Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 54

Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

QΔΗΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ
ΔΗΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ

ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ
MASTER ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
PLAN
ΔΗΜΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΩΝ
ΚΟΖΑΝΗΣ

ΚΟΖΑΝΗ, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2017

1
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ

ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΩΝ

ΚΟΖΑΝΗΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ........................................................................................................ 4
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ...................... 4

2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣΣΦΑΛΜΑ! ΔΕΝ


ΕΧΕΙ ΟΡΙΣΤΕΙ ΣΕΛΙΔΟΔΕΙΚΤΗΣ.
2.1 Ιστορική Εξέλιξη ......... Σφάλµα! Δεν έχει οριστεί σελιδοδείκτης.
2.2 Πολεοδομική Οργάνωση της πόλης. ................................. 6
2.3 Ιστορική Μνήμη. .............................................. 7
2.4 Το κέντρο της πόλης ............................................ 7
2.5 Ενδογενείς τάσεις. ............................................. 8
2.6 Διαμορφούμενη κατάσταση σε χωρικό επίπεδο της ευρύτερης περιοχής. ...... 10
2.7 Διαμορφούμενες υποδομές μεταφορών στην ευρύτερη περιοχή. ........... 11
2.8 Σημαντικοί πόλοι έλξης. ........................................ 13

3. ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΠΟΛΗ. ................................................ 15

4. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΤΟΥ ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥΣΦΑΛΜΑ! ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΟΡΙΣΤΕΙ


ΣΕΛΙΔΟΔΕΙΚΤΗΣ.
4.1 Γ.Π.Σ.(Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο) ............................... 17

4.1.1 Αντικείμενο του έργου………………………………………………………………………..……………….17

4.1.2 Σημερινά δεδομένα που καθιστούν απαραίτητη την επικαιροποίηση…………………..20

4.1.3 Θέματα προς αναθεώρηση……………………………………………………………………………………18

4.1.4 Ενότητες………………………………………………………………………………………………………………..19

4.2 Σ.Β.Α.Κ.(Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας) .................... 20


4.2.1 Ορισμός ................................................................................................................. 20

4.2.1 Σ.Β.Α.Κ. Κοζάνης………………………………………………………………………………………………..…21

4.3 ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΣ – Ο.Σ.Ε. .................................... 23


4.3.1 Υπάρχουσα κατάσταση - Προοπτικές .............................................................. 23
4.3.2 Προτάσεις του Δήμου Κοζάνης. ............. Σφάλμα! Δεν έχει οριστεί σελιδοδείκτης.

2
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

5. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ – ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΕΣ


ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ......................... 28
5.1 ΤΟ MASTER PLAN ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ............................................................................ 28

5.2 ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ……………………………………………………………………………...28
5.3 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ .................................................................................................................... 31

6. ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΧΩΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΤΑΙΡΙΚΟΥ


ΣΥΜΦΩΝΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ - ΕΣΠΑ 2014-2020 ................ 33

7. ΤΟ ΕΣΣΒΑΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ .......................................................... 35

8. ΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΩΝ……………………………………….41
8.1 Ιστορικό πλαίσιο ............................................. 41
8.2 Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Κοζάνης .......................... 42
8.3 Το ευρύτερο περιβάλλον ........................................ 44

8. 4 Οι υπηρεσίες του Δήμου Κοζάνης…..…………….…………………………………………..…………..46

8. 5 Το Νομικό πλαίσιο………………….. ……….……………………………………………………..…………..46

8. 6 Πρόταση αξιοποίησης του χώρου του Στρατοπέδου..………………………..………………….47

9. ΕΠΙΛΟΓΟΣ ...................................................................................................... 51

3
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Στο πλαίσιο του χωροταξικού σχεδίου της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας «Η Κοζάνη
καλείται να παίξει το ρόλο του περιφερειακού πόλου ανάπτυξης, όχι μόνο σε
επίπεδο Περιφέρειας, αλλά αναλαμβάνοντας το ρόλο της πόλης κόμβου στα
Δυτικά Βαλκάνια να εξελιχθεί σε κέντρο παραγωγικών, εμπορικών,
επιστημονικών πανεπιστημιακών, τεχνολογικών και πολιτιστικών
δραστηριοτήτων, καθώς και κέντρο υπηρεσιών για μία περιοχή ευρύτερη από
αυτήν της Περιφέρειας».

Οι προϋποθέσεις που τίθενται ώστε η Κοζάνη να επιτελέσει αυτό το ρόλο, αφορούν στην
χωροταξική οργάνωση µε τον προσδιορισµό χρήσεων γης, σε συνδυασµό µε τα δίκτυα
µεταφορικής υποδοµής, στην οργάνωση παραγωγικών ζωνών, στην αναβάθµιση και
βελτίωση του περιβάλλοντος αλλά και της εικόνας του αστικού χώρου.

Τις παραπάνω προϋποθέσεις καλείται να εγγυηθεί και να ρυθµίσει το παρόν σχέδιο, ως


επιχειρησιακό εργαλείο σχεδιασµού, συµβάλλοντας στην ανάλυση, την αξιολόγηση και την
προώθηση µιας σειράς δράσεων για την επίτευξη του στόχου της βιώσιµης πόλης. Οι
δράσεις εστιάζουν σε µια σειρά χωρικών ρυθµίσεων µε βάση το πρότυπο «οικονοµία-
κοινωνία και περιβάλλον-διακυβέρνηση» (πρβ. Κουτουλάκης, 2009 και Δηµαδάµα, 2008)
όπου πέραν της λειτουργικής και αισθητικής αναβάθµισης θα επιχειρήσουν την προσέλκυση
επενδύσεων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των δηµοτών.

Για την προώθηση των κατάλληλων δράσεων κρίθηκε αναγκαία η ενδελεχής ανάλυση της
υφιστάµενης κατάστασης και των υπαρχουσών τάσεων για την περιοχή αναφοράς και ύστερα
από αξιολόγησή της συντάχθηκε το πρόγραµµα δράσης. Για το λόγο αυτό, η δοµή που
ακολουθείται στηρίζεται στο συγκεκριµένο οργανωτικό πλαίσιο

4
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ


ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

2.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ

Η πόλη της Κοζάνης προέκυψε ουσιαστικά από γειτονιές που άρχισαν να αναπτύσσονται
διάσπαρτες στη περιοχή κατά τον 14ο -15ο αιώνα.

Ο οικισµός αναπτύχθηκε αργότερα κατά µήκος δύο ρεµάτων.

Στα επόµενα χρόνια η αµυντική οργάνωση της πόλης της Κοζάνης βασίστηκε στην οχυρή µορφή
των κατοικιών και στη δαιδαλώδη µορφή του οδικού δικτύου. Το αποτέλεσµα ήταν η πολεοδοµική
οργάνωση να µην ακολουθήσει προκαθορισµένο σχέδιο, αλλά να υπαγορεύεται από τις κλίσεις του
εδάφους και κυρίως την ασφάλεια, ή τις ανάγκες του οικισµού.

Η οικιστική δοµή της πόλης διαµορφώθηκε στα πρότυπα της µακεδονικής αρχιτεκτονικής µε
εσωστρεφείς κατοικίες το δε οδικό δίκτυο να συγκροτείται από στενά δροµάκια.

Το 18ο αιώνα, ο τρόπος ζωής της πόλης έχει πλέον αστικοποιηθεί, γεγονός που ευνοήθηκε από τις
εµπορικές σχέσεις µε την Κεντρική Ευρώπη. Η δύναµη της εµποροβιοτεχνικής τάξης εκδηλώνεται
στο χώρο µε σηµαντικά δηµόσια έργα και µε την οικοδοµική της δραστηριότητα.

Η Κοζάνη σήµερα διαφέρει από το παρελθόν. Η αλλοίωση της µορφής του παραδοσιακού
πολεοδοµικού ιστού της πόλης άρχισε αρκετά νωρίς µέσα στον αιώνα µας. Οι πρώτες εξωτερικές
επιρροές στην τοπική αρχιτεκτονική και πολεοδοµία εισάγονται µε το νεοκλασικισµό στις αρχές του
2Οου αιώνα. Στις εκσυγχρονιστικές επεµβάσεις της οθωµανικής διοίκησης οφείλονται οι διανοίξεις
των υπεραστικών οδών στρατηγικής σηµασίας, που διέτρεχαν την πόλη και από τα λίγα στοιχεία
που έχουµε στη διάθεσή µας, καταλαβαίνουµε ότι ήδη το 1920 η Κοζάνη είχε αλλάξει χαρακτήρα,
πολύ πιο κοντά στη σύγχρονή της µορφή, τουλάχιστον όσον αφορά στο ρυµοτοµικό παρά σε
κάποια «πολλών αιώνων πιο πίσω». Πρέπει φυσικά να υπογραµµιστεί ότι σήµερα η Κοζάνη,
συγκρινόµενη µε πολλές άλλες Ελληνικές πόλεις, εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται πολεοδοµικά από
µια ταυτότητα πολύ ιδιαίτερη, µε ρυµοτοµικό σαφώς διαφορετικό από τις ορθολογικές χαράξεις του
µοντερνισµού (ευθείες γραµµές, κάνναβος, κ.λπ.).

5
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

2.2 Η ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Η πόλη της Κοζάνης έµεινε µέχρι το 1985 µε το ρυµοτοµικό σχέδιο του 1927 µε αποτέλεσµα το
µεγαλύτερο µέρος των αναγκών στέγασης να απορροφηθεί από το ιστορικό κέντρο της πόλης, µε
την αξία γης να παραµένει σ’ όλο αυτό το διάστηµα υψηλή. Αποτέλεσµα ήταν η αλλοίωση του
παλιού χαρακτηριστικού (µε έντονα στοιχεία της παράδοσης) ιστού, η εξαφάνιση κοινοχρήστων
χώρων και τελικά η αλλαγή συνολικά της φυσιογνωµίας της.

Η περίοδος ανάπτυξης της αντιπαροχής για την κάλυψη έντονων πιέσεων στέγασης, που
ακολούθησε την αντίστοιχη ανάπτυξη της ΔΕΗ στη περιοχής, σηµάδεψε ανεπανόρθωτα την πόλη
αφού υποχρεώθηκε να δεχθεί στη θέση των παλιών διώροφων µε αυλή σπιτιών, πολυώροφες
οικοδοµές µε ελάχιστους ακάλυπτους που στριµώχνονται στα παλιά σοκάκια.

Η λύση της επέκτασης του σχεδίου πόλης επιλέχθηκε καθυστερηµένα (1985) και όταν πια σχεδόν
δεν υπήρχε χώρος στη πόλη να δοµηθεί.

Οι σεισµοί που έπληξαν την περιοχή το 1995 ολοκλήρωσαν την καταστροφή του ιστορικού ιστού µε
την κατεδάφιση των λίγων µνηµείων που είχαν µείνει, και αντικατάστασή τους µε νέα πολυώροφα
κτίρια για την, πάλι βιαστικής επιλογής, κάλυψη νέων αναγκών (αύξηση πληθυσµού µετά τους
σεισµούς).

Το 1986 εγκρίνεται το Γ.Π.Σ. Κοζάνης, όπου µεταξύ άλλων προβλέπει τη δηµιουργία Ζ.Ε.Π (Ζώνης
Ενεργού Πολεοδοµίας) στη θέση Παιάµπορο, στα νοτιοδυτικά της πόλης.

Από το 1976 αναπτύσσεται το ΤΕΙ στα βόρεια της πόλης προς τα Κοίλα και το 2003 η πόλη αποκτά
και Πανεπιστήµιο. Στην περιοχή της ΖΕΠ, σχεδιάζεται η δηµιουργία Πανεπιστηµιούπολης

Η ευρύτερη περιοχή µετά το 1980, αρχίζει να δέχεται την µετεγκατάσταση οικισµών, που
µετακινούνται από τις περιοχές των ορυχείων, λόγω της εξορυκτικής δραστηριότητας της ΔΕΗ. Έτσι
δηµιουργούνται οι οικισµοί Ν. Καρδιά, Νέα Χαραυγή και πρόσφατα το Νέο Κλείτος. Ο τελευταίος
οικισµός χωροθετείται στην ευρύτερη περιοχή της ΖΕΠ. Το επόµενο διάστηµα πρόκειται να
µετεγκατασταθούν ακόµα οι οικισµοί της Ποντοκώµης και της Ακρινής, οι οποίοι επίσης πρόκειται
καλύψουν τη περιοχή ανάµεσα σε ΖΕΠ, Άργιλο και Πανεπιστηµιούπολη.

Ο διπλασιασµός του αστικού ιστού της πόλης και η δηµιουργία του δίπολου Κοζάνη-ΖΕΠ καθιστά
επιτακτική την ανάγκη για συνολικό πολεοδοµικό ανασχεδιασµό της πόλης, λαµβάνοντας υπόψη τα
νέα δεδοµένα και τις εισροές-εκροές από και προς την πόλη, που θα αποτυπωθούν στην
αναθεώρηση του Γ.Π.Σ. Κοζάνης.

6
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

2.3 Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ

Η πόλη της Κοζάνης πριν µια περίπου 20ετία αριθµούσε περί τα 110 αξιόλογα κτίρια µε χρήση
κυρίως την κατοικία. Σήµερα από τις κατοικίες αυτές έχουν µείνει ελάχιστες (ίσως λιγότερες και
από δέκα).

Η πόλη στην ουσία δεν έχει να επιδείξει σχεδόν τίποτε από το ιστορικό παρελθόν της. Σχεδόν όλα
τα λαϊκά σπίτια και µέρος του πολεοδοµικού ιστού που χαρακτήριζαν τη πόλη για τέσσερις
τουλάχιστον αιώνες έχουν εξαφανισθεί. Ως προς τον ιστό προφανώς έχουν γίνει πολλές διορθώσεις
ωστόσο τα βασικά στοιχεία του παρελθόντος είναι ορατά.

Το ιστορικό κέντρο παρουσιάζει έντονη παρακµή µε ολόκληρα κεντρικά οικοδοµικά τετράγωνα (π.χ.
το Ο.Τ. 262), να αποτελούνται από ερειπωµένα και σε κάποιες περιπτώσεις επικινδύνως
ετοιµόρροπα ισόγεια και διώροφα κτίρια.

2.4 ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Το κέντρο της Κοζάνης αναπτύσσεται γύρω κυρίως από την κεντρική πλατεία Νίκης όπου
βρίσκονται µερικά από τα ιστορικά κτίρια της πόλης: Ο ιστορικός Ιερός Ναός του Αγ. Νικολάου, το
Επισκοπείο, το Δηµαρχείο, τα αρχοντικά Βούρκα και Βαµβακά, το Ξενοδοχείο Ερµιόνειο, το κτίριο
της Εθνικής Τράπεζας κ.άλ.

Το τρίγωνο που σχηµατίζουν τρείς κεντρικές πλατείες µε τη µία κορυφή την πλατεία Νίκης και τις
άλλες δύο την πλατεία Λασσάνη και Παπακωνσταντίνου, οριοθετεί το εµπορικό κέντρο της Κοζάνης,
το οποίο µαζί µε τα σηµαντικά κτίρια που το πλαισιώνουν αποτελεί τον βασικό πόλο έλξης και
προβολής της πόλης.

Η αναµόρφωση και προβολή του εµπορικού κέντρου της πόλης θεωρείται από µέρους της δηµοτικής
αρχής ως το καίριο ζήτηµα για την αναζωογόνηση της ταυτότητας, του χαρακτήρα και της παλιάς
αίγλης της Κοζάνης. Για το λόγο αυτό, η παρέµβαση που σχεδιάζεται µέσα από το Επιχειρησιακό
Στρατηγικό Σχέδιο Βιώσιµης Αστικής Ανάπτυξης (ΕΣΣΒΑΑ) στα πλαίσια του ΕΣΠΑ 2014-2020,
θεωρείται από την πλευρά της διοίκησης σηµαντική και πιστεύεται πως είναι ικανή να επηρεάσει το
σύνολο της πόλης, µέσα από φαινόµενα τύπου spillover effect (πρβ. σε Condeço-Melhorado, et al.,
2011 και Κυριακίδης και Σιόλας, 2013). Ταυτόχρονα, η διεθνής εµπειρία καταδεικνύει ότι,
σηµαντικές αναπλάσεις στα κέντρα πόλεων, οδηγούν κατά κανόνα σε οικονοµική ανάπτυξη µε την
προσέλκυση επενδύσεων και επισκεπτών.

7
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

2.5 ΕΝΔΟΓΕΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ

Ο σηµαντικότερος όγκος της οικοδοµικής ανάπτυξης λαµβάνει χώρα µέσα στα θεσµοθετηµένα όρια
για οικιστική ανάπτυξη. Στην πόλη της Κοζάνης οι περιοχές των επεκτάσεων του προηγούµενου
ΓΠΣ οδηγούνται σε εξάντληση. Στους υπόλοιπους οικισµούς οι τάσεις οικιστικής ανάπτυξης
απέχουν πολύ από το να εξαντλήσουν τις οριοθετηµένες από το Νοµάρχη ζώνες από τις αντίστοιχες
αποφάσεις του 1985.

