Download and Read online, DOWNLOAD EBOOK, [PDF EBOOK EPUB ], Ebooks

download, Read Ebook EPUB/KINDE, Download Book Format PDF

Emotion Focused Therapy for Complex Trauma An

Integrative Approach 2nd Edition Sandra C. Paivio

OR CLICK LINK
https://textbookfull.com/product/emotion-focused-
therapy-for-complex-trauma-an-integrative-
approach-2nd-edition-sandra-c-paivio/

Read with Our Free App Audiobook Free Format PFD EBook, Ebooks dowload PDF
with Andible trial, Real book, online, KINDLE , Download[PDF] and Read and Read
Read book Format PDF Ebook, Dowload online, Read book Format PDF Ebook,
[PDF] and Real ONLINE Dowload [PDF] and Real ONLINE
More products digital (pdf, epub, mobi) instant
download maybe you interests ...

Emotion focused therapy Greenberg

https://textbookfull.com/product/emotion-focused-therapy-
greenberg/

Emotion-Focused Therapy Leslie S. Greenberg

https://textbookfull.com/product/emotion-focused-therapy-leslie-
s-greenberg/

Clinical handbook of emotion focused therapy First

Edition. Edition Goldman

https://textbookfull.com/product/clinical-handbook-of-emotion-
focused-therapy-first-edition-edition-goldman/

Using Trauma Focused Therapy Stories Interventions for

Therapists Children and Their Caregivers 1st Edition
Pernicano

https://textbookfull.com/product/using-trauma-focused-therapy-
stories-interventions-for-therapists-children-and-their-
caregivers-1st-edition-pernicano/
Contextual Schema Therapy An Integrative Approach to
Personality Disorders Emotional Dysregulation and
Interpersonal Functioning 1st Edition Eckhard Roediger

https://textbookfull.com/product/contextual-schema-therapy-an-
integrative-approach-to-personality-disorders-emotional-
dysregulation-and-interpersonal-functioning-1st-edition-eckhard-
roediger/

Integrative CBT for Anxiety Disorders An Evidence Based

Approach to Enhancing Cognitive Behavioural Therapy
with Mindfulness and Hypnotherapy 1st Edition Assen
Alladin
https://textbookfull.com/product/integrative-cbt-for-anxiety-
disorders-an-evidence-based-approach-to-enhancing-cognitive-
behavioural-therapy-with-mindfulness-and-hypnotherapy-1st-
edition-assen-alladin/

Emotional Prosody Processing for Non Native English

Speakers Towards An Integrative Emotion Paradigm 1st
Edition Halszka B■k (Auth.)

https://textbookfull.com/product/emotional-prosody-processing-
for-non-native-english-speakers-towards-an-integrative-emotion-
paradigm-1st-edition-halszka-bak-auth/

Chemistry An Atoms Focused Approach Thomas R. Gilbert

https://textbookfull.com/product/chemistry-an-atoms-focused-
approach-thomas-r-gilbert/

Solution-Focused Therapy 1st Edition Murphy

https://textbookfull.com/product/solution-focused-therapy-1st-
edition-murphy/
This book is a breath of fresh air. It calls it like it is. The differential
treatment model of what treatment for what disorder has had its day. The
authors’ proposed process-based approach to treatment moves us forward to
a promising new transdiagnostic, transtheoretical approach focused on
evidence-based processes of change that the needs of a given client. This is
the future. A must-read, wonderful contribution.
—LESLIE GREENBERG, PhD, DISTINGUISHED RESEARCH PROFESSOR
EMERITUS OF PSYCHOLOGY, YORK UNIVERSITY, YORK, ONTARIO,
CANADA, AND AUTHOR OF PATTERNS OF CHANGE AND CHANGING
EMOTION WITH EMOTION

Sandra C. Paivio and Antonio Pascual-Leone have written an accessible and

invaluable second edition of their integrative treatment model, emotion-
focused therapy for complex trauma (EFTT). This innovative model is
especially important as an evidence-based treatment of complex trauma of
relatively short duration and with clearly delineated strategies and markers.
Moreover, it has a flexibility of application and can be adapted for use with
other treatment models depending on the needs of the client.
—CHRISTINE A. COURTOIS, PhD, ABPP, LICENSED PSYCHOLOGIST AND
CONSULTANT/TRAINER, TRAUMA PSYCHOLOGY AND TRAUMA TREATMENT;
COAUTHOR OF TREATING COMPLEX TRAUMA: A SEQUENCED,
RELATIONSHIP-BASED APPROACH AND COEDITOR OF TREATING
COMPLEX TRAUMATIC STRESS DISORDERS IN ADULTS

The second edition of this classic text on emotion-focused therapy and

trauma offers a fresh, coherent, and comprehensive perspective on the
richness of emotional processes involved in the healing of wounds from
adverse events. Many sufferers who need healing can be helped by the
caring, compassionate, validating, but also well-informed and well-
researched approach described in this incredibly clear and practitioner-
friendly book. Well done and thank you to the authors for this pivotal
contribution!
—LADISLAV TIMULAK, PhD, PROFESSOR IN COUNSELLING PSYCHOLOGY,
SCHOOL OF PSYCHOLOGY, TRINITY COLLEGE DUBLIN, IRELAND
Copyright © 2023 by the American Psychological Association. All rights
reserved. Except as permitted under the United States Copyright Act of
1976, no part of this publication may be reproduced or distributed in any
form or by any means, including, but not limited to, the process of scanning
and digitization, or stored in a database or retrieval system, without the
prior written permission of the publisher.

Electronic edition published 2023.

ISBN: 978-1-4338-4082-1 (electronic edition).

The opinions and statements published are the responsibility of the authors,
and such opinions and statements do not necessarily represent the policies
of the American Psychological Association.

Published by
American Psychological Association
750 First Street, NE
Washington, DC 20002
https://www.apa.org

Order Department
https://www.apa.org/pubs/books
order@apa.org

In the U.K., Europe, Africa, and the Middle East, copies may be ordered
from Eurospan
https://www.eurospanbookstore.com/apa
info@eurospangroup.com

Cover Designer: Mark Karis

Library of Congress Cataloging-in-Publication Data

Library of Congress Control Number: 2022945999

https://doi.org/10.1037/0000336-000
CONTENTS

Acknowledgments
Introduction to Emotion-Focused Therapy for Trauma:
Development, Defining Features, Strengths, and
Contributions

I. THEORY
1. Trauma and Its Effects
Definition of Trauma
Types of Traumatic Events
Prevalence and Risk Factors
Effects of Trauma
Implications for Treatment

2. The EFTT Treatment Model

Theoretical Foundations
Distinguishing Features of EFTT
Distinctions Between EFTT and the General Model of Emotion-Focused
Therapy
The Treatment Model

3. Working With Emotion

Review of Emotion Theory Underlying EFTT
Change Processes: Emotional Processing in EFTT
Model of Change and Phases of EFTT

II. PRACTICE
Early Phase of Therapy
4. Cultivating the Alliance
 Intervention Principles for Developing a Productive Alliance
Goals of Alliance Formation in Phase 1 of EFTT
Conducting the First Three Sessions
Alliance Difficulties

5. Promoting Experiencing
Features of Experiencing
EFTT Compared With Other Perspectives on Experiencing
Experiencing Compared With Other Constructs
Measurement of Experiencing
Research on Experiencing in Therapy
The Process of Deepening Experiencing Step by Step
Guidelines for the Structured Focusing Procedure
Difficulties With Experiencing

6. The Imaginal Confrontation Procedure

IC of Perpetrators
Intervention Principles
The Process of Engagement in IC
Steps in the IC Procedure and Corresponding Therapist Operations
Relationship Development in the Initial IC
Evocative Exploration as an Alternative to IC
Client Difficulties With the Initial IC

Middle Phase of Therapy

7. Memory Work in EFTT
Theory
Different Approaches to Memory Work
Goals and Processes of Memory Work in EFTT
Practice Guidelines for EFTT Memory Work
Memory Work When Memories Are Shallow
Memories Are Warded Off
Memories of Self as Defective or Damaged
Summary, Considerations, and Cautions

8. Reducing Fear, Anxiety, and Avoidance of Internal

Experience
Perspectives on Fear, Anxiety, and Avoidance: EFTT Compared With Other
Approaches
Process Diagnosis: Distinguishing Different Types of Fear and Anxiety
Change Processes and Goals
Interventions for Managing Anxiety and Fear
Helping Clients Allow Primary Emotional Experience
 9. Transforming Guilt, Shame, and Self-Blame
Perspectives on Guilt and Shame: EFTT Compared With Other Approaches
Process Diagnosis: Distinguishing Different Types of Shame Experience
Change Processes and Goals
Intervention Principles Relevant to Shame
Interventions for Reducing Secondary Shame
Intervention for Primary Adaptive Shame About Violating Personal Standards
Intervention for Transforming Primary Maladaptive Shame
Compassionate Self-Soothing
Difficulties When Working With Fear and Shame

