Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009

Chng 1 BN CHT CA LNH O

Lnh o t lu l ch quan tm ca cc nh trit hc, v lch s hc, nhng cc nghin cu khoa hc thc s v lnh o ch mi bt u t th k 20. Cc hc gi v cc nh nghin cu trn th gii a ra hn 350 nh ngha khc nhau cho thut ng lnh o, tuy nhin lnh o vn l mt trong nhng hin tng t c hiu bit v quan st nht1 Vic nh ngha lnh o l mt vn phc tp v kh hiu ch yu bi v t n vn rt phc tp. Tuy nhin, cho ti nay bn cht quan trng ca lnh o sng t hn nhiu, n c xem nh l mt s nh hng mnh m v thc s trong cc t chc cng nh x hi.

1. NH NGHA LNH O
Theo cch hiu n gin nht, lnh o l mi lin h nh hng gia nhng ngi lnh o v nhng ngi phc tng c mong mun v cc thay i v cc kt qu thc s phn nh mc ch m h chia s.2 Trong khi nim lnh o ny, chng ta quan tm n ba im chnh: - Trc ht, lnh o l mi lin h nh hng xut hin gia nhng con ngi khao kht nhng thay i quan trng v nhng thay i phn nh mc ch c chia s. Nhng ngi nh hng ln nhau trong mi lin h ny bao gm nhng ngi lnh o v ngi phc tng. Mi lin h y l khng th ng gia nhng con ngi. N l s tc ng a chiu, khng cng bc. Nh vy, lnh o l mt quan h thun nghch ch khng phi l nhng g m ngi lnh o mun lm vi ngi phc tng. Trn thc t, trong hu ht cc t chc, cc cn b cp trn nh hng n cp di, nhng nhng ngi di quyn cng nh hng n cn b cp trn. - Th hai, lnh o l tc ng nh hng n con ngi dn n s thay i hng v tng lai mong i. Lnh o c ngha l vic to ra thay i ch khng phi duy tr nguyn trng. Con ngi trong mi lin h nh hng ca lnh o cn nhng thay i quan trng. Hn na, cc thay i cn thit khng phi t pha nhng ngi lnh o m n l s phn nh cc mc ch c nhng ngi lnh o v ngi phc tng cng chia s. S thay i y l hng n kt cc m c ngi lnh o ln nhng ngi phc tng u mong mun. C mt tng lai mong i hay mc ch c chia s lun l ngun ng vin c ngi lnh o ln ngi phc tng. - Th ba, lnh o l mt hot ng ca con ngi v phn bit vi cng vic hnh chnh giy t hay cc hot ng hoch nh. Lnh o xut hin gia nhng con ngi, v tuyt nhin khng phi l iu g phi lm vi con ngi. Lnh o l nh hng n con ngi, do vy, khi c lnh o c ngha l phi c nhng ngi phc tng. Mt c nhn thnh t n tuyt nh nh nh khoa hc, nhc s, vn ng vin in kinh khng phi nh lnh o nh chng ta nh ngha, tr khi h c nhng ngi phc tng.
James MacGregor Burns, Leadership (New York: Harper & Row, 1978), 2. Joseph C. Rost and Richard A. Barker, Leadership Education in Colleges: Toward a 21st Century Paradigm, The Journal of Leadership Studies 7, no. 1 (2000): 312
2 1

Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009 Cc nh lnh o l mt phn quan trng trong qu trnh lnh o, v nhng ngi lnh o i khi cng l nhng ngi phc tng. Ngi lnh o tt phi bit phc tng, v h phi lm gng cho ngi khc. iu ng ch l con ngi c nh lnh o ln ngi phc tng - phi tp hp mt cch tch cc trong vic theo ui s thay i hng n tng lai mong mun. Mi ngi s chu trch nhim c nhn t c tng lai mong mun. i khi chng ta mc phi mt nh kin sai lm cho rng nhng ngi lnh o trn ngi khc, khc ngi khc. Song trn thc t, nhng phm cht cn thit cho ngi lnh o hu hiu li cng l nhng phm cht cn thit i vi ngi phc tng hu hiu.3 Nhng ngi phc tng hu hiu suy ngh v thc hin nhim v vi ngh lc v lng nhit tnh ca mnh. H tn tm vi iu g nm ngoi li ch bn thn, v h dng cm ng ln v iu m h tin tng. Nhng ngi phc tng hu hiu khng phi l ngi ch bit vng li, phc tng mt cch m qung ngi lnh o. Nhng ngi lnh o hu hiu v nhng ngi phc tng hu hiu i cng ch l mt con ngi, ng cc vai tr khc nhau trong nhng khong thi gian khc nhau. L tng nht, lnh o c chia s gia nhng ngi lnh o v nhng ngi phc tng, mi ngi c gn b hon ton v chp nhn trch nhim mc cao hn. Hnh 1. Cc yu t lin quan n khi nim lnh o

nh nh hng Nhng ngi ng h (phc tng) Trch nhim c nhn, chnh trc

Lnh o

Mc ch c chia s

Thay i

Chng ta khng nn xem lnh o nh l g qu sc to tt, v quan trng ha vn , nh th mi vic s n gin hn nhiu. Mi chng ta s t tm kin cc c hi lnh o v nhn ra quan h lnh o gia nhng ngi m chng ta tng tc. C l bn cng nn xem chnh bn l ngi lnh o, hoc bn bit rng mnh mun tr thnh nh lnh o. Ngi lnh o c th c mi hnh thc v tm c, v thm ch nhiu nh lnh o ang lm vic mt cch m thm. Lnh o em li nhng kt qu ln lao li thng bt u t nhng iu nh nht. C cc c hi lnh o quanh ta, n lin quan n nh hng v thay i hng n mc tiu, thnh qu mong mun. Khng c lnh o, cc gia nh, cc cng ng ca
Robert E. Kelley, In Praise of Followers, Harvard Business Review, (NovemberDecember 1988): 142148.
3

Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009 chng ta cng nh cc t chc ca chng ta s sp tng mnh. Nhng ngi lnh o t chc trong tng lai xut hin t bt c u v khp ni, c th nh l h lun lun c mt. Bn c th bt u t by gi, bt k u, rn luyn s lnh o trong cuc i mnh. Lnh o l mt cch t duy v hnh ng mi ngy lm cht g vi danh ngha hay v tr chnh thc trong mt t chc. Hn lc no ht, nhng ngi lnh o kinh doanh cn hiu nguyn l ny trong th gii ca th k 21.