Η δυναµική της εξωαστικής οικοδοµικής ανάπτυξης εκφράζεται είτε γραµµικά, είτε εκτατικά –
διάσπαρτα:

o Στις εκτός ορίων οικισµών άµεσες περιοχές, όπου το σηµαντικότερο µέρος της ανάπτυξης
γίνεται γραµµικά περί τους άξονες προσπέλασης, προς δύο κατευθύνσεις (οικισµοί
διέλευσης) ή προς µια (οικισµοί προορισµού). Οι νέες χρήσεις περιλαµβάνουν κατοικία,
υπηρεσίες εξυπηρέτησης, µονάδες παραγωγής, αποθήκευσης και σπανιότερα χρήσεις
αναψυχής και εµπορίου, οι οποίες χωροθετούνται κατά κανόνα µέσα στους οικισµούς.

o Στην ευρύτερη περιοχή της πόλης της Κοζάνης, όπου κατά µήκος των εθνικών και
σηµαντικών τοπικών οδικών αξόνων παρατηρείται αυξηµένη οικοδοµική δραστηριότητα,
που οφείλεται κυρίως σε εγκατάσταση παραγωγικών µονάδων, αποθηκών, υπηρεσιών,
εµπορικών εκθέσεων, κλπ. Ανάπτυξη κατοικιών καταγράφεται κοντά στην πόλη στα
ανατολικά και δυτικά της ενώ οι διάσπαρτες και ολιγάριθµες κατοικίες, κυρίως στον κάµπο
της Κοζάνης, έχουν εν γένει χαρακτήρα αγροικίας και σε λίγες περιπτώσεις είναι δεύτερη
κατοικία.

o Με τη συγκέντρωση σηµαντικού αριθµού δηµόσιων υπηρεσιών και οργανισµών στα βόρεια


και βορειοανατολικά της Λευκόβρυσης: Κτηνιατρείο, Ι.Γ.Μ.Ε., ΚΤΕΟ Κοζάνης, Τµήµα
Συγκοινωνιών, νέο Αθλητικό Κέντρο Κοζάνης και Πάρκο Κυκλοφοριακής Αγωγής. Στον ίδιο
ευρύτερο χώρο, εκατέρωθεν του δρόµου Κοζάνη – Λευκόβρυση, αναπτύσσονται παράλληλα
παραγωγικές δραστηριότητες και αστικές λειτουργίες (ιδιωτικός παιδικός σταθµός, ιδιωτικό
γήπεδο ποδοσφαίρου 5x5, κ.α.).

o Στη περιοχή της ΖΕΠ, όπου εκτός του οικισµού του Αργίλου και του νέου οικισµού Κλείτου,
πρόκειται να µετεγκατασταθούν οι οικισµοί Ποντοκώµης – Ακρινής και να δηµιουργηθεί η
Πανεπιστηµιούπολη του Πανεπιστηµίου Δυτικής Μακεδονίας (βλ. παρακάτω)

8
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

Οι σηµαντικότερες όµως χωρικές τάσεις που καταγράφονται αφορούν κύρια τις παραγωγικές
δραστηριότητες µεταποίησης κατά µήκος του βασικού οδικού δικτύου. Εκτός των θεσµοθετηµένων
ζωνών (ΖΕΧ Κοζάνης, ΒΙΟΠΑ και ΒΙΠΕ) εντοπίζονται έξι βασικές συγκεντρώσεις µη θεσµοθετηµένες
µε διαφοροποιηµένες πυκνότητες και χαρακτήρα µονάδων:

o Περιοχή ανατολικά της Κοζάνης: Οι µεγαλύτερες πυκνότητες δηµιουργούνται εκατέρωθεν


των αξόνων προς Λάρισα – από τα όρια της πόλης µέχρι το αεροδρόµιο – και προς
Θεσσαλονίκη – από το όριο της ΖΕΧ µέχρι το δάσος Κουρί. Σηµαντική πυκνότητα
εµφανίζεται και στο δρόµο προς ΒΙΟΠΑ. Στην περιοχή υπερισχύει η παρουσία
βιοµηχανιών, βιοτεχνιών, αποθηκών, εµπορικών αντιπροσωπειών, εκθέσεων και
συνεργείων. Μικρότερα σε αριθµό είναι τα µηχανουργεία – εργαστήρια και οι
εγκαταστάσεις µεταφορών. Κατοικία, γενικά στην περιοχή δεν υπάρχει, εκτός της ζώνης
προς αεροδρόµιο όπου εµφανίζεται σποραδικά ανάµεσα στις γεωργικές εκτάσεις.

o Περιοχή βόρεια των Κοίλων: Έχει γραµµική µορφή και έντονη πυκνότητα. Στην περιοχή
υπερισχύουν οι βιοµηχανίες – βιοτεχνίες, οι αποθήκες, οι εγκαταστάσεις των τεχνικών
έργων και οι σχετικές µε οικοδοµές. Κατοικία δεν υπάρχει στην περιοχή.

o Περιοχή ΝΔ εξόδου Κοζάνης – δρόµος Λευκόβρυσης: Είναι η περιοχή ανάµειξης


παραγωγικών δραστηριοτήτων και αστικών λειτουργιών. Κατά µήκος του δρόµου
χωροθετούνται: βιοµηχανίες – βιοτεχνίες, αποθήκες, βενζινάδικα, συνεργεία, εµπορικές
αντιπροσωπείες, super markets και διάσπαρτη κατοικία. Στα ΒΑ και Α της Λευκόβρυσης
χωροθετούνται δηµόσιες υπηρεσίες, οργανισµοί και το νέο αθλητικό κέντρο Κοζάνης. Στη
περιοχή αυτή χωροθετείται και το στρατόπεδο Μακεδονοµάχων.

o Περιοχή προς Κρόκο : Χωρίς να υπερισχύουν κάποιες, χωροθετούνται κατά µήκος του
δρόµου οι δραστηριότητες: εµπορικές αντιπροσωπείες – εκθέσεις, βιοµηχανία – βιοτεχνία,
εργαστήρια και πέραν του δρόµου, κτηνοτροφικές µονάδες. Κατοικία εµφανίζεται ελάχιστα.

o Περιοχή Βατερού: Οι µονάδες στο Βατερό αναπτύσσονται κυρίως στα νότια του οδικού
άξονα και γύρω από τα όρια του οικισµού. Δεν υπάρχει συγκέντρωση στο χώρο. Οι κύριες
δραστηριότητες είναι: βιοµηχανία – βιοτεχνία και αποθήκες. Η σχέση µε τον οικισµό είναι
άµεση, ενώ στο τµήµα νότια του δρόµου συνυπάρχουν κατοικίες και παραγωγικές µονάδες.

o Περιοχή ΝΔ των Κοίλων – δρόµος προς Βατερό : Κατά µήκος του δρόµου αναπτύσσονται
βιοµηχανικές µονάδες κυρίως και δευτερευόντως αποθήκες και συνεργεία. Κατοικία δεν
υπάρχει.

9
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

Σηµειώνεται όµως ότι πέραν των προαναφερόµενων µη θεσµοθετηµένων συγκεντρώσεων


µεταποιητικών µονάδων, διάσπαρτες µονάδες εντοπίζονται και µέσα σε θεσµοθετηµένες ΖΟΕ χωρίς
να προβλέπεται η λειτουργία τους (ΖΟΕ 2, 3, 5 και 8).

Η περιοχή της ΖΕΠ (Ζώνη Ενεργού Πολεοδοµίας), αποτέλεσε εδώ και τρεις δεκαετίες την µεγάλη
αναπτυξιακή πρόκληση για όλη τη περιοχή. Εξαρχής είχε σχεδιαστεί για να φιλοξενήσει ένα
πρότυπο, καινοτόµο οικισµό 3500 κατ. σε οργανωµένη δόµηση, καθώς και χρήσεις Διοικητικού
Κέντρου.

Σήµερα στον χώρο έχουν ολοκληρωθεί οι υποδοµές και έχουν ανεγερθεί το κτίριο της Περιφέρειας
Δυτικής Μακεδονίας και οικισµός Εργατικών Κατοικιών.

2.6 ΔΙΑΜΟΡΦΟΥΜΕΝH ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΧΩΡΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ


ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ

Σε επίπεδο οικιστικής ανάπτυξης, η υφιστάµενη κατάσταση συνοψίζεται ως εξής:

• Η πόλη της Κοζάνης (4500 στρέµµατα) µε το ιστορικό κέντρο, το προτεινόµενο νέο Διοικητικό
Κέντρο – Βιβλιοθήκη (περιοχή στρατοπέδου), την περιοχή Κουρί (αναψυχή), το Αθλητικό
Κέντρο Λευκόβρυσης, την περιοχή Κασλάς (βιοµηχανική περιοχή), το Τ.Ε.Ι. (Τεχνολογικό
Εκπαιδευτικό Ίδρυµα) στα Κοίλα (εκπαίδευση), τους οικισµούς σε άµεση εξάρτηση
(Λευκόβρυση, Κοίλα, Νέα Χαραυγή), τον Σταθµό των Κ.Τ.Ε.Λ., το Αεροδρόµιο (µεταφορές).

• Η περιοχή της Ζώνης Ενεργού Πολεοδοµίας (ΖΕΠ - 550 στρέµµατα) µε την Διοίκηση
(Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας), τον ενσωµατωµένο οικισµό του ΟΕΚ και τις χρήσεις που
προβλέπεται να αναπτυχθούν στο µέλλον.

• Ο χώρος του Πανεπιστηµίου (Πανεπιστηµιούπολη, περίπου 1000 στρέµµατα), στα βόρεια και
δυτικά και σε επαφή µε τη ΖΕΠ.

• Ο νέος οικισµός της Ποντοκώµης που πρόκειται να µετεγκατασταθεί και να καταλάβει


έκταση 1200 στρεµµάτων, ακριβώς µεταξύ ΖΕΠ και του οικισµού του Αργίλου.

• Ο νέος οικισµός της Ακρινής που πρόκειται να µετεγκατασταθεί και να καταλάβει έκταση 800
στρεµµάτων, δυτικά του Πανεπιστηµίου και εντός της ΖΕΠ.

10
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

• Ο οικισµός του Αργίλου (320 στρέµµατα)

• Ο νέος οικισµός του Κλείτου (1000 στρέµµατα) σε κοντινή απόσταση από τον Άργιλο

• Τα δίκτυα µεταφορών. Το εθνικό οδικό δίκτυο (Εγνατία οδός) και το σιδηροδροµικό δίκτυο.

Οι οικισµοί και οι λειτουργίες που περιγράψαµε παραπάνω, µε αναφορά την περιοχή της ΖΕΠ, ήδη
συγκροτούν ένα πολεοδοµικό σύνολο που ως έκταση φτάνει περίπου τα 4000 στρέµµατα. Εάν σε
αυτή την έκταση προστεθούν και οι δύο οικισµοί (Λευκόβρυση και Βατερό), που βρίσκονται σε
έµµεση σχέση µε την παραπάνω περιοχή, τότε η έκταση φτάνει περίπου στα 5000 στέµµατα,
αριθµός που αντιπροσωπεύει την αντίστοιχη έκταση της σηµερινής πόλης της Κοζάνης.

Σύµφωνα µε τα παραπάνω φαίνεται να αναπτύσσονται στη περιοχή δύο ισχυροί πόλοι ανάπτυξης.
Η πόλη της Κοζάνης και η περιοχή της ΖΕΠ. Η απόσταση των ορίων των δύο πόλων είναι περίπου
1500µ. Η σχέση µεταξύ των δύο αυτών πόλων είναι άµεση και η δυναµική που αναπτύσσεται
ισχυρή. Στο συνολικό σχεδιασµό της περιοχής (µέσω του νέου επικαιροποιηµένου ΓΠΣ) λαµβάνεται
υπόψη το γεγονός της παρουσίας δύο αυτών ισχυρών πόλων στη περιοχή µε την αυτονοµία του
καθένα, αλλά και της αλληλεξάρτησής τους µέσω λειτουργιών και κινήσεων. Η πρόταση ανάπτυξης
του νέου πόλου, περιλαµβάνει συνολική αντιµετώπιση και ενιαία πολεοδοµική αντιµετώπιση της
περιοχής της ΖΕΠ, της Πανεπιστηµιούπολης, της περιοχής της Ποντοκώµης, του Αργίλου και του
Κλείτου, ενώ το φυσικό δάσος που παρεµβάλλεται µεταξύ Αργίλου και Κλείτου λαµβάνει
χαρακτηριστικά αστικού πρασίνου.

2.7 ΔΙΑΜΟΡΦΟΥΜΕΝΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ.

Ο ευρύτερος σχεδιασµός της περιοχής, που περιγράφεται παραπάνω, δηµιουργεί την απαίτηση
ανάλογων παρεµβάσεων σε επίπεδο υποδοµών, εκ των οποίων σπουδαιότερες είναι:

1. Οι κυκλοφοριακές συνδέσεις αφορούν σε ένα ολοκληρωµένο δίκτυο µεταφορών που καλύπτει


ανάγκες των δύο πολεοδοµικών συγκροτηµάτων (Κοζάνης – ΖΕΠ) καθώς και της ευρύτερης
περιοχής και περιλαµβάνει µία περιφερειακή οδό στη νότια πλευρά των δύο πολεοδοµικών
συγκροτηµάτων µε αναφορά στην Εγνατία Οδό. Στην ουσία πρόκειται για ένα ηµιδακτύλιο όπου
αφετηρία και τέρµα του είναι οι δύο κόµβοι της Εγνατίας, στη Ξηρολίµνη (δυτικά) και Δρέπανο –
Κοίλα (ανατολικά). Το ανατολικό τµήµα του δακτυλίου αυτού, από τον κόµβο του Δρεπάνου και
µέχρι τον κόµβο µε την νέο οδό Κοζάνη –Λάρισα, σχεδιάζεται ήδη ως κλειστός αυτοκινητόδροµος.

11
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

Στα δυτικά, ως συνέχεια αυτού του αυτοκινητόδροµου και µέχρι την επαφή µε την εθνική οδό
Κοζάνης Ιωαννίνων (µετά το Βατερό και πριν τον κόµβο της Εγνατίας), προτείνεται ισόπεδη οδός
ταχείας κυκλοφορίας που πρόκειται να καλύψει τους φόρτους από Λευκόβρυση, Πρωτοχώρι-
Λευκοπηγή-Αιανή, ΖΕΠ-Ποντοκώµη-Κλείτο-Πανεπιστήµιο και Βατερό.

2. Η χάραξη και προσαρµογή κάθετων, προς τη περιφερειακή οδό, συνδέσεων που


περιλαµβάνουν:

α. την διαµόρφωση της σηµερινής οδού Κοζάνης-Αργίλου, που µετά την διασταύρωση της ΖΕΠ
προς Άργιλο, εκτρέπεται προς τα νότια όρια του οικισµού της Ποντοκώµης και συναντά την
περιφερειακή οδό µε κόµβο στα νότια του Κλείτου.

β. τις συνδέσεις µε την περιφερειακή οδό του Κλείτου, του Αργίλου, του Πανεπιστηµίου και του
Βατερού.

3. Η αξιοποίηση του χώρου του σηµερινού Σιδηροδροµικού Σταθµού και της σιδηροδροµικής
χάραξης από τον σηµερινό σιδηροδροµικό σταθµό της Κοζάνης µέχρι και το Βατερό. Η
ολοκληρωµένη πρόταση περιλαµβάνει:

α. την χωροθέτηση του εµπορευµατικού Σιδηροδροµικού Σταθµού στα Κοίλα.

β. την παραµονή του επιβατικού Σιδηροδροµικού Σταθµού στη σηµερινή θέση

γ. την απόδοση στον Δήµο Κοζάνης του υπολοίπου χώρου του σηµερινού Σιδηροδροµικού Σταθµού
(πλην του λειτουργικού χώρου επιβατικού σταθµού) και αξιοποίηση αυτού ως χώρου πρασίνου,
πολιτισµού, αθλητισµού και αγοράς.

δ. τον σχεδιασµό για µελλοντική λειτουργία ενός µέσου σταθερής τροχιάς (Light Train) ως συνέχεια
του προαστιακού σιδηροδρόµου (Κοζάνη - Φλώρινα) για την εξυπηρέτηση κατά σειράν των
Κοίλων, του Δρεπάνου, της πόλης της Κοζάνης από τη βιοµηχανική περιοχή µέχρι και την
σηµερινή έξοδο προς Ιωάννινα, την Ποντοκώµη, τη ΖΕΠ, τον Άργιλο, το Πανεπιστήµιο και το
Βατερό.

