Professional Documents
Culture Documents
Meezaanus Sarf
Meezaanus Sarf
ِ انر ِح
َّ انرحْ َم ٰـ ِن
َّ س ِم هللاْ ِب
َ ٍّ ََل
َ ػًِ َنٌى ُّ ّه ٓ َؽ َّٔك َوآ ُّ ّه َو
ص ْؽ ّث ّه َّ ُص ََلج َوا َّ ُب اُ َؼاَُ َُّٖٔ واُ َؼاهّثَح ُّ ِْٔرَّوَُّٖ َوا
ّ اُ َؽ ْٔك ّ ٰلِلّ َن
َُّٖا َ ْظ َٔؼ
1
ذصهَق كؼَ أُاظٍ أُطِن أُصثد أُؼهوف
ََِٖد كَ َؼ َِر َا كَ َؼْ َِكَ َؼ كَ َؼ ََ كَ َؼَلَ كَ َؼِىا
َّٖ د كَ َؼ ِْر َٔا كَ َؼ ِْرّ ِْ َك َؼ ْْ د كَ َؼ ِْر َٔا كَ َؼ ِْر
َ ِْ كَ َؼ
كَؼَ َِْ٘ا كَؼَ ِْد
Giyangkai a miyaaloy na filul madhi ma’roof, o kabaya ka ambaal
sa filul madhi majhool na tagowingka sa dhammah so faul kalima o fi’l
ago sii ko dowa a butad na tagowingka so ainul kalimah sa kasra na
dingkadun pagalina so lamul kalimah ko butad yan ka ambaloy a madhi
majhool
ٍذصهَق كؼَ أُاظٍ أُطِن أُصثد أُعهى
َِْٖ د ك ّؼَِرَا ك ّؼ
ْ َِك ّؼ ك ّؼ ََ ك ّؼَلَ ك ّؼِىا
َّٖ د ك ّؼ ِْرٔا ك ّؼ ِْر
ّ ِْ ك ّؼ ْْ د ك ّؼ ِْر َٔا ك ّؼ ِْر
َ ِْ ك ّؼ
ك ّؼ َِْ٘ا ك ّؼ ِْد
Giyangkai a miyaaloy na fi’l madhi almuthbat almajhool, o kabaya
ka a baloyin a manfi na tagowangka so ٓاnafiya sa poonan o fi’lul madhi
ambaloy a fi’lul madhi almanfi, so ٓاnafiya na da a phukaalin niyan ko
lafdz, so andang a lafdz na giyotodun (da phaphagalin) ogaid na sii ko
ma’na na adun a phukaalin niyan non, phukaalin niyan so ma’na a
muthbat ka dimbaloy a ma’na a manfi.
ذصهَق كؼَ أُاظٍ أُطِن أُ٘لً أُؼهوف
ََِٖد َٓا كَ َؼَِرَا َٓا كَ َؼ ْ َِ َٓا كَ َؼ ََ َٓا َك َؼَلَ َٓا كَ َؼِىا َٓا كَ َؼ
َّٖ د َٓا كَ َؼ ِْر َٔا َٓا كَ َؼ ِْر
ّ ِْ د َٓا كَ َؼ ِْر َٔا َٓا َك َؼ ِْر ْْ َٓا كَ َؼ
َ ِْ َٓا كَ َؼ
َٓا كَ َؼ ِْد َٓا كَ َؼ َِْ٘ا
ٍذصهَق كؼَ أُاظٍ أُطِن أُ٘لً أُعهى
َِْٖ د َٓا ك ّؼَِرَا َٓا ك ّؼْ ََِٓا ك ّؼ ََ َٓا ك ّؼَلَ َٓا ك ّؼِىا َٓا ك ّؼ
َّٖ د َٓا ك ّؼ ِْر َٔا َٓا ك ّؼ ِْرّ ِْ د َٓا ك ّؼ ِْر َٔا َٓا ك ّؼ ِْر ْْ َٓا ك ّؼ
َ ِْ َٓا ك ّؼ
َٓا ك ّؼ ِْد َٓا ك ّؼ َِْ٘ا
2
انقـــىاعـــد اننافــعـــة
Giyangkai a miyanga-aaloy na fi’lul madhi almuthbat o kabaya ka
a baloyin a اظً اُوَ ّهَة ّ َٔ ُا,اظً اُ َث ّؼُك
ّ َٔ ُ ا, اظً ا ّل ٌْرّ ْٔ َه ّانيّ َٔ ُا,ًُّ اظً ا ّل ْؼرّ َٔا
ّ َٔ ُ ا,
ًّ٘ َٔ َّ اظً اُر
ّ َٔ ُ اamay ka isompat ka sa poonan so khataro (kalimah) a ْ هَكko
fi’lul madhi na phumbaloy a أُاظً اُوهَةlagid o ب َ هَ ْك, na amay ka so
َ ظ َه
َٕ ًَاna tagoon ka ko fi’lul madhi almutlaq na phumbaloy a أُاظً اُثؼُك
lagid o ب َ َٕ ًَاna amay ka so ٕ ًاna siingka piyakasold ko fi’lul
َ ظ َه
mudhari na phumbaloy a أُاظً الٌرٔهانيlagid o ًَإَ ََع ّْهب, na ophuon
so َُ َؼَِّ َٔاna ayangka tagoon ko fi’lul madhi almutlaq na phumbaloy a
ًُ أُاظً الؼرٔاlagid o ُؼِٔا ظهب, lagid oto mambo o sambiing ka so ُؼِٔا
sa aya tagoon ka sa poonan o madhi mutlaq na so َُ ُْر َ َٔاna phumbaloy a
ً٘ٔ أُاظً اُرlagid o ُُرٔا ظهب, patot a katokawan a oman isa sangkai a
manga tasreef na adun a sasapolo ago pat iyan a seegha lagid o
somiyagad ko fi’lul madhi almutlaq.
