Cac Chat Hoat Dong Be Mat

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 10

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Cc cht hot ng b mt -08CDHH Mc lc Li gii thiu 1. CHT HOT NG B MT 1.1 nh ngha 1.2 S hnh thnh Micell 2. CC TNH CHT C BN 2.1 Tnh thm t 2.2 Kh nng to bt 2.3 Kh nng ha tan 2.4 Kh nng hot ng b mt 2.5 Kh nng nh ha 2.6 im Kraft im c 2.7 HLB

www.sinhviencnhh.net

3. PHN LOI CC CHT HOT NG B MT 3.1 Cc cht hot ng b mt khng sinh ion 3.2 Cc cht hot ng b mt anion 3.3 Cc cht hot ng b mt cation 3.4 Cc cht hot ng b mt lng tnh 4. MT S YU T NH HNG N TNH CHT CA CC CHT HOT NG B MT 4.1 Nhit 4.2 Loi phn t 4.3 Cht in ly 5. GII THIU MT S CHT HOT NG B MT 5.1 Cetylpyridinium clorua (CPC) 5.2 Sodium lauryl sulfate (SLS) 5.3 Natri lauryl ether sulfate (SLES)

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Cc cht hot ng b mt -08CDHH Li gii thiu

www.sinhviencnhh.net

cuc sng hin i, nhu cu v cc cht ty ra ngy cng c quan tm v tr thnh mt nhu cu khng th thiu c i vi con ngi. bt k u, bt k ai cng u s dng nhng sn phm nh kem nh rng, sa tm, x phng tm, x phng git Tt c hnh thnh nn ngnh cng nghip sn xut cc cht ty ra. Ngnh cng nghip ny t trn vic s dng v pht trin cc cht hot ng b mt v ph gia cho cc cht hot ng b mt. Cht hot ng b mt khng nhng c ng dng nhiu trong lnh vc ty ra m cn nhiu ng dng khc: Trong cng nghip dt nhum: Cht lm mm cho vi si, cht tr nhum Trong cng nghip thc phm: Cht nh ha cho bnh ko, b sa v hp Trong cng nghip m phm: Cht ty ra, nh ha, cht to bt Trong ngnh in: Cht tr ngm v phn tn mc in Trong nng nghip: Cht gia cng thuc bo v thc vt, Trong xy dng: Dng nh ha nha ng, tng cng ng rn ca b tng Trong du kh: Cht nh ha dung dch khoan Trong cng nghip khong sn: Lm thuc tuyn ni, cht nh ha, cht to bt lm giu khong sn y ch xin gii thiu s lc v cc cht hot ng b mt, tnh cht, phn loi v gii thiu mt s cht hot ng b mt c s dng ph bin.

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Cc cht hot ng b mt -08CDHH 1. CHT HOT NG B MT 1. 1 nh ngha:

www.sinhviencnhh.net

Cht hot ng b mt l cc cht c tc dng lm gim sc cng b mt ca cht lng. Phn t cht hot ng b mt gm hai phn: u k nc (Hydrophop) v u a nc (Hydrophyl). V tnh cht hot ng b mt ph thuc vo hai phn ny. u k nc phi di, mch Carbon t 8 21, ankyl thuc mch ankal, anken mch thng hay c gn vng cylo hoc vng benzene u a nc phi l mt nhm phn cc mnh nh cacboxyl (COO-), Hydroxyl (-OH), amin (-NH2), sulfat (-OSO3) 1.2 S hnh thnh Micelle: Cc phn t ca cht hot ng b mt gm mt phn k nc v mt phn a nc. Micell c hnh thnh khi mt nng nht inh, cc phn t cht hot ng b mt tp hp li vi nhau, u a nc c bao quanh bi cc phn t nc s hng ra ngoi v u k nc t vo bn trong hnh thnh cc Micelle c dng hnh cu, hnh tr hay mng. Nng ph hp vi vic hnh thnh cc Micell c gi l nng Micell ti hn (CMC)

Micell hnh cu i vi mt s hp cht hu c thc t khng tan trong nc nhng li ha tan trong Micelle ca cc cht hot ng b mt hay gi l s ha tan ha. Nh vy, cht hot ng b mt l cht trung gian ha tan gia cht hu c v nc. Cc Micelle hn hp hnh thnh khi cc cht hu c b ha tan vo trong micelle v c chia lm ba loi: phn t khng cc, phn t bn cc v phn t c cc. 3