5. Η αξιοποίηση του πρώην στρατοπέδου Ρωµανέλη στη ανατολική είσοδο της πόλης σε
συνδυασµό µε την διαµόρφωση του περιαστικού χώρου πρασίνου «Κουρί» στην ίδια
περιοχή, µε χρήσεις αναψυχής, πολιτισµού και αθλητισµού.

6. Η αξιοποίηση του στρατοπέδου Μακεδονοµάχων στη δυτική είσοδο της πόλης, µε χρήσεις
Διοίκησης κλπ.

12
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

2.8 ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΠΟΛΟΙ ΕΛΞΗΣ

Με βάση τα παραπάνω καταγράφονται, για την ευρύτερη περιοχή της πόλης:

- Ως σημαντικοί πόλοι έλξης για:

Α. την Περιοχή ΚΟΖΑΝΗΣ


Α1. Ιστορικό κέντρο Κοζάνης
Α2. Νέο Διοικητικό Κέντρο (στρατόπεδο Μακεδονοµάχων)
Α3. ΖΕΠ (διοίκηση)
Α4. Κουρί (αναψυχή)
Α5. Αθλητικό Κέντρο Λευκόβρυσης
Α6. Κασλάς (βιοµηχανική περιοχή)
Α7. Πανεπιστήµιο (εκπαίδευση)
Α8. Τ.Ε.Ι. (εκπαίδευση)
Α9. Οικισµοί σε άµεση εξάρτηση (Λευκόβρυση, Κοίλα, Νέα Χαραυγή)
Α10. Σταθµός Κ.Τ.Ε.Λ.
Α11. Αεροδρόµιο (µεταφορές)
Α12. Εγνατία οδός (µεταφορές)
Α13. ΟΣΕ – Σιδηροδροµικός Σταθµός - Σιδηροδροµικό δίκτυο (µεταφορές)
Α14. Νέα Βιβλιοθήκη
Α15. Στρατόπεδο Ρωµανέλη (αναψυχή – πολιτισµός)
Α16. ΒΙ.ΠΕ. – Εµπορευµατικό Κέντρο (βιοµηχανική περιοχή – Κοίλα)

Β. την Περιοχή ΖΕΠ


Β1. ΖΕΠ (διοίκηση)
Β2. Νέες εγκαταστάσεις ΙΚΑ
Β3. Πανεπιστήµιο (εκπαίδευση)
Β4. Νέα Ποντοκώµη
Β5. Νέα Ακρινή
Β6. Άργιλος
Β7. Νέο Κλείτος
Β8. Οικισµοί σε άµεση εξάρτηση (Βατερό, Λευκόβρυση)

13
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

- Ως σημαντικά δίκτυα μεταφορών:


1. Αυτοκινητόδροµοι (κλειστοί)
o Εγνατία Οδός
o Νέα σύνδεση Κοζάνης – Λάρισας (υπό µελέτη)
2. Εθνικοί Οδοί
o Παλιά εθνική οδός Κοζάνης - Ιωαννίνων
o Εθνική οδός Κοζάνης – Λάρισας
o Επαρχιακή οδός Κοζάνης – Αιανής
3. Δευτερεύουσες οδοί (συνδέσεις)
o Κοζάνη – ΖΕΠ – Άργιλος – Κλείτος
o Λευκόβρυση – Άργιλος
o Άργιλος – Βατερό
4. Σιδηροδροµικές συνδέσεις
o Νέα σιδηροδροµική γραµµή (παραεγνατία – υπό µελέτη))
o Υπάρχουσα σύνδεση Κοζάνη – Δρέπανο – Πτολεµαΐδα

14
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

3. ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΠΟΛΗ

3.1. Διατύπωση Οράµατος

Από την ανάλυση που προηγήθηκε διαπιστώθηκε πως µια σειρά προβληµάτων που άπτονται της
χαµηλής ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος και ειδικότερα επιπτώσεων όπως η ατµοσφαιρική
ρύπανση, η έλλειψη πρασίνου, η µικρή επιφάνεια δηµόσιου χώρου και οι καταλήψεις του από ΙΧ
αυτοκίνητα, η διόγκωση των απορριµµάτων και των στερεών αποβλήτων και η ρύπανση των
φυσικών αποδεκτών.

Τα παραπάνω προβλήµατα καλείται η συγκεκριµένη µελέτη να αµβλύνει και να φέρει στο


προσκήνιο το όραµα για τη «βιώσιµη πόλη». Το όραµα αυτό, συγκεκριµένα για την Κοζάνη θα
µπορούσε να συνοψιστεί στην παρακάτω διατύπωση:

«Πράσινη πόλη, υγιής, φιλική και ανθρώπινη, με κύριο μέλημα την εξυπηρέτηση του
πολίτη, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του, την προστασία του περιβάλλοντος και την
οικονομική ανάπτυξη».

3.2. Διατύπωση Γενικών και Ειδικών Στόχων

Με γνώμονα το παραπάνω όραμα, η στρατηγική για την Κοζάνη μπορεί να διατυπωθεί με


επίκεντρο τους εξής γενικούς στόχους:

1. Προστασία του φυσικού περιβάλλοντος

2. Βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών

3. Οικονομική ανάπτυξη

Οι παραπάνω γενικοί στόχοι θα µπορούσαν να εξειδικευτούν περαιτέρω στους εξής ειδικούς


στόχους:

1. Προστασία του φυσικού περιβάλλοντος

1.1. Μείωση της αέριας ρύπανσης

1.2. Μείωση της έντασης του θορύβου

1.3. Ανασυγκρότηση των φυσικών στοιχείων και ειδικότερα πράσινου και νερού στο
εσωτερικό της πόλης

2. Βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών

15
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

2.1. Δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου και σχέση με την εργασία

2.2. Επανασύσταση της γειτονιάς

2.3. Ενίσχυση της χωρικής συνοχής του οικιστικού δικτύου της πόλης

2.4. Η προώθηση του πολιτισμού και της κοινωνική δικαιοσύνης

3. Οικονομική ανάπτυξη

3.1. Ανάδειξη των παραγωγικών δυνατοτήτων της πόλης

3.2. Προώθηση της πόλης και των προϊόντων της

3.3. Ενίσχυση του επιχειρηματικού πνεύματος των πολιτών και διαμόρφωση επιχειρηματικού
περιβάλλοντος.

Τα παραπάνω ζητήματα αποτυπώνουν την έννοια του «βιώσιμου», που είναι συνάρτηση της
συλλογικής βούλησης των ανθρώπων, θέµα κουλτούρας και επιλογών.
Με βάση τα παραπάνω πρέπει να µπουν οι βάσεις για τη πόλη της επόµενης εικοσαετίας και αυτό
µπορεί να γίνει µόνο µε στοχευµένο σχεδιασµό στρατηγικού χαρακτήρα, ο οποίος θα πρέπει να
υλοποιηθεί τµηµατικά , γεγονός για το οποίο θα γίνει αναφορά στην πορεία.

16
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

4. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ


ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ

Στο πλαίσιο των παραπάνω δεδοµένων και προοπτικών, ο Δήµος Κοζάνης προετοιµάζεται σε τρεις
τοµείς σχεδιασµού:

4.1 Γ.Π.Σ. (ΓΕΝΙΚΟ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ)

4.1.1 Αντικείµενο του έργου

Ο Δήµος Κοζάνης ήδη από το έτος 2000 ξεκίνησε την εκπόνηση του Γενικού Πολεοδοµικού Σχεδίου
(Γ.Π.Σ.) και η µελέτη ολοκληρώθηκε το 2015, µε µεγάλη καθυστέρηση.

Σήµερα, µετά από 16 χρόνια και κάτω από νέα δεδοµένα που έχουν στο µεταξύ διαµορφωθεί, ο
Δήµος Κοζάνης έχει κινήσει τη διαδικασία αναθεώρησης του Β1’ Σταδίου του Γενικού
Πολεοδοµικού Σχεδίου (Γ.Π.Σ.) Δηµοτικής Ενότητας Κοζάνης.

4.1.2 Σηµερινά δεδοµένα, που καθιστούν απαραίτητη την επικαιροποίηση του Γ.Π.Σ.

Ο δήµος Κοζάνης κρίνει ότι απαιτείται η επικαιροποίηση της µελέτης του Γ.Π.Σ. της Δ.Ε. ΚΟΖΑΝΗΣ,
λαµβάνοντας υπόψη τα παρακάτω δεδοµένα που έχουν σήµερα διαµορφωθεί:

1. Κατά το χρονικό διάστηµα που µεσολάβησε από το έτος 2006 ολοκλήρωσης του Β2 Σταδίου του
Γ.Π.Σ. µέχρι το έτος 2014 προέκυψαν νέα, σηµαντικά και κρίσιµα στοιχεία, καταστάσεις και
δεδοµένα.

2. Τα οικονοµικά, κοινωνικά και πληθυσµιακά δεδοµένα έχουν διαφοροποιηθεί από το 2006 µέχρι
σήµερα.

3. Η επικείµενη µετεγκατάσταση λόγω της εξορυκτικής δραστηριότητας της ΔΕΗ δίπλα στην
περιοχή της Ζώνης Ενεργού Πολεοδοµίας (ΖΕΠ), των οικισµών της Ποντοκώµης (3.000 κάτοικοι)
και της Ακρινής (1.500 κάτοικοι), έχει ως αποτέλεσµα τη δηµιουργία ενός νέου σηµαντικού
πολεοδοµικού πόλου που περιλαµβάνει την ΖΕΠ (500 στρ.), τη νέα Ποντοκώµη (1.300 στρ.), τη
νέα Ακρινή (400 στρ.), το χώρο της Πανεπιστηµιούπολης Κοζάνης (1.000 στρ.) και τους
υπάρχοντες οικισµούς του Αργίλου (320 στρ.) και του Κλείτου (1.000 στρ.), που αναγκαστικά
επηρεάζει την εξέλιξη του Γ.Π.Σ..

17
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

4. Η αλλαγή σχεδιασµού του ΟΣΕ για την περιοχή, που επέρχεται ειδικότερα µε την προώθηση της
τελικής φάσης του σχεδιασµού των σιδηροδροµικών συνδέσεων Καλαµπάκας – Κοζάνης και
Καλαµπάκας – Ιωαννίνων, οι οποίες εντάσσονται στα Διευρωπαϊκά δίκτυα.

5. Το εκπονούµενο σήµερα Β1 στάδιο της µελέτης Αξιολόγησης, Αναθεώρησης και Εξειδίκευσης


ΠΠΧΣΑΑ Δυτικής Μακεδονίας (2014), βάσει της οδηγίας ότι «……πρέπει να λαµβάνονται υπόψη
οι αρχές της βιώσιµης ανάπτυξης, ιδίως δε η αποτροπή της διάχυτης αστικής ανάπτυξης και η
οικονοµία των οικιστικών επεκτάσεων».

6. Την αλλαγή χρήσεων εντός Ρυµοτοµικού Σχεδίου της πόλης της Κοζάνης για την χωροθέτηση
νέων σύγχρονων δραστηριοτήτων (υπό εκπόνηση Master Plan Δήµου Κοζάνης)

7. Τις νέες χρήσεις γης που καθορίζονται µε τον Ν. 4269/2014.

4.1.3 Θέµατα προς αναθεώρηση

Οι βασικοί άξονες στους οποίους βασίζεται, η αναθεώρηση της µελέτης του Γ.Π.Σ., προσδιορίζονται
ακολούθως:

1. Επανεξέταση του όλου σχεδιασµού κάτω από το πρίσµα των νέων δεδοµένων και νέων
νοµοθετικών διατάξεων.

2. Επανεξέταση της δυνατότητας υλοποίησης των επεκτάσεων, λαµβάνοντας υπόψη τη δόµηση


σε αυτές βάσει του προκύπτοντα Συντελεστή Δόµησης (ΣΔ), σε σχέση µε το κόστος
κατασκευής και λειτουργίας των βασικών υποδοµών, όπως οδικά δίκτυα, δίκτυα ύδρευσης,
αποχέτευσης λυµάτων και οµβρίων και τηλεθέρµανσης.

3. Επανεξέταση της διάταξης και του αριθµού των Πολεοδοµικών Ενοτήτων που
προσδιορίζονται στο Γ.Π.Σ., σε σχέση µε τον χαµηλό προκύπτοντα ΣΔ, λόγω της έκτασης
των προβλεπόµενων επεκτάσεων.

4. Επανεξέταση της προτεινόµενης χάραξης του σιδηροδροµικού δικτύου και της χωροθέτησης
του σιδηροδροµικού σταθµού σε συνδυασµό µε τον ευρύτερο σχεδιασµό του ΟΣΕ για την
περιοχή.

5. Κάλυψη του συνόλου της διοικητικής έκτασης της Δ.Ε. Κοζάνης αναφορικά µε τις χρήσεις
γης (ΠΕΠ-ΠΕΠΔ).

18
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

4.1.4 Ενότητες

Λαµβάνοντας υπόψη τα επιθυµητά σηµεία αναθεώρησης του Β1’ Σταδίου του Γενικού Πολεοδοµικού
Σχεδίου (Γ.Π.Σ.) Δηµοτικής Ενότητας Κοζάνης καταγράφονται παρακάτω ενότητες που απαιτούνται
να εκτελεσθούν:

a. Αναµόρφωση της προτεινόµενης πολεοδοµικής οργάνωσης της πόλης της Κοζάνης (Πολεοδοµική
οργάνωση, νέα οριοθέτηση Πολεοδοµικών Ενοτήτων (Π.Ε.), χωρητικότητα Π.Ε., προτεινόµενες
χρήσεις γης και όροι δόµησης) µε ενσωµάτωση, εκτός των άλλων καιτου χώρου του
στρατοπέδου Μακεδονοµάχων.

b. Αναµόρφωση της προτεινόµενης πολεοδοµικής οργάνωσης των 27 υπολοίπων οικισµών


(Πολεοδοµική οργάνωση, χωρητικότητα Π.Ε., προτεινόµενες χρήσεις γης και όροι δόµησης τόσο
των υφιστάµενων οικισµών όσο και των προτεινοµένων να µετεγκατασταθούν).

c. Αναµόρφωση και συµπλήρωση της προτεινόµενης οργάνωσης χρήσεων σε όλον το εξωαστικό


χώρο της Δ.Ε. Κοζάνης, (οργάνωση των χρήσεων γης στο τµήµα της Δ.Ε. Κοζάνης στο οποίο δεν
έχουν προταθεί ΠΕΠΔ και ΠΕΠ και επανέλεγχος της οργάνωσης στον περιαστικό χώρο της
Κοζάνης).

d. Αναµόρφωση και συµπλήρωση των προτεινόµενων δικτύων µεταφορών. (δίκτυα οδικών


µεταφορών στον αστικό και εξωαστικό χώρο και δίκτυα µέσων µαζικής µεταφοράς).

e. Συµπλήρωση, αναθεώρηση και επικαιροποίηση του κειµένου της πρότασης στο σύνολό της και
των αναπτυξιακών κατευθύνσεων και προοπτικών στο χωροταξικό πλαίσιο.

f. Αναµόρφωση βασικών προγραµµατικών µεγεθών.

g. Αναµόρφωση – συµπλήρωση των προτάσεων για ύδρευση – αποχέτευση – Τ/θ - απορρίµµατα


και ενεργειακό – τηλεπικοινωνιακό δίκτυο.

h. Αναλογική και ψηφιακή διόρθωση – συµπλήρωση χαρτών και κειµένων.

19
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

4.2 Σ.Β.Α.Κ. (ΣΧΕΔΙΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ)

4.2.1 Ορισµός

Πρόκειται για ένα Σχέδιο Στρατηγικής που βασίζεται στις υφιστάµενες πρακτικές βιώσιµου
σχεδιασµού και λαµβάνει υπόψη του τις αρχές της τεχνικής ολοκλήρωσης, της συµµετοχής των
πολιτών και της αξιολόγησης ώστε να καλύπτει τις σηµερινές ανάγκες µετακίνησης, βασίζοντάς τες
στο περπάτηµα, το ποδήλατο και τη δηµόσια συγκοινωνία, χωρίς να υποσκάπτεται το µέλλον, µε
ζητούµενο για τις πόλεις και την περιφέρειά τους καλύτερη ποιότητα ζωής, υγιέστερο περιβάλλον,
ασφάλεια, ευχαρίστηση παραγωγικότητα και ευηµερία.

Το ΣΒΑΚ εξασφαλίζει µια ολοκληρωµένη προσέγγιση σχεδιασµού, η οποία αντιµετωπίζει ισότιµα


όλους τους τρόπους και τα µέσα µεταφοράς υπηρετώντας τις ανάγκες κινητικότητας όλων χωρίς
εξαίρεση των πολιτών και της βιώσιµης προσπέλασης των δραστηριοτήτων και επιχειρήσεων.

