Full Book Last

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 326

id'fm<g iúhla

wOHhk fmdÿ iy;sl m;% idudkH fm<


úNd.h i`oyd Wmldrl m%YAk m;% ix.%yh
2023 $ 2024

ish¨u ysñlï weúßKs'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j


89"rkau.mdh"
n;a;ruq,a,

ISBN - 978-624-5826-44-5

ÿ'l' $ *elaia (- 011 2868606

uqøKh (- fjiafm%da uqøKd,h

m%ldYlf.a ,sÅ; wjirh l,ska ksis mßÈ fkd,nd fuu m%ldYkfha lsisÿ
fldgila l=uk wdldrhlska fyda l=uk l%uhlska bf,lafg%dkslj"
hdka;%slj" Pdhd msgm;a u.ska iïfm%aIKh iy Ndú;h msKsi lsishï
moaO;shl igyka lsÍu yd .nvd lr ;eîu imqrd ;ykï h'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh

i
niakdysr m<d;a wOHdmk wOHlaI;=udf.a m‚jqvh

mdi, ;=<ska ¥ orejkaf.a nqoaêu;a" yoj;;a ukd f,i yev .iajñka


udkj ohdfjka msßmqka ks¾udKYS,S mqoa.,hl= ìys lsÍug u. fmkajhs' ta i`oyd
mdi, ;=< hym;a .=re isiq wka;¾ in`o;d f.dv ke`.Su w;HjYH h' YsIH YlH;d yd úNjH;d
biau;= fldg" orejkag ys;lr bf.kqï mßirhla we;s lsÍu úIh Ndr .=rejrhdf.a j.lSu fõ'
iajlSh isiq ore ±ßhkaf.a ±kqï mrdih mq¿,a lrkq msKsi;a" Tjqkaf.a wkd.; Ôú; id¾:l;ajh
Wfoid;a .=rejrhdf.a lemùu w;HjYH h'

w'fmd'i' idudkH fm< úIh ks¾foaYh mokï lr.ksñka m%Odk úIhhka yd ldKav
úIhhka lsysmhla we;=<;a jk mßÈ" niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j u.ska fmryqre
m%Yak m;% ix.%yhla jd¾Islj ,nd §u ;=<ska wfmalaId flfrkqfha mka;s ldurh ;=< isiqkag
ys;lr bf.kqï b.ekaùï mßirhla f.dvk.d .=re isiq fomd¾Yajhgu ksjerÈ u. fmkaùula
lsÍuhs' tfia u isiqka wLKavj fuu fmd; mßYS,kh lsÍfuka ;u wd;au úYAjdih j¾Okh lr
.ksñka" miqng úIhhka i`oyd jvd Wkkaÿjlska yd Woafhda.hlska lghq;= lr by< idud¾:hla
fj; <`.d lrùuhs'

w'fmd'i' idudkH fm< lvbï úNd.h i`oyd fmkS isák isiq orejkag id'fm<g iúhla
Wmldrl m%Yak m;% ix.%yh fuf,iska ,nd §ug yelsùu Nd.Hhla fia i,lñ'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=fõ ta ta úIhhka Ndr j lghq;= lrk úIh


wOHCIjreka we;=¿ iïmdol uKav,h úiska fuu .%ka:h iïmdokh lsÍu i`oyd lemùfuka ,nd
ÿka odhl;ajh w.h lrñ' tfiau iyfhda.h ,nd ÿka ish¨ fokdg;a ia;+;sjka; fjñ'

ta'Ô' ksu,a chùr


m<d;a wOHdmk wOHlaI
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh

ii
w;sf¾l m<d;a wOHdmk wOHlaI;=ñhf.a m‚jqvh

tfldf,dia jirl mdi,a wOHdmkfha wjidk we.hSu jk id$fm<


úNd.hg uqyqK fok Tng jvd;a myiqfjka ta wNsfhda.h ch.ekSu i`oyd
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j úiska bÈßm;a lrkq ,nk
id$fm<g iúhla fmd; fnfyúka Wmldr jkq we;ehs wms wfmalaId lruq'

,dxlslhka jk wm yeufokdu;a úYaj .ïudkhl lghq;= lrk fï


hq.fha wm rg .ek wjOdkh fhduq lrñka odhl;ajhka olajk úfoaYhkq;a Tn fjkqfjka
iqúfYAIs lemlsÍï l< Tfí wdorKShkq;a Tfí wOHdmkh ms<sn`o n,dfmdfrd;a;= we;sj n,d
isá;s' fï fjkqfjka hq;=lï bgq lsÍug Tn fj; uy;a j.lSula mejÍ ;sfí' ta j.lSu bgq lsÍu
i`oyd iqÿiq wOHdmk udj;la ilid .ekSug Tn bÈßfha tk úNd. lvbu yels Wmßufhka
ch.; hq;=hs' ta i`oyd Tn fj; msfok fï fmd; ksrka;rfhka mßYS,kh lr úNd.hg
fmryqrejla lr.ksñka lghq;= lrkq we;ehs ud wfmalaId lrñ' ixj¾Ol rgla ;kd .ekqug W.;a
nqoaêu;a ck;dj w;HjYHh ù we;s hq.hl wkd.; wNsfhda. ch .ekSu i`oyd uQ,sl wä;d,u
f,i fï úNd.h by<ska iu;a ùug Tng Yla;sh ffO¾h yd jdikdj <`.d fõjdhs ud wdorfhka
m%d¾:kd lrñ'

ví'ta'wð;d m%shx.kS ñh
w;sf¾l m<d;a wOHdmk wOHlaI ^wOHdmk ixj¾Ok yd ie,iqï&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j

ksfhdacH wOHdmk wOHlaI;=ñhf.a m‚jqvh ^wOHdmk ixj¾Ok&

mdi,a Ôú;fha w;sYh ;SrKd;aul lvbï úNd.hla f,i


wOHhk fmdÿ iy;sl m;% idudkH fm< úNd.h ye`Èkaúh yel' jir 11 l
úêu;a wOHdmkfhka miq fuu we.hSu i`oyd fmkS isák orejka Wiia
idud¾:hka ,nd.kq ±lSu fouõmshka fukau wm ish¨ fokdf.au wfmalaIdjhs'
tfiau fuu lvbu id¾:lj ch.ekSug orejka fhduq lsÍu wOHdmk{hska
f,i wmf.a j.lSuls'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j u`.ska iEu jirlu w'fmd'i ^id'fm<&


úNd.fha m%Yak m;% wdlD;shg iudkj isxy, yd fou< udOHfhka Wmldrl m%Yak m;% ix.%yhla
ilia lrhs' fujr bx.%Sis udOHfhka o Wmldrl m%Yakm;% yd ms<s;=re m;% ilia lsÍug yelsùu
Nd.Hhla fldg i,lñ' fuu ld¾hhg fkduiqrej ld,h lemlrñka jvd;a .=Kd;aul m%Yak m;%
yd ms<s;=re ilia lr §ug odhl;ajh ,ndÿka m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=fõ ish¨u ksfhdacH
yd iyldr wOHdmk wOHlaIljreka yd iïm;aodhl uKav,hg udf.a m%Kduh m< lrñ'

m%ùK iïm;aodhl uKav,hla u`.ska ilia lrk ,o Wmldrl m%Yakm;% i`oyd


ms<s;=re idlÉPd lsÍfuka w'fmd'i ^id'fm<& we.hSu i`oyd ukd iQodkulska orejka bÈßm;a
lsÍug .=rejrekag yelshdj ,eîu;a wd;auYla;shlska hq;=j orejkag id¾:l m%;sM, ,nd.ekSug;a
yelshdj ,efnkq we;' wmf.a m<df;a fukau Èjhsfka wfkl=;a m<d;aj, orejka fuu Wmldrl
m%Yakm;% ix.%yh mßYS,kh lr úYsIag f,i iu;a jkq ±lSu wmf.a n,dfmdfrd;a;=j jk w;r
w'fmd'i ^id'fm<& g fmkS isák ish¨u orejkag udf.a wdYs¾jdoh mqo lrñ'

t,a'tÉ'ví'wd¾'is,ajd
ksfhdacH wOHdmk wOHlaI ^wOHdmk ixj¾Ok I&
m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh

iii
WmfoaYl;ajh - ta'Ô'ksu,a chùr uhd
m<d;a wOHdmk wOHCI
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
u.fmkaùu - ví'ta'wð;d m%shx.kS ñh
w;sf¾l m<d;a wOHdmk wOHCI
^wOHdmk ixj¾Ok yd ie,iqï&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
jHdmD;s ixúOdkh" fufyhùu - t,a'tÉ'ví'wd¾'is,ajd fuh
yd l%shdjg kexùu ksfhdacH wOHdmk wOHCI ^wOHdmk ixj¾Ok&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
úIh l<ukdlrKh - fla'ã'iS'l%sIa,dks chfiak ñh
^ixj¾Ok ks,Odß&

m%YAk m;% ilia lsÍu" m%ñ;slrKh yd fidaÿm;a ne,Su


1' t,a'tÉ'ví'wd¾'is,ajd fuh ksfhdacH wOHdmk wOHCI ^wOHdmk ixj¾Ok I&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
2' Ô'khkd §ma;s .=Kr;ak fuh ksfhdacH wOHdmk wOHCI
^isxy, NdIdj yd idys;Hh" ikaksfõokh yd udOH
wOHhkh" isxy, idys;Hh yd ridiajdoh" fojk cd;sl
NdId&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
3' tÉ'tka'fmf¾rd ñh ksfhdacH wOHdmk wOHCI ^.Ks;h&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
4' ta'à'B'úodk.uf.a ñh ksfhdacH wOHdmk wOHCI ^f;dr;=re ;dlaIKh&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
5' ví'ta'tia'foaYm%sh uhd ksfhdacH wOHdmk wOHCI ^úoHdj&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
6' tÉ'tï'iurfldaka ñh ksfhdacH wOHdmk wOHCI ^;dlaIKh&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
7' ta'tia' kÔí uhd ksfhdacH wOHdmk wOHCI ^fou<&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
8' mS'mS' j,afmd,f.a ñh ksfhdacH wOHdmk wOHCI ^bx.%Sis&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
9' tÉ'tï'ã'fla'fyar;a ñh iyldr wOHdmk wOHCI ^nqoaO O¾uh&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
10' t,a'ta'ã'Oïñld l=,;=x. ñh ksfhdacH wOHdmk wOHCI
^fi!LH yd YdÍßl wOHdmkh&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
11' tka'wd¾'mS'l=udß ñh ksfhdacH wOHdmk wOHCI ^fi!kao¾h&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
12' fla'uhqß l=udrr;ak ñh .=re fiajh ^isxy, NdIdj yd idys;Hh&
Y%S iqux., msßñ úoHd,h" mdkÿr'
13' fla'fla'wñ;d ñh .=re fiajh ^fojk ni - fou<&
Y%S chj¾Okmqr úoHd,h
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh

iv
14' fla'ã'bkaÈld chñKs fmf¾rd ñh .=re fiajh ^isxy, idys;Hh ridiajdoh&
fydaud.u uyd úoHd,h" fydaud.u
15' à'ã' bkaÈl .=Kj¾Ok uhd .=re WmfoaYl ^ikaksfõokh yd udOH wOHhkh&
tÉ'fla'O¾uodi úoHd,h" le,Ksh
16' wð;a rKisxy uhd .=re WmfoaYl ^.Ks;h&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" fydaud.u
17' iS'mS'fldka;isxy uhd iïm;a mqoa., ^f;dr;=re ;dlaIKh&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" .ïmy
18' ví'iS'tka' frdayK l=udr .=re WmfoaYl ^Ñ;%&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" .ïmy
19 ksydß iukal=udß uqKisxy ñh .=re WmfoaYl ^ix.S;&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" Y%S chj¾Okmqr
20' tÉ'ta'iS'tia' pkaømd, iïm;a odhl ^.=re fiajh& ^k¾;kh&
fld'w'ld'w;a;k.,a," l<f.äfyak
21' fifkúr;ak reøsf.da uhd .=re WmfoaYl ^kdgH yd rx. l,d&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" fld<U
22' ta'fla'tÉ'l=,r;ak ñh .=re WmfoaYl ^lDIsl¾uh&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" fydrK
23' §md,a iS fmf¾rd uhd .=re WmfoaYl ^jHdmdr yd .sKqïlrKh&
fldÜGdi wOHdmk ld¾hd,h" ìh.u
24' Ys,d uqokakdhl ñh .=re WmfoaYl ^.Dy wd¾Ól úoHdj&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" fld<U
25' u,a,sld fifkúr;ak ñh .=re WmfoaYl ^N+f.da,h& ^úY%dñl&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" le,Ksh
26' fla'tia'rxckS ñh .=re WmfoaYl ^b;sydih&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" fydrK
27' wd¾'tï'ã';s,lr;ak uhd .=re WmfoaYl ^mqrjeis wOHdmkh - úY%dñl&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" ó.uqj
28' tÉ'ã'ks,ka; fmf¾rd uhd .=re WmfoaYl ^úoHdj&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" fydaud.u
29' fla'ufyaIa pkaok ùrfldaka uhd .=re WmfoaYl ^fi!LH yd YdÍßl wOHdmkh&
fldÜGdi wOHdmk ld¾hd,h" ol=Kq fld<U
30' whs'jika; l=udr uhd .=re fiajh ^nqoaO O¾uh&
nm$fyda$weia'uyskao úoHd,h" w¿fndauq,a,
31' ußks Oïñld ñh .=re WmfoaYl ^lf;da,sl O¾uh&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" fld<U
32 ks,ka;s o is,ajd ñh .=re fiajh ^l%sia;shdks O¾uh&
ms<shkao, fuf;daÈia; úoHd,h" fudrgqj
33' fla'fla'kdokS ,isld ñh .=re WmfoaYl ^bx.%Sis&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" Y%S chj¾Okmqr
34' ;=is;d ymqwdrÉÑ ñh m%dfoaYSh bx.%Sis Wmldrl iïnkaëldrl
yxje,a, m%dfoaYSh bx.%Sis Wmldr uOHia:dkh
35' ta'tï'tka'fla' wfíisxy uhd .=re WmfoaYl ^.Ks;h&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" ñkqjkaf.dv
36' iS'úfÊisxy ñh .=re WmfoaYl ^.Ks;h&
fldÜGdi wOHdmk ld¾hd,h" ol=Kq fld<U
37' wd¾' pdu,S chisxy ñh .=re WmfoaYl ^bx.%Sis&
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" Y%S chj¾Okmqr
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh

v
mgqk
01' nqoaO O¾uh m%YAk m;%h 1-7
02' lf;da,sl O¾uh m%Yak m;%h 8 - 14
03' l%sia;shdks O¾uh m%Yak m;%h 15 - 21
04' isxy, NdIdj yd idys;Hh m%Yak m;%h 22 - 33
05' .Ks;h m%Yak m;%h 34 - 45
06' úoHdj m%Yak m;%h 46 - 62
07' bx.%Sis m%Yak m;%h 63 - 70
08' b;sydih m%Yak m;%h 71 - 80
09' mqrjeis wOHdmkh m%Yak m;%h 81 - 87
10' N+f.da, úoHdj m%Yak m;%h 88 - 99
11' ikaksfõokh yd udOH wOHhkh 100 - 106
12' isxy, idys;H ridiajdoh 107 - 112
13' fojk cd;sl NdIdj - fou< 113 - 120
14' Ñ;% l,dj m%Yak m;%h 121 - 136
15' kegqï m%Yak m;%h 137 - 144
16' fmrÈ. ix.S;h m%Yak m;%h 145 - 151
17' kdgH yd rx. l,dj m%Yak m;%h 152 - 157
18' .Dy wd¾Ól úoHdj m%Yak m;%h 158 - 164
19' jHdmdr yd .sKqïlrK wOHhkh m%Yak m;%h 165 - 179
20' lDIs yd wdydr ;dlaIKh m%Yak m;%h 180 - 187
21' fi!LH yd YdÍßl wOHdmkh m%Yak m;%h 188 - 198
22' f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh ^isxy, udOH& m%Yak m;%h 199 - 216
23' f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh ^bx.%Sis udOH& m%YAk m;%h 217 - 230
ms<s;=re m;%
24' nqoaO O¾uh ms<s;=re m;%h 231 - 232
25' lf;da,sl O¾uhms<s;=re m;%h 233 - 235
26' l%sia;shdks O¾uh ms<s;=re m;%h 236 - 237
27' isxy, NdIdj yd idys;Hh ms<s;=re m;%h 238 - 240
28' .Ks;h ms<s;=re m;%h 241 - 244
29' úoHdj ms<s;=re m;%h 245 - 249
30' bx.%Sis ms<s;=re m;%h 250 - 251
31' b;sydih ms<s;=re m;%h 252 - 257
32' mqrjeis wOHdmkh ms<s;=re m;%h 258 - 260
33' N+f.da, úoHdj ms<s;=re m;%h 261 - 263
34' ikaksfõokh yd udOH wOHhkh ms<s;=re m;%h 264 - 266
35' isxy, idys;H ridiajdoh ms<s;=re m;%h 267 - 269
36' fojk cd;sl NdIdj - fou< 270 - 271
37' Ñ;% l,dj ms<s;=re m;%h 272 - 275
38' k¾;kh ms<s;=re m;%h 276 - 280
39' fmrÈ. ix.S;h ms<s;=re m;%h 281 - 286
40' kdgH yd rx. l,dj ms<s;=re m;%h 287 - 288
41' .Dy wd¾Ól úoHdj ms<s;=re m;%h 289 - 293
42' jHdmdr yd .sKqïlrK wOHhkh ms<s;=re m;%h 294 - 302
43' lDIs yd wdydr ;dlaIKh ms<s;=re m;%h 303 - 306
44' fi!LH yd YDÍßl wOHdmkh ms<s;=re m;%h 307 - 310
45' f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh ^isxy, udOH& ms<s;=re m;%h 311 - 314
46' f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh ^bx.%Sis udOH& ms<s;=re m;%h 315 - 318
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh

vi
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( nqoaO O¾uh m;%h( I, II ld,h( meh 03 hs

I m;%h
ie,lsh hq;=hs'
² ish¨ u m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
² wxl 01 isg 40 f;la m%Yakj, § we;s ^1& ^2& ^3& ^4& hk jrKj,ska ksjerÈ fyda jvd;a .e<fmk
fyda ms<s;=r f;dard .kak'
² Tng iemfhk ms<s;=re m;%fha tla tla m%Yakh i`oyd § we;s lj w;=ßka Tn f;dard .;a
ms<s;=frys wxlhg ieif`ok ljh ;=< ^O& ,l=K fhdokak'
² tu ms<s;=re m;%fha msgqmi § we;s wfkla Wmfoia o ie,ls,af,ka lshjd tajd o ms<smÈkak'

^01& wis; fyj;a ld,foaj, kï ;jqia;=ud"


^1& isÿy;a fndai;dKkaf.a .=rejrhd h' ^2& iqfodjqka rc;=udf.a .=rejrhd h'
^3& iqm%nqoaO rc;=udf.a WmfoaYlhd h' ^4& flda,s;" Wm;siai msßjeðhkaf.a .=rejrhd h'

^02& wd,jl" wx.=,sud," reÑfrdau" Lrfrdau" wd§ka g msysg ùfuka m%lg jkafka nqÿrcdKka
jykafiaf.a"
^1& wirK irK .=Khhs' ^2& .s,kqkag Wmia:dk lsÍfï .=Khhs'
^3& mqßioïu idrÒ .=Khhs' ^4& ;d§ fyj;a wlïmH .=Khhs'

^03& nqÿrcdKka jykafia úiska foaYkd fldg jod< O¾uh uq," ueo" w. ukdj foaYkd fldg we;s
neúka O¾ur;akh"
^1& —iajdlaLd;˜kï jk fial' ^2& —ikaÈÜÁl˜ kï jk fial'
^3& —wld,sl˜ kï jk fial' ^4& —tays miaisl˜kï jk fial'

^04& wgf,da oyñka lïmd fkdùfï .=Khg WodyrKhla jQ nqÿrcdKka jykafia we;=¿ NslaIQka
jykafia,d fõrxcd kqjr jia úiSu"
^1& ìïìidr rcqf.a wdrdOkfhka isÿ jQjls'
^2& Woh kï nuqKdf.a wdrdOkfhka isÿ jQjls'
^3& fødaK kï nuqKdf.a wdrdOkfhka isÿ jQjls'
^4& iqcd;d isgq foaúhf.a wdrdOkfhka isÿ jQjls'

^05& —iu.a.d fyda: ud újo:˜ hk nqÿrcdKka jykafia úiska NslaIQkag ,nd ÿka wjjdofhys
woyi"
^1& —iu.shu hym;s˜ hkakhs' ^2& —iu.sh n,h fõ˜ hkakhs'
^3& —wiu.sh úm;g uq, h˜ hkakhs' ^4& —iu.s jkak újdo fkdlrkak˜ hkakhs'

^06& f,dauyxi cd;lh " WodyrKhla jkafka"


^1& —Lka;S˜ mdrñ;dj mqrK ,o wjia:djghs'
^2& —iÉp˜ mdrñ;dj mqrK ,o wjia:djghs'
^3& —wêÜGdk˜ mdrñ;dj mqrK ,o wjia:djghs'
^4& —WfmalaLd˜ mdrñ;dj mqrK ,o wjia:djghs'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
1
^07& nqÿ oyfï b.ekafjk m%Odk Ndjkd l%u fol kï lsÍu i`oyd fkd.e<fmk m%ldYh
f;darkak'
^1& iu: Ndjkd yd úmiaikd Ndjkd h' ^2& OHdk Ndjkd yd kSjrK Ndjkd h'
^3& iudê Ndjkd yd ;s%,laIK Ndjkd h' ^4& kSjrK Ndjkd yd m%{d Ndjkd h'

^08& ¥rx.ux talprx''''''''' hk .d:dfjka meyeÈ,s lrkq ,nkafka"


^1& isf;ys ,laIKhka h' ^2& lfhyss ,laIKhka h'
^3& jpkfhyss ,laIKhka h' ^4& flf,iaj, ,laIKhka h'

^09& mxp kSjrK O¾ufhda is; ÈhqKq lsÍug ndOl f,i l%shd lr;s' tys jHdmdoh fyj;a ;ryd
iajNdjh Wmud fldg we;af;a"
^1& mdg l< c,hghs' ^2& r;aù kgk c,hghs'
^3& mdis ne`ÿKq c,hghs' ^4& fndr jQ c,hghs'

^10& rEm" fõokd '''''''''wd§ mxpialkaO úNd.h wkqj is;g wh;a fldgia .Kk"
^1& tlls' ^2& folls' ^3& ;=kls' ^4& y;rls'

^11& —Wv`.= fkdj uyK˜ hk jelsh ;,am;l ,shd ;u l=áhg msúfik fodrgqfjys m%o¾Ykh
lsÍug lghq;= lrk ,oafoa"
^1& irKxlr ix>rdc udysñhka úisks' ^2& f¾reldfka pkaoúu, udysñhka úisks'
^3& ùod.u ffuf;%ah udysñhka úisks' ^4& f;dg.uqfõ Y%S rdyq, udysñhka úisks'

^12& f¾reldfka pkaoúu, uydkdhl ysñmdKka úiska rÑ; .%ka:hla jkafka"


^1& uqKs.=Kd,xldrhhs ' ^2& wNsO¾u ud¾.hhs'
^3& idrd¾: ix.%yhhs' ^4& i;r nkjr ikakhhs'

^13& iQ;% msglfha idrh f,i;a" fn!oaOhdf.a w;afmd; f,i;a fkduo f.!rjhg md;%j
we;af;a"
^1& mkaish mkia cd;l fmd;hs' ^2& f,dajev i`.rdjhs'
^3& Oïumohhs' ^4& Lqoaol ksldhhs'

^14& is,amo .Kk wkqj iS,fha m%fNao ie,l+ úg .sys fn!oaOhd Èkm;d u wdrlaId lsÍug mqreÿj
isákafka"
^1& ks;H iS,hhs' ^2& wdÔj wIagul iS,hhs'
^3& Wfmdai: wIagdx. iS,hhs' ^4& .sys oi iS,hhs'

^15& wd¾h wIagdx.sl ud¾.h iS," iudê" m%{d f,i ;%sYslaIdjg fnod ±la jQ úg iS, YslaIdjg
wh;a wx.hla jkafka"
^1& iïud ÈÜÀhhs' ^2& iïud lïuka;hs' ^3& iïud jdhduhs' ^4& iïud i;shhs'

^16& —w;a;ls,u:dkqfhda.h˜ hkq nqÿ oyug wkqj"


^1& iu: Ndjkdj i`oyd jk lugykls' ^2& NslaIQka jykafiag mekjQ úkh kS;shls'
^3& wka;jd§ mqyqKq fkdl< hq;= m%;smodjls' ^4& i;H wjfndaO lr.ekSfï udj;ls'

^17& —buiañx i;s box fyda;s˜ hk fya;=M, oyfï uQ,sl meyeÈ,s lsÍug .e<fmk m%ldYh
f;darkak'
^1& W;aidyh we;s l,ays ch.%yK o we;' ^2& msßisÿ is;sú,s ke;súg iykh o ke;'
^3& ;Kaydj bm§fuka fYdalh Wm§ ^4& w,am Okh we;súg ÈhqKqj ke;'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
2
^18& máÉp iuqmamdoh wkqj ;Kaydj ksid ±äj w,a,d .ekSu isÿfõ' ±äj w,a,d .ekSu ksid"
^1& bm§u isÿfõ' ^2& crdurK isÿfõ'
^3& Njh ks¾udKh fõ' ^4& wúoHdj we;sfõ'

^19& oi wl=i, l¾uj,g wh;a wl=i, ufkda l¾uhla fkdjkafka"


^1& wo;a;dodkhhs' ^2& wNsOHdjhs' ^3& jHdmdohhs' ^4& ñ;HdoDIaáhhs'

^20& nqÿrcdKka jykafia úiska iqN udkjlhdg foaYkd lrk ,o pq,a,lïuúNx. iQ;%hg wkqj
.re l< hq;a;kag .re fkdlrkafkda"
^1& m%{dj wvqj WmÈ;s' ^2& w,amfNda.Sj WmÈ;s'
^3& my;a l=,j, WmÈ;s' ^4& ÿ¾j¾Kj WmÈ;s'

^21& hful= ia:dfkdaÑ; m%`{dfjka yd W;aidyfhka lghq;= lrkafka kï ;udg uqyqK §ug
isÿjk wl=i, l¾u úmdl o u.yrjd .; yelsh' fuh"
^1& .;s iïm;a;shhs' ^2& Wmê iïm;a;shhs'
^3& ld, iïm;a;shhs' ^4& m%fhda. iïm;a;shhs'

^22& nqÿrcdKka jykafia iajNdúl mßir wdY%s;j jia úiSug fndfyda we¨ï l< fial' ta wkqj
Wka jykafia 2 " 3 yd 4 jia ld,hka .; fldg jodf<a "
^1& uqjkaf.a wNh N+ñhl h' ^2& f,fyKqkaf.a wNh N+ñhl h'
^3& fNaIl,d m¾j;fhys h' ^4& mdßf,hH jkfhys h'

^23& nqÿrcdKka jykafia foúfhl=f.a m%Ykhlg ,ndÿka ms<s;=re wkqj Èjd ? mska jefvkafka"
^1& u,a m<;=re Whka jjk whghs' ^2& Èjd ? msß;a .dhkd lrk whghs'
^3& ks;r mkai,a weiqre lrk whghs' ^4& ndysr jia;= oka fok whghs'

^24& úkfhys wkq±k jodrd we;s fiaÅhd wkqj —wdydr <x lsÍug l,ska uqLh újD; lsÍu˜"
^1& fkdl< hq;= fohls' ^2& pdß;%j,g wh;a fohls'
^3& jdß;% iS,hls' ^4& NslaIQkag wod< isß;ls'

^25& muK ±k wdydr wkqNjfhka" frda.dndO wvq ùu" ksÿla nj" ieye,a¨ meje;au" ldh n,h yd
iqjmyiq meje;au ysñ jk nj ±lafjkafka"
^1& uydux., iQ;%fha h' ^2& jH.a>mÊc iQ;%fha h'
^3& ld,du iQ;%fha h' ^4& Noaod,s iQ;%fha h'

^26& w¨úydr ix.S;sh fyj;a isõjk f:arjd§ ix.S;sfha § "


^1& ;%smsglhg i¾jdia;sjd§ wgqjd iïmdokh úh'
^2& md,s ;%smsglh ixialD; NdIdjg mßjß;kh úh'
^3& ;%smsgl O¾uh .%ka:drEV lsÍu isÿúh'
^4& uOH wdishdfõ O¾u m%pdrh isÿúh'

^27& —úkfhda kdu idikiai wdhq ˜hk mdGh mdi,aj,g wdo¾Y fldg .ekSug kï"
^1& YsIH yeisÍïj,g iïmQ¾K ksoyi Èh hq;=hs'
^2& YsIH kdhl uKav,fha n,;, jeä l< hq;=hs'
^3& isiqkaf.a hym;g kS;s Í;s y`ÿkajd Èh hq;=hs'
^4& isiqkaf.a úkh md,kh foudmshkag Ndr Èh hq;=hs'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


3
^28& —ffp;H" fjfyr" iEh" od.en" :Qmh" fÉ;sh˜ hk kdu Ndú; flfrkafka"
^1& YdÍßl ffp;H ye`Èkaùug h' ^2& mdßfNda.sl ffp;H ye`Èkaùug h'
^3& WoafoaYsl ffp;H ye`Èkaùug h' ^4& nqÿ jQ ia:dkh ye`Èkaùug h'

^29& —wâVpkaomdidK˜ kñka ye`Èkafjk " ±kg yu qù we;s l,d;aul núka uq,a ;ek .kakd
ks¾udKh yuq ù we;af;a"
^1& l=reKE., ks,a,la.u h' ^2& wkqrmqr ìfida ud,s.dj wi, h'
^3& ñyska;f,a LKaGl fÉ;sh wi, h' ^4& wNh.sßfha r;akm%didoh wi, h'

^30& Ndr;Sh n%dyaó wlaIro wdo¾Yhg .ksñka isxy, wlaIr ud,dj ieliSug wkqYdikd lrk
,oafoa"
^1& O¾udfYdal rc;=ud úisks' ^2& wkqnqÿ ñys`ÿ udysñhka úisks'
^3& irKxlr ix>rdc ysñhka úisks' ^4& ÿgq.euqKq rc;=ud úisks'

^31& ,laÈjg uy;a jQ wOHdmksl" wd.ñl yd ixialD;sl fufyjrla bgq l< ,xldfõ m%:u
f:arjd§ fn!oaO uQ,ia:dkh"
^1& uyd úydrhhs' ^2& wNh.sßhhs'
^3& fÊ;jk úydrhhs' ^4& wd,dyk msßfjkhs'

^32& wkqrdOmqr hq.fhka werö wo olajd úldYkh ù we;s fn!oaO is;=jï l,dfjys wruqKla
fkdjkafka"
^1& nqÿ isß; ms<sn`o ±kqu ,nd §uhs' ^2& úfkdaodiajdohka ieug u ,nd §uhs'
^3& is; ;=< Y%oaOdj j¾Okh lsÍuhs' ^4& Ôú;j,g jákd wdo¾Y ,nd §uhs'

^33& wdOdrlhla fkdue;sj ksujd we;s wkdnoaO ysá ms<su jykafia kulg WodyrK jkafka"
^1& wjqlk nqoaO m%;sud jykafia h'
^2& f;d¿ú, iudê m%;sud jykafia h'
^3& ud<s.dfj, nqoaO m%;sud jykafia h'
^4& fmdf<dkakre .,aúydrfha m%;sud jykafia h'

^34& .=re¿f.daó m`ä;=ud úiska nqÿrcdKka jykafiaf.a mqßioïu idrÒ .=Kh weiqfrka rpkd
lrk ,oafoa"
^1& nq;airKhs' ^2& O¾u m%§msldjhs'
^3& wudj;=rhs' ^4& mQcdj,shhs'

^35& È,s`ÿlu .syshkag ÿlla nj nqÿrcdKka jykafia foaYkd l< fial' ta wkqj Okj;a ùug l<
hq;= /lshdjla fkdjkafka"
^1& lDIsl¾udka;hhs' ^2& rdcH fiajhhs'
^3& Ys,am l¾udka;hs' ^4& u;a øjH fj<`oduhs'

^36& —i;r ix.%y jia;=˜ wkqj wkqkaf.a ÈhqKqj yd hym; fjkqfjka jev lsÍu"
^1& odkhhs' ^2& m%sh jpkhhs'
^3& w¾:p¾hdjhs' ^4& iudkd;au;djhs'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


4
^37& fn!oaOfhl= f,i wmg ;sìh hq;= uQ,sl .=Kdx.h f,i;a" ksjka u. hdug wjeis u. úhoula
f,i;a" Wiia Okhla f,i;a ±lafjkafka"
^1& iS,hhs' ^2& iudêhhs'
^3& ;mihs' ^4& Y%oaOdjhs'

^38& wfkams`vq uy isgq;=ud m;a;lïu iQ;%h u`.ska ,nd.;a Wmfoi wkqj ;ud Wmhd .kakd
±yeñ Okfhka l< hq;= m<uq ld¾hh"
^1& flf,ia ;jk uyK nuqKkag olaIsKd msßkeóuhs'
^2& mxp n,s kï jk hq;=lï my bgqlsÍuhs'
^3& ±yeñ Okh /l.ekSug wjYH mshjr .ekSuhs'
^4& ;ud" ujqmshka" wUqorejka" fiajlhka iemj;a lsÍuhs'

^39& oirdc O¾uj,g wkqj md,lhd úiska mqyqKq l< hq;= —;mi˜ keu;s .=Kdx.h hkq"
^1& ffjrfhka f;drj l%shd lsÍuhs' ^2& ukd bkaøSh ixjrfhka hq;= ùuhs'
^3& idOdrK;ajh fjkqfjka wjxl ùuhs' ^4& ldh jdpisl ixjrfhka hqla; ùuhs'

^40& ;uka lrk l%shdj, úmdl ;uka lrdu meñfKk nj ukdj ±lSu'
^1& lïuiail;d iïud ÈÜÀhhs'
^2& OHdk iïud ÈÜÀhhs'
^3& úo¾Ykd iïud ÈÜÀhhs'
^4& ud¾. iïud ÈÜÀhhs'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


5
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( nqoaO O¾uh m;%h( II

II m;%h
ie,lsh hq;=h'
² m<uqjeks m%Yakh yd ;j;a m%Yak 04 la we;=¿j m%Yak 05 lg muKla ms<s;=re imhkak'
² m<uqjeks m%Yakhg ,l=Kq 20 la o" f;dard .kakd wfkla m%Yakhlg ,l=Kq 10 ne.ska o ysñ fõ'

^01& i. isÿy;a fndai;dKka ÿgq i;rfmr ksñ;s ,shd olajkak'


ii. nqÿ iiqfka w.% odhdlhd iy w.% odhsldj kï lrkak'
iii. —fha Oïud fya;=mamNjd'''''''˜ hk .d:dj ld úiska ld yg foaYkd lrk ,oaola o@
iv. —l¾uh˜ hkq l=ula±hs ir,j wre;a olajkak'
v. wKk iQ;%h wkqj —wKk iqL˜ hkafkys f;areu l=ulao@
vi. ld,du iQ;%fha ±lafjk mßÈ hula ms<s.ekSug fyda m%;slafIam lsÍug Ndú; l< yels
iqÿiqu ks¾Kdhl y;r ,shkak'
vii. ima; wmßydkSh O¾uj, uq,au lreKq fol ,shd olajkak'
viii. wkqrdOmqr hq.hg wh;a merKsu idys;H lD;s folla kï lrkak'
ix. wgf,da oyu ,shd olajkak'
x. —iq;uh m[a[d˜ " —Ñka;duh m[a[d ˜ hk foflys f;areï ,shd olajkak'

^02& i. iS,fha m%Odk m%fNao fol ,shkak'


ii. iS, mdrñ;dj ;%súOdldr jk whqre ,shd olajkak'
iii. iS, mdrñ;dj we;=¿ j Tn leu;s ;j;a mdrñ;d follaj;a f;dardf.k tAjd YsIH
Ôú;fha ÈhqKqjg jeo.;ajk wdldrh myod fokak'

^03& i. w;a;kdj l;x mdmx - w;a;kd ixls,siai;s''''''''''''''' hk Oïumo .d:dfõ b;sß


fldgia iïmQ¾K lr ,shkak'
ii. tu .d:dfõ w¾:h ,shd olajkak'
iii. —YsIHfhl= f,i Tfí ÈhqKqj fyda msßySu flfrys fya;=jk m%Odk j.lshkakd
Tnhs ˜ fï ms<sn`oj Tfí woyia olajkak'

^04& i. is.df,dajdo iQ;%fhys —W;=r˜ yd —ol=K˜ hk Èid Wmud lr we;af;a l=uk iudc
lKavdhï j,g o@
ii. orejkaf.ka foudmshkag bgqúh hq;= hq;=lï ;=kla ,shkak'
iii. wiu.s ù msßyS hk iudch iu.sfhka ne`o ÈhqKq lsÍug is.df,dajdo iQ;%fhka ,nd
fok Wmfoia w.h lrkak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


6
^05& i. p;=rd¾h i;H we;=<;a fldg nqÿrcdKka jykafia miaj. ;jqia ;=uka,dg
foaYkdfldg jod< iQ;%h kï lrkak'
ii. fojk wd¾h i;Hfha § iïmQ¾Kfhka m%ydKh l< hq;= njg W.kajd jod< m%Odk
lreKq ;=k l=ulao @
iii. —wm uqyqKfok ´kEu wNsfhda.hla ch .ekSug fkdjrÈk l%ufõohla p;=rd¾h
i;Hh ;=<ska tÈfkod Ôú;hg Wlyd.; yelsh˜ ' úia;r lrkak'

^06& i. m<uqjk O¾u ix>dhkdfõ§ ix.dhkdjg ,la jQ nqoaO foaYkdfõ m%Odk fldgia
fol kï lrkak'
ii. tu ix>dhkdjg uQ,sl;ajh .;a uyry;ka jykafia wkq.%yh ±lajQ rc;=ud iy
iyNd.S jQ uyry;ka jykafia,d .Kk f.!rj iys;j ,shkak'
iii. nqÿoyfï iqrlaIs; njg tfrysj meñKs wNsfhda. ch.ekSug ix.dhkdj,ska isÿjQ
fiajh w.h lrkak'

^07& my; i`oyka ud;Dld w;ßka follg flá igyka ,shkak'


i. ÿgq.euqKq rc;=ud
ii. iuÔúl;d
iii. ;%s,laIKh
iv. ÿñkaod.ukh

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


7
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( lf;da,sl O¾uh m;%h( I ld,h( meh 01 hs

I m;%h
ie,lsh hq;=h'
² ish¨u m%Yak j,g ms<s;=re imhkak'
² wxl 01 isg 40 f;la m%Yakj, § we;s ^1& ^2& ^3& ^4& hk ms<s;=re j,ska ksjerÈ fyda jvd;a .e<fmk
fyda ms<s;=r f;dard .kak'
² ms<s;=r háka brla w`Èkak'

^01& mqrdK .súiqfï b;sydi fmd;a foaj fõ§h b;sydi l:d f,i y`ÿkajkafka wehs@
^1& ñksia b;sydih ;=< foúhka jykafia l%shdldÍ jk ksid h'
^2& ñksia b;sydih ;=< l%sia;=ia jykafia l%shdldÍ fkdjk ksid h'
^3& fÊiqia jykafia l< lS fndfyda foa fuys wvx.= ksid h'
^4& ckm%sh ft;sydisl lD;s yd ck;djf.a .eg¿ we;s ksid h'

^02& Y=oaO jQ mdjq¿ ;=ud isr.;j isák wjia:dfõ § ls;= ne;suf;l=g ,shk ,o fm!oa.,sl ,smsh
jkafka"
^1& ;S;ia ,smsh ^2& ms,smams ,smsh ^3& msf,fudka ,smsh ^4& 2 ;Su;S ,smsh

^03& wkd.; Èkhl § mru hym; ch.%yKh lr ish¨ kmqre n,fõ. úkdY jk nj i`oyka
lrk t<sorõj idys;H ,laIKh jkafka"
^1& oaú;ajjdoh ^2& hq.dka;jdoh
^3& ixfla; Ndú;h ^4& wdrEV kduhlska bÈßm;a lsÍu'

^04& fyfí%õ m%{dfõ m%fNao w;ßka ySf;damfoaYh .%ka:fha fldgia WodyrK f,i .kq ,nkafka"
^1& mjq, yd f.da;%sl m%{dj ^2& rdcH iNd m%{dj
^3& wNsOd¾ñl m%{dj ^4& tÈfkod Ôú;h iïnkaO m%{dj

^05& —fu;eka mgka ukqIH mq;%hdKka foúhka jykafiaf.a n, mrdl%ufha ol=Kq mi jevys`Èkq
we;'''˜ fÊiqia jykafia fufia mejiSfuka miq f.khkq ,enqfõ"
^1& kdhl mQclhd fj;g h' ^2& ms<d;a wdKavqldrjrhd fj;g h'
^3& fyfrda§oa rc;=ud fj;g h' ^4& ck;dj fj;g h'

^06& fmka;fldia; ux.,Hh foúhka jykafiag '''''''''''''''''' ux.,Hhls'


fuys ysia;ekg ksjerÈ ms<s;=r jkafka"
^1& kuialdr lsÍfï ^2& ;=;s§fï
^3& iudj he§fï ^4& hdÉ[d lsÍfï

^07& Y=oaO jQ mdjq¨;=ud ms<sn`o woyia lsysmhla my;ska olajd we;'


A - Y=oaO jQ mdjq¨ ;=ud fnkacñka f.da;%hg wh;a h'
B - Y=oaO jQ mdjq¨;=udf.a .=rejrhd .ud,sfh,a h'
C - t;=udf.a iS;a yeÍu isÿ jQfha cqohdfõ § h'
D - t;=udj wkH cd;Skaf.a wfmdia;=¨jrhd f,i y`ÿkajhs'
fïjd w;ßka ksjerÈ ms<s;=r jkafka"
^1& A, B yd C h' ^2& B, C yd D h'^3& A, B yd D h' ^4& A, B,C yd D h'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
8
^08& —Tn l%sia;=jrhdfKda h '''''''''''''''''''''''''''˜ fuys ysia;ekg jvd;a u iqÿiq ksjerÈ ms<s;=r jkafka"
^1& jäkakg isák ;eke;a;dfKda h'
^2& mdmfhka wmj uqod .kakd ;eke;a;dfKda h'
^3& Y=oaO jQ ;%s;ajfha foúodfKda h'
^4& Ôjudk foúhka jykafiaf.a mq;%hdfKda h'

^09& mru Y=oaOd;añl l%sia;= foayfha ysi jYfhka y`ÿkajkqfha"


^1& Y=oafOda;a;u msh;=udj h' ^2& fmaÿre;=udj h'
^3& fÊiqia jykafiaj h' ^4& Y=oaOd;auhdfKka jykafiaj h'

^10& l%sia;= j¾I 1602 § Y%S ,xldjg meñKs O¾u¥; ksldh jkafka"
^1& m%ekaisialdk ksldh ^2& fÊiq ksldh
^3& fodñksldk ksldh ^4& w.=ia;Skq ksldh

^11& —ia;+;s fldg lvd" fuh Tn Wfoid fok udf.a YÍrh h' ud isys lsÍu msKsi fuh lrkak'˜
fufia i`oyka jk Y=oaO nhsn,fha .%ka:h l=ula o@
^1& uf;õ Y=NdrxÑfha h' ^2& udla Y=NdrxÑfha h'
^3& ¨la Y=NdrxÑfha h' ^4& 1 fldfrka;s ,smsfha h'

^12& ÈjH i;am%id§h fNdackhg iyNd.S jkak ''''''''''''''''''''''''''''''''


ysia;ekg iqÿiq ksjerÈ ms<s;=r jkafka"
^1& fm%aufha mk; Ôj;a l< hq;=h'
^2& ñiu ;=< we;s lghq;= bgq l< hq;=h'
^3& iñ;s iud.ïj, l%shdldÍ f,i lghq;= l< hq;=h'
^4& iudc fiajfha fhÈh hq;=h'

^13& cd;Skaf.a úksYaph Èkfha § l%sia;+ka jykafia fhdod .kakd ñkqï oKav jkqfha"
^1& wd;añl mqkH l%shd ^2& Y=oaO jQ iNdfõ mk;a bgq lsÍu'
^3& YdÍßl mqkH l%shd ^4& oi mk; ms<sme§u'

^14& Y=oaOjrhg yd Nd.Hjrhg Tijkq ,enQ ixLHdj 1823 ls' tfia isÿlrkq ,enQ Y=oafOda;a;u
msh;=ud jkqfha"
^1& w;s W;=ï *%ekaisia Y=oafOda;a;u msh;=ud
^2& Y=oaO jQ yhjk cqjdï Y=oafOda;a;u msh;=ud
^3& Y=oaO jQ úis;=kajk cqjdï Y=oafOda;a;u msh;=ud
^4& Y=oaO jQ fojk cqjdï mdjq¨ Y=oafOda;a;u msh;=ud

^15& 1948 wf.daia;= ui 14 jk Èk Y=oaO jQ f;af¾id uqksjßh wdrïN lr ;snQ meúÈ ksldh
jkafka"
^1& ohdfõ ÿ;sldfjda
^2& isß l=reisfha meúÈ fidfydhqßfhda
^3& wfmdaia;,sl ld¾fu,a meúÈ fidfydhqßfhda
^4& f,dfrfgda meúÈ ksldh

^16& m<uqjk foaj mk; mokï jkafka l=ula u; o@


^1& úYajdih" n,dfmdfrd;a;=j yd bjiSu u; h'
^2& úYajdih" n,dfmdfrd;a;=j yd fm%auh u; h'
^3& úYajdih" iudj §u yd fm%auh u; h'
^4& úYajdih" n,dfmdfrd;a;=j yd iudj §u u; h'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


9
^17& —udf.a mq;%h mshdf.a wjjdo wikak' ujf.a Wmfoia bj; fkdoukak'"˜ fufia i`oyka
jkafka"
^1& 1' fldfrka;s ,smsfha h' ^2& WmfoaYlhd fyj;a isrdla .%ka:fha h'
^3& ysf;damfoaYfha h' ^4& fldf,diais ,smsfha h'

^18& ;udg;a" wi,ajeishdg;a" foúhka jykafiag;a úreoaOj lrk mdmhls'


^1& fmdÿ foam, jekiSu' ^2& uõmshkag wlSlre ùu'
^3& .íid lsÍu' ^4& ish Èú kid .ekSu'

^19& mdfmdÉpdrKfha § '''''''''''''''''''''''''''' keue;s mdmhg iudj §u i`oyd msh;=ul=" ro.=re


ysñmdKkaf.a wjirh ,nd .; hq;=fõ' fuys ysia;ekg iqÿiq ms<s;=r jkafka"
^1& .íidj ^2& ia;%S ¥IKh ^3& ñkS ueÍu' ^4& pß; >d;kh

^20& iajdñjdla wdrdOkdj iaf;da;% id.sl ms<sfjf;a j¾;udk ia:dkhg f.k tk ,oafoa"
^1& w;s W;=ï m<uqjk f.%.ß Y=oafOda;a;u msh;=ud úisks'
^2& w;s W;=ï fojk cqjdï mdjq¨ Y=oafOda;a;u msh;=ud úisks'
^3& w;s W;=ï yhjk cqjdï Y=oafOda;a;u msh;=ud úisks'
^4& cdfldfï f.dkaid,afõia msh;=ud úisks'

^21& tf<dysï iïm%odfha ,laIK muKla ksjerÈj i`oyka jk ms<s;=r jkafka"


A - ckjkaokdj ms<sn`o wjOdkh fhduq lrhs'
B - ñksidg jvd Wiia W;alDIag h'
C - ñksidg l:d lrkafka o¾Yk yd isysk ;=<sks'
D - idys;Huh ffY,h Rcq h'
E - l:dkaor iajrEmhla .kS'
^1& A, B yd C ^2& B, C yd D ^3& C, D yd E ^4& A, C yd E

^22& fhidhd Èjeisjrhdj foúhka jykafia le`ojk ,oafoa"


^1& uõl=i ;=<§ h' ^2& neg¿jka n,d .kakd úg § h'
^3& isyskhla ud¾.fhks' ^4& foaj ud,s.dfõ o¾Ykhlsks'

^23& —kqUg jkfha m,d lkakg isÿjkafka h'˜ foúhka jykafia fufia mejiqfha"
^1& ldhskag h' ^2& tajg h' ^3& wdoïg h' ^4& fkdajdg h'

^24& jix.; 4" 6" 8 wkq ms<sfj<g ksjerÈj i`oyka jk ms<s;=r jkqfha"
^1& ueis Wjÿr" .j iïm;a jekiSu" m<`.eá Wjÿr
^2& lsks;=¨ Wjÿr" .vq Wjÿr" m<.eá Wjÿr
^3& ueis Wjÿr" .vq Wjÿr" m<.eá Wjÿr
^4& ueä Wjÿr" ueis Wjÿr" m<.eá Wjÿr

^25& md¿lrfha È fÊiqia jykafia uqyqK ÿka ;=kajk mÍCIdfjka wmg ,efnk mKsúvh jkqfha"
^1& n,h iudc hym; i`oyd fhoúh hq;= njhs'
^2& foú`ÿkag ysñ ;ek Okhg ,nd fkdÈh hq;= njhs'
^3& n,hg jvd wOHd;añl Ôú;h jákd njhs'
^4& lS¾;sh m;d lghq;= fkdl< hq;= njhs'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


10
^26& —m%d;syd¾hla hkq iajNdj O¾uh ;=< wm okakd i;H;djkag mgyeksj isÿjk l%shdjls'˜
fuf,i w¾: olajkafka"
^1& fcdaka l%sfidia;ï;=ud h' ^2& Y=oaO jQ fcfrdï ;=ud h'
^3& Y=oaO jQ neis,a ;=ud h' ^4& Y=oaO jQ w.=ia;Skq ;=ud h'

^27& —foúhka jykafiaf.a rdcHh weig fmfkk whqßka fkdmeñfKhs''' ukao foúhka
jykafiaf.a rdcHh Tn w;frys h'˜ fuf,i mjik ,oafoa ld úiska ljqreka yg o@
^1& fÊiqia jykafia úiska mßisjrekag h'
^2& fÊiqia jykafia úiska wfmdaia;=¨jrekag h'
^3& fhidhd Èjeisjrhd úiska ck;djg h'
^4& Y=oaO jQ wïfn%dia ;=ud úiska mSä; ck;djg h'

^28& —ks¾u, is;a we;af;da Nd.Hjka;fhda h'˜ Tjqyq ''''''


^1& foaYh Wreu lr .kafkda h'
^2& foúhka jykafia olskafkda h'
^3& foúhka jykafiaf.a mq;%fhda hehs lshkq ,nkafkda h'
^4& iekiSu ,nkafkda h'

^29& —m%ido iakdmkfha ud¾.fhka Tn Y=oaOd;auhdKkaf.a uka§rhla jqfhysh'''''˜ fufia m%ldY


lrk ,oafoa"
^1& Y=oaO jQ uyd ,sfhda Y=oafOda;a;u msh;=ud h'
^2& w;s W;=ï m<uqjk m%ekaisia Y=oafOda;a;u msh;=ud h'
^3& w;s W;=ï fojk cqjdï mdjq¨ Y=oafOda;a;u msh;=ud h'
^4& w;s W;=ï Y=oaO jQ f.%.ß Y=oafOda;a;u msh;=ud h'

^30& —j; brdf.k fkdj is; brdf.k ''''''''''''' ˜ ^fcdfj,a 2(13&


fuu jdlH iïmq¾K lrkak'
^1& kqfò foúÿkag m%Yxid lrkak' ^2& kqfò foú iñ`ÿka fj; yeÍ tkak'
^3& kqfò ukia:dkh foúÿkag olajkak' ^4& kqfò iñodKka jykafia wkqj tkak'

^31& lf;da,sl újdy fmdfrdkaÿfõ i`oyka jk fmdfrdkaÿ ;=k ksjerÈj i`oyka jkafka"
A - Tng úYajdijka; jkakg
B - f,v ÿfla § Tn iu`. isákakg
C - uu Tng fm%au lrñ'
D - jdikdjka l,ays fuka u wjdikdjka l,ays
E - uu Tng f.!rj lrñ'
^1& A, B yd C h' ^2& A, B yd D h' ^3& A, C yd E h' ^4& A, D yd E h'

^32& ;reK lf;da,sl YsIH jHdmdrfha wOHd;añl mshjr ;=kls'


^1& lshùu" úuiSu" ne,Su' ^2& úuiSu" l%shdj" mejiSu'
^3& ne,Su" ú.%yh" ls%hdj ^4& lshùu" ne,Su" l%shdj

^33& ñksidf.a /ljrKhg ,la jQ foaj ueú,a, ukqIH jdihg fhda.H jkafka"
^1& wdorh olajñka j.d l<fyd;a muKs'
^2& úkdY lrñka mßfNdackh l<fyd;a muKs'
^3& ixrlaIKh lrñka j.dlr whs;s lr.; fyd;a muKs'
^4& ixrlaIKh lrñka mßfNdackh l<fyd;a muKs'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


11
^34& Idud¾ yd wndoa hk fyfn%õ jpkj, w¾:h ksjerÈj i`oyka jkafka"
A - ixrlaIKh lsÍu'
B - /l n,d .ekSu'
C - jev lrñka ks¾udKh lsÍu'
D - md,kh lsÍu
^1& A yd C h' ^2& A yd B h' ^3& B yd C h' ^4& C yd D h'

^35& —bre Èk;a Kh ux.,Hh Èk;a uq¿ ÈjH mQcd hd.hg iyNd.S ùu˜ hk YslaId mofhka woyia
lrkafka"
^1& ÈjH mQcdj wdrïNhg úkdä 15 lg fmr foajia:dkhg hdu'
^2& ÈjH i;am%ido jykafia ,eîfuka miq msg;g hd yels ùu'
^3& mõludfõ ms<sfj;g fmr iyNd.S ùu'
^4& wdrïNl .S;sldfõ isg wjidk .S;sldj olajd iyNd.S ùu'

^36& iajdñjdla wdrdOkdjg wkqj foúhka jykafiaf.a Y%S kduhg f.!rj w;a jkafka"
^1& wm tÈfkod fNdackh .kakd úg h' ^2& wm hym;a j Èúf.jk úg h'
^3& wOHd;añl wdydrh ,nd .kakd úg h' ^4& wm ksr;=rej hdÉ[d lrk úg h'

^37& —iajdñ orejkaf.a iqúY=oaO jq uEKshks˜ hk heÿu mej; tkafka"


^1& l%s'j' m<uq Y; j¾Ifha isg h' ^2& l%s'j' fojk Y; j¾Ifha isg h'
^3& l%s'j' ;=kajk Y; j¾Ifha isg h' ^4& l%s'j' y;rjk Y;j¾Ifha isg h'

^38& mD;=.d,fha md;sud kqjr § foaj ud;djka o¾Ykh jQ orejka jkafka"


^1& ciska;d" ¨úia" fcdaka hk ;sfokd h'
^2& m%ekaisiaflda" ciska;d" ¨is hk ;sfokd h'
^3& fnkacñka" ¨is" ciska;d hk ;sfokd h'
^4& m%ekaisiaflda" fnkacñka" ¨is hk ;sfokd h'

^39& iaj¾.dfrdayKh yd iaj¾.dfrdamKh isÿ jQ wh ms<sfj<ska we;=<;a ms<s;=r jkqfha"


^1& fÊiqia jykafia yd ußh ;=ñh ^2& fÊiqia jykafia yd cqfia ;=uka h'
^3& ußh ;=ñh yd cqfia ;=uka h' ^4& ußh ;=ñh yd fÊiqia jykafia h'

^40& fojk f,dal hqoaOfhka miq Ndjkdjg Y=oaO jq iNdj kej; wj;S¾K ùfï § ta i`oyd
odhl;ajh iemhQfha"
^1& wú,a,dys Y=oaO jQ f;f¾id;=ñh yd isßl=reisfha Y=oaO jQ fcdyka ;=uka h'
^2& idka; f;f¾id uõ;=ñh yd cqjdï ;=uka h'
^3& g%emsiaála yd ld¾fu,a ksldhka h'
^4& ld¾fu,a yd fnkÈldk ksldhka h'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


12
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( lf;da,sl O¾uh m;%h( II ld,h( meh 02 hs

II m;%h
ie,lsh hq;=h'
² m<uqjk m%Yakh yd f;dard.;a ;j;a m%Yak y;rla we;=¿j m%Yak mylg ms<s;=re imhkak'
² m<uqjk m%Yakhg ,l=Kq 20 la o" f;dard.kakd tla m%Yakhlg ,l=Kq 10 ne.ska o ysñfõ'

^01& i. t<sorõ idys;Hfha ixfla; Ndú;fhys mrud¾: fol ,shkak'


ii. Y=oaO jQ iaf;amka;=ud ms<sn`o lreKq folla bÈßm;a lrkak'
iii. uyd n%yiam;skaod Èk fÊiqia jykafia ia:dms; l< foaj m%ido ksOdk fol ,shkak'
iv. fcdaima fmd;sm¾f.a ìß`og tl`. jQfha kï lvjk mk;a fol ,shkak'
v. ck jkaokd jif¾ ^foaj jkaokd jif¾& oï j¾Kh Ndú; jk ld, jljdkq yd
tys w¾: ,shd olajkak'
vi. udla Y=NdrxÑfha yd uf;õ Y=NdrxÑfha mrud¾:hka ,shd olajkak'
vii. fÊiqia jykafia iaj¾.dfrdayKh ùug fmr ;u wfmdaia;=¨jrekag ÿka wd{d fol
,shkak'
viii. ls;=kq újdyfha mrud¾:hla jk wfkHdakH iyfhda.h yd fm%auh ;=< mßmQ¾K;ajhg
m;a ùu iïnkaO lreKq folla ,shkak'
ix. iajdñjdla wdrdOkdfõ jHqyh ;=< we;s zfoaj wdrlaIdjg k;= ùuZ iïnkaO lreKq
folla bÈßm;a lrkak'
x. Æla Y=NdrxÑfha i`oyka jk m%Yxid .S; folla ,shd olajkak' ^,l=Kq 2 x 10= 20&

^02& i. Y=oaO jQ mdjq¨;=ud ,sms ^yiqka& ,sùfï mrud¾: fol ,shkak' ^,l=Kq 02&
ii. oaú;Sh mdjq¨ ixfoaY ;=kla kï lrkak' ^,l=Kq 03&
iii. Y=oaO jQ mdjq¨ ;=ud fuka Y=NdrxÑh m;, lsÍug Tn olajkakd jQ odhl;ajh lreKq
mylska myokak' ^,l=Kq 05&

^03& i. ÈjH mQcdfõ § olkag ,efnk uq,iqfka heÿï folla ,shkak' ^,l=Kq 02&
ii. iaf;da;% hd.sl ms<sfjf;a m%Odk fldgia ;=k ,shd olajkak' ^,l=Kq 03&
iii. Tn óifï ux.,Hh uy ÈjH mQcdfõ§ lsj yels úYajdisl heÿï myla ks¾udKh
lrkak' ^,l=Kq 05&

^04& i. ck jkaokd jif¾§ ^foaj jkaokd jif¾& ckjdß ui § mj;ajkq ,nk ux.,Hhka
folla i`oyka lrkak' ^,l=Kq 02&
ii. m<uq" fojk" f;jk jir ;=fk§ ÈjH mQcdjg Ndú; lrk Y=NdrxÑ ;=k i`oyka
lrkak' ^,l=Kq 03&
iii. —ls;=kq iNd iu.sh˜ fjkqfjka lsj yels hdÉ[djla ks¾udKh lrkak'
^,l=Kq 05&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


13
^05& i. hï mqoa.,fhl= foaj rdcHh ysñ lr .ekSug l< hq;= foaj,a folla ,shkak'
^,l=Kq 02&
ii. hful=f.a iodld,sl brKu ;SrKh ùug n,mdk lreKq ;=kla ,shd olajkak'
^,l=Kq 03&
iii. j;auka iudcfha mj;sk wd¾Ól mSvkh;a iu`. ÿlg m;a ù wirKj isák wh
fjkqfjka Tng l< yels l%shdjka myla ,shkak' ^,l=Kq 05&

^06& i. tlajre YS,fha mrud¾: folla ,shkak' ^,l=Kq 02&


ii. Y=oaO jQ iNdfõ YslaId mo ;=kla ,shd olajkak' ^,l=Kq 03&
iii. wo iudcfha ;reK ;reKshkag ußh ;=ñhf.a Ôú;fhka .; yels wdo¾Y myla
,shd olajkak' ^,l=Kq 05&

^07& flá igyka folla f;dard f.k ^jdlH 12 lska" lreKq mylska& ,shkak'
i. Y=oaO jQ cqfiajdia uqKs;=udf.a Y%S ,xldj ;=< fiajh
ii. Y=oaO jQ i;sh
iii. ;reK lf;da,sl YsIH jHdmdrh
iv. wisisfha Y=oaO jQ *%ekaisia ;=ud ^,l=Kq 5 x 2 } 10&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


14
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( l%sia;shdks O¾uh m;%h( I ld,h( meh 01 hs

I m;%h
ie,lsh hq;=h'
² ish¨u m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
² wxl 01 isg 40 f;la m%Yakj, § we;s ^1& ^2& ^3& ^4& hk ms<s;=re j,ska ksjerÈ fyda jvd;a .e<fmk
fyda ms<s;=r f;dard .kak'
² ms<s;=r háka brla w`Èkak'

^01& odú;af.a kqjr odú;af.a fm<m;ska ls;= Wm; isÿjk njg Èjeiajels mejiQfha "
^1& fcrñhd ^2& fhidhd ^3& wdfudia ^4& filßhd

^02& —fuishia˜ hk kdufha w¾:h jkafka"


^1& wdf,am,;a ;eke;a;d ^2& foúhka jykafia wm iu`.h
^3& foúhka jykafia uqok fial ^4& foúhka jykafia weiQ fial

^03& —Tyq BY%dfh,a fndfyda fofkl=ka foú iajdóka jykafia fj; yrjkafka˜ fuu m%ldYfha
a Tyq hkq ljqreka o @
^1& wdfudia ^2& fudafiia ^3& iakdjl fcdydka ^4& mQcl filßhia

^04& filßhia f.a m%Yxid .S;fha wvx.= b;d jeo.;a jokla jkafka
^1& ;u mq;%hd pdï Èú fmfj;la f.ùug fhduq jk njh'
^2& ;u mq;%hdg fmru`. ¥;hd hehs kï ;nk njh'
^3& ;u mq;%hd flÈkl fyda md¿lrfha Ôj;ajk njh'
^4& ;u mq;%hd ck;dj ukia;dmkhg le`ojk njh'

^05& cqfoõ pdß;%hla jk p¾ufþok ms<sfj;


^1& wdn%yï ;=udf.a hq.h lrd Èj hhs' ^2& wdoïf.a hq.h lrd Èj hhs'
^3& fkdjdf.a hq.h lrd Èj hhs' ^4& fudafiiaf.a hq.h lrd Èj hhs'

^06& —kshñ; muKg jeäfhka nÿ wh fkdlrkak˜ hkqfjka m%ldY lf<a ljqrekao@


^1& fÊiqia jykafia úiska whleñhka g
^2& iakdjl fcdydka;=ud úiska whleñhka g
^3& mßisjreka úiska nÿ wh lrkakka g
^4& ioaÿisjreka úiska nÿ wh lrkakka g

^07& wkH cd;sl kduka kï fikam;shdg iqjh ,nd §ug foaj le`oùu ,enqfKa
^1& fcrñhd È.eisjrhdg ^2& tilsh,a È.eisjrhdg
^3& t,SId È.eisjrhdg ^4& t,shd È.eisjrhdg

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


15
^08& iqNdrxÑ fmd;a y;r foi n,k úg ;sfíßhia ú, yd iïnkaO jeo.;a lreKla jkafka"
^1& iakdjl fcdydkaf.a fiajh yd iïnkaO ùuhs'
^2& mßisjrekaf.a wd.ñl j;dj;a bgq lsÍu yd iïnkaO ùuhs'
^3& È.eisjrekaf.a Ôú;h yd fiajh iu`. iïnkaO ùuhs'
^4& fÊiqia jykafiaf.a Ôú;h yd fiajh iu`. fndfyda ÿrg iïnkaO ùuhs'

^09& fÊiqia jykafia wdn%yïf.a ÈhKsh f,i ye`ÈkajQfha ldjo@


^1& l=ÿ ia;%Sh ^2& mõldr ia;%Sh ^3& uyf,a frda.S ia;%Sh ^4& iudÍh ia;%Sh

^10& cqfoõjka úiska iud;ßhka f,i ye`Èka jQ ;u ifydaor ck;dj m%;slafIam lsÍug fya;=j
jQfha"
^1& Tjqka tf`âr Ôú; .; lrk wh ksid
^2& Tjqka frdau jdiSkag mlaImd;j ls%hd l< ksid
^3& Tjqka wfkla cd;Ska yd ñY% ùu ksid
^4& Tjqka jHjia:dj ms<s fkd.;a ksid

^11& z iefvdla z keue;af;l= f.ka mej; tkakka jYfhka ms<s.kq ,enqfõ"


^1& fi,Üjre ^2& mßisjre ^3& tfiaksjre ^4& ioaÿisjre

^12& fÊiqia jykafia rcl= fia chdkaú;j fcrei,ug msúiSu ms<sn`oj Èjeiajels m< lf<a
^1& fhidhd Èjeisjrhd h' ^2& wdfudia Èjeisjrhd h'
^3& filßhd Èjeisjrhd h' ^4& tilsfh,a Èjeisjrhd h'

^13& È<s`ÿ jeka`oUqjf.a mQcdfjka ls;=Kqjdg .; yels wdo¾Yh jkafka"


^1& wka whg jvd jeä mQcdjka §ugh ^2& ish,a,ka bÈßfha mQcdjka ms§ug
^3& jehùfï wd;aufhka mQcdjka ms§ug ^4& uQ,Huh mQcdjka i`oyd uq,a ;ek §ugh

^14& fÊiqia jykafiaf.aa kdifr;a foaYkfhka miqj ck;dj úfrdaOh mEfõ"


^1& Wka jykafia ish m%;sm;a;s bÈßm;a l< neúks'
^2& úcd;Ska meiiqug ,la l< neúks'
^3& Wka jykafiaf.a mjq,a miqìu ±k isá neúka'
^4& m%d;syd¾hla isÿ fkdl< neúka

^15& Okj;d yd ,diriaf.a Wmudj u`.ska bÈßm;a lrk Ôjk rgd fol i`oydu fmdÿ
O¾u;djh kï"
^1& urKh ^2& iem iïm;a
^3& foajrdcHh mqrjeisNdjh ^4& ±yeñ nj

^16& Tn h<s;a yereKq miq Tfí ifydaorhka Èßu;a lrkak hk fÊiqia jykafiaf.ka fmaÿre
,o Wmfoia wm fhduq lrjkafka"
^1& miq;eú,af,ka Èßh ,eîugh
^2& bjiSfuka Èßh ,eîugh
^3& iudj odkh lsÍfuka Èßh ,eîugh
^4& iekiSfuka Èßh ,eîug h'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
16
^17& odú;a rcq ;ukago ish msßjrg o nv.sks jQ úg l< foa isysm;a lrñka fÊiqia jykafia lreKq
meyeÈ,s lf<a"
^1& in; lv lsÍfï m%Yakh wjia:dfõ§ h
^2& l=reism;a lsÍug ;Skaÿj ÿka wjia:dfõ§ h
^3& mkaoyilg lEu ,nd ÿka wjia:dfõ§ h
^4& odú;a rcq ms<sn`o l;d l< wjia:dfõ§ h

^18& Tn ms`.dfkao fldamamfhao msgme;a; msßisÿ lrkakdyqh hkqfjka fÊiqia jykafia fpdaokd
lf<a"
^1& kdhl mQclhkag ^2& idudkH ck;djg
^3& ldka;djkag' 4& mßisjre yd úkhOrhkag

^19& ke;s jQ mq;%hdf.a l;dj u`.ska bÈßm;a lrk úfYaI foaj rdcHhSh m%;sm;a;sh hkq
^1& mrd¾:ldó Èú f.ùfï wjYH;djhhs'
^2& lSlrelfï jeo.;aluhs'
^3& wiSñ; foaj fm%auhg k;=ùfï jeo.;aluhs'
^4& wka whg Wmldr lsÍfñ wjYH;djhhs'

^20& f.kfir;a ú,g fhdok ;j;a kula jkafka"


^1& bkaÈhka id.rh ^2& .,S, uqyqo ^3& r;= uqyqo ^4& w;a,dka;sla id.rh

^21& Zud wkqj tkakZ hehs le`oùu ,;a Y%djlhd jkafka"


^1& fmaÿre h ^2& fcdydka h ^3& uf;õ h ^4& cdfldí h

^22& wdn%yïf.a mq;%hd f,i fÊiqia jykafia ye`ÈkajQfha"


^1& cdfldí ^2& fmaÿre ^3& idfljqia ^2& fcdydka

^23& fin§f.a mq;%fhl= jkafka"


^1& f;dauia ^2& cdfldí ^3& cQoia ^4& fmaÿre

^24& fÊiqia jykafiaf.a Wm; ms<sn`oj uq,skau ±kajQfha"


^1& fyfrdoa rcqg ^2& Ydia;%jka;hskag ^3& tf`ârekag ^4& Èjeisjrekag

^25& —Tn udf.a ms%hdor mq;%hdfKdah' Tn flfrys b;d m%ikakj isáñ'˜ iaj¾.fhka fuu y`v
kslauqfKa fÊiqia jykafiaf.a"
^1& wkafjila ùfï§ ^2& Wmam;a;sfha§
^3& rEm úm¾hdifha § ^4& fn!;siaufha§

^26& fÊiqia jykafiaf.a l=reish Wiq,df.k hdug Wmldr l< mqoa.,hd jkafka"
^1& lsf¾ksfha iSfudaka ^2& cQoia biafldßfhd;a
^3& iSfudaka fmaÿre ^4& wßud;sfha fcdafima

^27& wmf.a wi,ajeishdg fm%auh ±laúh yels l%uhla jkafka"


^1& Tyqj fkdi,ld yeÍfuka ^2& Tyq Wfoid lem ù jeh ùfuka
^3& Tyq frda.S jQúg wE;a lsÍfuka ^4& wd.ka;=l i;aldr fkd±laùfuka

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


17
^28& mßishd iy whleñhdf.a Wmudjg wkqj whleñhdf.a hdÉ[dfõ fldgila jkafka"
^1& foúhka jykafia mõldr jQ ug lreKd l< uekj
^2& Wmhk fohska oifhka fldgi Tng foñ'
^3& i;shlg fojrla Wmjdifha fhfoñ'
^4& wka wh fuka jia;= f,daNS fkdfjñ'

^29& mdmfha ud¾.fhka yeÍ kej; Wkajykafia wm tk;=re foúhka jykafia n,d isák nj
w`.jk Wmud l;dj kï"
^1& uq;= wegh ^2& ±,
^3& ke;sjQ mq;%hd ^4& hym;a iudß;hd

^30& foaj rdcHfha mqrjeishka jk Tnf.a yelshdjka Wmßu f,i lem l< hq;=nj we`.ùug
fÊiqia jykafia jod, Wmudj jkafka"
^1& hym;a iudß;hdf.a Wmudj ^2& rka ldis oih ms<sn`o Wmudj
^3& ksOdkh ms<sn`o Wmudj ^4& wn wegh ms<sn`o Wmudj

^31& cQoia kdhl mQclhka we;=¨ msßi iu`. fÊiqia jykafia w,a,d .ekSug meñKs wjia:dfõ §
fÊiqia jykafia fj;ska úoHdudk jQfha"
^1& hdÉ[d lsÍfï jeo.;aluh ^2& lemùfï wjYH;djhh
^3& tal;ajfha jákdluh ^4& ks¾NS;nj yd ffO¾hh

^32& ÿ.S jekaoUqjf.a l%shdj ms<sn`oj fÊiqia jykafia w.h lf<a"


^1& ldis folla msßkeuQ ksid h ^2& ;ud i;= ish,a, mqol< ksid h
^3& frdau ldis Ndú;d fkdl< ksid h ^4& ;ud i;= fohska wvlaj;a mqol< ksid h

^33& —wkqkaf.a jro .ek m%S;s fkdfõ yß foa .ek m%S;s fõ'˜ fuu`.ska t<s±lafjk .=Kdx.h kï"
^1& bjiSuhs ^2& fm%auhhs ^3& ksy;udkSluhs ^4& O¾ñIaGluhs

^34& my; ±lafjkafka mdjq¨ ;=udf.a Ôú;hg wod< lreKq lsysmhls'


A frdau mqrjeisNdjh ysñùu
B l+vdrï l¾udka;h m%.=K lsÍu
C mßis mjq,lg Wm; ,eîu
D iekafykaä%ka iNdfõ idudðl;ajh ,eîu

fï w;ßka mdjq¨ ;=udf.a wd.ñl miqìug wod< lreKq jkqfha"


^1& A yd B ^2& A yd C ^3& B yd D ^4& C yd D

^35& isßhdfõ wka;sfhdalsfha iNdj iïnkaO lreKq lsysmhla my; ±lafõ'


A th úcd;sl ls;=kqjka uQ,slj isá iNdjls'
B Zls%ia;shdksZ hk ku m<uqjrg ,oafoa fuys Y%djlhkah'
C fuu iNdj fjk;a iNd j,ska wdOdr ,eîh'
D fuys mßisjreka yd ioaÿisjre fiajh l<y'
fï w;ßka ksjerÈ jkqfha"
^1& A yd B ^2& A yd C ^3& B yd D ^4& C yd D
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
18
^36& Zud tfia mjikafka TnhZ hkqfjka mejiQfha
^1& fÊiqia jykafia úiska ms,d;agh
^2& fyfrdoa úiska fÊiqia jykafiagh
^3& fÊiqia jykafia úiska cqfoõ fYa%IaGdêlrKhgh
^4& ms,d;a úiska cqfoõ wd.ñlhskagh'

^37& —foújre ñksia fjiska wm fj; nei isá;s˜ hk m%ldYhg wh;a ikao¾Nfhka ls;=kqjdg u.
fmkajk jákdlï hq.,h kï"
^1& Wmjdih yd ksy;udkS ùuhs ^2& fkdmiqng ù¾hh yd iyÔjkhhs
^3& .=K.rel ùu yd úpdrYS,S ùuhs ^4& yjq,a kdhl;ajh yd foaj.re ìhhs

^38& chdkaú;j fcrei,ug msúis fÊiqia jykafia ls;=kqjkag wNsfhda. lrkafka"


^1& ksy;udks yd iduldój Èú f.ùugh ^2& ie,iqï iy.;j Ôj;a ùugh
^3& ch.%yK fjkqfjka igka lsÍugh ^4& rdclSh;ajhg .re lsÍugh

^39& ls;=kqjd i;= iudc fufyjrg wh;a ld¾hhls"


^1& kj ls;=kq iudc mka;shla ìys lsÍu
^2& widOdrK kS;s Í;s iudcfhka uq,skqmqgd ±óu
^3& ls;=kq iudc jákdlï iudch ;=< we;s lsÍu
^4& iudch wd.ñl;ajh lrd mßj¾;kh lsÍu

^40& foúhka jykafia f,dalhdg fld;rï fm%au l< fiala o lsjfyd;a"


^1& ish¨ fokdgu iod;k Ôjkh ysñlr ÿka fial
^2& iajlSh talcd;l mq;%hdKka jqjo f,djg fojd jod< fial
^3& lsisfjla úkdY fkdùu i`oyd foaj jpkh foaYkd l< fial
^4& widOdrKlï yd mSvdj,g f.dÿre jQjkabka uqod.;a fial

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


19
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( l%sia;shdks O¾uh m;%h( II ld,h( meh 02 hs

II m;%h
ie,lsh hq;=h'
² m<uqjk m%Yakh yd f;dard.;a ;j;a m%Yak y;rla we;=¿j m%Yak mylg ms<s;=re imhkak'
² m<uqjk m%Yakhg ,l=Kq 20 la o" f;dard.kakd tla m%Yakhlg ,l=Kq 10 ne.ska o ysñfõ'

^01& i. Èjeisjrhd hkq ljqrekao@ Tyqf.a ld¾hNdrh ,shkak'


ii. —iñ`ÿkaf.a u. ms<sfh, lrkakd˜ f,i lghq;= lf<a ljqo@ t;=udf.a iqúfYaIS
,laIK fudkjd o@
iii. fÊiqia jykafia ludj ms<sn`o l< b.ekaùï folla ,shkak'
iv. foaj rdcHfha m%;sm;a;s folla kï lrkak'
v. foaj rdcH mqrjeishkaf.ka wfmalaIs; pß; ,laIK b.ekaùug fhdod.;a Wmud
folla kï lrkak'
vi. merKs .súiqug wh;a tfâr Ôú; .; l< mqoa.,hska 2 la kï lrkak'
vii. uq,a ls;=kq iNdj uqyqKÿka .eg¨jla i`oyka fldg Bg .;a úi`ÿu ,shkak'
viii. idjq,af.a is;a yeÍfuka miq Tyq ls%hd l< wdldrh lreKq folla ,shkak'
ix. my; i`oyka ia:dkj, mdjq,a;=udf.a isÿùï u.ska wmf.a Ôú;hg .; yels wdo¾Yh
ne.ska ,shkak'
we;kaia yd ms,smamh
x. ............................ rdcH wdikakh ' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''jkak''''''''''''''''''''''''''''''''''''
woyd.kak'

^02& i. filßhiaf.a m%ixYd .S;fhka wjOdrKh flfrk i;H;d folla kï lrkak'


ii. iakdjl fcdydka ;=udf.a mKsúvh ,nd ÿka ck lKavdhï ;=kla kï lrkak'
iii. tu mKsjqvh wo ck iudcfha whg n,mdkafka flfia ±hs ck lKavdhï ;=kla
weiqßka meyeÈ,s lrkak'

^03& i. fÊiqia jykafia urKhg m;a lsÍug fmr úksYaphka i`oyd f.k .sh ia:dk kï
lrkak'
ii. fÊiqia jykafiaf.a t,a, jQ fpdaokd ;=kla kï lrkak'
iii. iudc widOdrKh bÈßfha ls;=kq wm flfia l%shd l< hq;= ±hs lreKq myla
weiqfrka úia;r lrkak'

^04& i. fÊiqia jykafif.aa ÿla m%dma;shg iyh jQ mqoa.,hska fofofkl= kï lrkak'


ii. fÊiqia jykafia miq;eú,s jQ fidrg ÿka n,dfmdfrd;a;=j l=ulao@
iii. wmgo fkdis;+ f,i fkdis;+ fudfyd;l fÊiqia jykafia fjkqfjka wNsfhda.j,g
uqyqK§ug isÿjkq we;' tjka wjia:d folla ,shd Bg m%;spdr olajk wdldrh
,shkak'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
20
^05& i. foaj rdcHfha ;SrKd;aul fudfyd; hkq l=ulao@
ii. my; ixfla; u`.ska foaj rdcHfha mqrjeishkag ,efnk u`. fmkaùï myokak'
w;a;slld .i "mgq fodrgqj " b`. máh ne`o myka o,ajd .ekSu
iii. foaj rdcH mqrjeishka ta ;SrKd;aul fudfyd;lg uqyqK §u i`oyd l%shd l< hq;=
wdldr myla ,shkak'

^06& i. ouialhg hEfï isÿùfï § mdjq,a ;=udg uqyqK oSug isÿ jQ wNsfhda. folla ,shkak'
ii. my; i`oyka k.rj,§ mdjq,a ;=udg uqyqK oSug isÿ jQ úfYaI wNsfhda.hla ne.ska
,shd olajkak
tmSih " ¨ia;%dj " ms,smamsh
iii. mdjq,a;=udf.a is;a yeÍfï isÿùu ;=< ls;=kqjdg ,efnk wdo¾Y myla ,shkak'

^07& my; i`oyka ud;Dld w;=frka folla f;dardf.k flá igyka ,shkak'
i. iakdjl fcdydka;=ud
t;=udf.a Ôú; miqìu
t;=udf.a fiajh
t;=ud ksy;udkSj l%shd l< njg idlaIs

ii. oßø;djh
oßø;djh we;s ùug fya;=
oßø;djfhka ñ§ug .; yels mshjr
oßø;djh ch .ekSu i`oyd ls;=kq l%shd l,dmh

iii. fmaÿre ;=udf.a O¾u¥; fufyjr


t;=ud l< m%n, foaYkhg wh;a lreKq
t;=ud l< iqj lsÍfï fiajh
wkH cd;Ska fj; l< fufyjr

iv. Èjeisjre
Èjeisjr le`oùu
le`oùug ±la jQ m%;spdr
Èjeisjr fiajh

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


21
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( isxy, NdIdj yd idys;Hh m;%h( I ld,h( meh 01 hs

ish¨ u m%Yakj,g W;a;r imhkak'


² 1 isg 40 f;la m%Yakj, § we;s ^1& ^2& ^3& ^4& W;a;rj,ska ksjerÈ fyda jvd;a .e<fmk fyda
W;a;rh f;darkak'
² wxl 1 isg 3 f;la m%Yakj, tla tla jdlHhkays ;o l¿ wl=ßka uqøs; fldgfia w¾:hg jvd;a
ióm w¾:h fok W;a;rh f;darkak'

^01& j¾Idj ksid t<j¿ l=Kq fld,a,hg úlsKSug fjf<kaokag isÿ úh'
^1& b;d wêl ñ,g ^2& b;d ,dN ñ,g ^3& b;d wmyiq ñ,g ^4& b;d fyd`o ñ,g

^02& ffjoHjrhd frda.shd ksÜgdjg u iqj lf<a h'


^1& jerÈ f,i ^2& úhoï wêlj ^3& iyuq,ska u ^4& wvlg;a jvd

^03& újdo lKavdhfï ch.%yKh fjkqfjka wka;su b;a;;a we§ug tys lÓlfhda fjfyiqK y'
^1& È.ska È.g jdo lsÍu' ^2& fomig we§ug
^3& W;aiyh w;ayeÍug ^4& wjidk W;aiyhla

² wxl 04 isg 06 olajd we;s m%Yakj, ysia;ekaj,g jvd;a iqÿiq moh f;darkak'

^04& kQ;k iskudj i`oyd ks¾udKlrejka '''''''''''''''''''''''''''''''''''' idys;H Wmfhda.S lr .kshs'


^1& kQ;k ^2& Ñrka;k ^3& iuld,Sk ^4& uQ,sl

^05& ckY%e;sh hkqfjka y`ÿkajkafka ck '''''''''''''''''''''''''''''''''' ish,a, nj ms<s.;a u;hhs'


^1& iïm%odhka ^2& úYajdi ^3& lú ^4& u;su;dka;r

^06& ck fldgia '''''''''''''''''''''''''''''''''''' m;a jQ nj fmkajkafka ksjdi ;kd .ekSfuks'


^1& .ul mÈxÑhg ^2& iaÒrjdiS;djg
^3& jdiia:dk ^4& ;djld,sl mÈxÑhg

^07& iEu mohl u wlaIr úkHdih ksjerÈ j fh§ we;s mo fma<sh f;darkak'
^1& ms<sjoka" wvd," f<ka.;=" fjr,
^2& wêlrk" ckdlS¾K" ;=reKq" idufkar
^3& Pkaoh" fcHaIaG" f>daIdj" m%ia;djkdj
^4& m%;sikaê" fm<md,s" iqfmdaYs;" woDYHudk

^08& ;DIAKdj" rEmh" O¾uh" /lshdj hk jpkj, m<uq wl=f¾ys wka;¾.; ms,a,u
wkqms<sfj<ska ±lafjk jrKh f;darkak'
^1& we,ms,a," mdms,a," f¾Mh" flámdms,a,
^2& .eg iys; we,ms,a," §¾> mdms,a," f¾Mh" flá weoh
^3& mdms,a," §¾> weoh" rldrxYh" mdms,a,
^4& .egh iys; we,ms,a," §¾> weoh" f¾Mh" flá weoh

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


22
^09& wldrd§ ms<sfj< ksjerÈj ±lafjk mo fma<sh f;darkak'
^1& ud;r" .d,a," l;r.u" wïmdr ^2& kdj," ó.uqj" l¿;r" mdkÿr
^3& wkqrdOmqr" hdmkh" r;akmqr" .d,a, ^4& bx.sßh" fld<U" nQiai" jrldfmd<

^10& zmdrñ;dZ hk mofhys wka;¾.; jH[ack wlaIr j¾. jkqfha"


^1& uQ¾Oc" ´IaGc" oka;c" ´IaGc ^2& ´IaGc" uQ¾Oc" oka;c" lKAGc
^3& uQ¾Oc" oka;c" ´IaGc" ;d¨c ^4& ´IaGc" uQ¾Oc" ´IaGc" oka;c

^11& Wla; mo folla iy wkqla; mo folla fh§ we;s jrKh f;darkak'


^1& <ufhla" Tjqka" wm" iuyre ^2& .jhka" ñksiqka" ud" ±ßhla
^2& .srjd" <uhd" ;d" kqU,d ^4& we;euqka" Wmdisldjla" f.dúhd" wms

^12& l=re¨ megjd le±,af,ka b.sf,hs' fuys le±,af,ka hkafkys úNla;sh l=ula o@
^1& wjê ^2& l¾u ^3& iïm%odk ^4& m%:ud

^13& —fldáo;a˜ hkak wh;a jkqfha"


^1& wjH iudi ^2& wkHd¾: iudi ^3& úNla;s iudi ^4& oldrd¾: iudi

^14& zf,dal + blZ hk m%lD;sh yd m%;Hh tla jQ úg ilia jk moh ksjerÈj ±lafjk jrKh
f;darkak'
^1& f,dalsl ^2& f,dalbl ^3& f,!lsl ^4& f,!lsld

^15& ld,d¾:fha wiïNdjH l%shdjla fh§ we;s jdlH l=ula o@


^1& wm wdfjd;a wïud i;=gq jkakS h' ^2& ñysß .S .hoa§ iefjdu i;=gq jQy'
^3& kx.S y`vñka mdi,a .shd h' ^4& wfhla mdi,g meñK isá;s'

^16& uq,ska § we;s jdlHlrK m%j¾.hg wh;a fkdjk mohla iys; jrKh f;darkak'
^1& Wmi¾. - ms<sirK" ifodia" úhjq,a" m%n,
^2& mQ¾j rEm ikaê - j;a;," lïu," ikaki" ÿmam;a
^3& ñY% l%shd - kgkjd" y`vñka" lshlshd" ÿjñka
^4& ;oaê; - fm!rdKsl" .eñ" rEu;a" fmdä;s

² wxl 17 isg 19 f;la m%Yakj, ;o l¿ wl=frka uqøs; fldgfia w¾:h ksjerÈ j ±lafjk
jrKh f;darkak'
^17& orejkaf.a wNsu;hg fouõmsfhda bv fo;s'
^1& wNsfhda.hg ^2& n,dfmdfrd;a;=jg
^3& leue;a;g ^4& wjOdkhg

^18& foaYkfha uqLHd¾:h jQfha rfÜ mj;sk wd¾Ól .eg¨ h'


^1& uQ,sl woyi ^2& wkHd¾: ^3& mYapd¾:h ^4& úYud¾:

^19& W;aidyfhka jev l< wE iqfLdamfNda.S Ôú;hla .; lrhs'


^1& rEu;a ^2& f;ojka ^3& n,j;a ^4& iemj;a

^20& tla tla mo fma<sfha olajd we;s moj,g iudkd¾: fhÿï muKla we;=<;a jrKh
f;darkak'
^1& bl=;a - w;S;" .scq - lEor" isis - i`o" ,sh - l;
^2& is`ÿ - id.r" ßis - fkdßis" ú, - ir" isks`ÿ - uDÿ
^3& mq,a - úlis;" ñys - forK" uDÿ - fldu," mru - W;=ï
^4& wp, - ksi," ;=r - ,;d" leka - ?k" l; - È.eis
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
23
^21& § we;s jpk f.dkq w;=frka wfkHdakH jYfhka ióm ld¾hhka iu`. ne`§ fkdmj;akd
mo fma<sh we;=<;a jrKh f;darkak'
^1& frdai" boao" iuka" wr,sh
^2& yd;jdßh" fmd,am,d" f.dgqfld<" lrmsxpd
^3& wU" mefmd,a" flfi,a" fndaxÑ
^4& f;alal" nqre;" fldia" keÿka

^22& úreoaOd¾:j;a mo hq.,la we;=<;a fkdjk jrKh f;darkak'


^1& lfGdar - uDÿ ^2& m%cd;ka;% - taldêm;s
^3& iycd; - wjcd; ^4& Nh - ìh

^23& jerÈ woyi fok m%ldYh f;darkak'


^1& zK" kZ wlaIr ´IaGc fõ'
^2& z.=Kj;aZ hkq ;oaê; mohls'
^3& zfhfkkZ hk moh mQ¾j iajr f,dam ikaêhls'
^4& zfkdfyd;aZ wkshud¾:fha ksmd; mohls'

^24& uq,ska § we;s mohg iudkd¾:hla fkd fok mohla we;=<;a jrKh f;darkak'
^1& isfhd;a - úy`." oo" mlaIs" iejq,d ^2& p, - i," fi,fjk" f,," ii,
^3& i; - ksn`o" ks;r" wkjr;" mno ^4& uKs - r;k" rejka" ñKd" udKslH

^25& hq., mohla fkdjk mohla o we;=<;a mo fma<sh f;darkak'


^1& <uhs - nuhs" j;= - msá" yrld - ndk" jÜá - fmÜá
^2& iqka - nqka" b`.s - ì`.s" ,Üg - f,dÜg" frÈ - ms<s
^3& le,s - li<" u;= - oji" mä - kä" jer - jEhï
^4& Wiq¿ - úiq¿" wkao - ukao" wreu - mqÿu" wú - wdhqO

² wxl 26" 27 m%Yak hgf;a olajd we;s woyig jvd;a u .e<fmk m%ia;dj msre< wka;¾.;
jrKh f;darkak'
^26& ´kE u l%shdjlg hï m%;sl%shdjla o we;s nj
^1& úoafoa ydjg jeÿfK m`ÿrg ^2& l¨jd udrmka .shd jf.a
^3& wkqkag lemQ jf<a ;uka jeàu ^4& TxÑ,a,dj tydg .sh;a fuydg tkj¨

^27& wkHhkag fkd±fkk f,i úm;a;s isÿ lsÍu'


^1& wkqkag lemQ jf<a ;uka jeàu' ^2& wf`.a boka lk lEu
^3& Èh háka .skaor f.k hEu' ^4& wkqkaf. mdfkka t<sh ne,Su'

^28& .d;%dCIr f,dam ikaêhg yd wd.u ikaêhg wod< ksoiqka ms<sfj<ska ±lafjk jrKh
f;darkak'
^1& fohdldr" jxuq;= ^2& jxuq;=" kdrkau,
^3& kdrkau," fohdldr ^4& jxuq;=" fohdldr

² wxl 29" 30 hgf;a olajd we;s m%Yakj, jHdlrKdkql+, j ksjerÈ jdlH f;darkak'
^29& ^1& ;d;a;d fkdfyd;a wïud mdi,g wdjd h'
^2& ud f.or hñZhs Tjqyq is;+y'
^3& wms wdfjd;a Tjqyq ìh fj;s'
^4& weh ks<shla fuka mshlre h'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


24
^30& ^1& k.rh w,xldr lrñka oo fm< f<,fo;s'
^2& iuyre pdßldfõ § i;=gq jQy'
^3& uEKshka oE orejka n,d .;a;d h'
^4& l=re,af,da l+vqjg meñK ke;'

^31& ² kS,d orejka Ôj;a jQjd h'


² rg cd;sh Tjqyq igka lr;s'
² wms wirKhka wruqo,la tl;= lf<uq'
² .=rejre isiqka pdßldjla .sfhda h'
^1& iu." Wfoid" legqj" i`oyd ^2& legqj" iu`." i`oyd" Wfoid
^3& Wfoid" iu`." legqj" i`oyd ^4& iu`." Wfoid" i`oyd" legqj

^32& my; ±lafjk jdlH f,aLk jHjydrhg yer jQ úg ksjerÈ jrKh f;darkak'
—ux tkfldg uy yhsfhka jeiaid˜
^1& uu toa§ fyd`og u jeiafia h' ^2& ud tkúg jeiaid fyd`og u
^3& ud toa§ ;o jeiaila jeiafia h' ^4& uu jeiai ;og ;sfhoa§ wdfõ h'

^33& ztl fyd`olg ;sfhkafka idudkH hlal= kE fu;kZ fï foni we;=<;a kdgHh jkafka"
^1& .=re ;rej ^2& ;,u, msms,d
^3& kßnEkd ^4& yqKqjgfha l;dj

^34& my; i`oyka lúfha y;rjk moh ksjerÈj ±lafjk jrKh f;darkak'
tf.dv f.dfâ W, f,akd w`vkafka
fuf.dv f.dfâ uu iS mo lshkafka
fof.dv yßh f.ú,d msks jefgkafka
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
^1& mdkaorg hka;ï wei msfhkafka
^2& fof.dv f.däka kqU fld;ek o isákafka
^3& fyafka lvq,a,g tmsáka isákafka
^4& ? ;siafia mefha me,a /l ksÈ urkafka

^35& zidys;H ks¾udKhl tlu wl=rla" tlu mohla kej; kej; fh§uZ y`ÿkajkafka"
^1& wkqm%di hs' ^2& èjks;d¾: hs' ^3& rEmld¾: hs' ^4& Wmud hs'

^36& È.du`vq¨ Wm NdIdfõ zfnda,a¨Z hkqfjka jHjydr jkafka"


^1& n,a,dg ^2& ó yrldg ^3& uhskdg ^4& l+ôhdg

^37& .=re;rej" i`o.sr" lfkare u,a hk kdgHj, rplhd jkafka"


^1& uydpd¾h tÈßùr irÉpkaøhka h' ^2& fykaß chfiakhka h'
^3& fidau,;d iqnisxyhka h' ^4& wdpd¾h ch,;a ufkdar;akhka h'

^38& zbrjä .`.Z msysá foaY iSud jkqfha"


^1& brdkh" brdlh" bkaÈhdj ^2& Ökh" bkaÈhdj" nqreuh
^3& cmdkh" nqreuh" Ökh ^4& fkamd,h" mlsia:dkh" bkaÈhdj

