Lichaamstaal

‘Mam, ik heb echt mijn best gedaan op tijd thuis te komen.’ Je moeder slaat haar
armen over elkaar en fronst haar wenkbrauwen. Dat is het moment waarop jij je
realiseert dat ze je verklaring in twijfel trekt. De houding van je moeder laat dus zien
hoe ze denkt over wat je zei. Als ze had geknikt en geglimlacht had je waarschijnlijk
gedacht dat ze begrip toont voor je situatie. Zo belangrijk is lichaamstaal dus. Het
gebruik van non-verbale communicatie kan het veel verschil maken bij hoe mensen
op elkaar reageren.
Om te begrijpen wat de invloed van non-verbale communicatie precies is, is het
belangrijk eerst te weten wat deze vorm van communiceren inhoudt. Er is geen
eenduidige definitie van non-verbale communicatie. Vragen als Vallen klederdracht,
haarstijl en make-up ook onder non-verbale communicatie? en Moet de non-verbale
boodschap bewust worden uitgezonden? worden verschillend beantwoord. R.T.
Cogdell en K.S. Sitaram definiëren het als een ontwikkeld systeem van symbolen,
tekens en gebaren dat gebruikt wordt door de leden van een bepaalde cultuur om
heel specifieke boodschappen tot uitdrukking te brengen. Daaruit kan geconcludeerd
worden dat non-verbale communicatie het uitzenden van boodschappen zonder
woorden omvat.
Maar hoe is deze wijze van communiceren eigenlijk ontstaan en zijn ze over heel de
wereld hetzelfde? Deze vraag houdt wetenschappers al jarenlang bezig. Toch
hebben ze er nog geen duidelijk antwoord op kunnen geven. Nu zijn er drie visies,
namelijk de biologische, de culturele en de bioculturele visie. De biologische visie is
gebaseerd op de theorieën van Darwin
1. De biologische visie
De biologische visie vindt zijn oorsprong bij Darwin. Hij was in de veronderstelling dat de basisemoties als
verdriet, angst, geluk allemaal universeel van aard zijn. Hij vond dus dat alle basisemoties hetzelfde waren over
de hele wereld. Veel onderzoek is hier naar gedaan, met ook veel resultaten die deze theorie ondersteunen.

2. De culturele visie
Deze visie is in strijd met de biologische visie: volgens deze visie zijn namelijk alle non-verbale uitingen die we
kennen aangeleerd, en niet aangeboren. Volgens deze visie kun je uit gezichtsuitdrukkingen iets opmaken over
de toestand van die persoon, maar alleen als die persoon dezelfde taal en cultuur heeft. Wanneer andere
culturen dezelfde non-verbale uitingen hebben wordt dit gezien als toevallig.

3. De bioculturele visie
Deze visie heeft een middenpositie tussen de biologische en culturele visie. De visie gaat er dus vanuit dat
sommige non-verbale uitingen over de hele wereld voorkomen. Dit zijn bijvoorbeeld uitingen bij blijdschap,
verdriet, woede en angst. Alleen de aanleidingen die deze emoties kunnen tonen zijn wel verschillend in
verschillende culturen.

Signalen verzenden over jezelf en over het type relatie tot je interactiepartner(s).
Communicatie definiëren en afbakenen. Non-verbaal gedrag kan veel hints geven
die helpen bij het begrijpen van verbale boodschappen.
Non-verbale uitingen helpen bij het structureren en reguleren van de loop en de
volgorde van het communiceren.
Met non-verbale uitingen kunnen betekenissen worden overgedragen. Een
voorbeeld: stel iemand zegt dat hij het koud heeft, en hij kijkt naar het raam terwijl hij
het zegt. Dan wordt de betekenis van de boodschap eerder geïnterpreteerd als een
verzoek om het raam dicht te doen.