College 03

College 3
GEZINNEN
1. ARBEID
2. SPAREN
3. LENEN
College 3
GEZINNEN
1. ARBEID
2. SPAREN
3. LENEN
ALLOCATIE VAN ARBEID
3 Architectuur, Management, Markt en Economie

ARBEIDSMARKT
Vb. vakbondsactie voor

loonsverhoging
loon
Vb. Nieuwe bedrijven

met nieuwe jobs
Vraag en Aanbod
ontmoeten elkaar
Hoeveelheid arbeid

TERUGPLOOIENDE ARBEIDSAANBODCURVE
Vanaf een bepaalde

loonhoogte ruilt men
geld tegen tijd om
De mens is niet steeds op

winstmaximalisatie gericht

VERGOEDING VAN ARBEID

LOON
§ geld (salaris/loon/bezoldiging) Formeel loon: werknemer (arbeider of bediende)

§ Pensioensparen
§ Verlofdagen
§ Overlijdensverzekering Extralegale voordelen
§ Maaltijdcheques
§ Salariswagen
§ … In België uitgebreid
‘Loon’ bestaat uit
(omzeiling hoge lasten op arbeid) vele parameters die
subjectief
beoordeeld worden

EXTRALEGALE VOORDELEN

KENMERKEN BEZOLDIGDEN
§ Weinig zelfstandigheid & geen beroepsaansprakelijkheid: arbeidsovereenkomst

§ Werkgever betaalt alle belastingen in uw plaats (bruto vs. nettoloon)
§ Weinig mogelijkheid tot inbrenging van beroepskosten (beperkte forfaitaire mogelijkheden)
§ Werkgever regelt sociaal statuut (sociale zekerheid)
§ Uitgebreidere vergoedingen bij moederschaps- en vaderschapsrust
§ Uitgebreidere pensioenrechten
§ Uitgebreidere zekerheden bij arbeidsongeschiktheid
§ Betaalde vakantie (vs. geen betaalde vakantie voor zelfstandige)
§ Werkloosheidsuitkering (vs. beperkte overbruggingsrechten voor zelfstandigen)
§ …

BRUTO/NETTO/LASTEN WERKGEVER
LOONKOST: Wat een werknemer een werkgever kost
- Patronale RSZ-bijdragen (25% brutoloon)

- Vakantiedagen en andere indirecte kosten (ca. 15% brutoloon)
BRUTOLOON: Berekeningsbasis & wat je werkgever je betaalt (cfr. CAO)
- RSZ (Rijksdienst Sociale Zekerheid): 13,07%
BELASTBAAR LOON
- Belastingen (volgens inkomensschaal)

- Bedrijfsvoorheffingen (afhankelijk van loonhoogte, gezinslast etc.)
NETTO LOON: wat je krijgt

BRUTO/NETTO/LASTEN WERKGEVER
Bron: VBO Belastingsschalen België vs. Buurlanden (2020)

BRUTO/NETTO
- ca. 25%
- ca. 36%
- ca. 50%
Vlaanderen (2019): gemiddeld 1840 euro/mnd netto

(INTERIEUR)ARCHITECTEN?

ZELFSTANDIGEN
Quasi alle architecten in België zijn zelfstandigen
• Geen collectieve onderhandelingen

• Weinig marktmacht Confronterend in de eerste
• Veel onderlinge concurrentie jaren na de studies
• Geringe bescherming

ZELFSTANDIGEN
§ (Interieur)architect = Vrij beroep.

§ Vrij beroep (dokter, architect, advocaat etc.): traditioneel zelfstandigen
§ éénmanszaak:
§ Je maakt facturen op voor je diensten (ereloon, geen bezoldiging) + 21% BTW
§ Je trekt beroepskosten af van je ereloon
§ Je betaalt de BTW aan de belastingen
§ Wat overblijft valt onder personenbelasting (inkomensschalen)
§ Reken op “nettoloon” van ca. 50%
§ Vanaf een omzet van ca. 100.000 euro/jaar wordt het interessanter om een
vennootschap op te richten i.h.k.v. optimalisatie belastingen

ARBEIDERS EN BEDIENDEN?
• Historisch wordt er een onderscheid gemaakt tussen arbeiders en bedienden

• Manueel werk: arbeiders; Intellectueel werk: bedienden
• Onderscheid achterhaald: arbeid en intellectueel werk loopt meer door elkaar
• Verschillen in verloning (uur vs. maand), pensioen, vakantiedagen en andere aspecten
• Arrest Grondwettelijk Hof (2011) verklaarde verschillen onwettig
• Sedert 2014 een Eenheidsstatuut
• Geen verschil meer tussen pensioenopbouw, opzeggingstermijnen etc.
• Uitgebreide overgangsmaatregelen

LOONSPANNING
= Verschil tussen
hoogste en laagste
lonen
Loonspanning
neemt toe

AANBOD VAN ARBEID

AANBOD ARBEID
§ Demografie: kwantitatief, hoeveel werkenden zijn er?

