MARIAN GOLIAS WSTEPNA NAUKA JEZYKA GRECKIEGO TEKSTY PREPARACJE,rand tatty dente 1958 Preparacje (Slowka, wrory edinian i uwagteramatyeroe) 1 con rw més, powindan/ Savpitor podziwiem dvoio — stucham dad "eer, ale Paistwowe Wydavenictwo Naukowe Warszawa Poland Miodows 10 (oor. skustyka) dyy6ide —awiastuj, donosze ho skladaim w offerze, skladam | xi i ofiang ayo ——_pedag, prowadze 08, obe nie (por. tac. 40) Indieat. pracs. act. sléw ns Sing. 1. maidet-o wychowuje —Plur, rasBei-o-uev 2. matBesnetg aaBeb-eere 3. mxiBe raided-ovet() \ mperat. praes. ct. 18 2. malBer-e Pur. matdelre-re Uw. 1, Howbeto por, lc. lego; eatdeterc legs, wychowujest; awSeéee les, wychowuje; arbieper legimus, wychowujemy; xadeiere legis, wychowujesle Hatem lege; aaiSesere leite, wychowujcle. Akcent w formach trybéw cofa si jedell 10 jest motive, jak majdale} od kosca W jeayku greckim czasy niedokonane, (. pracsens i imperfectum, tworzy sig wedle dwéch koniugneji Do picrwszej_nalety czasowniki, Ktdrych texhat pracsentis (imperfect) ma samogloske tematyeans (spd) -e- (przed kosebw- ami zaczynajacymi sig od - i -») lub ~e- (preed koseSwkami_zaczynajgcymi fig od -e- i -+-) por. nasbeiboruer i waidebe-te, PARSTWOWE WYDAWNICTWO NAUEOWE WARSZAWA i73 est o koniugacja tematyczna (spéjkowa) w preeciwietistwie do panne Va, Neale Bs ogy. Ak wy, BOD. aks dak, 1200, Pier drugici, tzw. atematyeznej, w ktérej te samogtoski nie wystepuja Meny Wty, Tavis 8 pone mae 1 Uw. 2. adi Adyoner. Oxytoaon w toku mowy smienia acutus wakeent niski (), accentus gravis. ‘oteae Kuta oP rm a S343. Ve Cit ere TARLAD GRAFICENY WIDAWNICTW NAUKOWTCH W LODZE ”a ol Gia) ee etek re 2 ea mw en oe Mri pnw ide praed zaakiem ‘Uw. 5. duotovn: dla uniknigcia rozziewwy & takie Pi zestankowym (aterpunkeja) praxbiera 3 fy. 3, Preeceenie ob (przed spétgloske), are 7 toqer, pet. pol. te enruchome =» Gpek pres es 2 fe a os 9 ob vibe, 90 hint spege a Taz 2 obteityego Aleksander ese ey i : romadee Ro tS guazye — “bicram, ef oo tos psa |r ort Pane <0» dome gospodartvd | aie. “ rola, pole ram Goce 8 dyes 5 Eee nae, lem, |] lero) oc) 1B ybprog 00 trav cng ob mal & trmos.-ov kof 7 (oo, por te re ‘isp merit Maseulins deldinacit temat6w os sk sing nom. 8 &bganes lowe Yintie, en 305 daBpdned ror dat,

flip w 2yGiu wieéniakéw. Genetivus w znaczenia Praydawki wystepuje w szyku preydawki, Zob. uw, 16. Uw. 15. 1é #3 oxovdaty, Spéjnike 3€ nie Ktadzie sig nigdy na poceatke dunia, por. w jez. lac. enim, w jez, pol. zaf, Bowlem, Uw. 16, +6 anovdaly arDeing, Przydawke kladzie sig migdzy rodzaj- nikiom a rzeezownikiem. Jest to wige szyk przydawki, pay, oo owen” dbo uuwalniam srobs frnove viné zen. od, 2 and 05 Guyei (uwale (Gor. tc. aby niam) odpraggam ko- 3 toybs, -08 jarzmo nie od jarzma, wypr2e- (er. tse. ugum i rane - f gam woz four, res. igo, nem.Joct) | ap.dyqy dostarcaam, daje ‘tb whey, ov driecko wale ciesze sig, radui sie Neutra deblinacit tematw ni Sing. nom, ace. voo, 74(5) 8épav dar Plur, x8(@) 3apx. Ben. 705 Bdpos Gv Bébpav dat. 2} Boge ros Béporg Uw. 17, Rodzajaik 15 bramiat x48, por. luc, id, istud, quod, ale kosicowe =é dpa, 20b, uw. 3, por. pol. © Por: dager i lat. donum; daige dona por. Pol. imiona, Uw. 18. Ades dd x0 Ceyod odpregga od jarama, W jez. er. kladzie sig genetivus na pytanie kogo? czego? por. 5 dygds yewoyod. Kladaie sig te2 na a pylanie skad? (od kogo?). Weedy jest to. genetivus w zaczeniu dawnego ablatywu, Ktéry zachowal sig jako osobny preypadek w jez. lac. W jee. gr ‘pol. 2astepuje go genetivus, a dodany prayimek (tu: azgd w jee. gt, of W jez. pol.) podkresla znaezenia ablatywne, Uw. 19. algovot tots dcigous ciesza sig Warami, W jer. gr. kladzie sig da, tives na pytanie komu? ezemu? (dat. wlaéciwy) i na pytanie gdzie? kiedy? (dat. locat., zob. uw. 13). Ponadto odpowiada on na pytanie kim? ceym? Wtedy jest {0 dativas w znaczeniu narzednika (datinas instrumentals). W jez. pol. zachowal sig narzednik jako osobny preypadek. a pee a a, 8 gos, ov przyjaciet fee niose, przynoszg “por, otenic mp, sowino- (por afro) iano) 8 wapnés, 06 owoe ‘oui —_sadze,uwazam, mniemam (oor fae. expo) BaBeAGH,-05 brat A 2 eaeevds, 05 prawdziny & yowujl, 8 skarb eee (por.tac, thesaurus i franc. morés, -o3 | wierny \feron Uw. 20. Gnomy sa to zdania, wyraajgce jakas prawde opélng. Ziwykle povdawane saw formie ryan, Rytm powstani w tym wins, el 2 pede Ciskiom wymawiae bedziemy co druga zeloske, Dwieaglosk, 2 Ktérych wy maviamy dobitnie} druga, tworea calosé rytmicang 2wang stopa jambiczna, ‘Wiersz zawiera s7ei6 takich st6p. Czytaj Kanir | gépos|as wapldr of | xaxei | piles Se ee ae ee eenne ameter Ca ice Pc te on nn ts nda se oteg retin eal Peete (gn ote bar oben, Po i sk cps przeciw, z aanal Regence Foes - byl Grekiem, saczeg6lnic (por, tac, evant) Pers), (por. tac. barbarus, ee waite BS nbeae, o> Wolpe bs, 05 (por. polemika) Sepa ta aaa ie i theniensibus bella evant. Uw. 24, Toig "Adyralons xbieyot jour por. tac, Atheni Uw. 25. gopecat yao jay, SpBnika yg nie stawia sig nigdy na poczatkw zdania, por. uw. 15. a is dying, ov tary, starotytny 8 Babs, 05 (oor. schaicen) rato zakladam, buduie See ‘tb tepiy, ob Swiatynia| lta ; 8 aitos, ov zboze x8 Gov, -ov stworzenie, zwierzg 3 cles, 09 wino tp zoe, pote as ving rans O85. see Sern, Wel ange” | BurgDelga, —niszeny esos BHO)po recraroneuito preygotownj, budue nerd x ace, Daynpée, -00 jasmy, wspaniaty Bos, 09 inny (or ae. ius) Tmperf, act. (augmentum syllabicum) Uw 27, Miégy por. tac. pugna, dawniej pugnd, pol. bitwa, Kofc6wka nom, w jez. ge. bylo ~@ W dislekeie. ktSrego udywali Atedczycy w praeciwieistwie do inaych Grekow, a 2 ilo sig w >, Méyy-z por. familia-s (= familiae) w zwrocie: pater familias; py