Late Phase of Therapy

10. Resolution of Interpersonal Trauma Through Adaptive
Anger
Review of Theory and Research on the Resolution of Interpersonal Trauma
Anger and Trauma Across Theoretical Perspectives
Process Diagnosis: Distinguishing Different Types of Anger
Intervention Principles
Interventions for Changing Maladaptive Anger
Intervention for Promoting Primary Adaptive Anger

11. Resolution of Interpersonal Trauma Through Sadness

and Grief
Traumatic Grief Across Theoretical Perspectives
Process Diagnosis: Distinguishing Different Types of Sadness
Change Processes and Goals
Intervention Principles for Promoting Adaptive Sadness
Interventions for Promoting Sadness and Grieving Losses
Intervention for Other Types of Sadness

12. Termination
Completion and Consolidation of Changes
Awareness and Acceptance of Limited Change
Sharing Mutual Feedback
Difficulties With Resolution
Difficulties With Therapy Termination
Bridge to the Future

Afterword

Appendix A: Short Form of the Client Experiencing Scale

Appendix B: Short Form of the Working Alliance Inventory
Appendix C: The Degree of Resolution Scale (Short Form)
Appendix D: Yoga Therapy as a Complement to EFTT: Integrating Body-
Based Interventions
References
About the Authors
ACKNOWLEDGMENTS

We want to acknowledge the courage and openness of dozens of clients

who were willing to share their stories in therapy and who gave permission
to have their therapy sessions video-recorded and used in future research
and professional communications. Such access to real therapy sessions is
invaluable to research and the training of mental health professionals, who,
in turn, have been able to help hundreds of clients and their families deal
with the devastating effects of child abuse trauma.
We would also like to acknowledge the many professionals and trainees
who participated as therapists in these therapy sessions and whose research
on emotion-focused therapy for trauma we have cited throughout this book.
Their dedication and skill have made invaluable contributions to the
development and refinement of the treatment model. Finally, we want to
acknowledge the many heads of emotion-focused therapy institutes that are
part of the International Society for Emotion Focused Therapy worldwide.
Their commitment and hard work have been instrumental in disseminating
knowledge and training in this treatment approach.
Introduction to Emotion-
Focused Therapy for Trauma
Development, Defining Features, Strengths, and
Contributions

Trauma, in general, involves emotionally overwhelming experiences that

can have devastating psychological, physical, and societal effects. Complex
trauma, specifically, involves repeated exposure to violence and betrayals of
trust, frequently in relationships with attachment figures. Abuse and neglect
at the hands of caregivers and loved ones at any age can be devastating, but
when these experiences occur in childhood, they can have deleterious
effects on development and result in a constellation of long-term effects.
Documented sequelae include chronic posttraumatic stress disorder (PTSD),
anxiety disorders, depression, substance dependence, self-harm behaviors,
personality pathology, and enduring neurodevelopmental disruptions (e.g.,
nervous system dysregulation, alexithymia). Perhaps most devastating are
the negative effects these experiences have on emotional development and
competence, the personʼs sense of self, and their capacity for interpersonal
relatedness. Although experiences of abuse and neglect can involve feelings
of helplessness and terror, PTSD is not necessarily a defining feature of the
difficulties that can ensue. Many painful and threatening emotions, besides
fear, are considerable sources of distress to individuals with histories of
abuse. These include guilt, shame, and self-blame for victimization; anger
at violation and maltreatment; and sadness about the many losses associated
with trauma, especially trauma perpetrated by loved ones.
Childhood maltreatment is disturbingly common, both in the general
population and even more so in clinical samples. A history of childhood
maltreatment is a risk factor associated with virtually every form of
psychopathology in adults (American Psychiatric Association, 2013; Ingram
& Price, 2010). Furthermore, because child abuse trauma is a significant
risk factor for repeated victimization, most of these individuals have been
exposed to multiple types of abuse and neglect, often at the hands of
multiple perpetrators. Simply put, most clinicians will work with clients
who have a history of complex trauma, and there is a need for training in
effective treatment approaches.
This book presents a manualized treatment that, on the one hand, is
sufficiently specific and rigorous to be used in research and, on the other
hand, is flexible enough to be used by clinicians in their daily practice. The
text also can be used in graduate training programs and is consistent with
the American Psychological Association (APA) recommendations to
provide training in evidence-based approaches. Ultimately, the aim of this
book is to present theoretical and practical aspects of emotion-focused
therapy for trauma (EFTT), as well as supporting research, with enough
specificity that clinicians from different theoretical perspectives can apply
the complete package or integrate aspects of the model into their current
practice. The model can be modified while keeping with key intervention
principles to meet the needs of different clients in terms of trauma type and
severity, symptom profile and severity, and length of treatment.

WHAT IS EFTT?

Exposure-based procedures are considered a staple approach to helping

people work with trauma. However, these are difficult and aversive
experiences for clients, so noncompliance and dropout rates in these
approaches are notoriously high. This makes it particularly important for
clinicians to be aware of other effective treatment options. Furthermore,
lasting treatment for complex trauma is not just about “feeling less fear and
distress,” but also about “feeling more healthy emotion.” EFTT is an
effective individual treatment modality (Paivio et al., 2010; Paivio &
Nieuwenhuis, 2001) that provides this comprehensive focus and makes a
strong and unique contribution to theory, research, and practice in this area.
EFTT targets the constellation of disturbances associated with complex
trauma. In addition to symptoms of distress and problems in functioning,
EFTT particularly focuses on resolving issues with past perpetrators of
abuse and neglect, usually attachment figures. Clients not only are disturbed
by their current problems but also have been unable to heal these specific
emotional injuries. Resolving issues with significant others and cultivating
a strong therapeutic relationship reduces symptom distress, increases self-
esteem, and improves global interpersonal functioning. The standard model
of EFTT presented in this text involves a short-term (16–20 sessions)
individual therapy for people dealing with different types of childhood
maltreatment (emotional, physical, sexual abuse, emotional neglect). At the
beginning of this treatment, clients identify the types of experiences and the
abusive or neglectful others they want to focus on in therapy. Following
that, the protocol is sufficiently flexible to address individual client
treatment needs. Furthermore, while research has focused on survivors of
childhood maltreatment, this work extends more broadly to relational
trauma that may have occurred in other intimate and/or significant
relationships during adulthood.

Developments in the Emotion-Focused Approach

EFTT is among a growing group of psychological treatments identified as
emotion-focused approaches for specific disturbances or disorders (see
Greenberg & Goldman, 2019a). As such, the current treatment for complex
trauma has adapted the general emotion-focused therapy model originally
proposed by Greenberg and Paivio (1997) by modifying its interventions
and tailoring its structure and emphases to the specific needs of trauma
victims. These developments are based on a long program of research that
began in 1993 and have resulted in some key differences from the original
model to suit the targeted population better.
In contrast to depressed clients being treated with emotion-focused
therapy, for example, chronic interpersonal trauma frequently needs to
address issues of symptom management and emotional dysregulation.
Moreover, individuals with PTSD or complex PTSD frequently have
disturbances in narrative memory and difficulties with labeling or
describing their feelings (i.e., alexithymia). Chronic avoidance and resultant
poor awareness of internal emotional experience are also highly prevalent in
this client group, and these deficits must be addressed in successful trauma
therapy. It is also common that these clients have comorbid social anxiety
and are reticent in new relationships. All these client difficulties can require
a more directive style from the therapist, more explicit emotion coaching
and guidance, as well as changes in emphases from the original emotion-
focused therapy model.
Furthermore, the classic empty-chair procedure used in emotion-focused
therapy for addressing long-standing interpersonal issues or “unfinished
business” with significant others is not always suitable or appropriate, in its
original form, when addressing issues with perpetrators of abuse.
Traumatized clients can experience considerable difficulty in imaginarily
confronting perpetrators, and interventions frequently require more
attention to affect regulation or the use of alternative interventions for these
individuals. Compared with the original model, this task in EFTT more
explicitly involves principles of gradual trauma exposure. Thus, working
with complex trauma has necessitated changes to interventions as well as
the addition of memory work to address a unique set of treatment needs.
Finally, although the general model of emotion-focused therapy can
incorporate tasks to address self-criticism or self-interruptive processes and
longstanding interpersonal injuries, these tasks do not necessarily co-occur,
nor do they occur in any specific order. In contrast, observations of therapy
with victims of complex trauma indicated that treatment virtually always
required addressing both self-related and other-related disturbances.
Moreover, we found that clients were unable to resolve past interpersonal
issues until self-related disturbances (fear, avoidance, self-blame) were first
reduced. The result is that EFTT is a treatment innovatively structured in
three sequentially ordered phases, each of which can be later revisited in a
recursive fashion.