2. M HNH NGI LNH O MI

Th gii ngy nay ang i thay nhanh chng. Hng lot cc khi nim mi xut hin, chng hn, ton cu ha; s bi b cc qui tc; kinh doanh in t; vin thng; cc nhm o; khai thc ngoi lc Con ngi trong cc t chc ang cm nhn tc ng ca nhng iu nh th, cng nh rt nhiu cc khuynh hng khc na, h buc phi thch ng vi nhng cch thc lm vic mi. Cng vi nhng thay i ngi ta cn cm nhn v nhng s khng chc chn v kinh t, nhng v b bi o c, v s bt n lin quan n chin tranh v khng b. Cc nh lnh o ang i mt vi thch thc quan trng l gi cho con ngi vng vng, tp trung v ng vin h hng ti hon thnh cc mc tiu mt cch tch cc. Cn phi c nhng ngi lnh o mnh m dn dt ngi phc tng vt qua s khng chc chn v hn lon trong nhng thi k thay i nhanh chng. Mt s nh lch s v cc hc gi khc tin rng th gii ca chng ta ang phi tri qua mt s bin i su sc hn v rng ri hn bt c nhng g tri qua t bui bnh minh ca k nguyn hin i v cuc cch mng cng nghip 500 nm v trc. Cc thay i mi trng nhanh chng to ra nhng s dch chuyn c tnh nn tng, tc ng mnh m n cc t chc v t ra nhng thch thc mi cho cc nh lnh o. Nhng dch chuyn ny th hin mt s qu t m hnh truyn thng sang m hnh mi. c m t trong bng 1.1 Bng 1.1 : Thc tin mi ca lnh o M hnh c M hnh mi n nh Thay i v qun tr khng hong Kim sot Trao quyn Cnh tranh Cng tc ng nht a dng T cho mnh l trung tm Hng ch cao hn Anh hng Khim tn Mt m hnh mi l th gii quan c chia s th hin mt cch thc t duy, nhn thc v hiu bit cn bn v th gii. Tt nhin, chng ta cn chng kin nhiu nh lnh o vn hot ng vi th gii quan c, nhng r rng h ang ngy cng tr nn km hiu lc. Nhng nh lnh o thnh cng trong th k 21 s p ng vi nhng phc tho ca m hnh mi

2.1 T n nh n thay i v qun tr khng hong

Trc kia, nhiu nh lnh o cho rng nu h gi cho mi th n nh, ng nghing ng, t chc ca h s thnh cng. Th gii lun vn ng, v dng nh khng c g l chc chn na. Nu cc nh lnh o vn vi ci nhn n nh chiu vo th k 21, gi y chc chn s b o ln. Chng ta hay xem xt mt chui nhng s kin xy ra u

Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009 th k 21, c c nhng iu m hu nh ngi ta cha bao gi ng ti trong sut th k 20: 1. Sau mt s nm tng trng mnh m, bong bng Internet n tung, dn n tht bi ca nhiu cng ty v s i xung nhanh chng ca cc chng khon cng ngh. 2. Nhng k khng b s dng my bay ca hng hng khng Hoa k tn cng vo Lu Nm Gc v Trung Tm Thng Mi Th Gii ti New York cp i sinh mng ca hng ngn ngi v hu nh lm khng li hot ng kinh t khng ch M m trn ton th gii. 3. Cng ty Enron, con cng ca Ph Un, v l sn phm biu trng ca qun tr hin i, sp bi mt chui phc tp cc hnh x v nguyn tc, i khi l do cc i tc v nhng mu k ton bt hp php ang to ra hiu ng mi n a nhiu cng ti v cc nh qun tr hot ng phm php v v nguyn tc ra nh sng. Hu ht cc nh lnh o, c trong qun s, kinh doanh, cng quyn, gio dc, gii th thao cng nh ngh thut nhn thc rng duy tr n nh trong mt th gii thay i nhanh v su rng nh vy chc chn s tht bi. Theo l thuyt hn n, m hnh mi v lnh o nhn thc rng chng ta ng sng trong mt th gii c xc nh bi tnh ngu nhin, khng chc chn v cc s kin nh thng c hu qu to ln v rng khp. Thay i v khng hong tr thnh chun mc cho nhiu cng ty.4 Nhng nh lnh o tt nht trong thi i ngy nay chp nhn s khng th trnh khi ca thay i v khng hong v tha nhn chng nh l ngun nng lng tim n v t i mi. Thay v b gc ng, h pht trin cc k nng qun tr khng hong gip cho t chc ca h vt qua bo tp v hng v iu g tt p hn. Thay i lan ta khp trong mi trng, n dy cho cc nh lnh o tch cc l phi nm ly v sng to ra thay i trong t chc c th pht trin nhng c nhn ngi cng nhn, a t chc tin ln pha trc. Nhng ngi lnh o tt nht lun bit rng nhng li ch lin quan ti s n nh ch l hoang ng; v rng khi mi th khng thay i, ngha l h cht.

2.2T kim sot n trao quyn

Trc kia, cc nh lnh o v tr c th tc ng cho rng cn ni cho ngi cng nhn bit h phi lm g, lm nh th no, khi no lm v phi lm vic vi ai. Nh lnh o c tin rng kim sot cht ch l cn thit t chc hot ng hiu qu v hiu lc. H thng th bc t chc cng nhc, cc cng vic, cc qu trnh lm vic c thit k sn v chi tit ha, cc th tc bt kh xm phm lm cho mi ngi bit rng nhng ai trn nh th c quyn cn di th khng. Ngy nay, cc gi thit c v phn phi quyn lc khng cn thch hp. Nhn mnh vo kim sot v cng nhc ch lm gim ng c thc y, gim nhu kh ch khng to ra cc kt qu mong mun. Cc nh lnh ngy nay, hng n chia s quyn lc ch khng phi l c tch cp quyn lc v h c tm cch lm tng nng lc tr tu ca t chc bng cch lm cho mi ngi trong t chc dn tm tr v tn tm. Ti sao li c khuynh hng ny? Mt nguyn nhn rt c bn, l thng tin ang nhanh chng tr thnh nn tng ti chnh ca nn kinh t ch khng phi l cc ti sn hu hnh nh t ai, nh ca, my mc. Nhn t chnh ca sn xut l kin thc con ngi, v iu ny lm tng sc mnh con ngi. Mc k nng v gio dc ca nhn vin tng ln so vi vi thp k trc, v nhiu ngi khng cm thy tha mn khi
4

