Download as doc, pdf, or txt
Download as doc, pdf, or txt
You are on page 1of 17

S gio dc v o to Hi dng

************

Kinh nghim
Gii ton gi thit tm

Nm hc 2005 - 2006
Phng gio dc o to huyn Ch Linh
trng tiu hc Tn Dn

*****************

Phn ghi s phch


ca Phng GD&T
Ch Linh
------------------------

Kinh nghim
phng php gii ton gi thit tm
Tn tc gi:

Trn u

n V: Trng Tiu hc Tn Dn.


nh gi ca nh trng
(Nhn xt, xp loi, k, ng du )
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................

Phn ghi s phch


ca
s GD&T
---------------------

Kinh nghim
phng php gii ton gi thit tm

nh gi ca phng gio dc

(Nhn xt, xp loi, k tn, ng du)

....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................

Tn tc gi: Trn U
n V Cng tc: Trng Tiu hc Tn Dn.

kinh nghim phng php gii ton


gi thit tm
a- t vn

* L do chn ti
1. C s l lun:
Ni n Ton hc l ni n mt nn tinh hoa ca nhn
loi. N lun hin hin trong tng np nhn, tng khi c ca
3

con ngi v hn su hn nhng bc uyn thm, nhng ngi


sao Ton hc
Ngy nay trong thi i khoa hc v cng ngh, Ton hc
c mt v tr cc k quan trng. N l kim ch nam, l cha
kho m ca khai thc cc ngnh khoa hc khc. Cng vi s
hin din ca khoa hc thng tin, Ton hc chuyn thnh
mng Inter Nationnal ton cu. S gn b rng ri ca Ton hc
vo lnh vc i sng, khoa hc v cng ngh ngy cng i
hi con ngi phi bit khai thc chng sao cho c hiu qu
nht, ti u nht.
2) C s thc tin:
Ton "gi thit tm" l mt trong nhng loi ton kh bi
n lin quan n nhiu i lng n, nh s chn ca mt con,
s chn ca con ny hn con khc Chnh v vy gii c nhng bi ton dng ny ta cn nm vng c phng php
gii i vi tng dng ton "gi thit tm"
- trng Tiu hc cc em thng xuyn gp phi dng ton
"Gi thit tm" nht l dng "gi thit tm kp" m cc em
hc sinh gii khi gii cn lng tng v cha c h thng cch
gii. Chnh v vy trong ti ny ti xin a ra mt vi phng php gii c th p dng gii cc dng bi ton loi
"gi thit tm".
b- gii quyt vn :

1- Nhng vn kh cn gii quyt:


- Hc sinh nhn dng c bi ton thuc dng bi
ton "gi thit tm" no.
- Cch gii bi ton "gi thit tm" ch c hai i tng hay
bi ton "gi thit tm thng thng".
- Cch gii bi ton "gi thit tm kp".
2- i tng, phm vi nghin cu:
a) i tng:
4

- Phng php gii ton "gi thit tm".


- ng dng ca n vo vic gii cc bi ton "gi thit
tm" cho hc sinh gii Tiu hc.
b) Phm vi nghin cu:
- Sch ton bi dng hc sinh gii lp 5 ca: Nguyn ng, Dng Quc n- Hong Th Phc Ho- Phan Th Ngha.
- Sch ton 10 chuyn bi dng hc sinh gii lp 4-5 ca:
Trn Din Hin.
3- Cc phng php nghin cu:
- Pht huy tnh tch cc, ch ng, t gic, sng to ca
hc sinh.
- Quan st cuc sng thc t cc con vt, vt, xung
quanh mnh.
- Phng php rn luyn k nng gii ton, vn dng kin
thc vo thc tin.
4- Ni dung:
* L thuyt:
a) L thuyt gii bi ton "gi thit tm":
+ c bi ton, xc nh dng ton "gi thit tm" cc
yu t bi cho nh: Tng s con, tng s chn.
+ Phng php gii:
V d 1:
"Va g, va ch
B li cho trn,
Ba mi su con,
Mt trm chn chn"
Tnh xem c bao nhiu g, bao nhiu ch?
Gii: Cch 1.
Gi s 36 con u l g. Nh vy s chn m c s l:
2 x 36 = 72 (chn)
5

