อนุ

อนุภภาคมู ฐาน เลขอะตอม

าคมูลลฐาน เลขอะตอม เลขมวล
เลขมวล คลื
คลื่น่นและสมบั
และสมบัตติ ิ สเปกตรั
สเปกตรัมมของธาตุ
ของธาตุแและ
ละ
ของอะตอม
ของอะตอม และไอโซโทป
และไอโซโทป ของคลื
ของคลื่น่นแสง
แสง สเปกตรั
สเปกตรัมม การแปลความหมาย
การแปลความหมาย

ขนาดอะตอม สัมพรรคภาพอิเล็กตรอน
รัศมีไอออน จุดหลอมเหลวและ
พลังงานไอออไนเซชัน จุดเดือด
อิเล็กโทรเนกาติวิตี เลขออกซิเดชัน
 แสงเลเซอร์ ภาพอะตอมบนพื้นผิว
เครื่องตรวจหา ของทองคํา

ปลายแหลมสําหรับ ต่อกับเครื่องบังคับระยะห่างระหว่าง
ตรวจวัดลักษณะพื้นผิว ปลายแหลมและพื้นผิววัตถุให้คงที่
แมกนีเซียม (Mg) ที่มา : http://www.wise.k12.va.us/jjk/Chemistry/gaslaws.html

ธาตุ ป ระกอบด้ ว ยอนุ ภ าคเล็ ก ๆ หลายอนุ ภ าค อนุ ภ าค

เหล่านี้เรียกว่า อะตอม ซึ่งแบ่งแยกและทําให้สูญหายไม่ได้
อะตอมของธาตุช นิดเดียวกันมีสมบัติเ หมือนกัน แต่จ ะมี
สมบัติแตกต่างจากอะตอมของธาตุอื่น
สารประกอบเกิดจากอะตอมของธาตุมากกว่า 1 ชนิด ทํา
คริปทอน (Kr) ปฏิกิริยาเคมีกันในอัตราส่วนที่เป็นเลขลงตัวน้อย ๆ
 แคโทด แอโนด

10,000 V
โวลต์มเิ ตอร์
เครื่องกําเนิดไฟฟ้าศักย์สูง
 แคโทด แอโนด ฉากเรืองแสง

10,000 V เครื่องสูบอากาศ
เครื่องกําเนิดไฟฟ้าศักย์สูง
 แคโทด แอโนด ฉากเรืองแสง

10 V เครื่องสูบอากาศ
10,000 V
เครื่องกําเนิดไฟฟ้าศักย์ต่ํา
เครื่องกําเนิดไฟฟ้าศักย์สูง
 แคโทด แอโนด

ฉากเรืองแสง ฉากเรืองแสง

10,000 V
เครื่องกําเนิดไฟฟ้าศักย์สูง
 ที่มา : http://www.nndb.com/people/479/000099182/

“อะตอมเป็ น รู ป ทรงกลมประกอบด้ ว ย
เนื้ออะตอมซึ่งมีประจุบวกและมีอิเล็กตรอนซึ่งมี
อิเล็กตรอน ประจุลบกระจายอยู่ทั่ว ไป อะตอมในสภาพที่
เป็ น กลางทางไฟฟ้ า จะมี จํ า นวนประจุ บ วก
ทรงกลมทีม่ ีประจุบวก
เท่ากับจํานวนประจุลบ”
 นิวเคลียส อนุภาคแอลฟา
ฉากเรืองแสง
แนวการเคลื่อนที่
ของอนุภาคแอลฟา

เครื่องกําเนิด แผ่นทองคํา
อนุภาคแอลฟา
อะตอมของทองคํา
การทดลองของรัทเทอร์ฟอร์ด
การใช้แบบจําลอง
อธิบายผลการทดลอง
 ที่มา : http://www.biografiasyvidas.com/biografia/r/rutherford.htm