Treatment Indicators and Contraindicators

The characteristics of client suitability for EFTT are consistent with best
practices for most trauma therapies (e.g., Courtois et al., 2017; Ford &
Courtois, 2020). In general, EFTT is designed for clients who are suitable
for short-term trauma-focused therapy who have the capacity to form a
therapeutic relationship over a few sessions and focus on a circumscribed
issue from their past—in this case, childhood trauma. The standard version
of EFTT is not suitable for clients whose primary presenting problem is
severe affect dysregulation with a risk of harm to themselves or others,
whose current problems (e.g., domestic violence, substance dependence)
take precedence over a focus on past issues or who wish to focus primarily
on current rather than past relationships (e.g., a focus on parenting, marital
distress). However, aspects of EFTT have been integrated into longer term
treatments, ones that devote more time to training in emotion regulation
skills and addressing current life difficulties that may be among the
sequelae of past trauma.

Strengths and Distinctive Features of EFTT

The two primary change processes in EFTT are the therapeutic relationship
and emotional processing of trauma memories. These are consistent with
the change processes posited in other psychological treatments for trauma.
Emotion-focused therapies, however, make distinct contributions to
understanding and promoting these change processes. First, we emphasize
advanced empathic responding as the primary intervention used throughout
therapy. An empathically responsive therapeutic relationship enhances
emotion regulation, promotes emotion awareness and competence, and
helps to correct the effects of early empathic failures. Second, emotion-
focused therapies such as EFTT are characterized by a highly differentiated
approach to understanding and treating different emotion states and
processes. For example, the pain of sadness and loss and the “bad feelings”
associated with depression (which can include sadness at loss) are both
aversive, and people can exert considerable effort to avoid both these types
of experiences. However, these involve different change processes and
require different intervention strategies. Similarly, hostile and rejecting
anger at rejection, rage at violent harm to loved ones, suppressed anger at
violation, and anger at self for having been victimized are different
experiences that require different intervention strategies.
A major distinguishing feature of emotion-focused approaches is their
emphasis on changing emotion with emotion rather than with rational
cognition or interpretations (Greenberg & Goldman, 2019a). This is the
process of emotional transformation which is at the heart of EFT.
Information associated with healthy adaptive emotions, such as anger at
maltreatment and sadness at loss, is used to modify the maladaptive
meaning associated with emotions such as fear and shame. This is
particularly relevant to therapy for complex trauma because many people
who have been victimized learn to suppress their feelings of adaptive anger
and sadness and so have been unable to assert interpersonal boundaries and
grieve important losses. EFTT also draws on well-developed technology in
the experiential therapy tradition for overcoming experiential avoidance,
accessing inhibited emotion, promoting meaning construction processes,
and resolving attachment injuries. In this book, we present guidelines for
cultivating a strong therapeutic alliance and implementing different
interventions specifically tailored to these different types of emotion and
emotional processing difficulties.

DEVELOPMENT OF EFTT AS AN INTEGRATIVE APPROACH

AND UPDATES IN THE SECOND EDITION

Emotion-focused therapies, including EFTT, integrate seminal

developments in emotion theory and research and affective neuroscience
that emphasize emotion as an adaptive orienting system (e.g., Damasio,
1999, 2010; Frijda, 2016; Izard, 1977, 2002; LeDoux, 2012). The EFTT
emphasis on adaptive processes also is consistent with recent interests in the
phenomena of trauma resilience and posttraumatic growth. EFTT especially
draws on the vast theoretical, research, and practice literature in the areas of
trauma and attachment (e.g., Ford & Courtois, 2020). Strengths from the
cognitive and behavioral traditions, for example, include the construct of
exposure to and emotional processing of trauma memories as a mechanism
of change, as well as the use of memory work and emotion regulation
techniques (e.g., Cloitre et al., 2006; Foa et al., 2019). Similarities with the
psychodynamic tradition include an explicit focus on working through the
effects of negative attachment relationships and the therapeutic relationship
as a corrective emotional experience (Herman, 1992). Outside the emotion-
focused therapy tradition, technically, EFTT most resembles recent
experiential and dynamic or relational approaches (e.g., Fosha, 2021) that
emphasize therapist empathy and experience-near interpretations.
Moreover, in outlining concepts and treatment interventions in this book,
we present comparisons with other treatment approaches to highlight
similarities and differences. Consequently, we expect that this manual will
be useful to practitioners from divergent theoretical perspectives and
professional backgrounds.
EFTT is fully integrative at the levels of theory, research, practice, and
training—each aspect informs the other. First, as described, the model is
based on a sound theoretical foundation. Second, EFTT is based on an
empirically derived model that identifies steps in the process of resolving
“unfinished business” with significant others (especially attachment figures)
from the past (Greenberg & Foerster, 1996; Greenberg & Malcolm, 2002).
This process model was further developed and refined through years of
programmatic research that involved both randomized clinical trials (e.g.,
Paivio & Greenberg, 1995; Paivio et al., 2010; Paivio & Nieuwenhuis,
2001), as well as observation and analysis of hundreds of videotaped
therapy sessions with clients working through complex trauma (e.g., Paivio
et al., 2001). These process-outcome studies supported the posited
mechanisms of change in therapy and thus are highly relevant to clinical
practice.

Contributions of EFTT to the General Model

EFTT makes several contributions to the general model of EFT. First, the
empty-chair intervention was reconceptualized as imaginal confrontation to
emphasize the trauma-related process rather than a specific technique (i.e.,
using furniture and literal enactments) and now speaks to the broader
community working to treat trauma. This reframing considered the stressful
nature of confronting trauma feelings, memories, and difficulties that a
significant minority of clients had with the procedure. Thus, another
contribution of EFTT to the general model was the development and
evaluation of the evocative exploration protocol as a less stressful
alternative for clients who decline the imaginal confrontation procedure
(Paivio et al., 2010). This gave an important evidence-based treatment
option.
Consistent with observed client difficulties with confronting imagined
perpetrators, the EFTT model for trauma also emphasizes the central
importance of avoidance and addressing blocks to experiencing. Here, the
term avoidance refers to a commonly recognized self-protective strategy
(conscious or unconscious) for coping with painful, overwhelming, and
threatening experiences. Although it is self-protective in the short term,
avoidance is one of the symptom clusters of PTSD that is known to
perpetuate disturbance.
EFTT, as presented in the first edition of this book, also formulated the
process of therapy into stages defined by the type of emotion that was the
focus of therapy—undifferentiated, maladaptive, and adaptive—to help
organize therapistsʼ ongoing case formulations. This innovation of EFTT
(Paivio & Nieuwenhuis, 2001) was consistent with Pascual-Leone and
Greenbergʼs (2007) general empirical model of emotional processing as a
core way of understanding client change (see Chapter 3, this volume).
Applying this model of change to actual clinical practice (i.e., beyond
process research models) set an example later adopted by a range of other
EFT authors (for examples, see chapters in Greenberg & Goldman, 2019a).