S chn ht i l:
100 - 72 = 28 (chn)
S d s chn ht i nh vy l v khi gi thit tm 36 con
u l g c th mi con ch b ht i mt 2 chn.
S ch l: 28 : 2 = 14 (con ch)
S g l: 36 - 14 = 22 (con g)
p s: 14 con ch v 22 con g.
Cch 2:
Gi s 36 con l ch c. Nh vy s chn m c l:
4 x 36 = 144 (chn)
S chn di ra l: 144 - 100 = 44 (chn)
S d s chn tng ln nh vy l v khi gi thit 36 con l
ch c th mi con g c thm 2 chn.
S g l: 44 : 2 = 22 (con g)
S ch l: 36 - 22 = 14 (con ch)
p s: 22 con g v 14 con ch.
V d 2: 12 con va g va th, c thy m c 32 chn.
Hi c bao nhiu con g, bao nhiu con th.
Gii
Gi s tt c 12 con u l th th c s chn l:
4 x 12 = 48 (chn).
S chn di ra l: 48 - 32 = 16 (chn).
S d s chn di ra l ta thay mt con g bng mt
con th. Mi ln thay mt con g bng mt con th th s
chn di ra l:
4 - 2 = 2 (chn)
S g l: 16 : 2 = 8 (con).
S th l: 12 - 8 = 4 (con).
p s: 8 con g v 4 con th.
Cch 2:
6

Gi s tt c 12 con u l g th c s chn l:
2 x 12 = 24 (chn)
S chn ht i l:
32 - 24 = 8 (chn)
S d s chn ht i l do ta thay mt con th bng
mt con g. Mi ln thay mt con th bng mt con g th s
chn ht i l:
4 - 2 = 2 (chn)
S th l: 8 : 2 = 4 (con)
S g l: 12 - 4 = 8 (con)
p s: 4 con th v 8 con g.
* Nhn xt v cch gii.
gii c bi ton ch c hai i tng th ta phi bit
tng s con v tng s chn ca c hai i tng. Phi bit c s chn ca mi i tng da vo hiu bit thc t trong
cuc sng.
Nu gi s tng s con l loi i tng c nhiu chn th
s chn bao gi cng di ra so vi u bi v ta tm c i
tng t chn trc.
Nu gi s tng s con l loi i tng c t chn th s
chn bao gi cng ht i so vi u bi v ta tm c i tng c nhiu chn trc.
Nh vy mi bi ton "gi thit tm" u c t nht hai cch
gii tr ln.
b) L thuyt gii bi ton "gi thit tm kp"
+ c bi ton xc nh dng ton, cc yu t bi cho
vn dng vo cch gii.
+ Phng php gii dng ton:
V d: C 18 t gm 3 loi: Loi 4 bnh ch c 5 tn, loi
6 bnh ch c 6 tn v loi 8 bnh ch c 6 tn. 18 xe ch
7

c tt c 101 tn hng, v c tt c 106 bnh xe. Hi mi loi


c bao nhiu xe?
Gii
Gi s tt c 18 xe u ch c 6 tn th s tn ch c
l:
6 x 18 = 108 (tn)
S tn di ra l:
108 - 101 = 7 (tn)
S tn di ra v ta thay xe ch 5 tn bng xe ch 6 tn.
Mi ln thay 1 xe ch 5 tn bng 1 xe ch 6 tn th s tn di
ra l:
6 - 5 = 1 (tn)
S xe ch c 5 tn l:
7 : 1 = 7 (xe)
S hng xe 5 tn ch l: 5 x 7 = 35 (tn)
S hng cc loi xe 6 tn ch l: 101 - 35 = 66 (tn)
S bnh xe ca 2 loi xe ch 6 tn l: 106 - 4 x 7 = 78
(bnh).
S xe 6 tn l: 18- 7 = 11 (xe)
Gi s 11 xe u l loi xe 6 bnh th s bnh l:
6 x 11= 66 (bnh)
S bnh ht i l: 78 - 66 = 12 (bnh)
S bnh ht i v ta thay xe 8 bnh bng xe 6 bnh. Mi
ln thay 1 xe 8 bnh bng 1 xe 6 bnh th s bnh ht i l: 8
- 6 = 2 (bnh)
S xe 8 bnh l: 12 : 2 = 6 (xe)
S xe 6 bnh l: 11- 6 = 5 (xe)
p s: 7 xe 4 bnh ch 5 tn, 5 xe 6 bnh ch 6 tn, 6 xe 8
bnh ch 6 tn.
* Phng php gii loi ton "gi thit tm kp":
8

