Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 792

NUMBERS

MIZO SUNDAY SCHOOL UNION


Thuthlung Hlui Hrilhfiahna

NUMBERS
2012 PUITLING SUNDAY SCHOOL ZIR

Buatsaihtu Rev. H. Lalchhanhima

SYNOD LITERATURE & PUBLICATION BOARD

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

Published by The Synod Literature & Publication Board for The Mizo Sunday School Union (MSSU)

Chhut khatna 2011 Copies 56,000 Synod Literature & Publication Board

Typeset by Synod Literature & Publication Board

Printed at The Synod Press Aizawl - 796 001 Mizoram


www.mizoramsynod.org

NUMBERS MSSU PUITLING SUNDAY SCHOOL SYLLABUS 2012 : NUMBERS THLA NI ZIRLAI THUPUI

JAN

1 8 15 22 29 5 12 19 26

1 2 3

Kumthar Ni Pawl siam rem ni Thuhmahruai - I Thuhmahruai - II Chhiarpui vawi khatna Hnam tinte riah hmun tur thliar felna Puithiamte dinhmun Levia chite rawngbawlna Bawlhhlawhna hrang hrang laka inthenna Nazarit mi nih dan Hnam hruaitute thil hlan - I Hnam hruaitute thil hlan - II Levia chite then thianghlim Kalhlen Kut \um hnihna (Tumkau Ni) Easter Sunday Tangkaraw tawtawrawt Sinai a\angin an chhuak Mipui an phunnawi Miriami leh Arona helna Kanaan ram enthlatute Mosia \awng\aina Pentikos Ni
www.mizoramsynod.org

FEB

4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 -

MAR

4 11 18 25 1 8 15 22 29

APR

MAY

6 13 20 27

NUMBERS

JUN

3 10 17 24

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

Pathian hremna leh ram run vawi khatna Ram tiama thil hlan dan tur Kora leh a \hiante helna (Rualbanlote Ni) Hel hmangte laka ngilneihna Arona tiang (Health & Hospital Sunday) Puithiam leh Levia chite mawhphurhna leh chanvo Inthen thianghlim dan Ruang khawih hnua intihthianghlim dan Kades hmuna harsatna Arad lal hneh thu leh dr rl Amor lal leh Basan lal hneh thu Moab lal Balaka leh Balaama Balaama hrilhlawkna - I Balaama hrilhlawkna - II Moab rama bawhchhiatna leh Phinehasa hmalakna Chhiarpui \um hnihna Ram inrochun dan leh hruaitua Josua ruat thu Pathian hnena thilhlan - I (Kristian Chhungkaw Ni) Pathian hnena thilhlan - II Hmeichhiate thutiam chungchang Midian-ho nena indona Rallak sum insem thu
www.mizoramsynod.org

JUL

1 8 15 22 29

AUG

5 12 19 26 2 9 16 23 30

SEP

OCT

7 14 21 28

NUMBERS

NOV

4 11 18 25

41 42 43 44 45 46 47

Khawvel Sunday School Ni Jordan lui chhak lama ram pekte Aigupta a\anga Moab kalkawng chhui letna Ramri leh ram semtu turte Levia chite chenna tur leh inhumhimna khua (Bible Sunday) Tualthah avanga hremna dan Ram chanpual nei hmeichhe pasal tur chungchang (MSSU Pathian thu exam ni) Thlir ltna

DEC

2 9 16 23

SUNDAY SCHOOL THILTUMTE 1. Pathian hriatna leh rinna dik tak nei tra kaihhruai leh \anpui. 2. Pathian thu (Bible) zirtr. 3. Kristian thurin zirtr. 4. Pathian biak zirtr. 5. Kohhran mi \ha tak leh khua leh tui \ha tak ni tra buatsaih. 6. Kristian tih tr leh awm dn tr zirtr.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

A CHHUNGA THU AWMTE Sunday School thil tumte .............. v Chhuahtu Board Thuchang ............. ix Thuhmahruai ............. xi Ziaktu Thuhma ...........xiii Synod Ni pawimawhte (2012 Calendar) ............ xv

1. 2.

Thuhmahruai I Thuhmahruai II

33:2 ............ 17 35:34 ............ 26

|HEN KHATNA ISRAEL FATE SINAI TLANGAH (1:1-10:10) 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Chhiarpui vawi khatna 1:1-54 Hnam tinte riahhmun tur thliarfelna 2:1-34 Puithiamte dinhmun 3:1-51 Levia chite rawngbawlna 4:1-49 Bawlhhlawhna hrang hrang laka inthenna 5:1-31 Nazarit mi nih dan 6:1-27 Hnam Hruaitute Thilhlan I 7:1-41 Hnam Hruaitute Thilhlan II 7:42-89 Levia chite then thianghlim 8:1-26 Kalhlen Kt \um hnihna 9:1-23 Tangkaraw tawtawrawt 10:1-10 ............ 32 ............ 44 ............ 52 ............ 62 ............ 71 ............ 79 ............ 90 ............ 98 .......... 108 .......... 115 .......... 122

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

|HEN HNIHNA SINAI A|ANGA MOAB PHAI RUAM (10:11-22:10) 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. Sinai a\angin an chhuak 10:11-36 Mipuite an phunnawi 11:1-35 Miriami leh Arona helna 12:1-16 Kanaan ram enthlatute 13:1-33 Mosia \awng\aina 14:1-25 Pathian hremna leh ram run (Vawi 1-na) 14:26-45 Ram tiama thil hlan dan tur 15:1-16 Kora leh a \hiante helna 16:1-35 Hel hmangte laka ngilneihna 16:36-50 Arona tiang 17:1-13 Puithiam leh Levia chite mawhphurhna leh chanvo 18:1-32 Inthen thianghlim dan 19:1-10 Ruang khawih hnua intihthianghlim dan 19:11-22 Kades hmuna harsatna 20:1-29 Arad lal hneh thu leh dr rl 21:1-9 Amor lal leh Basan lal hneh thu 21:10-35 .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... 128 135 145 153 162 170 178 188 197 202

.......... 207 .......... 216 .......... .......... .......... .......... 222 227 235 240

|HEN THUMNA MOAB PHAI RUAMAH (22:1-36:13) (Ram tiam lut tura inbuatsaihnate) 30. Moab lal Balaka leh Balaama 31. Balaama Hrilhlawkna I 22:1-41 .......... 248 23:1-26 .......... 258
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

32. Balaama Hrilhlawkna II 23:27-24:25 33. Moab rama bawhchhiatna leh Phinehasa hmalakna 25:1-18 34. Chhiarpui \um hnihna 26:1-65 35. Ram inrochun dan leh hruaitua Josua ruat thu 27:1-23 36. Pathian hnena Thilhlan I 28:1-31 37. Pathian hnena Thilhlan II 29:1-40 38. Hmeichhiate thutiam chungchang 30:1-16 39. Midian-ho nena indona 31:1-24 40. Rllk sum insem thu 31:25-54 41. Jordan lui chhak lama ram pekte 32:1-42 42. Aigupta a\anga Moab kalkawng chhuiletna 33:1-56 43. Ramri leh ram semtu turte 34:1-29 44. Levia chite chenna tur leh inhumhimna khua 35:1-15 45. Tualthah avanga hremna dan 35:16-34 46. Ram chanpual nei hmeichhe pasal tur chungchang 36:1-13 47. Thlir letna I Kor. 10:11 Lehkhabu rawnte (Bibliography) Map

.......... 266 .......... 276 .......... 283 .......... 292 .......... 299 .......... 309 .......... .......... .......... .......... 317 324 332 338

.......... 348 .......... 358 .......... 364 .......... 370 .......... 377 .......... 383 .......... 391 .......... 394

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

CHHUAHTU BOARD THUCHANG

Nikumah khan Chhandamna tih kan zir a. Kumin (2012) ah hian Bible-a Numbers bu kan zir dawn a. Numbers bu hi Puitling Sunday School-ah kan la zir ngai lo va, zir tura thlan a lo ni ta hi a lawmawm hle mai. Nakkum 2013-ah chuan Sam bu II & III (Sam 42-79), Rev. Dr. R. Lalbiakmawia ziak kan zir thung ang. Kumina Puitling Sunday School zirlai bu ziaktu Rev. H. Lalchhanhima hi mi rilru nghet tak, mi taima leh fimkhur, a taka thil tih duh mi a ni a. Hmun hrang hrangah Pastor rawngbawl hna hlawhtling taka thawkin, Aizawl Theological College-ah Lecturer hna te, Rescue Home-ah Director hna te leh Synod Moderator mawhphurhna thlenga chelh tawh a ni a; Counselling lama mi thiam a ni bawk. Heti ang Minister Senior, kan Kohhran leh kan ram ningkhawng hre takin Sunday School zir tur bu a buatsaih hi a inhmehin, Kohhran hote pawhin kan hlawkpui ngei ang tih ka beisei. Bible-a Thuthlung Hlui bute hi Thuthlung Thar bute ai chuan zir thiam harsa deuh turah ngaiin huphurhawm deuhva hriatna kan nei \hin. Zirlaibu ziaktu hian thu harsa deuh laite chu kalsanin, tluang tlam takin a ziak thiam a. Zirlai tawp lam zelah thu harsa sawifiah ngaite chu sawifiah a ni a, a remchang hle. Bible chhung thute chu kum danga tih dan lo angin, zirlai hlawm tinah, a thu hlawmin a kente dah hmasain, a sawifiah zui nghal zel a. Zirtirtute tan enkawp a ti remchang hle. Bible lehlin hlui zawk behchhanin a thute hi dah a ni a; chutih laiin hriat awlsam zawka ngaiin a bu ziaktu hian a sawifiahna
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

10

lamah chuan lehlin thar a hmang ta hlauh zawk a. A bu hming atan hian Sunday School Committee chuan Number bu tiin a thlang a. Amaherawhchu ziak dan tlanglawn ber Numbers tiin dah a ni ta zawk a ni. Zirlaibu hi khawl (Press)-a dah a nih hmain Editing Group member-ten uluk takin an endik hmasa a; siam \hat ngaite siam \haa, belh ngaite belhin, hetiang hian a lo chhuak ta a ni. Editing Group member-te thawhrimna leh inpeknaah lawmthu ka sawi e. Numbers bu hi Pathian hnam thlan Israel fate ram tiam Kanaan pana an kal chanchin ziakna a ni a. Ringtute van Kanaan pana kan kalkawng nen pawh khaikhin a remchang hle. Paulan, Chung chu kan tan entirna a ni, thil sual an chk ang bawk khn kan chk ve loh nan, (I Kor. 10:6) tia a sawi kha hre rengin, he lehkhabu a\ang hian nun kawng dik zir chhuak thei ila a duhawm hle mai. He zirlaibu chhiara zirtu zawng zawngten thlarau lam nunah malsawmna thar in dawn \heuh theih nan duhsakna kan hlan a che u.

(REV. THANGZAUVA) Editor Synod Literature & Publication Board

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

11

THUHMAHRUAI

Mizo Sunday School Union Committee chuan Sunday School zir tur hi kum thum hma lamah a thlang lawk ziah a, a ziaktu tur pawh a ruat nghal \hin. Chu chu Synod Executive Committee-in a pawm leh \hin a ni. Tih fel a nih hnuah Lesson Plan-te siamin, a ziaktu kaihhruainate nen a bu ziak tura ruat hnenah a pe a. Chuta \ang chuan a ziaktu turin hma a la \hin. Kan zirlaibute hi Mizoram chhung mai ni lovin ram pawn lamah pawh Sunday School zirlaibu atan hmang an awm nual a. Mizo \awnga zir thei lote pawhin an zir ve theihna turin anmahni \awngin an let ve bawk \hin. Kum 2012-a Puitling Sunday School zir atan Bible bu mal kan la zir ngai loh Numbers chu thlan a ni a. A ziaktu atan Rev. H. Lalchhanhima a ruat nghal a. MSSU Executive Committee-in Lesson Plan siam turin Rev. Dr. K. Lallawmzuala ATC a ngen angin \ha takin a rawn siam thei a, kan lawm hle. A bu ziaktu tura ruatin uluk tak leh \ha takin a rawn ziak a. A hun takah MSSU Office-ah a rawn theh lt a, a lawmawm hle mai. Zir tur huam chhung sei/zau deuhte a awm avangin chipchiar tak erawh chuan ziak sen a ni lo va. Zirlai sei zawng pawh a inchen vek thei lo a ni. MSSU Text Book Cell in a lo en hnuah hnuah SL&PB hnenah a bua chhuah turin a hlan a. A buatsaih chungchangah hian a bu rim taka ziaktu chungah te, a tlangpui lo chul mmtu MSSU Text Book Cell chungah
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

12

te, lehkhabu \ha taka chhuahtu SL&PB chungah leh \ha taka khawla chhutu PRESCOM (Production) chungah te Mizo Sunday School Union chuan lawmthu a sawi a ni. He zirlaibu hi zirtu zawng zawng tan malsawmna lo ni ngei rawh se.

(REV. ZOSANGLIANA COLNEY) Executive Secretary i/c Mizo Sunday School Union

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

13

ZIAKTU THUHMA Kum 2012 MSSU Puitling Sunday School zir atan Numbers bu thlan a ni a. Hei hi kan zir vawi khatna tur a ni. Zirlaibu ziak tura ruat ka ni hi ka lawm hle a, amaherawhchu Puitling Sunday School zir tur ziak erawh hi chu thil huphurhawm tak niin ka hria. Pathian hruainaa ka zo ve ta mai hi ka lawm hle a ni. Zirlaibu ziaktute tan kaihhruaina \ha tak a awm a, chu chu theih ang tawkin ka zui a ni. Kan Kohhran Sunday School-ah hian zirtirtute leh zirlaite dinhmun a inchen loh m avangin (Zirlaibu hi) mi tam ber tana zir nuam leh hriat awlsam tur ngaihtuaha ziak a ni. A ziaktu hian Bible thu (text) leh a zirtu Kohhran mipuite a ngai pawimawh ber a ni. Zirtirtuten hengte hi hria ila, keimahni leh zirlaite pawhin kan sawtpui ka beisei. 1. Zirlai hmasa pahnihna leh a tawp berah tih loh chuan Bible thu a hmasa lama a vaia ziak lovin, zirlai thupui \hen chhungah zel dah a ni. A thu kan zirnaa min \anpui turin, a Bible thu dawtah a thu tlangpui sawi fiahnain a zui a. Hei hi chipchiar taka zira chhui duhte chuan an duhkhawp lo deuh mai thei a, chutiang a nih pawhin zirlai mipui tam ber tana \ha ber tur ngaihtuaha ziak a ni tih hria ila. Zirlai tinah hian, a tawpah Sawi ho tur dah zel a ni a. Hei hi zirlai kan hlawkpui theih dan tur ngaihtuaha dah a ni. Chuvangin, enlawkna ah leh Sunday School-ah sawiho hram ni se a \ha ang. Sawiho tur dawtah hian chk zawka zir duhte tana puitu a nih beiseiin End Notes dah zel a ni.
www.mizoramsynod.org

2.

3.

4.

NUMBERS

14

Chubakah, a bu tawp lamah hian lehkhabu hmante leh Mapdah a ni a, hengte hi hman \angkai theih a ni ang. 5. 6. A Bible bu chhung thu sawifiahnaah hian Bible lehlin chi hnih - a hlui leh a thar hman kawp a ni. Hmun tam takah chuan Sunday School-a |antute hian Bible hmang lovin Zirlaibua a Bible thu an chhiar mai \hin a. Kuminah chuan hei hi a remchang dawn lo va, \antute hian Bible ngei hmang se tih hi a ziaktu duh dan a ni.

Zirlaibu buatsaihnaah hian ATC Library-a thawktuten min \anpui a. Aizawl Theological College-a Thuthlung Hlui zirtirtu Rev. Dr. K. Lallawmzualan min puih bakah a lehkhabu te min hmantir a. Pi Lalfakmawii, Coordinator, MSSU-in min ngaihtuah a, min fuihin min nawr chak hle a. Pro. Pastor Lalhmunsanga Tlau, BD-in nasa takin min pui a. Ka fapa te pahnih Moses Rosangzela leh David Rosangliana ten (kutziak) Computer-ah min chhutsak a; Kohhranhote pawhin min \awng\aipui bawk. MSSU Textbook Cell leh SL&PB lamin taima tak leh uluk takin min chul mmsak hnuah Zirlaibu chhiar nuam leh fel fai tak hi kan lo nei thei ta a ni. Heng zawng zawngah hian lawmthu ka sawiin, he zirlaibu hi Kohhranhoten a thara malsawmna kan dawnna hmanrua lo ni ngei se tih hi ka \awng\aina leh beiseina a ni e.

Dated 20th January, 2011

Rev. H. Lalchhanhima Kanan Veng, Aizawl


www.mizoramsynod.org

NUMBERS 2012 SYNOD CALENDAR (*Synod Of f ice chawl hni ) JANUARY 1* 24* 5 11* 2022 26* 1012 14 16 20* 22 2123 14 911 1 4* 6* 8 9* 2022 1 2 8 10 1620 2324 25 27 28* 57 15* 17 30* 1 Pathianni Thawh\anni Nilaini Ningani Nilaini Zirtawpni Pathianni Ningani Zirtawpni Pathianni Thawhlehni Ningani Thawh\anni Nilaini Thawhlehni Ningani Ningani Pathianni Zirtawpni Pathianni Pathianni Nilaini Zirtawpni Pathianni Thawh\anni Zirtawpni Pathianni Thawhlehni Nilaini Thawhlehni Ningani Nilaini Pathianni Nilaini - Ningani Zirtawpni Pathianni Thawh\anni Thawhlehni Ningani Zirtawpni Pathianni Inrinni Pathianni

15

FEBRUARY

MARCH APRIL

M AY

J U NE

J U LY

Kumthar Ni Kumthar chawlh Synod Office Hawn Ni Chanchin |ha Thlen Ni Bial K|P Inkhawmpui Republic Day Bial Hmeichhe Inkhawmpui S.M.B. Committee Synod Finance Comtt. State Day K|P Day Synod Executive Comtt. K|P Gen. Conference Kohhran Hmeichhe Rorel Inkhawm Tumkau Ni Harhna Thlen Ni Good Friday Easter Sunday Easter Monday Bial Inkhawmpui SMB Committee PRESCOM Board Com Synod Pastoral Comtt. Synod Social Front Com NEICC Annual Meeting Synod Finance Comtt. SLWF Annual Meeting Pentikos Ni Whit Monday Synod Executive Comtt. YMA Day Rualbanlote Ni Remna Ni Health & Hospital Sunday
www.mizoramsynod.org

NUMBERS AUGUST SEPTEMBER OCTO BER 6 30 2* 1114 21 22 23 24 2526 29 30 31 1 2 4 6 7 1315 2022 28 29 30 DECEMBER 30 2 3 4 49 16 2131* 25* 31* 15* 31* Nilaini Zirtawp Ni BEIHRUAL THLA Ningani Pathianni Thawhlehni Ningani Pathianni Pathianni Thawh\anni Thawhlehni Nilaini Ningani Zirtawpni Thawh\anni Thawhlehni Nilaini Ningani Zirtawpni Pathianni Thawhlehni Nilaini Thawhlehni Ningani Thawhlehni Ningani Nilaini Ningani Independence Day Ramthar Ni

16

NOVEMBER

Synod Finance Comtt. Kristian Chhungkaw Ni Gandhi piancham Presbytery Inkhawmpui NEICC |awng\ai rual PPF Board Committee PRESCOM Board Com Sunday School Comtt. SMB Committee Theological Edu Board Com Hospital Board Committee Synod Pastoral Committee Synod Edu Board Comtt. SL&PB Committee Khawvel Sunday School Ni Synod Social Front Com Synod Music Committee Synod Executive Comtt Synod Finance Committee Synod Executive Comtt. Synod Executive Comtt (Budget Session) Zirtawpni Synod Pastoral Committtee (P/P Interview) Zirtawpni Kohhran Hmeichhe Ni Pathianni Bible Sunday Thawh\anni Synod Pastoral Committee Thawhlehni Synod Nomination Comtt. Thawhlehni Pathianni Synod Inkhawmpui Pathianni MSSU Pathian Thu Exam Ni Zirtawpni Thawh\anni Krismas chawlh Thawhlehni Krismas Ni Thawh\anni Kumtawp Ni

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

17

ZIRLAI I THUHMAHRUAI - I
Thu vawn : LALPA thupka an kal chhuah a, an kal zelnate chu Mosian a ziak a (33:2). Kumin 2012 Puitling Sunday School-a zir atan Numbers Bu thlan a ni a, Thuhmahruai \um hnih (I & II) zir tura ruahman a ni. Thuhmahruai I-ah hian a bu hming, a ziaktu, a ziak hun leh a bu chhung thu tlangpui kan zir hmasa phawt dawn a ni. 1. A bu hming Numbers bu hi Hebrai Bible-ah chuan Bemidbar tih a ni a. A awmzia chu thlalerah chuan tihna a ni. Israel fate thlalera an awm lai chanchin, Sinai tlang a\anga Moab phai an thlen thleng chanchin a nih avanga Hebrai Bible hian a bu hming atana hmang a nih a rinawm. Chu bkah, hla thu tlar hmasa ber hla hming atana kan hmang mai \hin ang deuh hian, Hebrai Bibleah chuan a bua thu hmasa ber emaw tlar hmasa bera thu langsar pakhat emaw kha a bu hmingah an hmang mai \hin. Numbers 1:1-a thu mal lang hmasa pali zinga a palina Bemidbar chu a bu hminga hman a ni a. Numbers 1:1 thumal hmasa pali hi Hebrai Bible-a inziak angin letling dawn ta ila, A bia LALPAN Mosia thlalerah tih tur emaw a ni ang.1 Grik Bible Septuagint-ah erawh chuan a bu hmingah Arithmoi an hmang ve thung a. Chumi awmzia
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

18

chu nambar-te tihna a ni.2 Inchhiarna lam hawiin Latin Bible Vulgate pawhin Numeri a hmang a. Sap \awng Bible lehlin chhoh zelah pawh Numbers tih hi an hmang ta zel a ni. Mizo Bible-ah pawh Numbers tiin dah a ni. A bu hminga Numbers hman a nihna chhan chu Israel fate ram tiam, Kanaan pana an chhuah dawn leh ram tiam an luh dawnahte khan \um hnih ngawt inchhiarna an neih vang kha niin a lang3 (1:1ff; 26:1ff). 2. A ziaktu Bible-a lehkhabu hmasa pangate Genesis, Exodus, Leviticus, Numbers leh Deuteronomy bute hi Mosia Lehkhabute tia sawi \hin a ni a. Heng lehkhabu hmasa pangte sawi nan hian Grik thumal pahnih penta panga tihna leh teuchos lehkhabu tihna emaw lehkhabu zial tihna emaw la kawpin Pentateuch (Pentatuk) hi an hmang mai \hin. Hebrai \awng chuan heng lehkhabu pangate hi Torah (Tawra) tiin an sawi thung a, chu chu Dan tihna emaw, Inkaihhruaina (instruction) tihna emaw a ni. Heng lehkhabu pangate hi thuziak hlawm khata ngaih a nih avang hian a ziaktu leh a ziak hun thuah pawh a mala la lovin bu dangte nen la kawpin thuziak hlawm khat angin mi thiamte chuan an kalpui mai \hin. A ziaktu chungchangah hian ngaihdan hlawm hnih lian deuh a awm a, chungte chu : 1) Mosia ziak a nih rinna : Num. 33:2-ah LALPA thupeka an kal chhuah a, an kal zelnate chu Mosian a ziak a tiin kan hmu a. Chuti a nih chuan Numbers bu hi Mosia ziak a ni a tih theih a. Bible-a bu hmasa pangate hi Mosia Lehkhabute tia sawi \hin a ni a, Mosia ziak nia pawm reng a ni \hin. Juda-te leh Kohhran hmasa hunahte pawh khan Mosia ziak nia ngaih a ni tlangpui a. Sap
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

19

\awng Bible lehlin hmasa lamah pawh Mosia Lehkhabu Pakhatna Genesis Pahnihna Exodus tiin Pentateuch bu dangte pawh hetiang zla ziak a ni. Hemi ang hian Mizo Bible lehlin hmasak berah pawh khan Mosia lehkhabu pakhatna pahnihna an tih chu tia dah a ni. Mosia ziak ngei a ni tih rinna hi Juda-te thurochhiah a\anga pawm dan kal zel, Kohhran hmasate pawhin an pawm tak zel a ni. Pentateuch buahte hian Mosia ziak anga sawina hmuh tur a awm hlawm avanga Mosia ziak anga pawm chhoh zel a ni (Exod. 24:4; Num. 33:2; Deut. 31:9, 22;). Hmun dangahte pawh Pentateuch-a dante hi Mosia dan tia sawi a ni ta zel a (Jos.1:7, 8; 8:31-34; Ror. 3:4; I Lal. 2:3; II Lal. 21:8; II Chro. 23:18; 30:16; 35:12; Ezr. 6:18; Neh. 13:1). Mosia ziaka pawm a nihna chhan langsar tak chu Lal Isua leh Tirhkohte khan Mosia ziak anga an sawi \hin vang kha a ni (Mat. 19:7-8; Lk. 24:27,44; Joh. 1:45-47; 5:46f; 7:19; Tirh. 3:22; 28:23; Rom. 10:5; etc.). Mosia hi a hun laia lehkhathiam a ni a (Tirh. 7:22), Pathianin an hnam a hruai dan leh a thupek te leh an hnam chanchinte chu a ziak ngei a rinawm. 2) Mi pakhat aia tam ziak a nih rinna : Kum zabi 12-na AD lai vel a\ang khan Juda mithiam Ibn Ezra (Iben Ezra) chuan Genesis leh Deuteronomy-a thu engemaw zat hi Mosia hnu lam daiha thuziak anih theih dan a lo sawi lang tawh \hin a. Kristian mithiam zingah pawh kum zabi 17-na AD lai te kha chuan hetiang ngaihdan hi hmuh tur a awm nual tawh a ni. Hetiang ngaihdan fel tak siama tilartu ber pakhat chu Jean Astruc-a (1684-1766), French mi, Pastor fapa, damdawi lam doctor a ni. Genesis bua Pathian hming hrang pahnih Hebrai \awnga Elohim (Pathian) tih leh Yahweh (LALPA)
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

20

tih hman pawlh anih avang hian thu hnar pahnih a\anga thu lak a nih a ring a ni. Jean Astruc-a hnuah hian chk taka Bible zirtuten an zir chhunzawm zelnaah thu hnar pahnih mai ni lovin, thu lkna hnr engemaw zat a awmin an ring a. Chung ngaihdan (theory) hrang hrang zinga lar ta ber leh zir mite zinga pawm hlawh ta ber chu thu lakna hnar pali a awm rinna hi a ni. Pentateuch bu ziak nana thu lakna hnar pali a awm nia rinna leh chung thu lakna hnar palite chu hming lem, J, E, D, P rawn vuah hmasatute chu mithiam pahnih Karl Heinrich Graf-a (1815-1869) leh Julius Wellhausen-a (1844-1918) te an ni a, thawk dun erawh an ni lo. Mi pakhat kutchhuak ni lova an rinna chhan tam tak a awm a, chung zinga langsar zualte chu - Exodus 6:2-3-a Pathianin a hming LALPA (Heb. YHWH) an chhiar emaw an lam rik emawa Adonai an tih \hin, keinin LALPA tia kan hman tak hi Mosia hnena a puan hma daiha Gen. 2:4 leh 4:25 a\anga he hming lo lang daih tawh te, Mosia thih thu ziak awm te (Deut. 34), Pathian tlang sawi nana Sinai leh Horeb hman pawlh te, Kanaan ram luah hmasatute sawi nana Kanaan mite tih leh Amor mite tih hman pawlh te, Thu sawm pek Exodus 20 leh Deuteronomy 5 a mi inang lo te leh thil dang dang te pawh a la awm. Numbers bu leh a dang palite hi tuna kan neih ang tak hi chuan Mosia ziak vek niin a lang lo tih hi zir mite ngaih dan tlangpui a ni. Amaherawhchu, Mosia ziak tih hian, a vaiin Mosia ziak vek a ni tihna a ni kher lo va; Mosia kam chhuak, a thu leh hla tihna a ni thei ang.6 Chu bkah, a bu chhung ngeiah hian Mosian lehkhabuah a ziak tih a chuan fo avang hian Mosia ziak behchhana mi dangin an ziak belh tk zel a nih a rinawm.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

21

Tichuan, Numbers bu hi a bulpui berah chuan Mosia ziak niin a pawm theih a, tuna kan neih ang tak erawh hi chu kum tam tak chhunga mi eng emaw zat thuziakte nen a inchawhpawlh tawh niin a lang. 3. A ziak hun A ziak hun thu ah hian Mosia ziaka pawmtu tan chuan Kanaan ram luh hma nen chhui zawn loh theih loh a ni. Amaherawhchu Kanaan ram luh hun chungchangah hian mi thiamte pawm dan a inang vek lm lo. |henkhatin BC 1400-1300 vel nia an chht laiin \henkhatin BC 1300-1200 vel niin an ngai thung. Hetah hian a hun hnuhnung zawk BC 1300-1200 vel hi mi thiamte pawm dan tlanglawn ber chu a ni. Mosia ziak a nih ringtu tan chuan, a ziak hun hi Aigupta chhuahsan a\anga Kanaan ram an luh hmaa ziak anga ngaih theih a ni ang. Mi pakhat aia tam ziak a nih ringtute chuan hun hrang hranga ziak anih an ring. Thu ziak hmasa J kutchhuak chu BC 900-850 vela ziak niin an ring a, thu ziak hlawm hnihna E thuziakte chu BC 750 vela ziak niin an ring thung. Hlawm thumna D kutchhuak chu BC 650 vela ziak niin an ngai a, thu ziak hlawm hnuhnung ber P ziakte chu BC 500-450 vela ziak nia ngaih a ni bawk. Zir mi tam tak chuan Pentateuch Lehkhabu panga, tuna kan neih tk ang hi chu, Babulon sal tan lai leh a hnu deuh BC 500-450 hun lai vela Puithiam rual khatin a hmaa thu ziak awmsate leh anmahni ziakte nen, a rem leh \ha thei ang bera rem khawmin, tuna kan neih ang hi an siam 7 chhuak ta niin an ngai.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

22

4. A bu chhung thu tlangpui Numbers bu hi Pentateuch lehkhabu panga zinga palina a ni a. Exodus bu hian Israel fate, Aigupta an chhuahsan a\anga Sinai tlang an thlen thleng chanchin min hrilh a. Leviticus bu hian Sinai tlanga serh leh sang leh dan dang tam tak Mosia pek chanchin min hrilh a, Sinai tlanga dante chu a belhchhah bawk. Tichuan, Numbers bu hian Sinai tlang a\anga Moab phai an panna zin kawng chanchin ngaihnawm tak min hrilh leh a, an vahvaih hun chhung hi kum sawmli vel a ni. Sinai tlang leh Moab phai ruam inkar thlalera Israel fate an vahvaih hun pum deuhthaw chanchin a chuang a ni. Hemi hun chhung hian chhiarpui \um hnih an nei nghe nghe. Numbers bu kan zir zelna turah hian Thuhmahruai I hian kan rilru min kaihruai sela. Pathianin a mite chu thlalerah sipai rual ang maiin a hruai zel a ni.

Sawi ho tur 1. Bible bu mal zir dawna a ziaktu leh a ziak hun chungchang zir hmasak \angkaina leh hlawkna eng nge ni? Pentateuch bute Mosia ziak vek ni lova rinna hi Pathian thwk khum a nihna hnwlnaa ngaih theih a ni em? END NOTES 1. Revd. Chuau\huama, Bible Thu Mal Hrilhfiahna (Dictionary of Biblical Terms), Aizawl : The Author 2008, p. 530.
www.mizoramsynod.org

2.

NUMBERS

23

2. 3.

Rev. Lalfakzuala, Thuthlung Hlui Zirchianna Aizawl : 2007, SL&PB p. 215. R.E. Harlow, Desert Journey (Studies in Numbers & Deuteronomy). Everyday Publications Inc. Canada. Printed in Hongkong, 1982. p. 8. Rev. C. Biakmawia, Thuthlung Hlui Hrilhfiahna : Genesis Part I Aizawl : SL&PB, 1997, p. 24. J,E,D,P. Genesis, Exodus, Leviticus, Numbers & Deuteronomy, Mosia Lehkhabu panga, Pentateuch (Pentatuk) bute hi hun laihawl (Medieval Age) a\anga miten chik zawka an zirna a\angin Mosia ziak vek ni lova rinna a lo chhuak a. Zir chianna a\angin mi thiamte chuan Mosia lehkhabu pangate hi a vaia Mosia ziak vek ni lovin, hun hrang hranga mi hrang hrang ziak a\anga lak khawm, thu lakna hnar (source) hrang hrang awm niin an hria a. Chung thu lakna hnar (source) hrang hrang thliar felna leh chhinchhiahna atan hming lem J,E,D,P, te hi an hmang a. Tawi te tein han sawi fiah zui ila.

4. 5.

J. Thuziak (J. Source) J. Thuziak hian Pathian hming atan Yahweh (Iaue) a hmang a. Pathian hming atana Jehova a hman vanga J tih a ni. Yahweh tih hi Sap \awng leh Mizo \awngah chuan hawrawppui (capital letter)-a ziakin LORD, LALPA tia ziak \hin a ni. Pathian chu mihring ang maia thil ti ve \hin, mihring nena inbe \hin, inkawm \hin (anthropomorphism) angin a sawi. Pathian tlang hmingah Sinai a hmang a. Chhim lam hmun Judai ram a dah pawimawh hle. Hebron hmun
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

24

leh Juda hnam a dah pawimawh viau bawk a. J hi chhim lam Judai ram chhuak nia hriat a ni a. BC 900-850 vela thu ziak lak khawm, thuziak hlui ber a ni. E Thuziak (E Source) E hian Pathian hming atan Elohim a hman avangin E tih a ni. Pathian tlang hmingah Sinai ni lovin Horeb a hmang thung a. E hian hmar lam hmun Bethel, leh Sekem te a sawi pawimawh hle. BC 750 vela hmar lam rama ziak lak khawm nia hriat a ni. Pathian leh mihring inbiak pawh nan mumang, vantirhkoh leh zawlnei a sawi lar a. Zawlnei sikul chhuak a nih a rinawm. E hian Israel chu Pathian hnam thlan bik angin a sawi \hin. Pathian ta an nihna leh Pathian chu an ta bik a nihna a sawi pawimawh. D Thuziak (D Source) Deuteronomy bu pum deuhthaw hi mi pakhat thuziak nia rin a ni a, a ziaktu hming lemah Deuteronomist lamtawi, D hman a ni. Lal Josia lal lai BC 621-a Dan bu Temple-a chhar chhuah kha Deuteronomy bu hi nia rin a ni a. D hi BC 650 vela hmar lama ziak tan, chhim lama ziak zawh nia ngaih a ni. D hian Dan thu chu fuihna \awngkam mawi takin a sawi \hin a. Pathian tlang hmingah Horeb a hmang ve bawk. P Thuziak (P Source) P hi Priest (puithiam) lamtawi a ni. P Thuziak hi BC 500-450 inkar, Juda-te Babulon sala an tan lai vela ziak fel nia rin a ni. P hian inthawina, Pathian biak dan leh serh leh sang a ngai pawimawh a. E ang bawkin Pathian hmingah Elohim a hmang a. Pathian
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

25

tlang hmingah J angin Sinai a hmang thung. P thuziak hi Puithiamte thlirna a\anga thuziak a nih avangin puithiamte a nih ngei rin a ni. Tu emaw mi mal ai pawhin puithiam rualkhat kut chhuak niin a rinawm zawk. Thuziak dangte aiin mihring leh thil hming leh a zatte chipchiar takin a ziak \hin. P Thuziak hian thil serh hran lam a uar a. Thilsiam thuah Chawlhni serh thuin a tawp a. Nova hnena thuthlung chungchangah thisen chhuah khapnain a titawp a. Abrahama hnena thuthlung thu ah pawh serhtan thuin a titawp bawk. Puithiamho zingah pawh Arona thlahte a dah pawimawh hle (J, E, D, P chipchiar zawka hre duh tan chuan Rev. C. Biakmawia, Thuthlung Hlui Hrilhfiahna: Genesis Part I phek 23-29 leh Rev. Lalfakzuala, Thuthlung Hlui Zirchianna phek 133-162 en ni se). 6. Rev. Lalthanmawia, Thuthlung Hlui Zirna : Deuteronomy, Puitling Sunday Sikul Zirlai 1986, SL&PB, Synod Press, Aizawl. 1985, p. 5. 7. Rev. C. Biakmawia, Op Cit, p.30.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

26

ZIRLAI 2 THUHMAHRUAI II
Thu vawn : In awmna ram, ka awmna hi in tibawlhlawh tur a ni lo, kei LALPA chu Israela thlahte zingah ka awm si a, ti rawh tiin, a ti a (35:34) Zirlai hmasaah khan a bu hming, a ziaktu, a ziak hun leh a bu chhung thu tlangpui kan zir tawh a. Tun \umah hian Numbers buin Pathian Thu a kalpui dan kan zir dawn a, Pathian mizia te, ram chungchang te, Pathian mite chungchang te leh Puithiamte leh Levia chungchang a thlir dan te kan zir dawn a ni. 1. Pathian zepui

Numbers bu hian Pathian mizia kimchang taka tarlan hi a tum ber a ni lo va, chuti chung chuan Pathian ze pawimawh tak tak tarlan a nei. Israel fate nuna Pathian zia langsar tak chu a mite awmpuitu, hmuh theihloh Pathian tak a nihna hi a ni. Ram tiam pana an kalna kawngah khan an hnenah a inhriattir \hin a. Chhunah chhum ding, zanah meiin an hma a hruai \hin. LALPA thupekin awmhmun an khuar \hin a, LALPA thupekin an kal \hin (14:14; 9:15f). LALPA Thuthlung bawm chhuah dawn apiangin Mosian, Aw LALPA, lo thawk la, I hmelmate chu tidarh la, a hawtu che chu i hmaah tlanchhe rawh se, a ti a. Thuthlung bawm a innghah apiangin, Aw LALPA, Israel mipuiho hnenah hian lo kir
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

27

leh rawh, a ti \hin (10:35-36). Pathian chu a mite vengtu leh awmpui \hintu a ni. Numbers buin Pathian mizia a tarlan pawimawh tak dang pakhat chu Pathian thianghlim a nihna thu hi a ni. He thu hi Mosia lehkhabu dang pali-ahte pawh a lang tam hle. Pathian thianghlimna chuan a betu mihring taksa thianghlimna dan thlengin a huam. Sinai tlanga LALPA a lo chhuk dawn pawh khan Mosian mipuite a tithianghlim a, an puante an su fai a, tlang ah lawn loh tur a ni a, deh pawh deh loh tur, a dek chu tihhlum ngei ngei tur an ni (Exod. 19:9ff). Maicham leh bungraw thianghlimte pawh Pathian hmaa mipui aiawh thei Puithiamte chauh lo chuan an khawih tur a ni lo va, an khawih chuan an thi ang (4:15). Pathian Thianghlim anih avangin thianghlimna nen lo chuan hnaih chi a ni lo va, hnaih chu thihna a ni. Biak bk hual velin Puithiam leh Levia chite an awm a. Hei hi mi dangin hmun thianghlima luta bungbl thianghlim an khawih tur venhimna a ni nghal bawk1. Pathian thianghlim, \ihbaiawm tak anga lang hi, zahngai thei Pathian niin Numbers bu hian a tarlang a, vawi eng emaw zat Pathian rorel dan tidanglam tura Mosia ngenna a hlawhtling a ni (11:2; 12:13; 14:13-20; 21:7). Chu bkah, ram tiama Pathianin a hruai luh huna thilhlan dan tur, dan chi hrang hrang a pekte hian Pathian zahngaihna leh ngaihdamna a tarlang hle bawk (15; 33:50-36:13). 2. Ram chungchang

Numbers bu pum hian Kanaan ram luh hun tur a thlir a, ram chungchang hi a dah laipui hle. Kanaan ram hian khawthlang lamah Mediteranean tuipui a\angin
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

28

khawchhak lamah Jordan lui, hmar lamah Hor tlang a\angin chhim lamah Kadesh-barnea thlengin a huam (34:2-12). Ram chungchangah Numbers bu hian thil pathum pawimawh tak tak sawi lan a nei a.2 Pakhatnaah chuan, thlahtute hnena ram pek a lo tiam tawh anga LALPAN a pek a ni tih hi (14:16; 32:7-9). Abrahama te, Isaaka te, Jakoba te hnena pek a lo tiam tawh a ni (32:11; cf. 14:16; Gen. 17:8; 26:3; 28:13). A pahnihnaah chuan, chu ram chu a thianghlim tur a ni. Pathian thianghlim chu a mite zinga a chen avangin ram chu an vawng thianghlim tur a ni (35:34; cf. Lev. 26:11-12). Hetiang a nih avang hian ram lo luah hmasatute chu hnawh chhuah veka tihboral vek tur a ni a. An hnawh chhuah vek loh chuan an tan hlng, anmahni kaptu leh tibuai rengtu an la ni dawn a ni (35:55). An hmun thianghlim leh an milem pathiante chu tihchhiat vek tur a ni (33:52). Chu ramah chuan amah Pathian taka chauh chu biak tur a ni. Thisen chhuahna leh tualthahna a awm erawh chuan Pathian Dan bawhchhia an ni. Ram chu tibawrhbang a, tibawlhhlawh lo turin Pathian miten mawh an phur a ni. A pathumnaah chuan, ram chu an neih hlen tur a ni. Hei hi Numbers buah aiin Genesis-ah a sawi chiang zawk (Gen. 13:15; 17:8). Ram hi mi dangin an neih loh nan nupui pasal atan pawh hnam dang neih loh tur a ni. 3. Pathian mite chungchang

Bible-ah hian Numbers bu hi Pathian mite khawsakho dan leh awm dan tur tarlan chianna ber a ni hial awm e. Ronald De Vaux (Rawnal Di Vaw) chuan, Numbers bu hi Pathian mite chanchin a ni e a ti a.3 Israel fate chuan anmahni hruai chhuaktu Pathian zia leh duh dan an lantir tur a ni a. Hnam khat, sakhuanaa
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

29

nghet taka inphuarkhawm an nih bkah Pathian tana beitu sipai rual ang an ni a. Kanaan ram la turin indonaa ral bei thei tur zat chhiarpui pawh an nei a. Israel chu Pathian tana hnam thianghlim ni tura thlan an ni. Hnam thianghlim, Pathian tana serhhran an nihna chu Pathian nena an inzawmna a ni. Aigupta ram a\anga hruai chhuaktu LALPA chuan, In thianghlim tur a ni: kei LALPA in Pathian hi ka thianghlim si a tiin thianghlim turin a beisei a (Lev. 19:20). LALPA pakhat a ni ang hian Israelho pawh hnam khat, inpumkhat an ni tur a ni. Reubena leh Gada thlahten Jordan lui ral kai ve lova awmhmun benbel an dil pawh khan Mosian, In unauten ral an bei ang a, nangni helaiah in lo \hu mai mai bik ang maw? Eng tizia nge Israel mite hi LALPA ram peka an kal tur rilru in tihhnual le?... In pate ang hlauh kha in nih hi, mi sual rual, Israel-te chunga LALPA thinur tizualtu in nih hi. Ani chu tunah in zui duh lo tak tak a nih chuan thlalerah min hnutchhiah leh ang a, nangni hian Israel mite hi in tihlum vek dawn a nih hi (Num. 32:6-15 lehlin thar) tiin a chhang a. An hnam inpumkhatna a lang fiah hle. Israel-te chu Pathian mi, khawvela a chhungkaw neih chhun an ni. 4. Puithiamte leh Levia chite chungchang

Numbers bu hian puithiamte leh Levia chite dinhmun leh mawhphurhnate min hrilh a. Levia chite hi serh hran, mawhphurhna bik nei an nih avangin ram bik leh chanpual hran an nei ve lo va, mipui thawhlawm sawma pakhat an pek tling khawma nung an ni (18:2124). Heng bkah hian rllk sum semnaa sipaite chanvo a\anga zanga zela pakhat puithiamte chanvo a nih laiin Israel pungkhawmhote chanvo a\anga sawmnga zela pakhat chu Levia chite chanvo a ni. Levia chite hi an
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

30

dinhmun danglam bik avang hian sipaiah awltir an ni a. Chhiarpuiah pawh a hranga chhiar an ni (1:47). Puithiamte chu Levia chite zinga Arona thlahte an ni a, an dinhmun pawimawhna avangin hmun \ha lai ber, biak bk chhak lam pang, inbiakna puan in bulah an awm (3:38). Levia chite chu puithiam \anpuitu, biak bk enkawl leh a chhung bungraw tihfai leh hmun danga lak sawn a niha mawhphurtute an ni a, inthawina thil tak tak an thawk ve lo. Bungbl thianghlimte chu an khawih ve tur a ni lo va, lak sawn tura buatsaih lai pawhin lo en loh tur a ni a, insawn apiangin an zawn \hin ang (1:50; 4:15, 20). Hetiang dinhmun hnuaihnung zawka ding an nih avang hian dinhmun \ha luah ve duhin Levia chi zinga mi Kora, Dathana leh Abirama te pawh kha an hel a. Lei kakah an chhungte nen an tla pil a, rimtui haltu mi zahnih leh sawmngate meiin a kang hlum vek bawk (16:1-40). Pathian ruat hruaitu hriakthihte dinhmun chuhpuina hi Pathian laka helna a ni (16:11). Ram tiam Kanaan pana Israel faten zin kawng an zawh lai khan, an hnenah Pathian a inhriattir mawlh mawlh a. An dinhmun leh awm dan turte a hriattir zel a. Chuti chung pawhin an phunnawi a, an tlu leh \hin. Ram hi Lalpa ta a nih angin Pathian ram a thlen zelna turin Kristiante hian mawh kan phur a ni.

Sawiho tur Kohhrana rawngbawltu hriakthihte (ordained) dinhmun chuhpuina hi a awm palh ve thei ang em? Awm ve ni ta se, eng ang taka Kohhran tana hlauhawm nge ni ang?
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

31

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary: Numbers, Marshall Pickering, Eordmans Publishing Company, Grand Rapido, 1995, p. ixiv. Gordon J. Wenham, Numbers in Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-varsity Press, 1981, p. 43-44. Gordon J. Wenham Numbers Old Testament Guides, Sheffield Academic Press, 1997, p. 93.

2.

3.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

32

|HEN KHATNA ISRAEL FATE SINAI TLANGAH (1:1-10:10)

ZIRLAI 3 CHHIARPUI VAWI KHATNA


Chhiar tur : 1:1-54 Thu vawn : LALPAN Mosia thu a pk angin Sinai thlalerah chuan a chhiar ta a (1:19) Numbers bu hi Bible-a bu lina a ni a. Bible-a bu hmasa ber Genesis-ah Pathianin ama anpuia mihring a siam thu leh thlahtute hnena a thutiam leh thuthlung kan hmu a. Exodus-ah Pathianin a mi Israel fate Aigupta bawih a\anga a hruai chhuah thu kan hmu a. Leviticus-ah anmahni hruai chhuaktu Pathian an biak dan tur chi hrang hrang kan hmu bawk. Numbers bu-ah hian, Aigupta sal tanna a\anga hruai chhuah tawh Israel fate Sinai a\anga ram tiam an panna thlaler zin kawng chanchin ngaihnawm tak kan hmu. Thuhmahruai \um hnih kan zir tawh a, tunah chuan a bu chhung thu bung khatna Chhiarpui vawi khatna hlawm thumah \henin kan zir dawn a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

33

1.

Chhiarpui an \an (1:1-19)


1:1

Aigupta ram ata an lo chhuah kum hnih kum, thla hnihna, ni khat niin Sinai thlalerah inbiakna puan inah LALPAN Mosia a bia a. 2Israela thlahte pung khawm zawng zawngte chu, a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin mipa zawng zawng chhiar vek rawh; 3kum sawmhnih achin chung lam Israelte zinga mi ralkai chin zawng zawng chu nang leh Aronan a pwl pwlin in chhiar vek tur a ni. 4Tin, i hnenah hnam tin zinga mi pakhat, chi hrang hrang ata chhngkaw puipa zel an awm tur a ni. 5Tin, heng hi i hnena awm tur hmingte chu a ni. Reuben hnama mi Sedeura fapa Elizura. 6Simeon hnama mi Zurisadaia fapa Selumiela. 7Juda hnama mi Aminadaba fapa Nasona 8Isakar hnama mi Zuara fapa Nethanela. 9Zebulun hnama mi Aelona fapa Eliaba 10 Josefa thlah, Ephraim hnama mi Amihuda fapa Elisama: Manase hnama mi Pedazura fapa Gamaliela. 11 Benjamin hnama mi Gideonia fapa Abidana. 12Dan hnama mi Amisadaia fapa Ahiezera. 13Aser hnama mi Okrana fapa Payiela. 14Gad hnama mi Deuela fapa Eliasapha. 15Naphtali hnama mi Enana fapa Ahira. 16 Hengho hi mipuite zing ata thlan, an pi leh pute hnama puipa, Israel chhngkaw puipate an ni, tiin. 17 Chutichuan Mosia leh Arona chuan chung an hming lamhote chu an hruai a; 18mipui zawng zawngte chu thla hnihna, ni khat niin an ko khawm vek a; a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kum sawmhnih achin chung lam zawng chu an thlahtute hming an tar lang a. 19LALPAN Mosia thu a pk angin Sinai thlalerah chuan a chhiar ta a.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

34

Israel faten Aigupta an chhuahsan a\anga kum 1 hnihna, thla hnihna ni khat ni chuan LALPAN Mosia a bia a. Hebrai-te calendar-a thla hnihna chu Jayar/Ziv an ti a; April thla laihawl a\anga May thla laihawl vel hi a ni. LALPAN Mosia a biak ni thla hnihna ni khat ni hi keini thla chhiar danah chuan April ni 15 emaw, ni 16 emaw, a ni ang. Israel mipa, ralkai chin, kum sawmhnih chung lam chhiar a, an upat dan indawta hming ziak vek turin a ti a. He hna thawk tur hian hnam tin aiawh2, chhungkaw hotu pakhat zelin Mosia leh Arona chu puih tur a ni a. Hnam tin aiawh chhungkaw hotute chu heng mite hi an ni:Reuben hnam aiawh Simeon hnam aiawh Juda hnam aiawh Isakar hnam aiawh Zebulun hnam aiawh : Elizura, Sedeura fapa, : Selumiela, Zurisadaia fapa, : Nasona, Aminadaba fapa, : Nathanela, Zuara fapa, : Eliaba, Aelona fapa,

Ephraim hnam aiawh : Elisama, Amihuda fapa, Manase hnam aiawh : Gamaliela, Pedazura fapa,

Benjamin hnam aiawh : Abidana, Gideonia fapa, Dan hnam aiawh Aser hnam aiawh Gad hnam aiawh : Ahiezera, Amisadaia fapa, : Pagiela, Okrana fapa, : Eliasapha, Deuela fapa,

Naphtali hnam aiawh : Ahira, Enana fapa.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

35

Josefa hnam aiawh chhungkaw hotuah Josefa thlah Ephraim hnam leh Manase hnam chhiar ve ve an ni. Heng mite hi mipui zing a\anga hotua thlan, hnam hruaitu, Israel chhungkaw chunga roreltu an ni. Thuthlung Hlui mi thiamte zingah, helaia Israel hnam hrang hrang aiawh hming lo langte hian sawi a hlawh hle a. Heng hming lo langte hi an hming awmzia leh an hun lai wmte an chhutin Kanaan ram luh a\anga Davida hun inkar lai vela mite niin an ring. Hnam aiawh hruaitute hming hi Numbers buah hian \um thum a lo lang leh a (2:3ff; 7:12ff; 10:14ff). Hming \henkhatte hi chu hun hmasa lam deuhva mi nia an lan laiin hming \henkhatte erawh hi chu tlaikhawhnu deuhva mi niin a lang. 3 Numbers bu ziaktu(te) hian thudawnna hnar an neih a\anga inrem tura an hriat angin an dah niin a rin theih. 2. Chhiarpui hmasaa mihring zat (1:20-46)
20

Israela fapa upa ber Reubena thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin mipa kum sawmhnih achin chung lam, 21 Reubena thlah ralkai chin zawng zawngte chu 46,500 an ni. Simeona thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin mipa kum sawmhnih achin chung lam, 23Simeona thlah ralkai chin zawng zawngte chu 59,300 an ni.
22

Gada thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kum sawmhnih achin chung lam, 25Gada thlah ralkai chin zawng zawngte chu 45,650 an ni.
24

www.mizoramsynod.org

NUMBERS
26

36

Juda thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kum sawmhnih achin chung lam, 27Juda thlah ralkai chin zawng zawngte chu 74,600 an ni. Isakara thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kum sawmhnih achin chung lam, 29Isakara thlah ralkai chin zawng zawngte chu 54,400 an ni.
28

Zebuluna thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kum sawmhnih achin chung lam, 31Zebulun thlah ralkai chin zawng zawngte chu 57,400 an ni.
30

Josefa thlah zinga mi Ephraima thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming tam dan ang zelin kum sawmhnih achin chung lam, 33Ephraima thlah ralkai chin zawng zawngte chu 40,500 an ni.
32

Manasea thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming tam dan ang zelin kum sawmhnih achin chung lam, 35Manasea thlah ralkai chin zawng zawngte chu 32,200 an ni.
34

Benjamina thlah chhuante chu, a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming tam dan ang zelin, kum sawmhnih achin chung lam, 37Benjamina thlah ralkai chin zawng zawngte chu 35,400 an ni.
36

Dana thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming tam dan ang zelin, kum sawmhnih achin chung lam, 39Dana thlah ralkai chin zawng zawngte chu 62,800 an ni.
38

www.mizoramsynod.org

NUMBERS
40

37

Asera thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming tam dan ang zelin, kum sawmhnih achin chung lam, 41Asera thlah ralkai chin zawng zawngte chu 41,500 an ni. Napthtalia thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming tam dan ang zelin, kum sawmhnih achin chung lam, 43Napthalia thlah ralkai chin zawng zawngte chu 53,400 an ni.
42

Chungte chu an ni, Mosia leh Aronan Israel puipa swm leh pahnih, chhngkaw puipate nena an chhiarte chu. 45Chutichuan Israela thlah a chhngkua kuaa kum sawmhnih achin chung lam ralkai chin kawng zawng, Israel rama mi chu an chhiar a: 46an chhiar zawng zawngte chu 6,03,550 an ni.
44

Mosia hnena LALPA thupek angin, a ni la lain Sinai thlalerah chuan mipa, ralkai chin, kum sawmhnih chin chung lam an chhiar ta a. Ram chanpual nei hnamte leh ral do thei tur zat (sipai) chu hetiang hi an ni:Israel hnamte Reubena Simeona Gada Juda Isakara Zebuluna Ephraima Manasea Ral do thei zat (sipai) 46,500 59,300 45,650 74,600 54,400 57,400 40,500 32,200
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

38

Benjamina Dana Asera Naphtalia An vaiin

35,400 62,800 41,500 53,400 6,03,550

Kan hriat ang hian Chhiarpuiah ral do thei sipai 6,03,550 an awm a. Hei hi Exodus 38:26-a mi nen a inzat chiah a. Chhiarpui hnuhnung Numbers 26:1ff. nen pawh ral do thei sipai zat 6,01,730 hi inhnaih tak a ni. Hnam hrang hrang dinhmun erawh chu a danglam hle. Hmeichhia leh naupangte chhiar tel vek ta sela mihring 20,00,000 aia tlem lo an tling ngeiin a rinawm. Kanaan ram tiam pana mihring hetiang zat kal vel tur ngaihtuah 3 hian, mi thiamte hrilhfiah dan pawh a inang hlei thei lo. Thil lang chiang tak erawh chu thlahtute hnena Pathian thutiam chi thlah malsawmna kha, chak lo chung pawhin an chang chho ve zel tih hi a ni. Khatih lai hunah khan indo hma leh indo hnuah an inchhiar ve fo \hin rng a ni. 3.
48

Levia chite chhiar an ni ve lo (1:47-54)

47 Levi mite thlahtute zawng an chhiar ve lo. LALPAN Mosia hnenah, 49Levi chi zawng i chhiar ve tur a ni lo va, Israel mite zingah i chhiar tel tur a ni hek lo; 50Levi-hote chu Pathian chenna in enkawltu leh a bungrua zawng zawng leh chu mia thil awm zawng zawng enkawltuah i ruat zawk tur a ni: biak bk leh a bungrua zawng zawng an zawn thin ang a; an enkawl ang a, biak bk chu a velah an awm chilh thin ang. 51Tin, biak bk chu a chhuah dawn apiangin Levi-ho chuan an \hiat ang a; tin, biak bk zar dawn apiangin Levi-hovin an zar thin
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

39

ang: hnam dang a rawn inrawlh apiang chu tihlum tur an ni ang. 52Tin, Israela thlahte chuan mahni hmun \heuhvah, a pwl pwlin an tam dan zir zelin an puan inte an zar ang a. 53Levi-ho erawh chuan Israela thlahte pungkhawmho chunga thinurna a awm loh nan Pathian chenna in velah an zar tur a ni. Levi-ho chuan hriattirna biak bk chu an enkawl tur a ni, tiin a lo sawi tawh si a. 54 Chutiang chuan Israela thlahte chuan an ti a; LALPAN Mosia thu a pk ang zawng zawng chuan an ti ta a. Lalpan hna dang thawh tur a pek avangin Levia chite hi, ral do thei tur chhiar zingah khan an tel ve lo. Levia chite chhiar an nih ve lohna chhan pawimawh tak nia lang chu - hetih hun lai hian Israel-te hian anmahni venghimtu tur sipai hran an la nei lo va, inchhiarnaah hian mipa ral do thei tur, kum sawmhnih chung lam chauh chhiar an ni a. Hei hi sipai ral do thei tur chhiarna a nih avangin Levia chite hi an chhiar tel ve lo niin a lang. Levia chite hi biak bk rawngbawl tura Pathianin a serhhran an nih avangin chhiar tel an rem ve lo a ni. Serh hran hian thianghlimna a kawk nghal bawk. An hna chu biak bk leh a chhnga thil awm zawng zawng enkawl leh awmhmun sawn apianga biak bk then fai te leh a bungrua zawng zawng zawn leh zar \hinte a ni. Heng mawhphurhnate hian hmun phiah te, kawngka hawn leh khar te, bungbl sil fai te leh puithiam \anpuite a huam vek bawk. He mawhphurhna an neih avang hian biak bk vlah an puan inte zarin an awm chilh ang a, Israel thlah pungkhawmho chunga Pathian thinurna a thlen loh nan biak bk chu hnam dang rawn inrawlh ve tur lakah an venghim reng tur a ni. Pathian chenna hmun thianghlim venhim chu an hna pawimawh tak a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

40

Israel fate zingah hetiang taka khawtlang inrelbawlna leh raldo tur thilah rawngbawltute an dah hrang daih hi a chhinchhiah tlak hle. Kohhranah hian mi zawng zawng kan pawimawh tlang vek a, kan mawhphurhna neih erawh a inang vek lem lo. Khawvelah hian Lalpa tana Krista sipai rinawm tak nih \heuh chu Pathian mite awm dan tur a ni.

Sawiho tur Kan Kohhran Inchhiarna hman \angkai dan leh nemngheh rawngbawltute kan thlir dan sawi ho ni se.

END NOTES 1. Biak bk leh Inbiakna puan in Kan zirlai buah leh Bible-ah pawh hian biak bk tih leh inbiakna puan in tih hi thil thuhmun sawi nan hman pawlh nawk nawk a ni a. Biak bk, sap \awnga tabernacle tia an lehlin hi a \awng bul Hebrai \awngah chuan Mishkan tih a ni a, chu chu Pathian chenna tihna a ni. Inbiakna puan in hi Hebrai \awng chuan Ohel Moed tih a ni a, Pathian leh Mosia thlalera mipuite hmuh phak lohva an inbiakna puan in sawi nana hman deuh \hin a ni. Amaherawhchu Thuthlung Hlui lehkhabu hmasa pangate hi thu lakna hnar hrang hrang a\anga thu lak khawm a nih avangin heng thu hnar hrang ziaktute hian a tir a\ang rengin heng \awngkamte hi an hman dan a inang thlip thlep lem lo niin a lang. Thu hnar hrang hrangte chawhpawlh vek tawh a nih avang hian
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

41

thliar hran a har tawh hle a, thil thuhmun sawi nan ngai mai ila a \ha ang e. 2. hnam tin aiawh, chhungkaw hotu pakhat zel Heta hnam tin aiawh, chhungkaw hotu hming ziak tlarte hian, zir mite zingah ngaih dan hrang a siam deuh. G.B. Gray-a chuan heng hmingte hi Babulon sal tan hnua lk khawm niin a ngai a. M. Noth-a erawh chuan heng hming list-te hi sal tan hma, Jeriko lk hnu, Davida hun hma si niin a ngai. Kellermann-a erawh chuan sal tan hnu lama mite niin a ngai thung. Heta hnam tin aiawh, chhungkaw hotu hming ziak tlarte hi, a tlangpuia lakin sal tan hnu lam chu pawm dan tlanglawn tak a ni. (Eryl W. Davies, The New Centenary Bible Commentary, Marshall Pickering, Harper Collins Publishers, 1995, p. 12-14. Philip J. Budd, Word Biblical Commentary, Volume 5, Numbers, Word Books Publisher : Texas, 1983, p. 4-6) 3. 4. N.H. Snaith, Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons Ltd. 1972, p. 254. Gordon J. Wenham, Numbers Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, 1993, p. 60f.

Thu \henkhat sawi fiahna Thlalerah (1:1) Thlalera Pathianin Israel-te a hruai khan awmze ril tak a nei a. Ramtiam luah tura a thlan, a mite lo buatsaih lawkna turin hmun hrehawm leh harsa thlaler hmunah a hruai a, an ni tin nunah a thupek an zawm theih nan leh an thlarau lam nunah pawh thianghlim taka Pathian Dan hnuaiah an intukluh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

42

tlat theihna turin kum sawmli dawn lai chu kaihruaiin a zirtir a. Ringtu nun tak tak inzirna leh \hanlenna hmun \ha ber ni fo chu thlaler hmun, hmun harsa leh hrehawm, loh theih lohva Pathian kuta tlukluhna hmun a ni. Chuvangin, Pathian pawhin ramtiam, Kanaan ram an luah hmaa a mi Israel-te lo buatsaih lwk nan Sinai thlaler chu a thlang niin a rinawm. Israel hnam hruaitute (1:4-16) Pathianin Mosia hnenah amah pui turin hnam tin a\angin chhungkaw puipa pakhat \heuh ruat turin a ti a. Hei hian Pathian chu thlei bik nei lo ni mah se, mipui inawpna fel tak nei tur chuan hruaitu inkhaidiat chhawng fel tak neih duhtu a nihzia a tilang. Hnam hrang hrang hruaitute hming a\ang hian Pathian chuan an hnam nun leh mi mal nunah thuk takin hmun a chang tih a hriat theih. Entir nan; Elizura Ka Pathian chu lungpui a ni, Selumiela Ka \hian chu Pathian a ni, Eliaba Pathian chu Pa a ni, Elisama Ka Pathianin a hria, Ahiezera Ka unaupa chu \anpuitu a ni etc. tih a\ang te hian. Kum sawmhnih chin chung lam(1:18) Pathianin Mosia hnena Israel mipuite chhiar tura a tih khan mi zawng zawng chhiar lovin mipa kum sawmhnih chin chauh chhiar turin a ti a. Hei hian a tum nia lang chu hmelmate bei thei tur sipai zat hriat a ni. Mipa, kum sawmhnih an tlin a\anga Israel mi puitlinga ngaih tawh phawt chu ral bei turin sipaia an \an a ngai a ni. Chu bkah Israel-te khawtlang nun kha mipa lalna (Patriarchal society) a ni a, chhiarpuiah pawh hian hmeichhiate leh naupang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

43

kum sawmhnih hnuai lam, rl la bei thei lova ngaihte chu chhiar an ni ve lo. Heng bkah hian Chhiarpui an neihna chhan pakhat nia lang chu ram insem thuah a ni. Israel mipuite chhiar an nih khan a chi chiin, a chhungkua kuain chhiar an ni a. Tichuan, chi tin leh chhungkaw tin tam dan azirin an ram chanpual tur kha an sem ta a ni. Levia thlahte(1:47) Mosia hova chhiarpui an neih \um hian Pathianin Levia thlahte chu Israel mite zinga chhiar ve lo turin a ti a. Pathian chenna in leh a bungrua zawng zawng enkawl turin a ruat zawk a ni. Pathian hian eng vangin nge Levia chite hi chhiar ve lo tura a tih leh sipaiah pawh \ang ve lo tura a tih bik tih hi a chhan hriat chian a har hle a. Tin, Levia chite chhiar tel loh hian Israel hnam zat hi a kiam phah lo va, Levia leh Josefa aiawhin Josefa fate pahnih - Manasea leh Ephraima thlahte chu chhiar an ni. Levia tih hi Phuar tihna a ni a, Jakoban Leaii laka a fapate zinga pathumna a ni (Gen. 35:23). Pathianin a chenna leh bungruate enkawl a, Israel mite zinga chhiar ve loh tura a tihna chhan ber ni wma lang chu - an chipuite leh Pathian thianghlimna ven leh humhim kawnga \hahnemngai taka bei \hintu an nih vang kha niin a lang (Gen. 34:25-31; Exod. 32:25-29). Chutianga Pathian leh a thianghlimna vawn him kawnga an \hahnemngaihna avang chuan Pathianin Israel mipuite a biakna hmun, biak bk leh a chhunga bungruate enkawl hna chu Levi mite chungah a nghat ta a ni. Hei hian Pathian duhtuizia leh firzia a tilang.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

44

ZIRLAI 4 HNAM TINTE RIAH HMUN TUR THLIAR FELNA


Chhiar tur : 2:1 34 Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 2 Israela thlahte chuan an chhngkaw chhinchhiahnate tar \heuhin an pwl tih dan angin an puan in an zar tur a ni: inbiakna puan in an \heuhin a velin an zar tur a ni: 34 Chutiang chuan Israela thlahte chuan an ti a; LALPAN Mosia thu a pk ang zelin a pwl pwlin puan in an zar a; tin, chutiang bawkin a chi chiin, a chhngkua kua zelin an chhuak thin a (2:1, 2, 34). Zirlai hmasaah khan Chhiarpui vawi khatna chanchin kan zir a. Tun \umah chuan, Hnam tinte riah hmun tur thliar felna kan zir dawn a ni. Riah hmun rem dan turah hian, a laiah biak bk a awm ang a, chu chu puithiamten chhim lam leh hmar lamah an hual ve ve ang. Levia chiten khawchhak lam leh khawthlang lamah an hual ve ve bawk ang. Hengte hi khawchhak lam leh khawthlang lamah te, chhim lam leh hmar lamah te, kil tinah Israel hnam thum zelin an hual leh \heuh dawn a ni. Israel hnam sawm leh pahnihte kha Levia chite tel lovin pawl liah in\henin, pawl khatah hnam thum zel an awm a. Khawchhak lamah pawl khat Juda pawlho, chhim
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

45

lamah pawl khat Reubena pawlho, khawthlang lamah pawl khat Ephraima pawlho leh hmar lamah pawl khat Dana pawlho an awm ang a. An riah hmun inrem dan tur chu hetiang hi a ni.

HMAR LAM Asera-DANA-Naphtalia DANA PAWL KHAWTHLANG LAM EPHRAIMA Manasea Benjamina (EPHRAIMA PAWL) Levia (Kohath) CHHIM LAM Gada-REUBENA-Simeona REUBENA PAWL Levia (Meraria) KHAWCHHAK LAM Isakara JUDA Zebuluna (JUDA PAWL)

Puithiam

BIAK BUK

Puithiam

1.

Khawchhak lama awm turte (2:1-9)

Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 2Israela thlahte chuan an chhngkaw chhinchhiahnate tar \heuhin an pwl tih dan angin an puan in an zar tur a ni: inbiakna puan in n \heuhin a velin an zar tur a ni: 3Ni lo chhuahna khawchhak lampanga an chhngkaw chhinchhiahna tarin puan in zar turte chu Juda pwlho an ni ang a: tin, Juda thlahte puipa tur chu Aminadaba
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

46

fapa Nasona a ni ang. 4A pwlte tam lam chu 74,600 an ni. 5Tin, a dawta puan inzartu turte chu Isakar chi an ni tur a ni. Isakara thlahte puipa tur chu Zuara fapa Nethanela a ni ang: 6A pwlte tam lam chu 54,400 an ni. 7 Tin, Zebulun chi te: Zebuluna thlahte puipa tur chu Helona fapa Eliaba a ni ang; 8A pwlte tam lam chu 57,400 an ni. 9An pwl tam dan azir zela Juda-ho an chhiarte chu 1,86,400 a ni. Anniho hian hma an hruai zel tur a ni. Khawchhak lama awmte hi pawl khatna, a hmahruai, kal hmasa zel tur Juda pawlho an ni a. Juda pawlhovah hian hnam pathum - Juda thlah te, Isakara thlahte leh Zebulun thlahte an awm ho va. Hei hi an awmhmun rem dan indawt a ni nghal a. Juda thlahte chhungkaw puanzar an zar a; hei hi anniho pawl aiawh puanzarah an hmang niin a lang. Puanzar bulah hian biak bk hawiin bk an rem a. Juda thlahte zinga hruaitu chu Nasona, Aminadaba fapa a ni a, Isakara thlahte zinga hruaitu chu Nethanela, Zuara fapa a ni a; Zebuluna thlahte zinga hruaitu chu Eliaba, Helona fapa a ni. Juda pawlho hnam thumte hi an vaiin mi 1,86,400 an ni. Pawl tih hi a \awng bul lam Hebraiah chuan saba tih a ni a; chu chu sipai (army) sawi nana hman theih a ni a, puanzar tih pawh hi sipai puanzar indona hmuna hman \hin sawina \awngkam a ni.1 Pathian mite chuan sipai rual angin fel takin riahhmun an rem a. Aigupta lal Rameses II sipaite pawh khan hetiang hian kum zabi 13-na (BC) hun lai khan sipai awmhmun an rem a; a laiah sipai lal dahin kil li bialin an inrem \hin niin an sawi. Pawl khatna khawchhak lama awmte hi Jakoba leh Leaii fate zinga a palina, pangana leh parukna hming putu hnamte an ni a (Gen. 29:35; 30:16-20). Jakoban a fate mal a sawm lai khan Juda chu a unaute zngah chawimawina
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

47

sng pk a ni a (Gen. 49:8-10). Juda indo mite chu rl donaah Israel mi dangte hmahruaitu tur an ni. 2. Chhim lama awm turte (2:10-17)

An chhngkaw chinchhiahna tarin a chhim lampangah Reuben-ho chu an awm ang a; Reubena thlah puipa tur chu Sedeura fapa Elizura a ni ang. 11A pwlte tam lam chu 46,500 a ni. 12Tin, a dawta zar tur chu Simeon chi an ni ang: Simeona thlahte puipa tur chu Zurisadaia fapa Selumiela a ni ang. 13A pwlte tam lam chu 59,300 an ni: 14tin, Gad chite: Gada thlahte puipa tur chu Reuela fapa Eliasapha a ni ang: 15a pwlte tam lam chu 45,650 an ni. 16Reuben-ho tam lam chu 1,51,450 a ni. Anni hi an dawta chuak tur an ni. Chutichuan inbiakna puan in chu a chhuak ang a, Levi-ho chu a laiah an awm ang a, an awmna zir zelin a pwl pwlin an kal theuh tur a ni.
17

Chhim lama awmte hi pawl hnihna, Reuben ho an ni a, pawl khatna Juda pawl dawta kal \hin tur an ni. Reuben hoah hian Reubena thlah te, Simeona thlahte leh Gada thlahte an awm ho va. Hei hi an riahhmun rem dan indawt a ni nghal. An pawl puanzarah Reubena thlahte chhungkaw puanzar an zar a; tichuan, buk an rem a. Reubena thlahte zinga hruaitu chu Elizura, Sedeura fapa a ni a. Simeona thlahte zinga hruaitu chu Selumiela, Zurisadaia fapa a ni a. Gada thlahte zinga hruaitu chu Eliasapha, Reuela fapa a ni. Reuben ho hi mi 1,51,450 an ni. Chhim lama awm, pawl hnihna Reubena leh Simeona te hi Jakoba leh Leaii-te fa tir leh a dawttu an ni a (Gen. 29:31-33). Gada chu Jakoba fa pasarihna, Leaii chhiahhlawh Zilpaii laka a fa tir a ni ve thung (Gen. 30:9,10).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

48

3.

Khawthlang lama awm turte (2:18-24)

An chhngkaw chhinchhiahna tarin a thlang lampangah chuan Ephraim-ho an awm ang a: Ephraima thlahte puipa tur chu Amihuda fapa Elisama a ni ang. 19 A pwlte tam lam chu 40,500 an ni. 20Tin, a dawtah chuan Manase chi an ni ang: Manasea thlahte puipa tur chu Pedazura fapa Gamaliela a ni ang: 21a pwl tam lam chu 32,200 an ni. 22Tin, a dawt lehah Benjamin chite: Benjamina thlahte puipa tur chu Gideonia fapa Abidana a ni ang: 23a pwlte tam lam chu 35,400 an ni. 24Tin, Ephraim-hote tam lam chu 1,08,100 an ni. Tin, a dawttu dawt lehtuah an chhuak tur a ni. Khawthlang lama awmte hi pawl thumna Ephraim ho an ni a. Pawl thumnaah hian Ephraima thlah te, Manasea thlah te, Benjamina thlahte an awm ho va. An hming indawt dan ang hian riahhmun pawh an rem nghal a, buk an zar a. Pawl thumna puanzarah hian Ephraima thlahte chhungkaw puanzar an zar a ni. Ephraima thlahte zinga an hruaitu chu Elisama, Amihuda fapa a ni a. Benjamina thlahte zinga an hruaitu chu Abidana, Gideonia fapa a ni. Pawl thumna Ephraim ho hi mi 1,08,100 an ni. Ephraima leh Manasea-te hi Josefa fate an ni a; Josefa hi Jakoban Rakili laka a fa u zawk a ni (Gen. 30: 22-24). Benjamina hi Jakoba fa naupang ber a ni bawk (Gen. 35:16-18). Jakoba fa sawm leh pahnihte kha Israel hnam sawmpahnih lo chhuahna a ni a. Hnam tinte riahhmun tur thliar felnaah hian Josefa thlah, Ephraima leh Manasea-te chu riahhmun a hranga siam ve ve an ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

49

4.

Hmar lama awm turte (2:25-34)


25

An chhngkaw chhinchhiahna tarin Dan-ho chu a hmar lampangah an awm ang: Dana thlahte puipa tur chu Amisadaia fapa Ahiezera a ni ang. 26A pwlte tam lam chu 62,700 an ni. 27Tin, a dawta puan in zar tur chu Aser chi an ni ang: Asera thlahte puipa tur chu Okrana fapa Pagiela a ni ang: 28a pwlte tam lam chu 41,500 an ni. 29Tin, a dawt lehah Naphtali chite: Naphtalia thlahte puipa tur chu Enana fapa Ahira a ni ang: 30a pwlte tam lam chu 53,400 an ni. 31Dan-ho tam lam chu 1,57,600 an ni. Tin, anniho hian apwl pwla chhuakin hnu an dal zel tur a ni. Heng hi Israela thlahte chhngkaw tina mi an chhiarte chu, an tam lam 6,03,550 an ni. 33Levi-ho erawh chu Israel thlahte zinga chhiar an ni ve lo, LALPAN Mosia thu a pk ang khan. 34Chutiang chuan Israela thlahte chuan an ti a; LALPAN Mosia thu a pk ang zelin a pwl pwlin puan in an zar a; tin, chutiang bawkin a chi chiin, a chhngkua kua zelin an chhuak thin a.
32

Hmar lama awm tur, buk rem turte hi Dan ho an ni a, hnu an dal zel tur a ni. Dan hoah hian Dana thlah te, Asera thlah te, Naphtalia thlahte an awm ho va. An pawl chhinchhiahna puanzar atan, Dana thlahte chhungkaw puanzar an zar a, a bulah buk an rem a. Dana thlahte zinga an hruaitu chu Ahiezera, Amisadaia fapa a ni. Asera thlahte zinga hruaitu chu Pagiela, Okrana fapa a ni a. Naphtalia thlahte zinga an hruaitu chu Ahira, Enana fapa a ni. Dan pawlhovah hian mi 1,57,000 an awm. Dana hi Rakili chhiahhlawh Bilhaii laka Jakoba fa hmasa a ni a, hmar lam riahhmuna awmte hmahruaitu a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

50

ni (Gen. 30:4-6). Naphtali chu Bilhaii laka a fa pahnihna a ni a (Gen. 30:7-8). Asera hi Leaii chhiahhlawh Zilpaii laka Jakoba fa pahnihna a ni thung (Gen. 30:9-13). Hnam tinte riahhmun tur thliar felnaah hian a tlangpuiin thlahtu, hringtu nute dinhmun zulzuia kalpui niin zirtu \henkhat chuan an ngai a. Leaii fate hming a lang hmasa a, a dawtah Rakili fate, a dawt lehah bawihnu Zilpaii leh Bilhaii fate an lo lang a. Leaii hi a laizawn Rakili aia a upat zawk avangin a fate hi an lang hmasa nia ngaih a ni. Israel fate, ramtiam pana an kal zelnaah riahhmun rem dan indawt ang hian an kal zel tur a ni.

Sawi ho tur Kan Kohhran ah te, khawtlang ah te, chhungkuaah te Pathianin tun aia hmun laili zawk a chan theih dan a awm ang em?

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers Marshall Pickering, Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 21. Israel hnam hrang hrangte inrem dan a\ang hian Peter John Naylor chuan zir tur pathum awmin a ngai a, chungte chu:

Hnam hrang hrang riah hmun inrem dan:

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

51

1)

Hmun laili taka Pathian chenna, biak bk awm hian Pathian chu a mite zingah a awm tih a entir a. Pathian chu an thlahtute a\angin a mite Pathian a nihzia an vawng tlat a, chu chu Bible thupui ber leh a thil tum ber a ni \hin (Sam 46:5, 10-11;Thup. 21:3; 22-23; 22:1-5). Pathian thianghlimzia tihlanna tur leh Israel hnamte chu biak bk tibuai lo turin an awmna tur rem fel a ni a. Biak bk a\ang hian engtia hlaah nge an awm tih chu tarlan ni chiah lo mah se Levi-hote hian thawl taka an chet vel theihna tur hmun awl zau \ha tak chu an nei ngei ang tih a rin theih. Jordan lui an kan dawn pawh khan Lalpa thuthlung bawm leh mipuite inkarah metre 1000 vel a tla tih kan hmu bawk (Jos. 3:4). Heng a\angte hian Pathian chu thianghlimna tihbawrhban avanga an thih mai loh nan mipui nawlpui lak a\angin an indah hrang \hin a ni tih kan hmu. Biak bk chhak lam ni chhuahna lama awm chu zahawmna leh chawimawina a ni a, chutah chuan Mosia leh Arona leh a fapaten awmhmun an khuar a (3:38). Tin, chhak lamah hian Juda-hote an awm bawk a, chu chuan Juda-te chu Israel hnam pum pui hruaitu an ni tih a lantir.