Updates in the Second Edition

In the 10 years since the first edition of this book, there have been many
significant developments in traumatology, emotion-focused therapy in
general, and EFTT specifically. This second edition includes these
developments and thus remains current and relevant to clinicians.
 First, the literature review in this volume has been updated to include the
most recent scholarship, research, and practice guidelines across divergent
theoretical perspectives in trauma and trauma therapy.
Second, since the publication of the first edition of this book, research on
the emotional change process in EFT has included more than 25 studies of
diverse treatment approaches for diverse client problems, including
complex trauma (Pascual-Leone, 2018). This program of research supports
the validity of this model of change specifically as applied to EFTT.
Relatedly, the identification of different subtypes of “emotional processing”
across divergent psychotherapeutic approaches (Pascual-Leone &
Greenberg, 2007) led to the development of a new and systematic approach
to assessment and client case conceptualization presented in Chapter 5 of
this edition. This approach includes identifying specific client emotional
processing difficulties to guide intervention over the course of therapy.
Third, abundant research over the past 10 years specifically on EFTT
provides additional support for the treatment model and in-session change
processes, including the roles of the therapeutic relationship, depth of
experiencing, adaptive emotion, and narrative quality (e.g., Carpenter et al.,
2016; Harrington et al., 2021; Holowaty & Paivio, 2012; Khayyat-Abuaita
et al., 2019; Mundorf & Paivio, 2011). Results of these studies are
described throughout this volume.
Clinical material in this second edition of the EFTT book importantly
includes a new emphasis and chapter on memory work and trauma
reexperiencing (see Chapter 7). The focus on memory work as a distinct
therapeutic task places EFTT solidly in the context of trauma therapy
research supporting emotional reexperiencing of trauma memories as
essential to emotional processing and change.
Relatedly, this second edition explicitly delineates, for the first time, how
memory work is central not only to recovery from traumatic fear but also to
reducing core attachment-based shame. Guidelines for using memory work
as an alternative to two-chair dialogues for self-critical processes that
characterize the general model of emotion-focused therapy are presented in
Chapter 9. Intensifying painful internalized critical and degrading
statements in standard two-chair dialogues can be contraindicated when the
message is too toxic, overwhelming, damaging, or retraumatizing (like self-
annihilating statements in depression). In these situations, we found it more
productive to activate and explore episodic memories of past events when a
core shame-based sense of self was formed and/or recent events when this
sense of self is activated.
The process of helping clients to reexperience trauma memories
productively involves therapeutic attention to the content and quality of
client storytelling about traumatic events. A recent book by Paivio and
Angus (2017) articulated the importance of narrative processes in EFTT,
and that information is integrated throughout the present volume. Although
the general model of emotion-focused therapy includes attention to
narrative processes, this has been largely a contextual factor. This second
edition of the EFTT book draws on Angusʼs large body of research on
narrative-emotion processes (Angus et al., 2017; Paivio & Angus, 2017)
and places trauma narratives front and center in EFTT as an aid to
assessment that can inform intervention.
EFTT also is grounded in our combined years of training and clinical
experience using the EFTT model to treat traumatized individuals. This
experience has continued to shape and refine the theoretical underpinnings
of the treatment. Many new clinical examples drawn from this experience
are presented in this volume. In addition, since the publication of the first
edition of this book, we both have conducted numerous workshops and
training sessions in EFTT in Canada, the United States, Europe, South
America, Asia, Australia, and New Zealand. The model thus has been
further refined through dialogue with the dozens of graduate students and
professional trainees from divergent professional and cultural backgrounds
who have participated in these training sessions.
Finally, although it stands as a separate contribution, Appendix D in this
edition provides instruction on how body-based interventions might be
integrated into EFTT to address the physical experiences related to
psychological trauma. That contribution elaborates principles and
procedures from yoga therapy for trauma, which could be used to address
client difficulties with and to enhance standard EFTT interventions.
OVERVIEW OF THIS VOLUME

This book is presented in two parts. Part I, Theory, introduces general

concepts that are important throughout the treatment. As such, it includes
four chapters. These describe relevant features of trauma (Chapter 1), a
model of how EFTT addresses these features (Chapter 2), and the core
construct of emotional processing (Chapter 3).
Part II, Practice, describes processes and procedures in each of the
phases of EFTT:
Chapters 4 through 6 cover the early phase of therapy. This includes
instruction on establishing a safe and collaborative therapeutic
relationship and promoting client experiencing, which are the basis of
all tasks and procedures. This is followed by introducing the primary
imaginal confrontation procedure (or the less stressful evocative
exploration alternative) used throughout therapy to resolve issues with
perpetrators.
Chapters 7 through 9 cover the middle phase of therapy, which focuses
on reexperiencing trauma memories and resolving self-related
difficulties (i.e., reducing fear and avoidance and transforming guilt,
shame, and self-blame). These processes interfere with emotional
engagement with trauma memories and with appropriately holding
offenders responsible for harm.
Chapters 10 through 12 cover the late phase of therapy, which focuses
on resolving past interpersonal issues by accessing adaptive anger at
maltreatment and sadness at loss. Experience and uninhibited
expression of these emotions and their associated meanings are the
catalysts for resolving issues with offenders. Chapter 12 focuses on the
termination of therapy.
Intervention chapters in Part II include guidelines for distinguishing
among different types of emotion and associated emotional-processing
difficulties typical of trauma. These chapters also outline the central
principles and goals while giving step-by-step guidelines for conducting
interventions and completing therapeutic tasks. Finally, they provide
guidelines for addressing client difficulties and therapist errors that
typically occur in this type of therapy.
The book concludes with an Afterword which places EFTT in the
context of promising current approaches to the treatment of trauma,
identifies several new directions for future development of EFTT, and
discusses the impact on therapists of deep emotional engagement with client
trauma material.
In describing the phase-by-phase treatment process, this book presents
case material drawn from a wide range of actual clients, all of whom have
given permission to use their material in professional communications.
Other cases are drawn from APA-published DVDs and unpublished
videotapes that are available to the reader. Still other cases are composites.
Identifying information for all clients has been deleted or disguised.
Transcribed excerpts from some cases are presented verbatim, and in other
instances, dialogue has been modified to illustrate intervention principles
better. When a specific case is referred to repeatedly in the book, we have
used pseudonyms to provide continuity for readers examining various
aspects of a clientʼs process across treatment.
I
THEORY
Another random document with
no related content on Scribd:
 X.
VERTREK.