“อะตอมประกอบด้วยนิวเคลียสที่มีขนาดเล็กมาก
อยู่ ต รงกลาง และมี ป ระจุ ไ ฟฟ้ า เป็ น บวก โดยมี
นิวเคลียส อิเล็กตรอนวิ่งอยู่รอบ ๆ”
อิเล็กตรอน
 ประจุไฟฟ้า ชนิดประจุ มวล
อนุภาค สัญลักษณ์
(คูลอมบ์) ไฟฟ้า (กรัม)
อิเล็กตรอน
e 1.602 × 10-19 − 9.109 × 10-28
(electron)
โปรตอน
p 1.602 × 10-19 + 1.673 × 10-24
(proton)
นิวตรอน
n 0 0 1.675 × 10-24
(neutron)
แบบจําลองอะตอม แบบจําลองอะตอม แบบจําลองอะตอม
ของดอลตัน ของทอมสัน ของรัทเทอร์ฟอร์ด
 เลขมวล A ตัวเลขที่แสดงผลรวมของจํานวน
โปรตอนและนิวตรอน
เลขอะตอม Z ใช้สัญลักษณ์เป็น A

สัญลักษณ์ของธาตุ ตัวเลขที่แสดงจํานวนโปรตอน
ใช้สัญลักษณ์เป็น Z

ตัวอย่าง คาร์บอนมีจํานวนโปรตอน 6 จึงมีเลขอะตอมเท่ากับ 6 และมีจํานวนนิวตรอน

เท่ากับ 6 จึงมีเลขมวลเป็น 12 ดังนั้นเขียนสัญลักษณ์นิวเคลียร์ได้เป็น 126 C
 คือระยะทางที่คลื่นเคลื่อนที่ครบ 1 รอบ
ความยาวคลื่น มีหน่วยเป็นเมตร (m)
ใช้สัญลักษณ์เป็น λ

คือจํานวนรอบของคลื่นที่เคลื่อนที่ผ่าน
คลื่น 1 รอบ จุดใดจุดหนึ่งในเวลา 1 วินาที
มีหน่วยเป็นจํานวนรอบต่อวินาที (s-1)
หรือเรียกชื่อเฉพาะว่าเฮิรตซ์ (Hz)
ใช้สัญลักษณ์เป็น ν
 แสงทีม่ องเห็นได้
ไมโครเวฟ
แกมมา อัลตราไวโอเลต คลื่นวิทยุ
อินฟราเรด เรดาร์
เอ็กซ์
ความถี่
1024 1022 1020 1018 1016 1014 1012 1010 108 106 104
(เฮิรตซ์; Hz)

ความยาวคลื่น 10-16 10-14 10-12 10-10 10-8 10-4 10-2 100 102 104
(เมตร; m)
แสงขาว

ปริซมึ
 สเปกตรัม ความยาวคลื่น (nm)
แสงสีม่วง 400 – 420
แสงสีคราม – น้ําเงิน 420 – 490
แสงสีเขียว 490 – 580
แสงสีเหลือง 580 – 590
แสงสีแสด (ส้ม) 590 – 650
แสงสีแดง 650 – 700
 ไฮโดรเจน
400 450 500 550 600 650 700 750
ฮีเลียม
400 450 500 550 600 650 700 750
ลิเทียม
400 450 500 550 600 650 700 750
โซเดียม
400 450 500 550 600 650 700 750
แคลเซียม
400 450 500 550 600 650 700 750
สทรอนเชียม
400 450 500 550 600 650 700 750
แคดเมียม
400 450 500 550 600 650 700 750
ปรอท ความยาวคลื่น
400 450 500 550 600 650 700 750 (นาโนเมตร; nm)
4.84 × 10-22 kJ