Ian Mitroff with Gus Anagnos, Managing Crises Before They Happen (New York: AMACOM, 2001)

Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009 lm vic trong cc t chc khng cho h cc c hi tham gia v hc tp. Khi m tt c nhng g t chc cn l nhng ngi cng nhn vn hnh my mc tm gi mi ngy, h thng mnh lnh-kim sot truyn thng vn hnh kh tt, khi y t chc khng c c li ch g t trong tm tr ca nhn vin. Ngy nay, khng cn ai c kh nng kim sot tm tr ca ngi cng nhn ti cng. Thnh cng ty thuc vo nng lc tr c v tt c cc nhn vin, v nhng ngi lnh o phi i mt vi thc tin khng th chi ci c: l nh ca my mc c th chim hu, cn con ngi th khng. Mt trong nhng cng vic kh khn nht ca ngi lnh o l phi hng dn nhng ngi cng nhn s dng nng lc ca h mt cch hu hiu v c trch nhim bng cch to ra v pht trin mt bu khng kh tn trng v pht trin v tt c cc nhn vin.5

2.3 T cnh tranh n cng tc

Dch chuyn n trao quyn cng gn trc tip vi cch thc lm vic mi, nhn mnh hp tc ch khng phi l cnh tranh v xung t. Mc d mt s cng ty vn khuyn khch cnh tranh v u tranh ni b, song hu ht cc t chc ngy nay ang nhn mnh hp tc v lm vic nhm. Cc nhm t qun v cc dng hp tc theo chiu ngang khc ang ph v ranh gii gia cc b phn v thc y vic ph bin kin thc, thng tin khp t chc. S tha hip v chia s c tha nhn nh nhng du hiu ca sc mnh ch khng phi l im yu. Quan nim qun tr tri thc, lin quan n vn ha chia s ch khng phi l tch tr thng tin vn hn su trong nhiu cng ty.6 Tt nhiu c mt s s cnh tranh c th lm cho t chc mnh ln, nhng nhiu nh lnh o vn gi tng v cnh tranh nh l n lc chin thng.Thc vy, h nh hng nng lc cnh tranh ca mi ngi hng n nhng iu tt nht c th c. Khuynh hng tch cc ang ngy cng lm gim cc ranh gii v tng s hp tc. Do , cng ty c coi nh tp hp cc nhm lin kt to gi tr ch khng phi l cc thc th t tr cnh tranh vi tt cc b phn khc.7Dng thc kinh doanh ton cu mi ang to nn cc mng li ca cc cng ty c lp chia s cc ri ro ti chnh v tr tu lnh o, cho php tip cn th trng v cng ngh ca cng ty khc. 8 Dch chuyn n hp tc th hin nhng thch thc i vi nhng ngi lnh o ln hn so vi quan nim cnh tranh c. Trong t chc, nhng ngi lnh o cn to ra mt mi trng v cng ng thc y hip tc v cng h tr. i hi trao quyn, kt hp vi mt s hiu bit v t chc nh l mt phn ca h thng tng tc, nng ng, uyn chuyn, lm cho vic s dng hm da, li ko nh l mt cng c dn dt t tng cnh tranh tr nn li thi.

2.4 T ng dng n a dng

Ngy nay, chng ta vn chng kin nhiu t chc xy dng trn s ng dng, chia ct v chuyn mn ha. Nhng con ngi c t duy ging nhau, hnh ng ging nhau v c cc k nng lm vic tng t c nhm gp li thnh cc b phn chng hn nh k ton, ch to Cc nhm ng nht cm thy d dng ha hp vi nhau, d dng truyn
Charles Handy, The Age of Paradox (Boston: Harvard Business School Press, 1994), 146147. Andrew Mayo, Memory Bankers, People Management (January 22, 1998), 3438. 7 Richard L. Daft, Organization Theory and Design, 6th ed. (Cincinnati, OH: South-Western College Publishing, 1998), 523. 8 Cyrus F. Friedheim Jr., The Trillion-Dollar Enterprise: How the Alliance Revolution Will Transform Global Business (Reading, MA: Perseus Books, 1999).
6 5

Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009 thng, v hiu nhau. T duy ng nht tng ln, tuy nhin c th li l mt thm ha trong mt th gii ang tr nn a quc gia v a dng ha. Th gii ang dch chuyn nhanh chng theo hng a dng ha c tm mc quc gia ln quc t. a a dng ha vo t chc l cch thc thu ht nhng ngi ti v pht trin mt t chc c tm nhn thc rng ri pht trin nhanh trong th gii a quc gia. T chc s b thit hi khi nhng ngi lnh o ca h khng p ng vi mi trng a dng ha ngy nay. Danh ting ca cc cng ty ni ting nh Coca-Cola, Texaco, v Mitsubishi c th b e da bi cc vn v chng tc hay gii tnh.

2.5 T ch ngi lnh o t cho mnh l trung tm n hng ti mc ch cao hn

Tnh trng ri lon v o c u th k 21 gi ln mt s thay i r rng trong t duy lnh o, l chuyn t ch t coi mnh l trung tm n nhn mnh vo mc ch cao hn. S tin cy ca cng chng vo cc nh lnh o kinh doanh c ghi nhn, nhng cc nh chnh tr, th thao, v cc t chc phi li nhun cng b tc ng. V d sau nhiu nm kinh doanh tng trng v thnh cng, nhiu nh lnh o ri vo m thc k vng cao v thu hoch nhiu hn. Gia nhng nm 1981 n 2000, th lao ca cc Tng gim c M c tr cao nht, tng 4300%.9 ng tic l thi k cng iu s thnh vung, thnh cng do nng lc c nhn y con ngi n nhng nh kin, kh o ngc, m cc im l tham nhng trn qui m ln b bo ch phi by nh cc nh lnh o ch k v o c trong cc cng ty ln Enron, WorldCom, Tyco,... Enron, cc qun tr cp cao c tr cng sn lng lm bt c iu g t che du cc sai phm, bo co gian ln, thc sau lng ng nghip to ra cc con s gi gi cho gi c phiu cao. Nhn mnh qu mc vo tham vng c nhn to ra mt mi trng cho kiu ngo v ho danh, nh cc nh qun tr hng li t vic hy sinh cc nhn vin c ng v cng ng.10 Trong k nguyn mi, cc nh lnh o cn nhn mnh vo s gii trnh trch nhim, chnh trc v chu trch nhim v ci g ln hn li ch c nhn, bao gm cc nhn vin, khch hng, t chc v ton th cc c ng.11 Cc nh lnh o ny nng cao tm quan trng ca lm cng vic ng, thm ch v th h c th b tn thng. M hnh mi nhn thc rng tnh trung thc, v c trch nhim vi cc bn hu quan l nhng yu cu cn bn ca nhng ngi lnh o, v ngc li, tnh t li bung th, v kiu ngo khng c ch ng trong m hnh ny.