Die maaltyd wat voorafgaan aan die vertrek van iemand uit ’n
famielie, kom in treurigheid ooreen met die eerste waaraan die
famielie weer deelneem nadat een van hul lede vir altyd uit hul kring
verdwyn het. Al is almal nog daar, die vreugde is al verban. Elkeen
probeer tevergeefs om vrolik te wees, en die aandoenlike, dog
vrugtelose pogings maak die smart nog dieper.
So is dit ook stil en gedruk in die eetkamer van Maupas, hoewel
die sonnetjie inskyn deur die rame. Marcel sal teen die aand vertrek
met die rytuig; hy moet van die stasie weggaan met die trein van
sesuur. As die gesprek val, dan neem niemand weer die draad
daarvan op nie—skaars lewensvatbaar flikker dit nou en dan op uit
’n onbeduidende woordjie om dan weer uit te gaan. Marie, die ou
huismeid, het dié kos klaargemaak wat die kaptein graag eet; maar
sy skud haar hoof en is self ook bedroef as sy die skottels terugdra
kombuis-toe nog amper heeltemal vol.
Na die maaltyd loop Marcel met sy suster buiten-toe, hy sê aan
haar:
—Kom, ek wil ons ou wandelpaadjies nog eenkeer sien.
Teen die hang op gaan hul deur die wingerd tot by die
kastaiingbome, waar hulle dikwels as kinders in die koelte gespeel
het. In die sluimerende water van die meertjie in die verte spieël die
berge hulle af—teen die aand is die tinte altyd die mooiste.
—Laat ons nou na die waterval gaan, sê Marcel.
Voor hy weggaan, wil hy nog ’n keer vars indrukke kry van al die
afgeleë en besielende plekkies wat bygedra het tot die vorming van
sy vurige gemoed.
Marcel bly staan as hy die waterval deur die bome sien—’n lang
dun sluier, vallende van ’n hoogte van honderd voet, ’n opslag van
silwere stof verspreiende in die sonlig. Hy glimlag van plesier.
 —Ons moenie verder na bo gaan nie, sê hy. Ons moet nog na die
bos en na die kloof gaan.
Die gronde het vroeër almal by Maupas behoor, maar deur die
ongeluk met hul fortuin, het hul dit moet afgee. Maar al is die plekke
verkoop, die bekoring daarvan bly nog dieselfde. Die skoonhede van
die aarde is nie te koop of te verkoop nie: hulle behoor aan dié wat ’n
ope oog het om te begryp en te geniet.
Die kloof van Foresan is diep; die kante is dig begroei met struike.
Op sommige plekke kan ’n mens langs die skuinste afgaan tot aan
die kristal-heldere stroompie in die diepte. Daar, onder ’n lang
blaredak, is die tuis van die vreedsame, diepe, allesvergetende stilte.
Marcel loop voor. Hy kyk om en sien hoe sy suster haar rok
vasgeraak het in die klimop-plante langs die voetpad. Voordat hy
haar gaan help, sê hy:
—Hoe mooi lyk jy, hier tussen die bome!
—Kom help my liewer in plaas van onsin te praat.
Maar hy maak nie gou nie. Die lewendige natuurlike bevalligheid
van die jongmeisie stem so volkome ooreen met die maagdelike en
frisse omgewing. Hy kan nie help om met bewondering te kyk na die
lenigheid van haar beweginge nie terwyl sy besig is om haar aan die
plante te ontworstel—die wandeling het ’n gloed van gesondheid in
haar wange gedryf. Voor hy nog by haar is, spring sy al vooruit, los
van die bossies wat haar vasgehou het:
—Jy is te laat!
—Bravo, Paula! Jy sal nie bang wees vir die bosse van die verre
lande nie. Miskien kom jy nog eendag daar. Jy is van dieselfde ras
as jou broers.
—Ek! sê sy, en die vlam in haar oë verdof, ek sal op Maupas bly
tot ek sterf.
Deur die bome klim hulle weer teen die skuinste uit. Die windjie
speel deur die bome, wat al half beroof is van hul somertooi. Die
blare wat hul nog dra, is van ’n rooiagtige goudkleur, net soos die dik
tapyt daarvan wat alreeds op die grond lê. Dit word aand en die hele
bos is gedompel in ’n violetkleurige newel wat daar iets
geheimsinnigs en plegtigs aan meedeel. In die vensters van ’n
plaashuis vlam die rooi gloed van die ondergaande son.
By ’n omgekapte boom bly Marcel en Paula staan, en gaan
daarop sit.
Onder hulle sien hul die voetpad wat hul uitgeklim het; die dooie
blare wat daarop lê, neem ’n rose en pers kleur aan. ’n Skotskar met
hooi, deur twee osse getrek, kom verby hulle. Teen die gloed van die
westerlug vertoon die asem, uit die osse se neusgate, hom elke keer
soos ’n ligtende wolkie. Dis of die aarde vreedsaam en met lang
asemhaling die groot winterslaap ingaan, treurig en beroof van al sy
groen weilande en blaretooi.
Marcel neem die hand van sy suster. Net soos sy sy handdruk
voel, bars sy in trane uit. Alvorens die uur van afskeidneem het hul al
te veel gevoelens in hul harte opgehoop. Hy dink aan die swakheid
van Alida, en Paula dink aan hom. ’n Oomblik bly hy stil, uit eerbied
vir Paula haar trane, hy laat die vrye loop daaraan, dan sê hy:
—Luister, jy moet ma mooi oppas: ek sal miskien baie lank
wegbly.
Sy het ’n onrustige voorgevoel van ’n nuwe ongeluk wat dreig.
Meteens oorwen sy haarself.
—Jy kom mos aanstaande jaar terug van Algiers, nie waar nie?
Hy sien haar liefderyk aan:
—Ek weet nie, sus; ek behoor by die kommando wat dwarsdeur
die Saharawoestyn gaan.
—O, sê sy, dit het ek wel gedink. Jy verg te veel van ons moed,
Marcel. Ma is al baie oud en gedaan. Die swaar druk vir haar net so
erg as vir ons. Jy moet haar spaar.
Hy kyk na die vreedsame veld en kry ’n gedagte dat dit wel soet
moet wees om hier te bly by sy ma en sy suster. Maar dis ’n
verbygaande begeerte, en hy hervat:
 —Maar jy, ons goeie sus, is mos hier. Ek moet baie vèr gaan . . . .
. en ek moet vergeet. Moet nog nie vir ma vertel nie. Ek vertel vir jou
alles. Ma sal maar alte gou ook hoor.
Sy vra eenvoudig:
—Sal die kommando lank wegbly?
—Met sekerheid kan niks gesê word nie—waarskynlik agtien
maande.
Sy probeer haar smart te verberg, maar sy beswyk:
—Jy weet nie hoe lief ma en ek jou het nie. Ag! as dit tog maar
moontlik was om daardie een wat nie gedurf het nie, aan jou te bind;
sy sou jou ten minste hier gehou het, wat ons nie kan doen nie.
Hy omarm haar en kus haar. Seker van haar vriendskap en
manhaftigheid, wag hy tot die bui van wanhoop verby is. Maar Alida
haar naam noem hy nie. Nooit sou die naam weer oor sy lippe kom
nie. Hy verwaardig hom slegs om geringagtend van sy liefde te sê:
—Moenie daarvan praat nie, sus; die huwelik sou my minder
gemaak het. Ongelukkige vroue wat die lewenswerk van hul mans
belemmer! Die liefde is in ons dae nie meer sterk genoeg om
skeiding en smarte te kan verdra, of ’n offer te bring nie. Dis jammer,
want my pad lê deur die groot wêreld.
—Jy vergeet, sê sy, dat daar vroue is soos dié van ons broer
Etienne.
Hy gee haar ’n kus en sê:
—Ja, en ek vergeet een soos jy is ook. Jy sal die hart sterk maak
