Azərbaycan bölməsi XI sinif III blok MSİ-4

Azərbaycan dili
5. Sual ədatının köməyi ilə yaranmış sual cümləsini
1. Verilmiş cümləyə əsasən cədvəldəki müəyyən edin.
uyğunsuzluqları müəyyən edin. A) Fövqəladə hallarda necə davranmalıyıq?
Yeni maşınlar buxar mühərrikləri ilə hərəkətə B) Gedənlərin hara getdiyini bilirsiniz?
gətirilirdi. C) Yəni bu qədər məlumat sizə azlıq edir?
Doğru Yanlış D) Kamalın bu barədə məlumat verməyəcəyini
1. Mübtəda söz 4. Nümunədə bilmirsiniz?
birləşməsi ilə ifadə köməkçi nitq E) Xalqın necə yaşadığından xəbərin var?
olunmuşdur. hissələrindən yalnız
2. Xəbər indiki qoşma işlənmişdir. 6. Hansı nümunədə cümlə üzvləri ilə qrammatik
zamanda olan frazeoloji 5. Mübtəda ilə xəbər cəhətdən əlaqələnməyən söz tiplərinin hər ikisi
birləşmə ilə ifadə arasında kəmiyyətə işlənmişdir?
olunmuşdur. görə uzlaşma A) Gəray bəy, yəqin ki, qonaqların nə zaman
3. II dərəcəli üzvlərdən pozulmamışdır. gələcəyini soruşursunuz.
yalnız biri işlənmişdir. B) Səməd də, doğrusu, bu anı gözləyirmiş.
A) 2, 3, 5 B) 1, 3, 5 C) 1, 2, 4 C) Flikrimcə, Fikrət, Rəhim bu işin öhdəsindən
gələcəklər.
T.

D) 2, 4, 5 E) 1, 3, 4
D) Dəyərli insanlar, artıq bu gündən yeni
2. Nümunələrdən biri bağlayıcısız bağlanmış tabesiz müəssisəmiz sizin xidmətinizə hazırdır.
E) Əziz həmkarlar, bu işlərin hamısı şəhərimizin
m

mürəkkəb cümlədir:
A) Məsələni ciddi şəkildə müzakirə etdik, ortaq gözəlləşdirilməsi üçündür.
məxrəcə gələ bilmədik.
7. Xəbəri məlum növdə olan feillə ifadə olunmuş
e/

B) Qalmaq istəyir, qalsın.

C) Məlumatlar qəzetdə dərc olundu, ölkə bu şəxssiz cümləni müəyyən edin.
hadisəni sevinclə qarşıladı. A) İclasda çox mühüm məsələlərə baxılacaq.
Bi

D) Ya uşaqlar burada qalmalıdır, ya da onlara ayrı B) Yolun buradan keçməsi ilə bağlı yeni razılığa
bir rəhbər təyin edilməlidir. gəlinib.
E) Uşaqların səs-küyü həyəti bürümüşdü və bu C) İlyas oyananda artıq günortadan xeyli
rli

səs-küy quş balalarının civiltisini xatırladırdı. keçmişdi.

D) Zibeydə bu mahnını xüsusi həvəslə oxuyardı.
3. Cümlələrdən hansında təyinin əlavəsi işlənmişdir? E) Onun bu şeirinə digər şairlər də münasibət
kT

A) İndi buralar – bütün əkin sahələri bildirdi.

suvarılacaqdır.
B) Dünən buraya gələn, səni axşamacan axtaran 8. Fərqləndirilmiş sözün səhv yazıldığı cümləni
ea

oğlan nədənsə narahat görünürdü. müəyyən edin.

C) Beş gün əvvəl – aprelin sonu biz onu şəhər A) İnsan zehninin nələrə qadir olduğunu tam
kənarında görmüşdük. müəyyən etmək hələ mümkün deyil.
D) Kəndlilərimiz – çobanlar onun sürülərini B) Nəsillərdən nəsillərə keçən bir şöhrətin vardır.
m

otlağa aparmışdılar (S.Vurğun)

E) Əvvəlki – 1 həftə qabaq baş tutan görüş onun C) Ey könlüm, bu nə qəmdir yüklənibsən?!
həyatında dönüş nöqtəsi oldu. (R.Nemət)
1

D) Səhhətin qədiri xəstəlikdə bilinir.

4. Qatırlar ismi ilə bağlı səhvi müəyyən edin. E) Bu qədər ağır dövrlərdən sonra oğlunun işdən
1. Vurğusu ikinci hecaya düşür. çıxması onu mütəəssir edirdi.
2. Qarşılığı olmayan iki müxtəlif samit
işlənmişdir. 9. Qeyri-müəyyən miqdar sayının ismin yerində
3. “-lar” şəkilçisinin yazılışı ilə tələffüzü fərqlənir. işləndiyi nümunəni müəyyən edin.
4. Cümlə üzvü kimi işlənsə, mübtəda rolunda A) Məhsulun xeyli hissəsi soyuduculara
çıxış edə bilər. yerləşdirilmədiyi üçün tələf oldu.
5. Tərkibində 2 qrammatik şəkilçi işlənib. B) Onbirinciləri növbəti imtahanlara hazırlamaq
A) 1, 3, 4 B) 2, 3, 5 C) 3, 4, 5 üçün müəllimlərimiz səylə çalışırlar.
D) 1, 2, 4 E) 1, 2, 5 C) Buğdanın beşdə üçünü ağa özü üçün istəyirdi.
D) Bu əsəri yaza bilmək üçün müəllif bir çox
kitablar və qaynaqlara müraciət etmişdi.
E) Müharibələr zamanı mədəniyyət ocaqlarının
çoxu zərər görmüşdü.

1
Azərbaycan bölməsi XI sinif III blok MSİ-4

10. Verilmiş cümlələrlə bağlı ortaq fikri müəyyən
edin.
I Kəndə yenicə daxil olmuşduq ki, kazak atlıları
da arxa tərəfdən hücuma keçdilər.
II Şəhəri qaranlıq bürümüş, küçələrdəki insanlar
evlərinə çəkilmişdilər.
A) Cümlələrin xəbəri keçmiş zamanda olan feillə
ifadə olunmuşdur.
B) Tərkib hissələrindən biri digərindən asılı olan
mürəkkəb cümlədir.
C) Tərkib hissələri bərabərhüquqlu mürəkkəb
cümlədir.
D) Tərkibində qeyri-müəyyən şəxsli cümlə də
iştirak etmişdir.
E) Tərkib hissələri bağlayıcı ilə bağlanmışdır.
11. Hansı cümlədə suala cavab verməyən II dərəcəli
T.
14. Verilmiş cümlələrdə feili sifət tərkiblərinin
sintaktik vəzifəsinə əsasən uyğunluğu müəyyən
edin.
1. mübtəda
2. səbəb zərfliyi
3. təyin
a. Dünən kəndə göndərdiyim məktublar hələ də
yola salınmayıb.
b. İndi məni bu məsələdə qınayan sabah eyni
əməli törədəcəkdir.
c. Dünəndən yağan güclü yağış əkinə də zərər
vura bilərdi.
d. Kombaynların əkin sahələrinə təhvil verilməsi
gecikdiyindən məhsullar da tələf olurdu.
e. İndi işlərinizin yaxşı alınmasının əsl
səbəbkarları bir zamanlar dəstək olduqlarınızdır.
A) 1 – a; 2 – d; 3 – b, c