§ Opleidingsniveau: kwalitatief, hoe goed opgeleid zijn de werkenden?
§ Mobiliteit: flexibiliteit, professioneel en geografisch?

DEMOGRAFIE

DEMOGRAFIE BELGIË
81,44 jaar
Ca. 20 inactieve jaren
61,8 jaar
vergrijzingsgolf Ca. 40 actieve jaren
22 jaar
Ca. 22 inactieve jaren

DEMOGRAFIE
Totale bevolking Verhouding: activiteitsgraad
Gepensioneerden Beroepsbevolking
Inactieven Scholieren
Zoeken geen baan Arbeidsongeschikt (=actieve bevolking)
etc.
Tewerkgestelde Niet-werkende
werkzoekenden
beroepsbevolking (werklozen)
Binnenlandse Saldo
werkgelegenheid grensarbeid

DEMOGRAFIE
§ Activiteitsgraad: aandeel beroepsbevolking/bevolking op arbeidsleeftijd (15-64)

§ Werkzaamheidsgraad: aandeel werkenden in totale bevolking op arbeidsleeftijd (15-64)
§ Werkloosheidsgraad: aandeel niet-werkende werkzoekenden op beroepsbevolking (18-64)

DEMOGRAFIE
Bron: RVA.be

DEMOGRAFIE
Bron: RVA.be

INACTIEVEN EN WERKLOZEN
63% tewerkgesteld
6% werklozen
2018
RVA: Rijksdienst voor arbeidsbemiddeling

WERKLOOSHEID
§ Frictiewerkloosheid: tussen twee banen, zoekwerkloosheid

§ Conjuncturele werkloosheid: ten gevolge van ontslagen vanwege economische redenen
§ Tijdelijke/Technische werkloosheid: gevolg van technische storing, brand, weer, staking etc.
§ Structurele werkloosheid: gevolg van slechte afstemming aanbod en vraag (vb. knelpuntberoep)
§ Verborgen werkloosheid: wanneer mensen te weinig workload hebben (centraal geleide economie)
Werkloosheidsval: Het verschil tussen werken en uitkeringen wordt dusdanig klein dat men
kiest voor werkloosheid.
• Hoge lasten op arbeid Evenwicht zoeken tussen
• Relatief hoge of langdurende uitkeringen activeren en beschermen

WERKLOOSHEID (INTERIEUR)ARCHITECTEN
Interieurarchitectuur geeft
Architectuur geeft snel
meer toegang tot jobs met
toegang tot een job, maar in
bezoldiging, maar er is meer
een onaantrekkelijker statuut
(frictie)werkloosheid
Bron: VDAB

ACTIVITEITSGRAAD
België heeft een lage

Bron: NBB.be activiteitsgraad

ACTIVITEITSGRAAD

ACTIVITEITSGRAAD
Lage activiteitsgraad: grootste oorzaak veel budgettaire problemen België.
Kent drie probleemgroepen
§ Ouderen (door vb. brugpensioen vanaf 55-jaar)
§ Laaggeschoolden (zonder diploma, migratie-achtergrond, automatisatie)
§ Mensen met migratie-achtergrond (opleiding, taal, meer huismoeders/-vaders, vooringenomenheid)
Overlap?

ACTIVITEITSGRAAD (= participatiegraad)

ACTIVITEITSGRAAD
Club Med landen Scandinavische landen

DUUR LOOPBAAN
Club Med landen Scandinavische landen

INACTIEVE PERIODE NA PENSIOEN
ca. 3 jaar Wettelijk

pensioen pensioen 67
ca. 15 jaar ca. 11 jaar
pensioen ca. 17 jaar
pensioen

BRUGPENSIOEN
Brugpensioen is:
• Géén pensioen, maar werkloosheid Stelsel van werkloosheid
• Aangevuld met een premie werkgever met bedrijfstoeslag (SWT)
Kan slechts bij bepaalde cao’s

