Ad-Soyad: Tuğçe KANIK

No: 200285002
T.C.
HİTİT ÜNİVERSİTESİ
LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ
GIDA MÜHENDİSLİĞİ ABD
GIDA MÜHENDİSLİĞİNDE TAŞINIM OLAYLARI FİNAL SINAVI
19.01.2021
Soruların çözümünde kullandığınız varsayımları açıkça belirtiniz. Çözümlerinizi yaptıktan sonra dosyayı
pdf formatına çevirip hubise yükleyiniz.

1. Ağırlıkça %91 nem içeren vişne 25°C’de 0.9 kg ağırlığındaki polietilenden (cp= 2.4 kJ/kg°C) yapılmış
kasalarda depolanmaktadır. Bir kasada 8 kg vişne taşımakta olup, dondurucu ortalama -18°C’de ve saatte 90
kasa vişne dondurulacak şekilde ayarlanmıştır. Vişnenin 0°C’de entalpisi 380 kJ/kg iken, -18°C’de 60 kJ/kg’dır.
Donma sıcaklığının üstündeki sıcaklıkta vişnenin özgül ısısı 3.95 kJ/kg°C ise, vişne ve kasalardan
uzaklaştırılması gereken toplam ısı aktarım hızı (kW) nedir?

∆𝐻 = 380 − 60 = 320
𝑉. ∆𝐻.𝜌𝑓 𝑉. (380−60).𝜌𝑓
h. A (Tf-Ta) = 𝑡
1. A. (25-18)= 1

∆𝑇
𝑄 = −𝑘. 𝐴. ∆𝑋

2. 10 cm uzunluğunda ve 1.5 cm çapındaki sosisin yoğunluğu 950 kg/m3, özgül ısısı 3.95 kJ/kg°C ve ısı iletim
katsayısı 0.8 W/m°C ve ısıl difüzivitesi α= 2,15*10-7 m2/s’ dir. Sosisli başlangıçta 5°C sıcaklığında iken
100°C’deki kaynar su içeren tencereye koyulmaktadır. Sosisin ısı transfer katsayısı yüzeyinde 600 W/m2°C
olarak tahmin edilmektedir. Sosisin merkez sıcaklığı 80°C’ye ulaştığında tam olarak pişmiş kabul ediliyor ise,
bu sosis kaç dakikada pişirilebilir?

1.5cm= 0.015m
𝑇 −𝑇 100−80
𝑌 = 𝑇 1−𝑇 = 100−5
= 0.21
1 0

𝛼. 𝑡 2.15𝑥10−7 . 𝑡
𝐹0 = = = 9.55𝑥10−4 𝑡
𝑅2 0.0152
ℎ. 𝑅 600𝑥 0.015
𝐵𝑖 = = = 11,25
𝑘 0.8
Çengel 4. Baskı sayda 728’deki Tablo 18.2’e göre silindirin 𝛾1 𝑣𝑒 𝐴1 değerleri;

𝛾1 𝐴1
10 2.1795 1.5677
20 2.2880 1.57073
11.25 2.19306 1.57073
−𝛾 2 .𝐹0 −2.193062 .9.55∗10−4 .𝑡
𝑌 = 𝐴1 . 𝑒 0.21 = 1.57073 𝑒 = t=438s = 7.3 dk

3.Amonyak gazı (NH3) kararlı halde ve difüze olmayan N2 gazı içerisine (N2 içerisinde çözünmediği için)
taşınmaktadır. Toplam basınç 101,3 kPa ve sıcaklık 298 K’dir. NH3’ün 1 noktasında kısmi basıncı 13,33 kPa
ve bu noktadan 20 mm uzaktaki bir noktada (2 noktası) kısmi basıncı 6,666 kPa’dır. 101,3 kPa ve 298 K’de
difüzivite katsayısı (DAB) ise 2,3*10-5 m2/s’dir.

a. NH3 akısını kgmol/s.m2 olarak bulunuz.

b. N2 gazının da NH3 gibi difüze olduğu durum için (eş molar ters akım) NH3 akısını kgmol/s.m2 olarak bulunuz
ve her iki transferi kıyaslayınız.

a) 101.3 kPA: 101300 Pa 13.33 kPa: 13330 Pa 6.666 kPa: 6666 Pa

𝐷𝐴𝐵 (𝑃𝐴1 −𝑃𝐴2 (2.3∗10−5 )(13330−6666)
𝐽𝐴 = = = 3.093 ∗ 10−4 𝑘𝑔𝑚𝑜𝑙/𝑠𝑚2
𝑅.𝑇.(𝑍2 −𝑍1 8314∗298∗(0.2−0)

b) PB1= P – PA1= 101300-13330= 87970 Pa

PB2= P- PA2= 101300-6666= 94634 Pa

𝐷𝐴𝐵 (𝑃𝐵1 − 𝑃𝐵2 (2.3 ∗ 10−5 )(87970 − 94634)

𝐽𝐵 = = = − 3.093 ∗ 10−4 𝑘𝑔𝑚𝑜𝑙/𝑠𝑚2
𝑅. 𝑇. (𝑍2 − 𝑍1 8314 ∗ 298 ∗ (0.2 − 0)

JA = -JB’dir.

