Professional Documents
Culture Documents
CHƯƠNG-4
CHƯƠNG-4
2
NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
2
5/29/2021 7/5/2021 Chương 4 2
1. Dân chủ và dân chủ XHCN
1.1. Dân chủ và sự ra đời, phát triển của dân chủ
a. Quan niệm về dân chủ
5/29/2021 Chương 4 3
Quan niệm về “Dân” trong lịch sử
Chiếm hữu nô lệ Dân là chủ nô, tăng lữ, thương gia, trí thức Giai cấp
thống trị
(giai cấp
Phong kiến Chế độ quân chủ→Quyền lực thuộc về vua nắm giữ
tư liệu sản
xuất chủ
Dân là những ai sở hữu tư liệu sản xuất → yếu của
Tư bản chủ nghĩa giai cấp tư sản
XH) quy
định ai là
Xã hội chủ nghĩa Dân là đại đa số người dân “Dân”
5/29/2021 Chương 4 4
Quan niệm của chủ nghĩa Mác-Lênin
Dân là
Xác định địa vị của dân
chủ
Dân
chủ
Dân làm Xác định quyền hạn, trách
chủ nhiệm của dân
5/29/2021 Chương 4 6
Nội dung cơ bản về dân chủ
Dân chủ với tư cách là một giá trị xã hội→ dân chủ là 1 phạm trù vĩnh
1
viễn→ phản ánh những quyền cơ bản của con người
Dân chủ với tư cách là một hình thức tổ chức thiết chế chính trị, 1 hình
2 thức hay hình thái nhà nước → Là một phạm trù lịch sử gắn với quá
trình ra đời, phát triển của lịch sử xã hội nhân loại.
5/29/2021 Chương 4 7
1. Dân chủ và dân chủ XHCN
5/29/2021 Chương 4 8
LỊCH SỬ RA ĐỜI CÁC NỀN DÂN CHỦ
XH cộng sản
Cộng sản chủ nghĩa
Chiếm hữu Phong kiến Tư bản XH xã hội
nguyên thuỷ nô lệ chủ nghĩa chủ nghĩa
cổ đại tương lai
Dân chủ Quân chủ Dân chủ Dân chủ
chủ nô PK tư sản XHCN
9
5/29/2021 Chương 4 9
1.1.2. Sự ra đời, phát triển của dân chủ
5/29/2021 Chương 4 10
1.1.2. Sự ra đời, phát triển của dân chủ
5/29/2021 Chương 4 11
1.1.2. Sự ra đời, phát triển của dân chủ
Dân chủ bị
thủ tiêu
306104-Chương 4: DC XHCN & NN 12
5/29/2021 7/5/2021 Chương 4 XHCN 12
1.1.2. Sự ra đời, phát triển của dân chủ
Chế độ dân chủ tư sản:
• Những giá trị nổi bật về quyền tự do, bình
đẳng, dân chủ.
• Dân chủ thuộc về giai cấp thống trị.
CHIẾN
TRANH
5/29/2021 ÁP BỨC, BÓC LỘTChương 4 13
1.1.2. Sự ra đời, phát triển của dân chủ
Chế độ dân chủ XHCN:
• Là chế độ DC của GCCN, phục vụ lợi ích cho
GCCN và NDLĐ.
• Là một chế độ DC triệt để.
14
5/29/2021 Chương 4 14
LỊCH SỬ RA ĐỜI CÁC NỀN DÂN CHỦ
XH cộng sản
Cộng sản chủ nghĩa
Chiếm hữu Phong kiến Tư bản XH xã hội
nguyên thuỷ nô lệ chủ nghĩa chủ nghĩa
cổ đại tương lai
Dân chủ Quân chủ Dân chủ Dân chủ
chủ nô PK tư sản XHCN
15
5/29/2021 Chương 4 15
1.2. Dân chủ XHCN
1.2.1. Quá trình ra đời nền dân chủ XHCN
5/29/2021 Chương 4 17
Quan niệm về nền dân chủ xã hội chủ nghĩa
Trong nền
Là nền Dân chủ Nền dân chủ
dân chủ
dân chủ XHCN là XHCN sẽ kết
XHCN thì
cao hơn nền dân thúc sau khi
quyền lực
về chất so chúng ta xây
thuộc về đa chủ của
với các dựng thành
số nhân giai cấp
nền dân công chủ
dân lao công
chủ đã nghĩa xã hội,
động (vì đa nhân và
từng xuất nghĩa là sang
số nhân dân nhân dân
hiện trong chế độ
là người lao động.