Waarom populair/geliefd? Veel strenger geworden
• Werkgever:
• Zware anciënniteit > zware loonlast met weinig (?) toegevoegde waarde
• Voor bedrijf efficiënter (?) te ontslaan (ontslagpremie) dan eraan vast te zitten
• Werknemer: vroeger met pensioen (vanaf 58 vroeger, nu 62)

BRUGPENSIOEN: menselijk afval?
Waarom zo problematisch?
• Is dikwijls een gemakkelijkheidsoplossing, want 50+ raakt moeilijk opnieuw aan job
• Enorme maatschappelijke kost: verliezen kennis en knowhow, extra inactieven te onderhouden
• Enorme persoonlijke kost: zingeving, verbreken sociaal netwerk, eigenwaarde, …
Brugpensioen is
asociaal en destructief
Het vormt een inactiviteitsval

GENERATIEPACT
Vergrijzing!: inactieve oudere bevolking + verouderende bevolking > gigantisch budgettair probleem
Poging van de regering om:
• langer werken aan te moedigen (pensioenbonus)
• Vervroegd stoppen te ontmoedigen (zwaar belasten van canada dry regeling of
brugpensioen)
• Omscholing aan te moedigen (na vb. naakt ontslag)
• Wedertewerkstelling bij herstructurering begeleiden

BRUGPENSIOEN
Uitstroom: mensen
stromen door naar
volwaardig pensioen
Beperken instroom
(strenger, pas vanaf 62, minder
collectieve ontslagen)

BRUGPENSIOEN
Bijna volledig
uitgedoofd
Bron: Trends

ACTIVITEITSGRAAD JONGEREN
Brussel kampt met hoge

jeugdwerkloosheid
(concentratie jonge laagopgeleide

jongeren met migratie-
achtergrond?)
Brussel is bij uitstek een
regio met heel veel jobs voor
hooggeschoolden en erg
weinig jobs voor
laaggeschoolden (geen
maak-industrie)

ACTIVITEITSGRAAD MENSEN MET MIGRATIE-ACHTERGROND

ACTIVITEITSGRAAD MENSEN MET MIGRATIE-ACHTERGROND

SCHOLINGSGRAAD
Steeds groter
Aandeel
hoogopgeleiden

SCHOLINGSGRAAD

SCHOLINGSGRAAD
Brussel heeft
hooggeschoolde
bevolking
(werkgerelateerd?)

SCHOLINGSGRAAD
Vlaanderen
zwakt af

MOBILITEIT
Gemiddeld blijft men 10

jaar bij dezelfde werkgever
Bron: Acerta

MOBILITEIT
Belgen hebben een
lage professionele
mobiliteit
Kwetsbaar bij ontslag
Bron: Randstad

MOBILITEIT
Surplusjobs zijn er
vooral in Brussel
Bron: Randstad

MOBILITEIT
Belgen hebben een lage

geografische mobiliteit,
maar compenseren door
pendelgedrag
Maatschappelijke kost?
Bron: U Antwerpen

CONCLUSIES
Waar moeten we in België naar streven?

• Activeren 50+ (Anciënniteit herdenken? weg met SWT?)
• Werkgelegenheid creëren voor laaggeschoolden
• Maximaal opleiden tot midden- of hooggeschoolden
• Kansen creëren voor jongeren (minder laten doorwegen ervaring? Stages?)
• Professionele mobiliteit verhogen, geografische minder baseren op pendelen
• Discriminatie op arbeidsmarkt aanpakken

LOONKLOOF

LOONKLOOF

LOONKLOOF (TOP 10 EUROPA)
België scoort
zeer goed

INVLOED KINDEREN
De loonkloof begint thuis

INVLOED KINDEREN
Deeltijds maak je
geen promotie

INVLOED SECTOR

INVLOED SECTOR
Mannen domineren de
best betaalde sectoren

INVLOED STUDIEKEUZE
M V
Mannen domineren studies

Bron: Agenschap hoger onderwijs, 2018-2019 voor goed betaalde sectoren

INVLOED BEROEP

INVLOED BEROEP
Mannen domineren de
best betaalde beroepen

INVLOED STUDIEKEUZE
M V
Mannen domineren de
Bron: Agenschap hoger onderwijs, 2018-2019 best betaalde beroepen

INVLOED BEROEP

INVLOED BEROEP
Vrouwen domineren de
slechtst betaalde beroepen

VERDELING M/V ARCHITECTEN
Mannen domineren,
vrouwen groeien
Bron: Orde van Architecten (jaarverslag 2021)

Wanneer er kinderen zijn weegt het

zelfstandigenstatuut, werkdruk en
relatief lage ereloon te zwaar door?