4.57 × 10-22 kJ

4.08 × 10-22 kJ

3.02 × 10-22 kJ
410 434 486 656 ความยาวคลื่น
สีม่วง สีคราม สีน้ําเงิน สีแดง (นาโนเมตร; nm)
 ความยาวคลื่น พลังงาน ผลต่างระหว่างพลังงานของ
เส้นสเปกตรัม
(nm) (kJ) เส้นสเปกตรัมทีอ่ ยู่ถัดกัน (kJ)
สีม่วง 410 4.84 × 10-22
2.70 × 10-23
สีคราม 434 4.57 × 10-22
4.90 × 10-23
สีน้ําเงิน 486 4.08 × 10-22
10.60 × 10-23
สีแดง 656 3.02 × 10-22
 ที่มา : http://www.green-planet-solar-energy.com/atom-2.html

76 5 4 3 2 1 K L M NO PQ “อิเล็กตรอนจะเคลื่อนที่รอบนิวเคลียสเป็นวง
คล้ายวงโคจรของดาวเคราะห์รอบดวงอาทิตย์ โดย
แต่ละวงจะมีระดับพลังงานเฉพาะตัว ระดับพลังงาน
ของอิเล็กตรอนที่อยู่ใกล้นิวเคลียสที่สุดซึ่งมีพลังงาน
ต่ําที่สุดเรียกว่า ระดับ K และระดับพลังงานที่อยู่ถัด
ออกมาเรียกเป็น L , M , N , … ตามลําดับ”
 “อะตอมประกอบด้ ว ยกลุ่ ม หมอก
ของอิ เ ล็ ก ตรอนรอบนิ ว เคลี ย ส
บริ เ วณที่ ก ลุ่ ม หมอกทึ บ แสดงว่ า มี
โอกาสที่จะพบอิเล็กตรอนได้มากกว่า
บริเวณที่กลุ่มหมอกจาง”
แต่ละจุดคือ 1 โอกาสทีจ่ ะพบอิเล็กตรอน
ปี พ.ศ.2346 (ค.ศ.1803) ปี พ.ศ.2440 (ค.ศ.1897) ปี พ.ศ.2454 (ค.ศ.1911)
จอห์น ดอลตัน เซอร์ โจเซฟ จอห์น ทอมสัน ลอร์ดเออร์เนสต์ รัทเทอร์ฟอร์ด
ทฤษฎีอะตอมของดอลตัน แบบจําลองอะตอมของทอมสัน แบบจําลองอะตอมของรัทเทอร์ฟอร์ด

76 5 4 3 2 1 K L MNOPQ

ปี พ.ศ.2456 (ค.ศ.1913)
แบบจําลองอะตอม
นีลส์ โบร์
แบบกลุ่มหมอก
ทฤษฎีอะตอมไฮโดรเจนของโบร์
 ระดับพลังงาน ระดับพลังงานย่อย
4f
4d
n=4 4p
3d
4s
n=3 3p
พลังงาน

3s
2p
n=2
2s

n=1 1s
 z z
s ออร์บิทัล
y y
x x
1s ออร์บิทัล 2s ออร์บิทัล
z z z
p ออร์บิทัล
y y y
x x x
px ออร์บิทัล py ออร์บิทัล pz ออร์บิทัล
d ออร์บิทัล
z z z z z

x y x y x y x y x y
dx - y ออร์บิทัล
2 2 dz ออร์บิทัล
2 dxy ออร์บิทัล dyz ออร์บิทัล dxz ออร์บิทัล
 จํานวนอิเล็กตรอนสูงสุด จํานวนอิเล็กตรอนสูงสุด
ระดับพลังงาน ระดับพลังงานย่อย
ในระดับพลังงานย่อย ในระดับพลังงาน
1 s 2 2
2 s 2
8
p 6
3 s 2
p 6 18
d 10
4 s 2
p 6
32
d 10
f 14
ระดับพลังงาน จํานวนระดับพลังงานย่อย

n=1 1s
n=2 2s 2p
n=3 3s 3p 3d
n=4 4s 4p 4d 4f
n=5 5s 5p 5d 5f
n=6 6s 6p 6d 6f
n=7 7s 7p 7d
 1s 2s 2p
3Li : หรือ 1s2 2s1