- V bi ton c rt nhiu i tng l nhiu loi xe v


mi loi xe ch c s tn khc nhau v c s bnh khc nhau.
Chnh v vy khi gii ta phi gi thit tm hai ln. Ln th
nht gi thit tm tm ra s xe ca mi loi v mi loi ch
c bao nhiu tn. Ln th hai gi thit tm tm s bnh,
t i tm s xe ca mi loi xe c s bnh ging nhau.
* Bi tp p dng:
Bi ton 1:
C 10 xe ch go gm hai loi. Loi 1 xe ch c 43 t v loi
1 xe ch c 32 t. Tt c ch c 39 tn 8 t go. Hi c bao
nhiu xe mi loi?
Gii
Cch 1:
i: 39 tn 8 t = 398 t
Gi s 10 xe u l loi ch c 45 t, th c s t go ch
c l:
45 x 10 = 450 (t)
S t go di ra l: 450 - 398 = 52 (t)
S t go di ra v ta thay loi xe ch 32 t mt xe
bng loi xe ch 45 t 1 xe.
Mi ln thay 1 xe ch 32 t bng 1 xe ch 45 t th s go
di ra l:
45 - 32 = 13 (t)
S xe loi ch 32 t 1 xe l: 52 : 13 = 4 (xe)
S xe loi ch 45 t 1 xe l: 10 - 4 = 6 (xe)
p s: 4 xe ch 32 t v 6 xe ch 45 t.
Cch 2:
i: 39 tn 8 t = 398 t.
Gi s 10 xe u l loi xe ch c 32 t, th s t go ch
c l:
9

32 x 10 = 320 (t)
S t go ht i l: 398 - 320 = 78 (t)
S t go ht i l v ta thay loi xe ch c 45 t 1 xe
bng loi xe ch c 35 t 1 xe. Mi ln thay mt xe ch c 45
t bng 1 xe ch c 32 t th s go ht i l: 45 - 32 = 13
(t)
S xe ch c 45 t 1 xe l: 78 : 13 = 6 (xe)
S xe ch c 32 t 1 xe l: 10 - 6 = 4 (xe)
p s: c 6 xe ch c 45 t v 4 xe ch c 32 t.
Bi ton 2:
C 8 st ng tt c 1120 qu va cam va qut. Mi st
cam ng c 75 qu, mi st qut ng c 179 qu. Hi mi
loi c bao nhiu qu?
Gii
Cch 1:
Gi s c 8 st u ng qut th s qu s l:
179 x 8 = 1432 (qu)
S qu di ra l: 1423 - 1120 = 312 (qu)
Thay mt st cam bng 1 st qut th s qu di ra l:
179 - 75 = 104 (qu)
S st cam l: 312 : 104 = 3 (st)
S st qut l: 8 - 3 = 5 (st)
Cch 2:
Gi s 8 st u ng cam th s qu s l:
75 x 8 = 600 (qu)
S qu ht i l: 1120 - 600 = 520 (qu)
S d s qu ht i 520 qu l ta thay 1 st qut bng
1 st cam. Mi st qut thay bng mt st cam th ht i s
qu l:
179 - 75 = 104 (qu)
10

S st qut l: 520 : 104 = 5 (st)


S st cam l: 8 - 5 = 3 (st)
p s: C 5 st qut v 3 st cam.
Bi ton 3:
Mt bp n mua 200 con va ch va cua b. Tng s
chn m c l 1400 chn (cng cua xem nh chn cua).
Hi c bao nhiu con mi loi.
Gii
Cch 1:
Ta nhn thy mi con ch c 4 chn, mi con cua c 10
chn.
Gi s tt c 200 con u l ch th c tng s chn l:
4 x 200 = 800 (chn)
Nh th so vi u bi th ht i s chn l:
1400 - 800 = 600 (chn)
S d ht i 600 chn l do ta thay mt con cua bng
mt con ch. Mi ln thay mt con cua bng mt con ch th
s chn ht i l:
10 - 4 = 6 (chn)
S con cua l: 600 : 6 = 100 (con)
S con ch l: 200- 100 = 100 (con)
p s: C 100 con cua v 100 con ch.
Cch 2:
Ta nhn thy mi con cua c 10 chn v mi con ch c 4
chn.
Gi s tt c 200 con u l cua th c s chn l:
10 x 200 = 2000 (chn)
S chn di ra so vi u bi l: 2000- 1400 = 600 (chn)