lịch sử CSCN.
làm chủ
5/29/2021 Chương 4 18
1.2.2. Bản chất nền dân chủ XHCN
Bản chất tư tưởng, văn
Bản chất kinh tế Bản chất chính trị
hóa, xã hội
Tư Văn Xã hội:
- Dựa trên chế độ công - Mang bản chất của
hóa: giữ đảm bảo
hữu (sở hữu xã hội) về GCCN tưởng:
gìn và sự công
tư liệu sản xuất là chủ Hệ tư
- Do Đảng Cộng sản phát huy bằng;
yếu và thực hiện chế độ tưởng kết hợp
lãnh đạo (Bản chất chủ bản sắc
phân phối lợi ích theo hài hòa
nhất nguyên) đạo
văn hóa
về lợi
kết quả lao động là chủ của dân
yếu.
- Thừa nhận chủ thể trong ích giữa
tộc, tiếp
- Chủ thể phát triển lực quyền lực nhà xã hội cá nhân,
thu tinh tập thể
lượng sản xuất và nước là nhân dân là CN hoa văn và lợi
hưởng thụ lợi ích là (nhân dân xây Mác – hóa nhân ích của
nhân dân. dựng nhà nước) Lênin loại toàn XH
5/29/2021 Chương 4 19
Dân chủ Nền dân chủ
5/29/2021 Chương 4 20
Sự khác biệt dân chủ XHCN với dân chủ tư sản
Dân chủ xã hội chủ nghĩa Dân chủ tư sản
Là nền dân chủ cho đại đa số nhân dân lao động, Là nền dân chủ cho thiểu số, phục vụ lợi ích
Mục đích
phục vụ lợi ích cho đại đa số. cho thiểu số.
Là nền dân chủ mang bản chất của giai cấp công
Mang bản chất của giai cấp tư sản, lợi ích
nhân, nhưng nó phục vụ cho đa số.
Bản chất của giai cấp tư sản đối lập với lợi ích của giai
Bởi vì, lợi ích của giai cấp công nhân phù hợp với
cấp công nhân và nhân dân lao động.
lợi ích của nhân dân lao động và toàn dân tộc
Dân chủ XHCN là nền dân chủ do ĐCS lãnh đạo, Dân chủ tư sản do các đảng của giai cấp tư
Cách thức nhất nguyên về giá trị; sản lãnh đạo, đa đảng về chính trị.
Thực hiện thông qua nhà nước pháp quyền XHCN Thực hiện thông qua nhà nước pháp quyền TS
Dân chủ tư sản được thực hiện trên cơ sở kinh
Cơ Dân chủ XHCN được thực hiện trên cơ sở kinh tế
tế là chế độ chiếm hữu tư nhân TBCN về
sở kinh tế là công hữu hóa các tư liệu sản xuất chủ yếu.
TLSX chủ yếu.
5/29/2021 Chương 4 21
THẢO LUẬN
1. Phân biệt dân chủ và nền dân chủ; Phân biệt nền dân chủ XHCN và nền dân
chủ TBCN?
2. Điều kiện nào dẫn đến sự ra đời của nền dân chủ? Có nền dân chủ chung
cho mọi giai cấp không, vì sao?
3. Phân tích bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân rộng rãi và tính dân tộc
sâu sắc của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Nền dân chủ XHCN khác với các
nền dân chủ khác ở chỗ nào?
4. Với vai trò là sinh viên bạn làm sao thể hiện được quyền dân chủ trong
trường học
5. Nghiên cứu sự ra đời và phát triển của dân chủ khi xã hội phát triển lên giai
đoạn cao CNCS thì dân chủ và nền dân chủ có còn tồn tại không, vì sao?
22
5/29/2021 Chương 4 22
2. Nhà nước XHCN
CCLĐ Xuất hiện Xuất
Sản phẩm
bằng Kim chế độ tư hiện giai
dư thừa
loại ra đời hữu cấp
Giai cấp
Xã hội Chức năng
Đối nội Nhà g/c thống
Đối ngoại nước trị
5/29/2021 Chương 4 24
Bản chất nhà nước
Bản chất của nhà nước chính là giai cấp cầm quyền trong xã
hội nhất định.