2)

3)

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

52

ZIRLAI 5 PUITHIAMTE DINHMUN


Chhiar tur : 3:1-51 Thu vawn : Arona leh a fapate chu i ruat ang a, an puithiam nihna chu an chang reng ang; hnam dang rawn inrawlhte chu tihhlum an ni ang, tiin (3:10). Tun \umah hian Puithiamte dinhmun kan zir dawn a. Arona fate Nadaba leh Abihua te chanchin te, Levia chite puithiam hna chanvote, Levia chite chhiar tura thupek leh Levia chiten Israel-ho fa tir ai an awh thu te kan zir dawn a ni. 1. Arona fate (3:1-4)
1

Henghote hi, Sinai tlnga LALPAN Mosia a biak laia Arona leh Mosia chhuana mite an ni. 2Tin, Arona fapate hming chu a upa ber Nadaba te, Abihua te, Eleazara te, Ithamara te an ni. 3Heng hi puithiam atana hriak thih, puithiam hnathawk tura a tihhran Arona fapate hming chu a ni. 4Tin, Nadaba leh Abihua chu Sinai thlalera mei thiang lo, LALPA hmaa a hlan lai khan LALPA hmaah an thi a, fa an nei lo: Eleazara leh Ithamara chuan an pa Arona dam laia puithiam hna hi an thawk a. Nadaba leh Abihua te hi Arona fa upate an ni a. Biblea kan hmuh ang hian an naute chu Eleazara leh Ithamara te an ni a. An nu, Arona nupui chu Elisebi a ni (Exod.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

53

6:23). An unau li hian Sinai tlangah Mosian puithiam ni tura a nemngheh, hriakthih leh serh hran an ni a (3:3; Exod. 29:1-37; 30:22-33; 40:12-15; Lev. 8). Leviticus 10:1,2ah chuan, Tin, Arona fapa, Nadaba leh Abihua te chuan an mei lakna chu an la ve ve a, chutah chuan meiling an dah a, rimtui an phul a, LALPA hmaah a thupk lohvin mei hman loh chi an hlan a. Chutichuan, LALPA hma a\angin mei a lo chhuak a, anni chu a knghlum a, LALPA hmaah chuan an thi ta a, tih kan hmu a. Eleazara leh Ithamara chauh chu an pa Arona dam laia puithiam hna thawk an ni ta a ni. Arona fapate chanchin hian Lalpa duhzawnga rawngbawl pawimawhzia min hriattir a ni. 2. Levia chite puithiam hna chanvo (3:5-10)
5

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6Levi chite chu, puithiam Arona hnenah hruai la, a rawng an bawl theih nan a hnenah awmtir rawh. 7Tin, anni chuan biak bka rawngbawl hna thawkin inbiakna puan in bulah amah leh pungkhawm zawng zawng pualah rawng an bawl ang. 8 Tin, bungrua zawng zawng an vawng ang a, Israela thlahte puala biak bk rawngbawl hna an thawk ang. 9 Tin, Levi-hote chu Arona leh a fapate hnenah i hlan ang a: Israela thlahte pualah a hnena hlan an ni. 10Arona leh a fapate chu i ruat ang a, an puithiam nihna chu an chang reng ang; hnam dang rawn inrawlhte chu tihhlum an ni ang, tiin. Levia chite hi puithiam hnam an ni a, ral do thei tur sipai zat chhiarnaah pawh khan chhiar tel an ni ve lo. He laiah hian an puithiam hna chanvo chipchiar takin kan hmu a. Arona fate Eleazara leh Ithamara thlah kal zel chauh chu puithiam hna thawk tura tih an lo ni ta a, mi dang lo inrawlh ve chu tihhlum zel tur an ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

54

Levia chi, puithiam hna thawk lo tur, Arona thlah ni ve lote chu puithiamho pui tur leh rawngbawl turin ruat an ni a. An tih tur te chu: 1) Biak bka hna thawh tur awm apiang an thawk ang. 2) Puithiam leh mipuite rawng an bawl ang. 3) Biak bk chhnga thil awm zawng zawng an enkawl ang. 4) Biak bka Israel mi lo kalte an lo dawngsawng ang. Babulon sal tan hnu lama Ezra hun lai vel khan Levia chite hnuaiah hian Temple rawngbawltute an awm a, ram dang mi, hnam dang an ni ber a, Nethinim tih an ni a.1 Thil petute, thil hlantute tihna a ni. Heng mite hi hun lo kal zelah chuan an lo pawimawh chho ve tial tial a. Levia chite dinhmun tlukpui deuhthaw hialah an lo awm ve a ni awm e. 3.
15

Levia chite chhiar tur thupek (3:14-20)


14

Tin, LALPAN Sinai thlalerah Mosia a bia a, Levia thlahte chu a chhngkua kua leh a thlah thlahin chhiar la: mipa tawh phawt chu thla khat achin chung lam chu i chhiar tur a ni, tiin. 16Tichuan Mosia chuan a tih tura thupk angin LALPA thu ang chuan a chhiar hlawm a. 17Levia fapate hming chu Gersona te, Kohatha te, Meraria te an ni. 18Tin, an thlahtu Gersona fapate hming Libnia leh Simeia an ni.19An thlahtu Kohatha fapate chu Amrama te, Izhara te, Hebrona te, Uziela te an ni. 20An thlahtu Meraria fapate chu Malia leh Musia
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

55

an ni. Heng hi an chhngkua ang zela Levi-ho thlahte chu an ni. Levia thlahte chuan tih tur hna chanpual bik an neih avangin a hranga chhiar tur an ni a. Israel hnam ral do thei tur chhiarpui pangngaiah chuan mipa kum sawmhnih chin leh a chung lam chauh chhiar an nih laiin, Levia chite chu mipa thla khata upa chin chhiar tur an ni. Chutiang chuan Mosia chu chhiar tura thupek a ni. Levia fapate chu Gersona te, Kohatha te, Meraria te an ni. Gersona hian fa pahnih, Libnia leh Simeia a nei a; Kohatha hian fa pali, Amrama te, Izhara te, Hebrona te, Uziela te a nei a; Meraria hian fa pahnih, Malia leh Musia a nei bawk. An hming hi an thlahte chuan hnam hmingah an hmang ta zel a ni. 4. Levia chite chhiarpui (3:21-39)
21

Gersona chu Libni-ho leh Simeiho thlahtu a ni: heng hi Gerson-ho thlahte an ni. 22Mipa zawng zawng thla khat achin chung lam an chhiarte chu 7,500 zet an tling a. 23 Gerson-ho thlahte chuan an puan in chu biak bk thlang lampangah an zar tur a ni. 24Tin, Gerson-ho chhngkaw puipa chu Laela fapa Eliasapha a ni ang. 25Gersona faten inbiakna puan ina an enkawl tur chu biak bk leh puan in a ni ang, a chung te, inbiakna puan in kawngkhar puan zar te, 26a kawtlai zar te, biak bk bula a kawtlai kawngkhar puan zar te, maicham vela mi te, chuta hman tur hrui zawng zawngte nen. Tin, Kohatha chu Amram-ho te, Izhar-ho te, Hebronho te, Uziel-hote thlahtu a ni: hengho hi Kohatha thlahte an ni. 28Mipa zawng zawng thla khat achin chung lam an chhiar dan ang chuan 8,600 an ni, hmun thianghlim
27

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

56

enkawltu tur chu. 29Kohatha fapate thlahte chu biak bk chhim lampangah an puan in an zar tur a ni. 30Kohathho thlahte chhngkaw puipa tur chu Uziela fapa Elizaphana a ni ang. 31An enkawl tur chu, bawm te, dawhkan te, sathau khawnvardahna te, maicham te, hmun thianghlima rawngbawlna bungbl zawng zawng te, puan zar te, chuta rawngbawlna thil zawng zawngte a ni ang. 32Tin, puithiam Arona fapa Eleazara chu Leviho puipate puipa a ni ang a, hmun thianghlim enkawltute chu a ho vang. Meraria chu Mali-ho leh Musi-ho thlahtu a ni. Heng hi Meraria thlahte an ni. 34Mipa zawng zawng thla khat achin chung lam an chhiar dan ang chuan 6,200 an ni. 35 Meraria thlah chungkaw puipa chu Abihaila fapa Zuriela a ni a: biak bk hmar lampangah an puan in an zar tur a ni. 36Meraria fapate enkawl tura ruat chu biak bk ban rem khawm te, a bangrel te, a ban te, a nghahchhan kerkuak te, a hmanrua zawng zawng te, rawngbawlna hmanrua zawng zawngte an ni a: 37a kawt hung velna ban te, a nghahchhan kerkuak te, a kilhbehna leh a hruite nen. 38Biak bk chhak lampang inbiakna puan in bul, ni chhuahna lama puan in zartu tur chu Mosia leh Arona leh a fapate an ni ang a, hmun thianghlimah Israela thlahte pualah a \ul apiang an thawk ang; hnam dang rawn inrawlh apiang chu tihhlum tur an ni ang, tiin. 39LALPA thupka Levi-ho a thlah thlaha mipa zawng zawng thla khat achin chung lam Mosia leh Aronan an chhiar zawng zawng chu 22,000 an ni.
33

Levia chite chhiarpuiah hian Gersona, Kohatha leh Meraria thlahte chhiar an ni a, an awmhmun tur te, an hruaitu hming te leh biak bk bungrua an enkawl turte sem fel vek a ni. Levia chi mipa, thla khata upa chin chu
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

57

chhiar vek an ni. Gerson thlah an chhiarte chu 7,500 an ni a. Kohatha thlah an chhiarte chu 8,600 leh Merari thlah an chhiarte chu 6,200 an ni a. An vaiin 22,300 an ni. Mahse, 3:39 a khaikhawmnaah hian mi 22,000 tiin a sawi a. Hetah hian Kohatha chia chhiarte 8,600 tih hi 8,300 tih tur zawk niin mi thiamten an ngai.2 Chutiang a nih chuan 22,000 a ni ang a, a inmil thlap tawh ang. Hei hi pawm dan tlanglawn tak a ni. Gersona thlah hi biak bk khawthlang lama buk rem tur an ni a. An hruaitu chu Eliasapha a ni. Biak bk enkawltu ber an ni a. An mawhphurhnate chu in chhung te, a pindan puanzar te, a tual luhna puanzarte a ni. Kohatha thlahte hi biak bk bungraw thianghlim ber berte enkawlna kawnga mawhphurtute an ni a. An hruaitu chu Elizaphana a ni. An mawhphurhnate chu: Biak bk, Thuthlung Bawm, dawhkan, khawnvar dahna, Hmun Thianghlim Ber luhna puanzar te a ni. Merari thlahte hi biak bk hmar lama buk rem tur an ni a, an hruaitu chu Zuriela, Abihaila fapa a ni. An enkawl turte chu: biak bk ban rem khawm, a kaihna hrui, a hungna ban te, a bul\hut te, a khen nghehna te an enkawl ang. Levia chite zinga an hotu, Hmun Thianghlim enkawltute thu lakna ber chu Eleazara, puithiam Arona fapa a ni. Puithiamte hi hmun pawimawh lai tak biak bk khawchhak lama bk rem tur an ni. Arona leh a fate, puithiamte chauh hi Israel-te aiawha a \ul hun apianga Hmun Thianghlima rawngbawltu tur an ni. Mi dang tel ve chu tihhlum tur a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

58

5.

Levia chiten Israel-ho fatir ai an awh (3:11-13; 40-51)


11

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 12Ngai teh, Levi-hote hi Israela thlahte zing ata Israela thlahte fa tir chhul keu hmasa ber aiah keimah ngeiin ka lak an ni a; Levi-ho chu ka ta an ni ang: 13fa tir zawng zawng chu ka ta an ni si a; Aigupta rama fa tir zawng zawng ka tihhlum ni khan Israelte zinga fa tir zawng zawng, a mihring a ranin ka pual atan ka hauh a ni: ka ta an ni ang; kei hi LALPA chu ka ni, tiin. Tin, LALPAN Mosia hnenah, Israela thahte zinga fa tir, mipa, thla khat a chin chung lam zawng zawng chhiar la, ka ta an ni, a zat hre rawh. 41Tin, Levi-hote chu (LALPA chu ka ni a) Israel thlahte zinga fa tir zawng zawng aiah ka hauh a ni; tin, Levi-ho rante chu Israela thlahte ran zawng zawnga piang hmasa ber aiah, a ti a. 42 Tin, Mosia chuan LALPAN thu a pk angin Israela thlahte zinga fa tir zawng zawng chu a chhiar a. 43An hming indawt ang zela thla khat a chin chung lam fa tir mipa zawng zawng an chhiarte chu 22,273 an ni.
40

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 45Israela thlahte zinga fa tir zawng zawng aiah Levi-ho chu la a, an ran aiah Levi-ho ran; Levi-ho chu ka ta an ni ang; kei hi LALPA chu ka ni. 46Tin, Levi-hote aia an tamna Israela thlahte fa tir 273 tlanna turin, 47mi pakhat tan sekel 5 \heuh i la tur ani; hmun thianghlima sekel hman tur a ni, (sekel chu gerah 20 a ni): 48a chuangho tlanna sum chu Arona leh a fapate i pe tur a ni, tiin. 49Tin, Mosia chuan Levihovin an tlan baka an tlanna sum chu a la a; 50Israela thlahte fa tir lak a\angin sum chu a la a; hmun thianghlim sekel angin 1,365 a la a. 51LALPAN Mosia thu a pk,
44

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

59

LALPA thu angin Mosia chuan tlanna sum chu Arona leh a fapate a pe a. Hmanlai mite zngah chuan fapa upa ber hian chhungkuaah dinhmun pawimawh tak an luah \hin. Israel-te Aigupta chhuahsan tura an inpuahchah lai khan Pathianin Mosia hnenah an fapa upa berte leh an ran rual zinga piang hmasa berte chu Pathian tana serh hrang turin a hrilh a (Exod. 13:1,2; 11-16; Lev. 27:26). Piang hmasa ber, a pa tawh phawt chu ka ta a ni. I ran vulh, bawng leh beram no neih hmasak ber, a pa chu, min pe tur a ni, tiin Exodus 34:19-ah a lo lang a. Numbers 3:12fah pawh hian, Israel-te thlah, an fa tir, piang hmasa, ka ta turte aiah Levia chite hi ka la ta a ni, anni chu ka ta, ka pual an ni ang. Aigupta mite fa tir ka thah ni a\ang khan fa hrin hmasa berte hi ka ta an ni; Israel-te chu an fa tir, an ran piang hmasate nen ka zuah a, ka ta tur vek an ni, LALPA ka nih hi, (lehlin thar) tiin kan hmu a. Tichuan, Levia chiten Israel-ho fa tir ai an awhna thu a lo lang ta. Levia chiten Israel-ho fa tir ai an awh bkah Israel-te ran piang hmasa ber aiah Levia chite ran chu Lalpa tana dah a ni ta bawk a ni. Chutichuan, LALPA thupk angin Israel thlah fa tr zawng zawng thla khat chin chung lam an chhiar a, 22,273 an ni a. Levia chite 22,000 ai khan mi 273-in an tam a. An tamna zawng hi Israel-ten suma tlan chhuah tur a ni a, mi pakhat tlanna man chu sekel nga zel a ni a, sekel 1365 a ni. Sekel khat hi gram 16 vela rit a ni. Israel-te Pathian biakna hmuna Levia chite rawngbawl hna chanvo neihte kha mawhphurhna sang tak leh ropui tak angin a lang lo a ni mai thei. Mahse, an rawngbawl hna chanvote kha Pathian rawngbawlna hna
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

60

ropui leh pawimawh tak a ni. Levia chite khan Israel fa tir ai an awh a, dinhmun pawimawh takah an ding a, Lalpa ta an ni. Lal Isua zara van khua leh tui nihna changtu Kohhranhote pawh dinhmun pawimawh takah kan ding a, Lalpa ta kan ni.

Sawi ho tur Pathian duh loh zawnga rawngbawl hi eng ang taka hlauhawm nge ni ang?

END NOTES Levia chite zat Mi thiamte chuan Kohatha thlahte belhkhawm hi 8,600 ni lovin 8,300 zawk turah an ngai. Hebrai \awngah chuan w chu paruk tihna a ni a, vlv chu pathum (3) tihna a ni. Chuvangin, helaiah hian a hnua an ziak chhawn lehna ah l hi an hmaih palh niin an ngai. 1. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 14. Gordon J. Wenham, Numbers Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-varsity Press, p. 75. Arona leh a fate puithiam atana dah hran thu hi Exodus 28-29 leh Leviticus 8-9 lamah pawh kan hmu tawh a, Levi chite zinga dinhmun pawimawh ber
www.mizoramsynod.org

2.

Arona leh Mosia chhuante (3:1)

NUMBERS

61

luahtute an ni. Helai thuah hian Mosia hming a lo lang ve naa a thlahte chhui a ni ve lo. Leviticus 10 lama kan hmuh tawh angin helaiah hian Arona fapa upa ber Nadaba leh a dawttu Abihua te chu Sinai thlalerah mei thianglo an hlan avangin Lalpan a tihhlum thu kan hmu a. Hei hian a rawngbawlna serh leh sang thila Pathian duhtuizia a tilang. Tin, chu bkah a rawngbawltute chunga Pathian duh fir bikzia kan hmu bawk. Hriak thih, tihhran (3:3) Arona leh a fapate kha puithiam hna thawk turin hriak thiha serh hran an ni a. Helaia tih hran tih \awngkam hi a \awng bul lama a awmziaah chuan kut tihkhah tihna a ni. A awmzia chiang taka hriat ni lo mah se a kawh tum ber nia lang chu tu pawh puithiam tur emaw rawngbawlna hna bik thawk tur emawa serh hran a lo nih tawh chuan thil danga inhambuai thei tawh lo turin a hna leh mawhphurhna chuan a kut tihkhah a lo ni ta a. A duh ang leh a chak zawnga a hman a thiang tawh lo tih a entir.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

62

ZIRLAI 6 LEVIA CHITE RAWNGBAWLNA

Chhiar tur : 4:1-49 Thu vawn : Mosia hmanga LALPA thupk angin mi tin an thawh tur leh an chanpual tur zir zelin chhiar an ni a: chutiang tak chuan LALPAN Mosia thu a pk anga chhiar an ni (4:49) Zirlai hmasaah khan Puithiamte dinhmun, an hna chanvo, inchhiarna leh Levia chiten Israel-ho fa tir ai an awh thute kan zir tawh a. Vawiinah chuan Levia chite rawngbawlna, an rawngbawl hna thawh tur hrang hrangte leh biak bka rawngbawl hna thawk tlak chhiar thu kan zir dawn a ni. Tun \uma Levia chite chhiar lehna turah hian rawngbawl hna thawk tlak kum sawmthum a\anga kum sawmnga chin chhiar tur a ni a. An rawngbawl hna chanvo lam Zirlaibuin a sawi hmasa a. 1. Kohatha thlahte rawngbawl hna chanvo (4:1-20) Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 2Levia fate zinga Kohatha thlahte, a thlah thlahin, a chhngkua kuain, 3kum sawmthum achin chung lam, kum sawmnga thlengin rawngbawlna hna, inbiakna puan ina thawk tur zawng zawng zat chu chhiar vek rawh u. 4Inbiakna puan in hmun thianghlim bera Kohatha fapate hnathawh tur chu hei hi a ni: 5awmhmun an sawn dawn apiangin Arona
1

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

63

chu a fapate nen an lut ang a, hmun thianghlim puan zar an hlip thla ang a, chu chuan thuthlung bawm an khuh ang a: 6chu chu savun tha miin an khuh ang a, chu chu puan dum pwlin an khuh ang a, a zawnfung an vuah tur a ni. 7Tin, entirna chhang dawhkan chungah puan dum pwl an phah ang a, chutah chuan thleng te, fiante, berhbute leh note a bun chhuahna tur an dah tur a ni; tin, chatlak lova chhang dah chu chutah chuan a awm tur a ni. 8chu chu puan senin an khuh ang a; a khuhna savun tha miin an khuh ang a, a zawnfung an vuah tur a ni. 9 Tin, a entu khawnvar dahna leh chu mi atana an hman tur a khawnvarte, a chaichehte, a vap dahnate, hriak bur zawng zawngte puan dum pwlin an khuh tur a ni: 10chu mi leh a hmanrua zawng zawng chu a khuhna savun tha mia khuhin a zawnnaah an dah tur a ni. Tin, rangkachak maicham chu puan dum pwlin an khuh ang a, a khuhna savun tha miin an khuh leh ang a, a zawnfung an vuah tur a ni; 12hmun thianghlima an hmanrua, rawngbawlna bungbl zawng zawng chu an la vek ang a, puan dum pwlin an fun ang a, a khuhna savun tha miin an khuh ang a, a zawnnaah an dah tur a ni. 13 Tin, maichama meivap chu an lawk fai ang a, a chungah puan dum pwl an phah ang a, 14tin, a chungah chuan an rawngbawl velna bungbl zawng zawng, mei lakna te, sa thurna thir kawm te, vutlawhna te, maihun te, maicham bungbl zawng zawngte an dah ang a; tin, a khuhna savun tha miin an khuh ang a, a zawnfung an vuah tur a ni.
11

Tin, Arona leh a fapaten hmun thianglim leh hmun thianghlim bungrua zawng zawng an khuh zawha, awmhmun sawn dawn apiangin Kohatha fapate chu a zawn turin an lo thawk thin ang a: nimahsela thil
15

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

64

thianghlimte chu an khawih tur a ni lo, an khawih zawngin an thi ang. Chung chu inbiakna puan ina Kohatha fapate chanpual tur a ni. 16Tin, puithiam Arona fapa Eleazara thawh tur chu, chhit tur hriak te, rimtui te, chatlak lova chhangphut thilhlan te, hriak thih mi te, biak bk, chuta thil awm zawng zawng te, hmun thianghlim leh a bungruate ngaihtuah vel a ni, tiin. Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 18Kohatha thlah chhngkua chu Levi-ho zing ata bo mai lova, thil thianghlimte khawih lova thi lova an awm theih nan hetiang hian ti rawh u: 19Arona leh a fapate chu lut sela, an thawh tur leh an chanpual tur \heuh ruatsak rawh se; 20 amaherawhchu thil thianghlim en turin rei lo te pawh lut suh se, an luh chuan an thi ang, tiin.
17

Biak bka Kohatha thlahte rawngbawl hna chanvo tur chu thil thianghlim berte enkawl a ni a. Awmhmun sawn dawnah erawh chuan Arona leh a faten heng thil thianghlim berte hi zawn mai turin an tuam fel vek ang a. Kohatha faten an zawn ang a; mahse, thil thianghlimte chu an khawih tur a ni lo, an khawih chuan an thi ang. Zawn tura buatsaih lai pawh an en tur a ni lo. Kohatha fate zawn tur hmanrua leh bungbl thianghlim tihfel turte chu hengte hi a ni: A hmasain Arona leh a faten Hmun Thianghlim ber pindan puanzar an hlip ang a, chu chuan Thuthlung Bawm an khuh ang a, Savun \ha chiin an khuh leh ang a, chu chu puan dumpawlin an khuh leh ang a, zawnfung an vuah ang. A dawtah chuan, chhang serh dahna dawhkan chungah puan dumpawl an phah ang a, chutah chuan thleng te, bel te, berhbu te, no te an dah ang a, chhang serh an dah bawk ang a. Chung chu puan sendukin an khuh ang a, zawnfung an vuah ang. Khawnvar zar bawr1 te, chaicheh te, dawnthleng leh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

65

hriak burte chu puan dumpawlin an khuh ang a, hmanrua zawng zawng savun \ha chiin an khuh ang a, a zawnnaah an dah ang. A dawt lehah chuan Rangkachaka luan maicham chu puan dumpawlin an khuh ang a, savun \ha chiin an khuh leh ang a, zawnfung an vuah ang. Hmun Thianghlima bungbl zawng zawng chu puan dumpawlin an fun ang a, a zawnnaah an dah ang. Maichama meivap an lawk fai ang a, puan sendukin an khuh ang a, (lehlin thar). A chungah rawngbawlna bungbl- meilakna te, thirkut te, vutlawhna te, chawhtawlh te, maicham bungbl zawng zawngte an dah vek ang a, savun \ha chiin an khuh ang a, zawnfung an vuah ang. Awmhmun sawn hunah heng hmanrua leh bungbl thianghlim tuam fel sate hi Kohatha faten an zawn ang. Zawn turte hi rawng awmze nei takin tuam a ni a. Thil thianghlim berte chu puan dumpawlin an khuh a. Thuthlung Bawm chu a hriat hran hle a ni. 2. Gersona leh Meraria thlahte hna chanvo (4:21-33)
21

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 22Gersona fapate pawh an chhngkua kuain, a thlah thlahin chhiar vek rawh; 23kum sawmthum achin chung lam kum sawmnga mi thlengin rawngbawlna hna inbiakna puan ina thawk tur zawng zawng zat chu chhiar vek rawh. 24Gersona thlahho chanpual chu rawngbawl lam leh phurh lam a ni: 25biak bk puan zar te, inbiakna puan in te, a khuhna te, a chung khuhna savun tha mi vun te, inbiakna puan in kawngkhar puan zar te, 26kawt hung puan zar te, kawt hung kawngkhar puan zar te, biak bk leh maicham bula mi, a hrui te, an hmanrua zawng zawngte an phur ang a, tih tul apiang an ti tur a ni. 27Gersona thlahte chuan Arona leh a fate kawhhmuh ang zelin hna an thawk ang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

66

a, an tih tur te te chena ruatsak turin thu i neihtir ang. 28 Chung chu inbiakna puan ina Gersona thlahte thawh chu a ni: an tih tur chu puithiam Arona fapa Ithamara ruat tur a ni. Meraria fapate chu, a thlah thlahin a chhngkua kuain i chhiar tur a ni; 30kum sawmthum a chin chung lam kum sawmnga mi thlengin inbiakna puan ina thawk tur zat i chhiar vek tur a ni. 31Inbiakna puan ina an hnathawh, an chanpual tur chu hei hi a ni - biak bk ban rem khawm te, a bangrel te, a ban te, a nghahchhan kerkuak te, 32a kawt hung velna ban te, a nghah chhan kerkuak te, a kilhbehna te, a hrui te, a hmanrua zawng zawng leh a hmanraw dang zawng zawng phurh te: a hming lam zel \heuhin an chanpual tur i ruatsak tur a ni. 33 Chung chu an ni, puithiam Arona fapa Ithamara hova inbiakna puan ina Meraria fapate thlahtehovin an tih tur te te chena an rawngbawl dan tur chu, tiin.
29

Gersona thlahte rawngbawl hna chanvote chu biak bk puanzar, a chung khuhna, a thuahna, a khuhna savun, kawngka puanzar, buk leh maicham tual hungna puanzar, buk luhna kawngka puanzar, a hrui leh a hmanrua zawng zawng enkawlte leh zawn \hin te hi a ni a, Arona leh a faten an ruatsak tih tur \ul apiang an ti tur a ni a, tih tur \ul chu puithiam Arona fapa Ithamaran a kawhhmuh \hin. Meraria thlahte rawngbawl hna chanvo, an tih tur pual leh an thil phurh turte chu: Bk hmanrua- a bangrel, a ban leh a bul\hut, tual hungna ban leh a bul\hut, bk kilh behna, a kaihna hrui leh a hmanrua zawng zawngte an ni a. Puithiam Arona fapa Ithamaran an tih tur a kawhhmuh \hin.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

67

Kohatha thlahten an thil phurh tur buatsaih leh khawih pawh an tih loh laiin Gersona leh Meraria thlahte chuan puithiamte kaihhruaina hnuaiah anmahniin an khawih vek a. Gersona thlahte hian bawng tawlailir pahnih an hmang a, Meraria thlahte chuan bawngtawlailir pali an hmang (7:4ff). 3. Levia chite chhiarpui (4:34-49)
34

Tichuan, Mosia leh Arona leh pungkhawmho zinga puipate chuan Kohath-ho fapate chu a thlah thlahin, a chhngkua kuain, 35inbiakna puan ina thawk tur zat chu kum sawmthum achin chung lam kum sawmnga mi thlengin an chhiar a. 36Chungho a thlah thlahin an chhiar chu 2,750 an ni. 37chung chu an ni, inbiakna puan ina rawngbawl thin Kohath-ho thlah an chhiar, Mosia hmanga LALPA thupk anga Mosia leh Aronan an chhiarte chu. Tin, Gersona fapate, inbiakna puan ina thawk tura rawngbawl zat tur chu a thlah thlahin, a chhngkua kuain kum sawmthum achin chung lam kum sawmnga mi thlenga chhiar an ni a; 40chung a thlah thlaha, a chhngkua kuaa an chhiarte chu 2,630 an ni. 41Chung chu an ni, Gersona fapate thlahho inbiakna puan ina rawngbawlho zawng zawng, LALPA thupk anga Mosia leh Aronan an chhiarte chu.
38,39

Tin, Meraria fapate, inbiakna puan ina thawk tura rawngbawl zat tur chu, a thlah thlahin, a chhngkua kuain, kum sawmthum achin chung lam kum sawmnga mi thlenga chhiar an ni a; 44chung a thlah thlaha, a chhngkua kuaa an chhiarte chu 3,200 an ni. 45chung chu an ni, Meraria fapate thlahho an chhiar, Mosia hmanga LALPA thupk anga Mosia leh Aronan an chhiarte chu.
42,43

www.mizoramsynod.org

NUMBERS
46,47

68

Levi-ho, rawngbawl tur leh inbiakna puan ina phurh mi phurtu tur zat a thlah thlahin, a chhngkua kuain, kum sawmthum achin chung lam kum sawmnga mi thlengin Mosia leh Arona leh Israel-ho puipate chuan an chhiar a; 48chung an chhiarte chu 8,580 an ni. 49Mosia hmanga LALPA thupk angin mi tin, an thawh tur leh an chanpual tur zir zelin chhiar an ni a: chutiang tak chuan LALPAN Mosia thu a pk anga chhiar an ni. Levia chite inchhiar \um khatna (3:21-39)-ah khan mipa thla khat chin chung lam mi 22,000 an awm a. A \um hnihna, tun \umah erawh hi chuan biak bka rawngbawl tlak mipa kum sawmthum a\anga sawmnga, biak bk leh a bungbl chungchanga mawhphur thei tur chin chauh an chhiar a. Kohatha thlahte mi 2,750 an awm a, Gersona thlahte mi 2,630 an awm bawk a. Meraria thlahte pawh mi 3,200 an ni a. Tichuan, an vaiin, biak bka rawngbawl tlak, thil phur theite chu mi 8,580 an ni. Levia chite rawngbawlna kan zirah hian mi tinin pawimawhna an nei \heuh va. Puithiamten inthawina an hlan a. Levia chiten biak bk enkawlnaah rawngbawl hna chanvo hrang hrang an nei thliah a. Mi dangin ral an do va. Mi tinin pawimawhna an nei \heuh mai. Chutiang chuan Krista taksa Kohhranhovah hian thlarau thilpek hrang hrang a awm a. Kohhranho siam \hatna tur vek a ni. Lal Isuan zirtir sawm leh pahnih a ko va. Zirtirte bkah zawlneite, zirtirtute, upate an awm leh a (I Kor. 12:28ff; Eph. 4:11f). Kohhranhovah hian ringtute chu hotute thu awih a, an hnena intulut tura fuih kan ni a (Heb. 13:17; I Kor. 16:16; I Thess. 5:12ff; I Pet. 5:5); Hotute pawh mi dangte entawn tlaka awm turin a fuih bawk a (I Tim. 4:11-16; Tit. 2:15). Kohhranah hian mi tin kan pawimawh tlang vek a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

69

Sawi ho tur 1. Kohhranhovah hian rawngbawl hna chanvo hrang nei kan awm thliah a. Mi tin hi kan awmna hmunah kan pawimawh vek a ni tih sawi ni se. Biak bka rawngbawltu ruat thuah kum 30 a\anga kum 50 inkar ruat hian awmzia neiin kan hria em?

2.

END NOTES 1. The Bible Society of India, Mizo Study Bible (Bible leh a chhui zauna) 206 Mahatma Gandhi Road, Bangalore 560 001, 2007, p. 192.

Kum sawmthum achin chung lam, kum sawmnga thlengin...(4:3, 23, 30) Levia chite zinga rawngbawl hna, inbiakna puan ina thawk thei tur chin Pathianin Mosia hnenah kum sawmthum leh kum sawmnga inkar chhiar tur thu a pe a. Heta rawngbawl hna tih hian indona lam emaw, hna rum lam emaw a kawk a. Tin, rawngbawl thei tur chin atana kum sawmthum a\anga kum sawmnga inkarte chauh Pathianin a huamtir hian a rawngbawlna hna a ngaih pawimawhzia a tilang chiang a. Lalpa hna thawk tur chuan taksa leh rilruah pawh chak \hat a \ulzia a tarlang nghal bawk. Thil thianghlimte (4:1-20) Levia fate zingah pawh Kohatha thlahte chu hmun thianghlim ber puanzar leh bungrua enkawl tura ruat an ni a. Awmhmun an sawn dawn apiangin
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

70

chung thilte chu an zawn tur a ni. Nimahsela an khawih emaw, rei lo te chauh an en emaw pawh a thiang lo va, an en chuan an thi mai ang. Arona leh a fapaten hmun thianghlim leh a bungrua zawng zawngte an khuh fel hnuah chauh a zawnfungin an zawn chauh tur a ni. Heti taka hmun thianghlim leh thil serh chunga Pathian duhtuina hi a chhinchhiah tlak hle. Thuthlung Thar huna cheng ni tawh mah ila Thuthlung Hlui huna Pathian duhtuina kha a la pangngai reng a ni tih kan hriat a \ha awm e. Biak in leh a bungrua kan enkawl danahte leh Pathian rawngbawlna hna kan thawh danah pawh hian fimkhur tak leh zah taka kan chet a \ul. Puan dum pawl Hmun thianghlim bera bungruate chu puan dum pawla khuh a ni a. Puan dum pawl kher hman a nihna chhan hi van rawng a nih vang pawh a ni mai thei. Sinai tlanga Mosia leh Israel hruaitu dangte hmaa Pathian a rawn inlar khan (Exod. 24:9-10) a kephah hnuai van anga thiang an hmu a nih kha. Chu bkah puan dum pawla thil thianghlim berte an khuh hian thil dang laka hriat hran a tiawlsam dawn a ni. Hmanraw dangte chu puan sen dukin an khuh a, bungraw thianghlimte erawh chu puan dum pawlin an khuh bik a ni. Hei hian thil thianghlim berte chu tum reng vang pawh ni lova khawiha an thih phah mai lohna turin a veng thei dawn a ni. Tunlai thleng pawh hian Biak Ina Pathian biakna hmanraw pawimawh bikte hi chu serh hran a, a duh apiang kawih leh hman theih loh tura tihhran hi thil pawimawh tak a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

71

ZIRLAI 7 BAWLHHLAWHNA HRANG HRANG LAKA INTHENNA


Chhiar tur : 5:1-31 Thu vawn : 5 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6Israela thlahte hnenah sawi la, Mipa emaw, hmeichhia emawin LALPA chungah thil engpawh lo tisualin thiam loh chang sela, 7an tihsualnaah chuan thupha an chawi tur a ni: tin, a tihsual man chu kim takin rulh tur a ni a, tin, a hmun ngaa thena hmun khat a tihsualna pa chu a pek belh tur a ni. [5:5-7] Numbers bu chhung thu kan zir tawhah khan Chhiarpui an neih thu te, riahhmun tur thliar felna te, Levia chite dinhmun leh rawngbawl hna chanvo an neihte kan zir tawh a. Vawiinah erawh chuan, Bawlhhlawhna hrang hrang laka inthenna kan zir dawn a ni. Lalpa chu a mite velah a awm \hin a, a mite awmna ram chu a thianghlim tur a ni. Ram hi LALPA ta a ni a, tihbawlhhlawh loh tur a ni. Kan zir tawh bung thum leh bung li lamah khan Puithiam leh Levia chite inlaichin dan chipchiar takin kan hmu a. Tunah chuan puithiamte leh mipui inlaichinna lam kan hawi tawh dawn a ni. 1. Riahhmun then thianghlimna (5:1-4)
1

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte chu an riahhmun ata phar zawng zawng leh thiput zawng zawng
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

72

leh mitthi avanga bawlhhlawh apiangte chu tichhuak vek turin thu pe rawh: 3ahmei a pain i tichhuakin daipawnah i dah tur ani; a lai taka ka awmna thin an riahhmun chu an tiblawlhhlawh dah ang e, tiin. 4Tichuan, Israela thlahte chuan chutiang chuan an ti a, daipawnah an dah chhuak a; LALPAN Mosia hnena a sawi angin Israela thlahte chuan an ti a. Riahhmun then thianghlim thu hi, LALPA ngeiin Mosia hnena, ...riahhmunah kei pawh ka awm ve si a, an tibawrhbang ang e, ti tura a hrilh a ni. Leviticus 15:31ah Hetiang hian Israela thlahte chuan bawlhhlawhna ata chu in tihrang tur a ni, an zinga ka biak bk an tihbawrhban chang pawha an bawlhhlawhna avanga an thih loh nan tiin a lo sawi bawk a. Riahhmun a thianghlim theih nan a pawna awm tur tarlante hi mi chi thum - phar natna vei te, thiput lai te, mitthi ruang khawih vanga bawlhhlawhte an ni. Inkaichhawn theih phar natna te leh mipui tibawlhhlawh theite a nih avangin riahhmun then thianghlim nan a pawna awm tura tih an ni. Bible-in phar a tih hian vun natna chi tam tak a huam a (Lev.13). Phar natna \henkhatte hi chu an hlauhawm a, a kai theih bawk. Thianghlim leh thianghlim lo chungchanga dan khirh takte hi vun natna darh zel tur venna a ni a, vun natna reng reng hi mihring tibawlhhlawh theitua ngaih a ni a. Thuthlung Hluia thiang leh thiang lo tih hi mihring emaw, ran emaw, bungrua emaw, Pathian pawm tlak leh tlak loh emaw sawina a ni. Thiput tih hian hmeichhe thi nei lai leh nau neih vanga thi chhuakte a huam a (Lev. 12; 15;). Mitthi ruang emaw ran thi ruang emaw khawihtu chu sakhaw serh leh sang thilah a thianghlim lo a ni (Lev. 11:35,39,40; 21:1-12).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

73

Riahhmun then thianghlim thu a\ang hian thil pahnih pawimawh tak tak zir tur a awm. Pakhatnaah chuan Pathian hi khawngaihnaa khat, kan sualna leh chak lohnate min hriatpuitu ni mah se mihringte min dawrna kawngah hian a nihna leh ziate a hnukhniam ngai lo va, a thianghlimna leh diknate chu a vawng nung reng zawk a ni. Chuvangin, a chenna hmun tibawlhhlawh thei thil apiangte chu a thian thianghlim \hin. Pahnihna, Pathian hian mi tlem te ai chuan mi zawng zawng \hatna tur a dah pawimawh hmasa zawk tih a lang. Mi bawlhhlawh tlem te avanga Israel mipui zawng zawng an bawlhhlawh dawn ai chuan daipawna tihchhuah vek kha \ha a ti zawk a ni. Kohhran rawngbawlnaah pawh hian mi tlem zawkte hlawkna leh tuizawng ai chuan Kohhran pum pui hlawkna leh \hat tlan zawkna tur ngaihtuah hmasak a \ha. 2. Thil sual tih thenna (5:5-10)
5

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6Israela thlahte hnenah sawi la, Mipa emaw, hmeichhia emawin LALPA chungah thil engpawh lo tisualin thiam loh chang sela, 7 an tihsualnaah chuan thupha an chawi tur a ni: tin, a tihsual man chu kim takin rulh tur a ni a, tin, a hmun ngaa thena hmun khat a tihsualna pa chu a pe belh tur a ni. 8Amaherawhchu sual man teltuin laichin a neih loh chuan, sual man LALPA hnena hlana chu puithiam pual tur a ni ang a; inremna berampa tiam lovin inremna a siam tur a ni ang. 9Tin, Israela thlahte thil thianghlim thn thilhlan zawng zawng, hlansak tura an pk puithiam hnena an hlan apiang a hlantu puithiamin a nei ang. 10 An thil serh chu anmahnin an nei ang, puithiam hnena an pk chu puithiamin a nei tur a ni, tiin, a ti a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

74

Numbers 5:5-10 thu hi Leviticus 6:1-7 tihfamkimna leh belhchhahna anga sawi theih a ni. Miin thil sual, a enga pawh ti sela, LALPA laka thil tisual a ni a, a sual man chu a rul kim vek tur a ni. Chu bkah hmun ngaa \hena hmun khat (za zela sawmhnih) a pek belh bawk tur a ni. Hemi piah lamah hian Numbers bu tuna kan zir hi chuan thupha chawi tur a ti a; hei hian puithiam rawngbawlna pawimawhzia mite rilruah a kui \iak a ni. Pek tura chu thi sela, laichin hnai a neih bawk si loh chuan... puithiam chanpual atan LALPA hnena pek tur (lehlin thar) a la ti zui ta zel a ni (Num. 5:6-7; cf. Lev. 6:67. lehlin thar). Hei hian puithiamte hamthatna kawng a hawng zau hle. LALPA chungah thil eng pawh lo tisualin thiam loh chang sela tih hian mi chunga thil sual tih chu Pathian thu bawhchhiatna a ni a, chu chu sual a ni tih a tarlang. Sual chu Pathian thupek awih loh hi a ni a. Engti kawng pawha \henawmte bum Pathianin a awih lo (Lev. 6:1-7). Thil sual tih ngaihdamna atan rulh kim leh vek hnua hmun ngaa \hena hmun khat pek belh leh tur a ni a. Chumi piah lamah chuan thil sual tih thenna inthawina hlan tur a la ni a; chu inthawina chu puithiamin a hlansak tur a ni. Puithiamte leh mipuite inlaichinna leh inzawm tawnna hi rawngbawlnain a siam a. Puithiamte dinhmun a dah pawimawh sawt dawn a ni. 3. Rinhlelhawm nupui fiahna leh \henna (5:11-31)
11

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 12 Israela thlahte hnenah sawi la, an hnenah tu nupui pawh uirein miin 13 mutpui sela, a pasal chuan a hre lo va, chesual ngei si puang bawk si lo, kut man ni bawk si lo chu 14a pasal chuan thikthu avangin ringhlel tlat sela emaw, nupui
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

75

chesual lo pawh a rinhlelh tlat si chuan 15chutiang thuah chuan chu mi chuan a tana thilhlan barli chhangphut epha hmun sawma \hena hmun khat kengin, a nupui chu puithiam hnena a hruai tur a ni; hriak a leih tur a ni lo va, thil rimtui a telh tur a ni hek lo; thik thawina chhang phut thilhlan, hriat rengna thilhlan khawlohna hriat chhuahna a ni si a. Tin, puithiam chuan a rawn hruai ang a, LALPA hmaah a dintir ang a; 17tin, puithiam chuan hlumbelin tui thianghlim a la ang a, biak bk chhuata vaivut a la ang a, tuiah chuan a phul ang a: 18tin, puithiam chuan hmeichhia chu LALPA hmaah a dintir ang a, a sam a thlahtir ang a, hriat rengna chhangphut thilhlan, thik thawina thilhlan chu a kentir ang a: puithiam chuan anchhe thlentirtu tui kha chu a keng ang a; 19tin, puithiam chuan hmeichhia chu chhia a chhamtir ang a, hmeichhe hnenah chuan, I pasal ni lo midang tumahin an mutpui loh chia, bawlhhlawhna lama i kal pen loh chuan anchhe thlentirtu he tui kha ata hi i lo fihlim ang a; 20 amaherawhchu khaw dang hawia i bawlhhlawh a, i pasal lo mi tuin emaw a mutpui che chuan i fihlim lo vang, a ti tur a ni. 21Tin, puithiam chuan hmeichhia chu a vau vang a, chhia a chhamtir ang a, hmeiche hnenah puithiam chuan, LALPAN i malpui a tihbal a, i pum a tihvun chuan, LALPAN i chipuite anchhe dawntirtuah siam che rawh se; 22tin, anchhe thlentirtu he tui hi i rilah a lut ang a, i pum a tivung ang a, i malpui a tirawp ang, a ti ang a: tin, hmeichhia chuan, Amen, Amen, a ti ang a.
16

Tin, puithiam chuan chung anchhe thute chu lehkhabuah a ziak ang a, tui khaah chuan a chiah tur a ni; 24tin, hmeichhia chu anchhe thlentirtu tui kha chu a intir tur a ni: tichuan anchhe thlentirtu tui chu a
23

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

76

kawchhngah a lut ang a, a lo kha ang. 25Tin, puithiam chuan thik thilhlan chhangphut hmeichhe kut ata chu a la ang a; LALPA hmaah chhangphut thilhlan chu a then ang a, maichamah a kalpui ang a: 26puithiam chuan chhangphut thilhlan hriat chhuahtirtu chu vei khatin a la ang a, maichamah chuan a hal ang a. chu mi zawhah chuan tui chu hmeichhia a intir tur a ni. 27Tin, tui a han intir chuan heti hi a ni ang a; a lo bawlhhlawh a, a pasal chunga thil a tisual a lo nih chuan anchhe thlentirtu tui chu a kawchhungah a lut ang a, a lo kha ang a, a pum a lo vung ang a, a malpui a lo rawp ang a; tichuan hmeichhia chu a chipuite anchhe dawntirtu a lo ni ang. 28 Amaherawhchu, hmeichhia chu a bawlhhlawh loh va, a thianghlim chuan a fihlim ang a, nau pai thei zel a ni ang. 29Hei hi, nupui, khaw dang hawia a pasal ni lo mi dang nena intibawlhlawh emaw, 30mipain thikna rilru a lo put a, a nupui a thik emawa rel dan chu a ni a: tichuan LALPA hmaah a hruai ang a, tin puithiam chuan heng dan zawng zawng ang hian a chungah a ti tur a ni. 31 Chutichuan, mipa chu khawlohnaah chuan a fihlim ang a, hmeichhia chuan a sualna mawh a phur ang, ti rawh, tiin. Mosia danah chuan mi sual thiam loh chantir turin hretu pahnih tal an awm tur a ni a (Deut. 17:6; 19:15). Hmeichhe rinawm lohna chu thuhretuten an hmu a, an hria a nih chuan dan pangngaiin a chungchang relsak a ni ang a, thihna thlenga hrem theih a ni (Lev. 20:10). Amaherawhchu, mipain a nupui a rinhlelh a, a fiahna a awm si loh chuan thihna thlenga hrem theih a ni lo. Rinhlelhawm nupui chungchangah tu nupui pawh a pasalin, kut man chiah awm lo mah sela, uire nia a rinhlelh tlat chuan emaw, a nupui nau pai lai kha ama fa
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

77

ni lova a rin tlat emaw chuan a nupui chu puithiam hnenah a rawn hruai ang. Nupui rinhlelhawmte fiah nana thil hlan tur barli chhangphut epha hmun sawma \hena hmun khat (kg. khat vel), hriak telh loh, rimtui hal tur pawh tel lovin a rawn keng tel nghal ang a. Puithiam chuan hmeichhia chu a hruai ang a, LALPA hmaah sam thlahin a dintir ang. Hlum belin tui thianghlim dar maihun a\angin a la ang a, biak bk chhuata vaivut chu tuiah a phul ang a, anchhe dawn tur lehkhaa ziak chu tui chhiaah chuan a tleuh fai ang. Chhangphut \henkhat chu a humtir ang a, chhia a chhamtir ang. Puithiam chuan, Tu man an mutpui loh chea, i pasal laka thil bawlhhlawh i tih loh chuan anchhe thlentu tui chhe lak ata hi i fihlim ang. Amaherawhchu, i pasal laka khaw dang i hawia, i pasal ni lo mipain an mutpui chea, an tihbawrhban che chuan i fihlim lo vang. LALPA chuan i chipuite anchhe dawngah siam che rawh se. Anchhe tui chhia i in tur hian i pum tipuar sela, i malpui inkar tisawng rawh se a ti ang a, hmeichhia chuan, Amen, Amen, a lo ti ang. Puithiamin tui chhia a intir hma chuan chhangphut a humtir kha LALPA hmaah a then ang a, maichamah a dah ang a, a hal ral ang. Chumi zawhah chuan hmeichhia chu tui chhia a intir ang. A lo uire ngei a nih chuan a pum a na ang a, a puar ang a, a mal kr a swng ang. Hmeichhia chu a thianghlim chuan eng mah a ti lo vang a. Tui chhe in hnuah pawh tluang takin a nau pai chu a nei zui leh mai dawn a ni.1 Hmeichhia chuan thiam lohna a neih erawh chuan mi tinin an hria ang a, amah pawh anchhedawng tiin an hria ang. Nupui fiahna kan hmu a, pasal fiahna kan hmu ve lo. Pasal chu chhungkaw hotu ber a nih vang a ni mai thei. Pa ber chuan chhungkuaah thil fel lo a awm leh awm loh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

78

thilah mawh a phur a. A nupui awm danah thil rinhlelhawm a awm chuan thil dik tak hre chhuak tura thil tihchian chu a mawhphurhna a ni. Helai nupui fiahna thu hi Israel-ho zingah bawlhhlawhna awm lova thianghlim taka an khawsakho theihna tura inthen thianghlimna a ni. Nupa karah inrinhlelhna a awm chuan nun a hlim thei lo va, chhungkua a buai \hin. Hmeichhia chuan thil a lo tihsual chuan Pathianin a hrem tura ngaihna nghet tak an nei a ni. Hetiang taka rinhlelhawm nupui fiahna leh thenna hi Pentateuch bu dangah kan hmu lo. Amaherawhchu, khang lai hunah khan hnam dang zingah chuan tih dan lar tak a ni.

Sawi ho tur Israel-te riahhmun then thianghlimna thu kan zir a. Kan awmna veng leh chhungkuate hi then thianghlim ngai ve in kan hria em? Thianghlimna beihpui thlak dawn ta ila, eng ahte nge hma kan lak ang?

END NOTES 1. N.H. Snaith, Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons Ltd, p. 256.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

79

ZIRLAI 8 NAZARIT MI NIH DAN


Chhiar tur : 6:1-27 Thu vawn : A intihhran chhng zawng chuan LALPA pual a ni (6:8) Zirlai hmasa lamah khan Levia chite serhhran an nih thu leh chu an dinhmun avanga ral do tur chhiarpuiah pawh chhiar tel an nih ve loh thu kan zir tawh a. Chu bkah, an riahhmun then thianghlim thu thlengin kan zir tawh a. Vawiinah chuan Levia chite chauh ni tawh lovin, mi tu pawh, a hmei a pa, LALPA tana inserhhrang, Nazarit mi nih dan kan zir dawn a ni. Bung rukna pum pui kan zir dawn a. Nazarit mite tna dan tlangpui te, Nazarit mite awm dan te, thu tiam bawhchhiat palha tih dan tur te, thutiam hlen chhuah nana tih turte leh Puithiam malsawmsaknate kan zir dawn a ni. 1. Nazarit thutiam chungchang (6:1-8)
1

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela tlahte hnenah sawi la, an hnenah, Mipa emaw, hmeichia emaw pawhin eng emaw thutiam bik, LALPA tana inpkna Nazarit thutiam a tiam lai chuan, 3uain leh zu a nghei tur a ni; uain thur pawh, zu thur pawh a in tur a ni lo va, grp tui pawh a inin grp rah a tharlam pawh, pho vuai pawh a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

80

ei tur a ni hek lo. 4A intihhran chhng zawng chuan grp hruia mi a mu pawh, a pil pawh a ei tur a ni lo. 5LALPA tana a intihran chhng ni a kim hma loh chuan tihhran a ni ang a, a sam a zuah tur a ni. 6LALPA tana a intihhran chhng zawng chuan mitthi ruang a hnaih tur a ni lo. 7A pa te, a nu te, a unaupa te, a farnute emaw thih thuah pawh a intibawlhhlawh tur a ni lo, Pathian tana a intihhranna chuan a phuar avangin, 8A intihhran chhng zawng chuan LALPA pual a ni. Nazarit tih hi Hebrai \awng chuan Nazir tih a ni a, a awmzia chu LALPA tana mi inserhhrang tihna a ni.1 Mipain emaw, hmeichhiain emaw, Nazarit mi ni tura LALPA hnena a inhlan chuan uain leh zu a nghei tur a ni a, uain thur leh zu thur pawh a in tur a ni lo. Grape rah tharlam emaw, pho ro emaw a ei tur a ni lo va, grape rah sawr tui pawh a in tur a ni lo. Serh hran a ni a, a samte pawh a \han \hanin a \hang ang a, a lu pawh ziah kawn tur a ni lo. Mitthi ruang a khawih tur a ni lo va; a nu leh pa ruang pawh, a unaupa leh a farnu ruang pawh khawihin a intibawlhhlawh tur a ni lo. Nazarit mi a nih chhung chuan LALPA tana serhhran a ni. Thuthlung Hluiah hian Nazarit mi chi hnih, dam chhunga Pathian tana inserh hrang leh hun eng emaw chhung atana inserh hrang kan hmu a.2 Sal tan hma kha chuan a hnuhnung zawk, hun eng emaw chhung atan tih hi chu awmin a lang lo. Nazarit mi langsar tak kan hmuh chu Samsona kha a ni a. Ani hunah hi chuan tuna Nazarit thutiam chungchang kan sawi ang chiah hi chu a la ni rih lovah zirtute chuan an ngai. Juda-te chanchin kal zelah chuan Nazarit mi an lo pung chho va. Nazarit thutiam pawh eng emaw hun bik
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

81

leh thil bikahte pawh rei lo deuh atan an nei \hin a. Rei tak dam lo, a lo dam tak avanga Pathian tana a inhlanna te, fa neih vanga Pathian tana inpekna ang chite thlengin an kalpui a. Juda-te thu inhlan chhawn (tradition) a\ang pawhin hmeichhe thianghlimte pawhin Nazarit mi nih an thlan thu leh Nazarit mi nih chu dinhmun sang tak leh zahawm tak a nih thu min hriattir a ni. 2. Thutiam bawhchhiat palha tih turte (6:9-12)
9

A kiangah mi lo thi ta thutin a intihhranna lu chu lo tibawlhhlawh ta ang sela, a inthen ni, a nisarih niin a lu a mt tur a ni. 10Tin, ni riat niin inbiakna puan in kawngkaa puithiam hnenah \huro tuak khat emaw, parva no tuak khat emaw a rawn keng tur a ni: 11tin, puithiam chuan pakhat chu sual thawi nan an hlan ang a, pakhat chu halral thilhlanah, mitthi avanga a tihsualnaah inremna a siamsak ang a; tin, chu mi ni vek chuan a lu chu a tithianghlim tur a ni. 12Tin, thiam loh thawi nan beram no a pa kum khat mi rawn kengin, a intihhranna nite chu LALPA hnenah a ti\ha leh ang: a intihhranna chu tihbawlhhlawh a nih tak avangin a hmaa mi kha engmah lo a ni ta si a. Nazarit miin mitthi ruang khawih palh sela, chu chuan amah kha a tibawlhhlawh a, inthen thianghlimna dan a zawh tur a ni. Chu kawng zawh tur chuan a lu meh te, sual thawina thil hlan leh halral thil hlante a hlan a ngai a ni (Lev. 1:1-3; 7:11-38). Thutiam hi, tum reng vang ni lova bawhchhiat palh theih a ni. Nazarit mi danah, LALPA tana a inhlan chhung hian mitthi ruang khawih phal a ni lo. Chutih laiin a bula mi thi thut sela, a ruangin a sam chu a khawih
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

82

palhin tibawlhhlawh sela, ni sarih a nghak ang a, a sam chu a ziat kawlh vek tur a ni. Tichuan, a thianghlim leh thei ang. A sam kha thil thianghlim lo, bawlhhlawh a lo ni ta a, ziah kawlh vek tur a ni. Judate dan leh inkaihhruaina bu Mishnah-ah chuan, hetiang thil thianghlim lo hi chu phum bo daih turin sawi a ni.3 A lo thianghlim leh theih nan, a ni riat niah \huro pahnih emaw parva no pahnih emaw puithiam hnenah Inbiakna puan inah a rawn keng ang a, puithiam chuan sual thawi nan pakhat, halral thil hlanah pakhat a lo hlansak ang a, mitthi ruangin a khawih avanga amah then thianghlimna chu a lo tihsak ang a, chumi ni vek chuan a sam chu a serh thar leh tur a ni. Kum khat vela upa beramno, a pa, bawhchhiat man thil hlanah a hlan ang a, Nazarit mi atan LALPA hnenah a inhlan thar leh ang. A hmaa a inserhhranna kha tihbawlhhlawh a nih avangin Nazarit mi ni turin Lalpa hnena inhlan thar leh a ngai a ni. 3. A hlen chhuah nana tih tur (6:13-21)
13

Tin, hei hi Nazirit mi, an intihran ni bi a kim huna tih dan tur chu a ni: inbiakna puan in kawngkaah hruai tur a ni ang a: 14tin, LALPA tana thilhlanah berampa kum khat mi sawiselbo halral thilhlanah pakhat, sual thawi nan beram no a nu kum khat mi sawiselbo pakhat, remna thilhlan atan berampa sawiselbo pakhat; 15 dawidim telh loh chhang leh chhangphut dip tak hriaka hmeh siam chhang hlawm leh, hriaka chulh chhangper pan bawm khat an chhangphut thilhlan tur leh in tur thilhlan tur te nen an hlan tur a ni. 16Tin, puithiamin chung chu LALPA hmaah a hlan ang a, a sual thawina leh a halral thilhlan chu a hlan ang; 17tin, berampa chu bawma chhang dawidim telh lohte nen chuan remna inthawi thilhlan atante LALPA hnenah a hlan ang a:
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

83

puithiam chuan chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan pawh chu a hlan tel bawk ang. 18Nazarit mi chuan inbiakna puan in kawngkaah a intihhranna lu chu a met ang a, intihhranna sam chu a la ang a, remna inthawi thilhlan hnuaia meiah chuan a rawh tur a ni. Tin, puithiam chuan berampa dar chhum hmin leh bawma dawidim telh loh chhang pakhat leh dawidim telh loh chhangper pan pakhat a la ang a, Nazarit chuan a intihhranna lu a meh zawhin a kentir ang a: 20tin, puithiam chuan thn thilhlanah LALPA hmaah a thn tur a ni; hei hi puithiam pual a ni ang, thn irawm leh thn bawp nen: chu mi zawhah chuan Nazarit chuan uain a in thei tawh ang. 21Hei hi a ni, Nazarit thutiam dan leh LALPA hmaa an thilhlan dan chu, ama duh thua a hlan tiam lovin: a intihhranna thutiam azir zelin a ti tur a ni, ti rawh, tiin.
19

Nazarit mi ni tura miin a thutiam leh a inserh thianghlimna engkim a tih zawh hnu chuan, a hlen chhuah nana tih tur a neihte chu kawng thumin a sawi theih. 1) Nazarit mi chuan halral thilhlan te, sual thawina thilhlan te, remna thilhlan te leh buhbl thilhlante puithiamin a hlansak ang a. 2) Inbiakna buk kawngka bulah Nazarit mi chuan a sam serh a ziat fai ang a, remna thilhlan halnaah a rawh ang. 3) A sam serh ziat faia remna thilhlan halnaa a hal hnu chuan Puithiam chuan beram chal dar chhumhmin leh dawidim telh loh chhang tlang leh chhang pan pakhat a la ang a. Nazarit mi chu a lu meh fai hnuah a pe ang a. Chu chu thn thilhlanah puithiam chuan a thn ang a, chu chu puithiam puala serh hran a ni ang. Heng hi
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

84

Nazarit mi ni tura tih tur hlen chhuahna a ni. Heng thilhlante hi inthawina ruai eihovin a zui a. Nazarit mi pawhin an kilpui ve a ni.4 Sam hlan hi hnam dang zingah pawh hriat a ni a. Sam hi nunna bul pawimawh taka ngaih a ni a, Pathian hnena hlan a nihin mihring aiawha ngaih a ni bawk. Remna thilhlan a niha a irno leh a bawp puithiamin thn thil hlana a thn hian Pathian hnenah a hlan a, a lo thn let leh hian Pathianin a rawn pe let leh anga ngaih a ni. 4. Puithiamten mipuite mal an sawm dan tur (6:22-27)
22

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 23Arona leh a fapate hnenah, Hetiang hian Israela thlahte mal in sawm tur a ni; an hnenah,
24 25

LALPAN malsawm che uin veng zel che u rawh se;

LALPAN a hmel in chungah ntir sela, khawngaih zel che u rawh se. LALPAN in lam lo hawi sela, thlamuanna pe che u rawh se, tiin sawi rawh u, tiin sawi rawh.
26

Chutianga ti chuan Israel thlahahte ka hming chuantir a ni ang a, tin, keiin anni chu mal ka sawm ang, tiin.
27

Puithiamte hna pawimawh tak pakhat chu Israel mipuite malsawm a ni (Lev. 9:22-23; Deut. 10:8; 21:4-5; II Chro. 30:27). He \awng\aina, malsawmna mawi tak leh tawi fel tak hi a hluin a pawimawh a, a langsar hle. Pathian tana mi inserhhrang Nazarit dan sawi zawh chiah, Maicham serh thianghlim hma sia Puithiam malsawmna rawn inzep hian ngaituahna a titho hle. Levia
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

85

chi puithiamte dinhmun danglam tak kan zir hnu leh Nazarit mi dan te kan zir hnua Israel mipuite tana Puithiam malsawmna kan hmu zui zel hian Israel fate zawng zawng Pathian hmangaihna huang chhungah a rawn khung lut \ha hle a ni. Chang 22-na hian Israel fate riahhmun then thianghlimna kha a rawn zawm \ha hle a. Chu chuan mipuite chu Pathian biakna boruak \ha takah a hruai lt a, ram tiam pana kal zl turin a tithlamuang bawk a ni. Hei hian Pathian tana inserhhrang Nazarit chauh ni lovin, Pathianin Israel mipui mal a sawm a ni tih a tarlang a. He puithiam malsawmna hian Israel mipuite chu Pathianin mal a sawm ngei ngei dawn tih a hriattir a ni. Mipui malsawm hi Puithiam Arona leh a fate hna pawimawh tak pakhat a ni a, Malsawmna hi Pathian biakna hmuna sawi \hin a ni a, hun dangah pawh sawi ve \hin tho a ni. Pathian be tura mi an lo kal lai leh, inkhawm \in dawnah Puithiamten an sawi ber. LALPAN malsawm che uin veng che u rawh se (24) tih hian Pathian malsawmna tinreng, fanau malsawmna, ram leilung, hriselna leh a dangte huam vek a, vanduaina leh chhiatna rapthlk leh hmelma laka venhimna thlengin a huam (Sam 121:3ff; 140:4f; 141:9f). LALPAN a hmel in chungah entr sela, khawngaih zel che u rawh se, (25) tih hian Pathian chu ng, \hatna, malsawmna a ni a, (Sam 31:16; 67:1; 80:3,7,19), khawngaihnaa khat, zahngaithei Pathian a nihna a tarlang a; an manganna zawng zawngah a chhan chhuak \hin tih a lantr. An \awng\aina a ngaihthlksak a, hmlma lakah a chhan chhuak a, an natna tidamin an sual a ngaidam \hin tih a lantir bawk (Sam 4:1; 6:2; 41:4; 51:1). LALPAN in lam lo hawi sela, thlamuanna pe che
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

86

u rawh se (26) tih hian Pathian khawngaihna leh hmangaihna lo lang tur a thlirtr a. Pathian thlamuanna a kawhhmuh a ni. Thlamuanna tih hi Hebrai \awngin Shalom tih a ni a, a awmzia chu indo lo, ralmuang tihna mai ni lovin vanneihna, malsawmna, hmuingilna, rilrua thlamuanna leh hlimna, a tawi zawngin, Pathianin a mite hnena thil \ha a pek zawng zawng sawina a ni. Puithiam malsawmna hi Puithiamten Israel mipuite hnena an sawi reng \hin, an tih tur pawimawh tak pakhat a ni a. Hei hian mipuite pawh a kaihruai hle a. Thuthlung Thar lamah pawh kan hmu zui zel a, Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim (Trinity) hming lamin nemngheh rawngbawltuten an hmang \hin. Kan zirlai hian Pathian tana mi inserh hrangte a dah pawimawh hle laiin, Pathianin mipuite a hlamchhiah hauh lo va, a ngai pawimawh hle a ni tih min hriattir a. Pathian Thuin, Chuvangin, unaute u, Pathian khawngaihna avang hian, inthawina nung leh thianghlim leh Pathian lawm tlak ni turin, in taksa chu inhlanah ka ngen a che u, chu chu in rawngbawlna wm rng a ni (Rom 12:1) a tih kha Kohhranhote hian kan hriat nawn leh a pawimawh hle.

Sawi ho tur Pathian tana mi inpe leh inserh hrangte hi Pathianin a lawm a, a hmang \hin a ni tih hi han sawi ho teh u.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

87

END NOTES 1. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 31. James Hastings, Dictionary of the Bible, New York : Charles Scribners Sons, 1963, p. iii. Philip J. Budd, Word Biblical Commentary : Numbers, Word Books, Publisher, Waco, Texas, 1984, p. 71. A.H. McNeile, Op Cit, p. 35

2. 3.

4.

Thn thilhlan (6:19f) Then thilhlan (Wave offering) tih hi a \awng bul lamah chuan hma lam leh hnung lama then tawn tihna a ni awm e. Pathian hnena pek, Pathianin a pek kir leh tih entir nan an then \hin (Exo. 29:26-28; Lev. 27:34). A tir lamah chuan Israel-ten loa buhbl thar chhuah maicham hmaa an hlan sawina niin a lang a. Hun kal zelah chuan thil chi hrang hrang thn thilhlanah an hlan \hin a ni. Thn thilhlan hi Pathian hnena thilhlan dang nen pawh an hman pawlh nasa hle. Puithiamin maicham hmaa thilhlan a then \hinte chu buhphal thilhlan, chhangphut thilhlan, halral thilhlan, in tur thilhlan, sual thawina thilhlan leh remna thilhlante an ni (Lev. 23:15-20). Numbers 6:1920-ah pawh hian Nazarit mi chuan a intihhranna lu a meh zawhin puithiamin thn thilhlan tur a kentir nen chuan puithiam chuan thn thilhlanah LALPA hmaah a thn a, thn thilhlan chu puithiam pual a ni. Thilhlan rawn kengtute chuan an thil hlan tur
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

88

chu an chelh a, chumi chungah chuan puithiamin a kut dahin a tithen \hin a ni awm e. Puithiam malsawmna (6:24-26) Helaia Malsawmna thu mawi tak lo lang hi Bibleah chuan malsawmna kan hmuh hlui berte zinga mi a ni a, a chhungah hian thu awmze nei tak tak kan hmu. Israel-te awm dan tur leh Lalpa tana inserh thianghlim dan tur tarlan a nih hnua malsawmna thu lo lang hi a inhmeh hle. He malsawmna thu hi \hen rukin a \hen theih a, hetiangin :i) Lalpan malsawm che uin Malsawmna hian Pathian leh Israel-te inkara thuthlungin ham\hatna a ken zawng zawng kha a huap vek a ni. veng zel che u rawh se Hei hian Pathian chuan Israel mipuite chu a thuthlunnaah vawng him tlat tura a duhsakna a lantir a, Lalpa chu Israel-hote vengtu a nihzia a tarlang bawk (Sam 121:7-8).

ii)

iii) Lalpan a hmel in chungah ntir sela Lalpa hmel tih chu Lalpa awmpuina, chhuma lo lang kha a ni a (Exod. 40:34ff), ntir tih chuan enkawl leh chhandam tih a entir. iv) khawngaih zel che u rawh se Mihringte chhandamna tura Pathian hnathawh lo lang hi a khawngaihna vang vek a ni a, chu chu mihringte thiltih leh phu vang a ni lo. v) Lalpan in lam lo hawi sela Hei hi Pathian awmpuina leh kaihhruaina uar zawka sawina a ni. Hnam tam tak karah Lalpan Israel-te chu a hnam atan a thlang a; chuvangin, an lam a hawi tlat \hin.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

89

vi) thlamuanna pe che u rawh se Thlamuanna chuan famkimna leh ham\hatna a kawk a ni. Tin, he thu hi mi thiam \henkhat chuan Israel-te tan Isua, Remna Lal (Isa. 9:6) pek tur a nih thu tarlannaah an ngai. Ka hming chuantir a ni ang (6:27) Hming chuantir tih hian Lalpa chu Israel-te neitu a ni tih a lantir. Tin, he thu kalhmang ang hi Isaia 44:5 leh Thupuan 22:4-ahte kan hmu bawk.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

90

ZIRLAI 9 HNAM HRUAITUTE THIL HLAN - I


Chhiar tur : 7:1-41 Thu vawn : An thilhlante chu, tawlailir chung nei paruk leh bawngpa swm leh pahnih, puipa pahnihin tawlailir pakhat zel, pakhatin bawngpa pakhat zel LALPA hmaah an rawn la a, biak bk bulah chuan an rawn hlan a (7:3). Vawiinah chuan Bung 7-na kan zir dawn a, \um hnih zirah kan hmang dawn a ni. Zirtu tam tak chuan Bung 5&6 kha a hma lam leh a hnu lam nena inzawmna \ha nei lo, thu kar tla niin an hria a. Chuvangin, vawiina kan zir tur hi Bung 4-na chhunzawmna niin an ngai a ni. Sinai tlang an chhuahsan hma hian Puithiamte chuan biak bka Pathian biakna mumal zawkin an kalpui \an ta a ni. Exodus buah Mosian Biak bk a tun din thu kan hmu a. Tunah chuan Pathian biakna hmun atan mumal zawkin an lo hmang \an ta a ni. 1. Hnam hruaitute thilpek (7:1-9)
1

Chutichuan, Mosian biak bk chu a din zawh a, hriak a thih a, a tihthianghlim a, a bungrua zawng zawng leh a maicham leh a bungbl zawng zawng hriak a thiha, a tihthianghlim ni chuan heti hi a ni a, 2Israel-ho puipa, an chhngkaw puipate chuan thilhlan an hlan a, chungho chu an hnam puipate, an chhiarhote chunga awm an ni
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

91

a: 3an thilhlante chu, tawlailir chung nei paruk leh bawngpa swm leh pahnih, puipa pahnihin tawlailir pakhat zel, pakhatin bawngpa pakhat zel LALPA hmaah an rawn la a, biak bk bulah chuan an rawn hlan a. Tin, LALPAN Mosia a bia a, 5Biak bk hna atan a \angkai dawn a, lo la hlawm rawh khai; Levi-ho, a hna zir ang zelin i pe \heuh dawn nia, tiin. 6Tichuan, Mosian tawlailirte leh bawngpate chu a la a, Levi-hote chu a pe a. 7Tawlailir pahnih leh bawngpa pali chu Gersona fapate chu an hna azir zelin a pe a. 8Tin, tawlailir pali leh bawngpa pariat chu, puithiam Arona fapa Ithamara ho, Meraria fapate chu an hna azir zelin a pe a. 9Kohatha fapate erawh chu an pe ve lo; hmun thianghlim hna chu an pual a ni a, a zawna zawn \hin an ni.
4

Aigupta an chhuahsan a\anga kum hnihna thla hmasa ber Abib/Nisan ni khat ni March 15/16-ah Mosia chuan Biak bk a sa fel a (Exod. 40:17). Biak bk leh a bungrua zawng zawng hriak a hnawih a. Pathian biak nan a hlan a, a serh thianghlim a. Chumi hunah chuan Israel hnam hruaitute an lo kal a, biak bk tan thilpekte an rawn keng a. An thilpekte chu bawngtawlailir paruk chung nei thlap leh bawngpa sawm leh pahnih a ni. Hruaitu pahnih zelin bawngtawlailir pakhat an inthawh \awm a, hruaitu tinin bawngpa pakhat \heuh an tum bawk a. Pathianin a hrilh angin Mosia chuan thilpek a dawnte chu thil phurh vel nan Levia chite hnenah a sem a. Gersona thlahte hnenah bawngtawlailir pahnih leh a hnuktu tur bawngpa pali, biak bk puanzar leh a sakna hmanruate phurh vel nan an hnain a mamawh angin a pe a. Chutiang bawkin Meraria thlahte hnenah pawh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

92

bawngtawlailir pali leh a hnuktu tur bawngpa pariat, an mamawh angin a pe bawk a. Kohatha thlahte erawh chu, an kuta kenga anmahni ko ngeia bungraw thianghlimte chu zawn (phur) tura tih an nih avangin tawlailir leh bawngpa eng mah an dawng ve lo. Israel hnam hruaitu, hotua an neih mi sawm leh pahnihte chuan maicham serh hran lawm nan, a ni indawtin, inang \heuhvin anmahni thilpek \heuh chu an rawn dah thliah thliah a. Hei hi hrilhfiahtu \henkhat chuan maicham thn thianghlimna thil hlan niin an sawi. 2. Ni khat nia thil hlan (7:10-17)
10

Puipahote chuan hriak thih ni chuan maicham hlan nana an thilhlante chu maicham bulah an hlan a. 11Tin, LALPAN Mosia hnenah, Puipa tinin maicham hlan nana an thilpk chu a indawt zelin ni tin, an hlan tur a ni, a ti a. Ni khat nia a thilhlan hlantu tur chu Juda chi Aminadaba fapa Nasona a ni a: 13 a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam selkel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atan hriaka chawhpwlh chhang phut dip taka khat ve ve; 14 sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 15halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beramno a pa kum khat mi pakhat; 16 sual thawi nan kelpa pakhat; 17tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beramno a pa kum khat mi panga: heng hi Aminadaba fapa Nasona thilhlante chu a ni.
12

A ni hmasa ber, ni khatnaah chuan Juda thlah hruaitu Nasonan thilpekte chu a rawn hlan a. Hnam hruaitute
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

93

thilpek hlan hi a inang vek a. Thilpek an hlante hi inthawina chi hrang hrang buatsaihna tura hmanraw mamawhte a ni hlawm. Nasona thilpek hlante chu hengte hi an ni: Biakbuk maichama hman turTangkaraw thleng, kg. khat leh a chanvea rit, Tangkaraw chawhtawlh, gram zariata rit, Chhangphut hriaka hmeh, tangkaraw thleng leh tangkaraw berhbu vm thar ve ve, Rangkachak berhbu rimtui hal tura khat gram za leh sawm bk, Halral thil hlan atanBawngpatuai pakhat, Berampachal pakhat, Beramno, kum khat vela upa pakhat. Sual thawina thil hlan atanKel pakhat Remna thil hlan atanBawngpatuai pahih, Berampachal panga, Kel panga, Beramno, a pa, kum khat vela upa panga. Hengte hi Aminadaba fapa Nasona thil hlante chu an ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

94

3.

Ni hnih nia thil hlan (7:18-23)


18

Ni hnih ni chuan Isakar-ho puipa Zuara fapa Nethanela chuan a hlan a: 19a thilhlan atan chuan tangkaraw thleng pakhat a rih lam sekel za leh sawmthum hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atan hriaka chawhpwlh chhang phut dip taka khat ve ve: 20sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 21 halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 22sual thawi nan kelpa pakhat; 23tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a hlan a. Heng hi Zuara fapa Nethanela thilhlante chu a ni. A ni hnihnaah chuan Isakara thlah hruaitu Nethanela, Zuara fapa chuan a thilpekte chu a rawn hlan ve a. A thilpek hlante hi Juda thlah hruaitu Nasona hlan ang tho kha a ni. 4. Ni thum nia thil hlan (7:24-29)
24

Ni thum ni chuan Zebuluna thlahte puipa Helona fapa Eliaba chuan a hlan a: 25a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat,chhangphut thilhlan atan hriaka chawhpawlh chhangphut dip tak khat ve ve; 26 sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 27halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 28sual thawi nan kelpa pakhat; 29tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni. Heng hi Helona fapa Eliaba thilhlante chu a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

95

A ni thumnaah chuan, a hmaa Juda thlah hruaitu Nasona leh Isakara thlah hruaitu Nethanela te thil hlan ang bawk kha Zebulun thlah hruaitu Eliaba, Helena fapa pawhin a thilpekte chu a rawn hlan ve a. 5. Ni li nia thil hlan (7:30-35)
30

Ni li ni chuan Reubena thlahte puipa Sedeura fapa Elizura chuan a hlan a: 31a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atan hriaka chawhpwlh chhangphut dip taka khat ve ve; 32sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 33halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 34sual thawi nan kelpa pakhat; 35tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni. Heng hi Sedeura fapa Elizura thilhlante chu a ni. A ni linaah pawh hian hruaitu dangte thil hlan ang bawk biak bka hman tur tangkaraw thleng, tangkaraw chawhtawlh, chhangphut hriaka hmeh, rimtui hal tura khat rangkachak berhbu te leh halral thilhlan tur te, sual thawina thil hlan tur te leh remna thilhlan turte chu Reubena thlah hruaitu Elizura, Sedeura fapa pawhin a rawn hlan a. 6. Ni nga nia thil hlan (7:36-41)
36

Ni nga ni chuan Simeona thlah Zurisadaia fapa Selumiela chuan a hlan a. 37a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum; hmun thianglima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atana hriak chawhpwlh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

96

chhang phut dip taka khat ve ve. 38sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 39halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat beram no a pa kum khat mi pakhat; 40sual thawi nan kelpa pakhat, 41 tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni; heng hi Zurisadaia fapa Selumiela thilhlante chu a ni. Simona thlah hruaitu Selumiela, Zurisadaia fapa pawhin biak bka hman tur tangkaraw thleng, tangkaraw chawhtawlh, chhangphut hriaka hmeh, rangkachak berhbu rimtui hal tura khat te, halral thilhlan tur te, sual thawina thilhlan tur te, leh remna thilhlan turte chu a ni nganaah a rawn hlan a. Vawiina kan zirlaiah hian Pathian tana Israel fate an inpekna leh inphalna ropui tak kan hmu a. Mosian Biak bk a din a, Pathian hnena hlan a nih hian mipui rilru a tiphur hle ang tih a hriat theih. Israel hnam hruaitute, hotua an neihte khan thil hlan bawngtawlailir paruk leh bawngpa sawm leh pahnih an rawn hlan a. Hei hian ram tiam Kanaan pana kal zel tura inbuatsaihna rilru a siam thar hle ang. Chu bkah Biak bkah Pathian biakna kalhmang mumal takin Puithiamten an kalpui \an ta bawk a. Beiseina thar nen hma lam an thlir nasa hlein a rinawm. Israel-te hnam nun kal zelah an Pathian biakna hian anmahni a tipumkhat hle \hin a ni

Sawi ho tur Pathian hnena thilpek pawimawhzia leh thlahthlam hlauhawmzia han sawi ho teh u.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

97

END NOTES Biak bk then thianghlim (7:1) Lalpa thu ang zela engkim an peih fel hnu chuan Mosian biak bk leh a chhunga bungrua zawng zawngte chu hriak thihin Lalpa tan a tithianghlim a. Tithianghlim (Heb. Qadesh) tih hi a awmze bul zawkah chuan dahhrang tihna a ni. Chutiang chuan Israel mipuiten Lalpa an biakna leh a aw an ngaihthlakna tur biak bk chu an tihrang a, an tithianghlim a ni. Lalpa hmanrua ni tur chuan khawvel thil dang laka kan inthiarfihlim ve a \ul. Kohatha fapate erawh chu an pe ve lo (7:9) Biak bk rawngbawlna atana thil hlan tawlailir leh a hnuktu bawngpate chu Kohatha fapate hnenah an pe ve lo va, a chhan chu hmun thianghlim hna chu an pual a ni a, a bungruate chu phur lova a zawna zawn tur a nih bik vang a ni. Hmun thianghlima bungruate chu an pawimawh avangin hmanraw danga phur lovin mihring ngeiin zawn tur a ni. Lal Davidan Pathian bawm Jerusalem-a a lak \um pawh khan a thawh khatnaah tawlailirah an dah a, Uza khan a thih phah a. A thawh hnihnaah erawh chuan puithiamten an zawn a, him takin Jerusalem an thlen thu kan hmu (II Sam. 6). Hei hian Pathian biakna hmanraw pawimawh bikte chu uluk leh fimkhur taka vawn leh enkawl a \ulzia a tilang.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

98

ZIRLAI 10 HNAM HRUAITUTE THIL HLAN II


Chhiar tur : 7:42-89 Thu vawn : Chutichuan, inbiakna puan ina amah be tura Mosia a luh chuan thuthlung bawm chunga zahngaihna \hutphah chung lama cherub pahnihte inkr a\ang chuan amah rawn biain Aw chu a hria a; tin, a be ta a (7:89). Mosian Biak bk a din zawh a, Biak bk leh a bungrua zawng zawng, maicham leh a bungbl zawng zawngte nen hriak a hnawiha a then thianghlim khan, Israel fate kha an hnam hruaitute hovin an lawm tlang hle ni ngei tur a ni. Israel hnam hruaitute khan thil hlan an rawn keng a. Hruaitute chuan Biak bk leh maicham serh thianghlim lawm nan thil hlan tur an rawn la a. A ni indawt zelin hnam hruaitu pakhat zelin Biak bk leh maicham serh thianghlim lawm nan an thilpekte chu an rawn hlan a. Ni nga lai hun an hmang tawh a ni. Vawiin hian ni sarih chhunga thilpek an hlan zui dan kan zir leh dawn a ni. 1. Ni ruk nia thilhlan (7:42-47)
42

Ni ruk ni chuan Gada thlahte puipa Deuela fapa Eliasapha chuan a hlan a: 43a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

99

pakhat, chhangphut thilhlan atana hriaka chawhpawlh chhangphut dip taka khat ve ve; 44sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 45halral thilhlan atana bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 46sual thawi nan kelpa pakhat; 47 tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni. Heng hi Deuela fapa Eliasapha thilhlante chu a ni. Israel faten Biak bk leh maicham Pathian hnena an hlan \uma an lawmna kal zelah, hnam hruaitute thil hlan ni rukna kan lo thleng ta. A ni ruknaah hian Gada thlah hruaitu Eliasapha, Deuela fapa chuan a thilpekte a rawn hlan a. An thilpek inang tlang \heuh kha han sawi nawn leh ila, hetianginBiak bk maichama hman turTangkaraw thleng, kg. khat leh a chanvea rit, Tangkaraw chawhtawlh, gram zariata rit, Chhangphut hriaka hmeh tangkaraw thleng leh tangkaraw berhbu vm thar ve ve, Rangkachak berhbu rimtui hal tura khat gram za leh sawm buk, Halral thilhlan atanBawngpatuai pakhat, Berampachal pakhat, Beramno, kum khat vela upa pakhat.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

100

Sual thawina thilhlan atanKel pakhat Remna thilhlan atanBawngpatuai pahnih, Berampachal panga, Kel panga, Beramno, a pa, kum khat vela upa panga. Hengte hi ni ruknaah Gada thlah hruaitu Eliasapha chuan a rawn hlan a ni. 2. Ni sarih nia thilhlan (7:48-53)
48

Ni sarih ni chuan Ephraima thlahte puipa Amihuda fapa Elisama chuan a hlan a: 49a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, halral thilhlan atana hriak a chawhpwlh chhangphut dip taka khat ve ve; 50sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 51 halral thilhlan atana bawngpa tuia pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 52sual thawi nan kelpa pakhat; 53tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni: heng hi Amihuda fapa Elisama thilhlante chu a ni. Ni sarih niah chuan Ephraima thlah hruaitu Elisama, Amihuda fapa chuan a hmaa mite ang bawkin Biak bk maicham hmanrua tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan turte leh Remna thil hlan turte, a thilpekte chu a rawn hlan a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

101

3.