Οι στόχοι του ΣΒΑΚ:

• το σύστηµα µεταφορών να απευθύνεται σε όλους

• το σύστηµα µεταφορών να εγγυάται ασφάλεια και προστασία,

• µείωση θορύβου, ρύπανσης του αέρα, αερίων του θερµοκηπίου και κατανάλωσης ενέργειας,

• βελτίωση της σχέσης κόστους-οφέλους στις µεταφορές προσώπων και αγαθών και βελτίωση
της ελκυστικότητας και της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος

Οι δράσεις που περιλαµβάνει ένα ΣΒΑΚ:

• Διαχείριση κυκλοφορίας και στάθµευσης

• Προώθηση και βελτίωση των ΜΜΜ

• Ενθάρρυνση των συνδυασµένων µεταφορών

• Προώθηση των ήπιων µέσων

• Διαχείριση αστικών εµπορευµατικών µεταφορών

• Περιορισµοί της προσπελασιµότητας ευαίσθητων δραστηριοτήτων και αστικών τµηµάτων από


µηχανοκίνητα µέσα

20
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

• Ανακατανοµή του οδικού χώρου αποδίδοντας προτεραιότητα στα πιο φιλικά στο περιβάλλον
µέσα και τρόπους µετακίνησης

• Συντονισµός των σχεδιασµών χρήσεων γης και µεταφορών

• Έξυπνα διαχειριστικά µέτρα (κοινόχρηστα οχήµατα, σχέδια µετακινήσεων για σχολεία και
επιχειρήσεις, ενηµέρωση-ευαισθητοποίηση κ.λπ.)

4.2.2 Σ.Β.Α.Κ. Κοζάνης

Η Κοζάνη εκτός του ιστορικού της τµήµατος είναι µια πόλη που φτιάχτηκε υπολογίζοντας στο
αυτοκίνητο. Η κατανοµή των διαφόρων βασικών δραστηριοτήτων στον ιστό της πόλης, οι χρήσεις
γης, οι πυκνότητες κ.λπ. σχεδιάστηκαν µε κριτήριο το αυτοκίνητο. Ακόµη και η γεωγραφία των
δικτύων δηµόσιας συγκοινωνίας υποτάχτηκε στην προτεραιότητα που δόθηκε σε αυτό.

Μια Κοζάνη της Βιώσιµης Κινητικότητας θα πρέπει να επανεξετάσει τις παραπάνω επιλογές και να
χαράξει κατευθύνσεις µιας πολεοδοµικής στρατηγικής που θα ενθαρρύνει τη χρήση της δηµόσιας
συγκοινωνίας, του περπατήµατος και του ποδηλάτου. Θα στηρίζεται σε µια αρµονική κατανοµή των
διαφόρων δραστηριοτήτων και της κατοικίας, θα προβλέπει υψηλότερες πυκνότητες στις επεκτάσεις
και θα ενθαρρύνει τη συγκέντρωση δραστηριοτήτων µεγάλης επισκεψιµότητας στην ακτίνα εµβέλεια
των στάσεων.

Στόχο του Δήµου Κοζάνης αποτελεί η αναβάθµιση του οδικού δηµόσιου χώρου που είναι στην
αρµοδιότητά του, στο πλαίσιο του Στρατηγικού του σχεδιασµού και του Επιχειρησιακού του
προγραµµατισµού.

Ειδικότερα, µέσω της µελέτης θα πρέπει να δοθούν απαντήσεις που θα επιτρέψουν και θα
υποστηρίξουν το σχεδιασµό όλων των δράσεων ανάδειξης των ήπιων µορφών µετακίνησης. Θα
συµβάλλουν ταυτόχρονα στη συγκρότηση µιας νέας ταυτότητας που θα χαρακτηρίζεται από
ποιοτική αναβάθµιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και των επισκεπτών.

Η µελέτη περιλαµβάνει δύο φάσεις:

Α! Φάση : Ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης (Δραστηριότητες, Δηµόσιοι Χώροι, Μετακινήσεις)

Β! Φάση : Προτάσεις που θα περιλαµβάνουν:

21
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

• Προσδιορισµό της πολεοδοµικά, κυκλοφοριακά και περιβαλλοντικά επιθυµητής εικόνας για το


αύριο της Κοζάνης

• Υποστήριξη του Δήµου για τη χάραξη µιας πολεοδοµικής – συγκοινωνιακής στρατηγικής που
θα συµβάλλει στην ενίσχυση της ταυτότητάς του και στην οικονοµική του ανάπτυξη

• Διατύπωση γενικών αρχών στρατηγικής Βιώσιµης Κινητικότητας µε βάση την Ευρωπαϊκή


εµπειρία και προσαρµοσµένων στα χαρακτηριστικά της Κοζάνης

• Σχεδιασµό ενός δικτύου δηµόσιων χώρων και συνδετήριων µεταξύ τους κλάδων µε προτάσεις
διαµορφώσεων, σε συνδυασµό µε ελάφρυνση των κυκλοφοριακών πιέσεων στην περιµετρική
τους περιοχή.

• Χάραξη αρχών σχεδιασµού αισθητικής και περιβαλλοντικής αναβάθµισης του αστικού ιστού.

• Ιεράρχηση του οδικού δικτύου και δηµιουργία περιοχών ήπιας κυκλοφορίας που οι δρόµοι και
οι πλατείες τους θα αντιµετωπιστούν ως ένα ενιαίο δίκτυο δηµόσιων χώρων στους οποίους
προτεραιότητα θα έχουν οι πεζοί και οι ποδηλάτες.

• Δηµιουργία σηµειακών εξοχών του πεζοδροµίου στο εσωτερικό των ζωνών στάθµευσης
(parklet) έτσι ώστε ανά διαστήµατα να δηµιουργηθούν χώροι στάσης και κοινωνικοποίησης
των κατοίκων.

• Ανάλυση της γεωγραφίας των χαράξεων του οδικού δικτύου και σχεδιασµός διαφόρων
επιπέδων δακτυλίων ώστε να προστατευτούν οι περιοχές κατοικίας από διαµπερείς ροές και η
πόλη στο σύνολό της. Αναζήτηση της βέλτιστης διαδροµής περιφερειακού δακτυλίου της πόλης
και των αρθρώσεών του µε το εσωτερικό δίκτυο και ειδικότερα µε το σύστηµα εσωτερικών
δακτυλίων που θα προταθεί.

• Ιεράρχηση του οδικού δικτύου µε έµφαση στη δηµιουργία πολλών δρόµων ήπιας κυκλοφορίας
και στο κέντρο κάποιων πεζοδροµήσεων.

• Χάραξη πολιτικής στάθµευσης µε στόχο την απόδοση προτεραιότητας σε δηµόσια


συγκοινωνία, πεζούς και ποδηλάτες, που να λαµβάνει υπόψη της τις ανάγκες τροφοδοσίας των
καταστηµάτων.

• Χάραξη στρατηγικής ενίσχυσης της συµπληρωµατικότητας µεταξύ των διαφόρων µέσων και
τρόπων µετακίνησης.

22
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

• Αναζήτηση στην νοοτροπία των κατοίκων, µέσω των ερευνών ερωτηµατολογίου, των
παραµέτρων εκείνων που θα επέτρεπαν την ανάπτυξη εναλλακτικών µεθόδων χρήσης του
αυτοκινήτου.

• Χάραξη στρατηγικής για το περπάτηµα.

• Χάραξη στρατηγικής για το ποδήλατο.

• Χωροθέτηση του νέου σιδηροδροµικού σταθµού και αξιοποίηση ως χρήση του παλιού, που
επηρεάζουν έντονα το αύριο της Κοζάνης από πλευράς λειτουργίας της πόλης.

• Περιβαλλοντική αξιολόγηση των προτεινόµενων πολιτικών και έργων.

• Υποστήριξη του Δήµου στη χάραξη επικοινωνιακής πολιτικής µέσω εκστρατείας ενηµέρωσης
και ευαισθητοποίησης στα θέµατα περιβάλλοντος και βιώσιµης κινητικότητας.

• Προσδιορισµό κοινωνικών στόχων και σχεδιασµό διαδικασιών που θα αποκαταστήσουν την


εµπιστοσύνη µεταξύ των πολιτών και του Δήµου.

• Παροχή οδηγιών-ενηµέρωσης των υπηρεσιών του δήµου για την υποστήριξη των δράσεων
βιώσιµης κινητικότητας.

• Ευαισθητοποίηση των κατοίκων για τη διαµόρφωση ενός πιο ευγενικού και πολιτισµένου
αστικού περιβάλλοντος, που θα προστατεύει τις αξίες και τις ποιότητες της αρχιτεκτονικής και
πολεοδοµικής κληρονοµιάς

Ανάδειξη των σηµαντικότερων δηµόσιων χώρων της πόλης ως τόπων αναφοράς και σφυρηλάτησης
δεσµών απαραίτητων για να υπάρξει συναίνεση σε πολιτικές που έχουν ως προϋπόθεση µια πιο
συνεκτική κοινωνία.

4.3 ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΣ – Ο.Σ.Ε.

4.3.1 Υπάρχουσα κατάσταση - Προοπτικές

Η Σιδηροδροµική Γραµµή

Το Πολεοδοµικό Συγκρότηµα Κοζάνης αποτελεί το τερµατικό σηµείο της σιδηροδροµικής γραµµής


Αµύνταιο - Πτολεµαΐδα - Κοζάνη, που αποτελεί κλάδο του σιδηροδροµικού δικτύου Δυτικής

23
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

Μακεδονίας. Η σιδηροδροµική γραµµή διασχίζει το νοµό Κοζάνης κατά την έννοια Β-Ν. Το δίκτυο
Δυτικής Μακεδονίας λειτουργεί ως περιφερειακή γραµµή -διακλάδωση του βασικού
σιδηροδροµικού άξονα της χώρας Πάτρα – Αθήνα - Θεσσαλονίκη, ο οποίος είναι ενταγµένος στα
Διευρωπαϊκά Δίκτυα Σιδηροδρόµων Υψηλών Ταχυτήτων, µε σηµαντικά έργα αναβάθµισης σε
εξέλιξη, και µε τον οποίο συνδέεται στο Πλατύ του νοµού Ηµαθίας.
Στην περιοχή του Πολεοδοµικού Συγκροτήµατος Κοζάνης, η γραµµή έρχεται από βορειοανατολικά,
περιβάλλει την πόλη από τα ανατολικά, διασταυρώνεται ανισόπεδα σε δύο σηµεία µε οδικούς
άξονες, διέρχεται από επιχώµατα και ορύγµατα και καταλήγει στο σιδηροδροµικό σταθµό
(τερµατικός), ο οποίος βρίσκεται στα νότια της πόλης και σε σχετικά µικρή απόσταση από το
κέντρο. Ο σταθµός αναπτύσσεται γραµµικά και περιλαµβάνει κτίριο επιβατών και αποβάθρες που
εξυπηρετούσαν τόσο τις επιβατικές όσο και τις εµπορευµατικές µεταφορές.
Σήµερα ο ΟΣΕ στη βάση του σχεδιασµού των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών, φαίνεται
να επανεξετάζει την συνολική παρουσία του σιδηροδρόµου, εκτιµώντας τα πολλαπλά οφέλη
που θα µπορούσε να αποκοµίσει η Χώρα από την λειτουργία ενός σύγχρονου
σιδηροδροµικού δικτύου. Στο πλαίσιο του µεσο-µακροπρόθεσµου προγραµµατισµού του ΟΣΕ,
περιλαµβάνεται η προοπτική επέκτασης του δικτύου Δυτικής Μακεδονίας από την Κοζάνη προς τα
νοτιοδυτικά, προς Καλαµπάκα διαµέσου Γρεβενών. Ήδη έχει µελετηθεί το τµήµα Καλαµπάκα -
Καλαµιά Κοζάνης.
Αναφορικά µε τις εµπορευµατικές µεταφορές, η γραµµή Καλαµπάκα - Κοζάνη θα λειτουργήσει
τροφοδοτικά για την υπό µελέτη επέκταση του δικτύου Καλαµπάκα - Ηγουµενίτσα, που έχει
διερευνηθεί από τον ΟΣΕ σε επίπεδο προµελέτης και µελέτης σκοπιµότητας. Με την προβλεπόµενη
διαµόρφωση του δικτύου θα επιτευχθεί ταχεία σιδηροδροµική διασύνδεση µεταξύ Θεσσαλονίκης
και της υπόλοιπης Βόρειας Ελλάδας µε το λιµάνι της Ηγουµενίτσας (και µε διαπόρθµευση προς τα
λιµάνια της Ιταλίας) δια µέσου της Κοζάνης.
Επίσης στο πλαίσιο του µεσοπρόθεσµου προγραµµατισµού του ΟΣΕ, περιλαµβάνεται η
ηλεκτροκίνηση της γραµµής Κοζάνης-Φλώρινας και επέκτασης του δικτύου Δυτικής Μακεδονίας
από την περιοχή της Φλώρινας προς την Αλβανία, πέρα από την ήδη υπάρχουσα σύνδεσή του µε
το δίκτυο της ΠΓΔΜ διαµέσου του Μ/Σ Ν. Καυκάσου.

Ο Σιδηροδροµικός Σταθµός

Η περιοχή του Σιδηροδροµικού Σταθµού βρίσκεται στο νότιο τµήµα της πόλης της Κοζάνης,
καταλαµβάνοντας µια έκταση συνολικής επιφάνειας 155.334,40µ² (σύµφωνα µε στοιχεία της
ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε.). Με τις επεκτάσεις του σχεδίου πόλης, που προέβλεπε το υπάρχον Γενικό
Πολεοδοµικό Σχέδιο της πόλης το 1997, νότια της περιοχής του ΟΣΕ αναπτύχθηκαν νέες
οικιστικές περιοχές «Πλατάνια - Αγ. Αθανάσιος», µε αποτέλεσµα η εν λόγω περιοχή να
24
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

περικλείεται σήµερα από κατοικίες, και στην πραγµατικότητα να αποτελεί κυριολεκτικά ένα
κενό, διακόπτοντας τη συνέχεια του αστικού ιστού.

Πολεοδοµικά, σύµφωνα µε το εγκεκριµένο ρυµοτοµικό σχέδιο (αποφ. ΠΕ.ΧΩ. 1299/00/23-1-01


(ΦΕΚ 129Δ!/21-2-01) το Ο.Τ. 406Γ στο σύνολό του περιγράφεται µε πράσινη γραµµή, ένα
τµήµα του στη βορειοανατολική πλευρά χαρακτηρίζεται ως «ΑΛΣΟΣ» και το υπόλοιπο
(συντριπτικά µεγαλύτερο) χαρακτηρίζεται ως «ΧΩΡΟΣ ΟΣΕ», οπότε και οι χρήσεις που
επιτρέπονται εντός αυτού είναι χρήσεις που έχουν σχέση µε τον Σιδηροδροµικό Σταθµό και τη
λειτουργία του. Επίσης, ως προς τους όρους δόµησης, η περιοχή του ΟΣΕ ανήκει στον Τοµέα
IV, µε συντελεστή δόµησης 0,8.

4.3.2 Προτάσεις του Δήµου Κοζάνης

Για τον Δήµο και το µέλλον της πόλης της Κοζάνης, αποτελεί κορυφαία επιδίωξη η παρουσία
ουσιαστικού και λειτουργικού σιδηροδρόµου, αλλά επίσης σηµαντική είναι και η τελική
επιλογή της χωροθέτησης του επιβατικού και εµπορευµατικού Σ. Σταθµού, εντός ή εκτός
αυτής. Είναι γεγονός ότι διαχρονικά η περιοχή του Σιδηροδροµικού Σταθµού της Κοζάνης
υπήρξε άρρηκτα συνδεδεµένη µε την ιστορία της πόλης, αποτελώντας για τους πολίτες της
συναισθηµατικά ιδιαίτερο και αγαπηµένο χώρο. Ωστόσο σήµερα ο ίδιος χώρος των 155
στρεµµάτων αποτελεί ένα αναξιοποίητο κενό στη καρδιά µιας πόλης της οποίας η ανάγκη για
ελεύθερους χώρους είναι µεγάλη. Η χρονική στιγµή και η συγκυρία καταστάσεων και
ευκαιριών, που περιγράφηκαν παραπάνω, επιβάλλουν άµεσα να ληφθούν αποφάσεις που θα
επηρεάσουν το µέλλον τόσο της πόλης όσο και του Σιδηροδρόµου.

§ Παρεµβάσεις του Δήµου Κοζάνης.

25
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

Οι παρεµβάσεις του Δήµου Κοζάνης που στοχεύουν σε µια Βιώσιµη Πόλη είναι δυνατή µέσω
της διαµόρφωσης µιας ρεαλιστικής στρατηγικής που να λαµβάνει υπόψη:

1. Το Στρατηγικό και Επιχειρησιακό Σχέδιο του Δήµου Κοζάνης που περιλαµβάνει


µεταξύ των άλλων την ένταξη, αξιοποίηση και ανάπτυξη α) της περιοχής του ΟΣΕ εντός του
αστικού ιστού της πόλης της Κοζάνης και β) του υφιστάµενου δικτύου σταθερής τροχιάς, ο
σχεδιασµός του οποίου βρίσκεται σε άµεση εξάρτηση µε τον αστικό ιστό αυτής.

