1. Bakit pinamagatang Noli Me Tangere ang nobela?

Naaangkop kaya ang pamagat na ito

sa nilalaman ng nobela? Ipaliwanag.
Ang pamagat na "Noli Me Tangere" ay isinalin sa "huwag mo akong hawakan" sa Latin. Ito ay
pahiwatig ni Dr. Jose Rizal hinggil sa kalagayan ng mga Pilipino noong panahon ng pananakop
ng mga Espanyol. Itinuring ang mga Pilipino na parang mga bagay na hindi dapat hawakan ng
mga Kastila.

2. Sa iyong palagay, paano nakahubog ang mga kondisyong panlipunan sa panahon ni

Rizal upang sumulat siya ng isang nobela?
Ang mga tao ay humarap sa mga paghihirap at pagdurusa noong nabubuhay pa si Rizal bunga
ng katiwalian sa pamahalaan, pag-uusig ng mga Espanyol, at kahirapan ng mga manggagawa
at magsasaka na Pilipino. Kasama ng kanyang sariling mga karanasan, ang mga pangyayaring
ito ay nagbigay inspirasyon kay Rizal na lumikha ng isang libro tungkol sa mga problema ng
lipunan at hikayatin ang mga Pilipino na manindigan para sa kanilang kalayaan at karapatan.

3. Ano-ano ang mga pagtitiis at paghihirap ang naranasan ni Rizal habang isinusulat niya
ang Noli Me Tangere? Paano niya ito nalagpasan?
Ang pag-aaral ng Espanyol at pakikisalamuha sa iba't ibang kulturang Europeo ang ilan sa mga
paghihirap na hinarap ni Rizal sa pagsulat ng "Noli Me Tangere." Nadaig niya ang mga ito nang
may tiyaga, pagmamahal sa bayan, at determinasyon, at nagpatuloy sa pagsulat ng nobela na
dumating upang kumatawan sa paglaban para sa hustisya at kalayaan.

4. Paano hinadlangan ng mga Espanyol ang pagpapakalat ng Noli Me Tangere matapos

itong maipalimbag?
Nagbanta ang mga Espanyol na ikukulong ang sinumang magbabasa ng mga sinulat ni Rizal o
ipagbawal sila sa lipunan.

5. Bakit kaya sa “Inang-bayan” inihahandog ni Rizal ang kanyang nobelang Noli Me

Tangere?
Sa pamamagitan ng pag-aalay ng "Noli Me Tangere," ang kanyang aklat, sa "Inang Bayan," o
Pilipinas, ipinakita ni Rizal ang kanyang pagmamahal at pangangalaga sa kanyang tinubuang
lupa.

Kasaisp
1. Sa araling ito nalaman ko na ang layunin ni Rizal sa pagsulat ng Noli Me Tangere ay -
upang ipakita ang pang-aapi ng mga Kastila sa mga Pilipino, at ang tunay na kalagayan
ng Pilipinas sa panahon ng kolonyalismo.
2. Ang mga kondisyon ng lipunan noong panahon ni Rizal ay - kahirapan, abuso ng mga
Kastila, at diskriminasyon laban sa mga Pilipino.
3. Sa kasalukuyan ay masasalamin pa ang mga kondisyong ito, halimbawa - ang patuloy
na laban para sa pagkakapantay-pantay at karapatang pantao.

Gawain 3
Noon - Mahigpit ang sensura ng mga sulating tumutuligsa sa Espanyol.
Ngayon - Ang panitikan censorship ng Espanya ay nangyayari pa rin ngayon

Noon - Nag-alsa at nakipaglaban ang mga Pilipino dahil sa kalupitan at pang-aabuso ng mga
Kastila.
Ngayon - Ang Pilipino ay lumalaban at nagsasalita para sa kanilang mga karapatan