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


25
^39& zil fmdarejZ l=uk l¾udka;hla wdY%s; fohla o@
^1& ueá l¾udka;h ^2& lDIs l¾udka;h
^3& jvq l¾udka;h ^4& fmof¾re l¾udka;h

^40& my; § we;s fldgfia w¾:hg jvd;a ióm woyi fok jrKh f;darkak'
—ish w;a±lSï iy w¨f;ka ±k.;a foa B<`. mrïmrdjg Wreu lr §ug;a ukqIHhd l;kaor
lSu wrUkakg we;'˜
^1& w;a±lSï w¨;a foa iu. u;= mrïmrdjg Wreu lr §ug l;kaor lSu mgkaf.k we;'
^2& ±k.;a ish,a, u;= mrmqrg Wreu lsÍu l;kaor j,ska isÿ lr we;'
^3& ñksiqka l;kaor lSu wdrïN lrkakg we;af;a" ish w;a±lSï" w¨f;ka ±k.;a foa
B<`. mrmqrg Wreu lr §ug hs'
^4& l;kaor j,ska w¨;a foa fuka u w;a±lSï lshd mEug ñksid W;aiy lr we;'

^,l=Kq 40&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


26
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( isxy, NdIdj yd idys;Hh m;%h( II ld,h( meh 02 hs

m%Yak ish,a,g u W;a;r imhkak'


^01& (i) isg (x) f;la we;s ish¨ u wkqfldgiaj,g flá W;a;r ,shkak' lsishï wkqfldgilg
Tn W;a;r fkd,shkafka kï" tys wxlh ,shd bÈßfhka brla w`Èkak'
i. my; i`oyka wlaIr j¾.j, wlaIr fol ne.ska ,shkak'
^w& w¾OdkqkdislH ^wd& wf>daI uym%dK

ii. my; § we;s ;oaê; moj, m%;Hh fjka lr olajkak'


^w& rEu;a ^wd& isis,ia

iii. my; i`oyka jdlHfha wlaIr úkHdi fodaI iys; jpk folla we;' tu jpk fol
muKla ksfodia lr ,shkak'
lúhd jHx.Hd¾:j,ska mßfmdaIs; jdx ud,djla fhdod .kakd w;r úoHd f,aLlhd
ksYaÑ;d¾: okjk jpk ud,djla Ndú; lrhs'

iv. my; § we;s úikaê ikaê lr ikaêkduh ,shkak'


^w& mSG + wêm;s ^wd& jma + lv

v. my; ±lafjk jdlH ifodia h' tajd ksfodia lr ,shkak'


^w& uu .ug hkafka ljod o@
^wd& .eyekshla ish orefjda legqj ráka msgúh'

vi. my; i`oyka woyiaj,g .e<fmk ;ks moh ne.ska ,shkak'


^w& rcjrekaf.a Tgqkq me<`oùfï Wf<, ^wd& ;SrKhla .ekSug wmyiq ù isák

vii.my; i`oyka moj,g úreoaOd¾: moh ne.ska ,shkak'


^w& wjfYaI ^wd& fflrdál

viii. my; i`oyka jdlHj, ;o l¿ wl=ßka uqøs; mo wh;a jk l%shdmo m%j¾.h kï lrkak'
^w& foaYh ms<sn`o .S; .hoa§ wNsudkhla we;s fõ'
^wd& <uhd fyd`Èka mdvï lr úNd.h ch .;af;a h'

ix. my; i`oyka fhÿïj, m<uqjeks jpkh iu`. fojeks jpkfha fkd.e<mSula we;' jvd;a
.e<fmk fia m<uqjeks jpkh fyda fojeks jpkh ilia lr ,shkak'
^w& fidñ rYañh ^wd& lS¾;s meiiqï

x. my; i`oyka jdlH l¾u ldrlhg yrjd ,shkak'


^w& .dhlfhda ñysß ;kq .hñka rislhka mskj;s'
^wd& úfoaYslfhda foaYShkaf.a ks¾udK ñ,§ .;a y'
^,l=Kq 2 x 10 = 20&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
27
^02& my; ±lafjk ^w&" ^wd&" ^b&" ^B& hk úia;r w;=ßka tlla f;dard f.k jpk 250 lg fkdwvq
jk fia rpkhla ,shkak' fhda.H ud;Dldjla o fhdokak'

^w& ,xldfõ wd¾Ólh Yla;su;a lsÍug yels kï th rfÜ ck;djf.a n,dfmdfrda;a;= bgq
lsÍuls' Ôjk nr ord .ekSug fndfyda wmyiqfjka isák ck;dj we;s ù we;s w¾nqofhka
f.dv .; hq;=hs' foaYSh ksIamdok l¾udka; ÈhqKq lsÍu" j.dj iu. lDIsl¾udka; k.d
isgqùu yels kï fï .eg¨j,g iykodhS úi`ÿula ,efnkq we;' flfia fyda ck;djf.a
Ôjk nrg iykhla ,nd fokafka kï rg fmr fuka bÈßhg hkq we;'

^wd& nqÿ oyu iu`. f.dvke.=Kq ixialD;shla iodpdrhla Y%S ,xldj ;=< w;S;fha mgka mej;sfha
h' kuq;a uE; b;sydih ;=< .s,syS hk idrO¾u .=KO¾u kej; we;s l< hq;=j we;' mdi,a
isiqka fukau jeäysá msßia w;r o iNH;ajhg mgyeks fndfyda foa isÿ fõ' iudc mßydksh"
wmpdr ks;r ks;r rchk ld,hla j¾;udkfha we;' wkd.;fha § úkdY ù .sh rgla b;=re
fkdlr l=vd orejkaf.ka mgka f.k hym;" .=KO¾u ms<sn`o ±kqu ,ndfoñka ksis u.la
lshd§ug;a" jeäysáhka o ;ukaf.a j.lSï hq;=lï ms<sn`o fmrg jvd is;Su yd l%shd lsÍug
Wkkaÿ ùu;a wjYH h'

^b& ckudOH wdh;k rdYshla rg ;=< ia:dms; h' rEmjdysksh fuka u .=jka úÿ,s kd,sld o
udOH fCIA;%fha úYd, fufyjrla isÿ lrhs' udOH u.ska rg ndr .ekSug isák orejkag
.e<fmk jevigyka m%pdrh lsÍu;a" udOH fCIA;%fha wkd.;h ndr §ug mdi,a udOH tall
f.dvkexùu yd mj;sk udOH ix.ïj, orejkag w; foñka wjYH ±kqu" ;dlaIKh wdÈh
lshd§u;a isÿl< hq;=hs' oCI ore mrmqrla fï Tiafia bÈßhg .ekSug;a" Tjqkag wjYH udOH
±kqu fukau olaI;d t<s±laùug wjYH miqìu;a udOH wdh;kj,ska ,ndÈh hq;= h' ta
Tiafia bÈßhg hdfuka wkd.; udOH fCIa;%h jvd;a M,odhS ùu;a" mdi,a ckudOH wxY
Yla;su;a ùu;a isÿjkq we;'

^B& foaY.=Kh úúO úm¾hdihkag ,laùu ksid iajdNdúl wdmod ;;a;ajhka we;s fõ' tajdg
uqyqK§fuka úúO .eg¨j,g uqyqK fokafka ñksiqka jk wmsu h' wdmod ;;a;ajhkaf.ka
iuyr wjia:d ñksia l%shdldrlï u; isÿfõ' mßirhg wdorh lrk" th mKfuka iqrlsk
msßila njg ñksid m;a jqjfyd;a úkdY fjk" wdmod we;sjk fidndoyu /flkq we;'
wdmod wju lr .ekSug ;u ;ukaf.a j.lSï bgq lrk msßila njg m;aùu ldf.a;a
hq;=lu jkafka h'
^,l=Kq 25&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


28
^03& my; ±lafjk mdGh jpk 50 - 55 w;r jk fia idrdxY fldg ,shkak' Tfí idrdxYfha
jpk ixLHdj W;a;rh w. i`oyka lrkak'

kjl;dj ñksia Ôú;h weiqre fldg f.k rÑ; l,ams; l;d mqj;la jYfhka
ye`Èkaúh yelsh' ;ud yd;ami iudcfha fjfik mqoa.,hkaf.a is;=ï me;=ï" ´kE tmdlï"
reÑ wreÑlï yeisÍï wdY%fhka kjl;dlrejd ish l;d mqj; m%;smdokh lrhs' th
ld,amksl m%jD;a;shla nj ienú' tfy;a tu ld,amksl m%jd;a;sh wjg iudch ms<sìUq lrhs'
ñksiqka lrk lshk foa" Tjqkaf.a isß;a úß;a" ÿla fodïkia" ne`ÿï .egqï Tjqka Ôj;a jk
yeá" Tjqka w.h lrk foa hkdÈh kjl;dfõ ms<sìUq jk w;r u" ta ish,a, ms<sn`oj rplhd
ish woyia Woyia o olajhs' kjl;dlrejdf.a oDIAáh hkq thhs' fjk;a jpkj,ska
mjif;d;a kjl;dfõ .eíj we;s uQ,sl w;a±lSu ^w¾nqoh& flfrys kjl;dlrejd n,k
wdldrh Tyqf.a oDIaáhhs'
kjl;dj jQ l,S w;sYh ckm%sh idys;Hdx.hls' úoaj;a rislfhda
kjl;dj wrnhd" tys l%u úldYh wrnhd" §¾>jQ;a iúia;r jQ;a ksnkaOk m< lr;s' úYaj
úoHd, we;=¿ wjfYaI Wiia wOHdmk m¾Ioaj, kjl;d Ydia;%Sh úIhla f,i yodrkq ,efí'
m%;sNdiïmkak kjl;dlrejkag ksr;=rej u iudcfha .re nqyquka ysñ jkafka h' fï
ish,af,ka u tla jeo.;a lreKla iaMqg fõ' tkï kjl;dj ck iudchg w;H¾:fhka
jeo.;a jQ rpkd úfYaIhla njhs' kjl;dj fï id jeo.;a rpkd úfYaIhla jYfhka i,lkq
,nkafka ljr fyhska o@ ^,l=Kq 10 hs&

^04& my; ±lafjk mdGh lshjd wid we;s m%Yakj,g W;a;r imhkak'
w'fmd'i' Wiia fm< idudkH wOHdmkfha wjidk wjêhhs' fuu wjêh jir
follska hqla; jk w;r" wmf.a ks¾foaYhkag wkqj" th 11 jk iy 12 jk fY%aKsj,ska
iukaú; fõ' úfYAIs; jevigykla jk tys§ YsIHhkag fN!;sl úoHd" ffcùh úoHd"
jdKsc l,d iy ;dlaIKfõoh úIh Odrd w;=frka tlla f;dard.; yels fõ' by; i`oyka
tla úIh Odrdjlska úIhhka ;=kla wOHhkh lsÍu YsIHhkaf.ka wfmalaId lrk w;r
tajdfha ld¾h idOkh úYajúoHd, m%fõY i`oyd ie,ls,a,g .kq ,efí' j¾;udkfha §
YsIHhkag wod< úIh Odrdfõ úIhhkag wu;rj" idudkH bx.%Sis iy idudkH f;dr;=re
;dlaIKh wOHhkh lsÍug ;sfnk w;r fmdÿ idudkH m%Yak m;%h iu;aùu
w;HjYH fõ'
úIh Odrdjka my tf,iu wLKavj meje;aúh hq;= nj wms ks¾foaY lruq' úYajúoHd,
iy fjk;a Wiia wOHdmk wdh;kj, YsIHhka w;r m<uq NdIdj iïnkaOfhka jQ ±kqï
uÜgu ÿ¾j, nj fmkajd § we;s ksid th Wiia oaú;shsl wjêfha § wksjd¾hfhka b.ekaúh
hq;= nj;a iEu YsIHfhl= u m<uq NdIdfjka ms<s.; yels uÜgulg <`.dúh hq;= nj;a wms
ks¾foaY lruq' j¾;udk fmdÿ idudkH m%Yak m;%fhka tys wruqKq bgq fkdjk njg fmdÿ
úYajdihla mj;S' th m%;sjHqy.; l< hq;= nj wms ks¾foaY lruq' kej; ilia jk fmdÿ
idudkH m%Yak m;%fhys fldgia folla¦ tkï 1 fldgi - rpkdjla fyda jd¾;djla wjfndaO
lr .ekSu iy ,sùug we;s yelshdj mÍlaId lsÍu msKsi NdId ixprlhla" iy 2 jk fldgi
úYaf,aIKd;aul yelshdj" Ôj;ajk mßirh ms<sn`o ±kqj;a nj" iudc iy jdÑl fkdjk
l=i,;d mÍlaId lsÍu msKsi fmdÿ wNsfhda.H;d ixrplhla jYfhks'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


29
(i) fuys i`oyka Wiia fm< isiqkag f;dard .; yels úIh Odrd folla i`oyka lrkak'
(ii) úYajúoHd, m%fõYh i`oyd ld¾h idOk uÜgï uksk úIhhka .Kk lSh o@
(iii) wod< úIh Odrdjkag wu;r j wOHhkh lrk úIhhka fudkjd o@
(iv) Wiia wOHdmk wdh;k mjik mßÈ YsIHhka w;r we;s ÿ¾j, uÜgfï úIhhka
fudkjd o@
(v) fmdÿ idudkH m%Yak m;%fha fldgia follska tll wka;¾.; lreKq i`oyka
lrkak'

^05& uyfj," ,xldmqr .fï ck;djg .uka lsÍug we;s ud¾.h wn,ka ;;a;ajhl mj;S'
fuhg fya;=j jir .Kkdjlska ud¾. m%;sixialrKh fkd lsÍuhs' mdi,a isiqka" /lshd
i`oyd msg;ajk fndfyda fokd fï ÿIalr;dfjka mSvdjg m;ajkafka jeis ld,j,§ h'
m%jdyk myiqlï o fkdue;s ksid .eg¨ rdYshla we;s fõ' lsf,daóg¾ 5 la muK niar:hla
,nd .ekSug mhska .uka l< hq;=j we;' m%foaYfha .%du ixj¾Ok iñ;sfha f,alï iqks,a
.ïuk úodk Tn hhs is;d" fï ish¨ foa ms<sn`o i`oyka lr" uyfj, m%dfoaYSh iNdfõ
iNdm;s fj; heùug iqÿiq rdcldÍ ,smsh jpk ^100& lska muK ,shkak'

ke;fyd;a

CBC wdh;kh fjf<`ofmd<g w¨;ska y`ÿkajd §ug hk i`ÿka inka iy lrdnqkeá ñY%
oka;df,am i`oyd ±kaùula ieliSug wjYH h' tys ñ, .Kka" f;d. iy is,a,rg ,nd .;
yels nj" .=Kd;aul ;;a;ajh" mdßfNda.slhkag we;s jdis wdÈh we;=<;a lr tu ±kaùu
wdl¾IKSh uÜgñka jpk 100 lska muK ks¾udKh lrkak' tys wf,ú m%j¾Ok
ks,OdÍ Tn hehs is;kak'
^,l=Kq 15&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


30
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( isxy, NdIdj yd idys;Hh m;%h( III ld,h( meh 02 hs

² Wmfoia § we;s mßÈ m%Yak mylg muKla W;a;r imhkak'


² 1"2"3"4 m%Yakj,g;a 5"6"7 m%YAkj,ska tllg;a W;a;r imhkak'
² fuu m%Yak m;%hg kshñ; ,l=Kq .Kk 80 ls'

^01& (i) isg (x) f;la we;s ish¨ u wkqfldgia j,g flá W;a;r imhkak' lsishï wkq fldgilg
Tn W;a;r fkd,shkafka kï tys wxlh ,shd bÈßfhka brla w`Èkak'
i. —Nhska ;e;sf.k" ;uka ;ukaf.a wiqka msg ke`.S W;a;r m[apd, kqjrg uqyqK,d kud
.;ay'˜
^w& fufia Nhska ;e;s.;a msßi ljqreka o@
^wd& fï fldgi Wmqgd.;a .%ka:h ,shQ hq.h i`oyka lrkak'

ii. hgiska ,k ne,afuka iqr ú,iS


fjfiiska ok uk u;a ler tliS
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

lúfha b;sß mdo iïmQ¾K lrkak'

iii. —;uka iiaa fldg fi;a lrkakg wd mßÈ lshd˜hs hjqyq'


^w& fufia iia lsÍug meñKs ;eke;a;d ljqreka o@
^wd& fï fldgi Wmqgd.;a .%ka:h ,shQ hq.h l=ula o@

iv. —.sïydkfha .s,ka ù lDY j iqÿue,sj


weÈ we§ bls .eiQ .`. kej; msßmqka h'˜
^w& fï fldgfia ±lafjk Yíod,xldr okjk fldgi Wmqgd olajkak'
^wd& lú mdo Wmqgd.;a moH mka;sh l=ula o@

v. —.,af,k ì`o,d
f,ka fodr yer,d''''˜
^w& fï fldgi Wmqgd.;a .%ka:fha l;=jrhd i`oyka lrkak'
^wd& t;=ud ,nd we;s iïudkhla kï lrkak'

vi. —±ka yjia WKd jeähs" tfyg fjk ojil hkj˜


^w& fï fldgi Wmqgd.;a l;dj l=ula o@
^wd& tys l;=jrhdf.a m%:u ks¾udKh kï lrkak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


31
vii. cd;sh rka úukla fõ
wd.u ñKs mykla fõ
th /l .kakg fï f,d fõ
iu;a fjf;d;a mq; kqU fõ
^w& lúfha i`oyka rEmdld¾:j;a fhÿula Wmqgd olajkak'
^wd& lúh rpkd l< lúhd kï lrkak'

viii. ^w& ;re ,l=K lD;sfha rplhd kï lrkak'


^wd& tÉ'tï'l=v,s.u lúhd ,shd we;s lú i`.rdjla kï lrkak'

ix. fjfiiska hk ko È.; mqrdhd


wiñka ;=re ysi r`ok .srdhd
Wuqfjka .;a ó wU ñhqrdhd
±uqfjka fjK ko uh ñhqrdhd
^w& fuys i`oyka .srjd ùKd kdoh ksid isÿ l< l%shdj l=ula o@
^wd& fï lúh Wmqgd.;a .%ka:h ,shQ hq.h i`oyka lrkak'

x. ^w& —nq;airK˜ lD;sfha rplhd kï lrkak'


^wd& zl=i cd;l ldjHhZ rpkd lf<a ljqreka o@ ^,l=Kq 2 x 10 = 20 hs'&

^02& my; ±lafjk .oH yd moH mdG lshjd wid we;s m%Yakj,g flá W;a;r ,shkak'
i. —yqK o`vq w.ska wyig ke`.S ,d ;=ÿia úgla újr wyi isieÍ - mshd nei ,d yqK o`vq w.
isáhy'˜
^w& fï fldgi ,sys,a niska ,shkak'
^wd& fï fldgi yd iïnkaO wjia:dj fláfhka olajkak'

ii. u,a oï iqj`o ÿï ÿka fid`o jr,isks


l,a .sï ksjd iekfyk isys,i risks
fld,a,ï .iska ks,a bjq/;s fmdl=KZ isks
j,a wï n,u ±l hd .ka iyf;disks
^w& wxls; moj,g wre;a imhkak'
^wd& fuys i`oyka iudc f;dr;=rla i`oyka lrkak'

iii. oyila jeõ ne`È fhdaO ñksia le,


h<s bm§ we; ujq forfKa
i;a rejkska kj ksoyka u;= ù
mq;=f. iskdfjks Tm jegqfKa
^w& fuys lshefjk mßÈ wÔú jia;=jla iÔú lr we;af;a flfia o@
^wd& lúfha ;=kajk mdofhka m%ldY jk woyi ,shkak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


32
iv. —i¾jd,xldrfhka ie/yS msge n`Èkd ,o ysfhdjqre we;s je kef`.k ,o Okq¾Orhka
úiska Wm,laIs; jQ fiakd keu;s iuqøfhka kex.d jQ uy ;,a uia le, fia ßh ilska ßh
il .id isgqjk ,o r: j<,af,lska o'''''˜
^w& wxls; moj,g wre;a imhkak'
^wd& fuys i`oyka Wmud Wmfïh Wmqgd olajkak'
v. ó wU - lsr, - udoï f.ä <ore úfha
welfhys fy<d y`vjhs ie`v iq<`. /fha
iq<s ueo lerflñka b`ÿks,a .eUqre Èfha
iuyr ;ekl ,iaik u,a lel=¿ ;sfha
^w& lúfhka m%ldYjk W;afm%aCId,xldr okjk fldgi Wmqgd olajkak'
^wd& lúhd fï lúh u.ska .`.g wdfrdamKh lr we;af;a l=ula o@
^,l=Kq 4 x 5 } 20&

^03& cd;l l;dlre l;dj rij;a lr .ekSug


² isoaê wjia:d ukdj fm<.eiaùu
² WÑ; NdId Wml%u Ndú;h ukdj isÿlr we;s wdldrh i;r lka uka;%Kh weiqßka tl
tlg WodyrK fol ne.ska f.k úuikak' ^,l=Kq 15 hs&
ke;fyd;a
ie<,sysKs ikafoaY lúhd zu. úis;=rZ moH mka;sfhka
² ;;ald,Sk iudcfha idudcd¾Ól f;dr;=re
² ud¾.fha we;s fid`ÿre j¾Kkd iajNdfjdala;sfhka rij;a bÈßm;a lsÍu ms<sn`oj tl
tllg WodyrK fol ne.ska f.k úia;r lrkak' ^,l=Kq 15&

^04& wmg jeisls<shla flá l;dfõ wruqKq id¾:lj bÈßm;a lsÍug l;dlre
² pß; ksrEmKh
² .eñhkaf.a wdl,am
Wmfhda.S lrf.k we;s wdldrh tl tllg WodyrK fol ne.ska f.k meyeÈ,s lrkak'
^,l=Kq 15&
ke;fyd;a
.=;a;s, lúhd ùKd jdokfha ñysßhdj fmkajd §ug"
² iqr`.kkaf.a wmQre rx.kh
² ñksiqka yd i;=ka ùKd jdokh riú`Èk wdldrh wmQre ixl,am rEm ujñka fmkajd §
we;s whqre tl tllg WodyrK fol ne.ska f.k myokak'
^,l=Kq 15&

² 5" 6" 7 m%Yakj,ska tllg muKla W;a;r ,shkak'


^05& uydpd¾h irÉpkaøhka zisxyndyqZ kdgHfha isxyhd ixfõ§ pß;hla f,i bÈßm;a lr
we;s whqre f,k w;yer hdu fldgiska WodyrK ;=kla f.k meyeÈ,s lrkak'
^,l=Kq 10&

^06& zuqks isßmdZ moH mka;sh lúhdf.a m%;sNdmQ¾K nj uekúka fmkajd fok whqre
WodyrK ;=kla weiqßka fmkajd fokak'
^,l=Kq 10&

^07& l=ryka j.dfõ we;s wNsfhda. lúhd ks¾jHdcj bÈßm;a lr we;s whqre —l=ryka bisuqj
l¿jr n,d,d˜ cklú weiqßka WodyrK ;=kla f.k úia;r lrkak'
^,l=Kq 10&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
33
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
34
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
35
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
36
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
37
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
38
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
39
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
40
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
41
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
42
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
43
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
44
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
45
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHdmk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( úoHdj m;%h( I ld,h( meh 01 hs

= § we;s ish¿ m%Yakj, g ms<s;=re imhkak'


= iEu m%Yakhlg u ksjerÈ ms<s;=re § we;s ms<s;=re w;ßka f;darkak'

^01& øjH m%udKh olajk tallh l=ula o@


-1
^1& kg ^2& N ^3& mol ^4& kg m s

^02& ,s.akska ;eïm;a ù we;s ffi, ì;a;s mj;sk ffi, úfYaIh l=ula o@
^1& md,l ffi,h ^2& ¿Kq isúhl ffi,h
^3& bks ffi,h ^4& Wm, ffi,h

^03& ialkaOh yd m%fõ.h idOl folu u; fjkia jk fN!;sl rdYsh l=ula o@


^1& ;ajrKh ^2& .uH;djh ^3& laIu;djh ^4& mSvkh

^04& ldnka" yhsv%cka" Tlaiscka" khsg%cka hk uQ,øjH 4 u mj;sk ffcj wkqj¾. 2 we;=<;a
ms<s;=r f;darkak'
^1& ,smsv" fm%daàk ^2& kshqla,shsla wï," ,smsv
^3& fm%daàk" ldfndayhsâ%Ü ^4& fm%daàk" kshqlaf,hsla wï,

^05& wlaudj u.ska bgq fkdjk ld¾hh l=ula o@


^1& .a¨fldaia" .a,hsfldacka ;ekam;a f,i lsÍu'
^2& uq;%d fmÍu'
^3& weuhska yrkfhka hQßhd ksmoùu'
^4& ms; ksmoùu'

^06& ks¾O%eùh ødjlhla yd ødjHhla we;=<;a ms<s;=r f;darkak'


^1& iSks - c,h ^2& ¨Kq - N+ñf;,a
^3& fldfyd,a,e - N+ñf;,a ^4& c,h - whäka

^07& iqug ;sria mDIAGhla u; we;s l=vd jia;=jla u; ;sria n, 2 la l%shdlrk wdldrh
rEmfha ±lafõ' fuu jia;=j ms<sn`o ksjerÈ m%ldYkh l=ula o@
^1& jia;=j 4N ÈYdjg ukaokh fõ' 4N
^2& jia;=j p,kh fkdù mj;S' 2N
^3& 4N ÈYdjg taldldr m%fõ.hlska p,kh fõ'
^4& jia;=j 4N ÈYdjg ;ajrKh fõ'

^08& fi,a,ï lr;a;hla ;;amr 6 l ld,hla ;=< óg¾ 4 la .uka lr ;;amr 3 la k;rj
isg wdmiq yeÍ ;;amr 3 l § wdrïNl ia:dkhg meñfKa'
lr;a;fha uOHl fõ.h fldmuK o@
^1& 12 m ^2& 6 m ^3& 8 m ^4& 4 m
8s 12 s 12 s 12 s

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


46
^09& tal ,sx.sl mqIam ork tal .DyS Ydlh we;=<;a ms<s;=r l=ula o@
^1& nvbß`.= ^2& je,siafkaßh ^3& jo ^4& uE

^10& w¾;dm,a w, f,i wm wdydrhg .kakd fldgia wh;a jkafka l=uk jHqyhg o@
^1& uqÿka uq, ^2& N+.; l`o ^3& md¾Yùl uq, ^4& wd.ka;=l uq,

^11& A keue;s uQ,øjHhla wdj¾;d j.=fõ 3 jk wdj¾;fha msysgk w;r +3 l whkhla idohs'
kHIaáfha kshqfg%dak 14 la mej;s kï" th iïu; wxlkfhka olajd we;s jrKh f;darkak'
14 13 24 27
^1& A ^2& A ^3& A ^4& A
13 14 13 13

^12& M kï uQ,øjHfha khsÜfÜ%gh iQ;%h MNO3 fõ' M ys Tlaihsvh iQ;%fha jrKh l=ula o@
^1& M2O ^2& MO ^3& MO2 ^4& M2O3

^13& NH3 wkqj iïnkaOfha § we;s m%ldY 3 la a, b, c u.ska ±lafõ'


a. N mrudKqfõ talir bf,lafg%dak hq.,a 1 la mj;S'
b. N yd H mrudKq w;r tal nkaOk muKla mj;S
c. nkaOk iE§u ksid N mrudKqfõ ixhqc;d ljphg bf,lafg%dak wIaglh msÍ we;'

ñka i;Hh jkafka"


^1& a muKs' ^2& b muKs' ^3& ab muKs' ^4& abc ish,a, u

^14& my; ,laIK w;ßka wefk,svdjkag muKla ±lsh yels ,laIKh l=ula o@
^1& isyska È. mkq wdldr foay ±Íu' ^2& oaúmd¾Yúl iuñ;shla ±Íu'
^3& foayh LKavkj,g fn§ we;' ^4& foayh iSf,dañl l=yrhla ±Íu'

^15& wkaùlaISh ksÍlaIKj,§ y`ÿkd.;a mgl 3 l ,laIK my; mßÈ olajd we;'
A. ffi, foayj,ska úysfok m%ir iys; ffi, fõ'
B. mdoia: mg,hla u; ffi, msysgd we;'
C. Ydlkh jQ ffi, jk w;r yria úf,aLk mj;S'
A, B, C f,i ±lafjk mgl ms<sfj<ska olajd we;s jrKh l=ula o@
^1& iakdhq mglh" wmsúPo mglh" yD;a fmaYS mglh
^2& iakdhq mglh" wmsúPo mglh" isks`ÿ fmaYS mglh
^3& iïnkaOl mglh" isks`ÿ fmaYS mglh" yD;a fmaYS mglh
^4& iakdhq mglh" iïnkaOk mglh" isks`ÿ fmaYS mglh

^16& yDofha l%shdldÍ;ajh ms<sn`o ,nd .;a ECG igykla my; olajd we;' fuys QRS u.ska
olajd we;af;a l=ula o@ S
^1& l¾ksl fldaIsl wdl=xpkh'
^2& l¾ksl wdl=xpkh' P Q T
^3& fldaIsl wdl=xpkh'
^4& l¾ksl úia;drh'

^17& R

Q R S T

fuu ;Srhla ;rx.fha ;rx. wdhduh ±lafjk ms<s;=r l=ula o@


^1& QR olajd ^2& RS olajd ^3& QS olajd ^4& QT olajd

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


47
^18& my; § we;s ms<s;=re w;ßka wmqIam Ydl muKla wvx.= ms<s;=r l=ula o@
^1& ndÿrd - ìï ;Uqre ^2& je,siafkaßhd - cmka cnr
^3& fíÿre - udlekaáhd ^4& uvq - Wla .i

^19& w.akHdifhka i%djh jk tkaihsuh l=ula o@


^1& ,hsfmaia ^2& fmmaiSka ^3& fmmaáfâia ^4& fuda,afÜia

^20& .=re;ajh hgf;a V m%fõ.fhka by<g úis l< jia;=jla wdrïNl ia:dkh olajd
meñKSug wod< m%fõ. ld, m%ia;drh l=ula o@
^1& ^2& ^3& ^4&
V V V V

t t t
t

-
^21& F whkfha bf,lafg%dak ixLHdjg iudk bf,lafg%dak ixLHdjla we;s whk mrudKq
we;=<;a ms<s;=r f;darkak'
2- 2+ + 2+
^1& O , He ^2& Mg , Ne ^3& Na , He ^4& Ca , Ne

^22& .Dy úoHq;a mßm:hlg we;=<;a Wmdx. ksjerÈ j ms<sfj<ska olajd we;s ms<s;=r l=ula o@
^1& úÿ,s ógrh" fiajd ú,dhlh" m%Odk iaúph" mekakqï o`.rh
^2& fiajd ú,dhlh" úÿ,s ógrh" mekakqï o`.rh" m%Odk iaúph
^3& fiajd ú,dhlh" úÿ,s ógrh" m%Odk iaúph" mekakqï o`.rh
^4& úÿ,s ógrh" m%Odk iaúph" fiajd ú,dhlh" mekakqï o`.rh

^23& Ouks ì;a;s u; fldf,diagfrda,a ;eïm;a ùu wêreêr mSvkhg fya;= fõ' thska je,lS
isàug wkq.ukh l< hq;= l%shdud¾.h fkdjkafka l=ula o@
^1& ix;Dma; fïo nyq, wdydr .ekSu wvq lsÍu'
^2& ia:q,;djh wvq lsÍu'
^3& wvq >k;ajh" ,sfmdfm%dáka m%udKh jeä wdydr wkqNj lsÍu'
^4& udkisl wd;;sh wvq lr .; yels ùu'

^24& iajhx idOl iakdhq moaO;sh wdY%s; isÿjk l%shdj l=ula o@


^1& r;a jQ hul w; .Ejqk úg jyd bj;g .ekSu'
^2& wêl Yíohla wefik úg lka jid .ekSu'
^3& ix.S; ßoauhlg wkqj p,k ±laù u'
^4& wdydr Ô¾K moaO;sfha isÿjk p,k md,kh ù u'

^25& idkaøKh iudk H2SO4 yd CH3COOH wï, ødjK folla fjka lr y`ÿkd .ekSug
jvd;a iqÿiq o¾Ylh l=ula o@
^1& ,sÜuia m;% ^2& pH lvodis ^3& *sfkdama;e,Ska ^4& fuks,a Tf¾kaÊ
0
^26& 100 C mj;sk c,h 1 kg la tu WIAK;ajfha u mj;sk yqud,h njg m;alr .ekSug
wjYH ;dm m%udKh y`ÿkajkafka"
^1& ;dmdxlh f,ig h'
^2& úYsIAg ;dm Odß;djh f,ig h'
^3& jdIamSlrKfha úYsIAG .=ma; ;dmh f,ig h'
^4& ;dm Odß;dj f,ig h'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


48
^27& iajNdúlj yuqjk nyq wjhjh l=ula o@
^1& fmd,s;Ska ^2& rn¾
^3& j,alkhsia l< rn¾ ^4& fg*af,daka

^28& ndysr pqïNl lafIa;%hg ,ïNlj ;nk ,o ikakdhlhla ;=<ska úÿ,s Odrdjla .,d
hdug ie,eiajQ úg tu ikakdhlh p,khg fm<fò' tu p,s; ÈYdj fiùug Ndú;d
jk kshuh l=ula o@
^1& maf,ñkaf.a ju;a kS;sh' ^2& uela iafj,af.a lial=remamq kS;sh'
^3& wïmsh¾f.a ol=K;a kS;sh' ^4& maf,ñkaf.a ol=K;a kS;sh'

^29& lafIa;% pdßldjg iyNd.S jQ isiqka Ydlj, y`ÿkd.;a rEmSh ,laIK 4 la my; ±lafõ'
a. mqIamh o< fm;s 5 ls'
b. m;%j, iudka;r kdrá mj;S'
c. l`o w;= fn§ ke;'
d. ixhqla; m;% we;'
by; ,laIK w;ßka tal îc m;% Ydlj, muKla fmkajk ,laIK we;=<;a ms<s;=r
l=ula o@
^1& a,b muKs' ^2& b,c muKs' ^3& a,b,c muKs' ^4& a,b,d muKs'

^30& rEmfha ±lafjk fodr mshkg A ia:dkfhka n,hla fh¥ úg 160Nm n, >Q¾Khla yg
.ekqKs' tu n, >Q¾Khu we;s lsÍug B ia:dkfhka fhÈh hq;= n,h fldmuK o@
^1& 320N
^2& 160N 1m
^3& 80N 0.5m
^4& 40N A
B

^31& ldnka bf,lafg%dav fhdod .ksñka fldm¾ i,af*aÜ ødjKhla úoHq;a úÉfþokh i`oyd
ieliQ wegjqula rEmfha ±lafõ'
fuys§ olakg ,efnk ksÍlaIKh jkafka l=ula o@
^1& Y bf,lafg%davh r;= ÿUqre meye ùu'
^2& ødjKfha ks,a meyeh fkdfjkiaj mej;Su' X Y
C C
^3& Y bf,lafg%davh wi,ska jdhq nqnq¿ msgùu'
^4& X ydY bf,lafg%dav 2 u r;= ÿUqre meye ùu'

CuSO4 ødjKh

^32& iaghsßf*daï fnda,hla c,h msß gexlshl ;nd c, mDIaGfha le,öula we;s l< úg
,efnk ksÍlaIKh l=ula o@
^1& ;rx. .uka lrk foig c,h .,d hdu'
^2& ;rx. .uka lrk foig ,ïNlj fnda,h p,k ±laùu'
^3& ;rx. .uka lrk foig fnda,h .uka lsÍu'
^4& ;rx. .uka lrk foig úreoaO w;g fnda,h .uka lsÍu'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


49
^33& 750w f,i olajd we;s ú`ÿ,s W`ÿkla ñka;a;= 30 la Wmßu laIu;djfhka Ndú;d lrk
úg jehjk úoHq;a Yla;s m%udKh kJ fldmuK o@
^1& 125kJ ^2& 270kJ ^3& 22.5kJ ^4& 1350kJ

^34&
bámkaou
1 1
F F F F

kdNsh ÿr 10cm jk W;a;, ldphla bÈßfha F¢u; ±,a jQ bámkaoula ;nd tys m%;sìïnh
;srhla u;g ,nd .kakd ,§'
m%;sìïnh iïnkaOfhka § we;s ksjerÈ ms<s;=r l=ula o@
^1& m%;sìïnh ldphg 10cm jk ÿrlska iEfoa'
^2& ;srh ;eìh hq;af;a ldphg bÈßfha 20cm ÿrlsks'
^3& bámkaou;a m%;sìïnh ,nd.;a ;srh;a w;r ÿr 40cm fõ'
^4& m%;sìïnh bámkaoug jvd fo.=Khla úYd,h'

^35&
6W S1
6W B

A C
S2
3W

6V

n,an 3 la " S1 " S2 iaúp 2 la iys; 6V úNjhla imhk mßm:h iïnkaOfhka my;
bÈßm;a lr we;s mshjr 3 i,ld n,kak'
a. mshjr(- S1 ixjD; lsÍu iy S2 iaúp újD; lsÍu'
b. mshjr(- S1 újD; lsÍu iy S2 iaúp ixjD; lsÍu'
c. mshjr(- S1 yd S2 iaúp folu ixjD; lsÍu'

A n,anfha jeäu §ma;shla ,efnkafka l=uk mshjr wkq.ukh l< úg o@


^1& a mshjr ^2& b mshjr ^3& c mshjr ^4& b,c mshjr

^36& kquqyqï Wi f.j;= uE Ydlhla kquqyqï ñá f.j;= uE Ydlhla iu`. uqyqï lf<a kï
m%;sM, ksjerÈj ±lafjkafka my; lskï ms<s;=f¾ o@ ^Wi m%uqL ,laIKh f,i
i,lkak'&
^1&F1 mrïmrdfõ Ydl iajmrd.kh l< úg Wi 3 ñá 1 wkqmd;hg Ydl ,efí'
^2& F1 mrïmrdfõ Ydl iajmrd.kh l< úg ,efnk Ydl ish,a,u ñá fõ'
^3& F1 mrïmrdfõ Ydl mrmrd.kh l< úg ñá 3 Wi 1 hk wkqmd;hg Ydl ,efí'
^4& F1 mrïmrdfõ Ydl iajmrd.kh l< úg ,efnk Ydl ish,a,u Wi fõ'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


50
^37& my; jHqy w;ßka t;Ska ys jHQy iQ;%h jkqfha l=ula o@

H
H H
H H H H
C=C C=C H C H H C C H
H H H Cl H H
H

(1) (2) (3) (4)

^38& iÔù ffi, iïnkaO my; m%ldY i,lkak'


A-ffi, ì;a;sh" ish¨u ffi,j, fmdÿ jHQyhls'
B-ish¨u Ôùka ffi,j,ska iukaú; fõ'
C-Ôùkaf.a uQ,sl jHQyuh yd lD;Huh tallh ffi,hhs'

by; m%ldYj,ska i;H jkafka"


^1& A yd B muKs' ^2& B yd C muKs'
^3& A yd C muKs' ^4& A,B yd C ish,a,u

^39& jkdka;rhl .ia lmd ±ófuka miqj isÿlrkq ,nk l%shdldrkï lsysmhla my; ±lafõ'
tajd w;=ßka jdhqf.da,fha ldnkavfhdlaihsâ m%;sY;h flá ld,hla ;=< by< kexùug
jeäfhkau odhl jkafka l=ula o@
^1& tu m%foaYfha t<j¿ fnda. j.d lsÍu'
^2& lemQ fldgia iajNdúlj úfhdackhg bv yeÍu'
^3& ±j fldgia bÈlsÍï i`oyd Ndú;d lsÍu'
^4& lmd ±uQ fldgia oykh lsÍu'

^40& wdydr ie;mqu flá lr .ekSfï wruqK jkafka"


^1& foaYSh wdydr mßfNDackhg ck;dj jeä jYfhka fhduq lsÍu'
^2& .=Kd;aul núka hq;= wdydr mßfNdackhg wjia:dj ,nd .ekSu'
^3& wdydr m%jdykfha § jeh jk bkaOk m%udKh wju lr .ekSuhs'
^4& m%dfoaYSh jYfhka ksYamdokh lrk wdydr jeä b,a¨ula we;s lsÍuhs'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


51
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHdmk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( úoHdj m;%h( II ld,h( meh 03 hs
fuu m;%h A iy B f,i fldgia follska hqla; fõ'
A fldgfiys ish¿ m%Yak j,g § we;s bv ;=< ms<s;=re ,shkak'
B fldgiska m%Yak ;=klg muKla ms<s;=re ,shd A fldgig wuqKd Ndr fokak'
(A) fldgi - jHqy.; rpkd
^01&

A. ,eõ .skaklg yiq ù úkdY ù .sh mßirhl o< rEm igykla by; olajd we;' Ydl
m%cdj iïmQ¾Kfhka u ±ù f.dia w¿ njg m;aj we;' ms<siaiS ñh .sh i;=kaf.a foay
fldgia ;ek ;ek úisÍ mj;S' ±j l`oka ±fjñka l¿ ÿudrh msgfjñka mj;S'
^i& ,eõ .sks we;s ùug n,mdk m%Odk mdßißl n,mEu l=ula o@ ^,l=Kq 01&

^ii& ñh.sh i;=ka úfhdackh ùfuka mig nyq,j tl;= jk uQ,øjH 02 la


,shkak' ^,l=Kq 02&

^iii& ,eõ .sks we;sùu ksid jdhqf.da,hg tl;=jk m%Odk jdhquh ixfhda.h
l=ula o@ ^,l=Kq 01&

^iv& by; ,eõ .sks ;;a;ajh ksid mßirhg tl;= jk ;dm wjfYdaIl jdhqka
y`ÿkajk fmdÿ ku l=ula o@ ^,l=Kq 01&

^v& by; wdldrfha mdßißl úkdYhka wju lr .ekSug l< yels fhdackdjla
,shd olajkak' ^,l=Kq 01&

B. mdßißl n,mEï ksid úkdYhg m;a mßir moaO;s ld,hla iu`. kej;
f.dvke.Sug ,lafõ' fï i`oyd N+ ridhk pl% jeo.;a fõ'
^i& a. zmßir moaO;shZ hkak y`ÿkajkak' ^,l=Kq 01&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


52
b. mßir moaO;shl pl%SlrKh jk uQ,øjH 02la ,shkak' ^,l=Kq 02&

^ii& úkdYhg ,la ù h<s f.djke.=Kq mßir moaO;shla ;=< mej;sh yels wdydr oduhla
my; ±lafõ'
Ydlh m<.eáhd lgqiaid Wl=iaid
by; wdydr oduhg wod< my; ysia;eka mqrjkak'
(a) m<uq hefmkakd
(b) ner f,day tla/iaùu jeäu Ôúhd
^,l=Kq 02&

C. úkdY ù .sh mßir moaO;shl mia idïm, mÍlaIdjl § my; ixfhda. mj;sk nj
;yjqre lrf.k we;'
K2O , CaCO3 , NO3- , PO4-3 , Pb+2 , SO4-2
^i& by; whk$ ixfhda.j,ska mfia wdï,sl;djh flfrys n,mdk øjH 02 la
,shkak' ^,l=Kq 02&

^ii&fuu øjH w;ßka nerf,day whkhla jkafka l=ula o@ ^,l=Kq 01&

^iii&by; NO3- , PO4-3 whk c,fha uqiq ù c,dYj,g tla ùfuka we;sjk mdßißl
n,mEula ,shkak' ^,l=Kq 01&
^uq¿ ,l=Kq 15&
^02& A. m%Ndixiaf,aIKfhka iEfok M,hla mrSlaId lsrSug ieliQ wegjqula rEm igyfka
oelafõ'
^i& l%shdldrlu w;r;=r k,fha by< tl;=jk jdhqj l=ula o@ ^,l=Kq 01&

^ii& fï i`oyd ùÿre mqkS,hla Ndú;fha wjYH;dj


l=ula o@ ^,l=Kq 01& X
mÍlaId k<h
^iii& c,c Ydlj,g m%Ndixiaf,aIKh i`oyd jQ
iSudldÍ idOlh l=ula o@ ^,l=Kq 01&
ùÿre
mqkS,h
c,c me<Eá
^iv& jdhq nqnq¿ msg lsÍu fõ.j;a lsÍu i`oyd fuu
wegjqfï isÿ l< mQ¾j Wmdh l=ulao@
^,l=Kq 01&
^v& m%Ndixiaf,aIKfha § m<uqj iEfok ldfndayhsâf¾Ü j¾.h l=ula o@ ^,l=Kq 01&

^vi&yhsä%,a,d c,c me<Eá j¾.SlrKfha § we;=<;a lreK wê rdcOdksh l=ula o@


^,l=Kq 01&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


53
B. ;ïnd.;a n;, w, lene,a,la c,h yd tlalr msIAG ødjKhla idod .kakd ,§'
l%shdldrlu isÿ lrkq ,enQ oE
1' A. msIAG ødjkfhka iaj,amhla f.k whäka ødjkh ìxÿ 2"3" la
±óu'
2' B. msIAG ødjkfhka iaj,amhla f.k weuhsf,aia oud ñks;a;=
20 lg muK miq whäka ødjKh ±óu'
.
^i& m<uq ls%hdldrlfï § ,efnk ksÍlaIKh yd ks.ukh ,shkak'
^a& ksÍlaIKh ^b& ks.ukh ^,l=Kq 02&

^ii& B ødjKfha ñks;a;= 20 lg miq whäka yuqfõ o@ A ys ksÍlaIKhu fkd,eîug


fya;=j l=ula o@ ^,l=Kq 01&

^iii& úoHd.drfha § weuhsf,aia ødjKhla ilia lr.kakd wdldrh ,shkak' ^,l=Kq 01&

^iv& Ndú;d l< weuhsf,aia l=ula f,i l%shd lrhs o@ ^,l=Kq 01&

^v& (a)fuda,afgdaia wKqjla c, úÉfþokfha § fudfkdielrhsv njg m;ajk wdldrh


jpk iólrKhlska olajkak' ^,l=Kq 02&

^b&wdydr ud¾.fha § fuda,afgdaia ì`o jeàug odhl jk ÔrK tkaihsuh l=ula o@


^,l=Kq 01&

^c&fudfkdielrhsv Ôj ffi, ;=, § Yla;sh ksmoùu i`oyd Ndckh jk ffcj


l%shdj l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^uq¿ ,l=Kq 15&

^03& A iyixhqc nkaOk iys; ixfhda. 3 l wKqj, ¨úia jHqy A,B,C rEm j,ska ±lafõ'
^y ys mrudKql l%udxlh 6 la fõ'&
..
z
..
..

.. .. .. .. .. ..
..z Y ..z
..
..

X = X X =Y=X
..

..

.. ..
..z
..
..

A B C
^i& iu mrudKql wKqjla ±lafjk rEmh l=ula o@
^,l=Kq 01&
^ii& Y ys ixhqc;djh lSh o@
^,l=Kq 01&
^iii& B rEmfha wvx.= wKqfõ wKql iQ;%h ,shkak'
^,l=Kq 01&
^iv& Y yd Z nkaOkh O%eúh o@$ ks¾O%eùh o@
^,l=Kq 01&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
54
2-
^v& X uQ,øjH X whkhla njg m;ajk wdldrh iólrKhlska olajkak'
^,l=Kq 01&
^vi& c,Sh ødjKhl § wdï,sl .=K fmkajkafka l=uk ixfhda.fha o@
^,l=Kq 01&
B. úúO ridhksl øjH iukaú; A, B, C, D k< j,g by<ska § we;s ridhksl tl;= lr
ksÍlaIK ,nd .kakd ,§'
MnO2 l=vq; Zn len,s Cu iqrekavq NaSO4

;kql
H2O2 HCl H2 SO4 BaCl2
A B C D
^i& jdhquh M, msgùula olakg ,efnk k, 2 l kï lrkak'
^,l=Kq 02&
^ii& iqÿ meye wjlafIamhla iEfokafka l=uk k<fhys o@
^,l=Kq 01&
^iii&;dmodhl m%;sl%shdjla isÿjk k<h$ k< l=ula o@
^,l=Kq 01&
^iv&lsisÿ ridhksl m%;sl%shdjla isÿ fkdjkafka l=uk k<fhys o@
^,l=Kq 01&
^v&D k<h ;=< isÿjk ridhksl m%;sl%shd j¾.h l=ula o@
^,l=Kq 01&
C. ^i& W;afm%arl j, l%shdldÍ;ajh wdo¾Ykh lrkafka l=uk ridhksl øjH hq.,
w;r o@ ^,l=Kq 01&

^ii& W;afm%arl j, fmdÿ ,laIK 2 la ,shkak'


^,l=Kq 02&

^4& A. ´ïf.a kshuh i;Hdmkh lsÍu i`oyd my; ±lafjk úoHq;a mßm:h ilia lrk
,È' R i`oyd ksfl%daï lïì o`.rhla fhdod .kakd ,È'
x

R
Y

S P
^i& fuys olajd we;s X yd Y Wmdx. 2 kï lrkak' ^,l=Kq 02&
X ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' Y ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
^ii& iudka;r f,i iïnkaO lr we;af;a l=uk Wmdx.h o@ ^,l=Kq 01&

^iii&X yd Y mdGdxl ,nd .;a jydu fuu mßm:fha isÿl< hq;af;a l=ula o@
^,l=Kq 01&
^iv&fujeks l%shdldrlul § P Wmdx.h iSreudre lr wjia:d 4 l§ ,nd.;a mdGdxl
my; j.=fõ ±lafõ'
1 wjia:dj 2 wjia:dj 3 wjia:dj 4 wjia:dj
X 1'5V 3'0V 4'5V 6'0V
Y 0'25A 0'5A 0'75A 1'0A
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
55
^i& by; mdGdxlh Ndú;d lr my; m%ia:drh w`Èkak ^,l=Kq 01&
V

0 I

^ii& m%ia:drh V yd I w;r iïnkaO;dj ,shd olajkak' ^,l=Kq 01&

^iii& m%ia:drfha wkql%uKh u`.ska o`.rfha m%;sfrdaOh .kkh lrkak' ^,l=Kq 02&

^B& .Dy úoHq;a mßm:h ;=< olakg ,efnk Wmdx. 3 la A,B,C rEm igyka j,ska ±lafõ'

m%Odk iaúph mekakqï iaúph is`.s;s mßm: ì`Èkh


A B C

^i& A,B, C Wmdx.j,ska we;s m%fhdack ne.ska ,shkak' ^,l=Kq 03&


A
B
C

^ii& úÿ,s ógrfhka uek olajk úÿ,s Yla;s m%udKh m%ldY lrk mdßfNda.sl tallh
,shkak' ^,l=Kq 01&

^iii& laIu;djh 500W jk úÿ,s WmlrKhla meh 2 Ndú;d lf<a kï jehjk úoHq;a Yla;s
m%udKh .Kkh lr olajkak' ^,l=Kq 02&

^iv& ksjig imhk úoHq;fha fjda,aàh;djh fldmuK o@

^,l=Kq 01&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


56
(B) fldgi - rpkd
^05& ^A& udkj reêr ixirK moaO;sh ;=< reêrh ixirKh jk wdldrh ±laùug we;s o<
rEmigyk my; ±lafõ' x
Q
A B
R
C D
P yDoh

wjhj
^i& yDofha A,D l=àr fol ms<sfj,ska kï lrkak' ^,l=Kq 02&
^ii& C ys reêrh X f,i ±lafjk bkaøsh fj; .uka lsÍfuka we;s m%fhdackh
l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^iii& Q yd R ys reêr jdysks 2 kï lrkak' ^,l=Kq 02&
^iv& P, Q, R reêr jdyskS w;ßka jeäu mSvkhla mj;skafka l=uk reêr jdysksfha
o@ ^,l=Kq 01&
^v& P, R reêr kd, foflys we;s jHqyd;aul fjkialï folla ,shkak'
^,l=Kq 02&

^B& Ôjfha wLKav meje;au i`oyd jeo.;a jk Ôj l%shdj,sh m%ckkhhs' Ydl m%ckkh
yd iïnkaO tla ls%hdj,sh my; .e,Sï igyklska ±lafõ'
mqux.h mrd.

ixfiapk
ùu

M,
Pdhdx.h
^äïn&
M,
ixfiapkh
fkdùu
^i& by; mqIamh oaú,sx.sl mqIamh f,i ye`Èkaùug fya;=j l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^ii& zmrd.khZ hkak y`ÿkajkak' ^,l=Kq 02&
^iii& md;fkdaM,kh f,i y`ÿkajkafka l=ula o@ ^,l=Kq 02&
^iv& iaj mrd.kh j<lajd .ekSug mqIamh olajk wkqj¾;k folla
,shkak' ^,l=Kq 02&
^v& my; ia:dkj,§ isÿjk ffi, úNdck wdldr ,shd olajkak'
a.äïn fldaIh ;=< äïn ksmoùu'
b. äïn fldaIh M,hla njg j¾Okh ùu' ^,l=Kq 02&

^C& we;eï Ydl w,sx.sl m%ckk l%u u`.ska o m%ckkh isÿfõ' WoHdk j.dfõ § lD;su
j¾Ol m%ckk l%u Ndú;h ckm%sh ù we;'
^i& noaO lsÍu i`oyd Ndú; jk Ydl fldgia 2la kï lrkak' ^,l=Kq 01&
^ii& noaO lsÍfï § tlsfkl iïnkaO úh hq;= úNdcl mglh l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^iii& mgl frdamKh u.ska Ydl fnda lsÍfï jdis 2 la ,shkak' ^,l=Kq 01&
^uq¿ ,l=Kq 20&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
57
^06& ^A& wdj¾;s;d j.=fõ uQ,øjH lsysmhl f;dr;=re my; j.=fõ olajd we;' fuu ixfla;
muKla Ndú;d lr ms,s;=re ,shkak'
uQ, øjH P Q R S T U V W
mrudKql l%udxlh 5 6 7 8 9 10 11 12
^i& fuys i`oyka f,day uQ, øjH 2 kï lrkak' ^,l=Kq02&
^ii& úoHq;a iDK;dj Wmßu w.hla we;s uQ,øjHh l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^iii& ixfhdack n,h 2la jk uQ,øjH 2 ,shkak' ^,l=Kq 02&
^iv& úoHQ;h ikakhkh lrk nyqrEmS wdldrhl mj;sk uQ,øjH l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^v& tal ixhqc jdhquh uQ,øjH l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^vi& W yd S uQ,øjH w;r m%;sl%shdfjka iEfok ixfhda.fha iQ;%h ,shd olajkak'
^,l=Kq 01&
^vii& V uQ,øjH c,h yd wka;¾ l%shdj ±laùug ;=,s; ridhksl iólrKh ,shkak'
^,l=Kq 02&
^viii& Cl uQ,øjHfha iuia:dksl folla my; mßÈ ksrEmKh lr ;snqKs'
35 37
Cl Cl
17 17
(a)fuu iuia:dksl 2 ys iudk;d 2 la ,shkak' ^,l=Kq 02&
37
^b& Cl mrudKqfõ kshqfg%dak .Kk fldmuK o@ ^,l=Kq 01&
17
^uq¿ ,l=Kq 20&
v
( ) 3
^B& 10] v ixhq;sh we;s t;s,a uOHidr^C2H5OH& ødjKhl 500cm iE§ug wjYH
fõ'
^i& fuu ødjKh ms<sfh, lsÍug wjYH ùÿre WmlrK 2la ,shkak' ^,l=Kq02&
^ii& ødjKh ieliSug wjYH C2H5OH mßudj fldmuK o@ ^,l=Kq 01&
^iii& by; ødjKh ilik wdldrh mshjr jYfhka ,shkak' ^,l=Kq 02&
^iv& by; ødjKh iucd;Sh ñY%Khla f,i ye`Èkaùug fya;= 2la ,shkak'
^,l=Kq02&

^07& ^A& >¾IKh flfrys n,mdk idOl mÍlaId lsÍug ieliQ l%shdldrlu o< rEm
igykla u.ska olajd we;' ÿkq ;rdÈh
3N
,Sl=Üáh 200g r¿ mDIAGh

by; l%shdldrlfï § ,enqK ksÍlaIK folla my; mßÈ úh'


(A) ,S l=Üáhg 3N n,hla fh¥ úg jia;=j p,kh fkdjqks'
(B) ksõgka ;rdÈh 4N jk wjia:dfõ p,s;h wdrïN úh'

^i& A wjia:dfõ l%shd;aul >¾IK n,h l=ula o@ ^,l=Kq 01&


^ii& B wjia:dfõ l%shd;aul jQ >¾IK n,h l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^iii& 4N g jvd wvq n,hlska ,S l=Üáh p,kh lsÍug fhÈh hq;= Wml%uhla
,shkak' ^,l=Kq 01&
^iv& A wjia:dfõ wod< p,s;h yd iïnkaO ksõgka kshuh l=ula o@
^,l=Kq 01&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
58
^v& fuys olakg fkd,efnk >¾IKh yd n,mdk wfkla idOlh l=ula o@
^,l=Kq 01&
^vi& 200g ialkaOh we;s ,S l=Üáfha nr fldmuK o@ ^,l=Kq 01&
^g= 10ms-2&
^vii& fuu ,S l=Üáh 1ms-2 ;ajrKhlska p,kh lsÍu i`oyd fhÈh hq;= wiu;=,s;
n,h .Kkh lrkak' ^,l=Kq 02&

^B& kdNsh ÿr 40 cm jk wj;, o¾mKhlska iEfok m%;sìïn ksÍlaIKh i`oyd o¾mKh


bÈßfhaA,B,C,D ia:dk 4 l O kï jia;=j ;nd m%;sìïn ,nd .kakd ,§'

;, o¾mKh

A B C D
f = 40cm

^i& o¾mKh msgqmi m%;sìïnhla we;s jQfha jia;=j l=uk msysàfï§ o@ ^,l=Kq 01&
^ii& by; m%;sìïnfha ,laIK folla ,shkak' ^,l=Kq 01&
^iii& m%;sìïnhla o¾Ykh l< fkdyelafla l=uk ia:dkfha jia;=j ;enQ úgo@
^,l=Kq 01&
^iv& D ia:dkfha 1cm Wi jia;=jla ;enQ úg m%;sìïnh iEfok whqre lsrK
igyklska olajkak' ^,l=Kq 02&

^C& 150g ialkaOh we;s jia;=jla .=re;ajh hgf;a ìug jeàug ;;amr 5 .;úh'
^g=10ms-2&
^i& jia;=j ìug jefgk wjia:dfõ m%fõ.h .Kkh lrkak' ^,l=Kq 02&
^ii& fuys§ isÿ jQ úia:dmkh fldmuK o@ ^,l=Kq 02&
^iii& jia;=j ìug jeàfï § isÿjk Yla;s mßj¾;kh ,shd olajkak'
^,l=Kq 01&
^iv& jia;=j ìug jefgk fudfydf;a we;s pd,l Yla;sh .Kkh lrkak'
^,l=Kq 02&
^uq¿ ,l=Kq 20&

^08& ^A& iQkHIaál Ôùka bhqleßhd wêrdcOdksh hgf;a my; wdldrhg rdcOdks 4g j¾.
lr ;snqKs'

bhqleßhd wêrdcOdksh

fm%dáiagd X ma,dkafÜ weksud,shd


^i& X f,i olajd we;s rdcOdksh l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^ii& fm%dáiagd rdcOdkshg wh;a iajhxfmdaIS Ôúfhl= kï lrkak' ^,l=Kq 01&
^iii& X rdcOdksfha Ôùka i;= fmdÿ ,laIK folla ,shkak' ^,l=Kq 02&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


59
^iv& ma,dkafÜ rdcOdkshg wh;a Ydl j¾. 4 la my; ±lafõ' my; § we;s
f;dr;=rej,g .e,fmk Ydlh ,shd olajkak' ^fi,ðfk,a,d" uvq" ls;=,a" wU&

^a& iudka;r kdrá iys; Ydlhls'-


^b& újD; îcl Ydlhls'-
^c& îc fkdidok wmqIam Ydlhls'-
^d& oaù;shsl j¾Okhla jk Ydlhls'-
^,l=Kq 02&
^v& weksud,shd rdcOdkshg wh;a i;=ka 3 la my; rEmigyfka ±lafõ'

^a& bínd wh;ajk i;aj jxYh l=ula o@ ^,l=Kq 01&


^b& by; i;=ka w;ßka wp,;dmS i;ajhd ljqo@ ^,l=Kq 01&
^c& mi`.s,a,d i;= kd, mdo j,ska bgqjk ld¾hhka fudkjd o@ ^,l=Kq 01&

^vi& j,s l=l=<df.a úoHd;aul kduh Gallus Lafayetti f,i w;ska ,shd ;snqKs'
fuu úoHd;aul kduh ksjerÈ f,i ,shd olajkak' ^,l=Kq 01&

^B& neÆkhla ;=< mqrjd we;s jd;fha mSvkh fldf;la o hkak fidhd ne,Su i`oyd
ieliQ wegjqul rEmigyka my; ±lafõ' ^jdhqf.da,Sh mSvkh = Po = 1«105 Pa fõ'&
Po c,fha >k;ajh 1000 kg m-3 (g =10m s-2)
jd;h
P
x }10 cm

jd;h msÍ neÆkh U k,hg iú l<úg X øj lo 10cm by, k.sk ,§'


^i& § we;s o;a; Ndú;d lr neÆkfha we;s jd;fha mSvkh .Kkh lrkak' ^,l=Kq 02&
^ii& by; l%shdldrlu uqyqÿ uÜgfï isg 1000m Wia ia:dkhl isÿlf<a kï l=uk
øj lf`oa l=uk fjkila ±lsh yels o@ ^,l=Kq 01&
^iii& jdhqf.da,Sh mSvkh m%fhdackhg .kakd wjia:d folla ,shkak' ^,l=Kq 02&
^iv& ødj mSvl uQ,O¾uh Ndú;d jk wjia:djla ,shkak' ^,l=Kq 01&

^C& ógrhla È. iudldr oKavla fomi t,a,d we;s Ndrhla u.ska iu;=,s;j mj;sk
wjia:djla rEmfha ±lafõ'^oKafâ nr fkdi,lkak'&

T ;ka;=j
40cm

X
60N
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
60
^i& oKafâ jdudj¾: n, >Q¾Kh .Kkh lrkak' ^,l=Kq 02&
^ii& X ys nr fldmuK o@ ^,l=Kq 02&
^iii& oKav t,a,d we;s jia;=j u; we;sjk (T) wd;;s n,h fldmuK o@^,l=Kq 02&

^09& ^A& Tlaiscka jdhq idïm,hla ksmojd tla /ia lr .ekSug ieliQ wegjqula rEmfha
±lafõ' jdhqj

Y
c,h
X
fødaKsldj

nkaika odylh

^i& x yd y ùÿre WmlrK kï lrkak' ^,l=Kq 02&


^ii& fuys§ Ndú;d lr we;s oï meye ridhk øjH l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^iii& Tlaiscka jdhqj ksmoùfï § isÿjk ridhksl m%;sl%shdj l=uk j¾.hlg
wh;a fõo@ ^,l=Kq 02&
^iv& jdhq irdj ;=< Tlaiscka jdhqj tla /ia jk l%uh l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^v& Tlaiscka jdhqfõ Ndú; wjia:d folla ,shkak' ^,l=Kq 02&

^B& >k wjia:dfõ mej;s øjHla taldldrj r;a l< úg ld,h iu`. WIaK;ajh fjkia
ùug wod< m%ia:drh my; ±lafõ'
o
WIAK;ajh C

100
80
60
40
20

ld,h ^ñks;a;=&
0 5 10 15 20 25

(i) >k øjH taldldr f,i r;a lsÍug .; yels l%shdud¾.h l=ula o@ ^,l=Kq 01&
(ii) fuu m%ia;drhg wkqj >k øjHfha zøjdxlhZ fldmuK o@ ^,l=Kq 01&
(iii) ñks;a;= ^5-15& olajd ld, mrdih ;=, fuu øjHfha fN!;sl wjia:dj l=ula
o@ ^,l=Kq 01&
(iv) fuu l%shdldrlug Ndú;d l< >k øjH 250g la 20°C - 80°C olajd
WIAK;ajh by< hEfï§ ,nd .kakd ;dm m%udKh .Kkh lrkak'
-1 -1
^ú';d'Od 2800Jkg C & ^,l=Kq 02&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


61
^C& my; rEmfha ±lafjkafka úÿ,sh ksmojd .ekSug Ndú;d l< yels ir,
WmlrKhl rEm igykls'
N%uKh lsÍu

P
N S
Q

^i& fuu wegjqfï P yd Q fldgia kï lrkak' ^,l=Kq 01&


^ii& G ógrfhys olakg ,efnk ksÍlaIKh l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^iii& fuu WmlrKh l%shd lsÍfï § isÿjk Yla;s mßj¾;kh l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^iv& fuu WmlrKfha ksmojk Odrdj ld,h iu`. úp,kh ùu fuu m%ia:drh
msgm;a lrf.k we`o olajkak' ^,l=Kq 02&
I Odrdj

ld,h

^v& fujeks vhskfudajl ksmojk Odrdj jeä lr.ekSug fhÈh yels Wml%uhla
,shkak' ^,l=Kq 01&
^vi& fuu WmlrKfhka úÿ,s Odrdjla ksmoùug wod< uQ,O¾uh l=ula o@
^,l=Kq 01&
^uq¿ ,l=Kq 20&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


62
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
63
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
64
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
65
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
66
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
67
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
68
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
69
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
70
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( b;sydih m;%h( I ld,h( meh 01 hs

I m;%h
ie,lsh hq;=h'
² ish¨u m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
² wxl 01 isg 40 f;la m%Yakj, § we;s ^1& ^2& ^3& ^4& hk ms<s;=re j,ska ksjerÈ fyda jvd;a
.e<fmk fyda ms<s;=r f;darkak'
² Tng iemfhk ms<s;=re m;%fha tla tla m%Yakh i`oyd § we;s lj w;=frka Tn f;dard.;a
ms<s;=frys wxlhg ieif`ok ljh ;=< ^O& ,l=K fhdokak'
² tu ms<s;=re m;%fha msgqmi § we;s wfkla Wmfoia o ie,ls,af,ka lshjd tajdo ms<smÈkak'

^01& furg merKs wd¾Ólh " fj<`odu yd f,day Ndú;h ms<sn`oj yeoEÍfï§ jvd;a jeo.;a
jkafka"
^1& fi,a,sms h' ^2& uQ¾;s h' ^3& ldis h' ^4& merKs kgnqka h'

^02& Y%S ,xldfõ b;sydih ms<sn`oj jeo.;a f;dr;=re /ila wkdjrKh lr .; yels
bnkan;+;df.a foaYdgk jd¾;dj l=uk uQ,dY% j¾.hg wh;a o@
^1& .%Sl ^2& frdau ^3& Ök ^4& wrdì

^03& furg uq,a ft;sydisl hq.fha ckdjdi .x.d ksïkj,g msg;ska msysá m%foaYj, jHdma; ù
mej;s njg mqrdúoHd;aul f;dr;=re yuqjk .x.dj jkafka "
^1& l=Uqlalka Th ^2& l,d Th ^3& ±ÿre Th ^4& lsß`È Th

^04& m%dfoaYSh md,lhka w;r iqyo;dj f.dvk.d .ekSfï wruqKska ldpr.du yd pkaok.du
laI;%Shkag W;aij wjia:djlg wdrdOkd l< rc;=ud jQfha"
^1& foajdkïmsh;siai h' ^2& ÿgq.euqKq h'
^3& jiN h' ^4& .cndyq h'

^05& wkqrdOmqr Èia;slalfha .eñ ck;dj lDIsld¾ñl lghq;=j,§ —lk;a;˜ hk fhÿu Ndú;
lf<a l=ula ye`Èkaùu i`oyd o@
^1& w¿;ska j.dl< fyaka ^2& l,la w;yer oud h<s j.dl< fyaka
^3& mqrka ù .sh l=Uqre ^4& md¨ ù .sh j.d ìï

^06& rdcH;ajfha j¾Okh ùu;a iu. we;sjQ m%Odk fjkialula jQfha"


^1& mreuljreka m%dfoaYSh md,lhka njg m;aùu hs'
^2& flakaø.;j ;snQ foaYmd,k n,h úflakaø.; ùu hs'
^3& úflakaø.;j ;snQ foaYmd,k n,h uOH.; ùu hs'
^4& ish¨u m%dfoaYSh md,lhka w;r iqyo;dj f.dvke.Su hs'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


71
^07& my; I ;Srefõ merKs l¾udka; yd II ;Srefõ tu Ys,amSka fi,a,smsj, y`ÿkajd ;snQ kï
lsysmhla ±lafõ' I ;Srej wkqj II ;Srej .e<mQ úg ms<s;=r l=ula o@
by; i`oyka ld¾hhkaj,g wod< jk rcjre wkqms<sfj<ska we;=<;a ms<s;=r f;darkak'

I ;Srej II ;Srej
1' rka l¾udka;h A' lnr
2' we;ao;a leghï l¾udka;h B' ;;jh
3' hlv l¾udka;h C' oál
D' ;=,Or
^1& B"C yd D ^2& D,C yd A ^3& C,A yd D ^4& D,B yd A

^08& ² ia;+mh bÈlsÍug iyNd.S jk ish¨ fokdg jegqma f.ùu


² bÈlrk ld,h ;=< i;r fodrgqfõ okaie,a meje;aùu'
by; i`oyka isoaêj,g wod< rc;=ud"
^1& ÿgq.euqKq ^2& isßi`.fnda ^3& uyfika ^4& Od;=fiak

^9& wkqrdOmqrh k.rhla f,i j¾Okh ùug ;=vqÿka tla ksYaÑ; m%Odk idOlhla jQfha"
^1& wka;¾cd;sl fj<`odu h'
^2& mKavqldNh rc;=udf.a k.r ie,eiau h'
^3& t<dr rcq jir y;<syla md,kh lsÍu h'
^4& jeõ yd od.eí f.dvkexùu h'

^10& fi,a,smshl i`oykaa mßÈ wkqqrdOmqrfha ùrdxl=r kñka ye`Èka jQ mkaif,a jdih l<
NslaIQkag rka l<x foiShla mQcd l< rc;=ud ljqreka o@
^1& foajdkïmsh;siai ^2& Nd;sldNh ^3& m<uqjk ldYHm ^4& y;rjk ldYHm

^11& my; I ;Srefõ i`oyka jk f;dr;=re iu`. II ;Srefõ ±lafjk ia:dk ksjerÈj .<md ms<s;=r
f;darkak'
I ;Srej II ;Srej
1' ÈhqKq ffjoH ;dlaIKhla mej;s nj' A' wNh.sßh
2' j¾Kdf,ams; W¿ Ndú; l< nj' B' iuk, jej
3' ÈhqKq hlv ksiaidrK ;dlaIKhla C' wd,dyk msßfjk
mej;s nj' D' fÊ;jkdrduh

^1& A ,B yd C ^2& C , D yd A ^3& C ,A yd B ^4& D , C yd A

^12& w;S;fha§ lsßuvq Ydka;sl¾uh meje;aùfuka n,dfmdfrd;a;= jQfha"


^1& .jhskaf.a wdrlaIdj hs'
^2& .fï ck;djf.a wdrlaIdj hs'
^3& f.dú;eka lghq;=j, wdrlaIdj hs'
^4& l=vd orejkaf.a wdrlaIdj hs'

^13& m<uqjk úchndyq rc;=ud rg tlafiai;a lsÍfuka wk;=rej ;u w. k.rh f,i


fmdf<dkakrej f;dard .ekSug fya;= jQ jrdh l=ula o@
^1& uyd;s;a: ^2& f.dalKaK;s;a: ^3& iQlr;s;a: ^4& oUfld< mgqk

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


72
^14& merKs nÿ kS;s j,g wkqj jeõ c,h Ndú;d lrkakkaf.ka wh l< nÿ j¾.h ye`Èka jQ ku
l=ula o@
^1& u;ruðnl ^2& le;swv ^3& fndclm;s ^4& olm;s

^15& lDIsld¾ñl lghq;=j,§ mi fidaod hdu ksid isÿjk ydksh wju lr .ekSug kS;s mekjQ njg
f;dr;=re yuqjk wNsf,aLkh jkafka "
^1& fõje,aleáh fi,a,smsh ^2& ñyska;,d mqjre ,smsh
^3& fldKavjÜgjdka fi,a,smsh ^4& nÿ¨ geï ,smsh

^16& fi,a,smsj, — remol ˜ kñka y`ÿkajd we;s ks,Odßhdg wh;a ld¾h Ndrh jQfha
^1& ldis wÉpq .eiSu h' ^2& fjf<`o lghq;= h'
^3& k.r mßmd,k lghq;= h' ^4& rdcH f,aLkd.dr lghq;= h'

^17& m<uqjk mrdl%undyq rc;=ud Wmka ia:dkh f,i ie,flk ±È.u w;S;fha ye`ÈkajQ fha
a l=uk kñka o@
^1& .`.isßmqr ^2& mq,iaÓmqr ^3& mqxL.du ^4& lo,s.du

^18& fmdf<dkakre rdcOdksh ì`o jeàu;a iu`. ixL fifkú úiska wdrlaIs; n,fldgqjla
msysgqjd .;a ia:dkh jQfha "
^1& f.daúkaou,h l`ÿ uqÿk ^2& .xfoKsh m¾j;h
^3& f.dka., m¾j;h ^4& hdmyqj l`ÿ uqÿk

^19& ld,sx> ud>f.a wdl%uKh isÿjk iufha § o<`od jykafia wdrlaIdj i`oyd i`.jd ;enQ
m%foaYh l=ula o@
^1& oUfoKsh ^2& l=reúg ^3& fn,s., ^4& fld;auf,a

my; A isg D olajd m%ldY fyd`Èka lshjd 20 iy 21 m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'


A - hdmyqj ;u w.kqjr f,i f;dard .ekSu'
B- imqu,a l=ure hgf;a yuqodj hjd hdmkh ch .ekSu'
C- fcda;sh isgqjrhd we;sl< le/,a, uev meje;aùu'
D- ld,sx.rdhr yd fpdav.x. fikam;Skaf.a wdl%uKj,g uqyqK §u'

^20& yhjk mrdl%undyq rc;=udg wod<jk f;dr;=re ±lafjk ms<s;=r l=ula o@


^1& C yd D ^2& A yd D ^3& C yd D ^4& B yd C

(21& m<uqjk nqjfklndyq rc;=udg wod<jk f;dr;=re ±lafjk ms<s;=r l=ula o@


^1& A yd D ^2& A yd C ^3& B yd C ^4& B yd D

^22& Wvrg rdcOdks iufha we;=ka we,a,Su fjkqfjka whl< nÿ j¾.h ye`ÈkajQfha l=uk kñka
o@
^1& uäf. noao ^2& l=refj noao ^3& ye`o noao ^4& rod noao

^23& fojk rdcisxy rcqg mD;=.SiSka fkrmd yeÍu i`oyd ,kafoaiSkaf.a iydh ,nd .ekSug n, mE
m%Odku fya;=j jQfha"
^1& mD;=.Sis n,fldgq ,kafoaiSkag mjrd §u'
^2& mD;=.Sis yuqodj i;= ÈhqKq wú wdhqO foaYSh yuqodj i;= fkdùu'
^3& mD;=.Siskaf.a m%Odk i;=rd ,kafoaiSka ùu'
^4& kdjql n,hla ysñ lKavdhula wjYH ùu'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


73
^24& uOH;k hq.fha wjidk Nd.fha § fldkaia;ka;sfkdam,a k.rh hqfrdamd W.;=kaf.a
wjOdkhg fhduq ùug n,mE m%Odk idOlh jkaafka"
^1& biaa,dï Nla;sl ;=¾ls cd;Ska th w,a,d .ekSu h'
^2& .%Sl frdau fmd;am;a nyq,j mej;Su h'
^3& fmrÈ. l=¿nvq wd§ øjH nyq,j ;sîu h'
^4& l¿ uqyqog b;d wdikakj msysgd ;sîu h'

^25& mqkreo iufha foaYmd,k lafIa;%fha isÿjQ jeo.;au fjki ñka l=ula o@
^1& cd;sl rdcH ìysùu'
^2& jevjiï iudc l%uhla ìysùu'
^3& jxYdêm;sjreka n,hg m;aùu'
^4& rcqf.a n,;, wysñ ùu'

^26& fcdaka jhsla,sma" fcdaka yiaa" udáka Æ;¾ hk mqoa.,hska jeo.;a jkafka my; ljr lreKq
iïnkaOfhka o@
^1& foaY .fõIK lghq;= i`oyd wkq.%yh ±laùu'
^2& Ydia;S%h mqkreoh i`oyd uQ,sl;ajh .ekSu'
^3& m,a,sfha wdêm;Hh úfõpkh lsÍu'
^4& foajO¾uh fjkqjg udkjjd§ úIhka b.ekaùu'

^27& mD;=.SiSkag tfrys m%ydr i`oyd bkaÈhdfõ le,slÜj, md,lhd jQ iefudßkaf.a iydh
,nd.;a rc;=ud jQfha"
^1& y;ajk nqjfklndyq h' ^2& udhdÿkafka h'
^3& iS;djl rdcisxy h' ^4& O¾umd, h'

^28& ld¾ñl úma,j iufha fmaI l¾udka;fha ÈhqKqj Wfoid ìysjQ ks¾udK we;=<;a ms<s;=r
f;darkak'
^1& frda,¾ hka;%h " úÿ,s Wÿk ^2& ÿjk kvdj " wdrlaIl ,dïmqj
^3& fckS hka;%h " ñhq,a hka;%h ^4& c, rduqj " jdIam tkaðu

^29& fld<U - uykqjr uydud¾.h bÈlrk ,oafoa l=uk wdKavqldrjrhdf.a ld,fha§ o@


^1& fmâßla fkda¾;a ^2& udhdÿkafka
^3& tâjâ ndkaia ^4& fykaß fjdaâ

^30& 1848 ksoyia igfka m%Odk uOHia:dkh njg m;a jQ m%foaYh jkafka"
^1& ud;f,a h' ^2& uykqjr h' ^3& nÿ,a, h' ^4& W!j fj,a,iai h'

^31& furg jD;a;Sh iñ;s jHdmdrfha lemS fmfkk wjia:djla f,i lïlre ix.uh msysgqùfï
mqfrda.dñhd jQfha"
^1& tia'ta'úl%uisxy uy;dh ^2& ta'B'.=Kisxy uy;dh
^3& kfÜi¾ whsh¾ uy;dh ^4& tka'tï'fmf¾rd uy;dh

^32& Y%S ,xldfõ bx.%Sis md,k iuh ;=< foaYSh hemqï lDIsl¾udka;fha mßydkshg;a" j;= j.dfõ
ÈhqKqjg;a n, mE m%Odku idOlh jkafka"
^1& ol=Kq bkaÈhdkq lïlrejka furgg f.k tau h'
^2& .ï iNdj wvmK ùu h'
^3& rdcldß l%uh wfydais lsÍu h'
^4& uqvqìï mk; iïu; lsÍu h'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
74
^33& wdKavqldr ;k;=r wfydais fldg w.%dKavqldr ;k;=r ia:dmkh lrk ,o wdKavql%u
m%;sixialrKh jkafka"
^1& flda,anDDla ^2& lDDõ uel,ï ^3& fvdkfuda¾ ^4& fida,anß

^34& Tïnqâiaukajrhd fj; meñKs,a,la bÈßm;a lr iyk ,nd .ekSug wdKavql%u jHjia:dfjka
m%;smdok i,id we;af;a"
^1& ÿmam;a ck;djg h'
^2& wdndê; mqoa.,hskag h'
^3& rcfha fyda ixia:djl fiajfha kshq;= whg h'
^4& jhi wjqreÿ oyihg wvq <uhskag h'

^35& uyje,s ixj¾Ok jHdmdrfha m<uq mshjr wdrïN lrk ,oafoa"


^1& úh<s l,dmfha f.dú ckmo msysgqùfuka h'
^2& ñksfma m%foaYfha § uyje,s .`. yryd fõ,a,la ne`§fuka h'
^3& fld;auf,a c,dYh bÈ lsÍfuka h'
^4& fmd,af.d,af,a§ uyje,s .`. yryd fõ,a,la ne`§fuka h'

^36& weußldkq úma,ùh b;sydifha m%:u uydoaùmsl iïfï,kh meje;ajQ k.rh jkafka"
^1& ms,fv,amshd h' ^2& ksõfhda¾la h' ^3& fjdIskagka h' ^4& iekam%ekaisiaflda h'

^37& ì%;dkHhka W;=re weußldfõ msysgqjd.;a m%:u ckmoh l=ula o@


^1& j¾ðkshd ^2& ksõfhda¾la ^3& fmkais,afõkshd ^4& fcda¾ðhd

² my; A , B , C yd D hgf;a m%ldY hq.,h ne.ska olajd we;' fuys m<uqjekak yd fojekak
w;r iïnkaO;djh mÍlaId lr 38 isg 40 olajd m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
A-1 m<uqjk f,dal uyd ix.%duh B-1 fojk f,dal uyd ix.%duh
2 tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh 2 f,dalh n, l`ojqrej,g fn§u'

C-1 m¾,a jrdhg myr§u D -1 meisiaÜjdoh


2 ysfrdAIsudjg fndaïn fy<Su' 2 fnksfgda uqfida,skS

^38& m<uqjekafka l%shdl,dmh u; fojekak isÿ jQ nj ±lafjk hq.,h l=ula o@


^1& A ^2& B ^3& C ^4& D

^39& fojekak ìysjQfha m<uqjekafka m%;sM,hla f,i nj ±lafjk hq.,h l=ula o@


^1& A ^2& B ^3& C ^4& D

^40& m<uqjekak yd fojekak w;r iïnkaOhla fkd±lafjk ms<s;=r l=ula o@


^1& A ^2& B ^3& C ^4& D

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


75
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( b;sydih m;%h( II ld,h( meh 03 hs

II m;%h
ie,lsh hq;=h'
² I fldgfia m<uq m%Yakh wksjd¾hh fõ'
² II fldgiska m%Yak y;rlg o III fldgiska m%Yak tllg o ms<s;=re imhkak'
² ms<s;=re iemhsh hq;= uq¿ m%Yak ixLHdj yhls'
I fldgi
^01&^w& my; (i) hgf;a olajd we;s ft;sydisl ia:dk ish,a,u imhd we;s YS% ,xld is;shfuys
o" (ii) hgf;a olajd we;s ft;sydisl ia:dk ish,a,u imhd we;s f,dal is;shï
fldgfiys o ,l=Kq lr kï lrkak'
i. f.dalKaK jrdh" uyshx.Kh" W!rdf;dg" yqre¿ jej" y,dj;" ñKsfma wuqK"
l,d Th" fmdïmßmamq" rxpduvu" ldpr.du" lsß`È Th" mrdl%u iuqøh
^,l=Kq 12&
ii. frdauh" cdjd ¥m;" u,lald iuqø ikaêh" m¾ishka fndlal" uÿrdish" u,h
w¾Ooaùmh ^,l=Kq 06&
^wd& i. my; A , B, C, D hgf;a olajd we;s m%Yakj,g wod< ms<s;=re wkqms<sfj,ska Tfí
ms<s;=re m;%fha ,shd olajkak'
A - bx.%Sis cd;sl frdnÜ fkdlaia úiska rpkd lrk ,o lD;sh
B - ld< iquk kñka ye`Èka jQ fjf<`ofmd< msysgd ;snQ k.rh
C - ÿrl:kh fidhd .ekSfï f.!rjh ysñjk mqoa.,hd
D- bkaÈhdfõ le,slÜ jrdhg f.dvng m%:u hqfrdamSh foaY .fõIlhd
^,l=Kq 04&

² my; A iy B hgf;a olajd we;s mska;+r wOHhkh fldg wid we;s m%YAkj,g ms<s;=re
wkqms<sfj,ska Tfí ms<s;=re m;%fha ,shkak'
ii. 1' A rEmfhka oelafjkafka l=ula o@
2' fuh fidhd .kq ,enQ ia:dkh kï lrkak'
3' ld, jljdkqj wkqj fuh l=uk hq.hlg wh;a fõo@
4' fïjd Ndú; lr we;af;a ljqreka úiska o@ ^,l=Kq 04&

iii. 1' B rEmfha ±lafjk rc;=ud kï lrkak'


2' fu;=ud wh;a rdcjxYh l=ula o@
3' Tyq úiQ rc ud<s.fha ku l=ulao @
4' fu;=ud md,kh l< rg kï lrkak' ^,l=Kq 04&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


76
II fldgi
^02& i. m%d.a ft;sydisl hq.hg wh;a udkjhd Ôj;a jQ mßir l,dm ;=kla kï lrkak'
^,l=Kq 03&
ii. m%d.a ft;sydisl hq.fha udkjhd wdydr imhd .ekSu i`oyd Ndú; l< m%Odk l%u
folla i`oyka lrkak'
^,l=Kq 04&
iii. mQ¾j ft;sydisl hq.fha udkjhd iqidk pdß;% úê wkq.ukh l< wdldrh ksoiqka
folla weiqfrka úia;r lrkak'
^,l=Kq 05&
iv. uq,a ft;sydisl hq.fha ckdjdij, iajrEmh yd Tjqkaf.a hemSï l%uh ilia jQ wdldrh
lreKq ;=kla weiqfrka úia;r lrkak'
^,l=Kq 06&

^03& i. my; i`oyka jeõ bÈlrk ,o rcjre A, B, C wkqms<sfj,ska ,shkak'


A - l,djej B -yqre¿ jej C - moúh jej ^,l=Kq 03&
ii. w;S;fha§ furg hlv ksiaidrK ;dlaIKh mej;s njg mqrdúoHd;aul idOl yuqjQ
ia:dk folla i`oyka lrkak' ^,l=Kq 04&
iii. jejl m%Odk ;dlaIKsl wx. ;=kla kï lr bka tla wx.hlska bgqjk ld¾hh
meyeÈ,s lrkak' ^,l=Kq 05&
iv. wfma uq;=ka ñ;a;ka i;=j mej;s ueá n`ÿka ;ekSfï ;dlaIKh ms<sn`oj lreKq ;=kla
weiqßka úia;r lrkak' ^,l=Kq 06&

^04& i. my; i`oyka Ys,am b.ekajQ wdpd¾hjre fi,a,smsj, y`ÿkajd we;s kï fudkjd±hs
A, B, C wkqms<sfj,ska ,shkak'
A - we;=ka yS,E lsÍu
B - ÿkafkka ú§u mqyqKq lsÍu
C - wYajhska msghdu mqyqKq lsÍu
^,l=Kq 03&
ii. fydamsá.uqj geï ,smsfha i`oyka f;dr;=re wkqj tys fjf<`om,l md,kh ms<sn`oj
rc;=ud úiska mekjQ kS;s folla ,shkak' ^,l=Kq 04&
iii. merKs iudcfha ffjoH jD;a;sh fyj;a fjolu b;d ÈhqKq uÜgul mej;s nj
ksoiqka folla weiqßka úia;r lrkak' ^,l=Kq 05&
iv. Y%S ,xldfõ merKs iudch ;=< .eñ ck;djf.a m%Odk Ôjfkdamdh jQ f.dú;ek ilia
ù mej;s wdldrh lreKq ;=kla weiqßkaa meyeÈ,s lrkak' ^,l=Kq 06&

^05& i. my; i`oyka idys;H lD;s rpkd jQfha l=uk rdcOdks hq.j,±hs A, B, C
wkqms<sfj,ska ,shkak'
A - o<`od isß; -
B - lõ is¿ñK -
C - .=;a;s, ldjHh - ^,l=Kq 03&
ii. fofjks mrdl%undyq rc;=udg uqyqK §ug isÿ jQ i;=re wdl%uK fol i`oyka
lrkak' ^,l=Kq 04&
iii. fmdf<dkakre rdcOdksh ì`o jeàug n,mE lreKq folla úia;r lrkak'
^,l=Kq 05&
iv. fofjks kd.ÍlrK wjêfha § Y%S ,xldfõ wd¾Ól rgdj ;=< we;sjQ fjkialï
WodyrK ;=kla iys;j úia;r lrkak' ^,l=Kq 06&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


77
^06& i. bx.S%iSka bkaÈhdjg meñK fjf<`o uOHia:dk f.dvk.d.;a ia:dk ;=kla kï
lrkak' ^,l=Kq 03&
ii. bx.%SiSkaf.a wjOdkh Y%S ,xldj flfrys fhduq ùug n, mE m%Odk fya;=
fol ,shkak' ^,l=Kq 04&
iii. 1803 bx.S%iSkaf.a Wvrg wdl%uKh wid¾:l ùug fya;= jQ lreKq ;=kla úia;r
lrkak' ^,l=Kq 05&
iv. bx.%SiSkag Wvrg rdcOdksh ;ukag wjk; lr .ekSug wjYH ùug n,mE fya;=
folla úia;r lrkak' ^,l=Kq 06&

^07& i. my; i`oyka foaYmd,k mlaI msysgqjd.;a kdhlhska A, B, C wkqms<sfj,ska


i`oyka lrkak'
A - fmvr,a mlaIh B - tlai;a cd;sl mlaIh C - Y%S ,xld ksoyia mlaIh
^,l=Kq 03&
ii. 1972 wdKavql%u jHjia:dfõ uQ,sl ,laIK folla ,shkak' ^,l=Kq 04&
iii. 1978 wdKavql%u jHjia:dj wkqj ckdêm;sjrhd i;= n,;, lreKq folla weiqßka
úia;r lrkak' ^,l=Kq 05&
iv. úh<s l,dmfha f.dú ckmo msysgqùu ksid furg ck;djg w;a jQ m%fhdack lreKq
;=kla weiqßka úia;r lrkak'
^,l=Kq 06&
III fldgi

^08& i. mqkreo iufha my; ks¾udK f,djg odhdo l< mqoa.,hka A, B, C wkqms<sfj,ska
i`oyka lrkak'
A - ÿr olakh ksmoùu' B-msfhgd m%;sudj' C - fudkd,sid Ñ;%h
^,l=Kq 03&
ii. mqkreoh;a iu`. foaY .fõIKhg fhduqùu ksid my; i`oyka mqoa.,hka úiska
fidhd.;a m%foaY A, B, C, D wkqms<sfj,ska ,shkak'
A - m¾äkkaâ ue.,ka B - l%siafgdam¾ fldf<dïnia C - weußf.da fjiamqÑ
D - lefí ifydaorfhda ^,l=Kq 04&
iii. mqkreo iufha we;s jQ úoHd;aul ÈhqKqj lreKq folla weiqfrka úia;r lrkak'
^,l=Kq 05&
iv. hqfrdamfha we;s jQ mqkreoh Y%S ,xldfõ wd¾Ólh yd iudc ixialD;sh fjkiaùu
flfrys n,mE wdldrh ksoiqka ;=kla iys;j úia;r lrkak' ^,l=Kq 06&

^09& i. my; i`oyka isoaêj,g iïnkaO mqoa.,hska jryka ;=<ska f;dard A, B, C


wkqms<sfj,ska ,shkak'
A - uq¿ uy;a ì%;dkH ck;dju kÜis úfrdaë igklg fhduq l< ì%;dkH w.ue;s -
B -iQjia we< cki;= l< ñir ckdêm;sjrhd -
C - fldkafoais úrys;j hg;a ùfï .súiqug w;aika ;enQ cmka wêrdcHhd -
^m%Ekala,ska rEiafj,aÜ " wíÿ,a .ud,a kid¾ " ysfrdaysf;da " úkaiagka p¾Ñ,a"
ud¾I,a ñfgda & ^,l=Kq 03&
ii. j¾fi,aia .súiqu u`.ska c¾ukshg muqKqjk ,o ±ä o`vqjï folla i`oyka lrkak'
^,l=Kq 04&
iii. cd;Skaf.a ix.uh wid¾:l ùug fya;= jQ lreKq folla úia;r lrkak'
^,l=Kq 05&
iv. fojk f,dal uyd ix.%dufha m%;sM, ;=kla úia;r lrkak'
^,l=Kq 06&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


78
1' ^w& (i)
1' ^m& (i)
1' ^a& (i)

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


79
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
80
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( mqrjeis wOHdmkh m;%h( I ld,h( meh 01 hs

I m;%h
ie,lsh hq;=h'
² ish¨u m%Yak j,g ms<s;=re imhkak'
² wxl 1 isg 40 f;la m%Yakj, § we;s ^1&" ^2&" ^3&" ^4& hk ms<s;=re j,ska ksjerÈ fyda jvd;a
.e<fmk fyda ms<s;=r f;dard.kak'
² Tng iemfhk ms<s;=re m;%fha tla tla m%Yakh i`oyd § we;s lj w;=frka Tn f;dard.;a
ms<s;=frys wxlhg ieif`ok ljh ;=< ^O& ,l=K fhdokak'
² ms<s;=re m;%fha msgqmi § we;s wfkla Wmfoia o ie,ls,af,ka lshjd" tajd o ms<smÈkak'

^01& Y%S ,xldfõ md,k lghq;=j,§ Rcqju Pkaoodhlhkaf.a woyia úuiqug ,la lrk
wjia:djlg WodyrKhla jkafka"
^1& m<d;a md,k ue;sjrKh h' ^2& md¾,sfïka;= uy ue;sjrKh h'
^3& cku; úpdrKh h' ^4& ckdêm;s ue;sjrKh h'

^02& jHjia:dodhlfha ld¾Hhla fkdjk ms<s;=r f;darkak'


^1& m<d;a iNd md,kh' ^2& kS;s iïu; lsÍu'
^3& uqo,a md,kh lsÍu' ^4& úOdhlh md,kh lsÍu'

^03& oaú mCI l%uhla l%shd;aul jk rglg WodyrKhla jkafka"


^1& lshqndj h' ^2& uyd ì%;dkHh h' ^3& bkaÈhdj h' ^4& Y%S ,xldj h'

^04& iuQydKavq md,k l%uhla meje;s ckmohla jkafka"


^1& u.O ckmoh h' ^2& jÊð ckmoh h'
^3& we;ekaia fm!r rdcHh h' ^4& fldai, ckmoh h'

^05& m<d;a iNdjl wdKavqldrhd m;a lrkq ,nkafka"


^1& jHjia:dodhl iNdj u.sks' ^2& m<d;a md,k weu;sjrhd úisks'
^3& ckdêm;s;=ud úisks' ^4& ue;sjrK fldñIka iNdj u.sks'

^06& weußld tlai;a ckmofha m%dka; rdcHhkag ysñ n,;, iys; ms<s;=r f;darkak'
^1& nÿ mekùu yd tla/ia lsÍu' ^2& úfoaY fj<`odu yd úfoaY lghq;='
^3& uQ,H lghq;= yd wOHdmkh' ^4& wOHdmkh yd fi!LHh'

^07& talSh wdKavql%u mj;sk rgls"


^1& weußld tlai;a ckmoh' ^2& iaúÜi¾,ka;h'
^3& ´iafÜ%,shdj' ^4& Y%S ,xldj'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
81
^08& Y%S ,xldfõ m<d;a iNd msysgqjd we;af;a 1978 wdKavql%u jHjia:dfõ"
^1& 13 jk jHjia:d ixfYdaOkfhks' ^2& 20 jk jHjia:d ixfYdaOkfhks'
^3& 15 jk jHjia:d ixfYdaOkfhks' ^4& 21 jk jHjia:d ixfYdaOkfhks'

^09& Y%S ,xldj nyq ixialD;sl ck iudchla ùug n,md we;s ixl%uKhlg wh;a jk ms<s;=r
l=ula o@
^1& wrdì cd;slhka fj<`odu i`oyd meñKSu'
^2& úch we;=¿ msßi meñKSu'
^3& ì%;dkH md,k iufha ol=Kq bkaÈh Y%ñlhka f.kajd .ekSu'
^4& ld,sx. ud> wdl%uKh'

^10& nyq ixialD;sl ck iudchl ck;dj tlai;aj Ôj;a ùu ;=<ska"


^1& wkH wd.ïj,g wjuka isÿ fõ'
^2& cd;sl iu.sh yd iyÔjkh j¾Okh fõ'
^3& iuQysl;ajh j¾Okh fkdfõ'
^4& iudkd;au;djh j¾Okh fkdfõ'

^11& ksIamdokfha § msßjehla ±Íug isÿjk NdKav y`ÿkajkafka"


^1& ksIamdok NdKAv jYfhks' ^2& wd¾Ól fkdjk NdKav jYfhks'
^3& wd¾Ól NdKav jYfhks' ^4& iajNdúl NdKav jYfhks'

^12& ksIAmdolhdf.ka fyda f;d. fjf<ka`odf.ka ,nd .kakd NdKav l=vd m%udKhla
mdßfNda.slhdg ,nd §u'
^1& w;rueÈ fj<`odu hs' ^2& f;d. fj<`odu hs'
^3& is,a,r fj<`odu hs' ^4& wka;¾ cd;sl fj<`odu hs'

^13& hqfrdamd ix.ufha idudðlh ysñ fkdjk rg l=ula o@


^1& lekvdj ^2& fvkaud¾lh ^3& iaùvkh ^4& mska,ka;h

^14& rgl ksIamdok l%shdj,shl isÿjk uQ,slu l%shdj,s we;=<;a ms<s;=r f;darkak'
^1& ksIamdokh" ñ,§ .ekSu" .nvd lsÍu' ^2& ksIamdokh" fnod yeÍu" .nvd lsÍu'
^3& mßfNdackh" ñ,§ .ekSu" .nvd lsÍu' ^4& ksIAmdokh" fnod yeÍu" mßfNdackh

^15& A - ;r`.ldÍ fjf<`o fmd<la mej;Su'


B - foam, whs;sh rch i;= h'
C - fmdÿ hym; i`oyd iqnidOk lghq;= lsÍug rch ueÈy;a ùu'
D - uOH.; ie,iqï uKav,hla u.ska wd¾Ólh fufyh ùu'
E - ,dNh wruqKq lrf.k ksIAmdokh isÿ fõ'
by; wd¾Ól ,laIK w;ßka Okjd§ w¾: l%uhl ,laIK ±lafjk ms<s;=r f;darkak'
^1& A yd B. ^2& A yd E. ^3& C yd D. ^4& D yd E.