4Be : หรือ 1s2 2s2

5B : หรือ 1s2 2s2 2p1

6C : หรือ 1s2 2s2 2p2

7N : หรือ 1s2 2s2 2p3

8O : หรือ 1s2 2s2 2p4

9F : หรือ 1s2 2s2 2p5

10Ne : หรือ 1s2 2s2 2p6

 1s 18
VIIIA
1 2 13 14 15 16 17 1s
IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA
2s 2p
3s 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 3p
IIIB IVB VB VIB VIIB VIIIB IB IIB
4s 3d 4p
5s 4d 5p
6s 5d 6p
7s 6d 7p
กลุ่มธาตุ
4f
แลนทาไนด์
กลุ่มธาตุ
5f
แอกทีไนด์
 198 pm
74 pm

H H Cl Cl
. . . .

37 pm
99 pm
ความยาวพันธะ H – H = 74 pm ความยาวพันธะ Cl – Cl = 198 pm
รัศมีโคเวเลนต์ของ H = 74
2 pm รัศมีโคเวเลนต์ของ Cl = 198
2 pm
= 37 pm = 99 pm
 H2 H2
Kr. Kr.
. . . .

รัศมีแวนเดอร์วาลส์ รัศมีแวนเดอร์วาลส์
ของ Kr = 200 pm ของ H = 120 pm
IA VIIIA
H He
37 IIA IIIA IVA VA VIA VIIA 180
Li Be B C N O F Ne
152 111 80 77 75 73 71 160
Na Mg Al Si P S Cl Ar
186 160 143 117 110 103 99 190
K Ca Ga Ge As Se Br Kr
227 197 122 123 125 116 114 200
Rb Sr In Sn Sb Te I Xe
248 215 163 141 145 143 133 220
Cs Ba Tl Pb Bi Po At
265 217 170 175 155 140 140
 .
.
O : 1s2 2s2 2p4
73 pm
Mg : 1s2 2s2 2p6 3s2
160 pm

.
.