College 3
GEZINNEN
1. ARBEID
2. SPAREN
3. LENEN
SPAREN

WAT IS SPAREN?
Sparen is het opbouwen van kapitaal (of breder: vermogen) door een deel van het beschikbaar
inkomen niet te consumeren.
Beschikbaar inkomen
consumptie rest
<0 >0
Lenen Sparen
(passiva) (activa)
Gecumuleerd over
de jaren: Vermogen

TYPES SPAREN
Sparen kan op verschillende wijzes:

• Passief: Sparen gebeurt toevalling, en is louter een restbedrag na normale consumptie
• Actief: Spaarbedrag bewust opzij zetten, en consumptie aanpassen aan wat overblijft
Belangrijkste determinant: beschikbaar inkomen
Spaarquote: verhouding spaarbedrag t.o.v. beschikbare inkomen

BELGEN EN SPAREN
Zie college 2
Bron: wikifin, radio1, De Tijd (2017)

Hoger inkomen
BELGEN EN SPAREN Thuis wonen Woning afbetaald
Geen leningen erfenissen
overgang
Woning
Auto
(brug)pensioen
Kinderen ziektezorg
Bron: wikifin, radio1, De Tijd Weinig anciënniteit

LEVENSCYCLUSHYPOTHESE
Spaarcurve VL
• Het model faalt in de consumptie: piek rond 30j

• Consumptiequote daalt naarmate inkomen stijgt

BELGEN EN SPAREN
ca. 15%
ca. 7-8%
Bron: statistiek Vlaanderen

BELGEN EN SPAREN
ca. 15%
ca. 12%
ca. 8%
ca. 7%
Bron: statistiek Vlaanderen

BELGEN EN SPAREN
Consumptie
stijgt elk jaar,
en elk jaar ook
meer dan inkomen
Sparen staat hoe

langer hoe meer
onder druk
Bron: Nationale Bank België

BELGEN EN SPAREN
Belgen zijn
niet langer
spaarkampioen
Bron: Nationale Bank België

BELGEN EN VERMOGEN
Netto rijkdom=
vermogen - schuld
Rijk maar
kwetsbaar voor
correctie op
vastgoedmarkt

BELGEN EN VERMOGEN
Activa?
Bron: Nationale Bank België (2017)

BELGEN EN VERMOGEN
woonlening

BELGEN EN VERMOGEN

GELUKSCURVE vs. VERMOGEN
Vanaf een bepaald

inkomensniveau
worden andere Subsitutie-effect speelt
zaken belangrijker hier ook (zie college 1)
Zie ook terugplooiende

arbeidsaanbodcurve
Bron: ING

HYPOTHESE VAN HET RELATIEVE INKOMEN
Consumptie- en spaargedracht hangt af van:

• Eigen inkomen
Keeping up with the Joneses
• Consumptie van de rest van de bevolking

Enkele gevolgen:
• Consumptiequote wordt beïnvloedt door positie op de inkomensdistributie:
ü Lagere inkomens drijven consumptie op > spaarquote daalt
ü Hoogste inkomens milderen hun consumptie > hun spaarquote stijgt
• Gelijke stijging van nationaal inkomen voor iedereen geeft geen wijziging in spaarquote
• Ratchet effect: inkomstendalingen geven tijdelijk aanleiding tot hogere consumptiequotes

Social media versterken

effect relatieve inkomen.
Feel-good foto’s van

reizen, kleding, resto’s
en wagens.
Ook reclame pikt hierop

in door ‘normale’
mensen te tonen Ook psychologisch
effect: alles moet fun,
leuk en tof zijn. Iedereen
is gelukkig (?)

RATCHET EFFECT (NL: LIER-EFFECT)
C: consumeren
Y: inkomen
Kortetermijnseffecten in
inkomen veranderen
consumptiequote niet veel

SPAREN ALS DEEL VAN VERMOGEN

DAN TOCH SPAREN?
College 2: sparen zonder activa is kwetsbaar voor inflatie > dalen van koopkracht(!)
Maar… ieder evenwichtig vermogen bevat een liquide reserve voor noodsituaties.
Liquide = onmiddellijk beschikbaar

• Onverwachte grote kost
• Ziekte (zeker bij zelfstandige!)
• Ontslag Een minimale buffer is 3 tot 5 keer maandinkomen
• Laattijdige betalingen
• Opportuniteit
In Vlaanderen gemiddeld:
3 tot 5 x 2.000= 6.000 tot 10.000 euro