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Cc cht hot ng b mt -08CDHH

www.sinhviencnhh.net

S ha tan cht hu c ca cc Micelle ph thuc vo s lng v kch thc ca cc Micelle. S lng cc Micelle cng nhiu, ha tan cng tt. kch thc Micelle cng ln, ha tan cc cht hu c cng d dng. 2. CC TNH CHT C BN 2.1 Tnh thm t: Tnh thm t to iu kin vt cn git ra, cc vt bn tip xc vi nc mt cch d dng nn ng vai tr rt quan trng. Vi si c kh nng thm t d dng nhng nc kh thm su vo bn trong cu trc v sc cng b mt rt ln, nht l khi vi si b dy bn bng du m. V th, dng x phng lm gim sc cng b mt ca nc v vi si nc. 2.2 Kh nng to bt: Bt c hnh thnh do s phn tn kh trong mi trng lng. Hin tng ny lm cho b mt dung dch cht ty ra tng ln. Kh nng to bt v bn bt ph thuc vo cu to ca chnh cht , nng , nhit ca dung dch, pH v hm lng ion Ca2+, Mg2+ trong dung dch cht ty ra. 2.3 Kh nng ha tan: Tnh ha tan ph thuc vo cc yu t: Bn cht v v tr ca nhm a nc. Nhm a nc u mch d ha tan hn nhm gia mch. Chiu di ca mch Hydrocacbon. Nhm k nc mch thng d ha tan hn mch nhnh. Nhit Bn cht ca ion kim loi: vi ion Na+, K+ d ha tan hn cc ion Ca2+, Mg2+ 2.4 Kh nng hot ng b mt: Nc c sc cng b mt ln. Khi ha tan x phng vo nc, sc cng b mt ca nc gim. Mt lp hp th nh hng hnh thnh trn b mt nhm a nc hng vo nc, nhm k nc hng ra ngoi. Nh c lp hp th m sc cng b mt ca nc gim v b mt nc khng kh c thay bng k nc khng kh (gia cc pha)

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Cc cht hot ng b mt -08CDHH

www.sinhviencnhh.net

Kh nng hot ng b mt 2.5 Kh nng nh ha: Nh tng l h phn tn khng bn vng nn mun thu c h bn vng th phi cho thm cht nh ha. X phng thng c dng lm cht n nh nh tng. Tc dng ca chng l lm gim sc cng b mt ca hai hng du nc. sau , lm cho h nh tng d dng n nh. 2.6 im Kraft im c: Kh nng ha tan ca cc cht hot ng b mt anion tng ln theo nhit . Kh nng ha tan ny tng trng t ngt khi tc nhn b mt ha tan to thnh Micell. im Kraft l im m ti nhit cc Micell c th ha tan c. tan ca cc cht hot ng b mt NI ph thuc vo lien kt hydro trong nc vi chui polyoxyetylen. Nng lng ca lin kt hydro rt ln khi tng nhit v khi s mt nc lm gim tan. im c l im ti nhit cc cht hot ng b mt NI khng ha tan c. 2.7 HLB (tnh a nc tnh a du cn bng) HLB l mt n v o lng lng tnh i cc ca phn t Gi tr ca HLB 14 36 8 10 13 khng phn tn trong nc t phn tn phn tn c nhng n nh dung dch trong

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Cc cht hot ng b mt -08CDHH

www.sinhviencnhh.net

3. PHN LOI CC CHT HOT NG B MT C nhiu cch phn loi cht hot ng b mt nhng cch phn loi theo cu to ha hc l hp l nht. Phn loi theo cu to ha hc chia cht hot ng b mt ra lm 2 loi: cht sinh ra ion v cht khng sinh ra ion. Cht sinh ra ion c chia lm ba loi: hot tnh anion, hot tnh caction v lng tnh. 3.1 Cht hot ng b mt khng sinh ion (NI) Cc cht ty ra khi ha tan vo trong nc khng phn ly thnh ion gi l cht ty ra khng sinh ion. NI c kh nng hot ng b mt khng cao. m du vi da, ly du t. Lm bn bt, to nh tt. C kh nng phn gii sinh hc. t chu nh hng ca nc cng v pH ca mi trng, tuy nhin c kh nng to phc vi mt s ion kim loi nng trong nc.... Hin nay tng hp chng, phng php c dng ph bin nht l qu trnh etoxy ha t ru bo vi oxyt etylen. Cng thc chung: R-O-(CH2-CH2-O-)nH. Cc ru bo ny c ngun gc thin nhin nh du thc vt, m ng vt thng qua phn ng H2 ha cc axit bo tng ng. Hoc bng con ng t ru tng hp: bng cch cho olefin-1 phn ng vi H2SO4, ri thy phn (thu c ru bc 2). Trong thng mi, loi ny c tn gi: tecitol 15-s-7, union caride 15-s-9... Cht hot ng b mt khng sinh ion c phn loi thnh cc dng c bn sau: Copolimer c cng thc chung: HO-(OE)n-(OP)m-(OE)n-H, hoc HO(OP)n-(OE)m-(EP)n-H. T s PO/OE c th thay i: 4 - 1 hoc 9 - 1. Trng lng phn t thp nht: 2000vC, thng dng nht hin nay l loi n = 2 v m = 30, chng to bt km nn dng ph bin trong cc sn phm ty ra chuyn dng cho my: my ra chn, my git, khng gy hi cho mi trng, c tnh yu. Tuy nhin dng lng khng ln v kh nng phn hy sinh hc chm. Cc oxit amin, ankyl amin, ru amit, polyglycerol ete, polyglucosit (APG)... Nhm ny c tnh cht ni tri l rt n nh vi cht ty c clo, nc javel, cht oxy ha... thng dng lm tc nhn nn, tng tnh n nh bt, lm st, to nh nh x c cho sn phm ... c bit d b phn hy sinh hc, l oxit amin, ankyl amin, ankylmonoetanolamit, polyglycerol ete, ankyl polyglucosit (APG), sunfonat Betain, ankylaminopropylsunfo betain, betain etoxy ha. 3.2 Cht hot ng b mt anion Cht hot ng b mt m khi ha tan vo nc phn ly ra ion hot ng b mt m, chim phn ln kch thc ton b phn t hay chnh l mch Hidrocacbon kh di, v ion th hai khng c tnh hot ng b mt. l cht hot ng b mt anion C kh nng hot ng b mt mnh nht so vi cc loi khc. Lm tc ng ty ra chnh trong khi phi liu. Kh nng ly du cao. To bt to nhng km bn... B th ng ha hay mt kh nng ty ra trong nc cng, cng tm thi, cc ion kim loi nng (Fe3+, Cu2+...) 6

