Ho Chi Minh City University of Technology

Faculty of Mechanical Engineering

NUMERICAL ANALYSIS
Chương 05

GIỚI THIỆU PP. PHẦN TỬ HỮU HẠN

Introduction to Finite Element Method

 Thân Trọng Khánh Đạt

6 November 2022
 GIỚI THIỆU PP. PHẦN TỬ HỮU HẠN

1. Giới thiệu tổng quát

2. Lý thuyết cơ bản
•Phân tích lò xo
•Hệ lò xo nối tiếp
•Hệ lò xo nối tiếp và song song

3. Nguyên lý tổng thế năng (TPE)

C05. Giới thiệu về FEM 2/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT
 Giới thiệu tổng quát
▪ Các bài toán về tính toán số các kết cấu không thể dễ
dàng giải được bằng một phương pháp giải thủ công
như trong các trường hợp đơn giản được. Để nghiên
cứu các kết cấu lớn, ta phải nhờ đến các phương pháp
giải nghiệm với sự trợ giúp của máy tính ví dụ như các
phương pháp tính ma trận.
▪ Ý tưởng chung là chia nhỏ một kết cấu phức tạp thành
nhiều miếng nhỏ (phần tử) có kích thước hữu hạn và
hình dáng hình học đơn giản mà trên đó ta áp dụng các
giả thiết đơn giản hóa (có thể đúng ở cấp độ phần tử).
▪ Các phần tử này sau đó được lắp ghép để khôi phục lại
thành kết cấu hoàn chỉnh và nghiệm của bài toán lắp
ghép bằng các phương pháp ma trận dẫn đến nghiệm
của bài toán phức tạp ban đầu.

C05. Giới thiệu về FEM 3/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Giới hạn trong môn học
▪ Vật liệu đẳng hướng
▪ Vật liệu có tính đàn hồi
▪ Biến dạng bé, chuyển vị bé
▪ Vật liệu đồng nhất

C05. Giới thiệu về FEM 4/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Phương pháp tiếp cận trực tiếp - Phân tích lò xo
Direct approach – Spring analysis
▪ Vấn đề thực tế: kết cấu thanh 1D:

Mối quan hệ của Lực – Chuyển vị

k: độ cứng dọc trúc của phần tử thanh 1D

▪ Kết cấu lò xo tương đương

F: ngoại lực tác dụng
k: độ cứng lò xo
q: chuyển vị

C05. Giới thiệu về FEM 5/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Phân tích phần tử lò xo

Mối quan hệ của Lực – Chuyển vị

Vectơ lực nút bên ngoài

Ma trận độ cứng phần tử
Vector chuyển vị nút
C05. Giới thiệu về FEM 6/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT
 Hệ lò xo nối tiếp

▪ Tách hệ thống thành các phần tử lò xo cơ bản:

▪ Lực cục bộ - Mối quan hệ chuyển vị trong mỗi phần tử:

C05. Giới thiệu về FEM 7/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Hệ lò xo nối tiếp

▪ Tách hệ thống thành các phần tử lò xo cơ bản:

▪ Chuyển vị tổng:

▪ Lực toàn phần:

C05. Giới thiệu về FEM 8/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Hệ lò xo nối tiếp

▪ Tách hệ thống thành các phần tử lò xo cơ bản:

▪ Mối quan hệ Lực – Chuyển vị toàn phần đối với từng hệ:

Ma trận độ cứng
hệ toàn cục

C05. Giới thiệu về FEM 9/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Hệ lò xo nối tiếp

Điều kiện biên:

Điều kiện tải:

Hệ thống rút gon:

Pt. cân bằng của hệ thống rút gon:

Lời giải: Giải phương trình cân bằng cho Q2, Q3 rồi tính R1
C05. Giới thiệu về FEM 10/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT
 Hệ lò xo nối tiếp và song song

▪ Ma trận độ cứng của phần tử:

C05. Giới thiệu về FEM 11/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Hệ lò xo nối tiếp và song song

▪ Chuyển vị cục bộ & toàn cục:

C05. Giới thiệu về FEM 12/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Hệ lò xo nối tiếp và song song

▪ Lực cục bộ & toàn cục:

C05. Giới thiệu về FEM 13/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Hệ lò xo nối tiếp và song song

▪ Phương trình điều chỉnh/cân bằng:

C05. Giới thiệu về FEM 14/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Hệ lò xo nối tiếp và song song

▪ Hệ rút gọn sau khi áp dụng điều kiện biên:

C05. Giới thiệu về FEM 15/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Hệ lò xo nối tiếp và song song

▪ For the case of k1 = k2 = k3 = k4 = k:

▪ Tính toán phản lực:

C05. Giới thiệu về FEM 16/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Quy trình để giải một bài toán FEM
1. Rời rạc cấu trúc liên tục thành các phần tử (Chia lưới)
2. Chỉ định các loại phần tử và thuộc tính của mỗi phần tử
3. Xác định ma trận độ cứng phần tử [Ke] trong khung cục bộ
và toàn cục
4. Ma trận độ cứng toàn cục/hệ thống lắp ráp [K]
5. Xác định vectơ chuyển vị toàn cục [Q] và vectơ lực [F]
6. Viết phương trình cân bằng: [K] {Q} = {F}
7. Đặt tải trọng và các điều kiện biên vào pt. cân bằng và rút
gọn hệ thống
8. Giải {Q} từ phương trình cân bằng rút gọn
9. Tính phản lực
10. Tính toán ứng suất, biến dạng, v.v.

C05. Giới thiệu về FEM 17/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Nguyên lý tổng thế năng
Total Potential Energy (TPE) principle

❖ Đây là phương pháp nội suy đa thức áp dụng cho một phần tử.
❖ Sự thay đổi bên trong phần tử được xác định dựa trên nội suy và
giá trị nút. N: hàm dạng
▪ Chuyển vị: Q: chuyển vị nút
▪ Biến dạng: B: ma trận độ biến dạng
▪ Ứng suất: D: ma trận đàn hồi
(D=E=const đ/v vật liệu đẳng hướng)
❖ Hàm đa thức nội suy cấp (n-1)
qua n điểm:

C05. Giới thiệu về FEM 18/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Nguyên lý tổng thế năng
Total Potential Energy (TPE) principle

▪ Năng lượng biến dang trong một phần tử:

▪ Thế làm việc với lực khối (f) và lực kéo bề mặt (T):

▪ TPE của hệ thống:

C05. Giới thiệu về FEM 19/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 Nguyên lý tổng thế năng
Total Potential Energy (TPE) principle

▪ Ma trận độ cứng phần tử:

▪ Vector lực nút tưởng đương:

▪ Nhiệt độ thay đổi ban đầu:

trong đó α là hệ số giãn nở nhiệt của vật liệu

▪ Biến dạng do thay đổi nhiệt độ:

▪ Lực nút tương đương do thay đổi nhiệt độ:

C05. Giới thiệu về FEM 20/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT

 QUESTION & ANSWER

C05. Giới thiệu về FEM 21/20 Numerical Analysis - T.T.K. DAT