2. Την αποδοτικότερη συνεργασία µεταξύ του Δήµου Κοζάνης και του ΟΣΕ/ΓΑΙΑΟΣΕ
µέσω της ανάπτυξης δράσεων προς όφελος και των δύο πλευρών στο πλαίσιο µια
προγραµµατικής σύγκλισης που περιλαµβάνει κοινά θεµατικά πεδία.

3. Την ανάπτυξη της ΒΙΠΕ Κοζάνης στην περιοχή των Κοίλων, σε συνδυασµό µε τη
γενικότερη αξιοποίηση των οδικών – σιδηροδροµικών υποδοµών του Εθνικού Δικτύου
Μεταφορών.

§ Θέσεις και Προτάσεις του Δήµου Κοζάνης.

Στα πλαίσια της ορθολογικότερης και βέλτιστης αξιοποίησης των ευκαιριών για την επίτευξη
της παραπάνω στοχοθεσίας, ο Δήµος Κοζάνης απευθύνεται προς τον ΟΣΕ και τη ΓΑΙΑΟΣΕ
παραθέτοντας την παρακάτω πρόταση, η οποία κωδικοποιείται ως εξής:

1. Σύνδεση της πόλης της Κοζάνης µε το εθνικό σιδηροδροµικό δίκτυο, µε πρώτη


φάση την ολοκλήρωση της µελέτης της χάραξης της γραµµής Καλαµπάκας – Καλαµιάς
Κοζάνης και την αναγνωριστική µελέτη για το τµήµα Καλαµιά – Κοίλα Κοζάνης (σύνδεση µε
το υφιστάµενο δίκτυο).

2. Δηµιουργία Εµπορευµατικού Σταθµού στην περιοχή των Κοίλων, εκτός της πόλης
της Κοζάνης (µετά τον κόµβο της Εγνατίας προς Πτολεµαΐδα), πλησίον της ΒΙ.ΠΕ. Κοζάνης.

3. Διατήρηση του Επιβατικού Σταθµού στην σηµερινή του θέση, εντός πόλης, µε τη
χρήση και λειτουργία δύο γραµµών.

4. Αξιοποίηση της έκτασης του υφιστάµενου χώρου του ΟΣΕ εντός της πόλης της
Κοζάνης και ένταξή του στον πολεοδοµικό ιστό αυτής.

5. Αποκατάσταση της σιδηροδροµικής σύνδεσης µε την επιλογή της µη


ανακατασκευής των γεφυρών και προσαρµογή της σιδηροδροµικής γραµµής στο επίπεδο
του εδάφους στο εντός του σχεδίου πόλης τµήµα αυτής.

26
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

27
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

5. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ


ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ
ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

5.1 ΤΟ MASTER PLAN ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ

Το Master Plan της Κοζάνης είναι το Αναπτυξιακό Σχέδιο της πόλης σε ορίζοντα βάθους πέραν της
20ετίας, το οποίο θα εξειδικεύει µια γενικότερη Στρατηγική Ανάπτυξης του Δήµου εξυπηρετώντας
βασικούς της στόχους που µεταξύ άλλων µπορεί να είναι:

• Η υιοθέτηση πολιτικών και σχεδίων που να ενθαρρύνουν και να καθοδηγούν σε


νέες εναλλακτικές μορφές ανάπτυξης, με τη συμμετοχή τόσο του δημόσιου όσο
και του ιδιωτικού τομέα.

• Η εξασφάλιση της βιώσιμης «αειφόρου» ανάπτυξης με μέριμνα για την


οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη σε συνδυασμό με την προστασία του
περιβάλλοντος.

• Η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και των επισκεπτών μέσω μιας
ολοκληρωμένης προσέγγισης και επαναξιολόγησης των πολιτικών
χωροθέτησης των χρήσεων.

Στόχοι του Master Plan είναι:

Ø Η βέλτιστη αξιοποίηση, οργάνωση και λειτουργία του Δήµου, µε βασικό σκοπό την
ενδυνάµωση της ανταγωνιστικότητας των κεντρικών του λειτουργιών που απευθύνονται στο
σύνολο των κατοίκων του αστικού συγκροτήµατος και της ευρύτερης περιοχής.

Ø Η προστασία, διαχείριση και προβολή τόσο του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και
του τοπίου όσο και της ιστορικής – αρχιτεκτονικής κληρονοµιάς µέσω κυρίως της ποιοτικής
ενδυνάµωσης των πολιτιστικών δραστηριοτήτων σε κεντρικό επίπεδο και της ανάπτυξης
συνεχούς δραστηριότητας καθ’ όλη την περίοδο του χρόνου.

Ø Η διαµόρφωση ενός πολυλειτουργικού χαρακτήρα του κέντρου της πόλης και των γειτονιών της
µε την κατάλληλη οργάνωση ζωνών υποδοχής λειτουργιών και χρήσεων.

28
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

Ø Η λειτουργική ένταξη νέων περιοχών στο οικιστικό σύµπλεγµα της πόλης µε στόχο τον
εµπλουτισµό του «προϊόντος» του Δήµου και την ενδυνάµωση της προοπτικής βιωσιµότητάς
του (Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Στρατόπεδο Ρωμανέλη, περιοχή ΟΣΕ κ.λπ.).

Τα περιεχόµενα του Master Plan είναι τα ακόλουθα:

1. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

ü Γεωγραφική θέση της πόλης, σύνδεση µε άλλους οικισµούς, κ.λπ.

ü Πολεοδοµική αναγνώριση και ισχύον θεσµικό πλαίσιο αναφορικά µε την ανάπτυξη και τη
δόµηση της πόλης (ΓΠΣ, ΠΠΧΣΑΑ, Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Δήµου Κοζάνης, Marketing
Plan)

ü Ιστορική αναφορά, πολιτισµικό πλαίσιο και πολιτιστικοί πόροι

ü Γενική αναγνώριση του φυσικού περιβάλλοντος (κλίµα, γεωλογικά, γεωτεχνικά και


γεωµορφολογικά στοιχεία εδάφους, περιβαλλοντικά στοιχεία (χλωρίδα, πανίδα,
προστατευόµενες περιοχές, πηγές κ.λπ.)

ü Γενική αναγνώριση ανθρωπογενούς περιβάλλοντος (πληθυσµός, απασχόληση, οικονοµικές


δραστηριότητες, δόµηση κ.λπ.)

ü Περιγραφή της δοµής του οικιστικού συνόλου (δοµή και όρια οικισµού, χρήσεις γης, περιοχές
προστασίας ή ειδικών δεσµεύσεων, δίκτυο κυκλοφορίας - στάθµευσης)

ü Ιδιοκτησιακό καθεστώς - κοινόχρηστοι χώροι

ü Δίκτυο υποδοµών

ü Ποιοτική αναγνώριση της υφιστάµενης κατάστασης κοινόχρηστων χώρων και εξοπλισµό τους

ü Καταγραφή αξιόλογων στοιχείων ιδιαίτερης αισθητικής αξίας (κοινόχρηστοι χώροι,


παραδοσιακά στοιχεία, κτίρια, διαδροµές, φυσικοί πόροι κ.λπ.)

ü Εντοπισµός ιδιαιτεροτήτων και λειτουργικών προβληµάτων – Συµπεράσµατα από την


αξιολόγηση των στοιχείων της αναγνώρισης – Προοπτικές και κριτήρια ανάπτυξης

2. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ

29
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

ü Γενική Περιγραφή των Προτεινόµενων Παρεµβάσεων µε βάσει την ανάλυση της υφιστάµενης
κατάστασης µε έµφαση στα αισθητικά, περιβαλλοντικά, ιστορικά, κοινωνικά και οικονοµικά
στοιχεία – Τεκµηρίωση

ü Αναλυτική Τεχνική Περιγραφή των Προτεινόµενων Παρεµβάσεων

ü Ιεράρχηση των Προτεινόµενων Έργων διαµόρφωσης, βελτίωσης, αναβάθµισης κοινοχρήστων


χώρων (ενοποίηση, αισθητική αναβάθµιση, λειτουργικότητα των κοινόχρηστων χώρων),
βελτίωση και επέκταση του εξοπλισµού, της µορφής και της αισθητικής κοινωφελών
εγκαταστάσεων και χώρων στην περιοχή αναβάθµισης, καθώς και προτάσεις παρεµβάσεων
για τις όψεις αξιόλογων κτηρίων. Βασικό κριτήριο των προτεινόµενων παρεµβάσεων θα
αποτελέσει η διασφάλιση της καλής λειτουργίας του οικισµού µε όρους υγιεινής, κυκλοφορίας
και µετακίνησης και προϋποθέσεις για ποιοτική και οικονοµική ανάπτυξη.

5.2 ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

Με βάση τα παραπάνω και σε συνδυασµό µε τις εκπονούµενες µελέτες ΓΠΣ και ΣΒΑΚ, έχουν
εντοπιστεί περιοχές και σηµεία της πόλης που χρήζουν άµεσης παρέµβασης ώστε να επιτευχθούν
οι στόχοι που περιγράφηκαν παραπάνω και που υπηρετούν την εικόνα µιας Βιώσιμης Πόλης.
Τα στοιχεία της πόλεις στα οποία θα πρέπει να γίνουν παρεµβάσεις είναι:

1. Τα υποβαθµισµένα τµήµατα του (ιστορικού) κέντρου της πόλης

2. Το ελλιπές πράσινο στο κέντρο

3. Η κεντρική Λαϊκή Αγορά σε βασική λεωφόρο της πόλης (οδός Αριστοτέλους) και παράλληλα η
απουσία οργανωµένου χώρου εµπορίου

4. Η περιοχή του ΟΣΕ (155 στρ.) που παρεµβάλλεται στον οικιστικό ιστό χωρίς να εντάσσεται σε
αυτόν

5. Τα επιχώµατα και ορύγµατα που έχουν δηµιουργηθεί για τις ανάγκες προσέγγισης του
σιδηροδρόµου στη πόλη από τα ανατολικά και σήµερα αποτελούν σηµαντικό εµπόδιο για την
ανάπτυξη της πόλης

6. Το στρατόπεδο Μακεδονοµάχων

7. Το στρατόπεδο Ρωµανέλη

30
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

8. Η απουσία εναλλακτικής οδικής διαδροµής που να παρακάµπτει τη πόλη (περιµετρική οδός)

9. Η κακή προσπελασιµότητα προορισµών προορισµούς εκπαίδευσης (Πανεπιστήµιο, ΤΕΙ) και


αναψυχής (δάσος Κουρί) µε εναλλακτικούς τρόπους (ποδήλατο, περπάτηµα)

5.3 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στις προτάσεις που ακολουθούν περιλαµβάνονται λύσεις που καλύπτουν ένα ή και περισσότερα
από τα προβλήµατα που εντοπίζονται στην προηγούµενη παράγραφο:

1. Παρεμβάσεις αναβάθμισης και ανάδειξης του ευρύτερου νοητού άξονα με


αφετηρία την πρόσφατα αναπλασθείσα κεντρική πλατεία Νίκης της πόλης και
τέρμα την περιοχή του ΟΣΕ. Η διαδροµή αυτή περιλαµβάνει:

• Δημιουργία εμπορικού κέντρου στο Ο.Τ 262, µε τρόπο ώστε αφενός να καλυφθούν οι
επιχειρηµατικές ανάγκες των ιδιοκτητών και αφετέρου να αναδειχθεί το παρελθόν της πόλης
µέσα από ένα συνδυασµό διατήρησης και αναπαραγωγής µορφολογικών και δοµικών
στοιχείων που ακόµα υπάρχουν αυθεντικά και άλλων, που υπήρχαν εκεί αλλά έχουν χαθεί,
ή δεν µπορούν να διατηρηθούν.

• Ανάπλαση της περιοχής της πλατείας Λασσάνη, µε ανάδειξη του οµώνυµου


αρχοντικού (δηµοτική Χαρτοθήκη), αύξηση του πρασίνου (πάρκο), αντικατάσταση κάποιων
από τις οδούς που την περιβάλλουν µε πεζοδρόµους, αποµάκρυνση της αφετηρίας των
αστικών λεωφορείων και αναµόρφωση των όψεων των παρακείµενων εµπορικών
καταστηµάτων.

• Δημιουργία Παιδικής Χαράς σε συνέχεια µε την πλατεία Λασσάνη.

• Διαμόρφωση της οδού Ολύμπου µε ανάπτυξη διαδροµών πρασίνου, κίνησης πεζών


και ποδηλάτων.

• Ανάπλαση της οδού Αριστοτέλους δίνοντας έµφαση στο περπάτηµα, το ποδήλατο και
το πράσινο και δηµιουργία προϋποθέσεων σύνδεσης των περιοχών κατοικίας του παλιού
σχεδίου πόλης µε τις επεκτάσεις της περιοχής του Πανοράµατος. Ανάπλαση και της οδού
Αρχελάου και τμήματος της οδού 11ης Οκτωβρίου για τη σύνδεση µε την οδό
Ολύµπου στο ύψος της πλατεία; Λασσάνη.

31
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

• Αξιοποίηση της περιοχής του ΟΣΕ (µε βάση τις προτάσεις του Δήµου), που θα
περιλαµβάνει χώρους για την εξυπηρέτηση του τραίνου, τµήµα που θα ενταχθεί στο σχέδιο
πόλης, καθώς και τµήµα που θα περιλαµβάνει χώρους πρασίνου, πολιτισµού, αναψυχής,
δηµιουργία στεγασµένης λαϊκής αγοράς.

2. Ανάπλαση των περιοχών και πλατειών γύρω και σε επαφή με την κεντρική
πλατεία Νίκης (πλατεία Ελευθερίας, πλατεία Παπακωνσταντίνου, πεζοδρόμους
κλπ).

3. Προσαρμογή, κατά το δυνατόν, της σιδηροδρομικής γραμμής που προσεγγίζει


την περιοχή του σημερινού σιδηροδρομικού σταθμού, στο φυσικό έδαφος, με τη
μερική κατάργηση των αναχωμάτων και των ορυγμάτων, ώστε να αρθούν τα
εμπόδια ανάπτυξης της πόλης στα ανατολικά. Δημιουργία οδικού άξονα
(περιμετρικός) παράλληλα με τη σιδηροδρομική γραμμή.

4. Αξιοποίηση του στρατοπέδου Ρωμανέλη σε συνδυασμό με την παρουσία της


σιδηροδρομικής γραμμής και του δάσους Κουρί.

5. Αξιοποίηση μέρους του στρατοπέδου Μακεδονομάχων (Υπουργείο Εθνικής


Άμυνας /Ταμείο Εθνικής Άμυνας), για τη δημιουργία του νέου Διοικητικού
Κέντρου της πόλης (υπηρεσίες Δήμου κλπ) σε συνδυασμό με τη νέα Βιβλιοθήκη,
το Δημοτικό Αθλητικό κέντρο (ΔΑΚ) και τον Δημοτικό Κήπο.

32
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

6. ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΧΩΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ στο πλαίσιο


του ΕΤΑΙΡΙΚΟΥ ΣΥΜΦΩΝΟΥ για το ΠΛΑΙΣΙΟ
ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΕΣΠΑ 2014-2020)

Οι Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις (ΟΧΕ) αποτελούν εργαλείο


ολοκληρωµένης χωρικής ανάπτυξης για την εφαρµογή αναπτυξιακών στρατηγικών
συγκεκριµένων χωρικών ενοτήτων. Οι περιοχές αυτές είτε παρουσιάζουν συγκεκριµένα
προβλήµατα που πρέπει να αντιµετωπιστούν µε συνολικό τρόπο, είτε διακρίνονται από
σηµαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες, οι οποίες µπορούν να αξιοποιηθούν και να
µεγιστοποιηθούν µε βάση ένα ολοκληρωµένο αναπτυξιακό σχέδιο.

Στους στόχους της χωρικής στρατηγικής κάθε περιοχής περιλαµβάνονται η βελτίωση της
οικονοµικής κατάστασης και απασχόλησης, η µε κοινωνικούς όρους βελτίωση της
καθηµερινής ζωής των πολιτών και η διατήρηση του φυσικού και δοµηµένου περιβάλλοντος
µε βάση την αειφόρο προσέγγιση της αναπτυξιακής διαδικασίας.

Για αστικές περιοχές οι Ολοκληρωµένες Χωρικές Επενδύσεις προβλέπουν την κατάθεση


Επιχειρησιακού Στρατηγικού Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης
(ΕΣΣΒΑΑ).

