www.doithoaiphattrien.vn - www.doisongvaphattrien.

vn

NỘ ID U NG S 11 (THÁNG 11/2023)

HƯỚNG ĐẾN KỶ NIỆM NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM

[2] T n s tr ng đạo nét đ p văn h a c a con ng i Việt Nam
[4] T n s tr ng đạo trong hệ giá tr truyền th ng đặc biệt đ ng hành
và tr ng t n c ng dân t c

TRUYỀN THỐNG PHÁT TRIỂN

[7] Qu khuyến h c g p phần phát triển điều kiện h c tập cho m i tr em Việt Nam
Ảnh b a NAG An B i

DINH ĐỘC LẬP -BIỂU TƯỢNG BỀN VỮNG

10 CỦA TINH THẦN ĐẠI ĐOÀN KẾT DÂN TỘC

[14] Về lễ h i ch a Keo hành thiện tháng âm l ch k

ĐỐI THOẠI TRUYỀN THỐNG

C V N CAO C P:
Đ ng chí Tr ng Hòa Bình
Nguyên UVBCT, nguyên Phó Th t ng [20] Áo bà ba khăn rằn B đ i biểu t ng văn h a đ c đáo trong trang ph c
Th ng tr c Chính ph ng i Nam B
H I Đ NG BIÊN T P: [23] Biến đ i văn h a trong kiến tr c tại m t s c s th t c ng giáo
GS. TS Đ ng C nh Khanh các đ a ph ng
PGS. TS Đ ng V n Bài
[26] Ng i thầy ng i lãnh đạo tài ba và ng i truyền cảm h ng
[30] Tranh hang đ ng kh i ngu n c a nghệ thuật h i h a
PGS. TS Ph m Duy Đ c
PGS. TS V M nh L i
TS. NB Ph m Vi t Long
CON ĐƯỜNG PHÁT TRIỂN
T NG BIÊN T P: [34] Khảo sát ch nh sách và giải pháp phát triển nhân l c khoa h c c ng nghệ tr
trong các doanh nghiệp v a và nh tại t nh Khánh H a
TS. Đ Th Kim Anh

PHÓ T NG BIÊN T P: [37] Mật ng t v ng biên c ng Hà Giang

NB Nguy n Quang Hi p
[40] Nh ng cây cầu n i đến l ng dân Tuyên Quang
T NG TH KÝ TÒA SO N: [42] Vài suy ngh về phản biện xã h i
NB Hàn V Linh [47] Thế hệ Z v i nh ng quan niệm m i về hạnh ph c
[50] M t s nét về t nh h nh lao đ ng việc làm c a thanh niên hiện nay
[54] Cần giải pháp t ng thể trong vấn đề t i phạm v thành niên
PHÓ T NG TH KÝ TÒA SO N:
NB Nguy n Hoài Nam

BAN TR S - BIÊN T P: DỌC MIỀN ĐẤT NƯỚC

[60] M t lần đến v i Tiểu sa mạc Nam C ng
Quang Duy, Tr n Th V nh,

[62] Làng du l ch c ng đ ng Vi R Ngheo Thêm trải nghiệm m i cho du khách

D ng B o, Bùi Ngân, Vân H ng

M THU T: khi đến Măng Đen

Minh Hi u

65 CHỢ NỔI - ĐẶC SẮC VĂN HÓA

TÒA SO N:
- Tr s : S nhà C18-TT6, Khu đô th m i

SÔNG NƯỚC MIỀN TÂY NAM BỘ

V n Quán, P. Phúc La, Hà Đông, Hà N i.

Gi y phép ho t đ ng t p chí in
s 575/GP-BTTTT do B TT&TT NHÂN VẬT ĐỐI THOẠI
c p ngày 6/12/2022.
[68] Làm cha m liệu c cần phải h c
[72] Linh hoạt ch đ ng th ch ng gi p doanh nghiệp v t bão thành c ng
In t i Xí nghi p in
Nguy n Minh Hoàng,
VĂN HÓA ĐỌC
Q. Tân Bình, TP. H Chí Minh

Ra mắt sách Nghệ thuật tuyên truyền trong văn ch nh luận

GIÁ: 98.000 Đ NG Nguyễn Ái Qu c H Ch Minh
CON ĐƯỜNG PHÁT TRIỂN

M t s n t v t nh h nh
lao ng - vi c làm
c a thanh ni n hi n nay(*)
¾ THS. VŨ THÀNH PHƯƠNG - TS. NGUYỄN TUẤN ANH