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Cc cht hot ng b mt -08CDHH

www.sinhviencnhh.net

Cht hot ng b mt anion rt a dng v t rt lu con ngi bit s dng trong cng vic git gi. Chia lm hai loi chnh. C ngun gc thin nhin: chnh l sn phm t phn ng x phng ha ca cc estec axit bo vi glyxerin (du c, du da, du nnh, du lc, du cao su... m heo, m cu, m b, m hi cu, m c voi...) C ngun gc t du m: Thng qua phn ng ankyl ha, sunfo ha cc dn xut anlkyl, aryl, ankylbenzen sunfonic. 3.3 Cht hot ng b mt cation Cht hot ng b mt m khi ha tan vo nc phn ly ra ion hot ng b mt dng, chim phn ln kch thc ton b phn t hay chnh l mch Hidrocacbon kh di, v ion th hai khng c tnh hot ng b mt. C kh nng hot ng b mt khng cao. Cht hot ng b mt cation c nhm i nc l ion dng, ion dng thng thng l cc dn xut ca mui amin bc bn ca clo. m du vi da, ty du t, khng dng vi mc ch to bt. Lm bn bt, to nh tt... C kh nng phn gii sinh hc km, hin nay ngi ta dng clorua ditearyl diamin amoni bc bn v kh nng phn gii sinh hc tt hn. Tng lai trn th trng, s c cc cation dng nhm chc este d phn gii sinh hc hn cho mi trng, v gim kh nng gy d ng khi s dng. Ch yu lm trit tiu tnh in cho tc, vi si... nn lng dng rt t. 3.4 Cht hot ng b mt lng tnh Nhng cht hot ng b mt m ty theo mi trng l axit hay bazo m c hot tnh cation vi axit hay anion vi bazo, hay ni cch khc l cht hot ng b mt c cc nhm lng cc va tch in m va tch in dng (amin, este). C kh nng hot ng b mt khng cao, pH thp chng l cht hot ng b mt cationic v l anionic pH cao. C kh nng phn hy sinh hc. Lng dng khong 0,2% -1% trong cc sn phm ty ra. Phn loi: Trong nhm cc cht hot ng b mt lng tnh, hin nay cc dn xut t betain c s dng rng ri nht. Chng gm cc nhm chnh sau: Ankylamino propyl betain. Khi R l gc lauryl th c tnh ty ra rt tt, kh nng to bt mnh, khng l kh da, du cho da... hin nay trn th trng thng thy phi trong: du gi, sa tm, nc ra chn... vi tn gi: cocoamino propyl betain (CAPB).