2.6T ch l anh hng ti khim tn

Ngi lnh o vn c coi nh ngi hng. Trong hai thp k cui th k 20, lnh o tt c tng trng bi thn th, bn ng mnh m v tham vng c nhn. Tp trung cao gip nui dng tng. u nhng nm 1980, Lee Iacocca c miu t mt hip s cu sng Chrysler. Hn hai mi nm sau cc tng gim c tr thnh cc siu sao, c in trn ba cc bo v tp ch, ni ting bi uy tn v nhn cch mnh lit
9

Jerry Useem, Tyrants, Statesmen, and Destroyers (A Brief History of the CEO), Fortune, (November 18, 2002): 8290. 10 Bethany McLean, Why Enron Went Bust, Fortune (December 24, 2001): 5868; John A. Byrne, Mike France, Wendy Zellner, The Environment Was Ripe for Abuse, BusinessWeek (February 25, 2002): 118120. 11 Patricia Sellers, The New Breed, Fortune (November 18, 2002): 6676.

Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009 phn nhiu v nhng kh nng ca h. Albert J. Dunlap lm nn danh hiu m tng c mnh danh Ca st v nhng chin thut ct gim lin tc ti cc cng ty nh Scott Paper v Sunbeam Corp gia nhng nm 1990. Trong t truyn ca mnh, tot ln t tng coi lnh o l ngi hng, Dunlap t tn dng mnh rng Hu ht cc tng gim c c tr cng mt cch qu ng, nhng ti xng ng c 100 triu la. Ti l mt siu sao trong lnh vc ca ti, ging nh Michael Jordan trong mn bng r.12V ri, chng ta chng kin, nhng xoay chuyn tnh th ca Dunlap tiu tan thnh my khi, bi ch da vo nhng mo k ton ngn hn. Nhng c gng ca Dunlap thu v cho ng hng triu la nhng a cc cng ty, cc nhn vin, v cc c ng ri vo tnh th khn qun hn trc. Mc d, c th a s cc nh lnh o ni ting khng quan tm nhiu, nhng vng xoy o c gn y trong th gii kinh doanh gp phn vo s dch chuyn y xa thi lnh o c nhn nh ngi hng. M hnh mi ang dn chuyn dch ngi lnh o, h lm vic cn c, ng lm nn, thm lng to dng mt cng ty vng mnh thng qua s h tr v pht trin ngi khc ch khng tn dng kh nng v nhng thnh cng ca mnh.13 M hnh ngi lnh o mi c m t hu nh vng bng hon ton ci ti. Jim Collins, gi kha cnh mi ny l lnh o mc nm. Tri ngc vi ngi lnh o nh ngi hng nhng ngi lnh o mc nm hu nh l n dt v khng khoe khoang. Mc du h chp nhn hon ton trch nhim v nhng li lm, kt qu km v tht bi. H ni v thnh cng ca t chc h nh th h ngi trong khi mi ngi lm tt c mi vic. T gc c nhn, h l ngi khim tn, song nhng ngi lnh o th h mi c tham vng cao vi t chc, h c quyt tm si sc to ra cc kt qu v i v bn vng. H pht trin mt i ng cc nh lnh o ng tin cy nh t chc, to ra mt vn ha tp trung vo hiu sut v s chnh trc. Nhng nh lnh o ch coi trng bn thn thng to nn mt t chc vy quanh mt ngi hng vi hng ngn ngi gip vic. Tri li, nhng ngi lnh o mi suy ngh, to dng t chc ca h vi nhiu nh lnh o mnh c th bc ti trc, duy tr thnh cng ca t chc lu di trong tng lai. Cc nh lnh o ny mun mi ngi trong t chc phi pht trin y nht tim nng ca h. Ni tm li nh lnh o ngy nay l mt c nhn khim tn v ngi xy dng t chc y tham vng. H c to dng mt t chc mnh bng mt nn vn ha ci m, ch khng phi l th bc, nhn mnh vo ci thin lin tc v tng trng vng chc, trit kh ci ti ca mnh v chia s tin cy vi nhn vin v tp trung vo thnh cng di hn ch khng phi l li nhun ngn hn.

3. QUN TR V LNH O
S dch chuyn t m hnh c n m hnh mi cng phn nh mt s dch chuyn t cch tip cn qun tr theo tnh hp l truyn thng nhn mnh tnh n nh v kim sot sang cch tip cn lnh o coi trng s thay i, trao quyn, v cc quan h. Trong m hnh c, cch tip cn qun tr truyn thng vn hnh tt, nhng m hnh mi i hi cc nh qun tr cng tr thnh cc nh lnh o hu hiu. Nhng nh iu
Useem, Tyrants, Statesmen, and Destroyers. James Collins, Good to Great: Why Some Companies Make the Leap...And Other Dont (New York: HarperCollins 2001).
13
12

Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009 hnh nh Reuben Mark hng theo mt thc ti mi v kt hp cc phm cht lnh o vi cc k nng qun tr theo tnh hp l. Chng ta s nghin cu su hn lnh o bng vic xem xt s khc bit gia qu trnh lnh o vi qun tr. Qun tr c th nh ngha nh l vic t cc mc tiu ca t chc mt cch c hiu lc v hiu qu thng qua hoch nh, t chc, b tr nhn s, nh hng, v kim sot cc ngun lc ca t chc. Gn y c nhiu ti liu vit v s khc bit gia qun tr v lnh o. Tuy nhin, c th l do qu nhn mnh vo s cn thit ca lnh o, cc nh qun tr i khi b gn vi nhng n tng my tt p. Cc nh qun tr v cc nh lnh o vn khng phi l nhng kiu ngi khc nhau, nhiu nh qun tr hon ton c sn cc kh nng v phm cht cn thit tr thnh cc nh lnh o hu hiu. Lnh o khng th thay th qun tr, m n nn thm vo cho qun tr. V d, ColgatePalmolive, Reuben Mark r rng thc hin qun tr tt, chng hn nh kim sot chi ph, thit lp cc mc tiu v k hoch, to ra s phi hp v gim st cc hot ng v hiu sut ca cng ty. Tuy nhin, ng cng cn l mt nh lnh o ti gii cung cp vin cnh v cm hng cho nhn vin, gi mt tm nhn tng lai di hn, to lp mt nn vn ha cho php nhng ngi khc pht trin v nng ng, xy dng mt mi trng nui dng tnh trung thc v trch nhim. C cc nh qun tr tt c cc cp ca t chc ngy nay m h cng l nhng nh lnh o gii, hu ht mi ngi c th pht trin cc phm cht cn thit cho mt nh lnh o hu hiu. Bng: Phn bit gia nh qun tr v ngi lnh o
nh hng Sp xp con ngi Quan h Qun tr Hoch nh, lp ngn sch Quan tm n nhng vn cn bn T chc, phn cng, iu khin, to lp cc ranh gii Tp trung vo mc tiu- Sn xut/bn cc sn phm dch v Da vo quyn lc v th Hnh ng nh ng ch Gi khong cch v cm xc Suy ngh chuyn mn Ni Tun th Hiu r t chc Lnh o To vin cnh, chin lc Quan tm n tm nhn thc v tng lai di hn To lp vn ha v cc gi tr chia s Gip ngi khc pht trin Gim cc ranh gii Tp trung vo con ngi- truyn cm hng v ng vin ngi phc tng Da vo quyn lc c nhn Hnh ng nh ngi hng dn, ng vin v phc v Lin kt xc cm (tri tim) Suy ngh ci m (Quan tm) Lng nghe Khng theo khun php Hiu r bn thn

Phm cht c nhn

3.1Cung cp nh hng
C nh lnh o v qun tr u lin quan n vic cung cp nh hng cho t chc nhng gia h cng c nhng s khc bit nht nh. Cc nh qun tr tp trung vo vic thit lp cc k hoch v tin chi tit t c cc kt qu c th. Lnh o cn to ra mt vin cnh tng lai v pht trin cc chin lc tm nhn xa to ra nhng thay i cn thit t c vin cnh . Trong khi qun tr cn phi theo di nhng iu cn bn, then cht v cc kt qu ngn hn, th lnh o li quan tm n tm nhn thc v tng lai di hn. Vin cnh l mt bc tranh v tng lai mong mun y tham vng cho t chc hay nhm. thuyt phc nhng ngi phc tng, vin cnh phi l ci m mi ngi u thy c lin quan v chia s. Mt 8

Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009 nghin cu v 100 cng ty tt nht M, ca tp ch Fortune ngi ta nhn thy hai din mo xut hin nhiu nht cc cng ty v i l mt nh lnh o c vin cnh, tc ng mnh m v mt thc v mc ch trn c vic tng gi tr cho cc bn hu quan.

3.2Sp xp con ngi

Vic qun tr i hi c mt cu trc thc hin k hoch; b tr nhn s vo c cu ; xy dng cc chnh sch, th tc v cc h thng iu khin cc nhn vin v gim st vic thc thi k hoch. Cc nh qun tr l nhng ngi suy ngh v cng nhn l ngi thc hin. Lnh o yu cu vic truyn thng vin cnh, pht trin mt nn vn ha c chia s, v tp hp cc gi tr ct li c th dn n trng thi tng lai mong mun. iu ny gn kt mi ngi nh l nhng ngi lm ch suy ngh v hnh ng. Chnh ngi lnh o nui dng trong mi con ngi ca t chc cm gic kh nng lm ch. Trong khi vin cnh m t im n, vn ha v cc gi tr gip xc nh hnh trnh hng n n. Lnh o tp trung lm cho mi ngi v cng mt hng. Cc nh qun tr thng t chc bng vic sp xp con ngi vo cc chuyn ngnh v chc nng tch bch nhau bi cc b phn v cp trc tuyn. Mt b my chnh thc c cu trc vi cc b phn, cc cp c hnh thnh. Cc nh qun tr s n lc vn hnh n mt cch hp l. Cc nh lnh o ph v cc ranh gii, v th, mi ngi bit c iu m ngi khc ang lm, c th phi hp vi nhau mt cch d dng, cm nhn ngha ca lm vic nhm v bnh ng t c kt qu. Thay v ch n gin l iu khin v kim sot cc nhn vin t c kt qu c th, nhng ngi lnh o hng mi ngi vi tng rng ln v nhng g h nn lm v ti sao. Cc nh lnh o khuyn khch mi ngi m rng nhn thc, kh nng v chu trch nhim v hnh ng ca mnh. Chng ta c th hiu c cc so snh ny, khi cc bn th ngh v cc mn hc m bn hc trng i hc. Hin nay, trong phn ln cc mn hc, gio vin ni vi sinh vin mt cch chnh xc nhng g phi lm v cch thc lm. Tt nhin cng c rt nhiu sinh vin k vng v cch iu khin v kim sot ny. Nhng bn bao gi c mn hc m gio vin truyn cm hng v khuyn khch bn v c lp tm ti cch thc i mi t cc mc tiu. C th cm gic t hai tnh hung trn s cho bn thy khc bit v bn cht ca cch tip cn qun tr hp l vi lnh o. Trong khi, qu trnh truyn thng ni chung bao gm vic cung cp cc cu tr li v gii quyt vn , th lnh o li i hi t cc cu hi, lng nghe, v thu ht nhng ngi khc.

3.3Xy dng cc quan h

Khi xem xt trn phng din quan h, chng ta c gng phn bit gia qun tr v lnh o v i tng, cch thc chi phi. Qun tr tp trung vo cc i tng nh cc my mc, cc bo co, cc bc cn thit to ra cc sn phm v dch v ca t chc. Cch thc chi phi c bn trong quan h da trn quyn lc chnh thc. Quyn lc cng v chnh thc c ngha l c mt hp ng vit, ni, hay ngm hiu ngi ta nhn c hoc t thng cp hay t cp thp hn v s dng cc hnh vi cng ch hay khng cng ch nh l mt cch thc c th chp nhn t c kt qu mong mun. Cng v chnh thc v quyn lc trong t chc l ngun sc mnh qun tr, Tri li, lnh o tp trung vo ng vin, bi v, lnh o l mi lin h da trn nh hng c nhn, truyn cm hng cho con ngi. Lnh o da vo s nh hng, ch

Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009 khng phi l cng ch. Nhng ngi phc tng c trao quyn ra nhiu quyt nh v bn thn h. Lnh o c gng lm vic khuyn khch, thch thc v li ko ch khng phi l y ngi ta ti mc tiu. Vai tr ca lnh o l li cun, tip sc mnh cho con ngi, ng vin h, thng qua s tha nhn ch khng phi l thng hay pht. Quyn lc nu chng ta mun s dng t ny ch s nh hng mnh m ca lnh oxut pht t phm cht c nhn ca ngi lnh o. Lnh o khng nht thit phi gi mt cng v quyn lc chnh thc, trong khi nhiu ngi gi cng v chnh thc cha hn thc hin c s lnh o. Ngun quyn lc khc nhau l mt trong nhng s phn bit quan trng gia qun tr v lnh o. Tch khi cng v chnh thc ngi ta c cn phc tng nh lnh o hay khng? Lnh o thc s ty thuc vo bn l ai ch khng ty thuc vo bn c cng v v chc danh no.

