“Πραγματεύθητι…”

Λίγα λουλούδια στη μνήμη

του Μιλτιάδη Αγγελάτου

Σ ΤΙΣ 11 Γενάρη 2002, στο έμπα του Καινούριου Χρόνου, ο Κύριος κάλεσε
κοντά του έναν εκλεκτό του δούλο, έναν αφιερωμένο εργάτη του λόγου και
του καλάμου, τον Μιλτιάδη Αγγελάτο (1922-2002). Γεννημένος στις 22
Δεκέμβρη 1922, μετά από μια υπέρ-πενηντάχρονη καρποφόρο διακονία σε
πολλούς τομείς του ευαγγελικού έργου στην πατρίδα μας, και καταβεβλημένος
από μια βασανιστική νόσο, που δεν του επέτρεπε να εκφράζεται προφορικά ή
γραπτά (τι κρίμα! Ήταν αυτό το πιο δυνατό σημείο της ζωής του…) άφησε αυτό
τον κόσμο μια παγωμένη νύχτα, για να μεταβεί στην αιωνιότητα.
Την ιστορία της ζωής του, τις αναζητήσεις του από παιδί για την Αλήθεια, την
επιστροφή του στον Χριστό, την επεισοδιακή ρήξη του με το πατρικό του σπίτι για
χάρη του Χριστού και την ανοδική του πορεία μέχρι την κορυφή, να γίνει γνωστός
σε Ελλάδα και εξωτερικό, μπορεί να τα διαβάσει κανείς στα διάφορα βιβλία που
έχει ο ίδιος γράψει (Εκδόσεις “Ελληνικού Βιβλικού Συνδέσμου”, Λεβίδου 77,
Κηφισιά). Ο Γιάννης Έρτσος εξάλλου, συνεργάτης του “Αστέρος” και παιδικός
φίλος του Μιλτιάδη Αγγελάτου, στον πρόλογο ενός βιβλίου του (“Εάν… εάν…
εάν…” – Εκδόσεις “Βιβλικό Μήνυμα” 2001) που του το αφιερώνει ενώ ακόμη
ήταν στη ζωή, τον χαρακτηρίζει «λαμπρό πνεύμα, χρυσή πέννα, ακάματο και
παραγωγικότατο εργάτη του Θεού… πληθωρική και ανεξάντλητη σε έμπνευση και
δραστηριοποίηση προσωπικότητα».
“Βιβλιοθήκη Κυριακών Σχολείων” (ίδρυση 1953), πνευματικό ίδρυμα
“Βαιθήλ” (έναρξη λειτουργίας 1964), ίδρυμα για τη φροντίδα των ηλικιωμένων
“Λωίδα” (έναρξη 1974), ένας μακροσκελής κατάλογος βιβλίων, μεταξύ των
οποίων η τετράτομη “Εγκυκλοπαίδεια της Αγίας Γραφής”, το περιοδικό “Παιδικοί
Αντίλαλοι” που γαλούχησε γενιές παιδιών στις αλήθειες του Ευαγγελίου, παιδικά
διηγήματα, βοηθήματα για τους γονείς και τους δασκάλους του Κυριακού
Σχολείου, βοηθήματα για τους εργάτες του ευαγγελίου, επιστημονικά
συγγράμματα μεταφράσεις κάθε λογής, (όλα αυτά γύρω στα 50 μικρά και
μεγαλύτερα βιβλία, που τα 17 απ’ αυτά ήταν γραμμένα από ένα μόνον άνθρωπο!)
αποτελούν το πανόραμα των δραστηριοτήτων του Αγγελάτου. Πέρα απ’ αυτά
υπάρχουν πάμπολλα άρθρα, ύμνοι (για νέους, για παιδιά, για χορωδίες) και ένα
Υμνολόγιο με τίτλο “Ο Βιβλικός Σύνδεσμος ψάλλει”. Το Wheaton College, ένα
από τα αρχαιότερα (1864) και εγκυρότερα θεολογικά πανεπιστήμια της Αμερικής
του απένειμε (Μάιος 1990) τον τίτλο του διδάκτορα για το έργο του (στα αγγλικά)
με τίτλο “The Formation and Development of the Institution of the Areopagus and