Lao đ ng t m hiểu th ng tin tuyển d ng c a các doanh nghiệp

dù t l ó th hi n m c gi m so n m 2021 (15,5%),
1. M đ u
Trong báo cáo v Xu h ng vi c làm toàn c u cho nh ng v n cao h n m c chu n tr c i d ch Covid-19
thanh niên 2022 khu v c châu Á - Thái Bình D ng là 13,3% vào n m 2019. Trong ó, t l thanh niên trong
c a T ch c Lao ng qu c t (ILO), t l th t nghi p nhóm NEET 1 c ng t ng v t trong khu v c do i d ch,
c a thanh niên trong tu i t 15 n 24 khu v c lên t i 24,8% vào n m 2020 và cao h n m c trung bình
châu Á - Thái Bình D ng c tính lên t i 14,9% vào toàn c u là 23,3%. Th ng kê cho th y t l NEET
n m 2022, t ng ng m c trung bình toàn c u. M c ph n tr cao h n g n 2,5 l n so nam thanh niên. T

1. NEET là t vi t t t c a c m t ti ng Anh “Not in Education, Employment or Training” (Không h c hành, không

vi c làm, không ào t o). H là nh ng ng i t 15-34 tu i, không quan tâm n h c hành, không có vi c làm và c ng
ch ng tham gia khóa ào t o nào.

(*) Bài vi t là m t ph n k t qu nghiên c u c a tài c p Vi n: “ i u tra ánh giá tình hình thanh niên và vi c th c hi n chính
sách pháp lu t i v i thanh niên n m 2023”, mã s KXVTN 23-01 do ThS. V Thành Ph ng làm ch nhi m, Vi n Nghiên c u
Thanh niên ch trì.