HOE SPAREN?
Mogelijkheden in sparen:
• Cash fysiek bijhouden (chartaal geld): spaarpot, sok onder matras
• Zichtrekening: geen intrest
• Spaarrekening: gekoppeld aan zichtrekening, basisrente + getrouwheidspremie
• Fiscaal sparen: sparen gekoppeld aan een fiscaal (belastings) -voordeel
• Termijnrekening: sparen met voorwaarden Vorm van
beleggen
Allen beschermd door

depositogarantiestelsel

CHARTAAL GELD
Cash fysiek bijhouden:

• Ultraliquide
• Fiscale controle moeilijk (zwart geld)
• Beveiligingsgevaar

CHARTAAL GELD
Dagobert Duck is financieel

laks en roekeloos

ZICHTREKENING
Geld op zichtrekening:
• Zeer liquide
• Kan naar alle rekeningen overschrijven
• Mild beveiligingsgevaar
• Geen intrest

ZICHTREKENING
Gelatenheid door
lage spaarrente
pre 2022

SPAARREKENING
Geld op spaarrekening:
• liquide
• Enkel overschrijven naar eigen zichtrekening
• veilig
• Intrest:
• 0,01% basisrente (min.)
• 0,10% getrouwheidspremie* (min.)
• Sedert eind 2022 aan het stijgen door stijgende basisrente
• Roerende voorheffing 15% (vanaf 980 euro)
*geld dat minstens een jaar op de rekening staat

SPAARREKENING
Verschil tussen
basisrente en
getrouwheidspremie
Nog steeds
meer dan 1% onder
de inflatie
Bron: Spaargids (2024)

FISCAAL SPAREN (TAK 21)
Geld inbrengen in fiscale producten:

• Weinig liquide (opvragen onder voorwaarden)
• Fiscaal voordeel (belastingsvoordeel 25-30%), met maximumbedragen
• Gegarandeerd kapitaal (premies) + rendement + winstdeelname (?)
• Pensioensparen:
• Pensioenspaarfonds (belegging, rendement kan 0% zijn)
• Pensioenspaarverzekering (belegging, minimum rendement)
• Langetermijnsparen
• Overlijdensverzekering (kapitaal voor nabestaanden)
• Taksen en beheerskosten
• Roerende voorheffing 30%

FISCAAL SPAREN

VERMOGENSOPBOUW BELGEN

TERMIJNREKENING
Vorm van obligatie:

• niet liquide zonder hoge kosten
• Vaste looptijd met vaste rente
• Minimaal bedrag
• 30% roerende voorheffing op intrest

SPECIAAL GEVAL: TAK23
• Is een verzekeringsproduct (= beleggen)

• Niet bij bank, maar bij verzekeraar aankopen
• Niet gereglementeerd (dus geen depositogarantiefonds)
• Hoger risico, geen garanties > maar wel ook meer kans op
hoger rendement (risicoklasses)
• Taksen en kosten
• Géén onroerende voorheffing
• POZ-verzekering: pensioenovereenkomst voor zelfstandigen

College 3
GEZINNEN
1. ARBEID
2. SPAREN
3. LENEN
WAAROM LENEN?

WAT IS LENEN?
Lenen is extern kapitaal ophalen, in ruil voor

• Terugbetaling van het ontleende kapitaal
• Na een zekere looptijd
• Een vergoeding in de vorm van rente
• al dan niet met een zgn. eigen inbreng

WANNEER LENEN
Je leent wanneer:
• Je een goed of investering wil financieren, maar onvoldoende kapitaal hebt
• de looptijd in verhouding staat met de gebruikstijd van het goed
• de rente in verhouding staat met de return van de investering
• de rente het goed niet te duur maakt

BASIS VOOR LENEN
Een lening moet steeds een onderpand hebben: iets wat kan in beslag genomen worden bij wanbetaling
Dit dekt schuldeiser en

schuldenaar af

ONVERANTWOORD LENEN
Lenen is totaal onverantwoord om:

• Te consumeren: reizen, kledij, tafelen
• Te gokken of beleggen Zonder stevig onderpand
• Andere kredieten aflossen: schuldensneeuwbal
Blote schuld

ONVERANTWOORD LENEN
Opgelet bij consumentenkredieten:

• Flexibele geldreserves
• Kredietopeningen
• Persoonlijke leningen
• Uitgestelde betalingen (ballooncontracten)
Zeer hoge kosten: snel sneeuwbaleffect
• Verkoop op afbetaling
• Kredietkaarten
• Budgetfaciliteit (gekoppeld aan zichtrekening)

TARIEVEN CONSUMENTENKREDIETEN
Zeer hoge rentes

(x3-5 tov spaarrente)
die cumuleren
Bron: spaargids.be (2024)

KENMERKEN LENINGEN

BELANGRIJKSTE KENMERKEN
• Soort lening: hoe wordt er afbetaald?
• Looptijd: hoe lang wordt er afbetaald?
• Kosten: hoeveel kost de lening me in totaal?
• Rente: hoeveel kost de lening me aan intrest?
• Quotiteit: hoeveel is mijn eigen bijdrage/inbreng?