Σελίδα 1 από 4
Paul’s Visit to Athens” – O Σχηματισμός και η Εξέλιξη του Ιδρύματος του Αρείου
Πάγου και η Επίσκεψη του Παύλου στην Αθήνα). Να σημειώσουμε εδώ ότι η
απονομή αυτή έγινε άπαξ και μόνο για τον Αγγελάτο, δηλ. ένα πρόσωπο που δεν
έκανε προηγουμένως θεολογικές σπουδές σε πανεπιστήμιο της Αμερικής. Αξίζει
να επισκεφθεί κανείς την ιστοσελίδα του Ελληνικού Βιβλικού Συνδέσμου
(http//www.sugreece.gr) για να θαυμάσει όχι μόνο τις υπάρχουσες δραστηριότητες
αλλά και τον οραματισμό αυτού του ανθρώπου, με την από καιρό κλονισμένη
υγεία, ένας οραματισμός που έφτανε ακόμη και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του
2004! Ο γάμος του Αγγελάτου με την Πολυξένη Δεληγιαννίδη το 1948 έδωσε
αποφασιστική ώθηση στις διάφορες δραστηριότητες, καθώς η ανεκτίμητη βοήθειά
της σε όλους τους τομείς υπήρξε καθοριστική ιδιαίτερα ως προς την αναπλήρωση
του ίδιου, όταν λόγω της εργασίας του στο Υπουργείο Εξωτερικών δεν μπορούσε
να είναι “πανταχού παρών”!
Τις προάλλες ο “Ελληνικός Βιβλικός Σύνδεσμος” κυκλοφόρησε ένα τευχίδιο
όπου αναφέρεται περιληπτικά η ζωή και το έργο του Αγγελάτου. Εντύπωση μου
έκανε η φωτογραφία που κοσμεί το λιτό εξώφυλλο (κρίμα που δεν είναι
έγχρωμη…) και πάνω από το γραφείο του ο εργάτης αυτός του Θεού είχε
κρεμασμένο ένα ρητό με μία μόνο λέξη, βγαλμένη όμως από το στόμα του
Χριστού: “Πραγματεύθητι”. Είναι ένα πολύτιμο δείγμα αγάπης, κεντημένο από μια
απλοϊκή, πιστή γυναίκα από τα Γιαννιτσά, που ο Αγγελάτος το είχε βάλει σε
κορνίζα. Η λέξη είναι παρμένη από τη γνωστή παραβολή του Χριστού, την
παραβολή των δέκα δούλων, που το αφεντικό τους τους εμπιστεύθηκε από ένα
χρυσό νόμισμα, μία μνα, να την εμπορευτούν (“πραγματευθούν”), ώσπου να
επιστρέψει μετά από ένα ταξίδι του (Λουκάς 19,11-27). Ποιος ξέρει τι επίδραση
είχε αυτή η προσταγή του Χριστού, που ο Αγγελάτος την πήρε για μια προσωπική
εντολή και την έκανε έμβλημα και τρόπο ζωής…
Η παραβολή αναφέρεται και από τον Ματθαίο σε “παραλλαγή ταλάντων” και
με άλλους όρους. Εδώ μπορεί κανείς να εικάσει πως ο Λουκάς τοποθετώντας αυτή
την παραβολή αμέσως μετά το περιστατικό της επιστροφής του Ζακχαίου, και
μάλιστα εμφανίζοντας τον Κύριο να την λέει στη διάρκεια του συμποσίου που ο
αμαρτωλός εκείνος άνθρωπος παρέθεσε στον Χριστό και στην ακολουθία του, για
να γιορτάσει την αλλαγή της ζωής του, θέλει να μας πει πως εκείνος ο Ζακχαίος,
που ήξερε από διαπραγματεύσεις και εμπόριο στην προηγούμενη αμαρτωλή ζωή
του, τώρα καλείται να γίνει διαπραγματευτής των πνευματικών αξιών που ο
Κύριος εμπιστεύεται στους δικούς του ώσπου να ξανάρθει.
Η βάση της παραβολής είναι παρμένη από ένα περιστατικό που συνέβη όταν
πέθανε ο Ηρώδης ο Μέγας, λίγο μετά τη γέννηση του Χριστού. Ο γιος του ο
Αρχέλαος (ο “ευγενής” της παραβολής) πήγε στη Ρώμη για να ζητήσει να του
απονείμει ο αυτοκράτορας Αύγουστος τον τίτλο του βασιλιά, όπως τον είχε κι ο
πατέρας του. Πρόλαβε όμως μια αντιπροσωπεία Ιουδαίων και εμφανίστηκε κι αυτή
στον Αύγουστο διαμαρτυρόμενη για το αίτημα του Αρχέλαου. Δεν τον ήθελαν για
βασιλιά. Ο αυτοκράτορας, που όπως όλοι οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες το τελευταίο
που ήθελαν ήταν επαναστάσεις και ανταρσίες στην Παλαιστίνη από τους
Ιουδαίους, έκανε δεκτό το αίτημά τους και διόρισε τον Αρχέλαο απλό τοποτηρητή
θα λέγαμε της Ιουδαίας και της Σαμάρειας, δεν του έδωσε όμως τον τίτλο του

