Osnove metalnih konstrukcija 1

Krute veze pod uglom

Osnove metalnih konstrukcija 2
Karekteristike krutih veza
Krute veze su sposobne da prenesu i momente savijanja;
Krute veze mogu da budu izmeu dva nosaa (rotiljni
sistem), ili izmeu nosaa i stuba (okvirni sistem);
Primenom krutih veza se obezbeuje bolja preraspodela
momenata savijanja i, u veini sluajeva, manja
naprezanja;
Primenom krutih veza ostvaruje se kontinuiranje nosaa
to utie na smanjenje deformacija (ugiba);
Da bi se obezbedilo prenoenje momenata savijanja
potrebno je predvideti posebne konstrukcijske elemente, pa
krute veze iziskuju vei utroak elika od zglobnih, a i
izrada je neto sloenija;
Sistemi sa krutim vezama (viestruko statiki neodreenih
nosai) su osetljivi na neravnomerno sleganje oslonaca;
Osnove metalnih konstrukcija 3
Podela krutih veza prema nainu
oblikovanja
Krute veze sa kontinuitet lamelom (npr. veze
podunih i poprenih nosaa kod eleznikih
mostova, ...)
Krute veze sa eonom ploom (npr. veze izmeu
grede i stuba okvirnog nosaa, ...)
Osnove metalnih konstrukcija 4
Krute veze sa kontinuitet lamelom
Osnove metalnih konstrukcija 5
Proraun krute veze sa kontinuitet lamelnom
Kod krutih veza potrebno je obezbediti prenoenje
momenta savijanja (M) i transverzalnih sila (V
1
i V
2
);
Osnovni koraci pri proraunu su:
Kontrola napona u oslabljenom preseku,
Dimenzonisanje kontinuitet lamele i njene veze sa
noicom nosaa (prenoenje momenta savijanja M);
Proraun veze rebra nosaa (prenoenje
transverzalnih sila V
1
i V
2
)
Osnove metalnih konstrukcija 6
Kontrola napona u oslabljenom preseku
Kontrola normalnih napona:
dop
net
W
M
=
Kontrola smiuih napona:
dop
w w
A
V
t I
S V

=
M moment savijanja na mestu veze,
V transverzalna sila na mestu veze,
W
net
otporni moment neto preseka,
A
w
povrina rebra nosaa,
Osnove metalnih konstrukcija 7
Dimenzionisanje kontinuitet lamele
h
M
N N
c t
= =
Moment savijanja se deli na spreg sila
(zatezanje N
t
i pritisak N
c
);
Gornja, zategnuta kontinuitet lamela
dimenzionie se prema neto preseku:
dop
net
t
A
N
=
Potrebna debljina kontinuitet lamele
) (
, 0 1 , f f dop
t
d n b
N
t

Obini zavrtnjevi
) (
, 0 1 ,
,
f f dop
red t
d n b
N
t

Prednapregnuti visokovredni zavrtnjevi

dop s f t red t
F n N N
, 1 , ,
4 , 0 =
Osnove metalnih konstrukcija 8
Proraun veze kontinuitet lamele sa
noicim nosaa
Veza se po pravilu ostvaruje pomou zavrtnjeva (obinih
ili visokovrednih, prednapregnutih)
Potreban broj zavrtnjeva se odreuje na osnovu sile
zatezanja N
t
:
dop f
t
f
F
N
n
,

F
f,dop
nosivost zavrtnja na smicanje (zavrtanj je po
pravilu jednosean);
Osnove metalnih konstrukcija 9
Prenoenje sile pritiska u zoni donje noice
Moe da se ostvari na vie naina:
1. Isto kao u sluaju zategnute noice pomou kontiuitet
lamele i zavrtnjeva; U ovom sluaju neophodno je da
se predvidi otvor u rebru poprenog (primarnog)
nosaa (mostogradanja);
2. Direktnim kontaktom preko podmetaa od ravnog
lima (zgradarstvo);
3. Pomou stolice;
Osnove metalnih konstrukcija 10
Prenoenje transverzalne sile preko rebra
nosaa
Moe da se ostvari na dva naina:
Pomou prikljunih ugaonika i zavrtnjeva serije 1 i
serije 2 (V, M
e
)
Pomou eone ploe i zavrtnjeva (V);
Osnove metalnih konstrukcija 11
Reenje sa prikljunim ugaonicima
2
2
,
1
6 1
|
.
|

\
|

+
h
e V
V
F
n
dop w
Vae sva pravila kao i kod zglobnih veza sa prikljunim
ugaonicima!
Zavrtnjevi serije 1:
Sila usled smicanja Sila usled momenta savijanja
n
V
F
V
=
Kontrola nosivosti najoptereenijeg zavrtnja