üzv işlənmişdir? B) 1 – a, b; 2 – d; 3 – c
A) Axşamkı atəşfəşanlıq orada olanları da valeh C) 1 – b; 2 – d; 3 – a, c
etmişdi. D) 1 – a, c; 2 – d, e; 3 – b
m

B) Hikmət ağa özü də bilmir ki, nəyi Səmədə E) 1 – b; 2 – d, e; 3 – a, c

etibar edib.
C) Onun bu işlərdən xəbəri yoxdur. 15. Verilmiş cümlələrə əsasən cədvəldəki
e/

D) Biz artıq anlayırıq ki, heç kim onun uyğunsuzluqları müəyyən edin.
dediklərinə əhəmiyyət vermir. ▲ Azərbaycan xalqının dünya sivilizasiyasına
Bi

E) Bura haradır? bəxş etdiyi nadir töhfələrdən biri də Qobustan və

Gəmiqaya təsvirləri, həmçinin epiqrafik
12. Həmcins ismi xəbərlər işlənmiş cümləni müəyyən abidələrdir.
rli

edin. ■ Bizim xalq vətəninə, torpağına bağlı

A) Göy üzündəki buludların üst tərəfi ağappaq, qəhrəmanlar yetişdirən xalqdır.
altı isə qaramtıl idi. Doğrudur Yanlışdır
kT

B) Həyətin ortasındakı güllər rəngbərəng, ▲ 1. Həmcins xəbərli 5. Xüsusi isimlər

gözoxşayan, bihuşedici ətrə malik idi. sadə cümlədir. qeyri-müəyyən
C) Uzun müddət səfalı təbiət görməyən balacalar 2. Nümunədə 2 yiyəlik haldadır.
evə yığışmaq istəmir, həyətdə qaçışır, bağlayıcı, 1 ədat 6. Nümunədə
ea

şənlənirdilər. işlənmişdir. əşyanın miqdarını

D) Hərraca çıxarılmış kitab köhnə idi, vərəqləri bildirən nitq hissəsi
isə rütubətdən sapsarı olmuşdu. işlənməmişdir.
m

E) Səbahəddin kişinin əşyaları, iş alətləri stolun ■ 3. Həmcins 7. Nümunədə 2 sifət,

üstünə səliqə ilə düzülmüşdü. tamamlıqlar 1 feili sifət
işlənmişdir. işlənmişdir.
1

13. “Beləliklə, bizə də aydın oldu ki, heç kim sənin 4. Baş üzvləri eyni 8. Yiyəlik halda olan
şəxsi işlərinə qarışmayıb, səninlə heç nə nitq hissəsi ilə ifadə isim də işlənmişdir.
danışmayıb, yalnız xəbərdarlıq edib” cümləsində olunmuşdur.
əsas nitq hissəsinə aid olmayan sözlərin işlənmə A) 2, 3, 5, 7 B) 1, 3, 6, 8 C) 1, 6, 8
ardıcıllığını müəyyən edin. D) 2, 4, 5 E) 2, 4, 7
1. tabesizlik bağlayıcısı
2. qoşma 16. Yalnız baş üzvlərdən ibarət cümləni müəyyən
3. tabelilik bağlayıcısı edin.
4. modal söz A) Sərin su tapa bilmədi.
5. ədat B) Xalq hərəkatının ən qızğın çağları indidir.
A) 3, 2, 4, 1, 5 B) 4, 2, 4, 1, 2, 5 C) Bu əhvalat çoxdan olub.
C) 5, 2, 5, 4, 1 D) 3, 2, 4, 1, 2, 5 D) Qışda gəldilər.
E) 4, 1, 3, 2, 5 E) Dağa qalxan qaçaqlar kəndlilərin haqlarını
müdafiə edirdilər.

2
Azərbaycan bölməsi XI sinif III blok MSİ-4

17. Tərkibi kök, 2 leksik, 2 qrammatik şəkilçidən 21. Həmcins üzvləri bağlayıcı ilə əlaqələnən cümləni
ibarət olan sözləri müəyyən edin. müəyyən edin.
1. hazırlanmışdır 2. inandırmışdı A) İsti hava kəndliləri təntidir, taxılın biçilməsini
3. yataqdakıların 4. biçinçilərdir çətinləşdirirdi.
5. kəsişdiricilərdən B) Nənə nağıl danışır, nəvələr isə səssizcə və
A) 1, 2, 4 B) 1, 3, 5 C) 2, 4, 5 maraqla ona qulaq asırdılar.
D) 1, 3, 4 E) 2, 3, 5 C) Birdən qapılar taybatay açıldı və masanın
üstündəki güldan aşdı.
18. Tabesiz mürəkkəb cümlələrdən hansında tərkib D) Kitablarını özü sərgiləyir, təqdim edir, satırdı.
hissələrdə ardıcıl baş verən hadisələr sadalanır? E) Şəhərdə gün-gündən binalar göylərə baş
A) Havaya yüksələn raket güclü alov püskürür, qaldırır və görkəm dəyişirdi.
yavaş-yavaş səmanın dərinliklərinə dorğu
irəliləyirdi. 22. Düzgün yazılmış sözləri müəyyən edin.
B) Salondakılara müraciət olundu, heç kimdən səs 1. böhdan 2. brifinq 3. binokl
çıxmadı. 4. perron 5. pərşan
C) Saxlancların texniki vəziyyəti yaxşı deyildi, A) 1, 2, 5 B) 2, 4, 5 C) 1, 3, 4
oradakı məhsullar xarab olurdu. D) 2, 3, 4 E) 1, 3, 5
T.

D) İbrahim bəy həyətə daxil oldu, oradakılar

hörmət əlaməti olaraq ayağa qalxıb salamladılar. 23. Mübtəda haqqında doğru fikirləri müəyyən edin.
E) Kəndə çatdı, atını tövlənin qarşısındakı ağaca 1. Cümlədə heç bir üzvdən asılı deyil.
m

bağladı, sonra sürətli addımlarla yuxarı qalxdı. 2. Həmişə cümlənin əvvəlində gəlir.
3. İkinci dərəcəli üzvlərlə əlaqələnmir.
19. Uyğunsuzluğu müəyyən edin 4. Yalnız adlıq halda olur.
e/

1. Xəbər yalnız feili xəbərli olur – əmr cümləsi 5. Feillə ifadə oluna bilmir.
2. Leksik mənaya malik olmayan sözlər bir
Bi

cümləyə bərabər fikir bildirə bilər – adlıq cümlə. 24. Uzlaşma əlaqəsi olan cümlələri müəyyən edin.
3. Xəbəri həmişə III şəxsin cəmində olur – qeyri- 1. Bu uşaqları həmişə burada oynayan görürəm.
müəyyən şəxsli cümlə. 2. Sonra da deyirlər ki, havanı korlayırlar.
rli