pugnac: zy pugnacm, ditwe (¥ nosowe) lad =m). Sing. 1. EexBav007 2, bexalBerreeg 3, Braldexe() Plus, EraeBes-o-yev Eratlehe-re EemaiBev-o- Uw. 28. Imperfectum aoze 2 #-apze, podobnie favor z é-aifovor; augm. syllab. z samogioska daje odpowiednig samogloske dluga, cayliauigmentum rem Uw. 26. Cecha preeselosci jest auginentum (por. lac. augeo powigkszam) syllabicum; &- (pierwotnie praysléwek w znaczeniu: dawnicj, wiedy), Ktére kladzie sig preed tematem czasownikbw: é-naldevoy. Czasowniki zlozone z prayimkami praybierajg augment migdzy prayimkiem a tematem czasownika: d-£-p0eiger Temat jest jak w praes, seasdev-o- Graideo-e). 1 sing. i 3 plur. majg_kovicéwki takie same, ale rébnigce sig pochodzeniem ; 1 sing. éea(Sev-e- (por. eram, bylem) ma -v, odpowiadsjace Inc, i pol, -m; 3 plur. é-xaidev-o- (por, erant) mato ~vr, w kidtym Kosicowe -+ odpadio, 20b, uw, 3; podobnic 3 sing. émaidewe (por. erat) zamiast éaaBeure-r; Pxaldemene por. eras 8 4 Bnipen, ong Sparta, stolica Lar | dey z gen. _(jestempierwszy)raq- oni (oor depos ws.) dg, pane nad kim 4 Awenuch, ig Lakonia, kraina na | aEéve povigkszam, pomna- Poloponcaie tam orale (loczasowy), dlatego w czasach preesalych na poceatk ezasownika @ i © wadluta sig wo, 0 Woy FW i, 5 W 3, ae Wm aD Wipe or W oe Uw. 29. "HL pdr Zindory.., of Bé Meare... Spartan Meseiczyey 238.0. Dwa adania albo pojesia praeciwstawione sobie 1aczy sie w jez. gt. 2a pomocg spdjnikéw uly —dé, ktGre nigdy nie moga steé na poczatku 2dania, Pierwszego awykle sig nie Uumaczy, drugi tlumaczy sig praez: a, zas, ale, lec. 5 arparnyés -08 wédz, dowaden poe, arpands u.8) (por. sate) (or ac, avgeo) 4 Meoorn, ng Mesenia, Kraina na 9 al OF, -Gv Teby, stolica Beocji | dxpa, xe sacayt gry, zamek 8 Orato,» Tebaiceyk (por a0) f Bowstia, -2g Beoeja, kraj wirodko- A oxpared, - wojsko 9 rei (Goren) 4 Kaduoc, -ov Kadmus,mityczny za | 4 dBeela, -a¢ mestwo, odwaga, lodyciat Teb _«daielnasé (por nega 4 Keduteag Kady ewer | See pale adhe re ocala | C seagate cae ‘sept, niem. sieben, ang. overdivo lag, czynig wyrzuty, ee zarmucam rama Rasczomnitd a - gen. ot -a¢ : Sing. nom. voc. (5) exparuh, wojsko gen. he orpasuic dat, ospard ace, thy ospardy Pluralis deklinacjt tematéw na -a- F edn ne poznanie,rozam,sed, Peloponerie tpor ass 20) danie eee 7 tnsem pore) | yeciga jt wegen, aor sale deine bah 4 Aanstnayinn, ronda cast, nieraz “0 Lacedemosezyk | (Po. saa’ ust 61 doth ie pocratek, whidra, |] when ne waka, bitwa paristvo tbo. fos, apsiepet) FFeminioa deklinacl tematiw na -«- Reeczowaild na = Sing. nom. voc. HB) wéyn bitwa perk mleta gen. tis whois pets dau oh ween peri ace. shy wom doer Nom, voc. aif) oxparal ya pera gen. Sv onpariiv — paxyiv perv dat, alg ocgamuds — udyate pele cc. ric rpards dys perdiUw. 