= =
n
i
i
e
x M M
z m
z M
F F
1
2
max
, max max
dop M V R
F F F F + =
2
max
2
max ,
Osnove metalnih konstrukcija 12
Zavrtnjevi serije 2
Kontrola nosivosti zavrtnjeva na smicanje (zavtnjevi su
jednoseni):
v V
F
n
V
F =
2
1
1 ,
v V
F
n
V
F =
2
2
2 ,
Kontrola nosivosti zavrtnjeva na pritisak po omotau rupe:
b V
F
n
V V
F
+
=
2
2 1
Osnove metalnih konstrukcija 13
Varijanta krute veze u sluaju nosaa iste visine
Obostrano zasecanje noica;
Gornja i donja lamela su istih dimenzija;
Zavrtnjevi za vezu poprenog (primarnog) nosaa sa kontinuitet
lamelama su konstruktivnog karaktera!
Osnove metalnih konstrukcija 14
Veza podunih i poprenih nosaa sa kontinutet
lamelom i stolicom
dop w w w
F n V V
,
= >
Primenjuju se kada broj zavrtnjeva na rebru (n
w
) nije dovoljan za
prijem transverzalne sile:
dop w w w c
F n V V V V
,
= =
z N c V M
c c c
=
Dodatni zavrtnjevi
koji se postavljaju
na stolici (n
c
)
dimenzioniu se
na sledee uticaje:
Osnove metalnih konstrukcija 15
Veza konzolnog zavretka podunog nosaa
h
e P
N N
c t

= =
2
1
2
, 1
1
6 1
|
.
|

\
|

h
e P
P
F
n
dop w
Zavrtnjevi serije 1 Zavrtnjevi serije 2
dop w
F
P
n
, 2
2

Osnove metalnih konstrukcija 16

Krute veze sa kontinuitet lamelama u
zgradarstvu
a) Veze sa podmetaem u pritisnutoj zoni
b) Veze sa eonim ploama
Osnove metalnih konstrukcija 17
Primeri kontinuiranja nosaa u zgradarstvu,
pomou zavarenih kontinuitet lamela
Veza sa podvlakom Kontinuiranje na ukrtanju sa stubom
Osnove metalnih konstrukcija 18
Kontinuiranje nosaa razliitih visina
oblikovanje pritisnute zone
Nepravilno! Pravilno!
Izbegavati krivljenje rebra poprenog nosaa u zoni unoenja sila
pritiska!
Osnove metalnih konstrukcija 19
Primeri pravilnog oblikovanje kontinualne
veze podunih nosaa razliite visine
Osnove metalnih konstrukcija 20
Primer kontinuiranja nosaa razliitih visina na
ukrtanju sa stubom
Osnove metalnih konstrukcija 21
Krute veze sa eonom ploom
Osnove metalnih konstrukcija 22
Polje primene krutih veza sa eonom
ploom
Najee se koriste za :
Veze greda sa stubovima kod okvirnih nosaa;
Montane nastavke nosaa;
Kontinuiranje sekundarnih nosaa kod rotiljnih konstrukcija;
Osnove metalnih konstrukcija 23
Uslovi za primenu krutih veza sa eonom
ploom
Optereenja su preteno mirna statikog karaktera;
Nosa i eona ploa su od elika ija granica razvlaenja f
y
nije manja od 240 MPa;
Nosa je izraen od I profila koji ispunjava uslov I
w
/I < 0,15;
Primenjuju se prednapregnuti visokovredni zavrtnjevi klase
vrstoe 10.9;
Svi ovi uslovi se mogu ostvariti kod konstrukcija u zgradarstvu!
Osnove metalnih konstrukcija 24
Razliite zone naprezanja kod krutih veza
sa eonom ploom
Osnove metalnih konstrukcija 25
Potencijalni oblici loma
Zona zatezanja:
plastifikacija noice grede,
lom po avovima,
plastifikacija eone ploe,
plastifikacija noice stuba,
plastifikacija rebra stuba,
lom po zavrtnjevima.
Zona pritiska:
gnjeenje rebra stuba,
izboavanje rebra stuba.
Zona smicanja:
smicanje rebra stuba (panelni mehanizam loma).
Osnove metalnih konstrukcija 26
Deformacije elemenata veze
Neukrueno rebro stuba Ukrueno rebro stuba
Osnove metalnih konstrukcija 27
Osnovni elementi krute veze sa
eonom ploom - JUS
Zavrtnjevi za vezu eone ploe sa prikljunom
povrinom;
Prikljuna povrina (npr. noica stuba);
eona ploa;
avovi za vezu nosaa sa eonom ploom;
Osnove metalnih konstrukcija 28
Stanardni tipovi eonih ploa
eone ploe sa prepustom grupa A
sa 2 zavrtnja u redu A1 (uske)
sa 4 zavrtnja u redu A2 (iroke)
eone ploe bez prepusta grupa B
sa 2 zavrtnja u redu B1 (uske)
sa 4 zavrtnja u redu B2 (iroke)
Osnove metalnih konstrukcija 29
Oblik i dimenzije standardih eonih ploa
Osnove metalnih konstrukcija 30
Standardna rastojanja
izmeu zavrtnjeva
Ova rastojana su manja od minimalnih,
propisanih za smiue spojeve!
u a
1
e
1
e
2
w
1
w
2
w
3
mm mm mm mm mm mm mm
M16 30 25 70 (80) 40 25
M20 40 30 90 (100) 45 30
M24 50 35 110 (120) 55 35
M27 60 40 130 (140) 65 40
M30
10 za h<200mm
20 za 200<h<400
30 za h>400mm
60 45
2a
1
+t
f
1+
0<<4mm
130 (140) 70 45
NAPOMENE:
(1) Vrednosti u zagradama se odnose na nosae sa debljinom rebra veom od 10 mm.
(2) je dodatak za zaokruivanje na 5 mm.