4. Xəbəri II şəxsin təkində ola bilər – müəyyən 3. Məktublara hələ də baxılmayıb.

şəxsli cümlə və ümumi şəxsli cümlə 4. Danışıqlar yaxşı nəticə göstərir, fayda verir.
5. Köməkçi nitq hissələrinin köməyi ilə də yaranır 5. Son dövlərdə göstərilən tamaşalara maraq artıb.
kT

– sual və nida cümlələri

6. İsmi xəbərə aid ola bilməz – tamamlıq 25. Hansı nümunələrdə ədat işlənmişdir?
A) 2, 6 B) 1, 5 C) 2, 4, 6 1. Hava buludlu olsa da, yağış yağmırdı.
2. Görünür, belə məsələni nəzərdən qaçırmışıq.
ea

D) 3, 4, 5 E) 3, 5
3. Bu barədə Rəşad bəydən məsləhət aldınmı?
20. “Uzun müddətdir ki, yol sarıdan bəxti gətirməyən 4. Bəli, dediklərinizin hər biri doğrudur, yalan
kəndə yeni yol çəkdirilmişdi” cümləsindəki yoxdur.
m

təsriflənən feillə bağlı doğru fikirləri müəyyən 5. Hamı, yəni bütün vətəndaşlar bu vətən üçün
edin. çalışmalıdır.
1. İcbar növdə, təsdiqdədir.
1

2. idi köməkçi sözü ilə işlənmişdir. 26. Mürəkkəb əvəzlik işlənmiş cümlələri müəyyən
3. Sözün kökü və düzəldiyi nitq hissəsi fərqlidir. edin.
4. Keçmiş zamandadır. 1. Bir neçə məktub stolun üstündə qalmışdı.
5. 2 leksik, 2 qrammatik şəkilçi işlənmişdir. 2. Heç kim belə ağır işə girişmək istəmirdi.
A) 1, 3, 4 B) 2, 4, 5 C) 2, 3, 5 3. Hər kim yüz il yaşamasa, günah onun
D) 1, 4, 5 E) 1, 2, 3 özündədir. (O.Sarıvəlli)
4. Burada iştirak edən hər kəs vaxtını səmərəli
keçirəcəkdir.
5. Özünüzü yormayın, bugünkü işiniz
alınmayacaq.

3
Azərbaycan bölməsi XI sinif III blok MSİ-4

27. Nümunələrdəki “elə” sözünə əsasən uyğunluğu 29. Mətndəki məlumatlara əsasən Həzi Aslanovun
müəyyən edin. ölümünün Baqramyanın planı olduğunu
1. zərfi əvəz edib əsaslandırın.
2. sifəti əvəz edib ________________________________________
3. ismi əvəz edib
________________________________________
a. Biz də elə danışmalıyıq ki, hamı düzgün başa
düşsün.
b. Elə səhər açılan kimi Fərmanı da çağırdılar.
c. Alimlər məsələni elə həll etmək istəyirlər ki, 30. Verilmiş mətnə əsasən cədvəli tamamlayın.
ekoloji tarazlığa xələl gəlməsin. Müddəa Fakt
d. Eləsini gətirmək lazımdır ki, bu işə həvəslə Müharibədə müxtəlif
girişsin. xalqların fərdləri
e. Fəslin əvvəlində elə havalar gördük ki, qışın eyni cəbhədə
sərt keçəcəyini düşündük. vuruşurdular.

Verilmiş mətnə əsasən 28~30 saylı situasiya

tapşırıqlarını cavablandırın:
T.

Həzi Aslanov Tarix

Həzi Aslanovun II Dünya müharibəsindəki
m

uğurlarından SSRİ rəhbərliyində danışılır və onu 31. Son Tunc və Erkən Dəmir dövrünə aiddir:
yeni yaradılacaq Azərbaycan Respublikasının A) İlkin şəhər məskənlərinin yaranması
e/

müdafiə naziri vəzifəsinə göndərilməsi üçün B) Muğanda Uzuntəpə adlanan yerdən tapılan
razılıq alınır. Burda isə artıq 4 ay idi ki, Aslanov maddi nümunələr
Baqramyanın tabeliyində xidmət edirdi. C) Kür-Araz mədəniyyəti kimi
Bi

1945-ci il yanvarın 23-də erməni Baqramyan səciyyələndirilməsi

H.Aslanovu yanına çağırıb deyir: “Səni təbrik D) Böyük Tayfa ittifaqlarının yaranmağa
edirəm! Sabah böyük vəzifəyə gedirsən”. Sonra başlaması
rli

da əlavə edir: “Biz bu gün-sabah böyük hücum E) Toxa əkinçiliyinin inkişaf etməsi
əməliyyatlarına başlamalıyıq. Yaxşı olardı ki, sən
özün gedib hücum sahəsini təyin edəsən”. 32. Şeyx Məhəmməd Xiyabanidən fərqli olaraq Seyid
kT

Həzinin dostu rus zabiti Klimenkonun Cəfər Pişəvəri:

dediyinə görə, Aslanov Baqramyanın yanından 1. Milli hökumət qurmuşdu
çıxıb, öz hissəsinə gəlir və dincəlmək üçün xüsusi 2. Cənubi Azərbaycana muxtariyyət verilməsini
quraşdırılmış maşınına oturur. Aradan 10-15
ea

tələb edirdi
dəqiqə keçməmiş H. Aslanov olan maşın altılüləli 3. Sovet rəhbərliyinin göstərişi ilə Sovet ittifaqına
minaatandan atəşə tutulur. H.Aslanov ağır aparılmışdı
yaralanır. Məsələ burasındadır ki, həmin 4. Rəhbərlik etdiyi hərəkat İngilis hökumətindən
m

minaatanı almanlardan bizim döyüşçülər qənimət dəstək alan İran hökuməti tərəfindən yatırıldı
kimi götürübmüşlər. 5. II Dünya müharibəsi illərində fəaliyyət
Amma rəsmi açıqlamada Stalinqraddan Baltik göstərmişdir
1

sahillərinədək döyüş yolu keçən Həzi Aslanovun A) 3,5 B) 1,2 C) 3,4 D) 2,5 E) 1,3
almanlarla döyüşdə qəhrəmancasına həlak olduğu
bildirilirdi. 33. Uyğunluq gözlənilmişdir:
A) IV yüzilliyin ikinci yarısında Qobi çölündən
28. Altından xətt çəkilmiş cümləyə əsasən cədvəli Xəzər dənizi sahillərinə qədər olan ərazilərdə
tamamlayın. dövlət qurdular – Avropa hunları
Cümlədə düzgün Həmin sözün yerinə B) Ağsuvar xana qarşı çıxaraq Ağ Hunlar ilə
işlədilməyən söz işlədilməli olan söz müharibə aparmışdı – Xəzər xaqanlığı
C) Çindəki Tan sülaləsini himayə edirdi – Uyğur
xaqanları
D) Qırğızların üsyanı nəticəsində süqut etmişdi –
II Göytürk xaqanlığı
E) Peçeneqlərin basqınları, dini pərakəndəlik
süqutuna səbəb olmuşdu – Qaraxanlı dövləti