– فصمGiyangkai a miyaaloy na tasreef o fi’lul madhi o kabaya ka
ambaal sa fi’lul mudhari na bhutadun ka sa poonan o fi’lul madhi so isa
ko mga tanda o mudhari ago tagowingka sa dhammah so maoori a harf,
aya mga tanda o mudhari na pat ٕ ٗى، َاء، ذاء، اُقaya kiyatimoan kiran
na ُٖ اذso اُقna para ko wahid mutakallim, so ذاna para ko walo a
seegha, so tlo ron na para ko tlo a mudhakkar hadhir, so tlo na para ko
muannath hadhir na so dowa a seegha na para ko wahid ago muthanna
muannath ghaib, na so َاءna para ko pat a seegha, tlo a seegha para ko
mudhakkar ghaib, ago isa para ko jama’ muannath ghaib. So ٕ ٗىna para
ko muthanna jama’ mudhakkar muannath mutakallim, go tagowangka so
ٗىٕ الػهابko pito a darpa, sii ko pat a tathniya so ٗىٕ الػهابna
maksoor na sii ko dowa a jama’ mudhakkar ghaib ago hadhir ago wahid
muannath hadhir na so ٗىٕ الػهابna maftooh, ago sa fi’lul madhi na
sadun sa bhutad o jama’ muannath na giyoto dun i bhutad iyan sa fi’lul
mudhari.
3
ذصهَق كؼَ أُعانع أُصثد أُؼهوف
َِْٖ ذ َ ْل َؼَ ذ َ ْل َؼ ََل ّٕ ََ ْل َؼ َََٕ ْل َؼَ ََ ْل َؼ ََل ّٕ ََ ْل َؼِى
َِْٖ ذ َ ْل َؼ َُِّٖ ذ َ ْل َؼ ََل ّٕ ذ َ ْل َؼ َٕذ َ ْل َؼَ ذ َ ْل َؼ ََل ّٕ ذ َ ْل َؼِى
ََٗ ْل َؼ ََا َ ْكؼ
Giyangkai a miyaaloy na tasrief o fi’lul mudhari ma’roof o
phumbaal ka sa fi’lul mudhari majhool na tagowingka sa dhammah so
tanda o fi’lul mudhari ago sii ko dowa a bhutad na tagowingka sa fatha
so ainul kalimah na dingkadun pagalina so lamul kalimah ko andang yan
a bhutad ka anmabaloy a fi’lul mudhari majhool
ٍذصهَق كؼَ أُعانع أُصثد أُعهى
َِْٖ ذ ْل َؼَ ذ ْل َؼ ََل ّٕ َ ْل َؼ ََٕ ْل َؼَ َ ْل َؼ ََل ّٕ َ ْل َؼِى
َِْٖ ذ ْل َؼَُِّٖ ذ ْل َؼ ََل ّٕ ذ ْل َؼ َٕذ ْل َؼَ ذ ْل َؼ ََل ّٕ ذ ْل َؼِى
َٗ ْل َؼ َا ْك َؼ
Giyangkai a miyaaloy na tasreef o fi’lul mudhari majhool o kabaya
ka a mabaloy a manfi so fi’lul mudhari sangolalan sa ل اُ٘اكُحtagowangka
so ل اُ٘اكُحsa poonan o fi’lul mudhari, so ل اُ٘اكُحna da a phukasowa/da a
diniyan dimanggolaola sa lafdz ogaid na sa ma’na na adun, phukatago
iyan so muthbat ko ma’na a manfi.