Οι εµπλεκόµενοι τοπικοί, δηµόσιοι και ιδιωτικοί φορείς µπορούν να εκπροσωπούν ενδεικτικά


τους τοµείς των µεταφορών, της ενέργειας, των αναγκαίων υποστηρικτικών υποδοµών, του
περιβάλλοντος, των νέων τεχνολογιών, τις µικροµεσαίες επιχειρήσεις και την τοπική
κοινωνία. Παράλληλα θα πρέπει να επιδιώκεται η συνεργασία των τοµέων που µπορούν να
δράσουν συµπληρωµατικά και των εµπλεκόµενων που µπορούν να αναλάβουν πρωτοβουλίες
στην κατεύθυνση της ισόρροπης εταιρικής σχέσης και του ολοκληρωµένου χαρακτήρα των
µελλοντικών παρεµβάσεων.

Τα ΕΣΣΒΑΑ αφορούν ολοκληρωµένες παρεµβάσεις σε αστικές περιοχές της Περιφέρειας


Δυτικής Μακεδονίας, µε σκοπό:

• την αποκατάσταση του οικονοµικού τους ιστού και τη λειτουργία τους ως µοχλών
ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής,

33
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

• την αντιστροφή της κοινωνικής και περιβαλλοντικής υποβάθµισης, ιδίως περιοχών


συγκέντρωσης µειονεκτικών κοινωνικών οµάδων, υποβαθµισµένων εµπορικών κέντρων
και εγκαταλελειµµένων βιοµηχανικών/ βιοτεχνικών/ επαγγελµατικών ζωνών,

• την άµεση αντιµετώπιση των κοινωνικών συνεπειών της κρίσης, µε αναζωογόνηση των
µικροµεσαίων επιχειρήσεων και ανασυγκρότηση των κοινωνικών υποδοµών,

• την προώθηση της σύνδεσης καινοτοµίας και επιχειρηµατικότητας στο αστικό


περιβάλλον.

Η παραπάνω στόχευση υποδηλώνεται από τις ακόλουθες ανάγκες:

• αναζωογόνηση της οικονοµίας των αστικών περιοχών,

• ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής,

• αντιµετώπιση ζητηµάτων περιβαλλοντικής υποβάθµισης των αστικών περιοχών.

Ως µέσα για την επίτευξη του σκοπού της εφαρµογής ολοκληρωµένων ΕΣΣΒΑΑ προκρίνονται:

• η τόνωση της επιχειρηµατικότητας και η δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας,

• η προώθηση της καινοτοµίας και η διασύνδεσή της µε την επιχειρηµατικότητα και την
τριτοβάθµια εκπαίδευση στο πλαίσιο και της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης.

• η ανάπτυξη δοµών κοινωνικής προστασίας αλλά και οικονοµίας µε την ενεργό


συµµετοχή των πολιτών και

η δηµιουργία υποδοµών και χώρων για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας.

34
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

7. ΤΟ Ε.Σ.Σ.Β.Α.Α.ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ

Το Ε.Σ.Σ.Β.Α.Α. του Δήµου Κοζάνης εντάσσεται στον ευρύτερο Στρατηγικό /


Επιχειρησιακό Σχεδιασµό του Δήµου, που περιγράφηκε σε αδρές γραµµές παραπάνω,
αποτελώντας αναπόσπαστο µέρος αυτού.

Στις προτάσεις του Δήµου Κοζάνης περιλαµβάνονται λύσεις που καλύπτουν ένα ή και
περισσότερα από τα εντοπισµένα προβλήµατα της προηγούµενης παραγράφου και αφορούν σε
παρεμβάσεις κοινωνικής – περιβαλλοντικής – οικονομικής αναβάθμισης,
αναζωογόνησης και ανάδειξης της ευρύτερης περιοχής του νοητού άξονα
με αφετηρία την πρόσφατα αναπλασθείσα κεντρική πλατεία Νίκης της
πόλης και τέρμα την περιοχή του σιδηροδρομικού σταθμού του ΟΣΕ.

Στόχος του σχεδίου του Δήµου είναι η αναβάθµιση των δύο υποβαθµισµένων κοινωνικά,
περιβαλλοντικά και οικονοµικά περιοχών (τµήµα εµπορικού κέντρου & περιοχή του ΟΣΕ) και την
προώθηση, µέσω του ΕΣΠΑ, όλων εκείνων των απαραίτητων ενεργειών και δράσεων που
πρέπει να γίνουν παράλληλα στις περιοχές που τις συνδέουν, ώστε να επιτευχθεί λειτουργική
συνένωση αυτών και να αποτελέσουν µοχλό ανάπτυξης του συνόλου της πόλης.

Περαιτέρω στοχεύει, στην αντιστροφή της σηµερινής εικόνας µε την άµεση αντιµετώπιση των
κοινωνικών συνεπειών της κρίσης µε την αναζωογόνηση των µικροµεσαίων επιχειρήσεων, την
ανασυγκρότηση των κοινωνικών υποδοµών, την αναβάθµιση του περιβάλλοντος, την
προώθηση καινοτόµων, «έξυπνων» εφαρµογών στο αστικό περιβάλλον και την προώθηση της
βιώσιµης αστικής κινητικότητας µέσω ενός ολοκληρωµένου σχεδιασµού.

35
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

Στην περιοχή παρέµβασης προβλέπονται:

• Αναζωογόνηση τµήµατος του Εµπορικού Κέντρου (υποπεριοχή Ι) της πόλης, που


περιλαµβάνει τη πλατεία 28ης Οκτωβρίου (υποπεριοχή I-Α), το Ο.Τ. 262 (υποπεριοχή I-Β),
και τις οδούς Ερµού, Κοντορούση, Λιούφη και Αθηνάς, µε παρεµβάσεις σε υποδοµές και το
αστικό περιβάλλον, ώστε να δηµιουργηθούν οι προϋποθέσεις ένταξης των επιχειρήσεων σε
προγράµµατα προώθησης των δραστηριοτήτων τους.

36
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

• Αξιοποίηση της περιοχής του ΟΣΕ (υποπεριοχή IV), όπου µε τη διαδικασία της
πολεοδόµησης θα προβλεφθούν κατάλληλες χρήσεις. Συνολικά οι εκτάσεις αυτές θα
πάρουν, ως βασική χρήση, τα χαρακτηριστικά ενός Βιοκλιµατικού Πάρκου. Το σηµερινό
κτίριο του Ο.Σ.Ε. βρίσκεται στο κέντρο της προτεινόµενης περιοχής αναβάθµισης και στην
εν λόγω πρόταση θα αποτελεί το σηµείο αναφοράς της παρέµβασης. Οι υποπεριοχές µε
Υποπεριοχή IV-1. Είναι η έκταση γύρω από το σηµερινό κτίριο του Ο.Σ.Ε., ο οποίος θα
παραµείνει ο επιβατικός σταθµός της πόλης και θα εξυπηρετείται από µία έως δύο γραµµές.
Στην ίδια περιοχή περιλαµβάνεται η υπάρχουσα σήµερα αποθήκη του Ο.Σ.Ε. µε τον
απαραίτητο χώρο για τις λειτουργικές ανάγκες του τραίνου.

o Υποπεριοχή IV-2. Είναι η έκταση όπου η ΓΑΙΑΟΣΕ µισθώνει δύο ακίνητά της (Super
Market).

o Υποπεριοχή IV-3. Βιοκλιµατικό πάρκο. Βρίσκεται µεταξύ των δύο προηγούµενων


περιοχών στα ανατολικά της συνολικής έκτασης και προορίζεται να αποτελέσει µέρος
της συνολικής διαµόρφωσης µε χρήσεις πρασίνου και αναψυχής.

o Υποπεριοχή IV-4. Βιοκλιµατικό πάρκο. Στο κέντρο της συνολικής έκτασης και νότια
του επιβατικού σταθµού, χωροθετείται έκταση µε χρήσεις πρασίνου, πολιτισµού,
τουρισµού, και αναψυχής

o Υποπεριοχές IV-5 & IV-6. Δυτικά του χώρου της κεντρικής υποπεριοχής IV-4,
διαµορφώνονται δύο διακριτές περιοχές εντός των οποίων, σε περιβάλλον πρασίνου,
µπορούν να χωροθετηθούν λειτουργίες κλειστής αγοράς και στεγασµένης Δηµοτικής
Λαϊκής Αγοράς.

o Υποπεριοχή IV-7. Βόρεια του χώρου της κλειστής αγοράς και στεγασµένης Δηµοτικής
Λαϊκής Αγοράς τα υπάρχοντα κτίρια, µπορούν να αναµορφωθούν, αφού προηγηθεί
συµφωνία µε τους ιδιοκτήτες ώστε να αποτελέσουν (κατά περίπτωση) συνοδευτικές
εγκαταστάσεις, για την εξυπηρέτηση των χρήσεων των περιοχών των προηγούµενων
παραγράφων.

o Υποπεριοχή IV-8. Μεταξύ των υποπεριοχών IV-1 & IV-7 δηµιουργείται χώρο
στάθµευσης για την εξυπηρέτηση του συνόλου της περιοχής.

o Το σύνολο του σηµερινού χώρου του Ο.Σ.Ε. πολεοδοµείται µε βάση τον παραπάνω
διαχωρισµό των περιοχών, ανά χρήση. Στο όλο σχεδιασµό εντάσσονται και οι
υφιστάµενοι χώροι πρασίνου: η υποπεριοχή IV-9 (βόρεια του κτιρίου του σταθµού), η

37
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

υποπεριοχή IV-10 (ανατολικά της υποπεριοχής IV-9 και βόρεια της υποπεριοχής IV-1),
η υποπεριοχή IV-11 (νότια της κεντρικής υποπεριοχής IV-4), η υποπεριοχή IV-12
(δυτικά ης υποπεριοχής IV-6) και η υποπεριοχή IV-13 (νότια της υποπεριοχής IV-12).

o Μεταξύ των παραπάνω προτεινόµενων προς διαµόρφωση υποπεριοχών


δηµιουργούνται χώροι πρασίνου, που ενοποιούνται µε διαδροµές-πεζοδρόµους,
ενισχύοντας τον βιοκλιµατικό σχεδιασµό της όλης διαµόρφωσης.

o Στην ευρύτερη περιοχή της παρέµβασης χωροθετούνται: α) αφετηρία Αστικών


Λεωφορείων β) πιάτσα taxi κ.λπ.

o Η πολεοδομική μελέτη, περιλαµβάνει, εκτός των παρ;πάνω και την χάραξη νέου
οδικού άξονα παράκαµψης του κέντρου της πόλης, που συνδέει την οδό Σαραντάρη
Γεωργίου στα ανατολικά µε την οδό Αιανής στα δυτικά, µέσω των οδών Κακριδή Ι,
Μπενάκη Εµµ. και Μακρυγιάννη και τη δηµιουργία δύο κυκλικών κόµβων (στο ύψος της
σηµερινής γέφυρας στην οδό Ιωνίας και στο ύψος της γέφυρας της οδού 3ης
Σεπτεµβρίου). Η παραπάνω χάραξη δηµιουργεί προϋποθέσεις ενοποίησης των δύο
περιοχών της πόλης στο ύψος των οδών Σαραντάρη Γεωργίου και Πρωταγόρα
αντίστοιχα. Η ενοποίηση επιτυγχάνεται µε την κατασκευή τεχνικού έργου σε σχήµα Π
(cover) για την διέλευση του τραίνου και σε µήκος περίπου 200µ ανατολικά της
γέφυρας της οδού Ιωνίας, η οποία καταργείται.

38
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

• Ανάπλαση της περιοχής της πλατείας Λασσάνη (υποπεριοχή ΙΙ-Γ), µε στόχους την
περαιτέρω προβολή και αξιοποίηση του οµώνυµου αρχοντικού (δηµοτική Χαρτοθήκη), την
αύξηση του πρασίνου (πάρκο), πεζοδροµήσεις και την αναµόρφωση των όψεων των
παρακείµενων εµπορικών καταστηµάτων.

• Δηµιουργία Παιδικής Χαράς (υποπεριοχή ΙΙ-Δ) στο Ο.Τ. 351Α στα βορειοανατολικά και
σε συνέχεια µε την πλατεία Λασσάνη.

• Διαµόρφωση της οδού Ολύµπου (υποπεριοχή ΙΙΙ-Ε), από την πλατεία Λασσάνη µέχρι τον
χώρο του Σιδηροδροµικού Σταθµού, στη κατεύθυνση της περιβαλλοντικής αναβάθµισης σε
συνδυασµό µε αναβίωση της εµπορικότητάς.

• Διαµόρφωση της οδού Αριστοτέλους (υποπεριοχή V-Ζ), και των κοινόχρηστων χώρων
που υπάρχουν γύρω από αυτή (Ο.Τ. 377Α-Κ.Χ.-πράσινο), από τον χώρο του
Σιδηροδροµικού Σταθµού µέχρι την διασταύρωση µε την οδό 11ης Οκτωβρίου, µε ανάπτυξη
διαδροµών πρασίνου, κίνησης πεζών και ποδηλάτων.

• Διαµόρφωση τµήµατος της οδού 11ης Οκτωβρίου (υποπεριοχή V-Η), από την
διασταύρωση µε την οδό Αριστοτέλους, µέχρι και τη διασταύρωση µε τις οδούς Αρχελάου
και Αριστοφάνους.

• Διαµόρφωση τµήµατος της οδού Βενιζέλου (υποπεριοχή V-Θ), από την διασταύρωση µε
την οδό Σαρανταπόρου µέχρι την αρχή της οδού 11ης Οκτωβρίου.

39
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

• Διαµόρφωση της οδού Αρχελάου (υποπεριοχή V-Ι), από τη διασταύρωσή µε τις οδούς
Αριστοφάνους και 11ης Οκτωβρίου, µέχρι την πλατεία Λασσάνη.

Η προτεινόµενη ολοκληρωµένη πολυεπίπεδη παρέµβαση θα αποτελέσει σηµαντική τοµή για


την πόλη της Κοζάνης και θα συντελέσει στην ενοποίηση του υπάρχοντος σήµερα εµπορικού
κέντρου της πόλης, µε την προτεινόµενη δηµιουργία χώρων εµπορίου, αναψυχής και
πολιτισµού στην περιοχή του Σιδηροδροµικού Σταθµού.

40
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

8. ΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΩΝ

8.1 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Το στρατόπεδο Μακεδονοµάχων, ως έδρα του Α! Σώµατος Στρατού, χωροθετήθηκε πριν


πολλές δεκαετίες σε θέση που τότε βρισκόταν εµφανώς εκτός ορίων του σχεδίου της πόλης
της Κοζάνης. Με τη µεταπολεµική ανάπτυξη τα όρια της πόλης διευρύνθηκαν µε αποτέλεσµα
τον εγκλωβισµό του Στρατοπέδου στον οικιστικό ιστό αυτής.
Το Στρατόπεδο Μακεδονοµάχων έχει συνολική έκταση 398.577,93µ² (401.848,00µ² σύµφωνα
µε τοπογραφικό διάγραµµα του Στρατού) και βρίσκεται στη νοτιοδυτική άκρη της πόλης της
Κοζάνης µε τα όρια της οποίας βρίσκεται σε άµεση επαφή.
Το Στρατόπεδο Μακεδονοµάχων βρίσκεται στην εκτός σχεδίου περιοχή της πόλης της
Κοζάνης, σε επαφή µε το όριο του εγκεκριµένου σχεδίου πόλης και εκτός Ζωνών Οικιστικού
Ελέγχου. Για την περιοχή του Στρατοπέδου ισχύουν οι όροι δόµησης που ορίζονται από το
άρθρο 1 του ΠΔ υπ’ αρ. 24/31-05-1985 (ΦΕΚ 270/Δ/31-05-1985) και το άρθρο 10 του
Ν.3212/2003 (ΦΕΚ 308/Α/31-12-2003).
Το εγκεκριµένο Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο όπως εγκρίθηκε µε την υπ’ αρ. 7179/423/12-02-
1986 Απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δηµοσίων Έργων (ΦΕΚ
68/Δ/18-02-1986), για το χώρο του Στρατοπέδου Μακεδονοµάχων καθορίζει τα παρακάτω:
• Περιαστικό Πράσινο
• Στρατόπεδο
• Σταθµό Αστικών Λεωφορείων
• Χώρο στάθµευσης Ι.Χ. εργατών και αφετηρία των βιοµηχανικών λεωφορείων
Στο Βόρειο τµήµα του διασχίζεται από προτεινόµενο Πρωτεύοντα Οδικό Άξονα.
Επιπλέον τον προορίζει ως χώρο συγκέντρωσης πληθυσµού σε περίπτωση θεοµηνίας
(σεισµός, κλπ).
Ανατολικά του Στρατοπέδου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του Εθνικού Σταδίου Κοζάνης (Ο.Τ.
204), η οδός Δαβάκη και το «Στρατιωτικό γήπεδο» το οποίο αποτελεί µέρος του πρώην
στρατοπέδου «Ψυχογιού» . Τα νότια όρια του Στρατοπέδου βρίσκονται σε επαφή µε την οδό
Χαιρωνείας και στη συνέχεια η περιοχή επέκτασης της πόλης «Άγιος Αθανάσιος». Οι
περιοχές (ιδιωτικές και δηµόσιες εκτάσεις) βόρεια και δυτικά του στρατοπέδου βρίσκονται
εκτός σχεδίου της πόλης και εντός των Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) 1 και 2 αντίστοιχα.
Σήµερα το Στρατόπεδο λειτουργεί µε σηµαντικά περιορισµένη δραστηριότητα, σε σχέση µε το
παρελθόν µε µόνη εγκατεστηµένη Μονάδα την 9η ΤΑΞΠΖ.
41
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