50 I TRUYỀN THỐNG VÀ PHÁT TRIỂN - Số 11 tháng 11/2023


l th t nghi p gia t ng có th gây ra h u
qu nghiêm tr ng i v i n n kinh t
và an ninh. Theo OECD (d n theo San
Lê, 2023), th t nghi p dài h n là nh ng
ng i th t nghi p t 12 tháng tr lên. T
l th t nghi p dài h n cho th y nó gây ra
c ng th ng áng k v tinh th n và v t
ch t cho nh ng ng i b nh h ng và
gia ình h . ây c ng là m i quan tâm
c bi t c a các nhà ho ch nh chính
sách, vì t l th t nghi p dài h n cao cho
th y th tr ng lao ng ang ho t ng
kém hi u qu .
Báo cáo c a ILO nh n nh i u
ki n kinh t x u i có kh n ng làm
t ng thêm t l NEET trong gi i tr
khu v c châu Á - Thái Bình D ng, v i
nh ng tác ng lâu dài ti m tàng i
v i qu o vi c làm và thu nh p c a
nh ng cá nhân b nh h ng. Kho ng
cách gi i tính trong t l NEET c ng có
liên quan ch t ch v i t l tham gia l c
l ng lao ng (LFPR) và t l vi c làm
trên dân s (EPR). T i Hàn Qu c, nhóm
chuyên gia v vi c làm c a HRI phân
tích: “S v n r i ro khi nói r ng, v n
c a NEET ang c gi i quy t, vì n n
kinh t c a Hàn Qu c c cho là ang
trên à ph c h i, s có nhi u c h i vi c
làm h n có th khuy n khích h tìm
ki m vi c làm tr l i”. Hi n t l có vi c
làm c a nh ng ng i 15 tu i tr lên là
63,2%. Tuy nhiên, theo các chuyên gia,
vi c không a NEET vào l c l ng lao
ng có th d n n nghi ng v m c
tin c y c a d li u, liên quan kh n ng
t n d ng l c l ng lao ng s n có
ng phó vi c t ng tr ng ch m l i và
thay i nhân kh u h c.
V a qua, Vi n Nghiên c u Thanh
niên th c hi n i u tra ánh giá v tình
hình thanh niên và vi c th c hi n chính
sách pháp lu t i v i thanh niên n m
2023, bài vi t này s trình bày và công
b m t s k t qu nghiên c u s b v
tình hình lao ng, vi c làm c a thanh
niên trong n m nay.
2. Tình hình lao đ ng - vi c làm
c a thanh niên
Toàn qu c hi n có 10,8 tri u lao
ng thanh niên, chi m 21,4% l c
l ng lao ng, là “ngu n cung d i dào
và y ti m n ng”. C c u chuy n d ch
CON ĐƯỜNG PHÁT TRIỂN
tích c c khi 69% thanh niên làm vi c
trong ngành công nghi p, d ch v và 2/3
lao ng i làm vi c t i n c ngoài, t p
trung t i các th tr ng có thu nh p cao
nh Nh t B n, Hàn Qu c, ài Loan.
Tuy nhiên, thanh niên g p r t nhi u
thách th c khi s ã qua ào t o không
áng k (dù cao h n t l chung c a c
n c 3%); sinh viên ra tr ng thi u
nhi u k n ng m m. Các chính sách
vi c làm cho thanh niên, nh t là nhóm
c thù, y u th còn nhi u kho ng
tr ng. T i di n àn Chính sách vi c
làm cho thanh niên ngày 5/5/2023, Th
tr ng B Lao ng, Th ng binh và
Thanh niên m i Xã h i Lê V n Thanh cho bi t, th ng kê
quý I/2023, t l thanh niên th t nghi p
t t nghi p đ i h c, là 7,6%, g p 3,4 l n t l chung c n c
cao đ ng g p ph i (2,25%).
K t qu i u tra t tài cho th y,
nhi u khó kh n thanh niên m i t t nghi p i h c, cao
ng g p ph i nhi u khó kh n trong
trong quá trình quá trình tìm ki m vi c làm, c th :
tìm ki m vi c làm, có 59,3% thanh niên thi u k n ng
ngh nghi p; 50,6% ch a t ng có kinh
c th : có 59,3% nghi m làm vi c; 40,4% thanh niên
thi u thông tin d báo v vi c làm trong
thanh niên thi u t ng lai; 40,5% thi u s h tr trong
k n ng ngh tìm ki m vi c làm; 39,9% thi u v n
ho c gia ình không có i u ki n xin
nghi p; 50,6% c công vi c.
Trong b i c nh ó, nhi u xu h ng
ch a t ng có kinh vi c làm c thù c a thanh niên c ng
nghi m làm vi c; xu t hi n. Thanh niên luôn h ng n
nh ng ngành ngh m i m h n, mang
40,4% thanh niên tính tr i nghi m cao. c bi t, th hi n
thi u thông tin d c t ch t và cá tính c a b n thân
mình. M t s xu h ng ang ngày càng
báo v vi c làm tr nên ph bi n trong thanh niên g m:
xu h ng “freelance” (làm vi c t do
trong t ng lai; 65%); xu h ng s d ng công ngh ,
40,5% thi u s h ng d ng s làm vi c (62,1%); xu
h ng sáng t o n i dung s trên m ng
tr trong tìm ki m xã h i (59,8%). Th c t cho th y, xu
h ng bán hàng online hi n nay phát
vi c làm; 39,9% tri n c c k m nh m trong gi i tr là
thi u v n ho c gia do hình th c kinh doanh này không c n
quá nhi u v n. N u tri n khai bán hàng
đình không có đi u online, thanh niên s ti t ki m cr t
nhi u ngân sách cho các h ng m c trong
ki n đ xin đ c
kinh doanh theo d ng truy n th ng nh :
công vi c. chi phí thuê m t b ng, ti n l ng tr