ذصهَق كؼَ أُعانع أُ٘لً تَل أُؼهوف
َِْٖ ل ذ َ ْل َؼَ ل ذ َ ْل َؼ ََل ّٕ ل ََ ْل َؼ َٕل ََ ْل َؼَ ل ََ ْل َؼ ََل ّٕ ل ََ ْل َؼِى
َِْٖ ل ذ َ ْل َؼَُِّٖ ل ذ َ ْل َؼ ََل ّٕ ل ذ َ ْل َؼ َٕل ذ َ ْل َؼَ ل ذ َ ْل َؼ ََل ّٕ ل ذَ ْل َؼِى
َل َٗ ْل َؼ َل ا َ ْك َؼ
ٍذصهَق كؼَ أُعانع أُ٘لً تَل أُعهى
َِْٖ ل ذ ْل َؼَ ل ذ ْل َؼ ََل ّٕ ل َ ْل َؼ َٕل َ ْل َؼَ ل َ ْل َؼ ََل ّٕ ل َ ْل َؼِى
َِْٖ ل ذ ْل َؼَُِّٖ ل ذ ْل َؼ ََل ّٕ ل ذ ْل َؼ َٕل ذ ْل َؼَ ل ذ ْل َؼ ََل ّٕ ل ذ ْل َؼِى
ََل ٗ ْلؼ ََل ا ْكؼ
4
Giyangkai a miyaaloy na tasreef fi’lul mudhari almanfi bi-laa. O
kabaya ka ambaloy a manfi bi-lan attakeed, na tagowangka so lafdz a ْٖ َُ
ko poonan o fi’l mudhari aya iphumbhuto sii na ْٖ َِكّ ْؼَ أُ ٍْر َ ْو َثَ ّت, so ُٖ na
phumbugay sa nasab ko lima a darpa, giyoto so lima, wahid mudhakkar
ghaib, wahid muannath ghaib, wahid mudhakkar hadhir, ago so dowa a
seegha o mutakallim ago sii ko pito a seegha na maphakada iyan so ٕٗى
الػهاب, sii ko pat a tathniya ago dowa a jama’ mudhakkar ghaib ago
hadhir, ago sii ko wahid muannath hadhir, ago sii ko dowa a seegha na
da a ba niyan non dimanggalbuk, giyoto so dowa a jama’ muannath
ghaib ago hadhir. Na so ُٖ na phukatago iyan so fi’lul mudhari ko maana
a fi’lul mustaqbal.
ذصهَق كؼَ أٍُروثَ أُ٘لً تِٖ اُراًُك أُؼهوف
َِْٖ َُ ْٖ ذ َ ْل َؼ ََ َُ ْٖ ذ َ ْل َؼ ََل ُٖ ََّ ْل َؼ َُٖ ََّ ْل َؼ ََ َُٖ ََّ ْل َؼ ََل َُٖ ََّ ْل َؼِ ْىا
َِْٖ ُٖ ذ َ ْل َؼ
ْ َُ ْٖ ذ َ ْل َؼ ٍِّ َُ ْٖ ذ َ ْل َؼ ََل َُ ْٖ ذ َ ْل َؼ ََ َُ ْٖ ذ َ ْل َؼ ََل َُ ْٖ ذ َ ْل َؼِ ْىا
ََُ ْٖ َٗ ْل َؼ ََ ََُ ْٖ ا َ ْكؼ
ٍذصهَق كؼَ أٍُروثَ أُ٘لً تِٖ اُراًُك أُعهى
َِْٖ ََُ ْٖ ذ ْل َؼ ََ َُ ْٖ ذ ْل َؼ ََل َُٖ َ ْلؼ َُ ْٖ َ ْل َؼ ََ َُ ْٖ َ ْل َؼ ََل َُٖ َ ْلؼَِ ْىا
َِْٖ ََُ ْٖ ذ ْلؼَ ٍِّ َُ ْٖ ذ ْل َؼ ََل َُ ْٖ ذ ْلؼ ُٖ ذ ْل َؼ ََ َُ ْٖ ذ ْلؼَ ََل َُ ْٖ ذ ْلؼَِ ْىا
ْ
ََ َُ ْٖ ٗ ْل َؼ ََ َُ ْٖ ا ْك َؼ
Giyangkai a miyaaloy na tasreef fi’l mustaqbal bi-lan. O kabaya ka
a baloyin a manfi bi-lam aljahd na tagowangka ko poonan o fi’lul
mudhari so lafdz a ُْ, aya iphumbhuto kiran na اُ َٔ ْ٘ ّلً ّتَِ ْْ اُ َع َؽك. Phumbugay
sa jazm so ُْ ko lima a darpa o fi’lul mudhari amay ka da a harful illah
sii ko kaposan o fi’l mudhari, o puman o adun a harful illah on na
َ ُْ ََ ْف. So ؼهوف اُ ّؼَِّحna tlo واو
phukaolog o ُْ lagid o َُ ْْ ََكْعago ّّ ُْ ََ ْهago ش
َاء، اُق،, وايa katimbul iyan. Giyangkoto a lima a seegha na giyoto so
wahid mudhakkar ghaib, wahid muannath ghaib, wahid mudhakkar
hadhir, ago dowa a seegha o mutakallim, ago sii ko pito a seegha na
phugologun niyan so non i’rabi, sii ko pat a tathniya ago sii ko dowa a
5
jama’ mudakkar ghaib ago hadhir ago sii ko wahid muannath hadhir,
ago sii ko dowa a seegha na so lafdz a ُْ na da a phukasowa niyan nun,
giyoto a dowa a seegha na giyoto so jama’ muannath ghaib ago hadhir,
ago sii ko ma’na sii ko kalangwalangwan a seegha na adun a diron
dimanggolaola o lafdz a ُْ, so kalangwalangwan o lafdz o mudhari na
phukatago iyan ko maana a fi’lul madhi manfi.