30, Poo, 5.» wymawiali Atefexyey @, © nit, z0b. uw. 27 np, argavia, dup. W plot. wystepue ~«5 oreateal, udzas dgerat por. Ie. pugnae; igen. zawsze jest perispomenon, bez wzpledu na akeent w nom., gdyé azo tramisto pierwotnie jayden, por, tae, pugnscrum. W jet. gr. a= migdzy samo- floskami (nterwokslierne) brémialo jak =b-, podobnie jak na poczatku wyrazs raed samogloska, por. sed i tac. septem. PSénie) -h- migdzy samogloskami Taniklo. Z pagé-ear wige powsalo pnzd-hor, woyder, (8 po diagnigciu ~é-wn WW -o) pager. Mézare por. puts; ndy@z PUBNHS: ~#r rozwinglo sig 2 ~exs ww tym okresi, Kiedy prawo jezykowe o prasjciv & Ww preestalo dala 10 ad "ASS, dy Ateny, stolica Attyki | 4 20-a€Bexa,-25 bogobojnosé, pobot: 4 "Arrut, “ig Attyka, kraina wérod- nose kowe) Grecii ark z ace. na int zdat. dla, 7 powodu 4 Sdnarra, ong morze 4H fivepovla, 25 przewodnictwo, pa- (or. hegemonia) 8 pbc, -o cas (Gor-kronika, nem, chro: 4 rym, -7¢ seta, rekodzielo (por. technics | podabnie winded “H copln, ag madrosé (for, floras i podobaie es | 2 moioy, ov statek, ote Winged it podobnie win je2) 4 trudyule, -2g tadza, pragnienie gen. na =n Recezowniki na Sing, nom. voe. 4) dfx Pdnarre Pur, olf) Bébas 4aerau en, vs B6Eng Sandrens sv Boy Sadar dat, < Bébq Soddery ros Bilas Ouadenaig ace, cy Békay Marra vig Mkas Sandsrac Uw, 31, Oprécz rzeczownikéw na -w (~8) Sa w jet gr. Fzeczownlkt na (ec), Adee 2 aber ja (ej wymawiall Grecy jak 0). W gen. i dat, sing. 2, Sin- fricte 2 kodcowka gen. lub dat., wzdjuzalo sig W -1 (20b. uw 27), jell to nie Spracciwiato aig ztsadzie podang) w uw. 30. Diatego S486 gen. Eqs, ale Seoaiperd, gen. BeoorBetas. ‘Uw. 32. Exaigor ef 2x wf dvdoely En nofei, ob. uw. 19. ‘Us. 33. aotda iv atota liemne byly okrely. Przy podmiocie w neutr. plur. orzeczenie ezasownikowe lub lgeznik w orzeczeniu imiennym, stawia sie najeze- cig w sing. Neutra bowiem w plur. byly pierwotnie,pojesiami zbiorowymi Jeszyli sig slaw z powodu dziel- 10 W sing. rod2, defskiego, kt6re pédniej uwagano za plus. Podobnie w j¢z. pol bracia, selachta itd. byly pojeciami zbiorowymi w sing., pSéniej bracia zaczeto uuwazaé za nom. plur. i odmieniaé: bract, Braciom itd. u i “Exrqvd, 0 helleiski, grecki 78 dyubuiow, ov pochwata, piedh sta- 6 nowrhg, -03 poeta wigea (Gor. ze. poeta, pasot- | mepi z acc, kolo, w okoliey, pod E ie w in ee) (6 sloaeniach, np. per xpiiros, ov pierwszy fers, podobaie wn ie) S"Onngos, ov Homer, najstawni tenes i 8 "Duoy, ov Tlion stolica padstwa szy poeta grecki S padnyrhe, -oF vce oe {wojafiskiego Tran snatenayta, lo. | 1 OBb0e, 26 Odyseja,epopeja Ho- ny mera depediva — wyuczamsig.uczesig | ave-yeyvdone rozpoznale, czytam na pamigg aroubalag pine, gorlwie drop io nazywam (or.onoiosst3) 4 BBéoxados,-ov nauerycicl 4 babpBla, 25 rapsodia, picts Masculina deklinacli tematéw na -a- Sing. nom. & veavlag mtodzieniec Pur. nom. voc. of(@) veaviat gen. 105 venviou ‘iy vexndv dat, 2G veaslg 05 vouvkais ace. by vesviay robe verlag Sing. nom. 6 rowmthe poeta Plur. nom. voc, ol(@) rooyzal gen. 05 outed iv nowy dat. 38 nome sole. nommrais ace. aby mowjrhy ‘robs nowyeds, vor. & nome Uw. 34. 