^16& ;%sfldaK w., .egqug wkqj ikao¾Nh hkqfjka ye`Èkafjkafka"


^1& .egqug fya;=jk m%pKavldÍ ;;a;ajhls'
^2& .egqug fya;=jk p¾hdjka h'
^3& .egqug n,mdk ufkdaúoHd;aul idOlh'
^4& .egqug miqìïjk ;;a;ajhls'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
82
^17& jd¾.sl;ajh mokï lr.;a wka;¾cd;sl .egqulg WodyrKhla jkafka"
^1& hqlaf¾k reishd .egqu' ^2& BY%dh, m,ia;Sk .egqu
^3& wh¾,ka; hqoaOh' ^4& ol=Kq wm%sldfõ j¾K fNaojdÈ .egqu

^18& iu:lrKh i`oyd fhdod.; yels .egqï wjia:dj l=ula o@


^1& lïlre wdrjq,a' ^2& wdh;ksl .egqï'
^3& rgj,a w;r wdrdjq,a' ^4& cd;Ska w;r mj;sk .egqï'

^19& .egqï ksrdlrKh i`oyd fhdod.; yels idïm%odhsl l%uh l=ula o@


^1& úksiSu' ^2& fíreï lsÍu' ^3& idlÉPd lsÍu' ^4& iu:lrKh'

^20& .egqï ksrdlrKh i`oyd odhl jk mqoa.,fhl= i;= iudÔh .=Kdx.h l=ula o@
^1& wúysxil nj' ^2& ixfõ§ nj'
^3& hym;a wka;¾ mqoa., iïnkaO;d' ^4& bjiSu'

^21& rgl rdcH n,h l%shdjg kexùfï W;a;Í;r kS;sh jkafka"


^1& wmrdO kS;sh' ^2& wdKavql%u jHjia:d kS;sh'
^3& isú,a kS;sh' ^4& f;aij,dfï kS;sh'

^22& Y%S ,xldfõ fY%aIAGdêlrKfha m%Odkshd ljqo@


^1& w.%úksYapHldr;=ud' ^2& kS;sm;s ;=ud'
^3& ksfhdacH fid,sisg¾ fckrd,a ;=ud' ^4& wNshdpkdêlrK úksiqre;=ud'

^23& ÈidêlrKh u.ska úi`Èh yels kvq j¾.h l=ula o@


^1& ñkS uereï kvq' ^2& rdcH úfrdaë l=uka;%K'
^3& ue;sjrK fm;aiï kvq' ^4& újdy iïnkaO kvq'

^24& udkj ysñlï fldñifï ld¾hhla fkdjk ms<s;=r l=ula o@


^1& uQ,sl whs;sjdislï iïnkaO rchg Wmfoia §u'
^2& udkj ysñlï ms<sn`oj uyck;dj ±kqj;a lsÍu'
^3& udkj ysñlï iïnkaO wem whÿï lsÍu'
^4& udkj ysñlï W,a,x>kh ùu ms<sn`o meñKs,s úNd. lsÍu'

² my; i`oyka j.=fõ i`oyka f;dr;=re lshjd 25 yd 26 m%Yak i`oyd ms<s;=re imhkak'

wdKavql%u jHjia:dj wdKavql%u u.ska we;s l< fjkialï


1' 1931 fvdkfuda¾ wdKavql%uh A. úOdhl ckdêm;s OQrh we;s lsÍu'
2' 1947 fida,anß wdKavql%uh B. rdcH uka;%K iNdj msysgqùu'
3' 1972 m%:u ckrc jHjia:dj C. oaú uKav, md¾,sfïka;=j msysgqùu
4' 1978 fojk ckrc jHjia:dj D. i¾j ck Pkaon,h ,eîu'
E. Y%S ,xldj ck rchla ùu'
^25& fvdkfuda¾ wdKavql%uh iïnkaOfhka isÿ jQ fjkialï ±lafjk ms<s;=r jkqfha"
^1& B yd D ^2& A yd B ^3& D yd E ^4& C yd D

^26& 1972 m%:u ckrc jHjia:dj iïnkaOfhka jvd;a .e<fmk fjkialu ±lafjk ms<s;=r
l=ula o@
^1& A ^2& C ^3& E ^4& B
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
83
^27& 1978 fojk ckrc jHjia:dj wkqj Y%S ,xld md¾,sfïka;=fõ cd;sl ,ehsia;=fõ uka;%SOQr
ixLHdj lSho@
^1& 225 ls' ^2& 196 ls' ^3& 29 ls' ^4& 125 ls'

^28& w;S; Y%S ,xldfõ oi.ï md,kh ms<sn`oj i`oyka jQfha"


^1& wkqrdOmqr hq.fha § h' ^2& uykqjr hq.fha § h'
^3& fmdf<dkakre hq.fha § h' ^4& bx.%Sis md,k hq.fha § h'

^29& my; ±lafjkafka whs;sjdislï lSmhls' tajd w;ßka isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï
±lafjk wCIr iys; ms<s;=r f;darkak'
A - kS;sh bÈßfha mqoa.,fhl= fia ms<s.ekSfï whs;sh'
B - wOHdmkh ,eîug we;s whs;sh'
C - m%udKj;a Ôjk ;;a;ajhla N=la;s ú`§ug we;s whs;sh'
D - wdydr" we`ÿï" fi!LH" ksjdi ,nd .ekSug we;s whs;sh'
E - is;Sfï" yDo idlaIsfha ksoyi yd wd.ñl ksoyi'
^1& B yd C ^2& A yd E ^3& B yd C ^4& D yd E

^30& Y%S ,xldfõ mqrjeisfhl= rdcH fiajfhka úY%du .kajk jhia iSudj jkafka"
^1& wjqreÿ 55 - 60 w;r h' ^2& wjqreÿ 60 - 63 w;r h'
^3& wjqreÿ 60 - 65 w;r h' ^4& wjqreÿ 50 - 56 w;r h'

^31& lïlre whs;sjdislï wdrlaId lsÍu yd fiajH fiajl fomlaIh w;r hym;a in`o;d
mj;ajdf.k hdug Wmldrjk mk;la jkafka"
^1& idmamq yd ld¾hd, fiajl mk; h' ^2& ksoyia fi!LH mk; h'
^3& ksoyia wOHdmk mk; h' ^4& iudc wdrlaIK mk; h'

^32& —wOHdmkh ,eîug ish¨ u <uhskag whs;shla we;' th ,nd§u rcfha j.lSuls' ˜by;
whs;sjdislu ±lafjkafka <ud whs;sjdislï iïuq;sfha"
^1& 3 jk j.ka;sfha h' ^2& 1 jk j.ka;sfha h'
^3& 28 jk j.ka;sfha h' ^4& 35 jk j.ka;sfha h'

^33& mßir moaO;sh ilia ù we;s ffcj ixrpl muKla ±lafjk ms<s;=r f;darkak'
^1& Ydl" i;a;=" Ys,df.da,h' ^2& Ydl" i;a;=" úfhdaclhka ^laIqø Ôúka&'
^3& jdhqf.da,h" c,f.da,h" Ys,d f.da,h' ^4& WIAK;ajh" j¾Idm;kh" ,jk;djh'

^34& jdhq ¥IKh i`oyd fya;=jk jdhq úfudapk wxYj,ska jeäu n,mEula we;s wxYh l=ula o@
^1& m%jdyk wxYh' ^2& jk úkdYh'
^3& l¾udka; wxYh' ^4& n,Yla;s ckkh'

^35& my; A yd B m%ldY i,ld n,kak'


A - o< cd;sl ksIamdokh ixj¾Ok ñkqï w;r iïm%odhsl ñkqu fõ'
B - udkj ixj¾Ok o¾Ylh kQ;kfha fi!LHh iïmkakj Ôj;aùu" ±kqï uÜgï yd Ôjk
;;ajh uek nef,k ñkquls'
fï m%ldY fol w;=frka"
^1& A i;Hjk w;r" B wi;H fõ' ^2& A wi;Hjk w;r" B i;H fõ'
^3& A yd B hk folu i;H fõ' ^4& A yd B hk folu wi;H fõ'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


84
^36& kQ;kfha ixj¾ê; rgj,a uqyqKmdk m%Odk .eg¨jls'
^1& mßir ¥IKh yd n,Yla;s w¾nqoh'
^2& mßir ¥IKh yd ck ixLHd j¾Ok fõ.h'
^3& ;%ia;jd§ .eg¨" ukao fmdaIKh'
^4& ;%ia;jd§ .eg¨" m%d.aOk ys`.h'

^37& tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha ia:djr idudðl rgj,a ixLHdj lSho@


^1& 9 ls' ^2& 10 ls' ^3& 15 ls' ^4& 5 ls'

^38& cd;Hka;r uQ,H ms<sn`o ia:djr;ajhla yd l%uj;a úksuh l%uhla mj;ajdf.k hdug wjYH
Wmfoia ,ndfok cd;Hka;r wdh;kh l=ula o@
^1& f,dal nexl=j (I.B.R.D) ^2& cd;Hka;r uQ,H wruqo, (I.M.F)
^3& f,dal wdydr jevigyk (W.F.P) ^4& f,dal lïlre ixúOdkh (I.L.O)

^39& rgl cd;Hka;r iïnkaO;d Yla;su;aj mj;ajdf.k hdu ksid" rgg we;sjk jdish l=ula o@
^1& wd¾Ól .eg¨j,§ wdOdr yd Wmfoia ,nd .; yel'
^2& hqO wdOdr ,nd .ekSug yels h'
^3& irKd.;hka yqjudre lr.; yels h'
^4& kS;s úfrdaê ixl%uKslhka f.kajd .; yels h'

^40& my; ±lafjk c,h ¥IKh jk l%u lSmhls"


A - ld¾ñl wmøjH c,hg uqod yeÍu'
B - È,Sr yd j,akdYl mig uqiq ùu'
C - jdyk fia§u'
D - iqkdñ yd kdh hEï ksid c,h ¥IKh ùu'
E - N+ñlïmd ksid N+.; Lkscj, l%shdldÍ;ajh fjkia ùu'
by; l%u w;ßka iajdNdúl l%u muKla we;=<;a ms<s;=r f;darkak'
^1& A, B ^2& D, E ^3& C, D ^4& A, D

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


85
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( mqrjeis wOHdmkh m;%h( II ld,h( meh 02 hs

II m;%h
ie,lsh hq;=h'
² m<uq m%Yakh wksjd¾hh fõ'
² m<uq jk m%Yakh yd ;j;a m%Yak y;rla we;=¿j m%Yak mylg ms<s;=re imhkak'

^01& i. nyq mlaI l%uhla l%shd;aul jk rgla iy oaú mlaI l%uhla l%shd;aul jk rgla kï
lrkak'
ii. rdcHhla ;=< olakg ,efnk uQ,sl ,laIK y;frka folla ,shd olajkak'
iii. weußld tlai;a ckmofha m%dka; rdcHhkag ysñ n,;, folla i`oyka lrkak'
iv. f.da,ShlrKfha olakg ,efnk úfYAI ,laIK folla ,shd olajkak'
v. .egqï we;s jk uQ, folla i`oyka lrkak'
vi. foaYSh kS;sh fnokq ,nk fldgia folla kï lrkak'
vii. j¾;udkfha Y%S ,xldfõ l%shd;aul jk m<d;a md,k wdh;k j¾. folla i`oyka
lrkak'
viii. <ud whs;sjdislï wdrlaId lsÍfï wruqKq folla ,shd olajkak'
ix. mdßißl .eg¨ ksid isÿjk iudc n,mEï folla kï lrkak'
x. cd;Hka;r in`o;d mj;ajkq ,nk wdldr fol ,shd olajkak'
,l=Kq 2 x 10 = 20&
^02& iudc ixj¾Ok l%shdj,sfha § ks¾udKd;aul l%shdj,shla f,i .egqï ye`Èkaúh yel'
i. .egqï ms<sn`o wOHhkh lsÍfï § Ndú;d jk m%Odk fCIa;% fol i`oyka lrkak'
^,l=Kq 02&
ii. ukfia iduh we;s lr .ekSu i`oyd fhduq úh yels wxY ;=kla kï lrkak'
^,l=Kq 03&
iii. a. .egqï ksrdlrKh i`oyd fhdod .kakd uQ,slu l%uh jk idlÉPd l%uh u.ska
úi`od.; yels .eg¿ wjia:d ;=kla ,shd olajkak' ^,l=Kq 03&
b. .egqula iduldój ksrdlrKh lr .ekSfï jdis folla úia;r lrkak'
^,l=Kq 02&

^03& rgl md,kh kS;sfha W;a;Í;r Ndjhg wkqj isÿ lsÍu kS;sfha wdêm;Hh fõ'
i. Y%S ,xldj ;=< l%shd;aul jk úfYaI kS;s j¾. folla i`oyka lrkak' ^,l=Kq 02&
ii. Y%S ,xldfõ wêlrK fCIA;%fha by< u wêlrK ;=k ,shd olajkak' ^,l=Kq 03&
iii. a. wêlrKfha iajdêk;ajh we;s lsÍu i`oyd Y%S ,xld wdKavql%u jHjia:dg
we;=<;a lr we;s úêúOdk ;=kla kï lrkak' ^,l=Kq 03&
b. bka tla úêúOdkhla l%shd;aul lrk wdldrh fláfhka úia;r lrkak'
^,l=Kq 02&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


86
^04& iajNdúl yd udkj n,mEï u.ska mßirh úúO úm¾hdij,g ,laj ;sfí' fï ksid wm
ieu mßirh ms<sn`o ±ä wjOdkfhka lghq;= l< hq;=j we;'
i. Ôúkaf.a meje;au i`oyd mßirfhka ,efnk Wmldrl fiajdjka fol i`oyka
lrkak' ^,l=Kq 02&
ii. jdhq ¥IKh u.ska we;s jk wys;lr m%;sM, ;=kla ,shd olajkak' ^,l=Kq 03&
iii. a. ixj¾Okh jk rgj,a uqyqKmdk .eg¨ ;=kla kï lrkak' ^,l=Kq 03&
b. by; tla .eg¨jla úi`od .ekSu i`oyd Tng l< yels l%shdud¾. úia;r
lrkak' ^,l=Kq 02&

^05& f,dalfha wd¾Ól lghq;= fufyh ùu i`oyd úúO w¾: l%u fhdodf.k ;sfí'
i. ksIamdok NdKav fnod yeÍfï m%Odk l%u fol i`oyka lrkak' ^,l=Kq 02&
ii. mßj¾;k wd¾Ól l%uhl ,laIK ;=kla ,shd olajkak' ^,l=Kq 03&
iii. a. ;srir ixj¾Okfha § ie,lsh hq;= lreKq ;=kla kï lrkak' ^,l=Kq 03&
b. bka tla lreKla l%shd;aul lrk wdldrh fláfhka úia;r lrkak'
^,l=Kq 02&

^06& uyck;dj i;= mrudêm;H n,h md,k n,;," Pkao n,h yd uQ,sl whss;sjdislï hk
fCIA;% ;=k Tiafia l%shd;aul fõ'
i. ikaëh rdcHhka folla i`oyka lrkak' ^,l=Kq 02&
ii. Y%S ,xldfõ mßmd,kh úuOH.; lr we;s wdldr ;=kla ,shd olajkak' ^,l=Kq 03&
iii. a. Y%S ,xldfõ m<d;a md,k wdh;k u.ska uyck;dj fj; imhk fiajdjka
;=kla kï lrkak' ^,l=Kq 03&
b. bka tla fiajdjla uyck hym;g fya;= jk wdldrh fláfhka úia;r lrkak'
^,l=Kq 02&

^07& f,dj lsisÿ rglg yqol,dj Ôj;aúh fkdyel' tys m%;sM,hla f,i wka;¾cd;sl in`o;d
j¾Okh úh'
i. cd;Hka;r in`o;d mj;ajk wdldr fol kï lrkak' ^,l=Kq 02&
ii. tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha ksfIaO n,h ysñ rgj,a ;=kla ,shkak' ^,l=Kq 03&
iii. a. cd;Hka;r in`o;d f.dvk`.d .ekSfuka w;ajk m%;sM, ;=kla kï lrkak'
^,l=Kq 03&
b. bka tla m%;sM,hla Y%S ,dxlsl wmg jeo.;ajk wdldrh úia;r lrkak'
^,l=Kq 02&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


87
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( N+f.da, úoHdj m;%h( I ld,h( meh 01 hs

I m;%h
ie,lsh hq;=h'
³ m%Yak m;%h m%Yak 40 lska iukaú; h'
³ tla tla m%Yakh i`oyd § we;s Wmfoiaj,g wkql+,j ish¨ u m%Yakj,g fuu m%Yak m;%fha u
ms<s;=re imhkak'

² wxl 01 isg 05 olajd m%Yakj, tla tla ysia;ekg .e<fmk ms<s;=r jryka ;=<ska f;dard ;s;a
br u; ,shkak'
01' f,dalfha .eUqre u id.ßl w.dOfha jQ ußhdkd .eUqr ógr ''''''''''''''''''''''''''''' muK fõ'
^10497 $ 11035 $ 8848&
02' mDÓú jHqyhg wkqj id.ßl lfnd, '''''''''''''''''''''''''''''''' mdIdKj,ska iukaú; h'
^nefid,aÜ $ .%ekhsÜ $ .eífrda&
03' Wkak;dxYh wvq úYd, m%foaYhl me;sÍ we;s iu;,d ìï jQ '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ;ekak
´iafÜ%,shdfõ olakg ,efí' ^uexpqßhdkq $ uyd ihsìßhdkq $ k,a,nd¾&
04' wdishdfjka neyer ù j.d lrk m%foaYhla f,i ''''''''''''''''''''''''''''''''' y`ÿkd.; yel'
^;dhs,ka;h $ uev.ialrh $ ñhkaudrh&
05' Y%S ,xldfõ fmfg%da,shï msßmyÿ lsÍfï l¾udka; Yd,dj '''''''''''''''''''''''''''''''''' m%foaYfha msysgd
we;'
^imq.ialkao $ Tref.dvj;a; $ flrj,msáh&

² wxl 6 isg 10 f;la § we;s tla tla m%ldYh ksjerÈ kï zksZ hkak jgd o" jerÈ kï zjeZ hkak
jgd o rjqula w`Èkak'
06' lfndla ñY% r;= mi rn¾ j.djg WÑ; h' ^ks $ je&
07' hlv yd jdfka l¾udka;fha § hmia WKq lsÍug úÿ,s W`ÿka Ndú;h kj m%jk;djls'
^ks $ je&
08' Y%S ,xldfõ Ouks ñksrka jeä u m%udKhla ñ, § .kakd rg bkaÈhdjhs' ^ks $ je&
09' j¾;udkfha f,dal ck ixLHdj ì,shk wg blaujd we;' ^ks $ je&
10' ßÉg¾ mßudKfha w.h 3'5 isg 5'5 w;r m%udKfha N+ñlïmdjl m%;sM,h iïmQ¾Kfhka
úkdYldÍ fõ' ^ks $ je&

² wxl 11 isg 19 f;la m%Yakj, ysia;ekg iqÿiq jpkh fhdod iïmQ¾K lrkak'
11' Y%S ,xldfõ f;a ñ, § .kakd m%Odk u l,dmh jkafka ''''''''''''''''''''''''''''''' l,dmhhs'
12' l=reKE., Èia;%slalfha f.dakj, ''''''''''''''''''''''''''''''''' ldnksl fmdfydr uOHia:dkhla
msysgqjd we;'
13' flá ld,hla ;=< f,dal ck ixLHdfõ YS>% j¾Okh ck ixLHd ''''''''''''''''''''''''''''''' f,i
ye`Èkafõ'
14' udkqI ixj¾Ok o¾Ylh .Kkh lsÍfï § Wmf;a § wdhq wfmalaIdj ''''''''''''''''''''''''''''''''' iy
l%h Yla;sh yd .e,mQ tal mqoa., o< cd;sl ksIAmdÈ;h m%Odk ks¾Kdhl f,i fhdod .kS'
15' 1(50000 N+ ,laIK is;shï m;%hl È. fikaáógr 80 iy m<, fikaáógr ''''''''''''''''''''''''''''
mßudKhg wkqj ilid we;'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
88
² my; 16 isg 19 f;la m%Yakj,g ms<s;=re iemhSu i`oyd my; § we;s m%ia;dr igyk Wmfhda.S
lr .kak'
j¾I 2012 Y%S ,xldfõ úfoaY úksuh bmhSfï § lDIsld¾ñl" ld¾ñl" Lksc yd fjk;a wmkhk
u.ska lrkq ,nk odhl;ajh o tla tla ksIamdok odhl;ajh o my; m%ia;drfhka olajd we;'

16' úfoaY úksuh bmhSfï § jeäu odhl;ajhla '''''''''''''''''''''''''''''''''''' wxYfhka wmhd f.k
we;'
17' j¾I 2012 § frÈms<s yd we`.¨ï wmkhkfhka muKla '''''''''''''''''''''''''''''''''' Wmhd f.k
we;'
18' Y%S ,xldfõ NdKav wmkhkfha § 1] jQ wvq u wmkhkhla '''''''''''''''''''''''''''''' wxYfhka
ysñlr f.k ;sfí'
19' j¾I 2012 § lDIsld¾ñl ksIamdok '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ls'

² wxl 20 isg 24 f;la § we;s m%Yakj, zwZ iy zwdZ hkqfjka ;Sre folla ±lafõ' zwZ ;Srefõ
we;s f;dr;=re j, wkqms<sfj,g wkqj zwdZ ;Srefõ we;s f;dr;=re .e<mQ úg ksjerÈ
wkqms<sfj< ±lafjk ms<s;=rg ysñ wxlh bÈßfha we;s ;s;a br u; ,shd olajkak'

20' zwZ zwdZ


ú, msysá uyoaùmh
1' iqmsßhka A - hqfrdamd
2' wh¾ B - ol=Kq weußld
3' ,efvd.d C - ´iafÜ%,shd
D - W;=re weußld
^1& A, B, C ^2& B, C, A ^3& A, C, B ^4& D, C, A
^''''''''''''''&
21' zwZ zwdZ
lDIs fnda.h mqyqKq uOHia:dkh
1' udxY fnda. A - ud;f,a
2' lDIs ;dlaIKsl WoHdkh B - ójkm,dk
3' iq¿ wmkhk fnda. C - .kafkdrej
D - w.=Kfld<me,eiai
^1& A, B, D ^2& B, C, D ^3& D, C, A ^4& D, A, B
^''''''''''''''&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
89
22' zwZ zwdZ
Lksc j¾.h jHdma;s m%foaYh
1' uhsld A - foÈhfj,
2' flT,ska B - rdf.or
3' fnda,ueá C - ;,d;= Th
D - fndr,eia.uqj
^1& B , A,D ^2& C,D,A ^3& B, D, C ^4& D,C,A
^''''''''''''''&
23' zwZ zwdZ
úÿ,s n,d.dr j¾. msysgd we;s m%foaY
1' ;dm úÿ,sh A - fkdfrdÉfpdf,a
2' c, úÿ,sn,h B - Wl=fj,
3' iq<x úÿ,sh C - ukakdru
D - nre;lkao
^1& A,B,C ^2& B,A,C ^3& C,D,A ^4& D,C,B
^''''''''''''''&

24' zwZ zwdZ


jk rlaIs; j¾.h rlaIs; m%foaYh
1' ±ä iajNdúl rlaIs;hls' A - y.a.,
2' jk rlaIs;hls B - fydagka;ekak
3' cd;sl WoHdkhls C - kdlshdfoksh
D - iS.sßh
^1& A,B,C ^2& A,C,B ^3& B,C,D ^4& D,A,B
^''''''''''''''&

² wxl 25 isg 37 f;la we;s tla tla m%Yakhg § we;s ms<s;=re y;r w;=frka ksjerÈ fyda jvd;a
.e<fmk fyda ms<s;=r f;dard Bg ysñ wxlh bÈßfha we;s ;s;a br u; ,shd olajkak'

25' mDÓúfha m%fhdackhg .; yels u;=msg ñßÈh c, jHdma;sfhka jeä u m%;sY;hla we;af;a"
^1& ú,a j, h' ^2& .x.dj, h' ^3& mdxY=j, h' ^4& c,jdIam f,i h'
^''''''''''''''&
26' j¾;udkfha f,dalfha rn¾ ksIAmdokfhka 95] imhkq ,nkafka"
^1& ol=Kq yd w.aksÈ. wdishd;sl rgj,sks'
^2& Ökh yd bkaÈhdfjks'
^3& ol=Kq yd kef.kysr wdishd;sl rgj,sks'
^4& n%iS,h yd ,;ska weußldkq rgj,sks' ^''''''''''''''&

27' Y%S ,xldjg wdfõKsl ñßÈh uiqka muKla wvx.= ms<s;=r ñka l=ula o@
^1& Æ,d" ;s,dmshd" lkhd" u.=rd" ldjhshd ^2& leÜ,d" yqx.d" lU,hd" ldjhshd
^3& lkhd" u.=rd" fldr,shd" yqx.d ^4& frdyq" leÜ,d" uiafm;shd" ldjhshd
^''''''''''''''&
28' Ökh" bkaÈhdj" cmdkh" Bðma;=j jeks rgj, lmq l¾udka;h ia:dk .; ùug n,mdk
fya;=jla fkdjkafka ñka l=ula o@
^1& lmq myiqfjka j.d l< yels ùu' ^2& ,dNodhS Y%uh
^3& kùk ;dlaIKh ^4& ck ixLHdj j¾Okh ùu'
^''''''''''''''&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
90
29' f.daì ldka;dr m%foaYh msysgd we;af;a"
^1& fi!uH foaY.=Ksl l,dmfha h' ^2& ksj¾;k foaY.=Ksl l,dmfha h'
^3& fudaiï foaY.=Ksl l,dmfha h' ^4& Ys; foaY.=Ksl l,dmfha h'
^''''''''''''''&
30' Y%S ,xldfõ iq¿ fmd,a ;%sfldaKh f,i ye`Èkafjk m%foaY fudkjd o@
^1& fld<U" l¿;r" y,dj; ^2& .ïmy" l=reKE.," ñkafoksh
^3& l=reKE.," ud;r" ;x.,a, ^4& r;akmqr" ñkafoksh" ;x.,a,
^''''''''''''''&
31' wjidÈ; mdIdKhla yd úmß; mdIdKhla ms<sfj<ska we;=<;a jrKh f;darkak'
^1& ðmaiï - Èhuka;s ^2& lsß.re`v - .%ekhsÜ
^3& fl%dñhka - ñksrka ^4& fvd,uhsÜ - .eífrda
^''''''''''''''&
32' ² b`Èlgq jeks Ydl m;% we;'
² mekavd" kß úfYaI yd ñkala jeks jk Ôúka isáhs'
² Ydl Rcq l`oka iys; h'
² ±j uDÿ fõ'
by; ,laIKj,ska iukaú; jkdka;r j¾.h jkafka"
^1& ksj¾;k j¾Id jkdka;r h' ^2& fi!uH l,dmSh jkdka;r h'
^3& fla;=Or jkdka;r h' ^4& ksj¾;k l,dmSh jkdka;r h'
^''''''''''''''&
33' f,dalfha oaú;Shsl ck ixflakaø folla wvx.= ms<s;=r f;darkak'
^1& uOH ´iafÜ%,shdj" Bðma;=fõ lhsfrda wdY%s;j
^2& n%iS,fha ßfhda o cekehsfrda k.rh wdY%s;j yd W;=re weußldfõ Bidk È. fjr<
l,dmh
^3& jhU È. hqfrdamh" ksj¾;k j¾Id jkdka;r m%foaYh
^4& w.aksÈ. wdishdj" n%iS,fha ßfhda o cekehsfrda k.rh wdY%s;j ^''''''''''''''&

34' my; A isg E olajd § we;s f;dr;=re w;=frka Y%S ,xldfõ m%foaYSh ixj¾Okhg wod<
jHdmD;s muKla wvx.= j¾Kh f;darkak'
A - m%cd uQ,sl c, jHdmD;s B - kfjdaoHd mdi,a
C - wêfõ.S ud¾. D - Èú ke.=u
E - fjf<`ofmd< mq¿,a lsÍu'
^1& A yd B ^2& B yd C ^3& A yd D ^4& C yd E
^''''''''''''''&

35' f,dalfha fudag¾ r: ksIamdokfha m%uqL;u rg jkafka"


^1& Ökhhs' ^2& bkaÈhdjhs ^3& cmdkhhs' ^4& c¾ukshhs
^''''''''''''''&

36' Y%S ,xldfõ kdh hEï nyq, u Èia;%slal hq.,h ñka l=ula o@
^1& ud;f,a" .ïmy ^2& kqjrt<sh" l=reKE.,
^3& lE.,a," nÿ,a, ^4& r;akmqr" l¿;r ^''''''''''''''&

37' f.da,Sh WIAK;ajh by< hEu flfrys n,mdk udkqI l%shdldrlula fkdjkafka ñka l=ula
o@
^1& fmdis, bkaok oykh ^2& jk ydhkh
^3& ld¾ólrKh ^4& ,eõ .sks ^''''''''''''''&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


91
² my; A, B, C yd D j,ska olajd we;s tlsfklg iïnkaO ud;Dld hq., fyd`Èka wOHhkh
fldg wxl 38 isg 40 f;ka wid we;s m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
A - 1' ikaksfõokh B - 1' há;, myiqlï
2' udkj ysñlï 2' udkj iïm; ixj¾Okh

C - 1' wdhq wfmalaIdj D - 1' Wkak;dxYh


2' Y%u yuqodj 2' WIAK;ajh

38' m<uqjekafka jeä ùu fojekafka wvq ùug fya;= jk ud;Dld hq.,h l=ula o@
^1& A ^2& B ^3& C ^4& D ^'''''''''''''''''''&

39' m<uqjekafka jeä ùu fojekafka o jeä ùug fya;= jk ud;Dld hq.,h l=ula o@
^1& A ^2& B ^3& C ^4& D ^'''''''''''''''''''&

40' fojekafka wvq ùug m<uqjekafka jeä ùu fya;=jk ud;Dld hq.,h l=ula o@
^1& A ^2& B ^3& C ^4& D ^'''''''''''''''''''&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


92
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( N+f.da, úoHdj m;%h( II ld,h( meh 02 hs

II m;%h
ie,lsh hq;=h'
² fuu m%Yak m;%h I yd II jYfhka fldgia follska iukaú;h'
² I fldgfia m%Yakh wksjd¾h fõ' tys zwZ" zwdZ iy zbZ fldgia ;=kg u ms<s;=re iemhsh hq;=h'
² II fldgiska m%Yak y;rlg ms<s;=re iemhsh hq;=h'
² ms<s;=re iemhsh hq;= uq¿ m%Yak ixLHdj myls'

I fldgi
^01& ^w& Tn fj; imhd we;s 1 ( 50"000 N+ ,laIK is;shï fldgi wOHhkh lr" ta weiqfrka
wid we;s m%Yakj,g ms<s;=re imhkak' ms<s;=re ,sùu i`oyd Tn fj; imhd we;s
lvodish ^msgq wxl 8& fhdod .kak'
wxl (i) isg (iv) olajd we;s m%YAkj,g .e<fmk ms<s;=r jryka ;=<ska f;dard ,shkak'
(i) A p;=ri%fhka olajd we;s c,jyk ,laIKh l=ula o@
^yevm¿ ,laIKh $ .x o`.rh $ w;= .x.dj& ^,l=Kq 01 hs&
(ii) B p;=ri%fhka olajd we;s c,jyk rgdj l=ula o@
^cd,dldr $ wÍh $ YdÇh& ^,l=Kq 01 hs&
(iii) E p;=ri%h ;=< olakg ,efnk fN!;sl ,laIKh l=ula o@
^wämdr $ fld;a lkao $ fyaka j.dj& ^,l=Kq 01 hs&
(iv) F p;=ri%h ;=< olakg ,efnk ixialD;sl ,laIKh l=ula o@
^jk rlaIs; udhsu $ ., $ l`ÿ nEjqu& ^,l=Kq 01 hs&
(v) G - H f¾Ldfjka olajd we;s fN!;sl ,laIKh l=ula o@
^ksïkh $ fkrej $ lfmd,a,& ^,l=Kq 01 hs&
(vi) J - K j,ska olajd we;s fN!;sl ,laIKh l=ula o@
^ksïkh $ fkrej $ lfmd,a, ^,l=Kq 01 hs&
(vii) C - D olajd úysfok m%Odk ud¾.fha ÿr lsf,daógrj,ska olajkak'
^,l=Kq 01 hs&
(viii)is;shï m%foaYfha olakg ,efnk m%Odk N+ñ mßfnda. folla olajkak'
^,l=Kq 02 hs&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


93
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
94
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& - 2022 foieïn¾
Wmldrl m%Yak m;%h úNd. wxlh ''''''''''''''''''''

^61& N+f.da, úoHdj II mÍlaIljrhdf.a


m%fhdackh msKsihs'

1' ^w& i.

ii.

iii.

iv.

v.

vi.

vii.

viii.

ix.

10

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


95
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
96
ix. hdnoj we`o we;s A yd B yrialvhka fyd`Èka wOHhkh fldg th is;shfï L - M
f¾Ldfjka ±lafjkafka l=ula o hkak olajkak'
A B
400 400
Wkak;dxYh (m)

Wkak;dxYh (m)
300 300

200 200

100 100

0 0
L M L M

^wd& Tn fj; imhd we;s f,dal is;shu fyd`Èka wOHhkh lr" my; i`oyka m%Yakj,g
ms<s;=re imhkak' ms<s;=re iemhSu i`oyd f,dal is;shug hdnoj olajd we;s ;Srej ^msgq
wxl 09& fhdod .kak'
² wxl (i) isg (v) f;la tla tla m%Yakhg bÈßfhka § we;s bx.%Sis wlaIr ;=k w;=frka
ksjerÈ ms<s;=r ±lafjk wlaIrh is;shfuka f;dard" is;shug hdnoj we;s ;Srefõ tla
tla m%Yak wxlh bÈßfha we;s fldgqj ;=< ,shd olajkak'
(i) fydjexfyda .`. A , B , C
(ii) le,sfmdakshd w¾Ooaùmh I , J , K
(iii) ;=¾lsh O , R , S
(iv) ;iafïkshd ¥m; N , L , M
(v) ck ixLHdfõ úYd,;ajh wkqj wm%sldfõ m%uqL rg U , V , W
^,l=Kq 05 hs&

^b& Tn fj; imhd we;s Y%S ,xld is;shu fyd`Èka wOHhkh lr" my; i`oyka m%Yakj,g
ms<s;=re imhkak' ms<s;=re iemhSu i`oyd Y%S ,xld is;shug hdnoj olajd we;s ;Srej
^msgq wxl 09& fhdod .kak'
² wxl (i) isg (v) f;la tla tla m%Yakhg bÈßfhka § we;s bx.%Sis wlaIr ;=k w;=frka
ksjerÈ ms<s;=r ±lafjk wlaIrh is;shfuka f;dard is;shug hdnoj we;s ;Srefõ tla
tla m%Yak wxlh bÈßfha we;s fldgqj ;=< ,shd olajkak'
(i) m,d,s .=jka f;dgqm, A ,B , C
(ii) ;%sl=Kdu,h O , P , Q
(iii) fv,a*a ¥m; D ,E , F
(iv) fmd,a j.d ìï jeäu Èia;%slalh G ,H , I
(v) iq<x úÿ,s n,d.drh msysá ia:dkh U , V , W
^,l=Kq 05 hs&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


97
II fldgi

02' (i) mDÓú jHqyhg wkqj Ys,d f.da,hg wh;a m%Odk fldgia fol kï lrkak'
^,l=Kq 02&
(ii) mDÓú jdhqf.da,fhys fufidf.da,fha m%Odk ,laIK ;=kla i`oyka lrkak'
^,l=Kq 03&
(iii) a. mDÒúfhys c,h jHdma; ù we;s wdldr ;=kla i`oyka lrkak'
b. j¾;udkfha c,fha .=Kd;aulNdjh wvq ùu flfrys n,md we;s ñksia l%shdldrlï
folla fláfhka úia;r lrkak' ^,l=Kq 05&

² wxl 03 iy 04 m%Yakj,g ms<s;=re iemhSu i`oyd my; § we;s f,dal is;shï wdOdr lr .kak'

03' (i) by; f,dal is;shfuys"


(a) A wlaIrfhka ±lafjk jkdka;r j¾.hla
(b) B wlaIrfhka ±lafjk jkdka;r j¾.hla
fudkjd±hs ms<sfj<ska kï lrkak' ^,l=Kq 02&
(ii) ksj¾;k j¾Id jkdka;rj, ,laIK ;=kla i`oyka lrkak' ^,l=Kq 03&
(iii) Y%S ,xldfõ jk ixrlaIKh i`oyd f.k we;s l%shdud¾. ;=k fláfhka meyeÈ,s
lrkak' ^,l=Kq 05&

04' (i) by; f,dal is;shfuys lsß mÜá md,kh lrk rgj,a fol C yd D wkqms<sfj<ska
i`oyka lrkak' ^,l=Kq 02&
(ii) f,dalfha lsßmÜá md,kh lrk rgj, th ÈhqKqùu flfrys n,md we;s idOl
;=kla olajkak' ^,l=Kq 03&
(iii) Y%S ,xldfõ lsß ksIamdokh jeä ÈhqKq lsÍu i`oyd rch f.k we;s l%shdud¾. folla
meyeÈ,s lrkak' ^,l=Kq 05&

05' (i) tlai;a rdcOdksfhys yd cmdkfhys hlv yd jdfka l¾udka;h flfrk tla
uOHia:dkh ne.ska wkqms<sfj<ska kï lrkak' ^,l=Kq 02&
(ii) hlv yd jdfka l¾udka;fha kj m%jk;d ;=kla ,shkak' ^,l=Kq 03&
(iii) Y%S ,xldfõ .Dy l¾udka;h ixj¾Okh lsÍu i`oyd rch f.k we;s l%shdud¾.
;=kla fláfhka meyeÈ,s lrkak' ^,l=Kq 05&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


98
06' (i) ck ixLHdfõ ie,lSfï§ ñksidg Wm;ska u ysñjk ,laIK folla i`oyka lrkak'
^,l=Kq 02&
(ii) (a) j¾;udkfha f,dal ck ixLHdj ì,shkhla w¿;ska tl;=ùug .; jk ld,h
jir lSh o@
(b) f,dal ck ixLHd j¾Okfha lemS fmfkk wjê fol ,shkak' ^,l=Kq 03&
(iii) Y%S ,xldfõ ck ixLHdfõ wiudk jHdma;shg fya;= ;=kla fláfhka meyeÈ,s
lrkak' ^,l=Kq 05&

07' (i) ;srir ixj¾Okfha uQ,sl wruqK l=ula o@ ^,l=Kq 02&


(ii) há;, myiqlï jeä ÈhqKq lsÍu u.ska w;ajk m%;s,dN ;=kla i`oyka lrkak'
^,l=Kq 03&
(iii) (a) wka;¾cd, iïnkaO;dj,ska ,eìh yels jdis folla ,shkak'
(b) wka;¾ cd, iïnkaO;d ksid we;s jk wjdishla meyeÈ,s lrkak' ^,l=Kq 05&

08' (i) f,dalfha isÿjk Ôj úoHd;aul wdmod folla ,shkak' ^,l=Kq 02&
(ii) f,dalfha N+ñlïmd we;s jk m%Odk l,dm ;=kla i`oyka lrkak' ^,l=Kq 03&
(iii) Y%S ,xldfõ nyq,j isÿjk c,.e,Sï wdmodj" l<ukdlrK pl%hg wkqj wdmod
wju lsÍfï wjia:dfõ § isÿ l< hq;= l%shdud¾. ;=kla fláfhka meyeÈ,s lrkak'
^,l=Kq 05&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


99
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( ikaksfõokh yd udOH wOHhkh m;%h( I ld,h( meh 01 hs

I m;%h
ie,lsh hq;=hs'
² ish¨ u m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
² wxl 01 isg 40 f;la m%Yakj, § we;s ^1& ^2& ^3& ^4& hk ms<s;=re j,ska ksjerÈ fyda jvd;a
.e<fmk fyda ms<s;=r f;dard .kak'
² Tng iemfhk ms<s;=re m;%fha tla tla m%Yakh i`oyd § we;s lj w;=ßka Tn f;dard .;a
ms<s;=frys wxlhg ieif`ok ljh ;=< ^O& ,l=K fhdokak'
² tu ms<s;=re m;%fha msgqmi § we;s wfkla Wmfoia o ie,ls,af,ka lshjd tajd o ms<smÈkak'

^01& udkj iudchg wjYH f;dr;=re iïmdokh lsÍu


^1& ikaksfõokfha wruqKls' ^2& wOHdmkfha wruqKls'
^3& .%dylhdf.a wruqKls' ^4& iudc ixúOdk wruqKls'

^02& ,eiafj,a w¾:l:khg wkqj ikaksfõokdx. wkqms<sfj< olajd we;af;a"


^1& f;dr;=re uQ,dY%" iïfm%aIKh" ix{dj" .%dylhd" w.%ia:dkh
^2& mKsúvh" ix{dj" ,enQ ix{dj" .%dylhd" ikaksfõokh
^3& ikaksfõolhd" mKsúvh" udOH" .%dylhd" n,mEu
^4& flfkla" hï lsisjla" hfula" n,mEula" kd,shla

^03& uE;l§ rEmjdysksfha m%o¾Ykh l< ±kaùula ms<sn`o l:d ny blaukska m%foaYh mqrd me;sr
.sfha h' ta ;=<ska isÿjkqfha"
^1& ks¾udKd;aul ikaksfõokhls' ^2& jdÑl ikaksfõokhls'
^3& wúêu;a ikaksfõokhls' ^4& úêu;a ikaksfõokhls'

^04& wka;¾ mqoa., ikaksfõokh fndfyda úg"


^1& Y%jH yd l:k ikaksfõokfha tl;=jls'
^2& jdÑl yd ks¾jdÑl ikaksfõokfha tl;=jls'
^3& oDYH yd jdÑl ikaksfõokfha tl;=jls'
^4& úêu;a yd wúêu;a ikaksfõokfha tl;=jls'

^05& ms<sfj<ska ikaksfõok j¾.hla yd iajrEmhla jkafka"


^1& ck ikaksfõokh yd iuQy ikaksfõokhhs'
^2& iuQy ikaksfõokh yd Y%jH ikaksfõokhhs'
^3& Y%jH - oDYH ikaksfõokh yd l:k ikaksfõokhhs'
^4& mqoa.,dka;r ikaksfõokh yd iuQy ikaksfõokhhs'

^06& foaYkhla mj;ajk w;r;=r lsishï fmd;l we;=<;a rEmigykla fmr iQodkulska
f;drj Y%djl msßi fj; bÈßm;a lsÍug Tng wjYH fjhs' Bg Tn f;dard .kafka"
^1& ia,hsâ m%lafIamK hka;%hhs' ^2& nyqudOH m%lafIamK hka;%hhs'
^3& m%;sYS¾I m%lafIamK hka;%hhs' ^4& laIKsl m%lafIAmK hka;%hhs'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
100
^07& mqj;am;aj, m< jQ m%jD;a;s w;=frka jeäu leue;a;la we;s m%jD;a;sh f;dard .ekSug fhdod
.; yels jvd;a .e<fmk úêl%uh jkafka"
^1& m%YAkdj,S l%uhhs' ^2& wka;¾.; úYaf,aIKhhs'
^3& fnodyßkakka iu`. iïuqL idlÉPdjhs' ^4& ksÍCIKhhs'

^08& wdOqksl PdhdrEm Ys,amshl=f.a oDIaáfldAKfhka idudkH o< fiahdmg leurdj,g jvd
äðg,a leurd jeo.;a jkafka tu.sska PdhdrEm"
^1& laIKsl j kerôh yels neúks' ^2& myiqfjka ;ekam;a lr.; yels neúks'
^3& úYd, msßilg heúh yels neúks' ^4& úYd, lr uqøKh l< yels neúks'

^09& rEmjdyskS m%jD;a;s iïnkaOfhka fkd.e<fmk m%ldYh f;darkak'


^1& fndfyda úg iÔùj bÈßm;a lrhs'
^2& kd,sld w;r ;r.ldÍ ;;a;ajhla mj;S'
^3& .=jka úÿ,s m%jD;a;sj,g jvd fõ.j;a fõ'
^4& yels iEu úg u PdhdrEm o¾Yk fhdod .kS'

^10& ã'wd¾'úfÊj¾Ok" weï ã' .=Kfiak iy Wmd,s úfÊj¾Ok hk pß; y`ÿkd .kafka"
^1& Y%S ,xldfõ lemS fmfkk mqj;am;a ixialdrljreka f,i h'
^2& Y%S ,xldjg rEmjdysksh y`ÿkajd §ug mqfrda.dó jqj;a f,i h'
^3& Y%S ,xldfõ mqj;am;a l¾udka;fha lemS fmfkk pß; f,i h'
^4& Y%S ,xld .=jka úÿ,s ixia:dfõ ckm%sh jevigyka iïmdoljreka f,i h'

^11& fm!oa.,sl udOH wdh;khka wdodhï Wmhd .ekSfï m%Odk uQ,dY%h jkafka"
^1& rdcH wkq.%yh u.sks' ^2& mß;Hd.YS,Skaf.ks'
^3& udOH wjldYh wf,ú lsÍfuks' ^4& iqn m;kakkaf.ks'

^12& mqyqKq wjia:djla ,nd .ekSu i`oyd Tnf.a Ôj o;a; we;=<;a jd¾;djla ilia lsÍug isÿj
we;ehs is;kak' tys§ wod< n,OdÍkaf.a wjOdkh Èkd .ekSu i`oyd wju jeo.;alula
we;af;a"
^1& ;u úfkdaodxY yd úfYaI reÑl;ajhka Bg we;=<;a lsÍuhs'
^2& l,d;aul wlaIr rgd yd j¾Kj;a lvodis Ndú;hhs'
^3& jd¾;djg wu;rj ;u b,a,Su yd lemùu i`oyka lr ;j;a wu;r ,smshla fhduq lsÍuhs'
^4& jd¾;dj ilia lsÍu i`oyd A4 m%udKfha lvodis muKla Ndú; lsÍuhs'

^13& m%jD;a;s idlÉPdjla hkq"


^1& tal ud¾.sl ikaksfõok wjia:djls'
^2& fofofkl= w;r isÿ flfrk idlÉPdjls'
^3& ;ks mqoa.,fhl= fufyhjk /iaùuls'
^4& oaú ud¾.sl ikaksfõok wjia:djls'

^14& —iEu mqrjeisfhl=g u NdIKfha ksoyig yd m%ldYkh we;=¿ woyia m< lsÍfï
ksoyig ysñlï we;af;a h'˜
by; m%ldYh i`oyka jkafka"
^1& tlai;a cd;Skaf.a udkj ysñlï m%{ma;sfha 14 jk j.ka;sfha h'
^2& Y%S ,xld mqj;am;a uKAv, mkf;a 19 jk j.ka;sh hgf;a h'
^3& nqoaêuh foam, mk; hgf;a m%ldYk ysñlï kS;sfha h'
^4& Y%S ,xld wdKavql%u jHjia:dfõ 14 jk jHjia:dj hgf;a h'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


101
^15& bf.kSfuys fhfok foaYlhd mka;s ldurfha we;s l¨ ,E,a, fuka u iqÿ ,E,a, o Ndú;
lf<a h' tu udOH WmlrKh"
^1& m%lafIamKSh WmlrKhls'
^2& m%lafIamKSh fkdjk WmlrKhls'
^3& f;dr;=re ,sÅ;j bÈßm;a lrk WmlrKhls'
^4& idïm%odhsl udOH WmlrKhls'

^16& Y%S ,xldfõ uqøK Ys,amh wdrïN jkafka"


^1& mD;=.Sis md,k iufha § h' ^2& bx.%Sis md,k iufha§ h'
^3& ,kafoaiS md,k iufha§ h' ^4& mYapd;a hg;a úð; md,k iufha§ h'

^17& mqj;a mf;ys uq,a msgqfõ m< jQ m%jD;a;shl NdIduh fodaI lsysmhla u we;s nj m%Odk
ixialdrljrhd ÿgqfõ h' Tyq tu ldrKh .ek úuiSug jvd;a u bv we;af;a"
^1& m%jD;a;s ixialdrljrekaf.ka h' ^2& fidaÿm;a n,kakkaf.ka h'
^3& msgq ieliqïlrejkaf.ka h' ^4& wlaIr ixfhdaclhkaf.ka h'

^18& ckudOH wdh;khl m%;sm;a;s ilia lrkq ,nkafka"


^1& .%dylhska h' ^2& ckudOHfõ§ka h'
^3& ±kaùïlrejka h' ^4& ysñlrejka h'

^19& Èkm;d mqj;am;l m<uq m%jD;a;s lsysmhla my; ±lafõ'


A - kqjrt<sfha § nia wk;=rlska 14 la ureg
B - ysgmq l%slÜ l%Svlfhla újdy fjhs'
C - fyda,s mQcdj uvl,mqfõ § meje;a fõ'
D - rdcH fiajlhskaf.a Ôjkdxl §ukdj by< kxjhs'
tu m%jD;a;s wkqms<sfj<ska oDV yd uDÿ mqj;a f,i ksjerÈj j¾. lr we;s ms<s;=r f;darkak'
^1& oDV" uDÿ" oDV" uDÿ ^2& oDV" uDÿ" uDÿ" oDV
^3& oDV" oDV" uDÿ" uDÿ ^4& uDÿ" oDV" uDÿ" oDV

^20& rgl mqrjeisNdjh hkqfjka y`ÿkajkafka"


^1& rglg whs;s ish¨ u ck.ykhhs'
^2& rgl Ôj;ajk ish¨ u ck.ykhhs'
^3& hï rgl Pkao n,h ysñ kS;Hdkql+,j mÈxÑ ù isákakka h'
^4& rgl wd¾Ólh kxjd,Sug Wrfok ck;djhs'

^21& fi,a,sms yd ikakia u.ska isÿ flfrkafka"


^1& ks¾jdÑl fukau ,sÅ; ikaksfõokhls' ^2& ,sÅ; fukau jdÑl ikaksfõokhls'
^3& jdÑl fukau w,sÅ; ikaksfõokhls' ^4& w,sÅ; fukau ks¾jdÑl ikaksfõokhls'

^22& ck udOH u.ska iudch ksfhdackh jkafka úúOdldrfhks' ta w;r iudÔh ksfhdackhg
wh;a jkafka my; i`oyka ljr ldKAvh o@
^1& jev f,dalh" úúO jD;a;Ska" fjf<`ofmd," ixj¾Okd;aul Ñka;kh
^2& mjq," ia;%S mqreINdjh" jd¾.sl;ajh" mqrjeisNdjh
^3& wd.u" iodpdrh yd idrO¾u" iudc m%;srEmh" udkj O¾u;d
^4& ri{;dj" ks¾udKd;aul Ñka;kh" úfkdaod;aul ld¾hh" iudc ú{dkh

^23& fndaâISÜ iy geíf,dhsâ wd§ f,i mqj;am;a fnod ±laùfï § uQ,sl ù we;af;a"
^1& mqj;a mf;ys m%udKh ^2& mqj;am; m<jk jdrhhs'
^3& flakaøSh úIhhs' ^4& Ndú; lrk mdGlhhs'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
102
^24& ikaksfõok l%shdj,sfha ld¾hh udre lr .ekSfuka isÿjk ikaksfõok jrKh jkafka
l=ula o@
^1& wka;¾j¾;S ikaksfõokh ^2& wka;¾ mqoa, ikaksfõokh
^3& iuQy ikaksfõokh ^4& ck ikaksfõokh

^25& tâjâ ydm¾" fcdaka tka',eïmaika" ã'tï'fld<Uf.a hk mqoa.,hkaf.a kduh ne`§


mj;skafka"
^1& mqj;am;a udOHfha wdrïNh;a iu. h' ^2& rEmjdyskS udOHfha wdrïNh;a iu. h'
^3& .=jka úÿ,s wdrïNh;a iu. h' ^4& iskud udOHfha wdrïNh;a iu. h'

^26& tla wfhl=f.ka ;j;a wfhl=g o" thska ;j;a wfhl=g o f,i fuu iajrEmh wjidkfha
ikaksfõolhd fj; kej; iïnkaO fõ' fuh wh;ajk úêu;a ikaksfõok wdlD;sh
f;darkak'
^1& frdao wdlD;sh ^2& odu wdlD;sh
^3& jhs wdlD;sh ^4& pl%sh wdlD;sh

^27& ydiH Wmydih ks¾udKYS,Sj mdGlhd fj; ,nd §u isÿ lrkafka"


^1& m%jD;a;s ^2& ixialdrl jels ^3& ldgqka ^4& fjf<`o ±kaùï

^28& hym;a mjq,a mßirhla f.dvk.k mjq,lg WÑ; fkdjkafka"


^1& ukd ms<s.ekSula yd úYajdih f.dvke.Suhs'
^2& iajhx wkdjrKh yd lemùuhs'
^3& ;u mjq, ;=< ke;s fjk;a mjq,a ;=< we;s .=Kdx. w.h lsÍuhs'
^4& fifkyi wdpdrYS,S;ajh we;s lsÍuhs'

^29& mqj;am;a fjf<`o ±kaùï ms<sn`o idjoH m%ldYh f;darkak'


^1& m%jD;a;sj,g idfmalaIj ±kaùïj,g ,efnkafka wvq bvls'
^2& wdh;kfha ffoksl msßjeh yd kv;a;=j fjf<`o ±kaùï u; r`od mj;S'
^3& Èkm;d mqj;am;l ie,iqïlrKfha § m%uqL;dj ,efnkqfha ±kaùïj,g h'
^4& mqj;am;a wka;¾.;h ms<sn`oj úúO n,mEï t,a, lsÍfï yelshdj fjf<`o ±kaùïlrKh
i;=h'

^30& hqfrdamh mqrd uqøK Ys,amh jHdma; lrk ,oafoa"


^1& fcdyekakia .=fgkan¾.a úisks' ^2& ú,shï lelaiagka úisks'
^3& .=.a,s t,afuda ud¾fldaks úisks' ^4& fcdaka f,d.S fnhd¾â úisks'

^31& ks¾udKlrefjl=f.a ;u ks¾udK ms<sn`o f;dr;=re yd fm!oa.,sl f;dr;=re we;=<;a .=jka


úÿ,s jevigykla i`oyd jvd;a WÑ; jevigyka wdlD;sh jkafka"
^1& i`.rduh wdlD;shhs' ^2& ix.S; jevigyka wdlD;shhs'
^3& iïuqL idlÉPd wdlD;shhs' ^4& jd¾;d jevigyka wdlD;shhs'

^32& wvq úhoï yd jeä fldgia m%udKhlska ks¾udKh l< yels rEmjdyskS kdgH j¾.h jkafka"
^1& taldx.sl kdgH ^2& m%didx.sl kdgH
^3& fu.d kdgH ^4& úúOdx.sl kdgH

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


103
^33& A - b,lal.; .%dyl msßila ±kqïj;a lsÍug Ndú; l< yel'
B - Rcqju f;dr;=rla uyckhd fj; f.k hdu myiq h'
C - wkqYdx.sl l,d Ys,amSka fndfyda fofkl=f.a fiajh ksrka;rfhka u ,nd .kshs'
D - ;u oDIAáhg wkqj ks¾udKh fufyhjhs'
by; m%ldYhka wod< fid`ÿre wd{dodhlhd úh yelafla"
^1& Ñ;%mg ksIamdol ^2& .=jka úÿ,s ksIAmdol
^3& m%Odk ixialdrl ^4& Ñ;%mg wOHCIl

^34& uq,a hq.fha Ñ;%mgj,g y`v má.; lsÍfï wNsfhda.hg id¾:lj uqyqK §ug tx.,ka;
kdgHlrefjl=g yels úh' Tyq"
^1& fcda¾Ê Biauka h' ^2& ve.shqf¾ h'
^3& pd,s pema,Ska h' ^4& we;fkaishia laf,p¾h'

^35& mdi,a fm<fmd;a uq,ajrg uqøKh lsÍfï § cd;Hka;r iïu; fmd;a wxlh ,nd fok
wdh;kh jkafka"
^1& cd;sl wOHdmk wdh;khhs'
^2& cd;sl mqia;ld, yd m%f,aLk fiajd uKav,hhs'
^3& wOHdmk wud;HxYhhs'
^4& wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=jhs'

^36& ckudOH i;= ,laIK lsysmhla my; ±lafõ'


A - úhoï wêl nj B - fõ.j;a nj
C - jdrdKql+, nj D - wka;¾ l%shdldÍ nj
fuu ,laIKj,g wod< ckudOH ms<sfj<ska"
^1& rEmjdysksh" mqj;am;" .=jka úÿ,sh yd kj udOHhhs'
^2& .=jka úÿ,sh" rEmjdysksh" kj udOH yd mqj;am;hs'
^3& rEmjdysksh" .=jka úÿ,sh" mqj;am; yd kj udOHhhs'
^4& mqj;am;" .=jka úÿ,sh" rEmjdysksh yd kj udOHhhs'

^37& hï ia:dkhlska .uka lrk mqoa.,hka i;=j mj;sk oDYHudk fkdjk hï hï foa ms<sn`o
f;dr;=re wkdjrKh i`oyd nyq,j fhdod .kakd WmlrKh l=ula o@
^1& úoHq;a le`ojkh ^2& ixjD; mßm: rEmjdyskS leurd
^3& úoHq;a msßlaiqï WmlrKh ^4& úoHq;a ;emE,

^38& .fõIKd;aul m%jD;a;shla hkq


^1& uq,dY% mokï lrf.k m%jD;a;s bÈßm;a lsÍuhs'
^2& ld,Sk f;dr;=re laIKslj jd¾;d lsÍuhs'
^3& i`.jd we;s f;dr;=re fidhd n,d jd¾;d lsÍuhs'
^4& jeä msßilg n,mEula we;s lrk f;dr;=re bÈßm;a lsÍuhs'

^39& .=jka úÿ,sfha m%n,;dj jkafka"


^1& yqfola Yíoh mdol jQ udOHhla ùuhs'
^2& .=jka úÿ,s jevigyka lkg wefikafka tla jrla muKla ùuhs'
^3& wikakdf.a wjOdkh bj;g fhduqùfï m%jK;djh jeäùuhs'
^4& .=jka úÿ,sh w;sYh CIKsl yd mßl,amK udOHhla ùuhs'

^40& Èkm;d mqj;am;l m%jD;a;s ixialdrlf.a m%Odk N+ñldj jkqfha"


^1& mqj;amf;a iuia; j.lSu ±Íuhs'
^2& Èkm;d mqj;am;lg ixialdrl jelsh rpkd lsÍuhs'
^3& m%foaYSh uÜgñka m%jD;a;s jd¾;d /ia lsÍuhs'
^4& m%jD;a;s f;dard .ekSu yd m%jD;a;s ixialrKh
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
104
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( ikaksfõokh yd udOH wOHhkh m;%h( II ld,h( meh 02 hs

II m;%h
ie,lsh hq;=h'
² m<uqjeks m%Yakh yd f;dard.;a ;j;a m%Yak y;rla o" we;=¿j m%Yak mylg muKla ms<s;=re
imhkak'
² m<uqjeks m%Yakhg ,l=Kq 20 la ysñjk w;r" wfkl=;a iEu m%Yakhlg u ,l=Kq 10 ne.ska
ysñ fõ'

^01& f;dr;=re wf,úhg woH;kfha m%uqL ia:dkhla ysñ j we;af;a ñksidf.a uQ,sl wjYH;d
w;rg f;dr;=re o tla j we;s neúks' fï ksid nyqck udOH wdh;khla o úúO
l%fudamdhhka yryd f;dr;=re ,nd .ekSug W;aidy orhs'
i. f;dr;=re ñksidg jeo.;a jk wdldr folla ,shkak'
ii. ck udOHhka j¾. l< yels m%Odk m%fNao fol kï lrkak'
iii. f;dr;=re iïmdokhg wu;rj ikaksfõok wruqKq folla ,shkak'
iv. udOHfha iajNdjh wkqj .%dylhd úúOdldrfhka y`ÿkajkq ,efí' bka foj¾.hla kï
lrkak'
v. udOH wdh;khl meje;aug ksrka;r m¾fhaIKhka yd w;ayod ne,Sï o jeo.;a
fõ' m¾fhaIKhka i`oyd f;dr;=re ,nd .; yels l%u folla olajkak'
vi. .=jkaúÿ,s yd rEmjdysks kd,sld i`oyd n,m;% ,nd§u" fldkafoais mekùu yd
fiajdjka w;aysgqùu wdÈh isÿ lrkq ,nk wdh;kh kï lrkak'
vii. f;dr;=re yqjudre lr .; yels udOH WmlrK folla kï lrkak'
viii. kQ;kfha f;dr;=re iïfm%aIKh úIfhys,d Ndú; lrk m%n, .=jka úÿ,s ;rx. j¾.h
l=ula o@
ix. ;dlaIKfha ixj¾Okh ikaksfõok fCIa;%h yd w;aje, ne`o .ekSu fya;=fjka we;s jQ
udOH m%fNao folla kï lrkak'
x. udOH wdh;khkays wruqKq tlsfklg fjkia nj f;dr;=re jd¾;dlrKfha §
meyeÈ,s fõ' Bg n,mdk fya;= folla olajkak' ^,l=Kq 2 x 10= 20&

^02& ´kEu iudchl mqoa.,hka w;r wfkHdakH in`o;d we;s jkafka;a tajd mj;ajd f.k
hkafka;a ikaksfõokh u.sks'
i. m%d:ñl iudcfha úiQ udkjhd f;dr;=re yqjudre lr .;a iïm%odhsl oDYH
ikaksfõok l%fudamdhka folla kï lrkak'
ii. f;dr;=re jd¾;dlrKfha m%Odk wjia:d fol kï lrkak'
iii. f;dr;=re /ia lsÍu" ck;dj w;r fnod yeÍu fukau f;dr;=re ,nd .ekSu o
udOHfõ§ka i`oyd jQ ksoyia whs;shls' ta i`oyd Tyq i;= úh hq;= .=Kdx. ;=kla
meyeÈ,s lrkak'
iv. tÈfkod Ndú; lrk ióm;u uqøs; udOH iajrEm lsysmhla mj;S' bka fmdaiag¾
yd w;am;%sld ms<sn`o úia;rhla lrkak' ^,l=Kq 10&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


105
^03& id¾:l PdhdrEmhlg mqoa.,hdf.a ks¾udKYS,S wei yd Ñka;kh bjy,a fõ'
i. PdhdrEm .ekSfï § Ndú; l< yels leurd j¾. folla olajkak'
ii. nqoaêuh foam< iïnkaOfhka mqoa.,fhl=g ysñjk uQ,sl whs;sjdislï folla
meyeÈ,s lrkak'
iii. mß.Kl wdY%s; m%ldYk l%shdj,sfha § o (DTP) PdhdrEm Ndú; l< yelsh' Tng
wjYH ,smshla ieliSfï § (DTP) l%shdj,sh Ndú;fhka jk jdis ;=kla meyeÈ,s
lrkak'
iv. woH;kfha rEmjdyskS udOH .DySh ixialD;shla we;s lr yudr h' rEmjdyskS
udOHfha iqúfYaI;d y;rla weiqßka meyeÈ,s lrkak' ^,l=Kq 10&

^04& ikaksfõok udOHhkaf.a ÈhqKqj;a iu`. f,dj isÿjk jeo.;a isÿùï laIKslj wmg
±k .ekSug yels ù we;'
i. ;dlaIKsl ÈhqKqj fya;=fjka úúO udOH —tlg yuqfõ'˜ th y`ÿkajk ku l=ula o@
ii. id¾:l ikaksfõokhla isÿùug m%;spdr fyda m%;sfmdaIKhka bjy,a fõ' tu.ska
.%dylhdg ,efnk m%fhdack folla ,shkak'
iii. iudc udOH mßyrKh lsÍu ÈhqKq iudchl ,laIKhls' iudc udOH wdpdr O¾u
;=kla weiqßka meyeÈ,s lrkak'
iv. Tn mdif,a udOH iudch ck udOHj,ska isÿlrk wys;lr n,mEï j,g tfrysj
úfrdaOh ±laùug woyia lrhs' ta i`oyd wkq.ukh lr we;s l%ufõo folla úia;r
lrkak' ^,l=Kq 10&

^05& i. wêfõ.S ud¾.j, Odjkh jk r: jdyk ksÍlaIKhg iú lr we;s leurd moaO;s


y`ÿkajk kduh ljf¾ o@
ii. rch úiska ia:dms; udOH kshduk wdh;k folla kï lr" ta ta wdh;kh hgf;a
kshdukh jk ckudOH j¾. ne.ska olajkak'
iii. mqj;am;la ukd ms<s.ekSulska hqla; ùug kï tu f;dr;=rej, mj;akd .=Kdx.
folla kï lr meyeÈ,s lrkak'
iv. ir, mka;s ldur WmlrKhla jk l¿ ,E,a, Ndú;d lsÍfï § wjOdkh fhduq
l< hq;= lreKq y;rla úia;r lrkak' ^,l=Kq 10&

^06& ikaksfõokfha iajNdjh y`ÿkd .ekSfï § wdlD;s ms<sn`oj yeoEÍu jeo.;a fõ'
wdlD;shla hkq ixlS¾K fohla ir, f,i rEmdldrj ±laùuhs'
i. .Ks;uh wdlD;sh bÈßm;a lsÍug bjy,a jQ fuj,u l=ula o@
ii. tu wdlD;sh bÈßm;a lrk ,oafoa ljryq o@
iii. ck ikaksfõokfha isÿjkafka o talud¾.sl ikaksfõokhls' Bg n,mdk fya;=
;=kla meyeÈ,s lrkak'
iv. mqj;am;l yd .=jka úÿ,sfha NdId Ndú;h tlsfklg fjkia h' lreKq y;rla
weiqßka meyeÈ,s lrkak' ^,l=Kq 10&

^07& my; rEm igyfka ±lafjkafka yer,aâ ã' ,eiafj,a úiska ikaksfõokh ms<sn`o
bÈßm;a l< ks¾jpkfha wka;¾.; m%Odk wx.hehs Wml,amkh lrkak'
P Q R S n,mEu
i. rEm igykg wkqj P,Q,R iy S j,ska ljr wx. woyia flf¾ ±hs wkqms<sfj<ska
olajkak'
ii. mqoa.,dka;r ikaksfõokfha § R f,i fhdod .; yels ;dlaIKsl fuj,ï y;rla
kï lrkak'
iii. ck ikaksfõokfha § P g Ndú;d l< yels f;dr;=re uQ,dY% ;=kla fláfhka
úia;r lrkak'
iv. Y%jH ck udOHhla jk .=jka úÿ,shg wkqrEmj Q flfia ilia úh hq;= o hkak
m%Odk lreKq ;=kla weiqßka meyeÈ,s lrkak' ^,l=Kq 10&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
106
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( isxy, idys;H ridiajdoh m;%h( I, II ld,h( meh 03 hs'

I fldgfiys 1" 2 m%YAkj,g;a II fldgfiys 01 m%Yakhg;a" 2" 3" 4" 5 m%Yakj,ska m%YAk follg;a
ms<s;=re ,shkak'
I m;%h
I m;%fha we;s m%YAk fol i`oyd m%YAk m;%fha u W;a;r imhd fjk u Ndr fokak'
^01& (i) isg (v) f;la we;s fldgia lshjd" tajd weiqfrka wid we;s ^w&" ^wd& m%Yakj,g flá
ms<s;=re ,shkak'
(i) —fï fkdlSlre orefjda wm mekg tjd ;=uq fï fõf,a m<uq fldg wjqÈka fu;ek
isáfhda h'˜
^w& fuu m%ldYh lrk ,oafoa ljqreka úiska o@

^wd& —fkdlSlre orefjda˜ hehs mjikafka ldg o@

(ii) uqU ±ka .sh uekj" uu r`oñZhs


^w& fuu m%ldYh lf<a ljqreka o@

^wd& fuu m%ldYh lf<a ld ygo@

(iii) —äx.srsf.ka n;a b,a,f.k ld,d ksod.kak' ˜


^w& fuu m%ldYh lrkq ,enqfha ljqreka o@

^wd& fuu m%ldYh Wmqgd .;a lD;sfha rplhd kï lrkak'

(iv) wef;d;a .ug wdorhla is;ska ismd


w;;a mh;a T¨j;a fjk fjk u lmd
l;;a lula kE ìhiq¿ .;sh mmd
whqla;lg w;a fol Tijkag tmd

^w& fuys lúhd whqla;shg tfrysj idOdrK iudchla f.dvke.sh hq;= wdldrh
mjid we;af;a flfia o@

^wd& fuu lúh we;=<;a moH ks¾udKfha l;=jrhd ljq o@

(v) udfï ud;a álla lmkak o@


^w& fuu m%ldYh lrkafka ljqreka úiska o@

wd& fuu mdGh we;=<;a lD;sh kï lrkak'

^,l=Kq 4 x 5 = 20 hs&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


107
^02& my; ±lafjk .oH - moH fldgi foflkaa tla fldgilg muKla W;a;r imhkak'
blaì;s ìijq i;shlska msìo tys ÈjH f,dalfhys iïm;a ±l —fï ud f.kdfha ñksfila fkd
fjhs Yl%foafõkaøfhda jke˜ hs is;d hykska ke.S fkdfhla Èj k¿jka úiska msßjrk ,ÿj
mri;= rel uq, m`vq weUq,ai, wiafkys b`o Èj biqre ú`ÈkdjQ ilafoõ rcyq lrd f.dia je`o
tl;amiaj isáfhda h'

tl, Yl%foafõkaøfhda —f;dmg jrodkhla foñ" leu;s jrhla b,ajd .ke˜hs lSy' tnia
wid i;=gq jQ ìiõ —foajhka jykai mq;% jrhla ÿk uekje˜hs b,ajQ h' tl,
Yl%foafõkaøfhda —foaùks tla flfkl=ka ;nd orejka fokafkl= foñ' n, bka tla
flfkla kqjKe;sj rE ke;s fj;s' tla flfkla rE we;sj kqjK ke;s fj;s' Tjqka fo
fokdf.ka m<uq j ljqreka ,nkakd ±˜ hs úpdrd —kqjKe;s ;eke;a;ka m<uq j ,nkakd
leue;af;ñ'˜lS i`o tnia Yl%fofaõkaøfhda ms<sf.k tìijqkag l=i ;K ñgla o Èj i¿jla
o Èj i`ÿka yrhla o mri;= uodrd u,a fld;ek o kï ùKdjla o § ìijqka le`ojd f.k
wjq;a rÊcqrejkaf.a Y%S hyka .nvdjg jeo rÊcqrejka yd tla hyka lrjd ;udf.a mh uymg
we`.s,af,ka ìijqkaf.a fmlksh msßueo iqrmqrg u ke.S .shdy' tflfKys mqrk ,o
fndaêiïNdr we;s wm uy fndai;dfKda ;õ;sid Njkfhka pq;j wjq;a iS,j;S foaùka nv
ms<sis`o .;ay'

ìijqka ;uka l=i ore .en msysá nj o;ay' blaì;s rÊcqrefjda msìo ìijqka ±l —foaùks
ljqreka úiska f.khk ,o ±˜hs úpdrd Yl%foafõkaøhka úiskehs lSl, —fï lsfula o uy¨
nuqKl= f.k.sh kshdj uu Èáñ' l=ula lshd ug j<yd lshõ ±˜ hs lsjq h" —foajhka jykai"
woyd .; uekj" Yl%foafõkaøfhda ud yer f.k ÈjHf,dalhg .shdyqh˜ hs fofjks ;=ka
fjks j;d j;a lshd .súiajd,sh fkd yS Yl%foaõkaøhka úiska fok ,o l=i ;K yd Èj i¿
wdÈh mE .súiajd Æy' —jkakdg Yl%foafõkaøfhda f;dm f.k .sfhda h' ore flfkl=ka ,ÿ±˜
hs úpdrd —tfia h foajhka jykai" ore flfkl=ka ,Èñ lsjq h'˜ tnia wid i;=gq jQ
rÊcqrefjda ìijqkag .n fmryr ÿkay'

(i) ÈjH f,dalfha § iS,j;S foaúhg my< jQ is;=ú,a, Wmqgd olajkak' ^,l=Kq 04&

(ii) iS,j;S ìij ;õ;sid ÈjH f,dalfhka /f.k .sfha fudkjd o@ ^,l=Kq 04&

(iii) iS,j;S foaúhg ,enqKq mq;%hkaf.a úia;r úia;rd;aulj ,shd olajkak' ^,l=Kq 06&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


108
(iv) Tlaldl rc;=ud yd iS,j;S foaúh w;r we;s jQ ixjdoh Tfí jpkfhka ,shkak'
^,l=Kq 06&

ke;fyd;a

^03& ol=fKa fuka u W;=fr;a ysre k`.shs Wfoa


rka ;re ߧ ;re ijig fm<g wefoa
y`o we;s odg rinr /ia oyr yfoa
fmd,a .ia uqÿfk fuka ;,a .ia uqÿfk jefoa

f.k ths ñysß .S u`ok, yuk úg


jegfyhs fkd jegyqKq ie`.jqKq lreKq ug
ks,a meyehla ke;;a fï je,s fmdf<dj msg
Wohg fmfka fnd,a msks ì`ÿ mn¨ weg

;ks nj ±fka tys ljq;=l rih we;


ud msg f.hl nj i,lkq mqreÿ ke;
yeu fudfyd;l u we;s WKqiqï .;sh u;
W.;sñ lsu o ñksid i;= fo fk; f;;

vyÈh fy<k wh ysßyer w;r jeà


ol=fKa fuka u W;=fr;a yeu ;eku isà
úuid n,ñ Tjqkf. yojf;ys yeà
l¿.,a hlv fkd j WKq ù yef<k bà

ne`o we;s ú,x.=j md ñKs i,U fldg


i,ld jefgk th nekaoyq bÈß msg
ñkaiqka ol=fK fuka W;=fr;a fmfkk úg
isysfhka ;=rka fjhs fyg hk oji ug

ñksyd fj;ska ñksyd fjka lrk ßiska


ne`o we;s mjqre mokï lsis flfkl= úiska
tajd lvd ì`of.k tys msreKq miska
md,u nef`okq we; ojil W;=re foiska

mehl È tlg yuq jk ÿr we; fo;ek


fuh fjka lrkq yels lsisjl= fj o fld;ek
iqreÜgqjg tla ù W;=f¾ T;k
fíoh ms<siaiS yuq fõjd ol=K

mehl È tlg yuq jk ÿr we; fo;ek


fuh fjka lrkq yels lsisjl= fj o fld;ek
iqreÜgqjg tla ù W;=f¾ T;k
fíoh ms<siaiS yuq fõjd ol=K

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


109
(i) fuu moH mka;sh rpkd lsÍfï wruqK l=ula o@ ^,l=Kq 04&

(ii) lúhd mjik wdldrhg iu.sh biau;= flfrk mßir idOl fol fmkajd fokak'
^,l=Kq 04&

(iii) zlúhdf.a wjOdkh fhduq jkafka W;=fr;a ol=fK;a mej;s iyÔjkh úkdY lf<a
ljqreka o hkak ms<sn`oj h'Z meyeÈ,s lrkak' ^,l=Kq 06&

(iv) —l¿.,a hlv fkdj WKq ù yef<k bá ˜ hk moHfhka lúhd lSug W;aidy
lrkafka l=ula o@ ^,l=Kq 06&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


110
II m;%h
ie,lsh hq;=hs(
³ m<uq jeks m%Yakh o 2" 3" 4" 5 m%Yakj,ska f;dard .;a m%Yak folla o we;=¿ j m%Yak
;=klg ms<s;=re imhkak' fï i`oyd ,ndfok fmdf;ys II m;%hg wod< ms<s;=re
imhd fjk u Ndr fokak'

^01& my; § we;s meÈ fm< lshjd" § we;s m%ldY Wmfhda.S fldg f.k ridiajdohla ,shkak'
ms<s;=rl jpk 200 la j;a ;sìh hq;= h'

.ka;=k ;=,dfka w,shd jegqKq je fõ


iqkaor ydñ t;rï fmdfydif;la fkd fõ
;=ka,dylu ìu jevlr Èfhka je fõ
rkajka lr,a nrù ±ka ìug ke fõ

Tyqf.a .ug ud .sh ta m<uq jr


;ju;a isf;a we; wu;l fkdjk hqr
a fyakg f.diska f.ka yQjla ;ru ÿr
tkjd Èáñ ñá ne`o f.k úh,s or

orál ;nd fijKe;s m¨ .il hg


msi ou oud odäh tk k<, msg
ud tk ;=reu isg fmka jq isky lg
;ju;a fmfka ÿla fodïkia w;r ug

fmr ±l fkdue;s uq;a iqkaor ydñ úiska


uf. f;dr;=re weiQ yeá ys;j;l= f,iska
f.ähla lvdf.k f.ñÿ, ;eô,s .iska
ms<s.ekaùh ug fidïki msreKq weiska

fmd,a foys fodvï .ia ;=k y;rls j;af;a


ÿmam;aluhs yeu ;ek ,l=Kqj we;af;a
flf,io lshd l<.=K ie,lsh hq;af;a
ÿk i; mKyj;a Tyq ke; ms<s .;af;a

wd.ka;=lj tk flfkl=g mqreÿ ke;s


ys;j;a lñka ie,l+ hq;=luh is;S
Tyq fj; uqo,lska ud l< yeáh ;=;S
isysù uf.a lïuq, r;= meyeh .;S

^w& fuu moH mka;shg mdol jQ w;a±lSu l=ula o@


^wd& iqkaor ydñf.a pß;h
^b& .eñ mßirh yd .eñ Ôjk w;a±lSu
^B& l:lhdf.a Ôjk oDIaáh
^W& moH mka;sfha NdIdj
^06 x 05 = 30 hs'&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
111
^02& zkkao f;reka jykafiaf.a l;d jia;=j ;=< NdIdj b;d ishqï f,i fhdod .ksñka
wjia:d ksrEmKh m%n,j ujd ;sîu o l;d rih ;Sj% lrhs'Z WodyrK iys;j fmkajd
fokak' ^,l=Kq 15&

^03& iqNdIs;h l;=jrhd mßirfha ljr idOl ish meÈ fm< i`oyd fhdod f.k ;sfí o@
ksoiqka ;=kla foñka myokak'
,l=Kq 15&

^04& z;=xux ykaÈfha tk f,dl=udud jpkfha mßiudma; w¾:fhka u ienE l,dlrefjls'Z


WodyrK foñka fmkajd fokak'
^,l=Kq 15&

^05& ñksidf.a wj.=K;a isjqmd i;=kaf.a hy.=K;a ms<sn`o j —we;a .df,a ore fmu˜ moH
mka;sfhka flfia fmkajd fohs o@ ksoiqka u.ska úuiSul fhfokak'
^,l=Kq 15&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


112
Nky; khfhzf; fy;tpj;jpizf;fsk;
f.ngh.j (rh/j) khjpup tpdhj;jhs;
juk; - 11 ,uz;lhk; nkhop - jkpo; Neuk;: %d;W kzpj;jpahyk;

gFjp 1
ftdpf;f. ie,lsh hq;=hs'
² ish¨ u m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
vy;yh tpdhf;fSf;Fk; tpil jUf.
² ksjerÈ fyda jvd;a .e<fmk ms<s;=re f;darkak'
rupahdJ my;yJ kpfTk; nghUj;jkhd tpiliaj; njupT nra;f.

² 1 - 5 tiuAs;s tpdhf;fspy; jbj;j vOj;jpy; cs;s nrhy;ypd; xj;j fUj;Js;s


nrhy;iyj; njupT nra;f.
² 1 - 5 f;la m%Yakj, ;o l`M wl=rej,ska we;s mohg iudk moh f;darkak'

(01) mtu; ghjzpfis mupaizapy; itj;jhu;.


1. Nkhjpuq;fs; 2. tiyfs; 3. nrUg;Gfs; 4. nrUg;Gfis

(02) kuq;fs; vkf;F J}a;ikahd fhw;iwAk; epoiyAk; jUfpd;wd.


1. goikahd 2. Fspuhd 3. Rj;jkhd 4. #lhd

(03) thfdk; Ntfkhfr; nrd;wJ.


1. Cu;jp 2. rf;fuk; 3. NgUe;J 4. thDu;jp

(04) kd;dd; Nfhgj;Jld; ghu;j;jhd;.


1. ftiyAld; 2. rPw;wj;Jld; 3. Ntfj;Jld; 4. tpau;itAld;

(05) re;ijapy; gy gz;lq;fs; fhzg;gLfpd;wd.


1. nghUl;fs; 2. jputpaq;fs; 3. kuf;fwpfs; 4. gotif

² 6 - 10 tiuAs;s tpdhf;fspy; jbj;j vOj;jpYs;s vjpu; fUj;Js;s nrhy;iyj;


njupT nra;f.
² 6 - 10 f;la m%Yakj, ;o l`M wl=rej,ska we;s mohg úreoaO moh f;darkak'

(06) fbjk; mDg;Gtupd; ngau; vd;d?


1. ngw;wtu; 2. nfhLj;jtu; 3. ngWg;Gtu; 4. vOjpatu;

(07) tl Nky; khfhz kf;fs; fLk; tul;rpahy; ghjpf;fg;gl;ldu;.


1. ntapy; 2. <uk; 3. cau;r;rp 4. gapw;rp

(08) vd;Dila jkpo; Gj;jfk; njhiye;jJ?


1. fpopj;jJ 2. nfhLj;jJ 3. kiwe;jJ 4. fpilj;jJ

(09) tFg;giwapy; Kjy; ,lj;ij ngw;wtu; ahu;?


1. Mjp 2. rkk; 3. filrp 4. Muk;gk;

(10) ghlq;fis Qhgfk; itj;jpUj;jy; Ntz;Lk;.


1. kwjp 2. mtrpak; 3. epidf;f 4. rpe;jid
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
113
² 11 - 13 tiuahd tpdhf;fspy; jbj;j vOj;jpy; cs;s Ngr;R tof;Fr;nrhy;ypw;fhd
vOj;J tof;Fr;nrhy;iyj; njupf.
² 11 - 13 f;la m%Yakj, ;o l`M wl=ßka oelafjk l:k niska we;s mohg wod< ,sÅ;
moh f;darkak'

(11) ehd; fijr;rhu; vz;L nrhy;Yq;f.


1. vz;l 2. vd;W 3. VDk; 4. vd

(12) mq;F vg;gpbg; NghdPu;fs;?


1. vg;Ngh 2. vg;gb 3. Vd; 4. vq;Nf

(13) cq;fSf;F Ntw vd;d Ntz;Lk;?


1. NtU 2. NtW 3. vt;tsT 4. vj;jid

² 14 - 16 tiuAs;s tpdhf;fspy; ,ilntspf;F nghUj;jkhd nrhy;iyj; njupT nra;f.


² 14 - 16 m%Yakj, ysia;eka msrùug iqÿiq jdlH f;darkak'

(14) ehd; XLfpd;Nwd;. .......................... XLfpd;wha;?


1. mtu; 2. mts; 3. eP 4. ePq;fs;

(15) mts; mofhf Mbdhs;. ............ mofhf Mbdu;.


1. mtd; 2. mts; 3. mtu;fs; 4. mit

(16) mtu; CUf;Fg; Nghfpd;whu;. ..................... CUf;F Nghfpd;whd;.


1. mtd; 2. mtu; 3. mts; 4. mtu;fs;

² 17 - 19 tiuAs;s tpdhf;fSf;Fg; nghUj;jkhd Kbf;Fk; nrhy;iyj; njupT


nra;f.
² 17 - 19 we;s m%Yakj, iqÿiq wjidk moh f;darkak'

(17) ahidfs; jz;zPu; Njb nry;fpd;wd. khd; $l;lq;fs; jz;zPu; Njb ..................
1. nrd;wd 2. nrd;wJ 3. nry;Yk; 4. nry;fpd;wd

(18) mJ kuj;jpy; $L fl;Lk;. mit kuj;jpy; $L ..................


1. fl;lhd; 2. fl;ldu; 3. fl;Lk; 4. fl;lJ.

(19) mf;fhNthL jq;if ghlrhiyf;F .................................


1. nrd;whu;fs; 2. nrd;whd; 3. nrd;whs; 4. nrd;wdu;

² 20 - 22 tiuahd tpdhf;fspYs;s thf;fpaq;fspd; ,ilntspf;Fg; nghUj;jkhd


nrhy;iy njupT nra;f.
20 - 23 olajd we;s m%Yakj,g iqÿiq jpkh f;darkak'
(20) ............................ xd;gJ khfhzq;fs; cs;sd.
1. ,yq;ifia 2. ,yq;ifahy; 3. ,yq;ifapd; 4. ,yq;ifapy;

(21) Mrpupia .........................g; ghuhl;bdhu;.


1. khztiu 2. khztUf;F 3. khztu;fs; 4. khztu;

(22) kuq;fs; vkf;F Njitahd ................................. jUfpd;wd.


1. goq;fis 2. goq;fspy; 3. goq;fshy; 4. goq;fspy;

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


114
² 23 - 25 tiuAs;s tpdhf;fspd; Muk;gj;jpy; jug;gl;Ls;s thf;fpaj;ij tpilahfg;
ngwf;$ba nghUj;jkhd tpdhitj; njupT nra;f.
² 23 - 25 f;la m%Yak i`oyd uq,ska § we;s jdlHh ms<s;=re jYfhka ,nd .ekSug iqÿiq
m%Yakh f;darkak'

(23) mg;gh ghid itj;J nghq;fy; nra;fpd;whu;.


1. vd;d ghid itj;J nghq;fy; nra;fpd;whu;?
2. vit ghid itj;J nghq;fy; nra;fpd;whu;?
3. ahu; ghid itj;J nghq;fy; nra;fpd;whu;?
4. vJ ghid itj;J nghq;fy; nra;fpd;whu;?

(24) Gj;jf ,uhf;ifapy; gy Gj;jfq;fs; ,Uf;fpd;wd.


1. gy Gj;jfq;fs; vt;tsT ,Uf;fpd;wd?
2. gy Gj;jfq;fs; vj;jid ,Uf;fpd;wd?
3. gy Gj;jfq;fs; vq;Nf ,Uf;fpd;wd?
4. gy Gj;jfq;fs; vd;d ,Uf;fpd;wd?

(25) fpuP Foe;ijf;Ff; fhtyhf ,Ue;jJ.


1. ahu; Foe;ijf;Ff; fhtyhf ,Ue;jJ?
2. vJ Foe;ijf;Ff; fhtyhf ,Ue;jJ?
3. vd;d Foe;ijf;Ff; fhtyhf ,Ue;jJ?
4. vtd; Foe;ijf;Ff; fhtyhf ,Ue;jJ?

² 26 - 28 tiuAs;s tpdhf;fspy; cs;s ntw;wplq;fSf;F kpfg; nghUj;jkhd


nrhy;iyf; fPNo cs;stw;wpy; ,Ue;J njupT nra;f.
² 26 - 28 f;la m%Yakj, ysia;eka iïmQ¾K lsÍug jvd;a iqÿiq moh f;darkAk''

(26) khjtd; jpdKk; ghlrhiyf;Fr; nrd;whd; ........................ mtd; gupR ngw;whd;.


1. MdhYk; 2. vdpDk; 3. Mdhy; 4. vdNt

(27) ehd; E}yfj;jpw;Fr; nrd;Nwd;. ................................ E}yfk; jpwe;jpUf;ftpy;iy.


1. Mdhy; 2. mjdhy; 3. vdNt 4. Mifahy;

(28) vypfs; jhdpaq;fis jpd;wd. ............................... kf;fs; ftiyg;gl;ldu;.


1. mdhy; 2. Mjdhy; 3. Vndd;why; 4. MfNt

² 29 kw;Wk; 30 Mfpa tpdhf;fspy; ,lk;ngWk; thf;fpaq;fs; mwptpj;jy;> mwpTWj;jy;>


jfty;> fl;lis vd;gtw;Ws; vjw;FupaJ vdj; njupT nra;f.
² 29 - 30 m%Yakj, we;=<;a jdlH ksfõok" Wmfoia" f;dr;=re" úOdk hk tajd w;=frka
ljrlg wh;a oehs f;darkak'

(29) ,d;Dk; rw;W Neuj;jpy; ~~U`{ZFkhup|| Gifapujk; Kjyhk; Nkilf;F tUk;


1. mwptpj;jy; 2. fl;lis
3. nra;jp 4. mwpTWj;jy;

(30) ,yq;ifg; gpujku; ,k;khjk; ,Wjpapy; ,e;jpahTf;F tp[ak; Nkw;nfhs;sTs;sdu;.


1. mwptpj;jy; 2. fl;lis 3. nra;jp 4. mwpTWj;jy;

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


115
² 31 kw;Wk; 32 Mfpa tpdhf;fspy; gpupT ~~m|| tpy; cs;sij Kbg;gjw;Fg;
nghUj;jkhd nrhy; ~~M|| gpuptpypUe;J njupT nra;f.
² 31 yd 32 m%Yakj, zzmZZ hgf;a we;s fldgig .e<fmk wjika moh zzMZZ fldgfia we;'
th ksjerÈ f,i fh§ .e<mS we;s jrKh f;darkak'

(31) m M
1) midj;J cilikfisAk; ,Oe;jtu; m. cjTjy;
2) ~~25||Mk; Mz;bd; ,Wjpapy; M. Fl;b
nfhz;lhlg;gLk; tpoh ,. nts;sptpoh
3) ifnfhLj;jy; <. mfjp
4) Fjpiuapd; ,isaJ
1. ,> <> M> m 2. <> ,> M> m
3. <> ,> m> M 4. ,> m> M> <

(32) m M
1) mbNky; mbabj;jy; m. tplhNj
2) ed;wpAs;s kpUfk; M. mk;kpAk; efUk;
3) kapy; mfTk; Nghy ahid.......... ,. eha;
4) Mokwpahky; fhiy <. gpspUk;
1. M> ,> <> m 2. m> ,> M> m
3. <> ,> m> M 4. M> ,> m> <

² 33 kw;Wk; 34 Mfpa tpdhf;fspy; jug;gl;Ls;s rpq;fsr; nrhw;fSf;Fg; nghUj;jkhd


jkpo;r; nrhw;fisj; njupT nra;f.
² 33 yd 34 m%Yakj, § we;s isxy, jpkhg .e<fmk fou< jpkh f;darkak'

(33) jdikdj
1. trid 2. mjp\;lk; 3. rhj;jpak; 4. kzk;

(34) u.shd
1. ghjrhup 2. rhujp 3. kdpjd; 4. nrYj;jtu;

² 35 kw;Wk; 36 Mfpa tpdhf;fspy; ~~m|| kw;Wk; ~~M|| thf;fpaq;fs; ,uz;ilAk; jdp


thf;fpakhf mikAk; nrhy;iy njupT nra;f.
² 35 yd 36 m%Yakj, uq,ska § we;s zzmZZ yd zzMZZ jdlH fol w¾:h fjkia fkdjk fia ;ks
jdlHhla f,i ksjerÈj iïnkaO lr we;s jdlH f;darkak'

(35) m. khd; te;jJ


M. eup te;jJ
1. khDk; eupAk; te;jJ. 2. khd; eupNahL te;jd.
3. khDk; eupAk; te;jd. 4. khDk; eupAk; te;jdu;.

(36) m. jk;gp khk;gok; gwpj;jhd;.