JB’nin negatif değer olması akının 2. Noktadan 1. Noktaya gittiği anlamına gelmektedir.
4. Yerçekimi doğrultusuna göre β açısıyla düşey olarak yerleştirilmiş şekilde gösterilen L uzunluğunda, W
genişliğindeki plakanın Δx kalınlığındaki kabuk kısmını dikkate alarak bu plaka üzerinden laminer akış olduğu
durum için ortalama hız ve maksimum hız denkliklerini çıkartınız.

Denklemin sadeleştirilmesinde ve çözülmesinde kullanılan kabulleri, başlangıç ve sınır koşullarını belirtiniz.

Sıvının yoğunluğu ve viskozitesi sabit olsun. Sıvı akışının sistemin uçlarında (z=0, z=L, y=0, y=W) tam olarak
tanımlanması güçtür. En uygun tanımlama şekli uçlarda oluşabilecek düzensizliğin (kargaşanın) ihmal
edilmesidir, özellikle sıvı kalınlığı δ, W ve L ile kıyaslandığında oldukça küçük olması ile bu ihmal kabul
edilebilir.

Düşük akış hızlarında, viskoz kuvvetler sıvının duvardan aşağı doğru akışını ve ivme kazanmasını
engelleyecek, dolayısıyla νz plakanın alt kısmındaki kısa z uzunluğundan bağımsız olacaktır. νz = νz (x), νx = 0 ve
νy = 0 olarak varsayılabilir, böylece p= p(x) yazılabilir. τ’nın yok edilemeyen bileşenleri sadece; 𝜏𝑥𝑧 = 𝜏𝑧𝑥 = −𝜇
(𝑑𝑣𝑧/𝑑𝑥)

Sistemi x konumuna dik ince kabuk olarak seçelim. z-momentum denkliğini bu kabuk için yazarsak, Δx
kalınlığında, z=0 ve z=L uzunlukları arasında ve y yönünde W kalınlığındadır. Önceden kullanılan momentum
akıları tablosundaki denkliklerden z bileşenleri için olanları kullanarak birleşik momentum-akı tensörü Φ,
momentum aktarımının tüm olası mekanizmalarını içerecek şekilde yazılabilir.

z=0 yüzeyi boyunca çıkan z-momentum hızı; (𝑊∆𝑥) 𝜙𝑧𝑧/𝑧= 0 (1)

z=L yüzeyi boyunca çıkan z-momentum hızı; (𝑊∆𝑥) 𝜙𝑧𝑧/𝑧 = 𝐿 (2)

x yüzeyi boyunca giren z-momentum hızı; (𝐿𝑊) (𝜙𝑧𝑧)/𝑥 (3)

x+Δx yüzeyi boyunca çıkan z-momentum hızı; (𝐿𝑊) (𝜙𝑧𝑧)/𝑥 + Δ𝑥 (4)

z yönünde akışkana etki eden yerçekimi kuvveti; (𝐿𝑊Δ𝑥) (ρ𝑔𝑐𝑜𝑠𝛽) (5)

𝜙𝑥𝑧 ve 𝜙𝑧𝑧 büyüklüklerini kullanarak z-momentumunu tüm mekanizmalar için (hem konvektif hem de
moleküler) dikkate alırız. ‘Giren’ ve ‘çıkan’ yönlerini pozitif x ve z eksenleri olarak kabul ederiz. |x+Δx
notasyonu, x+Δx’te incelenirken, g yerçekimi ivmesidir. Gösterilen tüm bu terimler dikkate alındığında z-
momentum denkliği;

𝐿𝑊 (𝜙𝑧𝑧/𝑥 – 𝜙𝑧𝑧/𝑥 + Δ𝑥 + 𝑊Δ𝑥 (𝜙𝑧𝑧/𝑧 = 0 – 𝜙𝑧𝑧/𝑧 = 𝐿)+ (𝐿𝑊Δ𝑥) (ρ𝑔𝑐𝑜𝑠𝛽) =0 (6)

Eşitliğin her iki tarafı LWΔx’e bölünüp, limit Δx sıfıra yaklaşırken alındığında;

ϕ𝑧𝑧 −ϕ𝑧𝑧
ϕ𝑥𝑧/𝑥+Δx −ϕ𝑥𝑧/𝑥 𝑧
−0
𝑧
−𝐿
lim ( Δx
)− 𝐿
= ρ𝑔𝑐𝑜𝑠𝛽 (7)
Δx→0

Eşitliğin sol tarafı 𝜙𝑥𝑧‘nin x’e göre türevinin tanımı vermektedir. Böylece;

ϕ𝑧𝑧 −ϕ𝑧𝑧
𝜕ϕ𝑥𝑧 𝑧
=0
𝑧
=𝐿
− = ρgcosβ (8)
𝜕𝑥 𝐿

𝜙𝑥𝑧 ve 𝜙𝑧𝑧 terimlerini 𝜙’nin tanımını kullanarak yazdığımızda;

