Httpweb.krisdika.go.Thdatalawlaw4BB04BB04!20!9999 Update.pdf 2

สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา พระราชบัญญัติ กา
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎี สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ให้ใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีพุกทา ธศักราช ๒๔๗๗
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

ในพระปรมาภิไธยสมเด็
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎี กา จพระเจ้าสำนั
อยู่หกัวงานคณะกรรมการกฤษฎี
อานันทมหิดล กา
คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา (ตามประกาศประธานสภาผู ้แทนราษฎร
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎี กา สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ลงวันที่ ๗ มีนาคม พุทธศักราช ๒๔๗๗)
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกอนุา วัตน์จาตุรนต์
อาทิตย์ทิพอาภา
เจ้าพระยายมราช
ตราไว้ ณ วันที่ ๑๕
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎี กา มิถุนายน พุสำนั
ทธศักกงานคณะกรรมการกฤษฎี
ราช ๒๔๗๘ กา
เป็นปีที่ ๒ ในรัชกาลปัจจุบัน
โดยที่สภาผู้แทนราษฎรลงมติว่า สมควรที่จะยกเลิกบรรดากฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพ่งต่าง สำนั
ๆ ทีก่ใงานคณะกรรมการกฤษฎี
ช้อยู่ ณ บัดนี้ และให้ใกช้าประมวลกฎหมายวิ
สำนักธงานคณะกรรมการกฤษฎี กา
ีพิจารณาความแพ่งแทน
จึ่งมีพระบรมราชโองการให้ตราพระราชบัญญัติขึ้นไว้โดยคำแนะนำและยิ นยอมของ
สภาผู้แทนราษฎร
สำนักดังานคณะกรรมการกฤษฎี
่งต่อไปนี้ กา สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎี กา ๑ พระราชบั
สำนัญกญั ตินี้ให้เรียกว่า “พระราชบั
งานคณะกรรมการกฤษฎี กา ญญัติให้ใสำนั
ช้ปกระมวลกฎหมายวิ ธี กา
งานคณะกรรมการกฤษฎี
พิจารณาความแพ่ง พุทธศักราช ๒๔๗๗”
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๒๑ ให้ใช้พระราชบัญญัตินี้ตั้งแต่วันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป
สำนัมาตรา ๓ ให้ ใช้ ป ระมวลกฎหมายวิ

กงานคณะกรรมการกฤษฎี กา ธีพสำนั
ิ จารณาความแพ่ งตามที่ ไกด้าต ราไว้ต่อท้ าย
กงานคณะกรรมการกฤษฎี
พระราชบัญญัตินี้ตั้งแต่วันที่ ๑ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๔๗๘ เป็นต้นไป
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎี บทบั กาญญัติในประมวลกฎหมายนี ้ให้ใช้ในศาลทัก่วาไปตลอดราชอาณาจั
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎี กร ยกเว้นแต่ใน กา
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎี
ศาลพิเศษที่มีข้อบังคับสำหรับศาลนั้น และถ้ามีกฎหมายให้ใช้ธรรมเนียมประเพณีหรือกฎหมายทาง
ศาสนาในศาลใด สำนักให้งานคณะกรรมการกฤษฎี
ศาลนั้ น ยกธรรมเนียกมประเพณี
า ห รือสำนั กงานคณะกรรมการกฤษฎี
กฎหมายนั กา ญ ญั ติแ ห่ ง
้น ๆ มาใช้แทนบทบั
ประมวลกฎหมายนี้ เว้นแต่คู่ความจะได้ตกลงกันให้ใช้ประมวลกฎหมายนี้
บทบัญญัติในประมวลกฎหมายนี้ ให้ใช้บังคับแก่คดีความทั้งปวงซึ่งค้างชำระอยู่ใน
ศาลเมื่อวันใช้ปสำนั
ระมวลกฎหมายนี ้ หรือที่ได้กยาื่นต่อศาลภายหลั
กงานคณะกรรมการกฤษฎี สำนังกวังานคณะกรรมการกฤษฎี
นนั้น ไม่ว่ามูลคดีจะได้กเากิดขึ้นก่อนหรือ
หลังวันใช้นั้น
๑
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๕๒/-/หน้า ๗๒๓/๒๐ มิถุนายน ๒๔๗๘
-๒- สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๔ ตั้งแต่วันใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งนี้สื บไป ให้ ยกเลิ ก

สำนักบรรดากฎหมาย กฎ และข้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อบังคับอื่นสๆำนัในส่ วนที่มีบัญญัติไว้แล้วกในประมวลกฎหมายนี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้ หรือซึ่ งแย้ง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
กับบทแห่งประมวลกฎหมายนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๕๒ ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมมีอำนาจออกกฎกระทรวง ตามประมวล
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในเรื่องต่อไปนี้
ส(๑)
ำนักจังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดวางระเบี ย บทางธุรกการในเรืำ ่องเจ้าสำนั
พนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งานบั งคับ คดี รวมทั้กงการกำหนด
ำ
ค่าธรรมเนียม นอกจากที่ระบุไว้ในตาราง ๕ ท้ ายประมวลกฎหมายนี้ ตลอดจนการชดใช้ค่าใช้จ่ายให้
สำนักบุงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คคลเหล่านั้น กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) จัดวางระเบียบทางธุรการในเรื่องการยึดและอายัด และการจำหน่ายทรัพย์สิน
เป็นตัวเงินโดยวิธสีขำนัายทอดตลาดหรื อโดยวิธีอกื่นำ และในเรื่องวิสำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ธีกการบั งคับคดีทางอื่น ๆ ทีก่เำจ้าพนักงาน
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บังคับคดีจะพึงปฏิบัติ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กฎกระทรวงนั
กำ ้น เมือ่ สได้ำนัปกระกาศในราชกิ จจานุเบกษาแล้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ว ให้ใช้บสังำนั
คับกได้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๖ ให้ประธานศาลฎีกาโดยความเห็
๓
นชอบของคณะกรรมการบริหารศาล
สำนักยุงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ติธรรมมีอำนาจออกข้อกบัำ งคับตามประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณาความแพ่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งในเรื่องต่ อไปนี
สำนั ้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
(๑) การแต่งตั้ง การระบุตัว และการสาบานของล่ าม ผู้แปล และผู้ เชี่ยวชาญการ
กำหนดจำนวนค่าสป่ำนัวยการ และการชดใช้ค่าใช้กจำ่ายให้บุคคลเหล่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัากนังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้น กำ
(๑/๑) การกำหนดจำนวนค่าป่วยการ ค่าพาหนะเดินทาง และค่าเช่าที่พัก ของพยาน
๔
สำนักทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ศาลเรียกมา กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) จั ด วางระเบี ย บทางธุ ร การในเรื่ อ งเจ้ า พนั ก งานศาล รวมทั้ ง การกำหนด
ค่าธรรมเนียมนอกจากที ่ระบุไว้ในตาราง ๕ ท้กาำ ยประมวลกฎหมายนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้ ตลอดจนการชดใช้กำค่าใช้จ่ายให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บุคคลเหล่านั้น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) จัดกวางระเบี
ำ ยบทางธุ
สำนัรกการในเรื ่องการเก็บรักษาและการทำลายสารบบความ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สารบบ
คำพิพากษา สมุดคำพิพากษา และสารบบอื่น ๆ ของศาล ตลอดจนสำนวนความทั้งหลาย
(๔) จัดวางระเบียบทางธุรการในเรื่องการยื่นเอกสารต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ของศาล
สำนักเพื ่อยื่นต่อศาลหรือเพื่อกส่ำงให้แก่คู่ความหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บุคคลผู้ใดผู้หนึ่ง และในเรื กำ ่องการขอร้สอำนั งด้กวงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยวาจาเพื่อให้ กำ
ศาลพิจารณาและชี้ขาดตัดสินคดีมโนสาเร่
ส(๕)
ดวางระเบียบทางธุรการในเรืกำ ่องที่คู่คสวามฝ่ ายหนึ่งจะส่งต้นฉบับกเอกสารไปยั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ง
อีกฝ่ายหนึ่ง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ข้อบังกคัำบนั้น เมื่อได้ปสระกาศในราชกิ จจานุเบกษาแล้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ว ให้ใช้บังคับสำนั
ได้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๒
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี มาตรา
กำ ๕ แก้ไขเพิ่มเติ มโดยพระราชบั
สำนั ญ ญั ติให้ใ ช้ปกระมวลกฎหมายวิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ สธำนัีพกิ จงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารณาความแพ่ ง กำ
(ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๔๓
๓
มาตรา ๖ เพิ่มโดยพระราชบัญญั ติให้ใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒)
พ.ศ. ๒๕๔๓
๔
มาตรา ๖ (๑/๑) เพิ่มโดยพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓)
สำนักพ.ศ.
๒๕๕๘ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
-๓- สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ผู้รับสนองพระบรมราชโองการ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
นายพันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา
นายกรั
สำนักฐงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มนตรี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

-๔- สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สารบาญ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณาความแพ่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ง สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา
ภาค ๑ บททั่วไป
ลักษณะ ๑ บทวิเสคราะห์ ศัพท์
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๑
ลักษณะ ๒ ศาล
หมวด ๑ เขตอำนาจศาล
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๒-๑๐
หมวด ๒ การคัดค้านผู้พิพากษา ๑๑-๑๔
หมวด
สำนั๓กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อำนาจและหน้าที่ของศาล กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีก๑๕-๓๔
ำ
หมวด ๔ การนั่งพิจารณา ๓๕-๔๕
หมวด ๕ รายงานและสำนวนความ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ก ำ ส ำนั ก งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนั
ก ๔๖-๕๔
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
ลักษณะ ๓ คู่ความ ๕๕-๖๖
ลักษณะ ๔ การยื่นและส่งคำคู่ความและเอกสาร ๖๗-๘๓ อัฏฐ
สำนักลังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กษณะ ๕ พยานหลักฐาน กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
หมวด ๑ หลักทั่วไป ๘๔-๑๐๕
หมวด
สำนั๒กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ว่าด้วยการมาศาลของพยานและการซั
กำ สกำนัถามพยาน
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี๑๐๖-๑๒๑
กำ
หมวด ๓ การนำพยานเอกสารมาสืบ ๑๒๒-๑๒๗ ทวิ
หมวด ๔ การตรวจและการแต่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งตั้งผู้เชี่ยวชาญโดยศาลกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัก๑๒๘-๑๓๐
ลักษณะ ๖ คำพิพากษาและคำสั่ง
หมวด
สำนั๑กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หลักทั่วไปว่าด้วยการชีก้ขำาดตัดสินคดี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๑๓๑-๑๓๙
กำ
หมวด ๒ ข้อความและผลแห่งคำพิพากษาและคำสั่ง ๑๔๐-๑๔๘
หมวด ๓ ค่กาำฤชาธรรมเนียสมำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ส่วนที่ ๑ การกำหนดและการชำระค่าฤชาธรรมเนียม
และการยกเว้นค่าธรรมเนียมศาล ๑๔๙-๑๖๐
ส่วนทีก่ ๒ำ ความรับผิดสชัำนั้นทีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่สุดในค่าฤชาธรรมเนียมกำ ๑๖๑-๑๖๙/๓
สำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ภาค ๒ วิสธำนัีพกิจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารณาในศาลชั้นต้น กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ลักษณะ ๑ วิธีพิจารณาสามัญในศาลชั้นต้น ๑๗๐-๑๘๘
กษณะ ๒ วิธีพิจารณาวิกสำ ามัญในศาลชัส้นำนัต้กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
หมวด ๑ วิธีพิจารณาคดีมโนสาเร่ ๑๘๙-๑๙๖
หมวด สำนั๒กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
การพิจารณาโดยขาดนักดำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ส่วนที่ ๑ การขาดนัดยื่นคำให้การ ๑๙๗-๑๙๙ ฉ
ส่วนที่ ๒ การขาดนัดพิจารณา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ก ำ ส ำนั ก งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ส ก๒๐๐-๒๐๙
ำนั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
หมวด ๓ อนุญาโตตุลาการ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๒๑๐-๒๒๒

-๕- สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หมวด ๔ การดำเนินคดีแบบกลุ่ม๕
ส่วนทีก่ ๑ำ บททั่วไป สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ส๒๒๒/๑-๒๒๒/๗
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ส่วนที่ ๒ การขออนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม ๒๒๒/๘-๒๒๒/๑๓
สส่ำนั
วนที่ ๓ การพิจารณาคดีแบบกลุ่ม
ก งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ก ำ สำนั
ก ๒๒๒/๑๔-๒๒๒/๓๔
ส่วนที่ ๔ คำพิพากษาและการบังคับคดี ๒๒๒/๓๕-๒๒๒/๔๔
ส่วนที่ ๕ อุทธรณ์และฎีกา ๒๒๒/๔๕-๒๒๒/๔๘
สส่ำนั
วนที ่ ๖ ค่าธรรมเนียม กำ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ๒๒๒/๔๙
ภาค ๓ อุทธรณ์กแำ ละฎีกา

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ลักษณะ ๑ อุทธรณ์ ๒๒๓-๒๔๖
ลักษณะ ๒ ฎีกา สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี๒๔๗-๒๕๒
กำ
ภาค ๔ วิธีการชักำ่วคราวก่อนพิพสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ากษาและการบั งคับตามคำพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำพากษาหรือคำสั
สำนั่งกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ลักษณะ ๑ วิธีการชั่วคราวก่อนพิพากษา
หมวด ๑ หลักทั่วไป ๒๕๓-๒๖๕
หมวด ๒ คำขอในเหตุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ฉุกเฉิ
สำนัน กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๒๖๖-๒๗๐
ลักษณะ ๒ การบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง ๖
หมวดสำนั๑กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หลักทั่วไป กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ส่วนที่ ๑ ศาลที่มีอำนาจในการบังคับคดี ๒๗๑
ส่วนทีก่ ๒ำ คำบังคับ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๒๗๒-๒๗๓
ส่วนที่ ๓ การขอบังคับคดี ๒๗๔-๒๗๕
สส่ำนั
วนที ่ ๔ การพิจารณาคำขอบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับคดี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๒๗๖
ส่วนที่ ๕ การขอให้ศาลไต่สวนเกี่ยวกับกิจการและทรัพย์สิน
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ของลูกหนีส้ตำนัามคำพิ พากษา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒๗๗
ส่วนที่ ๖ อำนาจทั่วไปของเจ้าพนักงานบังคับคดี ๒๗๘-๒๘๖
ส่วนที่ ๗ ผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดี ๒๘๗-๒๘๘
ส่วนทีก่ ๘ำ การงดการบัสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งคักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คดี กำ ๒๘๙-๒๙๑
ส่วนที่ ๙ การถอนการบังคับคดี ๒๙๒-๒๙๔
สส่ำนั
วนที ่ ๑๐ การเพิกถอนหรือกแก้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ไขการบังคัสบำนั
คดีกทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ี่ผิดระเบียบ กำ ๒๙๕
หมวด ๒ การบังคับคดีในกรณีที่เป็นหนี้เงิน
ส่วนทีก่ ๑ำ อำนาจของเจ้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัาพนั กงานบังคับคดี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒๙๖-๓๐๐
ส่วนที่ ๒ ทรัพย์สินที่ไม่อยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดี ๓๐๑-๓๐๒
สส่ำนั
วนที ่ ๓ การยึดทรัพย์สิน กำ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี๓๐๓-๓๑๕
กำ
ส่วนที่ ๔ การอายัดสิทธิเรียกร้อง ๓๑๖-๓๒๐
๕
ภาค ๒ ลักษณะ ๒ หมวด ๔ การดำเนินคดีแบบกลุ่ม เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติม
ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๖) พ.ศ. ๒๕๕๘
๖
ลักษณะ ๒ การบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไข
สำนักเพิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่มเติมประมวลกฎหมายวิกธำีพิจารณาความแพ่
สำนัง ก(ฉบั
บที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
-๖- สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ส่วนที่ ๕ การขอให้ศาลบังคับบุคคลภายนอกชำระหนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ตามสิทธิเรีสยำนักร้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อง กำ ๓๒๑
ส่วนที่ ๖ สิทธิของบุคคลภายนอกและผู้มีส่วนได้เสีย
เกี่ยวกับทรัพย์สินกทีำ ่ถูกบังคับคดีสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี๓๒๒-๓๒๕
ส่วนที่ ๗ การขอเฉลี่ยและการเข้าดำเนินการบังคับคดีต่อไป ๓๒๖-๓๓๐
ส่วนที่ ๘ การขายหรือจำหน่าย ๓๓๑-๓๓๕
สส่ำนั
วนที ่ ๙ การตั้งผู้จัดการอสักงำหาริมทรัพย์หสรืำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อการประกอบกิ จการ กำ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แทนการขายหรือจำหน่าย ๓๓๖
ส่วนทีก่ ๑๐
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ การทำบัญสำนั ชีสก่วงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นเฉลี่ย กำ ๓๓๗-๓๔๔
ส่วนที่ ๑๑ เงินค้างจ่าย ๓๔๕
หมวด
สำนั๓กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
การบังคับคดีในกรณีทกี่ให้ำ ส่งคืนหรือส่งสมอบทรั พย์เฉพาะสิ่ง
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๓๔๖-๓๔๙
กำ
หมวด ๔ การบังคับคดีในกรณีที่ให้ขับไล่ ๓๕๐
ส่วนที่ ๑ การบังคับคดีในกรณีที่ลูกหนี้ตามคำพิพากษา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ก ำ ส ำนัก งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนั
ก งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
ต้องออกไปจากอสังหาริมทรัพย์ ที่อยู่อาศัย
หรือทรัพย์ที่ครอบครอง ๓๕๑-๓๕๔
ส่วนทีก่ ๒ำ การบังคับคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในกรณี
สำนั ที่ลูกหนี้ตามคำพิพกากษา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ต้องรื้อถอนสิ่งปลูกสร้าง ไม้ยืนต้น ไม้ล้มลุกหรือธัญชาติ
หรือขนย้ายทรัพกย์ำสิน ออกไปจากอสั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หาริมทรัพย์ กำ
ที่อยู่อาศัย หรือทรัพย์ที่ครอบครอง ๓๕๕
หมวด ๕ การบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับคดีในกรณี สำนักทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ี่ให้กระทำการหรืองดเว้กำนกระทำการ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
๓๕๖ กำ
ส่วนที่ ๑ การบังคับคดีในกรณีที่ให้กระทำการ ๓๕๗-๓๕๘
สส่ำนั
วนที ่ ๒ การบังคับคดีในกรณี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ที่ให้งดเว้นกระทำการ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๓๕๙
หมวด ๖ การบังคับคดีในกรณีได้มาซึ่งทรัพย์สินที่มีทะเบียน ๓๖๐
หมวด ๗ การบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับคดีในกรณี สำนักทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ี่ขอให้ศาลสั่งจับกุม กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
และกักขังลูกหนี้ตามคำพิพากษา ๓๖๑-๓๖๕
หมวด ๘ การบังคับในกรณีมีการประกันในศาล ๓๖๖-๓๖๗

-๗- สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำภาค ๑ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
บททั่วไป
ลักษณะ ๑
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนับทวิ เคราะห์ศัพท์
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๑ ในประมวลกฎหมายนี้ ถ้าข้อความมิได้แสดงให้เห็นเป็นอย่างอื่น
(๑) “ศาล”
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หมายความว่ า ศาลยุ
สำนั ติธรรมหรือผู้พิพากษาที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่มีอำนาจพิจารณาพิ พากษาคดีแพ่ง
(๒) “คดี” หมายความว่า กระบวนพิจารณานับตั้งแต่เสนอคำฟ้องต่อศาลเพื่อขอให้
รับรอง คุ้มครองบังคับตามหรือเพื่อการใช้ซึ่งสิทธิหรือหน้าที่ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) “คำฟ้

กำ อง” หมายความว่ า กระบวนพิจารณาใด
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๆ ที่โจทก์ได้สเำนั
สนอข้ อหาต่อศาล
ไม่ว่าจะได้เสนอด้วยวาจาหรือทำเป็นหนังสือ ไม่ว่าจะได้เสนอต่อศาลชั้นต้น หรือชั้นอุทธรณ์หรือฎีกา
ไม่ว่าจะได้เสนอในขณะที ่เริ่มคดีโดยคำฟ้องหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อคำร้องขอหรืสำนัอกเสนอในภายหลั งโดยคำฟ้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องเพิ่มเติม
หรือแก้ไข หรือฟ้องแย้งหรือโดยสอดเข้ามาในคดีไม่ว่าด้วยสมัครใจ หรือถูกบังคับ หรือโดยมีคำขอให้
สำนักพิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จารณาใหม่ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๔) “คำให้การ” หมายความว่า กระบวนพิจารณาใด ๆ ซึ่งคู่ความฝ่ายหนึ่งยกข้อต่อสู้
เป็นข้อแก้คำฟ้องตามที ่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ นอกจากคำแถลงการณ์
(๕) “คำคู่ความ” หมายความว่า บรรดาคำฟ้อง คำให้การหรือคำร้องทั้งหลายที่ยื่น
สำนักต่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อศาลเพื่อตั้งประเด็นระหว่
กำ างคู่ความ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๖) “คำแถลงการณ์” หมายความว่า คำแถลงด้วยวาจาหรือเป็นหนังสือ ซึ่งคู่ความ
ฝ่ายหนึ่งกระทำหรือยื่นต่อศาล ด้วยมุ่งหมายที่จะเสนอความเห็นต่อศาลในข้อความในประเด็นที่ได้
สำนักยกขึ ้นอ้างในคำคู่ความหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำอในปัญหาข้สอำนั ใดที ่ศาลจะพึงมีคำสั่งหรือคำพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษา ซึ่งสในข้ำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เหล่านี้คู่ความ กำ
ฝ่ายนั้นเพียงแต่แสดง หรือกล่าวทบทวนหรือยืนยันหรืออธิบายข้อความแห่งคำพยานหลักฐาน และ
ปัญหาข้อกฎหมายและข้ อเท็จจริงทั้งปวง คำแถลงการณ์
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อาจรวมอยู ่ในคำคู่ความ
(๗) “กระบวนพิ จ ารณา” หมายความว่ า การกระทำใด ๆ ตามที่ บั ญ ญั ติ ไว้ ใน
สำนักประมวลกฎหมายนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้อันกเกีำ่ยวด้วยคดีซึ่งสได้
ำนักกระทำไปโดยคู ่ความในคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นั้นหรือโดยศาลสำนักหรื อตามคำสั่ง
ของศาลไม่ว่าการนั้นจะเป็นโดยคู่ความฝ่ายใดทำต่อศาลหรือต่อคู่ความอีกฝ่ายหนึ่ง หรือศาลทำต่อ
คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ
สำนัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือทุกฝ่าย และรวมถึกงำการส่งคำคู่ คสวามและเอกสารอื ่น ๆ ตามทีกำ่บัญญัติไว้ใน
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ประมวลกฎหมายนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๘) “การพิ
กำ จารณา”สำนั หมายความว่ า กระบวนพิกจำารณาทั้งหมดในศาลใดศาลหนึ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ง
ก่อนศาลนั้นชี้ขาดตั ดสินหรือจำหน่ายคดีโดยคำพิพากษาหรือสคำสั
่ง
(๙) “การนั่งพิจารณา” หมายความว่า การที่ศาลออกนั่งเกี่ยวกับการพิจารณาคดี
สำนักเช่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
น ชี้สองสถาน สืบพยาน กำ ทำการไต่สวน สำนัฟักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งคำขอต่าง ๆ และฟังคำแถลงการณ์
กำ ด้วสยวาจา
-๘- สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑๐) “วันสืบพยาน” หมายความว่า วันที่ศาลเริ่มต้นทำการสืบพยาน

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(๑๑) ก“คู
ำ ่ ความ” หมายความว่ า บุคคลผู้ ยื่นคำฟ้กำอง หรือถูกฟ้อสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งต่กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาล และเพื่อ กำ
ประโยชน์แห่งการดำเนินกระบวนพิจารณาให้รวมถึงบุคคลผู้มีสิทธิ กระทำการแทนบุคคลนั้น ๆ ตาม
กฎหมาย หรือในฐานะทนายความ
(๑๒) “บุคคลผู้ไร้ความสามารถ” หมายความว่า บุคคลใด ๆ ซึ่งไม่มีความสามารถ
ตามกฎหมายหรือความสามารถถูกจำกัดโดยบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วย
ความสามารถ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑๓) “ผู้แทนโดยชอบธรรม” หมายความว่า บุคคลซึ่ งตามกฎหมายมีสิทธิที่จะทำ
สำนักการแทนบุ คคลผู้ไร้ ความสามารถหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อสเป็ำนันกบุงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คคลที่จะต้องให้คำอนุกญำ าต หรือให้คสวามยิ นยอมแก่ผู้ไร้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
ความสามารถในอันที่จะกระทำการอย่างใดอย่างหนึ่ง
ส(๑๔) ๗
เจ้าพนักงานบังคับคดีกำหมายความว่สาำนัเจ้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พนักงานในสังกัดกรมบักำงคับคดีหรือ
พนักงานอื่นผู้มีอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่ใช้อยู่ ในอันที่จะปฏิบัติตามวิธีการที่บัญญั ติไว้ใน
สำนักภาค ๔ แห่งประมวลกฎหมายนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ เพื่อคุส้มำนัครองสิ ทธิของคู่ความในระหว่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ างการพิจารณา หรือเพื่อบังคับ
ตามคำพิพากษาหรือคำสั่งและให้หมายความรวมถึงบุคคลที่ได้รับมอบหมายจากเจ้าพนักงานบังคับคดี
ให้ปฏิบัติการแทนสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ลักษณะ ๒
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ศาล สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หมวด ๑
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีเขตอำนาจศาล
กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๒ ห้ามมิให้เสนอคำฟ้องต่อศาลใด เว้นแต่
(๑) เมื่อได้พิจารณาถึงสภาพแห่งคำฟ้องและชั้นของศาลแล้ว ปรากฏว่า ศาลนั้นมี
สำนักอำนาจที ่จะพิจารณาพิพกากษาคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ นั้นได้สตำนัามบทบั ญญัติแห่งกฎหมายว่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าด้วยพระธรรมนู
สำนักญ ศาลยุติธรรม
และ
ส(๒)
ำนักเมืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่อได้พิจารณาถึงคำฟ้อกงแล้ ำ ว ปรากฏว่สำนั
าคดีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นั้นอยู่ในเขตศาลนั้นตามบทบั
กำ ญญัติ
แห่งประมวลกฎหมายนี้ ว่าด้วยศาลที่จะรับคำฟ้อง และตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่กำหนดเขตศาลด้วย
มาตรา ๓ เพื่อประโยชน์ในการเสนอคำฟ้อง
๘
ส(๑)
ำนักในกรณี ที่มูลคดีเกิดขึ้นกในเรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อไทยหรือสอากาศยานไทยที ่อยู่นอกราชอาณาจั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กร
ให้ศาลแพ่งเป็นศาลที่มีเขตอำนาจ
๗
มาตรา ๑ (๑๔) แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๔๘
๘
มาตรา ๓ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สำนักแพ่
ง (ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
-๙- สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๒) ในกรณีที่จำเลยไม่มีภูมิลำเนาอยู่ในราชอาณาจักร
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (ก)กำถ้าจำเลยเคยมี
สำนัภกู มงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิลำเนาอยู่ ณ ที่ใดในราชอาณาจั
กำ กรภายในกำหนดสองปี
ก่อนวันที่มีการเสนอคำฟ้อง ให้ถือว่าที่นั้นเป็นภูมิลำเนาของจำเลย
สำนัก(ข) ถ้ า จำเลยประกอบหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อ เคยประกอบกิ จ การทั้ ง หมดหรือ แต่กำบ างส่ ว นใน
ราชอาณาจักรไม่ว่าโดยตนเองหรือตัวแทน หรือโดยมีบุคคลหนึ่งบุคคลใดเป็นผู้ติดต่อในการประกอบ
กิจการนั้นในราชอาณาจักร ให้ถือว่าสถานที่ที่ใช้หรือเคยใช้ประกอบกิจการหรือติดต่อดังกล่าว หรือ
สถานที่อันเป็นถิ่นสทีำนั่อกยูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ของตัวแทนหรือของผู้ตกิำดต่อในวันที่มีกสำนั
ารเสนอคำฟ้ องหรือภายในกำหนดสองปี
ก่อนนั้น เป็นภูมิลำเนาของจำเลย
มาตรา ๔ เว้นแต่จะมีบทบัญญัติเป็นอย่างอื่น
๙
ส(๑)
ำนักคำฟ้ อง ให้เสนอต่อศาลที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่จำเลยมีภูมิลสำเนาอยู ่ในเขตศาล หรือต่อกศาลที
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่มูลคดี
เกิดขึ้นในเขตศาลไม่ว่าจำเลยจะมีภูมิลำเนาอยู่ในราชอาณาจักรหรือไม่
(๒) คำร้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อ งขอ ให้ เสนอต่ อ ศาลที่ มู ล คดี เกิ ด ขึ้ นกในเขตศาล
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ หรืสอำนัต่กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลที่ ผู้ ร้อ งมี กำ
ภูมิลำเนาอยู่ในเขตศาล
มาตรากำ๔ ทวิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คำฟ้สำนั
๑๐
องเกี ่ยวด้วยอสังหาริมทรัพกย์ำ หรือสิทธิหรืสอำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ประโยชน์ อันเกี่ยว
ด้วยอสังหาริมทรัพย์ ให้เสนอต่อศาลที่อสังหาริมทรัพย์นั้ นตั้งอยู่ในเขตศาล ไม่ว่าจำเลยจะมีภูมิลำเนา
อยู่ในราชอาณาจัสกำนั
รหรืกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อไม่ หรือต่อศาลที่จำเลยมี
กำ ภูมิลำเนาอยู ่ในเขตศาล
สำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๔ ตรี ๑๑ คำฟ้สำนัองอื

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่นนอกจากที่บัญ ญั ติไกว้ำในมาตรา ๔ สทวิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักซึงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่งจำเลยมิได้มี กำ
ภูมิลำเนาอยู่ในราชอาณาจักรและมูลคดีมิได้เกิดขึ้นในราชอาณาจักร ถ้าโจทก์เป็ นผู้มีสัญชาติไทยหรือ
มีภูมิลำเนาอยู่ในราชอาณาจั กร ให้เสนอต่อศาลแพ่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งหรือต่อศาลที
สำนัก่โงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จทก์มีภูมิลำเนาอยู่ในเขตศาล
กำ
คำฟ้องตามวรรคหนึ่ง ถ้าจำเลยมีทรัพย์สินที่อาจถูกบังคับคดีได้อยู่ในราชอาณาจักร
สำนักไม่ ว่าจะเป็นการชั่วคราวหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อถาวร โจทก์ จะเสนอคำฟ้
สำนั องต่อศาลที่ทกรัำพย์สินนั้นอยู่ในเขตศาลก็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ได้
มาตรา ๔ จัตวา คำร้องขอแต่งตั้งผู้จัดการมรดก ให้ เสนอต่อศาลที่เจ้ามรดกมี
๑๒
สำนักภูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มิลำเนาอยู่ในเขตศาลในขณะถึ
กำ งแก่ความตาย
ในกรณีที่เจ้ามรดกไม่มีภูมิลำเนาอยู่ในราชอาณาจักร ให้เสนอต่อศาลที่ทรัพย์มรดก
อยู่ในเขตศาล สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๙
สำนัมาตรา ๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญญัติแก้สไำนั
ขเพิกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่มเติมประมวลกฎหมายวิธกีพำิจารณาความ
แพ่ง (ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
๑๐
กำ ๔ ทวิ เพิ่มโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติมกประมวลกฎหมายวิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ธีพกิจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ารณาความแพ่ง กำ
(ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
๑๑
มาตรา ๔ ตรี เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี พิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
๑๒
มาตรา ๔ จัตวา เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่ มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
ง (ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๐ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๔ เบญจ๑๓ คำร้องขอเพิกถอนมติของที่ประชุมหรือที่ประชุมใหญ่ของนิติบุคคล

สำนักคำร้ องขอเลิกนิติบุคคลกคำร้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ องขอตั้งหรืสำนั
อถอนผู ้ชำระบัญชีของนิติบกุคำ คล หรือคำร้สอำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งขออื ่นใดเกี่ยวกับ
นิติบุคคล ให้เสนอต่อศาลที่นิติบุคคลนั้นมีสำนักงานแห่งใหญ่อยู่ในเขตศาล
มาตรา ๔ ฉ๑๔ คำร้องขอเกี่ยวกับทรัพย์สินที่อยู่ในราชอาณาจักรก็ดี คำร้องขอที่หาก
ศาลมีคำสั่งตามคำร้องขอนั้นจะเป็นผลให้ต้องจัดการหรือเลิกจัดการทรัพย์สินที่อยู่ในราชอาณาจักรก็ดี
ซึ่งมูลคดีมิได้เกิดสขึำนั
้นในราชอาณาจั กรและผู้รก้อำงไม่มีภูมิลำเนาอยู
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ในราชอาณาจักร ให้เสนอต่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อศาลที่
ทรัพย์สินดังกล่าวอยู่ในเขตศาล
มาตรา ๕ คำฟ้องหรือคำร้องขอซึ่งอาจเสนอต่อศาลได้สองศาลหรือกว่านั้นไม่ว่า
๑๕
จะเป็นเพราะภูมิลสำนั
ำเนาของบุ คคลก็ดี เพราะทีก่ตำ ั้งของทรัพย์สสินำนัก็กดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ี เพราะสถานที่ที่เกิดมูกลำคดีก็ดี หรือ
เพราะมีข้อหาหลายข้อก็ดี ถ้ามูลความแห่งคดีเกี่ยวข้องกัน โจทก์หรือผู้ร้องจะเสนอคำฟ้องหรือคำร้อง
สำนักขอต่ อศาลใดศาลหนึ่งเช่กนำว่านั้นก็ได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๖ ก่อนยื่นคำให้การ จำเลยชอบทีสำนั
๑๖ กำ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
่จะยื ่นคำร้องต่อศาลที่โจทก์ได้ยื่นคำฟ้อง
สำนักไว้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ขอให้โอนคดีไปยังศาลอื
กำ ่นที่ มีเขตอำนาจได้ คำร้องนั้นจำเลยต้กอำงแสดงเหตุที่ยสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กขึก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อ้างอิงว่าการ กำ
พิจารณาคดีต่อไปในศาลนั้นจะไม่สะดวก หรือจำเลยอาจไม่ได้รับความยุติธรรมเมื่อศาลเห็นสมควร
ศาลจะมีคำสั่งอนุสญำนัาตตามคำร้ องนั้นก็ได้ กำ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ห้ามมิให้ ศาลออกคำสั่งอนุญาตตามวรรคหนึ่ง เว้นแต่ศาลที่จะรับโอนคดีไปนั้นได้
สำนักยิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นยอมเสียก่อน ถ้าศาลทีกำ ่จะรับโอนคดีสไำนั
ม่ยกินงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยอม ก็ให้ศาลที่จะโอนคดีกำ นั้นส่งเรื่องให้
สำนัอกธิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บดีผู้พิพากษา กำ
ศาลอุทธรณ์ชี้ขาด คำสั่งของอธิบดีผู้พิพากษาศาลอุทธรณ์ให้เป็นที่สุด
มาตรา ๖/๑ ๑๗ คดีที่ยื่นฟ้องไว้ต่อศาลชั้นต้นซึ่งไม่ใช่ศาลแพ่ง ก่อนวันชี้สองสถาน
สำนักหรื อก่อนวันสืบพยานไม่กำน้ อยกว่าเจ็ดวัสนำนัในกรณี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่ไม่มีการชี้สองสถาน
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หากศาลที ่คดีกนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ั้นอยู่ระหว่าง กำ
พิจารณาเห็นว่าผลของคดีดังกล่าวอาจกระทบต่อการอนุรักษ์หรือการบำรุงรักษาทรัพยากรธรรมชาติ
หรือสิ่งแวดล้อมการคุ้มครองผู้บริโภคเป็นส่วนรวม หรือประโยชน์สาธารณะอย่างอื่นที่สำคัญ และการ
สำนักโอนคดี ไปยังศาลแพ่งจะทำให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ การพิจารณาพิ พากษาคดีเป็นไปอย่างมี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ประสิทธิภาพยิ
สำนั่งขึก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ก็ให้ศาลแจ้ง กำ
คู่ความทราบและทำความเห็นเสนอประธานศาลอุทธรณ์เพื่อมี คำสั่งให้โอนคดีนั้นไปยังศาลแพ่งได้
คำสั่งของประธานศาลอุ ทธรณ์ให้เป็นที่สุด กำ
๑๓
กำ ๔ เบญจ เพิ่มสำนัโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณาความ
๑๔
สำนัมาตรา ๔ ฉ เพิ่มโดยพระราชบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญญัติแก้ไขเพิส่มำนั
เติกมงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่
กำ ง
(ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
๑๕
กำ ๕ แก้ไขเพิ่มเติสำนั
มโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มกเติำ มประมวลกฎหมายวิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ธีพิจารณาความ
๑๖
มาตรา ๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
แพ่ง (ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ.๒๕๓๔
๑๗
มาตรา ๖/๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
สำนัก(ฉบั
บที่ ๒๘) พ.ศ. ๒๕๕๘ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๑ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
การโอนคดีตามวรรคหนึ่ง ไม่กระทบกระเทือนถึงกระบวนพิจารณาที่ได้ดำเนินการ
สำนักไปก่ อนที่จะมีคำสั่งให้โกอนคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ และให้สถำนั
ือว่กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บรรดากระบวนพิจารณาที
กำ ่ ได้ดำเนินสการไปแล้ วนั้นเป็น
กระบวนพิจารณาของศาลแพ่งด้ วย เว้นแต่ศาลแพ่งจะมีคำสั่งเป็นอย่างอื่ นเพื่อประโยชน์แห่งความ
ยุติธรรม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๗ ๑๘ บทบัญญัติในมาตรา ๔ มาตรา ๔ ทวิ มาตรา ๔ ตรี มาตรา ๔ จัตวา
มาตรา ๔ เบญจสำนั มาตรา ๔ ฉ มาตรา ๕ มาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๖ และมาตรา ๖/๑ ต้ อ งอยู่ ภ ายใต้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำบั ง คั บ แห่ ง
บทบัญญัติดังต่อไปนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) คำฟ้กำ องหรือคำร้อสงขอที ่เสนอภายหลังเกี่ยวเนืก่ำองกับคดีที่ค้างพิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัจการณาอยู ่ในศาล
ใดให้เสนอต่อศาลนั้น
ส(๒) คำฟ้องหรือคำร้องขอที
ำนัก๑๙งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่เสนอเกี่ยวเนืส่อำนังกักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
การบังคับคดีตามคำพิกำพากษาหรือ
คำสั่งของศาลซึ่งคำฟ้องหรือคำร้องขอนั้นจำต้องมีคำวินิจฉัยของศาลก่อนที่การบังคับคดีจะได้ดำเนิ น
สำนักไปได้ โดยครบถ้วนและถูกกำต้องนั้น ให้เสนอต่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลที่กำหนดไว้ในมาตรา กำ ๒๗๑ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) คำร้องตามมาตรา ๑๐๑ ถ้าได้เสนอคำฟ้องหรือคำร้องขอต่อศาลใดแล้ว ให้เสนอ
ต่อศาลนั้นในกรณีที่ยังไม่ได้เสนอคำฟ้องหรือคำร้องขอต่อศาลใด ถ้าพยานหลักฐานซึ่งจะเรียกมาสืบ
สำนักหรื อบุคคลหรือทรัพย์หรืกอำสถานที่ที่จะต้สอำนังตรวจอยู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ในเขตศาลใด ให้กเำสนอต่อศาลนัส้นำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๔) คำร้องที่เสนอให้ศาลถอนคืนหรือเปลี่ยนแปลงคำสั่งหรือการอนุญาตที่ศาลได้ให้
ไว้ก็ดีคำร้องที่เสนอให้ ศาลถอดถอนบุคคลใดจากฐานะที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ศาลได้
สำนักแงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ต่งตั้งไว้ก็ดี คำร้องที่เสนอให้
กำ ศาลมี
คำสั่งใดที่เกี่ยวกับการถอนคืนหรือเปลี่ยนแปลงคำสั่งหรือการอนุญาตหรือที่เกี่ยวกับการแต่งตั้งเช่นว่า
สำนักนังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้นก็ดีคำร้องขอหรือคำร้กำองอื่นใดที่เสนอเกี ่ยวเนื่องกับคดีที่ศาลได้กมำีคำพิพากษาหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัอกคำสั ่งไปแล้วก็ดี
ให้เสนอต่อศาลในคดีที่ได้มีคำสั่ง การอนุญาต การแต่งตั้ง หรือคำพิพากษานั้น
มาตรา ๘ ถ้าคดีสองเรื่องซึ่งมีประเด็นอย่างเดียวกัน หรือเกี่ยวเนื่องใกล้ชิดกันอยู่ใน
สำนักระหว่ างพิ จ ารณาของศาลชั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ น ต้ น ที่ มี เสขตอำนาจสองศาลต่ างกันกำและศาลทั้ งสองนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัก้ นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ได้ย กคำร้อ ง กำ
ทั้งหลายที่ได้ยื่น ต่อศาลขอให้คดีทั้งสองได้พิจารณาพิพากษารวมในศาลเดียวกันนั้นเสียตราบใดที่
ศาลใดศาลหนึ่งยังมิได้พิพ ากษาคดี นั้น ๆ คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ งจะยื่นคำขอโดยทำเป็นคำร้องต่อ
สำนักอธิ บดีผู้พิพากษาศาลอุทกธรณ์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ เพื่อขอให้สมำนัีคกำสังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่งให้ศาลใดศาลหนึ่งจำหน่
กำ ายคดีซึ่งอยูส่ใำนั
นระหว่ างพิจารณา
นั้นออกเสียจากสารบบความ หรือให้โอนคดีไปยังอีกศาลหนึ่งก็ได้แล้วแต่กรณี
สคำสั
ำนัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ใด ๆ ของอธิบดีผู้พิพากษาศาลอุ
กำ ทธรณ์สำนั
เช่กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ว่านี้ให้เป็นที่สุด กำ
มาตรากำ๙ ในกรณีดังสกล่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วในมาตราก่อนนั้น ถ้ากศาลใดศาลหนึ
ำ ่งสได้ำนัพกิพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ากษาคดีแล้ว กำ
และได้มีการยื่นอุทธรณ์คัดค้านคำพิพากษานั้น คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอาจยื่นคำขอโดยทำเป็นคำร้อง
ต่อศาลอุทธรณ์ ขอให้ มีคำสั่งให้ งดการพิจารณาคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ชั้นอุทธรณ์
สำนักนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ั้น ไว้ก่อนจนกว่าอีกศาลหนึ
กำ ่ งจะได้
พิพากษาคดีอีกเรื่องหนึ่งเสร็จแล้ วก็ได้ และถ้าได้มีการอุทธรณ์ คดีเรื่องหลังนี้ก็ให้ ศาลอุทธรณ์ รวม
๑๘
มาตรา ๗ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
แพ่ง (ฉบับที่ ๒๘) พ.ศ. ๒๕๕๘
๑๙
มาตรา ๗ (๒) แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
สำนักความแพ่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ๒๕๖๐
ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๒ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
วินิจฉัยคดีทั้งสองนั้นโดยคำพิพากษาเดียวกัน ถ้าคดีเรื่องหลังนั้นไม่มีอุทธรณ์ให้บังคับตามบทบัญญัติ
สำนักแห่ งมาตรา ๑๔๖
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๑๐ ถ้าไม่อาจดำเนินกกระบวนพิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ จารณาในศาลชั ้นต้นที่มีเขตศาลเหนื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อคดีนั้นได้
โดยเหตุสุดวิสัย คู่ความฝ่ายที่เสียหายหรืออาจเสียหายเพราะการนั้นจะยื่นคำขอฝ่ายเดียวโดยทำเป็น
คำร้องต่อศาลชั้นต้น ซึ่งตนมีภูมิลำเนาหรืออยู่ในเขตศาลในขณะนั้นก็ได้ และให้ศาลนั้นมีอำนาจทำคำสั่ง
อย่างใดอย่างหนึ่งสตามที ่เห็นสมควร เพื่อประโยชน์
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ แห่งความยุสตำนัิธกรรม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ หมวด ๒
การคัดค้านผู้พิพากษา
มาตรากำ๑๑ เมื่อคดีถสึำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งศาล ผู้พิพากษาคนหนึ่งคนใดในศาลนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นอาจถู กคัดค้านได้ใน
เหตุใดเหตุหนึ่งดังต่อไปนี้
(๑) ถ้าผู้พิพากษานั้นมีผลประโยชน์ได้เสียเกีสำนั ่ยวข้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องอยู่ในคดีนั้น กำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(๒) ถ้กาำเป็ น ญาติ เกี่ ยสำนั วข้กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

งกั บ คู่ ค วามฝ่ า ยใดฝ่กาำยหนึ่ ง คื อ ว่ าสเป็
ำนักนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บุ พ การี หรื อ กำ
ผู้สืบสันดานไม่ว่าชั้นใด ๆ หรือเป็นพี่น้องหรือลูกพี่ลูกน้องนับได้เพียงภายในสามชั้น หรือเป็นญาติ
เกี่ยวพันทางแต่งงานนั บได้เพียงสองชั้น
(๓) ถ้ า เป็ น ผู้ ที่ ไ ด้ ถู ก อ้ า งเป็ น พยานโดยที่ ไ ด้ รู้ ไ ด้ เห็ น เหตุ ก ารณ์ หรื อ โดยเป็ น
สำนักผูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้เชี่ยวชาญมีความรู้เป็นกพิำเศษเกี่ยวข้องกั บคดี
สำนั นั้น
(๔) ถ้าได้เป็น หรือเป็นผู้ แทนโดยชอบธรรมหรือผู้แทนหรือได้เป็นทนายความของ
มาแล้ว กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๕) ถ้ าได้ เป็ น ผู้ พิ พ ากษานั่ งพิ จ ารณาคดี เดี ย วกั น นั้ น ในศาลอื่ น มาแล้ ว หรือเป็ น
สำนักอนุ ญาโตตุลาการมาแล้วกำ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๖) ถ้ามีคดีอีกเรื่องหนึ่งอยู่ในระหว่างพิจารณาซึ่งผู้พิพากษานั้นเอง หรือภริยา หรือ
ญาติทางสืบสายโลหิตตรงขึ้นไป หรือตรงลงมาของผู้พิพากษานั้นฝ่ายหนึ่ง พิพาทกับคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง
สำนักหรื อภริยา หรือญาติทางสื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำบสายโลหิตตรงขึ สำนัก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ไปหรือตรงลงมาของคูก่คำวามฝ่ายนั้นอีกสฝ่ำนัายหนึ ่ง
(๗) ถ้าผู้พิพ ากษานั้น เป็นเจ้าหนี้ห รือลูกหนี้ หรือเป็นนายจ้างของคู่ความฝ่ายใด
ฝ่ายหนึ่ง สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๑๒ เมื่อศาลใดมี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักผงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ู้พิพากษาแต่เพียงคนเดี
กำยว ผู้พิพากษานั
สำนั้นกอาจถู กคัดค้าน
ด้วยเหตุใดเหตุหนึ่งตามที่กำหนดไว้ในมาตราก่อนนั้นได้ หรือด้วยเหตุประการอื่นอันมีสภาพร้ายแรงซึ่ง
อาจทำให้การพิจารณาหรื อพิพากษาคดีเสียความยุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ติธรรมไปสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๑๓ ถ้ามีเหตุสทำนัี่จะคั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ดค้านได้อย่างใดอย่างหนึ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งดังที่กล่าวไว้
สำนัในสองมาตราก่ อน
เกิดขึ้นแก่ผู้พิพากษาคนใดที ่นั่งในศาล
(๑) ผู้พิพากษานั้นเองจะยื่นคำบอกกล่าวต่อศาลแสดงเหตุที่ตนอาจถูกคัดค้าน แล้ว
สำนักขอถอนตั วออกจากการนัก่งำ พิจารณาคดีนสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ั้นก็กไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ด้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๓ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๒) คู่ความที่เกี่ยวข้องอาจยกข้อคัดค้านขึ้นอ้างโดยทำเป็นคำร้องยื่นต่อศาลแต่ถ้าตน
สำนักได้ ทราบเหตุที่พึงคัดค้ากนได้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ก่อนวันสืบสพยาน ก็ให้ยื่นคำร้องคัดค้ากนเสี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ยก่อนวันสืสบำนัพยานนั ้นหรือถ้า
ทราบเหตุที่พึงคัดค้านได้ในระหว่างพิจารณา ก็ให้ยื่นคำร้องคัดค้านไม่ช้ากว่าวันนัดสืบพยานครั้งต่อไป
แต่ต้องก่อนเริ่มสืบสำนัพยานเช่ นว่านั้น
เมือ่ ได้ยื่นคำร้องดังกล่าวแล้ว ให้ศาลงดกระบวนพิจารณาทั้งปวงไว้ก่อนจนกว่าจะได้
มีคำชี้ขาดในเรื่องที่คัดค้านนั้นแล้ว แต่ความข้อนี้มิให้ใช้แก่กระบวนพิจารณาซึ่งจะต้องดำเนินโดยมิชักช้า
อนึ่ง กระบวนพิจสารณาทั ้งหลายที่ได้ดำเนินกไปก่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อนได้ ยื่น คำร้
สำนัอกงคั ดค้านก็ดี และกระบวนพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จารณา
ทั้งหลายในคดีที่จะต้องดำเนินโดยมิชักช้า แม้ถึงว่าจะได้ดำเนินไปภายหลังที่ได้ยื่นคำร้องคัดค้านก็ดี
สำนักเหล่ านี้ย่อมสมบูรณ์ไม่เสีกยำ ไป เพราะเหตุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่ศกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั าลมีคำสั่งยอมฟังคำคัดกค้ำาน เว้นแต่ศาลจะได้ กำหนดไว้ใน
คำสั่งเป็นอย่างอื่น
สถ้ำนั
าศาลใดมี ผู้พิพากษาคนเดีกำยว และผู้พิพสากษาคนนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้นถูกคัดค้าน หรืกอำถ้าศาลใดมี
ผู้พิพากษาหลายคน และผู้พิพากษาทั้งหมดถูกคัดค้าน ให้ศาลซึ่งมีอำนาจสูงกว่าศาลนั้นตามลำดับเป็น
้ชี้ขาดคำคัดค้าน กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าศาลใดมีผู้ พิ พ ากษาหลายคน และผู้ พิพ ากษาที่ มิได้ถูกคัดค้ านรวมทั้ งข้าหลวง
ยุติธรรม ถ้าได้นั่งพิจารณาด้วยมีจำนวนครบที่จะเป็นองค์สคำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ณะและมี เสียงข้างมากตามที่กฎหมาย
สำนักต้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องการ ให้ศาลเช่นว่านัก้นำ เป็นผู้ชี้ขาดคำคั
สำนักดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ค้าน แต่ในกรณีที่อยู่ในอำนาจของผู
กำ ้พสิพำนัากษาคนเดี ยวจะ
ชี้ขาดคำคัดค้าน ห้ามมิให้ ผู้พิพากษาคนนั้นมีคำสั่ งให้ ยกคำคัดค้าน โดยผู้พิพากษาอีกคนหนึ่งหรือ
ข้าหลวงยุติธรรมมิสไำนัด้เกห็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นพ้องด้วย กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าศาลใดมี ผู้ พิ พ ากษาหลายคน และผู้ พิ พ ากษาที่ มิ ได้ ถู ก คั ด ค้ าน แม้ จ ะนั บ รวม
สำนักข้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าหลวงยุติธรรมเข้าด้วกยำ ยังมีจำนวนไม่ สำนัคกรบที ่จะเป็นองค์คณะและมี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ เสี ยงข้ างมากตามที ่กฎหมาย
ต้องการ หรื อถ้าผู้พิพากษาคนเดีย วไม่สามารถมีคำสั่งให้ยกคำคัดค้านเสียด้วยความเห็นพ้องของ
ผู้พิพ ากษาอีกคนหนึ สำนัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือข้าหลวงยุติธรรมตามทีกำ ่บัญญัติไสว้ำนัในวรรคก่ อน ให้ศาลซึ่งมีอกำนาจสู
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งกว่า
ศาลนั้นตามลำดับเป็นผู้ชี้ขาดคำคัดค้าน
มาตรา ๑๔ เมื่อได้มีการร้องคัดค้านขึ้น และผู้พิพากษาที่ถูกคัดค้านไม่ยอมถอนตัว
ออกจากการนั่งพิจารณาคดี ให้ศาลฟังคำแถลงของคำคู่ความฝ่ายที่เกี่ยวข้องและของผู้พิพากษาที่ถูก
สำนักคังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดค้าน กับทำการสืบพยานหลั กำ กฐานทีส่บำนั
ุคคลเหล่ านั้นได้นำมาและพยานหลั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กฐานอืส่นำนัตามที ่เห็นสมควร
แล้วออกคำสั่งยอมรับหรือยกเสียซึ่งคำคัดค้านนั้น คำสั่งเช่นว่านี้ให้เป็นที่สุด
สเมืำนั่อกศาลที ่ผู้พิพากษาแห่งศาลนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้น เองถูก คัสำนั
ดค้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
น จะต้องวินิจฉัยชี้ขาดคำคั
กำ ด ค้า น
ห้ามมิให้ผู้พิพากษาที่ถูกคัดค้านนั้นนั่งหรือออกเสียงกับผู้พิพากษาอื่น ๆ ในการพิจารณาและชี้ขาดคำ
ดค้านนั้น กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าผู้พิพากษาคนใดได้ขอถอนตัวออกจากการนั่งพิจารณาคดีก็ดี หรือศาลได้ยอมรับ
คำคัดค้านผู้พิพากษาคนใดก็ ดี ให้ผู้พิพากษาคนอื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่นทำการแทนตามบทบั ญญัติในพระธรรมนู
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญ ศาล
ยุติธรรม
หมวด ๓ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
อำนาจและหน้าที่ของศาล
- ๑๔ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรากำ๑๕ ห้ามมิให้สศำนัาลใช้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อำนาจนอกเขตศาล กเว้ำนแต่
(๑) ถ้าบุ ค คลผู้ ที่ จ ะถูกซั กถามหรือ ถูก ตรวจ หรือบุ ค คลผู้ เป็ นเจ้าของทรัพ ย์ห รื อ
สถานที่ซึ่งจะถูกตรวจมิ ได้ยกเรื่องเขตศาลขึ้นคักดำ ค้าน ศาลจะทำการซั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กถามหรือตรวจดังว่กาำนั้นนอกเขต
ศาลก็ได้
(๒) ศาลจะออกหมายเรียกคู่ความหรือบุค คลนอกเขตศาลก็ ได้ ส่ ว นการที่ จะนำ
บทบัญญัติมาตราสำนั๓๑, ๓๓, ๑๐๘, ๑๐๙ และกำ ๑๑๑ แห่งประมวลกฎหมายนี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้และมาตรา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๑๔๗ แห่ง
กฎหมายลักษณะอาญามาใช้บังคับได้นั้น ต้องให้ศาลซึ่งมีอำนาจในเขตศาลนั้นสลักหลังหมายเสียก่อน
(๓)๒๐ กหมายบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งคั บ คดี
สำนัแกละหมายของศาลที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี่ อ อกให้
กำ จั บ และกั กสขัำนังกบุงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ค คลผู้ ใดตาม กำ
บทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ อาจบังคับได้ไม่ว่าในที่ใด ๆ
สในกรณี ที่มีการบังคับคดีนอกเขตศาลที
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่มีอำนาจในการบั งคับคดี ให้บังคักบำ ตามมาตรา
๒๗๑ วรรคสาม วรรคสี่ และวรรคห้า๒๑
คดีที่ศกาลแพ่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งได้รับไว้สพำนัิจการณาพิ พากษาตามพระธรรมนู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญศาลยุสตำนั ิธรรมหรื อที่ได้โอน
ไปยังศาลแพ่งตามมาตรา ๖/๑ ให้ศาลแพ่งมีอำนาจดำเนินกระบวนพิจารณาใด ๆ นอกเขตศาลได้
ตามที่เห็นสมควรส๒๒ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๖ ถ้าจะต้องทำการซักถาม หรือตรวจ หรือดำเนินกระบวนพิจารณาใด ๆ
ส(๑)
ำนักโดยศาลชั ้นต้นศาลใด นอกเขตศาลนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นสหรื
ำนัอกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) โดยศาลแพ่งหรือศาลอาญา นอกเขตจังหวัดพระนครและธนบุรีหรือโดยศาล
สำนักอุงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทธรณ์หรือฎีกา กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ให้ศาลที่กล่าวแล้วมีอำนาจที่จะแต่งตั้งศาลอื่นที่เป็นศาลชั้นต้นให้ทำการซักถามหรือ
ตรวจภายในบังคับสำนั
บทบั ญญัติมาตรา ๑๐๒ หรืกอำดำเนินกระบวนพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารณาแทนได้ กำ
มาตรากำ๑๗ คดีที่ได้สยำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ื่นฟ้กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งไว้ต่อศาลนั้น ให้ศาลดำเนิ
กำ นการไปตามลำดั บเลขหมาย
สำนวนในสารบบความ เว้นแต่ศาลจะกำหนดเป็นอย่างอื่นเมื่อมีเหตุผลพิเศษ
มาตรากำ๑๘ ให้ศาลมีสอำนัำนาจที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่จะตรวจคำคู่ความที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่พนักงานเจ้าหน้
สำนัากทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ของศาลได้รับ กำ
ไว้เพื่อยื่นต่อศาล หรือส่งให้แก่คู่ความ หรือบุคคลใด ๆ
สถ้ำนั
าศาลเห็ นว่าคำคู่ความที่ได้กยำื่นไว้ดังกล่าวแล้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัวกนังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้น อ่านไม่ออกหรืออ่านไม่กำ เข้าใจหรือ
เขียนฟุ่มเฟือยเกินไป หรือไม่มีรายการ ไม่มีลายมือชื่อ ไม่แนบเอกสารต่าง ๆ ตามที่กฎหมายต้องการ
สำนักหรื อมิได้ชำระหรือวางค่กาำธรรมเนียมศาลโดยถู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กต้องครบถ้วน ศาลจะมี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คำสั่งให้คืนสคำคู ่ ความนั้นไปให้
ทำมาใหม่ หรื อ แก้ ไขเพิ่ ม เติ ม หรื อ ชำระหรื อ วางค่ า ธรรมเนี ย มศาลให้ ถู ก ต้ อ งครบถ้ ว น ภายใน
๒๐
กำ ๑๕ (๓) แก้ไขเพิ
สำนั่มกเติงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มโดยพระราชบัญญัติแก้กไขเพิ
ำ ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๘) พ.ศ. ๒๕๔๒
๒๑
มาตรา ๑๕ วรรคสอง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี
พิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๒๒
มาตรา ๑๕ วรรคสาม เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ๒๕๕๘
ง (ฉบับที่ ๒๘) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๕ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ระยะเวลาและกำหนดเงื่อนไขใด ๆ ตลอดจนเรื่องค่าฤชาธรรมเนียมตามที่ศาลเห็นสมควรก็ได้ ถ้ามิได้

สำนักปฏิ บัติตามข้อกำหนดของศาลในระยะเวลาหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อเงื่อนไขที่กำหนดไว้กกำ็ให้มีคำสั่งไม่รับสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คำคูกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ความนั้น๒๓ กำ
ถ้าศาลเห็น ว่าคำคู่ความที่ได้นำมายื่นดังกล่าวข้างต้น มิได้เป็นไปตามเงื่อนไขแห่ ง
กฎหมายที่บั งคับ ไว้ำนักนอกจากที
ส ่กล่ าวมาในวรรคก่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อน และโดยเฉพาะอย่ างยิ่ง เมื่อเห็ นกำว่าสิทธิของ
คู่ความหรือบุคคลซึ่งยื่นคำคู่ความนั้นได้ถูกจำกัดห้ามโดยบทบัญญัติแห่งกฎหมายเรื่องเขตอำนาจศาล
ก็ให้ศาลมีคำสั่งไม่รับหรือคืนคำคู่ความนั้นไปเพื่อยื่นต่อศาลที่มีเขตอำนาจ
สถ้ำนั
าไม่ มีข้อขัดข้องดังกล่าวแล้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ว ก็ ให้ศ าลจดแจ้ ง แสดงการรับคำคู่ความนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้น ไว้บ น
คำคู่ความนั้นเองหรือในที่อื่น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีคำสั่งของศาลที
กำ ่ไม่รับสหรื
ำนัอกให้ คืนคำคู่ความตามมาตรานี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ ให้อุทธรณ์ สำนัแกละฎี กาได้ตามที่
บัญญัติไว้ในมาตรา ๒๒๗, ๒๒๘ และ ๒๔๗
มาตรา ๑๙ ศาลมีอำนาจสั่งได้ตามที่เห็นสมควรให้คู่ความทุกฝ่าย หรือฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง
สำนักมาศาลด้ วยตนเอง ถึงแม้กวำ่าคู่ความนั้น ๆสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี จะได้ มีทนายความว่าต่างแก้กตำ ่างอยู่แล้วก็ดสี ำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อนึก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ถ้าศาลเห็นว่า กำ
การที่คู่ความมาศาลด้วยตนเองอาจยังให้เกิดความตกลงหรือการประนีประนอมยอมความดังที่บัญญัติ
ไว้ในมาตราต่อไปนีสำนั
้ ก็กให้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
ศาลสั่งให้คู่ความมาศาลด้ วยตนเอง สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๒๐๒๔ ไม่ว่าการพิจารณาคดีจะได้ดำเนินไปแล้วเพียงใด ให้ศาลมีอำนาจที่จะ
ไกล่เกลี่ยให้คคู่ วามได้
สำนักตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กลงกัน หรือประนีประนอมยอมความกั
กำ สำนันกในข้ อที่พิพาทนั้น
มาตรากำ ๒๐ ทวิ ๒๕ เพื

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่ อกประโยชน์ ในการไกล่ เกลี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ ย เมื่ อ ศาลเห็สำนั
น สมควรหรื อ เมื่ อ
คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งร้องขอ ศาลจะสั่งให้ดำเนินการเป็นการลับเฉพาะต่อหน้าตัวความทุกฝ่ายหรือ
ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งโดยจะให้ มีทนายความอยู่ด้วยหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อไม่ก็ได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
เมื่อศาลเห็นสมควรหรือเมื่อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งร้องขอ ศาลอาจแต่งตั้งบุคคลหรือ
สำนักคณะบุ คคลเป็นผู้ประนีปกระนอม
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ เพื่อช่วสยเหลื อศาลในการไกล่เกลี่ยให้กคำ ู่ความได้ประนีสปำนัระนอมกั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี น
หลักเกณฑ์และวิธีการในการไกล่เกลี่ยของศาล การแต่งตั้งผู้ประนีประนอม รวมทั้ง
อำนาจหน้าที่ของผู้ประนีประนอม ให้เป็นไปตามที่กำหนดไว้ในข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาโดย
สำนักความเห็ นชอบของที่ประชุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มใหญ่ของศาลฎี
สำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
า๒๖ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาตามวรรคสาม เมื่อได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา
แล้วให้ใช้บังคับได้ส๒๗ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๒๓
กำ ๑๘ วรรคสองสำนัแก้กไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญกำญัติแก้ไขเพิ่มเติสมำนั
ประมวลกฎหมายวิ ธี
พิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๙) พ.ศ. ๒๕๒๗
๒๔
สำนัมาตรา ๒๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญญัสตำนั
ิแก้กไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ กำ ธีพิจารณา
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๗) พ.ศ. ๒๕๔๒
๒๕
กำ ๒๐ ทวิ เพิ่มโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติมกประมวลกฎหมายวิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ สำนัธีพกิจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารณาความแพ่ง กำ
(ฉบับที่ ๑๗) พ.ศ. ๒๕๔๒
๒๖
มาตรา ๒๐ ทวิ วรรคสาม แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติ แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมาย
วิธีพจิ ารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑
๒๗
มาตรา ๒๐ ทวิ วรรคสี่ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ๒๕๕๑
ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๖ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรากำ๒๐ ตรี๒๘ ก่สอำนั

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นยืก่นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ฟ้องคดี บุคคลที่จะเป็กนำ คู่ความอาจยืส่นำนัคำร้ องต่อศาลที่มี
เขตอำนาจหากมีการฟ้องคดีนั้น เพื่อขอให้ศาลแต่งตั้งผู้ประนีประนอมทำหน้าที่ไกล่เกลี่ยให้คู่กรณี
ที่เ กี่ย วข้อ งได้ต กลงหรื อ ประนีป ระนอมยอมความกั น ในข้อ ที่พิพ าท โดยคำร้อ งนั้น ให้ร ะบุชื่ อ
สำนักและภู มิลำเนาของคู่ กรณี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำที่เกี่ยวข้อง รวมทั ้งรายละเอีย ดของข้อพิกพำ าท เมื่อศาลเห็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนันกสมควร ให้ศาล
รับคำร้องนั้นไว้แล้วดำเนินการสอบถามความสมัครใจของคู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งในการเข้าร่วมการไกล่เกลี่ย
หากคู่กรณีอีกฝ่าสยหนึ ำนัก่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งยินยอมเข้าร่วมการไกล่ กำ เกลี่ย ให้ศาลมี
สำนัอกำนาจเรี ยกคู่กรณีที่เกี่ยกวข้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ องมาศาล
ด้วยตนเองโดยคู่กรณีจะมีทนายความมาด้วยหรือไม่ก็ได้ และแต่งตั้งผู้ประนีประนอมดำเนินการไกล่เกลี่ย
อไปโดยให้นำความในมาตรา กำ ๒๐ ทวิ
สำนัมกาใช้ บังคับโดยอนุโลม ถ้กาำคู่กรณีที่เกี่ยวข้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัอกงสามารถตกลง
หรือประนีป ระนอมยอมความกัน ได้ให้ผู้ประนีประนอมเสนอข้อตกลงหรือสัญญาประนีประ นอม
ยอมความต่อศาลสำนั หากศาลพิ จารณาแล้วเห็นกว่ำาข้อตกลงหรืสอำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สัญกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ญาประนีประนอมยอมความเป็ กำ นไป
ตามเจตนาของคู่กรณี หลักแห่งความสุจริต เป็นธรรม และไม่ฝ่าฝืนต่อกฎหมาย ก็ให้คู่กรณีลงลายมือชื่อ
สำนักในข้ อตกลงหรือสัญญาประนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ประนอมยอมความนั ้น
ในวัน ทำข้อ ตกลงหรือ สัญ ญาประนีป ระนอมยอมความตามวรรคหนึ่ง คู่สัญ ญา
อาจร้องขอให้ศาลมีคำพิพากษาตามยอม พร้อมแสดงเหตุผลความจำเป็นต่อศาล หากศาลเห็นว่ากรณี
สำนักมีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ค วามจำเป็น ที่ส มควรจะมี กำ ค ำพิพ ากษาไปในเวลานั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้น ก็ใ ห้ศ าลมี
กำ ค ำพิพ ากษาไปตามข้ อ ตกลง
หรือสัญญาประนีประนอมยอมความดังกล่าวได้โดยให้นำความในมาตรา ๑๓๘ มาใช้บังคับโดยอนุโลม
สการขอและการดำเนิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นการตามมาตรานี
กำ ้ ไม่สตำนั
้องเสี ยค่าขึ้นศาล
คำสั่งของศาลที่ออกตามความในมาตรานี้ให้เป็นที่สุด
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เมื่อศาลมี
กำ คำสั่งแต่งตัส้งำนั ผู้ปกระนี ประนอมแล้วแต่กการไกล่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ เกลี่ยสิ้นสสุำนั
ดลงโดยไม่ เป็นผล
หากปรากฏว่าอายุความครบกำหนดไปแล้วหลังจากยื่นคำร้องหรือจะครบกำหนดภายในหกสิบวัน
นับ แต่วันที่การไกล่ สำนัเกกลี ่ย สิ้ นสุ ดลง ให้ อายุความขยายออกไปอี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หกสิ บวันนับแต่วันที่กกำารไกล่เกลี่ ย
สิ้นสุดลง
มาตรา ๒๑ เมื่อคู่ความฝ่ายใดเสนอคำขอหรื
อคำแถลงต่อศาล
(๑) ถ้าประมวลกฎหมายนี้มิได้บัญญัติว่า คำขอหรือคำแถลงจะต้องทำเป็นคำร้อง
สำนักหรื อเป็นหนังสือ ก็ให้ศาลมี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อำนาจที่จะยอมรั บคำขอหรือคำแถลงทีกค่ ำู่ความได้ทำในศาลด้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี วยวาจาได้ แต่
ศาลต้องจดข้อความนั้นลงไว้ในรายงาน หรือจะกำหนดให้คู่ความฝ่ายนั้นยื่นคำขอโดยทำเป็นคำร้อง
หรือยื่นคำแถลงเป็สนำนัหนั งสือก็ได้ แล้วแต่ศาลจะเห็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นสมควร สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ถ้าประมวลกฎหมายนี้มิได้บัญญัติไว้ว่า คำขออันใดจะทำได้แต่ฝ่ายเดียวห้ามมิให้
สำนักศาลทำคำสั ่งในเรื่องนั้นกๆำ โดยมิให้คู่ความอี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ฝ่ายหนึ่งหรือคู่ความอืก่นำ ๆ มีโอกาสคัสดำนั
ค้ากนก่ อน แต่ทั้งนี้
ต้องอยู่ในบังคับแห่งบทบัญญัติของประมวลกฎหมายนี้ว่าด้วยการขาดนัด
ส(๓)
ำนักถ้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าประมวลกฎหมายนีก้บำัญญัติไว้ว่ า คำขออั นใดอาจทำได้แต่ฝ่ายเดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยวแล้ว ให้
ศาลมีอำนาจที่จะฟังคู่ ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือคู่ ความอื่น ๆ ก่อนออกคำสั่งในเรื่องนั้น ๆ ได้ เว้นแต่
ในกรณีที่คำขอนั้นเป็นเรื่องขอหมายเรียกให้ให้การ หรื อเพื่อยึดหรืออายัดทรัพย์สินก่อนคำพิพากษา
หรือเพื่อให้ออกหมายบั งคับ หรือเพื่อจับหรือกักกำ ขังจำเลยหรือสลูำนักกหนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้ตามคำพิพากษา กำ
๒๘
มาตรา ๒๐ ตรี เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
บที่ ๓๒) พ.ศ. ๒๕๖๓ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๗ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๔) ถ้าประมวลกฎหมายนี้มิได้บัญญัติไว้ว่าศาลต้องออกคำสั่งอนุญาตตามคำขอที่ได้
สำนักเสนอต่ อศาลนั้นโดยไม่ตก้อำงทำการไต่สวนแล้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ว ก็ให้ศาลมีอำนาจทำการไต่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สวนได้ตามที สำนัก่เห็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นสมควรก่อน กำ
มีคำสั่งตามคำขอนั้น
สในกรณี เรื่องใดที่ศาลอาจออกคำสั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งได้เองหรื อต่กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั เมื่อคู่ความมีคำขอ ให้กใำช้บทบัญญัติ
อนุมาตรา (๒), (๓) และ (๔) แห่งมาตรานี้บังคับ
ในกรณีเรื่องใดที่คู่ความไม่มีอำนาจขอให้ศาลมีคำสั่ง แต่หากศาลอาจมีคำสั่งในกรณี
เรื่องนั้นได้เอง ให้สศำนัาลมี อำนาจภายในบังคับกบทบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ญญัติแห่งสมาตรา ๑๐๓ และ ๑๘๑ (๒)
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ที่จะงดฟัง
คู่ความหรืองดทำการไต่สวนก่อนออกคำสั่งได้
มาตรา ๒๒ กำหนดระยะเวลาทั้งปวงไม่ว่าที่กฎหมายกำหนดไว้หรือที่ศาลเป็นผู้กำหนด
ก็ดี เพื่อให้ดำเนินสหรื
ำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มิให้ดำเนินกระบวนพิกจำารณาใด ๆ ก่สอำนั
นสิก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ระยะเวลานั้น ให้ศาลคำนวณตาม
กำ
บทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยระยะเวลา
มาตรา ๒๓ เมื่อศาลเห็นสมควรหรือมีคู่ความฝ่ายที่เกี่ย วข้องได้ยื่นคำขอโดยทำเป็น
คำร้อง ให้ศาลมีอำนาจที่จะออกคำสั่งขยายหรือย่นระยะเวลาตามที ่กำหนดไว้ในประมวลกฎหมายนี้
สำนักหรื อตามที่ศาลได้กำหนดไว้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หรือระยะเวลาที ่เกี่ยวด้วยวิธีพิจารณาความแพ่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งอันกำหนดไว้ ในกฎหมาย
อื่น เพื่อให้ดำเนินหรือมิให้ดำเนินกระบวนวิธีพิจารณาใด ๆ ก่อนสิ้นระยะเวลานั้นแต่การขยายหรือย่น
เวลาเช่นว่านี้ให้พสึงำนั
ทำได้ ต่อเมื่อมีพฤติการณ์พกิเศษ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ และศาลได้สำนั มีคกำสั ่งหรือคู่ความมีคำขอขึกำ้นมาก่อนสิ้น
ระยะเวลานั้น เว้นแต่ในกรณีที่มีเหตุสุดวิสัย
มาตรา ๒๔ เมื่อคู่ความฝ่ายใดยกปัญหาข้อกฎหมายขึ้นอ้าง ซึ่งถ้าหากได้วินิจฉัยให้
เป็นคุณแก่ฝ่ายนั้นสำนั
แล้กวงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จะไม่ต้องมีการพิจารณาคดี กำ ต่อไปอีกสำนัหรืกองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ไม่ต้ องพิจารณาประเด็กนำ สำคัญแห่ง
คดีบางข้อ หรือถึงแม้จะดำเนินการพิจารณาประเด็นข้อสำคัญแห่งคดีไป ก็ไม่ทำให้ได้ความชัดขึ้นอีกแล้ว
สำนักเมืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่อศาลเห็นสมควรหรือกเมืำ ่อคู่ความฝ่าสยใดฝ่ ายหนึ่งมีคำขอ ให้ศาลมีกำอำนาจที่จะมีสคำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำสัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ให้มีผลว่าก่อน กำ
ดำเนินการพิจารณาต่อไป ศาลจะได้พิจารณาปัญ หาข้อกฎหมายเช่นว่านี้แล้ววินิจฉัยชี้ขาดเบื้องต้นใน
ปัญหานั้น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถ้าศาลเห็
กำ นว่าคำวินิจสฉัำนัยกชีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้ขาดเช่นว่านี้จะทำให้คกดีำเสร็จไปได้ทั้งสเรืำนั่อกงหรื อเฉพาะแต่
ประเด็นแห่งคดีบางข้อ ศาลจะวินิจฉัยชี้ขาดปัญหาที่กล่าวแล้วและพิพากษาคดีเรื่องนั้นหรือเฉพาะแต่
ประเด็นที่เกี่ยวข้อสงไปโดยคำพิ พากษาหรือคำสัก่งำ ฉบับเดียวกันสก็ำนัได้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
คำสั่งใด ๆ ของศาลที่ได้ออกตามมาตรานี้ ให้อุทธรณ์และฎีกาได้ตามที่บัญญัติไว้ใน
สำนักมาตรา ๒๒๗, ๒๒๘ และกำ๒๔๗
สมาตรา ๒๕ ถ้าคู่ความฝ่ายใดยื
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่นคำขอโดยทำเป็ นคำร้องให้ศาลสั่งกำหนดวิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ธีการ
อย่างใด ๆ ที่บัญญัติไว้ในภาค ๔ เพื่อคุ้มครองสิทธิของคู่ความในระหว่างการพิจารณา หรือเพื่อบังคับ
สำนักตามคำพิ พากษาหรือคำสักำ่ง ให้ศาลมีคำสัสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งอนุกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ญาตหรือยกคำขอนั้นเสีกยำ โดยไม่ชักช้า สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าในเวลาที่ ยื่นคำขอนั้นศาลจะชี้ขาดคดีไสด้ำนัอกยูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่แล้ว ศาลจะวินิจฉัยคำขอนั
กำ
้นในคำ
พิพากษา หรือในคำสั่งชี้ขาดคดีก็ได้
- ๑๘ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๒๖ ถ้าศาลได้ตั้งข้อถาม หรือออกคำสั่งหรือชี้ขาดเกี่ยวด้วยการดำเนินคดี

สำนักเรืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่องใดเรื่องหนึ่ง และคู่คกวามฝ่
ำ ายใดฝ่าสยหนึ ำนัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ในคดีเรื่องนั้นคัดค้านข้กอำถามหรือคำสัส่งำนั
หรืกองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำชี้ขาดนั้นว่า กำ
ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ก่อนที่ศาลจะดำเนินคดีต่ อไป ให้ ศาลจดข้อถามหรือคำสั่งหรือคำชี้ขาดที่ถูก
คัดค้านและสภาพแห่ สำนักงการคั ดค้านลงไว้ในรายงาน
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ แต่ส่วนเหตุ ผลที
สำนั ่ผู้คัดค้านยกขึ้นอ้างอิงกนัำ้น ให้ศาลใช้
ดุลพินิจจดลงไว้ในรายงาน หรือกำหนดให้คู่ ความฝ่ายที่คัดค้านยื่นคำแถลงเป็นหนังสือเพื่อรวมไว้ใน
สำนวน
มาตรา ๒๗ ในกรณีที่มิได้ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ในข้อที่มุ่ง
สำนักหมายจะยั งให้การเป็นไปด้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วยความยุติธสรรม หรือที่เกี่ยวด้วยความสงบเรี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยบร้อยของประชาชนในเรื ่ อง
การเขียน และการยื่นหรือการส่งคำคู่ ความหรือเอกสารอื่น ๆ หรือในการพิจารณาคดี การพิจารณา
พยานหลักฐาน หรื สำนัอกการบั งคับ คดี เมื่อศาลเห็กำนสมควรหรือสเมืำนั่อกคูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ความฝ่ายที่เสียหายเนืก่อำงจากการที่
มิได้ปฏิบัติเช่นว่านั้นยื่นคำขอโดยทำเป็นคำร้อง ให้ศาลมีอำนาจที่จะสั่งให้เพิกถอนการพิจารณาที่ผิด
สำนักระเบี ยบนั้นเสียทั้งหมดหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อบางส่วน หรื อสัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั แก้ไขหรือมีคำสั่งในเรืก่อำงนั้นอย่างใดอย่สำนั
างหนึ ่ง ตามที่ ศาล
เห็นสมควร
ข้อค้านเรื่องผิดระเบียบนั้น คู่ความฝ่ายที่เสีสยำนัหายอาจยกขึ
้นกล่าวได้ไม่ว่าในเวลาใด ๆ
สำนักก่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อนมีคำพิพากษา แต่ตก้อำงไม่ช้ากว่าแปดวั สำนันกนังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บแต่วันที่คู่ความฝ่ายนักำ้นได้ทราบข้อความหรื อพฤติการณ์
อันเป็นมูลแห่งข้ออ้างนั้น แต่ทั้งนี้คู่ความฝ่ายนั้นต้องมิได้ดำเนินการอันใดขึ้นใหม่หลังจากที่ได้ทราบ
เรื่องผิดระเบียบแล้สำนั
ว กหรืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อต้องมิได้ให้สัตยาบันกแก่ ำ การผิดระเบีสยำนับนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้น ๆ กำ
ถ้าศาลสั่ งให้ เพิ กถอนกระบวนพิ จารณาที่ ผิ ดระเบียบใด ๆ อัน มิใช่เรื่องที่คู่ ความ
สำนักละเลยไม่ ดำเนินกระบวนพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จารณาเรื่องนั ้นภายในระยะเวลาซึ
สำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งกฎหมายหรื
กำ อศาลกำหนดไว้ เพียงเท่านี้
ไม่เป็ น การตัดสิ ทธิคู่ความฝ่ ายนั้ น ในอันที่จะดำเนินกระบวนพิจารณานั้น ๆ ใหม่ให้ ถูกต้องตามที่
กฎหมายบังคับ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๒๘ ถ้ามีคดีหสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ลายเรื ่องค้างพิจารณาอยู่ในศาลเดี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยวกันหรืสำนั
อในศาลชั ้นต้นสอง
ศาลต่างกัน และคู่ความทั้ งหมด หรือแต่บ างฝ่ ายเป็ นคู่ ความรายเดียวกัน กับ ทั้ งการพิ จารณาคดี
เหล่านั้น ถ้าได้รวมกันแล้ว จะเป็นการสะดวก หากศาลนั้นหรือศาลหนึ่งศาลใดเหล่านั้นเห็นสมควรให้
จารณาคดีรวมกัน หรืกอำหากคู่ความทัส้งหมดหรื อแต่บางฝ่ายมีคำขอให้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พิจารณาคดีสรำนั
วมกั นโดยแถลงไว้
ในคำให้การหรือทำเป็นคำร้องไม่ว่าในเวลาใด ๆ ก่อนมีคำพิพากษา เมื่ อศาลได้ฟังคู่ความทุกฝ่ายแห่ง
คดีนั้น ๆ แล้ว ถ้าสศาลเป็ นที่พอใจว่า คดีเหล่ากนัำ้นเกี่ยวเนื่องกัสนำนัก็กใงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ห้ศาลมีอำนาจออกคำสัก่งำให้พิจารณา
คดีเหล่านั้นรวมกัน
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถ้าจะโอนคดี
กำ มาจากอีสกำนัศาลหนึ ่งหรือโอนคดีไปยังกอีำกศาลหนึ่งที่มสีเขตอำนาจเหนื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อคดี
นั้น ศาลจะมีค ำสั่ง ก่อ นที่ได้รับ ความยิ น ยอมของอีกศาลหนึ่ง นั้น ไม่ได้ แต่ถ้า ศาลที่ จ ะรับ โอนคดี
ไม่ยิน ยอม ก็ใ ห้สศำนั
าลที ่จ ะโอนคดีนั ้น ส่ง เรื่อกงให้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อ ธิบ ดีผู ้พสิพำนัากษาศาลอุ ท ธรณ์ชี้ ข าดกำ คำสั ่ง ของ
อธิบดีผู้พิพากษาศาลอุทธรณ์ให้เป็นที่สุด
มาตรา ๒๙ ถ้าคดีที่ฟ้องกันนั้นมีข้อหาหลายข้
อด้วยกันและศาลเห็นว่าข้อหาข้อหนึ่ ง
ข้อใดเหล่านั้นมิได้เกี่ยวข้องกันกับข้ออื่น ๆ เมื่อศาลเห็นสมควร หรือเมื่อคู่ความผู้มีส่วนได้เสียได้ยื่น
สำนักคำขอโดยทำเป็ นคำร้อกงให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ศาลมีคำสั่งสให้
ำนัแกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยกคดีเสียโดยเร็ว ถ้าโจทก์
กำ ประสงค์จสะให้
ำนักพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิ จารณาข้อหา กำ
- ๑๙ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เช่น ว่านั้น ต่อไป ก็ให้ศาลดำเนินการพิจารณาคดีไปเสมือนหนึ่งว่าเป็นคดี อีกเรื่องหนึ่งต่างหาก โดยมี

สำนักเงืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่อนไขที่ศาลจะกำหนดไว้ กำ ตามที่เห็นสมควร
ถ้าคดีที่ฟ้องกันนั้นมีข้อหาหลายข้อ และศาลเห็นว่าหากแยกพิจ ารณาข้อหาทั้งหมด
หรือข้อใดข้อหนึ่งออกจากกั
ส นแล้ว จะทำให้การพิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จารณาข้อหาเหล่ านั้นสะดวก ไม่ว่าเวลาใด
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๆ ก่อนมี
คำพิพากษา เมื่อศาลเห็นสมควร หรือเมื่อคู่ความผู้มีส่วนได้เสียยื่นคำขอโดยทำเป็นคำร้อง และเมื่อ
ศาลได้ฟังคู่ความทุกฝ่ายแล้ว ให้ศาลมีอำนาจสั่งแยกข้อหาเหล่านั้ นทั้งหมดหรือแต่ข้อใดข้อหนึ่งออก
พิจารณาต่างหากเป็ สำนันกเรืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่อง ๆ ไป กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๓๐ ให้ศาลมีสอำนัำนาจออกข้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อกำหนดใด ๆกำแก่คู่ความฝ่ายใดฝ่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยหนึ่งหรือ แก่ กำ
บุคคลภายนอกที่อยู่ต่อหน้าศาลตามที่เห็นจำเป็น เพื่อรักษาความเรียบร้ อยในบริเวณศาล และเพื่อให้
กระบวนพิจารณาดำเนิ นไปตามเที่ยงธรรมและรวดเร็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ว อำนาจเช่ สำนันกว่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
านี้ ให้รวมถึงการสั่งห้ากมคู
ำ ่ความมิให้
ดำเนินกระบวนพิจารณาในทางก่อความรำคาญ หรือในทางประวิงให้ชักช้าหรือในทางฟุ่มเฟือยเกินสมควร
มาตรา ๓๑ ๒๙ ผู้ใดกระทำการอย่างใด ๆ ดังกล่าวต่อไปนี้ ให้ ถือว่ากระทำผิดฐาน
ละเมิดอำนาจศาล
(๑) ขัดกำขืนไม่ปฏิบัติตสามข้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กำหนดของศาลตามมาตราก่กำ อนอันว่าสด้ำนั
วยการรั กษาความ
เรียบร้อย หรือประพฤติตนไม่เรียบร้อยในบริเวณศาล
ส(๒) เมื่อได้มีคำร้ องและได้กำรับอนุ ญ าตจากศาลให้ ยกเว้นค่าธรรมเนีกำยมศาลตาม
๓๐
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มาตรา ๑๕๖/๑ แล้ว ปรากฏว่าได้แสดงข้อเท็จจริงหรือเสนอพยานหลักฐานอันเป็นเท็จต่อศาลในการ
สำนักไต่สวนคำร้องขอยกเว้นค่กำาธรรมเนียมศาล
(๓) เมื่อรู้ว่าจะมีการส่งคำคู่ความหรือส่งเอกสารอื่น ๆ ถึงตน แล้วจงใจไปเสียให้พ้น
หรือหาทางหลีกเลีส่ยำนังทีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่จะไม่รับคำคู่ความหรือกเอกสารนั
ำ ้นโดยสถานอื ่น
(๔) ตรวจเอกสารทั้งหมด หรือฉบับใดฉบับหนึ่ง ซึ่งอยู่ในสำนวนความ หรือคัดเอา
สำนักสำเนาเอกสารเหล่ านั้นไป
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ โดยฝ่าฝืนต่อสบทบั ญญัติ มาตรา ๕๔ กำ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๕)๓๑ ขัดขืนไม่มาศาล เมื่อศาลได้มีคำสั่งตามมาตรา ๑๙ หรือเมื่อมีหมายเรียกลูกหนี้
ตามคำพิพากษาหรือบุคคลอื่นตามมาตรา ๒๗๗
มาตรา ๓๒ ผู้ใดเป็นผู้ประพันธ์ บรรณาธิการ หรือผู้พิมพ์โฆษณาซึ่งหนังสือพิมพ์
หรือสิ่ งพิ มพ์ อัน ออกโฆษณาต่ อประชาชน ไม่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำว่าบุ ค คลเหล่สาำนันัก้ นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จะได้รู้ถึงซึ่งข้อความหรื
กำ อการออก
โฆษณาแห่งหนังสือพิมพ์ หรือสิ่งพิมพ์เช่นว่านั้นหรือไม่ ให้ถือว่าได้กระทำผิดฐานละเมิดอำนาจศาลใน
สำนักกรณี อย่างใดอย่างหนึ่งในสองอย่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ างดังจะกล่
สำนักางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วต่อไปนี้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) ไม่ว่าเวลาใด ๆ ถ้าหนังสือพิมพ์หรือสิ่ งพิมพ์เช่นว่ามานั้นได้กล่าวหรือแสดงไม่ ว่า
๒๙
กำ ๓๑ แก้ไขเพิส่มำนั
เติกมงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
โดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ
กำ ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๕) พ.ศ. ๒๔๙๙
๓๐
มาตรา ๓๑ (๒) แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑
๓๑
มาตรา ๓๑ (๕) แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๒๐ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
โดยวิธีใด ๆ ซึ่งข้อความหรือความเห็นอันเป็นการเปิดเผยข้อเท็จจริงหรือพฤติการณ์อื่น ๆ แห่งคดี

สำนักหรื อกระบวนพิจารณาใดกำๆ แห่งคดี ซึ่งสเพืำนั่อกความเหมาะสมหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อเพื่อกคุำ้มครองสาธารณประโยชน์ ศาลได้
มีคำสั่งห้ามการออกโฆษณาสิ่งเหล่านั้ น ไม่ว่าโดยวิธีเพียงแต่สั่งให้พิจารณาโดยไม่เปิดเผยหรือโดยวิธี
ห้ามการออกโฆษณาโดยชั ดแจ้ง
(๒) ถ้าหนังสือพิมพ์หรือสิ่งพิมพ์ ได้กล่าวหรือแสดงไม่ว่าโดยวิธีใด ๆ ในระหว่ างการ
พิจารณาแห่งคดีไปจนมีคำพิพากษาเป็นที่สุด ซึ่งข้อความหรือความเห็นโดยประสงค์จะให้มีอิทธิพล
เหนือความรู้สึกของประชาชน หรือเหนือศาลหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อเหนือคู่ความหรื อเหนือพยานแห่งคดีซกึ่งพอเห็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ นได้ว่า
จะทำให้การพิจารณาคดีเสียความยุติธรรมไป เช่น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีก.กเป็ ำ นการแสดงผิสำนัดจากข้ อเท็จจริงแห่งคดี หรืกอำ
ข. เป็นรายงานหรือย่อเรื่องหรือวิภาค ซึ่งกระบวนพิจารณาแห่งคดีอย่างไม่เป็น
กลางและไม่ถูกต้อสงำนัหรื อ
ค. เป็ น การวิ ภ าคโดยไม่ เป็ น ธรรม ซึ่ ง การดำเนิ น คดี ข องคู่ ค วาม หรื อ คำ
สำนักพยานหลั กฐาน หรือนิสกัยำความประพฤติ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัขกองคู ่ความหรือพยาน รวมทั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้งการแถลงข้สอำนัความอั นเป็นการ
เสื่อมเสียต่อชื่อเสียงของคู่ความหรือพยาน แม้ถึงว่าข้อความเหล่านั้นจะเป็นความจริง หรือ
ง. เป็นการชักจูงให้เกิดมีคำพยานเท็จ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เพื่ อ ประโยชน์
กำ แ ห่ งสมาตรานี ้ ให้ น ำวิ เ คราะห์กศำ ั พ ท์ ทั้ ง ปวงในมาตรา
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๔ แห่ ง
พระราชบัญญัติการพิมพ์ พุทธศักราช ๒๔๗๖ มาใช้บังคับ
มาตรา ๓๓ ถ้าคู่ความฝ่ายใดหรือบุคคลใดกระทำความผิดฐานละเมิดอำนาจศาลใด
สำนักให้ ศาลนั้นมีอำนาจสั่งลงโทษโดยวิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ธีใดวิสธำนั
ีหนึก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือทั้งสองวิธีดังจะกล่กำาวต่อไปนี้ คือสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(ก) ไล่ออกจากบริเวณศาล หรือ
ส(ข)
ำนักให้ ลงโทษจำคุก หรือปรักบำ หรือทั้งจำทั้งสปรั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนับกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
การไล่ อ อกจากบริ เวณศาลนั้ น ให้ กระทำได้ ชั่ว ระยะเวลาที่ ศาลนั่ งพิ จ ารณาหรือ
สำนักภายในระยะเวลาใด
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๆ ก็กไำด้ตามที่ศาลเห็สำนั
นสมควร เมื่อจำเป็นจะเรียกกให้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ตำรวจช่วยจัสำนั
ดการก็ ได้
ในกรณีกำหนดโทษจำคุกและปรับนั้นให้จำคุกได้ไม่เกินหกเดือนหรือปรับไม่เกิน
ห้าร้อยบาท
มาตรา ๓๔ ถ้าจะต้องดำเนินกระบวนพิจารณาทั้ งเรื่องหรือแต่บางส่วน โดยทาง
อาศัย หรือโดยร้อสงขอต่ อเจ้าหน้าที่ในเมืองต่กาำงประเทศ เมืส่อำนัไม่กมงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ีข้อตกลงระหว่างประเทศอย่
กำ างใด
อย่างหนึ่ง หรือไม่มีกฎหมายบัญญัติไว้สำหรับเรื่องนั้นแล้ว ให้ศาลปฏิบัติตามหลักทั่วไปแห่งกฎหมาย
สำนักระหว่ างประเทศ
สมาตรา ๓๔/๑๓๒ เพื่อให้การพิ

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จารณาพิ พสากษาคดี เป็นไปโดยสะดวก กรวดเร็
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ว และ
เที่ยงธรรมหรือเพื่อความเหมาะสมสำหรับคดีบางประเภท ให้ประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบของ
่ป ระชุ มใหญ่ ศ าลฎี กามี
กำอ ำนาจออกข้สำนั
อกำหนดเกี ่ย วกั บการฟ้ อกงคดี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ การสื บ พยานและการรั บ ฟั ง
พยานหลักฐานการวิ นิจฉัยคดี ตลอดจนการดำเนินกระบวนพิสจำนัารณาใด
ๆ ได้ตามความจำเป็น
๓๒
มาตรา ๓๔/๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
บที่ ๒๘) พ.ศ. ๒๕๕๘ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๒๑ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ข้อกำหนดตามวรรคหนึ่งเมื่อประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้วให้ใช้บังคับได้
หมวด ๔
การนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งพิจารณา สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๓๕ ถ้าประมวลกฎหมายนี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้มิได้บัญสญัำนัตกิไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ว้เป็นอย่างอื่น การนั่งพิกำจารณาคดีที่
ยื่นไว้ต่อศาลใดจะต้องกระทำในศาลนั้นในวันที่ศาลเปิดทำการและตามเวลาทำงานที่ศาลได้กำหนดไว้
สำนักแต่ ในกรณีมีเหตุฉุกเฉินหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อเป็นการจำเป็
สำนันกศาลจะมี คำสั่งกำหนดการนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งพิจารณาสณำนักสถานที ่อื่น หรือ
ในวันหยุดงาน หรือในเวลาใด ๆ ก็ได้
สให้
ำนัผกู้พงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิพากษาและเจ้าพนักกงานศาลซึ
ำ ่งปฏิสบำนััติงกานในวั นหยุดงาน หรือกในเวลาใด
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ๆ
นอกเวลาทำการปกติได้รับค่าตอบแทนเป็นพิเศษ ตามระเบียบที่กระทรวงยุติธรรมกำหนด โดยได้รับ
สำนักความเห็ นชอบจากกระทรวงการคลั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ง๓๓สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๓๖ การนั่งพิจารณาคดีจะต้องกระทำในศาลต่ อหน้ าคู่ความที่มาศาลและ
สำนักโดยเปิ ดเผย เว้นแต่ กำ
(๑) ในคดีเรื่องใดที่มีความจำเป็นเพื่อรักษาความเรียบร้อยในศาล เมื่อศาลได้ขับไล่
คู่ความฝ่ายใดออกไปเสี ยจากบริเวณศาลโดยที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่ประพฤติไม่สสมควร ศาลจะดำเนินการนั่กงพิำ จารณาคดี
ต่อไปลับหลังคู่ความฝ่ายนั้นก็ได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(๒) ในคดี
กำ เรื่องใด เพืส่อำนั
ความเหมาะสม
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี หรือเพื่อคุก้ มำ ครองสาธารณประโยชน์ ถ้ าศาล
เห็นสมควรจะห้ามมิให้มีการเปิดเผยซึ่งข้อเท็จจริง หรือพฤติการณ์ต่าง ๆ ทั้งหมด หรือแต่บางส่วนแห่ง
คดีซึ่งปรากฏจากคำคู
สำนัก่คงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วามหรือคำแถลงการณ์ กำ ของคู่ความหรื สำนัอกจากคำพยานหลั กฐานทีก่ไำด้สื บมาแล้ว
ศาลจะมีคำสั่งดังต่อไปนี้ก็ได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (ก)กำห้ า มประชาชนมิ ให้ เข้ า ฟั ง การพิ จ ารณาทั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ ง หมดหรื อสำนั
แต่กบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
างส่ ว น แล้ ว กำ
ดำเนินการพิจารณาไปโดยไม่เปิดเผย หรือ
(ข) ห้ามมิให้ออกโฆษณาข้อเท็จจริงหรือพฤติการณ์ต่าง ๆ เช่นว่านั้น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีในบรรดาคดี
กำ ทั้งปวงทีส่ฟำนั้อกงขอหย่ าหรือฟ้องชายชู้หกำรือฟ้องให้รับรองบุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ร ให้ศาลห้าม กำ
มิให้มีการเปิดเผยซึ่งข้อเท็จจริงหรือพฤติการณ์ใด ๆ ที่ศาลเห็ นเป็นการไม่สมควร หรือพอจะเห็นได้ว่า
จะทำให้เกิดการเสีสำนั
ยหายอั นไม่เป็นธรรมแก่คู่คกวามหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อบุคคลที ่เกีก่ยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั วข้อง กำ
ไม่ว่าศาลจะได้มีคำสั่งตามอนุมาตรา (๒) นี้หรือไม่ คำสั่งหรือคำพิพากษาชี้ขาดคดี
สำนักของศาลนั ้น ต้องอ่านในศาลโดยเปิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ด เผย
สำนัและมิ ให้ถือว่าการออกโฆษณาทั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้งหมดหรื
สำนัอแต่ บางส่วนแห่ง
คำพิพากษานั้นหรือย่อเรื่องแห่งคำพิพากษาโดยเป็นกลางและถูกต้องนั้น เป็นผิดกฎหมาย
มาตรา ๓๗ ให้ศาลดำเนินการนั่งพิจารณาคดีติดต่อกันไปเท่าที่สามารถจะทำได้โดย
สำนักไม่ ต้องเลื่อนจนกว่าจะเสร็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำจการพิจารณาและพิ พากษาคดี
๓๓
มาตรา ๓๕ วรรคสอง เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแ ก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ๒๕๓๙
ง (ฉบับที่ ๑๖) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๒๒ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๓๘ ถ้าในวันที่กำหนดนัดนั่งพิจารณาศาลไม่มีเวลาพอที่จะดำเนินการนั่ง
จ ารณา เนื่ อ งจากกิ จกำธุ ร ะของศาลสศาลจะมี ค ำสั่ ง ให้ เลื่ อ นการนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ ง พิ จ ารณาไปในวั น อื่ น ตามที่
เห็นสมควรก็ได้
มาตรา ๓๙ ถ้าการที่จะชี้ขาดตัดสินคดีเรื่องใดที่ค้างพิจารณาอยู่ในศาลใดจำต้อง
อาศัยทั้งหมดหรือแต่บางส่วนซึ่งคำชี้ขาดตัดสินบางข้อที่ศาลนั้นเองหรือศาลอื่นจะต้องกระทำเสียก่อน
หรือจำต้องรอให้เสจ้ำนัาพนั กงานฝ่ายธุรการวินิจฉักยำ ชี้ ขาดในข้อเช่สำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นนัก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เสียก่อน หรือถ้าปรากฏว่
กำ าได้มีการ
กระทำผิดอาญาเกิดขึ้นซึ่งอาจมีการฟ้องร้องอันอาจกระทำให้การชี้ขาดตัดสินคดีที่ พิจารณาอยู่นั้น
สำนักเปลี ่ยนแปลงไป หรือในกรณี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อื่นใดซึ่งสศาลเห็ นว่าถ้าได้เลื่อนการพิกจำ ารณาไปจักทำให้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักคงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วามยุติธรรม กำ
ดำเนิน ไปด้วยดี เมื่อศาลเห็น สมควรหรือเมื่อคู่ความที่เกี่ยวข้องร้องขอ ศาลจะมีคำสั่งเลื่อนการนั่ง
พิจารณาต่อไปจนกว่
จะได้มีการพิพากษาหรื กำ อชี้ข าดในข้ อสำนั
นั้ นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ๆ แล้ วหรือภายในระยะเวลาใด
กำ ๆ
ตามที่ศาลเห็นสมควรก็ได้
ถ้ า ศาลมี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ค ำสั่ ง ให้ เ ลืส่ อำนันการนั ่ ง พิ จ ารณาดั ง กล่กาำวแล้ ว โดยไม่ มสำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ี ก ำหนด เมื่ อ ศาล
เห็นสมควรหรือคู่ความที่เกี่ยวข้องร้องขอ ศาลจะมีคำสั่งให้เริ่มการนั่งพิจารณาต่อไปในวันใด ๆ ตามที่
เห็นสมควรก็ได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๔๐ ๓๔ เมื่อศาลได้กำหนดวันนั่งพิจารณาและแจ้งให้คู่ความทราบแล้ว ถ้า
จะขอเลื่อนการนั่งพิจารณา กำ คู่ความฝ่าสยนัำนั้นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ต้องเสนอคำขอเข้ามาก่กอำนหรือในวัน
นัดและแสดงเหตุผลแห่งการขอเลื่อนนั้น ในกรณีเช่นว่านี้ ห้ามมิให้ศาลมีคำสั่งอนุญาตตามคำขอ เว้น
สำนักแต่ การขอเลื่อนการนั่งพิกจำารณานั้นมีเหตุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี จำเป็
สำนั นอันไม่อาจก้าวล่วงเสีกยำ ได้ และหากศาลไม่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อนุญาตจะทำ
ให้เสียความยุติธรรม
สเมืำนั่อกศาลจะสั ่งให้เลื่อนการนั่งพิกำจารณา ศาลอาจสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่งกให้ คู่ความฝ่ายนั้นเสียค่ากป่ำวยการพยาน
ซึ่งมาศาลตามหมายเรียกและเสียค่าใช้จ่ายในการที่คู่ความฝ่ายอื่นมาศาล เช่น ค่าพาหนะเดินทางและ
สำนักค่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าเช่าที่พักของตัวความกำทนายความ หรื สำนัอพยาน เป็นต้น ตามจำนวนที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ศาลเห็นสมควร ถ้าคู่ความฝ่าย
ที่ขอเลื่อนคดีไม่ชำระค่าป่วยการหรือค่าใช้จ่ายตามที่ศาลกำหนด ให้ศาลยกคำขอเลื่อนคดีนั้นเสีย
ค่าป่วยการหรือค่าใช้จ่ายที่จ่ายตามวรรคสองให้ตกเป็นพับ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คำขอเลื กำ่อนคดีตามวรรคหนึ ่ง ถ้าไม่ได้เสนอต่อหน้กาำศาลด้วยวาจาสำนัก็ใกห้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ทำเป็นคำร้อง กำ
และจะทำฝ่ายเดียวโดยได้รับอนุญาตจากศาลก็ได้
มาตรา ๔๑ ถ้ า มี ก ารขอเลื่ อ นการนั่ ง พิ จ ารณาโดยอ้ า งว่ า ตั ว ความผู้ แ ทน
๓๕
สำนักทนายความ พยาน หรืกอำบุคคลอื่นที่ถูกสำนั

งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เรียกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กให้มาศาลไม่สามารถมาศาลได้
กำ เพราะป่
สำนัวกยเจ็ บ เมื่อศาล
เห็นสมควรหรือเมื่อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีคำขอฝ่ายเดียว ศาลจะมีคำสั่งตั้งเจ้าพนักงานไปทำการ
ตรวจก็ได้ และถ้าสสามารถหาแพทย์ ได้ก็ให้ตั้งกแพทย์
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ไปตรวจด้สำนัวกยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ถ้าผู้ที่ศาลตั้งให้ไปตรวจได้
กำ รายงาน
โดยสาบานตนหรือกล่าวคำปฏิญาณแล้ว และศาลเชื่อว่าอาการของผู้ที่อ้ างว่าป่วยนั้นไม่ร้ายแรงถึงกับ
๓๔
มาตรา ๔๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๓๕
มาตรา ๔๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ๒๕๒๗
ง (ฉบับที่ ๑๐) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๒๓ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
จะมาศาลไม่ได้ ให้ศาลดำเนินกระบวนพิจารณาตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ว่าด้วยการขาด
ดหรือการไม่มาศาลของบุ กำ คคลที่อ้างว่สาำนั
ป่วกยนั ้น แล้วแต่กรณี กำ
ศาลอาจสั่งให้คู่ความฝ่ายที่ขอให้ไปตรวจตามวรรคหนึ่ง หรือคู่ความใดไปกับผู้ที่ศาล
ตั้งให้ไปตรวจ คู่ความนั
ส ้นจะมอบให้ผู้ใดไปแทนตนก็
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ค่าพาหนะและค่าป่ ว ยการของเจ้าพนักงานและแพทย์ ให้ ถือว่าเป็นค่าฤชาธรรม
เนียม และให้นำมาตรา ๑๖๖ มาใช้บังคับ
มาตรา ๔๒ ถ้ าคู่ ค วามฝ่ ายใดฝ่ ายหนึ่ งในคดี ที่ ค้ างพิ จ ารณาอยู่ ในศาลได้ ม รณะ
สำนักเสีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ย ก่อนศาลพิพากษาคดีกำ ให้ ศาลเลื่อสนการนั ่ งพิจารณาไปจนกว่กาำทายาทของผู้ มสำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี รณะหรื อผู้จัดการ
ทรัพย์มรดกของผู้มรณะ หรือบุคคลอื่นใดที่ปกครองทรัพย์มรดกไว้ จะได้เข้ามาเป็นคู่ความแทนที่
ผู้มรณะ โดยมีคำขอเข้ ามาเอง หรือโดยที่ศาลหมายเรี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยกให้สเข้ำนัากมางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เนื่องจากคู่ความฝ่ายใดฝ่
กำ ายหนึ่งมี
คำขอฝ่ายเดียว คำขอเช่นว่านี้จะต้องยื่นภายในกำหนดหนึ่งปีนับแต่วันที่คู่ความฝ่ายนั้นมรณะ
ถ้าไม่มกีคำ ำขอของบุคสคลดั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กล่าวมาแล้ว หรือไม่มกีคำ ำขอของคู่ความฝ่ ายใดฝ่ายหนึ่ง
ภายในเวลาที่กำหนดไว้ ให้ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดีเรื่องนั้นเสียจากสารบบความ
มาตรากำ ๔๓ ถ้าทายาทของผู
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้ ม รณะ หรือผู้ จัด การทรั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พ ย์ ม รดกของผู ้ ม รณะ หรือ
บุคคลอื่นใดที่ปกครองทรัพย์มรดก ประสงค์จะขอเข้ามาเป็นคู่ความแทน ก็ให้ยื่นคำขอโดยทำเป็นคำร้อง
ต่อศาลเพื่อการนั้นสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีเช่นนี้ เมื่อศาลเห็นสมควร หรือเมื่อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีคำขอศาลอาจสั่ง
สำนักให้ ผู้ ที่ จ ะเข้ามาเป็ น คู่คกวามแทนนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้ น แสดงพยานหลั กฐานสนับ สนุกำนคำขอเช่น ว่าสนัำนั้นกได้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เ มื่อได้แสดง กำ
พยานหลักฐานดังกล่าวนั้นแล้ว ให้ศาลมีคำสั่งอนุญาตหรือไม่อนุญาตในการที่จะเข้ามาเป็นคู่ความแทน
มาตรา ๔๔ คำสั่ งให้ ห มายเรียกบุ คคลใดเข้ามาแทนผู้ มรณะนั้น จะต้องกำหนด
สำนักระยะเวลาพอสมควรเพื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีก่อำให้บุคคลนั้นสมีำนั โอกาสคั ดค้านในศาลว่าตนมิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ได้เป็นทายาทของผู ้มรณะ หรือ
มิได้เป็นผู้จัดการทรัพย์มรดกหรือผู้ปกครองทรัพย์มรดกนั้น
ทายาท ผู้จัดการทรัพย์มรดก หรือบุคคลผู้ถูกเรียกไม่จำต้องปฏิบัติตามหมายเช่นว่า
้นก่อนระยะเวลาที่กฎหมายกำหนดไว้
กำ สเำนั
พื่อกการยอมรั บฐานะนั้นได้ลก่วำงพ้นไปแล้ว สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าบุคคลที่ถูกศาลหมายเรียกนั้น ยินยอมรับเข้ามาเป็นคู่ ความแทนผู้มรณะ ให้ศาล
จดรายงานพิสดารไว้ สำนัแกละดำเนิ นคดีต่อไป กำ
ถ้าบุคคลนั้นไม่ยินยอมหรือไม่มาศาล ให้ศาลทำการไต่สวนตามที่เห็นสมควร ถ้าศาล
สำนักเห็ น ว่าหมายเรียกนั้นมีกเหตุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ผลฟังได้ ก็สใำนั
ห้อกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อกคำสั่งตั้งบุคคลผู้ถูกกเรีำยกเป็นคู่ความแทนผู ้มรณะแล้ว
ดำเนิ น คดีต่อไป ถ้าศาลเห็ น ว่าข้อคั ดค้านของบุคคลผู้ ถูกเรียกมีเหตุผ ลฟังได้ ก็ให้ ศาลสั่ งเพิกถอน
หมายเรียกนั้นเสียสำนั และถ้ าคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งไม่สามารถเรี ยกทายาทอั
สำนั นแท้จริงหรือผูก้จำัดการทรัพย์
มรดกหรื อ บุ ค คลที่ ป กครองทรั พ ย์ ม รดกของผู้ ม รณะเข้ า มาเป็ น คู่ ค วามแทนผู้ ม รณะได้ ภ ายใน
สำนักกำหนดเวลาหนึ ่งปี ก็ให้กศำาลมีคำสั่งตามที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่เห็กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สมควรเพื่อประโยชน์แกห่ำ งความยุติธรรม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๔๕ ถ้าปรากฏต่อศาลว่าคู่ความฝ่ายหนึ่งตกเป็นผู้ไร้ความสามารถก็ดี หรือ
้แทนโดยชอบธรรมของคู
กำ ่ความฝ่ายที่เสป็ำนั
นผูก้ไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ร้ความสามารถได้มรณะหรื
กำ อหมดอำนาจเป็ นผู้แทนก็ดี ให้
- ๒๔ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ศาลเลื่อนการนั่งพิจารณาไปภายในระยะเวลาอั นสมควรเพื่อผู้แทนโดยชอบธรรมหรือผู้แทนโดยชอบ
สำนักธรรมคนใหม่ จะได้แจ้งให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำทราบถึงการได้
สำนัรับกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แต่งตั้งของตนโดยยื่นคำขอเป็
กำ นคำร้องต่
สำนัอกศาลเพื ่ อการนั้น
ถ้ามิได้ยื่นคำขอดังกล่าวมาแล้วให้นำมาตรา ๕๖ มาใช้บังคับ
สถ้ำนั
าผูก้แงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทนหรือทนายความของคู กำ ่ความได้มรณะ หรือหมดอำนาจเป็นผูก้แำทน ให้ ศาล
เลื่อนการนั่งพิจารณาไปจนกว่าตัวความจะได้ยื่นคำร้องต่อศาลแจ้งให้ ทราบถึงการที่ได้แต่งตั้งผู้แทน
หรื อ ทนายความขึ้ น ใหม่ หรื อ คู่ ค วามฝ่ ายนั้ น มี ค วามประสงค์ จ ะมาว่ า คดี ด้ ว ยตนเอง แต่ ถ้ าศาล
เห็ น สมควร หรื อสเมืำนั่อกคูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ความอีกฝ่ายหนึ่ งมีคกำขอฝ่
ำ ายเดีย ว สให้
ำนัศกาลมี อำนาจสั่ งกำหนดระยะเวลาไว้
พอสมควร เพื่อให้ตัวความมีโอกาสแจ้งให้ทราบถึงการแต่งตั้งหรือความประสงค์ของตนนั้นก็ได้ในกรณี
น ว่านี้ ถ้าตั ว ความมิกได้ำ แจ้ งให้ ท ราบภายในระยะเวลาที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี่ ก ำหนดไว้
กำ ศาลจะมีสคำนั ำสัก่ งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ให้ เริ่มการนั่ ง กำ
พิจารณาต่อไปในวันใด ๆ ตามที่เห็นสมควรก็ได้
สบทบั ญญัติแห่งวรรคก่อนนั้นกำให้นำมาใช้บังสคัำนับแก่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กรณีที่ผู้แทนโดยชอบธรรมของผู
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ไร้
ความสามารถหมดอำนาจลง เพราะเหตุที่บุคคลนั้นได้มีความสามารถขึ้นแล้วด้วยโดยอนุโลม
หมวด ๕
รายงานและสำนวนความ
สมาตรา ๔๖ บรรดากระบวนพิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จารณาเกี่ยวด้
สำนัวยการพิ จารณาและการชีก้ขำาดตัดสินคดี
แพ่งทั้งหลายซึ่งศาลเป็นผู้ทำนั้น ให้ทำเป็นภาษาไทย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บรรดาคำคูกำ ่ความและเอกสารหรื อแผ่นกระดาษไม่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ว่าอย่างใด ๆสำนัที่คกู่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ความหรือศาล กำ
หรือเจ้าพนักงานศาลได้ทำขึ้นซึ่งประกอบเป็นสำนวนของคดีนั้น ให้เขียนเป็นหนังสือไทยและเขียน
ด้วยหมึกหรือดีดพิสำนั
มพ์กหงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
รือตีพิมพ์ ถ้ามีผิดตกทีก่ใำดห้ามมิให้ขูดสลบออก แต่ให้ขี ดฆ่าเสียแล้กวำเขียนลงใหม่
และผู้เขียนต้องลงชื่อไว้ที่ริมกระดาษ ถ้ามีข้อความตกเติมให้ผู้ตกเติมลงลายมือชื่อ หรือลงชื่อย่อไว้เป็น
สำนักสำคั ญ
ถ้ าต้ น ฉบั บ เอกสารหรือ แผ่ น กระดาษไม่ ว่า อย่ างใด ๆ ที่ ส่ งต่ อ ศาลได้ ท ำขึ้ น เป็ น
ภาษาต่างประเทศ ให้ศาลสั่งคู่ความฝ่ายที่ส่งให้ทำคำแปลทั้ งฉบับหรือเฉพาะแต่ส่วนสำคัญ โดยมีคำ
สำนักรังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บรองมายื่นเพื่อแนบไว้กกำับต้นฉบับ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าคู่ความฝ่ ายใดหรือบุคคลใดที่มาศาลไม่เข้าใจภาษาไทยหรือเป็นใบ้หรื อหูหนวก
และอ่านเขียนหนัสงำนัสือกไม่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ได้ ให้ให้คู่ความฝ่ายทีก่เำกี่ยวข้องจัดหาล่
สำนัามกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๔๗ ถ้าคู่ความหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อบุคคลใดยื่นใบมอบอำนาจต่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อศาล ให้
สำนัศกาลมี อำนาจที่จะ
สั่งให้คู่ความหรือบุคคลนั้น ให้ถ้อยคำสาบานตัวว่าเป็นใบมอบอำนาจอันแท้จริง
สถ้ำนั
าศาลมี เหตุอันควรสงสัยว่ากำใบมอบอำนาจที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่ยกื่นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นั้นจะไม่ใช่ใบมอบอำนาจอั กำ นแท้จริง
ก็ดี หรือเมื่อคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งยื่นคำร้องแสดงเหตุอันควรสงสัยว่าใบมอบอำนาจนั้นจะมิใช่ ใบมอบ
สำนักอำนาจอั นแท้จริงก็ดี ให้กำศาลมีอำนาจที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่จะสั
สำนั ่ งให้ คู่ความหรือบุคคลที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ เกี่ยวข้องนั้สนำนั
ยื่นกใบมอบอำนาจ
ตามที่บัญญัติไว้ต่อสำนั
ไปนีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าใบมอบอำนาจนั้นได้ทำในราชอาณาจักรสยามต้องให้นายอำเภอเป็นพยาน ถ้าได้
สำนักทำในเมื องต่างประเทศทีกำ่มีกงสุลสยามสต้ำนัอกงให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กงสุลนั้นเป็นพยาน กถ้ำาได้ ทำในเมือสงต่ำนัากงประเทศที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ไม่มี
- ๒๕ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
กงสุลสยาม ต้องให้บุคคลเหล่านี้เป็นพยานคือเจ้าพนักงานโนตารีปับลิกหรือแมยิสเตร็ด หรือบุคคลอื่น

สำนักซึงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่งกฎหมายแห่ งท้องถิ่นกำตั้งให้เป็ นผู้มีอสำนั
ำนาจเป็ นพยานในเอกสารเช่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ น ว่านี้ และต้ องมี
สำนั ใบสำคัญของ
รัฐบาลต่างประเทศที่เกี่ยวข้องแสดงว่าบุคคลที่เป็นพยานนั้นเป็นผู้มีอำนาจกระทำการได้
สบทบั ญญัติแห่งมาตรานี้ให้ใช้กบำ ังคับแก่ใบสำคั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัญกและเอกสารอื ่น ๆ ทำนองเช่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นว่ามานี้
ซึ่งคู่ความจะต้องยื่นต่อศาล
สมาตรา ๔๘ ในคดีทุกเรื่อง กให้ำ เป็นหน้าที่ของศาลต้