Ni riat nia thilhlan (7:54-59)


54

Ni riat ni chuan Manasea thlahte puipa Pedazura fapa Gamaliela chuan a hlan a: 55 a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat; chhangphut thilhlan atana hriak chawhpwlh chhangphut dip taka khat ve ve; 56sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 57 halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat, 58sual thawi nan kelpa pakhat, 59tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni. Heng hi Pedazura fapa Gamaliela thilhlante chu a ni. Manasea thlah hruaitu Gamaliela, Pedazura fapa chuan ni riat ni chuan a hmaa mite ang bawkin a thilpekte chu a rawn keng a. Biak bk maicham hmanrua tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan turte leh remna thil hlan turte a rawn hlan a. 4. Ni kua nia thilhlan (7:60-65)
60

Ni kua ni chuan Benjamina thlah Gideonia fapa Abidana chuan a hlan a: 61a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atana hriaka chawhpwlh chhangphut dip taka khat ve ve; 62sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat, 63halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 64sual thawi nan kelpa; 65tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

102

panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni: heng hi Gideonia fapa Abidana thil hlante chu a ni. A ni kuanaah chuan Benjamina thlah hruaitu Abidana, Gideona fapa chuan, maicham hmanrua tur te, buhbl thil hlan tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan turte leh remna thil hlan turte a rawn keng a, a hlan a. 5. Ni sawm nia thil hlan (7:66-71)
66

Ni sawm ni chuan Dana thlahte puipa Amisadaia fapa Ahiezera chuan a hlan a: 67a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakat, chhangphut thilhlan atana hriaka chawhpwlh chhang phut dip taka khat ve ve: 68sekel sawm tluka ritrimtuia khat rangkachak fian pakhat; 69halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 70sual thawi nan kelpa pakhat; 71 tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, beram panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni: heng hi Amisadaia fapa Ahiezera thilhlante chu a ni. Gada thlah hruaitu Ahiezera, Amisadaia fapa chuan ni sawm ni chuan a thilpekte chu a rawn keng a. A thilpek rawn kente chu a hmaa mite ang bawkin maicham hmanrua tur te, buhbl thil hlan tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan tur te leh remna thil hlan turte a rawn keng a, a hlan a.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

103

6.

Ni sawm leh ni khat nia thil hlan (7:72-77)


72

Ni swm leh ni khat ni chuan Asera thlahte puipa Okrana fapa Pagiela chuan a hlan a: 73a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawm sarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat chhangphut thilhlan atana hriak chawhpwlh chhangphut dip taka khat ve ve. 74sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 75 halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 76sual thawi nan kelpa pakhat; 77tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni: heng i Okrana fapa Pagiela thilhlante chu a ni. Ni sawm leh ni khat ni chuan Asera thlahte hruaitu hun a lo thleng a. An hruaitu Pagiela, Okrana fapa chuan a thilpekte chu a rawn keng a. Ani pawh chuan, a hmaa mite thilpek ang maicham hmanrua tur te, buhbl thil hlan tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan tur te leh remna thil hlan turte a rawn keng a, a hlan a. 7. Ni sawm leh ni hnih nia thil hlan (7:78-83)
78

Ni swm leh ni hnih ni chuan Napthtalia thlahte puipa Enana fapa Ahira chuan a hlan a: 79a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlim sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atana hriaka chawhpwlh chhangphut dip taka khat ve ve: 80 sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 81halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, beram pa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat;
www.mizoramsynod.org

NUMBERS
82

104

sual thawi nan kelpa pakhat; 83tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni: heng hi Enana fapa Ahira thilhlante chu a ni. Naphtalia thlah hruaitu Ahira, Enana fapa chuan ni sawm leh ni hnih ni chuan a thilpekte chu a rawn keng a. Maicham hmanrua tur te, buhbl thil hlan tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan tur te leh remna thil hlan turte a rawn keng a, heng a thilpek rawn kente hi a hlan a. 8. Hnam hruaitute thilpek hlan khaikhawmna (7:84-89)
84

Tichuan, maicham hriak thih ni a Israel puipaho thilhlante chu tangkaraw thleng swm leh pahnih, tangkaraw berhbu swm leh pahnih, rangkachak fian swm leh pahnih a ni a; 85tangkaraw thleng chu sekel za leh sawmthum tluka rit \heuh a ni a, berhbu chu sawmsarih \heuh a ni: tangkaraw bungbl zawng zawng chu hmun thianghlima sekel singhnih leh za tluka rit a ni. 86Rimtuia khat rangkachak fian swm leh pahnih chu hmun thianghlima sekel sawm tluka rit \heuh a ni: rangkachak fian zawng zawng chu sekel za leh sawmhnih tluka rit a ni; 87halral thilhlan atana bawngpa zawng zawng chu swm leh pahnih a ni a, berampa swm leh pahnih, beram no a pa kum khat mi swm leh pahnih, an chhangphut thilhlante nen; tin, sual thawi nan kelpa swm leh pahnih: 88tin, remna inthawi thilhlan atana bawng chu bawngpa sawmhnih leh pali a ni a, berampa chu sawmhnih leh pali a ni a, berampa chu sawmruk, kelpa chu sawmruk, beram no a pa kum khat mi chu sawmruk a ni. Hei hi hriak thih hnua maicham hlan nana
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

105

thilpkte chu a ni. 89Chutichuan, inbiakna puan ina amah be tura Mosia a luh chuan thuthlung bawm chunga zahngaihna \hutphah chung lama cherub pahnihte inkr a\ang chuan amah rawn biain Aw chu a hria a: tin, a be ta a. Mosian Biak bk a din zawh a, Biak bk leh a bungrua zawng zawng, Maicham leh a bungbl zawng zawngte nena a then thianghlim khan Israel hnam hruaitute khan thil hlan an rawn keng a, hruaitu pakhat zelin indawtin an thilpekte chu an rawn hlan a, ni sawm leh pahnih chhunga an thilpek hlante chu a vaiinTangkaraw tlang sawm leh pahnih, Tangkaraw chawhtawlh sawm leh pahnih, Rangkachak berhbu sawm leh pahnih, Bawngpatuai sawm leh pahnih, Berampachal sawm leh pahnih, Beramno, a pa, sawm leh pahnih, Buhbl thilhla chhangphut tha, Kel sawm leh pahnih, Bawngpatuai sawmhnih leh pali, Berampachal sawmruk, Kel sawmruk Beramno, a pa, sawmruk. Hengte hi hruaituten hriak hnawiha maicham hlan nia an thilpekte chu a ni. Chang 89-na thu hi a hrang deuhvin a lang. Exodus 25:22 Bawm bulah kan intawk
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

106

\hin ang a, cherub pahnih, Thuthlung Bawm chunga awm inkar a\ang chuan ka rawn bia ang che a, Israel-te hnena thu ka pek tur zawng zawng chu ka rawn hrilh \hin ang che tia LALPAN Mosia hnena a lo sawi tawh ang khan helaiah hian Mosia hi LALPA be turin inbiakna puan inah a lut a ni. Helaia Zahngaihna \hutphah tih hi Bible lehlin tharah chuan Thuthlung Bawm chhin tiin a sawi a, thil thuhmun a ni. Zahngaihna |hutphahah hian Pathian chu \huin zahngaihna leh khawngaihna nasa tak nen a mite ro a relsak a, an tih tur a hriattirna hmun niin an sawi (Exod. 25:22). Bung sarih pum pui kan zir hian Israel mipuite inphalna leh inpekna nasa tak a tarlang a. Chu bkah hnam hrang hrang aiawha ni khat zela thilpek an hlante hian hnam pum pui pawimawhna a tarlang bawk a. Puithiam rawngbawlnain hmun laili tak a chang chho zel a, a \han chhoh zelna kawng a hawng \ha hle. Pathian mite zingah Pathian hnena thil hlan hian hmun pawimawh tak a luah a ni tih hi a tarlang bawk.

Sawi ho tur Kan Kohhrana chhungkaw tin hian Pathian hnena thilpek sawma pakhat kan pek vek theih dan tur han sawi ho teh u.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

107

END NOTES Zahngaihna |hutphah (7:89) Zahngaihna |hutphah hi Mizo Bible lehlin tharah chuan Thuthlung Bawm chhin tia dah a ni a. Thuthlung Bawm chhungah khan Sinai tlanga Lalpan Mosia hnena a pek Thusawm pek ziahna lungphek te, Arona tiang chawr te leh manna an dawn hmasak ber te an dah a. Chung Thupek sawmte chu he Thuthlung Bawm chhin hian khuh bovin Pathianin chung dante chu hmang lovin a khawngaihna leh zahngaihnain a mi Israel-te chu a hruai \hin a ni. Cherub pahnihte (7:89) Zahngaihna |hutphah chung lamah chuan rangkachaka siam cherub pahnih lem dah a ni a. Mihringten Pathian thupek an bawhchhiat avangin Eden huan a\angin Pathianin a hnawt chhuak a, nunna thing kawng chu veng turin Eden huan chhak lampanga Cherub-te leh mei khandaih vir tawn zawk zawk a awmtir bawk a (Gen. 3:24). Chu nunna thing kawng veng tura a dah Cherub lem inkar a\ang ngei chuan Pathianin mihringte chu a rawn be \hin a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

108

ZIRLAI 11 LEVIA CHITE THEN THIANGHLIM

Chhiar tur : 8:1-26 Thu vawn : Levi-hote chu Israela thlahte zing ata tihrang la, tithianghlim rawh (8:6). Exodus 40 kan chhiar chuan Mosian riahbk a din leh engkim a hmun tura a dah fel thu kan hmu a. Biak bk leh a chhunga bungrua zawng zawng, maicham leh a bungblte chenin hriak thianghlim a chulh a, a thian thianghlim a. Khawnvar dahna chu inbiakna puan in chhung biak bk chhim lampang dawhkan epah chuan a dah a. Tin, khawnvar chu Lalpa hmaah chuan a dah a (Exod. 40:24,25) tiin kan hmu a. Vawiina kan zirlai Numbers 8:1-4-ah hian chiang deuh zawkin khawnvar dah dan chungchang hi kan hmu a ni. 1. Khawnvar dah dan (8:1-4)
1

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Arona bia la a hnenah, Khawnvarte i halin khawnvar pasarih chuan sathau khawnvar dahna hma lam a en tur a ni, ti rawh, tiin. 3 Tin, Arona chuan chutiang chuan a ti a; LALPAN Mosia thu a pk ang chuan khawnvar dahna hma lamah chuan khawnvarte chu a chhi a. 4He mi khawnvar dahna siam dan hmang chu rangkachak a chhera chher a ni; a bul ngul leh a par chenin chher a ni: LALPAN a lem Mosia a entir ang chiahin khawnvar dahna chu a siam a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

109

Khawnvar dahna hi biak bk chhung hmun thianghlim chhim lamah, han luha vei lamah a awm a. Hei hi biak bk chhnga ng awmchhun a ni a, Hmun Thianghlim berah chuan khawnvar an dah ve lo. Heng khawnvar dahna pasarih hi LALPA mit, khawvel pum pui thlir \hintu niin an ngai (Zak. 4:10). Exodus 25:3140 kan en chuan, khawnvar dahna hi rangkachak hlir hlaka siam, a ngul leh a bul vawng chu a chhera chher; a lu bawk te, a cheimawina pangpar kuhmum leh par parh lemte nen inzawm vek a ni. A kungpui a\angin zar paruk a peng a, lehlam lehlamah zar pathum ve ve a awm a; zar tinah a cheimawina theite par kuhmum leh a par parh lem pathum zel a awm a. A ngul zidingah a cheimawina theite par kuhmum leh par parh lem pali zel a awm a. A zar chung zawk leh hnuai zawk inkarah pangpar kuhmum pakhat zel a awm bawk. Pangpar kuhmum lem te, a zarte leh a zidingte chu rangkachak tlang khat a\anga chher a ni. Bung sarihah khan hnam hruaitute leh hotute thil hlan kan hmu a. Tunah hian puithiam hotu ber Aronan Mosia hnena Lalpa thupek angin hmun thianghlim hma lam en tura khawnvar pasarih a chhit thu kan hmu. Khawnvar dahna pasarih hian ni leh thla leh planet panga entira ngaih a ni.1 2. Levia chite then fai thu leh serh hran thu (8:5-22)
5

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6Levi-hote chu Israela thlahte zing ata tihrang la, tithianghlim rawh. 7Anmahni tithianghlim turin hetiang hian i ti tur a ni: an chungah tlenfaina tui thlawr la, an taksa zawng zawng mehtir la, an puante suktir la, intihthianghlimtir rawh. 8Tin, bawngpa tuai pakhat leh chhangphut thilhlan hriaka
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

110

pwlh chhangphut dip tak nen laktir la, tin, sual thawi nan bawngpa tuai pakhat dang i kai bawk tur a ni. 9Tin, Levi-hote chu inbiakna puan in bulah chuan hruai la, Israela thlahte mipui zawng zawng chu pun khawmtir vek rawh: 10tin, Levi-hote chu LALPA hnenah i hlan ang a; Israela thlahte chuan Levi-hote chungah an kut an nghat ang a: 11tichuan Arona chuan Levi-hote chu, LALPA rawng an bawl theih nan Israela thlahte hmingin then thilhlana LALPA hnenah a hlan ang a. 12Tin, Levi-hote chuan bawngpa lu-ahte chuan an kut an nghat ang a; tin, Levi-hote tana inremna siam nan, pakhat chu sual thawi nan, pakhat chu halral thilhlanah LALPA hnenah i hlan tur a ni. Tin, Levi-hote chu Arona leh a fapate hmaah chuan i awmtir ang a, LALPA tana then thilhlanah i hlan tur a ni. 14Chutiang chuan Israela thlahte zing ata Levi-hote chu i tihrang ang a, tichuan Levi-hote chu ka ta an ni ang. 15Tin, chu mi zawhah chuan Levi-hote chu inbiakna puan ina rawngbawl turin an lut ang a, tin, nangin anni chu i tithianghlim ang a, then thilhlanah i hlan tur a ni. 16 Israela thlahte zing ata ka puala ruat an ni si a; chhul keu zawng zawng Israela thlahte fa tir zawng zawng aiah ka pualah ka nei tawh a ni. 17Israela thlahte zinga fa tir zawng zawng chu ka ta an ni reng a; mihring nen, rante nen; Aigupta rama fa tir zawng zawng ka tihhlum lai khan ka puala ka ruat tawh a ni. 18Tichuan Israela thlahte zinga fa tir zawng zawng aiah Levi hote hi ka nei tawh a ni. 19Tichuan Israela thlahte aia inbiakna puan ina rawngbawl tur leh Israela thlahten hmun thianghlim an rawn hnaih pawha Israela thlahte zinga hri a len lohna tura remna siam turin, Israela thlahte zing ata Levi-hote hi Arona leh a fapate ka pe a ni, tiin.
13

www.mizoramsynod.org

NUMBERS
20

111

Chutiang chuan Mosia te, Arona te, Israela thlahte pungkhawmho zawng zawng chuan Levi-hote chungah chuan an ti a. Levi-ho chungchang thua LALPAN Mosia thu a pk ang zawng zawng chuan an chungah Israela thlahte chuan an ti a. 21 Tichuan, Levi-hote chu sual lakah an inthian fai a, an puante an su a: tin, Aronan LALPA hmaah then thilhlanah a hlan a; tin, anmahni tihthianghlim nan Aronan inremna a siamsak a. 22Tin, chu mi zawhah Levi-hote chu Arona leh a fapate hnuaia, an rawngbawl hna thawk tur chuan inbiakna puan in chhngah an lut a: Levi-hote chungchang thua LALPAN Mosia thu a pk angin an chungah an ti ta a. Helai thuah hian Levia chite then thianghlim thu leh Lalpa tana serh hran thu kan hmu a. Levia chite chu sakhaw serh leh sang an khawih hmain an intithianghlim tur a ni a. Helaiah hian Bung 3:5-13 thu tam tak kha a sawi nawn leh a. Bung 8:6-13 ah hian Levia chite then thianghlimna leh anmahni Pathian hnena hlanna kan hmu a. Hrilhfiahtu \henkhat chuan Levia chite then fai thu leh serhhran thu hi Leviticus Bung 7&8-a puithiamte serh hranna thu zulzuia tih niin an hria.1 Tuna kan zirlaiah hian Levia chite then fai nan tlen faina tuia theh a nih laiin puithiamte erawh chu Mosian a hruai a, dan angin a insiltir a (Lev. 8:6). Levia chite an thawmhnaw pangngai suk fai (then) a nih laiin puithiamte erawh chu Mosian a hruai a, kawr \ial a haktir a, kawnghren a hrentir a, lukhum a khumtir bawk (Lev. 8:13). Hetianga tih dan inang deuh, danglam ang reng tak hian Levia chite chu puithiam dinhmun aia hnuaihnung zawk an nihzia a tarlang a ni. Levia chite dah hnuaihnun hrim hrim ai mahin puithiamte dinhmun chawikan hi a tum a ni ang.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

112

Chang 6-8 hian Levia chite then thianghlim dan a sawi a. Helaia tlen faina tui tih hi tui danglam bik a nih thu hriat a ni lo va, tui thianghlim pangngai ni ve mai tura ngaih a ni. Levia chite tihthianghlim dan hi tuia theh an ni a, chu chu sual sil faina a ni (19:9, 17-19). Chu bkah an taksa hmulte an met vek a, an silhfente an su fai nghal a, an inbual nghal bawk (8:7). Levia chite serh hran dan hi a danglam hle mai. Inbiakna puan in hmaah an dintir a. Israel mite chuan an lu chungah kut an nghat a. Arona chuan Levia chite chu LALPA ta ni turin a hlan a. Levia chite tan sual thawina thil hlanah bawngpatuai puithiamin a hlansak a. Levia chite chuan bawngpatuai chungah chuan kut an nghat a. Levia chite chu Lalpan ama tan Israel fatirte aiah a hauh a. Lalpa chuan Israel mipui aiawha Biak bka rawngbawl turin Levia chite chu puithiamte hnenah a pe a. Mosia leh Levia chite chuan LALPA thupek ang chuan an ti a, Levia chite chuan Biak bkah rawng an bawl \an ta a ni. 3. Levia chite rawngbawl hna chawlh hun (8:23-26)
23

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 24Levi-hote chanpual chu heng hi a ni: kum sawmhnih leh kum nga chin chung lam chuan inbiakna puan ina rawngbawl hna an bei ang a: 25kum sawmnga mite chuan rawngbawl hna chu an chawlhsan ang a, rawng an bawl tawh lo vang; 26 amaherawhchu inbiakna puanin enkawl thuah chuan an unaute an puibawm zel ang a, rawng erawh chu an bawl tawh lo vang. Hetiang hian Levi-hote chu an hna thawh i relsak tur a ni, tiin.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

113

Levia chite hian kum sawmhnih leh panga an tlinin Biak bk rawngbawl hna an thawk \an ang a, kum sawmnga an tlin chuan Biak bka an rawngbawl hna an chawlhsan ang. Bung 4:3-ah khan inbiakna puan ina hna thawk tur kum bithliah kha kum sawmthum a\anga kum sawmnga inkar tiin an sawi a. I Chronicle 23:24-ah erawh chuan kum sawmhnih chin chuan LALPA inah thawh an nei tiin a sawi a, upat lam kum bithliah a sawi lo thung. Vawiina kan zirlaiah hian kum sawmnga hnuah chuan anmahni pualin eng mah an ti tur a ni tawh lo a ti a. Amaherawhchu, an Levia chipui biak bka hna thawk an pui ve thei ang tiin a sawi thung. Rabbi Hertz chuan, Kum upa nun hi hman tlak loh a ni kher lo ve2 tiin a sawi ve bawk a ni.

Sawi ho tur Levia chite then thianghlim thu kan zir hian, serhhran an nihna a chiang khawp mai a. Kan tunlai hunah hian anmahni a\anga zir tur kan neihte han sawi ho teh u.

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers Marshall Pickering, Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 76. N.H. Snaith, Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons, Ltd. 1972, p. 257.
www.mizoramsynod.org

2.

NUMBERS

114

Lu chunga kut nghat (8:10) Lu chunga kut nghat tih hi a awmze bul takah chuan nihna emaw, chanvo emaw aiawhtu hnena hlanchhawn tihna a ni a, thlahte hnena malsawmna hlan te (Gen. 48:14), nemnghehnaa thuneihna hlan te (Num. 27:23), leh sual thawina thilhlana sualna zawng zawng ran chunga hlan te a huap vek a ni. Thuthlung Tharah pawh rawngbawl turte lu chunga kut nghata hlan thu kan hmu (Tirh. 6:6, 13:3, Mk. 5:23, Heb. 6:2 etc.). Helai thuah pawh hian Levia chite chu Lalpa tana hlan an ni a, fatir aia Lalpa tana serhhran an ni a; tin, puithiam Arona leh a fapate rawngbawlsak tura pek an ni bawk. Hri a len lohna tura remna siam turin (8:19) Levia chite chu biak bka rawngbawl tur leh Israela thlahten hmun thianghlim an hnaih pawha an zinga hri a len lohna tura vengtu tur an nih thu kan hmu a. Hei hian mipuite sualna thawi dam tih lam ni lovin, mipuiten Pathian chenna biak bk an rawn hnaih theih lohna tura daidanna emaw, khuhna emaw siam, tihna a kawk zawk a. Levia chite chu biak bk velah awmhmun khuarin mipuiten biak bk an rawn hnaih lutuk loh nan an veng \hin ang a; tichuan, hri lakah pawh mipuite an him thei dawn a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

115

ZIRLAI 12 KALHLEN KUT |UM HNIHNA

Chhiar tur : 9:1-23 Thu vawn : Israela thlahte hnenah, In zinga mi pawh, in thlahte zinga mi pawh, mitthi ruang avanga thianghlim lo emaw, lo thang bo emaw an awm hlauh chuan LALPA tana kalhlen kut chu an nei ve reng reng tur a ni: 11thla hnihna ni swm leh ni li ni tlai lamah an nei tur a ni. [9:10-11a] Kalhlen Kut hi Aigupta ram a\anga Israel-te an chhuah hriat rengna kut ropui tak a ni a, chhang dawidim telh loh kut nen an hman chhunzawm \hin. Chuvangin, Kalhlen Kut leh chhang dawidim telh loh kut hi an sawi zawm fo. Kalhlen Kut hi thla khatna ni 14-naah an hmang a, chu chu March thla tawp emaw April thla bul emaw a ni a. Chhang dawidim telh loh kut chuan thla khatna Nisan 15-21 chhung a awh a ni (Exod. 12:18,19). Kalhlen Kut \um hnihna (Second Passover) tih hi Kalhlen Kut Belhchhahna (Supplementary Passover) tiin sawi ila a fiah mai awm e. 1. Kalhlen Kut hman dan tur (9:1-5)

Tin, LALPAN Aigupta ram ata an lo chhuah achin kum hnihna thla khatnaah Sinai thlaleran Mosia a bia a, 2Israela thlahte chuan kalhlen kut chu a hunbi zelah
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

116

nei rawh se. 3A hunbi-ah, he mi thla ni swm leh ni li tlai lamah in nei tur a ni: chu mia tihtura ruat ang zawng zawng leh a dan ang zawng zawng chuan in nei tur a ni, tiin. 4Tichuan, Mosian Israela thlahte chu kalhlen kut nei tur chuan a hrilh a. 5Chutichuan Sinai thlalerah chuan thla khatna, ni swm leh ni li ni tlai lamah kalhlen kut chu an hmang ta a:LALPAN Mosia thu a pk ang zawng zawng chuan Israela thlahte chuan an ti a. Hebrai-ho Calendar-a thla khatna chu Abib thla a ni a, Nisan an ti bawk. Chu chu March thla laihawl a\anga April thla laihawl vel lai hi a ni. Kalhlen Kt hi Aigupta an chhuahsan a\anga kum hnihna thla hnihna velah a in\an a (9:1). Tichuan, Bung 9:1-5 in a sawi Kalhlen Kt hi an hmang zo chiah niin a lang. He Kalhlen Kt an hman zawh tak hi thla khatna ni sawm leh pali tlaiah khan Sinai thlalerah an hmang a. Mosia hnena LALPA thupek ang chiahin engkim an ti a ni. Kalhlen Kt hun pangngai hmang thei lote chuan Kalhlen Kut \um hnihna, hman nawnna hi an hmang ngei tur a ni. 2. Mitthi ruang khawihte tana Kalhlen Kut (9:6-13)
6

Tin, tute emaw mitthi ruang avanga thianghlim lo an lo awm a, chu mi ni chuan kalhlen kutah an tel ve thei lo va; tichuan chu mi ni chuan Mosia leh Arona hmaah chuan an kal a; 7chungho chuan a hnenah, Mitthi ruang avangin kan thianghlim lo a ni a; engvangin nge Israela thlahte zinga a hunbia LALPA hnena thilhlan kan hlan ve min khap? an ti a. 8Tin, Mosian an hnenah, Lo ngawi teh rih u, in chungchang thuah LALPAN engtin nge thu a pk dawn ka han hre rih phawt ang e, a ti a.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS
9

117

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 10Israela thlahte hnenah, In zinga mi pawh, in thlahte zinga mi pawh, mitthi ruang avanga thianghlim lo emaw, lo thang bo emaw an awm hlauh chuan LALPA tana Kalhln Kt chu an nei ve reng reng tur a ni: 11thla hnihna ni swm leh ni li ni tlai lamah an nei tur a ni: chhang, dawidim telh loh hnim hnah kha nen an ei tur a ni; 12a tuk atan chuan a engamah a dah tur a ni lo va, a ruh an titliak tur a ni hek lo: kalhlen kuta tih tur ruat ang zawng zawng chu an ti tur a ni. 13Amaherawhchu thianghlim si, thang bona nei si lova kalhlen kuta tel lo ringawt chu a chipuite zing ata chu mi chu tuithlar a ni ang: a hunbia LALPA hnena thil hlan chu a hlan loh avangin chu mi chu tuithlar a ni ang: a hunbia LALPA hnena thilhlan chu a hlan loh avangin chu mi chuan a sual mawh a phur ang. Leviticus 7:20,21-ah chuan, Mi bawlhhlawh laiin remna thil hlan sa hi a ei ve chuan ensan tur a ni. Mihring emaw, ran a\angin emaw thil bawlhhlawh chhuak khawihtu chuan he sa hi a ei ve chuan ensan tur a ni, a ti a. Inthawina sa hi mi bawlhhlawh lote chauhvin ei theih a ni a. Mi bawlhhlawhin inthawina sa a ei chuan ensan tur a ni. Aigupta an chhuahsan hnu kum hnihna thla khatna Ni 14 ni hian LALPA thu angin Sinai thlalerah Kalhlen Kut an hmang a. Mi \henkhat, mitthi ruang khawih avanga bawlhhlawhte chuan Kalhlen Kut hun pangngai kha an hmang ve thei lo va, Mosia leh Arona hnenah an lo kal a. Israel mi dangte ang bawka Kalhlen Kutah Lalpa hnena thil hlan ve an rawn dil a. Mosian LALPA a rawn a, LALPA thu a dawn hnuin, thla khat hnuah, thla hnihna ni sawm leh pali tlai lamah an hmang ve thei ta a ni. Chhang dawidim telh loh leh lambak nen hman tur a ni
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

118

a. A sa ei ban loh tur a ni a, a ruh pawh pakhat mah tih tliah loh tur a ni. Mi bawlhhlawh ni si lo, ram hla taka zin pawh ni si lovin Kalhlen Kut chu a hman duh loh chuan an zing ata hnawh chhuah tur a ni. 3. Hnam dangte tan Kalhlen Kut (9:14)
14

Tin, hnam dang mi in hnena awmin LALPA tana kalhlen kuta tel ve an duh chuan kalhlen kuta tih tur ruat leh a dan angin an ti tur a ni, he rama mi reng reng leh hnam dang mite tan dan angkhat in nei tur a ni, tiin sawi rawh, tiin. Hnam dang mi in hnena awm tih hian pian leh murnaa Israel mi ni si lo, an zinga hun rei tak lo khawsa ve tawh leh an zinga anmahni ang thlapa lo awm ve tawhte sawina a ni. Chutiang mite chuan Kalhlen Kut hi an hman ve duh chuan dan ang thlapin an hmang ve thei a, tute tan pawh an zavaiin hman dan tur a thuhmun a ni. Hetiang a nih lai hian, ram dang mi, an zinga awm vete leh inhlawhfate chu an tel ve khap a ni (Exod. 12:45). 4. Chhum ding eng (9:15-23)
15

Chutichuan biak bk din ni chuan Pathian chenna in chu chhumin a tuam mup a, tin, tlai lamah chuan biak bk chungah chuan mei alh ang mai hi a tuk zing tlengin a awm a. 16Chutiang chuan a awm reng a: chhum chuan a tuam reng a, zanah chuan mei angin a lang a. 17Chhumin Puan In chu a kiansan apiangin Israela thlahte chuan kal zai an rel \hin a: tin, chhum a dinna hmun apiangah chuan Israela thlahte chuan awmhmun an khuar thin a. 18LALPA thupkin Israela thlahte chu an kal zel a, LALPA thupk bawkin awmhmun an khuar thin a: biak bk chunga chhum chu a awm chhng zawng awmhmun an khuar reng a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS
19

119

Tin, biak bk chunga chhum chu rei tak a awm chuan Israela thlahte chuan LALPA thu chu an zawma, an kal lo va, 20tin, a chng chuan chhum chu biak bk chungah chuan rei lote chauh a awm thin a: tichuan LALPA thupk angin awmhmun an khuar a, LALPA thupk angin an kal thin. 21 Tin, a chng chuan chhum chu tlai lam a\anga zing thlengin a awm a: tin, zinga chhum chu a invawrh san chuan an kal \hin a, ni khat lek emaw, zan khat lek emaw awma chhum chu a invawrh san chuan an kal mai thin a. 22 Biak bk chungah chhum chu ni hnih emaw, thla khat emaw, kum khat emaw pawh a awm a, chuta a awm reng chuan Israela thlahte chuan awmhmun an khuar reng a, an kal thin lo va: a invawrh san erawh chuan an kal \hin. 23 LALPA thupkin awmhmun an khuar thin a, LALPA thupkin an kal \hin: Mosia hmanga LALPA thupkin LALPA thu chu an zawm a ni. Mosian LALPA thupek anga biak bk a din a, tih tur zawng zawng a tihfela Pathian hnena a hlan khan biak bk chu chhumin a rawn khuh a. Biak bk chhung chu LALPA ropuinain a khat a, Mosia pawh biak bk chhungah a lut thei lo. Israel mipui chuan chhunah chhum chu an hmu a, zan lamah chuan mei angin a eng a. Chhumin biak bk a khuh chhung chu an awmna ngaiah an awm reng \hin a, chhum a kian veleh an insawn leh mai \hin a. Mosia hnena LALPA thupek ang zelin buk an khuar a, awmhmun an insawn \hin. Helai thu hlawm chang kua emaw chauhvah hian \um ruk zet LALPA thupek ang zela buk khuara insawn \hin an nih thu hi a sawi a ni. Thuthlung Thar lamah pawh chhum hi Pathian awmpuina lantirna angin kan hmu. Hmel danglamna tlangah khan chhum a lo zng a, anniho chu a rawn khuh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

120

a, chhum a\ang chuan aw a lo chhuak a (Lk. 9:34f). Lal Isua vana hruai chhoh a nih pawh khan chhumin an hmuh phak lohvah a la bo ta a (Tirh. 1:9). Vawiina kan zirlai a\ang hian Kalhlen Kut an ngaih pawimawhzia a lang chiang khawp mai a. Pathianin a mite a awmpuizia pawh a lang chiang a. Chhunah chhum ding, zanah chhum, mei anga langin a hruai a, a chenchilh reng a ni. Pathianin a mi Israel-hote chu Kalhlen Kut hman dan tur a hriat thartir leh a. Sakhaw thila mi bawlhhlawhte tan kawng a hawng a. Chu bkah hnam dang mite thlengin kawng a hawnsak a, a hruai \hin a ni.

Sawi ho tur Kalhlen Kut leh Lalpa Zanriah Sakramen inanna lai leh an pawimawhna ve ve sawi ho ula. Lalpa Zanriah Saramen hi engtin nge tun aia Kohhranhoten kan ngaih pawimawh lehzual theih dan tur han sawi ho teh u.

END NOTES Tlai lamah (9:3-5) Israel fate chuan Aigupta a\anga an chhuah achin kum hnihna thla khatna, ni sawm leh ni li ni tlai lamah Kalhlen Kut an hmang leh a. Heta tlai lamah tih hi a \awng bul (Hebrai) lama a awmze dik takah chuan tlai a\anga tlai inkar sawina a ni a (Exod. 12:6). Nimahsela hun lo kal zelah Juda-te chuan tlai lam dar 3 a\anga dar 5 inkar vel emaw, nitlak a\anga khawthim tak tak inkar vel sawi nan an hmang.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

121

Lo nghak teh u (9:8) He chang hi mitthi ruang avanga thianghlim loten Kalhlen Kut an hman ve theih hun tur Mosia an zawh a, a chhanna \awngkam a ni. Thu khirhkhan leh harsain a nan laiin Mosia chuan amaha thutlukna siam mai lovin Lalpa thupek a nghak a, a entawn tlak hle. Eng harsatna pawh kan chungah thleng se mahnia chin fel mai tum ai chuan engkim titheitu Pathian hnena tluk luh mai hi a him a, a \ha ber a ni. Dan ang khat in nei tur a ni (9:14) Helai changah hian hnam dang miten Lalpa tana Kahhlen Kuta tel ve an duh chuan phalsak an nih thu kan hmu mai ni lovin, Israel-te nena dan ang khat neih tur a nih thu kan hmu a. Hei hian Pathian rilru a tarlang chiang hle. A chatuan thiltum, mihringte chhandamna hna a thawhnaah hian tu mah thlei bik nei lovin, mi zawng zawng ang khat veka a enzia min hriattir a ni. Chhum ding (9:15f) Exodus buah chuan biak bk vela chhum ding awm hian Lalpa ropuina a entir a (Exod. 40:34-38), Numbers buah erawh chuan chhum ding chu Lalpan a mite kaihhruai nan a hmang thung.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

122

ZIRLAI 13 TANGKARAW TAWTAWRAWT


Chhiar tur : 10:1-10 Thu vawn : Tangkaraw tawtawrwt pahnih siam la; a chhera chherin siam rawh: mipuiho kohkhawm nan leh chhuahtir nan i hmang tur a ni. (10:2). Vawiinah hian Tangkaraw Tawtawrawt tih thupui kan zir dawn a, kan rilru pawh a \hawng tho nghal mai awm e. Mosia chu tangkaraw tawtawrawt pahnih siam tura tih a ni a. A hmanna tur chi hrang hrang pawh hrilh nghal a ni. Ram tiam Kanaan panin Sinai tlang an chhuahsan dawn ta a, thlaler kawnga mipui nunau chhangchhe tak zin kawngah inthununna leh inkaihhruaina hmanraw pawimawh, a hnu lam pawha hman \angkai zui zel tur a ni a. LALPA Pathianin chhum ding engin hruai tho mah se la, rang zawk leh mumal taka inkaihhruaina tur hmanrua a ni. Aigupta leh a chhehvel (Ancient Near East)-ahte pawh tawtawrawt hi sakhaw thila pun khawmna leh indona hmuna hmanraw pawimawh tak a ni ve reng a.1 Tawtawrawt hi inches 18 vela sei,2 ri chak leh ring tak a ni a, mipui kaihhruai nana hmanraw remchang tak a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

123

1.

Tawtawrawt hman dan tur leh a awmzia (10:1-8)


1

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 Tangkaraw tawtawrwt pahnih siam la; a chhera chherin siam rawh: mipuiho kohkhawm nan leh chhuahtir nan i hmang tur a ni. 3Chu chu a ham kawp chuan mipui zawng zawng chu i hnenah inbiakna puan in kawngka bulah an rawn inkhawm vek tur a ni. 4Tin, pakhat chauh an ham chuan, Israel mpuite hotu puipate chauh i hnenah an lo kal khawm tur a ni ang a. 5Tin, rlkhel hama in ham chuan chhak lampanga awmhote an chhuak tur a ni ang. 6Tin, rlkhel hama in ham leh chuan chhim lampanga awmhote an chhuak tur a ni, an chhuahna turin rlkhel hamin an ham tur a ni. 7Amaherawhchu mipuite lo kal khawmna tur chuan in ham phawt ang a, rlkhel ham erawh chuan ham lovin, 8Arona fapa puithiamhote chuan tawtawrwt chu an ham tur a ni; chu chu in tan inthlahte thlenga kumkhaw dan tur a ni ang. Tawtawrawt hman dan tur leh a awmzia hi kaihhruaina \ha tak a awm a. Biak bk khuhtu chhum kha chung lamah invawrh sangin chho sela, Israel-hote chu kal chhuak tura inpeih vek tur an ni (9:17). Mi lo inpeih lo leh inring lote an lo inrin theih nan tawtawrawt ham a ni a. Inkohkhawm tur emaw riahhmun chhuahsan tur emaw a nih chuan hmun thianghlim a\angin puithiamten tangkaraw tawtawrawt pahnih an ham a. Hmun thianghlim a\ang hian puithiamten chhum ding chet vel dan an thlithlai reng a, chuta \ang chuan inhriattirna tawtawrawt an ham a, chu chu riahhmuna awm zawng zawngten an lo hre \hin a ni. Tawtawrawt ham rik dan chi hrang hrang, ral khel dar ang chi te, inkohkhawmna pangngai leh sakhuana
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

124

thila inkohkhawmna ang chite an nei hrang vek a. Tawtawrawt pakhat ri te, pahnih ri te, a ham rik dan ri sei leh ri tawi te a awm hrang ve thliah a.3 Chungte chu: (a) Hmun thianghlim(Sanctuary)-a inkohkhawmna 1) Tawtawrawt pahnihin Ri sei, Mipui kohkhawmna (10:3,7). 2) Tawtawrawt pakhatin Ri sei, Hnam aiawh hruaitute kohkhawmna (10:4). (b) Riahhmun chhuahsan inhriattirna (Tawtawrawt pahnih niin a rinawm) 1) Ri tawi, ham \hawt \hawt, a \um khatna Riahhmun khawchhak lama awm te an kal chhuak ang (10:5). 2) Ri tawi, ham \hawt \hawt a \um hnihna Riahhmun chhim lama awmte an kal chhuak ang (10:6). 3) Ri tawi, ham \hawt \hawt a \um thumna Riahhmun khawthlang lama mite an kal chhuak ang (10:22). 4) Ri tawi, ham \hawt \hawt a \um lina Riahhmun hmar lama mite an kal chhuak ang (10:25). (c) Indona chhuah tur (Tawtawrawt pahnih niin a rinawm) Ri tawi, ham sek sekIsrael fate chu anmahni rawn beitute bei let tura chhuah khawm tur (10:9).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

125

(d) Lawmna lam thilah (Tawtawrawt pakhat a ni mai thei) Ri sei Israel fate hlimna hun kut, thlathar,etc. ahte an ham \hin ang (10:10). Hetiang hian tawtawrawt hman dan tur leh a hmanna awmziate fel takin an nei thlap a ni. 2. Tawtawrawt ri hmanga LALPA koh (10:9-10)
9

In rama hmlma hnuaichhiahtu che u do tura inkal hunin rlkhel hamin tawtawrwtte chu in ham tur a ni; tichuan LALPA in Pathian hmaah chuan hriat reng in ni ang a, in hmelmate lakah chuan chhanhim in ni ang. 10In hlimna niah te, in kut hun bi neiah te, in thla tharahte chuan inthawinaah te chuan tawtawrwt in ham tur a ni; tichuan in Pathian hmaa in tana hriat rengna a ni dawn nia: Kei hi LALPA in Pathian ka nih hi, tiin. A chunga tarlan tawh ang khian, Israel fate inkohkhawmna pawimawh tak chu tawtawrawt a ni. Israel fate chu, an ramah anmahni hmelmaten an rawn beih chuan anmahni do let tura inkohkhawmna pawimawh tak chu tawtawrawt ham \hawt \hawt kha a ni a. Chang 9-na ah hian tawtawrawt kha, anmahni inkohkhawmna lam ai mahin Pathian an auhna hmanrua tur a nih thu kan hmu. ... ham sek sek ula, kei LALPA hian ka lo hria ang a, in hmelmate lak ata ka rawn chhan ang che u... (10:9b lehlin thar) tih thu kan hmu a. Chuvangin, tawtawrawt ham kha anmahni inkohkhawmna leh inhriattirna a nih rualin LALPA an Pathian auhna pawimawh tak a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

126

Chutiang bawkin chang 10-na hi, lawmna nikhuaah, thla thar kutahte leh halral thil hlan an hlanin, tawtawrawt ham \hin tur a ni a. Hei pawh hi anmahni zinga inhriattirna a nih rualin, LALPA kohna, auhna a ni. In lawmna nikhuaah... ham bawk ang che u, chu chu ka lo hria ang a, ka ngaihven ang che u, LALPA, in Pathian ka nih hi, (10:10 lehlin thar) tiin kan hmu a. Chuvangin, tawtawrawt ham chu LALPA kohna a ni nghal bawk. Tunah chuan \hen khatna 1:1-10:10 pum pui kan zir zo dawn ta a. |hen khatna chhungah khan Pathianin a mi Israel fate Kanaan ram tiam pan zel tura a buatsaihna kan hmu a. Chhiarpui an neih thu te, an riahhmun rem dan tur te, hnam hrang hrang kal hmasak dan indawt te, Puithiam leh Levia chite rawngbawlna tur te, Nazarit mi dan te kan hria a. Biak bk leh Maicham hlannaa hnam hruaitute thil hlan hrang hrangte leh Kalhlen Kut \um hnihna thlengin kan lo zir zo ta. Vawiinah phei chuan Israel faten hun rei tak awmhmun an khuarna Sinai tlang an chhuahsan dawn avanga Tangkaraw Tawtawrawt hman dan turte thlengin kan zir ta. Pathianin a mite sipai rual ropui tak angin a hruai zel dawn a ni.

Sawi ho tur Kohhranhovah hian Bible zirtirna pawimawh zualte leh Kohhran Inkaihhruaina Dante hi kan inzirtir chiang tawkin kan hria em? Tawk lo ta se, eng engte nge? Engtia hma lak tur nge ni ang?

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

127

END NOTES 1. Frederick L. Moriarty, S.J. Numbers in the Jerome Biblical Commentary, Vol. I. Published by Theological Publications in India, 1968, p. 90. N.H. Snaith, Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972, p. 258. Roy Gane, Leviticus, Numbers, The NIV Application Commentary, Zondervan, Grand Rapids, Michigan, USA, 2004, p. 571.

2.

3.

Tangkaraw tawtawrawt Thuthlung Hlui buah hian Juda-ten tawtawrawt chi thum an neih thu kan hmu a. Chi hnihte chu berampa ki hmanga siam a ni a, a chi thumna erawh chu tuna kan hmuh, tangkarua a\anga chher a ni. Josephus chuan tangkaraw tawtawrawt chu inches 18 (45 cm) vela sei, a fawng sei tak, a hmawr lehlama dar pawh rik chi anga arh chhuak niin a sawi. Berampa ki a\anga siam tawtawrawtte ai chuan a ri pawh a fiahin a chiang zawk.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

128

|HEN HNIHNA SINAI A|ANGA MOAB PHAI RUAM (10:11-22:1)

ZIRLAI 14 SINAI A|ANGIN AN CHHUAK


Chhiar tur : 10:11-36 Thu vawn : Tin, heti hi a ni a, bawm chu a chhuah dawn apiangin Mosian, Aw LALPA, lo thawk la, i hmlmate chu tidarh la, a hawtu che chu i hmaah tlanchhe rawh se, a ti \hin a. 36Tin, a innghah apiangin Aw LALPA, Israel mipuiho hnenah hian lo kir leh rawh, a ti \hin a (10:35,36). Numbers bu kan zirlai hi hlawm lian pui puiin \hen thumah \hen a ni a. Tunah chuan |hen Hnihna kan zir thleng dawn ta. |hen hnihna Bung 10:11-22-ah hian Sinai an chhuahsan a\anga Moab phai, Jeriko zawn an thlen thleng chanchin a huam a, hei hian kum sawmthum leh pariat chhung vel a awh a ni. 1. Ruahmanna fel tak nen an chhuak (10:11-28)
11

Tin, kum hnihna thla hnihna, chu mi thla ni sawmhnih ni chuan heti hi a ni a, chhum chu Pathian
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

129

chenna in chung ata chu a lo invawrh sang ta a. 12Tichuan, Israela thlahte chu an kal dan bi ang chuan Sinai thlaler ata chu an chhuak a; tin, Paran thlalerah chuan chhum chu a ding ta a. 13Mosia hmanga LALPA thupk angin an chhuak ta phawt a. 14A hmasa berin Juda pwlho an chhngkaw chhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotu chu Aminadaba fapa Nasona a ni a. 15Isakar-ho hotu chu Zuara fapa Nethanela a ni a. 16Zebulun-ho hotu chu Helona fapa Eliaba a ni a. 17Tin, biak bk chu an thiat a, Gersona fapate leh Meraria fapa biak bk zawntute chu an chhuak a. 18Tin, Reuben-ho chu an chhngkaw chhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotu chu Seduera fapa Elizura a ni a. 19Simeon-ho hotu Zurisadaia fapa Selumiela a ni a. 20Gad-ho hotu chu Deuela fapa Eliasapha a ni. 21Tin, Kohath-hote chuan thil thianghlim chu an zawn a, an chhuak a; tin, a dangte chuan an thlen veleh biak bk chu an lo din diam a. 22Ephraim-ho chu an chhngkaw chhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotu chu Amihuda fapa Elisama a ni: Manase-ho hotu chu Pedazura fapa Gamaliela a ni a: Benjamina-ho hotu chu Gideonia fapa Abidana a ni a. 25Tin, a hnuhnung berah Danho chu an chhngkaw chhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotu chu Amisadaia fapa Ahiezera a ni a. 26Chutiang chu a ni Israela thlahte an chhngkaw chhinchhiahna kenga an kal dan chu; chutiang tak chuan an chhuak a. 27Naphtali-ho hotu chu Enana fapa Ahira a ni a. 28Chutiang chu a ni Israela thlahte an chhungkaw chhinchhiahna kenga an kal dan chu; chutiang tak chuan an chhuak ta a.
23 24

Sinai a\angin an chhuak dawn ta. Aigupta a\anga an chhuah hnu, kum hnihna, thla hnihna ni sawmhnih ni chuan LALPA chhum chu inbiakna puan in chung a\ang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

130

chuan a kang chhuak \an ta. Sinai thlalerah thla sawmpakhat leh ni sawmpakua an awm a. Ral do thei chin sipai chhiarpui an neih a\anga ni sawmhnih leh pakuanaah an inkhuarna buk chu an \hiat ta. Hnam hruaitute kaihhruaina hnuaiah Sinai a\ang chuan Paran thlaler lam panin an chhuak ta a. Bung 2:1-34-a sawi ang khan Israel fate chu hnam kal dan tur indawtin an chhuak ta a. Thil danglam awm chhun erawh chu bung 2:17-a Levia chite chu a laiah an kal ang a tih kha, a laiah a hlawma kal vek lovin, hlawm hnihah an in\hen a. Gersona chite leh Merari chite hlawm khatah kalin Juda pawl hnungah an kal a. Kohatha chite chu Reubena pawl hnungah an kal ta a ni. Hetianga an kal hian biak bk chu an awmhmun khuarna turah an lo tung ding ang a, Kohatha chiten thil thianghlim ber an phurhte chu an lo dawngsawng hman dawn a ni. Israel fate chu Sinai thlalerah khan kum khat dawn an awm hnuin Biak bk chunga chhum chu a kiang ta a, Sinai a\ang chuan zawi zawiin an kal chhuak ta a. Chhum a kian apiangin Israel-te chuan awmhmun an sawn a, chhumin a rawn khuhna hmunah awmhmun an khuar leh \hin (9:17) tih ang khn, zawi zawiin an kal chhuak ta a. Paran thlaler thleng tur hian ni eng emaw zat an kal a. Paran thlaler awmna lai tak hi hriat chian a ni lo. Rin dan tlangpuiah chuan Sinai peninsula (tuifinriata ram inkhawh lut), Nageb chhim lam, Arabia khawthlanga awm nia rin a ni.1 2. Mosian Hobaba a sawmna (10:29-32)
29

Tin, Mosia puzawn Midian mi Reuela fapa Hobaba hnenah Mosian, Ka pe ang che u, LALPAN a tih hmunah chuan kan kal dawn a ni a; kan hnenah lo kal ve
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

131

la, tha takin i chungah kan ti ang: LALPA chuan Israela thlahte chungchang thu chu tha takin a sawi tawh si a, a ti a. 30Ani chuan a hnenah, Ka lo kal lo mai ang e, keimahni ramah ka laichinte hnenah ka kal zawk ang e, a ti a. 31Tin, ani chuan, Min kalsan lul suh khai, thlalerah chuan awmhmun kan khuarna tur i hre zawk si a, kan tan mit i lo ni dawn a ni. 32Tin, heti hi a ni ang a, kan hnena i kal ve chuan, a ni, heti hi a ni ang a, LALPAN thil \ha min tihsak ang zelin ka tihsak ve zel ang che, a ti a. Helai thu hlawmah hian Mosian a puzawn, Midian mi Reuela fapa Hobaba chu an hnena kal ve zel tura a sawmna thu kan hmu a. Mosia puzawn chungchangah hian sawi dan inang lo a awm a. Hetah hian Hobaba, Midian mi tiin a sawi a. Exodus 3:1-ah chuan Midian puithiam Jethroa tiin a sawi thung. Exodus 2:18-ah chuan Reuela tih a ni bawk. Midian-ho hi Abrahama leh Keturi te thlah an ni a (Gen. 25:1-4). Israel-te nen hian inrem taka awmho changte pawh an nei \hin a, a chang chuan an indo bawk \hin (22:4,7; 25:6-8; Ror. 6-8). Mosia puzawn chungchangah hian hming dang dang lang mah sela, mi thuhmun koh dan leh sawi dan hrang mai nia rin a ni. Mosia puzawn Midian mi anga sawina leh Ken mi anga sawina awm pawh hi, Ken hi Midian hnam zinga peng pakhat anga ngai an awm a, hei hi a dik mai thei bawk. Mosian, an zinga kal ve zel tura Hobaba a sawmna chhan hi, kawng pawimawh leh thlaler tui awmna hmun riahhmun \ha thlenga a hriat vang nia ngaih a ni a. An zinga a kal ve chuan an rllk sum hmuh ang pawh chang ve zel tura sawm a ni a. Helaiah hian Hobaba hian an ram lama hawn a duh thu te a sawi a. Mosia sawmna hi pawm lo awm takin a lang a. Roreltute 1:16 kan en chuan Mosia sawmna hi a pawm ta niin a lang. Midian-ho hi
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

132

Kanaan ram chhehvela cheng an ni a. Hobaba hi an zin kawng atana mi \angkai thei tur tak a ni. Hobaba thlahte hi Ken mi nia sawina a awm bawk a, chu chu Midian hnam peng pakhat nia sawi a ni bawk (Ror. 1:16; 4:11). 3. Thuthlung Bawm leh Mosia (10:33-36)
33

Chutichuan LALPA tlng a\anga ni thum kalah chuan an kal a; tin, LALPA thuthlung bawm chu an tana innghahna hmun remchang zawngin, ni thum an kal chhng hian an hma a hruai a. 34An buk ata an chhuahin LALPA chhum chu an chungah a awm zel a. Tin, heti hi a ni a, bawm chu a chhuah dawn apiangin Mosian, Aw LALPA, lo thawk la, i hmlmate chu tidarh la, a hawtu che chu i hmaah tlanchhe rawh se, a ti thin a. 36Tin, a innghah apiangin Aw LALPA, Israel mipuiho hnenah hian lo kir leh rawh, a ti thin a.
35

Sinai a\anga an chhuah hian ni thum an kal a. Judate thurochhiah inhlan chhawn zelah chuan, LALPA Thuthlung Bawm chuan ram tiam Kanaan panin mak taka kalna tur kawng zawng zel anga sawi a ni. Chang 33-ah hian Sinai chu LALPA tlang tiin a sawi kher a. Helai thu hlawmah hian zirtute chuan thu lakna hnar hrang hrang rem khawm a langsar hlein an hria a ni.2 Ni thum kal tih hian, ni thum an kal chhung zawng hian thuthlung bawm hian hma a lo hruai zel a ni awm e. An riahhmun an sawn khan LALPA chhum chu an chungah a awm zel a. Hei hian Israel fate chu Pathianin chhum ding angin a hruai zel a ni tih a tarlang bawk. Chhum ding leh Thuthlung Bawm hi Israel fate hruaina hmanraw pawimawh an ni ve ve a, an \ang dun anga sawi theih a ni bawk.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

133

Bung sawm tlangkawmnaa Mosia \awng\aina thu pahnih lo lang, Thuthlung Bawm a kal chhuah dawn a, Aw LALPA, lo thawk la, i hmelmate chu tidarh la, a hawtu che chu i hmaah tlanchhe rawh se tih leh Thuthlung Bawm an nghah veleh a, Aw LALPA, Israel mipuite hnenah hian lo kir leh rawh, tihte hian an hmelmate chu Pathian hmelma ni ve zel ang maiin an ngai a. Pathian chu indona Pathian, an lam\ang ni hliah hliahin an ngai a ni tih a hriat theih. Thuthlung Bawmah hian Pathian a awm a, an zingah LALPA a awm zela an hriatna chuan anmahni a tichakin a tithlamuang hle a ni.

Sawi ho tur Chhumin Israel fate a hruai zel ang khan Kohhranhote hi Pathian hruaina hnuaiah kan awm zelin kan inhria em?

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 91. N.H. Snaith, Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972, p. 258.

2.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

134

Paran thlaler (10:12) Israel fate chuan Aigupta an chhuahsan a\anga kum hnihna thla hnihna, ni sawmhnih ni chuan awmhmun an khuarna Sinai thlaler chu an chhuahsan a, chhum dinna hmun Paran thlalerah chuan awmhmun an khuar leh ta a. Paran thlaler hi a awmna hmun chiah hriat ni tawh lo mah se, mi thiam tam ber chuan Ettih thlalera awm niin an ngai. Chang 33-a kan hmuh ang hian Paran thlaler chu Sinai thlaler a\anga ni thum kal a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

135

ZIRLAI 15 MIPUI AN PHUNNAWI

Chhiar tur : 11:1-35 Thu vawn : Tin, mipuite chuan LALPA beng hriatah phunnawi hmangte angin thil \ha lo tak an sawi thin a; chu chu LALPAN a lo hriatin a thin a alh ta a; tichuan LALPA mei chu an zingah chuan a lo thawk a, an riahhmun pawn lam chu a lo kang ta dur dur mai a. 2 Chutichuan, mipuite chuan Mosia an au va; tin, Mosia chu LALPA hnenah a \awng\ai a, mei chu a rem ta a (11:1,2). Aigupta an chhuahsan a, Sinai tlangah kum khat dawn an awm hnuin Sinai tlang chhuahsanin an chhuak leh ta a. An zin kawngah hian harsatna an tawk tam tial tial a. A ruka phun sep sep mai ni lovin, ualau leh langsar takin an phunnawi ta. Tichuan, tun \umah hian Tabera hmuna phunnawina te, Aigupta ngaia phunna leh Mosia manganna te, roreltu tur mi sawmsarih thlan thute leh Pathianin vahmim a pek thute kan zir dawn a ni. 1. Tabera hmuna phunnawina (11:1-3)

Tin, mipuite chuan LALPA beng hriatah phunnawi hmangte angin thil \ha lo tak an sawi \hin a; chu chu LALPAN a lo hriatin a thin a alh ta a; tichuan LALPA mei chu an zingah chuan a lo thawk a, an riahhmun pawn
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

136

lam chu a lo kang ta dur dur mai a. 2Chutichuan, mipuite chuan Mosia an au va; tin, Mosia chu LALPA hnenah a \awng\ai a, mei chu a rem ta a. 3Chu mi hmun hming chu Tabera an ti a. LALPA mei chu an zinga a lo thawh avang chuan. Helai thu hlawm tawi teah hian Israel mipuite chau leh hah, mangang chu Pathian chungah an phunnawi ta a ni tih kan hria a. Chu chu anmahni hruai chhuaktu LALPA chuan a lo hriatin a thinur a, an zingah mei a chhuahtir a, an riahhmun hmawrtawng thler khat chu a kang ta vak mai a. An mangangin Mosia an au va, ani chuan LALPA a dil a, mei chu a rem leh ta a. Chu hmun hmingah chuan Tabera an vuah a. He thu hlawm hi a hma lam thu leh a hnu lam thute nena thlirin, zir mi \henkhat chuan inzawm \ha tawk lo deuhvin an hria a, thu kar tla ang deuhvah an ngai. Thuthlung Hlui hmun \henkhatah chuan Mei hi Pathian rorelna anga hman \hin a ni a. Pathian thinurna chhinchhiahna a ni bawk. Helaia mipui zinga mei chhuahtir thu hi kawlphe emaw, \ek tlain emaw mei a siam a ni thei mai ang em an ti a. A enga pawh chu ni sela, Pathianin mei hmangin a hrem a ni. An mangangin Mosia an auh khan Pathian hnenah a dilsak a, mei kha a rm leh chauh a ni. Elija leh Baal puithiamho inbeihnaah pawh khan Tichuan LALPA mei chu a lo tla a, halral thil hlan te, thing te, lung te, vaivut te chu a kangral a, laih khuara tui chu a hip kang ta vek a (I Lal. 18:38) tih thu kan hmuh ang hian van a\anga Lalpa mei lo tla niin Numbers bu hian a sawi a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

137

2.

Aigupta ngaia phunna leh Mosia manganna (11:4-15)


4

Tin, an zinga hnam dang nena inneih pawlhhote chuan tisa chakna an lo nei ta a; Israela thlahte pawh an \ap leh a, Tunge sa ei tur min pe dawn? 5Duh duha Aigupta rama sangha kan ei \hinte chu kan hre reng a, fanghmate, hmazilte, purun hel ei mite, run balte, purun var mite pawh: 6nimahsela tunah chuan kan thling a ro zo ta, engmah reng reng beisei tur a awm lo, manna mai lo hi chu, an ti a. 7Manna chu koriander mu ang, a lan danah chuan tuikeplung ang hi a ni. 8Mite chuan an chhar khawm a, rawtsawmnaah an rawt sawm a, sumahte an deng a, belah an chhum a, chhangahte an siam a: han ei chuan hriaka kan chhang ang a ni a. 9Riahhmuna zana dai a tlakin manna chu a tla tel ve a. Tin, mipuite chu a chhngkua kuain an puan in kawngka \heuhvah an \ap tih Mosian a lo hria a; tin, LALPA thin chu nasa takin a alh ta a. Tin, Mosia pawh a lungni lo va; 11tichuan LALPA hnenah, Eng vangin nge i chhiahhlawh hi mi tihreawm, engtizia nge i mit ka tlun loh va, heng mipui zawng zawng phurrit hi ka chunga i nghah? 12Heng mipui zawng zawng hi ka hrin em an nih? An pi leh pute chhechhama pk i tiam rama hruai lut turin, Nau pawmtuin hnute hne lai a pawm angin i ngchhngah pawm rawh, i mi tih atan em ni ka hruai chhuah hlawm? 13Heng mipui zawng zawng pk tur hi khawia ta nge sa ka neih ang? Kan ei atan sa mi pe rawh, tia \apin mi bei si a. 14Heng mipui zawng zawng hi mahni ngawt chuan ka phur zo lo, ka tan a rit lutuk a ni. 15 Hetianga mi tih dawn chuan min khawngaih la, min tihlum daih law law mai la, mi tirethei tawh suh khai, a ti a.
10

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

138

Helaia Israel-te zingah hnam dang tel ve zel an awm a tih hi Exodus 12:38 lehlin tharah-ah chuan Hnam dang tam tak an kal tel ve a, beram te, kel te, bawngte nen an kawi duah mai tiin a sawi a. Thlalera rei tak an kal hnu chuan ei turte a lo vang a, an zinga tel vete chuan Aigupta rama duh tawk ei leh in tur an hmuh ang kha an hmuh tak loh avangin an phunnawi a. Chu chuan Israel-te pawh a tilungawi lova, an phunnawi ve ta a. Heng mite hi, inneih pawlh, an pate lam Aigupta mi, an nute lam Israel mi, sakhuanaah Jehova ring lo mite an ni hial mai thei. Israel-te zinga hnam dang tel vete hi riahhmun hmawrtawng lama awm an ni a. Hetianga phunnawina siam chhuaktute an nih avang hian mipui awmna riahhmun hmawrtawng lamah chuan Lalpan mei a chhuahtir a, a kang ta vak mai kha a ni a (11:1). Israel fate ram tiam pana an kalna chanchinah hian ei tur, chaw leh tui lama harsatna an tawh avanga an phunnawina hi a langsar hle a ni. Hetah pawh hian Sa kan va chak ve le... kan va rawp ta ve, manna mai lo hi chu thil dang lah a awm si lo tiin an phunnawi a ni. Pathianin an chaw atana a pek Manna lah kha an ning deuh tawh bawk si. Manna hi chhang pan tak ang a ni a. Hebrai \awnga a hming awmzia chu eng nge ni tihna a ni. Ni tin mahni kham khawp \heuh chhar \hin tur a ni a. Chawlhni dawn erawh chuan chhar kep theih a ni a. Chu chu a chhe ve mai lo, a tukah a la ei tlak. Chi hrang hranga siam theih a ni. Mahse, Manna chhang hi an ning viau tawh a ni mai thei. Chhung kua kuain an puan in kawngka \heuhvah an \ap tih hian an kham viau tawh a ni tih a sawi fiah hle. Mipui an phunnawi tih leh LALPA chu an chungah a thinur viau tih a hriatin Mosia pawh a mangang ve ta. Mipuite tana a dilsakna hmun Tabera-ah ngei hian a vui
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

139

thu LALPA hnenah a thlen a, Engtizia nge min va timangang ve?... heti taka tihretheih hi zawng ka peih ta lo, (11:11-15 lehlin thar) tiin, Pathian hnenah thih a dil hial a ni. Exodus 32:31-32 lehlin tharah pawh Mosian, Heng mite hian thil sual rapthlak tak an ti a, rangkachak pathian an siam tak hi. Mahse, an sual hi i ngaidam thei hram ang emaw chu? I theih lul loh chuan i mite hming ziakna bu ata ka hming kha thai bo mai ang che, tiin lehkhabua a hming ziak thai bo tura a ngen thu kan hmu. Mosia hi Hebrai ziaktu pawhin, Pathian chhungkaw pum pui tan a rinawm tiin a sawi hial a ni. Mosia manganna nasa tak hian a rinawmna ropui tak chu a pho chhuak a ni. 3. Roreltu tur mi sawmsarih thlan an ni (11:16-30)
16

Tin, LALPAN Mosia hnenah, Israelte upa, mipuite upa leh an hotu nia i hriat mi sawmsarihte kha ka hnenah khan hruai khawm la, inbiakna puan inah nangmah nena ding ho turin han hruai rawh. 17Tichuan, ka lo chhuk ang a, chutah chuan ka rawn bia ang che: tin, nangmaha thlarau chu an chungah ka dah ang a; nangmah chauhva phur lovin mipuite phurrit chu an phurhpui ang che. 18tin, nangin mipui hnenah, Naktuk atan hian intithianghlim vek ula, tichuan sa chu in ei mawlh ang: Sa ei tur tuin nge min pe dawn? Aigupta rama kan nawm nen khan, tiin LALPA benghriatah in \ap a; chuvangin LALPAN sa a pe ang che u a, in ei mawlh ang. 19Ni khat emaw, ni hnih emaw, ni nga emaw, a sawm emaw, ni sawmhnih emaw mai pawh ni lovin, 20thla khat pumhlum, ngei hlui khawp leh luak chhuak hlui kawpin in ei ang: in zinga awm LALPA chu duh lova, Engati nge Aigupta ram ata kan chhuah ni, tia a hmaah in \ah avangin, ti ang che, a ti a. 21Tin, Mosian, Ka awmpui mipuiho kea kal thei \hiau pawh 6,00,000 an ni a: thlakhat pumhlum ei tur sa ka pe
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

140

ang, i ti a. 22Beram rual leh ran rual pawh talhsak ila, an khawpkham dawn em ni? Tuifinriata sangha zawng zawng pawh mansak vek ila, an khawpkham dawn em ni? a ti a. Tin, LALPAN Mosia hnenah, LALPA kut chu a tawi ta em ni? I chungah ka thu angin a thlen leh thlen loh chu i hre mai ang, a ti a. 24Tichuan Mosia chu a chhuak a, LALPA thu chu mipuite chu a hrilh a: tin, mipuihote upa sawmsarihte chu a ko khawm a, Puan In velah chuan a dintir a. 25Chutichuan, LALPA chu chhumah chuan a lo chhuk a, a rawn bia a, amaha thlarau chu upa sawmsarihte chungah chuan a dah a: tin, heti hi a ni a, thlarau chu an chunga a han awm veleh chuan thu an sawi ta dual dual a; nimahsela chutiang chuan an ti an ti leh tawh lo. 26Amaherawhchu, bukah chuan mi pahnih an la awm ta a, pakhata hming chu Eldada a ni a, pakhat leha hming chu Medada a ni: thlarau chu an chungah a awm a, chhiarte zinga tel chu an ni a, inbiakna Puan Inah erawh chuan an kal ve lo: bukah chuan thu an sawi bual bual a. 27Tichuan, tlangvl pakhat a va tlan a, Mosia a va hrilh a. Eldada leh Medadan bukah thu an sawi bual bual mai, a ti a. 28Tin, Nuna fapa Josua, a tleirawl tirh a\anga Mosia awngbawltu chuan a chhang a, Ka pu Mosi, khap rawh khai, a ti a. 29Tin, Mosian a hnenah, Keimah avanga ngaimawh em i nih? LALPA mi zawng zangte chu zawlnei ni vek sela LALPAN an chungah a thlarau chu dah \heuh sela tih nak alaiin, a ti a. 30Tichuan, Mosia chu bukah chuan a lut leh a, amah leh Israel-ho upate nen.
23

Aigupta ngaia an phunnawi nasat avang leh LALPA an chunga a thinur avang khan Mosia mangangin thih a dil hial a. Lalpa Pathian chuan Mosia manganna a ching
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

141

fel hmasa a, mipui phunna pawh a ngaihtuah zui dawn a ni. Mosia buaina leh manganna thilah chuan LALPA chuan Mosia chu thil tih dan tur a hrilh a. Mipui zing a\angin hruaitu tur mi sawmsarih mawh phurhpuitu tur la khawm turin a ti a, sawmsarihte chu a hruai a, Biak bk velah a dintir a. LALPA chuan an chungah Mosia thlarau chan kha a dah \hen ve a, rei vak lo chu zawlnei angin thu an sawi ta a. Thusawi hi zawlnei chhinchhiahnaa ngaih a ni. Exodus 18:13-26-ah khan Mosian, a puzawn Jethroa thurawn angin roreltu turte a ruat thu kan hmu a. Tunah erawh chuan LALPA thupek anga tih a ni. Helai thua Mosia chunga thlarau dah \henkhat la a, sawmsarihte chunga dah anga sawi hi puitu atana ruat mai nia ngaih a ni a. Mosia chauh chu Pathian thu hlan chhawngtuah an ngai bawk. Sawmsarih zinga tel mi pahnih Eldada leh Medada chu Biak bkah an kal ve lo va, an riahhmunah an awm a. Mahse, zawlnei angin thu an sawi ve tho va. Biak bka an kal ve loh chhan hi sakhaw thila an thianghlim loh lai emaw, mipui zinga hruaitu dinhmuna ding nih an huphurh vanga kal lo emaw nia ngai an awm a, an kal loh chhan chiah sawi chian a ni lo. Naktuk atan intithianghlim vek ula tih hian, Pathian thilpek dawng tura anmahni lam inbuatsaih tura hriattirna a ni a. Pathian thilpek dawng tur hian sakhaw thila thianghlim lote chu intihthianghlim tur a ni a. Hei hian pawn lam tihthianghlimna, thawmhnaw bal suk fai, inbual leh mipat hmeichhiatna kawnga inserh thianghlim thlengin a huam thei ang (Exod. 19:10-11, 14-15; cf. Lev. 15:5-11, 21-22,27; Jos. 3:5; 7:13).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

142

4.

Pathianin vahmim a pe (11:31-35)


31

Tin, LALPA hnen a\ang chuan thli a lo tleh a, tuifinriat lam ata vahmin a rawn len a, bk lehlam pang ni khat kal, a lehlam pang ni khat kal ve ve awhin buk velah chuan tawng hnih laia sangin a tlaktir a. 32Tin, mipuite chuan chu mi ni nileng leh zankhua leh, atuk nileng chuan vahmim chu an va chhar khawm a: a chhar tlem ber pawhin homer sawm a chhar a: buk velah chuan mahni tan an pho \heuh va. 33Tin, chumi sa chu an ei lai, an la ei zawh hmain, mipuite chungah LALPA thin chu a alh ta a, mipuite chu hripui nasa takin LALPAN a hrem ta a. 34Chu mi hmun hmingah chuan Kibrot-hatava an ti a; chutah chuan tisa chakna neitute chu an phum avangin. 35Tin, Kibrot-hatava a\ang chuan mipuite chu Jazeroth-ah an kal a; Hazeroth-ah chuan an awm ta a. Mosia manganna chin fel nan Mosia \anpuitu tur mi sawmsarih ruat an ni a, an chungah Lalpan thlarau a dah a. Mipui phunnawina leh an sa chak \ap thawmin LALPA beng a thleng a. LALPA chuan thli a tlehtir a, vahmim a rawn len a, an bk leh a vel ni khat kal hual chhungah an \um a. Nileng leh zankhuain vahmim chu an chhar khawm a, a man tlem ber pawhin kuintal sawm vel an man a ni. Vahmim hi March thla laihawl velah Arabia leh Africa lai vel a\angin hmar zawngin an pem \hin a. Favang (August-October) velah an pem let leh \hin. Aigupta leh Sinai leh Palestina ramte hi an pem kualna kawng a ni. Vahmim hi an sa a muk a, an rit a, an thlawk chak vak lo va, thli tleh dan dungzui deuhvin an thlawk \hin. Israelte ei tur sa mamawh chhanna atan Lalpan thli hmangin vahmim a rawn pe a. Thliin khatiang sava rual tam tham tak a rawn len kha Pathian thilmak tih a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

143

Israel fate chuan vahmim sa chu hnianghnar takin an ei a, an rep bawk a. Sa an ei mek lai hian an chungah LALPA a thinur a, an zingah hripui a lo leng ta; mi tam takin an thihpui a, chu hmunah chuan an inphum a. Chu hmun chu Kibrot-ha-tava tia vuah a ni a, Mi vir thlanmual tihna a ni. Kibrot-ha-tava a\angin Hazerothah an insawn leh ta a ni. Vawiinah hian mipuite phunnawina kan zir a. Lalpan a ngaihsakzia pawh kan hmu zel a. Phunnawi mai lovin, Engah mah mangang suh u, eng thilah pawh \awng\aiin, in mamawh chu Pathian hnenah thlen ula, lawmthu hril zel chungin dil rawh u [(Phil. 4:6) lehlin thar] tih thu ang hian Kohhranhote kan kal thiam a pawimawh hle a ni tih kan zirlai a\ang hian a lang.

Sawi ho tur Kohhranho nun leh rawngbawlna kawngah hian phunnawina tur hre thei riau, vui hmui pu deuh rengte awm theih a ni a. Engtia siam \hat tur nge ni ang? Siam \hat theih dan tur kawng hrang hrang sawi ho ni sela.

END NOTES Lalpa mei (11:3) Israel mipuite chu an phunnawi avangin riahhmun hmawrtawng ber thler khat chu Lalpa meiin a kan chhiat thu kan hmu a. Mei hi a chang chuan Pathian awmpuina leh hnathawh entirna hmanrua a ni (Gen.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

144

15:17,18). Tin, thil bawlhhlawh leh sualte then thianghlimna leh hremna hmanrua atan mei hi hman a ni bawk (Mal. 3:2). Tabera (11:3) Lalpan meiin phunnawiho a kan chhiatna hmun chu Tabera an vuah a, a awmna hmun chiah hi hriat theih a ni tawh lo. Tabera tih awmzia chu Kang tihna a ni. Manna (11:7) Manna hi Kanaan ram an panna kawnga Lalpan Israel mipuite hnena chaw atana a pek a ni a, a awmzia chu Eng nge ni? tihna a ni. Chu chu hmingah a pu zui ta a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

145

ZIRLAI 16 MIRIAMI LEH ARONA HELNA


Chhiar tur : 12:1-16 Thu vawn : Ka chhiahhlawh Mosia hi zawng chutiang a ni lo: ka chhngkaw thu zawng zawngah chuan a rinawm a ni. 8ani nen zawng \awngkain thuruk awm lovin tlang takin kan inbia ang a; LALPA hmel pawh a hmu ang; chuvangin ka chhiahhlawh Mosia hi engtiziaa sawichhe ngam nge in nih? a lo ti a (12:7, 8). Mosia hian harsatna tam tak a tawk a. Kibrot-hatavaah khan Pathian hnena thih dil hial khawpin a mangang a. Hazeroth an lo thlen hian harsatna namen lo tak a tawk leh ta. Ama laichin hnai leh rawngbawlpui, nghawngkawl bahpui, a unaupa Arona leh a farnu Miriami te chuan Mosia chu an rawn bei a, an sawichhe ta tlat mai. Hetah hian Miriami hming hi sawi hmasak a ni nghe nghe a. Tichuan, vawiinah hian Mosia laka an helna thu te, Helna avanga Pathian thinurna leh Miriami vanga hremna thute kan zir dawn a ni. 1. Mosia laka an helna thu (12:1-3)

Tin, Miriami leh Arona chuan Mosian Kus hmeichhia nupuia a neih avangin an sawichhia a: Kus hmeichhia chu a nei ngei si a. 2Anni chuan, Mosia hnenah chauh hian em ni LALPAN thu a sawi bik: Keini hnenah pawh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

146

hian a sawi ve lo em ni? an ti a. Chu chu LALPAN a lo hria a. 3Mosia chu lei chunga mihring zawng zawnga zaidam lawt lak a ni a. Helaiah hian Mosia chunga phunnawina kan hmu leh ta. Miriami leh Arona te chuan Mosian Kus mi nupuia a neih chhuanlamin an phunnawi a. An phunnawi chhan bulpui tak zawk nia lang chu Mosia dinhmun chuhpuina ni ngeiin a lang. LALPA hian Mosia hnenah chauh em ni thu a sawi bik? Keini pawh min be lo vem ni? tiin Mosia kha tluk vein an inhria a. He thil sawi chhuah pahin Kus mi nupuia a neih chu an sawisel a, an hmusit a, an ngaisang lo a ni. Mosia nupui Kus mi nia sawi hi, helaiah hian tu nge a nih a sawi chiang lo va. Midian rama puithiam fanu pasarih zinga pakhat Zipori kha Mosia nupui a ni a (Exod. 2:16ff). Amah hi a ni thei mai ang em tiin \henkhat chuan an ngai a, an hmehbel a ni. Midian-ho hi Genesis 25:2-ah sawi lan an ni a. Abrahaman a nupui Keturi laka a hrin Midiana thlahte an ni a. Ran vulh mi thlalera insawn kual \hin an ni. Midian mite leh Kus mite hi inzawmna nei angin Habakuka 3:7 hian a tarlang a, Kus mi tih hi hrilhfiahtu \henkhat chuan, Mosia nupui pahnihna, Ethiopia rama mi anih an ring (Gen. 10:6ff). Kus te, Midian te, Sudan tihte hi hnam khat sawina niin an ring. Tuna kan zirlaiah hian Miriami leh Arona te pahnih hian Mosia nupui Kus mi an sawisel chhan a sawi fiah lo va, Mosia dinhmun tluk vea an inhriatna sawi chhuah nan remchangah an hmang mai niin a rinawm. Pathianin a hmanna hi an pawm lo ni lovin, tluk vein an inhria a, Lalpan Mosia hnena thu a sawi angin kan hnenah pawh a sawi ve a ni, tiin a dinhmun an chuhpui ve a ni ber mai.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

147

Mosia chu mihring zawng zawnga zaidam lwt lak a ni a tih hi, mi inthlahrung, mi inkiltawih lam sawina nilovin Pathian hmaa Mosia dinhmun sawina - sakhaw mi tak, Pathian hmaa inngaitlawm tak leh inphah hnuai thei tak a nihzia sawina a ni. He thu hi amah Mosia ziak ni theiin mi \henkhat chuan an rin loh phah. 2. Helna avanga Pathian thinurna (12:4-8)
4

Tin, Mosia leh Arona leh Miriami hnenah LALPAN, In pathumin lo chhuak ula, inbiakna puan inah lo kal rawh u, a ti ta thut mai a. Tichuan, an pathum chuan an va kal a. 5Tin, LALPA chu chhum dingah a lo chhuk a, Puan In kawngkaah a lo ding a, Arona leh Miriami chu a ko va; tin, an pahnih chuan an lo chhuak a. 6Tin, ani chuan, Ka thu hi ngaithla rawh u: in zingah hian zawlnei in awm chuan amah chu kei LALPA hi inlrnain ka inhriattir ang a, mang lamah ka bia ang. 7 Ka chhiahhlawh Mosia hi zawng chutiang a ni lo: ka hhngkaw thu zawng zawngah chuan a rinawm a ni. 8ani nen zawng \awngkain thuruk awm lovin tlang takin kan inbia ang a; LALPA hmel pawh a hmu ang; chuvangin ka chhiahhlawh Mosia hi engtiziaa sawichhe ngam nge in nih? a lo ti a. Hun hmasa lamah khan Aigupta rama chaw leh sa an chk avang khan an phunnawi a. Tun \umah chuan Mosia dinhmun Miriami leh Arona ten an rawn chuhpui ta a ni ber a, a buaithlk hle ang. Tuipui Sen an kan lai pawh khan Miriami leh a nu\a Arona chu hruaitu pawimawh takte an ni a. Miriami chuan khuangt kengin hma a hruai a, dinhmun pawimawh tak a luah a ni. Hetiang a nih laia an hotupa ber Mosian Israel mi ni lo Kus mi nupuia a nei an sawisel pawh hi a awm vena lai
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

148

pawh a awm awm e. Heng thute nena \ang kawpin Mosia hi hnuhhniam (paihthlak) an duh niin a lang. LALPA chuan Mosia te, Arona te leh Miriami te chu an pathumin Inbiakna bukah a ko va, LALPA chu chhum dingah a lo chhuk a, buk kawngkaah a ding a, Arona leh Miriami chu a ko va, an hnenah, Ka thu hi ngaithla teh u, in zinga zawlneite chuan zelin emaw min hmu a, mumangah emaw an hnenah thu ka sawi chauh thin. Ka chhiahhlawh Mosia hnenah chuan chutiangin ka ti ve ngai lo, a kutah ka mi Israel-te ka dah a, inhmatawnin kan inbe \hin a ni, fiah takin thu ka sawi a, tehkhin thu leh thu awmze rk neiin ka be ngai lo, ka riruang pawh a hmu a ni. Engtizia nge ka chhiahhlawh Mosia hi in hmuhsit ngam le? (lehlin thar) tiin a zawt hial a. Miriami leh Arona ten, Mosia hnenah chauh Lalpan thu a sawi bik lo va, kan hnenah pawh a sawi a, min be ve tho tia Mosia ang bawka Pathian aiawha a mite hnena thu sawi ve theia an inngaihna chu a dik tawk lo a ni tih kan hmu a. Bible-ah hian Pathian chu inlarna leh mumang hmanga a mite hnena thu sawi \hin anga lantir a ni fo \hin (Gen. 15:1; 40:1-4; Joela 2:28). Zawlneite hnenah pawh heng hmang hian thu a sawi (Isa. 6; Dan. 7-13; Zak. 1-6). Mosia hnenah erawh chuan chutiang mai chu a ni lo, Pathian nen inhmatawnin an inbe zawk \hin a ni. Pathianin a chhiahhlawh Mosia a hum a, Mosia chuan zawlnei dangte aiin Pathian a hnaih zawk thu a rawn hriattir a ni. Hebrai 3:5-ah pawh, Mosia chu chhiahhlawh niin Pathian chhungkaw pum pui tan a rinawm a, Pathian thu sawi puang chhawngtu a ni a (Lehlin thar) tiin kan hmu a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

149

3.

