Macrovipera Schweizeri

Cyclades Blunt-nosed Viper

Οχιά της Μήλου
Ιατρική αντιμετώπιση σε περίπτωση δήγματος

Τοξίνες δηλητηρίου: Προπηκτικά / αιμορραγίνες (αιμοτοξικότητα) / πιθανόν και κυτταροτοξίνες.

Ισχύς και δράση δηλητηρίου: Ισχυρό. Δρα άμεσα στο νευρικό σύστημα και επηρεάζει τον νωτιαίο μυελό.
Αντίδοτο: Δεν υπάρχει συγκεκριμένο γι’ αυτό το είδος οχιάς. Υπάρχουν για άλλα είδη αλλά μπορούν να
χρησιμοποιηθούν τηρουμένων των αναλογιών. Ίσως χρειαστούν πολλές δόσεις. Η καλύτερη πρώτη βοήθεια σε
ασθενή με τσίμπημα φιδιού (μέχρι τη διακομιδή σε Νοσοκομείο), είναι η χορήγηση μιας ένεσης Κορτιζόνης (Solu
Cortef, ή Solu Medrol 250mg ενδομυϊκώς) και ένα παυσίπονο μαζί με την καθησύχαση στον ασθενή ότι δεν
κινδυνεύει η ζωή του. Η χορήγηση αντιοφικού και αντιτετανικού ορού είναι στην κρίση του ιατρού ανάλογα με την
περίπτωση.

Νευροτοξίνες: Πιθανόν δεν υπάρχουν ή δεν είναι σημαντικής ποσότητας.

Μυοτοξίνες: Πιθανόν υπάρχουν αλλά η ύπαρξή τους δεν έχει επιβεβαιωθεί.
Προπηκτικά δηλητηρίου: Ινωδογονάσες1.
Αντιπηκτικά δηλητηρίου: Πιθανόν δεν υπάρχουν.
Αιμορραγίνες δηλητηρίου2: Πιθανόν υπάρχουν.
Νεφροτοξίνες: Πιθανόν δεν υπάρχουν.
Καρδιοτοξίνες: Πιθανόν δεν υπάρχουν.
Νεκροτοξίνες: Πιθανόν να υπάρχουν.
Κλινικά συμπτώματα

Επικινδυνότητα: Πιθανότατα σοβαρή έγχυση δηλητηρίου, δυνητικά θανατηφόρα.

Θνησιμότητα σε μη βοηθούμενα ιατρικώς δήγματα: Άγνωστη, αλλά μπορεί να προκληθεί θάνατος.
Τοπικά συμπτώματα: Πόνος, οίδημα, ερύθημα, μώλωπες, φουσκάλες, πιθανή νέκρωση.
Τοπική νέκρωση: Πιθανή, από μέτρια ως πολύ σοβαρή.
Γενικές συστηματικές επιδράσεις: Ναυτία, εμετός, διάρροια, ζαλάδα, λιποθυμία, κοιλιακό άλγος, σπασμοί, σοκ.
Νευροτοξική παράλυση: Όχι, με βάση τα μέχρι τώρα περιστατικά.
Μυοτοξικότητα: Όχι, με βάση τα μέχρι τώρα περιστατικά.
Διαταραχή πήξης του αίματος και αιμορραγίες: Μέτρια ως σοβαρή κατάσταση, πιθανή μεγάλη αιμορραγία.
Νεφρικές βλάβες: Αναγνωρισμένη επιπλοκή, συνήθως δευτεροπαθής λόγω διαταραχής της πήξης.
Καρδιοτοξικότητα: Όχι, με βάση τα μέχρι τώρα περιστατικά.

Πρώτες βοήθειες

1. Το δαγνωμένο άτομο πρέπει να ξαπλώσει και να παραμείνει ακίνητο. Αν ο ασθενής καταληφθεί από
υστερία και σοκ, πείτε του ότι το κάθε δάγκωμα φιδιού δεν συνεπάγεται και έγχυση δηλητηρίου στο θύμα
σε όλες τις περιπτώσεις. Επίσης, το δηλητήριο εξαπλώνεται αργά (άρα προλαβαίνει να λάβει βοήθεια) και
επίσης πλέον η επιστήμη της ιατρικής έχει προοδεύσει πολύ.
2. Η καλύτερη πρώτη βοήθεια σε ασθενή με τσίμπημα φιδιού, μέχρι τη διακομιδή σε Νοσοκομείο, είναι η
χορήγηση μιας ένεσης Κορτιζόνης (Solu Cortef, ή Solu Medrol 250mg ενδομυϊκώς) και ένα παυσίπονο μαζί
με την καθησύχαση στον ασθενή ότι δεν κινδυνεύει η ζωή του.
3. Ο ασθενής πρέπει να νοσηλεύεται άμεσα σε Χειρουργική Κλινική και μάλιστα σε Νοσοκομείο που έχει
διαθέσιμη ΜΕΘ, και Τεχνητός Νεφρός διότι κάποια στιγμή μπορεί να χρειασθεί τεχνητή υποστήριξη
αναπνοής ή αιμοκάθαρση.