M. jk;gp khk;gok; rhg;gpl;lhd;.
1. jk;gp khk;gok; gwpj;J rhg;gpl;lJ. 2. jk;gp khk;gok; gwpj;J rhg;gpl;ld.
3. jk;gp khk;gok; gwpj;J rhg;gpl;lhd;. 4. jk;gp khk;gok; gwpj;rh g;gpLk;.

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


116
² 37 - 40 tiuahd tpdhf;fSf;F fPo;tUk; ml;ltizia mtjhdpj;J nghUj;jkhd
tpiliaj; njupT nra;f.
² 37 - 40 f;la m%Yakj,g my; remigyk u`.ska ksjerÈ ms<s;=r f;darkak'

100
80
tpUg;gkhdtu;fs;

60
40
20
0

Gj;jfk; thndhyp njhiyf; ghl;Lg;


thrpj;jy; Nfl;ly; fhl;rp ghLjy;
ghu;j;jy;

(37) Mff; $ba tpUk;G nghOJNghf;fpd; vz;zpf;if?


1. vz;gJ 2. njhz;Z}W
3. Ik;gJ 4. vOgj;ije;J

(38) vOgj;ije;J Ngu; tpUk;Gk; nghOJNghf;F vd;d?


1. Gj;jfk; thrpj;jy; 2. thndhyp Nfl;ly;
3. ghl;Lg; ghLjy; 4. njhiyf;fhl;rp ghu;j;jy;

(39) Fiwe;j Ngu; tpUk;Gk; nghOJNghf;fpd; vz;zpf;if?


1. Ik;gJ 2. njhz;Z}W 3. vz;gJ 4. vOgj;ije;J

(40) thndhyp Nfl;l tpUg;gkhdtu;fs;?


1. Ik;gJ 2. mWgJ 3. vz;gJ 4. vOgj;ije;J

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


117
Nky;khfhzf; fy;tpj;jpizf;fsk;
f.ngh.j (rh/j) khjpup tpdhj;jhs;

II m;%h
ie,lsh hq;=hs
² I fldgfiys 1 yd 2 m%Yakho II fldgiska tla m%Yakhla o III fldgiska m%Yak follao
f;dardf.k m%Yak 05 lg muKla ms<s;=re ,shkak'
ftdj;jpw;F
² gFjp I ,Ys;s ,uz;L tpdhf;fSf;Fk; gFjp II ,y; ,Ue;J VNjDk; xU tpdhf;fSf;Fk;
gFjp III ,Ys;s ,uz;L tpdhf;fSf;Fkhf nkhj;jk; Ie;J tpdhf;fSf;F tpil
vOJf.
gFjp - I
(01) gpd;tUk; jiyg;GfSs; xd;iwj; njupT nra;J jug;gl;l tplaq;fis cs;slf;fp
Vwj;jho 100 nrhw;fspy; mikAkhW xU fl;Liu xd;W vOJf.
fok,o f;dr;=rej,g wkqj my; ud;Dldj,ska tlla ms<sn`o jpk 100l muK rpkdjla
,shkak'

m. ehd; nrd;w re;ij


1. re;ijf;Fr; nrd;wtu;fs;
2. fz;l nghUl;fs;
3. kdpju;fspd; nraw;ghL
4. ngw;w mDgtq;fs;

M. ,yq;if jkpo; Clfq;fs;


1. Clfk; gw;wpa KfTiu
2. ,yq;ifapy; jkpo; Clfq;fs;
3. kf;fs; ngWk; gad;fs;
4. KbTiu

,. ehshe;j tho;f;ifapy; ifnaLf;fj; njhiyNgrp


1. ifnaLf;fj; njhiyNgrp mwpKfk;
2. mwptpd; mtrpaKk; gad;ghLfSk;
3. ed;ikfSk; jPikfSk;
4. ngw;w mDgtq;fs;

<. xU ge;jpd; Rarupij


1. ge;jpd; ,d;iwa epiy
2. ge;J cUthd tpjk;
3. ,d;iwa epiyf;fhd fhuzk;
4. vjpu;fhy vjpu;ghu;g;Gf;fs;

c. ehd; tpUk;Gk; Mrhd;


1. tpUk;G Mrhd; gw;wp mwpKfk;
2. tpUg;gf; fhuzk;
3. mtuJ rhjidfs;
4. r%fk; ngw;w gad; (20 Gs;spfs;)

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


118
(02) gpd;tUk; glj;ij mbg;gilahff; nfhz;L Ie;J fUj;Js;s thf;fpaq;fs; vOJf.
xU thf;fpaj;jpy; ehd;F nrhw;fs; Fiwahky; ,Uj;jy; Ntz;Lk;.
my; i`oyka mska;+rh mokïlr .ksñka jdlHh myla ,shkak' tla jdlHhlg jpk
y;rlg fkdwvqj ;sìh hq;=hs'

(10 Gs;spfs;)
² 3" 4 m%Yakj,ska tllg muKla ms<s;=re ,shkak'
² 3> 4 Mk; tpdhf;fSs; xd;Wf;F kl;Lk; tpil jUf.
(03) gpd;tUk; ghliy thrpj;J mjd; fPo; jug;gl;Ls;s tpdhf;fSf;F g+uzkhd
thf;fpaq;fspy; tpil vOJf.
my; lúh lshjd § we;s m%Yakhg iïmQ¾K ms<s;=r ,shkak'

jPuhj tpisahl;Lg; gps;is - fz;zd; Njndhj;j gz;lq;fs; nfhz;L - vd;d


njUtpy; ngz;fSf;Ff; Nfhahj njhy;iy nra;jhYk; vl;lhj cauj;jpy; itg;ghd;
jpd;dg; goq;nfhz;L jUthd; - ghjp khndhj;j ngz;zb vd;ghd; - rw;W
jpd;fpd;w NghjpNy jl;bg; gwpg;ghd; kdkfpOk; Nehj;jp Nyfps;sp tpLthd;.
Vd;dg;d; vd;idad; fbj;Jf; nfhLg;ghd;

1. jPuhj tpisahl;Lg; gps;is ahu;?


2. fz;zd; Xahky; njhy;iy nfhLg;gJ ahUf;F?
3. jpd;gjw;F fz;zd; nfhz;L te;J jUtJ vd;d?
4. gj;jp jpd;fpd;w NghNj fz;zd; nra;Ak; FWk;G ahJ?
5. gpd;tUk; nrhw;fSf;Fupa xj;j fUj;Jr; nrhw;fis ghlypy; ,Ue;J njupT nra;J
vOJq;fs;.
i) fdp ......................................... ii) top ........................................................
(10 Gs;spfs;)

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


119
(04) gpd;tUk; ciug;gFjpia thrpj;J mjd; fPo; jug;gl;Ls;s tpdhf;fSf;F g+uzkhd
thf;faq;fspy; tpil vOJf.
my; oelafjk fÊoh lshjd wid we;s m%Yakj,g iïmQ¾K ms<s;=re ,shkak'
nkhopiag; gyUk; gy;NtW NjitfSf;fhff; fw;fpd;wdu; jk; fUj;Jf;fisj;
njspthf ntspg;gLj;j nkhop Njit. nghUshjhuj; Njitf;Fk; nkhop Njit.
xUtUf;F xUtu; ,ilNa Gupe;Jzu;it Vw;gLj;jpf; nfhs;sTk; nkhop mtrpak;.
njhopy; tha;g;Gf;fis ngw;Wf; nfhs;sTk; nkhop Njitg;gLfpd;wJ. fyhrhuq;fis
Gupe;J nfhs;s nkhop Njitg;gLfpwJ. ,urid czu;it tsu;f;fTk; nkhop Njit.
,yq;ifapy; rpq;fsKk; jkpOk; murfUk; nkhopfshYk; jkpoUf;Fr; rpq;fsk;
,uz;lhk; Njrpa nkhopahFk;. rpq;fstUf;Fj; jkpo; ,uz;lhk; Njrpa nkhopahFk;.
vdNt jkpou; rpq;fsj;ijAk; rpq;fstu; jkpOk; fw;wy; kpfTk; mtrpak;.

1. ,yq;ifapy; murfUk; nkhopfs; vit?


2. nkhopapd; Njitfs; ,uz;L jUf?
3. nkhop vjid tsu;f;fpd;wdu;?
4. jkpou;fspd; ,uz;lhk; nkhop vd;d?
5. rpq;fstu;fspd; ,uz;lhk; nkhop vd;d? ^10 Gs;spfs;&

² 5 - 6 Mk; tpdhf;fSf;F tpil vOJf.


5 - 6 m%Yakj, ms<s;=re ,shkak'
gFjp III
(05) guPl;irapy; kpfr; rpwg;ghf rpj;jpaile;j ckJ ez;gidg; ghuhl;b xU fbjk; 70 - 75
nrhw;fspy; vOJf.
úNd.fhka b;d Wiia f,i iu;a Tfí hy`Mjdg m%Yxid lr jpk 70 - 75 lska muK ,smshla
,shkak'

ePq;fs; njhopy; xd;wpw;f;F tpz;zg;gpg;gjw;fhf KO tpguq;fisAk; mlq;fpa Ra


tpgug;gbtk; xd;wpidj; jahupf;Ff.
/lshdjlg whÿï lsÍu msKsi Tn ms,sn`o ish¨ úia;r iys; ðjo;a; m;s%ldjla ilikak'

my;yJ

~~nlq;F Nehia xopf;f xj;Jiog;Nghk;|| vd;w jiyg;gpy; Jz;Lg;gpuRuk; xd;iwj;


jahupAq;fs;.
zzfvx.= Wjÿr úkdY lruqZZ' fï i`oyd oekaùï m;%hla ilikak' ^10 Gs;spfs;&

(06) gpd;tUk; rpq;fs thf;fpaq;fis jkpopy; nkhop ngau;f;Ff


my; oelafjk isxy, jdlH fou< NdIdjg mßj¾;kh lrkak'
1' fyg wmg ksjdvq oskhls'
2' fldmuK ld,hla fuys bkakjo@
3' Thd fydÈka úfõl .kak'
4' ug Woõ lrkak mq¨jkao@'
5' fuu fmdf;a ñ, lSh o@' ^10 Gs;spfs;&
my;yJ

ePAk; Gifapuj epiya mjpgUk; ,ilapy; ,lk; ngw;w ciuahly; xd;iw 05


Nrhb thf;fpaq;fspy; vOJf.
kqU;a ÿïßh ia:dkdêm;s;a w;r isÿjk ixjdohla fonia hq., 05 lska ,shkak'
^10 Gs;spfs;&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
120
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( Ñ;% l,dj m;%h( I ld,h( meh 01 hs

² ish¨u m%Yakj,g fuu m%Yak m;%fha u ms<s;=re imhkak'

² my; ±lafjk PdhdrEmh weiqre lrf.k wxl 1 isg 5 f;la m%Yakj,g ysia;eka mqrjkak'

^01& by; PdhdrEmfhka ±lafjkafka ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' hq.hg wh;a fmdf<dkakrej


jgodf.hhs'

^02& ksYaYxlu,a, rcq úiska lrjk ,o nj fuys we;s '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' hk fi,a,smsfha


i`oyka fõ'

^03& fuys we;=¿ u¿j jgd we;s .,a neïfï b;d w,xldr f,i ''''''''''''''''''''''''''''''''''''' fudaia;rh
fhdod we;'

^04& fuys we;s msg.egfmf<ys iEu isria uqyqKf;ys u ord isák wdldrh ±lafjk '''''''''''''''''''''''''
rEm leghï lr we;'

^05& fuys i;r ÈYdjg uqyqK,d we;s nqÿ ms<suj,ska '''''''''''''''''''''''''''''''''''''' uqødj ksrEmKh fõ'

² m%Yak wxl 6 isg 10 f;la § we;s m%Yakj,g flá ms<s;=re imhkak'


^06& m%d.a ft;sydisl .=yd is;=jï w;r lKavdhï iïmsKavkh ^ksjila ;=< we;s ñksia rEm&
is;=ju olakg we;af;a fldfya o@

^07& ixLksê yd moauksê nysrj rEm iys; uqr.,a olakg we;af;a l=uk od.enla wi< o@

^08& md,s NdIdfjka —l=uqÿmam,˜ f,i o isxy, NdIdfjka —Èjuyfk,a˜ f,ig o y`ÿkajd we;s
isxy, ieris,s fudaia;r w;r tk u, l=ula o@

^09& Y%S ,xldfõ ueá NdKAv ksIAmdokfha § .=Kd;aul nfjka jeä u ueá j¾.h l=ula o@

^10& yskaÿ wd.u wdY%s; l=ïndìfIalï Ydka;sl¾ufha —hd.idf,hs˜ kñka ye`Èkafjkafka l=ula
o@

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


121
² m%Yak wxl 11 isg 15 f;la § we;s tla tla m%Yakhg wh;a jvd;a ksjerÈ ms<s;=r f;dard Bg
háka brla w`Èkak'
^11& .cyia; uqødj u.ska ixfla;j;a jkafka"
^1& hula w,a,df.k isák wdldrh ksrEms;h'
^2& ndOl bj;a ù ksoyi ,eîu ixfla;j;a lrhs'
^3& ksoyi yd wdrlaIdj ,nd §u ixfla;j;a lrhs'
^4& ;eïm;a nj ixfla;j;a lrhs'

^12& ,shkdfvda vdúxÑ úiska ,S mqjrejla u; f;,a idhï udOHfhka ks¾udKh lr we;s úYd,
is;=ju jkafka"
^1& wdoï ueùu' ^2& uefvdakd fv, fiaÈhd
^3& ;Kmsáfha uefvdakd ^4& fudkd,sid

^13& wkqrdOmqr hq.fha úYsIag nqÿ ms<suhla jQ wjqlk nqÿ ms<sufhka ksrEmKh jkafka"
^1& m,a,j l,d ,laIK h' ^2& wurdj;S l,d ,laIK h'
^3& .=ma; l,d ,laIK h' ^4& u:qrd l,d ,laIK h'

^14& my;rg k¾;k iïm%odhg wh;a m%Odk Ydka;s l¾uhla jk —fofjd,a uvqj˜ Ydka;s l¾uh
l=ula uq,alrf.k meje;afõ o@
^1& fldfydUd foúhka uq,a lrf.k iY%Sl;ajh" fi!Nd.H <`.d lr.ekSu i`oyd mj;ajhs'
^2& fiaruka rcqf.a frda. iqj lr .ekSu i`oyd mj;ajhs'
^3& bre foúhka uq,a lrf.k mj;ajhs'
^4& m;a;sks foúhka uq,a lrf.k mj;ajhs'

^15& ikakso¾Yk Ñ;% iy n;sla ks¾udK i`oyd kjH;djhla we;s l< mqfrda.dó Ys,amsfhl=
jkafka"
^1& iquk Èidkdhl uy;d ^2& Ô'ta'm%kdkaÿ uy;d
^3& iageka,s wfíisxy uy;d ^4& ví'wd¾'úfÊfidau uy;d

²' m%Yak wxl 16 isg 20 olajd § we;s jpkj, w¾:h meyeÈ,s jk fia jdlH ne.ska ,shkak'

16' bkaäf.da -

17' w,amkdj -

18' úcqcq,;d -

19' jhs;s -

20' fïê -

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


122
² m%Yak wxl 21 isg 25 f;la § we;s rEm igykaj,g lsishï in`o;djla olajk rEm igyk
bÈßfhka we;s A,B,C,D iy E hk tajd w;=frka f;dard tys wlaIrh ;s;a br u; ,shkak'

21' ^''''''''''''''''''''& A

22' ^''''''''''''''''''''& B

23' ^''''''''''''''''''''& C

24' ^''''''''''''''''''''& D

25' ^''''''''''''''''''''& E

² m%Yak wxl 26 isg 30 f;la § we;s tla tla jdlHfhys ysia;ekg iqÿiq jpkh fhdod
jdlH iïmQ¾K lrkak'
^26& úYsIag l,d ks¾udKhla jk idxÑ f;drK ''''''''''''''''''''''''''''''''''' hq.hg wh;a hehs ie,fla'
^27& .,a úydrfha ysá ms<suh nqÿka jykafiaf.a mßks¾jdKfha § je<fmk '''''''''''''''''''''''''''''''''''''
f;rKqjkaf.a hehs u;hla mj;S'
^28& fikr;a mrKú;dk uy;df.a u;hg wkqj biqreuqKsfha ñksid iy wYaj ysi leghfï
ñksia refjka j¾Idj we;s lrk '''''''''''''''''''''''''''''''''''' ksrEmKh jk nj mejfia'
^29& Y%S ,xldfõ mqj;am;a l,dfõ mqfrda.dñhd f,i ''''''''''''''''''''''''''''''''' Ys,amshd ye`Èkaúh yel'
^30& r*dfh,a úiska w`Èk ,o úYsIag ì;=is;=jula jk we;kaiays .=re l=,h is;=ju frdaufha
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' keue;s f.dvke.s,af,a ±lsh yel'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
123
² m%Yak wxl 31 isg 35 f;la m%Yakj,g F,G,H,I,J hk rEm weiqre lrf.k flá ms<s;=re
imhkak'

F G H I J

31' F wlaIrfhka oelafjk Ñ;% l;d fldgi we`È Ys,amshd ljqreka o@

32' G wlaIrfhka oelafjk ,S leghu wh;a hq.h l=ula o@

33' H wlaIrfhka ±lafjk fmd;a msgljrh we`È Ys,amshd ljqreka o@

34' I wlaIrfhka oelafjk is;=ju we;s úydrh l=ula o@

35' J wlaIrfhka oelafjk uQ¾;sfha ks¾udK Ys,amshd ljqreka o@

²' my; ±lafjk Ñ;%h y`ÿkdf.k tys we;s l,d;aul w.h ú.%y flfrk mßÈ wxl 36 isg
40 f;la § we;s Wm ud;Dldj,g wod< w¾:j;a jdlHh 05 la ,shkak'
^;ks jpkfhka ms<s;=re iemhSu ,l=Kq fkd,eîug fya;=jla jkq we;'

36' f;audj -

37' Ys,amshd -

38' udOHh -

39' wdNdih -

40' ;sfnk ia:dkh -

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


124
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( Ñ;% l,dj m;%h( III ld,h( meh 02 hs

ie,lsh hq;=h'
² Tn we`Èh hq;af;a tla j¾K Ñ;%hla muKs'
² Tfí úNd. wxlh yd wod< wxlh W;a;r m;%fha kshu lr we;s ia:dkfha meyeÈ,sj ,shkak'
² W;a;r m;%h úNd. Yd,dêm;sg Ndr fok úg øj udOH Ndú; lrk ,o is;=jï úh<S ;sìh
hq;=hs' f;;a Ñ;% tlg we<S ;sîu Tng wjdisodhl úh yels h'
² Èh idhï" fmdaiag¾ idhï" meiag,a we;=¿ wf;a fkd.Efjk ´kEu j¾K udOHhla j¾K lsÍu
i`oyd Ndú;d l< yels h'
² Ñ;% we`§fï úfYaI lvodis yd wjYH whg áIQ lvodis imhkq ,efí'

—w˜ fldgiska fyda —wd˜ fldgiska fyda —b˜ fldgiska fyda tla m%Yakhla muKla f;dard .kak'
zwZ fldgi - Ñ;% ixrjkh

1' wiajkq fk<k f.dú f.ú<shka


2' jkdka;rhl ksoyfia ießirK i;=ka
3' mÈl fõÈldfõ fj<`odï lrk m<;=re fjf<kafola
4' fod<l Èh kdk <`ÿka msßila

zwdZ fldgi - fudia;r ks¾udKh


5' ksjdvq ksfla;khlg iajNdj fi!kao¾h úoyd ±lafjk f,i ks¾udKh l<
ì;=leghula i`oyd ie,iqula
6' isxy, ieris,s fudaia;r wdY%h lr.ksñka l=Ika ljrhla i`oyd iqÿiq fudaia;rhla
ks¾udKh lrkak'
7' u,a" fld<j, yev fhdod .ksñka l=vhla i`oyd iqÿiq ks¾udKhla

zbZ fldgi - .%e*sla fudia;r


8' fnda;,hl weiqreï lrk ,o îu j¾.hla i`oyd ^f,an,hla& ojgkhla ks¾udKh
lrkak'
9' foaYSh ffjoH úoHdj iïnkaOfhka ,shjqKq fmd;la i`oyd fmd;a msgljrhla
ks¾udKh lrkak'
10' —fldúâ jix.;h f,dfjka ;=rka lruq'˜ hkakg l< fmdiaagrhla ks¾udKh lrkak'
iqÿiq j.ka;shla fhdokak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


125
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl mqyqKq m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( Ñ;% l,dj m;%h( II ld,h( meh 02 hs

ksoyia f¾Lduh we`§u yd j¾K Ñ;% iïmsKavkh ^øjH n,d we§fï Ñ;%h&
Ñ;%h we`§fï § ie,ls,su;a úh hq;= lreKq
01' Tn bÈßfha ;nd we;s øjH iuQyh fyd`Èka ksÍlaIKh lrkak'
02' idudkH fm< úNd.fha § fuu Ñ;%h we`§fï § Tng lvodis folla ,efnkq we;'
idudkH iqÿ lvodisfha øjH iuQyh f¾Ldfjka we`Èh hq;= h' wfkla úfYaI lvodisfha
j¾K Ñ;%h we`Èh hq;=h'

Tfí Ñ;%h we.hSfï § my; i`oyka lreKq flfrys ie,ls,su;a jk nj i,lkak'


01' uq,a lvodisfha lrkq ,nk f¾Ld wOHhkh
02' øjH iuQyh ;,h u; l,d;aulj iïmsKavkh lsÍu'
03' mßudKh" m¾hdjf,dal Í;s yd ;%sudK ,laIK ±laùu'
04' u;=msg iajNdjh yd .;s ,laIK ±laùu'
05' j¾K yeisrùfï Ys,amSh l=i,;djh
06' miqìu yd iuia; ksudj

fuys § øjH iuQyh ;nd we;s ,E,a, iïmQ¾Kfhka u we`§u wjYH fkdfõ' ,E,af,a
m%udKh øjH iuQyhg .e<fmk whqßka fjkia lr we`§ug Tng wjir we;'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


126
² øjH n,d we`§fï Ñ;%h we`§fï § my; § we;s wdo¾Y rEm wOHhkh lrkak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


127
² my; ±lafjkafka fmr jirj,§ orejka úiska w`Èk ,o Ñ;% lsysmhls' tajd wOHhkh
lrkak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


128
² my; ±lafjkafka fmr jirj,§ orejka úiska w`Èk ,o Ñ;% lsysmhls' tajd wOHhkh
lrkak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


129
² m%ldYk Ñ;% - wdo¾Y rEm

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


130
² fudaia;r Ñ;% wdo¾Y rEm l=Ika ljrhla i`oyd uq¿;, fudaia;rhla

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


131
² fudaia;r Ñ;% - wdo¾Y rEm - iajNdj fi!kao¾h f;audj fldg .;a ì;= leghula ^ñhqr,a&
tlla i`oyd iqÿiq ks¾udKhla

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


132
² .%e*sla Ñ;% - wdo¾Y rEm - w¿;ska fjf<`ofmd<g y`ÿkajd fok inka j¾.hla i`oyd
weiqreulg ks¾udKhla

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


133
² w'fmd'i' id'fm< Ñ;% m%Yak m;%fha jpkj, w¾:h meyeÈ,s lr jdlHh ,sùug m%Yak 5 la
,efí' tu m%Yakhg iy wfkl=;a flá m%Yakj,g ms<s;=re ,sùug my; ±lafjk jpk iy
tajdfha w¾:h Tng uy;a msgqjy,la jkq we;' my; ±lafjk jpkj, w¾:h meyeÈ,s jk fia
iïmQ¾K jdlH ne.ska ,shkak'

^1& mdáld

^2& wdï,dldr

^3& w¾O Wkak;

^4& l=re¿ l<d,

^5& rxð; ùÿre

^6& ikakso¾Yk Ñ;%

^7& mdhï mEySu

^8& Wfv<sm;a

^9& c.kaud;d

^10& fmalv

^11& hd.fidf,hs

^12& fgïmrd

^13& >K lemSu

^14& flfhd,ska

^15& f.damqr

^16& yhsfrda.a,s*slaia

^17& uiaðoh

^18& l=kaÈßlalka

^19& kjkdßl=[a[rh

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


134
^20& w,a,shdÿ

^21& fudfkdafl%daï

^22& úrdik

^23& úÊcq,;d

^24& kkaÈ

^25& geïmsg úydr

^26& isriam;

^27& idÈ,sx.ï

^28& Tíß fld,Ü

^29& laIhjDoaê

^30& fk<Su

^31& mkays`o

^32& ;sß`.s ;,h

^33& fndaê>r

^34& hqkqia

^35& oaú;Shsl j¾K

^36& md¾Yjo¾Ys

^37& ,l=Kq lemSu

^38& fïê

^39& w,amkdj

^40& w,am Wkak;

^41& YsLrh $ l=*d $ l=ïnd

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


135
^42& fï>,;d

^43& ñkdrÜ

^44& fgïmaf,aÜ

^45& oaú;Shsl j¾K

^46& .cisxy

^47& ljkaO

^48& ,dlaId

^49& Rcq o¾YS

^50& il mqjrej

^51& urjdykï

^52& lsß ys`oùu

^53& wu¾Kd

^54& jhs;s ^ j,s;a;s&

^55& uefvdakd

^56& m¾hdf,dalh

^57& fgrdfldgd

^58& leKsuv,

^59& m¾ckh

^60& ;sjxl $ ;%sNx.

^61& fÉ;sh>rh

^62& háfmdarej

^63& wdh;

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


136
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( k¾;kh ^foaYSh& m;%h( I ld,h( meh 01 hs

k¾;kh ^foaYSh& I m;%h


² ish¨ u whÿïlrejka I fldgfia m%Yak 30 gu ms<s;=re iemhsh hq;=h' thg wu;rj II Wvrg
k¾;kh fyda III my;rg k¾;kh fyda IV inr.uq k¾;kh hk fldgia ;=fkka tla
fldgilg muKla ms<s;=re iemhsh hq;= h'
² II , III yd IV jk fldgia j,ska l,jfï m%Yak f;dard fkd.; hq;= h' Tn ms<s;=re imhkafka
l=uk fldgig ±hs ms<s;=re m;%fha meyeÈ,sj ,shd oelaúh hq;= h'

ie,lsh hq;=hs(
(I) ish¨ u m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
(ii) wxl 1 isg 40 f;la m%Yakj, § we;s ms<s;=rej,ska ksjerÈ fyda jvd;a .e<fmk fyda
ms<s;=r f;dard .kak'

I fldgi

² wxl 01 isg 10 f;la m%Yakj, ysia;ekaj,g iqÿiq jpk f;darkak'


^01& ùr rih WmÈkq ,nkafka ''''''''''''''''''''''''''''''' kue;s ia:dhs Ndjh uq,a fldgf.k h'
^1& ydi ^2& W;aiyh ^3& úiau ^4& fl%daO

^02& k¾;k Ys,amsfhl= '''''''''''''''''''''''''''''''''' lsÍfï § ifï j¾Kh ms<sn`o ie,ls,su;a úh hq;= h'
^1& wx. rpkh ^2& rx. rpkh ^3& ;sr rpkh ^4& f¾Ld rpkh

^03& irU wNHdi lsÍfï § isõ.=K jYfhka y`ÿkajkafka ''''''''''''''''''''''''''''''' ,hg keàu h'
^1& ú,ïN ^2& uOH ^3& oD; ^4& ma¨;

^04& 1908 uyj,;ekak nKavdr úiska wdishd;sl ix.ufha ,xld YdLdjg lrk ,o foaYkfha
inr.uq jkakï ''''''''''''''''''''''''''''''''''' la i`oyka fjhs'
^1& 30 ^2& 29 ^3& 28 ^4& 27

^05& Wvrg k¾;k iïm%odhg wh;a mkaf;are k¾;kh ''''''''''''''''''''''''''''''''''' kegqï úfYaIhla
f,i ye`Èkaúh yels h'
^1& .eñ ^2& Ydia;%Sh ^3& in ^4& ck

^06& Ydka;sl¾uj, olakg ,efnk ikak" ieye,s" kuialdr y`ÿkajkafka '''''''''''''''''''''''''''''''''


.dhkd f,ig h'
^1& wkd>d;d;aul ^2& w>d;d;aul ^3& ;d,d;aul ^4& ,hdkaú;

^07& ÿgq.euqKq rcq uyd iEh ne`§u i`oyd jvqjka /ia lsÍug wKfnr jehQ nj ''''''''''''''''''''''''''''''
i`oyka fõ'
^1& :QmjxYfha ^2& uydjxYfha ^3& §mjxYfha ^4& pQ,jxYfha
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
137
^08& ,xldfõ ksIAmdokh jQ m%:u uqød kdgH '''''''''''''''''''''''''''''''''''''' fõ'
^1& ufkdayr nkaOkï ^2& iS;dNrK
^3& Poaoka;odhï ^4& W!¾jIscdhï

^09& —;y,ï l< fnr ;ïueg mg;ka;sß vure˜ hkqfjka NdKav kdudj,shla i`oyka jkafka
14 ishjfia rÑ; ''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ixfoaYfha h'
^1& ie<,sysKs ^2& mfrú ^3& uhqr ^4& ;sir

^10& k¾;khla bÈßm;a lsÍfï § Ys,amshdf.a ndysr iajrEmh fjkia fkdjk mßÈ bÈßm;a
lrkafka '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' wx. rpkfha § h'
^1& pß;dx. ^2& iajNdúl ^3& ffY,s.; ^4& ;d;aúl

^11& PdhdrEmfha ±lafjkafka"


^1& weïnelafla l;r.u foajd,h
^2& mkdúáh wïn,uh
^3& wïnq¨., geïmsg úydrh
^4& w,j;=r.fï .fkaf.dv úydrh

^12& .sßfoaú kegqu" i¿md,sh" iqrUdj,a,sh jeks k¾;kdx. m%:u jrg m%ix. fõÈldjg f.k
tafï f.!rjh ysñ jkafka"
^1& ijqßia is,ajd uy;dg h' ^2& ú,aika T,fndvqj uy;dg h'
^3& r±,af,a fmdä uy;a;hdg h' ^4& fla'tia' m%kdkaÿ uy;dg h'

^13& uvqmqrh" uÿka;d,h" f;drka hd.h hk k¾;k olakg ,efnkafka ms<sfj<ska"


^1& fldfydUd lxldßh" mqkd uvqj" myka uvqj h'
^2& fldfydUd lxldßh" lsß uvqj" mqkd uvqj h'
^3& fldfydUd lxldßh" yE,a¨ï uvqj" fofjd,a uvqj h'
^4& fldfydUd lxldßh" myka uvqj" fofjd,a uvqj h'

^14& f.dhï lemSfï kegqug iudk øúv .eñ k¾;kh l=ula o@


^1& wrúfpÜgq ^2& fpïnq ^3& iq,l= ^4& l=ïñ

^15& m%didx.sl k¾;k lKavdhula fõÈldjl k¾;k ks¾udKhla bÈßm;a lsÍfï § jvd;a
wjOdkh fhduq l< hq;= jkafka"
^1& ieris,s yd jdok Ndú;hg h' ^2& wjldYh yd ;d, rgd Ndú;hg h'
^3& wjldYh yd rx. rgd Ndú;hg h' ^4& ieris,s yd .dhkd úê Ndú;hg h'

^16&

by; PdhdrEmj, ±lafjk .%ka: l;=jreka ms<sfj<ska"


^1& uqÈhkafia Èidkdhl" chfiak fldÜgf.dv" Y%shdks rdcmlaI" ;siai ldßhjiï
^2& uqÈhkafia Èidkdhl" ;siai ldßhjiï" Y%shdks rdcmlaI" chfiak fldaÜgf.dv
^3& ;siai ldßhjiï" uqÈhkafia Èidkdhl" Y%shdks rdcmlaI" chfiak fldaÜgf.dv
^4& chfiak fldaÜgf.dv" ;siai ldßhjiï" Y%shdks rdcmlaI" uqÈhkafia Èidkdhl

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


138
^17& úch;=ud ;ïuekafka .S;fha mo rpkh lrk ,oafoa"
^1& áfnÜ cd;sl tia'uyskao ysñ h' ^2& ÆIka nq,;aisxy, uy;d h'
^3& iqo;a iurisxy uy;d h' ^4& fcdaka o is,ajd Y=Íka h'

^18& 20 jk ishjfia uq,a Nd.fha uKsmqÍ k¾;k ffY,sh Ydka;s ksfla;kfha úIhla f,i
b.ekaùu wdrïN lsÍug uq,a jQ m%ùK Ys,amshd jkafka"
^1& j,a,f;da,a kdrhk fukka h' ^2& ;kafcdjQ¾ ifydaorhka h'
^3& Woh Yxl¾ h' ^4& rîkaøkd;a ;df.da¾ h'

^19& fo;sf;a ;d, rEmh m%ia;drlrKfha § —;s;a f;hs˜ hkakg ixfla; jYfhka Ndú; jkqfha"
^1& ^/ f,i h' ^2& /^ f,i h' ^3& ^^ f,i h' ^4& // f,i h'

^20& w'fmd'i' ^id'fm<& yd Wiia fm< m%Yak m;% jHqyh úêu;a f,i ixialrKh lrk ,oafoa"
^1& jðrd Ñ;%fiak uy;añh hs' ^2& pkaøf,aLd fmf¾rd uy;añh hs'
^3& Y%shdks rdcmlaI uy;añh hs' ^4& ñ/kavd fyau,;d uy;añh hs'

^21& Y%S ,xldfõ m%:u rdcH uqød kdgH Wf<, meje;a jQ j¾Ih l=ula o@
^1& 1960 ^2& 1961 ^3& 1962 ^4& 1963

² wxl 22 isg 24 f;la m%Yakj,g my; j.=j Wmfhda.S lr .ksñka ms<s;=re imhkak'
1 2 3 4
A. ieiafiarej ;sir ixfoaYh md,fudÜgdhs fldals, ixfoaYh

B. mfrú ixfoaYh fldrjla., iriaj;S uKavmh ie<,sysKs ixfoaYh

C. pQ, jxYh mrdl%undyq jgodf.h .=;a;s, ldjH


weïnelafla
D. uhqr ixfoaYh foajd,h
iejq,a ixfoaYh kgrdcd ms<suh

^22& k¾;k mrïmrdjla iy foajodiska ms<sn`o i`oyka fi,a,sms ms<sfj,ska ±lafjkafka"


^1& A fma<sfha 1 iy 2 ;Srefõ h' ^2& A fma<sfha 2 iy 3 ;Srefõ h'
^3& A fma<sfha 1 iy 3 ;Srefõ h' ^4& D fma<sfha 2 iy 4 ;Srefõ h'

^23& fldaÜfÜ hq.fha rÑ; ixfoaY ldjH folla ±lafjkafka"


^1& A fma<sfha 2 iy 4 ;Srefõ h' ^2& B fma<sfha 1 iy 4 ;Srefõ h'
^3& C fma<sfha 1 iy 4 ;Srefõ h' ^4& D fma<sfha 1 iy 3 ;Srefõ h'

^24& nd,alhl leghï lr we;s ,S fl,s kegqula iy wxl 2 orK Ysj foajd,fhys yuq jQ ms<suh
i`oyka jkafka"
^1& A fma<sfha 1 iy 3 ;Srefõ h' ^2& B fma<sfha 2 iy 3 ;Srefõ h'
^3& C fma<sfha 1 iy 3 ;Srefõ h' ^4& D fma<sfha 2 iy 4 ;Srefõ h'

^25& iQúis újrK" i;a i;sh" mkaid,siaji jeks wd.ñl W;aij wjia:dj, .dhkdlr k¾;kh
lrkafka"
^1& rnka lú h' ^2& mkaf;are lú h' ^3& .%ymka;s lú h' ^4& kuialdr .dhkd h'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


139
^26& l:l,s k¾;kfha m%Odk .dhlhd iy iyh .dhlhd jkqfha"
^1& fmdkakdks iy isxlsáh ^2& fmdkakdks iy wdika h'
^3& wdika iy isxlsáh ^4& isxlsá iy m;a;=ldrka h'

^27& uKsmqß iy Nr; kdgHï k¾;k iïm%odhkays uQ,sl irU wNHdi ms<sfj,ska i`oyka
jkafka"
^1& ;Ü wvõ iy pd,s h ^2& ;Ü wvõ iy gqlvd h'
^3& pd,s wvõ iy ;Ü wvúh ^4& kdÜ wvõ iy mrka h'

^28& —Ndr;Sh iïNdjH k¾;k l,dj˜ lD;sh rpkd lrk ,oafoa ljqreka úiska o@
^1& ;siai ldßhjiï uy;d h' ^2& Y%shdks rdcmlaI uy;añh h'
^3& uqÈhkafia Èidkdhl uy;d h' ^4& chfiak fldaÜgf.dv uy;d h'

^29& flda<ï kdglfha r`.uv,g msúiSfï § pß; y`ÿkajd fokq ,nkafka"


^1& wdrÉÑ,d úisks' ^2& ldßhlrjkrd< úisks'
^3& wKfnrlre úisks' ^4& fnr jdolhd úisks'

^30& flda,ï kdglfha tk wê udkqI pß; folls"


^1& kd.rdlaI" .=re¿ rdlaI ^2& kd. rdlaI" urlal,
^3& ure rdlaI" i`o ls`ÿre ^4& ure rdlaI" urlal,

II fldgi - Wvrg k¾;kh

^31& f;hs; f;hs; f;hs f;hsh;a ;dï hkq"


^1& 8 jk md irUh h' ^2& 9 jk md irU h'
^3& 11 jk md irU h' ^4& 12 jk md irU h'

^32& fldfydUd lxldß Ydka;sl¾ufha kdgHuh fm<md,s folla ms<sfj,ska olakg we;af;a"
^1& wU úouk yd .=ref.a ud,dj ^2& .=ref.a ud,dj yd ó nkaOkh
^3& .=ref.a ud,dj yd W!rd hlalu ^4& khd hlalu yd rdu ueÍu

^33& fuu wvõj iïmQ¾K lsÍug iqÿiq mo we;=<;a jrKh f;darkak'


;;a ;lg ''''''''''''''''''' ;lalv '''''''''''''''' ;lfrdx
^1& ;lfrdx" ;lalv l=o ^2& ;lfrdx" ;lfrdx
^3& ;lfrdx" ;lg ^4& ;lalv" ;lg

^34& ud;%d 3 + 4 fo;s;g wh;a Wvrg iïm%odfha fnr mohls"


^1& fodx ðx; .; fodx; ^2& fodax ðx ðx ;lg fodx ;l
^3& fodx fodx ðx ðx .ð.; ^4& fodfodx; ;l= fodx

^35& fldfydUd lxldß Ydka;sl¾ufha uvqmqrh k¾;kfha § w;g .efkk rx. NdKavh"
^1& fmd,au,ls' ^2& w;a u,ls' ^3& mkaouls' ^4& kjfld< w;a;ls'

^36& fmd;afmdg" y`.," kre hk rx. jia;% wh;a jkafka"


^1& mkaf;are weÿug h' ^2& fjia weÿug h'
^3& Wvelals weÿug h' ^4& khshä weÿug h'

^38& —nr w;af.k l`.ska wek fldka;új,ska˜ fuu lúh wh;a jkqfha"
^1& ;=r`.d jkakug h' ^2& isxyrdc jkakug h'
^3& iejq,d jkakug h' ^4& ffjfrdä jkakug h'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


140
^39& l=ox; .; fodï jÜgu k¾;kh lrkq ,nkafka"
^1& foiq¿ uy ;=ka;s;g h' ^2& foiq¿ ueÿï ;=ka ;s;g h'
^3& foueÿïuy ;=ka;s;g h' ^4& iq¿" ueÿï uy ;=ka;s;g h'

^40& f.dhï k¾;kh ks¾udKh lr fõÈldjg f.k tafï f.!rjh ysñ jkqfha"
^1& wdpd¾h Ñ;%fiakhkag h' ^2& wdpd¾h mKsNdr; uy;dg h'
^3& fm%aul=udr tmsgfj, uy;dg h' ^4& ksu,a fj,a.u uy;dg h'

III fldgi - my;rg k¾;kh

^31& —f;hsh;a lsá;l - .=ys;s .Èßlsg˜ hkq"


^1& 9 jk md irUh hs' ^2& 10 jk md irUh hs'
^3& 11 jk md irUh hs' ^3& 12 jk md irUh hs'

^32& fofjd,a uvqj Ydka;sl¾ufha kdgHuh fm<md,s folla ms<sfj<ska olakg we;af;a"
^1& wU úouk yd .=ref.a ud,dj ^2& .=ref.a ud,dj yd ó nkaOkh
^3& wU úouk yd fofjd,a f.dv neiSu' ^4& khd hlalu yd rdud ueÍu'

^33& fuu brÜáh iïmQ¾K lsÍug iqÿiq mo fldgia we;=<;a jrKh f;darkak'
—;l È;a '''''''' ls;a ;la ''''''''''''' ;ß.; Èl=`ox˜
^1& ;l fodx - lsá;l ^2& .È.; - .=o.;
^3& .=xo;a - lsá;l ^4& ;lfodï - .È.;

^34& ud;%d 2 + 4 fo;s;g wh;a my;rg iïm%odfha fnr mohls"


^1& ;lÈ;a ;l fodx Èx ;l fodx
^2& fodï ;ï.; .`È ;ñ.; .=.= oï .; .È;ï
^3& È;a ;ï o.;ï fodx fodx ;dï
^4& .=`o .;s .; .=`o .=`o .`È .;

^35& fodfjd,a uvq Ydka;sl¾ufha f;,afï k¾;kfha§ w;g .efkk rx. NdKavh jkafka"
^1& w;a mkaouls' ^2& fmd,a u,ls'
^3& kjfld< w;a;ls' ^4& l=vhls'

^36& f;,a lÉÑh iy mn¿ yeÜgh hk rx.jia;% wh;a jkafka"


^1& mkaf;are we`ÿug h' ^2& f;,afï we`ÿug h'
^3& m;a;sks we`ÿug h' ^4& fofjd,a we`ÿug h'

^37& fofjd,a uvqj Ydka;sl¾u mqrdjD;a;fha pß; folls'


^1& fiaruka rcq yd m`vqjiafoõ rcq
^2& úch rcq yd fiaruka rcq
^3& ueKslamd, ìij yd m`vqjiafoõ rcq
^4& fiaruka rcq yd m;a;sks foúhka

^38& —i`o ikaor merÿk fuka ie`.ù fur .sr gd˜ fuu lúh wh;a jkqfha"
^1& wkqrd.oKAv ;d,hg h' ^2& Y=oaO ;d,hg h'
^3& kd;s,sxÑ ;d,hg h' ^4& BYajr l=KAv ;d,hg h'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
141
^39& .=o .;s .; jÜgu k¾;kh lrkq ,nkafka"
^1& iq¿ ;;s ;s;g h' ^2& ueÿï ;ks ;s;g h'
^3& uy ;ks ;s;g h' ^4& iq¿ ueÿï fo;s;g h'

^40& —rx.,S,d˜ kï m%ix.h bÈßm;a lsÍu isÿlr we;s m%ùk k¾;k Ys,amshd jkafka"
^1& fla'tia' m%kdkaÿ uy;d h' ^2& ú,aika T,fndvqj uy;d h'
^3& iõßia is,ajd uy;d h' ^4& ,hk,a fnka;rf.a uy;d h'

IV fldgi - inr.uq k¾;kh

^31& lsg ;ßlsg .;;a $$


lsg ;ßlsg $$$ .;;a˜ hkq"
^1& 9 jk uKaä moh hs' ^2& 10 jk uKaä moh hs'
^3& 11 jk uKaä moh hs' ^4& 12 jk uKaä moh hs'

^32& myka uvqj Ydka;sl¾ufha kdgHuh fm<md,s folla ms<sfj,ska olakg we;af;a"
^1& wUúouk yd .=ref.a ud,dj h' ^2& .=ref.a ud,dj yd ó nkaOkh
^3& wUúouk yd wiqr hlalu h' ^4& khd hlalu yd rdud ueÍu h'

^33& ;;a'''' ;;g''''' lskï ;;að;a


fuu wvõj iïmQ¾K lsÍug iqÿiq mo fldgia we;=<;a jrKh f;darkak'
^1& ;;að;a - ;;að;a ^2& ðxl=o - ðxox
^3& ðka;ï - ððl=`o ^4& ðx`ox - ;l=ð;a

^34& ud;%d 3 + 4 fo;s;g wh;a inr.uq iïm%odfha fnr mohls"


^1& l=`o;a ;lalsg ;lg ðñ;l= ^2& ðx lsá;;a ;;a lsá;l
^3& ðñ; l=od fodx ^4& ;ßlsg Èß;sg Èßlsg ;ßlsg

^35& myka uvqj Ydka;sl¾ufha u,a uvqmqrh k¾;kfha § w;g .efkk rx. NdKavh jkafka"
^1& fmd,a u,ls' ^2& w;a u,ls' ^3& mkaouls' ^4& kjfld< w;a;ls'

^36& yeÜgh" fya,h yd ld`.=,a hk rx. jia;% wh;a jkafka"


^1& f;,afï we`ÿug h' ^2& fofjd,a we`ÿug h'
^3& mkaf;are we`ÿug h' ^4& fnr we`ÿug h'

^37& myka uvqj Ydka;sl¾u mqrdjD;a;fha pß; folls"


^1& fiaruka rcq yd m`vqjiafoõ rcq ^2& úch rcq yd fiaruka rcq
^3& ueKslamd,s ìij yd m`vqjiafoõ rcq ^4& fiaruka rcq yd m;a;sks foúhka

^38& —wyia l=fia jeis .=jkska tk úg˜ fuu lúh wh;a jkqfha"
^1& úrdä jkaku g h' ^2& wks,d jkaku h'
^3& uKavql jkaku h' ^4& fldjq,d jkaku h'

^39& inr.uq iïm%odfha .uka ud;%h k¾;kh lrkq ,nkafka"


^1& ueÿï ;ks ;s;g h' ^2& iq¿ ;ks ;s;g h'
^3& uy ;ks ;s;g h' ^4& iq¿ ueÿï ;s;g h'

^40& —iuka foajd, mqo isß;a˜ .%ka:fha l;=jrhd jkafka"


^1& jðrd Ñ;%fiak uy;añh hs' ^2& Y%shdks rdcmlaI uy;añh hs'
^3& ;siai ldßhjiï uy;d hs' ^4& uqÈhkafia Èidkdhl uy;d h'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
142
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( k¾;kh ^foaYSh& m;%h( II ld,h( meh 02 hs'

² m<uqjk m%Yakh wksjd¾h fõ'


² m<uqjk m%Yakh yd ;j;a m%Yak y;rla we;=`Mj m%Yak mylg ms<s;=re imhkak'
² iEu m%Yakhlg u ,l=Kq fod<y ^12& ne.ska ysñ fõ'

^01& ish¨ u m%Yakj,g iqÿiq ms<s;=re Tfí ms<s;=re m;%fha wod< m%Yak wxlh fhdod bÈßfhka
,shkak'
(i) w;sYfhdala;sfhka j¾Kkd flfrk kdgH ffY,sh ''''''''''''''''''''''''''''''''''' kñka
ye`Èkafõ'
(ii) pQ,jxYfha i`oyka jk wdldrhg rka wdf,am lrk ,o l=¨Kqj,ska yd Ök
mgi¿j,ska w,xldr lrk ,o ''''''''''''''''''''''''''''''''''' kegqï" .ehqï i`oyd bÈ lr we;'
(iii) ''''''''''''''''''''''''''''''''' j¾Ifha § ixialD;sl lghq;= fomd¾;fïka;=j wdrïN úh'
^iv& rdOd yd l%sIaKd fm%au jD;dka;h f;aud lr .ksñka ''''''''''''''''''''''''''''''''''' k¾;kh
ks¾udKh ù we;'
^v& wx. rpkfha § ndysr iajrEmh fjkia lr pß;hg wjYH mßÈ ilialr .ekSu
''''''''''''''''''''''''''''''''''''' wx. rpkhhs'
^vi& k¾;k l,dfõ fhdod .kakd lú mo yd fnr mo m%dfhda.slj Ndú; lrk
wdldrh ,shd ±laùu '''''''''''''''''''''''''''' f,i ye`Èkafõ'
^vii& wdyd¾h wNskfha m%Odk fldgia fol jkqfha wx. rpkh yd ''''''''''''''''''''' rpkhhs'
^viii& w;S;fha § rdc wd{djla ikaksfõokh lsÍug ''''''''''''''''''''''''''''''''''' jdokh lrk
,§'
^ix& my; i`oyka k¾;kdx. we;=<;a k¾;k iïm%odhka fudkjd o@
^w& moï - '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
^wd& mrka - '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
^x& rcfha ,,s; l,dh;kh iy .srd.u .=re úoHd,h wdrïN jQ j¾I kï lrkak'
^w& rcfha ,,s; l,dh;kh - ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
^wd& .srd.u .=re úoHd,h - ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

^02& (i) ud;%d 3 + 4 fo;s;g wh;a fnr mohla m%ia;dr lrkak'


^ii& —;%súO {dk ùÿre mä wfma uy f.!;u kï uqks`ÿ tnÿ jQ f.!;u kï ñks`ÿ˜'''''
fuu lú moh uy ;ks ;s;g (4 + 4) m%ia;dr lrkak'
^iii& iejq,d jkakfï wvõj fyda kd;s,sxÑ ld,fha brÜáh fyda uKavql jkakfï
l,diu m%ia;dr lrkak'

^03& my; i`oyka ud;Dld w;=frka ;=kla ms<sn`oj flá igyka ,shkak'
(i) .%y mka;s lú (ii) wK fnr
(iii) Wvrg jkakï (iv) wx. rpkh
(v) jðrd Ñ;%fiak uy;añh
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
143
^04& Ydka;sl¾u jQ l,S foaYSh k¾;k l,dfõ wkkH ,laIK ms<sìUq lrk idOlhls"
^i& inr.uq myka uvqfõ k¾;k wx. y;rla kï lrkak'
^ii& my;rg fofjd,a uvqfõ Ndú; rx. jia;%dNrK ms<sn`o úuiSula lrkak'
^iii& fldfydUd lxldß Ydka;sl¾u mqrdjD;a; l;dj u.ska iudchg ,ndfok WmfoaYkh
ms<sn`o ú.%yhla lrkak'

^05& foaYSh k¾;k l,dfõ ft;sydisl miqìu wOHhkfha § ,sÅ; yd mqrdúoHd uQ,dY%h jeo.;a fõ'
^i& fmdf<dkakre hq.fha foaYSh k¾;k l,djg Ndr;Sh wdNdih ,enqKq wdldrh ±lafjk
mqrd úoHd uQ,dY%h 02 la kï lrkak'
^ii& .ïfmd, hq.fha k¾;k l,dj ms<sn`o úfoaYSh jd¾;djla weiqfrka úia;r lrkak'
^iii& fldaÜfÜ hq.fha k¾;k l,dj ms<sn`o ixfoaY ldjHhla weiqßka úuiSug ,la lrkak'

^06& foaYSh .eñ kdgl w;r fidlß yd flda,ï úfYaI fõ'


^i& fidlß kdglfha mQ¾j rx.fha k¾;k wx. 4 la kï lrkak'
^ii& fidlß .eñ kdglfha fjord<f.a pß; ksrEmKh ms<sn`o úia;r lrkak'
^iii& fidlß yd flda,ï kdglj, olakg ,efnk fjkialï úuiSug ,la lrkak'

^07&

A B C
^i& A rEmfha ±lafjk k¾;k iïm%odh kï lr m%p,s; m%foaY 2 la kï lrkak'
^ii& B rEmfha ±lafjk uqød kdgH ms<sn`o úuiSula lrkak'
^iii& C wlaIrfhka ±lafjk k¾;kh i`oyd fõÈldjl Ndú; Ys,am l%u ms<sn`o ú.%yhla
lrkak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


144
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( fmrÈ. ix.S;h m;%h( I ld,h( meh 01 hs

I m;%h
ie,lsh hq;= h'
² m%YAk wxl 1 isg 40 f;la m%Yakj,§ 1"2"3"4 ms<s;=re j,ska ksjerÈ fyda jvd;a .e<fmk ms<s;=r
f;darkak'

^01& ks¾foaYs; rd. w;=ßka Y=oaO .dkaOrh yd Y=oaO ksIdoh újd§ iajr jYfhka fhfokqfha"
^1& N+md,s rd.fha h' ^2& ì,dj,a rd.fha h' ^3& huka rd.fha h' ^4& ffNrú rd.fha h'

^02& ks¾foaYs; rd. w;=ßka uOHuh yd ksIdoh j¾ð; rd.hls'


^1& ld*s rd.h ^2& ffNrú rd.h ^3& N+md,s rd.h ^4& ì,dj,a rd.h

^03& :dgh;a rd.h;a tlu kduhlska Ndú;d fkdjkafka ñka ljr rd.fha o@
^1& ld*s rd.fha h' ^2& N+md,s rd.fha h' ^3& ffNrú rd.fha h' ^4& ì,dj,a rd.fha h'

^04& rd.hla ùug wjYH idOlhls'


^1& u iajrh we;=<;a úh hq;=hs'
^2& mxpuh yd ffOj;h hk iajr foflka tla iajrhla fyda we;=<;a úh hq;=hs'
^3& wdfrdayK iajr fyda wjfrdayK iajr fjka fjka jYfhka ;sìh hq;=hs'
^4& wju jYfhka iajr 5la we;=<;a úh hq;=hs'

^05& .dk iuh rd;%s m%:u m%yrh jk iy tla iajrhla muKla úlD;s jk ks¾foaYs; rd.hls'
^1& ffNrú rd.h ^2& huka rd.h ^3& ld*s rd.h ^4& N+md,s rd.h

^06& i¾j fldau, rd.hls"


^1& ì,dj,a ^2& ld*s rd.h ^3& huka rd.h ^4& ffNrú rd.h

^07& ksß .. ß. uu | .u mm um OO | mO ksks Oks ii | ksO mu .ß ස-


È È È È È È È È È È È È È È ÈÈ
by; ;dkd,xldrh ks¾foaYs; rd.hlg wkqj ksjerÈj Ndú;d lsÍug "
^1& ß . O ks iajr fldau, úh hq;= h' ^2& u iajrh ;Sj% úh hq;= h'
^3& . ks iajr fldau, úh hq;= h' ^4& u ks iajr j¾ð; úh hq;= h'

^08& kdofha úmq,;djh keue;s .=Khg n,mdkqfha"


^1& lïmk ixLHd;h h' ^2& ;rx. wdhduh h'
^3& kdofha úia;drh h' ^4& kdofha ;dr;djh h'

^09& is;drfha m<uq ;; iy y;ajk ;; iqir lrkq ,nkafka"


^1& uOH uOHuhg yd uOH iâchg h'
^2& uOH iâchg yd ukaø uOHuhg h'
^3& ukaø uOHuhg yd WÉp iâchg h'
^4& WÉp iâchg yd ukaø uOHuhg h'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
145
^10& ;í,dfõ ndhdj iy odhdj Wmfhda.S lr.ksñka jdokh lrkq ,nk wjkoaO wlaIr hq.,hls'
^1& kd " ;sx ^2& Od" ;sx ^3& Od" êx ^4& êx " ;d

² wxl 11 isg 13 f;la we;s m%Yakj,g my; i`oyka rEm igyka weiqßka ms<s;=re imhkak'

A B C D
^11& by; rEmigyka w;=ßka" l¾Kdgl ix.S;hg wdfõKsl ix.S; NdKavh jkqfha"
^1& A ^2& B ^3& C ^4& D

^12& fmr wmr foÈ.u Ndú; ix.S; NdKavhls'


^1& A ^2& B ^3& C ^4& D

^13& wó¾ l=Iare ix.S;{hd úiska ks¾udKh lrk ,±hs ±lafjk ix.S; NdKavh jkqfha"
^1& A ^2& B ^3& C ^4& D

^14& ngysr ix.S; m%ia;drlrKfha § WÉp i iajrh msysgkq ,nkafka"


^1& Trable clef ys ;=kajk Space u;h' ^2& Trable clef ys m<uq line u;h'
^3& Trable clef ys ;=kajk line u;h' ^4& Trable clef ys m<uqjk Space u;h'

3
^15& 4 Time signature yd iudk yskaÿia:dkS ;d,h jkqfha"
^1& fLïfgda ;d,h ^2& ®ma ;d,h ^3& ÈmaapxÈ ;d,h ^4& odord ;d,h

^16& fuu key signature u.ska ksrEms; iafla,h jkqfha"


^1& G major scale
^2& F major scale
^3& C major scale
b
^4& B major scale

^17& . u m ks ß - i - . u - - fuu iajr m%ia;drhg .e<fmk chords we;=<;a jrKh f;darkak'


^1& C F G C ^2& F G C C ^3& C G C F ^4& G C F G

^18& —O˜' fuu ixfla;h ksjerÈj kï lr kshñ; ud;%d ixLHdj ksjerÈj olajd we;s jrKh
jkqfha"
^1& Dotted Semebreve note $ ud;%d 6 ^2& Semebreve note $ ud;%d 2
^3& Dotted minim note $ ud;%d 4 ^4& Minim note $ ud;%d 1

^19& jx. ix.S;fha ks¾ud;Djrhd jkqfha"


^1& wdkkao iurfldaka uy;d h' ^2& iqks,a Ydka; uy;d h'
^3& rúkaøkd;a ;df.da¾ uy;d h' ^4& Nd;a LKafâ m`ä;=ud h'

^20& Ndr;Sh ix.S;fha olaI ;í,d jdok Ys,amsfhls'


^1& Wialdoa ilS¾ yqfiaka ix.S;{hd ^2& yß m%idoa fp!rishd ix.S;{hd
^3& hdkS ix.S;{hd ^4& ta ' wd¾' ryuka ix.S;{hd
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
146
^21& ysxÿia:dkS ;d, moaO;sfha Ndú; flfy¾jd ;d,fha ud;%d ixLHdj ;%s;d,fha ud;%d
ixLHdjg iudk jkakg flfy¾jd ;d,h lSjrla jdokh l< hq;= o@
^1& fojrla ^2& ;=kajrla ^3& y;rjrla ^4& miajrla

^22& yskaÿia:dkS ;d, moaO;sfha Ndú; ;d, ix{djla jk L,sia:dkh iïnkaO ksjerÈ m%ldYh
jkqfha"
^1& iEu ;d,hlu n,s ia:dkh we;,;a úh hq;= h'
^2& ;d,hl m<uq ud;%dfõ msysghs'
^3& ;d,hl ÿ¾j, ;d, ia:dkhls'
^4& ;d, ixfla;h — · ˜ fõ'

^23& f¾Ldj Ñ;%máfha ;kq ks¾udKfhka yd ix.S; ks¾udKfhka odhl ù we;s Ys,amSka ksjerÈj
olajd we;s jrKh f;darkak'
^1& u¾i,ska chfldä msh;=ud iy B.S. fmf¾rd uy;d h'
^2& iqks,a Ydka; uy;d iy B.S. fmf¾rd uy;d h'
^3& wdkkao iurfldaka uy;d iy uy.u fialr uy;d h'
^4& uy.u fialr uy;d iy iqks,a Ydka; uy;d h'

^24& my;rg isxÿ jkakï iïnkaO ksjerÈ m%ldYh f;darkak'


^1& ojq, jdokh lrhs' ^2& jkakï ixLHdj 18 ls'
^3& rdc iNdfõ lúldr uKavmfha r`. olajhs' ^4& ;d,hlska yd jD;a;hlska y`ÿkajhs'

^25& wgúisu;a fia .Shlg WodyrKhls'


^1& uka u;a lrjk ok uq¿ forKd ^2& /.;a iqrd msrE ú;ska
^3& rE /fia w`Èkd f,fia w;a f,, ȧ úÿ,sh mnd ^4& hqoafog;a weú;a isÿmsg keõ ke.,d

^26& furg kQ¾;s kdgH ksIamdokhg uq,skau fhduq jQfha "


^1& pd¾,aia vhia uy;d h' ^2& fla'tï'n,sjd,d uy;d h'
^3& C. fodka nia;shka chùr nKavdr uy;d h' ^4& fcdaka o is,ajd uy;d h'

^27& kdv.ï weiqfrka kjkdgH ks¾udKhg mqfrda.dó jQfha"


^1& uydpd¾h tÈßùr ir;apkaø uy;d h' ^2& uydpd¾h iqks,a wdßhr;ak uy;d h'
^3& wd¾' uq;a;=idñ uy;d h' ^4& ,hk,a rxj, uy;d h'

^28& ck ix.S; wdNdIh ;=<ska ks¾ñ; ir, .S;hlg WodyrKhls'


^1& .=uq .=uqj jÿf,a ^2& fyda m¨jk fm; lïms; lrjk
^3& Thsrhsf¾ Thsrdud fld, uevmka Thsrdud ^4& oE;g j<¨ u,a uq;=je,a ud, fmdghs

^29& fidlß rx. ffY,sfha úfYaI;ajhls'


^1& fld,m;a fjiauqyqKq me<§u' ^2& my;rg fnrh jdokh lsÍu'
^3& fmdf;a.=re úiska pß; y`ÿkajd §u' ^4& iudcfha ÿ¾j,;d t<s ±laùu'

^30& foiq¿ ueÿï ;=ka ;s;g .efhk jkakulg WodyrKhls'


^1& k¿ .S;sld ;d,h ^2& Wl=id jkaku ^3& fldals, jkaku ^4& ykqud jkaku

^31& ,dxflah iskud ix.SS;fha wdrïNh ms<sn`o ksjerÈ m%ldYh"


^1& ck ix.S;fha wdNdIh ,eîu'
^2& ol=Kq bka§h ix.S;fha wdNdIh ,eîu'
^3& ngysr ix.S;fha wdNdIh ,eîu'
^4& jx. ix.S;fha wdNdIh ,eîu'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


147
^32& ch,;a ufkdar;akf.a wkaof¾,d kdgHfha we;=<;a .S;hls'
^1& fidandj foa fumqr isß úis;=re ^2& r;or isßmrok
^3& iqj`o inka we`. .d,d ydhs ydhs ^4& ri fndcqkla ke;;a

^33& —irex.f,a jr,a ief,a- ksixif,a .=jka;f,a˜ .S;h"


^1& huka rd.fha Pdhdj iys; ir, .S;hls'
^2& N+md,s rd.fha Pdhdj iys; ir, .S;hls'
^3& ld*s rd.fha Pdhdj iys; ir, .S;hls'
^4& ffNrú rd.fha Pdhdj iys; ir, .S;hls'

^34& my; ±lafjk meÈ mdofha ,.=".=re"ma¨; ud;%d .Kk fidhkak'


—u,a yskefykafka mdkaoßka- msKsì`ÿ ke,efjkafka˜
^1& ,.= 8 .=re 12 ma¨; 2 ^2& ,.= 5 .=re 8 ma¨; 2
^3& ,.= 4 .=re 5 ma¨; 1 ^4& ,.= 9 .=re 6 ma¨; 1

^35& by; ±lafjk meÈ mdofha i`±iau;a .Kk


^1& ud;%d 18 ^2& ud;%d 20 ^3& ud;%d 24 ^4& ud;%d 28

^36& ck .S j¾.SlrKh hgf;a .eñ .S uQ,sl jYfhka fldgia lShlg fnfoa o@


^1& follg ^2& ;=klg ^3& y;rlg ^4& mylg

^37& wkd>d;d;aul fufy .Shlg WodyrKhls'


^1& f.dhï .S ^2& fk¿ï .S ^3& m;,a .S ^4& lu;a .S

^38& mxp;+¾h jdoH NdKav hgf;a w;ska muKla jdokh lrkq ,nk jdoH NdKav wh;a jkqfha"
^1& ú;; .Khg h' ^2& wd;; .Khg h'
^3& iqisr .Khg h' ^4& ú;;d;; .Khg h'

^39& Yíoh .%yKh lr.kakd ;dlaIKsl fuj,uls'


^1& weïma,s*h¾ ^2& uhsl%f*dakh
^3& ñlai¾ ^4& ijqkaâ ldâ

^40& —ks,a jka.= jka ;,h˜ fuu .S mo m%ia;drh jdokh lsÍug iqÿiq yskaÿia:dkS ;d, rEmh
yd foaYSh ;s;a rEmh ms<sfj,ska ±lafjk jrKh jkqfha"
^1& iq¿ ueÿï fo;s; $ ®ma ;d,h h'
^2& ®ma ;d,h $ iq¿ ueÿï fo;s; h'
^3& ÈmapxÈ ;d,h $ ueÿï uy fo;s; h'
^4& ueÿï uy fo;s; $ ÈmapxÈ ;d,h h'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


148
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( fmrÈ. ix.S;h m;%h( II ld,h( meh 02 hs

II m;%h
ie,lsh hq;= h'
² m<uqjk m%Yakh wksjd¾h fõ'
² m<uqjk m%Yakh we;=¿j m%Yak mylg ms<s;=re imhkak'
² ish¿ u m%Yak i|yd ,l=Kq 12 ne.ska ysñ fõ'

^01& ² wxl ^µ& isg ^µ¶& f;la wid we;s m%Yakj,g flá ms<s;=re m%Yak wxlho iu`.ska Tfí ms<s;=re
m;%fha ,shkak'
i. T!vj cd;s rd.hl we;=<;a iajr ixLHdj fldmuK o@
ii. iajr fod<y u we;=<;a ks¾foaYs; rd.hla kï lrkak'
iii. úNd. follska hq;a ud;%d ;=fkka ;=kg jefhk ks¾foaYs; ;d,hla kï lrkak'
iv. m%Yia;s i`oyd wdNdIh ,eî we;s ix.S; moaO;sh l=ula o@

² wxl ^¶& isg ^¶µµµ& f;la wid we;s m%Yakj,g flá ms<s;=re m%Yak wxlho iu`.ska Tfí
ms<s;=re m;%fha ,shkak'
v. —d˜ ngysr ix.S;fha Ndú; fuu ixfla;fha jákdlu ud;%d''''''''''''''''' ls'
vi. fmrÈ. ix.S;fha Ndú; p, iajr ixLHdj''''''''''''''''''''ls'
vii. oiu;a meÈhla m%ia;drlrKfha § ud;%d fnÈh yels wdldrh jkqfha
ud;%d''''''''''''''''''''''''' h'
viii. ci f,xÑkd pß; we;=<;a rx. iïm%odh'''''''''''''''''''''''''''''''h'
² wxl ^µ·& yd ^·& m%Yakj,g ksjerÈ ms<s;=re m%Yak wxlho iu`.ska Tfí ms<s;=re m;%fha
,shkak'
ix. —isks`ÿ iqÿ uqÿ ;,dfõ ˜ .S;h we;=,;a Ñ;%mgh ''''''''''''''''''''''''''' jk
w;r tu .S;fha mo ud,dj ks¾udKh lrk ,oafoa ''''''''''''''''''''''''' uy;d úiska h'
x. hqfrdamd ix.S; b;sydifha wjidk iïNdjH ix.S;{hd ''''''''''''''''''''''''' jk w;r
f,dalfha úúO cd;Ska ksfhdackh lrñka m%ix. mj;ajk ,oafoa ''''''''''''''''''''''''''''
ix.S;{hdh' ^uq¿ ,l=Kq 12&

^02& my; ±lafjkafka rd.OdÍ f;dr;=re we;=<;a wiïmQ¾K j.=jls'

rd.h uqLHdx.h .dk iuh :dgh jdÈ $ ixjdÈ

X a. ....................... b .......................... rd;%S m%:u c ..................... . ks


Y d ....................... .ßiOiß. e ................... l<HdK .O
m.Om.ßi
Z f ........................ g ......................... Èkfha m%:u h ..................... ui

i. by; j.=fõ ysia;eka i`oyd kshñ; ms<s;=r i`oyka lrkak' ^ ,l=Kq 4&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
149
ii y wlaIrfhka ±lafjk rd.fha uOH,h .S;fha ia:dhS fldgi .S; iajr
m%ia;dr lrkak'
ke;fyd;a
tu rd.fha ia:dhS fldgi iajr m%ia;dr lr ud;%d wglg ^8 lg& fkdwvq
;dkd,xldr folla ,shd olajkak' ^,l=Kq 6&
iii X yd Y wlaIrhkaf.ka ±lafjk rd.hkays wdfrdayK wjfrdayK ,shkak'
^,l=Kq 2&
^uq¿ ,l=Kq 12&

^03& i. i¾.ï .S iy ,laIK .S ms<sn`o ixikaokd;aul lreKq folla bÈßm;a lrkak'


^,l=Kq 4&
ii. Èkfha f;jk m%ydrfha .efhk ^uOHu rd;%S& ks¾foaYs; rd.hl i¾.ï .S;fha
wka;rd fldgi ,shd olajkak' ^,l=Kq 2&
iii. ngysr ix.S;fha Ndú; 5 4 ghsï is.afkaprhg iudk ks¾foaYs; yskaÿia:dks
;d,h kï lr kshñ; ud;%d ;d, ix{d iys;j m%ia;dr lrkak' ^,l=Kq 3&
iv. yskaÿia:dks ix.S;fha Ndú; iï ia:dkh" n,s ia:dkh" wkq;d, ia:dk ms<sn`o
lreKq tl ne.ska ,shd olajkak' ^,l=Kq 3&
^uq¿ ,l=Kq 12&

^04& i. fia .S .Khg wh;a .S j¾. 4la kï lrkak' ^,l=Kq 2&


ii. fodf<diau;a" fidf<diau;a fia .S j,g WodyrK tl ne.ska olajd fodf<diau;a
fia .Shl m<uq mdo fol mo m%ia;dr lrkak' ^,l=Kq 3&
iii. ;=ka irfKa .S;hl m<uq mdoh .S; iajr m%ia;drh lrkak' ^,l=Kq 4&
iv. tu .S;hg jefhk ;s; kï lr Wvrg fnr moh m%ia;dr lrkak' ^,l=Kq 3&
^uq¿ ,l=Kq 12&
^05& i. my; ±lafjk j.=fõ ysia;ekaj,g wod< ms<s;=re ,shd olajkak' ^,l=Kq 3&

kdgHfha ku .S;h ix.S; ks¾udKh


X A ...................... hi biqre msreKq ;ekd B ......................
Y uOqr cjksld C ...................... D ......................
Z E........................ iqj`o inka we`. .d,d F........................

ii. kQ¾;s kdv.ï rx. iïm%odhka i`oyd fhdod.;a m%Odk ;d, jdoH NdKav hq.,h kï
lrkak' ^,l=Kq 2&
iii. kdv.ï wdNdIh ,;a kj kdgH ;=kla kï lr ta ta kdgHfha we;=<;a .S;h ne.ska kï
lrkak' ^,l=Kq 3&
iv. flda,ï rx. iïm%odfha tk m%Odk pß; folla kï lr bka tla pß;hla úiska .dhkd
lrk .S;hl uq,a mo y;r ,shkak' ^,l=Kq 4&
^uq¿ ,l=Kq 12&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


150
^06& my; ±lafjk ngysr ix.S; m%ia;drh weiqßka wid we;s m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'

i. by; m%ia;drh wh;ajk iafla,h ^Scale& kï lrkak' ^,l=Kq 2&


ii. tu iafla,hg ^Scale& wh;a iajr wmrÈ. yd fmrÈ. ix.S;hg wkqj ,shd olajkak'
^,l=Kq 4&
iii. m%ia;drhg wod< Time Signature ^ghsï is.afkap¾& kï lrkak' ^,l=Kq 2&
iv. by; m%ia;drh fmrÈ. ix.S; m%ia;dr l%uhg wkqj ,shd olajkak'
^,l=Kq 4&
^uq¿ ,l=Kq 12&

^07& i. ir, .S;hl fldgia 4 la ms<sn`oj flá ye`Èkaùula lrkak' ^tla fldgilg tla
lreKla iEfya& ^,l=Kq 4&
ii. lmsß[a[d ix.S;fha iajNdjh lreKq 4 lska olajkak' ^,l=Kq 4&
iii. i;a iuqÿr Ñ;%mg ix.S;fha iqúfYAIS;djhka ljf¾ o@ ^lreKq 4 la i`oyka
lrkak' & ^,l=Kq 4&
^uq¿ ,l=Kq 12&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


151
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( kdgH yd rx. l,dj m;%h( I ld,h( meh 01 hs

I m;%h
ie,lsh hq;=hs'
² ish¨ u m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
² wxl 1 isg 40 f;la m%Yakj, § we;s ^1& ^2& ^3& ^4& ms<s;=re j,ska ksjerÈ fyda jvd;a .e<fmk fyda
ms<s;=r f;darkak'

² my; ±lafjk lú isxÿ yd .S; weiqfrka wxl 1 isg 4 olajd m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'

A. uf. fldu, ,shd$$ ;S udf.a ;ud foa i;=gd


ukau;a lrhs ikaf;dafika msÍ È,S
B. mekak l,g pkaä fcdaka msyshla wrf.k wkska g
ÿkak ue;so mhska tlla ìõ rxlsß láka tka g
C. uf. uøs kï ìfidaf.a
hdÉ[dfj fndah fõf.a
D. fmr isg mej; tk
isß;g fmdÈh ne`of.k
E. § lsß § lsß- f.kdjd § lsß
ñysmsg ldg;a - .=Kfok § lsß

^01& ohdkkao .=Kj¾Ok uy;df.a kdgH ks¾udKhg wh;a jkafka"


^1& A h' ^2& B h' ^3& C h' ^4& D h'

^02& kdv.ï iïm%odhg wkqj ks¾udKh l< kdgHhl .S;hla jkafka"


^1& A h' ^2& B h' ^3& D h' ^4& E h'

^03& my;rg .eñ kdglhlg wh;a jkafka"


^1& A h' ^2& B h' ^3& C h' ^4& D h'

^04& fcdaka o is,ajd Y+Íka rpkd l< .S;hla jkafka"


^1& A h' ^2& C h' ^3& D h' ^4& E h'

^05& rdOd l%sIaKd" Ysj md¾j;S ksrEmK wh;a jkafka"


^1& kD;a; .Khgh ^2& kD;H .Khgh ^3& i;r wNskhgh ^4& kdgH .Khgh

^06& fõÈld k¿fjl=g w;HjYH idOlhla jkafka"


^1& wOHlaIjrhdf.a w¾:l:khhs' ^2& kdgH fm< idys;Hhhs'
^3& mßl,amk Yla;shhs' ^4& wNskh Ndú;h ms<sn`o mqyqKqjhs'

^07& fõÈld kdgHhla m%:u jrg r`. ±lafjkafka"


^1& ux., o¾Ykh Èkfha § h' ^2& fm%alaIlhka bÈßfha § h'
^3& rplhdf.a uki keu;s rx. N+ñfha h' ^4& m%:u uyck o¾Ykh meje;afjk úg § h'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
152
^08& kdgHhl rx.df,dalh ks¾udKh lsÍfï §"
^1& hq.hg yd ffY,shg wkq.; úh hq;= h'
^2& rx. ffY,sh fmkakqï l< hq;= h'
^3& ieye,a¨ wdf,dal myka Ndú;d l< hq;= h'
^4& iuia; kdgHh ms<sn`oj wjfndaOhla ;sìh hq;= h'

^09& iq.;md, o is,ajd úiska —fid`ÿre wd{dodhlhd˜ f,i ye`Èka jQfha"


^1& kdgHfha wOHlaIljrhd ^2& kdgHfha ixúOdhljrhd
^3& fõÈld md,ljrhd ^4& kdgHfha wkq.%dylhd

^10& fm%alaIl riúkaokhg wdikak;u idOlh jkafka"


^1& fm%alaIdj ^2& wOHlaIl ^3& w¾:m;s ^4& rEmK Ys,amSka

^11& fõÈld kdgHhkays wx. rpkd Ys,amsfhla jkafka"


^1& fcfrdï o is,ajd ^2& iaúkS;d fmf¾rd ^3& BnÜ úfÊisxy ^4& jika; úÜgÉÑ

^12& wU úouk "kdkquqrh" khd hlalu hk ms<sfj,g jvd;a .e,fmk jrKh jkafka"
^1& fldfydUd lxldßh" .ïuvqj" ßoaÈ hd.h ^2& ßoaÈ hd.h" .ïuvqj" fldfydUd lxldßh
^3& .ïuvqj" rghl=u" fldfydUd lxldßh ^4& rghl=u" ßoaÈ hd.h" .ïuvqj

^13& wdkqIx.sl l,djlaa fkdjkafka"


^1& rx. úkHdih ^2& wx. rpkh ^3& rEmKh ^4& fõI N+IK

^14& kdgHhl fm%alaIdj iïnkaOfhka ksjerÈ ms<s;=r jkafka"


^1& iEu kdgHhlu fm%alaIdjla ke;'
^2& fm%alaIdj fudfyd;ska fudfyd; fjkia fõ'
^3& kdgH fmf<ys fm%alaIdj ±lsh yelsh'
^4& fm%alaIdj rx.df,dal Ys,amshdf.a ks¾udKhls'

^15& úlD;s kdgHh iïnkaOfhka ksjerÈ ms<s;=r f;darkak'


^1& m<uq uyck o¾Ykh meje;ajQfha fld<U ¨ïìKs r`.yf,a § h'
^2& m<uq o¾Ykh meje;ajQfha 1982 fkdjeïn¾ ui 25 Èk h'
^3& rx.df,dalh ks¾udKh lrk ,oafoa Wmd,s ùrisxy uy;d h'
^4& 80 oYlfha m%:u r`.±laùu isÿlr we;'

^16& kdgHhl m%Odk wruqK jkafka"


^1& ri ksIam;a;shhs' ^2& WmfoaYhla ,nd §uhs'
^3& .egqula we;s lsÍuhs' ^4& uqo,a bmhSuhs'

² my; ±lafjk j.=j weiqßka wxl 17 isg wxl 20f;la m%YAkj,g ms<s;=re imhkak'

kdgHfha ku rplhdf.a ku mßj¾;kh $ wkqj¾;kh furg ksIamdol


A fykaßla bíika ck y;=rd iqkkao ufyakaø
tõßuEka B il,ck nkaOq, chj¾Ok
w iaà%Ü ld¾ fkaïâ äih¾ fgkis ú,shïia C Oïu cdf.dv
blafkõgdb fidfmdla,Sia fnry`v D

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


153
^17& by; j.=fõ A fldgqjg we;=<;a úh hq;= uq,a kdgHh lD;sfha ku l=ula o@
^1& o mí,sla tkñ ^2& o uef¾Ê ^3& fh¾ud ^4& o fm%dfmdai,a

^18& by; j.=fõ B fldgqjg wod< rplhd jkafka"


^1& wekagka fpfldaõ ^2& ksfldf,dhs f.df.d,a
^3& fIdaka fmda,a idf;% ^4& f*dka fyd*a ukaia;d,a

^19& by; j.=fõ C i`oyd wod< kduh jkafka"


^1& fnry`v ^2& fjia uqyqKq ^3& ,sh;Urd ^4& wyia ud<s.d

^20& by; j.=fõ D i`oyd wod< kduh jkafka"


^1& nkaOq, ú;dkf.a ^2& mshodi ksYaYxl
^3& fm%aurxð;a ;s,lr;ak ^4& nkaOq, chj¾Ok

^21& —isxy, .eñ kdglh˜ .%ka:fha l;=jrhd jkafka"


^1& isß tÈßùr ^2& nkaOq, chj¾Ok
^3& ;siai ldßhjiï ^4& tÈßùr irÉpkaø

^22& fkd.e<fmk iïnkaO;d f.dvk.d .ekSfuka Ôú; .eg¨ we;sjk wdldrh fmkajk
kdgHh ks¾udKh jkafka"
^1& úlD;s ^2& lod j<¨ ^3& udId yd j<yd ^4& Èla;, ld,f.da,

^23& kdkquqrfha § Ndú;d lrk rx. WmlrK wh;a jrKh jkafka"


^1& boao frdoao" jxf.äh" ,ka;Ereu
^2& mkdj" lKakdäh" kdkq ;eáh" l=,a,
^3& f;,a l=mamsh" kdkq ;eáh" mkdj" lKakdäh
^4& inka lE,a," j;=r fíiu" i¿j" mkdj

^24& iaj;ka;% kdgHh muKla ks¾udKh lr we;s isxy, kdgHlre jkafka"


^1& tÈßùr irÉpkaø ^2& fla'î' fyar;a
^3& fykaß chfiak ^4& iq.;md, o is,ajd

^25& mßj¾;k kdgHhla jkafka"


^1& frdauh .sks .kS' ^2& fnry`v
^3& ysre ke;s f,dj ^4& wka.drd .`. .,d niS'

² my; ±lafjk PdhdrEm weiqfrka wxl 26 isg 29 f;la m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'

A B C D E
^26& kdgH wOHlaIjrfhla fukau kdgH ms<sn`o .%ka: rdYshl l;=jrhd jkqfha"
^1& A h' ^2& B h' ^3& C h' ^4& Eh'

^27& ùÈ kdgH yd iïnkaO j m%isoaêhla Wiq,k kdgHlrejd


^1& A h' ^2& B h' ^3& C h' ^4& Dh'

^28& fpß Whk" ysre ke;s f,dj" kßnEkd jeks iqúfYAIS kdgHj,g rx.kfhka odhl jQfha"
^1& B h' ^2& C h' ^3& Dh' ^4& E h'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
154
^29& bx.%Sis fõÈldfõ rx.kfhka odhl ù jvd;a ckm%sh jQfha"
^1& B h' ^2& C h' ^3& Dh' ^4& E h'

^30& àg¾ kdgHhla jkafka"


^1& ie`.jqK ms<s;=r ^2& Wu;= úYajdih ^3& m%;dmaisx ^4& fmrf<k brKu

^31& fidl%àia " oaú;aj r;= yeÜgldÍ kdgHj, rx.kh fjkqfjka rdcH iïudkhg md;% jQfha"
^1& úch kkaoisß ^2& kS,a w,ia ^3& ch,;a ufkdar;ak ^4& ch Y%S pkaøð;a

^32& rEmK Ys,amSka f.a j.lSu jkqfha"


^1& rx.N+ñfha ksisf,i ia:dk.; ùu
^2& fõÈldfõ iunr;djh /lSu'
^3& m%n, fm%alaIdjla ,nd §fï yelshdj
^4& fm%alaIlhskag wmQ¾j;ajfhka hqla; kdgH w;a±lSula ,nd §u'

^33& rEmKh hkqfjka y`ÿkajkafka"


^1& pß;fha úúO me;slv y`ÿkd .ekSu
^2& pß;hg msúiSfï l%shdj,shhs'
^3& kdgHfha k¿jdg ,efnk pß;hg msúi ksYAÑ; ld,fõ,djla tys Ôj;a ùuhs' W
^4& N+ñldj y`ÿkdf.k wNskh yeisrùuhs'

^34& by; rEmh fm%diSkshï fõÈldjla kï « hkq


^1& fõÈldfõ ol=Kq mihs' ^2& fõÈldfõ jï mihs'
^3& my< ol=Khs' ^4& by< ol=Khs'

^35& foaYSh kdgH l,dfõ fm%diSkshï fõÈldj uq,skau Ndú; jQfha"


^1& kdv.ï r`. ±laùugh' ^2& kQ¾;s r`. ±laùugh'
^3& ukfï kdgH r`. ±laùugh ^4& f,dal O¾ó kdgH r`. ±laùugh'

^36& ksjerÈ lshuk f;darkak'


^1& rx.df,dalfhka kdgHfha rx. ffY,Sh fmkaúh yels h'
^2& úlD;s kdgHfha ys,avdf.a pß;h r`.mEfõ ks,añKs isf.ard h'
^3& udI,a udfIdâ m%lg wNsrEmK Ys,amsfhl= fkdfõ'
^4& —lsß uqÜáh .f`.a .shd˜ tÈßùr irÉpkaøhkaf.a f,dalO¾ó kdgHhls'

^37& mska;+r rduq fõÈldj iïnkaOfhka ksjerÈ jdlH f;darkak'


^1& ;;ajdkqrEmS udhdj we;sl< yelsh'
^2& tAm%Kh ^Apron& we;af;a fõÈldfõ jïmih'
^3& fm%alaIlhskag yels ;eklska kerôh yelsh'
^4& kdgHO¾ó kdgH fmkaùu i`oyd jvd;a iqÿiqh'

^38& .,d hk t<sh hk w¾:h we;sj mq¿,a fldaK wdf,dalhla imhkafka"


^1& wdf,dal nqnq¿ fm< ^BATTEN LIGHT& ^2& fhduq myka ^SPOT LIGHT&
^3& laIK myka ^STROBE LIGHT& ^4& Odrdf,dal myka ^FLOOD LIGHT&

^39& úlD;s kdgHfhka mjik wdldrhg fh!jkhd fÄokSh brKulg m;ajkafka"


^1& jeäysáhkaf.a wruqKq bgqlsÍug hdfuks'
^2& ;r`.ldÍ fkdjk wOHdmk rgdj fya;=fjks'
^3& fm!oa.,sl áhqIka mka;s fya;=fjks'
^4& fouõmshka wkjYH f,i orejkaj mSvkhg ,la lsÍfuks'

^40& fõÈld kdgHl háfm< w¾:h hkq"


^1& u;=msáka lshk ir, l;kaorhhs' ^2& l;d úkHdihhs'
^3& wOHlaIjrhdf.a w¾: l:khhs' ^4& fma%laIlhdg jHx.fhka lshkakd jQ l;djhs'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
155
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( kdgH yd rx. l,dj m;%h( II ld,h( meh 02 hs'

II m;%h
ie,lsh hq;=h'
² m<uqjeks m%Yakh yd ;j;a m%Yak 04 la we;=¿j m%Yak 05 lg muKla ms<s;=re imhkak'

úlD;s kdgH weiqßka my; m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'


^01& i. fuu kdgHh ks¾udKh lrk ,oafoa lõreka úiska o@ ^,l=Kq 02&
ii. tl, tu ks¾udKlre fiajh l< mdie, l=ula o@ ^,l=Kq 02&
iii. m%:u j;djg fuu kdgH ks¾udKh lrkafka l=uk wruqKla uQ,sl lrf.k o@
^,l=Kq 02&
iv. fuu kdgHfha ±lsh yels kdgH O¾ó ,laIK folla ,shkak' ^,l=Kq 02&
v. ys,avdf.a pß;h ;=< we;s N+ñld folla kï lrkak' ^,l=Kq 02&
vi. c.;a keu;s pß;h mSvdjg m;aj isákafka l=ula ksid o@ ^,l=Kq 02&

^02& i. rEmKh hkqfjka woyia lrkafka l=ula o@ ^,l=Kq 02&


ii. rEmK Ys,amsfhl= i;= úh hq;= .=Kdx. 4 la ,shkak' ^,l=Kq 04&
iii. rEmK Ys,amsfhl=g ;u rx.kh i`oyd wdyd¾h wNskh jeo.;ajk wdldrh meyeÈ,s
lrkak' ^,l=Kq 06&

^03& i. Wvrg m%foaYhg wdfõKSl m%Odk Ydka;sl¾uh l=ula o@ ^,l=Kq 02&


ii. tu Ydka;sl¾uhg wh;a kdgHuh fm<md,s y;rla kï lrkak' ^,l=Kq 04&
iii. by; ^µµ& ys i`oyka l< kdgHuh fm<md,sj,ska tlla f;dardf.k tys ±lsh yels
kdgHuh ,laIK 03 la ms<sn`oj meyeÈ,s lrkak' ^,l=Kq 06&

^04& i. —rx. ffY,sh˜ hkqfjka woyia lrkafka l=ula o@ ^,l=Kq 02&


ii. f,dalO¾ó rx. ffY,sfhka ks¾ñ; kdgH folla iy tys rplhska kï lrkak'
^,l=Kq 04&
iii. fidlß rx. ffY,sfhys olakg we;s kdgHO¾ó ,laIK meyeÈ,s lrkak'
^,l=Kq 06&

^05& i. kdv.ï l,dfõ mqfrda.dñhd iy Tyqf.a m%:u kdv.u kï lrkak'


^,l=Kq 02&
ii. kdv.ï rx. ffY,sfhys ,laIK y;rla i`oyka lrkak' ^,l=Kq 04&
iii. kdv.ï r`. olajk ,o rx.N+ñh we`o ta ms<sn`oj m%udKj;a ye`Èkaùula lrkak'
^,l=Kq 06&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


156
^06& i. 50 Z oYlfha foaYSh kdgH l,dfõ ixêia:dkh f,i ie<flk kdgHh iy tys
ks¾ud;D kï lrkak' ^,l=Kq 02&
ii. t;=udf.a kdgH y;rla kï lr tu kdgH ks¾udKh lsÍug wdNdi lr.;a uQ,dY%
y;r i`oyka lrkak' ^,l=Kq 04&
iii. foaYSh kdgH l,dfõ fmdaIKhg t;=udf.ka isÿ jQ fiajh w.hkak'
^,l=Kq 06&

^07& my; ±lafjk l;d idrdxYh mokï lrf.k taldxl kdgHhla rpkd lrkak' Tng
leu;s mßÈ pß;j, mqoa., kdu" ia;%S mqreI nj fyda pß; ixLHdj fjkia lr .; yels h'

—pdkq˜ jhi wjqreÿ fod<yl muK orefjls' Tyq mdi,a hEu w;yer oud
ldgqka ne,Sug fm<ö isà' Tyqf.a uj iy mshd fldf;la weúá,s l< o Tyq mdi,a hdug
leue;a;la fkdolajhs' fï .ek ±k .kakd Tyqf.a ñ;=rka Èkla ldgqka fia ieriS Tyqf.a
ldurhg meñK'''''''''''''''''''''''''''''''''
i. rx. úOdk iy ixjdo iu`. rpkd lsÍu i`oyd ^,l=Kq 04&
ii. .egqula we;s jk wdldrfhka rpkd lsÍu i`oyd ^,l=Kq 04&
iii. fkdis;+ fmr<shla ^kdfgHdaÑ; wjia:djla& we;s jk fia rpkd lsÍu i`oyd
^,l=Kq 04&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


157
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( .Dy wd¾Ól úoHdj m;%h( I ld,h( meh 01 hs

I m;%h
ie,lsh hq;=h'
² ish¨u m%Yak j,g ms<s;=re imhkak'
² wxl 01 isg 40 f;la m%Yakj, § we;s ^1& ^2& ^3& ^4& hk ms<s;=re j,ska ksjerÈ fyda jvd;a .e<fmk
fyda ms<s;=r f;dard .kak'
² Tng iemfhk ms<s;=re m;%fha tla tla m%Yakh i`oyd § we;s lj w;ßka Tn f;dard.;a ms<s;=frys
wxlhg ieifok ljhg ^O& ,l=K fhdokak'

^01& úgñka B6 f,i y`ÿkajkqfha"


^1& ;hñka h' ^2& rhsfnda*af,aúka h'
^3& msßfvdlaiSka h' ^4& meksfgdaf;ksla wï,h h'

^02& X keue;s fmdaIlh W!K ùfuka we;sjk frda. ,laIK lsysmhla my; ±lafõ'
² ifï frda.
² udxY fmaYS fõokdj
² ksÈu; .;sh
² YÍrh ÿ¾j, ùu'
X keue;s fmdaIlh úh yelafla"
^1& nfhdaàka h' ^2& iskala h'
^3& weiafldaìla wï,h h' ^4& f*da,sla wï,h h'

^03& ldfndayhsfâ%Ü j¾.hla jk fmd,sielrhsvj, iQ;%h jkqfha"


^1& (C6 H12 O6)n h' ^2& (C12 H22 O10)n h' ^3& (C12 H24O12)n h' ^4& (C6 H10 O5)n h'

^04& uqLh ;=<g .;a wdydr myiqfjka .s,Sug odhl jkqfha"


^1& fÄgfha wvx.= gh,Ska h' ^2& fÄgfha wvx.= weuhsf,aia h'
^3& fÄgfha wvx.= ,hsfmaia h' ^4& fÄgfha wvx.= ñhqiSka h'

^05& TrhsiSka kï fm%daàkh wvx.= wdydr j¾.hla jkqfha"


^1& lsß h' ^2& iy,a h' ^3& ;sß`.= h' ^4& bß`.= h'

^06& ñksia YÍrfha fïofhka bgqjk ld¾hhls"


^1& tkaihsu ksIamdokh ^2& fydafudak ksIamdokh
^3& WIAK;ajh md,kh lsÍu ^4& YÍr j¾Okh lsÍu

^07& YÍrfha ms; ksIamdokh yd .nvd lsÍu isÿjkqfha ms<sfj<ska"


^1& wlaudfõ yd ms;a;dYfha h' ^2& wdudYfha yd ms;a;dYfha h'
^3& wlaudfõ yd w.akHdYfha h' ^4& w.akHdYfha yd ms;a;dYfha h'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


158
^08& úgñka E yd úgñka K W!k;d ,laIK ms<sfj<ska olajd we;s ms<s;=r f;dard olajkak'
^1& ;=jd,hla jQ úg reêrh leá .eiSu iy m%d.amßK; ore Wm;a we;s ùu h'
^2& j`oNdjh we;s ùu iy m%d.amßK; ore Wm;a we;s ùu h'
^3& reêrh leá .eiSu mud ùu iy wêl W!k;dfõ § Wor fmaYSkaf.a fõokdj h'
^4& m%d.amßK; ore Wm;a we;s ùu iy ;=jd,hla jQ úg reêrh leá .eiSu mud ùu h'

^09& laf,daÍka W!k ùu ksid we;s jk frda. ,laIK jkafka"


^1& flKav fmr<Su yd uykaish h' ^2& ysiflia ye,Su yd iu úh,Su h'
^3& uykaish yd kSrla;sh h' ^4& lEu wreÑh yd ysiflia ye,Su h'

^10& weiaj, —ìfgda,m˜ we;s jkafka úgñk W!k;djlsks' th"


^1& úgñka A h' ^2& úgñka B h' ^3& úgñka C h' ^4& úgñka D h'

^11& wdydr mßrlaIKfha § —í,dkaɘ lsÍfuka n,dfmdfrd;a;= jkqfha"


^1& j¾Kh wdrlaId lsÍu h' ^2& fmdaIKh wdrlaId lsÍu h'
^3& tkaihsu l%shdldÍ;ajh keje;aùu h' ^4& wdydr ;eïîu h'

^12& úlsrKh hk ;dm ixl%duK l%uh Tiafia msi .; yels wdydr ldKavh jkqfha"
^1& n;a" mmvï iy flala h' ^2& n;a" jg,mamka iy nksia h'
^3& flala" mqäka iy mdka h' ^4& frdá" mqäka iy f;dafia h'