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Cc cht hot ng b mt -08CDHH

www.sinhviencnhh.net

4. MT S YU T NH HNG N CC TNH CHT CA CC CHT HOT NG B MT 4.1 Nhit : Nhit cng cao, ha tan ca cc cht hot ng b mt cng tt, nht ca cc cht bn dng lng cng gim, ha tan ca cht bn cng ln, phn ng trung ha cht bn c tnh axit v phn ng x phng ha cht bo xy ra cng d dng, lm tng hiu sut git ty. Tuy nhin, nhit cao cng lm gim hot tnh ca mt s cht hot ng b mt d ha tan, gim bn ca h nh. Mt s loi vi khng th chu c nhit dung dch cao. i vi cc cht hot ng b mt NI, s hp ph tng theo nhit v sau im c, sc cng b mt v giao din ca cc cht NI c thay i. 4.2 Loi phn t: Sc cng b mt hay giao din ph thuc vo loi phn t cu thnh nn cht hot ng b mt. i vi cht hot ng b mt Anion, khi thm gc CH2 vo trong dy cht bo, sc cng b mt gim i (gim nng ). C th lm gim hnh thnh Micell bng cch lm mt tnh i xng trong phn t bng cch phn nhnh hoc thay th hai nhnh ngn hn thnh mt nhnh di duy nht. hp ph cng tng ln theo di ca dy k nc. i vi cht hot ng b mt NI, khi tng dy bo C12 C14 sc cng b mt gim v khi kh nng phn cc ca u phn cc gim. S hp ph gim khi tng s oxyetylen a nc. 4.3 Cht in ly: S hp ph: thm cht in ly s lm gim ha tan ca cc tc nhn b mt dn n lm tng s hp ph cc giao din. Cc cht in ly s lm gim CMC v cc cht in ly trong dung dich cht ty ra s ngn cn kh nng hnh thnh cc Micell.

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Cc cht hot ng b mt -08CDHH

www.sinhviencnhh.net

5. GII THIU MT S CHT HOT NG B MT 5.1 Cetylpyridinium clorua (CPC) Cetylpyridinium clorua l mt hp cht cation amoni bc bn, c s dng trong mt s loi nc sc ming , kem nh rng , thuc xt hng, thuc kh mi, v thuc xt mi. N l mt cht kh trng dit vi khun v cc vi sinh vt khc. N c chng minh l c hiu qu trong vic ngn nga rng mng bm v gim vim nu. N cng c s dng nh l mt thnh phn trong mt s thuc tr su. Tuy nhin, CPC cng c cho l gy ra cc vt bn mu nu gia cc rng tng t nh chlorhexidine.

Cetylpyridinium clorua c cng thc phn t C21H38NCL v dng tinh khit ca n l trong trng thi rn nhit phng. N c im nng chy l 77C khi khan hoc 80-83C trong monohydrat ca n. N khng ha tan trong acetone, acetic acid, hoc ethanol. CPC c mi hi, d chy, c hi khi nut v rt c khi ht vo. Trong mt s sn phm, bromide cetylpyridinium c s dng thay th. Tnh cht ca chng hu nh ging ht nhau. CMC ca CPC l 0,00124M, tng ng vi 0,042% trong nc.
5.2 Sodium lauryl sulfate (SLS)

Sodium lauryl sulfate (SLS), laurilsulfate dodecyl sulfate natri hoc natri (SDS hoc NaDS) (C12H25SO4Na) l mt cht hot ng b mt anion c s dng trong nhiu sn phm v sinh lm sch. Phn t c mt ui 12 nguyn t carbon, gn lin vi mt nhm sulfate, c trng cho tnh cht cn thit ca mt cht ty ra . SLS l mt hot ng b mt hiu qu cao v c s dng trong bt k cng vic i hi phi c vic loi b cc vt bn v b nhn. V d, n c tm thy nng cao hn vi sn phm cng nghip bao gm cht ty ra sn nh, v x phng ra xe. N c s dng nng thp hn vi kem nh rng, du gi, v bt co ru. SLS cha c chng minh l gy ung th khi mt trong kch ng trc tip ln da hoc tiu ha. Tuy nhin, n c th gy kch ng da trn khun mt v nu dng lin tc hn mt gi i vi ngi trung nin.

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Cc cht hot ng b mt -08CDHH


5.3 Natri lauryl ether sulfate (SLES)

www.sinhviencnhh.net

Natri lauryl ether sulfate (SLES), hoc sodium laureth sulfate, l mt cht hot ng b mt anion, c tm thy trong nhiu sn phm chm sc c nhn (x phng, du gi, kem nh rng, vv.) SLES l mt cht to bt rt hiu qu. Cng thc ha hc ca n l CH3(CH2)10CH2(OCH2CH2)nOSO3Na. i khi s i din bi n c quy nh trong tn, cho sulfate laureth-2, v d: Cc sn phm thng mi l khng ng nht trong s nhm ethoxyl, trong n l c ngha. ph bin cho cc sn phm thng mi l n = 3. SLES, SLS v ALS l nhng cht hot ng b mt c s dng trong nhiu sn phm m phm ty ra. Chng c tnh cht tng t nh x phng .

Mc d SLES c xem l an ton khi nng c s dng trong cc sn phm m phm. N l mt cht kch thch tng t nh cc cht ty ra, vi s kch ng tng theo nng . Mt s sn phm c cha SLES c tm thy c cha nng thp ca cht gy ung th c bit n 1,4dioxane.

10

You might also like