van hom wat jou sal liefhê.
Sy trek haar fier op:
—Nie vir my nie!
Haar woorde dui ’n inwendige terugstoting aan, wat hy begryp.
Te jonk het die teenhede van die lewe haar oorval op ’n leeftyd as
alles nog sonnig en vrolik wil wees; en sedert die dood van haar
vader het sy te veel lae ondank en kwetsende neerbuiendheid
ondervind—sy en haar moeder. Haar kragte is daardeur gehard,
maar ’n verbitterde trots het sy ook daarvan oorgehou. Sy verwag
niks meer van die toekoms nie; sy probeer om haarself te vergeet,
soos almal haar vergeet. Met haar liefde as suster en dogter, stel sy
haar tevrede. Fier in haar waardigheid en minagting van die wêreld,
wil sy die verborge roeringe wat in haar vurige hart ontkiem, nie
deurgrond nie. Hy weet dat sy net soos hy is, in haarself geslote en
nie graag haarself beklaende nie. Hy probeer haar af te lei en sy
groot liefde vir haar lê in sy woorde:
—Moenie ongerus wees nie, Paula: ééndag sal jy gelukkig word.
Dis ek wat jou dit vertel. Jy verdien dit.
Maar sy lei die gesprek op iets anders en vra hom omtrent sy
kommando.
—Ek het baie moeilikheid gehad, Paula, antwoord hy. Eindelik het
ek dit so ver gekry dat Jan Berlier ook meegaan.
—So, so, meneer Berlier!
—Ja, en hy kom terug as kaptein, met ’n ereteken op sy bors.
Bowenal sal hy gestaald terugkom. Die woestyn, soos die see, maak
hart en hoof ruimer. ’n Mens dink daar nie aan „flirtery” nie. Maar
hoekom noem jy hom nou meneer en nie Jan soos eers nie?
Sy antwoord nie. Hy kyk haar aan en staan op:
—Laat ons binne-toe gaan, dit word al donker; ons moet ma nie
meer alleen laat nie.
Mevrou Kibert sit voor die deur en wag al vir hulle. Sy brei ’n paar
kouse vir die dogtertjie van die boervrou. Elke keer kyk sy die laning
op, deur haar bril; sy sien Marcel en Paula aankom, en glimlag.
Terwyl hul die treedjies opstap, haal sy gou haar bril af om haar oë af
te vee.
—Eindelik terug, sê sy.
Marcel kus haar.
—Ons het te lank versuim in die bos. Maar hier is ons nou. Dit
word alte koud vir ma om nog buite te bly.
 Hulle gaan binne-toe, Marcel maak die deur toe. Hy gaan naas sy
ma sit op ’n laer stoeltjie, leun teen haar aan en neem haar hand. Hy
kyk na die arme gekerfde werkhand, met vormlose vingers, sonder
ringe, sprekende van ’n werksame lewe en van ouderdom. Mevrou
Kibert weet waar Marcel aan dink, en sy sê:
—Ja, ek het my trouring moet afhaal: dit het my seergemaak. ’n
Tydlank het ek die ring van jou vader gedra, maar die goud was al so
dun geslyt, dat dit eendag gebreek het, soos glas.
En sy voeg daarby asof sy net vir haarself praat:
—Dis maar niks. Wat ons voel, is tog maar alles—en dit kan selfs
die dood nie breek nie.
Marcel soek met sy oë aan die muur ’n ou portret van sy ma wat
hy goed ken. Sy staan daarop as jongmeisie, slank en skoon, met
iets teruggetrokkens in haar houding, en met ’n blom in haar mooi,
lang vingers.
Hy buig hom oor die verlepte ou hand, wat hy vashou, en druk
daar ’n soen op. Hy dink daaraan hoe sy moeg en terneergeslae
teruggeloop het van Chenée, na die ongunstige antwoord wat sy
daar gekry het, en hy onthou ook die onvriendelike woorde wat hy
haar gesê het:
—Ma, ek is somtyds haastig gewees met my woorde.
Sy trek haar hand saggies uit syne en streel sy wang. En op haar
gelaat lê die helder dog droewige glimlag wat spreek van ’n siel deur
lye gereinig.
—Stil! sê sy, bewoë. Ek verbied jou om jouself te berispe. Elke
dag dank ek die Heer vir die kinders wat Hy my gegee het.
Hulle is nou spraakloos. Die stilte omsluit hulle. Snel gaan die
minute verby, onverbiddelik. Hul is alreeds geskei voor die afskeid
nog daar is. Maar alles opsy skuiwende, geniet hul, tot martelens
toe, hul bedreigde samesyn. Daar is niks wat siele so
aanmekaarbind as gemeenskaplike sorge en smarte nie. Wanneer
sal hul ooit weer so bymekaar wees in die goudkleurige najaar, die
geel blare deur die venster sigbaar in hul sterwende skoonheid? Van
die drie wat hier bymekaar is, het twee ’n voorgevoel dat so ’n
samesyn nooit weer sou kom nie. Mevrou Kibert probeer tevergeefs
om, soos altyd, sterk te bly by die afskeid. Marcel se hart is swaar:
hy dink aan die eensame woestyne van Afrika van waar menigeen
nie weer terugkom nie.
Die bediende kom sê dat die rytuig ingespan is. Dis al nag as hul
vertrek.
Hulle ry deur Chamberie. Onder ’n veranda in die straat sien Paula
mevrou Delourens en haar dogter staan. Sy sien hoe Alida
doodsbleek word; maar as sy haar broer aankyk, dan is sy verbaas
om te sien dat hy heeltemal onverskillig is, hoewel sy voel dat hy
hulle ook gesien het.
By die stasie moet hul nog wag en bly bymekaar in die wagkamer.
Mevrou Kibert haar oë is net op haar seun, wat gaan vertrek. Sy sê
meteens:
—Van al die kinders lyk jy die meeste na jou pa.
—Sy geloof in die lewe het ek nie, sê Marcel. Hom het ek nooit
ontmoedig gesien nie. By teenspoed het hy laggend sy hoof opgehef
en gesê „So lank ’n mens nog nie dood is nie, is daar niks verlore.”
—Vandat hy dood is, sê die ou vrou, is my krag weg.
—Hy leef nog in U, ma. Vir ons is hy nog hier.
—In julle ook. Vir my wag hy.
Marcel kus haar.
—Nee, ma, ons het ma nog nodig.
’n Spoorwegbeampte kom aan die deur en waarsku hulle. Hul
gaan op die stoep en sien die twee lanterns van die naderende trein
soos oë wat hul aanstaar. Hul moet afskeid neem van mekaar. Nog
nooit het mevrou Kibert so bedroef gevoel nie. Sy omarm haar
Marcel, en hy glimlag om haar moed te gee. Haar laaste woord is ’n
seën-wens, ’n gebed:
—Dat God jou beskerm!
 Krom gebuie na die aarde, wat haar aantrek, so bereik sy, aan
Paula haar arm, die rytuig.
—Moenie ongerus wees nie, ma, sê Paula. Net ’n jaar bly hy weg.
Die vorige keer het U beter uitgehou.
Maar sy het ’n geheime voorgevoel wat haar martel. Swyend ry
hul terug na Maupas. Daar word die ou vrou nog ’n keer oorval deur
’n vreeslike aandoening van droefheid:
—O, ek is bang ek sal hom nooit weer sien nie.
Paula verbaas haar oor die wonderlike voorgevoel van gevaar, wat
haar ma alleen het.
—Ek weet nie waarom ek so voel nie, sê die ou vrou. Ek voel net
so bedroef, as die jaar toe jou pa gesterwe het.
Met grote selfbeheersing bedwing sy haar, om haar dogter ontwil.
Sy neem die hand van haar laaste kind, met die sagte bevalligheid
wat sy nog uit haar jong jare oorhou; en terwyl sy dink aan al die
skeidinge, sommige vir lange tyd en sommige vir altyd, sê sy:
—My liewe kind, jy is nou die laaste blommetjie wat oorbly in my
verlate tuin.
DEEL II.
 I.
DERTIEN AAN TAFEL.