^13& msiSfï l%uhla jk fn%ia lsÍfï § Ndú; jk WIAK;ajh jkafka"


^1& 95 C0 - 100 C0 ^2& 90 C0 - 100 C0 ^3& 75 C0 - 85 C0 ^4& 65 C0 - 75 C0

^14& wmrÈ. l%uhg wkqj lEu fïih ieliSfï § Ndú; lrk úfYaI wx.hls"
^1& w;=remi ms`.dk ^2& j;=r ùÿrej ^3& wkq we;sß,a, ^4& u,a ieliqï

^15& my; i`oyka tkaihsuj,ska fm%daàka Ô¾Khg odhl jk tkaihsu jkqfha"


A - weuhsf,aia B - fmmaiSka C - ,hsfmaia
D - weuhsfkda fmmaáfâia E - á%maiSka
^1& B, D iy E h' ^2& A, C iy E h' ^3& B, C iy D h' ^4& C, D iy E h'

^16& wdydr Ô¾Kfha § ms;a hqIh jeo.;a jkqfha"


^1& fm%daàka Ô¾K l%shdj,shg h'
^2& fïo Ô¾K l%shdj,shg h'
^3& ldfndayhsfâ%g Ô¾K l%shdj,shg h'
^4& wdudYhsl hqIfha we;s tkaihsu il%Sh lsÍug h'

^17& wdydr mßrCIKfha §" mßrCIs; wdydr folla jk ¨Kq foys yd pÜks iE§fï §
ndysrdi%e;sh u.ska CIqøÔù l%shdldÍ;ajhg wjYH c,h bj;a ùu hk ld¾hh isÿ lsÍu
i`oyd fhdod .kq ,nk mßrCIl ldrl ms<sfj<ska"
^1& iSks yd úkdlsß h' ^2& ¨Kq yd iSks h'
^3& úkdlsß yd ¨Kq h' ^4& úkdlsß yd iSks h'

^18& .eyeKq yd msßñ orefjl=f.a fh!jfkdaohg m;aùu ms<sìUq lrk meyeÈ,s ,laIKh
ms<sfj<ska"
^1& mshhqre úYd, ùu yd uia ms`vq jeãu h'
^2& Wl=, m<,a ùu yd /jq, jeùu h'
^3& m<uq wd¾;jh isÿùu yd m<uq Y=l%fudapkh ùu h'
^4& lgy`v ñysß ùu yd Y=l%fudapkh h'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
159
^19& fhdjqka úfha udkisl j¾Okh ndysrj fmkakqï lrk ,laIK we;=<;a ldKAvh
jkqfha"
^1& iu jhia weiqrg we;s ,eÈhdj yd ks¾udKYS,s nj h'
^2& ks¾udKYS,S nj yd .eg¿ úi`§fï yelshdj h'
^3& iu jhia weiqrg we;s ,eÈhdj yd úrdNsjkaokh h'
^4& rxpq <eÈhdj yd lemS fmkSug W;aidy lsÍu h'

^20& kj fh!jk wjêfha isÿjk ldhsl j¾Okh yd iïnkaO jerÈ m%ldYh f;darkak'
^1& w;a md l`og jvd fõ.fhka j¾Okh fõ'
^2& wiaÓ >k;ajh jeä fõ'
^3& <ud iajrEmh flfuka jeäysá iajrEmhlg m;a fõ'
^4& msßñ <uqkaf.a j¾Ok fõ.fha ke.au wdrïN jkafka .eyeKq <uqkag l,ska h'

^21& my; olajd we;s m%ldY w;ßka ksjerÈ m%ldYh f;dard olajkak'
^1& msßñ orefjl=f.a Y=l% fudapkh Tyqf.a Ôú;dka;h olajd u isÿ fõ'
^2& ia;%S m%ckl moaO;sh ;=< isÿjk wd¾;j pl%h i`oyd fm%dfciagfrdaka yd
fgiafgiafgfrdaka fyda¾fudak jeo.;a fõ'
^3& wd¾;j pl%fha Èk 3 - 10 olajd ld,h ire ld,h f,i ye`Èkafõ'
^4& äïnhl Y=l%dKqjla iu`. ixfiapkh ù mef,damSh kd,fha my< fldgfia wêfrdamKh
fõ'

^22& ia;%S m%ckk moaO;sfha mef,damSh kd,h ;=< §"


^1& äïn mßK; fõ' ^2& l,,h wêfrdamkh fõ'
^3& äïn ixfiapkh fõ' ^4& fudßhq,dj iE§u isÿ fõ'

^23& b;r ,sx.sl;ajh iy úrdNsjkaokh f,i ye`Èkafjkafka"


^1& wkqlrKh lsÍu iy wdêm;Hhhs'
^2& úreoaO ,sx.sl wdl¾IKh yd úúO pß; w.h lsÍuhs'
^3& mßK;sh iy rxpq ,eÈhdjhs'
^4& úreoaO ,sx.sl wdl¾IKh iy mßK;shhs'

^24& ,sx.sl iïfm%aIK frda.j,ska wdrlaId ùug jeo.;a jk lreKq lsysmhla my; i`oyka
lr we;'
A - reêr mdrú,khl § ie,ls,su;a úh hq;= h'
B - m%ckl fi!Lh ms<sn`oj ±kqu j¾Okh lr .; hq;= h'
C - frda.Sh ;;a;ajh je<`§ we;s wh iu`. jdä ù fkdisáh hq;= h'
D - úreoaO ,sx.slhka iu`. weiqre fkdl< hq;= h'
E - ,sx.sl iïfm%aIK frda. iy wdidok ms<sn`o j ±kqj;a úh hq;= h'
ñka ksjerÈ lreKq jkafka"
^1& A, C yd E h' ^2& A, B yd C h' ^3& A, D yd C h' ^4& A, B yd E h'

^25& kjc orejd fmkajk m%;Sl l%shd lsysmhla my; ±lafõ'


A - wdf,dalh fhduq jQ úg oEia jid .ekSu'
B - orejdf.a w;a,g we`.s,a,la ;enQ úg ñg fud,jd .ekSu'
C - mshhqre uqjg ;enQ úg lsß Wrd îu'
D - wêl Yíohg ;s.eiaiSu'
fuu m%;Sl l%shd w;ßka iam¾Yh ksid olajk m%;Sl l%shd jkqfha"
^1& C yd E h' ^2& B yd C h' ^3& D yd C h' ^4& B yd E h'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
160
^26& uõlsß ksmoùug wjYH fydafudakhla jkafka"
^1& Biag%cka h' ^2& bkaishq,ska h'
^3& fm%dfciagfrdaka h' ^4& fm%d,elaàka h'

^27& MMR tkak; u.ska j<lajk frda. jkqfha"


^1& lïuq,a.dh" c¾uka irïm yd .,mg, h' ^2& CIh frda.h" irïm yd lïuq,a.dh h'
^3& irïm" c¾uka irïm yd lïuq,a.d h' ^4& c¾uka irïm" msg.eiau yd irïm h'

^28& l;sr ueiaug jvd;a u iqÿiq frÈ j¾. jkqfha"


^1& fmdma,ska" cdjd" whsvd iy fiáka h'
^2& thdfglaia" cdjd" whsvd iy lekajia h'
^3& f,aia" fjdhs,a" thdfglaia iy cdjd h'
^4& whsvd" lekajia" cef,kac¾ iy fldgq frÈ h'

^29& msiafïka;= ueiau Ndú; l< yels wjia:djla jkqfha"


^1& <ore we`ÿï w,xlrKh h' ^2& l=vd fudaia;rhla msrùu h'
^3& woaor ksu lsÍu h' ^4& frÈ fomgla uQÜgq lsÍu h'

^30& <ore we`ÿïj,g jvd;a iqÿiq uQÜgq j¾.h jkqfha"


^1& w;sÉPdok uQÜgqj h' ^2& ir, uQÜgqj h'
^3& me;,s uQÜgqj h' ^4& újD; me;,s uQÜgqj h'

^31& fkdueiQ woaorg úl¾Kdldr máhla fyda fl<ska máhla w,a,d th iïmQ¾Kfhka u
fkdmsgg kjd ueiSfuka ilia lr .; yels woaor ksu lsÍfï ueyqï l%uh jkqfha"
^1& fmdare jdá h' ^2& mámska lsÍu h'
^3& n`ok jdáh h' ^4& ikakd,s jdá ueiau h'

^32& my; mf;dru u.ska ilia lrk w;a mkakh jkqfha"

^1& by<g /<s iys; fndaᐥ w; h'


^2& by<g yd my<g /<s iys; fndaᐥ w; h'
^4& my<g /<s iys; fndaᐥ w; h'
^4& by<g yd my<g /<s rys; w; h'

^33& we`ÿï w,xlrKfha § ie,lsh hq;= lreKq lsysmhla my; ±lafõ' fï ms<sn`o jvd;a u
wjOdkh fhduq l< hq;= jkqfha"
² is;a .kakd iq¨ l=vd fudaia;r f;dard .ekSu'
² ir, úis;=re ueyqï l%u fhdod .ekSu'
² fkdmsfgys jeämqr we;s kQ,a lmd bj;a lsÍu'
^1& <ud we`ÿï ueiSfï § h' ^2& <ore we`ÿï ueiSfï §
^3& Wmdx. ks¾udKfha § h' ^4& .Dy ms<s ks¾udKfha § h'

^34& ñka Wmdx. w;rg wh;a fkdjkqfha"


^1& w;amsiakdjhs' ^2& l=Ika ljrhhs'
^3& ì;a;s ieris,a,hs' ^4& fïi orKqjhs'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
161
^35& <ud .jqï i`oyd frÈ f;dard .ekSu iïnkaOfhka fkd.e<fmk m%ldYh jkafka"
^1& <ud we`ÿï i`oyd ;ks meye iy uqøs; lmq frÈ fhdod .ekSu'
^2& oyäh yd f;;ukh wjfYdaIKh l< yels ùu'
^3& fia§ug" úh<Sug iy ue§ug Tfrd;a;= §u'
^4& úúO j¾Kj,ska hq;= úYd, fudaia;r iys; froaola ùu'

^36& isiqúhla" weh .Dy w,xlrKfha § isÿlrkq ,nk ld¾hhka i`oyka lr ;snqKs'
A - yevfhka nfrka iudk NdKav f;dard .ekSu'
B -uOH ,laIhl isg fomig iudk NdKav ;ekam;a lsÍu'
C - úúO j¾Kfhka yd yevfhka hq;= NdKAv ;ekam;a lsÍu'
D - kùk yd merKs .Dy NdKav ;ekam;a lr ;sîu'
ñka ksjila ;=< úêu;a ;=,kh we;s lsÍug wod< ld¾hhka jkqfha"
^1& A iy E h' ^2& C iy D h' ^3& C iy E h' ^4& A iy B h'

^37& wyi ks,a" f.du fld<" fudKr ks,a hkqfjka y`ÿkajkafka tu j¾Kfha"
^1& jákdluhs' ^2& ;S%j;djhs' ^3& kduhhs' ^4& §ma;su;a njhs'

^38& l<ukdlrK ls%hdj,shg wh;a fkdjkafka"


^1& ixúOdkh lsÍu h' ^2& ie,iqï lsÍu h'
^3& ld,igyk h' ^4& we.hSu h'

^39& .Dy NdKAv yd Wmdx. ;ekam;a lsÍfï §" m%udKh" yevh" j¾Kh yd jhkh tlsfklg
.e,mSu y`ÿkajkqfha"
^1& ßoauh f,i h' ^2& tl`.;ajh f,i h'
^3& ;=,kh f,i h' ^4& wjOdrKh f,i h'

^40& my; olajd we;s lreKq w;=ßka .DySh ld¾hhka ld¾hCIuj bgq lr .ekSu i`oyd ld¾h
igykla ilia lsÍfï § ie,lsh hq;= ksjerÈ lreKq jkqfha"
A - l<ukdlrK l%shdj,sfha ixúOdkh lsÍu hk mshjr wkq.ukh lsÍu'
B - l=i,;d m%.=K lr .ekSu'
C - tla tla ld¾hh yd iïnkaO úúO mshjr úYAf,aIKh lsÍu'
D - l%shdj,sfha wjYH;d u; ish¨ ld¾hhka yd iïnkaO mshjr fm< .eiaùu'
E - m%uqL;djh wkqj bgq l< hq;= ld¾hhka fm< .eiaùu'

^1& A, B, C iy D h' ^2& B, C, D iy E h'


^3& C, D, E iy A h' ^4& A, B, E iy D h'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


162
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( .Dy wd¾Ól úoHdj m;%h( II ld,h( meh 02 hs

II m;%h
ie,lsh hq;=h'
² m<uq ^wksjd¾h& m%Yakh yd ;j;a m%Yak y;rla we;=¿j m%Yak mylg muKla ms<s;=re imhkak'
² wksjd¾h m%Yakhg ,l=Kq 20 ysñjk w;r wfkl=;a iEu m%Yakhlg ,l=Kq 10 ne.ska ysñ fõ'
uq¿ ,l=Kq 60 ls'

^01& my; § we;s m%Yakj,g flá ms<s;=re imhkak'


i. iudcfha mj;sk mjq,a j¾. lSho@ tajd kï lrkak'
ii. wdudIhsl m%odyh kï frda. ;;a;ajh we;s ùu j<lajd .ekSug wkq.ukh l<
yels Wml%u folla olajkak'
iii. /lshdjl fkdfhfok .Dykshlg ksjfia úhoï i`oyd odhl úh yels wdldr folla
olajkak'
iv. fl`È iys; wdydr j¾. wdydrhg .ekSfuka we;s jdis y;rla i`oyka lrkak'
v. iun, wdydr fõ,l ;sìh hq;= fmdaIl kï lrkak'
vi. ldfndayhsfâ%g Ô¾Khg odhljk tkaihsu folla i`oyka lrkak'
vii. nkafoais ljrh w,xldr lsÍug fhdod .; yels ueyqï l%u y;rla kï lrkak'
viii. we`ÿïj, újr mshùug fhdod .; yels Ys,amSh ueyqï folla i`oyka lrkak'
ix. ud;D idhkhl uq,a Èkfha isÿ flfrk reêr mÍlaIK folla kï lrkak'
x. <orefjl=g Wmf;a § ,ndfok tkak; iy tu.ska j<lajk frda.h kï lrkak'
^,l=Kq 2 x 10= 20&

^02& i. <ud we`ÿu i`oyd frÈ f;dard .ekSfï § ie,lsh hq;= lreKq ;=kla olajkak'
^,l=Kq 03&
ii. A. <ud we`ÿula ks¾udKfha § ie,ls,su;a úh hq;= ,laIK ;=kla olajkak'
B. <ud we`ÿfï by< fldgfia ueiSug iqÿiq fudaia;rhla we`o olajkak'
^,l=Kq 03&
iii. <ud .jqfï l`o yd idh uQÜgq lsÍfï mshjr wkq ms<sfj<ska ,shd olajkak'
^,l=Kq 04&

^03& i. iajhx fiajd wdydr l%uhg ms<s.ekaùfï§ ie,lsh hq;= lreKq yhla olajkak'
^,l=Kq 03&
ii. whãka W!k;djh ksid isrerg wjYH ;hsfrdlaiSka ksmojd .; fkdyels ùfuka
we;sjk ;;a;ajh kï lr" tu.ska isrerg we;sjk ixl+,;d ;=kla olajkak'
^,l=Kq 03&
iii. A. wdydr Ô¾K l%shdj,shg fÄgfhka we;s m%fhdack folla olajkak'
^,l=Kq 01&
B. wdydr Ô¾K moaO;sh yd iïnkaO fÄg .%kaÓ ;=k kï lrkak'
^,l=Kq 03&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
163
^04& i. wdydr mßrlaIKh hkak fláfhka meyeÈ,s lr" bka we;sjk jdis folla ,shkak'
^,l=Kq 03&
ii. A. ndysr wdi%e;sh" wdydr ms<sfh, lsÍfï § mßrCIKhg odhl jk wdldrh
meyeÈ,s lrkak' ^,l=Kq 02&
B. fidaia iE§fï § Ndú; lrk mßrlaIK ldrl folla i`oyka lrkak'
^,l=Kq 01&
iii. ud¿ weUq,a ;sh,a idod fjf<`o fmd<g bÈßm;a lsÍfï l%shdj,sh .e,Sï igyklska
olajkak' ^,l=Kq 04&

^05& my; olajd we;s mska;+rh wOHhkh lr wid we;s m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'

i. by; mska;+rhg wkqj ndysr w,xlrKh i`oyd Ndú; lr we;s Wmdx. yhla kï
lrkak' ^,l=Kq 03&
ii. mska;+rfhys ßoauh hk uQ,O¾uh fmkakqï lrk wjia:d ;=kla y`ÿkdf.k
olajkak' ^,l=Kq 03&
iii. f.j;a; w,xlrKfha § wjOdkh fhduq l< hq;= lreKq y;rla i`oyka lr"
WodyrKh ne.ska olajkak' ^,l=Kq 04&

^06& i. fhdjqka úfha iudchSh j¾Okh fmkakqï lrk ,laIK ;=kla i`oyka lrkak'
^,l=Kq 03&
ii. mdi,a orejkaf.a udkisl j¾Okh we;s lsÍu i`oyd wkq.ukh l< hq;= l%ufõo
;=kla kï lrkak' ^,l=Kq 03&
iii. mqreI m%ckk moaO;sfha fldgia kï lr tla tla fldgiska isÿjk ld¾hh ne.ska
kï lrkak' ^,l=Kq 04&

^07& i. .¾NKS wjêfha § we;s jk iq¿ wdndO l%ufhka u.yeÍ hk w;r" .¾Nhg n,mEï we;s
l< yels wjodkï idOl flfrys wjOdkh fhduq l< hq;= h' tjeks wjodkï idOl
y;rla i`oyka lrkak' ^,l=Kq 02&
ii. l=vd orejkag l%Svd NdKavj,ska we;s m%fhdack y;rla olajkak' ^,l=Kq 02&
iii. my; ud;Dldj,ska follg flá igyka ,shkak' ^,l=Kq 06&
a. wêfrdamkh b. fudßhq,dj c. kjc orejd

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


164
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( jHdmdr yd .sKqïlrK wOHhkh m;%h( I ld,h( meh 01 hs

ish¨u m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'


² my; i`oyka isoaêh flfrys wjOdkh fhduq lrñka wxl 01 isg 05 f;la m%Yakj,g ms<s;=re
imhkak'
mj;sk wd¾Ól w¾nqo yuqfõ úfoaY úksuh wkqmd;h ^fvd,rh& by< hdu;a" f,dal
fjf<`ofmdf,a fndrf;,a ner,hl ñ, by< hdu;a" wfma úfoaY úksuh ixÑ; my<
jeàu;a ^wmkhk u; ,efnk wdodhï my<g& Lksc f;,a ñ, by< ±óug rchg isÿúh'
Y%S ,xld Lksc f;,a ixia:dfõ f;,a fnod yeÍfï yd .nvd lsÍï wvd, ùu ksid isfmáfld
yd IOC Lksc f;,a msryqï y,aj, È.= fmda,sï olakg ,enqKs' fï fya;=fjka j.d lghq;= o
wvd, ù wdydr øjHj, ñ, .Kka o by< .sh w;r Y%S ,xld .ukd.uk uKav,h yd ÿïßh
fomd¾;fïka;=jg wh;a m%jdyk udOH wvd, ùu ksid /lshdj,g yd wOHdmk lghq;=j,g
o hduo ck;djg uy;a .eg¿jla j mej;=Ks'

^01& by; isoaêfha i`oyka wjYH;djh jkafka"


^1& m%jdykh ^2& Lksc f;,a ^3& wOHdmkh ^4& wdydr

^02& Lksc f;,a wh;a ksIamdok idOlh jkafka"


^1& N+ñh ^2& Y%uh ^3& m%d.aOkh ^4& jHjidh

^03& A - úfoaY úksuh wkqmd; by< hdu'


B - wdydr øjHj, ñ, .Kka by< hdu'
C - m%jdyk udOHhka wvd, ùu'
fuu idOl w;ßka wd¾Ól mßirhg muKla wod< idOl jkafka"
^1& AC ^2& AB ^3& BC ^4& ABC

^04& Y%S ,xld Lksc f;,a ixia:dj" Y%S ,xld .ukd.uk uKav,h yd ÿïßh fomd¾;fïka;=jg
iïnkaO jerÈ m%ldYh jkafka"
^1& rdcH wxYfha jHdmdr ixúOdk ùu'
^2& wLKav meje;aula ;sîu'
^3& rcfha uQ,H kS;sÍ;s yd fr.=,disj,g hg;a ùu'
^4& Wmhk ,dNfhka fldgila rcfha taldnoaO wruqo,g ner flf¾'

^05& Lksc f;,a fnod yeÍu yd .nvd lsÍu wh;a wf,úlrK ñY%h jkafka"
^1& ksIAmdÈ;h ^2& ñ, ^3& m%j¾Okh ^4& ia:dkh

^06& jHdmdr ixúOdk lsysmhla my; ±lafõ'


A - yjq,a jHdmdr B - rdcH iud.ï C - flaj, iajdñ jHdmdr
D - iuQmldr E - iSñ; iud.ï F - fomd¾;fïka;=
G - rdcH ixia:d
fïjd w;ßka mqoa.,sl wxYhg wh;a jHdmdr ixúOdk muKla we;=<;a ms<s;=r f;darkak'
^1& A, C, G, E ^2& B, D, E, F ^3& A, C, D, E ^4& A, B, F, G

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


165
^07& jHdmdr ixúOdk lsysmhl kduhka iy tu jHdmdr ixúOdkj,g wod< ,laIK lsysmhla
we;=<;a j.=jla my; ±lafõ'
jHdmdr ixúOdk kduh j.lSu kS;suh mqoa.,Ndjh wLKav meje;au
le,Ksh úúO fiajd iuQmldr iñ;sh iSñ;hs A we;
ñysß riy, B ke; ke;
iSudiys; .=rel=, iud.u iSñ;hs we; C

by; j.=fõ A,Byd Chk ia:dkj,g wod< ,laIK ms<sfj,ska ±lafjk ms<s;=re ldKavh
f;darkak'
^1& we;" iSñ;hs" ke; ^2& we;" wiSñ;hs" we;
^3& ke;" wiSñ;hs" we; ^4& ke;" iSñ;hs" ke;

^08& my; i`oyka f¾LK w;ßka úfYaI f¾LKhla fkdjkafka"


^1& uyck nexl=j ^2& .kqfokq l< fkdyel

^3& uyck nexl=j - le<Ksh ^4& ,xld nexl=j- wdodhlf.a .sKqug muKhs'

.kqfokqlrejl=g ^1& '''''''''''''''''''''''''''''' ,nd .ekSu i`oyd wod< nexl=fõ .sKqula ;sîu wjYH
jk w;r ^2& '''''''''''''''''''''''''' ,nd .ekSu i`oyd .sKqula ;sîu wjYH fkdfõ'
^09& by; m%ldYfha 1 yd 2 hk ia:dkj,g wod< ksjerÈ fhÿï ms<sfj,ska ±lafjk ms<s;=r
f;darkak'
^1& Khm;la" ATM ldâm;la ^2& yrm;la" Khm;la
^3& ATM ldâm;la " yrm;la ^4& yrm;la" ATM ldâm;la

^10& my; X ;Srefõ ikaksfõok udOH o" Y ;Srefõ ikaksfõok l%u o olajd we;'
X Y
1' jdÑl A weiqreï ixfla;
2' ,sÅ; B ÿrl;k ixjdo
3' úoHq;a C pl%f,aL
4' ix{d yd i,l=Kq D iïuka;%K
by; X ;Srefõ ikaksfõok udOHhka Y ;Srefõ ikaksfõok l%u wkqms<sfj,ska .e,mQ
úg ksjerÈ ms<s;=r jkafka"
^1& A, B, C, D ^2& D, C, B, A ^3& B, A, D, C ^4& C, A, B, D

^11& Ôú;drlaIKh iïnkaOfhka jvd;a ksjerÈ m%ldYh f;darkak'


1' Ôú; rlaIKh i`oyd Wmßu úYajdih uQ,O¾uh wod<= fkdfõ'
2' Ôú; rlaIK Tmamqjl jákdlu wod< rlaIs;hd ;S¾Kh lrhs'
3' Ôú; rlaIKh i`oyd ydks mQ¾Kh uQ,O¾uh wod<= fõ'
4' Ôú; rlaIK Tmamqjla ,nd.;a úg tu Ôú;hg we;s ish¿u wjOdkï ke;s fõ'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


166
^12& rgj,a folla fyda lsysmhla w;r isÿjk fj<odu ^1& ''''''''''''''''''''' fj<`odu jk w;r Y%S
,dxlsl rn¾ ksIamdÈ; úfoaY rgj,g úlsKSu ^2& '''''''''''''''''''''' fj<`oduhs'
ms<sfj,ska by; wxl 1 yd 2 hk ysia;ekaj,g .e<fmk ms<s;=r f;darkak'
^1& úfoaYSh yd wdkhk ^2& wdkhk yd wmkhk
^3& úfoaYSh yd wmkhk ^4& wmkhk yd wdkhk

^13& my; ±lafjk m%jdyk ud¾.j, jdis w;=frka ÿïßh" .=jka yd c, ud¾. hk m%jdyk ud¾.
;=kgu wod< fmdÿ jdishls'
^1& cd;Hka;r fj<`odu i`oyd mssájy,la ùu'
^2& m%jdyk i`oyd ±ßh hq;= msßjeh idfmalaIj wvqùu'
^3& NdKav yd u.Ska tljr úYd, m%udKhla m%jdykh l< yels ùu'
^4& ud¾. ;onohla we;s fkdùu'

^14& Èia;%sla fi!LH ffjoH ks,OdÍ ;=ud úiskA mßir lñgqj, l%shdldÍ;ajh fidhd n,d wjYH
l%shdud¾. .ekSu i`oyd uilg jrla lñgq m%OdkSkaf.a iyNd.S;ajfhka /iaùula mj;ajk
,È' fuh wh;ajk l<ukdlrK l%shdj,sfha ld¾Hh l=ula o@
^1& ie,iqïlrKh ^2& ixúOdklrKh ^3& md,kh ^4& fufyhùu

^15& wdfhdack ud¾.hla f,i foam< ñ,§ .ekSfï§ wdfhdaclfhl=g ,eìh yels m%;s,dNhls'
^1& fmd,S wdodhula ,nd.; yels ùu'
^2& ,dNdxY wdodhï ,eìh yels ùu'
^3& nexl=jlska Kh uqo,la ,nd .ekSfï § wem iq/l=ula f,i bÈßm;a l< yels ùu'
^4& wdfhdackh l< uqo, wdmiq ,eîu iïnkaOfhka rdcH wdrlaIdjla ysñ ùu'

^16& k§rd ;ud b;sß lr.;a uqo,la M,odhS ud¾.hl wdfhdackh lsÍug woyia lrkakSh' wehf.a
wfmalaId my; mßÈ fõ'
² wdfhdackh i`oyd mQ¾K rdcH wdrlaIdjla ,nd .ekSu'
² wjOdku wvqùu'
² udi ;=kl§ wdfhdack uqo,a wdmiq .ekSu'
by; wfmalaIdjka ish,a, bgqlr.ekSug jvd;a fhda.H wdfhdack ud¾.hla jkafka"

^1& idudkH fldgia ñ,§ .ekSuh' ^2& NdKavd.dr ì,am;a ñ,§ .ekSuh'
^3& foam< ñ,§ .ekSuh' ^4& b;sß lsÍfï .sKqul uqo,a ;ekam;a lsÍuh'

^17& .sKqïlrKh hkq"


^1& jHdmdr we,aue;s md¾Yjj,g wjYH jk f;dr;=re iemhSfï l%shdj,shhs'
^2& jHdmdrfha mj;sk kS;suh ;;ajh rchg iemhSfï § bÈßm;a lrk .sKqïlrK
f;dr;=re h'
^3& jHdmdrj,g jeo.;ajk uQ,Huh f;dr;=re iemhSug mj;sk .sKqïlrKhhs'
^4& uqo,a .kqfokq wu;l ùu yd w;miq ùu wdÈh ;=<ska isÿúh yels wjdis wju lr .ekSug
mj;sk .sKqïlrKhhs'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


167
^18& wvqùu- ner" jeäùu- yr hk oaú;aj igyka uQ,O¾uh wod,jk .sKqï muKla we;=<;a ms<s;=r
f;darkak'
1' Kh.e;s .sKqu " uqo,a .sKqu " ld¾hd, WmlrK .sKqu
2' Khysñ .sKqu" nexl=Kh .sKqu " m%d.aOk .sKqu
3' nvqf;d. .sKqu" Khysñ .sKqu " nexl=Kh .sKqu
4' úl=Kqï .sKqu" jegqma .sKqu" .eks,s .sKqu

^19& jHdmdrhl j;alï yd j.lSïj, muKla fjkila we;slrk .kqfokqj f;darkak'


^1& re'10"000 l úÿ,s ì, f.ùu'
^2& re'25"000 l nexl=Kh wdmiq f.ùu'
^3& re'75"000 l hka;% WmlrK w;amsg ñ,§ .ekSu'
^4& re'250"000 l m%d.aOkhla whs;slre úiska fhoùu'

^20& rks,af.a jHdmdrfha 2023'09'31 Èkg .sKqïlrK iólrKh my; mßÈ úh'
j;alï } ysñlï ¬ j.lSï
^re& ^re& ^re&
300"000 } 250"000 ¬ 50"000
tla .kqfokqjlg miqj o fuu .sKqïlrk iólrKfha jákdlu fjkia jQfha ke;' tu
.kqfokqj l=ula o@
^1& re'25"000 ,o l=,S wdodhula ,eîu'
^2& Khysñhl=g re'15"000 f.ùu'
^3& ld¾hd,hg re'200"000 l ,Snvq Khg .ekSu'
^4& Kh.e;sfhl=f.ka re'20"000la ,eîu'

^21& jerÈ oaú;aj igyk f;darkak'


^1& fiajl jegqma f.ùu - jegqma .sKqu yr" uqo,a .sKqu ner
^2& l=,S ,eîu - l=,S .sKqu yr" uqo,a .sKqu ner
^3& nexl= Kh f.ùu- nexl= Kh .sKqu yr" uqo,a .sKqu ner
^4& m%d.aOkh fh§u- uqo,a .sKqu yr" m%d.aOk .sKqu ner

my; f;dr;=re weiqfrka m%Yak wxl 22 yd 23 g ms<s;=re imhkak'


.kqfokqj uQ,dY% f,aLK
1' rlaIK .dia;= f.ùu re'50"000 A .ekqï bkafjdhsish
2' kùkaf.ka Khg .ekqï re'10"000 B ,ÿm;
3' w;amsg úl=Kqï re' 20"000 C f.ùï jjqprh
4' whs;slref.a NdKav .eks,s re'5000 D cZ k,a jjqprh
^22& by; .kqfokqj, wkqms<sfj, wkqj uQ,dY% ms<sn`oj ksjerÈj .,md we;s ms<s;=r jkafka"
^1& C, A, B, D ^2& D, A, B, C ^3& D, C, B, A ^4& C, D, B, A

^23& by; .kqfokq igyka l< hq;= uQ,sl igyka fmd;a ksjerÈj wkqms<sfj,ska olajd we;s
ms<s;=r l=ula o@
1' uqo,a fmd;" úl=Kqï cZk,h " fmdÿ cZk,h " uqo,a fmd;
2' uqo,a fmd; " úl=Kqï cZk,h " uqo,a fmd; " fmdÿ cZk,h
3' uqo,a fmd; ".ekqï cZk,h" úl=Kqï cZk,h " fmdÿ cZk,h
4' uqo,a fmd; ".ekqï cZk,h" úl=Kqï cZk,h " fmdÿ cZk,h
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
168
^24& whs;slre re' 50" 000 l w;sf¾l m%d.aOkhla fhoùu igyka lsÍug wod< uQ,dY% f,aLKh yd
uQ,sl fmd; ms<sfj,ska
^1& uqo,a fmd; yd ,ÿm;hs' ^2& fmdÿ cZk,h yd ,ÿm;hs'
^3& ,ÿm; yd fmdÿ cZk,hhs' ^4& ,ÿm; yd uqo,a fmd;hs'

my; i`oyka f;dr;=re weiqßka m%Yak wxl 25 yd 26 m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'

u§rdf.a jHdmdrfha 2023'07'31 Èk iq¿ uqo,a Ndrlre ,`. b;sß uqo, re'5000 ls' 2023 cQ,s
udifha iq¿ uqo,a úYaf,aIK ;Srej, fYaI my; ±lafõ'
;eme,a .dia;= re' 5000
,smsøjHh re'3000
.uka .dia;= re'2000
ix.%y úhoï re'4000
úúO úhoï re'1000
u§rd 2023'08'01 Èk isg iq¿ uqo,a w.%sufha jákdlu re'25"000 la olajd jeä lsÍug ;SrKh
lrk ,§'
^25& fuu jHdmdrfha 2023 cQ,s udifha iq¿ uqo,a úhoïj, jákdlu
^1& re' 5" 000 ^2& re' 25"000 ^3& re' 15"000 ^4& re' 20"000

^26& 2023' 08' 01 Èkg iq¿ uqo,a w.%suh m%;smQ¾Kh l< hq;= jákdlu jkafka"
^1& re' 20"000 ^2& re' 25"000 ^3& re' 15"000 ^4& re' 30"000

^27& l=iSudg re'15"000l NdKav w;amsg úl=Kk ,§' ta i`oyd re' 15"000 l ,o fplam; tÈku
nexl=fõ ;ekam;a lrk ,§' Bg wod< ksjerÈ oaú;aj igyk jkafka"
^1& nexl= .sKqu yr re' 15"000 ^2& nexl= .sKqu yr re' 15"000
uqo,a .sKqu ner re' 15"000 úl=Kqï .sKqu ner re' 15"000
^3& nexl= .sKqu yr re' 15"000 ^4& uqo,a .sKqu yr re' 15"000
rúÿf.a .sKqu ner re' 15"000 nexl= .sKqu ner re'15"000

^28& jHdmdrhl 2023'08'31 Èkg nexl= .sKqfï fYaIh re'20500 ls' kuq;a tÈkg nexl=
m%ldYkfha ±lafjk fYAIh re' 22500 ls' fjkig n,mdk ,o fya;=j úh yelafla l=ula o@
^1& nexl=j úiska re'2000 l nexl= .dia;=jla wh lsÍu'
^2& re'2000 l ;ekam;a l< fplam;a ksYaldIKh fkdùu'
^3& Kh.e;sfhl= iDcqju nexl=jg re'2000 la tjd ;sîu'
^4& ia:djr ksfhda. u; rlaIK .dia;= re'2000 la f.ùu'

^29& ixfYdaê; nexl= .sKqul yr me;af;a igyka lrk whs;uhla jkafka"


^1& nexl= .dia;= ^2& iDcq fm%AIK
^3& ia:djr ksfhda. u; f.ùï ^4& fplafmd;a .dia;=

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


169
^30& jHdmdrhl isÿ jQ .sKqïlrK jrola ksjerÈ lsÍu i`oyd my; ksjerÈ lsÍfï igyk fmdÿ
cZk,fha ;nd we;'
f.dvke.s,s l=,S yr 14000
wúksYaÑ; .sKqu ner 14000

by; ksjerÈ lsÍfï igyk u`.ska ksjerÈ lrk ,o .sKqïlrK jro l=ula o@
^1& re'14"000 l f.dvke.s,s l=,S f.ùu iïmQ¾Kfhka w;ayeÍu'
^2& re'14"000 l f.dvke.s,s l=,S f.ùu l=,S úhoï .sKqfï igyka fkdùu'
^3& re'14"000 l f.dvke.s,s l=,S f.ùu l=,S .sKqfï fojrla igyka ùu'
^4& re'14"000 l f.dvke.s,s l=,S .sKqfï fYaIh fYaI msßlaiqug fkdf.kSu'

² my; f;dr;=re weiqßka m%Yak wxl 31 yd 32 m%Yakj,g ms,s;=re imhkak'

rK uhqr l%Svd iudcfha 2023 j¾Ihg idudðl ixLHdj 150 ls' tla
idudðlfhl=f.ka jd¾Isl idudðl uqo, re'200 ls' idudðlhka 25 la 2023 j¾Ifha
idudðl uqo,a f.jd ke;s w;r idudðlhska 15 la 2024 j¾Ih i`oyd o idudðl uqo,a
f.jd we;'

^31& 2023 j¾Ifha ,eîï yd f.ùï .sKqfï we;=<;a l< hq;= idudðl uqo, fldmuK o@
^1& re' 30"000ls' ^2& re'25"000ls' ^3& re'28"000ls' ^2& re'33"000ls'

^32& 2023 j¾Ih i`oyd ms<sfh, lrk whÿï m%ldYfha we;=<;a l,hq;= idudðl uqo, fldmuK o@
^1& re' 30"000ls' ^2& re'33"000ls' ^3& re'25"000ls' ^2& re'28"000ls'

² my; f;dr;=re weiqfrka m%Yak wxl 33 isg 34 m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'

.Dy NdKav ksmojk jHdmdrhl 2023'06'30 Èfkka wjika udih i`oyd fïi
20 la ksmoùu i`oyd orK,o úhoï my; ±lafõ'
±j .ekqï re' 400"000
jvq ld¾ñl øjH re' 150"000
f.dvke.s,s l=,S^udisl& re' 20"000
wfkl=;a jl% øjH re' 60"000
hka;% WmlrK laIh^udisl& re' 4"000
úÿ,s úhoï^udisl& re' 16"000

^33& fuu ksIamdok wdh;kfha m%d:ñl msßjeh fldmuK o@


^1& re' 550"000ls' ^2& re'400"000ls' ^3& re'650"000ls' ^4& re'100"000ls'

^34& jHdmdrh ksmojQ fïihl msßjeh yd tu msßjeh u; 10% l ,dNdka;slhla ;nd .kakd úgl
fïihl úl=Kqï ñ, ms,sfj,ska ±lafjkafka"
^1& re'650"000 yd re'71"500 ls' ^2& re32"500 yd re'35"750 ls'
^3& re'30"500 yd re'33"550 ls' ^4& re'32"500 yd re'39"000 ls'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
170
² my; f;dr;=re weiqfrka m%YAk wxl wxl 35 isg 40 f;la m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'

wdkkaof.a jHdmdrfha 2022'12'31 Èkg ms<sfh, l< fYaI msßlaiqu my; ±lafõ'
úia;rh yr ^re& ner ^re&
m%d.aOkh - 1"000"000
úl=Kqï - 600"000
.ekqï 150"000 -
f.dvke.s,s 800"000 -
fudag¾ r: 600"000 -
úÿ,sh 30"000 -
fiajl jegqma 60"000 -
m%pdrKh 20"000 -
f.k tafï l=,sh 40"000 -
2022'01'01 Èkg f;d.h 60"000 -
10] nexl= Kh - 180"000
nexl= Kh fmd<sh 10"000 -
Kh.e;sfhda 50"000 -
Khysñfhda - 40"000
1"820"000 1"820"000

w;sf¾l f;dr;=re
1' 2022'12'31 Èkg b;sß nvq f;d.h re' 20"000 ls'
2' fudag¾ r: 10] ne.ska jd¾Isl laIh l< hq;=hs'
3' Kh.e;shkaf.ka re' 2000 la fnd,a Kh f,i lmd yeßh hq;=h'

^35& wdkkaof.a jHdmdrfha 2022'12'31 Èfkka wjika j¾Ih i`oyd úl=Kqï msßjeh jkqfha"
^1& re' 370"000 ls' ^2& re' 230"000 lss' ^3& re' 600"000ls' ^4& re' 250"000

^36& 2022'12'31 Èfkka wjika j¾Ih i`oyd Y=oaO ,dNh fldmuKo@"


^1& re'190"000 ls' ^2& re' 370"000 ls' ^3& re' 180"000 ls' ^4& re' 230"000ls'

^37& 2022'12'31 Èkg wdkkaof.a jHdmdrfha ysñlu fldmuK o@


^1& re'1"000"000 ls' ^2& re' 1"408"000 ls' ^3& re' 1"370"000 ls' ^4& re' 1"180"000 ls'

^38& fuu jHdmdrfha 2022'12'31ka wjika Èkg cx.u j.lSï jákdlu jkqfha"
^1& re'48"000ls' ^2& re' 180"000ls' ^3& re' 68"000ls' ^4& re' 1"408"000 ls'

^39& wdkkaof.a jHdmdrfha 2022'12'31 Èfkka wjika j¾Ih i`oyd ms,sfh, l< wdodhï
m%ldYfha ±lafjk mßmd,k úhoï whs;u muKla we;=<;a ms<s;=r f;darkak'
^1& úÿ,sh" fiajl jegqma ^2& fnd,aKh" úÿ,sh
^3& fiajl jegqma" Khfmd,S ^4& fudag¾ r: laIh" m%pdrKh

^40& wdkkaof.a jHdmdrfha 2022'12'31 Èkg cx.u fkdjk j;alïj, Odrk w.h jkqfha"
^1& re' 1"400"000 ls' ^2& re' 1"340"000ls' ^3& re' 1"408"000 ls' ^4& re' 540"000 ls'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


171
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( jHdmdr yd .sKqïlrK wOHhkh m;%h( II ld,h( meh 02 hs

m<uq m%YAkh yd I fldgiska m%Yak folla iy II fldgiska m%Yak folla ne.ska m%Yak mylg
ms<s;=re imhkak'
^01& my; i`oyka isoaêh weiqßka (i) isg (x) f;la m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
,d,a fmf¾rd t<j¿ j.d lghq;= j, ksr; ù ,enQ w;a±lSï u; iajhx
/lshdjla f,i mE,shf.dv ueksx fj<`oie,g t<j¿ iemhSu lrf.k hk id¾:l
jHdmdrlfhls'—,d,a fjð˜ kñka 2023'01'01 Èk wdrïN l< fuu jHdmdrh i`oyd Tyq
uqo,ska re' 600"000 lao ;ud ,`. ;snQ re'1"000"000 fudag¾ r:h o fhdojk ,È' tÈku
12] l jd¾Isl fmd<shlg re'700"000 l Kh uqo,la ,xld nexl=fjka ,ndf.k tÈk
re'100"000 l cx.u .sKqula o wrUk ,È' Èkm;du t<j¿ lsf,da.%Eï 2000 la muK
fj<`ofmd,g iemhSug ;rï jHdmdrh ia:djr jQ ksid j.lSu iSñ; jHdmdrhla f,i
jHdmdrh mq¿,a lsÍug o ;SrKh l< w;r fï i`oyd k.rfhka lv ldurhla l=,shg
.kakd ,È'

2023 ckjdß udifha .kqfokq fufiah'


2023'01'04 re'15"000 l lvl=,S f.ùu'
2023'01'06 re'50"000 l fplam;a ksl=;a lr t<j¿ ñ,g .ekSu'
2023'01'09 re'60"000 l uqo,la nexl=fõ ;ekam;a lsÍu'
2023'01'12 t<j¿ úlsKSfuka re'150"000 l fplam;a ,eîu'
2023'01'15 t<j¿ úlsKSfuka ,eî ;snQ fplam; nexl=fõ ;ekam;a lsÍu'
2023'01'17 jdykh w¨;ajeähdj i`oyd re'20"000 l fplam;a ksl=;a lsÍu'
2023'01'19 bkaOk ,nd .ekSu i`oyd re' 8500$} fplam;a ksl=;a lsÍu'
2023'01'21 úÿ,sì,a .dia;= f.õjd re'10"000
2023'01'25 2023'01'15 Èk ;ekam;a l< fplam; nexl=j úiska w.re lrk
,È'
2023'01'27 Èk by; w.re lrk ,o fplam; i`oyd kj fplam;la ksl=;a
l<d tÈku th nexl=.; lrk ,È'
wu;r f;dr;=re
³ fudag¾ r:h jd¾Islj 15] ne.ska laIh l< hq;=hs'
³ nexl=Kh i`oyd 2023'01'31 Èkg fmd<sh f.jd ke;'
³ rch úiska lDIsld¾ñl lghq;= i`oyd fmdfydr iykdOdrh yd nÿ iyk
i,id §ug lghq;= l%shd;aul lrhs'

(i) ^w& —,d,a fjð˜ jHdmdrh imqrd,kq ,nk ñksia wjYH;djh l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^wd& ksYamdÈ;fha iajNdjh wkqj fuu jHdmdrh wh;a jkafka l=uk iajrEmfha
jHdmdrhlgo@ ^,l=Kq 01&
(ii) ^w& —,d,a fjð˜ jHdmdrfha ksYamdok idOl jk m%d.aOkh yd jHjidhl;ajh
i`oyd ksoiqk ne.ska isoaêfhka Wmqgd ,shkak' ^,l=Kq 01&
^wd& —,d,a fjð˜ jHdmdrfha Yla;shla yd wjia:djla i`oyka lrkak' ^,l=Kq 01&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


172
(iii) ^w& fnodyeÍfï l%shdj,sfha § w;rueÈfl= f,i fuu jHdmdrh ljr fj<`odul ksr;
fõ o@ ^,l=Kq 01&
^wd&—,d,a fjð˜ jHdmdrh ,shdmÈxÑ l< hq;= o@ fya;=j olajkak' ^,l=Kq 01&
(iv) —,d,a fjð˜ jHdmdrfha my; tla tla oE i`oyd ksoiqk ne.ska ,shkak'
^w& l,ukdlrK ld¾Hhla jk ie,iqïlrKh ^,l=Kq 01&
^wd& wf,úlrK ñY%fha ia:dkh ^,l=Kq 01&
(v) ^w& cx.u .sKqu wdrïN lr we;s uQ,H wdh;kh l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^wd& cx.u .sKqu weröug wod< oaú;aj igyk jákdlï iys;j ,shkak' ^,l=Kq 01&
(vi) ^w&—,d,a fjð˜ jHdmdrfha 2023'01'01 Èkg m%d.aOkh .Kkh lrkak' ^,l=Kq 01&
^wd& —,d,a fjð˜ jHdmdrh Ndú;d lrk uQ,dY% f,aLK folla ,shkak' ^,l=Kq 01&
(vii) 2023'01'31 Èkg nexl= .sKqu ms<sfh, lr nexl= fYaIh .Kkh lrkak' ^,l=Kq 02&
(viii)^w&fudag¾ r: laIh .Kkh lr tys oaú;aj igyka ,shd olajkak' ^,l=Kq 01&
^wd& —,d,a fjð˜ jHdmdrfha msßjeh ;=< we;=<;a jl% fjk;a msßjeh folla ,shkak'
^,l=Kq 01&
(ix) ^w& nexl= Kh i`oyd fmd,sh .Kkh lr olajkak' ^,l=Kq 01&
^wd& 2023'01'27 Èkg wod< .kqfokqfõ oaú;aj igyka ,shd olajkak' ^,l=Kq 01&
(x) ^w& fuu jHdmdrfha ,dNodhS;ajh yd uQ,H ;;ajh wkdjrKh lr .ekSug ilia l, hq;=
uQ,H m%ldYk fudkjd o@ ^,l=Kq 01&
^wd& ñ,g .;a ish¿u t,j¿ úl=Kd we;ehs i,ld jHdmdrfha Y=oaO ,dNh .Kkh
lrkak' ^,l=Kq 01&
^uq¿ ,l=Kq 20&

I fldgi - jHdmdr wOHhkh


^m%Yak follg muKla ms<s;=re imhkak'&
^02& i. ^w& jHdmdrhla hkak fláfhka meyeÈ,s lrkak' ^,l=Kq 01&
^wd& wjYH;d yd jqjukd w;r fjkialï folla ,shkak' ^,l=Kq 01&
ii. my; i`oyka m%ldY i;H o wi;H o hkak olajkak'
^w& jHdmdrhl wNHka;r mßirhg wh;a jkafka whs;slrejka" .kqfokqlrejka
yd l,ukdlrejkah' ^ &
^wd& mßirhg ys;lrj jHdmdr lghq;= mj;ajdf.k hkafka ±hs úuiSu m%cdj i;=
wruqKls' ^ &
^b& iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr ixúOdk f,i ck yd ixLHdf,aLK
fomd¾;fïka;=j § we;af;a fiajl msßi 25 g wvq jHdmdrh ^ &
^B& kS;suh lghq;=j,§ fomd¾;fïka;= m%Odkshd ish ks, kdufhka fmkS isáh hq;=h'
^ &
^,l=Kq 02&

iii. ^w& ndysr mßirh wOHhkh lsÍfï § jHdmdr wdh;khlg uqyqK §ug isÿjk ;¾ck
folla kï lrkak' ^,l=Kq 01&
^wd& ixia:dms; iud.ïj, jdis yd wjdis tl ne.ska ,shkak' ^,l=Kq 01&

iv. ^w& mqoa.,sl wxYhg wh;a jHdmdr ixúOdk j¾. folla kï lrkak' ^,l=Kq 01&
^wd& jHdmdr kduh ,shdmÈxÑ lsÍfuka ,nd.; yels m%fhdack folla i`oyka
lrkak' ^,l=Kq 01&
^uq¿ ,l=Kq 08&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
173
^03& —NdKav yd fiajd ñ,g .ekSu yd úlsKSu fj,odu f,i y`ÿkajhs'˜
i. ^w& fj<`odfï m%Odk m%fNAo fol kï lrkak' ^,l=Kq 01&
^wd& jdKsc nexl= úiska mj;ajdf.k hkq ,nk ;ekam;= .sKqï jk cx.u .sKqï
yd ia:djr ;ekam;= .sKqï w;r fjkialï folla i`oyka lrkak' ^,l=Kq 01&

ii. Y%s ,xld rlaIK ixia:dfõ rlaIKhla ;snQ fmf¾rdg wh;a nia r:h kqjrt<sfha
isg fld<U n,d u.Ska m%jdykh lrñka isáh § wk;=rlg Ndckh úh'
^w& fuu isoaêfha i`oyka jk rlaIs;hd yd rlaIlhd kï lrkak' ^,l=Kq 01&
^wd& fuys§ nia r:hg jkaÈ ,nd .ekSug kï ta i`oyd wod< jk rlaIK uQ,O¾u
folla i`oyka lrkak' ^,l=Kq 01&
iii. my; i`oyka m%ldY i;H o" wi;H o hkak olajkak'

^w& iEu úgu fplam;la msgika lrkq ,nkafka wKlrejdh' ^ &


^wd& yrm;la ,nd .ekSu i`oyd nexl= .sKqula ;sîu wksjd¾h fkdfõ' ^ &
^b& wjidk mßfNdackh i`oyd NdKav yd fiajd úlsKSu is,a,r fj<`oduhs'
^ &
^B& .d,a, jrdh m%jdyk uQ,sldx.hla jk m¾hka;hg wh;a h' ^ &
^,l=Kq 02&
iv. Tn mdif,a meje;afjk fvx.= u¾Ok jevigyk i`oyd iyNd.S jk f,i okajd
mdif,a úÿy,am;s;=ud úiska ish¨u isiqkaf.a foudmshka fj; w;a m;s%ldjla u`.ska
±kqï fok ,È'

^w& fuu isoaêfha i`oyka ikaksfõok l%shdj,shg wod< hjkakd" mKsúvh" udOH
yd ,nkakd fjk fjku olajkak' ^,l=Kq 01&
^wd& —f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh ksid úoHq;a ikaksfõok l%u rdYshla
Ndú;hg meñK we;'˜ tjeks úoHq;a ikaksfõok l%u folla ,shkak'^,l=Kq 01&
^uq`M ,l=Kq 08&

^04& i. ^w& —wdfhdackh˜ hkak y`ÿkajkak' ^,l=Kq 01&


^wd& idudkH fldgiaj, wdfhdackfhka ,efnk m%;s,dN folla ,shkak'
^,l=Kq 01&
ii. my; i`oyka m%ldY i;H o wi;H o hkak y`ÿkajkak'
^w& jHdmdr lghq;= ie,iqï l< wdldrfhka u isÿ fõ ±hs fidhd ne,Su md,kfha
tla ld¾Hhls' ^ &
^wd& mqoa.,sl wf,úh hï ksIamdÈ;hla m%j¾Okh lsÍfï Wml%uhla fõ'^ &
^b& NdKavd.dr ì,am;a È.=ld,Sk wdfhdack ud¾.hls' ^ &
^B& fldgia fj<`ofmd< lghq;= wëlaIKh iy úêu;a lsÍu;a" wdfhdaclhska
wdrlaId lsÍu Y%S ,xld iq/l=ïm;a yd úksuh fldñifï m%Odk wruqKhs'
^ &
^,l=Kq 02&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


174
iii. orK.u uyd úÿyf,a jdKsc wxYh úiska jdKsc Èkh i`oyd wruqo,a /ialr
.ekSug kdgH ixo¾Ykhla úÿy,a m%Odk Yd,dfõ § fmkaùug iQodkï lr we;'
fï i`oyd ix.ufha ks,OdÍka úiska l, hq;= ld¾hhka lsysmhla my; ±lafõ'
A - kdgH fmkajk Èkh yd fõ,dj ;SrKh lsÍu'
B - kdgH fmkajk Èkfha § hï wvqmdvq we;sfõ ±hs fidhd n,d tajd ksjerÈ
lsÍug wjYH mshjr .ekSu'

^w& by; ld¾hhka l=uk l<ukdlrK ld¾Hhkag wh;a ±hs ,shd olajkak'
^,l=Kq 01&
^wd& tu ld¾hhkaf.ka Tn leu;s ´kEu ld¾hhla f;dardf.k th meyeÈ,s
lrkak' ^,l=Kq 01&

iv. úfoaY.;j isg meñKs rx.k ;ud b;sßlr.;a uqo,a fhdojd úis;=re uiqka fnda lr foaYSh
yd úfoaYSh jYfhka wf,úlsÍfï jHdmdrhla wdrïN lrk ,È' wka;¾cd,h ;=< iudc
udOH cd, Ndú;d lr ;u wf,úh jeälr .ekSug o Tyqg yelshdj ,enqKs' ksis l%ufõohlg
wkqj idOdrK ñ,la kshu lsÍu ksid b;d flá ld,hla ;=< úYd, b,a¨ula we;s lr .ekSug
rx.kg yelshdj ,enqKs'

^w& fuu isoaêfha ±lafjk wf,úlrK ñY%fha úp,Hhka kï lrkak'


^,l=Kq 01&
^wd& rx.k úis;=re uiqka i`oyd idOdrK ñ,la ;SrKh lsÍfï§ i,ld n,kakg
we;ehs is;k idOl folla kï lrkak' ^,l=Kq 01&
^uq¿ ,l=Kq 08&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


175
II fldgi - .sKqïlrKh
^m%Yak follg muKla ms<s;=re imhkak'&
^05& i. ^w& jHdmdrhl —ysñlu˜ hkqfjka woyia lrkafka l=ula o@ ^,l=Kq 01&
^wd& j.lSul ,laIK folla ,shkak' ^,l=Kq 01&
ii. jHdmdrhl isÿ jQ .kqfokq follg wod< oaú;aj igyka my; ±lafõ'
^w& Kh.e;s .sKqu yr 75"000
úl=Kqï .sKqu ner 75"000
^wd& .ekqï .sKqu yr 15"000
Khysñ .sKqu ner 15"000
by; isÿù we;s tla tla .kqfokqj ,shkak' ^,l=Kq 01&
iii. my; ±lafjk .kqfokq uQ,sl .sKqïlrK iólrKhg n,mdk wdldrh § we;s
wdlD;sh weiqfrka olajkak'^m<uq .kqfokqj WodyrK f,i olajd we;'&
w' 2023'1'10 re' 100"000 la fhdod jHdmdrhla wdrïN lsÍu'
wd' 2023'1'15 re' 35"000 l WmlrK f;d.hla ñ,§ .ekSu'
b' 2023'1'20 re' 20"000 l nvq f;d.hla Khg .ekSu'
B' 2023'1'24 re' 50"000 l nexl= Khla ,nd .ekSu'
W' 2023'1'30 re' 10" 000 l nvq f;d.hla re'12"000l w;amsg uqo,g úlsKSu'
j;alï ^re& = ysñlu + j.lSu
Èkh WmlrK NdKAv uqo, ysñlï Kh ysñhka nexl= Kh
f;d.h
w' 2023'01'10 +100"000 +100"000
wd'
b
B
W'
^,l=Kq 04&
iv. r;akdhlf.a jHdmdrfha 2023'03'01 Èkg my; ±lafjk fYaIhka mej;=Ks'
² Kh.e;s fYaIh re'50"000
² Khysñ fYaIh re'40"000
² uqo,a fYaIh re'60"000
my; i`oyka .kqfokq isÿúh'
² 2023'03'15 Kh.e;shkaf.ka ,enqKq uqo, re' 27"000 ls' wvql< jÜgu re'3000 ls'
² 2023'03'25 Khysñhkag f.jQ uqo, re'35000 ls' wvql, jÜgu re'5000 ls'
wjYH jkafka"
^w& jÜgï ;Sre iys; uqo,a fmd;
^wd& Kh.e;s yd Khysñ .sKqu ms<sfh, lsÍu'
^,l=Kq 03&

v. pkaokf.a jHdmdrfha 2023 ckjdß udifha isÿ jQ .kqfokq my; ±lafõ'


² 2023'01'07 jHdmdrfha m%fhdackh i`oyd re'50"000 l ,Snvq WmlrK is,ajd
iud.fuka Khg .ekSu'
² 2023'01'25 whs;slre re'10"000 l NdKav fm!oa.,sl m%fhdackh i`oyd ,nd .ekSu'
wjYH jkafka"
by; .kqfokq wod< uQ,sl igyka fmdf;a igyka lsÍu'
^,l=Kq 02&
^uq¿ ,l=Kq 12&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
176
^06& i. ^w& nexl= whsrdj hkq l=ula±hs meyeÈ,s lrkak' ^,l=Kq 1$2&
^wd& nexl= m%ldYh hkq l=ula o@ ^,l=Kq 1$2&
^b& my; ±lafjkafka oïirf.a jHdmdrfha 2023'06'30 Èkg Wmqgd.;a nexl= .sKqu
yd nexl=fjka Tyq fj; tjk ,o m%ldYhls'
nexl= .sKqu
Èkh úia;rh jákdlu Èkh úia;rh jákdlu
^re& ^re&
2023'06'01 fYaIh b$f. 25"000 2023'06'12 úÿ,s .dia;= ^25& 20"000
2023'06'10 uqo,a ;ekam;= 15"000 2023'06'15 fiajl jegqma ^26& 30"000
2023'06'16 fpla ;ekam;= ^wxl75& 35"000 2023'06'19 Khysñ ^27& 10"000
2023'06'28 fpla ;ekam;= ^wxl185& 60"000 2023'06'30 .ekqï ^28& 25"000
2023'06'31 fYaIh m$f. 50"000
135"000 135"000
2022'07'01 fYaIh b$f. 50"000

oïir jHdmdrh nexl= m%ldYkh


,xld nexl=j
le,Ksh
lsßn;af.dv

Èkh úia;rh yr ^re& ner ^re& fYaIh ^re&

2023'06'01 fYaIh b$f. - - 25"000


2023'06'10 uqo,a ;ekam;= - 15"000 40"000
2023'06'12 fpla wxl - ^25& 20"000 - 20"000
2023'06'16 fpla ;ekam;= - ^75& - 35"000 55"000
2023'06'15 fpla wxl - ^26& 30"000 - 25"000
2023'06'19 fpla wxl - ^27& 10"000 - 15"000
2023'06'22 Kh.e;s fm%aYK - 30"000 45"000
2023'06'31 fplam;a .dia;= 3"000 - 42"000

wjYH jkafka"
A - ixfYdaê; nexl= .sKqu
B - nexl= ieiÿï úia;rh ^,l=Kq 03&
ii. ÿ,airf.a jHdmdrfha 2023'03'31 Èkg ms<sfh, l< msßlaiqfï tl;=j iudk fkdjQ
w;r tys fjki jQ re'10"700 la wúksYaÑ; .sKqug ner lrk ,È'miqj my; jerÈ
fy<sorõ úh'
² re'8000 l .ekqï bkafjdhsish Khysñ .sKqfuka u. yeÍ ;sîu'
² re'3000 l wu;r wdodhï tu .sKqfï re'300 la f,i igyka ù ;sîu'
wjYH jkafka"
^w& by; jerÈ ksjerÈ lsÍug wod< cZk,a igyka
^wd& wúksYaÑ; .sKqu' ^,l=Kq 04&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


177
iii. cdklSf.a jHdmdrh úiska ñ,§ .;a hka;% WmlrK ms<sn`o f;dr;=re my; ±lafõ'
.ekqï ñ, re'700"000
f.k tafï l=,sh re' 50"000
iú lsÍfï úhou re'300"000
fuys iqkanqka w.h re'90"000 la nj;a" m%fhdackj;a Ôj ld,h jir 10 la nj;a" ;SrKh
úh'
wjYH jkafka"
^w& hka;% WmlrKfha msßjeh
^wd& hka;% WmlrKh jd¾Isl laIh m%udKh .Kkh lrkak' ^,l=Kq 02&

iv. —§md˜ ldka;d w;anE.a ksmojk §msldf.a jHdmdrfha 2023 ckjdß udihg wod<
msßjeh f;dr;=re my; ±lafõ'
wuqøjH .ekqï re' 250"000
hka;% ñ,§ .ekSu re' 300"000
ksIamdok jegqma re' 65"000
iqmÍlaIK fõ;k re' 32"000
iDcq fjk;a msßjeh re' 15"000
hka;% laIh re' 1"000
úÿ,s úhoï re' 3"500
kQ,a yd fnd;a;ï re' 10"000
ckjdß udih ;=< w;anE.a 500 la ksmojd we;s w;r 10] l ,dNdka;slhla iys;j
nE.hla úl=Kkq ,efí'
wjYH jkafka"
^w& uq¿ ksIamdok msßjeh
^wd& w;a nE.hl msßjeh yd 10] ,dNdka;slh iys;j úl=Kqï ñ, ^,l=Kq 02&
^uq¿ ,l=Kq 12&

^07& i. ^w& mß.Kl wdY%s; .sKqïlrkfha jdis yd wjdis tl ne.ska ,shkak' ^,l=Kq 01&
^wd&uQ,H m%ldYk ms,sfh, lsÍfï § .e,mqï igyka fhdod .ekSfï m%fhdack
folla ,shkak' ^,l=Kq 01&
ii. ^w& ,dN wruqKq lr fkd.;a ixúOdk úiska ms<sfh, lrkq ,nk ,eîï yd f.ùï
.sKqu yd wdodhï yd úhoï .sKqï m%ldYh w;r we;s fjkialula ,shkak'
^,l=Kq 01&
^wd&orKd.u uyd úoHd,fha jdKsc ix.uh 2022 j¾Ifha isÿ jQ uqo,a .kqfokq
my; olajd we;'
idudðl uqo,a ,eîï re' 7"500
mß;Hd. ,eîï re' 5"000
fj<`oie,aj,ska re' 15"000
i`.rd uqøK úhoï re' 3"000
i`.rd úlsKSfuka ,o uqo, re' 10"000
,smsøjH i`oyd re' 1"000
mß;Hd. f.ùï re' 500
m%jdyk úhoï re' 1"500
wjYH jkafka"
2022 j¾Ih i`oyd ,eîï yd f.ùula ms<sfh, lrkak' ^,l=Kq 01&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


178
iii. is,a,r fjf<`o jHdmdrhla mj;ajdf.k hk iñ;=f.a jHdmdrfha 2023'12'31 Èkg fYaI
msßlaiqu my; ±lafõ'
yr ^re& ner ^re&
2023'01'01 Èkg nvq f;d.h 100"000
fnod jEka r:h 700"000
úl=Kqï 700"000
.ekqï 350"000
f.k tAfï l=,sh 20"000
úÿ,sì,a .dia;= 15"000
f.dvke.s,s l=,S 25"000
nexl= .dia;= 3"000
ÿka jÜgï 3"000
,o jÜgï 6"000
Kh .e;sfhda 60"000
Kh ysñfhda 40"000
uqo,a fYaIh 35"000
nexl= Kh 10] 200"000
f.jQ Kh fmd,sh 15"000
,S nvq WmlrK 150"000
nexl= whsrdj 30"000
m%d.aOkh 500"000
1"476"000 1"476"000

wu;r f;dr;=re"
1' 2023'12'31 Èkg f;d.h re'50"000
2' 2023'12'31 Èkg f.úh hq;= f.dvke.s,s l=,sh re'5000
3' fnod yeÍfï jEka r:h 10] ne.ska ir, ud¾. l%uhg CIh l, hq;=hs'
4' Kh.e;shkaf.ka re'10"000 la fnd,aKh f,i lmd y, hq;=hs'

wjYH jkafka"
^w& iñ;=f.a jHdmdrfha 2023'12'31 Èfkka wjika j¾Ih i`oyd ,dN fyda w,dN
m%ldYh ^,l=Kq 04&
^wd&2023'12'31 Èkg iñ;=f.a jHdmdrfha uQ,H ;;a;aj m%ldYh ^,l=Kq 04&
^uq¿ ,l=Kq 12&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


179
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( lDIs yd wdydr ;dlaIKh m;%h( I ld,h( meh 01 hs

ie,lsh hq;= h'


² 1 - 40 olajd ish¨ u m%YAk i`oyd ms<s;=re imhkak'
² wxl 01 isg 40 f;la m%Yakj, § we;s ^1& ^2& ^3& ^4& hk ms<s;=rej,ska ksjerÈ fyda jvd;a
.e<fmk fyda ms<s;=re f;darkak'
² Tng iemfhk ms<s;=re m;%fha tla tla m%Yakh i`oyd § we;s lj w;ßka Tn f;dard .;a
ms<s;=frys wxlhg ieif`ok ljh ;=< ^O & fhdokak'

^01& Od;=fiak rc;=ud úiska lrjk ,o jdß l¾udka; jkafka"


^1& ;sidjej yd we,yer we<h' ^2& l,djej yd fhdaO we<h'
^3& ñkafkaßh jej yd ñksfma we<h' ^4& lka;f,a jej yd we<yer we<h'

^02& mßirfha wêl wd¾ø;djhla mj;sk úg isÿúh yels wys;lr yd ys;lr ;;a;aj folla
jkafka ms<sfj<ska"
^1& m%Ndixiaf,aIK fõ.h jeä ùu yd Yajik fõ.h wvq ùu h'
^2& mrd. yd l,xl úh<S hdu yd mqIamSlrK W;af;ackh ùu h'
^3& o`vq len,s uq,a we§ug fmr m;% úh<Su yd m%Ndixiaf,aIK fõ.h wvq ùu h'
^4& Ydl frda. wdidok ;;a;aj jeä ùu yd o`vq len,s uq,a we§u fõ.j;a ùu h'

^03& my; A yd B m%ia;dr j,ska ±lafjkqfha Y%S ,xldfõ foaY.=Ksl l,dm folla ;=< udisl
j¾Idm;k jHdma;shhs' tu l,dm fol ms<sfj,ska"

A B
^1& f;;a l,dmh yd úh<s l,dmh fõ' ^2& f;;a l,dmh yd w;rueÈ l,dmh fõ'
^3& úh<s l,dmh yd w;rueÈ l,dmh fõ' ^4& úh<s l,dmh yd f;;a l,dmh fõ'

^04& lajdÜia" fIa,a yd khsia hk mdIdK j¾.j, iïNjh ms<sfj,ska ksjerÈj olajd we;s ms<s;=r
f;darkak'
lajdÜia fIa,a khsia
1 úmÍ; mdIdK wd.afkah mdIdK wjidÈ; mdIdK
2 wjidÈ; mdIdK úmÍ; mdIdK wd.afkah mdIdK
3 wd.afkah mdIdK wjidÈ; mdIdK úmÍ; mdIdK
4 úmÍ; mdIdK wjidÈ; mdIdK wd.afkah mdIdK

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


180
^05& mdxY= jHqyh úkdY ms<sn`o my; m%ldY w;ßka ksjerÈ m%ldYh f;dard olajkak'
^1& mdxY= jHqyh mig ldnksl øjH yd ridhksl fmdfydr fh§u ksid úkdY úh yels h'
^2& oaú;Shsl ìï ieliSfï § mig ldnksl øjH tla lsÍu ksid mdxY= jHqyh úkdY úh yels h'
^3& mdxY= Lksc øjH iuQykh jkafka ldnksl øjH" Ydl yd i;a;aj Y%dj" c,h" le,aishï"
,jk hk nkaOk ldrl u.ska h'
^4& mdxY= jHqyh wdldr lsysmhla f,i we;s w;r" fnda. j.djg jvd iqÿiq jkafka ;ks lKsld
wdldrh h'

^06& fojeá l%uh (SALT) l%uh hkqfjka ye`Èkafjkqfha"


^1& mdxY= ixrlaIK l%uhls' ^2& mdxY= Ldok wdldrhls'
^3& mdxY= mqkre;a:dmk l%uhls' ^4& mdxY= ydhkhg fya;=jls'

^07& mdxY= wldnksl l,s, f,i ye`Èkafjkafka"


^1& ueá h ^2& yshquia h ^3& frdkauv h' ^4& ishqï je,s h'

^08& u[af[dlald wh;a jk Ydl l=,hg wh;a fjk;a fnda.hla jkafka"


^1& n;, h' ^2& lcq h' ^3& mefmd,a h' ^4& rn¾ h'

9 iy 10 m%Yak i`oyd ms<s;=re iemhSug my; A yd B rEmigyka Ndú; lrkak'


A B

^09& by; A yd B f,i ±lafjk WmlrK jkafka"


^1& ±;s fmdarej yd ßcrh
^2& frdgfõgrh yd l,aáfõgrh
^3& ;eá k.=, yd fldl= k.=,
^4& ieye,a¨ hlv yd k.=, cmka mßj¾;H k.=,

^10& by; A rEmfha ±lafjk ìï ieliSfï WmlrK Ndú; lsÍug jvdu iqÿiq wjia:dj
my; ms<s;=re w;ßka f;darkak'
^1& uv ù j.dj i`oyd m<uq iS iEug h'
^2& j,a me<Eá nyq, N+ñhl m%d:ñl ìï ieliSug h'
^3& m%d:ñl ìï ieliSu l< N+ñfha leg fmdä lsÍug h'
^4& leg fmdä lsÍu l< N+ñhl we,s yd jeá ieliSu h'

^11& ;jdka ñY%Kh fhdod ;jdkla ilid .ekSfï mshjr lsysmhla my; ±lafõ'
A) ldnksl øjH yd u;=msg mia hk wuqøjH 1(1 wjmd;hg ñY% lsÍu'
B) ;jdka md;a;sh ÔjdkqyrKh lsÍu i`oyd u;=msg msÿre yd oyhshd w;=rd .sks ;eîu'
C) imhd .;a øjH i,a,vhlska y,d .ekSu'
D) ;jdka md;a;s u;=msg fikaá óg¾ 5 la Wig fh§u'
fuu l%shdldrlïj, ksjerÈ wkqms<sfj< ±lafjk ms<s;=r f;darkak'
^1& A,B,C,D ^2& C, A, D, B ^3& A, C, B, D ^4& B, C, D, A

^12& mDIaÀh c,iïmdok l%u fhdod .ekSug jvd Wm mDIaÀh c, iïmdok l%u fhdod
.ekSfï jdishla jkafka"
^1& wjYH c, m%udKh wvqùu h' ^2& jehjk úhou wvqùu h'
^3& w;=reh;a.Efï lghq;= myiq ùuh' ^4& ir, ;dlaIKsl ±kqula m%udKj;a ùu h'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


181
^13& N+;, c, jykh i`oyd Ndú;d lrk l%uhls'
^1& fldfvd,a ldKq ^2& W¿ ldKq ^3& ,S ldKq ^4& újD; ldKq

^14& Ydlj, fmdaIl W!k;d ksid Ydl m;%j, ±lsh yels ,laIK lsysmhla my; ±lafõ'
A - m;% odr ly meye ù ms<siaiqKq iajNdjhla .ekSu'
B - mßK; m;% oï meyehla .ekSu'
fuu W!k;d i`oyd fhÈh hq;= ridhksl fmdfydr j¾. wkqms<sfj,ska ±lafjk ms<s;=r
f;darkak'
^1& ñhqßfhaÜ Tma fmdgEIa " wefudakshï i,af*aÜ
^2& ;%s;aj iqm¾ fmdiafmaÜ " fvd,uhsÜ
^3& ñhqßfhaÜ Tma fmdgEIa " ;%s;aj iqm¾ fmdiafmaÜ
^4& frdka fmdiafmaÜ " wefudakshï i,af*aÜ

^15& taldnoaO Ydl fmdaIl l<ukdlrkfha § (IPNS) fnda. j,g fh§ug ks¾foaY lrkafka"
^1& ldnksl fmdfydr muKs'
^2& ridhksl fmdfydr muKs'
^3& jeämqr ridhksl fmdfydr yd wvq m%udKhla ldnksl fmdfydr iys; ñY%Khls'
^4& jeämqr ldnksl fmdfydr iy wvq m%udKhla ridhksl fmdfydr iys; ñY%Khls'
^1& A muKs' ^2& B muKs' ^3& C muKs' ^4& A yd B muKs'

^16& mQ¾j ks.uk j,a me<Eá kdYl fh§fuka"


^1& j,a me<Eá fmdf<dfjka Wvg u;=ùug fmr úkdY lrhs'
^2& j,a me<Eá fmdf<dfjka Wvg u;= jQ miq úkdY lrhs'
^3& fnda.h lafIa;%fha ixia:dmkh l< miq muKla fhdohs'
^4& j.dfõ j,a me<Eá ±lsh yels ´kEu wjia:djl fhdohs'

^17& ridhksl m<sfndaO kdYl fh§fuka md,kh l< fkdyels Ydl frda. ldrl muKla
±lafjk ms<s;=r jkafka"
^1& È,Sr yd nelaàßhd ^2& ffjria iy jgmKqjkah'
^3& ffjria iy *hsfgdma,diaud h' ^4& È,Sr iy jgmKqjka h'

^18& lHqlìfÜisfha l=,fha fnda.j,g ydkslr m<sfndaOlfhl= jk wjq,lfmdard f.a lSg yd ms<d
wjê md,khg jvd;au iqÿiq mßir ys;ldó l%uh jkafka"
^1& M, wdjrKh lsÍu h' ^2& mi ÔjdKqyrKh lsÍu h'
^3& w;x.= u.ska w,a,d úkdY lsÍu h' ^4& fmrfudak W.=, Ndú; lsÍu h'

^19& fmd,a j.dfõ fldrfmd;= lDñhd md,khg úfYaIfhka mßirhg uqod yßk ,o iajNdúl
i;=frl= jkafka"
^1& n;al+rd h' ^2& f,aän¾â l=reñKshd h' ^3& ly;s;a m;x.hd h' ^4& ul=¨jd h'

^20& jeäÈhqKq l< ù m%fNao j.d lsÍfï§ we;sjk .eg¿jla jkafka "
^1& m`ÿre ±ófï iS>%;djh wvq ùu h' ^2& ridhksl fmdfydrg m%;spdrh jeäùu h'
^3& m,sfndaO ydks jeä ùu h' ^4& OdkH" m`ÿre wkqmd;h wvq h'

^21& isgqùu i`oyd iQodkï l< ì;a;r ù îc f;d.hla uq,a weoaoùug fmr 10] ¨Kq ødjKhl
.s,aùfï wruqK jkafka"
^1& îc iqma;;djh bj;a lsÍu h' ^2& lDñ ydks je<elaùu h'
^3& jemsÍu myiq lsÍu h' ^4& fnd,a îc bj;a lsÍu h'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


182
^22& my; rEmfha ±lafjkafka nv bß`.= îchl Èlalvls' tys A f,i olajd we;af;a"

^1& l,,h h' ^2& N%eKfmdaIh h' ^3& îc m;% h' ^4& îc uQ,h h'

^23& jdhj w;= ne`§u yd ixhqla; ne`§u isÿlr me, ,nd.; yels Ydl ms<sfj,ska ±lafjk ms<s;=r
f;darkak'
^1& f,uka yd fmar ^2& meIka yd fo¿ï
^3& cïnq yd iuka msÉp ^4& nq,;a yd fmar

^24& Ydl noaO lsÍu ms<sn`o j.ka;s lsysmhla my; ±lafõ'


A - noaO lsÍu l< yelafla oaùîcm;%S Ydlj,g muKs'
B- talîcm;%S Ydl noaO lsÍfï§ ßls,s noaOh muKla fhdod .kS'
C- wdrelal= noaOfha § .%dylhd yd wkqch hk folu mig iïnkaOj mj;shs'
fuu m%ldY w;ßka i;H jkafka"
^1& A muKs' ^2& B muKs' ^3& A yd B muKs' ^4& A yd C muKs'

^25& mgl frdamKfhka ìyslrk me<"


^1& uõ Ydlhg iudk ,laIK olajhs' ^2& wiajkq jeä kj m%fNao fõ'
^3& lgql mßirhkag fyd`Èka Tfrd;a;= fohs' ^4& uõ Ydlhg jvd by< wiajekakla ,nd fohs'

^26& md,s; ;;aj hgf;a fnda. j.d lsÍfï § jvdu ckm%sh l%uh jkafka fmd,s;Ska .Dy Ndú;
lsÍuhs' fmd,s;Ska .Dy fhdod .ekSfï § "
^1& mdrcïnq, lsrK m%;sfrdaë fmd,s;ska Ndú; l< hq;= h'
^2& l`ÿlr m%foaYj, § me;s ì;a;s i`oyd lDñ m%;sfrdaë ±,a fhÈh hq;= h'
^3& iEu j.d lkakhla wjidkfha § u fmd,s;Ska bj;a l< hq;= h'
^4& u,a nd,aÈ Ndú;d lr c,h fh§u l< hq;= h'

^27& ixrlaIK f.dú;ekg wh;a Wm moaO;shla fkdjkafka"


^1& lDIs jk j.dj h' ^2& w;=re fnda. j.dj h'
^3& ùÈ fnda. j.dj h' ^4& nyqia:r fnda. j.djh'

^28& wiajkq fk<Su tla tla fnda. j¾.h wkqj fjkia fõ' fnda. wiajkq fk<Sfï § isÿl< hq;=
ksjerÈ ms<sfj; ±lafjk j.ka;sh f;darkak'
^1& iafg%dafnß wiajkq fk<Su isÿ lrkafka WoEik mskak we;s úg h'
^2& fk<d.kakd f.dajd wiajekak m%jdykh lrk ;=re ìu f.dv .ihs'
^3& wkakdis fk<Sfï § kgqj yels;dla flá lr lemSu lrhs'
^4& wU f.ä ìug fkdjefgk fia iqÿiq fllalla Ndú;d lr leãu lrhs''

^29& fïo ødjH úgñka j¾. jkafka"


^1& A,B,C yd K h ^2& A,D,E yd K h' ^3& B,C,E yd K h' ^4& C,D,E yd K h'

^30& lmk ,o wem,a f.ähl lemqï mDIaGh ÿUqre meyeùug fya;=j"


^1& tkaihsu h' ^2& laIqø Ôùka h' ^3& nerf,day h' ^4& j¾Kl h'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


183
^31& my; ±lafjkafka wdydr mßrlaIK l%u lsysmhls'
) ÔjdKqyrKh )meiapÍlrKh )meiùu )úh,Su
fuu mßrlaIK l%u ish,a,u Ndú; l< yels wdydrhla jkafka"
^1& m,;=re hqI h' ^2& t<lsß h' ^3& ;lald,s h' ^4& ud¨ h'

^32& by<u lsß ksIamdokhla fok yd lsßj, jeäu fïo m%;sY;hla wvx.=jk t<.j j¾.
ms<sfj<ska ±lafjkafka"
^1& m%sIshka yd wh¾Yh¾ ^2& wh¾Yh¾ yd c¾is
^3& iskaÈ yd iysjd,a ^4& m%sIshka yd c¾is

^33& i;a;aj wdydr i,dlhla ieliSfï § fm%daàka ,nd §ug fhdod.kakd Ydluh wdydrhls'
^1& fud,EIia ^2& nvbß`.= ^3& iy,a ksjqvq ^4& fidahd wkakh'

^34& Èkla jhie;s ì;a;r i`oyd we;slrk l=l=¿ megjqka i`oyd isÿlrk ld¾hhla jkafka"
^1& c,hg úgñka B yd .aÆfldai ñY% lr ,nd §u h'
^2& l=l=¿ jiQßh m<uq tkak; weig ìxÿ f,i ,nd §u h'
^3& j¾Ol wdydrh Wmf;a isgu ,nd §ug h'
^4& wdf,dalh iemhSu meh 10 l ld,hlg iSud lsÍu h'

^35& lsß.j foklg ueiaghsáia frda.h je<§ we;s±hs y`ÿkd .ekSug ffokslj f.dúmf<a
isÿlrk mÍlaIdj l=ula o@
^1& iS'tï'à' mÍlaIdj ^2& fmryka fldamam mÍlaIdj
^3& ksIamdok jd¾;d mÍlaIdj ^4& reêr mÍlaIdj

^36& ks±,s l%uhg l=l=<ka we;s lsÍfuka "


^1& mrfmdaIs; frda. md,kh fõ'
^2& ì;a;r jeä ñ,lg úlsKsh yels fõ'
^3& i;=ka we;s lsÍug wjYH Y%uh jeä fõ'
^4& wdydr i`oyd jeä úhoula orkakg isÿ fõ'

^37& l=l=<kag je<fok fldlaisäfhdaisia frda.h we;slrk ldrlhd jkafka"


^1& È,Srhls' ^2& ffjrihls'
^3& fm%dfgdfidajdfjls' ^4& nelaàßhdjls'

^38& l=l=¿ md,kfha § nDDvrh Ndú; lrkafka"


^1& wNsckk msßñ i;=ka fjka lr ;eîug h'
^2& l=vd megjqka /ln,d .ekSug h'
^3& lsls<shkag ì;a;r ±óug ,ndfok fmÜáh f,ih'
^4& frda.S i;=ka fjkalr ;nd .ekSug h'

^39& my; rEmh ±lafjk ixfla;h ;sfí kï tu wdydrh"


^1& ilia lsÍug fhdod.;a wuqøjH cdk úlrKh lr we;'
^2& whksl úlsrK m%;sldrhg ,la lr we;'
^3& wys;lr laIqø Ôùkaf.a îcdKq úkdY lr we;'
^4& ldnksl wdydr f,i ksIamdokh lr we;'

^40& ùÿre u;=msgl msßisÿ lsß ì`ÿjla ±uQ úg iqÿ meye iSud ,l=Kla fkdidod fõ.fhka my<g
hhs kï" tu lsß j,g my; l=uk øjH ñY% ù ;sfí o@
^1& c,h ^2& fmd,af;,a ^3& fmd,a lsrs ^4& ;srs`.= msá

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


184
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIhh ( lDIs yd wdydr ;dlaIKh m;%h( II ld,h( meh 02 hs

ie,lsh hq;= h'


² m<uqjeks m%Yakh yd ;j;a m%Yak y;rla we;=¿j m%Yak mylg muKla ms<s;=re imhkak'

^01& kqjrt<sh Èia;%slalfha msysá f.dúfmd< ksÍlaIKh i`oyd wOHhk pdßldjla .sh isiqka
msßilg thg we;=¿ ùfï§ my; i`oyka f,i f.dúfmd<a tall fjka lr we;s nj
olakg ,enqKs'
” j.dìï ” ;jdka tallh
” i;a;aj md,k tallh ” fldïfmdaiaÜ fmdfydr tallh
” wiajkq ieliSfï wxYh ” ld,.=Ksl tallh
i. a. fuu m%foaYfha nyq,j ±lsh yels mia ldKavh kï lrkak'
b. Tn i`oyka l< mia ldKavh nyq,j ±lsh yels ;j;a Èia;%slalhla kï lrkak'
ii. a. f.dúmf<a msysá ld,.=Ksl tallfha ;sìh hq;= w;HjYH WmlrK folla
kï lrkak'
b. tu WmlrK weiqßka ,nd .kakd ld,.=Ksl mrdñ;Ska ,shkak'
iii. fnda. j.dj i`oyd ìï ilia lsÍfï § mig fvd,uhsÜ fhdokq olakg ,enqKs' mig
fvd,uhsÜ fh§fï wruqKq folla ,shkak'
iv. a. fuu m%foaYhg jvd;a iqÿiq jdKsc jYfhka fldïfmdaiaÜ ksIamdokhg iqÿiq
l%uh l=ula o@
b. fuu f.dúm, weiqfrka fldïfmdaiaÜ fmdfydr ksIamdokfha § fhdod .;
yels wuqøjH fudkjdo@
v. j.d ìï iys; m%foaYfha nEjqï iys; ksid mdxY= ixrlaIK l%u fhdod j.d l< hq;= h'
fï i`oyd jvd iqÿiq mdxY= ixrlaIK l%u folla ,shkak'
vi. ;jdka md;a;s yer t<j¨ me< ,nd .ekSu i`oyd Ndú; lrk ;jdka j¾. folla
,shkak'
vii. fuu f.dú fmdf<ys fmd,s;Ska .Dy ;=< msms[a[d yd fn,afmm¾ hk fnda. j.d lr
;snqKs' tu fnda. wh;a jk Ydl l=, ,shkak'
viii. a. iafg%dafnß j.d lsÍug iqÿiq >k udOH ks¾mdxY= j.d l%u folla ,shkak'
b. ks¾mdxY= j.d i`oyd nyq,ju Ndú;d lrk fmdfydr j¾.h kï lrkak'
ix. fuu f.dúmf<a w;sßla; m<;=re wiajekak cEï ksIamdokh i`oyd Ndú; lrhs' jdksc
jYfhka cEï ksIamdokfha § thg tl;= l< yels ks¾foaYs; wdydr mßrlaIl folla
,shkak'
x. i;a;aj ksjdihla ilia lsÍfï § N+ñh ms<sn`oj i,ld n,k ,laIK folla
,shkak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


185
^02& fnda. j.dfjka Wiia .=Kd;aufhka hq;a by< wiajekakla ,nd .ekSu i`oyd jdhj mßirh
fukau mdxY= mßirh o m%Yia; f,i ;sîu jeo.;a fõ'
i. a. fnda. mqIamSlrKfha § jvd;a jeo.;a jk foaY.=Ksl idOl folla kï lrkak'
b. wêl iq<`. ksid fnda. j.djg isÿjk wys;lr n,mEï ;=kla ,shkak'
ii. my; olajd we;af;a lDIs foaY.=Ksl l,dm folls' tu tla tla l,dmfha WÉp;ajh
yd jd¾Isl j¾Idm;k m%udKh olajkak'
a. WU
b. DL
iii. a. mfiys we;s Lksch wxY= úYalïNh wkqj wdfrdayK ms<sfj,g ,shd olajkak'
b. mfia pH w.h uekSug fhdod .; yels l%u folla ,shkak'
c. pH w.h 7'3- 8'3 w;r mj;sk mila wvq fnda. j.djg iqÿiq ;;a;ajhg m;a
lsÍug fhdod.; yels øjH folla ,shkak'

^03& fnda. ixia:dmkh i`oyd mi ukdj ilia l< hq;= w;r ie,iqï iy.;j c, iïmdokh lsÍu"
wjYH;djh wkqj Ydl fmdaIl ,nd §u l< hq;=h'
i. ìï ieliSu ksid mfia isÿjk fjkialï lsysmhla my; ±lafõ' tu fjkialï isÿjkafka
m%d:ñl ìï ieliSfï § oaù;Sl ìï ieliSfï § hkak fjk fjku olajkak'
a. mfia ;o ia:r leãu'
b. ldnksl øjH mig hgùu'
c. úYd, mia l=Üá l=vd fldgiaj,g leãu'
d. j,a me<Eá bj;a lsÍu'
ii. a. úisß c, iïmdokh fhdod .ekSfï jdis folla ,shkak'
b. fnda. j.d lr we;s mil c,h ixrlaIKh lr.; yels l%u folla ,shkak'
iii. a. fnda.j,g khsg%cka fmdaIlh ,nd§ug mig fh§ug jvdu iqÿiq ridhksl fmdfydr
j¾.hla yd ldnksl fmdfydr j¾.hla ,shkak'
b. fldïfmdaiaÜ fmdfydr ksmoùfï § frdlafmdiafmaÜ tla lsÍug fya;=j ,shkak'

^04& ù we;=¨ fnda. wiajkq wvq ùug m<sfndaO ydks m%Odk fya;=jla fõ'
i. a. ù j.djg ydks lrk j,a me<Eá tajdfha rEmSh ,laIK wkqj j¾. lr ta bÈßfhka
tu tla tla ldKavh i`oyd tla ksoiqkla ne.ska ,shkak'
ii. mqrela mKqjd yd f.dhï ul=Kd ù j.dfõ § ydkslrk lDñ m<sfndaOl fõ'
fofofkls' tu lDóka weiqfrka my; olajd we;s j.=j iïmQ¾K lrkak'

mqrela mKqjd f.dhï ul=Kd


Ôjk pl%h ^iïmQ¾K fyda w¾O&
ydkslr wjêh$ wjê
ydkslrk Ydl fldgi
ydksfha iajNdjh
iii. a. m<sfndaO kdYl fhoSfuka miqj fhdokakd úiska wkq.ukh l< hq;= ms<sfj;a
folla ,shkak'
b. l=vd flfi,a me<hl m;% f.dkq .eiS fiõjkaÈhl wdldrh f.k we;' m;% kgq
flá ù lyjka fld< meyehla fmkajhs' Ydlh l=re ù we;' fuu frda. ,laIK
iys; frda. y`ÿkdf.k kï lrkak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


186
^05& wdydrj, kdia;sh wju lr krlaùu j<lajd l,a;nd .ekSu u`.ska wdydr iqrlaIs;;dj
wdrlaId lr.; yels h'
i. a. wdydr iqrlaIs;;djh fkdue;s jQ úg fmdaIK W!k;d we;sfõ' my; frda.S
;;ajhg fya;=jk fmdaIK W!k;d ,shkak'
1' .,.Kavh
2' ìfgda,m
3' rla;ySk;dj
b. ia:Q,;djh ksid mqoa.,fhl=g we;súh yels .eg¨jla ,shkak'
ii. a. wdydr mßrlaIKh lsÍfï wruqKq folla ,shkak'
b. wdydr l,a;nd .ekSu i`oyd mßrlaIKh lsÍfï § tkaihsu wl%Sh lsÍug
fhdod.kakd l%u folla ,shkak'
iii. a. wdydrhl w.h jeä lsÍfï wdldr folla ,shkak'
b. wdydrhl w.h jeä lsÍfï jeo.;alï wruqKq folla ,shkak'

^06& Ydl j¾Ol m%pdrKfha § uõ Ydlfhka .;a Ydl fldgia frdamKh" noaO lsÍu" w;=
ne`§u jeks kj l%u u`.ska Ydl ,nd .ekSu isÿ flf¾'
i. my; rEmfha ±lafjkafka o`vq len,s uq,a woaojd .ekSug ilia l< jHqyhls'

a. fuu jHqyh kï lrkak'


b. rEmfha A yd B fldgia kï lrkak'
c. fuu jHqyh ilia lrkqfha l=ula i`oyd o@
ii. mgl frdamKfhka Ydl me< ,nd .ekSfï jdis ;=kla ,shkak'
iii. a. îc m%frdayKh jk m%Odk wdldr fol ,shkak'
b. my; ±lafjk îc tajd m%frdayKh jk wdldrh wkqj fjkalr ,shd olajkak'
lv,$ lõms$ nv bß`.=$ ñßia

^07& f.dúm, i;=ka i`oyd iun, fmdaIKhla ,nd §u u`.ska i;a;aj fi!LH by<
kxjd jeä ksIamdokhla ,nd.; yels h'
i. a. lsß.j md,kfha § ,ndfok f;;a o< wdydr j¾. folla ,shkak'
b. i;a;aj wdydr i,dlhla ms<sfh< lsÍfï § i,ld n,k lreKq folla ,shkak'
c. i;a;aj wdydr ilia lsÍfï § thg wdl,k øjH fhdod.ekSfï wruqKq folla
,shkak'
ii. a. frda.S jQ if;l= y`ÿkd.; yels ndysr ,laIK folla ,shkak'
b. .jhkag je<fok jix.; frda. folla ,shkak'
iii. >k wdia;rK l%uhg l=l=<ka we;s lsÍfï§ Ndú; lrk w;=rKqjla i`oyd iqÿiq
øjHhla kï lr" w;=rKqjla f;dard .ekSfï § i,ld ne,sh hq;= .=Kdx. folla
,shkak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


187
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( fi!LH yd YdÍßl wOHdmkh m;%h( I ld,h( meh 01 hs

I m;%h
ie,lsh hq;=h'
² ish¨ u m%Yak j,g ms<s;=re imhkak'
² wxl 01 isg 40 olajd § we;s m%Yakj, § we;s ^1& ^2& ^3& ^4& hk ms<s;=re j,ska ksjerÈ fyda jvd;a
.e<fmk fyda ms<s;=re f;darkak'

^01& .hks mdif,a isák olaI ±,amkaÿ l%Säldjls' lKAvdhfï kdhl;ajh ±rej;a ;rula
taldêm;s iajrEmfhka lghq;= lrhs' f,v frda.j,g f.dÿre ùu fndfyda úg wju uÜgfï
isák weh ld¾hlaIu fukau wd.ñl lghq;=j,§ o uq,a ;ekla f.k lghq;= lrk ckm%sh
pß;hls' mQ¾K fi!LH ;;a;ajhg <`.d ùfï § weh ;=< ;jÿrg;a j¾Okh úh hq;af;a"
^1& ldhsl lafIA;%hhs' ^2& udkisl lafIa;%hhs'
^3& iudchSh lafIa;%hhs' ^4& wdOHd;añl lafIa;%hhs'

² hym;a fNdack mqreÿ we;s lr .ekSu'


² iïu; kS;s ms<sme§u YÍrfha nr ksh;j mj;ajd .ekSu'
² u;ameka" u;aøjH" ÿïjeá Ndú;fhka je<lSu'

^02& by; lreKq ;=<ska wm n,dfmdfrd;a;= jkafka"


^1& Ôú;fha .=Kd;aul nj jeä lr .ekSuhs'
^2& kS;s.rel mqoa.,fhl= ùuhs'
^3& u;ameka u;aøjH iudcfhka ;=rka lsÍuhs'
^4& f,v frda.j,ska f;dr iudchla ks¾udKh lsÍuhs'

² fi!LHhg ndOd muqKqj, wys;lr idOl u.ska we;s lrk wNsfhda.d;aul ;;a;aj wju lr
mqoa.,hdf.a mßmQ¾K;ajh yd iqrlaIs;Ndjh j¾Okh lsÍu fi!LH m%j¾Okh u.ska isÿ l<
yels nj ls;aisß uy;d ;u foaYkfha § m%ldY lf<a h'