4
Azərbaycan bölməsi XI sinif III blok MSİ-4

34. 44 gün davam etmiş Vətən müharibəsi dövrü üçün 37. Sxemi tamamlayın:
xarakterik deyil:
A) Ağdam rayonu işğaldan azad edilməsi
B) Müdafiə sistemlərinin məhv edilməsi üçün
Antonov-2 təyyarələrindən istifadə edilməsi
C) “Zərbə” adlı Pilotsuz Uçuş Aparatlarından
istifadə
D) Hadrut qəsəbəsinin düşməndən tamamilə
təmizlənməsi
E) “Keçilməz Ohanyan səddi”nin yox edilməsi
A) Ali monqol canişinlərinin fəaliyyətinin sona
35. Türkiyənin 1960-cı il və 1980-ci il tarixləri üçün çatması
oxşar cəhətdir: B) Əmir Teymurun “üçillik yürüş” səfərinə qarşı
A) Yeni konstitusiyanın qəbul edilməsi mübarizə
B) Beynəlxalq təşkilatlara üzv qəbul olunması C) Şeyx Üveysin mərkəzi idarə sistemini
C) Hərbi çevrilişin baş verməsi möhkəmləndirməsi
D) Aqrar islahatın keçirilməsi D) Qızıl Ordu dövləti tərəfindən Təbrizin
T.

E) Ədalət Partiyasının seçkilərdə qalib gəlməsi tutulması

E) Qazan xanın hakimiyyətə gəlməsi
36. Xəritədə paytaxtı ulduz ilə işarələnmiş IX – XI əsr
m

feodal dövlətlərindən heç biri üçün xarakter 38. Uyğunluq pozulmuşdur:

olmayan bəndi müəyyən edin: A) Atasına qarşı çıxıb II Mehmetə sığınmışdı –
Uğurlu Məhəmməd
e/

B) Uzun Həsənin tamğa vergisini ləğv etmək

istəyini gerçəkləşdirmişdi – Şah Məhəmməd
Bi

Xudabəndə
C) Əhalinin və əmlakının siyahıya alınması ilə
islahat keçirmişdi – şah Sultan Hüseyn
rli

D) Tacirlər üzərinə qoyulan vergi və rüsumları

azaltmışdı – I Məlikşah
E) Səfəvi ipəyinin satışı ilə bağlı ingilislərin
kT

“Moskva” şirkəti ilə müqavilə imzalamışdı – şah I

Təhmasib
ea
m
1

A) Slavyan yürüşləri nəticəsində süquta

uğramışdır
B) Azərbaycan torpaqları vahid dövlətin
tərkibində birləşdirilmişdi
C) Səlcuqların asılılığına düşmüşdü
D) Gürcü və Xəzərlərə qarşı uğurlu müharibələr
aparmışdı
E) Tiflis müsəlman əmirliyi ilə dostluq əlaqələri
saxlayırdı

5
Azərbaycan bölməsi XI sinif III blok MSİ-4

39. Məlumatlardan biri xəritədə rəqəm ilə verilmiş 41. Azərbaycanın XIX əsrin ikinci yarısına aid səbəb
şəhərlərdən heç birinə aid deyil: -nəticə əlaqələrinin doğru göstərildiyi bəndi
müəyyən edin:
№ Səbəb
Rusiyanın toxuculuq
1 sənayesinə tələbatın
artması
Zaqatalada üsyan
2
baş verməsi
1880-ci ildə dəmir
3
yolunun çəkilməsi
T.
Nəticə
“Simens qardaşları”
şirkətinin Gədəbəy
misəritmə zavodunu satın
alması
Pravoslavlaşdırılmış
ingiloylara islam dininə
qayıtmağa icazə
verilməsi
Neft quyularının buruq
və zərbə üsulları ilə
qazılmasının geniş
miqyas alması
Şah tərəfindən tütün və

Tənbəki inhisarının
Babilər hərəkatının Talbota verilməsi
4
baş verməsi haqqında imzalanan
m

A) Rusiyanın Terekdən cənubdakı bütün müqavilənin ləğv

xəzəryanı torpaqları Səfəvi dövlətinə qaytardığı edilməsi
müqavilə burada imzalanmışdı
e/

Yeni Rusiya-
B) Nadir şah Əfşar tərəfindən paytaxt seçilmişdi Əkinçi qəzetinin 1877-ci
Osmanlı
C) Bu şəhərin Osmanlı tərəfindən tutulması 5 ildə bağlanması haqqında
müharibəsinin
göstəriş verilməsi
Bi

İstanbulda atəşfəşanlıq ilə qeyd edilmişdi başlanması

D) Nadir şah tərəfindən yaradılan Azərbaycan A) 1, 2 B) 4, 5 C) 2, 5
əyalətinin mərkəzi idi D) 2, 3 E) 1, 3
rli

E) 1724-cü ildə Osmanlı qoşunu tərəfindən ələ

keçirilmişdi 42. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə aid sxemi
tamamlayın:
kT

40. Xəritədə ərazisi ştrixlənmiş xanlığa aid olan bəndi

müəyyən edin:
ea
m

1. Bakı bonu adlanan pul vahidi dövriyyəyə

1

buraxılması
2. Taxıl, mal-qara və digər ərzaq məhsullarının
ölkədən çıxarılması qadağan edilməsi
3. Yeni tədris proqramlarına “Rusiya tarixi”
əvəzinə “Türk xalqları tarixi” fənninin daxil
edilməsi
4. Gürcüstan ilə hərbi – müdafiə sazişinin
bağlanması
5. Azərbaycan Teleqraf Agentliyinin yaradılması
A) Qarabağ xanlığına hücum zamanı Hacı Çələbi A) 3, 4 B) 2, 4 C) 1, 5
xan ilə müttəfiq idi D) 3, 5 E) 1, 2
B) 1780-1781-ci illərdə Qarabağ xanlığına
yürüşlər təşkil etmişdi
C) Əsası Şahverdi xan tərəfindən qoyulmuşdu
D) II İrakli tərəfindən ərazisinin bir hissəsi –
Şörəyel ələ keçirilmişdi
E) Bakı xanlığını asılı vəziyyətə salmışdı
6
Azərbaycan bölməsi XI sinif III blok MSİ-4