Chức năng
Chức năng
xã hội
giai cấp
(tổ chức và
(trấn áp)
xây dựng)
27
5/29/2021 Chương 4 27
2. Nhà nước XHCN
2.1. Sự ra đời, bản chất, chức năng của nhà nước XHCN
2.1.1. Sự ra đời của nhà nước XHCN
5/29/2021 Chương 4 29
2.1.2. Bản chất của nhà nước XHCN
Bản chất tư tưởng,
Bản chất kinh tế Bản chất chính trị
văn hóa, xã hội
-Nhà nước XHCN - Nhà nước mang bản chất Nhà nước xã hội chủ nghĩa
được xây dựng trên của GCCN, GCCN có lợi ích
được xây dựng trên nền
chế độ công hữu về phù hợp với lợi ích chung của
quần chúng nhân dân lao
tảng tinh thần là:
TLSX chủ yếu. Do đó, - Lý luận của chủ nghĩa
không còn tồn tại động.
- Sự thống trị về chính trị của Mác–Lênin.
QHSX bóc lột. - Những giá trị văn hóa
GCCN là sự thống trị của đa
- Việc chăm lo cho lợi số đối với thiểu số giai cấp tiên tiến, tiến bộ của nhân
ích của đại đa số nhân bóc lột nhằm giải phóng g/c loại.
dân lao động trở thành mình và giải phóng tất cả các - Những bản sắc riêng của
mục tiêu hàng đầu của tầng lớp nhân dân lao động dân tộc.
nhà nước XHCN. khác trong XH.
5/29/2021 Chương 4 30
Bản chất của Nhà nước xã hội chủ nghĩa về kinh tế là:
a. Nhà nước xã hội chủ nghĩa chịu sự quy định của cơ sở kinh
tế XHCN là chế độ công hữu, không còn tồn tại quan hệ sản
xuất bóc lột.
b. Nhà nước xã hội chủ nghĩa chịu sự quy định của cơ sở kinh
tế XHCN là chế độ tư hữu, không còn tồn tại quan hệ sản xuất
bóc lột.
c. Nhà nước xã hội chủ nghĩa chịu sự quy định của cơ sở kinh
tế XHCN là chế độ công hữu, vẫn còn tồn tại quan hệ sản xuất
bóc lột.
d. Nhà nước xã hội chủ nghĩa chịu sự quy định của cơ sở kinh
tế XHCN, không còn tồn tại quan hệ sản xuất bóc lột.
5/29/2021 Chương 4 31
2.1.3. Chức năng của nhà nước XHCN
Chức năng của
Nhà nước XHCN
Căn cứ vào phạm vi tác động Căn cứ vào lĩnh vực tác động Căn cứ vào tính chất
của quyền lực nhà nước của quyền lực nhà nước của quyền lực nhà nước
Chức
Chức năng
Chức Chức Chức Chức Chức
Chức năng xã hội
năng năng năng năng năng
năng giai cấp (tổ
đối kinh chính văn xã
đối nội tế trị hội (trấn chức
ngoại hóa
áp) và xây
dựng)
5/29/2021 Chương 4 32
2.2. Mối quan hệ giữa DCXHCN và NNXHCN
5/29/2021 Chương 4 33
3.Xây dựng chế độ DCXHCN và NNPQXHCN ở VN
1. Nền dân chủ XHCN ở Việt Nam ra đời khi nào? Nêu bản
chất của nền dân chủ XHCN ở Việt Nam.( 2 đ)
2. Trình bày khái niệm, đặc điểm của nhà nước pháp quyền
XHCN ở Việt Nam. (2 đ)
3. Sinh viên cần làm gì để góp phần xây dựng nền dân chủ
xã hội chủ nghĩa, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở
nước ta hiện nay? (3 đ)
4. Nhà nước ta cần làm gì để nhân dân có thể thực hiện dân
chủ và phát huy quyền làm chủ của mình một cách thiết
thực. (3 đ)
5/29/2021 Chương 4 34
3.XD chế độ DCXHCN và NNPQXHCN ở VN
3.1. Dân chủ XHCN Việt Nam
a. Sự ra đời, phát triển của nền dân chủ XHCN ở Việt Nam
Chế độ dân
chủ nhân
dân được
hình thành
5/29/2021 Chương 4 36
Quyền Được bầu cử
Dân chủ gián
dân chủ dân chủ
tiếp
của dân
được
bảo
đảm Quyền ứng cử
dưới 2
Dân chủ trực
hình
tiếp Quyền kiểm
thức
soát Nhà nước
37
5/29/2021 Chương 4 37
c. Bản chất của nền dân chủ XHCN Việt Nam
Văn
Chính trị Xã
Kinh hóa, tư
tế hội
tưởng
- Nhân dân có
Thể chế kinh tế Nhân dân quyền tự do
thị trường định sáng tác, sáng Quyền con
được làm chủ
hướng XHCN tạo. người, quyền
đất nước, làm
đặt dưới sự - Tự do tiếp thu công dân được
chủ xã hội
kiểm soát của tinh hoa văn hóa đảm bảo bằng
thông qua cơ dân tộc và thời
nhân dân, phục pháp lý và
vụ cho nhu cầu,
chế dân chủ đại. ngày càng
lợi ích chính đại diện và - Tự do hưởng được đảm bảo
đáng của nhân dân chủ trực thụ các giá trị trong thực tế
dân tiếp văn hóa vật chất
và tinh thần. 38
5/29/2021 Chương 4 38
• Dân chủ là tất cả quyền lực thuộc về nhân dân, dân là gốc, là
chủ, làm chủ.