Miriami chunga hremna (12:9-16)


9

Tichuan LALPA thin chu a chungah a alh a, a kal leh ta a. Tin, Puan In chunga chhum chu a kiang ta a; tin, ngai teh, Miriami chu vur ang maia varin a lo phr ta a; Arona chuan Miriami chu a han en a, ngai teh, phr a lo ni ta reng mai a. 11Chutichuan, Aronan Mosia hnenah, Aw, ka pu, kan chungah sual nghat lul suh ang che, atthlk takin kan lo ti a, kan lo sual ta a ni e. 12Mi, a nu chhul ata a lo chhuah tirh a\anga thi sa deuhthaw angin awm lul suh se, a ti a. 13Tichuan Mosian, Aw Pathian, tidam leh teh khai, tiin LALPA chu a au va. 14Tin, LALPAN Mosia hnenah, A pain a hmaia chil a chhak ngawt pawhin ni sarih chu a zak dawn lawm ni? Daipawnah ni sarih bibo sela, chu mi zawhah hruai luh leh ni rawh se, a ti a. 15Chutichuan Miriami chu daipawnah ni sarih a bibo va; Miriami an hruai luh leh hma chuan mipuite chu an tawl sawn lo va. 16Chumi zawhah chuan mipuite chu Hazeroth ata an chhuak a, Paran thlalerah awmhmun an khuar a.
10

Helaiah hian Miriami hrem anih thu kan hmu a. Lalpan, Miriami leh Arona hnenah, Engtizia nge ka chhiahhlawh Mosia hi in hmuhsit ngam le? tiin Mosia chungnunzia fiah takin a hriattir a. Lalpa chuan thinur takin a kalsan ta a ni. Lalpan a kalsan a, Biak bk a\anga chhum a kian khan Miriami chu vur anga varin a phar var ta uar mai a. Chu veleh Arona chuan, Aw ka pu, kan chungah sual nghat lul suh ang che... tiin Mosia chu a ngen a. Arona hian hremna a tuar ve lo va. Hei hi, a mawhphurtu zawk kha Miriami a nih vang a ni mai thei.1 Chu bkah Arona chu a dinhmun leh mawhphurhna bik avanga phar ve lo pawh a ni mai thei bawk.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

150

Arona hian Miriami phar a hmuh khan nasa takin Mosia hnenah a ngensak a. A biakna \awngkam Ka pu tih hi zahna thuk tak, Pathian auhna \awngkam tlukpui a ni a. Hei hian Mosia hmaah Arona hi a tlawm hle a, a inphah hniam hle tih a tarlang. Mosia chuan LALPA a au va, a ngensak a. Lalpan Mosia a chhanna, A pain a hmaia chil chhak ngawt pawhin ni sarih chu a zak dawn lawm ni? Daipawnah ni sarih bibo sela, chumi zawhah hruai luh leh ni rawh se, tih hian awmzia a nei hle. Fanuin a pa lakah hetiang hi a dawn chuan, hapta khat chhung chu a bibo \hin angin Miriami pawh LALPAN hetiang aia nasa mahin a tuar tir a, Daipawnah ni sarih bibo sela, tih anih angin Miriami chu daipawnah ni sarih an dah a ni.2 Phar chu ni sarih puithiamin a awm hrantir ang tih ang khan Miriami hi daipawnah ni sarih awm hrantir a ni (Lev. 13:4ff; 14:2ff). A awm hran chhung hian Israel fate kha hmun dangah an insawn lo. Tichuan, Hazerot an chhuahsan a, Paran thlalerah buk an khuar a. Hazerot awmzia hi ram huan tihna a ni a, a awmna hmun tak erawh hriat chian a ni lo.3 Vawiina kan zirlaiah hian Mosia inngaihtlawmna te, a rinawmzia te, a thinnelzia leh hmangaihna a ngahziate kan hmu a. Mosia nupui hnam dang, mi hang Kus mi en hranna hi buaina lo chhuahna bul pakhat niin a lang bawk a. Kohhranhoten zir tur pawimawh tak tak kan nei ve ngeiin a rinawm.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

151

Sawi ho tur Van lal nau ang a \ahna Kalvari-ah an dang chuang lo ve tih hla kan sa \hin a. Chi inthliarna, vun rawng leh \awng hrangte hi danglamna awm hauh lovin Kohhranhovah hian khawsaho thlap tur kan ni a. Kawng hrang hrang ngaihtuahin eng nge kan dinhmun dik tak, hmasawnna tur nia kan hriatte i han sawi ho teh ang u.

END NOTES 1. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges. The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 67. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 126. Ibid,

2.

3.

Kus (12:1) Kus hnam hi Genesis 10:6-ah chuan Ethiopian hnam nen ang khata sawi a ni a; tin, Midian leh Sudan te nen pawh hnam khat anga sawi niin a lang. Zaidam lawt lak (12:3) Mosia chu lei chung zawng zawnga zaidam lawt lat nia sawi a ni a, Bible Lehhlin tharah chuan khawvela mi inngaitlawm ber a ni hial ang tia dah a ni. Inngaihtlawmna leh zaidamna awmze dik tak chu www.mizoramsynod.org

NUMBERS

152

nungchang zawi leh dik lo taka tuarna, tihduhdahnate pawh tuar hram hram lam ni lovin, Pathian hnena intuk luhna a ni. Pathian duh dana mi tu pawh a inpek tak tak chuan ama ropuina zawng tawh lovin Pathian hnaah a inhmang zo va, chu chuan inngaihtlawmna dik takah a hruai lut \hin. Ka chhiahhlawh Mosia (12:7) Mosia chu Pathianin ka chhiahhlawh a ti a, Pathian chhiahhlawh tia kohte hi an tam lo hle. Bible-in Pathian chhiahhlawh tia a kohte chu Abrahama, Kaleba, Mosia, Joba leh Jakoba te an ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

153

ZIRLAI 17 KANAAN RAM ENTHLATUTE


Chhiar tur : 13:1-33 Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte ka pk, Kanaan ram va enthla turin mite tir rawh khai: an hnam chhngkaw tina mi, an puipa zinga mi pakhat \heuh zel i tir tur a ni, a ti a (13:1,2). Israel fate khan Sinai an chhuahsan a (10:12). Hazerot an lo thleng a (12:16), tunah hian Paran thlalera Kades an lo thleng ta (13:26). He hmun hi Kades-barnea tia sawi a ni bawk (Deut. 1:19). Israel-te chanchinah hian hmun pawimawh tak a luah a ni. Israel faten an pan ramtiam ramri bul an lo thleng ta. Anmahni hruai zeltu Pathian kha ring ngam sela, ram tiam Kanaan kha lut tlang nghal mai tur an ni a. Mahse, thlalerah an la vakvai leh rih dawn a ni. Kades a\ang hian Kanaan ram enthlatu tur hnam tin a\anga mi fel tak pakhat zel thlang turin Lalpan Mosia a hrilh a. Enthlatu tur thlan te, an en thlithlai tur te, an ram va en te leh ram enthlatute thu thlen kan zir dawn a ni. 1. Enthlatu turte thlanna (13:1-16)
1

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte ka pk, Kanaan ram va enthla turin mite tir rawh khai: an hnam chhngkaw tina mi, an puipa zinga mi pakhat \heuh zel i
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

154

tir tur a ni, a ti a. 3Tin, Mosia chuan Paran thlaler a\ang chuan LALPA thupk angin a kaltir ta hlawm a: an za chuan Israel thlahte zinga puipa \hiau an ni. 4Heng hi an hming a ni; Reubena hnam zinga mi Zakura fapa Samua. 5Simeona hnam zinga mi Horia fapa Saphata. 6Juda hnam zinga Jephunea fapa Kaleba. 7Isakar hnam zinga mi Josepha fapa Igala. 8Ephraim hnam zinga mi Nuna fapa Hosea. 9Benjamin hnam zinga mi Raphua fapa Paltia. 10Zebulun hnam zinga mi Sodia fapa Godiela. 11Josef hnam (Manase hnam an tih) zinga mi Susia fapa Gadia. 12Dan hnam zinga mi Gemalia fapa Amiela. 13Aser hnam zinga mi Mikaela fapa Sethura. 14Napthali hnam zinga mi Vopsia fapa Nabia. 15 Gad hnam zinga mi Makia fapa Geuela. Heng hi ram enthla tura Mosian a tirhate hming chu a ni. Nuna fapa Hosea chu Mosian Josua a ti a.
16

LALPA thupek angin Mosia chuan hnam tin a\angin mi fel tak pakhat zel Kanaan ram enthlatu turte a thlang a. Paran thlaler Kades hmun a\ang chuan a tir a. En thlithlaitu tur thlante chu: Reubena thlah a\angin Samua, Zakura fapa, Simeona thlah a\angin Saphata, Horia fapa, Juda thlah a\angin Kaleba, Jephunea fapa, Isakara thlah a\angin Igala, Josefa fapa, Ephraim thlah a\angin Hosea, Nuna fapa (Nuna fapa Hosea hming hi Josua tiin a thlaksak a (13:16). Benjamina thlah a\angin Paltia, Raphua fapa, Zebulun thlah a\angin Gadiela, Sodia fapa, Manasea thlah a\angin Gadia, Susia fapa,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

155

Asera thlah a\angin Sethura, Mikaela fapa, Naphtalia thlah a\angin Nabia, Vopsia fapa, leh Gada thlah a\angin Geuela, Makia fapa te an ni. Helaia hnam aiawh thlan chhuahte hi hmun danga hnam puipate nen khan a inang lo va. Hetah hi chuan ram enthlatu tur an nih avangin hruaitute zinga mi chak \ha deuh leh thahrui nei deuhte thlan chhuah an ni.1 2. An thil enthlithlai turte (13:17-20)
17

Tichuan Mosian Kanaan ram enthla turin anniho chu a tir a, an hnenah, Chhim lam kawngah kal phawt ula, tlngahte lawn chho ula: 18ram chu eng ang nge tih te, chunga cheng mipuite chu an chak nge chak lo tih te, an tlem leh an tam te, 19an awmna ram chu a \ha nge \ha lo tih te, an awmna khuate chu eng ang nge ni , puan in mai nge kulh neiin tih te, 20tin, ram chu a chnghnwng nge hnawng lo, a ngaw nge ngaw lo tihte va thlithlai ula. Tin, huai takin awm ula, chu mi ram thei rahte chu rawn hawn ang che u, a ti a. Grp rah hmasa rah hun lai tak a ni a. Mosian Kanaan ram enthlatu turte hnena an thil enthlithlai tur a hrilhte chu : 1) eng ang ram nge, 2) mi an tam nge tam lo, 3) an chak nge chak lo, 4) an ram chu a \ha nge \ha lo, 5) khawpui neiahte nge an chen buk mai maiah, 6) ram chu a chenghnawng nge chenghnawng lo tihte leh 7) ngaw a \ha nge \ha lo tihte en thlithlai turin a chah thlap a. An awmna a\anga hmar lama chho va, tlang ram lama kal turin, kal \anna lam tur thlengin a hrilh vek a ni. An thei rah \henkhatte hawn ngei turin a chah nghal bawk a. Hei hian an ram \hat leh \hat loh chu eng emaw chen a tarlang thei ang. Grep rah vanglai a ni a. Chuti a nih chuan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

156

enthlatute chet vel hun hi July thla tawp lam emaw August thla chawhma lam emaw a ni ang. 3. An ram va en chu (13:21-26)
21

Chutichuan an chhuak chho ta a, ram chu Zin thlaler a\anga Hamath luhna Rehob thlengin an enthla vek a. 22Chhim lamah an chho phawt a, Hebron an va thleng a, chutah chuan Anaka thlah Ahiman-ho te, Sesaiho te, Talmai ho te an awm a. (Hebron chu Aigupta rama Zoan din hma kum sariha din tawh a ni.) 23Tin, Eskol ruam an va thleng a: chuta grp rah bawr khat, a tang chawpin an sat chhum a, tiangin mi pahnihin an zawn a: pawmgranet te leh theipuite pawh an hawn bawk a. 24 Chu mi hmun chu Eskol ruam an ti a: Israela thlahten chuta ta grp bawr chu an sah thlk avangin. 25Tin, an ram va enthla chu ni sawmli an thang a, an lo haw leh ta a. 26Chutichuan, Paran thlalera Kades-ah chuan Mosia leh Arona leh mipui zawng zawng hnen chu an lo thleng a, an hnenah leh mipui zawng zawng hnenah chuan thu an rawn thlen a, chu mi ram theite chu an entir a. Enthlatu mi sawmpahnihte chu Zin thlaler thlengin an kal a (13:21; Jos. 15:1-4). Zin thlaler a\angin Hamath kalkhan bul Rehob thlengin an fang a (13:21). Mosian, kal dan tur a hrilh a, tlangram a sawi (13:17) hi chhim lam thlaler emaw, Kanaan chhim lama tlangramte emaw an ni mai thei (14:40). Chhim lam an tlawh chhuak hmasa a. Hmar lamah kalin Lebo-Hamath kiang Rehob thlengin an kal a. Rehob hi Jordan lui hnar lama BethRehob nen hian thuhmun a ni mai thei.2 Lebo-Hamath awmzia hi Hamath kawtkai/luhna tihna a ni a. Hei hi Hermon leh Lebanon inkara kalna kawng, khan

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

157

pawimawh tak, Lebanon chhim lama luhna lai sawina a ni mai thei bawk (Ror. 18:27-29). Enthlatute hian Kanaan ram chu chhim lam a\angin hmar lam hawi zawngin an fang tlang a. Zin thlaler hi chhim lam Kades hmar chhaka awm a ni a (20:1; Jos. 15:1), chutih laiin Rehob chu hmar lam Lebo-Hamath kianga awm a ni thung. Zin thlaler leh Rehob inkar hlatzawng hi km. 400 vel a ni ang a. Kanaan ram enthlatute hian ni 40 chhungin kal lam leh haw lamah km. 800 vel an kal tihna a ni thei ang (13:25). An ram enthlakah hian, Hebron chu Juda chhim lam tlangrama khaw lian ber a ni a (13:22). A mi chengte pawh chu Anaka thlah, mi lian pui pui, Ahiman, Sesai leh Talmai hnamte an ni a. Hebron khua hi Aigupta khawpui pakhat Zoan khua aiin kum sariha din hmasak a ni a. Hei hi kum BC zabi sawmpakhatnaa din \hat leh thu sawina a nih a rinawm.3 Hebron hi hmun pawimawh tak a ni. Helai hmun hi Pathianin Abrahama hnena Kanaan ram pek a tiamna hmun, hmelma lal panga inthurual Lota mantute a uma a hnehna, Abrahama nupui Sari leh Jakoba phumna hmun a ni (Gen. 13:14f; 14:13ff; 23; 25:9; 35:27ff; 50:13). Eskol phai an lo thleng a, grep bawr khat an hlep a, mi pahnihin an zawn a. Chu hmun chu Eskol tiin an vuah a, Grep bawr tihna a ni. Theibuhfai leh theipui rahte pawh an lo bawk a. Ni sawmli an thang bo hnu chuan Kades an lo thleng leh a, an thil hawnte chu an entir a. 4. Ram enthlatute thu thlen (13:27-33)
27

Tin, a hnenah, I mi tirhna ramah chuan kan kal a, hnute leh khawizu luanna a lo ni ngei mai; hei hi a rama
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

158

thei a ni. 28Amaherawhchu, a rama mi awmte chu mi chak pui pui an ni a. khuate pawh kulh nei, ropui tak tak a ni: tin, Ananka thlahte pawh kan hmu bawk a. 29Amalek-ho chu chhim lam ramah an awm a; Hit-ho te, Jebus-ho te, Amor-ho te chu tlngahte an awm a: tin, Kanaan-hote chu tuifinriat kam leh Jordan lui dungah an awm, tiin an hrilh a. Tichuan, Mosia hmaah Kaleban mipui chu a tingawi thuap a, I han thawk thuai ang u khai, i han la ang u, kan ngam ngei ngei ang, a ti a. 31Nimahsela, a kalpuite chuan, Kan han hneh thei hlawm lo vang a, kan aiin an chak si a, an ti a. 32Tichuan, Israela thlahte hnenah Kan ram han enthlk chu a chhnga chengte ei zawh hmang a ni; tin, a awmte kan hmuh chu mi wmkhauh pui pui an ni a. 33Tin, chutah chuan Anaka thlahte, mi lianho, awmkhauh pui pui kan hmu a; khau ang lekin kan inhmu a, anni pawhin khau ang lekin min hmu a ni, tiin a tha lo lamin an sawi a.
30

Ram enthlatute chuan ram chu khawizu leh hnutetuia luang ram a nih thu sawiin a mi chengte erawh chu kawlhsen tak tak, Anak thlah mi liante an nih thu an sawi a. Chhim lamah Amalek-ho, thlang lamah Hit mi, Jebus mi leh Amor mite, Mediteranean tuipui kam leh Jordan lui ruamah Kanaan mite an awm thu an sawi a. Khaw lian tak tak, kulh \ha deuh deuhva awm an nih thute an sawi bawk. Bible-ah hian Kanaan ram lo luahtute hi mi sang tak, chak leh indo mi, mi huaisen ni anga sawi a ni fo va (Deut. 1:28; 2:10-21; 9:2; Jos. 11:21,22; 15:14; Ror. 1:10). Amalekhote hi Tuipui Thi chhim lam leh khawchhak lama cheng, pem kual reng an ni a. Anni hi Israel-te hmelma hlun an
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

159

ni (Exod. 17:8-14). Hit mite hi Hama tupa Hetha thlahte an ni a, hnam chak tak an ni (Gen. 10:6-20). Jebus-hote hian, Davidan a um chhuah hma zawng khan Jerusalem an awp \hin a (II Samu. 5:6-9). Amor-hote hi Israel-ten Kanaan ram an run lai khan Kanaan tlangramah an cheng a (21:21-35; Jos. 2:10). Kanaan mite hi Nova fapa Hama thlahte an ni a (Gen. 10:6-20). Jerusalem hmarthlang Mediteranean tuipui leh Jordan lui kam vel khuaahte an cheng a. Milian chi an tihte hi Nephilim tih an ni a, a awmzia chu tla-te(fallen ones) tihna a ni a. Enthlatute hian Anaka thlahte hi thawnthua Mi lianho nen an tehkhin a ni. Enthlatute zingah, Kaleba leh Josua tih loh chuan, ram chu a \ha lo lamin an sawi a, a mi chengte pawh keini aiin an tam a, kan ngam hauh lo vang; lian pui pui, an lakah khau ang lek kan ni tiin. Enthlatute zingah mi pahnih chauhvin Pathian ring ngamin luh an cho va, mi dangte erawh chuan ring ngam lovin mipui an sawi \haih a ni. Kanaan ram enthlatute hian anmahni hruai chhuaktu leh hruai zeltu Pathian lam hi enin ring ngam sela, Israel mipuite tan khan malsawmna a ni ngei ang le! Mahse, Pathian rinna kawnga an kal zel loh avangin kawng kual lamah kum tam tak an la thang leh dawn a ni.

Sawi ho tur Kohhranhovah hian tute hi nge ram enthlatute dinhmuna ding nia kan hriat? Tisual palh ta sela, Kohhranho tan a pawi theih turzia a zau thei ang berin han sawi ho teh u.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

160

END NOTES 1. Gordon J. Wenham, Numbers, Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p. 116. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 70. Gordon J. Wenham, Op. Cit., p. 118.

2.

3.

Kanaan (13:2) Kanaan tih hi kinakku a\anga lak a ni a, senduk tihna a ni. Mediterranean tuipui kamah hian tuikep chi khat, rawng senduk a awm a, chu chu heng lai mite hian rawng senduk siam nan an hmang \hin a. Tichuan, heng laia mi chengte hi senduk ram mite emaw, senduk mite emaw tiin an sawi \hin a. A ram pawh chu Senduk ram Kanaan an tih phah ta niin a rinawm. Josua (13:16) Ram enthla tura Mosian a thlan chhuahte zingah Ephraima thlahte aiawh turin Nuna fapa Hosea chu thlan a ni a, amah hi Mosia thachhang dawltu a ni. A hming Hosea tih awmzia hi a chhandam tihna a ni a, chu chu Mosian thlaksakin Josua a vuah a, chu chu Lalpan a chhandam tihna a ni. He hming hi Israel hming zinga LALPA tih telna hmasa ber niin a lang.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

161

Hamath luhna ((13:21) Hamath luhna hi Bible lehlin tharah chuan Hamath kalkhan tia dah a ni a, hmar lama Israel ramri tawpa ngaih a ni (I Lal. 8:65). Anaka thlah (13:22) Ram enthlahtuten Hebron a thlithlaiin a mi chengte chu Anaka thlah, Mi lian chi (13:38) an ni tih kan hmu a, chu chuan mipuite rilru pawh a tihhnual phah hle a ni. Anak tih hi nghawng tihna a ni a, chu chu mi sang tihna pawh a ni thei a, Genesis 6:4-a kan hmuh Mi liante nen khan thlah khat niin a rinawm. Bible-a Mi lian chi kan hmuhte chu Anak te, Rephaho te, Zumzum te (Deut. 2:10; 3:11) an ni. Hnute leh khawizu luanna (13:27) He \awngkam hi Galili ram \ha sawi nan Aiguptaho thawnthu Sinuhe chanchin ah hman a ni a, hmanlai a\ang tawha ram \ha leh chenghnawng sawina \awngkam a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

162

ZIRLAI 18 MOSIA |AWNG|AINA


Chhiar tur : 14:1-25 Thu vawn : I ngilneihna a nasat ang ngei leh Aigupta ram ata tun thlenga i ngaidam ang hian mipuite khawlohna hi ngaidam teh khai, a ti a (14:19). Vawiina kan zir tur hlawmah hian Kanaan ram enthlatute thusawi a\anga Israel-te zinga manganna leh beidawnna lo thleng chanchin kan zir dawn a. Israel pung khawmho mangangin rawl chhuah meuhvin an \ap zankhua a. He manganna leh beidawnna avang hian Aigupta ram lama kir leh hial an duh a. Anmahni zing a\anga hruaitu dang Mosia leh Arona ni lo Aigupta rama kirpui lehtu tur thlan chhuah a, kir leh an tum a, Mosia leh Arona pawh an mangang tak zet a, enthlatu zinga mi rinawm pahnih Kaleba leh Josua te pawh an mangang ve hle a ni. Ram enthlatute thusawi a\ang khan kal zelna chiah an ngai si lo, anmahni an inkhawngaihin hrehawm an ti bawk si, Lalpan min hnehsak ang tia Lalpa chakna ringa kal zel sawimawitu Josua leh Kaleba te chu lunga denhlum an tum ta mai a. Mipui an phunnawina te, rinnaa mi huaisente thil thlir dan te Mosia tawngtaina leh Pathian chhannate kan zir dawn a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

163

1.

Hmelma hlauva phunnawina (14:1-4)


1

Chutichuan, pungkhawmho zawng zawng chu aw chhuah meuhin an \ap a; chu mi zan chuan mipuite chu an \ap an \ap a. 2Israela thlahte zawng zawng chu Mosia chungah leh Arona chungah an phunnawi a: pungkhawmho zawng zawng chuan an hnenah, Aigupta ramah khan Pathianin min tihlum ta then sela aw! A nih loh leh thlalerah hian min tihlum then mai sela aw! 3 Engati nge khandaiha thi mai tura Pathianin he ramah hian min hruai le aw! Kan nupui fanaute chu man tur mai an ni dawn si a: Aigupta rama kir leh hi kan tan a \ha zawk dawn lawm ni aw? an ti a. 4Tichuan, an inbe hlawm a, Hotu i siam ang u khai, Aigupta ramah i kir leh ang u, an ti a. Zirlai hmasa lama kan zir tawh ang khan enthlatute zinga pahnih chauhvin Pathian thutiam ring ngamin Kanaan ram luh an cho va. Mi dang sawmte erawh chuan ring ngam lovin mipui an hneh a, an helpui a. Israel pung khawmho chu mangangin zankhuain aw chhuah meuhvin an \ap a. An nupui fanaute nen indonaa thi mai turah an inngai a. An hruaitu Mosia leh Arona pawh an dem a, LALPA chungah an vui a. An inrawn tlang a, Aigupta ramah min kirpui thei tur hruaitu i ruat ang u tiin Aigupta rama kir leh \ha an ti a. Hruaitute chungah an hel a. Chhiarpui an neih pawh khan hnam tina ral do thei chin \hiau inchhiar an ni a. Indona thianghlim (holy war) neih inpeihsaa kal chho zel an ni a. Tunah hian an ngam rual loh leh an hneh loh tur, anmahni ei zo vektu tur tawng taah an inngai a, an beidawng tak zet a ni. Aigupta ramah khan lo thi ta zawk ila a \ha tur, he thlalerah pawh hian thi mai ila a ziaawm zawk ang ti hial khawpin an beidawng a, an phunnawi a ni. Helaia
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

164

an phunnawina hi Baal-zephon-a Farawa sipaiten an rawn umphak mai dawn laia an phunnawina (Exod. 14) te, Sin thlalera ei tur chaw an tlakchham \uma an phunnawina (Exod. 16) te leh Refidim hmuna tui an tlakchhama an phunnawina (Exod. 17) te nen khan a inang hle. 2. Rinnaa mi huaisente thil thlir dan (14:5-10)
5

Chutichuan, Mosia leh Arona chu Israela thlah mipui pungkhawmho zawng zawng hmaah chuan an bawkkhup a. 6Tin, Nuna fapa Josua leh Jephunea fapa Kaleba, ram va enthlatute zinga tel vete chuan an puan an pawtthler a; 7Israela thlah pungkhawmho zawng zawng hnenah chuan, Enthla tura kan va fan chhuah ram chu ram tha tak a ni a. 8Kan chunga LALPA a lawm chuan chu ramah chuan min hruai ang a, min pe ang; hnutetui leh khawizu luanna ram chu. 9LALPA chungah hel lo phawt mai ula, chu mi rama mite chu hlau bawk hek suh u, kan chaw tur an ni mai a: an inhumhimna chu engmah lo a ni a; LALPA chu kan hnenah a awm alawm, anni chu hlau suh u, tiin an sawi a. 10Nimahsela pungkhawmho zawng zawng chuan lunga den an rawt a. Chutichuan, LALPA ropuina chu inbiakna puan inah Israela thlahte zawng zawng hmaah a lo lang a. Israel pung khawmho manganga \ap zankhua ta mai leh hotu siama Aigupta rama kir leh an tum a, helna rilru an pu ta mai chu Mosia leh Arona tan chuan a manganthlak tak zet ang. Mipuiin Pathian an tihthinur nasat em avangin pung khawm hmaah chuan Mosia leh Arona chu an bawkkhup a. Hei hi Pathian hmaa sual thuphachawina leh simna entirna leh Pathian zahna lantirna a ni a, mipui rilru inlamlettirna tur pawh a ni
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

165

thei bawk ang. Ram enthlatute zinga mi rinawm pahnih Josua leh Kaleba pawhin pawi an ti a, an puan an pawtthler a. Hei hi khatih lai huna lungngaihna lantir dan chi khat a ni (Gen. 37:29,34; Ror. 11:35). Josua leh Kaleba chuan, an ram en chu ram \ha tak, khawizu leh hnutetuia luang ram a nih thu te, an chunga LALPA a lungawi phawt chuan anmahni chu a hruai ang a, ram chu a pe ngei dawn tih te, LALPA lakah nuar lo hram ila, chung ram mite chu hlau suh u, bel chhunga sa ang mai an ni tiin Israel pung khawmho hmaah chuan an sawi a. Mahse, Josua leh Kaleba te fuihna leh ngenna thute chu engah mah an ngai lo va, lunga denhlum an tum ta hial a. Hei hi hmun danga helna lo lang chhuak ang kha a ni a (I Sam. 30:6; I Lal. 12:18). Mahse, inbiakna puan in-ah LALPA ropuina a lo lang a, mipui an che hman ta lo a ni. 3. Mipui tan Mosia a \awng\ai (14: 11-19)
11

Tichuan, LALPAN Mosia hnenah, Heng mipuite hian eng chen nge min ngaihnep ang a, an zinga chhinchhiahna ka tih thin chung pawhin eng chen nge mi rin loh dawn? 12Hriin ka hrem ang a, ka timang ang a, nangmahah hian an aia ropui leh thil tithei zawk hnam ka din teh zawk ang, a ti a. 13Tin, Mosian LALPA hnenah, Aigupta miten an hre reu reu vang e; heng mipuite hi an zing ata i thiltihtheihnaa i hruai chhuah an ni si a; 14he mi rama mite hi an hrilh ang a: heng mipuite zingah hian i awm tih an hre tawh a; hmaichhan meuhvin an hmu tawh si chia, i chhum chu an chungah a awm thin a; tin, chhunah chhum ding, zanah meiin an hma i hruai \hin si a. 15Heng mipuite hi i tihhlum phiar chuan i hmingthan hretu chuan, 16 LALPA chuan heng mipuite hi
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

166

chhechhama a tiam ramah chuan a hruai theih loh vangin thlalerah a tihlum a ni, tiin an sawi dah ang e, 17,18 LALPA chu thinnel tak, ngilneihna ngah, khawlohnate, bawchhiatnate ngaidam \hin; thiam lova ruatte chhuah mai ngai lo; pate khawlohna avanga fate, fate fa lehte, chhuan thumna leh chhuan lina thleng pawha hrem thin a ni, tia i lo sawi tawh ang khan tithilthiltihtheihna chu hlen teh hram khai. 19I ngilneihna a nasat ang ngei leh Aigupta ram ata tun thlenga i ngaidam ang hian mipuite khawlohna hi ngaidam teh khai, a ti a. Helai hlawmah hian Lalpa chuan Mosia hnenah Israel fate chu tihboral veka, amah Mosia thlahte a\anga an aia tam zawk leh thil tithei zawk din mai a duh thu kan hmu a. Lalpan thil mak tam tak a tihsak hnu pawha amah Lalpa an la ring thei lo kha, an zingah hri lentira tihboral vek a duh hial a. Thilmak tam tak tih hian Aigupta chhuahsan dawna thilmak tih te, tuipui sen kan te, manna leh vahmim pekte leh thil dangte a kawk a (Exod. 7:3; 10:1). Pathian rin tih hian a thu awiha a thu anga nun a kawk a, a thutiam ringa a thupek zawm a keng tel vek a. Pathian an rinna hi an felnaa ruatsak a ni a (Gen. 15:6), rin loh chu chhiatna leh boralna a ni (20:12). Helaiah pawh hian Lalpan thilmak tam tak a tihsak hnu pawha LALPA an la ring thei lo hi, hri hmanga tihboral veka a thara Mosia thlahte a\anga an aia tam zawk leh thil tithei zawk hnam din a duh thu LALPA chuan Mosia hnenah a sawi ta hial a (14:12). Hetiang tak a nih avang hian Mosia chuan mipui tan a ngensak ta a. A \awng\aisaknaah hian ngenngawl taka LALPA a karnaah I mite hi i tihhlum vek mai chuan, i hming thanzia hretute (Aigupta mite, etc.) chuan, pek a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

167

tum ramah a hruai thleng thei lo va, a tihlum zo ta a ni an ti ngei ang le! tiin a thutiam anga ti tur leh Aigupta ram ata tawh a ngaidam \hin anga ngaidam leh turin a ngen a ni (Exod. 32:7-14). 4.
21

Pathian chhanna (14:20-25)


20

Tin, LALPA chuan, I thu ang chuan ka ngaidam e; amaherawhchu ka nunna leh LALPA ropuina tihkhah leilung chhlin ka sawi e, 22Aigupta ram leh thlalera ka ropuina leh ka thilmak tihte hmua, chuti chung pawha vawi sawm zet mi la fiah a, ka thu la pawm lo mi zawng zawngte hian 23an thlahtute hnena chhechhama ka tiam ram chu an hmu tawp lo vang a; an zinga mi ngaineptu reng rengte pawhin an hmu bawk hek lo vang: 24ka chhiahhlawh Kaleba erawh hi chuan rilru dang a put a, mi zui takzet avangin, ani hi chu a va kalna ramah chuan ka hruai ang a, a thlahte chuan an luah ang. 25Khai le, Amalek-ho leh Kanaan-ho chu ruamah chuan an awm a: naktukah let ula, Tuifinriat Sen kawng lam thlalerah lut rawh rawh u, a ti a. Mosia \awng\aina chu LALPAN, I thu ang chuan ka ngaidam e, (14:20) a ti a. Hei hian Israel fate chu an sualnaah Pathianin a ngaidam vek tihna a ni lo, an rin lohna leh an sualna avanga tihboral vek tur kha tiboral vek lovin a zuah dawn ta tihna a ni. Kawng danga sawi chuan Pathian nena an inkar \ha lo kha siam \hat a ni leh ta tihna a ni thei ang. Pathianin ngaidam mah se, ram tiam Kanaan chu an lut ve thei dawn ta lo va. Kaleba erawh chu a thlahte nen Kanaan ram chu an lut dawn a ni. A tuk leh maiah Tuipui Sen pana kir leh turin a ti ta a, Aigupta lam pana kir leh turin a ti ta a, Aigupta lam pana kir leh tur an ni ta a. A lehlam zawng taka sawi
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

168

chuan, thlalera thih mai duhna ang khan hel hmang Israel-te chu an awm dawn ta a ni. Tuipui Sen lama kir leh tura tih an nih hian, an thlaler zin kawng chu a bul a\anga zawh \an \ha leh tura tihna ang pawhin a ngaih theih awm e. Hetiang ngaihdamna hi Davida nunah pawh khan kan hmu a. Davida khan a sualna a puang a, Pathianin a ngaidam a; mahse, hremna chu a pumpelh chuang lo (II Sam. 12:13,14). Tunah pawh hian Israel fate hi Pathianin a ngaidam a; mahse, hremna an pumpelh lo. Chu ram phaiah chuan Amalek leh Kanaan mite an awm avangin a tuk leh maia Tuipui Sen pana kir leh tura thupek an ni a. Chhim lam a\anga Kanaan panna kawng awm chhun phai ruam chu Kanaan mite leh Amalek-hoten an dan chah tlat avangin Israel-te chu chhim chhak lamah Tuipui Sen panin an kal ta a (13:28,29). Hei hi Tuipui sen hmar chhak lam pang, Aqaba li tengsawl a ni. Tuipui Sen tih hi Hebrai \awng chuan Phairuang tuipui tihna a ni.

Sawi ho tur Mosia \awng\aina Pathianin a chhang a. I thu ang chuan ka ngaidam ang e a ti a. Chuti chung chuan Kanaan ram an lut thei dawn lo va, thlalerah kum tam tak an vakvai leh dawn a ni. Hei hian, Pathianin sualna a ngaihzam mai lohzia a tar lang a. He thu hi Kohhranho tana a pawimawhzia han sawi ho teh u.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

169

END NOTES Aigupta rama kir (14:3) Israel mipuite chuan ram enthlatute thusawi an hriat chuan an mangang em em a, an \ap zankhua a. Chuvangin, ramtiam Kanaan pan ai chuan an chhuahsan ram Aigupta-a kir leh an rel ta a ni. Hei hi ringtute nuna thleng fo a ni. Ramtiam kan panna kawngah hian harsatna leh tuarna a lo thlen chang hian mi tam tak chuan kir an duh fo reng a ni. Eng chen nge? (14:11) He zawhna hian Pathian ze ril tak pakhat chu a tarlang a. Mihringte chauh hian harsatna leh beidawnnate a lo thlenin Pathian hnenah Eng chen nge ni ang? tiin kan zawt lo va, amah Pathian ngei pawh hian he zawhna hi mihringte a zawt fo \hin a ni. Pathianin mihringte a dawh theihzia kan hmu a, chumi rualin Pathian dawhtheihnain phal loh chin a neih dan pawh a hriat theih bawk. Pathian zepui (14:18-23) He laia Mosia \awng\ainaah hian Pathian ze ropui tak kan hmu a, Pathianin ama zia ngei a sawina hi Exodus 20:5, 6; 34:6, 7; Deut. 5:9-10; 7:9, 10-ah te kan hmu. Pathian chu thinnel tak, khawngaihnaa khat, mite sualna leh bawhchhiatna ngaidam \hin ni mah se, thil tisual ngeite hrem a, sual leh a nghawng tihbo duhtu a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

170

ZIRLAI 19 PATHIAN HREMNA LEH RAM RUN VAWI KHATNA


Chhiar tr : 14:26-45 Chng vawn : Tin, ram enthla tura Mosia tirh lo kir leh, ram chanchin a \ha lo zawnga rawn sawi a, a chunga pungkhawmho phunnawitirtu, ram a tha lo zawnga rawn sawitute chu LALPA hmaah hriin an thi a. 38Ram enthla tura kalte zinga Nuna fapa Josua leh Jephunea fapa Kaleba erawh chu an thi ve lo va (14:36-38). Tun \umah hian Pathian hremna leh ram run vawi khatna kan zir dawn a. Pathianin Israel fate chu a chunga an helna sual avangin a hrem dawn a. LALPA an rin loh avangin kum sawmhnih chin chung lam zawng zawngte chu thlalerah an thi fai vek ang a, ramtiamah an lut lo vang a, Kaleba leh Josua erawh chu an lut ang. Ram enthlatute zinga mipui hruai sualtute kha hripuiin an thi ang a. Thlalerah hian thi mai ila a ziaawm zawk ang titute kha thlalerah an thi fai vek ang a. Ral hmaa thi mai tura ngaih naupangte khan ramtiam Kanaan an luah zawk dawn a ni. Vawiina kan zir tur hi hlawm thumah \henin zir ila.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

171

1.

Phunchiarho chunga Pathian thinurna (14:26-35)


26

Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 27Heng mi suaksual pungkhawmho, ka chunga phunnawi thin hi eng chen nge ka dawh ang? Israela thlahte phunnawina, ka chunga an phunnawinate chu ka hria e. 28An hnenah, Ka nunna chhalin ka sawi e, ka benghriat ngeia i sawi ang takin in chungah ka ti ang a; 29in ruangte chu he thlalerah hian a awm ang a; in zinga mi chhiar tawh zawng zawng, kum sawmhnih achin chung lam mi ka chunga phunnawiho zawng zawngte chu, 30ban phar meuhva, ka awmtir ang che u ka tih ramah chuan Jephunea fapa Kaleba leh Nuna fapa Josua chauh lo chu in lut tawp lo vang. 31Amaherawhchu, Man tur mai an ni ang, in tih in fanaute hi chu ka hruai lut ang a, in duh loh ram chu an hria ang. 32Nangni erawh chu in ruang he thlalerah hian a awm ang. 33In fate chu thlalerah kum sawmli an tei an tei ang a, thlalera in ruangte a riral hma loh chuan in nawhchizawrhna chu an tuar ang. 34Ram in va enthlk ni zat, ni sawmli chu, ni khat aiah kum khat zel, kum sawmli chhng zet in bawhchhiatna in tuar phah ang a, tichuan ka tum dan ka tihdanglam hi in hria ang. 35Kei LALPA hian mi suaksual pung khawm mi dodala pung khawmho chungah hei hi ka ti ngei ang ka lo ti tawh a: he mi thlalerah hian an boral ang a, chutah chuan an thi ang, LALPAN a ti, ti rawh u, tiin. Helai hlawmah hian phunchiarho chunga Pathian thinurna kan hmu a. Josua leh Kaleba tel lovin, kum sawmhnih chin chunglam zawng zawngte chuan Kanaan ram an lut lo vang a, thlalera an vah kualna lamah an thi vek dawn a ni. Aigupta a\anga chhuak zawng zawngte kha Pathianin Kanaan ram an luh a phal lo chungin khawngaih dila Pathian hnena Mosia \awng\aina chu
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

172

Pathianin a ngaithla a. Kum sawmli lai thlalera an vah hnua Kanaan ram an luh chu a phal a. Aigupta a\anga chhuakhote tel lovin, \hangthar Israel fa kawng laka pianghote chu Josua leh Kaleba hovin ram tiamah chuan an la lut dawn a ni. Ram enthlatute kha ni sawmli an thang a, ni khat aiah kum khat, a vaiin kum sawmli an vakvai dawn a ni. Bible-ah hian Numbers sawmli hi Numbers pawimawh tak a ni a, hun rei sawi nan hman \hin a ni. Tui let chhung kha ni sawmli leh zan sawmli a ni a (Gen. 7:12). Isua thlalera thlema a awm chhung pawh kha ni sawmli a ni (Mk. 1:12). Kanaan rama lut thei lo turte hi kum sawmhnih chin chung lam chhiarpuia telte kha an niin a lang a. Chuti a nih chuan Levia chite leh kum sawmhnih hnuai lam hmeichhia leh mipa naupangte chuan Kanaan ram an lut thei dawn niin a lang. Ram enthlatu hel sawmte kha hri veiin an thi a. Ral hmaa thi mai tura ngaih naupangte khan Josua leh Kaleba hovin thlahtute hnena ram tiam chu an luah dawn a ni. An fate chu thlalerah kum sawmli an vakvai ang a, anmahni an thih zawh hma chu an suahsual man an tuar dawn a ni (14:33). 2. Josua leh Kaleba zuah an ni (14:36-38)
36,37

Tin, ram enthla tura Mosia tirh lo kir leh, ram chanchin a \ha lo zawnga rawn sawi a, a chunga pungkhawmho phunnawitirtu, ram a tha lo zawnga rawn sawitute chu LALPA hmaah hriin an thi a. 38Ram enthla tura kalte zinga Nuna fapa Josua leh Jephunea fapa Kaleba erawh chu an thi ve lo va. Mosia \awng\aina LALPAN a chhanna 14:20-25-ah khan enthlatu mi sawmpahnihte zingah Kaleba chauh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

173

kha LALPA thu awih, a thlahte nena ram tiam lut thei tur angin kan hmu a. Tunah erawh chuan Josua leh Kaleba-te an lo lang kawp ta a. Heta sawi dan inang lo hi thu lakna hnar inang lo (JED&P) vang a ni thei.1 Ram enthlatu lo kir lehte zinga report a \ha lo zawnga sawia mipui tilunghnurtute chu LALPA hmaah hri veiin an thi ta a. Hri veiin an thi tih hi hripui veiin an thi tiin sawi ila, a dik zawk mahin a lang. LALPAN hri hmanga a hremna, thih thutna thu sawina a ni.2 Tichuan, ram enthlatu hnam tin aiawh mi sawmpahnih zingah Nuna fapa Josua leh Jephunea fapa Kaleba te pahnih chauh chu a dam chhun an ni ta a ni. A \ha lo zawnga ram chanchin sawi tih pawh hi 13:31-31 lamah khan, Kaleba kalpuite chuan, Keini aiin an tam a, kan ngam hauh lo vang, ... Kan ram han en thlithlai chu ei khawp thar theihna pawh a ni lo, kan mi hmuhte lah pa lian pui pui an ni. Mi lian chi, Anak thlahte pawh kan hmu; an lakah khau ang lek kan ni a, anni pawhin khau ang lekin min hmu awm e, tiin Israel mite zingah a \ha lo lamin ram chanchin chu an sawi a, mipui an tilunghnur a. Phunchiarna nasa tak a lo awm ta a, an hel a, hruaitu thar siam tumin hma an la kha a ni a. Hei hi Pathian thutiam rin lohna leh Pathian chunga helna a nih avangin LALPA hmaah hri veiin an thi ta a ni. 3. Ram run vawi khatna (14:39-45)
39

Tin, Mosian chung thute chu Israela thlahte zawng zawng chu a hrilh a: tichuan mipuite chu an lungngai ta hle mai a. 40Chutichuan, zing takah an tho va, tlng chhipah an han chho va, Ngai teh, hei kan lo kal e, LALPAN min tiamna hmunah chuan kan kal ang e, kan lo sual ta a ni e, an ti a. 41Tin, Mosian, Hmuingilna a ni
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

174

lo vang tih hre reng chungin engah nge Lalpa thupk in bawhchhiat teh reng? 42In zingah LALPA a awm si lo va, hmlmate lo tihhlum mai turin chho suh u. 43In hmaah khian Amalek-ho leh Kanaan-ho an awm a ni, khandaiha tihhlum in ni mai ang: LALPA chu in hawisan tak avangin in hnenah Lalpa chu a awm lo vang, a ti a. 44 Nimahsela tlng chhipah chuan kal an tum tal a: amaherawhchu LALPA thuthlung bawm leh Mosia chu bk ata an chhuak ve lo. 45Chutichuan chu mi tlnga awm Amalek-ho leh Kanaan-ho chu an lo chhuk a, an bei a, Horma thlengin an vaw thlu rum mai a. Israel fa, phunchiarhote chunga Pathian thinurna thu leh, chumi avanga Pathianin anmahni a hremna tur thu, Kanaan ram an luh loh tur leh kum sawmli chhung thlalera an vahvaih tur thu, an thih zawh hma chu an suahsual man an tuar ang a, thlalerah an thi phiar dawn a ni tih thute chu Mosian Israel mite a han hrilh chuan an lungngai hle a. Pathian thinurna thu an hriat chuan an inchhir a. Heti thleng hi kan lo kal tawh a, tunah zawng LALPA sawi ram luh kan inpeih ta, kan lo tisual a ni, an ti a. A tuk zingah chuan LALPA duhzawnga ngaiin, amah tihlawm duhin tlang ram bei turin an chhuak ta a. Mosian, In hlawhtling dawn lo, ... LALPA chuan a awmpui lo vang che u, ... LALPA in zui duh si lo va, a pui lo vang che u tia a hrilh chungin Amalek leh Kanaan mite bei turin tlang ram chu an pan lui hram a. Amalek leh Kanaan mite chuan an rawn bei a, an hneh a, Horma thlengin an rawn um a. He ram run vawi khatnaah hian Thuthlung Bawm leh Mosia chu an kal ve lo. Thuthlung Bawm an kawl
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

175

chhung chuan Israel-te hnenah Pathian chu a awm zel a (7:8-9). Thuthlung Bawm tel lova Kanaan ram luh an tum pawh khan Pathian malsawmna chuan a zui ta lo reng a ni. Horma awmna lai tak hi hriat chian a ni tawh lo na a, Beerseba khawchhak lam km. 16 vela hla, tunlaia Tell el-Meshash lai vela awm nia rin a ni. |henkhat chuan Beerseba hmarthlang km. 19 vela awmah an ngai a, \henkhat chuan Tell el-Milh, Tell Arad chhimthlang km. 13 vela awm niin an ngai bawk.3 Vawiina kan zirlaiah hian Pathian thutiam ring ngam lova Israel fate an awm avanga an chunga rorelna lo thleng kan hmu a. Pathian tihlawmna tur ngaihtuaha Kanaan ram run hmasak ber chanchin kan hmu bawk a. Pathian rinngamna leh rilru lamletna tak tak, simna tel lova, thiltiha thiam inchantir tuma Israel fate ral beihna chuan mualphona nasa tak a thlen a. Pathian ram zauhna tura kan rawngbawlna kawng hrang hrangah hian Kohhranhote pawhin zir tur kan neih ve ngei a rinawm.

Sawi ho tur Pathian thutiam (a tiamtu Pathian) ring ngam lova Israel fate an phunnawinaah hian Pathian lam thlir lo va, mihring lam an thlir vangin Pathian thinurna an tawng bua niin a lang a. Kan rawngbawlnaah hian, Pathian rinnaa innghat rawngbawlna pawimawhzia, zau takin i han sawi ho teh ang u.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

176

END NOTES 1. Gordon J. Wenham, Numbers, Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p. 124. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 78. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 149.

2.

3.

Ka nunna chhalin ka sawi e (14:28) He thu hi lehlin tharah chuan Mi nung ka nih hi tia dah a ni a, zawlneiten Pathian aw an dawn an puan chhuah dawnin a bul \an nan he thu hi an hmang \hin. Hri (14:37) Ram en thlithlaitu zinga a \ha lo zawnga ram chanchin sawia, mipui tihnualtute chu Lalpa hmaah hri veia an thih thu kan hmu a. Hri hi Pathianin mi sualte a hremna hmanrua chauh ni lovin a mite a tlawh a, an zingah a awm ngei a ni tih lantirna a ni. Tlang chhipah an han chho va (14:40) Israel mite chuan ramtiam luh an hlauh avangin Pathian chuan tlangram lam pan lova Tuipui Sen pana kir leh turin a hrilh a (14:25); nimahsela, an sualte inhmu chhuakin tlangram lam chu pan an tum leh ta tho tih kan hmu a; mahse, chu chu Pathian
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

177

remtih zawng a ni tawh lo. He thil a\ang hian thil pahnih hriat tur a awm a; pakhatah chuan simna hian hun tiam a nei. Esauva pawh khan a fatir nihna Jakoba hnena chaw vawi khat eia a hralh hnu lawkah khan \ap chungin neih let leh tum mah se fatir malsawmna erawh chu a chang ta chuang lo tih kan hmu (Gen. 27). Pahnihnaah chuan heta an thiltih hian Pathian aw an pawisak lohzia a tarlang. Thlaler lama kir tura hrilh an nih hnuah tlangram lam pan an tum a, an thih phah ta zawk a ni. Horma (14:45) Israel mite chu Amalek leh Kanaan mite chuan Horma thleng zaka an um thu kan hmu a. Horma hi a awmna hmun chiah hriat a ni tawh lo va. Horma tih hming leh Hebrai \awnga herem tih hi a inzawm a, a awmzia chu chhe tura hlan tihna a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

178

ZIRLAI 20 RAM TIAMA THIL HLAN DAN TUR


Chhiar tur : 15:1-41 Thu vawn : Israela thlahte bia la, an hnenah, Heti hi a ni ang a, ka hruaina tur che u ram in va thlen a, chu mi ram chhang in ei hun chuan LALPA hnenah then thilhlan in hlan tur a ni (15:18,19). Bung 14-naah khan Israel fate helna leh an helna avanga Pathian thinurna leh hremna thu kan hmu a. Vawiinah hian Aigupta a\anga puitling hruai chhuahhote khan ram tiam an lut ve thei dawn lo va, naupang \hangtharhote Kanaan ram lut turte tan Kanaan ram an luh huna ram tiama thil hlan dan tur kan zir dawn a ni. 1. Ran hlan dan turte (15:1-16)

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte bia la, an hnenah, In awmna tur ram ka pk che u in thlen huna 3 LALPA hnena meia thilhlan, halral thilhlan emaw, thutiam hlen tura inthawina emaw, mahni duh thua thilhlan emaw in kut hunbiah emaw, ran rual zinga mi emaw, beram rual zinga mi emaw LALPA tana rimtui siam tur emawa in hlan hun chuan, 4LALPA hnena a thilhlan hlantu apiangin chhangphut thilhlan, chhangphut dip mi epha hmun lia thena hmun khat, hriak hin hmun lia \hena hmun khata hmeh a hlan tur a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

179

ni; 5tin, in tur thilhlanah uain hin hmun lia \hena hmun khat halral thilhlan emaw, inthawina emawa, hlannaah beram no hming kimin inbuatsaih tur a ni. 6Tin, beram paah chuan chhangphut thilhlan, chhang phut dip mi epha hmun sawma \hena hmun hnih, hriak hin hmun thuma \hena hmun khata hmeh in buatsaih tur a ni. 7tin, in tur thilhlanah chuan LALPA tana rimtuiah uain hin hmun thuma \hena hmun khat in hlan tur a ni. 8Halral thilhlanah emaw, thutiam hlen tura inthawina emaw, LALPA hnena remna thilhlanah emawa bawngpa in buatsaih hun chuan, 9 bawngpa hlan rual chuan chhangphut thilhlan chhangphut dip mi epha hmun sawma \hena hmun thum, hriak hin chanvea hmeh in hlan tur a ni. 10Tin, in tur thilhlanah uain hin chanve, LALPA tana rimtui meia thilhlan in hlan tur a ni. Chutiang chuan bawngpa te, beram pa te, beram no a pa te, kel no te an hming kimin tih tur a ni. 12An tam dan zir zelin inbuatsaih ang a, an tam dan ang zel chuan in hlan tur a ni. 13chumi rama piang zawng zawng chuan hetiang zel hian LALPA tana rimtui meia thihlan an hlan hunin an ti tur a ni. 14Tin, hnam dang mi in hnena khawsa \hin emaw, tupawh in hnena khawsa zel \hin turte emaw, LALPA tana rimtui meia thilhlan hlan duh apiang chuan in tih ang takin an ti ve tur a ni. 15In thlahte thleng atan mipuite leh hnam dang in hnena awmte tan pawh dan angkhat chauh a awm tur a ni; LALPA hmaah hnam dangte chu nangmahni ang chiah an ni ang. 16In tan leh in hnena hnam dang awmte tan dan hmun khat leh tih dan hmun khat chauh a awm ang, ti rawh, tiin.
11

Kanaan ram tiam Lalpan a hruai thlen hun chuan Israel fate chuan thilhlan atan bawngpa te, berampachal te, berampui te, kelte an hmang tur a ni a. LALPA hnenah
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

180

halral thil hlan atan te, mahni duhthua thil hlanah te, kut nikhuaa thil hlanahte an hmang tur a ni. Halral thil hlan atan beram emaw kel emaw an hman chuan ran pakhat zelah buhbl thil hlan tur chhangphut kg. khat leh olive hriak litre khat, leh in tur thil hlan tur uain litre khat nen an rawn keng tur a ni. Berampachal an hman chuan buhbl thil hlan tur chhangphut kg. hnih leh Olive hriak litre khat leh a chanve, leh in tur thil hlan tur uain litre khat leh a chanve an rawn keng tel bawk tur a ni. Halral thil hlan atan bawngpa an hman chuan chhangphut kg. thum, olive hriak litre hnih leh uain litre hnih an rawn keng tel tur a ni. Bawngpa te, berampachal te, berampui te leh kelte an hlan rualin pakhat hisap zela an hlan tel tur chu an ran hlan tam dan azir zelin thil dang pawh an telh tam tur a ni. Heng thilah hian Lalpa hmaah mikhual leh khawtual an thuhmun vek a, tih dan thuhmun an hmang tur a ni. LALPA hnena an ran hlan azirin buhbl thilhlan leh in tur thilhlan tel turte a danglam a. Hetiangin:
Ran hlan Beramno Berampa Bawngpa Buhbl thil hlan In tur thil hlan Wine Olive hriak Chhangphut 1.5 kgs (1/10 Ephah) 3 kgs (2/10 Ephah) 4.5 kgs (3/10 Ephah) .5lit (1/4 hin) .8 lit (1/3 hin) 1 lit (1/2 hin) .5lit (1/4 hin) .8 lit (1/3 hin) 1 lit (1/2 hin)

Hin 6 hi Ephah 1 a ni a, chu chu litre 15 vel a ni. Kanaan mite leh Grik mite inthawinaah pawh buhbl thil hlan leh in tur thil hlante hi an hlan tel ve \hin.1
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

181

2.

Ei tur thil hlan turte (15:17-21)


17

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 18Israela thlahte bia la, an hnenah, Heti hi a ni ang a, ka hruaina tur che u ram in va thlen a, 19chu mi ram chhang in ei hun chuan LALPA hnenah then thilhlan in hlan tur a ni. 20In chhang hmeh hmasak ber zinga mi hlawm khat chu then thilhlanah in hlan tur a ni: hruiha mi then thilhlanah in then angin in then tur a ni. 21In thlahte thlengin in chhang hmeh hmasak ber chu LALPA hnena then thilhlan atan in hlan zel tur a ni. Hei hi Kanaan ram luh huna thil hlan dan tur dang chu a ni leh a. Israel faten Kanaan ram an thlen hunah an buh thar hmasa an ei hun chuan LALPA hnena hlan tur an dah hrang tur a ni a. An barli thar hmasa a\anga chhang siam hmasak ber tlang khat LALPA hnenah an hlan tur a ni. Kumkhuain an chhang siam hmasak tlang khat chu LALPA hnenah an pe ziah tur a ni. Helaia thil hlan sawina \awngkam hi Hebrai \awng chuan trumah tih a ni a. Puithiam hnena chhang hlan sawina a ni (cf. Lev. 7:32; Num. 18:8f). Thuthlung Hluiah hian sawma pakhat pek thin bkah thlai thar hmasa Pathian hnena pek tur a ni a. Chutiang chuan nau piang hmasa te, ran piang hmasa te, thlai thar hmasate chu Pathian ta an ni a, Pathian hnena hlan tur an ni (Exod. 22:29-30; 23:19). Hengte hi Puithiam hnena pek an ni a, inthawinaa hlan tur an ni a, duh chuan tangkaa tlan chhuah theih an ni. Temple pahnihna chhiat hnu pawh khan an la ti chhunzawm zel a. Inah miin barli thar hmasa chhang a siamin Lalpa pual a dah hrang zel a. Chutiang chuan in tin leh chhungkaw tin chu Pathian biakna hmun a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

182

3.

Sual thawina thil hlan leh hremna (15:22-31)


22,23

Tin, heng thupk zawng zawng LALPAN Mosia hnena a sawi, LALPAN thu a pk tirh a\anga in thlahte thleng atana Mosia hmanga thu a pk zawng zawng che u hi in pawm lohva in bawhchhiat chuan, 24hetiang hi a ni ang a, pungkhawmhovin hre lova tihpalh a nih chuan pungkhawmho zawng zawng chuan halral thilhlan LALPA tana rimtuiah bawngtuai pakhat an hlan ang a, a dan pangngai angin chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan nen, sual thawi nan kel pa pakhat an hlan tel bawk tur a ni. 25Tin, puithiamin Israela thlah pungkhawm zawng zawng tan remna a siam ang a, ngaihdam an ni ang, tihpalh a nih avang leh an thilhlan, LALPA tana meia thilhlan leh an tihsual aiah sual thawina an hlan tak avangin; 26Israela thlah pungkhawm zawng zawngte chu ngaihdam an ni ang a, an zinga hnam dang awmte pawh; mipui zawng zawngin an tihpalh a nih a vangin. Tin, miin hre lovin thil a tihsual chuan sual thawi nan kel nu pakhat kum khat mi a hlan tur a ni. 28Hre lova LALPA hmaa tisualtu tan chuan puithiamin remna a siam tur a ni; tichuan ngaihdam ani ang. 29Hre lova tisualtu tan, Israela thlah, chu rama piangte tan leh hnam dang mi an zinga awmte tan pawh dan angkhat in nei tur a ni. 30Amaherawhchu hre reng sia tilui chu chu rama piang emaw, hnam dang emaw pawh ni sela LALPA sawichhia a ni a; chu mi chu a chipuite zing ata tuithlar tur a ni. 31LALPA thu chu a hmusit a, a thupk chu a bawhchhiat avangin, chu mi chu tuithlar hlauh tur ani a, a khawlohna mawh chu a phur ang, ti rawh, tiin.
27

Mosia hnena LALPA thupek hi tuin emaw, hnam pumin emaw chinchang hriat loh vanga thil an lo tihsual
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

183

palh chuan halral thil hlan atan bawngpa an hlan tur a ni a. Sual thawina thil hlan atan kelpa an hlan tel bawk tur a ni. Puithiam chuan hnam pum sual chu a thawi ang a, ngaihdam an ni tawh ang. An zinga hnam dang zawm vete nen lam ngaihdam an ni ang. Mi malin hre lova thil sual a tih palh chuan, sual thawina thilhlan atan kel no, a nu, kum khata upa a hlan tur a ni. Puithiamin maichamah sual thawina thil hlan a tihsak ang a, ngaihdam a ni tawh ang. Mi malin emaw, hnam pumin emaw, thil tihsual palh thuah Israel-te leh an zinga hnam dang awm ve te pawhin he dan hi an zawm tur a ni. Tu pawh, hre reng chunga thil tisual chu, LALPA sawichhia a ni a, tihhlum ngei tur a ni a; a sual mawh chu a phur ang. Helai thu hlawm hi hmanlai Juda-te thurochhiah (tradition)-ah chuan hre lova milem biakna suala tlute chungchang sawinaa ngaih a ni a; mahse, tlai khawhnuah huap zau zawka hman tak niin hrilhfiahtute chuan an ring a ni. An zinga hnam dang a ngheta awm vete pawh a huam vek a ni. Hre reng chunga thil tisual luite tan ngaihdamna a awm lo. LALPA zah lohna leh thu awih lohna a nih avangin an zing a\anga tihboral tur a ni. Chinchng hriat loh vanga tihsual palh pawh thawi a ngai a. Tum reng vang ni lova tisual palh, thil serh khawih palh emaw, bawlhhlawh laia inbiakna buka kal palh emaw te hian mi zawng zawng a tikhawlo thei a. Chuvangin, an vaiin sual ngaihdamna an mamawh a ni (Lev. 4:27-31).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

184

4.

Chawlhni bawhchhia hremna (15:32-36)


32

Israela thlahte thlalera an awm lai chuan mi pakhat chawlhnia thing fawm hi an hmu a. 33A thing fawm hmutute chuan Mosia leh Arona leh mipuiho hnenah chuan an hruai a. 34Engtia tih tur nge tih la puan loh a nih avangin tan inah an khung a. 35Tin, LALPAN Mosia hnenah, Chu mi chu tihhlum ngei ngei tur a ni, daipawnah mipui zawng zawng chuan lungin an deng tur a ni, a ti a. 36Tichuan LALPAN Mosia thu a pk ang chuan mipui zawng zawng chuan daipawnah an hruai a, lungin an denghlum ta a. Chawlhni (Sabbath) chu hapta tina hahchawlhna ni a ni a. Zirtawpni tlai ni tlak chiah a\angin a in\an a, a tuk Inrinni tlai ni tlak chiahah a tawp leh a ni. Sabbath tih hi Hebrai \awng a ni a, titawp emaw chawl emaw tihna a ni. Tunlai Juda-te ang bawkin hmanlai Israel-te chuan he ni hi Pathian biak nan an hmang a, an hnathawh an chawlhsan \hin a ni. Israel-te thlalera an awm lai khan, mi pakhatin chawlhni bawhchhiain Sabat niah thing a fawm a. Mosia te, Arona te leh pung khawmho hmaah an rawn hruai a. Engtia tih tur nge tih a chian mai loh avangin ripah an khung phawt a. LALPA thupek angin daipawnah an hruai a, vantlangin lungin an denghlum ta a ni. Israel-te zingah hian lunga denhlum hi mi sual hremna tlanglawn tak a ni. Pathian dan bawhchhia, Sabbath serh lo ang chite hremna chi khat a ni. An chenna hmun (camp) vawn thianghlim nan camp pawn lam, daipawnah an denghlum \hin (Lev. 24:12,23).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

185

5.

Pehbuk siam tura thupek (15:37-41)


37

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 38Israela thlahte hnenah, an thlahte thlenga an puan hmawrah a fem siam tur leh, a hmawr tin, femah a dum pwl dah turin ti rawh: 39,40 chu mi fem chu in en \hin a, LALPA thupk zawng zawng in hriat renga in zawm nan leh nawhchizuara in awm thin anga in thinlung duhzawng leh in mit la zwng uma in awm loh nan leh ka thupk zawng zawngte chu in hriat renga in zawm a, in Pathian tana in thianghlim theih nan a ni. 41In Pathian ni tura Aigupta ram ata hruaichhuaktu che u LALPA in Pathian ka ni. Kei hi LALPA in Pathian chu ka ni, tiin. LALPAN Mosia hnenah Israel-te chu, an silhfen tlang kila, la dumpawl hmanga pehbuk siam turin a hrilh a. Chu chu kumkhuaa an tih \hin tur a ni. Chu pehbuk chuan Lalpa thupekte chu a hriat chhuahtir ang a, a thupek zawng zawng zawm tur an nih te, a tana invawng thianghlim tlat tur an nihte a hriat chhuahtir \hin ang. LALPA chu an Pathian ni tura Aigupta ram a\anga hruai chhuaktu a ni. Pehbuk hi an kal zawnga che suau suau theiin an siam a, chu chu Pathian thupek leh dante zawm tur an nih hriat chhuahtirtu a ni. Tunlai thleng pawhin Juda-te \awng\aina puanbahah chuan pehbuk hi a la awm zel a ni. Synagog-ah chuan mipa kum 13 chin chung lamte chuan thawmhnaw bik a kil lia pehbuk awm, a lai kua, chumia lu rawlh a awm lam leh hnung lama inbang liam tallith an tih chu an ha vek a ni.2 Deut 22:12-ah chuan I puan sin kil liah pehbuk siam thin ang che tia thupek a ni. Vawiina kan zirlaiah hian thil hlan dan tur chi hrang hrang Ran, buhbl leh in tur thil hlante kan hmu a. Pathian hnena thil hlan chungchangah hian Kohhranhote
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

186

hian \hanna tur kan neihte zir chhuak belh \heuh thei ila a lawmawm hle ang.

Sawi ho tur Ram tiama thil hlan dan tur kan zir a. Thuthlung Hluiah hian Sawma pakhat bkah, thlai thar hmasa, nau piang hmasa, leh ran piang hmasate chu Pathian ta, Pathian hnena hlan tur an ni a. Keini ho zingah hian sawma pakhat tal hi chu Kohhran chhungkaw tinte hian Pathian ta a nih ang hian pek vek tur a ni dawn lawm ni? I han sawi ho teh ang u.

END NOTES 1. Gordon J Wenham, Numbers, Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p. 128. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 84.

2.

LALPA tan rimtui (15:3) Ramtiam an thlen huna Lalpa hnena thilhlan tur hrang hrangte chu Israel mite hriattir an ni a, chung thil hlan rimte chu Lalpa lawm zawng tak a nih thu kan hmu a. Hei hian Lalpan anmahni leh an thilpekte chu a pawm ngei a ni tih a kawk. Tun thleng hian Kohhran \henkhatah chuan an inkhawmna inah Pathian an biak laiin thil rimtui an hal \hin. Tirhkoh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

187

Paula chuan Krista inpekna chu Pathian tana rimtui a nih thu a sawi (Eph. 5:2) Sual chi hnih (15:22-31) Helaiah hian tihsual chi hnih kan hmu a; tihsual palh leh hre reng chunga tihsual te. Hnam pum puiin emaw, mi malin emaw Lalpa laka thil an tihsual palh chuan puithiamin sual thawina a hlan a, an sualte ngaihdam a ni \hin. Nimahsela hre reng chunga tihsual erawh chu ngaihdam theih a ni lo va, tihhlum tur a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

188

ZIRLAI 21 KORA LEH A |HIANTE HELNA


Chhiar tur : 16:1-35 Thu vawn: Chuvang chuan nang leh i pwlte zawng zawng LALPA dodalin in pung khawm a ni. Tin, Arona hian engnge maw a tih a, a chungah hian in phunnawi? a ti a (16:11). Vawiinah hian Kora leh a \hiante helna thu kan zir dawn a. Bung 16 hi \um hnih zirah kan hmang dawn a ni. Pathian ring ngam sela chu, Kades Barnea a\ang khan Kanaan ram lut nghal mai thei tur an ni tawhin a lang a. Mahse, Kanaan ram luh an hnial a, an duh lo va. Bung 33-na lam kan en chuan Israel faten thlaler zin kawnga an hmun tlawh hrang hrangte kan hmu a. Bung 15-19 kan chhiar chuan Kades Barnea an lo luh leh kum thleng, kum 38 chhunga an thil tawh hrang hrangte kan hmu bawk a. Kora leh a \hiante helna hi thil thleng hrang hrang zinga \ha lo ber a ni hial awm e. Chu chu i han zir dawn teh ang. 1. Kora leh a \hianten Mosia an phiar (16:1-3)

Levia fapa Kohatha, chu mi fapa Izara, chu mi fapa Kora chu Eliaba fapate, Dathana leh Abirama leh Peletha fapa Ona, Reubena thlahte nen chuan mite an hruai a: 2 Israela thlahte, mi lar deuh deuh mipui zinga hotu,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

189

roreltua thlante zinga mi zahnih leh sawmnga te nen Mosia hmaah an va thawk a: 3Mosia leh Arona phiarin an pung khawm a, an hnenah, In induh em mai, mipuite chu an thinghlim \heuh si a, LALPA pawh an zingah a awm si a: eng vangin nge LALPA mipui pungkhawmho chunga in indah chungnun bik? an ti a. Kora chuan Mosia chu luahlan a tum a, Dathana leh Abiramate chuan an thlawp a, Israela thlahte zinga hotu, roreltua an thlante zinga mi zahnih leh sawmngain an thlawp bawk a. Mosia leh Arona hnenah a rualin an lo thawk a, I in lek lu ta, mi tin, LALPA ta kan ni vek a, LALPA chuan min awmpui ve \heuh alawm. Chuvangin, nang Mosia, eng vangin nge LALPA mite zinga lal bika i indah? (lehlin thar) an rawn ti a. Khawvel hi lalna leh thuneihna inchuhna hmun a ni a. Pathianin a hruai chhuah Israel fate zinga helna nasa tak chawk chhuaktu hmasa chu Kora hi a ni a. Amah leh a thurualpuite hian ualau takin Mosia leh Arona kaihhruaina chu an rawn do ta a ni. An rawn do dan hi kawng hnih langsar tak a awm. Kawng khatah chuan mi zawng zawng hi an thianghlim vek a ni tiin Mosia leh Arona ang bawkin LALPA chuan min awmpui \heuh an ti a. A dang lehah chuan, Kora thurualpui Dathana leh Abirama te chuan Mosia chu, Kan chungah nangmah leh nangmah lalah i insiam, tiin an rawn bei a. Mosia an beih laiin Kora hian sakhuana serh leh sang thil, puithiam dinhmun lamah a rawn bei a ni. Kora chu Levia chia mi Kohatha thlaha mi a ni a (3:21-31; 4:1-20), Temple-a hla hruaitute thlahtu a ni bawk (I Chro. 6:22,24,33,38). Dathana leh Abirama te hi Reubena thlah an ni a. Arona fate ang bawka puithiam nihna dinhmun \ha luah theiah an inngai a ni. Israel-te riahhmun remnaah khan chhim
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

190

lamah Reubena pawlho an awm a. Kohatha thlahte hi Biak bk chhim lama awm an ni bawk a. Mosia leh Arona beihnaah pawh hian \ang tlang awm tak pawh an ni. 2.
5

Mosia chhanletna (16:4-19)


4

Chu chu Mosian a han hriat chuan a bawkkhup a: tin, Kora leh a pwlte zawng zawng hnenah chuan, Naktuk zingah LALPAN a tate leh a thianghlimte chu tilangin amah va hnaih turin a ti ang, a thlante ngei chu amah va hnaih turin a ti ang. 6Heti hian ti rawh u, naktukah mei laknate keng ula, 7chutah chuan mei dah ula, LALPA hmaah rimtui phul rawh u; tin, LALPAN a thlan apiang chu a thianghlim ang: Levia fapate u, in induh em mai, tiin a sawi a. 8Tin, Mosian Kora hnenah, Nangni Levia fapate u, ngaithla rawh u, 9,10LALPA biak bka rawngbawla, mipuite hmaa an rawngbawla, ding tura Israelte Pathianin amah hnaih tura Israel mipuite zing ata a tihhran che u leh Levia fapa in unaute zawng zawng nena amah hnaih tura a awmtir che u hi thil te thamah in ngai a ni maw, puithiam nihna in la zawn cheu? 11Chuvang chuan nang leh i pwlte zawng zawng LALPA dodalin in pung khawm a ni. Tin, Arona hian engnge maw a tih a, a chungah hian in phunnawi? a ti a. Tin, Mosia chuan Eliaba fapa Dathana leh Abirama a kohtir a: anni chuan, Kan lo chho vang; 13thlalera mi tihlum turin hnutetui leh khawizu luanna ram ata min hruai chhuak hi thil te tham em ni? Kan chungah i intilal lehnghal si. 14Hnutetui leh khawizu luanna ramah min hruai lut lo va, lo leh grp huan ro tur min pe bawk hek lo: hengho mitte hi chawl i phulsak dawn em ni? An lo chho lo tawp ang, an ti a. 15Tichuan, Mosia chu a thin a rim ta hle mai a, LALPA hnenah, An thilhlan chu pawm suh:
12

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

191

an sabengtung chu pakhat mah ka la lo va tumah ka tina hek lo, a ti a. 16Tin, Mosian Kora hnenah chuan, Naktukah nang leh i mi pungkhawmho, nang nen, anni nen, Arona nen LALPA hmaah lo awm rawh u; 17tin, an mei lakna keng \heuh sela, rimtui phul sela, LALPA hmaah mei lakna \heuh, mei lakna 250 chu rawn keng rawh se; nang leh Arona pawhin in mei lakna keng ve ve rawh u, a ti a. 18Tichuan mi tinin an mei lakna chu an keng a, mei an dah a, rimtui an phul a, Mosia leh Arona te nen inbiakna Puan In kawngkaah chuan an va ding a. 19 Tin, Kora chuan mipui zawng zawng chu anmahni dodalin inbiakna Puan In kawngkaah chuan a awmkhawmtir a: tin, mipui zawng zawng chungah chuan LALPA ropuina a lo lang a. Kora leh a \hianten a ruala Mosia leh Arona an rawn hnial takah chuan Mosia chu a bawkkhup a, a \awng\ai a. Kora leh a \hiante hnenah chuan Naktuk zingah LALPA chuan ama tate chu a rawn tifiah mai ang; a mi thlante chauh Maichama an lo kal a phal dawn a ni tiin an meilawh kenga meiling daha a tuk zingah LALPA hmaa rimtui hal turin a hrilh a. LALPA chuan tu nge a thlan kan hre mai ang. Nangni Levia thlahte hi a ni inlek lu ta chu tiin a chhang let a. Mosia chuan Kora hnenah, an hna, LALPA biak bka rawngbawl te, thil \ul apiang mipui lo tihsak tura serhhran an nihna chu chanvo ropui tak a nih thu a hrilh a. Puithiam nih leh zel tuma amah Arona chunga an vui chu Pathian laka vui an ni tih a hriattir a. Mosian Dathana leh Abirama a ko va, anni chuan, Kan lo kal lo vang, khawizu leh hnutetuia luang ram ata hetiang thlaler hmuna thi mai tura min hruai chhuak hi thil nep tak em ni? I intilal hle lehnghal a... meng ve reng si min
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

192

bum i tum a nih hi, kan lo kal lo vang, an ti a. Mosia thinur chuan LALPA hnenah, an thil hlan eng mah lo pawmsak lo turin a ngen a. Mosia chuan Kora chu a hote nen a tuka inbiakna bka lo kal a, mahnia meilawh keng \heuh a, meiling dah a, rimtui hal tur phul a, maichama rawn keng \heuh turin a hrilh a. Chutiang chuan Arona pawh kal ve tur a ni a. Tichuan, Inbiakna buk luhnaah chuan Mosia leh Aronate nen an ding tlang a. Kora chuan a hote lo kal khawm chu Mosia leh Arona a hmachhawntir a. LALPA ropuina chu a lo lang ta thut a. Meilawh hi inthawina an hlannaa meiling lawh chhuahna a ni a, hmanraw pawimawh tak a ni (Lev. 16:12; Exod. 27:3). Rimtui hi puithiam chauhvin maichamah a hlan thei a, mi dangin hlan an tum ve chuan tihhlum tur a ni (3:10; Lev. 10:1,2). Helai thuah pawh hian a thi lo zawk chu LALPA mi thlan a ni tihna a ni. Dathana leh Abirama te hi Mosia lakah an lungawi lo va, Kanaan ram hausa takah chuan a hruai lut har lutukin an hria a, an phunnawi a ni. Aigupta rama kir leh mai kha \ha zawkin an hria a, chutah chuan lo ram \ha tak an nei a. Aigupta ramah khan bawih an ni tih an theihnghilh \an tawh niin a lang. 3.
21

Pathian thinurna an tawngbua (16:20-35)


20

Chutichuan LALPAN Mosia leh Arona chu a bia a, Heng mipui zing ata hi inthiarfihlim rawh u, ka rawn tiboral thut theih nan, tiin. 22Tichuan anni chu an bawkkhawp a, Aw Pathian nunna zawng zawng hnar i ni, mi pakhat sual avangin mipui zawng zawng chungah i thinur dawn em ni? an ti a. 23Tin, LALPAN Mosia a bia a, 24Mipuite hnenah chuan, Kora te, Dathana te, Abirama te buk ata hi kiansan vek rawh u, tiin sawi rawh, a ti a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS
25

193

Tichuan, Mosia chu a tho va, Dathana leh Abirama te hnenah chuan an va kal a; Israelho upate chuan an zui a. 26Tin, pungkhawmho hnenah chuan, Heng misualho Puan In a\angte hian chuak rawh u khai; an engmah hi khawih suh u, chuti lo chuan an sualna zawng zawngah hian in tel ve dah ang e, tiin a sawi a. 27Chutichuan Kora te, Dathana leh Abirama te buk ata chu an chhuak ta sung sung mai a; tin, Dathana leh Abirama te chu an puan in ata an lo chhuak a, an puan in kawngkaah chuan an nupui te, an fapate, an fanau te te te nen an ding a. 28 Tin, Mosian, Keima rilru puak chhuaka tih a ni lo va, heng thil ti tur hian LALPAN min tir a ni tih hemiah hian an hria ang. 29Heng mite hi mi zawng zawng thih dan ang mai bawka an thih a, mi zawng zawngte hrem ang bawka hrem an nih chuan Pathianin mi tir lo a ni ang a. 30LALPAN thil \har a siam a, leiin a ka a an a, anmahni leh an ta zawng zawng a lem a, Seol-ah a nunga an luh erawh chuan heng mite hian LALPA an lo ngainep a ni tih in hria ang, a ti a. Tin, heti hi a ni a, chung thu zawng zawng chu a sawi zawh chuan an hnuai lei chu a lo khi chat ta phuk mai a; 32tichuan lei chuan a ka a ang a, an chhngkuain Kora mite zawng zawng, an bungrua zawng zawng nen a lem ta vek hlawm a. 33Chutichuan anmahni leh an ta zawng zawng chu Seol-ah chuan a nung chungin an pil ta vek a, lei chuan a ka a chip hnan a, pungkhawm zing ata chu an boral ta a. 34Tichuan an vela Israel mi zawng zawngte chu an au thawmah chuan an tlan darh a, Leiin min lem ve dah reu reu vang e, an ti a. 35Tin, LALPA a\angin mei a lo chhuak a, rimtui hlantu mi zahnih leh sawmngate chu a rawn kanghlum ta a.
31

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

194

LALPA ropuina a lo lang leh a (cf. 14:10). LALPA chuan Mosia leh Arona te chu an himna tura mipui zing a\anga insaseng turin a hrilh a. Mosia leh Arona chuan bawkkhupin mipui tan Pathian hnenah, Aw, Pathian, mi tin nunna hnar i ni a, mi pakhat sual avangin mi zawng zawng chungah i thinur dawn em ni? tiin an \awng\aisak a. An \awng\aina chhan nan chuan LALPA chuan Mosia hnenah, mipui chu Kora, Dathana leh Abirama te buk a\anga insaseng turin a hrilh a. Tichuan, Mosia chu Dathana leh Abirama hnenah a kal a, Israel hruaituten an zui a. Mosia chuan mipui hnenah heng mite hi thih dan pangngaia an thih a, danglam deuhva hrem an nih loh chuan (LALPAN) min tir a ni lo vang. LALPA hian thil la hriat ngai loh a rawn tih a, lei a khik phuk a, an thil neih zawng zawng nen a nung chunga mitthi khuaa an chhuk chuan heng mite hian LALPA chu an hnawl ngei tihna a ni ang, a ti a. A sawi zo hman chiah a, Dathana leh Abirama awmna lei chu a kak phuk a, an chhungte leh Kora-ho mi dangte pawh chu an neih zawng zawng nen an tla pil ta vek a ni. An neih zawng zawng nen mitthi khuaah an chhuk ta a, an pil bo ta a. Chuta awm ve Israel mite chuan, an hlau va, Tlan rawh u, kan tla pil ve mai ang e, an ti a. LALPA chuan mei a rawn tir a, rimtui haltu mi 250-te chu a rawn kanghlum ta vek a. Zirtu \henkhat chuan Mosia chunga helna pahnih Kora helna leh Reubena thlah (Dathana leh Abirama) helna sawi pawlh niin an hria a.1 Hetiang deuh hian an thliar hrang a. (1) Kora helna, chang 1(a), 2(b)-11, 16-24, 27a, 35; (2) Dathana leh Abirama helna, chang 1b-2a, 12-15, 2534 tiin.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

195

Bung 16 bul lam changahte hian sawi pawlh a ni lehzual a ni. Kora leh a zuitute hian LALPA hnaih tura hruaitu \henkhat thlan chhuah bik hi an dodal a. Hengte avang hian Kora pawlte hian puithiam nihna an chuh a, Pathian thinurna an tawng baw ta a ni.