1
Ένζυμα που διασπούν το ινωδογόνο (Ινωδογόνο: Πρωτεΐνη που βοηθά στο σχηματισμό θρόμβων για την πήξη του αίματος).
2
Τοξίνες από δηλητηριώδη φίδια ή φυτά που προκαλούν καταστροφή του εσωτερικού τμήματος των τριχοειδών και μικρών αγγείων, με
αποτέλεσμα τη διαρροή αίματος και μικροαιμορραγίες.
 4. Η πληγή δεν πρέπει να πειραχτεί με κανέναν τρόπο. Απομακρύνετε το δηλητήριο στην επιφάνεια του
δέρματος μ’ ένα υγρό πανό αλλά μην κάνετε μαλάξεις στην πληγή. Μπορείτε να πλύνετε το σημείο με ήπια
αντισηπτικά (νερό, σαπούνι κλπ).
5. Όλα τα δακτυλίδια και τα άλλα κοσμήματα πρέπει να αφαιρούνται από το δαγκωμένο μέλος, ιδίως από τα
δάκτυλα, καθώς μπορεί να λειτουργήσουν ως αιμοστατικοί επίδεσμοι (tourniquets) αν αναπτυχθεί οίδημα.
6. Το δαγκωμένο μέλος πρέπει να ακινητοποιείται όσο πιο αποτελεσματικά γίνεται με τη χρήση αυτοσχέδιου
νάρθηκα ή επιδέσμου (sling). Αν είναι εφικτή, η περίδεση με ελαστικό επίδεσμο του μέλους που είναι σε
νάρθηκα αποτελεί αποτελεσματική μορφή ακινητοποίησης. Όχι πάρα πολύ δυνατό σφίξιμο όμως. Μια
σφιχτή περίδεση του δαγκωμένου μέλους φράσσει την κυκλοφορία του αίματος και μπορεί να προκαλέσει
νέκρωση, γάγγραινα και θρομβώσεις, έτσι είναι σημαντικό να διατηρηθεί η ομαλή κυκλοφορία του αίματος.
Συνιστάται να ακινητοποιείται χαμηλότερα από το ύψος της καρδιάς.
7. Αν υπάρχει μείωση των ζωτικών λειτουργιών πχ αναπνοή, λειτουργία καρδιάς κλπ, πρέπει να
υποστηριχθούν κατά προτεραιότητα. Συγκεκριμένα, σε δήγματα που προκαλούν χαλαρή παράλυση,
συμπεριλαμβανομένης της αναπνευστικής παράλυσης, μπορεί να υπάρχει δυσλειτουργία των αεραγωγών
και της αναπνοής, που να απαιτεί επείγουσα και παρατεταμένη αντιμετώπιση. Η αντιμετώπιση μπορεί να
περιλαμβάνει την τεχνική μεταφοράς εκπνεόμενου αέρα «στόμα με μάσκα» (ή «στόμα με στόμα»).
Αναζητήστε επείγουσα ιατρική βοήθεια.
8. Μην πιπιλίζετε και μην χαράζετε την πληγή.
9. Αποφύγετε το αλκοόλ και τα ηρεμιστικά. Δώστε πολλά υγρά για να αποφευχθεί η αφυδάτωση, ειδικά αν
υπάρχει καθυστέρηση στη μεταφορά σε ιατρική μονάδα.
10. Αν το φίδι που δάγκωσε έχει σκοτωθεί, μεταφέρετέ το μαζί με τον ασθενή στον γιατρό για αναγνώριση –
ταυτοποίηση. Αποφύγετε την επαφή με το κεφάλι και το στόμα του φιδιού.
11. Το θύμα πρέπει να μεταφερθεί άμεσα και με οποιονδήποτε τρόπο (εκτός περπατήματος) στην
πλησιέστερη ιατρική μονάδα ώστε να λάβει φροντίδα (με μηχανή, βάρκα, αυτοκίνητο, αγκαλιά, στην πλάτη
κλπ). Το δαγκωμένο μέλος δεν πρέπει να ασκείται, καθώς η μυϊκή σύσπαση θα συμβάλει στην
απορρόφηση του δηλητηρίου από τη συστηματική κυκλοφορία.
12. Δεν χρειάζεται ένεση ή ενστάλαξη χημικών ενώσεων όπως το υπερμαγγανικό κάλιο, η φαινόλη (καρβολικό
σαπούνι) και η θρυψίνη, η εφαρμογή ηλεκτρικού σοκ ή πάγου (κρυοθεραπεία), η χρήση παραδοσιακών με
βότανα, λαϊκών και άλλων θεραπειών, συμπεριλαμβανομένης της κατάποσης φυτικών προϊόντων που
προκαλούν έμετο και τμημάτων του φιδιού, πολλαπλές τομές, τατουάζ και άλλα.

Άλλα σχόλια

Αντιμετωπίζουμε την κατάσταση πάντα ως δυνητικά σοβαρή. Χρειάζεται άμεση και εκτενής ιατρική
παρακολούθηση της πορείας του ασθενούς. Οι νοσηλευτικές οδηγίες περιλαμβάνουν ενδοφλέβια χορήγηση όλων
των φαρμάκων και παρακολούθηση του ασθενούς για τυχόν επιπλοκές όπως αλλεργικό σοκ (Κορτιζόνη,
αδρεναλίνη, αντιϊσταμινικά), μόλυνση (αντιβιοτικά), θρόμβωση (χορήγηση αντιθρομβωτικών ηπαρινών), τοξίνη
παράλυσης μυών (παρακολούθηση αναπνοής, σπάνια απαιτείται διασωλήνωση), καρδιοτοξίνη (παρακολούθηση
ΗΚΓ), νευροτοξίνες (παρακολούθηση μυϊκής ισχύος), αιματοτοξίνη (παρακολούθηση εξετάσεων αίματος και σε
περίπτωση κινδύνου μετάγγιση αίματος), και σπάνια αιμοκάθαρση. Συνήθως ο ασθενής εξέρχεται σε 4 μέρες. Είναι
εξαιρετικά σπάνιο να πεθάνει άνθρωπος από τσίμπημα φιδιού στην Ελλάδα.