^03& ls;aisß uy;d bÈßm;a l< wNsfhda.d;aul ;;a;aj wju lr .ekSu i`oyd .; yels
l%shdud¾.hla jkafka"
^1& u;ameka wf,úhg we;s bv m%ia:d mq¿,a lsÍuhs'
^2& fi!LH fiajd m%;sixúOdkh flfrys wjOdkh wvq lsÍuhs'
^3& m%cd iyNd.s;ajh ,nd .ekSuhs'
^4& iyfhda.S mßirhla we;s ùug we;s bvlv wiqrd ;eîuhs'

^04& .¾NdI ms<sldjla i`oyd Y,H l¾uhlg Ndckh ù ;u ksjig meñKs kekaoksh i`oyd
foaúld wdjf;aj isÿ lrkq ,enqfha tu ;;ajh wehg Wod jQjla fia i,ld h' fï wkqj
foaúld ms<sn`oj mejish yelafla"
^1& weh wd;audjfndaOhlska lghq;= lrk nj h'
^2& weh ixfõ§ njlska hqla; nj h'
^3& weh wkqlïmd iy.; nj h'
^4& weh wkqfõok .=Kfhka hqla; nj h'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
188
^05& fm!oa.,sl úYaj úoHd,hl Wmdêhla yodrk fk¿ï úNd. Èkh wdikakhg meñfKk
f;la ta i`oyd lsisÿ iQodkula fmkakqï fkdl<d h' úNd. Èkfha § weh fndfyda l,n,ldÍ
iajrEmhla fmkakqï l<d h' fujeks wjia:djlg uqyqK fok weh ;=<ska olakg ,efnk
,laIKhla jkafka"
^1& udkisl iunr;djfhka hq;a; ùuhs' ^2& wêudkisl ;;a;ajfhka hqla; ùuhs'
^3& wêl flaka;sfhka hqla; ùuhs' ^4& udkisl wd;;sfhka hqla; ùuhs'

^06& fujka wjia:dj,§ fk¿ï ;=<ska ±lsh yels Ôj úoHd;aul YdÍßl ,laIKhla úh yelafla"
^1& ;ksju l;d lsÍu' ^2& weä%k,ska fydafudakh Y%djh ùu'
^3& uq;%d msglsÍu wekysàu' ^4& bkaishq,ska fydafudakh Y%djh ùu'

² A - Airway - wjysr ke;s iajik ud¾.h


B - Breathing - wjYH m%udKhg iajikh
C - Circulation - l%uj;a reêr ixirKh

^07& by; olajd we;af;a"


^1& m%:udOdr ,nd Èfï wNsu;d¾:hka h'
^2& m%:udOdr fokafkl= ;=< ;sìh hq;= ksmqK;djhka h'
^3& m%:udOdr ,nd §fï uq,sl isoaOdka;hka h'
^4& m%:udOdr ,nd §u ms<sn`o wjfndaOh'

^08& p,khg yd isrer ord isàug WmldÍ jk wiaÓ moaO;sfha wisßhg ndOd jk l%shdjla
jkqfha"
^1& ksjerÈ fmdaIKh ^2& uõl=i ;=< § isÿjk úlD;s;djh
^3& l%svdjkays ksr; ùu' ^4& udkisl wiykh'

iuyr wdydr mshk yer ;eïîu' wdydr jefik fia c,h fh§u'

we¨ñkshï Ndckj, wdydr fkdmsiSu' wdydr ;ïnd j;=r bj;a lsÍu'

^09& by; igyfka ysia;ekg jvd;a iqÿiq ms<s;=r jkafka"


^1& wdydr mßrlaIKh ^2& wdydr úI ùfuka j<lajd .ekSu'
^3& wdydr nd, lrKfhka j<lajd .ekSu' ^4& wdydr Y=ø Ôúkaf.ka wdrlaI lr .ekSu'

² A - iqÿue,s" lïue,s iajNdjhla we;'


B - ks;r ks;r uq;%d neyer lrhs'
C - f;,a iys; wdydrhg m%shh" wêl ;rndre h'
D - f., bÈßhg fkrd we;'
by; olajd we;af;a 11 fY%aKsfha bf.kqu ,nk isiqka y;r fofkl=f.a f;dr;=re h' ta
weiqfrka m%Yak wxl 10 isg 12 olajd m%Yakj,g mss<s;=re imkak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


189
^10& by; isiqka w;ßka fmdaIK W!k;d frda.S ;;a;ajhla fmkakqï lrkafka"
^1& A yd D h' ^2& B yd A h' ^3& D yd C h' ^4& B yd C h'

^11& B isiqjd uqyqK § we;s ;;a;ajh md,kh lsÍu i`oyd isrer ;=< iajdNdúlj u ksmojk
fydafudakh jkafka"
^1& weä%k,ska fydafudakh ^2& fgiafgiagfrdaka fydafudakh
^3& ;hsfrdlaiska fydafudakh ^4& bkaishq,ska fydafudakh

^12& A isiqjd m;a ù we;s ;;a;ajfhka ñ§ug Tyq $ weh jeä jYfhka .; hq;= wdydr ldKavh
jkafka"
^1& uia" ud¿" yd,aueiaika ^2& ksú;s" f.dgqfld<" idrK
^3& Öia" ng¾" W!reuia ^4& wU" flfi,a" wkakdis

² —uhshx.k kqjr mdf¾ lkaola kdh hEfuka ksjdi 12 lg ydks˜ mqj;am;l uq,a msgqjl m<
jQ m%jD;a;shls'
^13& tu m%jD;a;sfha m<jQ wk;=re yd wdmod wm y`ÿkajkq ,nkafka"
^1& jD;a;Sh wk;=re f,i h' ^2& uyd ud¾. wk;=re f,i h'
^3& fkdie,ls,su;a wk;=re f,i h' ^4& iajNdúl wk;=re f,i h'

^14& úoHd,ka;r r.aì ;r.dj,shg iyNd.S jQ Yu,a Wrysi fmfoiska b;d fõokdldÍ njla we;s
jQ nj mjid l%Svd msáfhka bj;a úh' Tyqf.a Wrysfia udxYfmaYS bÍulg ,la ù we;s nj Tyq
mÍlaId l< mqyqKqlre wfia, mejiSh' fuys§ Yu,ag ,nd Èh hq;= m%:udOdr l%ufõoh f,i
Tn i,lkqfha"
^1& RICE l%ufõoh ^2& IRCE l%ufõoh
^3& REIC l%ufõoh ^4& RCEI l%ufõoh

^15& tu wk;=ßka wdrlaId úu i`oyd Yu,a l< hq;=j ;snqfKa"


^1& wkjYH n,hla fkdfhdod l%Svd lsÍuhs'
^2& ;r.hg iyNd.S fkdù isàuhs'
^3& fyd`Èka WIAK jDoaê l%shdldrlïj, ksr; ùuhs'
^4& fmr mqyqKqùïj,g iyNd.S fkdù isàuhs'

^16& 10 fY%aKsfha bf.kqu ,nk wkQId YdÍßl jYfhka iS.% ixj¾Okhla fmkakqï lrhs'
oaù;shsl ,sx.sl ,laIK fndfydauhla weh ;=<ska úoHdudk fõ' weh miqjk wjêh f,i Tn
i,lkafka"
^1& <ud wjêh ^2& kj fhdjqka wjêh
^3& ;reK wjêh ^4& kjc wjêh

^17& jeäysá úfha miqjk ks,ka;f.a ujf.a wjYH;d ms<sn`oj Tyq fndfyda Wkkaÿ fjhs' Tyqf.a
ujf.a wjYH;d w;r ±lsh yels m%Odk wjYH;djla jkafka"
^1& orejkaf.a iqrlaIs;;dj ^2& úfoaY ixpdr
^3& wdorh yd wdrlaIdj ^4& wOHdmkh

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


190
A

B
C
D

² by; igyfka ±lafjkafka hym;a fi!LH i`oyd ilia lrk ,o wdydr msróvhls' th
weiqfrka my; m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
^18& wju jYfhka ,nd .; hq;= wdydr wvx.= ldKavh ±lafjk bx.%Sis wlAIrh jkafka"
^1& A h' ^2& B h' ^3& C h' ^4& D h'

^19& jeä jYfhka ,nd .; hq;= wdydr wvx.= ldKAvh ±lafjk bx.%Sis wlaIrh jkafka"
^1& A h' ^2& B h' ^3& C h' ^4& D h'

^20& bx.%Sis wlaIr B ldKavfhys wvx.= úh hq;= wdydr f,i Tn i,lkafka"


^1& uia" ud¿" lsß" ì;a;r jeks wdydrhka h'
^2& n;a" mdka" w," b`Èwdmam jeks wdydrhka h'
^3& Öia" ng¾" W!reuia" lcq jeks wdydrhka h'
^4& f.dgqfld<" lxl=ka" wU" .ia,nq jeks wdydrhka h'

^21& u,, l%Svd j¾.SlrKhg wkqj ñY% biõjla jk ima; m%hdu biõ ldKavhg wh;a biõjla
jkafka"
^1& ógr 1500 ^2& ;=kamsïu ^3& h.=,sh ^4& ógr 1500

² cjk biõ i`oyd iyNd.S jk l%säldjka 4 fofkl= ms<sn`o f;dr;=re my; ±lafõ'
chks - ógr 100 .hks - ógr 200
khks - ógr 400 reúks - ógr 1500

^22& by; l%Säldjka w;=ßka tla l%Säldjla ;r. wdrïNh i`oyd fjkia werUqï l%uhla Ndú;
lrhs' tu l%Säldj jkafka"
^1& chks ^2& .hks ^3& khks ^4& reúks

A - ;r. wdrïNfha§ wdrïNl mqjrej l%svlhdf.a iajNdjh wkqj ilia lr .; hq;=h'


B - cd;Hka;r flá ÿr Odjk ;r.j, § l%Svlhdg wjYH kï muKla wdrïNl mqjre Ndú;
l< yels h'
C - wdrïNl mqjre Ndú;fhka jvd fõ.j;a yd n,j;a wdrïNhla ,nd .; yels h'
D - cd;Hka;r ;r.j,§ ish¨u cjk ;r. i`oyd wdrïNl mqjre wksjd¾hh fõ'

^23& by; i`oyka m%ldY w;=ßka wi;H m%ldYh fyda m%ldY f,i Tn i,lkqfha"
^1& A h' ^2& B h' ^3& A yd C h' ^4& B yd D h'

^24& WoEik /iaùu wjidkfha mdi,a .Sh;a" cd;sl .Sh;a .dhkd lrk ,§' fuu wjia:dfõ §
ish¨ isiqka iSrefjka isákq ±l.; yels úh' tu iSrefjka isàfï bßhõj y`ÿkajkq ,nkafka"
^1& .;sl bßhõjla f,i h' ^2& ksYaÑ; bßhõjla f,i h'
^3& iaÓ;sl bßhõjla f,i h' ^4& iu;=,s; bßhõjla f,i h'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
191
^25& f,k., uyd úÿyf,a isiqka lKavdhula W;=jkalkao ;rKh fldg kej; mdi,g
meñKsfha ch.%dyS ,S,dfjka h' Tjqka b;d ñysß w;a±lSï yd úkaokhla ,enQ nj;a" .uk
mqrdjg i;=g mej;s nj;a" mejiSh' Tjqka iyNd.S ù we;af;a"
^1& t<suyka l%shdldrlulg h' ^2& úfkdao l%shdldrlulg h'
^3& lKAvdhï l%shdldrlulg h' ^4& ixúOdkd;aul l%Svd l%shdldrlulg h'

^26& mdi, ;=< jQ ;rula úYd, .,la l%Svd msáfha fl<jrg /f.k f.dia ouk f,i úÿy,am;s
m%Odk YsIH kdhl k,skag mejiSh' k,skag th myiqfjka lsÍug yels jQfha"
^1& k,skaf.a ñ;=rka le`ojdf.k ú;a ., fmr<d ±ófuka
^2& ñ;=rka iu`. tlaj ., Tijd /f.k hdfuka
^3& ir, oKavla ,Sjrhla f,i fhdod .ekSfuka
^4& uqo,a úhoï fldg hkaf;%damlrKhla wdOdr lr .ekSfuka

^27& k,ska ú,anefrdajla u;g tu ., mgjdf.k .sfha kï th l=uk j¾.fha ,Sjrhla f,i
l%shd lrhs o@
^1& m<uq j¾.fha ,Sjrhla f,i ^2& fojk j¾.fha ,Sjrhla f,i
^3& f;jk j¾.fha ,Sjrhla f,i ^4& isõ jk j¾.fha ,Sjrhla f,i

^28& by; rEmfha ±lafjkafka óg¾ 100 ;r`.hl wdrïNl wjia:djls' fuu wjia:dj i`oyd
l%Svlfhl=g jvd;a jeo.;a jkafka"
^1& Y%jK fõ.hhs' ^2& ord .ekSfï yelshdjhs'
^3& m%;sl%shd fõ.hhs' ^4& kuH;djhhs'

^29& by; tu rEmfhka ±lafjk ;r. wdrïNl bßhõfjka werfUk biõ ldKAvhlg
WodyrK jkafka"
^1& ógr 100" ógr 200" ógr 400" ógr 800
^2& ógr 100" ógr 400" ógr 800" ógr 110 lvq¨
^3& ógr 800" ógr 1500" ógr 3000" ógr 5000
^4& ógr 100" ógr 200" ógr 400" ógr 400 lvq¨

^30& u,, l%Svdfõ mekSï biõ i`oyd iyNd.S jk wrúkao fosbury plof keue;s Ys,amSh
l%uh m%.=K lrhs' Tyq bÈßm;a jk biõj jkqfha"
^1& ÿr mekSu ^2& Wi mekSu ^3& ;=kamsïu ^4& ßá mekSu

^31& ;=kamsïu ;r.hg iyNd.S jk ud,ka ;u biõfõ § m%o¾Ykh lrk mekSfï wkqms<sfj,
jkafka"
^1& l=kaÿj" mshjr" mekSu' ^2& mshjr" l=kaÿj" mekSu'
^3& l=kaÿj" mekSu" mshjr ^4& mshjr" mekSu" l=kaÿj

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


192
A B
^32& A yd B hk rEm foflka ±lafjk hYaá yqjudrej isÿlrk l%u ms<sfj<ska"
^1& A woDYH hYaá yqjudrej yd B woDYH hYaá yqjudrej
^2& A oDYH hYaá yqjudrej yd B oDYH hYaá yqjudrej
^3& A woDYH hYaá yqjudrej yd B oDYH hYaá yqjudrej
^4& A oDYH hYaá yqjudrej yd B woDYH hYaá yqjudrej

² ysud,s - wdrdOkd m;% ieliSu" iy;slm;a uqøKh lsÍu'


² iqud,a - Oc tiùug wod< lghq;=" mqgq ilia lsÍu'
² ìu,a - l%Svdx.Kh msßisÿ lsÍu" whjeh jd¾;d ieliSu'
² ksud,s - wdrdê; wuq;a;ka ms<s.ekSu" ix.%y lghq;=

^33& by; olajd we;af;a l%Svd W;aijhl ixúOdk lghq;= mejÍ we;s isiqka y;r fofkl=f.a
f;dr;=re h' ñka mQ¾j ixúOdk lghq;= mejÍ we;af;a"
^1& ysud,sg h' ^2& iqud,ag h' ^3& ìu,ag h' ^4& ksud,sg h'

^34& W;aij Èk ixúOdk lghq;= mejÍ we;af;a"


^1& ysud,sg h' ^2& iqud,ag h' ^3& ìu,ag h' ^4& ksud,sg h'

^35& ysud,sg mejÍ we;s rdcldß wkqj wehg mejßh yels ;j;a rdcldßhla jkafka"
^1& l%Svl myk ±,aùfï lghq;=
^2& Oc wjfrdayKh l%shd;aul lsÍu'
^3& l=,shg imhd.;a mqgq fgkaÜ jeks oE kej; Ndr§u'
^4& l=i,dk ñ,§ .ekSfï lghq;=

² my; rEmfha olajd we;s ;r. wxl ork l%Svlhska yd l%Svd msá Wmfhda.S lr.ksñka
m%Yak wxl 36 isg 37 olajd m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'

wxl 10 wxl 20 wxl 30 wxl 40

P Q R S
^36& ;r. wxl 10 ysñ l%Svlhdf.a biõj meje;afjk l%Svd msáh jkafka"
^1& P h' ^2& Q h' ^3& R h' ^4& S h'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
193
^37& ;u biõj i`oyd R msáh fj; jd¾;d l< hq;= l%Svlhdf.a wxlh jkafka"
^1& wxl 10 ^2& wxl 20 ^3& wxl 30 ^4& wxl 40

^38& ;r`. wxl 30 ork l%Svlhd jd¾;d l< hq;= l%Svd msáh jkafka"
^1& P h' ^2& Q h' ^3& R h' ^4& S h'

^39& l%Svd ;r. meje;aùfï § kS;sÍ;s j, wjYH;dj we;s jkafka"


^1& idOdrK ;r.hla meje;aùug h'
^2& wk;=re yd wdmod wju lr .ekSug h'
^3& l%Svdfõ f.!rjh yd WfoHda.h mj;ajd .ekSug h'
^4& by; i`oyka ish¨ wjYH;d bgq ùug h'

^40& f,dal l=i,dk mdmkaÿ ;r.dj,sh jeäu jdrhla Èkd we;s rg l=ula o@
^1& c¾uksh ^2& wdckaákdj ^3& n%iS,h ^4& b;d,sh

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


194
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( fi!LH yd YdÍßl wOHdmkh m;%h( II ld,h( meh 02 hs

II m;%h
ie,lsh hq;=h'
² m<uqjeks m%Yakho" I fldgiska m%Yak folla o" II fldgiska m%Yak folla o ne.ska f;dardf.k
m%Yak mylg muKla ms<s;=re imhkak'

^01& wvq iïm;a iys; ÿIalr mdie,a myla f;dardf.k tajd k.d isgqùfï wruqKska jHdmD;shla
ixúOdkh lsÍug ìïndfoaú cd;sl mdif,a úÿy,am;s úiska úoHd,fha m%Odk YsIH kdhl
we;=¿ YsIH kdhl ixiohg werhqï lrkq ,eîh' tu wruqK uqÿkam;a lr .ekSu i`oyd YsIH
kdhl ixioh úiska my; ±lafjk fhdackd yd l%shdldrlï bÈßm;a lrk ,§'
³ mdi,aj, fi!LH m%j¾Okh lsÍu i`oyd Y%uodk jeks m%cd iyNd.S;aj jevigyka
l%shdjg kexùu'
³ tu mdie,aj, isiqkaf.a fmdaIK uÜgu by< kexùu i`oyd fld< le`o jHdmD;shla
wdrïN lsÍu'
³ iEu mdi,lu l%shd;aul lsÍu i`oyd WoEik YÍr iqj;d jHdhdï ud,djla
ks¾udKh lsÍu'
³ ish¨u mdi,aj,g iyNd.S úh yels jk mßÈ l%Svd ;r.dj,shla ixúOdkh lsÍu'
³ wvq wdodhï,dNS orejka i`oyd fmd;am;a" mEka" mekai,a" we`ÿï jeks oE tl;= fldg
mß;Hd. lsÍu'
³ isiqkaf.a udkisl ixj¾Okh i`oyd úúO foAYlhska u.ska foaYk meje;aùu yd
fi!kao¾hd;aul l%shdldrlï y`ÿkajd §u'
³ iïm;aodhlhska yd iqN m;kakka y`ÿkdf.k l%Svd mqyqKqlrefjl=f.a odhl;ajh
tu mdi,aj,g ,nd §ug lghq;= lsÍu'
³ wk;=re yd wdmod wju lr .ekSu i`oyd ±kqj;a lsÍfï jevigyka yd m%:udOdr
ms<sn`o wjfndaOh ,nd §u'
i. m%cd iyNd.S;ajh yereKq úg fi!LH m%j¾Okfha § fhdod .kakd fjk;a l%ufõo
folla ,shkak'
ii. isiqkaf.a fmdaIK uÜgu k.d isgqùu i`oyd ,nd Èh yels isoaêfha i`oyka fkdjk
fjk;a wdydr j¾. folla ,shkak'
iii. WoEik iqj;d jHdhdïj, ksr;ùfuka isiqka ,nk jdis folla ,shkak'
iv. iqj;d jHdhdïj, ksr;ùfuka jeäÈhqKq jk YdÍßl fhda.H;d idOl folla
,shkak'
v. isoaêfha i`oyka jk mdi,a my iu`. ;u mdi, o tlaj" fjd,sfnda,a ;r.dj,shla
meje;aùug YsIH kdhl ixioh ;SrKh lrkq ,nhs kï bj;,Efï l%uhg tys
;r. igyk ms<sfh, lrkak'
vi. bj; ,Efï l%uhg ;r. meje;aùfï § ,eìh yels jdishla iy wjdishla ne.ska
,shkak'
vii. isoaêfha i`oyka mßÈ úúO WmlrK mß;Hd.h ;=<ska ìïndfoaú cd;sl mdif,a
isiqka ,nk ksmqK;d ke;fyd;a l=i,;d folla ,shkak'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
195
viii. iïm;aodhlhska u.ska udisl fõ;kh ,nd §ug lghq;= lr n`ojd .kakd ,o
mqyqKqlrejka u.ska mdi, ;=< wdrïN l< yels ixúOdkd;aul l%Svd folla
,shkak'
ix. l%Svdj, ksr; ùfï § isÿúh yels l%Svd wk;=re folla ,shkak'
x. wk;=re i`oyd m%:udOdr ,nd §fï § m%:udOdr ,nd fokafkl= ;=< ;sìh hq;=
.=Kdx. folla ,shkak'
^,l=Kq 2 x 10 = 20&

I fldgi

^02& fjf<`oie,lska ñ,§ .;a wdydr j¾. /.;a nE.h ksjig /f.k wd ;u mshdf.ka
wfia, úuid isáfha Tn ñ,§ .;a wdydrj, fi!LHdrlaIs; nj ms<sn`oj j.lsj yels o
hkakhs'
i. wdydrj, fi!LHdrlaIs; nj hkak y`ÿkajkak' ^,l=Kq 02&
ii. wdydrfha fi!LH wdrlaIs; njg n,mdk idOl ;=kla ,shkak' ^,l=Kq 03&
iii. wdydr ms<sfh, lsÍfï § fmdaIK .=Kh /l .ekSu i`oyd Tng l< yels l%shdjka
myla ,shkak' ^,l=Kq 05&

^03& wei" lk" kdih" iu" Èj Wmfhda.S lr.ksñka ndysr mßirfha W;af;acj,g m%;spdr ±laùu
ke;fyd;a ixfõ§;dj ^Woa§mkh& i`oyd ñksia isref¾ ilia ù we;s moaO;sh iakdhq moaO;sh
fõ'
i. iakdhq moaO;sh fnfok m%Odk fldgia fol kï lrkak' ^,l=Kq 02&
ii. iakdhq ffi, fyj;a kshqfrdak fnfok m%Odk fldgia ;=k ,shd olajkak'
^,l=Kq 03&
iii. ñksia isref¾ iakdhq moaO;sh ;=< Tng ±lsh yels wisßu;a l%shd myla ,shkak'
^,l=Kq 05&

^04& my; i`oyka wNsfhda. ch .ekSu i`oyd Tn l%shd lrk wdldrh ieflúka úia;r lrkak'
i. kj ú,dis;djka flfrys jeä keUqre;djhla we;s Tfí ñ;=rd $ ñ;=ßh isref¾
gegqjla ^mÉphla& .eiSug Tng n, lsÍu'
ii. ri kyr ^Èj& mskùug jeä jYfhka fhduq ù isák Tnf.a ifydaorhd $ ifydaoßh
jeä rij;a Ndjhla we;s laIKsl wdydr ,nd .kakd f,i Tng o n, lr isàu'

iii. wu;r mka;shlg i;s wka;fha iyNd.S jk Tng Tnf.a ñ;=frl= $ ñ;=ßhl
tÈk mka;shg fkdf.dia m%foaYfha we;s Èh we,a,l Èh kEug hdu i`oyd wdrdOkd
lsÍu'
iv. Tn i;=j mj;sk kùk ;dlaIKfhka hq;a cx.u ÿrl:kh iu`. jeä ld,hla .;
lsÍu fya;=fjka wOHdmksl fukau wfkl=;a jevlghq;= o fndfyda fihska u.
yeÍ hdu'
v. Tn ms<sn`o fndfyda úuis,su;a jQ ;reKfhl= $ ;reKshl Tn iu`. fm%au
iïnkaO;djhla we;s lr .ekSu i`oyd Tnf.a ñ;=frl= $ ñ;=ßhl u.ska ±äj
werhqï lr isàu' ^,l=Kq 2 x 5 = 10&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


196
II fldgi

^05& ku iyNd.S jk biõ

ks,ka; óg¾ 100" ÿr mekSu


iuka; óg¾ 1500" óg¾ 5000

² by; olajd we;s f;dr;=re wdOdr lr .ksñka my; m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
i. ks,ka; iyNd.Sjk biõ i`oyd Yla;sh iemhSfï § ì`o fy<kq ,nk weäfkdaiSka
g%hs fmdiafmaÜ (ATP) kej; ks¾udKh i`oyd wjYH Yla;sh ,nd .kakd l%uh
,shkak' ^,l=Kq 02&
ii. Tn i`oyka l< l%uhg Yla;sh iemhSfï iólrKh ,shd olajkak' ^,l=Kq 03&
iii. iuka; iyNd.Sjk biõ wkqj Tyqf.a mdoj, jeä jYfhka we;ehs wkqudk l<
yels fmaYs ;ka;= j¾.h i`oyka fldg tys ,laIK y;rla ,shkak' ^,l=Kq 05&

^06& úÿ,smqr úÿyf,a mqyqKqlre jYfhka lghq;= lrk i¾Odg u,, l%Svd Ndr .=re;=ñh jk
l=uqÿ my; j.lSï mjrk ,oafoa fujr meje;aùug kshñ; iuia; ,xld mdi,a l%Svd
;r. i`oyd isiqka fyd`Èka bÈßm;a lsÍug h'
² u,, l%Svd lKavdhu mqyqKq lsÍu'
² isiqkaf.a YdÍßl fhda.H;dj uek ne,Su'
² ;r. Èkhkays§ kshñ; fõ,djkag isiqka ;r. i`oyd fhduq lsÍu'
² l%Svl úkh yd l%Svl;ajh ms<sn`oj fidhd n,d lghq;= lsÍu'
i. mqyqKqlre i¾Odg isiqka i`oyd mqyqKq l< yels cjk biõ folla yd msáh biõ
folla fjka fjka jYfhka ,shkak' ^,l=Kq 02&
ii. mxp m%hdu ;r.hg iyNd.S jk isiqkag bÈßm;a ùug we;s biõ fudkjd±hs
,shkak' ^,l=Kq 03&
iii. l%Svd ;r.dj,shg iyNd.s jk isiqka ;=< ;sìh hq;= hehs Tn is;k l%Svl;aj
.=Kdx. myla ,shkak' ^,l=Kq 05&

^07& A, B, C hk m%Yakj,ska tllg muKla ms<s;=re imhkak'


(A) fjd,sfnda,a l%Svdj olaI;d lsysmhla tl;= ù ks¾udKh ù we;s nj;a" ms<s.;a kS;s
Í;s ud,djla hgf;a ;r. meje;afjk nj;a" l%Svdj md,kh lsÍu i`oyd
úksiqrejka fofofkl= wjYH nj;a" fjd,sfnda,a mqyqKqlre jk k,ska uy;d mejiS h'
i. fjd,sfnda,a l%Svdfõ ±lsh yels olaI;d folla ,shkak' ^,l=Kq 02&
ii. bka tla olaI;djhla ÈhqKq lsÍu i`oyd iqÿiq l%shdldrlula ,shkak' ^,l=Kq 03&
iii. fjd,sfnda,a l%Svdfõ úksiqrejka úiska m%o¾Ykh lrk my; ix{d y`ÿkajkak'
^,l=Kq 05&

P Q R S T
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
197
(B) fkÜfnda,a l%Svdj olaI;d lsysmhla tl;= ù ks¾udKh ù we;s nj;a" ms<s.;a kS;s Í;s
ud,djla hgf;a ;r. meje;afjk nj;a" l%Svdj md,kh lsÍu i`oyd úksiqrejka fofofkl=
wjYH nj;a" fkÜfnda,a mqyqKqlre jk u,als uy;añh mejiS h'
i. fkÜfnda,a l%Svdfõ ±lsh yels olaI;d folla ,shkak' ^,l=Kq 02&
ii. bka tla olaI;djhla ÈhqKq lsÍu i`oyd iqÿiq l%shdldrlula ,shkak' ^,l=Kq 03&
iii. fkÜfnda,a l%Svdfõ úksiqrejka úiska m%o¾Ykh lrk my; ix{d y`ÿkajkak'
^,l=Kq 05&

P Q R S T

(C) mdmkaÿ l%Svdj olaI;d lsysmhla tl;= ù ks¾udKh ù we;s nj;a" ms<s.;a kS;s Í;s
ud,djla hgf;a ;r. meje;afjk nj;a" l%Svdj md,kh lsÍu i`oyd úksiqrejka
;sfofkl= wjYH nj;a" mdmkaÿ mqyqKqlre jk wrúkao uy;d mejiS h'
i. mdmkaÿ l%Svdfõ ±lsh yels olaI;d folla ,shkak' ^,l=Kq 02&
ii. bka tla olaI;djhla ÈhqKq lsÍu i`oyd iqÿiq l%shdldrlula ,shkak' ^,l=Kq 03&
iii. mdmkaÿ l%Svdfõ úksiqrejka úiska m%o¾Ykh lrk my; ix{d y`ÿkajkak'
^,l=Kq 05&

P Q R S T

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


198
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh m;%h( I ld,h( meh 03 hs

1 fldgi
ie,lsh hq;=hs'
· ish¨ u m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
· wxl 1 isg 40 f;la m%Yakj,g § we;s ^1&"^2&"^3&"^4& hk ms<s;=re j,ska ksjerÈ fyda
jvd;a iqÿiq ms<s;=r f;dard .kak'

^01&' mßYs,lhdf.a iDcq odhl;ajfhka f;drj o;a; wdodkh lr.kq ,nk Wmdx.hla
jkafka"
1) h;=re mqjrej 2) uQislh 3) fufyhqï háh 4) pqïNl ;Sre lshjkh

^02&' mß.Kl mrïmrdj, mßKduh iïnkaOfhka jerÈ m%ldYh jkafka"


1) uydpd¾h fydjdâ talka úiska MARK 1 mß.Klh ksmojk ,È'
2) f.dÜ*%sâ ù,afy,aï úiska Stepped reckoner hka;%h ksmojk ,È'
3) wevd T.iagd úiska Pascaline hka;%h i`oyd m<uq mß.Kl l%uf,aLh ksmojk ,È'
4) fcdaYma cel=jdâ úiska isÿrem;a ixl,amh y`ÿkajd fok ,È'

^03&' rcfhka rdcH fiajlhkag ,ndfok úoHq;a fiajd j¾.hlg WodyrKhla jkafka"
1) jdyk wdodhï n,m;% w¨;a lsÍu' 3) jHdmdr iy wdfhdack o;a;
2) ud¾..; ùid myiqlu 4) pl%f,aL

^04&' my; u;l j¾.hka w;ßka kYH u;lj,g wh;a fkdjkafka fudkjdo@
A' m<uq uÜgfï jdrl u;lh D' m%Odk u;lh
B' mGk ud;% u;lh E' pqïNl máh
C' frðia;r u;lh
1) A yd B muKs' 2) B yd C muKs' 3) B yd E muKs' 4) D yd E muKs'

^05&' my; ixLHd j,ska ksjerÈj BCD w.hla ksrEmKh jkafka"


1) 00010101BCD 2) 001101BCD 3) 10101BCD 4) 1111BCD

^06&' mß.Kl moaO;shl md,k tallh u.ska md,k ix{d heùula isÿ fkdjkafka"
1) wdodk Wml%u fj; 3) u;l Wml%u fj;
2) m%;sodk Wml%u fj; 4) wkjr; n, iemhqï Wmdx.h fj;

^07&' my; tla tla wjia:d i`oyd Ndú;d jk ;dlaIKh wkqj mß.Kl j¾.h f;darkak'
A' ECG hka;%h LCD ;srh iu`.
B' merKs jdykhl fõ. udkh
C' mqia;ld,fha we;s fïi mß.Klh
1) wxls; mß.Kl" ñY% mß.Kl" m%;siu mß.Kl
2) wxls; mß.Kl" m%;siu mß.Kl" ñY% mß.Kl
3) ñY% mß.Kl" wxls; mß.Kl" m%;siu mß.Kl
4) ñY% mß.Kl" m%;siu mß.Kl " wxls; mß.Kl
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
199
^08&' kùk cx.u ÿrl:kj, ;srh iE§u i`oyd Ndú; jk ;dlaIKh jkafka"
1) lef;dav lsrK k< ^CRT& fyda øjiaMál m<s`.= ;sr ^LCD&
2) lef;dav lsrK k< fyda wdf,dal úfudapl vfhdav ;sr
3) wdf,dal úfudapl vfhdav ;sr ^LED& muKs'
4) wdf,dal úfudapl vfhdav ;sr ^LED& fyda øjiaMál m<s`.= ;sr ^LCD&

^09&' my; ±lafjkafka ixLHd moaO;s ms<sn`oj isiqka ±lajQ woyia lsysmhls' ñka i;H jkafka"
A' 159 hk ixLHdj wksjd¾fhkau IâoYuh ixLHdjla nj rkaÈ, mjihs'
B' 159 hk ixLHdj wksjd¾fhkau oYuh ixLHdjla nj rls; mjihs'
C' 159 hk ixLHdj wksjd¾fhkau oaúuh fyda wIaguh ixLHdjla fkdjk nj
;s<sKs mjihs'
1) A muKs' 2) A, B muKs' 3) A, C muKs' 4) ish,a, i;Hhs'

^10&' my; l=uk jrKh u.ska mß.Kl Wmfhda.S;d udÿldx.j, ld¾hh ±lafjhso@
1) mß.Klhg we;=¿jk ffjri ;j ÿrg;a me;srùu'
2) mß.Klh m%;s msysgqùu'
3) mß.Klfha mßYS,l w;=reuqyqK;la ,nd §u'
4) ffjri iys; u;l ldâm;la mß.Klhg iïnkaO lsÍug wjia:dj ,nd §u'

^11&' úfkdao pdßldjla hEu i`oyd tla nihlg f.dvùug fiõñKs bÿñKs iy ;reñKs
hk isiqúhka w;ßka fiõñKs iy bÿñKs fyda ;reñKs hk fofofkl=g wjia:dj
ysñfõ' fuu wjia:dj ksrEmKh jk ksjerÈ ;d¾lsl iïnkaOh jkafka"
1) fiõñKs OR ^bÿñKs AND ;reñKs& 3) fiõñKs OR ^bÿñKs OR ;reñKs&
2) fiõñKs AND ^bÿñKs OR ;reñKs& 4) fiõñKs NOT ^bÿñKs OR ;reñKs&

^12&' fuys ±lafjk ;d¾lsl mßm:fha wjidk m%;sodkh yd iudkjk ;d¾lsl oajdrh
jkafka"
1) AND oajdrh
2) OR oajdrh
3) NOT oajdrh
4) NOR oajdrh

^13&' mß.Klh wdrïN ùfï l%shdj,sfha fufyhqï moaO;sh ;ekam;a ù we;s m<uq wdphk
Wml%uh y`ÿkd.kakd jevigyk jkafka"
1) uQ,sl wdodk m%;sodk moaO;sh 3) boostrap loader kï iaÓrdx.h
2) POST jevigyk 4) MBR jevigyk

^14&' kùâf.a mß.Klfha oDv ;eáh ;d¾lsl Odjk ;=klg fnod we;' fÉ;k úiska f.k
tk ,o iek,s u;lhla mß.Klhg iïnkaO l< úg th ,nd .kq we;ehs wfmalaId
l< yels Odjl wlaIrhla jkafka"
1) [A:] 2) [C:] 3) [D:] 4)[F:]

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


200
^15& rEmfha ±lafjkafka joka ieliqï uDÿldx.hl we;s wjia:djls' fuys"
First_Name }Thepuli
Last_Name }Nawodya
Address_Line_1 }55
Address_Line_1 }URAPOLA MMV
City} URAPOLA
f,io" ,nd oS we;ehs Wml,amkh lrkak'
joka ieliqï uDÿldx.hl we;s fuu
myiqlu l=ulao@
1) Numbering
2) Mail Merge
3) Multilevel List
4) Bullets

^16&' fuys ±lafjk wdldrhg ,smsk iïnkaO lr preview fnd;a;u tnQ miq ±lsh yels
ksjerÈ ,smsk wdldrh jkafka"
1& 2& 3& 4&
Thepuli Nawodya ThepuliNawodya ThepuliNawodya Thepuli Nawodya
55 55, 55 55,
URAPOLA MMV URAPOLA MMV, URAPOLA MMV URAPOLA MMV,
URAPOLA URAPOLA. URAPOLA URAPOLA.

² rEmfha oelafjkafka úykaid úiska .Ks;h ±,si l%shdldrlul ixLHdj, .=Ks;hka


,nd .ekSu i`oyd ms<sfh, l< we;s me;=reïm;l fldgils' E4 fldaIh ;=<
}$D4*E$3 iQ;%h we;=<;a lr th ;sria w;g iy isria w;g msrjqï yev,h ^Fill
handle& u.ska b;sß w.hka ,ndf.k we;'

^17& F5 fldaIh ;=< we;=<;aj mej;sh yels iQ;%h jkafka"


1) =$D4*F$5
2) =$D4*F$3
3) =$D5*F$4
4) =$D5*F$3

^18& fuu w.hkays mj;sk jeäu w.h ,nd .ekSu i`oyd D8 fldaIhg ysreIs úiska iQ;%
lsysmhla ,shd we;' ksjerÈ Y%s;h we;=<;a iQ;% $ iQ;%h jkafka"
A.=Max(E4:H7) C.=Max($E$4:H7)
B.=Max(E3:H7) D.=Max($E$4:$H$7)

1) A, B, yd C muKs' 3) A, B, yd D muKs'
2) A, C, yd D muKs' 4) B, C, yd D muKs'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


201
^19& úoHq;a me;=reïm;l ,nd § we;s m%ia;dr ms<sn`oj isiqka ;sfofkl= bÈßm;a l< my;
m%ldYhka i,lkak' bka ksjerÈ jkafka"
A' j¾.c Ys%;j, m%ia;dr we`§u i`oyd X Y Scatter Ndú;d l< yels nj nqoaêkS
mjihs'
B' isiqka 40 l f.a úIhka 10 l ,l=Kq ±laùu i`oyd Pie chart Ndú;d l< yels
nj ysreKs mjihs'
C' ia;ïN m%ia:dr ^Column chart& u.ska ±laúh yels o;a; ksrEmKhg ;Sre
m%ia;dr o Ndú;d l< ^Bar chart& yels nj pñ`ÿ mjihs'
^1& A yd B muKs . ^2& A yd C muKs ^3& B yd C muKs ^4& B muKs' .

^20& úoHq;a iu¾mKhl we;s jia;=jlg iÔùlrKhla ,nd Èh yels m%Odk iÔùlrK
ú,dihka ;=kla jkafka"
^1& Appear, Fly in, Fade ^3& Entrance, Emphasis, Exit.
^2& Sound, Duration, Timing ^4& Start, Delay, Duration

^21& úoHq;a iu¾mKhla uqøKh lsÍu i`oyd ,nd § we;s úl,am w;ßka fuys fuu rEmfha
olajd we;s úl,amh iïnkaO my; m%ldY i,ld n,d ksjerÈ ms,s;=r f;darkak'
A' fuys ±lafjk úl,amh Handout f,i ye`Èkafõ'
B' fuys f;dr;=re we;=<;a lodj,g ol=Kq miska ysia bß
iys; l`od ;=kla we;'
C' jeäÿr f;dr;=re ,shd .ekSug wjYH kï ;sria bß iys;
wjldYh Ndú;d lsÍug yel'
^1& A yd B muKs . ^3& B yd C muKs .
^2& A yd C muKs ^4& A,B,C ish,a,u

^22& my; ±lafjk fhojqï uDÿldx. iy tajdg wh;a WodyrK hq.,a w;ßka ksjerÈ hq.,h
l=ulao@
^1& iu¾mK - Libreoffice Impress ^3& wxls; .%dmsl ixialrK- Kompozer
^2& joka ieliqu- Apple Keynote ^4& o;a; iuqodh- Writerbase

²my; ±lafjkafka mdi,l isiqkaf.a o;a; ;ekam;alr we;s o;a; iuqodhl YsIH
f;dr;=re j.=j^Std_info& " l%Svd j.=j ^Sports& iy tla tla isiqkag ,nd § we;s lnâ
^Cupboard& ms<sn`o úia;r iys; j.= my; ±lafõ' fuu o;a; iuqodhl j.= weiqfrka
wid we;s m%Yakj,g ms<s;=re ,shkak'
Std_Info
sports Cupboard
Index F_NAME L_NAME DOB
Sp_ID Sport_name Venue C_no Given_Date Index
1001 Maleesha Kavindi 2004-01-01 C01 2019-01-08 1002
A01 Badminton stadium_A
1002 Vihansa Gunathilaka 2004-04-13 C02 2019-01-10 1001
A02 Tennis stadium_B
1003 Athara Panchali 2004-12-10 C03 2019-01-11 1003
B01 Net ball Court_01
1004 Hiruni Hansamali 2004-02-29 C04 2019-01-15 1005
C02 Tennis Court_02
1005 Anuradha Buddhika 2004-12-31 C05 2019-02-14 1004

^23& fuys lnâ (Cupboard) j.=fjys we;s frfldav iy lafIa;% .Kk ms<sfj,ska ±lafjk
ms<s;=r f;darkak'
^1& 5"5 ^2& 4"3 ^3& 3"4 ^4& 5"3
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
202
^24& tla isiqfjl=g l%Svd rdYshla l< yels w;r tla l%Svdjla i`oyd wju jYfhka tla
isiqfjl=j;a isáh hq;=h' fuys l%Svd j.=j yd YsIH f;dr;=re j.=j w;r we;s iïnkaO;d
wdldrh jkafka"
^1& tal-tal ^2& tal-nyq ^3& nyq-tal ^4& nyq-nyq

^25& fuys lnâ j.=j yd YsIH f;dr;=re j.=j w;r we;s iïnkaO;d wdldrh jkafka"
^1& tal-tal ^2& tal-nyq ^3& nyq-tal ^4& nyq-nyq

^26& wd.ka;=l h;=rla i`oyd WodyrKhla wod, j.=j iu`. ksjerÈ j § we;af;a"
1& Cupboard j.=j C_no ^3& Std_info j.=j Index
^2& Sports j.=j Sp_ID ^4& Cupboard j.=j Index

^27& m%d:ñl h;=rla i`oyd WodyrKhla wod< j.=j iu`. ksjerÈj § we;af;a"
1& Cupboard j.=j Index ^3& Std_info j.=j Index
^2& Std_info j.=j Sp_ID ^4& Cupboard j.=j Given_date

^28& o;a; iuqodh l<ukdlrK moaO;shla i;= jia;+ka j,g wh;a fkdjkafka"
1& j.=- Tables ^3& lafIa;% - Fields
^2& úuiqï- Queries ^4& wdlD;s m;% - Forms

^29& moaO;s ixj¾Ok cSjk pl%fha § Ndú; jk YlH;d wOHhk j¾.hla fkdjkafka"
^1& wd¾Ól YlH;djh ^3&wdh;ksl YlH;djh
^2& ;dlaIKsl YlH;djh ^4&l<ukdlrK YlH;djh

^30& wfkl=;a úNd. ud¾. wm.; ^offline& j mj;ajoaÈ Wiia fm< idudkH f;dr;=re
;dlaIK úNd.h^GIT& ud¾..;j meje;aùu f;dr;=re moaO;s msysgqùfï l=uk l%uhlg
WodyrKhla f,i .; yels o@
^1& iDcq mssysgqùu ^3& wjê mssysgqùu
^2& kshuqq mssysgqùu ^4& iudka;r mssysgqùu

^31& my; w¾: olajd we;s meial,a úp,Hhka ms<sn`o ksjerÈ m%ldY jkafka"
Var n1,n2 : integer;
Avg : real;
Pass: boolean;
Character : char;
Name, school: String;
A' Avg úp,Hfhys mQ¾K ixLHd fuka u oYu ixLHd o ;ekam;a l< yel'
B' Pass úp,Hfhys True fyda False hk w.hka muKla ;ekam;a l< yel'
C' Character úp,Hfhys wlaIr 16 la olajd ;ekam;a l< yel'

^1& A yd B muKs . ^3& B yd C muKs


^2& A yd C muKs ^4& A,B,C ish,a,u

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


203
^32& j,x.= meial,a y`ÿkajkhla jkafka"
^1&Full-Name ^2& True_Value ^3& 1st Name ^4& age@here

^33& fuu Pascal j.ka;s l%shd;aul jQ úg ,efnk m%;sodkh jkafka"


^1& 15True
^2& 13True Write(4*3+7 div 2);
Writeln (4*3>7 div 2);
^3& 13False
^4& 9True

^34& fjí wvú ;ekam;a lr we;s fiajdodhl j¾.h jkafka"


^1& ksfhdack fiajdodhlh ^3& úoHq;a ;eme,a fiajdodhlh
^2& jiï kdu moaO;s fiajdodhlh ^4& fjí fiajdodhlh

+ -
^35& H + OH = H2O hkak ksjerÈj fjí w;ßlaiqj o¾Ykh lsÍug wod< HTML fla;h
fjkqfjka
^1& <p> H <sup> + </sup> + OH <sup> - </sup> =H <sup> 2 </sup> O </p>
^2& <p> H <sup> + </sup> + OH <sup> - </sup> =H <sub> 2 </sub> O </p>
^3& <p> H <sup> + <sup> + OH <sup> - </sup> =H <sub> 2 <sub> O </p>
^4& <p> H <sub> + </sub> + OH <sub> - </sub> =H <sup> 2 </sup> O </p>

^36& wxls; .%dmslhl .%dmsl úfNaokh 400 « 300 fõ' mslai,hl f;dr;=re ;nd .ekSug ìgq
4 la fhdod .kS' .%dmslfhys ksrEmKh jk j¾K .Kk fldmuK o@
^1& 4 ^3& 16
^2& 400«300 ^4& 400«300«4

^37& my; .e,Sï igyk u`.ska ixLHd myla lshjd tajdfha ftlHh uqøKh lrkq ,efí' tu
.e,Sï igyk ksjerÈj l%shd;aul ùu i`oyd A yd B i`oyd ;sìh hq;= w.hka jkafka
ms<sfj,ska"
START
^1& i=0 iy i<=5
^2& i=1 iy i=5 A

^3& i=0 iy i>5


tot = 0
^4& i=1 iy i<=5
no
B? Print tot

yes

Input number (x)

tot = tot + x
end

i = i +1
.

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


204
^38& by; .e,Sï igyk ksrEmKh lrk jvd;au ksjerÈ jHdc fla;h jkafka"
Begin Begin Begin Begin
i=0 i=1 i=1 i=1
tot=0 tot=0 tot=0 tot=0
While i<5 While i<5 While i<=5 While i<5
Get x Get x Get x Get x
Tot=tot+x Tot=tot+x Tot=tot+x Tot=tot+x
i=i+1 i=i+1 i=i+1 i=i+1
End while End while Display tot End while
Display tot Display tot End while Display tot
end end end end
^1& ^2& ^3& ^4&
^39& by; .e,Sï igyka tys Ndú;d jk .e,Sï md,k jHqyhka jkafka"
^1& wkql%uh muKs' ^2& wkql%uh iy mqk¾lrKh muKs'
^3& wkql%uh iy jrKh muKs' ^4& jrKh iy mqk¾lrKh muKs'

^40& my; j.=j o¾Ykh lsÍu i`oyd ksjerÈ HTML fla;fha A,B,C jkqfha"

Sat Sun <table C>


ICT Science Maths <tr> <th> Sat </th> <th A > Sat </th> </tr>
Maths Science
<tr> <td B> ICT </td>
<td> Science </td><td>Maths</td> </tr>
<tr> <td> Maths </td> <td> Science </td> </tr>

A B C
^1& colspan=''2'' rowspan=''2'' border=''1''
^2& rowspan=''2'' colspan=''2'' border=''1''
^3& rowspan=''2'' colspan=''2'' align=''center''
^4& colspan=''2'' rowspan=''2'' align=''center''

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


205
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh m;%h( II

² m<uqjk m%Yakh yd f;dard .;a ;j;a m%Yak y;rla o we;=¿j m%Yak mylg ms<s;=re
imhkak'
² m<uqjk m%Yakhg ,l=Kq 20 la ysñ jk w;r" wfkl=;a iEu m%Yakhlg u ,l=Kq 10
ne.ska ysñ fõ'

^01&(i)(a) tla;rd .nvdjlg we;=¿ ùu i`oyd fodrgq 3 la we;' ^A,B yd C& .nvdj ;=<g
we;=¿ ùu i`oyd m<uqj A fodrgqfjka fyda B fodrgqfjka we;=¿ úh hq;= w;r bkamiq
C fodrgqfjka hd hq;=h' .nvdj ;=<g hï mqoa.,fhla we;=¿ jQ miq .nvdj ;=< iú lr
we;s úÿ,s iSkqj kdo fõ'
igyk
fodrgqjla újD; ùu }1" fodrgqjla jid ;sîu }0
iSkqj kdo ùu^Z& }1" kdo fkdùu}0
ix{d iSkqfõ l%shd;aul ùu ±laùu i`oyd my; j.=j § we;' my; i;H;d j.=j
f;darkak'
A B C iSkqj kdo ùu^Z&
0 0 0
0 0 1
0 1 0
0 1 1
1 0 0
1 0 1
1 1 0
1 1 1

^b& fudag¾ r:hl tkaðu l%shd;aulj fkdue;s úgl § r:fha p,khla fyda ùÿrejlg
ydkshla isÿ jQ úgl wk;=re ix{djla ksl=;a ^F& jk fudag¾ r: wdrlaIl mßm:hla
ksIamdokh lsÍug n,dfmdfrd;a;= fõ'
² fudag¾ r:fha tkaðu l%shd;aulj mj;sk úg m%;sodkh 1 jk ixfõolhla ^A&
² ùÿrej,g ydkshla jQ úg m%;sodkh 1 jk ixfõolhla^B&
² r:fha p,khla isÿ jQ úg m%;sodkh 1 jk ixfõolhla^C&
² wk;=re ix{djla ksl=;a ùu ^F& 1 fõ'
OR , AND yd NOT ;d¾lsl oajdr Ndú;fhka fuys m%;sodkh ;d¾lsl mßm:hla u`.ska
olajkak'

^ii& ^a& 1101110112 hk oaúuh ixLHdj wIaguh ixLHdjla njg mßj¾;kh lrkak' .Kkh
lsÍfï mshjr ,shd olajkak'
^b& EAE16 hk IâoYuh ixLHdj wIAguh ixLHdjla njg mßj¾;kh lrkak' .Kkh
lsÍfï mshjr ,shd olajkak'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
206
^iii& A,B,C u.ska ksrEmKh lrk ,o fjkia mß.Kl cd, m%rEm 3la my; j.=fõ úia;r
lr olajd we;'
cd, m%rEmh úia;rh
A mdßfNda.slhkag nexl=jla u`.ska uqo,a yqjudre lsÍu " úÿ,sh " ÿrl:k
jeks ì,am;a f.ùï wd§ wka;¾cd, nexl= myiqlï ,nd §u'
iud.ul fld<U msysá m%Odk ld¾hd,h iu`. tu k.rfha msysgd we;s
B
tys YdLd iïnkaO lrk mß.Kl cd,hla
lsishï ixúOdkhla úiska f.dvke.s,a,l yqol,dj mj;sk mß.Kl
C cd,hla Ndú; lsÍu ^ndysr f,dalhg lsisÿ iïnkaOhla fkdue;sj&

A,B,C i`oyd jvd;au iqÿiq cd, m%rEmh my; § we;s ,ehsia;=fjka f;dard ,shkak'
,ehsia;=j( ™ia:dkSh fmfoia cd,h^LAN&" mqrjr fmfoia cd,h^MAN&" mq¿,a fmfoia
cd,h^WAN&š

^iv& my; § we;s mo w;=frka jvd;au iqÿiq mo Ndú; lrñka" § we;s j.ka;sj, A isg E
olajd jQ f,an, u.ska ±lafjk ysia;eka mqrjkak'
mo ,ehsia;=j( wdrlaIl ;¾ck^security threats&" oafõY iy.; uDÿldx. ^malware&"
m%;sjhsri uDÿldx.^anti-virus software&" fp!r;ajh^piracy&" fm!oa.,sl;ajh ^privacy&"
;d¾lsl wdrlaIdj ^logical security&" fN!;sl wdrlaIdj ^physical security&" .sks mjqr
^firewall&
A
^a& uDÿldx. wkjirfhka msgm;a lsÍu ''''''''''''''''' i`oyd WodyrKhla fõ'
B
^b& fiajdodhl ldurfha ^server room& fodr w.=¿,d ;sîu ''''''''''''''''''''''i`oyd
WodyrKhla fõ'
^c& jhsri ^virus& " j¾ï ^worm& yd fg%dacka fydaia ^Trojan horse&
hkdÈh''''''''''''''''
C
i`oyd WodyrKhla fõ'
D i`oyd WodyrKhla
^d& mß.Kl moaO;shla uqrmo fhdod wdrlaId lsÍu '''''''''''''''
fõ'

^v& my; j.=j iïmQ¾K lrkak'


ixLHdj jeäu fjfiis ìgqj wvqu fjfiis ìgqj
a. 01101102
b. 101.1012
c. 1101.1002
d. 0.010102

^vi& my; i`oyka Wmdx.j, o;a; Odß;dj wkqj § we;s j.=j iïmQ¾K lrkak' A
[jdrl u;lh^Cache memory&"RAM, oDv ;eáh^ Hard disk&, B
frðia;r u;lh ^register memory&] C
D

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


207
^vii& my; BCD ksrEmK wdfrdayK ms<sfj,g fm< .iajkak'
01011001" 10000110" 10011001" 01100110

^viii& my; ±lafjkafka wdrdjla w¾: ±laùuls' ta weiqfrka wid we;s m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
Var M: Array[0..4] of integer;
(a) wdrdfõ m%udKh ^Array size& lSh o@
(b) wjhj o;a; m%rEmh l=ula o@
(c) wdrdfõ ku l=ula o@

^ix& HTML f,aLkhl my; § we;s fla; LKavhg wkqj ,efnk m%;sodkh l=ula o@
<ol type = ''1'' >
<li> Input devices< / li>
<ol type = ''i'' >
<li> mouse </li>
<li> key board </li>
</ol>
<li> Output devices </li>
<ol>
<li> Printer </li>
<li> Monitor </li>
</ol>
^x& my; oelafjkafka Ñ;%l ie,iqï uDÿldx.hl fuj,ï lsysmhls' tu fuj,ï tajdfha
ld¾hhka iu`. ksjerÈj .,mkak'

A fldgi B fldgi
P 1 .%dmslh u; we`È bß uld ±óu
Q 2 wlaIr we;=<;a lsÍu

R 3 f;dard.;a fldgi p,kh lsÍu'


S 4 .%dmslfha fldgila f;dard .ekSu'

^02& (i) my; ±lafjk wiïmQ¾K j.ka;sj, 1 isg 4 olajd we;s f,an, j,g jvd;a
.e<fmk jok § we;s ,ehsia;=fjka f;dard ,shkak'
A - mßYS,lhska rjgd Tyqf.a nexl= .sKqfï fyda úoHq;a .sKqï wdÈfhys
1
f;dr;=re ,nd.kakd ydkslr uDÿldx.''''''''''''kï fõ'
B - mßYS,lhd fkdu. hjñka fjkia fjí msgq fj; in`o;d fhduq lrk
2 fõ'
ydkslr uDÿldx. ''''''''''''
C - mß.Kl jevigykla yd iïnkaO fjñka ;udf.a msgm;a mß.Klh ;=<
3 kï fõ'
m;=rejk ydkslr uDÿldx.'''''''''''''
D - 4
;ksj l%shd;aul ùfï yd me;srùfï yelshdjla we;s ydkslr uDÿldx. ''''''''
kï fõ'
^T;a;=lrejka^spyware&" j¾ïia^worms&" ffjria^virus&" fld,a,lrejka^Hijacker&"
wkjYH ±kaùï^adware&" ;;= nEu^phishing&&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


208
(ii) my; P ;Srej u`.ska mrs.Kl Ndú;d lsÍu ksid we;sjk fi!LH .eg¿ olajd we;s w;r
Q ;Srej u`.ska tajd we;s ùug fya;= olajd we;' P ;Srefõ wxlhg .e<fmk Q ;Srefõ
wlaIrh i`oyka lrkak'

P ;Srej Q ;Srej
1' mß.Kl ;srh yd ysi w;r mr;rh w`.,a 8;a-10
ldm, fodakd iy,laIh
;a fõ'
2' uQislh" h;=re mqjrej wdikakfha ;nd fkd.ekSu' wd;;sh
3' È.= ld,hla ;siafia mqgqjl jdä ù keó
isáñka mß.Klh Ndú;d lsÍu' mß.Kl oDIaá iy,laIKh
4'/lshd ia:dkfha § mß.Klh Ndú;d lrkakka
udxY fmaYs yd wiaÓ wdY%s; .eg¿
ksjfia§ o jeä fõ,djla Ndú;d lsÍu'

'^03& Asiri cab service hkq mdrsfNda.slhskaf.a wjYH;dj u; leí r: imhk iud.uls'
Tjqkaf.a fiajdj jvd;a ld¾hlaIu lr.ekSu i`oyd mj;ajdf.k hkq ,nk o;a;
mdolh weiqfrka my; m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
Fix Rate - m<uq lsf,daógrh i`oyd .dia;=j
RatePKm - fojk lsf,daógrfha isg .dia;=j

Cab_Table Transport_Table Rate_Table


CabNo Cab type Rate Type Ref_No CabNO Distance Cost RateType Fix Rate RatePKm
T001 Truck A 1001 T002 16 255 A 30 15
T002 Truck A 1002 C001 41 1890 B 60 30
C001 Car C 1003 V001 35 2160 C 90 45
V001 Van D 1004 T001 25 390 D 120 60

^i& m%d:ñl h;=re^Primary Key& folla tajdg wod< j.= kdu iys;j ,shd olajkak'
^ii& wd.ka;=l h;=rla i`oyd WodyrKhla ^Foreign Key& tajdg wod< j.=kdu iys;j ,shd
olajkak'
^iii& fuu iud.u hgf;a C002 wxl orK ld¾r:h iy V002 wxl orK jEka r:h w¿;ska
,shdmÈxÑ jQfha kï
(a) hdj;ald,Sk úh hq;= j.=$ j.=j fudkjdo@
(b) hdj;ald,Sk úh hq;= frfldav $ frfldavh tajdg wod< j.= kdu iys;j ,shd
olajkak'
^iv& mdßfNda.slfhla C002 wxl orK ld¾ r:fhka 11km ÿrla^distance& .uka lf<a kï"
(a) hdj;ald,Sk úh hq;= j.=$ j.=j fudkjdo@
(b) hdj;ald,Sk úh hq;= frfldav $ frfldavh tajdg wod< j.= kdu iys;j ,shd
olajkak'
^v& tla tla leí r:fha Ndú;h ms<sn`oj úia;rhla ,nd .ekSu i`oyd o;a; mdol
l<ukdlrK moaO;shl we;s myiqlu l=ula o@

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


209
^04& ^I& my; i`oyka tla tla whs;uh i`oyd WodyrK § we;s ,ehsia;=fjka f;dard ,shkak'

A - .;sl^dynamic& fjí ikaOdr ks¾udKh i`oyd l%uf,aLk NdIdj

B - fjí wvú i`oyd wkkH jQ jiï kdu mejÍu iy md,kh

C - fijqï hka;%h

D - fjí ixialdrl^Web authoring& fuj,ï

,ehsia;=j- {msn, CoffeeCup, godaddy, PHP, Joomla, Kompozer}

(ii) my; A isg F olajd f,an,a lr we;s ysia;eka iys; j.ka;s i,ld n,kak'my; § we;s
,ehsia;=fõ ioyka mo w;=ßka ysia;eka msrùu i`oyd jvd;a fhda.H;u mo y`ÿkd .kak'
tla tla ms<s;=r i`oyd j.ka;s f,an,h iy wod< moh ,shd olajkak'

A - fjí wvúhla wkkHj y`ÿkd .ekSu i`oyd '''''''''''''''''''''''''''''''Ndú; lrhs'

B - fodaI we;s wjia:dj, mKsúv ±kaùu yd mKsúv md,kh i`oyd ''''''''''''''''''''''


kshudj,sh Ndú; fõ'

C - úoHq;a ;eme,a .sKqula ;=, uld ouk ,o ,sms hï ld,hla ;=< r`ojd .ekSug
''''''''''''''''''''''''''''''' f.dkqj Ndú; fõ'

D - '''''''''''''''''''''''''' hkq www.edupb.gov.lk jiï kdufha by< jiï kduhhs'

E - fjí wvúhla fj; mßYS,lhka oyia .Kkla tljr iïnkaO ùu


''''''''''''''''''''''''''''''' i`oyd WodyrKhls'

F - ''''''''''''''''''''''''''''''''''''hkq j,dl=¿ mß.Klj, uDÿldx. ixj¾Okh iy


uDÿldx. Odjkh i`oyd wjYH mßirhla ,nd §fï wruqKska l%shd;aul jk
fiajdjls'

,ehsia;=j- {Spam , IaaS, File sharing, HTTP, jiï kduh, lk, FTP, Trash, SMTP,

IP ,smskh , PaaS, Remote access, ICMP, gov.lk}

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


210
(iii) my; olajd we;s rEmh 1 ys olajd we;s fjí msgqfjys HTML m%Njh 1 isg 10 olajd
kïlr we;s Wiq,k fyda mrdñ;Ska lsysmhla fkdue;sj rEmh 2 ys fmkajd § we;'

² rEmh 2 ys 1 isg 10 olajdf,an,a lr we;s ia:dk i`oyd .e<fmk ksjerÈ Wiq,k


fyda mrdñ;s ,shd olajkak'

The Five Lives Lost in the


Titanic Submersible

On board the submersible were the founder of the company that operates the vessel ;a
rEmh 01
British businessman and explorer ; a British father and teenage son from a prominent
Pakistani family; and a French maritime expert.

Titan submersible implosion


1. Number of deaths : 5
2. Date: June 18, 2023
3. Cause: Failure of the pressure hull
4. Location: North Atlantic Ocean. near the wreck of the Titanic

See more : Titanic in the North Atlantic Ocean

<! DOCTYPE html>


< html>
< head>
< title> Covid-19 </title>
</head>

<body>
< 1 ><center> The Five Lives Lost in the <br> Titanic
Submersible </center> </ 1 >

< 2> < 3 src = "titan.jpg" width="350" height ="250"></ 2 >

< 6 4 = "justify">< 5 size ="6">On board the submersible


were the founder of the company that operates the vessel; a
British businessman and explorer; a British father and <b>< 7 >
teenage son from a prominent Pakistani family;</ 7 ></b> and a
French maritime expert.</ 5 ></ 6 >

<h3><u> Titan submersible implosion</u></h3> rEmh 02


< 8 type = "1">
<ol>
<li> Number of deaths:5 </li>
<li> Date: June 18,2023 </li>
<li> Cause: Failure of the pressure hull </li>
<li> Location: North Atlantic Ocean, near the wreek of the
Titanic </li>
</ol></ 8 >
< 9 ><p> See more : < 10 href = "https://www.titanic.com/">
Titanic in the North Atlantic Ocean </ 10 > < 9 >

</body>
</html>

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


211
^05& my; ±lafjkafka ks,añKs iud.fuys wf,ú lrkq ,nk NdKavhka ms<sn`oj úia;r
±lafjk uhsfl%dfid*aÜ tlafi,a jevm;l fldgils' fmnrjdß udihg wod< úia;r
jevmf;ka ksrEmKh fõ'

^i& A whs;ufhys tAllhl úl=Kqï ñ, fiùu i`oyd D6 fldaIfha ,súh hq;= iQ;%h i`oyka
lrkak'

(ii) A whs;uh wf,úfhka ,o uq¨ wdodhu fiùu i`oyd G6 fldaIfha ,súh hq;= iQ;%h
i`oyka lrkak'

(iii) A whs;uh wf,úfhka ,o uq¨ ,dNh fiùu i`oyd H6 fldaIfha ,súh hq;= iQ;%h
i`oyka lrkak'

(iv) fmnrjdß udifha uq¨ ,dNh fiùu i`oyd H10 fldaIfha ,súh hq;= iQ;%h Y%s;
Ndú;fhka ,shd olajkak'

(v) fmr udifha ,dNfhys m%;sY;hla f,i fuu udifha ,dNfhys isÿjQ j¾Okh G15
fldaIhg ,nd .ekSu i`oyd ,súh hq;= iQ;%h i`oyka lrkak'

(vi) uq¨ ,dNhg tla tla whs;ufhka ±la jQ odhl;ajh ±laùu i`oyd jvd;au fhda.H jk

me;=reïm;a uDÿldx.fha we;s m%ia:dr j¾.h^Chart type& fhdackd lrkak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


212
^06& ^i& fmmaisflda ksIamdok wdh;kh i`oyd ud¾..; l%uhg NdKav fnod yeÍu i`oyd jQ
uDÿldx.hla ks¾udKh lsÍug Trl,a uDÿldx. iud.u úiska Ndú;d lrk ,o moaO;s
ixj¾Ok Ôjk pl%hg wod, jQ l%shdldrlï lsysmhla P isg V f,io ta i`oyd fhdod.;
yels moaO;s ixj¾Ok Ôjk pl%fha wjê my; j.=fõ 1 isg 6 f;la olajd we;' P isg V
f,an,j, we;s l=uk l%shdldrlï 1 isg 6 u.ska olajd we;s wjêj,g .e<fmkafka ±hs
y`ÿkdf.k .e<fmk f,an, ,shd olajkak'

moaO;s ixj¾Ok Ôjk pl%fha wjê l%shdldrlu


1' wjYH;d y`ÿkd .ekSu
2' úi`ÿï ie,iqï lsÍu
3' úi`ÿï fla;lrKh lsÍu
4' úi`ÿï mÍlaId lsÍu iy fodaI ksrdlrKh lsÍu
5' moaO;sh msysgqùu
6' moaO;sh kv;a;= lsÍu'

P mßYS,lg ;srfha o¾Ykh jk wdldrh ^User Interface& iy o;a; .nvd ieliqu

Q kj uDÿldx.h i;shla mqrdjg .ïmy Èia;%slalfha mdßfNda.slhkag muKla uq,skau


Ndú; lsÍug wjia:dj ,nd §u iy i;sh wjidkfha È fiiq ish¨ Èia;%slalj,
mdßfNda.slhka yg Ndú;hg wjia:dj ,nd .ekSu'

R kj uDÿldx.h mdßfNda.slhka yg y`ÿkd §ug fmr wdh;kfha l<ukdlre úiska


fmkajd ÿka moaO;sfha iq¿ wvqmdvqjla ksjerÈ lsÍu'

S fmmaisflda ksIamdok wdh;kfha j¾;udk NdKav iemhqï l%shdj,sh y`ÿkd .ekSu


i`oyd wdh;kfha l<uKdlre" fnodyeÍï l<uKdlre iy fiajlhska uqK .eiSu'

T fmmaisflda ksIamdok wdh;kfha ksIamdok j¾." wod, ñ, .Kka" wf,úfhka miq


fiajdj hkd § f;dr;=re tl;= lr .ekSu'

U fmmaisflda wdh;kh úiska ls%hd;aul lsÍug kshñ; kj uDÿldx.fha wfmalaId


jgyd .ekSug wdh;kfha l<uKdlre iu`. iïuqL idlÉPd meje;aùu'

V kj moaO;sh udihl ld,hla Ndú; l, miq wdh;kfha l<uKdlref.a b,a,Su mßÈ


uDÿldx.h i`oyd wdh;kfha l%shd;aul iemhqï fiajlhskaf.a f;dr;=re we;=<;a o;a;
.nvdj uDÿldx.hg iïnkaO lsÍu'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


213
(ii) MSIG rlaIK wdh;kfha rlaIK Tmamq ieliSu i`oyd oekg mj;sk uDÿldx.
moaO;sh fjkqjg kj moaO;shla Creative uDÿldx. wdh;kh yryd ks¾udKh
lrf.k we;' kuq;a tu kj uDÿldx. moaO;sh iDcq msysgqùug fmrd;=j tys
id¾:l;ajh uek ne,Sug my; úi`ÿï mÍlaId lsÍï fhdackd ù we;' my; A isg D
olajd we;s tla tla úi`ÿï mÍlaId lrk wdldr l=uk mÍlaId l%uhg wh;a ±hs § we;s
,ehsia;=fjka f;dard ,shkak'

A -mdßfNda.slhd yg kj moaO;sh Tiafia ud¾..; l%uhg ;uka leu;s rlaIK


Tmamqjla ñ,g .ekSug wjia:dj ,nd § we;' tys§ mdßfNda.slhd ;u f;dr;=re
moaO;shg we;=<;a l< úg moaO;sfha tla tAllhla u`.ska tu o;a; úYaf,aIKh
lr ;j;a tallhla yryd kj Tmamqjla ksl=;a flf¾'

B -kj uDÿldx. moaO;sfha úúO tall u`.ska úúO ld¾hhka isÿ lrkq ,nk w;r
tys§ ksl=;a lrk ,o rlaIK Tmamq úoHq;a ;emE, Tiafia mdßfNda.slhd yg hjkq
,nhs'

C -Creative wdh;kh úiska iuia; moaO;sfha ish¨u tall mÍlaId lsÍfuka


wk;=rej MSIG rlaIK wdh;kfha ksfhdað; msßila moaO;sh kej; uq, isg
mÍlaId lrkq ,nhs'

D -Creative wdh;kh úiska moaO;sfha ish¨u tall mÍlaId lr fodaI ksrdlrKh


lr wjidkfha moaO;sh iuia;hla f,i ish¨u tAll wdjrKh jk mßÈ mq¿,a
f,i mÍlaId lrk ,È'

mo ,ehsia;=j- {m%;s.%yK mÍlaIdj (Acceptance Testing), iuia; mrSlaIdj


(Integrated Testing),moaO;s mÍlaIdj (System Testing),tall mrSlaIdj (Unit
Testing)}

(iii) moaO;s ixj¾Ok wdlD;shla f,i Èhwe<s wdlD;shg jvd mqk¾lrK wdlD;sh Ndú;fha
jdis folla ,shkak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


214
^07&(i) tla;rd wdh;khla ud¾..; l%uh yryd mdßfNda.slhka fj; weKjqï lrk ,o NdKav
fnod yßkq ,efí'ta i`oyd fnodyeÍï .dia;= wh lrk w;r th my; wdldrhg .Kkh
lrkq ,efí'

wdh;kfha m%Odk ld¾hd,fha isg ´kEu ÈYdjlg m<uq lsf,daógr 10 i`oyd wju .dia;=
f,i re400la wh lrk w;r bka Tíng jeäjk iEu lsf,daógrhla i`oyd re 50 l
uqo,la wh flf¾' tfiau fnodyeÍï .dia;= re 1000g jeä kï uq¿ .diq;=fjka 5] l
jÜgula mdßfNda.slhdg ,efí'

Start

d=0
a=0

Input location

d = calculate distance

Yes
P a = 400

No

Yes
a > 1000 R

No

Display a

End

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


215
P, Q, R f,an,a iu`.ska my; olajd we;s .e,Sï igyk u`.ska ÿr ^d& iy wod,
fnodyeÍï .dia;=^a& m%udKh fldmuK o hkak .Kkh lrkq ,nhs'

(a) P, Q yd R i`oyd wod< j.ka;s tajdfha f,an, iu. ,shd olajkak'


(b) tu .e,Sï igyfkys olajd we;s we,af.dß;uh i`oyd wod< jHdc fla;h ,shd
olajkak'
(c) fuu .e,Sï igykska wdodkh f,i 20 ,nd ÿka úg m%;sodkh lrkq ,nk w.h jkafka
l=ula o@

(ii) fmd,a ixj¾Ok uKav,h yryd md,kh jk tla;rd m%foaYhl fuu jif¾ miq.sh
udi 10 l ld,h ;=, wf,úh i`oyd tl;= lrk ,o fmd,a f.ä ixLHdj ms<sfj,ska
wrdjl wdphkh l, úg my; mßÈ fõ' wrdfõ we;s o;a; mokï lrf.k miq.sh udi
10 i`oyd jk jeäu fmd,a ksIamdÈ; w.h fiùug my; we,af.dß;uh Ndú; lrkafka
kï A B C i`oyd iqÿiq f,an, olajkak'

(iii) fuys X :=X+1; bj;a lf<a kï l=ula isÿ fõ o@

Count 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Index 5650 4375 7695 8526 3286 9658 4586 6325 1685 7852

program findMaxValue (input,output);


Var index : interger;
Var max : interger;
Begin
index : = 0;
max : = 0;
while index<= A do
begin
if count[index]> B then
max : = C;
index : = index +1;
end
writeln (max);
End.

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


216
Department of Education - Western Province
G.C.E. (O/L) Support Question Paper
Grade: 11 Information and Communication Technology Paper - I Time: 03 hour

= Answer All the Questions.


(01) A device that gives data input without direct interference from the user is,
1. Keyboard 2. the mouse
3. Joystick 4. Magnetic stripe reader

(02) The incorrect regarding the evolution of computer generations is,


1. Professor Howard Aiken invented the mark 1 computer.
2. Gottfried Wilhelm invented the mark 1 computer.
3. Ada Augusta developed the first computer program for the Analytical Engine .
4. Joseph Jacquard introduced the concept of punch card.

(03) An example of a type of e.service provided by the goverment to employee is,


1. Renewal of Vehicle Revenue Permits 2. Online visa facility
3. Business and investment data 4. Circulars

(04) Which of the following types of memory do not belong to volatile memory?
A. First - level cache memory B. Read Only Memory C. Register memory
D. main memory E. Magnetic tape
1. A and B only 2. B and C only
3. B and E only 4. D and E only

(05) Which of the following bit patterns represent correct BCD


1. 00010101BCD 2. 001101BCD
3. 11010101BCD 4. 1111BCD

(06) By the control unit of a computer system, did not sent control signals to,
1. To the input device 2. To the output device
3. To the memory device 4. To the Uninterruptible Power supply Unit

(07) Choose the answer that respectively classifies following computers based on technology used
A. ECG machine with LCD display.
B. Old vehicle`s Speedometer
C. The desktop computer in the library
1. Digital Computers, Hybrid Computers, Analog Computers
2. Digital Computers, Analog Computers, Hybrid Computers
3. Hybrid Computers, Digital Computers, Analog Computers
4. Hybrid Computers, Analog Computers, Digital Computers

(08) The technology used to make the screen of modern mobile phones is,
1. Cathode Ray Tubes or Liquid Crystal Display screens.
2. Cathode Ray Tubes or Light Emitting Diode screens.
3. Light Emitting Diode screens or Liquid Crystal Display screens.
4. Light Emitting Diode screens or Cathode Ray Tubes.

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


217
(09) Below are some of the students` comments about number systems. It is true that
A. Randili says that number 159 is definitely a hexadecimal number.
B. Rakita says that the number 159 is definitely a decimal number.
C. Thilini says that the number 159 is definitely not a binary or octal number.
1. A only 2. B only 3. B & C only 4. All False

(10) Which of the following activities associated with utility software?


1. Copy a file from one folder and paste it into another folder.
2. Reset the computer
3. Providing the user interface of the computer
4. Allowing a memory card to be connected to the computer

(11) Two students, Sevmini and Indumini or Tarumini, have the opportunity to board one bus
to go on a trip. The correct logical relation representing this scenario is,
1. Sevmini OR (Indumini AND Tarumini)
2. Sevmini AND (Indumini OR Taramini)
3. Sevmini OR (Indumini OR Taramini)
4. Sevmini NOT (Indumini OR Taramini)

(12) The logic gate to the final output of the logic


circuit shown here is, A
1. AND gate 2. OR gate F
3. NOT portal 4. NOR gate B

(13) The program that identifies the first storage device in which the operating system is placed
during the computer startup process is,
1. Basic Input Output System. 2. POST program.
3. The firmware called bootstrap loader 4. MBR program.

(14) Navid`s computer`s hard disk is divided into three logical drives. When a Flash drive brought
by Chethana is connected to the computer, the expected drive letter is,
1. [A:] 2. [C:] 3. [D:] 4. [F:]

(15) The figure shows a case where the address is linked using the ............... feature of a word
processing software. Assume that the input,
First_Name =Thepuli
Last_Name = Nawodya
Address_Line_1=55
Address_Line_2=Sadaham mw
City = Ragama
What will be the answer for blank space?
1. Numbering
2. Mail Merge
3. Multilevel List
4. Bullets

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


218
(16) The correct address format that can be seen after connecting the addresses as shown
here and pressing the preview button is,
1. Thepuli Nawodya 2. ThepuliNawodya 3. ThepuliNawodya 4. Thepuli Nawodya
55 55, 55 55,
Sadaham mw Sadaham mw Sadaham mw Sadaham mw,
Ragama Ragama. Ragama Ragama.

² The figure shows a portion of the spreadsheet prepared by Vihansa for obtaining the
products of numbers in a math grid activity. Enter the formula = $D4*E$3 in cell E4 and
auto fill it horizontally and vertically to get the rest of the values.

(17) The formula that can be contained in cell F5 is,


1. =$D4*F$5 2. =$D4*F$3
3. =$D5*F$4 4. =$D5*F$3

(18) Hirushi wrote some formulas in cell D8 to get the


highest possible value of these values. The formulas
containing the correct function are,
A. =Max(E4:H7) B. =Max(E3:H7)
C. =Max($E$4:H7) D. =Max($E$4:$H$7)
1. A, B, C only 2. A, B, D only
3. A, C, D only 4. B, C, D only

(19) Consider the following statements made by three students about graphs given in a spreadsheet. It is
correct that
A. Budhini says that X Y scatter can be used to graph quadratic functions.
B. Hiruni says that pie chart can be used to show the marks of 40 students in 10
subjects.
C. Chamindu says that column graphs can also be used to represent data which can be
represented by bar graphs.
1. A and B only 2. A and C only
3. B and C only 4. B only

(20) Three main animation styles that can animate an object in an electronic presentation are,
1. Appear, Fly in, Fade 2. Entrance, Emphasis, Exit
3. Sound, Duration, Timing 4. Start, Delay, Duration

(21) Among the options given for printing an e-presentation, consider the following statements
regarding the option given in this figure. Which one is correct?
A. The option shown here is called Handout.
B. There are three periods with blank lines to the right of
the slides containing the information.
C. The space with horizontal lines can be used if additional
information is required to be written.
1. A only 2. B only
3. C only 4. All A, B and C

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


219
(22) Which of the following pairs of application software and their associated examples is correct?
1. Presentation - LibreOffice Impress 2. Word processing - Apple Keynote
3. Digital Graphic Editions - Kompozer 4. Database - Writerbase

² Below are the student information table (Std_info), sports table (Sports) and tables with
details about the cupboard (Cupboard) given to each student.

Std_Info sports Cupboard


Sp_ID Sport_name Venue C_no Given_date Index
Index F_NAME L_NAME DOB Sp_ID
C01 2019-01-08 1002
1001 Maleesha Kavindi 2004-01-01 A01 A01 Badminton stadium_A
C02 2019-01-10 1001
1002 Vihansa Gunathilaka 2004-04-13 B01 A02 Tennis stadium_B
C03 2019-01-11 1003
1003 Athara Panchali 2004-12-10 A02 B01 Net ball Court_01
C04 2019-01-15 1005
1004 Hiruni Hansamali 2004-02-29 A01 C02 Tennis Court_02
C05 2019-02-14 1004
1005 Anuradha Buddhika 2004-12-31 B02

Answer the questions using this database table.


(23) The number of records and fields in the Cupboard table respectively,
1. 5, 5 2. 4, 3 3. 3, 4 4. 5, 3

(24) One student can play multiple games and there must be at least one student per game. Here the
relationship between the game table and the student information table is
1. One to One 2. One to Many 3. Many to One 4. Many to Many

(25) The type of relationship between cupboard table and student information table is
1. One to One 2. One to Many 3. Many to One 4. Many to Many

(26) An example of foreign key is given correctly with the corresponding table,
1. Cupboard Table - C_no 2. Sports table - Sp_ID
3. Std_Info table - Sp_ID 4. Cupboard Table - Given_date

(27) An example of primary key is given correctly with the corresponding table,
1. Cupboard Table - Index 2. Std_info table - Sp _ID
3. Std_Info table - Index 4. Cupboard Table - Given_date

(28) The objects does not belong to the database management system,
1. Tables 2. Queries 3. Fields 4. Forms

(29) A type of feasibility study which not used in the system development life cycle is,
1. Economic Viability 2. Technical feasibility
3. Institutional viability 4. Management ability

(30) Conducting A-Level General Information Technology Examination (GIT) online while other
examination methods are conducted offline can be taken as an example of which method of setting
up information systems?
1. Direct deployment 2. Pilot deployment
3. phase deployment 4. Parallel deployment

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


220
(31) Which of the following is the correct statement about variables defined in Pascal,
A. Integer numbers as well as decimal numbers can be
Var n1, n2 : integer ;
stored in the Avg variable.
Avg : real;
B. Only Ture of False values can be stored in the Pass Pass : boolean;
variable Character : char ;
C. Character variable can store up to 16 characters. Name, school : String ;

1. A and B only 2. A and C only 3. B and C only 4. C only

(32) A valid pascal variable is


1. Full-Name 2. True_vale 3. 1st Name 4. age@here

(33) The output when these pascal clauses are executed is,
1. 15 True 2. 24 True Write(4*3+7 div 2);
3. 15 False 4. 15 TRUE Writeln(4*3 > 7 div 8);

(34) The type of server which websites are hosted is


1. Proxy Servers 2. Domain Name System Server
3. Email server 4. Web server

+ -
(35) HTML code to display H + OH = H2O correctly in a web browser
1. <p> H<sup>+</sup>+OH<sup>-</sup>=H<sup>2</sup>O</P>
2. <p> H<sup>+</sup>+OH<sup>-</sup>=H<sub>2</sub>O</P>
3. <p> H<sup>+<sup>+OH<sup>-<sup>=H<sub>2<sub>O<P>
4. <p> H<sub>+</sub>+OH<sub>-</sub>=H<sup>2</sup>O</P>

(36) A digitized graphic uses 16 bits for a pixel and the graphic resolution is 400 x 300. The
number of colors represented in the graphic.
1. 4 2. 400 x 300 3. 16 4. 400 x 300 x 4

(37) The following flowchart reads five numbers and prints their sum. For the flowchart to work
correctly, the values for A and B are respectively.
1. i = 0 and i < = 5 START
2. i = 0 and i = 5
3. i = 0 and i > 5 A
4. i = 0 and i < 5
tot = 0

no
B? Print tot

yes

Input number (x)

tot = tot + x
end

i = i +1
.

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


221
(38) The most correct pseudo code to representing the above flow chart is,
1. Begin 2. Begin 3. 4. Begin
Begin
i=0 i=1 i=1 i=
tot=0 tot=0 tot=0 tot=0
While i<5 While i<5 While i<=5 While i<=5
Get x Get x Get x Get x
tot=tot+x tot=tot+x tot=tot+x tot=tot+x
i=i+1 i=i+1 i=i+1 i=i+1
End while End while Display tot End while
Display tot Display tot End while Display tot
end end end
end

(39) The flow control structures used in the above flowcharts are,
1. Sequence only
2. Sequence and iteration only
3. Sequence and selection only
4. Selection and iteration only

(40) What would be the A, B, C, in HTML code for displaying correctly the following table

<table C>
Sat Sun
<tr><th>Sat</th><th A>Sat</th></tr>
ICT Science Maths
<tr><td B>ICT</td>
Maths Science
<td>Science</td><td>Maths</td></tr>
A B
<tr><td>Maths</td><td>Science</td></tr>
</table>

1. colspan=”2” rowspan=”2” border=”1”


2. rowspan=”2” colspan=”2” border=”1”
3. rowspan=”2” colspan=”2” align=”center”
4. colspan=”2” rowspan=”2” align=”center”

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


222
Department of Education - Western province
G.C.E. (O/L) Support Question Paper
Grade: 11 Information and Communication Technology Paper - II

* Answer only five questions including the first question and four other selected questions.
* The first question carries 20 marks and each other question carries 10 marks.

(01) (i) (a) There are 3 entrances to a certain warehouse (A, B and C). To enter the store one
must first enter through gate A or gate B and then through gate C. Once a person
enters the store, the electric bell installed inside the store rings. Fill the blanks of bell
ringing (Z) column of following table corresponding to the above scenario.
Note
A door open = 1, a door closed = 0
Bell Ringing(Z) =1 , Not Ringing = 0
The function of the bell is shown in the table below.

A B C Bell ringing (Z)


0 0 0
0 0 1
0 1 0
0 1 1
1 0 0
1 0 1
1 1 0
1 1 1
(b) There is a need to produce a car security system that gives a warning signal when the
car moves or the glass is damaged, while the car's engine is off.
² A sensor (A) whose output is 1 when the car's engine is running
² Output 1 (B) when glass is damaged
² A sensor (c ) whose output is 1 when the vehicle moves.
² Works warning signal (F) = 1
Represent the output of this in a logic circuit using OR, AND and NOT logic gates.

(ii) (a) Convert the binary number 1101110112 to octal number. Write the calculation steps.
(b) Convert hexadecimal number EAE16 to octal number. Write the calculation steps.

(iii) 3 different computer network models represented by A,B,C are described in the
table below.
Network Description
Type
A Providing online banking facilities to customers through a bank such as
money transfers, electricity, telephone bill payments etc..
A computer network connecting a company's head office in Colombo
B with its branches located in that city
Use of an isolated computer network in a building by an organization
C
(with no connection to the outside world)

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


223
Select and write the most appropriate network diagram for A,B,C from the list given below.
List: {Local Area Network (LAN), Metropolitan Area Network (MAN), Wide Area
Network (WAN)}

(iv) Fill in the blanks indicated by the labels A to D in the given clauses using the most suitable
terms from the following terms.
List: security threats, malware, anti-virus software, piracy, privacy, logical security,
physical security, firewall
a) Unauthorized copying of software is an example of ........A..............
b) Locking the server room door is an example of ............B............
c) Virus (virus), worm (worm) and Trojan horse (Trojan horse) etc. are examples of
.......C..........
d) Protecting a computer system with passwords is an example of ............D............

(v) Complete the table below


Number Most Significant Bit Least Significant Bit
a. 01101102
b. 101.1012
c. 1101.1002
d. 0.010102

(vi) Complete the given table according to the data capacity of the following devices.
(cache memory, RAM, hard disk, register memory)
A
(vii) Arrange the following BCD representations in ascending order. B
01011001, 10000110, 10011001,01100110 C
D
(viii) Below is an array definition. Answer the questions related to it.
Var M:Array[0..4] of integer;
a) What is the array size?
b) What is the data-type of the array?
c) What is the name of the array?

(ix) What is the output of the following code snippet in an HTML document?
<ol type = “1”>
<li> Input devices </li>
<ol type = “i”>
<li> mouse </li>
<li> key board</li>
</ol>
<li> Output devices </li>
<ol>
<li> printer</li>
<li> Monitor </li>
</ol>
</ol>

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


224
(x) Below are some tools of graphic design software. Match those tools correctly with their
functions.

Part A Part B

P 1. Erasing the lines drawn on the image.

Q 2. Entering the text

R 3. Moving a selected part of the graphic

S 4. Selecting the part of the graphic

(02) (i) Choose the correct word from the given list to fill in the blanks.
A. Malware which deceives the users and obtains the information of his bank account or
electronic accounts etc. is called ........1......
B. Harmful software that misleads the user and directs links to other web pages is called
…..2…..
C. Harmful software that connects to a computer program and spreads its own copies in
the computer is called.............3.......
D. Malicious software capable of self-execution and spread is called .........4......
(Spyware, Worms, Virus, Hijacker, Adware, Phishing)
(ii) Column Q below indicates the health problems caused by using computers and column P
indicates their causes. Specify the letter in column Q that matches the number in column P.

P Column Q Column
1. The distance between the computer screen A. carpal tunnel syndrome
and the head is 8-10 inches.
2. Not keeping the mouse and keyboard close. B. tension
3. Using the computer while sitting in a C. Computer Vision Syndrome
chair for a long time.

4. Computer users at work use computer


D. Musculoskeletal problems
more time at home

(03) Asiri cab service is a company that provides cabs based on the needs of customers. Answer the
following questions based on the database maintained to make their service more efficient.
FixRate - Rate for the first kilometer
RatePKm - Rate from the second kilometer

Cab_Table Transport_Table Rate_Table


CabNo Cab type Rate Type Ref_No CabNo Distance Cost RateType Fix Rate RatePKm
T001 Truck 1001 T002 16 255 A 30 15
A
T002 Truck A 1002 C001 41 1890 B 60 30
C001 Car C 1003 V001 35 2160 C 90 45
V001 Van D 1004 T001 25 390 D 120 60

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


225
(i) Write down two primary keys with their respective table names.
(ii) Write an example of a foreign key with respective table name.
(iii) If car number C002 and van number V002 were newly registered under this company
a) What tables/tables need to be updated?
b) Write down the record(s) to be updated along with their respective table names
(iv) If a customer traveled a distance of 11Km in car number C002,
a) What tables/tables need to be updated?
b) Write down the record(s) to be updated along with their respective table names
(v) What is the facility of a data based management system to get a detail about the usage
of each cab?

(04) (i) Select and write examples of each of the following items from the list given.
a) Programming language for dynamic web design
b) Assignment and control of unique domain names for websites
c) Search engine
d) Web authoring tools
List :{msn, CoffeeCup, godaddy, PHP, Joomla, Kompozer}

(ii) Consider the blank clauses labeled A to F below. Find the most appropriate word to fill in
the blanks from the list given below
Write the clause label and the relevant term for the answer
A. ........... is used to uniquely identify a website
B. In case of errors, ........ is used for directive message notification and message control.
C. The folder ....... is use to store deleted messages for a certain period of time in an email
account
D. ………. is the top domain name of www.edupub.gov.lk domain name.
E. Thousands of users simultaneously connecting to a website is an example of ………..
F. ……………is a service that operates with the aim of providing an environment
necessary for software development and software running on cloud computers.

{Spam, IaaS, File sharing, HTTP, domain name, lk, FTP, Trash, SMTP, IP address, PaaS,
Remote access, ICMP, gov.lk}

(iii) The HTML source of the web page shown in Figure 1 shown below is shown in Figure 2
without several headers or parameters named 1 to 10.

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


226
The Five Lives Lost in the
Titanic Submersible

Porthole
window

Length : 6.7m (22ft)


Capacity : 5 people for 96 hours
Depth : 4,000m (13, 123ft)

On board the submersible were the founder of the company that operates the vessel;
a British businessman and explorer, a British father and teenage son from a
prominent pakistani family; and a french maritime expert.
Titan submersible implosion
1. Number of deaths : 5
2. Date : June 18, 2023
3. Cause : Failure of the pressure hull
4. Location : North Atlantic Ocean, near the wreck of the Titanic

Write down the correct bearing or parameters corresponding to the positions labeled 1 to 10 in
Figure 2.
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
227
(05) Below is a portion of a Microsoft Excel worksheet detailing the products sold at Nilmini.
The worksheet shows the details for the month of February.

Month February

increase
percentage

(1) Specify the formula to be written in cell D6 to find the selling price per unit of item A.
(2) Specify the formula to be written in cell G6 to find the total income from the sale of item A.
(3) Specify the formula to be written in cell H6 to find the profit from the sale of item A.
(4) Write the formula to be written in cell H10 using functions to find the total profit received
in the month of February.
(5) State the formula to be written to get the growth in this month's profit as a percentage of the
previous month's profit in cell G15.
(6) Suggest the most appropriate chart type in the spreadsheet software to show the
contribution of each item to the total profit.

(06) (i) Some of the activities related to the system development life cycle used by Oracle Software
Company to create a software for the online distribution of goods for PepsiCo manufacturing
company are shown as P to V and the phases of the system development life cycle used for it are
shown in the following table from 1 to 6. Identify which activities labeled P to V match the
stages indicated by 1 to 6 and write the corresponding labels.
Phases of the System Development Life Cycle Activities
1. Identification of needs
2. Planning solutions
3. Implementation of solutions
4. Solution testing and troubleshooting
5. Setting up the system
6. System maintenance

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


228
P. Designing User Interface and Setting up Data Storage
Q. Giving the opportunity to use the new software only to the customers of Gampaha district
for a week and at the end of the week to get the opportunity to use it to the customers of all
other districts.
R. Correcting a minor flaw in system security pointed out by the manager of the company
before introducing the new software to customers
S. Meeting the manager, distribution manager and employees of the company to find out
the current product supply process of the PepsiCo manufacturing company.
T. Collection of PepsiCo product types, relevant prices, after sales services etc.
U. Conducting interviews with the manager of the company to understand the expectations
of the new software to be implemented by the PepsiCo company.
V. After using the new system for a period of one month, at the request of the manager of
the company, connecting the database containing the information of the supply workers
of the company to the software.

(ii) A new system has been created through Creative Software to replace the existing software
system for policy processing of MSIG insurance company. But pending the direct
establishment of the new software system, the following solution tests have been suggested
to measure its success. Select and write from the list which test method each of the
solutions A to D below belongs to.

A. The customer has been given the opportunity to buy an insurance policy of his choice
online through the new system. When the customer enters his information into the
system, one unit of the system analyzes the data and a new policy is issued through
another unit.
B. Various functions are performed by different units of the new software system where
the issued insurance policies are sent to the customer through e-mail.
C. Creative agency checks all the units of the entire system, a representative of MSIG
insurance company checks the system again from the beginning.
D. Creative has checked all the units of the system and fixed the errors and finally the
system as a whole has been comprehensively checked covering all the units.
Glossary: Acceptance Testing, Integrated Testing, System Testing, Unit Testing

(iii) Write two advantages of using iteration model over waterfall model as a system development
model

(07) (i) A certain organization delivers the goods ordered to the customers through the online
system, for which the delivery charges are charged and it is calculated as follows.