'O veariag por. tac. college, pol. wojewoda, Najpierw istniato tylko yeavia mlodosé: x czasem pojgcie oderwane oznaczato i osobe, por. w jez. pol. slutba (ezeczownik ten oznacra czynnosé i iudzi suéqeych). Pod wply- wem 6 drPpumor zaczgto méwié 6 vearlag w znaczeniu jednostki mlode), a wedle ‘100 dvPpiimen méwiono r06 veavtev; vor. koricay sig naa (oy), tylko rzeezowniki na -roc i nazwy ludéw na -ye przybieraja zawsze w voc, -2, chociat w cale] licebie pojedyncze} maja w [jest to Slad pierwotnego wolacza (voe.)). Uw. 35. 13 ray epi “Theov narzav Pynibyuor pies stawigea bitwy pod Thio- nnem (epopeja Homera, tliada)Of medaaot, ail, iy staroyin; (eee getiinh pp, | 9 OTE ng yj fen dotnet ce: | Kaddny, ~ iedza, nauka . dziewige 9 Odderg nag” iliopa (re 8 nore) {Meinonony ns selio 8 Movoto on nee bain’ satus | 2 Moduns, se Potigymstt my " Marcin, ‘Wiatynin “45 Urania gio vony W08le ae komen 4 ole ze fides 5; {RM coma Sy 12M. miesckanie (oor. eg us, ry POBiaH Por. ots us, 2) $ Meera, 05 Parnas 98a, as tragedtia Bra Fog ae mf tort reeecta mae I wees, as plasanig gen Note kierie kim | Serpopiasoe ea © Bwiazdach 260, z0b, " 20D. nidsi: OF neopeag nti 238 motna poten Uw. 37 -npes 6 take E pared, lee Kiedy, edy 5, oh by “1UBis rozlegty Swigto, 78S zeromadzenic, mich mpage 82° 28romadzenia ry. | 8 RoREng, siya ae idzenta, ry. TORS, oy obywates are gon "BMY. Widoceny ln Praymlotaild deldinacji tematéw ma -0- 1-2 Sing. nom. Brats Bxale, Beato gen. Bowion Baal — Buanlov dat, Bulg — Boal —_ Boul ace. Sbuauoy — Bixalay ”Blnstov vor, Bixate — Boxale —Blxatov Pur, nom. Sivaot Since Blan gen. Bowlay Bowley Boxalow dat, Bowdon, Brualaug —Bixalorg ace. Boxalong Buxalag xara vor, Boxoiot Sb Bia Uw. 39. Praymiotniki deklinacji temat6w na -o- i -a- odmieniaja sig po- dobnic, jak rzeczowniki tyeh deklinacyj, tylko pod wplywem akcentu masc. Straw, dexaioy akcentowano fem. Axara: (chociaé nom. sing, dala, 20b. uw. 6) i buxaion (por. uw. 30). Zaimck wagheday as, iy 3 ktry, =a, -e ‘Singularis Pluralis nom: gh 8 ot atk ben. a yo dat, e & @ ooze ace, & oe ds Us. 40, Neutr. & por. 2-26, 20b. uw. 17. Uw. 1. 2p" dyniiis powstalo z ge! dynAic. Samogtoska + w xt odpadia wskutek wyezutni (zob, uw. 4), a spétgtoska wargowa x przeszla przed nastgpur Jacym przydechem moenym w praydechowa y3 w takich warunkach prze- ‘chodzi zebowa + w 0, tylnojezykowa (gardtowa) » W z. M4 8 Bnaprudryg,-ov Spartiata dyouas dep. walezg 2 kim Boats stusenie z dat. (or lyn ust. 8) Gxt 2 ace. ku, presciwko Gotan a Aorta ust 10113)» 55 eee Om 2 gen, peace odpedzam, odpi peiye uciekam, unikem ram} med. 2 ace, ° (por tae. Tago) ‘odpedzam od siebie, ‘bronig sig