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี องจดแจ้งรายงานการนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งพิจารณา
หรือกระบวนพิจารณาอื่น ๆ ของศาลไว้ทุกครั้ง
รายงานนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นต้องมีรายการต่ อไปนี้
(๑) เลขคดี
ส(๒)
ำนักชืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่อคู่ความ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) สถานที่ วัน และเวลาที่ศาลนั่งพิจารณาหรือดำเนินกระบวนพิจารณา
(๔) ข้อกความโดยย่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อเกีสำนั
ย่ วด้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วยเรื่องที่กระทำและรายการข้
กำ อสำคัญสอืำนั
่น กๆงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๕) ลายมือชื่อผู้พิพากษา
เมื่อมีกฎหมายบัญญัติไว้หรือเมื่อศาลเห็นสเป็ ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
น การจำเป็นก็ให้ศาลจดบัน ทึก (โดย
สำนักจดรวมไว้ ใ นรายงานพิกสำ ดารหรือ อีกสส่ำนัว นหนึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ง ต่า งหาก) ซึ่ง คำแถลงหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อ คำคัสดำนัค้ากนในข้ อ สำคัญ
ข้อตกลง คำชี้ขาด คำสั่ ง หรือการอื่น ๆ หรือกระบวนพิจารณาที่ทำด้วยวาจาตามบทบัญญัติแห่ง
ประมวลกฎหมายนี สำนั้ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๔๙ ในส่วนที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่เกีก่ยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั วด้วยคำแถลงหรือคำคักำดค้ านของคู่คสวาม หรือคำให้การ
ของพยานหรือผู้เชี่ยวชาญหรือข้อตกลงในการสละสิทธิของคู่ความนั้น ให้ถือว่ารายงานของศาลเป็น
พยานหลักฐานเบืส้อำนังต้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นได้ต่อเมื่อศาลได้อ่านให้
กำ คู่ความหรือสบุำนั
คคลที ่เกี่ยวข้องฟังและได้จกดลงไว้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ซึ่งข้อ
แก้ไขเพิ่มเติมตามที่ขอร้องหรือที่ชี้แจงใหม่ ทั้งคู่ความหรือบุคคลนั้น ๆ ได้ลงลายมือชื่อไว้เป็นสำคัญ
มาตรา ๕๐ ถ้าคู่ความฝ่ายใด หรือบุคคลใดจะต้องลงลายมือชื่อในรายงานใดเพื่อ
แสดงรับรู้รายงานนั้น หรือจะต้องลงลายมือชื่อในเอกสารใดเพื่อรับรองการอ่านหรือการส่งเอกสาร
นว่านั้น กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) การลงลายมือ พิมพ์นิ้วมือ แกงได หรือเครื่องหมายอย่างอื่นที่ได้ทำต่อหน้าศาล
นั้น ไม่จำต้องมีลายมื
สำนัอกชืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่อของพยานสองคนรับกรอง ำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ถ้าคู่ความ หรือบุคคลที่จะต้องลงลายมือชื่ อในรายงานดังกล่าวแล้ว ลงลายมือ
สำนักชืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่อไม่ได้ หรือไม่ยอมลงลายมืกำ อชื่อ ให้ศสาลทำรายงานจดแจ้ งเหตุที่ไกม่ำมีลายมือชื่อเช่สนำนันัก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ไว้แทนการลง กำ
ลายมือชื่อ
มาตรา ๕๑ ให้เป็นหน้าที่ของศาลที่จะปฏิบัติดังนี้
(๑) ลงทะเบี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยนคดีในสารบบความของศาลตามลำดั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ บที่รับไว้ กล่สำนั
าวคืกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อ ตามวันและ กำ
เวลาที่ยื่นหรือเสนอคำฟ้ องเพื่อเริ่มคดีต่อศาล ตามที่บัญญัติไว้สใำนันประมวลกฎหมายนี
้
(๒) ลงทะเบี ย นคำพิ พ ากษา หรื อ คำสั่ ง ชี้ ข าดคดี ทั้ ง หมดของศาลในสารบบ
สำนักคำพิ พ ากษา
- ๒๖ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๓) รวบรวมรายงานและเอกสารที่ ส่ ง ต่ อ ศาลหรื อ ศาลทำขึ้ น กั บ คำสั่ ง และ

สำนักคำพิ พ ากษาของศาล กไว้ำ ในสำนวนความเรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่องนั้น แล้วเก็บรักษาไว้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำในที่ปลอดภัยสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๔) คัดสำเนาคำพิพากษา คำสั่งชี้ขาดคดี แล้วเก็บรักษาไว้เรียงตามลำดับและในที่
ปลอดภัย ส ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๕) เก็บรักษาสารบบและสมุดของศาล เช่นสารบบความและสารบบคำพิพากษาไว้
ในที่ปลอดภัย
สการจั ดทำสารบบความหรือกสารบบคำพิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ พากษา การรวบรวมเอกสารในสำนวนความ
และการเก็บรักษาสำเนาคำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดคดีตามวรรคหนึ่ง (๑) (๒) (๓) (๔) และ (๕) อาจ
สำนักกระทำในรู ปแบบข้อมูลกอิำเล็กทรอนิกส์สกำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ็ได้กและให้ ถือว่าสิ่งพิมพ์ออกของข้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อมูลอิเล็สกำนัทรอนิ กส์ดังกล่าว
ที่รับ รองโดยวิธีการที่ศาลกำหนดเป็น สำเนาสารบบความหรือสารบบคำพิพากษา หรือเป็นสำเนา
เอกสารในสำนวนความ แล้วแต่กรณี และให้กใำช้แทนต้นฉบัสบำนัได้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ทั้งนี้ ตามหลักเกณฑ์กแำละวิธีการที่
กำหนดไว้ในข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบของที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา และเมื่อ
อกำหนดนั้นประกาศในราชกิ
กำ จจานุเบกษาแล้ วให้ใช้บังคับได้๓๖ กำ
มาตรา ๕๒ เมื่อคำพิพากษาหรือคำสั่งอันสเป็ ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
นเด็ดขาดถึงที่สุดแล้วเรื่องใดได้มีการ
สำนักปฏิ บัติตาม หรือบังคับไปแล้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ว หรือระยะเวลาที ่กำหนดไว้เพื่อการบักงำคับนั้นได้ล่วงพ้สำนันไปแล้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ว ให้ศาลที่
เก็ บ สำนวนนั้ น ไว้ จั ด ส่ ง สำนวนนั้ น ไปยั ง กระทรวงยุ ติ ธ รรม เพื่ อ เก็ บ รั ก ษาไว้ ห รื อ จั ด การตาม
กฎกระทรวงว่าด้วสยการนั ้น
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๕๓ ถ้ารายงาน
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คำพิพ ากษา คำสั่ งหรืกอำเอกสารอื่นใดที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่ รกวมไว้ ในสำนวน
ความซึ่งยังอยู่ในระหว่างพิจารณา หรือรอการบังคับของศาลสูญหายไป หรือบุบสลายทั้งหมดหรือแต่
บางส่วน เป็นการขัสำนัดกข้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องต่อการชี้ขาดตัดสินหรื กำ อบังคับคดีเมืส่อำนัศาลเห็ นสมควร หรือเมื่อกคูำ่ความฝ่ายที่
เกี่ยวข้องยื่นคำขอโดยทำเป็นคำร้อง ให้ศาลสั่งคู่ความหรือบุคคลผู้ถือเอกสารนั้น นำสำเนาที่รับรอง
สำนักถูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กต้องมาส่งต่อศาล ถ้ากหากสำเนาเช่
ำ นสว่ำนัานัก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทั้ งหมดหรือบางส่วนหาไม่กำ ได้ ให้ศาลมี
สำนัคกำสังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่งให้พิจารณา กำ
คดีนั้นใหม่ หรือมีคำสั่งอย่างอื่นตามที่เห็นสมควร เพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม
มาตรากำ๕๔ คู่ความก็สำนัดี กหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อพยานในส่วนที่เกี่ยกวกั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ บคำให้การของตนในคดี นั้ นก็ดี
หรือบุคคลภายนอกผู้มีส่วนได้เสียโดยชอบหรือมีเหตุผลอันสมควรก็ดี อาจร้องขออนุญาตต่อศาลไม่ว่า
เวลาใดในระหว่างสำนั
ภายหลังการพิจารณาเพื กำ ่อตรวจเอกสารทั สำนัก้งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หมดหรือแต่บางฉบับในสำนวนเรื
กำ ่อง
นั้น หรือขอคัดสำเนา หรือขอให้จ่าศาลคัดสำเนาและรับรอง แต่ทั้งนี้
(๑) ห้กาำมมิ ให้ อ นุ ญ าตเช่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ว่า นั้ น แก่ บุ ค คลอื่ น นอกจากคู
กำ ่ ค วามหรื
สำนัอกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
พยานในคดี ที่ กำ
พิจารณาโดยไม่เปิ ดเผย หรือในคดีที่ศาลได้มีคำสั่ งห้ ามการตรวจหรือคัดสำเนาเอกสารในสำนวน
ทั้งหมดหรือบางฉบั
สำนับกเพืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่อรักษาความสงบเรียบร้ กำอยหรือผลประโยชน์ ทั่วไปของประชาชนกถึำงแม้ผู้ขอจะ
เป็นคู่ความหรือพยานก็ห้ามมิให้อนุญาตดุจกัน แต่ทั้งนี้ไม่ตัดสิทธิของคู่ความในการที่จะตรวจหรือคัด
สำนักสำเนาคำพิ พากษาหรือคำสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งในคดีนั้น หรื
สำนัอกในการที ่จะขอสำเนาอันรักบำ รองถูกต้อง สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ห้ามมิให้อนุญาตให้คู่ความคัดถ้อยคำพยานฝ่
ายตนจนกว่าจะได้สืบพยานฝ่ายตน
๓๖
มาตรา ๕๑ วรรคสอง เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๒๗ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เสร็จสิ้นแล้ว เว้นแต่จะมีพฤติการณ์พิเศษที่จะให้อนุญาต
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เมื่อได้กใำห้อนุญาตแล้สวำนัการตรวจ หรือการคัดสำเนานั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ น ให้ผู้ขอหรื
สำนัอกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บุคคลซึ่งได้รับ กำ
การแต่งตั้งจากผู้ขอโดยชอบเป็นผู้คัดตามเวลาและเงื่อนไขซึ่งจ่าศาลจะได้กำหนดให้เพื่อความสะดวก
ของศาลหรือเพื่อความปลอดภั ยของเอกสารนัก้นำ
ห้ามมิให้คัดสำเนาคำพิพากษาหรือคำสั่ง ก่อนที่ได้อ่านคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นและ
ก่อนที่ได้ลงทะเบียนในสารบบคำพิพากษา
สในกรณี ที่ศาลได้ทำคำอธิบายเพิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่มเติมกลัดไว้สำนั
กับกรายงานแห่ งคำสั่งหรือคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษาซึ่ง
กระทำด้วยวาจาตามบทบัญญัติมาตรา ๑๔๑ คำอธิ บายเพิ่มเติมเช่นว่านั้นคู่ความจะขอตรวจหรือขอ
ดสำเนา หรือขอสำเนาเสมืกำ อนเป็นส่วนหนึ สำนัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แห่งคำสั่งหรือคำพิพากษาก็
กำ ได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำเนาที่รับรองนั้น ให้จ่าศาลเป็นผู้รับรองโดยเรียกค่าธรรมเนียมตามที่กำหนดไว้ใน
อัตราท้ายประมวลกฎหมายนี ้ ในกรณีที่ผู้ขอตรวจเอกสารหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนัอกขอคั ดสำเนาด้ว ยตนเองกำไม่ต้องเรียก
ค่าธรรมเนียม
ลักษณะ ๓
คู่ความ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๕๕ เมื่ อ มี ข้ อ โต้ แกย้ำงเกิ ด ขึ้ น เกี่ ยสวกั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สิ ท ธิ ห รือ หน้ าที่ ข องบุกคำ คลใดตาม
กฎหมายแพ่ง หรือบุคคลใดจะต้องใช้สิทธิทางศาล บุคคลนั้นชอบที่จะเสนอคดีของตนต่อศาลส่วนแพ่ง
่มีเขตอำนาจได้ ตามบทบั
กำ ญญัติแห่งกฎหมายแพ่ งและประมวลกฎหมายนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๕๖ ผู้ไร้ความสามารถหรื
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อผู้ ทำการแทนจะเสนอข้ อหาต่อศาลหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อดำเนิน
กระบวนพิจารณาใด ๆ ได้ ต่อเมื่อได้ปฏิ บัติตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่ งและพาณิชย์
สำนักว่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
า ด้ว ยความสามารถและตามบทบั กำ ญสญัำนัตกิแงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ห่ งประมวลกฎหมายนีกำ้ การให้ อนุญ าตหรื อยินยอมตาม
บทบัญญัตเิ ช่นว่านั้น ให้ทำเป็นหนังสือยื่นต่อศาลเพื่อรวมไว้ในสำนวนความ
ไม่ว่าเวลาใด ๆ ก่อนมีคำพิพากษาเมื่อศาลเห็นสมควรหรือเมื่อคู่ความฝ่ายหนึ่งฝ่ายใด
สำนักยืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่นคำขอโดยทำเป็นคำร้กำอง ให้ศาลมีอสำนาจทำการสอบสวนในเรื
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีก่อำงความสามารถของผู ้ขอหรือของ
คู่ ค วามอี ก ฝ่ า ยหนึ่ ง และถ้ าเป็ น ที่ พ อใจว่ ามี ก ารบกพร่อ งในเรื่อ งความสามารถ ศาลอาจมี ค ำสั่ ง
กำหนดให้แก้ไขข้สอำนั บกพร่ องนั้นเสียให้บริบูรณ์กภำายในกำหนดเวลาอั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นสมควรที่ศาลจะสั่ง กำ
ถ้าศาลเห็นว่า เพื่อความยุติธรรมไม่ควรให้กระบวนพิจารณาดำเนินเนิ่นช้าไป ศาลจะ
สำนักสังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่งให้คู่ความฝ่ายที่บกพร่ กำองในเรื่องความสามารถนั ้นดำเนิ นคดีไปก่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำอนชั่วคราวก็สได้ำนัแต่ ห้ามมิให้ศาล
พิพากษาในประเด็นแห่งคดีจนกว่าข้อบกพร่องนั้นได้แก้ไขโดยบริบูรณ์แล้ว
สถ้ำนั
าผูก้ไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ร้ความสามารถไม่มีผู้แกทนโดยชอบธรรมหรื
ำ อผู้แทนโดยชอบธรรมทำหน้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าที่ไม่ได้
ศาลมีอำนาจออกคำสั่งให้อนุญาตหรือให้ความยินยอมตามที่ต้องการ หรือตั้งผู้แทนเฉพาะคดีนั้นให้แก่
้ไร้ความสามารถ ถ้าไม่กมำีบุคคลอื่นใดให้สำนั ศาลมี อำนาจตั้งพนักงานอักยำการหรือเจ้าพนัสำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กงานฝ่ ายปกครอง
อื่นให้เป็นผู้แทนได้สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๕๗ บุคคลภายนอกซึ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งมิใช่คู่ความอาจเข้ากมาเป็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ นคู่ความได้
สำนัดก้วยการร้ องสอด
- ๒๘ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑) ด้วยความสมัครใจเองเพราะเห็นว่าเป็นการจำเป็นเพื่ อยังให้ได้รับความรับรอง

สำนักคุงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้มครอง หรือบังคับตามสิ กำ ทธิ ของตนทีส่มำนัีอกยูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ โดยยื่นคำร้องขอต่อศาลทีกำ ่คดีนั้นอยู่ใสนระหว่ างพิจารณา
หรือเมื่อตนมีสิทธิเรียกร้องเกี่ยวเนื่องด้วยการบังคับตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง โดยยื่นคำร้องขอต่อ
ศาลที่ออกหมายบัสงำนัคับกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คดีนั้น กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ด้วยความสมัครใจเองเพราะตนมีส่วนได้เสียตามกฎหมายในผลแห่งคดีนั้นโดย
ยื่นคำร้องขอต่อศาลไม่ว่าเวลาใด ๆ ก่อนมีคำพิพากษา ขออนุญาตเข้าเป็นโจทก์ร่ วมหรือจำเลยร่วม
หรือเข้าแทนที่คู่คสวามฝ่ ายใดฝ่ายหนึ่งเสียทีเดีกยำ วโดยได้รั บความยิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นยอมของคู่ความฝ่ายนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ้น แต่ว่าแม้
ศาลจะได้อนุญาตให้เข้าแทนที่กันได้ก็ตาม คู่ความฝ่ายนั้นจำต้องผูกพันตนโดยคำพิพ ากษาของศาล
สำนักทุงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กประการเสมือนหนึ่งกว่าำ มิได้มีการเข้าสแทนที ่กันเลย
(๓) ด้วยถูกหมายเรียกให้เข้ามาในคดี (ก) ตามคำขอของคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งทำ
เป็นคำร้องแสดงเหตุสำนัวก่างำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ตนอาจฟ้องหรือถูกคู่คกวามเช่ ำ นว่านั้นฟ้สำนั
องตนได้ เพื่ อการใช้สิทธิไล่กเบีำ ้ย หรือเพื่อ
ใช้ค่าทดแทน ถ้าหากศาลพิจ ารณาให้คู่ความเช่นว่านั้นแพ้คดี หรือ (ข) โดยคำสั่งของศาลเมื่อศาลนั้น
สำนักเห็ นสมควร หรือเมื่อคู่คกวามฝ่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ายใดฝ่ายหนึสำนัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มีคำขอ ในกรณีที่กฎหมายบั กำ งคับให้ บุคสำนั คลภายนอกเข้ ามา
ในคดี หรือศาลเห็นจำเป็นที่จะเรียกบุคคลภายนอกเข้ามาในคดีเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม แต่
ถ้าคู่ความฝ่ายใดฝ่สำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ายหนึ ่ง จะเรียกบุคคลภายนอกเข้ามาในคดี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ดังกล่าว แล้วให้เรียกด้วยวิ ธียื่นคำร้อง
สำนักเพื ่อให้หมายเรียกพร้อมกั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำบคำฟ้องหรือสคำให้ การ หรือในเวลาใด ๆกำต่อมาก่อนมีคสำพิำนัพกากษาโดยได้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี รับ
อนุญาตจากศาล เมื่อศาลเป็นที่พอใจว่าคำร้องนั้นไม่อาจยื่นก่อนนั้นได้
สการส่ งหมายเรียกบุคคลภายนอกตามอนุ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มสาตรานี ้ต้องมีสำเนาคำขอ หรื
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำอคำสั่งของ
ศาล แล้วแต่กรณี และคำฟ้องตั้งต้นคดีนั้นแนบไปด้วย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บทบัญกำญัติในประมวลกฎหมายนี ้ไม่ตัดสิทธิของเจ้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าหนี้ ในอันทีส่จำนั
ะใช้ สิทธิเรียกร้อง
ของลูกหนี้และที่จะเรียกลูกหนี้ให้เข้ามาในคดีดังที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
มาตรา ๕๘ ผู้ร้องสอดที่ได้เข้าเป็นคู่ความตามอนุมาตรา (๑) และ (๓) แห่งมาตรา
อนนี้ มีสิทธิเสมือนหนึก่ำงว่าตนได้ฟ้องหรื สำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ถูกฟ้ องเป็นคดีเรื่องใหม่ กำ ซึ่งโดยเฉพาะผูสำนั้รก้องำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งสอดอาจนำ กำ
พยานหลั กฐานใหม่มาแสดง คั ด ค้านเอกสารที่ได้ยื่นไว้ ถามค้านพยานที่ได้สื บมาแล้ วและคัดค้าน
พยานหลักฐานที่ได้สืบไปแล้วก่อนที่ตนได้ร้องสอด อาจอุทธรณ์ฎีกาคำพิ พากษาหรือคำสั่งของศาล
สำนักตามที ่กฎหมายบัญญัติไว้กำและอาจได้รับสหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ถูกบังคับให้ใช้ค่าฤชาธรรมเนี
กำ ยม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ห้ามมิให้ผู้ร้องสอดที่ได้เป็นคู่ความตามอนุมาตรา (๒) แห่งมาตราก่อน ใช้สิทธิอย่างอื่น
นอกจากสิทธิที่มีอสยูำนั่แกก่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คู่ความฝ่ายซึ่งตนเข้าเป็กนำโจทก์ร่วมหรือสำนั
จำเลยร่ วมในชั้นพิจารณาเมืก่อำตนร้องสอด
และห้ามมิให้ใช้สิทธิเช่นว่านั้นในทางที่ขัดกับสิทธิของโจทก์หรือจำเลยเดิม และให้ผู้ร้องสอดเสียค่า
สำนักฤชาธรรมเนี ยมอันเกิดแต่กำการที่ร้องสอดสแต่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักถงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้าศาลได้อนุญาตให้เข้าแทนทีกำ ่โจทก์หรือจำเลยเดิ ม ผู้ร้องสอด
จึงมีฐานะเสมอด้วยคู่ความที่ตนเข้าแทน
สเมืำนั่อกได้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มีคำพิพากษาหรือคำสัก่งำแล้ว ถ้ามีข้อสเกีำนั่ยวข้ องกับคดี เป็นปัญหาจะต้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องวินิจฉัย
ในระหว่างผู้ร้องสอดกับคู่ความฝ่ายที่ตนเข้ามาร่วม หรือที่ตนถูก หมายเรียกให้เข้ามาร่วม ผู้ร้องสอด
สำนักย่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อมต้องผูกพันตามคำพิกพำากษาหรือคำสัสำนั ่งนัก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เว้นแต่ในกรณีต่อไปนีก้ ำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) เนื่ อ งจากความประมาทเลิ น เล่ อ ของคู
่ ค วามนั้ น ทำให้ ผู้ ร้อ งสอดเข้ ามาเป็ น
คู่ความในคดีช้าเกินสมควรที่จะแสดงข้อเถียงอันเป็นสาระสำคัญได้ หรือ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๒) เมืก่อำคู่ความนั้นจงใจหรื อประมาทเลินเล่ออย่ากงร้ำ ายแรงมิได้ยกขึ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั้นกใช้ ซึ่งข้อเถียงใน
- ๒๙ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ปัญหาข้อกฎหมายหรือข้อเท็จจริงอันเป็นสาระสำคัญซึ่งผู้ร้องสอดมิได้รู้ว่ามีอยู่เช่นนั้น
มาตรา ๕๙ บุคคลตั้งแต่สองคนขึ้นไป อาจเป็นคู่ความในคดีเดียวกันได้ โดยเป็น
โจทก์ร่วมหรือจำเลยร่
สำนักวงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ม ถ้าหากปรากฏว่าบุคกคลเหล่
ำ านั้นมีผสลประโยชน์ ร่วมกันในมูลความแห่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคดี แต่
ห้ามมิให้ถือว่าบุคคลเหล่านั้นแทนซึ่งกันและกัน เว้นแต่มูลแห่งความคดีเป็นการชำระหนี้ซึ่งแบ่งแยก
จากกันมิได้ หรือได้มีกฎหมายบัญญัติไว้ดังนั้นโดยชัดแจ้ง ในกรณีเช่นนี้ ให้ถือว่าบุคคลเหล่านั้นแทนซึ่ง
กันและกันเพียงเท่สาำนัทีก่จงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ะกล่าวต่อไปนี้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) บรรดากระบวนพิจารณาซึ่งได้ทำโดย หรือทำต่อคู่ความร่วมคนหนึ่งนั้นให้ถือว่า
สำนักได้ ทำโดย หรือทำต่อ คู่คกำวามร่วมคนอื่นสำนัๆกด้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี วย เว้นแต่กระบวนพิจการณาที
ำ ่คู่ความร่
สำนัวมคนหนึ ่งกระทำ
ไปเป็นที่เสื่อมเสียแก่คู่ความร่วมคนอื่น ๆ
ส(๒)
ำนักการเลื ่อนคดีหรือการงดพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จารณาคดีซสึ่งำนั
เกี่ยกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วกับคู่ค วามร่วมคนหนึก่งำนั้น ให้ใช้ถึง
คู่ความร่วมคนอื่น ๆ ด้วย
มาตรา ๖๐๓๗ คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง หรือผู้แทนโดยชอบธรรมในกรณีที่คู่ความเป็น
ผู้ ไร้ ค วามสามารถ หรื อ ผู้ แทนในกรณี ที่ คู่ ค วามเป็ น นิ ติบุ คสคล
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
จะว่าความด้ ว ยตนเองและดำเนิ น
สำนักกระบวนพิ จารณาทั้งปวงตามที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่เห็นสมควร เพื่อประโยชน์ของตน กหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อจะตั้งแต่งทนายความคนเดี ยว
หรือหลายคนให้ว่าความและดำเนินกระบวนพิจารณาแทนตนก็ได้
สถ้ำนั
าคูก่คงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วาม หรือผู้แทนโดยชอบธรรมหรื
กำ อผู้แสำนั
ทนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดังที่ได้กล่าวมาแล้ว ทำหนั
กำ งสือมอบ
อำนาจให้บุคคลใดเป็นผู้แทนตนในคดี ผู้รับมอบอำนาจเช่นว่านั้นจะว่าความอย่างทนายความไม่ได้ แต่
สำนักย่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อมตั้งทนายความเพื่อดำเนิ กำ นกระบวนพิ จารณาได้
สำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๖๑ การตั้ งทนายความนั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้น ต้องทำเป็
หนังสือลงลายมือชื่อกตัำวความและ
ทนายความ แล้วยื่นต่อศาลเพื่อรวมไว้ในสำนวน ใบแต่งทนายนี้ให้ใช้ได้เฉพาะคดีเรื่องหนึ่ง ๆ ตามที่ได้
่ น ไว้เท่ านั้ น เมื่ อทนายความผู
กำ ้ ใดได้สรำนั
ับ มอบอำนาจทั ่ ว ไปที่ จะแทนบุ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ค คลอื่ น ไม่ ว่ากในคดี
สำนั ใด ๆ ให้
ทนายความผู้นั้นแสดงใบมอบอำนาจทั่วไป แล้วคัดสำเนายื่น ต่อศาลแทนใบแต่งทนาย เพื่อดำเนินคดี
เป็นเรื่อง ๆ ไป ตามความในมาตรานี้
มาตรา ๖๒ ทนายความซึ่งคู่ความได้ตั้งแต่งนั้นมีอำนาจว่าความและดำเนินกระบวน
พิจารณาใด ๆ แทนคู
วามได้ตามที่เห็นสมควรเพื
กำ ่อรักษาผลประโยชน์ ของคู่ความนั้น แต่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำถ้ากระบวน
พิจารณาใดเป็นไปในทางจำหน่ายสิทธิของคู่ความ เช่น การยอมรับตามที่ คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งเรียกร้อง
สำนักการถอนฟ้ อง การประนีกปำระนอมยอมความ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี การสละสิทธิ หรือใช้สกิทำธิในการอุทธรณ์
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัหกรืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อฎีกา หรือใน กำ
การขอให้พิจารณาคดีใหม่ ทนายความไม่มีอำนาจที่จะดำเนินกระบวนพิจารณาเช่นว่านี้ได้ โดยมิได้รับ
อำนาจจากตัวความโดยชั ดแจ้ง อำนาจโดยชัดกแจ้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งเช่นว่านี้จสะระบุ ให้ไว้ในใบแต่งทนายสำหรั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บคดีเรื่อง
นั้น หรือทำเป็นใบมอบอำนาจต่างหากในภายหลังใบเดียวหรือหลายใบก็ ได้ และในกรณีหลังนี้ให้ใช้
สำนักบทบั ญญัติมาตรา ๖๑ บักงำคับ
กรณี จ ะเป็ น อย่ างไรก็ต าม ตัว ความหรือสผูำนั
้ แ ทนจะปฏิ เสธหรือแก้ไขข้ อเท็ จจริงที่
๓๗
มาตรา ๖๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ง (ฉบับที่ ๕) พ.ศ.ก๒๔๙๙
ำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๓๐ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ทนายความของตนได้กล่าวด้วยวาจาต่อหน้าตนในศาลในขณะนั้นก็ได้ แม้ถึงว่าตัวความหรือผู้แทนนั้น
สำนักจะมิ ได้สงวนสิทธิเช่นนั้นกไว้ำ ในใบแต่งทนายก็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๖๓ บทบัญญัติแห่งกมาตราก่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อนนี้ไสม่ำนั
ตัดกสิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทธิตัวความในอันที่จะตักำ้งแต่งผู้แทน
หรือทนายความโดยทำเป็นหนังสือยื่นต่อศาลเพื่อให้รั บเงินหรือทรัพย์สินซึ่งได้ชำระไว้ในศาลหรือวาง
ไว้ยังศาลเป็นเงินค่าธรรมเนียมหรืออย่างอื่น และศาลได้สั่งให้จ่ายคืน หรือส่งมอบให้แก่ตัวความฝ่าย
นั้น แต่ถ้าศาลนั้นสมีำนัคกวามสงสั ยในความสามารถหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อตัวบุคคลผู
สำนั้แกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทน หรือทนายความซึ่งกได้
ำ รับตั้ งแต่ง
ดังกล่าวข้างต้น ศาลมีอำนาจที่จะสั่งให้ตัวความหรือทนายความหรือทั้งสองคนให้มาศาลโดยตนเองได้
มาตรา ๖๔ เว้น แต่ศ าลจะได้ สั่ งเป็ นอย่างอื่น เมื่อคดี มีเหตุผ ลพิ เศษอันเกี่ยวกั บ
คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ สำนัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือทนายความฝ่ายใดฝ่กำ ายหนึ่งโดยเฉพาะ คู่ ความหรือทนายความอาจตั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้งแต่ง
ให้บุคคลใดทำการแทนได้ โดยยื่ นใบมอบฉันทะต่อศาลทุกครั้ง เพื่อกระทำกิจการอย่างใดอย่างหนึ่ง
สำนักดังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งต่อไปนี้ คือกำหนดวักนำนั่งพิจารณาหรืสำนัอกวังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นสืบพยาน หรือวันฟังกคำสัำ ่ง คำบังคั บสำนั
คำชี้ขาดใด ๆ กำ
ของศาล มาฟังคำสั่ง คำบั งคับ หรือคำชี้ขาดใด ๆ ของศาลหรือสลักหลั งรับรู้ซึ่ งข้อความนั้น ๆ รับ
สำเนาแห่งคำให้กสาร ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
คำร้องหรือเอกสารอื่น ๆ ตามที่บั ญญัตสิไำนั
ว้ใกนมาตรา
๗๑ และ ๗๒ และแสดงการ
บรู้สิ่งเหล่านั้น กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๖๕ ทนายความทีกำ่ตัวความได้ตั้งสแต่
ำนังกให้ เป็นทนายในคดีจะมีกคำำขอต่อศาล
๓๘
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ให้สั่งถอนตนจากการตั้งแต่งนั้นก็ได้ แต่ต้องแสดงให้เป็นที่พอใจแก่ศาลว่าทนายความผู้นั้นได้แจ้งให้ตัว
สำนักความทราบแล้ ว เว้นแต่กจำะหาตัวความไม่สำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พบกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
เมื่อศาลมีคำสั่งอนุญาตตามคำขอแล้ว ให้ศาลส่งคำสั่งนั้นให้ตัวความทราบโดยเร็ว
โดยวิธีส่งหมายธรรมดาหรื อโดยวิธีอื่นแทนแล้กวำแต่จะเห็นสมควร
มาตรากำ๖๖ ผู้ใดอ้าสงว่ำนัากเป็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นผู้แทนโดยชอบธรรมของตั
กำ วความหรื
สำนัอกเป็ นผู้แทนของ
นิติบุคคล เมื่อศาลเห็นสมควรหรือเมื่อคู่ความฝ่ายที่เกี่ยวข้องยื่นคำขอ โดยทำเป็นคำร้องในขณะที่ยื่น
คำฟ้องหรือคำให้การ ศาลจะทำการสอบสวนถึงอำนาจของผู้นั้ นก็ได้ และถ้าเป็นที่พอใจว่าผู้นั้นไม่มี
สำนักอำนาจ หรืออำนาจของผู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นั้นบกพร่องสำนั
ศาลมี อำนาจยกฟ้องคดีนั้นกำเสีย หรือมีคำพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พกากษาหรื
สำนั อคำสั่ ง
อย่างอื่นได้ตามที่เห็นสมควร เพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม
ลักษณะ ๔
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ การยื่นสำนั
และส่ งคำคู่ความและเอกสาร
มาตรา ๖๗ เมื่อประมวลกฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่นบัญญัติว่า เอกสารใดจะต้องส่ง
สำนักให้ แก่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ง หรือบุคสคลที
ำนัก่เงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กี่ยวข้อง (เช่นคำคู่ความที
กำ ่ทำโดยคำฟ้สำนั
องกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำให้การหรือ กำ
คำร้อ งหรือคำขอโดยทำเป็ นคำร้อง หมายเรียกหรือหมายอืสำนั
่น กๆงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำเนาคำแถลงการณ์กำหรือสำเนา
๓๘
มาตรา ๖๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญ ญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ๒๕๒๗
ง (ฉบับที่ ๑๐) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๓๑ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
พยานเอกสาร ฯลฯ) เอกสารนั้นต้องทำขึ้นให้ปรากฏข้อความแน่ชัดถึงตัวบุคคลและมีรายการต่อไปนี้

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) ชื่อกำศาลที่จะรับคำฟ้
สำนัอกงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือถ้าคดีอยู่ในระหว่กางพิ
ำ จารณา ชื่อสของศาลนั ้นและเลข
หมายคดี
ส(๒)
่อคู่ความในคดี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) ชื่อคู่ความหรือบุคคล ซึ่งจะเป็นผู้รับคำคู่ความหรือเอกสารนั้น
(๔) ใจความ และเหตุผลถ้าจำเป็นแห่งคำคู่ความหรือเอกสาร
ส(๕)
ำนักวังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
น เดือน ปี ของคำคู่ความ กำ หรือเอกสารและลายมื อชื่อของเจ้าพนักกำงาน คู่ความ
หรือบุคคลซึ่งเป็นผู้ยื่นหรือเป็นผู้ส่ง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในการยื กำ ่นหรือส่งคำคูสำนั
่ความ หรือเอกสารอื่นใดอักนำ จะต้องทำตามแบบพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี มพ์ที่จัดไว้
เจ้าพนักงาน คู่ความ หรือบุคคลผู้เกี่ยวข้องจะต้อ งใช้กระดาษแบบพิมพ์นั้น ส่วนราคากระดาษแบบ
พิมพ์นั้นให้เรียกตามที
สำนัก่รงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุ กำ ติธรรมจะได้สกำนั
ำหนดไว้
เพื่อประโยชน์ แห่งประมวลกฎหมายนี้ ให้ เรียกนิติบุคคลตามชื่อหรือตามชื่อที่จด
สำนักทะเบี ยนและภูมิลำเนาหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อสำนักทำการงานของนิ ติบุคคลนั้น ให้ถกือำเอาสำนักงานหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั กงานแห่ง กำ
ใหญ่ซึ่งอยู่ภายในเขตศาลที่จะยื่นฟ้องคดีหรือที่คดีนั้นอยู่ในระหว่างพิจารณา๓๙
มาตรากำ๖๘
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี การยื่นสำนั
๔๐
และส่ งคำคู่ความและเอกสารในลั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กษณะนีส้ไำนั ม่วก่างำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
การนั้นจะเป็น กำ
โดยคู่ความฝ่ายใดทำต่อศาลหรือต่อคู่ความอีกฝ่ายหนึ่ง หรือศาลทำต่อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง หรือทุก
ฝ่าย รวมทั้งการแจ้ งคำสั
สำนั ่งของศาลหรือข้อความอย่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ างอื่นไปยัสงำนั
คู่คกวามหรื อบุคคลอื่นใด อาจดำเนิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นการ
โดยทางไปรษณี ย์อิเล็กทรอนิกส์หรือสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศอื่นใดก็ได้ ทั้ งนี้ ตามหลักเกณฑ์และ
สำนักวิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ธีการที่กำหนดไว้ในข้อกกำหนดของประธานศาลฎี
ำ กาโดยความเห็กนำ ชอบของที่ปสระชุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักมงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ใหญ่ศาลฎีกา กำ
และเมื่อข้อกำหนดนั้นประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้วให้ใช้บังคับได้
มาตรา ๖๙ การยื่นคำคู่ความ หรือเอกสารอื่นใดต่อศาลนั้น ให้กระทำได้โดยส่งต่อ
สำนักพนั กงานเจ้าหน้าที่ของศาล
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หรือยื่นต่อสศาลในระหว่ างนั่งพิจารณา กำ
มาตรา ๗๐ บรรดาคำฟ้อง หมายเรียกและหมายอื่น ๆ คำสั่ง คำบังคับของศาลใน
๔๑
สำนักกรณี ต้องส่งคำบังคับ ให้กเำจ้าพนักงานศาลเป็

งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ผู้ส่งให้แก่คู่ความหรือบุกำคคลภายนอกทีสำนั ่เกีก่ยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วข้อง แต่ว่า กำ
(๑) หมายเรียกพยาน ให้คู่ความฝ่ายที่อ้างพยานนั้นเป็นผู้ส่งโดยตรง เว้นแต่ศาลจะ
สั่งเป็นอย่างอื่นหรืสอำนัพยานปฏิ เสธไม่ยอมรับหมาย
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ในกรณีเช่นสว่ำนัานีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้ให้เจ้าพนักงานศาลเป็นกผูำ้ส่ง
(๒) คำสั่งของศาล รวมทั้งคำสั่งกำหนดวันนั่งพิจารณาหรือสืบพยาน แล้วแต่กรณี
สำนักหรื อคำสั่งให้เลื่อนคดี ถ้กาำคู่ความหรือบุสคำนัคลที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่เกี่ยวข้องนั้นอยู่ในศาลในเวลาที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่มีคำสัสำนั
่งและได้ ลงลายมือ
ชื่อรับรู้ไว้ ให้ถือว่าได้ส่งโดยชอบด้วยกฎหมายแล้ว
๓๙
กำ ๖๗ วรรคสาม สำนัเพิก่มงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
โดยพระราชบัญญัติ แก้ไกขเพิ
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๘) พ.ศ. ๒๕๕๘
๔๐
มาตรา ๖๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแ ก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๘) พ.ศ. ๒๕๕๘
๔๑
มาตรา ๗๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๓๒ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
คำฟ้องนั้ น ให้ โจทก์ เสี ยค่าธรรมเนี ยมในการส่ ง ส่ ว นการนำส่ งนั้ นโจทก์จะนำส่ ง

สำนักหรื อไม่ก็ได้ เว้นแต่ศาลจะสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งให้โจทก์มสีหำนั
น้ ากทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่จัดการนำส่ง ส่วนหมายเรี
กำ ยก หมายอืส่นำนัๆกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำสั่งของศาล กำ
ที่ได้ออกตามคำขอของคู่ความฝ่ายใด ถ้าศาลมิได้สั่งให้จัดการนำส่งด้วย ก็ให้คู่ความฝ่ายนั้นเพียงแต่
เสียค่าธรรมเนียมในการส่ ง ในกรณีอื่น ๆ ให้เกป็ำนหน้าที่ของศาลที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่จะจัดการส่งให้แก่คู่ความหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อบุคคล
ที่เกี่ยวข้อง
สมาตรา ๗๑ คำให้การนั้น ให้

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำฝ่ายที่ให้การนำต้
ฉบับยื่น ไว้ต่อศาลพร้อกมด้
ำ วยสำเนา
สำหรับให้คู่ความอีกฝ่ายหนึ่ง หรือคู่ความอื่น ๆ รับไปโดยทางเจ้าพนักงานศาล
คำร้องเพื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่อแก้ไขเพิ่มเติสมำนัคำให้ การนั้น ให้เจ้าพนักงานศาลเป็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นผู้ส่งให้สำนั
คู่คกวามอี กฝ่ายหนึ่ง
หรือคู่ความอื่น ๆ โดยฝ่ายที่ยื่นคำร้องเป็นผู้มีหน้าที่จัดการนำส่ง
มาตรา ๗๒ คำร้องและคำแถลงการณ์ซึ่งได้ยื่นต่อศาลภายในเวลาที่กฎหมายหรือ
สำนักศาลกำหนดไว้ หรือโดยข้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อตกลงของคู ่ความตามที
สำนั ่ศ าลจดลงไว้ใกนรายงานนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้น สให้ำนัผกู้ยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ื่นคำร้องหรือ กำ
คำแถลงการณ์ นำต้นฉบับยื่นไว้ต่อศาลพร้อมด้วยสำเนาเพื่อให้คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือคู่ค วามอื่น ๆ
หรือบุคคลที่เกี่ยวข้สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
องมารั บไปโดยทางเจ้าพนักงานศาล สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บรรดาคำร้
กำ องอื่น ๆ ให้สำนัยกื่นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ต่อศาลพร้อมด้วยสำเนา กำ เพื่อส่งให้แก่สคำนัู่คกวามอี กฝ่ ายหนึ่ง
หรือคู่ความอื่น ๆ หรือบุคคลที่เกี่ยวข้อง และถ้ าศาลกำหนดให้เจ้าพนักงานศาลเป็นผู้ส่งสำเนาเช่นว่า
นั้น ก็ให้เจ้าพนักงานศาลเป็ นผู้ส่งโดยให้คู่ความฝ่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ายที่ยื่นคำร้อสำนั
งเป็กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ผู้ออกค่าใช้จ่าย กำ
บรรดาเอกสารอื่น ๆ เช่นสำเนาคำแถลงการณ์หรือสำเนาพยานเอกสารนั้น ให้ส่งแก่
สำนักคูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือคูกำ่ความอื่น ๆ หรืสำนั
อบุกคงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คลที่เกี่ยวข้อง โดยวิธีใกดวิำ ธีหนึ่งในสองวิ
สำนัธีดกังงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ต่อไปนี้ กำ
(๑) โดยคู่ความฝ่ายที่ต้องส่งนั้น ส่งสำเนาให้แก่คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือคู่ความอื่น ๆ
หรือบุคคลที่เกี่ยวข้
สำนัอกงเอง แล้วส่งใบรับต่อศาลพร้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อมกับต้นสฉบั ำนับกนังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้น ๆ ใบรับนั้ นจะทำโดยวิ กำ ธีลงไว้ใน
ต้นฉบับว่าได้รับสำเนาแล้ว และลงลายมือชื่อผู้รับกับวัน เดือน ปี ที่ได้รับก็ได้ หรือ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๒) โดยคู
กำ ่ความฝ่ายทีส่ ตำนั้อกงส่ งนั้นนำสำเนายื่ นไว้ตก่อำศาลพร้อมกับสต้ำนันกฉบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บ แล้วขอให้
เจ้าพนักงานศาลเป็นผู้นำส่งให้แก่คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือคู่ความอื่น ๆ หรือบุ คคลที่เกี่ยวข้อง ในกรณี
เช่นนี้ ผู้ขอต้องไปกับเจ้าพนักงานศาลและเสียค่าธรรมเนียมในการส่งนั้นด้วย
มาตรา ๗๓ ถ้าคำคู่ความหรือเอกสารอื่นใดจะต้องให้เจ้าพนักงานศาลเป็นผู้ส่งเมื่อ
คู่ความผู้มีหน้าที่ตส้อำนังส่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งได้ร้องขอ ให้พนักงานเจ้
กำ าหน้าที่ดำเนิสนำนัการส่ งโดยเร็วเท่าที่จ ะทำได้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ เพื่อการนี้
พนักงานผู้ส่งหมายจะให้ผู้ขอหรือบุค คลที่ผู้ขอเห็นสมควรไปด้วยเพื่อชี้ตัวคู่ความหรือบุคคลผู้รับหรือ
สำนักเพื ่อค้นหาภูมิลำเนาหรือกสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กทำการงานของผู ้รับก็ได้
ในกรณีที่ต้องส่งคำคู่ความหรือเอกสารอื่นใดไปตามคำสั่งของศาล ซึ่งบุคคลอื่นหรือ
คู่ ค วามไม่ มี ห น้ าสทีำนั่ ต้ อกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งรั บ ผิ ด ชอบในการส่ งกนัำ้ น ให้ เป็ น หน้สาำนัทีก่ ขงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องพนั ก งานเจ้ าหน้ าทีกำ่ ข องศาลจะ
ดำเนินการส่ง
มาตรา ๗๓ ทวิ๔๒ คำคู่ความหรือเอกสารทีส่เำนั
จ้ากพนั กงานศาลเป็นผู้ส่งไม่ว่าการส่งนั้น
๔๒
มาตรา ๗๓ ทวิ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจ ารณา
- ๓๓ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
จะเป็นหน้าที่ของศาลจัดการส่งเองหรือคู่ความมีหน้าที่จัดการนำส่งก็ตาม ศาลอาจสั่งให้ส่งโดยทาง
สำนักไปรษณี ย์ลงทะเบียนตอบรั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บ หรือโดยทางไปรษณี ย์ด่วนพิเศษในประเทศก็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ได้ โดยให้
สำนักคงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ู่ความฝ่ายที่มี กำ
หน้ าที่ น ำส่ งเป็ น ผู้ เสี ย ค่ าใช้ จ่ ายกรณี เ ช่ น นี้ ให้ ถื อ ว่าคำคู่ ค วามหรื อ เอกสารที่ ส่ งโดยเจ้ าพนั ก งาน
ไปรษณี ย์ มีผ ลเสมื สำนัอกนเจ้ าพนั กงานศาลเป็นกผูำ้ส่ งและให้ นำบทบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ญ ญั ติมาตรา ๗๔ มาตรา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๗๖ และ
มาตรา ๗๗ มาใช้บังคับโดยอนุโลม
สมาตรา ๗๔ การส่งคำคู่ความหรื
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อเอกสารอื
สำนั่นกใดโดยเจ้ าพนักงานศาลนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ้นให้ปฏิบัติ
ดังนี้
(๑) ให้กสำ่งในเวลากลางวั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนันกระหว่ างพระอาทิตย์ขึ้นและพระอาทิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ตย์สตำนั
ก กและ
(๒) ให้ส่งแก่คู่ความหรือบุคคลซึ่งระบุไว้ในคำคู่ความหรือเอกสาร ณ ภูมิลำเนาหรือ
สำนักทำการงานของคู ่ความหรือบุคคลนั้น แต่กใำห้อยู่ในบังคับสแห่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนังกบทบั ญญัติหกมาตราต่อกไปนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้
มาตรากำ๗๕ การส่งคำคู
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่คกวามหรื อเอกสารอื่นใดให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำแก่ทนายความที
สำนั่คกู่คงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วามตั้งแต่งให้ กำ
ว่าคดี หรือให้ แก่บุคคลที่ทนายความเช่นว่านั้นได้ตั้งแต่ง เพื่อกระทำกิจการอย่างใด ๆ ที่ระบุไว้ใน
มาตรา ๖๔ นั้น ให้สำนั
ถือกว่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าเป็นการส่งโดยชอบด้กวำยกฎหมาย สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๗๖ เมื่อเจ้าพนักงานศาลไม่พบคู่ความหรือบุคคลที่จะส่ งคำคู่ความหรือ
เอกสาร ณ ภูมิลำเนาหรื อสำนักทำการงานของบุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คคลนั้น ๆ ถ้สาำนัได้กสงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่งคำคู่ความหรือเอกสารให้
กำ แก่บุคคล
ใด ๆ ที่มีอายุเกินยี่สิบปี ซึ่งอยู่หรือทำงานในบ้านเรือนหรือที่สำนักทำการงานที่ปรากฏว่าเป็นของ
่ความหรือบุคคลนั้น หรื
กำอได้ส่งคำคู่คสวามหรื อเอกสารนั้นตามข้อกความในคำสั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่งของศาลให้ ถือว่าเป็น
การเพียงพอที่จะฟังว่าได้มีการส่งคำคู่ความหรือเอกสารถูกต้องตามกฎหมายแล้ว
สในกรณี เช่นว่ามานี้ การส่งคำคู
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ความหรือเอกสารแก่ คู่ความฝ่ายใด ห้กาำมมิให้ส่งแก่
คู่ความฝ่ายปรปักษ์เป็นผู้รับไว้แทน
มาตรา ๗๗ การส่ งคำคู่ความหรือเอกสารอื่นใดโดยเจ้าพนั กงานศาลไปยังที่อื่ น
นอกจากภู มิล ำเนา หรื อสำนั ก ทำการงานของคู่ ความหรื อ ของบุ ค คลซึ่งระบุ ไว้ในคำคู่ค วาม หรือ
สำนักเอกสารนั ้น ให้ถือว่าเป็นกการถู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กต้องตามกฎหมาย เมื่อ
(๑) คู่ความหรือบุคคลนั้นยอมรับคำคู่ความหรือเอกสารนั้นไว้ หรือ
ส(๒)
ำนักการส่ งคำคู่ความหรือเอกสารนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นได้กระทำในศาล
มาตรากำ๗๘ ถ้าคู่ความหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อบุคคลที่ระบุไว้ในคำคู
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่ความหรือเอกสารปฏิ เสธไม่ยอม
รับคำคู่ความหรือเอกสารนั้นจากเจ้าพนักงานศาลโดยปราศจากเหตุอันชอบด้วยกฎหมาย เจ้าพนักงาน
นั้นชอบที่จะขอให้สำนั พนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งานเจ้าหน้ าที่ฝ่ายปกครองทีกำ ่มีอำนาจหรื
สำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เจ้าพนักงานตำรวจไปด้กำวยเพื่อเป็น
พยาน และถ้าคู่ความหรือบุคคลนั้นยังคงปฏิเสธไม่ยอมรับอยู่อีก ก็ให้วางคำคู่ความหรือเอกสารไว้ ณ
่นั้น เมื่อได้ทำดังนี้แล้วกให้ำ ถือว่าการส่งสคำคู
ำนัก่คงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วามหรือเอกสารนั้นเป็กนำการถูกต้องตามกฎหมาย

- ๓๔ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๗๙๔๓ ถ้าการส่งคำคู่ความหรือเอกสารนั้นไม่สามารถจะทำได้ดังที่บัญญัติไว้

สำนักในมาตราก่ อน ศาลอาจสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่งให้ส่งโดยวิธสีอำนั
ื่นแทนได้ กล่าวคือปิดคำคูก่คำวามหรือเอกสารไว้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในที่ แลเห็นได้
ง่าย ณ ภูมิลำเนาหรือสำนักทำการงานของคู่ความหรือบุ คคลผู้มีชื่อระบุไว้ในคำคู่ความหรือเอกสาร
หรือมอบหมายคำคู สำนั่คกวามหรื อเอกสารไว้แก่เจ้ากพนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กงานฝ่ายปกครองในท้ องถิ่นหรือเจ้าพนักำกงานตำรวจ
แล้วปิดประกาศแสดงการที่ได้มอบหมายดังกล่าวแล้วนั้นไว้ดังกล่าวมาข้างต้น หรือลงโฆษณาหรือทำ
วิธีอื่นใดตามที่ศาลเห็นสมควร
สการส่ งคำคู่ความหรือเอกสารโดยวิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ธีอื่นแทนนั ้น ให้มีผลใช้ได้ต่ อเมื่อกกำหนดเวลา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ
สิบห้าวันหรือระยะเวลานานกว่านั้นตามที่ศาลเห็นสมควรกำหนด ได้ล่ วงพ้นไปแล้วนับตั้งแต่เวลาที่
สำนักคำคู ่ค วามหรือ เอกสารหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อประกาศแสดงการมอบหมายนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้นได้ปกิดำไว้ หรือการโฆษณาหรื อวิธีอื่นใด
ตามที่ศาลสั่งนั้นได้ทำหรือได้ตั้งต้นแล้ว
มาตรา ๘๐ การส่งคำคู่ความหรือเอกสารโดยเจ้าพนักงานศาลหรือทางเจ้าพนักงาน
สำนักศาลนั ้น ให้เจ้าพนั กงานศาลส่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งใบรั บลงลายมื อชื่อคู่ความ หรือผูก้รำับคำคู่ความหรืสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อเอกสาร หรือส่ ง
รายงานการส่งคำคู่ความหรือเอกสารลงลายมือชื่อเจ้าพนักงานศาลต่อศาล แล้วแต่กรณี เพื่อรวมไว้ใน
สำนวนความ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ใบรั บกหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อ รายงานนัส้ นำนัต้กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งลงข้ อ ความให้ ป รากฏแน่
กำ ชั ด ถึ ง ตั ว บุสำนั
ค คลและรายการ
ต่อไปนี้
ส(๑)
่อเจ้าพนักงานผู้ส่งหมาย กำ และชื่อผู้รับหมาย ถ้าหากมี
(๒) วิธีส่ง วัน เดือน ปี และเวลาที่ส่ง
รายงานนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นต้องลงวันสเดืำนัอกนปี และลงลายมือชื่อของเจ้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าพนักงานผูส้ทำนัำรายงาน
ใบรับนั้นจะทำโดยวิธีจดลงไว้ที่ต้นฉบับซึ่งยื่นต่อศาลก็ได้
มาตรา ๘๑ การส่งหมายเรียกพยานโดยคู่ความที่เกี่ยวข้องนั้นให้ปฏิบัติดังนี้
(๑) ให้กสำ่งในเวลากลางวั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนันกระหว่ างพระอาทิตย์ขึ้นและพระอาทิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ตย์สตำนัก กและ
(๒) ให้ส่งแก่บุคคลซึ่งระบุไว้ในหมายเรียก ณ ภูมิลำเนาหรือสำนักทำการงานของ
บุคคลเช่นว่านั้น แต่ว่าให้อยู่ภายในบังคับบทบัญญัติแห่งมาตรา ๗๖ และ ๗๗
มาตรา ๘๒ ถ้าจะต้องส่งคำคู่ความหรื อเอกสารอื่นใดไปยังคู่ความหรือบุคคลหลาย
คน ให้ ส่ งสำเนาคำคู
สำนัก่ คงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วามหรือเอกสารที่จะต้กำองส่งไปให้ ทุกสำนัๆกคน ในกรณี ที่ต้องส่งคำคู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ค วามหรือ
เอกสารโดยเจ้าพนักงานศาลหรือทางเจ้าพนักงานศาลนั้นให้คู่ค วามฝ่ายซึ่งมีหน้าที่จัดการนำส่ง มอบ
สำนักสำเนาคำคู ่ความหรือเอกสารต่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อพนักงานเจ้
สำนัากหน้ าที่ให้พอกับจำนวนคูก่คำวามหรือบุคคลที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่จะต้ องส่งให้นั้น
สมาตรา ๘๓ ถ้าคู่ความฝ่ายใดจะต้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องยื่นต่สอำนัศาลหรื อจะต้องส่งให้แก่คกู่คำวามฝ่ายใด
ฝ่ายหนึ่ง หรือบุคคลภายนอกซึ่งคำคู่ความหรือเอกสารอื่นใด ภายในเวลาหรือก่อนเวลาที่กฎหมายหรือ
สำนักศาลได้ กำหนดไว้ และการส่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งเช่นว่านี้จะต้
สำนัอกงกระทำโดยทางเจ้ าพนักกงานศาล
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ให้ถือสว่ำนั
วามฝ่ายนั้นได้ กำ
ปฏิ บั ติตามความมุ ่งหมายของกฎหมายหรือของศาลแล้ ว สเมืำนั่อกคูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ความฝ่ ายนั้น ได้ ส่ งคำคู
กำ
่ ความหรือ
๔๓
มาตรา ๗๙ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ง (ฉบับที่ ๘) พ.ศ.ก๒๕๒๒
- ๓๕ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เอกสารเช่นว่านั้นแก่พนักงานเจ้าหน้าที่ของศาลเพื่อให้ยื่นหรือให้ส่งในเวลาหรือก่อนเวลาที่กำหนดนั้น
สำนักแล้ ว แม้ถึงว่าการรับ คำคู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ค วามหรือเอกสารหรื อการขอให้ส่งคำคูก่คำ วามหรือเอกสาร
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี หรือการส่งคำ
คู่ความหรื อเอกสารให้ แก่คู่ความอีกฝ่ ายหนึ่ งหรือบุ คคลภายนอกนั้น จะได้ เป็น ไปภายหลั งเวลาที่
กำหนดนั้นก็ดี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าประมวลกฎหมายนี้บัญ ญัติไว้ว่าการส่งคำคู่ความหรือเอกสารอื่นใด จะต้องให้
คู่ความอีกฝ่ายหนึ่ งหรือบุคคลภายนอกทราบล่วงหน้าตามระยะเวลาที่กำหนดไว้ก่อนวันเริ่มต้นนั่ง
พิจารณาหรือสืบพยาน ให้ถือว่าคู่ความฝ่ายทีก่ตำ้องรับผิดในการส่
นั้ นได้ปฏิบัติตามความมุกำ่งหมายของ
กฎหมายหรือของศาลตามที่ บัญญัติไว้ในวรรคก่อนนั้นได้ต่อเมื่อคู่ความฝ่ายนั้นได้ยื่นคำคู่ความหรือ
สำนักเอกสารที ่จะต้องส่งให้แกก่ำพนักงานเจ้าหน้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัากทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ของศาลไม่ต่ำกว่าสามวั กำนก่อนวันเริ่มต้สำนั
นแห่ งระยะเวลาที่
กำหนดล่วงหน้าไว้นั้น
สในกรณี ที่คู่ความอาจส่ งคำคูก่คำ วามหรือเอกสารโดยวิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ธีส่งสำเนาตรงไปยั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำงคู่ความอีก
ฝ่ายหนึ่งหรือบุคคลภายนอกได้นั้น บทบัญญัติแห่งมาตรานี้มิได้ห้ามคู่ความที่ มีหน้าที่ต้องส่งคำคู่ความ
สำนักหรื อเอกสารดังกล่าวแล้กวำ ในอันที่จะใช้สวำนัิธกีเช่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นว่านี้ แต่คู่ความฝ่ายนั
กำ้นจะต้องส่งใบรั
สำนับกของคู ่ความอีก
ฝ่ายหนึ่งหรือบุคคลภายนอกต่อศาลในเวลาหรือก่อนเวลาที่กฎหมายหรือศาลได้กำหนดไว้
มาตรากำ ๘๓ ทวิ ๔๔ สในกรณี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่ จ ำเลยไม่ มี ภู มิ ลกำเนาอยู
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่ ใ นราชอาณาจั ก รให้ ส่ ง
หมายเรี ย กและคำฟ้ อ งตั้ งต้ น คดี แ ก่ จ ำเลย ณ ภู มิ ล ำเนาหรื อ สำนั ก ทำการงานของจำเลยนอก
ราชอาณาจักร เว้สนำนัแต่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ในกรณีที่จำเลยประกอบกิ กำ จการในราชอาณาจั กรด้วยตนเองหรืกอำโดยตัวแทน
หรือในกรณีที่มีก ารตกลงเป็นหนังสือว่าคำคู่ความและเอกสารที่จะต้องส่งให้แก่จำเลยนั้น ให้ส่งแก่
สำนักตังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วแทนซึ่งมีถิ่นที่อยู่ในราชอาณาจั
กำ กรทีส่จำนัำเลยได้ แต่งตั้งไว้เพื่อการนีก้ใำห้ส่ง หมายเรียสกและคำฟ้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี องตั้งต้น
คดี แก่จ ำเลยหรือ ตัว แทนในการประกอบกิ จการหรือตั วแทนในการรับ คำคู่ ค วามและเอกสาร ณ
สถานที่ที่จำเลยหรืสำนัอตักวงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แทนใช้ประกอบกิจการหรื กำ อสถานที่อสันำนั เป็กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ถิ่นที่อยู่ของตัวแทนในการประกอบ
กำ
กิจการหรือของตัวแทนในการรับคำคู่ความและเอกสาร ซึ่งตั้งอยู่ในราชอาณาจักร แล้วแต่กรณี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในกรณีกำที่มีการเรียกบุสำนั
คคลภายนอกซึ ่งไม่มี ภูมิลำเนาอยู
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ในราชอาณาจั กรเข้ามาเป็น
คูค่ วามตามมาตรา ๕๗ (๓) ให้นำความในวรรคหนึ่งมาใช้บังคับโดยอนุโลม
มาตรากำ๘๓ ตรี
๔๕
การส่
สำนักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำคู่ความ คำร้อง คำแถลง กำ หรือเอกสารอื สำนัก่นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ใดนอกจากที่ กำ
บั ญ ญั ติ ไว้ ในมาตรา ๘๓ ทวิ ถ้ า ผู้ รั บ ไม่ มี ภู มิ ล ำเนาอยู่ ในราชอาณาจั ก รแต่ ป ระกอบกิ จ การใน
ราชอาณาจั ก รด้สวำนั ยตนเองหรื อ โดยตั ว แทนกำหรื อ มี ตั ว แทนในการรั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บ คำคู่ ค วามและเอกสารหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อ
ทนายความในการดำเนินคดีอยู่ในราชอาณาจักร ให้ส่งแก่ผู้ รับหรือตัวแทนเช่นว่านั้นหรือทนายความ
สำนักณงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สถานที่ ที่ ผู้ รั บ หรื อ ตักำว แทนใช้ ป ระกอบกิ จ การ หรื อ สถานที่กอำั น เป็ น ถิ่ น ที่ อ ยูส่ำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ข องตั ว แทน หรื อ
ภูมิลำเนา หรือสำนักทำการงานของทนายความซึ่งตั้งอยู่ในราชอาณาจักร แล้วแต่กรณี แต่ถ้าผู้รับมิได้
ประกอบกิ จ การในราชอาณาจั ก รด้ ว ยตนเองหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อ ไม่ มี ตสั วำนัแทนดั ง กล่ า วหรื อ ทนายความอยู
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ ใน
ราชอาณาจักร ให้ส่งโดยวิธีปิดประกาศไว้ที่ศาล
๔๔
มาตรา ๘๓ ทวิ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
๔๕
มาตรา ๘๓ ตรี แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๓๖ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรากำ๘๓ จัตวา๔๖ สในกรณี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่จะต้องส่งหมายเรีกยำกและคำฟ้องตัสำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้งต้กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คดีตามมาตรา กำ
๘๓ ทวิ แก่จำเลย ณ ภูมิลำเนาหรือสำนักทำการงานของจำเลยนอกราชอาณาจักรให้โจทก์ยื่นคำร้อง
ต่อศาลภายในกำหนดเจ็ ดวันนับแต่วันยื่นคำฟ้กอำ ง เพื่อให้ศาลจั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัดกส่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งหมายเรียกและคำฟ้อกงตัำ ้งต้นคดีแก่
จำเลย ในกรณีเช่นว่านี้ ถ้าไม่มีข้อตกลงระหว่างประเทศที่ประเทศไทยเป็นภาคีกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น
ให้ โจทก์ทำคำแปลหมายเรี ย ก คำฟ้องตั้งต้น คดีและเอกสารอื่น ใดที่จะส่ งไปยังประเทศที่ จำเลยมี
ภูมิลำเนาหรือสำนัสำนั
กทำการงานอยู ่ เป็นภาษาราชการของประเทศนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นหรือเป็นภาษาอังกฤษ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พร้อมทั้ง
คำรับรองคำแปลว่า ถูกต้องยื่นต่อศาลพร้อมกับคำร้องดัง กล่าว และวางเงินค่าใช้จ่ายไว้ต่อศาลตาม
สำนักจำนวนและภายในระยะเวลาที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ่ศาลกำหนด สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่ศาลเห็นสมควร ศาลจะมีคำสั่งให้โจทก์จัดทำเอกสารอื่นเพิ่มเติมยื่นต่อศาล
ภายในระยะเวลาทีสำนั่ศาลกำหนดก็ ได้
ในกรณีที่โจทก์เพิกเฉยไม่ดำเนินการตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสอง ให้ถือว่าโจทก์
สำนักทิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้งฟ้องตามมาตรา ๑๗๔กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่มีการเรียกบุคคลภายนอกซึ่งไม่มีภูมิลำเนาอยู่ในราชอาณาจักรเข้ามาเป็น
คู่ความตามมาตรา ๕๗ (๓) ให้นำความในวรรคหนึ่ง วรรคสองสำนัและวรรคสาม
มาใช้บังคับโดยอนุโลม
มาตรา ๘๓ เบญจ ๔๗ การส่งหมายเรียกและคำฟ้องตั้งต้นคดีตามมาตรา ๘๓ ทวิ
แก่จ ำเลยหรื อ บุสำนั
ค คลภายนอก ณ ภู มิ ล ำเนาหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อ สำนัสกำนัทำการงานของบุ ค คลดักงำกล่ า วนอก
ราชอาณาจักร ให้มีผลใช้ได้ต่อเมื่อพ้นกำหนดเวลาหกสิบวันนับแต่วันที่ได้มีการส่ง และในกรณีส่งโดย
ธีอื่นแทนการส่งให้แก่จกำเลยหรื
ำ อบุคคลภายนอก ให้มีผลใช้ได้ต่อเมืกำ่อพ้นกำหนดเวลาเจ็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ดสิบห้าวันนับ
แต่วันที่ได้มีการส่งโดยวิธีอื่น
มาตรา ๘๓ ฉ ๔๘ การส่ งหมายเรียกและคำฟ้องตั้งต้นคดีตามมาตรา ๘๓ ทวิ แก่
สำนักจำเลยหรื อตัวแทนซึ่งประกอบกิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จการในราชอาณาจั กรหรือตัวแทนในการรั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บคำคูสำนั
่ความและเอกสาร
ให้มีผลใช้ได้ต่อเมื่อพ้นกำหนดเวลาสามสิบวันนับแต่วันที่ได้มีการส่งโดยชอบด้วยกฎหมาย
การส่ งคำคู่ ค วามหรื อ เอกสารอื่ น ตามมาตรา ๘๓ ตรี แก่ ผู้ รั บ หรื อ ตั ว แทนหรื อ
สำนักทนายความ ให้มีผลใช้ได้กตำ ่อเมื่อพ้นกำหนดเวลาสิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บห้าวันนับแต่วันทีก่ไำด้มีการส่งโดยชอบด้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี วยกฎหมาย
การปิดประกาศตามมาตรา ๘๓ ตรี ให้มีผลใช้ได้ต่อเมื่อพ้นกำหนดเวลาสามสิบวัน
นับแต่วันปิดประกาศ
สำนักและมิ ให้นำบทบัญญัติมกาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ๗๙ มาใช้สำนั
บังกคังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บ กำ
๔๖
กำ ๘๓ จัตวา เพิส่มำนัโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มกเติำมประมวลกฎหมายวิ
๔๗
มาตรา ๘๓ เบญจ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๔๘
มาตรา ๘๓ ฉ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
บที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๓๗ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๘๓ สัตต๔๙ เมื่อโจทก์ได้ปฏิบัติตามมาตรา ๘๓ จัตวา แล้ว ถ้าไม่มีข้อ ตกลง

สำนักระหว่ างประเทศที่ประเทศไทยเป็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นภาคีสำนั
กำหนดไว้ เป็นอย่างอื่น ให้กศำาลดำเนินการส่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนังให้ แก่จำเลยหรือ
บุคคลภายนอกโดยทางไปรษณีย์ด่วนพิเศษระหว่างประเทศหรือผู้ประกอบกิจการรับส่ งพัสดุภัณฑ์
ระหว่างประเทศหรื
โดยผ่ านสำนั ก งานศาลยุ
กำ ติ ธ รรมและกระทรวงการต่ างประเทศกำ ทั้ งนี้ ตาม
หลักเกณฑ์และวิธีการที่กำหนดไว้ในข้ อกำหนดของประธานศาลฎีกาโดยความเห็ นชอบของที่ประชุม
ใหญ่ศาลฎีกา และเมื่อข้อกำหนดนั้นประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้วให้ใช้บังคับได้
มาตรา ๘๓ อัฎ ฐ ในกรณีที ่จ ะต้อ งส่ง หมายเรีย กและคำฟ้อ งตั ้ง ต้น คดีต าม
๕๐
สำนักมาตรา ๘๓ ทวิ แก่จ ำเลยหรื

งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อ บุค คลภายนอก ณ ภูมิล ำเนาหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อ สำนัก ทำการงานของบุ ค คล
ดังกล่าวนอกราชอาณาจักรถ้า โจทก์ยื่นคำขอฝ่ายเดียวโดยทำเป็นคำร้องและสามารถแสดงให้เป็นที่
พอใจแก่ศาลได้วส่าำนัการส่ งตามมาตรา ๘๓ สักตำต ไม่อาจกระทำได้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เพราะเหตุที่ภูมิลำเนาและสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ก
ทำการงานของบุคคลดังกล่าวไม่ปรากฏหรือเพราะเหตุอื่นใด หรือเมื่อศาลได้ดำเนินการตามมาตรา
สำนัก๘๓ สัต ต แล้ว แต่ไม่อกาจทราบผลการส่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ สำนักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ได้ถ้า ศาลเห็น สมควรกก็ำ ให้ศ าลอนุญสาตให้ ส่ง โดยวิธีปิด
ประกาศไว้ที่ศาลแทน ในกรณีเช่นว่านี้ ศาลจะสั่ง ให้ส่งโดยวิธีประกาศโฆษณาในหนังสือพิมพ์หรือ
โดยวิธีอื่นใดด้วยก็สำนั
ได้ก๕๑งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีการส่งกโดยวิ
ำ ธีการตามวรรคหนึ ่ง ให้มีผลใช้ได้ต่อเมืกำ่อพ้นกำหนดเวลาหกสิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บวันนับแต่
วันที่ปิดประกาศไว้ที่ศาล และมิให้นำบทบัญญัติมาตรา ๗๙ มาใช้บังคับ
ลักษณะ ๕
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักพยานหลั กฐาน
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
หมวด ๑
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ หลักทั่วไป
มาตรากำ ๘๔
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี การวิสำนั
๕๒
นิ จกฉังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ย ปั ญ หาข้ อ เท็ จ จริ ง ในคดี
กำ ใ ดจะต้ อสงกระทำโดยอาศั ย
พยานหลักฐานในสำนวนคดีนั้น เว้นแต่
ส(๑)
ำนักข้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อเท็จจริงซึ่งรู้กันอยู่ทั่วกไปำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ข้อเท็จจริงซึ่งไม่อาจโต้แย้งได้ หรือ
๔๙
สำนัมาตรา ๘๓ สั ต ต แก้ ไขเพิ่ มกำเติ ม โดยพระราชบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัญกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ญั ติ แ ก้ ไขเพิ่ ม เติ ม ประมวลกฎหมายวิ
กำ ธี
พิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๘) พ.ศ. ๒๕๕๘
๕๐
กำ ๘๓ อัฎฐ เพิส่มำนั
โดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มกเติำมประมวลกฎหมายวิ
๕๑
มาตรา ๘๓ อัฏฐ วรรคหนึ่ง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมาย
วิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๘) พ.ศ. ๒๕๕๘
๕๒
มาตรา ๘๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ๒๕๕๐
ง (ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๓๘ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๓) ข้อเท็จจริงที่คู่ความรับหรือถือว่ารับกันแล้วในศาล
มาตรา ๘๔/๑๕๓ คู่ความฝ่ายใดกล่าวอ้างข้อเท็จจริงเพื่อสนับสนุนคำคู่ความของตน
ให้ คู่ ค วามฝ่ ายนั้ นสำนั
มี ภการะการพิ สู จ น์ ข้อ เท็ จกจริำ งนั้ น แต่ ถ้ าสมีำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ข้ อกสังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
น นิ ษ ฐานไว้ในกฎหมายหรื
กำ อมี ข้ อ
สัน นิษฐานที่ควรจะเป็ น ซึ่งปรากฏจากสภาพปกติธรรมดาของเหตุการณ์ เป็นคุณ แก่คู่ความฝ่ายใด
คู่ความฝ่ ายนั้ น ต้องพิสูจ น์ เพีย งว่ าตนได้ ปฏิบั ติตามเงื่อนไขแห่ งการที่ตนจะได้รับประโยชน์จากข้อ
สันนิษฐานนั้นครบถ้ สำนัวกนแล้ ว
มาตรา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๘๕ คู่ ค วามฝ่
ยที่ มี ห น้ า ที่ ต้ อ งนำสืกบำข้ อ เท็ จ จริ ง ย่สอำนัมมี สิ ท ธิ ที่ จ ะนำ
พยานหลักฐานใด ๆ มาสืบได้ภายใต้บังคับแห่งประมวลกฎหมายนี้ หรือกฎหมายอื่นอันว่าด้วยการรับ
ฟังพยานหลักฐานและการยื ่นพยานหลักฐาน กำ
มาตรากำ๘๖ เมื่อศาลเห็
ว่าพยานหลักฐานใดเป็กำนพยานหลักฐานที ่รับฟังไม่ได้ก็ดี
หรือเป็นพยานหลักฐานที่รับฟังได้ แต่ได้ยื่นฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ ให้ศาลปฏิเสธ
ไม่รับพยานหลักฐานนั ้นไว้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เมื่อศาลเห็ กำ นว่าพยานหลั สำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ฐานใดฟุ่มเฟือยเกินสมควร
กำ หรือประวิ สำนังให้ ชักช้า หรือไม่
เกี่ยวแก่ประเด็น ให้ศาลมีอำนาจงดการสืบพยานหลักฐานเช่นว่านั้น หรือพยานหลักฐานอื่นต่อไป
สเมืำนั่ อกศาลเห็ น ว่ า เพื่ อ ประโยชน์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ แ ห่ ง ความยุ
สำนัตกิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ธ รรมเป็ น การจำเป็ นกทีำ่ จ ะต้ อ งนำ
พยานหลักฐานอื่นอันเกี่ยวกับประเด็นในคดีมาสืบเพิ่มเติม ให้ศาลทำการสืบพยานหลั กฐานต่อไป ซึ่ง
สำนักอาจรวมทั ้งการที่จะเรียกพยานที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่สืบแล้สวำนั
มาสื บใหม่ด้วย โดยไม่ต้องมีกฝำ ่ายใดร้องขอ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๘๗ ห้ามมิให้ศาลรับกฟัำ งพยานหลักสฐานใดเว้

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นแต่
(๑) พยานหลักฐานนั้นเกี่ยวถึงข้อเท็จจริงที่คู่ความฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดในคดีจะต้องนำสืบ
สำนักและ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) คู่ความฝ่ายที่อ้างพยานหลักฐานได้แสดงความจำนงที่จะอ้างอิงพยานหลักฐาน
นั้นดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๘๘ และ ๙๐ แต่ถ้าศาลเห็นว่า เพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม จำเป็น
สำนักจะต้ องสืบพยานหลักฐานอั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นสำคัญซึ่งสเกีำนั่ยกวกั บประเด็นข้อสำคัญในคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ โดยฝ่าฝืนสำนั
ต่อกบทบั ญญัติของ
อนุมาตรานี้ ให้ศาลมีอำนาจรับฟังพยานหลักฐานเช่นว่านั้นได้
มาตรา ๘๘ เมื่อคู่ความฝ่ายใดมีความจำนงที่จะอ้างอิงเอกสารฉบับใดหรือคำเบิก
๕๔
สำนักความของพยานคนใด
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีหรื กำ อมีความจำนงที
สำนัก่จงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ะให้ศาลตรวจบุคคล วักตำ ถุ สถานที่ หรืสำนั
ออ้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งอิงความเห็น กำ
ของผู้ เชี่ย วชาญที่ศาลตั้งหรือความเห็ น ของผู้ มีความรู้เชี่ยวชาญ เพื่อเป็นพยานหลักฐานสนับสนุน
ข้ออ้างหรือข้อเถียสำนั
งของตน ให้คู่ความฝ่ายนั้นกยืำ่นบัญชีระบุพสยานต่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อศาลก่อนวันสืบพยานไม่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ น้อยกว่า
เจ็ดวัน โดยแสดงเอกสารหรื อสภาพของเอกสารที่ จะอ้าง และรายชื่อ ที่อยู่ของบุคคล ผู้ มีความรู้
๕๓
มาตรา ๘๔/๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
๕๔
มาตรา ๘๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติ แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ๒๕๓๘
ง (ฉบับที่ ๑๔) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๓๙ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เชี่ยวชาญ วัตถุ หรือสถานที่ซึ่งคู่ความฝ่ายนั้นระบุอ้างเป็นพยานหลักฐาน หรือขอให้ศาลไปตรวจ หรือ

สำนักขอให้ ตั้งผู้เชี่ยวชาญแล้วกแต่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กรณี พร้อมทัสำนั้งกสำเนาบั ญชีระบุพยานดักงำกล่าวในจำนวนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่เกพีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยงพอ เพื่อให้ กำ
คูค่ วามฝ่ายอื่นมารับไปจากเจ้าพนักงานศาล๕๕
สถ้ำนั
วามฝ่ายใดมีความจำนงจะยื กำ ่นบัญชีรสะบุ ำนักพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยานเพิ่มเติม ให้ยื่นคำแถลงขอระบุ
กำ
พยานเพิ่มเติมต่อศาลพร้อมกับบัญชีระบุพยานเพิ่มเติมและสำเนาบัญชีระบุพยานเพิ่มเติมดังกล่าวได้
ภายในสิบห้าวันนับแต่วันสืบพยาน
สเมืำนั่อกระยะเวลาที ่กำหนดให้ยกื่นำ บัญชีระบุพยานตามวรรคหนึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งหรือวรรคสอง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ แล้วแต่
กรณี ได้สิ้นสุดลงแล้ว ถ้าคู่ความฝ่ายใดซึ่งได้ยื่นบัญชีระบุพยานไว้แล้ว มีเหตุอันสมควรแสดงได้ว่าตน
สำนักไม่ สามารถทราบได้ว่าต้กอำ งนำพยานหลัสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กฐานบางอย่ างมาสืบเพื่อกประโยชน์
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ของตน สำนัหรื อไม่ทราบว่า
พยานหลักฐานบางอย่างได้มีอยู่ หรือมีเหตุอันสมควรอื่นใด หรือถ้าคู่ความฝ่ายใดซึ่งมิได้ยื่นบัญชีระบุ
พยานแสดงให้ เป็สำนั น ทีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ พ อใจแก่ ศ าลได้ ว่ า มีกเำหตุ อั น สมควรที
สำนั่ ไกม่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ส ามารถยื่ น บั ญ ชี ระบุ กำพ ยานตาม
กำหนดเวลาดังกล่าวได้ คู่ความฝ่ายนั้นอาจยื่นคำร้องขออนุญาตอ้างพยานหลักฐานเช่นว่านั้นต่อศาล
สำนักพร้ อมกับบัญชีระบุพยานและสำเนาบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญสำนั
ชีรกะบุ พยานดังกล่าวไม่ว่าเวลาใด
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๆ ก่อนพิสำนั
พากษาคดี และถ้า
ศาลเห็ นว่า เพื่อให้การวินิจฉัยชี้ขาดข้อสำคัญแห่ งประเด็นเป็นไปโดยเที่ยงธรรม จำเป็นจะต้องสืบ
พยานหลักฐานเช่สนำนั ว่ากนังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้น ก็ให้ศาลอนุญาตตามคำร้ กำ
อง สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๘๙๕๖ คู่ความฝ่ายใดประสงค์จะนำสืบพยานหลักฐานของตนเพื่ อพิสูจน์ต่อ
พยานของคู่ความฝ่สำนั ายอื ่นในกรณีต่อไปนี้ กำ
(๑) หักล้างหรือเปลี่ยนแปลงแก้ไขถ้อยคำพยานในข้อความทั้งหลายซึ่งพยานเช่นว่า
้นเป็นผู้รู้เห็นหรือ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) พิสูจน์ข้อความอย่างหนึ่งอย่างใดอันเกี่ยวด้วยการกระทำ ถ้อยคำ เอกสาร หรือ
พยานหลักฐานอื่นสใดซึ ำนัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
พยานเช่นว่านั้นได้กระทำขึ กำ ้น สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ให้คู่ความฝ่ายนั้นถามค้านพยานดังกล่าวเสียในเวลาที่พยานเบิกความ เพื่อให้พยานมีโอกาสอธิบายถึง
อความเหล่านั้น แม้ว่ากพยานนั ำ ้นจะมิไสด้ำนั
เบิกกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ความถึงข้อความดังกล่กาำวก็ตาม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่คู่ความฝ่ายนั้นมิได้ถามค้านพยานของคู่ความฝ่ายอื่นไว้ดังกล่าวมาข้างต้น
แล้ว ต่อมานำพยานหลักฐานมาสืบถึงข้อความนั้น คู่ความฝ่ายอื่นที่สืบพยานนั้นไว้ชอบที่จะคัดค้านได้
สำนักในขณะที ่คู่ความฝ่ายนัก้นำนำพยานหลักสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ฐานมาสื บ และในกรณี เช่กนำว่านี้ ให้ศาลปฏิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัเสธไม่ ยอมรับฟัง
พยานหลักฐานเช่นว่ามานั้น
สในกรณี ที่คู่ความฝ่ายที่ประสงค์
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จะนำสืบพยานหลั กฐานเพื่อพิสูจน์ต่อพยานตามวรรค
หนึ่ งแสดงให้ เป็ น ที่ พ อใจของศาลว่า เมื่อเวลาพยานเบิก ความนั้ นตนไม่รู้ห รือไม่ มีเหตุอัน ควรรู้ถึ ง
อ ความดั ง กล่ า วมาแล้ กำว หรื อ ถ้ า ศาลเห็ น ว่ า เพื่ อ ประโยชน์ แกห่ำง ความยุ ติ ธ รรมจำเป็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี น ต้ อ งสื บ
พยานหลักฐานเช่นว่านี้ศาลจะยอมรับฟังพยานหลักฐานเช่นว่านี้ก็ได้ แต่ในกรณีเช่นนี้ คู่ความอีกฝ่ายหนึ่ง
จะขอให้เรียกพยานหลั กฐานที่เกี่ยวข้องมาสืบกอีำกก็ได้ หรือเมืส่อำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ศาลเห็ นสมควรจะเรียกมาสืกำบเองก็ได้

๕๕
มาตรา ๘๘ วรรคหนึ่ง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี
พิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
๕๖
มาตรา ๘๙ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๔๐ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๙๐ ๕๗ ให้ คู่ค วามฝ่ ายที่ อ้างอิ งเอกสารเป็ น พยานหลั กฐานเพื่ อ สนั บ สนุ น
ออ้างหรือข้อเถียงของตนตามมาตรา
กำ ๘๘กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั วรรคหนึ่ง ยื่นต่อศาลและส่
กำ งให้คู่ความฝ่ สำนักางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยอื่นซึ่งสำเนา กำ
เอกสารนั้นก่อนวันสืบพยานไม่น้อยกว่าเจ็ดวัน
สในกรณี ที่ คู่ ค วามฝ่ า ยใดยื่กนำคำแถลงหรื อสำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คำร้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อ งขออนุ ญ าตอ้ า งอิ งกเอกสารเป็
ำ น
พยานหลั กฐานตามมาตรา ๘๘ วรรคสองหรือวรรคสาม ให้ ยื่นต่อศาลและส่งให้คู่ความฝ่ายอื่น ซึ่ง
สำเนาเอกสารนั้น พร้อมกับการยื่นคำแถลงหรือคำร้องดังกล่าว เว้นแต่ศาลจะอนุญาตให้ยื่นสำเนา
เอกสารภายหลังเมืสำนั ่อมีกเงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หตุอันสมควร กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
คู่ความฝ่ายที่อ้างอิงพยานหลักฐานไม่ต้องยื่นสำเนาเอกสารต่อศาล และไม่ต้องส่ง
สำนักสำเนาเอกสารให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีคู่ความฝ่ กำายอื่นในกรณีสดำนั ังต่กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ไปนี้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) เมื่อคู่ความฝ่ายใดอ้างอิงเอกสารเป็นชุดซึ่งคู่ความฝ่ายอื่นทราบดีอยู่แล้วหรือ
สามารถตรวจตราให้ สำนักทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ราบได้โดยง่ายถึงความมี กำ อยู่และความแท้ จริงแห่งเอกสารนั้น เช่กำน จดหมาย
โต้ตอบระหว่างคู่ความในคดี หรือสมุดบัญชีการค้า และสมุดบัญชีของธนาคารหรือเอกสารในสำนวน
สำนักคดี เรื่องอื่น
(๒) เมื่ อ คู่ ค วามฝ่ า ยใดอ้ า งอิ ง เอกสารฉบั บ เดี ย วหรื อ หลายฉบั บ ที่ อ ยู่ ในความ
ครอบครองของคู่ความฝ่ายอื่นหรือของบุคคลภายนอก
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) ถ้กาำการคัดสำเนาเอกสารจะทำให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกระบวนพิ กำจ ารณาล่ าช้ าสเป็
ำนันกทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ เสื่ อ มเสี ย แก่ กำ
คู่ความซึ่งอ้างอิงเอกสารนั้น หรือมีเหตุผลแสดงว่าไม่อาจคัดสำเนาเอกสารให้เสร็จภายในกำหนดเวลา
ที่ให้ยื่นสำเนาเอกสารนั ้น
กรณีตาม (๑) หรือ (๓) ให้คู่ความฝ่ายที่อ้างอิงเอกสารยื่นคำขอฝ่ายเดียวโดยทำเป็น
สำนักคำร้ องต่อศาล ขออนุญาตงดการยื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่นสำเนาเอกสารนั ้นและขอยื่นต้นกฉบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ บเอกสารแทน สำนักเพื ่อให้ศาลหรือ
คู่ความฝ่ายอื่นตรวจดูตามเงื่อนไขที่ศาลเห็นสมควรกำหนด
สกรณี ตาม (๒) ให้คู่ความฝ่ากยที
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่อ้างอิงเอกสารขอให้ ศาลมีคำสั่งเรียกเอกสารนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นมา
จากผู้ครอบครองตามมาตรา ๑๒๓ โดยต้องยื่นคำร้องต่อศาลภายในกำหนดเวลาตามวรรคหนึ่งหรือ
สำนักวรรคสอง แล้วแต่กรณี กและให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ คู่ความฝ่สำนั ายนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้นมีหน้าที่ติดตามเพื่อให้กำได้เอกสารดังกล่
สำนัากวมาภายในเวลา
ที่ศาลกำหนด
มาตรากำ๙๑ คู่ความทัส้งำนัสองฝ่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ายต่างมีสิทธิที่จะอ้างอิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งพยานหลักฐานร่
มกันได้ กำ
สมาตรา ๙๒ ถ้าคู่ความหรือบุกำคคลใดจะต้องเบิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักกความหรื อนำพยานหลักกฐานชนิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ดใด ๆ
มาแสดง และคำเบิกความหรือพยานหลักฐานนั้นอาจเปิดเผย
(๑) หนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำงสือราชการหรื
สำนัอกข้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อความอันเกี่ยวกับงานของแผ่
กำ นดินซึส่งำนัโดยสภาพจะต้ อง
รักษาเป็นความลับไว้ชั่วคราวหรือ ตลอดไป และคู่ความหรือบุคคลนั้นเป็นผู้รั กษาไว้ หรือได้ทราบมา
โดยตำแหน่งราชการ
สำนักหรื อในหน้าที่ราชการ หรืกำอกึ่งราชการอืส่นำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ใดกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) เอกสารหรือข้ อความที่เป็นความลับใด ๆ ซึ่งตนได้รับมอบหมายหรือบอกเล่า
สำนักจากลู กความในฐานะที่ตกนเป็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ นทนายความ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) การประดิษฐ์ แบบ หรือการงานอื่น ๆ สซึำนั่งได้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
รับความคุ้มครองตามกฎหมายไม่
กำ
ให้
๕๗
มาตรา ๙๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๔๑ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เปิดเผย
คู่ความหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อบุคคลเช่นสำนั
ว่ากนังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้นชอบที่จะปฏิเสธไม่ยอมเบิ
กำ กความหรืสอำนั
นำพยานหลั กฐาน
นั้น ๆ มาแสดงได้ เว้นแต่จะได้รับอนุญาตจากพนักงานเจ้าหน้าที่หรือผู้ที่เกี่ยวข้องให้เปิดเผยได้
สเมืำนั่ อกคูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ความหรือบุ คคลใดปฏิกำเสธไม่ ย อมเบิสกำนัความหรื อนำพยานหลั กกฐานมาแสดง
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ
ดังกล่าวมาแล้ว ให้ศาลมีอำนาจที่จะหมายเรียกพนักงานเจ้าหน้าที่หรือบุคคลที่เกี่ยวข้องให้มาศาลและ
ให้ชี้แจงข้อความตามที่ศาลต้องการเพื่อวินิจฉัยว่า การปฏิเสธนั้นชอบด้วยเหตุผลหรือไม่ ถ้าศาลเห็นว่า
การปฏิเสธนั้นไม่สมำนั
ีเหตุกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ผลฟังได้ ศาลมีอำนาจออกคำสั
กำ ่งมิให้สคำนั
ู่ความหรื อบุคคลเช่นว่านั้นกยกประโยชน์
แห่งมาตรานี้ขึ้นใช้ และบังคับให้เบิกความหรือนำพยานหลักฐานนั้นมาแสดงได้
มาตรา ๙๓ การอ้างเอกสารเป็นพยานหลักฐานให้ ยอมรับฟังได้เฉพาะต้นฉบับ
๕๘
เอกสารเท่านั้น เว้สนำนัแต่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๑) เมื่อคู่ความที่เกี่ยวข้องทุกฝ่ายตกลงกันว่าสำเนาเอกสารนั้นถูกต้องแล้วให้ศาล
สำนักยอมรั บฟังสำเนาเช่นว่านักำ้นเป็นพยานหลัสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กฐาน
(๒) ถ้าต้น ฉบั บเอกสารนำมาไม่ได้ เพราะถูกทำลายโดยเหตุสุดวิสัย หรือสูญ หาย
หรือไม่สามารถนำมาได้โดยประการอื่น อันมิใช่เกิดจากพฤติสกำนั
ารณ์กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ที่ผู้อ้างต้องรับผิดชอบ หรือเมื่อศาล
สำนักเห็ น ว่าเป็ นกรณี จำเป็ นกและเพื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่อประโยชน์
ห่ งความยุติธรรมที่จะต้ กำ องสื บสำเนาเอกสารหรื อพยาน
บุคคลแทนต้นฉบับเอกสารที่นำมาไม่ได้นั้น ศาลจะอนุญาตให้นำสำเนาหรือพยานบุคคลมาสืบก็ได้
ส(๓)
ำนักต้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นฉบับเอกสารที่อยู่ในความอารั
กำ กขาหรืสำนั
อในความควบคุ มของทางราชการนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นจะ
นำมาแสดงได้ต่อเมื่อได้รับ อนุญ าตจากทางราชการที่เกี่ยวข้องเสียก่อน อนึ่ง สำเนาเอกสารซึ่งผู้มี
สำนักอำนาจหน้ าที่ได้รับรองว่กาำถูกต้องแล้ว ให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถือกว่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั าเป็นอันเพียงพอในการที กำ ่จะนำมาแสดง สำนัเว้ นแต่ศาลจะได้
กำหนดเป็นอย่างอื่น
ส(๔)
ำนักเมื ่อคู่ความฝ่ายที่ถูกคู่คกวามอี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กฝ่ายหนึส่งำนั
อ้ ากงอิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งเอกสารมาเป็นพยานหลั กำ กฐานยัน
ตนมิได้คัดค้านการนำเอกสารนั้นมาสืบตามมาตรา ๑๒๕ ให้ศาลรั บฟังสำเนาเอกสารเช่นว่านั้นเป็น
สำนักพยานหลั กฐานได้ แต่ทั้งกนีำ้ไม่ตัดอำนาจศาลตามมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๑๒๕ วรรคสาม
มาตรา ๙๔ เมื่อใดมีกฎหมายบังคับให้ต้องมีพยานเอกสารมาแสดง ห้ามมิให้ศาล
สำนักยอมรั บฟังพยานบุคคลในกรณี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อย่างใดอย่สำนั
างหนึ ่งดังต่อไปนี้ แม้ถึงว่าคูก่คำวามอีกฝ่ายหนึส่งำนัจะได้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ยินยอมก็ดี
(ก) ขอสืบพยานบุคคลแทนพยานเอกสาร เมื่อไม่สามารถนำเอกสารมาแสดง
ส(ข)
ำนักขอสื บพยานบุคคลประกอบข้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ออ้างอย่าสงใดอย่ างหนึ่ง เมื่อได้นำเอกสารมาแสดง
แล้วว่า ยังมีข้อความเพิ่มเติม ตัดทอน หรือเปลี่ยนแปลงแก้ไขข้อความในเอกสารนั้นอยู่อีก
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี แต่ว่าบทบั
กำ ญญัติแห่งสมาตรานี ้ มิให้ใช้บังคับในกรณีกำที่บัญญัติไว้ในอนุ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัมกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าตรา (๒) แห่ง กำ
มาตรา ๙๓ และมิ ให้ ถือว่าเป็ น การตั ดสิ ท ธิคู่ความในอั น ที่จะกล่ าวอ้างและนำพยานบุ คคลมาสื บ
ประกอบข้ออ้างว่สาำนัพยานเอกสารที ่แสดงนั้นเป็กำนเอกสารปลอมหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อไม่ถูกต้องทั้งหมด หรืกอำแต่บางส่วน
หรือสัญญาหรือหนี้อย่างอื่นที่ระบุไว้ในเอกสารนั้นไม่สมบูรณ์ หรือคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งตีความหมายผิด
มาตรา ๙๕ ห้ามมิให้ยอมรับฟังพยานบุคคลใดเว้
นแต่บุคคลนั้น
๕๘
มาตรา ๙๓ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๔๒ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑) สามารถเข้าใจและตอบคำถามได้ และ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(๒) เป็กนำ ผู้ที่ได้เห็น ได้สำนั
ยินกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือทราบข้อความเกี่ยกวในเรื
ำ ่องที่จะให้ ก ารเป็
สำนั นพยานนั้น
มาด้วยตนเองโดยตรง แต่ความในข้ อนี้ให้ใช้ได้ต่อเมื่อไม่มีบทบัญญัติแห่ งกฎหมายโดยชัดแจ้งหรือ
คำสั่งของศาลว่าให้สำนั
เป็กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อย่างอื่น กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าศาลไม่ยอมรับไว้ซึ่งคำเบิกความของบุคคลใด เพราะเห็นว่าบุคคลนั้นจะเป็นพยาน
หรือให้การดังกล่าวข้างต้นไม่ได้ และคู่ความฝ่ายที่ เกี่ยวข้องร้องคัดค้านก่อนที่ศาลจะดำเนินคดี ต่อไป
ให้ศาลจดรายงานระบุ
ามพยาน เหตุผลที่ไม่กยำอมรับและข้อคัสำนั
ดค้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นของคู่ความฝ่ายที่เกี่ยกวข้
ำ อ งไว้ ส่วน
เหตุผลที่คู่ความฝ่ายคัดค้านยกขึ้นอ้างนั้น ให้ศาลใช้ดุลพินิจจดลงไว้ในรายงานหรือกำหนดให้คู่ความ
สำนักฝ่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ายนั้นยื่นคำแถลงต่อศาลเพื
กำ ่อรวมไว้ในสำนวนสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๙๕/๑ ๕๙ ข้อความซึกำ่งเป็นการบอกเล่

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักาทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่พยานบุคคลใดนำมาเบิ
กำ กความต่อ
ศาลก็ดี หรือที่บันทึกไว้ในเอกสารหรือวัตถุอื่ นใดซึ่งได้อ้างเป็นพยานหลักฐานต่อศาลก็ดี หากนำเสนอ
สำนักเพื ่อพิสูจน์ความจริงแห่งกข้ำอความนั้น ให้สำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถือกเป็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นพยานบอกเล่า กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ห้ามมิให้ศาลรับฟังพยานบอกเล่า เว้นแต่
(๑) ตามสภาพ ลักษณะ แหล่งที่มา และข้สอำนัเท็กจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
จริงแวดล้อมของพยานบอกเล่ านั้น
สำนักน่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าเชื่อว่าจะพิสูจน์ความจริกำ งได้ หรือ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) มีเหตุจำเป็นเนื่องจากไม่สามารถนำบุคคลซึ่งเป็นผู้ที่ได้เห็ น ได้ยิน หรือทราบ
ข้อความเกี่ยวในเรืสำนั
่องทีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่จะให้การเป็นพยานนั้นกด้ำวยตนเองโดยตรงมาเป็ นพยานได้ และมีเกหตุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ผลสมควร
เพือ่ ประโยชน์แห่งความยุติธรรมที่จะรับฟังพยานบอกเล่านั้น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในกรณีกำที่ศาลเห็นว่าไม่สคำนัวรรั บไว้ซึ่งพยานบอกเล่าใดกำให้นำความในมาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๙๕ วรรคสอง
มาตรา ๙๖ พยานที่เป็นคนหูหนวก หรือเป็นใบ้หรือทั้งหูหนวกและเป็ นใบ้นั้นอาจ
กถามหรือให้คำตอบโดยวิ
กำ ธีเขียนหนังสืสอำนัหรื อโดยวิธีอื่นใดที่สมควรได้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ และคำเบิกความของบุ คคลนั้น ๆ
ให้ถือว่าเป็นคำพยานบุคคลตามประมวลกฎหมายนี้
มาตรากำ๙๗ คู่ความฝ่สาำนัยหนึ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ง จะอ้างคู่ความอีกฝ่ากยหนึ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่งเป็นพยานของตนหรื อจะอ้าง
ตนเองเป็นพยานก็ได้
มาตรา ๙๘ คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งจะอ้างบุคคลใดเป็นพยานของตนก็ได้เมื่อบุคคล
้นเป็นผู้มีความรู้เชี่ยวชาญในศิ
กำ ลป วิทสยาศาสตร์ การฝีมือ การค้ากหรื
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อการงานทีส่ทำนัำหรื อในกฎหมาย
ต่างประเทศ และซึ่งความเห็นของพยานอาจเป็นประโยชน์ในการวินิจฉัยชี้ขาดข้อความในประเด็น
ทั้งนี้ ไม่ว่าพยานจะเป็
ผู้มีอาชีพในการนั้นหรืกอำไม่ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ ๙๙ ถ้ า ศาลเห็
ว่ า จำเป็ น ที่ จ ะต้ อ งตรวจบุ
กำ ค คล วั ตสถุำนัสถานที ่ ห รื อ ตั้ ง
ผู้เชี่ยวชาญตามทีส่บำนััญกญังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ติไว้ ในมาตรา ๑๒๙ และ
กำ
๑๓๐ เมื่อสศาลเห็ นสมควร ไม่ว่าการพิจารณาคดีจะ
๕๙
มาตรา ๙๕/๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
บที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๔๓ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
อยู่ในชั้น ใด หรือเมื่อมีคำขอของคู่ความฝ่ายใดภายใต้บังคับแห่งบทบั ญ ญัติมาตรา ๘๗ และ ๘๘

สำนักให้ ศาลมีอำนาจออกคำสัก่งำกำหนดการตรวจหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อการแต่งตั้งผู้เชี่ยวชาญเช่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นว่านั้นได้สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
บทบั ญ ญั ติ แ ห่ งมาตรานี้ ไม่ ตั ด สิ ท ธิ ข องคู่ ค วามในอั น ที่ จ ะเรี ย กบุ ค คลผู้ มี ค วามรู้
เชี่ยวชาญมาเป็นพยานฝ่
ส ายตนได้

มาตรา ๑๐๐๖๐ คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งซึ่งประสงค์จะอ้างอิงข้อเท็จจริงใดและขอให้
คู่ความฝ่ายอื่นตอบว่
สำนัากจะรั บรองข้อเท็จจริงนั้นกว่ำาถูกต้องหรือไม่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัอาจส่ งคำบอกกล่าวเป็นหนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งสือแจ้ง
รายการข้อเท็จจริงนั้นไปให้คู่ความฝ่ายอื่นก่อนวันสืบพยานไม่น้อยกว่าเจ็ดวัน ๖๑
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีถ้าคู่คกวามฝ่ ำ ายอื่นได้รสับำนัคำบอกกล่ าวโดยชอบแล้วกำเมื่อคู่ความฝ่าสยที

กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนัก่สงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่งคำบอกกล่าว กำ
ร้องขอต่อศาลในวันสืบพยาน ให้ศาลสอบถามคู่ความฝ่ายอื่นว่าจะยอมรับข้อเท็จจริงตามที่ได้รับคำ
บอกกล่าวนั้นว่าถูสกำนัต้กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งหรือไม่ แล้วให้ ศาลจดคำตอบไว้
กำ ในรายงานกระบวนพิ จารณา ถ้กาำคู่ความฝ่าย
นั้นไม่ตอบคำถามเกี่ยวกับข้อเท็จจริงใด หรือปฏิเสธข้อเท็จจริงใดโดยไม่มีเหตุ แห่งการปฏิเสธโดยชัด
สำนักแจ้ ง ให้ถือว่ายอมรับข้อกเท็ำ จจริงนั้นแล้วสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เว้นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แต่ศาลจะเห็นว่าคู่ความฝ่ กำ ายนั้นไม่อยู่ใสนวิ
ำนัสกัยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ที่จะตอบหรือ กำ
แสดงเหตุแห่งการปฏิเสธโดยชัดแจ้งในขณะนั้น ศาลจะมีคำสั่งให้คู่ความฝ่ายนั้นทำคำแถลงเกี่ยวกับ
ข้อเท็จจริงนั้นมายืส่นำนัต่กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลภายในระยะเวลาทีก่ศำ าลเห็นสมควรก็ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีบทบัญกำญัติแห่งมาตรานี สำนั้ใกห้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ใช้บังคับแก่เรื่องเอกสารทั กำ ้งหมดหรือสฉบั ำนักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ใดฉบับหนึ่งที่ กำ
คู่ความแสดงความจำนงจะอ้างอิงด้วยโดยอนุโลม แต่ ต้องส่งสำเนาเอกสารนั้นไปพร้อมกับคำบอก
กล่าวและต้องมีตส้นำนัฉบักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เอกสารนั้นให้คู่ความฝ่กำายอื่นตรวจดูไสด้ำนัเมืก่องำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ต้องการ เว้นแต่ต้นฉบักบำ เอกสารนั้น
อยู่ในความครอบครองของคู่ความฝ่ายอื่นหรือของบุคคลภายนอก
มาตรา ๑๐๑ ถ้าบุคคลใดเกรงว่า พยานหลักฐานซึ่งตนอาจต้องอ้างอิงในภายหน้า
จะสู ญหายหรือยากแก่ การนำมา หรือถ้าคู่คกวามฝ่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ายใดในคดี สำนัเกกรงว่ าพยานหลั กฐานซึก่งำตนจำนงจะ
อ้างอิงจะสูญ หายเสี ยก่อนที่จ ะนำมาสื บ หรื อเป็นการยากที่จะนำมาสืบในภายหลังบุคคลนั้นหรือ
่ความฝ่ายนั้นอาจยื่นคำขอต่
กำ อศาลโดยทำเป็ นคำร้องขอหรือคำร้องให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ศาลมีคำสั่งให้ สืบกพยานหลั
สำนั กฐาน
นั้นไว้ทันที
เมื่อศาลได้รับ คำขอเช่นว่านั้น ให้ศาลหมายเรียกผู้ขอและคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือ
ค คลภายนอกที่ เกี่ ย วข้
กำ อ งมายั ง ศาลสำนัและเมื ่ อ ได้ ฟั งบุ ค คลเหล่กาำนั้ น แล้ ว ให้ ศสาลสั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ งคำขอตามที่
เห็นสมควร ถ้าศาลสั่งอนุญาตตามคำขอแล้ว ให้สืบพยานไปตามที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายนี้
ส่วนรายงานและเอกสารอื ่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับกการนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้นให้ศาลเก็สำนั บรักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ษาไว้ กำ
ในกรณี ที่ คู่ค วามอี กฝ่ ายหนึ่ งหรือ บุค คลภายนอกที่ เกี่ ย วข้ องไม่มีภู มิ ล ำเนาอยู่ใน
สำนักราชอาณาจั กรและยังมิไกด้ำเข้ามาในคดีนสั้ำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี น กเมืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่อศาลได้รับคำขอตามวรรคหนึ กำ ่ง ให้ศาลสั
คำขอนั้นอย่าง กำ
คำขออันอาจทำได้แต่ฝ่ายเดียว ถ้าศาลสั่งอนุญาตตามคำขอแล้วให้สืบพยานไปฝ่ายเดียว ๖๒
๖๐
กำ ๑๐๐ แก้ไขเพิสำนั
่มเติกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มโดยพระราชบัญญัติแก้ไกขเพิ
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๓) พ.ศ. ๒๕๓๕
๖๑
มาตรา ๑๐๐ วรรคหนึ่ง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี
พิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๔) พ.ศ. ๒๕๓๘
๖๒
มาตรา ๑๐๑ วรรคสาม เพิ่ ม เติม โดยพระราชบั ญ ญั ติ แก้ ไขเพิ่ ม เติ ม ประมวลกฎหมายวิธี
จารณาความแพ่ง (ฉบับทีก่ ๑๒)
ำ พ.ศ. ๒๕๓๔
- ๔๔ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรากำ๑๐๑/๑๖๓ ในกรณี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่มีเหตุฉุกเฉินซึ่งจำเป็กนำต้องสืบพยานหลั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ฐานใดเป็นการ กำ
เร่งด่วนและไม่สามารถแจ้งให้คู่ความฝ่ายอื่นทราบก่อนได้ เมื่อมีการยื่นคำขอตามมาตรา ๑๐๑ พร้อม
กับคำฟ้องหรือคำให้ สำนักการหรื อภายหลังจากนั้นกคูำ ่ความฝ่ายที่ขสอจะยื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่นคำขอฝ่ายเดียวโดยทำเป็
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นคำร้อง
รวมไปด้วย เพื่อให้ศาลมีคำสั่งโดยไม่ชักช้าก็ได้ และถ้าจำเป็นจะขอให้ศาลมีคำสั่งให้ยึดหรือให้ส่งต่อ
ศาลซึ่งเอกสารหรือวัตถุที่จะใช้เป็นพยานหลักฐานที่ขอสืบไว้ก่อนด้วยก็ได้
สคำร้
งตามวรรคหนึ่งต้องบรรยายถึ กำ งข้อเท็จสำนั
จริกงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ที่แสดงว่ามีเหตุฉุกเฉินกซึำ่งจำเป็นต้อง
สืบ พยานหลั กฐานใดโดยเร่งด่ว นและไม่ส ามารถแจ้งให้ คู่ความฝ่ายอื่นทราบก่อนได้ รวมทั้งความ
สำนักเสีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยหายที่จะเกิดขึ้นจากการทีกำ ่มิได้มีการสืสำนับกพยานหลั กฐานดังกล่าวกส่ำ วนในกรณีที่จสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ะขอให้ ศาลมีคำสั่ง
ให้ ยึ ด หรือ ให้ ส่ งต่อ ศาลซึ่งเอกสารหรื อวัต ถุที่ จะใช้เป็ น พยานหลั กฐาน คำร้องนั้ น ต้อ งบรรยายถึ ง
ข้อเท็จจริงที่แสดงถึ สำนังกความจำเป็ นที่จะต้องยึดกหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อให้ส่งเอกสารหรื อวั ตถุนั้นว่ามีอยู่อย่ากงไร
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ในการนี้
ห้ามมิให้ศาลอนุญาตตามคำร้องนั้น เว้นแต่จะเป็นที่พอใจของศาลจากการไต่สวนว่ามีเหตุฉุกเฉินและมี
สำนักความจำเป็ นตามคำร้องนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ้นจริง แต่ทั้งนีสำนั
้ไม่กตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ัดสิทธิคู่ความฝ่ายอื่นทีก่จำะขอให้ศาลออกหมายเรี ยกพยาน
ดังกล่าวมาศาล เพื่อถามค้านและดำเนินการตามมาตรา ๑๑๗ ในภายหลัง หากไม่อาจดำเนินการ
ดังกล่าวได้ ศาลต้สอำนั งใช้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ความระมัดระวังในการชั กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
่งน้ำหนักพยานหลั กฐาน
มาตรา ๑๐๑/๒๖๔ ในกรณีที่ศาลมี คำสั่งอนุญาตตามคำขอให้ยึดหรือให้ส่งเอกสาร
หรือวัตถุที่จะใช้เป็สำนั
นพยานหลั กฐาน ศาลอาจกำหนดเงื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่อนไขอย่
สำนัากงใดตามที ่เห็นสมควร และจะสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ งด้วย
ว่าให้ผู้ขอนำเงินหรือหาประกันตามจำนวนที่เห็นสมควรมาวางศาลเพื่อการชำระค่าสินไหมทดแทน
สำนักสำหรั บความเสียหายที่อกาจเกิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ดขึ้นแก่บสุคำนัคลใด เนื่ องจากศาลได้มีคกำสั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่งโดยมีความเห็
สำนันกหลงไปว่ ามีเหตุ
จำเป็นโดยความผิดหรือเลินเล่อของผู้ขอก็ได้
สให้
ำนันกำความในมาตรา ๒๖๑กมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ๒๖๒ สมาตรา ๒๖๓ มาตรา ๒๖๗ กมาตรา
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ๒๖๘
และมาตรา ๒๖๙ มาใช้บังคับแก่กรณีตามวรรคหนึ่งโดยอนุโลม และในกรณีที่ทรัพย์ซึ่งศาลสั่งยึดนั้น
สำนักเป็ นของบุคคลที่สาม ให้กบำ ุคคลที่สามมีสสำนัิทธิกเงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สมือนเป็นจำเลยในคดีกำและเมื่อหมดความจำเป็ นที่จะใช้
เอกสารหรือวัตถุนั้นเป็นพยานหลักฐานต่อไปแล้ว เมื่อศาลเห็นสมควรหรือเมื่อผู้มีสิทธิจะได้รับคืนร้องขอ
ให้ศาลมีคำสั่งคืนเอกสารหรือวัตถุนั้นแก่ผู้ขอ
มาตรา ๑๐๒ ให้ศาลที่พิจารณาคดีเป็นผู้สื บพยานหลักฐาน โดยจะสืบในศาลหรือ
นอกศาล ณ ที่ ใสดำนัๆกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ก็ ได้ แล้ ว แต่ ศ าลจะสัก่ งำตามที่ เห็ น สมควรตามความจำเป็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี น แห่กงำสภาพของ
พยานหลักฐานนั้น
แต่ถ้าศาลที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่พิจารณาคดี สำนัเห็กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เป็นการจำเป็น ให้มีอำนาจมอบให้
กำ ผู้พสิพำนั
ากษาคนใดคนหนึ ่ง
ในศาลนั้น หรือตั้งให้ศาลอื่นสืบพยานหลักฐานแทนได้ ให้ผู้ พิพากษาที่รับมอบหรือศาลที่ได้รับแต่งตั้ง
นั้นมีอำนาจและหน้สำนัาทีก่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เช่นเดียวกับศาลที่พิจารณาคดี กำ รวมทั้งอำนาจที ่จะมอบให้ผู้พิพากษาคนใดคนหนึ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ง
ในศาลนั้นหรือตั้งศาลอื่นให้ทำการสืบพยานหลักฐานแทนต่อไปด้วย
๖๓
มาตรา ๑๐๑/๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
แพ่ง (ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
๖๔
มาตรา ๑๐๑/๒ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
ง (ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๔๕ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ถ้าศาลที่พิจารณาคดีได้แต่งตั้งให้ศาลอื่นสืบพยานแทน คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งจะ
สำนักแถลงต่ อ ศาลที่พิจ ารณาคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ว่า ตนมีคสวามจำนงจะไปฟั งการพิจการณาก็
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ได้ ในกรณี
สำนักเงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ช่นนี้ให้ศาลที่ กำ
ได้รับ แต่งตั้งแจ้ง วัน กำหนดสื บ พยานหลัก ฐานให้ผู้ข อทราบล่ว งหน้า อย่างน้อ ยไม่ต่ำ กว่ าเจ็ด วัน
คู่ความที่ไปฟังการพิสำนักจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารณานั้นชอบที่จะใช้สกิทำ ธิได้เสมือนหนึ สำนั่งกว่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ากระบวนพิจารณานั้นกได้ ำ ดำเนินใน
ศาลที่พิจารณาคดี
ให้ส่งสำเนาคำฟ้องและคำให้การพร้อมด้วยเอกสารและหลักฐานอื่น ๆ อันจำเป็น
เพื่อสืบพยานหลักสฐานไปยั งศาลที่ได้รับแต่งตัก้งำดังกล่าวแล้ว สถ้ำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าคูก่คงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วามฝ่ายที่อ้างอิงพยานหลั
กำ กฐานนั้น
มิได้แถลงความจำนงที่จะไปฟังการพิจารณา ก็ให้แจ้งไปให้ศาลที่ได้รับแต่งตั้งทราบข้อประเด็นที่จะสืบ
่อได้สืบพยานหลักฐานเสร็กำ จแล้ว ให้สเ ป็ำนันกหน้ าที่ของศาลที่รับแต่งกตัำ ้งจะต้องส่งรายงานที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่จำเป็นและ
เอกสารอื่น ๆ ทั้งหมดอันเกี่ยวข้องในการสืบพยานหลักฐานไปยังศาลที่พิจารณาคดี
มาตรา ๑๐๓ ภายใต้บังคับบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ ว่าด้วยการขาดนัด
สำนักการร้ องสอด และการขักบำไล่ออกนอกศาล
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักห้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามมิให้ศาลที่พิจารณาคดี
กำ หรือผู้พิพากษาที ่รับมอบหมาย
หรือศาลที่ได้รับแต่งตั้งดังกล่าวข้างต้นทำการสืบพยานหลักฐานใด โดยมิได้ใ ห้โอกาสเต็มที่แก่คู่ความ
ทุกฝ่ายในอันที่จะมาฟั งการพิจารณา และใช้สิทธิเกี่ยวด้วยกระบวนพิ จารณาเช่นว่านั้น ตามที่บัญญัติ
ในประมวลกฎหมายนีก้ ำไม่ว่าพยานหลัสกำนัฐานนั ้นคู่ความฝ่ายใดจะเป็กำนผู้อ้างอิงหรือสศาลเป็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นผู้สั่งให้สืบ
สมาตรา ๑๐๓/๑ ในกรณีกำที่ คู่ ความตกลงกั

และศาลเห็ น เป็ น การจำเป็
กำ น และ
๖๕
สมควร ศาลอาจแต่ งตั้ ง เจ้ า พนั ก งานศาลหรื อ เจ้ า พนั ก งานอื่ น ซึ่ งคู่ ค วามเห็ น ชอบให้ ท ำการสื บ
สำนักพยานหลั กฐานส่วนใดส่กวนหนึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่งที่จะต้อสงกระทำนอกศาลแทนได้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ให้เจ้าพนักงานผู้ปฏิบัติหน้าที่ตามวรรคหนึ่งเป็นเจ้ าพนักงานตามประมวลกฎหมาย
อาญาและให้นำความในมาตรา ๑๐๓ มาใช้บังกคัำ บโดยอนุโลมสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ ๑๐๓/๒ ๖๖ สคูำนั่ คกวามฝ่

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ายที่ เกี่ ย วข้ อ งอาจร้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อ งขอต่ อ ศาลให้
ำเนิ น การสื บ กำ
พยานหลักฐานไปตามวิธีการที่คู่ความตกลงกัน ถ้าศาลเห็นสมควรเพื่อให้การสืบพยานหลักฐานเป็นไป
โดยสะดวกรวดเร็ว และเที่ยงธรรม ศาลจะอนุญาตตามคำร้องขอนั้นก็ได้ เว้นแต่การสืบพยานหลักฐาน
้นจะเป็นการไม่ชอบด้วกยกฎหมายหรื
ำ อสขัำนัดกต่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อความสงบเรียบร้อยหรืกำอศีลธรรมอันดีสขำนัองประชาชน
สมาตรา ๑๐๓/๓ เพื่อให้กกำารสืบพยานหลั

สำนักกฐานเป็ นไปโดยสะดวก กรวดเร็
ำ ว และ
๖๗
เที่ยงธรรมประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบของที่ประชุมใหญ่ของศาลฎีกามีอำนาจออกข้อกำหนด
สำนักใด ๆ เพิ่มเติมเกี่ยวกับ แนวทางการนำสื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนับกพยานหลั กฐานได้ แต่ตก้อำงไม่ขัดหรือแย้สำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งกักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บทบัญญัติใน กำ
กฎหมาย
๖๕
กำ ๑๐๓/๑ เพิ่มสโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณาความ
๖๖
มาตรา ๑๐๓/๒ เพิ่มโดยพระราชบัญญั ติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๖๗
มาตรา ๑๐๓/๓ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๔๖ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาตามวรรคหนึ่ง เมื่อประกาศในราชกิจจานุเบกษา
สำนักแล้ ว ให้ใช้บังคับได้ กำ
สมาตรา ๑๐๔ ให้ศาลมีอำนาจเต็

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มที่ในอันทีส่จำนั
ะวิกนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิจฉัยว่าพยานหลักฐานทีก่คำ ู่ความนำมา
สืบนั้นจะเกี่ยวกับประเด็นและเป็นอันเพียงพอ ให้เชื่อฟังเป็นยุติได้หรือไม่ แล้วพิพากษาคดีไปตามนั้น
ในการวินิจฉัยว่าพยานบอกเล่าตามมาตรา ๙๕/๑ หรือบันทึกถ้อยคำที่ผู้ให้ถ้อยคำ
มิได้มาศาลตามมาตรา ๑๒๐/๑ วรรคสามและวรรคสี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ หรือสบัำนันกทึงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กถ้อยคำตามมาตรา ๑๒๐/๒
กำ จะมี
น้ ำหนั ก ให้ เชื่ อ ได้ ห รื อ ไม่ เพี ย งใดนั้ น ศาลจะต้ อ งกระทำด้ ว ยความระมั ด ระวังโดยคำนึ งถึ งสภาพ
กษณะและแหล่งที่มาของพยานบอกเล่
กำ าหรื
สำนั อบันทึกถ้อยคำนั้นด้วยก๖๘ำ
สมาตรา ๑๐๕ คู่ค วามฝ่ายใดไม่