3.4Pht trin cc phm cht c nhn

Qu trnh qun tr ni chung c gng duy tr khong cch v xc cm. Nh qun tr c gng cung cp nhng cu tr li, v gii quyt vn . C gng nhn thc r rng v t chc. Ch trng cc nng lc chuyn mn. Tn trng cc mnh lnh v tnh tun th. Lnh o l mt tp hp cc k nng; n ty thuc vo mt s phm cht c nhn tinh t kh nhn thy nhng rt mnh m. Cc phm cht y c th bao gm: lng nhit tnh, tnh chnh trc, lng dng cm v khim tn. Trc tin, lnh o tt phi ni bt vi s am m cng vic thc s, quan tm n con ngi chn tht. Ngi lnh o gii l nhng ngi yu nhng g h lm v mun chia s tnh yu vi nhng ngi khc. Khng gi khong cch, tri li, ngi lnh o li c nh lin kt xc cm vi ngi khc. Cc mi lin kt xc cm c th s khng tht thoi mi vi nh qun tr nhng n li rt cn thit c s lnh o tht s. u c lnh o, con ngi tr thnh mt phn ca cng ng v h cm thy rng h ang ng gp iu g c gi tr. Lnh o cn dng kh chp nhn li lm v nhng nghi ngi, chp nhn ri ro, lng nghe v tin tng, hc tp ngi khc.. Theo Frances Hesselbein th vic pht trin cc phm cht lnh o c th rt kh khn. Abraham Zaleznik cho rng cc nh lnh o nh cc phm cht c nhn ti sinh nhng ngi u tranh pht trin cm gic ci ti thng qua thay i tm l v x hi.14 c s lnh o, cc nh lnh o phi bit h l ai v h tn ti v iu g. H lun cho nhng ngi phc tng bit h k vng iu g. Mt nghin cu pht hin ra rng con ngi thch tun theo nhng c nhn m h ph thuc, ngay c khi h bt ng quan im hn l i vi ngi m h ng , nhng ngi thng xuyn thay i quan im v v th ca mnh.15 Mt ngi lao ng m t loi ngi m h phc tng nh sau: ging nh h c mt cy gy gm vo iu quan tm ca mi ngi , v cm r trong lng t. Ti c th bit khi ngi no c iu . y l khi h khng phng th, khng ch k, h ci m, c kh nng pha tr v ci vi nhau. H c th chp nhn mt tnh th bt nh v l tiu im hi t. H em n cho ti iu tt p nht bng cch

14

Abraham Zaleznik, Managers and Leaders: Are They Different? Harvard Business Review (MarchApril 1992): 126135. 15 Bennis, Why Leaders Cant Lead.

10

Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009 lm cho ti mun t mnh qun l theo cch thc tng t. Ti mun l mt phn trong th gii ca h.16 Nhng nh lnh o chn chnh cn nhiu n s khn ngoan ngoi cc th lc trong bn thn h. V d, cc nh lnh o hng ti tinh thn ci m n nhn cc tng mi ch khng phi l tm hn bo th ph phn cc tng mi. Nhng ngi lnh o quan tm n ngi khc v to dng cc lin kt c nhn hn l duy tr khong cch v cm xc. Cc nh lnh o lng nghe v thu hiu nhng g con ngi mong mun v cn thit hn l ni nhng li khuyn v mnh lnh. Cc nh lnh o sn lng chp nhn tr thnh nhng ngi khng theo khun php, khng ng v t chi khi n phc v cho nhng li ch ln hn, v chp nhn khng theo l thi vi ngi khc hn l c p mi ngi vo mt quan im chung. H v nhng ngi khc vt ra khi cc ranh gii v nh kin, chp nhn ri ro, v li lm hc tp v pht trin. Hn na, cc nh lnh o thng thn vi bn thn v ngi khc n mc c th truyn cm hng v s tin cy. H t cc chun mc cao v tinh thn bng cch lm nhng cng vic ng ch khng phi theo cc tiu chun c thit lp bi ngi khc. Lnh o chp nhn h thp c nhn, bi cc nh lnh o c th b xc phm, chp nhn ri ro, khi xng thay i ni chung s chm trn vi s chng i. Sng to kt qu S khc bit cng d nhn thy gia nh qun tr v lnh o l ch h to ra hai kt qu khc bit nhau. Cc nh qun tr duy tr mt mc n nh, c th d on trc, v th bc thng qua mt vn ha hiu qu. Cc nh qun tr tt gip cho t chc lin tc t c cc kt qu ngn hn v p ng cc k vng ca cc bn hu quan khc nhau. Tri li, lnh o to ra s thay i trong mt vn ha c tnh chnh trc m gip cho t chc thnh vng trn mt on ng di bng vic khuyn khch tnh ci m, trung thc, cc quan h tch cc, v hng vo di hn. Lnh o khch l lng can m ra nhng quyt nh kh khn v khng theo thng l m i khi phi hy sinh cc kt qu ngn hn. Lnh o ngha l i hi v thch thc tnh th hin ti, sao cho cc chun mc li thi, khng hu ch v khng c trch nhim x hi phi c thay th p ng vi cc thch thc mi. Lnh o tt c th dn n thay i cc k gi tr, nh sn phm dch v mi, ginh khch hng mi hay bnh trng th trng. Nh vy mc d qun tr tt cn thit gip t chc p ng cc cam kt hin ti, nhng lnh o tt li cn thit dch chuyn t chc n tng lai.

4. S TIN TRIN CA L THUYT LNH O

Cc l thuyt lnh o c th phn thnh 6 cch tip cn c bn c m t di y. Nhiu tng trong s ny vn c th ng dng cho cc nghin cu lnh o ngy nay.

