TAŞINIMLA ISI TRANSFERİ

ZORLAMALI TAŞINIM

DR. HÜLYA ÇAKMAK

ÜÇ BOYUTLU CİSİMLERDE KARARSIZ HAL ISI İLETİMİ

3 boyutlu 2x*2y*2z boyutlarında bir

dikdörtgenler prizması için;
𝜃 𝑥, 𝑦, 𝑧, 𝑡 = 𝜃𝑑𝑢𝑣𝑎𝑟 (𝑥, 𝑡) × 𝜃𝑑𝑢𝑣𝑎𝑟 (𝑦, 𝑡) × 𝜃𝑑𝑢𝑣𝑎𝑟 (𝑧, 𝑡)

veya r yarıçapında 2x uzunluğunda kısa bir

silindir için;
𝜃 𝑥, 𝑟, 𝑡 = 𝜃𝑑𝑢𝑣𝑎𝑟 (𝑥, 𝑡) × 𝜃𝑠𝑖𝑙𝑖𝑛𝑑𝑖𝑟 (𝑟, 𝑡)

Yapılarak tüm boyutların dahil edildiği

iletim hesaplanabilir.

Örnek soru!!
Dr. Hülya Çakmak Gıda Mühendisliği Bölümü
ZORLAMALI TAŞINIM
Taşınım ile ısı transferi, iletimle aktarılan ısıdan
daha fazladır, çünkü akışkan (hava) sıcak ve soğuk
molekülleri bir araya getirerek ısı transferini
arttırır.

Taşınımla ısı aktarım hızı sıcaklık farkına bağlı olup

Newton’un soğuma kanunuyla gösterilir;
𝑄𝑡𝑎ş𝚤𝑛𝚤𝑚 = ℎ𝐴(𝑇𝑠 − 𝑇∞ )

𝑇𝑠 cismin yüzey sıcaklığı, 𝑇∞ yüzeyden uzakta

bulunan akışkanın sıcaklığı!

Dr. Hülya Çakmak Gıda Mühendisliği Bölümü

 Nusselt sayısı
Konvektif ısı transfer katsayısı, Nusselt sayısı kullanılarak boyutsuz hale
getirilir;
ℎ𝐿𝑐
𝑁𝑢 = burada k akışkanın iletim katsayısı, Lc’de karakteristik
𝑘
uzunluktur.
Nusselt sayısını anlamak için L kalınlığında bir akışkan bulunduğunu ve
sıcaklık farkının ΔT=T2-T1 olduğunu düşünelim. Hareket halindeki
akışkan için ısı transferi taşınımla, hareketsiz haldeyken de iletimle
gerçekleşir.
𝑞𝑡𝑎ş𝚤𝑛𝚤𝑚 ℎ𝐿
𝑞𝑡𝑎ş𝚤𝑛𝚤𝑚 = ℎ∆𝑇 bunların oranı = = 𝑁𝑢
𝑞𝑖𝑙𝑒𝑡𝑖𝑚 𝑘
𝑘∆𝑇
𝑞𝑖𝑙𝑒𝑡𝑖𝑚 =
𝐿

Dr. Hülya Çakmak Gıda Mühendisliği Bölümü

 Isıl Sınır Tabakası & Prandtl sayısı
Isıl sınır tabakası: Bir yüzey
üzerindeki akışın sıcaklığı
önemli düzeyde ve yüzeye dik
olarak değişmektedir. Yüzeyde
herhangi bir yerde bulunan δ
kalınlığındaki ısıl sınır
tabakasında sıcaklık farkı;
T-Ts=0.99(T∞-Ts) olarak
bulunur.
Momentumun moleküler difüzivitesinin (kinematik viskozite), ısının moleküler
difüzivitesine oranı Prandtl adı verilen boyutsuz sayıyı göstermektedir.
𝜐 𝜇/𝜌 𝑐𝑝𝜇
𝑃𝑟 = = =
𝛼 𝑘/𝜌𝑐𝑝 𝑘
Gazların Pr sayısı yaklaşık 1 iken sıvı metallerde Pr<<1, yağlar için Pr>>1’dir.
Dr. Hülya Çakmak Gıda Mühendisliği Bölümü
 YÜZEY DIŞINDA ISI TRANSFERİ
DÜZ PLAKA ÜZERİNDEN PARALEL AKIŞ
Laminar akıştan türbülanslı akışa geçiş Reynolds sayısıyla
belirlenmekteydi. Plakadan x kadar uzaklıkta Re;
𝜌𝑉𝑥 𝑉𝑥
𝑅𝑒𝑥 = = plakanın sonunda Re=VL/ν değerine ulaşır.
𝜇 𝜐
 Re> 5x105 olursa akışın türbülanslı olacağını biliyoruz.
Ortalama Nusselt sayısı Re ve Pr sayıları kullanılarak yazılır.
ℎ𝐿
Genel olarak ; 𝑁𝑢 = = 𝐶𝑅𝑒 𝑚 𝑃𝑟 𝑛
𝑘
Plaka üzerinde herhangi bir x noktasında laminar akış olursa
(Re< 5x105 ) ve Pr≥0.6 iken;
ℎ𝑥 𝑥
𝑁𝑢𝑥 = = 0.332𝑅𝑒 0.5 𝑃𝑟 1/3
𝑘