cho i ng nhân viên t i c a hàng,
các chi phí v n hành, s a ch a, b o trì
TRUYỀN THỐNG VÀ PHÁT TRIỂN - Số 11 tháng 1/2023 I 51
CON ĐƯỜNG PHÁT TRIỂN
c a hàng v t lý,… Trong n m 2022,
t i Vi t Nam có kho ng 72,1 tri u
ng i s d ng m ng Internet và trong
s ó, t l truy c p b ng i n tho i
thông minh chi m kho ng 95,8%.
Không nh ng v y, th i gian trung
bình ng i Vi t Nam s d ng m ng
Internet m i ngày là 6,38 gi và trong
ó kho ng 58,2% dành cho m c ích
mua s m tr c tuy n. T ó, chúng ta
có th th y, bán hàng online chính
là xu h ng phát tri n chung c a xã
h i, không ch t i Vi t Nam mà còn
ph m vi toàn c u (Nguy n Quyên &
Thu Tâm, 2023)
Ngoài ra, hi n nay s ng i tr ,
k c ng i có trình , v n thích t
t o công vi c cho mình, t làm ch
và th ng mu n mình làm ch ng i
khác. Theo k t qu kh o sát do Di n
àn Kinh t Th gi i (WEF) công b
tháng 8-2019, Vi t Nam ng th 3
trong khu v c ASEAN v t l gi i
tr khao khát tr thành doanh nhân,
làm ch doanh nghi p. Theo ó, c
20 b n tr Vi t, có 5 b n c m làm
ch doanh nghi p (chi m 25%). Nhìn
r ng ra, xu h ng mu n làm ch c a
các nhóm ch th khác có th t ng
t . Trong khi ó, s li u n m 2016 cho
th y, t l lao ng t doanh Nh t
B n 10,6%, M 6,4%. Nhìn chung,
s ng i tr , k c ng i có trình ,
v n thích t t o công vi c cho mình,
t làm ch và th ng mu n mình
làm ch ng i khác. Nh t là khi toàn
xã h i khích l thanh niên y m nh
kh i nghi p, tinh th n này l i càng
cao h n. V lý do, bên c nh kh ng
nh v trí xã h i (không mang ti ng
là l thu c ng i khác), khao khát
làm giàu và giàu nhanh c ng khá ph
bi n. D u r ng, ánh giá chính xác
t l “t làm ch ” c n có các kh o sát
y , khoa h c, nh ng nhìn chung
khá ông lao ng ng i Vi t có xu
h ng t mình làm ch công vi c c a
mình. i u này có th th y qua vi c
nhi u ng i ch n vi c ch y xe ôm
công ngh , i bán hàng d o, t bán
hàng qua m ng… thay vì i làm thuê
(Nguy n Minh H i, 2023). Theo m t
nghiên c u c a Google tháng 6/2023
(Ph m Thành, 2023), c 10 ng i lao
52 I TRUYỀN THỐNG VÀ PHÁT TRIỂN - Số 11 tháng 11/2023
ng tr Vi t Nam thì có 5 ng i nói
h ang n l c ít h n m c t i a. Kh o
sát này th c hi n v i s tham gia c a
h n 10.000 ng i tr ng thành ang
i làm. Lý do ang khi n h c m th y
“chán n n” nh t chính là v n hoá n i
làm vi c.
K t qu nghiên c u s b m i nh t
c a Vi n Nghiên c u Thanh niên v
tình hình thanh niên n m 2023 cho
th y, g n 1/3 thanh niên mong mu n
c t kh i nghi p; trong ó, 40,8%
thanh niên có ý nh ho c ang ti n
hành kh i nghi p trong l nh v c kinh
t s , kinh doanh d ch v trên các n n
t ng m ng xã h i (Vi n Nghiên c u
Thanh niên, 2023). Trong nhi m k
2017-2022, Trung ng oàn, Trung
ng H i Liên hi p thanh niên Vi t
Nam ã t ch c c h n 3.000 cu c
Trong nhi m k thi ý t ng sáng t o kh i nghi p, v i
2017-2022, Trung g n 13.900 ý t ng kh i nghi p; h
tr h n 7.000 d án kh i nghi p sáng
ng Đoàn, Trung t o m i, h n 8.600 d án c ti p
t c h tr t nh ng n m tr c v i
ng H i Liên hi p t ng kinh phí là 696 t ng. i h i
thanh niên Vi t oàn toàn qu c l n th XII, nhi m k
2022-2027 c ng xác nh tri n khai
Nam đã t ch c sâu r ng ch ng trình thanh niên
kh i nghi p, nh t là kh i nghi p sáng
đ c h n 3.000 t o là m t trong 3 nhi m v t phá
cu c thi ý t ng c a nhi m k .
sáng t o kh i 3. K t lu n
nghi p, v i g n Có th th y, tình hình lao ng -
vi c làm c a thanh niên luôn là m t
13.900 ý t ng trong nh ng ch tr ng tâm, b i ây
là m t trong nh ng v n quan tr ng,
kh i nghi p; h quy t nh n s phát tri n không
tr h n 7.000 d ch c a n n kinh t , xã h i mà c
v i s phát tri n c a thanh niên. N m
i
án kh i nghi p 2023 ti p t c là n m ch ng ki n nhi u
khó kh n v i kinh t toàn c u, tuy
sáng t o m i, h n nhiên, tình hình lao ng – vi c làm
8.600 d án đ c c a thanh niên Vi t Nam nhìn chung
v n gi v ng c s n nh do Nhà
ti p t c h tr t n c ã có nhi u chính sách v mô
nh m m b o cho s phát tri n b n
nh ng n m tr c v ng c a n n kinh t . Trong b i c nh
v i t ng kinh phí chuy n i s di n ra m nh m , nhi u
xu h ng và lo i hình vi c làm, cách
là 696 t đ ng. th c làm vi c m i c a thanh niên
c ng hình thành, òi h i chính b n
thân m i thanh niên ph i t thay i
 CON ĐƯỜNG PHÁT TRIỂN