—Ons sou miskien aan tafel kan gaan.

Meneer Delourens waag om dit te sê, met ’n bangerige stem.
Onder die geselskap van sy vrou haar oog maak hy dadelik dat hy
wegkom van die vuur, waar ’n paar groot eikeblokke vlam, en hy
neem die vlug na ’n alleenstaande stoel ver daarvandaan. Laggend
toon mevrou Delourens dan aan haar gaste ’n almanak wat in groot
syfers die datum dra: 25 Februarie.
Mejuffrou Sonjon, verdroog en verouderd, kom nader—’n mens
sou sê dat die verbygaande tyd haar besonder veel belang
inboesem. Maar ál waar sy aan dink, is om ’n plekkie te verower
naby die vuur. Sy kom net van Rome terug: in die winter skenk sy
net haar aandag aan die gestigte van die suide—waar dit warm is.
Om op laasgenoemde liefdadigheidstog te kan gaan, het sy skielik
die vee moet laat verkoop van ’n boer wat agterstallig was met sy
betaling. Sy maak haar groot voete warm en kyk na die almanak.
—Maar dis 25 Februarie 1898! sê sy, en dis vandag 25 Februarie
1901—dis net drie jaar te laat.
Al die vrouens, behalwe Alida, kom kyk of dit so is; die almanak
gaan van hand tot hand. Mevrou Orlandi hou Pistache op haar hart
gedruk—’n verouderde Pistache, vet, half kaal en lelik, met half
geslote ooglede oor sy tranerige oë; verwonderd en trots dat sy dit
agtergekom het, roep sy uit:
—A, ek verstaan! U het die datum van u dogter haar huwelik op
die almanak bewaar. Dis vandag net drie jaar gelede. Hoe vindingryk
en teer is tog ’n moeder haar liefde! Dis nou net soos ek is, mevrou,
ek onthou ook altyd sulke dae.
—Ek wil gerus wed, ma, sê Isabella—wat nou mevrou Landeau
geword het—dat U al vergeet het wanneer ek getroud is.
—Nee maar dié Isabella! sy het tog altyd iets snaaks om te sê.
 En, met alles behalwe fyne behendigheid, buig sy haar hoof oor
haar mopshondjie, met ’n vloed van soet woordjies.
Mevrou Delourens—siende dat almal aan gesels is—werp ’n
haastige blik op die klok, wat al kwart-voor-agt aanwys, en die
afspraak was dat hul om sewenuur sou aansit.
—My gravinnetjie, het jy jou broer Clement nie vanmiddag gesien
nie? vra sy aan haar dogter, wat afgetrokke en stil is.
—Nee, ma, antwoord Alida, fluisterend.
Vier of vyf maande na Marcel se vertrek was Alida—wanhopend,
oorwonne, onderdanig, volgens die wyse raad van haar moeder—
getroud met graaf Marthenay, wat toe luitenant was in Chamberie.
Vir die derde maal word nou die verjaardag van haar „geluk” gevier.
Haar bevallige jongmeisie-slapheid en slankheid was oorgegaan in
neergedruktheid en maerheid. Haar helder oë, haar neergetrokke
mondhoeke, getuig van ’n ingewortelde en diepe droefgeestigheid.
Die suiwerheid van haar gelaatstrekke was nie verlore gegaan nie,
maar deurdat haar wangbene meer uitsteek, haar neus vermaer en
haar wange kleurloos is, het die vroeëre uitdrukking van jeug en
onskuld plaas gemaak vir ’n aansien van pynlike gelatenheid en
swakheid. Op haar gelaat dra sy die tekens van ’n marteling wat elke
oomblik van haar lewe aan haar kou, en wat so seker deur haar man
nooit opgemerk word nie. Om daarvan oortuig te wees, is dit genoeg
om ’n oog op hom te slaan, soos hy daar agter haar staan, met sy
opgeblase en puisterige gesig, die gedagtelose gesig van ’n
vroegtydig afgeleefde man.
Mevrou Delourens kyk by die venster uit. Sy laat die gordyn weer
val en kyk dan weer haar gaste besluiteloos aan. Almal is so aan
gesels met mekaar, dat sy dink nog maar ’n bietjie te kan wag. En
nie sonder bitterheid nie dink sy by haarself:
—Mevrou Orlandi, wat anders altyd te laat kom, is nou tog betyds.
Om die vuur luister al die vrouens na mejuffrou Sonjon, wat met
geloofsywer vertel van die katakombe van Rome. Mevrou Orlandi—
openlik haar gebrek aan morele gevoel openbarende, en onhandig
om vergelykinge te maak—sê dat sy meer hou van die bouvalle van
Pompeii, omdat daar sulke vermaaklike muurskilderye te sien is.
Mevrou Lavernay en mevrou Ambelard—ouerige en plegstatige
verskyninge—het niks te sê nie. Mevrou Delourens hou hulle aan om
hulle adel, en praat altyd van hulle afkoms. Hulle is goed om die
geselskap vol te maak, en meet die lewe af na die aantal
uitnodiginge wat hul kry.
Hul mans is tafelskuimers van die eerste water en het iets
ouderwets-deftigs oor hulle, vol vooroordele waarmee hulle maklik
deur die wêreld rol, totaal onbekend met die moderne
gedagtewêreld, maar met ’n ingewortelde plesierlus. Baron
Ambelard, hoogrooi van kleur, hou van lekker eet; en graaf
Lavernay, jonk ondanks sy wit kop, skenk al sy neerbuiende aandag
aan die mooi dames. Hy kom net van die hofsittinge, en vertel aan
die klompie mense om hom heen wat hy as jurielid ondervind het.
—Julle veroordeel ’n dief, maar ’n kindermoordenaarster laat jul
vry, sê meneer Delourens; en, bang dat hy te veel gesê het, voeg die
mannetjie daar haastig aan toe:
—Let wel, ek kritiseer u glad nie.
Meneer Lavernay lag sonder terughouding.
—My waarde heer, as ons kindermoordenaarsters sou veroordeel,
dan sou ons geen diensmeisies meer kan kry nie.
—Hoe bespotlik ook, sê meneer Ambelard, om kinders te hê! ’n
Mens se beurs moet eers geraadpleeg word. Wat sê u daar nou van,
meneer Landeau?
Meneer Landeau beken dat hy daar geen gedagte oor het nie. Hy
is miljoenêr en voer ’n verskriklike stryd in die besigheidswêreld om
’n reën van goud oor sy vrou te kan uitstort, om sodoende—soos ’n
allesoortreffende tjek—haar trotse hart te win. Sy speel met hom
soos ’n dieretemmer maak met ’n brullende leeu wat dreig en sy rug
hoog maak. Onder voorwendsel van kinderpligte teenoor haar
onverskillige ma, het sy geweier om met hom mee te gaan na Lyon;
tweemaal in die week kom hy haar ’n besoek bring in die pragtige
„villa” wat hy vir haar laat bou het. Sy lei hom in in die geselskappe,
sy skouers is krom gebuig onder die las van sy besigheid, en sy
gelaatskleur is soos lood. En daar, in die geselskappe—onderworpe
en brommend—bewonder hy die bedwelmende skoonheid van
Isabella, in haar element; en sonder vreugde hoor hy haar harde lag
aan—die lag wat haar glansende wit tande laat sien.
Meneer Ambelard hou sy hand voor sy mond, want hy gaap van
ongeduld, hy verlang na die eetmaal.
Marthenay het totnogtoe stilgebly, maar word ook nou oproerig:
—Dis Clement se skuld: hy het seker ’n ongeluk gehad met sy
motorkar.
Die wysers van die horlosie staan al op agtuur.
—Hy het nog nooit ’n ongeluk gehad nie, sê meneer Delourens—
wat net na rustigheid verlang.
Marthenay is nou sonder medelye:
—Hy self nog nooit nie—daar is hy te slim voor. Maar daar is
genoeg wat onder sy kar verongeluk: hoenders, honde—en die
ander dag ’n ou vrou ook.
—Ons het daarvoor betaal, en selfs baie duur, sê mevrou
Delourens verontwaardig.
—Nou loop sy kreupel vir u geld.
Ruiterlik, en sonder bybedoeling, lê meneer Marthenay uit hoe die
arm mense baiemaal die motorkarre oor hulle laat ry om geldelike
vergoeding te kry.
Almal is eenstemmig in die verdediging van die modesport,
behalwe juffrou Sonjon, wat teen vooruitgang is. Daar kom die jong
Clement eindelik binne, uitgelate vrolik.
Sy ma beknor hom. Hy maak geen ekskuus nie en sê laggend:
—Ons het so lank versuim in die dorp. Die motorkar het uit orde
geraak—’n mooi grap!
Meneer Ambelard is kwaad, hy sê by homself: ’n Mooi grap! Ons
so laat wag vir die ete! Die jonkman praat gemaklik!
 Die here gee elk ’n arm aan ’n dame, en almal gaan na die
eetsaal. Clement gaan ander klere aantrek. Hy kom terug as die
soepborde al weggeneem is. Maar met gebiedende stem vra hy sy
soep, en maak glad nie gou om klaar te kom en die ander gaste nie
te laat wag nie.
Die verskillende geregte volg mekaar op. Almal is weer opgewek
en gesels deurmekaar. Clement het sy aptyt bevredig en brand nou
van verlange om ook deel te neem aan die gesprekke en die aandag
op hom te trek. Hy wag tot daar ’n oomblik stilte is, en basuin dan uit
oor die tafel:
—Ek het groot nuus te vertel.
—Wat, wat? word van al kante gevra.
Maar hy het daar plesier in om hulle te laat wag, en strooi
allerhande praatjies tussenin.
—Maar praat dan, sê verskillende ongeduldige stemme tegelyk.
Alle oë is op hom gerig. Maar hy wil nog ’n oomblik geniet van die
opmerksaamheid wat sy nuus hom skenk. Terwyl daar nog ’n
lekkerbek-gereg voorgedien word, sê mevrou Delourens nou uit
naam van almal:
—Vertel nou!
Clement kan hul nou nie meer om die tuin lei nie. Hy het hul ten
minste lank genoeg laat wag om sy lompheid te kan insien, maar op
sy gewone growwe manier sê hy meteens:
—Nou wel! kommandant Kibert is dood.
Dit lyk byna ongepas om sulke nuus somaarso in die middel van ’n
fees te gooi wat amper volmaak weelderig is—met die gloed, die
ligte, die pragtige blomme en skitterende juwele, die ryke
damesrokke en die opgewektheid van die geselskap. Dit moet wel ’n
ongemanierde, sportbedorwe vent soos Clement wees om soiets te
waag.
As die dood genoem word, dan beteken dit dat die plesier van die
aand nie sal stand hou nie. En om plesier te hê op die oomblik moet
’n mens hom kan voorstel dat die plesier sal aanhou. Was dit nou
nog maar iemand onbekend, wat somaar verbygegaan kon word!
Maar dit is onmoontlik in die geval van kommandant Kibert: die
bekendheid met sy famielie, sy persoon, en sy skitterende loopbaan
hou die geselskap onvermydelik besig. Almal voel half verslae.
Isabella Orlandi is die eerste wat praat, en dis om twyfel uit te
druk:
—Watter praatjies! Verlede jaar kon ’n mens soiets nog geglo het.
Hy was toe met sy kommando in Afrika; deur onbekende en
gevaarvolle landstreke. Maar hy is fris en gesond, en daarby
beroemd teruggekom. Hy is nog maar twee-en-dertig jaar, en nou al
kommandant, en met hoë eretekens. Hy is ons groot man. Julle is
almal jaloers op hom—daarom wil jul op hom sit.
Sy praat op ’n opgewonde manier, skuif heen en weer op haar
stoel, en kyk van links na regs, asof sy wil hê dat almal moet sien
hoe kwaad sy is. Toe Clement sy nuus vertel het, het haar oog