Osnove metalnih konstrukcija 31
Proraun zavrtnjeva za vezu eone ploe
Zavrtnjevi u zoni zatezanja za prijem momenta savijanja
h
M
N
t

B. grupu za 2 /
A grupu za
2 f
f
t a h
t h
h
Osnove metalnih konstrukcija 32
Kontrola nosivosti najoptereenijeg
zavrtnja u zoni zatezanja
p dop t t
F F F =
3 ,

F
t
sila zatezanja u jednom zavrtnju usled momenta savijanja
Grupa Tip 1 Tip 2
A
h
M N
F
t
t

= =
4 4

( ) h
M N N
F
t t
t

= =
+
=
2 , 7 2 , 7 4 8 , 0 4

B
h
M N
F
t
t

= =
2 2

( ) h
M N N
F
t t
t

= =
+
=
6 , 3 6 , 3 2 8 , 0 2


Osnove metalnih konstrukcija 33
Zavrtnjevi za prijem transverzalne sile (V)
dop s
c
v
F
n
V
F
,
=
Pritisak se prenosi kontaktom, pa se zavrtnjevi u
pritisnutoj zoni koriste za prenoenje sile smicanja!
Ukoliko zavrtnjevi u pritisnutoj zoni nisu dovoljni
za prijem transverzalne sile (V), onda se sila
predaje i zavrtnjevima u zoni zatezanja! Oni se tada
proveravaju na kombinovano naprezanje: zatezanje
i smicanje!
Zavrtnjevi su jednoseni;
Osnove metalnih konstrukcija 34
Odreivanje debljine lima prikljune
povrine (noice stuba)
Tip veze Debljina noice t
A1 0,80d

A2 1,00d
B1 1,00d


B2 1,25d
A1 1,10d

A2 1,40d
B1 1,00d

B2 1,30d

Debljina noice stuba zavisi od: tipa veze, prenika zavrtnja i
ukruenja na rebru nosaa.
Debljina noice stuba ne treba da bude manja od polovine
debljine eone ploe!
Osnove metalnih konstrukcija 35
Poveanje krutosti noica stuba pomou
kontra ploica
Osnove metalnih konstrukcija 36
Proraun eone ploe bez prepusta
Osnove metalnih konstrukcija 37
Proraun eone ploe sa prepustom
Osnove metalnih konstrukcija 38
Uproen postupak odreivanja debljine
eone ploe u funkciji prenika zavrtnja
Tip veze
Debljina eone ploe
d
p

A1 1,00d

A2 1,25d
B1 1,50d

B2 1,70d
NAPOMENE:
(1) Debljinu eone ploe d
p
zaokruiti na parne milimetre.
(2) Kod eonih ploa tipa A1 i A2, ukoliko su zavarene K avom, debljinu ploe
poveati za 10 mm.
(3) Sa d je oznaen prenik zavrtnja.

Osnove metalnih konstrukcija 39
Veza eone ploe sa zategnutom noicom
nosaa
Osnove metalnih konstrukcija 40
Proraun avova za vezu nosaa sa eonom ploom
Taka 1:
n
dop w
w y
y
W
M
,
,
=
Taka 2:
V
dop w
w w y
w y
a
V
a I
S V
,
2 , 2 2 ,
2 , ,
2 2

=
l
II
Taka 3:
3
,
z
I
M
n
w y
y
=
2 ,
3 , ,
2a I
S V
V
w y
w y

=
II
dop w u
V n
,
2 2
+ =
II