Sawi ho tur Vawiina kan Zirlaiah hian hruaitu leh hotu bikte chunga helna kha Pathian laka helna anga sawi chhuah a ni a. Tuna kan Kohhranah hian a la dik chho ve zel ang em? Han sawi ho teh u. END NOTES 1. Frederick L. Moriarty, S.J. Numbers in the Jerome Biblical Commentary, Vol. I. Published by Theological Publications in India, 1968, p. 92.

In induh em mai (16:3) Mosia leh Arona te chu Levia chi Kora te, Reubena thlah Dathana leh Abirama te leh hruaitu 250 rualten itsikin helsan zai an rel a. Hetih laia an helna chhan ber hi dinhmun sang thikna avang a ni ber a, chu chu Pathianin Sinai tlanga dinhmun hrang hrang a ruahman dodalna a ni (Num. 3-4). Seol (16:30) Mitthi khua hi Hebrai \awng chuan Seol a ni a, Grik \awng chuan Hades tih a ni. Hmanlai Israel ram leh a chhehvelah chuan khawvel hi chhawng thum angin an ngai a; van, lei leh leihnuai te. Leihnuai
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

196

chuan tuifinriat zau tak hi a huap a, chumi hnuaiah chuan Mitthi khua (Seol) hi awmin an ring a, chu chu mitthi tawhte chenna hmunah an ngai. Seol chu khuarkhurum, hmun thim, changpat leh bawlhlawha khat a ni a (Jb. 17:13-16). Mitthi khuaah chuan Pathian hriatna leh chawimawina a awm tawh lova (Sam. 6:6), hnathawh te, ngaihtuahna te, hriatna te leh finna te a awm tawh lo (Ez. 9:10). Hei bkah hian Seol hian chanchin tam tak a nei.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

197

ZIRLAI 22 HEL HMANGTE LAKA NGILNEIHNA


Chhiar tur : 16:36-50 Thu vawn : Tin, Arona chuan Mosia sawi ang chuan a keng a, pungho zingah chuan a tlan lut a, tin, ngai teh hri chu mipui zingah chuan a lo leng tan a; tin, rimtui chu a phul a, mipui tan chuan remna a siam a. 48Mitthi leh mi nung inkrah a ding a, hri chu a kiang ta a (16:47,48). Zirlai hmasaah khan Kora leh a \hiante helna thu kan zir a. Kora leh a \hiante kha Mosia leh Arona laka hel angin kan zir naa, a nihna takah chuan Pathian laka hel an ni ber. Chuvangin, Pathian hremna rapthlak tak an tawk a. Vawiinah hian chutiang mi, helhmangte laka ngilneihna thu kan zir dawn a ni. 1. Kang hlum tate mei lakna (16:36-40)
36

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 37Nangin mei chu tidarh la, puithiam Arona fapa Eleazara chu mei ata mei lakna te chu la chhuak turin hrilh rawh, thil thianghlim a ni si a: 38anmahni nunna chunga sualho mei laknate pawh chu la la; tin, maichm khuhna thlengah chher ni rawh se: LALPA hmaa hlan a ni a, chuvangin a thianghlim a ni; chu chu Israela thlahte tana chhinchhiahna a ni ang, tiin. 39,40 Tin, puithiam Eleazara chuan kangho dar mei laknate chu a la a, Israela thlahte
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

198

tana hriatrengna te, Arona thlah ni lo hnam dang reng reng, LALPA hmaa rimtui hal tura an kal hnaih loh nan te, Kora leh a pwlte anga an awm loh nan te, Mosia hmanga a hnena Lalpan a sawi ang chuan maichm khuh nan an chher ta a. Hebrai Bible-ah chuan tuna kan zir tur (16:36-40) hi Bung 17-na bul \anna a ni. Kora leh a \hian, kang hlum tate dar mei lakna ken chu Eleazaran a chhar khawm a. LALPAN Mosia hnena a sawi angin maicham chhinah a siam a. Hei hi Israel mite tana chhinchhiahna tur a ni. Arona thlahte tih loh chuan LALPA tan maichamah rimtui an hal tur a ni lo tih Israel-ten an hriatna tur a ni. An hal chuan Kora leh a fate ang khan an thi ve mai ang. Helai thuhlawm hi chang 7 b -11, 16f, 19-21 chhunzawmna, LALPA chuan tunge a thlan tihfiahna kha a ni a. Puithiamte chu Levia chite aia chungnung, Pathian thlan an ni tih fiahna a ni. Heng mei laknate la khawma maicham chhina siam tura Eleazara tih a nih chhan hi, puithiam lal Arona tan mitthi te leh an thuamhnaw khawih a remchang lo niin a lang (Lev. 21:10f). Sinai tlanga Pathianin maicham siam tura a tih lai khan maicham chhin kha Bezalela khan a siam vek a (Exod. 27:2; 38:22). Arona thlahte chauhin Lalpa tan maichamah rimtui an hal tur a ni a, Maicham chhin chu mi dangin an khawih ve tur a ni lo tih hriattir nan an hmang ta a. Israel fate tan chhinchhiahna leh vaukhanna a ni ta a ni. Miin thil an tihsual zel lohna tura hmuh theih chhinchhiahna hmanrua hi Numbers bu hian a dah pawimawh hle. (cf 15:38-41, 17:10, Exod. 13:9; 31:13,17; Deut. 6:8; 11:18; Jos. 4:7).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

199

2.

Mosia leh Aronan mipuite an hum (16:41-50)


41

Nimahsela a tukah chuan, LALPA mite in tihlum a ni, tiin Israela thlah mipui zawng zawng chu Mosia leh Arona chungah an phunnawi a. 42Tin, heti hi a ni a, Mosia leh Arona chunga mipui an pun khawm lai chuan inbiakna Puan In lam chu an hawi a; tin, ngai teh, chhumin a rawn khuh a, LALPA ropuina a lo lang a. 43Tin, Mosia leh Arona chu inbiakna puan in kawtah chuan an lo kal a. 44Tin, LALPAN Mosia a bia a. 45Heng mipui zing ata hi inthiarfihlim rawh u, ka rawn tihboral thut theih nan, tiin. Tin, anni chu an bawkkhup a. 46Tin, Mosian Arona hnenah, I mei lakna keng la, maichm ata mei dah la; rimtui phul la, mipui hnenah kalpui thuai la, an tan remna siam rawh: LALPA hnen ata thinurna a lo chhuak a ni; hri a leng \an mek a ni, a ti a. 47Tin, Arona chuan Mosia sawi ang chuan a keng a, pungho zingah chuan a tlan lut a, tin, ngai teh hri chu mipui zingah chuan a lo leng tan a; tin, rimtui chu a phul a, mipui tan chuan remna a siam a. 48Mitthi leh mi nung inkrah a ding a, hri chu a kiang ta a. 49Tichuan, Kora chungchang thua thite tiam lovin hri-a thi zawng zawng chu singkhat leh sangli leh zasarih an ni.50Tin, Arona chu inbiakna Puan In kawngkaa Mosia hnenah chuan a let leh a, tichuan hri chu a kiang ta a. Thu awih loho chunga Pathian rorel dan leh hrem dan Israel mipuite khan an hmu nain, khng thu awih lo helhote kha mipuiin lainatin an khawngaih hle a. Mosia leh Arona kha demin thiam loh an chantir a. LALPA mite in tihlum a ni (16:41) tiin. Mosia leh Arona kha an zim luai luai a ni. Chutih lai chuan inbiakna puan in chu chhumin a khuh a, LALPA ropuina chu a lo lang a, Mosia leh Arona chu inbiakna puan in kawtah an va kal a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

200

Pathian chuan thu awih lo mipui pung khawmhote chu tihboral nghal vek a duh a, Mosia leh Arona chu inthiarfihlim turin a ti a. Mahse, an pahnih chuan hmai lei siin an kun a, Mosian LALPA thinurna lo thleng a hmuhin hmanhmawh takin Arona chu mipuite sual thawi nan rimtui hal turin a tir a. Mosia thu angin Arona chu mipui zingah a va kal a, hri an lo vei nual tawh a. Arona chuan rimtui halin mipui sualna chu a thawi ta a. Thi leh damte inkarah a ding a, hri chu a kiang ta a ni. Mi 14,700 an thi hman a. Mipuite tihlumtu hri hi eng hri nge tih sawi chian a ni lo va. Bible-ah thu awih lote hrem nan LALPAN hri a hmang \hin tih hmun hrang hrangah kan hmu (Exod. 9:15; Lev. 26:14,15; Num. 12:9-12; 14:36-37; 25:1-9; Deut. 28:21-27; II Sam. 24:1-17; Jer. 14:11,12). Chu ai mah chuan, a ziaktu hian puithiam ni lovin inthawina hlan a thian loh laiin puithiam chuan hetiang hian hmanhmawh thilah pawh a hlan mai a ni tih a lantir duh zawk pawh a ni thei bawk. Pathian thinurna thu sawi chhuah tawh chu puithiam rawngbawlna chauhvin a 1 tidanglam thei a ni (cf. II Chro. 19:2). Tunlai Kohhranah chuan Mosia leh Arona te ang tak hi an awm tawh lo va. Tirhkoh Paula pawh kha Pathianin thuneihna a pe a ni tih pawm thei lo an awm bawk (II Tim. 1:15). Hebrai 13:7-(lehlin thar) ah chuan, In hotute, Pathian thu lo hrilhtu che u chu hre reng ula, an lo khawsak dan ngun taka ngaihtuahin an rin dan zir rawh u tih kan hmu. He zirlaiah hian hruaitu leh hotute thu awih harsatzia kan hria a. Pathian hremna rapthlak tak tuar hnu pawhin an la hmin chuang lo a ni a. Lehlamah chuan hotute thu awih \hatzia leh pawimawhzia a lang fiah hle bawk a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

201

Sawi ho tur Hruaitu Mosia leh Arona te hian anmahni chunga hel leh zim tuau tuautute tan hmai lei sia Pathian hnena an ngensak thei hi a ropui hle mai a. Kohhrana hruaitute hian Mosia leh Arona te nun a\anga zir tur kan neih apiang te, kan hriat ang ang i han sawi ho teh ang u. END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 180.

Maicham khuh nan (16:39) Kang hlum tate dar meilakna zawng zawngte chu Arona fapa Eleazaran Lalpa thu angin maicham khuh nan, maicham chhin atana a siam thu kan hmu a, chu chu Israel miten Pathian \ihbaiawmzia an hriat theihna tur atana chhinchhiahna a ni. Exodus 27:2 lamah chuan a tir a\ang rengin maicham ki palite chu dar pheka tuam vek tur a nih thu a chuang. Helai thu erawh hi chuan Arona leh a fate chauh lo chuan tu mahin maichamah Lalpa tan rimtui an hal tur a ni lo tih Israel-ten an hriatna tur a ni. Lalpa mite in tihlum a ni (16:41) Lalpan helhmangte a hrem tuk (a hrem ni dawt) ah chuan Israel mipuite chuan Mosia leh Arona demin he thu hi an sawi a. Hei hian a hma ni maia Lalpa thiltih an theihnghilh hman der tawh a ni tih a tilang. Chu ai maha pawi zawk chu helhmangte hremna kha Pathian tih a nih an rin lohna kha a ni. Hei vang hi a ni ang Lalpan an vaia tihhlum vek a tum ni (16:45).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

202

ZIRLAI 23 ARONA TIANG


Chhiar tur : 17:1-13 Thu vawn : 5Tin, heti hi a ni ang a, ka mit thlan tura tiang chu a chawr ang a: tichuan Israela thlahte phunnawina, i chunga an phunnawina hi ka tireh dawn a ni, tiin (17:5). Mihringin Pathian tluka awma, Amah ang nih an duh avangin sualah an tlu ta a. Israel fate Kanaan ram panna kawngah pawh hian Pathianin anmahni hruaitu tura a pek Mosia leh Arona dinhmun an chuhpui a, an hel a, rapthlak taka tuarin an thih phah a ni. Puithiam nihna dinhmun an chuh buai tawh lohna turin Pathian chuan a mi thlan hriattir a duh a. Zirlai hmasaah khan Arona thlahte tih loh chuan maichamah LALPA tan rimtui an hal tur a ni lo tih Israel-ten an hriatna turin kang hlum tate meilakna kha langsar takin maicham chhinah an hmang a. Puithiam dinhmun an chuh buai tawh loh nan Pathianin Israel fate zngah puithiam hna thawk tur a thlan thu kan zir dawn a ni. 1. Tiang hmanga entrna (17:1-5)

Tin, LALPAN Mosia a bia a. 2Israel thlahte bia la, an chhngkaw tin pualah tiang pakhat \heuh zel, an chhngkaw zir zela an puipate zawng zawng zat tiang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

203

swm leh pahnih la la; tin, an tiangah chuan an hming \heuh ziak rawh. 3Tin, Levia tiangah chua Arona hming ziak ang che: an chhungkaw tin atan tiang pakhat zel a ni tur a ni. 4Tin, kan inbiakna, inbiakna Puan In thuhriattirna hmaah chuan i dah tur a ni. 5Tin, heti hi a ni ang a, ka mi thlan tura tiang chu a chawr ang a: tichuan Israela thlahte phunnawina, i chunga an phunnawina hi ka tireh dawn a ni, tiin. LALPAN Israel mite hnenah, a rawngbawl turin Levia chite a thlang a ni tih hriattir leh a duh a. A thlan dan turah chuan, tiang sawm leh pahnih, hnam tin hruaituten tiang pakhat \heuh an rawn la ang a, tiangah chuan an hming an ziak \heuh ang. Levia chite tiangah chuan Arona hming ziak tur a ni a. Mosia chuan Thuthlung Bawm hmaah tiangte chu a dah vek a. LALPA chuan, Ka mi thlan chu tu ber hi nge nia in hriata, tu mah in vui tawh loh nan ka mi thlan tiang chu ka chawrtir dawn a ni, (lehlin thar) a ti a. Hnam tin aiawh tiang an dahte chu hnam hruaitute hman, tiang siam thar ni lo, tiang hman lai \heuh a ni a. Hei hian hnam aiawha thuneihna leh thiltihtheihna a entir. Levia chite zingah hian Gerson leh Kohath leh Merari-te aiawh \heuh ni lovin, Levia chi pum pui aiawhin Arona tiang dah a ni. Heng tiang sawm leh pahnihte hi zankhuain, biak bk thuthlung bawm hmaah dah vek tur a ni. 2. Pathian mi thlan tiang a chawr (17:6-9)
6

Chutichuan Mosia chuan Israela thlahte chu a bia a, an puipate zawng zawng chuan an chhngkaw tin pualah, puipa tinin tiang pakhat zel, tiang swm leh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

204

pahnih an pe a: Arona tiang pawh chu an tiang zingah chuan a tel ve a. 7Tichuan Mosian thuhriattirnaa puan inah LALPA hmaah tiangte chu a dah a. Tin, a tukah chuan Mosia chu thuhriattirna puan inah chuan a va kal a; tin, ngai teh, Levi chhngkaw puala Arona tiang chu a lo chawr a, a kuhmum a, a par a, vaiumkhal a lo rah a. 9Tin, Mosia chuan LALPA hma ata tiang zawng zawng chu Israel-hote hnenah a la chhuak a; an lo en a, anmahni tiang \heuh chu an la a.
8

Biak bk, Thuthlung Bawm hmaa hnam hruaitute tiang sawmpahnih Mosian a dah chu zankhuaa a awm hnuin, a tuk zingah Mosia chu biak bkah chuan a lut a. Levia thlahte hminga dah Arona tiang chu a lo chawr a, a kuhmum a, a par a, vaiumkhal a lo rah a. Mosian tiang zawng zawng chu a la chhuak a, Israel-te chu a entir a, mahni tiang \heuh chu an la ta sang sang a. Tichuan, haider theih rual lohvin LALPA thlan chu Levia thlahte an ni tih Arona tiang chawr chuan a tichiang hle. Arona chu thik rual lohvin hnam aiawha LALPA mi thlan chu a lo ni ta a ni. Tiang hi mi mal chhinchhiahna pakhat a ni a, Israel hnam hruaitute phei chuan mahni tiang bik \heuh an neih a rinawm (Gen. 38:18). Israel hnamte zinga Lalpa mi thlan bik hriat nan an hruaitute \heuh hming chuanna tiang chu biak bka Thuthlung Bawm hmaah Mosian a dah, Arona tiang chu a tukah a lo chawr a, a kuhmum a, a par a, vaiumkhal a lo rah ta a. Vaiumkhal hi Bible lehlin tharah chuan theite (almond) tia dah a ni a. Theite hi Hebrai \awnga a awmzia chu thoharh, harhvang tihna a ni a, Arona tiang chawr hian Pathianin Arona leh Levia chite a thlan bikzia mai ni lovin Israel-te a ngaihsakzia leh a enkawl rengzia a entir.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

205

3. Helna chuan hremna a thlen dawn (17:10-13) Tin, LALPAN Mosia hnenah, Helhmang fate an ni tih hriattir thin nan Arona tiang chu thuhriattirna bulah dah leh rawh: tichuan ka chunga an helna hi i tihrehsak thei dawn nia, an thih loh nan, a ti a. 11 Chutiang chuan Mosia chuan a ti a: LALPAN thu a pk ang chuan a ti a.
10

Tin, Israela thlahte chuan Mosia hnenah, Ngai teh, kan boral a ni alawm, kan chhe zo ta, kan chhe zo vek alawm. 13LALPA biak bk rawn hnaih apiangte chu an thi zel a; kan boral vek dawn em ni ang? an ti a.
12

Hnam hruaitute tiang pek kir leh vek a nih hnu khan, LALPAN Mosia hnenah, Thuthlung Bawm hmaah Arona tiang chu dah leh rawh; Israel mi, hel chingho hi an vui leh chuan an thi mai ang tih hriatna turin dah reng ang che, a ti a. LALPA thupek ang chuan Mosia chuan a ti a. Israel mite chuan, Chuti chu kan va thi rem rum mai awm ve? LALPA biak bk bul hnaihtu ngawt pawh an thih chuan kan va mang mai awm ve! an ti hial a ni. Bung 16 leh 17 chhungah hian helna leh fiahna thuah thum kan hmu. A hmasa berah chuan Reubena thlah zinga mi Dathana leh Abirama te chuan khawtlang ro inrelna lama Mosia thuneihna dodalin an hel a, lei kakin anmahni leh an thil neih zawng zawng a dawlh vek a. A dawtah chuan Kora leh a hnung zuitu mi 250-te chuan Levia chite leh hnam aiawha sakhaw serh leh sang Mosia leh Arona kuta awm chu an dodal a, rimtui an hal ve ngawt a. Van a\anga Pathian thinurna meiin a kang fai vek a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

206

A tawp berah chuan Levia chi mi \henkhatin Levia chite aiawha Arona puithiam lal nihna an dodal a, puithiam lal nihna chu a bik awm lovin Levia hnam pum kutah awm se an duh a, an chuhpui a. Pathianin a mi thlan tiang a chawrtir a. Arona tiang a chawr a. Hnial rual loh leh chuhpui rual lohvin Arona chu LALPAN a thlang a ni. Kohhranhote hian zir tur pawimawh tak tak kan nei ngeiin a lang a ni.

Sawi ho tur Kohhranhova rawngbawltute zingah mahni chanvoa lungawi lova mi dang chanvo chuhpui deuh tlat hi awm theih a ni a. Rawngbawltute inruatnaah hian tehna fel tak nei ila, chumi ang chuan dik takin ti ila a \ha ang em?

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

207

ZIRLAI 24 PUITHIAM LEH LEVIA CHITE MAWHPHURHNA LEH CHANVO


Chhiar tur : 18:1-32 Thu vawn : Tin, LALPAN Arona hnenah, An ramah chuan rochan in nei lo vang a, an zingah chanvo in nei ve hek lo vang: Israela thlahte zinga i chanvo leh i rochan chu keimah hi ka ni (18:20). Bung 18-ah hian Puithiam leh Levia chite tih turte leh an chanvote kan hmu a. Hetah hian Levia chite chanvo a langsar a. Deuteronomy 14:22-29-a mi ai pawh khan a tam zawk mah a. Sawma pakhat kum thumna zela lak khawm a nih laiin hetah chuan kum tin lak khawm tur a ni. Leviticus 27:30-33-ah chuan ran vulh sawi tel a ni a. Vawiina kan zirlai leh Ezekiela 44:28-31 hi a in zl hle. Sal tan hma aiin Sal tan hnuah sawma pakhat hi a chipchiar tawh zawk a. Tlai khawhnu deuhvah phei chuan a chipchiar lehzual a ni.1 1. Puithiam leh Levia chite hna (18:1-7)

Tin, LALPAN Arona hnenah, Nang leh i fapate leh in chhngkua hian hmun thianghlim bawhchhiatna mawh chu in phur ang a: puithiamho bawhchhiatna mawh erawh chu nangmah ngei leh i fate chauhin an phur ang. 2Tin, Levia chi, i pa chi, i unauten an zawm ve chia,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

208

rawng an bawl theih nan i kiang hnaiah awmtir la; amaherawhchu nang leh i fapate chu thuhriattirna puan in bulah in awm tur a ni. 3I hna an puibawm ang chia, Puan In lam hna zawng zawng an chang ang a, amaherawhchu hmun thianghlim bungbl leh maichm chu rawn hnaih suh se, an thih loh nan anni emaw, nang emaw pawh. 4Anni chuan an kawp ang chia, puan in lam hna zawng zawngah inbiakna puan in hna chu an chang ang a: hnam dang chuan an rawn hnaih tur che u a ni lo. 5 Tin, nangin hmun thianghlim hna leh maichm hna chu i chang ang, Israela thlahte chunga thinurna a awm tawh loh nan. 6Tin, ngai teh, kei hian i unau Levia hote chu Israela thlahte zing ata ka thlang chhuak a, inbiakna puan in rawngbawl tura LALPA hnena pk, i tana thilpk an ni ang.7Tin, nang leh i fapate hian maichm leh puanzar chhng lam thuah in puithiam hna chu in thawk ang: tin, nangin rawng i bawl ang, puithiam hna hi in rawngbawl hna atan ka pe che u a ni: hnam dang rawn inrawlh ve apiang chu tihhlum an ni ang, a ti a. Biak bk leh maichama rawngbawl hi puithiamte chanpual a ni a. Levia chi, puithiam ni ve lote chuan puithiamte chu an pui ang a, hmun thianghlim leh maicham thil serh dangte chu an khawih ve tur a ni lo; an khawih chuan an vaiin an thih phah hial dawn a ni. Levia chite hian puithiamte an pui \hin a (1:47-53); mahse, maicham hnaiah an kal thiang lo va, bungbl thianghlimte an khawih thei hek lo; inthawina pawh an hlan thiang lo a ni. Heng thute hi 17:13-a LALPA biak bk bul hnaihtu ngawt pawh an thih chuan kan va mang mai awm ve! (lehlin thar) tih chhanna kha a ni thei ang. Pathian mi ruatte chauhvin maicham leh thil thianghlimte an khawih chuan LALPA thinurna an
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

209

pumpelh ang a. Chutiang tur chuan puithiamte chuan mawh an phur a ni. Serh hran loh leh mi naranin thil thianghlim chu an khawih ve tur a ni lo, chutiang thil chu a thlen loh nan puithiam leh Levia chite hian an veng him tur a ni. Chuti chuan mipuite hlauh thih mang vek kha hlauh tur a awm lo vang. Puithiam nihna hi Pathian thilpekah an ngai a. Puithiam ni lo, mi dangin puithiam tih tur a lo tih chuan Pathian sawi chhiatna a ni a, chutiang mi hrem nan chuan tihhlum chu thil tih wm tak a ni. 2. Puithiamte chanvo (18:8-20)
8

Tin, LALPAN Arona a bia a, Ngai teh, kei hian ka tana then thilhlan, Israela fate thilhlan zawng zawngte lain nang leh i fapaten kumkhuaa in chanpual atan ka pe che u a. 9Meia hal bang thil thianghlimte chu i ta a ni ang a: an thil hlan tinreng, an chhangphut thilhlan te, an sual thawina thilhlan te, an thiam loh thawina thihlan ka hnena an hlan turte lamin nang leh i fapate pual a ni ang. 10Thil thianghlim eiin chu mi chu in ei ang a, mipa zawngin an ei ang a; i pual a ni ang. 11Heng hi i pual a ni ang; chhangphut thilhlana an thilpk, Israel thlahte then thilhlan zawng zawngte lamin: nang leh i fapate leh i fanute nen in kumkhaw chanpualah ka pe che u a ni: i ina mi thianghlim zawng zawngin an ei thei ang. 12Hriak \ha ber te, grp \ha ber te, buh \ha ber te, rah hmasa ber LALPA tana an pk chu ka pe a che. 13An lova rah hmin hmasa ber LALPA tana an rawn lak chu i ta a ni ang a: i ina mi thianghlim zawng zawngin an ei thei ang a. 14Israel-ho thilhlan zawng zawng chu i ta a ni ang. 15LALPA tana an pk, chhul keu hmasa ber apiang chu, mihring pawh, ran pawh i ta a ni ang a: amaherawhchu fa tir chu i tlan ngei tur a ni ang a, ran thianghlim lo no piang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

210

thla hmasa ber pawh chu i tlan tur a ni. 16Thla khat a nihin tlan turte chu tlanna man i ruat dan angin, hmun thanghlima hman sekel ngain i tlan tur ani (sekel chu gera sawmhnih a ni). 17Amaherawhchu bawngpa piang thla hmasa ber te, beram piang thla hmasa ber te, kel piang thla hmasa berte chu i tlan tur a ni lo va; an thianghlim a ni: an thisen chu maichamah i theh ang a, LALPA tana rimtuiah an thaute chu meia thilhlanah i hal tur a ni. 18An sa chu i ta a ni ang, then thilhlan irawm leh a bawp ding lam i ta a ni ang hian. 19Thil thianghlima then thilhlan, Israela thlahten LALPA tana an hlante chu in kumkhaw chanpual atan ka pe che u a ni; LALPA hmaa nang leh i fapate leh i fanute nena chatuan chi thuthlung a ni ang. a ti a.20Tin, LALPAN Arona hnenah, An ramah chuan rochan in nei lo vang a, an zingah chanvo in nei ve hek lo vang. Israel thlahte zinga i chanvo leh i rochan chu keimah hi ka ni. Puithiam hna hi Pathian ruat a ni a. Puithiamte chuan hun pumin rawngbawl hna an thawk a, mi dangte angin mahni ei tur ngaihtuaha thawk chhuak hman an ni lo. Deuteronomy te, Leviticus te leh Ezekiela bu tea kan hmuh ang bawkin, Israel faten hmun thianghlima thil hlan an hlanin puithiamte chanpual an pe zel tur a ni.2 Hetiangin, 1) Then thil hlan serh hran tawh reng reng leh thil hlan chi hrang hrang maichama hal bang zawng zawng (Num. 18:8-10, cf. Lev. 6-7). Thil hlan chi hrang hrang atanga puithiam chanpual ruatte (Num. 18:1, cf. Lev. 7:30-36). Rah hmasa LALPA tana an pek te (Num. 18:12-13).
www.mizoramsynod.org

2) 3)

NUMBERS

211

4) 5) 6) 7)

Kawh bik nei lo Israel-ho thil hlan zawng zawng (Num. 18:14). Mihring pawh, ran pawh, piang hmasate (Num. 18:15-18). Israel fate thn thilhlan a\anga serhhrante (Num. 18:19). Levia chite sawma pakhat dawn a\anga sawma pakhat (Num 18:25-32).

Maichama thil hlan hal bang zawng zawng chu puithiamte chan tur a ni a, mipa chauhvin an ei tur a ni. Thlai lam thil hlan (cereal offering) te, sual thawina thil hlan (sin offering) te, bawhchhiat man thil hlan (guilt offering) te chu hmun thianghlima puithiamte chauh ei tur a ni. Thn thil hlante chu puithiamte leh an nupui fanau bawlhhlawh loten an ei thei a. Olive hriak fim ber te, uain thlum ber te, vaimim \ha ber te puithiamte chanvo tur a ni a. Ram chhunga thei rah hmin hmasate pawh an chanvo a ni bawk. Kawh bik nei thil hlan tih loh chu an chanvo vek tur a ni. Mihring pawh, ran pawh, piang hmasa berte chu an chanpual a ni a, mihring leh ei thiang lo ran chu tlan theih a ni a; naupang thla khat chin tangkaraw sekel nga buka tlan theih a ni. Bawngno te, beramno te leh kelnote chu tlan theih a ni lo va, serh hran a ni. A thisen chu maichama theha, a thau chu maichama hal ral tur a ni a, a irno leh a bawp chu an ei tur a ni. Hengte hi kumkhaw thuthlung a ni a, an bawhchhe tur a ni lo. Puithiamte chuan ro atan ram an nei ve tur a ni lo va, an ro leh chanvo chu LALPA a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

212

3.

Levia chite chanvo (18:21-24)


21

Tin, Levia thlahte chu ngai teh, rawngbawl hnaa an rawngbawl hna, puan in rawngbawl hnaa an rawngbawl manah Israel rama sawma pakhat zawng zawng hi ka pe a ni. 22Tun achinah chuan Israela thlahte chuan inbiakna puan in chu an rawn hnaih tur a ni lo; sual mawhphurin an thi dah ang e. 23Levi-ho hi erawh chuan inbiakna puan in rawngbawl hna an thawk ang a, a mawh engkim an phur ang: hei hi i thlahte chen atana dan a ni ang a; tin, Israela thlahte zingah rochan an nei lo vang. 24Israela thlahten sawma pakhat LALPA tana then thilhlanah an hlan chu Levi-ho rochan atan ka pe a ni; chuvang chuan an hnenah, Israela thlahte zingah rochan an nei lo vang, ka lo ti tawh reng a ni, a ti a. Levia chite chuan, puithiamte ang bawkin, biak bk enkawlin LALPA rawng an bawl a. Israel fate sawma pakhat chu LALPAN an tan a ruatsak a ni. Anni pawh hi mi dangte anga mahni ei tur ngaihtuaha thawk chhuak hman an ni lo va, an nunna innghahna chu Israel mite sawma pakhat pk hi a ni. Levia chite mi 22,000 te chu Israel mi 603,550-te sawma pakhat chuan a chawm a ni. Deuteronomy 14:22-29-ah chuan kum thumna zelah chauh sawma pakhat an la khawm \hin niin a lang. Kum thuma kum hnih chhung an sawma pakhat hi a petute hian an ei a, chutah chuan Levia chite hi an sawm \hin a. Kum thumna zelah chuan sawma pakhat zawng zawng an pe vek \hin niin a lang. Levia chite hian in-lo-ram nghet an nei ve tur a ni lo va, Israel miten sawma pakhat an pek chu an tan dah hran a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

213

4.

Levia chite sawma pakhat (18:25-32)


25

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 26Chung thu lovah pawh chuan Levi-ho chu bia la, an hnenah, In rochan atana Israela thlahte sawma pakhat ka pk che u an lak ata in dawn hun chuan, chumi sawma pakhat ata sawma pakhat chu LALPA hnenah then thilhlanah in hlan tur a ni. 27Tichuan in then thilhlan chu hruiha buh leh uain haw hmasa bera ngaih a ni ang. 28Chutiang chuan Israela thlahte laka sawma pakhat in dawn zawng zawnga mi chu LALPA tana then thilhlanah in hlan ve zel bawk tur a ni a, tin, chu mi LALPA then thilhlan chu puithiam Arona in pe tur a ni. 29In thil dawn zawng zawnga mi chu a \ha ber, a thianghlim ber zel LALPA then thilhlanah in hlan tur a ni. 30Chuvangin an hnenah, chu mia \ha ber in then hun chuan Levi-ho hruiha hawng leh uain hawng anga ngaih a ni ang. 31Khawiah pawh in ei thei ang, nangni leh in chhngte pawhin; inbiakna puan ina in rawngbawl man a ni si a. 32A \ha ber in then chuan a sual mawh in phur lo vang a, Israela thlahte thil thianghlim chu in tibawrhbang lo vang a, in thi dawn lo nia, ti rawh, tiin. Levia chite hian Israel mite sawma pakhat pek an dawn a\ang hian LALPA hnenah sawma pakhat an pe ve leh tur a ni a, chu chu puithiam Arona hnenah an pe tur a ni. An sawma pakhat dawn a\ang chuan a \ha ber ber sawma pakhat chu LALPA tana hlan zel tur a ni a, an hlan bangte chu an duh dan angin an hmang thei. LALPA hnena an hlan loh erawh chuan Israel-te thilpek thianghlim tibawrhbangtu an ni ang a, an thi mai ang. Puithiamte leh Levia chite hian ram chanpual nei ve lovin an chanpual chu LALPA leh a rawngbawl hna a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

214

ni a. Eizawnna leh ni tin hna danga inhmang lovin an rawngbawl hna chanvo-ah an inhmang zo va. An ei tur mamawh an hmuh theihna turin Israel faten sawma pakhat an pek rinchhanin an nung niin a lang a. Chutih rual chuan puithiam hna chanpual chu mi dangin khawih ve a thiang lo va. Anmahni zawn \heuhvah mahni chanpual \heuh \ha tak leh rinawm taka hlen kha an \hat tlanna ber a ni.

Sawi ho tur Pathian ram sawma pakhat pek pawimawhzia han sawi ho teh u.

END NOTES 1. N.H. Snaith, Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972, p. 262. Roy Gane, Leviticus, Numbers, The NIV Application Commentary, Zondervan, Grand Rapids, Michigan, USA, 2004, p. 653-654.

2.

Zawm (18:2) Helaiah hian Levia hote chu Arona leh a fate rawngbawl hnathawh pui tura zawm ve turin Lalpan Arona hnenah a hrilh a. Heti laia zawm tih hi a \awng bul lamah chuan Levia tih nen a \obul a inang. Levia mite chu Arona leh a fate rawngbawlna pui turin Lalpan a pe a ni (18:6).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

215

Chatuan chi thuthlung (Covenant of Salt) (18:19) He thu hi Bible lehlin tharah chuan kumkhaw thuthlung bawhchhiat loh turtia dah a ni a, bawhchhiat loh tur thuthlung tihna a ni. A \obul lamah chuan hmanlaia Israel-te zingah chuan chi hmun khat liakhote chu phuar belhbawm, inthlunzawm vek an ni a, chu bkah chi hi thil vawn \hat nan an hmang \hin a, ei tur riral mai tur ven nan an hmang \hin. Chutiang bawkin puithiamte hna chanpual leh ham\hatna Pathianin a siamsakte chu an thlah leh zelte tan pawh zawm ngei ngei tur kumkhaw thuthlung a ni. Sekel nga (18:16) Sekel nga hi 55 gram nen a intluk vel. Sawma pakhat (18:21) Sawma pakhat hi Lalpan Mosia hnena Dan a pek a\ang chauhva an pek a ni lo va. Abrahama pawh khan sawma pakhat chu a lo pe tawh a (Gen. 14:20), Pathian hnen a\anga malsawmna a dawnte kha sawma pakhat a pe let leh mai a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

216

ZIRLAI 25 INTHEN THIANGHLIM DAN


Chhiar tur : 19:1-10 Thu vawn : Tin, puithiam Eleazara chuan a kut zung\angin a thisen chu a la ang a, inbiakna puan in hma lamah a thisen chu vawi sarih a theh ang a (19:4). Sinai tlanga Mosia a thang bo hlana mipuiin rangkachak sebawng no lem biaa an lam luih luih kha, tlang a\anga Mosia lo chhuk khan a rawn hmu a, a thinrimin Thu hriattirna lungphek pahnih a ken kha a paih keh ta a. Sebawngno lem an siam chu a la a, meiah a rawh a, a rawt dip derh a, tuiah a phul a, Israel thlahte chu a intir a (Exod. 32:20). Hei hian khatih lai pawh khan bawngpui pathiannu (cow-goddess) biakna a awm ngei a ni tih a chhuidawn theih.1 Bawngpui sen tih hi lei hnuaia mitthi khua emaw, mihring nunna thisen entirna emaw a ni ang. Hengte hian Israel fate kha an chheh vel hnam pathian biak danin a kaihruai ve hle a ni tih a hriat theih. Vawiinah hian Inthen thianghlimna dan chungchang kan zir dawn a ni. 1. Mosia leh Arona hnena thupek (19:1-2)

Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 2Hei hi LALPA thupk dan chu a ni, Israela thlahte chu bawngla sen hmelhem lo, sawisel bo, nghwngkawl la bel hauh loh rawn kai turin hrilh rawh:
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

217

LALPAN Mosia leh Arona a bia a tih hi Hebrai Kutziakbu \henkhatah chuan leh Arona tih hi a awm lo va. Helai thu hi tlai khawhnua belh nia pawm mi tam tak an awm. Hmun dangah chuan Dan thu pek a nihin LALPAN Mosia hnenah a sawi a tih a ni mai \hin (5:1,11; 6:1; 15:1,17, etc.). Chang 2-naa hrilh rawh tih hian, a tir takah chuan mi pakhat hnena thupek a ni tih a tarlang.2 Hei hi \awng bul lamah pawh mi pakhat sawina (singular) \awngkam hman a ni a. Tuna kan Bible hmanlaiah hian hrilh rawh tiin a rawn dah thung. A tir takah chuan Mosia hnena a sawi ngei niin a rinawm. Chang 2-naa hmelhem lo tih hi tuma la chhawr loh leh hman loh, thianghlim sawina a ni. Lal Isua Jerusalema lal anga a luh khan sabengtung tuma la chuan ngai lohna a hmang ang kha a ni awm e. 2. Puithiam Eleazara mawhphurhna (19:3-6)
3

Tin, puithiam Eleazara i pe ang a, tin, anin daipawnah a hruai chhuak ang a, a hmaah tuin emaw a tihlum tur a ni: 4tin, puithiam Eleazara chuan a kut zungtangin a thisen chu a la ang a, inbiakna puan in hma lamah a thisen chu vawi sarih a theh ang a: 5tin, tuin emaw bawng la chu a mithmuhah a hal ang a a vun te, a sa te, a thisen te, a ek te nen a hal ang a: 6tin, puithiamin sidar thing leh husop leh lazai sen a la ang a, bawng la an halah chuan a paih lut tur a ni. Puithiam Eleazara i pe ang a tih hi LALPA thupek anga bawng la sen, hmelhem lo, leileta la chhawr ngai loh an rawn kaih chu Eleazara hnenah an pe ang tihna a ni. Puithiam Eleazara chuan riahhmun pawn daiah a kalpui ang a, ama hmuh lai ngeiin a talhtir tur a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

218

Hetiang ti tura Eleazara thlan a nihna hi Arona thianghlimna vawng him tur emaw, Arona chu hmun thianghlimah chauh a che vel \hin tihna emaw a ni thei ang,3 a chhan chu camp pawna ran talh tur a nih avangin. Puithiam lalber (Arona) chu riahhmun pawna kal chhuah phalsak a ni lo va (Lev. 21:10-12), chuvang chuan Arona fapa puithiam Eleazara chuan bawng chu daipawnah a kal chhuahpui a ni. Dan naranin inthawina chu inbiakna bk kiang maichamah an hlan \hin. Puithiam Eleazaran bawng thisenah chuan a kut zung\ang a chiah ang a; inbiakna bk kawt lam hawiin vawi sarih a theh tur a ni. Nambar pasarih hi nambar bikim, Bible-in a hman \hin a ni (Gen. 2:3; Lev. 4:6; 23:3). Inthawina dangah chuan ran thisen chu an paih fai vek a, a kaw chhung zawng zawng pawh an la chhuak vek tur a ni. Heta inthawinaah hi chuan ran chu a pumin, a thisen leh a kawchhungte nen an hal fai vek a ni. Puithiam chuan sidar thing te, husop te, la sen te a la ang a, bawngla halna meiah chuan a rawh tur a ni. Sidar thing hi thing rimtui a ni a. Mesopotamia ramah chuan thing rimtui hi tui tihthianghlim nan an hmang \hin a. Helaiah erawh hi chuan a rawng a sen avanga hmang an nih a rinawm. La zai sen ang bawkin, thing rawng sen hian thisen emaw, nunna emaw a entir a ni. Husop hi a varin a par a, a hnahte pawh a rimtui hle bawk a. A kung leh a hnah hmul hian tui a pawm a, sakhaw thil serh leh sangah thil hruk fai nan leh thisen emaw, tui emaw theh nan an hmang \hin (Exod. 12:22; Lev. 14:6,7; Heb. 9:19). 3. Bawng la sen vap (19:7-10)
7

Tin, puithiam chuan a silhfente a su ang a, a inbual ang a, chu mi zawhah chuan riahhmunah a kal ang a,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

219

tlai lam thlengin puithiam chu a thianghlim lo vang. 8Tin, a haltu chuan a silhfente a su ang a, a inbual ang a, tlai lam thlengin a thianghlim lo vang. 9Tin, mi bawrhbng lovin bawngla vap chu a la khawm ang a, daipawn hmun faiah a dah ang a, Israela thlah mipuite tana inthenna tuiah hman tur a ni: chu chu sual thawina a ni. 10Tin, bawngla vap tikhawmtu chuan a silhfente a su ang a, tlailam thlengin a thianghlim lovang a: hei hi Israela thlahte tan leh hnam dang an hnena awmte tan kumkhaw dan tur a ni. He laiah hian, mawhphurtu pathum- puithiam, bawngla haltu leh mi thiang, bawngla vap rut khawmtute hi, an vai hian an bawlhhlawh vek a. Puithiam chuan a silhfente a su ang a, a inbual ang a; tichuan, riahhmunah a lut thei a; mahse, tlai thlengin a la bawlhhlawh a ni. Bawngla haltu pawh khan puithiam ang bawkin a silhfente suin a inbual ang a, riahhmunah a lut thei a, tlai thlengin a la bawlhhlawh a. Bawngla vap rut khawmtu erawh chu inbual lovin a silhfen chauh suin riahhmunah a lut thei a, tlai thlengin a bawlhhlawh a. Helaiah hian mak ve ang reng tak chu bawngla vap, mi bawlhhlawhte tithianghlimtu tur avang khan mi thiang, bawlhhlawh lo kha a bawlhhlawh phah tlat hi a ni. Mi thiang, bawlhhlawh lo khan bawngla vap chu a rt khawm a, hmun thianghlim pawnah, hman leh turin a dah khawm a. Hei hi a \ul huna sual silfaina tui buatsaihna tur a ni. Bawngla vap rut khawmtu lehzel a bawlhhlawh chhan chu bawng chu inthawi nana Pathian hnena hlan tawh a nih avangin thianghlima ngaih a ni nain chutiang thil thianghlim khawih chu thiang lo a ni a, hlauh pawh a hlauhawm a ni (Exod. 19:10-15; Lev. 6:24-28; Num. 16:26). Heta LALPA thupek, kan zir tak hi Israel mite leh an zinga hnam dang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

220

cheng vete tan pawh kumkhaw dana neih tur a ni. Inthen thianghlimna dan, Bawnga inthawinaah hian engkim hal ral vek a ni a. Hei hian inthawina tak leh famkim atana inhlan Lal Isua Krista a entir.

Sawi ho tur Kohhranhote hian puithuna, urhsunna, Kohhran serh leh sang thianghlimna (sanctity) lam \hangthar zelte hnena inzirtirna hi tun aia \ha zawk leh chak zawka inzirtir dan tur sawi ho ni se; keimahniho ngei pawh eng anga insiam\hat \ul nge kan nih?

END NOTES 1. John Marsh, The Book of Numbers in Interpreters Bible, Volume II. New York, Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 234. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 196. Ibid.

2.

3.

Inbiakna puan in hma lamah (19:4) Helai changah hian Puithiam Eleazara chuan bawngla sen thisen chu Inbiakna buk kawt lam hawiin vawi sarih a theh tur thu kan hmu a. Inbiakna buk kawt lam hawia thisen theh hian bawngla sen chu Jehova ta a ni tih a lantir.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

221

Sidar thing te, husop te, la sen te (19:6) Sidar thing te, husop te leh la sen te hi phar tihthianghlimna hmanrua atan pawh an hmang \hin a; mahse, a hman dan erawh a danglam deuh. Sidar thing chuan dam reina a entir a, husop chu tihthinghlimna bungrua a ni a, la sen, thisen anga sen chuan nunna a entir. Mosia pawh khan bawng thisen te, husop te, la sen te leh tui te hmangin mipuite leh thuthlunna bu te pawh a thian thianghlim a ni (Exod. 24:6-8 cf. Heb. 9:19-22).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

222

ZIRLAI 26 RUANG KHAWIH HNUA INTIHTHIANGHLIM DAN


Chhiar tur : 19:11-22 Thu vawn : Tupawhin tu ruang pawh a deh a, a inthen loh chuan LALPA biak bk a tibawlhhlawh a ni; chu mi chu Israel mite zing ata tuithlar tur a ni, inthenna tui chu a chungah theh loh a nih vangin a thianghlim lo vang: a thianghlim lohna chu a chhngah a la awm a ni (19:13). Vawiin hian ruang khawih hnua intihthianghlimna dan kan zir dawn a. Mizote zingah pawh tun hma chuan thlan laite chu an inbual a, an intihfai phawt loh chuan thil ei leh inte kha thiang lovah ngaih a ni \hin. Chuvangin, thlan laitute chu, an chhungten inbual faina tur leh thawmhnaw suk faina turte an lo ngaihvenpui vat \hin a. Israel fate hnena LALPA thupek, ruang khawih hnua intihthianghlim dan chu lo zir ho ila. 1. Mitthi ruang khawih chungchanga serh leh sang (19:11-16)
11

Tu ruang pawh a dektu apiang chu ni sarih an thianghlim lo vang. 12Chu mi chu ni thum niah a thian ang a, ni sarih niin a thianghlim ang; amaherawhchu, ni thum nia a inthen loh chuan ni sarih niah pawh a thianghlim lo vang. 13Tupawhin tu ruang pawh a deh a,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

223

a inthen loh chuan LALPA biak bk a tibawlhhlawh a ni; chu mi chu Israel mite zing ata tuithlar tur a ni, inthenna tui chu a chungah theh loh a nih vangin a thianghlim lo vang: a thianghlim lohna chu a chhngah a la awm a ni. 14 Mi, puan ina a thih chuan hei hi a tih dan tur chu a ni: puan ina lut apiang leh puan in chhnga awm apiangte chu ni sarih an thianghlim lo vang. 15Tin, bungbl inhawng, a chhinaa chhin loh apiang chu a bawlhhlawh a ni. 16Tin, tupawhin tamlakah khandaiha thah emaw, awmlaia thi ruang emaw, mihring ruh emaw, thlan emaw a deh chuan ni sarih a thianghlim lo vang. Mi tu pawh, mitthi ruang khawih chu ni sarih chhung an bawlhhlawh a. Chutiang mite chuan ni thum ni-ah leh ni sarih ni-ah then faina tuia intihthianghlim an mamawh a ni. Chutianga an tih chuan, an lo thiang tawh ang. An tih loh erawh chuan an bawlhhlawh reng ang a. Chutiang mi chuan LALPA hmun thianghlim chu a tibawrhbang a, Israel mite zing ata ensan tur a ni a, khua leh tui nihna paihsak tur a ni. Mitthi ruang vanga bawlhhlawhna hian a khawih thuk a. Bk chhungah mi a thihin a chhunga awmte leh a bula lo lut apiang ni sarih chhung an bawlhhlawh a ni. Bungbl leh tui bl chhin loh thlengin ni sarih a bawlhhlawh a. Indonaa thi ruang, tam laka tlu hlum ruang, mihring ruh leh thlan khawih apiangte chu ni sarih chhung an bawlhhlawh a ni. 2. Intihthianghlim dan tur (19:17-19)
17

Tin, a thianghlim lote pualah sual thawina vap chu an la ang a, belah tui khur tui nen an chhng ang. 18Tin, mi thiangin, husop ala ang a, tuiah chuan a hnim ang a, puan in te, bungbl zawng zawng te, chuta mi awm zawng zawng te, ruh emaw, thah ruang emaw, mitthi ruang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

224

emaw, thlan emaw khawihtute chu a theh ang a: 19tin, mi thiangin ni thum ni leh ni sarih niin mi thianghlim lo chu a theh ang a, ni sarih niin a tithianghlim ang a; a silhfente a su ang a, a inbual ang a, tlai lamah chuan a lo thianghlim tawh ang. Mitthi ruang khawih chungchanga serh leh sanga bawlhhlawhna hrang hrang vanga mi a eng emaw ber hmanga a lo bawlhhlawh chuan hetianga then fai tur hi a ni. Mi thiang, bawlhhlawh lo, puithiam ni kher lovin novin tui luang lai a suak ang a, a tui suahah chuan bawngla vap siam sa kha a phul ang a, tah chuan husop a chiah ang. Chu chuan bk te, a chhunga thil awm zawng zawng te, a chhunga mi zawng zawngte a theh ang a. Chutiang bawkin ran thi ruang te, tlu hlum ruang te, mihring ruh leh thlan khawihtute chu a theh ang a. Mi thiang chuan tui leh bawngla vap, chawhpawlh chu husop-in ni thum ni leh a ni sarih ni chuan a theh ang a. A thehtu chuan a silhfen a su ang a, a inbual bawk ang a, tlai lamah chuan amah pawh chu a lo thianghlim tawh ang. Mitthi ruang vangin ni sarih chhung bawlhhlawhna dan hian Israel mite, an hnena awm leh khawsa nghet vete a huap vek a, an zawm vek tur a ni. Heng thil lo awm dan leh bawlhhlawhna chungchangte hrilhfiah vek an ni a. Bawlhhlawh intihthianghlimna dante pawh hrilhfiah vek an ni. Mi bawlhhlawh chu hmun thianghlima thil hlan turin a kal thei lo va. Chuvangin, riahhmun pawn lamah, hmun thianghlim pawnah intihthianghlimna dan hi an tih a ngai a ni. He intihthianghlimna hi puithiam ni kher lo, mi bawlhhlawh lo, mi thiangin an ti thei a ni.1

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

225

3.

Inthian fai duh lo dinhmun (19:20-22)


20

Mi thianghlim lo inthian lo erawh chuan LALPA hmun thianghlim a tihbawlhhlawh avangin chu mi chu pungkhawmho zing ata tuithlar tur a ni: inthenna tui chuan theh loh a ni a, a thianghlim lo a ni. 21Hei hi an tan kumkhaw dan tur a ni: inthenna tuia a theh apiang chuan an silhfente an su ang a; tin, in thenna tui khawih apiang chu tlai lam thlengin an thianghlim lo vang. 22Tin, mi thianghlm lovin a khawih apiang chu a thianghlim lo zel ang a; tin, chu mi khawihtu apiangte chu tlai lam thlengin an thianghlim lo vang, tiin. Mitthi ruang vanga bawlhhlawh a inthen fai duh loh va, then fai a nih loh chuan mi bawlhhlawh a ni reng a. Chutiang mi bawlhhlawh chu LALPA mite zinga chen ve reng leh awm ve reng theih a ni lo va. LALPA Hmun Thianghlim a tibawrhbang a ni. Chuvangin, Israel mite zing ata hnawh chhuaha, khawtlangin ensan tur a ni a, Israel mite zing ata paih bo tur a ni (19:13,20; cf. Lev. 20:3). Intihthianghlimna tur bawngla vap leh tui lah chu man nei lo a ni a, intihthianghlimna danah thil harsa a awm bawk si lo va, chhuanlam tur a awm lo. Mitthi ruang vanga bawlhhlawhna hi ruang taka khawih kher lo pawhin a awm thei a. Sawi tawh ang khan bk chhungah mi a thihin chu bka awm leh mi dang lo kal vete pawh an bawlhhlawh a, bungbl leh tuibl chhin lohte thlengin ni sarih an bawlhhlawh vek a ni (9:14-15). Hetianga bawlhhlawh tihthianghlimna tura tuia thehtute pawh mi bawlhhlawh, intihthianghlim ngai an ni ve tho va. Anni erawh hi chu, an thawmhnaw an su fai ang a, an inbual ang a, tlaiah chuan an lo thianghlim tawh ang. Hei hi bawlhhlawh hun chhung rei lo ber a ni awm e.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

226

Bung 17 lamah khan mi tam tak thih thu kan hmu a. Bung 18-ah Puithiamte leh Levia chite dinhmun kan hria a. Tunah hian Bung 19-ah mipuite dinhmun, inthen thianghlimna dan kan han hmu leh hian a tifamkim hle a ni. Thihna rapthlk tak takte an tawk a, mitthi avanga bawlhhlawhna awm thei leh then thianghlimna dan mipuite tana fiah taka hriat hi a pawimawhin a \ul hle a ni. Keiniho pawh hian kan bawlhhlawh theih dan leh kan thianghlim leh theih dante pawh kan hriat fiah a pawimawh hle ang.

Sawi ho tur Pathian mite zingah thianghlimna dan zawm duh lote chu ensan tura tih an ni a. Kohhran mite zingah dan zawm duh lo te, Dan chhunga luh ngaihsak lo te, etc., hi engtia tih ve tur nge ni ang?

END NOTES Roy Gane, Leviticus, Numbers, The NIV Application Commentary, Zondervan, Grand Rapids, Michigan, USA, 2004, p. 650.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

227

ZIRLAI 27 KADES HMUNA HARSATNA


Chhiar tur : 20:1-29 Thu vawn : Tin, Mosia leh Arona chu mipui zing ata chu inbiakna puan in kawngkaah an kal a, an bawkkhup a; tin, LALPA ropuina an hnenah a lo lang a (20:6). Israel fate chu Kades a\anga kum 38 chhung emaw an vahvaih hnuin Kades hmun bawk an lo thleng leh ta a. Kades hmun hi Kanaan ram dep mai a ni tawh a. Kan hriat tawh ang khan, Kades hmun a\anga Kanaan ram an va enthlk khn, LALPAN a hnehsak dawn a ni tih ringin, rinnain Kanaan ram luah turin pn chhuak ngam sela chuan lut nghal mai tur kha an ni a (13:26,31; 14:14,25). Vawiina kan zir tur Bung 20-na hi chanchin lungchhiatthlk tak, a bul lamah Miriami thih thua \anin a tawp lamah Arona thih thu kan hmu leh a. A laiah tui in tur harsatna avanga mipui phunnawina nasa tak leh Edom lalin an ram kal tlang a phal loh thu kan hmu bawk a ni. Kades hmuna harsatna thlengte hi vawiina kan zir tur chu a ni. 1. Miriami thih thu leh tui tlakchham (20:1-6)
1

Tin, Israela thlah, pungkhawmho zawng zawngte chu thla khatnaah chuan Zin thlalerah an lut a: tin, mipuite chuan Kades-ah awmhmun an khuar a; chutah
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

228

chuan Miriami chu a thi a, chutah chuan an phum a. 2 Tin, pungkhawmho chuan tui an nei ta lo va; Mosia leh Arona chungchang thuah an inpun khawm chiam a. 3Tin, mipui chuan, LALPA hmaa kan unaute an thih lai khan Pathianin min lo tihlum ve ta then zawk sela aw! 4Engati nge LALPA mipuihote hi thi tura thlalerah hian i hruai luh ni, keimahni leh kan rante nen? 5Eng vangin nge he ram tha lo taka min hruai lut turin Aigupta ram ata min tichhuah ni Buhbl te, theipui te, grp kung te, pawmgranet te awm lohna hmun a ni a, tui in tur reng reng lah a awm hek lo, tiin Mosia chu an bei vak a. 6Tin, Mosia leh Arona chu mipui zing ata chu inbiakna puan in kawngkaah an kal a, an bawkkhup a; tin, LALPA ropuina an hnenah a lo lang a. Miriami thih chanchin hi a tawi hle a. Israel mite khan Zin thlaler an lo thleng a. Kades-ah an cham a, Miriami chu a thi a, an phum ta a, tiin a sawi mai a. Thla khatna tih hi eng kum nge tih pawh a sawi lo. A phar a dam a\ang khan kum khat emaw chauh pawh a ni mai thei. Israel fate thlalera an vah vel chhung hi chipchiarin Numbers buah hian a lang lo.1 Kades hmunah hian Israel mite chuan tui an neih loh avangin, LALPA hmaa kan unaute an thih lai khan Pathianin min lo tihlum ve ta then zawk sela aw! ... ti khawp hialin Mosia leh Arona chu an bei a. Thlalera thi mai tura hruai, buh chin theihna pawh awm lo, theipui, grep leh theibuhfai \hat theih lohna tur hmun, tui in tur takngial pawh awm lohna hmunah engati nge min hruai tiin an bei a. Mosia leh Arona chuan mipuite chu chhang buai lovin Inbiakna bukah kalin bawkkhupin LALPA hnenah an \awng\ai ta zawk a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

229

2.

Lungpui a\angin tui in tur a lo chhuak (20:7-13)


7

Tichuan LALPAN Mosia chu a bia a, 8Tiang la la, pungkhawmhote chu awm khawmtir la, nang leh i unau Arona nen, an mithmuhah lungpui chu a tui tichhuak turin hrilh la; lungpui ata chu tui i lak chhuahsak ang a; tichuan pungkhawmho leh an rante chu i intir dawn nia, tiin. 9Chutichuan Mosia chuan LALPA hma ata tiang chu a thupk ang chuan a la a. 10Mosia leh Arona chuan pungkhawmho chu lungpui bulah chuan an awmkhawmtir a, an hnenah, Helhmanghote u, ngai teh u, he lungpui ata hi tui kan lak chhuahsak dawn che u em ni? an ti a. 11Tin, Mosia chuan a ban a phar a, lungpui chu a tiang chuan vawi hnih a han vua a; tichuan tui a lo chhuak ta dur dur mai a, pungkhawmhote leh an rante chuan an in ta a. 12Tin, LALPAN Mosia leh Arona hnenah chuan, Mi rin lohva Israela thlahte mithmuha mi chawimawi loh avangin, heng pungkhawmho hi ka pk ramah chuan in hruai lo vang, a ti a. 13Hei hi Meriba tuite chu a ni; Israela thlahte chuan LALPA chu an bei vak a, chutah chuan chawimawiin a awm tak avangin. Mosia leh Arona te inbiakna puan in kawngkaa bawkkhupa LALPA hnena an \awng\ai chuan LALPA ropuina chu a lo lang ta a (cf. 14:10; 16:19,42). LALPA chuan an hnenah Tiang la la, pung khawmhote chu awm khawmtir la, nang leh i unau Arona nen, an mithmuhah lungpui chu a tui tichhuak turin hrilh la; lungpui ata chu tui i lak chhuahsak ang a; tichuan, pung khawmho leh an rante chu i intr dawn nia, a ti a. Mosia chuan tiang chu a la a, a kal a, Helhmanghote u, ngai teh u, he lungpui ata hi tui kan lk chhuahsak dawn che u em ni? a ti a. A ban a phar a, lungpui chu vawi hnih a vua a, tui a lo chhuak ta hawk hawk a; pung khawmho leh an rante chuan an in
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

230

ta a. LALPA chuan, Mi rin lohva Israela thlahte mithmuha mi chawimawi loh avangin, heng pung khawmho hi ka pk ramah chuan in hruai lo vang, a ti a. He tui hi Meriba an vuah a, chu chu phunnawina, sawiselna tihna a ni. Helaia Mi rin lohva, ... mi chawimawi loh avangin tih hi hmun dangah, Pathian thu an awih loh vang (20:24; 27:14) te, Pathian zah loh vang (Deut. 32:50,51) te leh thinur chunga thusawi vang (Sam 106:32,33) te nia sawi a ni. Hetah hian lungpui tui tichhuak tura hrilh tur kha hrilh lovin, vawi hnih a vuak vang niin a lang nghal bawk (20:8,11). Tiang hi Arona tiang chawr kha nia ring an awm bawk.2 3. Edom lal sualna avanga Israel-te harsatna (20:14-21)
14

Tin, Mosian Kades a\angin Edom lal hnenah mi a tir a, I unaupa Israela chuan heti hian a ti, Kan chunga tuarna lo thleng zawng zawng hi i hria a; 15kan pi leh pute Aigupta rama an chhuk a, rei tak Aigupta rama kan awm te, Aigupta miten keini leh kan pi leh pute tha lo taka mi tihziate kha. 16Tichuan, LALPA kan au va, kan aw chu a lo hria a, vantirhkoh a rawn tir a. Aigupta ram ata min hruai chhuak a: tin, ngai teh, i ram dep ber khua Kades-ah kan awm a: 17khawngaih takin i ram hi kan kal tlng teh ang: lo emaw, grp huanah emaw kan kal lo vang a, tuichhunchhuah tuite kan in hek lo vang: lal lamlianah kan kal zel ang a, i ram kan pelh hma loh chuan ding lam emaw, veilamah emaw kan peng lovang, a ti a. 18 Tin, Edoma chuan a hnenah Mi pal tlng tur a ni lo, mi pal chuan a bei tur chein khandaih nen ka lo thawk ang, a ti a. 19Chutichuan Israela thlahte chuan a hnenah,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

231

Lamlianah kan kal chho vang a; tin, keimahni leh kan ranin i tui kan in chuan a man chu kan pe ang che; thil dang engmah ti lovin a kalin kan kal tlng mai ang e, an ti a. 20Tin, a ni chuan, Kal lo vang, a ti a. Tichuan Edoma chu mipui tam tak nen, mi chak takte nen anmahni bei turin a lo thawk ta a. 21Edoma chuan Israel mite chu a rama kal a phal ta lo va; tichuan Israel mite chuan an kirsan leh ta a. Israel fate hi, chhim lam a\anga Kanaan ram luh an tum khan Amalek leh Kanaan mite khan an lo hnehin an lo um kir tawh a (14:44-45). Tunah hian Edom ram kal tlanga khawchhak lam a\anga Kanaan an beih theihna turin Edom lal hnenah a ram kal tlang an dil a, phal sela chu nasa takin kawng a tawi phah dawn a ni. A ram kal tlang chu a phal lo bur mai a, mi tam fe nen Israel-te lo dang turin lal chu a lo thawk chhuak a. Israel-te chu an kir leh ta a ni. Edom mite hi Esauva thlahte an ni a. Esauva, Jakoba phirpui a ni a. Mosian unau an nih thute sawi a, nasa taka a dil chung pawhin Edom lal chuan a phal lo va, sipaite nen a lo ep zawka, an kir leh ta a ni. Edom ram chhim lam hel kualin Edom khawthlang lamah Kanaan ram khawchhak lam ramri hrulah an kal a ngai ta a ni. 4. Arona thih thu (20:22-29)
22

Tichuan Kades a\angin an chhuak a; Israela thlah, mipuiho zawng zawng chuan Hor tlng an va thleng a. 23 Tin, LALPAN Mosia leh Arona chu, Edom ram dep Hor tlngah chuan a bia a, 24Arona chu a chipuite hnenah hruai a ni ang; Meriba tuiahte khan ka thu dodala in hel avang khan Israela thlahte ka pk ramah chuan a lut dawn lo a ni. 25Arona leh a fapa Eleazara chu Hor tlngah
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

232

rawn hruai chho rawh: 26Arona chu a silhfente hlihsak la, a fapa Eleazara bel rawh: Arona chu a chipuite hnenah hruai a ni ang a chutah chuan a thi ang, tiin. 27Tin, Mosia chuan LALPA thupk ang chuan a ti a: mipui zawng zawng mithmuhah Hor tlngah chuan an chho va. 28 Tichuan Mosia chuan Arona chu a silhfente a hlihsak a, Eleazara a bel a: tin, Arona chu tlng chhipah chuan a thi ta a; tin, Mosia leh Eleazara chu tlng ata chu an chhuk a. 29Tin, mipui zawng zawngte chuan Arona a thi tih an hriat chuan, Israel-ho zawng zawngte chuan ni sawmthum an sn a. Mosia harsatna tawhte hi a namailo hle. Miriami a thih tawh bkah tunah hian amah puitu bulpui ber leh a innghahna, a u Arona thih thu kan zir dawn a ni. Helai thu hlawm (chang 22-29)-ah hian, Israel fate chuan Kades a\angin Edom khawthlang lam an kal tlang thla a, hmar thlang lamah Hor tlang an va thleng a. Edom ramri bul a la ni a. Hor tlang awmna lai tak hi hriat a ni tawh lo. Thu inhlan chhawn lama sawi dan chuan Edom ram chhung, Petra kiang vel nia sawi a ni a; mahse, hei hi pawm lo tam tak an awm bawk.3 Deuteronomy 10:6 chuan Arona thihna hmun hi Mosera niin a sawi. Tunlaia mi thiam \henkhatte chuan Jebel Madura niin an ngai thung. Hei hi Kanaan ramri hnaih tak, Edom ramri hrula awm, hmun remchang tak a ni a. Kades hmarchhak Tuipui thi a\anga kea ni khat kal vela hla a ni. A enga pawh chu ni sela, kan Bible sawi dan pawh a thuhmun bawk si lo va. Deuteronomy sawi dan leh Numbers bu sawi dan inang lovah hian, kan Zirlaibu Numbers min hrilh ang hi pawm tlang phawt mai ila, a \ha ber mai awm e.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

233

LALPA thu angin Mosia chuan Arona leh a fapa Eleazara chu Hor tlangah a hruai a, mipui hmuh laiin tlangah chuan an chho va. Mosia chuan Arona puithiam kawr chu a hlihsak a, Eleazara chu a hktir a. Leviticus 8:7-9-ah chuan puithiam thuamhnaw kan hmu a. Puithiam thuam chu an faten an chhawm zel tur a ni. A inhlanchhawn dan kalhmang fel tak Exodus 29:29-37-ah kan hmu a. Mosia leh Eleazara tlang a\anga an lo kir leh a, Eleazara puithiam thuam a inbel an hmuh khan Arona a thi ta a ni tih hriain ni sawmthum chhung an sun a ni. Arona hi kum 123 mi niin Aigupta ram an chhuahsan a\anga kum sawmli, thla ngana, ni khat niin a thi a. Dan naranin mitthi hi ni sarih an sun \hin. Arona erawh chu ni sawmthum chhung an sun a ni. Hei hi Israel fate ram tiam pana an kalna thlaler zin kawng hun hnuhnung ber a ni ta.

Sawi ho tur Pathian chawimawi lo zawnga rawngbawlna a awm thei ang em?

END NOTES 1. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 105. Ibid p. 106.

2.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

234

3.

John Marsh, The Book of Numbers in Interpreters Bible, Volume II. New York, Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 240.

Thla khatna (20:1) Heti laia thla khatna tih hi eng hun vel nge tih sawi lan a ni lo va. Nimahsela chhuidawnin March thla laihawl vel niin a lang, chu chu Aigupta a\anga an chhuah achin kum 38-na vel niin a rinawm. Hei hi chiang taka ziah lan ni lo mah se, an riahhmun sawn dan vel Mosian a tarlan a\ang hian a chhuidawn theih a ni (33:36). Lamlianah (20:19) Heta Lamlianah tih lo lang hi Rom hun laia Lal lamlian ang kha ni lovin, a ruala zin veivakten an zawh \hin kawng a ni. Heng Lamlian ang chi hi hetih hun lai pawh hian a awm nual tawh awm e. Arona thih thu (20:22f) Chang 26-ah hian Arona thih thu kan hmu a. Bibleah hian Arona chu a chipuite hnenah hruai a ni ang tih kan hmu a, chipuite tih hi Pentateuch-ah chauh hian hman a ni a, Abrahama te, Ismaela te, Isaka te, Jakoba te leh Mosia te thih thu sawi nan pawh hman a ni. Hebrai-ho ngaih danah chuan mi an thihin Seola an chipuite hnena kal angin an ngai.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

235

ZIRLAI 28 ARAD LAL HNEH THU LEH DR RL


Chhiar tur : 21:1-9 Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia hnenah Rl chuk na mi, a lem siam la, banah khai rawh; tin, heti hi a ni ang a, rul chuk apiangin chu chu an en chuan an dam ang, a ti a (21:8). Israel fate thlaler zin kawng chanchin tam tak kan zir ta a. Zirlai hmasaah khan thlalera an zin kawng hun hnuhnung an thlen thu kan hre tawh a. Khang hun chhung zawng kha chuan Lalpan a hruai a, a chawm a, engkim a thawhsak a. Tun a\ang chuan anmahni ngeiin ral an beih a, ram an lak a lo \ul dawn ta. Vawiinah pawh hian Arad lal hneh thu leh Dr Rl tih thu kan zir dawn a ni. 1. Arad lal hneh thu (21:1-3)
1

Tin, Kanaan mi, Arad lal Chhim lama awmin Israel mite Atarim kawngah an lo kal tih sawi thawm a hria a; tichuan Israel mite chu a bei a, salahte a man nual a. 2Tin, Israel mite chuan LALPA hnenah thu an tiam a, Heng mite hi kan kuta min pk chuan an khuate hi kan tiboral hlauh ang e, an ti a. 3Tichuan LALPAN Israel mite thu chu a pawm a, Kanaan mite chu a pe a, anmahni leh an khuate chu an tiboral hlauh va; a hmun hmingah chuan Horma an vuah a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

236

Kanaaan ram chhim lam Arad lal chuan Israel fate Atarim kawngah an lo kal tih sawi thawm a hria a, Arad hi tunah chuan Tell Arad tih a ni. Hebron chhim lam km 27 vela hla, Kades hmarchhak lam km. 80 vela awm a ni a. Israel fate a rama an lo luh chu tha a ti lo va; tichuan, Israel mite chu a lo bei a, mi thenkhat chu salah a man a. Hetiang a lo nih takah chuan Israel mite chuan LALPA an au va, thu an tiam a. Lehlin tharah chuan, Heng mite hi min hnehtir chuan i tan an khuate lamin kan hlan vek ang a, kan tiboral vek ang, tih a ni a. Hlan vek tih hi khawih thiang lova siam tihna a ni a. Mihring tan neih a thiang lo va, tih chhiat vek tur tihna a ni. LALPA chuan an thu chu a lo hria a, Kanaan mite chu a hnehtir a. Israel-te chuan an thutiam angin an that vek a, a hmun chu Horma tiin an vuah a. Horma tih hi tihchhiat vek tihna a ni. Horma hi bung 20:21-a Edom awmna nia sawi atanga hmarthlang km tam taka hlaa awm a ni a. Bung 21:4-a Edom ram hela Israel fate kalkawng ep lama awm a ni a. Hemi avang hian mithiam thenkhat chuan helai thu hi Bung 21 chhunga awm awm lo tak niin an hria. Edom ram hi tuipui thi chhim lam Zin thlaler leh Moab inkara awm a ni. 2. Mipuite phunnawina (21:4,5)
4

Tin, Hor tlng a\ang chuan Tuifinriat Sen lamah Edom ram kal hualin an kal a: kawng a kual avangin mipuite rilru chu a lungni lo hle mai a. 5Mipuite chuan Pathian leh Mosia kalhin, Thlalera thi turin engati nge Aigupta ata min hruai chhuah? Chhang awm hlei lo, tui pawh awm hlei lo; he chhang tenawm pawh hi kan nunnain a ten tawh a ni, an ti a. Israel fate hi indonaah hnehna changa hlim viau awm tak an nih laiin an phunnawi leh ta. Hor tlang a\ang chuan Tuifinriat Sen lamah Edom ram kal hualin an kal
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

237

zel a. Moab an thlen hma chuan khawi hmunah mah awmhmun an khuar thu hriat a ni lo. Chutianga kawng kual thui taka hah leh mangang taka an kal velna avang chuan mipui chu lungawi lovin an thinrim hle a. Mipuite chu Pathian leh Mosia kalhin an phunnawi a. An phunnawina pangngai te te Thlalera thi turin engati nge Aigupta ata min hruai chhuah? Chhang awm hlei lo, tui pawh awm hlei lo, he chhang tenawm pawh hi kan nunnain a ten tawh a ni, an ti a. An mamawh ei leh in tur hi Pathianin a pe zel naa an kham ve deuh tawh pawh a ni mai thei. Chu ai mahin, an kal kual kawi nasa a, an hah a, an thinrim a, phunna tur an zawng ve hrim hrim tawh pawh a ni thei bawk. 3. LALPAN rl hmangin a hrem (21:6,7)
6

Chutichuan, LALPAN mipui zingah chuan rl chuk na mite a tir a, mite a chu a, Israel mite tam tak an thi a. 7 Tin, mite chu Mosia hnenah an kal a. LALPA leh nangmah kalhin kan lo \awng ta hi kan lo sual ta a ni e, kan zinga rlte hi tibo turin LALPA hnenah \awng\ai rawh khai, an ti a; tichuan mite chu Mosian chuan a \awng\aisak a. Israel mipuite chu Pathian leh Mosia laka an vui a, nasa taka an phunnawi avang chuan, LALPA chuan mipuite zngah chuan rl chuk na mite a tr a, rl chuk na tak a tipuang a. Israel mi tam tak an chuk hlum a ni. Chu veleh mipui mangang chu Mosia hnenah an lo kal a, LALPA leh nangmah kalhin kan lo \awng ta hi kan lo sual ta a ni e, kan zinga rlte hi tibo turin LALPA hnenah \awng\ai rawh khai, an ti a. Hetianga mipuiin an sualte puang a, ngaihdam an dil takah chuan Mosia chuan mipuite chu a \awng\aisak ta a.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

238

4.

Dar rul a\anga damna (21:8,9)


8

Tin, LALPAN Mosia hnenah Rl chuk na mi, a lem siam la, banah khai rawh; tin, heti hi a ni ang a, rul chuk apiangin chu chu an en chuan an dam ang, a ti a. 9 Chutichuan Mosian dar rul a siam a, banah a khai a; tin, heti hi a ni a, rul chuk apiangin dar rul chu an enin an dam zel a. Mosian mipuite a \awng\aisak hian LALPA chuan rul chuk na mite chu a tibo nghal mai lo. LALPA chuan Mosia hnenah Rl chuk na mi, a lem siam la, banah khai rawh; tin, heti hi a ni ang a, rul chuk apiangin chu chu an en chuan an dam ang, a ti a. Mi tin, LALPA thu awih a, dr rl khai kan en apiangte chu an dam zl a. LALPA thu awih lova dr rl khai kan en ve duh lote chu an thi zl a ni. Hmanlaia Juda lehkhaziaktu pakhat chuan,1 Israel fate damna thlentu kha dr rl khai kha nilovin, an van Pathian lamah mit len chhova, an thinlung chu an van Pathianah an nghah vang a ni tiin a sawi. Hei hi Lal Isua zirtirna, Tin, Mosian thlalerah rl a khai kan ang khan, Mihring Fapa hi khai kanin a awm bawk tur a ni; ... amah chu tu pawh a ring apiang an boral loh va, chatuana nunna an neih zawk nan ..., tia a sawi nen pawh khan a inrem a ni (Joh. 3:14f). He Mosia dr rl khai kan hi Hezekia hun thlenga dr rl an kawl kha ni ngeiin thurochhiah lamah chuan a lang a. He dr rl hi milem biakna lama hruai png mai theitu tur nia a lan avangin Juda lal Hezekia khan a tikeh sawm a ni. Pathian chu zahngai thei, khawngaihna ngah a nihna a lang. Rl tirm tura LALPA hnena ngensak tura mipuiten Mosia an ngen kha LALPA chuan chumi piah lam, rl chuk tawh hnu damlote pawhin damna an hmuh theihna turin rem a ruatsak zawk a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

239

Vawiina kan zirlaiah hian Pathian khawngaihna leh zahngaihna ropui tak kan hmu a. Israel faten indonaa hnehna an chang hi, an hma lam kal zelna tur leh ral dona turah fuihtu leh tichaktu pawimawh tak a ni. Anmahni hruai chhuaktu LALPA chu, rintlk Pathian a ni tih an hriatna pawimawh tak a ni.

Sawi ho tur LALPAN Israel mipui zingah rl chuk na mi a tir a, tam tak an thi a. Mosian dr rl a siamsak a, a en apiang chu an dam a. Kan ramah hian Lalpan rul chuk na mi a chhuah zalen ve ta em ni? Kan damna tur eng nge ni ve ang le?

END NOTES 1. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 111.