4.1 Cc l thuyt v nhn

y l khi t ca quan nim lnh o. Cc nghin cu c xa nht v lnh o chp nhn nim tin rng cc nh lnh o (lun l n ng) c sinh ra vi din mo anh hng qu cm v cc kh nng t nhin v sc mnh v nh hng. Trong cc t chc, cc hot ng x hi, tn gio, chnh ph v qun i, lnh o c quan nim nh l mt V nhn. H sp t mi th vi nhau v nh hng n nhng ngi khc h phc tng, v thng da trn sc mnh ca vic tha k, cc phm cht v kh nng.
16

Sherman, How Tomorrows Best Leaders Are Learning Their Stuff.

11

Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009

4.2Cch tip cn din mo hay c im

Cch tip cn ny cho rng c nhng phm cht hn ngi nm bn trong nhng ngi lnh o. Cc nghin cu t nhng nm 1920 c gng tm xem cc nh lnh o c cc c tnh hay din mo c bit hay khng, chng hn nh tr thng minh, chiu cao, ngh lc, phn bit h vi nhng ngi khng lnh o v thnh cng. Thit ngh nu din mo c th xc nh, th c th s d kin trc c ngi lnh o, v thm ch c th hun luyn. Mc d, vn cha r rng trong vic ch ra danh mc cc c tnh, din mo lun bo m cho thnh cng, song mi quan tm v cc c tnh lnh o vn tip tc cho n ngy nay.

4.3 Cc tip cn hnh vi

u nhng nm 1950, nhng tht bi trong vic nhn din tp hp cc din mo chung khin cc nh nghin cu chuyn hng tng cng tm kim cc hnh vi ca nh lnh o, xem h lm g hn l xem h l ai.17 Mt hng nghin cu tp trung vo nhng g cc nh lnh o lm vic vi cng vic, lin quan n cc hot ng qun tr, vai tr v trch nhim. Cc nghin cu ny c m rng c xc nh cch thc phn bit cc nh lnh o hu hiu vi cc nh lnh o khng hu hiu trn phng din hnh vi. Cc nh nghin cu quan st cch thc m mt ngi lnh o lm vi nhng ngi phc tng chng hn h c on hay dn ch trong cch tip cn, v mi tng quan ca cch tip cn ny vi cc nh lnh o hu hiu v khng hu hiu.

4.4Cch tip cn ngu nhin

Mt hng nghin cu tip theo cch tip cn hnh vi l xem xt cc bin s bi cnh v tnh hung c th nh hng n hnh vi lnh o. tng c bn ca cc l thuyt ngu nhin l cc nh lnh o c th phn tch tnh th ca h v iu chnh hnh vi thch hp ci thin hiu lc lnh o. Cc bin s tnh hung bao gm cc c tnh ca nhng ngi phc tng, cc c tnh ca mi trng lm vic v cc nhim v ngi phc tng, cng nh mi trng bn ngoi. Thuyt ngu nhin, i khi c gi l thuyt tnh th, nhn mnh rng lnh o khng th hiu tch bch vi cc yu t khc ca nhm hay ca t chc.

4.5 Cc thuyt nh hng

Cc thuyt ny xem xt cc qu trnh nh hng gia lnh o v ngi phc tng. Ch chnh ca nghin cu l ngi lnh o c uy tn, m ch lnh o khng da trn quyn lc chnh thc hay cng v m ng hn l nh vo cc phm cht, nhn cch uy tn ca nh lnh o. Cc l thuyt v uy tn lnh o c gng ch ra cch thc hnh x ca nh lnh o, cch thc phn bit h vi ngi khc, v cc iu kin to nn lnh o uy tn. Lnh vc lin quan ca nghin cu l vin cnh lnh o. Cc nh lnh o nh hng n con ngi thay i bng vic cung cp mt vin cnh tng lai y cm hng.

17

Susan R. Komives, Nance Lucas, Timothy R. McMahon, Exploring Leadership:For College Students Who Want to Make a Difference (San Francisco: JosseyBass Publishers, 1998): 38.9

12

Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009

4.6Cc l thuyt quan h

T cui nhng nm 1970 nhiu tng v lnh o tp trung vo kha cnh hp l. l cch thc cc nh lnh o v ngi phc tng tng tc v gy nh hng ln nhau. Khng phi ngi lnh o iu g ngi phc tng, m lnh o c xem nh mt qu trnh lin quan m gn b y ngha gia tt c nhng ngi tham gia v cho php mi ngi ng gp t c vin cnh. Mi lin gia con ngi c xem nh kha cnh quan trng nht ca hiu lc lnh o.18 L thuyt quan h quan trng nht l lnh o chuyn ha. Lnh o chuyn ha pht trin nhng ngi phc tng thnh cc nh lnh o v dn n thay i quan trng nh nng cc nh lnh o v ngi phc tng ln nhng mc ng vin v o c cao hn.19 L thuyt lnh o y t ngha l ngi lnh o trc ht v trn ht l ngi phc v ngi khc ch khng phi l qun l, kim sot ngi khc. Ngi lnh o y t t mong mun v li ch ca ngi khc ln trn mong mun v li ch ca chnh mnh.20 Ch quan h quan trng khc bao gm cc phm cht c nhn m cc nh lnh o cn to dng cc quan h hu hiu nh tr tu xc cm, t duy lnh o, lim chnh, cc chun mc cao v o c, dng kh c nhn. Hn na, cc nh lnh o to dng quan h thng qua ng vin, trao quyn, truyn thng lnh o, lnh o nhm, bao qut s a dng

4.7 Cc l thuyt lnh o mi pht sinh

Cc yu t ca mi cch tip cn chng ta va tho lun vn c th p dng n ngy nay. Tuy nhin, vi s qu n m hnh mi nh ni n, cc tng mi ang pht sinh. Hiu bit v th gii nh s hn lon, lun thay i, ri ro v lun thch thc ang c chuyn thnh cc quan nim mi v ngha ca ngi lnh o. Trn quan im ny, thc y s thay i l kha cnh quan trng ca cng v lnh o. Lnh o s thay i lun l b phn ch yu ca lnh o, nhng nhiu hc thuyt trc y t ch n hnh vi thay i. Vi mi trng khng th d kin trc ca th k 21, s ch chuyn sang cch thc m nhng nh lnh o to ra s thay i trong nhng ngi phc tng v t chc p ng v bt kp nhp thay i ca mi trng. Thch nghi vi mt th gii hn n, cc nh lnh o phn u to ra nhng t chc trong mi ngi gn b mt thit vo vic nhn din v gii quyt cc vn nh t chc pht trin v thay i p ng vi cc thch thc mi. Khng phi l qun l v kim sot ngi khc, cc nh lnh o lm vic vi mi ngi to ra mt vin cnh cng c chia s, v nh dng cc gi tr vn ha cn thit t c vin cnh y. Cng khng phi nh vo kim sot trc tuyn, cc nh lnh o xy dng ton b t chc nh l cc cng ng mc ch v nh hng c chia s.