A minimum charge of Rs 400 is charged for the first 10 kilometers in any direction from the
company's head office and Rs 50 for every kilometer beyond that. Also, if the delivery
charge is more than Rs 1000, the customer will get a 5% discount on the total charge.

The following flowchart with labels P, Q, R calculates the distance (d) and the
corresponding delivery charges (a).

a) Write down the relevant clauses for P, Q and R with their labels
b) Write the relevant pseudo code for the algorithm given in the flowchart

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


229
(ii) The number of coconuts collected for sale during the last 10 months of this year in a certain
area controlled by the Coconut Development Board is as follows when read in an array
respectively. If the following algorithm is used to find the highest coconut production value
for the last 10 months based on the data in the array, label A B C accordingly.

Count 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Index 5650 4375 7695 8526 3286 9658 4586 6325 1685 7852

Program findMaxValue(input,output);
Var index: integer;
Var max: integer;
Begin
index:=0;
max:=0;
while index<=A do
begin
if count[index]> B then
max:=C;
index:=index+1;
end
writeln(max);
End.

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


230
nqoaO O¾uh
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 2 11' 1 21' 4 31' 1


2' 3 12' 2 22' 2 32' 2
3' 1 13' 3 23' 1 33' 3
4' 2 14' 1 24' 1 34' 3
5' 4 15' 2 25' 4 35' 4
6' 4 16' 3 26' 3 36' 3
7' 2 17' 1 27' 3 37' 4
8' 1 18' 3 28' 1 38' 4
9' 2 19' 1 29' 2 39' 2
10' 4 20' 3 30' 2 40' 1
^,l=Kq 1 x 40 = 40&

II m;%h

^01& i. uy,af,la" f,fvla" u<l`ola" meúÈ rejla


ii. wfkams`vq ^iqo;a;& isgq;=ud" úYdLd isgq foaúh
iii. wiaið uyry;ka jykafia úiska Wm;siai msßjeðhdg
iv. ifÉ;kslj lhska" jpkfhka" is;ska lrk l%shd
v. lsisfjl=g Kh fkdue;sùu ksid ,nk iemh
vi. 1' l=i,ao wl=i,ao 2'ksrjoHo idjoHo 3' kqjKe;a;ka .ryhs o miihs o 4 m%;sM, ys;
msKsi fõo wys; msKsi fõo f,i" úuid ;SrK .ekSu'
vii. 1'ks;r ks;r /iaùu
2'iu`.sj /iaj "iu`.sj idlÉPd fldg " iu`.sj úisr hdu'
viii. fy< wgqjd" ishnia,lr" isLj<`o yd isLj<`oúKsi" Oïmshd wgqjd .egmoh^ñka folla&
ix. ,dN-w,dN" hi-whi"m%Yxid - kskaod" iem-ÿl
x. iq;uh m%{d - ijka§ fmd;m; lshjd kqjK ÈhqKq lsÍu
Ñka;duh m%{d- is;Sfuka kqjK ÈhqKq lsÍu'

^02& i. iudodk ^isß;a" pdß;%" l< hq;= fyd`o lsÍu&


úruK ^úß;a" jdß;%" fkdl< hq;= krl fkdlsÍu&
ii. iS, mdró" iS, Wm mdró" iS, mru;a: mdró
iii. 11 fY%aKsh 03 mdvu'
5 $ 5" 4 $ 5" 3 $ 5" 2 $ 5" 1 $ 5 f,i iqÿiq mßÈ ,l=Kq ,nd fokak'

^03& i. w;a;kdj l;x mdmx - w;a;kd ixls,siai;s


w;a;kd wl;x mdmx- w;a;kdj úiqÊ®;s
iqoaê wiqoaê mÉp;a;x- kd[a[u[af[da úfidaOfha
ii. hul= mõ lf<d;a thska u Tyq wmsßisÿ fõ'
hul= mõ fkdlf<d;a thska Tyq msßisÿ fõ'
msßisÿlu yd wmsßisÿlu mj;skafka ;ud flfrysu h'
tla wfhl=g ;j;a wfhl= msßisÿ l< fkdyels h'
iii. ms<s;=r wkqj iqÿiq ,l=Kla ,nd fokak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


231
^04& i. W;=re Èidj - ys; ñ;=rka
ol=Kq Èidj - .=rejreka
ii. ujqmshka fmdaIKh lsÍu" lghq;= fidhd n,d bgq lr §u" l=, mrmqr isß;a úß;a
wdrlaId lsÍu"foudmshkaf.ka ysñ jQ foa /l .ekSu" ñh .sh miq mska wkqfudaoka lsÍu
^ñka ;=kla&
iii. ms<s;=r wkqj iqÿiq ,l=Kla ,nd fokak'

^05& i. oïila mej;=ï iQ;%h


ii. ldu ;Kayd" Nj ;Kayd " úNj ;Kayd
iii. .eg¿j" .eg¿jg fya;=j" úi`ÿu" úi`ÿu i`oyd l< hq;= foaj,a f,i fnod úia;r
fldg ;sìh hq;=h'

^06& i. O¾uh iy úkh


ii. ² uyd ldYHm uyry;ka jykafia
² wcdi;a rc;=ud
² mkaish kuhs^mxp i;sld&
iii. f:arjdo ix.dhkd i;r iy lksIal ix.dhkdj meje;aùug fya;= jQ lreKq wNsfhda.
f,i olajd tu wNsfhda. ch.;a wdldrh w.h lrñka ms<s;=r ilia úh hq;=h'

^07& i. 10 fY%aKsh 06 mdvu 37-39 msgq


ii. 11 fY%aKsh 20 mdvu 147-148 msgq
iii. 10 fY%aKsh 13 mdvu 74-76 msgq
iv. 11 fY%aKsh 17 mdvu 120-121 msgq

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


232
lf;da,sl O¾uh
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 1 11' 4 21' 2 31' 3


2' 3 12' 1 22' 4 32' 3
3' 2 13' 3 23' 3 33' 4
4' 4 14' 4 24' 3 34' 1
5' 2 15' 1 25' 4 35' 4
6' 2 16' 2 26' 4 36' 2
7' 3 17' 3 27' 1 37' 3
8' 4 18' 4 28' 2 38' 2
9' 3 19' 1 29' 1 39' 1
10' 2 20' 1 30' 2 40' 1
^,l=Kq 1 x 40 = 40&

II m;%h
^01& i. ² ixfla;j, we;s —.=ma;Ndjh˜ yd wNsryiauh nj ksid tu .%ka: úreoaOdjd§ka
w;g m;a jQjo ìh úh hq;= ke;' tajdfha .eíj we;s f;dr;=re jgyd .ekSug
i;=rkag fkdyels jkq we;'
² úreoaOjd§ka w;g fujeks lD;Ska m;a jqj;a tajd Tjqkg f;areï .; fkdyels ksid
hym;a whf.a wdrlaIdj tu.ska ie,fihs'
ii. ² Y=oaO jQ iaf;amka ;=ud Wmia:dodhl= f,i lghq;= lf<A h'
² Y=N wiak foaYkd lf<a h'
² t;=udj .,a .id urd ±uQ w;r Y=oaO jQ iNdfõ m<uq m%dK mß;Hd.sjrhd h'
iii. ² ÈjH i;am%idoh
² mQcljrh
iv. ² 6 jk mk; - ldu ñ;Hdpdrh fkdlrj
² 9 jk mk; - mrodr wd,h fkdlrj
v. ² wd.uk iuh yd pd;dßl iuh
² tys w¾:h - mYap;a;dmfha yd n,dfmdfrd;a;=fõ ,l=Kls'
vi. ² udla Y=NdrxÑfha - kSfrda wêrdcHhdf.a mSvkhg ,la jQ ls;=kqjka Èßu;a lsÍu'
² uf;õ Y=NdrxÑfha - fÊiqia jykafia kj fudfiia;=ud yd kj fuishdksl .=rejrhd
nj fmkaùu'
vii. ² ish¨ cd;Ska Y%djlhka lrkak'
² Tjqka fn!;siau iakdmkh lrkak'
viii. ² Ôú;dka;h olajd u mj;ajd f.k hk in`o;dj
² tu in`o;dj f.dvk.d .kafka fofokd tlsfkld u; olajk wdorh u.sks'
² tu wdorh Èfkka Èk j¾Okh lr .; hq;=h'
ix. ² mdm wjia:djkag yiq ùug wmg bv fkdfokak'
² whym;ska wm uqod .; uekj
x. ² ilßhia ;=udf.a m%Yxid .S;h
² isñfhdka ;=udf.a m%Yxid .S;h
² ußh;=ñhf.a Wodk .S;h
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
233
^02& i. ² ld¾h nyq,;ajh ksid ls;=kq ix> neye±lSug hdfï wmyiq;dj
² isr.;j isàu ksid ls;=kq ix> neye±lSug hdfï fkdyelshdj
ii. tmsi" fldf,diais" 2 f;if,daksl
iii. ² ls%ia;=ka jykafia ms<sn`oj fkdokakd whg Wka jykafia .ek
lshd §u'
² l%sia;=ka jykafia ms<sn`oj l%shdfjka idlaIs ±Íu'
² ksr;=reju hdÉ[dfõ Ôú;hla .; lsÍu'
² .s,kqkag wem Wmia:dk lsÍu'
² cd;s" wd.ï" l=, fNao fkd;ld ish¨ fokdg u tl f,i ie,lSu'
² iudj §fï yelshdj ;=<ska ck;djg ióm ùu'

^03& i. ² fmdÿ heÿu


² m`vqre u; heÿu
² fndÿfkka miq heÿu
ii. ² iaf;%da;% hd.sl heÿu
² iajdñjdla wdrdOkdj" iduh me;Su yd mQm leãu'
² ÈjH i;am%ido jykafia odkh lsÍu yd fndÿfk;a miq heÿu
iii. ² idka; iNdj fjkqfjka
² ñiï ck;dj fjkqfjka
² ñifï u<djQ ish¨ fokd fjkqfjka
² ;reK ;reKshka fjkqfjka
² ñiï md,l msh;=ud fjkqfjka
² rg md,kh lrkakka fjkqfjka ñka myla ms<sn`oj úYajdisl hdÉ[d myla
ks¾udKh l< hq;=hs'

^04& i. ² ckjdß 01 - mdßY=oaO foaj ud;d ux.,Hh


² ckjdß 06 - rcqkg m%;HCI ùfï ux.,Hh
² ckjdß 16 - Y=oaO jQ cqfiajdia uqksÿkaf.a ux.,Hh
ii. ² m<uq jir - Y=oaO jQ uf;õ Y=NdrxÑh
² fojk jir - Y=oaO jQ udla Y=NdrxÑh
² f;jk jir - Y=oaO jQ ¨la Y=NdrxÑh
iii. —iajdñjdka wdrdOkdfõ˜ fldgia myg wkqj hdÉ[dj ks¾udKh lr we;akï ,l=Kq
,nd fokak'

^05& i. ² YdÍßl mqkH l%shd ² wd;añl mqkH l%shd


ii. ² l=i.skafka fmf<kakkag" wkd: jQjkag" irKd.;hskag" frda.skag yd isrlrejkag
msysgù o keoao hkak mokï lrf.k h'
iii. ² Tjqka fjkqfjka bÈßm;a ù hdÉ[d lsÍu'
² úh,s wdydr øjH fnod §u'
² mdi,a orejkag wjYH WmlrK" fmd;a m;a mß;Hd. lsÍu'
² iudcfha mj;sk úúO iykdOdr §fï jHdmD;ska i`oyd Tjqkaj fhduq lsÍu ;=<ska
Tjqkag iykhla ,nd §u'
² wdOHd;añl yd udkisl j¾Okh we;slr,Su i`oyd tjeks jevigykaj,g fhduq
lrùu'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


234
^06& i. ² ;ukaf.a mdmj,g jkaÈ f.ùu'
² wd;au oukh mqyqKq lsÍu
² ksrdydrj Èk y;<syla Wmjdi l< l%sia;=ka jykafia wkq.ukh lsÍu'
ii. ² bre Èk;a Kh ux.,H Èk;a uq¿ ÈjH mQcd hd.hg iyNd.S ùu'
² jirlg jrlaj;a mdfmdÉpdrKh lsÍu'
² mdial= iuh ;=< ÈjH i;am%ido jykafia ,eîu'
² kshujq Èkhka ys f.dvuia je<lSu iyd tlajre YS, /lSu'
² Y=oaO jQ iNdfõ kv;a;=j i`oyd wdOdr lsÍu'
iii. ² ksr;=rej u foaj leue;a; fiùu thg wjk; ùu'
² hdÉ[dfõ Ôú;hla .; lsÍu'
² úkS; we`ÿï me<`ÿï Ndú; lsÍu'
² Ôú;fha iEu lghq;a;la u foú`ÿkag ndr §u'
² ;ukaf.a ;;a;ajh .ek fkdi,ld wka wh .ek fidhd ne,Su'
² ;ukaf.a jpk yd l%shd foúÿkag m%ikak jk wdldrhg Ndú; lsÍu'

^07&i. 10 fY%aKsh msgq wxl 40 - 41


ii. 10 fY%aKsh msgq wxlh 109
iii. 11 fY%aKsh msgq wxl 89 -90
iv. 10 fY%aKsh msgq wxlh 98 - 99

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


235
l%sia;shdks O¾uh
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 2 11' 4 21' 3 31' 4


2' 1 12' 3 22' 3 32' 2
3' 3 13' 3 23' 2 33' 2
4' 4 14' 1 24' 3 34' 4
5' 1 15' 2 25' 4 35' 3
6' 2 16' 1 26' 1 36' 1
7' 4 17' 1 27' 2 37' 4
8' 4 18' 4 28' 1 38' 1
9' 1 19' 3 29' 3 39' 3
10' 3 20' 2 30' 2 40' 2
^,l=Kq 1 x 40 = 40&

II m;%h
^01& i. foúhka jykafiaf.a mKsjqvh ukqIHd fj; /f.k hkq ,nkakd
mõldr ukqIHd foúhka jykafia fj; le`ojdf.k tAu
ii. iakdjl fcdydka
pdï Èú fmfj; $ miq;eú,a,f,a fn!;Siauh ,nd §u'
iii. jï lïuq,g .eiqfjd;a
i;a jdr ie;a;Ejla ludj §u'
wmg jerÈ lrk whg ludj §u'
iv. ke;sjQjka fidhd hEu'
foaj rdcHh ish,a,kagu fmdÿ nj
v. hym;a iudß;hd $ wO¾ñIag .nvdlre $ rka ldis oih
vi. odú;a $ cdfldí $ wdfn,a
vii. jekaoUq wdOdr ms<sn`oj
Wmia:dhlhska m;a lsÍu
viii. Y%djlhka iu`. k;r ùu'
fÊiqia jykafia ms<sn`o O¾u Yd,dfõ foaYkd lsÍu' ^10 fY%aKsh 49 msgqj&
ix. ia:dfkdaÑ; m%`{dfjka lghq;= lsÍu'
isr.; jqjo fkdìhj lghq;= lsÍu'
iqNdrxÑh m%pdrh
x. foúhka jykafiaf.a rdcHh wdikakh' ukia:dmkh jkak' iqn wiak woyd .kak'
^,l=Kq 2 x 10 = 20&

^02& i. ;u mq;%hd fufyiqre Èjeisjr nj


foõiñodKka jykafia ck;djf.a úuqla;sh i,ik nj ^10 fY%aKsh 12 msgqj&
^,l=Kq 02&
ii. idudkH ck;dj $ rdcH fiajfha fh§ isá wh $ wdrlaIl wxYh ^,l=Kq 03&
iii. fnod .eksu $ whq;= f,i l%shd fkdlsÍu $ n,h jerÈ f,i Ndú; fkdlsÍu
^,l=Kq 05&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


236
^03& i. hqfoõ fY%aIaGdêlrKh $ ms,d;a $ fydroa ^,l=Kq 02&
ii. cd;sh ler,s .eiSug fm<Uùu
wêrdcHhg nÿ f.ùu ;ykï lsÍu'
;ud l%sia;=ia kï rfcl= nj m%ldY lsÍu ^,l=Kq 03&
iii. kS;sh l%shd;aul lsÍug fhduq lsÍu'
widOdrKh bÈßfha ke.S isàu'
widOdrKhg ,la jQjka fjkqfjka ueÈy;a ùu'
fkdie,S l%shd lsÍu' ^,l=Kq 05&

^04& i. lsf¾ksfha iSfudka $ ldka;djka $ wßud;sfha fcdaima ^,l=Kq 02&


ii. kqU wo ud iu`. mdrd§ifha isák nj' ^,l=Kq 03&
iii. wirK jQ whg msysg ùu $ ±kqu fnod .ekSu $ ÿl fõokdfõ§ ueÈy;a ùu
wdÈ iqÿiq ms<s;=rg ,l=Kq fokak' ^,l=Kq 05&

^05& i. fÊiqia jykafiaf.a fojk meñKSu' ^,l=Kq 02&


ii. w;a;slald .i - M, fkdork .ila njg m;a fkdù fÊiqia jykafia ;=< M, ±Íu
mgq fodrgqj - fndfyda fofkl= we;=¿ fkdjk mgq fodrgqfjka we;=¿ ùug W;aidy
±Íu $ hym; muKla bgq lsÍfï wNsfhda.hg uqyqK §u'
myka o,ajd ;eîu- ks;r iQodkïj isàu' ^,l=Kq 03&
iii. wjxl ùu $ ukia:dmkh ù lghq;= lsÍu wd§ lreKq we;=<;aj úia;r lr ;sîu'
^ ,l=Kq 05&

^06& i. fÊiqia jykafia yÈisfha yuqùu$ weia fkdfmkSu $ fÊiqia jykafiag lSlre ù
,nd ÿka wK l%shd;aul lsÍu' ^,l=Kq 02&
ii. tmSih - w¾f;añia foaj;dúh.a rEm iE§fï jHdmdrig myr je§u$ wls,d yd m%sial,d
yuqùu
¨ia;%dj - Wmka od mgka fldr jQ mqoa.,hd iqj lsÍu'
ms,smamsh - isr.; ùug ,laùu' ^11 fYa%Ksh 12"13"14 mdvï & ^,l=Kq 03&
iii. Y%djlhka iu`. k;r ùu$ O¾u Yd,dj, foaYkd lsÍu$ fÊiqia jykafia foaj mq;%hd
nj m%ldY lsÍu wd§ lreKq j,g ,l=Kq fokak ^11 fY%aKsh 49 msgqj&
^,l=Kq 05&

^07& i. iakdjl fcdydka ^10 fY%aKsh 6 mdvu&


ii. oßø;djh ^11 fYa%Ksh 21 mdvu&
iii. fmaÿre ^11 fYa%Ksh 11 mdvu&
iv. Èjeisjre ^11 fY%aKsh 23"24"25 mdvu &
^,l=Kq 5 x 2 = 10&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


237
isxy, NdIdj yd idys;Hh
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 2 11' 1 21' 3 31' 4


2' 3 12' 1 22' 4 32' 3
3' 4 13' 3 23' 4 33' 4
4' 2 14' 3 24' 1 34' 2
5' 1 15' 2 25' 3 35' 1
6' 2 16' 2 26' 4 36' 2
7' 3 17' 3 27' 3 37' 4
8' 2 18' 1 28' 4 38' 2
9' 4 19' 4 29' 1 39' 1
10' 4 20' 1 30' 2 40' 3
^,l=Kq 1 x 40 = 40&

II m;%h

^01& i. ^w& `." `c" `v" `o" U" ^wd& L" P" G" :" M
ii. ^w& rE+ u;a ^wd& isis,a + wia
iii. jHx.Hd¾:" ksYaÑ;d¾:
iv. mSGdêm;s jlalv
iajrdfoaY mrrEm
v. ^w& ud .ug hkafka ljod o@
^wd& .eyekshla ish orejka legqj ráka msgúh
vi. ^w& wNsfIAlh ^wd& fo.sähdj
vii. ^w& ksrjfYaI ^wd& wjxl
viii. ^w& ld,d¾:fha wiïNdjH l%shd ^wd& mQ¾j l%shd
ix. ^w& fidñ /ia ^wd& ls;a meiiqï
fi!uH rYañh lS¾;s m%Yxid
x. ^w& .dhlhka úiska ñysß ;kq .hñka rislfhda mskjkq ,n;s' $ mskfj;s $ ,n;s'
^wd& úfoaYslhka úiska foaYshkaf.a ks¾udK ñ,§ .kakd ,§ $ ,oafoa h'
^,l=Kq 2 x 10 = 20 hs&

^02& uq¿ ,l=Kq 25 hs'


idrj;a nj ud;Dldj we;=¿ 08
ixúOdkh ks¾udKd;aul nj 12
Ys,amSh olaI;d iaùh;ajh iy fþo fn§u 05
25

^03& ,l=Kq ú.%yh


wka;¾.;h 06
jpk .Kk 02
Ys,amSh olaI;d 02
uq¿ ,l=Kq 10

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


238
^04& i. fN!;sl úoHd" ffcù úoHd" jdKsc l,d iy ;dlaIKfõoh
ii. úIhka 3 ls'
iii. fmdÿ idudkH m%Yak m;%h
iv. m<uq NdIdj
v. 1 fldgfi wod< ms<s;=rg yd II fldgfia wod< ms<s;=rg ,l=Kq fokak'
^,l=Kq 2 x 5 = 10&

^05& ,smsh
wdlD;sh - ,l=Kq 05
wka;¾.;h - ,l=Kq 07
Ys,amSh olaI;d - ,l=Kq 03
uq¿ ,l=Kq ,l=Kq 15

±kaùu
wdlD;sh - ,l=Kq 04
wka;¾.;h - ,l=Kq 08
Ys,amSh olaI;d - ,l=Kq 03
uq¿ ,l=Kq ,l=Kq 15

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


239
III m;%h

^01& i. ^w& pQ,kS rcqf.a msßi


^wd& l=reKE., hq.h
ii. ^w& Wuqfjka .;a ó wU ñhqrdhd
±uqfjka fjK ko u h ñhqrdhd
^wd&
iii. ^w& wx.=,sud, f;reka
^wd& fmdf<dkakrej
iv. ^w& weÈ we§
^wd& jiaidkh
v. ^w& uydpd¾h tÈßùr irÉpkaøhka
^wd& l=urka wYdka $ /fudka ue.afiih $ iaj¾K rc;
vi. ^w& wmg jeisls<shla ^wd& mqkre;am;a;sh iy ;j;a flá l;d
vii.^w& cd;sh rka úukla fõ ^wd& tia uyskao ysñ
wd.u ñks mykla fõ
viii.^w& r;ak Y%S úfÊisxy
^wd& iqj`o $ foaÿkak
ix. ^w& wdYdfjka .;a ó wUh bj; ±óu ^wd& fldaÜfÜ hq.h
x. ^w& úoHd pl%j¾;S ^wd& w,.shjkak uqlfjá;=ud
^,l=Kq 2 x 10 = 20&

^02&i. ^w& WK oKav w.g ke. ody;r mdrla ú;r wyfia ießird nei kej; WK o`vq
w.g isáhd
^wd& W.a.fiakhka nqÿka jykafia mejiQ úg Ys,am ±lajQ wdldrh
ii. ldka;dj" isis,a c,h" wïn,ka ixialD;shla ta ld,fha mej;Su' ^kej;S isàug&
iii. rejka ^ueKsla& 7 la t<sh ùu'
w;S;fha jeõ ne`È rdcHhka fhdaOhka jeks ñksiqka isàu'
iv. ish¨ w,xldrfhka ÿkq Ys,amSka
fiakd keu;s iuqøfhka ke.a.d jQ ;,auia le, ^Wmudj&
r: j<,a, ^Wmfïh&
v. ó wU lsr, udoï <orejka nj
^w& wld,fha ñh hk Ôú; fuka .`.g jeàu'
^wd& ujla ^,l=Kq 4 x 5 = 20&

^03& iy ^04& m%Yakj, lreKq i`oyd ,l=Kq 11


WodyrK i`oyd ,l=Kq 04
uq¿ ,l=Kq 15

05 $ 06 $ 07 lreKq i`oyd ,l=Kq 07


WodyrK i`oyd ,l=Kq 03
uq¿ ,l=Kq 10

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


240
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
241
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
242
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
243
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
244
úoHdj - 11 fY%aKsh
ms<s;=re m;%h - I m;%h

01' 3 11' 4 21' 2 31' 1


02' 4 12' 1 22' 3 32' 2
03' 2 13' 4 23' 3 33' 4
04' 4 14' 1 24' 4 34' 3
05' 2 15' 1 25' 2 35' 3
06' 3 16' 3 26' 3 36' 1
07' 4 17' 3 27' 2 37' 1
08' 3 18' 3 28' 1 38' 2
09' 1 19' 1 29' 2 39' 4
10' 2 20' 1 30' 1 40' 3
^,l=Kq 1 x 40 = 40&

jHqy.; rpkd - A fldgi

^01& ^A& (i) f.da,Sh WIAK;ajh by< hEu' ^,l=Kq 01&


(ii) C, N, O wd§ ^,l=Kq 02&
(iii) CO2 ^,l=Kq 01&
(iv) yß;d.drd jdhq ^,l=Kq 01&
(v) yß;d.dr jdhq úfudapkh jk l%shdjka wju lsÍu' ^,l=Kq 01&
^B& (i) (a)lsishï m%foaYhl Ôj;a jk Ôú m%cdjka yd wka;¾ l%shd lrk fN!;sl
mßirh tlaj .;a l< mßir moaO;shka fõ' ^,l=Kq 01&
(b) C, N, P ^,l=Kq 01&

(ii) (a)m<`.eáhd
(b)Wl=iaid ^,l=Kq 02&
-2 -1 -3
^C& (i) So4 , NO3 , PO4 ^,l=Kq 02&
(ii) Pb+2 ^,l=Kq 01&
(iii) iqfmdaIKh ùu' ^,l=Kq 02&

^02& (A) (i) O2 $Tlaiscka


(ii) wdf,dalh úksúo .uka lsÍug
(iii)CO2 $ ldnkavfhdlaihsâ
(iv)NaHCO3 iaj,amhla tl;= lsÍu'
(v) .aÆfldaia
(iv)bhqleßhd
(B) (i) ksÍlaIKh ks.ukh
ks,a oï meye ùu msIaGh wvx.= fõ'
(ii) msIaGh fkdue;s ùu'
(iii)me, ù tk uqx weg iaj,amhla wUrd .ekSfuka
(iv) ffcj ridhksl W;afm%arl
(v) a. fuda,afgdaia .a¨fldaia + .a¨fldaia
b. fuda,afgdaia
c. ffi,sh iajikh
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
245
^03& ^A& (i) A (iv) ks¾O%eùh
2
^ii) 4 (v) X X + 2e
(iii)YX2 (vi)B(YX2)
^B& (i) A,B (ii) D
(iii)A,B (iv) C
(v)oaú;aj úia:dmk
^C& (i) H2D2 iy MnO2
(ii) Wmia:r úksIaG;djh iq¿ m%udKj,ska iE§u wd§ ms<s;=re folla

^04& (A) (i) X. -fjda,aÜ ógrh Y. - weógrh


(ii) fjda,aÜógrh
(iii) S iaúph újD; lsÍu'
(iv) V

(b) (i) I
V
} wkql%uh = R (ksh;hls&'
(c) V
I } R 6
1
= 6W

(B) (i) A - wjYH úgl§ mßm:h úikaê lsÍu'


B - úÿ,s ldkaÿjl § mßm:h úikaê lsÍu'
C - mßm:fha fldgila úikaÈ lsÍu'
(ii) kwh
500
(iii) kwh = 1000 « kw « 2h
=1kwh

(iv) 230 / 240V

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


246
B fldgi

^05& ^A& (i) A- ol=Kq l¾Ksldj D- jï fldaIsldj


(ii) CO2 bj;alr O2 tl;= ùu wd§
(iii) Q= mqmamqISh Ysrd R=ixia:dksl uyd Ouksh
(iv) R
(v) R-ì;a;s >klï " lmdg ke;'
P- ì;a;s ;=kS" lmdg we;'

^B& (i) mQudx.h iy cdhdx.h tlu mqIamfha yg .ekSu'


(ii) mqIamhl mßK; mrd. l,xlh u; ;ekam;a ùfï l%shdj
(iii) äïn ixfldapkhlska f;drj M, yg.ekSfï l%shdj,sh'
(iv) tal ,sx.sl mqIam ±Íu" wiu mßK;sh" úIu lS,;djh" iajjkaoH;dj jeks
ms<s;=re follg
(v) a. W!kk úNdckh
b. wkQkk úNdckh
^C& (i) wkqch iy .%dylh
(ii) leïìhï mglh
(iii) uõ Ydlhg i¾jiu øys;D Ydl tljr me, rdYshla ,eîu'

^06& ^A& (i) V,W


(ii) T
(iii) S,W
(iv) Q
(v) T
(vi) WS
(vii) 2V+2H2O 2NaOH + H2
(viii)a) mrudKql l%udxlh " bf,lafg%dak ixLHdj
bf,lafg%dak úkHdih" fm%dafgdak ixLHdj jeks'
b) 20
3
(B) (i) ùÿre mqkS,h " 500cm mßudñ;sl ma,dial=j" msfmÜgqj
(ii) C2H5OH mßudj } 10 «500
100 3
} 50 cm
3
(iii) ² uOHidr ødjK 25'00cm mßudñ;sl ma,dial=jlg tl;= lr .ekSu'
² ødjK mßudj 500cm3 jk f;la wdi%e; c,h tl;= lsÍu'
(iv) ødjK .=K ixhq;sh tl;= lsÍu"fN!;sl .=Kdx.^j¾Kh">k;ajh& iudk ùu

^07& ^A& (i) iaÓ;sl >¾IK n,h (ii) iSudldÍ >¾IK n,h
(iii) mDIaGh iqug lsÍu jeks (iv)ksõgkaf.a m<uq kshuh
(v) wNs,ïN n,h (vi) W=mg
(vii) F= ma
200 W= 200 «10= 2N
F= 1000 «1 1000
F=0.2N
(viii) weú§fï §" .ia ke.Sfï §" jdyk meoùfï§ jeks'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
247
^B& (i) A
(ii) Wvql=re" w;d;aúl jia;=j,g jvd m%udKfhka úYd,
(iii) B
(iv) jia;=j
B D
A C
m%;sìïnh

v-v v¬v
^C& (i) a = t (ii) S= 2 «t
10= v-0 S= 50¬0 «5 =125m
5 -1 2
v = 50ms

(iii) úNj Yla;sh pd,l Yla;sh


(iv) 1
K.E= mv2
2
= 1 « 150 «502
2 1000
=187.5J

^08& ^A& (i) X- *ka.hs


(ii) la,eñfvdfudkdia wd§
(iii) ixÑ; wdydrh .a,hsfldcka" lhsàkuh ffi, ì;a;s jeks" uDf;rmsÔú ùu'
(iv) ^a& ls;=,a ^b& uvq ^c& fi,ðfk,a,d ^d& wU
(v) ^a& fldafâgd ^b& j,sl=l=<d ^c& ixprKh i`oyd $ iajikh i`oyd
(vi) Gallus lafayetti

^B& (i) = 1«105 ¬hrg


10
= 100"000¬ 100 «1000«10
=101000Pa
(ii) X-Y øj l`o 10 cm g jvd by< hEu'
(iii) pQIl w,a¨j Ndú;h" ihs*ka l%uh u`.ska c,h bj;g .ekSu jeks
(iv) ødj mSvl celal=j iy jdyk ;sßx. moaO;sh'
40
^C& (i) 100 m « 60Nm = 24Nm
60
(ii) X= 100 = 24Nm
24Nm
X= 60 «100= 40N
(iii) 100N

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


248
^09& ^A& (i) X- lelEreï k,h
Y- jdhq irdj
(ii) KMnO4 $ fldkaäia
(iii) ridhksl úfhdack
(iv) c,fha hál=re úia:dmkh
(v) ..k .dókag" lsñÿï lrejkag" jE,aäka lsÍug" oykh i`oyd" Yajikh
i`oyd

^B& (i) c, n`ÿkl ;nd r;a lsÍu'


(ii) 80C°
(iii) øj
(iv) Q = mcq
= 250 «2800«60 = 42000J
1000

^C& (i) P- mßjD;a; lïì o`.rh


Q -pqïNlh
(ii) m%;súreoaO ÈYdj,g W;al%uKh ùu'
(iii) pd,l Yla;sh úoHQ;a Yla;sh
^hdka;%sl Yla;sh&
(iv) Odrdj

ld,h

(v) ²o`.rfha fmdgj,a ixLHdj jeä lsÍu'


²m%n, pqïnl fhdod .ekSu'
²N%uK fõ.h jeä lsÍu'
(vi) úoHq;a pqïNl fm%arKh

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


249
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
250
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
251
b;sydih
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 3 11' 3 21' 1 31' 2


2' 4 12' 1 22' 2 32' 4
3' 4 13' 1 23' 4 33' 4
4' 1 14' 4 24' 2 34' 3
5' 2 15' 3 25' 1 35' 4
6' 3 16' 1 26' 3 36' 1
7' 2 17' 3 27' 2 37' 1
8' 1 18' 2 28' 3 38' 3
9' 1 19' 4 29' 3 39' 2
10' 4 20' 4 30' 1 40' 1
^,l=Kq 1 x 40 = 40&

II m;%h

^01& ^w& i. ii is;shïj, ,l=Kq lr we;' ^,l=Kq 12¬6}18&


^wd& i. A- tod fy<Èj
B - wkqrdOmqrh
C- wef,laiekav¾ .%eyeïfn,a
D-jiafldao.dud ^,l=Kq 04&
ii. 1' mn¿ ud,h
2' bínkalgqj uydYs,d iqidk ìu
3' mQ¾j ft;sydisl hq.h
4' m%N+jre úiska ^,l=Kq 04&
iii. 1' oyihjk ¨ù rcq 2' nQ¾fndaka
3' j¾fia,aia 4' m%xYh ^,l=Kq 04&

^02& I. w¾OY=Ial l,dmh" my;rg úh<s l,dmh" my;rg w;rueÈ úh<s l,dmh" f;;a
l,dmh" l`ÿlr úh<s w;rueÈ l,dmh" Y=Ial l,dmh ' ñka ;=kla ,sùu'
^,l=Kq 03&
ii. ² ovhï lsÍu'
² ;ek ;ek weúo wdydr /ia lsÍu'
^,l=Kq 04&
iii. ² uydYs,d iqidk ^bínkalgqj " .,a fidfydka lk;a;" há.,afmd;a;&
² ueá Tre iqidk ^rxpduvu" y,aÿïuq,a,&
fuu iqidkj, iajrEmh yd tajd Ndú;d l< wdldrh meyeÈ,s lsÍu' ^,l=Kq 05&
iv. jdmS.du " jD;a;Ska wkqj .ï ìysùu" ld¾hhka wkqj .ï ìysùu" mßlaÅ;aa; .ï "
wmßlaÅ;aa; .ï ìys jQ wdldrh úia;r lsÍu ' miq ld,h jk úg úYd, kd.ßl
ckdjdi ìysùu' klr fyj;a k.r ìysùu úia;r lsÍu' hemSï l%uh wkqj uq,a
ld,fha .x.d ksïkfhka msg; ckdjdi jHdma; ùu " lgqir fnda. j.d lsÍu
WodyrK iys;j úia;r lsrSu' ^,l=Kq 06&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
252
^03& i. A - Od;=fiak B - uyfika C - fojk uq.,ka ^,l=Kq 03&
ii. ² n,xf.dv iuk, jej
² iS.sßh w,fld, jej ^,l=Kq 04&
iii. jeõ neïu" fidfrdõj" ìfidafldgqj" r<mkdj" wd§ wx. ;=kla kï lsÍu' bka tla
wx.hlska bgqjk ld¾hNdrh meyeÈ,s lsÍu' ^,l=Kq 05&
iv. ilfmdarej Ndú;h" iqÿiq ueá j¾. Ndú;h" ueá moï lsÍu" ms,siaiSug Wÿka Ndú;h
ld< rla; j¾K ueá nÿka ;ekSu i`oyd mej;s ±kqu" u;=msg Tm ±óu yd j¾K
.ekaùu úia;r lsÍu' ^,l=Kq 06&

^04& i. A - yia;s wdpd¾h


B - ÿkq wdpd¾h
C - wYaj wdpd¾h ^,l=Kq 03&
ii. ² fj<`om< iSudfõ isák whf.ka ñi fjf<`ofmd< miqlr hkakjqkaf.ka nÿ wh
fkdl< hq;= nj'
² ks<OdÍkag fkdfmkajd fjf<`ofmdf<a NdKav úl=Kk whf.ka fo.=Khla nÿ wh
l< hq;= nj'
² rcfha ks<OdÍka úiska m%ñ;s.; fkdlrk ,o ;rdÈ mä fhdod fj<`odï fkdl<
hq;= nj'
² nq,;a iy mqjla uKavmj, ;nd fj<`odï l< hq;= nj'
² fmdfydh Èkj, fj<`odï l< whf.ka ovhla f,i f;,a noaola ,nd.; hq;= nj'
fujeks kS;sj,ska folla ,sùu' ^,l=Kq 04&
iii. m%Odk ffjoHjrhd uy fjokd kï jQ nj" Y,H ffjoHjre isánj ^nqoaOodi rc;=udo
ffjoHjrfhl= nj&' frday,a mej;s nj ^ñyska;f,a" fmdf<dkakrej & .ï oyhlg tla
ffjoHjrfhla isánj" ffjoH .%ka: mej;s nj" Tiq Whka mej;s nj úia;r lsÍu'
^,l=Kq 05&
iv. ù f.dú;ek" fyaka f.dú;ek" i;aj md,kh ms<sn`o WodyrK iys;j úia;r lsÍu'
^,l=Kq 06&
05& i. A - l=reKE.,
B - oUfoKs
C - fldaÜfÜ ^,l=Kq 03&
ii. ² pkaøNdkq kï cdjl wdl%uKslhdf.a yuqodjg uqyqK §u'
² ld,sx> ud>f.a wdl%uKhg uqyqK §u' ^,l=Kq 04&
iii. ² ÿ¾j, md,lhka njg m;aùu'
² ld,sx. yd mdKavH jxYslhska w;r n, wr.,
² wd¾Ól mßydksh
² ld,sx> ud>f.a wdl%uKh
ñka folla úia;r lsÍu' ^,l=Kq 05&
iv. wyia Èfhka j.d lsÍu" m%Odk j.dj ù f.dú;ek jQ w;r c, ys`. m%foaYj, fyaka
f.dú;ek' jdksc wd¾Ól rgdjlg keUqre ùu ^jk.;j jejqKq l=re`ÿ fukau l=¿nvq
fj<`odu uq;= ueKsla we;=ka we;ao< wd§''''& úfoaY fj<`odu rcqf.a taldêldrh hgf;a
mej;Su' fujeks lreKq WodyrK folla iys;j úia;r lsÍu' ^,l=Kq 06&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


253
^06& i. uÿrdish" fndïndh" l,algd ^,l=Kq 03&
ii. ² Y%S ,xldfõ msysàu
² l=re`ÿ we;=¿ jákd fj<`o øjH ,nd .ekSu' ^,l=Kq 04&
iii. ² Wvrg foaYmd,ksl miqìu ms<sn`o wjfndaOhla bx.%SiSkag fkd;sîu'
² Wvrg N+f.da,Sh miqìu yd foaY.=Ksl ;;ajhka ms<sn`oj wjfndaOhla fkd;sîu'
fï ksid Wvrg wdl%uKh l<;a Tjqkag ch .ekSug fkdyels ùug fya;= jQ wdldrh
úia;r lsÍu' ^,l=Kq 05&
iv. ² Wvrg iajdëk rdcHhla mej;Su uqyqÿnv m%foaYj, bx.%Sis md,khg ndOdjla ùu'
² fjr<nv wdrlaIdjg;a wNHka;r foaY iSud wdrlaIdjg;a úYd, hqO úhoula
±Íug isÿùu'
² uqyqÿnv jeishka mjd Wvrg rcq ;ukaf.a rcq f,i ie,lSu'
² uqyqÿnv m%foaYj, bx.%SiSkag úreoaOj we;sjk ler,sj,g Wvrg rcq wdOdr lsÍu'
² fld<U yd ;%sl=Kdu,h md,k uOHia:dk w;r f.dvìñka iïnkaO;d
meje;aùug Wvrg rdcOdksh ndOdjla ùu'
² Wvrg rcq m%xY cd;slhskaf.a wdOdr ,nd .kS hehs we;s jQ ielh'
ñka lreKq ;=kla úia;r lsÍu' ^,l=Kq 06&

^07& .i. A - fÊ'ù'fp,ajkdh.ï uy;d


B - ã'tia'fiakdkdhl uy;d
C - tia'ví'wd¾'ã'nKavdrkdhl uy;d ^,l=Kq 03&
ii. ² tf;la ,xldj hkqfjka ye`Èka jQ furg Y%S ,xldj hk kdufhka ye`Èkaùu'
² ì%;dkH wêrdcH iu`. mej;s jHjia:dkql+, ne`§u wjika lsÍu'
² Y%S ,xldj talSh rdcHhla nj jHjia:dfjka ms<s.ekSu'
² ck;djf.a uQ,sl ñksia whs;sjdislï iqrlaIs; lsÍu' ^,l=Kq 04&
iii. 1978 úOdhl ckdêm;s i;= n,;, w;=ßka jHjia:dodhlfha n,;," úOdhlfha
a n,;, wêlrK n,;, yd rdcH kdhlhd f,i we;s n,;, WodyrK imhñka
lreKq folla weiqßka úia;r lsÍu' ^,l=Kq 05&
iv ² f;;a l,dmfha ck;dj f;dardf.k úh<s l,dmfha mÈxÑ lr bvï ,nd §
ksjdi ;kd mÈxÑ lrùu ksid Ôjk ;;ajh Wiia ùu'
² jdßud¾. m%;sixialrKh ksid lDIsl¾udka;fha ÈhqKqj
² úh<s l,dmfha ck;djf.a fi!LH wOHdmk myiqlï ÈhqKq lrùu'
² f.dúckmo ^ñkafkaßh ld.u .sß;f,a wd§& ìysùu yd tys ÈhqKqj
fïjd WodyrK ;=kla hgf;a úia;r lsÍu' ^,l=Kq 06&

(08) i. A - .e,S,sfhda .e,s,s


B - uhsl,a wdkacf,da
C - ,shkdfvda vdúkaÑ ^,l=Kq 03&
ii. A - ms,smSkh
B - ngysr bkaÈhd ¥m;a
C - weußldj
D - lekvdj ^,l=Kq 04&
iii. úYajh ms<sn`o bÈßm;a jQ kj u;" ffjoH úoHdfõ ÈhqKqj úia;r lsÍu' ^,l=Kq 05&
iv. j;=j.dj wdkhk wmkhk wd¾Ólh yev .eiqKq wdldrh iy ta iu`.u ngysr
Ñka;kh jHdma; ùu" ls;= oyu jHdma; ùu" ngysr wOHdmk l%uh wd§ iudc
ixialD;sh fjkia ùug n, mE lreKq úia;r lsÍu' ^,l=Kq 06&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
254
(09) i. A - úkaiagka p¾Ñ,a
B - wíÿ,a .ud,a kid¾
C - ysfrdaysf;da wêrdchd ^,l=Kq 03&
ii. ² ch.%dyS rgj,g úYd, jkaÈ uqo,la f.ùug isÿùu'
² yuqod ;nd .ekSu yd wú wdhqO ksIamdokh i`oyd c¾ukshg iSud mekùu'
² c¾uksh m%xYfhka w,a,df.k ;snQ we,aidia yd f,df¾ka hk m%foaY h<s
m%xYhg mjrd §u'
² hqfrdamfhka msg; c¾uksh i;= jQ hg;aúð; ch.%dyS cd;Ska w;r fnod .ekSu'
ñka lreKq folla úia;r lsÍu' ^,l=Kq 04&
iii. ² weußld tlai;a ckmo cd;Skaf.a ix.ufha idudðl;ajh fkd.ekSu'
² reishdj cd;sl ix.ufhka wE;alr ;eîu'
² ix.uhg yuqodjla fkdisàu'
² f,dal iduh lv jQ wjia:dj,§ tu rgj,g úreoaOj l%shdud¾. .ekSug
ix.uh wfmdfydi;a ùu'
lreKq folla úia;r lsÍu' ^,l=Kq 05&
iv. ² wlaI ms, mrdchg m;aùu'
² ñksia Ôú; yd foam< úkdY ùu'
² hg;a úð; /ilg ksoyi ,eîu'
² ud¾I,a ie,eiau y`ÿkajd §u'
² f,dalfha rgj,a n, l`ojqre follg fn§u'
fujeks m%;sM, j,ska folla úia;r lsÍu'
^,l=Kq 06&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


255
1' ^w& (i)
1' ^m& (i)
1' ^a& (i)

W!rdf;dg

²
f.dalKaK jrdh
² fmdïmßmamq
² l,dT
h ²yqre¿ jej ²
²mrdl%u iuqøh
²
y,dj;
² uyshx.Kh
ñksfma wuqK
Th

²
lsß`È

²
ldpr.du
rxpduvu

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


256
frdauh

257
²

m¾ishka

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


fndlal
uÿrdish ² u,h
w¾Ooaùmh
u,lald
i'i'

cdjd¥m;
mqrjeis wOHdmkh
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 3 11' 3 21' 2 31' 1


2' 1 12' 3 22' 1 32' 3
3' 2 13' 1 23' 4 33' 2
4' 2 14' 4 24' 3 34' 4
5' 3 15' 4 25' 1 35' 3
6' 4 16' 4 26' 3 36' 1
7' 4 17' 4 27' 3 37' 4
8' 1 18' 1 28' 4 38' 2
9' 2 19' 1 29' 2 39' 1
10' 2 20' 3 30' 1 40' 2
^,l=Kq 1 x 40 = 40&

II m;%h

^01& i. Y%S ,xldj" bkaÈhdj" weußld tlai;a ckmoh" ì%;dkH" m%xYh


ii. N+ñh" ck.ykh" wdKavqj" iajdêm;s n,h
iii. wOHdmkh" fi!LH" ksjdi yd bÈ lsÍï" m<d;a md,kh" uydud¾.
iv. jev f,dalh mq¿,a ùu" f.da,Sh fj<`ofmd< mq¿,a ùu" f,dalfha ´kEu rgl Ôj;aùug
yels ùu" oCI;d yelshd u; fjk;a rglg fiajh lsÍug yels ùu'
v. foaYmd,kh" jd¾.sl;ajh" iudc wd¾Ól ;;a;ajh" wd.ñl u;jdo
vi. wdKavql%u jHjia:d kS;sh" wmrdO kS;sh" isú,a kS;sh
vii. uyk.r iNd" k.r iNd" m%dfoaYSh iNd
viii. wdrlaIdj" meje;au" ixj¾Okh" iyNd.S;ajh
ix. wdydr yd fmdaIK .eg¨ u;= ùu" f,v frda. yd fi!LH .eg¨" Ôú; yd foam, úkdYh"
iudc wd¾Ól mßydksh
x. rdcH Wmdh ud¾. iïnkaO;d" hqO Wmdh iïnkaO;d ^,l=Kq 20 hs&

^02& i. wNHka;r .egqï" wka;¾cd;sl .egqï ^,l=Kq 02&


ii. - wd.ñl j;dj;a flfrys fhduq ùu'
- ufkda úoHd;aul wNHdi u.ska
- WmfoaYkh u.ska
- iajNdúl mßirh ksÍCIKh lsÍu'
iii. a. fm!oa.,sl .egqï" foam, wdrjq,a" mjqf,a .egqï" wdh;k .egqï" wdh;k w;r .egqï"
rg ;=< yd rgj,a w;r .egqï ^,l=Kq 03&
b. Ôú; ydks je,fla'
foam< ydks je,fla'
udkisl wd;;sh wju fõ'
wd;au f.!rjh iq/fla'
wd¾Ól ia:djr;ajh we;s fõ'
rg iuDoaêu;a fõ' ^,l=Kq 02 hs&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


258
^03& i. Wvrg kS;sh" f;aij,dfï kS;sh" uqia,sï kS;sh ^,l=Kq 02&
ii. fY%aIAGdêlrKh" wNshdpkdêlrKh" m<d;a no uydêlrKh ^,l=Kq 03&
iii. a. - úksiqrejka m;a lsÍu'
- úksiqrejka bj;a lsÍu'
- úksiqrejkaf.a jegqma ;SrKh lsÍu'
- fjk;a ;k;=re ms<s.ekSu fkdl< hq;= nj
- wkjYH ueÈy;aùï yd md,kh iSud lsÍu'
- wêlrK fiajd fldñiu msysgqùu' ^,l=Kq 03&
b. by; tlaúê úOdkhla úia;r lsÍug ,l=Kq 02 la ,nd fokak' ^,l=Kq 02&

^04& i. Ôj Wmldrl fiajd" wÔú Wmldrl fiajd ^,l=Kq 02&


ii. f.da,Sh WKqiqu jeä ùu" ´fidaka ia:rhg ydks ùu" wï, jeis we;s ùu" ÿú,sj<d we;s
ùu" ffcj f.da,hg ydks ùu" foaY.=K úm¾hdi we;s ùu" ysu l`ÿ Èhùu" uqyqÿ c,
uÜgu by< hdu" f,v frda. yd jix.; jHdma; ùu' ^,l=Kq 03&
iii. a. - m%d.aOk W!K;dj
- m%d:ñl NdKav ñ, WÉpdjpkh
- wdkhkh lrk NdKav i`oyd by< ñ,la f.ùug isÿ ùu'
- wjdisodhl fj<`o fYaIh ^,l=Kq 03&
b. - b;=reï Èß.ekaùu'
- wmkhk úúOdx.SlrKh
- kj fj<`o fmd< fidhd .ekSu'
- wdhd; wdfoaYk m%;sm;a;sh'
- úl,am n, Yla;s l%u'
- l,dmSh ix.ï we;s lsÍu'
- úfoaYdOdr
by; tla lreKla úia;r lsÍug ,l=Kq 02 ,nd fokak' ^,l=Kq 02&

^05& i. f;d. fjf<`odu" is,a,r fjf<`odu ^,l=Kq 02&


ii. - mdvq ,nk rdcH jHjidh fm!oa.,sllrKh lsÍu'
- fm!oa.,sl foam, whs;shg bv i,id §u'
- wd¾Ólh ,sys,a lrKh
- fm!oa.,sl jHjidhhka Èß .ekaùu' ^,l=Kq 03&
iii.a. - uq,sl wjYH;d ;Dma;su;a lr .ekSu'
- wkd.; mrïmrdj iu`. talu;sl ùu'
- ck;d iyNd.S;ajh we;s lr .ekSu'
- iajdNdúl iïm;a ixrlaIKh
- mßirh wdrlaId lr .ekSu'
- iudc iqrlaIs;Ndjh
- wkH ixialD;Skag .re lsÍu' ^,l=Kq 03&
b. tla lreKla l%shd;aul lrk wdldrh úia;r lsÍug ,l=Kq folla ,nd fokak'
^,l=Kq 02&

^06& i. weußld tlai;a ckmoh" iaúÜi¾,ka;h" ´iafÜ%,shdj ^,l=Kq 02&


ii. - k.r iNd" uyk.r iNd" m%dfoaYSh iNd ^,l=Kq 03&
iii. a. - c,iïmdokh" úÿ,sh iemhSu" u, wmjykh" ud¾. bÈ lsÍu" mqia;ld,
myiqlï" fmdÿ jeisls,s mj;ajdf.k hdu" úfkdao ia:dk" <ore mdi,a
mj;ajdf.k hdu wd§ ksjerÈ ms<s;=rlg ,l=Kq ;=kla ,nd fokak' ^,l=Kq 03&
b. - tla lreKla úia;r lsÍug ,l=Kq folla ,nd fokak' ^,l=Kq 02&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


259
^07& i. rdcH Wmdh iïnkaO;d ^,l=Kq 02&
hqO Wmdh iïnkaO;d
ii. ì%;dkH" m%xYh" reishdj" weußld tlai;a ckmoh" Ökh ^,l=Kq 03&
iii. a - cd;Hka;r iqyo;d j¾Okh fõ'
- kj /lshd wjia:d Wod fõ'
- yÈis wjia:djl wkfHdakH wdOdr ,efí'
- ;dlaIK ±kqu yqjudre lr .; yel'
- ixj¾Ok lghq;=j,§ wjYH iyh ,efí' ^,l=Kq 03&
b - by; tla lreKla úia;r lsÍug ,l=Kq folla ,nd fokak' ^,l=Kq 02&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


260
N+f.da, úoHdj
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 11035 11' ueo fmrÈ. 21' 3 31' 1


2' nefida,aÜ 12' udl`ÿr 22' 2 32' 3
3' k,a,nd¾ 13' iaf:dagkh 23' 1 33' 2
4' uev.ialrh 14' idlaIr;dj 24' 2 34' 2
5' imq.ialkao 15' 50 25' 1 35' 1
6' ks 16' ld¾ñl 26' 1 36' 3
7' ks 17' 41] 27' 3 37' 4
8' je 18' Lksc yd fjk;a 28' 4 38' 4
9' ks 19' 24] 29' 1 39' 2
10' je 20' 4 30' 4 40' 3
^,l=Kq 1 x 40 = 40&

II m;%h
I fldgi
^01& ^w& (i) .x o`.rh
(ii) YdÇh
(iii) fld;a lkao
(iv) jk rlaIs;h
(v) lfmd,a,
(vi) fkrej
(vii) 8'5 $ 9'0 $ 9'2 km ^´kEu ms<s;=rla&
(viii) fmd,a j.dj $ fyaka j.dj $ ù j.dj $ f.j;= j.dj
(ix) A ^,l=Kq 10&

^wd& (i) A ^b& (i) B


(ii) J (ii) O
(iii) O (iii) E
(iv) L (iv) I
(v) U ^,l=Kq 05& (v) W ^,l=Kq 05&

II fldgi

^02& (i) A. lfnd, B. m%djrKh ^,l=Kq 02&


(ii) ² Wkak;dxYh iu`. WIAK;ajh l%ufhka wvq fõ'
² c, jdIam" j,dl=¿" ¥ú,s wxY fkdue;'
0
² jdhq f.da,fha wvq u WIaK;ajh fuys mj;S' (-90 C)
² úoHq;a l%shdj,s nyq,j isÿ fõ'
² Bg by<ska fufida uKav,h msysgd we;' ^,l=Kq 03&

(iii)(a) ² id.r c,h ² jdhqf.da,Sh c,h


² N+;, c,h ² mdxY= c,h
² N+.; c,h ^,l=Kq 02&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


261
(b) ² l¾udka; i`oyd fhdod .kakd c,h wmú;% c,h f,i msg lsÍfï § úúO
ridhksl yd ldnksl øjH c,hg uqiq ùu'
² lDIsld¾ñl lghq;= ksid lD;%Su fmdfydr" lDIs ridhksl øjH ^lDñkdYl $
j,a kdYl& c,hg ñY% ùu'
² u, øjH wmjykh ksid u;=msg c,dY iy N+.; c,hg wmøjH tl;= ùu'
^,l=Kq 05&

^03& (i) A - ksj¾;k j¾Id jkdka;r


B - fi!uH l,dmSh jkdka;r ^,l=Kq 02&
(ii) - ffcj úúO;ajh by< uÜgul mj;S'
- me<Eá j¾Okh fõ.fhka isÿfõ'
- jkdka;r ia:r lSmhls
- .iaj, m;% nyq, ùu yd m;% m<,a ùu úfYaI ,laIKhls'
- je,a j¾. fuka u hï frdamK we;' wms Ydl nyq, h' ^,l=Kq 03&
(iii)- cd;sl rlaIs; yd wNhN+ñ mj;ajd f.k hdu'
- jk j.d jHdma;s we;s lsÍu'
- jk ixrlaIK Wmdh ud¾. wkq.ukh lsÍu'
- m%cd iyNd.s;aj jk j.d Èß.ekaùu'
- rela frdamKh iy jkdka;rj, M,odhs;dj u¾Okh lsÍu'
- jk úkdYfha wys;lr m%;sM, ms<sn`oj ck;dj ±kqj;a lsÍu'
- mßir ixfõ§ l,dm we;s lsÍu'
- jk iïm;a wdrlaId lsÍu yd mj;sk kS;s Í;s n,.ekaùu' ^,l=Kq 05&

^04& (i) C - bkaÈhdj D - Ökh ^,l=Kq 02&


(ii) ²;Kìïj, jHdma;sh ² c, myiqj
²mqyqKq Y%uh ² kj ;dlaIKh
²fjf<`ofmd< ^,l=Kq 03&
(iii)²kj fokqka j¾. yd ;DK j¾. y`ÿkajd§u'
²wfòfj," lkkaú," j,amsg jeks m¾fhaIK uOHia:dk u.ska kj fokqka j¾.
y`ÿkajd§u yd Wmfoia §u'
² ójkm,dk lsß .j iïm;a uOHia:dkhla msysgqùu'
² Kh iykdOdr ,nd §u' ^,l=Kq 05&

^05& (ii) - tlai;a rdcOdksh - n¾ñxyeï" ol=Kq fõ,aia" ,ekalI¾h¾


- - Tidld" fldfí iy lsfhdaflda" fgdalsfhda" fhdfldyud" W;=re lshqIq
kfhda.d ^,l=Kq 02&
(ii) ² hlv yd jdfka l¾udka;fha w;S;fha mej;s mdrïmßl ;dlaIKfhka bj;a ùu'
² hlv WKq lsÍug .,a w`.=re fjkqjg úl,am n,Yla;s fhdod .ekSu'
² kef.kysr wdishd rgj,ska b,a¨u by< hEu'
² jdfka wmkhkh lrk rgj,a úiska u jdf.a wdkhkh lsÍu'
² wuqøjH fjkqjg m%d.aOkh yd fjf<`ofmd< u; l¾udka; ia:dk.; ùu'
^,l=Kq 03&
(iii)² l¾udka; .ïudk we;s lsÍu'
² Èú ke.=u cd;sl ixj¾Ok jevigyk
² yia; l¾udka; ixj¾Ok jevigyk
² .Dy l¾udka; i`oyd Y%ñlhka mqyqKq lsÍu'
² m%o¾Yk meje;aùfuka ksIamdolhka ffO¾hu;a lsÍu' ^,l=Kq 05&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


262
^06& (i) ² m%ñ;sßnj ² udkj j¾. ² jhi ^,l=Kq 02&
(ii) a. - jir 11 $ 12 ^ms<s;=re folgu ,l=Kq fokak&
b. 1' §¾> ld,hla ;siafia ukao.dó j¾Okhla isÿ jQ wjêh
2' l%s'j' 1750 muK isg flá ld,hla ;=< iS>% j¾Okhla isÿ jQ wjêh ^,l=Kq 03&
(iii)² Èjhsfka m%Odk;u jdksc yd mßmd,k wOHdmk fiajd lghq;= fld<U k.rhg
talrdYS ù ;sîu'
² lgqkdhl" ìh.u ksoyia fjf<`o l,dm yd fkajdislj isg fld<Uh <`.d ùfï
myiqj ksid .ïmy ck.ykh wêl ùu'
² l¾udka;mqrh ksß;È.g wdikak ksid l=reKE., f;;a l,dmh - l¿;r" .d,a,"
ud;r h'
² uykqjr ys;lr foaY.=Kh
² hdmkh W;=re m<df;a w. k.rh
² wfkl=;a m<d;a há;, myiqlï wvq ùu jeks

^07& (i) ixj¾Ok l%shdj,sfha § mßir l<ukdlrKh iy ixj¾Ok l<ukdlrKh taldnoaO


lsÍu' ^,l=Kq 02&
(ii) ² rfÜ kj m%foaY ixj¾Okhg újD; ùu'
² fjf<`ofmd< mq¿,a fõ'
² kj ksIamdok läkñka fjf<`ofmd<g ,efí'
² u.S yd NdKav ixp,kh fõ.j;a fõ'
² ld,h b;sß fõ'
² kj /lshd wjia:d Wod fõ'
² NdKav yd fiajd iemhqï ud¾. fjkia fõ' ^,l=Kq 03&
(iii)jdis
² wOHdmkhg kj ux újr ùu'
² fN!;sl jYfhka mj;sk ÿr wvq ùu ksid ikaksfõokh mq¿,a ùu'
² f.da,ShlrKh ;=< ikaksfõokh myiq ùu'
wjdis
² mjq,a iïnkaO;d wvq ùu'
² .egqï we;s ùu'
² wkjYH n,mEï we;s ùu'

^08& (i) ² jix.; frda.


² ,eõ .sks
² Ydl fyda i;a;ajhka uyd mßudK f,i j`oùu' ^,l=Kq 02&
(ii) ² meis*sla id.rh jgd úys § we;s meis*sla l,dmh
² uOHOrKS - ysud,h l`ÿ l,dmh
² uOH w;a,dka;sla id.ßl jeá l,dmh
² wm%sldkq iqúfNao ksïk l,dmh ^,l=Kq 03&
(iii)² .x.d fmdaIl m%foaYj, jkdka;r wdrlaId lr .ekSu i`oyd m%cdj ±kqj;a lsÍu yd
iyNd.s;ajh
² .x.dj, fudah újD;j ;nd .ekSu'
² my;a ìï yd f;;a ìï wdrlaId lr .ekSug kS;sÍ;s l%shd;aul lsÍu'
² .x.dj, je,sf.dv ±óu iSud lsÍu'
² msgdr .e,Sï isÿjk ia:dkj, udkj lghq;= iSud lsÍu' ^,l=Kq 05&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


263
ikaksfõokh yd udOH wOHhkh
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 1 11' 3 21' 2 31' 4


2' 3 12' 2 22' 2 32' 3
3' 3 13' 4 23' 1 33' 2
4' 2 14' 4 24' 2 34' 3
5' 2 15' 2 25' 3 35' 4
6' 4 16' 3 26' 4 36' 3
7' 1 17' 2 27' 3 37' 3
8' 1 18' 4 28' 3 38' 3
9' 3 19' 2 29' 2 39' 4
10' 3 20' 3 30' 2 40' 4
^,l=Kq 1 x 40 = 40&
II m;%h
^01& i. mqoa., wjYH;d i`oyd $ ;SrK .ekSug $ mqoa., in`o;d" wOHdmk .eg¨
ksrdlrKh" ls¾udKYS,S Ñka;khg
ii. úoHq;a udOH" uqøs; udOH
iii. wOHdmkh ,nd §u" fm<Uùu" úfkdaodiajdoh
iv. mdGlhd" Y%djlhd" fm%alaIlhd
v. m%Yakdj,s" iïuqL idlÉPd" ksÍCIK l%uh" ióCIK
vi. úÿ,s ikafoaY kshduk fldñIka iNdj
vii. ÿrl:kh" *elaia hka;%" úoHq;a ;emE," fjí wvú" wka;¾cd,
viii. FM ;rx.$ ixLHdx; uQ¾ck ;rx.
ix. úfYaIfhka ilia l< lKAKdä hqj,la Ndú;fhka
x. ckudOH yd kj udOH

^02& i. fldia f,<§u" .skaor" ÿu" fld< w;= t,a,Su" .=ydj, is;=jï we`§u'
ii. Rcq j¾;dlrKh
ks¾udKd;aul jd¾;dlrKh
iii. mqj;a bj" f;dr;=re uq,dY%h ms<sn`o ±kqj;a nj" bjiSu" fyd`o ksÍCIlfhl= ùu"
wdpdrYS,S nj" iqyo nj" ld, l<ukdlrKh" úpCIK nj" wmCImd;S nj"
iaÒridr;dj" WmdhYS,S nj
iv. 11 fY%aKsh 28" 29 msgq

^03& i. Y%uhsl fyj;a fiahd mg, Ndú; lr leurdj" wxls; fyj;a äðg,a leurdj
ii. wd¾Ól whs;sjdislï
iodpdrd;aul whs;sjdislï
iii. wvqmsßjeh$ wdl¾IKSh nj$ blauka nj$ myiqj$ ld¾hCIu;dj ^10 fY%aKsh fm< fmd;
63 msgqj&
iv. rEmjdyskS udOH Y%jH oDYH udOHhls
ióm udOHhls'
iðj udOHhls'
rEmjdysks ck udOHhls'
rEmjdysks wia:dhs udOHhls'
úhoï wêl udOHhls'
^11 fY%aKsh fm<fmd; 81 msgqj&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
264
^04& i. wNsidÍ udOH (Convergent Media)
ii. ² wmyeÈ,s f;dr;=re ;eka meyeÈ,s lr .ekSu'
² ikaksfõolhd w;r wka;¾ in`o;djla mj;ajd f.k hEu'
² ksjerÈj .%dylhdg mKsúvh ,enqfKa ±hs ±k .ekSug
² id¾:lj ikaksfõok ld¾hhla isÿ lsÍug
iii. ² ;ud ms<sn`o i;H f;dr;=re jika lrñka wka wh /jàfuka je<lSu'
² jerÈ yd wi;H f;dr;=re cd,hg tla lsÍfuka je<lSu'
² ;ukaf.a fm!oa.,sl f;dr;=re wkjYH wh fj; ,nd §fuka je<lS isàu'
² iudc iodpdrhg ydks fkdjk fia Ndú; lsÍu'
² wka whf.a fm!oa.,sl;ajhg ydks fkdjk fia Ndú; lsÍu'
iv. ² ;eme,a m;
² ÿrl:k weu;=ï
² úoHq;a ;emE,
² flá mKsúv
² iudc Pd, fjí wvú
² mqj;am;aj,g ,sms iïmdokh
² ,smshla f,i ilid m%;spdr okajd heùu'
² udOH md.ukla fyda Woaf>daIKhla ixúOdkh lsÍu'

^05& i. ixjD; mßm: rEmjdyskS leurd


ii. ² m%isoaO /`.=ï md,l uKav,h - Ñ;%mg kdgH wd§ m%didx.sl
² úÿ,s ikafoaY kshduk fldñIka iNdj - úoHq;a udOH
² Y%S ,xld mqj;am;a uKAv,h - uqøs; udOH
iii. ² ksjerÈ nj
² iu;=,s; nj
² meyeÈ,s nj
² úYaajdikSh;ajh
^11 fY%aKsh fm< fmd; 16 msgqj&
iv. 10 fY%aKsh fm< fmd; 85 msgqj

^06& i. ÿrl:kh
ii. laf,daâ Iefkdaka" fjdrka ùj¾
iii. ² úêu;a ixúOdkhl wdh;ksl jHqyh
² ikaksfõolhd yd .%dylhd wiïuqL ùu'
² nyqúO fodrgq md,lhka isàu'
² tal ud¾.sl j ikaksfõokh isÿùu'
² fmdÿ ixfoaY úirKh
² jD;a;Sh uÜgfï udOHfõ§ka isàu'
² m%;sfmdaIKh fkd,eîu fyda m%udo ùu'
iv. mqj;a m;
² ir, NdId ffY,Sh Ndú;h
² b,lal .%dylhd wkqj NdId Ndú;h
² wjYH wjia:djkays § ks¾udKYS,S NdId Ndú;h
² yels;dla ksjerÈ jHdlrKdkql+, NdId Ndú;h
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
265
.=jka úÿ,sh
² Ñ;a;rEm uefjk NdId Ndú;h
² .%dylhdg ;udg wu;kjd hehs yef`.k wdldrhg NdId Ndú;h
² jevigykl iajNdjh wkqj NdId Ndú;h
² idudkH jHjydr NdIdjla f,aLk NdIdjla w;rjd§ NdId Ndú;h

^07& i. P - ikaksfõolhd
Q - mKsúvh
R - udOH ^kd,sldj&
S - .%dylhd
ii. ² ;eme,a ,sms
² *elaia mKsúv
² ÿrl:kh ^cx.u yd ia:djr&
² úoHq;a ;emE,
² wka;¾cd, ÿrl:kh
² iudc cd, jeks udOH
iii. ² mqoa., uQ,dY%h
² wdh;ksl uQ,dY%h
² ,sÅ; uQ,dY%h
² udOH uQ,dY%h
iv. ² NdIdj ir, úh hq;=h'
² jdlH Ndú; l< hq;=h'
² iEuúg u ijka §fuka .%yKh lr .ekSug iqÿiq mßÈ ,súh hq;=h'
² úrdu ,laIK meyeÈ,s f,i igyka l< hq;=h'
² m%ldYkfha fjkiaùï meyeÈ,sj ±laúh hq;=h'
² fþohka ksis mßÈ fjka lsÍu" jpkj, w¾: ksis f,i .e<mSu" wod< fþofha
jpk ksis mßÈ fjka lsÍu'
² ixCIsma; mo fkdfhÈh hq;=h' úia;rd;aul mo fhÈh hq;=h'
² ixLHd yd b,lalï yels ;rï ir,j yd u;l ;nd .; yels whqßka bÈßm;a l<
hq;=h'
^11 fYa%Ksh - 66" 67 msgq&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


266
isxy, idys;H ridiajdoh
ms<s;=re m;%h
I fldgi

^01& i. ^w& l=§


^wd&mndj;shg
ii. ^w& fldg¿jd
^wd&lmamg fjf<kaodg
iii. ^w& wïud
^wd&mS'î'fiakdkdhl
iv. ^w& .ug rgg wdorhla we;akï w;" mh" T¨j fjk fjku lmd lEj;a whqla;shg w;
Tijkak tmd hkakhs'
^wd& w,.shjkak uqLfjÜá;=ud
v. ^w& isßfiak
^wd& ;=xux ykaÈh

^02& i. —fï ud f.kdfha ñksfila fkdfjhs' Yl% foafõkaøfhda jke˜

ii. l=i;K ñgla " Èj i¿jla" Èj i`ÿka yrhla" mri;= uodrd u,a" fldlko kï ùKdjla

iii. l=i l=ure úrEmSh' {dkjka; úh'


chïm;s l=ure rEmh ,iaik" kqjK ke;s úh'

iv. foaùka f.k .sfha ljqrekao@ Yl% foafõkaøhd nj mejiSu' ta fldfyduo f.k
.sfha uy¨ nuqKl= nj mejisu' Yl% foafõkaøhd ;ud /f.k ÈjH f,dalhg .sh
nj;a tys§ Yl% foafõkaøhd ÿka foaj,a fmkaùu' tfykï ore flfkl=ka ,o±hs
úpdrd i;=gqj ìijg .U fmryr ÿkay'

ke;fyd;a

i. Y%S ,xldoaùmfha W;=re foaYfha ñksiqka yd ol=Kq ,l ñksiqka fomsßiu tlu


mjq,l msßila nj wjOdrKh lsÍu'

ii. ² ysre i`ÿ fomsßig u tl f,i mEhSu'


² fmd,a.iaj,g fukau ;,a .ia j,g o t<sh jeàu'
² rka ;re ߧ ;re tl f,i mEhSu'

iii. ÿmam;a ñksiqkag N+ñh fnod ta ìï lfvys rc ùug wjYH fkdfõ' ìï w`.,la ke;s
ñksiqka' rclu ms<sn`o isysk fkdm;hs' ta whqßka W;=r ol=K fjkafldg mjqre
n`Èkafka biqre nr ±k W.;a ñksiqkah' tajdg jkaÈ f.jkafka ÿmam;=ka h'

iv. ol=fKka yd W;=frka oyäh fy,k" Y%uh j.=rk ñksiqka isà' tfy;a Tyqf.a yoj;a
l¨.,a hlv fkdfõ' WKqù yef,k báh' Tjqka .;ska yeä±ä jqjo yoj;ska
fldf;la uqÿ fudf,dla o hkak lS whqre wmQreh' yojf;a uqÿ fudf,dla nj Wmud
lr we;af;a WKq ù yef,k bá j,gh'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


267
II fldgi

^01& i. k.rfha isg .ug .sh wd.ka;=lfhl= .eñfhl=f.ka ,enQ i;aldrhla$ m%;s,dNhla
wfmalaId fkdlr .eñfhl= úiska wd.ka;=lfhl= fj; olajkq ,enQ ix.%yh

µµ ir, ks¾jHdc ÿmam;a f.dúfhls'


ÿmam;a nj
² iqkaorydñ t;rï fmdfydif;la fkdfõ'
² or ál ;nd fijKe,s m¨ .il hg
ks¾jHdc nj
² wd.ka;=lj tk flfkl=g mqreÿ ke;s
ys;j;a lñka ie,l+ hq;=luh is;S'
² ud tk;=reu ig fmkajQ isky lg
² ÿka i; mkyj;a ke; Tyq m<s .;af;a

µµµ iqyo nj
² uf. f;dr;=re weiQ yeá ys;jf;l= f,iska
ix.%yYS,S nj
² f.ähla lvdf.k f.ñÿ, ;eNs,s .iska
ms<s.ekaùh ug fidïki msreKq weiska

µ¶ lúhd ;uka ms<sn`o ,eÊcd ùu


² isysù uf.a lïuq, r;= meyeh .kS'

¶ ir, nia jyr


² .ka;=k ;=,dfka w,shd jegqKq jefõ
² Tyqf.a .ug ud .sh ta m<uq jr
.eñ nia jyr
² f.ka yQjla ;ru ÿr
² ;=ka,dylu ìu jevlr Èfhka
² ud tk ;=reu isg fmka jQ isky lg
wkqm%did;aul nia jyr
² msi ou oud odäh tk k<, msg ^,l=Kq 5 x 6 = 30 hs&

^02& Wmud Ndú;h


² —Èjq,a ,dgq uqiq jhs;s ;r j jeo.kakd fia˜
² —l,g msfmk u,a msmS uq;a fkdkjkakd fia˜
.eñ mßirh miqìï fldg f.k
² hï fia f,afkla ;ud ;rï flfkl=ka'''''''
² hï fia Èú fokla fldf;la jqj;a tl''''
² f.dÿre o,ajd.;a l,g jue<Wfhka'''''
ixjdo ni
² fldhs isg wjq±hs'''''''
by; WodyrK olajd ,shd ;sîu'
^,l=Kq 15 hs&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


268
^03& iajdNdúl iïm;a
² —mila rdyq uqj m;a fjñks ìh lr˜
² —tl mqka i`Èka ÿrefjhs f,dj .k w`ÿre˜
² —kj rejkska msß uy iuqÿr .eUqre˜
i;aj pß;
² —l=ßre f.dr imqkaf.a o<f.ys úih˜
² —úmq, .=Ke;s uy;=ka yg m;a úm;˜
² —fkdysñ iqj`o úysfok lia;=ß ksu,˜

by; f;dr;=re weiqßka ,shd we;akï ,l=Kq ,nd fokak' ^,l=Kq 15 hs&

^04& .eñ l,d Ys,amsfhl=f.a N+ñldj


² msß;a uKavmh" u`.=,a uvq ieriSu" wju`.=,a f;drK ;ekSu wd§ ieris,s " l,d
lghq;= uqo,a wfmalaIdfjka f;drj isÿ lsÍu'
² lr;a; f,dß mska;dre lsÍu" u,a fmdaÉÑ iE§u" f.j,a äiafgïm¾ lsÍu jeks
´kEu lghq;a;la Tyqg isÿl< yels jqjo tu`.ska jeä uqo,la Wmhkakg W;aiy
fkd.ekSu'
² ;u ksjfia§ wjYH oE iQodku lr f.k wod< ;ekg f.k f.dia ieris,s l< o
ta fjkqfjka uqo,la wh fkdlr lvodis i`oyd jehjk úhou muKla wh lr
.ekSu'
² fmd,afld<j,ska .,a fmÜá iE§u" rEkka iE§u"niakïj, leghï jeks l,d
lghq;= isÿ lsÍu'

wd§ f;dr;=re WodyrK olajñka ,shd we;akï ,l=Kq ,nd fokak'


^,l=Kq 15 hs&

^05& ² moH ks¾udKh ixfõ§ isÿùula mdol lr.;a;ls'


² we;a .d,l isrjQ we;a megfjl= iy ish uj w;r we;s jk ixjdohl iajrEmfhka
bÈßm;a lr we;'
² ñksiqkaf.ka i;=kag isÿjk mSvd b;d ixfõ§ wdldrfhka ksrEmKh lrhs'
² we;a ujg yd we;a megjdg WÑ; jd.a ud,djla
Wod( 1' —fudlgo wïfï wïug .eyqfõ˜
2' —we`.m; ;e<s,d ßfokjd we;sfka˜
3' —nv.sks tkjd ksÈu; tkjd˜
4' —wkak wkak wfm kdhlhd wo f,a odf.k ìu fmrf<kjd˜

5' —ÿgqjo wïfï fmdr ldf.k weo j,sf. f,dï .,jd .ks;s˜

fuu WodyrK yd fjk;a WodyrK fhdod we;akï ,l=Kq ,nd fokak'


^,l=Kq 15 hs&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


269
Nky;khfhzf; fy;tpj;jpizf;fsk;
khjpup tpdhj;jhs; Gs;spj;jpl;lk;
,uz;lhk; nkhop

gFjp I
tpdh tpil tpdh tpil tpdh tpil tpdh tpil
,y. ,y. ,y. ,y.
1. 3 11. 2 21. 1 31. 3
2. 3 12. 2 22. 1 32. 1
3. 1 13. 2 23. 3 33. 4
4. 2 14. 3 24. 1 34. 1
5. 1 15. 3 25. 2 35. 1
6. 1 16. 1 26. 4 36. 3
7. 2 17. 2 27. 1 37. 1
8. 4 18. 3 28. 2 38. 3
9. 3 19. 3 29. 1 39. 1
10. 1 20. 4 30. 3 40. 2
(1 x 40 = 40 Gs;spfs;)
gFjp - I
(01) jug;gl;Ls;s jiyg;Gf;F Vw;g thf;fpaq;fSf;F Gs;spfs; toq;fTk;.
´kEu ud;Dldjla i`oyd ,l=Kq j,x.=fõ'
rupahd thf;fpaq;fSf;F Gs;spfs; toq;fTk;.

(02) rupahd thf;fpaq;fSf;F Gs;spfs; toq;fTk;.


ksjerÈ jdlH i`oyd ,l=Kq j,x.=fõ'

gFjp - II
(03) 1. jPuhj tpisahl;Lg; gps;is fz;zd;
2. fz;zd; ngz;fSf;Ff; Nfhahj Xahky; njhy;iy nfhLg;gJ.
3. jpd;gjw;F fz;zd; nfhz;L te;J jUtJ goq;fs;
4. vd;idad; jpd;fpd;w NghjpNy jl;bg; gwpg;ghd;
vd;dg;gd; vd;idad; fbj;Jf; nfhLg;ghd;
5. fdp - gok;> top - njU

(04) 1. ,yq;ifapy; murfUk nkhopfs; rpq;fSk;/ jkpOk;


2. jk; fUj;Jf;fis ntspg;gLj;j nkhop Njit.
xUtUf;F xUtu; ,ilNa Gupe;Jzu;it Vw;gLj;jpf; nfhs;s nkhop Njit.
fyhrhuq;fis Gupe;J nfhs;s nkhop Njitg;gLfpwJ.

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


270
3. nkhop ,urid czu;it tsu;f;fpd;wdu;.
4. jkpou;fspd; ,uz;lhk; jha; nkhop rpq;fsk;.
5. rpq;fstu;fspd; ,uz;lhk; nkhop jkpo;

gFjp III
(05) tpyhrk;> jpfjp> tpspj;jy;> cs;slf;fk;> Kbj;jy;> ifnahg;gk;> nghUj;jkhd
tpilaq;fSf;F rupahd Gs;sp toq;fTk;.
,smskh" Èkh" wduka;%Kh" wjidkh" w;aik § we;s Wmfoiaj,g wkqj w;=<;a úh hq;=
lreKq we;akï iïmQ¾K ,l=Kq j,x.=fõ'

my;yJ

Jz;Lg; gpuRunkhd;wpw;F nghUj;jkhd tplaq;fSf;F rupahd Gs;spfs; toq;fTk;.


w;a m;%sldjl ;sìh hq;= ish¨ lreKq we;akï iïmQ¾K ,l=Kq j,x.=fõ'

(06) 1. ehis vkf;F xU tpLKiw ehs;.


2. vt;tsT fhykhf/ fhyk; ,q;Nf ,Uf;fpwPu;fs;?
3. ePq;fs; ed;whf Xa;ntLq;fs;
4. vdf;F cjtp nra;a KbAkh?
5. ,e;jg; Gj;jfj;jpd; tpiy vd;d? / Gj;jfk; vd;d tpiy

my;yJ

ciuahlYf;F nghUj;jkhd tplaq;fSf;F rupahd Gs;spfs; toq;fTk;.


ixjdohg .e<fmk lreK we;akï iïmQ¾K ,l=Kq j,x.=fõ'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


271
Ñ;% l,dj
ms<s;=re m;%h
I m;%h
^1& fmdf<dkakre
^2& .,a fmd;
^3& ìkr u,
^4& jduk rEm
^5& OHdk
^6& ;ka;sßuf,a
^7& wNh.sßh
^8& lvqmq,a u,
^9& flfhd,ska
^10& pdß;% bgq lsÍu i`oyd uvqjla ilia lsÍu'
^11& 2& ndOl bj;a ù ksoyi ,eîu ixfla;j;a lrhs'
^12& 4& fudkd,sid
^13& 2& wurdj;S l,d ,laIK h'
^14& 1& fldfydUd foúhka uq,a lrf.k iY%Sl;ajh" fi!Nd.H <`.d lr .eksu i`oyd
mj;ajhs'
^15& 1& iquk Èidkdhl uy;d
^16& ks,a j¾Kfha m%fNaohls' lr.ïmsáh úydr Ñ;%j, j,dl=¿ yd c,h fmkaùu i`oyd Ndú;d
lr we;'
^17& W;aij wjia:dj,§ fmd,af;,a myk ks¾udKh lrk ia:dkfha ìu lrkq ,nk ieris,a,
^18& fikr;a mrKú;dk uy;df.a u;hg wkqj iS.sß is;=jïj, we;s rkajka mdg ia;%Ska ^úÿ,sh&
^19& ^j,s;a;s& kqjr hq.fha Ys,amSka Ñ;%j, wdrlaIdjg u;=msg .E wdf,amh
^20& idxÑ ia;+mfha m%oCIKdm:h iys; .¾Nhg my;ska we;s fldgi ^,xldfõ ia:Qmj, fmaid
j<¨ fï wkqj ks¾udKh ù we;'&
^21& D ^22& A ^23& E ^24& C ^25& B
^26& id;jdyk
^27& wdkkao
^28& m¾ckh
^29& Tíß fld,Ü
^30& iafgkaid fv,d is.kapqrd
^31& nkaÿ, yßiapkaø uy;d
^32& .ïfmd< hq.h
^33& ffj;Siajrï isjiqn%ukshï
^34& l;¨j úydrh
^35& fykaßuqj¾
^36& fuys f;audj yqKq fmdarKqj kï fõ'
^37& fuys Ys,amshd Ô'tia' m%kdkaÿ kï fõ'
^38& fuh Èhidhï udOHfhka w`Èk ,oaols'
^39& hqfrdamSh N+ño¾Ykj, wdNdih yd iajNdúl ffY,Sh ,laIK Ndú; lr we;'
^40& fld<U cd;sl l,d Njfka ks;H m%o¾Ykhg ;nd we;'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
272
² w¾:h meyeÈ,s jk fia jdlH ,sùu - ms<s;=re
^1& mdáld - i`olvmyk y`ÿkajk ;j;a kuls' ^i`olvmyK - bry`o.," wâv Pkak
mdIdK" wvi`o myK hk kïj,ska o ye`Èkafõ'&
^2& wdï,dldr - fk,a,s f.ähl yevh we;s ia;+mh
^3& w¾O Wkak; - leghula fk<Sfï § bka wvla by<g u;= jk wdldrfhka ks¾udKh
lsÍu'
^4& l=re¿ l<d, - ÿïnr l<d, w;r i;a;aj rE fhdod .ksñka l< ixlS¾K l<d, l=re¿
l<d, kñka ye`Èkafõ'
^5& rxð; ùÿre - l%sia;shdks foajia:dkj, ljq¿ ieriSug rEm ks¾udKh lsÍu i`oyd
fhdodf.k we;s úúO jQ ùÿre ;yvq
^6& ikakso¾Yk Ñ;% - hïlsis .oH fyda moH fldgil jpkj,ska lshfjk w¾:h
ksrEmKh jk fia w`Èkq ,nk Ñ;%
^7& mdhï mEySu - ,S fldgfha .eg iys; fldgia bj;a lr me;<s lr .ekSu'
^8& Wfv<sm;a - idxÑ f;drfKa isria mqjre Wv<sm;a kñka ye`Èkafõ' idxÑ f;drK
uqÿfka Wv<sm;a 3 la ;sria w;g fhdod we;' idxÑ f;drfKa ;,am;la
È.yeßhd fia fhdod we;s leghï lrk
^9& c.kaud;d - ud;D;ajh ixfla; jk whqßka ksu ù we;s ks¾udKh c.kaud;d kñka
ye`Èkafõ'
^10& fmalv - ±j lKqj, l=¿Kq uqÿfkys y;r me;af;ka my<g úyso hk fia
ks¾udKh lr we;s l,d;aul wx.hls' $ weïnelafla foajd,h" Y%S o<od
ud,s.dj hkd§ ia:dkj, ±lsh yels wx.hls'
^11& hd.idf,hs - yskaÿ wd.ñl lïndìfIalï Ydka;sl¾ufha pdß;% bgq lsÍu i`oyd ilia
lr .kakd uvqj
^12& fgïmrd - úh<s noduh u; nkaOk udOHhla ^ue<shï& iu`. ñY% lr .kakd ,o
j¾Kj,ska we`§fï l%uh
^13& >k lemSu - fmd;=.id myiq len,sj,g ilid .ekSu'
^14& flfhd,ska - ueá NdKav ilia lr .ekSug .kakd l,d;aul núka jeäu ueá j¾.h
^15& f.damqr - yskaÿ fldaú,l m%Odk u .Dy ks¾udK wxYh jkafka tys msúiqï fodrgqj
jk f.damqrï fyj;a f.damqrhs'
^16& yhsfrda.a,s*slaia - ñir is;=jï miqìfuys olakg ,efnk wlaIr úfYaIhls' fuh
rEmdlaIr hkqfjka o ye`Èkafõ'
^17& uiaðoh - bia,dóh ^uqia,sï& foajia:dk ye`Èkafjk ;j;a kuls'
^18& l=kaoßlalka - cHdñ;sl fudaia;r .Khg wh;a ieris,s fudaia;rhls'
^19& kjkdßl=[a[rh - wef;l=f.a wdldrhg ldka;d rEm 9 la tlafldg iEÿ ieris,a,
^20&w,a,shdÿ - fjia uqyqKq ks¾udKfha § j¾K lsÍug fmr ;jrd .kq ,nk iqÿ meye;s
uQ,sl wdf,amkh
^21& fudfkdafl%daï - ;ks j¾Khlska is;=jï lsÍu fudfkdafl%daï fõ' tal j¾K Ñ;%
fudfkdafl%daï kï fõ'
^22&ùrdik - nqÿka jykafiaf.a jï mdoh u; ol=Kq mdoh ;nd jev ys`Èkd iudê.;
bßhõjls' nqÿka jykafia jevys`Èkd wdik l%uhls'
^23&úÊcq,;d - fikr;a mrKú;dk uy;df.a u;hg wkqj iS.sß is;=jïj, we;s rkajka
ia;%Ska ^úÿ,sh&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


273
^24& kkaÈ - Ysj foúhkaf.a jdykh f,i ie,lfk .jhd
^25& geïmsg úydr - lKqu; bÈ lrk ,o ;nd we`.s,af,ka msßue§fuka ks¾udKh lr
.kakd Ñ;%
^26& isriam; - nqÿ ms,suhl isrfia WIaKSIh u; ks¾udKh lr we;s wx.h isriam; kï
fõ' .,a mqjre Wv<sm;a f,i ye`Èkafõ'
^27& idÈ,sx.ï - kqjr hq.fha Ys,amSka r;= j¾Kh idod .ekSu i`oyd fhdod .;a mdIdK
úfYaIh'
^28& Tíß fld,Ü - 43 lKAvdhfï isá ldgqka Ys,amshd h' b;d iqm%isoaO Y%S ,dxlSh ldgqka
Ys,amsfhls' ldgqka Ñ; ^ks¾udKfha mqfrda.dó Ys,amshd h'&
^29& laIhjDoaê - lsishï jia;=jl È." bÈßfhka fmkSfï § flá ù fmfkk whqre
±laùfï Ys,am l%uh
^30& fk<Su - wkjYH fldgia bj;a lr rEmh ks¾udKh lr .ekSu'
^31& mkays`o - mqiafld< fmd;aj, we`§ug .;a WmlrKh
^32& ;sß`.s ;,h - wdOqksl Ys,amSka jlfol we`§fuka miq tys bÈß mshjrla f,i"
ixlS¾K rgd iys;j ks¾udKh l< fudaia;r tallhls'
^33& fndaê>r - fndaêfha wdrlaIdjg ;kk ,o .Dyh
^34& hqkqia - mqj;am;a ldgqkA Ys,amsfhla' wmamqydñ pß;fha ks¾udK Ys,amshd h'
^35& Èú;Shsl j¾K - uQ,sl j¾K 2 la tl;= lsÍfuka idod .kakd j¾K
^36& md¾Yjo¾Y - i;a;aj yd ñksia rE me;af;ka fmfkk wdldrfhka we`o ;sîu
md¾Yj¾YS fõ' uykqjr hq.fha Ys,amSka Ñ;% we`§fï § Ndú; lr Ys,am
l%uhls' ñir ks¾udKj, o olakg we;'
^37& ,l=Kq lemSu - fjia uqyqKq l¾udka;fha § ilia lr.;a ,Sh u; wei" kdih" lg
jeks ishqï ;eka ,l=Kq lsÍu'
^38& fïê - idxÑ :Qmfha m%olaYkdm;h iys; fldgi fïê kñka ye`Èkafõ'
idxÑ ia;+mfha wx.hls' Y%S ,xld ia:Qmfha fmaid j<¨ idxÑ ia:Qmfha
fïê wkqj ks¾udKh ù we;'
^39& w,amkdj - W;aij wjia:dj,§ fmd,af;,a myk ks¾udKh lrk ;ek ìu
irik ieris,a,ls'
^40& w,am Wkak; - fk<Sfï § iy weöfï § Ndú; jk Ys,am l%uhls' iaj,amhla u;=jk
fia leghï lsÍuhs'
^41& YsLrh $ l=*d $ l=ïnd - bia,dï m,a,sj, jy,fha olakg ,efnk W,a jQ ;=vla iys;
f.da,dldr wx.h $ rg¿EKq f.äfha yevh .;a jdia;=
úoHd;aul wx.hls'
^42& fï>,;d - fikr;a mrKú;dk uy;df.a wkqj iS.sß is;=jïj, we;s ks,ajka
ia;%Ska ^j<dl=¿&
^43& ñkdrÜ - bia,dóh foajia:dk yd iïnkaO l=¿Kq ñkdrÜ ^ñkd¾& kñka
ye`Èkafõ'
^44& fgïmaf,aÜ - lvodishlska lmd fyda brd ilia lr.;a wÉpqjla jgd meiag,a ;jrd
lvodishla u;
^45& oaú;Shsl j¾K- uQ,sl j¾K folla tl;= ù iEfok j¾K
^46& .cisxy - isxy isrerlska yd we;a ysilska hq;a l,ams; uQ¾;shls'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


274
^47& ljkaO - ysi iy oE;a fomd ke;s YÍrh fï kñka ye`Èkafõ' bkaÿ ksïk
YsIagdpdrfhka yuqj we;s r;= je,s .,ska iy w¿ je,s .,ska l< ljkaO
rej yuq ù we;'
^48& ,dlaId - mdrïmßl ck l,d l¾udka;hls'
^49& Rcq o¾Ys - bÈßmi o¾Ykh jk wdldrfha rEm ^bÈßfhka fmfkk mßÈ&
^50& il mqjrej - ueá l¾udka;fha fhfokakka Ndú;d lrk m%Odk fuj,u jkqfha
ilmqjrejhs' ueá n`ÿka bÈ lrkq ,nkafka ilmqjrefõ wdOdrfhks'
tlu j¾Khl m%fNao Ndú;fhka lrkq ,nk Ñ;% fufkdafl%daï kï fõ'
^51& urjdykï - yskaÿ wd.ñl W;aij wjia:d i`oyd Ndú;d lrk ±j ksudfjka hq;=
jdykhls'
foúhka jevulrùu i`oyd ks¾udKh lrk ±j jdyk úfYaIhls'
^52& lsß ys`oùu - lmd.;a fjia uqyqfKa ±jj, we;s lsß .;sh bj;a lr .ekSug úh<d .ekSu'
^53& wu¾Kd - merKs ñirfha rdcOdks w;ßka tlls' wlafkagka rcqf.a rdcOdkshhs'
fkm¾áá uQ¾;sh wlafkagka hq.fha ksu jQ ks¾udKhls'
^54& jhs;s ^j,s;a;s& - kqjr hq.fha merKs Ys,amSka Ñ;%j, wdrlaIdjg u;=msg .E wdf,amh
^55& uefvdakd - ußh uõ;=ñh yd fÊiq ì<s`od hk fofokd u we;=<;a is;=jï
^56& m¾hdf,dalh - hïlsis jia;=jla wE;g úys§fï § l=vd ù fmkSfï ,laIKh
m¾hdf,dalh hkqfjka ye`Èkafõ'
^57& fgrdfldgd - ueáfhka ;kd mq¿iaid .;a NdKav fgrdfldgd hkqfjka ye`Èkafõ'
bkaÿ ksïkfhka yuq jQ uõ foj`.k uQ¾;s fgrdfldgd udOHfhka ksu jQ
tajd rdclSh úÿyf,a ckm%sh ì;a;s leghu fgrdfldgd l%uhg ksu lrk
,oaols'
^58& leKs u`v, - ^ufvd,a lremdj& mrd, 26 tla fldg r`ojd we;s .Dy ks¾udK wx.h
^59& m¾ckH - c,hg wêm;s foúhd h' $ biqreuqKs" ñksid yd wYaj ysi leghfï ñksia
refjka m¾ckH ksrEmKh fjhs' uydpd¾h mrKú;dk uy;d biqreuqKs
ñksia refjka m¾ckH m%ldY fj;ehs mejfihs'
^60& ;sjxl $ ;%sNx. - YÍrfha ;=ka ;eklska keuqKq ^f., $ b`. $ oKysi& ;%sNx. kï fõ' .,a
úydrfha ysá ms,suh ;%sNx. yevfhka hq;= ms<suhls' yskaÿ foaj m%;sud
fndfyda úg ;%sNx. yevfhka hqla; fõ'
^61& fÉ;sh>rh - :Qm>r $ jgodf.h $ ffp;Hfha wdrlaIdjg ;ekQ .Dyh
^62& háfmdarej - merKs Ys,amSka ;u isiqkag f¾Ld wNHdi lrùu i`oyd fhdod.kq ,enqfha
háfmdarejhs'
^63& wdh; - ^wdhs;& jdy,alv y`ÿkajk ;j;a kuls'
^64& lsysô uqyqK - ulr f;drfKys fomi we;s ulr rEm fol ueo úYd, lgla we;s uqyqK
^65& mj,lald,a - yskaÿ wd.ñl urjdyk j, foaj rEm iïnkaO lrk mSÀld by< fldgi
yd iïnkaO jk lreKq