C ng nhân vận hành dây chuyền sản xuất hiện đại Việt Nam

mình thích nghi và l a ch n cho mình m t công vi c
phù h p. T th c tr ng trên, chúng tôi xu t m t s
n i dung sau:
M t là, Nhà n c c n hoàn thi n và y m nh h n
các chính sách khuy n khích các t ch c, cá nhân gi i
quy t vi c làm cho thanh niên.
Hai là, t p trung phát tri n giáo d c ngh nghi p,
phát tri n h th ng các c s d ch v t v n, giúp thanh
niên ti p c n th tr ng lao ng
Ba là, giáo d c ý th c lao ng, tôn tr ng s l a
ch n ngh nghi p, vi c làm c a thanh niên
B n là, Chính ph có chính sách riêng v h tr , t o
vi c làm cho thanh niên, h tr thanh niên l p nghi p,
kh i nghi p, kh i s doanh nghi p; h tr h c sinh -
sinh viên kh i nghi p.
N m là, ào t o ngh cho thanh niên nông thôn;
h tr các a ph ng nghèo y m nh xu t kh u lao
ng, góp ph n gi m nghèo b n v ng... n

TÀI LI U THAM KH O:
1. B Lao ng, Th ng binh và Xã h i (2023), Báo cáo Lao ng – Vi c làm quý I/2023.
2. ILO (2022), Xu h ng vi c làm toàn c u cho thanh niên 2022
3. Nguy n Minh H i (2023), Gi i tr Vi t có xu h ng mu n t làm ch h n làm th , Chuyên trang u t Tài chính – Báo
Sài gòn Gi i phóng i n t (Ngu n: https://dttc.sggp.org.vn/gioi-tre-viet-co-xu-huong-muon-tu-lam-chu-hon-lam-tho-
post103760.html; truy c p ngày 14.11.2023).
4. Nguy n Quyên, Thu Tâm (2023), G n 90% tr em Vi t Nam truy c p và s d ng internet, Báo i n t Pháp lu t
Thành ph H Chí Minh (Ngu n: https://plo.vn/gan-90-tre-em-viet-nam-truy-cap-va-su-dung-internet-post719782.
html#:~:text=N%C4%83m%202022%2C%2072%2C1%20tri%E1%BB%87u,x%C3%A3%20h%E1%BB%99i%20
h%C6%A1n%202%20gi%E1%BB%9D; truy c p ngày 14.11.2023).
5. Ph m Thành (2023), Xu h ng làm vi c “l i bi ng” c a ng i tr , Báo Kinh t và ô th Online (Ngu n: https://
kinhtedothi.vn/xu-huong-lam-viec-luoi-bieng-cua-nguoi-tre.html; truy c p ngày 14.11.2023)
6. San Lê (2023), Bài toán vi c làm cho thanh niên, Báo Nhân dân i n t (Ngu n: https://nhandan.vn/bai-toan-viec-lam-
cho-thanh-nien-post780271.html#:~:text=Theo%20OECD%2C%20th%E1%BA%A5t%20nghi%E1%BB%87p%20
d%C3%A0i,h%C6%B0%E1%BB%9Fng%20v%C3%A0%20gia%20%C4%91%C3%ACnh%20h%E1%BB%8D; truy
c p ngày 14.11.2023).
7. Vi n Nghiên c u Thanh niên (2023), K t qu s b cu c i u tra ánh giá tình hình thanh niên và vi c th c hi n chính
sách pháp lu t i v i thanh niên n m 2023.

TRUYỀN THỐNG VÀ PHÁT TRIỂN - Số 11 tháng 1/2023 I 53