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ป ฏิบัติตสามบทบั ญ ญัติแ ห่งประมวลกฎหมายนี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้
ว่า ด้ว ยพยานหลักฐาน กระทำให้คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งต้องเสียค่าฤชาธรรมเนียม หรือค่าธรรมเนียม
สำนักเกิ น กว่าที่ควรเสีย ค่าฤชาธรรมเนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยมที ่เพิก่มงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ขึ้นนั้น ให้ถือว่าเป็นค่กาำฤชาธรรมเนียสมอั
ไม่จำเป็นตาม กำ
ความหมายแห่งมาตรา ๑๖๖ และให้คู่ความฝ่ายที่ก่อให้เกิดขึ้นนั้นเป็นผู้ออกใช้ให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ หมวด ๒
ว่าด้วยการมาศาลของพยานและการซักถามพยาน
มาตรากำ๑๐๖ ๖๙ ในกรณี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ี่คู่ความฝ่ายใดไม่สามารถนำพยานของตนมาศาลได้
กำ เอง
คู่ความฝ่ายนั้นอาจขอต่อศาลก่อนวันสื บพยานให้ออกหมายเรียกพยานนั้นมาศาลได้ โดยศาลอาจให้
คู่ความฝ่ายนั้นแถลงถึ
ความเกี่ยวพันของพยานกักำ บข้อเท็จจริสงำนั
ในคดี อันจำเป็นที่จะต้องออกหมายเรี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยก
พยานดังกล่าวด้วยและต้องส่งหมายเรียกพร้อมสำเนาคำแถลงของผู้ขอให้พยานรู้ล่วงหน้าอย่างน้อย
สำนักสามวั น
หมายเรียกพยานต้องมีข้อความดังนี้
(๑) ชื่อและตำบลที่อยู่ของพยาน ชื่อคู่ความ ศาล และทนายความฝ่ายผู้ขอ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(๒) สถานที
กำ ่และวันเวลาซึ
พยานจะต้องไป กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) กำหนดโทษที่จะต้องรับในกรณีที่ไม่ไปตามหมายเรียกหรือเบิกความเท็จ
สถ้ำนั
าศาลเห็ น ว่าพยานจะไม่สกามารถเบิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กความได้ โดยมิได้ตระเตรียม ศาลจะจดแจ้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ง
ข้อเท็จจริงซึ่งพยานอาจถูกซักถามลงไว้ในหมายเรียกด้วยก็ได้
มาตรา ๑๐๖/๑ ห้ามมิให้ออกหมายเรียกพยานดังต่อไปนี้
๗๐
๖๘
กำ ๑๐๔ วรรคสอง
สำนัเพิ ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไกขเพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่ มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
๖๙
มาตรา ๑๐๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๗๐
มาตรา ๑๐๖/๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๔๗ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑) พระมหากษัตริย์ พระราชินี พระรัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์

สำนักไม่ ว่าในกรณีใด ๆ กำ
(๒) พระภิกษุและสามเณรในพุทธศาสนา ไม่ว่าในกรณีใด ๆ
ส(๓)
ำนักผูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้ที่ได้รับเอกสิทธิ์หรือความคุ
กำ ้มกันตามกฎหมาย
ในกรณีตาม (๒) และ (๓) ให้ศาลหรือผู้พิพากษาที่รับมอบ หรือศาลที่ได้รับแต่งตั้ง
ออกคำบอกกล่าวว่าจะสืบพยานนั้น ณ สถานที่และวันเวลาใดแทนการออกหมายเรียก โดยในกรณี
ตาม (๒) ให้ส่งไปยัสำนั
งพยาน ส่วนตาม (๓) ให้ส่งกคำบอกกล่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ าวไปยั
สำนังกสำนั กงานศาลยุติธรรมเพืกำ่อดำเนินการ
ตามบทบัญญัติว่าด้วยการนั้น หรือตามหลักกฎหมายระหว่างประเทศ
มาตรา ๑๐๗ ถ้าศาลเห็นว่าในการสืบสวนหาความจริงจำเป็นต้องไปสืบพยาน ณ
สถานที่ซึ่งข้อเท็จสจริำนังกอังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นประสงค์จะให้พยานเบิ
กำ กความนั้นได้สำนั
เกิดกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ขึ้น ให้ศาลหรือผู้พิพากษาที
กำ ่รับมอบ
หรือศาลที่ได้รับแต่งตั้งเพื่อการนั้นส่งหมายเรียกไปยังพยานระบุสถานที่และวันเวลาที่จะไปสืบพยาน
สำนักแล้ วสืบพยานไปตามนั้นกำ
มาตรา ๑๐๘ พยานที่ได้ รับหมายเรี ยกโดยชอบดั
๗๑
งที่บัญญั ติไว้ในมาตรา ๑๐๖
สำนักและมาตรา ๑๐๗ นั้น จำต้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องไป ณ สถานที ่และตามวันเวลาที่กำหนดไว้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ เว้นแต่มสีเำนั
หตุกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เจ็บป่วยหรือมี กำ
ข้อแก้ตัวอันจำเป็นอย่างอื่นโดยได้แจ้งเหตุนั้นให้ศาลทราบแล้ว และศาลเห็นว่าข้ออ้างหรือข้อแก้ตัว
นั้นฟังได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๑๐๙ เมื่อพยานคนใดได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เบิกความแล้ว กไม่ำ ว่าพยานนั้นสจะได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี รับหมายเรียก
หรือคู่ความนำมาเองก็ดี พยานนั้ นย่อมหมดหน้าที่ ๆ จะอยู่ที่ศาลอีกต่ อไป เว้นแต่ ศาลจะได้สั่งให้
พยานนั้นรอคอยอยู
สำนั่ตกามระยะเวลาที ่ศาลจะกำหนดไว้
มาตรากำ๑๑๐ ถ้าพยานคนใดที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่คู่ความได้บอกกล่ากวความจำนงจะอ้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ สำนัากงอิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งคำเบิกความ กำ
ของพยานโดยชอบแล้ว ไม่ไปศาลในวันกำหนดนับสืบพยานนั้น ศาลชอบที่จะดำเนินการพิจารณา
ต่อไป และชี้ขาดตัดสินคดีโดยไม่ต้องสื บพยานเช่นว่านั้นได้ แต่ต้องอยู่ภายใต้บังคับบทบัญญัติแห่ง
สำนักมาตราต่ อไปนี้
สมาตรา ๑๑๑ เมื่อศาลเห็กำนว่าคำเบิกความของพยานที ่ไม่มาศาลเป็

กำน ข้อสำคัญ
๗๒
ในการวินิจฉัยชี้ขาดคดี
(๑) แต่กำศาลเห็นว่าข้อสอ้ำนัางว่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าพยานไม่สามารถมาศาลนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นเป็นเพราะเหตุ เจ็บป่วยของ
พยาน หรือพยานมีข้อแก้ตัวอันจำเป็นอย่างอื่นที่ฟังได้ ศาลจะเลื่อนการนั่งพิจารณาคดีไปเพื่อให้พยาน
มาศาลหรือเพื่อสืบสำนั
พยานนั ้น ณ สถานที่และเวลาอั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นควรแก่พสฤติ
ำนักการณ์ ก็ได้ หรือ
(๒) ศาลเห็นว่าพยานได้รับหมายเรียกโดยชอบแล้ว จงใจไม่ไปยังศาลหรือไม่ไป ณ
๗๑
มาตรา ๑๐๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๗๒
มาตรา ๑๑๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๔๘ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สถานที่และตามวันเวลาที่กำหนดไว้ หรือได้รั บคำสั่งศาลให้รอคอยอยู่แล้วจงใจหลบเสีย ศาลจะเลื่อน

สำนักการนั ่งพิจารณาคดีไปและออกหมายจั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บสและเอาตั วพยานกักขังไว้จนกว่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าพยานจะได้สำนั
เบิกกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ความตามวันที่ กำ
ศาลเห็นสมควรก็ได้ ทั้งนี้ ไม่เป็นการลบล้างโทษตามที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายอาญา
มาตรา ๑๑๒๗๓ ก่อนเบิกความพยานทุกคนต้องสาบานตนตามลัทธิศาสนาหรือจารีต
ประเพณีแห่งชาติของตน หรือกล่าวคำปฏิญาณว่าจะให้การตามความสัตย์จริงเสียก่อน เว้นแต่
ส(๑)
ำนักพระมหากษั ตริย์ พระราชิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำนี พระรัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
(๒) บุคคลที่มีอายุต่ำกว่าสิบห้าปี หรือบุคคลที่ศาลเห็นว่าหย่อนความรู้สึกผิดและชอบ
(๓) พระภิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กษุและสามเณรในพุ ทธศาสนา
(๔) บุคคลซึ่งคู่ความทั้งสองฝ่ายตกลงกันว่าไม่ต้องให้สาบานหรือกล่าวคำปฏิญาณ
มาตรา ๑๑๓ พยานทุกคนต้องเบิกความด้วยวาจาและห้ามไม่ให้พยานอ่านข้อความ
่เขียนมา เว้นแต่จะได้รกับำอนุญาตจากศาล
สำนักหรื อเป็นพยานผู้เชี่ยวชาญ
มาตรา ๑๑๔ ห้ ามไม่ให้พ ยานเบิกความต่สำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
อหน้ าพยานอื่นที่จะเบิกความภายหลัง
สำนักและศาลมี อำนาจที่จะสั่งกพยานอื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่นที่อยู่ใสนห้
งพิจารณาให้ออกไปเสีกยำได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
แต่ถ้าพยานคนใดเบิกความโดยได้ฟังคำพยานคนก่อนเบิกความต่อหน้าตนมาแล้ว
และคู่ความอีกฝ่าสยหนึ ่งอ้างว่าศาลไม่ควรฟังกคำเบิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กความเช่สนำนั
ว่ากนีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้ เพราะเป็นการผิดระเบี กำ ยบถ้าศาล
เห็นว่าคำเบิกความเช่นว่านี้เป็นที่เชื่อฟังได้ หรือมิได้เปลี่ยนแปลงไปโดยได้ฟังคำเบิกความของพยาน
สำนักคนก่ อน หรือไม่สามารถทำให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คำวินิจฉัสยำนั ชี้ขกาดของศาลเปลี ่ยนแปลงไปได้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ศาลจะไม่ ฟังกว่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั าคำเบิกความ กำ
เช่นว่านี้เป็นผิดระเบียบก็ได้
มาตรา ๑๑๕ ๗๔ พระมหากษัตริย์ พระราชินี พระรัช ทายาท ผู้สำเร็จราชการแทน
สำนักพระองค์ ห รือพระภิกษุกแำละสามเณรในพุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัทกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ธศาสนา แม้มาเป็น พยานจะไม่
กำ ยอมเบิ
สำนักกความหรื อตอบ
คำถามใด ๆ ก็ได้สำหรับบุคคลที่ได้รับเอกสิทธิ์หรือความคุ้มกันตามกฎหมายจะไม่ยอมเบิกความหรือ
ตอบคำถามใด ๆ ภายใต้เงื่อนไขที่กำหนดไว้ตามกฎหมายนั้น ๆ ก็ได้
มาตรา ๑๑๖ ในเบื้องต้นให้พยานตอบคำถามเรื่อง นาม อายุ ตำแหน่ง หรืออาชีพ
ภูมิลำเนาและความเกี
สำนัก่ยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วพันกับคู่ความ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
แล้วศาลอาจปฏิบัติอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไปนี้
(๑) ศาลเป็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นผู้ถามพยานเอง กล่าวคือ แจ้งให้พยานทราบประเด็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นสำนั
และข้ อเท็จจริง ซึ่ง
ต้องการสืบแล้วให้พยานเบิกความในข้อนั้น ๆ โดยวิธีเล่าเรื่องตามลำพังหรือโดยวิธีตอบคำถามของ
ศาล หรือ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ให้คู่ความซักถาม และถามค้านพยานไปทีเดียว ดังที่บัญญัติไว้ในมาตราต่อไปนี้
๗๓
มาตรา ๑๑๒ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๗๔
มาตรา ๑๑๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๔๙ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรากำ๑๑๗ ๗๕ คู่ความฝ่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ายที่อ้างพยานชอบที่จกะตั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้งข้อซักถามพยานได้ ในทันใดที่
พยานได้สาบานตนและแสดงตนตามมาตรา ๑๑๒ และ ๑๑๖ แล้ว หรือถ้าศาลเป็นผู้ซักถามพยาน
ก่อน ก็ให้คู่ความซัสกำนัถามได้ ต่อเมื่อศาลได้ซักถามเสร็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จแล้ว สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
เมื่อคู่ความฝ่ายที่ต้องอ้างพยานได้ซักถามพยานเสร็จแล้ว คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งชอบที่จะ
ถามค้านพยานนั้นได้
ถามค้านพยานเสร็จแล้กำว คู่ความฝ่ายที ่อ้ากงพยานชอบที
สำนั ่จะถามติงกได้ำ
เมื่อได้ถามติงพยานเสร็จแล้ ว ห้ ามมิให้ คู่ความฝ่ ายใดซักถามพยานอีก เว้นแต่จะ
สำนักได้ รับอนุญาตจากศาล กถ้ำาคู่ความฝ่ายใดได้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักรงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ับ อนุญาตให้ถามพยานได้กำ ดังกล่าวนี้ สคูำนั
่ความอี กฝ่ายหนึ่ง
ย่อมถามค้านพยานได้อีกในข้อที่เกี่ยวกับคำถามนั้น
สคูำนั
่ความที ่ระบุพยานคนใดไว้กำจะไม่ติดใจสืบสพยานคนนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้นก็ได้ ในเมื่อพยานคนนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นยัง
มิได้เบิกความตามข้อถามของศาล หรือของคู่ความฝ่ายที่อ้าง แต่ถ้าพยานได้เริ่มเบิกความแล้ วพยาน
สำนักอาจถู กถามค้านหรือถามติ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าพยานเบิกความเป็ นปรปักษ์แก่คู่ความฝ่ายที่อ้างตนมา คู่ความฝ่ ายนั้นอาจขอ
อนุญาตต่อศาลเพื่อซักถามพยานนั้นเสมือนหนึ่งพยานนั้นเป็นสพยานซึ
่งคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งอ้างมา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีการซักกำถามพยานก็ดสี การซั กค้านพยานก็ดี การถามติ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งพยานก็ดสี ำนั ถ้ากคูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ความคนใดได้ กำ
ตั้งทนายความไว้หลายคน ให้ทนายความคนเดียวเป็นผู้ถาม เว้นแต่ศาลจะเห็นสมควรเป็นอย่างอื่น
มาตรา ๑๑๘ ในการที่คู่ความฝ่ายที่อ้างพยานจะซักถามพยานก็ดี หรือถามติงพยาน
สำนักก็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดี ห้ามมิให้คู่ความฝ่ายนั กำ้นใช้คำถามนำสำนัเว้กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แต่คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งยิกนำ ยอมหรือได้รสับำนัอนุกญ าตจากศาล
ในการที่คู่ความฝ่ายที่อ้างพยานจะถามติงพยาน ห้ามมิให้คู่ความฝ่ายนั้นใช้คำถาม
อื่นใดนอกจากคำถามที ่เกี่ยวกับคำพยานเบิกความตอบคำถามค้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนัากนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ไม่ว่าในกรณีใด ๆ ห้ามไม่ให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งถามพยานด้วย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) คำถามอั
กำ นไม่เกี่ยวกั
สำนับกประเด็ นแห่งคดี
(๒) คำถามที่อาจทำให้ พยาน หรือคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือบุคคลภายนอกต้องรับ
โทษทางอาญา หรือคำถามที่เป็นหมิ่นประมาทพยาน เว้นแต่คำถามเช่นว่านั้นเป็นข้อสาระสำคัญในอัน
่จะชี้ขาดข้อพิพาท กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าคู่ ค วามฝ่ ายใดฝ่ ายหนึ่ งถามพยานฝ่ าฝื น ต่ อ บทบั ญ ญั ติ แ ห่ งมาตรานี้ เมื่ อ ศาล
เห็นสมควร หรือสเมืำนั่อกคูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ความอีกฝ่ายหนึ่งร้องคั กำดค้าน ศาลมีสอำนั
ำนาจที ่จะชี้ขาดว่าควรให้กใช้ำ คำถามนั้น
หรือไม่ ในกรณีเช่นนี้ ถ้าคู่ความฝ่ายที่เกี่ยวข้องคัดค้านคำชี้ขาดของศาล ก่อนที่ศาลจะดำเนินคดีต่อไป
สำนักให้ ศาลจดไว้ในรายงานซึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่ งคำถามและข้
สำนัอกคังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดค้าน ส่วนเหตุที่คู่ความคั
กำ ดค้ านยกขึส้นำนัอ้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งนั้นให้ ศาลใช้ กำ
ดุลพินิจจดลงไว้ในรายงาน หรือกำหนดให้คู่ความฝ่ายนั้นยื่นคำแถลงเป็นหนังสือเพื่อรวมไว้ในสำนวน
มาตรา ๑๑๙ ไม่ว่าเวลาใด ๆ ในระหว่างที่พยานเบิกความ หรือภายหลังที่พยานได้
สำนักเบิ กความแล้ว แต่ก่อนมีกำคำพิพากษา สให้ำนัศกาลมี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อำนาจที่จะถามพยานด้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วยคำถามใด
สำนักๆงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ตามที่เห็นว่า กำ
จำเป็น เพื่อให้คำเบิ กความของพยานบริบูรณ์ หรือชัดเจนยิ่งสขึำนั้นกหรื
อเพื่อสอบสวนถึงพฤติการณ์ที่ทำ
๗๕
มาตรา ๑๑๗ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไ ขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๕๐ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ให้พยานเบิกความเช่นนั้น
ถ้าพยานสองคนหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อสำนั
กว่กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นั้ น เบิ ก ความขัดกั น ในข้
กำ อสำคั ญ แห่สงำนั
ประเด็ น เมื่ อศาล
เห็นสมควรหรือเมื่อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีคำขอ ให้ศาลมีอำนาจเรียกพยานเหล่านั้นมาสอบถาม
ปากคำพร้อมกันได้สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๒๐ ถ้าคู่ความฝ่ายใดอ้างว่าคำเบิกความของพยานคนใดที่คู่ความอีกฝ่าย
หนึ่งอ้าง หรือที่ศสาลเรี
ำนักยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กมาไม่ควรเชื่ อฟัง โดยเหตุ
กำ ผลซึ่งศาลเห็
ว่ามีมูล ศาลอาจยอมให้
กำคู่ความฝ่าย
นั้นนำพยานหลักฐานมาสืบสนับสนุนข้ออ้างของตนได้แล้วแต่จะเห็นควร
มาตรา ๑๒๐/๑ เมื่อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีคำร้องและคู่ความอีกฝ่ายไม่คัดค้าน
๗๖
และศาลเห็ น สมควรศาลอาจอนุ ญ าตให้ คู่คกวามฝ่

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ายที่ มี ค ำร้
สำนัองเสนอบั น ทึ กถ้อยคำทั้ งกหมดหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อแต่
บางส่วนของผู้ที่ตนประสงค์จะอ้างเป็นพยานยืนยันข้อเท็จจริงหรือความเห็นของผู้ให้ถ้อยคำต่อศาล
สำนักแทนการซั กถามผู้ให้ถ้อยคำเป็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นพยานต่สอำนัหน้ าศาลได้
คู่ความที่ประสงค์จะเสนอบันทึกถ้อยคำแทนการซักถามพยานดังกล่าวตามวรรค
หนึ่ง จะต้องยื่นคำร้องแสดงความจำนงพร้อมเหตุผลต่อศาลก่สำนั
อนวั นชี้สองสถาน หรือก่อนวันสืบพยาน
สำนักในกรณี ที่ไม่มีการชี้สองสถาน
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ และให้ศสาลพิ ำนักจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารณากำหนดระยะเวลาที กำ ่คู่ความจะต้สอำนั
งยืก่นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บันทึกถ้อยคำ กำ
ดังกล่าวต่อศาลและส่งสำเนาบันทึกถ้อยคำนั้นให้คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งทราบล่วงหน้าไม่น้ อยกว่าเจ็ดวัน
ก่อนวัน สื บ พยานคนนั ้ น เมื่อมีการยื่น บันทึกกำถ้อยคำต่อศาลแล้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี วคู่ความที่ยื่นไม่อาจขอถอนบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นทึ ก
ถ้อยคำนั้น บันทึกถ้อยคำนั้นเมื่อพยานเบิกความรับรองแล้ว ให้ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของคำเบิกความ
สำนักตอบคำซั กถาม
ให้ ผู้ให้ถ้อยคำมาศาลเพื่อเบิกความตอบคำซักถามเพิ่มเติม ตอบคำถามค้าน และ
คำถามติงของคู่คสวามหากผู ้ให้ถ้อยคำไม่มาศาล
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ให้ศาลปฏิเสสธที
ำนัก่จงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ะรับฟังบันทึกถ้อยคำของผู กำ ้นั้นเป็น
พยานหลักฐานในคดีแต่ถ้าศาลเห็นว่าเป็นกรณีจำเป็นหรือมีเหตุสุดวิสัยที่ผู้ให้ถ้อยคำไม่สามารถมาศาล
สำนักได้ และเพื่อประโยชน์แกห่ำงความยุติธรรม
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัจะรั บฟังบันทึกถ้อยคำทีก่ผำู้ให้ถ้อยคำมิได้สมำนัาศาลนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้นประกอบ
พยานหลักฐานอื่นก็ได้
ในกรณี ที่ คู่ ค วามตกลงกั น ให้ ผู้ ให้ ถ้ อ ยคำไม่ ต้ อ งมาศาล หรือ คู่ค วามอีก ฝ่ ายหนึ่ ง
สำนักยิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นยอมหรือไม่ติดใจถามค้ กำาน ให้ศาลรับสฟัำนังกบังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นทึกถ้อยคำดังกล่าวเป็กนำพยานหลักฐานในคดี ได้
สมาตรา ๑๒๐/๒ เมื่อคู่ความมี

กำ คำร้องร่วมกั
สำนันกและศาลเห็ นสมควร ศาลอาจอนุ ญาต
๗๗
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
ให้เสนอบันทึกถ้อยคำยืนยันข้อเท็จจริงหรือความเห็นของผู้ให้ถ้อยคำซึ่ง มีถิ่นที่อยู่ในต่างประเทศต่อ
สำนักศาลแทนการนำพยานบุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำคคลมาเบิกความต่ อ หน้าศาลได้ แต่ทั้งนีก้ไำม่ตัดสิทธิผู้ให้สถำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้อยคำที ่จะมาศาล
เพื่อให้การเพิ่มเติม
สสำหรั บลายมือชื่อของผู้ให้ถ้อกำยคำให้นำมาตรา
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัก๔๗ วรรคสาม มาใช้บังคักบำโดยอนุโลม

๗๖
มาตรา ๑๒๐/๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๗๗
มาตรา ๑๒๐/๒ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๕๑ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๒๐/๓ ๗๘ บันทึกถ้อยคำตามมาตรา ๑๒๐/๑ และมาตรา ๑๒๐/๒ ให้มี

สำนักรายการดั งต่อไปนี้ กำ
(๑) ชื่อศาลและเลขคดี
ส(๒)
ำนักวังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
น เดือน ปี และสถานทีก่ทำ ี่ทำบันทึกถ้อสยคำ ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) ชื่อและสกุลของคู่ความ
(๔) ชื่อ สกุล อายุ ที่อยู่ และอาชีพ ของผู้ให้ถ้อยคำ และความเกี่ยวพันกับคู่ความ
ส(๕)
ำนักรายละเอี ยดแห่งข้อเท็จกจริำ ง หรือความเห็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนันกของผู ้ให้ถ้อยคำ
(๖) ลายมือชื่อของผู้ให้ถ้อยคำและคู่ความฝ่ายผู้เสนอบันทึกถ้อยคำ
ห้ ามมิกใำห้ แก้ ไขเพิ่ มเติสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี มบักนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทึ กถ้อยคำที่ ได้ยื่ นไว้กแำล้ วต่อ ศาล เว้สนำนัแต่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เป็ น การแก้ไข กำ
ข้อผิดพลาดหรือผิดหลงเล็กน้อย
มาตรา ๑๒๐/๔๗๙ คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอาจขอให้ศาลทำการสืบพยานบุคคลที่อยู่
สำนักนอกศาลโดยระบบการประชุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ มทางจอภาพได้ โดยคู่ความฝ่ายที่อ้างพยานต้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องเป็นสผูำนั
้ รับกผิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดชอบในเรื่อง กำ
ค่าใช้จ่าย หากศาลเห็นว่าเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรมศาลจะอนุญาตตามคำร้องนั้นก็ได้ โดยให้
ศาลดำเนินกระบวนพิ จารณาไปตามข้อกำหนดแนวทางการสื บพยานของประธานศาลฎีกาโดยความ
สำนักเห็ น ชอบของที่ ป ระชุมกใหญ่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ข องศาลฎีสำนั
ก าที ่ อ อกตามมาตรา ๑๐๓/๓
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ รวมทั้ งระบุ
สำนัวกิ ธงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ีก ารสื บ พยาน กำ
สถานที่ และสักขีพยานในการสืบพยานตามข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาดังกล่ าว และไม่ถือว่า
ค่าใช้จ่ายนั้นเป็นค่สาำนัฤชาธรรมเนี ยมในการดำเนิกนำ คดี
การเบิกความตามวรรคหนึ่งให้ถือว่าพยานเบิกความในห้องพิจารณาของศาล
มาตรา ๑๒๑ ในการนั่งพิจารณาทุกครั้ง เมื่อพยานคนใดเบิกความแล้ว ให้ศาลอ่าน
คำเบิกความนั้นให้สพำนัยานฟั ง และให้พยานลงลายมื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อชื่อไว้ดังทีส่บำนััญกญังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ติไว้ในมาตรา ๔๙ และกำ๕๐
ความในวรรคหนึ่งไม่ใช้บังคับกับกรณี ที่มีการใช้บันทึกถ้อยคำแทนการเบิกความ
สำนักของพยานตามมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีก๑๒๐/๑ ำ หรือมาตรา ๑๒๐/๒ หรือกรณีทกำี่มีการสืบพยานโดยใช้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ระบบการ
ประชุมทางจอภาพตามมาตรา ๑๒๐/๔ หรือ กรณีที่มีก ารบัน ทึก การเบิก ความของพยานโดยใช้
วิธีการบันทึกลงในวัสดุซึ่งสามารถถ่ายทอดออกเป็นภาพหรือเสียงหรือโดยใช้วิ ธีการอื่นใดซึ่งคู่ความ
สำนักและพยานสามารถตรวจสอบถึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ งความถู
สำนักกต้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องของบันทึกการเบิกกความนั ำ ้นได้ แต่
สำนัถ้ากคูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ความฝ่ายใด กำ
ฝ่ายหนึ่งหรือพยานขอตรวจดูบันทึกการเบิกความของพยานนั้น ให้ศาลจัดให้มีการตรวจดูบันทึกการ
เบิกความนั้น๘๐ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ หมวด ๓
การนำพยานเอกสารมาสืบ
๗๘
กำ ๑๒๐/๓ เพิ่ มสโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณาความ
๗๙
มาตรา ๑๒๐/๔ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๘๐
มาตรา ๑๒๑ วรรคสอง เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๕๒ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

มาตรา ๑๒๒ เมื่อ คู่ ค วามฝ่ ายใดอ้ างอิงเอกสารฉบั บ ใดเป็ น พยานหลั กฐานและ
คู่ความอีกฝ่ายหนึส่งำนัคัดกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ค้านเอกสารนั้นตามที่บกัญำ ญัติไว้ในมาตรา
สำนัก๑๒๕ ถ้าต้นฉบับเอกสารอยู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ในความ
ครอบครองของคู่ความฝ่ายที่อ้างเอกสาร ให้คู่ความฝ่ายนั้นนำต้นฉบับเอกสารมาแสดงต่อศาลในวัน
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สืบพยาน
๘๑
สไม่
ำนัวก่างำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เวลาใด ๆ ก่อนมีคำพิพกำากษา ถ้าศาลได้ สำนักกำหนดให้ คู่ความฝ่ายที่อก้าำงเอกสารส่ง
ต้นฉบับต่อศาล โดยที่ศาลเห็นสมควร หรือโดยที่คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งยื่นคำขอ ให้ คู่ความฝ่ายนั้นส่ง
นฉบับเอกสารต่อศาลกเพื ำ ่อศาลหรือคูส่คำนั
วามอี กฝ่ายหนึ่งจะตรวจดูกได้ำ ตามเงื่อนไขซึส่งำนัจะได้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำหนดไว้ใน
กฎกระทรวงว่าด้วยการนั้น หรือตามที่ศาลจะได้กำหนด แต่
ส(๑)
าไม่สามารถจะนำมาหรื กำ อยื่นต้นฉบับสเอกสารดั งกล่าวข้างต้น คู่คกำวามฝ่ายนั้น
อาจยื่นคำขอโดยทำเป็นคำร้องต่อศาลในวันหรือก่อนวันที่กำหนดให้นำมาหรือให้ยื่นต้นฉบับเอกสาร
้น แถลงให้ทราบถึงความไม่ กำ สามารถที สำนั่จกะปฏิ บัติตามได้พร้อมทัก้ งำเหตุผ ล ถ้าศาลเห็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ว่าผู้ยื่นคำขอ กำ
ไม่สามารถที่จะนำมาหรือยื่นต้นฉบับเอกสารได้ ศาลจะมีคำสั่งอนุญาตให้นำต้นฉบับเอกสารมาในวัน
ต่อไป หรือจะสั่งสเป็ำนันกอย่ งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
างอื่นตามที่เห็นสมควรเพื่อประโยชน์ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
แห่งความยุติธรรมก็ได้ ในกรณีที่ผู้ยื่น
สำนักคำขอมี ความประสงค์เพีกยำ งให้ศาลขยายระยะเวลาที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ตนจะต้องนำมาหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อยื่นต้นฉบัสบำนัเอกสารนั ้น คำขอ
นั้นจะทำเป็นคำขอฝ่ายเดียวก็ได้
ส(๒)
าการที่จะนำมาหรือยื่นกต้ำนฉบับเอกสารต่ สำนัอกศาลนั ้น จะเป็นเหตุให้เกิกดำการสูญหาย
หรือบุบสลายหรือมีข้อขัดข้องโดยอุปสรรคสำคัญหรือความลำบากยากยิ่งใด ๆ คู่ความฝ่ายที่อ้างอิง
สำนักเอกสารอาจยื ่นคำขอฝ่ากยเดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ยวโดยทำเป็ นคำร้
สำนั องต่อศาล ในวันหรือกก่ำ อนวันสืบพยานแถลงให้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ทราบถึง
เหตุเสียหาย อุปสรรค หรือความลำบากเช่นว่านั้น ถ้าศาลเห็นว่าต้น ฉบับเอกสารนั้นไม่อาจนำมาหรือ
ยื่นต่อศาลได้ ศาลจะมี คำสั่งให้ยื่นต้นฉบับเอกสารนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้น ณ สถานที สำนัก่ใงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดต่อเจ้าพนักงานคนใดกำและภายใน
เงื่อนไขใด ๆ ตามที่เห็นสมควรก็ได้ หรือจะมีคำสั่งให้คัดสำเนาที่รับรองว่าถูกต้องทั้งฉบับหรือเฉพาะ
สำนักส่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วนที่เกี่ยวแก่เรื่องมายื่นกำแทนต้นฉบับก็สไำนั ด้ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๑๒๓ ถ้าต้นฉบับเอกสารซึ่งคู่ความฝ่ายหนึ่งอ้างอิงเป็นพยานหลักฐานนั้น
๘๒
สำนักอยู ่ในความครอบครองของคู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ความอีกฝ่สาำนั
ยหนึ ่ง คู่ความฝ่ายที่อ้างจะยื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่นคำขอโดยทำเป็
คำร้องต่อศาล กำ
ขอให้สั่งคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งส่งต้นฉบับเอกสารแทนการที่ตนจะต้องส่งสำเนาเอกสารนั้นก็ได้ ถ้าศาล
เห็นว่าเอกสารนั้นสเป็ำนันกพยานหลั กฐานสำคัญ และคำร้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องนั้นฟัสงำนัได้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ให้ศาลมีคำสั่งให้คู่ความอี
กำ กฝ่ายหนึ่ง
ยื่น ต้น ฉบั บ เอกสารต่อศาลภายในเวลาอัน สมควรแล้ ว แต่ ศาลจะกำหนด ถ้าคู่ค วามอีกฝ่ ายหนึ่งมี
นฉบับเอกสารอยู่ในครอบครองไม่
กำ ปฏิสำนั
บัตกิตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามคำสั่งเช่นว่านั้น ให้กถำือว่าข้อเท็จจริสงำนัแห่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งข้ออ้างที่ผู้ขอ กำ
จะต้องนำสืบโดยเอกสารนั้น คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งได้ยอมรับแล้ว
สถ้ำนั
าต้กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ฉบับ เอกสารอยู่ในความครอบครองของบุ
กำ คคลภายนอก หรือในครอบครอง
ของทางราชการ หรือของเจ้าหน้าที่ซึ่งคู่ความที่อ้างไม่อาจร้องขอโดยตรงให้ส่งเอกสารนั้นมาได้ ให้นำ
๘๑
มาตรา ๑๒๒ วรรคหนึ่ง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี
๘๒
มาตรา ๑๒๓ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๕๓ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
บทบัญญัติในวรรคก่อนว่าด้ วยการที่คู่ความฝ่ายที่อ้างเอกสารยื่นคำขอ และการที่ศาลมีคำสั่งมาใช้

สำนักบังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งคับโดยอนุโลม แต่ทกั้งำนี้ฝ่ายที่อ้างต้สอำนั
งส่กงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำสั่งศาลแก่ผู้ ครอบครองเอกสารนั
กำ ้นสล่ำนัวกงหน้ าอย่างน้อย
เจ็ด วัน ถ้าไม่ได้เอกสารนั้ น มาสืบ ตามกำหนด เมื่อศาลเห็ นสมควร ก็ให้ ศาลสื บพยานต่อไปตามที่
บัญญัติไว้ในมาตราสำนั๙๓ (๒)

มาตรา ๑๒๔ ถ้าคู่ความฝ่ายที่อ้างเอกสารไม่ยอมนำมาหรือยื่นต้นฉบับเอกสาร หรือ
ถ้าคู่ความฝ่ายนั้นสได้ำนัทกำให้ เสียหาย ทำลาย ปิดกบัำง หรือทำด้วยประการอื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่นใด ให้เอกสารนัก้นำไร้ประโยชน์
โดยมุ่ งหมายที่ จ ะกี ด กั น ไม่ ให้ คู่ ค วามอี ก ฝ่ ายหนึ่ งอ้ างอิ งเอกสารนั้ น เป็ น พยานหลั ก ฐาน ให้ ถื อ ว่ า
อเท็จจริงแห่งข้ออ้างทีก่คำู่ความอีกฝ่ายหนึ สำนั่งกจะต้ องนำสืบโดยเอกสารนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้น คู่ความฝ่าสยที
ำนัก่ไม่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นำมาหรือยื่น กำ
เอกสารดังกล่าวข้างต้นนั้นได้ยอมรับแล้ว
มาตรา ๑๒๕๘๓ คู่ความฝ่ายที่ถูกอีกฝ่ายหนึ่งอ้างอิงเอกสารมาเป็นพยานหลักฐานยัน
สำนักตนอาจคั ดค้านการนำเอกสารนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้น มาสืสบำนัโดยเหตุ ที่ว่าไม่มีต้นฉบับหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อต้นฉบับนั้นสปลอมทั ้งฉบับหรือ
บางส่วน หรือสำเนานั้นไม่ถูกต้องกับต้นฉบับ โดยคัดค้านต่อศาลก่อนการสืบพยานเอกสารนั้นเสร็จ
ถ้ า คู่ ค วามซึ่ ง ประสงค์ จ ะคั ด ค้ า นมี เหตุ ผสลอั ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
น สมควรที่ ไม่ อ าจทราบได้ ก่ อ นการ
สำนักสืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บ พยานเอกสารนั้ น เสร็ กำจ ว่าต้ น ฉบั บสเอกสารนั ้นไม่มี หรือเอกสารนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ น ปลอม หรืสำนั อสำเนาไม่ ถูกต้อง
คู่ความนั้นอาจยื่นคำร้องขออนุญาตคัดค้านการอ้างเอกสารมาสืบดั งกล่าวข้างต้นต่อศาล ไม่ว่าเวลาใด
ก่อนศาลพิพากษาสำนัถ้ากศาลเห็ นว่าคู่ความนั้นไม่กำอาจยกข้อคัดสค้ำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี านได้ ก่อนนั้น และคำขอนัก้นำมีเหตุผลฟัง
ได้ ก็ให้ศาลมีคำสั่งอนุญาตตามคำขอ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถ้าคู่คกวามซึ
ำ ่งประสงค์สำนั จะคั ดค้านไม่คัดค้านการอ้กำางเอกสารเสียสก่ำนัอกนการสื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บพยาน
เอกสารนั้นเสร็จ หรือศาลไม่อนุญาตให้คัดค้านภายหลังนั้น ห้ามมิให้คู่ความนั้นคัดค้านการมีอยู่ และ
ความแท้จริงของเอกสารนั ้น หรือความถูกต้อกงแห่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งสำเนาเอกสารนั ้น แต่ทั้งนี้ ไม่ตัดอำนาจของศาลใน
อัน ที่ จ ะไต่ ส วนและชี้ ขาดในเรื่ อ งการมีอ ยู่ ความแท้ จ ริง หรือ ความถู กต้ อ งเช่น ว่านั้ น ในเมื่อ ศาล
สำนักเห็ นสมควร และไม่ตัดสิกทำธิของคู่ความนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั้นกทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่จะอ้างว่าสัญญาหรือหนี กำ้ที่ระบุไว้ในเอกสารนั ้นไม่สมบูรณ์
หรือคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งตีความหมายผิด
มาตรากำ๑๒๖ ภายใต้สบำนัังคักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บแห่งบทบัญญัติมาตราต่
กำ อไปนี้ ถ้าคู่ความที ่ถูกอีกฝ่ายหนึ่ง
อ้างอิงเอกสารมาเป็นพยานหลักฐานยันแก่ตน ปฏิเสธความแท้จริงของเอกสารนั้น หรือความถูกต้อง
แห่งสำเนาเอกสารนั
สำนั้นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
และคู่ความฝ่ายที่อ้างยักงำคงยืนยันความแท้ สำนักจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ริงหรือความถูกต้องแห่กำงสำเนาของ
เอกสาร ถ้ า ศาลเห็ น สมควร ให้ ศ าลชี้ ข าดข้ อ โต้ เถี ย งนั้ น ได้ ทั น ที ในเมื่ อ เห็ น ว่ าไม่ จ ำเป็ น ต้ อ งสื บ
สำนักพยานหลั กฐานต่อไป หรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อมิฉะนั้น ให้สชำนั
ี้ขาดในเมื ่อได้สืบพยานตามวิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ธีต่ อไปนี้ทั้งสหมดหรื อโดยวิธีใด
วิธีหนึ่ง คือ
ส(๑)
ำนักตรวจสอบบรรดาเอกสารที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ่มิได้ถูกคัดค้สาำนันแล้ วจดลงไว้ซึ่งการมีอยูก่หำรือข้อความ
แห่งเอกสารที่ถูกคัดค้าน
(๒) ซักกำถามพยานทีส่ทำนัราบการมี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อ ยู่ห รือ ข้อ ความแห่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ง เอกสารที สำนั่ถกูกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คัด ค้าน หรือ กำ
พยานผู้ที่สามารถเบิ กความในข้อความแท้จริงแห่งเอกสาร หรื
อความถูกต้องแห่งสำเนา
๘๓
มาตรา ๑๒๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๕๔ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๓) ให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบเอกสารที่ถูกคัดค้านนั้น
ในระหว่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ างที่ยังมิได้ชสี้ขำนั
าดตั ดสินคดี ให้ศาลยึดเอกสารที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ สงสัยว่าปลอมหรื อไม่ถูกต้อง
ไว้ แต่ความข้อนี้ไม่บังคับถึงเอกสารราชการซึ่งทางราชการเรียกคืนไป
มาตรา ๑๒๗ เอกสารมหาชนซึ่งพนักงานเจ้าหน้ าที่ได้ทำขึ้นหรือรับรอง หรือสำเนา
อัน รับ รองถูกต้องแห่ งเอกสารนั้ น และเอกสารเอกชนที่มีคำพิพากษาแสดงว่าเป็นของแท้จริงและ
ถูกต้องนั้น ให้สันสนิำนัษกฐานไว้ ก่อนว่าเป็น ของแท้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จริงและถูกต้สำนั
องกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เป็นหน้าที่ของคู่ความฝ่กำายที่ถูกอ้าง
เอกสารนั้นมายัน ต้องนำสืบความไม่บริสุทธิ์หรือความไม่ถูกต้องแห่งเอกสาร
มาตรา ๑๒๗ ทวิ ต้นฉบับพยานเอกสารหรือพยานวัตถุอันสำคัญที่คู่ความได้ยื่น
๘๔
ต่อศาลหรือที่บุคสคลภายนอกได้ ยื่ นต่อศาล หากผู

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ที่ยื่นต้องใช้ เป็กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ประจำหรือตามความจำเป็
กำ นหรือมี
ความสำคัญในการเก็บรักษา ศาลจะอนุญาตให้ผู้ที่ยื่นรับคืนไป โดยให้คู่ความตรวจดู และให้ผู้ที่ยื่นส่ง
สำนักสำเนาหรื อภาพถ่ายไว้แกทน
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ หรือจะมีคำสัสำนั่งอย่ างใดตามที่เห็นสมควรก็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
หมวด ๔ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ การตรวจและการแต่ งตั้งผู้เชี่ยวชาญโดยศาล
มาตรา ๑๒๘ ๘๕ ถ้ า พยานหลั ก ฐานที่ ศ าลจะทำการตรวจนั้ น เป็ น บุ ค คลหรื อ
สำนักสังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งหาริมทรัพย์ซึ่งอาจนำมาศาลได้
กำ ให้คสู่คำนัวามฝ่ ายที่ได้รั บอนุญาตให้กนำ ำสืบพยานหลัสำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กฐานเช่ นว่านั้นนำ
บุคคลหรือทรัพย์นั้นมาในวันสืบพยาน หรือวันอื่นใดที่ศาลจะได้กำหนดให้นำมา
สถ้ำนั
าการตรวจไม่ สามารถกระทำได้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ในศาล ให้สำนั ศาลทำการตรวจ ณ สถานที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ เวลา และ
ภายในเงื่อนไข ตามที่ศาลจะเห็นสมควร แล้วแต่สภาพแห่งการตรวจนั้น ๆ
มาตรา ๑๒๘/๑ ๘๖ ในกรณี ที่ จำเป็ นต้ องใช้พ ยานหลั กฐานทางวิทยาศาสตร์เพื่ อ
พิสูจน์ข้อเท็จจริงใดที่เป็นประเด็นสำคัญแห่งคดี เมื่อศาลเห็นสมควรหรือเมื่ อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง
สำนักร้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องขอ ศาลมีอำนาจสั่งให้กำทำการตรวจพิสสำนัูจน์กบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ุคคล วัตถุหรือเอกสารใด กำ ๆ โดยวิธีการทางวิ ทยาศาสตร์ได้
ในกรณีที่พยานหลักฐานทางวิทยาศาสตร์จะสามารถพิสูจน์ให้เห็นถึงข้อเท็จจริงที่ทำ
ให้ศาลวินิจฉัยชี้ขสาดคดี ได้โดยไม่ต้องสื บพยานหลั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กฐานอื่นอีกสำนั
เมืก่องำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลเห็นสมควรหรือเมืก่อำคู่ความฝ่าย
ใดฝ่ายหนึ่งร้องขอ ศาลอาจสั่งให้ทำการตรวจพิสูจน์ตามวรรคหนึ่งโดยไม่ต้องรอให้ถึงวันสืบพยาน
สำนักตามปกติ ก็ได้
ในกรณีที่การตรวจพิสูจน์ตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสองจำเป็นต้องเก็บตัวอย่าง เลือด
๘๔
กำ ๑๒๗ ทวิ เพิส่มำนั
แพ่ง (ฉบับที่ ๑๔) พ.ศ. ๒๕๓๘
๘๕
มาตรา ๑๒๘ วรรคหนึ่ง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี
๘๖
มาตรา ๑๒๘/๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๕๕ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เนื้อเยื่อ ผิวหนัง เส้นผมหรือขน ปัสสาวะ อุจจาระ น้ ำลายหรือสารคัดหลั่งอื่น สารพันธุกรรม หรือ

วนประกอบอื่นของร่ากงกาย ำ หรือสิ่งทีส่อำนั
ยู่ใกนร่ างกายจากคู่ความหรืกอำบุคคลใด ศาลอาจให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คู่ความหรื อ
บุคคลใดรับ การตรวจพิสูจน์จากแพทย์ห รือผู้เชี่ยวชาญอื่นได้ แต่ต้องกระทำเพียงเท่าที่จำเป็นและ
สมควร ทัง้ นี้ ถือสเป็ำนันกสิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทธิของคู่ความหรือบุคคลนั กำ ้นที่จะยินยอมหรื อไม่ก็ได้
ในกรณี ที่คู่ความฝ่ ายใดไม่ยินยอมหรือไม่ให้ ความร่ว มมือต่อการตรวจพิสู จน์ตาม
วรรคหนึ่งหรือวรรคสอง หรือไม่ให้ความยินยอมหรือกระทำการขัดขวางมิให้บุคคลที่เกี่ยวข้องให้ความ
ยินยอมต่อการตรวจเก็ บตัวอย่างส่วนประกอบของร่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ างกายตามวรรคสาม ก็ให้สันนิษฐานไว้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ก่อ นว่า
ข้อเท็จจริงเป็นไปตามที่คู่ความฝ่ายตรงข้ามกล่าวอ้าง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ค่าใช้จก่าำยในการตรวจพิ สำนัสกูจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
น์ตามมาตรานี้ ให้คู่ความฝ่
กำ ายที่ร้องขอให้
รวจพิสูจน์เป็น กำ
ผู้รับผิดชอบโดยให้ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของค่าฤชาธรรมเนียม แต่ถ้าผู้ร้องขอไม่สามารถเสียค่าใช้จ่ายได้
หรือเป็นกรณีที่ศสาลเป็ นผู้ สั่งให้ตรวจพิสูจน์ กให้ำ ศาลสั่งจ่ายตามระเบี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ยบที่คณะกรรมการบริ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หารศาล
ยุติธรรมกำหนด ส่วนความรับผิดในค่าใช้จ่ายดังกล่าวให้เป็นไปตามมาตรา ๑๕๘ หรือมาตรา ๑๖๑
มาตรา ๑๒๙ ในการที่ศาลจะมีคำสั่งให้แต่งตั้งผู้เชี่ยวชาญดั งกล่าวมาในมาตรา ๙๙
โดยทีศ่ าลเห็นสมควรหรือโดยที่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งร้องขอนั ้น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) การแต่
กำ งตั้งผู้เชี่ยวชาญเช่ นว่านั้นให้อยู่ในดุลพิกนำิจของศาล แต่สศำนัาลจะเรี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ยกคู่ ความ
มาให้ตกลงกันกำหนดตัวผู้เชี่ยวชาญที่จะแต่งตั้งนั้นก็ได้ แต่ศาลจะบังคับบุค คลใดให้เป็นผู้เชี่ยวชาญ
ไม่ได้ นอกจากบุคสคลนั ้นได้ยินยอมลงชื่อเป็นผูก้เชีำ ่ยวชาญไว้ในทะเบี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ยนผู้เชี่ยวชาญของศาลแล้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ว
(๒) ผู้เชี่ยวชาญที่ศาลแต่งตั้งอาจถูกคัดค้านได้และต้องสาบานหรือปฏิญาณตน ทั้งมี
สำนักสิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทธิที่จะได้รับค่าธรรมเนีกำยมและรับชดใช้ สำนัคก่างำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ใช้จ่ายที่ได้ออกไปตามทีกำ ่กำหนดไว้ในกฎกระทรวงว่ าด้ วย
การนั้น
มาตรา ๑๓๐ ผู้เชี่ยวชาญที่ศาลแต่งตั้งอาจแสดงความเห็นด้วยวาจาหรือเป็นหนังสือ
ได้ แล้วแต่ศาลจะต้องการ
กำ ถ้าศาลยังสไม่ำนัเป็กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นที่พอใจในความเห็นของผู
กำ ้เชี่ย วชาญที ่ทำเป็
สำนั นหนังสือนั้น
หรือเมื่อคู่ความฝ่ายใดเรียกร้องโดยทำเป็นคำร้อง ให้ศาลเรียกให้ผู้เชี่ยวชาญทำความเห็นเพิ่มเติมเป็น
หนังสือ หรือเรียกให้มาศาลเพื่ออธิบายด้วยวาจา หรือให้ตั้งผู้เชี่ยวชาญคนอื่นอีก
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีถ้าผู้เชีก่ยำวชาญที่ศาลตัสำนั
้งจะต้ องแสดงความเห็นด้วกยวาจาหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อต้ อสงมาศาลเพื ่ออธิบาย
ด้วยวาจา ให้นำบทบัญญัติในลักษณะนี้ว่าด้วยพยานบุคคลมาใช้บังคับโดยอนุโลม
ลักษณะ ๖
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ คำพิ
สำนั พากษาและคำสั่ง กำ
หมวด ๑
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ หลักทัส่วำนัไปว่ าด้วยการชี้ขาดตัดสินคดี
มาตรากำ๑๓๑ คดีที่ยสื่นำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ฟ้อกงต่ อศาลนั้น ให้ศาลปฏิกบำัติดังนี้
- ๕๖ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑) ในเรื่องคำขอซึ่งคู่ความยื่นในระหว่างการพิจารณาคดีนั้น โดยทำเป็นคำร้องหรือ

สำนักขอด้ วยวาจาก็ดี ให้ศาลมีกำคำสั่งอนุญาตหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัอกยกเสี ยซึ่งคำขอเช่นว่านัก้นำ โดยทำเป็นหนัสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ง สืกองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือด้วยวาจา กำ
ก็ได้ แต่ถ้าศาลมีคำสั่งด้วยวาจาให้ศาลจดคำสั่งนั้นไว้ในรายงานพิสดาร
ส(๒)
ำนักในเรื ่องประเด็นแห่ง คดีกำให้ศาลวินิจฉัสยำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ชี้ขกาดโดยทำเป็ นคำพิพากษาหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อคำสั่ง
หรือให้จำหน่ายคดีเสียจากสารบบความตามที่บัญญัติไว้ในลักษณะนี้
สมาตรา ๑๓๒ ให้ศาลมีคำสักำ่งให้จำหน่ายคดี

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัเกสีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยจากสารบบความได้กโดยไม่
ำ ต้องมี
คำวินิจฉัยชี้ขาดในประเด็นเรื่องนั้น และให้กำหนดเงื่อนไขในเรื่องค่าฤชาธรรมเนียมตามที่เห็นสมควร
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) ๘๗กเมืำ ่อโจทก์ทิ้งฟ้สอำนั
ง กถอนฟ้ อง หรือไม่มาศาลในวั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นนัดพิจารณา สำนัดักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ที่บัญญัติไว้ใน กำ
มาตรา ๑๗๔ มาตรา ๑๗๕ และมาตรา ๑๙๓ ทวิ
ส(๒) เมื่อโจทก์ไม่หาประกักนำมาให้ดังที่บัญสญัำนัตกิไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำนัก๘๘งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ว้ในมาตรา ๒๕๓ และมาตรา กำ ๓๒๓
หรือเมื่อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง หรือทั้งสองฝ่ ายขาดนัดดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๙๘ มาตรา ๒๐๐
สำนักและมาตรา ๒๐๑
(๓) ถ้าความมรณะของคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งยังให้คดีนั้นไม่มีประโยชน์ต่อไป หรือ
ถ้าไม่มีผู้ใดเข้ามาแทนที่คู่ความฝ่ายที่มรณะดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๔๒
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๔) เมืก่อำศาลได้มีคำสั่งสให้
ำนัพกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิจารณาคดีรวมกันหรือให้ กำแยกกัน ซึ่งเป็สนำนัเหตุ ให้ต้องโอนคดี
ไปยังอีกศาลหนึ่งดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๒๘ และ ๒๙
มาตรา ๑๓๓ เมื่อศาลมิได้จำหน่ายคดีออกจากสารบบความดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา
อน ให้ศาลชี้ขาดคดีนกั้นำโดยทำเป็นคำพิ
สำนัพกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ากษาหรือคำสั่งในวันทีก่สำ ิ้นการพิจารณา
สำนัแต่ เพื่อการที่จะ
พิเคราะห์คดีต่อไป ศาลจะเลื่อนการพิพากษาหรือการทำคำสั่งต่อไปในวันหลังก็ได้ตามที่เห็นสมควร
เพื่อประโยชน์แห่งสความยุ ติธรรม
มาตรากำ๑๓๔ ไม่ว่ากรณี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักใงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ด ๆ ห้ามมิให้ศาลที่รับกฟ้ำ องคดีไว้ ปฏิเสสธไม่ ยอมพิพากษา
หรือมีคำสั่งชี้ขาดคดีโดยอ้างว่า ไม่มีบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่จะใช้บังคับแก่คดี หรือว่าบทบัญญัติ
แห่งกฎหมายที่จะใช้บังคับนั้นเคลือบคลุมหรือไม่บริบูรณ์
มาตรา ๑๓๕ ๘๙ ในคดีที่เรียกร้องให้ชำระหนี้เป็นเงิน หรือมีการเรียกร้องให้ชำระหนี้
เป็ น เงิน รวมอยู่ ดส้ วำนัย กไม่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ว่าเวลาใด ๆ ก่ อนมีกคำำพิ พ ากษา จำเลยจะนำเงิ น มาวางศาลเต็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำม จำนวนที่
เรียกร้อง หรือแต่บางส่วน หรือตามจำนวนเท่าที่ตนคิ ดว่าพอแก่จำนวนที่โจทก์มีสิทธิเรียกร้องก็ได้
สำนักทังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้งนี้ โดยยอมรับผิดหรือกไม่ำ ยอมรับผิดก็สไำนั ด้ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๘๗
กำ ๑๓๒ (๑) แก้ ไขเพิ
สำนั ่ ม เติ ม โดยพระราชบั ญ ญักำติ แก้ ไขเพิ่ ม เติ มสประมวลกฎหมายวิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ธี
พิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๗) พ.ศ. ๒๕๔๒
๘๘
มาตรา ๑๓๒ (๒) แก้ ไขเพิ่ ม เติ ม โดยพระราชบั ญ ญั ติ แ ก้ ไขเพิ่ ม เติ ม ประมวลกฎหมายวิ ธี
๘๙
มาตรา ๑๓๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญ ญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๕๗ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๓๖ ๙๐ ในกรณี ที่ จ ำเลยวางเงิน ต่ อ ศาลโดยยอมรั บ ผิ ด ถ้ า โจทก์ พ อใจ

สำนักยอมรั บเงินที่จำเลยวางโดยไม่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ติดใจเรียสกร้ ำนัอกงมากกว่ านั้น และคดีไม่กมำีประเด็นที่จะต้สอำนังวิกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นิจฉัยต่อไปอีก กำ
ให้ศาลพิพากษาคดีไปตามนั้น คำพิพากษานั้นเป็นที่สุด แต่ถ้าโจทก์ไ ม่พอใจในจำนวนเงินที่จำเลยวาง
และยังติดใจที่จะดำเนิ
คดีเพื่อให้จำเลยต้องรักบำ ผิดในจำนวนเงิสำนันกตามที ่เรียกร้องต่อไปอีกกจำเลยมี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ สิทธิ
ถอนเงิน ที่วางไว้นั้นได้ โดยให้ถือเสมือนว่ามิได้มีการวางเงิน หรือจำเลยจะยอมให้โจทก์รับเงินนั้น
ไปก็ได้ ในกรณีหลังนี้ โจทก์จะรับเงินไปหรือไม่ก็ตาม จำเลยไม่ต้องเสียดอกเบี้ยในจำนวนเงินที่วาง
แม้ว่าจำเลยมีความรั
สำนับกผิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดตามกฎหมายจะต้องเสี กำ ย ทั้งนี้ นับแต่
สำนัวกันงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ที่จำเลยยอมให้โจทก์รกับำเงินไป
ในกรณีที่จำเลยวางเงินต่อศาลโดยไม่ยอมรับผิด จำเลยจะรับเงิ นนั้นคืนไปก่อนที่มี
สำนักคำพิ พ ากษาว่า จำเลยไม่กำต้องรับผิดไม่สได้ำนัการวางเงิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นเช่นว่านี้ ไม่เกป็ำนเหตุระงับการเสี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดอกเบี้ยหาก กำ
จำเลยมีความรับผิดตามกฎหมายจะต้องเสีย
มาตรา ๑๓๗ ในคดีที่เรียกร้องให้ชำระหนี้อย่างอื่นนอกจากให้ชำระเงิน จำเลยชอบ
่จะทำการชำระหนี้นั้นกได้ำ โดยแจ้งให้ศาลทราบในคำให้ การหรือแถลงโดยหนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งสือเป็สนำนัส่กวงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นหนึ่งต่างหาก กำ
ก็ได้
ถ้ าโจทก์ ย อมรั บ การชำระหนี้ นั้ น เป็ น การพอใจเต็ ม ตามที่ เรี ย กร้ อ งแล้ ว ให้ ศ าล
พากษาคดีไปตามนั้น กและคำพิ
ำ พากษานั
สำนั้นกให้ เป็นที่สุด
ถ้าโจทก์ไม่พอใจในการชำระหนี้เช่นว่านั้น โจทก์ชอบที่จะดำเนินคดีนั้นต่อไปได้
มาตรา ๑๓๘ ในคดีที่คู่ความตกลงกันหรือประนีประนอมยอมความกันในประเด็น
สำนักแห่ งคดีโดยมิได้มีการถอนคำฟ้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องนั้น และข้
ตกลงหรือการประนีปกระนอมยอมความกั
ำ สำนักนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นั้นไม่เป็นการ กำ
ฝ่าฝืนต่อกฎหมาย ให้ศาลจดรายงานพิสดารแสดงข้อความแห่งข้อตกลงหรือการประนีประนอมยอม
ความเหล่านั้นไว้ สแล้ำนัวกพิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
พากษาไปตามนั้น กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ห้ามมิให้อุทธรณ์คำพิพากษาเช่นว่านี้ เว้นแต่ในเหตุต่อไปนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) เมืก่อำมีข้อกล่าวอ้าสงว่ำนัาคูกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งฉ้อกำฉล สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) เมื่อคำพิพากษานั้นถูกกล่าวอ้างว่าเป็นการละเมิดต่อบทบัญญัติแห่ง
กฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) เมืกำ่ อ คำพิ พ ากษานั
สำนัก้ นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ถู ก กล่ า วอ้ า งว่ า มิ ไกด้ำเ ป็ น ไปตามข้สำนั
อ ตกลงหรื อ การ
ประนีประนอมยอมความ
สถ้ำนั
วามตกลงกันเพียงแต่กใำห้เสนอคดีต่อสอนุ ำนักญงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าโตตุลาการ ให้นำบทบั กำ ญ ญั ติแห่ ง
ประมวลกฎหมายนี้ว่าด้วยอนุญาโตตุลาการมาใช้บังคับ
มาตรา ๑๓๙ เมื่อคดีสองเรื่องหรือกว่านั้นขึ้นไปได้พิจารณารวมกันเพื่ อสะดวกแก่
การพิจารณา ศาลจะพิ พากษาคดีเหล่านั้นเรื่อกงใดเรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่ องหนึ่งซึส่งำนั
เสร็กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จการพิจารณาแล้วจึงพิกำพากษาเรื่อง
อื่น ๆ ต่อไปภายหลังก็ได้
หมวด ๒ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๙๐
มาตรา ๑๓๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ง(ฉบับที่ ๕) พ.ศ. ก๒๔๙๙
- ๕๘ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ข้อความและผลแห่งคำพิพากษาและคำสั่ง
สมาตรา ๑๔๐๙๑ การทำคำพิพกำากษาหรือคำสัส่งำนั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ของศาล ให้ดำเนินตามข้อบักงำคับต่อไปนี้
(๑) ศาลจะต้องประกอบครบถ้วนตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายว่าด้วยเขตอำนาจศาล
และอำนาจผู้พิพากษา
ส(๒) ภายใต้บัง คับ บทบัญกญั ำ ติม าตรา ๑๓สำนัถ้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
า คำพิพ ากษาหรือ คำสักำ่ง จะต้อ งทำ
๙๒
โดยผู้พิพ ากษาหลายคน คำพิพ ากษาหรือ คำสั่งนั้น จะต้องบัง คับ ตามความเห็นของฝ่า ยข้างมาก
สำนักในศาลชั ้นต้น และศาลชักำ้น อุทธรณ์ ถ้ าสผูำนั้พกิพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ากษาคนใดมีความเห็กนำแย้งก็ให้ผู้พิพสากษาคนนั ้นเขียน
ใจความแห่งความเห็น แย้ งและเหตุผลของตนกลั ด ไว้ในสำนวน
สำนักในศาลชั ้น อุท ธรณ์หกรืำอ ศาลฎีก า สถ้ำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี า ประธานของศาลชั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้น อุกทำ ธรณ์ห รือ
ประธานศาลฎีก า แล้ว แต่ก รณี เห็น สมควร จะให้มีก ารวินิจ ฉัย ปัญ หาใดในคดีเ รื่อ งใดโดยที ่
สำนักประชุ ม ใหญ่ห รื อ ที่ป ระชุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ม แผนกคดีสกำนั ็ไ ด้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือ ถ้า มีก ฎหมายกำหนดให้ กำ วินิจ ฉัสยำนั
ปัญกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หาใดหรือ คดี กำ
เรื่อ งใดโดยที่ป ระชุม ใหญ่ห รือ ที่ป ระชุม แผนกคดี ก็ใ ห้วินิจ ฉั ย โดยที่ป ระชุม ใหญ่ห รือ ที่ป ระชุม
แผนกคดี แล้วแต่สำนั กรณี กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีภายใต้ กำ บั ง คับ บทบั สำนัญ ญัติม าตรา ๑๓ ในกรณี

กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ที่ไ ม่มี ก ฎหมายบั ญ ญัติไ ว้เป็น
อย่างอื่น ที่ประชุมใหญ่หรือที่ประชุมแผนกคดีของศาลชั้นอุทธรณ์หรือศาลฎีกานั้น ให้ประกอบด้วย
ผู้พิพากษาทุกคนซึ สำนั่ง อยู ่ป ฏิบัติห น้าที่ แต่ ต้อกงไม่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ น้อ ยกว่า กึส่งำนั
หนึกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่งของจำนวนผู้พิพ ากษาในศาลนักำ ้น
หรือ ในแผนกคดีที่มีการประชุมและให้ประธานของศาลชั้นอุทธรณ์ห รือ ประธานศาลฎีกา ประธาน
สำนักแผนกคดี ของศาลชั้นอุทธรณ์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หรือศาลฎีกสาำนัแล้ วแต่กรณี หรือผู้ทำการแทน
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ เป็นประธาน สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
คำวินิ จฉัยของที่ประชุมใหญ่หรือที่ประชุมแผนกคดีให้เ ป็นไปตามเสี ยงข้างมาก
และถ้ามีคะแนนเสีสยำนังเท่ ากัน ให้ประธานแห่งที่ปกำระชุมออกเสียสงเพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนั่กมงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ขึ้นอีกเสียงหนึ่งเป็นเสียกงชีำ ้ขาด
ในคดีซึ่งที่ประชุมใหญ่หรือที่ ประชุมแผนกคดีได้วินิจฉัยปัญหาแล้ว คำพิพากษา
สำนักหรื อ คำสั่ง ต้อ งเป็น ไปตามคำวิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นิจ ฉัยสของที ่ป ระชุม ใหญ่ห รือ ที่ปกระชุ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ม แผนกคดี สำนัและต้ อ งระบุ ไว้
ด้ว ยว่าปัญ หาข้อ ใดได้วินิจ ฉัย โดยที่ป ระชุม ใหญ่ห รือ ที่ป ระชุม แผนกคดี ผู้พิพ ากษาที่เข้าประชุม
แม้มิใช่เป็นผู้นั่งพิจารณาก็ให้มีอำนาจพิ พากษาหรือทำคำสั่งในคดีนั้นได้ และเฉพาะในศาลชั้นอุทธรณ์
สำนักให้ ทำความเห็นแย้งพร้กอำมเหตุผลได้ดส้วำนัย กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่ปัญ หาใดในคดีเรื่อ งใด ได้มีค ำวิ นิจ ฉัย โดยที่ป ระชุม แผนกคดีแล้ว
หากประธานของศาลชั ้น อุท ธรณ์ห รือ ประธานศาลฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ก าสำนัแล้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ว แต่ก รณี เห็น สมควรจะให้ กำ มีก าร
วินิจฉัยปัญหาดังกล่ าวโดยที่ป ระชุมใหญ่อีกก็ได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) การอ่กำ า นคำพิพ ากษาหรื อคำสั่ง ให้อ่า นข้อกความทั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้งหมดในศาลโดยเปิ ดเผ ย
ตามเวลาที่กำหนดไว้ในประมวลกฎหมายนี้ ต่อหน้าคู่ความทั้งสองฝ่าย หรือฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งในกรณี
เช่นว่านี้ ให้ศาลจดลงไว้ ในคำพิพากษาหรือคำสั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ง หรือในรายงานซึ ่งการอ่านนั้น และให้กำคู่ความที่มา
ศาลลงลายมือชื่อไว้เป็นสำคัญ
๙๑
มาตรา ๑๔๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจ ารณา
๙๒
มาตรา ๑๔๐ (๒) แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ๒๔๖๒
ง (ฉบับที่ ๓๑) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๕๙ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ถ้าคู่ความไม่มาศาล ศาลจะงดการอ่านคำพิพากษาหรือคำสั่งก็ได้ ในกรณีเช่นว่านี้

สำนักให้ ศาลจดแจ้งไว้ในรายงาน
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ และให้ถือว่สาำนั
คำพิ พากษาหรือคำสั่งนั้นได้กำอ่านตามกฎหมายแล้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ว
เมื่อศาลที่พิพากษาคดี หรือที่ได้รับคำสั่งจากศาลสูงให้อ่านคำพิพากษาหรือคำสั่ง
ได้อ่านคำพิพากษาหรืองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั
ก คำสั่งตามบทบัญญัติใกนมาตรานี
ำ ้วันใดสำนัให้กถงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ือว่าวันนั้นเป็นวันที่พกิพำากษาหรือมี
คำสั่งคดีนนั้
สมาตรา ๑๔๑ คำพิพากษาหรืกอำคำสั่งของศาลให้

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัทกำเป็ นหนังสือ และต้องกล่กาำวหรือแสดง
(๑) ชื่อศาลที่พิพากษาคดีนั้น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๒) ชื่อกคูำ ่ความทุกฝ่ายและผู ้แทนโดยชอบธรรมหรืกอำผู้แทน ถ้าหากมี
(๓) รายการแห่งคดี
ส(๔)
ำนักเหตุ ผลแห่งคำวินิจฉัยทั้งกปวง
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๕) คำวินิจฉัยของศาลในประเด็นแห่งคดีตลอดทั้งค่าฤชาธรรมเนียม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คำพิพกากษาหรื
ำ อคำสัส่งำนั
นั้นกต้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องลงลายมือชื่อผู้พิพากษาที
กำ ่พิพากษาหรื สำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทำคำสั่ง หรือ กำ
ถ้าผู้พิพากษาคนใดลงลายมือชื่อไม่ได้ ก็ให้ผู้พิพากษาอื่นที่พิพากษาหรือทำคำสั่งคดีนั้นหรืออธิบ ดี
ผู้พิพากษา แล้ว แต่ กรณี จดแจ้งเหตุที่ผู้พิพากษาคนนั้นมิไสด้ำนัลงลายมื กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
อ ชื่อและมีความเห็นพ้องด้ว ย
สำนักคำพิ พากษาหรือคำสั่งนัก้นำ แล้วกลัดไว้สใำนันสำนวนความ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่ศาลมีอำนาจทำคำสั่งหรือพิพากษาคดีได้ด้วยวาจา การที่ศ าลจะต้องทำ
รายงานเกี่ยวด้วยคำสั
หรือคำพิพากษานั้นไม่กจำำต้อ งจดแจ้งรายการแห่ งคดีหรือเหตุผลแห่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำงคำวินิจฉัย
แต่เมื่อคู่ความฝ่ายใดแจ้งความจำนงที่จะอุทธรณ์หรือได้ยื่นอุทธรณ์ขึ้นมา ให้ศาลมีอำนาจทำคำชี้ แจง
สำนักแสดงรายการข้ อสำคัญ กหรืำ อเหตุผลแห่สงคำวิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นิจฉัยกลัดไว้กับบันทึกนักำ้นภายในเวลาอัสนำนัสมควร
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๑๔๒ คำพิพากษาหรื

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อคำสั่งของศาลที ่ชี้ขาดคดีต้องตัดสินตามข้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อหาในคำ
ฟ้องทุกข้อ แต่ห้ามมิให้พิพากษาหรื อทำคำสั่งให้สิ่งใด ๆ เกินไปกว่าหรือนอกจากที่ปรากฏในคำฟ้อง
สำนักเว้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นแต่ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) ในคดีฟ้องเรียกอสังหาริมทรัพย์ ให้พึงเข้าใจว่าเป็นประเภทเดียวกั บฟ้องขอให้
ขับไล่จำเลย ถ้าศาลพิพากษาให้โจทก์ชนะคดี เมื่อศาลเห็นสมควรศาลจะมีคำสั่งให้ขับไล่จำเลยก็ได้
สำนักคำสั ่งเช่นว่านี้ให้ใช้บังคักบำตลอดถึงวงศ์ญสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าติกทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ั้งหลายและบริวารของจำเลยที
กำ ่อยู่บนอสั
สำนังกหาริ มทรัพย์ นั้น
ซึ่งไม่สามารถแสดงอำนาจพิเศษให้ศาลเห็นได้
ส(๒)
ำนักในคดี ที่โจทก์ฟ้องเรียกทรั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พย์ใด ๆ เป็สนำนั
ของตนทั ้งหมด แต่พิจารณาได้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ความว่า
โจทก์ควรได้แต่ส่วนแบ่ง เมื่อศาลเห็นสมควร ศาลจะพิพากษาให้โจทก์ได้รับแต่ส่วนแบ่งนั้นก็ได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) ในคดี
กำ ที่ โ จทก์ ฟ้ อสำนั
งขอให้ ช ำระเงิน พร้อ มด้ วกยดอกเบี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้ ย จนถึสงำนัวั นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ฟ้ อ ง เมื่ อ ศาล กำ
เห็นสมควร ศาลจะพิพากษาให้จำเลยชำระดอกเบี้ยจนถึงวันที่ได้ชำระเสร็จตามคำพิพากษาก็ได้
ส(๔)
ำนักในคดี ที่โจทก์ฟ้องเรียกค่กาำ เช่าหรือค่าเสีสยำนัหายอั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นต่อเนื่องคำนวณถึกงวัำ นฟ้อง เมื่อ
ศาลเห็นสมควร ศาลจะพิพากษาให้ชำระค่าเช่าและค่าเสียหายเช่นว่านี้จนถึงวั นที่ได้ชำระเสร็จตามคำ
พากษาก็ได้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๕) ในคดีที่อาจยกข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้สวำนั
ยความสงบเรี ยบร้อยของประชาชนขึ้น
อ้างได้นั้น เมื่อศาลเห็นสมควร ศาลจะยกข้อเหล่านั้นขึ้นวินิจฉัยแล้วพิพากษาคดีไปก็ได้
- ๖๐ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๖)๙๓ ในคดีที่โจทก์ฟ้องขอให้ชำระเงินพร้อมด้วยดอกเบี้ยซึ่งมิได้มีข้อตกลงกำหนด
สำนักอังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ตราดอกเบี้ยกันไว้ เมื่อกศาลเห็
ำ นสมควรโดยคำนึ งถึงเหตุสมควรและความสุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จริตในการสู ้ความหรือการ
ดำเนิ น คดี ศาลจะพิ พ ากษาให้ จ ำเลยชำระดอกเบี้ ย ในอั ต ราที่ สู งขึ้ น กว่าที่ โจทก์ มี สิ ท ธิได้ รับ ตาม
กฎหมายแต่ไม่เกินสำนั
ร้อกยละสิ บห้าต่อปีนับตั้งแต่กวำันฟ้องหรือวันสอืำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่นหลั งจากนั้นก็ได้

มาตรา ๑๔๓ ถ้าในคำพิพากษาหรือคำสั่งใด มีข้อผิดพลาดเล็กน้อยหรื อข้อผิดหลง
เล็กน้อยอื่น ๆ และมิ
สำนักได้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มีการอุทธรณ์หรือฎีกาคั กำ ด ค้านคำพิพสากษาหรื อคำสั่งนั้น เมื่อศาลที
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่ได้พิพากษา
หรือมีคำสั่งนั้นเห็นสมควร หรือเมื่อคู่ความที่เกี่ยวข้องร้องขอ ศาลจะมีคำสั่งเพิ่มเติมแก้ไขข้อผิดพลาด
สำนักหรื อข้อผิดหลงเช่นว่านัก้นำให้ถูกก็ได้ แต่สถำนั้าได้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี มีการอุทธรณ์หรือฎีกกาคัำ ดค้านคำพิพสากษาหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อคำสั่งนั้น
อำนาจที่จะแก้ไขข้อผิดพลาดหรือข้อผิดหลงนั้น ย่อมอยู่แก่ศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกา แล้ วแต่กรณี คำ
ขอให้แก้ไขข้อผิดสพลาดหรื อข้อผิดหลงนั้น ให้กยำื่นต่อศาลดังกล่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัาวแล้ ว โดยกล่าวไว้ในฟ้อกงอุำ ทธรณ์หรือ
ฎีกา หรือโดยทำเป็นคำร้องส่วนหนึ่งต่างหาก
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี การทำคำสั
กำ ่ ง เพิ่ ม เติสมำนั
มาตรานี ้ จะต้ อ งไม่ เป็ น กการกลั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ บ หรื อ แก้
สำนัคกำวิ นิ จ ฉั ย ในคำ
พิพากษาหรือคำสั่งเดิม
เมื่อได้ทำคำสั่งเช่นว่านั้นแล้ว ห้ามไม่ให้คัดสสำเนาคำพิ
พากษาหรือคำสั่งเดิม เว้นแต่
สำนักจะได้ คัดสำเนาคำสั่งเพิ่มกเติำ มนั้นรวมไปด้สำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี วยกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๑๔๔ เมื่อศาลใดมีกคำำพิ พากษา หรืสำนั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อคำสั ่งวินิจฉัยชี้ขาดคดีหรืกอำ ในประเด็น
ข้อใดแห่งคดีแล้ว ห้ามมิให้ดำเนินกระบวนพิจารณาในศาลนั้นอันเกี่ยวกับคดีหรือประเด็ นที่ได้วินิจฉัย
สำนักชีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้ขาดแล้วนั้น เว้นแต่กรณี กำจะอยู่ภายใต้สบำนั
ังคักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี
กำ ้ว่าด้สำนั
วยกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) การแก้ไขข้อผิดพลาดเล็กน้อยหรือข้อผิดหลงเล็กน้อยอื่น ๆ ตามมาตรา ๑๔๓
ส(๒)
ำนักการพิ จารณาใหม่แห่งคดีกำซึ่งได้พิจารณาและชี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้ขาดตัดสินไปฝ่ายเดียกวำ ตามมาตรา
๒๐๙ และคดีที่เอกสารได้สูญหายหรือบุบสลายตามมาตรา ๕๓
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) การยื กำ ่ น การยอมรัสำนั
บ กหรื อไม่ยอมรับ ซึ่งอุทธรณ์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หรือฎี กาตามมาตรา ๒๒๙ และ
๒๔๗ และการดำเนินวิธีบังคับชั่วคราวในระหว่างการยื่นอุทธรณ์ หรือฎีกาตามมาตรา ๒๕๔ วรรคสุดท้าย
(๔) การที่ศาลฎีกาหรือศาลอุทธรณ์ส่งคดีคืนไปยังศาลล่างที่ไ ด้พิจารณาและชี้ขาด
ดสินคดีนั้น เพื่อให้พิพกากษาใหม่ำ หรือพิสจำนัารณาและพิ พากษาใหม่ตามมาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒๔๓สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๕) การบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งตามมาตรา ๒๗๑
๙๔
สทัำนั้งนีก้ งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ไม่เป็นการตัดสิทธิในอักนำ ที่จะบังคับตามบทบั ญญัติแห่งมาตรา ๑๖
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ และ ๒๔๐
ว่าด้วยการดำเนินกระบวนพิจารณาโดยศาลอื่นแต่งตั้ง
มาตรา ๑๔๕ ภายใต้บังคับบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ว่าด้วยการอุทธรณ์
ฎีกา และการพิจสารณาใหม่ คำพิพากษาหรือกคำสั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่งใด ๆ ให้สถำนั
ือว่กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ผูกพันคู่ความในกระบวนพิ
กำ จารณา
ของศาลที่พิพากษาหรือมีคำสั่ง นับตั้งแต่วันที่ได้พิพากษาหรือมีคำสั่ง จนถึงวันที่คำพิพากษาหรือคำสั่ ง
๙๓
มาตรา ๑๔๒ (๖) เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๙๔
มาตรา ๑๔๔ (๕) แก้ ไขเพิ่ ม เติ ม โดยพระราชบั ญ ญั ติ แ ก้ ไขเพิ่ ม เติ ม ประมวลกฎหมายวิ ธี
จารณาความแพ่ง (ฉบับทีก่ ๓๐)
ำ พ.ศ. ๒๕๖๐สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๖๑ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
นั้นได้ถูกเปลี่ยนแปลง แก้ไข กลับหรืองดเสีย ถ้าหากมี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถึงแม้ศกำาลจะได้กล่าวไว้ สำนัโดยทั ่วไปว่าให้ใช้คำพิพากษาบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับแก่บุคสคลภายนอกซึ ่งมิได้
เป็ น คู่ ค วามในกระบวนพิ จ ารณาของศาลด้ ว ยก็ ดี คำพิ พ ากษาหรื อ คำสั่ ง นั้ น ย่ อ มไม่ ผู ก พั น
บุคคลภายนอก เว้ สำนันแต่ ที่บัญญัติไว้ในมาตรากำ๑๔๒ (๑) มาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๒๔๕ และมาตรา ๓๖๖
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ และในข้อ
ต่อไปนี้
(๑) คำพิพากษาเกี่ยวด้วยฐานะหรือความสามารถของบุคคล หรือคำพิพากษาสั่งให้
เลิ ก นิ ติ บุ ค คล หรืสำนั
อ คำสั ่ งเรื่ อ งล้ ม ละลายเหล่กำานี้ บุ ค คลภายนอกจะยกขึ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้ น อ้ างอิ งหรือกำจะใช้ ยั น แก่
บุคคลภายนอกก็ได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๒) คำพิ
กำ พากษาที่วินสิจำนั ฉัยกถึงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งกรรมสิทธิ์แห่ งทรัพย์กสำ ินใด ๆ เป็นคุสณำนัแก่ คู่ความฝ่ายใด
ฝ่ายหนึ่งอาจใช้ยันแก่บุคคลภายนอกได้ เว้นแต่บุคคลภายนอกนั้นจะพิสูจน์ได้ว่าตนมีสิทธิดีกว่า ๙๕
มาตรา ๑๔๖ เมื่อมีคำพิพากษาหรือคำสั่ งอันเป็นที่สุดของสองศาลซึ่งต่างชั้นกัน
างกล่าวถึงการปฏิบัติกชำำระหนี้อันแบ่สงำนั
แยกจากกั นไม่ได้ และคำพิกพำ ากษาหรือคำสั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่งนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้นขัดกัน ให้ถือ กำ
ตามคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลที่สูงกว่า
ถ้าศาลชั้นต้น ศาลเดียวกัน หรือศาลชั้นต้นสำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สองศาลในลำดั บ ชั้นเดียวกัน หรือศาล
ทธรณ์ ได้พิพากษาหรืกอำมีคำสั่งดังกล่สาำนัวมาแล้ ว คู่ความในกระบวนพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จารณาแห่สงคดี
ำนักทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ี่มีคำพิพากษา กำ
หรือคำสั่งนั้น ชอบที่จะยื่นคำร้องขอต่อศาลที่อยู่ในลำดับสูงขึ้นไปให้มีคำสั่งกำหนดว่าจะให้ถือตาม
คำพิพากษาหรือคำสัสำนัก่งใด คำสั่งเช่นว่านี้ให้เป็นกทีำ่สุด
มาตรากำ๑๔๗ คำพิพสากษาหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อคำสั่งใด ซึ่งตามกฎหมายจะอุ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทธรณ์
สำนักหงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
รือฎีกาหรือมี กำ
คำขอให้พิจารณาใหม่ไม่ได้นั้น ให้ถือว่าเป็นที่สุดตั้งแต่วันที่ได้อ่านเป็นต้นไป
สคำพิ
ากษาหรือคำสั่งใด ซึก่งอาจอุำ ทธรณ์ฎสีกำนั า กหรื อมีคำขอให้พิจารณาใหม่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ได้นั้ นถ้า
มิ ได้ อุ ท ธรณ์ ฎี ก าหรื อ ร้ อ งขอให้ พิ จ ารณาใหม่ ภ ายในเวลาที่ ก ำหนดไว้ ให้ ถื อ ว่ า เป็ น ที่ สุ ด ตั้ ง แต่
สำนักระยะเวลาเช่ นว่านั้นได้กสำิ้นสุดลง ถ้าได้สมำนัีอุทกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ธรณ์ ฎีกา หรือมีคำขอให้ กำ พิจารณาใหม่ สำนัและศาลอุ ทธรณ์
หรือศาลฎีกาหรือศาลชั้นต้นซึ่งพิจารณาคดีเรื่องนั้นใหม่ มีคำสั่งให้จำหน่ายคดีเสียจากสารบบความ
ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๓๒ คำพิพากษาหรือคำสั่งเช่นว่านั้นให้ถือว่าเป็นที่สุดตั้งแต่วันที่มีคำสั่งให้
สำนักจำหน่ ายคดีจากสารบบความ
คู่ ค วามฝ่ า ยหนึ่ ง ฝ่ า ยใดอาจยื่ น คำขอต่ อ ศาลชั้ น ต้ น ซึ่ ง พิ จ ารณาคดี นั้ น ให้ อ อก
ใบสำคัญแสดงว่าสคำพิ ำนักพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ากษาหรือคำสั่งในคดีนกั้นำ ได้ถึงที่สุดแล้สวำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๑๔๘ คดีที่ไสด้ำนัมีคกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำพิพากษาหรือคำสั่งถึงกทีำ ่ สุดแล้วห้ามมิสำนั
ให้กคงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ู่ความเดียวกัน กำ
รื้อร้องฟ้องกันอีก ในประเด็นที่ได้วินิจฉัยโดยอาศัยเหตุอย่างเดียวกัน เว้นแต่ในกรณีต่อไปนี้
ส(๑)
ำนักเมื ่อเป็นกระบวนพิจารณาชั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นบังคับคดีตสำนั
ามคำพิ พากษาหรือคำสั่งของศาล
(๒) เมื่อคำพิพากษาหรือคำสั่งได้กำหนดวิธีการชั่วคราวให้อยู่ภายในบังคับที่จะแก้ไข
สำนักเปลี ่ยนแปลงหรือยกเลิกกเสีำ ยได้ตามพฤติสกำนัารณ์
(๓) เมื่อคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นให้ยกฟ้องเสี
ยโดยไม่ตัดสิทธิโจทก์ที่จะนำคำฟ้องมา
๙๕
มาตรา ๑๔๕ วรรคสอง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี
ำ พ.ศ. ๒๕๖๐
- ๖๒ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ยื่นใหม่ ในศาลเดียวกันหรือในศาลอื่น ภายใต้บังคับแห่งบทบัญญัติของกฎหมายว่าด้วยอายุความ

หมวด ๓
ค่าฤชาธรรมเนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำส่วนที่ ๑ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
การกำหนดและการชำระค่าฤชาธรรมเนียม และการยกเว้นค่าธรรมเนียมศาล๙๖
สมาตรา ๑๔๙๙๗ ค่าฤชาธรรมเนี

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยม ได้แ ก่ สค่ำนัาธรรมเนี ยมศาล ค่าสืบพยานหลั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กฐาน
นอกศาล ค่ า ป่ ว ยการ ค่ า พาหนะเดิ น ทาง และค่ า เช่ า ที่ พั ก ของพยาน ผู้ เ ชี่ ย วชาญ ล่ า ม และ
สำนักเจ้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
า พนั ก งานศาล ค่าทนายความ
กำ ค่าใช้สจำนั่ายในการดำเนิ นคดี ตลอดจนค่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าธรรมเนียมหรื
ค่าใช้จ่ายอื่น ๆ กำ
บรรดาที่กฎหมายบังคับให้ชำระ
ภายใต้บังคับบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี ้หรือกฎหมายอื่น ว่าด้วยการยกเว้น
าธรรมเนียมศาล ค่าธรรมเนี
กำ ยมศาลทีส่เป็ำนันกค่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าขึ้นศาล ให้คู่ความผู้ยกื่นำคำฟ้องเป็นผู้ชสำระเมื ่อยื่นคำฟ้อง
ค่าธรรมเนียมศาลนั้น ให้ช ำระหรือนำมาวางศาลเป็นเงินสดหรือเช็คซึ่งธนาคาร
รับรอง โดยเจ้าพนั
สำนักกงานศาลออกใบรั บ ให้ กหรืำ อตามวิธีการที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่กกำหนดไว้ ในข้อกำหนดของประธาน
ศาลฎีกา
คำฟ้อกงำคำฟ้องอุทธรณ์
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัคำฟ้ องฎีกา คำร้องสอด คำให้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ การ หรือคำร้ สำนัอกงคำขออื ่นซึ่งได้
ยื่นต่อศาลพร้อมคำร้องขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลตามมาตรา ๑๕๖ ตลอดจนการดำเนินกระบวน
พิจารณาในชั้นไต่สสำนั
วนคำร้ องดังกล่าว ไม่ต้องนำเงิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นค่าธรรมเนี สำนัยมศาลและเงิ นวางศาลมาชำระ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ เว้นแต่
ศาลจะได้ยกคำร้องนั้นเสีย
มาตรา ๑๕๐๙๘ ในคดีที่คำขอให้ปลดเปลื้องทุกข์นั้นอาจคำนวณเป็นราคาเงินได้ ให้
โจทก์เสียค่าขึ้นศาลในศาลชั้นต้นตามจำนวนทุนทรัพย์ที่เรียกร้องหรือราคาทรัพย์สินที่พิพาท
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีค่ าขึ้ นกศาลในชั
ำ ้ น อุ ทสธรณ์ ห รือ ฎี ก านั้ น ถ้ า จำนวนทุ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ น ทรั พ ย์ ที่ เสรีำนั
ย กร้ อ งหรื อ ราคา
ทรัพย์สินที่พิพาทกันในชั้นอุทธรณ์หรือฎีกาเป็นอย่างเดียวกับในศาลชั้นต้น ให้ผู้อุทธรณ์หรือผู้ฎีกาเสีย
ตามจำนวนทุนทรัสพำนัย์กหงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
รือราคาเช่นเดียวกับในศาลชั
กำ ้นต้น แต่สำนั ถ้ากผูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้ อุทธรณ์หรือผู้ฎีกาได้รกับำความพอใจ
แต่บางส่วนตามคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลล่างแล้ว และจำนวนทุนทรัพย์หรือราคาทรัพย์ที่พิพาท
สำนักในชั ้นอุทธรณ์หรือฎีกาต่กำำกว่าในศาลชั้นสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ต้นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ให้ผู้อุทธรณ์หรือผู้ฎีกาเสี กำยค่าขึ้ นศาลตามจำนวนทุ นทรัพย์
หรือราคาต่ำนั้น
๙๖
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ชื่อส่กวำนที่ ๑ การกำหนดและการชำระค่ าฤชาธรรมเนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำยม และการยกเว้
สำนันกค่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าธรรมเนียมศาล กำ
แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑
๙๗
มาตรา ๑๔๙ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๙๘
มาตรา ๑๕๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ.กำ๒๕๕๑ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๖๓ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เมื่อได้ชำระค่าขึ้นศาลแล้ว ถ้าทุนทรัพย์แห่งคำฟ้องหรือคำฟ้องอุทธรณ์หรือคำฟ้อง
สำนักฎีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กาทวีขึ้นโดยการยื่นคำฟ้ กำ องเพิ่มเติมหรื
สำนัอกโดยประการอื ่น ให้เรียกค่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าขึ้นศาลเพิ่มสขึำนั้นกตามที ่บัญญัติไว้
ในตารางท้ายประมวลกฎหมายนี้เมื่อ ยื่นคำฟ้องเพิ่ ม เติมหรือ ภายในระยะเวลาที่ศาลเห็น สมควร
แล้วแต่กรณี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าเนื่องจากศาลได้มีคำสั่งให้พิจารณาคดีรวมกันหรือให้แยกคดีกัน คำฟ้องใดหรือ
ข้อหาอันมีอยู่ในคำฟ้องใดจะต้องโอนไปยังศาลอื่น หรือจะต้องกลับยื่นต่อศาลนั้ นใหม่ หรือต่อศาลอื่น
เป็นคดีเรื่องหนึ่งต่สำนั
างหาก ให้โจทก์ได้รั บผ่อนผั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำนไม่ต้องเสียค่สำนั
าขึก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลในการยื่น หรือกลักบำ ยื่นคำฟ้อง
หรือข้อหาเช่นว่านั้น เว้นแต่จำนวนทุนทรัพย์หรือราคาทรัพย์แห่งคำฟ้อง หรือข้อหานั้นจะได้ทวีขึ้น ใน
สำนักกรณี เช่นนี้ ค่าขึ้นศาลเฉพาะที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ทวีขึ้นให้สคำนั
ำนวณและชำระตามที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่บัญญักำติไว้ในวรรคก่อสนำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่บุคคลซึ่งเป็นคู่ความร่วมในคดีที่มูลความแห่งคดีเป็นการชำระหนี้อันไม่อาจ
แบ่งแยกได้ต่างยื่นสำนั อุทกธรณ์ หรือฎีกาแยกกัน โดยต่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ างได้เสียค่าสขึำนั้นกศาลในชั ้น อุทธรณ์หรือฎีกกำาตามความ
ในวรรคสอง หากค่าขึ้นศาลดังกล่าวเมื่อรวมกันแล้วมีจำนวนสูงกว่าค่าขึ้นศาลที่คู่ความเหล่านั้นต้อง
สำนักชำระในกรณี ที่ยื่นอุทธรณ์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำหรือฎีการ่วมกั
สำนันกให้ ศาลอุทธรณ์หรือศาลฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำกา แล้วแต่กรณีสำนักมีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำสั่งคืนค่าขึ้น กำ
ศาลส่วนที่เกินแก่คู่ความเหล่านั้นตามส่วนของค่าขึ้นศาลที่คู่ความแต่ละคนได้ชำระไปในเวลาที่ศาลนั้น
มีคำพิพากษาหรือสคำสั ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
่ง สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๕๑๙๙ ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งไม่รับคำฟ้องหรือในกรณีที่มีก ารอุทธรณ์ หรือ
ฎีกาหรือมีคำขอให้ สำนัพกิจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารณาใหม่ ถ้าศาลไม่ รกับำอุทธรณ์หรือสฎีำนั กาหรื อคำขอให้พิจารณาใหม่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หรือศาล
อุทธรณ์หรือศาลฎีกามีคำสั่งให้ยกอุทธรณ์หรือฎีกาโดยยังมิได้วินิจฉัยประเด็นแห่งอุทธรณ์หรือฎีกานั้น
สำนักให้ ศาลมีคำสั่งให้คืนค่าขึก้นำศาลทั้งหมด สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
เมื่อได้มีการถอนคำฟ้อง หรือเมื่อศาลได้ตัดสินให้ยกคำฟ้องโดยไม่ตัดสิทธิโจทก์ที่จะ
ฟ้องคดีใหม่ หรือสเมืำนั่อกคดี นั้นได้เสร็จเด็ดขาดลงโดยสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญญาหรืสอำนัการประนี ประนอมยอมความหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อการ
พิ พ ากษาตามคำชี้ ข าดของอนุ ญ าโตตุ ล าการ ให้ ศ าลมี อ ำนาจที่ จ ะสั่ งคื น ค่ าขึ้ น ศาลทั้ งหมด หรื อ
สำนักบางส่ วนแก่คู่ความซึ่งได้กเสีำ ยไว้ได้ตามทีส่เห็ำนันกสมควร
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่มีการทิ้งฟ้องหรือศาลสั่งจำหน่ายคดีในกรณีอื่น ให้ศาลมีอำนาจที่จะสั่งคืน
ค่าขึ้นศาลบางส่วนได้ตามที่เห็นสมควร
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถ้าศาลอุ กำ ทธรณ์ หรือศาลฎี กามีคำสั่งให้ส่งสำนวนความคื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นไปยังสศาลล่ างเพื่อตัดสิน
ใหม่หรือเพื่อพิจารณาใหม่ทั้งหมดหรือแต่บางส่วนตามที่ บัญญัติไว้ในมาตรา ๒๔๓ ศาลอุทธรณ์หรือ
ศาลฎีกามีอำนาจที ่จะยกเว้
สำนั นมิให้คู่ความต้องเสีกำยค่าธรรมเนียสมศาลในการดำเนิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นกระบวนพิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำจารณาใหม่
หรือในการที่จะยื่นอุทธรณ์หรือฎีกาคัดค้านคำพิพากษาใหม่ของศาลล่างได้ตามที่เห็นสมควร
มาตรา ๑๕๒ ค่ า ฤชาธรรมเนี ย มอื่ น นอกจากค่ า ขึ้ น ศาล ให้ คู่ ค วามผู้ ด ำเนิ น
๑๐๐
กระบวนพิจารณาเป็
สำนันกผูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้ชำระเมื่อมีการดำเนินกกระบวนพิ
ำ จารณานั
สำนัก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือภายในเวลาที่กฎหมายกำหนด
กำ
หรือที่ศาลมีคำสั่ง ถ้าศาลเป็นผู้สั่งให้ ดำเนินกระบวนพิจารณาใด ให้ศาลกำหนดผู้ซึ่งจะต้องชำระ
๙๙
มาตรา ๑๕๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๑๐๐
มาตรา ๑๕๒ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๖๔ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ค่าฤชาธรรมเนียมในการดำเนินกระบวนพิจารณานั้น รวมทั้งระยะเวลาที่ตอ้ งชำระไว้ด้วย

ถ้าผู้ซกึ่งำจะต้องชำระค่สาำนัฤชาธรรมเนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ยมตามวรรคหนึ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งไม่ชำระ ศาลจะสั ่งให้งดหรือ
เพิกถอนกระบวนพิจารณานั้น หรือจะสั่งให้คู่ความฝ่ายอื่นเป็นผู้ชำระค่าฤชาธรรมเนียมดังกล่าวก็ได้
หากคู่ความฝ่ายนัส้นำนัยินกยอม
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๕๓ ๑๐๑ ค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดี ได้แก่ ค่ าธรรมเนียมในการ
บังคับคดี ค่าป่วยการสำนักค่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าพาหนะเดินทาง และค่ กำ าเช่าที่พักของเจ้
สำนัากพนั กงานบังคับคดีตลอดจนค่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าใช้จ่าย
อื่น ๆ ในการบังคับคดีบรรดาที่กฎหมายบังคับให้ชำระ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ค่าฤชาธรรมเนี
กำ ยมในการบั งคับคดี ให้เจ้าหนี้ผู้ขอบักำงคับคดีนั้นเป็นสผูำนั้ชกำระ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
การชำระค่าธรรมเนียมในการบังคับคดี ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีออกใบรับให้
สในกรณี ที่มีการเข้าดำเนินการบั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับคดีต่อไปตามมาตรา ๓๒๗ หรือมาตรา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๓๒๙ (๒)
ให้เจ้าหนี้ผู้เข้าดำเนินการบังคับคดีต่อไปเป็นผู้ชำระค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดีเฉพาะทรัพย์สิน
สำนักในส่ วนที่ดำเนินการบังคักบำคดีต่อไป๑๐๒ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๑๕๓/๑ ค่าฤชาธรรมเนียมตามมาตรา
๑๐๓
๑๔๙ และค่าฤชาธรรมเนียมใน
สำนักการบั งคับคดีตามมาตรากำ ๑๕๓ ให้ชำระตามวิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ธีการและอัตราที่บัญกำญัติไว้ ในประมวลกฎหมายนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้หรือ
ตามวิธีการและอัตราที่มีกฎหมายอื่นบังคับไว้
มาตรา ๑๕๔ ๑๐๔ เจ้ าพนั กงานบั งคับ คดี มีอ ำนาจที่ จะสั่ งให้ เจ้าหนี้ ผู้ ขอบังคับ คดี
สำนักวางเงิ น ค่าใช้จ่ายเพื่อปฏิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำบั ติ ตามวิธีก ารเพื
สำนัก่ องำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คุ้มครองสิทธิของคู่คกวามในระหว่
ำ า งการพิ จารณา หรือ
วางเงิน ค่า ใช้จ่ายเพื่อ บังคั บ ให้เป็น ไปตามคำพิพ ากษาหรือ คำสั่ง ได้ต ามจำนวนที่เห็น จำเป็น ถ้า
เจ้า พนักงานบังคัสบำนัคดีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เห็นว่าจำนวนเงินที่วางไว้ กำ นั้นจะไม่พอสำนั
ก็ใกห้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แจ้งให้เจ้าหนี้ผู้ขอบั งคักำบคดีวางเงิน
เพิ่มขึ้นอีกได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถ้าเจ้ากหนี
ำ ้ผู้ขอบังคับสคดี
ำนัเกห็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นว่าการวางเงินตามวรรคหนึ
กำ ่งไม่จำเป็สำนันกหรืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อมากเกินไป กำ
ก็อาจยื่นคำร้องต่อศาลภายในเจ็ดวันนับแต่วันที่ได้รับแจ้งเพื่อขอให้ศาลมีคำสั่งได้ คำสั่งดังกล่าวให้
เป็นที่สุด
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถ้าเจ้ากหนี
ำ ้ผู้ข อบัง คับสคดี
ำนักไม่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ปฏิบัติตามวรรคหนึก่งหรืำ อไม่ป ฏิบัตสิตำนัามคำสั ่งศาลตาม
วรรคสอง ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีงดการบังคับคดีไว้จนกว่าเจ้าหนี้ผู้ขอบังคับคดีนั้ นจะได้ปฏิบัติตาม
คำสัง่ ของเจ้าพนักสงานบั งคับคดีหรือศาล แล้วแต่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กรณี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๑๐๑
สำนักมาตรา ๑๕๓ แก้ไขเพิ่มเติมกโดยพระราชบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ญสญัำนั
ติแกก้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิกำ ธีพิจารณา
๑๐๒
กำ ๑๕๓ วรรคสี ่ แก้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญกญั ำ ติแก้ไขเพิ่มเติสมำนั
ประมวลกฎหมายวิ ธี
๑๐๓
มาตรา ๑๕๓/๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
แพ่ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑
๑๐๔
มาตรา ๑๕๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๖๕ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
บทบัญ ญัติม าตรานี ้ใ ห้ใ ช้บัง คับ แก่เจ้า หนี้ผู้เ ข้า ดำเนิน การบัง คับ คดีต่อ ไปตาม
สำนักมาตรา ๓๒๗ และมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๓๒๙ (๒) โดยอนุ โลม๑๐๕
สมาตรา ๑๕๕ ๑๐๖ คู่ความซึ่งกไม่

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ สามารถเสียสค่ำนัากธรรมเนี ยมศาลอาจยื่นคำร้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องต่อศาล
ขอให้ยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลในการฟ้องหรือต่อสู้คดีในศาลชั้นต้นหรือชั้นอุทธรณ์หรือชั้นฎีกาตามที่
บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๕๖ และมาตรา ๑๕๖/๑
มาตรา ๑๕๖ ผู้ใดมีความจำนงจะขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลในการฟ้องหรือ
๑๐๗
อสู้คดี ให้ยื่น คำร้องต่กอำศาลชั้นต้น ที่สจำนั
ะฟ้กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งหรือได้ฟ้องคดีไว้นั้นกพร้
ำ อมกับคำฟ้สอำนั ง กคำฟ้ องอุทธรณ์
คำฟ้อ งฎีก า คำร้ อ งสอด หรื อ คำให้ ก าร แล้ ว แต่ ก รณี แต่ ถ้ า บุ ค คลนั้ น ตกเป็ น ผู้ ไม่ ส ามารถเสี ย
ค่าธรรมเนียมศาลในภายหลั ง จะยื่นคำร้องในเวลาใด
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๆ ก็ได้สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
การยื่นคำร้องตามวรรคหนึ่ง ผู้ร้องอาจเสนอพยานหลักฐานไปพร้อมคำร้องและหาก
สำนักศาลเห็ นสมควรไต่สวนพยานหลั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กฐานเพิ ่มเติ
สำนั มก็ให้ดำเนินการไต่สวนโดยเร็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วเท่าที่จสำเป็
ทั้งนี้ ศาลจะ กำ
มีคำสั่งให้งดการดำเนินกระบวนพิจารณาคดีนั้นไว้ทั้งหมดหรือแต่บางส่วนเป็นการชั่วคราวจนกว่าการ
พิจารณาสั่งคำร้อสงขอยกเว้
นค่าธรรมเนียมศาลจะถึงที่สุดก็ได้สตำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ามที ่ศาลเห็นสมควร
มาตรา ๑๕๖/๑๑๐๘ เมื่อศาลพิจารณาคำร้องขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลเสร็จแล้วให้
ศาลมีคำสั่งโดยเร็สวำนัโดยศาลจะมี คำสั่งอนุญาตทั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ้งหมดหรือแต่สเฉพาะบางส่ วน หรือยกคำร้กอำงนั้นเสียก็ได้
ห้ า มมิ ให้ ศ าลอนุ ญ าตตามคำร้อ งเช่ น ว่ านั้ น เว้น แต่ จ ะเป็ น ที่ เชื่ อ ได้ ว่า ผู้ ร้ อ งไม่ มี
สำนักทรั พย์สินพอที่จะเสียค่ากธรรมเนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ยมศาลหรื
หากผู้ ร้องไม่ได้รับยกเว้กนำ ค่าธรรมเนียมศาลจะได้ รับความ
เดือดร้อนเกินสมควรเมื่อพิจารณาถึ งสถานะของผู้ร้อง และในกรณีผู้ร้องเป็นโจทก์หรือผู้อุทธรณ์หรือ
ฎีกา การฟ้องร้องหรื
สำนัอกอุงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทธรณ์หรือฎีกานั้นมีเหตุ กำ ผลอันสมควรด้ สำนัวยกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
เมื่อคู่ความคนใดได้รับยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลในการฟ้องหรือต่ อสู้คดีในศาลชั้นต้น
สำนักแล้ วยื่นคำร้องเช่นว่านั้นกในชั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้นอุทธรณ์หสรืำนัอฎีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กา แล้วแต่กรณี อีก ให้กถำือว่าคู่ความนั้นสำนั
ยังกคงไม่ มีทรัพย์สิน
พอจะเสียค่าธรรมเนียมศาลหรือหากไม่ได้รับยกเว้นค่าธรรมเนีย มศาลแล้วจะได้รับความเดือดร้อน
เกินสมควรอยู่ เว้นแต่จะปรากฏต่อศาลเป็นอย่างอื่น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในกรณีกำที่ศาลมีคำสั่งอนุ สำนัญกาตให้ ยกเว้นค่าธรรมเนีกยำมศาลให้แต่เฉพาะบางส่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี วน หรือมี
คำสั่งให้ยกคำร้อง ผู้ขออาจอุทธรณ์คำสั่งนั้นต่อศาลได้ภายในกำหนดเจ็ดวันนับแต่วันมีคำสั่ง คำสั่งของ
ศาลอุทธรณ์เช่นว่สาำนั
นี้ใกห้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เป็นที่สุด กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๑๐๕
สำนักมาตรา ๑๕๔ วรรคสี่ แก้ไขเพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่มเติมโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ธี
๑๐๖
กำ ๑๕๕ แก้ไขเพิ
๑๐๗
มาตรา ๑๕๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๑๐๘
มาตรา ๑๕๖/๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๖๖ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๕๗๑๐๙ เมื่อศาลอนุญาตให้บุคคลใดได้รับยกเว้นค่า ธรรมเนียมศาลในศาล

สำนักใด บุคคลนั้นไม่ต้องเสียกค่ำาธรรมเนียมศาลในการดำเนิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นกระบวนพิจการณาในศาลนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้สนำนัค่กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ธรรมเนียมเช่น กำ
ว่านี้ให้รวมถึงเงินวางศาลในการยื่นฟ้องอุทธรณ์หรือฎีกา ถ้าเป็นกรณีที่ศาลอนุ ญาตในระหว่างการ
พิจารณา การยกเว้ สำนันกไม่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ต้องเสียค่าธรรมเนียมศาลนั
กำ ้นให้ใช้บสังำนั
คับกแต่ เฉพาะค่าธรรมเนียมศาลและเงิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ น
วางศาลที่จะต้องเสียหรือวางภายหลังคำสั่งอนุญาตเท่านั้ น ส่วนค่าธรรมเนียมศาลหรือเงินวางศาลที่
เสียหรือวางไว้ก่อนคำสั่งเช่นว่านั้นเป็นอันไม่ต้องคืน
มาตรา ๑๕๘ ถ้าศาลเห็นว่าคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งจะต้องเป็นผู้รับผิดเสียค่าฤชา
๑๑๐
สำนักธรรมเนี ยมทั้งหมดหรือกแต่ำ บางส่วนของคู

งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่คกวามทั ้งสองฝ่าย ให้ศาลพิกำพากษาในเรื่อสงค่ำนัากฤชาธรรมเนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ยม
โดยสั่ งให้ คู่ ค วามอี ก ฝ่ า ยหนึ่ งนั้ น ชำระต่ อ ศาลในนามของผู้ ที่ ได้ รั บ ยกเว้ น ค่ า ธรรมเนี ย มศาลซึ่ ง
ค่าธรรมเนียมศาลที สำนั่ผกู้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ั้นได้รับยกเว้นทั้งหมดหรื กำอแต่บางส่วนตามที ่ศาลเห็นสมควร
มาตรากำ๑๕๙๑๑๑ ถ้าสปรากฏต่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อศาลว่าผู้ที่ได้รับยกเว้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นค่าธรรมเนีสยำนัมศาลนั ้นสามารถ
เสียค่าธรรมเนียมศาลได้ตั้งแต่เวลาที่ยื่นคำร้องตามมาตรา ๑๕๖ หรือในภายหลังก่ อนศาลวินิจฉัย
ชี้ขาดคดี ให้ศาลมีสำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
คำสั ่งให้บุคคลนั้นชำระค่าธรรมเนียมศาลที สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
่ได้รับยกเว้นต่อศาลภายในระยะเวลาที่
สำนักศาลเห็ นสมควรกำหนดก็กำได้ หากไม่ปฏิสบำนััติตกาม
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ให้ศาลมีคำสั่งยึดหรืกอำอายัดทรัพย์สสินำนัของผู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้ได้รับยกเว้น
ค่าธรรมเนียมศาลนั้นทั้งหมดหรือแต่บางส่วนไว้รอคำวินิจฉัยชี้ขาดในเรื่องค่าฤชาธรรมเนียม
สในกรณี ตามวรรคหนึ่ง ถ้าศาลเห็
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นว่า สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) ค่าฤชาธรรมเนียมจะเป็นพับแก่คู่ความทั้งสองฝ่าย ให้ศาลมีคำสั่ งให้เอาชำระ
าธรรมเนี ย มศาลที่ ผู้ นกั้ นำ ได้รับ ยกเว้นสำนัจากทรั พย์สิ นที่ ยึดหรืออายั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ด ดั งที่ ก ล่ าวไว้
สำนัในวรรคหนึ ่งตาม
จำนวนที่ศาลเห็นสมควร
ส(๒)
ำนักคูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ความอีกฝ่ายหนึ่งจะต้กอำงชำระค่าฤชาธรรมเนี ยมทั้งหมดหรือแต่บกางส่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ วนแทนผู้
ที่ได้รับยกเว้นค่าธรรมเนียมศาล ให้ศาลมีคำสั่งให้คู่ความอี กฝ่ายหนึ่งนั้นชำระค่าธรรมเนียมศาลต่อ
สำนักศาลในนามของผู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้ที่ได้รับกยกเว้
ำ นค่าธรรมเนี สำนัยกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มศาล แต่ถ้าคู่ความอีกกฝ่ำา ยหนึ่งนั้นไม่สปำนั ฏิบกัตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิตามคำสั่ง ให้ กำ
ศาลเอาชำระค่าธรรมเนียมศาลนั้นจากทรัพย์สินที่ยึดหรืออายัดดังที่กล่าวไว้ในวรรคหนึ่งตามจำนวนที่
ศาลเห็นสมควร หรือ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) ผู้ทกำี่ได้รับยกเว้นค่สาำนั
ธรรมเนี ยมศาลจะต้องชำระค่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าฤชาธรรมเนี ยมทั
สำนั ้งหมดหรือแต่
บางส่วนแทนคู่ความอีกฝ่ายหนึ่ง ให้ศาลมีคำสั่งให้เอาชำระค่าฤชาธรรมเนีย มนั้นจากทรัพย์สินที่ยึด
หรื อ อายั ด ดั งที่ กสล่ำนัาวไว้ ในวรรคหนึ่ ง ส่ ว นค่กาำธรรมเนี ย มศาลที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัก่ ผงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ู้ นั้ น ได้ รับ ยกเว้น ให้ เกอาชำระจาก
ำ
ทรัพย์สินที่เหลือ ถ้าหากมี ตามจำนวนที่ศาลเห็นสมควร
๑๐๙
กำ ๑๕๗ แก้ไขเพิ
๑๑๐
มาตรา ๑๕๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๑๑๑
มาตรา ๑๕๙ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๖๗ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๖๐๑๑๒ ถ้าผู้ที่ได้รับยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลประพฤติตนไม่เรียบร้อย เช่น

สำนักดำเนิ นกระบวนพิจารณาในทางก่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อความรำคาญถึ งขนาด หรือกระทำความผิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดฐานละเมิ ดอำนาจศาล
หรือจงใจประวิงความเรื่องนั้น ศาลจะถอนการอนุญาตเสียในเวลาใด ๆ ก็ ได้ และบุคคลเช่นว่านั้น
จำต้องรับผิดเสียค่สาำนัฤชาธรรมเนี ยมสำหรับกระบวนพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จารณาภายหลั งที่ศาลได้ถอนการอนุกญำ าตนั้นแล้ว

ส่วนที่ ๒
ความรับผิดชั้นทีก่สำุดในค่าฤชาธรรมเนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ยม๑๑๓

มาตรา ๑๖๑ ภายใต้บังคับบทบัญญัติห้ามาตราต่อไปนี้ ให้คู่ความฝ่ายที่แพ้คดี
๑๑๔
เป็นผู้รับผิดในชั้นสทีำนั่สุดกสำหรั บค่าฤชาธรรมเนียกมทั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้งปวง แต่ไม่สวำนั
่าคูก่คงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วามฝ่ายใดจะชนะคดีเกต็ำมตามข้อหา
หรือแต่บางส่วน ศาลมีอำนาจที่จะพิพากษาให้คู่ความฝ่ายที่ช นะคดีนั้นรับผิดในค่าฤชาธรรมเนียมทั้ง
สำนักปวง หรือให้คู่ความแต่ลกะฝ่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ายรับผิดในค่
สำนัากฤชาธรรมเนี ยมส่วนของตนหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อตามส่วสนแห่ งค่าฤชาธรรม
เนียมซึ่งคู่ความทุกฝ่ายได้เสียไปก่อนได้ตามที่ศาลจะใช้ดุลพินิจ โดยคำนึงถึงเหตุสมควรและความ
สุจริตในการดำเนิสนำนัคดีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คดีที่ไม่กำมีข้อพิพาทให้สฝำนั
่ายเริ ่มคดีเป็นผู้เสียค่าฤชาธรรมเนี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๑๖๒ บุคคลที่เป็นโจทก์

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ร่วมกันหรืสอำนัจำเลยร่ วมกันนั้น หาต้องรักำบผิดร่วมกัน
ในค่าฤชาธรรมเนียมไม่ หากต้องรับผิดเป็นส่วนเท่า ๆ กัน เว้นแต่จะได้เป็นเจ้าหนี้ร่วมหรือลูกหนี้ร่วม
สำนักหรื อศาลได้มีคำสั่งเป็นอย่กำางอื่น
สมาตรา ๑๖๓ ถ้าคดีได้เสร็กจำเด็ดขาดลงโดยการตกลงหรื

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อการประนีปกำระนอมยอม
ความหรือ อนุ ญ าโตตุ ล าการ คู่ความแต่ล ะฝ่ ายย่อมรับ ผิ ดในค่ าฤชาธรรมเนี ยมในส่ วนการดำเนิ น
สำนักกระบวนพิ จารณาของตนกำ เว้นแต่คู่ความจะได้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ตกลงกันไว้เป็นอย่างอืก่นำ
มาตรา ๑๖๔ ในกรณีที่วางเงินต่อศาลตามมาตรา ๑๓๕, ๑๓๖ นั้น จำเลยไม่ต้องรับ
สำนักผิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดในค่าฤชาธรรมเนียมแห่
กำ งจำนวนเงินสทีำนั
่วางนั ้นอันเกิดขึ้นภายหลังกำ
ถ้าโจทก์ยอมรับเงินที่วางต่อศาลเป็นการพอใจเต็มตามที่เรี ยกร้องแล้ว จำเลยต้อง
เป็นผู้รับผิดในค่าฤชาธรรมเนี ยม
ถ้าโจทก์ยอมรับเงินที่วางต่อศาลนั้นเป็นการพอใจเพียงส่วนหนึ่งแห่งจำนวนเงินที่
สำนักเรีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยกร้อง และดำเนินคดีกำต่อไป จำเลยต้สำนัองรั บผิดในค่าฤชาธรรมเนีกำยม เว้นแต่ศาลจะได้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พิพากษาให้
โจทก์แพ้ คดี ในกรณี เช่น นี้ โจทก์ต้องเป็ นผู้ รั บผิ ดในค่าฤชาธรรมเนียมทั้งสิ้ นอันเกิดแต่การที่ตนไม่
๑๑๒
กำ ๑๖๐ แก้ไขเพิสำนั่มกเติงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
๑๑๓
ชื่อส่วนที่ ๒ ความรับผิดชั้นที่สุดในค่าฤชาธรรมเนียม แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไข
เพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑
๑๑๔
มาตรา ๑๖๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. กำ๒๕๕๑ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๖๘ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ยอมรับเงินที่วางต่อศาลเป็นการพอใจตามที่เรียกร้อง
มาตรา ๑๖๕ ในกรณีที่มีการชำระหนี้ ดังบัญญัติไว้ในมาตรา ๑๓๗ ถ้าโจทก์ยอมรับ
การชำระหนี้นั้นเป็
สำนันกการพอใจเต็ มตามที่เรียกกร้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ องแล้ว จำเลยต้
งเป็นผู้รับผิดในค่าฤชาธรรมเนี
กำ ยม
เว้นแต่ศาลจะเห็นสมควรมีคำสั่งเป็นอย่างอื่น
ถ้าโจทก์ไม่พอใจในการชำระหนี้เช่นว่านั้น และดำเนินคดีต่อไป ค่าฤชาธรรมเนียม
ให้อยู่ในดุลพินิจของศาล แต่ถ้าศาลเห็นว่าการชำระหนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นั้นเป็สำนั
นการพอใจเต็ มตามที่โจทก์กเรีำ ยกร้องแล้ว
ค่าฤชาธรรมเนียมทั้งสิ้นอันเกิดแต่การที่โจทก์ปฏิเสธไม่ยอมรับชำระหนี้นั้น โจทก์ต้องเป็นผู้รับผิด
มาตรา ๑๖๖ คู่ความฝ่ายใดทำให้ต้องเสียค่าฤชาธรรมเนียมในกระบวนพิจารณา
๑๑๕
ใด ๆ ที่ได้ดำเนินสไปโดยไม่ จำเป็น หรือมีลักษณะประวิ

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคดี สหรื
ำนัอกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ที่ต้องดำเนินไปเพราะความผิ
กำ ดหรือ
ความประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง คู่ความฝ่า ยนั้นต้องรับผิดในค่าฤชาธรรมเนียมนั้น โดยมิพักคำนึง
าคู่ความฝ่ายนั้นจักได้ชกนะคดี
ำ หรือไม่ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๑๖๗ คำสั่งในเรื่องค่าฤชาธรรมเนีสยำนัมนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้ น ไม่ว่าคู่ความทั้งปวงหรื กำ
อแต่ฝ่ายใด
ายหนึ่ง จักมีคำขอหรือกไม่ ำ ก็ดี ให้ศาลสัสำนั
่งลงไว้ ในคำพิพากษาหรือคำสั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งชี้ขาดคดีหสรืำนั
อในคำสั ่งจำหน่าย
คดีออกสารบบความ แล้วแต่กรณี แต่ถ้าเพื่อชี้ขาดตั ดสินคดีใด ศาลได้มีคำสั่งอย่างใดในระหว่างการ
พิจารณา ศาลจะมี สำนัคกำสังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่งเรื่องค่าฤชาธรรมเนีกยำมสำหรับกระบวนพิ จารณาที่เสร็จไปในคำสั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งฉบับนั้น
หรือในคำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดคดีก็ได้แล้วแต่จะเลือก
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในกรณี กำที่ มี ข้อพิ พ าทในเรื ่องที่ไม่เป็ นประเด็นในคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ให้ ศ าลมี คสำสั
ำนั่ งกในเรื ่ องค่าฤชา
ธรรมเนียมสำหรับข้อพิพาทเช่นว่านี้ในคำสั่งชี้ขาดข้อพิพาทนั้น
สในกรณี ที่มีการพิจารณาใหม่กำให้ศาลมีอำนาจที
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัก่จงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ะสั่งเรื่องค่าฤชาธรรมเนี กำ ยมสำหรับ
การพิจารณาครั้งแรก และการพิจารณาใหม่ในคำพิพากษาหรือคำสั่งได้
มาตรา ๑๖๘ ในกรณีคู่ความอาจอุทธรณ์ หรือฎีกาคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลได้
นั้น ห้ามมิให้คู่ความอุทธรณ์หรือฎีกาในปัญหาเรื่องค่าฤชาธรรมเนียมแต่อย่างเดียว เว้นแต่อุทธรณ์
สำนักหรื อฎีกานั้นจะได้ยกเหตุกวำ่า ค่าฤชาธรรมเนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มนั้นมิได้กำหนดหรือคำนวณให้
กำ ถูกต้อสงตามกฎหมาย
สมาตรา ๑๖๙ เมื่อมี คำวิกนำ ิจฉัยชี้ขาดในเรื

สำนั่อกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งค่าฤชาธรรมเนียมแล้กวำ ให้ หัวหน้า
๑๑๖
สำนักงานประจำศาลยุติธรรมชั้นต้นทำบัญชีแสดงค่าฤชาธรรมเนียมที่คู่ความทุกฝ่ายได้เสียไปโดย
สำนักลำดั บ และจำนวนที่คู่คกวามฝ่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ายใดฝ่ายหนึ
สำนัก่งหรื อทั้งสองฝ่ายจะต้องรักำบผิดตามคำวินสิจำนัฉักยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ชี้ขาดของศาล กำ
คู่ความหรือบุคคลที่เกีย่ วข้องอาจขอสำเนาบัญชีเช่นว่านั้นได้

๑๑๕
มาตรา ๑๖๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๑๑๖
มาตรา ๑๖๙ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๖๙ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๖๙/๑ ๑๑๗ ถ้าบุคคลซึ่งต้องชำระค่าฤชาธรรมเนียมค้างชำระค่าฤชาธรรม

สำนักเนี ยมต่อศาลก็ดี หรือต่กอำเจ้าพนักงานบัสงำนัคักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คดีก็ดี หรือต่อบุคคลอืก่นำที่มิใช่เจ้าหนีส้ตำนั
ามคำพิ พากษาก็ดี
ศาล เจ้าพนักงานบังคับคดี หรือบุคคลเช่นว่านั้ นอาจบังคับเอาแก่ทรัพย์สินของบุคคลนั้นเสมือนหนึ่ง
เป็ น ลู กหนี้ ตามคำพิ
ากษาเพื่อชำระค่าฤชาธรรมเนีกำ ยมดังสกล่
ำนัากวได้ ในกรณี เช่นนี้ ให้ ถกือำ ว่าหั วหน้า
สำนักงานประจำศาลยุติธรรมชั้นต้น เจ้าพนักงานบังคับคดี หรือบุคคลที่มีสิทธิได้รับค่าฤชาธรรมเนียม
นั้น แล้วแต่กรณี เป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา
สการบั งคับคดีตามวรรคหนึ่งกให้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ได้รับยกเว้นสค่ำนัาฤชาธรรมเนี ยมในการบังกคัำบคดีทั้งปวง
แต่ห ากยังมีเงินที่ได้จากการบังคับคดีคงเหลือภายหลังชำระให้แก่ผู้มีสิทธิได้รับ ให้หั กค่าฤชาธรรม
สำนักเนี ยมที่ได้รับยกเว้นดังกล่กำาวไว้จากเงินนัส้นำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๑๖๙/๒ ๑๑๘ ภายใต้กบำั งคั บแห่ งบทบัสำนัญกญังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ติมาตรา ๑๖๙/๓ ให้ ลกำู กหนี้ ตามคำ
พิพากษาเป็นผู้รับผิดในค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดี โดยให้หักออกจากเงินที่ได้จากการยึด อายัด
สำนักขาย หรือจำหน่ายทรัพย์กสำินของลูกหนี้ตสามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พากษาหรือจากเงินกทีำ่ลูกหนี้ตามคำพิสำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พากษาได้ วางไว้
ในกรณีที่มีการบังคับคดีแก่ผู้ประกั นในศาล ค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดีใน
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
ส่วนนั้นให้หักออกจากเงินที่ได้จากการบังคับคดีตามสัญญาประกั น๑๑๙
ในกรณีกำที่มีการบังคับสคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนัตกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามคำพิพากษาให้แบ่งกรรมสิกำ ทธิ์รวมหรื อมรดกให้
สำนั เจ้าของ
รวมหรือทายาทผู้ได้รับส่วนแบ่งทุกคนเป็นผู้รับผิดในค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดีโดยให้ หักออก
จากเงินที่ได้จากการขายหรื อจำหน่ายทรัพย์สกินำอันเป็นกรรมสิสทำนัธิก์รงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี วมหรือทรัพย์มรดกนั้นกำ
ในกรณีที่มีการถอนการบังคับคดีนอกจากกรณีตามมาตรา ๒๙๒ (๑) และ (๕) ให้
าหนี้ตามคำพิพากษาผูก้ขำ อยึดหรืออายัสดำนัทรักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
พย์สินเป็นผู้รับผิดในค่ากฤชาธรรมเนี
ำ ยมในการบั งคับคดี๑๒๐
สมาตรา ๑๖๙/๓๑๒๑ บุคคลใดทำให้

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ต้องเสียสค่ำนัาฤชาธรรมเนี ยมในการบังกคัำบคดีส่วนใด
โดยไม่ จ ำเป็ น หรื อมี ลั ก ษณะประวิงการบั งคั บ คดี หรือ ที่ ต้ อ งดำเนิ น ไปเพราะความผิ ด หรือ ความ
สำนักประมาทเลิ นเล่ออย่างร้กาำยแรง หรือเพราะบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งคับคดีไปโดยไม่สุจริกตำก่อนการบังคัสบำนัคดีกไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ด้เสร็จลง ผู้ที่ กำ
ได้รับความเสียหาย หรือลูกหนี้ตามคำพิพากษา แล้วแต่กรณี อาจยื่นคำร้องต่อศาลภายในเจ็ดวันนับ
แต่วันทราบพฤติการณ์อันเป็นมูลแห่งข้ออ้างนั้น เพื่อให้ศาลมีคำสั่งให้บุคคลเช่นว่านั้นรับผิดในค่าฤชา
สำนักธรรมเนี ยมดังกล่าว กำ
คำสั่ งของศาลตามมาตรานี้ให้ อุทธรณ์ ไปยังศาลอุท ธรณ์ ได้ และคำพิ พากษาหรือ
คำสั่งของศาลอุทธรณ์
สำนักใงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ห้เป็นที่สุด กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๑๑๗
กำ ๑๖๙/๑ เพิส่มำนั
๑๑๘
สำนักมาตรา ๑๖๙/๒ เพิ่มโดยพระราชบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญญัติแก้สไำนั
ขเพิก่ มงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เติมประมวลกฎหมายวิธกีพำิจารณาความ
๑๑๙
กำ ๑๖๙/๒ วรรคสอง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญญัติแก้ไขเพิ่มสเติ
ำนัมกประมวลกฎหมาย
วิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๑๒๐
มาตรา ๑๖๙/๒ วรรคสี่ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี
๑๒๑
มาตรา ๑๖๙/๓ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๗๐ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ภาค ๒
วิธีพิจารณาในศาลชั้นต้น

วิธีพิจารณาสามั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญในศาลชัสำนั
้นต้กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๗๐ ห้ามมิให้ฟ้อง พิจ ารณาและชี้ขาดตัดสินคดีเป็นครั้ งแรกในศาลหรือ
โดยศาลอื่นนอกจากศาลชั ้นต้น เว้นแต่จะมีกฎหมายบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญญัติไสว้ำนั
ชัดกแจ้ งเป็นอย่างอื่น
ภายใต้บังคับแห่งบทบัญญัติในภาคนี้ว่าด้วยคดีไม่มีข้อพิพาท คดีมโนสาเร่ คดีขาดนัด
สำนักและคดี ที่มอบให้ อนุ ญ าโตตุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ล าการชี้ ขสาด
ำนักการฟ้ อง การพิ จารณาและชี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ ข าดตั ดสิสนำนัคดี ในศาลชั้นต้น
นอกจากจะต้องบังคับตามบทบัญญัติทั่วไปแห่งภาค ๑ แล้ว ให้บังคับตามบทบัญญัติในลักษณะนี้ด้วย
มาตรากำ๑๗๑ คดีที่ปสระมวลกฎหมายนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้บัญญัติว่ากจะฟ้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ องยังศาลชัสำนั
้นต้กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือจะเสนอ กำ
ปั ญ หาต่อศาลชั้น ต้น เพื่ อชี้ขาดตัดสิ น โดยทำเป็ นคำร้องขอก็ได้นั้น ให้ นำบทบั ญ ญั ติแห่ งประมวล
กฎหมายนี้ว่าด้วยสิสำนัทกธิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
และหน้าที่ของโจทก์แกละจำเลย
ำ และวิสำนั
ธีพกิจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารณาที่ต่อจากการยื่นกคำฟ้
ำ องมาใช้
บังคับแก่ผู้ยื่นคำขอและคู่ความอีกฝ่ายหนึ่ง ถ้าหากมี และบังคับแก่วิธีพิจารณาที่ต่อจากการยื่นคำร้อง
สำนักขอด้ วยโดยอนุโลม กำ
สมาตรา ๑๗๒ ภายใต้บังคับกบทบั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ญญัติมาตรา
สำนั๕๗ ให้โจทก์เสนอข้อหาของตนโดยทำ
เป็นคำฟ้องเป็นหนังสือยื่นต่อศาลชั้นต้น
คำฟ้อกงต้ำ องแสดงโดยแจ้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนังกชังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดซึ่งสภาพแห่งข้อหาของโจทก์
กำ และคำขอบั งคับทั้งข้ออ้าง
ที่อาศัยเป็นหลักแห่งข้อหาเช่นว่านั้น
ให้ศาลตรวจคำฟ้องนั้นแล้วสั่งให้รับไว้ หรือให้ยกเสีย หรือให้คืนไป ตามที่บัญ ญัติไว้
สำนักในมาตรา ๑๘
สมาตรา ๑๗๓ เมื่อศาลได้รกับำคำฟ้องแล้ว สให้ำนัศกาลออกหมายส่

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งสำเนาคำฟ้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องให้แก่
จำเลยเพื่อแก้คดี และภายในกำหนดเจ็ดวั นนับแต่วันยื่นคำฟ้อง ให้โจทก์ร้องขอต่อพนักงานเจ้าหน้าที่
สำนักเพื ่อให้ส่งหมายนั้น๑๒๒ กำ
นับแต่เวลาที่ได้ยื่นคำฟ้องแล้ว คดีนั้นอยู่ในระหว่างพิจารณา และผลแห่งการนี้
ส(๑)
ำนักห้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามไม่ให้โจทก์ยื่นคำฟ้อกงเรื
ำ ่องเดียวกันสนัำนั
้นต่กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลเดียวกัน หรือต่อศาลอื
กำ ่นและ
(๒) ถ้ามีเหตุเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นในพฤติการณ์อันเกี่ยวด้วยการยื่นฟ้องคดีต่อศาลที่มี
สำนักเขตศาลเหนื อคดีนั้ น เช่กำน การเปลี่ ย นแปลงภู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี มิ ลำเนาของจำเลยกำการเปลี่ ยนแปลงเช่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นว่ านี้ห าตั ด
อำนาจศาลที่รับฟ้สอำนังคดี ไว้ในอันที่จะพิจารณาและชี้ขาดตัดสินสคดี
นั้นไม่
๑๒๒
มาตรา ๑๗๓ วรรคหนึ่ง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี
จารณาความแพ่ง (ฉบับทีก่ ๑๐)
ำ พ.ศ. ๒๕๒๗
- ๗๑ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรากำ๑๗๔ ในกรณีสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ต่อกไปนี ้ให้ถือว่าโจทก์ได้ทิ้งฟ้กำอง คือ
(๑)๑๒๓ ภายหลังที่ได้เสนอคำฟ้องแล้ว โจทก์เพิกเฉยไม่ร้องขอต่อพนักงานเจ้าหน้าที่
เพื่อให้ส่งหมายเรีสยำนักให้ แก้คดีแก่จำเลย และไม่กำแจ้ง ให้ศาลทราบเหตุ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี แห่งการเพิกเฉยเช่นกว่ำานั้นภายใน
กำหนดเจ็ดวันนับแต่วันยื่นคำฟ้อง
(๒) โจทก์เพิกเฉยไม่ดำเนินคดี ภายในเวลาตามที่ศาลเห็ นสมควรกำหนดไว้เพื่อ การ
นั้นโดยได้ส่งคำสั่งสให้
ำนัแกก่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
โจทก์โดยชอบแล้ว กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๑๗๕ ก่อนจำเลยยื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่นคำให้การ โจทก์อาจถอนคำฟ้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องได้โสดยยื ่นคำบอกกล่ าว
เป็นหนังสือต่อศาล
สภายหลั งจำเลยยื่นคำให้การแล้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ว โจทก์อาจยื
สำนั่นกคำขอโดยทำเป็ นคำร้องต่กำอศาลชั้นต้น
เพื่ออนุญาตให้โจทก์ถอนคำฟ้องได้ ศาลจะอนุญาตหรือไม่ อนุญาตหรืออนุญาตภายในเงื่อนไขตามที่
สำนักเห็ นสมควรก็ได้ แต่ กำ
(๑) ห้ามไม่ให้ศาลให้อนุญาต โดยมิได้ฟังจำเลยหรือผู้ร้องสอด ถ้าหากมี ก่อน
(๒) ในกรณีที่โจทก์ถอนคำฟ้อง เนื่องจากมีสขำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
้อตกลงหรื อประนีประนอมยอมความกับ
สำนักจำเลย ให้ศาลอนุญาตไปตามคำขอนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้น สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๑๗๖ การทิ้งคำฟ้อกงหรื

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อถอนคำฟ้สำนั
องย่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อมลบล้างผลแห่งการยืก่นำ คำฟ้องนั้น
รวมทั้งกระบวนพิจารณาอื่น ๆ อันมีมาต่อภายหลังยื่นคำฟ้อง และกระทำให้คคู่ วามกลับคืนเข้าสู่ฐานะ
สำนักเดิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มเสมือนหนึ่งมิได้มีการยื
กำ ่นฟ้องเลย แต่
สำนัวก่างำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำฟ้องใด ๆ ที่ได้ทิ้งหรืกอำ ถอนแล้ว อาจยื
สำนั่นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ใหม่ได้ ภายใต้ กำ
บังคับแห่งบทบัญญัติของกฎหมายว่าด้วยอายุความ
มาตรา ๑๗๗ เมื่อได้ส่งหมายเรียกและคำฟ้องให้จำเลยแล้ว ให้จำเลยทำคำให้การ
สำนักเป็ นหนังสือยื่นต่อศาลภายในสิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บห้าวัน๑๒๔ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ให้จำเลยแสดงโดยชัดแจ้งในคำให้การว่า จำเลยยอมรับหรือปฏิเสธข้ออ้างของโจทก์
ทั้งสิ้นหรือแต่บางส่วน รวมทั้งเหตุแห่งการนั้น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี จำเลยจะฟ้
กำ องแย้งมาในคำให้ การก็ได้ แต่ถ้าฟ้องแย้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งนั้นเป็นเรื่อสำนั
งอืก่นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ไม่เกี่ยวกับคำ กำ
ฟ้องเดิมแล้ว ให้ศาลสั่งให้จำเลยฟ้องเป็นคดีต่างหาก
สให้
ำนัศกาลตรวจดู คำให้การนั้นแล้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วสั่งให้รับไว้ สหรื
ำนัอกให้ คืนไปหรือสั่งไม่รับตามที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่บัญญัติไว้
ในมาตรา ๑๘
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บทบัญกญัำ ติแห่งมาตรานี
สำนั้ ให้ ใช้บังคับแก่บุคคลภายนอกที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ถูกเรียกเข้ ามาเป็
สำนั นผู้ร้องสอด
ตามมาตรา ๕๗ (๓) โดยอนุโลม

๑๒๓
มาตรา ๑๗๔ (๑) แก้ไขเพิ่ มเติ มโดยพระราชบั ญ ญั ติ แก้ ไขเพิ่ ม เติม ประมวลกฎหมายวิธี
พิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๐) พ.ศ. ๒๕๒๗
๑๒๔
มาตรา ๑๗๗ วรรคหนึ่ ง แก้ ไขเพิ่ ม เติ ม เพิ่ ม โดยพระราชบั ญ ญั ติ แ ก้ ไขเพิ่ ม เติ ม ประมวล
สำนักกฎหมายวิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ง (ฉบับที่ ๑๓)สพ.ศ.
ธีพิจารณาความแพ่ ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
๒๕๓๕ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๗๒ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๗๘๑๒๕ ถ้าจำเลยฟ้องแย้งรวมมาในคำให้การ ให้โจทก์ทำคำให้การแก้ฟ้อง

สำนักแย้ งยื่นต่อศาลภายในสิบกห้ำ าวันนับแต่วันสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่ไกด้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ส่งคำให้การถึงโจทก์ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
บทบัญญัติแห่งมาตราก่อน ให้ใช้บังคับแก่คำให้การแก้ฟ้องแย้งนี้โดยอนุโลม
มาตรา ๑๗๙ โจทก์หรือจำเลยจะแก้ไขข้อหา ข้อต่อสู้ ข้ออ้าง หรือข้อเถียงอันกล่าว
ไว้ในคำฟ้องหรือคำให้การที่เสนอต่อศาลแต่แรกก็ได้
สการแก้ ไขนั้น โดยเฉพาะอาจเป็
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นการแก้ไขในข้สำนัอกต่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อไปนี้ กำ
(๑) เพิ่ม หรือลด จำนวนทุนทรัพย์ หรือราคาทรัพย์สินที่พิพาทในฟ้องเดิม หรือ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๒) สละข้
กำ อหาในฟ้องเดิ
สำนัมกเสี ยบางข้อ หรือเพิ่มเติมกฟ้ำ องเดิมให้บริบสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ูรณ์กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
โดยวิธีเสนอคำ กำ
ฟ้องเพิ่มเติม หรือเสนอคำฟ้องเพื่อคุ้มครองสิทธิของตนในระหว่างการพิจารณา หรื อเพื่อบังคับตามคำ
พิพากษาหรือคำสัส่งำนัหรืกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) ยกข้อต่อสู้ขึ้นใหม่ เป็นข้อแก้ข้อหาเดิม หรือที่ยื่นภายหลัง หรือเปลี่ยนแปลง
สำนักแก้ ไขข้ออ้าง หรือข้อเถียกงเพื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่อสนับสนุนสข้ำนัอหา หรือเพื่อหักล้างข้อหาของคู
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ความอีกสฝ่ำนัายหนึ ่ง
แต่ห้ามมิให้คู่ความฝ่ายใดเสนอคำฟ้องใดต่อศาล ไม่ว่าโดยวิธีฟ้องเพิ่มเติมหรือฟ้อง
แย้ง ภายหลังที่ได้ยื่นคำฟ้องเดิมต่อศาลแล้ว เว้นแต่ค ำฟ้องเดิ มและคำฟ้องภายหลังนี้จะเกี่ยวข้องกัน
สำนักพอที ่จะรวมการพิจารณาและชี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ขาดตัดสิสนำนัเข้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ด้วยกันได้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๑๘๐ การแก้ไขคำฟ้กำ องหรือคำให้

สำนักการที ่คู่ความเสนอต่อศาลไว้
กำ แล้ว ให้ ทำ
๑๒๖
เป็นคำร้องยื่นต่อศาลก่อนวันชี้สองสถาน หรือก่อนวันสืบพยานไม่น้อยกว่าเจ็ดวัน ในกรณีที่ไม่มีการ
้ส องสถาน เว้น แต่ มี เกหตุ
ำ อัน สมควรทีสำนั
่ ไม่กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าจยื่น คำร้องได้ก่ อนนัก้ นำ หรือเป็ น การขอแก้ ไขในเรื่องที่
เกี่ยวกับ ความสงบเรียบร้อยของประชาชน หรือ เป็นการแก้ไขข้อผิดพลาดเล็กน้อยหรือข้อผิดหลง
เล็กน้อย สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๑๘๑ เว้นแต่สใำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นกรณี ที่คำร้องนั้นอาจทำได้กำแต่ฝ่ายเดียว สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) ห้ามไม่ให้มีคำสั่งยอมรับการแก้ไข เว้นแต่จะได้ส่งสำเนาคำร้องให้แก่คู่ความอีก
ฝ่ายหนึ่งทราบล่วงหน้าอย่างน้อยสามวัน ก่อนกำหนดนัดพิจารณาคำร้องนั้น
(๒) ห้กามมิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ให้ศาลพิพสากษาหรื อมีคำสั่งชี้ขาดในประเด็
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นที่คู่ความได้
สำนัแก้กไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ขคำฟ้อง หรือ กำ
คำให้การ เว้นแต่คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งจะได้มีโอกาสบริบูรณ์ในอันที่จะตรวจโต้แย้งและหักล้างข้อหาหรือ
ข้อต่อสู้ใหม่ หรือข้สำนั
ออ้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ง หรือข้อเถียงใหม่ที่กล่กาำวไว้ในคำร้องขอแก้ ไขนั้น
มาตรากำ๑๘๒ ๑๒๗ เมืส่อำนัได้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ยื่นคำฟ้อง คำให้การ และคำให้
กำ การแก้ ฟ้กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั งแย้งถ้าหากมี กำ
แล้ว ให้ศาลทำการชี้สองสถานโดยแจ้งกำหนดวันชี้สองสถานให้คู่ความทราบล่วงหน้าไม่น้อยกว่าสิบห้าวัน
๑๒๕
กำ ๑๗๘ วรรคหนึ
สำนั่งกแก้ ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบักญำ ญัติแก้ไขเพิ่มเติสมำนัประมวลกฎหมายวิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ธี
พิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๓) พ.ศ. ๒๕๓๕
๑๒๖
มาตรา ๑๘๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๔) พ.ศ. ๒๕๓๘
๑๒๗
มาตรา ๑๘๒ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๗๓ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เว้นแต่ในกรณีดังต่อไปนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) จำเลยคนใดคนหนึ
กำ ่งขาดนั
สำนั ดยื่นคำให้การ กำ
(๒) คำให้การของจำเลยเป็นการยอมรับโดยชัดแจ้งตามคำฟ้องโจทก์ทั้งสิ้น
ส(๓)
ำนักคำให้ การของจำเลยเป็กนำคำให้การปฏิสเำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สธข้ ออ้างของโจทก์ทั้งสิ้นกโดยไม่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ มีเหตุ
แห่งการปฏิเสธ ซึ่งศาลเห็นว่าไม่จำเป็นต้องมีการชี้สองสถาน
(๔) ศาลเห็นสมควรวินิจฉัยชี้ขาดคดีให้เสร็จไปทั้งเรื่องโดยไม่ต้องสืบพยาน
ส(๕)
ำนักคดี มโนสาเร่ตามมาตราก๑๘๙
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ หรือคดีไสม่ำนั
มีขก้องำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยุ่งยากตามมาตรา ๑๙๖ กำ
(๖) คดีที่ศาลเห็นว่ามีประเด็นข้อพิพาทไม่ยุ่งยากหรือไม่จำเป็นที่จะต้องชี้สองสถาน
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในกรณี กำที่ไม่ต้องมีการชี
สำนั้สกองสถาน ให้ศาลมีคำสั่งกงดการชี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้สองสถานและกำหนดวั น
สืบพยาน ถ้าหากมี แล้วให้ส่งคำสั่งดังกล่าวให้คู่ความทราบตามมาตรา ๑๘๔ เว้นแต่คู่ความฝ่ายใดจะ
ได้ทราบหรือถือว่าสได้ำนัทกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ราบคำสั่งดังกล่าวแล้ว กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
คู่ความอาจตกลงกัน กะประเด็นข้อพิพาทโดยยื่นคำแถลงร่ว มกัน ต่อศาลในกรณี
สำนักเช่ น ว่านี้ ให้กำหนดประเด็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นข้อพิพาทไปตามนั ้น แต่ถ้าศาลเห็นว่กาำคำแถลงนั้นไม่สำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถูกกต้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อง ก็ให้ศาลมี กำ
อำนาจที่จะมีคำสั่งยกคำแถลงนั้น แล้วดำเนินการชี้สองสถานไปตามมาตรา ๑๘๓
มาตรากำ๑๘๒ ทวิ
๑๒๘
ส(ยกเลิ ก)
สมาตรา ๑๘๓ ในวันชี้สกองสถาน ให้คู่คสวามมาศาล และให้ศาลตรวจคำคู ่ความ

๑๒๙
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
และคำแถลงของคู่ความ แล้วนำข้ออ้าง ข้ อเถียง ที่ปรากฏในคำคู่ความและคำแถลงของคู่ความเทียบ
สำนักกังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นดู และสอบถามคู่ความทุ กำ กฝ่ ายถึงข้สำนัออ้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ง ข้อเถียง และพยานหลั กำ ก ฐานที่จะยืส่นำนัต่กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลว่าฝ่ายใด กำ
ยอมรับหรือโต้แย้งข้ออ้าง ข้อเถียงนั้นอย่างไร ข้อเท็จจริงใดที่คู่ความยอมรั บกันก็เป็นอันยุติไปตามนั้น
ส่วนข้อกฎหมายหรื สำนัอกข้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อเท็จจริงที่คู่ความฝ่ายหนึ
กำ ่งยกขึ้นอ้างแต่
สำนัคกำคู ่ความฝ่ายอื่นไม่รับและเกี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ยวเนื่อง
โดยตรงกับประเด็นข้อพิพาทตามคำคู่ความให้ศาลกำหนดไว้เป็นประเด็นข้อพิพาท และกำหนดให้
่ความฝ่ายใดนำพยานหลั กำ กฐานมาสืบในประเด็ นข้อใดก่อนหรือหลักงก็ำ ได้
ในการสอบถามคู่ความตามวรรคหนึ่ง คู่ความแต่ละฝ่ายต้องตอบคำถามที่ศาลถามเอง
หรือถามตามคำขอของคู่ความฝ่ายอื่น เกี่ยวกับข้อเท็ จจริงที่คู่ความฝ่ายอื่นยกขึ้นเป็นข้ออ้าง ข้อเถียง
สำนักและพยานหลั กฐานต่างกๆำ ที่คู่ความจะยืส่ำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นต่กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาล ถ้าคู่ความฝ่ายใดไม่กำตอบคำถามเกีส่ยำนัวกักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บข้อเท็จจริงใด กำ
หรือปฏิเสธข้อเท็จจริงใดโดยไม่มีเหตุผลอันสมควร ให้ถือว่ายอมรับข้อเท็จจริงนั้นแล้ว เว้นแต่คู่ความ
ฝ่ายนั้นไม่อยู่ในวิสสัยำนัทีก่จงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ะตอบหรือแสดงเหตุผลแห่ กำ งการปฏิเสธได้
สำนักในขณะนั ้น
คู่ค วามมีสิท ธิคัด ค้า นว่าประเด็น ข้อ พิพ าทหรือ หน้าที่น ำสืบ ที่ศ าลกำหนดไว้นั้ น
สำนักไม่ ถูกต้อง โดยแถลงด้วกยวาจาต่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อศาลในขณะนั ้นหรือยื่นคำร้องต่อศาลภายในเจ็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดวัสนำนันักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แต่วันที่ศาลสั่ง กำ
กำหนดประเด็นข้อพิพาทหรือหน้าที่นำสืบ ให้ศาลชี้ขาดคำคัดค้านนั้นก่อนวันสืบพยาน คำชี้ขาดคำคัดค้าน
ดังกล่าวให้อยู่ภายใต้
สำนับกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ังคับมาตรา ๒๒๖ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๑๒๘
มาตรา ๑๘๒ ทวิ ยกเลิกโดยพระราชบัญญั ติแก้ไขเพิ่ม เติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๑๒๙
มาตรา ๑๘๓ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๗๔ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๘๓ ทวิ ๑๓๐ ในกรณีที่คู่ความทุกฝ่ายหรือฝ่ ายใดฝ่ายหนึ่งไม่มาศาลในวัน

้สองสถาน ให้ศาลทำการชีกำ ้สองสถานโดยให้ ถือว่าคู่ความที่ไม่มาศาลได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทราบกระบวนพิ จารณาในวัน
นั้นแล้ว
สคูำนั
่ความที ่ไม่มาศาลนั้นไม่มีสกิทำ ธิคัดค้านว่าประเด็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นข้อพิพาทและหน้าทีก่นำ ำสืบ ที่ศาล
กำหนดไว้นั้นไม่ถูกต้อง เว้นแต่เป็นกรณีที่ ไม่สามารถมาศาลได้ในวันชี้สองสถาน เพราะเหตุจำเป็นอัน
ไม่อาจก้าวล่วงได้ หรือเป็นการคัดค้านในเรื่องที่เกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน ในกรณี
เช่นนี้ให้นำมาตราสำนั
๑๘๓ วรรคสาม มาใช้บังคักบำโดยอนุโลม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๑๘๓ ตรี๑๓๑ ส(ยกเลิ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ก)
สมาตรา ๑๘๓ จัตวา๑๓๒ (ยกเลิ

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ก) สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ ๑๘๔ ๑๓๓ ในกรณี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่ มี ก ารชี้ ส องสถาน กให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ศ าลกำหนดวั
สำนันกสืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บ พยานซึ่ งมี กำ
ระยะเวลาไม่น้อยกว่าสิบวันนับแต่วันชี้สองสถาน
ในกรณีที่ไม่มีการชี้สองสถาน ให้ศาลออกหมายกำหนดวั นสืบพยานส่งให้แก่คู่ความ
สำนักทราบล่ วงหน้าไม่น้อยกว่กาำสิบวัน
สมาตรา ๑๘๕ ในวันนัดสืบพยาน

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ เมื่อศาลเห็สนำนัสมควร หรือเมื่อคู่ความฝ่ากยใดฝ่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ายหนึ่ง
มีคำขอ ศาลจะอ่านให้คู่ความฟังซึ่งคำฟ้อง คำให้การ และคำให้การแก้ฟ้องแย้ง ถ้าหากมี หรือรายงาน
สดารแห่งการชี้สองสถานกำ แล้วแต่กรณีสำนัและคำร้ องขอแก้ไขเพิ่มเติกำม (ที่ได้ยื่นต่อสศาลและส่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งไปให้แก่
คู่ความแล้วโดยชอบ) ก็ได้
สภายใต้ บังคับแห่งบทบัญญัตกิ สำ ามมาตราต่อสไปนี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้ ให้ศาลสืบพยานตามประเด็
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นในข้อ
พิพาทตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ว่าด้วยพยานหลักฐาน และฟังคำแถลงการณ์ด้วยวาจา
สำนักของคู ค่ วามทั้งปวง กำ
มาตรา ๑๘๖ เมื่อสืบพยานเสร็จแล้ว ให้ศาลอนุญาตให้โจทก์แถลงการณ์ด้วยวาจา
อน แล้วจึงให้จำเลยแถลงการณ์
กำ ด้วยวาจาทบทวน ข้อเถียง แสดงผลแห่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งพยานหลั กฐานในประเด็
สำนั นที่
พิพาท ต่อจากนี้ให้ศาลอนุญาตให้โจทก์แถลงตอบจำเลยได้อีกครั้งหนึ่ง นอกจากนี้ห้ามไม่ให้คู่ความ
แถลงการณ์ด้วยวาจาอย่ างใดอีก เว้นแต่จะได้กรับำ อนุญาตจากศาล
ก่อนพิพากษาคดี ไม่ว่าคู่ความฝ่ายใดจะได้แถลงการณ์ด้วยวาจาแล้วหรือไม่ คู่ความ
๑๓๐
สำนักมาตรา ๑๘๓ ทวิ แก้ ไขเพิก่ มำเติ ม โดยพระราชบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักญงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ญั ติ แก้ ไขเพิ่ มเติ ม ประมวลกฎหมายวิ
กำ ธี
๑๓๑
กำ ๑๘๓ ตรี ยกเลิ
โดยพระราชบัญ ญัติแก้ไขเพิ กำ ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
๑๓๒
มาตรา ๑๘๓ จัตวา ยกเลิกโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๑๓๓
มาตรา ๑๘๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ๒๕๓๕
ง (ฉบับที่ ๑๓) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๗๕ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ฝ่ายนั้นจะยื่นคำแถลงการณ์เป็นหนังสือต่อศาลก็ได้ แต่ต้องส่งสำเนานั้น ๆ ไปยังคู่ความอื่น ๆ

มาตรา ๑๘๗ เมื่อได้สื บพยานตามที่ จำเป็ นและคู่ความได้แถลงการณ์ ถ้าหากมี
เสร็ จแล้ ว ให้ ถือว่สาำนัการพิ จารณาเป็ น อันสิ้ นสุกดำ แต่ตราบใดที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่ ยกั งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มิได้มีคำพิ พากษา ศาลอาจทำการ
กำ
พิจารณาต่อไปอีกได้ตามที่เห็นสมควร เพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม
สมาตรา ๑๘๘ ในคดีที่ไม่มีขก้อำพิพาท ให้ใช้ขส้อำนับังกคังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บต่อไปนี้ กำ
(๑) ให้เริ่มคดีโดยยื่นคำร้องขอต่อศาล
(๒) ศาลอาจเรี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ย กพยานมาสื บ ได้ เองตามที่ เห็ นกจำเป็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ น และวิสนำนัิ จกฉังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ย ชี้ ข าดตามที่ กำ
เห็นสมควรและยุติธรรม
ส(๓)
ำนักทางแก้ แห่งคำพิพากษาหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อคำสั่งของศาลนั ้นให้ใช้ได้แต่โดยวิธียื่นกอุำ ทธรณ์หรือ
ฎีกาเท่านั้น และให้อุทธรณ์ฎีกาได้แต่เฉพาะในสองกรณีต่อไปนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(ก) กำ ถ้าศาลได้ยกคำร้สำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งขอของคู่ความฝ่ายทีก่เริำ่มคดีเสียทั้งหมดหรื อแต่บางส่วน
หรือ
(ข) ในเหตุ ที่ มิ ได้ ป ฏิ บั ติ ต ามบทบั ญ ญัสำนั
ติ แกห่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งประมวลกฎหมายนีกำ้ ว่ าด้ ว ยการ
จารณาหรือพิพากษาหรื กำอคำสั่ง สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๔) ถ้ า บุ ค คลอื่ น ใดนอกจากคู่ ค วามที่ ได้ ยื่ น ฟ้ อ งคดี อั น ไม่ มี ข้ อ พิ พ าทได้ เข้ า มา
เกี่ยวข้องในคดีโดยตรงหรื อโดยอ้อม ให้ถือว่กาำบุคคลเช่นว่ามานี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัก้เป็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นคู่ความ และให้ดำเนิกำนคดีไปตาม
บทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ว่าด้วยคดีอันมีข้อพิพาท แต่ในคดีที่ยื่นคำร้องขอต่อศาล เพื่อให้ศาล
คำพิพากษาหรือคำสั่งกำให้คำอนุญาตที สำนั่ผกู้แงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทนโดยชอบธรรมได้ปกฏิำเสธเสียหรือให้สำนั ศาลมี คำพิพากษา
หรือคำสั่งถอนคืนคำอนุญาตอันได้ให้ไว้แก่ผู้ไร้ความสามารถนั้น ให้ถือว่าเป็นคดีไม่มีข้อพิพาท แม้ถึง
ว่าผู้ แ ทนโดยชอบธรรมหรื อผู้ ไร้ ความสามารถนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ น จะได้ ม าศาล และแสดงข้อคั ดค้ านในการให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คำ
อนุญาตหรือถอนคืนคำอนุญาตเช่นว่านั้น
วิธีพิจารณาวิสามัญในศาลชั้นต้น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำหมวด ๑ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
วิธีพิจารณาคดีมโนสาเร่
สมาตรา ๑๘๙๑๓๔ คดีมโนสาเร่

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คือ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑)๑๓๕ คดีที่มีคำขอให้ปลดเปลื้องทุกข์อันอาจคำนวณเป็นราคาเงิ นได้ไม่เกินสี่หมื่น
๑๓๔
มาตรา ๑๘๙ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
๑๓๕
พระราชกฤษฎีกากำหนดจำนวนเงิน ในคดีม โนสาเร่ พ.ศ. ๒๕๔๖ ได้กำหนดขยายเป็น
สำนักคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำกข์อันอาจคำนวณเป็
ที่มีคำขอให้ปลดเปลื้องทุ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
นราคาเงินได้ไม่เกินสามแสนบาท สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๗๖ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
บาทหรือไม่เกินจำนวนที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา
(๒)๑๓๖กำคดีฟ้องขับไล่บสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ุคคลใด ๆ ออกจากอสังหาริกมำ ทรัพย์อันมีคส่าำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เช่ากหรื ออาจให้ เช่า
ได้ในขณะยื่นคำฟ้องไม่เกินเดือนละสี่พันบาทหรือไม่เกินจำนวนที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา
มาตรา ๑๙๐ จำนวนทุนทรัพย์หรือราคาอันพิพาทกันในคดีนั้น ให้คำนวณดังนี้
(๑) จำนวนทุนทรัพย์หรือราคานั้นให้คำนวณตามคำเรียกร้องของโจทก์ ส่วนดอกผล
อัน มิ ถึ งกำหนดเกิสำนั
ด ขึก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ในเวลายื่ น คำฟ้ อ งหรืกอำ ค่ าธรรมเนี ยสมศาลซึ ่งอาจเป็ น อุป กรณ์กรำวมอยู่ ในคำ
เรียกร้อง ห้ามไม่ให้คำนวณรวมเข้าด้วย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๒) ในกรณี
กำ มี ข้ อสงสัสยำนัหรื อมีข้อโต้ แย้ง จำนวนทุกำนทรัพย์ห รือราคานั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้น ให้ ศาลกะ
ประมาณตามที่เป็นอยู่ในเวลายื่นฟ้องคดี
ส(๓) คดีอันเกี่ยวด้วยทรัพกย์ำสินที่มีข้อหาหลายข้
ำนัก๑๓๗งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อ อันมีจ ำนวนทุนทรักพำย์หรือราคา
ไม่เกินสี่หมื่นบาทหรือไม่เกินจำนวนที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา ให้รวมจำนวนทุนทรัพย์หรือราคา
สำนักเหล่ านั้นเข้าด้วยกัน แต่กถำ้าข้อหาเหล่านัส้นำนัจะต้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี องเรียกร้องเอาแก่จำเลยหลายคน
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ถึสงำนั
แม้กวงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่าถ้ารวมความ กำ
รับผิดของจำเลยหลายคนนั้นเข้าด้วยกันแล้วจะไม่เป็นคดีมโนสาเร่ก็ตาม ให้ถือเอาจำนวนที่เรียกร้อง
เอาจากจำเลยคนหนึ ่ง ๆ นั้น เป็นประมาณแก่การที่จะถือว่าคดี นั้นเป็นคดีมโนสาเร่หรือไม่
มาตรา ๑๙๐ ทวิ ๑๓๘ ในคดี ม โนสาเร่ ให้ ศ าลดำเนิ น กระบวนพิ จ ารณาไปตาม
บทบัญญัติในหมวดนี
สำนั้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๑๙๐ ตรี ๑๓๙สำนั

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในคดี มโนสาเร่ ให้ศาลมีอกำนาจที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่จะออกคำสั
ขยายหรือย่น กำ
ระยะเวลาตามที่กำหนดไว้ในประมวลกฎหมายนี้หรือตามที่ศาลได้กำหนดไว้ หรือระยะเวลาที่เกี่ยว
ด้วยวิธีพิจารณาความแพ่ งอันกำหนดไว้ในกฎหมายอื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่น เพื่อให้สำนั
ดำเนิ นหรือมิให้ดำเนินกระบวนพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จารณา
ใด ๆ ก่อนสิ้นระยะเวลานั้นได้ เมื่อมีความจำเป็นเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม
มาตรา ๑๙๐ จัตวา๑๔๐ ในคดีมโนสาเร่ ให้โจทก์เสียค่าขึ้นศาลตามตาราง ๑ ท้าย
ประมวลกฎหมายนี้ แต่ค่าขึ้นศาลรวมกันแล้วไม่เกินหนึ่งพันบาท๑๔๑
๑๓๖
พระราชกฤษฎีกากำหนดจำนวนเงิน ในคดีม โนสาเร่ พ.ศ. ๒๕๔๖ ได้กำหนดขยายเป็น
คดีฟ้องขับไล่บุคคลใด
สำนักๆงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ออกจากอสังหาริมทรัพกย์ำอันมีค่าเช่าหรือสาจให้ เช่าได้ในขณะยื่นคำฟ้องไม่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำเกินเดือนละ
สามหมื่นบาท
๑๓๗
กำ ๑๙๐ (๓) สแก้ำนัไขเพิ ่ มเติ มโดยพระราชบั ญ ญั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำติ แก้ ไขเพิ่ ม เติมสประมวลกฎหมายวิ ธี
พิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
๑๓๘
สำนักมาตรา ๑๙๐ ทวิ เพิ่มโดยพระราชบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญญัติแก้สไำนั
ขเพิกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่มเติมประมวลกฎหมายวิธกีพำิจารณาความ
แพ่ง (ฉบับที่ ๑๗) พ.ศ. ๒๕๔๒
๑๓๙
กำ ๑๙๐ ตรี เพิส่มำนัโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มกเติำ มประมวลกฎหมายวิ
แพ่ง (ฉบับที่ ๑๗) พ.ศ. ๒๕๔๒
๑๔๐
มาตรา ๑๙๐ จัตวา เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๑๔๑
มาตรา ๑๙๐ จัตวา วรรคหนึ่ง แก้ไขเพิ่มเติมโดยโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวล
สำนักกฎหมายวิ
ธีพิจารณาความแพ่กำ ง (ฉบับที่ ๒๔)สพ.ศ.
๒๕๕๑ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๗๗ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ค่าขึ้นศาลในชั้นอุทธรณ์หรือฎีกานั้น ให้ผู้อุทธรณ์หรือผู้ฎีกาเสียตามจำนวนทุนทรัพย์
สำนักหรื อราคาทรัพย์สินที่พิพกาทกั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ นในชั้นอุทสธรณ์ หรือฎีกา แล้วแต่กรณี กำ
สมาตรา ๑๙๑ ๑๔๒ วิธีฟ้องคดีกำมโนสาเร่นั้น สโจทก์

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อาจยื่นคำฟ้องเป็นหนักำงสือหรือมา
แถลงข้อหาด้วยวาจาต่อศาลก็ได้
ในกรณีที่โจทก์ยื่นคำฟ้องเป็นหนังสือ หากศาลเห็นว่าคำฟ้องดังกล่าวไม่ถูกต้อง หรือ
ขาดสาระสำคัญบางเรื สำนัก่องำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ง ศาลอาจมีคำสั่งให้โจทก์กำ แก้ไขคำฟ้อสงในส่ วนนั้นให้ถูกต้องหรือชัดกำเจนขึ้นก็ได้
ถ้าโจทก์ ม าแถลงข้ อหาด้ ว ยวาจาดั งกล่ าวแล้ ว ให้ ศ าลบั น ทึ ก รายการแห่ งข้อ หา
สำนักเหล่ านั้นไว้อ่านให้โจทก์ฟกำัง แล้วให้โจทก์สลำนังลายมื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อชื่อไว้เป็นสำคัญ กำ
สมาตรา ๑๙๒ เมื่อศาลเห็นกว่ำาคดีที่ฟ้องไม่ใสช่ำนัคกดีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี มโนสาเร่และศาลนั้นมีกเำขตอำนาจที่
จะพิจารณาคดีนั้นอย่างคดีสามัญได้ ถ้าคดีนั้นได้ฟ้องโดยคำแถลงด้วยวาจา ก็ให้ศาลมีคำสั่งให้โจทก์
่นคำฟ้องเป็นหนังสืออย่
กำางคดีสามัญ แต่
สำนัถก้ างำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คดีนั้นได้ยื่นคำฟ้องเป็กนำหนังสืออยู่ แล้สวำนัห้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มมิให้ศาลออก กำ
หมายเรียกอย่างอื่นนอกจากที่บัญญัติไว้สำหรับคดีสามัญ
ถ้าคดีนั้นไม่เป็นคดีมโนสาเร่ต่อไป เนื่องจากได้ มี คำฟ้องเพิ่มเติมยื่นเข้ามาภายหลัง
สำนักและศาลนั ้นมีเขตอำนาจที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่จะพิจารณาคดี
ั้นอย่างคดีสามัญได้ ก็ใกห้ำศาลดำเนินการพิ
สำนักจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารณาไปอย่าง กำ
คดีสามัญ
สในกรณี ใดกรณีหนึ่งดังกล่าวมาแล้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ว ถ้าศาลไม่
สำนักมงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ีเขตอำนาจพิจารณาคดีกำนั้นอย่างคดี
สามัญ ให้ศาลมีคำสั่งคืนคำฟ้องนั้นไปเพื่อยื่นต่อศาลที่มีเขตอำนาจ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในกรณีกำที่จำเลยฟ้องแย้
สำนังกเข้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามาในคดีมโนสาเร่และฟ้ กำ องแย้งนั้นมิใสช่ำนัคกดีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มโนสาเร่ หรือ กำ
ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งให้พิจารณาคดีสามัญรวมกับคดีมโนสาเร่ ให้ศาลดำเนินการพิจารณาคดีมโนสาเร่
ไปอย่างคดีสามัญสำนั แต่กเงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มื่อศาลพิจารณาถึงจำนวนทุ กำ นทรัพย์ สลัำนั
ก ษณะคดี สถานะของคู่ความ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หรือเหตุ
สมควรประการอื่นแล้วเห็นว่า การนำบทบัญญัติในหมวดนี้ไปใช้บังคับแก่คดี ในส่วนของฟ้องแย้งหรือ
สำนักคดี สามัญเช่นว่านั้นจะทำให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ การดำเนินสคดี ำนักเป็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นไปด้วยความรวดเร็วกและเป็
ำ นธรรมแก่สำนัคกู่คงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วามทุกฝ่าย ก็ กำ
ให้ศาลมีอำนาจพิจารณาคดีในส่วนของฟ้องแย้งหรือคดีสามัญนั้นอย่างคดีมโนสาเร่ได้๑๔๓
คำสั่งอย่างใดอย่างหนึ่งของศาลตามวรรคสี่ ไม่กระทบถึงค่าขึ้นศาลที่คู่ความแต่ละ
ายต้องชำระอยู่ก่อนที่ศกาลจะมี
ำ คำสั่งเช่สนำนัว่กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นั้น๑๔๔ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๑๙๓ ในคดีมโนสาเร่ ให้ ศาลกำหนดวั นนัดพิจารณาโดยเร็

กำ วและออก
๑๔๕
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หมายเรี ย กไปยั งจำเลย ในหมายนั้ น ให้ จดแจ้ งประเด็ น แห่ งคดี และจำนวนทุ น ทรัพ ย์ห รือ ราคาที่
๑๔๒
สำนักมาตรา ๑๙๑ แก้ไขเพิ่มเติมกโดยพระราชบั
ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ
กำ ธีพิจารณา
๑๔๓
กำ ๑๙๒ วรรคสี ่ เพิก่มงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั โดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ
กำ ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
๑๔๔
มาตรา ๑๙๒ วรรคห้า เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี พิจารณา
๑๔๕
มาตรา ๑๙๓ แก้ไขเพิ่มโดยพระราชบัญญัตแิ ก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
ง (ฉบับที่ ๑๗) พ.ศ. ๒๕๔๒ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๗๘ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เรียกร้อง และข้อความว่าให้จำเลยมาศาลเพื่อการไกล่ เกลี่ย ให้การ และสืบพยานในวันเดี ยวกัน และ

สำนักให้ ศาลสั่งให้โจทก์มาศาลในวั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นนัดพิจารณานั ้นด้วย
ในวันนัดพิจารณา เมื่อโจทก์และจำเลยมาพร้อมกันแล้ว ให้ศาลไกล่เกลี่ยให้คู่ความ
ได้ตกลงกันหรือประนี
สำนักปงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ระนอมยอมความกันในข้ กำ อที่พิพาทนั้นสก่ำนัอกนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าคู่ความไม่อาจตกลงกันหรือไม่อาจประนีประนอมยอมความกันได้และจำเลยยัง
ไม่ได้ยื่นคำให้การให้ศาลสอบถามคำให้ก ารของจำเลย โดยจำเลยจะยื่นคำให้การเป็นหนังสือ หรือจะ
ให้การด้วยวาจาก็สำนั
ได้กในกรณี ยื่นคำให้การเป็กนำหนั งสือให้นำมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๑๙๑ วรรคสอง มาใช้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บังคับโดย
อนุโลม ในกรณีให้การด้วยวาจา ให้ศาลบันทึกคำให้การรวมทั้งเหตุการณ์นั้นไว้ อ่านให้จำเลยฟัง แล้ว
สำนักให้ จำเลยลงลายมือชื่อไว้กเำป็นสำคัญ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าจำเลยไม่ให้การตามวรรคสาม ให้ศาลมีอำนาจใช้ดุลพินิจมีคำสั่งไม่ยอมเลื่อนเวลา
ให้จำเลยยื่นคำให้สกำนัารกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
โดยให้ถือว่าจำเลยขาดนักำ ดยื่นคำให้กสารำนักและให้ ศาลมีคำพิพากษาหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อคำสั่งชี้
ขาดโดยนำมาตรา ๑๙๘ ทวิ มาใช้บังคับโดยอนุโลม แต่ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งให้สืบพยาน ก็ให้ศาล
สำนักดำเนิ นการต่อไปตามมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๑๙๓ ตรี สมาตรา ๑๙๓ จัตวา และมาตรา
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๑๙๓ เบญจส๑๔๖
มาตรา ๑๙๓ ทวิ ในคดีมโนสาเร่ เมื่อสโจทก์
๑๔๗ กำ ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ได้ท ราบคำสั่งให้มาศาลตามมาตรา
สำนัก๑๙๓ แล้วไม่มาในวันนัดกพิำ จารณาโดยไม่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ได้กรงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ับอนุญาตจากศาลให้เลืก่อำ นคดีให้ถือว่าสโจทก์ ไม่ป ระสงค์จะ
ดำเนินคดีต่อไป ให้ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดีออกเสียจากสารบบความ
สเมืำนั่อกจำเลยได้ รับหมายเรียกให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มาศาลตามมาตรา ๑๙๓ แล้วไม่มาในวันกนัำ ดพิจารณา
โดยไม่ได้รั บ อนุ ญ าตจากศาลให้ เลื่ อนคดี ถ้าจำเลยไม่ได้ยื่น คำให้ การไว้ให้ ถือ ว่าจำเลยขาดนัดยื่ น
สำนักคำให้ การและให้ศาลมีคกำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ พากษาหรืสอำนั
คำสั ่งโดยนำมาตรา ๑๙๘กทวิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ มาใช้บังคับสำนัโดยอนุ โลม แต่ถ้า
จำเลยได้ยื่นคำให้การไว้ก่อนหรือในวันนัดดังกล่าว ให้ถือว่าจำเลยขาดนัดพิจารณา และให้บังคับตาม
มาตรา ๒๐๔ มาตรา สำนัก๒๐๕ มาตรา ๒๐๖ และมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒๐๗ และไม่ ว่าจะเป็นกรณีใด ถ้าศาลมี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คำสั่ง ให้
สืบพยานก็ให้ศาลดำเนินการต่อไปตามมาตรา ๑๙๓ ตรี มาตรา ๑๙๓ จัตวา และมาตรา ๑๙๓ เบญจ
มาตรา ๑๙๓ ตรี๑๔๘ เมื่อศาลได้รับคำให้การของจำเลยตามมาตรา ๑๙๓ วรรคสาม
หรื อ ศาลมี ค ำสั่ งให้ สื บ พยานตามมาตรา ๑๙๓ วรรคสี่ หรือ มาตรา ๑๙๓ ทวิ วรรคสอง ให้ ศ าล
สำนักดำเนิ น การพิ จารณาคดีกตำ ่อไปโดยเร็วสและให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ศาลสอบถามคู่ความฝ่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ า ยที่ จ ะต้ องนำพยานเข้ าสืบว่า
ประสงค์จะอ้างอิงพยานหลักฐานใดแล้วบันทึกไว้ หรือสั่งให้คู่ความจัดทำบัญชีระบุพยานยื่นต่อศาล
ภายในระยะเวลาตามที ่ เห็น สมควร โดยในกรณี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ที่มิใช่การพิสำนั
จารณาคดี ฝ่ายเดียว ศาลจะกำหนดให้
คู่ความฝ่ายใดนำพยานหลักฐานมาสืบก่อนหรือหลังก็ได้
๑๔๖
กำ ๑๙๓ วรรคสีสำนั่ แก้ ไขเพิ่ ม โดยพระราชบั ญ ญักำติ แก้ ไขเพิ่ มเติ มสประมวลกฎหมายวิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ธี
พิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑
๑๔๗
มาตรา ๑๙๓ ทวิ แก้ไขเพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๑๔๘
มาตรา ๑๙๓ ตรี แก้ไขเพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๗๙ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๙๓ จัตวา๑๔๙ ในคดีมโนสาเร่ เพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรมให้ศาลมี

สำนักอำนาจเรี ยกพยานหลักฐานมาสื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บได้เองตามที ่เห็นสมควร
ในการสืบพยานไม่ว่าจะเป็นพยานที่คู่ความฝ่ายใดอ้างหรือที่ศาลเรียกมาเอง ให้ศาล
เป็นผู้ซักถามพยานก่
ส ำนัอกนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เสร็จแล้วจึงให้ตัวความหรื
กำ อทนายความซั
ถามเพิ่มเติมได้ กำ
ให้ศาลมีอำนาจซักถามพยานเกี่ยวกับข้อเท็จจริงใด ๆ ที่เกี่ยวเนื่องกับคดี แม้จะไม่มี
คู่ความฝ่ายใดยกขึ้นอ้างก็ตาม
สในการบั นทึกคำเบิกความของพยาน
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ เมื่อศาลเห็ นสมควร จะบันทึกข้อกความแต่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ โดย
ย่อก็ได้ แล้วให้พยานลงลายมือชื่อไว้
มาตรา ๑๙๓ เบญจ ในคดีมโนสาเร่ ให้ศาลนั่ งพิจารณาคดีติดต่อกันไปโดยไม่
๑๕๐
ต้องเลื่อน เว้นแต่สมำนั
ีเหตุกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จำเป็น ศาลจะมีคำสั่งเลืกำ่อนได้ครั้งละไม่สำนั
เกิกนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เจ็ดวัน กำ
มาตรากำ๑๙๔ คดีมโนสาเร่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นั้น ให้ศาลมีอำนาจออกคำสั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งหรือคำพิ
สำนัพกากษาด้ วยวาจา
ดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๔๑
มาตรากำ๑๙๕
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นอกจากที
๑๕๑
่บัญญัติมาแล้ว ให้นำบทบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญญัติอื่นในประมวลกฎหมาย
นี้มาใช้บังคับแก่การพิจารณาและการชี้ขาดตัดสินคดีมโนสาเร่ด้วยโดยอนุโลม
มาตรา ๑๙๖๑๕๒ ในคดีสามัญซึ่งโจทก์ฟ้องเพียงขอให้ชำระเงินจำนวนแน่นอนตาม
๋ว เงิ น ซึ่ง การรับ รองหรืกำอ การชำระเงิสนำนัตามตั ๋ว เงิน นั้น ได้ถู ก ปฏิกเสธ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ หรื อ ตามสัสำนั
ญ ญาเป็ น หนัง สื อ
ซึ่ง ปรากฏในเบื้องต้นว่าเป็นสัญญาอันแท้จริงมีความสมบูรณ์และบังคับได้ตามกฎหมาย โจทก์จะยื่น
คำขอโดยทำเป็นคำร้ สำนัอกงต่ อศาลพร้อมกับคำฟ้อกงขอให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ศาลพิจสารณาคดี นั้นโดยรวบรัดก็ได้ กำ
ถ้าศาลเห็นว่าคดีตามวรรคหนึ่งนั้นปรากฏในเบื้องต้นว่าเป็นคดีไม่มีข้อยุ่งยาก ไม่ว่า
สำนักโจทก์ จะได้ยื่นคำขอตามวรรคหนึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งหรือสไม่ำนักให้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลมีคำสั่งให้นำบทบักญำ ญัติในหมวดนีสำนั ้ว่ากด้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วยวิธีพิจารณา กำ
คดีมโนสาเร่ เว้นแต่มาตรา ๑๙๐ จัตวา มาใช้บังคับแก่คดีเช่นว่านั้นได้
ถ้าในระหว่างการพิจารณาปรากฏว่าคดีไม่ตกอยู่ภายใต้บังคับแห่งมาตรานี้ ศาลอาจ
คำสั่งเพิกถอนคำสั่งเดิมกำแล้วดำเนินการพิ สำนัจการณาต่ อไปตามข้อบังคักบำแห่งคดีสามัญสได้ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำหมวด ๒ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๑๔๙
สำนักมาตรา ๑๙๓ จัตวา เพิ่มโดยพระราชบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญ ญัสตำนั
ิแก้กไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ
๑๕๐
กำ ๑๙๓ เบญจสำนัเพิก่มงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
โดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิกำ ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
๑๕๑
มาตรา ๑๙๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
๑๕๒
มาตรา ๑๙๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๘๐ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
การพิจารณาโดยขาดนัด๑๕๓
การขาดนัดยื่นคำให้การ
มาตรา ๑๙๗ เมื่อ จำเลยได้รับหมายเรียกให้ ยื่นคำให้ การแล้ ว จำเลยมิ ได้ ยื่ น
๑๕๔
สำนักคำให้ การภายในระยะเวลาที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ กำหนดไว้
สำนัตามกฎหมายหรื อตามคำสั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่งศาล ให้ ถือว่สาำนั
จำเลยขาดนั ดยื่น
คำให้การ
มาตรา ๑๙๘ ๑๕๕ ถ้า จำเลยขาดนัดยื่น คำให้ก าร ให้โ จทก์มีคำขอต่อศาลภายใน
บ ห้า วัน นับ แต่ระยะเวลาที
กำ ่กำหนดให้สำนั
จำเลยยื ่นคำให้การได้สิ้นสุกดำลง เพื่ อให้ศาลมี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัคกำพิ พากษาหรือ
คำสั่งชี้ขาดให้ตนเป็นฝ่ายชนะคดีโดยขาดนัด
ถ้าโจทก์ไม่ยื่ นคำขอต่อศาลภายในกำหนดระยะเวลาดั งกล่าวแล้ว ให้ ศาลมีคำสั่ ง
สำนักจำหน่ ายคดีนั้นเสียจากสารบบความ
ถ้าโจทก์ยื่นคำขอต่อศาลภายในกำหนดระยะเวลาดังกล่าวแล้ว ให้ศาลมีคำพิพากษา
หรือคำสั่งชี้ขาดคดี สำนัโ ดยขาดนั ดไปตามมาตรากำ๑๙๘ ทวิ แต่สถำนั้ากศาลมี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เหตุสงสัยว่าจำเลยจะไม่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทราบ
หมายเรียกให้ยื่นคำให้การ ก็ให้ศาลมีคำสั่งให้มีการส่งหมายเรียกใหม่ โดยวิธีส่งหมายธรรมดาหรือโดย
ธีอื่นแทนและจะกำหนดเงื กำ ่อนไขอย่างใดตามที ่เห็นสมควรเพื่อให้จำเลยได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทราบหมายเรี ยกนั้นก็ได้
สมาตรา ๑๙๘ ทวิ๑๕๖ ศาลจะมี

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คำพิพากษาหรื
คำสั่งชี้ขาดให้โจทก์เป็นกำฝ่ายชนะคดี
โดยจำเลยขาดนัดยื่นคำให้การมิได้ เว้นแต่ศาลเห็นว่าคำฟ้องของโจทก์ มีมูลและไม่ขัดต่อกฎหมาย
สำนักในการนี ้ศาลจะยกขึ้นอ้ากงโดยลำพั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งซึ่งข้สอำนักฎหมายอั นเกี่ยวด้วยความสงบเรี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยบร้อยของประชาชนก็ ได้
เพื่อประโยชน์ในการพิพากษาหรือมีคำสั่งชี้ขาดคดีตามวรรคหนึ่ง ศาลอาจสืบพยาน
เกี่ยวกับข้ออ้างของโจทก์หรือพยานหลักฐานอื่นไปฝ่ายเดียวตามที่เห็นว่าจำเป็นก็ได้ แต่ในคดีเกี่ยว
สำนักด้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วยสิทธิแห่งสภาพบุคกคล ำ สิท ธิในครอบครั วหรือคดีพิพาทเกี่ยวด้กำวยกรรมสิทธิส์ในอสั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งหาริมทรัพย์
ให้ศาลสืบพยานหลักฐานโจทก์ไปฝ่ายเดียว และศาลอาจเรียกพยานหลักฐานอื่นมาสืบได้เองตามที่
เห็นว่าจำเป็น เพื่อสประโยชน์ แห่งความยุติธรรมกำ
ในการกำหนดจำนวนเงินตามคำขอบังคับของโจทก์ ให้ศาลปฏิบัติดังนี้
๑๕๓
สำนักหมวด ๒ การพิ จ ารณาโดยขาดนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ด มาตรา
สำนั๑๙๗ ถึ งมาตรา ๒๐๙ แก้ ไกขเพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่ ม เติ ม โดย
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๙) พ.ศ. ๒๕๔๓
๑๕๔
กำ ๑๙๗ แก้ไขเพิสำนั่มกเติงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๙) พ.ศ. ๒๕๔๓
๑๕๕
มาตรา ๑๙๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๑๕๖
มาตรา ๑๙๘ ทวิ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
ง (ฉบับที่ ๑๙) พ.ศ. ๒๕๔๓ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๘๑ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑) ในกรณีที่โจทก์มีคำขอบังคับให้จำเลยชำระหนี้เป็นเงินจำนวนแน่นอนให้ศาลมี
สำนักคำสั ่งให้โจทก์ส่งพยานเอกสารตามที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ศาลเห็
ว่าจำเป็นแทนการสืบพยาน
(๒) ในกรณีที่โจทก์มีคำขอบังคับให้จำเลยชำระหนี้เป็นเงินอันไม่อาจกำหนดจำนวน
ได้โดยแน่นอน ให้ศำนัาลสื
ส บพยานหลักฐานโจทก์กไำปฝ่ายเดียว และศาลอาจเรี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ยกพยานหลักกฐานอื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่นมาสืบ
ได้เองตามที่เห็นว่าจำเป็น
ถ้าจำเลยที่ ขาดนั ดยื่ น คำให้ การไม่มาศาลในวันสื บพยานตามมาตรานี้ มิให้ ถือว่า
จำเลยนั้นขาดนัดสพิำนัจารณา
ถ้าโจทก์ไม่น ำพยานหลักฐานมาสืบตามความในมาตรานี้ภ ายในระยะเวลาที่ศาล
สำนักกำหนด ให้ถือว่าคดีของโจทก์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ไม่มีมูล และให้ ศาลยกฟ้องของโจทก์ กำ
สมาตรา ๑๙๘ ตรี๑๕๗ ในคดีทกำี่จำเลยบางคนขาดนั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ดยื่นคำให้การ ให้ศาลมีกำคำพิพากษา
หรือคำสั่งชี้ขาดคดีโดยขาดนัดยื่นคำให้การระหว่างโจทก์กับจำเลยที่ขาดนัดยื่นคำให้การนั้นไปก่อน
สำนักและดำเนิ นการพิจารณาคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ระหว่างโจทก์
สำนักกับงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จำเลยที่ยื่นคำให้การต่กอำไป แต่ถ้ามูลความแห่ งคดีนั้นเป็น
การชำระหนี้ ซึ่ งแบ่ งแยกจากกั น มิได้ ให้ ศาลรอการพิ พ ากษาหรือ มีค ำสั่ งชี้ ขาดคดีโดยขาดนั ดยื่ น
คำให้การไว้ก่อน สเมืำนั่อกศาลดำเนิ
นการพิจารณาสำหรับจำเลยที สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
่ยื่นคำให้การเสร็จสิ้นแล้ว ก็ให้ศาลมีคำ
พากษาหรือคำสั่งชี้ขาดคดี กำ ไปตามรูปคดี
สำนัสกำหรั บจำเลยทุกคน กำ
ในกรณีที่จำเลยที่ขาดนัดยื่นคำให้การไม่มาศาลในวันสืบพยานของคู่ความอื่นมิให้ถือว่า
จำเลยนั้นขาดนัดสพิำนั
จารณา กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๑๙๙ ๑๕๘ ถ้าสจำเลยที

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ขาดนัดยื่นคำให้การมาศาลก่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อนศาลวิ
ิจฉัยชี้ขาดคดี กำ
และแจ้งต่อศาลในโอกาสแรกว่าตนประสงค์จะต่อสู้คดี เมื่อศาลเห็นว่าการขาดนัดยื่นคำให้การนั้นมิได้
เป็นไปโดยจงใจหรืสำนั
อมีกเงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หตุอันสมควร ให้ศาลมีกคำ ำสั่งอนุ ญาตให้
สำนัจกำเลยยื ่นคำให้การภายในกำหนดเวลา
ตามที่ศาลเห็นสมควรและดำเนินกระบวนพิจารณาใหม่ตั้งแต่เวลาที่จำเลยขาดนัดยื่นคำให้การ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีในกรณีกำตามวรรคหนึส่งำนัถ้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จำเลยที่ขาดนัด ยื่นคำให้
กำการมิได้แจ้งต่สอำนัศาลก็ ดี หรือ ศาล
เห็นว่าการขาดนัดยื่นคำให้การนั้นเป็นไปโดยจงใจหรือไม่มีเหตุอันสมควรก็ดี ให้ศาลดำเนินกระบวน
พิจารณาต่อไป ในกรณีเช่น นี้ จำเลยอาจถามค้านพยานโจทก์ที่อยู่ระหว่างการสืบได้ แต่จะนำสื บ
สำนักพยานหลั กฐานของตนไม่กำได้
ในกรณีที่จ ำเลยมิไ ด้ยื่ น คำให้ก ารภายในกำหนดเวลาตามวรรคหนึ่ง หรื อ ศาล
ไม่อ นุ ญ าตให้จำเลยยื
สำนัก่นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำให้การตามวรรคสอง กำ หรือศาลเคยมี คำสั
สำนั ่งให้พิจารณาคดีใหม่ ตามคำขอของ
จำเลยที่ขาดนัดยื่นคำให้การตามมาตรา ๑๙๙ ตรี มาก่อน จำเลยนั้นจะขอยื่นคำให้การตามมาตรานี้
สำนักอีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กหรือจะร้องขอให้พิจารณาคดี
กำ ใหม่ไม่สได้ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๑๕๗
มาตรา ๑๙๘ ตรี เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
แพ่ง (ฉบับที่ ๑๙) พ.ศ. ๒๕๔๓
๑๕๘
มาตรา ๑๙๙ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ๒๕๔๓
ง (ฉบับที่ ๑๙) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๘๒ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๙๙ ทวิ๑๕๙ เมื่อศาลพิพากษาให้จำเลยที่ขาดนัดยื่นคำให้การแพ้คดี ศาล

สำนักอาจกำหนดการอย่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี างใดกตามที
ำ ่เห็นสมควรเพื ่อส่งคำบังคับตามคำพิกพำากษาหรือคำสัส่งำนัให้กแงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ก่จำเลยที่ขาด กำ
นัดยื่น คำให้ การโดยวิธีส่งหมายธรรมดาหรือโดยวิธีอื่นแทน หรือศาลจะให้ เลื่ อนการบังคับตามคำ
พิพากษาหรือคำสัส่งำนั
เช่กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ว่านั้นไปภายในระยะเวลาที
กำ ่ศาลเห็นสมควรก็ ได้
การบังคับตามคำพิพากษาหรือคำสั่งแก่จำเลยที่ขาดนัดยื่นคำให้การนั้นให้บังคับตาม
มาตรา ๒๗๓ มาตรา ๒๘๙ และมาตรา ๓๓๘๑๖๐
มาตรา ๑๙๙ ตรี จำเลยซึ่งศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดให้แพ้คดีโดยขาดนัด
๑๖๑
่นคำให้การ ถ้ามิได้ยื่นกอุำทธรณ์คำพิพากษาหรื อคำสั่งนั้น จำเลยนัก้นำอาจมีคำขอให้สพำนัิจการณาคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ใหม่ได้
เว้นแต่
ส(๑)
ำนักศาลเคยมี คำสั่งให้พิจารณาคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นั้นใหม่มสาครั
ำนัก้งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หนึ่งแล้ว กำ
(๒) คำขอให้พิจารณาคดีใหม่นั้นต้องห้ามตามกฎหมาย
มาตรา ๑๙๙ จัตวา๑๖๒ คำขอให้พิจารณาคดีใหม่นั้น ให้ยื่นต่อศาลภายในสิบห้ าวัน
นับจากวันที่ได้ส่งคำบังคับตามคำพิพากษาหรือคำสั่งให้แก่จสำเลยที
่ขาดนัดยื่นคำให้การ แต่ถ้าศาลได้
สำนักกำหนดการอย่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี างใด ๆ เพื กำ่อส่งคำบังคับสเช่ำนันกว่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
านี้โดยวิธีส่งหมายธรรมดาหรื กำ อโดยวิธสีอำนั ื่นแทน จะต้องได้มี
การปฏิบัติตามข้อกำหนดนั้นแล้ว ในกรณีที่จำเลยที่ขาดนัดยื่นคำให้การไม่สามารถยื่นคำขอภายใน
ระยะเวลาที่กำหนดโดยพฤติ การณ์นอกเหนือกไม่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อาจบังคับได้ สำนัจำเลยนั ้นอาจยื่นคำขอให้กพำ ิจารณาคดี
ใหม่ได้ภายในกำหนดสิบห้าวันนับแต่วันที่พฤติการณ์นั้นได้สิ้นสุดลง แต่กรณีจะเป็นอย่างไรก็ตาม ห้าม
สำนักมิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ให้ ยื่ น คำขอเช่ น ว่า นี้ เกมืำ่ อ พ้ น กำหนดหกเดื อ นนั บ แต่ วั น ที่ ได้ ยึ ดกทรั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ พ ย์ ห รื อ ได้ มสำนั
ี ก ารบั งคั บ ตามคำ
พิพากษาหรือคำสั่งโดยวิธีอื่น
สคำขอตามวรรคหนึ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งให้กล่าวโดยชั
กำ ดแจ้งซึ่งเหตุ สำนัทกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ี่จำเลยได้ขาดนัดยื่นคำให้ กำ การและข้อ
คัดค้านคำตัดสินชี้ขาดของศาลที่แสดงให้เห็นว่าหากศาลได้พิจารณาคดีนั้นใหม่ตนอาจเป็นฝ่ายชนะ
สำนักและในกรณี ที่ยื่นคำขอล่กาำช้า ให้แสดงเหตุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัแกห่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งการที่ล่าช้านั้นด้วย กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๑๙๙ เบญจ เมื่อศาลได้รับคำขอให้พิจารณาคดีใหม่แล้ว หากเห็นสมควร
๑๖๓
สำนักศาลจะมี คำสั่งให้งดการบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำงคั บคดีไว้ก่อสนก็
ำนัไกด้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ในกรณีเช่นนี้ ให้ศาลแจ้
กำ งคำสั่งให้เจ้สาำนั
พนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งานบังคับคดี กำ
ทราบ
สในการพิ จารณาคำขอให้พิจารณาคดี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ใหม่ ถ้สาำนั
มีเกหตุ ควรเชื่อว่าการขาดนัดกยืำ ่นคำให้การ
๑๕๙
กำ ๑๙๙ ทวิ เพิส่มำนัโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มกเติำ มประมวลกฎหมายวิ
๑๖๐
สำนักมาตรา ๑๙๙ ทวิ วรรคสอง
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ แก้ไขเพิ่ มเติสมำนัโดยพระราชบั ญ ญั ติ แก้ ไขเพิก่ มำเติม ประมวล
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๑๖๑
กำ ๑๙๙ ตรี เพิส่มำนัโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มกเติำ มประมวลกฎหมายวิ
๑๖๒
มาตรา ๑๙๙ จัตวา เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๑๖๓
มาตรา ๑๙๙ เบญจ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๘๓ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
นั้นมิได้เป็นไปโดยจงใจหรือมีเหตุอันสมควร และศาลเห็นว่าเหตุผลที่อ้างมาในคำขอนั้นผู้ขออาจมีทาง
สำนักชนะคดี ได้ ทั้งในกรณีที่ยกำื่นคำขอล่าช้านัส้นำนัผูก้ขงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อได้ยื่นภายในระยะเวลาทีกำ ่กำหนด ให้สศำนั าลมี คำสั่งอนุญาต
ตามคำขอ ในกรณีเช่นนี้ ถ้ามีการอุทธรณ์ห รือฎีกาคำพิพากษาหรือคำสั่งที่ให้คู่ความฝ่ายที่ขาดนัดยื่น
คำให้การแพ้คดี ให้ ศาลแจ้
สำนั งคำสั่งดังกล่าวให้ศกาลอุ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ทธรณ์หรือสศาลฎี กา แล้วแต่กรณี ทราบด้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วย
เมื่อศาลได้มีคำสั่งอนุญาตตามคำขอให้พิจารณาคดีใหม่ตามวรรคสอง คำพิพากษา
หรือคำสั่งของศาลโดยจำเลยขาดนัดยื่นคำให้การและคำพิพากษาหรือคำสั่งอื่น ๆ ของศาลอุทธรณ์
หรือศาลฎีกาในคดี เดีกยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั วกันนั้ น และวิธีการบังกคัำ บคดีที่ได้ดำเนิ นไปแล้
สำนั ว ให้ถือว่าเป็นอันเพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำกถอนไปใน
ตัว และให้ศาลแจ้งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีทราบ แต่ถ้าเป็นการพ้นวิสัยที่ จะให้คู่ความกลับคืนสู่ฐานะ
สำนักเดิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มดังเช่นก่อนบังคับคดีกำได้ หรือเมื่ อศาลเห็ นว่าไม่จำเป็นที่จะบังคักบำเช่นนั้น เพื่อประโยชน์
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี แก่คู่ ความ
หรือบุคคลภายนอก ให้ศาลมีอำนาจสั่งอย่างใด ๆ ตามที่เห็นสมควร แล้วให้ศ าลพิจารณาคดีนั้นใหม่
ตั้งแต่เวลาที่ จำเลยขาดนั ดยื่ น คำให้ การ โดยให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จ ำเลยยื่ น คำให้ การภายในกำหนดเวลาตามที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ศาล
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คำสั่ งกศาลที
ำ ่ อ นุ ญ าตให้ สำนัพกิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จ ารณาคดี ใหม่ ให้ เป็ นกทีำ่ สุ ด แต่ ในกรณี สำนัทกี่ ศงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าลมี ค ำสั่ งไม่ กำ
อนุญาตผู้ขออาจอุทธรณ์คำสั่งดังกล่าวได้ คำพิพากษาของศาลอุทธรณ์ให้เป็นที่สุด
ถ้าจำเลยขาดนัดยื่นคำให้การโดยจงใจหรือสไม่ ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มีเหตุอันสมควรเป็ นเหตุให้คู่ความอีก
ายหนึ่งต้องเสียค่าฤชาธรรมเนี
กำ ยมมากกว่
สำนักาทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ ควรจะต้องเสีย ค่าฤชาธรรมที
กำ ่เพิ่มขึ้นสำนั
นั้นกให้ ถือว่าเป็นค่า
ฤชาธรรมเนียมอันไม่จำเป็นตามความหมายแห่งมาตรา ๑๖๖
มาตรา ๑๙๙ ฉ ๑๖๔ ในกรณี ที่ โ จทก์ มิ ไ ด้ ใ ห้ ก ารแก้ ฟ้ อ งแย้ ง ของจำเลยภายใน
สำนักระยะเวลาที ่กำหนดไว้ ให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำนำบทบัญญัตสิใำนั
นส่กวงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นที่ ๑ นี้มาใช้บังคับเพีกยำงเท่าที่เกี่ยวกัสบำนั
ฟ้อกงแย้ งเช่นว่านั้น
โดยอนุโลม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนัการขาดนั ดพิจารณา กำ
มาตรากำ๒๐๐
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ภายใต้
สำนักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
๑๖๕
ังคับมาตรา ๑๙๘ ทวิกำและมาตรา ๑๙๘ ตรี ถ้าคู่ความ
ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่มาศาลในวันสืบพยาน และไม่ได้รับอนุญาตจากศาลให้เลื่อนคดี ให้ ถือว่าคู่ความฝ่าย
นั้นขาดนัดพิจารณาสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าคู่ความฝ่ายใดไม่มาศาลในวันนัดอื่นที่มิใช่วันสื บพยาน ให้ ถือว่าคู่ความฝ่ายนั้น
สำนักสละสิ ทธิการดำเนินกระบวนพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จารณาของตนในนั ดนั้น และทราบกระบวนพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จารณาที
สำนั่ศกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าลได้ดำเนินไป กำ
ในนัดนั้นด้วยแล้ว

๑๖๔
มาตรา ๑๙๙ ฉ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิ จารณาความ
๑๖๕
มาตรา ๒๐๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญ ญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๘๔ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๒๐๑๑๖๖ ถ้าคู่ความทั้งสองฝ่ายขาดนัดพิจารณา ให้ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดี

้นเสียจากสารบบความกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๒๐๒๑๖๗ ถ้าโจทก์ขกาดนั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ดพิจารณาสำนัให้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดีกำนั้นเสียจาก
สารบบความ เว้นแต่จำเลยจะได้แจ้งต่อศาลในวันสืบพยานขอให้ดำเนินการพิจารณาคดีต่อไป ก็ให้
ศาลพิจารณาและชี้ขาดตัดสินคดีนั้นไปฝ่ายเดียว
มาตรา ๒๐๓ ห้ามมิให้โจทก์อุทธรณ์คำสั่งจำหน่ายคดีตามมาตรา ๒๐๑ และ
๑๖๘
สำนักมาตรา ๒๐๒ แต่ภายใต้กบำังคับบทบัญญัสตำนัิแกห่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งกฎหมายว่าด้วยอายุ คกวาม
ำ คำสั่งเช่นสว่ำนั
านีก้ไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ม่ตัดสิทธิโจทก์ กำ
ที่จะเสนอคำฟ้องของตนใหม่
มาตรา ๒๐๔๑๖๙ ถ้าจำเลยขาดนัดพิจารณา ให้ศาลพิจารณาและชี้ขาดตัดสินคดีนั้น
สำนักไปฝ่ ายเดียว
มาตรา ๒๐๕ ในกรณีดังกล่าวมาในมาตรา
๑๗๐
๒๐๒ และมาตรา ๒๐๔ ถ้ายังไม่
สำนักเป็ นที่พอใจของศาลว่ากได้ำ ส่งหมายกำหนดวั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นนัดสืบพยานไปให้คกู่คำวามฝ่ายที่ขาดนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัดกทราบโดยชอบ
แล้ว ให้ศาลมีคำสั่งเลื่อนวันสืบพยานไป และกำหนดวิธีการอย่างใดตามที่เห็นสมควร เพื่อให้มีการ
ส่งหมายกำหนดวัสำนันนักดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สืบพยานใหม่แก่ คู่ความฝ่
กำ ายที่ขาดนัสดำนัพิกจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารณาโดยวิธีส่งหมายธรรมดาหรื
กำ อ
โดยวิธีอื่นแทน ถ้าได้กระทำดังเช่นว่า มาแล้ว คู่ความฝ่ายนั้นยังไม่มาศาลก่อนเริ่มสืบพยานในวันที่
สำนักกำหนดไว้ ในหมายนั้น กก็ำให้ศาลดำเนิสนำนัคดีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นั้นไปดังที่บัญญัติไว้ใกนมาตรา
ำ ๒๐๒สำนั หรืกองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มาตรา ๒๐๔ กำ
แล้วแต่กรณี
มาตรา ๒๐๖๑๗๑ คูค่ วามฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งจะร้องต่อศาลให้วินิจฉัยชี้ขาดคดีให้ตนเป็น
ายชนะโดยอาศัยเหตุกแำต่เพียงว่าคู่ความอี กฝ่ายหนึ่งขาดนัดพิจารณานั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นหาได้ไสม่ำนัให้ ศาลวินิจฉัยชี้
ขาดคดีให้คู่ความที่มาศาลเป็นฝ่ายชนะต่อเมื่อศาลเห็นว่าข้ออ้างของคู่ความเช่นว่านี้มีมูลและไม่ขัดต่อ
กฎหมาย ในการนี้ ศาลจะยกขึ้นอ้างโดยลำพัง ซึ่งข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของ
สำนักประชาชนก็ ได้
๑๖๖
สำนักมาตรา ๒๐๑ แก้ไขเพิ่มเติมกโดยพระราชบั
๑๖๗
กำ ๒๐๒ แก้ไขเพิ
มโดยพระราชบัญญัติแก้ไกขเพิำ ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธี พิจารณา
๑๖๘
สำนักมาตรา ๒๐๓ แก้ไขเพิ่มเติมกโดยพระราชบั
๑๖๙
กำ ๒๐๔ แก้ไขเพิ
มโดยพระราชบัญญัติแก้ไกขเพิำ ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
๑๗๐
มาตรา ๒๐๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๑๗๑
มาตรา ๒๐๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๘๕ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เพื่อประโยชน์ในการวินิจฉัยชี้ขาดคดีตามวรรคหนึ่ง ให้นำบทบัญญัติมาตรา ๑๙๘

สำนักทวิ วรรคสองและวรรคสาม
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มาใช้บังคับสแก่ำนักคงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดีของคู่ความฝ่ายที่มาศาลโดยอนุ
กำ โลม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในระหว่ างการพิ จ ารณาคดี ฝ่ า ยเดี ย ว ถ้ า คู่ ค วามฝ่ า ยที่ ข าดนั ด พิ จ ารณามาศาล
ภายหลังที่เริ่มต้นสืำนับพยานไปบ้
ส างแล้ว และแจ้กำงต่อศาลในโอกาสแรกว่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าตนประสงค์จะดำเนิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นคดี เมื่อ
ศาลเห็นว่าการขาดนัดพิจารณานั้นมิได้เป็นไปโดยจงใจหรือมีเหตุอันสมควรและศาลไม่เคยมีคำสั่งให้
พิจารณาคดีใหม่ตามคำขอของคู่ความฝ่ายนั้นมาก่อนตามมาตรา ๑๙๙ ตรี ซึ่งให้นำมาใช้บังคับกับการ
ขาดนั ดพิจ ารณาตามมาตรา ๒๐๗ ด้วย ให้กศำาลมีคำสั่ งให้สพำนัิจารณาคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นั้นใหม่ ในกรณี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำเช่ น นี้ หาก
คู่ความนั้นขาดนัดพิจารณาอีก จะขอให้พิจารณาคดีใหม่ตามมาตรานี้ไม่ได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในกรณีกำตามวรรคสามสำนัถ้ากคูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ความฝ่ายที่ขาดนัดพิกจำารณามิ ได้แจ้งสต่ำนัอศาลก็ ดีหรือศาล
เห็นว่าการขาดนัดพิจารณานั้นเป็นไปโดยจงใจหรือไม่มีเหตุอันสมควรก็ดี หรือคำขอให้พิจารณาคดี
ใหม่นั้นต้องห้ามตามกฎหมายก็ ดี ให้ศาลดำเนิกนำกระบวนพิจารณาต่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อไป แต่
(๑) ห้ามไม่ให้ศาลอนุญาตให้คู่ความที่ขาดนัดพิจารณานำพยานเข้าสืบถ้าคู่ความนั้น
สำนักมาศาลเมื ่อพ้นเวลาที่จะนำพยานของตนเข้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักาสืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บแล้ว กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ถ้าคู่ความที่ขาดนัดพิจารณามาศาลเมื่อคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งได้นำพยานหลักฐาน
เข้าสืบไปแล้ว ห้ามไม่ให้ศาลยอมให้คู่ความที่ขาดนัดพิจารณาคั ดค้านพยานหลักฐานเช่นว่านั้น โดยวิธี
สำนักถามค้ านพยานของคู่ความอี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กฝ่ายหนึ่งทีส่ไำนัด้สกืบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ไปแล้วหรือโดยวิธีคัดกค้ำานการระบุเอกสารหรื อคัดค้านคำ
ขอที่ให้ศาลไปทำการตรวจหรือให้ตั้งผู้เชี่ยวชาญของศาล แต่ถ้าคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งนำพยานหลักฐาน
เข้าสืบยังไม่บริบูรสณ์ำนักให้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลอนุญาตให้คู่ค วามที กำ ่ขาดนัดพิจารณาหั กล้างได้แต่เฉพาะพยานหลั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กฐานที่
นำสืบภายหลังที่ตนมาศาล
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) ในกรณีกำ เช่นนี้ คู่คสวามที ่ขาดนัดพิจารณาไม่มีสกิทำธิที่จะร้องขอให้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัพิจการณาคดี ใหม่
สมาตรา ๒๐๗ ๑๗๒ เมื่อศาลพิกำพากษาให้ คู่คสวามฝ่

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ายที่ขาดนัดพิจารณาแพ้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คดี ให้น ำ
บทบัญญัติมาตรา ๑๙๙ ทวิ มาใช้บังคับโดยอนุโลม และคู่ความฝ่ายนั้นอาจมีคำขอให้พิจารณาคดีใหม่ได้
้งนี้ ให้นำบทบัญญัติมาตรา
กำ ๑๙๙ ตรี มาตรา ๑๙๙ จัตวา และมาตราก๑๙๙
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ เบญจ มาใช้
สำนับกังงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คับโดยอนุโลม กำ
มาตรา ๒๐๘ ๑๗๓
(ยกเลิก)
มาตรา ๒๐๙๑๗๔ (ยกเลิก)
หมวด ๓
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักอนุ ญาโตตุลาการ
๑๗๒
กำ ๒๐๗ แก้ไขเพิ
๑๗๓
มาตรา ๒๐๘ ยกเลิกโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๑๗๔
มาตรา ๒๐๙ ยกเลิกโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
ง (ฉบับที่ ๑๙) พ.ศ. ๒๕๔๓ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๘๖ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรากำ๒๑๐ บรรดาคดี
ั้งปวงซึ่งอยู่ในระหว่างพิ
กำจารณาของศาลชั
สำนัก้ นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ต้น คู่ความจะ กำ
ตกลงกันเสนอข้อพิพาทอันเกี่ยวกับประเด็นทั้งปวงหรือแต่ข้อใดข้อหนึ่ง ให้อนุญาโตตุลาการคนเดียว
หรือหลายคนเป็นสผูำนั้ชี้ขกาดก็ ได้ โดยยื่นคำขอร่วกมกัำ นกล่าวถึงข้อสความแห่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งข้อตกลงเช่นว่านั้นกำต่อศาล
ถ้าศาลเห็นว่าข้อตกลงนั้นไม่ผิดกฎหมาย ให้ศาลอนุญาตตามคำขอนั้น
สมาตรา ๒๑๑ ถ้ า ในข้ อ ตกลงมิ

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ไ ด้ ก ำหนดข้ อ ความไว้ เ ป็ น อย่ า งอื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ น การตั้ ง
อนุญาโตตุลาการให้ใช้ข้อบังคับดังต่อไปนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) คูก่คำวามชอบที่จ ะตั
สำนั้ งกอนุ ญ าโตตุล าการได้ฝ่ ากยละคน
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ แต่ถ้าคดี
สำนัมกี โงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จทก์ร่ว มหรือ กำ
จำเลยร่วมหลายคน ให้ตั้งอนุญาโตตุลาการเพียงคนหนึ่งแทนโจทก์ร่วมทั้งหมดและคนหนึ่งแทนจำเลย
ร่วมทั้งหมด สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ถ้าคู่ความจะตั้งอนุญ าโตตุล าการคนเดียวหรือหลายคน ด้ว ยความเห็ นชอบ
สำนักพร้ อมกัน การตั้งเช่นว่านีกำ้ให้ทำเป็นหนังสสืำนัอ กลงวั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี น เดือน ปี และให้คกู่คำวามลงลายมือสชืำนั่อไว้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เป็นสำคัญ
(๓) ถ้าตกลงกันให้คู่ความฝ่ายหนึ่ง หรือบุคคลภายนอกเป็นผู้ตั้งอนุญาโตตุล าการ
การตั้งเช่นว่านี้ ให้ทำเป็นหนังสือ ลงวัน เดือน ปี และลงลายมื อชื่อของคู่ความหรือบุคคลภายนอกนั้น
สำนักแล้ วส่งไปให้คู่ความอื่น กๆำ
(๔) ถ้าศาลไม่เห็นชอบด้วยบุคคลที่คู่ความตั้งหรือที่เสนอตั้งเป็นอนุญาโตตุลาการให้
ศาลสั่งให้คู่ความตัสำนั
้งบุกคงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คลอื่นหรือเสนอบุคคลอื กำ่นตั้งเป็นอนุญสำนั
าโตตุ ลาการ ถ้าคู่ความมิได้กตำั้งหรือเสนอ
ให้ ตั้ งบุ ค คลใดเป็ น อนุ ญ าโตตุ ล าการ ให้ ศ าลมี อ ำนาจตั้ งบุ ค คลใดเป็ น อนุ ญ าโตตุ ล าการได้ ต ามที่
สำนักเห็ นสมควร แล้วให้ศาลส่กำงคำสั่งเช่นว่านีสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้ไปยักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งอนุญาโตตุลาการที่ตั้งกขึำ้น และคู่ความที
สำนั่เกีก่ยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วข้องโดยทาง กำ
เจ้าพนักงานศาล
มาตรา ๒๑๒ ข้ อ ความในหมวดนี้ มิ ไ ด้ ใ ห้ อ ำนาจศาลที่ จ ะตั้ ง บุ ค คลใดเป็ น
สำนักอนุ ญาโตตุลาการโดยมิไกด้ำรับความยินยอมจากบุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คคลนั้น
มาตรา ๒๑๓ เมื่อ บุค คลหรือ คู่ค วามที่มีสิท ธิ ได้ตั้ง อนุญ าโตตุล าการขึ้น แล้ว
สำนักห้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามมิให้บุคคลหรือคู่ความนั
กำ ้นถอนการตั ้งเสีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ย เว้นแต่คู่ความอีกฝ่ายหนึ
กำ ่งจะได้ยินยอมด้
ย กำ
อนุญาโตตุลาการที่ตั้งขึ้นโดยชอบนั้น ถ้าเป็นกรณีที่ศาลหรือบุคคลภายนอกเป็นผู้ตั้ง
จะคัดค้านก็ได้ หรือถ้ากเป็ำ นกรณีที่คู่ความฝ่ ายหนึ่งเป็นผู้ตั้ง คู่ความอี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กฝ่ายหนึ่ง
จะคัดค้านก็ได้ โดยอาศัยเหตุดังที่บั ญญั ติไว้ในมาตรา ๑๑ หรือเหตุที่อนุญ าโตตุลาการนั้นเป็นผู้ ไร้
สำนักความสามารถ หรือไม่สกามารถทำหน้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ าสทีำนั
่อนุกญงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าโตตุลาการได้ ในกรณี กำ ที่มีการคัดค้าสนอนุ ญาโตตุลาการ
ดังว่านี้ ให้นำบทบัญญัติว่าด้วยการคัดค้านผู้พิพากษามาใช้บังคับโดยอนุโลม
สถ้ำนั
าการคั ดค้านอนุญาโตตุลาการนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นฟังขึ้น ให้ ตั้งกอนุ
สำนั ญาโตตุลาการขึ้นใหม่กำ
มาตรากำ ๒๑๔ ถ้ า ในข้

ตกลงมิ ไ ด้ ก ำหนดค่ ากธรรมเนี
ำ ย มอนุสำนั
ญ าโตตุ ล าการไว้
อนุญาโตตุลาการชอบที ่จะเสนอความข้อนี้ต่อศาลโดยทำเป็สำนั
นคำร้ อง และให้ศาลมีอำนาจมีคำสั่งให้
ชำระค่าธรรมเนียมตามที่เห็นสมควร
- ๘๗ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๒๑๕ เมื่อได้ตั้งอนุญาโตตุลาการขึ้นแล้ว ถ้าในข้อตกลงหรือในคำสั่งศาล

สำนักแล้ วแต่กรณี มิได้กำหนดประเด็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นข้อพิสพำนัาทไว้ ให้อนุญาโตตุลาการกำหนดประเด็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สนำนั
ข้อกพิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
พาทเหล่านั้น กำ
แล้วจดลงในรายงานพิสดารกลัดไว้ในสำนวนคดีอนุญาโตตุลาการ
มาตรา ๒๑๖ ก่อนที่จะทำคำชี้ขาด ให้อนุญาโตตุลาการฟังคู่ความทั้งปวงและอาจ
ทำการไต่สวนตามที่เห็นสมควรในข้อพิพาทอันเสนอมาให้พิจารณานั้น
สอนุ
ำนัญ าโตตุลาการ อาจตรวจเอกสารทั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้งปวงที
สำนั่ยื่นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ขึ้นมาและฟังพยาน หรืกอำผู้เชี่ยวชาญ
ซึ่งเต็มใจมาให้การ ถ้าอนุญาโตตุลาการขอให้ศาลส่งคำคู่ความ หรือบรรดาเอกสารอื่น ๆ ในสำนวน
นว่านี้มาให้ตรวจดู ให้กศำาลจัดการให้ตสามคำร้ องขอนั้น
ถ้าอนุญาโตตุลาการเห็นว่าจำต้องดำเนินกระบวนพิจารณาอย่างใด ที่ต้องดำเนินทาง
ศาล (เช่น หมายเรีสำนั ยกพยาน หรือให้พยานสาบานตน
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หรือให้สำนั
ส่งกเอกสาร) อนุญาโตตุลาการอาจยื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่นคำ
ขอโดยทำเป็ น คำร้ อ งต่อ ศาล ให้ ศ าลดำเนิ น กระบวนพิ จ ารณาเช่ น ว่านั้ น ถ้าศาลเห็ น ว่ากระบวน
จารณานั้นอยู่ในอำนาจศาลและพึ
กำ งรัสบำนัทำให้ ได้แล้ว ให้ศาลจัดการให้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ตามคำขอเช่ สำนันกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ว่านี้ โดยเรียก กำ
ค่ า ธรรมเนี ย มศาลตามอั ต ราที่ ก ำหนดไว้ ส ำหรั บ กระบวนพิ จ ารณาที่ ข อให้ จั ด การนั้ น จาก
อนุญาโตตุลาการสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ภายใต้กบำ ังคับบทบัญญั

สำนั ติมกาตรา ๒๑๕ และมาตรานี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ อนุญาโตตุลสาการมี อำนาจที่จะ
ดำเนินตามวิธีพิจารณาใด ๆ ตามที่เห็นสมควรก็ได้ เว้นแต่ในข้อตกลงจะกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น
มาตรา ๒ ๑๗ ถ้ า ในข้ อ ตกลงมิ ไ ด้ ก ำหนดไว้ เ ป็ น อย่ า งอื่ น คำชี้ ข าดของ
สำนักอนุ ญาโตตุลาการนั้นให้อกยูำ ่ภายในบังคับสต่ำนัอไปนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้
(๑) ในกรณีที่มีอนุญาโตตุลาการหลายคน ให้ชี้ขาดตามคะแนนเสียงฝ่ายข้างมาก
ส(๒)
าคะแนนเสียงเท่ากันกให้ ำ อนุญาโตตุลสาการตั ้งบุคคลภายนอกเป็กนำประธานขึ้น
คนหนึ่ง เพื่อออกคะแนนเสียงชี้ขาด ถ้าอนุญาโตตุลาการไม่ตกลงกันในการตั้งประธาน ให้ยื่ นคำขอ
สำนักโดยทำเป็ นคำร้องต่อศาลให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มีคำสั่งตั้งประธาน
มาตรา ๒๑๘ ให้นำบทบัญญัติมาตรา ๑๔๐, ๑๔๑ และ ๑๔๒ ว่าด้วยคำพิพากษา
สำนักและคำสั ่งของศาลมาใช้กบำังคับแก่คำชี้ขาดของอนุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ญาโตตุลาการโดยอนุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ โลม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ให้อนุญาโตตุลาการยื่นคำชี้ขาดของตนต่อศาล และให้ศาลพิพากษาตามคำชี้ขาดนั้น
สแต่
ำนัถก้างำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลเห็นว่า คำชี้ขาดของอนุ
กำ ญาโตตุลสาการขั ดต่อกฎหมายประการใดประการ
หนึ่ง ให้ศาลมีอำนาจทำคำสั่งปฏิเสธไม่ยอมพิพากษาตามคำชี้ขาดนั้น แต่ถ้าคำชี้ขาดนั้นอาจแก้ไขให้
กต้องได้ ศาลอาจให้อกนุำญาโตตุลาการหรื
คู่ความที่เกี่ ยวข้องแก้ไกขเสี
ำ ยก่อนภายในเวลาอั นสมควรที่
ศาลจะกำหนดไว้
มาตรา ๒๑๙ ถ้าในข้อตกลงมิได้กำหนดข้อความไว้เป็นอย่างอื่น ในกรณีที่ไม่อาจ
สำนักดำเนิ นตามข้อตกลง เสนอข้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อพิพาทให้สอำนั
นุญกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าโตตุลาการชี้ขาด เพราะบุ
กำ คคลภายนอกซึ
รับมอบหมาย กำ
ให้เป็นผู้ตั้งอนุญาโตตุ ลาการมิได้ตั้งอนุญาโตตุ ลาการขึ้น หรืสำนั
ออนุ ญาโตตุลาการที่ตั้งขึ้นคนเดียวหรือ
หลายคนนั้นปฏิเสธไม่ยอมรับหน้าที่ หรือตายเสียก่อน หรือตกเป็นผู้ ไร้ความสามารถ หรือด้วยเหตุ
สำนักประการอื ่นไม่อาจที่จะปฏิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บัติหน้าที่ของตนได้ ก่ อนให้คำชี้ขาด หรือกปฏิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ เสธ หรือเพิสกำนัเฉยไม่ กระทำตาม
- ๘๘ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หน้าที่ของตนภายในเวลาอันสมควร ถ้าคู่ความไม่สามารถทำความตกลงกันเป็นอย่างอื่น ให้ ถือว่า

อตกลงนั้นเป็นอันสิ้นสุกดำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๒๒๐ ถ้ามีข้อพิพาทเกิ

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดขึ้นเนื่องจากการดำเนิ นตามข้อตกลงเสนอข้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อพิพาท
ให้อนุญาโตตุลาการชี้ขาด หรือมีข้อพิพาทกันว่า ข้อตกลงนั้นได้สิ้นสุดลงตามมาตราก่อนแล้วหรือหาไม่
ข้อพิพาทนั้นให้เสนอต่อศาลที่เห็นชอบด้วยข้อตกลงดังกล่าวแล้ว
มาตรา ๒๒๑ การเสนอข้อพิพาทให้อนุญาโตตุลาการชี้ขาดนอกศาล ให้เป็นไป
๑๗๕
สำนักตามกฎหมายว่ าด้วยอนุกญำาโตตุลาการ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมาตรา ๒๒๒ ห้ามมิให้อุทธรณ์

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คำสั่งศาลซึส่งำนัปฏิ เสธไม่ยอมพิพากษาตามคำสั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งชี้ขาด
ของอนุ ญ าโตตุล าการ หรือคำพิพากษาของศาลตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการ เว้นแต่ในเหตุ
อไปนี้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) เมื่อมีข้ออ้างแสดงว่าอนุญ าโตตุลาการหรือประธานมิไ ด้กระทำการโดยสุจริต
หรือคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งใช้กลฉ้อฉล
(๒) เมืก่ อำ คำสั่ งหรื อ คำพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัพกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ากษานั้ น ฝ่ าฝื น ต่ อ บทกฎหมายอั
กำ น เกีสำนั
่ ย วด้ ว ยความสงบ
เรียบร้อยของประชาชน
ส(๓)
ำนักเมื ่อคำพิพากษานั้นไม่ตรงกั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บคำชี้ขาดของอนุ ญาโตตุลาการ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ หมวด ๔
การดำเนินคดีแบบกลุ่ม ๑๗๖
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ส่วนที่ ๑
บททั่วไป
มาตรากำ๒๒๒/๑
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในหมวดนี
๑๗๗
้
“กลุ่มบุคคล” หมายความว่า บุคคลหลายคนที่มีสิท ธิอย่างเดียวกันอันเนื่องมาจาก
ข้อเท็จจริงและหลัสกำนักฎหมายเดี ยวกัน และมีลกักำษณะเฉพาะของกลุ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่มเหมือนกัน แม้ว่าจะมีกลำ ักษณะของ
ความเสียหายที่แตกต่างกันก็ตาม
“สมาชิกำกกลุ่ม” หมายความว่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี า บุคคลใด ๆ ที่อยู่ในกลุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่มบุคคล สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๑๗๕
กำ ๒๒๑ แก้ไขเพิ
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๑) พ.ศ. ๒๕๓๐
๑๗๖
หมวด ๔ การดำเนิ น คดี แ บบกลุ่ ม มาตรา ๒๒๒ /๑ ถึ ง มาตรา ๒๒๒/๔๙ เพิ่ ม โดย
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๖) พ.ศ. ๒๕๕๘
๑๗๗
มาตรา ๒๒๒/๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
ง (ฉบับที่ ๒๖) พ.ศ. ๒๕๕๘ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๘๙ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
“การดำเนินคดีแบบกลุ่ม” หมายความว่า การดำเนินคดีที่ศาลอนุญาตให้เสนอคำฟ้อง

อศาลเพื่อให้ศาลมีคำพิกพำ ากษาแสดงสิสทำนัธิขกองโจทก์ และสมาชิกกลุก่มำ
“เจ้าพนักงานคดีแบบกลุ่ม” หมายความว่า บุคคลที่เลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม
แต่งตั้งให้ทำหน้าทีำนั
ส ่ช่วกยเหลื อศาลในการดำเนินกคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ แบบกลุ่ม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๒๒๒/๒ ๑๗๘ เพื่ อความเหมาะสมสำหรับคดีบางประเภท หรื อเพื่ อให้ การ
ดำเนินกระบวนพิสจำนัารณาหรื อการบังคับคดีเป็กำนไปโดยสะดวก
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัรวดเร็ ว และเที่ยงธรรม กประธานศาล
ฎีกามีอำนาจออกข้อกำหนดใด ๆ ที่ไม่ขัดหรือแย้งกับบทบัญญัติในหมวดนี้ได้ ดังนี้
(๑) กำหนดคุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ณสมบัตสิ ำนั ส่วกนได้ เสีย รวมตลอดทั้งการได้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มาซึ่งสิทธิสกำนั
ารเป็ นสมาชิกกลุ่ม
ของโจทก์ทจี่ ะมีอำนาจฟ้องคดีแบบกลุ่มได้
ส(๒)
ำนักกำหนดเพิ ่มเติมเกี่ยวกับกหลั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กเกณฑ์ วิธสีกำนัารกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
และเงื่อนไขในการพิจารณาอนุกำ ญาต
ให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม
(๓) กำหนดเพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่มเติมเกีส่ยำนั
วกักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วิธีการแจ้งเรื่องการดำเนิกำนคดีแบบกลุ่มสให้ำนัสกมาชิ กกลุ่มทราบ
(๔) กำหนดเพิ่ มเติมเกี่ ยวกั บวิธีการนั ดพร้อม การแก้ ไขคำฟ้ องและคำให้ การ การ
ดำเนินกระบวนพิจารณาและการรับฟังพยานหลักฐาน ในการดำเนิ นคดีแบบกลุ่ม
(๕) กำหนดเพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่มเติมเกีส่ยำนัวกักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บการบังคับคดีและเงินกรางวั ำ ลของทนายความฝ่ ายโจทก์
(๖) ออกข้อกำหนดเกี่ยวกับเรื่องที่จำเป็นอื่น ๆ ในการดำเนินคดีแบบกลุ่ม
สข้ำนั
อกำหนดนั ้น เมื่อได้รั บความเห็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นชอบจากที สำนั่กปงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ระชุมใหญ่ศาลฎีกาและประกาศใน
กำ
ราชกิจจานุเบกษาแล้วให้ใช้บังคับได้
มาตรา ๒๒๒/๓ ศาลตามพระธรรมนูญศาลยุติธรรมที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษา
๑๗๙
คดีแพ่งเว้นแต่ศาลแขวง มีอำนาจในการดำเนิกนำคดีแบบกลุ่ม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรากำ๒๒๒/๔๑๘๐ กระบวนพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี จารณาส่วนใดที่มกิไำด้บัญญัติไว้ในหมวดนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้โดยเฉพาะ
ให้นำบทบัญญัติในภาค ๑ บททั่วไป และบทบัญญัติในคดีสามัญมาใช้บังคับโดยอนุโลมเท่าที่ไม่ขัดหรือ
แย้งกับบทบัญญัติในหมวดนี้
ในกรณีกำที่มีการร้องขอให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำเนินคดีแบบกลุ่มในคดีกำซึ่งมีกฎหมายกำหนดวิ ธีพิจารณา
ความไว้เป็น การเฉพาะ ให้ ศาลในคดีนั้ นมีอำนาจสั่ งให้ ดำเนิ น คดีแบบกลุ่ มและนำวิธีพิจารณาตาม
บทบัญญัติแห่งหมวดนี ้มาใช้บังคับโดยอนุโลมกำ
มาตรากำ๒๒๒/๕ ๑๘๑ สให้

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนัมกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ีเจ้าพนักงานคดีแบบกลุ
กำ่ มทำหน้ าที่ช่ วสำนั
ยเหลื อศาลในการ
ดำเนินคดีแบบกลุ่มตามทีศ่ าลมอบหมาย ดังต่อไปนี้
๑๗๘
กำ ๒๒๒/๒ เพิส่มำนั
แพ่ง (ฉบับที่ ๒๖) พ.ศ. ๒๕๕๘
๑๗๙
มาตรา ๒๒๒/๓ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๑๘๐
มาตรา ๒๒๒/๔ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๙๐ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑) ไกล่เกลี่ยคดีแบบกลุ่ม
(๒) ตรวจสอบและรวบรวมพยานหลั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กฐาน
(๓) บันทึกคำพยาน
ส(๔)
ำนักดำเนิ นการให้มีการคุ้มครองสิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทธิของคู่คสำนั วามและสมาชิ กกลุ่มทั้งก่อนและระหว่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าง
การพิจารณา
(๕) ปฏิบัติหน้าที่อื่นตามบทบัญญั ติแห่งหมวดนี้หรือตามข้อกำหนดของประธานศาล
ฎีกาในการทำหน้สาทีำนั่ชก่วงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยเหลือนั้น กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในการปฏิบัติหน้าที่ตามบทบัญญัติแห่งหมวดนี้ ให้เจ้าพนักงานคดี แบบกลุ่มเป็น
าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญาและให้
กำ มีอำนาจมีหนังสือเรีกำยกบุคคลใดบุคสคลหนึ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งมาให้ข้อมูล
หรือให้จัดส่งเอกสารเพื่อประกอบการพิจารณาเรื่องใดเรื่องหนึ่งตามอำนาจหน้าที่
สหลั
ำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เกณฑ์และวิธีการปฏิบกัตำ ิห น้าที่ของเจ้สาำนัพนั กงานคดีแบบกลุ่ มให้กเป็ำ นไปตามที่
กำหนดไว้ในข้อกำหนดของประธานศาลฎีกา
ในกรณีกำที่กฎหมายวิธสีพำนัิจารณาความใดบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ญญัติให้มกีเำจ้าพนักงานคดีสทำนัำหน้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าที่ช่วยเหลือ
ศาลในการดำเนินคดีไว้เป็น การเฉพาะ ให้เจ้าพนักงานคดีดังกล่าวนอกจากมีหน้าที่ตามกฎหมายนั้น
แล้วมีหน้าที่ตามบทบั ญญัติแห่งหมวดนี้ด้วย
มาตรา ๒๒๒/๖ ๑๘๒ ผู้ ที่ จ ะได้ รั บ แต่ ง ตั้ ง เป็ น เจ้ า พนั ก งานคดี แ บบกลุ่ ม ต้ อ งมี
คุณสมบัติอย่างหนึสำนั
่งอย่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
างใด ดังต่อไปนี้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาโททางกฎหมายหรือปริญญาเอกทางกฎหมาย
(๒) สำเร็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จ การศึ ก ษาระดั บ ปริญ ญาตรีท างกฎหมาย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ เป็ น สามัสญำนัสมาชิ กแห่ งเนติ
บัณฑิตยสภาและได้ประกอบวิชาชีพทางกฎหมายตามที่คณะกรรมการข้าราชการศาลยุติธรรมตาม
กฎหมายว่าด้วยระเบี
สำนักยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บบริหารราชการศาลยุกตำิธรรมกำหนดเป็ นเวลาไม่
สำนั น้อยกว่าหนึ่งปี กำ
(๓) สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีทางกฎหมายและปริญญาในสาขาวิชาอื่นที่
สำนักคณะกรรมการข้ าราชการศาลยุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ติธ รรมตามกฎหมายว่ าด้ว ยระเบีกำยบบริห ารราชการศาลยุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ติธ รรม
กำหนดซึ่งไม่ต่ำกว่าปริญญาตรีและได้ประกอบวิชาชีพตามที่ คณะกรรมการข้าราชการศาลยุติธรรม
ตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการศาลยุติธรรมกำหนดเป็นเวลาไม่น้อยกว่าสี่ปี
ให้เลขาธิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ การสำนักงานศาลยุ ติธรรมมีอำนาจพิจการณาแต่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งตั้งบุสคำนัคลซึ ่งมีคุณสมบัติ
ตามวรรคหนึ่งเป็นเจ้าพนักงานคดีแบบกลุ่ม ทั้งนี้ ตามระเบียบที่คณะกรรมการข้าราชการศาลยุติธรรม
ตามกฎหมายว่าด้สวำนัยระเบี ยบบริหารราชการศาลยุ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ติธรรมกำหนด สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๒๒๒/๗๑๘๓ สในกรณี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่การฟ้องคดีแบบกลุก่มำตามบทบัญญัตสิแำนัห่กงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี หมวดนี้เป็นคดี กำ
แพ่งเกี่ยวเนื่องกับคดีอาญา แม้ว่าจะมีการฟ้องเป็นคดีอาญาแล้วก็ตาม ศาลที่พิจ ารณาคดีแบบกลุ่ม
๑๘๑
กำ ๒๒๒/๕ เพิส่มำนั
๑๘๒
มาตรา ๒๒๒/๖ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๑๘๓
มาตรา ๒๒๒/๗ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๙๑ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
อาจพิจ ารณาคดีต่อไปโดยไม่ต้องรอให้ศาลคดีอาญามีคำพิพากษาก่อน และหากศาลในคดีอาญา

สำนักได้ มีคำพิพากษาแล้ว กำ
(๑) ในกรณี ที่ คำพิพากษาคดีส่ วนอาญานั้นได้วินิจฉัยว่าจำเลยได้กระทำความผิ ด
ศาลที่พิจารณาคดีแำนับบกลุ
ส ่มต้องถือข้อเท็จจริงกตามที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่ปรากฏในคำพิ พากษาคดีส่วนอาญา กำ
(๒) ในกรณีที่คำพิพากษาคดีส่วนอาญานั้นได้วินิจฉัยเป็นอย่างอื่น ศาลที่พิจารณาคดี
แบบกลุ่มไม่จำต้องถือข้อเท็จจริงตามที่ปรากฏในคำพิพากษาคดีส่วนอาญา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ การขออนุ
สำนักญงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าตให้ดำเนินคดีแบบกลุกำ่ม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๒๒๒/๘ คดีที่มีสมาชิกกลุ่มจำนวนมากดังต่อไปนี้ โจทก์ซึ่งเป็นสมาชิก
๑๘๔
สำนักกลุ ่มอาจร้องขอให้ดำเนิกนำคดีแบบกลุ่มได้สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) คดีละเมิด
ส(๒)
ำนักคดี ผิดสัญญา
(๓) คดีเรียกร้องสิทธิตามกฎหมายต่าง ๆ เช่น กฎหมายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม การ
้มครองผู้บริโภคแรงงานกำ หลักทรัพย์และตลาดหลั กทรัพย์ การแข่งกขัำนทางการค้า สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๒๒๒/๙๑๘๕ ในการร้กำองขอให้ดำเนิสนำนัคดีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี แบบกลุ่ม ให้โจทก์ยื่น คำร้
กำ องต่อศาล
พร้อมกับคำฟ้องเริ่มคดีเพื่อขอให้ดำเนินคดีแบบกลุ่มได้ตามบทบัญญัติแห่งหมวดนี้
คำร้องขอให้ดำเนินคดีแบบกลุ่มตามวรรคหนึ่ง โจทก์ต้องแสดงเหตุตามสมควรที่ศาล
จะอนุญาตให้ดำเนิสำนั
นคดี แบบกลุ่ม
มาตรากำ๒๒๒/๑๐ สำนัคำฟ้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี องของโจทก์ต้องทำเป็กำนหนั งสือและแสดงโดยแจ้
๑๘๖
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งชัดซึ่ง
สภาพแห่งข้อหาคำขอบังคับ รวมทั้งข้ออ้างที่อาศัยเป็นหลักแห่งข้อหาของโจทก์และของกลุ่มบุคคลที่มี
ลักษณะเดียวกับสโจทก์ ด้วย และในกรณีที่โจทก์
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มีคำขอบังคัสบำนั
ให้กจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำเลยชำระหนี้เป็นเงินกำคำขอบังคับ
ของกลุ่มบุคคลต้องระบุหลักการและวิธีการคำนวณเพื่อชำระเงินให้แก่สมาชิกกลุ่มเท่าที่จะระบุได้ แต่ไม่
สำนักจำเป็ นต้องแสดงจำนวนเงิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำนที่สมาชิกกลุส่มำนัแต่ ละรายจะได้รับด้วย กำ
ในการดำเนินคดีแบบกลุ่ ม ให้โจทก์ผู้เริ่มคดีเสียค่าขึ้นศาลตามคำขอบังคับเฉพาะใน
ส่วนของโจทก์ผู้เริ่มคดีเท่านั้น
๑๘๔
กำ ๒๒๒/๘ เพิส่มำนั
๑๘๕
มาตรา ๒๒๒/๙ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๑๘๖
มาตรา ๒๒๒/๑๐ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๙๒ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๒๒๒/๑๑๑๘๗ ในกรณีที่โจทก์ยื่นคำร้องขอให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม หากศาลเห็น

าคำฟ้องของโจทก์ไม่มกำีข้อขัดข้องที่จสะรั
ำนับกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ไว้ตามมาตรา ๑๘ หรืกอำมีข้อขัดข้องแต่
สำนัโจทก์ ได้แก้ไขให้
ถูกต้อ งแล้ว ก่อนที่ศาลจะมีคำสั่งรับคำฟ้อง ให้ศาลพิจารณาคำร้องของโจทก์ตามมาตรา ๒๒๒/๑๒
แล้วมีคำสั่งอนุญาตหรื
ไม่อนุญาตให้ดำเนินคดีกำแบบกลุ่มโดยไม่
สำนัชกักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ช้า กำ

มาตรา ๒๒๒/๑๒ ๑๘๘ ในการพิจารณาคำร้องขออนุญ าตให้ด ำเนินคดีแ บบกลุ่ม
ให้ศ าลจัดส่งสำเนาคำฟ้ องและคำร้องเช่นว่กาำนั้นไปให้จำเลย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักเมืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่อศาลได้ฟังคู่ความทุกกำฝ่ายและทำ
การไต่สวนตามที่เห็นสมควรแล้ว ศาลจะอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่มได้ต่อเมื่อเป็นที่พอใจแก่ศาลว่า
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) สภาพแห่
กำ งข้อหาสำนั คำขอบั งคับ และข้ออ้างที่อกาศั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ยเป็นหลักแห่สำนังกข้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อหาของโจทก์ กำ
และของกลุ่มบุคคล มีลักษณะตามที่กำหนดไว้ในมาตรา ๒๒๒/๑๐
ส(๒)
ำนักโจทก์ ได้ แสดงให้ เห็ น ถึกงำลั กษณะเฉพาะที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัก่ เงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หมื อนกั น ของกลุ่ ม บุ คกคลที
ำ ่ ชั ด เจน
เพียงพอเพื่อให้รู้ได้ว่าเป็นกลุ่มบุคคลใด
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) กลุกำ่มบุคคลมีสมาชิ สำนักกกลุ ่มจำนวนมาก ซึ่งการดำเนิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นคดีอย่าสงคดี ำนักสงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามัญจะทำให้ กำ
เกิดความยุ่งยากและไม่สะดวก
(๔) การดำเนินคดีแบบกลุ่มจะเป็นธรรมและมี ประสิทธิ ภาพมากกว่าการดำเนินคดี
สำนักอย่ างคดีสามัญ
(๕) โจทก์ได้แสดงให้เห็นว่าโจทก์เป็นสมาชิกกลุ่มที่มีคุณสมบัติ ส่วนได้เสีย รวมตลอด
ทั้งการได้มาซึ่งสิทสธิำนักการเป็ นสมาชิกกลุ่ม ตามข้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำอกำหนดของประธานศาลฎี กา ถ้ามี และโจทก์
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ รวมทั้ง
ทนายความที่โจทก์เสนอให้เป็นทนายความของกลุ่มสามารถดำเนินคดีคุ้มครองสิทธิของกลุ่มบุคคลได้
สำนักอย่ างเพียงพอและเป็นธรรม
คำสั่งศาลที่อนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม ศาลอาจจำกัดขอบเขตของกลุ่มบุคคลให้
ชัดเจนเพียงพอเพืส่อำนัให้กรงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ู้ว่าเป็นกลุ่มบุคคลใดก็ไกด้ำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
คำสั่งอนุญาตหรือไม่อนุญาตให้ ดำเนินคดีแบบกลุ่มอาจอุทธรณ์ไปยังศาลอุทธรณ์
สำนักภายในกำหนดเวลาเจ็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีดกวัำนนับแต่วันที่ศสาลมี คำสั่ง และให้งดการพิจการณาไว้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ จนกว่าสคำสั ่งนั้นจะถึงที่สุด
ทั้งนี้ ให้ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยชี้ขาดโดยเร็ว คำวินิจฉัยของศาลอุทธรณ์ให้เป็นที่สุด
ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม ให้ศาลสั่งรับคำฟ้องไว้พิจารณา
่อได้ส่งหมายเรียกให้จกำเลยแล้
ำ ว ให้จสำเลยทำคำให้ การเป็นหนังสือกยืำ ่นต่อศาลภายในหนึ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งเดือนและให้
ถือว่าทนายความของโจทก์เป็นทนายความของกลุ่มด้วย
สในกรณี ที่ ศ าลมี ค ำสั่ งไม่ อ นุกำญ าตให้ ด ำเนิสนำนัคดีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี แ บบกลุ่ ม ให้ ศ าลดำเนิ กำน กระบวน
พิจารณาต่อไปอย่างคดีสามัญ
มาตรา ๒๒๒/๑๓ ในกรณีที่มีการยื่ นคำร้องขอให้ ดำเนินคดีแบบกลุ่มเกี่ยวกับ
๑๘๙
สิ ท ธิอ ย่ างเดีย วกัสนำนัหลายรายในศาลเดี ยวกักนำหรือ ต่ างศาลกั

กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนันกให้ ศาลรวมการพิ จารณาคำร้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องขอ
๑๘๗
มาตรา ๒๒๒/๑๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๑๘๘
มาตรา ๒๒๒/๑๒ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๙๓ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เหล่านั้นเข้าด้วยกัน และมีคำสั่งให้ผู้ร้องรายหนึ่งรายใดเป็นโจทก์ในการดำเนินคดีแบบกลุ่ม ทั้งนี้

สำนักตามหลั กเกณฑ์ วิธีการ กและเงื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่อนไขในข้ อกำหนดของประธานศาลฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำกาตามมาตราสำนั
๒๒๒/๒ คำสั่ งของ
ศาลตามมาตรานี้ให้เป็นที่สุด เว้นแต่จะเป็นกรณีตามมาตรา ๒๒๒/๑๒ วรรคสาม
ส่วนที่ ๓
การพิจารณาคดีแบบกลุ่ม
มาตรา ๒๒๒/๑๔๑๙๐ เมื่อคำสั่งอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่มถึงที่สุดแล้ว ให้ศาลสั่ง
ให้โจทก์นำเงินค่าใช้จ่ายในการดำเนินคดีแบบกลุ่มมาวางต่อศาลตามจำนวนที่เห็นสมควรภายในเจ็ดวัน
นับแต่วันที่ศาลมีคสำนั
ำสัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ในกรณีที่โจทก์เพิกเฉยไม่
กำ ดำเนินการตามคำสั ่งดังกล่าวและไม่แจ้งกให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ศาลทราบ
เหตุแห่งการเพิกเฉยเช่นว่านั้น ให้ศาลมีคำสั่งยกเลิกการดำเนินคดีแบบกลุ่มและให้ดำเนินกระบวน
จารณาต่อไปอย่างคดีสกามั ำ ญ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
หากต่อมาปรากฏว่าค่าใช้จ่ายที่วางไว้มีจำนวนไม่เพียงพอ ศาลจะสั่งให้มีการวางเงิน
ค่าใช้จ่ายดังกล่าวเพิ
สำนั่มกเติ มตามจำนวนที่เห็นสมควรก็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ได้ ในกรณี
สำนัทกี่โงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จทก์เพิกเฉยไม่ดำเนินการตามคำสั
กำ ่ง
ดังกล่าวและไม่แจ้งให้ศาลทราบเหตุแห่งการเพิกเฉยเช่นว่านั้น ให้ถือว่าโจทก์ทิ้งฟ้อง
มาตรา ๒๒๒/๑๕๑๙๑ ให้ศาลส่งคำบอกกล่าวคำสั่งอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่มให้
สมาชิกกลุ่มเท่าทีส่ทำนัราบ และประกาศทางหนักงำสือพิมพ์รายวัสนำนัทีก่ แงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พร่หลายเป็นเวลาสามวั กำ นติดต่อกั น
รวมทั้งทางสื่อมวลชนอื่นหรือวิธีการอื่นใดเพิ่มเติมตามที่เห็นสมควร
คำบอกกล่าวและประกาศอย่างน้อยต้องมีรายการดังต่อไปนี้
ส(๑)
่อศาลและเลขคดี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ชื่อและที่อยู่ของคู่ความและทนายความฝ่ายโจทก์
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(๓) ข้อกความโดยย่
ำ อของคำฟ้ องและลักษณะของกลุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่มบุคคลที่ชัดเจน
(๔) ข้อความที่แสดงว่าศาลอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม และวันเดือนปีที่ศาลมี
คำสั่ง สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๕) สิทธิของสมาชิกกลุ่มตามมาตรา ๒๒๒/๑๖ และมาตรา ๒๒๒/๑๗
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(๖) กำหนดวั
กำ นเพื่อให้สำนั
สมาชิ กกลุ่มแจ้งความประสงค์
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ออกจากการเป็ นสมาชิกกลุ่ม
ทั้งนี้ ตามที่ศาลเห็นสมควรแต่ตอ้ งไม่น้อยกว่าสี่สิบห้าวัน
(๗) ผลของการออกจากการเป็นสมาชิกกลุ่มสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๘) ผลของคำพิพากษาที
่จะผูกพันสมาชิกกลุ่ม
(๙) ชื่อและตำแหน่งผู้พิพากษาผู้ออกคำบอกกล่าวและประกาศ
๑๘๙
กำ ๒๒๒/๑๓ เพิสำนั
่มโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มกเติำ มประมวลกฎหมายวิ
๑๙๐
มาตรา ๒๒๒/๑๔ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๑๙๑
มาตรา ๒๒๒/๑๕ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๙๔ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๒๒๒/๑๖ ๑๙๒ สมาชิกกลุ่ มมีสิทธิออกจากการเป็นสมาชิกกลุ่มได้โดยแจ้ง

สำนักความประสงค์ เป็นหนังสืกอำ ยื่นต่อศาลภายในระยะเวลาที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ศาลกำหนดตามมาตรา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒๒๒/๑๕ (๖) และให้
ถือว่าสมาชิกกลุ่มดังกล่าวไม่เป็นสมาชิกกลุ่มนับแต่วันที่ได้แจ้งความประสงค์นั้นต่อศาล
สเมืำนั่อกพ้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นกำหนดระยะเวลาตามวรรคหนึ
กำ ่ง สมาชิ
กลุ่มจะออกจากการเป็กนำสมาชิกกลุ่ม
ไม่ได้ เว้นแต่จะได้รับอนุญาตจากศาล และคำสั่งของศาลให้เป็นที่สุด
บุคคลที่ออกจากการเป็นสมาชิกกลุ่มแล้ว จะร้องขอกลับเข้ามาเป็นสมาชิกกลุ่มอีก
ไม่ได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาชิกกลุ่มและบุคคลที่ออกจากการเป็นสมาชิกกลุ่มจะร้องสอดเข้ามาเป็นโจทก์
สำนักร่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วมในการดำเนินคดีแบบกลุ กำ ่มโดยอาศัยสำนั
สิทกธิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ตามมาตรา ๕๗ ไม่ได้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๒๒๒/๑๗ ๑๙๓ สมาชิกำกกลุ่มที่ไม่ได้สอำนั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อกจากการเป็ นสมาชิกกลุก่มำตามมาตรา
๒๒๒/๑๖ ย่อมมีสิทธิดังต่อไปนี้
(๑) เข้กาำฟังการพิจารณาคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ร้องขอให้ ศาลสั่งแสดงว่าโจทก์ มิได้มีคุณสมบัติ ส่วนได้เสี ย รวมตลอดทั้งการ
ได้มาซึ่งสิทธิการเป็นสมาชิกกลุ่มตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๒๒๒/๑๒ (๕)
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) ขอตรวจเอกสารทั
กำ ้งหมดหรื
สำนั อบางส่วนในสำนวนความหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อขอคั
สำเนาเอกสาร กำ
เหล่านั้น
ส(๔)
ดหาทนายความคนใหม่ กำ ม าดำเนิ น คดี
สำนัแกทนทนายความของกลุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีก่ มำตามมาตรา
๒๒๒/๑๙ วรรคสอง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๕) ร้อกงขอเข้
ำ าแทนทีส่โจทก์ โดยอาศัยสิทธิตามบทบักำญญัติในส่วนนีส้ ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๖) คัดค้านการร้องขอเข้าแทนที่โจทก์ตามมาตรา ๒๒๒/๒๕ การที่โจทก์ขอถอนฟ้อง
ตามมาตรา ๒๒๒/๒๘ การที่มีการตกลงกันหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำอประนีประนอมยอมความกั นในประเด็นกำแห่งคดีตาม
มาตรา ๒๒๒/๒๙ และการที่คู่ความตกลงกันเสนอข้อพิพาทให้อนุญาโตตุลาการเป็นผู้ชี้ขาดตามมาตรา
สำนัก๒๒๒/๓๐
(๗) ตรวจและโต้แย้งคำขอรับชำระหนี้ตามมาตรา ๒๒๒/๔๐
สมาชิกกลุ่มจะแต่งตั้งทนายความเพื่อดำเนินการตามวรรคหนึ่งก็ได้
มาตรา ๒๒๒/๑๘๑๙๔ ห้ามมิให้สมาชิกกลุ่มที่ไม่ได้ออกจากการเป็นสมาชิกกลุ่มตาม
มาตรา ๒๒๒/๑๖สยืำนั่นกฟ้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องจำเลยในเรื่องเดียวกักนำ กับที่โจทก์ได้สยำนัื่นกฟ้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อง กำ
ในกรณีที่สมาชิกกลุ่มที่ไม่ได้ออกจากการเป็นสมาชิกกลุ่ มได้ยื่นฟ้องคดีไว้ก่อนสิ้ น
สำนักกำหนดระยะเวลาของการออกจากสมาชิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักกกลุ ่ม ให้ศาลที่ได้รับฟ้อกงไว้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ นั้นมีคำสั่งจำหน่
ยคดีออกจาก กำ
สารบบความ
๑๙๒
กำ ๒๒๒/๑๖ เพิสำนั
๑๙๓
มาตรา ๒๒๒/๑๗ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๑๙๔
มาตรา ๒๒๒/๑๘ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๙๕ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรากำ ๒๒๒/๑๙ ๑๙๕สำนัในกรณี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่ ก ารดำเนิ น คดีกแำบบกลุ่ ม จะไม่สำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คุ้ มกครองหรื อ เป็ น
ประโยชน์ต่อ สมาชิก กลุ่ม อย่างเพีย งพอ หรือ ไม่มีค วามจำเป็น ที่จ ะดำเนิน คดีแ บบกลุ่ม อีก ต่อ ไป
เมื่อ ความปรากฏต่
สำนัอกศาลเองหรื อตามคำแถลงของคู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ความฝ่สำนั
ายใดฝ่ ายหนึ่ง ให้ ศาลมีอกำนาจที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่จะสั่ ง
ยกเลิกการดำเนินคดีแบบกลุ่มและดำเนินกระบวนพิจารณาต่อไปอย่างคดีสามัญ โดยให้ถือว่ากระบวน
พิจารณาที่ได้กระทำไปแล้วมีผลผูกพันการดำเนินคดีสามัญของโจทก์และจำเลยต่อไปด้วย
สหากความปรากฏต่ อศาลในระหว่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ างการพิจสารณาว่ าทนายความฝ่ายโจทก์
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ไม่สามารถ
ดำเนินคดีคุ้มครองสิทธิของกลุ่มบุคคลได้อย่างเพียงพอและเป็นธรรม หรือทนายความฝ่ายโจทก์ขอ
สำนักถอนตั วจากการดำเนินคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำแบบกลุ่ม ศาลอาจมี คำสั่งให้โจทก์และสมาชิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กกลุ่มจัดหาทนายความคนใหม่
มาดำเนินคดีแทนภายในระยะเวลาที่ศาลกำหนด หากโจทก์ และสมาชิกกลุ่มเพิกเฉยไม่ดำเนินการ
ดังกล่าว ให้นำความในวรรคหนึ ่งมาใช้บังคับโดยอนุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ โลม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
คำสั่งของศาลตามมาตรานี้ให้เป็นที่สุด
มาตรา ๒๒๒/๒๐๑๙๖ เมื่อศาลได้มีคำสั่งอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่มและจำเลยได้
ยื่นคำให้การแล้ว ให้ศาลกำหนดวันนัดพร้อมโดยสั่งให้คู่ความทุ กฝ่ายมาศาลเพื่อดำเนินการดังนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) ไกล่กำเกลี่ยหรือนำวิสธำนัีอกนุงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ญาโตตุลาการมาใช้เพื่อกให้ ำ คดีเสร็จไปทัส้งำนั
หมดหรื อบางส่วน
(๒) ให้คู่ความนำต้น ฉบับพยานเอกสารหรือพยานวัตถุทั้งหมดที่ประสงค์จะอ้างอิง
และอยู่ในความครอบครองของตนที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่สามารถนำมาศาลได้
กำ มาแสดงต่ อศาล เพื่อให้ศาลและคู
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ความอีก
ฝ่ายหนึ่งตรวจดู
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถ้ า พยานหลั
กำ ก ฐานดัสงำนั กล่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
า วอยู่ ในความครอบครองของคูกำ ่ ค วามฝ่
ยอื่ น หรือ ของ กำ
บุคคลภายนอก คู่ความฝ่ายที่ป ระสงค์จะอ้างอิ งต้องขอให้ศาลมีคำสั่งเรียกพยานหลักฐานนั้นมา
จากผู้ครอบครองสำนั โดยยื ่นคำขอต่อศาลพร้อมกักบำ การยื่นบัญชีสรำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ะบุกพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยานเพื่อให้ได้พยานหลักำกฐานนั้นมา
ก่อนวันนัดพร้อม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในกรณี กำ ที่ มี เหตุ ขั ด ข้สอำนังทำให้ คู่ ค วามไม่ ส ามารถนำพยานหลั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กสำนั
ฐานที ่ อ ยู่ ในความ
ครอบครองของตนมาหรือยังไม่ได้มาซึ่งพยานหลักฐานที่ศาลออกคำสั่งเรียกจากคู่ความฝ่ายอื่นหรือ
บุคคลภายนอก หรือมีเหตุจำเป็นอื่นใด ถ้าศาลเห็นสมควร ก็ให้ศาลเลื่อนวันนัดพร้อมออกไปตามที่
สำนักเห็ นสมควร
หากคู่ความฝ่ ายใดจงใจไม่ดำเนินการดังกล่าวในวันนัดพร้อมหรือวันอื่นที่ศาลได้
เลื่อนไป คู่ความฝ่สาำนั
ยนัก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ไม่มีสิทธิที่จะนำพยานหลั กำ กฐานดังกล่สาำนั วมาสื บในภายหลัง แต่ถ้าศาลเห็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นว่าเพื่อ
ประโยชน์แห่งความยุติธรรมจำเป็นจะต้องสืบพยานหลักฐานอันสำคัญซึ่งเกี่ยวกับประเด็นข้อสำคัญใน
สำนักคดี โดยฝ่าฝืนต่อบทบัญญักำติแห่งอนุมาตรานี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัก้ ให้ ศาลมีอำนาจรับฟังพยานหลั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กฐานเช่สนำนัว่ากนังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้นได้ กำ
(๓) ให้ศาลตรวจคำคู่ความและคำแถลงของคู่ความแล้วนำข้ออ้าง ข้อเถียง ที่ปรากฏ
ในคำคู่ความและคำแถลงของคู ่ความเทียบกักนำดูและสอบถามคู
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่กคงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วามทุกฝ่ายถึงข้ออ้าง กข้ำอเถียง และ
พยานหลักฐานที่ยื่นต่อศาล ว่าฝ่ายใดยอมรับหรือโต้แย้งข้ออ้าง ข้อเถียง นั้นอย่างไร ข้อเท็จจริงใดที่
๑๙๕
มาตรา ๒๒๒/๑๙ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๑๙๖
มาตรา ๒๒๒/๒๐ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๙๖ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
คู่ความยอมรับกันก็เป็นอันยุติไปตามนั้น ส่วนข้อกฎหมายหรือข้อเท็จจริงที่คู่ความฝ่ายหนึ่ งยกขึ้นอ้าง

สำนักแต่ คู่ความฝ่ายอื่นไม่รับกและเกี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่ยวเนื่องโดยตรงกั บประเด็นข้อพิพาทตามคำคู
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ความ
สำนัให้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลกำหนดไว้ กำ
เป็นประเด็นข้อพิพาทและกำหนดให้คู่ความฝ่ายใดนำพยานหลักฐานมาสืบในประเด็นข้อใดก่อนหรือ
หลังก็ได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในการสอบถามคู่ความดังกล่าว คู่ความแต่ล ะฝ่ ายต้องตอบคำถามที่ศาลถามเอง
หรือถามตามคำขอของคู่ความฝ่ายอื่น เกี่ยวกับข้อเท็จจริงที่คู่ความฝ่ายอื่นยกเป็นข้ออ้าง ข้อเถียง และ
พยานหลักฐานต่สาำนั ง ๆกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ที่คู่ความได้ยื่นต่อศาลกำถ้า คู่ความฝ่าสยใดไม่ ตอบคำถามเกี่ยวกับกข้ำอเท็จจริงใด
หรือปฏิเสธข้อเท็จจริงใดโดยไม่มีเหตุแห่งการปฏิเสธโดยชัดแจ้ง ให้ ถือว่ายอมรับข้อเท็จจริงนั้นแล้ว
สำนักเว้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นแต่ศาลจะเห็นว่าคู่คกวามฝ่ ำ ายนั้นไม่สอำนั ยู่ ใกนวิ สัยที่จะตอบหรือแสดงเหตุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ แห่งการปฏิ สำนัเสธโดยชั ดแจ้งได้
ในขณะนั้นและเป็นข้อเท็จจริงที่จำเป็นต่อการกำหนดประเด็นข้อพิพาท ศาลจะมี คำสั่งให้เลื่อนวันนัด
พร้อมเฉพาะส่วนทีสำนั ่ยังกไม่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เสร็จสิ้นออกไป และให้ กำคู่ความฝ่ายนัส้นำนั
ทำคำแถลงเกี ่ยวกับข้อเท็จกจริ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งนั้นมายื่น
ต่อศาลภายในเวลาที่ศาลเห็นสมควรก็ได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๔) กำหนดระยะเวลาทั
กำ สำนั้งกหมดในการดำเนิ นคดีแบบกลุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๕) กำหนดวัน เวลา วิธีการ และขั้นตอนในการดำเนินคดีแบบกลุ่ มที่จำเป็น เช่น
จำนวนและรายละเอียดเกี่ยวกับพยานที่จะนำมาเบิกความสำนั
บันกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทึกถ้อยคำแทนการสืบกพยานบุ ำ
คคล
สำนักพยานผู ้เชี่ยวชาญ พยานเอกสาร
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ และพยานหลั กฐานที่ต้องการให้กำศาลเรียกจากคู
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ความอี
สำนั กฝ่ายหนึ่ง
หรือบุคคลภายนอก รวมทั้งการพิสูจน์ทางวิทยาศาสตร์ การเดินเผชิญสืบ และการส่งประเด็นไปสืบยัง
ศาลอื่น สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่มาศาลในวันนัดพร้อมหรือวันอื่นที่ศาลได้เลื่อนไป
สำนักให้ ศาลดำเนินการตามมาตรานี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้โดยให้สถำนัือว่กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คู่ความที่ไม่มาศาลได้กทำราบการดำเนิสนำนัการในวั นนั้นแล้ว
และคู่ความที่ไม่มาศาลไม่มีสิทธิขอเลื่อนกำหนดนัดหรือคัดค้านประเด็ นข้อพิพาทและหน้าที่นำสืบที่
ศาลกำหนด เว้นแต่ สำนัเป็กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นกรณีที่ไม่ส ามารถมาศาลได้ กำ ในวันนัดสพร้ ำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มหรือวันอื่นที่ศาลได้เลืก่อำ นไปเพราะ
เหตุจำเป็นอันไม่อาจก้าวล่วงเสียได้หรือเป็นการคัดค้านประเด็นข้อพิพาทเกี่ยวกับความสงบเรียบร้ อย
สำนักของประชาชน
เมื่อศาลได้ดำเนิ น การตามมาตรานี้เสร็ จสิ้นแล้ ว ให้ ศาลกำหนดวันสื บพยานซึ่ง มี
ระยะเวลาไม่น้อยกว่าสิบวันนับแต่วันนัดพร้อมวันสุดท้าย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ให้ถือว่กาำวันนัดพร้อมวัสนำนัแรกตามมาตรานี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี้เป็นวันชีก้สำองสถานตามประมวลกฎหมายนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี้ กำ
สมาตรา ๒๒๒/๒๑ ก่อนวักำน นัดพร้อมตามมาตรา ๒๒๒/๒๐ ไม่น้อกยกว่

ำ าสิบ ห้า
๑๙๗
วัน ให้คู่ความยื่นบัญชีระบุพยานต่อศาลพร้อมสำเนาในจำนวนที่เพียงพอเพื่อให้คู่ความฝ่ายอื่นรับไป
สำนักจากเจ้ าพนักงานศาลและถ้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าคู่ความฝ่าสยใดมี ความจำนงจะยื่นบัญกชีำระบุพยานเพิ่ สมำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เติกมงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ให้ยื่นต่อศาล กำ
ก่อนกระบวนพิจารณาที่ต้องกระทำในวันนัดพร้อมเสร็จสิ้น
สการยื ่นบัญชีระบุพยานเพิ่มกเติำ มเมื่ อล่วงพ้สนำนัระยะเวลาตามวรรคหนึ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี่ง กจะกระทำได้
ำ
ต่อเมื่อได้รับอนุญาตจากศาลเมื่อผู้ร้องขอแสดงเหตุอันสมควรว่าไม่สามารถทราบถึงพยานหลักฐานนั้น
สำนักหรื อเป็นกรณีจำเป็นเพื่อกประโยชน์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ แห่งสความยุ ติธรรม หรือเพื่อให้โอกาสแก่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คู่ความในการต่ อสู้คดีอย่าง
เต็มที่ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๑๙๗
มาตรา ๒๒๒/๒๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๙๗ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรากำ๒๒๒/๒๒๑๙๘สำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในกรณี ที่จำเลยขาดนัดยื่นกคำให้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ การหรือขาดนั
พิจารณาศาล กำ
จะมีคำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดให้โจทก์เป็นฝ่ายชนะคดีโดยจำเลยขาดนัดยื่นคำให้การหรือขาดนัด
พิจารณามิได้ ให้ศสำนั
าลสืกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บ พยานหลักฐานโจทก์กไำปฝ่ายเดียว และศาลอาจเรี ยกพยานหลักกฐานอื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่นมาสืบ
ได้เองตามที่เห็นว่าจำเป็นเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม
ถ้าโจทก์ไม่นำพยานหลักฐานมาสืบตามความในวรรคหนึ่งภายในระยะเวลาที่ศาล
กำหนด หรือในกรณี สำนักทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ี่คู่ความทั้งสองฝ่ายหรือกโจทก์
ำ ขาดนัดพิสำนั
จารณา ให้บังคับตามบทบักญำ ญัติมาตรา
๒๒๒/๒๕
นอกจากที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่บัญญัติไว้ใสนวรรคหนึ ่งและวรรคสอง ให้กำนำบทบัญญัตสิวำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่าด้กวงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยการพิจารณา กำ
โดยขาดนัดมาใช้บังคับโดยอนุโลม
มาตรา ๒๒๒/๒๓๑๙๙ ในการพิจารณาพิพากษาคดี เพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม
สำนักให้ ศาลมีอำนาจแสวงหาข้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำอเท็จจริงเพิ่มสเติำนัมกได้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ในการนี้ ศาลจะรับฟักำงพยานบุคคลสพยานเอกสาร หรือ
พยานหลักฐานอื่นนอกเหนือจากพยานหลักฐานของคู่ความก็ได้ แต่ต้องให้คู่ความทุกฝ่ายทราบและไม่
ตัดสิทธิคู่ความในอัสำนั
นทีก่จงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ะโต้แย้งพยานหลักฐานดั กำ
งกล่าว สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ศาลอาจขอให้
กำ ผู้ทรงคุสณำนัวุกฒงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิหรือผู้เชี่ยวชาญมาให้คกวามเห็
ำ นเพื่อประกอบการพิ จารณา
พิพากษาคดีได้ แต่ต้องให้คู่ความทุกฝ่ายทราบและไม่ตัดสิทธิคู่ความในอันที่จะขอให้เรียกผู้ทรงคุณวุฒิ
หรือผู้เชี่ยวชาญฝ่สาำนั
ยตนมาให้ ความเห็นโต้แย้งกหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อเพิ่มเติมความเห็ นของผู้ทรงคุณวุฒิหรืกอำผู้เชี่ยวชาญ
ดังกล่าว
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บุคคลที กำ่ศาลขอให้มาตามวรรคหนึ ่งและวรรคสองมี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำสิทธิได้รับค่าป่สำนั
วยการ ค่าพาหนะ
เดินทาง ค่าเช่าที่พัก และการชดใช้ค่าใช้จ่ายที่ต้องเสียไป ตามข้อบังคับของประธานศาลฎีกาโดยได้รับ
ความเห็นชอบของคณะกรรมการบริ หารศาลยุกำติธรรม และไม่สำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถือกว่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าเงินที่ศาลสั่งจ่ายตามวรรคนี
กำ ้เป็นค่า
ฤชาธรรมเนียมในการดำเนินคดีแบบกลุ่มที่คู่ความจะต้องชำระ
มาตรา ๒๒๒/๒๔๒๐๐ ไม่ว่าการพิจารณาคดีจะได้ดำเนินไปแล้วเพียงใด ศาลอาจมี
คำสั่งให้มีการแบ่งกลุ่มย่อยเนื่องจากมีลักษณะของความเสีย หายที่แตกต่างกันระหว่างบุคคลในกลุ่ม
สำนักและในกรณี เช่นนี้ศาลอาจสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งให้มีการนำสื
สำนับกถึงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งความเสียหายของกลุก่มำย่อยให้ชัดเจนด้
สำนัวกยก็ ได้ คำสั่งของ
ศาลให้เป็นที่สุด
๑๙๘
กำ ๒๒๒/๒๒ เพิสำนั
๑๙๙
มาตรา ๒๒๒/๒๓ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๒๐๐
มาตรา ๒๒๒/๒๔ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๙๘ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๒๒๒/๒๕๒๐๑ ในกรณีดังต่อไปนี้ ให้ศาลกำหนดวันตามที่เห็นสมควรแต่ต้อง

สำนักไม่ น้อยกว่าสี่สิบห้าวันเพื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่อให้สมาชิกกลุ สำนั่ มกยืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่นคำขอเข้าแทนที่โจทก์ กำ รวมทั้งกำหนดวั
ยื่ นคำคัดค้าน กำ
คำขอเข้าแทนที่โจทก์วันนัดไต่สวนคำขอเข้าแทนที่โจทก์ และส่งคำบอกกล่าวให้สมาชิกกลุ่มเท่าที่ทราบ
กับประกาศโดยใช้สวำนัิธีกกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารตามที่เห็นสมควร กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) เมื่อโจทก์มิได้มีคุณสมบัติตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๒๒๒/๑๒ (๕)
(๒) เมื่อโจทก์มรณะหรือตกเป็นผู้ไร้ความสามารถ
ส(๓)
ำนักเมื ่อศาลมีคำสั่งพิทักษ์ทกรัพำ ย์โจทก์ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๔) เมื่อโจทก์ทิ้งฟ้อง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๕) เมืก่อำคู่ความทั้งสองฝ่
สำนัากยหรื อโจทก์ขาดนัดพิจารณา
(๖) เมือ่ โจทก์ไม่นำพยานหลักฐานมาสืบตามมาตรา ๒๒๒/๒๒
ส(๗)
ำนักเมื ่อโจทก์ร้องขอต่อศาลว่กำาไม่ประสงค์ทสี่จำนัะเป็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นโจทก์ดำเนินคดีแทนกลุ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่มอีกต่อไป
ในกรณีตาม (๒) นอกจากสมาชิกกลุ่มแล้ว บุคคลตามมาตรา ๔๒ หรือมาตรา ๔๕
สำนักแล้ วแต่กรณี อาจร้องขอเข้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าแทนที่โจทก์ สำนัไกด้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ด้วย โดยให้นำมาตราก๒๒๒/๒๖
ำ และมาตรา ๒๒๒/๒๗
มาตรากำ๒๒๒/๒๖ สำนัในการพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี จารณาอนุญาตให้กสำ มาชิกกลุ่มคนใดเข้
๒๐๒
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าแทนที่โจทก์
ต้องเป็นที่พอใจแก่ศาลว่าสมาชิกกลุ่มคนนั้นมีคุณสมบัติตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๒๒๒/๑๒ (๕)
สถ้ำนั
าศาลอนุ ญาตให้สมาชิกกลุก่มำ เข้าแทนที่โจทก์
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักให้ โจทก์เดิมยังคงมีฐ านะเป็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นสมาชิก
กลุ่มคนหนึ่งและทนายความของโจทก์เดิมยังคงเป็นทนายความของกลุ่มต่อไป ในกรณีตามมาตรา
สำนัก๒๒๒/๒๕ (๕) และ (๖)กำให้ศาลกำหนดวั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนันกสืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บพยานใหม่โดยเร็ว ถ้กาำศาลไม่อนุญาตให้
สำนักสงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มาชิกกลุ่มเข้า กำ
แทนที่โจทก์หรือไม่มีการร้องขอเข้า แทนที่โจทก์ ให้ศาลมีคำสั่งยกเลิกการดำเนินคดี แบบกลุ่มและให้
ดำเนินกระบวนพิสจำนัารณาต่ อไปอย่างคดีสามัญกำโดยให้ถือว่ากระบวนพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี จารณาที่ได้กระทำไปแล้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วมีผล
ผูกพันการดำเนินคดีสามัญของโจทก์ต่อไปด้วย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีคำสั่งของศาลตามมาตรานี
กำ ้ให้เป็นที่สุด
มาตรา ๒๒๒/๒๗ ห้ามมิให้สมาชิกกลุ่มที่เข้าแทนที่โจทก์ตามมาตรา ๒๒๒/๒๕
๒๐๓
สำนักใช้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สิทธิอย่างอื่นนอกจากสิกำทธิที่มีอยู่แก่โสจทก์ ในชั้นพิจารณาเมื่อตนร้กอำงขอเข้าแทนทีส่โำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี จทก์ และห้ามมิให้
ใช้สิทธิเช่นว่านั้นในทางที่ขัดกับสิ ทธิของโจทก์เดิม เว้นแต่เป็นที่พอใจแก่ศาลตามคำร้องของสมาชิก
กลุ่ มที่ เข้าแทนทีส่โำนั
จทก์ ว่าการดำเนิ น กระบวนพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จารณาของโจทก์ ที่ได้ทำไปแล้ ว ซึ่ง ก่ อกให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ เกิ ด ความ
เสียหายแก่สมาชิกกลุ่มนั้นเกิดจากความจงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงของโจทก์ ในกรณี
นว่านี้ เพื่อประโยชน์แกห่ำ งความยุติธรรมสำนักศาลอาจมี คำสั่งอย่างใด กๆำ ตามที่เห็นสมควรก็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ได้
๒๐๑
กำ ๒๒๒/๒๕ เพิสำนั
๒๐๒
มาตรา ๒๒๒/๒๖ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๒๐๓
มาตรา ๒๒๒/๒๗ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๙๙ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๒๒๒/๒๘ ๒๐๔ เมื่อศาลมีคำสั่งอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่มแล้วโจทก์จะ

สำนักถอนคำฟ้ องไม่ได้ เว้นแต่กศำ าลจะอนุญาตสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณี ที่ จ ำเลยยื่ น คำให้ การแล้ ว ห้ ามไม่ ให้ ศ าลอนุ ญ าตให้ ถอนฟ้ องโดยมิ ได้ฟั ง
จำเลยก่อน ส ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่ได้มีการส่งคำบอกกล่าวกับประกาศให้สมาชิกกลุ่มตามมาตรา ๒๒๒/๑๕ แล้ว
หากศาลจะมีคำสั่งอนุญาตให้ถอนคำฟ้อง ให้ศาลกำหนดวันตามที่เห็นสมควรแต่ต้ องไม่น้อยกว่าสี่สิบ
ห้าวันเพื่อให้สมาชิสำนั
กกลุ ่มคัดค้านโดยทำเป็นหนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำงสือยื่นต่อศาลสำนัและสั ่งให้โจทก์นำเงินค่ากใช้ำ จ่ายมาวาง
ศาล รวมทั้งแจ้งเรื่องการถอนฟ้องให้สมาชิกกลุ่มทราบตามวิธีการเช่นเดียวกับที่ก ำหนดไว้ในมาตรา
สำนัก๒๒๒/๑๕ วรรคหนึ่ง กำ
ในกรณีที่โจทก์เพิกเฉยไม่นำเงินค่าใช้จ่ายมาวางศาลตามวรรคสามโดยไม่แจ้ง ให้ศาล
ทราบเหตุแห่งการเพิสำนักกเฉยเช่ นว่านั้น ให้ศาลมีกคำำสั่งไม่อนุญาตให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัถกอนคำฟ้ อง
มาตรากำ ๒๒๒/๒๙ ๒๐๕

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักเมืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ อ ศาลมี ค ำสั่ ง อนุ ญ าตให้
กำ ด ำเนิ น คดีสแำนับบกลุ ่ ม และพ้ น
ระยะเวลาตามมาตรา ๒๒๒/๑๕ (๖) แล้ว ก่อนที่ศาลจะอนุญาตให้มีการตกลงกันหรือประนีประนอม
ยอมความกันในประเด็ นแห่งคดี ให้ ศาลกำหนดวันตามที่เสห็ำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
นสมควรแต่ ต้องไม่น้อยกว่าสี่สิบห้าวัน
สำนักเพื ่อให้สมาชิกกลุ่มคัดค้กาำนหรือแจ้งความประสงค์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ออกจากการเป็นกสมาชิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กกลุ่มโดยทำเป็ นหนังสือยื่น
ต่อศาล และสั่งให้โจทก์นำเงินค่าใช้จ่ายมาวางศาล เพื่อแจ้งเรื่องการตกลงกันหรือประนี ประนอมยอม
ความกันในประเด็สนำนัแห่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งคดีให้สมาชิกกลุ่มทราบตามวิ
กำ ธีการเช่สนำนัเดีกยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วกับที่กำหนดไว้ในมาตรา กำ ๒๒๒/๑๕
วรรคหนึ่ง เมื่อศาลมีคำสั่ง อนุญาตให้มีการตกลงกันหรือประนีประนอมยอมความกันในประเด็นแห่ง
สำนักคดี แล้ว ให้ถือว่าสมาชิกกำกลุ่มรายที่แจ้สงำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ความประสงค์ ออกจากการเป็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นสมาชิกกลุสำนั ่ม และมิ ได้ขอถอน
ความประสงค์ดังกล่าวก่อนศาลมีคำสั่งอนุญาต ไม่เป็นสมาชิกกลุ่มนับแต่วันที่ศาลมีคำสั่งอนุญาต
สในกรณี ที่โจทก์เพิกเฉยไม่นำเงิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นค่าใช้จ่ายมาวางศาลตามวรรคหนึ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งโดยไม่
กำ แจ้งให้ศาล
ทราบเหตุแห่งการเพิกเฉยเช่นว่านั้น ให้ศาลมีคำสั่งไม่อนุญาตให้มีการตกลงกันหรือประนีประนอม
สำนักยอมความกั นในประเด็นกแห่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งคดี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๒๒๒/๓๐ เมื่อศาลมีคำสั่งอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่มและพ้นระยะเวลา
๒๐๖
สำนักตามมาตรา ๒๒๒/๑๕ (๖)

งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ แล้ว ก่อนทีส่ศำนั
าลจะอนุ ญาตให้มีการเสนอข้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อพิพาทให้อสนุำนั
ญาโตตุ ลาการเป็น
ผู้ชี้ขาดตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ว่าด้วยอนุญาโตตุลาการ ให้ นำความในมาตรา ๒๒๒/๒๙
มาใช้บังคับโดยอนุสโำนัลมกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๒๐๔
กำ ๒๒๒/๒๘ เพิสำนั
๒๐๕
มาตรา ๒๒๒/๒๙ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๒๐๖
มาตรา ๒๒๒/๓๐ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๑๐๐ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรา ๒๒๒/๓๑๒๐๗ คำบอกกล่าวและประกาศตามมาตรา ๒๒๒/๒๘ มาตรา ๒๒๒/๒๙
สำนักและมาตรา ๒๒๒/๓๐ อย่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำางน้อยต้องมีสรำนั
ายการดั งต่อไปนี้
(๑) ชื่อศาลและเลขคดี
ส(๒)
่อและที่อยู่ของคู่ความกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) ข้อความโดยย่อของคำฟ้องและลักษณะของกลุ่มบุคคลที่ชัดเจน
(๔) ข้อความโดยย่อของการดำเนินกระบวนพิจารณาที่ได้กระทำไปแล้วและเหตุที่
ต้องมีคำบอกกล่าสวและประกาศ
(๕) สิทธิของสมาชิกกลุ่ มและผลของคำสั่งอนุญาตของศาลตามมาตรา ๒๒๒/๒๘
สำนักมาตรา ๒๒๒/๒๙ หรือมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒๒๒/๓๐ สำนัแล้ วแต่กรณี
(๖) ผลของการออกจากการเป็น สมาชิกกลุ่ มตามมาตรา ๒๒๒/๒๙ หรือมาตรา
๒๒๒/๓๐ แล้วแต่สกำนัรณีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๗) ชื่อและตำแหน่งผู้พิพากษาผู้ออกคำบอกกล่าวและประกาศ
มาตรา ๒๒๒/๓๒๒๐๘ ในการพิจารณามีคำสั่ งตามมาตรา ๒๒๒/๒๘ มาตรา ๒๒๒/
๒๙ หรือมาตรา ๒๒๒/๓๐ ให้ศาลคำนึงถึง
(๑) ความจำเป็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นในการดำเนิ นคดีแบบกลุ่มต่อไป กำ
(๒) ความคุ้มครองหรือประโยชน์ของสมาชิกกลุ่ม
ส(๓)
ำนักความยุ ่งยากหรือความสะดวกในการดำเนิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนันกคดี แบบกลุ่มต่อไป กำ
(๔) ความเป็นธรรมและความมีประสิทธิภาพในการดำเนินคดีแบบกลุ่มต่อไป
(๕) จำนวนของสมาชิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สกำนั
กลุก่มงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ที่คัดค้าน กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๖) ความสามารถของจำเลยในการชดใช้ค่าเสี ยหายในกรณี มีการตกลงกั นหรือ
ประนีประนอมยอมความกั นในประเด็นแห่งคดีกำ
(๗) การตกลงกันหรือประนีประนอมยอมความกันในประเด็นแห่งคดีของคู่ความมี
สำนักความเป็ นธรรมและเป็นกประโยชน์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กับสมาชิ
กลุ่ม กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๒๒๒/๓๓ ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งถึงที่สุดอนุญ าตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่มให้
๒๐๙
สำนักอายุ ค วามในการฟ้ อ งคดี

งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ข องสมาชิ กสกลุ
ำนั่ มกสะดุ ด หยุด ลงนั บ แต่ วกั นำที่ โ จทก์ ยื่ น คำร้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัอกงขออนุ ญ าตให้
ดำเนินคดีแบบกลุ่ม
สในกรณี ที่ศาลมีคำสั่งถึงที่สกุดำไม่อนุญาตให้สดำนัำเนิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นคดีแบบกลุ่ม หากปรากฏว่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าอายุ
ความการฟ้องคดีของสมาชิกกลุ่ มครบกำหนดไปแล้วในระหว่างการพิ จารณาคำร้องขออนุญาตให้
สำนักดำเนิ นคดีแบบกลุ่ม หรืกอำจะครบกำหนดภายในกำหนดเวลาหกสิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีบกำวันนับแต่วั นทีส่ศำนัาลมี คำสั่งถึงที่สุด
๒๐๗
กำ ๒๒๒/๓๑ เพิสำนั
๒๐๘
มาตรา ๒๒๒/๓๒ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๒๐๙
มาตรา ๒๒๒/๓๓ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๑๐๑ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ให้สมาชิกกลุ่มมีสิทธิฟ้องคดีเพื่อตั้งหลักฐานสิทธิเรียกร้องหรือเพื่อให้ชำระหนี้ภายในหกสิบวันนับแต่
สำนักวังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นที่ศาลมีคำสั่งถึงที่สุด กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๒๒๒/๓๔๒๑๐ ในกรณีกทำ ี่อายุความสะดุ

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ดหยุ
สำนั ดลงเพราะเหตุตามมาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒๒๒/๓๓
หากมีกรณีดังต่อไปนี้ ให้ถือว่าอายุความไม่เคยสะดุดหยุดลง
(๑) ศาลมีคำพิพากษาถึงที่สุดให้ยกฟ้อง
ส(๒)
ำนักศาลมี คำสั่งยกเลิกการดำเนิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นคดีแบบกลุสำนั่ม กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดีเพราะเหตุถอนฟ้อง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๔) ศาลยกคำฟ้
กำ องเพราะเหตุ คดีไม่อยู่ในอำนาจศาลหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อโดยไม่ตสัดำนั สิทกธิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สมาชิกกลุ่มที่ กำ
จะฟ้องคดีใหม่
ส(๕)
ำนักสมาชิ กกลุ่มออกจากการเป็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นสมาชิกกลุส่มำนั
ตามมาตรา ๒๒๒/๑๖ มาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒๒๒/๒๙
หรือมาตรา ๒๒๒/๓๐
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในกรณีกำตาม (๒) (๓)ส(๔) ำนักและ (๕) หากปรากฏว่กาำอายุความการฟ้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัอกงคดี ของสมาชิก
กลุ่มครบกำหนดไปแล้วในระหว่างการพิ จารณา หรือจะครบกำหนดภายในกำหนดเวลาหกสิบวันนับ
แต่วันที่คำพิพากษาหรื อคำสั่งนั้นถึงที่สุด ให้สมาชิก กลุ่มมีสสิทำนัธิกฟงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้องคดีเพื่อตั้งหลักฐานสิกำทธิเรียกร้อง
สำนักหรื อเพื่อให้ชำระหนี้ภายในหกสิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บวันนัสบำนัแต่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วั นที่คำพิพากษาหรือคำสั กำ ่งถึงที่สุดหรื อสำนั
นับกแต่ วันที่สมาชิก
กลุ่มไม่เป็นสมาชิกกลุ่ม แล้วแต่กรณี
สความในวรรคสองให้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ใช้บังคักบำในกรณีที่สมาชิ สำนักกกลุ ่มผู้ใดถูกปฏิเสธคำขอรั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บชำระหนี้
โดยอ้ า งเหตุ ว่ า ไม่ เป็ น สมาชิ ก กลุ่ ม ตามคำพิ พ ากษา เนื่ อ งจากศาลได้ มี ค ำพิ พ ากษาโดยกำหนด
กษณะเฉพาะของกลุ่มกแตกต่ ำ างจากลักสำนั ษณะเฉพาะของกลุ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ มตามทีก่ศำาลได้มีคำสั่งอนุ สำนัญกาตให้ ดำเนิ นคดี
แบบกลุ่มตามมาตรา ๒๒๒/๑๒ วรรคสอง โดยให้มีสิทธิฟ้องคดีนับแต่วันที่คำสั่งปฏิเสธคำขอรับชำระ
หนี้ถึงที่สุด สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ส่วนที่ ๔
คำพิพากษาและการบังคับคดี
มาตรากำ๒๒๒/๓๕ ๒๑๑สำนัคำพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พากษาของศาลมีผลเป็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นการผูกพันสคูำนั
่ความและสมาชิ ก
กลุ่ มและในกรณี ที่ศาลมีคำพิ พากษาให้ โจทก์ชนะคดี ให้ โจทก์ห รือทนายความฝ่ ายโจทก์มีอำนาจ
ดำเนินการบังคับคดี แทนโจทก์และสมาชิกกลุ่ม
สมาชิกกลุ่มมีสิทธิที่จสำนั
ะยืก่นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำขอรับชำระหนี้ แต่กไำม่มีสิทธิที่จะดำเนิ นการบังคับคดี
ตามส่วนนี้ด้วยตนเอง

๒๑๐
มาตรา ๒๒๒/๓๔ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๒๑๑
มาตรา ๒๒๒/๓๕ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๑๐๒ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
หากความปรากฏต่อศาลว่าทนายความฝ่ายโจทก์ไม่สามารถดำเนินการบังคับคดีเพื่อ
้มครองประโยชน์ของสมาชิ
กำ กกลุ่มได้อสย่ำนั
างเพี ยงพอและเป็นธรรม ศาลอาจมี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คำสั่งสให้ำนัโจทก์ และสมาชิก
กลุ่มจัดหาทนายความคนใหม่มาดำเนินการบังคับคดีต่อไปได้
มาตรา ๒๒๒/๓๖๒๑๒ คำพิพากษาของศาลต้องกล่าวหรือแสดงรายการดังต่อไปนี้
(๑) รายการตามที่กำหนดไว้ในมาตรา ๑๔๑
ส(๒)
ำนักลังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กษณะโดยชัดเจนของกลุกำ่มบุคคลหรือกลุสำนั
่มย่กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยที่จะต้องถูกผูกพันตามคำพิ
กำ พากษา
(๓) ในกรณีที่ศาลพิพากษาให้จำเลยชำระหนี้เป็นเงิ น ต้องระบุจำนวนเงินที่จำเลย
สำนักจะต้ องชำระให้แก่โจทก์กรวมทั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้งหลักเกณฑ์
ละวิธีการคำนวณในการชำระเงิกำ นให้สมาชิ
สำนักกกลุ ่ม
(๔) จำนวนเงินรางวัลของทนายความฝ่ายโจทก์ตามมาตรา ๒๒๒/๓๗
มาตรา ๒๒๒/๓๗ ๒๑๓ ในกรณีที่ศาลมีคำพิพากษาให้จำเลยกระทำการหรืองดเว้น
สำนักกระทำการหรื อ ส่ ง มอบทรั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พ ย์ สิ น ให้สำนั
ศ าลกำหนดจำนวนเงิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี น รางวั
กำ ล ที่ จ ำเลยจะต้
งชำระให้ แ ก่ กำ
ทนายความฝ่ายโจทก์ตามที่เห็นสมควร โดยคำนึงถึงความยากง่ายของคดีประกอบกับระยะเวลาและ
การทำงานของทนายความฝ่ ายโจทก์ รวมทั้งค่าใช้จ่ายเกี่ยวกัสำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
บการดำเนิ นคดีแบบกลุ่ม ซึ่งมิใช่ค่าฤชา
สำนักธรรมเนี ยมที่ทนายความฝ่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำายโจทก์ได้เสีสยำนัไปกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
และเพื่อประโยชน์แห่งกการนี
ำ ้ เมื่อการพิสำนั
จารณาสิ ้นสุดลงให้
ทนายความฝ่ายโจทก์ยื่นบัญชีค่าใช้จ่ายดังกล่าวต่อศาลโดยให้ส่งสำเนาแก่จำเลยด้วย
สถ้ำนั
าคำพิ พ ากษากำหนดให้ จกำเลยใช้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ เงิน นอกจากศาลต้ องคำนึงถึงหลักกำ เกณฑ์ตาม
วรรคหนึ่งแล้ว ให้ศาลคำนึงถึงจำนวนเงินที่โจทก์และสมาชิกกลุ่มมีสิทธิได้รับประกอบด้วย โดยกำหนด
สำนักเป็ นจำนวนร้อยละของจำนวนเงิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นดังกล่สาำนัว กแต่ จำนวนเงินรางวัลของทนายความฝ่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าสยโจทก์ ดังกล่าวต้อง
ไม่เกินร้อยละสามสิบของจำนวนเงินนั้น
สถ้ำนั
าคำพิ พ ากษากำหนดให้กจำำเลยกระทำการหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อ งดเว้ น กระทำการหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อ ส่ ง มอบ
ทรัพย์สินและให้ใช้เงินรวมอยู่ด้วย ให้นำความในวรรคหนึ่งและวรรคสองมาใช้บังคับโดยอนุโลม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีในการกำหนดจำนวนเงิ
กำ สำนันกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
รางวัลของทนายความฝ่ กำายโจทก์ตามมาตรานี ้ หากมีการ
เปลี่ยนทนายความฝ่ายโจทก์ ให้ศาลกำหนดจำนวนเงินรางวัลของทนายความฝ่ายโจทก์ตามสัดส่วน
ของการทำงานและค่าใช้จ่ายที่ทนายความแต่ละคนเสียไป
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีให้ถือว่กาำ ทนายความฝ่สาำนัยโจทก์ เป็นเจ้าหนี้ตามคำพิกำพากษาและจำเลยเป็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นลูกหนี้ตาม
คำพิพากษาในส่วนของเงินรางวัลของทนายความฝ่ายโจทก์ด้วย และเงินรางวั ลดังกล่าวมิใช่ค่าฤชา
ธรรมเนียม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๒๒๒/๓๘๒๑๔สำนัในกรณี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่ศาลมีคำพิพากษาให้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ โจทก์ชนะคดี
สำนักให้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลมีอำนาจ กำ
กำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการปฏิบัติตามคำพิพากษา โดยจะกำหนดไว้ในคำพิพากษา
๒๑๒
กำ ๒๒๒/๓๖ เพิสำนั
๒๑๓
มาตรา ๒๒๒/๓๗ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๒๑๔
มาตรา ๒๒๒/๓๘ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๑๐๓ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
หรือโดยคำสั่งในภายหลังก็ได้ และในระหว่างการบังคับคดีให้ศาลมีอำนาจออกคำบังคับเพิ่มเติมเพื่อให้
สำนักเป็ นไปตามคำพิพากษาได้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำตามที่เห็นสมควร
ให้ศาลชั้นต้นมีอำนาจพิจารณาสั่งคำร้องขอทุเลาการบังคับตามคำพิพากษาคำสั่ง
ของศาลชั้นต้นให้เป็ำนันกทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ส ่สุด กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๒๒๒/๓๙ ๒๑๕ ให้ ศ าลแจ้ งคำพิ พ ากษาให้ ส มาชิ ก กลุ่ ม ทราบตามวิ ธีก าร
เช่นเดียวกับที่กำหนดไว้ ในมาตรา ๒๒๒/๑๕ วรรคหนึ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ง และให้
สำนัแกจ้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งอธิบดีกรมบังคับคดีทราบด้
กำ วย
ในกรณีที่ศาลมีคำพิพากษาให้จำเลยชำระหนี้เป็นเงินหรือชำระหนี้เป็นเงินรวมอยู่ด้วย
สำนักให้ ศาลตั้งเจ้าพนักงานบักงำคับคดีเพื่อดำเนิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนันกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
การต่อไป รวมทั้งกำหนดวั กำ นตามที่เห็สนำนั
สมควรในคำบอก
กล่าวและประกาศตามวรรคหนึ่ง เพื่อให้สมาชิกกลุ่ มยื่นคำขอรับชำระหนี้ต่อเจ้าพนักงานบังคับคดี
แต่ถ้าเป็นกรณีที่ศสาลมี
ำนักคงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำพิพากษาให้จำเลยชำระหนี
กำ ้อย่างอื่นและจำเป็ นจะต้องมีการดำเนินกการอย่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ างหนึ่ง
อย่างใดเพื่อประโยชน์แก่การบังคับตามคำพิพากษา โจทก์อาจยื่นคำขอต่อศาลเพื่อตั้งเจ้าพนักงาน
งคับคดีดำเนินการได้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
เมื่อพ้นกำหนดระยะเวลาตามวรรคสอง สมาชิกกลุ่มที่ไม่ได้ยื่ นคำขอรับชำระหนี้ไม่มี
สิทธิขอเฉลี่ยทรัพย์สินหรือเงินในการบังคับคดีตามส่วนนี้ เว้นสำนั
แต่กใงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นกรณีที่มีเหตุสุดวิสัย กสมาชิ
ำ
กกลุ่มที่
สำนักไม่ ได้ยื่นคำขอรับชำระหนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ้ภายในกำหนดระยะเวลา อาจยื่นคำขอรักบำชำระหนี้ต่อเจ้สาำนัพนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กงานบังคับคดี กำ
ได้ภายในสามสิบวันนับแต่วันพ้นกำหนดระยะเวลา
มาตรา ๒๒๒/๔๐ ๒๑๖ คู่ค วามในคดีแ ละสมาชิก กลุ ่ม รายอื่น อาจขอตรวจและ
สำนักโต้ แ ย้ง คำขอรับ ชำระหนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ ของสมาชิกสกลุ
ำนั่ มกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ผู้ ยื่นคำขอรับชำระหนีก้ ไำด้ แต่ต้องกระทำภายในกำหนด
สามสิบวันนับแต่วันที่พ้นกำหนดเวลายื่นคำขอรับชำระหนี้ เว้นแต่ในกรณีที่มีเหตุสุดวิสัย อาจขอขยาย
ระยะเวลาออกไปอีสำนักได้ ไม่เกินสามสิบวัน กำ
มาตรากำ๒๒๒/๔๑ ๒๑๗สำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ให้กเงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จ้าพนักงานบังคับคดีมกีอำำนาจเรียกคู่คสำนั
วามในคดี สมาชิก
กลุ่ม ผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดี หรือบุคคลที่เกี่ยวข้อง มาสอบสวนในเรื่องคำขอรับชำระหนี้ของ
สมาชิกกลุ่มเพื่อพิจารณามีคำสั่งต่อไปได้
มาตรา ๒๒๒/๔๒๒๑๘ คำขอรับชำระหนี้ของสมาชิกกลุ่มรายใด ถ้าคู่ความในคดีและ
สมาชิกกลุ่มรายอืส่นำนั
ไม่กโต้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แย้ง ให้เจ้าพนักงานบักงำคับคดีมี อำนาจสั
สำนั่งกอนุ ญาตให้รับชำระหนี้ได้กำเว้นแต่มีเหตุ
อันสมควรสั่งเป็นอย่างอื่นโดยให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งให้ศาลทราบถึงการดำเนินการดังกล่าวด้วย
๒๑๕
สำนักมาตรา ๒๒๒/๓๙ เพิ่มโดยพระราชบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญญัติแสก้ำนั
ไขเพิ ่มเติมประมวลกฎหมายวิธกีพำิจารณาความ
๒๑๖
กำ ๒๒๒/๔๐ เพิสำนั
๒๑๗
มาตรา ๒๒๒/๔๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๒๑๘
มาตรา ๒๒๒/๔๒ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๑๐๔ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
คำขอรับชำระหนี้ของสมาชิกกลุ่มรายใด ถ้ามีผู้โต้แย้ง ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมี
สำนักคำสั ่งอย่างหนึ่งอย่างใด กดัำงต่อไปนี้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) ให้ยกคำขอรับชำระหนี้
ส(๒)
ำนักอนุ ญาตให้ได้รับชำระหนีก้เำต็มจำนวน สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) อนุญาตให้ได้รับชำระหนี้บางส่วน
สมาชิกกลุ่มที่ยื่นคำขอรับชำระหนี้ และไม่มีผู้โต้แย้งตามวรรคหนึ่ง สมาชิกกลุ่มที่ยื่น
คำขอรั บ ชำระหนีสำนั้ และมี ผู้ โต้แย้ งตามวรรคสอง
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หรือ ผู้ โต้ แสย้ำนัง กอาจยื ่น คำร้องคั ดค้ านคำสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ ง ของเจ้ า
พนักงานบังคับคดีต่อศาลได้ภายในกำหนดสิบห้าวันนับแต่วันที่ทราบคำสั่งของเจ้าพนักงานบังคับคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คำสั่ งกของศาลตามวรรคสามให้
ำ อุ ท ธรณ์ แ ละฎีกกำาได้ ภ ายใต้ บ ทบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัญ ญั ติ ในภาค ๓
อุทธรณ์และฎีกา
มาตรา ๒๒๒/๔๓ ๒๑๙ เมื่อเจ้าพนักงานบังคับคดีได้ยึดหรืออายัดทรัพย์สินอย่างใด
สำนักของลู กหนี้ตามคำพิพากษาในคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อื่นไว้แสำนั
ทนเจ้ าหนี้ตามคำพิพากษาแล้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ว ให้ทนายความฝ่ ายโจทก์ในคดี
แบบกลุ่มมีอำนาจยื่นคำขอโดยทำเป็นคำร้องต่อศาลที่ออกหมายบังคับคดีให้ยึดหรืออายัดทรัพย์สินนั้น
เพื่อให้ศาลมีคำสัส่งำนัให้กเฉลี
่ยทรัพย์แก่ทนายความฝ่ายโจทก์ โจทก์ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
และสมาชิกกลุ่มตามมาตรา ๓๒๖
สำนักตามจำนวนที ่มีสิทธิได้รับกำ๒๒๐
ในกรณีที่จำนวนเงิน ที่ส มาชิกกลุ่มได้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ตามมาตรา ๒๒๒/๔๒
ยังไม่เป็นที่ยุติ ให้สศำนัาลที ่ได้รับคำร้องขอเฉลี่ยกทรัำ พย์ตามวรรคหนึ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
รอการมีคำสั่งให้เฉลี่ยกทรั
ำ พ ย์ไว้ก่อน
และเมื่อได้ข้อยุติในจำนวนเงินดังกล่าวแล้ว ให้ทนายความฝ่ายโจทก์แจ้งให้ศาลนั้นทราบ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เมื่อศาลได้
กำ มีคำสั่งให้เสฉลี ำนั่ยกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทรัพย์แล้ว ให้เจ้าพนักกงานบั
ำ งคับคดีในคดี
ั้นส่งเงินให้เจ้า กำ
พนักงานบังคับคดีในคดีแบบกลุ่มเพื่อจ่ายให้แก่ผู้มีสิทธิตามมาตรา ๒๒๒/๔๔
มาตรา ๒๒๒/๔๔๒๒๑ เมื่อจำเลยนำเงินหรือทรัพย์สินมาวางต่อเจ้าพนักงานบังคับคดี
สำนักหรือเมื่อได้ขายทอดตลาดหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อจำหน่ายโดยวิ ธีอื่นซึ่งทรัพย์สินของจำเลย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หรือเมื่อเจ้สาำนัพนั กงานบังคับคดี
ได้รวบรวมทรัพย์สินอื่นใดของจำเลยเสร็จ และได้หักค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดีแล้ว ให้เจ้า
พนักงานบังคับคดีจ่ายเงินให้แก่ผู้มีสิทธิตามลำดับ ดังนี้
(๑)๒๒๒กผูำ ้มีสิทธิได้รับชำระหนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้ก่อนตามมาตรา ๓๒๒
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ และมาตรา ๓๒๔
(๒) เงินรางวัลของทนายความฝ่ายโจทก์ตามมาตรา ๒๒๒/๓๗
ส(๓)
ำนักค่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าฤชาธรรมเนียมใช้แทนโจทก์
(๔) โจทก์ สมาชิกกลุ่ม และเจ้าหนี้อื่นที่มีสิทธิได้รับเฉลี่ยทรัพย์ตามมาตรา ๓๒๖
๒๒๓

๒๑๙
สำนักมาตรา ๒๒๒/๔๓ เพิ่มโดยพระราชบั
๒๒๐
กำ ๒๒๒/๔๓ สวรรคหนึ ่ ง แก้ ไขเพิ่ ม เติม โดยพระราชบั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญ ญั ติ แสก้ำนั
ไขเพิ ่ ม เติ ม ประมวล
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๒๒๑
มาตรา ๒๒๒/๔๔ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๒๒๒
มาตรา ๒๒๒/๔๔ (๑) แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี
ำ พ.ศ. ๒๕๖๐สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๐๕ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ส่วนที่ ๕
อุทธรณ์และฎีกา
มาตรากำ๒๒๒/๔๕ ๒๒๔สำนัให้กคงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ู่ความมีสิทธิอุทธรณ์แกละฎี
ำ กาคำพิพากษาหรื อคำสั่งของ
ศาล โดยไม่นำข้อจำกัดสิทธิเรื่องทุนทรัพย์ของการอุทธรณ์และฎีกาในข้อเท็จจริงมาใช้บังคับ
มาตรา ๒๒๒/๔๖๒๒๕ สมาชิกกลุ่มไม่มีสิทธิอุทธรณ์และฎีกาคำพิพากษาหรือคำสั่งของ
ศาล ยกเว้นในกรณีตามมาตรา ๒๒๒/๔๒
มาตรา ๒๒๒/๔๗ ในกรณีที่จำเลยยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่งไม่รับอุทธรณ์หรือฎีกา
๒๒๖
สำนักให้ จำเลยนำค่าฤชาธรรมเนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยมทั้งปวงมาวางศาลและนำเงิ นมาชำระตามคำพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษาหรื อหาประกันให้
ไว้ต่อศาลเฉพาะในส่วนที่จำเลยต้องรับผิดชำระหนี้ให้แก่โจทก์ แต่ไม่ต้องนำเงินมาชำระหรือหาประกัน
ให้ไว้ต่อศาลสำหรัสบำนัเงิกนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
รางวัลของทนายความฝ่กำายโจทก์ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ ๒๒๒/๔๘ ๒๒๗สำนัคดี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่ ศ าลชั้ น ต้ น มี ค ำสั่ งกรัำบ อุ ท ธรณ์ ห รืสอำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ฎี กกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าส่ งมาให้ ศ าล กำ
อุทธรณ์หรือศาลฎีกา หากศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกาแล้วแต่กรณีพิจารณาเห็นว่าอุทธรณ์หรือฎีกานั้น
ต้องห้ามอุทธรณ์หสรืำนัอกห้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามฎีกา ให้ยกอุทธรณ์หกรืำอฎีกา โดยไม่สจำนัำต้กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งวินิจฉัยประเด็นที่อุทกธรณ์
ำ หรือฎีกา
แต่ถ้าศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกา แล้วแต่กรณี พิจารณาเห็นสมควรเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม
จำเป็นต้องแก้ไขข้อผิดพลาดจะรับพิจารณาพิพากษาคดีที่ต้องห้ามอุทธรณ์หรือห้ามฎีกาดังกล่าวนั้นก็ได้
ส่วนที่ ๖
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ค่าธรรมเนียม
มาตรา ๒๒๒/๔๙ ๒๒๘
ให้คิดค่าธรรมเนียมตามอัตราดังต่อไปนี้
๒๒๓
สำนักมาตรา ๒๒๒/๔๔ (๔) แก้ไกขเพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่มเติมโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ธี
๒๒๔
กำ ๒๒๒/๔๕ เพิสำนั
๒๒๕
สำนักมาตรา ๒๒๒/๔๖ เพิ่มโดยพระราชบั
๒๒๖
กำ ๒๒๒/๔๗ เพิสำนั
๒๒๗
มาตรา ๒๒๒/๔๘ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
๒๒๘
มาตรา ๒๒๒/๔๙ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
- ๑๐๖ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
(๑) ค่ายื่นคำขอรับ ชำระหนี้สองร้อยบาท แต่การขอรับชำระหนี้ที่ไม่เกินสองหมื่น
สำนักบาทไม่ ต้องเสียค่าธรรมเนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำยม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ค่าคัดค้านคำสั่งของเจ้าพนักงานบังคับคดีต่อศาลในเรื่องการขอรับชำระหนี้เรื่องละ
สองร้อยบาท ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ส สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) ค่าขึ้นศาลในกรณีที่มีการอุทธรณ์เรื่องการขอรับชำระหนี้ หรือการอุทธรณ์เรื่อง
เงินรางวัลของทนายความ เรื่องละสองร้อยบาท
ส(๔)
ำนักค่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าธรรมเนียมอื่นนอกจาก
กำ (๑) (๒) และสำนั(๓) ให้คิดอั ตราเดียวกับค่กาำ ธรรมเนียม
ตามตารางท้ายประมวลกฎหมายนี้
ภาค ๓
อุทกธรณ์
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ และฎีกา สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

อุทธรณ์ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๒๒๓ ภายใต้บังคับกบทบั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ญญัติมาตรา
สำนั๑๓๘, ๑๖๘, ๑๘๘ และก๒๒๒
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ และใน
ลักษณะนี้ คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลชั้นต้นนั้น ให้ยื่นอุทธรณ์ต่อศาลอุทธรณ์ เว้นแต่คำพิพากษา
สำนักหรือคำสั่งนั้นประมวลกฎหมายนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้หรือกฎหมายอื ่นจะได้บัญญัติว่าให้กเำป็นที่สุด สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๒๒๓ ทวิ๒๒๙ (ยกเลิกกำ)

มาตรากำ ๒๒๔ ๒๓๐ ในคดี

ี่ ราคาทรัพ ย์สิ น หรื อ จำนวนทุ
กำ น ทรัพสย์ำนั
ที่ พกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิ พ าทกัน ในชั้ น กำ
อุทธรณ์ไม่เกินห้าหมื่นบาทหรือไม่เกินจำนวนที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา ห้ามมิให้คู่ความอุทธรณ์ใน
ข้อเท็จจริง เว้นแต่ผู้พิพากษาที่นั่งพิจารณาคดีนั้นในศาลชั้นต้นได้ทำความเห็นแย้งไว้หรือได้รับรองว่ามี
สำนักเหตุ อันควรอุทธรณ์ได้ หรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อถ้าไม่มี ความเห็
แย้งหรือคำรับรองเช่กนำว่านี้ต้องได้ รับสอนุ
ำนักญงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าตให้อุทธรณ์ กำ
เป็นหนังสือจากอธิบดีผู้พิพากษาชั้นต้นหรืออธิบดีผู้พิพากษาภาคผู้มีอำนาจ แล้วแต่กรณี
สบทบั ญญัติในวรรคหนึ่งมิได้ใกห้ำบังคับในคดีเสกีำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ยวด้ วยสิทธิแห่งสภาพบุคคลหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อสิทธิใน
ครอบครัวและคดีฟ้องขอให้ปลดเปลื้องทุ กข์อันไม่อาจคำนวณเป็นราคาเงินได้ เว้นแต่ใ นคดีฟ้องขับไล่
คคลใด ๆ ออกจากอสักงำหาริมทรัพย์อสันำนัมีกคงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่าเช่าหรืออาจให้เช่าได้กในขณะยื
ำ ่น คำฟ้สอำนังไม่ เกินเดือนละสี่
พันบาทหรือไม่เกินจำนวนที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา
สการขอให้ ผู้พิพากษาที่นั่งพิจการณาในคดี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ในศาลชั ้นต้นรับรองว่ามีเหตุ อักนำควรอุทธรณ์
ได้ ให้ผู้อุทธรณ์ยื่นคำร้องถึงผู้พิพากษานั้นพร้อมกับคำฟ้องอุทธรณ์ต่อศาลชั้นต้น เมื่อศาลได้รับคำร้อง
๒๒๙
มาตรา ๒๒๓ ทวิ ยกเลิกโดยพระราชบัญญั ติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๗) พ.ศ. ๒๕๕๘
๒๓๐
มาตรา ๒๒๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ๒๕๓๔
ง (ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๐๗ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
เช่นว่านั้น ให้ศาลส่งคำร้องพร้อมด้วยสำนวนความไปยังผู้พิพากษาดังกล่าวเพื่อพิจารณารับรอง
มาตรา ๒๒๕ ๒๓๑ ข้อเท็จจริงหรือข้อกฎหมายที่จะยกขึ้นอ้างในการยื่นอุทธรณ์นั้น
คู่ความจะต้องกล่สาำนัวไว้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
โดยชัดแจ้ง ในอุทธรณ์กแำละต้องเป็นข้สอำนั ที่ไกด้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยกขึ้นว่ากันมาแล้วโดยชอบในศาล
กำ
ชั้นต้น ทั้งจะต้องเป็นสาระแก่คดีอันควรได้รับการวินิจฉัยด้วย
ถ้าคู่ความฝ่ายใดมิได้ยกปัญหาข้อใดอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน
ขึ้นกล่าวในศาลชัส้นำนั
ต้นกหรื อคู่ความฝ่ายใดไม่สามารถยกปั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญหาข้
สำนัอกกฎหมายใด ๆ ขึ้นกล่าวในศาลชั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นต้น
เพราะพฤติการณ์ไม่เปิดช่องให้กระทำได้ หรือเพราะเหตุเป็ นเรื่องที่ไม่ปฏิบัติตามบทบัญญัติว่าด้วย
สำนักกระบวนพิ จารณาชั้นอุทกธรณ์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ คู่ความทีส่เกีำนั่ยกวข้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องย่อมมีสิทธิที่จะยกขึก้นำ อ้างซึ่งปัญหาเช่
สำนันกว่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
านั้นได้ กำ
สมาตรา ๒๒๖ ก่อนศาลชั้นกต้ำนได้มีคำพิพากษาหรื

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อคำสั่งชี้ขาดตัดสินคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ถ้าศาลนั้น
ได้มีคำสั่งอย่างใดอย่างหนึ่งนอกจากที่ระบุไว้ในมาตรา ๒๒๗ และ ๒๒๘
(๑) ห้กามมิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ให้อุทธรณ์คสำนั
ำสัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นั้นในระหว่างพิจารณากำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ถ้าคู่ความฝ่ายใดโต้แย้งคำสั่งใด ให้ศาลจดข้อโต้แย้งนั้นลงไว้ในรายงานคู่ความที่
โต้แย้งชอบที่จะอุทธรณ์คำสั่งนั้นได้ภายในกำหนดหนึ่งเดือนนัสำนั
บแต่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
วันที่ศาลได้มีคำพิพากษา หรือคำสั่ง
้ขาดตัดสินคดีนั้นเป็นต้กนำไป สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
เพื่อประโยชน์แห่งมาตรานี้ ไม่ว่าศาลจะได้มีคำสั่งให้รับคำฟ้องไว้แล้วหรือไม่ ให้ถือ
ว่าคำสั่งอย่างใดอย่ างหนึ
สำนั ่งของศาลนับตั้ งแต่มกีกำารยื่นคำฟ้องต่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัอศาลนอกจากที ่ระบุไว้ในมาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒๒๗
และ ๒๒๘ เป็นคำสั่งระหว่างพิจารณา ๒๓๒

มาตรา ๒๒๗ คำสั่งของศาลชั้นต้นที่ไม่ รับหรือให้คืนคำคู่ความตามมาตรา ๑๘หรือ
คำสั่งวินิ จฉัยชี้ขาดเบื
สำนัก้ องำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งต้นตามมาตรา ๒๔กซึำ่งทำให้ คดีเสร็สำนั
จไปทั ้งเรื่องนั้น มิให้ ถือว่ากเป็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ น คำสั่ งใน
ระหว่างพิจารณา และให้อยู่ภายในข้อบังคับของการอุทธรณ์คำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดตัดสินคดี
มาตรา ๒๒๘ ๒๓๓ ก่ อ นศาลชี้ ข าดตั ด สิ น คดี ถ้ า ศาลมี ค ำสั่ ง อย่ า งใดอย่ า งหนึ่ ง
ดังต่อไปนี้ คือ
(๑) ให้กกำักขัง หรือปรับสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ไหมกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือจำขัง ผู้ใด ตามประมวลกฎหมายนี
กำ สำนั้ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) มี คำสั่ งอัน เกี่ ย วด้ว ยคำขอเพื่ อคุ้ มครองประโยชน์ ของคู่ความในระหว่างการ
พิจารณา หรือมีคสำสัำนั่งกอังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นเกี่ยวด้วยคำขอเพื่อจะบักำ งคับคดีตามคำพิ
สำนักพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ากษาต่อไป หรือ กำ
(๓) ไม่รับหรือคืนคำคู่ความตามมาตรา ๑๘ หรือวินิจฉัยชี้ขาดเบื้องต้นตามมาตรา
สำนัก๒๔ ซึ่งมิได้ทำให้คดีเสร็จกไปทั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้งเรื่อง หากเสร็ จไปเฉพาะแต่ประเด็นบางข้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
คำสั่งเช่นว่านี้ คู่ความย่อมอุทธรณ์ได้ภายในกำหนดหนึ่งเดือน นับแต่วันมีคำสั่งเป็นต้นไป
๒๓๑
กำ ๒๒๕ แก้ไขเพิ
ำ ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิ จารณา
๒๓๒
มาตรา ๒๒๖ วรรคสอง เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๓๓
มาตรา ๒๒๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๐๘ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
แม้ถึงว่าจะมีอุทธรณ์ในระหว่างพิจารณา ให้ศาลดำเนินคดีต่อไป และมีคำพิพากษา
สำนักหรื อคำสั่งชี้ขาดตัดสินคดีกนำั้น แต่ถ้าในระหว่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัากงพิ จารณา คู่ความอุทธรณ์กำคำสั่งชนิดที่ระบุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัไว้กใงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นอนุมาตรา (๓) กำ
ถ้าศาลอุทธรณ์เห็นว่า การกลับหรือแก้ไขคำสั่งที่คู่ความอุทธรณ์นั้น จะเป็นการวินิจฉัยชี้ขาดคดี หรือ
วินิจฉัยชี้ขาดประเด็
สำนันกข้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อใดที่ศาลล่างมิได้วินิจกฉัำยไว้ ให้ศาลอุสทำนัธรณ์ มีอำนาจทำคำสั่งให้ศกาลล่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ างงดการ
พิจารณาไว้ในระหว่างอุทธรณ์ หรืองดการวินิจฉัยคดีไว้จนกว่าศาลอุทธรณ์จะได้วินิจฉัยชี้ขาดอุทธรณ์
นั้น
สถ้ำนั
วามมิได้อุทธรณ์ คำสัก่งำในระหว่างพิสจำนั ารณาตามที ่บัญ ญั ติไว้ในมาตรานี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ ก็ให้
อุทธรณ์ได้ในเมื่อศาลพิพากษาคดีแล้วตามความในมาตรา ๒๒๓
มาตรา ๒๒๙ การอุทธรณ์นั้นให้ทำเป็นหนังสือยื่นต่อศาลชั้นต้นซึ่งมีคำพิพากษา
หรือคำสั่งภายในกำหนดหนึ ่งเดือนนับแต่วันทีกำ่ได้อ่านคำพิ พสากษาหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อคำสั่งนั้น และผู้อุกทำธรณ์ต้องนำ
เงินค่าธรรมเนียมซึ่งจะต้องใช้แก่คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งตามคำพิพากษาหรือคำสั่งมาวางศาลพร้อมกับ
ทธรณ์นั้นด้วย ให้ผู้อุทกธรณ์
ำ ยื่นสำเนาอุ ทธรณ์
สำนั ต่อศาล เพื่อส่งให้แก่กำจำเลยอุทธรณ์สำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (คืกองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ฝ่ายโจทก์หรือ กำ
จำเลยความเดิมซึ่งเป็นฝ่ายที่มิได้อุทธรณ์ความนั้น) ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๒๓๕ และ ๒๓๖
มาตรากำ๒๓๐
๒๓๔
คดีสตำนั
ามมาตรา ๒๒๔ ถ้าคู่ความอุกำทธรณ์ในข้อเท็สจำนัจริกงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ให้ศาลชั้นต้น กำ
ตรวจเสียก่อนว่าฟ้องอุทธรณ์นั้นจะรับไว้พิจารณาได้หรือไม่
สถ้ำนั
าผูก้พงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิพากษาที่ได้พิจารณาคดี กำ นั้นมีความเห็สำนั
นแย้ ง หรือได้รับรองไว้แล้วกำหรือ รับรอง
ในเวลาที่ ตรวจอุท ธรณ์ นั้ น ว่ามี เหตุอั น ควรอุ ทธรณ์ ในปัญ หาข้อเท็ จจริงนั้น ได้ ก็ให้ ศ าลมีค ำสั่ งรับ
ทธรณ์นั้นไว้พิจารณาในปั กำ ญหาข้อเท็จสจริำนังกดังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งกล่าวแล้ว กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าไม่มีความเห็นแย้งหรือคำรับรองเช่นว่านั้น ให้ศาลมีคำสั่งไม่รับอุทธรณ์ในปัญหา
ข้อเท็จจริงที่กล่าสวแล้
ำนักวงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ในกรณี เช่นนี้ ถ้าอธิบกดีำ ผู้พิพากษาหรืสำนั
ออธิ บดีผู้พิพากษาภาคมิได้กำเป็นคณะใน
คำสั่งนั้น ผู้อุทธรณ์ชอบที่จะยื่นคำร้องต่อศาลถึงอธิบดีผู้พิพากษาหรืออธิบดีผู้พิพากษาภาคภายในเจ็ด
น เมื่อศาลได้รับคำร้องเช่ กำ นว่านั้น ให้ศสาลส่ งคำร้องนั้นพร้อมด้วยสำนวนความไปยั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งอธิ
สำนั บดีผู้พิพากษา
หรืออธิบดีผู้พิพากษาภาคเพื่อมีคำสั่งยืนตามหรือกลับคำสั่งของศาลนั้น คำสั่งของอธิบดีผู้พิพากษา
หรืออธิบดีผู้พิพากษาภาค เช่นว่านี้ ให้เป็นที่สุด
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บทบัญกำญัติแห่งมาตรานี สำนั้ กไม่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ห้ามศาลในอันที่จะมีคกำสั
ำ ่งตามมาตราสำนั๒๓๒ ปฏิเสธไม่ส่ง
อุทธรณ์ในเหตุอื่น หรือในอันที่ศาลจะมีคำสั่งให้ส่งอุทธรณ์นั้นไปเท่าที่เป็นอุทธรณ์ในข้อกฎหมาย
มาตรา ๒๓๑ การยื่นอุทธรณ์ย่อมไม่เป็นการทุเลาการบังคับตามคำพิพากษาหรือ
สำนักคำสั ่ งของศาลชั้ น ต้ น แต่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คู่ ค วามที่ ยื่ นสำนั
อุ ทกธรณ์ อ าจยื่ น คำขอต่ อ ศาลอุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ท ธรณ์ ไม่สวำนั ่ าเวลาใด ๆ ก่ อ น
พิพากษา โดยทำเป็นคำร้องชี้แจงเหตุผลอันสมควรแห่งการขอ ให้ศาลอุทธรณ์ทุเลาการบังคับไว้
สคำขอเช่ นว่านั้น ให้ผู้อุทธรณ์กำยื่นต่อศาลชั้นสต้ำนันกได้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี จนถึงเวลาที่ศาลมีคำสักำ่งอนุญาตให้
อุทธรณ์ ถ้าภายหลังศาลได้มีคำสั่งเช่นว่านี้แล้ว ให้ยื่นตรงต่อศาลอุทธรณ์ ถ้าได้ยื่นคำขอต่อศาลชั้นต้น
ให้ศาลรีบส่งคำขอนั้นกไปยัำ งศาลอุทธรณ์ สำนัในกรณี ที่มีเหตุฉุกเฉินอย่กาำงยิ่ง เมื่อศาลชัสำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้นต้กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ได้รับคำขอไว้ กำ
ก็ให้มีอำนาจทำคำสั ่งให้ทุเลาการบังคับไว้รอคำวินิจฉัยชี้ขาดของศาลอุ
ทธรณ์ในคำขอเช่นว่านั้น
๒๓๔
มาตรา ๒๓๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๐๙ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ถ้าผู้อุทธรณ์วางเงินต่อศาลชั้นต้นเป็นจำนวนพอชำระหนี้ตามคำพิพากษารวมทั้ง
าฤชาธรรมเนียมในการฟ้ กำ องร้องและการบั สำนักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คับคดี หรือได้หาประกักำนมาให้สำหรับสเงิำนันกจำนวนเช่ นว่านี้
จนเป็นที่พอใจของศาลให้ศาลที่กล่าวมาแล้วงดการบังคับคดีไว้ดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๒๙๒ (๑)๒๓๕
สเมืำนั่อกได้ รับคำขอเช่นว่านี้ ศาลอุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทธรณ์จะอนุสญำนัาตให้ ทุเลาการบังคับไว้ในกรณี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ที่มีเหตุ
ฉุกเฉิน ก็ได้ โดยมิต้องฟังคู่ความอีกฝ่ ายหนึ่ง แต่ในกรณี เช่นว่านี้ ให้ ถือว่าคำสั่งนี้เป็นการชั่วคราว
จนกว่าศาลจะได้ฟังคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งในภายหลัง ถ้าศาลมีคำสั่งให้ทุเลาการบังคับไว้ ตามที่ขอ คำสั่ง
นี้อาจอยู่ภายใต้บสังำนัคับกเงืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่อนไขใด ๆ หรือไม่ก็ไกด้ำ ศาลจะมีคำสัส่งำนัให้กผงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ู้อุทธรณ์ทำทัณฑ์บนว่ากจะไม่
ำ ยักย้าย
จำหน่ายทรัพย์สินของตนในระหว่างอุทธรณ์ หรือให้หาประกันมาให้ศาลให้พอกับเงินที่ต้องใช้ตามคำ
พากษาหรือจะให้วางเงิกำนจำนวนนั้นต่สอำนัศาลก็ ได้ ถ้าผู้อุทธรณ์ไม่ปกฏิำบัติตามคำสั่งสนัำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้น กศาลจะสั ่งให้ยึด
หรื อ อายั ด ทรั พ ย์ สิ น ของผู้ อุ ท ธรณ์ นั้ น ก็ ได้ และถ้ าทรั พ ย์ สิ น เช่ น ว่ านั้ น หรื อ ส่ ว นใดส่ ว นหนึ่ งเป็ น
สังหาริมทรัพย์ ศาลอาจมี คำสั่งให้เอาออกขายทอดตลาดก็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ได้สำนัถ้ากปรากฏว่ าการขายนั้นเป็กนำ การจำเป็น
และสมควร เพราะทรัพย์สินนั้นมีสภาพเป็ นของเสียได้ง่ายหรือว่าการเก็บรักษาไว้ในระหว่างอุทธรณ์
สำนักน่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าจะนำไปสู่ความยุ่งยากหรื กำ อจะต้องเสีสยำนั ค่ากใช้ จ่ายเป็นจำนวนมาก กำ
มาตรา ๒๓๒ เมื่อได้รับอุทธรณ์แล้ว ให้ศสาลชั ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
้นต้นตรวจอุทธรณ์และมีคำสั่งให้ส่ง
สำนักหรื อปฏิเสธไม่ส่งอุทธรณ์กนำ ั้นไปยังศาลอุสทำนัธรณ์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนั้ ถ้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลปฏิเสธไม่ กำ
ส่ ง ให้ ศ าลแสดงเหตุที่ ไม่ส่ งนั้ น ไว้ในคำสั่ งทุ กเรื่องไป ถ้าคู่ค วามทั้ งสองฝ่ ายได้ยื่น อุทธรณ์ ศาลจะ
วินิจฉัยอุทธรณ์ทั้งสสองฉบั บนั้นในคำสั่งฉบับเดีกยำวกันก็ได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๒๓๓ ถ้าศาลยอมรั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บอุทธรณ์และมีความเห็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นว่าการอุทธรณ์
สำนันกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ั้นคู่ความที่ศาล กำ
พิพากษาให้ชนะจะต้องเสียค่าฤชาธรรมเนียมเพิ่มขึ้น ให้ศาลมีอำนาจกำหนดไว้ในคำสั่งให้ผู้อุทธรณ์นำ
เงินมาวางศาลอีกสให้ำนัพกอกั บจำนวนค่าฤชาธรรมเนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยมซึ่งจะต้อสงเสี
ำนัยกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดังกล่าวแล้ว ตามอัตราที กำ่ใช้บังคับอยู่
ในเวลานั้น ก่อนสิ้นระยะเวลาอุทธรณ์หรือภายในระยะเวลาตามที่ศาลจะเห็นสมควรอนุญาต หรือ
สำนักตามแต่ ผู้อุทธรณ์จะมีคกำขอขึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้นมาไม่เกิสนำนัสิบกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วันนับแต่สิ้นระยะเวลาอุกำ ทธรณ์นั้น ถ้าสผูำนั้อกุทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ธรณ์ไม่นำเงิน กำ
จำนวนที่กล่าวข้างต้นมาวางศาลภายในกำหนดเวลาที่อนุญาตไว้ก็ให้ศาลยกอุทธรณ์นั้นเสีย
มาตรากำ๒๓๔
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถ้าสศาลชั
๒๓๖
้นต้นไม่รับอุทธรณ์ ผู้อกุทำธรณ์อาจอุทธรณ์
ำสั่งศาลนั้นไป กำ
ยังศาลอุทธรณ์โดยยื่นคำขอเป็น คำร้องต่อศาลชั้นต้น และนำค่าฤชาธรรมเนียมทั้งปวงมาวางศาลและ
นำเงินมาชำระตามคำพิ พากษาหรือหาประกันกให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ไว้ต่อศาลภายในกำหนดสิ บห้าวันนับแต่กวำันที่ศาลได้มี
คำสั่ง
มาตรา ๒๓๕ เมื่อศาลชั้นต้นได้รับอุทธรณ์แล้วให้ส่งสำเนาอุทธรณ์นั้นให้แก่จำเลย
อุทธรณ์ภายในกำหนดเจ็ ดวัน นับแต่วันที่จำเลยอุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทธรณ์ยื่นคำแก้ อุทธรณ์ หรือถ้าจำเลยอุกำทธรณ์ไม่ยื่น
คำแก้อุทธรณ์ ภายในกำหนดเจ็ดวันนับแต่ระยะเวลาที่กำหนดไว้ในมาตรา ๒๓๗ สำหรับการยื่นคำแก้
๒๓๕
มาตรา ๒๓๑ วรรคสาม แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี
๒๓๖
มาตรา ๒๓๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ๒๕๓๔
ง (ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๑๐ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
อุทธรณ์ได้สิ้นสุดลง ให้ศาลส่งอุทธรณ์และคำแก้อุทธรณ์ถ้าหากมี พร้อมทั้งสำนวนและหลั กฐานต่าง ๆ
สำนักไปยั งศาลอุทธรณ์ เมื่อศาลอุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทธรณ์ได้รับสำนั
ฟ้อกงอุ ทธรณ์และสำนวนความไว้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ แล้ว ให้นสำคดี
ำนักลงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งสารบบความ กำ
ของศาลอุทธรณ์โดยพลัน
มาตรา ๒๓๖ เมื่อคู่ความยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่งศาลที่ปฏิเสธไม่ยอมรับอุทธรณ์ ให้
ศาลส่งคำร้องเช่นว่านั้นไปยังศาลอุทธรณ์โดยไม่ชักช้าพร้อมด้ว ยคำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดคดีของ
ศาลชั้นต้นและฟ้อสงอุ
ำนักทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ธรณ์ ถ้าศาลอุทธรณ์เห็กนำเป็นการจำเป็สนำนัทีก่จงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ะต้องตรวจสำนวน ให้มกำีคำสั่ งให้ศาล
ชั้นต้นส่งสำนวนไปยังศาลอุทธรณ์ ในกรณีเช่นนี้ให้ศาลอุทธรณ์พิจารณาคำร้อง แล้วมีคำสั่งยืนตามคำ
สำนักปฏิ เสธของศาลชั้นต้นหรืกอำ มีคำสั่งให้รับสอุำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ทธรณ์ คำสั่งนี้ให้เป็นที่สุด กแล้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ วส่งไปให้ศาลชั
สำนั้นกต้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นอ่าน กำ
เมื่อได้อ่านคำสั่งศาลอุทธรณ์ให้รับอุทธรณ์แล้ว ให้ศาลชั้นต้นส่ง สำเนาอุทธรณ์แก่
จำเลยอุท ธรณ์ และภายในกำหนดเจ็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ดวันนักบำแต่วัน ที่จำเลยอุ
สำนักทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ธรณ์ ยื่นคำแก้อุทธรณ์กำหรือนับ แต่
ระยะเวลาที่ก ำหนดไว้ในมาตรา ๒๓๗ สำหรับ การยื่ น คำแก้อุท ธรณ์ ได้สิ้ นสุ ดลง ให้ ศาลส่ งคำแก้
ทธรณ์ไปยังศาลอุทธรณ์กำ หรือแจ้งให้ทสราบว่ าไม่มีคำแก้อุทธรณ์ เมืกำ่อศาลอุทธรณ์สไำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ด้รกับงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำแก้อุทธรณ์ กำ
หรือแจ้งความเช่นว่าแล้ว ให้นำคดีลงสารบบความของศาลอุทธรณ์โดยพลัน
มาตรากำ๒๓๗ จำเลยอุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ทธรณ์
สำนั อาจยื่นคำแก้อุทธรณ์กำต่อศาลชั้นต้นได้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัภกายในกำหนดสิ บ
ห้าวันนับแต่วันส่งสำเนาอุทธรณ์
สไม่
ำนัวก่างำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ในกรณีใด ๆ ห้ามมิให้กศำ าลแสดงว่า สจำเลยอุ ทธรณ์ขาดนัดเพราะไม่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยื่นคำแก้
อุทธรณ์
มาตรา ๒๓๘ ภายใต้บั งคับ มาตรา ๒๔๓ (๓) ในคดีที่อุท ธรณ์ ได้แต่เฉพาะใน
๒๓๗
ปัญหาข้อกฎหมายนัสำนั้นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
การวินิจฉัยปัญหาเช่นกว่ำานี้ ศาลอุทธรณ์
สำนัจกำต้ องถือตามข้อเท็จจริกงทีำ ่ศาลชั้นต้น
ได้วินิจฉัยจากพยานหลักฐานในสำนวน
มาตรา ๒๓๙ ๒๓๘ อุทธรณ์คำสั่งนั้นจะต้องพิจารณาก่อนอุทธรณ์คำพิพากษาเท่าที่
สามารถจะทำได้ แม้ถึงว่าอุทธรณ์ คำพิ พากษานั้นจะได้ล งไว้ในสารบบความของศาลอุทธรณ์ ก่อน
ทธรณ์คำสั่งนั้นก็ดี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๒๔๐ ศาลอุทธรณ์ กำ มี อำนาจทีส่ จำนั

ะวิกนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิจฉัยคดีโดยเพียงแต่พกิจำ ารณาฟ้อง
๒๓๙
อุทธรณ์ คำแก้อุทธรณ์ เอกสารและหลักฐานทั้งปวง ในสำนวนความซึ่งศาลชั้นต้นส่งขึ้นมา เว้นแต่
(๑) ศาลอุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทธรณ์ได้นสัดำนัฟักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำแถลงการณ์ด้วยวาจาตามที
กำ ่บัญญัตสิไำนัว้ใกนมาตรา ๒๔๑
แต่ถ้าคู่ความฝ่ายใดหรือทั้งสองฝ่ายไม่มาศาลในวันกำหนดนัด ศาลอุทธรณ์อาจดำเนินคดีไปได้ และ
๒๓๗
กำ ๒๓๘ แก้ไขเพิ
๒๓๘
มาตรา ๒๓๙ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๓๙
มาตรา ๒๔๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๑๑ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์นั้น ไม่ให้ถือเป็นคำพิพากษาโดยขาดนัด
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๒) ถ้ากศาลอุ
ำ ทธรณ์ยัสงไม่ ำนัเกป็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นที่พอใจในการพิจารณาฟ้กำ องอุทธรณ์สคำแก้ อุทธรณ์ และ
พยานหลักฐาน ที่ปรากฏในสำนวน ภายใต้บังคับแห่งมาตรา ๒๓๘ และเฉพาะในปัญ หาที่อุทธรณ์ ให้
ศาลมีอำนาจที่จะกำหนดประเด็ นทำการสืบกพยานที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่สืบมาแล้
สำนัวกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือพยานที่เห็นควรสืกบำต่อไป และ
พิจารณาคดีโดยทั่ว ๆ ไป ดังที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายนี้สำหรับการพิจารณาในศาลชั้นต้น และ
ให้นำบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ว่าด้วยการพิจารณาในศาลชั้นต้น มาใช้บังคับด้วยโดยอนุโลม
ส(๓)
ำนักในคดี ที่คู่ความอุทธรณ์ใกนปั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ญหาข้อกฎหมาย ถ้าศาลอุทธรณ์เห็นว่ากศาลชั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้นต้นยัง
มิได้พิจารณาหรือวินิจฉัยปัญหาข้อเท็ จจริงอันเป็นสาระสำคัญในประเด็น ให้ศาลอุทธรณ์มีอำนาจทำ
สำนักคำสั ่งให้ศาลชั้นต้นพิจารณาปั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญหาข้อเท็สำนั จจริกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งเช่นว่านั้น แล้วพิพากษาไปตามรู
กำ ปความ
สมาตรา ๒๔๑๒๔๐ ถ้าคู่ความฝ่

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ายใดประสงค์
สำนัจกะมาแถลงการณ์ ด้วยวาจาในชั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้น ศาล
อุทธรณ์ ให้ ขอมาในตอนท้ายคำฟ้องอุทธรณ์ หรือคำแก้อุทธรณ์ แล้ วแต่กรณี และให้ศาลอุทธรณ์
สำนักกำหนดนั ดฟังคำแถลงการณ์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ด้วยวาจานั ้น กเว้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั นแต่ศาลอุทธรณ์จะพิกจำารณาเห็นว่าการแถลงการณ์ ด้วย
วาจาไม่จำเป็นแก่คดี จะสั่งงดฟังคำแถลงการณ์เสียก็ได้ ในกรณีที่ศาลอุทธรณ์นัดฟังคำแถลงการณ์
ด้วยวาจา คู่ความอี กฝ่ายหนึ่งชอบที่จะไปแถลงการณ์ด้วยวาจาในชั ้ นศาลอุทธรณ์ได้ด้วย ถึงแม้ว่าตน
สำนักจะมิ ได้แสดงความประสงค์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ไว้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
การแถลงการณ์ด้วยวาจา ผู้ขอแถลง เป็นผู้แถลงก่อน แล้วอีกฝ่ายหนึ่งแถลงแก้ แล้ว
ผู้ขอแถลง แถลงได้
สำนัอีกกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ครั้งหนึ่ง ถ้าขอแถลงทัก้งสองฝ่
ำ าย ให้ผู้อสำนั
ุทธรณ์ แถลงก่อน ถ้าทั้งสองฝ่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ายอุทธรณ์
และต่างขอแถลง ให้ศาลอุทธรณ์พิจารณาสั่ง
มาตรา ๒๔๒ เมื่อศาลอุทธรณ์ได้ตรวจสำนวนความและฟังคู่ความทั้งปวง หรือ
๒๔๑
สืบพยานต่อไปดังสบัำนัญกญังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ติไว้ในมาตรา ๒๔๐ เสร็ กำ จแล้ว ให้ ศาลอุ
สำนัทกธรณ์ ชี้ขาดตัดสินอุทธรณ์กำโดยประการ
ใดประการหนึ่งในสี่ประการนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) ถ้ากศาลอุ
ำ ทธรณ์เห็สนำนัว่กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อุทธรณ์นั้นต้องห้ามตามกฎหมาย
กำ ก็ใสห้ำนั
ยกอุ ทธรณ์นั้นเสีย
โดยไม่ต้องวินิจฉัยในประเด็นแห่งอุทธรณ์
(๒) ถ้าศาลอุทธรณ์เห็นว่า คำวินิจฉัยของศาลชั้นต้นถูกต้อง ไม่ว่าโดยเหตุเดียวกัน
สำนักหรื อเหตุอนื่ ก็ให้พิพากษายื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นตามศาลชัส้นำนัต้นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นั้น กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) ถ้าศาลอุทธรณ์เห็นว่า คำชี้ขาดของศาลชั้นต้นไม่ถูกต้อง ให้กลับคำพิพากษาของ
ศาลชั้นต้นเสีย และพิ
ากษาในปัญหาเหล่านั้นกใหม่ ำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๔) ถ้าศาลอุทธรณ์เห็นว่า คำวินิจฉัยของศาลชั้นต้นถูกแต่บางส่วน และผิดบางส่วน
ให้แก้คำพิพากษาศาลชั กำ้ นต้นไปตามนัส้นำนัโดยพิ พากษายืนบางส่วนกำกลับบางส่วนสำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี และมี คำพิพากษา
ใหม่แทนส่วนที่กลับนั้น

๒๔๐
มาตรา ๒๔๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๔๑
มาตรา ๒๔๒ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ง (ฉบับที่ ๖) พ.ศ.ก๒๕๑๘
- ๑๑๒ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรา ๒๔๓๒๔๒ ให้ศาลอุทธรณ์มีอำนาจดังต่อไปนี้ด้วย คือ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) เมืก่อำ คดีปรากฏเหตุ สำนัทกี่มงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิได้ปฏิบัติตามบทบัญญักำติแห่งประมวลกฎหมายนี ้ว่าด้วย
คำพิพากษาและคำสั่ง และศาลอุทธรณ์เห็นว่ามีเหตุอันสมควร ก็ให้ศาลอุทธรณ์มีคำสั่งยกคำพิพากษา
หรือคำสั่งศาลชั้นสำนั
ต้นกนังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้น เสีย แล้ว ส่ง สำนวนคื กำ น ไปยัง ศาลชั ้น ต้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั น เพื่อให้พิพ ากษาหรืกอำมีค ำสั่งใหม่
ในกรณีเ ช่น นี้ศาลชั้น ต้นอาจประกอบด้วยผู้พิพากษาอื่นนอกจากที่ได้พิพากษาหรือมีคำสั่งมาแล้ว
และคำพิพากษาหรือคำสั่งใหม่นี้อาจวิ นิจฉัยชี้ขาดคดีเป็นอย่างอื่นนอกจากคำพิพากษาหรือคำสั่งที่
ถูกยกได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) เมื่อคดีปรากฏเหตุที่มิได้ปฏิบัติตามบทบัญญัติแ ห่งประมวลกฎหมายนี้ว่าด้วย
สำนักการพิ จารณาหรือมีเหตุกทำี่ศาลได้ปฏิเสธไม่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักสงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ืบพยานตามที่ผู้อุทธรณ์กำร้องขอ และศาลอุ สำนักทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ธรณ์เห็นว่ามี กำ
เหตุอัน สมควร ก็ให้ศาลอุทธรณ์ มีคำสั่งยกคำพิพากษาหรือคำสั่ งศาลชั้นต้นนั้นแล้ วกำหนดให้ ศาล
ชั้นต้นซึ่งประกอบด้
สำนัวกยผู ้พิพากษาคณะเดิมหรืกอำผู้พิพากษาอื่ นสำนัหรืกองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ศาลชั้นต้นอื่นใดตามทีกำ่ศาลอุทธรณ์
จะเห็นสมควร พิจารณาคดีนั้นใหม่ทั้งหมดหรือบางส่วน และพิพากษาหรือมีคำสั่งใหม่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) ในกรณี
กำ ที่ศาลอุทสธรณ์ ำนักจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำต้องถือตามข้อเท็จจริกงำของศาลชั้นต้นสำนัถ้ากปรากฏว่ า
(ก) การที่ศาลชั้นต้นวินิจฉัยข้อเท็จจริงนั้นผิดต่อกฎหมาย ศาลอุทธรณ์อาจฟั ง
ข้อเท็จจริงใหม่แทนข้อเท็จ จริงของศาลชั้นต้น แล้วมีคำพิพากษาหรื อคำสั่งชี้ขาดตัดสินคดีไปตามนั้น
สำนักหรื อ
(ข) ข้อเท็จจริงที่ศาลชั้นต้นฟังมาไม่พอแก่ การวินิจฉัยข้อกฎหมาย ศาลอุทธรณ์
อาจทำคำสั่งให้ยกคำพิ พากษาหรือคำสั่งศาลชักำ้นต้นนั้นเสีย แล้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัวกกำหนดให้ ศาลชั้นต้นซึ่งกประกอบด้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ วย
ผู้พิพากษาคณะเดิม หรือผู้พิพากษาอื่น หรือศาลชั้นต้นอื่นใด ตามที่ศาลอุทธรณ์เห็นสมควร พิจารณา
สำนักคดี นั้นใหม่ทั้งหมดหรือบางส่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วน โดยดำเนิ สำนันกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ตามคำชี้ขาดของศาลอุกทำธรณ์แล้วมีคำพิ สำนัพกากษาหรื อคำสั่ง
วินิจฉัยชี้ขาดคดีไปตามรูปความ ทั้งนี้ ไม่ว่าจะปรากฏจากการอุทธรณ์หรือไม่
สในคดี ทั้งปวงที่ศาลชั้นต้นได้กมำีคำพิพากษาหรื
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัอกคำสั ่งใหม่ตามมาตรานี้ คูกำ่ความชอบที่
จะอุทธรณ์คำพิพากษาหรือคำสั่งใหม่เช่นว่านี้ไปยังศาลอุทธรณ์ได้ตามบทบัญญัติแห่งลักษณะนี้
มาตรา ๒๔๔ ศาลอุทธรณ์จะอ่านคำพิพากษานั้นเอง หรือจะส่งไปให้ศาลชั้นต้นอ่าน
ก็ได้ ในกรณีเหล่านี้ให้ศาลที่อ่านคำพิพากษามีคำสั่งกำหนดนัดวันอ่านส่งให้แก่คู่ความอุทธรณ์ทุกฝ่าย
มาตรา ๒๔๔/๑ ๒๔๓ ภายใต้ บั งคั บ มาตรา ๒๔๗ คำพิ พ ากษาหรือคำสั่ งของศาล
อุทธรณ์ให้เป็นที่สสุดำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ ๒๔๕ คำพิสพำนัากษาหรื

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อ คำสั่ง ชั้น อุท ธรณ์
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ใ ห้มีผ ลเฉพาะระหว่ า งคู่ค วาม
ชั้นอุทธรณ์ เว้นแต่ในกรณีต่อไปนี้
ส(๑)
าคำพิพากษาหรือคำสัก่งำที่อุทธรณ์นั้นสเกีำนั่ยกวด้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วยการชำระหนี้อันไม่กอำาจแบ่งแยก
ได้ และคู่ความแต่บางฝ่ายเป็นผู้อุทธรณ์ซึ่งทำให้คำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นมีผลเป็นที่สุดระหว่างคู่ความ
๒๔๒
มาตรา ๒๔๓ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๔๓
มาตรา ๒๔๔/๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
ง (ฉบับที่ ๒๗) พ.ศ. ๒๕๕๘ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๑๓ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
อื่น ๆ ถ้าศาลอุทธรณ์เห็นว่าควรกลับคำพิพากษาหรือคำสั่งที่อุทธรณ์ ให้ศาลอุท ธรณ์มีอำนาจชี้ขาดว่า
สำนักคำพิ พากษาหรือคำสั่งศาลอุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทธรณ์ ให้มสีผำนัลระหว่ างคู่ความทุกฝ่ายในคดี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ในศาลชั้นต้สนำนั
ด้วกยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ถ้าได้มีการอนุญาตให้ผู้ร้องสอดเข้ามาในคดีแทนคู่ความฝ่ายใด คำพิพากษาศาล
อุทธรณ์ย่อมมีผลบัำนั
ส งคักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แก่คู่ความฝ่ายนั้นด้วยกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๒๔๖ เว้น แต่ ที่ ได้ บั ญ ญั ติ ไว้ดั ง กล่ าวมาข้ างต้น บทบั ญ ญั ติแห่ งประมวล
กฎหมายนี้ว่าด้วยการพิ จารณาและการชี้ขาดตั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดสินคดีในศาลชั สำนัก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ต้นนั้น ให้ใช้บังคับแก่กกำารพิจารณา
และการชี้ขาดตัดสินคดีในชั้นอุทธรณ์ได้โดยอนุโลม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ฎีกา สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๒๔๗ ๒๔๔ การฎีกาคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์ ให้กระทำได้เมื่ อ
ได้รับอนุญาตจากศาลฎีกา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี การขออนุกำ ญาตฎีกา ให้
สำนัยกื่นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำร้องพร้อมกับคำฟ้อกงฎีำ กาต่อศาลชั้นสำนั
ต้นกทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่มีคำพิพากษา กำ
หรือคำสั่งในคดีนั้นภายในกำหนดหนึ่งเดือนนับแต่วันที่ได้อ่านคำพิพากษาหรือคำสั่ งของศาลอุทธรณ์
แล้ วให้ ศาลชั้น ต้นสำนั
รีบกส่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งคำร้องพร้อมคำฟ้องฎี กำ ก าดั งกล่ าวไปยั
สำนังกศาลฎี กา และให้ ศาลฎีกกำ าพิ จารณา
วินิจฉัยคำร้องให้เสร็จสิ้นโดยเร็ว
สมาตรา ๒๔๘๒๔๕ คำร้องตามมาตรา

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒๔๗สำนัให้กพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิจารณาและวินิจฉัยโดยองค์
กำ คณะผู้
พิพากษาที่ประธานศาลฎีกาแต่งตั้ง ซึ่งประกอบด้วยรองประธานศาลฎีกาและผู้พิพากษาในศาลฎีกา
่งดำรงตำแหน่งไม่ต่ำกว่กาำผู้พิพากษาศาลฎี
าอีกอย่างน้อยสามคน กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
การวินิจฉัยให้เป็นไปตามเสียงข้างมาก ถ้าคะแนนเสียงเท่ากันให้บังคับตามความเห็น
ของฝ่ายที่เห็นควรอนุญาตให้ฎีกา
มาตรา ๒๔๙๒๔๖ ให้ศาลฎีกาพิจารณาอนุญาตให้ฎีกาตามมาตรา ๒๔๗ ได้ เมื่อเห็น
ว่าปัญหาตามฎีกานั
สำนั้นกเป็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นปัญหาสำคัญที่ศาลฎีกกำาควรวินิจฉัยสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ปัญหาสำคัญตามวรรคหนึ่ง ให้รวมถึงกรณีดังต่อไปนี้
(๑) ปักญำหาที่เกี่ยวพันสกัำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บประโยชน์ สาธารณะ หรือกความสงบเรี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ยบร้สำนั
อยของประชาชน
๒๔๔
กำ ๒๔๗ แก้ไขเพิ
๒๔๕
มาตรา ๒๔๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๔๖
มาตรา ๒๔๙ แก้ไขเพิ่มเติมเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี
จารณาความแพ่ง (ฉบับทีก่ ๒๗)
ำ พ.ศ. ๒๕๕๘สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๑๔ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
(๒) เมื่อคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์ ได้วินิจฉัยข้อกฎหมายที่สำคัญขัดกัน
สำนักหรื อขัดกับแนวบรรทัดฐานของคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษาหรื อคำสั่งของศาลฎีกา กำ
(๓) คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์ได้วินิจฉัยข้อกฎหมายที่ สำคัญซึ่งยังไม่มี
แนวคำพิพากษาหรืำนัอคำสั
ส ่งของศาลฎีกามาก่อนกำ
(๔) เมื่อคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์ขัดกับคำพิ พากษาหรือคำสั่งอันถึง
ที่สุดของศาลอื่น
ส(๕)
ำนักเพื ่อเป็นการพัฒนาการตีกคำ วามกฎหมายสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๖) ปัญหาสำคัญอื่นตามข้อกำหนดของประธานศาลฎีกา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ข้อกำหนดของประธานศาลฎี
กำ กาตามวรรคสอง ก(๖)
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ เมื่อได้รับความเห็ นชอบจากที่
ประชุมใหญ่ศาลฎีกาและประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้วให้ใช้บังคับได้
สในกรณี ที่ศาลฎีกามีคำสั่งไม่กอำนุญาตให้ฎีกาสให้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนัคกำพิ พากษาหรือคำสั่งของศาลอุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทธรณ์
เป็นที่สุดตั้งแต่วันที่ได้อ่านคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น
มาตรา ๒๕๐๒๔๗ หลักเกณฑ์และวิธีการในการยื่นคำร้อง การพิจารณาวินิจฉัยและ
ระยะเวลาในการพิจารณาคำร้องตามมาตรา ๒๔๗ การตรวจรั บฎีกา การแก้ฎี กา การพิจารณา และ
สำนักการพิ พากษาคดี รวมทั้งกการสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่งคืนค่าฤชาธรรมเนี ยม ให้เป็นไปตามข้กำอกำหนดของประธานศาลฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กา
ข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาตามวรรคหนึ่ง เมื่อได้รับความเห็นชอบจากที่ประชุม
ใหญ่ศาลฎีกาและประกาศในราชกิ จจานุเบกษาแล้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วให้ใช้บังคัสบำนัได้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๒๕๑๒๔๘ ในคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัทกี่ไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ด้รับอนุญาตให้ฎีกาที่มกีแำ ต่เฉพาะปัญหาข้
กฎหมาย หาก กำ
ศาลฎีกาเห็นว่าคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์ไม่ถูกต้องไม่ว่าทั้งหมดหรื อบางส่วน ศาลฎีกาจะ
มีคำวินิจฉัยในปั ญสำนั
หาข้ อกฎหมายนั้นและยกคำพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษาหรืสำนัอคำสั ่งของศาลอุทธรณ์หรืกอำ ศาลชั้นต้น
แล้วมีคำสั่งให้ศาลอุทธรณ์หรือศาลชั้นต้ น แล้วแต่กรณี ทำคำพิพากษาหรือคำสั่งใหม่ภายใต้กรอบคำ
นิจฉัยของศาลฎีกาก็ได้กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๒๕๒ ในกรณีที่ไม่มีข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาตามมาตรา ๒๕๐
๒๔๙
สำนักกำหนดไว้ เป็นอย่างอื่น กให้ำ นำบทบัญญัตสิใำนันลักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กษณะ ๑ ว่าด้วยอุทธรณ์
กำมาใช้บังคับโดยอนุ โลม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำภาค ๔ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
วิธีการชั่วคราวก่อนพิพากษาและการบังคับตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง
๒๔๗
กำ ๒๕๐ แก้ไขเพิ
๒๔๘
มาตรา ๒๕๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๔๙
มาตรา ๒๕๒ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ง (ฉบับที่ ๒๗) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๑๕ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ วิธสีกำนัารชั ่วคราวก่อนพิพากษา กำ
หมวด ๑
หลักทั่วไป
มาตรากำ๒๕๓๒๕๐ ถ้าสโจทก์
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี มิได้มีภูมิลำเนาหรือสำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำกทำการงานอยู
สำนั่ในราชอาณาจั กร
และไม่มีทรัพย์สินที่อาจถูกบังคับคดีได้อยู่ในราชอาณาจักร หรือถ้าเป็นที่เชื่อได้ว่าเมื่อโจทก์แพ้คดีแล้ว
จะหลีกเลี่ยงไม่ชำระค่
ฤชาธรรมเนียมและค่ากใช้ำ จ่าย จำเลยอาจยื ่นคำร้องต่อศาลไม่ว่าเวลาใด
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๆ ก่อน
พิพากษาขอให้ศาลมีคำสั่งให้โจทก์วางเงินต่อศาลหรือหาประกันมาให้เพื่อการชำระค่าฤชาธรรมเนียม
สำนักและค่ าใช้จ่ายดังกล่าวได้กำ
ถ้าศาลไต่สวนแล้วเห็นว่า มีเหตุอันสมควรหรือมีเหตุเป็นที่เชื่อได้ แล้วแต่กรณี ก็ให้
ศาลมีคำสั่งให้โจทก์วางเงินต่อศาลหรือหาประกันมาให้ตามจำนวนและภายในระยะเวลาที ่กำหนด
สำนักโดยจะกำหนดเงื ่อนไขใดกำๆ ตามที่เห็นสมควรก็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ได้
ถ้าโจทก์มิได้ปฏิบัติตามคำสั่งศาลตามวรรคสอง ให้ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดีออกจาก
สารบบความ เว้นแต่ สำนัจกำเลยจะขอให้ ดำเนินการพิกำจารณาต่อไป สหรืำนัอกมีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี การอุทธรณ์คำสั่งศาลตามวรรคสอง
กำ
มาตรากำ๒๕๓ ทวิ๒๕๑ สในกรณี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่โจทก์ได้ยื่นอุทธรณ์
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำหรือฎีกาคัดค้สาำนั
นคำพิ พากษาถ้ามี
เหตุใดเหตุหนึ่งตามมาตรา ๒๕๓ วรรคหนึ่ง จำเลยอาจยื่นคำร้องต่อศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกา แล้วแต่
กรณี ไม่ว่าเวลาใดสำนัๆ กก่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อนพิพากษา ขอให้ศาลมี กำ คำสั่งให้โจทก์ วางเงิ
สำนั นต่อศาลหรือหาประกั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำนมาให้เพื่อ
การชำระค่าฤชาธรรมเนียมและค่าใช้จ่ายดังกล่าวได้
ในระหว่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ างที่ศาลชั้นต้สนำนัยักงมิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ได้ส่งสำนวนความไปยักงำศาลอุทธรณ์หสรืำนัอศาลฎี กา คำร้อง
ตามวรรคหนึ่งให้ยื่นต่อศาลชั้นต้น และให้ศาลชั้นต้นทำการไต่สวน แล้วส่งคำร้องนั้นพร้อมด้วยสำนวน
ความไปให้ศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกาสั่ง
ให้นำความในมาตรา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ส๒๕๓ วรรคสองและวรรคสาม
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มาใช้บังคับสแก่
ารพิจารณาใน กำ
ชั้นอุทธรณ์และฎีกาโดยอนุโลม
มาตรา ๒๕๔ ในคดีอื่น ๆ นอกจากคดีมโนสาเร่ โจทก์ชอบที่จะยื่นต่อศาลพร้อม
๒๕๒
บคำฟ้องหรือในเวลาใดกำ ๆ ก่อนพิ พากษา ซึ่งคำขอฝ่ายเดียว ร้องขอให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ศาลมีคำสัส่งำนัภายในบั งคับแห่ง
เงื่อนไขซึ่งจะกล่าวต่อไป เพื่อจัดให้มีวิธีคุ้มครองใด ๆ ดังต่อไปนี้
๒๕๐
กำ ๒๕๓ แก้ไขเพิ
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๕) พ.ศ. ๒๕๓๘
๒๕๑
มาตรา ๒๕๓ ทวิ เพิ่มโดยพระราชบัญญั ติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
แพ่ง (ฉบับที่ ๑๕) พ.ศ. ๒๕๓๘
๒๕๒
มาตรา ๒๕๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ง (ฉบับที่ ๑๕) พ.ศ. สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๑๖ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
(๑) ให้ยึดหรืออายัดทรัพย์สินที่พิพาทหรือทรัพย์สินของจำเลยทั้งหมดหรือบางส่วน
ก่อนพิพากษา รวมทั้งกจำนวนเงิ
ำ นหรือสทรั ำนักพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ย์สินของบุคคลภายนอกซึ กำ ่งถึงกำหนดชำระแก่ จำเลย
(๒) ให้ศาลมีคำสั่งห้ามชั่วคราวมิให้จำเลยกระทำซ้ำหรือกระทำต่อไป ซึ่งการละเมิด
หรือการผิดสัญญาหรื สำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
การกระทำที่ถูกฟ้องร้กอำง หรือมีคำสั่งสอืำนั่นกใดในอั นที่จะบรรเทาความเดื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อดร้อน
เสียหายที่โจทก์อาจได้รับต่อไปเนื่องจากการกระทำของจำเลยหรือมีคำสั่งห้ามชั่วคราวมิให้จำเลยโอน
ขาย ยักย้ายหรือจำหน่ายซึ่งทรัพย์สินที่พิพาทหรือทรัพย์สินของจำเลย หรือมีคำสั่งให้หยุดหรือป้องกัน
การเปลืองไปเปล่สาำนัหรืกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อการบุบสลายซึ่งทรัพกย์ำสินดังกล่าว สทัำนั้งนีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้ จนกว่าคดีจะถึงที่สุดหรื กำ อศาลจะมี
คำสั่งเป็นอย่างอื่น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) ให้กำศ าลมี คำสั่ งให้สำนั น ายทะเบี ยน พนั กงานเจ้กาำหน้ าที่ หรือ บุสคำนัคลอื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่น ผู้ มี อำนาจ
หน้าที่ตามกฎหมาย ระงับการจดทะเบียน การแก้ไขเปลี่ยนแปลงทางทะเบียน หรือการเพิกถอนการ
จดทะเบี ย นที่ เกี่ ยสำนั
วกักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทรั พ ย์ สิ น ที่ พิ พ าทหรืกอำทรัพ ย์สิ น ของจำเลยหรื อที่ เกี่ ย วกับ การกระทำที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ ถู ก
ฟ้องร้องไว้ชั่วคราวจนกว่าคดีจะถึงที่สุดหรือศาลจะมีคำสั่งเป็นอย่ างอื่น ทั้งนี้ เท่าที่ไม่ขัดหรือแย้งต่อ
สำนักบทบั ญญัติแห่งกฎหมายที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่เกี่ยวข้อง สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๔) ให้จับกุมและกักขังจำเลยไว้ชั่วคราว
ในระหว่างระยะเวลานั บแต่ศาลชั้น ต้นหรืสำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
อศาลอุ ทธรณ์ ได้อ่านคำพิ พากษา หรือ
สำนักคำสั ่งชี้ขาดคดีหรือชี้ขาดอุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทธรณ์ไปจนถึ งเวลาที
สำนั ่ศาลชั้นต้นได้ส่งสำนวนความที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่อุทสธรณ์ หรือฎีกาไปยัง
ศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกา แล้วแต่กรณี คำขอตามมาตรานี้ให้ยื่นต่อศาลชั้นต้น ให้ศาลชั้นต้นมีอำนาจที่
จะสั่งอนุญาตหรือสยกคำขอเช่ นว่านี้
มาตรากำ๒๕๕๒๕๓ ในการพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี จารณาอนุญาตตามคำขอที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ยื่นไว้ตามมาตรา ๒๕๔ ต้องให้
เป็ นที่พอใจของศาลว่า คำฟ้องมีมูลและมีเหตุเพี ยงพอที่จะนำวิธีคุ้มครองตามที่ขอนั้นมาใช้ได้ตาม
หลักเกณฑ์ ดังต่อสไปนี
ำนัก้ งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) ในกรณีที่ยื่นคำขอให้ศาลมีคำสั่งตามมาตรา ๒๕๔ (๑) ต้องให้เป็นที่พอใจของ
สำนักศาลว่ า
(ก) จำเลยตั้งใจจะยักย้ายทรัพย์สินที่พิพาทหรือทรัพย์สินของตนทั้งหมดหรือแต่
บางส่วนไปให้พ้นจากอำนาจศาล หรือจะโอน ขายหรือจำหน่ายทรัพย์สิ นดังกล่าวเพื่อประวิงหรือ
สำนักขังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดขวางต่อการบั งคับตามคำบั
กำ งคับใดสำนั
ๆ กซึงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่งอาจจะออกบังคับเอาแก่
กำ จำเลยหรือสเพืำนั่อกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จะทำให้โจทก์ กำ
เสียเปรียบ หรือ
สำนัก(ข) มีเหตุจำเป็นอื่นใดตามที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ศาลจะพิเคราะห์ เห็นเป็นการยุติธรรมและสมควร
(๒) ในกรณีที่ยื่นคำขอให้ศาลมีคำสั่งตามมาตรา ๒๕๔ (๒) ต้องให้เป็นที่พอใจของ
สำนักศาลว่ า
(ก) จำเลยตั้งใจจะกระทำซ้ำหรือกระทำต่อไปซึ่งการละเมิด การผิดสัญญา หรือ
การกระทำที่ถูกฟ้สอำนั
งร้กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ง กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(ข) โจทก์จะได้รับความเดือดร้อนเสียหายต่อไปเนื่องจากการกระทำของจำเลย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(ค)กำทรัพย์สินที่พสิพำนัาทหรื อทรัพย์สินของจำเลยนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นมีพฤติการณ์ ว่ากจะมี
สำนั การกระทำ
ให้เปลืองไปเปล่าหรื อบุบสลายหรือโอนไปยังผู้อื่น หรือ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๒๕๓
มาตรา ๒๕๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๑๗ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
(ง) มีเหตุตาม (๑) (ก) หรือ (ข)
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) ในกรณี
กำ ที่ยื่นคำขอให้
สำนักศงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าลมีคำสั่งตามมาตรากำ๒๕๔ (๓) ต้อสงให้ ำนักเป็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นที่พอใจของ กำ
ศาลว่า
สำนัก(ก) เป็ นที่เกรงว่าจำเลยจะดำเนิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นการให้
สำนัมกีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารจดทะเบียน แก้ไขเปลี กำ ่ยนแปลง
ทางทะเบียน หรือเพิกถอนการจดทะเบียนเกี่ยวกับทรัพย์สินที่พิพาทหรือทรัพย์สินของจำเลยหรือที่
เกี่ยวกับการกระทำที่ถูกฟ้องร้อง ซึ่งการดำเนินการดังกล่าวจะก่อให้เกิดความเสียหายแก่โจทก์ หรือ
สำนัก(ข) มีเหตุตาม (๑) (ข) กำ
(๔) ในกรณีที่ยื่นคำขอให้ศาลมีคำสั่งตามมาตรา ๒๕๔ (๔) ต้องให้เป็นที่พอใจของ
สำนักศาลว่ า เพื่อที่จะประวิงกหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อขัดขวางต่สอำนั
การพิ จารณาคดีหรือการบักงำคับตามคำบังสคัำนับกใดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๆ ซึ่งอาจจะ กำ
ออกบังคับเอาแก่จำเลย หรือเพื่อจะทำให้โจทก์เสียเปรียบ
สำนัก(ก) จำเลยซ่อนตัวเพื่อจะไม่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ รับหมายเรียสกหรื อคำสั่งของศาล
(ข) จำเลยได้ยักย้ายไปให้พ้นอำนาจศาลหรือซุกซ่อนเอกสารใด ๆ ซึ่งพอจะเห็น
สำนักได้ ว่าจะใช้เป็นพยานหลักำกฐานยันจำเลยในคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่อยู่ในระหว่างพิจารณา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หรือทรัพสำนั
ย์สกินงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ที่พิพาท หรือ กำ
ทรัพย์สินของจำเลยทั้งหมดหรือแต่บางส่วน หรือเป็นที่เกรงว่าจำเลยจะจำหน่ายหรือทำลายเอกสาร
หรือทรัพย์สินเช่นสว่ำนั
านัก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(ค)กำปรากฏตามกิสรำนั ิยาหรื อตามวิธีที่จำเลยประกอบการงานหรื

กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อการค้
สำนั าของตนว่า
จำเลยจะหลีกหนีหรือพอเห็นได้ว่าจะหลีกหนีไปให้พ้นอำนาจศาล
มาตรา ๒๕๖๒๕๔ ในกรณีที่ยื่นคำขอให้ศาลมีคำสั่งตามมาตรา ๒๕๔ (๒) หรือ (๓) ถ้า
สำนักศาลเห็ นว่าหากให้โอกาสจำเลยคั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดค้านก่ อนจะไม่
สำนั เสียหายแก่โจทก์ กก็ำให้ศาลแจ้งกำหนดวั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นนั่งพิจารณา
พร้อมทั้งส่งสำเนาคำขอให้แก่จำเลยโดยทางเจ้าพนักงานศาล จำเลยจะเสนอข้อคัดค้านของตนในการ
ที่ศาลนั่งพิจารณาคำขอนั ้นก็ได้
มาตรากำ๒๕๗๒๕๕ ให้ศสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าลมีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อำนาจที่จะสั่งอนุญาตตามคำขอที
กำ ่ได้ยสื่นำนัตามมาตรา ๒๕๔
ได้ภายในขอบเขตหรือโดยมีเงื่อนไขอย่างใดก็ได้ แล้วแต่จะเห็นสมควร
ในกรณี ที่ศาลมีคำสั่งอนุญ าตตามคำขอที่ได้ยื่นตามมาตรา ๒๕๔ (๒) ให้ ศาลแจ้ง
สำนักคำสั ่งนั้นให้จำเลยทราบกำ
ในกรณี ที่ ศ าลมีค ำสั่ งห้ ามชั่ ว คราวมิให้ จ ำเลยโอน ขาย ยั กย้ าย หรือ จำหน่ ายซึ่ ง
ทรัพย์สินที่พิพาทหรื
สำนัอกทรั พย์สินของจำเลย ศาลจะกำหนดวิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ธสีกำนัารโฆษณาตามที ่เห็นสมควรเพื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่อป้องกัน
การฉ้อฉลก็ได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในกรณี กำที่ ศ าลมี ค ำสัส่ งำนั
ห้ ากมชั ่ ว คราวมิให้ จ ำเลยโอน
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ขาย ยั ก ย้ าสยำนัหรื อ จำหน่ ายซึ่ ง
ทรัพย์สิน ที่พิพาทหรือทรัพย์สิ นของจำเลยที่กฎหมายกำหนดไว้ให้ จดทะเบียน หรือมี คำสั่งให้นาย
ทะเบียน พนักงานเจ้ สำนักางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หน้าที่ หรือบุคคลอื่นผูก้มำีอำนาจหน้าทีส่ตำนัามกฎหมาย ระงับการจดทะเบี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยน การ
แก้ไขเปลี่ยนแปลงทางทะเบียน หรือการเพิกถอนการจดทะเบียนที่เกี่ยวกับทรัพย์สินดังกล่าวหรื อที่
๒๕๔
มาตรา ๒๕๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๕๕
มาตรา ๒๕๗ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๑๘ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
เกี่ยวกับการกระทำที่ถูกฟ้องร้อง ให้ศาลแจ้งคำสั่งนั้นให้นายทะเบียน พนักงานเจ้าหน้าที่ หรือบุคคล
สำนักอืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่นผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายทราบ
กำ และให้
สำนั บุคคลดังกล่าวบันทึกกำคำสั่งของศาลไว้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัในทะเบี ยน
ไม่ ว่ าในกรณี ใด ๆ ก่ อ นที่ ศ าลจะออกหมายยึ ด หมายอายัด หมายห้ ามชั่ ว คราว
หมายจับ หรือคำสัำนั่งใดกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ส ๆ ศาลจะสั่งให้ผู้ขอนำเงิ
กำ นหรือหาประกั
สำนันกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ตามจำนวนที่เห็นสมควรมาวางศาล
กำ
เพื่อการชำระค่าสินไหมทดแทนซึ่งจำเลยอาจได้รับตามมาตรา ๒๖๓ ก็ได้
สมาตรา ๒๕๘ คำสั่งศาลซึ กำ่งอนุญาตตามคำขอที ่ได้ยื่นตามมาตรา ๒๕๔

กำ (๑) นั้น
๒๕๖
ให้บังคับจำเลยได้ทันทีแล้วแจ้งคำสั่งนั้นให้ จำเลยทราบโดยไม่ชักช้าแต่จะใช้บังคับบุคคลภายนอก ซึ่ง
สูจน์ได้ว่าได้รับโอนสุจกริำตและเสียค่าตอบแทนก่ อนการแจ้งคำสั่งให้กำจำเลยทราบมิสได้ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
คำสั่งศาลซึ่งอนุญาตตามคำขอที่ได้ยื่นตามมาตรา ๒๕๔ (๒) นั้น ให้บังคับจำเลยได้
ทันที ถึงแม้ว่าจำเลยจะยั งมิได้รับแจ้งคำสั่งเช่กนำว่านั้ นก็ตาม เว้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนันแต่ ศาลจะได้พิเคราะห์พกฤติำ การณ์แห่ง
คดีแล้วเห็นสมควรให้คำสั่งมีผลบังคับเมื่อจำเลยได้รับแจ้งคำสั่งเช่นว่านั้นแล้ว
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คำสั่งศาลซึ
กำ ่งอนุญาตตามคำขอที ่ได้ยื่นตามมาตรา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒๕๔ (๓) ทีส่เกีำนั่ยกวกังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บทรัพย์สินที่ กำ
พิพาทหรือทรัพย์สินของจำเลย นั้น ให้มีผลใช้บังคับได้ทันที ถึงแม้ว่านายทะเบียน พนักงานเจ้าหน้าที่
หรือบุคคลอื่นผู้มสีอำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ำนาจหน้ าที่ตามกฎหมายจะยังมิได้รับแจ้สงำนัคำสั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
่งเช่นว่านั้นก็ตาม เว้นแต่ศาลจะได้
เคราะห์พฤติการณ์แห่กงำคดีแล้วเห็นสมควรให้ คำสั่งมีผลบังคับเมื่อกบุำ คคลดังกล่าวได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัรกับงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แจ้งคำสั่งเช่น กำ
ว่านั้นแล้ว
สคำสั
ศาลซึ่งอนุญาตตามคำขอที กำ ่ได้ยื่นตามมาตรา ๒๕๔ (๓) ที่เกี่ยวกับกการกระทำที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่
ถูกฟ้องร้องให้มีผลใช้บังคับแก่นายทะเบียน พนักงานเจ้าหน้าที่ หรือบุคคลอื่นผู้มีอำนาจหน้าที่ตาม
สำนักกฎหมายต่ อเมื่อบุคคลดักงำกล่าวได้รับแจ้สงำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คำสั ่งเช่นว่านั้นแล้ว
หมายจับจำเลยที่ศาลได้ออกตามคำขอที่ได้ยื่นตามมาตรา ๒๕๔ (๔) ให้บังคับได้ทั่ว
ราชอาณาจักร การกั สำนักกขังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งตามหมายจับเช่นว่านีก้ำห้ามมิให้กระทำเกิ นหกเดือนนับแต่วันจับกำ
มาตรากำ๒๕๘ ทวิ ๒๕๗สำนัการที

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ จำเลยได้ ก่อให้ เกิดกโอน
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ หรื อเปลีส่ ยำนั
นแปลงซึ ่งสิ ทธิใน
ทรัพ ย์สิ น ที่พิพาท หรือทรัพ ย์สิ นของจำเลยภายหลั งที่คำสั่งของศาลที่ห้ ามโอน ขาย ยักย้าย หรือ
จำหน่าย ซึ่งออกตามคำขอที่ได้ยื่นตามมาตรา ๒๕๔ (๒) มีผลใช้บังคับแล้วนั้น หาอาจใช้ยันแก่โจทก์
สำนักหรื อเจ้าพนักงานบังคับคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ได้ไม่ ถึงแม้วส่าำนัราคาแห่ งทรัพย์สินนั้นจะเกิกำนกว่าจำนวนหนี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั้แกละค่ าฤชาธรรม
เนียมในการฟ้องร้องและการบังคับคดี และจำเลยได้จำหน่ายทรัพย์สินเพียงส่วนที่เกินจำนวนนั้นก็ตาม
สการที ่นายทะเบียน พนักงานเจ้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าหน้าที่ หรืสอำนั
บุคกคลอื ่นผู้มีอำนาจหน้าทีก่ตำามกฎหมาย
รับจดทะเบียนหรือแก้ไขเปลี่ยนแปลงทางทะเบียน หรือเพิกถอนการจดทะเบียนที่เกี่ยวกับทรัพย์สินที่
พาทหรือทรัพย์สินของจำเลยภายหลั
กำ สงำนั
ที่คกำสั ่งของศาลซึ่งออกตามคำขอที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ได้ยื่นตามมาตรา ๒๕๔ (๓)
มีผลใช้บังคับแล้วนั้นหาอาจใช้ยันแก่โจทก์หรือเจ้าพนักงานบังคับคดีได้ไม่ เว้นแต่ผู้รับโอนจะพิสูจ น์ได้
ว่าได้รับโอนโดยสุสจำนัริตกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
และเสียค่าตอบแทนก่กอำนที่นายทะเบีสยำนั น กพนั กงานเจ้าหน้าที่ หรือกบุำ คคลอื่นผู้มี
อำนาจหน้าที่ตามกฎหมายจะได้รับแจ้งคำสั่ง
๒๕๖
มาตรา ๒๕๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๕๗
มาตรา ๒๕๘ ทวิ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
ง (ฉบับที่ ๑๕) พ.ศ. ๒๕๓๘ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๑๙ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
การที่นายทะเบียน พนักงานเจ้าหน้าที่ หรือบุคคลอื่นผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมาย
บจดทะเบียน หรือแก้ไกขเปลี
ำ ่ยนแปลงทางทะเบี ยน หรือเพิกถอนการจดทะเบี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยนทีส่เำนั
กี่ยกวกั บการกระทำ
ที่ถูกฟ้องร้องภายหลังที่บุคคลดังกล่าวได้รับแจ้งคำสั่งของศาลซึ่งออกตามคำขอที่ได้ยื่นตามมาตรา
๒๕๔ (๓) แล้วนั้นสำนั
ยังกไม่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มีผลใช้บังคับตามกฎหมายในระหว่
กำ างใช้
สำนัวกิธงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ีการชั่วคราวก่อนพิพากษา กำ

มาตรา ๒๕๙๒๕๘ ให้นำบทบัญญัติในลักษณะ ๒ แห่งภาคนี้ว่าด้วยการบังคับคดีตาม
คำพิพากษาหรือคำสั
สำนั่งกมาใช้ บังคับแก่วิธีการชั่วกคราวก่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อนพิพากษาด้ วยโดยอนุโลม
มาตรากำ๒๖๐๒๕๙ ในกรณี
ี่คำพิพากษาหรือคำสั่งกชีำ้ขาดตัดสินคดีสมำนัิได้กกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ล่าวถึงวิธีการ กำ
ชั่วคราวก่อนพิพากษาที่ศาลได้สั่งไว้ในระหว่างการพิจารณา
ส(๑)
าคดีนั้นศาลตัดสินให้จกำเลยเป็ ำ นฝ่ายชนะคดี เต็มตามข้อหาหรือบางส่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วนคำสั่ง
ของศาลเกี่ยวกับวิธีการชั่วคราวในส่วนที่จำเลยชนะคดีนั้น ให้ถือว่าเป็นอันยกเลิกเมื่อพ้นกำหนดเจ็ด
นนับแต่วันที่ศาลมีคำพิกำพากษาหรือคำสั สำนั่งกเว้ นแต่โจทก์จะได้ยื่นคำขอฝ่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ายเดียวต่สอำนั ศาลชั ้นต้นภายใน
กำหนดเวลาดังกล่าว แสดงว่าตนประสงค์จะยื่นอุทธรณ์หรือฎีกาคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น และมีเหตุ
อันสมควรที่ศาลจะมี คำสั่งให้วิธีการชั่วคราวเช่นว่านั้นยังคงมีสผำนัลใช้ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
บังคับต่อไปในกรณีเช่นว่านี้ ถ้าศาล
สำนักชังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้นต้นมีคำสั่งให้ยกคำขอของโจทก์
กำ คำสั ่งของศาลให้
สำนั เป็นที่สุด ถ้าศาลชั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นต้นมีคำสัส่งำนั
ให้กวงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิธีการชั่วคราว กำ
ยังคงมีผลใช้บังคับต่อไป คำสั่งของศาลชั้นต้นให้มีผลใช้บังคับต่อไปจนกว่าจะครบกำหนดยื่นอุทธรณ์
หรือฎีกาหรือศาลมี สำนัคกำสั ่งถึ งที่สุดไม่รับอุทธรณ์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำหรือฎีกาแล้วสแต่ ำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
รณี เมื่อมีการอุทธรณ์กหำรือฎีกาแล้ว
คำสั่งของศาลชั้นต้นให้มีผลใช้บังคับต่อไปจนกว่าศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกาจะมีคำสั่งเป็นอย่างอื่น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๒) ถ้กาำคดี นั้ น ศาลตั ดสำนั
สิ นกให้ โจทก์เป็ น ฝ่ ายชนะคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คำสั่ ง ของศาลเกี ่ ยวกั บ วิธีก าร
ชั่วคราวยังคงมีผลใช้บังคับต่อไปเท่าที่จำเป็นเพื่อปฏิบัติตามคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาล
มาตรา ๒๖๑ ๒๖๐ จำเลยหรือบุ คคลภายนอกซึ่งได้รับหมายยึด หมายอายัด หรือ
สำนักคำสั ่งตามมาตรา ๒๕๔ ก(๑)
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ (๒) หรือ (๓)
สำนัหรื อจะต้องเสียหายเพราะหมายยึ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ด หมายอายั ด หรือคำสั่ง
ดังกล่าว อาจมีคำขอต่อศาลให้ถอนหมาย เพิกถอนคำสั่ง หรือแก้ไขเปลี่ยนแปลงคำสั่ง หมายยึด หรือ
หมายอายัด ซึ่งออกตามคำสั่งดังกล่าวได้ แต่ถ้าบุคคลภายนอกเช่นว่านั้นขอให้ปล่อยทรั พย์สินที่ยึด
สำนักหรือคัดค้านคำสั่งอายัดให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำนำมาตรา ๓๒๓ สำนักหรื อมาตรา ๓๒๕ แล้วแต่กำกรณี มาใช้บังสคัำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บโดยอนุ โลม๒๖๑
จำเลยซึ่งถูกศาลออกคำสั่งจับกุมตามมาตรา ๒๕๔ (๔) อาจมีคำขอต่อศาลให้เพิก
ถอนคำสั่งถอนหมาย สำนักหรื อให้ปล่อยตัวไปโดยไม่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำมีเงื่อนไขหรือสให้
ำนัปกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ล่อยตัวไปชั่วคราวโดยมีกหำ ลักประกั น
ตามจำนวนที่ศาลเห็นสมควรหรือไม่ก็ได้
๒๕๘
สำนักมาตรา ๒๕๙ แก้ไขเพิ่มเติมกโดยพระราชบั
๒๕๙
กำ ๒๖๐ แก้ไขเพิ
๒๖๐
มาตรา ๒๖๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
๒๖๑
มาตรา ๒๖๑ วรรคหนึ่ง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี
ำ พ.ศ. ๒๕๖๐ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๒๐ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ถ้าปรากฏว่าวิธีการที่กำหนดไว้ตามมาตรา ๒๕๔ นั้น ไม่มีเหตุเพียงพอหรือมีเหตุอัน
สำนักสมควรประการอื ่น ศาลจะมี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คำสั่งอนุญสาตตามคำขอหรื อมีคำสั่งอื่นกใดตามที
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่เห็นสมควร เพื่อประโยชน์
แห่งความยุติธรรมก็ได้ ทั้งนี้ ศาลจะกำหนดให้ผู้ขอวางเงิ นต่อศาลหรือหาประกันมาให้ตามจำนวน
และภายในระยะเวลาที ่เห็นสมควรหรือจะกำหนดเงื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่อนไขใดสๆำนัตามที ่เห็นสมควรก็ได้แต่กในกรณี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ที่เป็น
การฟ้องเรียกเงิน ห้ามไม่ให้ศาลเรียกประกันเกินกว่าจำนวนเงินที่ฟ้องรวมทั้งค่าฤชาธรรมเนียม
สมาตรา ๒๖๒ ถ้าข้อเท็จกจริ

ำ งหรือพฤติกสารณ์ ที่ศาลอาศัยเป็นหลักในการมี คำสั่ง
๒๖๒
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
อนุญาตตามคำขอในวิธีการชั่วคราวอย่างใดอย่างหนึ่งนั้นเปลี่ยนแปลงไป เมื่อศาลเห็นสมควร หรือเมื่อ
สำนักจำเลยหรื อบุคคลภายนอกตามที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่บัญญัสตำนั
ิไว้กในมาตรา ๒๖๑ มีคำขอศาลที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่คดีนั้นอยูส่ในระหว่ างพิจารณา
จะมีคำสั่งแก้ไขหรือยกเลิกวิธีการเช่นว่านั้นเสียก็ได้
สในระหว่ างระยะเวลานับแต่กศำาลชั้นต้นหรือสศาลอุ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ทธรณ์ได้อ่านคำพิพากษาหรื
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อคำสั่ง
ชี้ขาดคดีหรือชี้ขาดอุทธรณ์ไปจนถึงเวลาที่ศาลชั้นต้นได้ส่ง สำนวนความที่อุทธรณ์หรือฎีกาไปยังศาล
ทธรณ์หรือศาลฎีกา แล้ กำวแต่กรณี คำขอตามมาตรานี ้ให้ยื่นต่อศาลชั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นต้นและให้สเป็ำนันกอำนาจของศาล
ชั้นต้นที่จะมีคำสั่งคำขอเช่นว่านั้น
มาตรากำ๒๖๓
๒๖๓
ในกรณี ที่ศาลได้มีคำสั่งอนุญาตตามคำขอในวิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ธีกการชั
สำนั ่วคราวตาม
ลักษณะนี้ จำเลยซึ่งต้องถูกบัง คับโดยวิธีการนั้นอาจยื่นคำขอต่อศาลชั้นต้นภายในสามสิบวันนับแต่
วัน ที่มีคำพิพ ากษาของศาลที ่มีคำสั่ งตามวิธกีกำารชั่ว คราวนั้สนำนัขอให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี มีค ำสั่งให้ โจทก์ช ดใช้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ค่า สิ น ไหม
ทดแทนแก่ตนได้ในกรณีดังต่อไปนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(๑) คดี กำนั้ น ศาลตั ด สิสนำนัใจให้ โ จทก์ เป็ น ฝ่ า ยแพ้ กและปรากฏว่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ าสศาลมี ค ำสั่ ง โดยมี
ความเห็นหลงไปว่าสิทธิเรียกร้องของผู้ขอมีมูล โดยความผิดหรือเลินเล่อของผู้ขอ
ส(๒)
ำนักไม่ ว่าคดีนั้นศาลจะชี้ขาดตั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดสินให้โจทก์สชำนันะหรื อแพ้คดี ถ้าปรากฏว่กาำศาลมีคำสั่ง
โดยมีความเห็นหลงไปว่าวิธีการเช่นว่านี้มีเหตุผลเพียงพอ โดยความผิดหรือเลินเล่อของผู้ขอ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีเมื่ อ ได้กรำั บ คำขอตามวรรคหนึ ่ ง ศาลมี อ ำนาจสั่ งกให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ แ ยกการพิ จสำนั ารณาเป็ น สำนวน
ต่างหากจากคดีเดิม และเมื่อศาลทำการไต่สวนแล้วเห็นว่าคำขอนั้นรับฟังได้ก็ให้มีคำสั่งให้โจทก์ชดใช้
ค่าสินไหมทดแทนให้แก่จำเลยได้ตามจำนวนที่ศาลเห็นสมควร ถ้าศาลที่มีคำสั่งตามวิธีการชั่วคราวเป็น
สำนักศาลอุ ทธรณ์หรือศาลฎีกกาำ เมื่อศาลชั้นต้สนำนัทำการไต่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สวนแล้ว ให้ส่งสำนวนให้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ศาลอุสทำนัธรณ์ หรือศาลฎีกา
แล้วแต่กรณี เป็นผู้สั่งคำขอนั้น ถ้าโจทก์ไม่ปฏิบัติตามคำสั่งศาล ศาลมีอำนาจบังคั บโจทก์เสมือนหนึ่ง
ว่าเป็นลูกหนี้ตามคำพิ
ากษา แต่ในกรณีที่ศาลมี กำ คำสั่งให้โจทก์ สำนัชกดใช้ ค่าสินไหมทดแทนตาม
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ (๑) ให้งด
การบังคับคดีไว้จนกว่าศาลจะมีคำพิพากษาถึงที่สุดให้โจทก์แพ้คดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีคำสั่ งกของศาลชั
ำ ้ น ต้ นสหรื
ศาลอุ ท ธรณ์ ตามวรรคสอง กำ ให้ อุท ธรณ์ สำนัหกรืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อฎี กาได้ต าม กำ
บทบัญญัติว่าด้วยการอุทธรณ์หรือฎีกา

๒๖๒
มาตรา ๒๖๒ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๖๓
มาตรา ๒๖๓ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๒๑ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรา ๒๖๔ ๒๖๔ นอกจากกรณี ที่บัญ ญัติไ ว้ใ นมาตรา ๒๕๓ และมาตรา ๒๕๔
่ความชอบที่จ ะยื่ น คำขอต่
กำ อศาล เพืส่ อำนั
ให้กมงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ีคำสั่ งกำหนดวิธีการเพืกำ่ อคุ้ ม ครองประโยชน์ ของผู้ ขอใน
ระหว่างการพิจารณาหรือเพื่ อบังคับตามคำพิพากษา เช่น ให้นำทรัพย์สินหรือเงินที่พิพาทมาวางต่อ
ศาลหรือต่อบุคคลภายนอก หรือให้ตั้งผู้จัดการหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อผู้รักษาทรั
สำนัพกย์งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สินของห้างร้านที่ทำการค้
กำ าที่พิพาท
หรือให้จัดให้บุคคลผู้ไร้ความสามารถอยู่ในความปกครองของบุคคลภายนอก
คำขอตามวรรคหนึ่งให้บังคับตามมาตรา ๒๑ มาตรา ๒๕ มาตรา ๒๒๗ มาตรา ๒๒๘
มาตรา ๒๖๐ และมาตรา ๒๖๒
มาตรากำ ๒๖๕ ๒๖๕ ในกรณี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่ศ าลยอมรับ เอาบุ คกคลเป็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ น ประกั นสตามที ่ บัญ ญั ติไว้ใน
ประมวลกฎหมายนี้ และบุ คคลนั้น แสดงกิริยาซึ่งพอจะเห็นได้ว่าจะทำให้โจทก์เสียเปรียบ หรือจะ
หลีกเลี่ยง ขัดขวางสำนัหรืกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อกระทำให้เนิ่นช้าซึ่งการปฏิ
กำ บัติตามหน้ าทีก่ขงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั องตน ให้นำบทบัญญักตำิแห่งหมวดนี้
หมวด ๒
คำขอในเหตุฉุกเฉินสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๒๖๖ ในกรณีทกี่มำีเหตุฉุกเฉินเมืส่อำนัโจทก์ ยื่นคำขอตามมาตรากำ๒๕๔ โจทก์

๒๖๖
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จะยื่นคำร้องรวมไปด้วยเพื่อให้ศาลมีคำสั่งหรือออกหมายตามที่ขอโดยไม่ชักช้าก็ได้
เมื่อได้กยำ ื่ น คำร้องเช่นสว่ำนัามานี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้ วิธีพิจารณาและชีก้ขำาดคำขอนั้ น สให้ำนัอกยูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ภ ายใต้ บังคั บ กำ
บทบัญญัติมาตรา ๒๖๗ มาตรา ๒๖๘ และมาตรา ๒๖๙
มาตรา ๒๖๗๒๖๗ ให้ศาลพิจารณาคำขอเป็นการด่วน ถ้าเป็นที่พอใจจากคำแถลงของ
สำนักโจทก์ หรือพยานหลักฐานที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่โจทก์ได้นำมาสื
หรือที่ศาลได้เรียกมาสืกบำ เองว่าคดีนั้นสเป็ำนันกคดี มีเหตุฉุกเฉิน
และคำขอนั้นมีเหตุผลสมควรอันแท้จริง ให้ศาลมีคำสั่งหรือออกหมายตามที่ขอภายในขอบเขตและ
เงื่อนไขไปตามที่เห็นจำเป็นทันที ถ้าศาลมีคำสั่งให้ยกคำขอ คำสั่งเช่นว่านี้ให้เป็นที่สุด
จำเลยอาจยื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ น คำขอโดยพลั น ให้ ศ าลยกเลิ ก คำสั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ ง หรื อ หมายนั
สำนั้ นกเสีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ย และให้ น ำ กำ
บทบัญญัติแห่งวรรคก่อนมาใช้บังคับโดยอนุโลม คำขอเช่นว่านี้อาจทำเป็นคำขอฝ่ ายเดียวโดยได้รับ
อนุญาตจากศาล สถ้ำนัาศาลมี คำสั่งยกเลิกคำสั่งเดิกมำตามคำขอคำสัสำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งเช่กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ว่านี้ให้เป็นที่สุด กำ
การที่ศาลยกคำขอในเหตุฉุกเฉินหรือยกเลิกคำสั่งที่ได้ออกตามคำขอในเหตุฉุกเฉิน
๒๖๔
สำนักมาตรา ๒๖๔ แก้ไขเพิ่มเติมกโดยพระราชบั
๒๖๕
กำ ๒๖๕ แก้ไขเพิ
๒๖๖
มาตรา ๒๖๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๖๗
มาตรา ๒๖๗ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๒๒ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
นั้น ย่อมไม่ตัดสิทธิโจทก์ที่จะเสนอคำขอตามมาตรา ๒๕๔ นั้นใหม่
มาตรา ๒๖๘ ๒๖๘ ในกรณี ที่มีคำขอในเหตุฉุกเฉิน ให้ ศาลมีอำนาจที่จะใช้ดุล พินิ จ
วินิจฉัยว่าคดีนั้นมีสเำนั
หตุกฉงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ุกเฉินหรือไม่ ส่วนวิธีกการที
ำ ่ศาลจะกำหนดนั ้น หากจำเป็นต้องเสื่อกมเสี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ยแก่สิทธิ
ของคู่ความในประเด็นแห่งคดี ก็ให้เสื่อมเสียเท่าที่จำเป็นแก่กรณี
สมาตรา ๒๖๙ คำสั่ งศาลซึกำ ่ งอนุ ญ าตตามคำขอในเหตุ ฉุกเฉิ นนั้น ให้

กำ มีผ ลบั งคั บ
๒๖๙
ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๒๕๘ และมาตรา ๒๕๘ ทวิ อนึ่ง ศาลจะสั่งให้โจทก์รอการบังคับไว้จนกว่า
สำนักศาลจะได้ วินิจฉัยชี้ขาดคำขอให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยกเลิกคำสั
สำนั่งกหรื อจนกว่าโจทก์จะได้วกางประกั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ นก็ได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๒๗๐ ๒๗๐ บทบัญญักตำิในหมวดนี้ ให้สำนั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ใช้กบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ังคับแก่คำขออื่น ๆ นอกจากคำขอ
กำ
ตามมาตรา ๒๕๔ ได้ต่อเมื่อประมวลกฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่นบัญญัติไว้โดยชัดแจ้ง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
การบังคับคดีตามคำพิพากษาหรื อคำสั่ง๒๗๑
หมวด ๑ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
หลักทั่วไป
ศาลที่มีอำนาจในการบังคับคดี
สมาตรา ๒๗๑ ศาลที่มีอำนาจในการบั งสคัำนั

บคดี ซึ่งมีอำนาจกำหนดวิธกีกำารบังคับคดี
๒๗๒
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ตามมาตรา ๒๗๖ และมีอำนาจทำคำวินิจฉัยชี้ขาดหรือทำคำสั่งในเรื่องใด ๆ อันเกี่ยวด้วยการบังคับคดี
สำนักตามคำพิ พากษาหรือคำสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่ง คื อศาลที่ไสด้ำนั
พิจการณาและชี ้ขาดตัดสินกคดีำ ในชั้นต้น หรืสอำนัตามที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่มีกฎหมาย
บัญญัติ
๒๖๘
กำ ๒๖๘ แก้ไขเพิ
๒๖๙
สำนักมาตรา ๒๖๙ แก้ไขเพิ่มเติมกโดยพระราชบั
๒๗๐
กำ ๒๗๐ แก้ไขเพิ
๒๗๑
ลักษณะ ๒ การบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง มาตรา ๒๗๑ ถึงมาตรา ๓๖๗ แก้ไข
เพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๒๗๒
มาตรา ๒๗๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๒๓ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ถ้าศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกาได้ส่งคดีไปยังศาลชั้นต้นแห่งอื่นที่มิได้มีคำพิพากษาหรือ
สำนักคำสั ่งที่อุทธรณ์หรือฎีกานั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ้นเพื่อการพิจสารณาและพิ พากษาใหม่ตามมาตรา
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒๔๓ (๒)สำนัและ (๓) ให้ศาล
ที่มีคำพิพากษาหรือคำสั่งใหม่นั้นเป็นศาลที่มีอำนาจในการบังคับคดี เว้นแต่ศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกา
แล้วแต่กรณี จะได้สกำนัำหนดไว้ เป็นอย่างอื่น กำ
ในกรณีที่จะต้องบังคับคดีนอกเขตศาล ให้ศาลที่มีอำนาจในการบังคับคดีมีอำนาจตั้ง
ให้ ศาลอื่นบังคับคดีแทนได้ หรือเจ้าหนี้ ตามคำพิพากษาอาจยื่นคำแถลงหรือ เจ้าพนักงานบังคับคดี
รายงานให้ศาลที่จสะมี ำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารบังคับคดีแทนทราบพร้ กำ อมด้วยสำเนาหมายบั งคับคดีหรือสำเนาคำสั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งกำหนด
วิธีการบังคับคดี ในกรณีเช่นว่านี้ ให้ ศาลดังกล่าวแจ้งให้ศาลที่มีอำนาจในการบังคับคดีทราบโดยไม่
สำนักชังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กช้า และให้ศาลที่จะมีกำการบังคับคดีสแำนั ทนตั ้งเจ้าพนักงานบังคับ คดี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำหรือมีคำสั่งอืส่นำนั
ใดเพื ่อดำเนินการ
บังคับคดีต่อไป
สถ้ำนั
าเป็กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นการยึดทรัพย์สินหรือกอายัำ ดสิทธิเรียกร้ องกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ให้ศาลที่บังคับคดีแทนส่กำงทรัพย์สินที่
ได้จากการยึดหรืออายัดหรือเงินที่ได้จากการขายทรัพย์สินนั้น แล้วแต่กรณี ไปยังศาลที่มีอำนาจในการ
งคับคดีเพื่อดำเนินการไปตามกฎหมาย
กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่มีการบังคับคดีนอกเขตศาลโดยบกพร่อง ผิดพลาด หรือฝ่าฝืนกฎหมาย ให้
ศาลที่บังคับคดีแทนมีอำนาจสั่งเพิกถอนหรือแก้ไขกระบวนวิสธำนั
ีการบั งคับคดีทั้งปวงหรือวิธีการบังคับคดี
สำนักใด ๆ โดยเฉพาะ หรือมีกคำ ำสั่งกำหนดวิสธำนัีกการอย่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี างใดแก่เจ้าพนักงานบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับ คดีเพืส่ อำนั
แก้กไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ขข้อบกพร่อ ง กำ
ผิดพลาด หรือฝ่าฝืนกฎหมายนั้น รวมถึงดำเนินกระบวนพิจารณาอื่นใดที่เกี่ยวเนื่องได้ เว้นแต่เมื่อการ
บังคับคดีได้เสร็จสิสำนั
้นและแจ้ งผลการบังคับคดีกไำปยั งศาลที่มีอสำนาจในการบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งคับคดีแล้ว ให้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำเป็นอำนาจ
ของศาลที่มีอำนาจในการบังคับคดีเท่านั้น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำคำบังคับ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๒๗๒ ๒๗๓
ถ้าศาลได้มีคำพิพากษาหรือคำสั่งอย่างใดซึ่งต้องมีการบังคับคดีแก่
ลูกหนี้ตามคำพิพสากษาก็ ให้ศาลออกคำบังคับกทัำนทีที่ได้อ่านหรืสำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อถืกองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ว่าได้อ่านคำพิ พากษาหรื
กำ อคำสั่งนั้น
และให้ถือว่าลูกหนี้ตามคำพิพากษาได้ทราบคำบังคับแล้วในวันนั้น
ในคดีที่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาขาดนัดยื่ นคำให้การหรือขาดนัดพิจารณา และลูกหนี้
ตามคำพิพากษา สทนายความ หรือผู้รับมอบฉักนำทะจากบุคคลใดบุ
คลหนึ่งดังกล่าวให้มาฟักงำคำพิพากษา
หรือคำสั่ง มิได้อยู่ในศาลในเวลาที่ออกคำบังคับ ให้บังคับตามมาตรา ๑๙๙ ทวิ หรือมาตรา ๒๐๗
สำนักแล้ วแต่กรณี
สมาตรา ๒๗๓ ๒๗๔ ถ้าในคำบักำงคับ ได้กำหนดให้

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ใช้เงิน หรือให้ ส่ งทรัพกย์ำสิ น หรือให้
กระทำการหรืองดเว้นกระทำการอย่างใด ๆ ให้ศาลระบุไว้ในคำบังคับนั้นโดยชัดแจ้ง ซึ่งระยะเวลาและ
๒๗๓
มาตรา ๒๗๒ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๒๗๔
มาตรา ๒๗๓ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๒๔ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
เงื่อ นไขอื่น ๆ อัน จะต้องใช้เงิน ส่งทรัพย์สิน กระทำการ หรือ งดเว้น กระทำการใด ๆ นั้น แต่ถ้า
สำนักเป็ นคดีมโนสาเร่ศาลไม่จกำต้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ องให้เวลาแก่ ลูกกหนี
สำนั ้ตามคำพิพากษาเกินกกว่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ าสิบห้าวันในอั
สำนันกทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่จะปฏิบัติตาม กำ
คำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น
สในคดี ที่มีเหตุตามมาตรา ๒๗๒
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วรรคสอง สให้ ำนัศกาลให้ เวลาแก่ลูกหนี้ตามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษา
ในอันที่จะปฏิบัติตามคำพิพากษาหรือคำสั่งไม่น้อยกว่าเจ็ดวัน
ระยะเวลาตามวรรคหนึ่ ง และวรรคสอง ให้ เริ่ ม นั บ แต่ วั น ที่ ถื อ ว่ า ลู ก หนี้ ต ามคำ
พิพากษาได้ทราบคำบั งคับแล้ว เว้นแต่ศาลจะได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กำหนดไว้โสดยชั ดแจ้งในเวลาที่ออกคำบักำงคับหรือใน
ภายหลังว่าให้นับแต่วันใดวันหนึ่งตามที่ศาลเห็นสมควรเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในระหว่ กำ างที่ระยะเวลาตามคำบั งคับยังไม่ครบกำหนดหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อการปฏิสำนั
บัตกิตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามวิธีการหรือ กำ
เงื่อนไขในคำบั งคับ ยั งไม่เสร็จสิ้น เจ้ าหนี้ตามคำพิพากษาอาจยื่นคำขอฝ่ ายเดียวต่อศาลให้ มีคำสั่ ง
กำหนดวิธีการอย่สาำนั งหนึกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่งอย่างใดเพื่อคุ้มครองประโยชน์
กำ ของตนก็สำนัไกด้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณี ที่ศาลมีคำสั่ งอย่างหนึ่งอย่างใดตามวรรคสี่แล้ ว คำสั่ งนั้น ยังคงมีผ ลต่อไป
สำนักเท่ าที่จำเป็นเพื่อปฏิบัติตกามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ พากษาหรื
คำสั่งของศาล แต่ถ้าเจ้กาำหนี้ตามคำพิพสากษามิ ได้ขอบังคับ
คดีภายในกำหนดสิบห้าวันนับแต่วันสิ้นระยะเวลาที่กำหนดไว้ในคำบังคับเพื่อให้ปฏิบั ติตามคำพิพากษา
หรือคำสั่ง ให้ถือว่สาำนั
คำสั ่งนั้นเป็นอันยกเลิกเมื่อสิ้นระยะเวลาเช่สนำนัว่กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นั้น กำ

ส่วนที่ ๓
การขอบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับคดี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๒๗๔ ๒๗๕ ถ้ าคู่ ค วามหรื อ บุ ค คลซึ่ งเป็ น ฝ่ ายแพ้ ค ดี ห รือ บุ ค คลที่ ศ าลมี ค ำ
พิ พ ากษาหรื อ คำสั
สำนั่ ง ให้ ช ำระหนี้ (ลู ก หนี้ ต ามคำพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พ ากษา)สมิำนัไกด้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ป ฏิ บั ติ ต ามคำบั ง คั บ ทีก่ อำ อกตามคำ
พิพากษาหรือคำสั่งของศาลทั้งหมดหรือบางส่วน คู่ความหรือบุคคลซึ่งเป็นฝ่ายชนะคดีหรือบุคคลที่ศาลมี
สำนักคำพิ พากษาหรือคำสั่งให้กำได้รับชำระหนีส้ ำนั(เจ้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี หนี้ตามคำพิพากษา) กชอบที ำ ่จะร้องขอให้ สำนักมงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ีการบังคับคดี กำ
โดยวิธียึดทรัพย์สิน อายัดสิทธิเรียกร้อง หรือบังคับคดีโดยวิ ธีอื่นตามบทบัญญัติแห่งภาคนี้ภายในสิบปี
นับแต่วันที่มีคำพิสพำนัากษาหรื อคำสั่ง และถ้าเจ้กาำหนี้ตามคำพิพสากษาได้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ร้องขอให้เจ้าพนักกงานบั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งคับคดี
ยึดทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องใดไว้หรือได้ดำเนินการบังคับคดีโดยวิธีอื่นไว้บางส่วนแล้วภายใน
ระยะเวลาดังกล่าว ก็ให้ดำเนินการบังคับคดีแก่ทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้อง หรือบังคับคดีโดยวิธีอื่นนั้น
ต่อไปจนแล้วเสร็จสได้ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าคำพิพากษาหรือคำสั่งกำหนดให้ชำระหนี้เป็นงวด เป็นรายเดือน หรือเป็นรายปี
สำนักหรื อกำหนดให้ช ำระหนีก้ำอย่างใดในอนาคต
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ให้นับระยะเวลาสิบปีกตำ ามวรรคหนึ่งสตัำนั้งแต่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี วันที่ห นี้ตาม
คำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นอาจบังคับให้ชำระได้
สถ้ำนั
าสิกทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ธิเรียกร้องตามคำพิพกากษาหรื ำ อคำสัส่งำนั
เป็กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
การให้ชำระเงิน ส่งคืนกำหรือส่งมอบ
ทรัพย์เฉพาะสิ่ง บุคคลซึ่งได้รับโอนหรือรับช่วงสิทธิตามคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นมีอำนาจบังคับคดี
สำนักตามความในหมวด
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๒ การบั
กำ งคับคดีในกรณี สำนักทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ี่เป็นหนี้เงิน หรือหมวดกำ๓ การบังคับคดี สำนัในกรณี ที่ให้ส่งคืน
๒๗๕
มาตรา ๒๗๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๒๕ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
หรือส่งมอบทรัพย์เฉพาะสิ่ง แล้วแต่กรณี โดยการร้องขอต่อศาลเพื่อเข้าสวมสิทธิเป็นเจ้ าหนี้ตาม
สำนักคำพิ พากษาต่อไป กำ
สมาตรา ๒๗๕ ๒๗๖ ถ้าเจ้าหนีกำ้ตามคำพิพากษาจะขอให้

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี มีการบังคับคดีกำให้ยื่นคำขอ
ฝ่ายเดียวต่อศาลให้บังคับคดีโดยระบุให้ชัดแจ้งซึ่ง
(๑) หนี้ที่ลูกหนี้ตามคำพิพากษายังมิได้ปฏิบัติตามคำบังคับ
ส(๒)
ำนักวิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ธีการที่ขอให้ศาลบังคับกคดี
ำ นั้น สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในระหว่างที่ศาลยังมิได้กำหนดวิธีการบังคับคดีตามที่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษามีคำขอ
สำนักตามวรรคหนึ ่ง ถ้ามีเหตุกจำำเป็น เจ้าหนีส้ตำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ามคำพิ พากษาจะยื่นคำขอฝ่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำายเดียวต่อศาลให้
สำนักมงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ีคำสั่งกำหนด กำ
วิธีการอย่างหนึ่งอย่างใดเพื่อคุ้มครองประโยชน์ของตนไว้ก่อนก็ได้ และถ้าศาลเห็นสมควร จะมีคำสั่ ง
อนุญาตโดยไม่ต้อสงไต่ ำนักสงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วนก็ได้ ในกรณีเช่นว่ากนีำ้ ลูกหนี้ตามคำพิ
ากษาอาจยื่นคำขอโดยพลั กำ นให้ศาล
ยกเลิกคำสั่งอนุญาตดังกล่าวได้ คำขอเช่นว่านี้อาจทำเป็นคำขอฝ่ายเดียวโดยได้รั บอนุญาตจากศาล
สำนักและถ้ าศาลเห็ นสมควรจะมี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คำสั่งยกเลิสำนั
กคำสั ่งอนุญาตนั้นโดยไม่ตก้อำ งไต่สวนก็ได้สคำสั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ งของศาลตาม
วรรคนี้ให้เป็นที่สุด
ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งคุ้มครองประโยชน์ขสองเจ้ ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
าหนี้ตามคำพิพากษาตามวรรคสอง
สำนักแล้ ว คำสั่งนั้นยังคงมีผลต่กำอไปเท่าที่จำเป็สำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นเพืกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่อปฏิบัติตามคำพิพากษาหรื
กำ อคำสั่งของศาล
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำส่วนที่ ๔ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
การพิจารณาคำขอบังคับคดี
สมาตรา ๒๗๖ ๒๗๗ เมื่อเจ้าหนี

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ้ตามคำพิ พากษาขอให้ บังคับคดี ถ้าศาลเห็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นว่าลูกหนี้
ตามคำพิพากษาได้ทราบหรือถือว่าได้ทราบคำบังคับแล้ว ทั้งระยะเวลาที่กำหนดไว้เพื่อให้ป ฏิบัติ
สำนักตามคำบั งคับนั้นได้ล่วงพ้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำนไปแล้ว และคำขอได้ ระบุข้อความไว้ครบถ้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วน ให้ศาลกำหนดวิ ธีการบังคับ
คดีต ามที่ บั ญ ญั ติไว้ในประมวลกฎหมายนี้แ ละตามมาตรา ๒๑๓ แห่ งประมวลกฎหมายแพ่ งและ
พาณิชย์ ดังต่อไปนีสำนั้ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) ถ้าการบังคับคดีต้องทำโดยทางเจ้าพนักงานบังคับคดี ให้ศาลออกหมายบังคับคดี
ตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดีและแจ้งให้เจ้า พนักงานบังคับคดีทราบเพื่อดำเนินการต่อไปตามที่กำหนดไว้
ในหมายนั้น สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ถ้าการบั งคับ คดีอาจทำได้โดยไม่ต้องตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดี ให้ศาลมีคำสั่ ง
สำนักกำหนดวิ ธีการตามที่เห็นกสมควรเท่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ าที่สสภาพแห่ งการบังคับคดีจะเปิดกช่ำ องให้กระทำได้
(๓) ถ้ าเป็ น การขอให้ ศ าลสั่ งจั บ กุ ม และกั ก ขั งลู ก หนี้ ต ามคำพิ พ ากษา ให้ ด ำเนิ น
กระบวนพิจารณาต่ สำนัอไปตามบทบั ญญัติว่าด้วยการนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้น สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๒๗๖
มาตรา ๒๗๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๗๗
มาตรา ๒๗๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๒๖ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ในคดีมโนสาเร่ ก่อนออกหมายบังคับคดี หากศาลเห็นเป็นการสมควร ศาลจะออก
สำนักหมายเรี ยกลูกหนี้ตามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษาหรือสบุำนัคกคลอื ่นมาสอบถามเกี่ยวกักำบการปฏิบัติตสามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พากษาเพื่อ
พิจารณาว่าสมควรจะออกหมายบังคับคดีหรือไม่ก็ได้
สในกรณี ที่ผู้ขอบังคับคดีขอให้กดำ ำเนินการอย่สาำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งหนึ ่งอย่างใดเกี่ยวกับการบักงำคับคดี หาก
มีเหตุสงสัยว่าไม่สมควรบังคับคดีแก่ทรัพย์สินใดหรือมีเหตุสมควรอย่างอื่นเพื่อคุ้มครองบุคคลภายนอก
ที่อาจได้รับความเสียหายจากการดำเนินการดังกล่าว ก่อนที่ศาลจะมีคำสั่งอนุญาตตามคำขอ ศาลมี
อำนาจสั่ งให้ ผู้ ขอบั
สำนังกคังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บ คดีว างเงิน หรือหาประกั กำ น ต่ อศาลตามจำนวนและภายในระยะเวลาที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ่ศาล
เห็นสมควรเพื่อเป็นประกันการชำระค่าสินไหมทดแทนสำหรับความเสียหายอันจะพึงเกิดขึ้นเนื่องจาก
สำนักการดำเนิ นการบังคับคดีกำดังกล่าวถ้าผู้ขสอบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คับคดีไม่ปฏิบัติตามคำสั กำ ่งศาล ให้ศาลมี
สำนัคกำสั ่งยกคำขอให้
ดำเนินการบังคับคดีนั้นเสียส่วนเงินหรือหลักประกันที่วางไว้ต่อศาลดังกล่าว เมื่อศาลเห็นว่าไม่มีค วาม
จำเป็นที่จะต้องวางไว้
่อไปจะสั่งคืนหรือยกเลิกกำประกันนั้นก็ไสด้ำนัคำสั ่งของศาลตามวรรคนีก้ให้ำ เป็นที่สุด
ในกรณี ต ามวรรคสาม ถ้าเกิ ด ความเสี ย หายจากการบั งคั บ คดี โดยความผิ ด หรื อ
สำนักเลิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นเล่อของผู้ขอบังคับคดี กำ ผู้ที่ได้รับความเสี
หายอาจยื่นคำร้องต่อกศาลภายในสามสิ
ำ สำนับกวังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นนับแต่วันที่ มี กำ
การดำเนินการบังคับคดีเพื่อขอให้ศาลสั่งให้ผู้ขอบังคับคดีชดใช้ค่าสินไหมทดแทนสำหรับความเสียหาย
ที่เกิดขึ้นแก่ตนได้สในกรณี
เช่นว่านี้ ให้ศาลมีอำนาจสั่งให้แยกการพิ จารณาเป็นสำนวนต่างหากจากคดีเดิม
สำนักและเมื ่อศาลไต่สวนแล้วกเห็ำ นว่าคำร้องนัส้นำนัฟักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ได้ ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้ ขกอบั
ำ งคับคดีชดใช้ ค่ากสิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั นไหมทดแทน กำ
ตามจำนวนที่ศาลเห็นสมควรถ้าบุคคลดังกล่าวไม่ปฏิบัติตามคำสั่งศาล ผู้ที่ได้รับความเสียหายอาจ
ร้องขอให้ศาลบังคัสำนับคดี แก่บุคคลนั้นเสมือนหนึก่งำว่าเป็นลูกหนีส้ตำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ามคำพิ พากษา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ส่วนที่ ๕
การขอให้ศาลไต่สวนเกี่ยวกับกิจการและทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิพากษา
มาตรากำ๒๗๗๒๗๘ ในการบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งคับคดี ถ้าเจ้าหนี้ตามคำพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษามีเหตุ
สำนัอกันงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สมควรเชื่อได้ กำ
ว่าลูกหนี้ตามคำพิพากษามีทรัพย์สินที่จะต้องถูกบังคับคดี มากกว่าที่ตนทราบ หรือมีทรัพย์สินที่จะต้อง
ถูกบังคับคดีแต่ไม่สทำนัราบว่ าทรัพย์สินนั้นตั้งอยู่หกำรือเก็บรักษาไว้สำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่ใกดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือมี เหตุอันควรสงสักยำว่าทรัพย์สิน
ใดเป็น ของลูก หนี้ต ามคำพิพากษาหรือ ไม่ เจ้าหนี้ตามคำพิพ ากษาอาจยื่น คำขอฝ่า ยเดียวโดยทำ
เป็นคำร้องเพื่อให้ศาลทำการไต่สวนได้
สเมืำนั่อกมีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำขอตามวรรคหนึ่ง หรื กำอเมื่อศาลเห็นสสมควรเพื ่อประโยชน์แก่การบั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับคดีใน
คดีมโนสาเร่ ศาลมีอำนาจออกหมายเรียกลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือบุคคลอื่นที่เชื่อว่าอยู่ในฐานะที่จะ
สำนักให้ ถ้อยคำอันจะเป็นประโยชน์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มาศาลด้สวำนั ยตนเองเพื ่อการไต่สวนเช่นกว่ำ านั้นได้ และมีสอำนัำนาจสั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งให้ บุคคล
นั้น ๆ ส่งเอกสารหรือวัตถุพยานซึ่งอยู่ในความยึดถือหรืออำนาจของผู้นั้นอันเกี่ยวกับทรัพย์สินของ
ลูกหนี้ตามคำพิพากษา ทั้งนี้ ตามกำหนดและเงื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่อนไขใด ๆ ทีส่เำนั
ห็นกสมควร
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ส่วนที่ ๖
อำนาจทั่วไปของเจ้าพนักงานบังคับคดี
๒๗๘
มาตรา ๒๗๗ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๒๗ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-

มาตรา ๒๗๘ เมื่อศาลได้ออกหมายบังคับคดีตั้ งเจ้าพนักงานบังคับคดีแล้ว ให้
๒๗๙
เจ้า พนัก งานบัง คัสำนับ คดี มีอ ำนาจในฐานะเป็นกำเจ้าพนักงานศาลในการดำเนิ

กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นการบังคับกคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ให้เป็นไป
ตามที่ศาลได้กำหนดไว้ในหมายบังคับคดีและตามบทบัญญัติในลักษณะ ๒ แห่งภาคนี้ ทั้งนี้ จะเรียก
สำนักให้ เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาช่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วยเหลือก็สได้ำนัคำสั ่งของเจ้าพนักงานบักงำคับคดีในการดำเนิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
การบังคับคดี กำ
ต้องกล่าวหรือแสดงเหตุผลไว้ด้วย
ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจในฐานะเป็นผู้แทนของเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาใน
นที่จะรับชำระหนี้หรือทรั กำ พย์สินที่ลูกหนี
สำนั้ตามคำพิ พากษาหรือบุคคลภายนอกนำมาวางและออกใบรั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บให้
เงินที่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือบุคคลภายนอกนำมาวางโดยมิได้เป็นผลมาจากการ
ยึดหรืออายัด ให้นสำนั ำมาชำระหนี ้แก่เจ้าหนี้ตามคำพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษาผู้ขสอบั ำนักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คับคดี เว้นแต่ใ นกรณีทกี่มำีเจ้าหนี้ผู้ขอ
เฉลี่ยตามมาตรา ๓๒๖ อยู่ก่อนแล้วในขณะที่มีการวางเงินนั้น ก็ให้ถือว่าเป็นเงินที่ได้ยึดหรืออายัดไว้
สำนักตามบทบั ญญัติในลักษณะ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒ แห่งภาคนีสำนั้ แต่กใงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ห้ได้รับยกเว้นค่าธรรมเนี กำ ยมในการบังคัสำนั
บคดีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ให้ เจ้ าพนักงานบั งคับ คดีทำบันทึกวิธีการบังคับคดีทั้งหลายที่ ได้จัดทำไปและเก็บ
รักษาไว้ในที่ปลอดภัำนัยกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ส แล้วรายงานต่อศาลเป็นกระยะ ำ ๆ ไป สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าพนักงานบังคับคดี เจ้าพนักงานบังคับคดีจะมอบหมายให้
ค คลอื่น ปฏิ บั ติ การแทนก็กำ ได้ ทั้ งนี้ สตามคุ ณ สมบั ติ หลั กเกณฑ์กำวิธีการ และเงืส่อำนันไขที
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ ก ำหนดใน
กฎกระทรวง สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ให้หั กค่าธรรมเนี ยมเจ้าพนักงานบังคับคดีตามตาราง ๕ ท้ายประมวลกฎหมายนี้
สำนักเพื ่อให้กรมบังคับคดีพิจการณาจ่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ายเป็นค่สาำนัตอบแทนแก่ ผู้ที่ได้ รับมอบหมายตามวรรคห้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนัาโดยไม่ ต้องนำส่ง
คลังเป็นรายได้แผ่นดิน ทั้งนี้ ตามที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมกำหนดโดยได้รับความเห็นชอบ
จากกระทรวงการคลั สำนังกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๒๗๙ ๒๘๐ ให้สเำนั

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี จ้ากพนั กงานบังคับคดีรักษาไว้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ โดยปลอดภัสยำนัซึก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เงิน ทรัพย์สิ น กำ
และเอกสารที่ได้มาตามอำนาจหน้าที่ของตน รวมทั้งให้มีอำนาจขัดขวางมิให้บุคคลใดสอดเข้าเกี่ยวข้อง
โดยมิชอบด้วยกฎหมายกั บเงินหรือทรัพย์สินหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อเอกสารเช่นสว่ำนัานักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้น ตลอดจนมีอำนาจติดกตามและเอา
ำ
คืนซึ่งเงินหรือทรัพย์สินหรือเอกสารดังกล่าวจากบุคคลผู้ไม่มีสิทธิจะยึดถือเอาไว้
ในการดำเนินการตามวรรคหนึ่ง เมื่อมีความจำเป็น เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจ
แจ้งให้พนักงานฝ่สายปกครองหรื อตำรวจช่วยเหลื
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อได้ ในกรณีสเำนั
ช่นกนีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้ พนักงานฝ่ายปกครองหรื
กำ อตำรวจมี
อำนาจจับกุมและควบคุมตัวผู้ สอดเข้าเกี่ยวข้องหรือผู้ไม่มีสิทธิจะยึดถือตามวรรคหนึ่งได้เท่าที่จำเป็น
สำนักในการปฏิ บัติหน้าที่ของเจ้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำาพนักงานบังสคัำนั
บคดี

๒๗๙
มาตรา ๒๗๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๘๐
มาตรา ๒๗๙ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๒๘ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรา ๒๘๐๒๘๑ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจส่งเอกสารเกี่ยวกับการบังคับคดี
สำนักตามคำพิ พากษาหรือคำสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่งตามบทบัญสญัำนั ติใกนลั กษณะ ๒ แห่งภาคนีก้ ำและให้รายงานการส่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งเอกสารนั้น
รวมไว้ในสำนวนการบังคับ คดีด้ว ย ทั้งนี้ ให้น ำบทบัญ ญัติม าตรา ๖๘ มาตรา ๗๓ มาตรา ๗๔
มาตรา ๗๖ มาตรา สำนั๗๗ มาตรา ๗๘ และมาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๘๐ มาใช้บสังคัำนับกโดยอนุ โลม
นอกจากการส่งเอกสารตามวรรคหนึ่ง ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจสั่งให้ส่งโดย
ทางไปรษณีย์ลงทะเบียนตอบรับหรือโดยทางไปรษณีย์ด่วนพิเศษในประเทศก็ได้ โดยให้ผู้มีหน้าที่นำส่ง
เป็นผู้เสียค่าใช้จ่าสยำนักรณี เช่นว่านี้ ให้ถือว่าเอกสารที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ส่งโดยเจ้าสพนั ำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งานไปรษณีย์มีผลเสมือกนเจ้ ำ าพนักงาน
บังคับคดีเป็นผู้ส่งและให้นำบทบัญญัติมาตรา ๗๔ มาตรา ๗๖ และมาตรา ๗๗ มาใช้บังคับโดยอนุโลม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถ้าการส่กำ งเอกสารไม่สสำนั ามารถจะทำได้ ดังที่บัญญักตำ ิไว้ตามวรรคหนึ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่งกและวรรคสอง
เจ้า พนักงานบังคับคดีมีอำนาจสั่งให้ส่งโดยวิธีอื่ นแทนได้ กล่าวคือ ปิดเอกสารไว้ใ นที่แลเห็นได้ง่าย ณ
ภูมิลำเนาหรือสำนัสำนั กทำการงานของบุ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีคคลผู้มีชกื่อำระบุไว้ในเอกสารหรื อมอบหมายเอกสารไว้กำแก่พนักงาน
ฝ่ายปกครองหรือตำรวจแล้วปิดประกาศแสดงการที่ได้มอบหมายดังกล่าวแล้ว หรือลงโฆษณา หรือ
สำนักทำวิ ธีอื่น ใดตามที่เห็นสมควร
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทั้งนี้ ให้สมำนัีผกลใช้ ได้ต่อเมื่อกำหนดเวลาสิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บห้าวันหรือสระยะเวลานานกว่ า
นั้นตามที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควรกำหนดไว้ล่วงพ้นไปแล้ว นับแต่เวลาที่เอกสารหรือประกาศ
แสดงการมอบหมายนั ้นได้ปิดไว้หรือการโฆษณาหรือวิธีอื่นใดตามที ่เจ้าพนักงานบังคับคดีสั่งนั้นได้ทำ
สำนักหรื อได้ตั้งต้นแล้ว
การส่งเอกสารให้แก่คู่ความและบุคคลภายนอก ณ ภูมิลำเนาหรือสำนักทำการงาน
ของบุคคลดังกล่าสวนอกราชอาณาจั กร ถ้าไม่มกีขำ้อตกลงระหว่สาำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งประเทศที ่ประเทศไทยเป็ กนำภาคีกำหนด
ไว้เป็นอย่างอื่น เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจสั่งให้ส่งโดยทางไปรษณีย์ด่วนพิเศษระหว่างประเทศ
สำนักหรื อผู้ประกอบกิจการรักบำส่งพัสดุภัณฑ์สรำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ะหว่ า งประเทศ หรือโดยผ่กานกระทรวงยุ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ตสิธำนั
รรมและกระทรวง
การต่างประเทศ หากไม่อาจกระทำได้เพราะเหตุที่ภูมิลำเนาและสำนักทำการงานของบุคคลดังกล่าว
ไม่ปรากฏหรือเพราะเหตุ อื่นใดหรือเมื่อได้ดำเนิกำนการส่งให้แก่สคำนัู่ความหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อบุคคลภายนอกแล้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วแต่ไม่อาจ
ทราบผลการส่งได้ ถ้าเจ้าพนักงานบังคับ คดีเห็นสมควร ให้มีอำนาจสั่งให้ส่งเอกสารโดยวิธีอื่นแทนได้
สำนักกล่ าวคือ ปิดเอกสารไว้ใกนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่แลเห็นได้งส่าำนัยณ สำนักงานที่ตั้งของเจ้กาพนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กงานบังคับสคดี ำนักหรื อลงโฆษณา
หรือทำวิธีอื่นใดตามที่เห็นสมควร
มาตรากำ๒๘๑
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เจ้าสพนั
๒๘๒
งานบังคับคดีจะต้องดำเนิ กำ นการบังคับสคดี
ำนัใกนวั นทำการงาน
ปกติในเวลาระหว่างพระอาทิตย์ขึ้นและพระอาทิตย์ตก ถ้ายังไม่แล้วเสร็จประกอบกับมีความจำเป็น
และสมควรจะกระทำต่ อไปในเวลาหลังพระอาทิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ตย์ตกก็ได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่มีความจำเป็นและสมควร ศาลจะอนุญาตให้ดำเนินการบังคับคดีนอกวัน
สำนักทำการงานปกติ หรือในเวลาหลั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งพระอาทิสำนัตกย์งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ตกก็ได้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในการดำเนินการบังคับคดีแก่ลูกหนี้ตามคำพิพากษา ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแสดง
หมายบังคับคดีให้สำนั
ลูกกหนี ้ตามคำพิพากษา ผู้คกำรอบครองหรืสอำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ผู้ดกู แงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ลทรัพย์สินที่จะถูกบังกคัำ บคดีทราบ
ถ้าบุคคลดังกล่าวไม่อยู่หรือไม่อาจแสดงหมายบังคับคดีแก่บุคคลดังกล่าวได้ด้วยเหตุใด ๆ ให้เจ้าพนักงาน
๒๘๑
มาตรา ๒๘๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
๒๘๒
มาตรา ๒๘๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่ มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๒๙ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
บังคับคดีปิดสำเนาหมายบังคับคดีไว้ในที่แลเห็นได้ง่าย ณ สถานที่ที่ดำเนินการบังคับคดีนั้น ในกรณี
นว่านี้ ให้ถือว่าเป็นการแสดงหมายบั
กำ สงำนั
คับกคดี ให้บุคคลดังกล่าวทราบแล้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ว สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๒๘๒๒๘๓ ในกรณีที่มกีเำหตุอันควรเชื่อสำนั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ว่ากมีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิ
หรือมีบัญชีเอกสาร จดหมาย หรือวั ตถุอื่นใดเกี่ยวกับทรัพย์สินหรือกิจการของลูกหนี้ตามคำพิพากษา
อยู่ในสถานที่ใด ๆ ที่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาครอบครองหรือครอบครองร่วมกับผู้อื่น ให้เจ้าพนักงาน
บังคับคดีมีอำนาจค้สำนันกสถานที ่ดังกล่าว ทั้งมีอำนาจตรวจสอบและยึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดบัญชี เอกสาร จดหมาย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หรือวัตถุ
อื่นใดอันเกี่ยวกับทรั พย์สินหรือกิจการของลูกหนี้ตามคำพิพากษามาเพื่อตรวจสอบได้ และมีอำนาจ
สำนักกระทำการใด ๆ ตามที่จกำเป็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ น เพื่อเปิดสสถานที ่ดังกล่าวรวมทั้งตู้นิรภักยำ ตู้ หรือที่เก็บสของอื
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่น ๆ
สมาตรา ๒๘๓๒๘๔ ในกรณีที่มกีเำหตุอันควรเชื่อสำนั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ว่ากมีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิ
หรือมีบัญชี เอกสาร จดหมาย หรือวัตถุอื่นใดอันเกี่ยวกับทรัพย์สินหรือกิจการของลูกหนี้ตามคำพิพากษา
สำนักอยู ่ในสถานที่ที่บุคคลอื่นกครอบครองอยู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ส่ เจ้
ำนัากหนี ้ตามคำพิพากษาอาจยืกำ่นคำขอฝ่ายเดีสยำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี วโดยทำเป็ นคำร้อง
ต่อศาลเพื่อขอให้ศาลออกหมายค้นสถานที่นั้น เมื่อได้รับคำร้องเช่นว่านี้ ให้ศาลไต่สวนโดยไม่ชักช้ า
ถ้าเป็นที่พอใจจากพยานหลั กฐานที่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาได้สนำนัำมาสื
บหรือที่ศาลได้เรียกมาสืบเองว่ามี
สำนักเหตุ อันควรเชื่อตามที่ รก้อำงขอ ให้ศาลมีสอำนัำนาจออกหมายค้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นสถานที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่นั้นเพื่อให้เจ้าสพนั
ตรวจสอบและยึดทรัพย์สินหรือสิ่งต่าง ๆ ดังกล่าวภายในขอบเขตและเงื่อนไขตามที่ ศาลเห็นว่าจำเป็น
ถ้าศาลมีคำสั่งยกคำขอคำสั ่งเช่นว่านั้นให้เป็นทีก่สำ ุด
มาตรากำ๒๘๔ ๒๘๕ ให้สเจ้ำนัากพนั

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กงานบังคับคดีมีอำนาจดำเนิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นการไปตามความจำเป็ น
และสมควรแห่งพฤติการณ์เพื่อดำเนินการบังคับคดีจนได้ ในกรณีที่มีผู้ขัดขวางหรือมีเหตุอันควรเชื่อว่า
จะมีผู้ขัดขวาง เจ้สาำนัพนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กงานบังคับคดีมีอำนาจแจ้
กำ งให้พนักงานฝ่
ยปกครองหรือตำรวจช่กำวยเหลือได้
ในการนี้ให้พนักงานฝ่ายปกครองหรือตำรวจมีอำนาจจับกุมและควบคุมตัวผู้ขัดขวางได้เท่าที่จำเป็นแก่
สำนักการปฏิ บัติหน้าที่ของเจ้ากพนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กงานบังคับสคดี
มาตรา ๒๘๕ ความรับผิดทางละเมิดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ต่อ
๒๘๖
สำนักลูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กหนี้ตามคำพิพากษาหรื
กำ อต่อบุคคลภายนอกเพื ่อความเสียหายทีก่เำกิดจากหรือเกีส่ยำนัวเนื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่องกับการยึด
อายัด หรือขายทรัพย์สินโดยมิชอบหรือเกินกว่าที่จำเป็นแก่การบังคับคดี หรือการบัง คับคดีโดยมิชอบ
ในกรณีอื่นย่อมไม่สำนั
ตกแก่ เจ้าพนักงานบังคับคดี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ แต่ตกอยู่แก่สเำนั
จ้ากหนี ้ตามคำพิพากษา เว้กนำ แต่ในกรณี
เจ้าพนักงานบังคับคดีได้กระทำการฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้
๒๘๓
สำนักมาตรา ๒๘๒ แก้ไขเพิ่มเติมกโดยพระราชบั
๒๘๔
กำ ๒๘๓ แก้ไขเพิ
๒๘๕
มาตรา ๒๘๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๘๖
มาตรา ๒๘๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๓๐ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ในกรณีที่ความรับผิดตกแก่เจ้าพนักงานบังคับคดีตามวรรคหนึ่ง และเป็นเรื่องความ
บผิดทางละเมิดของเจ้กาำหน้าที่ในการปฏิ
ัติหน้าที่ การใช้สิทธิฟก้อำงคดีต่อศาลตามกฎหมายว่ าด้วย
ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่หรือตามกฎหมายอื่นไม่ว่าโดยบุคคลใด ให้อยู่ในอำนาจของศาล
ยุติธรรม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าเจ้าพนักงานบังคับคดีไม่ ยึดทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องอันจะต้องยึดหรือ
อายัด หรือไม่ขายทรัพย์สิน หรือไม่ดำเนินการบังคับคดีในกรณีอื่น หรือไม่กระทำการดังกล่าวภายใน
เวลาอันควรโดยจงใจหรื อปราศจากความระมั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำดระวังหรือโดยสมรู ้เป็นใจกับลูกหนี้ตามคำพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษา
เป็นเหตุให้เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาได้รับความเสียหาย ให้นำความในวรรคสองมาใช้บังคับโดยอนุโลม
มาตรา ๒๘๖ ในกรณีที่มีกฎหมายบัญญัติให้นำบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมาย
๒๘๗
วิธีพิจารณาความแพ่สำนังกไปใช้ บังคับโดยอนุโลมกักบำการดำเนินการบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงคังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บคดีตามคำพิพากษาหรื
กำ อคำสั่งของ
ศาลอื่นที่ไม่ใช่ศาลยุติธรรม คำว่า ศาลยุติธรรม ตามมาตรา ๒๘๕ วรรคสอง ให้หมายถึงศาลนั้น
ส่วนที่ ๗
ผู้มีส่วนได้เสียในการบังคัสบำนัคดีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๒๘๗๒๘๘ บุคคลผู้มีส่วนได้เสียในการบั
งคับคดี ได้แก่
(๑) เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา ลูกหนี้ตามคำพิพากษา และในกรณีที่มีการอายัดสิทธิ
ยกร้อง ให้รวมถึงลูกหนีกำ้แห่งสิทธิเรียกร้
สำนัองกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ผู้ทรงสิทธิเรียกร้อง หรืกอำผู้รับโอนสิทธิสเรีำนัยกร้ องนั้นด้วย
(๒) บุคคลผู้มีทรัพยสิทธิหรือได้จดทะเบียนสิทธิของตนเกี่ยวกับทรัพย์สินที่ถูกบังคับคดี
ส(๓)
ำนักบุงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คคลซึ่งได้ยื่ น คำร้องขอตามมาตรา
กำ ส๓๒๓ มาตรา ๓๒๔ มาตรากำ ๓๒๖ และ
มาตรา ๓๒๙ เกี่ยวกับทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องที่ถูกบังคับคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(๔) บุกคำคลผู้เป็นเจ้าของรวมหรื อบุคคลผู้มีบุริมสิกทำธิ สิทธิยึดหน่วสงำนัหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อสิทธิอื่นตาม
มาตรา ๓๒๒ เกี่ยวกับทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องที่ถูกบังคับคดี
ส(๕)
คคลอื่นใดซึ่งต้องเสียหายเพราะเหตุ
กำ แสห่ำนังการดำเนิ นการบังคับคดีนกั้นำ

มาตรา ๒๘๘ ๒๘๙ นอกจากสิท ธิอื่น ตามที่ บัญ ญัติไ ว้ใ นประมวลกฎหมายนี้แ ล้ว
ให้ผู้มีส่วนได้เสียสในการบั งคับ คดีมีสิทธิดังต่กอำไปนี้
(๑) อยู่ รู้ เห็ น ด้ วยในการดำเนิน การบั งคับ คดีที่ ตนมีส่ วนได้ เสี ย แต่ต้อ งไม่ ทำการ
สำนักป้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องกันหรือขัดขวางการบั กำงคับคดี รวมทัสำนั ้งเข้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สู้ราคาหรือหาบุคคลอืก่นำเข้าสู้ราคาในการขายทอดตลาด
๒๘๗
กำ ๒๘๖ แก้ไขเพิ
๒๘๘
มาตรา ๒๘๗ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๘๙
มาตรา ๒๘๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติ แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๓๑ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
(๒) ขออนุญาตตรวจหรือคัดสำเนาเอกสารอันเกี่ยวด้วยการบังคับคดีทั้งหมดหรือ
สำนักแต่ บ างฉบับ หรือขอให้กเำจ้าพนักงานบัสงำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คับกคดี คัดหรือรับรองสำเนาเอกสารนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นโดยเสี
ค่าธรรมเนียม กำ
ตามที่ระบุไว้ในตาราง ๒ ท้ายประมวลกฎหมายนี้
ส่วนที่ ๘
การงดการบังคับคดี
มาตรากำ๒๘๙
๒๙๐
ให้เสจ้ำนั
าพนั กงานบังคับคดีงดการบักำงคับคดีในกรณีสดำนัังต่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อไปนี้ กำ
(๑) เมื่อศาลได้มีคำสั่งให้งดการบังคับคดีเพราะเหตุมีการยื่นคำขอให้พิจารณาคดีใหม่
และได้แจ้งให้เจ้าสพนั
งานบังคับ คดีทราบตามที กำ ่บัญ ญัติไว้สใำนั
นมาตรา ๑๙๙ เบญจ วรรคหนึ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ง หรื อ
มาตรา ๒๐๗
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีในกรณีกำดังกล่าว ถ้าเจ้สำนั าหนี ้ ตามคำพิพากษายื่นคำร้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องว่าตนอาจได้ สำนัรกับงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ความเสียหาย กำ
จากการยื่นคำขอดังกล่าวและมีพยานหลักฐานเบื้องต้นแสดงว่าคำขอนั้นไม่มีมูลและยื่นเข้ามาเพื่อ
ประวิงการบั งคั บสคดี ศาลมีอ ำนาจสั่ งให้ ลู กกหนี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้ ต ามคำพิ พสากษาวางเงิ น หรือหาประกักนำ ตามที่ ศ าล
เห็นสมควรภายในระยะเวลาที่ศาลจะกำหนด เพื่ อเป็นประกันการชำระค่าสินไหมทดแทนแก่เจ้าหนี้
สำนักตามคำพิ พากษาสำหรับกความเสี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ยหายทีสำนั ่อาจได้ รับเนื่องจากเหตุเนิ่นกช้ำ าในการบังคับสำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คดีกองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ันเกิดจากการ กำ
ยื่นคำขอนั้น หรือสกำหนดวิ ธีการชั่วคราวเพื่อคุ้มครองอย่างใดสำนัๆกตามที
่เห็นสมควรก็ได้ ถ้าลูกหนี้ตาม
คำพิพากษาไม่ปฏิบัติตามคำสั่งศาล ให้ศาลสั่งเพิกถอนคำสั่งที่ให้งดการบังคับคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(๒) เมืก่อำศาลได้มีคำสัส่งำนัให้กงดการบั งคับคดี และได้สก่งำ คำสั่งนั้นไปให้สำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เจ้ากพนั กงานบังคับ
คดีทราบในกรณีเช่นนี้ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีงดการบังคับคดีไว้ภายในระยะเวลาหรือเงื่อนไขตามที่
ศาลกำหนด สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) เมื่อเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาได้แจ้งเป็นหนั งสือไปยังเจ้าพนักงานบังคับคดีว่าตน
สำนักตกลงงดการบั งคับคดีไว้กชำั่วระยะเวลาทีส่กำนัำหนดไว้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี หรือภายในเงื่อนไขอย่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ างใดอย่างหนึ สำนั่งกโดยได้ รับความ
ยินยอมเป็นหนังสือจากลูกหนี้ตามคำพิพากษาและบุคคลภายนอกผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดี
ส(๔)
ำนักเมือ่ เจ้าหนี้ผู้ขอบังคับคดีกไำม่ปฏิบัติตามมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๑๕๔
ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีส่งคำบอกกล่าวงดการบังคับคดีให้เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา
และบุคคลภายนอกผู้มีส่วนได้เสียทราบโดยไม่ชักช้า เว้นแต่จะได้ง ดการบังคับคดีตามคำขอของบุคคล
นั้นเอง สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๒๙๐
๒๙๑
ลูกสหนี
ำนั้ตกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามคำพิพากษาอาจยื่นคำร้ กำ องต่อศาลให้สำนั
งดการบั งคับคดีไว้
โดยเหตุที่ตนได้ยื่นฟ้องเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาเป็นคดีเรื่องอื่นในศาลเดียวกันนั้นไว้แล้ว ซึ่งศาลยังมิได้
วินิ จ ฉัยชี้ขาดและถ้
สำนัากหากตนเป็ น ฝ่ ายชนะจะไม่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ต้ องมี ก ารยึสำนั
ด กอายั ด ขายทอดตลาด หรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อจำหน่ า ย
ทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิพากษาโดยวิธีอื่น เพราะสามารถจะหักกลบลบหนี้กันได้
๒๙๐
มาตรา ๒๘๙ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๙๑
มาตรา ๒๙๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๓๒ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ถ้าศาลเห็นว่าข้ออ้างของลูกหนี้ตามคำพิพากษามีเหตุฟังได้ ศาลอาจมีคำสั่งให้งดการ
งคับคดีไว้คำสั่งนี้อาจอยู
กำ ่ภายใต้บังคับสเงื
ำนั่อกนไขหรื อเงื่อนเวลาใด ๆกำหรื อไม่ก็ได้ และศาลจะมี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คำสั่งให้
ลูกหนี้ ตามคำพิพากษาวางเงิน หรือหาประกันต่อศาลตามจำนวนที่เห็ นสมควรภายในระยะเวลาที่
กำหนดเพื่อเป็นประกัสำนักนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
การชำระหนี้ตามคำพิกพำากษาและค่าสิสำนั นไหมทดแทนแก่ เจ้าหนี้ตามคำพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษา
สำหรับความเสียหายที่อาจได้รับเนื่องจากเหตุเนิ่นช้าในการบังคับคดีอันเกิดจากการยื่นคำร้องนั้นด้วยก็ได้
คำสั่งของศาลตามมาตรานี้ให้เป็นที่สุด
มาตรา ๒๙๑ ในกรณีที่เจ้าพนักงานบังคับคดี ได้งดการบังคับคดีไว้ตามคำสั่งของ
๒๙๒
สำนักศาล ให้เจ้าพนักงานบังกคัำบคดีดำเนินการบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งคับคดีต่อไปเมื่อได้รับกคำสั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่งจากศาล สโดยศาลเป็ นผู้ออก
คำสั่งนั้นเองหรือโดยเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาเป็นผู้ยื่นคำขอให้ศาลออกคำสั่ง เนื่องจากระยะเวลาที่ให้
งดการบังคับคดีนสั้นำนัได้กลงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่วงพ้นไปแล้ว หรือ มิไกด้ำเป็นไปตามเงืส่อำนันไขที ่ศาลได้กำหนดไว้ หรืกอำ คดีนั้นศาล
อุทธรณ์หรือศาลฎีกาได้พิพากษายืนหรือไม่มีความจำเป็นที่จะต้องงดการบังคับคดีอีกต่อไปแล้ว
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีในกรณีกำที่เจ้าพนักงานบั สำนังกคังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บคดีได้งดการบังคับคดีกำไว้ตามมาตราส๒๘๙ (๓) หรือ (๔)
ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการบังคับคดีต่อไปเมื่อระยะเวลาที่ให้งดการบังคับคดีได้ล่วงพ้นไปแล้ว
หรือมิได้เป็นไปตามเงื ่อนไขที่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาได้กำหนดไว้ หรือเจ้าหนี้ผู้ขอบังคับคดี ได้ปฏิบัติ
สำนักตามมาตรา ๑๕๔ แล้ว กำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำส่วนที่ ๙ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
การถอนการบังคับคดี
สมาตรา ๒๙๒๒๙๓ ให้เจ้าพนักกงานบั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งคับคดีถสอนการบั งคับคดีในกรณีดังต่กอำไปนี้
(๑) เมื่ อศาลได้ มี ค ำสั่ งให้ ถ อนการบั งคั บ คดี เนื่ อ งจากลู ก หนี้ ต ามคำพิ พ ากษายื่ น
ทธรณ์หรือฎีกาและได้วกางเงิ
ำ นต่อศาลเป็สำนันจำนวนพอชำระหนี ้ตามคำพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำพากษาพร้อมทั ้งค่กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ฤชาธรรมเนียม กำ
และค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดี หรือได้ หาประกันมาให้จนเป็นที่พอใจของศาลสำหรับ จำนวน
เงินเช่นว่านี้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) เมื่อศาลได้มีคำสั่งให้ถอนการบังคับคดีเนื่องจากคำพิพากษาในระหว่างบังคับคดี
ได้ถูกกลับหรือถูกยก หรือหมายบังคับคดีได้ถูกเพิกถอน แต่ถ้าคำพิพากษาในระหว่างบังคับคดีนั้นได้
ถูกกลับแต่เพียงบางส่
น การบังคับคดีอาจดำเนิ กำ นการต่อไปจนกว่ าเงินที่รวบรวมได้นั้นจะพอชำระแก่
เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา
(๓) เมืก่อำศาลได้แจ้งให้สเำนัจ้ากพนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กงานบังคับคดีทราบว่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าศาลมีคำสั่งอนุ
สำนัญกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าตให้พิจารณา กำ
คดีใหม่ตามมาตรา ๑๙๙ เบญจ วรรคสาม หรือมาตรา ๒๐๗
ส(๔)
ำนักเมื ่อศาลได้มีคำสั่งให้ถอนการบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับคดีตสามมาตรา ๒๙๓

๒๙๒
มาตรา ๒๙๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
๒๙๓
มาตรา ๒๙๒ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๓๓ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
(๕) เมื่อลูกหนี้ตามคำพิพากษาได้วางเงินต่อเจ้าพนักงานบังคับคดี เพื่อเป็นการชำระ
สำนักหนี ้ตามคำพิพากษาพร้อกมทั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้งค่าฤชาธรรมเนี
มและค่าฤชาธรรมเนียกมในการบั
ำ งคับคดี
(๖) เมื่อเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาได้แจ้งเป็นหนังสือไปยังเจ้าพนักงานบังคับคดีว่าตน
สละสิทธิในการบัำนั
ส งคักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คดี ในกรณีเช่น ว่านี้ กเจ้ำ าหนี้ต ามคำพิ
สำนัพกากษานั ้นจะบังคับ คดีแกก่ำลูกหนี้ตาม
คำพิพากษาสำหรับหนี้นั้นอีกมิได้
(๗) เมื่อเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาได้แจ้งเป็นหนังสือไปยังเจ้าพนักงานบังคับคดีว่าตน
ขอถอนการบังคับสคดี
มาตรากำ๒๙๓๒๙๔ ถ้าสเจ้ำนัากหนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้ตามคำพิพากษาเพิกกเฉยไม่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ดำเนินการบั
คับคดีภายใน กำ
ระยะเวลาที่เจ้าพนักงานบังคับคดีกำหนด ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีรายงานต่อศาลขอให้ศาลสั่งถอน
การบังคับคดีนั้นเสีสำนั
ย กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๒๙๔๒๙๕ ในกรณี
ี่มีการยึดทรัพย์สินซึ่งมิกใำช่ตัวเงิน หรือในกรณี ยึดหรืออายัด
เงิน หรืออายัดทรัพย์สินแล้วไม่มีการขายหรือจำหน่ายเนื่องจากเจ้าพนักงานบังคับคดีถอนการบังคับ
คดีนั้นเองหรือถอนโดยคำสั ่งศาล และผู้ขอให้ยึดหรืออายัดไม่สำนั
ชำระค่ าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดี
สำนักให้ เจ้าพนักงานบังคับคดีกำรายงานต่อศาลขอให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บังคับคดีแก่ทรัพย์สกำินของผู้นั้ นเพืส่อำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ชำระค่ าฤชาธรรม
เนียมในการบังคับคดี ในกรณีเช่นว่านี้ ให้ถือว่าเจ้าพนักงานบังคับคดีเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา และ
ผู้ขอให้ยึดหรืออายัสำนั
ดเป็กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นลูกหนี้ตามคำพิพากษาในส่
กำ วนที่เกี่ยวกั
สำนับกค่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าฤชาธรรมเนียมในการบั กำ งคับคดีนั้น
และให้เจ้าพนักงานบังคับคดีบังคับคดีได้เอง โดยได้รับยกเว้นค่าธรรมเนียมทั้งปวง
ส่วนที่ ๑๐
การเพิกถอนหรือแก้กำไขการบังคับคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัทกี่ผงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิดระเบียบ กำ

มาตรา ๒๙๕ ๒๙๖
ในกรณีที่คำบังคับ หมายบังคับคดี หรือคำสั่งศาลในชั้นบังคับคดี
บกพร่อง ผิดพลาด
สำนัหรื อฝ่าฝืนกฎหมาย เพื่อกประโยชน์
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ แห่งความยุ ติธรรมจำเป็นจะต้องเพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กถอนหรือ
แก้ไขคำบังคับ หมายบังคับ คดี หรือคำสั่งดังกล่าวนั้น เมื่อศาลเห็ นสมควรไม่ว่าในเวลาใดก่อนการ
บังคับคดีได้เสร็จลง หรือเมื่อเจ้ าพนักงานบังคับคดีรายงานต่อศาล หรือเมื่อเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา
ลูกหนี้ตามคำพิพสากษาหรื อบุคคลภายนอกผูก้มำีส่วนได้เสียในการบั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งคับคดีซึ่งต้องเสียหายเพราะเหตุ
ดังกล่าว ยื่นคำร้องต่อศาลให้ศาลมีอำนาจสั่งเพิกถอนหรือแก้ไขคำบังคับ หมายบังคับคดี หรือคำสั่ง
งกล่าวทั้งหมดหรือบางส่
กำวน หรือมีคำสัสำนั
่งอย่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
างใดตามที่ศาลเห็นสมควร
๒๙๔
กำ ๒๙๓ แก้ไขเพิ
๒๙๕
มาตรา ๒๙๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๙๖
มาตรา ๒๙๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๓๔ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ภายใต้บังคับมาตรา ๓๓๑ วรรคสาม ถ้าเจ้าพนักงานบังคับคดีได้ดำเนินการบังคับคดี
สำนักบกพร่ อง ผิดพลาด หรือกฝ่ำาฝืนกฎหมายสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เมื่อกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลเห็นสมควรไม่ว่าในเวลาใดก่กำ อนการบั สำนังคักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บคดีได้เสร็จลง กำ
หรือเมื่อเจ้าหนี้ ตามคำพิพากษา ลูกหนี้ตามคำพิ พากษา หรือบุคคลภายนอกผู้ มีส่วนได้เสียในการ
บังคับคดีซึ่งต้องเสีสำนั ยหายเพราะเหตุ ดังกล่ าว กยืำ่นคำร้องต่อศาล
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัให้ ศาลมีอำนาจสั่งเพิกถอนหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อแก้ไข
กระบวนวิธีการบังคับคดีทั้งปวงหรือวิธีการบังคับใด ๆ โดยเฉพาะหรือมีคำสั่งกำหนดวิธีการอย่างใดแก่
เจ้าพนักงานบังคับคดีตามที่ศาลเห็นสมควร
สการยื ่นคำร้องตามวรรคหนึก่งำหรือวรรคสองอาจกระทำได้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ไม่ว่าในเวลาใดก่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อนการ
บังคับคดีได้เสร็จ ลงแต่ต้องไม่ช้ากว่าสิบห้าวันนับแต่วันที่ได้ทราบข้อความหรือพฤติการณ์อัน เป็น
สำนักมูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ล แห่ง ข้อ อ้า งนั ้น ทัก้งำนี ้ ผู ้ยื ่น คำร้อสงต้ำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งมิไ ด้ด ำเนิน การอัน ใดขึ กำ ้น ใหม่ห ลังสจากได้ ท ราบ เรื่อ ง
บกพร่อง ผิดพลาด หรือฝ่าฝืนกฎหมายนั้นแล้ว หรือต้องมิได้ให้สัตยาบันแก่การกระทำนั้น และใน
กรณีเช่นว่านี้ผู้ยื่สนำนั คำร้ องจะขอต่อศาลในขณะเดี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยวกั น นั้นสให้ำนัมกีคงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำสั่งงดการบังคับคดีไกว้ำในระหว่าง
วินิจฉัยชี้ขาดก็ได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เพื่อประโยชน์
กำ แห่งมาตรานี ้ให้ถือว่าการบังคับคดีกไำด้เสร็ จลงเมื่อสได้ำนัมกีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ารดำเนินการ กำ
ดังต่อไปนี้
(๑) ในกรณี ที่คำบั งคับกำหนดให้ ส่งทรัพย์สำนั สิ นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กระทำการ หรืองดเว้กนำกระทำการ
สำนักอย่ างใด เมื่อได้มีการปฏิกบำ ัติตามคำบั งคัสบำนัทีก่ใงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ห้ส่งทรัพย์สิน กระทำการ กำ หรืองดเว้นสกระทำการอย่ างนั้น
แล้ว แต่ถ้าการปฏิบัติตามคำบังคับดังกล่าวอาจแยกเป็นส่วน ๆ ได้ เมื่อได้มีการปฏิบัติตามคำบังคับใน
ส่วนใดแล้ว ให้ถือสว่ำนั าการบั งคับคดีได้เสร็จลงเฉพาะในส่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วนนั้นสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ในกรณี ที่คำบั งคับกำหนดให้ ใช้เงิน เมื่อเจ้ าพนักงานบังคับคดีได้จ่ายเงินตาม
สำนักมาตรา ๓๓๙ มาตรา ๓๔๐
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มาตรา ๓๔๒ สำนักมาตรา ๓๔๓ หรือมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๓๔๔ แล้วแต่ สำนักกรณี แล้ว แต่ถ้า
ทรั พ ย์ สิ น ที่ ถู ก บั ง คั บ คดี มี ห ลายรายการ เมื่ อ เจ้ า พนั ก งานบั ง คั บ คดี ได้ จ่ า ยเงิน ที่ ได้ จ ากการขาย
ทอดตลาดทรัพย์สสินำนัรายการใดแล้ ว ให้ถือว่าการบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับคดีได้เสร็สำนัจกลงเฉพาะทรั พย์สินรายการนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้น
ในการยื่นคำร้องต่อศาลตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสอง หากมีพยานหลักฐานเบื้องต้น
สำนักแสดงว่ าคำร้องนั้นไม่มีมกูลำและยื่นเข้ามาเพื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่อกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ประวิงให้ชักช้า ศาลมีอกำนาจสัำ ่งให้ผู้ยื่นสำนั
คำร้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องวางเงินหรือ กำ
หาประกันต่อศาลตามจำนวนและภายในระยะเวลาที่ศาลเห็ นสมควรเพื่อเป็ นประกันการชำระค่า
สินไหมทดแทนแก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาหรือบุคคลนั้นสำหรับความเสียหายที่อาจได้รับจากการยื่น
สำนักคำร้ องนั้น ถ้าผู้ยื่นคำร้อกงไม่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ปฏิบัติตามคำสัสำนัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาล ให้ศาลมีคำสั่งยกคำร้ กำ องนั้นเสีย ส่สำนั วนเงิ นหรือประกัน
ที่วางไว้ต่อศาลดังกล่าวเมื่อศาลเห็น ว่าไม่มีความจำเป็นต่ อไป จะสั่งคืนหรือยกเลิกประกันนั้นก็ได้
คำสั่งของศาลที่ออกตามความในวรรคนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้ให้เป็นกทีำ ่สุด สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่ศาลได้มีคำสั่งยกคำร้องที่ยื่นไว้ตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสอง ถ้าบุคคลที่
สำนักได้ รับความเสียหายเนื่องจากการยื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่นคำร้สำนั
องดักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งกล่าวเห็นว่าคำร้องนั้นกไม่ ำ มีมูลและยื่นสเข้ำนัากมาเพื ่อประวิงให้
ชักช้า บุคคลดังกล่าวอาจยื่นคำร้องต่อศาลภายในสามสิบวันนับแต่วันที่มีคำสั่งยกคำร้อง เพื่อขอให้
ศาลสั่ งให้ ผู้ ยื่ น คำร้
สำนัอกงนั ้ น ชดใช้ ค่าสิ น ไหมทดแทน
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ในกรณีสเำนั ช่นกว่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
านี้ ให้ ศาลมีอ ำนาจสัก่ งำให้ แยกการ
พิจารณาเป็นสำนวนต่างหากจากคดีเดิม และเมื่อศาลไต่สวนแล้วเห็นว่าคำร้องนั้นฟังได้ ให้ศาลมีคำสั่ง
สำนักให้ ผู้ยื่นคำร้องนั้นชดใช้คก่าำ สินไหมทดแทนให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี แก่บุคคลที่ได้รับความเสี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยหายดังกล่าสวตามจำนวนที ่ ศาล
เห็นสมควร ถ้าผู้ยสื่นำนัคำร้ องนั้นไม่ปฏิบัติตามคำสั่งศาล บุคคลที
่ได้รับความเสียหายอาจร้องขอให้ศาล
บังคับคดีแก่ผู้ยื่นคำร้องนั้นเสมือนหนึ่งว่าเป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษา
- ๑๓๕ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
หมวด ๒
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ การบัสำนั
งคักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คดีในกรณีที่เป็นหนี้เงินกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ส่วนที่ ๑
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ อำนาจของเจ้ าพนักงานบังคับคดีกำ
มาตรา ๒๙๖๒๙๗ ในกรณีที่คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลกำหนดให้ชำระเงิน ให้
เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจบังคับคดีโดยวิธีดังต่อไปนี้
ส(๑)
ำนักยึงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดทรัพย์สินของลูกหนี้ตกามคำพิ
ำ พากษาสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) อายัดสิทธิเรียกร้องของลูกหนี้ตามคำพิพากษาที่จะเรียกให้บุคคลภายนอกชำระ
สำนักเงิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นหรือส่งมอบหรือโอนทรั กำ พย์สิน สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) อายัดสิทธิเรียกร้องของลูกหนี้ตามคำพิพากษาที่จะเรียกให้บุคคลภายนอกชำระ
หนี้อย่างอื่นนอกจากที สำนัก่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ล่าวมาแล้วใน (๒) กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๔) ขายทอดตลาดหรือจำหน่า ยโดยวิธีอื่นซึ่งทรัพย์สินที่ได้มาจากการยึดหรือการ
สำนักอายั ดหรือซึ่งสิทธิเรียกร้กอำงที่ได้อายัดไว้สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่ยังไม่อาจยึดทรั พย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องของลูกหนี้ตามคำพิพากษา
เนื่องจากมีเหตุขัดข้ำนัอกงอย่
ส างหนึ่งอย่างใดที่ทำให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำไม่อาจยึดหรืสอำนั อายั ดได้ทันที เมื่อเจ้าพนักกงานบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งคับคดี
เห็น เองหรือเจ้าหนี้ต ามคำพิพากษาร้องขอ ให้เจ้าพนักงานบังคับ คดีมีอำนาจสั่งห้ามมิให้ลูกหนี้
ตามคำพิพากษา โอน ขาย ยักย้าย หรือจำหน่ายซึ่งทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องนั้นไว้เป็นการชั่วคราว
ไว้ก่ อ นได้ เท่ าที่ จสำเป็
และถ้ าทรั พ ย์ สิ น หรืกอำสิ ท ธิ เรีย กร้อสงนั
ำนั้ นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เป็ น ทรัพ ย์ สิ น หรือ สิ ทกธิำเรียกร้อ งที่
บุคคลภายนอกมีส่วนเกี่ยวข้องด้วย ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งคำสั่งห้ามดังกล่าวให้บุคคลที่ มีส่วน
สำนักเกีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ย วข้อ งนั ้น ทราบ หรืกอำ หากทรัพ ย์สสินำนัหรื อ สิท ธิเรีย กร้อ งนั้น เป็กำน ทรัพ ย์ส ิน หรืสำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อ สิกทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ธิเรีย กร้อ งที่ กำ
จะต้องจดทะเบียนหรือได้จดทะเบียนไว้ตามกฎหมาย ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งคำสั่งห้ามดังกล่าว
ให้นายทะเบียนหรืสำนั อพนั กงานเจ้าหน้าที่ผู้มีอำนาจหน้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าที่จดทะเบี
นตามกฎหมายว่าด้วยการนั กำ ้นทราบ
ถ้าได้มีการจดทะเบียนไว้แล้ว ให้นายทะเบียนหรือพนักงานเจ้าหน้าที่บันทึกคำสั่งของเจ้าพนักงาน
งคับคดีไว้ในทะเบียน กและให้ ำ นำบทบัสญำนัญักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ติมาตรา ๓๑๕ (๑) และมาตรา กำ ๓๒๐ส(๑) ำนักและ (๒) มาใช้
บั งคั บ โดยอนุ โ ลม ในกรณี มี เหตุ อั น สมควร เจ้ าพนั ก งานบั งคั บ คดี อ าจมี ค ำสั่ งยกเลิ ก หรือ แก้ ไข
เปลี่ยนแปลงคำสัส่งำนัดังกกล่ งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
าวได้ โดยให้นำบทบัญญัติมาตรา ส๒๖๑ ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
และมาตรา ๒๖๒ มาใช้บังคับโดย
อนุโลม
ในกรณีเหตุขัดข้องสิ้นสุดลงหรือไม่มีความจำเป็นต้องบังคับคดีต่อไป หรือเจ้าหนี้ตาม
คำพิพากษาเพิกเฉยไม่ ดำเนินการอย่างหนึ่งอย่กาำงใดตามที่เจ้าสพนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งานบังคั บคดีกำหนด ให้กำเจ้าพนักงาน
บังคับคดีแจ้งยกเลิกคำสั่งห้ามดังกล่าวให้บุคคลที่มีส่วนเกี่ยวข้องทราบ
๒๙๗
มาตรา ๒๙๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๓๖ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรา ๒๙๗ ๒๙๘ ให้ เจ้ า พนั ก งานบั งคั บ คดี มี อ ำนาจบั งคั บ คดี เอากั บ ทรั พ ย์ สิ น
งต่อไปนี้ได้เช่นเดียวกับกทีำ ่บัญญัติไว้ในมาตรา ๒๙๖
(๑) สินสมรสของคู่ส มรสของลู กหนี้ตามคำพิพากษา เฉพาะในกรณีที่ลูกหนี้ตาม
คำพิพากษาและคู่สำนัมรสเป็
ส นลูกหนี้ร่วมกันตามมาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๑๔๙๐สำนัแห่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งประมวลกฎหมายแพ่งกและพาณิำ ชย์
หรือทรัพย์สิน ของคู่ส มรสของลูกหนี้ตามคำพิพากษาซึ่งตามกฎหมายอาจบังคับเอาชำระหนี้ตาม
คำพิพากษาได้
ส(๒)
ำนักทรั พย์สินของบุคคลอื่นซึก่งตามกฎหมายอาจบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ สำนักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คับเอาชำระหนี้ตามคำพิ กำพากษาได้
ให้น ำบทบัญ ญัติในลัก ษณะ ๒ แห่ง ภาคนี้ที่เกี่ย วกับ การบัง คับ คดีแ ก่ท รัพ ย์สิน
สำนักของลู ก หนี ้ต ามคำพิพกากษามาใช้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ บั งสคัำนับกในการบั งคับคดีแก่ท รั พกำย์สิ น ของบุคคลตามมาตรานี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้โดย
อนุโลม
มาตรา ๒๙๘๒๙๙ ในกรณีที่ทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องที่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาอ้าง
าเป็นของลูกหนี้ตามคำพิ กำ พากษามีชื่อบุสำนั
คคลอื ่นเป็นเจ้าของในทะเบีกำยนหรือปรากฏตามหลั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กฐานอย่าง
อื่นว่าเป็นของบุคคลอื่น หากเจ้าพนักงานบังคับคดีสงสัยว่าทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องนั้นไม่ใช่เป็น
ของลูกหนี้ตามคำพิ พากษาและไม่ยอมทำการยึดหรืออายัด ถ้สาำนัเจ้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หนี้ตามคำพิพากษายืนกยัำนให้ยึดหรือ
สำนักอายั ดเจ้าพนักงานบังคับกคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ จะทำการยึสดำนั ทรักพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ย์สินหรืออายัดสิทธิเรีกยำกร้องนั้น หรือสจะสั
งดการยึดหรือ กำ
การอายัดก็ได้ ในกรณี ที่สั่งงด ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมีคำสั่งห้ ามการโอน ขาย ยักย้ าย จำหน่าย
ทำลาย ทำให้เสื่อสมค่ ำนัากหรื อเปลี่ยนแปลงซึ่งสิทธิกใำนทรัพย์สินหรืสอำนัสิกทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ธิเรียกร้องนั้นไว้ก่อน กำ
คำสั่งห้ามของเจ้าพนักงานบังคับคดีตามวรรคหนึ่งให้มีผลใช้บังคับได้ทันที และให้
าพนักงานบังคับคดีแกจ้ำงคำสั่งห้ามให้สลำนัูกหนี ้ตามคำพิพากษา และบุ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คคลผู้มีชื่อเป็สนำนัเจ้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ของทรัพย์สิน กำ
หรือสิทธิเรียกร้องตามที่ปรากฏในทะเบียนหรือหลักฐานอย่างอื่น ทราบโดยเร็ว ในกรณีที่ทรัพย์สิน
ดังกล่าวเป็นทรัพสย์ำนั สินกทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่จะต้องจดทะเบียนหรืกอำได้จดทะเบียนไว้ สำนัตกามกฎหมาย ให้เจ้าพนักกงานบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งคับคดี
แจ้ งคำสั่ งห้ ามดั งกล่ าวให้ น ายทะเบี ย นหรือ พนั ก งานเจ้ าหน้ าที่ ผู้ มี อำนาจหน้ าที่ จ ดทะเบี ยนตาม
สำนักกฎหมายว่ า ด้ ว ยการนัก้ นำทราบด้ ว ยถ้สาำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ได้กมงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ี ก ารจดทะเบี ย นไว้ แ ล้กวำ ให้ น ายทะเบีสำนัย นหรื อ พนั ก งาน
เจ้าหน้าที่บันทึกคำสั่งของเจ้าพนักงานบังคับคดีไว้ในทะเบียน ทั้งนี้ ให้นำบทบัญญัติมาตรา ๓๑๕ (๑)
และมาตรา ๓๒๐ (๑) มาใช้บังคับโดยอนุโลม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เจ้าหนีก้ตำ ามคำพิพากษาอาจยื ่นคำร้องต่อศาลภายในสิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บห้าวันนับสแต่ ำนัวกันงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ที่เจ้าพนักงาน กำ
บังคับคดีมีคำสั่งงดการยึดหรือการอายัดตามวรรคหนึ่ง เพื่อขอให้ศาลสั่งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีทำ
การยึดทรัพย์สินสหรืำนัอกอายั ดสิ ทธิเรียกร้องนั้นกำในกรณีเช่นนีส้ ำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ให้กศงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าลส่ งสำเนาคำร้องแก่กเำจ้าพนักงาน
บั งคั บ คดี และบุ ค คลผู้ มี ชื่อ เป็ น เจ้ าของทรัพ ย์ สิ น หรือสิ ท ธิเรียกร้องตามที่ ป รากฏในทะเบี ย นหรือ
สำนักหลั กฐานอย่างอื่น ทราบและบุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คคลดังสกล่
ำนัากวอาจคั ดค้านว่าทรัพย์สกำิ นหรือสิทธิเรียสกร้
งนั้นไม่ใช่ของ กำ
ลูกหนี้ตามคำพิพากษาได้ โดยยื่นคำคัดค้านต่อศาลภายในสิบห้าวันนับแต่วันที่รับสำเนาคำร้อง และให้
นำบทบัญญัติมาตรา สำนัก๓๒๓ หรือมาตรา ๓๒๕ กแล้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ วแต่กรณี มาใช้
ังคับโดยอนุโลม โดยหากศาลมี กำ คำสั่ง
๒๙๘
มาตรา ๒๙๗ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๒๙๙
มาตรา ๒๙๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๓๗ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ให้ยึดทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องแล้ว บุคคลดังกล่าวที่ได้ยื่นคำคัดค้านตามวรรคนี้จะใช้สิทธิตาม
สำนักมาตรา ๓๒๓ หรือมาตรากำ ๓๒๕ แล้วแต่สกำนัรณี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อีกหาได้ไม่
ในกรณีที่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษามิได้ยื่นคำร้องภายในกำหนดเวลาตามวรรคสามหรือ
ศาลมีคำสั่งยกคำร้อำนังดักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ส งกล่าว หรือในกรณีที่ศกาลมี
ำ คำสั่งอนุญสาตตามคำร้ องในวรรคสาม แต่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ เจ้าหนี้ตาม
คำพิพากษาไม่ดำเนินการบังคับคดีแก่ทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องดังกล่าวภายในสิบห้ าวันนับแต่วันที่
ศาลมีคำสั่งให้คำสั่งห้ามตามวรรคหนึ่งเป็นอันยกเลิกไป และให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งการยกเลิก
คำสั่งห้ามดังกล่าวให้
สำนับกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ุคคลตามวรรคสองทราบด้ กำ วย สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ ๒๙๙ ๓๐๐ ในกรณี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่เจ้า พนัก งานบังคับกคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ม ีค ำสั ่ง ห้า มตามมาตรา ๒๙๘
วรรคหนึ่ง บุคคลผู้มีชื่อเป็นเจ้าของทรั พย์สินหรือสิทธิเรียกร้องตามที่ปรากฏในทะเบียนหรื อหลักฐาน
อย่างอื่น หรือผู้มสีสำนั
่วนได้ เสียในทรัพย์สินหรือกสิำทธิเรียกร้องนัส้นำนัจะร้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี องขอต่อเจ้าพนักงานบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับคดีให้
เพิกถอนคำสั่งห้ามดังกล่าวโดยวางเงินหรือหาประกันมาให้แทนทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องนั้นก็ได้
สำนักถ้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าเจ้าพนักงานบังคับ คดี กำ พ อใจในเงินสหรื
ำนัอกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ประกัน ก็ให้เพิก ถอนคำสั กำ ่ง ห้า มดัง กล่สาำนัวและรั บ เงินหรือ
ประกันนั้นไว้
ในกรณีที่เจ้าพนักงานบังคั บคดีไม่เพิกถอนคำสั ่งห้ามตามวรรคหนึ่ง ผู้ร้องนั้นจะยื่น
สำนักคำร้ องต่อศาลภายในสิกบำห้าวันนั บแต่สวำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ันทีก่ทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ราบคำสั่งของเจ้าพนักกำงานบังคับคดีสเำนั พื่อกขอให้ เพิกถอน
คำสั่งห้ามโดยวางเงินหรือหาประกันมาให้ก็ได้ ให้ ศาลส่งสำเนาคำร้องแก่เจ้าพนักงานบังคับคดีและ
เจ้าหนี้ตามคำพิพสากษาเพื ่อทำการไต่สวนเป็นกการด่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ วน คำสั่งสของศาลให้ เป็นที่สุด
ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งให้ยึดทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องตามมาตรา ๒๙๘ วรรคสาม
าไม่อาจยึดทรัพย์สินหรื กำออายัดสิทธิเสรีำนั
ยกร้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องนั้นได้ แต่ได้มี การวางเงิ
กำ นหรือประกัสำนั นไว้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แทนทรัพย์สิน กำ
หรือสิทธิเรียกร้องนั้น เจ้าหนี้ต ามคำพิพากษาอาจขอให้ศาลดำเนินการบังคับคดีแก่เงินหรือประกันที่
รับไว้หรือแก่ผู้ประกั
สำนันกได้ โดยไม่ต้องฟ้องเป็นคดีกใำหม่
ในกรณีที่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษามิได้ยื่นคำร้องหรือศาลมีคำสั่งยกคำร้องตามมาตรา
สำนัก๒๙๘ วรรคสาม ให้เจ้ากพนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กงานบังคับสคดี
ำนักคงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ืนเงินหรือประกันที่รับกไว้ำ แก่ผู้วางเงินหรื
สำนัอกประกั นนั้นหรือ
ยกเลิกการประกัน
มาตรากำ๓๐๐
๓๐๑
เว้นสำนั
แต่กจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ะมีกฎหมายบัญญัติไว้กหำรือศาลมีคำสัส่งำนั เป็กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อย่างอื่น ห้าม กำ
ไม่ให้เจ้าพนักงานบังคับคดียึด ทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องของลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือขาย
ทอดตลาดหรือจำหน่ สำนักายโดยวิ ธีอื่นซึ่งทรัพย์สินกหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อสิทธิเรียกร้สอำนังทีก่ไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ด้มาจากการยึดหรืออายั กำดหลายราย
เกินกว่าที่พอจะชำระหนี้ให้แก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา พร้อมทั้งค่าฤชาธรรมเนียมและค่าฤชาธรรมเนียม
สำนักในการบั งคับคดี
ในกรณีที่มีความจำเป็นต้องยึดทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องรายใดที่มีราคาสูง
เกินกว่าที่พอจะชำระหนี ้ให้แก่เจ้าหนี้ตามคำพิกพำ ากษา ถ้าทรัสพำนัย์สกินงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี หรือสิทธิเรียกร้องนั้ นกอยูำ ่ในสภาพที่
จะแบ่งยึดหรืออายัดได้โดยไม่ก่อให้เกิดความเสียหาย ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจแบ่งยึดหรือ
๓๐๐
มาตรา ๒๙๙ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๓๐๑
มาตรา ๓๐๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๓๘ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
แบ่งอายัดทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องรายใดแต่เพียงบางส่วนหรือเฉพาะส่วนแห่งกรรมสิทธิ์เท่าที่พอจะ
สำนักชำระหนี ้ให้แก่เจ้าหนี้ตามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษา พร้ อมทั
สำนั ้งค่าฤชาธรรมเนียมและค่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าฤชาธรรมเนีสยำนั
มในการบั งคับคดี
บุคคลผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีอาจคัดค้านคำสั่งหรือการดำเนินการตามวรรคหนึ่ง
หรือวรรคสองของเจ้ำนัากพนั
ส กงานบังคับคดี โดยยื่กนำคำร้องต่อศาลก่สำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อนวั นขายทอดตลาดหรือจำหน่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ายโดยวิธี
อื่นแต่ต้องไม่ช้ากว่าสิบห้าวันนับแต่วันที่ได้ทราบคำสั่งหรือการดำเนินการนั้น คำสั่งของศาลให้เป็นที่สุด
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำส่วนที่ ๒ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ทรัพย์สินที่ไม่อยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดี
สมาตรา ๓๐๑ ทรัพย์สินของลู

กำ กหนี้ตามคำพิ
ากษาต่อไปนี้ ย่อมไม่อกยูำ่ในความรับ
๓๐๒
ผิดแห่งการบังคับคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) เครื
กำ ่ อ งนุ่ ง ห่ ม หลัสำนั
บ นอน เครื่ อ งใช้ ใ นครั ว เรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำอ น หรื อ เครืส่ อำนังใช้ ส อยส่ ว นตั ว
โดยประมาณรวมกั น ราคาไม่ เกิ น ประเภทละสองหมื่ น บาท แต่ ในกรณี ที่ เจ้ า พนั ก งานบั งคั บ คดี
เห็นสมควร เจ้าพนั สำนักกงานบั งคับคดีจะกำหนดให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทรัพย์สินแต่สลำนัะประเภทดั งกล่าวที่มีราคารวมกั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นเกิน
สองหมื่นบาทเป็นทรัพย์สินที่ไม่ต้องอยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดีก็ได้ ทั้งนี้ โดยคำนึงถึงความ
สำนักจำเป็ นตามฐานะของลูกกหนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้ตามคำพิพากษา สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) สัตว์ สิ่ งของ เครื่องมือ เครื่องใช้ ในการประกอบอาชี
พหรือ ประกอบวิชาชีพ
เท่าที่จำเป็นในการเลี้ยงชีพของลูกหนี้ตามคำพิพากษา ราคารวมกันโดยประมาณไม่ เกินหนึ่งแสนบาท
สำนักแต่ ถ้าลูก หนี้ตามคำพิพกากษามี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ความจำเป็ นในการเลี้ยงชีพก็อาจร้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องขอต่อเจ้าสพนั ำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ขออนุญ าตใช้สัตว์ สิ่งของ เครื่องมือ เครื่องใช้เท่าที่จำเป็นในการประกอบอาชีพหรือประกอบวิชาชีพ
ในกิจ การดังกล่าสวของลู กหนี้ตามคำพิพากษาอั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ น มีราคารวมกั สำนักนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เกินกว่าจำนวนราคาที กำ่ก ำหนดนั้น
ในกรณีเช่น นี ้ ให้ เจ้ าพนั กงานบั งคับ คดีมีอำนาจใช้ดุล พินิจไม่อนุญ าตหรืออนุญ าตได้เท่าที่ จำเป็ น
สำนักภายในบั งคับแห่งเงื่อนไขตามที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่เจ้าพนักสงานบั งคับคดีเห็นสมควร กำ
(๓) สัตว์ สิ่งของ เครื่องใช้ และอุปกรณ์ที่จำเป็นต้องใช้ทำหน้าที่ช่วยหรือแทนอวัยวะ
ของลูกหนี้ตามคำพิำนัพกากษา
ส งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๔) ทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิพากษาอันมีลักษณะเป็นของส่วนตัวโดยแท้ เช่น
หนังสือสำหรับวงศ์ตระกูลโดยเฉพาะ จดหมาย หรือสมุดบัญชีต่าง ๆ
ส(๕)
ำนักทรั พย์สินอย่างใดที่ โอนกั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นไม่ได้ตามกฎหมาย หรือตามกฎหมายย่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำอมไม่อยู่ใน
ความรับผิดแห่งการบังคับคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ทรัพย์กสำินหรือจำนวนราคาทรั พย์สินที่เจ้าพนักงานบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับคดีกำหนดตามวรรคหนึ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ง กำ
ลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาอาจร้องขอให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมีคำสั่งกำหนด
ใหม่ได้ คำสั่งของเจ้
สำนัาพนั กงานบังคับคดีดังกล่ากวนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้น ลูกหนี้ตามคำพิ พากษาหรือเจ้าหนี้ตามคำพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษา
อาจร้อ งคัด ค้า นต่อ ศาลได้ภ ายในสิบ ห้า วัน นับ แต่วัน ที่ได้ท ราบคำสั่ง ของเจ้า พนัก งานบัง คับ คดี
สำนักในกรณี เช่นนี้ ให้ศาลมีคกำำสั่งตามที่เห็นสสมควร
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๓๐๒
มาตรา ๓๐๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๓๙ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ในกรณีที่พ ฤติก ารณ์ได้เปลี่ ยนแปลงไป ลูกหนี้ต ามคำพิพ ากษาหรือ เจ้า หนี้ต าม
สำนักคำพิ พ ากษาอาจยื่ น คำร้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำองให้ ศ าลมี คสำสั
ำนั่ งกเปลี ่ ยนแปลงทรัพย์สิ นกหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อจำนวนราคาทรั พ ย์สิ นที่ ศาล
กำหนดไว้เดิมได้
สประโยชน์ แห่งข้อยกเว้นที่บัญ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำญั ติไว้ในมาตรานี
สำนัก้ ให้ ขยายไปถึงทรัพย์สินตามวรรคหนึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ง
อันเป็นของคู่สมรสของลูกหนี้ตามคำพิ พากษาหรือของบุคคลอื่น ซึ่งทรัพย์สินเช่นว่านี้ตามกฎหมาย
อาจบังคับเอาชำระหนี้ตามคำพิพากษาได้
มาตรา ๓๐๒ ภายใต้บังคับบทบัญญัติแห่งกฎหมายอื่น เงินหรือสิทธิเรียกร้อง
๓๐๓
สำนักเป็ นเงินของลูกหนี้ตามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษาต่อไปนี
สำนั้ กไม่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อยู่ในความรับผิดแห่งกการบั
ำ งคับคดี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) เบี้ยเลี้ยงชีพซึ่งกฎหมายกำหนดไว้ ส่วนเงินรายได้เป็นคราว ๆ ซึ่งบุคคลภายนอก
ได้ยกให้เพื่อเลี้ยงชีสพำนันัก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ให้มีจำนวนไม่เกินเดือกนละสองหมื
ำ ่นบาทหรื อตามจำนวนที่เจ้าพนักกงานบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งคับคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๒) เงิกนำเดือน ค่าจ้างสบำนาญ บำเหน็จ เบี้ยหวัดกำหรือรายได้อื่นสในลั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ษณะเดียวกัน กำ
ของข้าราชการ เจ้ าหน้าที่ หรือลูกจ้างในหน่วยราชการ และเงินสงเคราะห์ บำนาญ หรือบำเหน็จที่
หน่วยราชการได้จส่าำนัยให้ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
แก่คู่สมรสหรือญาติที่ยังมีชีวิตของบุคสคลเหล่
านั้น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) เงิกนำเดือน ค่าจ้ างสำนับำนาญ ค่าชดใช้ เงินสงเคราะห์
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หรือรายได้ อื่นในลักษณะ
เดียวกันของพนักงาน ลูกจ้าง หรือคนงาน นอกจากที่กล่าวไว้ใน (๒) ที่นายจ้างหรือบุคคลอื่นใดได้จ่าย
ให้แก่บุคคลเหล่าสนัำนั้นกหรื อคู่สมรส หรือญาติทกี่ยำ ังมีชีวิตของบุสคำนัคลเหล่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี านั้น เป็นจำนวนรวมกั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นไม่เกิน
เดือนละสองหมื่นบาทหรือตามจำนวนที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควร
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๔) บำเหน็ กำ จ หรือค่าสชดเชยหรื อรายได้อื่น ในลักกษณะเดี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ยวกันสของบุ คคลตาม (๓)
เป็นจำนวนไม่เกินสามแสนบาทหรือตามจำนวนที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควร
ส(๕)ำนักเงิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นฌาปนกิจสงเคราะห์กทำ ี่ลูกหนี้ตามคำพิ สำนัพกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ากษาได้รับอันเนื่องมาแต่กำ ความตาย
ของบุคคลอื่นเป็นจำนวนตามที่จำเป็นในการดำเนินการฌาปนกิจศพตามฐานะของผู้ตายที่เจ้าพนักงาน
งคับคดีเห็นสมควร กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเป็นผู้กำหนดจำนวนเงินตาม (๑) (๓) และ (๔) ให้
เจ้าพนักงานบังคับคดีคำนึงถึงฐานะในทางครอบครัวของลูกหนี้ตามคำพิพากษาและจำนวนบุพการี
สำนักและผู ้สืบสันดานซึ่งอยู่ใกนความอุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ปการะของลู กหนี้ตามคำพิพากษาด้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วย และสำหรั บในกรณี
สำนั ตาม (๑)
และ (๓) ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีกำหนดให้ไม่น้อยกว่าอัตราเงินเดือนขั้นต่ำสุดของข้าราชการพล
เรือนในขณะนั้นและไม่ เกินอัตราเงินเดือนขั้นสูกงำสุดของข้าราชการพลเรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อนในขณะนั้น กำ
ถ้าเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา ลูกหนี้ตามคำพิพากษา หรือบุคคลภายนอกผู้มีส่วนได้เสีย
สำนักในการบั งคับคดีไม่เห็นด้กวำยกับจำนวนเงิสนำนัทีก่เงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี จ้าพนักงานบังคับคดีกำหนด กำ บุคคลดังสกล่ ำนัากวอาจยื ่นคำร้อง
ต่อศาลภายในสิบห้าวันนับแต่วันที่ได้ทราบถึ งการกำหนดจำนวนเงินเช่นว่านั้น เพื่อขอให้ศาลกำหนด
จำนวนเงินใหม่ได้สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่พฤติการณ์แห่งการดำรงชีพของลูกหนี้ตามคำพิพากษาได้เปลี่ยนแปลงไป
คคลตามวรรคสามจะยื กำ่นคำร้องให้ศสาลหรื อเจ้าพนักงานบังคับคดีกำ แล้วแต่กรณีสกำหนดจำนวนเงิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี น
ตาม (๑) และ (๓)สำนั ใหม่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ก็ได้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๓๐๓
มาตรา ๓๐๒ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๔๐ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ส่วนที่ ๓
การยึดทรัพย์สิน
มาตรากำ๓๐๓ ๓๐๔ การยึ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัดกสังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งหาริมทรัพย์มีรูปร่างของลู
กำ กหนี้ตามคำพิ พากษานั้น ให้
เจ้าพนักงานบังคับคดีกระทำโดย
(๑) นำทรัพย์นั้นมาเก็บรักษาไว้ หรือฝากทรัพย์นั้นไว้ ณ สถานที่ใดหรือแก่บุคคลใด
สำนักตามที ่เห็นสมควรหรือมอบให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ลูกหนี้ตามคำพิ พากษาเป็นผู้รักษาทรักำพย์นั้นโดยได้รสับำนัความยิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นยอมจาก
เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา
ส(๒)
ำนักแจ้ งรายการทรัพย์ที่ยึดกให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ลูกหนี้ตามคำพิ
ากษาและผู้ครอบครองหรื กำ อผู้ดูแล
ทรัพย์นั้นทราบ ถ้าไม่สามารถกระทำได้ ให้ปิดประกาศแจ้ งรายการทรัพย์ที่ยึดไว้ ณ สถานที่ที่กระทำ
สำนักการยึ ด หรือแจ้งโดยวิธีอกื่นำ ใดตามที่เจ้าพนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักกงานบั งคับคดีเห็นสมควรกำ
(๓) แสดงให้เห็นประจักษ์แจ้งโดยการประทับตราหรือโดยวิธีอื่นใดตามที่เจ้าพนักงาน
บังคับคดีเห็นสมควรว่
ส ำนักางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ได้มีการยึดทรัพย์นั้นแล้กวำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๓๐๔๓๐๕ การยึ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัดกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เรือ แพ สัตว์พาหนะ หรื
กำอสังหาริมทรัพ ย์มกีรงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ูปร่างอย่างอื่น กำ
ของลูกหนี้ตามคำพิ พากษาซึ่งจะต้องจดทะเบียนกรรมสิทธิส์หำนัรือกได้
จดทะเบียนกรรมสิทธิ์ไว้แล้วตาม
กฎหมาย ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีกระทำโดย
(๑) ดำเนิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นการตามวิธสีกำนัารที ่บัญญัติไว้ในมาตรา ๓๐๓
(๒) แจ้งให้น ายทะเบี ยนหรือพนักงานเจ้า หน้าที่ผู้มีอำนาจหน้าที่จดทะเบียนตาม
กฎหมายว่าด้วยการนัสำนัก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทราบ ถ้าได้มีการจดทะเบี
กำ ย นกรรมสิสทำนัธิก์ไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ว้แล้ว ให้นายทะเบียนหรื
กำ อพนักงาน
เจ้าหน้าที่บันทึกการยึดไว้ในทะเบียน
มาตรา ๓๐๕ ๓๐๖
การยึดหลักทรัพย์ที่เป็นหลักทรัพย์ตามกฎหมายว่าด้วยหลักทรัพย์
และตลาดหลักทรัสพำนัย์กขงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องลูกหนี้ตามคำพิพากษา
กำ ให้เจ้าพนักงานบั งคับคดีกระทำโดย กำ
(๑) ในกรณีที่ยังไม่มีการออกใบตราสาร ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งรายการและ
จำนวนหลักทรัพย์ที่ยึดให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาและผู้ออกหลักทรัพย์นั้นทราบ และเมื่อได้ดำเนินการ
ยึดหลักทรัพย์ดังสกล่
ำนัากวเสร็ จแล้ว ให้เจ้าพนักกงานบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งคับคดีสสั่งำนัให้กผงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ู้ออกหลักทรัพย์ออกใบตราสารส่
กำ ง
ให้แก่เจ้าพนักงานบังคับคดี
(๒) ในกรณี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ที่มีการออกใบตราสารแล้ ว ให้ เจ้าพนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กงานบั งคับคดี
สำนัแกจ้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งรายการและ กำ
จำนวนหลักทรัพย์ที่ยึดให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษา ผู้ออกหลักทรัพย์ และผู้ครอบครองตราสารเท่าที่
๓๐๔
กำ ๓๐๓ แก้ไขเพิ
๓๐๕
มาตรา ๓๐๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๓๐๖
มาตรา ๓๐๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๔๑ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ทราบ รวมทั้ งบุ คคลซึ่งต้อ งชำระหนี้ ต ามตราสารนั้ น ทราบ และเมื่ อได้ดำเนิ นการยึดหลั กทรัพ ย์
งกล่าวเสร็จแล้ว ให้เจ้ากพนัำ กงานบังคับสคดี ำนักนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำตราสารนั้นมาเก็บรักษาไว้
กำ หากสามารถนำมาได้
(๓) ในกรณีที่เป็นหลักทรัพย์ซึ่งฝากไว้กับศูนย์รับฝากหลักทรัพย์ตามกฎหมายว่าด้วย
หลักทรัพย์และตลาดหลั
ส กทรัพย์ ให้เจ้าพนักกงานบั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งคับคดีแสจ้ำนั
งรายการและจำนวนหลั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกทรักำ พย์ที่ยึดให้
ลูกหนี้ตามคำพิพากษา ผู้ออกหลั กทรัพย์ ผู้ฝากหลักทรัพย์และศูนย์รับฝากหลักทรัพย์ตามกฎหมาย
ว่าด้วยหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ ทราบ เพื่อปฏิบัติตามที่ได้รับแจ้งจากเจ้าพนักงานบังคับคดี
ส(๔)
ำนักในกรณี ที่เป็นหลักทรัพย์กำที่ไม่มีการออกใบตราสาร
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ให้เจ้าพนักงานบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำงคับคดีแจ้ง
รายการและจำนวนหลักทรัพย์ที่ยึ ดให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาและผู้ออกหลักทรัพย์ทราบ เพื่อปฏิบัติ
สำนักตามที ่ได้รับแจ้งจากเจ้าพนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กงานบังคับคดี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณี ที่ไม่ส ามารถแจ้งบุคคลตามวรรคหนึ่งได้ ให้ ปิดประกาศแจ้งรายการและ
จำนวนหลักทรัพสย์ำนั ที่ยกึดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ไว้ในที่แลเห็นได้ง่าย กณำ ภูมิลำเนาหรืสำนัอสำนั กทำการงานของบุคกคลเช่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ นว่านั้ น
หรือแจ้งโดยวิธีอื่นใดตามที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควร และให้มีผลใช้ได้นับแต่เวลาที่ประกาศนั้น
สำนักได้ ปิดไว้หรือการแจ้งโดยวิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำธีอื่นใดตามทีส่เจ้ำนัาพนั กงานบังคับคดีเห็นสมควรนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นได้ทำหรืสำนั
อได้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ตั้งต้นแล้ว กำ
มาตรา ๓๐๖ การยึ ด ตั๋ ว เงิน หรื อ ตราสารเปลี
๓๐๗
่ ย นมื อ อื่ น ใดของลู ก หนี้ ต ามคำ
พากษา ให้นำบทบัญญักตำ ิมาตรา ๓๐๕สำนั วรรคหนึ ่ง (๒) และวรรคสอง
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มาใช้บังคับโดยอนุ โลม และให้มี
ผลเป็นการอายัดสิทธิเรียกร้องตามตั๋วเงินหรือตราสารนั้นด้วย
สในกรณี ที่ เห็ น สมควรเจ้าพนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำก งานบั งคั บ คดี
สำนัอกาจร้ อ งขอให้ ศาลมี ค ำสัก่ งำอนุญ าตให้
จำหน่ายตามราคาที่ปรากฏในตั๋วเงินหรือตราสารหรือราคาต่ำกว่านั้นตามที่ศาลเห็นสมควร ถ้าศาลสั่ง
สำนักยกคำร้ อง ให้นำตั๋วเงินหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำอตราสารนั้นออกขายทอดตลาด
สมาตรา ๓๐๗๓๐๘ การยึดหุ้นกของลู

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กหนี้ตามคำพิ พากษาซึ่งเป็นหุ้นส่วนจำพวกจำกั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ด
ความรับผิดในห้างหุ้นส่วนจำกัด หรือผู้ถือหุ้นในบริษัทจำกัด ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีกระทำโดย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(๑) แจ้กำงการยึดให้ลูกสหนี
ำนัก้ตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามคำพิพากษาและห้ากงหุ ำ ้นส่วนจำกัดสหรื
บริษัทจำกัดที่ กำ
ลูกหนี้ตามคำพิพากษาเป็นหุ้นส่วนหรือผู้ถือหุ้นอยู่ทราบ ถ้าไม่สามารถกระทำได้ ให้ดำเนินการตาม
วิธีการที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๓๐๕ วรรคสอง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(๒) แจ้กงำให้นายทะเบียสำนั
นหุก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ส่วนบริษัทนั้นบันทึกการยึ
กำ ดไว้ในทะเบีสยำนันกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๓๐๘ ๓๐๙ การยึดสิกทำ ธิในสิท ธิบัตสรำนัสิกทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ธิในเครื่อ งหมายการค้กำา หรือสิทธิ
อย่างอื่นของลูกหนี้ตามคำพิพากษาที่มีลักษณะคล้ายคลึงกันหรือที่เกี่ยวเนื่องกันกับสิทธิดังกล่าว ซึ่งได้
สำนักจดทะเบี ยนหรือขึ้นทะเบีกยำ นไว้แล้ว ให้เสจ้ำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าพนั กงานบังคับคดีกระทำโดย
๓๐๗
กำ ๓๐๖ แก้ไขเพิ
๓๐๘
มาตรา ๓๐๗ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๓๐๙
มาตรา ๓๐๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
- ๑๔๒ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
(๑) แจ้งรายการสิทธิที่ยึดให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาทราบ ถ้าไม่สามารถกระทำได้
สำนักให้ ดำเนินการตามวิธีการที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่บัญญัติไว้ในมาตรา ๓๐๕ วรรคสอง กำ
(๒) แจ้งให้น ายทะเบี ยนหรือพนักงานเจ้าหน้าที่ผู้มีอำนาจหน้าที่จดทะเบียนตาม
กฎหมายว่าด้วยการนั
สำนัก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บันทึกการยึดไว้ในทะเบี
กำยน สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๓๐๙ ๓๑๐ การยึด สิท ธิใ นเครื ่อ งหมายการค้า ซึ ่ง ยัง มิไ ด้จ ดทะเบีย น
ลิข สิท ธิ์ สิท ธิข อรั บกสิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ทธิบัตร สิทธิในชื่อทางการค้
กำ าหรือยีส่หำนั
้ อ กหรื อสิ ทธิอย่างอื่ นของลูกกำ หนี้ ตามคำ
พิพากษาที่มีลักษณะคล้ายคลึงกันหรือที่เกี่ยวเนื่องกันกับสิทธิดังกล่าว ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีกระทำ
สำนักโดยแจ้ งรายการสิทธิที่ยกึดำให้ลูกหนี้ตามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พากษาทราบ ถ้าไม่สามารถกระทำได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ให้กดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ำเนินการตาม กำ
วิธีการที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๓๐๕ วรรคสอง
มาตรา ๓๑๐๓๑๑ การยึดสิทธิการเช่าทรัพย์สินหรือสิทธิที่จะได้ใช้บริการต่าง ๆ ซึ่ง
สำนักอาจมี ร าคาและถือเอาได้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ของลูก หนี้ ตสามคำพิ พากษา เช่น บริการโทรศั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พท์ ห รือสโทรคมนาคม หรือ
บริการอื่นใดที่อาจได้รับจากทรัพย์สินหรือบริการของผู้อื่น ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีกระทำโดย
(๑) แจ้ งรายการสิ ทธิที่ ยึดให้ ลู กหนี้ ตามคำพิ พ ากษาและผู้ ให้ เช่าหรือผู้ ให้ บ ริการ
สำนักแล้ วแต่กรณี ทราบ ถ้ากไม่ำ ส ามารถกระทำได้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ให้ดำเนินการตามวิกธำีการที่บัญ ญัตสิไำนัว้ ใกนมาตรา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๓๐๕
วรรคสอง
ส(๒)
ำนักในกรณี ที่ได้มีการจดทะเบี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยนการเช่าทรัสำนั
พย์กสงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ินหรือการให้บริการดังกกล่ ำ าว ให้แจ้ง
นายทะเบียนหรือพนักงานเจ้าหน้ าที่ผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายว่าด้วยการนั้นบันทึกการยึดไว้ใน
สำนักทะเบี ยนด้วย
สมาตรา ๓๑๑ ๓๑๒ การยึดสิทกำธิของลูกหนี้ตสามคำพิ

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พากษาตามใบอนุญกาต
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ประทาน
บัตร อาชญาบัตร สัมปทาน หรือสิทธิอย่างอื่นของลูกหนี้ตามคำพิพากษาที่มีลักษณะคล้ายคลึงกันหรือ
่เกี่ยวเนื่องกันกับสิทธิดกังำกล่าว ให้เจ้าพนั
สำนักกงานบั งคับคดีกระทำโดยกำ
(๑) แจ้งรายการสิทธิที่ยึดให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาทราบ ถ้าไม่สามารถกระทำได้
ให้ดำเนินการตามวิธี การที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๓๐๕ วรรคสอง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๒) แจ้กงำให้นายทะเบีสยำนั
นหรื อพนักงานเจ้าหน้าที่ผกู้มำีอำนาจหน้าที่ตสามกฎหมายว่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าด้วย
การนั้นบันทึกการยึดไว้ในทะเบียน
มาตรา ๓๑๒ ๓๑๓
การยึ ดอสั งหาริมทรัพ ย์ข องลู ก หนี้ ตามคำพิ พ ากษานั้ น ให้ เจ้ า
สำนักพนั กงานบังคับคดีกระทำโดย
๓๑๐
กำ ๓๐๙ แก้ไขเพิ
๓๑๑
มาตรา ๓๑๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๓๑๒
มาตรา ๓๑๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่ มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๔๓ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
(๑) นำหนังสือสำคัญสำหรับทรัพย์นั้นมาเก็บรักษาไว้ หรือฝากไว้แก่บุคคลใดตามที่
สำนักเห็ นสมควร เว้นแต่ทรัพกย์ำนั้นยังไม่มีหนัสงสืำนัอกสำคั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ญหรือนำหนังสือสำคักำญมาไม่ได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) แสดงให้เห็นประจักษ์แจ้งโดยการปิดประกาศไว้ที่ทรัพย์นั้นว่า ได้มีการยึดทรัพย์
นั้นแล้ว ส ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) แจ้งรายการทรัพย์ที่ยึดให้บุคคลดังต่อไปนี้ทราบ
(ก) ลูกหนี้ตามคำพิพากษา
(ข) บุคคลอื่นซึ่งมีชื่อในทะเบี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยนว่าเป็นสเจ้ำนัากของทรั พย์นั้น
(ค) เจ้าพนักงานที่ดินหรือพนักงานเจ้าหน้าที่ผู้มีอำนาจหน้าที่จดทะเบียนสิทธิ
สำนักและนิ ติกรรมเกี่ยวกับทรักำพย์นั้น ถ้าทรัสพำนัย์นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ั้นมีทะเบียน ให้เจ้าพนักกำงานที่ดินหรือสพนัำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งานเจ้า หน้าที่ กำ
บันทึกการยึดไว้ในทะเบียน
สในกรณี ที่ไม่ส ามารถแจ้งตามวรรคหนึ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ ง (๓)
สำนัก(ก) หรือ (ข) ได้ ให้ ปิ ดกประกาศแจ้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ง
รายการทรัพย์ที่ยึดไว้ในที่แลเห็นได้ง่าย ณ ภูมิลำเนาหรือสำนักทำการงานของบุคคลเช่นว่านั้น หรือ
สำนักแจ้ งโดยวิธีอื่นใดตามที่เกจ้ำาพนักงานบังคัสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บคดี เห็นสมควร และให้มี ผกลใช้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ได้นับแต่เวลาที ่ประกาศนั้นได้
ปิดไว้หรือการแจ้งโดยวิธีอื่นใดตามที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควรนั้นได้ทำหรือได้ตั้งต้นแล้ว
เมื่ อได้แ จ้ งการยึ ดให้ ลู กหนี้ ตามคำพิ พ ากษาและเจ้ าพนั กงานที่ ดิ น หรือ พนั กงาน
าหน้าที่ผู้มีอำนาจหน้กาำที่จดทะเบียนสิ สำนัทกธิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
และนิติกรรมเกี่ ยวกับกทรัำ พย์นั้นแล้ว สให้ำนัถกืองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ว่าเป็นการยึด กำ
ตามกฎหมาย
มาตรา ๓๑๓๓๑๔ การยึดทรัพยสิทธิอันเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์นั้น ให้เจ้าพนักงาน
งคับคดีกระทำโดยดำเนิกำนการตามวิธีกสารที ่บัญญัติไว้ในมาตรา ๓๑๒
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ โดยอนุโลม สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๓๑๔ ๓๑๕ การยึดสังกหาริ

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ มทรัพย์มีรสูปำนัร่กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งของลูกหนี้ตามคำพิพกากษานั
ำ ้นให้มี
ผลเป็นการยึดครอบไปถึงดอกผลธรรมดาและดอกผลนิตินัยของทรัพย์นั้นด้วย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีการยึดกอสั
ำ งหาริมทรัพสย์ำนัของลู กหนี้ตามคำพิพากษานั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้นให้มีผลเป็นสการยึ ดครอบไปถึง
(๑) เครื่องอุปกรณ์และดอกผลนิตินัยของทรัพย์นั้น
(๒) ดอกผลธรรมดาของทรัพ ย์นั้น ที่ลูก หนี้ต ามคำพิพากษามีสิทธิเ ก็บเกี่ย ว เมื่อ
า พนักงานบังคับคดีไกด้ำแจ้งหรือปิดประกาศให้ ลู กหนี้ตามคำพิพกากษาและผู
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้ครอบครองหรื อผู้ดูแล
ทรัพย์นั้นทราบในขณะทำการยึดว่าได้ยึดดอกผลด้วยแล้ว
มาตรา ๓๑๕ ๓๑๖
การยึดทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิพากษานั้นให้มีผลดังต่อไปนี้
๓๑๓
สำนักมาตรา ๓๑๒ แก้ไขเพิ่มเติมกโดยพระราชบั
๓๑๔
กำ ๓๑๓ แก้ไขเพิ
๓๑๕
มาตรา ๓๑๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๓๑๖
มาตรา ๓๑๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๔๔ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
(๑) การที่ ลู ก หนี้ ต ามคำพิ พ ากษาได้ ก่ อ ให้ เกิด โอน หรือ เปลี่ ย นแปลงซึ่ งสิ ท ธิ ใน
สำนักทรั พ ย์สิน ที่ถูก ยึดภายหลั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ง ที่ได้ท ำการยึ
สำนัดกไว้ แ ล้ว นั้น หาอาจใช้ยกันำแก่เจ้าหนี้ต ามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พากษาหรือ
เจ้าพนักงานบังคับคดีได้ไม่ถึงแม้ว่าราคาแห่งทรัพย์สินนั้นจะเกินกว่าจำนวนหนี้ตามคำพิพากษากับ
ค่า ฤชาธรรมเนียสมและค่ าฤชาธรรมเนียมในการบั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับคดี และลู กหนี้ตามคำพิพากษาได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำกระทำการ
ดังกล่าวแก่ทรัพย์สินที่ถูกยึดเพียงส่วนที่มีราคาเกินจำนวนนั้นก็ตาม
(๒) ถ้าลูกหนี้ตามคำพิพากษาได้ รับมอบให้เป็นผู้รักษาทรัพย์สินที่ถูกยึด ลูกหนี้ตาม
คำพิพากษาชอบทีสำนั ่จะใช้ ทรัพย์สินเช่นว่านั้นได้กำตามสมควร แต่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัถก้างำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เจ้าพนั กงานบังคับคดีกเห็ำ นว่าลูกหนี้
ตามคำพิพากษาจะทำให้ทรัพย์สินนั้นเสียหายหรือเกรงว่าจะเสียหาย โดยเจ้าพนักงานบังคับคดีเห็น
สำนักเองหรื อเมื่อเจ้าหนี้ตามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษาหรืสอำนับุกคงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คลผู้มีส่วนได้เสียในการบั กำ งคับคดีแก่ทสำนั
รัพกย์งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สินนั้นร้องขอ กำ
เจ้าพนักงานบังคับคดีจะรักษาทรัพย์สินนั้นเสียเองหรือตั้งให้ผู้ใดเป็นผู้รักษาทรัพย์สินนั้นก็ได้
ส่วนที่ ๔
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สการอายั ดสิทธิเรียกร้อง กำ
มาตรา ๓๑๖ ๓๑๗ การอายัดสิทธิเรียกร้องของลูกหนี้ตามคำพิพากษาที่ จะเรียกให้
คคลภายนอกชำระเงินกำหรือส่งมอบหรืสำนั อโอนทรั พย์สินก็ดี หรือที่จกะเรี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ยกให้บุคคลภายนอกชำระหนี ้
อย่างอื่น นอกจากการชำระเงิ น หรือการส่ งมอบหรือการโอนทรั
พย์สินก็ดี ให้ศาลหรือเจ้าพนักงาน
บังคับคดีกระทำโดยมีคำสั่งอายัด และแจ้งคำสั่งนั้นให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาและบุคคลภายนอกทราบ
คำสั่งอายั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดตามวรรคหนึ สำนัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ต้องมีข้อห้ามลูกหนี้ตกามคำพิ
ำ พากษาไม่
สำนัใกห้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จำหน่ายสิทธิ กำ
เรียกร้องและมีข้อห้ามบุคคลภายนอกไม่ให้ปฏิบั ติการชำระหนี้นั้นแก่ลูกหนี้ตามคำพิพากษา แต่ให้
ชำระเงินหรือส่งมอบหรื อโอนทรัพย์สินหรือกชำระหนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้อย่างอืสำนั
่นให้ แก่ศาล เจ้าพนักงานบักำงคับคดีหรือ
บุคคลอื่น หรือให้ดำเนินการโดยวิธีอื่นใดตามที่ศาลหรือเจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควร ณ เวลาหรือ
สำนักภายในเวลา หรือเงื่อนไขตามที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่กำหนดให้ สำนัแล้ วแต่กรณี
คำสั่งอายัดนั้นให้บังคับได้ไม่ว่าที่ใด ๆ
มาตรา ๓๑๗ ๓๑๘ การอายัดตามมาตรา ๓๑๖ อาจกระทำได้ไม่ว่าหนี้ที่เรียกร้องนั้น
จะมีข้อโต้แย้ง ข้อจำกัด เงื่อนไข หรือว่าได้กำหนดจำนวนไว้แน่นอนหรือไม่ก็ตาม
มาตรา ๓๑๘ การอายัดสิทธิเรียกร้ องของลูกหนี้ตามคำพิพากษาที่มีสิทธิได้รับ
๓๑๙
สำนักชำระหนี ้เป็นคราว ๆ ให้กมำีผลเป็นการอายั

งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัดกสิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทธิเรียกร้องของลูกหนีก้ตำามคำพิพากษาที
สำนั่มกีสงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิทธิได้รับชำระ กำ
หนี้ภายหลังการอายัดนั้นด้วย
๓๑๗
กำ ๓๑๖ แก้ไขเพิ
๓๑๘
มาตรา ๓๑๗ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณา
๓๑๙
มาตรา ๓๑๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญั ติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๔๕ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรากำ๓๑๙๓๒๐ การอายั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ดสิทธิเรียกร้องของลูกกหนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้ตามคำพิพากษาที ่มีจำนองหรือ
จำนำเป็นประกัน ให้มีผลรวมตลอดถึงการจำนองหรือการจำนำนั้นด้วย ถ้าทรัพย์สินที่จำนองนั้นมี
ทะเบียน ให้เจ้าพนัสำนั
กงานบั งคับคดีแจ้งคำสั่งอายั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำดไปยังผู้มีอำนาจหน้ าที่เพื่อให้จดแจ้งไว้ในทะเบี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยน
ในกรณีผู้จำนองหรือผู้จำนำมิใช่ลูกหนี้ตามสิทธิเรียกร้อง เมื่อได้ดำเนินการอายัดแล้ว
ให้แจ้งผู้จำนองหรือผู้จำนำเพื่อทราบด้วย
มาตรา ๓๒๐ การอายัดสิทธิเรียกร้องนั้นให้มีผลดังต่อไปนี้
๓๒๑
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) การที

กำ ่ ลู ก หนี้ ต ามคำพิ พ ากษาได้ ก่อ ให้ เกิด สิกทำ ธิแ ก่บุ คคลภายนอกเหนื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อสิ ท ธิ
เรียกร้องที่ได้ถูกอายัด โอน เปลี่ยนแปลง หรือระงับซึ่งสิทธิเรียกร้องดังกล่าวภายหลังที่ได้ทำการอายัด
ไว้แล้วนั้น หาอาจใช้
สำนัยกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ันแก่เจ้าหนี้ตามคำพิพกากษาหรื ำ อเจ้าพนั
สำนักกงานบั งคับคดีได้ไม่ถึงแม้กวำ่าราคาแห่ง
สิทธิเรียกร้องนั้นจะเกินกว่าจำนวนหนี้ตามคำพิพากษากับ ค่าฤชาธรรมเนียมและค่าฤชาธรรมเนียมใน
สำนักการบั งคับคดี และลูกหนีกำ้ตามคำพิพากษาได้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กระทำการดังกล่าวแก่สกำิทธิเรียกร้องที่ถสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ูกอายั ดเพียงส่วนที่
มีราคาเกินจำนวนนั้นก็ตาม
ความในวรรคหนึ่ งมิ ให้ ใช้ บั งคั บ แก่ ผู้ จ ำนองหรื อ ผู้ จ ำนำซึ่ ง มิ ใช่ ลู ก หนี้ ต ามสิ ท ธิ
ยกร้องตามมาตรา ๓๑๙ กำ วรรคสอง สหากผู ้จำนองหรือผู้จำนำพิสกูจำ น์ไ ด้ว่าความระงั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สิ้นไปแห่งการ กำ
จำนองหรือการจำนำเกิดขึ้นโดยผู้จำนองหรือผู้จำนำกระทำการโดยสุจริตและเสียค่าตอบแทนก่อนมี
การแจ้งการอายัดสไปยั ำนักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ผู้จำนองหรือผู้จำนำเพืก่อำทราบ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ถ้าค่าแห่งสิทธิเรียกร้องซึ่งอายัดไว้นั้นต้องเสื่อมเสียไปเพราะความผิดของเจ้าหนี้
สำนักตามคำพิ พากษา เจ้าหนีก้ตำามคำพิพากษาต้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัอกงรังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้
กำ แก่ลูกสหนีำนัก้ตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามคำพิพากษา กำ
เพื่อความเสียหายใด ๆ ซึ่งเกิดขึ้นแก่ลูกหนี้ตามคำพิพากษานั้น
ส(๓)
ำนักการชำระหนี ้โดยบุคคลภายนอกตามที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ส่รำนั
ะบุกไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ว้ในคำสั่งอายัดนั้นให้ถกือำ ว่าเป็นการ
ชำระหนี้ตามกฎหมาย
ส่วนที่ ๕
การขอให้ศาลบังคับบุคคลภายนอกชำระหนี้ตามสิทธิเรียกร้อง
สมาตรา ๓๒๑ ถ้าบุคคลภายนอกไม่ ช ำระหนี ้ตามคำสั่ งอายัดของศาลหรื อเจ้า

๓๒๒
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
พนักงานบังคับ คดี ตามมาตรา ๓๑๖ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งให้เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาทราบ ใน
สำนักกรณี เช่นว่านี้ เจ้าหนี้ ตกามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ พ ากษาอาจยื ่นคำร้อ งต่อศาลให้บักงคัำ บบุคคลภายนอกนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้นปฏิบัติการ
ชำระหนี้ต ามที่เจ้าพนัก งานบังคับ คดีมีค ำสั่งหรือ ชำระค่าสิน ไหมทดแทนเพื่อการไม่ช ำระหนี้แก่
๓๒๐
กำ ๓๑๙ แก้ไขเพิ
๓๒๑
มาตรา ๓๒๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิ จารณา
๓๒๒
มาตรา ๓๒๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๔๖ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
เจ้าพนักงานบังคับคดีก็ได้ เมื่อศาลทำการไต่สวนแล้วถ้าเป็นที่พอใจว่าสิทธิเรียกร้องของลูกหนี้ตาม
สำนักคำพิ พากษานั้น มีอ ยู่จ ริกงำและอาจบังคัสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บ ได้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จะมีคำสั่งให้บุคคลภายนอกปฏิ
กำ บัติกสำนั
ารชำระหนี ้ตามที่
เจ้า พนั ก งานบั งคั บ คดี มี ค ำสั่ ง หรื อ ให้ ช ำระค่ าสิ น ไหมทดแทนตามจำนวนที่ เห็ น สมควรก็ ได้ ถ้ า
บุคคลภายนอกนั้นสำนัมิไกด้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ปฏิบัติตามคำสั่งของศาล กำ เจ้าหนี้ตามคำพิ
ากษาอาจร้องขอให้ศาลบั
กำ งคับคดีแก่
บุคคลภายนอกนั้นเสมือนหนึ่งว่าเป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษาก็ได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำส่วนที่ ๖ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สิทธิของบุคคลภายนอกและผู้มีส่วนได้เสียเกี่ยวกับทรัพย์สินที่ถูกบังคับคดี
สมาตรา ๓๒๒ ภายใต้บกั งำคั บ มาตรา ๓๒๓ และมาตรา ๓๒๔ บทบั กำ ญ ญั ติ แ ห่ ง

๓๒๓
ประมวลกฎหมายนี้ว่าด้วยการบังคับคดีแก่ทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิพากษาย่ อมไม่กระทบกระทั่ง
สำนักถึงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งทรัพยสิทธิ บุริมสิทธิกำสิทธิยึดหน่วงสำนั
สิทธิอื่นซึ่งบุคคลภายนอกมี
กำ อยู่เหนือสทรั
ย์สินหรืออาจ กำ
ร้องขอให้บังคับเหนือทรัพย์สินนั้นตามกฎหมาย
มาตรา ๓๒๓ ๓๒๔ ภายใต้บังคับมาตรา ๕๕ บุคคลใดกล่าวอ้างว่าจำเลยหรือลูกหนี้
สำนักตามคำพิ พากษาไม่ใช่เจ้กาำของทรัพย์สิ นสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่เกจ้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าพนักงานบังคับคดีได้กยำึดไว้ หรือตนเป็สำนั นเจ้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าของรวมซึ่งมี กำ
กรรมสิทธิ์หรือสิทสธิำนั
ครอบครองในทรั พย์สินนั้นซึ่งเป็นอสังหาริมสทรั
พย์ที่ได้แบ่งการครอบครองเป็นส่วนสัด
หรือตนเป็นเจ้าของรวมในทรัพย์สินนั้นซึ่งเป็นสังหาริมทรัพย์ที่เป็นทรัพย์แบ่งได้ หรือตนเป็นผู้อยู่ใน
สำนักฐานะอั น จะให้ จ ดทะเบีกำย นสิ ท ธิข องตนในทรั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พ ย์สิ น นั้ น ได้ อ ยู่ ก่อกนำ บุ ค คลนั้ น อาจร้
งขอให้ ป ล่ อ ย กำ
ทรัพย์สินนั้นทั้งหมดหรือบางส่วนหรือเฉพาะส่วนของตน แล้วแต่กรณี โดยยื่นคำร้องขอต่อศาลที่ออก
หมายบังคับคดีภายในหกสิ บวันนับแต่วันที่มีกการยึ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ดทรัพย์สินสนัำนั้นกแต่ ถ้าไม่สามารถยื่นคำร้กอำ งขอภายใน
ระยะเวลาดังกล่าว บุคคลนั้นจะยื่นคำร้องขอเมื่อพ้นระยะเวลาเช่นว่านั้นได้ก็ต่อเมื่อมีพฤติการณ์พิเศษ
สำนักและได้ ยื่นคำร้องขอไม่ชก้าำกว่าเจ็ดวันก่อสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นวักนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ที่เจ้าพนักงานบังคั บคดี กำกำหนดไว้เพื่อสการขายทอดตลาด
หรือจำหน่ายโดยวิธีอื่นซึ่งทรัพย์สินนั้นเป็นครั้งแรก เว้นแต่ใ นกรณีที่มีเหตุสุดวิสัย บุคคลนั้นจะยื่น
คำร้องขอในภายหลั สำนังกก็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ได้ แต่จะต้องยื่นเสียก่อกนขายทอดตลาดหรื
ำ สำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จำหน่ายโดยวิธีอื่นซึ่งทรั
กำ พย์สินนั้น
ในกรณีที่เป็นทรัพย์สินตามมาตรา ๓๓๒ ผู้กล่าวอ้างอาจยื่นคำร้องขอต่อศาลภายใน
หกสิบวันนับแต่วันที่ได้มีการยึดทรัพย์สินนั้น แต่ถ้า ไม่สามารถยื่นคำร้องขอภายในระยะเวลาดังกล่าว
บุคคลนั้นจะยื่นคำร้
สำนัอกงขอเมื ่อพ้นระยะเวลาเช่กนำ ว่านั้นได้ก็ต่อสเมื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนั่อกมีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
พฤติการณ์พิเศษ แต่จกะต้ ำ องยื่นเสีย
ก่อนที่เจ้าพนักงานบังคับคดี จะจ่ายเงินที่ได้จากการขายทรัพย์สินนั้นแก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาตาม
สำนักมาตรา ๓๓๙ หรือก่อนทีกำ่บัญชีส่วนเฉลีส่ยำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี แสดงจำนวนเงิ นที่ขายทรัพกย์ำ สินนั้นเป็นที่สสุดำนัตามมาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๓๔๐
แล้วแต่กรณี ทั้งนี้ ให้ถือว่าเงินจำนวนสุทธิที่ได้จากการขายนั้นเป็นเสมือนทรัพย์สินที่ขอให้ปล่อย
สเมืำนั่อกศาลสั ่งรับ คำร้อ งขอไว้กแำล้ว ให้ส่งสำเนาคำร้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อ งขอแก่โ จทก์ห รือกำเจ้า หนี้ต าม
คำพิพ ากษาจำเลยหรือลูกหนี้ตามคำพิพากษา และเจ้าพนักงานบังคับคดี เมื่อเจ้าพนักงานบังคับคดี
๓๒๓
มาตรา ๓๒๒ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๓๒๔
มาตรา ๓๒๓ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
- ๑๔๗ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ได้รับคำร้องขอเช่นว่านี้ถ้าทรัพย์สินที่ยึดนั้นไม่ ใช่ทรัพย์สินตามมาตรา ๓๓๒ ให้งดการขายทอดตลาด
สำนักหรื อจำหน่ายทรัพย์สินนัก้นำไว้ในระหว่างรอคำวิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นิจฉัยชี้ขาด และให้ศกาลพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ จารณาและชี สำนั้ขกาดตั ดสินคดีนั้น
เหมือนอย่างคดีธรรมดา
สโจทก์ หรือเจ้าหนี้ตามคำพิพกากษาอาจยื
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่นคำร้
สำนัอกงว่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าคำร้องขอนั้นไม่มีมูลและยื กำ ่นเข้ามา
เพื่อประวิงการบังคับคดี เมื่อปรากฏพยานหลักฐานเบื้องต้นว่าคำร้องนั้นฟังได้ ศาลมีอำนาจสั่งให้
ผู้กล่าวอ้างวางเงินหรือหาประกันต่อศาลตามจำนวนและภายในระยะเวลาที่ศาลเห็น สมควร เพื่อเป็น
ประกันการชำระค่สำนั าสิกนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ไหมทดแทนแก่โจทก์กหำรือเจ้าหนี้ตามคำพิ พากษาสำหรับความเสีกำยหายที่อาจ
ได้รับจากการยื่นคำร้องขอนั้น ถ้าผู้กล่าวอ้างไม่ปฏิบัติตามคำสั่งศาล ให้ ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดีออก
สำนักจากสารบบความ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ส่วนเงิกำนหรือประกันสทีำนั่วางไว้ ต่อศาลดังกล่าว เมื่อกศาลเห็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ นว่าไม่สมำนั
ีความจำเป็ นต่อไป
จะสั่งคืนหรือยกเลิกประกันนั้นก็ได้คำสั่งของศาลตามวรรคนี้ให้เป็นที่สุด
สในกรณี ที่ศาลได้มีคำสั่งยกคำร้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องขอที่ยื่นสไว้ำนัตกามวรรคหนึ ่งหรือวรรคสอง
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ถ้า โจทก์
หรือเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาที่ได้รับความเสียหายเนื่องจากการยื่นคำร้องขอดังกล่าวเห็นว่าคำร้องขอ
้นไม่มีมูลและยื่นเข้ามาเพื
กำ ่อประวิงการบั
สำนังคักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คดี บุคคลดังกล่าวอาจยื กำ ่นคำร้องต่อศาลภายในสามสิ บวัน
นับแต่วันที่ศาลได้มีคำสั่งยกคำร้องขอเพื่อขอให้ศาลสั่งให้ผู้กล่าวอ้ างชดใช้ค่าสินไหมทดแทนสำหรับ
ความเสียหายที่เกิสดำนัขึก้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แก่ตนได้ ในกรณีเช่นว่กาำนี้ ให้ศาลมีอสำนาจสั
่ งให้แยกการพิจารณาเป็นสำนวน
างหากจากคดีเดิม และเมื กำ ่อศาลไต่สวนแล้
เห็นว่าคำร้องนั้นฟังได้กำให้ศาลมีคำสั่งสให้ำนัผกู้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ล่า วอ้างชดใช้ กำ
ค่าสินไหมทดแทนตามจำนวนที่ศาลเห็นสมควรถ้าบุ คคลดังกล่าวไม่ปฏิบัติตามคำสั่งศาล โจทก์หรือ
เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาอาจร้ องขอให้ศาลบังคับกคดีำ แก่บุคคลนั้นสเสมื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นหนึ่งว่าเป็นลูกหนี้ตามคำพิ กำ พากษา
มาตรากำ๓๒๔๓๒๕ บุคสคลใดมี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สิทธิที่จะได้รับชำระหนี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้หรือได้รับส่สวำนั
นแบ่ งจากเงินที่ได้
จากการขายทอดตลาดหรือจำหน่ายโดยวิธีอื่นซึ่ งทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิพากษาที่เจ้าพนักงาน
บังคับคดีได้ยึดไว้สโดยอาศั ยอำนาจแห่งทรัพยสิกำทธิ บุริมสิทธิสสิำนัทกธิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ยึดหน่วง หรือสิทธิอื่นซึก่งำบุคคลนั้นมี
อยู่เหนือทรัพย์สินหรืออาจร้องขอให้บังคับเหนือทรัพย์สินนั้นตามกฎหมาย ให้ดำเนินการดังต่อไปนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) ในกรณี
กำ ที่เป็นผู้รับสำนั
จำนองทรั พย์สินหรือเป็นผูก้ทำรงบุริมสิทธิเหนื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัอกอสังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งหาริมทรัพย์ กำ
อันได้จดทะเบียนไว้ บุคคลนั้นอาจยื่นคำร้องขอต่อศาลที่ออกหมายบังคับคดีก่อนเอาทรัพย์สินนั้นออก
ขายหรือจำหน่าย ขอให้มีคำสั่งอย่างหนึ่งอย่างใดดังต่อไปนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(ก) กำ ในกรณี ที่ อสาจบั
ำนักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คั บ เอาทรัพ ย์ สิ น ซึ่ งจำนองหลุ
กำ ด ขอให้
สำนัเกอาทรั พ ย์ สิ น ซึ่ ง
จำนองนั้นหลุด ถ้าศาลมีคำสั่งอนุญาต การยึดทรัพย์ที่จำนองนั้นเป็นอันเพิกถอนไปในตัว
(ข) ในกรณีอื่น ขอให้เจ้กาำพนักงานบังคัสบำนัคดีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นำเงินที่ได้จากการขายหรื กำ อจำหน่าย
ทรัพย์สินนั้นมาชำระหนี้แก่ตนก่ อนเจ้าหนี้อื่น ทั้งนี้ ตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและ
สำนักพาณิ ชย์หรือกฎหมายอื่นกำ
(๒) ในกรณีที่ปรากฏแก่เจ้าพนักงานบังคับคดีว่าทรัพย์สินซึ่งขายหรือจำหน่ายนั้น
เป็ น ของเจ้ าของรวมอั น ได้จดทะเบี ย นไว้ ให้กเำจ้าพนักงานบัสงำนัคักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คดีกัน เงินส่ ว นของเจ้กาำของรวมอื่น
นอกจากส่วนของลูกหนี้ตามคำพิพากษาออกจากเงินที่ได้จากการขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินนั้นตามที่
สำนักกำหนดไว้ ในมาตรา ๓๔๐
๓๒๕
มาตรา ๓๒๔ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณาความแพ่ง
บที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๔๘ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
(๓) ในกรณี ที่ เป็ น ผู้ ท รงสิ ท ธิยึด หน่ ว งซึ่งไม่ มี บุ ริม สิ ท ธิเหนื อ ทรัพ ย์ สิ น ที่ ข ายหรือ
สำนักจำหน่ าย บุคคลนั้นอาจยื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่นคำร้องขอต่สอำนั
ศาลที ่ออกหมายบังคับคดีกภำายในสิบห้าวั สนำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นับกแต่ วันขายหรือ
จำหน่ายทรัพย์สินนั้นขอให้นำเงินที่ได้จากการขายหรือจำหน่ายมาชำระหนี้แก่ตนก่อนเจ้าหนี้อื่นซึ่งไม่
มีบุริมสิทธิเหนือทรั
สำนัพย์กสงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ินนั้น กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๔) ในกรณีอื่นนอกจากที่ระบุไว้ใน (๑) (๒) และ (๓) ผู้ทรงสิทธินั้นอาจยื่นคำร้องขอ
ต่อศาลที่ออกหมายบังคับคดีภายในสิบห้ าวันนับแต่วันขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินนั้น ขอให้ตนได้รับ
ส่วนแบ่งในเงินที่ไสด้ำนัจากการขายหรื อจำหน่ายหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อขอให้นำเงินสดัำนังกล่ าวมาชำระหนี้แก่ตนก่กอำนเจ้าหนี้อื่น
ทัง้ นี้ ตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์หรือกฎหมายอื่น
มาตรา ๓๒๕ เมื่ อได้แจ้งคำสั่ งอายัดสิ ทธิเรียกร้องให้ บุ คคลภายนอกตามมาตรา
๓๒๖
๓๑๖ แล้ว บุคคลภายนอกนั ้นอาจยื่นคำร้องคักดำค้านคำสั่งอายัสดำนัต่อกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ศาลได้ภายในสิบห้าวันกำ
บุ คคลผู้ จ ะต้องเสี ย หายเพราะคำสั่ งอายัดอาจยื่นคำร้องคัดค้ านคำสั่ งดังกล่ าวได้
สำนักภายในกำหนดเวลา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ดังต่กอำ ไปนี้ ทั้งนี้ ต้สอำนังไม่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ช้ากว่าสิบห้าวันนับแต่วกันำ ทราบคำสั่งอายัสำนัดกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) ถ้าสิทธิเรียกร้องนั้นเป็นการให้ชำระเงิน ให้ยื่นคำร้องต่อศาลก่อนวันที่เจ้าพนักงาน
บังคับคดีจ่ายเงินดังกล่าวทั้งหมดหรือแต่บางส่วนแก่เจ้าหนี้ตามคำพิ พากษา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๒) ถ้กาำสิทธิเรียกร้องนั สำนั้นกเป็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นการให้ส่งมอบหรือโอนทรั กำ พย์สิน ให้ สำนัยื่กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำร้องต่อศาล กำ
ก่อนขายทอดตลาดหรือจำหน่ายโดยวิธีอื่นซึ่งทรัพย์สินนั้น
ส(๓)
าสิทธิเรีย กร้อ งนั้นเป็กนำ การให้ช ำระหนี สำนัก้องำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ย่างอื่นนอกจาก (๑) กและ ำ (๒) ให้
ยื่นคำร้องต่อศาลก่อนที่บุคคลภายนอกจะปฏิบัติการชำระหนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เมื่อศาลสั
กำ ่งรับคำร้องคัสำนั ดค้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสองแล้
กำ ว ให้สสำนั่งสำเนาคำร้ องแก่
เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา ลูกหนี้ตามคำพิพากษา และเจ้าพนักงานบังคับคดี และให้เจ้าพนักงานบังคับ
คดีงดการบังคับตามคำสั ่งอายัดไว้ในระหว่างรอคำวิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นิจฉัยชี้ขสำนั าดกเมื ่อศาลทำการไต่สวนแล้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ว ถ้าเป็นที่
พอใจว่าสิทธิเรียกร้องของลูกหนี้ตามคำพิพากษานั้นมีอยู่จ ริงและอาจบังคับได้ ก็ให้ยกคำร้องนั้นเสีย
สำนักและมี คำสั่งให้บุคคลภายนอกปฏิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บัตสิตำนั
ามคำสั ่งอายัด แต่ถ้าเป็นกทีำ่พอใจว่าคำร้สอำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งคักดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ค้านรับฟังได้ กำ
ให้ศาลมีคำสั่งถอนการอายัดสิทธิเรีย กร้อง
ในระหว่างการพิจารณาคำร้องคัดค้านตามวรรคสาม เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาอาจยื่น
สำนักคำร้ องว่าคำร้องคัดค้านนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ้นไม่มีมูลและยื สำนั่นกเข้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามาเพื่อประวิ งการบังกคัำ บคดี เมื่อปรากฏพยานหลั กฐาน
เบื้องต้นว่าคำร้องนั้นฟังได้ ศาลมีอำนาจสั่งให้ผู้ร้องคัดค้านวางเงินหรือหาประกันต่อศาลตามจำนวน
และภายในระยะเวลาที ่ศาลเห็นสมควร เพื่อเป็กำนประกันการชำระเงิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นค่าสินไหมทดแทนแก่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ เจ้าหนี้ตาม
คำพิพากษาสำหรับความเสียหายที่อาจได้รับจากการยื่นคำร้องคัดค้านนั้น ถ้าผู้ร้องคัดค้านไม่ปฏิบัติ
สำนักตามคำสั ่งศาลให้ศาลมีคกำสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่งจำหน่ายคำร้ สำนัอกงคั ดค้าน ส่วนเงินหรือประกั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นที่วางไว้ตส่อำนัศาลดั งกล่าว เมื่อ
ศาลเห็นว่าไม่มีความจำเป็นต่อไป จะสั่งคืนหรือยกเลิกประกันนั้นก็ได้
สถ้ำนั
าศาลได้ มีคำสั่งให้บุคคลภายนอกปฏิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บัติตสามคำสั ่ งอายัด และบุคคลนัก้นำ มิได้ปฏิบัติ
ตามคำสั่งศาลเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาอาจร้องขอให้ ศาลบังคับคดีแก่บุคคลภายนอกเสมือนหนึ่งว่า
คคลนั้นเป็นลูกหนี้ตามคำพิ
กำ พากษา สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๓๒๖
มาตรา ๓๒๕ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๔๙ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ในกรณีที่คำร้องคัดค้านตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสองไม่มีมูลและยื่นเข้ามาเพื่อประวิง
สำนักการบั งคับคดีเจ้าหนี้ตามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษาอาจยื สำนัก่นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำร้องต่อศาลภายในสามสิ
กำ บวันนับแต่สำนั
วันกทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ศาลได้มีคำสั่ง กำ
ยกคำร้องคัดค้านเพื่อขอให้ ศาลสั่งให้ผู้ ร้องคัดค้านชดใช้ค่าสิ นไหมทดแทนสำหรับความเสี ยหายที่
เกิดขึ้นแก่ตนได้ ในกรณี เช่นว่านี้ ให้ศาลมีอำนาจสั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งให้แยกการพิ
สำนัจการณาเป็ นสำนวนต่างหากจากคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ เดิม
และเมื่อศาลไต่สวนแล้วเห็นว่าคำร้องนั้นฟังได้ ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้ร้องคัดค้านชดใช้ค่าสินไหมทดแทน
ตามจำนวนที่ศาลเห็นสมควรถ้าบุคคลดังกล่าวไม่ปฏิบัติตามคำสั่ง ศาล เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาอาจร้อง
ขอให้ศาลบังคับคดีสำนั
แก่กบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ุคคลนั้นเสมือนหนึ่งว่ากเป็ำ นลูกหนี้ตามคำพิ
ากษา กำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ส่วนที่ ๗
การขอเฉลี่ยและการเข้าดำเนินการบังคับคดีต่อไป
มาตรากำ๓๒๖๓๒๗ เมื่อสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี มีกการยึ ดทรัพย์สินหรืออายักดำ สิทธิเรียกร้อสงอย่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งใดของลูกหนี้ กำ
ตามคำพิพากษาเพื่อเอาชำระหนี้ แก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษารายหนึ่งแล้ ว ห้ามไม่ให้ เจ้าหนี้ตามคำ
พิพากษาอื่นดำเนิสนำนัการให้ มีการยึดทรัพย์สินหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ออายัดสิท ธิสเรีำนัยกกร้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องนั้นซ้ำอีก แต่ให้มีสกิทำธิยื่นคำร้อง
ต่อศาลที่ออกหมายบังคับคดี ขอให้มีคำสั่งให้ตนเข้าเฉลี่ยในทรัพย์สินหรือเงินที่ได้จากการขายหรือ
สำนักจำหน่ ายทรัพย์สินจากการยึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดหรืออายัดสนัำนั้นกได้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ตามส่วนแห่งจำนวนหนี กำ ้ตามคำพิพากษา สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ห้ามมิให้ศาลอนุญาตตามคำร้องเช่นว่านี้ สเว้ำนันกแต่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลเห็นว่าผู้ยื่นคำร้อกำงไม่สามารถ
เอาชำระได้จากทรัพย์สินอื่น ๆ ของลูกหนี้ตามคำพิพากษา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถ้าเจ้ากพนั ำ กงานผู้มีอำนาจตามกฎหมายว่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าด้วยภาษี กำอากรหรือกฎหมายอื ่นที่จะสั่งยึด
ทรัพ ย์ สิ น หรืออายั ดสิ ท ธิเรีย กร้องของลู กหนี้ตามคำพิ พากษา เพื่ อบังคับ ชำระหนี้ ที่ค้างชำระตาม
กฎหมายนั้น ๆ ได้สเำนั องได้ ยึดทรัพย์สินหรืออายักดำสิทธิเรียกร้องตามวรรคหนึ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งไว้ก่อนแล้ว ให้กมำ ีสิทธิขอเข้า
เฉลี่ยได้โดยไม่อยู่ภายในบังคับของบทบัญญัติวรรคสอง แต่ถ้าเจ้าพนักงานดังกล่าวมิได้ยึดหรืออายัดไว้
อน ให้มีสิทธิขอเข้าเฉลีก่ยำได้เช่นเดียวกัสบำนัเจ้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หนี้ตามคำพิพากษาอื่นกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่ยึดทรัพย์สินเพื่อขายทอดตลาดหรือจำหน่ายโดยวิธีอื่น คำร้องเช่นว่านี้ให้
ยื่นก่อนสิ้นระยะเวลาสิ
ส บห้าวันนับแต่วันที่มีการขายทอดตลาดหรื
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อจำหน่ายทรั พย์สินที่ขกายทอดตลาด
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ
หรือจำหน่ายได้ในครั้งนั้น ๆ
ในกรณีที่อายัดสิทธิเรียกร้อง ให้ยื่นคำร้องเสียก่อนสิ้นระยะเวลาสิบห้า วันนับแต่วัน
ชำระเงินหรือวันทีส่มำนัีกการขายทอดตลาดหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อจำหน่ กำ ายโดยวิธีอื่นสซึำนั่งสิกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทธิเรียกร้องตามที่อายัดกนัำ ้นได้
ในกรณีที่ยึดเงิน ให้ยื่นคำร้องเช่นว่านี้ก่อนสิ้นระยะเวลาสิบห้าวันนับแต่วันยึด
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เมื่อได้กสำ่งสำเนาคำร้อสงดัำนังกกล่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าวให้เจ้าพนักงานบังคักบำ คดีแล้ว ให้เจ้สาำนัพนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กงานบังคับคดี กำ
งดการจ่ายเงินหรือทรัพย์สินตามคำบังคับตั้งแต่การขาย การจำหน่าย หรือการชำระเงินตามที่ได้อายัด
ในครั้งที่ขอเฉลี่ยนัสำนั
้น กแล้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วแต่กรณี ไว้จนกว่ าศาลจะได้
กำ มีคำวินสำนั
ิจฉักยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ชี้ขาด เมื่อศาลได้มีคำสักำ่งประการใด
และส่งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีทราบแล้ว ก็ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีปฏิบัติไปตามคำสั่งเช่นว่านั้น
๓๒๗
มาตรา ๓๒๖ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๕๐ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรา ๓๒๗ ๓๒๘ ในกรณีที่ มีการถอนการบังคับ คดี ให้เจ้าพนักงานบังคับ คดีส่ง
สำนักคำบอกกล่ า วถอนการบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำงคับ คดีให้ ผู้ ยสื่นำนัคำร้ องขอซึ่งได้รับอนุญ าตจากศาลตามมาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๓๒๔ หรือ
เจ้าหนี้ผู้ขอเฉลี่ยซึ่งได้รับอนุญาตตามมาตรา ๓๒๖ ทราบโดยไม่ชักช้า โดยบุคคลดังกล่าวอาจขอเข้า
ดำเนินการบังคับสคดี ำนัตก่องำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ไปจากเจ้าหนี้ผู้ ขอยึดกทรั ำ พย์สินหรืออายั สำนักดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สิทธิเรียกร้อง โดยยื่นกคำร้ ำ องต่อเจ้า
พนักงานบังคับคดีภายในสิบห้าวันนับแต่วันส่งคำบอกกล่าวถึงบุคคลเช่นว่านั้น ถ้ามีผู้ยื่นคำร้องภายใน
กำหนดเวลาดังกล่าว ให้ผู้นั้นเป็นผู้ขอดำเนินการบังคับคดีต่อไป ถ้าไม่มีผู้ยื่นคำร้องภายในกำหนดเวลา
ดังกล่าว ให้เจ้าพนัสำนักงานบั งคับคดีถอนการยึดทรั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พย์สินหรืออายั สำนัดกสิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทธิเรียกร้องนั้น กำ
ในกรณีที่มีผู้ยื่ นคำร้ องหลายคน ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีออกหมายเรียกให้ผู้ยื่น
สำนักคำร้ องทุกคนมาทำความตกลงกั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ น เลือสกคนใดคนหนึ ่งเป็นผู้ดำเนิ นกการบั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งคับคดีตส่อำนัไปกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แต่ต้องแจ้งให้ กำ
ทราบล่วงหน้าไม่น้อยกว่าสามวัน ถ้าไม่สามารถตกลงกันได้ให้ผู้ยื่นคำร้องซึ่งมาตามหมายเรียกและมี
จำนวนหนี้ มากทีส่สำนัุ ดกเป็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
น ผู้ ดำเนิ น การบั งคับกคดีำ ต่อไป ถ้าผู้ ยสื่ำนั นคำร้ องดังกล่าวมีจำนวนหนี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ ม ากที่ สุ ด
เท่ากันหลายคน ให้ผู้ยื่นคำร้องซึ่งมีหนี้ รายเก่าที่สุดเป็นผู้เข้าดำเนินการบังคับคดีต่อไป ในกรณีที่ผู้ยื่น
สำนักคำร้ องรายใดไม่มาตามหมายเรี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยกให้ถสือำนั ว่ากผูงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้ยื่นคำร้องรายนั้นสละสิกทำ ธิที่จะเป็นผู้ เสข้ำนั าดำเนิ นการบังคับ
คดีต่อไป
ในกรณีที่มีการเข้าดำเนินการบังคับคดีต่อสไปำนักให้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถือว่าผู้ขอเข้าดำเนินกการบั
ำ
งคับคดี
อไปเป็นเจ้าหนี้ผู้ขอยึดกทรั ำ พย์สินหรือสอายั ำนักดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สิทธิเรียกร้อง และให้กศำาลที่ออกหมายบั สำนังกคังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บคดีในคดีที่มี กำ
การถอนการบังคับคดีเป็นศาลที่มีอำนาจในการบังคับคดี ถ้ าเจ้าหนี้ผู้เข้าดำเนินการบังคับคดีต่อไปจะ
ขอให้ บั งคับ คดีแสก่ำนั
ทรักพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ย์สิ น ที่ถูกบั งคับ คดีไว้กเำดิมแต่เพียงบางส่ สำนักวงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
น ซึ่งเพียงพอแก่การชำระหนีกำ ้ของ
บรรดาเจ้าหนี้ตามวรรคหนึ่งพร้อมทั้งค่ าฤชาธรรมเนียมและค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดี ให้ยื่น
สำนักคำร้ องขออนุญาตต่อเจ้ากพนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กงานบังคับสำนั คดีกภงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ายในเจ็ดวันนับแต่วันกทีำ่เข้าดำเนินการบั สำนังกคังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บคดีต่อไป ใน กำ
กรณีเช่นว่านี้ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมีคำสั่งอนุญาตหรือไม่ อนุญาตตามคำร้องหรือมีคำสั่งอย่างหนึ่ง
อย่างใดตามที่เจ้าสพนั ำนักกงานบั งคับคดีเห็นสมควรโดยคำนึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งถึงส่สวำนั
นได้ เสียของบรรดาเจ้าหนี้ตกามวรรคหนึ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่ง
เจ้าหนี้ผู้เข้าดำเนินการบังคับคดีต่อไปอาจร้องคัดค้านคำสั่งของเจ้าพนักงานบังคับคดีต่อศาลได้ภายใน
บห้าวันนับแต่วันที่ได้ทกราบคำสั
ำ ่งของเจ้สำนั
าพนั กงานบังคับคดี
สำหรับเจ้าหนี้ผู้ขอยึดทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องที่มีการถอนการบังคับคดีนั้น
(๑) ถ้าเป็นการถอนการบังคับคดีเพราะตนได้สละสิทธิในการบังคับคดีตามมาตรา
สำนัก๒๙๒ (๖) ไม่มีสิทธิได้รับกส่ำ วนเฉลี่ยในทรั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั พย์กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สินหรือเงินที่ได้จากการขายหรื กำ อจำหน่สาำนัยทรั พย์สินในการ
บังคับคดี
ส(๒)
าเป็นการถอนการบังคักบำ คดีตามมาตรา สำนั๒๙๒ (๔) แต่ยังมีหนี้ตามคำพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษา
อยู่อ าจยื่น คำร้อ งต่อ ศาลขอให้มีค ำสั่งให้ต นได้ รับ ชำระจากเงิน ที่เหลือ ภายหลังที่ได้ช ำระให้แ ก่
าหนี้ผู้ขอเฉลี่ยแล้วในฐานะเดี
กำ ยวกันกัสบำนัผูก้ยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ื่นคำร้องตามมาตรา ๓๒๙ กำ (๑) สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) ถ้าเป็นการถอนการบังคับคดีเพราะหมายบังคับคดีได้ถูกเพิกถอนหรือในกรณีอื่น
นอกจาก (๑) และสำนั(๒)กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แต่ยังมีหนี้ตามคำพิพกากษาอยู ำ ่ อาจยืส่นำนัคำร้ องต่อศาลขอให้มีคำสัก่งำให้ตนมีสิทธิ
ได้รับส่วนเฉลี่ยในทรัพย์สินหรือเงินที่ได้จากการขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินในการบังคับคดีครั้งนี้ ก่อน
สำนักการจ่ ายเงินตามมาตรา ก๓๓๙
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ หรือก่อนส่ สำนังคำบอกกล่ าวตามมาตรา ก๓๔๐
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ (๓) แล้วแต่ สำนักกรณี
๓๒๘
มาตรา ๓๒๗ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๕๑ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรา ๓๒๘ ๓๒๙ เจ้าหนี้ผู้เข้า ดำเนินการบัง คับ คดีต่อไปตามมาตรา ๓๒๗ อาจ
่น คำร้องต่อศาลที่มีอำนาจในการบั
กำ งสคัำนับกคดี ให้โอนการบังคับคดีกไปยั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งศาลที่พิพสากษาคดี ซึ่งตนเป็น
เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาได้และเมื่อได้พิจารณาคำร้องดังกล่าวแล้ว ถ้าศาลที่มีอำนาจในการบังคับคดี
เห็ น ว่าการบั งคับสคดี
ำนักในศาลที ่ จะรับ โอนการบักำงคับคดีจะเป็สนำนัการสะดวกแก่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ทุกฝ่ า ยและได้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ รับ ความ
ยินยอมของศาลที่จะรับโอนแล้ว ให้ศาลมีคำสั่งอนุญาตให้โอนการบังคับคดีไปได้ คำสั่งของศาลตาม
มาตรานี้ให้เป็นที่สุด
สในกรณี ที่มีการโอนการบังคักบำ คดีตามวรรคหนึ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ให้ถือว่าศาลที่รับโอนเป็
กำ นศาลตาม
มาตรา ๒๗๑ วรรคหนึ่ง
มาตรา ๓๒๙ ในกรณี ที่เจ้าหนี้ตามคำพิ พากษามิได้ยื่นคำร้องขอเฉลี่ ยภายใน
๓๓๐
กำหนดเวลาตามมาตรา ๓๒๖ หรือศาลได้ยกคำร้

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องขอเฉลี่ยเพราะเหตุ ที่ยื่นไม่ทันกำหนดเวลาดั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งกล่ าว
เจ้าหนี้ตามคำพิพากษานั้นอาจยื่นคำร้องต่อศาลเพื่อขอให้ศาลมีคำสั่งอย่างหนึ่งอย่างใดดังต่อไปนี้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๑) ให้กตำ นมีสิทธิได้รสับำนั
ชำระจากเงิ นที่เหลือภายหลั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งที่ได้ชำระให้ สำนัแก่กเงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จ้าหนี้ผู้ขอยึด กำ
ทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องนั้นและเจ้าหนี้ผู้ขอเฉลี่ยตามมาตรา ๓๒๖ หรือมาตรา ๓๒๗ แล้วแต่กรณี
(๒) ในกรณีที่มีการถอนการบังคับคดี และไม่ มีเจ้าหนี้เข้าดำเนินการบังคับคดีต่อไป
สำนักตามมาตรา ๓๒๗ ให้ถือกว่ำาตนเป็นเจ้าหนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั้ผกู้ดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำเนินการบังคับคดีต่อกไปจากเจ้
ำ าหนี้ผสู้ขำนั
อยึกดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทรัพย์สินหรือ กำ
อายัดสิทธิเรียกร้องที่มีการถอนการบังคับคดีตั้งแต่วันที่มีการถอนการบังคับคดี
สคำร้
งตาม (๑) ให้ยื่นก่อนการจ่ กำ ายเงินตามมาตรา ๓๓๙ หรือก่อนส่งกคำบอกกล่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ าว
ตามมาตรา ๓๔๐ (๓) แล้วแต่กรณี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คำร้องตาม
กำ (๒) ให้ยื่นสก่ำนัอกนมี การถอนการบังคับคดีกำ
ในกรณีที่มีผู้ยื่นคำร้องตาม (๒) ให้นำบทบัญญัติมาตรา ๓๒๗ วรรคสอง วรรคสาม
และวรรคสี่ มาใช้สบำนัังกคังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บโดยอนุโลม ถ้ามีผู้ยื่นกำคำร้องตาม (๒) สำนัหลายคน ให้ถือว่าผู้ยื่นคำร้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องรายอื่น
นอกจากผู้ยื่นคำร้องซึ่งได้รับเลือกหรือกฎหมายกำหนดให้เป็นผู้ดำเนินการบังคับคดีต่ อไป และเจ้าหนี้
่งมิได้ยื่นคำร้องขอเข้ากดำเนิ
ำ นการบังคัสบำนัคดีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ต่อไปตามมาตรา ๓๒๗กำเป็นเจ้าหนี้ที่มสีสำนัิทกธิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ได้รับชำระหนี้ กำ
จากทรัพย์สินหรือเงินที่ได้จากการขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินในคดีนั้นด้วย
มาตรากำ๓๓๐
๓๓๑
คำสัสำนั
่ งของศาลตามมาตรา ๓๒๗กำวรรคสามและวรรคสี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ และมาตรา
๓๒๙ ให้เป็นที่สุด
ส่วนที่ ๘
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ การขายหรื
สำนั อจำหน่าย กำ
๓๒๙
กำ ๓๒๘ เพิ่มโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติมกประมวลกฎหมายวิ
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๓๐
มาตรา ๓๒๙ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๓๑
มาตรา ๓๓๐ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๕๒ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรากำ๓๓๑ ๓๓๒ ภายใต้

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ังคับมาตรา ๓๓๒ และมาตรา
กำ ๓๓๖สเมื
ำนั่อกได้ ยึดทรัพย์สิน
หรืออายัดสิทธิเรียกร้องทั้งหมดหรือบางส่วนของลูกหนี้ตามคำพิพากษา หรือได้มีการส่งมอบทรัพย์สิน
ตามสิทธิเรียกร้อสงทีำนั่ถกูกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อายัดแก่เจ้าพนักงานบักำงคับคดีแล้ว ถ้สำนัาไม่กมงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ีเหตุสมควรงดการบังกคัำบคดีไว้ก่อน
ให้ เจ้ าพนั ก งานบั งคั บ คดี ด ำเนิ น การขายทอดตลาดทรัพ ย์ สิ น หรือสิ ท ธิเรียกร้อ งนั้ น ตามประมวล
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์และกฎกระทรวงว่าด้วยการนั้นหรือตามที่ศาลมีคำสั่งกำหนด หรือขายโดย
วิธีการทางอิเล็กทรอนิ
ส์ตามที่กำหนดในกฎกระทรวงกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ก่อนการขายทอดตลาดทรัพย์สิ นหรือ สิ ทธิเรียกร้องตามวรรคหนึ่ง เจ้าพนั กงาน
งคับคดีต้องแจ้งกำหนดวั กำ น เวลา และสถานที ่ซึ่งจะทำการขายทอดตลาดให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บรรดาผู
สำนัก้ มงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ีส่วนได้เสียใน กำ
การบังคับคดีซึ่งปรากฏตามทะเบียนหรือประการอื่นได้ทราบด้วย โดยจะทำการขายทอดตลาดใน
วันหยุดงานหรือในเวลาใด ๆ นอกเวลาทำการปกติ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ก็ได้ ทั้งนีส้ำนั
กำหนดวั นและเวลาขายดังกกล่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ าวจะต้อง
ไม่น้อยกว่าหกสิบวันนับแต่วันยึด อายัด หรือส่งมอบทรัพย์สินนั้น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เพื่อให้กกำ ารขายทอดตลาดเป็ นไปด้วยความเที่ยงธรรม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บุคคลผูส้มำนั ีส่วกนได้ เสียในการ
บังคับคดีมีสิทธิเต็มที่ในการเข้าสู้ราคาเองหรือหาบุคคลอื่นเข้ าสู้ราคาเพื่อให้ได้ราคาตามที่ตนต้องการ
และเมื่อเจ้าพนักงานบั งคับคดีเคาะไม้ขายให้แก่ผู้เสนอราคาสูสงำนัสุดกแล้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ว ห้ามมิให้บุคคลผู้มีส่วนได้เสียใน
สำนักการบั งคับคดีทั้งหลายหยิกำบยกเรื่องราคาที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่ไกด้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จากการขายทอดตลาดมี กำ จำนวนต่ำเกิสนำนั
สมควรมาเป็ นเหตุ
ขอให้มีการเพิกถอนการขายทอดตลาดนั้นอีก
มาตรา ๓๓๒๓๓๓ ในกรณีที่ทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องที่จะขายหรือจำหน่ายมีสภาพ
สำนักเป็ นของสดของเสียได้ หรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำอถ้าหน่วงช้าสไว้ำนัจกะเป็ นการเสี่ยงความเสียกหาย
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ หรือค่าใช้สจำนั
่ายจะเกิ นส่วนแห่ง
ค่าของทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องนั้น ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีขายหรือจำหน่ายได้ทันที โดยวิธีขาย
ทอดตลาดหรือวิธสีอำนัื่นทีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่สมควร กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณี ที่การขายหรือจำหน่ายทรัพย์สิ นที่ถูกยึดหรือที่ได้มีการส่ งมอบตามคำสั่ ง
สำนักอายั ดกระทำได้โดยยากกำหรือการขายหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัอกจำหน่ ายสิทธิเรียกร้องนัก้ำนกระทำได้โดยยากเนื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่องจากการ
ชำระหนี้นั้นต้องอาศัยการชำระหนี้ตอบแทนหรือด้วยเหตุอื่นใด และการบังคับคดีอาจล่าช้าเป็นการ
เสียหายแก่คู่ความทุกฝ่ายหรือฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง หรือแก่บุคคลผู้มีส่วนได้เสีย เมื่อเจ้าพนัก งานบังคับคดี
สำนักเห็ นสมควรหรือคู่ความหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อบุคคลเช่นว่สาำนั
นั้นกร้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องขอ เจ้าพนักงานบังกคัำบคดีจะมีคำสัส่งกำหนดให้ จำหน่าย
โดยวิธีการอื่นใดที่สมควรก็ได้ ทั้งนี้ บุคคลผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีอ าจคัดค้านคำสั่งหรือการ
ดำเนินการของเจ้สาำนัพนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กงานบังคับคดี โดยยื่นกคำร้ ำ องต่อศาลภายในสองวั นนับแต่วันที่ไกด้ำทราบคำสั่ง
หรือการดำเนินการนั้น คำสั่งของศาลให้เป็นที่สุด

๓๓๒
มาตรา ๓๓๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๓๓
มาตรา ๓๓๒ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๕๓ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรา ๓๓๓ ๓๓๔ ในการขายทอดตลาดทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิพากษานั้ น
สำนักให้ เจ้าพนักงานบังคับคดีกปำ ฏิบัติดังต่อไปนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั้ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) ในการขายทรัพย์สินที่มีหลายสิ่งด้วยกัน ให้แยกขายทีละสิ่งต่อเนื่องกันไป แต่
สำนัก(ก) เจ้าพนักงานบังคับคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มีอำนาจจัดสัสำนั
งหาริ มทรัพย์ซึ่งมีราคาเล็กกน้ำอยรวมขาย
เป็นกอง ๆ ได้เสมอ
(ข) เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจจัดสังหาริมทรัพย์หรืออสังหาริมทรัพย์สองสิ่ง
หรือกว่านั้นขึ้นไปรวมขายไปด้ วยกันได้ ในเมืก่อำ เป็นที่คาดหมายได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ว่าเงินรายได้ในการขายจะเพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่มขึ้น
เพราะเหตุนั้น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๒) ในการขายอสั
กำ งหาริ
สำนัมกทรั พย์ซึ่งอาจแบ่งแยกออกได้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ เป็นส่วน ๆสำนั เจ้กาพนั กงานบังคับ
คดีมีอำนาจขายทรัพย์สินนั้นเป็นส่วน ๆ ได้ ในเมื่อเป็นที่คาดหมายได้ว่าเงินรายได้ในการขายทรัพย์สิน
บางส่วนจะเพียงพอแก่ การบังคับคดี หรือว่าเงิกนำรายได้ทั้งหมดจะเพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่มขึ้นเพราะเหตุนั้น กำ
(๓) ในการขายทรัพ ย์สิ นหลายสิ่ งด้วยกัน เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจกำหนด
สำนักลำดั บที่จะขายทรัพย์สินกนัำ้น
บุค คลผู้มีส่ว นได้เสีย ในการบั ง คับ คดีแ ก่ท รัพ ย์สิน ซึ่งจะต้อ งขาย อาจร้ อ งขอให้
เจ้า พนักงานบังคับคดีรวมหรือแยกทรัพย์สิน หรือขอให้ขายทรั พย์สินนั้นตามลำดับที่กำหนดไว้ หรือ
สำนักจะร้ องคัดค้านคำสั่งของเจ้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าพนักงานบัสงำนั
คับกคดี ที่สั่งตามวรรคหนึ่งก็กไำด้ การยื่นคำร้อสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งตามมาตรานี ้ต้อง
กระทำก่อนวันทำการขายทอดตลาดแต่ต้องไม่ช้ากว่าสามวันนับแต่ทราบวิธี การขาย ในกรณีที่เจ้า
พนักงานบั งคับคดีสำนั ไม่กยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อมปฏิบั ติตามคำร้องขอหรื
กำ อคำคัดค้สาำนั นเช่ น ว่านั้น ผู้ร้องจะยื่นคำร้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องต่อศาล
ภายในสองวันนับแต่วันปฏิเสธ เพื่อขอให้มีคำสั่งชี้ขาดในเรื่องนั้นก็ได้ คำสั่งของศาลให้เป็นที่สุด และ
สำนักให้ เจ้าพนักงานบังคับคดีกเำลื่อนการขายไปจนกว่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าศาลจะได้มีคำสั่ง หรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำอจนกว่าจะได้สพำนั้นกระยะเวลาซึ ่งให้
นำเรื่องขึ้นสู่ศาลได้
มาตรา ๓๓๔ ๓๓๕ เมื่อเจ้าพนักงานบังคับคดีโอนอสังหาริมทรัพย์ที่ขายให้ แก่ผู้ ซื้อ
สำนักหากทรั พย์สินที่โอนนั้นมีกำลูกหนี้ตามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พกากษาหรื
สำนั อบริวารอยู่อาศักยำ และลูกหนี้ตสามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พากษาหรือ
บริ ว ารไม่ ย อมออกไปจากอสั ง หาริ ม ทรั พ ย์ นั้ น ผู้ ซื้ อ ชอบที่ จ ะยื่ น คำขอฝ่ า ยเดี ย วต่ อ ศาลที่
อสังหาริมทรัพย์นั้นตั้ งอยู่ในเขตศาลให้ออกหมายบังคับคดีเพื่อบังคับให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือ
สำนักบริ วารออกไปจากอสั งกหาริ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ม ทรัพ ย์นั้ นสำนั
โดยให้ นำบทบัญ ญั ติมาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒๗๑ มาตรา สำนั๒๗๘ วรรคหนึ่ ง
มาตรา ๓๕๑ มาตรา ๓๕๒ มาตรา ๓๕๓ วรรคหนึ่ง (๑) และวรรคสอง มาตรา ๓๕๔ มาตรา ๓๖๑
มาตรา ๓๖๒ มาตรา สำนัก๓๖๓ และมาตรา ๓๖๔กำมาใช้บังคับโดยอนุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี โลม ทั้งนี้ ให้ถือว่าผู้ซกื้อำเป็นเจ้าหนี้
ตามคำพิพากษา และลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือบริวารที่อยู่อาศัยในอสังหาริมทรัพย์นั้นเป็ นลูกหนี้
สำนักตามคำพิ พากษาตามบทบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำญญัติดังกล่าวสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๓๓๔
มาตรา ๓๓๓ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๓๕
มาตรา ๓๓๔ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๕๔ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรา ๓๓๕ ๓๓๖ เมื่ อทำการขายทอดตลาดทรั พย์ สิ นที่ มี กฎหมายกำหนดไว้ ให้ จด
สำนักทะเบี ยนให้เจ้าพนักงานบักำงคับคดีแจ้งนายทะเบี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ยน พนักงานเจ้าหน้กาำที่ หรือบุคคลอืสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่นผูก้มงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ีอำนาจหน้าที่ กำ
ตามกฎหมายให้ดำเนินการแก้ไขเปลี่ยนแปลงทางทะเบียนทรัพย์สินนั้นให้แก่ผู้ซื้อ
สถ้ำนั
าทรั พย์สินที่จะขายทอดตลาดเป็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นห้องชุสดำนั ตามกฎหมายว่ าด้วยอาคารชุ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ด ก่อนทำ
การขายทอดตลาด ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีบอกกล่าวให้นิติบุคคลอาคารชุดแจ้งรายการหนี้ค่าใช้จ่าย
ที่ต้องชำระเพื่อการออกหนังสือรับรองการปลอดหนี้ตามกฎหมายว่าด้วยอาคารชุดต่อเจ้าพนักงาน
บังคับคดีภายในสามสิ สำนักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วันนับแต่วันที่ได้รับคำบอกกล่
กำ าว เมื่อสขายทอดตลาดแล้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี วให้เจ้าพนั กำกงานบังคับ
คดีกัน เงิน ที่ได้จ ากการขายทอดตลาดไว้เพื่อชำระหนี้ที่ค้างชำระดังกล่าวจนถึงวัน ขายทอดตลาด
สำนักแก่ นิติบุคคลอาคารชุดก่กอำ นเจ้าหนี้จำนอง
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักและให้ พนักงานเจ้าหน้ากทีำ ่จดทะเบียนโอนกรรมสิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ทธิ์ให้แก่
ผู้ซื้อโดยไม่ต้องใช้หนังสือรับรองการปลอดหนี้
สหากนิ ติบุคคลอาคารชุดไม่แกจ้ำงรายการหนีส้ทำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ี่ค้ากงชำระดั งกล่ าวต่อเจ้าพนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำกงานบังคับ
คดีภายในกำหนดเวลาตามวรรคสองหรือแจ้ง ว่าไม่มีหนี้ที่ค้างชำระ ให้พนักงานเจ้าหน้าที่จดทะเบียน
สำนักโอนกรรมสิ ทธิ์ให้แก่ผู้ซื้อกโดยไม่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ต้องใช้หสนัำนังสืกองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
รับรองการปลอดหนี้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าทรัพย์สินที่จะขายทอดตลาดเป็นที่ดินจัดสรรตามกฎหมายว่าด้วยการจัดสรรที่ดิน
ก่อนทำการขายทอดตลาด ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีบอกกล่าสวให้
นิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรแจ้งรายการ
สำนักหนี ้ค่าบำรุงรักษาและการจั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดการสาธารณู สำนัปกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
โภคพร้อมค่าปรับตามกฎหมายว่ กำ าด้วยการจั ดสรรที่ดินต่อ
เจ้าพนักงานบังคับ คดีภ ายในสามสิบ วันนับแต่วันที่ได้รับคำบอกกล่าว เมื่อขายทอดตลาดแล้ วให้
เจ้า พนักงานบังคัสบำนัคดีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กันเงินที่ได้จากการขายทอดตลาดไว้
กำ เสพืำนั่อชำระหนี ้ที่ค้างชำระดังกล่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำาวจนถึงวัน
ขายทอดตลาดแก่นิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรก่อนเจ้าหนี้จำนอง และให้พนักงานเจ้าหน้าที่จดทะเบียน
สำนักโอนสิ ทธิในที่ดินให้แก่ผู้ซกำื้อ ทั้งนี้ หากมีสกำนัารระงั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บการจดทะเบียนสิทกำธิและนิติกรรมไว้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักให้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
การระงับการ กำ
จดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมนั้นเป็นอันยกเลิกไป
สหากนิ ติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรไม่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ แจ้งรายการหนี ้ที่ค้างชำระดังกล่าวต่อกเจ้ำ าพนักงาน
บังคับคดีภายในกำหนดเวลาตามวรรคสี่หรือแจ้งว่าไม่มีหนี้ที่ค้างชำระ หรือในกรณีที่ยังมิได้จัดตั้ง
สำนักนิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรกำให้พนักงานเจ้สาำนัหน้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าที่จดทะเบียนโอนสิทธิกใำนที่ดินให้แก่ผสู้ซำนั ื้อ กทังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้งนี้ หากมีการ กำ
ระงับการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมไว้ ให้การระงับการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมนั้นเป็นอันยกเลิกไป
การจ่ายเงินที่กันไว้ตามวรรคสองและวรรคสี่ ให้เป็นไปตามบทบัญญัติในส่วนที่ ๑๐
สำนักการทำบั ญชีส่วนเฉลี่ย และส่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วนที่ ๑๑ สเงิำนั นค้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งจ่าย ของหมวดนี้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำส่วนที่ ๙ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
การตั้งผู้จัดการอสังหาริมทรัพย์หรือการประกอบกิจการแทนการขายหรือจำหน่าย
สมาตรา ๓๓๖ ๓๓๗ ถ้ารายได้กำจากอสัง หาริสมำนัทรักพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ย์ห รือ การประกอบอุกตำ สาหกรรม
พาณิช ยกรรม เกษตรกรรม หรื อการประกอบกิจการอื่น ใดของลู กหนี้ ต ามคำพิ พ ากษาอาจเพี ย ง
๓๓๖
มาตรา ๓๓๕ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๓๗
มาตรา ๓๓๖ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๕๕ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
พอที่จะชำระหนี้ตามคำพิพากษาพร้อมด้วยค่าฤชาธรรมเนียม และค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดี
สำนักภายในเวลาอั นสมควรเมืกำ่อศาลเห็นสมควรหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อเมื่อลูกหนี้ตามคำพิกพำากษาร้องขอ สและไม่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี มีข้อเท็จจริง
ว่าจะเป็นการประวิงการชำระหนี้ ศาลอาจมีคำสั่งตั้งผู้จัดการอสังหาริ มทรัพย์หรือผู้จัดการกิจการ
เหล่านั้น โดยมอบเงิ
สำนันกรายได้ ทั้งหมดหรือแต่บางส่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ วนแก่เจ้าพนัสำนั
กงานบั งคับคดีภายในเวลาและเงื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่อนไขที่
ศาลเห็นสมควรกำหนดแทนการขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิพากษาได้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกส่ำวนที่ ๑๐ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
การทำบัญชีส่วนเฉลี่ย
สมาตรา ๓๓๗ ให้ เจ้าพนักำกงานบั งคับ คดี

สำนัทกำบั ญ ชีรายละเอียดแสดงจำนวนเงิ น
๓๓๘
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ
ทั้งหมดที่ได้มาจากการยึด อายัด ขาย หรือจำหน่ายทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือที่ได้วาง
แก่ตน นอกจากนี้ ให้กเำจ้าพนักงานบังสคัำนับกคดี ทำบัญชีพิเศษสำหรับกจำนวนเงิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ นที่ได้สมำนัาจากการขายหรื อ
จำหน่ายทรัพย์สินแต่ละรายซึ่งอยู่ในบังคับแห่งทรัพยสิทธิ บุริมสิทธิ สิทธิยึดหน่วง หรือสิทธิอื่นซึ่งได้มี
การแจ้งให้ทราบหรื สำนัอกปรากฏแก่ เจ้าพนักงานบักงำคับคดีแล้วตามมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๓๒๔
ถ้าประมวลกฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่นมิได้บัญญัติไว้เป็นอย่างอื่น ให้เจ้าพนักงาน
งคับคดีจัดสรรหรือแบ่กงำเฉลี่ยเงินตามวรรคหนึ ่งดังบัญญัติไว้ในมาตราต่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อไปนี้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๓๓๘ ในกรณีที่จะต้องบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งซึ่งได้พิพากษา
๓๓๙
สำนักหรื อสั่งโดยจำเลยขาดนักำดนั้น ห้ามมิใสห้ำนั

งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี จัดกสรรหรื อแบ่งเฉลี่ยเงินกทีำ่ได้มาจนกว่าระยะเวลาหกเดื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อน
นับแต่วันยึดทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องของลูกหนี้ตามคำพิพากษาจะได้ล่ วงพ้นไปแล้ว เว้นแต่
เจ้าหนี้ตามคำพิพสากษาจะแสดงให้ เป็นที่พอใจแก่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ศาลได้ว่าสลูำนักกหนี ้ตามคำพิพากษาได้ทกราบถึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งการที่
ถูกฟ้องนั้นแล้ว
มาตรา ๓๓๙ ๓๔๐
ในกรณีที่มีเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาคนเดียวร้องขอให้บังคับคดีแก่
ทรัพย์สินของลูกหนี
สำนั้ตกามคำพิ พากษาและไม่มีกกรณี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ตามมาตราสำนั
๓๒๔ เมื่อได้ขายทอดตลาดหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อจำหน่าย
โดยวิธีอื่นซึ่งทรัพย์สินนั้นเสร็จและได้หักค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดีไว้แล้ว ให้เจ้าพนักงานบังคับคดี
จ่ายเงินตามจำนวนหนี้และค่าฤชาธรรมเนียมตามคำพิพากษาให้แก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาเท่ าที่เงิน
รายได้จำนวนสุทธิสจำนัะพอแก่ การที่จะจ่ายให้ได้กำ
๓๓๘
กำ ๓๓๗ เพิ่มโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติมกประมวลกฎหมายวิ
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๓๙
มาตรา ๓๓๘ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๔๐
มาตรา ๓๓๙ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๕๖ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรา ๓๔๐๓๔๑ ในกรณีที่มีเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาหลายคนร้องขอให้บังคับคดีแก่
สำนักทรั พย์สินของลูกหนี้ตามคำพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษาหรื อในกรณี
สำนั ตามมาตรา ๓๒๔กำเมื่อเจ้าพนักงานบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งคับคดีได้ขาย
ทอดตลาดหรือจำหน่ายโดยวิธีอื่นซึ่งทรัพย์สินนั้นเสร็จแล้ว ให้ดำเนินการดังนี้
ส(๑)
ำนักหังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กค่าฤชาธรรมเนียมในการบั กำ งคับคดีไสว้ำนัแต่ ถ้าทรัพย์สินนั้นเป็นของเจ้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าของรวม
ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีกันเงินส่วนของเจ้าของรวมอื่นนอกจากส่วนของลูกหนี้ตามคำพิพากษาออก
จากเงินที่ได้จากการขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินนั้นเสียก่อน แล้วจึงหักค่ าฤชาธรรมเนียมในการบังคับ
คดีจากเงินเฉพาะส่สำนั
วนของลู กหนี้ตามคำพิพากษา
(๒) จัดทำบัญชีส่วนเฉลี่ยแสดงจำนวนเงินที่จ่ายให้แก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาหรือ
้ทรงสิทธิเหนือทรัพย์สกินำนั้นแต่ละคนจากเงิ นจำนวนสุทธิ ที่พอแก่กกำารที่จะจ่ายให้สตำนัามสิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ทธิของบุคคล
เช่นว่านั้นตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ประมวลกฎหมายนี้ หรือกฎหมายอื่น
โดยให้แสดงจำนวนเงิ
ที่กันส่วนให้แก่เจ้าของรวมไว้
กำ ในบัญชีดสังำนักล่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าวด้วย กำ
(๓) ส่งคำบอกกล่าวไปยังลูกหนี้ตามคำพิพากษา เจ้าของรวม และบุคคลตาม (๒)
สำนักขอให้ ตรวจสอบบัญชีส่วนเฉลี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ยนั้นและให้สำนั
ยื่นกคำแถลงคั ดค้านได้ภายในสิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บห้าวันนับแต่สวำนัันกส่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งคำบอกกล่าว กำ
ถ้าไม่มีคำแถลงคัดค้านภายในกำหนดเวลาตาม (๓) ให้ถือว่าบัญชีส่วนเฉลี่ยดังกล่าว
เป็นที่สุดและให้เจ้าพนักงานบังคับคดีจ่ายเงินให้แก่บุคคลตามบั ญชีส่วนเฉลี่ยนั้น
มาตรา ๓๔๑๓๔๒ ในกรณีที่มีผู้ยื่นคำแถลงคัดค้านตามมาตรา ๓๔๐ ให้เจ้าพนักงาน
บังคับคดีออกหมายเรี ย กเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาทุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กคน ผู้ ทสำนัรงสิกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทธิเหนือทรัพย์สินนั้ นกำเจ้าของรวม
และลูกหนี้ตามคำพิพากษา มาชี้แจงในเวลาและ ณ สถานที่ที่กำหนด โดยต้องแจ้งให้ทราบล่วงหน้า
สำนักไม่ น้อยกว่าสามวัน บุคกคลดั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งกล่าวจะไปตามหมายเรี ยกด้วยตนเองหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อจะมอบให้สผำนัู้รับกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
มอบอำนาจไป กำ
กระทำการแทนก็ได้
ตรวจพิจารณาคำแถลงคั กำ ดค้านและได้สฟำนัังคำชี ้แจงของผู้ซึ่งมาตามหมายเรี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยกแล้ว
ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีทำคำสั่งยืนตามหรือแก้ไขบัญชีส่วนเฉลี่ยนั้นแล้วอ่านคำสั่งดังกล่าวให้ผู้ซึ่ งมา
สำนักตามหมายเรี ยกฟังและให้กำลงลายมือชื่อรัสบำนัทราบไว้
ในกรณีที่ไม่อาจทำคำสั่งได้ภายในวันที่กำหนด ให้เจ้าพนักงานบังคับคดี แจ้งให้ผู้ซึ่ง
มาตามหมายเรียกหรือตามนัดทราบวันนัดฟังคำสั่งที่เลื่อนไปและให้ลงลายมือชื่อรับทราบไว้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีถ้าบุคกคลตามวรรคหนึ
ำ ่งมิกไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ด้ไปตามหมายเรียกหรืกอำตามนัดของเจ้สาำนั พนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กงานบังคับคดี กำ
ให้ถือว่าได้ทราบวันนัดและคำสั่งของเจ้าพนักงานบังคับคดีแล้ว
มาตรา ๓๔๒ ในกรณีที่เจ้าพนักงานบังคับคดีมีคำสั่งยืนตามบัญชีส่วนเฉลี่ย ผู้ซึ่ง
๓๔๓
สำนักได้ ยื่นคำแถลงคัดค้านตามมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๓๔๐สำนั
อาจยื ่นคำร้องคัดค้านคำสั่งกดัำงกล่าวต่อศาลได้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัภกายในเจ็ ดวันนั บ
แต่วันที่ได้อ่านคำสั่ง
๓๔๑
กำ ๓๔๐ เพิ่มโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติมกประมวลกฎหมายวิ
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๔๒
มาตรา ๓๔๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๔๓
มาตรา ๓๔๒ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๕๗ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ในกรณีที่เจ้าพนักงานบังคับคดีมีคำสั่งแก้ไขบัญชีส่วนเฉลี่ย บุคคลตามมาตรา ๓๔๑
สำนักอาจยื ่นคำร้องคัดค้านคำสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่งดังกล่าวต่อศาลได้ ภายในสิบห้าวันนับแต่กวำันที่ได้อ่านคำสัสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ง กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่มีผู้ยื่นคำร้องคัดค้านตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสอง ให้เจ้าพนักงานบัง คับคดี
เลื่อนการจ่ายส่วนเฉลี
ส ำนั่ยกไปก่ อนจนกว่าศาลจะได้กมำีคำสั่งหรือทำการจ่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยส่วนเฉลี่ยชั่วคราวตามมาตรา
กำ ๓๔๓
ถ้าไม่มีผู้ยื่นคำร้องคัดค้านตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสองให้ถือว่าบัญชีส่วนเฉลี่ยนั้น
เป็นที่สุด และให้เจ้าพนักงานบังคับคดีจ่ายเงินให้แก่บุคคลตามบัญชีส่วนเฉลี่ยนั้น
สคำสั
ของศาลตามมาตรานี้ใกห้ำเป็นที่สุด สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๓๔๓๓๔๔ เมื่อสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เจ้ากพนั กงานบังคับคดีเห็นว่กาำ ถ้าจะเลื่อนการจ่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยส่วนเฉลี่ยไป กำ
จนกว่าได้จำหน่ายทรัพย์สินที่ประสงค์จะบังคับทั้งหมดหรือจนกว่าการเรียกร้องทั้งหมดที่มาสู่ศาลได้
เสร็จเด็ดขาดแล้วสจะทำให้ บุคคลผู้มีส่วนเฉลี่ยกในเงิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ นรายได้แสห่ำนังทรั พย์สินที่บังคับนั้นทุกกคนหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อคนใด
คนหนึ่งได้รับความเสียหายเจ้าพนักงานบังคับคดีมีสิทธิที่ จะแบ่งเงินรายได้เท่าที่พอแก่การที่จะจ่ายให้
งที่บัญญัติไว้ในมาตราก๓๔๐
ำ มาตรา ส๓๔๑ และมาตรา ๓๔๒ ได้กในเมื
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่อเจ้าพนักสงานบั งคับคดีได้กัน
เงินไว้สำหรับชำระค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดีทั้งหมดที่เกิดขึ้นหรือจะเกิดขึ้นต่อไป และสำหรับ
ชำระการเรียกร้อสงใด ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ๆ ที่ยังมีข้อโต้แย้งไว้แล้ว สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๓๔๔๓๔๕ เมื่อผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีทุกคนได้รับส่วนแบ่งเป็นที่พอใจ
แล้ว ถ้ายังมีเงินทีส่ไำนั
ด้จกากการขายหรื อจำหน่ายทรั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พย์สินเหลือสำนั อยูก่หงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ลังจากที่ได้หักค่าฤชาธรรมเนี
กำ ยมใน
การบังคับคดีแล้วและเงินเช่นว่านั้นอยู่ในบังคับที่จะต้องจ่ายแก่เจ้าหนี้ ตามคำพิพากษาตามมาตรา ๓๒๙
สำนักหรื อถูกอายัดโดยประการอื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่น ให้เจ้าพนัสำนั
กงานบั งคับคดีจ่ายเงินส่วนที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่เหลือนั้นตามมาตรา ๓๒๙ หรือ
ตามคำสั่งอายัดสิทธิเรียกร้อง แล้วแต่กรณี
สถ้ำนั
าเงิกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นรายได้จำนวนสุทธิทกี่ได้ำ จากการขายหรื สำนัอกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จำหน่ายทรัพย์สินนั้นไม่ กำ ต้องการใช้
สำหรับการบังคับคดีต่อไปก็ดี หรือมีเงินได้จากการขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินเหลืออยู่หลังจากที่ได้หัก
สำนักชำระค่ าฤชาธรรมเนียมในการบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับคดีสแำนัละจ่ ายให้แก่เจ้าหนี้ทุกคนเป็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นที่พอใจแล้วสก็ำนัดกี ให้ เจ้ าพนักงาน
บังคับคดีจ่ายเงินรายได้จำนวนสุทธิหรือส่วนที่เหลือนั้นให้แก่ลูกหนี้ตามคำพิพากษา และถ้าทรัพย์สิ น
ของบุ คคลภายนอกต้องถูกจำหน่ ายไปเพื่ อประโยชน์ แก่ลู กหนี้ตามคำพิพากษา ให้ จ่ายเงินรายได้
สำนักจำนวนสุ ทธิหรือส่วนที่เหลื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ออยู่แก่บุคคลภายนอกนั ้น
ถ้าได้มีการขายทรัพย์สิ นรายใดตามมาตรา ๓๒๓ ไปแล้ว และได้มีคำพิพากษาถึง
ที่สุดเป็นคุณแก่ผู้เสรีำนั
ยกร้ อง ให้เจ้าพนักงานบังคักบำ คดีจ่ายเงินทีส่ไำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ด้จกากการขายแก่ ผู้เรียกร้องไป
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ส่วนที่ ๑๑
เงินค้างจ่าย

๓๔๔
มาตรา ๓๔๓ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๔๕
มาตรา ๓๔๔ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๕๘ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรา ๓๔๕๓๔๖ บรรดาเงินต่าง ๆ ที่ค้างจ่ายอยู่ในศาลหรือที่เจ้าพนักงานบังคับคดี
าผู้มีสิทธิมิได้เรียกเอาภายในห้
กำ าปี ให้ตสกเป็
ของแผ่นดิน กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำหมวด ๓ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
การบังคับคดีในกรณีที่ให้ส่งคืนหรือส่งมอบทรัพย์เฉพาะสิ่ง
มาตรา ๓๔๖ การบังคับคดีในกรณีที่คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลกำหนดให้
๓๔๗
กหนี้ตามคำพิพากษาส่กำงคืนหรือส่งมอบทรั พย์เฉพาะสิ่งแก่เจ้าหนีก้ตำ ามคำพิพากษา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัถ้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าบทบัญญัติใน กำ
หมวดนี้มิได้กำหนดวิธีการบังคับคดีไว้โดยเฉพาะ ให้นำบทบัญญัติในหมวด ๒ การบังคับคดีในกรณีที่
เป็นหนี้เงินมาใช้บสังำนัคับกโดยอนุ โลม
มาตรากำ ๓๔๗ ๓๔๘ ในกรณี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่คำพิพากษาหรือคำสั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่ง ของศาลกำหนดให้ ลูก หนี้ตาม
คำพิพากษาส่งคืนทรัพย์เฉพาะสิ่งแก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาหรือ ส่งมอบทรัพย์เฉพาะสิ่งเพื่อชำระหนี้
ตามสิ ท ธิเรี ย กร้ อสงแก่ เจ้ าหนี้ ตามคำพิ พ ากษา
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ให้ เจ้ า พนั กสงานบั งคับ คดี มี อำนาจยึ ดทรั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำพ ย์ นั้ นเพื่ อ
ดำเนินการให้เป็นไปตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ถ้าทรักพำย์เฉพาะสิ่งของลูสำนักกหนี ้ตามคำพิพากษาที่ต้อกงส่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ งมอบแก่เจ้าสหนีำนัก้ตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามคำพิพากษา กำ
เพื่อชำระหนี้ตามสิ ทธิเรียกร้องได้ถูกยึดหรืออายัดไว้เพื่อเอาชำระหนี
้เงินในคดีอื่นแล้ว เจ้าหนี้ตาม
คำพิพากษาชอบที่จะยื่นคำร้องต่อศาลที่ ออกหมายบังคับคดีก่อนมีการขายทอดตลาดหรือจำหน่าย
สำนักโดยวิ ธีอื่นขอให้มีคำสั่งให้กำเจ้าพนักงานบัสงำนัคับกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คดีส่งมอบทรัพย์นั้นให้กแำก่ตน โดยต้องแสดงให้ เป็นที่พ อใจ
แก่ศาลได้ว่า เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาผู้ขอยึดหรืออายัดทรัพย์ในคดีอื่นนั้นสามารถบังคับคดีเอาจาก
ทรัพย์สินอื่นของลูสำนั กหนี ้ ตามคำพิพากษาได้เพีกยำงพอ ทั้งนี้ ให้สำนัศาลแจ้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งให้เจ้าพนักงานบังกคัำ บคดีทราบ
และอาจมีคำสั่งงดการบังคับคดีไว้ในระหว่างพิจารณาก็ได้ ในกรณีเช่นว่านี้ ให้เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา
สำนักชดใช้ ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นกจากการยึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ดหรือสอายั ดทรัพย์แก่เจ้าหนี้ตามคำพิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พากษาผู้ขอยึสำนัดหรื ออายัดทรั พย์
ในคดีอื่น นั้น และให้เ จ้า หนี้ต ามคำพิพ ากษาในคดี อื่น นั้น ได้รั บ ยก เว้น ไม่ ต้อ งเสีย ค่า ธรรมเนีย ม
เจ้ าพนั กงานบั งคัสบำนัคดี
ถ้าเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาไม่สามารถแสดงให้เป็นที่พอใจแก่ศาลได้ตามวรรคสอง ให้
ศาลมีคำสั่งให้เจ้าหนี้ตามคำพิพากษามีสิทธิเข้าเฉลี่ยในเงินที่ได้จากการขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินของ
ลูกหนี้ตามคำพิพากษาในคดี อื่นนั้น ในกรณีเช่กนำว่านี้ ให้นำมาตรา
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๓๒๖ และมาตรา ๓๒๙กำมาใช้บังคับ
๓๔๖
กำ ๓๔๕ เพิ่มโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติมกประมวลกฎหมายวิ
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๔๗
มาตรา ๓๔๖ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๔๘
มาตรา ๓๔๗ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๕๙ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรา ๓๔๘ ๓๔๙ การบังคับ คดีในกรณี ที่ศาลพิพ ากษาให้ ลู กหนี้ ตามคำพิพ ากษา
งคืน หรือส่ งมอบทรัพกย์ำเฉพาะสิ่ งที่มสีทำนัะเบี ยนกรรมสิ ทธิ์ห รือมีหกนัำงสือรับรองการทำประโยชน์
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี แก่
เจ้าหนี้ตามคำพิพ ากษานั้น ให้เจ้าพนัก งานบัง คับ คดีแจ้ง ให้พ นักงานเจ้า หน้าที่ห รือนายทะเบีย น
ดำเนินการจดทะเบี สำนัยกนต่ อไป
การบั งคับ คดีในกรณี ที่ศาลพิพ ากษาให้ ลูกหนี้ ตามคำพิ พากษาส่ งคืนหรือส่ งมอบ
อสังหาริมทรัพย์เฉพาะสิ่ง ถ้ามีเหตุขัดขวางหรือเหตุขัดข้องในการส่ง คืนหรือส่งมอบอสังหาริมทรัพย์
นั้นแก่เจ้าหนี้ตามคำพิ
ากษา ให้นำบทบัญญักตำิในหมวด ๔ การบั สำนักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คับคดีในกรณีที่ให้ขับไล่กำมาใช้บังคับ
โดยอนุโลม
มาตรา ๓๔๙ การบังคับคดีที่ขอให้ ลู กหนี้ตามคำพิพ ากษาส่ งคืน หรือส่ งมอบ
๓๕๐
ทรัพย์เฉพาะสิ่ง ให้สำนั
เจ้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หนี้ตามคำพิพากษาได้รกับำยกเว้นค่าธรรมเนี
มเจ้าพนักงานบังคับคดีกำ
ให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาเป็นผู้รับผิดในค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดีที่เจ้าหนี้
สำนักตามคำพิ พ ากษาต้อ งเสีกำย ไปในคดีที่มสำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ีค ำพิ พ ากษาให้ส่ ง คืน หรือกส่ำ ง มอบทรัพ ย์สเำนั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ฉพาะสิ ่ง รวมทั้ ง
ค่าฤชาธรรมเนี ย มและค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดีที่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาต้องเสียไปในคดีอื่น
ตามมาตรา ๓๔๗สวรรคสองำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
โดยให้ถือว่าเป็นค่าฤชาธรรมเนีสยำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มและค่ าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดี
่ต้องใช้แทนแก่เจ้าหนี้ตกามคำพิ
ำ พากษาในคดี ที่มีคำพิพากษาให้ส่งคืกนำหรือส่งมอบทรัสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พย์กเงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ฉพาะสิ่งนั้น กำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำหมวด ๔ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
การบังคับคดีในกรณีที่ให้ขับไล่
สมาตรา ๓๕๐ ๓๕๑ การบั งคักบำคดีในกรณี ทสี่คำนัำพิกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พ ากษาหรือคำสั่ งของศาลให้
กำ ขับไล่
ลู ก หนี้ ต ามคำพิ พ ากษาออกไปจากอสั งหาริม ทรัพ ย์ ที่ อ ยู่ อ าศั ย หรือ ทรัพ ย์ ที่ ค รอบครอง ให้ เจ้ า
สำนักพนั กงานบังคับคดีดำเนินกำการตามมาตราสำนั๓๕๑
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี มาตรา ๓๕๒ มาตรากำ๓๕๓ และมาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๓๕๔
การบัง คับ คดีใ นกรณีที่ค ำพิพ ากษาหรือ คำสั่งให้ลูก หนี้ ต ามคำพิพ ากษารื้อ ถอน
สิ่ง ปลูก สร้าง ไม้ยำนั
ส ืน ต้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
น ไม้ล้ม ลุก หรือ ธัญ ชาติ
กำ หรือ ขนย้า ยทรั
ย์สิน ออกไปจากอสังกหาริำ ม ทรัพ ย์
ที่อยู่อาศัย หรือทรัพย์ที่ครอบครอง ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการตามมาตรา ๓๕๕
การบังคับคดีในกรณีที่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาต้องออกไปจากอสังหาริมทรัพย์ ที่อยู่อาศัย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สหรื
ำนัอกทรั พย์ที่ครอบครอง กำ
๓๔๙
กำ ๓๔๘ เพิ่มโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติมกประมวลกฎหมายวิ
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๕๐
มาตรา ๓๔๙ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๕๑
มาตรา ๓๕๐ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๖๐ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรา ๓๕๑๓๕๒ ในกรณีที่คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลให้ขับไล่ลูกหนี้ตามคำพิพากษา
สำนักออกไปจากอสั งหาริมทรักพำย์ ที่อยู่อาศัยสหรื
ทรัพย์ที่ครอบครอง กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) ถ้า ทรัพ ย์นั้น ไม่มีบุค คลใดอยู่แ ล้ว ให้เจ้า พนัก งานบัง คับ คดีด ำเนิน การตา ม
มาตรา ๓๕๒ ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ส สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ถ้าลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือบริวารไม่ออกไปจากทรัพย์นั้น ให้เจ้าพนักงาน
บังคับคดีดำเนินการตามมาตรา ๓๕๓
มาตรา ๓๕๒ ในกรณีตามมาตรา ๓๕๑ (๑) ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจส่ง
๓๕๓
สำนักมอบทรั พย์นั้นทั้งหมดหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำอบางส่วนให้สเจ้ำนัาหนี ้ตามคำพิพากษาเข้าครอบครองได้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทสันำนั
ที กถ้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามีสิ่งกีดขวาง กำ
อันเป็นอุปสรรคต่อการส่งมอบ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจทำลายสิ่งกีดขวางดังกล่าวได้ตาม
ความจำเป็น สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้า ยัง มีสิ่ง ของของลูก หนี้ ต ามคำพิพ ากษาหรือ ของบุค คลใดอยู่ในทรัพ ย์นั้น ให้
าพนักงานบังคับคดีทกำบั ำ ญชีสิ่งของนัส้นำนัไว้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
และมีอำนาจดำเนินการดั กำ งต่อไปนี้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) ถ้าสิ่งของนั้นมีสภาพเป็นของสดของเสียได้ หรือมีสภาพอันจะก่อให้เกิดอันตราย
ได้ หรือถ้าหน่วงช้าไว้จะเป็นการเสี่ยงความเสียหายหรือค่าใช้สจำนั่ากยจะเกิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
นส่วนแห่งค่าของสิ่งของนั้น ให้
าพนักงานบังคับคดีมีอกำนาจจำหน่
ำ ายสิ
สำนั่งของนั ้นได้ทันทีโดยวิธีขายทอดตลาดหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อสวิำนัธกีองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ื่ นที่เห็นสมควร กำ
และเก็บรักษาเงินสุทธิหลังจากหักค่าใช้จ่ายไว้แทนสิ่งของนั้น หรือทำลายสิ่งของนั้น หรือดำเนินการ
อื่นใดตามที่เห็น สมควรก็ ได้ ทั้ง นี้ ให้คำนึงถึกงำสภาพแห่งสิส่งำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ของกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ประโยชน์ของผู้มี ส่วกนได้ ำ เสีย และ
ประโยชน์สาธารณะ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๒) ถ้ากสิำ ่งของนั้นมิใช่สสำนั
ิ่งของตามที ่ระบุไว้ใน (๑) ให้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำเจ้าพนักงานบัสงำนัคับกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คดีมีอำนาจนำ กำ
สิ่งของนั้นมาเก็บรักษาไว้ หรือมอบให้เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาเป็นผู้รักษา หรือฝากไว้ ณ สถานที่ใด
หรือแก่บุคคลใดตามที ่เห็นสมควร แล้วแจ้งหรืกำอประกาศให้ ลสูกำนัหนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้ตามคำพิพากษาหรือเจ้กำาของสิ่งของ
มารับคืนไปภายในเวลาที่เจ้าพนักงานบังคับคดีกำหนด ถ้าลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือเจ้าของสิ่งของ
สำนักไม่ มารับหรือไม่ยอมรับสิก่งำของนั้นคืนไปภายในเวลาที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่กำหนด ให้เจ้กาำพนักงานบังคับสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คดีกดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำเนิน การตาม กำ
(๑) โดยอนุโลม
เงินที่เจ้าพนักงานบังคับคดีได้มาจากการจำหน่ายสิ่งของตามวรรคสอง (๑) หรือ (๒)
าลูกหนี้ต ามคำพิพ ากษาหรื กำ อ เจ้า ของสิ สำนั่กง ของไม่ ม าขอรับ คืนภายในกำหนดห้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าสปีำนันกับงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แต่ได้รับ แจ้ง กำ
จากเจ้าพนักงานบังคับคดี ให้ตกเป็นของแผ่นดิน
สในกรณี ที่สิ่งของตามวรรคสองถู
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กยึ ด อายัดสำนัหรืกองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ห้ามโอน ยักย้าย หรือกจำหน่ ำ ายตาม
วิธีการชั่วคราวก่อนพิพากษาหรือเพื่อการบังคับคดีในคดีอื่น ให้เจ้าพนักงานบั งคับคดีมีอำนาจย้าย
่งของดังกล่าวไปเก็บไว้กำณ สถานที่อื่นสำนั ได้กตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ามที่เห็นสมควร ทั้งนีก้ ำให้เจ้าพนักงานบั สำนังกคังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บคดีแจ้งศาล กำ
หรือเจ้าพนักงานบังคับคดีในคดีอื่นทราบด้วย
สให้
ำนัลกูกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หนี้ตามคำพิพากษาเป็กนำ ผู้เสียค่าใช้จส่าำนั ยทีก่เงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กิดจากการดำเนินการตามมาตรานี กำ ้
และให้ถือว่าเป็นหนี้ตามคำพิพากษาที่จะบังคับคดีกันต่อไป
๓๕๒
มาตรา ๓๕๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๕๓
มาตรา ๓๕๒ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๖๑ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรากำ ๓๕๓ ๓๕๔ ในกรณี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ตามมาตรา ๓๕๑ (๒)กำให้ เจ้าพนั กงานบั
คับ คดีป ฏิ บัติ กำ
ดังต่อไปนี้
ส(๑)
ำนักรายงานต่ อศาลเพื่อมีคกำสัำ ่งจั บกุมและกั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กขักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ลูกหนี้ตามคำพิพ ากษาหรื
กำ อบริวาร
และให้ศาลมีอำนาจสั่งจับกุมและกักขังได้ทันที ในกรณีเช่นว่านี้ ให้นำบทบัญญั ติมาตรา ๓๖๓ มาใช้
บังคับโดยอนุโลม
ส(๒)
ำนักปิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ด ประกาศให้ บุ ค คลทีก่ อำ ยู่อาศัย หรือสครอบครองทรั พ ย์ นั้น ซึ่ งอ้ากงว่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ า มิ ได้ เป็ น
บริวารของลูกหนี้ตามคำพิพากษา ยื่นคำร้องต่อศาลภายในกำหนดเวลาสิบห้าวันนับแต่วันปิดประกาศ
สำนักแสดงว่ าตนมีอำนาจพิเศษในการอยู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่อาศัสยำนัหรืกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อครอบครองทรัพย์นั้นกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
เมือ่ มีการจับกุมลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือบริวารตาม (๑) แล้ว หรือในกรณีที่บุคคล
ดังกล่าวหลบหนีไสปจากทรั พย์นั้นแล้ว ให้เจ้าพนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำกงานบังคับคดี ดำเนิ
สำนั นการตามมาตรา ๓๕๒
มาตรากำ ๓๕๔ ๓๕๕ เพืส่อำนัประโยชน์

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในการบังคับคดี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำต ามที่บัญ ญัตสิไำนั
ว้ใกนมาตรา ๓๕๑
ให้ถือว่าบุคคลดังต่อไปนี้เป็นบริวารของลูกหนี้ตามคำพิพากษา
(๑) บุ คคลที่อยู่อาศัย หรือครอบครองทรัสพำนั ย์นกั้ นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
และมิได้ยื่นคำร้องต่กอำศาลภายใน
สำนักกำหนดเวลาตามมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๓๕๓ (๒) หรืสำนั อยืก่นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คำร้องต่อศาลแล้วแต่กแำ สดงต่อศาลไม่ สำนัได้กวงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่าตนมี อำนาจ กำ
พิเศษในการอยู่อาศัยหรือครอบครองทรัพย์นั้น
ส(๒)
คคลที่เข้ามาอยู่ในทรัพกำย์นั้นในระหว่าสงเวลาที ่เจ้าพนักงานบังคับคดี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดำเนินการ
ให้เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาเข้าครอบครองทรัพย์นั้น
การบั
คับคดีในกรณีที่ลูกหนี้ตกำามคำพิพากษาต้ สำนัอกงรืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้อถอนสิ่งปลูกสร้าง กำ
ไม้ยืนต้น ไม้ล้มลุกหรือธัญชาติ หรือขนย้ายทรัพย์สิน ออกไปจากอสังหาริมทรัพย์
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ที่อยู่อสาศั
ำนักยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หรือทรัพย์ที่ครอบครอง กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๓๕๕ ๓๕๖ ในกรณีที่คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลกำหนดให้ลูก หนี้ตาม
คำพิพ ากษาต้องรื้อถอนสิ่งปลูกสร้าง ไม้ยืนต้น ไม้ล้มลุกหรือ ธัญชาติ หรือขนย้ายทรัพย์สิน ออกไป
จากอสังหาริมทรัสพำนั
ย์ กทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่อยู่อาศัย หรือทรัพย์ทกี่คำรอบครอง ให้สเจ้ำนัาพนั กงานบังคับคดีมีอำนาจดำเนิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นการ
รื้อถอน และขนย้ายทรัพย์สินออกจากทรัพย์นั้นได้โดยให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาเป็นผู้เสียค่าใช้ จ่ายใน
สำนักการรื ้อถอนหรือขนย้ายทรั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พย์สินนั้น และให้ ถือว่าเป็นหนี้ตามคำพิพกากษาที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่จะบังคัสบำนั
คดีกกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ันต่อไป กำ
๓๕๔
กำ ๓๕๓ เพิ่มโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติมกประมวลกฎหมายวิ
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๕๕
มาตรา ๓๕๔ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๕๖
มาตรา ๓๕๕ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๖๒ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
กรณีตามวรรคหนึ่ง ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีปิดประกาศกำหนดการรื้อถอนหรือ
สำนักขนย้ า ยทรั พ ย์ สิ น ไว้ ณกำบริ เวณนั้ น ไม่สำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี น้ อกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยกว่ า สิ บ ห้ า วั น และให้ กำเ จ้ า พนั ก งานบั
สำนังกคังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บ คดี ใช้ ค วาม กำ
ระมัดระวังตามสมควรแก่พฤติการณ์ในการรื้อถอนหรือขนย้ายทรัพย์สินนั้น
สในการจั ดการกับวัสดุที่ถูกรื้อกถอนและทรั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ พสย์ำนั
สินกทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ถูกขนย้ายออกจากอสักงำหาริมทรัพย์
ที่อยู่อาศัยหรือทรัพย์ที่ครอบครองนั้น ให้นำบทบัญญัติมาตรา ๓๕๒ วรรคสอง วรรคสาม และวรรคสี่
หมวด ๕
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีการบั
กำ งคับคดีในกรณี
สำนักทงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ี่ให้กระทำการหรืองดเว้กนำ กระทำการ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๓๕๖ การบังคับคดีในกรณีที่คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลกำหนดให้
๓๕๗
กหนี้ตามคำพิพากษากระทำการหรื
กำ อสงดเว้
กระทำการอย่างหนึ่งอย่ กำ างใดนอกจากกรณี ที่คำพิพากษา
หรือคำสั่งของศาลกำหนดให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาส่งคืนหรือส่งมอบทรัพย์เฉพาะสิ่งหรือให้ขับไล่
ลูกหนี้ตามคำพิพสากษาตามที ่บัญญั ติไว้ในหมวด
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๓ การบังคัสบำนั
คดีกใงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นกรณีที่ให้ส่งคืนหรือส่กงำ มอบทรัพย์
เฉพาะสิ่ง และหมวด ๔ การบังคับคดีในกรณีที่ให้ขับไล่ ให้ศาลมีอำนาจกำหนดวิธีการบังคับคดีตามที่
ญญัติไว้ในส่วนที่ ๑ หรืกำอส่วนที่ ๒ แห่สำนั
งหมวดนี ้ เว้นแต่ในกรณีที่ศกาลเห็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ นว่าวิธีการบัสำนักงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คับคดีดังกล่าว กำ
ไม่อาจบรรลุผลตามคำพิ พากษาหรือคำสั่งของศาลได้ ก็ให้ศสาลมี
อำนาจกำหนดวิธีการบังคับคดีตามที่
ศาลเห็นสมควรเท่าที่สภาพแห่งการบังคับคดีจะเปิดช่องให้กระทำได้
ส่วนที่ ๑
การบังคับคดีกใำนกรณีที่ให้กระทำการ

มาตรา ๓๕๗ ๓๕๘
การบังคับคดีในกรณีที่คำพิพากษาหรือ คำสั่งของศาลกำหนดให้
ลูกหนี้ตามคำพิพสากษากระทำนิ ติกรรมอย่างหนึ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งอย่างใดซึ่งสอาจถื อเอาคำพิพากษาของศาลแทนการ
แสดงเจตนาของลูกหนี้ตามคำพิพากษาได้ และคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลไม่ได้กำหนดให้ถือเอา
คำพิพากษาแทนการแสดงเจตนาของลูกหนี้ตามคำพิพากษาไว้ เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาอาจมีคำขอให้
ศาลมีคำสั่งให้ถือสเอาคำพิ พากษาหรือคำสั่งของศาลแทนการแสดงเจตนาของลู
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กหนี้ตามคำพิกำ พากษา
นั้นได้
ถ้าการแสดงเจตนาของลู
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หนี้ตามคำพิพากษาจะบริ กำ บูรณ์ต่อเมืส่อำนัได้กจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดทะเบียนต่อ กำ
นายทะเบียน พนักงานเจ้าหน้าที่ หรือบุคคลอื่นผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมาย เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา
อาจมีคำขอให้ศาลสัสำนั่งกให้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดำเนินการจดทะเบียกนให้
ำ ก็ได้ ในกรณี
สำนัเช่กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นี้ ให้บุคคลดังกล่าวนัก้นำจดทะเบียน
ไปตามคำสั่งศาล
๓๕๗
มาตรา ๓๕๖ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๕๘
มาตรา ๓๕๗ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๖๓ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ถ้าหนังสือสำคัญ เช่น โฉนดที่ดิน ใบจอง หนังสือรับรองการทำประโยชน์ ใบทะเบียน
สำนักหรื อเอกสารสิทธิ ที่จะต้กอำงใช้เพื่อการจดทะเบี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ยนสูญหาย บุบสลาย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หรือนำมาไม่สไำนั
ด้เกพราะเหตุ อื่นใด
ศาลจะสั่งให้นายทะเบียน พนักงานเจ้าหน้าที่ หรือบุคคลผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายออกใบแทน
หนังสือสำคัญดังกล่
สำนัาวก็ ได้ เมื่อได้ออกใบแทนแล้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ว หนังสือสำคั ญกเดิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั มเป็นอันยกเลิก กำ
มาตรา ๓๕๘ ๓๕๙ การบังคับคดีในกรณีที่คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลกำหนดให้
ลูกหนี้ ต ามคำพิพสำนั
ากษากระทำการอย่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีา งหนึกำ่ง อย่า งใดซึ่งสไม่ำนัใกช่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ก รณีต ามมาตรา ๓๕๗ กำ นอกจาก
เจ้า หนี ้ต ามคำพิ พ ากษาอาจมี ค ำขอตามมาตรา ๓๖๑ แล้ ว ถ้ าการกระทำนั้ น เป็ น กรณี ที่ อ าจให้
คคลภายนอกกระทำการแทนได้
กำ เจ้าหนี
สำนั้ตกามคำพิ พากษาอาจมีคำขอฝ่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ายเดียวให้สศำนั
าลมี คำสั่งอนุญาต
ให้ บุคคลภายนอกกระทำการนั้ น แทนลูกหนี้ตามคำพิพากษา โดยลูกหนี้ตามคำพิพากษาเป็นผู้เสีย
ค่าใช้จ่าย สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ค่าใช้จ่ายที่เสียไปในกรณีขอให้บุคคลภายนอกกระทำการแทนตามวรรคหนึ่ง ให้ถือ
าเป็นหนี้ตามคำพิพากษาที
กำ ่จะบังคับคดีสำนั
กันกต่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อไป กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ส่วนที่ ๒ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ การบังคับสำนั
คดีกใงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นกรณีที่ให้งดเว้นกระทำการ
มาตรา ๓๕๙ ๓๖๐ การบังคับคดีในกรณีที่คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลกำหนดให้
กหนี้ตามคำพิพากษางดเว้ กำ นกระทำการ สำนัเจ้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หนี้ตามคำพิพากษาอาจขอให้
กำ ศาลมีคสำสัำนั่งกจังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บกุมและกักขัง กำ
ลูกหนี้ตามคำพิพากษาตามมาตรา ๓๖๑ และขอให้ศาลมีคำสั่งอย่างหนึ่งอย่างใด ดังต่อไปนี้ได้ด้วย
ส(๑)
ำนักให้ ลูกหนี้ตามคำพิพากษาชำระค่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าสินไหมทดแทนสำหรั บความเสีกยำหายอันเกิด
จากการไม่งดเว้นกระทำการนั้น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(๒) รื้อกถอนหรื
ำ อทำลายทรั พย์สินอันเกิดจากการไม่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งดเว้นกระทำการนั ้น เว้นแต่ใน
กรณีที่กฎหมายว่าด้วยการนั้นได้กำหนดวิธีการจัดการกับทรัพย์สินดังกล่าวไว้เป็นอย่างอื่นแล้ว
ในกรณีตาม (๑) เมื่อศาลไต่สวนแล้วเห็นว่าคำขอนั้นฟังได้ ให้ศาลมีคำสั่งให้ลูกหนี้
สำนักตามคำพิ พากษาชดใช้ค่ากสิำ นไหมทดแทนตามจำนวนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ศาลเห็นสมควร
ในกรณีทศี่ าลมีคำสั่งตาม (๒) ให้ศาลแจ้งคำสั่งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีทราบ แล้วให้
เจ้าพนักงานบังคัสบำนัคดีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ดำเนินการให้เป็นไปตามคำสักำ ่งศาล โดยลู สำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หนี้ตามคำพิพากษาเป็กำนผู้รับผิดใน
ค่าใช้จ่าย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีการขอและการดำเนิ
กำ นสำนั
การตามมาตรานี ้ ไม่ต้องเสีกยำค่าธรรมเนียมศาล
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ส่วนค่าสินไหม
ทดแทนที่ศาลกำหนดตามวรรคสองและค่าใช้จ่ายตามวรรคสาม ให้ถือว่าเป็นหนี้ตามคำพิพากษาที่จะ
บังคับคดีกันต่อไปสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๓๕๙
มาตรา ๓๕๘ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๖๐
มาตรา ๓๕๙ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๖๔ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
หมวด ๖
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ การบังคับคดีสใำนั
นกรณี ได้มาซึ่งทรัพย์สินที่มกีทำ ะเบียน สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๓๖๐๓๖๑ การบังคับคดีในกรณีที่ศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งให้หรือแสดงว่า
เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาหรือบุคคลใดได้มาซึ่ งกรรมสิทธิ์ ทรัพยสิทธิหรือสิทธิอื่น ๆ เกี่ยวกับทรัพย์สิน
หากทรัพย์สินนั้นสเป็
ำนันกทรั พย์ที่มีทะเบียนและมี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำเหตุขัดข้องไม่ อาจแก้
สำนั ไขเปลี่ยนแปลงทางทะเบี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยนได้
เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาหรือบุคคลดังกล่าวอาจมีคำขอให้ศาลสั่งให้นายทะเบียน พนักงานเจ้าหน้าที่
สำนักหรื อบุคคลผู้มีอำนาจหน้กำาที่ตามกฎหมายดำเนิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นการจดทะเบียนให้กำผู้มีสิทธิมีชื่อในทะเบี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ยนให้เป็นไป
ตามคำสั่งศาล
สให้
ำนันกำบทบั ญญัติมาตรา ๓๕๗กำ วรรคสาม มาใช้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนับกังงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คับโดยอนุโลม กำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ หมวด ๗
การบังคับคดีในกรณีที่ขอให้ศาลสั่งจับกุมและกักขังลูกหนี้ตามคำพิพากษา

มาตรา ๓๖๑๓๖๒ ภายใต้บังคับบทบัญญัติหมวด ๔ การบังคับคดีในกรณีที่ให้ขับไล่
ในกรณีที่ลูกหนี้ตสามคำพิ พากษาจงใจขัดขืนไม่กปำฏิบัติตามคำบัสงำนัคับกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี และไม่มีวิธีการบังคับอืก่นำ ใดที่เจ้าหนี้
ตามคำพิพากษาจะใช้บังคับได้ เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาอาจมีคำขอฝ่ายเดียว ให้ศาลมีคำสั่งจับกุมและ
กขังลูกหนี้ตามคำพิพากษาก็กำ ได้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
เมื่อได้รับคำขอตามวรรคหนึ่ง ให้ศาลพิจารณาคำขอโดยเร็ว หากเป็นที่พอใจจาก
พยานหลักฐานซึส่งำนั เจ้ากหนี ้ตามคำพิพากษานำมาสื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บหรือที่ศาลเรี
กมาสืบว่า ลูกหนี้ตามคำพิ
สามารถที่จะปฏิบัติตามคำบังคับได้ถ้าได้กระทำการโดยสุจริต และเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาไม่มีวิธีการ
งคับอื่นใดทีจ่ ะใช้บังคับกได้
ำ ให้ศาลออกหมายจั บลูกหนี้ตามคำพิพากษา
ถ้าลูกหนี้ตามคำพิพากษามาศาลหรือถูกจับตัวมา แต่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาไม่อาจ
แสดงเหตุอันสมควรในการที่ไม่ปฏิบัติตามคำบังคับได้ ศาลมีอำนาจสั่งกักขังลูกหนี้ตามคำพิพากษา
นทีหรือในวันหนึ่งวันใดที กำ ่ลูกหนี้ตามคำพิ
ากษายังคงขัดขืนอยู่ก็ไกด้ำ หากลูกหนี้ตามคำพิ พากษาแสดง
เหตุอันสมควรในการที่ไม่ปฏิบัติตามคำบังคับได้ หรือตกลงที่จะปฏิบัติตามคำบังคับทุกประการ ศาล
จะมีคำสั่งให้ยกคำขอ สำนักหรื อมีคำสั่งเป็นอย่างอื่นกตามที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่เห็นสมควรก็
สำนักไงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ด้ กำ
มาตรากำ๓๖๒๓๖๓ เมื่อสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ศาลได้ ออกหมายจับลูกหนีก้ตำ ามคำพิพากษาตามมาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๓๖๑
แล้ว ถ้าลูกหนี้ตามคำพิพากษามาศาลหรือถูกจับกุมตัวมา ให้ศาลมีอำนาจกักขังลูกหนี้ตามคำพิพากษา
๓๖๑
กำ ๓๖๐ เพิ่มโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติมกประมวลกฎหมายวิ
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๖๒
มาตรา ๓๖๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๖๓
มาตรา ๓๖๒ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๖๕ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
นั้นไว้ในระหว่างการพิจารณาคำขอจนกว่าจะมีป ระกัน หรือมีประกันและหลักประกันก็ได้ตามที่ศาล
สำนักเห็ นสมควร
ในกรณีที่ผิดสัญญาประกันตามวรรคหนึ่ ง ศาลมีอำนาจสั่งบังคับตามสั ญญาประกัน
หรือตามจำนวนเงินำนัทีก่ศงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ส าลเห็นสมควรโดยมิต้อกงฟ้ำ องผู้ทำสัญญาประกั นเป็นคดีใหม่

มาตรา ๓๖๓ ๓๖๔ ในกรณี ที่ศาลสั่งกักขังลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือบุ คคลใดตาม
มาตรา ๓๕๓ หรืสอำนัมาตรา ๓๖๑ บุคคลนั้นจะต้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องถูกกักขังไว้
สำนัจนกว่ าจะมีประกัน หรือมีกปำ ระกั นและ
หลักประกันตามจำนวนที่ศาลเห็นสมควรกำหนดว่าตนยินยอมที่จะปฏิบัติตามคำบังคับทุกประการ
สำนักแต่ ทั้งนี้ ห้ามไม่ให้กักขังกแต่ำ ละครั้งเกินกว่สำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าหกเดื อนนับแต่วันจับกุมหรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำอวันเริ่มกักขังสำนั
แล้กวงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แต่กรณี กำ
ในกรณีที่ผิดสัญญาประกันตามวรรคหนึ่ง ให้นำบทบัญญัติมาตรา ๓๖๒ วรรคสอง
มาใช้บังคับโดยอนุสโำนัลมกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ ๓๖๔ ๓๖๕ ในกรณี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่ ศ าลยอมรั บ บุ ค คลเป็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ น ประกั น และบุ ค คลนั้ น จงใจ
ขัดขวางการบังคับคดีหรือร่วมกับลูกหนี้ตามคำพิพากษาขัดขืนไม่ปฏิบัติตามคำบังคับ ให้นำบทบัญ ญัติ
มาตรา ๓๖๑ มาตรา ๓๖๒ และมาตรา ๓๖๓ มาใช้บังคับโดยอนุ โลม
มาตรา ๓๖๕ ๓๖๖ การจับกุมและควบคุ มตัวบุคคลหนึ่งบุคคลใดตามบทบั ญญัติใน
ลักษณะนี้ ให้พนักสำนั
งานฝ่ ายปกครองหรือตำรวจตามประมวลกฎหมายวิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ธีพิจารณาความอาญามี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หน้าที่
ปฏิบัติตามคำสั่งหรือหมายของศาล หรือตามที่ได้รับแจ้งจากเจ้าพนักงานบังคับคดี
การจักบำกุม ควบคุมตัสวำนัหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อกักขังบุคคลหนึ่งบุคกคลใดตามมาตรา
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ สำนั๒๗๙ วรรคสอง
มาตรา ๒๘๔ มาตรา ๓๕๓ มาตรา ๓๖๑ และมาตรา ๓๖๔ ไม่ตัดสิทธิที่จะดำเนินคดีในความผิดอาญา
หมวด ๘
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ การบังสคัำนับกในกรณี มีการประกันในศาล
มาตรากำ๓๖๖
๓๖๗
ถ้าสบุำนั
คคลใดได้ เข้าเป็นผู้ประกันกในศาลโดยทำเป็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ สำนันกหนั งสือหรือโดย
วิธีอื่น เพื่อการชำระหนี้ตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง หรือแต่ส่วนหนึ่งส่วนใดแห่งคำพิพากษาหรือคำสั่ง
นั้น คำพิพากษาหรืสำนั
อคำสั ่งเช่นว่านั้นย่อมใช้บังกคัำบแก่การประกัสนำนัได้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี โดยให้เจ้าหนี้ตามคำพิกพำากษามีสิทธิ

๓๖๔
สำนักมาตรา ๓๖๓ เพิ่มโดยพระราชบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญญัติแก้ไขเพิ ่มเติกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั มประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่
กำ ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๖๕
กำ ๓๖๔ เพิ่มโดยพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มเติมกประมวลกฎหมายวิ
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๖๖
มาตรา ๓๖๕ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
๓๖๗
มาตรา ๓๖๖ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๖๖ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ร้องขอให้ศาลบังคับคดีแก่ผู้ประกันเสมือนหนึ่งเป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษาโดยไม่ต้องฟ้องผู้ประกันเป็น
สำนักคดี ใหม่
ให้นำบทบัญญัติในวรรคหนึ่งมาใช้บังคับแก่การประกั นการปฏิบัติตามคำสั่งศาลใน
กรณีอื่นด้วยโดยอนุำนัโลม
ส กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๓๖๗ ๓๖๘ ในกรณีที่คู่ความหรือบุคคลใดนำเงิน สมุดบัญชีเงินฝากธนาคาร
หนังสือ ประกัน ของธนาคาร หรือหลักประกักำน อย่างอื่นซึ่งสอาจจ่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ายเป็น เงินแทนได้ มาวางต่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อศาล
ตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้หรือตามคำสั่งของศาล เช่น คำสั่งเกี่ยวกับวิธีการชั่วคราว
อนพิพากษาหรือทุเลาการบั
กำ งคับ คดีสใำนันระหว่ างอุท ธรณ์ห รือฎีกกาำ หรือในกรณีสอำนัื่นกใดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี เจ้าหนี้ต าม กำ
คำพิพากษาในคดีนั้นชอบที่จะร้องขอต่อศาลให้สั่งจ่ายเงินหรือดำเนินการเรียกเงินมาจ่ายให้แก่ตนได้
สการขอและการดำเนิ นการตามมาตรานี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ้ ไม่สตำนั
้องเสี ยค่าธรรมเนียมศาล กำ
๓๖๘
มาตรา ๓๖๗ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
- ๑๖๗ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ตาราง ๑
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ค่าธรรมเนี ยมศาล (ค่าขึ้นศาล)๓๖๙กำ

ลักษณะของคดี ทุนทรัพย์ อัตรา หมายเหตุ
(๑) คดีที่มีคำขอให้ปลดเปลื้องทุกข์อันอาจคำนวณ ค่าธรรมเนียมตาม (ก)
เป็ น ราคาเงิ น ได้ ให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คิ ด ค่ า ขึ้ น ศาลตามทุ น
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ (ข) และ (ค) ถ้ารวม กำ
ทรัพย์ ดังต่อไปนี้ แล้วมีเศษไม่ถึงหนึ่ง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำบาทให้ปัดทิ้ง
(ก) คำฟ้องนอกจากที่ระบุไว้ใน (ข) และ (ค) ไม่เกินห้าสิบล้าน ร้อยละ ๒
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ บาท
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ แต่ไม่เกินสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สองแสนบาท
ส่วนที่เกินห้าสิบ ร้อยละ ๐.๑
ล้านบาทขึ้นไป
(ข) คำร้องขอให้ศาลบังคับตามคำชี้ขาดของ ไม่เกินห้าสิบล้าน ร้อยละ ๐.๕
อนุ ญาโตตุลาการในประเทศหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนัอกคำร้ อง บาท
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ของจำนวนที สำนัก่ งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ข อ เ พิ ก ถ อ น ค ำ ชี้ ข า ด ข อ ง ร้องขอให้
อนุญาโตตุ ลาการในประเทศ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ศาลบังคับ กำ
แต่ไม่เกินห้า
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ หมื่นบาทสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ส่วนที่เกิสนำนัห้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สิบ ร้อยละ ๐.๑ กำ
คำร้องขอให้
าลบังคับตามคำชี้ขาดของ กำ ไม่เกินห้สาำนัสิบกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ล้าน ร้อยละ ๑ กำ
อนุญาโตตุลาการต่างประเทศหรือคำร้อง บาท ของจำนวนที่
ข อ เ พิ ก ถ กอำ น ค ำ ชี้ ข สาำนัดกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ของ กำ ร้องขอให้สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
อนุญาโตตุลาการต่างประเทศ ศาลบังคับ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ แต่ไม่เกิน กำ
หนึ่งแสน
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ บาท สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๓๖๙
ตาราง ๑ ค่าธรรมเนียมศาล (ค่าขึ้นศาล) แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติม
สำนักประมวลกฎหมายวิ
ธีพิจารณาความแพ่ ง (ฉบัสบำนั
ที่ ก๒๔)
พ.ศ. ๒๕๕๑ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๖๘ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ลักษณะของคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทุนทรัพย์กำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อัตราสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หมายเหตุ กำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ส่วนที่เกิสนำนัห้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สิบ ร้อยละ ๐.๑ กำ
(ค) คำฟ้องขอให้
ังคับจำนอง หรือบังคับกเอา
ำ ไม่เกินห้สาำนัสิบกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ล้าน ร้อยละ ๑ กำ
ทรัพย์สินจำนองหลุด บาท ของจำนวน
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ หนี้ที่ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
เรียกร้องแต่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ไม่เกินหนึ่ง กำ
แสนบาท
ส่วนที่เกินห้าสิบ ร้อยละ ๐.๑
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ล้านบาทขึ
สำนั้นกไป

(๒) คดีที่มีคำขอให้ปลดเปลื้องทุกข์อันไม่อาจ
คำนวณเป็นราคาเงิ นได้
(ก) คดีทั่วไปรวมทั้งคดีไม่มีข้อพิพาท เรื่องละ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๒๐๐ บาท สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(ข) อุทธรณ์หสรืำนัอฎีกกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าคำสั่งตามมาตรา ๒๒๗
กำ เรื่องละ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำการอุทธรณ์หรือฎีกา
หรือมาตรา ๒๒๘ (๒) และ (๓) ๒๐๐ บาท คำสั่งตามมาตรา ๒๒๘
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ (๑) ไม่เรียกเก็บค่าขึก้นำ
ศาล
(๓) คดีที่มีคำขอให้ปลดเปลื้องทุกข์อันอาจคำนวณ
ให้คิดค่าสขึำนั
้น กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
เป็นราคาเงินได้และไม่อาจคำนวณเป็นราคา ศาลตาม
เงินได้รวมอยูส่ดำนั้วยกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ อัตราใน (๑) กำ
แต่ไม่ให้น้อย
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ กว่าอัตราใน สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) (ก) หรือ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ (ข) แล้วแต่ กำ
กรณี
(๔) คดีที่ขอให้ชำระค่าเสียหาย ค่าอุปการะเลี้ยงดู ๑๐๐ บาท
หรือค่าเลี้ย งชีพ ก็ดี เงิน ปี เงิน เดือน เงินเบี้ ย
บำนาญ ค่ า บำรุ ง รักกำ ษา หรื อ เงิ นสอืำนั่ นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๆ ก็ ดี กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๖๙ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ลักษณะของคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทุนทรัพย์กำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อัตราสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
หมายเหตุ กำ
บรรดาที่ ให้ จส่ าำนัยมีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

ก ำหนดเป็ น ระยะเวลาในกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
อน าค ต น อ ก จาก ด อ ก เบี้ ย ค่ าเช่ า ห รื อ
ค่ าเสี ย หายที่ ศ าลมี อ ำนาจพิ พ ากษาหรือ สั่ ง
ตามมาตรา ๑๔๒ อยู่แล้ว ถ้าคดีนั้นมีคำขอให้
ชำระหนี้ ในเวลาปั จ จุ บั น หรือ มีค ำขอในข้ อ
ก่อน ๆ รวมอยู่ด้วยกำให้คิดค่าขึ้นศาลสำหรั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บ
คำขอในข้อนี้เป็นอีกส่วนหนึ่ง

- ๑๗๐ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ตาราง ๒
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ค่าธรรมเนี ยมศาล
สำนั (ค่าธรรมเนียมอื่น กๆ)ำ ๓๗๐
ลักษณะแห่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ง ศาลฎีกากำ
ศาลชัส้นำนัต้กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ชำระเมื่อใด กำ
กระบวนพิจารณา และศาลอุทธรณ์
(๑) ค่าคำร้องขอตามมาตรา ๑๐๑ ในกรณีที่ยัง
ไม่มีคดีอยู่ในศาล กำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี - กำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๑๐๐สำนั
บาท เมื่อยื่นคำร้องขอ กำ
(๒) ค่ารับรองสำเนาเอกสารต่าง ๆ โดยหัวหน้า
สำนั ก งานประจำศาลยุ ติ ธ รรมหรื อ เจ้กำา
พนักงานบังคับคดีเป็นผู้รับรอง ฉบับละ ๕๐ บาท ๕๐ บาท เมื่อยื่นคำร้อง
สำนัก(๓) ใบสำคัญเพื่อแสดงว่กาำคำพิพากษาหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัอกคำสั ่ง
ได้ถึงที่สุดแล้ว ฉบับละ ๕๐ บาท ๕๐ บาท เมื่อยื่นคำร้อง
๓๗๐
ตาราง ๒ ค่าธรรมเนียมศาล (ค่าธรรมเนียมอื่น ๆ) แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไข
บที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๗๑ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ตาราง ๓
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ค่าสืสบำนัพยานหลั กฐานนอกศาล๓๗๑กำ
ในกรณีที่มีการสืบพยานหลักฐานนอกศาล ให้คิดค่าป่วยการให้ผู้พิพากษาในอัตรา
ต่อคนวันละสามร้อยบาท และให้คิดค่าป่วยการให้เจ้าพนักงานศาลในอัตราต่อคนวันละหนึ่งร้อยห้าสิบ
บาท โดยให้ชำระเมื
สำนั่อกศาลมี คำสั่งอนุญาต กำ
ในคดีที่มีการรวมการพิจารณา ให้คิดค่าป่วยการโดยถือว่าเป็นคดีเดียว
ในกรณีกำที่มีคู่ความหลายฝ่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ายหรือหลายคนเป็นผูก้ขำอ ให้เฉลี่ยกันสชำระค่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าป่วยการใน
อัตราตามวรรคหนึ่งคนละส่วนเท่า ๆ กัน
สในกรณี จำเป็น ศาลอาจสั่งให้กำคู่ความฝ่ายที่ขสำนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อหรื อฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือหลายฝ่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ายเป็น
ผู้จัดการหาพาหนะ ถ้าไม่จัดพาหนะมาให้ จะต้องชดใช้ค่าพาหนะที่เสียไปตามสมควร
๓๗๑
ตาราง ๓ ค่าสืบพยานหลักฐานนอกศาล แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติม
สำนักประมวลกฎหมายวิ
ธีพิจารณาความแพ่ ง (ฉบัสบำนั
ที่ ก๒๔)
พ.ศ. ๒๕๕๑ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๗๒ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ตาราง ๔
ค่าป่วยการ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ค่าพาหนะ และค่
เช่าที่พักของพยาน กับกค่ำ ารังวัดทำแผนที
สำนั่๓๗๒
(๑) ให้ศาลกำหนดค่าป่วยการพยานตามรายได้และฐานะของพยานซึ่งมาศาลตาม
หมายเรียก แต่ไม่ให้เกินวันละสี่ร้อยบาท กับค่าพาหนะเดินทางและค่าเช่าที่พักของพยานที่เสียไปด้วย
ตามสมควร สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ในกรณีที่ศาลสั่งให้รังวัดทำแผนที่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(ก)กำโดยเจ้าพนักสงานศาล ให้ ศาลกำหนดค่ากป่ำวยการให้แก่เสจ้ำนัาพนั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กงานศาลใน
อัตราต่อคนวันละสองร้อยบาท กับค่าพาหนะเดินทางและค่าเช่าที่พักของเจ้าพนักงานศาลที่เสียไป
ตามสมควร สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(ข) โดยพนักงานเจ้าหน้าที่ของส่วนราชการหรือหน่วยงานอื่น ให้ศาลกำหนดค่า
สำนักป่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วยการ ค่าพาหนะเดินกทาง
ำ และค่าเช่สาำนั
ที่พกักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ของพนักงานเจ้าหน้าทีกำ่ตามระเบียบของส่
นราชการหรือ กำ
หน่วยงานนั้น ถ้าส่วนราชการหรือหน่วยงานนั้นไม่มีระเบียบดังกล่าวให้คิดตามอัตรา (ก)
๓๗๒
ตาราง ๔ ค่าป่วยการ ค่าพาหนะ และค่าเช่าที่พักของพยาน กับค่ารังวัดทำแผนที่ แก้ไข
่มเติมโดยพระราชบัญญัตกิแำก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ง (ฉบับที่ ๒๔)สำนั
ธีพิจารณาความแพ่ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
พ.ศ. ๒๕๕๑ กำ
- ๑๗๓ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ตาราง ๕
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ค่าธรรมเนี
มเจ้าพนักงานบังคับคดีก๓๗๓
ำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ค่าธรรมเนียม จำนวน หมายเหตุ
สำนัก๑. ขายทอดตลาดหรือจำหน่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าย ร้อยละ สำนัก๓งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ของจำนวนเงินที่ขายกำ ทั้งนี้ ต้องเสีสยำนั
ค่ากประกาศและค่ า
โดยวิธีอื่นซึ่งทรัพย์สินที่ยึด หรือจำหน่ายได้ ใช้สอยต่างหาก
หรืออายัด สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนัก๒. จ่ า ยเงิน ที่ ยึ ด หรื อ อายั

งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ด แก่ ร้อยละ
สำนัก๒งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ของจำนวนเงินที่ยึดกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
เจ้าหนี้ หรืออายัด
๓. เมื่อยึ ดทรัพ ย์ สิ น ซึ่งไม่ ใช่ตั ว ร้อยละ ๒ ของราคาทรัพย์สินที่ ส่วนการคํานวณราคาทรัพย์สิน
เงิ น แล้ ว ไม่ มี ก ารขายหรื อ ยึด สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ที่ ยึ ด ห รื อสอำนัากงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยั ด เพื่ อ เสี ย กำ
จำหน่าย สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ค่าธรรมเนียมตามหมายเลข ๓
และ ๔ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดี
สำนัก๔. เมื่ อ ยึ ด หรื อ อายั ด เงิกำน หรื อ ร้อยละ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ของจำนวนเงินที่ยึดกำ เป็นผู้กำหนดสำนัถ้กางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนัก๑งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ไม่ตกลงกันให้ กำ
อายั ด ทรั พ ย์ สิ น แล้ ว ไม่ มี หรืออายัด หรือราคาทรัพย์สินที่ คู่ความที่เกี่ยวข้องเสนอเรื่อ งต่อ
การขายหรือสจำหน่ าย อายัด กำ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ศาลตามที่ บั ญ ญั ตกิ ไำว้ ในมาตรา
๒๙๖
สำนัก๕. ขายโดยวิธีป ระมู ล กระหว่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ า ง ร้ อ ยละ ๒ ของราคาประมู ลกำ
คู่ความ สูงสุด
๓๗๓
ตาราง ๕ ค่ าธรรมเนี ย มเจ้าพนั ก งานบั งคั บ คดี แก้ ไขเพิ่ ม เติ ม โดยพระราชบั ญ ญั ติแ ก้ ไข
บที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๔๘ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๗๔ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ตาราง ๖
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนัค่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าทนายความ๓๗๔ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) ให้ ศาลกำหนดค่าทนายความตามจำนวนที่ศาลเห็นสมควรไม่เกินอัตราขั้นสูง
ดังที่ระบุไว้ในตารางนี้ แต่ต้องไม่ต่ำกว่าคดีละสามพันบาท
ส(๒)
ำนักการกำหนดค่ าทนายความที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่คู่ความจะต้ องรั
สำนั บผิดนั้น ให้ศาลพิจารณาตามความ
ยากง่ายแห่งคดีเทียบดูเวลาและงานที่ทนายความต้องปฏิบัติในการว่าคดีเรื่องนั้น
อัตกรางำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนั คดีมีทุนสทรั
ย์ คดีกไำม่มีทุนทรัพย์

อัตราขั้นสูงในศาลชั้นต้น ร้อยละ ๕ ๓๐,๐๐๐ บาท
ตราขั้นสูงในศาลอุทธรณ์
กำ หรือศาลฎีกาสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ร้อยละ ๓ กำ สำนัก๒๐,๐๐๐ บาท
๓๗๔
ตาราง ๖ ค่าทนายความ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมาย
ธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับกทีำ ่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑
- ๑๗๕ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ตาราง ๗
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ค่าสใช้
ำนัจก่างำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยในการดำเนินคดี๓๗๕ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ศาลอาจกำหนดให้คู่ความซึ่งต้องรับผิดในค่าฤชาธรรมเนียมตามมาตรา ๑๖๑ ชดใช้
ค่าใช้จ่ายในการดำเนินคดีแก่คู่ความอีกฝ่ายตามจำนวนที่ศาลเห็นสมควร โดยในคดีมีทุนทรัพย์ต้อง
ไม่เกิน ร้อยละ ๑สของจำนวนทุ นทรัพย์ หรือในคดี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ไม่มีทุนทรัสพำนั
ย์ตก้องำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งไม่เกินห้าพันบาท กำ
การกำหนดค่าใช้จ่ายในการดำเนินคดีตามวรรคหนึ่ง ให้ศาลคำนึงถึงค่าใช้จ่ายต่าง ๆ
่คู่ความได้เสียไป รวมทัก้งำลักษณะและวิสธำนัีกการดำเนิ นคดีของคู่ความ กำ
๓๗๕
ตาราง ๗ ค่าใช้จ่ายในการดำเนินคดี เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมาย
ธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับกทีำ ่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑
- ๑๗๖ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉะบับที่ ๒) พุทธศักราช ๒๔๘๗๓๗๖
มาตรา ๒ พระราชบัญญัตินี้ให้ใช้บังคับได้เมื่อพ้นหกสิบวันนับแต่วันประกาศในราช
กิจจานุเบกษาเป็นสต้ำนันกไปงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉะบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๔๙๒๓๗๗
มาตรา ๒ พระราชบั ญ ญัตินี้ให้ ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจา
สำนักนุงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เบกษาเป็นต้นไป กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
พระราชบัญญัติแก้สไำนัขเพิ ่มเติมประมวลกฎหมายวิกำธีพิจารณาความแพ่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ง (ฉบับที่ ๔) พ.ศ. ๒๔๙๓
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๓๗๘
มาตรากำ๒ พระราชบัสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ญกญังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ตินี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วกัดำ ถัดจากวันประกาศในราชกิ จจา
นุเบกษาเป็นต้นไป
สำนักพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิ่มกเติ
ำ มประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณาความแพ่งกำ(ฉบับที่ ๕) พ.ศ.สำนั๒๔๙๙ ๓๗๙
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๒ พระราชบัญญัตินกี้ใำห้ใช้บังคับได้เสมืำนั่อพ้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นหกสิบวัน นับแต่วันประกาศในราช
กำ
กิจจานุเบกษาเป็นต้นไป
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เพื่อให้คดีลุล่วงไปโดยรวดเร็วยิ่งขึ้น
และแก้ข้อขัดข้องของศาลและคู ่ความในการดำเนิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นกระบวนพิ
สำนัจการณาบางประการที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่สำคักญำ ทั้งสมควร
ปรับปรุงแก้ไขอัตราที่กำหนดไว้ในตารางท้ายประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งให้เหมาะสมด้วย
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๖) พ.ศ. ๒๕๑๘๓๘๐
มาตรากำ๒ พระราชบัสญำนัญักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ตินี้ให้ใช้บังคับเมื่อพ้นกำหนดหกสิ
กำ บวัสนำนั
นับกแต่ วันประกาศ
ในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป เว้นแต่มาตรา ๘ มาตรา ๙ และมาตรา ๑๐ ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัด
จากวันประกาศในราชกิ จจานุเบกษาเป็นต้นไปกำ
มาตรากำ ๑๐ การบั งสคัำนับกคดี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ตามคำพิ พ ากษา หรืกอำ คำสั่ งที่ ยังไม่สเำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สร็กจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สิ้ น ลงในวัน ที่ กำ
พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ หากมิได้เป็นไปตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
มาตรา ๒๘๕ หรืสอำนั
มาตรา ๒๘๖ ซึ่งแก้ไขเพิ่มกเติำ มโดยพระราชบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักญงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ญัตินี้ เมื่อศาลเห็นสมควรหรื
กำ อเมื่อ
๓๗๖ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๑/ตอนที่ ๗๙/หน้า ๑๑๙๒/๓๑ ธันวาคม ๒๔๘๗
๓๗๗
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๖/ตอนที่ ๕๒/หน้า ๖๓๒/๒๐ กันยายน ๒๔๙๒
ส๓๗๘
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๗/ตอนที่ ๕๘/หน้า ๙๖๗/๒๔ ตุลาคม ๒๔๙๓
๓๗๙
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๗๓/ตอนที่ ๒๑/หน้า ๒๗๘/๑๓ มีนาคม ๒๔๙๙
๓๘๐ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๙๒/ตอนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำา ๗๔/๙ มกราคม
่ ๕/ฉบับพิเศษ หน้ สำนั๒๕๑๘
- ๑๗๗ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือเมื่อผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดียื่นคำขอโดยทำเป็นคำร้องให้ศาลสั่ ง
สำนักเพิ กถอนเสียทั้งหมดหรืกอำบางส่วน หรือสสัำนั่งแก้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ไขหรือมีคำสั่งในเรื่องนักำ้นอย่างใดอย่าสงหนึ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนัก่งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ให้เป็นไปตาม กำ
บทบัญญัติดังกล่าว ทั้งนี้ เว้นแต่การบังคับ คดีตามคำพิพากษา หรือคำสั่งที่กำหนดสิทธิเรียกร้องเป็น
เงินของลูกหนี้ตามคำพิ พากษา อันไม่อยู่ในความรั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บผิดแห่งการบั
สำนักงคังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บคดีตามมาตรา ๒๘๖กำ(๑) หรือ (๓)
ที่มีจำนวนน้อยกว่าอัตราเงินเดือนขั้นต่ำสุดของข้าราชการพลเรือนในวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ
ให้ถือว่าเป็นจำนวนเงินที่ไม่อยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น มีจำนวน
เท่ากับอัตราเงินเดืสอำนันขั ้นต่ำสุดของข้าราชการพลเรื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อนในวันทีส่พำนัระราชบั ญญัตินี้ใช้บังคับ กำ
สำนักหมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สพำนั
ระราชบั ญญัติฉบับนี้ คือ กเพืำ ่อให้การพิจารณาพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พากษาคดีใน
ศาลอุทธรณ์และศาลฎีกาลุล่วงไปโดยเหมาะสมและรวดเร็วยิ่งขึ้นและเพื่อเป็นหลักประกันในการดำรง
ชีพ ของลู ก หนี้ ต ามคำพิ พ ากษาให้ ดี ขึ้ น กว่ าเดิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำม จึ ง จำเป็ นสำนั
ต้ อกงตราพระราชบั ญ ญั ติ แกก้ำ ไขเพิ่ ม เติ ม
ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๗) พ.ศ. ๒๕๒๑๓๘๑
ตินี้ให้ ใช้บังคับตั้งแต่วกันำ ถัดจากวันประกาศในราชกิ จจา
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เนื่องจากค่าขึ้นศาล ค่าธรรมเนียม
สำนักอืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่น ๆ ค่าสื บ พยานนอกศาล
กำ ค่ าป่ วยการและค่ าพาหนะพยานกักบำค่ารังวัดทำแผนที
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ และอัตราค่ า
ทนายความที่กำหนดไว้ในตารางท้ายประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งที่ใช้อยู่ได้กำหนดไว้นาน
มาแล้ว ไม่เหมาะสมแก่ ภาวะการณ์ในปัจจุบันกำสมควรแก้ไขให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัเหมาะสมยิ ่งขึ้น และควรแก้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ไขเพิ่ มเติม
มาตรา ๑๕๑ แห่ งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ให้ สอดคล้องกันด้วย จึงเป็นต้องตรา
สำนักพระราชบั ญญัตินี้ขึ้น กำ
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๘) พ.ศ. ๒๕๒๒๓๘๒
มาตรา ๒ พระราชบัญญัตินี้ให้ใช้บังคับเมื่อพ้นกำหนดหกสิบวันนับแต่วั นประกาศ
ในราชกิจจานุเบกษาเป็ นต้นไป
สำนักหมายเหตุ :- เหตุ ผ ลในการประกาศใช้

งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนัพกระราชบั ญ ญั ติ ฉบั บ นี้ คืกอำ โดยที่ บ ทบัสญำนัญักตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ิ แห่ งประมวล กำ
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งที่ใช้บังคับอยู่ในปัจจุบันมิได้ ให้อำนาจศาลที่จะสั่งให้ส่งคำคู่ความหรือ
เอกสารโดยทางไปรษณี ย์ลงทะเบียนตอบรับในโอกาสแรก
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ทำให้
สำนักคงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ู่ความต้องเสียเวลาและเสี
กำ ยค่าใช้จ่าย
ในการดำเนินคดีเพิ่มมากขึ้นโดยไม่จำเป็น สมควรให้มีการส่งคำคู่ความหรือเอกสารโดยทางไปรษณีย์
สำนักลงทะเบี ยนตอบรับในโอกาสแรกได้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จึงสเป็
ำนันกต้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องตราพระราชบัญญัตกินำ ี้ขึ้น สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๓๘๑
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๙๕/ตอนที่ ๓๗/ฉบับพิเศษ หน้า ๑/๓๑ มีนาคม ๒๕๒๑
๓๘๒ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๙๖/ตอนที
่ ๖๔/ฉบับพิเศษ กหน้
ำ า ๖/๒๘ เมษายน
สำนัก๒๕๒๒
- ๑๗๘ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๙) พ.ศ. ๒๕๒๗๓๘๓
มาตรา ๒ พระราชบั ญ ญัตินี้ให้ ใช้บั งคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจา
นุเบกษาเป็นต้นไปสำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หมายเหตุ :- เหตุ ผ ลในการประกาศใช้ พ ระราชบั ญ ญั ติ ฉ บั บ นี้ คื อ โดยที่ บ ทบั ญ ญั ติ แห่ งประมวล
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ งที่ใช้บังคับอยู่ใกนปั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ จจุบัน กำหนดให้ ช ำระหรือวางค่าธรรมเนี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยมโดยวิธี
ปิดแสตมป์ตามจำนวนที่ต้องปิดลงไว้ในคำคู่ความคำร้อง ใบรับหรือเอกสารที่เกี่ยวข้อง ซึ่งเป็นเหตุให้
สำนักเกิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ด ความล่ าช้ าและไม่กสำะดวกในการเรี สำนัยกกเก็ บ และการชำระหรืกอำวางค่าธรรมเนี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัยกมศาล และการ
ตรวจสอบคำคู่ความของศาล ทั้งยังเป็นการสิ้นเปลืองงบประมาณและเป็นภาระในการจัดพิมพ์ และ
การเก็บรักษาแสตมป์ สำนักฤงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ชาอากรอีกด้ วย สมควรแก้กำ ไขเพิ่มเติมสให้
ำนักมงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ีการชำระหรือวางค่าธรรมเนี
กำ ยมศาล
เป็นเงินสดโดยเจ้าพนักงานศาลออกใบรับให้ และสมควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติเกี่ยวกับการตรวจ
สำนักคำคู ่ความของศาลให้สอดคล้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องกับการชำระหรื อวางค่าธรรมเนียมศาลดั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งกล่าวด้สวำนั
ย กจึงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งเป็นต้องตรา กำ
พระราชบัญญัตินี้ขึ้น
ำ มประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณาความแพ่งกำ(ฉบับที่ ๑๐) พ.ศ.
สำนัก๒๕๒๗
๓๘๔
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๒ พระราชบั ญ ญัตกินำ ี้ให้ ใช้บังคั บตัส้ำนั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งแต่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วันถัดจากวันประกาศในราชกิ
กำ จจา
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพ่งที่ใช้บังคัสำนั
บอยู ่ในปัจจุบัน
(๑) มีหลักเกณฑ์และวิธีการในการเลื่อนการพิจารณาคดีของศาลที่ยังไม่รัดกุมพอ
สำนักและมิ ได้มีบทบัญญัติให้กอำำนาจศาลในการสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งให้คู่ความฝ่ายซึ่งขอเลืกำ่อนคดีเสียค่าป่สวำนัยการพยานซึ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งมา
ศาลตามหมายเรียกและเสียค่าใช้จ่ายในการที่คู่ความฝ่ายอื่นมาศาล
(๒) มีหลักเกณฑ์ในการที่ศาลจะสั่งตั้งเจ้าพนักงานหรือแพทย์ไปตรวจตัวความผู้แทน
สำนักทนายความ พยาน หรือกบุำ คคลอื่นใดทีส่ถำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ูก เรีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ยกให้มาศาลแต่มาศาลไม่ กำ ได้เพราะอ้าสงว่ำนัากป่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วยเจ็บอันเป็น กำ
เหตุให้มีการขอเลื่อนการนั่งพิจารณาที่ยังไม่รัดกุมพอ
ส(๓)
ำนักมิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ได้กำหนดให้เป็นหน้าทีก่ำของทนายความในคดี ซึ่งมีความประสงค์จกะถอนตั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ วจาก
การเป็นทนาย ที่จะต้องแจ้งให้ตัวความทราบก่อน อันเป็นเหตุให้มีการใช้สิทธิในการถอนตัวจากการ
สำนักเป็ นทนายเพื่อประวิงการพิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จารณาคดีได้สำนัทำให้ การพิจารณาคดีล่าช้กาำ
(๔) มิได้กำหนดให้โจทก์เสียค่าธรรมเนียมในการส่งคำฟ้องโดยชัดแจ้งและมิได้ มีการ
กำหนดวิธีการส่งสคำฟ้ำนักองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งให้เหมาะสมกับสภาพการณ์ กำ ในปัจจุบสำนั ัน กซึงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่งบทบัญญัติที่ใช้บังคับกอยูำ ่ในปัจจุบัน
กำหนดให้โจทก์มีห น้าที่ส่งคำฟ้องแก่จำเลย แต่ในทางปฏิบัติโจทก์มิได้นำส่งเอง และในปัจจุบันก็ไม่ มี
สำนักความจำเป็ นที่จะต้องให้กโำจทก์มีหน้าทีส่สำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งคำฟ้ องแก่จำเลยในทุกคดีกำเพราะการคมนาคมสะดวกขึ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ้นใน
หลายท้องที่แล้ว สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๓๘๓
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๐๑/ตอนที่ ๑๓๖/ฉบับพิเศษ หน้า ๑/๒ ตุลาคม ๒๕๒๗
๓๘๔ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๑๐๑/ตอนที
่ ๑๓๖/ฉบับพิเกศษำ หน้า ๔/๒ ตุลสาคม
ำนัก๒๕๒๗
- ๑๗๙ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
(๕) กำหนดเวลาที่โจทก์จะต้องร้องต่อพนักงานเจ้าหน้าที่เพื่อให้ส่งหมายและสำเนา
สำนักคำฟ้ องไปให้แก่จำเลยเพืก่อำ แก้คดี ซึ่งกำหนดไว้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สิบห้าวันนับแต่วันยื่นกคำฟ้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ องนั้น เป็นสำนั กำหนดเวลาที ่นาน
เกินไป
ส(๖)
ำนักกำหนดเวลาที ่โจทก์จะต้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำองแจ้งให้ศาลทราบเหตุ แห่งการเพิกเฉยไม่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ร้องขอต่อ
พนักงานเจ้าหน้าที่เพื่อให้ส่งหมายเรียกให้แก้คดีแก่จำเลย โดยที่การไม่แจ้งตามกำหนดเวลาดังกล่าว
ถือว่าโจทก์ทิ้งฟ้อง ซึ่งกำหนดไว้สิบห้าวันนับแต่วันยื่นคำฟ้องนั้น เป็นกำหนดเวลาที่นานเกินไป
ส(๗)
ำนักมิงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ได้กำหนดให้คู่ความมาศาลในวักำ นชี้สสองสถาน อันเป็นเหตุให้คู่คกวามมั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กจะขอ
เลื่ อ นคดี ใ นวั น นั ด สื บ พยานครั้ ง แรก และศาลไม่ อ าจดำเนิ น การไกล่ เกลี่ ย ให้ คู่ ค วามได้ ต กลง
สำนักประนี ประนอมหรือยอมรักำบในประเด็นข้สอำนัพิกพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าทที่อาจตกลงกันได้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๘) มีหลักเกณฑ์การบังคับคดีในส่วนที่เกี่ยวกับการขอเฉลี่ยทรัพย์สินที่ยังไม่รัดกุมพอ
ทำให้เกิดความไม่สเำนัป็กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ธรรมแก่เจ้าหนี้ผู้ขอเฉลี กำ่ยทรั พย์ โดยเฉพาะอย่ างยิ่งในกรณีที่เจ้ากพนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ กงานผู้มี
อำนาจตามกฎหมายว่าด้วยภาษีอ ากรได้ยึดหรืออายัดทรัพย์สินนั้นไว้ก่อนแล้ว และในกรณีที่เจ้าหนี้
้ยึดทรัพย์สินสละสิทธิใกนการบั
ำ งคับคดีสหำนัรืกองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เพิกเฉยไม่ดำเนินการบักงำคับคดีภายในเวลาที ่เจ้าพนักงาน
บังคับคดีกำหนด
(๙) มิได้กำหนดให้อำนาจศาลสั่งถอนการบั งคับคดี ถ้าเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาไม่
สำนักดำเนิ นการบังคับคดีภายในระยะเวลาที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ส่เำนั
จ้ากพนั กงานบังคับคดีกำหนดกำ
(๑๐) มิ ได้ ก ำหนดให้ เจ้ า พนั ก งานบั ง คั บ คดี ข อหมายบั ง คั บ คดี เพื่ อ ชำระเป็ น
ค่าธรรมเนียมเจ้าสพนั ำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งานบังคับคดี ในกรณีทกี่มำ ีการยึดหรืออายั สำนักดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ทรัพย์สินซึ่งมิ ใช่ตัวเงินกำหรือในกรณี
ยึดหรืออายัดเงิน หรืออายัดทรัพย์สินแล้วไม่มีการขายหรือจำหน่ายเนื่องจากเจ้าพนักงานบังคับคดี
สำนักถอนการบั งคับ คดีนั้น เอง
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หรือถอนโดยคำสั ่งศาล และผู้ขอให้ยึดกหรื
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ออายัด ไม่ชสำระค่ าธรรมเนียม
เจ้าพนักงานบังคับคดี
ส(๑๑) มิได้มีบทบัญญัติเกี่ยวกักำบบังคับคดีในการฟ้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี องขับไล่ที่รัดกุมพอ ทำให้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ การบังคับ
คดีในคดีฟ้องขับไล่ประสบปัญหาและขาดประสิทธิภาพ เนื่องจากลูกหนี้ตามคำพิพากษาที่ถูกพิพากษา
สำนักให้ ขับไล่หรือต้องรื้อถอนสิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งปลูกสร้างออกไปจากอสั งหาริมทรัพย์ กทีำ่อยู่อาศัยหรือสทรัำนัพกย์งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ที่ ครอบครอง กำ
ไม่ยอมปฏิบัติตามคำบังคับของศาลโดยใช้วิธีหลีกเลี่ยงต่าง ๆ
สมควรแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ งในส่วนที่เกี่ยวกับกรณี
งกล่าวเสียใหม่เพื่อให้กการพิ
ำ จารณาพิพสำนั ากษาคดี แพ่งและการบังคับกคดี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ในคดีฟ้องขัสบำนัไล่กมงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ีประสิทธิภาพ กำ
สามารถอำนวยความยุติธรรมมากขึ้น จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ขึ้น
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๑) พ.ศ. ๒๕๓๐๓๘๕

งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนัพกระราชบั ญ ญั ติ ฉ บั บ นี้ กคืำอ เนื่ อ งจากได้สำนัมี กกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ารประกาศใช้ กำ
กฎหมายว่าด้วยอนุ ญาโตตุลาการ ซึ่งเป็นกฎหมายที่บัญญัตสิถำนั
ึงหลั กเกณฑ์เกี่ย วกับการเสนอข้อพิพาท
๓๘๕ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๑๐๔/ตอนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หน้า ๑๘/๑๒สสิำนังหาคม
่ ๑๕๖/ฉบับพิเศษ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
๒๕๓๐ กำ
- ๑๘๐ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
การพิจารณา การทำคำชี้ขาด และการบังคับตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนอกศาลไว้โดยเฉพาะแล้ว
สำนักสมควรยกเลิ กบทบัญญักตำิว่าด้วยอนุญาโตตุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักลงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าการนอกศาลในประมวลกฎหมายวิ
กำ ธสีพำนัิจการณาความแพ่ ง
(มาตรา ๒๒๑) จึงเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔๓๘๖
สมาตรา ๒ พระราชบั ญ ญัตกินำ ี้ให้ ใช้บังคับตัส้งำนัแต่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี วันถัดจากวันประกาศในราชกิ
กำ จจา
นุเบกษาเป็น ต้น ไป เว้นแต่มาตรา ๘ มาตรา ๑๐ มาตรา ๑๑ มาตรา ๑๒ มาตรา ๑๓ มาตรา ๑๔
สำนักมาตรา ๑๕ มาตรา ๑๖กำมาตรา ๑๘ และมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๑๙ ให้ใช้บั งคับกเมืำ ่อพ้นกำหนดหกสิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี บวันนับแต่วัน
ประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่บทบัญญัติว่าด้วยเขตอำนาจศาล
สำนักในประมวลกฎหมายวิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีธีพกำิจารณาความแพ่
สำนังกทีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่ใช้บังคับอยู่ในปัจจุบันกได้ำก่อให้เกิดปัญสหาและความไม่ เป็น
ธรรม เนื่องจากโจทก์ซึ่งมีภูมิลำเนาอยู่ในราชอาณาจักรไม่สามารถฟ้องคดีจำเลยซึ่งไม่มีภูมิลำเนาอยู่ใน
ราชอาณาจั กรได้สตำนัราบใดที
่ยังไม่ส ามารถส่ งหมายเรียกให้ แสำนั ก่ จกำเลยในราชอาณาจั
กรได้ แต่ในทาง
สำนักกลั บกันโจทก์หรือจำเลยซึ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งมีภูมิลำเนาอยู
สำนัก่ใงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นต่างประเทศสามารถฟ้ กำองจำเลยหรือสฟ้ำนัอกงแย้ งโจทก์ ซึ่งมี
ภู มิ ล ำเนาอยู่ ในราชอาณาจั ก รได้ และบทบั ญ ญั ติ เรื่ อ งเขตอำนาจศาลโดยทั่ ว ไปยั งไม่ เหมาะสม
ก่อให้เกิดความไม่สสำนัะดวกในการดำเนิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นคดีในศาลประกอบกั
กำ บสในปั จจุบันยังไม่มีบทบัญญัตกำิเกี่ยวกับการ
ส่ ง คำคู่ ค วามและเอกสารให้ แ ก่ จ ำเลยหรื อ บุ ค คลภายนอกที่ เกี่ ย วข้ อ งซึ่ ง ไม่ มี ภู มิ ล ำเนาอ ยู่ ใ น
สำนักราชอาณาจั กรไว้โดยตรงคงอาศั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ยวิธีปสฏิำนั
บัตกิขงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องกระทรวงยุติธรรมและกระทรวงการต่
กำ สำนักางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งประเทศเป็น กำ
สำคัญซึ่งต้องใช้เวลานานมากและในบางครั้งก็ไม่อาจส่งให้ แก่บุคคลดังกล่าวได้ ทำให้การดำเนินคดี
เป็ นไปได้ด้วยความล่สำนักางำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ช้าและยุ่ งยาก นอกจากนี กำ ้ การพิ จารณาคดี ของศาลชั้นต้นบางคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ได้ ป ระสบ
ความล่าช้าเนื่องจากการประวิงคดีของคู่ความบางฝ่าย ทั้งหลักเกณฑ์การฟ้องคดีมโนสาเร่และคดีไม่มี
อยุ่งยากที่ใช้บังคับอยูก่มำีข้อบกพร่องไม่สำนั
สามารถนำมาบั งคับใช้กับสภาพเศรษฐกิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จสและสั งคมขณะนี้ ได้
อย่างเหมาะสมและมีป ระสิ ทธิภาพ และคดีที่ขึ้นสู่การพิจารณาของศาลอุทธรณ์ และศาลฎีกาก็ได้
เพิ่มขึ้นเป็นอย่างมากทำให้ศาลอุทธรณ์และศาลฎีกาไม่สามารถพิจารณาพิพากษาคดีให้เสร็จลุล่วงไป
สำนักได้ โดยรวดเร็ว ทำให้ คดีกคำ้างพิ จ ารณาอยู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนั่ เกป็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นจำนวนมาก เพื่ อแก้กไำขปั ญ หาดังกล่สาำนัวข้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
างต้น สมควร กำ
ปรับปรุงบทบัญญัติว่าด้วยเขตอำนาจศาลโดยกำหนดให้โจทก์สามารถฟ้องคดีจำเลยซึ่งไม่มีภูมิลำเนา
อยู่ในราชอาณาจัสกำนัรได้ ง่ายขึ้น กว่าเดิม และกำหนดให้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ การฟ้สำนั
องคดี หรือการร้องขอต่อศาลโดยทั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่วไป
เป็น ไปโดยสะดวกและเป็นธรรมยิ่งขึ้น และสมควรเพิ่มเติมบทบัญญัติว่าด้วยการส่งคำคู่ ความและ
สำนักเอกสารให้ แก่จำเลยซึ่งไม่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำมีภูมิลำเนาอยูสำนั่ในราชอาณาจั กร โดยกำหนดให้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ก ารส่งคำคู ่ความและเอกสาร
สำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ดังกล่าวเป็นไปโดยสะดวกและรวดเร็วยิ่งขึ้น กับแก้ไขปรับปรุงให้ศาลมีดุลพินิจในการกำหนดอัตรา
ดอกเบี้ยสูงกว่าอัสตำนั
ราทีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่โจทก์มี สิทธิได้รับตามกฎหมายในกรณี
กำ ที่จกำเลยต้
สำนั องชำระเงินพร้อกมดอกเบี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ้ยแก่
โจทก์ในกรณีที่ศาลเห็นว่าจำเลยมีพฤติการณ์ประวิงคดีให้ล่ าช้าโดยไม่สุจริต ปรับปรุงหลักเกณฑ์ใน
สำนักการฟ้ องคดีมโนสาเร่และคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ไม่มีข้อยุ่สงยากให้ ทำได้กว้างขวางและสะดวกรวดเร็
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สวำนั
ขึ้นกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
และปรับปรุง กำ
หลั กเกณฑ์ในการอุ ท ธรณ์ ฎีกาให้ ทำได้เฉพาะคดีที่มีเหตุผ ลสมควรที
่ จะขึ้นสู่การพิจารณาของศาล
๓๘๖ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๑๐๘/ตอนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ หน้า ๑๑/๒๗สสิำนังหาคม
่ ๑๔๙/ฉบับพิเศษ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
๒๕๓๔ กำ
- ๑๘๑ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
อุทธรณ์และศาลฎีการวมทั้งแก้ไขบทบัญญัติอื่นที่เกี่ ยวข้องให้สอดคล้องกันด้วย จึงจำเป็นต้องตรา
สำนักพระราชบั ญญัตินี้ขึ้น กำ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ง (ฉบับที่ ๑๓) พ.ศ. ๒๕๓๕
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๓๘๗

มาตรา ๒ พระราชบัญญั ตินี้ให้ใช้บังคับเมื่อพ้นกำหนดหนึ่งร้อยยี่สิบวัน นับแต่วัน
ประกาศในราชกิสจำนัจานุ เบกษาเป็นต้ นไป เว้นกำแต่มาตรา ๙ สให้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนัใกช้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บังคับตั้งแต่วันถัดจากวั
กำ นประกาศ
ในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป
มาตรา ๑๘ พระราชบัญญัตินี้ไม่ใช้บังคับแก่บรรดาคดีที่ได้ยื่ นฟ้องไว้แล้วก่อนวันที่
พระราชบัญญัตินสี้ใำนัช้บกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ังคับ และให้ใช้กฎหมายที
กำ ่ใช้บังคับอยูส่ใำนันวักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นที่ยื่นฟ้องนั้นบังคับแก่กำคดีดั งกล่าว
จนกว่าคดีจะถึงที่สุด เว้นแต่มาตรา ๙ ให้ใช้บังคับแก่คดีที่ได้ยื่นฟ้องไว้แล้ว ก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้
สำนักใช้ บังคับด้วย
มาตรา ๑๙ ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุตสิธำนัรรมรั
กษาการตามพระราชบัญญัตินี้
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เนื่อ งจากบทบัญญัติของประมวล
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ งที่ใช้บังคับอยู่ใกนปั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ จจุบันได้กำหนดให้ มีกระบวนพิจารณาชัก้นำชี้สองสถาน
เพื่อประโยชน์ในการทำให้การพิ จารณาคดีสะดวกและรวดเร็วขึ้น แต่บทบัญญัติดังกล่าวไม่สามารถ
สำนักปฏิ บัติให้สมประโยชน์ได้กำเพราะกำหนดให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัเกป็งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นดุลพินิจของศาลที่จะทำการชี กำ ้สองสถานหรื อไม่ก็ได้ และ
ไม่มีสภาพบังคับให้คู่ความต้องมาศาลในวันชี้สองสถาน หากไม่มาคู่ความก็ไม่เสียสิทธิในการดำเนิน
กระบวนการพิจารณาแต่ อย่างใด นอกจากนีก้ ำบทบัญญัติเกีส่ยำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี วกักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
การอ้างพยานหลักฐานและการส่
กำ ง
พยานหลั ก ฐานไม่ รั ด กุ ม และเอื้ อ อำนวยแก่ ก ารชี้ ส องสถาน กล่ า วคื อ เปิ ด โอกาสให้ มี ก ารอ้ า ง
สำนักพยานหลั กฐานกันอย่างฟุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ่มเฟือย หรืออ้สำนัางพยานหลั กฐานที่อยู่ในความครอบครองของบุ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ คคลภายนอก
หรื อ ระบุ อ้ างพยานที่ จ ะต้อ งส่ งประเด็ น ไปสื บ ยั งศาลอื่ น ไว้ มากเกิ น ความจำเป็ น หรือระบุ อ้ างใน
ลักษณะเป็นการประวิงคดีทำให้การพิจารณาคดีล่าช้า และไม่ให้โอกาสศาลได้ทราบถึงพยานหลักฐาน
สำนักของคู ่ความก่อนวันชี้สองสถาน
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ เพื่อให้สศำนั
าลสามารถสอบถามให้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี คู่ความรั
กำ บกันได้ในบางประเด็ นหรือทุก
ประเด็น อันจะทำให้สามารถตั ดประเด็นที่ไม่จำเป็ นออกและกำหนดประเด็นข้อพิพาทและหน้าที่
นำสืบได้อย่างถูกสต้ำนัองครบถ้ วนทำให้คดีเสร็จกไปโดยรวดเร็
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ว สอีำนักทักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
้ งบทบัญญัติว่าด้วยการประชุ กำ มใหญ่
ของศาลฎีกายังไม่คลุมถึงกรณีที่มีกฎหมายกำหนดให้มีการวินิจฉัยปัญหาโดยที่ประชุมใหญ่ของศาล
สำนักฎีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กา สมควรกำหนดให้กศำาลทำการชี้สสองสถานทุ กคดี เว้นแต่คดีทกำี่ไม่มีความจำเป็สำนัน กและกำหนดให้
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
คู่ความทุกฝ่ายยื่นคำแถลงเสนอประเด็นข้อพิพาท ยื่นบัญชีระบุพยาน และส่งสำเนาพยานเอกสารที่ได้
อ้างอิงไว้ต่ อศาลก่สำนั
อนวั น ชี้ส องสถาน เพื่ อให้กศำ าลทราบถึงพยานหลั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กฐานของคู่ความและสามารถ
กำหนดประเด็นข้อพิพาทและหน้าที่นำสืบได้อย่างถูกต้องครบถ้วน รวมทั้งกำหนดให้มีการยื่นต้นฉบับ
สำนักพยานเอกสารและพยานวั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ต ถุ ที่ ส ำคัสญำนัต่กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ศาลในวั น ชี้ ส องสถาน กำ เพื่ อ ให้ คู่ ค วามสามารถแสดง
พยานหลักฐานหักสล้ำนัากงกังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นในประเด็นข้อพิพาทกำสมควรแก้ไขเพิ ่มเติมบทบัญญัติว่าด้วยการประชุมใหญ่
๓๘๗ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๑๐๙/ตอนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มีนาคม ๒๕๓๕สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
่ ๑๖/หน้า ๓๖/๔
- ๑๘๒ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ของศาลฎีกาให้คลุมถึงกรณีที่มีกฎหมายกำหนดให้มีการวินิจฉัยปัญหาโดยที่ประชุมใหญ่ของศาลฎีกา
สำนักและสมควรแก้ ไขบทบัญญักำติอื่นที่เกี่ยวข้อสงให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักสงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อดคล้องกันด้วย จึงจำเป็
กำ นต้องตราพระราชบั ญญัตินี้ขึ้น
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ง (ฉบับที่ ๑๔) พ.ศ. ๒๕๓๘
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๓๘๘

มาตรา ๒ พระราชบั ญ ญัตินี้ให้ ใช้บังคั บตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจา
มาตรากำ๑๕ พระราชบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัญกญังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ตินี้ไม่มีผลกระทบถึงกระบวนพิ
กำ จารณาใด ๆ ที่ได้กระทำ
ไปแล้ว ก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ ส่วนกระบวนการพิจารณาใดที่ยังมิได้กระทำจนล่วงพ้น
กำหนดเวลาที่จะต้สำนั
องกระทำตามกฎหมายที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี่ใช้กบำ ังคับอยู่ก่อนพระราชบั ญญัตินี้ แต่ยังอยู่ในกำหนดเวลา
ที่อาจกระทำได้ตามพระราชบั ญ ญั ตินี้ ให้ ดำเนิ นกระบวนพิ จารณานั้นได้ภ ายในกำหนดเวลาตาม
สำนักพระราชบั ญญัตินี้
มาตรา ๑๖ ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุตสิธำนัรรมรั
กษาการตามพระราชบัญญัตินี้
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบั ญญัติฉบับนี้ คือ เนื่องจากหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการ
ชี้สองสถานและระยะเวลาในการยื ่นบัญชีระบุกพำ ยานตามที่ กสำหนดไว้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ในประมวลกฎหมายวิ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ธีพิจารณา
ความแพ่งในปัจจุบันยังไม่เหมาะสม ไม่ช่วยทำให้การพิจารณาคดีสะดวกและรวดเร็วขึ้นตามที่มุ่งหมายไว้
สำนักสมควรแก้ ไขหลักเกณฑ์กดำังกล่าวให้เหมาะสมยิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งขึ้น จึงจำเป็นต้องตราพระราชบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญญัสำนั
ตินกี้ขงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ึ้น กำ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ง (ฉบับที่ ๑๕) พ.ศ. ๒๕๓๘
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๓๘๙
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สพำนัระราชบั ญญัติฉบับนี้ คือ กโดยที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่เป็นการสมควรแก้ ไขเพิ่มเติม
บทบัญญัติของประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งว่าด้วยวิธีการชั่วคราวก่อนพิพากษาเสียใหม่
โดยกำหนดให้จำเลยมี สิทธิยื่นคำร้องขอให้โกจทก์
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ วางเงินต่อสำนัศาลหรื อหาประกันมาให้เกพืำ่อการชำระ
ค่าฤชาธรรมเนี ย มในชั้น อุทธรณ์ ห รือชั้นฎีกาได้ด้วย ทั้งนี้ เพื่ อความเป็นธรรมแก่จำเลยในกรณี ที่
สำนักปรากฏข้ อเท็จ จริงในชัก้นำการพิจารณาของศาลอุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ทธรณ์ห รือศาลฎีกำกาว่าโจทก์จะหลี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เลี่ยงไม่ชำระ กำ
ค่าฤชาธรรมเนียมและปรับปรุงวิธีการชั่วคราวก่อนพิพากษาให้คลุมถึงการขอให้ระงับ แก้ไข หรือเพิกถอน
การดำเนินการทางทะเบี ยนที่เกี่ยวกับทรัพย์กสำินที่พิพาทหรืสอำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ทรักพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ย์สินของจำเลยหรือทีก่เำกี่ยวกับการ
กระทำที่ถูกฟ้องร้อง กับแก้ไขผลบังคับของคำสั่งศาลตามคำขอในวิธีการชั่วคราวก่อนพิพากษาในส่วน
่เกี่ยวกับทรัพย์สินที่พกิพำาทหรือทรัพย์สำนั
สินกของจำเลย ให้มีผลใช้บกังำคับได้ทั นที รวมทั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัก้งงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
แก้ไขเพิ่มเติม กำ
บทบัญญัติอื่นที่เกีสำนั
่ยวข้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
องให้สอดคล้องกันด้วกยำ เพื่อให้มาตรการในการคุ ้มครองโจทก์ในระหว่างการ
๓๘๘
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๑๒/ตอนที่ ๕๔ ก/หน้า ๑/๒๘ ธันวาคม ๒๕๓๘
๓๘๙ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๑๑๒/ตอนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ธันวาคม ๒๕๓๘
่ ๕๔ ก/หน้า ๘/๒๘ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๘๓ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
พิจารณาของศาลและการบังคับชำระหนี้ตามคำพิพากษาของศาลเป็นไปโดยมีประสิทธิภาพ ตลอดจน
สำนักเพิ ่มเติมหลักเกณฑ์ให้จำเลยมี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สิทธิจะขอให้
าลสั่งให้โจทก์ชดใช้ค่ ากสิำนไหมทดแทนอั
สำนันกเนืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่องมาจากการ กำ
ถูกบั งคับ โดยวิธีการชั่วคราว และการพิจารณาคำขอดังกล่ าว เพื่ อให้ การคุ้มครองสิ ทธิของจำเล ย
ชัดเจนยิ่งขึ้น จึงจำเป็
ต้องตราพระราชบัญญักตำ ินี้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๖) พ.ศ. ๒๕๓๙๓๙๐
หมายเหตุ :- เหตุสผำนัลในการประกาศใช้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พระราชบั
กำ ญ ญั ติฉ บัสบำนันีก้ คืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อ เนื่องจากได้มีการแก้
กำ ไขเพิ่ ม เติ ม
มาตรา ๘๗ แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา โดยกำหนดให้พนักงานฝ่ายปกครองหรือ
สำนักตำรวจควบคุ มตัวผู้ถูกจักบำในกรณีที่มีเหตุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัจกำเป็ นไว้ได้ไม่เกินสามวันกำและแก้ไขเพิ่มสเติำนัมกมาตรา
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๗ แห่ง
พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลแขวงและวิธีพิจารณาความอาญาในศาลแขวง พ.ศ. ๒๔๙๙ โดยกำหนดให้
พนักงานสอบสวนผู ้รับ ผิดชอบส่งตัวผู้ต้องหาพร้อมด้วยสำนวนการสอบสวนไปยั งพนักงานอัยการ
สำนักเพื ่อให้พนักงานอัยการยืกำ่นฟ้องต่อศาลแขวงให้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ทันภายในกำหนดเวลาสี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่สิบแปดชัส่ำนั
วโมงนั บแต่เวลาที่
ผู้ต้องหาถูกจับ อันมีผลให้ศาลต้องเปิ ดทำการในวันหยุดงานหรือในเวลาใด ๆ นอกเวลาทำการปกติ
สมควรกำหนดให้ผสำนั ู้พิพกากษาและเจ้ าพนักงานศาลได้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ รับเงินค่าตอบแทนการปฏิ บัติงานในวันกหยุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ดราชการ
หรือในเวลาใด ๆ นอกเวลาทำงานได้ตามระเบียบที่กระทรวงยุติธรรมกำหนด จึงจำเป็นต้องตรา
สำนักพระราชบั ญญัตินี้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ง (ฉบับที่ ๑๗) พ.ศ. ๒๕๔๒
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๓๙๑
มาตรากำ๒ พระราชบัสญำนัญักตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ินี้ให้ใช้บังคับได้เมื่อพ้นกำกำหนดหนึ่งร้อสำนั
ยยีก่สงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิบวันนับแต่วัน กำ
มาตราก๑๗
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ พระราชบั ญกญังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั ตินี้ไม่ใช้บังคับแก่บรรดาคดี
กำ ที่ได้ยื่นฟ้สอำนังไว้ แล้วก่อนวั นที่
พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ และให้ใช้กฎหมายที่ใช้ บังคับอยู่ในวันที่ยื่นฟ้องนั้น บังคับแก่คดีดังกล่าว
จนกว่าคดีจะถึงทีส่สำนั
ุด กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรากำ๑๘ ให้รัฐมนตรี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัวก่างำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
การกระทรวงยุติธรรมรักกำ ษาการตามพระราชบั ญญัตินี้
หมายเหตุ :- เหตุสผำนัลในการประกาศใช้ พระราชบั

กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญ ญั ติฉบัสบำนันี้ กคืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
อ เนื่ องจากบทบัญญักตำิในประมวล
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งว่าด้ วยวิธีพิจารณาคดีมโนสาเร่ที่ใช้อยู่ยังไม่เหมาะสมกับสถานการณ์
สำนักปังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จจุบัน ทำให้การพิจารณาคดี
กำ ล่าช้า และคู
วามต้องเสียค่าใช้จ่ายสูกำงเกินสมควรเมืส่อำนัคำนึ งถึงทุนทรัพย์
ในคดีที่พิพาทกันสำนั
สมควรแก้ ไขปรับปรุงบทบัญญัติเกี่ย วกับสวิำนัธีพกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิจารณาคดีมโนสาเร่ให้กเหมาะสมขึ
ำ
้น
๓๙๐
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๑๓/ตอนที่ ๖๑ ก/หน้า ๔/๑๗ พฤศจิกายน ๒๕๓๙
๓๙๑ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๑๑๖/ตอนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พฤษภาคม ๒๕๔๒
่ ๓๓ ก/หน้า ๑/๓ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๘๔ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
โดยให้ศาลดำเนินการไกล่เกลี่ยและเข้าช่วยเหลือคู่ความซึ่งไม่มีความรู้ทางกฎหมายได้ เพื่อให้คดีได้
สำนักเสร็ จสิ้นไปโดยเร็วและประหยั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดค่าใช้จส่าำนั
ยของคู ่ความ ทั้งสมควรแก้กำไขปรับปรุงบทบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัญกญังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ติในประมวล กำ
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งบางมาตราที่เกี่ยวกับอำนาจและหน้าที่ของศาล และการบังคับคดีตาม
คำพิพากษาหรือคำสัสำนั่งกของศาลให้ เหมาะสมและสอดคล้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องกันสด้ำนั
วยกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
จึงจำเป็นต้องตราพระราชบั
กำ ญญัตินี้

พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๘) พ.ศ. ๒๕๔๒๓๙๒
มาตรา ๒ พระราชบั ญ ญัตินี้ให้ ใช้ บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจา
สมาตรา ๑๙ ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ตสิธำนัรรมรั กษาการตามพระราชบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำญญัตินี้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สพำนัระราชบั ญญัติฉบับนี้ คือกเนื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่องจากบทบัสญำนัญักตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิของประมวล กำ
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกั บการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งบางเรื่อง
ไม่เหมาะสมกับสภาวการณ์ ปัจจุบัน ทำให้การบังคับคดีตามคำพิ พากษาหรือคำสั่งของศาลเป็นไปโดย
สำนักล่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าช้า สมควรแก้ไขเพิ่มกเติำ มบทบัญญัตสิขำนัองประมวลกฎหมายวิ ธีพิจการณาความแพ่
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ สงำนัในส่ วนที่เกี่ยวกับ
การบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งให้เหมาะสมยิ่งขึ้น จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๙) พ.ศ. ๒๕๔๓๓๙๓
มาตรากำ๔ บทบัญญัสตำนัิแกห่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี งกฎหมายที่อ้า งถึงบทบั
กำ ญ ญัติในหมวด
สำนั๒กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
การพิจารณา กำ
โดยขาดนัด แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ให้ถือว่าบทบัญญัติแห่งกฎหมายดังกล่าวนั้น
อ้างถึงบทบัญญัติในหมวด ๒ การพิจารณาโดยขาดนัด แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งซึ่ง
สำนักได้ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญญัตินี้ ในบทมาตราที ่มีนัยเช่นเดียวกักำน
สมาตรา ๕ พระราชบั ญ ญักำติ นี้ ไ ม่ ใ ช้ บั ง คัสบำนัแก่

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ค ดี ที่ ไ ด้ ยื่ น ฟ้ อ งไว้ แ ล้กำว ก่ อ นวั น ที่
พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ และให้ใช้กฎหมายที่ใช้บังคับ อยู่ในวันที่ยื่นฟ้องนั้นบังคับแก่คดีดังกล่าว
สำนักจนกว่ าคดีจะถึงที่สุด กำ
สมาตรา ๖ ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ติธสรรมรั กษาการตามพระราชบักญำ ญัตินี้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สพำนัระราชบั ญญัติฉบับนี้ คือกเนื
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่องจากบทบัสญำนัญักตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิของประมวล กำ
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ งในส่วนที่เกี่ ยวกับการพิจารณาโดยขาดนั
ดที่ใช้อยู่ในปัจจุบันมีความ
๓๙๒
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๑๖/ตอนที่ ๓๓ ก/หน้า ๘/๓ พฤษภาคม ๒๕๔๒
๓๙๓ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๑๑๗/ตอนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มีนาคม ๒๕๔๓
่ ๑๙ ก/หน้า ๑/๑๔ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๘๕ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ล้าสมัยและไม่สอดคล้องกับสภาวการณ์ปัจจุบัน อีกทั้งมีบทบัญญัติที่ขาดความชัดเจนในหลายประการ
สำนักเป็ นเหตุให้การดำเนินคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำในกรณีที่คู่ความขาดนั ดยื่นคำให้การหรือกำขาดนัดพิจารณาเป็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นไปโดยล่าช้า
และมีข้อโต้แย้งที่คู่ความอาจใช้เป็นช่องทางในการประวิงคดีได้ สมควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติของ
ประมวลกฎหมายวิ สำนัธกีพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิจารณาความแพ่งในส่กวำนที่เกี่ยวกับ การพิ
สำนักจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารณาโดยขาดนัดให้เกหมาะสมและ
ำ
ชัดเจนยิ่งขึ้น เพื่อให้ศาลสามารถพิพากษาให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเป็นฝ่ายชนะคดีไปได้ เมื่อคู่ความ
อีก ฝ่ า ยหนึ่ งขาดนั ด ยื่ น คำให้ ก าร และเพื่ อ ให้ ก ระบวนพิ จ ารณาพิ พ ากษาคดี ที่ คู่ ค วามขาดนั ด ยื่ น
คำให้การ หรือขาดนั สำนักดงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
พิจารณาเป็นไปด้วยความเป็
กำ นธรรมแก่ สำนัทกุกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ฝ่าย รวมทั้งรวดเร็ว ประหยั
กำ ด และ
ชัดเจนแน่นอนยิ่งขึ้น อันจะเป็นหลักประกันการใช้สิทธิเรียกร้องของโจทก์และการคุ้มครองสิทธิของ
สำนักจำเลย ตลอดจนทำให้คกดีำที่ค้างการพิจารณาในศาลลดน้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี อยลง จึงจำเป็
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นต้องตราพระราชบั ญญัตินี้
พระราชบัญญัติให้สใำนัช้ปกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ระมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่
กำ งส(ฉบั
ำนักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๔๓๓๙๔กำ
มาตรากำ๕ บรรดากฎกระทรวงซึ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่งออกตามความในพระราชบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญสำนัญักตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิให้ใช้ประมวล กำ
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง พุทธศักราช ๒๔๗๗ ที่ใช้บังคับอยู่ในวันที่ พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ
ให้ ยั งคงใช้ บั งคั บสได้
ำนัตก่ องำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ไปโดยอนุ โลมเพี ย งเท่กำา ที่ ไม่ ขั ด หรื อสำนั
แย้กงงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กั บ พระราชบั ญ ญั ติ ให้กำใช้ ป ระมวล
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง พุทธศักราช ๒๔๗๗ ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัตินี้จนกว่าจะมี
สำนักกฎกระทรวงหรื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีอข้อบังคักบำ ที่ตราขึ้นใหม่สใำนั
ช้บกังงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คับแทน กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สมาตรา ๖ ให้ประธานศาลฎีกกำ าและรัฐมนตรี

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัว่ากการกระทรวงยุ ติธรรมรักกำษาการตาม
พระราชบัญญัตินี้
หมายเหตุ:- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่มาตรา ๒๗๕ ของรัฐธรรมนูญ
แห่งราชอาณาจักรไทย ประกอบกับกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการศาลยุติธรรมกำหนดให้
สำนักสำนั กงานศาลยุติธรรมเป็กำนหน่วยงานธุรสการอิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สระของศาลยุติธรรม กแต่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ มิได้กำหนดให้
สำนักกรมบั งคับคดีเป็น
หน่วยงานธุรการของศาลยุติธรรม กรมบังคับคดีจึงยังอยู่ในความรับ ผิดชอบของกระทรวงยุติธรรม
ดังนั้น สมควรแก้สไขเพิ
ำนัก่มงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เติมพระราชบัญญัติให้กใำช้ประมวลกฎหมายวิ ธีพิ จารณาความแพ่งกำพุทธศักราช
๒๔๗๗ ในส่วนที่เกี่ยวกับอำนาจหน้าที่ของประธานศาลฎีกาและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม
สำนักเพื ่อให้สอดคล้องกับสภาพการณ์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดังกล่าสวำนักจึงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งจำเป็นต้องตราพระราชบั
กำ ญญัตินี้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ง (ฉบับที่ ๒๐) พ.ศ. ๒๕๔๓
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๓๙๕
๓๙๔
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๑๗/ตอนที่ ๑๐๓ ก/หน้า ๑/๑๓ พฤศจิกายน ๒๕๔๓
๓๙๕ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๑๑๗/ตอนที
่ ๑๐๓ ก/หน้า ก๔/๑๓
ำ พฤศจิกายน
สำนั๒๕๔๓
- ๑๘๖ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สพำนั
ระราชบั ญญัติฉบับนี้ คือ โดยที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่มาตรา ๒๗๕
สำนักของรั ฐธรรมนูญ
แห่งราชอาณาจักรไทย ประกอบกับกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการศาลยุติธรรมกำหนดให้
สำนักงานศาลยุตสิธำนั
รรมเป็ นหน่วยงานธุรการอิกสำระของศาลยุตสิธำนัรรม
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี แต่มิได้กำหนดให้กรมบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำงคับคดีเป็น
หน่วยงานธุรการของศาลยุติธรรม กรมบังคับคดีจึงยังอยู่ในความรับผิดชอบของกระทรวงยุติธรรม
ดังนั้น สมควรแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับคดีตาม
คำพิพากษาหรือคำสั
สำนั่งกเพื ่อให้สอดคล้องกับสภาพการณ์
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดังกล่าสวำนักจึงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งจำเป็นต้องตราพระราชบั
กำ ญญัตินี้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ มประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณาความแพ่งกำ(ฉบับที่ ๒๑) พ.ศ.
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัก๒๕๔๗ ๓๙๖
สมาตรา ๒ พระราชบั ญ ญัตกินำ ี้ให้ ใช้บังคับตัส้ำนั

กำ จจา
หมายเหตุ :- เหตุ ผ ลในการประกาศใช้พ ระราชบั ญ ญั ติฉ บั บ นี้ คื อ โดยที่ บ ทบั ญ ญั ติข องประมวล
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ งในส่วนที่เกี่ยวกับการงดการบัสำนังคักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คดี ของเจ้าหนี้ตามคำพิกำพากษาและ
สำนักการขายทอดตลาดทรั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีพกย์ำ สิน ของลูก หนี สำนั้ ตกามคำพิ พากษาของเจ้าพนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กงานบังคับสคดีำนัทกี่งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ใช้บังคับอยู่ใน กำ
ปัจ จุบั น บางส่วนยั งไม่ชัดเจนเพียงพอ ดังนั้น เพื่อให้ การบังคับคดีเป็นไปด้วยความเป็นธรรมโดย
คุ้มครองสิทธิของบุสำนั
คคลภายนอกผู ้มีส่วนได้เสีกยำในการบังคับคดี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัแกละให้ การขายทอดตลาดทรั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พย์สินของ
ลูกหนี้ตามคำพิพากษาสามารถดำเนินไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวดเร็ว และเป็นธรรมแก่ผู้ซื้ อทรัพย์
สำนักจากการขายทอดตลาดและเป็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ นไปตามเจตนารมณ์ ของประมวลกฎหมายแพ่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งและพาณิ ชย์ที่ว่าด้วย
การขายทอดตลาด สมควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติดังกล่าวให้เหมาะสมและมีความชัดเจนยิ่งขึ้น
จึงจำเป็นต้องตราพระราชบั ญญัตินี้
สำนักพระราชบั ญญัติแก้ไขเพิก่มำเติมประมวลกฎหมายวิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ธีพิจารณาความแพ่กงำ (ฉบับที่ ๒๒)สพ.ศ.
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๒๕๔๘๓๙๗
สมาตรา ๑๐ บทบัญญัติมาตรา
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๙ แห่งพระราชบั ญญัตินี้ไม่ใช้บังคับแก่กกำารบังคับคดี
ของบรรดาคดีที่ได้ยื่นฟ้องไว้ก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคั บ และให้ใช้ตาราง ๕ ท้ายประมวล
สำนักกฎหมายวิ ธีพิจารณาความแพ่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ง ที่ใช้บังสคัำนั
บอยู ่ในวันที่มีการฟ้องคดีบกังำคับแก่การบังคัสบำนัคดีกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ดังกล่าว กำ
สมาตรา ๑๑ ให้รัฐมนตรีว่ากการกระทรวงยุ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ สตำนั
ิธรรมรั กษาการตามพระราชบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ญญัตินี้

งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ สำนัพกระราชบั ญ ญั ติฉ บั บ นี้ คืกอำ โดยที่ บ ทบัสญำนัญักตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ิข องประมวล กำ
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ งในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับคดีสำนั
ตามคำพิ พากษาหรือคำสั่งที่ใช้บังคับอยู่
๓๙๖
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๒๒/ตอนที่ ๓ ก/หน้า ๑/๘ มกราคม ๒๕๔๘
๓๙๗ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๑๒๒/ตอนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กรกฎาคมส๒๕๔๘
่ ๖๑ ก/หน้า ๓๐/๒๗ ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๘๗ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มีความไม่เหมาะสมกับสภาพการณ์ปัจจุบัน เป็นเหตุให้การบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งเป็นไป
สำนักด้งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
วยความล่าช้า และคุ้มกครองสิ
ำ ทธิของเจ้
สำนัากหนี ้ตามคำพิพากษาและลู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กหนี้ตามคำพิสำนั
พากษาไม่ เพียงพอ
ประกอบกับตาราง ๕ ท้ายประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งได้กำหนดอัตราค่าธรรมเนียม
เจ้าพนัก งานบังคัสบำนัคดี สูงเกินไป สมควรแก้ไกขเพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ่มเติมบทบัสญำนัญักตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิของประมวลกฎหมายวิ กำ ธีพิจารณา
ความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่ งและอัตราค่าธรรมเนียมเจ้าพนักงาน
บังคับคดีให้เหมาะสมยิ่งขึ้น จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐๓๙๘
มาตรากำ๒๐ พระราชบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัญกญังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ตินี้ไม่มีผลกระทบถึงกระบวนพิ
กำ จารณาใด ๆ ที่ได้กระทำ
ไปแล้ ว ก่ อนวั น ที่ พ ระราชบั ญ ญั ตินี้ ใช้ บั งคั บ ส่ ว นกระบวนพิ จ ารณาใดที่ ยังมิ ได้ก ระทำจนล่ ว งพ้ น
กำหนดเวลาที่จะต้สำนั กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
องกระทำตามกฎหมายที สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
่ใช้บังคับอยู่ก่อนพระราชบั ญญัตินี้ แต่ยังอยู่ในกำหนดเวลา
อ่ าจกระทำได้ตามบทบักำญญัติที่แก้ไขเพิ ่มเติ
สำนั มโดยพระราชบัญญัตินกี้ ำให้ดำเนินกระบวนพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี จารณานั้นได้
ภายในกำหนดเวลาตามบทบัญญัติดังกล่าว
มาตรา ๒๑ ให้ประธานศาลฎีการักษาการตามพระราชบัญญัตินี้
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่เป็นการสมควรแก้ไขเพิ่มเติม
บทบัญญัติในภาคสำนั๑ กลังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กษณะ ๕ ว่าด้วยพยานหลั
กำ กฐานแห่งสประมวลกฎหมายวิ ธีพิจารณาความแพ่
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ง
ให้ ทัน สมัยและสอดคล้ องกับ สภาวการณ์ ทางเศรษฐกิจ สั งคม และการพัฒ นาด้านเทคโนโลยีของ
สำนักประเทศในปั จจุบัน จึงจำเป็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ นต้องตราพระราชบั ญญัตินี้
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑๓๙๙
มาตรา ๒ พระราชบัญญัตินี้ให้ใช้บังคับเมื่อพ้นกำหนดเก้าสิบวันนับแต่วันประกาศ
มาตรากำ๒๑ บทบัญญัสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ติใกนพระราชบั ญญัตินี้ เว้นกแต่
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ มาตรา ๖ ไม่สใำนัช้บกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ังคับแก่บรรดา กำ
คดีที่ได้ยื่นฟ้องไว้ก่ อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ และให้ใช้กฎหมายที่ใช้บังคับอยู่ในวันที่มีการ
ฟ้องคดีบังคับแก่คสำนั ดีดกังงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กล่าวจนกว่าคดีจะถึงทีก่ำสุด สำหรับค่าสฤชาธรรมเนี ย มใดซึ่งกฎหมายที
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ใช้บังคับ
อยู่ ก่ อ นกำหนดให้ เรี ย กเก็ บ แต่ ป ระมวลกฎหมายวิ ธี พิ จ ารณาความแพ่ ง ซึ่ ง แก้ ไขเพิ่ ม เติ ม โดย
สำนักพระราชบั ญ ญัตินี้ไม่ได้กกำำหนดไว้ ห้ามมิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัให้กเงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
รียกค่าฤชาธรรมเนียมนั
กำ ้นจากคู่ความสำหรั บการดำเนิน
กระบวนพิจารณาตั ้งแต่วันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับเป็นต้นสไป
๓๙๘
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๒๔/ตอนที่ ๘๙ ก/หน้า ๑/๑๐ ธันวาคม ๒๕๕๐
๓๙๙ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๑๒๕/ตอนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กุมภาพันธ์สำนั
่ ๓๒ ก/หน้า ๑๔/๑๑ กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๒๕๕๑
- ๑๘๘ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรากำ๒๒ ให้ประธานศาลฎี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กาและรัฐมนตรีวก่าำการกระทรวงยุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัตกิธงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
รรมรักษาการ กำ
ตามพระราชบัญญัตินี้
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เนื่องจากบทบัญญัติของประมวล
กฎหมายวิธีพิ จ ารณาความแพ่ งในส่ ว นที่ เกี่ ยวกั บ ค่าฤชาธรรมเนี ยมยั งมี ความไม่ เหมาะสมหลาย
ประการ และไม่ไสด้ำนั แยกค่ าฤชาธรรมเนียมในการพิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จารณาคดีสอำนัอกจากค่ าฤชาธรรมเนียมในการบั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งคับ
คดี รวมทั้งอัตราค่าฤชาธรรมเนียมในตารางท้ายประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งใช้บังคับมา
สำนักเป็ นเวลานานไม่เหมาะสมกั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ บสถานการณ์สำนักปงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ัจจุบัน สมควรแก้ไขเพิก่มำ เติมบทบัญญัสตำนัิเรืก่องำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งค่าฤชาธรรม กำ
เนียมและตารางท้ายประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งให้มีความเหมาะสมยิ่งขึ้น นอกจากนี้
สมควรกำหนดให้สหำนัลักกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
เกณฑ์และวิธีการในการไกล่ กำ เกลี่ยของศาล การแต่งตั้งผู้ประนีประนอม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ รวมทั้ง
อำนาจหน้าที่ของผู้ประนีประนอม เป็นไปตามที่กำหนดในข้อกำหนดของประธานศาลฎีกา และแก้ไข
สำนักเพิ ่ มเติม หลั กเกณฑ์ การขอเลื
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ อนการนัสำนั
่ งพิกจงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ารณาและการพิ จารณาคำขอเลื
กำ ่ อ นการนั ่ งพิ จารณาให้
เคร่งครัดยิ่งขึ้น ตลอดจนแก้ไขเพิ่มเติมการดำเนินกระบวนพิจารณาคดีมโนสาเร่และคดีไม่มีข้อยุ่งยาก
ให้ชัดเจนขึ้น จึงจำเป็ นต้องตราพระราชบัญญัตินี้
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๕) พ.ศ. ๒๕๕๑๔๐๐
หมายเหตุ :- เหตุสำนั
ผ ลในการประกาศใช้
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี พ ระราชบั
กำ ญ ญั ติ ฉ บัสบำนันีก้ งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
คือ เนื่ องจากประมวลกฎหมายวิ
กำ ธี
พิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง มิได้กำหนดให้เจ้าพนักงาน
งคับคดีเป็นเจ้าพนักงานศาล
กำ และมิได้สำนั
มีบกทบั ญญัติกำหนดวิธีการส่กำงเอกสารเกี่ยวกั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนับกการบั งคับคดีให้
ชัดเจน เป็นเหตุให้การบังคับคดีเป็นไปโดยล่าช้าและมีข้อโต้แย้ง สมควรกำหนดให้เจ้าพนักงานบังคับ
คดีมีสถานะเสมือนเป็นเจ้าพนักงานศาล และกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการส่งเอกสารเกี่ ยวกับการ
งคับคดีตามคำพิพากษาหรื กำ อคำสั่งและการรายงานการส่ งเอกสารโดยเจ้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ าพนักงานบั สำนังกคังำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
บคดีให้ชัดเจน กำ
เพื่อให้การบังคับคดีดำเนินไปด้วยความเป็นธรรม สะดวก รวดเร็ว และประหยัดยิ่งขึ้น จึงจำเป็นต้อง
ตราพระราชบัญญัสตำนัินกี้ งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ธีพิจารณาความแพ่กงำ (ฉบับที่ ๒๖)สพ.ศ.
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๒๕๕๘๔๐๑
สมาตรา ๒ พระราชบัญญัตกินำี้ให้ ใช้บังคับเมืสำนั

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่อพ้กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นกำหนดสองร้อยสี่สิบกวัำนนับแต่วัน
๔๐๐
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๒๕/ตอนที่ ๔๕ ก/หน้า ๑/๗ มีนาคม ๒๕๕๑
๔๐๑ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๑๓๒/ตอนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ เมษายน ๒๕๕๘
่ ๒๘ ก/หน้า ๑/๘ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๘๙ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่การดำเนินคดีแบบกลุ่มเป็น
สำนักกระบวนการดำเนิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีนคดีทกี่ชำ ่วยเพิ่มประสิสทำนัธิภกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าพในการอำนวยความยุกำติธรรมให้กับประชาชน เนื่องจาก
เป็นวิธีการที่สามารถคุ้มครองผู้เสียหายจำนวนมากได้ในการดำเนินคดีเพียงครั้งเดียว และสามารถ
อำนวยความยุติธรรมให้ แก่ผู้เสียหายที่ไม่มีความสามารถฟ้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ องคดี
สำนัเกพืงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่อเยียวยาความเสียหายด้
กำวยตนเองได้
หรือผู้เสีย หายที่ได้รับ ความเสีย หายจำนวนเพียงเล็กน้อย เช่น คดีที่ผู้บริโภคได้ รับ ความเสียหาย
การดำเนินคดีแบบกลุ่มจึงเป็นมาตรการที่สร้างความเข้มแข็งให้แก่ประชาชนผู้ด้อยโอกาสในสังคมได้
เป็ น อย่ างดี ประกอบกั บ การดำเนิ น คดีแ บบกลุ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ ม เป็ น วิ ธี กสารที
ำนัก่ ปงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ระหยัดเวลาและค่าใช้
กำจ่ า ยในการ
ดำเนินการ และยังช่วยหลีกเลี่ยงความซ้ำซ้อนในการฟ้องคดีและป้องกันความขัดแย้งกันของคำพิพากษา
สำนักตลอดจนเป็ นมาตรการในการลดปริ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มาณคดี ที่จะขึ้นสู่ศาลได้อย่างมีกำประสิทธิภาพอีสำนั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กทางหนึ ่ง สมควร
แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจ ารณาความแพ่ งเพื่ อกำหนดกระบวนพิจารณาเกี่ยวกับการ
ดำเนินคดีแบบกลุส่มำนักจึงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
งจำเป็นต้องตราพระราชบั กำ ญญัตินี้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ธีพิจารณาความแพ่กงำ (ฉบับที่ ๒๗)สพ.ศ.
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๒๕๕๘๔๐๒
มาตรา ๒ พระราชบัญญัตินี้ให้ใช้บังคับเมืส่อำนัพ้กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
กำหนดหกสิบวันนับแต่กำวันประกาศ
สำนักในราชกิ จจานุเบกษาเป็นกำต้นไป
สมาตรา ๙ บรรดาคดีที่ได้ยกื่นำ ฟ้องไว้ก่อนวัสนำนัทีก่พงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ระราชบัญญัตินี้ใช้บังกคัำบ ให้บังคับ
ตามกฎหมายซึ่งใช้อยู่ก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับจนกว่าคดีนั้นจะถึงที่สุด
มาตรา ๑๐ ให้ประธานศาลฎีการักษาการตามพระราชบัญญัตินี้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งในส่วนการฎี กาไม่สามารถกลั่นกรองคดี
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ที่ไม่เป็นสาระอั นควรแก่การ
วินิจฉัยของศาลฎีกาได้อย่างมีประสิทธิภาพเพียงพอ ทำให้การพิจารณาพิพากษาคดีของศาลฎีกาเกิด
ความล่าช้า ส่งผลกระทบต่อความเชื่อมั่นและความศรัทธาที่มีต่อระบบศาลยุติธรรม ดังนั้น เพื่อให้
สำนักการพิ จ ารณาพิ พ ากษาคดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ข องศาลฎี กสำนั
าเป็กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
น ไปอย่า งมี ป ระสิ ทธิภกาพให้
ำ ค วามเป็สนำนัธรรมแก่ บุค คลที่
เกี่ยวข้องทุกฝ่ายได้อย่างแท้จริงและรวดเร็วขึ้น สมควรกำหนดให้ศาลฎีกามีอำนาจพิจารณาว่าคดีที่ได้
ยื่นฎีกาใดสมควรอนุ
สำนัญกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
าตให้ขึ้นสู่การพิจารณาของศาลฎี
กำ กา สจึำนั
งจำเป็ นต้องตราพระราชบัญกำญัตินี้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ธีพิจารณาความแพ่กงำ (ฉบับที่ ๒๘)สพ.ศ.
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ๒๕๕๘๔๐๓
สมาตรา ๒ พระราชบั ญ ญัตกินำ ี้ให้ ใช้ บังคับตัส้ำนั

กำ จจา
๔๐๒
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๓๒/ตอนที่ ๘๖ ก/หน้า ๘๗/๘ กันยายน ๒๕๕๘
๔๐๓ กำ สำนั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ตุลาคม ๒๕๕๘
่ ๙๘ ก/หน้า ๕๑/๘ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๙๐ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่ปัจจุบันมีคดีแพ่งที่เกี่ยวกับ
สำนักประโยชน์ สาธารณะหรืกอำประโยชน์ ของสั
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนังกคมเป็ นส่วนรวม เช่น คดีกำสิ่งแวดล้อม คดี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัคกุ้มงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ครองผู้บริโภค กำ
เข้าสู่ การพิ จ ารณาของศาลเป็ น จำนวนมาก ซึ่งคดีเหล่ านี้เป็น คดีที่ มีความยุ่งยากซับ ซ้ อน สมควร
กำหนดให้สามารถโอนคดี เหล่านี้ไปยังศาลแพ่กงำเป็นผู้พิจารณาพิ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัพกากษาคดี โดยกำหนดให้กศำาลแพ่งที่รับ
คดีไว้มีอำนาจดำเนิ น กระบวนพิจารณานอกเขตศาลได้เพื่อให้องค์คณะผู้พิพากษาสามารถออกไป
สืบพยานที่อยู่นอกเขตอำนาจด้วยตนเองได้ และกำหนดให้ประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบของ
ที่ประชุมใหญ่ศาลฎี สำนักกามี อำนาจออกข้อกำหนดเกี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ยวกับการดำเนิ
กระบวนพิจารณาในคดี กำ แพ่งอันจะ
ช่วยให้การพิจารณาพิพากษาคดีเกิดความเป็นธรรมและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น นอกจากนี้ สมควร
สำนักแก้ ไขเพิ่มเติมการเก็บรักกษาข้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ อมูลคดีของศาลโดยการจั ดเก็บในรูปของข้
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ อมูลอิเล็กสทรอนิ กส์ และใช้สื่อ
เทคโนโลยี ส ารสนเทศเป็ น เครื่ องมือในการส่ งคำคู่ค วามและเอกสารระหว่างศาลกับคู่ ความ หรือ
ระหว่างคู่ความด้สวำนัยกักนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
และกำหนดวิธีปฏิบกัตำิเกี่ยวกับการส่สำนั งหมายเรี ยกและคำฟ้องตัก้งำต้นคดีไปยัง
จำเลยหรือบุคคลภายนอกที่อยู่นอกราชอาณาจักรเพื่อให้มีความสะดวก รวดเร็ว ประหยัดเวลาและ
าใช้จ่าย จึงจำเป็นต้อกงตราพระราชบั
ำ สญำนัญักตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ินี้ กำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
พระราชบัญญัติแสก้ำนั
ไขเพิ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๔๐๔
่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ ง (ฉบับที่ ๒๙) พ.ศ. ๒๕๕๘
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ พระราชบั
สำนั ญญัติฉบับนี้ คือกำโดยที่ปัจจุบันสการขายทอดตลาด
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ห้องชุดในอาคารชุดตามกฎหมายว่าด้วยอาคารชุดและที่ดินจัดสรรตามกฎหมายว่าด้วยการจัดสรร
ที่ดิน ซึ่งมีการค้างชำระค่ าใช้จ่ายส่วนกลาง ไม่กเำป็นที่น่าสนใจของตลาดเท่
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี าที่ควร เพราะผูก้ซำ ื้อได้จะต้อง
รับผิดชอบภาระค่าใช้จ่ายส่วนกลางที่ค้างชำระแทนลูกหนี้ตามคำพิพากษา สมควรเพิ่มมาตรา ๓๐๙ จัตวา
สำนักเพื ่อให้ผู้ซื้อห้องชุดในอาคารชุ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ดและที่ดสินำนัจัดกสรรจากการขายทอดตลาดของเจ้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ าพนัสกำนั
งานบั งคับคดีได้รับ
ความเป็นธรรมยิ่งขึ้น และเพื่อลดอุปสรรคในการขายทอดตลาดห้องชุดและที่ดินจัดสรรให้สามารถ
จำหน่ ายออกไปได้ภ ายในระยะเวลาที่รวดเร็ว ส่งผลดีต่อผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดี และระบบ
สำนักเศรษฐกิ จของประเทศในภาพรวม
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ จึงจำเป็
ต้องตราพระราชบัญญักตำินี้ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
พระราชบัญญัติให้สใำนัช้ปกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ระมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่
กำ งส(ฉบั
ำนักบงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๕๘๔๐๕กำ
หมายเหตุ :- เหตุผ ลในการประกาศใช้พ ระราชบัญ ญัติฉ บับ นี้ คือ โดยที ่ป ัจ จุบ ัน ยั ง มิได้มีก าร
สำนักกำหนดค่ าป่วยการ ค่ากพาหนะเดิ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ นทางสำนัและค่ าเช่าที่พักของพยานที
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ศาลเรียกมาให้
สำนัคกวามเห็ นต่อศาล
ทั้งที่ความเห็นของพยานที ่ศาลเรียกมานั้นเป็น ประโยชน์ต่อคูส่คำนัวามทุ
กฝ่าย ดังนั้น เพื่อประโยชน์แห่ง
๔๐๔
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๓๒/ตอนที่ ๑๑๐ ก/หน้า ๑/๑๙ พฤศจิกายน ๒๕๕๘
๔๐๕ กำ สำนั
่ ๑๒๐ ก/หน้า ก๙/๑๔
ำ ธันวาคม ๒๕๕๘
- ๑๙๑ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
ความยุติธรรม จึงสมควรกำหนดค่าป่วยการ ค่าพาหนะเดินทาง และค่าเช่า ที่พักของพยานที่ศาลเรียก
สำนักมาให้ ความเห็นต่อศาลให้กำเกิดความชัดเจนและเป็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี นธรรม จึงจำเป็นกต้ำองตราพระราชบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนัญกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ญัตินี้ กำ
พระราชบัญญัติแสก้ำนั
ไขเพิ ่มเติมประมวลกฎหมายวิ
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ธีพิจารณาความแพ่ ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ก๒๕๖๐
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ๔๐๖

มาตรา ๒ พระราชบั ญญัตินี้ให้ใช้บังคับเมื่อพ้นกำหนดหกสิบวันนับแต่วั นประกาศ
มาตรากำ ๒๑ พระราชบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักญงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ญั ตินี้ ไม่ มีผ ลกระทบถึกงำกระบวนพิ จสารณาของศาลและ
กระบวนวิธีการบังคับ คดีของเจ้าพนักงานบังคับ คดีที่ได้กระทำไปแล้ว ก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้
ใช้บังคับ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในการขายทอดตลาดทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิพากษา ซึ่งเจ้าพนัก งานบังคับคดี
สำนักได้ ประกาศขายทอดตลาดไว้
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ตามบทบัสญำนัญักตงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิแห่งประมวลกฎหมายวิกำธีพิจารณาความแพ่ ง ซึ่งใช้บังคับ
อยู่ในวันก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ ให้ดำเนินการขายทอดตลาดทรัพย์สินนั้น ตามหลักเกณฑ์
วิธีการ และเงื่อนไขที ่กำหนดไว้ในประกาศขายทอดตลาดดังกล่ าวต่อไปจนกว่าจะเสร็จสิ้น
มาตรา ๒๒ บรรดากฎกระทรวง ระเบียบ ประกาศ หรือคำสั่ง ที่ออกตามประมวล
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ งที่ใช้บังคับอยูกำ่ในวันก่อนวันสทีำนั่พกระราชบั
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ญญัตินี้ใช้บังคักบำ ให้ ยังคงใช้
บังคับต่อไปเท่าที่ไม่ขัดหรือแย้งกับ บทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งซึ่งแก้ไข
สำนักเพิ ่ มเติ มโดยพระราชบักญำญั ติ นี้ จ นกว่าสจะมี
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กฎกระทรวง ระเบี ยบกำประกาศ หรืสอำนัคำสั
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ่ ง ที่ ออกตาม
ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ
มาตรา ๒๓ ให้ประธานศาลฎีกาและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมรักษาการ
สำนักตามพระราชบั ญญัตินี้ กำ
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ งในส่วนที ่เกีก่ยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
สำนั วกับการบังคับคดีตามคำพิ
กำ พ ากษาหรือสำนั
คำสักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
่งที่ใช้บังคับอยู่ กำ
บางส่วนไม่เหมาะสมกับสภาพเศรษฐกิจและสังคมในปัจจุบัน ทำให้การบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือ
คำสั่งของศาลเป็นสไปโดยล่ าช้าไม่มีประสิทธิภกาพเพี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ยงพอในการอำนวยความยุ ติธรรมให้กแำก่ประชาชน
ผู้มีอรรถคดี และเปิดโอกาสให้มีการประวิงคดีสมควรแก้ไขเพิ่ม เติมบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมาย
ธีพิจารณาความแพ่งในส่
กำ วนที่เกี่ยวกัสบำนัการบั งคับคดีตามคำพิพากษาและคำสั
กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่งสให้
ำนัเกหมาะสมยิ ่งขึ้ น
จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๑) พ.ศ. ๒๕๖๒๔๐๗
๔๐๖
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๓๔/ตอนที่ ๖๙ ก/หน้า ๑/๖ กรกฎาคม ๒๕๖๐
๔๐๗ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๑๓๖/ตอนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ มีนาคม ๒๕๖๒
่ ๓๔ ก/หน้า ๑๕/๒๐ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๙๒ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
มาตรา ๒ พระราชบั ญ ญั ตินี้ให้ ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจา
สมาตรา ๔ พระราชบัญญัตินกำี้ไม่มีผลกระทบถึ
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนังกกระบวนพิ จารณาของศาลที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ่ได้กระทำ
ไปแล้วก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ ส่วนกระบวนพิจารณาของศาลที่จะต้องดำเนินการต่อไปให้
ดำเนินการตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัตินี้
มาตรา ๕ ให้ประธานศาลฎีการักษาการตามพระราชบัญญัตินี้
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่เป็นการสมควรแก้ไขเพิ่มเติม
หลักเกณฑ์การวินสิำนั
จฉักยงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ปัญหาโดยที่ประชุมใหญ่กำ ในศาลชั้นอุสทำนั
ธรณ์ และศาลฎีกา และให้กมำีการวินิจฉัย
ปัญหาโดยที่ประชุมแผนกคดีของศาลชั้นอุทธรณ์และศาลฎีกา เพื่อให้สอดคล้องกับโครงสร้างศาลและ
สำนักระบบวิ ธีพิจ ารณาคดีพกิเำศษที่เปลี่ย นแปลงไปตามพระธรรมนู
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ญ ศาลยุ
กำ ติธ รรมและกฎหมายว่ าด้ว ย
การจัดตั้งศาลและวิธีพิจารณาคดีพิเศษต่าง ๆ จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิ
ธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๒)สพ.ศ.
๒๕๖๓๔๐๘
สมาตรา ๒ พระราชบัญญัตกินำี้ให้ใช้บังคับเมืส่อำนัพ้กนงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำหนดหกสิบวันนับแต่กำวันประกาศ
ในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่เป็นการสมควรส่งเสริมให้มี
ระบบการไกล่เกลีส่ยำนัก่กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นฟ้องคดีเพื่อเป็นทางเลืกำอกให้แก่ผู้ที่มีสกำนั
รณีกพงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
ิพาททางแพ่งใช้เป็นช่กอำงทางในการ
ยุ ติ ข้ อ พิ พ าทก่ อ นที่ จ ะมี ก ารฟ้ อ งคดี โดยคู่ ก รณี ส ามารถร้ อ งขอให้ ศ าลแต่ ง ตั้ ง ผู้ ป ระนี ป ระนอม
ดำเนินการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทและหากตกลงกั นได้ก็อาจขอให้ศาลมีคำพิพากษาตามยอมได้ ทันที ทำให้
ข้อพิพาททางแพ่สงำนั สามารถยุ ติลงได้ในเวลาอันรวดเร็วโดยไม่สจำนัำเป็
นต้องมีการฟ้องคดี อีกทั้งเป็นการ
ประหยั ดเวลาและทรัพยากรต่าง ๆ ที่จะต้องสู ญเสี ยในการดำเนินคดีอันจะยั งประโยชน์แก่ระบบ
สำนักเศรษฐกิ จและสังคม จึงกจำเป็
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ นต้องตราพระราชบั ญญัตินี้
๔๐๘ กำ สำนั
ราชกิจจานุเบกษา เล่ ม ก๑๓๗/ตอนที
งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ กันยายน ๒๕๖๓
่ ๗๑ ก/หน้า ๑/๘ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
- ๑๙๓ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
-
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ปริยสานุำนัชก,ปุงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

ณิกา/ผู้จัดทำ กำ
ปัญญา/ผู้ตรวจ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๙ กันกยายน
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ๒๕๕๘

วิศนี/เพิ่มเติม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกปัำญญา/ตรวจ
๑๒ ตุลาคม ๒๕๕๘
นุสรา/ปรับปรุง
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๑๒ มกราคม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี กำ ๒๕๕๙
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักพรวิ ภา/เพิ่มเติม

๑๒ กรกฎาคม ๒๕๖๐
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ วิชพงษ์/ตรวจ

๑๘ กรกฎาคม ๒๕๖๐
พิวัฒน์/เพิ่มเติม
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ส๒๐
ำนักมีงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี
นาคม ๒๕๖๒ กำ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำนุสรา/ตรวจ
๒๑ มีนาคม ๒๕๖๒
อัมพิกา/เพิ่มเติม
๙ กันยายน ๒๕๖๓
ภาณุรุจ/ตรวจ
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๙ กันกยายน
สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี ำ ๒๕๖๓

Httpweb.krisdika.go.Thdatalawlaw4BB04BB04!20!9999 Update.pdf 2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Httpweb.krisdika.go.Thdatalawlaw4BB04BB04!20!9999 Update.pdf 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สำนัมาตรา ๓ ให้ ใช้ ป ระมวลกฎหมายวิ

มาตรา ๔ ตั้งแต่วันใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งนี้สื บไป ให้ ยกเลิ ก

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ภาค ๓ อุทธรณ์กแำ ละฎีกา

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี (๓) “คำฟ้

(๑๐) “วันสืบพยาน” หมายความว่า วันที่ศาลเริ่มต้นทำการสืบพยาน

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรากำ๔ ตรี ๑๑ คำฟ้สำนัองอื

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๔ เบญจ๑๓ คำร้องขอเพิกถอนมติของที่ประชุมหรือที่ประชุมใหญ่ของนิติบุคคล

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎี(๒) ถ้กาำเป็ น ญาติ เกี่ ยสำนั วข้กองำนคณะกรรมกำรกฤษฎี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ระยะเวลาและกำหนดเงื่อนไขใด ๆ ตลอดจนเรื่องค่าฤชาธรรมเนียมตามที่ศาลเห็นสมควรก็ได้ ถ้ามิได้

มาตรากำ ๒๐ ทวิ ๒๕ เพื

มาตรากำ๒๐ ตรี๒๘ ก่สอำนั

มาตรา ๒๖ ถ้าศาลได้ตั้งข้อถาม หรือออกคำสั่งหรือชี้ขาดเกี่ยวด้วยการดำเนินคดี

เช่น ว่านั้น ต่อไป ก็ให้ศาลดำเนินการพิจารณาคดีไปเสมือนหนึ่งว่าเป็นคดี อีกเรื่องหนึ่งต่างหาก โดยมี

โดยวิธีใด ๆ ซึ่งข้อความหรือความเห็นอันเป็นการเปิดเผยข้อเท็จจริงหรือพฤติการณ์อื่น ๆ แห่งคดี

สมาตรา ๓๔/๑๓๒ เพื่อให้การพิ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักทนายความ พยาน หรืกอำบุคคลอื่นที่ถูกสำนั

กงสุลสยาม ต้องให้บุคคลเหล่านี้เป็นพยานคือเจ้าพนักงานโนตารีปับลิกหรือแมยิสเตร็ด หรือบุคคลอื่น

สมาตรา ๔๘ ในคดีทุกเรื่อง กให้ำ เป็นหน้าที่ของศาลต้

(๓) รวบรวมรายงานและเอกสารที่ ส่ ง ต่ อ ศาลหรื อ ศาลทำขึ้ น กั บ คำสั่ ง และ

สมาตรา ๕๕ เมื่ อ มี ข้ อ โต้ แกย้ำงเกิ ด ขึ้ น เกี่ ยสวกั

(๑) ด้วยความสมัครใจเองเพราะเห็นว่าเป็นการจำเป็นเพื่ อยังให้ได้รับความรับรอง

สมาตรา ๖๑ การตั้ งทนายความนั

พยานเอกสาร ฯลฯ) เอกสารนั้นต้องทำขึ้นให้ปรากฏข้อความแน่ชัดถึงตัวบุคคลและมีรายการต่อไปนี้

สำนักกรณี ต้องส่งคำบังคับ ให้กเำจ้าพนักงานศาลเป็

คำฟ้องนั้ น ให้ โจทก์ เสี ยค่าธรรมเนี ยมในการส่ ง ส่ ว นการนำส่ งนั้ นโจทก์จะนำส่ ง

สมาตรา ๗๑ คำให้การนั้น ให้

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๗๙๔๓ ถ้าการส่งคำคู่ความหรือเอกสารนั้นไม่สามารถจะทำได้ดังที่บัญญัติไว้

มาตรากำ๘๓ จัตวา๔๖ สในกรณี

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๘๓ สัตต๔๙ เมื่อโจทก์ได้ปฏิบัติตามมาตรา ๘๓ จัตวา แล้ว ถ้าไม่มีข้อ ตกลง

สำนักมาตรา ๘๓ ทวิ แก่จ ำเลยหรื

สมาตรา ๘๗ ห้ามมิให้ศาลรับกฟัำ งพยานหลักสฐานใดเว้

เชี่ยวชาญ วัตถุ หรือสถานที่ซึ่งคู่ความฝ่ายนั้นระบุอ้างเป็นพยานหลักฐาน หรือขอให้ศาลไปตรวจ หรือ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

เอกสารเท่านั้น เว้สนำนัแต่กงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๑) สามารถเข้าใจและตอบคำถามได้ และ

สมาตรา ๙๕/๑ ๕๙ ข้อความซึกำ่งเป็นการบอกเล่

อยู่ในชั้น ใด หรือเมื่อมีคำขอของคู่ความฝ่ายใดภายใต้บังคับแห่งบทบั ญ ญัติมาตรา ๘๗ และ ๘๘