Noon - Malakas na impluwensiya ng relihiyon sa buhay ng mga tao

Ngayon - Mas maluwag na pananaw sa relihiyon at kultura

Gawain 4
Bago isinulat
1. Pagkawala ng mga karapatan ng mga Pilipino.
2. Kawalan ng pagkapantay-pantay sa harap ng batas.
3. Korapsyon sa sistemang pangkatarungan.
Habang isinulat
1. Kakulangan ng Pondo at Kahirapan - Si Rizal ay walang sapat na pera para sa kanyang
mga proyekto at nagdanas ng kahirapan.
2. Banta sa Buhay - Dahil sa hindi paborableng opinyon ni Rizal sa mga Kastila,
nanganganib ang kanyang buhay.
3. Suliranin sa Pagsasalin ng Wika - Naharap si Rizal sa mga hamon sa pagpapalit ng
kanyang mga ideya sa iba't ibang wika ng Pilipinas.
Matapos isinulat
1. May malaking agwat sa yaman ng mayaman at mahirap.
2. Kakulangan sa karapatan ng karaniwang Filipino, lalo na ng mga magsasaka at
manggagawa.
3. Dahil sa mga nobelang tulad ng "Noli Me Tangere," nagkaroon ng malalim na
pag-unawa ang mga Filipino sa kanilang kalagayan at mas handa silang kumilos para sa
pagbabago.

MODULE 2
Subukin
1. Telenobelang Napanood - Katipunan
Pagkakatulad - Ang palabas ay nagsasalaysay ng mga Katipunero na nakipaglaban
para sa Kalayaan noong panahon ng rehimeng Espanyol.
Patunayan at Ipaliwanag - Ang Katipunan ay isang 2013 historical Philippine television
drama series na isinahimpapawid ng GMA Network. Ang serye ay hango sa kasaysayan
ng lipunang Pilipino na Katipunan. Ang palabas ay nagsasalaysay ng mga Katipunero
na nakipaglaban para sa Kalayaan noong panahon ng rehimeng Espanyol. Samantala,
ang Noli Me Tangere ay tungkol sa paglalarawan ng kolonisasyon ng mga Espanyol dito
sa Pilipinas at kung paano minamaltrato ng mga Espanyol ang mga Pilipino.
 2. Gaano nga ba kahalaga ang pagkakaroon ng pananampalataya sa Diyos ng bawat
Pilipino mula noon magpahanggang ngayon? Paano ipinapakita ng bawat Pilipino ang
kanyang malalim na pagpapahalaga sa kaniyang paniniwala at pananampalataya?
Ipaliwanag.
Ang pagkakaroon ng Pananampalataya sa Diyos ay napakahalaga para sa mga Pilipino dahil
ito ay tumutulong sa kanila na manatili sa tamang landas at magabayan ng direksyon ng Diyos.
Ipinakikita ng bawat indibidwal ang kanyang matibay na paniniwala sa pamamagitan ng
pagsunod sa mga turo ng Diyos at pagpapahalaga sa kanyang relihiyon.

3. Magtala ng dalawang kaganapan o sistwasyon halaw sa nobelang Noli Me Tangere

kung saan ipinapakita ang pagmamalupit sa kapuwa at ipaliwanag kung bakit nangyari o
hindi dapat nangyari ang mga malupit na kaganapang yaon.
- Ang pagkamatay ni Don Rafael Ibarra: Si Don Rafael Ibarra, isang mabuting tao at nagtatag
ng paaralan, ay pinagbuwisan ng buhay dahil sa maling akusasyon ng mga prayle. Ipinapakita
nito ang pang-aabuso ng kapangyarihan, hindi dapat mangyari ito.
- Ang pang-aabuso kay Sisa: Si Sisa, isang inang naghihirap para sa kanyang mga anak, ay
ginamit ng mga prayle at naging biktima ng pang-aapi. Ipinapakita nito ang kahayupan ng
pang-aabuso ng mga may kapangyarihan, hindi dapat ito nangyari.