przed kim B4 Mépos, ov Pers 8 Beondmnc, ov wladea, pan (por. despots, podobnie - win. ee) Bewvds, bv straszny, ogromny “ Botopar dep. chee Infnitivas praes. act, naiBeb-ew Indicat. praes. med. 4 pass, Sing. 1. maudes-o-pat 2, maBeben sarrorna pale hyn S oxparedens, ov Zolnierz derito oxen) epiytyvoust — praewyiszam, zwy- dep. gen, cigtam kogo fount dep. sadze, mniemam Plor, made eda reuBeb-eade uw. 46. posylam, zsylam onteye, werawiam Ww ru ‘oburzam; pas. jestem med. spiesze sie Sburzony, gniewam | eSxouatzdal.dep. mode sig, blagam sig n jue See pada deszez TImperativus praes, med. 1 pass. Sing. 2. matdel-ov Plur. 2, nasBei-e-o9e Infloitivas praes. med. i puss, matBeb-e-ou Partictpium y, ym MaiBer-d-pev0G, 1, -ov aideleo powstalo znaidei-e-20, zob. uw. 42; e+e écigga sig won. 3. maBes-e-nss rabeseo-vre Uw. 42, Hadevip jest forma przcksztatcon) rzlstleon 7 pirwotn} a migdzy samogloskami brzmialo jak -h-, wigc maideve i ean aan, 4 woos Rigaet sip wg. 2a Ww poe a, por. ww. 30, Péénigj + iat ~y pisano te? -a. Zawsze pisano ~ siron At, wdzoreae bia sie) wales, 20 soba, W jee gt sn tr2y steonys aw jednym czasie steony ezynngj. Strona zwrotna oznacca: 1) najegitij exymnegt 1a. Niektére slowa moga tworzyé act. Dp. fostonat, negeytyrouas. Sq to de- (90) rzeceowniksw, wycaajue ‘Kotieéwka -@ por. koniec uw. 34, eee 15 4 Beoves, “ic grzmot | 4 8 ws, -ov slotice Bsdoms adv. ale, niespodziewa- {poe tc so, cee a ‘Brin . oxoriter ‘zaciemniar vege, =n gla, chmura 3b Biv ™ (oor is etal, nem, | Sere 2 drzewo ce 8 reuse, ov winte {oor Is, animes) 4 Uw. 47, saudevbpever, por. lac. alucmnss, wychowany. Uw. 48, rote dvOgdnate doyiteaBar, por. Inc. irascor tibl. Uw, 49. der zwykle nieosob., por. tac. pluit, franc. il pleut, niem, es regnet. ieee Aeddvartc, 07 niehmiertelay 4 Aalbides, 09 Dedsl,slawny--bs- downiczy atefski AS repens, ov mist (budowniezy) (oor ar wt 10) gave zabijam, morduje <4 aba, g_— siosra 2 (wewnate) weet 6 "Txapos,-ov kar, syn Dedala A regs, oo ad (oon. io tg zace, kav do, na 4 Ketrn ne Keeta, wyspa na Mo- rau Srédziemnym ‘hone, 09 wyspa (pen Popone) Uw. 50, *A64vaT05, Immortals, niesmiertel (composita), w ktérych przedrostek a-, w tae. im- (2 in), ‘copii stowa, Sad nazwa praedrostka dla (0d lac. privo porbawiam), por. d-yadla ust. 9, pol. ateizm. (niki zlozone majg tylko dwa zakoficzenia, sree drug Uw. 51. Przymi Bid 2 ae przez, dla, 2 powodu ryiyrouat dep. rodze sig, staje sig, jestem ‘por i.e) ceirod, abris, jeno, ii jen abo gen 8B, 05 droga (or, mst. frac. nds (ote podobniewin jz) “frog, -ov —nieprzcbyty, niedo~ stepny 6 daBptvdec, ov labirynt, budowls fo jedaym weit a % mndstwem sal i korytarzy tak popla- tanyeh, ze teudno by> a foznich sie wydostaé /. $a to praymiotniki ztobone w pol, ale, zaprzccza gr. a privativum jedno nna rodzaj meski i 2edski, deugie na rodzaj nijaki 15