COURANTE SOORTEN LENING
Verschillende varianten Lening:

• Vaste mensualiteiten: aflossingen (kapitaal + rente) zijn gelijk in de tijd
• Rente wordt sneller afbetaald dan kapitaal
• Vaste kapitaalsaflossingen: aflossingen kapitaal zijn gelijk in de tijd
• In het begin zwaardere mensualiteiten door rente
• Budgetlening: mensualiteiten bouwen op in de tijd
• Veronderstelt stijgende looncurve
• Nog vele opties

LOOPTIJD
Na hoeveel tijd is de lening terugbetaald?

• Termijn in functie van goed (vervangtermijn)
• Langer: hogere rentelast, lagere afbetalingen
• Korter: lagere rentelast, hogere afbetalingen
• Opletten:
• Te lang: zeer veel interest, duur lang voor je onderliggende goed (kapitaal) aflost
• Te kort: financiële strop, geen ruimte voor andere opportuniteiten of comfort

LOOPTIJD
Computer > ca. 3 jaar Velen kunnen dit meteen

betalen, maar
opportuniteitskosten
maken lenen soms
Auto > ca. 5 jaar
interessanter
Woning > ca. 20-25 jaar

KOSTEN LENING
De kost van een lening wordt uitgedrukt in een JKP (= Jaarlijks Kostenpercentage)
• Verplicht aan te geven;
• Uitgedrukt in percentage
• Bevat naast de rente, maar ook vb. dossierkosten, schattingskosten
• Bevat geen boetes voor laattijdige betalingen
Opgelet, JKP zegt niets over:

• Boetes laattijdige betaling
• Koppelverkoop van flankerende producten (vb. verzekeringen)
• Reserveringsprovisie: de bank rekent tussen 0,15% en 0,25% aan voor niet-opgenomen krediet

VERZEKERINGEN VERBONDEN AAN EEN LENING
Aan een lening worden dikwijls verzekeringen gekoppeld:
• Schuldsaldoverzekering: betaald (een deel) van de woonlening bij een sterfgeval. verplicht 50%
bij hypothecair krediet, 100% aan te raden.
• Brandverzekering: (gedeeltelijke) schadeloosstelling na brand-, water of stormschade, verplicht
• Verzekering ziekte of ongeval: betaalt de aflossingen van een lening gedurende ziekte of
invaliditeit na ongeval, en officieel erkend wordt
• Verzekering gewaarborgd inkomen: betaalt een vervangingsinkomen uit bij ziekte of invaliditeit
zoals bepaald in verzekeringscontract
• Omniumverzekering: brede autoverzekering, aan te raden voor nieuwe wagens
• Cataloguswaarde of huidige waarde?
• (Engelse) franchise?
• Autoverzekering is verplicht, maar geen omnium

VASTE OF VARIABELE RENTE
Een rente kan vast of variabel zijn

• Vaste rente:
• Rente blijft gelijk over de volledige looptijd
• zekerheid
• Variabele rente:
• Rente kan fluctueren in de tijd
• Profiteren van dalende rente

WAAROP LETTEN BIJ VARIABEL
• Formule (1/1/1, 5/5/5, 10/3/3)

• Drukt uit wanneer de rente wordt herzien
• 10/5/5: eerste herziening na 10 jaar, dan elke 5 jaar
• Referte-index:
• Variabele rentes worden gekoppeld aan een bepaalde referte-index
• De evolutie van de index bepaalt de evolutie van de variabele rente
• Cap & Floor:
• Minimum (0%) en maximum rente
• Rente kan maximaal verdubbelen
• Eerste en tweede jaar maximaal tot +1%, derde jaar maximaal tot +2%

VASTE OF VARIABELE RENTE?
Steeds beide opties

onderzoeken

EVOLUTIE GEMIDDELDE HYPOTHEEKRENTE
Invloed
basisrente ECB!

Invloed basisrente ECB!