ذصهَق أُ٘لً تِْ اُعؽك أُؼهوف
َِْٖ َُ ْْ ذ َ ْل َؼ َْ َُ ْْ ذ َ ْل َؼ ََل َُ ْْ ََ ْل َؼ َُ ْْ ََ ْل َؼ َْ َُ ْْ ََ ْل َؼ ََل َُ ْْ ََ ْل َؼِ ْىا
َِْٖ َُ ْْ ذ َ ْل َؼ ٍِّ َُ ْْ ذ َ ْل َؼ ََل َُ ْْ ذ َ ْل َؼ َُ ْْ ذ َ ْل َؼ َْ َُ ْْ ذ َ ْل َؼ ََل َُ ْْ ذ َ ْل َؼِ ْىا
َْ َُ ْْ َٗ ْل َؼ َْ َُ ْْ ا َ ْك َؼ
ٍذصهَق أُ٘لً تِْ اُعؽك أُعهى
َِْٖ َُ ْْ ذ ْل َؼ َْ َُ ْْ ذ ْل َؼ ََل َُ ْْ َ ْل َؼ َُ ْْ َ ْل َؼ َْ َُ ْْ َ ْل َؼ ََل َُ ْْ َ ْل َؼِ ْىا
َِْٖ َُ ْْ ذ ْل َؼ ٍِّ َُ ْْ ذ ْل َؼ ََل َُ ْْ ذ ْل َؼ َُ ْْ ذ ْل َؼ َْ َُ ْْ ذ ْل َؼ ََل َُ ْْ ذ ْل َؼِ ْىا
َْ َُ ْْ ٗ ْل َؼ َْ َُ ْْ ا ْك َؼ
Giyangkai a miyaaloy na tasreef o ِْأُ٘لٍ ت, o kabaya ka ambaal sa
ٓ َؤ ًَّك ٓغ اُ٘ىٕ اُرأًُكna tagowangka ko poonan o fi’lul mudhari so لّ اُرأًُك
ago sompatun ka ko oriyan yan so ٗىٕ اُرأًُك. So لّ اُرأًُكna lalayon
kababarisan sa fatha.
Adun a phumbutowan sa ٗىٕ اُص َ ّو ُْ َِحago ٗىٕ اُ َف ّل ُْلَح, so noon a adun a
tashdeed iyan na phumbutowan sa ٗىٕ اُصوُِحago so noon a sakin na
phumbutowan sa ٗىٕ اُفلُلح, so ٗىٕ اُصوُِحna phukatago ko sapolo ago pat a
seegha, na so ٗىٕ اُفلُلحna phukatago ko walo a seegha.
Sii ko lima a seegha na aya onaan o ٗىٕ اُصوُِحna maftooh. So lima a
seegha na giyoto so wahid mudhakkar ghaib, wahid muannath ghaib,
wahid mudhakkar hadhir ago dowa a seegha a mutakallim, na sii ko num
a seegha na aya onaan o ٗىٕ اُصوُِحna alif, giyoto so pat a tathniya ago
dowa a seegha o muannath ghaib ago hadhir, sa giyangkai a dowa a
seegha na so alif na َ( كاصipaglut)
6
na sii ko seegha a jama’ mudhakkar ghaib ago hadhir na kinowaon so
واو, na sii ko seegha a wahid muannath hadhir na piyokason so َاna
bigan sa kasra so onaan yan anmabaloy a tanda o َا, na so ٗىٕ اُصوُِحna
maksoor sii ko num a seegha, giyangkoto a num a seegha na giyoto so
adun a alif on na sii ko lamba a walo a seegha na so ٗىٕ اُصوُِحna maftooh.
Tanodan: So katatagoan sa alif na di oto katagoan sa ٗىٕ اُفلُلحna sii ko
salakao kiran a seegha na phukatagoan sa ٗىٕ اُفلُلحago di katimo so ٕٗى
الػهابago ٗىٕ اُرأًُكmaana di siran makapagphuda
ذصهَق كؼَ أٍُروثَ أُؤًك تَلّ اُراًُك ٓغ اُ٘ىٕ أُصوِح أُؼهوف
ّ ِْ٘ َُ َُ ْل َؼ
َٕا ّٕ َُ َُ ْل َؼِ َّٖ َُر َ ْل َؼ َِ َّٖ َُر َ ْل َؼ ََل ّٕ َُ َُ ْل َؼ َِ َّٖ َُ َُ ْل َؼ ََل
ّ ِْ٘ َُر َ ْل َؼ
َٕا ّٕ َُر َ ْل َؼِ َّٖ َُر َ ْل َؼ ِّ َّٖ َُر َ ْل َؼ ََل ّٕ َُر َ ْل َؼَِ َّٖ َُر َ ْل َؼ ََل
َّٖ َِ َلَ ْك َؼَِ َّٖ ََُ٘ ْل َؼ
ٍذصهَق كؼَ أٍُروثَ أُؤًك تَلّ اُراًُك ٓغ اُ٘ىٕ أُصوِح أُعهى
ّ ِْ٘ َُُ ْل َؼ
َٕا ّٕ َُُ ْل َؼِ َّٖ َُر ْل َؼَِ َّٖ َُر ْل َؼ ََل ّٕ َُُ ْل َؼَِ َّٖ َُُ ْل َؼ ََل
ّ ِْ٘ ََُر ْلؼ
َٕا ّٕ َُر ْلؼَِ َّٖ َُر ْل َؼ ِّ َّٖ َُر ْلؼَ ََل ّٕ َُر ْل َؼَِ َّٖ َُر ْلؼَ ََل
َّٖ َََِل ْكؼََِ َّٖ َُ٘ ْلؼ
ذصهَق كؼَ أٍُروثَ أُؤًك تَلّ اُراًُك ٓغ اُ٘ىٕ أُفللح أُؼهوف
ْٖ َََُِر َ ْلؼ ْٖ َََُُِ ْلؼ ْٖ ََََُُِ ْلؼ
ْٖ ِّ َُر َ ْل َؼ ْٖ َُِر َ ْل َؼ ْٖ ََُِر َ ْل َؼ
ْٖ َََُِ٘ ْل َؼ ْٖ ََِلَ ْك َؼ
ٍذصهَق كؼَ أٍُروثَ أُؤًك تَلّ اُراًُك ٓغ اُ٘ىٕ أُفللح أُعهى
ْٖ ََُِر ْل َؼ ْٖ َُُِ ْل َؼ ْٖ ََُُِ ْل َؼ
ْٖ ِّ َُر ْل َؼ ْٖ َُِر ْل َؼ ْٖ ََُِر ْل َؼ
ْٖ ََُِ٘ ْل َؼ ْٖ ََِل ْك َؼ
7
Giyangkai a miyaaloy na tasreef o لّ اُراًُك ٓغ اُ٘ىٕ اُصوُِح او اُفلُلحo
kabaya ka ambaal sa amr na so amr na dimbaalan poon sa fi’lul mudhari,
so ghaib na sii ko ghaib, so hadhir na sii ko hadhir, so mutakallim na sii
ko mutakallim, so ma’roof na sii ko ma’roof, so majhool na sii ko
majhool.