•Dân chủ là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước.
• Dân chủ được thực hiện trên tất cả mọi lĩnh vực đời sống xã hội
• Dân chủ được thể chế hóa bằng pháp luật, được pháp luật bảo
Kết đảm.
luận • Bản chất nền dân chủ XHCN ở Việt Nam: Dân chủ đi liền với
tự do, bình đẳng
• Động lực xây dựng chế độ XHCN ở Việt Nam: phát huy sức
mạnh của nhân dân, của dân tộc.
• Yếu tố quan trọng nhất để xây dựng nền dân chủ XHCN là:
pháp luật, kỉ luật, kỉ cương.
5/29/2021 Chương 4 39
3.2. Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam
a. Quan niệm về nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam
Nhà nước pháp quyền Nhà nước thượng tôn pháp luật
Trong nhà nước, tất cả mọi công dân đều được giáo dục pháp luật,
tuân thủ pháp luật, pháp luật phải đảm bảo tính nghiêm minh;
trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, phải có sự kiểm soát
lẫn nhau, tất cả vì mục tiêu phục vụ nhân dân.
5/29/2021 Chương 4 40
b. Đặc điểm nhà nước pháp quyền Việt Nam
5/29/2021 Chương 4 41
3. Sinh viên phải làm gì để xây dựng nền dân chủ XHCN và Nhà
nước pháp quyền XHCN
Tích cực quan tâm tìm hiểu Hiến pháp và pháp luật
Nghiêm chỉnh chấp hành Hiến pháp và pháp luật
Tuyên truyền bảo vệ Hiến pháp và pháp luật
Tích cực tham gia đóng góp ý kiến cho Nhà nước, chính quyền
địa phương để hoàn thiện chính sách, pháp luật.
Đảm bảo thực hiện tốt quyền làm chủ của bản thân.
...
5/29/2021 Chương 4 42
4. Nhà nước cần làm gì để nhân dân có thể thực hiện dân
chủ và phát huy quyền làm chủ của mình một cách thiết
thực.
- Xây dựng, hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật, cơ
chế thực thi dân chủ cơ sở.
- Tích cực tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho nhân dân
- Nâng cao dân trí, phát triển văn hóa dân chủ.
- Xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh
- …
5/29/2021 Chương 4 43
3.3. Phát huy DC, xây dựng NNPQXHCN ở VN hiện nay
a. Phát huy dân chủ ở Việt Nam hiện nay
Một là, xây Hai là, xây Ba là, xây Bốn là, Năm là,
dựng, hoàn dựng Đảng dựng Nhà nâng cao xây dựng
thiện thể chế Cộng sản nước pháp vai trò và từng
kinh tế thị Việt Nam bước hoàn
quyền xã của các tổ
trường định trong sạch, thiện các hệ
hội chủ chức
hướng vững mạnh thống giám
nghĩa vững chính trị -
XHCN tạo với tư cách sát, phản
mạnh với xã hội
ra cơ sở kinh điều kiện tiên biện xã hội
quyết để xây tư cách trong xây để phát huy
tế vững chắc
cho xây dựng nền dân điều kiện dựng nền quyền làm
dựng dân chủ XHCN để thực thi dân chủ của
chủ XHCN Việt Nam. dân CNXH CNXH nhân dân
5/29/2021 Chương 4 44
b. Tiếp tục XD và hoàn thiện nhà nước PQXHCN