Professional Documents
Culture Documents
MILKO Danbii Kan Fooyaee 2016
MILKO Danbii Kan Fooyaee 2016
MILKO Danbii Kan Fooyaee 2016
Table of Contents
Baafata Fuulaa
Keewwata 1.....................................................................................................................................1
Waligaltee kayyoo fi hundeeffamaa walda’ichaa........................................................................1
Keewwata 2.....................................................................................................................................1
Galmee walda’aa..........................................................................................................................1
Keewwata 3.....................................................................................................................................2
Mirgaa fi dirqamaa miseensoota..................................................................................................2
Keewwata 4.....................................................................................................................................3
Yaa’ii waligalaa...........................................................................................................................3
Keewwata 5.....................................................................................................................................3
Murteewwan waligahiin ala darban............................................................................................3
Keewwataa 6...................................................................................................................................3
Haalaa murtii yaa’ii waliigalaa....................................................................................................3
Keewwata 7.....................................................................................................................................4
Hojii fi aangoo hoojii gaggeessaa................................................................................................4
Keewwata 8.....................................................................................................................................4
Gahee hojii itti gaafatamaa fayinaansii........................................................................................4
Keewwata 9.....................................................................................................................................5
Gahee hojii barreessaa waldichaa………………………………………………………………………………………………………..5
Keewwata 10...................................................................................................................................5
Gahee hojii odiitara waldichaa…………………………………………………………………………………………………………….5
Keewwata 11...................................................................................................................................6
Gahee hojii akkaawuntaanttii waldichaa……………………………………………………………………………………………..6
Keewwata 12...................................................................................................................................6
Gahee hojii saayiti foormaanaa…………………………………………………………………………………………………………..6
Keewwata 13...................................................................................................................................7
Gahee hojii qabduu meeshaa……………………………………………………………………………………………………………..7
Keewwata 14...................................................................................................................................7
Miseensummaa irraa gaggeefamuu..............................................................................................7
Keewwata 15...................................................................................................................................8
Aangoo yaa’ii waligalaa...............................................................................................................8
Keewwata 16...................................................................................................................................8
Waa’ee waldhabinsaa waldaa keessaattii uumamuu....................................................................8
Keewwata 17...................................................................................................................................8
Waa’ee qusannoo.........................................................................................................................8
Keewwata 18...................................................................................................................................8
Waahee durgoo fi kaffaltii adda addaa........................................................................................8
Keewwata 19...................................................................................................................................9
Waa’ee odiitii herreegaa..............................................................................................................9
Keewwata 20...................................................................................................................................9
Fooyya'iinsa dambii ittiin bulmaata waldichaa…………………………………………………………………………………….9
Keewwata 21...................................................................................................................................9
Waa’ee diigamuu waldichaa........................................................................................................9
Keewwata 22...................................................................................................................................9
Yeroo tumaata waldichaa.............................................................................................................9
1. SENSAA
Akkuma beekamu waldayni keenya waldaya ulaagaa labsii bullchiinsii motummaa nannoo oromiyaa
baasee irrattii hundaa uudhaan fedhinnaa keenyaan bara 2016 kan ijaramanee yommu tahuu
Eebifamtootaa yuniversitii irraa barumsa isaanii xumuraaniin akkasumaas ogeeyyota kollejii irraa
Eebifamanii BLTO fudhatanii gahumsa isanii mirkanesan kan of kessaa qabuu yommu ta,u hojii ijaarsa
irratti muxannoos kan qabu yommu ulaagaalee kanan gaddittii tarefamaan of jalattii kan
hammateedha.
kaayyoo
Dargaggooonni hirkattummaa jalaa akka bahan taasisuu.
Dargaggoonni keenya Aadaa hojii cimaa akka horannuu taasisuu.
Dargaggeessa of dandaee akkasumaas carraa hojii nama biraafis uumuu taanee argamuu.
Dargaggoota abdii biyyaa taan uummachuu.
Dargaggoota Biyya jaalatan oomishuuu.
Dargaggoota ykn Eebifamtoota Nuu boodaan dhufan hundaa ilaalcha Misoomawaa tae akka
qabaatan taasiasuu.
Imaammataa fi tarsiimoo mootummaan baase deeggaruun galma barbaanne bira akka geenyuu
gochuudha.
Galma
Dargaggoo jireenya isaani injifatanii biyya isaanii keessatti qooda akka fudhatan taasisuufi
jireenya hirkattumma jala haahudhan fakkenya gaarii dargaggoota biyyaa keenyattiif fakkenyaa
tahuudhan kapitaala horaanee gara industiiriiti ceudhan akkasuumas dargaggeesa abba qabeenyaa
tahee horaannee karooraa gudiina biyyatiin keenya qabatee milkeesuu tauu keessa gahee mata
keenya gumaachuudhaan
Keewwata 1
1.5 Dargaggoota ykn Eebifamtoota Nuu boodaan dhufan hundaa ilaalcha Misoomawaa ta’e
akka qabaatan taasisuu .
1.6 Imaammataa fi tarsiimoo mootummaan baase deeggaruun galma barbaanne bira akka
geenyuu gochuudha.
Keewwata 2
Galmee walda’aa
2.1 Galmee miseensoota walda’aa kaanaa waajjirra ol’aanaa waldichaa keessa taa’uu qaba.galmeen
kuniis maqaa miseensootaa gahee miseensootaa akkasumaas miseensii walda’ichaa kamiyyuu kan
maqaan darbu ta’uu isaafi fooyya’insi godhamee yoo jirratee kan ibsu ta’u qaba.