8.2 ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ (ΓΠΣ) ΚΟΖΑΝΗΣ

Το νέο Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο της Κοζάνης, ως πρόταση όπως διαµορφώθηκε από το
2003 έως το 2014 αναφέρει τα εξής:
Α Φάση:
Δ. Στρατόπεδα
Αποτελούν ασύµβατη χρήση σε σχέση µε περιοχές κατοικίας και λόγω του λειτουργικού

42
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

χαρακτήρα τους, αλλά και λόγω των µεγάλων εκτάσεων που καταλαµβάνουν, παρακωλύοντας
της αστικές χρήσεις, την ανάπτυξή τους και την κυκλοφορία. Το σηµαντικότερο σε µέγεθος και
σε επαφή µε την πόλη, το στρατόπεδο Μακεδονοµάχων, είναι προς µεταφορά.
Β2 Φάση:
Η Πολεοδοµική Ενότητα 4 είναι η ζώνη κεντρικών λειτουργιών της πόλης της Κοζάνης και
περιλαµβάνει τις παλιές Πολεοδοµικές Ενότητες Δ, Ε, Ι, τµήµατα των παλιών Πολεοδοµικών
Ενοτήτων Ζ και Θ και το στρατόπεδο Μακεδονοµάχων (τµήµα της περιοχής επέκτασης ΙΙΙ που
ήταν ενταγµένη στην ΖΟΕ 1).
Είναι η περιοχή που συγκεντρώνει το σύνολο σχεδόν των κεντρικών λειτουργιών και τις
περισσότερες εµπορικές δραστηριότητες της πόλης. Ειδικότερα στην Πολεοδοµική Ενότητα
βρίσκεται το Δηµαρχείο, οι δηµοτικές υπηρεσίες και επιχειρήσεις, τράπεζες, ΟΤΕ, οικονοµικές
και διοικητικές υπηρεσίες της Περιφέρειας, το λαογραφικό µουσείο, η αστυνοµία, η τροχαία,
το υποθηκοφυλακείο, ο ΣΔΟΕ και η ΔΟΥ.
Με την ένταξη του στρατοπέδου Μακεδονοµάχων που θα αναπτυχθεί ως κέντρο διοίκησης
(Δήµος – δηµοτικές υπηρεσίες), πολιτισµού και αναψυχής, την επέκταση της ζώνης κεντρικών
λειτουργιών και το πρόγραµµα ανάπλασης κεντρικής περιοχής επιδιώκεται η λειτουργική
αναβάθµιση και ανάδειξη αυτής της Πολεοδοµικής Ενότητας.
Για το Στρατόπεδο Μακεδονοµάχων προτείνεται η χρήση:
Κεντρικές Λειτουργίες Πόλης (Περιεχόμενο πολεοδομικού κέντρου – κεντρικής
λειτουργίας πόλης – τοπικού κέντρου συνοικίας – γειτονιάς (άρθρο 4)
Στις περιοχές της κατηγορίας αυτής επιτρέπονται µόνο:
1. Εµπορικά καταστήµατα
2. Γραφεία, τράπεζες, ασφάλειες, κοινωφελείς οργανισµοί
3. Διοίκηση (στα κέντρα γειτονιάς επιτρέπονται µόνο κτίρια διοίκησης επιπέδου γειτονιάς)
4. Εστιατόρια
5. Αναψυκτήρια
6. Χώροι συνάθροισης κοινού
7. Πολιτιστικά κτίρια και εν γένει πολιτιστικές εγκαταστάσεις
8. Κτίρια εκπαίδευσης
9. Κτίρια κοινωνικής πρόνοιας
10. Κτίρια, γήπεδα στάθµευσης
11. Αθλητικές εγκαταστάσεις
12. Εγκαταστάσεις µέσων µαζικών µεταφορών

Η Πολεοδοµική Ενότητα 4 έχει µέσο Συντελεστή Δόµησης 1,25.

43
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

Το Γ.Π.Σ. Κοζάνης βρίσκεται σε φάση αναθεώρησης (όπως έχει αναφερθεί σε προηγούµενο


κεφάλαιο)

Αστικό πράσινο
Γενικότερα στην πόλη της Κοζάνης, η έκταση του αστικού πρασίνου υπολογίζεται περί τα
60.910 τ.µ. και ο δείκτης αστικού πρασίνου διαµορφώνεται στα 2,49 m2/κατ. (αριθµός
κατοίκων πόλης Κοζάνης= 35.993 κάτ., απογραφή 2011). Η έκταση που λαµβάνεται υπόψη
για τον υπολογισµό είναι µικρότερη από την πραγµατική, γιατί δεν προσµετρούνται οι
αδιαµόρφωτοι κοινόχρηστοι χώροι του Δήµου, ούτε τα δέντρα στις δενδροστοιχίες της πόλης,
που υπολογίζονται περί τα 4.000 άτοµα. Επίσης, εννοείται πως στην τιµή αυτή δεν
υπολογίζονται ιδιόκτητοι χώροι πρασίνου (αυλές), ούτε οι χώροι που ανήκουν σε άλλους
φορείς (π.χ. παρκάκια ΟΣΕ, άλσος Νοσοκοµείου, Γκέρτσιο, Αγ. Αθανάσιος κ.άλ.)
Ο δείκτης περιαστικού πρασίνου όµως ανέρχεται στα 81,40 m2/κατ. Στις εκτάσεις αυτές
περιλαµβάνονται τα άλση Αγ. Σαράντα, Αγ. Παρασκευής, Ράχη «Μαντζίρη», Αγ. Θωµάς,
Ξενία, Αγ. Νικάνορας, Υπ. Θέατρο – Στρατόπεδο, Κουρί και Προφήτης Ηλίας-Κλιούγκι,
συνολικά 2.940.000 m2.
Ο χώρος του Στρατοπέδου περιλαµβάνει περί τα 217 στρ. πρασίνου. Στην έκταση αυτή και
44
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

κυρίως στη βόρεια πλευρά φύονται αρκετά δασικά είδη, όπως κυπαρίσσια, πεύκα, λεύκες,
ακακίες και άλλα είδη, ενώ υπάρχουν και γειτνιάζοντες χώροι που φιλοξενούν µεγάλες
εκτάσεις περιαστικού και αστικού πρασίνου, όπως το Υπαίθριο Θέατρο µε 85 στρ. δασικής
βλάστησης (περιαστικό µε κυπαρίσσια και πεύκα), ο Δηµοτικός Κήπος (15 στρ.), το Δηµοτικό
Ωδείο (1,5 στρ.), τα παρκάκια στον Μαρινόπουλο (3,8 στρ.), τα παρτέρια και η παιδική χαρά
στις εργατικές κατοικίες Στρατοπέδου (2,2 στρ.), οι εργατικές κατοικίες Αγ. Αθανασίου (3
στρ.), το αλσύλλιο του Αγίου Αθανασίου (8 στρ.), καθώς και άλλοι µικρότεροι χώροι
πρασίνου.
Στο πλαίσιο του ΓΠΣ οριοθετούνται τρεις διευρυµένες ζώνες προς ανάπλαση, µεταξύ των
οπίων και η περιοχή από το Δρίζειο µέχρι και το στρατόπεδο Μακεδονοµάχων όπου
προβλέπεται η λειτουργία του Δήµου και των δηµοτικών υπηρεσιών σε συνδυασµό µε
δραστηριότητες πολιτισµού, ελεύθερου χρόνου αναψυχής και αθλητισµού.
Από τις οικοδοµικές άδειες και τις απαιτήσεις των βασικών διοικητικών λειτουργιών
προκύπτει κάλυψη των αναγκών βάσει σταθερότυπων. Στο πλαίσιο όµως εφαρµογής του ΓΠΣ
για λόγους λειτουργικής αναδιοργάνωσης προβλέπεται ή και έχει δροµολογηθεί η µετακίνηση
διοικητικών µονάδων (όπως υπηρεσίες Περιφέρειας στη ΖΕΠ, δήµος και δηµοτικές υπηρεσίες
στο στρατόπεδο Μακεδονοµάχων, µετακίνηση Πυροσβεστικής Υπηρεσίας). Με δεδοµένη την
επιδιωκόµενη λειτουργική αποσυµφόρηση της πόλης της Κοζάνης που θα υλοποιείται
σταδιακά η χρήση της διοίκησης υπερτοπικής σηµασίας προβλέπεται τόσο στην νότια
περιοχή επέκτασης όσο και στη ΠΕΠΔ 1.

8.3 ΤΟ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Το Στρατόπεδο Μακεδονοµάχων καταλαµβάνει µια αρκετά µεγάλη έκταση στο όριο του
Σχεδίου Πόλης της Κοζάνης, µε ιδιαίτερη χρήση, η οποία έρχεται σε σύγκρουση µε τις
περιβάλλουσες υφιστάµενες χρήσεις.
Επιπλέον εντάσσεται στην περιοχή όπου προτίθεται να επεκταθεί η πόλη βάσει των
προβλέψεων του Νέου Γενικού Πολεοδοµικού Σχεδίου και χωροθετείται στο κέντρο του άξονα
σύνδεσης των δύο διοικητικών κέντρων, αυτού της πόλης της Κοζάνης και εκείνου της ΖΕΠ,
δύο δεδοµένα που καθιστούν αναγκαία την αξιοποίηση – ανάπλαση – πολεοδόµηση του
χώρου.
Ήδη είναι εγκατεστηµένες στην ευρύτερη εντός και εκτός σχεδίου περιοχή, χρήσεις και
λειτουργίες:

45
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

1. Δηµοτικό Αθλητικό Κέντρο (ΔΑΚ) – Ο.Τ. 204 – επιφάνεια περίπου 36 στρ. µε γήπεδο
ποδοσφαίρου, κλειστό γυµναστήριο, κλειστό κολυµβητήριο, γήπεδα τέννις κλπ.

2. Δηµοτικός Κήπος – O.T. 203 – επιφάνεια περίπου 23 στρ.

3. Δρίζειο Κτίριο (Δηµοτικό Ωδείο) – Ο.Τ. 189 – επιφάνεια γηπέδου: 4742µ²

4. Συγκρότηµα Δηµοτικής Βιβλιοθήκης (Βιβλιοθήκη & Μουσείο) – Ο.Τ. 209 – επιφάνεια γηπέδου
2971µ² - Σύνολο δόµησης: 4100µ², Βοηθητικοί χώροι: 1600µ²

5. Σχολικές Εγκαταστάσεις – Ο.Τ. 203 – επιφάνεια γηπέδου : 6440µ² - 9ο & 12ο Δηµοτικά
σχολεία.

6. Κτίριο Αστυνοµικής Διεύθυνσης – εκτός σχεδίου – επιφάνεια γηπέδου περ. 4,5 στρ.

Στο εν λόγω Στρατόπεδο υπάρχουν αξιόλογα από αρχιτεκτονικής άποψης κτίσµατα, τα οποία
στην πλειοψηφία τους είτε χρησιµοποιούνται σήµερα και είναι σε καλή κατάσταση, είτε έχουν
συντηρηθεί και αναστηλωθεί από το Υπουργείο Εθνικής Άµυνας. Επιπλέον πρόκειται για µια
περιοχή µε µια αρκετά µεγάλη κάλυψη σε πράσινο και µε ελάχιστες υψοµετρικές
διαφοροποιήσεις.
Ήδη οι λειτουργίες του Στρατοπέδου έχουν περιοριστεί λόγω της κατάργησης του Α’ Σώµατος
Στρατού και συνεπώς το ίδιο και οι απαιτήσεις σε χώρο για την εύρυθµη λειτουργία των
διατηρούµενων υπηρεσιών του.
Όλα τα ανωτέρω συντελούν στην προώθηση της άµεσης αξιοποίησης της έκτασης του
Στρατοπέδου Μακεδονοµάχων, µέσα από την ανάπλαση και πολεοδόµησή του, µετά από την
έγκριση του Νέου Γενικού Πολεοδοµικού Σχεδίου Κοζάνης, καθώς οι χρήσεις που
καθορίζονται από το ισχύον Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο είναι δεσµευτικές.

46
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

8.4 ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ

Σήµερα οι Υπηρεσίες του Δήµου Κοζάνης είναι εγκατεστηµένες σε τουλάχιστον οκτώ (8)
διαφορετικά κτίρια, άλλα ιδιόκτητα και άλλα ενοικιαζόµενα, διάσπαρτα σε διάφορα σηµεία της
Πόλης και των Δηµοτικών Ενοτήτων. Οι Υπηρεσίες αυτές στη πόλη της Κοζάνης είναι:

1. Δηµαρχείο (Γρ. Δηµάρχου, Εξυπηρέτηση Κοινού, Οικονοµικές Υπηρ. κλπ) : 1.565,50µ²

2. Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών – Δ/νση Περιβάλλοντος : 528,00µ²

3. Αµαξοστάσιο (Δ/νης Περιβάλλοντος & Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών) : 1.951,85µ²

4. Δ/νση Πολεοδοµίας – Δ/νση Ανάπτυξης : 833,41µ²

5. Οργανισµός Αθλητισµού Πολιτισµού & Νεολαίας (ΟΑΠΝ) : 107,88µ²

6. Κοινωφελής Επιχείρηση : 519,10µ²

7. Γραφεία Τοπικής Κοινότητας Κοζάνης : 102,63µ²

8. Γραφείο Δηµοτικής Αστυνοµίας : 25,53µ²

Από τις παραπάνω κτιριακές υποδοµές οι µε αρ. 3,4,5 & 7, βρίσκονται σε µη ιδιόκτητα κτίρια ενώ το
σύνολο των κτιριακών υποδοµών, σήµερα, ανέρχεται στα 5.633,90µ². Οι χώροι όπου στεγάζονται
οι Υπηρεσίες του Δήµου δεν επαρκούν και οι ανάγκες σε κτηριακές υποδοµές προσδιορίζονται
περίπου στις 7.500,00µ².

8.5 ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Στις διατάξεις του Ν. 4407/2016 (ΦΕΚ 134Α!/26-7-16) και το Κεφάλαιο Γ, που αφορά στην
αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των Ενόπλων Δυνάµεων, προβλέπεται η σύσταση
ανεξάρτητης υπηρεσίας µε τίτλο «Υπηρεσία Αξιοποίησης της Ακίνητης Περιουσίας των Ενόπλων
Δυνάµεων» (ΥΠ.Α.Α.Π.Ε.Δ.), η οποία έχει αποστολή την αξιοποίηση των ακινήτων ιδιοκτησίας του
Ταµείου Εθνικής Άµυνας (Τ.ΕΘ.Α.), του Ταµείου Εθνικού Στόλου (Τ.Ε.Σ.) και του Ταµείου
Αεροπορικής Άµυνας (Τ.Α.Α.) που δεν χρησιµοποιούνται για στρατιωτικούς σκοπούς, προς όφελος
των Ενόπλων Δυνάµεων και των στελεχών τους, καθώς και η αξιοποίηση των ακινήτων του
Μετοχικού Ταµείου Στρατού (Μ.Τ.Σ.), του Μετοχικού Ταµείου Ναυτικού (Μ.Τ.Ν.) και του Μετοχικού
Ταµείου Αεροπορίας (Μ.Τ.Α.), προς όφελος των µετόχων των Μετοχικών Ταµείων.
Στο άρθρο 13 του ιδίου Νόµου προβλέπεται η κατ’ εξαίρεση συνοµολόγηση απευθείας µε νοµικά
πρόσωπα δηµοσίου δικαίου και Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), καθώς και µε

47
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

νοµικά πρόσωπα που ανήκουν ή εποπτεύονται από αυτούς, των όρων για την αξιοποίηση
ακινήτων, που αναφέρονται στο άρθρο 10 και βρίσκονται στην περιοχή τους, χωρίς τη διαδικασία
των παραγράφων 4 έως 12 του άρθρου 11, υπό τις εξής προϋποθέσεις: α) οι Ο.Τ.Α. α΄ και β΄
βαθµού ή τα νοµικά πρόσωπα που ανήκουν ή εποπτεύονται από αυτούς υποβάλλουν πλήρες
βιώσιµο επιχειρηµατικό πλάνο και οικονοµοτεχνική µελέτη µε σαφές και δεσµευτικό
χρονοδιάγραµµα υλοποίησης, β) η συµφωνηθείσα αντιπαροχή αποτιµώµενη σε χρήµα δεν
υπολείπεται του 5% της αντικειµενικής αξίας του ακινήτου ή σε περίπτωση µη υπαγωγής στο
αντικειµενικό σύστηµα, του 5% επί της αξίας, όπως αυτή προσδιορίζεται νόµιµα από τη φορολογική
αρχή, γ) η σχετική συµφωνία εγκρίνεται από το Συµβούλιο Άµυνας (Σ.ΑΜ.).