O kabaya ka ambaal sa آه ؼاظه ٓؼهوفna kowaangka sa poonan
so tanda o fi’lul mudhari, na ilayangka o mutaharrik (adun a baris iyan)
o di na sakin so makatotondogon a harf, na amay ka sukaniyan na
mutaharrik na tagowingka sa sakin so maoori a harf asar ka kunaba
sukaniyan harful illah lagid o ّػ ْكa poon sa ذ َ ّؼكna o adun a harful illah sii
ko kaposan iyan na kaolog sukaniyan lagid o م ّ poon sa ٍذ َ ّو
Oriyan o kiyapakadaa o tanda o mudhari na amay ka so
tomatalondogon a harf na sakin na ilayangka so ainul kalimah, amay ka
so ainul kalimah na maksoor o di na maftooh na tagowangka sa poonan
so َ هٔىج اُىصa maksoor, go bhuging ka sa sakin so maoori a harf amay
ka kunaba sukaniyan harful illah lagid o اّ ٌْ َٔ ْغpoon sa ذ َ ٍْ َٔغago ْاّظ ّْهب
poon sa ذَع ّْهبna amay ka harful illah na kaolog sukaniyan lagid o ّّ ا ّْن
َ ا ّْـpoon sa ٍَذ َ ْفش.
poon sa ٍّٓ ذ َ ْهago ش
Na amay ka so ainul kalimah na madhmoom na tagowangka sa
poonan so َ هٔىج اُىصa madhmoom na go bhuging ka sa sakin so maoori
a harf amay ka kunaba sukaniyan harful illah lagid o ا ْٗص ْهpoon sa ذ َ ْ٘صه
na amay ka harful illah na kaolog sukaniyan lagid o اقْعpoon sa ذَكْػى.
O phumbaal ka sa ٍ آه ؼاظه ٓعهىodi na ٍ آه ؿائة ٓؼهوف او ٓعهىna
tagowangka so لّ أٌٍُىنsa poonan o fi’lul mudhari na go bhuging ka sa
jazm so maoori a harf amay ka kunaba sukaniyan harful illah lagid o
َ ْ٘ ُّرpoon sa صه
ص ْه َ ْ٘ ذago َُُّ ْ٘ص ْهpoon sa ََ ْ٘صهago ص ْه
َ ْ٘ ُُّ poon sa صه َ ْ٘ َ na
amay ka harful illah na kaolog sukaniyan lagid o ش َ َُُّكْع َُُّ ْه ّّ َُُّ ْف, go
phukaadun so ٗىٕ اُرأًُكsa amr sa lagid dun o khapkhaadun iyan sa fi’lul
mudhari, na so ٗىٕ الػهابna phukaolog mambo sa amr.