Ka tiboral hlauh ang e (21:2) Israel-te chuan Lalpa hnenah Arad mite chu a hnehtr chuan a khua zawng zawng te a hnena hlan vek tur leh tiboral vek turin thu an intiamkam a. Heta hlan vek tih (lehlin thar) hi Hebrai \awnga herem tih a\anga lak a ni a, chu chu khuahkhirh tihna a ni. Tichuan, a awmzia chu khawih thiang lova siam tihna a ni a, mihring tan neih a thiang lo va, thihchhiat vek tur a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

240

ZIRLAI 29 AMOR LAL LEH BASAN LAL HNEH THU


Chhiar tur : 21:10-35 Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia hnenah, Amah chu hlau suh: amah pawh, a mite zawng zawng pawh, a ram pawh i kutah ka pe tawh a ni: Hesbon-a awm Amor-ho lal Sihona chunga i tih angin i ti tur a ni, a ti a (21:34). Tunah chuan |hen Hnihna kan lo zir zo dawn ta. |hen khatnaah khan, Israel Fate Sinai Tlngah tih kan zir a. |hen Hnihnaah khan, Sinai A\anga Moab Phairuam tih kan zir leh a. Tun \umah hian \hen hnihna chhunga thupui hnuhnung ber, Amor lal leh Basan lal hneh thu kan zir dawn a ni. 1. Hor tlang a\anga Moab ram (21:10-20)
10

Tin, Israela thlahte chu an kal ta zel a, Oboth-ah awmhmun an khuar a. 11Tin, Oboth a\ang chuan an kal leh a, ni chhuahna lam Moab thlaler bul Iyeabarim-ah awmhmun an khuar a. 12Chuta \ang chuan an kal leh a, Zered ruamah awmhmun an khuar a. 13Chuta \ang chuan an kal leh a, Amor-ho ramri a\anga la filawr thlalera Arnon lehlam pangah awmhmun an khuar a; Arnon chu Moab ramri, Moab leh Amor-ho inkra awm a ni a. 14 Chuvangin LALPA Indonate Buah chuan

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

241

Supha-a Vaheb, Arnon ruamte, 15 Ar awmna lama thle Moab rama innghat Ruam awih tlan pangperte chu, tia sawi a ni. Chuta \ang chuan Beer-ah an kal leh a: chu chu LALPAN Mosia hnena, Mipuite chu ko khawm la, tui ka pe ang e, a tihna tuichhunchhuah chu a ni.
16

Tin, he hla hi Israelten an sa a; Aw tuikhur, lo chik chhuak la, zaiin chawi la, 18 Lalten an laih tuikhur chu. An lal tiang leh an talhtuma Mipuite mi lianho laih chu.
17

Tin, thlaler a\angte chuan Matana-ah an kal leh a: tin, Matana a\angin Nahaliel-ah; Nahaliel a\ang chuan Bamoth-ah: 20Bamoth a\ang chuan Moab lova ruam leh thlaler zuk chhun en Pisga chhipah
19

Israel fate chu Hor tlang a\ang chuan Moab rama Pisga tlang thlengin an kal zel a. An kalkawngah hian Obot-ah te, Moab ram chhak lam Abarim khaw hlui, khaw ramah te, Zered ruamah te, Arnon lui hmar lamah te bk an khuar a. Arnon lui hmar lam a\ang chuan Beer an thleng a. Beer chu tuichhunchhuah tihna a ni a, tuichhunchhuah awmna a ni. Matana-ah an insawn a. Nahaliel-ah an kal zel a, Bamot an thleng a. Chuta \ang chuan Moab ram phai Pisga tlang \hut an thleng a. Pisga tlang a\ang hian thlaler chu a lang vek a, Jordan lui ruam leh Kanaan ram pawh a hmuh theih tawh a ni (Deut. 3:27; 34:1-4).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

242

Chang 14,15-ah hian Moab ramri hrula Arnon sawina hla tawi te a lo lang a, Lalpa Indona bu a\anga lak chhuah a ni. He lehkhabu hi hmun dangah sawi chhuah lehna a awm lo niin a lang. Mahse, a bu hming a\ang hian Israelho leh Kanaan ram luah hmasatute indona hla eng emaw zat a awm tih a hriat. Hetiang hla lawrkhawm pawimawh awmna bu Jasara bu a awm bawk a (Jos. 10:13), hetah hian Lal Davidan Saula leh Jonathana a sunna hla pawh a awm (II Sam. 1:18). Chang 17-18-a hla tawi te lo lang pawh hi hnathawh hla, tuichhunchhuah laih laia sak \hin a ni a. Thlaler tui vnna hmunah tui laih chhuah tur an hmuh chuan, mi pawimawh tuin emaw fel takin a hlan \hin.1 Thla tin Sabbath vawi thumnaah he hla hi an sa \hin a, Tuipui Sen Kn Hla (Exod. 15:1-4) nen hian an sak zawm mai \hin.2 Lalpa Indona bu hi hmanlai indona hla thlan khawm a nih a rinawm. Hor tlang a\anga Pisga tlang thlenga an kalnaah hian riahhmun eng emaw zat a lo lang a. An kalna hmun indawt dan pawh hi Bung 33 lama sawi dan nen chuan a inang lo deuh va. Chuvangin, mi thiam tam tak chuan, helaia kan hmuh ang hi an kal dan dik tak a ni lo mai awm mang e tia ngai an awm a, Bung 33 lama mi hi dik deuh zawk turah an ngai a ni. Hmun tam tak chu a awmna lai hriat chian a ni tawh lo. 2. Amor lal Sihona hneh thu (21:21-30)
21,22

Tin, Israel mite chuan Amor-ho lal Sihona hnenah, I ramah hian min kal tlngtir rawh khai; lovah emaw, grp huanah emaw kan peng lo vang a; tui chhunchhuah tuite chu kan in lo vang a: i ram kan pelh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

243

hma loh chuan lal lamlianah kan kal zel ang e, tiin mi an tir a. 23Nimahsela Sihona chuan Israel mite chu a rama kal tlng a phal lo va: Sihona chuan a mite zawng zawng chu a khawm vek a, Israel mite bei turin thlalerah chuan an thawk chhuak ta zawk a, Jahaz an va thleng a; tin, Israel mite chu an bei a. 24Tin, Israel mite chuan khandaihin an bei a, a ram chu Arnon a\anga Jabok tlengin, Amona thlahte thleng hialin an neihsak a: Amona thlahte ram chu ven tlat a ni. 25Tin, Israel mite chuan chung khua zawng zawngte chu an la a: tichuan Israel mite chu Amor-ho khua zawng zawngahte chuan an awm a, Hesbon leh a khawper zawng zawngahte pawh chuan. 26 Hesbon khua chu Amor-ho lal Sihona khua a ni a, ani chu chu mi hmaa Moab lal lo beia a kut ata a ram zawng zawng, Arnon thlenga laksaktu a ni. 27Chuvangin hlaa phuahtute chuan, Hesbon-ah lo kal ula, Sihona khawpui chu din leh tihngheh ni se; 28 Hesbon a\angin mei a chhuak a, Sihona khawpui a\angin meialh: Moab-a Ar a kang zo va, Arnon hmun sang lalhote chu 29 I chung a pik e, Moab! In boral ta, aw Kemos mi: A fapate chu tlan bo atan A fanute salah a pe, Amor-ho lal Sihona hnenah. 30 Kan han kap a, Hesbon a boral, Dibon thlengin, Nopha thlengin kan ti \iau, Chu chuan Medaba a thleng, a ti.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

244

Amor lal Sihona hi, Hesbon khuaa rorel \hin a nih avangin Hesbon lal tiin an sawi bawk \hin (Deut. 1:4; 2:26; 3:6; Josua 12:2,5; 13:10). Sihona lal ram chu khawthlang lamah Jordan lui chin a ni a, khawchhak lamah Amon ram, hmar lamah Jabok lui, chhim lamah Arnon lui a ni. Israel fate chuan Amor lal Sihona hnenah, kawngpui a\anga peng lova Lamlian puiah chauh a ram kal tlang an dil a. Sihona chuan a phal lo va, sipaite nen thlaler Jahaz hmunah a lo bei a. Jahaz hmun hi hriat chian a ni tawh lo naa, tunlaia Khirbot-Umm-el Idham hi nia rin a 3 ni. Israel-te chuan an that \euh va. An ram Arnon lui a\anga Jabok lui thleng an laksak vek a, Hesbon leh a chhehvel khuate pawh an luahsak vek a ni. Hesbon hi tunlaia Hesban hi nia ngaih a ni. Hei hian Israel fate chu a tihuaisen sawt a. A chhan chu, Sihona hi lal huaisen leh ropui tak, Moab lal pawh lo hneha a ramte pawh lo laksaktu kha a ni a. Sihonan Moab lal a hnehna hla, hla phuah thiam tuten emaw an phuahna Chang 27-30-ah hian a lo lang a. Hmana ropui tak ni \hin tuna hneha awm leh ta phuah-elna niin a ngaih theih wm e. Chang 27-30 hi Hesbon Hla an ti mai \hin a. Hesbon din thar leh tura sawmnain a in\an a. Moab lal ram paihthlkna thuin a zawm a. Sihona khawpui Hesbon a kan chhiat vek thu kan hmu. Chang 29 hian Moab-ho pathian Khemos betute chunga chhiatna nasa tak lo thleng chu a snpui a (I Lal. 11:33). Sihona hian Moab mi tam tak salah a man a (cf. Jer. 48:45,46). Moab mite hi Tuipui Thi khawchhak lama awm an ni. Helaia Sihonan Moab a hnehna chanchin lo lang hi Israel faten helai ram an hneha an neih thiamchantrna a ni thei a. Chu bkah Moab leh Amor-hote aiin Israel chu a chungnung zawk a ni tih tarlanna a ni thei bawk. Roreltute 11:12-28 lamah pawh fiah taka sawi a ni. Chang 30-na hian an ram lk zau zawng tarlangin a tlang a kawm ta a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

245

3.

Basan lal Oga hneh thu (21:31-35)


31

Chutiang chuan a ni, Amor-ho ramah Israel mite chu an awm. Tin, Mosian Jazer va thlithlai turin mi a tir a, chuta khuate chu an la a, Amor-ho awmte chu an hnawtchuak a. 32Tin, an let a, Basan kawng lamah an chho va: tin, Basan lal Oga chu anmahni bei turin, amah leh a mite zawng zawng, Edrei-a lo bei turin, a thawk chhuak a. 34Tin, LALPAN Mosia hnenah, Amah chu hlau suh: amah pawh, a mite zawng zawng pawh, a ram pawh i kutah ka pe tawh a ni: Hesbon-a awm Amor-ho lal Sihona chunga i tih angin i ti tur a ni, a ti a. 35Chutichuan amah pawh, a fapate pawh, zuah reng reng nei lovin a mite zawng zawng nen an that a: a ram chu an luahsak ta a. Israel-te chuan Amor ram, an lalpa Sihona hneha an lk Arnon leh Jabok inkar ram chu an nei ta a, chutah chuan an awm ta a. Jazer khaw beih dan tur en thlithlai turin Mosian mi a tr a. Jazer hi Hirbet Jazzir a ni mai thei. Israel-te chuan a chheh vel khuate nen an la a. Basan lal Oga leh Israel-te chu Edrei hmun, tunlaia Dera ah chuan an inbei ta a. Oga chu a fate nen an that a, a mite pawh an that vek a, ram chu an neihsak ta a ni. Tichuan Jordan chhak lam ram chu Israel-te kutah a awm ta a. Hei hian Israel fate chu ram tiam Kanaan chu hnehin an la luah ngei dawn a ni tih rinna leh beiseina a neihtir ngei ang. Israel-ten indona an ngaih dan hi Pathian an ngaih dan nen a inzawm tlat a, Pathian chu indona Pathian niin an hria a (Exod. 15:3; Sam 24:8; Deut. 7:20). An hmelmate chu eng anga tam pawh ni se, Pathian an lama a \an chuan tam leh tam lohvin kawngro a su lo (Ror. 7:1-9; I Sam. 14:6). Pathian \anpuina pawh dawng dawn se anmahni
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

246

an inbuatsaih a \ul tho. Chuvangin, hmelmate awm dan hre chiang turin \an an la fo a (Num. 13; Jos. 2:1), inthawinate an hlan a (I Sam. 7:9,10), hlau lo turin sipaite an fuih a, Pathian an lamah a \ang a, an hmelmate chu an kutah a pe dawn a ni an ti \hin (Deut. 20:2; II Chro. 20:20). Amor lal leh Basan lal hneh thu hi an chanchin kal zlah pawh a pawimawh hle a ni.

Sawi ho tur Pathian chakna rinchhana rawngbawl sawtzia han sawi ho teh u.

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 222. N.H. Snaith, Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972, p. 264. Frederick L. Moriarty, S.J. Numbers in the Jerome Biblical Commentary, Vol. I. Published by Theological Publications in India, 1968, p. 94.

2.

3.

Lalpa indona (21:14) He lehkhabu hi tunlaiah hmuh tur a awm tawh lo va. Indona hnehna hla leh hla lar dangte lkkhawmna lehkhabu a ni a. Jasara lehkhabu (Jos. 10:13; II Sam.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

247

1:18) te nen Israel lalte lal \antirh hun lai vela an hnam chanchin ropui leh chhinchiah tlak deuhte vawn \hat nana siam a nih a rinawm. Kemos (Khemos) (21:29) Kemos hi Moab-ho pathian a ni a, indona pathian atana an biak a ni. Basan (21:34) Basan hi tunlai huna Hauran khu a ni a, a ramngaw leh phul rai \ha em em mai khu a hmingthanna a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

248

|HEN THUMNA MOAB PHAI RUAMAH (22:1 36:13) (Ram tiam lut tura inbuatsaihnate)

ZIRLAI 30 MOAB LAL BALAKA LEH BALAAMA


Chhiar tur : 22:1-41 Thu vawn : Tin, Pathianin Balaama hnenah chuan, An hnenah i kal tur a ni lo. Chu mite chu anchhia i lawh tur a ni lo: mal ka sawmte an ni e, a ti a (22:12). Tunah chuan kumina kan Sunday School Zirlai thupui hlawm hnuhnung ber |hen Thumna kan lo lut dawn ta. Israel mite chu insawn zelin, Moab phai, Jordan chhak lam, Jeriko zawnah hmun an khuar a. Numbers hlawm hnuhnung ber bung 22-36 chhungah hian chanchin leh dan tam tak a awm a. Hengte hi Moab phaia an awm laia thil thleng leh awmte a ni hlawm. Hengte hian Kanaan ram an luah huna thil \ul tur inbuatsaihna lam a hawi deuh vek a ni. Bung 22-24 chhngah erawh hi chuan Moab lal Balakan Israel-te a hneh theih nana anchhia lawh tura ring lo zawlnei Balaama a rawih thu kan hmu a. Tichuan, tun \uma kan zir tur chu Moab lal Balaka leh Balaama a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

249

1.

Balakan Balaama a kohtir (22:1-22)


1

Tin, Israel thlahte chu an kal zel a, Jeriko zawn Jordan rala Moab phaiahte awmhmun an khuar a. Tin, Zipori fapa Balaka chuan Israel miten Amorho an tih dan zawng zawng chu a hria a. 3Tin, Moab-hote chuan mite chu an hlau hle mai a, an tam si a: Israela thlahte avang chuan Moab-hote chu an mangang a. 4 Tichuan Moab-hote chuan Midia-ho upate hnenah, Heng mipuite hian bawngin hlobet an pet zo angin kan vela mi zawng zawng an pet zo dawn e, an ti a. Chu mi lai chuan Zipori fapa Balaka chu Moab lal a ni a. 5,6Tin, ani chuan, Ngai teh, hnam pakhat Aigupta ram a\anga lo chhuakho an lo awm a; ngai teh, leilung an dap a, min depah an awm a; khawngaih takin lo kal la, he mite hi nchhia min va lawhsak teh khai; keia tan chuan an chak lutuk a ni: kan that theiin, kan ngam theiin kan ram ata hi kan hnawtchhuak thei mial mahna: mal i sawm apiangte chu malsawmin an awm a, anchhia i lawh apiangte chu anchhe dawngin an awm thin tih ka hre si a, tia ko turin a thlahte awmna ram Lui kama Pethor-ah Beora fapa Balaama hnenah mi a tir a.
2

Tichuan Moab upate leh Midia upate chu aien man tur kengin an chhuak ta a; Balaama hnen chu an va thleng a, Balaka thuchah chu an hrilh a. 8Tin, ani chuan an hnenah, Zanin chu hetah riak ula, LALPAN min hrilh ang angin in hnenah thu ka rawn thlen ang che u, a ti a: tichuan Moab mi liante chu Balaama hnenah chuan an riak ta a. 9Tin, Balaama hnenah Pathian a lo kal a, I hnena mite hi tute nge ni? a ti a. 10,11Tin, Balaama chuan Pathian hnenah, Zipori fapa Moab lal Balaka chuan ka hnenah, Ngai teh, Aigupta ram a\anga lo kal hnam chuan
7

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

250

leilung an dp a; lo kal la anchhia mi va lawhsak rawh, ka do theiin ka hnawtchhuak thei mial mahna, tiin mi a rawn tir a ni, a ti a. 12Tin, Pathianin Balaama hnenah chuan, An hnenah i kal tur a ni lo. Chu mite chu anchhia i lawh tur ani lo: mal ka sawmte an ni e, a ti a. 13Tichuan Balaama chu zingah a tho va, Balaka mi liante hnenah chuan, In ramah haw leh tawh u; LALPAN in hnena kal tura chhuah a phal lo a ni, a ti a. 14Chutichuan Moab mi liante chu an tho va, Balaka hnenah an kal a, Balaama chuan kan hnena lo kal a duh lo, an ti a. Tin, Balaka chuan mi lian tam lehzual, an aia ropui zawk a tir leh a. 16Tin, Balaama hnen an va thleng a, a hnenah, Zipori fapa, Balaka chuan heti hian a ti a ni, Ka hnena i lo kal hi engmahin dal teh suh se; 17mi ropui takah ka siam ang chia, ka hnena i sawi apiang chu ka ti zel ang: chuvangin lo kal hram la, heng mite hi anchhia min va lawhsak teh hram khai, a ti , an ti a. 18Tin, Balaama chuan Balaka mite chu a chhang a, an hnenah, Balaka hian a in chu tangka leh rangkachaka khatin min pe dawn mah sela, eng khaw te mah LALPA ka Pathian thu bawhpelin ka ti thei lo. 19 Chuvangin LALPAN ka hnenah engtin nge a sawi leh dawn teh reng, zanin pawh hetah riak teh phawt u khai, a ti a. 20Tin, zanah chuan Balaama hnenah Pathian chu a lo kal a, a hnenah, He mite hi nangmah kova lo kal an nih chuan, tho la, an hnenah kal rawh; amaherawhchu i hnena ka sawi chauh hi i ti tur a ni, a ti a.
15

Tichuan, Balaama chu zingah a tho va, a sabengtung a thuam a, Moab mi liante hnenah chuan a kal ta a.
21

www.mizoramsynod.org

NUMBERS
22

251

Tin, a kal avang chuan Pathian thin chu a lo alh ta a, tin, LALPA vantirhkoh chu a lo dang turin kawngah a lo ding a. A sabengtung chunga chuang a ni a, a chhiahhlawhte pahnih a hnenah chuan an awm ve a. Moab lal Balaka chuan Israel-ten Amor mite an hneh a, an khawpuite lamin an la tih a lo hriat chuan, ama lalram tan pawh an hlauhawm a ni tih a hria. Moab mite chuan an hlau hle a. Tichuan, Balaama, thil lo thleng tur hrilhlawk \hin chu Israel-te anchhe lawh tura sawm turin Lal chuan mi a tir ta a. Israel-te chu ngam rual an ni si lo va, anchhia min lawhsak teh, kan ngamin kan ram ata kan um bo mial thei mahna, mal i sawmsakte chu an nihlawh \hin a, anchhia i lawhte chu an chan a chhe \hin tih ka hre si a ti turin. Moab upate leh Midian upate chu aien man turte kengin an kal ta a. Balaama inah an riak ta a. Pathian chuan Balaama hnenah, I hnena mite hi tute nge ni? tiin a zawt a. Ani chuan, Balaka mi tirhte an nih thu leh Aigupta ram a\anga mi tam deuh lo chhuakte an lo hneha an ram ata an m bo theih nana anchhe lawhsak tura an rawn ngen thu a hrilh a. Pathian chuan Balaama hnenah chuan, An hnenah i kal tur a ni lo, chu mite chu anchhia i lawh tur a ni lo, a ti a. Balaama chuan Balaka mi tirhte hnenah chuan, In ramah haw leh mai rawh u, LALPA chuan ka kal a phal lo ve, a ti a. Balaka chu a beidawng duh chuang lo va, mi zahawm zawk dang a tirh belh leh a. Ka hnena i lo kal hi eng mahin dal teh suh se; 17mi ropui takah ka siam ang chia, ka hnena i sawi apiang chu ka ti zel ang; chuvangin lo kal hram la, heng mite hi anchhia min va lawhsak teh hram khai, tiin an va sawi leh a. Balaama chuan, Balaka hian a in chu tangka leh rangkachaka khatin min pe dawn mah sela, eng khaw te mah LALPA ka Pathian thu
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

252

bawhpelin ka ti thei lo ti chung siin zan riak leh phawt turin, LALPA chuan eng nge a sawi ka han ngaichang ang e a la ti ta zel a. Pathian chuan Balaama rilru hriain, ...zui mai rawh; mahse, ka hrilh che chauh i ti tur a ni, a ti a. Balaama chuan Moab mi liante chu a zui ta a. Pathian chu a thinur hle a, lo dang turin LALPA Vantirhkoh chu kawngah a dintir a. 2. Balaama leh Sabengtung (22:23-35)
23

Tin, sabengtung chuan LALPA vantirhkoh, khandaih kenga kawnga ding chu a hmu a; tichuan sabengtung chu kawng ata chu a peng a, ram lakah a kal a. Tin, Balaama chuan sabengtung chu kawnga lettir tumin a vua a. 24Tin, LALPA vantirhkoh chu grp huan pal leh pal inkr khuarah a ding a. 25Tin, sabengtung chuan LALPA vantirhkoh chu a hmu a, pal chu a va ngheng a, Balaama ke chu palah chuan a ngheng bet a; tichuan a vaw leh a, 26Tin, LALPA vantirhkoh chu piah leh deuhvah a kal a, hmun chep lai tak, ding lam emaw, vei lam emaw pawha penna awm lohhna lai takah a ding a. 27Tin, sabengtung chuan LALPA vantirhkoh chu a hmu a, Balaama chu a bawhpui ta a: tichuan, Balaama thin chu a lo alh ta a, a tiangin sabengtung chu a vua a. 28 Chutichuan, LALPAN sabengtung chu a \awngtir a, Balaama hnenah chuan Eng ka tih che nge, hetia vawi thum zet mi vuak tak? a ti a. 29Tin, Balaman sabengtung hnenah chuan, Min tihnawmnah avangin a ni: khandaih phei chu lo keng ila, ka tihlum tawh hial ang che chu, a ti a. 30Tin, sabengtung chuan Balaama hnenah, Tun thlenga i chuan fona i sabengtung ka ni lawm ni? Hetiang hian ka ti ngai che em ni? a ti a. Ani chuan, Ti ngai lo ve, a ti a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS
31

253

Tin, LALPAN Balaama mit chu a tihvarsak a, tichuan LALPA vantirhkoh khandaih kenga kawnga ding chu a hmu ta a, a kun a, hmaia lei siin a bawkkhup a. 32 Tin, LALPA vantirhkoh chuan a hnenah, Engati nge hetia vawithum tlawng i sabengtung i vuak? Ngai teh, ka hmaah hian i kal lohna tura i kal avangin lo dang tur chein ka lo chhuak a ni a: 33tin, sabengtung chuan min hmu a, ka hmaah vawi thum a peng a nih kha; peng lo phei sela chu ani chu tihlum si lovin ka tihlum hial ang che chu, a ti a. 34Tin, Balaama chuan LALPA vantirhkoh hnenah, Ka lo sual ta ni; mi dang turin kawngah i ding tih ka hre si lo va: chuvangin i lawm loh chuan ka kir leh mai ang e, a ti a. 35Tin, LALPA vantihkoh chuan Balaama hnenah, He mite hnenah hian kal la; amaherawhchu i hnena ka thu sawi tur chauh hi i sawi tur a ni, a ti a. Chutichuan Balaama chu Balaka mi liante hnenah chuan a kal ta a. Balaama chuan Pathian duh loh zawngin Moab mi lianho kha a zui ta a ni tih he thu hlawmah hian kan hmu a ni. LALPA vantirhkoh khandaih keng chuan Balaama kal zel tur \um thum ngawt dan a lo tum a. Balaama Sabengtung chuan a hmu a, Balaama erawh chuan a hmu ve thei lo va. Balaama chu a chhiahhlawh pahnihin an zui a. Sabengtung chuan LALPA vantirhkoh, khandaih keng, kawnga a hmuh chuan a peng ta thut mai a. Balaaman kawnga kal turin a tilui a, a vua a. Lalpa vantirhkoh chu grep huanpal leh pal inkar kawng laiah a lo ding leh a. Sabengtung chu pal nkin a kal a, Balaama ke palah a ngheng bet a. Balaama chuan a sabengtung chu a vaw leh a. Lalpa vantirhkoh chu kawng zim lai, inpelh hleih theih hauh lohna laiah a lo ding leh a. Sabengtung chuan a pu Balaama chu a bawhpui ta ngawt
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

254

a. Balaama chu a thinur hle a, Lalpan Sabengtung chu a \awngtir ta a. Thil sual eng nge ka tih vawi thum tlawng mi vuak tak le? a ti a. Balaama chuan, Min pawisa lo em alawm, khandaih phei chu keng ila, ka sat hlum hial tawh ang che, a ti a. Sabengtung chuan, I sabengtung, tun thleng pawha i chuanna reng \hin ka ni a, hetiang hian ka ti ngai em ni? a ti a. Ani chuan, Ti ngai lo ve, a ti a. LALPA chuan Balaama mit chu a tihvarsak a, khandaih kenga LALPA vantirhkoh, kawnga ding chu a hmu ve ta a, a kun a, hmaia lei siin a bawkkhup ta a. LALPA vantirhkoh chuan, Engtizia nge \um thum ngawt i sabengtung i vuak le : Ka duh loh anga i kal luih avangin kawnga dang tur chein ka lo thawk chhuak a ni. Sabengtung chuan min hmu a, \um thum min pelh a tum a, peng \hin lo se ka lo that mai ang che, ani erawh chu ka zuah ang, a ti a. Balaama chuan, Thil ka tisual a ni e, min lo dang turin kawngah i ding tih ka hre lo a ni; chuvangin, i lawm loh zawng ti ka nih chuan ka kir leh mai ang, a ti a. LALPA vantirhkoh chuan, Heng mite hi zui rawh, i hnena ka sawi chauh i sawi chhawng tur a ni, a ti a. Balaama chu Balaka mi liante rual chuan a kal ve leh ta zel a ni. 3. Balaka leh Balaama an intawk (22:36-41)
36

Tin, Balakan Balaama a lo kal tih a hriat chuan Arnon lama an ramri chin Moab khawpui thlengin a va hmuak a. 37 tin, Balaka chuan Balaama hnenah, |hahnemngai taka ko tur che in mi ka rawn tir ani lawm ni? Engati nge ka hnenah i lo kal duh loh? Mi ropui takah ka siam thei lo che em ni? a ti a. 38Tin, Balaama chuan Balaka hnenah, Ngai teh, hei ka lo kal ta a; engpawh mai sawi theihna reng reng ka nei em ni? Pathianin ka
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

255

kaa thu a dah chauh ka sawi dawn a ni, a ti a. 39Tichuan Balaama chu Balaka hnenah chuan a kal ta a, Kiriathuzot an va thleng a. 40Tin, Balaka chu bawng leh beramin a inthawi a, Balaama leh a hnena mi lian awmte chu a pe a. 41Tin, heti hi a ni a, a tuk zingah Balaka chuan Balaama chu a hruai a, Baala hmun sangahte chuan a chhohpui a, chuta tang chuan mipui awmna chin zawng zawng a hmu phak a. Helai thu hi Balakan Balaama a lo hmuahna leh a lo dawnsawnna thu a ni a. Balaka chuan a ram chin Arnon lui kam Ir-Moab khuaah Balaama chu a lo hmuak a. Thahnemngai takin ka rawn kohtir che a, engtizia nge i lo kal duh mai loh le? Mi ropui takah ka siam thei lo che em ni? tiin a lo chhuahchhal a. Balaama chuan, Ngai teh, ka lo kal na a, thu dang sawi thei em ka nih? Pathian min sawitir chauh ka sawi ang a ti a. Kiriat-huzot an thlen chuan Balaama leh a kalpui mi liante tan bawngpate leh berampate buatsaihin inthawina a hlan a, a sa an eiho va. A tukah chuan Balaka chuan Israel-te lan theihna hmun Bamot-baal-ah Balaama chu a hruai a. Balakan Balaama a lo hmuahna hmun Ir-Moab hi bung 21:15,28-a Ar khua tih nen khan thuhmun a nih a rinawm. Balakan inthawina a buatsaihna hmun Kiriathuzot hi a awmna tak hriat a ni tawh lo va, a awmzia chu Kawtthler Khawpui tihna a ni. Bamot-baal pawh hi Baal hmunsangte tihna a ni a. Baal biakna hmun atana tlang an hlan sawina a ni mai thei. Heng tlang a\ang hian Israel-te chu an lang thei a. Anchhe lawh a hlawhtlin theih nan anchhe dawngtu mihring emaw thil emaw chu 1 anchhe lawhtu hmuh phakah a awm ngaiin an hria a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

256

Kan zirlai changvawnah hian, Pathian chuan Balaama hnenah, An hnenah i kal tur a ni lo. Chu mite chu anchhia i lawh tur a ni lo: mal ka sawmte an ni e, a ti a. Mahse, a kal ta tho mai a, ngaihtuah zui tham tak awm theiin a lang.

Sawi ho tur Rawngbawl tura Pathianin min dahna hmun kalsana koh lohna lama mahni duhna leh chakna hmuna rawngbawl (Balaama ang hi) kan awm thei ang em? Awm ni ta ila engtia siam \hat tur nge ni ang?

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 253.

Balaka (22:2) Balaka tih hi bawlhlawh siamtu tihna a ni a, Zipora tih chu sava te tihna a ni thung. Media ho upate (22:4) Moab mite chuan Israel-hote an hlauh thu chu Midian hotute hnenah an hrilh a. Midian-hote hi Sinai tlang chhehvel leh Jordan lui chhak lamah awmhmun an khuar thu kan hmu a (Exod. 2:15-17), chuvangin Moab mite nen hian an \anrual a rinawm.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

257

Pethor (22:5,6) Pethor hi Beora fapa Balaama awmna khua a ni a, Euphrates lui kama awm a ni. Karkhemis bula Pitru nen ang khata ngaih a ni a, chu chu Moab a\ang mel zali vel zeta hla a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

258

ZIRLAI 31 BALAAMA HRILHLAWKNA


Chhiar tur : 23:1-26 Thu vawn : Ngai teh, malsawm turin thu ka hmu a, Mal a swm tawh a, ka tidanglam thei lo (23:20). Kan zir tawh ang khan, Moab lal Balakan Israel-te anchhe lawh turin Balaama a ko va. Balaama hi kal nghal mai lo mah se, Balakan a koh nawnnaah khan a kal ta a. Balaka chuan Israel-te lan theihna hmun Bamot Baal-ah a kalpui a. Balaama chuan maicham pasarih siamsak turin Balaka chu a ngen a. Nambar pasarih hi hmanlai a\angin nambar serh a ni a. |henkhat phei chuan Pathian namber ang hialin an ngai a ni. Maicham hi lunga siam a nih a rinawm. Balaama chuan Balaka chu Pathian hnen a\anga thuchah a dawn theihna tura Pathian hnena thil hlan tur bawngpachal pasarih leh berampachal pasarih siamsak turin a hrilh a. Bawngpa leh berampate hi Israel-ten inthawina atana ran an hlan zinga a hlu berte an ni a. Tunah hian Balaama hrilhlawkna hmasa pahnih kan zir dawn a ni. 1. Balaama hrilhlawkna hmasa (23:1-12)
1

Tin, Balaama chuan Balaka hnenah, Hetah hian maicham pasarih min siam la, bawngpa pasarih leh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

259

berampa pasarih min buatsaihsak rawh khai, a ti a. 2 Balaka chuan Balaama sawi ang chuan a ti a; tin, Balaka leh Balaama chuan maicham tinah chuan bawngpa pakhat leh beram pa pakhat an hlan a. 3Tin, Balaama chuan Balaka hnenah, I halral thilhlan bulah hian lo ding reng la, kei chu ka han kal hrang ang a; LALPA chu mi be turin a lo kal mai pawh a ni thei a, tin, mi hrilh apiang chu ka hrilh ang che, a ti a. Tichuan tlng kawlh velvulah a han kal a. 4Tin, Pathianin Balaama chu a lo tawk a; tin, ani chuan a hnenah, Maicham pasarih chu ka siam tawh a; tin, maicham tinah chuan bawgpa pakhat leh berampa pakhat ka hlan \heuh va, a lo ti a. 5Tin, LALPAN Balaama kaah chuan thu a dah a, Balaka hnenah chuan kir leh ta la, va sawi chhawng rawh, a ti a. 6Tichuan, a hnen lamah chuan a let leh ta a; tin, ngai teh, a halral thilhlan bulah chuan a lo ding reng a, amah leh Moab mi lian zawng zawngte nen. 7Tin, ani chuan thu chu a sawi ta a. Aram ata Balakan min hruai a, Chhak lama tlnga Moab lal chuan, Lo kal la, Jakob-ho anchhia min lawhsak rawh, Lo kal la, Israel-ho min demsak rawh, 8 Engtin nge Pathian anchhe lawh loh ka lawh ang? Engtin nge Pathian dem loh ka dem ang? 9 Lungpui chung a\angtein anni chu ka hmu si a, Tlng a\angtein anni chu ka hmu a, Ngai teh, hnam hrang daih an ni, Hnam dang zinga telh loh tur an ni. 10 Jakob-ho vaivut chu tunge chhiar thei ang a,

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

260

Israel-ho hmun lia \hena hmun khat chu tunge chhiar thei ang? Mi fel thih angin thi ve ila, Ka tawpna chu a tawpna ang ni se! a ti a. Tin, Balaka chuan Balaama hnenah, I mi tih dan hi engtizia nge ni? Ka hmlmate anchhe lawh turin ka hruai chia, hei, mal i sawm ta hlauh zawk si! a ti a. 12 Ani chuan a chhang a, LALPAN ka kaa a dah chu ka sawi ngei tur a ni lawm ni? a ti a.
11

Balaaman ti tura a hrilh angin Balaka chuan maicham pasarih a siamsak a. Balaama chuan puithiam hna a thawk a, Balaka chuan halral thilhlan a hlan a. Maicham tinah bawngpachal pakhat leh berampachal pakhat zel an hlan chuan Balaama chuan LALPA thu ngaichang turin a kal hrang a. LALPA chuan Balaka hnena sawi tur a hrilh a, Balaka hnenah chuan a kir leh ta a. Balaka leh Moab mi liante hnenah chuan Balaama chuan thu a chham chhuak ta a. Balaka beisei anga Israel-te anchhia lawh ta lo chuan malsawmna thu a chham chhuak ta zawk a; Israel thlahte tamzia, tiau vaivut anga tam, chhiar sen rual loh an nihna thu thlengin a sawi chhuak ta zawk a. Balaka chuan, Engtizia nge, ka hmelmate anchhe lawh turin ka pun che a, mal i sawmsak tak hlauh mai le? tiin a chhuahchhal a. Balaama erawh chuan LALPA hrilh ang chiah sawi tur a nih thuin a chhang a ni. Balakan Balaama thupuan \um hnihna a han hriat chuan Balaama hi eng mah sawi zui turin a duh tawh lo, Israelte anchhe lawh tura beisei chi a ni tawh lo. Chuvangin, mi thiam tam tak chuan Balaama chanchin kaltluang pangngai tak chu hetah hian tawp zui tur niin 1 an hria a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

261

Balaama hrilhlawkna thu chng 7-10-ah hian Balaama chuan Moab lal Balakan Israel fate anchhe lawh tura Aram (Suria) tlangram ata a koh thu a sawi hmasa te te a. LALPA anchhe lawh loh anin anchhia a lawh theih loh thu te, LALPA huat loh anin a huat theih loh thu te a chham chhuak ta a. Chu mai pawh ni lovin, Israel-te chu a hlanga awm tur an nih thu leh hnam dang ang an nih loh thute thlengin a sawi a. A tlangkawmna lamah phei chuan Israel thlahte tamzia Israel thlahte chu \iauvaivut anga tam an ni a, chhiar sen rual an ni lo; thil dik tih vanga thi ka nih chuan thlamuang takin a ni ka thih dawn ni, tiin a chham chhuak ta hial a ni. Balakan Balaama a chhuahchhalh leh pawh khan a tir a\ang renga LALPA thu ang chauh lo chu eng mah a sawi theih loh tur thu a lo sawi lawk vek tawh a. Balaka tan pawh tihngaihna vak a awm lo. 2. Balaama hrilhlawk vawi hnihna (23:13-26)
13

Tin, Balaka chuan a hnenah, Hmun dangah i kal leh teh ang, chuta tang chuan i hmu thei hlawm ang a; an awmna chin zawng zawng i hmu ang a, an za erawh chuan i hmu vek kher lo vang: chuta \ang chuan anchia min lawhsak ang che, a ti a. Tichuan Zophim-ho awmna Pisga chhipah a hruai chho va, maicham pasarih a siam a, maicham tinah chuan bawngpa pakhat leh berampa pakhat a hlan a. 15 Tin, Balaka hnenah chuan, Saw laia LALPA ka va biak hlanin i halral thilhlan bulah hian lo ding reng rawh, a ti a. 16Tin, LALPAN Balaama chu a lo tawk a, a kaah chuan thu a dah a, Balaka hnenah kir leh ta la, a hnenah va sawi chhawng rawh, a ti a. 17Tin, a hnenah chuan a va kal a, ngai teh, a halral thilhlan bulah chuan a lo
14

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

262

ding reng a, Moab mi liante pawh a hnenah chuan an awm ve a. Tin, Balaka chuan a hnenah, LALPAN eng nge a lo sawi? a ti a. 18Tichuan ani chuan thu chu a sawi ta a, Tho la, Balak, ngaithla rawh; Zipori fapa, ka thu ngai rawh: 19 Pathian chu dawt hmang mihring mai a ni lo, Lamlet hmang hringfa a ni hek lo. A sawi tawh chu a ti lo vang em ni? A lo sawi tawh chu a tipuitling lo vang em ni? 20 Ngai teh, malsawm turin thu ka hmu a, Mal a sawm tawh a, ka tidanglam thei lo. 21 Jakoba-ho khawlohna rng a hmu lo va, Israel-hovah chhiatna rng ka hmu hek lo. LALPA an Pathian chuan a awmpui a, An lal atan an hmang a ni. 22 Aigupta a\angin Pathianin a hruai chhuak hlawm, Sele tha ang mai an pu a, 23 Jakob-ho chungah dawi tna a awm lo. Israel-ho chungah dawivaihna a awm hek lo. Jakob-ho leh Israel-ho hnenah Pathian thiltih chu tihlan zel a ni. 24 Ngaiteh, mipuite chu sakeibakneipui angin an tho va, Sakeibaknei angin an zuang tho va, An sa seh an ei hma chuan an mu lawng An seh thisen an in hma chuan, a ti a.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS
25

263

Tin, Balaka chuan Balaama hnenah, Anchhia lawh hek suh la, malsawm hek suh, a ti a. 26Nimahsela Balaama chuan a chhang a, Balaka hnenah, LALPAN a sawi zawng zawng chu ka ti ngei tur a ni, tiin ka hrilh che a ni lawm ni? a ti a. Moab lal Balaka chu thinrim hle mah se, a beidawng duh chuang lo va. Israel fate anchhia a lawh theih nan, an lan tlem deuhna tur hmun Pisga tlang chhipa Zofin, khawthlirna hmunah Balaama chu a hruai leh ta a. Balaka hian a hma ang bawkin maicham pasarih a buatsaih leh a. Maichamah chuan bawngpachal pasarih leh berampachal pasarih a hlan leh a. Balaama chu LALPA thu hre turin a kal hrang leh ta a. LALPA thu a dawn hnu chuan a kir leh ta a. Balaka leh a mi liante chu Maicham bulah an la ding reng a. Balaka chuan, LALPAN eng nge a lo sawi? a ti a. Balaama chuan Israel-te chunga LALPA thil tum danglam lo leh Israel-te chu, an hnenah LALPA a awm avanga hneh rual loh an nih thu thlengin a chham chhuak leh ta mai a. Balaka chuan, Anchhia i lawh ngam loh pawhin mal chu sawmsak lul teh suh a ti a. Balaama chuan, Lalpan a hrilh ang chiah a sawi dawn tih amah ngei a lo hrilh tawh thu Balaka chu a hrilh a. Khang lai hunah khan, hrilhlawktuten an beisei ang thupuan tur an dawn hma chuan an bei hram hram \hin a, an inthawina hmunte pawh an insawn a, hmun dangah 2 \an an la leh \hin. Balaka pawh hian chu rilru chu a pu nghet hle niin a lang. Pisga tlang chhipa khaw thlirna hmun Zofin-ah Balaama kha a hruai leh a ni. Balaka beisei angin thil a thleng lo va. Balaama hrilhlawk vawi hnihnaah pawh hian a hrilhlawkna hmasa
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

264

kha a nemnghet sauh sauh zawk a ni. Balaama hian Moab lalpa chu a nu hming chhal meuhvin a ko va, Balak, tho la, ngaithla teh, Zipori fapa, ka thu hi bengkhawn teh tiin. Balaama thupuan chham chhuah kal zelah hian Pathian chu mihring anga daw mai mai lo, lamlet leh hni hne ngai lo, a sawi tawh chu hlen ngei \hin, tiin Pathian chu mihring ang mai mai a nih loh thu a sawi a. Chutiang Pathian chuan mal sawmsak turin min tir a, mal a sawm tawh chu keia st rual em ni? a la ti chho ta zel a. Jakoba tih hi Israel sawina a ni a. Israel chuan thil \ha lo a tawng dawn lo, harsatna a tawk dawn lo. LALPA an Pathian chuan a awmpui a, Aigupta ram a\anga hruai chhuaktu, an tan vengtu \ha tak, selechal ang a ni a, hneh rual a ni lo va, anchhe ngam loh a ni a ti a. Israel hlauhawmzia chu sakeibaknei nen a rawn tehkhin hial a ni. Vawiina kan zirlai hian, Pathianin ama mite mal a sawm a, a venhim \hinzia min tarlansak a. Abrahama kha Mesopotamia chuanchung, tlai khawhnua Balaama chen ve lehna hmuna a awm lai khan, LALPA chuan Abrahama hnenah, Hnam ropui takah ka siam ang che: mal ka sawm ang che a, i hming ka tithang ang a, malsawmna i ni ang. Malsawmsaktu che chu mal ka sawm ang a, anchhe lawhtu che chu anchhia ka lawh ang; khawvela hnam tinreng i zarah an nihlawh ang, (lehlin thar) a ti a (Gen. 12:2-3). Balaama hian hei hi a lo hre ve reng ni ngei tur a ni.

Sawi ho tur Hmanlai leh tunlai thleng pawhin Pathianin Ama mite chu mal a sawmin a venghim zel \hin a ni tih hi kan Mizoram dinhmun thlir tel chungin i han sawi ho teh ang u.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

265

END NOTES 1. 2. Martin Noth, Numbers, SCM Press Ltd. 58 Bloomsbury Street, London, 1968, p. 187. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 259.

Pasarih (23:1) Balaama chuan Balaka hnenah maicham pasarih siam a, chumi chungah bawngpachal leh berampachal pasarih ve ve hlan turin a hrilh a. Nambar pasarih hi hmanlai a\ang tawhin Juda-te ngaih danah chuan nambar thianghlim, Pathian nambar-a an ngaih a ni a. Hebrai hmingah pawh Eliseba (Pathian chu pasarih) tih te leh Jehoseba (Jehova chu pasarih) tih te a awm. Pasarih hi Pathian nambar nia an ngaih chhan nia lang chu hmanlaia van lam thil an hmuh theih ni leh thla leh planet panga te belhkhawm zat a nih vang a ni a. Chu chu Pathian thiltihtheihna lantirna a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

266

ZIRLAI 32 BALAAMA HRILHLAWKNA II


Chhiar tur : 23:27 24:25 Thu vawn : Nakin hnua a awm dn tr ka hmu a, Tn mai piah lam ka hmuhsak a; Jakoba a\angin arsi a lo chhuak ang a, Israela a\angin lal tiang a lo chhuak ang a, Moab ram tluanin a chhun tlang ang a, Setha thlahte a titlawm ang (24:17). Balaama hrilhlawkna kan zir tawhah khan hrilhlawkna hmasa leh hrilhlawk vawi hnihna kan zir a. Tunah hian Balaama hrilhlawk vawi thumna leh vawi lina kan zir leh dawn a ni. 1. Balaama hrilhlawk vawi thumna (23:27-24:13)
27

Tin, Balaka chuan Balaama hnenah, Hawh teh, hmun dangah ka hruai teh ang che; chuta tang chuan anchhia min lawhsak Pathianin a remti mial dah law maw, a ti a. 28Tichuan Balaka chuan Balaama chu thlaler zuk chhuk en Peor chhipah a hruai chho va 29tin, Balaaman Balaka hnenah chuan, Hetah hian maicham pasarih min siamsak la, bawngpa pasarih leh berampa pasarih min butsaihsak rawh, a ti a. 30Tin, Balaka chuan Balaama sawi ang chuan a ti a, maicham tinah chuan bawngpa pakhat leh berampa pakhat a hlan a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

267

24:1 Chutichuan, Israel-ho malsawmsak chu LALPA duhzawng a ni tih Balaaman a hriatin ni danga a tih ang khan dawi tna lam ti tura kal lovin thlaler lam a pan ta zawk a. 2Tin, Balaama chu a vanvadak a, Israel mite chu an hnam dan zir zela awm a hmu a; tin, Pathian thlarau a chungah a lo thleng a. 3Tin, thu chu a sawi ta a, Beora fapa Balaama Mit vr a, 4 Pathian thute hriaa, Engkimtitheia inlrna hmua Tlu bawkkhupa mit lo var ta chuan, 5 Aw Jakob-ho, in puan inte chu a va \ha em, Aw Israel-ho, in biak bkte chu! 6 Ruam angin a pharh duai a, Lui kama, huan ang, LALPA phun sasua ang, Lui kama, sidar thingte ang an ni. 7 Ruahtui tam tak a dawng ang a, Tui tamna hmunah thlai chite a ching ang. A lal chu Agaga aiin a ropui ang a; A ram chu chawimawiin a awm ang. 8 Aigupta ata Pathianin a hruai chhuak a, Sele tha ang mai an pu a, An hmlma, hnam dangte chu an ei zo vang a, An ruhte chu a tisawm dep ang a, An thalin an kap tlng ang. 9 An kun a, sakeibaknei angin an bawk a, Sakeibakneipui ang maiin; tunge ti tho ngam ang?
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

268

Malsawmtu apiang che u chu malsawmin awm sela, Anchhe lawhtu apiang che u chu nchhe lawhin awm rawh se, a ti, a ti a. Tichuan Balaama chuangah chuan Balaka thin chu a alh ta a; Balaka chuan Balaama hnenah , Ka hmelmate anchhe lawh turin ka ko chia, hei vawi thum zet mal i sawm ta a. 11Chuvangin i awmnaah kal bo daih rawh: ropui taka chawisan che ka rilruk a ni a; nimahsela, ngai teh, LALPAN chawisan che a dal ta a nih hi, a ti a. 12,13 tin, Balaama chuan Balaka hnenah, Balaka hian a in chu tangka leh rangkachaka khatin min pe dawn mah sela, a tha lam emaw, a chhe lam emaw, keima rilru puak chuak chuan LALPA thu piah lam chu engmah ka ti thei lo; LALPAN a sawi apiang chu ka sawi ang, tiin i mi tirhte hnenah pawh ka sawi reng a ni lawm ni?
10

Balaka chuan Balaama chu hmun dang, Peor tlang chhipah a hruai a. Chuta \ang chuan thlaler chu a lang thei vek a. Balakan hmun danga a hruaina chhan hi, chuta \ang chuan Pathianin heng mite hi anchhia i lawh a remti mahna, tiin a hruai a ni (23:27). Hmun dang a\ang chuan Pathianin Israel mite anchhe lawh a remtihpui mai a beisei ni ngei tur a ni. Pathian chu mihring ang mai ni ve turin a ngaihtuah a. Mihring rilru chu a danglamin a inthlak zung zung \hin a. Pathian mizia leh a duhzawng erawh chu a pangngai reng a ni. Balaama hrilhlawk vawi thumnaah hian, tih dan hmasate ang khan maicham pasarih Balaka chuan a siamsak leh a. Bawngpachal pasarih leh berampachal pasarih an hlan leh a. Maicham tinah bawngpachal leh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

269

berampachal pakhat ve ve an hlan \heuh a ni. Balaama chuan Israel-te chu LALPA chuan mal a sawm duh tlat tih a hriat chuan, a hma ang khan, LALPA rawn turin a kal hrang duh ta lo va. Thlaler lam chu a thlir a, Israelten a chi chia bk an inzar dul chu a hmu a. Chutih lai chuan Pathian thlarau chu a chungah a lo thleng a, a chham chhuak leh ta a. Chu chuan Balaka chu a tithinur leh ta hle mai a, a inhum ruh a, Ka hmlmate anchhe lawh turin ka pun che a, vawi thum lai mal i sawmsak vei maw? In khaw lamah haw vat rawh, ropui taka chawimawi che ka lo tum a, LALPA chuan a phalsak lo che a nih hi, a ti a. Balaama chuan, I mi tirhte hnenah, Balaka chuan a in khat tangka leh rangkachak min pe mah se, LALPA thu chu a chhia ka tih angin emaw, a \ha ka tih angin emaw ka tidanglam thei lo, LALPA min hrilh ang chu ka sawi ang, ka tih reng kha. Ka haw tang e, a ti a. Balaka chu a thinrim hle a, Balaama pawhin a tuar zo ta bik lo, an thinrim dun hle a ni. Balaka chuan lawmman pek a lo tiam tawhte pawh chu pek a nih loh tur thu a sawi nghal a. Balaama chuan a tir a\anga a thutiamah chuan amah chu a la rinawm reng a ni tih thu a sawi ve bawk a. Balaka thinrim pawh hi a wm hle a tihpui theih viau mai. Vawi thum an inrawnin an inruai a. Vawi thumnaah pawh anchhe lawh tura rawih khan mal a la sawm ta zel mai si a, Balaka a thinur hle hi, mihring rilru a\ang chuan a wm hle a ni. A chhan chu Israel-te inkhuarna hmun zauzia leh mawizia te, an awmna tur hmun lei \hatzia leh ruahtui dawng ram a nih thu te, an lal ropuizia te, an hmelmate tana an hlauhawmzia te Balaama hian a puang chhuak ta zel mai si a, Balaka tan chuan thinur loh rual a ni lo.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

270

Balaama hrilhlawk vawi thumna hmun hi Pisga ni lovin Peor tiin a sawi a. Hrilhfiahtu \henkhat chuan Pisga la ni thovin an ring a, a hmun sawn hian a hming thlak danglam ve hret nia ring an awm. Hei hian, an thu lakna hnar inang lo rem khawma siam remnaah an ngai a ni.1 Peor hi Pisga bul hnai tea awm nia ngaih a ni a, Baal an biakna hmun Beth Peor bula awm a nih a rinawm (Num. 25:3). Balaama hrilhlawkna hmasa leh a vawi hnihnaah kha chuan LALPA hrilh, LALPA hnen a\anga thu dawng niin kan hmu a. Tunah erawh chuan, Pathian thlarau a chungah a lo thleng a (24:2b) tiin kan hmu. Israel Zawlnei dangte thu dawn ang bawkin, zel angin a awm emaw, a tlu emaw a ni thei (I Sam 10:5f, 10f; 19:18ff; I Lal. 22:24). Thuthlung Hlui lamah chuan, Pathian Thlarau hi a mite chenchilh rengtu ni lovin hun rei lo t an chunga awma mite tichaktu leh thiltihtheihna petu nia ngaih a ni (Ror. 14:6; I Sam. 11:6; 10:10). 2. Balaama hrilhlawk vawi lina (24:14-25) Ngai teh, ka mite hnenah ka kal tawh ang a, hawh teh, heng mite hian tun hnua i mite chunga an tih dan tur ka hrilh teh ang che, a ti a. 15Tin, ani chuan thu chu a sawi ta a.
14

Beora fapa Balaama, Mit vara, Pathian thute hriaa, Chungnungbera hriatna hriaa, Engkimtitheia inlrna hmua, Tlu bawkkhupa mit lo var ta chuan, 17 Nakin hnua a awm dan tur ka hmu a, Tun mai piah lam ka hmuhsak a:
16

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

271

Jakoba a\angin arsi a lo chhuak ang a, Israela a\angin lal tiang a lo chhuak ang a, Moab ram tluanin a chhun tlng ang a, Setha thlahte a titlawm ang. 18 A hmlma thin Edom leh Seir te chu a chang ang: Israelte chan a \hat chhng zawng. 19 Jakoba a\angin tu emaw a lal ang a, Khuaa la awm chhunte chu a tiboral ang, a ti, a ti a. 20 Tin, Amalek lam a hawi a, thu chu a sawi a, Amalek chu hnam bul ber a ni na a, A ler lam chu boralna a ni, a ti a. 21 Tin, Ken lam a hawi a, thu chu a sawi a, I awmna hmun chu a nghet a, I bu chu lungpuia chheh a ni. 22 Mahse Ken chu a \iau vang a, Assur-hovin sala an hruai bo che thlengin, a ti. 23 Tin, thu chu a sawi leh a, Pathianin hetianga a tihin tunge nung thei ang le? 24 Mahse Kittim ram a\angin lawngte a lo thleng ang a, Assur an tihrehawm ang a, Eber an tihrehawm ang a, Ani pawh a boral ang, a ti a. Tichuan Balaama chu a tho va, a khaw lamah a haw ta a; Balaka pawh chu a haw ve ta a.
25

Balaama hrilhlawk vawi thumna Balakan a han hriat khan a thinrim nasa hle a. In khaw lamah haw vat rawh a ti kha a ni a. Balaama chuan a haw hmain Israel miten
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

272

nakin huna Moab mite chunga an thil tih turte a hrilh a (24:14 cf. Jer. 48:40ff). Hei hi Balaama thu hnuhnung a ni. Zawlnei thupuan angin Balaama chuan Balaka chu, a mite chunga thil lo thleng turte a hrilh a. Hrilhlawkna vawi thumna thu bul \anna 24:3,4 angin Balaama chuan, Chungnungbera hriatna hriaa a inti a ni. A dawt 24:1719-ah hian a sawi zawm zel a. Balaama hian hun hnuhnunga lal lo lang tur Jakoba a\angin arsi a lo chhuak ang a, Israela a\angin lal tiang a lo chhuak ang, tiin kan hmu a. Chu chuan Moab hote chu a la hnehchhiah ang. Balaama hrilhlawk vawi thumna 24:8,9-a sawi \haihna ang kha ni lovin, hei hi chu hrilhlawkna thupuan a ni. Israel hmelma Edom ram chu Israel-ho ta tur a ni a. Moab mite leh Edom mite chu Lalpan Israel-te lakah a venghim a (Deut. 2:4,5,9). Mahse, heng hnam pahnihte hian Israel-te chu unau anga an en loh avangin Abrahama hnena thuthlung Mal sawmsaktu che chu mal ka sawm ang a, anchhe lawhtu che chu anchhia ka lawh ang (Gen. 12:3; Num. 24:9) tih ang khan Lalpa venhimna hi a tawp dawn a ni. Jakoba a\angin arsi tih hian lal thar lo chhuak tur a sawi a. Arsi hian roreltu lal ropui tak a entir a, Lal tiang hian thuneihna a entir bawk a. He thu hian Lal Isua Krista lo pian tur thu, khawchhak mi fingten arsi a\anga an lo hriat kha min hriat chhuahtir a (Mat. 2:2), Davida thlah a\anga varparh arsi eng tak thute kha min hriattir bawk a ni (Thup. 22:16). Helai thu hi Mesia beiseina nghahchhan pawimawh tak zinga pakhat a ni. Israel-te lal hian \henawm ram Moab te, Edom ram te, Setha thlah te, Seir-ho te, Amalek mite leh Ken mite an hneh ang. Amalek chu hnam bul ber a ni tih hian Israel-te dova lo beitu hmasa a nihna sawina nia ngaih a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

273

Saula hun laiin hneh an ni a, Davidan a chhunzawm zel a ni (Exod. 17:8; I Sam. 15:7,8; 30:1-17). Amalek chu hnam ropui tak ni \hin mah se an chhe hlen ang a. Ken mite chu Assuria lalin salah a man dawn a. Assuria pawh chu Kittim kutah a tlu ang. Kittim chu Kupra sawina a ni.2 Balaama hrilhlawkna palina kan hmuh hian Israelte lo din chhuah hun tur a thlir a. Lal Davida huna rorelna pakhat hnuaia an awm hun tur, \henawm ramte an hnuaichhiah hun tur a thlir a ni.

Sawi ho tur Bible-in Balaama hi thil sual tih hlawk berin a ring a, thil tihsual hlawh ngainatu (II Pet. 2:15) tiin a sawi a. Kohhranho zingah Balaama anga thil dik tawk lova sum hmuh ngaina tlat kan awm thei ang em? Engtia tihbo tur nge ni ang?

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 268. Pierce and Washabaugh, The Book of Numbers in Interpreters Bible, Vol. II. New York, Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 262.

2.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

274

Peor (23:28) Balakan Israel-te anchhia lawh tura Balaama a tih vawi thumnaah chuan Peor tlangchhipah a hruai a, chuta \ang chuan Israel-te awmhmun khuarna thlaler chu a lang thei vek a ni. Peor hi khawi hmunah tak nge a awm tih mi thiamte pawhin an hre thei tawh lo va, ram chanchin zirtu \henkhat chuan Nebo tlang hmar lama Khirbet esh-sheikh-Jayil khu niin an ngai. Pathian thlarau a chungah a lo thleng a (24:2) A hma lamah kha chuan Pathianin Balaama hnena mumangah emaw, angel hmangin emaw, a kaa a thu dahin emaw a inpuang a, tunah erawh chuan a thlarau chu a chungah a thlentir thung. Zawlneiin Pathian pawlna a dawn dan hi a thlarau ta zawk hle a ni. Tlu bawkkhupa mit lo var ta (24:16) Heng lai changa a tluk thu a sawi hian Balaama chuan Pathian inlarna chu khuma a mut laiin a hmu tihna a ni thei a; tin, Pathian ropuinain a chhun thlu tihna a ni thei bawk a, chu bkah thlarauvin a hnehzia a sawina a ni thei bawk. Arsi (24:17) Arsi hi lal hmingthang takte chhiahchhiahna lar tak pakhat a ni a, kristiante hunah phei chuan Messia chhinchhiahna atan Arsi hi hman a ni. Isua lo pian tur thu pawh kha arsi hmanga puanzar a ni a (Mat. 2:2), Isua chu Davida thlah, arsi ng tak leh varparh a nih thu kan hmu bawk (Thup. 22:16).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

275

Edom, Seir (24:18) Edom-ho hi Esauva thlahte an ni a, Seir hi an chenna ram hming sawina a ni a, Edom chu a mi chengte sawina a ni. Eber (24:24) Eber tih hi Septuagint (LXX) lamah chuan Hebrai tia dah a ni a. Tute sawina nge a nih hriat a ni tawh lo. A awmzia chu kal kaiho emaw kal tlangho emaw tihna a ni a, Euphrates lui kal knho sawina niin a lang.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

276

ZIRLAI 33 MOAB RAMA BAWHCHHIATNA LEH PHINEHASA HMALAKNA


Chhiar tur : 25:1-18 Thu vawn : Puithiam Arona fa Eleazara fapa Phinehasa hian ka thik anga an zinga a thikna chuan ka thinurna chu Israela thlahte lak ata a tikiang ta a, tichuan ka thikna chuan Israela thlahte chu ka tiboral lo vang (25:11). Bung 25-ah hian Israel fate chuan Jordan luikam khawchhak lam Jeriko zawn, km. 16 vel chauhva hla Sittim hmunah awmhmun an khuar a.1 Helai hmun hi Kanaan ram enthla tura Mosian mi sawm leh pahnih a tirh chhuahna hmun kha a ni. Sittim hmuna an awm lai hian Pathian duh loh zawng takin an awm a, nasa takin Pathianin a hrem a. Phinehasan \an a la a, heng chanchin hi Moab rama bawhchhiatna leh Phinehasa hmalakna tiin kan zir dawn a ni. 1. Peor hmuna Israel-te bawhchhiatna (25:1-5)
1

Tichuan, Israel-ho chu Sittim-ah an awm a, tin, Moab-ho fanute chu an pwl ta hlawm a: 2an pathiante hnena an inthawinaahte chuan an sawm a; tichuan an ei a, an pathiante chu chibai an bk ve a. 3Tin, Israel-ho chuan Peor hmuna Baal chu an pawm ve ta a; tichuan Israelho chungah LALPA thin chu a alh ta a. 4Chutichuan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

277

LALPAN Mosia hnenah, Mipuite hotu zawng zawng chu hruai la, LALPA thinurna \ihbaiawm tak mai chu Israelho chung ata a kian theih nan chhun engah LALPA hmaah awhhlumtir rawh, a ti a. 5Tin, Mosian Israel-ho roreltute hnenah chuan, Peor hmuna Baal pawm apiangte chu tihlum vek rawh u, a ti a. Israel-te Sittim ruama an awm lai chuan hnam dang hmeichhia, ram pawn mi, Moab nulate nen mipat hmeichhiatna kawngah zalen takin an khawsa a. Moab nulate chuan an pathian Baal Peor biakna ruaithehahte an sawm a, an ei ve ta zel mai. Chutiang a lo nih takah chuan Peor hmuna an pathian biak Baal, milem pathiante chu chibai an buk a, an be ve ta zel a. Chu chu LALPA chuan a haw hle a ni. Hetianga Moab nulate nen zalen taka an khawsa a, an pathian Baal te an be ve ta zel hi Balaama hlawhtlinna niin hrilhfiahtu tam takin an ngai a ni. Thuthlung Thar lamah hian Balaama chanchin langsar takin kan hmu a. Kawng dik chu an pensan a, an bo ta. Besora fapa Balaama kawng an zawh ta. Ani chuan thil sual tih hlawk berin a ring a (II Pet. 2:15) tih te, tangka min Balaama sualna kawngah chuan an tlan a (Juda 11) tihte leh In zingah mi thenkhat Balaama zirtirna vuan tlat in awm. Ani chuan Balaka chu Israel fate hruai sual dan a zirtir a, Israel fate chu milem biakna sa ei tur leh inngaihna suala tlu turin a hruai a (Thup. 2:14) titein kan hmu. Israel miten Peor hmuna Baal an be ve ta mai hi LALPA chuan a haw hle a ni. Baal hi lei thatna pathian tam tak khaikhawmna hming a ni a. Heng Baal pathiante hi ram bung hrang hrangah an bia a. Peor hi Baal biakna hmun a ni a. He hmun hi Balakan Balaama a hruaina hmun kha a ni. Helai hmunah hian Moab mite pathian
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

278

langsar ber pakhat Chemos-a pawh an biak ngei a rinawm. Mosia hnenah heng mi Baal be ve maitute hi vantlang hmuh turin, chhun engah khaihlum turin a hrilh a. Mosia thupek angin Israel hotute chuan Peor hmuna Baal betute chu thah vek tur an ti a. Hei hi LALPA thinurna \ihbaiawm tak chu Israel-ho zing a\anga a kian theih nana tih a ni. 2. Phinehasa \hahnemngaihna avanga Pathian malsawmna (25:6-15)
6

Tin, ngai teh, Israela thlahte zinga mi pakhatin inbiakna puan in kawngkaa an \ah lai takin Mosia mit hmuhah leh Israel-ho pungkhawmte mithmuhah Media hmeiche pakhat a chhngte hnenah a rawn hruai a. 7Tin, puithiam Arona fa Eleazara fapa Phinehasan a han hmuh chuan pungkhawmho zing ata chu a tho va, fei a chuh a; 8 tin, Israel mi chu puan in chhngah chuan a um lut a, Israel mi nen an pahnih chuan a chhun tlang a, hmeichia chu a pumah. Chuti chuan Israel thlahte chunga hremna chu a reh ta. 9Chumi hremnaa thite chu 24,000 an ni. Tin, LALPAN Mosia a bia a, 11Puithiam Arona fa Eleazara fapa Phinehasa hian ka thik anga an zinga a thikna chuan ka thinurna chu Israela thlahte lak ata a tikiang ta a, tichuan ka thikna chuan Israela thlahte chu ka tiboral lo vang a. 12Chuvangin Ngai teh, ka inremna thuthlung chu a chungah ka thlung ang a; 13tin, amah leh a hnua a thlahte tan kumkhaw puithiam nihna thuthlung a ni ang a; a Pathian tan a thik a, Israela thlahte tan inremna a siam avangin, ti rawh, tiin. 14Israel mi an thah, Midia hmeichhia nena an thah tak hming chu Zimria, Simeon-ho zinga an chhngkaw puipa Salua fapa
10

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

279

a ni a. 15Tin, Midia hmeichia an thah taka hming chu Kozbi, Zura fanu a ni: ani chu Midia-ho chhngkaw zinga an hotu a ni. Helaiah hian LALPA tana Phinehasa \hahnemngaihzia kan hmu. Pathian thinurna nasa tak avanga Israela thlahte biak bk kawta an tah laiin, Mosia mithmuhah leh Israel pung khawmhote mithmuhah Israel thlahte zinga mi pakhatin Media hmeichhe pakhat (Moab nula tiin Mizo Bible lehlin tharah hian a sawi a), a chhungte hnenah nupui atan a rawn hruai lut ngawt mai. Phinehasan a hmuh chuan fei a chuh a, a um zui nghal a. Israel mi leh hnam dang nula a hruai chu, an pahnihin an dulah a chhun tlang a. Tichuan Israel-ho zinga hri leng chu a tawp ta a. Hri leng avanga thi chu mi singhnih leh sangli an tling hman a ni. Hei hi Tirhkoh Paula chuan mi singhnih leh sangthum niin a sawi thung (I Kor. 10:8). Mitthi zat hi chawhrualin hnam tina mi sanghnih vel emaw \heuh thi hman ang an ni a. Aigupta an chhuahsan a\anga Kanaan ram an vah vel chhunga tuarna nasa ber a ni. Midia hmeichhe pakhat tih hi hrilhfiahtu dangte pawhin Midian nula niin an sawi hlawm. Moab-ho leh Midian-ho hi Israel-te bei tura \ang rual kha an ni a (22:47). Midiana hi Sari thih hnua Abrahaman a nupui Keturi laka a fa a ni a (Gen. 25:1-4). Mosia nupui Zipori pawh kha Midian mi a ni (Exod. 2:16-22). Moab-ho leh Midianhote hian Israel fate hi an do rawn a. Heng hnam dangte nena inneih pawlh a, an pathian Baal biak ve tak zelte hi Lalpan a haw hle a, hripuiin a hrem a ni. Mahse, Phinehasa \hahnemngaihna avangin Israel fate chuan malsawmna an dawng leh ta a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

280

Phinehasa hi Arona tupa, Eleazara fapa a ni. A pu Arona a thih khan, a pu kha a pa Eleazara chuan a thlk a, Eleazara chu Puithiam lal a lo ni ta a, amah Phinehasa pawh hian a pa dinhmun chu luah chho ve ta zel in puithiam a lo ni ve ta a. Chu mai ni lovin a thlah kal zelah puithiam lalber an awm dawn a, puithiam lal fapa a lo ni bawk nen. Phinehasa hming awmzia hi Aigupta \awngin mihang tihna a ni. LALPA tana Phinehasa \hahnemngaihna chuan LALPA a tilawm a. Israel mite laka a thinur a lo dai ta a, a tiboral vek ta lo. LALPA chuan Phinehasa tan leh a thlahte tan Puithiam nihna thu a thlung ta a. Heta thuthlung tih hi thutiam tihna anga ngaih a ni. Phinehasa chuan Israel-te an sual avanga thi tur a chhanhim tak avangin LALPA chuan amah leh a thlahte tan kumkhaw puithiam nihna thuthlung a siam a ni tih kan hmu. Phinehasan Israel mi, hnam dang nula nupui atana rawn hawntu, fei laa, a bka zui lut a, a chhun hlum thu hi Juda-te thurochhiah chuan, an mu dun lai a chhun tlang niin a sawi.2 Puithiam chet dan atan chuan mak kan ti viau mai thei a. Amaherawhchu, khatih lai hunah kha chuan puithiam leh Levia chite hian, Israel fate awmna hmun vawn thianghlim thu-ah leh biak bk venhim leh vawn thianghlim chungchangah nasa takin mawh an phur a. Israel-te zinga thil \ha lo lo thleng thei, a \ul a nih chuan, mi nunna laksak thlengin an mawhphurhna hian a keng tel niin a lang. Thil sual titute chu an zing ata tihboral tur an ni. 3. Midian-ho bei tura fuihna (25:16-18)
16

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 17Mida-ho chu bei ula, titlawm rawh u: 18Peor hmunah an bum che u a, hrem
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

281

tak Midia-ho milian fanu Kozbi an thah tak chungchang thuah in chungah thil dik lo tak an tih avang hian, tiin. Helai thu tawi te a\ang hian Midian ho bei tura fuihna chak tak kan hmu a. An beihna chhan tur pawh a sawi fiah a. Israel fate bumtu an nih avanga tu tlawm der turin LALPAN Mosia a fuih a ni. Bung 31 lamah an inbeihna chanchin nasa zawk kan la hmu leh dawn a ni. Vawiina kan zirlaiah hian ringtute hi chauvin chak lo hle \hin mah ila Pathian chu a rin tlk a, a sipai huaisente chu nasa takin a thuamin a m zui zl a ni tih kan hmu.

Sawi ho tur Ringtute min titlu nasa bertu, Krista pasal\ha huaisen tak takte pawh titlawmtu chu mipat hmeichhiatna hi niin a lang a. Kohhranhovin kan tuar nasatzia sawi ho ila, engtia \an lak tur nge tih hi i han sawi ho nghal teh ang u.

END NOTES 1. Philip J. Budd, Word Biblical Commentary : Numbers, Word Books, Publisher, Waco, Texas, 1984, p. 279. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 288.
www.mizoramsynod.org

2.

NUMBERS

282

Sittim (25:1) Sittim tih hi a awmzia chu Acacia thing tihna a ni. Sittim ruam hi Jordan chhaklam, Tuipui thi a\anga hmarchhak lama awm a ni. Kuzbi (25:15) Midian nula, Phinehasan a thah tak chu Zura fanu Kozbi a ni a, lehlin tharah chuan Kusii tiin dah a ni a, a awmzia chu bumtu tihna a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

283

ZIRLAI 34 CHHIARPUI |UM HNIHNA


Chhiar tur : 26:1-65 Thu vawn : Israel thlahte pungkhawmho zawng zawng chu, kum sawmhnih achin chung lam, a chi chiin Israel rama ralkai chin zawng zawng chiar vek rawh u, tiin, a ti a (26:2). Numbers buah hian chhiarpui neih chanchin \um hnih kan hmu a. Hei hi a bu hming put chhan nia sawi pawh a ni reng a ni. Chhiarpui chanchin kan hmuh hi a danglam hle a. Sipai chhiarpui (military census) a ni zawk mah wm e. Israel fate chu Aigupta a\angin Kanaan ramtiam pan turin an kal chhuak a. Thlaler zin kawng an zawh tak tak hmain Sinai tlangah Chhiarpui hmasa an nei phawt a. Ramtiam an panna kawngah ral do thei tur mi eng zat nge awm tih hriatna turin, an hun hmasaah an inching fel phawt a. Tunah erawh chuan ramtiam Kanaan lut turin an inbuatsaih ta a. Aigupta a\anga chhuakhote kha chu an thi zo a ni tawh mai a. An dinhmun inhre chiang turin Chhiarpui (sipai chhiarpui) LALPA thupek angin an nei leh dawn ta a. He Chhiarpui \um hnihna hi vawiina kan zir tur chu a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

284

1.

Chhiarpui neih dan tur (26:1-4)


1

Tin, hremna a reh hnuah chuan heti hi a ni a, LALPAN Mosia leh puithiam Arona fapa Eleazara chu a bia a, 2Israela thlahte pungkhawmho zawng zawng chu, kum sawmhnih achin chung lam, a chi chiin Israel rama ralkai chin zawng zawng chiar vek rawh u, tiin. 3Tichuan Mosia leh puithiam Eleazara chuan Jeriko zawn, Jordan kam, Moab phaiah anniho chu an bia a, 4Mipuite chu kum sawmhnih achin chung lam chhiar rawh u, tiin. LALPAN Mosia leh Aigupta ram atanga lo chhuak Israela thlahte hnena thu a pek ang khan. Sittim hmuna hremna hripui leng a reh hnu chuan LALPA chuan Mosia leh puithiam Eleazara chu Israel mi, mipa kum sawmhnih chin zawng zawng, a chi chiin chhiar vek turin a ti a. Chhiarpui an neihna hmun hi Jeriko zawn, Jordan lui kam, Moab phai ruama an awm lai a ni. Midian-ho bei tur leh Kanaan ram la turin ral kai zawng zawng chhiar vek tur a ni. Chhiarpui hmasaa Mosia leh Arona puitu tur hnam tin zinga mi pakhat, chhungkaw puipa zel an awm ang kha tun \umah chuan an awm lo. Chhiarpui hmasa a\ang khan kum sawmli dawn lai a lo liam ta a. Chhiarpui \um hnihna hian \hangtharte pawimawhna leh an hmabak hna pawimawhzia a tarlang a ni. Chhiarpui pahnihte hian, indona lam an hawi ve ve a. Chu bkah hnam hrang hrang dinhmun hriat chianna tur a ni bawk. 2. Chhiarpuia hnam hrang hrangte dinhmun (26:5-51)
5

Israela fa tir Reubena: Reubena fapate: Hanok-ho chhngkaw zinga mi Hanoka: Palu-ho chhngkaw zinga mi Palua: 6Heezron-ho chhngkaw zinga mi Hezrona,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

285

Karmi-ho chhngkaw puipa Karmia. 7Hengho hi Reubenho chhngkua an ni:chhiar tling zawng zawng chu 43,730 an ni. 8Palua thlah; Eliaba. 9Tin, Eliaba thlahte; Nemuela, Dathana, Abirama an ni. Heng Dathana te leh Abirama te hi an ni, LALPA an beih laia Mosia leh Arona beitu Kora pwla tel pungkhawmho thlahte chu: 10tin, chumi pwl an thih lai chuan leiin a ka a ang a, Korate nen chuan a lem tlng a, meiin mi zahnih leh sawmnga a lem \um khan; tichuan chhinchhiahna an lo ni ta a. 11 Amaherawhchu Kora fapate chu an thi lo. A chhngkua kuain Simeona thlahte: Nemuela thlahte Nemuel-ho. Jamina thlahte Jamin-ho: Jakina thlahte Jakin ho:13Zera thlahte Zera-ho: Saula thlah te Saul-ho an ni. 14Hengho hi Simeona thlahte chu an ni a, 22,200 an ni.
12

A chhngkua kuain Gada fapa te Zephona thlahte Zephon-ho; Hagi thlahte Hagi-ho: Sunia thlahte Suni-ho: 16 Oznia thlahte Ozni-ho: Eria thlahte Eri-ho: 17Aroda thlahte Arod-ho: Arelia thlahte Areli-ho. 18Hengho hi an chhiar dan anga Gada fapate thlahte chu an ni a, 40,500 an ni.
15

Tin, Juda fapate, Era leh Onana : Era leh Onana chu Kanaan ramah an thi a. 20 Tin, Juda thlahte chhngkaw kal dan chu hetiang hi a ni: Sela thlahte Selaho: Pereza thlahte Perez-ho: Zera tlahte Zera-ho an ni: 21 tin, Pereza thlahte chu : Hezrona thlahte Hezron-ho: Hamula thlahte Hamul-ho an ni. 22Hengho hi an chhiar dan anga Juda fapate thlahte chu an ni a, 76,500 an ni.
19

A chhngkua kuain Iskara thlahte: Tola thlahte Tola-ho: Pua thlahte Pu-ho: 24Jasuba thlahte Jasub-ho:
23

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

286

Simrona thlahte Simron-ho an ni. 25Heng hi an chiar dan anga Isakara fapate thlahte an ni, 64,300 an ni. A chhngkua kuain Zebulana thlah te: Sereda thlahte Sered-ho: Elona thlahte Eleon-ho, Jaleela tlahte Jaleel-ho an ni. 27Heng hi an chhiar dan anga Zebulunho thlahte chu an ni a, 60,500 an ni.
26

A chhngkua kuain Josepha thlahte: Manasea leh Ephraima. 29Manasea tlahte: Makira thlahte Makir-ho: tin, Makiran Gileada a hring a; Gileada thlahte Gileadho an ni. 30Heng hi Gileada thlahte an ni: Iezera thlahte Iezer-ho: Heleka thlahte Helek-ho: 31Asriela thlahte Asrielho: Sekema thlahte Sekem-ho: 32Semida thlahte Semidaho: Hephera thlahte Hepher-ho an ni. 33Tin, Hephera fapa Zelophehada chuan fapate nei lovin fanute a nei a: Zelophehada fanute hming chu Malai te, Novai te, Hoglai te, Milkai te, Tirzai te an ni. 34Hengte hi Manasea thlahte an ni. An chhiar zawngte chu 52,700 an ni.
28

Heng hi a chhngkua kuain Ephraima thlahte an ni. Suthela thlahte Suthel-ho: Bekera thlahte Beker-ho: Tahana thlahte Tahan-ho an ni. 36Tin, heng hi Suthela thlahte an ni. Erana thlahte Eran-ho an ni. 37Heng hi an chhiar dan anga Ephraima thlahte chhngkua an ni a, 32,500 an ni. Heng hi an chhngkaw indawt dan ang zela Josepha thlahte an ni.
35

A chungkua kuain Benjamia thlahte: Bela thlahte Bela-ho: Asbela thlahte Asbel-ho: Ahirama tlahte Ahiramho. 39Sedhuphama thlahte Supham-ho. Huphama thlahte Hupham-ho an ni. 40Tin, Bela thlahte chu Arda leh Naamana an ni: Arda thlahte Ard-ho: Naamana thlahte Naaman-ho an ni. 41Heng hi an chhngkaw indawt dan
38

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

287

ang zela Benjamina thlahte an ni: tin, an chhiar zawngte chu 45,600 an ni. Heng hi a chhngkua kuain Dana thlahte an ni: Suhama thlahte Suham-ho an ni. Heng hi an chhngkaw indawt dan ang zela Dana thlahte an ni. 43Suham-ho thlahte zawng zawng an chhiar dan ang chuan 64,400 an ni.
42

Heng hi a chhngkua kuain Asera thlahte: Imnaa thlahte Imna-ho; Isvia thlahte Isvi-ho: Beria thlahte Beriaho an ni. 45Beria thlahte: Hebera thlahte Heber-ho; Malkiela thlahte Malkiel-ho an ni.
44

Asera fanu hming hu Seri a ni. 47Heng hi Asera fapate tlahte an chhiar zawngte chu an ni a, 53,400 an ni.
46

A chhngkua kuain Napthtalia thlah te; Jazeela thlahte Jazeel-ho: Gunia thlah-te Gunia-ho: 49Jezera thlahte Jezer ho: Silema thlahte Silem-ho an ni. 50Heng hi an chungkaw indawt dan ang zela Naphtalia thlahte an ni: an chhiar zawngte chu 45,400 an ni.
48

Heng hi Israela thlah an chhiar zawngte chu an ni a, 6,01,730 an ni.


51

Chhiarpuia hnam hming ziak indawt dan hi Chhiarpui hmasa ang deuh vek kha a ni a. Ephraim leh Manase kha tun \umah hian Manase leh Ephraim tiin a dah thung a. Bung 26:51-ah hian hnam pum pui belhkhawm a tarlang a. Chhiarpui hmasaah 6,03,550 (1:46) an ni a, Chhiarpui \um hnihnaah hian Israel mipa, kum sawmhnih chin chung lam ral kai zat chu mi 6,01,730 an ni a, mi 1820-in an tlem zawk a ni. Chhiarpui hmasa leh hnuhnung leh an punna/kiamna tarlang ila:
www.mizoramsynod.org

NUMBERS Chhiarpui Hmasa (1:20 46) 46,500 59,300 45,650 74,600 54,500 57,400 32,200 40,500 35,400 62,700 41,500 53,400 6,03,550 Hnam hming Chhiarpui Hnuhnung (26:5 51) 43,730 22,200 40,500 76,500 64,300 60,500 52,700 32,500 45,600 64,400 53,400 45,400 6,01,730 Punna/ Kiamna -2,770 -37,100 -5,150 +1,900 +9,800 +3,100 +20,500 -8,000 +10,200 +1,700 +11,900 -8,000 -1,820

288

Reuben Simeon Gada Juda Isakar Zebulun Manaseh Ephraim Benjamin Dan Asera Naptalia TOTAL

Hnam hrang hrang dinhmun en hian thlalera kum sawmli dawn an vah velnaah khan hnam sarih tlema an pun \heuh laiin, hnam nga erawh chu an pung lo tih kan hmu a. A pum puia an dinhmunah pawh, pun lam pan lovin, mi 1,820 laiin an tlem zawk a ni. Tlem langsar zual chu Simeon hnam an ni a, anmahni zatve aia tamin an kiam a, Manasea hnam, Benjamin hnam leh Asera hnamte hi an pung tam deuh. An tlemna langsar tak tak 25:6-9 & 16:49-ah te kan hmu. 3. Hnam hrang hrangte ram pek dan tur (26:52-56)
52

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 53Hengho hi an tam lam ang zelin ram hi semsak tur a ni. 54A tam deuhte chu
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

289

ram i pe tam ang a, a tlem deuhte chu ram i pe tlem ang a: chhiar dan ang chuan ram pk \heuh tur a ni. 55 Amaherawhchu thumvawrin ram chu sem tur a ni: an pute hnam hming indawt dan ang zelin ram chu an chang ang. 56 Thumvawr ang zelin ram chu a tam leh a tlemte hnenah sem a ni ang. Chhiarpui an neih hi indona lam hawi leh ral do thei tur zat hriatna a nih laiin, hnam hrang hrangte ram tiama ram pek dan tur hriatna atan a pawimawh hle a ni. Hnam hrang hrangte kha, a tam deuhvin ram an chang zau deuh ang a, a tlem deuhvin an chang zim deuh dawn a ni (26:53,54). An thlahtu hmingin an chan tur ram chu \hum vawra sem tur a ni (26:55,56). Ram sem hi Mosia dam lai leh Moab-a an awm laia sem a nih a rinawm (Ror. 1:1-3). A lehlamah chuan ram sem hi Kanaan ram luh hnu a nih ngei a rinawm thei bawk (Jos. 14:1ff). 4. Levia chite a hrangin an chhiar (26:57-62)
57

Tin, heng hi Levi-ho a chhngkua kuain chhiarte chu an ni. Gersona thlah te Gerson-ho: Kohatha tlahte Kohath-ho: Meraria thlahte Merari-ho an ni. 58Hengho hi Levia tlahte an ni: Libna thlahte, Hebrona thlahte, Mahlia thlah te, Musia thlah te, Kora thlahte an ni. Tin, Kohatha chuan Amrama a hring a. 59Tin, Amrama nupui hming chu Jokebedi, Levia fanu. Aigupta rama Levia laka piang a ni a, tin, ani chuan Amrama lakah Arona leh Mosia leh a farnu Miriami a hring a. 60Tin, Arona chuan Nadaba te, Abihua te, Eleazera te, Ithamara te a hring a. 61Tin, Nadaba leh Abihua chu LALPA hmaa hman loh tur chi mei an hman lai khan an thi a. 62Tin, chhiar zawng zawng mipa thla khat achin chung lam zawng zawng chu 23,000 an ni. Israel mite zinga ram sem chang ve tur an nih loh avangin Israel mite zingah chhiar an ni lo va.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

290

Chhiarpui hmasaah khan Levia chite kha ral do ve lo tur, biak bk enkawl lama mawh phur an nih avangin a hrangin an chhiar a (1:47ff; 3:14ff). Chhiarpui tum hnihnaah pawh hian, ram chanpual nei lova an mawhphurhna hna pawimawh tak kha chhunzawm zel tur an ni a, a hrangin an chhiar a ni (26:62). Levia thlahte, mipa, thla khat chin chung lam an chhiar chin chu mi 23,000 (singhnih leh sangthum) an ni a. An hming erawh chu, ram sem ve loh an nih avangin Israel khawchhiarbuah telh ve loh an ni. Chhiarpui hmasaah mi 22,000 an ni a (3:39), tunah hian mi 23,000 an ni (26:62). 5. Tlangkawmna (26:63-65)
63

Hengte hi a ni Jeriko zawn, Jordan kam, Moab phaia Israela thlahte chhiartu Mosia leh puithiam Eleazeran an chhiarte chu.64Sinai thlalera Israel mite Mosia leh puithiam Aronan an chhiarte kha pakhat mah awm an awm tawh lo. 65LALPAN, Thlalerah an thi ngei ngei tur a ni, a lo ti tawh si a. Jephunea fapa Kaleba leh Nuna fapa Josua lo chu tumah dam an awm tawh lo. Chhiarpui \um hnihna hi Israel fate bul \an thar lehna a ni a. |hanghlui an liam a, \hangthar Israel-te kutah Kanaan ram hneh tur leh ram luah tur hi a awm a. Chhiarpui hmasaa mite kha Kaleba leh Josua chauh lo chu tu mah dam an awm tawh lo. Israel fate hi an hma lam pan zel tura an inbuatsaih thara an inen chian a ngai a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

291

Sawi ho tur Kristiante hian Indona Thianghlim puang ve dawn ta ila, engtia tih tur nge ni ang? Sawi tur kan neih apiangte i han sawi ho teh ang u.