8.6 ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ

Ο Δήµος Κοζάνης µε την συνολική πρόταση που καταθέτει, που περιλαµβάνει:

1. Το Επιχειρησιακό Στρατηγικό Σχέδιο Βιώσιµης Αστικής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ 2014-20)

2. Την αξιοποίηση του στρατοπέδου Μακεδονοµάχων µε τη δηµιουργία νέου Διοικητικού Κέντρου

3. Την αξιοποίηση του στρατοπέδου Ρωµανέλη, µε τη δηµιουργία χώρων αναψυχής, αθλητισµού


και άλλων δραστηριοτήτων και

4. Την ανάπλαση του περιαστικού δάσους «Κουρί»

σε συνδυασµό µε αναθεώρηση του Γενικού Πολεοδοµικού Σχεδίου (ΓΠΣ) και τη στρατηγική


Βιώσιµης Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) της πόλης, υπηρετεί πάνω από όλα ένα πολεοδοµικό όραµα.

Ειδικότερα στο χώρο του στρατοπέδου Μακεδονοµάχων, σε εφαρµογή του νέου Γ.Π.Σ.,
σχεδιάζεται η εγκατάσταση του νέου Διοικητικού Κέντρου της πόλης που συνοδεύεται
τουλάχιστον από τις παρακάτω χρήσεις:
Α. Όλες οι Υπηρεσίες του Δήµου
Β. Το Αµαξοστάσιο του Δήµου
Γ. Η Πυροσβεστική Υπηρεσία
Δ. Βρεφονηπιακός σταθµός
Ε. Στρατιωτικό Μουσείο
Ζ. Χώροι πρασίνου
Η. Χώροι Αθλητικών Εγκαταστάσεων, σε συνέχεια του υφιστάµενου Αθλητικού Κέντρου
Θ. Χώροι στάθµευσης (Διοίκηση Δήµου-ΔΑΚ-Βιβλιοθήκη-Αστυνοµική Δ/νση)

48
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

Τέλος σηµαντικό τµήµα του συνολικού χώρου παραµένει στη ευθύνη του Υπουργείου Εθνικής
Άµυνας, είτε να συνεχίσει να καλύπτει στρατιωτικές ανάγκες (στρατόπεδο), είτε να
αξιοποιηθεί ως οικιστικός υποδοχέας αφού ενσωµατώνεται στον ιστό της πόλης µε χρήσεις
και συντελεστή δόµησης που θα καθοριστούν από το ΓΠΣ.

8.6.1 Χώρος Στρατοπέδου «Μακεδονοµάχων».


Το στρατόπεδο «Μακεδονοµάχων», σήµερα ενεργό, αναπτύσσεται σε χώρο εκτός σχεδίου
πόλης (κατά το µεγαλύτερο µέρος), σε έκταση 398.577,93 µ², από όπου τµήµα 40.611,02µ²
αποτελεί δασική έκταση σύµφωνα µε τους αναρτηµένους προσωρινούς δασικούς χάρτες και
ένα τµήµα επιφάνειας 9.968,86µ² βρίσκεται εντός σχεδίου πόλης και στο Ο.Τ. 203, όπως
φαίνεται και στον παραπάνω πίνακα 1. Στην παραπάνω συνολική έκταση εκτός σχεδίου,
προστίθεται και τµήµα του πρώην στρατοπέδου «Ψυχογιού» έκτασης 580,65µ².
Το εντός σχεδίου Κοζάνης τµήµα της παραπάνω συνολικής έκτασης του στρατοπέδου
«Μακεδονοµάχων» βρίσκεται στο Ο.Τ. 203. Στο υπό αναθεώρηση Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο
(ΓΠΣ) το παραπάνω Ο.Τ. πρόκειται να ενταχθεί σε άλλη Πολεοδοµική Ενότητα όπου ο
προβλεπόµενος µέσος συντελεστής θα είναι 0,05.
Εφόσον προχωρήσει η διαδικασία πολεοδόµησης, µε την εκπόνηση πολεοδοµικής µελέτης
και πράξης εφαρµογής, κατά την κείµενη νοµοθεσία, οι χώροι που θα ενταχθούν στο Σχέδιο
Πόλης θα έχουν την ανάλογη υποχρέωση εισφοράς σε γη και σε χρήµα, για την εξασφάλιση
των κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων της πολεοδοµικής ενότητας.
Σύµφωνα µε την πρόταση που έχει υποβληθεί στο ΥΠΕΘΑ στην αποκλειστική διαχείριση
του Τ.ΕΘ.Α. περιέρχονται 75,0 στρ. καθαρής πολεοδοµηµένης έκτασης µε Σ.Δ. 0,5,
απαλλασσόµενης από εισφορά σε χρήµα. Η παραπάνω καθαρή έκταση των 75,0 στρ.
αντιστοιχεί σε πραγµατική (µικτή) έκταση περίπου 120,0 στρ. όπου περιλαµβάνονται
δρόµοι καθώς και κοινόχρηστες και κοινωφελείς επιφάνειες όπως αυτές θα προκύψουν από
την πολεοδοµική µελέτη και τη µελέτη εφαρµογής του Γ.Π.Σ.
Η µικτή έκταση των περίπου 120,0 στρ. που προορίζεται για την ανάπτυξη των Ο.Τ.
διαχείρισης Τ.ΕΘ.Α. (καθαρά 75,0 στρ.) θα χωροθετηθεί στο βορειοδυτικό τµήµα (µε ΝΑ
όριο την προέκταση της οδού Δαβάκη) της σηµερινής έκτασης, σε ενιαίο χώρο και θα
περιλαµβάνει το σύνολο σχεδόν των υφιστάµενων στρατιωτικών εγκαταστάσεων του
ενεργού στρατοπέδου, που βρίσκονται σε κατάσταση λειτουργίας.
Με την πρόταση αυτή οι υφιστάµενες στρατιωτικές εγκαταστάσεις θα έχουν την
δυνατότητα να συνεχίσουν την λειτουργία τους και µετά την ολοκλήρωση της
πολεοδοµικής µελέτης, της µελέτης εφαρµογής και τη θεσµοθέτηση του νέου Γ.Π.Σ., έως
ότου αποφασίσει το ΥΠ.ΕΘ.Α. την οριστική τους αποµάκρυνση και στη συνέχεια την
49
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

αξιοποίηση της πολεοδοµηµένης έκτασης κατά το δοκούν, σύµφωνα µε τις χρήσεις που θα
έχει ορίσει η πολεοδοµική µελέτη.

8.6.2 Χώρος Στρατοπέδου «Ψυχογιού».


Τµήµα της έκτασης, που ορίζεται ως περιοχή επέµβασης και όπου σήµερα λειτουργεί και το
Στρατιωτικό γήπεδο, βρίσκεται εντός του αστικού ιστού της πόλης, βορειοδυτικά του
Δηµοτικού Αθλητικού Κέντρου (ΔΑΚ) Κοζάνης. Η παραπάνω έκταση µοιράζεται µεταξύ του
πρώην στρατοπέδου «Ψυχογιού» µε επιφάνεια 14.001,22µ², εκ των οποίων τµήµα της
3.985,93µ² αποτελεί δασική έκταση σύµφωνα µε τους αναρτηµένους προσωρινούς δασικούς
χάρτες και του στρατοπέδου «Μακεδονοµάχων», επιφάνειας 17.734,30µ², εκ των οποίων
τµήµα έκτασης 6.326,29µ² αποτελεί δασική έκταση σύµφωνα µε τους αναρτηµένους δασικούς
χάρτες.
Σύµφωνα µε τα παραπάνω τµήµα του πρώην στρατοπέδου «Ψυχογιού» έκτασης 580,65µ²
βρίσκεται εκτός σχεδίου πόλης ενώ η τελική καθαρή επιφάνεια των στρατοπέδων
«Μακεδονοµάχων « και «Ψυχογιού» που παραχωρείται και βρίσκεται εντός σχεδίου Κοζάνης,
είναι 19.403,50µ².
Ο Συντελεστής Δόµησης για την περιοχή της παραχώρησης, έχει ορισθεί από την
Πολεοδοµική Μελέτη Αναθεώρησης σε 0,8, ενώ το ποσοστό κάλυψης είναι 60% (Ν.
4067/2012) και η προβλεπόµενη χρήση είναι «Αθλητισµός». Ωστόσο στο υπό αναθεώρηση
Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο (ΓΠΣ) το παραπάνω Ο.Τ. πρόκειται να ενταχθεί σε άλλη
Πολεοδοµική Ενότητα όπου ο προβλεπόµενος µέσος Σ.Δ. θα είναι 0,05.
Το Στρατιωτικό γήπεδο διαχειριζόταν µέχρι σήµερα ο Οργανισµός Αθλητισµού Πολιτισµού και
Νεολαίας (ΟΑΠΝ) του Δήµου Κοζάνης µε βάση παραχωρητήριο, κατά χρήση, που
ανανεώνεται ανά διετία. Σήµερα, δυνάµει της µε αρ. 670/2016 Απόφασης Δηµοτικού
Συµβουλίου Κοζάνης, η παραχώρηση ισχύει µέχρι τις 31/12/2017 και επίκειται ανανέωση
αυτής για δύο χρόνια.
Σηµειώνεται πως το ΓΠΣ της πόλης βρίσκεται σε διαδικασία τροποποίησης, όπου
προβλέπονται ρυθµίσεις που θα υποστηρίζουν το είδος της επέµβασης.

Ήδη στον χώρο του στρατοπέδου υφίστανται κτίρια σε σχετικά καλή κατάσταση τα οποία θα
µπορούσαν µε µικρές παρεµβάσεις να καλύψουν τις παραπάνω ανάγκες.

50
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

Στο υπό εκπόνηση ΓΠΣ, ο χώρος του σηµερινού στρατοπέδου Μακεδονοµάχων αποτελεί µια
χωριστή Πολεοδοµική Ενότητα µε συγκεκριµένο συντελεστή δόµησης, που θα προσδιοριστεί
µε βάση τις προηγούµενες χρήσεις. Με την έννοια αυτή ο παραπάνω χώρος πρέπει να
πολεοδοµηθεί µε βάση τις χρήσεις που θα συµφωνηθούν και να ενσωµατωθεί τόσο στο
υφιστάµενο σχέδιο πόλης όσο και στις περιοχές επέκτασης που το περιβάλλουν. Σηµειώνεται
ότι η χωροθέτηση του νέου Διοικητικού κέντρου θα πρέπει να συνδυαστεί µε τις υφιστάµενες
κοινόχρηστες εγκαταστάσεις που πλαισιώνουν τον χώρο, είτε αυτές είναι εγκαταστάσεις
πολιτισµού (νέα Βιβλιοθήκη-Δρίζειο ωδείο), είτε εγκαταστάσεις αναψυχής (Δηµοτικό Πάρκο)

51
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

και αθλητισµού (Δηµοτικό Αθλητικό Κέντρο).


Ειδικότερα µε βάση το προτεινόµενο σχέδιο προβλέπονται:
Α. Χωροθέτηση όλων των υπηρεσιών του Δήµου Κοζάνης που θα στεγαστούν, κατά το
πλείστων, σε υφιστάµενες εγκαταστάσεις µετά τις αναγκαίες κατασκευαστικές εργασίες
προσαρµογής.
Β. Χωροθέτσηση των εγκαταστάσεων του αµαξοστάσιο του Δήµου Κοζάνης που θα
καλυφθούν εν µέρει από υφιστάµενες εγκαταστάσεις.
Γ. Δηµιουργία νέων εγκαταστάσεων για την κάλυψη των αναγκών της Πυροσβεστικής
Υπηρεσίας Κοζάνης, η οποία θα µετεγκατασταθεί από το κέντρο της πόλης που σήµερα
βρίσκεται.
Δ. Βρεφονηπιακός σταθµός, που θα καλύπτει τις ανάγκες της περιοχής.
Ε. Χώροι πρασίνου αναπτύσσονται στο σύνολο της έκτασης
Ζ. Νέοι χώροι Αθλητικών Εγκαταστάσεων αναπτύσσονται σε συνέχεια του υφιστάµενου
Δηµοτικού Αθλητικού Κέντρου (ΔΑΚ).
Θ. Χώροι στάθµευσης χωροθετούνται σε επιλεγµένα σηµεία της περιοχής για την
εξυπηρέτηση των πολιτών που επισκέπτονται τις Υπηρεσίες του Δήµου, το ΔΑΚ, τη
Βιβλιοθήκη, το Δηµοτικό Πάρκο, αλλά και το κτίριο της Αστυνοµικής Δ/νσης επιφάνειας
6.600,00µ² περίπου.
Ι. Οι οδοί εξυπηρέτησης της περιοχής αλλά και η κεντρική βασική οδός που εξυπηρετεί όλη τη
πόλη και διέρχεται από το µέσον της (συνέχεια της οδού Δαβάκη).

Σηµαντικό τµήµα του συνολικού χώρου που παραµένει στη ευθύνη του Υπουργείου Εθνικής
Άµυνας και αντιστοιχεί στο χώρο που περιλαµβάνει το σύνολο σχεδόν των υφιστάµενων
κτιρίων διοίκησης του στρατοπέδου, είτε να συνεχίσει να καλύπτει στρατιωτικές ανάγκες
(στρατόπεδο), είτε να αξιοποιηθεί µελλοντικά ως οικιστικός υποδοχέας αφού
ενσωµατώνεται στον ιστό της πόλης µε χρήσεις και συντελεστή δόµησης που θα
καθοριστούν από το ΓΠΣ, επιφάνειας 120.000,00µ² περίπου.

Το νέο Διοικητικό Κέντρο χωροθετείται σε περιοχή έντονα αναπτυσσόµενη, δεχόµενη το


συντριπτικό ποσοστό των προβλεπόµενων µέσω του ΓΠΣ επεκτάσεων. Επί πλέον η τάση των
επεκτάσεων, όπως αποτυπώνεται στο υπό αναθεώρηση ΓΠΣ, έχει κατεύθυνση προς τον
δεύτερο ισχυρό πολεοδοµικό πόλο που αναπτύσσεται δυτικά της πόλης, στη περιοχή της
Ζώνης Ενεργού Πολεοδοµίας (ΖΕΠ), όπου ήδη είναι εγκατεστηµένη έδρα της Περιφέρειας
Δυτ. Μακεδονίας, προβλέπεται η κατασκευή της Πανεπιστηµιούπολης και πρόκειται να
µετεγκατασταθεί ο οικισµός της Ποντοκώµης.

52
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

Η παραπάνω, σηµαντική για το σύνολο της πόλης, χωροθέτηση κοντά στη δυτική είσοδο της
πόλης, είναι φανερό ότι θα διαφοροποιήσει και θα διαµορφώσει νέα κυκλοφοριακά δεδοµένα
για τη πόλη. Στη κατεύθυνση αυτή ήδη κινείται και η οµάδα µελέτης που έχει επιφορτισθεί µε
την διεκπεραίωση του Σχεδίου Βιώσιµης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ)

Ο όλος σχεδιασµός προβλέπεται να οδηγήσει σε ένα σύγχρονο Διοικητικό Κέντρο µε


ενσωµατωµένες βιοκλιµατικές αρχές τόσο σε πολεοδοµικό, όσο και σε κτιριακό επίπεδο.

53
Στρατόπεδο Μακεδονομάχων Κοζάνης MASTER PLAN

9. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το Σχέδιο αυτό θα πρέπει να αποτελέσει προϊόν διαβούλευσης και ουσιαστικής συνεργασίας


πολυάριθµων φορέων της πόλης.
Η προτεινόµενη ολοκληρωµένη πολυεπίπεδη παρέµβαση θα αποτελέσει σηµαντική τοµή για
την πόλη της Κοζάνης και θα συντελέσει αφενός στην ενοποίηση του υπάρχοντος σήµερα
εµπορικού κέντρου της πόλης, µε την προτεινόµενη δηµιουργία χώρων εµπορίου, αναψυχής
και πολιτισµού στην περιοχή του Σιδηροδροµικού Σταθµού και αφετέρου στην δηµιουργία
νέου Διοικητικού Κέντρου µε την αξιοποίηση του στρατοπέδου Μακεδονοµάχων στα δυτικά
της πόλης, κατ’ επιταγή του ΓΠΣ και την παράλληλη αναβάθµιση των χώρων αναψυχής στα
ανατολικά µε την αξιοποίηση του στρατοπέδου Ρωµανέλη και του περιαστικού δάσους
«Κουρί».

54

You might also like