8
ذصهَق كؼَ الٓه اُؽاظه أُؼهوف
اّ ْك َؼ ٍِّ اّ ْك َؼ ََل اّ ْك َؼ َِْٖ اّ ْك َؼ َْ اّ ْك َؼ ََل اّ ْك َؼِىا
ذصهَق كؼَ الٓه اُؽاظه أُعهىٍ
ُّر ْلؼَ ٍِّ ُّر ْلؼَ ََل ُّر ْلؼَ َِْٖ ُّر ْلؼَ َْ ُّر ْلؼَ ََل ُّر ْلؼَِىا
9
ذصهَق كؼَ الٓه اُؽاظه أُؼهوف ٓغ اُ٘ىٕ أُفللح
اّ ْك َؼ ِّ ْٖ اّ ْك َؼِ ْٖ اّ ْك َؼَِ ْٖ
ذصهَق كؼَ الٓه اُؽاظه أُعهىٍ ٓغ اُ٘ىٕ أُفللح
ُّر ْلؼَ ِّ ْٖ ُّر ْلؼَِ ْٖ ُّر ْلؼََِ ْٖ
10
ذصهَق كؼَ اُ٘هً اُـائة أُعهىٍ
َل ذ ْل َؼ َْ َل ذ ْل َؼ ََل َل َ ْل َؼ َِْٖ َل َ ْل َؼ َْ َل َ ْل َؼ ََل َل َ ْل َؼِ ْىا
َل ٗ ْل َؼ َْ َل ا ْك َؼ َْ
11
ذصهَق كؼَ اُ٘هٍ اُـائة أُعهىٍ ٓغ اُ٘ىٕ أُفللح
ْٖ ََِل ذ ْل َؼ ْٖ َِل َ ْل َؼ ْٖ ََِل َ ْل َؼ
ْٖ ََِل ٗ ْل َؼ ْٖ ََِل ا ْك َؼ
تَــــــــتِــــــــ َّمــــــــة
ّ الٌْْ اُر َّ ْل، لُح
Giya so mipantag ko َُع َّ ٌْْ ّا
ٓ اّ ٌْْ ا، اُظ ْهف
12
O phumbaal ka sa ٕ اٌْ اُظهف اُىٓاago ٕ اٌْ اُظهف أٌُاpakadaangka
so tanda o mudhari na aya tagowangka sa poonan na so ُْٓ أُلرىغna
bhuging ka so ainul kalimah sa fatha, amay ka sukaniyan na madhmoom
na amay puman ka kunaba madhmoom na dingkadun pagalina ko
andang a bhutad yan na tagowingka so lamul kalimah sa tanween
anbaloy a ٕ اٌْ اُىٓاago ٕاٌْ أٌُا.
ذصهَق اٌْ اُظهف
ََٓ ْل َؼَ َٓ ْل َؼ ََل ّٕ َٓلَا ّػَ و ٓلَ ُْ ّؼ
13
maksorah go bhuging ka sa fatha so lamul kalimah anbaloy a ismu
tafdheel muannath.
ذصهَق اٌْ اُرلصَُ
ا َ ْكؼََ ا َ ْكؼَ ََل ّٕ ا َ ْكؼَِىَٕ اَكَا ّػَ و اكَ ُْ ّؼَ
إ ك ْؼََُِاخ كؼََ و كؼٍََُِ ك ْؼٍَِ ك ْؼََُِ ّ
14
ذصهَق صهف اُصـُه
كَؼَ ََ ََ ْلؼََ كّ ْؼ ًَل كَه َى كَا ّػَ
َو ك ّؼ ََ َ ْل َؼَ ّك ْؼ ًَل كَمَاىَ َٓ ْلؼىٍ
َٓا كَؼَ ََ َٓا ك ّؼ ََ َُ ْْ ََ ْلؼَ َْ َُ ْْ َ ْلؼَ َْ
َل ََ ْلؼََ َل َ ْلؼََ َُٖ ََّ ْلؼَ ََ َُٖ َ ْلؼَ ََ
ََُُ ْل َؼَِ َّٖ َُُ ْل َؼَِ َّٖ ََُُ ْل َؼَِ ْٖ َُُ ْل َؼ ْ
ِٖ
الَ ْٓه ّٓ ْ٘ه:
اّ ْكؼَ َْ ُّر ْلؼَ َْ َُُّ ْلؼَ َْ ُُّ ْلؼَ َْ
اّ ْك َؼَِ َّٖ ُّر ْل َؼَِ َّٖ َُُّ ْل َؼَِ َّٖ ُُّ ْل َؼَِ َّٖ
اّ ْك َؼَِ ْٖ ُّر ْل َؼَِ ْٖ ُّ َُ ْل َؼَِ ْٖ ُُّ ْل َؼَِ ْٖ
ػ ْ٘ه:
واَُّ٘ ْهٍ َ
َل ذ َ ْلؼَ َْ َل ذ ْلؼَ َْ َل ََ ْلؼَ َْ َل َ ْلؼَ َْ
َل ذ َ ْل َؼَِ َّٖ َل ذ ْل َؼَِ َّٖ َل ََ ْل َؼَِ َّٖ َل َ ْل َؼَِ َّٖ
َل ذ َ ْل َؼَِ ْٖ َل ذ ْل َؼَِ ْٖ َل ََ ْل َؼَِ ْٖ ل َ ْل َؼَِ ْٖ
َّ
واُظ ْهف ّٓ ْ٘ه:
َٓ ْل َؼَ َٓ ْل َؼ ََل ّٕ َٓلَا ّػَ و ٓلَ ُْ ّؼَ
ل َُح ّٓ ْ٘ه:
َوا ٓ
ّٓ ْلؼََ ّٓ ْلؼَ ََل ّٕ َٓلَا ّػَ و ٓلَ ُْ ّؼَ
إ َٓلَا ّػَ و ٓلَ ُْ ّؼَِح
ّٓ ْل َؼَِح ّٓ ْلؼََِر َ ّ
ّٓ ْل َؼاٍ ّٓ ْل َؼا َل ّٕ َٓلَا ّػَُ و ٓلَ ُْ ّؼَُ
وا َ ْكؼََ اُر َ ْل ّ
عَُ أُمَ ًَّه ّٓ ْ٘ه:
ا َ ْكؼََ ا َ ْكؼَ ََل ّٕ اَ ْكؼَِىَٕ ا َكَا ّػَ و اكَ ُْ ّؼَ
وأُ َؤَّٗس ّٓ ْ٘ه:
إ ك ْؼَِ َُاخ ك َؼَ و ك َؼ ًَُِْ
ك ْؼًَِ ك ْؼَِ َُ ّ
واُرَّؼَعة ّٓ ْ٘ه:
َٓاا َ ْك َؼَِه و ا َ ْك ّؼ َْ ّت ّه
15
ص َر َي ْن ُ
ص ُر (صحيح) باب نَ َ
نهً امر اسم انفاعم مضارع ماضي معنً انمصدر مصدر
ل ذ َ ْ٘ص ْه ا ْٗص ْه َاصه
ٗ ّ ََ ْ٘صه ص َه
َٗ َ Katabang/kaogop صه اَُّ٘ ْ
ل ذفهض اـهض ـانض َفهض ـهض Kaliyo اُفهوض
ل ذكـَ اقـَ قاـَ َكـَ قـَ Kasold اُكـىٍ
ل ذوؼك اهؼك هاػك َوؼك هؼك Kaontod اُوؼىق
ل ذطِة اغِة غاُة َطِة غِة Kambabanog/kapamangni اُطَِة َّ
ل ذههب اههب هانب َههب ههب Kapalagoy اُ َه ْهب
ل ذؽهز اؼهز ؼانز َؽهز ؼهز Kambasok/kapamola اُ َؽ ْهز
ل ذٍره اٌره ٌاذه ٍَره ٌره Kasaphung ٍرْه اُ َّ
ل ذٌٍد اٌٌد ٌاًد ٌٍَد ٌٌد Karunuk اٌٍُىخ
ل ذفِك اـِك ـاُك َفِك ـِك Kathathak اُفِىق
ل ذًِٔ أًُ لًٓ ًَِٔ ًُٔ Kasko اَُِّ ًْٔ
ل ذٍوػ اٌوػ ٌاهػ ٍَوػ ٌوػ Kaolog اٍُوىغ
ل ذثِؾ اتِؾ تاُؾ َثِؾ تِؾ Kisampay اُثِىؽ
ل ذفِػ اـِػ ـاُػ َفِػ ـِػ Kasaog اُف َِْػ
ل ذٍ٘ط اٍٗط ٗاٌط ٍَ٘ط ٍٗط Kaawl اٍَُّْ٘ط
ل ذههك انهك ناهك َههك نهك Kapakatorog اُههىق
ل ذ٘لؿ اٗلؿ ٗاكؿ َ٘لؿ ٗلؿ Kaiyop اَُّ٘ ْلؿ
ل ذرهى اذهى ذانى َرهى ذهى Kabagak/kabotawanan/katarug اُر َّ ْهى
ل ذـهو اؿهو ؿانو َـهو ؿهو Kaspa اُـ َْهو
ل ذٌٔس آٌس ٓاًس ٌَٔس ٌٓس Katarug/kakadun اُ َٔ ٌْس
ل ذكُي اقُي قاُي َكُي قُي Kalalas اُك َُّْي
ل ذ٘وص اٗوص ٗاهص َ٘وص ٗوص Kakhorang اَُّ٘ ْوص
ب (صحيح) ب َي ْ
ض ِر ُ باب َ
ض َر َ
ل ذَع ّْهبْ اّظ ّْهبْ انبظ ّ
َ ََع ّْهب ب
ظ َه َ
َ Kalambit/kabuntol/kapranug اُع َّْهب
ل ذـِة اؿِة ؿاُة َـِة ؿِة Kapakataban اُـ َِْة
ل ذٌمب اًمب ًالب ٌَمب ًمب Kapamokhag اُ ٌّ ْمب
ل ذٌٍة اًٍة ًاٌة ٌٍَة ًٍة Kapangawyagan/kakowa اُ ٌٍَْة
ل ذـله اؿله ؿاكه َـله ؿله Karila اُ َٔ ْـ ّل َهج
ل ذٌٍه اًٍه ًَا ٌّه ٌٍَه ًٍه Kaputol/kathupd اُ ٌٍَْه
ل ذعًِ اظًِ ظاًُ َعًِ ظًِ Kaontod اُعِىي
ل ذصثه اصثه صاته َصثه صثه Katigur صثْه اُ َّ
ل ذؽثً اؼثً ؼاتً َؽثً ؼثً Kakalaboso/karun اُ َؽثًْ
16
ل ذهظغ انظغ ناظغ َهظغ نظغ Kakasoy اُهظىع
ل ذصهف اصهف صانف َصهف صهف Kasambi ص ْهف اُ َّ
ل ذؼهف اػهف ػانف َؼهف ػهف Kakilala اُ َٔ ْؼ ّهكَح
ل ذؼصه اػصه ػاصه َؼصه ػصه Katumuk صه اُ َؼ ْ