HYPOTHECAIRE LENING

KOSTEN AANKOOP WONING
Een aankoop van een woning brengt verschillende kosten met zich mee:
1. Aankoopbedrag: Prijs van de woning
2. Registratierechten: 12% (VL), met verschillende verlaagde tarieven
• Enige eigen woning: 3%
• Energetische renovatie enige eigen woning: 1%
• Aankoop beroepsverkopers (immo, ontwikkelaar): 4%
• …
• Meeneembaarheid: RR vorige aankoop in mindering, max. 13.00 euro (uitdovend tot ‘24)
3. Notariskosten: berekenen via notaris.be, ca.
4. Hypothecaire kosten
5. Overbruggingskrediet: optioneel, om de periode voor verkoop oude woning te ‘overbruggen’

EVOLUTIE EIGEN INBRENG HYPOTHECAIR KREDIET
Regels worden strenger voor banken: maximale quotiteit is nu 90% (vroeger >100%)
Notariskosten en registratierechten (3-4%): worden niet gefinancierd door bank
Vb. Een woning van 250.000 euro met quotiteit 90%
• 90% x 250.000 euro: 225.000 euro wordt geleend
• 10% x 250.000 euro: 25.000 euro eigen inbreng wordt gevraagd
Samen met andere aankoopkosten: al snel 35.000 euro eigen inbreng nodig voor een aankoop van een
woning van 250.000 euro, waarbij je 225.000 euro leent.
Conclusie: hogere woningprijzen en lagere quotiteiten maken dat steeds meer eigen inbreng nodig is.
Door de verlaging van de RR wordt dit aanzienlijk gecompenseerd.

STAPPEN VERKRIJGEN LENING
1. Bezoek aan bank met volgende gegevens:

• Bewijs inkomen (loonfiches of belastingsaangifte, ca. 1/3 nettoloon is beschikbaar voor afbetaling)
• Gegevens goed (locatie, oppervlakte, bouwjaar, staat, etc.)
• Gegevens financiering (hoeveel heb je nodig?)
2. Bank doet voorstel (krediet- of hypotheekaanbod) onder voorbehoud van:
• Schatting onroerend goed
• Medische gegevens (bloedtest, vragenlijst, opvragen medisch verleden)
• Koppeling aan andere producten
3. Vergelijken van verschillende aanbiedingen > onderhandelen!
4. Ondertekenen van het kredietaanbod
5. Finale goedkeuring bank na afdekking van de voorbehouden

NOTARISKOSTEN AANKOOP
Aankoopkosten notaris bestaat uit 3 onderdelen:

1. Ereloon: ca. 1% verkoopprijs, bij wet vastgelegd. Meerdere notarissen: verdelen, geen verhoging
2. Aministratieve kosten: opzoekingen, attesten, aktekosten, hypothecaire inschrijving, ca. €1000
3. BTW: 21%

NOTARISKOSTEN HYPOTHECAIRE LENING
Leningkosten notaris bestaat uit 5 onderdelen:

1. Registratierecht: taks, 1% van het leenbedrag, want de lening wordt geregistreerd
2. Inschrijvingsrecht: taks, 0,30% van het leenbedrag
3. Loon hypotheekbewaarder
4. Honorarium notaris: tussen 0,4 en 0,6%, wettelijk bepaald
5. Aktekosten: ca. 500 euro

HYPOTHEEKKANTOOR
• Houdt bij wie eigenaar is van een bepaald onroerend goed

• Maken deel uit van de Vlaamse administratie
• Notaris maakt ook alle belangrijke informatie over:
• Langdurige verhuring
• Vestiging hypotheek (“verzekering” voor de bank)
• Erfdienstbaarheden
• Alle geregistreerde info is ‘tegenstelbaar aan derden’: afdwingbare rechten t.a.v. Buitenstaanders
• Rechtszekerheid: vrij en onbelast?

HYPOTHECAIR MANDAAT
• Hypothecair mandaat = hypothecaire volmacht

• Laat toe dat de bank voor een bepaald bedrag een hypotheek neemt op de woning bij wanbetaling
• Lagere kosten dan een hypothecaire inschrijving
• Wordt niet ingeschreven in een hypotheekkantoor: geen inschrijvingskosten of ereloon bewaarder
• Bank kan bij slechte betalingen de lening alsnog inschrijven: hogere kosten
• Geen fiscaal voordeel: is door wegvallen woonbonus minder relevant
• Meestal in combinatie met een hypothecaire inschrijving: evenwicht