Σελίδα 2 από 4
βασιλιά, ώσπου η Ρώμη εκτόπισε τον Αρχέλαο το 6 μ.Χ. (Ιωσήπου, Ιουδαϊκή
Αρχαιολογία, 17.11, 1 § 299-302).

α) Δούλος

Ένα από τα μηνύματα της παραβολής αυτής του Κυρίου είναι πως για να
εμπορευθεί ένας Χριστιανός με επιτυχία τη μνα που του εμπιστεύθηκε ο Χριστός,
πρέπει πρώτα απ’ όλα, μετά από την τιμή που του έκανε ο κύριός του, αυτός να
παραμείνει δούλος. Να διαπραγματευθεί τη μνα του με υπακοή, με πιστότητα, με
εργατικότητα περιμένοντας το αφεντικό του να γυρίσει. Και δεν είναι
παρακινδυνευμένο, βλέποντας τα αποτελέσματα, να πούμε πως ο Αγγελάτος έτσι
ακριβώς διαπραγματεύθηκε τη μνα, που του είχε εμπιστευθεί ο Κύριός του…

β) Διαχειριστής

Μια δεύτερη προϋπόθεση του σωστού “πραγματεύεσθαι” ήταν για κείνους τους
δούλους να έχουν τη συναίσθηση και να ξέρουν ότι αυτά τα χρήματα δεν ήταν
δικά τους, ήταν ξένα. Δεν επιτρεπόταν να τα οικειοποιηθούν, να τα
εκμεταλλευθούν για δικό τους όφελος, για δική τους καλοπέραση, για δικό τους
κέρδος ή να τα θάψουν στη γη. Το δόγμα του Παύλου που ο Αγγελάτος το είχε
αναγάγει σε φιλοσοφία ζωής για το “αδάπανο ευαγγέλιο” κάτι τέτοιο δείχνει.
Πραγματεύθηκε τα πάντα για λογαριασμό του Θεού, χωρίς να φροντίσει για τον
εαυτό του ή για οποιοδήποτε προσωπικό όφελος. Όχι πως δεν έχει βιβλική βάση το
δόγμα “του αλοώντος βοός” (Α΄ Κορ 9, 9). Όμως ο Αγγελάτος έτσι το έβλεπε για
τον εαυτό του και έτσι το βίωνε.

γ) Αναπληρωτής

Ένα τρίτο στοιχείο, περίεργο ίσως, που δείχνει τον βαθμό αξιοσύνης των
δούλων εκείνων, είναι κάτι που αναφέρεται στο τέλος: Το νόμισμα του ανίκανου
δούλου, που τεμπέλιαζε και έβριζε το αφεντικό του, δόθηκε σ’ εκείνον που η μνα
του είχε αποφέρει άλλα δέκα νομίσματα. Μια παροιμία λέει πως αν έχεις μια
δουλειά να κάνεις, δώσ’ την σ’ εκείνον που δεν έχει χρόνο να την κάνει, γιατί
αυτός είναι έτσι οργανωμένος, που θα βρει καιρό. Ο άξιος δούλος είναι εκείνος
που αναπληρώνει τα κενά, πέρα από τις δικές του υποχρεώσεις. Το καλοκαίρι του
2000 με τον μεγάλο καύσωνα του Αυγούστου, είδα τον Αγγελάτο με χέρι που
έτρεμε από το πάρκινσον, να κρατάει μια κανάτα νερό και να βρέχει τα πόδια των
γερόντων της “Λωίδας”, για ν’ αντέξουν στη μεγάλη ζέστη… Ίσως ο ίδιος δεν
καταλάβαινε εκείνη την ώρα τι έκανε. Ούτε πόσο μεγάλο παράδειγμα έδινε
αναπληρώνοντας κάποιο κενό της στιγμής. Είχε βρει τον χρόνο…
Ο Αγγελάτος πέρα από τη διαχείριση του δικού του, προσωπικού έργου,
ασχολήθηκε έντονα με την ιεραποστολή, καθώς συνεργάτης του γνωστού
ιεραπόστολου Κώστα Μακρή στη δεκαετία του ’60 (εκείνος στη Νέα Γουϊνέα κι ο