4. Sa iyong palagay, nasusukat ba sa yaman o sa dami ng pera o ari-arian ng isang tao

ang kanyang pagkatao? Alin ang mas matimbang sa iyo na sa palagay mo’y mas
mahalaga sa panahong kasalukuyan, dunong o ginto? Ipaliwanag.
Sa aking palagay, ang pagkatao ng isang tao ay hindi nasusukat sa kung gaano karaming
yaman ang mayroon sila kundi sa personalidad at katangian ng isang tao. Naniniwala ako na
ang karunungan ay mas mahalaga kaysa sa ginto dahil ito ay tumutulong sa atin na gumawa ng
mabuti at matalinong mga desisyon.

5. Ano-ano sa iyong palagay ang mga katangiang isinasatao ng dalawa sakristang sina
Basilio at Crispin at sa kasalukuyang konteksto, kung ikaw ay pagbibintangan ng
kasalanan hindi mo nagawang katulad ng pagpaparatang kina Basilio at Crispin na mas
lalo pang nagpapahirap sa kanila, paano mo ito hahaharap? Ipaliwanag.
Ang mga katangiang ipinakita nina Basilio at Crispin ay katapatan, katapangan,
pagmamalasakit, at katatagan. Kapag ako ay inakusahan ng isang krimen, kailangan kong
harapin ito nang may katapatan, mahinahon na pag-uugali, at tiwala sa sistema ng lipunan
upang makamit ang hustisya.

Balikan
1. “Tungkulin moy iyong gampanan”
- Ang paggawa ng iyong tungkulin ay mahalaga para sa lahat. Ang ating mga
tungkulin ay ating mga pananagutan sa ating mga magulang, sa ating bansa, sa
ating kapwa tao, at sa mundo. Nagbibigay ito sa atin ng kahulugan ng layunin sa
buhay. Ang paggawa ng ating tungkulin ay magdudulot ng kabutihan sa iyo at sa
iyong bansa.
 2. A. Kaganapan: Sa "Noli Me Tangere," may hindi pagkakaintindihan sina Crisostomo
Ibarra at Padre Damaso sa relihiyon at pamamalakad ng bayan.
Pananaw: Papanig ako kay Crisostomo Ibarra sa sitwasyon na ito. Mahalaga ang
kanyang paninindigan para sa pagbabago at pag-unlad ng bayan.
B. Kaganapan: Sa "Noli Me Tangere," may hindi pagkakaintindihan din sina Elias at
Padre Salvi sa katarungan at pagkakapantay-pantay.
Pananaw: Tama ang pananaw ni Elias na ipaglaban ang katarungan at
pagkakapantay-pantay ng lahat ng tao.
C. Kaganapan: Sa "Noli Me Tangere," Nagkaroon ng hindi pagkakaunawaan sina
Basilio at Crispin sa sakristan mayor at napagbintangan ng pagnanakaw.
Pananaw: Sina Basilio at Crispin ay inakusahan ng isang bagay na hindi nila ginawa,
ang pagbibintang ay mali.

Tuklasin
1. Gunitain – Isipin
Sa aking pananaw, mahalaga ang paggunita sa nakaraan upang matuto at magkaroon ng
gabay sa pagharap sa hinaharap.

2. Sakdal – Kaso
Ang sakdal na katarungan ay dapat na ipatupad para sa kapayapaan.

3. Pagkasindak – Pagkatakot
Naramdaman ko ang malalim na pagkasindak nang tinawag ako ng guro ko para sumagot sa
tanong niya.