END NOTES Ram sem dan (26:52-56) Lalpan Mosia hnenah Israel thlahte hnenah ram sem dan tur chi hnih a hrilh a; an hnam tam dan azira sem leh \humvawra sem te a ni. A lan danah mai chuan hengte hi inkalhin a lang thei a; nimahsela, ngun zawka kan ngaihtuah chuan heng ram sem dan chi hnihte hian Pathian thuneihzia a tilang. Pathian chu \humvawrah pawh thuneitu a nihzia a lantir (Thuf. 16:33).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

292

ZIRLAI 35 RAM INROCHUN DAN LEH HRUAITUA JOSUA RUAT THU


Chhiar tur : 27:1-23 Thu vawn : Tin, a chungah a kut a nghat a, Mosia hmanga LALPAN a sawi ang khan thuneihna a pe ta a (27:23). Bung 27-ah hian Kanaan ram lut tura inbuatsaihna kal zel kan hmu a. Chutah chuan hmeichhiaten ram chanpual an neih ve theihna dan leh hruaitu ropui Mosia chu Kanaan ram tiam lut ve lo tura Lalpan a lo tih tawh avangin amah thlaktu atana Josua ruat a nih thu kan hmu a. Tichuan, ram inrochun dan leh hruaitua Josua ruat thu kan zir dawn a ni. 1. Ram pek leh inrochun dan (27:1-11)
1

Tin, Josefa fapa Manasea thlah, Makira chu mi fa Gileada, chu mi fa Hephera fapa Zelophehada fanute chu an lo kal a: a fanute hming chu : Malai te, Novai te, Hoglai te, Milkai te, Tirzai te a ni. 2Tin, inbiakna puanin kawngkaah Mosia leh puithiam Eleazera leh milianho leh pungkhawmho zawng zawng hmaah chuan an va ding a. 3Thlalerah khan kan pa a thi a, LALPA bei tura pung khawm pwl, Kora pwlah khan a tel ve lo va: nimahsela ama sual avangin a thi a, fapa a nei lo va. 4Fapa a neih
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

293

loh avang maiin engah nge kan pa hming chu a thlahte zing ata a bo vang? Kan pa unaute zingah chanvo min pe ve rawh u, an ti a. 5Tin, Mosian an thu chu LALPA hmaah a thlen a. 6Tin, LALPA chuan Mosia a bia a, 7 Zelophehada fanute chuan an tidik a ni: an pa unaute zingah chanvo i siam ngei tur a ni a, an pa chanvo chu i pe tur a ni. 8Tin, Israela thlahte hnenah, Mi, fapa nei lova a thih chuan a ro chu a fanute in pe tur a ni. 9Tin, fanu a neih loh chuan a ro chu a unaute in pe tur a ni. 10 Tin, unaute a neih loh chuan a ro chu a pa unaute in pe tur a ni. 11Tin, a pain unaute a neih loh chuan a ro chu a laichin in pe ang a, anin a khawm ang a: tin, LALPAN Mosia thu a pek angin Israela thlahte tan dan thupk nghet a ni ang, tiin sawi rawh, tiin. Helai thu hlawmah hian Zelofehada fanuten ram chanpual an neih ve theihna tur ngaihtuahin inbiakna bk kawngkaah Mosia te, puithiam Eleazara te, hruaitute leh pung khawmho hmaah an lo kal a. An pa Zelofehada khan fa mipa nei lovin fanu panga a nei a, amah a thi tawh bawk si a. An pa thi taa khan unau mipa, a hmun rawn luah a, unau thi tana tih tur tihsaktu a nei lo a ni mai thei (Deut. 25:5-10). An pa hming kha chhungkaw chhiarna zinga a bo bik lohna turin, an pa chhungte zingah ram chanvo siamsak ve turin an rawn dil a ni. Zelofehada fanute hian an pa hminga ram chanpual an neih ve loh chuan, an pa hming hi a bo vang vang tawh dawn tih an hriat avangin zah pawh dawn lovin an rawn dil ve a ni. An unau hming hi Malaii, Novaii, Hoglaii, Milkaii leh Tirzaii te an ni. Mosia chuan chu thu chu LALPA hnenah a thlen a. LALPA chuan, Zolofehada fanute thu hi a dik e, an pa unaute zingah chanvo tur ram in pe ve tur a ni; an pa
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

294

chan ai chu chang rawh se a ti a. Hemi bkah hian Israel fate tan LALPA chuan dan kalhmang fel tak a siamsak nghal a. Mi fapa nei lovin thi sela, a ram chu a fanuin a chang tur a ni. Fanu a neih loh chuan a unauten an nei ang. Unau a neih loh chuan a pamiten an chang ang; pami a neih loh chuan a laichin chhung hnaiin a chang ang a, a nei hlen ang tiin. Heng Zolofehada fanu hmingte hi bung 26:33-ah khan hmar lam Gilead-a cheng niin an lang a; helaiah hian fanute ram chan ve dan leh ro an khawm ve theih dan tur ruahmanna hrim hrim angin an lo lang a. Eleazara ngei pawh fapa nei lovin fanu chauh nei niin I Chronicles 23:22-ah a lang bawk. Zelofehada fanuten, an pa Kora sualnaa an inhnamhnawih ve loh thu an sawi hi anmahni thiamthu sawi vena ni ngeiin a lang. A chhan chu Israel fate zinga thil sual lian tak titute chu an hnam zing a\anga tihboral, an hming paih bo daih thlenga thil awm thei a nih vang a ni. Fapa nei lote tana an fanuten an pa ro an khawm theihna dan hi khang lai hunah khan hnam dangte zingah chuan a awm tawh reng a ni. Zelofehada fanute hi an thil dilah an hlawhtling hle. 2. Mosia aiawh tura Josua ruat thu (27:12-23)
12

Tin, LALPAN Mosia hnenah, Abarim tlngah khian han chho la, Israela thlahte ka pk tur ram han thlir rawh. 13Tin, i han hmuh zawh chuan i unaupa Arona chu a chipuite hnenah hruai a ni ang bawkin nang pawh hruai i ni tawh ang. 14Zin thlalera pungkhawmho an phunnawi laia an mithmuhah tuiah khan mi chawimawi tura ka thupk che kalha i hel avang khan, a ti a. (Chung chu Zin thlalera Kades-a Meriba tuite chu a ni). 15Tin, Mosian LALPA a bia a, 16,17LALPA, nunna zawng zawng hnar Pathian chuan, LALPA mi pungkhawmte chu vengtu nei lo beram anga an awm loh nan pungkhawm chunga
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

295

hotu, an hma hruaia, anmahni hruai chhuaka hruai luttu tur ruat rawh se, tiin. 18Tin, LALPAN Mosia hnenah, Nuna fapa, mi rilru nei tak Josua chu hruai la, a chungah i kut nghat la, 19puithiam Eleazara leh pungkhawmho hmaah dintir la, an mithmuhah thuneihna pe rawh. 20Tin, Israela thlah pungkhawmho zawng zawngin a thu an awih theih nan thuneihna hlan rawh. 21Tichuan ani chu puithiam Eleazara hmaah a ding ang a, anin LALPA hmaah Urim hmangin thu a la ang a, a thuin an chhuak ang a, a thuin an lut ang, amah leh Israel thlah zawng zawngte, pungkhawmho zawng zawng nen, a ti a. 22Tin, Mosia chuan LALPA thupk ang chuan a ti a: Josua chu a hruai a. Eleazara leh pungkhawmho zawng zawng hmaah chuan a dintir a: 23tin, a chungah a kut a nghat a, Mosia hmanga LALPAN a sawi ang khan thuneihna a pe ta a. Chang 12 - 14-ah hian Mosia chu Abarim tlangah chho tur leh chuta \anga Israel mite Lalpan a pk tur ram Kanaan thlr turin Lalpan a ti a. Abarim tlang hi Tuipui Thi hmar tawpa tlng dung inpharh Jordan lui khawchhak lama awm a ni. Kanaan ram a luah ve theih dawn loh avangin a thih hmain Lalpan a thlirtr a ni a, Hmanah Mosian Kanaan a thlir a, Luah zo lovin Lal thuthlung a phur a tiin hlaahte pawh kan sak kha. Mosia tan chuan a lunglenthlak ngawt ang le! A unaupa Arona lah a thi tawh bawk si. Tunah chuan Mosia hun a thleng ve dawn ta. Lalpan a buatsaih mek a, amah pawh a inbuatsaih hlein a rinawm. Israel fate thlalera tlu hlum tate ang kha ni lovin, Mosia chu a thih hmaa Kanaan ram tiam thlir Lalpan a phalsak a ni (27:12-14). Helaiah hian Abarim tlang tia sawi a nih laiin Deuteronomy 3:27 & 34:1-ah chuan Moab lal Balakan Balaama hrilhlawk vawi hnihna a hruaina hmun Pisga tlang niin an tarlang thung
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

296

a. Deuteronomy 3:23-28 kan en chuan Mosia hian ram tiam luh ve hram hi a dil a; mahse, LALPA chuan a rilru a tidanglam lo. Chang 15-17-ah hian Mosia chuan LALPA hnenah amah thlaktu tur, Israel mipui hma hruaia an hnung dal \hintu tur berampu \ha ruatsak turin a ngen a. LALPA chuan a chhang nghal a (27:18-21; cf. Deut. 3:28). Nuna fapa Josua, pa rilru nei tak chu hruai la, a lu-ah i kut nghat ang che. Puithiam Eleazara hnenah an hma ngeiah i aiawhtuah ruat rawh tiin tih dan tur a hrilh nghal a. Lu chunga kut nghah hian aiawh tura ruatna a taka lantirna a ni a, pung khawmho hmaa tih hian mipuiin an pawm theihna tura anmahni mipui hmuh lai ngeia mawhphurhna inhlan hi Thuthlung Hlui hun lai a\ang daih tawh khan an lo hmang tawh a ni tih min hriattir a. Heng hi Kohhran Inkhawmpuia Chairman emaw Moderator-te emaw inthlakna pawh hi Thuthlung Hlui hun lam a\anga kan rochun chhoh zel pawh a niin a rinawm. Chang 21-22-ah hian puithiam Eleazara mawhphurhna chin leh Josua mawhphurhna chin a thliar fel a. An \an dun dan leh thawh dun dan tur a sawi fiah a. Mosia leh amah thlaktu Josua inan lohna lo lang chu, Mosian inhmachhawna Pathian a biak \hin laiin Josua erawh chuan puithiam Eleazara kal tlangin Pathian duhzawng, a remtih leh tih lohte a hre thei dawn chauh a ni. Puithiam Eleazara hian Pathian a rawnna hmanrua chu Urim leh Thumim a ni a. Hei hi Puithiam lalber kawr wm bela chuang \hin a ni a (Exod. 28:30). A hmanna tur chu ai enna anga, zawhna pawimawh Pathianin a chhan dan tur hriat theihna tur a ni (cf. I Sam. 14:41). Lungphek pahnih, pakhatah Ni emaw |ha emaw a chuang a, a dangah Ni lo emaw |ha lo emaw a chuang a ni awm e.1
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

297

Bung 26 lamah khan Israel fate kha Chhiarpui neiin an indin thar leh a, ram tiam lut turin an inbuatsaih thar leh a ni. Bung 27:1-11-ah hian ram inrochun dan tur siam fel a ni a. Bung 27:12-23-ah hian hruaitu thar Josua ruatna thu kan hmu zui nghal bawk a. LALPA thupek ang chuan Josua lu chungah Mosia chuan a kut a nghat a, a aiawhtu atan a ruat ta a ni.

Sawi ho tur Israel fate Pathianin a hruainaah hian, sakhuana leh ram rorelna hi a kal kawp tlat a. Hruaitu thar Josua leh puithiam Eleazara te in\awiawm tawn dan tur pawh fiah taka tarlan a ni a. Kan ram ah hian tun aia \ha zawka Kohhran leh Politics in\anpui tawn dan tur han sawi ho teh u.

END NOTES 1. Lushai Theological Book Series No. 12, Bible Dictionary. The Regional Theological Literature Committee, Mizo Dist., Assam, 1971, p. 563

Chanvo min pe ve rawh u (27:4) Helaiah hian Zelofehada fanute chuan an pa a thih tak avang leh unau mipa an neih ve loh avangin Mosia leh hruaitu dangte hnenah an chanvo tur ram an dil thu kan hmu a. Hei hi a chhan chu hmanlai a\angin Juda-te danah chuan mipa fate hnenah chauh ro an sem \hin a (Gen. 27; Deut. 21:15-17; Lk. 15:11-32). Tin, inthlahchhawnna thuah pawh hmeichhe lam an
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

298

chhui ngai lo. Hmeichhiate chu anmahnia ding hrang lovin pate emaw, an pasalte emaw thuneihna hnuaiah an intulut \hin. Abarim (27:12) Abarim tih chu saw tah emaw piahah emaw tihna a ni. Hruai chhuak a, hruai luttu tur (27:17) Hei hi a awmzia chu Israel-te hruaitu tur chuan an thiltih engkimah bul a \an ang a, a tawp thlengin a kaihruai \hin tur a ni. A bik takin indona hmunah hetiang tak hian an mite an kaihruai \hin tur a ni. Lu-a kut nghat (27:18) Lu-a kut nghat hian thuneihna leh dinhmun inhlanchawn a entir. Urim leh Thumim (27:21) Bible-a footnote-a a lan ang hian Urim leh Thumim hi lungman tam chi a ni a, aienna atana Puithiam lalber chauhvin a hman tur a ni a, a hman dan chiah hriat a ni tawh lo. Hemi hmang hian an awm dan tur leh tih dan tur kawng hrang hrangah Pathian duhzawng an ngaichang \hin.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

299

ZIRLAI 36 PATHIAN HNENA THILHLAN I


Chhiar tur : 28:1-31 Thu vawn : 1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte chu thu pe la, an hnenah, Ka chaw ka tana rimtui meia thilhlan, ka hnenah thilhlan chu a hun tak zel \heuhvah in hlan tur a ni, ti la (28:1,2). Bung 28 & 29-ah hian mipuiin Pathian an biakna thilhlan chi hrang hrang kan hmu a. Pathian biakna thilhlan hrang hrangte chu a hun indawt dan ang deuhvin fel takin a dah a. Kum khat chhunga Kohhran Ni pawimawh kan nei thluah ang deuh hian kum khat chhunga an sakhaw hun pawimawha Pathian hnena thilhlan hrang hrang, Pathian an biakna chanchin kan zir dawn a ni. Ni tina thilhlan te, Sabbath nia thilhlan te, thla thara thilhlan te, Chhang dawidim telh loh kuta thilhlan te, Pentikos Kta thilhlan te, Kumthar Kta thilhlan te, Tlanna Nia thilhlan te, Bwkte Kta thilhlan te kan zir dawn a. Mipui chanvo neihnate tarlan a ni a, mi mal thilhlan chhui tel a ni lo. Thilhlan hrang hrangahte hian buhbl thilhlan, in tur thilhlan etc. thil dang hlan tel turte nen an hlan \hin. Vawiinah chuan bung 28 chhunga Pathian hnena thilhlan kan hmuhte kan zir dawn a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

300

1.

Ni tina thil hlan turte (28:1-8)


1

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte chu thu pe la, an hnenah, Ka chaw ka tana rimtui meia thilhlan, ka hnenah thilhlan chu a hun tak zel \heuhvah in hlan tur a ni, ti la. 3Tin, an hnenah, Hei hi meia thilhlan LALPA hnena in hlan tur chu a ni; beram no a pa, kum khat mi, sawisel bo, ni tin, pahnih, halral thilhlan hlan reng atan. 4Beram no pakhat chu zingah in hlan ang a, pakhat chu tlai lamah in hlan ang a, 5chhangphut thilhlan atan chhangphut dip mi epha hmun sawma \hena hmun khat, hriak sawr hin hmun lia \hena hmun khata chawhpwlh nen. 6LALPA tana meia thilhlan, rimtui atana Sinai tlnga ruat halral thilhlan hlan reng tura kha a ni. 7Tin, beram no pakhat hlannaa in tur thilhlan chu, hin hmun lia \hena hmun khat a ni tur a ni: LALPA tana uain, in tur thil hlan chu hmun thianghlimah i bun chhuak tur a ni. 8Tin, beram no pakhat chu tlai lamah i hlan tur a ni: zing lama chhangphut thilhlan ang leh chu mia in tur thilhlan ang bawk chu LALPA tana rimtui atan meia thilhlan chu i hlan tur a ni. A thu hmasa lamah hian Thuthlung Hlui hun hmasa lama Pathian an rin dan leh hriat dan kan hmu a. Chutah chuan Pathian chu mihringte ang bawka eia in \hin niin sawi a ni. A hun tak zelah buhbl thilhlante chu Pathian hnena hlan \hin tur a ni a. Buhbl thilhlan chu a lawm zawng tak, rimtui a tih zawng tak hlan \hin tur a ni. Judate Pathian biak danah hian ni tina thilhlante hi a pawimawh bulpui ber pakhat a ni. Heng ni tina thilhlan tih hi halral thilhlan leh buhbl thilhlan te a ni ber a. Ni tin beramno a pa pahnih, kum khat vela upa, hmelhem lo a ni tur a ni a. Zing lam leh tlai lamah pakhat ve ve Pathian hnenah an hlan \hin tur a ni. Buhbl thilhlan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

301

chhangphut kg. khat an hlan tel ang a, in tur thilhlan uain litre khat an hlan tel bawk tur a ni a; uain chu hmun thianghlim maicham hnuaiah bun tur a ni. Ni tina Pathian hnena thilhlan hian an hnam pum pui nun a kaihruai hle a. Heng thilhlante hi Sinai tlanga an awm laia bul \an anga ngaih theihin a lang a (28:6; cf. Exod. 29:38ff). Thuthlung Hlui leh Thuthlung Thar inkar huna Antiochus Epiphanes IV, B.C. 165 huna tihduhdah lai khan ni tina Pathian hnena thilhlan an tih theih loh avangin hrehawm an ti hle a, an martar phah \euh a ni. Ni tina thilhlan hian Israel mipuite chu ni khatah vawi hnih tal Pathian a biak tir ziah a ni. Heta \ang Kohhran chhungkaw tinin ni tin vawi hnih tal Chhungkuaa Pathian biakho \il zua a zir chhuah theih awm e. 2. Sabbath Ni-a thilhlan (28:9,10)
9

Tin, chawlhniin beram no, a pa kum khat mi sawiselbo pahnih leh chhang phut thilhlan atan chhangphut dip mi epha hmun sawma \hena hmun hnih hriaka chawhpwlh leh chu mia in tur thilhlan nen i hlan tur a ni: 10hei hi chawlhni apianga halral thilhlan reng leh chu mia in tur thilhlan tiam lova halral thilhlan hlan tur chu a ni. Sabbath Ni-a thilhlan hi ni tin thilhlan baka hlan tur a ni a. Ni tina thilhlan pangngai hlan thovin Sabbath ni chuan beramno a pa pahnih, kum khat vela upa, hmelhem lo leh buhbl thilhlan chhangphut \ha chi kg. hnih, Olive hriak nena chawhpawlh leh uain thilhlante hlan tur a ni. Sabbath Ni apianga thilhlan tur hi ni tina thilhlan let a nih ber mai chu. Ezekiel 46:4,5-ah chuan Sabbath Ni-a lalin halral thilhlan a rawn lak chu beramno hmelhem lo
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

302

paruk leh berampachal hmelhem lo pakhat a ni a. Berampachal hlan rual hian chhang phut hriak nena pawlh sa hlan tel nghal a ni a. Sabbath Ni-a thilhlan hi Ezekiela hun hma lam chuan khauh taka hman a ni lo niin a lang a. Mumal taka kalpui theih hun chu sal tang chhuah hnu niin a rinawm (cf. Neh. 10:33; II Chro. 8:13; 31:3). Kohhran hmasa pawhin kar khatah vawi khat tal LALPA niah Lalpa Zanriah an kilho \hin (Tirh. 20:7; I Kor. 16:2). 3. Thla thara thilhlan (28:11-15)
11

Tin, in thla thar apiangah LALPA tan halral thilhlan in hlan tur a ni; bawngpa tir pahnih leh berampa pakhat leh beram no a pa kum khat mi sawisel bo pasarih: 12 tin, bawngpa tinah chhangphut thilhlan atan chhangphut dip mi, hriaka chawhpawlh epha hmun sawma \hena hmun thum; tin, beram pakhatah chhangphut thilhlanah chhangphut dip mi hriaka chawhpawlh hmun sawma \hena hmun hnih; 13tin, beram no tinah chhang phut thilhlanah chhangphut dip mi, hriaka chawhpwlh hmun sawma \hena hmun khat: hei hi halral thilhlan rimtui LALPA tan meia thilhlan a ni. 14 Tin, an in tur thilhlan chu bawngpa pakhatah uain hin chanve a ni ang a, berampa pakhatah hin hmun thuma \hena hmun khat, beram no pakhatah hin hmun lia \hena hmun khat: hei hi kum tluana thla tin, halral thilhlan a ni. 15Tin, LALPA hnena sual thawi nan kelpa pakhat in hlan tur a ni; halral thilhlan hlan reng leh chu mia in tur thilhlan tiam lovin. Chang 11-15-ah hian thla thar ni apianga LALPA hnena halral thilhlan dan tur kan hmu a. He thla thar Kut hi Israel-te zingah an hman \anna a hma hlein a lang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

303

(cf. I Sam. 20:5; II Lal. 4:23; Isa. 1:13; Amos. 8:5; Hos. 2:11). Mahse, Mosia lehkhabu pangaah, helaiah chauh hian a hman dan kan hmu. Sabbath nia thilhlan ang deuh khan, thla thar nia thilhlan bawngpatuai pahnih, berampachal pakhat, beramno a pa pasarih te hi ni tina thilhlan belhchhahna niin a lang (28:15a). Hemi bkah hian sual thawina thilhlan atan kelpa pakhat LALPA hnena hlan bawk tur a ni (28:15b). Thla thar nia thilhlan hun hi chhungkuaa Pathian biakna hun \ha a ni a (I Sam. 20:5-6; II Lal. 4:23). Hemi ni hian an sumdawnna pawh an chawlhsan vek a ni (Amos. 8:5). 4. Chhang dawidim telh loh kta thilhlan (28:16-25)
16

Tin, thla khatna ni swm leh ni li ni chu LALPA Kalhlen kt a ni. 17Tin, chu mi thla ni swm leh ni nga ni chu ruai ni a ni ang: ni sarih chu chhang dawidim telh loh ei tur a ni ang. 18Ni khat ni chuan inkhawmpui thianghlim a awm ang a; eng hna mah in thawk tur a ni lo va; 19meia thilhlan halral thilhlan erawh chu LALPA hnenah in hlan tur a ni; bawngpa tir pahhnih leh berampa pakhat leh beram no a pa kum khat mi pasarih: in ngaiha sawiselbo a ni tur a ni; 20chhangphut dip mi, hriaka chawhpwlh, an chhangphut thilhlan nen: bawngpa pakhatah hmun sawma \hena hmun thum; berampa pakhatah hmun sawma \hena hmun hnih; 21beram no pasarih chu beram no pakhatah hmun sawma \hena hmun khat a ni tur a ni; 22tin, in tana inremna siamna turin sual thawi nan kelpa pakhat. 23Heng hi zinga thilhlan, halral thilhlan hlan reng tiam lovin in hlan tur a ni. 24Hetiang hian LALPA tana rimtui, meia thilhlan ei tur chu ni tin, ni sarih in hlan tur a ni: halral thilhlan hlan reng leh chu mia in tur thilhlan tiam lovin. 25Tin, a ni sarih ni chuan inkhawmpui thianghlim in nei ang a, eng hna mah in thawk tur a ni lo.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

304

An hnam kut ropui ber pakhat Chhang dawidim telh loh kt hi an kum thar thla khatna Nisan (March-April) thlaah an hmang a. Chhang dawidim telh loh kt hi Kalhlen kt nen a inzawm a, kt pakhat anga sawi theih a ni hial awm e.1 LALPA chawimawi nan Kalhlen kt chu thla hmasa ber Nisan ni sawm leh panga niin ktpui, Chhang dawidim telh loh kt hmang \anin, ni sarih chhung chhang dawidim telh loh chauh ei tur a ni. Ni hmasa berah inkhawmpui urhsun an hmang ang a, a ni sarih niah an hmang leh ang. Anmahni hna pangngai an thawk tur a ni lo. Ei tur thilhlan atan bawngpatuai pahnih, berampachal pakhat leh beramno pasarih hlan tur a ni a. Hemi rual hian buhbl thilhlan bawngtuai pakhat zelah kg. hnih, beramno pakhat zelah kg. khat hlan tel bawk tur a ni. Sual thawina thilhlanah kelpa hlan tur a ni bawk a. Heng hi tuk tin thil hlan \hin baka hlan tur a ni. Kalhlen kt leh Chhang dawidim telh loh kt an hmanna chhan hi Aigupta bawih a\anga an chhuah hriat rengna a ni. Pharaoa tihduhdahna Aigupta ram a\anga an chhuah lai khan chhang chu dawidim telh hman pawh a ni tawh lo va, dawidim tel lovin chhang (chaw) an ei a ngai a. Kha Pathian chhan chhuahna ropui tak kha an hriat reng nan Kalhlen kt leh Chhang dawidim telh loh kt hi an hmang a ni. 5. Pentikos kta thilhlan (28:26-31)
26

Tin, in chawlhkar kut, in buh thar tirh kt LALPA tana thil thar chhangphut thilhlan in hlan ni pawhin inkhawmpui thianghlim in nei ang a; eng hna mah in thawk tur a ni lo va: 27LALPA tana rimtui halral thilhlan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

305

erawh chu in hlan tur a ni; bawngpa tir pahnih, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pasarih; 28an chhangphut thilhlan, chhangphut dip mi hriaka chawhpawlh, bawngpa pakhatah hmun sawma \hena hmun thum, berampa pakhatah hmun sawma \hena hmun hnih, 29beram no pasarih, beram no pakhat \heuhvah hmun sawma \hena hmun khat: 30in tana inremna siam nan kelpa pakhat nen (in ngaiha sawisel bo ani tur a ni). 31Halral thilhlan hlan reng leh chu mia chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan tiam lovin in hlan tur a ni. Chawlhkar kt tih leh Pentikos kt tih hi thil thuhmun, sawi dan hrang mai niin a lang. Helai hlawm thupui atan hian Pawl kta thil hlan tur tia dah a nih laiin Mizo Bible lehlin tharah chuan Pentikos kta thil hlan tur tiin a dah a. He kutah hian halral thilhlanah bawngpatuai pahnih, berampachal pakhat, beramno pasarih hlan tur a ni a. Buhbl thilhlanah chhangphut hriak pawlh bawngpatuai pakhatah kg. thum zel, berampachal pakhatah kg. khat leh a chanve, beramno pakhatah kg. khat zel hlan tel tur a ni. Sual thawina thilhlanah kelpa pakhat hlan tur a ni bawk. Ni tina halral thilhlan bkah heng hi uain thilhlan nen hlan \hin tur a ni. Pentikos kt hi Kalhlen kt a\anga ni 50-na a nih avangin Grik \awng hmang Juda-te chuan Pentikos kt (Ni sawmngana kt) an ti a. He kt hi hlimna kt a ni a. Buh thar hmasa hlanna kt, Mizo Bible-ah chuan Pawl kt tih a ni. Hlimna kt a nihna chhan hi Aiguptaa hrehawm taka an sal tanna chhilh bo zawnga an hman vang pawh a ni thei bawk. Chhungkuaa hlim taka hman tur a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

306

Kan zirlai Pathian hnena thilhlan tih hian Pathian biakna (Worship) pawimawhzia min hriattir a. A huhova Pathian biak pawimawhna a tarlang a. Pathian \ihna leh a tana inpekna chuan insengso taka Pathian hnena inhlanna a keng tel tihte min zirtir bawk.

Sawi ho tur Kan zirlaiah hian Ni tin, hapta tin, thla tin, kum tluanin Pathian hnena thilhlan a awm chho reng mai a. Pathian hnena thilpek chungchangah hian, Kan Kohhran hian kan ti lutuk deuh tawh, kan ti nge; Kan la ti tawk lo, kan ti?

END NOTES 1. Rev. H. Zalawma, Thuthlung Hlui Hrilhfiahna: Leviticus, 2001, Puitling Sunday School Zir, SL&PB, PRESCOM, 2000, p. 304.

Rimtui meia thilhlan (28:2) He thu hi Bible lehlin tharah chuan A lawm zawng tak tia dah a ni a. Meia hal tel tur thilhlan chi sawina a ni ber. Ni tin thilhlan/Halral thilhlan (28:3) Ni tin hal ral atan beramno a pa pahnih, kumkhat vela upa, hmelhem lo hlan turin Lalpan Israel-te chu thu a pe a. Ni tin halral thilhlan hlan tura a tih nachhan hi Exodus 29:45-46-ah hetiang hian kan hmu; Israel mite zingah chuan ka cheng ve ang a, an
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

307

Pathian ka ni ang. An zinga ka tel ve \hin nan Aigupta ram ata ka hruai chhuak a, kha Pathian, LALPA kha ka ni tih an hria ang; LALPA, an Pathian ka nih hi, tiin (lehlin thar). Halral thilhlanah hian bawngpa, berampa, kelpa, sawiselbo an hlan \hin a. Miretheite chuan \huro emaw, parva emaw an hlan \hin. Halral thilhlan chu ni tin, zing lam leh tlai lama tih \hin a ni a. Maichamah ran thisen an theh tih chauh lo chu a puma hal ral tur a ni. Pathian biak nan, a hnena ngaihdam dil nana tih a ni. Halral thilhlanah hian inthawina hlantu leh inthawina lo dawngtu Pathian inpumkhatna leh inremna chu a laipui ber a ni. Halral thilhlan chu Pathian tana rimpui, pawm tlak a nih ngei a ngai. Inthawina hlantuin mawh a phur lian hle a, rawngbawltu puithiamten mawh an phur lian hle bawk. Numbers 28 & 29-ahte hian, hun indawt dan ang a, kum khat chhunga an sakhaw hun pawimawha Pathian hnena thil hlan hrang hrang kan hmu a. Kan hmuh hmasak ber chu ni tina thil hlan tur halral thilhlan thu hi a ni. Chawlhkar Kut (28:26) Chawlhkar Kut hi Thlaithar Kut (Exod. 23:16) tia sawi a ni bawk a. Heta barli thar tih hian an thar ni tak lam ai mahin Lalpa hnena an hlan ni sawina zawk a ni. Chawlhkar Kut hi Buhseng Kut, Pentikos Kut ti te pawhin an sawi bawk \hin (Exo. 23:16; 34:22; Lev. 28:15-21; Num. 28:26-31; Deut. 16:9-12). Chhang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

308

dawidim telh loh kut an hman a\anga ni sawmngana, Sivan (May-June) ni 6-ah an hmang a, ni khat awh a ni. Hun kal zelah chuan, Judaten Sinai tlanga Mosia dan lak hriatrengnaah an ngai a. Thuthlung Thar lamah chuan, Thlarau Thianghlim lo thlen ni angin kan lo hre ta a. Chawlhkar Kut tih ai chuan Pentikos Ni tiin kan hre lar ta a. Chawlhkar Kut hi rah thar hmasa hlanna ni a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

309

ZIRLAI 37 PATHIAN HNENA THILHLAN II


Chhiar tur : 29:1-40 Thu vawn : Tin, thla sarihna, ni swm leh ni nga niin inkhawmpui thianghlim in nei ang a; eng hna mah in thawk lo vang a, LALPA tan ni sarih in kut tur a ni (29:12). Tun \umah hian Pathian hnena thilhlan chungchang te, kum thar kt thilhlan te, Tlanna Nia thilhlan te leh Bwkte kta thilhlante kan zir dawn a ni. 1. Kum thar kt thilhlan (29:1-6)
1

Tin, thla sarihna, a ni khat ni chuan inkhawmpui thianghlim in nei ang a; eng hna mah in thawk tur a ni lo: in tan tawtawrwt ham ni a ni tur a ni. 2LALPA tana rimtuiah halral thilhlan in hlan ang a; bawngpa tir pakhat, beram pa pakhat, beram no a pa kum khat mi sawisel bo pasarih; 3an chhangphut thilhlan, chhangphut dip mi hriaka chawhpwlh, bawngpa pakhatah hmun sawma \hena hmun thum, berampa pakhatah hmun sawma \hena hmun hnih, 4beram no pasarih, pakhat \heuhvah hmun sawma \hena hmun khat: 5in tana inremna siam nan sual thawina kelpa pakhat nen: 6thla thar halral thilhlan leh chu mia chhangphut thilhlan te, halral thilhlan hlan reng leh chu mia chhangphut thilhlan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

310

te, in tur thilhlan te, an tih dan pangngai LALPA tana rimtuia meia thilhlante tiam lovin. Thla sarihna Tishri (Sept Oct) ni khat ni chuan inkhawmpui urhsun neih tur a ni a, hna thawh loh tur a ni. Hemi ni hian an hnena Pathian thupek angin tawtawrawt an ham \hin a. Chuvangin, Tawtawrawt Kt an ti bawk. Babulon sal tan hma khan Tishri thla hi Judate kumthar thla a ni a. Babulon sal tan khan Babulon-ho kum chhiarna thla khan a luahlan ta a, thla sarihna a lo ni ta a. Thla sarihna ni mah se la, anniho tan chuan kumthar thla a ni a. Chuvangin, Kumthar Kt tih a ni reng a ni. An kumthar thla Tishri hi thla pawimawh tak a ni a. Kumthar Kt (Tawtawrawt kt) te, Tlanna Ni (Lev. 16:29ff; 23:27ff) te, Bwkte Kt (Lev. 23:34ff) te leh Khawmpui urhsun (Lev. 23:36) te an hmang \hin a ni. Pathianin an tana thil ropui tak a lo tihsak tawhte hriat rengna hun pawimawh tak a ni a. Kumthar Kt-ah hian Lalin hmun pawimawh tak a luah a, LALPA chu engkim chunga Lal ber a nihna avanga chawimawina an hlanna leh lawmthu sawina hun a ni.1 Kumthar kt-ah hian halral thilhlanah bawngpatuai pakhat, berampachal pakhat, berampa pasarih hlan tur a ni a. Hemi rual hian buhbl thilhlanah chhangphut olive hriak pawlh, bawngpatuai pakhatah kg. thum, berampachal pakhatah kg. hnih, beramno pakhatah kg. khat hlan tel bawk tur a ni a. Sual thawi nan thilhlanah kelpa hlan bawk tur a ni. Heng zawng zawngte hi thla thar thilhlan leh ni tin thilhlan pangngai bka hlan turte an ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

311

2.

Tlanna Nia thilhlan (29:7-11)


7

Tin, he mi thla sarihna, ni sawm ni hian inkhawmpui thianghlim in nei ang a: chaw in nghei tur a ni, eng hna mah in thawk tur a ni lo; 8LALPA tana rimtuiah halral thilhlan erawh chu in hlan tur a ni; bawngpa pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pasarih: 9in ngaiha sawisel bo a ni tur a ni: an chhangphut thilhlan, chhangphut dip mi hriaka chawhpwlh, bawngpa pakhatah hmun sawma \hena hmun thum, berampa pakhatah hmun sawma \hena hmun hnih, 10beram no pasarih, beram no pakhat \heuhvah hmun sawma \hena hmun khat: 11sual thawi nan kelpa pakhat nen: inremna tura sual thawina te, halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut leh an in tur thilhlante tiam lovin. Thla sarihna Tishri (Sept-Oct) thlaa Pathian hnena thilhlan pahnihna chu Tlanna Nia thilhlan hi a ni. Leviticus 16-ah chipchiar takin kan hmu a. Thla sarihna, ni sawmnaah hman a ni a. Inkhawmpui urhsun taka neih tur a ni a, chaw nghei tur a ni bawk a, hna thawk lovin, chawlhni anga hman tur a ni. Tlanna Nia thilhlan hi Kumthar kta thilhlan ang bawk kha a ni. Chaw nghei bkah ei leh in thil dang tih loh te, saiip puan sin te, inbual loh te, pheikhawk bun lohte leh mipat hmeichhiatna hman loh thlengin an kalpui zui ta a. A hman hun hi thla sarihna, ni kaw tlai a\anga ni sawm tlai lam thleng a ni. Tlanna Ni hi Pathian nena inremna ni, an sual tlen faina ni a nih avangin Inremna Ni tia sawi a ni bawk. Tlanna Ni hi hlim mup mupna lam aiin mahni intihhrehawmna lam a ni zawk mah a, kum tina hman tur a ni. A hman hun Tishri thla hi September thla chawhnu lam a\anga October thla chawhma lam hi a ni
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

312

a. He niah hian sual thawina an hlan a, puithiam lalber chu Hmun Thianghlimah a lut a, mipui aiawhin inthawina a hlan a, mipui tan thisen a hlan \hin. Hetiang hian an hnam nun kal zelah Tlanna Ni hi a ropuiin a pawimawh hle a. Hnam pum tan sual thawina ni ropui a ni. 3. Bwkte Kuta thilhlan (29:12-40)
12

Tin, thla sarihna, ni swm leh ni nga niin inkhawmpui thianghlim in nei ang a; eng hna mah in thawk lo vang a, LALPA tan ni sarih in kut tur a ni: 13tin, LALPA tana rimtuiah meia thilhlan, halral thilhlan in hlan tur a ni: bawngpa tir swm leh pathum, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi swm leh pali; sawisel bo \heuh a ni tur a ni: 14 an chhangphut thilhlan, chhangphut dip mi hriaka chawhpawlh, bawngpa swm leh pathum, bawngpa pakhatah hmun sawma \hena hmun thum, berampa pahnih, berampa pakhatah hmun sawma \hena hmun hnih, 15beram no swm leh pali, beram no pakhatah hmun sawma \hena hmun khat: 16sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng, chu mia chhangphut thilhlan te, in tur thilhlan te tiam lovin. Tin, a ni hnih niin bawngpa tir swm leh pahnih, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo swm leh pali in hlan tur a ni; 18an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te: 19 sual thawi nan kelpa pakhat nen: halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut thilhlan te, in tur thilhlante tiam lovin.
17

Tin, a ni thum ni chuan bawngpa swm leh pakhat, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo
20

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

313

swm leh pali; 21an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te: 22sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng leh chu mia chhangphut thilhlan leh chu mia in tur thilhlan tiam lovin. Tin, a ni li ni chuan bawngpa sawm, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo swm leh pali: 24an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan, a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te: 25sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
23

Tin, a ni nga ni chuan bawngpa pakua, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo swm leh pali: 27an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan, a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te: 28sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
26

Tin, a ni ruk ni chuan bawngpa pariat, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo swm leh pali: 30an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan, a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te: 31sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
29

Tin, a ni sarih ni chuan bawngpa pasarih, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo swm leh pali: 33an chhangphut thilhlan leh in tur
32

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

314

thilhlan, a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te: 34sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin. Tin, a ni riat ni chuan inkhawmpui ropui tak in nei ang a: eng hna mah in thawk tur a ni lo: 36LALPA tana rimtuiah meia thilhlan halral thilhlan erawh chu in hlan tur a ni: bawngpa pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi sawisel bo pasarih: 37an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan, bawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te, a dan ang takin an tam dan ang zelin, 38sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
35

In thutiam te, duhthua thilhlan te, in halral thilhlan te, in chhangphut thilhlan te, in in tur tur thilhlan te, in remna thilhlante tiam lovin heng hi in hunbi nei kut niin LALPA hnenah in hlan tur a ni, ti rawh, tiin. 40Tin, LALPAN Mosia thu a pk zawng zawng chu Israela thlahte chu Mosia chuan a hrilh a.
39

Thla sarihna Tishri (Sept Oct) thlaa Pathian hnena thilhlan ropui tak chu Bwkte Kta thilhlan hi a ni. He kt hian ni sarih, Tishri ni 15-21 a awh a, ni 22-naah pawh hian inkhawmpui urhsun neih leh tur a ni a; hemi chhiar tel phei chuan Bwkte Kt hian ni riat a awh tia sawi theih a ni hial awm e. A ni riatna hi tlai khawhnu deuhva belh niin a lang.2 A hming Bwkte Kt hian, a tirah chuan buh seng laia ram riahna pwl bk kan tih ang deuhva an chen \hinna hriat rengna a ni a. Chuvangin, Pwl Kt tia sawi a ni bawk (Exod. 23:16). Amaherawhchu Thurochhiah kal zelah Bwkte Kt hming hi Israel fate
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

315

Aigupta ram a\anga Lalpan a hruai chhuah khan Bwkte chhe te te-ah a awmtir \hin tih hriat rengna kt nia sawi a ni (Lev. 23:43). Bwkte Ktah hian chhungkaw tinin chhwlbk an sa a, hetah hian ni sarih an cheng a, tlai khawhnuah ni khatin an pawt sei a, ni riat chhung an hmang ta a. He kt hi hlimna kt a ni a, chhungkuain, mikhual leh mi retheite nen hlim taka hman tur a ni a. An thlai rah (olive leh grape etc.) seng khawm hun, keinin buh seng ramriah hun kan hman \hin ang kha a ni a. Hetih hun laia kt ropui tak ni riat awh an hmang mup mup tur chu a ropui hle awm e. Ni khatna a\anga ni riatna thleng khan, ni tin halral thilhlan, buhbl thilhlan, in tur thilhlan leh sual thawina thilhlan an hlan chho reng a. An hun pui tak tak a ni. Kan zirlaia kan hmuh ang hian an Kut hman chhunga an ran hlan hi a tam tham hle. Bawngpatuai 71, berampachal 15, beramno 105 leh kelpa 8 bkah buhbl thilhlan leh in tur thilhlan zawng zawngte nen a hautak hle a ni.3 Hng bkah hian an ni tin thilhlan pangngai kha a la awm vek bawk si. Lal Isua hun lai pawh khan Bwkte Kt hi hlimawm takin an hmang ni ngei tur a ni, kt \iak dawn ni ropui berah sermon ropui tak Lal Isuan a sawi a ni (Joh. 7:37). Pathianni \um hnih lai Pathian hnena thilhlan thu kan zir ta a. Hengte hi an Kut chi hrang hranga Pathian hnena an hlan, Pathian biakna a ni a. Kohhranhoten Kohhran hun pui leh ni pawimawh kan hman dante nen pawh khaikhin ila. Tun aia urhsun zawk leh puithu zawka hmang ve tur kan ni tih hi pawm a harsa lovin a rinawm. Chutih rual chuan pawn lama tih bng bngna piah lamah chhungril lam takna nena hmang thei tura kan inbuatsaih a pawimawh hle a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

316

Sawi ho tur Kohhran hunpui leh ni pawimawh kan hman danah hian tun aia urhsun zawk leh puithu zawka hman tur niin kan hria em? Ni ta sela, eng ang taka inbuatsaiha hman tur nge ni ang?

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, pp. 312-313. Eryl W. Davies, Op. cit. p. 314. Ibid,

2. 3.

Tawtawrawt ham (29:1) Tawtawrawt ham hi thil pawimawh tak mai a ni a. Mipuite koh khawmna leh Pathian auhna a ni (Num. 10:1-10).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

317

ZIRLAI 38 HMEICHHIATE THUTIAM CHUNGCHANG


Chhiar tur : 30:1-16 Thu vawn : 1Tin, Mosian Israela thlahte hnamho puipate chu a bia a, Hei hi a ni, LALPAN thu a pk chu. 2Miin LALPA hnena thu a tiam emaw, chhechhama mahni intiamkamna emaw a neih chuan a hlen ngei tur a ni; a thu ang zawng zawng chu a ti vek tur a ni (30:1-2). Ram tiam Kanaan lut tura inbuatsaihna kal zl kan zirah khan Israel fate khan chhiarpui an nei a, an hnam an tuai thar leh a, ral do turin an inbuatsaih a. Ram pk leh inrochun dan tur, unau zinga mipa awm lo fanu hmeichhiaten ram chanpual an neih ve theih dan tur te kan zir tawh a. Hmeichhe dinhmun a hniam hle a, mipa tan buaina tur a awm loh laiin hmeichhe tan chuan a buaithlk hle \hin. Tun \uma kan zir turah pawh hian Thutiam chungchanga hmeichhiate dinhmun, Hmeichhiate thutiam chungchang kan zir dawn a ni. 1. Thutiam chungchanga thupek (30:1-2)
1

Tin, Mosian Israela thlahte hnamho puipate chu a bia a, Hei hi a ni, LALPAN thu a pk chu. 2Miin LALPA hnena thu a tiam emaw, chhechhama mahni intiamkamna emaw a neih chuan a hlen ngei tur ni; a thu ang zawng zawng chu a ti vek tur a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

318

A bu chhung thu, a chunga kan hmuh ang khian, Miin LALPA hminga thil eng emaw a hnena pk a intiamkamin emaw, thil eng emaw ti lo tura a intiamkamin emaw, a thu chu a bawhchhe tur a ni lo, a sawi ang chuan a hlen ngei tur a ni, tih hi thutiam chungchanga thupk chu a ni. Pathian hnena thu tiamtu chuan a thutiam a hlen ngei tur a ni. Thutiam (vow) tih hi chhecham (oath) tih nen hian a thuhmun lo. Thutiam tih hian tih tur intiamkamna a keng tel a. Thuthlung Thar chuan chhechham (oath) a khap a (Mat. 5:34-37; Jak. 5:12). A chang chuan miin, Pathianin a \anpui chuan Pathian tan thil eng emaw tih emaw, pk emaw a intiam \hin. Jakoba pawh khan, Pathianin a humhim phawt chuan chibai bk a a rawngbawl leh sawma pakhat pk a tiam a (Gen. 28:2022). Jephtha pawhin Amon-ho a hneh phawt chuan amah lo hmuak tura lo chhuak hmasa ber chu Pathian hnna thilhlanah a pe ang tih a tiam a (Ror. 11). Hani pawhin Pathianin fapa a pk chuan a tan a serhhrang ang tih a tiam (I Sam. 1). An thutiam ang hian tih pawh an tihlawhtling ngei \hin. Helaia thutiam chungchnga thupk kan hmuh (30:1,2) hi Mosia thupk, Mosian Israel hnam hruaitute hnena a sawi niin a lang a. Amaherawhchu, hei hi LALPAN Mosia a hrilh, LALPA thupk a ni (30:16). Heta thu intiamkam emaw thutiam emaw hian kawng hnih a kwk bk deuhva ngaih a ni. Kawng khatah chuan Pathian hnena inpkna, inhlanna, inthawina lam chi hi a ni a (cf. Gen. 28:20-22). Kawng dangah chuan Pathian tana inserhhranna, insumna, thil \ha lo laka insumna lam chi hi a ni (cf. I Sam. 1:11). Eng pawh ni sela, thutiam chu bawhchhiat loh tur a ni a, hlen ngei tur a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

319

2.

Nulat laia thutiam (30:3-5)


3

Pate ina awm lai nula pawhin LALPA hnena thu a tiam emaw, chhechhama intiamkamna emaw a neih chuan, 4a pain a thutiam emaw, a intiamkamna emaw chu a hriat a, a ngawihsan mai chuan a thutiam emaw, a intiamkamna emaw chu a ti ngei tur a ni. 5A pain a hriat ni ngeia a phal loh erawh chuan a thutiam emaw, a intiamkamna emaw ata chu a fihlim ang a, a pain a phal loh avangin LALPAN ani chu a ngaidam ang. Hetah hian, Pate ina awm lai nula tih \awngkam a hmang a. Hei hian hmeichhia, pasal la nei lo, pasal nei rual tawhte a kawk ber ang a. Chutiang miin LALPA hnena thutiam a neih emaw, chhechhama intiamkamna a neih emaw chuan a thutiam ang chuan a ti ngei tur a ni a, a thutiam a hlen chhuak ngei tur a ni. Amaherawhchu, a pain a thutiam chu a hriat a, a remtihpui loh zawng tak a nih chuan a remti lo thei ang a, a stsak nghal thei ang. Chutiang a nih chuan nula khan mawh a phur lo vang a, a pain a stsak tawh avangin kha nula khan a thutiam kha hlen lo mah sela, dem theih a ni tawh lo vang. A pain a thutiam a hriat a, eng mah sawi lova a ngawihpui mai mai erawh chuan, a remtihpuia ngaih a ni a, kha nula khan a thutiam tawh chu a hlen ngei tur a ni. A pa khan a thutiam a hriat a, eng mah a sawi lohva, a tk lamah emaw, tlai khawhnuah emaw a sawi leh si chuan, a thusawiin awmzia a nei tawh lo. A hriat ni la la khan a sawi tur a ni. A pain a stsak tawh chuan kha nula khan a thutiam chu hlen lo mah se dem theih a ni tawh lo, a pain a phal loh avangin LALPAN ani chu a ngaidam ang. St lehna thu hi sawi chhuah ngei tur a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

320

3.

Thutiam nei chunga pasal nei (30:6-8)


6

Ngaihtuah thui mang lova thutiam emaw intiamkamna emaw nei laiin pasal a neih a, 7a pasalin a hriat nia a ngawihsan mai chuan a thutiam emaw a intiamkamna emaw chu a hlen ngei tur a ni. 8 Amaherawhchu a pasalin a hriat nia a phal loh chuan ngaihtuah thui lova thu a lo tiam emaw, a lo intiamkamna emaw ata chu a fihlim ang; tin, LALPAN a ngaidam ang. A chunga kan sawi takah khian nult laia thutiam chu a pain a stsak thei a, nula kha a pa thuneihna hnuaia awm a ni. Amaherawhchu, nula thutiam emaw intiamkamna emaw nei laiin pasal a neih chuan, kha nula kha, inneihna avangin, a pa ta a ni tawh lo va, a pasal ta a ni tawh zawk a ni. A pa ngchhngah a awm tawh lo va, a pasal ngchhngah a awm tawh zawk a ni. Thutiam nei chunga pasal nei kha, a pasalin a thutiam neih a hriat nia a ngawih reng chuan a thutiam emaw a intiamkamna emaw kha a hlen ngei tur a ni. Hre reng chunga a ngawih reng chuan a remtihpui anga ngaih a ni a, thutiam kha a nung reng a, a la awm reng tihna a ni a, thutiam chu hlen chhuah tur a ni. Amaherawhchu, a pasalin a nupui thutiam lo neih tawh a hriat chhuah ni la la a, a remtihpui lohva a phal loh chuan, a nupui thutiam chu a sutsak nghal thei ang. A nupui chu a thutiam lak a\ang chuan a fihlim ang a, LALPAN a ngaidam ang. 4. Hmeithai leh pasal \hente thutiam (30:9)
9

Hmeithai te, makchhiat tawkte erawh chuan an thutiam emaw, an intiamkamna emaw chu an hlen ngei tur a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

321

Hmeithaite leh makchhiat tawkte erawh chuan pek an tiam chu an pe tur a ni a, ti lo tura an tiam chu an ti lo tur a ni. Hmeithai leh pasal \hente chu an zalen a, anmahni chunga thuneitu tak tak an awm tawh lo va, thutiam neih kawngah an zalen a ni. Pasal neiin Pa in an chhuahsan tawh a, an pasalte nen an awmho tawh bawk chua, pa ina kir leh an nih pawhin an pate emaw, an fapate emaw thuhnuaiah awm lovin, anmahniin thutlukna an siam thei tawh a ni. 5. Pasal nei laite thutiam (30:10-15)
10

Pasalte ina awm laia thutiam emaw, intiamkamna emaw chu 11 a pasalin a hriat pawha a ngawihsan a, a hnial loh chuan a thutiamkamna chu a hlen tur a ni. 12 Amaherawhchu a pasalin a hriat nia a \hiat emaw, a tihbosak emaw chuan a thutiam leh a intiamkamna chu sut a ni tawh ang. 13Thutiam emaw, intiamkamna emaw reng reng a pasalin a remtihpuiin a \hiatsak thei bawk a ni. 14Amaherawhchu a pasalin a hriata a ngawihsan mai chuan a thutiam ang leh a intiamkamna ang ngei chuan a ti tur a ni; a hriat ni a\anga a ngawihsan avangin a nemnghehpui tihna a ni. 15A hriat veleh a thiat a, a tihbosak erawh chuan a mawh chu aman a phur tur a ni. Hetah hian pasal nei laite thutiam chungchang kan hmu a. Pasal chuan a nupui thutiam emaw, intiamkamna emaw chu a hriat veleh a hnawlsak thei a. Mahse, a hriat a, eng mah a sawi loh chuan a pawmpui tihna a ni (1012). A pasal chuan a hriat hnua rei tak eng mah sawi lova a awm chuan a nupui thutiam chu a nemnghet tihna a ni (14). Eng mah sawi lova hun rei tak awm hnua a pasalin rilru thlka a nupui thutiam chu a stsak chuan, a pasal chuan mawh a phur ang. Thutiam bawhchhia chu
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

322

bawhchhiat thawina, Puithiamin LALPA hnena hlansakin inremna a siamsak ang (Lev. 5:4). 6. Tlangkawmna (30:16)
16

Heng hi, mipa leh a nupui kar leh pa leh a fanu nulat laia a pa ina la awm reng an kara dan tura LALPAN Mosia thu a pkte chu a ni. A bul lama sawi lan tawh ang khan Mosian Israela thlahte hnamho puipate hnena a sawi anga ziak a ni a. Helaiah hian Mosian ama irwm chhuaka a sawi mai ni lovin, LALPA thupk a ni tih hi thu tlangkawmna atan a rawn sawi chiang leh a ni. Vawiinaa kan zirlaiah hian Thutiam ngaih pawimawh a \ulzia kan hmu a. Chumi rual chuan Pa mawhphurhna leh pasal mawhphurhna pawh kan hmu nghal bawk a. Nupui chu a pasal ngchhnga awm a nihna leh a pasal zah thiama a thu awih tur a nihna kan hmu bawk a. Kan dinhmun \heuhte hi nu leh paten luah dik thei ila Kristian Chhungkaw duhawm tak kan ni ngeiin a rinawm.

Sawi ho tur Kan Zirlaiah hian Pathian hmaa thutiam tawh chu bawhchhe lova hlen ngei tur a nih thu kan zir a. Nu leh Paten Pathian leh a Kohhranho hmaa kan thutiam pawimawh tak pahnih - Inneihna thutiam leh Baptisma-a thutiamte hi kan hlen \hain kan inhria em? |ha taka hlen chhuak turin engti ang taka \an lak thar tur nge ni ang?
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

323

END NOTES Intiamkamna (30:2) Israel-te hian Pathian laka intiamkamna chi hnih an nei a, chungte chu; nedher leh issar-te a ni. Nedher chuan hlen tur thutiam chi hrang hrang a huam a, issar erawh chu eng emaw ti lo tura intiamkamna a ni thung. Helai thuah hian a hmasa zawk a lanna apiangah chuan Pathian hnena eng emaw pe tura intiamkamna a kawk a, a hnuhnung zawk erawh chuan hun tiam chhung atana eng emaw ti lo tura intiamkamna a kawk thung. Pathian hnena thu intiamkamna hlen loh chungchanga thil tih dan tur chu chiang takin Leviticus 27-ah kan hmu. LALPAN ani chu a ngaidam ang (30:5,8,12) Hmeichhia pasal la nei lo emaw, hual mk emaw, pasal nei tawh emaw te chuan Pathian hnenah intiamkamna eng pawh lo nei se, a pa emaw a pasalin emaw a pawmpui loh chuan a intiamkamna lak ata chu fihlim in Lalpan a ngaihdam tur thu kan hmu. Hei hian hmeichhiate chu an pa te emaw, an pasalte emaw thuhnuaia awm an nihzia a tarlang a, an thu intiamkam kawngah pawh thu tawp an nei lo.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

324

ZIRLAI 39 MIDIAN-HO NENA INDONA

Chhiar tur : 31:1-24 Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Midia-ho chungah Israela thlahte phuba la rawh: chu mi zawhah chuan i chipuite hnenah hruai i ni tawh ang, tiin (31:1,2). Mosian hun tlem te chauh a nei tawh a, a thih hun a thleng \ep tawh. LALPAN a hnenah, Israel-te phuba chu Midian-ho chungah la zet la, i laichinte hnenah hruai i ni dawn nia, (31:2) tiin a thih hmaa Midian-ho bei turin thu a pe a ni. Midian-ho khan bumna nen Balaama hmangin Israel-te an bei a (Thup. 2:14). Balaama khan, Pathianin Israel-te anchhe lawh a phal lo tih a hre reng a (Bung 22-25). Chuti chung chuan Moab lal Balaka hnenah khan Israel-te chu sualah hruai lutin an chhiatna tur a thlen thei a ni tiin a hmin ni ngei tur a ni (Thup. 2:14). Khatah khan, Pathianin Mosia hnenah, Midianho hi bei ula, tu tlwm der rawh u. Peor-ah an bum che u a, hri len laia an chhun hlum, an lal fanu Kusii hmangin in chungah thil \ha lo tak an tih kha, tiin. Lalpa chuan Midian-ho bei tur leh tukdawl turin a ti a (25:16-18). Tunah chuan Pathianin Moab-ho chunga an phuba la turin a ti ta a ni. Midian-ho chunga phuba lakna, Midian-ho nena indona chanchin kan zir dawn a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

325

1.

Indo tura inbuatsaihna (31:1-6)


1

Tin, LALPAN Mosian a bia a, 2Midia-ho chungah Israela thlahte phuba la rawh: chu mi zawhah chuan i chipuite hnenah hruai i ni tawh ang, tiin. 3Tichuan, Mosia chuan mipuite chu a bia a, Midia-ho chunga LALPA phuba lakna hlen tura Midia-ho beia indo turin an zinga mi inrlthuam rawh se. 4Israeel hnam zawng zawng zinga hnam tina mi sangkhat zel indonaah in kaltir tur a ni tiin. 5Chutichuan Israel-ho sang tam tak zing ata, hnam tin a\angin 1,000 \heuh, indonaa kal turin sipai 12,000 an theh chhuak a. 6Tichuan Mosian chi tin zinga mi 1,000 \heuh leh puithiam Eleazara fapa Phinehasa hmun thianghlim bungbl te, thupk vel nana tawtawrwt te kengin indonaah a kaltir a. Mosia chuan, a laichinte hnena hruai a nih hmain a hnena Pathianin tih tur a pek hna thawh zawh phawt tur a nei. Chu chu Baal Peor hmuna Pathianin, Midianho hi bei ula, tu tlawm der rawh u, a tih kha tunah chuan Midian-ho chunga phuba la turin a hrilh ta. Mosia chuan mipuite chu ralthuam inbela Midian-ho chunga LALPA phuba la turin a hrilh a. Hnam tin a\anga mi sang \heuh indawk chhuak turin a hrilh nghal bawk a, an vaiin singkhat leh sanghnih an ni. Chung mite ho tur chuan puithiam Eleazara fapa puithiam Phinehasa a tr ta a, bungbl thianghlimte leh tawtawrawt ham tur an keng a. Puithiam lalber Eleazara chuan Inbiakna puan in a chhuahsan tur a ni lo va, mitthi ruang pawh a khawih tur a ni lo. Chuvangin, Phinehasa chu sipaite nen chuan a tr chhuak ta a. Pathianin Midian-ho chunga phuba la tura a tih an nih avang khan Midian-hote nena indona chu indona thianghlima ngaih a ni (Deut. 20; Jos. 6:1-21). Tichuan, puithiam leh bungbl thianghlimte chu
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

326

indonaah chuan an tel ve a. Indonaa bungbl thianghlim an kente hi engte nge tih hriat chian a ni lo va, urim (27:21) te leh thuthlung bawmte chu an ken tel ngei a rinawm. Phinehasa leh bungbl thianghlim kente hian Indonaah chuan an zngah LALPA chu a tel ve zel a ni tih a entr a. Tawtawrawt ham a nih chuan Lalpan indonaah hnehna a pe dawn a ni tih an ring tlat a ni (cf. 23:21). Phinehasa, Midian lal fanu Kusii chhun hlumtu ngei an zinga a tel ve khan nasa takin Israel sipaite chu a tichakin a tithatho dawn a ni. Hnam tin a\anga sipai sangkhat \heuh tih hian indonaa hnam tin an \an tlanzia a lantr a, hnam tam deuh leh tlm deuh pawh thliar chuang lova a inang tlang vek hian an inthurualna leh pumkhatna lam pawh a kawk thei awm e. Indona hmuna puithiam Phinehasa hova an kal hian Indona chu Indona thianghlim a ni tih a lantir bawk a ni. 2. Midian-ho hneh thu leh rllk sum (31:7-12)
7

Tin, LALPAN Mosia thu a pk angin Midia-ho an do va; mipa zawng zawng an that vek a. 8An mi thahte zingah chuan Midia-ho lalte pawh an tel a; Midia-ho lal panga, Evia te, Rekema te, Zura te, Hura te, Reba te chu: Beora fapa Balaama pawh khandaihin an that a. Tin, Israela thlahe chuan Midia-ho nunaute salah an hruai a; tin, an ran zawng zawng te, an beram rual zawng zawng te, an bungrua zawng zawngte chu rllk sum atan an la a. 10An awmna khua zawng zawng te, an riahhmun zawng zawngte an hal vek a. 11Tin, mihring leh ran, sal leh rllk sum zawng zawng an kalpui vek a. 12 Tin, sal te, man te, ral lak sumte chu Mosia leh puithiam
9

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

327

Eleazara leh Israela thlah pungkhawmho hnenah, Jeriko zawn Jordan kam Moab phaia an riahmunah chuan an rawn thlen a. Mosia hnena LALPA thu ang chuan Midian-ho chunga LALPA phuba la tur chuan an bei ta a. Midian-ho indo mi mipa zawng zawng an that vek a. Heng an thah rual hian Midian lal panga Evia te, Rekema te, Zura te, Hura te leh Reba te an that vek bawk a. Chu bkah Balaama pawh an that tel bawk a ni. Balaama hian, Israel fate chu Pathianin anchhe lawh a phal lo va, a duhsak a ni tih hre reng chungin Israel-te hmelma lamah a awm zui zel avang khan a thih phah ve ta a ni. An zinga tel ve lo duh ve ta tehreng pawh nise a remchang lo. Midian lal panga thah thu hian, an hnehna ropuizia a tarlang. Hemi lantir tur hian helai thu ziaktu hian hnam hrang khaw hotute chu lal tiin a sawi a ni thei bawk. Zura hi bung 25:15-ah Midian-ho hnam lal pakhat a nih thu kan hmu a. Mi dangte erawh chu lal an nih thu hriat a ni lo. Heng Midian lal panga tih hi Josua 13:21f -ah chuan Midian hotu tiin tuna an hming indawt dan ang chiah hian kan hmu a. Balaama nen an inzawm bawk a, an that ta vek bawk a ni. Israel mite chuan an indonaah chuan Midian hmeichhiate leh an fate, an bawng te, beram leh kel rualte, leh an thil neih dang pawh an laksak vek a. An khua leh an bkte an halsak vek bawk a. Tichuan, an thil lk leh man, mihring leh ran thlengin an hawn vek a, an riahhmun Moab phaizawl, Jeriko zawn Jordan luikam, Mosia te, puithiam Eleazara te leh Israel pung khawmho awmna hmun riahhmun pawn chu an rawn thlen a.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

328

3.

A sipai hotute chunga Mosia thinurna (31:13-18)


13

Tin, Mosia leh puithiam Eleazara leh pungkhawmho puipa zawng zawngte chuan daiah an lo va hmuak a. 14Tin, Mosia chu sipai hotu, sang chunga hotute leh za chunga hotu te, indona a\anga lo hawte chungah chuan a thinur a. 15Tichuan Mosian an hnenah, Hmeichhia chu damin in la zuah vek maw? 16Ngai teh u, Balaama remruat chuan Peor chungchang thu-ah Israela thlahte chu LALPA chunga bawhchhiatna tithlengte chu heng hi an ni, LALPA mi pungkhawmho zingah chuan hri a lo len tak kha. 17Chuvangin naupang zinga mipa zawng zawng chu that ula, hmeichhia mi pwl tawh zawng zawng that bawk rawh u. 18Hmeichhe naupang mi la pwl loh zawng zawng erawh chu in tan zuah rawh u. Mosia leh puithiam Eleazara leh Israel pung khawmhote chu riahhmun pawnah an hnam sipai pasal\ha lo hawte hmuak turin an chhuak a. Riahhmun pawna an chhuahna chhan chu riahhmun hi sakhaw thila tihbawlhhlawh an duh loh vang niin a rinawm. Sipai ral do lo hawte chu indona hmuna mitthi ruang avanga bawlhhlawh an ni ngei ang a. Chuvangin, riahhmun vawng thianghlim turin riahhmun pawnah an lo hmuak zawk a ni. An rllk, mihring leh ran an rawn hawn duahte chu Mosian a hmuh chuan, Heng hmeichhiate hi engati nge in la zuah? Balaama fuihpawrhin Peor-ah khan Israel mite chu LALPA lakah thil sual a tihtr a nih kha... tiin indona a\anga lo haw sipai sang hotute, leh za hotute chungah chuan a thinur ta hle mai a. Deuteronomy 20:1015-ah khan hmeichhia leh naupangte chu sala man tur a ni a. Mahse, tun thilah hian hmeichhia - mipa pawl tawh reng reng chu tihhlum vek a duh a, a chhan chu an zinga \henkhat hian Israel mite chu Baal Peor be turin an lo
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

329

thlem thlu a, Israel mipate an lo mutpui a (25:1-18). LALPA lakah thil sual an tihtir a, hremna na tak an tuar a, mi 24,000 laiin an thih phah a. Khang zawng zawng kha Mosian a hre reng a, a thinrim em em a ni. Chuvangin, hmeichhe naupang, mipa la pawl loh chauh sala kawl a phalsak a. Hmeichhia mipa pawl tawh leh mipa tawh phawt chu naupangte pawh that vek turin thu a pe a ni. 4. Ral dotu sipaite then thianghlim (31:19-24)
19

Tin, daiah ni sarih riak ula, tupawh mi that leh mitthi khawih apiangte chu ni thum ni leh ni sarih niin inthian rawh u, nangmahni leh in salte pawh. 20Tin, thuamhnaw reng reng leh savuna thil siam zawng zawng te, kel hmula thil siam zawng zawng te, thinga thil siam zawng zawng thu-ah chuan in inthian tur a ni, a ti a. Tin, puithiam Eleazara chuan indonaa kal indo mite hnenah chuan, Hei hi LALPAN Mosia thu a pk dan thuruat chu a ni: 22engpawh ni sela rangkachak te, tangkarua te, dar te, thir te, rangva te, suan te, 23engpawh meia hala chhe thei lo apiangte chu meiah in thawlh tlng ang a, tichuan a lo thianghlim ang: engpawh ni sela, tlenfaina tuiin tihthianghlim tur a ni: tin, meia hal tuar thei lo apiang chu tuiah in thawlh tlng tur a ni. 24Tin, a ni sarih niin in puan in su ang a, tin, in lo thianghlim ang a, chu mi zawhah chuan riahhmunah in lo lut dawn nia, a ti a.
21

Chang 19-24 chhungah hian mi that leh mitthi ruang khawih zawng zawngte ni sarih chhunga inthen thianghlim dan tur kan hmu a. An silhfen leh an thil neihte tihthianghlim dan turte pawh kan hmu a. Mi that
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

330

leh mitthi ruang khawihte leh an mi mante chu riahhmun pawna riak vek tur leh ni thum ni leh ni sarih nia inthian fai turin Mosian a ti a. Puithiam Eleazaran meia tihthianghlim chi leh tuia tihthianghlim chite a thliar a. An silhfente pawh a ni sarih niin an su ang a, an thianghlim ang a, chumi hnuah riahhmunah an lut leh thei dawn chauh a ni. Midian-ho nena indona hi indona thianghlim mah ni sela, mi thah leh mitthi ruang avangtein sakhaw thila bawlhhlawh an ni tawh a. An intihthianghlim hma chuan riahhmunah an lut thei lo (cf. 5:1-4; 12:14-15). Vawiina kan zirlaiah hian indona chu Lalpa Indona a nih thu leh thianghlimna pawimawhzia kan hmu a. LALPAN Mosia hnenah, Israel-te phuba chu Midian-ho chungah la zet la, i laichinte hnenah hruai i ni dawn nia, tiin a hun hnuhnunga a tih tur a la hrilh zel a ni.

Sawi ho tur Midian-ho nena indona hi Peor hmuna Israel-te tlukna thlentute (Balaama leh a zirtirna) chunga phuba lkna a ni a. Pathianin hetiang taka nasaa phub la tura a tiha a thkthu a chhiat hle lai hian Kohhranhovah hian Balaama leh a zirtirna ang chi hi do tur a la awm ve ang em? Awm ni ta se, kan do tur ang takin kan dovin kan inhria em?

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

331

END NOTES Midian (31:2) Midian-ho hi Israel-te ang thova pem kual hnam (Nomadic tribe) an ni a. Abrahaman a nupuite zinga pakhat, Keturi laka a thlahte an ni a (Gen. 25:2-4; I Chro. 1:32 ff), Israel-te unau an ni. Bible-a a lan dan chuan Midian-hote hi Sinai a\anga hla vak lo, Edom leh Paran inkar vela awm an nih hmel a. Nimahsela, mi thiam \henkhat chuan heng lai hmun hi chu Midian-hote inzar darhna mai niin an ngai a. An awmna hmun tak nia an ngaih chu hmanlaia Madian ram, Arabia hmarlam, Edom chhimchhak, Aqaba tuipui chhaklama awm khu a ni. Balaama remruat/fuihpawrh (31:16) Balaaman Peor hmuna Israel mite Lalpa laka thil tisual tura fuihpawrh emaw remruat thu emaw hi Bible hmun dangah chuan a lang lem lo.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

332

ZIRLAI 40 RLLK SUM INSEM THU


Chhiar tur : 31: 25-54 Thu vawn : Tin, Mosia leh puithiam Eleazara chuan sang chunga hotu leh za chunga hotute rangkachak chu an la a, Israela thlahte hriatrengna atan inbiakna puan inah LALPA hmaah an rawn la a (31: 54). Pathianni hmasaah khan Midian-ho nena indona kan zir a. An indonaah khan Midian-ho chunga phuba la tura tirh chhuah an nih angin mipa zawng zawng an that a. Midian lal panga lai an that a, Balaama pawh an that tel a. An thil lk, mihring leh ran nen lam an rawn hawn a. Tun \umah hian an rallak sum insem thu kan zir dawn a ni. 1. Rllk sum sem thu (31:25-47)
25

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 26Nang nen, puithiam Eleazara nen, pungkhawmho chhngkaw puipate nen rllk suma an lak mihring leh rante chu chhiar vek ula; 27 tin, rllk sum chu hmun hnihah then ula, indonaa kal indo mite tan leh punghote tan; 28tin, indonaa kalho chan a\anga chuan mihring te, bawng te, sabengtung te, beram te, thil nung zawng zawng zanga zelah pakhat LALPA hnenah chhiah pk tur tihhransak rawh. 29Chung chu la ula, LALPA tana then thilhlanah puithiam Eleazara pe
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

333

rawh u. 30Tin, a chanve Israela thlahte pual chu sawmnga ata pakhat tihrang zel la, mihring a\ang te, bawng a\ang te, sabengtung a\ang te, beram rual a\ang te, ran rual a\ang tein; tin, chung chu LALPA biak bk enkawltu Levi-hote pe rawh, a ti a. 31Tichuan, LALPAN Mosia thu a pk ang chuan Mosia leh puithiam Eleazara chuan an ti a. Sipaiten an man rllk sum tiam lovin an lak chu beram 6,75,000 33bawng 72,000 34sabengtung 61,000 35 mihring chu hmeichhia, mipa la pwl ngai loh 32,000 an ni a. 36Tin, a chanve, indonaa kalte chanvo chu, beram 3,37,500 a ni a. 37tin, LALPA chhiah beram chu 675. 38Tin, bawng chu 36,000 ani a; chu mia LALPA chhiah chu 72 a ni a. 39Tin, sabengtung chu 3,500 ani a; chu mia LALPA chhiah chu 61 a ni. 40Tin, mihring chu 16,000 an ni a; chu mia LALPA chhiah chu mi 32 an ni. 41Tin, LALPAN Mosia thu a pk angin chhiah, LALPA then thilhlan chu Mosian Puithiam Eleazara a pe a. 42Tin, Mosian ral kap mite an chanvo a pk zawh a, Israelho chanvo chu, 43beram 3,37,500 44bawng 36,000 45sabengtung 30,500, mihring 16,000 46,47Israel hovin an chan a\ang chuan Mosia chuan mihring leh ran sawmnga zelah pakhat a la a, LALPA thupk angin LALPA biak bk enkawltu Levi-ho a pe a.
32

Rllk sum sem dan kalphung fel tak an siam a. Mosia leh Puithiam Eleazara leh Israel hruaitute chuan rllk thil, rawn hawnte chu an chhiar hmasa vek phawt a. Kel leh beram 6,75,000; bawng 72,000; sabengtung 61,000; hmeichhia mipa la pawl loh 32,000 an ni. Tichuan, hmun hnihah an \hen phawk a, hmun khat chu indonaa kal sipaite hnenah an pe a. Chung chu kel leh beram 3,37,500; bawng 36,000; sabengtung 30,500; hmeichhia mipa la pawl ngai loh 16,000 an ni. Hmun khat dang chu indonaa kal ve lo, hmun nghak Israel pung khawmho hnenah an pe a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

334

Chung chu kel leh beram 3,3,7500; bawng 36,000; sabengtung 30,500; hmeichhe naupang 16,000 an ni. Hetiang hian ral beitute leh in lama hmun lo nghakten inang tlangin rllk sum hi an insem a. Hei hi khatih lai huna an tih dan tlangpui a ni a. Lal Davida pawh khan Amalek mite nena an inbeihnaah khan, an chauh lutuk avanga Davida zui thei ta lote kha rllk thil chang ve lo turin Davida zuitute znga mi \henkhatin an ti a. Mahse, Lal Davida chuan an hnenah, Ka unaute u, chutiang chu a ni lo ve, LALPA min pk hi chutianga tih tur a ni lo. Ani chuan min hum a, min beitute chu kan kutah min pe a ni si a. He thilah hian tu nge in thu pawm thei ang le? Indonaa zuk kalte chan ang bawk bungraw venga lo awmte hian an chang ve tur a ni; inang vekin chan tur a ni e, (I Sam 30:23f) tiin a hrilh a. Davida chuan chutiang chuan dan leh thupek a siam a, an zawm zui zel ta a ni. Vawiina kan zirlaia an rllk sum insemnaah hian inang tlanga an insem bkah thil thar lo lang chu rllk sum a\anga chhiah lk thu kan hmu. Indonaa kal, sipaihote chan a\angin zanga zela pakhat LALPA tana lak tur a ni a, LALPA tana serh hran chu Puithiam Eleazara pual a ni ang. Chutiang deuh bawk chuan indonaa kal ve lo Israel pung khawmho chan a\ang khan sawmnga zla pakhat LALPA tan lak tur a ni a, LALPA tana serhhran chu LALPA biak bk enkawltu Levia chite pual a ni ang. Hetiang, indona rllk sum a\anga chhiah pk emaw, Lalpa puala hlan emaw hi Thuthlung Hlui hmun dangah kan hmu lo. Tuna indonaa rllk sum a\anga chhiah lak hi Islam sakhaw hmu chhuaktu Mohammed-a, kan Bible Thuthlung Hlui zirtirnaa nasa taka innghat pawh hian indona rllk sum pangaa 1 pakhat a dawng \hin (Koran VIII. 42).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

335

2.

LALPA tana sipai hotute thilpek (31:48-54)


48

Tin, sipaite chunga hotu te, za chunga hotu te chuan Mosia an va hnaih a. 49Mosia hnenah, I chhiahhlawhte hian kan kuta awm indo mite chu kan chhiar a, tumah kim lo kan awm lo va. 50Tin, kan nunna atan LALPA hmaa inremna siamna turin LALPA tana thilhlan miin an neih zawng rangkachaka siam cheimawi thuam, kebun te, banbun te, hming nemna zungbun te, bengbeh te, thi te kan rawn la e, an ti a. 51Tin, Mosia leh puithiam Eleazara chuan rangkachaka siam an thuam zawng zawng chu an lo la a. 52Sang chunga hotu leh za chunga hotute rangkachak, LALPA hnena then thilhlana an hlan zawng zang chu sekel 16,750 a ni. 53(Ralkap mite chu an rllk sum chu mahni tan \heuhva la an ni a.) 54Tin, Mosia leh puithiam Eleazara chuan sang chunga hotu leh za chunga hotute rangkachak chu an la a, Israela thlahte hriatrengna atan inbiakna puan inah LALPA hmaah an rawn la a. Midian-ho nena an inbeihna chanchin report sipai hotuten Mosia hnena an pk hi sipai hotute tan chuan a nuam hle ang. An duhthusam ang takin an va che \ha hle mai a. Kan hote kan han chhiar a, pakhat mah kan inhloh lo tiin report an pe thei a ni. Anmahni pawh Pathian hruainaah an lawm hle a ni ang. Rangkachaka siam incheina: banbun te, ngun te, khaidiat thi te, nemna zungbun te, kawnghren te, mahni puala an lkte chu LALPA hnenah an rawn hlan a ni. Gideonan Midian-ho a hnehnaah pawh khan rangkachak bengbehte Midianho khan an pe khawm a ni (Ror. 8:24ff). Helaia sipai hotute hian LALPA chuan kan nun min venhimsak manah LALPA hnenah kan rawn hlan a ni an ti a. Mosia leh puithiam Eleazaran an lo dawng a. Rangkachak
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

336

thilpk LALPA hnena an rawn hlan hi kg. zathum lai a tling a ni. Sipai hotute pawh hi Pathianah an lawm hle a ni tih a tarlang. Mosia leh Puithiam Eleazara te chuan Sipai hotute kut a\anga rangkachak thilpk an dawn te chu LALPAN a mite a hriat reng nan vawn \hat turin biak bkah an dah a, hei hi indonaa Lalpan a awmpui avanga hnehna ropui tak an chan hriat reng nan a ti a ni. An hmuh apianga LALPA an hriat thar leh zelna tura Biak bka dah a ni bawk. Chu bkah Amah LALPA pawhin a mite a hriat reng theih nana dah a ni bawk. LALPA tana sipai hotute thilpk hi sawma pakhat ang chi hi a ni lo, mahni duh thua thilpk a ni a, a chhinchhiah tlak hle. Kan zirlaiah hian LALPA a ropui hle a ni. A bul tumtu leh hnehna petu a nih avangin a hnenah chawimawina leh ropuina an hlan a. Hnehna ropui tak an chan kha anmahni sipaihote chakna leh thiltihtheihna avang ngawta chang an ni lo tih an hre chiang a. Chu vang chuan Puithiamte hnena thilpk te, biak bk rawngbawltu Levia chite hnena thilpk te an hlan vek a. Mahni duhthua thilhlan thlengin an hlan a ni.

