạo được khối đoàn kết, mỗi
người cần phải đặt lợi ích chung lên
trên lợi ích cá nhân, biết cảm thông,
chia sẻ, dám dấn thân và hi sinh,

? Phần kết đoạn cần viết như thế nào?
Tham khảo câu kết đoạn: Tóm lại,
tinh thần đoàn kết là một trong những
điều kiện để tạo nên thành công.
? Em hãy lập dàn ý cho đề bài sau?
không so đo, tính toán thiệt hơn.
+ Bài học, liên hệ bản thân.
. Cần sống đoàn kết, chan hòa với
mọi người và hành động tích cực vì
lợi ích chung của tập thể.
. Liên hệ bản thân.
* Kết đoạn: Khẳng định lại vấn đề
Đề: Từ tác phẩm “Những ngôi sao xa
xôi” trình bày suy nghĩ của em về lí
tưởng sống của thanh niên Việt Nam
hiện nay ( Bài viết khoảng nửa trang
giấy thi )

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG, TÌM TÒI MỞ RỘNG

Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn
- Phương pháp: Giải quyết vấn đề, vấn đáp
- Kĩ thuật: Động não, dự án
+ Gv khái quát lại nội dung bài học.
+ Về nhà viết hoàn chỉnh vào vở luyện viết văn. Làm bài tập sau:

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3

Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi: (…) Bây giờ là buổi trưa. Im ắng lạ. Tôi
ngồi dựa vào thành đá và khe khẽ hát. Tôi mê hát. Thường cứ thuộc một điệu
nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn mà ngớ ngẩn đến tôi cũng
ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình.
Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai
bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn
mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!” (…)
(Lê Minh Khuê – Sách Ngữ văn 9, tập 2)
Câu 1: Những câu văn này được rút từ tác phẩm nào? Nêu hoàn cảnh ra đời của
tác phẩm ấy. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn văn?
Câu 2: Chỉ rõ phép liên kết hình thức được sử dụng trong đoạn văn?
Câu 3: Xác định câu có lời dẫn trực tiếp và câu đặc biệt, khởi ngữ trong đoạn
trích trên.
Câu 4: Giới thiệu ngắn gọn (không quá nửa trang giấy thi) về nhân vật tôi trong
tác phẩm đó.
Câu 5: Chỉ rõ biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn và nêu tác dụng?
Câu 6: Nhân vật “tôi” trong đoạn trích là ai? Qua đoạn văn em có cảm nhận gì
về nhân vật đó?
Câu 7: Kể tên một tác phẩm khác viết về người chiến sĩ trong cuộc kháng chiến
chống Mĩ mà em đã học trong chương trình Ngữ văn 9 và ghi rõ tên tác giả.
- Chuẩn bị buổi sau ôn tập các văn bản thơ hiện đại.
*** RÚT KINH NGHIỆM SAU KHI DẠY: