Transport kombinowany

Pod pojęciem "Transportu Kombinowanego" (TK) rozumie się łączenie co najmniej dwu środków trans-
portu w jeden łańcuch transportowy, przy czym towar przebywa całą drogę w tym samym pojemniku i
większość trasy pokonuje koleją lub drogą wodną śródlądową lub morską, przy możliwie najkrótszym do-
wozie lub transportem drogowym. Charakterystyczne dla TK jest powiązanie zalet dwu systemów trans-
portowych: zdolności kolei do przewożenia dużych ilości ładunków na długich dystansach z niekwestio-
nowaną przewagą ciężarówek w transporcie drobnicowym na krótkich i średnich dystansach. Ponadto TK
spełnia rosnące wymogi transportu przyjaznego dla środowiska naturalnego.

Systemy transportu kombinowanego, rozróżnienie pod względem parametrów technicznych i eksploatacyjnych.

NAZWA PODSYSTEMU JEDNOSTKA ŁADUN- CHARAKTER SZLAKU CHARAKTERYSTYKA PRZEŁA-
KOWA DUNKU
KONTENEROWY (conta- KONTENER: dla drobni- WODNY, OLEJOWY PIONOWY przy użyciu specjalnych
iner) cy i ładunków płynnych. DROGOWY urządzeń dźwignicowych
WYMIENNE ADWOZIE ZASOBNIK na: kopaliny, KOLEJOWY, DRO- PIONOWY przy użyciu specjalnych
(swap body) kruszywa GOWY (preferowany) urządzeń; lub poziomy (ACTS)
RUCHOMA DROGA (Rol- Dowolny pojazd drogowy Kolejowy przewóz jed- POZIOMY za pomocą własnego
ling Road) ; platformy kol. z własnym napędem. nostek drogowych. napędu pojazdów drogowych
niskopodłogowe.
EUROTUNNEL; Obudowane Dowolny pojazd drogowy Kolejowy przewóz jed- POZIOMY za pomocą własnego
platformy wysokopodłogowe. z własnym napędem. nostek drogowych. napędu pojazdów drogowych.
WAGONY KIESZENIOWE NACZEPA DROGOWA; Kolejowy przewóz naczep PIONOWY za pomocą specjalnych
(Huckepack,(pocket wagons) także kontenery; drogowych bez ciągników. urządzeń dźwignicowych; w spe-
cjalnych wykonaniach -poziomy.
BIMODALNY NACZEPA DROGOWO - DROGOWY, KOLE- POZIOMY przy użyciu wyposażenia
(bimodal) KOLEJOWA JOWY naczepy bimodalnej i jej ciągnika.

t. Piechowiak 11.2 Transport kombinowany 1 / 14

Transport kombinowany nietowarzyszący
Transport nietowarzyszący (niem. Huckepack, ang. piggyback), który polega na transportowaniu koleją
tylko jednostek ładunkowych, stanowi około 80% rynku; z morskim, nawet 90%. Do nietowarzyszącego
TK konieczne jest kompleksowe przygotowania techniczne, organizacyjne i infrastrukturalne. Aby jed-
nostki ładunkowe mogły być przeładowane, trzeba dysponować odpowiednim urządzeniem.. Pojazdy dro-
gowe z nadwoziami wymiennymi i naczepami siodłowymi są nieco droższe w eksploatacji niż pojazdy
standardowe.
Najbardziej rozpowszechnionymi jednostkami w transporcie kombinowanym są:
kontenery,
nadwozia wymienne,
naczepy siodłowe,
jednostki bimodalne.

t. Piechowiak 11.2 Transport kombinowany 2 / 14

Intermodalny System Transportu ACTS ( Abroll Conta-
iner Transport System) w relacji szynowo-drogowej.

Wagon platforma do przewozu pojemników

wymiennych w systemie „ACTS" serii Scs
(435Z)

t. Piechowiak 11.2 Transport kombinowany 3 / 14

Transport kombinowany towarzyszący

W transporcie towarzyszącym kompletny zestaw drogowy wjeżdża sam przez rampę (przeładunek poziomy)
na specjalny wagon- platformę niskopodłogową. Podczas podróży pociągiem kierowca pozostaje w specjal-
nym wygodnie urządzonym wagonie-kuszetce. Na terminalu docelowym kierowca przejmuje zestaw drogowy
i kontynuuje podróż do klienta. Zaletą tego systemu jest fakt, że kierowca może wypoczywać podczas podró-
ży. Czas przewozu koleją jest w większości państw ustawowo traktowany jako przerwa, tym samym są speł-
niane przepisy dotyczące pracy kierowcy i odpoczynku.
Pociągi w systemie „ruchoma droga” (niem. Rollende Landstrasse - Ro-La, ang. Rolling Road) odnoszą sukce-
sy na terenach alpejskich. Mankamentem połączeń Ro-La są szczególnie duże obciążenia maksymalne wago-
nów, ponieważ do wagi ładunku dochodzi jeszcze ciężar całego zestawu drogowego.
Ze względów ekonomicznych transport towarzyszący odgrywa mniejszą rolę niż nietowarzyszący.

t. Piechowiak 11.2 Transport kombinowany 4 / 14

Transport bimodalny

Schemat przeładunku pojazdu bimodalnego: A - uniesienie tyłu nacze-

py, B - najazd tyłem naczepy na wózek kolejowy, C - uniesienie osi
drogowych, wysunięcie podpór, odjazd ciągnika, D - wprowadzenie
pod naczepę wózka kolejowego, E - uniesienie i ryglowanie podpór

t. Piechowiak 11.2 Transport kombinowany 5 / 14

t. Piechowiak 11.2 Transport kombinowany 6 / 14
Transport kombinowany z punktu widzenia ekonomii i ochrony środowiska

Transport kombinowany zarówno towarzyszący jak i nietowarzyszący, pomaga firmom zredukować różnego rodza-
ju koszty: paliwa, ogumienia, napraw. Czas eksploatacji ciężarówek wydłuża się. Park maszynowy może zostać
znacznie zmniejszony. TK pozwala przewieźć więcej towarów z pomocą mniejszej ilości ludzi. Pozwala wyelimi-
nować postoje na odpoczynek kierowcy, gdyż wg przepisów regulujących warunki pracy kierowca może przewieźć
w ciągu jednego dnia ładunek na odległość nie większą niż 700 km.
Dla kontenerów zbiornikowych transport kolejowy jest korzystniejszy, ponieważ niejednokrotnie dwa ciężkie kon-
tenery mogą być przewożone na jednym wagonie, podczas gdy drogą muszą być transportowane oddzielnie, jako że
maksymalny dopuszczalny ciężar wynosi od 40 do 44 ton.”
Przykładowe ilości ładunku przewiezione w pociągu o masie całkowitej 1500 t:
Rollende Landstrasse 672 t,
pociąg kieszeniowy 812 t,
pociąg kontenerowy/nadwozia 840 t,
pociąg bimodalny 952 t.
Transport kombinowany jest rodzajem transportu przyjaznym dla środowiska ze względu na znacznie mniejsze za-
nieczyszczenie powietrza i hałaśliwość.

t. Piechowiak 11.2 Transport kombinowany 7 / 14

t. Piechowiak 11.2 Transport kombinowany 8 / 14
Transport kombinowany w Europie
Najlepszą porą dla przewozów w systemie transportu kombinowanego jest noc. W tym czasie setki pocią-
gów TK przemierzają Europę z szybkością 100-120 km/godz. dostarczając na stacje docelowe towary, któ-
re już następnego dnia rano są wykorzystywane w procesie produkcyjnym. Naturalnie pociągi te kursują
także w dzień. Dla szczególnie szybkich pociągów systemu TK kursujących w nocy wymyślono pojęcie
„Nocny skok”. Na najbardziej obciążonych liniach uruchamia się „pociągi bezpośrednie” lub „pociągi
zwarte”.

t. Piechowiak 11.2 Transport kombinowany 9 / 14

Transport w Alpach
Pod względem transportowym i geograficznym Alpy są strefą stwarzającą szczególne problemy. Góry te
skutecznie utrudniają handel między północną i południem Europy. Intensywna rozbudowa sieci drogowej
nie jest w strefie alpejskiej wskazana ze względów topograficznych; infrastruktura musi być często przy-
stosowywana do ciasnych dolin. Dla mieszkańców terenów alpejskich szczególnie uciążliwe są hałas i spa-
liny. Szczególną rolę odgrywa transport kombinowany, który jest wymuszony restrykcjami prawnymi.

t. Piechowiak 11.2 Transport kombinowany 10 / 14

t. Piechowiak 11.2 Transport kombinowany 11 / 14
Ograniczenia transportu kombinowanego przez skrajnię kolejową
Dopuszczalny limit wysokości i szerokości jednostki ładunkowej jest wyznaczany przez skrajnię wagonu.
Z reguły ograniczenia skrajni dla kontenerów i nadwozi występują rzadko; w ciągu ostatnich lat nawet al-
pejskie tunele zostały tak przebudowane, że naczepy siodłowe zazwyczaj używane w ruchu drogowym
mogą przez nie swobodnie przejeżdżać.
W systemie „ruchomej drogi”, w którym całe zestawy drogowe są ładowane na wagony, normalne pojazdy
samochodowe nie mieszczą się w skrajni. System jest stosowany tylko w nielicznych krajach z największą
dopuszczalną skrajnią.
Wskaźniki rozmiaru dotyczą wszystkich jednostek stosowanych w transporcie kombinowanym i są ozna-
czane żółtą tablicą kodową, która informuje kolejarzy o rozmiarach jednostki ładunkowej odniesionej do
podstawy obliczeniowej.
Duże litery są używane do opisu różnych jednostek, np. „C” dla kontenera i nadwozia wymiennego, „P”
dla naczepy siodłowej przystosowanej do przeładunku pionowego, przewożonej na wagonie kieszenio-
wym, „A” dla przyczepy alpejskiej. Przykładowo:
„P70” oznacza „naczepę siodłową przystosowaną do przeła-
dunku pionowego, o wysokości 3,30 m (podstawa obliczenia)
+70 cm = 4 m wysokości.
„C25” wskazuje, że nadwozie wymienne ma wysokość 2,45 m
(podstawa obliczenia) +25 cm = 2,70 m.

t. Piechowiak 11.2 Transport kombinowany 12 / 14

Przykłady wagonów do przewozów kombinowanych

t. Piechowiak 11.2 Transport kombinowany 13 / 14

t. Piechowiak 11.2 Transport kombinowany 14 / 14