11

S d di ra 600 chn l do ta thay mt con ch bng


mt con cua. Mi ln thay mt con ch bng mt con cua th
s chn di ra l:
10 - 4 = 6 (chn)
S con ch l: 600 : 6 = 100 (con)
S con cua l: 200 - 100 = 100 (con)
p s: c 100 con cua v 100 con ch.
Bi ton 4:
C 15 t gm 3 loi: Loi 4 bnh ch c 5 tn, loi 6 bnh
ch c 10 tn v loi 6 bnh ch c 8 tn. 15 xe ch c
tt c 121 tn hng, v c tt c 84 bnh xe. Hi mi loi c bao
nhiu xe.
Bi gii
Gi s tt c 15 xe u l xe 6 bnh th s bnh xe s l:
6 x 15 = 90 (bnh)
S bnh di ra l:
90 - 84 = 6 (bnh)
S bnh di ra l v ta thay 1 xe 4 bnh bng 1 xe 6
bnh. Mi ln thay 1 xe 4 bnh bng 1 xe 6 bnh th s bnh
di ra l:
6 - 4 = 2 (bnh)
S xe 4 bnh l:
6 : 2 = 3 (xe)
S tn hng loi xe 4 bnh ch l:
5 x 3 = 15 (tn)
S tn loi xe 6 bnh ch l:
121 - 15 = 106 (tn)
S xe 6 bnh l:
12

15-3 = 12 (xe)
Gi s 12 xe u ch 10 tn th s tn ch c l:
10 x 12 = 120 (tn)
S tn di ra l: 120 - 106 = 14 (tn)
S tn di ra l v ta thay 1 xe ch 8 tn bng 1 xe ch
10 tn. Mi ln thay 1 xe ch 8 tn bng 1 xe ch 10 tn th s
tn di ra l:
10 - 8 = 2 (tn)
S xe ch 8 tn l: 14 : 2 = 7 (xe)
S xe ch 10 tn l: 12 - 7 = 5 (xe)
p s: 3 xe 4 bnh ch 5 tn, 7 xe 6 bnh ch 8 tn, 5 xe 6
bnh ch 10 tn.
Bi ton 5: C 15 t gm 3 loi, loi 4 bnh ch 5 tn, loi 4
bnh ch 6 tn, loi 6 bnh ch 8 tn. Hi s xe mi loi l bao
nhiu, bit tng s bnh xe l 70 bnh, tng s hng ch c
l 93 tn.
Bi gii
Gi s c 15 xe u l xe 6 bnh th c s bnh xe l:
6 x 15 = 90 (bnh)
S bnh di ra l: 90 - 70 = 20 (bnh)
S bnh di ra l do ta thay xe 4 bnh bng xe 6 bnh.
Mi ln thay 1 xe 4 bnh bng 1 xe 6 bnh th s bnh di ra
l:
6 - 4 = 2 (bnh)
S xe 4 bnh l: 20 : 2 = 10 (xe)
S xe 6 bnh l: 15 - 10 = 5 (xe)
Gi s tt c loi xe 4 bnh u ch 6 tn. S tn ch c
l:
13

6 x 10 = 60 (tn)
V c 5 xe, mi xe ch 8 tn nn s tn ch c ca 5 xe
l:
8 x 5 = 40 (tn)
S tn cn li l: 93 - 40 = 53 (tn)
S tn di ra l: 60 - 53 = 7 (tn)
S tn di ra l do ta thay mt xe ch 5 tn bng mt xe
ch 6 tn. Mi ln thay 1 xe ch 5 tn bng 1 xe ch 6 tn th
di ra s tn l:
6 -1 = 5 (tn)
S xe ch 5 tn l: 7 : 1 = 7 (xe)
S xe ch 6 tn l: 10 - 7 = 3 (xe).
p s: 5 xe 6 bnh ch 8 tn, 7 xe 4 bnh ch 5 tn, 3 xe 4
bnh ch 6 tn
5- Kt qu c th:
Kt qu kho st c th cc lp v cc nm hc nh sau:
* Nm hc: 2002- 2003
Lp