Σελίδα 3 από 4
Αγγελάτος στην Αθήνα) διοργάνωσε την όλη ενημέρωση για το έργο στον
ιεραποστολικό αγρό, και για 16 χρόνια πυρπολούσε τις καρδιές των Ελλήνων
Ευαγγελικών με τον ευαγγελιστικό οραματισμό. «Θέλω και εγώ, θέλω και εγώ, να
δουλέψω στον αγρό. Ναι, θέλω και εγώ» ήταν τα λόγια ενός ύμνου σε στίχους
Αγγελάτου, που παρακινούσαν τους νέους να ενδιαφερθούν για ψυχές που
χάνονται χωρίς τον Χριστό. Τέλος η πρωτοπόρα δραστηριότητα του Αγγελάτου,
ως πρωτεργάτη και πρώτου γραμματέως της οργάνωσης “Γεδεωνίτες, οι Φίλοι του
Ιερού Βιβλίου” (ίδρυση στην Ελλάδα τον Μάρτιο του 1953), με σκοπό να φέρει
τον Λόγο του Θεού στα ξενοδοχεία, στις φυλακές και γενικά στα σταυροδρόμια
της ζωής, τον καθιέρωσε σαν έναν εργάτη του Θεού με ανοιχτούς ορίζοντες.
Και οι δύο αυτοί τομείς δράσης του Αγγελάτου δείχνουν τον διομολογιακό,
διεκκλησιαστικό χαρακτήρα της φιλοσοφίας του και της δράσης του. Κι αυτό είναι
κάτι που πρέπει να τονιστεί. Εδώ αναδεικνύεται σε όλο του το μεγαλείο το
γιγάντιο παράστημα του μικρού το δέμας ανδρός. Πέρα από στενότητες και
προκαταλήψεις, να δουλέψει για τον Χριστό συνεργαζόμενος με όλους,
ανεξάρτητα από τις επιμέρους θεολογικές αντιλήψεις τους.

****

Ψάχνοντας για τη ρίζα όλης αυτής της άνθησης, μιας τέτοιας δραστηριότητας
και ζωής, έχω την αίσθηση πως τη βρίσκει κανείς στα λόγια του ίδιου του
Αγγελάτου, όταν νεαρό επαρχιωτόπουλο βρέθηκε μπροστά στο δίλημμα που του
έθεσε ο γιατρός: Αν δεν σταματήσεις ν’ αναστατώνεις τη μητέρα σου με τις νέες
αντιλήψεις σου, θα πάθει νευρικό κλονισμό και θα αναγκαστεί να νοσηλευθεί σε
ψυχιατρική κλινική.

«Όλη τη νύχτα», γράφει, «βρισκόμουν στην κουφάλα μιας ελιάς και προσευχόμουν: “Ω
Θεέ μου, αγαπώ την οικογένειά μου αλλά δεν θέλω να σε αρνηθώ. Δώσε μου δύναμη και
σοφία τι να κάνω”. Το πρωί που μπήκα στο σπίτι, ανακοίνωσα την απόφασή μου ν’
ακολουθήσω τον Χριστό. Τότε ο πατέρας μου με χαστούκισε, με έφτυσε, με χτύπησε. Η
μητέρα μου ακούγοντας τη φασαρία έπαθε κάποια νευρική κρίση κι εγώ βρέθηκα στον δρόμο
ξυπόλητος και μόνο με τα ρούχα που φορούσα. Είχα όμως την Αγία μου Γραφή…»

Ήταν ένας δούλος μόνο για την Αλήθεια, που την αναζήτησε, τη βρήκε και την
υπηρέτησε στο πρόσωπο του Χριστού. Και που βίωσε στο έπακρο την εντολή του
Κυρίου του, “Πραγματεύθητι…”

Χάρης Ι. Νταγκουνάκης

****

9/2/2002 1:23:33 πμ
ΑΣΤΗΡ ΑΝΑΤΟΛΗΣ\Άρθρα 2002\Πραγματεύθητι

Σελίδα 4 από 4