vanself op Alida geval, en sy het gesien hoe die bloed weggegaan
het uit Alida haar gelaat, asof haar lewe haar verlaat; en die dodelike
bleekheid gaat ook oor op haar hande, wat senueeagtig begin te
bewe, en so wit is as die tafellaken.
Clement maak ’n beweging met sy hand:
—Wat jul nou ook al sê, hy is dood. Ek bewonder hom, net soos
julle, maar dood is hy.
—O, vaderland! Hou jou mond! sê mevrou Orlandi—sy het
meteens met skrik gesien dat hul dertien aan tafel is, en tel nog ’n
keer, hopende dat sy fout gemaak het.
Plegtig klink die woord van mejuffrou Sonjon:
—Dat die Heer sy siel bewaar!
—Het hy in ons land gesterwe? vra meneer Delourens. Want die
kommando is al sedert ’n paar maande terug.
Meneer Ambelard is onverskillig en eet ’n happie op wat hy vir die
laaste op sy bord bewaar het. En meneer Laverney se oë rus op die
mooi hals van Isabella.
 Meneer Marthenay sit sy glas neer, wat hy elke keer leeg drink, en
sê:
—Skaars drie weke gelede het ek kommandant Kibert nog gesien.
Hy het toe by die stasie uit die trein gestap. Ek het na hom toe
gegaan, maar dit het gelyk of hy my nie meer ken nie.
—Waarskynlik het hy daar niks omgegee om jou te ontmoet nie,
sê Isabella. Sy kan dit nie laat nie: sy het ’n afkeer van Alida haar
man; hy hou aan om hom aan te stel as haar vryer, sodra hy nie
meer sy tyd verknoei met kaartspeel nie. Om die afjak nog duideliker
te maak, sê sy daarby:
—Ongetwyfeld voel hy minagting vir offisiere wat hul betrekking
bedank het.
Marthenay het naamlik die jaar vantevore uit die militêre diens
getree.
—Ja, so is dit, sê Clement, wreed. En nou die aandag weer op
hom gevestig is, gee hy ’n paar besonderhede:
—Swaer Marthenay is reg: Kommandant Kibert het verlede maand
teruggekom. Hy was twee dae by sy moeder en suster op Maupas
en het toe weer vertrek na die troepemag in die binnelande van
Algiers.
—Ja, sê Marthenay, maar vandag het generaal Servières by die
plek verbygetrek, en hy rapporteer dat die vyand die troepemag daar
aangeval het.
Clement sit sy oogglasie op en kyk die gewese luitenant brutaal
aan:
—Ou swaer, is dit jy? Stel jy waarlik eenkeer belang in militêre
sake?
Ná nog ’n kyk na die doodsbleek gelaat van Alida, sê Isabella:
—Maar ek verstaan daar niks van nie. Hy was skaars terug van
die tog oor die Saharawoestyn, wat ag-en-twintig maande of twee
jare geduur het. Ná sulke togte kry hul gewoonlik baie lank verlof. Hy
het dus glad geen rus geneem nie en het dadelik weer na die front
gegaan? Want as hy dood is, dan het hy in ’n geveg geval.
Alida neem ’n bos blomme in haar hand en ruik daaraan, om haar
bleek gesig vir die gaste te verberg.
Isabella laat eindelik die vry teuel aan die onrus wat haar nou
kwel:
—En kaptein Berlier? Hy is ook terug van die Sahara. Hy het by
dieselfde kommando behoor as kommandant Kibert. Is hy ook weer
met hom meegegaan na die binnelande?
Het Clement Delourens aan die geluid van haar stem gehoor dat
sy ongerus is? Alte dikwels al het hy moet krimp onder die spot van
die jong vrou, wat niemand spaar nie; nou het hy daar ook plesier in
om haar ’n bietjie te martel:
—Maar seker, Jan Berlier moet ook daar gewees het.
—Vertel nou eindelik, wat weet jy seker? sê Isabella, kwaadaardig.
Mevrou Delourens dring ook daarop aan. En Clement vertel:
—By die stadsraad van die dorp is berig gekom van die Minister
dat kommandant Kibert deur die vyand doodgeskiet is by die
verdediging van ’n stelling in die Sahara. Hulle het die veldwagter
gestuur om die berig aan sy moeder te bring.
Daar staan ’n groot kandelaber voor mevrou Delourens, sodat sy
haar dogter nie kan sien nie. Die blomme wat Alida in haar hand hou
is swaar van die trane wat sy daarin ween. By die algemene
opwinding merk niemand dat sy ween nie.
—Hoe het hy gesterwe? vra een van die dames.
—Aan die hoof van sy manskappe, nadat die oorwinning al behaal
was—’n koeël in sy voorhoof.
Seer korrek merk meneer Delourens op:
—Dis ’n groot verlies vir die land.
—Ja, sê sy vrou—meteens welsprekend geword—ons eer sy
roemryke nagedagtenis. Ons sal ’n lykdiens laat hou, so pragtig, dat
die hele dorp verbaas sal staan. Dit kom ons stand toe om aan ons
vaderland te laat sien hoe ware verdienste erken en vergoed moet
word in ’n tyd dat middelmatigheid so algemeen is in ons nasie, wat
deur afguns tot die laagste trap gesink het.
Dieselfde dag het sy die laasuitgesproke sinsnede net so gelees in
die koerant.
Alida is verbaas om sulke woorde te hoor uit die mond van haar
moeder en dink in haar droefheid:
—Waarom het sy dan geweier om my aan hom te gee?
En Isabella is stil, want sy dink aan Jan Berlier, omtrent wie nog
niks seker is nie.
Mevrou Orlandi vergeet Pistache ’n oomblik en vra:
—Weet sy moeder al?
Almal kyk Clement aan. Met ’n losse onverskilligheid, meer eie
aan sy leeftyd as aan sy ongevoeligheid, sê hy:
—Sy moet nou alles weet. Op pad na huis het ek haar
verbygekom; in haar ou rytuig was sy op weg na Maupas.
Iedereen voel iets eienaardigs by dié woorde.
Dit lyk of die koue buitelug meteens binnegekom het in die
gerieflike warm eetsaal. Instinkmatig staan meneer Ambelard op om
te kyk of die rame wel goed sluit. ’n Rilling loop deur die geselskap—
hul sien in hul verbeelding almal dieselfde. En wat hulle sien, is ’n ou
vrou wat al baie harde slae in haar lewe ontvang het, en nou oor die
sneeu huis-toe gaan, kalm en vreedsaam, om in haar huis die
doodstyding te ontmoet.
Die onvermydelike ramp, wat nou op die oomblik miskien in hul
nabyheid plaasvind, is nog meer treffend as die verre en roemryke
dood van kommandant Kibert in Afrika.
’n Snik van Alida breek die doodse stilte. Met ’n met skrik bevange
stem fluister Isabella:
—Nou weet sy dit.
 Die moeders in die geselskap steek hul trane nie weg nie. En
mevrou Delourens—gou om handelend op te tree—maak planne
van roubeklag en trooswoorde aan die arme vrou, wat sy gou wil
besoek.
Clement siet al die lykstasiegesigte; en hy—wat hou van vrolikheid
aan tafel—siet nou dat hy ’n fout gemaak het.
Sy vader—aan ou vorme geheg—hef onwillekeurig die
swaarmoedige stemming ’n bietjie op deur ’n bysaak te bespreek
waaroor hy nog nie uitgepraat is nie:
—In plaas van ’n veldwagter te stuur om die nuus oor te stuur,
behoort die burgemeester self na Maupas te gaan.
Meneer Ambelard trek party van die opening in die gesprek om die
protes te laat hoor wat hy al lank met moeite terughou:
—Al ons hartseer sal niks aan die saak verander nie, en ons mag
gerus oor iets minder treurigs gesels. Voor ek na die komedie gaan,
vra ek ook altyd eers of alles gelukkig afloop. In geselskap, soos in
die komedie, moet die treurigheid uitgegooi word.
Graaf Lavernay dink ook so, en so word die dooie begrawe. Die
sjampanje fonkel weer in die glase soos lewende goud. Die blomme
geur oor die tafel, bedek met mandjies gesuikerde vrugte. Die juwele
van die vrouens skitter in die lamplig. Nie sonder genoeë voel hulle
hulle weer terug in hul ou element van deftigheid en welgedaanheid
wat versteur was deur ontydige slegte nuus.
Maar Alida en Isabella voel apart in hul droefheid.
Die geselskap drink op die gesondheid van die jong egpaar
Marthenay—want daarvoor is hierdie fees. En dan gaan almal na die
voorkamer.
Alida kon nie meer hou nie en sy vlug na die kamer van haar ma.
In die donker gee sy haarself oor aan haar smart. Sy het nog die
moed gehad om te glimlag toe ’n feesdronk op haar ingestel was en
toe gepraat was van haar „benydenswaardige geluk.” Haar geluk!
Tevergeefs soek sy dit, nou of in haar verlede; en hoe sou sy dit in
die toekoms ooit vind? Met die helderheid van gedagte, wat altyd
kom by die sware skokke van die noodlot, wat ons dreig te verpletter,
deurleef sy weer, in haar wanhoop, haar laaste lewensjare. Snel en
helder kom die beelde verby, die een na die ander—al haar
droewige dae . . . .
Sy wou nie die vrou word van Marthenay nie, maar sy was
magteloos teenoor haarself. In haar trourok het sy die kerk ingestap
aan die arm van die man wat sy nie self gekies het nie. En daarna?
Kan sy terugsien op één uurtjie van geluk, die innige, suiwere geluk
wat haar kinderlike verbeelding haar voorgetower het? Die eerste tyd
van haar huwelikslewe het in ’n soort van weldadige verdowing op
haar neergekom, soos ’n mistigheid wat oor ’n verwoeste veld kom
en die narigheid daarvan bedek. Sy het vergeet om haar hart te
ondervra. Haar man het die opgeruimdheid gehad van iemand wat
besig is: hy was nou en dan te perd uit, hy het sy militêre pligte trou
vervul, hy het vriende ontvang, hy het partytjies gegee. Sy het haar
laat aflei deur die nuwe huishoudelike sorge en deur die
menigvuldige pligte van wêreldse vertoning. By gebrek aan die man
van haar drome het sy ’n man wat groots is op sy fortuin, en sy
gesig, ja, om die waarheid te sê, sonder fyn maniere, sonder veel
verstand of geestigheid, maar met ’n gesonde maag en ’n
verwaandheid waardeur hy in onophoudelike selfbewondering
verkeer. Toe haar dogtertjie gebore geword het, het sy gedink
eindelik haar geluk te vind en die werklikheid te vergeet.
Van dié tyd, wat nog draaglik vir haar was, gaan haar gedagtes
nou oor op haar teenswoordige toestand, wat altyd duur. Deur
onverwagte gebeurtenisse moes die troepemag van Chamberie
verplaas word na die Verre Oos. Tevergeefs het Marthenay probeer
om ’n plaasvervanger te kry: hy moes saamgaan, of sy betrekking
opgee. Die vooruitsig van sy vertrek het mevrou Delourens so
rasend ongelukkig gemaak, dat sy jong vrou—onversigtig genoeg—
hom herinner het aan sy belofte voor hul huwelik. En as ereman het
die luitenant hom opgeoffer: binne vier-en-twintig uur het hy sy
bedanking ingestuur. Met welbehae het hy hom oorgegee aan sy
begeerte na ’n lui-lekker lewe, wat nie moontlik was tydens sy
militêre loopbaan nie. En van dié oomblik af het hy laer en laer
geval. Hy het begin met al die drinkplekke te besoek. Hy het ’n