𝜕𝜗𝑧
𝜙𝑥𝑧 =𝜏𝑥𝑧 + 𝜌𝜗𝑥 𝜗𝑧 = −𝜇 𝜕𝑥
+ 𝜌𝜗𝑥 𝜗𝑧 (9a)

𝜕𝜗𝑧
𝜙𝑧𝑧 =𝜌 + 𝜏𝑧𝑧 + 𝜌𝜗𝑧 𝜗𝑧 = 𝜌 − 2𝜇 𝜕𝑧
+ 𝜌𝜗𝑧 𝜗𝑧 (9b)

vz =vz (x), vx =0, vy =0 ve p=p(x) önermelerine uygun olarak (i) vx =0 olduğunda, 9a denklemindeki ρvxvz =0
olur; (ii) vz =vz (x) iken -2μ(∂νz /∂z) terimi sıfırdır; (iii) vz=vz (x) iken, ρvzvz terimi z=0’da ve z=L’de birbirine
eşittir. (iv) p=p(x) olduğunda denkleme z=0 ve z=L’de p’nin katkısı aynıdır. Sonuç olarak τxz sadece x’e bağımlı
olur. Böylece denklem;

𝜕𝜏𝑥𝑧
= ρgcosβ (10)
𝜕𝑥

Bu denklem momentum akısı τxz nin diferansiyel denklemidir. İntegre edildiğinde;

𝜏𝑥𝑧 = (𝜌𝑔𝑐𝑜𝑠𝛽) 𝑥 + 𝐶1 (11)

Denklemdeki sabitin integrasyonu için sıvı-gaz ara yüzeyinde sınır koşulları (boundary condition) kullanılır;

B.C. 1: x=0’da 𝜏𝑥𝑧 =0 (12)

Bu sınır koşulu 11. denklemde yerine koyulduğunda momentum akısı dağılımı;

𝜏𝑥𝑧 = (𝜌𝑔𝑐𝑜𝑠𝛽) 𝑥 (13)

Newton’un viskozite eşitliğini

𝜕𝜗𝑧
𝜏𝑥𝑧 = −μ 𝜕𝑥
(14)

13. denklemde yerine koyduğumuzda;

𝜕𝜗𝑧 ρgcosβ
𝜕𝑥
= −( 𝜇
)𝑥 (15)

Hız dağılımının diferansiyel denklemi elde edilmiş olur ve bu denklik integre edildiğinde;

ρgcosβ
𝜗𝑧 = − ( 𝜇
) 𝑥2 + 𝐶2 (16)

Denklemdeki katsayının integrasyonu için katı yüzeyinde «kayma yok» sınır koşulu kullanılır;

B.C.2 𝑥 = 𝛿′d𝑎 𝑣𝑧 = 0 (17)

ρgcosβ
16 numaralı denklikte bu sınır koşulu kullanıldığında 𝐶2 = − ( 2𝜇
) 𝛿2 elde edilir. Hız dağılımı ise;

ρg𝛿 2 cosβ 𝑥 2
𝜗𝑧 = [1 − (𝛿 ) ] (18)
2𝜇

Hız dağılımı hesaplandıktan sonra onunla ilişkili diğer büyüklükler de hesaplanabilir;

𝜌g𝛿 2 cosβ
(i) Maksimum hız νz,maks x=0’daki hızdır; νz,maks= ( 2𝜇
) (19)

(ii) Filmin bir kesit alanındaki ortalama hız <Vz> ;

𝑤 𝛿
∫0 ∫0 𝜗𝑧 𝑑𝑥𝑑𝑦 1 𝛿 𝜌g𝛿 2 cosβ 1 𝑥 𝑥 𝜌g𝛿 2 cosβ 2
<Vz> = 𝑤 𝛿 = ∫ 𝜗 𝑑𝑥
𝛿 0 𝑧
= 2𝜇
∫0 [1 − (𝛿 )] 𝑑 (𝛿 ) = 3𝜇
= 3 𝜗𝑧,𝑚𝑎𝑥
∫0 ∫0 𝜗𝑧 𝑑𝑥𝑑𝑦

Düşen film için yapılan deneysel ölçümlerde 3 farklı akış rejimi olduğu belirlenmiştir. Bu akış rejimleri ise Re
sayısına göre sınıflandırılmaktadır. Düşen film için Re=4δ <Vz> ρ/μ;

İhmal edilebilir düzeyde dalgacık olan laminar akış Re<20

Belirgin düzeyde dalgacıklı laminar akış 20<Re<1500

Türbülanslı akış Re>1500

Şimdiye kadar düşen film için türetilen denklemlerin tamamı orta uzunlukta plakalar için Re=20’ye kadar
geçerlidir. Bu değerin üzerindeyken dalgacıkların etkisi yadsınamaz düzeye gelir ve Re>1500 ise akış
türbülans adı verilen düzensiz ve kaotik akış haline gelir.

Başarılar
Dr. Öğr. Üyesi Hülya ÇAKMAK