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


275
kegqï foaYSh - 11 fY%aKsh
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 2 11' 2 21' 2 31' 3


2' 1 12' 4 22' 3 32' 3
3' 3 13' 4 23' 2 33' 1
4' 2 14' 1 24' 4 34' 2
5' 3 15' 3 25' 2 35' 1
6' 1 16' 2 26' 1 36' 2
7' 1 17' 1 27' 3 37' 4
8' 2 18' 4 28' 4 38' 3
9' 4 19' 1 29' 2 39' 1
10' 2 20' 4 30' 1 40' 2
^uqq`M ,l=Kq 01 X40 = 40&

II m;%h
^01& i ffY,s.; kdgH
ii iriaj;S uKavmh
iii 1956
iv rdia,S,d
v pß;dx.
vi m%ia;drlrKh
vii fjia fudaia;r
viii wKfnr
ix ^w& Nr; kdgHï ^wd& l:la
x ^w& 1952 ^wd& 1972
(i0 isg (viii) olajd ms<s;=rlg ,l=Kq 01 ne.ska ,l=Kq 08 hs'
(ix) isg (x) olajd ms<s;=rlg ,l=Kq 02 ne.ska ,l=Kq 04 hs' ^uqq`M ,l=Kq 12&

^02& i Wvrg k¾;k iïm%odh


^ / ^ /
1 2 3 1 2 3 4 1 2 3 1 2 3 4
fodax - - ðx - ðx - ; l g fodx - ; l

my;rg k¾;k iïm%odh

^ / ^ /
1 2 3 1 2 3 4 1 2 3 1 2 3 4
.=x - o . ;s . ; .;a - ; .= È .= o

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


276
inr.uqq k¾;k iïm%odh
^ / ^ /
1 2 3 1 2 3 4 1 2 3 1 2 3 4
ðx - ; ;;a - ls g ; l g ð ñ ; l

úNd. lr ±laùu yd ixfla; i`oyd - ,l=Kq 02


fnr moh $ ojq,a moh m%ia;dr lsÍu - ,l=Kq 02
uq¿ ,l=Kq 04 hs'
^ / ^ /
ii'
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

¬ ;%sú O {d - k - úÿ rE - - m`ä w fm u y
¬ f.! ; u kï - uq ks ÿ - - ta nq ÿ jQ -
¬ f.! ; u kï - uq ks ÿ

úNd.lr ±laùu yd ixfla; i`oyd - ,l=Kq 02


fnr moh $ ojq,a moh m%ia;dr lsÍu - ,l=Kq 02
uq¿ ,l=Kq 04 hs'

iii' iejq,d jkakfï wvõj

^ / ^ /
1 2 1 2 3 4 1 2 1 2 3 4

fcx - ;;a - ;;a - fcx - ;;a - ;;a -

fcx - ;;a - ;;a - fcx - ;d - - -


fc kq ;;a - ;;a - fc kq ;;a - ;;a -

fc kq ;;a - ;;a - fc kq ;d - - -

fcx - ;;a - ;;a - fcx - ;d - - -

fc kq ;;a - ;;a - fc kq ;d - - -

fcx - ;d - - - fc kq ;d - - -
fodfyd lv ;d - - - fodfyd lv . ; l= `o

fodfyd lv ;d

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


277
kd;s,sxÑ ;d,fha brÜáh
^ / ^ /
1 2 1 2 3 4 1 2 1 2 3 4
fodñ - ;;a - Èñ - . ; .= .= È ;

. ; .=ys ;s. Èß lsg fodñ - . ; . ;

.=x - od

uKavql jkakfï wvõj


^ / ^ /
1 2 3 1 2 3 4 1 2 3 1 2 3 4
ðx - ; .;a - ;;a - . ;s ; . ; fodx -

ðx - ; . ; . ; . ;s ; . ; fodx -

ðx - ; .;a - .;a - . ;;a - l= `o . ;

;d - - .;a - ;;a - . ;;a - l= `o . ;


;d

úNd. lr ±laùu yd ixfla; i`oyd ,l=Kq 02


wvõj $ brÜáh m%ia;dr lsÍu ,l=Kq 02
uq¿ ,l=Kq 4 x 3 = 12

^03& i' .%y mka;s lú


n,s Ydka;sl¾uh kj .%yhkaf.ka we;sjkakd jQ wm, Wmøj ÿre lsÍu i`oyd
iïm%odhka ;s%;ajfhau fmdÿfõ mj;ajhs' tlS Ydka;sl¾ufha .dhkd úfYAIhla f,i .%y
mka;s lú ye`Èkaúh yels h' ysre "isl=re" i`ÿ" l=c" nqo" .=re" fikiqre" rdyq" fla;= hk kj
.%yhka kj fokdg wh;a úudk" ÈYd" wdhqO" fNdackh" jdykh" Èk ms<sn`oj fuu
.dhkd j, úfYAIfhkau i`oyka lr we;' .%y mka;s lú .dhkd lsÍfï § n,s weÿrd
ol=Kq w;g w;añKsh ;d,a ;nñka ir,j k¾;kh lrhs' .%yhkag wdrdOkd lr
wd;=rhdg fi;a me;Su fuu .dhkd u`.ska isÿ lrhs'

ii' wK fnr
ikaksfõokh fkdoshqKq w;S;fha § hï mKsúvhla " rdc wd{djla"
f;dr;=rla uyckhdg ±kaùu i`oyd wKfnr Ndú;d lr we;' fï i`oyd wjkoaO NdKav
Ndú;d lr we;' ojq, jhñka uyckhd /ia fldg rdcd{dj ±kqï §u wK fnrfha
úfYaI;ajhls' fï i`oyd fcx fcx fcx f,i úfYaI mo fldgia Ndú;d lrhs'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


278
iii' Wvrg jkaku
uykqjr hq.fha lúldr uvqfõ Wvrg jkakï rc;=udf.a yd m%N+kaf.a
úfkdaodiajdoh i`oyd uq,skau rpkd ù we;' fÊ'B' fiaoruka uy;d —kD;H r;akdlrh˜
lD;sfha rkafudf,djl wêldrï;=uka úiska jkakï m%NkaO lr rpkd fldg we;s nj;a
uyrc;=ukaf.ka kskao.ï mjd ,nd.;a nj i`oyka fldg we;'
.Ks;d,xldr nuqKq m`äjrhd o ,xldjg f.kajd.;a nj;a Tyq rÑ;
fk¾;ud,h lD;sh weiqre fldg" u,aj;= úydrjdiS ysñkula jkakï rpkd lrk ,o
nj lsßwe,af,a {dkúu, ysñ i`oyka lrhs'
uq,ald,fha .dhkh" úfkdaoh i`oyd jkakï rpkd l< w;ra miqj
k¾;khg fhdod .ekSu isÿ ù we;' Wvrg jkakï 18 ls' miqj jkakï j,g tla jQ
kj;u jkakï rdYshls' ur.k" iuk," uyfnda" yxi jkakï ±laúh yelsh'

iv' wx. rpkh


j¾K yd yev;, Wmfhda.S lr.ksñka flfkl=f.a ndysr fmkqu pß;hg
WÑ; mßÈ yev .ekaùu wx. rpkh f,i y`ÿkajhs' flfkl=f.a ndysr iajrEmh fjkia
lr pß;hg wjYH mßÈ ilia lr .ekSu —pß;dx. ˜ wx. rpkhhs' hï ffY,shla
^/jq,a$fldKavd ieriSu& wkqj flfrkafkaa ffY,s.; wx. rpkhhs' óg wu;rj úldr
rEmS wx. rpkd l%u Ndú;d lrhs' wx. rpkfha § kQ;k wuqøjH Ndú;d lrhs'

v' jðrd Ñ;%fiak uy;añh


1932 j¾Ifha Wmka weh Ñ;%fiak uy;df.a ìß`oh' k¾;kh ;u Ôjk
jD;a;sh njg m;a lr.;a weh ;dKavj" ,diH ,laIK uqiq lrñka ldka;djkag WÑ;
k¾;k ks¾udKh lrkakg úh' <ud uqød kdgH l,djla ìys lsÍug weh mqfrda.dó úh'
lrÈh" k,ouhka;s" rdjKd jeks Ñ;%fiak uy;df.a uqød kdgH fndfyduhl m%Odk
ks<sh úh'

fuhska ;=kla f;dard f.k flá igyka ,shd we;akï


,l=Kq 4 x 3 = 12

(04& i' ² hyka ±lau ² uqÿka;d,h


² fldf,dkak mo ² mkaoï mo
² uq.=re mo ² y;amo fm<md,sh
² fofjd,a ² f;,afï
² u,amo keàu ² u,a uvqmqrh
^f,i y;rla kï lsÍug ,l=Kq 4 hs'&
ii' fofjd,a uvqfõ Ndú; f;,afï "fofjd,a" m;a;sks we`ÿï lÜg, ms<sn`o úuiSug ,la
lsÍug' ^ ,l=Kq 04 hs'&
iii' mjq,a ixia:dj ì`§ hdu'
fmdfrdkaÿ lv lsÍu'
m<s.ekSu " ffjrh

^by; i`oyka lreKqWm;a l;dj iu`. úia;r lsÍug ,l=Kq 04 hs'&


^uq¿ ,l=Kq 4 x 3 = 12 &
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
279
^05& i' md,fudÜgdhs Ys,d ,smsh
wxl 2 orK Ysj foajd,fhka yuq jQ k¾;k rej kï lsÍug ^ ,l=Kq 2x 2= 4 &
ii' bnka n;+;df.a jd¾;dj
14 jk ishjfia § ,xldjg meñKs wrdì cd;sl bnka n;+;df.a jd¾;dfõ
.ïfmd< hq.fha fojqkaor Wmq,ajka foajd,fha ñksia m%udKhg Wi foõrejla wNshi
mkaiShla muK yskaÿ nd,sldjka .S .hd k¾;kh l< nj i`oyka lr we;' fuu`.ska
tl, k¾;k l,dj ms<sn`o f;dr;=re i`oyka fõ' ^úia;r lsÍug ,l=Kq 04 hs&
iii' ie<,sysKs ixfoaYh fyda mrú ixfoaYfha lú WodyrKhg f.k úuiSug ,la lsÍu'
^,l=Kq 04 hs&

^06& i' wKfnr" f,xÑkd" ci" fkdxÑ" fyajd" uqo,s" wdrÉÑ flda,ï w;ßka
^4 la kï lsÍug 1x 4= 4 &
ii' ia;S% f,d,a jhia.; pß;hla f,i úia;r lsÍug' ^ ,l=Kq 04 hs&
iii' fidlß
² Wvrg m%foaYfha m%p,s; .eñ kdglhls'
² lu; rx.N+ñhhs'
² ir, fnrmo Ndú;d lr we;'
² tla l;d mqj;la u; .eñ kdglh úldYkh fjhs'
² iSñ; pß; lsysmhls ' fidlß" fjord<" mrhd" .=reydñ" fid;a;dkd
flda,ï
² my;rg m%foaYfha m%p,s; .eñ kdglhls'
² ;dkdhïfmd< rx.N+ñhhs'
² my;rg iïm%odhsl fnrmo pß; ksrEmKfha § Ndú;d lr we;'
² mQ¾j rx.h" wmr rx.h f,i k¾;k wx. yd l;d mqj;a r`. olajhs'
² udkqI pß;" wê udkqI pß;" i;aj pß; f,i pß; ksrEmKh lrhs'
^ ,l=Kq 04 hs'&
^uq¿ ,l=Kq 4 x 3 = 12 &

^07& i' l:la k¾;k iïm%odh iïm%odh kï lsÍug ,l=Kq 02hs'


È,a,s" .=crdg" rdcia:dka" ,lakõ m%foaY kï lsÍug ,l=Kq 02hs'

ii' lrÈh uqød kdgH


ksIamdokh yd rx. rpkh - Ñ;%fiak uy;d
ix.S;h- ví'ä' wurfoaj uy;d iy ,hk,a w,a.u uy;d
rx.jia;%" fõÈld wdf,dalh" miqìï w,xlrKh- fidaunkaÿ úoHdm;s uy;d
jðrd Ñ;%fiak uy;añh" fiak j,fõ uy;d" Ñ;%fiak uy;d we;=¿ msßi rx.k
odhl;ajh ,nd §u'''''''''''''f,i úuiSug ,la lsÍug ^,l=Kq 04hs'&

iii. wêfõ.S$ ukao.dó o¾Yk


ÿria: $ ióm o¾Yk
wdf,dallrKh
.dhkh jdokh i`oyd ;dlaIKsl Ys,am l%u fhdod .ekSu'
m%;sìïnk ks¾udK'''''''''''' f,i ú.%y lsÍug ^,l=Kq 04hs'&
^uq¿ ,l=Kq 4 x 3 = 12&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
280
fmrÈ. ix.S;h - 11 fY%aKsh
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 4 11' 3 21' 1 31' 2


2' 3 12' 2 22' 3 32' 4
3' 2 13' 4 23' 2 33' 3
4' 4 14' 1 24' 4 34' 4
5' 2 15' 4 25' 3 35' 3
6' 4 16' 2 26' 3 36' 2
7' 2 17' 3 27' 1 37' 3
8' 3 18' 1 28' 4 38' 2
9' 3 19' 3 29' 1 39' 2
10' 3 20' 1 30' 3 40' 2
^uq¿ ,l=Kq 01 x 40 = 40&
II m;%h
^01& i. 5 ls'
ii. ffNysrú rd.hls'
iii. odord ;d,h
iv. l¾Kdgl ix.S; moaO;sh
v. 3 ls'
vi. 5 ls'
vii. folhs ;=kg $ 1 2 1 2 3
viii. flda,ï
ix. i;aiuqÿr" uy.ufialr uy;d
x. ¨â ú.a jEka îfldapka " hdks
^,l=Kq 1 x12 = 12&

^02& i. a' huka b' ¢


ksß.ßi"mu.ßi c' l<HdK d' N+md,s
e' rd;%S m%:u f' ffNrú g' u."ißi"Oksi h' ffNrú
ii. A -

N+md,s rd.h -
ia:dhs - uOH,h .S; iajr m%ia;dr
0 3 x 2
. ß . ß i ß i O - i - ß . - - -
c n fi s ;= u i k s ,d s . ,S s s s
. - m m m O m . . m O i mO i Om .ß
mS s ; k fõ s ,S s maHd f¾ n,aud ss s fudasf¾s

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


281
B N+md,s rd.h -ia:dhS uOH,h - iajr m%ia;drh
0 3 x 2
. ß . ß i ß i O - i - ß . - - -
. - m m m O m . . m O i mO i Om .ß

N+md,s rd.h- ;dkd,xldr

1' iß .ß .m .m .m Om Oi Oi .. ßi ßß iO ii Om .ßi-
2' mm .m .ßi - ii Om .ßi-
3' iß .ß i-iß .m Om .ß i-
4' iß .m Oi Om .m Om .ßi -

ii. X- huka rd.h- wdfrdayK- i ß . u¢ m O ks i $ ks ß . u¢m O ks i


wjfrdayK- i ks O m u ¢. ß i
Z- ffNrú rd.h - wdfrdayK - i ß . u m O ks i
wjfrdayK - i ks O m u . ß i

^03&
i ² i¾.ï .S iajr rpkdjlska muKla iukaú; jk w;r $ ,laIK .S iajr iy mo
rpkdfjka hqla;hs'
² i¾.ï .S kdo rifhka hqla; jk w;r $ ,laIK .S kdo w¾: rihkaf.ka iukaú;hs'
² i¾.ï .S ;=<ska rd.fha fhfok iajr" iajr ix.;s iy rd.h" kdo udOQ¾hfhka y`ÿkd
.ekSug yelshdj ,efí' ,laIK .S ;=<ska rd.fha ,laIK jpk ;=<ska ,sheù we;s
neúka rd. ,laIK y`ÿkd.ekSug yelsfõ'
² i¾.ï .S ,laIK .S iEu rd.hlu wka;¾.; fõ' ^,l=Kq 4 hs&

ld*s rd.h
ii i¾.ï .S- wka;rd fldgi
0 3 x 2
u u m O ks ks i - ß . ß i ks O ks -
O O m m m O m u m - - u m O ks i
ks O m u . . ß ß ß m u m u . ß i
^,l=Kq 2 hs&
iii oSmapxÈ ;d,h
x 2 0 3
;d, ix{d 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
ud;%d Od êx s Od Od êx s Od ;sx s ;d Od êx s
ixLHdj
^,l=Kq 4 hs&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


282
iv.iï ia:dkh
² ;d,hl m%n,;u ;d,ia:dkhhs'
² iEu ;d,hlu we;=<;a fõ'
² iEu ;d,hlu m<uq ud;%dj u; mssysghs'
² iu.%yh f,io kï lrhs'
² ixfla;h jYfhka —X˜ Ndú; fõ' ^,l=Kq 3 hs&
v. n,s ia:dkh
² ;d,hl ÿ¾j, ;d,ia:dkhhs'
² we;eï ;d,j, Ndú;d jk w;r we;eï ;d,j, Ndú;d fkdfõ'
² n,sia:dkh ixfla;h-0
² we;eï ;d,j, n,sia:dk tllg jvd msysghs'
wkq;d, ia:dkh
² iï ia:dkh iy n,s ia:dkh yereKq l, fiiq ;d,ia:dk wkq;d,ia:dk fõ'
² wkq;d, ia:dk we;eï ;d,j, fkdue;s w;r we;eï ;d,j, tllg jvd fhfoa'
² wkq;d, ia:dk ixfÄ; - 2 "3 "4 "5

^04& i fia .S (- jkakï" m%Yia;s" ygka" je,mqï" ixfoaY" úßÿ ^,l=Kq 2 hs&
ii fodf<diau;a (- iojd iqÿ je,s msú;=re
/.;a iqrd msrE ú;ska
fidf<diau;a (- uka u;a lrjk ok uq¿ forKd

fodf<diau;a fia .S
^,l=Kq 3 hs&

1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3
i o jd s iq ÿ je ,s ms ús ;= re
n o jd s r x o o ms h l re

1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3
¬ / .;a iq rd s ms rE s ú ;s ka
¬ iq r;a ; U re fm ;s fi fk ;s ka

iii. ;=ka irfKa .S

1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3
¬ ksks i ß . . i ßi ß. ß i -
¬ nqoa O x i r fka ss ss s s -
¬ ksks i ß . . i ßi ß i -
ß.
¬ isr i o rd s f. ks ss s s s

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


283
1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3
O i i ß . .ß ßu u u .ß i ß
nq oa O x i rs fKas s s ss s s
. u . ß ß . i ß i - -
ßi
is r i o rd s f. k s s s s
^,l=Kq 4 hs&

iv. ueÿï ;ks ;s;


;d, ix{d
ud;%d 1 2 3 1 2 3
fnrmoh fod x ð ð . ;
^,l=Kq 3 hs&
^05&' i. A- r;= yeÜgldÍ
B- Tiaáka uqKisxy
C- m<uqj uu jekaod nqÿka
D- frdayK neoaof.a $ nkaÿ, úfÊùr
E- rdclmqre
F-ir;a l=,dx.
ii. kQ¾;s- ;í,dj
kdv.ï- uoao,h ^,l=Kq 3 hs&
iii. ukfï" isxyndyq" ld,f.da,
ukfï- fm%aufhka uk rxð; fõ $ ÿ,d fk;=mq,d
kka isßka fjd/È $ ,m fkdujka
reisre ,`ÿks $ fia iqßÿ nrKeiamqr misÿ
i;ayg fi;a fok $
isxyndyq - oi foi bkaød $ .,af,k ì`o,d $ nqÿ ;=,a .=Ke;s$
fykhla fia m;s; $ wekaÿ Èjx.k
ld,f.da, -wdf,a nekao udf. ruHjka$
wïnrfha i`o fia Èf,a ^,l=Kq 3 hs&
iv. cihd" f,xÑkd
cihd
.ïìr ld,sx. kqjr ksßÿf. jdi, mqrhg
bkak okd fiau rcqg fidaod mgms,s fid`og
bka krkd ;enQ ku ug fmaä úodfka i;a;g
ux fu;eku wdñ úhka n`Èkg krksÿ tkúg

.ïj, yeu;ek weúo f.diskafka


fj,a,djg frÈ wiqrd .kafka
fid`o fid`o msrejg úhx n`Èkafka
fmaä yudjo ifí kgkafka

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


284
f,xÑkd
ux jf.a fmaä l;la ukd
ÿgqjdo f,dfõ reisfrka Èkd
ux l< fmr mjlska fukd
ug ysñjQfha kdls jQ fjiuqKd

uõmsfhda ksoyia fjkakgd


udj ÿkakhs kdls jQ yful=gd
Wkao,d yg lUqrkakgd
heo bkafka iqrkayg foia fldgd

^06& i. G major scale ^,l=Kq 2 hs&


ii. G A B C D E F# G
m O ks i ß . u m ^,l=Kq 4 hs&
iii. 4;4/4 ^,l=Kq 2 hs&
4

iv. O--O O--- - - - - ks O m u


m--O m--- ßi ks iks O ks ß m m ^,l=Kq 4 hs&

^07& i ir, .S;hl fldgia


uq,a jdokh - introduction
² .S;hl wdrïNfha § jefha'
² y`ÿkajd§fï jdok f,io kï lrhs'

ia:dhS ^chorus&
² uq,a .ehSu f,i o y`ÿkajhs' - Song " f,i o kï lrhs'
² uq,a jdokfhka miqj wdrïNjk .dhkd fldgihs' fuu fldgi .S;fha lSm jrla
fhfoa'

wka;rd ^VERSE&
² .S;hl fojk fldgi ^.dhkfha fhfok&
² .S;hl wka;rd fldgia idudkHfhka folla muK we;' kuq;a Bg jeä m%udKhla
we;s wjia:d o we;'

Bit
² .S;hl w,xldrh i`oyd fhdod.kakd flá iajr LKavh'
² fndfyda úg .S;hl ;kqfõ hï iajrhla y`vla wefok ;ekaj,g Bit fhdohs'

Counter Points
² .S;fha uQ,slj jefhk kdo ud,djg .e<fmk f,i ta yd iu.dój jefhk
iajr LKavhls" iajr fm,ls'
^,l=Kq 4 hs&
ii. lmsß[a[d ix.S;h
² ;kq ir, núka hqla;hs'
² taldldÍ ;kq rgdjla we;'
² fõ. ßoauhg .efha'
² .dhkh iu`. k¾;k ,S,djla tu ßoauhg wkqj isÿfõ'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
285
² iuQy .dhkhls'
² lmsß[a[d .dhkfha § l%u l%ufhka fõ.h jeä lrñka .dhkfha fhfoa'
² ldka;d mqreI fomlaIhu .S; .dhkhg" rx.khg iïnkaO fõ'
² ix.S; NdKav- úfhda,d" nexfcda" rnka" geïnßka
² fmd,algq ye`È" w;g wiqjk oE fhdod .ekSu ;=<ska ;d, ;eîu" isÿfõ'
² lmsß[a[d ix.S;h iïnkaO jQ k¾;k ú,dYh nhs,d h'
² 6 8 ;d,fha ßoauhg .efha'
² mD;=.Sis NdIdfjka rÑ; .S; lmsß[a[d .S; fõ'
Wod-( ;Er bia;s ;Er
² lmsß[a[d .S; weiqre lr .ksñka isxy, .S; ks¾udKh lr we;'
Wod-( ó johls Ôúf;a " ri wdyr lj,d" uyd furla f,ig ^,l=Kq 4 hs&

iii. i;a iuqÿr Ñ;%mg ix.S;h


1' Ñ;%mg ix.S;h iskudrEms njlska ks¾udKh ù ;sîu'
2' Ñ;%mg ix.S; lafIa;%fha wdrïNl hq.fha iajdëk ix.S; ks¾udK w;r úYsIaG
lD;shla ùu'
3' Ñ;%mg f;audj yd ix.S;h fyd`Èka .e,mSu'
4' ixèjks ,laIK we;=,;a ù ;sîu'
5' úúO udÈ,sfha ix.S; NdKav fhdod .ekSu'
String instruments - jh,Ska" úfhda,d" fpf,da" is;d¾" ika;+¾" .sgd¾" uekav,Ska"
vn,a fíia
Percusion Instruments - ;í,d" isïn,a
Wind Intruments- ngk,d" ´fnda
6' yskaÿia:dkS ix.S; l%u Ys,am Ndú;h- fodfydrd" wd,dm
7' ngysr ix.S; l%u Ys,am Ndú;h - msisldfgda" yd¾ukS" fldaâia" ljqkag¾
fmdhskaÜia
8' f;audjla wkqj ks¾udKh ùu' ^,l=Kq 4 hs&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


286
kdgH yd rx. l,dj
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 2 11' 4 21' 4 31' 3


2' 1 12' 3 22' 4 32' 4
3' 4 13' 3 23' 3 33' 3
4' 2 14' 2 24' 2 34' 2
5' 2 15' 4 25' 4 35' 2
6' 3 16' 1 26' 1 36'
7' 3 17' 1 27' 3 37' 1
8' 4 18' 4 28' 4 38' 4
9' 1 19' 2 29' 3 39' 4
10' 4 20' 4 30' 3 40' 4
^,l=Kq 1 x 40 = 40&

II m;%h

^01& i. fidau,;d iqNisxy ñh' ^,l=Kq 02&


ii. Ydka; mdjq¿ nd,sld úoHd,h ^,l=Kq 02&
iii. o'fld<U isxy iudch úiska mj;ajk ,o kdgH ;r`.hlg ^,l=Kq 02&
iv. we;eï kdgHuh wjia:d k¾;kfhka bÈßm;a lsÍu
.S; .dhkd ;sîu' ^,l=Kq 02&
v. ìß`ola" ujla" ,smsldßkshla ^,l=Kq 02&
vi. ujf.a iy mshdf.a wdorh fkdue;s ùu' ^,l=Kq 02&

^02&i ;ud r`.mdk pß;hg msúiS ksYaÑ; ld,fõ,djla ta ;=< Ôj;a ùu'
^,l=Kq 02&
ii. ² l,g fõ,djg jev lsÍu' ² kdhl;ajhg .re lsÍu'
² wLKAvj mqyqKqùï j,g iyNd.S ùu' ² ljqreka iu`.;a iyfhda.Sj jev lsÍu'
² bjis,sjka;Ndjh ² inflda,fhka f;dr ùu'
^,l=Kq 04&
iii. rx. jia;%" wx. rpkd" rx.df,dalh" miq;," rx. WmlrK" ix.S;h jeks foaj,a
fõÈldfõ r`.mdk úg Wmfhda.S jk wkaou iy tajdhska k¿jdg ,efnk Yla;sh"
msgqjy, ms<sn`oj wfmalaIlhd ,shd ;sìh hq;=h' ^,l=Kq 06&

^03& i. fldfydUd lxldßh ^,l=Kq 02&


ii. W!rd hlalu" khd hlalu" .=ref. ud,dj" .nvd fld,a,h ^,l=Kq 04&
iii. tla kdgHuh fm<md,shla f;dard f.k tys wka;¾.; i;r wNskh Ndú;d lrk
wdldrh tkï rx. jia;%$ wx. rpkd$ miq;,$ rx. WmlrK$ ix.S;h$ wdf,dalh$
hk foaj,g wu;rj
rx.N+ñh" fm%alaIlhka" rx. ffY,sh" l;d mqj;" wjia:d ksrEmKh iy i;r
wNskhg yiq fkdjk foa ms<sn`oj ,shd ;sfnk úg iïmQ¾K ,l=K ysñfõ'
^,l=Kq 06&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


287
^04& i. fõÈld kdgHhl wdrïNfha isg wjidkh olajd kdgH bÈßm;a lrk ú,dih rx.
ffY,sh hkqfjka woyia flf¾' ^,l=Kq 02&
ii. le<Ks md,u- wd¾'wd¾'iurfldaka fudaor fuda, - rxð;a O¾ulS¾;s
^WodyrKhla muKhs'& ^,l=Kq 04&
iii. 1' msßñ muKla r`.mEu' 2' fld<m;a fjiauqyqKq me<§u'
3' .dhk u`.ska bÈßm;a lsÍu' 4' ixfla; u`.ska woyia m%ldY lsÍu'
5' wkqrEmK ,laIK ;sîu' ^,l=Kq 04&

^05& i. ms,smamq isxf[da" weyef<afmd, fyj;a isxyf,a kdv.u ^,l=Kq 02&


ii. 1' msßñ muKla r`.mEu 2' uoao,h m%Odk ix.S; NdKavh ùu'
3' fmdf;a .=re yd .dhl msßila isàu' 4' tlu kdv.u Èk .Kkdjla fmkaùu'
^;j;a ,laIK ;sfí'& ^,l=Kq 04&
iii. lr<sh kï fõ'
mia f.dvlr idod .kakd w¾O jD;a;dldr rx. N+ñhls' lr<sh;a uvqj;a w;r
lv;=rdjla ;sfí' uvqj iy fkam:Hd.drhhs' rd;%S ld,fha fmkajQ ksid fmd,a
myka fyda lsÜika ,dïmq Ndú;d lr we;'
fujeks ;j;a úia;r ,shd we;akï " isiqka rx. igyka we`o lreKq
meyeÈ,s lr we;akï jvd;a fyd`ohs' ^,l=Kq 06&

^06& i. ukfï- tÈßùr irÉpkaø uy;d ^,l=Kq 02&


ii. ukfï- pq,a, Okq¾Or cd;lh
isxyndyq- uydjxYfha tk l;d mqj;la
uydidr- uydidr cd;lh
lod j<¨- fiaßjdKsc cd;lh
^ fjk;a kdgH yd uQ,dY% isiqka ,shd ;sìh yelsh'& ^,l=Kq 04&
iii. 1' kdgH l,djg wjYH fmd;m; ,shd ;sîu' isxy, .eñ kdglh" ienE uqyqK iy
fjia uqyqKq jeks fmd;a'
2' ukfï isxyndyq jeks úYsIag iaj;ka;% kdgH ks¾udKh lsÍu'
3' úYd, k¿ ks<s ixLHDjlg fõÈldjg meñKSug wjldY i,id §u'
4' úúO uQ,dY% Tiafia kdgH ks¾udKh lr ;sîu'
5' m%N, udkqISh ye`.Sï wka;¾.; ks¾udK u`.ska fm%alaIlhdf.a nqoaê uKav,h
mq¿,a lsÍu'
jeks lreKq ,shd meyeÈ,s lr ;sfí kï iïmQ¾K ,l=Kq ysñ fõ'
^,l=Kq 06&

^07& § we;s idrdxYhg wkqj kdgH fm<la f.dvk.d ;sìh hq;= fõ' tl wxlhlg muKla
iSud ùu úfYAIhs' m%dfhda.slj fõÈldfõ lr fmkaúh yels foaj,a muKla ,shd ;sìh
hq;= fõ' ixjdo rx. úOdk ;sîu wjYH fõ' ^,l=Kq 12&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


288
.Dy wd¾Ól úoHdj
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 3 11' 3 21' 1 31' 1


2' 1 12' 3 22' 3 32' 1
3' 4 13' 3 23' 2 33' 2
4' 4 14' 3 24' 4 34' 1
5' 2 15' 1 25' 2 35' 4
6' 3 16' 2 26' 4 36' 4
7' 1 17' 2 27' 3 37' 3
8' 4 18' 3 28' 2 38' 3
9' 1 19' 2 29' 4 39' 2
10' 1 20' 4 30' 3 40' 3
^,l=Kq 1 x 40 = 40&

II m;%h
^01& i. 2 hs' kHIaál mjq, iy úia;SrK mjq,

ii. ² Woh wdydrh fkdjrojd .ekSu'


² kshñ; fj,djg wdydr .ekSu'
² wdydr fõ,a u. fkdyeÍu'
² ks;r c,h mdkh lsÍu'
² ldnksl îu j¾. mdkh fkdlsÍu'
² lD;%Su rildrl fh¥ wdydr Ndú;hg fkd.ekSu'
² ;=kmy" ñßia iy ¨Kq jeä jYfhka wdydrhg tla fkd.ekSu'

iii. ² f.j;= j.d lghq;=j, ksr; ùu'


² w;alï ks¾udKh
² we`ÿï ueiSu'
² wdydr ilid wf,ú lsÍu'
² ksjig ,efnk wdodhu ie,iqï iy.;j wrmsßueiafuka md,kh lsÍu'

iv. ² l=i.sks oekSu m%udo ùu'


² wdydr Ô¾Kh myiq ùu'
² u,noaOh je<elaùu'
² YÍr nr md,kh ùu'
² Èhjeähd frda.Skag jvd;a fhda.H ùu'

v. ² fm%daàka ² ldfndayhsfv%Ü ² fïo


² Lksc ² úgñka

vi. ² iqfl%aia ² gh,Ska ^fÄg weuhsf,aia&


² ,elafÜia ² fuda,afÜia

vii. ² oïje,a ueiau'


² í,ekalÜ ueiau
² n`ok jdáh
² f¾kao we,a,Su wdÈh
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
289
viii. ² fnd;a;ï yd ldi ueiSu'
² fofm;s cka;= we,a,Su'
² iek.dxpq fh§u'
² fj,aflda fÜma we,a,Su'

ix. ² ysfud.af,dìka m%udKh


² reêr >kh
² Íiia idOlh ^RH idOlh&
² VDRL mÍlaIKh

x. ² tkak; - BCG tkak;


² j<lajk frda.h - laIh frda.h ^,l=Kq 02 ne.ska 20&

^02& i. ² ;ks meye yd uqøs; lmq frÈ j¾. ùu'


² oyäh yd f;;ukh wjfYdaIKh l< yels ùu'
² fia§ug úh<Sug yd ue§ug Tfrd;a;= §u'
² ieye,a¨ yd úúO j¾Kj,ska hqla; ùu'
² l=vd fudaia;r iys; frÈ f;dard .ekSu' ^,l=Kq 03&

ii. A. ² we`. ,Eug yd .e,ùug myiq ùu" WÑ; mshùfï l%u fh§u" úis;=re yd w,xldr
ùu'
B. ² <ud we`ÿug .e<fmk fudaia;rhla i`oyd ^,l=Kq 03&

iii. ² idfhys wxY uQÜgq lsÍu'


² isyska kQ,a ÿjjd bk /<s lsÍu'
² idh yd l`o fldgfia bk w,a,d uQÜgq lsÍu'
² fndre kQ,a weo" jdáh ueiSu' ^,l=Kq 04&

^03& i. ² fyd`oska wdf,dalh yd jd;dY%h ,efnk ia:dkhla ùu'


² ia:dkh fyd`oska msßisÿ lr .ekSu'
² ms<s.kajkq ,nk wdydr m%udKhg wkqj fïih f;dard .ekSu'
² fïi frÈ fïij, ll=,a jefik mßÈ fmdf<dj /<s iys; froaolska fïih jgd
wdjrKh lsÍu'
² jfï isg ol=Kg .uka lrñka wdydr fnod .ekSug yels jk mßÈ n`ÿka fïih u;
;eîu'
² wdydrh ms<s.kajk fïih w,xldr lsÍu'
² ms<s.kajk wdydr j¾. wkqj iqÿiq n`ÿka iqÿiq mßÈ ia:dk.; lsÍu'
² wdydr .kakd ms`.ka tl u; tl isák mßÈ ;eîu'
² ta ta wdydr n`ÿkaj,g iqÿiq ye`os ta wi,u n`ÿkla u; ;eîu' ^,l=Kq 03&

ii. ² l,,h $ N%EKh - .íid ùu" u< ore Wm;a" fud<hg ydks ùu'
² kj Pkau - kj Pkau .,.Kavh" fud<hg ydks ùu'
² <ud $ fh!jk - nqoaê uÜgu wvq ùu" l:k iy Y%jK fodaI" ldhsl j¾Okh miqnEu"
.,.Kavh
² jeäysá - WodiSk;ajh" udkisl l%shdldrlïj, miqnEu" .,.Kavh iy tys ixl+,;d"
l%shdYS,s nj wvq ùu' ^,l=Kq 03&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
290
iii. A. ² fÄgh u.ska wdydr tlg tla lr ms`vq f,i ieliSug odhl ùu'
² fÄgfha we;s ñhqiSka u.ska wdydr msvq my<g f,iaid hdu ksid .uka lsÍu
myiqùu'
² fÄgfha wvx.= gh,Ska u.ska wdydr Ô¾Kh ^,l=Kq 01&
B. ² mefrdáâ .%kaÓh
² wdfOdaÔyaj .%kaÓh
² Wm W!¾Oj yKql .%kaÓh ^,l=Kq 03&
^04& i. wiajekak fk,Su iy ksIAmdokfha isg wdydr mßfNdackh olajd isÿ jk l%shdoduh
w;r;=r wdydr úúO jQ wNHka;r iy ndysr n,mEïj,g ,la ùu ksid wdydr ;=<
ridhksl yd fN!;sl fjkiaùï /ila isÿfõ' fï ksid wdydrj, wdfõKsl j¾Kh"
jhkh" rih" i.kaOh iy fmkqu fjkia ùu ksid mßfNdackg kqiqÿiq ;;a;ajhg
m;a fõ' th wdydr krla ùu f,i y`ÿkajk w;r tu wNHka;r yd ndysrj we;s jk
n,mEï md,kh lsÍfuka wdydr krla ùu j<lajd .ekSu wdydr mßrlaIKh hkqfjka
y`ÿkajhs'
wdydr mßrlaIKfha jdis
1& wdydr wmf;a hdu wvq ùu'
2& wu;r wdodhula ,nd .ekSug
3& ys`. ld,hg m%fhdackhg .ekSug
4& wdydr fõ,g úúO;ajhla ,nd §u'
5& yÈis wjia:dj, § m%fhdackhg .ekSug ^,l=Kq 03&

ii. A. ndysrdi%e;sh
jeä c, wKq idkaøKhl isg wvq c, wKq idkaøKhla olajd w¾O mdr.uH
mg,hla yryd c, wKq .uka lsÍu ndysrdi%e;sh f,i y`ÿkajhs' tu.ska CIqø
Ôùka ;=< we;s c,hg msg;g meñKSu fya;=fjka Tjqka ñh hhs' ¨Kq foys
iE§fï §" foysj, c, wKq idkaøKhg idfmalaIj ¨Kq ødjKfha we;s c, wKq
idkaøKh wvq neúka ndysrdi%e;sh isÿ fõ' ud¿ weUq,a ;sh,a ielisfï § ¨Kq
iy f.drld fh§u ksid ndysrdi%e;sh isÿ fõ' ^,l=Kq 02&
B. ¨qKq" iSks" úkdlsß ^,l=Kq 01&

iii.
ud¿ len,s lr fidaod msßisÿ lsÍu'

ud¿ len,s lr f;;ukh bj;a lsÍu' ^f;;ud;a;= lsÍu&

wUrd.;a f.drld" .ïñßia iy ¨Kq ñY%Kh ud¿j, oejàu' ^ñY% lsÍu'&

,sm u; ;nd jid uo .skafka msiSu'

c,h fyd`oska bj;a jk ;=re msi .ekSu'

ksfjkakg ;eîu'

weiqreï lsÍu' ^,l=Kq 04&


niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
291
^05& i. úis;=re Ydl" osh we,s" t<suyka wdik" ìï we;=reï" md,ï" u,ajeá" mäfm<"
.,ajeá wdÈh ^,l=Kq 03&
ii. mäfm<" u,a msmqKq Ydl fm<" md<u" ìï we;=reï" wdik fm<" wdi jfÜg we;s
fld<mdg Ydl fm< ^,l=Kq 03&
iii. ² bvfï iSud udhsï mj;ajd .ekSu' - ;dmam" Wi .iajeá" f.aÜgq .%s,a jegj,a
² mdxY= ixrlaIKh i|yd mshjr .ekSu - ldKq lemSu" .,ajeá" mÿre Ydl jeùu'
² c,h nei hdu i|yd Wml%u fh§u' - ldKq lemSu" .,ajeá" nEjqug ^wd;;shlg&
ìu ieliSu'
² w,xlrKh we;s lsÍfï úúO l%u fhdod .ekSu - by; Wmdx. ish,a, u
^,l=Kq 04&
^06& i. ² úrdNsj;aokh" iujhia weiqr flfrys we;s ,eÈhdj" úreoaO ,sx.sl wdl¾IKh"
lemS fmkSug W;aidy lsÍï" rxpq ,eÈhdj ^,l=Kq 03&
ii. ² úIh iu.dó l%shdldrlïj, fhoùu' ^fpia" odï jeks l%Svd&
² lKAvdhï jev i`oyd jHdmD;s yd .fõIKhg wjia:dj we;s lsÍu'
² wOHdmk pdßld" úfkdao pdßld i`oyd wjia:dj ,nd §u'
² m%idx.sl yd fi!kao¾hd;aul wjia:d we;s lsÍu'
² ;r.dj,s we;s lsÍu ^újdo" m%Yak úpdrd;aul" .eg¨ úi`oSu jeks&
² ksÍlaIK yelshdj" Ñka;k yelshdj" wjOdkh" ;¾lkh" ixcdkkh jeks
udkisl yelshd j¾Okh ùu i`oyd újdo lKavdhï" kdhl;aj wjia:d" j.lSï
mejÍu wd§ wjia:d we;s lsÍu' ^,l=Kq 03&

iii. ² jDIK - Y=l%dKq ksmoùu yd .nvd lsÍu iy mqreI m%ckk fydafudak


^fgiagiafgfrdaka& ksmoùu'
² jDIK fldaI - jDIKhg wdrlaIdj iemhSu iy jDIKh ord isàu'
² Y=l% m%Kd, - mßK; Y=l%dKq YsIAKh fj; fhduq lsÍu'
² YsIAKh - Y=l%dKq fhdaks ud¾.h fj; fhduq lsÍu' ^,l=Kq 04&

^07& i. ² Èhjeähdj ² wê reêr mSvkh ² weÿu ² iudc frda.


² ujf.a jhi wvq fyda jeä ùu ^14 g wvq yd 35 g jeä&
² ujf.a Wi wvq ùu' ^,l=Kq 02&
ii. ² ñysß kdoh" j¾Kh" Yíoh y`ÿkd .ekSu'
² udkisl ;Dma;sh ,nhs'
² ikaksfõok yelshd ÈhqKq ùu'
² Yío mqyqKqj ksid NdId j¾Okh
² mßirfha úúO i;=ka" jdyk jeks foa y`ÿkd .kshs'
² pd,l j¾Okhg odhl ùu'
² ks¾udK l=i,;d j¾Okh ùu'
² Ndúl j¾Okh isÿùu'
² udkisl" pd,l" Ñ;a;fõ.Sj j¾Okhg Woõ ùu' ^,l=Kq 02&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


292
iii. a. wêfrdamKh
mßK; äïnhla yd Y=l%dKqjla tl;=ùu ixfiapkh f,i y`ÿkajk w;r"
ixfiapkh ùu;a iu`. ffi, fn§u wdrïN fõ' ffi, fn§u ffi, úNckh
f,i o y`ÿkajhs' ffi, fn§u fyj;a ffi, úNckh ksid ffi, fmdl=rla
f,i mef,damsh kd,h Tiafia .¾NdIh lrd meñfKa' .¾NdIfha we;=¿ wdia;rh
jk tkafvdfuá%hu fyj;a wka;#coh ;=< fuu ffi, fmdl=r .s,S iú fõ' th
wêfrdamKh f,i y`ÿkajhs'

b. fudßhq,dj
mßK; vïnhla yd Y=l%dKqjla tl;=ùu ixfiapkh f,i y`ÿkajk w;r"
ixfiapk ùu;a iu`. ffi, fn§u wdrïN fõ' ffi, fn§u ffi, úNckh
f,i o y`ÿkajhs' ffi, fn§u fyj;a ffi, úNckh ksid ffi, fmdl=rla
iEfoa' fuu ffi, fmdl=r fudßhq,dj f,i ye`oskafõ'

c. kjc orejd
Wmf;a isg Èk 28 la ;=< orejd kjc orejd f,i y`ÿkajhs' kjc orejd ojfia
jeä ld,hla ksod .kakd w;r w¨;a mßirhg l%ufhka yqrefjhs' ,dxlsl
orefjl=f.a Wm;a nr 2'5 - 3'5 kg muKla jk w;r È. fikaá ógr 50 la muK
fõ' orejd ìys ù uq,a Èk oyh ;=< Wm;a nr iq¨ jYfhka wvq fõ' miqj l%ufhka
nr jeä fõ' ysi YÍrfha Èf.ka 1$4 la muK fõ' ysfiys jg m%udKh fi'ó' 34 la
muK fõ' ysi Rcqj ;nd .ekSug wmyiq h' iakdhq moaO;sh fyd|ska j¾Okh
fkdùu iy udxY fmaYSj, uDÿ nj ksid isrer md,kh lsÍug wmyiq h' ks;r
w;a md jl=gq lr f.k isgS' w;a ñg fud<jdf.k isá;s' fïo mgl YÍrh ;=<
j¾Okh ùu fndfyda wvq h' isrer isyska h' iu frdai meye;s jk w;r isks`ÿ
frdau olakg ,efí' wjg mßirhg lsishï ixfõ§;djla fmkakqï lrhs'
^,l=Kq 06&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


293
jHdmdr yd .sKqïlrKh
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 1 11' 2 21' 2 31' 3


2' 3 12' 3 22' 1 32' 1
3' 2 13' 4 23' 4 33' 1
4' 4 14' 3 24' 4 34' 2
5' 4 15' 3 25' 3 35' 2
6' 3 16' 2 26' 1 36' 3
7' 2 17' 1 27' 2 37' 4
8' 2 18' 1 28' 3 38' 1
9' 2 19' 2 29' 2 39' 1
10' 2 20' 4 30' 2 40' 2
^uq¿ ,l=Kq 01 x 40 = 40&

II m;%h
^01& i. ^w& wdydr ^,l=Kq 01&
^wd& fiajd ^,l=Kq 01&
ii. ^w& m%d.aOkh- uqo,a" fudag¾ r:h ^,l=Kq 1$2&
jHjidhl;ajh- ,d,a fmf¾rd ^,l=Kq 1$2&
^wd& Yla;shla- m%udKj;a m%d.aOkh" ,nd we;s w;a±lSï ^,l=Kq 1$2&
wjia:dj-fmdfydr iykdOdr yd nÿ iyk ^,l=Kq 1$2&
iii. ^w& f;d. fj<`odu ^,l=Kq 01&
^wd& Tõ' jHdc kduhlska mj;akd neúka ^,l=Kq 01&
iv. ^w& ie,iqïlrKh-iSñ; iud.ula f,i jHdmdrh mq¿,a lsÍu' ^,l=Kq 01&
^wd& ia:dkh- ueksx fj<`ofmd,g t<j¿ ieliSu' ^,l=Kq 01&
v. ^w& ,xld nexl=j $ jdksc nexl=j ^,l=Kq 01&
^wd& nexl= .sKqu yr 100"000
uqo,a .sKqu ner 100"000 ^,l=Kq 01&

vi. ^w& uqo,a re' 600"000


fudag¾ r:h re' 1"000"000
m%d.aOkh re'1"600"000 ^,l=Kq 01&

^wd& ,ÿm;" f.ùï jjqp¾m;a" ms,sm;" nexl= m%ldYk" fplam;a w.reùfï ksfõokh
wd§ ^,l=Kq 1$2 ne.ska 2g ,l=Kq 1&
nexl= .sKqu
vii. úia;rh uqo,a^re& úia;rh uqo,^re&
uqo,a ;ekam;= 100"000 .ekqï 50"000
;ekam;= uqo,a 60"000 jdyk w¨;ajeähdj 20"000
;ekam;= ^fpla& 150"000 bkaaOk 8"500
;ekam;=^Kh.e;s& 150"000 úÿ,sì, 10"000 ,o fYaIh u; ,l=Kq 1$2 lao
w.re fpla^Kh.e;s& 150"000 ksjerÈ igyka 2lj
fYaIh m$f. 221"500 ,l=Kq 1$2
460"000 460"000 ne.ska igyka 6 lg
fYaIh b$f. 221"500
,l=Kq 1 1$2 hs'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


294
viii. ^w& fudag¾ r: laIh ckjdß 31 g re'12"500 hs' ^,l=Kq 1$2&
fudag¾ r: laIh .sKqu yr
fudag¾ r: laIh fjka lsÍfï .sKqu ner ^,l=Kq 1$2&
^wd& úÿ,sì,a .dia;= " lvl=,S f.ùï" bkaOk ^,l=Kq 1$2 ne.ska ,l=Kq 1&
ix. ^w& re'7000 ^,l=Kq 01&
^wd& nexl= .sKqu yr 150"000
Kh.e;s .sKqu ner 150"000 ^,l=Kq 01&
x ^w& ,dNodhS;ajh - ,dN w,dN m%ldYkh
uQ,H ;;ajh - uQ,H ;;a;aj m%ldYkh ^,l=Kq 01&
^wd& úl=Kqï wdodhï 150"000
-úhoï
ñ,§ .ekqï 50"000
lvl=,S 15"000
w¨;ajeähd 20"000
bkaOk i`oyd 8"500
úÿ,s i`oyd 10"000
r: laIh 12"500
Kh fmd,S 7"000
^123"000&
Y=oaO ,dNh 27"000

iqÿiq mßÈ ,l=Kq 1 ,nd fokak'

02& i. ^w& ñksia wjYH;d imqrd,Sug wjYH úúO jQ NdKav yd fiajd ksIamdokh lsÍu fyda
iemhSu wdY%s; wd¾Ól lghq;a;ls' ^,l=Kq 01&
^wd& wjYH;d jqjukd
w;HjYHh fõ' w;HjYH fkdfõ'
ks¾udKh l< fkdyelsh' ks¾udKh l< yelsh'
iSñ;hs' wiSñ;hs'
fmdÿfõ' úúO fõ'
m%d:ñl fõ' oaú;shsl fõ'
^ksjerÈ fjkialulg ,l=Kq 1$2 ne.ska ,l=Kq 01&
ii. ^w& wi;Hhs' ^b& i;Hhs'
^wd& i;Hhs' ^B& i;Hhs' ^,l=Kq 1$2 ne.ska ,l=Kq 02&
iii.^w& ² cd;Hka;r fj<`o iïndOl mekùu'
² ;r`.lrejka ìysùu
² iajdNdúl wdmod
² kj ;dlaIKsl l%u i`oyd wkq.;ùu ÿIalr ùu'
^ksjerÈ ms<s;=re 2 lg ,l=Kq 1$2 ne.ska ,l=Kq 1&
^wd& jdis-² jeä m%d.aOkhla /ia lr.; yels ùu'
² ffk;sl mqoa.,Ndjhla ysñ ùu'
² wLKav meje;aula ;sîu'
² j.lSu iSud iys; ùu'
² wOHhlaI uKav,hla u`.ska l,uKdlrKh lsÍu'
^tla jdishlg ,l=Kq 1$2&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
295
wjdis-
² kS;suh úê úOdk wêl ùu'
² ,dNh yd whs;sh fn§ hdu' ^ksjerÈ wjdishlg ,l=Kq 1$2&

^03& i.^w& foaYSh fj<`odu yd úfoaYSh fj<`odu ^,l=Kq 1$2 ne.ska2 lg ,l=Kq 01&
^wd& cx.u .sKqu ia:djr ;ekam;= .sKqu
² fmd,S rys; fõ' ² fmd,S iys; fõ'
² fplam;a u`.ska .kqfokq l< yelsh' ² fplam;a u`.ska .kqfokq l< fkdyelsh'
² wem jYfhka ;eìh fkdyelsh' ² wem jYfhka ;eìh yelsh'
² jdKsc nexl=j, muKla werôh yel' ² ´kEu nexl=jl werôh yelsh'
^ksjerÈ fjkialï follg ,l=Kq 1$2 ne.ska ,l=Kq01&
ii.^w& rlaIs;hd- fmf¾rd-niar: ysñlre
rlaIlhd- Y%S ,xld rlaIK ixia:dj
^ksjerÈ ms<s;=rg ,l=Kq 1$2 ne.ska ,l=Kq01&
^wd& rlaIK ysñlu " Wmßu úYajdih" ydks mQrKh ^ksjerÈ ms<s;=rg 02 lg ,l=Kq 01&

iii.^w& wi;Hhhs' ^wd& wi;Hhhs'


^b& i;Hhs ^B& i;Hhs'
^,l=Kq 1$2 ne.ska ,l=Kq 02&
iv.^w& hjkakd- úÿy,am;s;=ud
mKsúvh- fvx.= u¾Ok jevigykg iyNd.S ùu'
udOHh- ,sÅ;
,nkakd- foudmshka ^ksjerÈ ms<s;=re follg ,l=Kq 1$2 ne.ska ,l=Kq 01&

^wd& wka;¾cd,h" .=jkaúÿ,s udOH" rEmjdyskS udOH" fjí wvú" Twitter, Facebook,
Viber, Skype, SMS ^ksjerÈ ms<s;=re follg ,l=Kq 01&

^04&i. ^w& mqoa.,fhl= ;ud Wmhk wdodhfuka b;srs lr.;a uqo,a m%udKhla hï wd¾Ól '
m%;s,dNhla wfmalaIdfjka M,odhS ud¾.hl fhoùu wdfhdackh kï fõ'
^by; lreKq we;=<;a ksjerÈ ms<s;=rg ,l=Kq 01 &
^wd& ² ,dNdxY wdodhï ,eìh yelsh'
² m%d.aOk ,dN bmehsh yelsh'
² ´kEu wjia:djl fldgia wf,ú lr uqo,a ,nd.; yelsh'
² Kh ,nd .ekSfï § wem iq/l=ï f,i bÈßm;a l< yels ùu'
² Pkaoh mdúÉÑ l< yels ùu'
² wOHCIl uKav,hg m;a úh yelsùu'
^ksjerÈ m%;s,dN follg ,l=Kq 1$2 ne.ska ,l=Kq 01&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


296
ii. ^w& i;Hhhs ^wd& i;Hhhs
^b& wi;Hhhs ^B& i;Hhhs ^,l=Kq 1$2 ne.ska ,l=Kq 02&

iii. ^w& A ie,iqï lsÍu ^,l=Kq 1$2 ne.ska ,l=Kq 01&


B md,kh
^wd& A ie,iqï lsÍu
jHdmdrhl wruqKq ;SrKh lsÍug yd wruqKq bgqlr .ekSu i`oyd iqÿiq
l%shdud¾. ;SrKh lsÍu'
B md,kh
jHdmdrfha lghq;= ie,iqïl, wdldrfhkau isÿfõ ±hs fidhd ne,Su'
^tla ld¾hhla meyeÈ,s lsÍug ,l=Kq 1$2 ne.ska 2 lg ,l=Kq 01 hs'&

^,l=Kq 01&
II fldgi - .sKqïlrKh

^05&i. ^w& jHdmdrhl ysñlrejka fjkqfjka mj;sk j;alï m%udKh ysñlï f,i ye`Èkafõ'
^by; wdldrfha i`oyka ksjerÈ ms<s;=rlg ,l=Kq 01&
^wd& ² w;S; .kqfokqjl m%;sM,hla ùu'
² fíreï lsÍfï § jHdmdrfha iïm;aj,ska fldgila msg;g .,d hdu'
² j¾;udk ne`§ula ;sîu' ^,l=Kq 1$2 ne.ska ,l=Kq 01&
ii.^w& re'75"000 l NdKav Khg úlsKSu'
^wd& re'15"000 l NdKav Khg .ekSu' ^,l=Kq 1$2 ne.ska ,l=Kq 01&

ii j;alï = ysñlï + j.lSï


Èkh
WmlrK NdKav f;d. uqo, ysñlï Khysñhka nexl= Kh
1 2023'01'10 - - +100,000 +100,000 - -
2 2023'01'15 +35,000 - -35,000 - - -
3 2023'01'20 - +20,000 - - +20,000 -
4 2023'01'24 - - +50,000 - - +50,000
5 2023'01'30 - -10,000 +12,000 +2,000 - -

iv^w& ^,l=Kq 1$2 ne.ska ,l=Kq 04&

uqo,a .sKqu

Èkh úia;rh jÜgu jákdlu Èkh úia;rh jÜgu jákdlu


3$1 fYaIh b$f. 60"000 3$25 Khysñ 5000 35"000
1
2
3$15 Kh.e;s 3000 1 27"000 3$31 fYaIh m$f. 52"000
2
3000 87"000 5000 87"000
4$1 fYaIh b$f. 52"000

1
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
297
iv.^wd&
Kh.e;s .sKqu
i i
Èkh úia;rh jákdlu Èkh úia;rh jákdlu
ms ms
3$1 fYaIh b$f. 50"000 3$15 uqo,a 1 27"000
2
ÿka jÜgï 1
2 3"000
3$31 fYaIh m$f. 20"000
50"000 50"000
4$1 fYaIh b$f. 20"000

Khysñ .sKqu
i i
Èkh úia;rh jákdlu Èkh úia;rh jákdlu
ms ms
3$25 uqo,a 1 35"000 3$1 fYAIh b$f. 40"000
2
,o jÜgï 1 5"000
2
40"000 40"000
^,l=Kq 03&
fmdÿ cZk,h
v.
jjqp¾ úia;rh
Èkh f,'ms yr ner
wxlh
2023'01'07 ,Snvq WmlrK .sKqu
is,ajd iud.u
yr 1
2 ™ 50"000 50"000
^2023'1'7 Èk is,ajd iud.ñka
re'50"000 la jákd ,Snvq WmlrK
Khg .ekSu igyka lsÍu'& š 1
2

10"000
2023'01'25
.ekqï .sKqu
.ekqï .sKqu
yr 1
2
™ 10"000
^2023'01'25 Èk whs;slre re'10"000

š
1
2
la jákd NdKav mqoa.,slj ,nd
.ekSu igyka lsÍu' &

^,l=Kq 02&
^06& i. ^w& .sKqfï mj;sk fYaIh blaujd fplam;a ksl=;a l, úg nexl=j tu fplam;a
j,g f.ùï lsÍu ksid .sKqï ysñhd nexl=jg Kh.e;s jk w.h nexl= whsrdj
f,i ye`Èkafõ'
^ksjerÈ ks¾jpkhg ,l=Kq 12 &
^wd& jdKsc nexl= úiska nexl=fõ cx.u .sKqï ysñhkag Tjqkaf.a nexl= cx.u .sKqu
ms<sn`oj tjk udisl .sKqï jd¾:dj nexl= m%ldYkh fyj;a nexl= .sKqï
úia;rh fõ'
^ksjerÈ ks¾jpkhg ,l=Kq 12 &

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


298
^b& A . ixfYdaê; nexl= .sKqu
b$f. fYaIh 1 50 000 nexl= .dia;= 1 3000
2 2
Kh.e;s fm%YaK 1 30 000 fYaIh m$f. 77 000
2
80 000 80 000
fYaIh b$f. 77 000

B.
nexl= ieiÿqï úia;rh
1
ixfYdaê; nexl= fYaIh 2 77 000
tl;=l<d 1 25000
ksl=;a l< nexl=jg ner fkdjQ fpla 2 25 000
102 000
1 60 000
wvql<d ;ekam;a l< nexl=jg yr fkdjQ fpla 2 ^60 000&
nexl= m%ldYkfha fYaIh 42 000

^,l=Kq 03&
fmdÿ cZk,h

ii.^w& úia;rh yr ner

wúksYaÑ; .sKqu yr 8"000 1


2
1
2
Khysñ .sKqu 8"000
^re' 8000 l Khg .ekSï Khysñ
.sKqfuka u`.yeÍfï jro ksjerÈ
lsÍu'& 12
1
2 2"700
wúksYaÑ; .sKqu yr 1
2 2"700
wu;r wdodhï .sKqu
^re'3000 wu;r wdodhï tu .sKqfï
re'300 la f,i igyka lsÍfï jro
ksjerÈ lsÍu' & 1
2

^wd&
wúksYaÑ; .sKqu
Khysñ .sKqu 1
2 8"000 fYaIh b$f. 10"700
wu;r wdodhï 2 2700
1

10"700 10"700

^,l=Kq 04&

iii.^w& hka;% WmlrKfha msßjeh


.ekqï ñ, re' 700"000
f.ktafï l=,sh re' 50"000
iú lsÍfï úhoïre' 300"000
1050"000 ^ksjerÈ .Kkh lsÍug,l=Kq 01&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


299
^wd&' jd¾Isl laIh m%udKh
msßjeh- iqkanqka w.h 1050"000 - 90"000
M,odhS Ôú; ld,h 10
re' 96"000 ^ksjerÈ w.hlg ,l=Kq 01&
iv. ^w& uq¿ ksYamdok msßjeh
wuqøjH .ekqï 250"000
ksYamdok jegqma 65"000
iqmÍlaIK fõ;k 32"000
iDcq fjk;a úhoï 15"000 ^,' 12 &
hka;% ;,h 1"000
úÿ,s úhoï 3"500
kQ,a yd fnd;a;ï ,' 01 10"000
uq¿ msßjeh 376"500
^wd&
nE.hl msßjeh
376500 } re'753 ^,' 12 &
500
úl=Kqï ñ,
753 « 10 } re'75'30
100
re'753'00 ¬ 75'30
re' 828'30 ^,' 12 &

^07&i. ^w& jdis ³ .kqfokqj, ksjerÈ Ndjh'


³ wjYH Y%uh wju ùu ;=<ska uqo,a b;sß ùu'
³ ld,Sk o;a; myiqfjka ,nd .; yels ùu'
³ .kqfokq iajhxl%shj ms,sfh, lr.; yels ksid ld,h b;sß fõ' 1
^,' 2 &
wjdis ³ úÿ,sh weK ysàu" mß.Kl ffjria yd wfkl=;a ;dlaIKsl fodaI
ksid o;a; ke;s ùfï wjOdku
1
³ wjYH WmlrK ñ, § .ekSu i`oyd úYd, uqo,la jeh lsÍu' ^,' 2 &

^wd& ² f,c¾ .sKqï j, i`oyka jákdlu .sKqï ld,Éfþoh wjika jk Èkg


hdj;ald,Sk ùu'
² uQ,H m%ldYk fmdÿfõ ms,s.;a uQ,O¾uj,g yd m%ñ;sj,g wkql+,j ilia l<
yels ùu'
1
² ksjerÈ .sKqïlrk f;dr;=re iemhSu' ^,l=Kq 2 ne.ska 01&

,eîï yd f.ùï .sKqu wdodhï úhoï .sKqï $ m%ldYh


ii.^w&' ² uqo,a fmd;g fndfyda ÿrg iudk fõ' ² ,dN fyda w,dN m%ldYhg fndfyda ÿrg
iudk fõ'
² uqo,a ,eîï yd f.ùï igyka lrhs' ² wdodhï yd úhoï muKla igyka lrhs'
² ld,Éfþohg wod< ish¨u uqo,a ,eîï ² ld,Éfþohg wod< wdodhï yd úhoï
yd f.ùï igyka lrhs' muKla igyka lrhs'
² ld,Éfþoh wjidkfha w; b;sß uqo,a ² wjidk fYaIfhka w;sßla; W!k;dj
fYaIh fmkakqï lrhs' fmkakqï lrhs'
² uqo,a mokug ms<sfh, lrhs' ² WmÑ; mokug ms<sfh, lrhs'
1
^ksjerÈ ms<s;=rg ,l=Kq 2 ne.ska ,l=Kq 01&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
300
ii. ^wd& orK.u uyd úÿy, - jdksc ix.uh
2022'12'31 wjika jir i`oyd
,eîï yd f.ùï .sKqu
idudðl uqo,a 7"500 uqøK úhoï 3"000
mß;Hd. ,eîï 5"000 ,smsøjH 1"000
fj,`o ±kaùï 15"000 mß;Hd. f.ùï 500
i.rd úlsKSfuka 10"000 m%jdyk úhoï 1"500
fYAIh m$f. 31"500
37"500 37"500
fYaIh b$f. 31"500

^ksjerÈ uqo,a fYaIhg ,l=Kq 1&

^wd&
iñ;=f.a jHdmdrh
2021'12'31 Èfkka wjika jir i`oyd
,dN fyda w,dN m%ldYh } ^,' 12 &

úl=Kqï 700"000
wvql,d ( úl=Kqï msßjeh
2023'1'1 nvq f;d.h 100"000
.ekqï 350"000
f.k tafï l=,S ^,' 12 & 20"000
úlsKSug bÈßm;al< f;d.h 470"000
wvql,d ( 2023'12'31 Èkg f;d.h ^,' 12 & ^50"000&
úl=Kqï msßjeh 420"000
^,' 12 &
o< ,dNh 280"000
tl;=l,d ( wdodhï
,o jÜgï 6"000 6"000
wvql,d ( úhoï 286"000
fnodyeÍfï úhoï
jEka r: laIh ^,' 12 & 70"000
fnd,aKh ^,' 12 & 10"000
ÿka jÜgï 3"000 83"000
mßmd,k úhoï
f.dvke.s,s l=,S ^,' 12 & 30"000
úÿ,sì,a .dia;= 15"000 45"000
uQ,H úhoï
nexl= .dia;= 3"000
^,' 12 &
Kh fmd,sh 20"000 23"000
fjk;a úhoï ^151"000&

Y=oaO ,dNh m%d.aOk .sKqug f.k 135"000


.shd' ^,' 12 & ^,l=Kq 4&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


301
^wd& iñ;=f.a jHdmdrh
2021'12'31 Èkg
uQ,H ;;aj m%ldYkh }^,' 12 &

cx.u fkdjk j;alï msßjeh iïuqÑ; CIh Odrk w.h }^,' 12 &
fnod yeÍfï jEka r:h 700"000 70"000 630"000
,Snvq WmlrK 150"000 - 150 000
850"000 70"000 780"000
cx.u j;alï ^,' 12 &
2023'12'31 nvq f;d.h ^,' 12 & 50"000
Kh .e;sfhda ^,' 12 & 50"000
uqo,a fYaIh 35"000 135"000
uq`M j;alï 915"000
2023'01'01 m%d.aOkh 500"000
tl;= l<d Y=oaO ,dNh ^,' 12 & 135"000
635"000
cx.u fkdjk j.lSï
10] nexl= Kh 200"000

cx.u j.lSï ^,' 12 &


WmÑ; f.dvke.s,s l=,sh 5"000
Kh ysñfhda 40"000
Wmú; Khfmd,S 1
^,' 2 & 5"000
nexl= whsrdj 30"000 80"000
915"000
uq`M j.lSï ^,l=Kq 04 hs'&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


302
lDIs yd wdydr ;dlaIKh
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 2 11' 2 21' 4 31' 2


2' 4 12' 1 22' 2 32' 4
3' 1 13' 4 23' 3 33' 4
4' 3 14' 3 24' 4 34' 1
5' 3 15' 4 25' 1 35' 2
6' 1 16' 1 26' 1 36' 2
7' 1 17' 3 27' 2 37' 3
8' 4 18' 2 28' 4 38' 2
9' 3 19' 2 29' 2 39' 2
10' 2 20' 3 30' 1 40' 1
^uq¿ ,l=Kq 01 x 40 = 40&

II m;%h
^01& i. a. r;= ly fmdâfid,sla mi ^,l=Kq 1 x 1 = 1&
b. uykqjr" ud;f,a" lE.,a," l=reKE.," nÿ,a," .d,a, ud;r" fld<U" .ïmy
^,l=Kq 1 x 1 = 1&
ii. a. j¾Idudkh b. j¾Idm;kh
WIaK;ajudKh WIaK;ajh
f;;a yd úh<s n,an WIaK;ajudkh idfmalaI wd¾ø;djh
wks,udkh iq,f.a fõ.h
iq<x ÈYd o¾Ylh iq<f`.a ÈYdj
^,l=Kq 1$2 x 2 = 1&
iii. mfia wdï,sl;djh wvq lsÍug $ pH w.h md,khg
mig fmdaIl ^ le,aishï $ ue.akSishï& ,nd §ug ^,l=Kq 1 x 2 = 2&
iv. a. f.dv l%uh ^,l=Kq 1 x 1 = 1&
b. fnda. wjfYaI$ i;a;aj u<øjH $ j,a me<Eá $ fnda. lmamdÿ fldgia
^,l=Kq 1$2 x 2 = 1&
v. fy,au¨ fh§u$ .,ajeá fh§u ^,l=Kq 1 x 2 = 2&
vi. fkdßfvdaflda ;jdk $ ;eá ;jdk $ n`ÿka ;jdk ^,l=Kq 1 x 2 = 2&
vii. msms[a[d - lshqlìfÜisfha
fn,afmm¾- fid,fkaisfha ^,l=Kq 1 x 2 = 2&
viii. a. isria j.d u¨$ ;sria j.d u¨$ ldKq fyda fødaKsld$ n`ÿka ^,l=Kq 1$2 x 2 = 1&
b. we,anÜ fmdfydr ^,l=Kq 1 x 1 = 1&
ix. fidaähï fugd nhs i,af*aÜ $ fidaähï fnkafidf*aÜ ^,l=Kq 1 x 2 = 2&
x. iQ¾hdf,dalh fyd`Èka ,efnk$ iu;,$ c,jykh ÈhqKq c, myiqlï iys;$ m%jdyk
myiqlï we;s $ ukd jd;dY%hla iys; $ m%udKj;a bvla we;s ^,l=Kq 1 x 2 = 2&
^uq¿ ,l=Kq 20&
^02& i. a. wdf,dalh ^wdf,dal ld,iSudj& $ WIaK;ajh ^,l=Kq 1$2 x 2 = 1&
b. m;% bÍ hdu ksid wiajekak wvqùu$ m,sfndaO jHdma;sh$ u,a M, ye,S hdu$ mrd.
yd l,xl úh<S hdu$ mi u;=msáka c,h jdIam ùu$ úiqreï c, iïmdokhg
ndOdùu ^,l=Kq 1 x 3 =3&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


303
ii. lDIs foaY.=Ksl l,dm WU(Wvrg f;;a l,dmh) DL(my;rg f;;a l,dmh)
WÉp;ajh m 900 m jeä 300 m wvq
jd¾Isl j¾Idm;k 2500 mm jeä 1750 mm wvq
m%udKh mm
^,l=Kq 1$2 x 2 = 1& ^,l=Kq 1$2 x 2 = 1&

iii. a. ueá" frdkauv" ishqï je,s" r¨ je,s" fndr¨ ^,l=Kq 1$2 x 4 = 2&
b. pH lvodis$ pH ógrh $ ^B.D.H l%uh& ^,l=Kq 1$2 x 2 = 1&
c. f.kao.ï ^i,a*¾&$" ðmaiï" ldnksl øjH ^,l=Kq 1$2 x 2 = 1&
^uq¿ ,l=Kq 10&

^03& i. a. mfia ;o ia:r leãu - m%d:ñl ìï ieliSu


b. ldnksl øjH mig hgùu - m%d:ñl ìï ieliSu
c. úYd, mia l=Üá l=vd fldgiaj,g leãu - oaú;sl ìï ieliSu
d. j,a me<Eá bj;a lsÍu - m%d:ñl ìï ieliSu'
^,l=Kq 1 x 4 = 4&
ii. a. wjYH c, m%udKh wvqhs$ j,a me, md,kh fõ'$ mdxY= Ldokh isÿ fkdfõ'$
jdIamSlrKh ksid c, ydks wjuhs' ^,l=Kq 1 x 2 = 2&
b. mig jiqka fh§u $ ldnksl øjH fh§u$ j,a me, md,kh$ mi u;=msáka c,h
.,dhdu je,lSu$ wkjYH w;= lmamdÿj ^,l=Kq 1 x 2 = 2&
iii. a. ridhksl - hQßhd $ wefudakshï i,af*aÜ
ldnksl - rks, Ydl^.a,sßisähd$ weye<&$ l=l=,a fmdfydr" f.du
^,l=Kq 1$2 x 2 = 1&
b. fmdfydrj, fmdiamria m%udKh jeälsÍug' ^,l=Kq 1$2 x 2 = 1&

^uq¿ ,l=Kq = 10&

^04& i. ;DK ng±,a, $nðß $wegjrd $udrela


mka ;=keiai$ ;=kaysßhd$ l=vueÜg
m<,a m;% Èh ynr,$.srdm,d$ Èh ishU,d$ cmka cnr
^,l=Kq 1$2 x 6 = 3&
ii. mqrela mKqjd f.dhï ul=Kd

Ôjk pl%h iïmQ¾K iïmQ¾K


ydkslr wjêh$ wjê lSghd YsIqjd $ iqyqUq,d
ydkslrk Ydl fldgi lo m;%$ lo$ îc
ydksfha iajNdjh mgl úld lEu mgl úo hqI Wrd îu
^,l=Kq 1$2 x 4 = 2& ^,l=Kq 1$2 x 4 = 2&

iii. a. •ysia fnda;,a j<,d ±óu'


•biskh fidaok c,h" c, ud¾.j,g fkd±óu'
•biSu ksu jQ miq fyd`Èka iakdkh lsÍu'
•wjidkfha tu N+ñhg m<sfndaO kdYl bi we;s nj okajd mqjrejla fh§u'
^,l=Kq 1 x 2 = 2&
b. flfi,a j`o mS§u' ^,l=Kq 1 x 1 = 1&
^uq¿ ,l=Kq 10&
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
304
^05& i. a. 1' .,.Kavh - whãka
2' ìfgda,m - úgñka A
3' rla;ySk;djh - hlv ^,l=Kq 1 x 3 = 3&

b. ² lsÍgl Ouksh wjysr ùu ksid yDohdndO we;sùu'


² úúO ikaê.; wdndO yd fldkafoa lelal=u we;sùu'
² wxYNd.h frda.hg myiqfjka f.dÿre ùu'
² mqoa., ld¾hlaIu;djh wvq ùu'
² iudchSh .eg¨ ksid we;sjk udkisl wiyk ;;a;aj
² úIdÈh we;sùu'
² ldka;djkaf.a wd¾;j .eg¨ we;s ùu' ^,l=Kq 1 x 1 = 1&

ii. a. kdia;sh j<lajd w;sßla;h m%fhdackhg .ekSu$ ld,Sk j ,efnk lDIs fnda.
wiajkq jir mqrd Ndú;hg .; yels fõ'$ wdydr úúOdx.SlrKh l< yelsh'
mßrlaIKh l< wdydr laIKslj Ndú;d l< yels fõ'$ iajhx /lshd$ wdydr
krla ùu wju fõ' tu.ska krla jQ wdydr mßfNdackfhka isÿjk frda. je<`§u
yd úI YÍr.; ùu j<lajd .; yelsh' ^,l=Kq 1 x 2 = 2&
b. úh<Su$ YS;kh $ wêYS;kh $ í,dkaÖlrKh ^,l=Kq 1$2 x 2 = 1&

iii. a. ire lsÍu $ m%n, lsÍu $ wju ieliSu ^,l=Kq 1$2 x 2 = 1&
b. fmdaIl W!k;d we;s ùu je<elaùu$ wdydrfha .=Kd;aul nj jeä lsÍu$ wdydr
ilia lsÍfï § ydksjk fmdaIl kej; ,nd §u$ wdydrfha wvx.= fmdaIl
wjfYdaIKh lr .ekSu myiq ùu'$ fj<`ofmd< b,a¨u jeä lsÍu'
^,l=Kq 1 x 2 = 2&
^uq¨ ,l=Kq 10&

^06& i. a. talSh iQ¾h m%pdrlh ^,l=Kq 1 x 1 = 1&


b. A- mdroDYH fmd,s;ska B- ;jdka udOH ^,l=Kq 1$2 x 2 = 1&
c. ;ks o`vq lene,a,la uq,a woaojd .ekSu' ^,l=Kq 1 x 1 = 1&
jeä idfmalaI wd¾O;djhla yd jeä WIAK;ajhla iys; wNHka;r mßirh ,nd §u'
ii. uõ Ydlhg iudk me< ,nd .; yelsh'$ lafIa;%fha taldldÍ j.djla ,nd .; yelsh'
lafIa;% lghq;= myiq fõ'$ îc fkdksmojk Ydl m%pdrKh $ îc m%frdayKh lr
.ekSu wmyiq Ydl m%pdrKhg fhdod .; yelsh'$ uõ Ydlfha ,laIK fkdfjkiaj
bÈßhg mj;ajdf.k hdug fhdod .; yelsh'$ M, ±Íug .;jk ld,h idfmalaIj
wvq h' ^,l=Kq 1 x 3 = 3&

iii. a. wmsfN!u m%frdayKh $ wfOdafN!u m%frdayKh ^,l=Kq 1 x 2 = 2&


b. wmsfN!u m%frdayKh- lõms" ñßia
wfOdafN!u m%frdayKh- lv," nv bß`.= ^,l=Kq 1$2 x 4 = 2&
^uq¿ ,l=Kq 10&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


305
^07& i. a. ;DK $ rks, $ ihsf,aÊ $ w, j¾. $ Ydl w;= ^,l=Kq 1$2 x 2 = 1&
b. i;df.a jhi$ nr$ ksIamdokh$ j¾Ol wjêh$ .¾NkS nj$ ix>glj, ñ,
^,l=Kq 1 x 2 = 2&
c. wdydrh iqj`o lsÍug $ j¾Kh fjkia lsÍug $ Ô¾Kl;djh jeä lsÍug $ wdydr
l,a;nd .ekSug ^,l=Kq 1 x 2 = 2&

ii. a. weiaj, §ma;sh wvqùu $wdydr fkd.ekSu'$mdpkh $wka i;=kaf.ka fjka ù


isàu$ksIamdokh wvqùu $l%shdYS,Snj wvqùu $ksod.ekSu ^,l=Kq 1 x 2 = 2&
b. .j rla;Y%h$ l=r yd uqL frda.h $ ld,.d;% frda.h ^,l=Kq 1$2 x 2 = 1&

iii. oyhshd $ ,S l=vq


c,h fyd`Èka Wrd .ekSu $ imhd .ekSu myiq ùu$ ñ, wvq ùu $
myiqfjka .sks fkd.ekSu $ msßisÿ ùu' $ l=l=,ka wdydrhg fkd.ekSu
^,l=Kq 1 x 2 = 2&
^uq¨ ,l=Kq 10&

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


306
fi!LH yd YdÍßl wOHdmkh
ms<s;=re m;%h
I m;%h

1' 2 11' 4 21' 3 31' 1


2' 1 12' 2 22' 4 32' 3
3' 3 13' 4 23' 4 33' 1
4' 4 14' 1 24' 3 34' 4
5' 4 15' 3 25' 1 35' 4
6' 2 16' 2 26' 3 36' 2
7' 3 17' 3 27' 2 37' 2
8' 2 18' 1 28' 3 38' 4
9' 2 19' 4 29' 4 39' 4
10' 1 20' 1 30' 2 40' 3
^,l=Kq 1 x 40 = 40&

II m;%h
^01& i. ² m%;sm;a;s ilia lsÍu'
² iyfhda.S mßirhla we;s lsÍu'
² l=i,;d ixj¾Okh
² fi!LH fiajd m%;sixúOdkh
ii. ² l=rlalka le`o
² ls;=,a msá le`o
² yn, fm;s
² iqma
iii. ² ldhsl ixj¾Okhla we;s lr .; yels ùu'
² m%fndaOu;aj Èkh wdrïN lsÍug yels ùu'
² úkaokhla ,eîu'
² iduqysl;ajh jeäÈhqKq ùu'
iv. ² yDoh wdY%s; ord .ekSfï yelshdj
² fmaYsuh Yla;sh
² kuH;dj
² YdÍßl ixhq;sh
² fmaYsuh ±Ífï yelshdj
v. 1' jdis
2'
3'
4'
5
6' jdis
vi. jdis ² wvq ld,hlska ;r. ksud l< yels ùu'
² wjYH uqo,a m%udKh wju ùu'
² wjYH úksiqrejka ixLHdj wju ùu'
² wjYH l%Svd msá ixLHdj wju ùu'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


307
wjdis
² i;Huh ch.%dylhd f;dard .ekSu wmyiq ùu'
² ch.%dyS wkqms<sfj, f;dard .ekSu wmyiq ùu'
² m%udo ù iyNd.S ùu jeks ndysr fya;+ka u; ;r.dj,sfhka bj;a ùug isÿ ùu'
vii. ² ixfõ§ nj jeäÈhqKq ùu'
² wkqfõok .=Kdx.h jeäÈhqKq ùu'
² lreKdj we;s ùu'
² mfrdamldÍ nj we;s ùu'
viii. ² fjd,sfnda,a ² mdmkaÿ
² fkÜfnda,a ² l%slÜ
ix. ² udxY fmaYS bÍu' ² wiaÓ ì`§u
² ikaê wjikaê ùu' ² ÈhmÜgd u;=ùu
x. ² läir nj ² l,n, fkdùu
² m%:udOdr ms<sn`o ±kqj;aNdjh ² ms<sl=,a iy.; fkdjk nj

I fldgi - ms<s;=re
^02& i. wdydr ilia lsßfï § fyda mßfNdackfha § tu wdydr u.ska ydkshla ke;fyd;a
wka;rdhla isÿ fkdjk njg ;yjqre lsÍu wdydrfha fi!LHdrlaIs;;dj fõ'
ii. ² Ôj úoHd;aul idOl
² ridhksl idOl
² fN!;sl idOl
iii. ² msiSfï § kshñ; WIAK;ajhla muKla ;sîu'
² fm%I¾ l=l¾ Ndú; lsÍu u.ska wvq ld,hl § msiSu'
² uhsfl%dafõõ Wÿka u.ska wdydrfha j¾Kh /l .; yels ùu'
² wkjYH f,i l=vdjg fkdlemSu'
² jeä fõ,djla msiSfuka je<lSu'
² wdydr ñY%lr msiSu'

^03& i. ² uOH iakdhq moaO;sh (Central Nervous System)


² m¾hka; iakdhq moaO;sh (Peripheral Nervous System)
ii. ² ixfõ§ kshqfrdak
² pd,l kshqfrdak
² w;rueÈ kshqfrdak
iii. ² ndysr mßirfha ixfõok ,nd .ekSug yelshdjla ;sîu'
² ndysr mßirfhka ,nd .kakd W;af;ac úoHq;a wdfõ. njg m;a lsÍug we;s
yelshdj ;sîu'
² b;d l=vd ld,hla ;=< ldrlh fj; wdfõ. .uka lrùug iakdhq ;ka;=j,g
yelshdjla ;sîu'
² fÉ;kdfjka f;drj m%;spdr ±laùug we;s yelshdj
² ;;ajdfrdams; m%;Sl we;s ùug we;s yelshdj
² YdÍßl l%shd md,khg yd u;l ;nd .ekSug fud<hg we;s yelshdj
^04& ² § we;s wNsfhda. ch.ekSu i`oyd idrdxY.;j lreKq bÈßm;a lr we;akï ,l=Kq
,nd fokak'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


308
II fldgi - ms<s;=re

^05& i. ks¾jdhq l%uh


ii. .a,hsfldacka ,elaála wï,h + Yla;sh
l%sháka fmdaiafmaÜ l%sháka + fmdiafmaÜ + Yla;sh
iii. fifuka l%shdlrk ;ka;= (STF)
² §¾>ld,Skj Yla;sh iemhSfï yelshdj jeä h'
² fïo ixÑ; jeäh'
² Tlaisldrl yelshdj jeä h'
² ixfldapk ld,h jeä h'

^06& i. cjk - óg¾ 100" óg¾ 200" óg¾ 400" óg¾ 800" óg¾ 1500" óg¾ 3000" óg¾ 5000"
óg¾ 10000
msáh ;r. - ÿr mekSu" Wi mekSu" ;=kamsïu" h.=,sh ±óu" ljfm;a; úis lsÍu"
fy,a, úis lsÍu'
ii. ² ÿr mekSu
² fy,a, úis lsÍu
² óg¾ 200
² ljfm;a; úis lsÍu
² óg¾ 1500
iii. ² nqoaêu;a nj
² iajhx úkhla we;s nj
² wd;au úYajdih yd ±ä wêIaGdkh
² iduQysl nj
² wdfõ. md,kh lr .ekSfï yelshdj
² ksjerÈ ;SrK .ekSfï yelshdj
² ±ä lemùu
² kj w;ayod ne,Sï i`oyd fm<öu
² ÈhqKq ikaksfõok yelshdj

^07&(A) i. ² msßkeóu
² ms<s.ekSu
² tiùu
² m%ydrh
² je<elaùu
² msáh /lSu
ii. ² olaI;dj ÈhqKq lsÍu i`oyd ,shd we;s l%shdldrlfï iqÿiq kqiqÿiq nj wkqj
,l=Kq ,nd fokak'
iii.² P - flá úfõlh
Q - l%Svd msáh udre lsÍu
R - l%Svl wdfoaYkh
S - mkaÿj l%Svd msáfhka bj;g hEu
T - fojrla myr §u'
(B) i. ² mdo yqrej
² wdl%uKh
² wdrlaId lsßu
² ú§u
ii. olaI;djh ÈhqKq lsÍu i`oyd ,shd we;s l%shdldrlfï iqÿiq kqiqÿiq nj wkqj ,l=Kq
,nd fokak'
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh
309
iii. P - mkaÿj heúh hq;= ÈYdj
Q - l%Svl >Ügkh
R - ;;amr ;=klg jvd mkaÿj r`ojd ;nd .ekSu'
S - flá hejqu
T - bß folla lmd mkaÿj heùu

(C) i. ² mkaÿj /f.k hdu' ² m%ydrh t,a, lsÍu'


² m%ydrh t,a, lsÍu ² wdrlaId lsÍu'
² wdl%uKh lsÍu' ² ;=<g úis lsÍu'
² ±< /lSu
ii. olaI;djh ÈhqKq lsÍu i`oyd ,shd we;s l%shdldrlfï iqÿiq kqiqÿiq nj wkqj ,l=Kq
,nd fokak'
iii. P - Rcq ksoyia myr
Q - wkshï ksoyia myr
R - r;= ldâ m; l%Svd msáfhka fkrmSu'
S - ly ldâ m; wjjdoh
T - ;r.h È.gu mj;ajdf.k hEu'

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


310
niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% ^idudkH fm<& úNd.h
Wmldrl m%Yak m;%h
fY%AKsh 11 úIh ( f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh m;%h( I ld,h( meh 03 hs

1. 4 11. 2 21. 2 31. 1


2. 3 12. 2 22. 1 32. 2
3. 2 13. 1 23. 4 33. 1
4. 3 14. 4 24. 4 34. 4
5. 1 15. 3 25. 1 35. 2
6. 4 16. 3 26. 4 36. 3
7. 4 17. 4 27. 3 37. 4
8. 3 18. 1 28. 3 38. 4
9. 4 19. 2 29. 4 39. 2
10. 2 20. 3 30. 1 40. 1
^,l=Kq 1 x 40 = 40&

II m;%h
(01) (I) (a) (b)
A B C iSkqj kdo ùu(Z)
0 0 0 0
0 0 1 0
0 1 0 0
0 1 1 1
1 0 0 0
1 0 1 1
1 1 0 0
1 1 1 1
(ii)
(a) 6738 (b) 72568

110 111 011 E A E


6 7 3 1110 1010 1110
111 010 101 110
7 2 5 6
(iii) A-WAN
B-MAN
C-LAN
(iv) A- fp!r;ajh (piracy)
B-fN!;sl wdrlaIdj (Physical security)
C-oafõI iy.; uDÿldx. (malware)
D-;d¾lsl wdrlaIdj (Logical securtity)

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


311
(v)
ixLHdj jeäu fjfiis ìgqj wvqu fjfiis ìgqj
a.01101102 1 0
b.101.1012 1 1
c.1101.1002 1 1
d.0.010102 1 1

(vi) A- frcsia;r u;lh (Register memory)


B- jdrl u;lh (Cache Memory)
C- RAM
D- oDv ;eáh (Hard disk)
(vii) 01011001-59" 01100110-66" 10000110-86" 10011001-99
(viii) (a) 5
(b) integer
(c) M
(ix) 1. Input devices 2. Output devices
1.mouse 1.printer
2.Key board 2.monitor

(x) P-4
Q -3
R -2
S-1

^02& (i) 1.;;= nEu (Phishing)


2.wkjYH oekaùï (adware)
3.j¾ïia (worms)
4.ffjri (Virus)
(ii) P - C
Q-A
R-D
S-B

^03& (i) Cab_Table- CabNo , Rate_Table- RateType , Transport_Table-Ref_NO


(ii) Cab_Table- RateType , Transport_Table-CabNo
(iii) a) Cab_Table CabNo CabType RateType
b) Cab_Table C002 Car C
V002 Van D
(iv) a) Transport_Table
b) Transport_Table Ref_NO CabNo Distance Cost
1005 C002 11 540

(¶) Query-úuiqï

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


312
^04& (i) a) PHP
b) godaddy
c) msn
d) Kompozer

(ii)A - jiï kduh


B - ICMP
C - Trash
D - lk
E - File sharing
F - PaaS

^05& (a) (i) = B6+B6*C6


= B6(1+C6)
(ii) = B6*D6
(iii) = G6-F6
(iv) = SUM(H6:H9)
(v) = G14/G13*100
(vi) PIE CHART

^06& (i)
moaO;s ixj¾Ok Ôjk pl%fha wjê l%shdldrlu
1' wjYH;d y`ÿkd .ekSu S,T,U
2' úi`ÿï ie,iqï lsÍu P
3' úi`ÿï fla;lrKh lsÍu
4' úi`ÿï mÍlaId lsÍu iy fodaI ksrdlrKh lsÍu R
5' moaO;sh msysgqùu Q
6' moaO;sh kv;a;= lsÍu' V

(ii) A - tall mÍlaIdj ^Unit Testing&


B - iuia; mÍlaIdj ^Integrated Testing&
C -m%;s.%yK mÍlaIdj ^Acceptance Testing&
D -moaO;s mÍlaIdj ^System Testing&

^07&
(a) P, Q, yd R i`oyd wod< j.ka;s tajdfha f,an, iu`. ,shd olajkak'
P-: d<=10
Q-: a = 400+(d-10)*50
R-: a= a-a*15/100

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


313
(b) begin
d=0
a=0
Input location
d = calculate distance
if d< =10 then
a=400
else
a=400+(d-10)*50
if a >1000 then
a=a-a*15/100
end if
end if
display a
end
(ii)
Count 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Index 5650 4375 7695 8526 3286 9658 4586 6325 1685 7852

Program findMaxValue (input, output);


Var index: integer;
Var max: integer;
begin
index : = 0;
index : = 0;
while index<=A do
begin
if count [index] > B then
max:=C;
index:= index+1;
end
writeln (max);
end

A-9
B - max
C - count[index]

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


314
Department of Education - Western province
G.C.E. (O/L) Support Question Paper
Grade: 11 Information and Communication Technology Time: 03 hour

Part I
Qu. An. Qu. An. Qu. An. Qu. An.
1. 4 11. 2 21. 3 31. 1
2. 2 12. 2 22. 1 32. 2
3. 4 13. 3 23. 4 33. 4
4. 3 14. 4 24. 4 34. 4
5. 1 15. 2 25. 1 35. 2
6. 2 16. 1 26. 3 36. 4
7. 4 17. 4 27. 3 37. 4
8. 3 18. 3 28. 4 38. 1
9. 3 19. 2 29. 1 39. 2
10. 2/1 20. 2 30. 3 40. 1

Part II
(01) (i) a) A B C Bell ringing (Z) b)
0 0 0 0
0 0 1 0
0 1 0 0 A
0 1 1 1
1 0 0 0 F
1
B
0 1 1
1 1 0 0 C
1 1 1 1

(ii) a) 6738
110 111 011
6 7 3

b) 72568
E A E
1110 1010 1110
111 010 101 110
7 2 5 6

(iii) A - WAN
B - MAN
C - LAN

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


315
(iv) A - piracy
B - Physical security
C - malware
D - logical security

(v) Number MSB LSB


a. 01101102 1 0
b. 101.1012 1 1
c. 1101.1002 1 1
d. 0.010102 1 1
(vi) A - register memory
B - cache memory
C - RAM
D - hard disk

(vii) 01011001-59, 01100110-66, 10000110-86, 10011001-99

(viii) a) 5 b) integer c) M

(ix) 1. Input devices


i. mouse
ii. key board
2. Output devices
1. printer
2. Moniter

(x) P -4
Q-3
R-2
S-1

(02) (i) 1. phishing 2. adware 3. worms 4. Virus

(ii) 1. -C
2. -A
3. -D
4. -B

(03) (i) Cab_Table - CabNo


Rate_Table - RateType
Transport_Table - Ref_NO

(ii) Cab_Table - RateType


Transport_Table - CabNo
CabNo CabType RateType
(iii) a) Cab_Table C002 Car C
b) Cab_Table V002 Van D

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


316
(iv) a) Transport_Table
b) Transport_Table
Ref_No CabNo Distance Cost
1005 C002 11 540

(v) Query

(04) (i) a) PHP


(iii) 1. H1
b) godaddy
c) msn 2. center
d) Kompozer 3. img
4. align
(ii) A - Domain Name 5. font
B - ICMP 6. p
C - Trash 7. I
D - lk 8. ol
E - File sharing 9. center
F - PaaS,
10. a
(05) (1) =B6+B6*C6
(2) =F6 + H6
(3) =B6*C6*E6 or = G6 - F6
(4) =SUM(H6:H9)
(5) =G14/G13*100
(6) PIE CHART

(06) (i)
Phases of the System Development Life Cycle Activities
1. Identification of needs S,T,U
2. Planning solutions P
3. Implementation of solutions
4. Solution testing and troubleshooting R
5. Setting up the system Q
6. System maintenance V

(ii) A - Unit Testing


B - Integrated Testing
C - Acceptance Testing
D - System Testing

(07) (i) a) P d<=10


Q a=400 + (d - 10)* 50
R a=a-a* 5/100

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


317
b) begin
d=0
a=0
input location
d=calculate distance
if d<=10 then
a=400
else
a=400 + (d-10)*50
if a>1000 then
a=a-a* 5/100
end if
end if
display a
end

(ii)
Count 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Index 5650 4375 7695 8526 3286 9658 4586 6325 1685 7852

Program findMaxValue(input,output);
Var index: integer;
Var max: integer;
Begin
index:=0;
max:=0;
while index<=A do
begin
if count[index]> B then
max:=C;
index:=index+1;
end
writeln(max);
End.
A-9
B - max
C - count[index]

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


318
igyk

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


319
igyk

niakdysr m<d;a wOHdmk fomd¾;fïka;=j - ixj¾Ok wxYh


320

You might also like