43. Eyler-Venn diaqramına uyğun bəndləri müəyyən
edin:
a. Teymurilərə qarşı mübarizə aparılması
b. Şəməsi döyüşündə qalib gəlməsi
c. XV əsrin 80-ci illərində Şirvana və Dağıstana
uğurlu yürşlər təşkil edilməsi
d. II Mehmetin qüvvələrinin məğlub edilməsi
e. Səfəvi təriqətinin daha geniş ərazilərə yayılması
A) 1-b,d; 2-c,e; 3-a
T.
46. ABŞ, SSRİ və Böyük Britaniyanın II Dünya
müharibəsi tarixinə aiddir:
A) 1942-ci ilin yayında müharibəyə qoşulmaları
B) “Barbarossa” adlı hücum planının hazırlanması
C) “Dostluq və sərhədlər haqqında” müqavilə
imzalamaları
D) Birləşmiş Millətlər bəyannaməsinin
imzalanması
E) “Azad dünyanın son qalası” adlandırılmaları
47. Atropatena və Albaniya dövlətləri üçün ümumi
cəhətdir:
A) Eramızın I əsrində fəaliyyəti başa çatmışdır
B) Ərəb xilafətinin vassallığını qəbul etmişdir
C) Pompeyin baçılıq etdiyi hərbi yürüşə məruz
qalmışdı
D) Parfiya dövləti tərəfindən varlığına son

B) 1-d; 2-c; 3-a,e

C) 1-c,e; 2-a; 3-b,d qoyulmuşdu
D) 1-a; 2-e; 3-b,d E) Maqneziya döyüşündən sonra müstəqilliyini
bərpa etmişdi
m

E) 1-c; 2-a,d; 3-b

44. Qədim Şumer və Qədim Yunanıstan tarixi üçün 48. Fransa xarici işlər naziri Aristid Brian və ABŞ
e/

oxşarlıq təşkil edir: dövlət katibi Frenk Kelloqun təşəbbüsü ilə

A) İdarəetmənin teokratiyaya əsaslanması imzalanan pakta aiddir:
B) Suriya uğrunda müharibələrin aparılması 1. Beynəlxalq Kommunist təşkilatına qarşı birgə
Bi

C) E.ə IV minillikdə şəhərlərin yaranması mübarizə aparılmalı idi

D) Şəhər-dövlətləri arasında müharibələrin 2. Münaqişələrin dinc yolla həll edilməsi nəzərdə
aparılması tutulmuşdu
rli

E) Əhəməni imperiyasının məğlub edilməsi 3. Daues planı qəbul edilmişdi

4. Almaniya Milllətlər Cəmiyyətinə daxil
45. Xəritədə ərazisi rəqəm ilə göstərilmiş hansı edilmişdi
kT

ölkələrin tarixinə aid xüsusiyyət verilməmişdir: 5. XX əsrin 20-ci illərində imzalanmışdı

A) 2, 5 B) 1, 4 C) 3, 5
D) 1, 3 E) 2, 4
ea

49. Uyğunluğu müəyyən edin:

m
1

∙ XII əsrin ikinci yarısında kral məhkəməsinin

səlahiyyətləri artırılmışdı
∙ Kralın başçılıq etdiyi Anqlikan kilsəsi
yaranmışdı
∙ 1524-cü ildə kəndlilərin feodallara qarşı üsyanı
baş vermişdir A) 1-c; 2-a,c; 3-a,b
∙ “Yüzillik müharibə”də iştirak etmişdir B) 1-b; 2-b; 3-c
A) 1,5 B) 2,3 C) 3,4 D) 1,4 E) 2,5 C) 1-a,c; 2-a; 3-b
D) 1-a; 2-a,b; 3-b,c
E) 1-c,b; 2-a,c; 3-a,c
7
Azərbaycan bölməsi XI sinif III blok
50. Fransanın I imperiya və II imperiya dövrü üçün
oxşar cəhətdir:
A) I Napoleon tərəfindən idarə edilməsi
B) Prussiya ordusu ilə müharibə aparılması
C) Almaniya imperiyasının məğlub edilməsi
D) İngiltərə ilə dostluq müqaviləsinin
imzalanması
E) Sənaye çevrilişinin başa çatması
51. I Pyotrdan fərqli olaraq II Yekaterina:
1. XVIII əsrin ikinci yarısında hakimiyyətdə
olmuşdur
2. Osmanlı dövlətini məğlub etmişdir
3. Qara dəniz sahillərini ələ keçirməyə çalışırdı
4. Paytaxtı yeni şəhərə köçürdü
5. Cənubi Qafqaza qoşun yeritdi
A) 2,3 B) 1,5 C) 3,4 D) 2,5 E) 1,2
T.
52. Daha sonra baş vermişdir:
A) Fernando Magellanın dünya səyahətinin
m
başlanması
B) Karavellaların əldə olunması
C) Qərb ekspedisiyasının Hindistanın Kalikut
e/
limanına yanaşması
D) Ameriqo Vespuççinin yeni qitəyə səfəri
Bi
E) İngiltərənin Şimali Amerikanın şərq
sahillərində yaşayış məntəqələri yaratmağa
başlaması
rli
53. Azərbaycan tarixinin XVI əsrin birinci yarısı və
XVI əsrin ikinci yarısı üçün ümumi cəhətdir:
kT
1. Yeni dövlətlərin əsasının qoyulması
2. Ağqoyunlu dövlətinin fəaliyyət göstərməsi
3. Osmanlı qüvvələri tərəfindən Təbrizin ələ
keçirilməsi
4. Şeybanilərlə mübarizə aparılması
5. Azərbaycan torpaqlarının vahid dövlətin
tərkibində idarə olunması
54. ABŞ-nin XVIII əsrin 80-ci illəri tarixinə aiddir:
1. Hüquqlar haqqında Bill adlanan on düzəlişin
qəbul edilməsi
2. Konstitusiyanın qəbul edilməsi
3. Yorktaun döyüşündə qələbə qazanılması
4. Möhür qanunu qəbul edildi
55. XX əsrin I yarısına aid olan hadisələrin xronoloji
ardıcıllığını müəyyən edin:
1. SSRİ-nin ilk konstitusiyasının qəbul edilməsi
2. “Koroğlu operasının tamaşaya qoyulması
3. SSRİ Elmlər Akademiyasının Azərbaycan
filialının təsis edilməsi
4. Azərbaycan, Gürcüstan və Ermənistan arasında
ittifaq müqaviləsinin bağlanması
8
MSİ-4
56. Qızıl Ordu və Dehli sultanlıqları üçün ümumi
cəhətlər:
1. İslam dininin yayılması
2. Mərkəzi Asiyada işğalçı müharibələrin
aparılması
3. XVI əsrdə süquta uğramaları
4. Əmir Teymurun yürüşünə məruz qalması
5. Moskva knyazlığı ilə mübarizə aparılması
57. Uyğunluğu müəyyən edin:
1. 1830-cu il 2. 1846-cı il 3. 1836-cı il
a. Qərbi Avropa malları Cənubi Qafqaza gətirilə,
buradan da üçüncü ölkəyə aparıla bilməzdi
b. Şirvan, Lənkəran, Qarabağ bölgələrinə bidətçi
rus ailələri köçürüldü
c. Cənubi Qafqazda canişinlik idarəsi yaradıldı
d. Gürcü-İmereti quberniyası və Xəzər vilayəti
ləğv edildi
e. Daxili gömrük rüsumu – rəhdar ləğv edildi
Sizə təqdim olunmuş mətni diqqətlə oxuyun və
tapşırıqları cavab vərəqində yerinə yetirin.
...Mühаribə АBŞ-ı ön sırаyа çıхаrtmışdı. Bеlə bir
gələcək müttəfiqlər üçün görünmürdü. Аvstriyа-
Mаcаrıstаnın məğlubiyyəti itаlyаnlаrа imkаn
vеrirdi ki, öz plаnlаrını rеаllаşdırsınlаr. Оnа görə
də, dаhа vuruşmаq istəmirdilər! İngiltərə də
istədiyinə nаil оlmuşdu. Аlmаniyаnın
kolоniyаlаrınа yiyələnmişdi. Frаnsа dа
mühаribənin tеz qurtаrmаsını istəyirdi. Bütün
müttəfiq dövlətləri Аlmаniyаdа inqilаb
bаşlаnаcаğındаn qоrхurdulаr. Çünki, inqilаb
аlоvu bütün Аvrоpаyа yаyılа bilərdi....
Müttəfiqlər аrаsı kоnfrаnsdа Frаnsа bildirdi ki, о,
ea
аlmаn rəqibinin ciddi zəifləməsini, оnun ikinci
dərəcəli dövlətə çеvrilməsini istəyir. АBŞ hеç bir
vаsitəçi оlmаdаn Аlmаniyа və Аvstriyа-
m
Mаcаrıstаnlа dаnışıqlаrа bаşlаyаcаğını bildirdi.
«Sеpаrаtiv sülh?» - dеyə Klеmаnsо sоruşduqdа
АBŞ nümаyəndəsi Bəli, - dеyə cаvаb vеrdi.
1
Klеmаnsоnun fikri ilə şərik оlаn Llоyd Cоrc
mühаribəni dаvаm еtdirə bilməyəcəklərinə
təəssüfləndiyini bildirdi.
58. Tarixi biliklərinizə əsasən bəhs olunan
müharibənin hansı iki hərbi-siyasi bloklar
arasında başladığını qeyd edin:
59. Tarixi biliklərinizə əsasən bəhs olunan
müharibənin başlanması üçün bəhanəni yazın.
60. Fransanın mənbədə bəhs olunmayan məqsədlərini
tarixi biliklərinizə əsasən müəyyən edin:
Azərbaycan bölməsi XI sinif III blok MSİ-4
Ədəbiyyat
65. “Ananın öyüdü” (S.Vurğun) və “Odlu qılınc”
61. M.İbrahimovun “Azad” hekayəsində Azad obrazı (M.Hüseyn) əsərlərindəki ana obrazları üçün ortaq
ilə bağlı yanlış fikri müəyyən edin. cəhət deyil:
A) Əli silahlı döyüş yoldaşlarına tövsiyə edir ki, 1. Övladlarını vətənin müdafiəsi üçün yola
silahlarını yerə qoymasınlar. salırlar.
B) Əsərdəki hadisələr onun dili ilə təsvir edilir. 2. Yola düşməzdən əvvəl övladlarına nəsihət
C) Cəbhə yoldaşlarına vəsiyyət edir ki, onun verirlər.
qəbrini uca bir yerdə qazsınlar. 3. Övladları analarının əllərindən öpürlər
D) Təmənnasız olaraq dostu Fərdagilin kirayə 4. Özlərini çox təmkinli aparırlar
pulunu ödəyir. 5. Sonda qələbə ilə dönən oğullarını qarşılayırlar.
E) Təbiətən sakit olmasına görə “Sükuti” A) 1, 2 B) 2, 4 C) 1, 3
adlandırılır. D) 3, 5 E) 1, 4