2.2 Tarreewwaan galmee miseensootaa walda’ichaas tarreewwaan barreffama hundeeffamaa fi dambi
ittiin bulmaataa keessatti ibsaman qabaachuu qaba.
2.3 Walda’ichii galmee miseensootaatiifi kaaffalttii ni qabaata.
Keewwata 3
Keewwata 4
Yaa’ii waligalaa
4.1 yaa’iin waligalaa ji’a jahatti al tokko ni gaggeeffama haa ta’uu malee akkaataa barbachisummaa
isaatti walga’ii ariifachisaa waamuun ni danda’aama.
4.2 Hojii gaggeessan walda’icha yaa’ii waligalaa yeeroo yaamu ajandaan walgahichaa guyyaa 15 dura
miseensootaaf dabarsuun yaada dhiyeessee hubachiissuu qaba.
4.3 Dambii ittiin bulmaataa kana keessatti haalaa addaatiin yoo ibsamee malee dhimmoonnii yaa’ii
waligalaatiif dhiyaachuun murti argachuu qaban qooda itti fayyadamtoonni qabaniin caaliina
sagaaleetiin ta’a.
Keewwata 5
5.1 Yaa’iin akka taasifamuu seerrii ykn dambiin ittiin bulmaataa walda’ichaa yeroo hin
dirqisiifamnettii hojii gaggeessaan walda’ichaa dhimmaa sagaaleen itti kennamuu miseensootaaf
erguudhaan barreeffamaan sagaalee akka ittii kennaan gafaachuu qaba
Keewwataa 6
Keewwata 7
7.3 Walda’ichi yoo himatuus ta’e yoo himatamuu waldaa bakka bu’uun mana murtiis ta’ee qaama
seeraa kamiyyu biratti ni dhiyaata
7.4 Hojjattoota ni qaxara, hojii tareesse ni keenna
7.5 Xalayaa maqaa waldaatiin bahaan irratti ni mallatteessa
7.6 Karoora hojii ni qopheessa
7.7 Baajata piroojaktii ni qopheessa
7.8 Itti gaafatamaa faayinaansii fi barressaa waliin tahuun herrega baankii ni sochoosa
7.9 Bajataafi basiin walgituu isaa ni hordofa, baasiin bajataa ol yoo ta’e karoora hojii fooyyeessudhaan
bu’aa waldaa eegsiisuuf ni hojjata
7.10 Hojiin waldichaa qixa karoorfameen hojjatamaa jiraachuu ni hordoofa
7.11 Hamilee miseensoota waldichaa hojii irratti ni kakaasa, tokkummaa miseensootaa eguuf ni
hojjata,
7.12 Miseensii waldaa hunduu beekkumsaa fi ga’uumsa isaanii akka fooyyeessan ni gargaara
7.13 Waldhabbii miseensoota waldichaa giduutti Uumame ni fura
7.14 Gabaasa waliigalaa adeemsa hojiitiifi fayinaansii miseensootaaf ni dhiheessa
Keewwata 8
Keewwata 9
Keewwata 10
Keewwata 11
11.3 Kaffaltti bittaa meeshaa, kan human namaa, kan mindaa, kan vaatii,kan gibiraa,
kan riteenshiinii, kan hojiin ittiin gaggeeffamu fi kaffaltti adda addaa jedhee adda
addaan ni barrreessa
11.4 Itti gaafatamaa faayinaansii waliin dhiheenyatti ni hojjata
11.5 Gabaasa kaffaltii ittin raawwatamee ni dhiheessa
11.6 Nagahee bittaa meeshaa sirrii ta’u ni mirkaneessa
11.7 Hojiilee biroo kan dura ta’aa walda’ichaatiin keenameef ni raawwata
Keewwata 12
Keewwata 13
Keewwata 14
14.2. Miseensii miseenssummaa irraa ba’uu barbaadu sababaa isaa barreefamaan koree hojii
rawwachiftuuttii dhiheessuu qaba gaggeefmun isaatis yaa’ii waligalaatiif dhiyaatee yoo
murtaa’e kan ragga’u ta’a.
14.3. Miseensi kamiyuu dirqama isaa yoo ba’uu baate ykn walda’icha irratti balleessaa
rawwachu isaattif ragaan yoo irratti dhiyaate
14.4. Dambii walda, seera ittiin bulmaataatii fi murtiiwwaan waliigalaa waldichaa kabajuu
dhisuudhaan gorsi fi ofeeggannoon kannameefi of sirreesuuf fedhii yoo qabaachuu baate.
14.5. Kaayyoo fi sochii hojii waldaa kan faalleesssu yookiin dadhabsiisuu yoo raawwate.
Keewwata 15
15.4. Ibsa herreega odiitii walda’ichaa qoratee tarkaanfii barbaachisaa ta’ee ni fudhata .
Keewwata 16
Keewwata 17
Waa’ee qusannoo
17.1 Miseensonni walda’ichaa mallaqa isaani qusachuudhaan hojii qabatamaa irra akkaa
oolchan dandeesisudhaaf tajaajilaa qusannoo akka kennamuuf ni godhama.
17.2. Miseensa walda’ichaa kamiyyuu galii argaatu irraa dhibbantaa 15 qusachuu qaba.
Keewwata 18
Keewwata 19
Keewwata 20
Keewwata 21
Keewwata 22
22.2. Dambii ittiin bulmaataa kan guyyaa har’aa 29/10/2016 miseensoota waligalaatiin
dubbifamee maallattefameera