4. Inihuhugos – Inihuhulog
Napakalalim ng lungkot na inihuhugos niya sa bawat salita at titik ng kanyang tula.

5. Nasdawi – Namatay
Matapos ang mahabang pakikipaglaban sa sakit, nasdawi ang matandang lalaki sa kanyang
pagtulog.

Suriin
1. Binanggit ni Don Rafael sa kanyang huling ipinadalang liham sa kanyang anak na
nag-aaral noon sa Europa na huwag itong mag-alala at magtaka kung hindi na raw ito
makakasulat sa kanya dahil magiging abala ito sa mga gawain. Ano ang tunay na
dahilan kung bakit hindi na nakasusulat pa ang Don kay Ibarra? Ipaliwanag.
Ang tunay na dahilan kung bakit hindi na nakakapag-sulat si Don Rafael kay Ibarra ay dahil siya
ay pinaslang ng mga prayle at ng mga kawal ng gobyerno. Sa huling liham niya, ipinaalam niya
kay Ibarra na huwag mag-alala at maghintay dahil siya ay may mga responsibilidad na dapat
gampanan.
 2. Nag-iibigan sina Ibarra at Maria Clara ngunit dumating ang panahon na ipinadala si
Ibarra sa ibang bansa upang doon mag-aral. Bakit imbes na malungkot sila dahil hiwalay
na sila, natuwa pa sila nang marinig ang balita mula sa kanilang mga magulang? Anong
balita ito? Ipaliwanag.
Ang kasal nina Ibarra at Maria Clara ang paksa ng balitang iyon. Sa halip na maging malungkot
dahil sa pagkakahiwalay, masaya sila sa balita dahil ito ay nagpapahiwatig ng patuloy nilang
pagmamahalan at pangako ng kanilang pagiging magkasama sa hinaharap.

3. Bagamat nagpapansinan ang kura at ang alperes kapag nagkakasalubong ang dalawa,
paano ipinapakita ng dalawa ang kanilang pag-aagawan sa kapangyarihan? Gaano ba
kahalaga ang kapangyarihan sa dalawang ito? Bakit? Ipaliwanag.
Sa pag-aagawan sa kapangyarihan ng kura at alperes, ipinapakita nila ang patuloy na laban
para sa kapangyarihan. Ang kanilang tungkulin at kapangyarihan sa komunidad ay mahalaga
dahil sa kanilang mga responsibilidad na nagpapatibay sa kaayusan, seguridad, at moralidad sa
lipunan.
4. Paano ipinapakita at ipinadama sa mga mambabasa ang pagmamahal ni Basilio sa
kanyang nakababatang kapatid na si Crispin na sinasaktan ng sakristan mayor dahil sa
pinagbintangan itong nagnakaw ng dalawang onsa? Ipaliwanag.
Ipinikita ni Basilio ang pagmamahal niya sa kanyang kapatid na si Crispin sa pamamagitan ng
pagbibigay ng tulong at pagtatanggol sa kanya mula sa pang-aabuso ng sakristan mayor.

5. Paano mo mapatutunayan ang pagkapagiging ulirang ina at asawa ni Sisa?

Mapapatunayan ang pagiging ulirang ina at asawa ni Sisa sa pamamagitan ng pagmamahal at
pangangalaga sa kanyang mga anak, pagbibigay ng sakripisyo, pagtataguyod ng suporta at
pagmamahal sa kanyang asawa, pagpapakita ng katatagan, at pag-aalaga at pagmamalasakit
sa buong pamilya.

6. Ilahad at ipaliwanag ang paniniwala nila na kinakailangang makinig sa sermon ni Padre

Damaso.
May mga naniniwala na ang mga sermon ng mga pari, tulad ni Padre Damaso, ay may
espiritwal na kapakinabangan at nagmumula sa banal na institusyon ng simbahan. Sa kanilang
pananaw, ang mga salita ng mga pari ay dapat sundin at pakinggan bilang gabay mula sa
Diyos.

Gawain 2
1. Totoo, Gaano man kabuti at kabait ang isang tao, maaaring may mga taong hindi
nasisiyahan o naiinggit sa kanyang kabutihan at kabaitan. Kunin mo bilang halimbawa
ang nararamdaman ni Padre Damaso kay Ibarra.
2. Totoo, Ito ay resulta ng kanilang pagnanais na umangat sa posisyon ng awtoridad sa
komunidad. Si Kapitan Tiago ay isang tauhan halimbawa. Siya ay inilalarawan bilang
isang taong inuuna ang katayuan sa lipunan at kayamanan kaysa sa mga
pagpapahalagang moral at integridad kahit na alam niya ang tungkol sa mga
kawalang-katarungan at katiwalian sa kanyang paligid.