S
s

S
bi

Gii
TS
%

Hc lc

5C

35

35

Kt
qu

5C

35

35

14

Hc lc

5D

35

35

Kt
qu

5D

35

35

16

8.6
39.
8
11.
3
45.
7

* Nm hc: 2003- 2004


14

Kh
TS
%
36.
13
0
43.
15
0
48.
17
6
48.
17
6

T. Bnh
TS
%
43.
15
0
17.
6
2
34.
12
4
2

5.7

Yu
TS
%
11.
4
4
0

5.7

Gii
TS
%
10.
3
0
50.
15
0
17.
5
3
51.
15
8

Kh
TS
%
50.
15
0
40.
12
0
69.
20
1
41.
12
4

T. Bnh
TS
%
40.
12
0
10.
3
0
13.
4
6

* Nm hc 2004- 2005
Gii
S
S
Lp
s
bi
TS
%
Hc lc 5A 22
22
7
31.
8
Kt
5A 22
22
20 90.
qu
9

Kh
TS
%
15 68.
2
2
9.1

T. Bnh
TS
%
0
0

S
s

S
bi

Hc lc 5D

30

30

Kt
qu

5D

30

30

Hc lc 5E

29

29

Kt
qu

29

29

Lp

5E

* Hc k I- Nm hc 2005- 2006:
Gii
Kh
S
S
Lp
s
bi
TS
%
TS
%
Hc
5A 23
23
6 26.0 17 73.9
lc
8
2
Kt
5A 23
23
20 86.9 3 13.0
qu
6
4

6.8

T. Bnh
TS
%
0
0
0

Yu
TS
%
0

Yu
TS
%
0
0
0

Yu
TS
%
0
0
0

6- Nhng im cn hn ch:
ti mi ch p dng cho vic gii cc bi ton "Gi thit
tm thng thng" v bi ton "Gi thit tm kp" khi bit cc
i lng nh tng s con, tng s chn, tng s bnh, tng s
tn.
- Phi c kin thc v cuc sng thc t nh s chn ca
mi loi con, s bnh xe ca mi loi xe

15

- Cn hay nhm ln gia cc n v nh s tn, s bnh, s


con, s chn hay s ht i, hay di ra ca s chn, s bnh,
s tn
- Ch p dng c vi hc sinh kh v gii i vi bi gi
thit tm kp.
7- Bi hc tng kt:
- Qua qu trnh ging dy thc tin lp 5 cc nm hc
v p dng cc lp vi cc i tng khc nhau. Ti thu c
kt qu kh quan khi p dng kinh nghim gii ton "Gi thit
tm".
Khi cc em nm vng l thuyt gii th a phn cc em
t hc sinh trung bnh tr ln u p dng gii cc bi ton gi
thit tm thng thng mt cch nhanh v thnh tho. Cc em
hc sinh kh v gii gii tt cc bi ton "gi thit tm kp"
Nhiu hc sinh ch cn c , xc nh c dng ton l a ngay ra phng php gii chnh xc.
8- iu kin p dng:
a) i vi gio vin:
- Nm vng phng php dy Ton gi thit tm.
- Nhit tnh, tm huyt vi chuyn mn.
- C kin thc cuc sng thc t phong ph.
b) i vi hc sinh:
- Hng th hc tp b mn, dng ton.
- Tch cc t gic hc tp, c lp suy ngh tm ti.
- C kin thc thc t cuc sng.
c- kt lun v kin ngh:

Qua cc nm vn dng kinh nghim vo ging dy mn


Ton lp 5 ti rt ra c mt s kt lun sau:
16

- Kinh nghim pht huy c tnh tch cc, ch ng


ca hc sinh trong vic gii ton.
- Hc sinh c s hng th khi gii ton v nm chc c dng ton m mnh gii.
- Hc sinh c lm vic nhiu hn, suy ngh nhiu hn v
thu c kt qu tt nht.
- Gio vin ging dy nhn hn khi hng c cc em vo
dng Ton.
- Dng Ton p dng vo thc tin trong ging dy t
kt qu cao so vi khi khng p dng ti.
Kin ngh:
+ Nh trng:
Cn trin khai p dng ti trong gio vin dy khi lp 5
qua cc bui chuyn cng hc hi, p dng c rt bi
hc, chnh l kinh nghim hon thin hn.
+ Vi ngnh:
- Mt s ti liu, sch gio khoa, ging dy cc bi ton lin
quan n dng Ton cn t.
. , Ngy.. thng..nm 2006.

17

You might also like