BEREKENEN?
Rekenmodule op
notaris.be

Aflossing
AFLOSSINGSTABEL kapitaal bouwt
op
Voorbeeld: Ontleend
250.000 lenen aan bedrag
2% rente
15 jaar afbetalen (=180mnd)
Deel van Openstaand kapitaal

kredietaanbod
Nog terug te betalen

bij verkoop goed
Vaste Aflossing rente

mensualiteiten bouwt af

AFLOSSINGSTABEL
180 mnd
= 15j
Totale Ontleend Betaalde

afbetaling bedrag intrest

HERONDERHANDELEN?
Soms is het interessant om een krediet te heronderhandelen:

• Gedaalde rente
Binnen hetzelfde ’krediet’ want
• Renovatiewerken: heropname kapitaal anders opnieuw kosten
• Looptijd aanpassen hypotheekkantoor
Opletten voor wederbeleggingsvergoeding!: extra dossier- en administratieve kosten

AANTAL EVOLUTIES
Extreme looptijden
Extreme quotiteiten
minderen
Bron: NBB

AANTAL EVOLUTIES
Overwaardering?
Bron: NBB

AANTAL EVOLUTIES
Lage rente verhoogde

betaalbaarheid (voor
middenklasse)
Bron: NBB

AANTAL EVOLUTIES
Bron: Statbel

AANTAL EVOLUTIES
Huisprijsindex kent minder

sterke stijging dan inflatie
Bron: Statbel

AANTAL EVOLUTIES
België heeft een stabiele

vastgoedmarkt
Bron: Statbel

College 03

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

College 03

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

College 03

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

College 3

3 Architectuur, Management, Markt en Economie

Vb. vakbondsactie voor

Vb. Nieuwe bedrijven

4 Architectuur, Management, Markt en Economie

Vanaf een bepaalde

De mens is niet steeds op

5 Architectuur, Management, Markt en Economie

6 Architectuur, Management, Markt en Economie

§ geld (salaris/loon/bezoldiging) Formeel loon: werknemer (arbeider of bediende)

7 Architectuur, Management, Markt en Economie

8 Architectuur, Management, Markt en Economie

§ Weinig zelfstandigheid & geen beroepsaansprakelijkheid: arbeidsovereenkomst

9 Architectuur, Management, Markt en Economie

- Patronale RSZ-bijdragen (25% brutoloon)

- RSZ (Rijksdienst Sociale Zekerheid): 13,07%

- Belastingen (volgens inkomensschaal)

NETTO LOON: wat je krijgt

10 Architectuur, Management, Markt en Economie

Bron: VBO Belastingsschalen België vs. Buurlanden (2020)

11 Architectuur, Management, Markt en Economie

12 Architectuur, Management, Markt en Economie

13 Architectuur, Management, Markt en Economie

Quasi alle architecten in België zijn zelfstandigen

• Geen collectieve onderhandelingen

14 Architectuur, Management, Markt en Economie

§ (Interieur)architect = Vrij beroep.

15 Architectuur, Management, Markt en Economie

• Historisch wordt er een onderscheid gemaakt tussen arbeiders en bedienden

16 Architectuur, Management, Markt en Economie

17 Architectuur, Management, Markt en Economie

18 Architectuur, Management, Markt en Economie

§ Demografie: kwantitatief, hoeveel werkenden zijn er?

19 Architectuur, Management, Markt en Economie

20 Architectuur, Management, Markt en Economie

vergrijzingsgolf Ca. 40 actieve jaren

21 Architectuur, Management, Markt en Economie

Totale bevolking Verhouding: activiteitsgraad

22 Architectuur, Management, Markt en Economie

§ Activiteitsgraad: aandeel beroepsbevolking/bevolking op arbeidsleeftijd (15-64)

23 Architectuur, Management, Markt en Economie

24 Architectuur, Management, Markt en Economie

25 Architectuur, Management, Markt en Economie

26 Architectuur, Management, Markt en Economie

§ Frictiewerkloosheid: tussen twee banen, zoekwerkloosheid

27 Architectuur, Management, Markt en Economie

28 Architectuur, Management, Markt en Economie

België heeft een lage

29 Architectuur, Management, Markt en Economie

30 Architectuur, Management, Markt en Economie

31 Architectuur, Management, Markt en Economie

32 Architectuur, Management, Markt en Economie

Club Med landen Scandinavische landen

33 Architectuur, Management, Markt en Economie

Club Med landen Scandinavische landen

34 Architectuur, Management, Markt en Economie

ca. 3 jaar Wettelijk

35 Architectuur, Management, Markt en Economie

Kan slechts bij bepaalde cao’s