Dr. Hülya Çakmak Gıda Mühendisliği Bölümü

YÜZEY DIŞINDA ISI TRANSFERİ
DÜZ PLAKA ÜZERİNDEN PARALEL AKIŞ

ℎ𝐿
𝑁𝑢 = = 𝐶𝑅𝑒 𝑚 𝑃𝑟 𝑛
𝑘
Burada L plakanın uzunluğu, C, m ve n sabit katsayılardır.
Isıl sınır tabakasında sıcaklık farkı Ts ve T∞ arasında
değişmektedir. Akışkanın ısıl özellikler tablolardan
okunurken TFilm sıcaklığında okuma yapılır.
Tfilm = (Ts+T∞ )/2

Dr. Hülya Çakmak Gıda Mühendisliği Bölümü

 YÜZEY DIŞINDA ISI TRANSFERİ
DÜZ PLAKA ÜZERİNDEN PARALEL AKIŞ
Plaka üzerinde tüm plaka için
Laminar akış için;
ℎ𝐿
𝑁𝑢 = = 0.664𝑅𝑒 0.5 𝑃𝑟 1/3 (Re< 5x105 ) ve Pr≥0.6 iken
𝑘
Türbülanslı akış için;
ℎ𝐿
𝑁𝑢 = = 0.037𝑅𝑒 0.8 𝑃𝑟 1/3 (5x105 <Re<107 ) ve 0.6≤Pr≤ 60 ise
𝑘
Eğer plaka homojen sıcaklık yerine homojen ısı akısına maruz kalırsa;
Laminar akış için;
ℎ𝑥
𝑁𝑢𝑥 = = 0.453𝑅𝑒 0.5 𝑃𝑟 1/3
𝑘
Türbülanslı akış için;
ℎ𝑥
𝑁𝑢𝑥 = = 0.0308𝑅𝑒 0.8 𝑃𝑟 1/3
𝑘
Dr. Hülya Çakmak Gıda Mühendisliği Bölümü
 DÜZ PLAKA ÜZERİNDEN PARALEL AKIŞ
Örnek: 60°C’deki makine yağı 5 m uzunluğundaki 20°C
sıcaklığındaki plakanın üst yüzeyinden 2 m/s ile akmaktadır.
Birim yüzey alanı için ısı transfer hızını hesaplayınız.

Dr. Hülya Çakmak Gıda Mühendisliği Bölümü

 DÜZ PLAKA ÜZERİNDEN PARALEL AKIŞ
Örnek: Atmosfer basıncının 83.4 kPa olduğu bir yerde 20°C
sıcaklıkta hava 1.5mx6m boyutlarında ve 140°C’deki düz
plaka üzerinden 8 m/s hızla akmaktadır. Hava
a. Plakanın 6m uzunluğu boyunca akarsa,
b. 1.5 uzunluğu boyunca akarsa ısı transferini hesaplayınız.

Dr. Hülya Çakmak Gıda Mühendisliği Bölümü

 SİLİNDİR ve KÜRELER ÜZERİNDEN AKIŞ
Silindir üzerinden akışta alttaki genel denklik kullanılarak
farklı silindirik kesitlerin katsayıları verildiği Tablodaki
değerler okunur.
ℎ𝐿
𝑁𝑢 = = 𝐶𝑅𝑒 𝑚 𝑃𝑟 𝑛
𝑘
Tek bir küre üzerinden akış için ;
1/4
ℎ𝐷 0.5 2/3 0.4
𝜇∞
𝑁𝑢 𝑘ü𝑟𝑒 = = 2 + 0.4𝑅𝑒 + 0.06𝑅𝑒 𝑃𝑟
𝑘 𝜇𝑠
Bu denklem 3.5≤Re ≤80.000 ve 0.71≤Pr ≤380 old. Zaman
geçerlidir.

Dr. Hülya Çakmak Gıda Mühendisliği Bölümü

 SİLİNDİR ve KÜRELER ÜZERİNDEN AKIŞ
Örnek: 25 cm çapındaki paslanmaz çelik top (ρ=8055 kg/m3,
cp=480 J/kg°C) 300°C’de bulunan fırından çıkarılıp 25°C’de
3m/s hızla akan hava akımında soğutulup yüzey sıcaklığı
200°C’ye düşüyor. Bu işlem için ortalama konvektif ısı
transfer katsayısını ve işlemin ne kadar sürdüğünü
hesaplayınız.

Dr. Hülya Çakmak Gıda Mühendisliği Bölümü