62. C.Cabbarlının “Oqtay Eloğlu” pyesindəki Oqtay
obrazı ilə bağlı doğru fikirləri müəyyən edin.
1. Səməd bəy ailəsinə sahib çıxmasının
vacibliyini deyəndə ailə və teatr arasında
T.
66. M.İbrahimovun “Azad” hekayəsində
aşağıdakılardan birinin səbəbi verilmir:
A) Anasının Azadı məktəbdən çıxarmasının
B) Azadın atasının vəfat etməsinin

tərəddüd edir. C) Beş il ərzində Fərda ilə Azadın

2. Taleyi uğursuz sonluqla bitir. görüşməməsinin
D) Dükandakı söz-söhbətdə Azadın susmasının
m

3. Xalqın taleyi ilə bağlı fikirləri açıq şəkildə

ifadə edə bilmir. E) Azadın uca bir yerdə dəfn edilməsinin
4. Firəngizlə tanış olması ona yeni bir yaradıcılıq
67. “Həmzənin Qıratı qaçırması” qolundakı
e/

həvəsi verir.
5. Oqtayın dəqiq mübarizə yolu yoxdur, o, obrazların xüsusiyyəti ilə bağlı fikirlərdən biri
dumanlı arzularla yaşayan etirazçı obrazdır. yanlışdır:
Bi

A) 1, 3 B) 2, 4 C) 3, 5 A) Xotkar - Koroğluya qarşı aciz vəziyyətə

D) 1, 5 E) 1, 4 düşdüyünü paşa və sərkərdələrə etiraf edir.
B) Keçəl Həmzə - ziddiyyətli obrazdır.
rli

63. “Vaqif” (S.Vurğun) pyesindən götürülmüş hansı C) Hasan paşa – “davanın min bir fəndini bilir”.
hadisə daha sonra baş vermişdir? D) Nigar xanım - Həmzə əhvalatında dəlilərin
A) Vaqifin yazdığı məktubun məzmunu Qacarı fikrini müdafiə edir.
kT

hiddətləndirir. E) Koroğlu - edilən heç bir xəyanəti bağışlamır.

B) Qapıçı Vaqifi gözdən qoymayacağı barədə söz
verir. 68.
Doğru Yanlış
ea

C) Vaqif Xuramanın başqa ruhda böyüdüyünü

düşünür. 1. Saranı qalib şaha öz 4. Sara xəncəri qalib
D) Eldar Vaqifin sifarişi ilə Qacarın yaltaq həmyerliləri şahın ürəyinə sancır.
qoşununun üzərinə hücuma keçir. təqdim edir.
m

E) Əminə Vaqifin evindəki mehribanlığı görüb 2. Ölkə xəyanətkarların 5. Qalib hökmdar

sevinir. sayəsində müqavimət məğlub hökmdarın
göstərmədən qalib şaha mal-mülkünü almaq
1

64. H.Cavidin “Ana” əsərinin məzmunu ilə bağlı təslim edir. şərtilə aman verir.
verilmiş fikirlərdən biri yanlışdır. 3. Sara nişanlısı 6. Hıçqırıqlı bir diyar
A) Əsərin mövzusu Dağıstan həyatından Arqunun son nəfəsində şallaq gücünə
götürülmüşdür. yanında ola bilmir. güldürüldü
B) Qanpolad qisasını özünün aldığını Səlimə A) 1, 3, 4 B) 2, 3, 6 C) 1, 2, 5
bildirir. D) 2, 5, 6 E) 3, 4, 6
C) Orxan İsməti “Sultanlara layiq” adlandırır.
D) İsmətdən sevgisinə cavab ala bilmədiyi üçün
Orxan yaşadığı yerdən uzaqlara getmək
fikrindədir.
E) Səlma ananın oğlundan üç ay məktub
almaması onu təşvişə salmışdı.