18

Shann R. Ferch and Matthew M. Mitchell, Intentional Forgiveness in Relational Leadership: A Technique for Enhancing Effective Leadership, The Journal of Leadership Studies 7, no. 4 (2001): 7083. 19 James MacGregor Burns, Leadership (New York: Harper & Row, 1978); Bernard M. Bass, Current Developments in Transformational Leadership, The Psychologist-Manager Journal 3, no.1 (1999): 521. 20 Robert K. Greenleaf, The Servant as Leader (Indianapolis: The Robert Greenleaf Center, 1970); Mary Sue Polleys, One Universitys Response to the Anti-Leadership Vaccine: Developing Servant Leaders, The Journal of Leadership Studies 8, no. 3 (2002): 117130.52

13

Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009

4.8 Lnh o mt ngh thut v khoa hc

Chng ta bit rng khi nim lnh o tin trin qua rt nhiu cc quan nim khc nhau v lin tc thay i. Thc tin ngy nay cho thy cc cch thc c khng cn tc dng na, trong khi nhng cch thc mi ch va pht sinh. C th c mt cun sch hay mt lp hc no gip bn tr thnh nh lnh o tt hn hay khng? Cu tr li l khng. Bi iu quan trng cn nh l lnh o va l mt khoa hc va l mt ngh thut. N l mt ngh thut bi nhiu k nng v phm cht lnh o khng th hc c t mt cun sch. Lnh o ly t thc t v tri nghim, cng nh khai thc v pht trin c nhn mnh lit. Tuy nhin, lnh o cng l mt khoa hc, bi v ngy cng nhiu cc kin thc v s tht khch quan m t qu trnh lnh o v cch thc s dng cc k nng lnh o t c mc tiu t chc. Kin thc v nghin cu lnh o gip ngi ta phn tch cc tnh hung theo nhiu gc khc nhau v hc cch lnh o hu hiu hn. Bng vic khai thc lnh o trong c kinh doanh ln x hi chng ta s nhn c mt s hiu bit v tm quan trng ca lnh o vi thnh cng ca mt t chc, cng nh nhng kh v thch thc cng v lnh o. Nghin cu lnh o cng c th dn n s khm ph cc kh nng m chnh bn cng cha tng bit. Nghin cu lnh o cho bn k nng bn c th p dng trong cuc sng hng ngy. Nhiu ngi cha tng th tr thnh lnh o bi v h khng c hiu bit v nhng g ngi lnh o phi lm. Bn c th rn luyn tr thnh lnh o trn c phng din khoa hc ln ngh thut.

14

Dnh cho kha 32 hc k 2/ 2009

NH GA TIM NNG CA BN Bn c th nh gi tim nng lnh o ca chnh bn thn mnh bi cch hon thnh bng cu hi t nh gi ca lnh o.
Tim nng lnh o ca bn
Cc cu hi 1-6: V bn hin nay Cu 7-22 Bn nh th no nu bn ng u mt b phn ln trong mt cng ty. Cu tr li ng /khng cho bit mc m t bn mt cch chnh xc hay bn mun c thc hin mi hnh ng Hin nay 1. Khi bn c mt s cng vic hay cc bi tp v nh, bn c thit lp cc u tin hay t chc cng vic thc hin ng hn khng? . 2. Khi c nhng bt ng nghim trng, bn c dng li v tranh lun n khi n c gii quyt hon ton khng? 3. Bn c thch ngi trc my tnh hn l b nhiu thi gian cho mi ngi khng?........ 4. Bn c li ko ngi khc trong cc hnh ng hay khi c cc tranh lun khng?..... 5. Bn c bit vin cnh di hn cho ngh nghip ca mnh, gia nh mnh v cc hot ng khc?.... 6. Khi gii quyt vn bn c thch phn tch mi vic, v nh mt nhm ngi thc hin n hay khng?....... Nu ng u b phn 7. Bn c gip cc thuc cp lm r cc mc tiu v cch thc t c cc mc tiu khng?..... 8. Bn c cho mi ngi thy ngha ca s mnh hay mc ch cao hn khng?..... 9. Bn c lm cc cng vic xy ra ng thi gian khng?...... 10. Bn c theo di cc c hi sn phm hay dch v mi khng?....... 11. Bn c s dng cc chnh sch v th tc nh l nhng ch dn gii quyt vn hay khng?.... 12. Bn c thc y cc gi tr v nim tin c o khng?...... 13. Bn c s dng cc phn thng tin bc vi cc thnh tch cao t thuc cp khng?...... 14. Bn c truyn cm hng tin cy t mi ngi trong t chc khng?..... 15. Bn c mt mnh lm cc cng vic quan trng khng?....... 16. Bn c gi ra cc cch thc mi v c o thc hin cc cng vic khng?..... 17. Bn c tin cy mi ngi lm tt cng vic ca h khng?..... 18. Bn c din t bng li cc gi tr cao hn m bn v t chc theo ui khng?..... 19. Bn c thit lp cc th tc gip b phn mnh lm vic tri chy khng?..... 20. Bn c t cu hi ti sao v mi th ng vin ngi khc?...... 21. Bn c thit lp cc gii hn hp l cho cc tip cn mi khng?...... 22. Bn c biu th s khng khun php x hi nh l mt cch thc y thay i khng?...... Tnh im v gii thch. m cc cu tr li c cho cc cu s chn v cc cu hi l. So snh hai con s ny. Cc cu chn th hin hnh vi v hot ng c trng ca lnh o. cc nh lnh o c nhng c tnh lin quan n tng, gi tr, vin cnh, v thay i. H thng s dng cch tip cn trc gic pht trin cc tng mi m v tm kim cc hng mi cho b phn v t chc. Cc cu l c xem nh l cc hot ng c trng qun tr hn. Cc nh qun tr p ng cc vn t chc theo cch v tnh hn, ra quyt nh hp l v lm vic v s n nh v hiu qu. Nu bn tr li c nhiu hn cc cu chn bn c cc phm cht ca nh lnh o tim tng. Ngc li bn s c phm cht qun tr mnh hn. Cc phm cht lnh o c th pht trin hay ci thin vi nhn thc v kinh nghim.

15