Professional Documents
Culture Documents
KONU 7 SÜRTÜNME
KONU 7 SÜRTÜNME
Statik
Bölüm 8
Sürtünme
Kaynak: ‘Mühendislik Mekaniği: Statik’, R. C. Hibbeler, S. C. Fan,
Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok.
8. Sürtünme
Blok üzerine etkiyen P’nin büyüklüğü Fs’den daha büyük olacak şekilde
arttırılırsa, sürtünme kuvveti daha küçük bir Fk değerine düşer. Buna
kinetik sürtünme kuvveti adı verilir. Bu durumda, blok dengede
kalamaz (P>Fk). Hareket başladığında blok çıkıntıların tepeleri
üzerinde sürüklenme başlar, ΔRn bileşke değme kuvvetleri öncekine
göre düşeyde biraz daha düzene girer ve sürtünme katsayısı düşer.
8.1 Kuru Sürtünmenin Özellikleri
Hareket.
Kayan bloklarla yapılan deneyler, Fk Hareket yok Hareket
AB kirişi, 200 N/m’lik bir düzgün yüke maruzdur ve BC kazığı ile B’de
tutulmaktadır. B ve C’deki statik sürtünme katsayıları μB = 0.2 ve μC =
0.5 olduğuna göre, kazığı çubuğun altından çekmek için gerekli P
kuvvetini belirleyiniz. Elemanların ve kazığın ağırlığını ihmal ediniz.
Örnek Denge Denklemleri.
Hareket
başlangıcı
Kama, uygulanan bir kuvveti, bu kuvvetle yaklaşık olarak dik açı yapan
doğrultuda, çok daha büyük kuvvetlere dönüştürmek için kullanılan basit
bir makinedir.
Kamalar ağır yüklere küçük yer değiştirmeler veya düzeltmeler vermek için
de kullanılabilir.
P kaldırılırsa veya P = 0 ise ve sürtünme kuvvetleri bloğu yerinde
tutuyorsa, kamaya kendini kilitleyen kama denir.
8.3 Kamalar
Hareket
başlangıcı
Düzgün taş 500 kg’lık kütleye sahiptir ve şekilde gösterildiği gibi, B’de
bir kama kullanılarak yatay konumda tutulmaktadır. Kama ile temas
yüzeyindeki statik sürtünme katsayısı μs = 0.3 olduğuna göre, kamayı
çıkarmak için gerekli P kuvvetini belirleyiniz. Kama, kendini kilitleyen
kama mıdır? Taşın A’da kaymadığını varsayınız.
Örnek 8-7
Hareket
başlangıcı
Taşın SCD’si
Örnek 8-7
Hareket
başlangıcı
Kamanın SCD’si
Bilezikli yatak
*8.6 Bilezikli Yataklar, Mil Yatakları ve Diskler Üzerindeki
Sürtünme Kuvvetleri Sürtünme Analizi.
Şekildeki şaft üzerindeki bilezikli yatak, P eksenel yüküne
maruzdur ve lik toplam yatağa veya temas alanına
sahiptir. Analizde, p normal basıncının bu alan üzerinde
düzgün olarak yayılı olduğu düşünülecektir.
Toplam Fz sıfır olduğundan, olur.
Şaftın dönme başlangıcı için gerekli moment, yatak
yüzeyinde oluşan dF sürtünme kuvvetlerinin moment
dengesinden belirlenebilir.
Buradan,
Örnek 8-10
W ağırlığındaki rijit bir silindir, sabit bir hızla bir rijit yüzey
üzerinde yuvarlanırken, yüzeyin silindire uyguladığı normal
kuvvet değme noktasında etkir.
Ancak hiçbir malzeme tam rijit değildir ve bu
yüzden yüzeyin silindir üzerindeki tepkisi bir
normal basınç dağılımı şeklinde oluşur.
Çok sert malzemeden yapılmış bir silindir yumuşak bir
yüzeyde yuvarlanırken, ön taraftaki yüzey malzemesi şekil
değiştirmekte olduğundan hareketi yavaşlatır; buna karşın,
arkadaki malzeme eski haline dönmektedir ve silindiri öne
itmeye çalışır.
*8.8 Yuvarlanma Direnci