9
Azərbaycan bölməsi XI sinif III blok MSİ-4

69. “Türkün nəğməsi” (M.Hadi) və “Türkün dili” 74. Nümunədə hansı bədii ifadə vasitələri
(M.Şəhriyar) şeirləri üçün ortaqdır: işlənmişdir?
1. Əruz vəznində yazılmaları. Niyə yaşayıram, mən niyə sənsiz,
2. Doğma dilə olan sonsuz sevgi. Nə yerə baxıram, nə göyə sənsiz.
3. Həcmcə kiçik olsalar da, ciddi mətləblərə, Mən ki kor olmuşam hər şeyə sənsiz,
taleyüklü məsələlərə toxunmaları. Kor gözün üstündə qaşı neylərəm?
4. Hakim dairələrdə milli dilə qarşı olan biganəlik. (B.Vahabzadə)
5. Türk xalqlarının parlaq gələcəyinə olan inam. 1. inversiya 2. litota 3. təkrir
A) 2, 5 B) 1, 4 C) 1, 3 4. təzad 5. kinayə 6. bədii sual
D) 4, 5 E) 3, 4 A) 1, 2, 3, 4 B) 1, 3, 5, 6
C) 2, 4, 5, 6 D) 2, 3, 4, 5
70. Aşıq Ələsgərin nikbin ruhlu “Dağlar” şeirinə E) 1, 3, 4, 6
aiddir:
A) Əsərdə bir neçə dağ adı da çəkilir. 75. S.S. Axundovun “Nurəddin” əsəri ilə bağlı
B) Özünü Məcnunla müqayisə edir. klasteri tamamlayın.
C) Bütün bəndlərində dağlara
müraciət ünvanlayır.
T.

D) “Xaşbulaq yaylağı xoş tamaşadır”, -

cümləsi işlənir.
E) Dağın Ələsgər kimi qullarının olması ilə fəxr
m

etməli olduğunu qeyd edir.

71. Doğru fikri müəyyən edin.

e/

A) Əruz vəznində olan əsərlər şeir vahidi olaraq

yalnız beytlər şəklində olur. 1. Ona dəfələrlə pislik etmiş insanı bağışlaya
Bi

B) Məsnəvi həm şeir janrı, həm də şeir şəkli hesab bilir.

olunur. 2. Uzaqgörən, vaxtında düzgün qərar verməyi
C) Qəsidə janrına yalnız qədim bacaran uşaqdır.
rli

dövr ədəbiyyatında rast gəlinir. 3. Atasının qisasını alacağına söz verir.

D) Tuyuq janrı əruz vəzninin həzəc 4. Ehtiyat etdiyi üçün başına gələn hadisələri
bəhrində yazılır. Cənnətəliyə danışmır.
kT

E) Qitə qəzəllə eyni qafiyə quruluşuna malik olsa 5. Rəhimin sayəsində Bahara qovuşa bilir.
da, məzmununa görə qəzəldən fərqlənir. A) 2, 3, 4 B) 1, 3, 5 C) 1, 2, 5
D) 1, 2, 4 E) 3, 4, 5
72. H.Cavidin “İblis” əsərindən verilmiş parça hansı
ea

obrazın dilindəndir və kimə müraciətlə deyilir? 76. Verilmiş fikir hansı bəndlə tamamlansa, yanlış
Baqdım, əziyor ruhunu həp qeydi əsarət., olar?
Gəldim edəyim ta səni hürriyyətə dəvət. C.Novruzun “Mən bizim anaları Günəşlə tən
m

A) Arifin - Rənaya tuturam” şeirinin lirik qəhrəmanı...

B) Ixtiyar şeyxin - Arifə A) öz ürəyinin odundan analara od verir.
C) Arifin - İbn Yəminə B) nə qədər ki səsi var, sevgi dolu mahnı oxumaq
1

D) Elxanın - Arifə istəyir.

E) İblisin - Arifə C) gəlinsiz, nəvəsiz qalanları ürək hərarəti ilə
isitmək istəyir.
73. Ə.Xaqaninin “Gənclərə nəsihət” əsərində əks D) əslinin, nəslinin adından əyilməz analar
olunan fikirlərə aid deyil: qarşısında baş əymək istəyir.
A) Dünyada ağıla bərabər bir ustad yoxdur. E) etibarsızlıq edən, ananın əziyyətini unudan
B) Özündən kiçik adama nəvaziş göstərsən, övladları bağışlaya bilmir.
böyüklüyün əldən getməyəcək.
C) Öz dostunu qovan insanları yanına alma, çünki
bir gün səni də öz yanından qovacaq və ağlar
qoyacaq.
D) Dostun birini haqlı vursa, dostuna havadar
çıxma.
E) Nə qədər nifaq xəstəsi olsan, o qədər də özün
əziyyət çəkəcəksən.

10
Azərbaycan bölməsi XI sinif III blok MSİ-4

77. S.Ə.Şirvaninin “Guş qıl...” şeirinin təhlili ilə bağlı 81. R.Rzanın “Çinar ömrü” əsərinə aid yanlış fikirləri
fikirlərdən biri yanlışdır: müəyyən edin.
A) Şeir ictimai məzmunludur, əruz vəzninin rəməl 1. İnsanları ömrü əsl insan kimi yaşamağa,
bəhrində yazılmışdır. özündən sonra bir iz qoymağa çağırır.
B) Müəllifə görə, insan musiqidən həzz almalı, 2. Diqqətə çatdırmaq istədiyi mətləbləri işarələr
musiqi alətlərinin səsindəki mənanı, hikməti vasitəsilə çatdırır.
duymağa qabil olmalıdır. 3. İnsan ömrü ilə çinar ömrü arasında yaxınlıq
C) Şeirdə İsa peyğəmbərlə bağlı dini rəvayətə də hiss olunmur.
işarə edilir. 4. İnsanın mənəviyyatı, onun həyatda mövqeyi
D) Sənətkar müğənninin səsini Davud dəyərləndirilir.
peyğəmbərin səsi ilə müqayisə edir, hətta bu 5. Çinarın getməsi ilə onun dibindən qaynayan
səsin zövqdən məhrum olmuş daş ürəklilərə belə suların da getdiyi vurğulanır.
təsir edəcəyinə inanır. A) 1, 2, 3 B) 3, 5
E) Şair tar alətinə “qadağan olunmuş əşya” deyən C) 2, 4 D) 1, 2, 5
zahidlərin boş, “əfsanə” sözlərinə uymamağa E) 2, 4, 5
çağırır.
82. Klasteri tamamlayın.
T.

78. N.Vəzirovun “Müsibəti-Fəxrəddin” əsərində

Rüstəm bəyə aid fikirlərdən hansı doğru deyil?
A) Övladlarını mənəmlik hisslərinə qurban versə
m

də, səhvlərini görüb anlamır.