ل ذؽِن اؼِن ؼاُن َؽِن ؼِن Kapagopaw اُ َؽ ِْن
ل ذفهم اـهم ـانم َفهم ـهم Kagisi اُف َْهم
ل ذٍهم اٌهم ٌانم ٍَهم ٌهم Kapamankaw ٍ َههَح اُ َ
ل ذهِي اهِي هاُي َهِي هِي Kabinasa اُ َهَلَى
ل ذؽَٔ اؼَٔ ؼآَ َؽَٔ ؼَٔ Kaawid اُ َؽ َْٔ
ل ذؼكٍ اػكٍ ػاقٍ َؼكٍ ػكٍ Kapaginontolan اُؼَكٍْ
ل ذ٘ىٍ اٗىٍ ٗاوٍ َ٘ىٍ ٗىٍ Kababa/katoron اُ٘ىوٍ
ل ذـٍَ اؿٍَ ؿاٌَ َـٍَ ؿٍَ Kaonab اُـٍََْ
ل ذٌشق اًشق ًاشق ٌَشق ًشق Kasawa اُ ٌَ ْشق
س َم ُع (صحيح)
س ِم َع َي ْ
َباب َ
لَ ذ َْه ًَةْ ا ّْن ًَةْ َنا ًّة ََ ْه ًَة ةَن ًّ َ Kapagda اُهًىب
ل ذشهب اشهب شانب َشهب شهب Kainom اُش ْهب
ل ذِثس اُثس لتس َِثس ُثس Kapagthay اُِثْس
ل ذؽٔك اؼٔك ؼآك َؽٔك ؼٔك Kabantog اُ َؽ ْٔك
ل ذٍؼك اٌؼك ٌؼُك ٍَؼك ٌؼك Katagumpiya/kapiyapiya ٍؼَاقَج اُ َّ
ل ذِؼن اُؼن لػن َِؼن ُؼن Kadila اُِؼىم
ل ذشهك اشهك شاهك َشهك شهك Kasaksi ش َهاقَج اُ َّ
ل ذِثً اُثً لتً َِثً ُثً Kasolot اُِثًْ
ل ذؼطً اػطً ػاغً َؼطً ػطً Kawaw طً اُ َؼ ْ
ل ذؽلع اؼلع ؼاكع َؽلع ؼلع Kalangag/kalahar اُؽ ْلع ّ
ل ذعؽي اظؽي ظاؼي َعؽي ظؽي Kasinga اُعؽْ ي ّ
ل ذعهَ اظهَ ظاهَ َعهَ ظهَ Di katukawi اُ َع ْهَ
ل ذؼِْ اػِْ ػاُْ َؼِْ ػِْ Kakhunala اُ ّؼ ِْْ
ل ذلهْ اكهْ كاهْ َلهْ كهْ Kasabot اُلَ ْهْ
ل ذوكّ اهكّ هاقّ َوكّ هكّ Kapakawma اُوكوّ
ل ذِؽن اُؽن لؼن َِؽن ُؽن Kadukt اُِؽىم
ل ذٍٔػ أٌػ ٌآػ ٍَٔػ ٌٔػ Kanapi ٍ ْٔػ اُ َّ
17
باب فَتَ َح َي ْفت َ ُح (صحيح)
ل ذ َ ْلرَػْ اّ ْكرَػْ كَا ّذػ ََ ْلر َػ كَر َ َػ aKulaK اُلَرْػ
ل ذمهة الهة لاهة َمهة لهة Kasong/kalalakaw اُمهَاب ّ
ل ذعهغ اظهغ ظانغ َعهغ ظهغ Kapali اُ َع ْهغ
ل ذٔكغ آكغ ٓاقغ َٔكغ ٓكغ Kapodi اُ َٔكْغ
ل ذعؽك اظؽك ظاؼك َعؽك ظؽك Khapalaw اُعؽـىق
ل ذ٘هط اٗهط ٗاهط َ٘هط ٗهط Katindug اُ٘هىض
ل ذهكغ انكغ ناكغ َهكغ نكغ Kiporoon اُه ْكغ َّ
ل ذككغ اقكغ قاكغ َككغ قكغ Kapakadaa اُكَّكغْ
ل ذىنع اونع وانع َىنع ونع Kapamola/kambasok اُى ْنع َّ
ل ذوطغ اهطغ هاغغ َوطغ هطغ Kapotol طغاُوَ ْ
ل ذٔ٘غ آ٘غ ٓاٗغ َٔ٘غ ٓ٘غ Kasapar/karn اُ َٔ ْ٘غ
ل ذعؼَ اظؼَ ظاػَ َعؼَ ظؼَ Kambaal اُ َع ْؼَ
ل ذطثؿ اغثؿ غاتؿ َطثؿ غثؿ Katinda َّ
اُطثْؿ
ل ذصهؾ اصهؾ صانؾ َصهؾ صهؾ Kakisuk/kakoryak ص ْهـَح اُ َّ
ل ذٍثػ اٌثػ ٌاتػ ٍَثػ ٌثػ Kalangoy ٍثَا َؼح اُ َّ
ل ذفِغ اـِغ ـاُغ َفِغ ـِغ Kaada/kakowaa اُفَِغْ
ل ذوِغ اهِغ هاُغ َوِغ هِغ Kabadot اُوَ ِْغ
ل ذٔعؾ آعؾ ٓاظؾ َٔعؾ ٓعؾ Kaspa اُ َٔعْؾ
ل ذطؽٖ اغؽٖ غاؼٖ َطؽٖ غؽٖ Kabowayo اُطؽْ ٖ َّ
18