Mg2+ : 1s2 2s2 2p6 O2- : 1s2 2s2 2p6

65 pm 140 pm
 Mg2+ O2-

รัศมี O2- = 140 pm

รัศมี Mg2+ = 65 pm
 IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA
Li 152 Be 111 B 80 C 77 N 75 O 73 F 71
Be2+ B3+ N 3- 2- -
59 Li+ 31 20 171 140 O 133 F
186 Mg 160 Al 143 Si 118 P 110 S 103 Cl 99
Na
Mg 2+ 3+
+ Al P3- S2- Cl-
99 Na 65 50 212 184 181
K 227 Ca 197 Ga 122 Ge 123 As 125 Se 116 Br 114
Ca2+ 3+
+ Ga As3+ Se2- Br-
138 K 99 62 69 198 196
248 Sr 215 In 163 Sn 141 Sb 145 Te 143 I 133
Rb
Sr2+ In3+ Sn2+ Sb3+ I-
Rb+ Te2-
148 113 92 93 89 221 220
265 Ba 217 Tl 170 Pb 175 Bi 155
Cs
Ba2+ Tl+ Pb2+ Bi3+
169 Cs+ 135 149 132 96
 1 เลขอะตอม
H
1318 ค่าพลังงานไอออไนเซชันลําดับที่ 1 (kJ/mol) VIIIA
2
He
IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA 2379
3 4 5 6 7 8 9 10
Li Be B C N O F Ne
526 906 807 1093 1407 1320 1687 2087
11 12 13 14 15 16 17 18
Na Mg Al Si P S Cl Ar
496 744 584 793 1018 1006 1257 1527
19 20 31 32 33 34 35 36
K Ca Ga Ge As Se Br Kr
425 596 585 768 953 947 1146 1357
37 38 49 50 51 52 53 54
Rb Sr In Sn Sb Te I Xe
409 556 565 715 840 876 1015 1177
55 56 81 82 83 84 85 86
Cs Ba Tl Pb Bi Po At Rn
382 509 596 722 710 818 - 1043
87 88
Fr Ra
- 516
 1 เลขอะตอม
H
2.20 ค่าอิเล็กโทรเนกาติวิตี VIIIA
2
He
IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA
3 4 5 6 7 8 9 10
Li Be B C N O F Ne
0.98 1.57 2.04 2.55 3.04 3.44 3.98
11 12 13 14 15 16 17 18
Na Mg Al Si P S Cl Ar
0.93 1.31 1.61 1.90 2.19 2.58 3.16
19 20 31 32 33 34 35 36
K Ca Ga Ge As Se Br Kr
0.82 1.00 1.81 2.01 2.18 2.55 2.96 2.90
37 38 49 50 51 52 53 54
Rb Sr In Sn Sb Te I Xe
0.82 0.95 1.78 1.96 2.05 2.10 2.66 2.60
55 56 81 82 83 84 85 86
Cs Ba Tl Pb Bi Po At Rn
0.79 0.89 2.04 2.33 2.02 2.00 2.20
87 88
Fr Ra
0.70 0.90
 1 เลขอะตอม
H
-77 ค่าสัมพรรคภาพอิเล็กตรอน (kJ/mol) VIIIA
2
He
IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA (21)
3 4 5 6 7 8 9 10
Li Be B C N O F Ne
-58 (241) -23 -123 0 -142 -333 (29)
11 12 13 14 15 16 17 18
Na Mg Al Si P S Cl Ar
-53 (230) -44 -120 -74 -200 -348 (35)
19 20 31 32 33 34 35 36
K Ca Ga Ge As Se Br Kr
-48 (154) -35 -118 -77 -195 -324 (39)
37 38 49 50 51 52 53 54
Rb Sr In Sn Sb Te I Xe
-47 (120) -34 -121 -101 -190 -295 (40)
55 56 81 82 83 84 85 86
Cs Ba Tl Pb Bi Po At Rn
-45 (52) -48 -101 -100 ? ? ?
87 88
Fr Ra
2 ?
 -259.1 จุดหลอมเหลว (oC)
H
-252.8 จุดเดือด (oC) VIIIA
-272
He
IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA -269
179 1280 2300 >3550 -209.86 -218 -223 -248
Li Be B C N O F Ne
1317 2770 2550 4827 -195.8 -183 -187 -246
97.6 650 660 1410 44 113 -102 -189
Na Mg Al Si P S Cl Ar
892 1170 2450 2355 280 445 -35 -186
63 839±2 29.78 937.4 358 (สลาย) 217 -7 -157
K Ca Ga Ge As Se Br Kr
770 1484 2403 2830 613 (ระเหิด) 685 59 -153
39 770 156.61 231.9 631 450 114 -112
Rb Sr In Sn Sb Te I Xe
688 1580 2080 2270 1635 990 183 -107
28 714 304 327.5 271.3 254 302 -71
Cs Ba Tl Pb Bi Po At Rn
678 1870 1473 1740 1560 962 337 -62
- 700
Fr Ra
- 1737
 VIIIA
IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA He
+1 +2 +3 -4 +2 -1 +1 -1 +2 -1
+4 -2 +2 -2
Li Be B C -3 N +3
+4
O F Ne
+5
+1 +2 +3 -4 +2 -3 +3 -2 +2 -1 +1
Na Mg Al Si +4 P +5 S +4 Cl +3 Ar
+6 +5
+7
+1
K Ca +2 Ga +1
+3 Ge +2
+4
-3
As +3
+5
-2
Se +2
+4
+6
-1
Br +1
+5
+7
Kr +2

+1 +2 +1 +2 -3 +3 -2 +2 -1 +1 +2
Rb Sr In +3 Sn +4 Sb +5 Te +4 I +5 Xe +4
+6 +7 +6
+8
+1 -1
Cs Ba +2 Tl +1
+3 Pb +2
+4 Bi +3
+5 Po +2
+4 At Rn +2

Fr +1 Ra +2