B) Köhnəliyin təmsilçisi kimi mühafizəkar və
qəddardır.
e/

C) Qızını oxutması, nökərlərinə münasibəti,

övladlarına məhəbbəti müsbət cəhətləridir.
Bi

D) Əsərin əvvəlindəki monoloqu ilə müəllif onun

kimliyini oxucuya tanıtdırır. 1. “Bəxtsiz ana” dedikdə qısa ömür yaşamış
E) Müəllif onun simasında köhnəliyin faciəsini Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti nəzərdə tutulur.
2. Şair qürbət eldə yaşasa da, vətəninin adı
rli

əks etdirmişdir.
dilindən düşmür.
79. H.Ziyanın “Kərgədan və Qarışqa” əsərinin təhlili 3. Şair Kəbəyə gedib vətəninin dar vəziyyətdən
kT

ilə bağlı yanlış fikri müəyyən edin. qurtulması üçün dualar edir.
A) Təmsildə zəhmətə və əməyə rəğbət hissləri 4. Xəzər dənizi şairin salamını qürbət eldən
aşılanır. vətəninə yetirir.
B) Kərgədan böyüklüyü ilə güc və hakimiyyət 5. Vətəndə, anasının beşiyində başı üstündə layla
ea

rəmzi kimi təqdim edilir. çalıb oxuduğu günləri xatırlayıb heyifsilənir.

C) Qarışqa öz hərəkətləri və yaşayış tərzi ilə örnək A) 1, 3, 5 B) 2, 4, 5
olan obrazdır. C) 1, 2 D) 3, 4
m

D) Kərgədan həm tənbəl, həm də kobuddur E) 1, 3

E) Əsərdəki obrazlar zahirən fərqli olduqları qədər
daxilən də fərqlidirlər. 83. Müqayisə cədvəlində verilmiş yanlış fikirləri
1

müəyyən edin.
80. C.Cabbarlinın “Ana” şeirinin forma xüsusiyyətləri “Qazan xanın evinin “Qazan xanın oğlu
ilə bağlı doğru fikirləri müəyyən edin. yağmalanması” boyu Uruz bəyin dustaq
1. Əruz vəznində, müctəs bəhrindədir. olduğu” boy
2. Ölümün gücü belə lirik qəhrəmanı həqiranə 1. Oğuz elinin birliyi 3. Övlad-valideyn
təzim etməyə məcbur edə bilmir. əks olunur münasibəti əks olunur.
3. Bəndlər şəklindədir 2. Oğuz qadını 4. Yoldaşı darda qoyub
4. Şeirdə anafora, inversiya, təşbehdən istifadə əsirlikdə düşmənin qaçanlara oğuzların
olunmuşdur. niyyətinə çatmasına münasibəti ifadə
5. Lirik qəhrəman ananın əli ilə bəla dənizinə mane olur. olunur.
yuvarlanmağı istirahət məclisi hesab edir. 5. Sonda Dədə-Qorqud gəlib xeyir-dua verir.
A) 2, 4, 5 B) 1, 3, 5 6. Uruz ovda ikən əsir götürülür.
C) 1, 3, 4 D) 2, 3, 5
E) 1, 2, 4

11
Azərbaycan bölməsi XI sinif III blok MSİ-4

84. M.F.Axundzadənin “Aldanmış kəvakib” povesti
ilə bağlı doğru fikirləri seçin.
1. Həm ulduzlardan gələcək bəlanı, həm də ondan
qurtulma yolunu Şah Abbasa münəccimlər deyir.
2. Şahlıq müddətində Yusif Sərrac nə üçün taxta
çıxarıldığından xəbərsiz olur.
3. Sərraclıq peşəsinə yiyələnən Yusif Sərracın heç
bir təhsili yox idi.
4. Xalq Yusif şahın islahatlarını qiymətləndirə
bilmir.
5. Əsərin sonunda Yusif şah edam olunur.
85. Cədvələ əsasən “Anamın kitabı” əsərindəki
obrazlarla bağlı düzgün fikirləri müəyyən edin.
Rüstəm bəy 1. Qardaşlarından fərqli
olaraq, ailənin, ana və
bacısının taleyi onu
T.
87. M.İbrahimovun “Gələcək gün” romanında
surətlərin nitqi ilə bağlı uyğunluğu müəyyən edin.
1. Mən vəli qoşmaq istəyəndə ayağım xəlbirə
ilişdi, buğdanın üstünə yıxıldım.
2. Heç utanmırsan, kiși?! Üç ildir, su pulu
vermirsən, bir söz demirəm.
3. Gərək beşdə birini siz, beşdə dördünü ağa özləri
götürsünlər. Çünki ağanın özünün də xərci
çoxdur.
a. Hikmət İsfahani
b. Firidun
c. Kürd Əhməd
d. Musa kişi
e. Mübaşir Məmməd
88-90-cı tapşırıqları mətn əsasında tamamlayın.

dərindən düşündürür.
2. Anasının Sığırçın və göyərçin
narahatlığına, onun Tələyə düşmüşdü bir gün Sığırçın,
m

Gülbaharla bağlı Çırpınırdı yazıq xilas olmaqçın.

fikirlərinə qarşı Göz yumub fağırın bu məlalına,
biganədir. Gülürdü Göyərçin ağır halına,
e/

Mirzə Məhəmmədəli 3. Lüğətə yazılacaq Deyirdi: - Bir utan, qızar işindən,

sözün izahı ilə bağlı Tələyə düşmüsən gündüz vaxtı sən,
Bi

fikrini bildirir. Cürətlə söyləyə bilərəm heç kəs

4. Onun fikrinə görə, Məni sənin kimi aldada bilməz.
Gülbahar öz istədiyi Bu sözü söyləyib bitirməmişdi,
rli

adamla ailə qurmalıdır. Ansızın özü də tələyə düşdü...

Səməd Vahid 5. Qardaşaları ilə
müqayisədə daha 88. Əsərin ideyasına uyğun gələn atalar sözünü seçin
kT

demokratik düşüncəyə və əsaslandırın.

malik biridir. □ 1. Özgəsinə quyu qazan özü düşər
6. “Faust” əsərindən □ 2. Gülmə qonşuna, gələr başına
bir hissə onun dilindən □ 3. Axmaq dostdan, ağıllı düşmən yaxşıdır.
ea

söylənilir.

86. “Heydərbabaya salam” (M. Şəhriyar) poeması 89. Əsərin formasına aid iki xüsusiyyət yazın.
m

haqqında doğru fikirləri müəyyən edin.

1. Şair Azərbaycanın ikiyə bölünməsinə etiraz
səsini ucaldir. 90. Əsərin məzmununa əsasən cədvəli doldurun.
1

2. Milli azadlıq məsələsinə gizli çağırış var. Obraz Obraza aid xüsusiyyət
3. Beşlik şəklində, müxəmməs janrında yazılıb. Sığırçın
4. Müəllifin xalqına və vətəninə sonsuz sevgisinin Göyərçin
ifadəsidir.
5. Əruz vəznində yazılmışdır.

12