Professional Documents
Culture Documents
Barok - notatka podsumowująca
Barok - notatka podsumowująca
MOTYWY BAROKU
• antynomie – logiczne przeciwieństwa np. w wierszu Daniela Naborowskiego
Krótkość żywota kruchość ludzkiej egzystencji określają barokowe antynomie,
takie jak: kolebka – grób, przodek – potomek, śmierć – rodzenie
• subiektywne piękno – nie ocenia się go, dla każdego inne
• religia + nauka ( wiek wiary i rozumu )
• karykatura – zniekształcenie obrazu kogoś lub czegoś w zabawny sposób
• epoka dionizyjska ( od Boga Dionizosa i jego bachantek )
• paradoksy
• średniowieczne wzory
• odpowiedzialność – człowiek odpowiedzialny za swoje czyny
• megalomania i ksenofobizm – wyższość danego narodu nad innym
• erotyzm zmieszany ze śmiercią
• łączenie sztuk
• czas – przemijanie - smierć
• dziwność – dziwna perła, mieszanie przeciwieństw
• koncept – niezwykły zadziwiający pomysł, na którym nierzadko oparty był cały
utwór. Budują go antytezy, oksymorony, przeciwieństwa. Oddanie harmonii i
kunsztu poety.
• trzcina myśląca – człowiek rozdarty pomiędzy życiem cielesnym a duchowym
• Bóg – w przeciwieństwie do silnego i strasznego pojęcia średniowiecznego Boga,
Bóg renesansowy jest dobry, czuwa przy ludziach i ich ochrania
• refleksje egzystencjalne - metafizyka
• homo militas – człowiek walczący
• orientalizm - fascynacja kulturą wschodu
• zmysłowość
• vanitas – marność. Biblijny Kohelet
• sarmatyzm – nurt barokowy opisujący życie drobnej szlachty i mieszczan na
barwnych wsiach
• nietolerancja - wojny religijne
• marinizm – nurt barokowy, który cechuje przepych, wyszukane metafory
NAJWIĘKSI BAROKOWI MYŚLICIELE
Kartezjusz „Myślę, więc jestem” – „Cogito ergo sum”
dualizm duszy
Blaise Pascal Antynomie
zakład Pascala – opłaca się wierzyć w Boga
bo jeżeli istnieje to na tym skorzystamy,
a jeśli nie to nic się nie stanie.
każdy musi jednoznacznie stwierdzić czy
Bóg jest czy nie
Baruch Spinoza Panteizm – cała przyroda jest Bogiem
„Bóg, czyli przyroda”
Gottfried Wilhelm Leinbniz Świat jest oparty na przedniej harmonii
Bożej i jest najlepszym z możliwych
światów
Homo militas – człowiek walczący – człowiek przez całe życie walczy ze swoimi
słabościami.
WILLIAM SHAKESPEARE
„Romeo i Julia”
„Makbet”
Dramat antyczny Dramat szakspirowski
Jedność czasu, miejsca i akcji Dowloność czasu i miejsca,
wielowątkowość
Stasimony, epejsodiony, prolog Akty i sceny
Chór jest Oficjalnie nie ma ( chociaż pełni małą rolę
w utworze )
Brak świata fantastycznego Obecność np. wiedźm
Zasada decorum ( jedność stylistyczna ) Obrażanie, śmierć ( brak jedności )
Max. 3 aktorów na scenie Sceny zbiorowe, wielu aktorów
Pochodzenie bohaterów z wysokich rodów Prosty lud
Bohaterowie styatyczni Bohaterowie dynamiczni
Fatum Los zależy od wyboru człowieka i
przypadku
DANIEL NABOROWSKI
notka biograficzna: bardzo wykształcony, kalwinista, dworzanin, tłumacz i lekarz,
twórczość ma charakter intelektualny, często dotyczy przemijania i krótkości żywota
Panegiryk - uroczysty tekst pochwalny sławiący jakąś osobę, czyn, wydarzenie; pełen
przesadnego zachwytu, często o charakterze pochlebczym
MOLIER
„Skąpiec”
komedia Molierowska:
• anagoryzm – nagłe rozpoznanie kogoś bliskiego, prowadzi do rozwiązania
konfliktu
• Komedia Obyczajowa
• Komedia Intrygi
• Komedia Charakterów
• Groteska – zestawienie sprzeczności – efekt śmiechu i przerażenia
• Satyra – wyśmiewanie ( najczęściej wad ludzkich )
• Karykatura – wyolbrzymienie cech zlych lub śmiesznych
• deus ex machina – bóg z maszyny – nagła zmiana sytuacji nie wynikająca z
rozwoju wydarzeń
RODZAJE KOMIZMU
Języka ( słowny ) Sytuacyjny Postaci
Kontrast barokowy – to, co realne, łączy się z pozorami, sacrum – z profanum, asceza
– z urodą życia, żarliwa religijność –z wystawnością i przepychem
„Niestatek” Morsztyna
„Pamiętniki”