Sawi ho tur Pathian malsawmna kan dawn zawng zawngah hian lawm nachang hre tawkin kan inhria em? Kan lawmna chu Pathian hnena kan thilpk hian a nemnghet \ha tawk in kan hria em?

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

337

END NOTES 1. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 167.

hmun hnihah \hen ula (31:27) Indonaa an rllk thilte chu Pathianin Mosia hnenah inzatin indonaa kalte leh in lama awm, pung khawmho hnena sem turin a hrilh a. Heta an rllk sum insem dan hian an hnam inpumkhatzia a tilang. Rawngbawlnaah chuan a kal chhuakte ang bawkin awmhmuna lo awmte pawh an pawimawh a, ham\hatna pawh a kal rual tur a ni. Chutih rual chuan indonaa kalte ai chuan awmhmuna lo awmte chuan an thil chante Lalpa tan leh Levia mite tan an pe chhuak tam zawk tih kan hmu bawk.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

338

ZIRLAI 41 JORDAN LUI CHHAK LAMA RAM PEKTE


Chhiar tur : 32: 1-42

Thu vawn : Tin, i chhiahhlawhte hian ran kan nei a; 5rem i tihzawng a nih chuan he ram hi kan luah atan min pe la, Jordan lui min hruai kai lo mai rawh khai, an ti a (32:4,5). Israel fate ram tiam Kanaan pana an kal hun lai angah kha chuan tunlaia sipai leh sipai ni lo (civil) in\hen hrang hluk ang hi an ni ve lo va. Kum tling chin mipa tawh phawt chu sipai an ni vek mai. Indonate pawh kha a hnam nawlpuia indona a ni a, mipa puitling tawh phawt chu ral do lova awm chi a ni lo. Ral do tura inkoh khawm thut thut a awm \hin. Hng krah hian hnam bk awm hran duh, mahnia tal hrang duh an awm fo \hin a. Israelho zngah pawh hian, chutiang thil chu a lo thleng ve deuh a ni ang. Reubena leh Gada thlahte chuan Jordan lui ral kai ve lova awmhmun khuara inbenbel mai an dil a. Tun \umah hian Jordan lui chhak lama ram pekte tih thu kan zir dawn a ni. 1. Reubena leh Gada thlahten ram an dil (32:1-5)
1

Reubena leh Gada thlahte chuan ran an ngah hle mai a: tin, Jazer ram leh Gilead ram an hmuh chuan a hmun chu ran tana hmun tha tak niin an hria a; 2tichuan,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

339

Gada thlahte leh Reubena thlahte chuan Mosia leh puithiam Eleazra leh pungkhawmho puipate chu an va bia a, 3,4Israel pungkhawmho hmaa LALPAN a tihtlawm ram Atarot te, Dibon te, Jazer te, Nimra te, Hesbon te, Eleale te, Sebam te, Nebo te, Beon te chu ran tana tha tak ram a ni a, tin, i chhiahhlawhte hian ran kan nei a; 5rem i tihzawng a nih chuan he ram hi kan luah atan min pe la, Jordan lui min hruai kai lo mai rawh khai, an ti a. Thuthlung Hlui hunah chuan ran rual ngah chu Pathian malsawmna dawng nia ngaih a ni. Reubena leh Gada thlahte chuan kel leh beram an ngah hle a. Reubena hming hi thlahtu chhuina lamah chuan Jakoba fa u a nih avangin ziak hmasak \hin a ni a, kan zirlaiah hian Gada hming hi a bul lam chauhvah lo chuan ziak hmasak vek a ni a. Hei hian chanchin kal zelah Gada a larin a langsar chho ta tihna a ni thei ang. Anni hnam hnihte hian Jordan lui kan lova, Jazer leh Gilead ram chu an ram chanvo atan neiha awm hlen nghal mai Mosia leh hruaitu dangte hnenah an dl a. Jazer hi tunlaia Jordan khawpui Amman khawtlang lam km. 13 vela hlaa awm Khirbet es-Sireh hi 1 a ni mai thei. Thuthlung Hluiah chuan Gilead ram tih hian awmze hrang a nei thei a, hetah hian Jabok lui chhim lam ram a kwk a. Jabok hmar lam pawh a kwk a (39-40). Jordan chhak lam ram Israel-ho luah chin sawi nan pawh hman a ni bawk (Jos. 22:9,13, etc.). Heng lai hmun hi ran vulhna atana hmun \ha tak a ni. Helaia khaw hmingte hi chang 34-38 lamah chiang zawka sawi lan leh an ni. 2. Mosia chhanna (32:6-15)
6

Tin, Mosia chuan Gada thlahte leh Reubena thlahte hnenah chuan, In unaute chu indonaah an kal ang a, nangni chu hetah hian in lo awm mai ang maw? 7Engati
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

340

nge LALPAN a pk rama lut lo tura Israel thlahte rilru in tihzam dawn? 8Kades-barnea a\anga ram va thlithlai tura ka tirh khan hetiang bawk hian in pute chuan an ti a. 9Eskol ruam an han thlen chhoh khan ram chu an han hmu a, LALPAN ram a pkah chuan an luh lohna turin Israel thlahte rilru an tihzamsak a. 10Tichuan, chu mi ni chuan LALPA thin chu a alh a, 11Aigupta ram ata lo chhuak, kum sawmhnih achin chung lam mi reng reng chuan Abrahama te, Isaaka te, Jakoba te hnna chhechhama ka pk ram chu tuman an hmu lo vang: min zui tak tak loh avangin: 12Keniz mi Jephunea fapa Kaleba leh Nuna fapa Josuate chauh lo chuan, anni chuan, LALPA chu an zui tak tak avangin, tiin chhia a chham a. 13Tin, Israel-hote chungah LALPA thin chu a alh a, LALPA mithmuha thil \ha lo titu chhuan zawng zawng an boral vek hma loh chuan thlalerah kum sawmli a vah a vahtir a. 14Tin, ngai teh u, Israelte chunga LALPA thinurna tihbaiawm tak belhchhain nangni chhuan sual hian in pute ai in awh ta a. 15LALPA zui lova in awm miau chuan anniho hi thlalerah a awmtir leh mai dawn a ni a. Heng mi zawng zawngte hi in tiboral mai ang asin, a ti a. Reubena leh Gada thlahten Jordan lui kan ve lova Jazer leh Gilead rama awmhmun khuara inbenbel mai an dil chu Mosian a zilh a, In unauten ral an bei ang a, nangni helaiah in lo \hu mai mai bik ang maw? Engtizia nge Israel mite hi LALPA ram pka an kal tur rilru in tihhnual le? Kades-barnea a\anga ram enthlithlai tura mi ka tirh pawh khan, in paten mi dang rilru an tihnual a nih kha, tiin hun kal tawha an thil tawn tawh hmangin Mosia chuan thil awmzia a hrilh hrep a. Eskol ruama an thil hmuh mihring lian pui pui leh khuate avang khan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

341

ram enthlatute kha an zam a. Chu chuan ram tiama lut tur Israel mite rilru an tizam a. LALPA a thinur a, Aigupta a\anga lo chhuak kum sawmhnih aia upaho zawng zawngte chuan ram tiam an thlen loh tur thu leh Keniz mi Jephunea fapa Kaleba leh Nuna fapa Josua te pahnih chauhvin an thlen tur thu a sawi a. Thlalerah kum sawmli vel zet an vahvaih phah thu a sawi bawk a. In pate ang hlauh kha in ni, mi sual rual, Israel fate chunga LALPA thinurna tizualtu in nih hi a ti zui ta zel a. Jordan lui kana an kal ve zel dawn lo a nih tak tak chuan Lalpan thlalerah a vahvaihtr leh ang a, anniho hnam hnihte chu Israel mite tihlum vektu tur an nih thu thlengin a sawi a, a zilh nasa hle. Reubena thlahte leh Gada thlahte ran vulh nan ram a \hat em avanga Jordan lui kan ve lova awmhmun khuara inbenbel mai an dilna chu Mosian a remti mai lo va, a zilh nasa hle a ni. 3. An unaute dopui zel tura hnam hnihte intiamna (32:16-27)
16

Tin, an va hnaih a, a hnenah, Hetah hian kan ran tan beram huangte leh kan fanaute tan khuate kan siam ang a, 17keini erawh chu an hmun tur kan thlen hma loh chuan Israel thlahte hmaa kal zel turin kan inrlthuam diam ang e: hemi rama mite avang hian kan fanaute chu kulh nei khuaahte an awm ang a, 18Israel thlah mi tinin an hmun luah tur an luah \heuh hma loh chuan kan in lamah kan haw lo vang. 19Kan luah tur chu he lam ral Jordan chhak lam a nih avangin Jordan ral lehlam leh a piah lam chu kan luahpui dawn lo nia, an ti a. 20Tin, Mosian an hnenah, Chutianga in tih a, indonaa LALPA hmaa kal tura in inrlthuam a, 21,22a hma ata a hmlmate a hnawhchhuah a, LALPA hmaa ram chu hneh a nih hma lohva in zinga inrlthuam zawng zawngten LALPA hmaa
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

342

Jordan in kai vek chuan, nakinah in haw ang a, LALPA chungah leh Israelte chungah in thiam lo lo dawn nia: tichuan he ram hi LALPA hmaa in luah tur a lo ni ang a. 23 Amaherawhchu chutianga in tih loh chuan ngai teh u, LALPA chungah in sual a ni ang a, in sual chuan a hmu chhuak ngei ngei ang che u tih hre rawh u. 24In fanaute tan khuate siam ula, in beramte tan pawh huangte siam ula, in sawi ang chuan ti rawh u, a ti a. 25Tin, Gada thlahte leh Reubena thlahte chuan Mosia hnenah, I chhiahhlawhte hian kan pu thupk ang chuan kan ti ang e. 26Kan nupui fanaute, kan beram rual te, kan ran rual zawng zawngte chu Gilead ram khuaahte hian an lo awm ang a; 27 amaherawhchu i chhiahhlawh, indo tura rlthuam zawng zawngte chuan kan pu sawi ang chuan LALPA hmaah kan va kal ang e, tiin an sawi a. Mosian thil awm dan engkim a sawi hnu chuan hnam hnihte chuan an inhuamna intiamna thu an sawi a. An unaute dopui zel turin an intiam a. An beram rual tan huang siama an fanaute tan kulh nei khua din zet a, ral do thei chin chuan an unau Israel-te hma hruai a, an awmna tur hmun thlen an tiam a. Israel mi tinin an ram neih tur an luah hma chuan in lama an kirsan loh tur thu an sawi a. Chu bkah, Jordan lui ral ram chu an neihpui ve loh tur thu leh an ram chanvo tur chu Jordan lui kam chhak lama a awm thu an sawi bawk a. Mosia chuan, chutiangin in ti meuh ang maw? tiin LALPA hmaa hriamhrei kenga Jordan lui kama hmlmate hnawh chhuah thlenga an tel ve zela ram lak hnua kir leh chauh tur an nih chuan LALPA leh Israel-te chungah thiam lohna an nei lo ang a, an ram luah dil chu an luah thei ang a. Amaherawhchu, an ram an duh leh lohva a dang an duh zawk a nih chuan LALPA chunga thil tisual an ni
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

343

ang a, an sual mawh chu an phur dawn a ni tiin inremna an ruahman a; chu chu Mosian a remtihsak ta a. Tichuan, an inremsiam thei ta a. Reubena leh Gada thlahte chu an unau hnam dangten ram an neih hnuah an kir leh ang a. Jordan chhak lam an chanpual ramah awmhmun an bengbel ve ang (32:20-22). 4. Eleazara leh Josua hnena Mosia thuchah (28-32)
28

Chutichuan Mosia chuan an chungchang thuah chuan puithiam Eleazara te, Nuna fapa Josua te, Israela hnam chhngkaw puipate chu thu a pe a. 29Tin, Mosia chuan an hnenah, Gada thlahte, Reubena thlah te, indo tura inrlthuam zawng zawngte hian LALPA hmaa Jordan lui an kaipui che u a, ram chu in hmin chuan Gilead ram chu an luah atan in pe tur a ni: 30amaherawhchu inrlthuama an kaipui loh che u chuan Kanaan ramah in zingah an tel ve mai ang, a ti a. 31Tin, Gada thlahte leh Reubena thlahte chuan, I chhiahhlawhte hnena LALPAN a sawi ang chuan kan ti ang,32inrlthuama LALPA hmaah Kanaan ramah kaiin kan lut ang a, tichuan kan ram luah tur chu Jordan lui piah lamah a la ni reng ang, tiin an chhang a, Mosia chuan Kanaan ram luah fel hun chu a hmuh phak dawn tawh loh avangin (27:12-14), a aiawhtu tur Josua leh puithiam Eleazara leh Israel hnam hruaitute chu thu a chah a. Gada leh Reubena thlah indonaa hriamhrei keng tlkte hian LALPA hmaa Jordan an kaipui che u a, ram chu in hnehpui chuan Gilead ram hi an chanvoah pe ang che u. Hriamhrei kenga Jordan an kanpui duh loh che u erawh chuan Kanaan ramah, in zingah chanvo an nei ve mai tur a ni, tiin Mosia chuan thu a chah a. Gada leh Reubena thlahte pawhin LALPA
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

344

sawi anga an tih tur thu leh an ram chanvo ve tur erawh chu Jordan khawchhak lama mi hi ni rawh se an ti a ni. 5. Gada, Reubena leh Manasea thlah zatve te ram chan (32:33-42)
33

Tin, Mosia chuan Gada thlahte leh Reubena thlahte leh Josefa fa Manasea thlah hnam chanve te chu Amor lal Sihona ram te, Basan lal Oga ram, chung ramte chu a khaw awm zawng zawng nen, a vel ram khuate nen lam a pe a. 34Tin, Gada thlahte chuan Dibon te, Atarot te, Aroer te; 35Atrot-sophan te, Jezer te, Jogbeha te; 36Betnimra te, Betharan te an din a, khawpui kulh nei te, beram huang te nen. 37Tin, Reubena thlahte chuan Hesbon te, Eleale te, Diriathaim te, 38Nebo te, Baal-meon te, (a hmingte hi tihdanglam tak a ni) Sibma te an din a; an khaw siamte chu hming dang an vuah a. 39Tin, Manasea fapa Makira thlahte chu Gilead ramah an kal a, an la a, Amor-ho chuta awmte chu an chhuhsak a.40Tin, Mosia Gilead ram chu Manasea fapa Makira chu a pe a; chutah chuan a awm a. 41Tin, Manasea fapa Jaira chuan chunga khuate chu a va la a, Havot-jair a vuah a, 42Tin, Noba chuan Kenat a va la a, a khawperte nen, ama hming chawiin Noba a vuah a. Mosia chuan Gada leh Reubena thlahte chu Manasea hnam zatvete nen Jordan chhak lam ram chu a sem ta a. A hmaa sawi lan awm lovin helaiah hian Manasea hnam zatve an lo lang a, a hma lamah khan hnam hnih chauh kha sawi lan \hin an ni a. Hemi avang hian hrilhfiahtu tam tak chuan Manasea hnam zatve lo lang ta hi tlai khawhnua belh, Thuthlung Hlui hmun danga sawi dante nena inmil tura siamremnaah an ngai a ni (cf. Deut. 3:12f; 4:43; 29:7f; Jos. 12:6; 13:29,31; 14:3; 18:7).2 Chang 34-38www.mizoramsynod.org

NUMBERS

345

ah hian khawpui sawmpali sak \hat thu kan hmu a. Heng zinga pakua hi chang 3-na lamah khan a lang tawh a. Khawpui sawmpali zinga pariat chu Gada thlahte pual (32:34-36) a nih laiin, khawpui parukte chu Reubena thlahte pual a ni (32:37). Gada thlahte khaw chante chu Dibon khua (tunlaia Diban, Arnon hmar lam km. 6, Tuipui Thi khawchhak lam km. 19-a awm) te, Atarot khua (tunlaia Attarus, Diban hmar lam km. 13, Tuipui Thi khawchhak lam km. 13-a awm) te, Aroer khua (tunlaia Arair, Arnon kianga awm, Diban chhim lam km. 5-a awm) te, Atrot-Sofan khua (a awmna lai hriat chian loh) te, Jazer khua (Khirbet Jazzir hi a ni mai thei, a hmun hriat chian a ni tawh lo naa, \henkhat rin dan chuan Jabok chhim lam km. 12-a awm) te, Jogbeha khua (tunlaia Jubeihat) te, Beth-nimra khua (32:3-ah chuan Nimra a ti mai a, a awmna lai hriat chian a ni lo naa, \henkhat rin dan chuan Tell Nimrin, Jordan khawchhak lam km 10-a awm) te, Beth-haran khua (Josua 13:27-ah Beth haram tiin a ziak a, Tell er-Rame nia rin) te an ni. Reubena thlahte khaw chante chu Hesbon khua (tunlaia Heshban, Tuipui Thi hmar tawp khawchhak lam km. 21-a awm, Josua 21:38f-ah chuan Gada thlahte khua nia sawi) te, Elealeh khua (tunlaia el-Al Hesban hmarchhak km. 3-a awm) te, Kiriathaim khua (a awmna hriat chian a ni tawh lo na a, \henkhat rin dan chuan tunlaia Khirbet el-Quroiyat, Diban hmarthlang km. 10-a awm) te, Nebo khua (a awmna hriat chian a ni tawh lo naa Nebo tlang, tunlaia Neba tlang, Hesban chhimthlang km. 16-a awm te, Sibma khua (Hesban hmarthlang km. 8-a awm) te an ni. Manasea fa Makira thlahte chuan Gilead khua an la a, chu chu Mosian a pe a. Manasea fa vek Jaira chuan a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

346

chheh vel khuate a la a. Jaira khua Havot-Jair a vuah a. Noba pawhin Kenat leh a chhehvel khuate a la a, ama hming chawiin Noba a vuah bawk.

Sawi ho tur Kanaan ram luah tura Israel fate hnam pum pui thawhhona leh an \anrual \hatzia kan hmu a, kan Synod pum pui thawhhona leh \anrualna hi a \ha tial tial nge, a tlahniam hret hret? Engtin nge tun dinhmun aia \ha zawka kan kal theih ang?

END NOTES 1. Frederick L. Moriarty, S.J. Numbers in the Jerome Biblical Commentary, Vol. I. Published by Theological Publications in India, 1968, p. 99. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 337.

2.

Jazer leh Gilead (32:1) Jazer hi Amor-ho ram leh Amon-ho ram inkar ramri vela awm a ni a, Reubena thlahte leh Gada thlahten an luah chin tur sawina nia ngaih a ni. Gilead hi awmze hrang hrangin Bible-ah hian hman a ni a. Heta a lan dan hi chuan Jabbok lui chhim lama awm a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

347

Keniz mi (32:12) Helaiah Kaleba chu Keniz mi anga sawi a ni a, a hma lamah kha chuan Juda mi tia sawi zel a ni. Keniz mite hi Genesis 36:11-a a lan dan chuan Edom mite nen thlah khat, Esauva thlahte an ni a. Nimahsela, I Chronicles 4:13-ah chuan Juda chite zingah telh a ni thung a. Chuvangin, heti laia Kaleba leh Keniz sawi zawm a ni hi sawi fiah deuh hlek tur awmin a lang a. Josua 15:17; Roreltute 1:13; 3:9, 11-ah te chuan Othniela pa Kenaza chu Kaleba unau anga sawi a ni a. Chutih laiin I Chronicles 4:15-ah chuan Kenaza chu Kaleba fa anga sawi a ni bawk. Tin, Hebron (Jos. 14:14) leh Kirjathsefer (Jos. 14:16; Ror. 1:13) te chu Kaleba leh Keniz mite ta anga tarlan a ni bawk. Heng a\angte hian Kaleba chu Juda mi ni mah se Keniz mi tia sawi pawh a sual lohzia a tilang a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

348

ZIRLAI 42 AIGUPTA A|ANGA MOAB KALKAWNG CHHUI LETNA


Chhiar tur : 33:1-56 Thu vawn : Mosia leh Arona kaihhruaia Aigupta ram ata a pwl pwla an chhuah a, an kal zel dan chu hetiang hian a ni, 2LALPA thupka an kal chhuah a, an kal zelnate chu Mosian a ziak a: an kal chhuaha an kalnate chu hengahte hian a ni (33:1,2). Bung 33-ah hian Israel faten Aigupta a\anga Kanaan ram tiam pana an zin kawng, an chhuah a\anga an kalna apiang a indawta Mosia ziak zel anga tarlan a ni a. Moab phaia awmhmun an khuar sawi tel lo hian kalkawngah vawi sawmli emaw lai an chawl a, Sinai panna kawngah vawi sawmpakhat, Kades panna kawngah vawi sawmhnih pakhat leh Moab panna kawngah vawi riat an chawl a. Heng khaw hming a sawi tam tak hi an awmna hriat chian theih an ni tawh lo va. Thlaler zinkawnga hmun hming langsar tak Meriba angte pawh kha he bungah hian tarlan a ni ve lo va. Tichuan, vawiina kan zir tur Aigupta a\anga Moab kalkawng chhui letna hi sawi dan tlangpui kan zui mai ang a, chipchiar takin kan chhui hman lovang.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

349

1.

Aigupta ram chhuahsan thu (33:1-4)


1

Mosia leh Arona kaihhruaia Aigupta ram ata a pwl pwla an chhuah a, an kal zel dan chu hetiang hian a ni, 2 LALPA thupka an kal chhuah a, an kal zelnate chu Mosian a ziak a: an kal chhuaha an kalnate chu hengahte hian a ni. 3Thla khatna, ni swm leh ni nga niin Ramases a\angin an chhuak a; kalhlen kut tuk chuan, Aigupta mite mithmuhah, 4 an fa tir zawng zawng LALPAN a tihhlumsak an phum laiin Israela thlahte chu muk takin an chhuak a: LALPAN an pathiante pawh a hrem a. Israel faten Aigupta atanga Kanaan ramtiam an panna zin kawng chanchin hi Numbers bu hian Exodus bu aiin a sawi kim deuh zawk a. Vawiina kan zirlaiah hian an khaw tlawhte a rawn sawi a. Mosia chuan LALPA thupk angin an chhuahna a\anga an kalna apiang kha a indawtin a ziak zel a (33:2 lehlin thar) tia ziak a ni. Israel fate chuan Kalhlen Kt tuk-ah Ramases a\angin Aigupta an chhuahsan a. An chhuahsan lai hian Aigupta mite chu an fatir LALPA tihhlumte phumin an buai hle a. Aigupta mite hmuh lai ngeiin muk takin an chhuak a ni. Hetah hian Aigupta mite pathianin LALPA a ngam lo tiin a sawi zui a. Hei hian an Pathian hriat dan, hnam hrang hrangin pathian hrang hrang nei nia an rin dan a tarlang. An chhuah \anna Ramases hi Nile lui kam khawchhak lama awm a ni a. He khua hi Farawan khawpui a din, Israel fate hmanga in ropui tak tak a sakna hmun kha a ni a, tunlaia Avaris-Tanis emaw Qantir emaw hi nia ngaih a ni.1 Aigupta an chhuahsan ni hi thla khatna, ni sawm leh pangana a ni a, chu chu Nisan, keini hun a March-April thla lai vel hi a ni a. March 31 emaw April 1 emaw a ni mai thei.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

350

2.

Aigupta a\anga Sinai thlaler (33:5-15)


5

Tichuan, Israela thlahte chu Rameses a\angin an chhuak a, Sukot-ah awmhmun an khuar a. 6Tin, Sukot a\angin an chhuak a, thlaler tawntirha Etham-ah awmhmun an khuar a. 7Tin, Etham a\ang chuan an chhuak a, Baal-zephon bula Pi-hahirot lamah an tawlh kir leh a, Migdol bulah awmhmun an khuar a. 8Tin, Hahirot bul ata chu an chhuak a, tuifinriat an kal tlang a, thlalerah an lut a: tin, Etham thlalerah ni thum kal an kal a, Mara-ah awmhmun an khuar a. 9Tin, Mara a\ang chuan an chhuak a, Elim an thleng a; Elim-ah chuan tuihna swm leh pahnih leh tm kung sawmsarih a awm a; chutah chuan awmhmun an khuar a. Tin, Elim a\ang chuan an chhuak a, Tuifinriat Sen bulah awmhmun an khuar a. 11Tin, Tuifinriat Sen a\ang chuan an chhuak a, Sin thlalerah awmhmun an khuar a. 12 Sin thlaler a\ang chuan an chhuak a, Dopka-ah awmhmun an khuar a. 13Tin, Dopka a\ang chuan an chhuak a, Alus-ah awmhmun an khuar a. 14Alus a\ang chuan an chhuak a. Rephidim-ah awmhmun an khuar a, chutah chuan mipuite tui in tur a awm lo va.
10

Tin, Rephidim a\ang chuan an chhuak a, Sinai thlalerah awmhmun an khuar a.


15

Helai thu hlawm hi Exodus 12:37-19:2-a mi lak tawi niin a lang a. Amaherawhchu, Exodus-ah hian Dopka leh Alus (chang 12&13) hi a lang ve lo. Ramases a\anga an riahhmun hmasa ber chu Sukot a ni a (cf. Exod. 12:37). A awmna lai tak hi hriat chian a ni lo, \henkhat chuan Pithom nen thuhmunah an ngai. Thlaler dep Etham-ah an riak leh a. Etham hi Bang Kulh tihna a ni a, a awmna
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

351

hmun hi hriat chian a ni lo. Helai hmun hi an kal tlang thei mai lo a ni ang, Pi-hahirot-ah an kual a, Migdol depah bk an khuar a. Migdol hi In sang tihna a ni. Hei hi Ras Qasrun a\anga km. 48 Tel el-Her hi nia hriat a ni. Pihahirot a\angin tuifinriat an kan a. Heta tuifinriat tih hi Exo. 14-a Tuipui Sen kha a nih chuan, he Tuipui hi Tuipui Sen (Red Sea) nilovin Phairuang Tuipui (Sea of Reeds) nia ngai an awm bawk. 3. Sinai a\anga Ezion-geber (33:16-35)
16

Tin, Sin thlaler a\ang chuan an chhuak a, Kibrothat-tava-ah awmhmun an khuar a. 17Tin, Kibrot-hat-tava a\ang chuan an chhuak a, Hazerot-ah awmhmun an khuar a. 18Hazerot a\ang chuan an chhuak a, Ritma-ah awmhmun an khuar a. 19Tin, Ritma a\ang chuan an chhuak a, Rimon-perez-ah awmhmun an khuar a. 20 Rimon-peraz-ah awmhmun an khuar a. Libna-ah awmhmun an khuar a. 21Libna a\ang chuan an chhuak a, Risa-ah awmhmun an khuar a. 22Tin, Risa a\ang chuan an chhuak a, Kehelatha-ah awmhmun an khuar a. 23Tin, Kehelatha a\ang chuan an chhuak a, Sepher tlngah awmhmun an khuar a. 24Tin, Sepher tlng a\ang chuan an chhuak a, Harada-ah awmhmun an khaur a. 25Tin, Harada a\ang chuan an chhuak a, Malkhelot-ah awmhmun an khuar a. 26Tin, Makhelot a\ang chuan an chhuak a, Tahat-ah awmhmun an khuar a. 27Tin, Tahat a\ang chuan an chhuak a, Tera-ah awmhmun an khuar a. 28Tin, Tera a\ang chuan an chhuak a, Mitka-ah awmhmun an khuar a. 29Tin, Mitka a\ang chuan an chhuak a, Hasmona-ah awmhmun an khuar a. 30 Hasmona a\ang chuan an chhuak a, Moserot-ah awmhmun an khuar a. 31Tin, Moserot a\ang chuan an chhuak a, Beneserot a\ang chuan an chhuak a,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

352

Benejaakan-ah awmhmun an khuar a. 32Tin, Bene-jaakan a\ang chuan an chhuak a, Hor-hagidgad-ah awmhmun an khuar a. 33Tin, Hor-hagidgad a\ang chuan an chhuak a, Jotbatha-ah awmhmun an khuar a. 34Tin, Jotbatha a\ang chuan an chhuak a, Abrona-ah awmhmun an khuar a. 35Tin, Abrona a\ang chuan an chhuak a, Ezion-geberah awmhmun an khuar a. An kal zel a, Kiberot-hatava-ah bk an khuar a. Hazerot-ah bk an khuar leh a. Bung 12:16-ah chuan Hazerot chu an chhuahsan a, Paran thlalerah bk an khuar a tiin kan hmu a, tunah erawh chuan hei hi a lang tel ve ta lo. Bung 33:18-29 chhnga an riahna hmun 12 lai lo langte hi Thuthlung Hlui hmun dangah a lang lova, an awmna lai pawh hriat chian a ni lo. Bung 33:30-34 hlawma an riahna hmun hmingte hi Deuteronomy 10:6f-ah pawh an lo lang a. Deuteronomy buah chuan Mosera hmuna Arona thih thu leh phum a nih thu a sawi nghe nghe a ni (Deut. 10:6). 4. Ezion-Geber a\anga Kades (33:36)
36

Tin, Ezion-geber a\ang chuan an chhuak a, Zin thlalerah awmhmun an khuar a (chu chu Kades an ti bawk). Ezion-Geber ah an riak a. Chuta \ang chuan Zin thlaler Kades-ah bk an khuar a. Ezion-Geber hi Tuifinriat Sen kama awm lawngchawlhna hmun a ni (cf. I Lal. 9:26; 22:48). Tunlaia Tell el-Kheleifeh hmun hi nia ngaih a ni. Ezion-Geber leh Kades inkar hlat zawng hi km. 144 emaw laia hla a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

353

5.

Kades a\anga Moab (33:37-49)


37

Tin, Kades a\ang chuan an chhuak a, Edom ram dep Hor tlngah awmhmun an khuar a. Tin, puithiam Arona chu LALPA thupkin Hor tlngah chuan a han chho va, Israela thlahte Aigupta ram ata an lo chhuah kum sawmli kum, thla ngana, ni khat niin chutah chuan a thi a. 39Tichuan Arona chu Hor tlnga a thih chuan kum 123 a ni. 40Tin, Kanaan mi, Kanaan rama Chhima awm Arad lal chuan Israela thlahte lo kal chu a lo hria a. 41Tin, Hor tlng a\ang chuan an chhuak a, Zalmon-ah awmhmun an khuar a. 42Tin, Zalmon a\ang chuan an chhuak a, Punon-ah awmhmun an khuar a. 43Tin, Punon a\ang chuan an chhuak a, Obotah awmhmun an khuar a. 44Obot a\ang chuan an chhuak a, Moab ram dep Iye-abarim-ah awmhmun an khuar a. 45 Tin, Iyim a\ang chuan an chhuak a, Dibongad-ah awmhmun an khuar a. 46Tin, Dibongad a\ang chuan an chhuak a, Almon-nibla-thaim-ah awmhmun an khuar a. 47 Tin, Almon-diblathaim a\ang chuan an chhuak a, Bebo bula Abarim tlngahte chuan awmhmun an khuar a. 48 Tin, Abarim tlng a\angte chuan an chhuak a, Jeriko zawn, Jordan kam Moab phaiah awmhmun an khuar a. 49 Jordan kam Betjesimot a\anga Abel-Sittim thlengin Moab phaiah awmhmun an khuar a.
38

Helai chang 37-49-ah hian Kades a\anga Moab an panna thu kan hmu a. Kum sawmli emaw lai a liam ta a, Moab ramri hrlah Hor tlng an lo thleng a. Helaiah hian puithiam Arona thih thu kan hmu a. Israel faten Aigupta an chhuahsan a\anga kum sawmli, thla ngana, ni khat ni chuan Hor tlngah kum za leh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

354

sawmhnih leh pathum mi niin Arona a thi ta a ni. Hor tlng a\ang chuan an kal zel a, Zalmon an lo thleng a, bk an khuar a. Helai hmun hi hriat a ni tawh lo. Chang 42-49-ah hian Punon te, Obot te, Moab ramria Ije-abarim te, Dibon-gad te, Almon-diblathaim te, Nebo tlng bul Abarim tlngte an lo thleng a. Chuta \ang chuan Jordan lui kam, Jeriko khaw zawnah bk an khuar ta a. Jordan lui dung Moab phairuamah chuan Beth-jesimot atanga Abel Sittim thlengin an inzar ta a ni. Punon hi tunlaia Khirbet Feinan, Tuipui Thi chhim lam km. 24-a awm ni nia ngai an awm bawk a. Dibon-gad hi Dhiban nia ngai an awm bawk. Almon-diblathaim hi Jeremia 48:22-a Beth-Diblathaim hi nia ngaih a ni. Abel Sittim hi Sittim (25:1) hming pum a ni a, Sittim tia dah mai thin niin a lang. Hei hi tunlaia Tell el-hammam hi ni mai thei tura ngaih a ni. 6. Jordan kan hnua tih tur thupek (33:50-56)
50

Tin, Jeriko zawn, Jordan kam Moab phaiah chuan LALPAN Mosia a bia a, 51Israela thlahte chu bia la, an hnenah, Jordan lui in kan a, Kanaan ram in luh hun chuan, 52chu mi rama awm zawng zawngte chu in hnawt chhuak vek ang a, an lung milem zawng zawngte chu in tichhe vek ang a, an milem chhunte in tichhe vek ang a, an hmunsangte pawh in thiat vek tur a ni: 53tin, ram chu in luah ang a, chutah chuan in awm ang : in luah atan ram chu ka pe tawh che u a ni. 54Tin, a chi zir ang zelin thumvawrin ram chu in luah ang a, a rual deuhte chu ram zau deuh in pe ang a, a rual lo deuhte chu ram zim deuh in pe ang: thumvawra a tlukna apiang chu an pual a ni ang a; in pi leh pute chi kal dan ang zelin in luah tur a ni. 55Amaherawhchu chu mi rama awmte chu in hnawhchhuah loh chuan in awmtirte chu in mit atan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

355

chhuntu leh in pang atan te hling ang an ni ang a, in awmna ramah chuan an timangang ang che u. 56Tin, heti hi a ni ang a, an chunga tih ka rilruk ang chu in chungah ka ti ang, ti rawh, tiin. Helai hlawmah hian Jordan lui kan huna tih tur Pathian thupk kan hmu. Kanaan ram luah hmasatuho chu an hnawt chhuak vek ang a. An lung milim leh an milim chhnte chu tihchhiat vek tur a ni a. An hmunsngte pawh \hiah vek tur a ni. Chu rama chengte chu an hnawt chhuak vek ang a, ram chu Pathian pk, an ta a ni tawh ang. An ram luah tur chu chhungkaw tam dan azira insem tur a ni, thumvawra sem tur a ni. Chhungkaw tam deuh chuan an chang zau deuh ang a, chhungkaw tlem deuh chuan an chang zim deuh ang. Ram lo luah hmasatute hi an hnawh chhuah vek loh chuan an tan hling ang an ni ang a, anmahni an la tibuai fo dawn a ni. An hnawh bo duh loh chuan anmahniho zawk pawh hnawh bovah a vau hial a ni. Vawiina kan zirlai hian, Pathianin Israel fate a hruai tawhna kawng min thlirkirpui a. Chu bkah, Kanaan ram an luah hunah ram tihthianghlim hmasak vek hnua ram insem tur an nih thute kan hmu a. Keiniho pawhin kan ram Pathianin min hruai tawhna thlir a, kan ram luah zui zel danah Pathian duh zawngin thianghlim takin kan luah em tihte pawh kan inen fiah ve a pawimawh hle a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

356

Sawi ho tur Ram hi LALPA TA a ni a, kan ram pawh hi Lalpa duh danin kan luah em? Kan luah loh chuan eng vang nge? Engtinnge kan luah theih ang?

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 343.s

An kal zel dan (33:1) Heti laia Israel-te Aigupta a\anga a huhova an kal zel dan tarlan a ni hian chhan \ha tak a nei a. Chu chu Israel-ten ramtiam an panna chanchin khaikhawm nan leh hnu khar nan a ni. Hemi hnu lamah hi chuan Numbers ziaktu hian Israel-te kal zel thu lam a ziak tawh lo. LALPAN an pathiante pawh a hrem a (33:4) He thu hi Bible lehlin tharah chuan An pathian pawhin LALPA chu a ngam lo a ni tia dah a ni a. Hmanlaia hnam hrang hrangte an indo \hin lai khan hnam tin khan pathian bik an nei \heuh a. Chung an pathiante chu indo ve \hinin an ngai a, chuta a chak zawk pathian betute pawh chu indonaah pawh chak angin an ngai a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

357

Hnawt chhuak (33:53) Israel-te Kanaan ram luah tura Pathianin a hrilh hian thil pathum ken tel a nei a, chungte chu; Pathianin Abrahama thuthlunga (Gen. 15:18-21) a lo tiam tawh angin Kanaan ram chu Israelte hnenah pk a nih thu te, ram insem dan tur tlangpui te (26:52-56), leh a chhunga lo awm reng rengte hnawh chhuah vek tur (Exod. 23:23-33; Lev. 20:1-5; Deut. 7:1-5) thu te a ni. An lung milim te, an phun milim tean hmunsangte (33:52 lehlin thar) Lung milim chu Kanaan-hoten an pathiante biakna hmuna an lungphun, chhinchhiahna hrang hranga an ker a ni a. An milim chhn chu an pathiante lim sawina a ni a, an hmunsangte chu an pathiante biakna tur hmun atana an insak a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

358

ZIRLAI 43 RAMRI LEH RAM SEMTU TURTE


Chhiar tur : 34: 1-29 Thu vawn : Tin, ram luah tur \hentu atan hnam tin zinga puipa pakhat \heuh in thlang tur a ni, tiin (34:18). Kan zirlai hmasaah khan Chung rama chengte chu hnawt chhuak vek ula, in luahln tur a ni, in neih atana ram ka pek che u chu a ni (33:53 lehlin thar) tiin Lalpan Mosia a hrilh a. Kanaan ram an thlen huna tih tur thupek pawimawh deuh deuh kan hmu a. Tun \umah chuan Ramri leh ram semtu turte tih thu kan zir dawn a ni. 1. Ramri chungchanga Pathian ruahmanna (34:1-12)
1

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte chu thu pe la, an hnenah Kanaan ram in thlen hun chuan (Kanaan ram, a ramri zir ang zela in luah tur ram chu) 3 chhim lama in luah tur chin chu Zin thlaler a\anga Edom ram hrul zel a ni ang a, chhim lam ramri chu Tuifinriat Al tawp a\anga chhak lampang a ni ang: 4tin, in ramri chu Akrabim chhohna chhim lampangah a kawi ang a, Zin-ah a kal tlang ang a; tin, a lo chhuahna chu Kadesbarnea chhim lamah a ni ang: tin, Hazar-adar-ah a kal ang a, Azmonah a kal zel ang: 5tin, ramri chu Azmon a\angin Aigupta lui thlengin a kawi ang a, a chhuahna chu tuifinriatah a ni ang. 6Tin, thlang lampangah chuan tuifinriat zau chu a ramri atan i chang ang a: hei hi thlang lama in ramri a ni ang. 7Tin, hei hi hmar lama in ramri a ni ang: tuifinriat zau a\angin Hor tlng huamin i siam
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

359

ang a; 8Hor tlng a\anga Hamat luhna thlengin i siam ang a, ramri chhuahna chu Zedad-ah a ni ang a: 9tin, ramri chu Ziphon-ah a kal zel ang a, tin, a chhuahna chu Hazar-enan-ah a ni ang; hei hi hmar lama in ramri a ni ang. 10Tin, chhak lama in ramri chu Hazarenan a\angin Sepham thlengin i siam ang a: Tin, ramri chu Sepham atangin Ribla thlengin Ain chhak lampangah a chhuak ang a; tichuan, ramri chu a chhuk zel ang a, Kineret tuifinriat chhak lampang a chhun ang a; 12tin, ramri chu Jordan-ah a chhuk ang a, tin, a chhuahna chu Tuifinriat Al-ah a ni ang: hei hi a chhehvela ramri kal dan ang hian in ram a ni ang, ti rawh, tiin.
11

Chang 1-12 chhungah hian Lalpan Mosia hnena ramri chungchang a hrilhfiahna kan hmu a. Chhim lam ramri chuan Zin thlaler a\angin Edom ram Kades thlengin a chhun a. Hei hi Tuipui Thi chhim tawpa in\anin chhim thlang zawngin Edom ram hrulah Kades thleng a ni a. Khawthlang lamah chuan Mediteranean tuipui chu a ramri a ni a. Hmar lamah Mediteranean tuipui a\angin Hor tlang epah a kal a, khawchhak lam pana kalin Lebo Hamoth a thleng a. Zedad awmna tak hi hriat a ni lo va, Damaska khaw hmarchhak lama awm a nih a rinawm. Khawchhak lam ramri ve thung chu Hazar-Enan (a awmna hriat loh) a\angin chhim lam panin Galili dil thleng a ni a. Chuta \ang chuan Jordan lui zawhin Tuipui Thi-ah a lut a ni. Tuna ramri sawi hi Israel ramri nia sawi \hinte nen a inang chiah lo va. Helaia Kanaan ram chin hian Jordan thlang lam chauh a huam a. Jordan lui chhak lama Reubena leh Gada leh Manasea-te tana pk ram pawh a huam tel lo a ni (Num. 32).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

360

2.

Mosian mipui hnenah a hrilh chhawng (34:13-15)


13

Tichuan, Mosia chuan Israela thlahte chu thu a pe a, Hei hi LALPAN hnam kua leh a chanve te pk tura thu a pk thumvawra in luah tur ram chu a ni; 14Reubena thlahte hnamin an chhngkaw zir zel leh, Gada thlahte hnamin an chhngkaw zir zel leh, Manase hnam zatve pawhin an ram luah tur chu an chang ta si a: 15hnam hnih leh hnam zatvete chuan an ram luah tur chu ni chhuahna lam Jeriko zawn Jordan ral chhak lamah an chang tawh a, tiin. Hetah hian Mosia chuan mipuite hnenah an ram insem tur chin a puang chiang a. Hei hi hnam kua leh a chanve hnena LALPA ram pek, an insem tur a nih thu a sawi a. Reubena leh Gada thlahte leh Manasea thlah hnam zatve te chuan Jordan lui khawchhak lam ram an neih tawh thu a sawi chiang nghal bawk a ni. Helaia ramri chungchang kan hmuh zau zawng ang hi Israel fate hian eng hunah mah khan an luah zo lo niin a lang. Lal Davida hunah khan Kanaan ram zawng zawng deuhthaw kha a hneh a, Jordan khawchhak lam thenkhat pawh a hneh a. Mahse, helaia ram luah tur chin zau zawng ang hi chu Israel-te chanchinah hian eng hun lai mah khan an luah phak lo niin a lang. Amaherawhchu, kum B.C. zabi 13-na chanve hnu lam Aigupta lal ram hnuaia Kanaan ram chin nen chuan a inmil ve tlat bawk a ni.1 Hei hi Thuthlung Hlui lama chanchin lo lang leh Bible pawn lama chanchin langte nena inrem kan hmuhte zinga mi pawimawh tak a ni awm e.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

361

3.

Ram sem tura ruatte (34:16-29)


16

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 17Luah tura ram thensawmpuitute hming chu hengte hi a ni puithiam Eleazara leh Nuna fapa Josua te hi. Tin, ram luah tur thentu atan hnam tin, zinga puipa pakhat \heuh in thlang tur a ni, tiin. 19Chung mite hming chu heng hi a ni: Juda hnama mi Jephunea fapa Kaleba. 20 Tin, Simeona thlahte hnama mi Amihuda fapa Semuela 21 Tin, Benjamin hnama mi Kishlona fapa Elidada. 22Dana thlahte hnam zinga puipa Joglia fapa Bukia. 23Josefa thlahte zinga mi, Manasea thlahte puipa Ephoda fapa Haniela: 24Ephraim thlahte hnam zinga puipa Siptana fapa Kemuela. 25Tin, Zebuluna thlahte hnam zinga puipa Parnaka fapa Elizaphana, 26Isakara thlahte hnam zinga puipa Azana fapa Paltiela. 27Asera thlahte hnam zinga puipa Selomia fapa Ahihuda, 28Naphtalia thlahte zinga puipa Amihuda fapa Padahela, 29Hengho hi Kanaan rama Israela thlah ram luah tur sem tura LALPAN thu a pkate chu an ni.
18

Helaiah hian LALPAN Mosia hnenah Puithiam Eleazara leh Nuna fapa Josua chuan i aiawhin ram chu an sem tur a ni. Hnam tin a\angin hruaitu thlang chhuak la, chung mite chuan sempui rawh se, (34:17-18 lehlin thar) tiin thu a pe a. Mosia chuan ram semnaa Eleazara leh Josua pui turin hnam kua leh a chanvete aiawh hruaitu sawm a ruat a. Chungte chu hengte hi an ni: Juda hnam aiawh Simeon hnam aiawh Benjamin hnam aiawh Dan hnam aiawh Kaleba Semuela Elidada Bukia
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

362

Manase hnam aiawh Ephraim hnam aiawh Zebulun hnam aiawh Isakar hnam aiawh Asera hnam aiawh Naphtali hnam aiawh

Haniela Kemuela Elizaphana Paltiela Ahihuda Pedahela

Heng hnam aiawh hruaitu hming lo langte hi Juda hnam aiawh hruaitu chauh lo chu hnam aiawh hruaitu thar vek an lo lang a (cf. 1:5ff; 13:4ff). Hei hi Lalpan, Thlalerah an thi ngei ang tia a sawi ang khan tu mah mi dangte kha dam an awm tawh lo a ni ang (cf. 26:65). Helaia hnam hming sawi hmasak dan indawt hi an ram chin insema an awmna indawt dan zuia tar lan niin a lang (cf. Jos. 18f). Chhim lam hnam hi Juda, Simeon, Benjamin leh Dan hming te a lo lang hmasa a. A lailum lama awm hnam hnih Manase leh Ephraim an lo lang leh a, a hnuhnung hlawmah hmar lama hnam li Zebulun, Isakar, Aser leh Naphtali te an lo lang leh a ni. Ramtiam Kanaan-ah chuan Lalpan a awmpui zel dawn a ni tih heng hnam hruaitute hming awmzia hian a lantir kan ti thei awm e.2 Semuela hming awmzia chu Pathian hming tihna a ni a. Chutiang zelin Elidada Pathianin a hmangaih, Bukia - Fiah a ni, Haniela Pathian duhsak, Kemuela - Pathianin a kaitho, Elizaphana - ka Pathianin a venghim, Paltiela - Pathian chu ka chhanchhuahna, Ahihuda - Lal unaupa, tih leh Padahela - Pathianin a chhan chhuak tihte an ni. Kan zirlaiah hian Pathianin a mite a ngaihtuahzia leh ruahmanna fel tak hnuaia a kaihhruai \hinzia a lang a. Kanaan ram tiam an luah dan tur leh ram insem dan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

363

tur leh a sem feltu tur thlengin fel taka engkim ti turin Pathianin a mite a kaihruai zel a ni.

Sawi ho tur Pathianin ram insem dan a ngai pawimawh hle tih kan zir a, tunlai pawh hian ram neih bithliah (land ceiling) siam ve \ul kan ti em?

END NOTES 1. Gordon J Wenham, Numbers, Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p. 232. Pierce and Washabaugh, The Book of Numbers in Interpreters Bible, Vol. II. New York, Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 302.

2.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

364

ZIRLAI 44 LEVIA CHITE CHENNA TUR LEH INHUMHIMNA KHUA


Chhiar tur : 35:1-15 Thu vawn : Tin, Levi-ho in pk tur khuate chu tualthatte tlan nan tualtlnna khaw paruk a ni ang a; chung lo chu khaw sawmli leh khaw hnih in pe bawk tur a ni. 7Levi-ho in pk tur khua zawng zawng chu khaw sawmli leh khaw riat a ni ang: daikiang nen in pe tur a ni (35:6,7). Zirlai hmasaah khan ramri leh ram semtu turte kan zir a. Kanaan ram luahtu turte ram chanpual sem turah khan hnam hnih leh a chanve-te khan Jordan chhak lamah chanpual an nei tawh a. Kanaan ram, Jordan thlang lam zawng kha hnam kua leh a chanvete chanvo tur a ni tawh bawk a. Rawngbawl tura serh hran puithiam chi, Levia chite khan ram chanpual an nei ve lo va. Kanaan ram tiam an luah ngheha awmhmun khuara an inbenbel ve dawn takah chuan an awm dan tur ngaihtuahsak an ngai a ni. Chuvangin, vawiinah chuan Levia chite chenna tur leh inhumhimna khua kan zir dawn a ni. 1. Levia chite khua tura ruahmanna (35:1-8)
1

Tin, Jeriko zawn Jordan kam, Moab phaiah chuan LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte chu thu pe la, an ramahte chuan Levi-ho awmna tur khuate siamsak
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

365

rawh se; tin, ran tlatna turin khaw daikiang velte Leviho in pe tur a ni. 3Khuate chu an awmna tur a ni ang a, a velte chu an bawng leh an ran, an thil vulh zawng zawng tan a ni ang. 4Tin, daikiang Levi-ho in pk tur chu khaw kulh a\anga tawng 1,000-a thui a ni tur a ni. 5Tin, kulh pawn lam a\angin in teh ang a, chhak lampangah tawng 2,000 chhim lampangah tawn 2,000, thlang lampangah tawng 2,000, hmar lampangah tawng 2,000, khua a lai taka awmin. Hei hi an daikiang pual a ni ang. 6Tin, Leviho in pk tur khuate chu tualthatte tlan nan tualtlnna khaw paruk a ni ang a; chung lo chu khaw sawmli leh khaw hnih in pe bawk tur a ni. 7Levi-ho in pk tur khua zawng zawng chu khaw sawmli leh khaw riat a ni ang: daikiang nen in pe tur a ni. 8Israela thlahte luah khua in pk dan tur chu, a tam deuh a\angin in pe tam ang a, a tlem deuh a\angin in pe tlem ang a, mi tinin an luah ram tam dan zirin an khua chu Levi-ho an pe tur a ni, tiin. LALPA chuan Mosia hnenah Israel mite chu an ram chan chhunga Levia chite chen nan khaw 48 siam sak turin a ti a. Chung znga khaw ruk chu tualthat te tlanna, tualthatte inhumhimna tur a ni. Heng khuate hian a chheh vel ran tlatna tur a nei theuh ang a, khua leh a chheh vel ram chu kil li, kil tin tawng sanghnih \heuh, tawng sanghnih bial a ni tur a ni. Joshua bung 21-ah chuan he thu tihhlawhtlinna ni ngei tur kan hmu a. Chutah chuan, Levia chi hruaitute chu, puithiam Eleazara te, Nuna fapa Josua te leh Israel hnam hruaitute hnenah, Kanaan ram Silo khuaah chuan an lo kal a, LALPA chuan kan awmna tur, khawpuite leh a chhehvel ran tlatna tur ram awl pe turin Mosia chu a hrilh kha, an rawn ti a tih kan hmu a (Jos. 21:1f). Israel mite chuan LALPA thu angin hetiang hian Levia chite chu an pe a. Arona thlah
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

366

puithiamho chu Juda, Simeona leh Benjamina thlahte ram chan a\angin khawpui sawm leh pathum an pe a, Kohatha thlahte chu Ephraim, Dan leh Manase hnam zatve ram a\angin khawpui sawm an pe a. Gersona thlahte chu Isakar, Naphtali leh khawthlang lama Manasea te ram chan a\angin khawpui sawm leh pathum an pe a. Merari thlahte chu Reuben, Gad leh Zebulun ram chan a\angin khawpui sawm leh pahnih an pe a. Tichuan Israael fate chuan, Levia chite hnenah, Mosia hnena LALPA thupek ang chuan khawpui sawmli leh pariat chu an pe a ni. Heng zinga khaw ruk chu inhumhimna khua atana ruat tur a ni. Levia chite tana khaw sawmli leh pariat pek hian, ram chanpual nghet an nei ve ta tihna lam aiin, an awm vena tur hmun ruahmansakna a kawk a. Ram hawh ang deuha an awm vena tur hmun nia ngaih a ni ber. Israel faten Pathian kohna an hriat a, a hnam thianghlim ni tura Pathian kohna hriattir turin Levia chite hi hmun hrang hrangah an awm darh a ni. Levia chite hi ram chanpual hran pek an ni ve lo va, LALPA puithiam hna chu an chanpual a ni (Jos. 18:7). 2. Inhumhimna khua siam tur (35:9-15)
9

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 10Israela thlahte bia la, an hnenah, Jordan lui in kaia Kanaan ram in luh hun chuan 11tualtlanna khua tur khua in inruat tur a ni, tualthat palhtu tlan nan. 12Chung khuate chu phubalatu laka in tualtlnna ani ang; pungkhawm hmaa rorelsak tura a din hmaa tualthattu chu a thih loh nan. 13Tichuan, in tan tualtlanna tur in ruatte chu khaw paruk a ni ang. 14 Jordan ralah khaw thum in ruat ang a, Kanaan ramah khaw thum in ruat ang a, tualtlana khuate a ni ang.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS
15

367

Israela thlahte leh hnam dang leh an hnena chengte tan he khaw paruk hi tualtlana a ni ang: chutah chuan tupawh mi that apiang an tlan dawn nia. Levia chite chenna tur khaw sawmli leh pariat siamah khan, khaw ruk chu tualtlnna tur khua, inhumhimna tur khuate an ni a (35:6). Miin, tum reng vang ni lova tual a thah palha ama sa himna tur zawnga a tlan luhna tur khua a ni. Tualthattu kha a tual thaha chhungte hnaivai ber zinga mipain mitthi phuba kha a la thiang a ni. Phuba latu turin a rawn thah ve hmaa inhumhimna khua a thlen theih chuan, danin amah kha a humhim a, thah nghal mai a thiang tawh lo. Tualthattu chu rorelnaah a chung thu ngaihtuah phawt a ni ang a; thiam a chan chuan himna khuaah hian a awmzui nghal thei ang a, a thaha chhungte phub lkna lak a\angin humhim a ni ang a; thiam a chan loh erawh chuan tualtlanna khua a\ang hian lk chhuaha thah ve tur a ni (35:25). Hetianga thah tur a nih chuan, phuba latu tur kutah hlan tur a ni a, ani chuan thisen phuba lain a tih tur chu a ti mai dawn a ni. Tum reng vang ni lo, tihpalh thila tual that a niha ngaihdam a nih chuan puithiam lal dam chhung chuan inhumhimna khuaah khan a awm reng tur a ni. Inhumhimna tur khuate hi Jordan ral chhak lamah khaw thum, Kanaan ramah khaw thum an ruat ang a. Heng khuate hi tualtlnna khua an ni ang a. Israel mi te, ram dang mite leh an zinga lo pemte tan an tualtlnna tur a ni a, mi that palh chu tu pawh chutah chuan an tlan thei ang. Helai thu hlawm hi mi thiam \henkhatte chuan tlaikhawhnua ziak a nih an ring a. A chhan chu, tum reng
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

368

vang ni lova, tual that palhte inhumhimna tur hi a awm sa tawh reng niin a lang. Exodus 21:13-ah chuan, Tum reng vang ni lova vaw hlum palh a nih chuan a tan himna tur hmun ka ruatah chuan a sa him nan tlan rawh se, tih thu kan hmu a. Deuteronomy 19:1ff-ah chuan, ram chu an lak a, an luah hunah chuan, pan awlsam turin ram chu hmun thumah \hen a, humhimna khaw pakhat \heuh ruat tur a ni a. Pathianin a tiam ram zawng zawng a pek hunah chuan humhimna khawpui pathum dang thlan belh leh tur a ni (Deut. 19:8ff). Hetiang hi a nih avangin tuna kan zirlaiah hian a nemnghehna atan, a vaiin humhimna khaw ruk, Jordan chhak lam leh thlang lamah pathum ve ve siam tur a lo ni ta a ni. Hetiang taka mumal leh awmze neia ruahmanna hi tlaikhawhnua ziak a nih an ring a ni. Inhumhima khua paruk hming hi tuna kan zirlaiah hian tarlan a ni lo va. Mahse, Josua 20:7, 8-ah hetiang hian kan hmu - Jordan khawthlang lamah Kades, Sekem leh Kiriat-arba (Hebron an ti bawk) te an ni a, Jordan khawchhak lamah Bezer, Ramot leh Golan te an ni. Heng khuate hi hmun hrang hrang a\anga pan remchang tur hmun remchanga dah an ni. Inhumhimna khuate hi Israel mite tan chauh ni bik lovin, ram dang mite leh an zinga lo pemte tana an tualtlnna tur khua a ni a, tu pawh chutah chuan an tlan thei dawn a ni. Thuthlung Hlui zirtirnaah chuan khawiah mah tualthat ngaihdamna thu kan hmu lo va; tum vang reng ni lo, tihpalh thila tual thatte tana inhumhimna tur khua an ni. Heng inhumhimna khuate hi Levia chite khua, an rorelna leh enkawlna hnuaia awm tur a ni a. Inhumhimna khuate hi Pathian zahngaihna lantirna a ni a, dik lo taka thisen phub lak a nih loh nana siam a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

369

Sawi ho tur 1. 2. Tualthahna leh pawikhawihna lian thama inhnamhnawihte kan en dan tur eng nge ni? Tual that inhumhimna khua siam leh Lal stpui vawn chungchang han khaikhin teh u. END NOTES Tualtlnna khua (35:6) Israel thlahten Levia mite hnena khua an pek tur zinga parukte chu tualtlnna khuaah (asylum) hmang turin Pathianin thu a pe a. Heti ang tualtlanna khua neih hi hmanlai a\ang tawhin ram hran hrana an lo hman tawh a ni a. Greek leh Romeho hun laite pawh khan hetiang dan hi an lo nei tawh a, tunlai hunah pawh hetiang hi sawi tur a la awm. Entir nan Cambridge leh Oxford khuaah te pawh thilsual tenau tite humhimna hmun a la awm a ni. Thisen phuba latu (35:12) Thisena phuba latu tih hi Hebrai \awngin Goel tih a ni a, laina emaw, tlantu tihna emaw a ni. Tualthahnaa a thi zawk laina hnaiin phuba a lk hi hmanlai dan a ni a. Chutianga phub la theitu chu chhungkhat laina hnai tak, rokhawm thei a ni. Heng thisen phub latute hian phuba lk mai bkah mawhphurhna dang an nei, chungte chu - leib lk khawm te, chi mang loh nana inneihna buatsaih te leh, chhungkhat hnai sala awm tlan chhuahte a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

370

ZIRLAI 45 TUALTHAH AVANGA HREMNA DAN


Chhiar tur : 35: 16-34 Thu vawn : In awmna ram, ka awmna hi in tibawlhlawh tur a ni lo, kei LALPA chu Israela thlahte zingah ka awm si a, ti rawh tiin (35:34). Zirlai hmasaah khan, Levia chite chenna tur leh inhumhimna khua kan zir a. Israel hnam hrang hrangte ram chanpual chhungah Levia chite chenna tur khaw sawmli leh pariat siamsak an ni a. LALPA tana hnam thianghlim ni tura koh an nihna an hriat thar zel theihna turin hnam hrang hrang zingah Levia chite chu dah darh an ni a. Israel fate zingah dik lo taka thisen phuba lak a nih lohna turin Levia chite chenna tur khaw sawmli leh pariat zinga khaw ruk chu inhumhimna khuaah siam a ni bawk a. Heng khuate hi Pathian zahngaihna lantrna a ni nghal bawk. Tun \umah hian dik taka thisen phub lak a nih theih nan, Tual that hremna dan kan zir dawn a ni. 1. Tihluih avanga tualthattu hremna (35:16-21)
16

Amaherawhchu thir hmanga mi a bei a, a thih chuan tualthat a ni a: tualthat chu tihhlum ngei tur a ni. 17 Tin, thi khawpa lunga mi a chhuta a thih chuan tualthat ani a, tualthat chu tihhlum ngei tur a ni. 18Tin, thi khawpa
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

371

mi thinga a vuak a, a thih chuan tualthat a ni a, tualthat chu tihhlum ngei tur a ni. 19Thisen phuba latu chuan tualthattu chu a that nghal mai ang: a hmuh hun apiangin a tihlum tur a ni. 20Tin, mi a huat vanga a nam vak emaw, lo chang rua a vawm emawa a thihin emaw 21intaina avanga a chum hlum emaw chuan, a tihlumtu chu tihhlum ngei tur a ni; tualthat a ni: thisen phuba latu chuan a hmuh hun hunah a tihlum tur a ni. Helai hlawmah hian tual that chu tum reng vanga tual that nge tihpalh thila tual that tih hriat theihna tura hmanraw hrang hrang hmanga tual thah thu a sawi a. Thir hmanga tual thah te, lung hmanga tual thah te leh talhtum hmanga tual thah thu te a sawi. Heng hmanraw hmanga tual that chu tihhlum ngei tur a ni. A laichin hnai, thisen phuba latu tur chuan tual thattu chu a hmuh hun hunah a that ve thei a ni. Miin a huat vanga mi a nam thluk chawrh emaw, lo chang rua lunga a vawm chawrh emaw, a hnek chawrh avang emawa mi a thih chuan tual that a ni a, tual thattu chu tihhlum ve ngei tur a ni a, thisen phuba latu chuan a hmuhna apiangah a that thei a ni. Heng hi tual thah chungchanga Israel fate kaihhruaina a ni. Thir emaw, lung emaw, thing hmanrua emaw hmanga miin midang a tihhlum chuan huatna thinlung pua tihlum a ni a, chutiang mi chu Pathian mite zing a\anga tihboral tur a ni a, phuba latuin a that thei a ni. 2. Huat vang ni lova tualthattu hremna (35:22-29)
22,23

Amaherawhchu intai vang ni lem lova nam thut emaw, tin, chng ni kher lova mi an awm tih pawh hre lova, a hmlma pawh ni lova, a pawi khawih pawh tum ni chuang lova lung emawa a dena, mi lo thi ta a nih chuan 24pungkhawmhovin heng rorelna dan ang hian a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

372

tihlumtu chu thisen phuba latu ro chu an relsak tur a ni. 25 Tin, pungkhawmho chuan tualthattu chu thisen phuba latu lk ata chu a hum ang a, pungkhawmho chuan a tlnna, a tualtlnna khuaah chuan an awmtir leh ang a, hriak thianghlima thih puithiam lal \anglai thih hma chu chutah chuan a awm tur a ni. 26Amaherawhchu englai pawhin tualthattu chuan a tlnna, a tualtlnna khaw ramri pawn lama a kal a, 27thisen phuba latuin a tualtlnna khaw pawna a hmuha thisen phuba latuin a thah chuan thisenah chuan thiam loh a chang lo vang, 28 puithiam lal a thih hma loh chu a tualtlnna khuaa awm reng tur a nih avangin; puithiam a thih hnu erawh chuan tualthattu chu a awmna ramah chuan a haw leh tur a ni. 29 Heng thil hi in thlahte thlenga in awmna apianga in rorel dan tur a ni ang. Deuteronomy 19:5-7-ah chuan, Mi pakhat chuan a \hian nen thing kit dun sela, a hreipui fang chu chek thlawnin, a \hianpa chu deng hlum ta sela, heng khaw eng berah hian emaw a tlan ang a, a him thei ang. A tualtlnna tur khua chu a hlat viau chuan a tihhluma thisen phuba latu thinur ling chuan a umpha ang a, tun hma pawha inhuatna nei lo thah ve kher loh tur chu a that mai dah ang e. Chuvangin, khaw pathum ruat turin ka ti che u a nih kha, tih kan hmu. Hetiang tihpalh thil tak tak hi chu tual thata ngaih pawh a ni lo niin a lang. Tuna kan zirlaiah pawh hian huat vang ni lova tualthattu chungchang hi thisen phuba lak ve kher tur niin a lang lo. Miin huat vang ni lo, tum reng vang pawh ni lo, tihpalh thila midang a tihhlum chuan chu mi chu inhumhimna khuaah dahin thisen phuba latu lak atanga ven him tur a ni. Inhumhimna khua a thlen chuan a him a. Chutah chuan puithiam lal dam chhung chu a awm ang a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

373

Puithiam lal a thih erawh chuan chu hmun chu a chhuahsan thei ang a, amah pawh chu a zalen tawh ang a, zalen takin ama in lamah a haw thei tawh ang. Eng pawh ni sela, tihpalh thil a ni emaw, miin midang a thah chuan, a thattu chuan inhumhimna khua a pan vat ang a, khawpui luhnaah chuan khaw upate hnenah a lo kal chhan hrilhin luh a dil ang a, anni chuan hmun an lo ngaihtuahsak ang a, an zingah an awmtir ang (Jos. 20:4f). Tual thattu chu inhumhimna khuaa a awm chhung chuan a him a. Amaherawhchu, khua a chhuahsan chuan thisen phuba latuin lo that pawh nise a thisen mawh a phur lo vang. Khaw hotute chuan a chungchang thu hi Israel pungkhawm hmaah an ngaihtuah ang a, huat vang leh tum reng vanga that a nih loh chuan thiam a chang ang a, chutiang a nih loh chuan tualthattu chu thah ve tur a ni a, thisen phuba latu tur kutah an hlan ang a, ani chuan thisen phuba chu a la mai thei dawn a ni. Thiam a chan erawh chuan chu khuaah chuan puithiam lal dam chhung a awm ang a. Puithiam a thih erawh chuan tualthattu pawh kha a zalen ve ta a, ama in lamah a haw ve thei ta a ni. Tual thah chu mihring nunna lak a ni a, nunna lak chu nunna veka rulh leh tur a ni a, puithiam lal \anglai a thih chuan, chu chuan a chhuah zalen ve ta a ni. A chungchnga rorlna thu chu thai bo a ni ve nghal niin a lang.1 3. Hremna lek theih dan leh thisen chhuah khapna (35:30-34)
30

Tupawhin mi a thah chuan tualthhattu chu hretute ka a\anga thu chhuakin tihhlum tur a ni: amaherawhchu hretu pakhat chu mi tihhlumna tur chuan a tawk lo. 31Tin, tualthattu chu in tlan tur a ni lo, thihna khawpa thiam
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

374

loh chang a ni a, tihhlum ngei tur a ni zawk. 32tin, tualtlanna khuaa tlan chu chutih laia puithiam lal thih hma chuan a awmna khaw hluia kir leh tura tlan phal a ni lovang. 33 Chutichuan in awmna ram chu in tibawlhhlawh lo vang a: thisen chuan ram chu a tibawlhhlawh a, thisen chhuahna ram tihbawlhlawh sil nan a chhuahtu thisen ngawt lo chu hman theih a ni si lo. 34 In awmna ram, ka awmna hi in tibawlhlawh tur a ni lo, kei LALPA chu Israela thlahte zingah ka awm si a, ti rawh tiin. Tual that chu tihhlum tur a ni a, thuhretu pakhat chauh thu avangin mi tihhlum tur a ni lo (35:30). Tual that tihhlum ngei tur chu tlan theih a ni lo va, a thi ngei tur a ni (35:31). Thuhretu dik lo an awm chuan anmahniin an tuar ai an tuar ang (Deut. 19:18f). Mihring nunna lk, mi thah hi Israel-ho zingah sual lian taka ngaih a ni a, mi that chuan Danin hremna a phut chu an pumpelh thei lo. Thu Sawm Pek-ah chuan Tual i that tur a ni lo (Deut. 5:17) tiin a sawi a. Hei hian mihring nun zahawmna humhim a tum a. Mosia Danah hian thisen chhuah chu thisen chhuah veka phub lk tura ngaih a ni (Deut. 19:1113; Exod. 21:19). Helai hlawmah hian tual thah duh lohna chhan bulpui a lo lang a, chu chu In awmna ram chu tibawrhbang suh u; thisen chhuah hian ram a tibawrhbang a ni, thisen luanna ram chu thisen chhuahtu thisen ngawt lo chuan tih thianghlim leh theih a ni lo. Ka ram in chen vena ram chu, in tibawrhbang tur a ni lo; kei LALPA hi, ka mi Israel-te zngah ka awm zel \hin a ni, (35:33-34 lehlin thar) tih hi. Thisen chhuah chuan ram a tibawlhhlawh a. Chumi tihthianghlim lehna kawng awm chhun chu thisen chhuahtu thisen chauh chu a ni. Tual thah chuan ram a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

375

tibawlhhlawh a, tual thattu thisen chu ram tihthianghlim leh theihna awmchhun a ni. Tual thattu chu thah a nih ve hma loh chuan ram chu tihthianghlim lohvin, bawlhhlawhin a awm reng tihna a ni. Ram chu LALPA ta a ni a, chu ramah chuan ama mi Israel-te an cheng a, chu chu tihbawlhhlawh loh tur a ni. Hei hi Numbers bu thuchah pawimawh tak a ni nghal bawk. Mipuite thisen chhuahna laka ven him a, sualna lak atanga vawn thianghlim chu puithiam leh Levia chite mawhphurhna pawimawh tak a ni. Bung 35 ah hian Levia chite chu inhumhimna khaw luahtu leh neitute an ni a, tual thatte tlan luhna tur a ni tih kan hmu. Anniho lo dawnsawn hi an mawhphurhna tur pawh a ni a. Puithiam lal \ang lai thihna chuan heng ho hi a chhuah zalen a. Levia chi puithiamte mawhphurhna hian Lal Isua rawngbawlna pawh min hriat chhuahtir hle a ni (cf. Heb. 4-9).

Sawi ho tur Kan ramah tualthahna a tam tual tualin a lang a, khawtlang nun siam\hatna tur hian inhremna dan khauh/na deuh zawk awm se a \ha ang em? Kohhran hian tualthah a tlem theih nan engtin nge hma kan lak ang?

END NOTES 1. Pierce and Washabaugh, The Book of Numbers in Interpreters Bible, Vol. II. New York, Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 305.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

376

Thisen chhuah hian ram a tibawrhbang (35:33) He lai changah hian tualtlnna khaw siam chhan bulthm kan hmu a. Chu chu Abrahama hnena Pathian thuthlunga a thiltum lo lang hlen chhuahna a ni. Chngte chu Israel-te leh Pathian inzawmna vawnhim leh ramtiama Israel mipuite vawn\hat a ni a. Chutichuan thisen chhuahnain ram a tihbawrhban lohna tura tualtlnna khua an siamah hian chung Pathian thiltumte chu hlen chhuah a lo ni thei ta a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

377

ZIRLAI 46 RAM CHANPUAL NEI HMEICHHE PASAL TUR CHUNGCHANG


Chhiar tur : 36: 1-13 Thu vawn : Tin, Israela thlahte zinga roluahtu tur fanu apiang chu Israela thlahten an pi leh pute ram an luah \heuh zel theih nan a pa hnampui zinga mi ngei nupui a ni tur a ni (36:8). Bung 36-na hi Bung 27:1-11 chhunzawmna thu belh nia ngaih a ni. Bung 27-na lama kan hmuh tawh ang khan Zelophehada fanuten ram chanpual an neih ve theihna turin an dil a. An pa Zelophehada khan fapa nei lovin fanu hlir panga a nei a. An pa hming daih lohna turin an pa hminga ram chanpual neih ve an dil kha a ni a. An dil ang khan phalsak an ni a. Amaherawhchu hun lo kal zelah harsatna awm thei siam felna turin Ram chanpual nei hmeichhe pasal tur chungchang tih thu vawiinah kan zir dawn ta a ni. 1. Ram inrochun chungchanga Josefa thlahte harsatna (36:1-4)
1

Tin, Josefa chhngte zinga mi, Manasea fa Makira fapa Gileada thlahte chhngkaw puipate zinga mite chuan an rawn hnaih a, Mosia leh hotu, Israela thlah puipate hmaah chuan thu an sawi a: 2LALPA chuan kan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

378

pu chu Israela thlahte chu thumvawra an luah tur ram pe turin thu a pe a: tin, LALPA-in kan pu chu kan unaupa Zelophehada luah tur chu a fanute pe turin thu a pe a. 3 Tin, anni chuan Israela thlahte zinga mi, hnam dang tu fate pawh nei sela, kan pi leh pute ram an luah chu laksak a, an va telnate hnam ramah belh tur a ni ang a: chutiang chuan kan ram chanpual ata chu thehchhuah a lo ni ang a. 4Tin, Israela thlahte Jubili a lo thlen hun chuan an ram chu an va telna turte apiang hnam ramah belh a ni ang a; chutichuan kan pi leh pute hnam ram ata chu an ram lk hk a lo ni dawn a, an ti a. Mosia leh hruaituho, Israel chhungkaw puipate hnnah Josefa thlah, Manasea fa, Makira fapa Gilead-a thlahte chhungkaw hotute chu an lo kal a. An zinga ram chanpual nei hmeichhiaten Israel hnam dang zinga mi pasalah nei ta sela, an ram chu an chhawm ang a, an pasalte hnam ramah an bei dawn a. An hnam chanpual atangin an ram chu hnam dang ram chanah a lo awm dawn ta a. An ram chu Jubili kumah pawh an nei let leh dawn tawh lo va. Chuti a nih chuan an hnam ram chan chu ram chanpual nei hmeichhe pasal neite avangin an hloh hlen dawn tih an hria a. He harsatna hi Gileada thlahte chhungkaw hotute chuan Mosia leh hruaituho Israel chhungkaw puipate hnenah an rawn thlen leh ta a ni. Gileada thlahte hian ram chanpual nei hmeichhiain hnam dang pasala a neihin a ram chanpual kha a chhawm dawn si a; an ram chanpual kha an hloh hlen mai ang tih an hlauthawng a ni. Jubili-ah hian ram chanpual hralh chu a neitu hmasa hnenah pek kir leh tur a ni a. Leviticus 25 lamah hian ro khawm chhawm ram chanpual pek kir leh tur thu a lang lo va. Chuvangin, hrilhfiahtu \henkhat chuan helai thu hian inneihnaa ram chhawm pek kir leh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

379

dan bik hi Leviticus 25 lama sawi chian ve loh tihchianna tur niah an ngai.1 Chuvangin, helaiah hian Josefa thlah, Gileada thlahte hian an ram chanpual bo hlen mai thei tur kha a bo hlen loh dan tur kawng an ngaihtuah a ni. 2. Ram chanpual nei hmeichhiate pasal tur (36:5-8)
5

Tin, Mosia chuan LALPA thu angin Israela thlahte chu thu a pe a, Josefa fapate hnam hian an sawi dik a ni. 6Zelophehada fanute chungchang thua LALPAN thu a pk chu heti hian a ni, |ha an tih apiang nei sela, amaherawhchu an pate hnampui zinga mi ngei an nei tur a ni, tiin. 7Chutichuan Israela thlahte ram chu hnam dang dang hnenah sawn sawn a ni lo vang. Israela thlahte chuan an pi leh pute hnam ram chu an chang reng tur a ni. 8Tin, Israela thlahte zinga roluahtu tur fanu apiang chu Israela thlahten an pi leh pute ram an luah \heuh zel theih nan a pa hnampui zinga mi ngei nupui a ni tur a ni. Ram chanpual nei hmeichhiain pasal a neih a, a ram a chhawm hlen daih lohna tura dan a awm theihna tur hian fing tak leh remhre takin Mosia chuan LALPA thupek chu Israel-te a hrilh a. Josefa thlahte hian an sawi dik a ni. Zelophehada fanute chungchanga LALPA thupek chu hetiang hi a ni: An hnampui zinga mi chauh pasalah an nei thei ang. Tichuan, Israel hnam khat ram chu hnam dang ramah suan theih a ni lo vang. Israel-te chuan an hnam ram chu, chu hnam ngei chuan an nei reng tur a ni. Tu fanu pawhin ram chu rochung sela, a ram neitu hnam zinga mi pasalah a nei ngei tur a ni. Hnam khat ram chu hnam dang ramah suan tur a ni lo, mahni hnam ram chu an nei tlat tur a ni, (36:5-9) tiin. Hetiang hian Israel fate hnam ram chanpual chu hnam dang hnenah suan a niha a bo lohna turin inneihna kal tlanga
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

380

buaina awm thei tur chu inneihna dan hmanga venhim tlat a ni ta a. Hnam khat ram chanpual chu hnam dang ram chanpuala a luh lohna turin ram chanpual nei hmeichhiain pasal neih a duh a, a nei dawn a nih pawhin an chi zinga mi chauh pasalah a nei thei a ni. Tuna kan zirlaiah hian a sawi lang tel chiah lo naa, ram nei hmeichhiain hnam dang pasala a neih chuan a pa hnen a\anga a rokhawm ram chanpual chu a chan dawn tihna a ni. Ram chu Lalpa mi ni lo, hnam dang kutah engtikawng mahin a tlu lut tur a ni lo. 3. Ram sawn phal a ni lo (36:9-12)
9

Chutichuan ram chu hnam dang dang hnenah sawn sawn a ni dawn lo nia. Israela thlahte chuan anmahni ram \heuh chu an chang reng tur ni si a, tiin. 10Tin, LALPAN Mosia thu a pk ang chiahin Zelophehada fanute chuan an ti a. 11Zelophehada fanu Malai te, Tirzai te, Hoglai te, Malkai te, Novai te chuan an pa unauva fapate an nei a ni. 12Josefa fa Manasea fapate an nei a, an ram chu an pa hnamah chuan an awm reng a ni. Helaia kan hmuh ang hian hnam khat ram chu hnam dang ramah suan tur a ni lo a, ram suan phal a ni lo, mahni hnam ram chu an nei tlat tur a ni. Mosia hnena LALPA thupek angin Zelofehada fanu Malai, Tirzai, Hoglai, Milkai leh Novai te chuan an pa chipui pasalah an nei a. Josefa fa, Manasea fate zinga mi an neih avangin an ram chu an pate ram a ni ta reng a ni. 4. Tlangkawmna (36:13)
13

Heng hi LALPAN Mosia hmanga Jeriko zawn Jordan rala Moab phaia Israela thlahte a pk, thupkte leh rorel dante chu a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

381

Bung 36:13 hi tlangkawmna thu a ni a. Heng thupkte leh dante hi Israel-te tan Mosia hnena LALPA pek chu a ni tih hian bung 27-36 chhunga thupkte leh dante sawina nge, bung 22-36 chhunga thupkte leh dante nge, Numbers bu pum pui chhunga thupkte leh dante sawina tih thuah hian ngaih dan a thuhmun lo va. Leviticus 27:34-ah hian Sinai tlanga dan pk khaikhawmna thu kan hmu bawk a. Tuna Numbers 36:13 hi chuan a bu pum khaikhawmna bkah Israel fate hnena thupk leh dan pk zawng zawng Kanaan ram luh hmaa mi huam veka sawina niin a rinawm. Numbers 33:50 36:13-ah hian ram chungchang te, ram insem chungchang te, ramri chin te leh ram chu thianghlim tur a nih thute kan hmu a. Numbers bu pum pui hi ram tiam panna chanchin a ni a. Mosia thu hnuhnung hnam khat ram chu hnam dang ramah suan tur a ni lo, mahni hnam ram chu an nei tlat tur a ni [36:9 (lehlin thar)] tih hian ram tiam a ngaih pawimawhzia a tichiang hle. Genesis 17:8-ah I thlah lo la awm turte rochun atan kumkhuaa an neih turin i mikhualna Kanaan ram pumpui hi ka pe a che, an Pathian ka ni zl bawk ang, tih thu kan hmu a (lehlin thar). He ram pek tiamna thuthlung beiseina chak tak ang hian, mahni hnam ram chu an nei tlat tur a ni tih thupk nen Numbers bu hi khar a ni a. A tlangkawmna tak takah chuan, Moab phai, Jeriko zawn, Jordan lui kamah heng thupekte leh dante hi Israel-te tan Mosia hnena LALPA pek chu a ni tiin khar a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

382

Sawi ho tur 1. 2. Hnam dang nena inneih pawlhin ram leh hnam nun a nghawng theih dan sawi ni se. Rinna kawnga kan lungrualpui theih loh nupui pasala neih pawizia han sawi ho teh u.

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 369.

Jubili kum (36:4) Jubili hi Hebrai \awng yobel tih a\anga lo kal a ni a, berampachal ki tihna a ni. Jubili chu kum 50-na apiangah an lawm \hin a, chutah chuan berampa ki hamin bul an \an \hin. Kum 49 a ralin tu pawhin an ram leite a neitu dik tak hnenah an kir leh tur a ni. Jubili hman dan chu Leviticus 25:8-17-ah chiang takin a lang. Ram sawn loh tur (36:9) Juda-te ngaih danah chuan ram hi Lalpa ta a ni a. Pathian chuan ram chu a mi cheng zt azirin chhungkaw hrang hrang hnenah a pe leh a. Tichuan, ram chu Pathian pk a nih avangin mi dang hnena suan a rem lo. Ram chu a neitu nihna (Identity) a ni nghal a. Chuvangin, eng emaw vanga an ram an hralh pawhin Jubili kumah an nei let leh vek \hin a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

383

ZIRLAI 47 THLIR LETNA


Thu vawn : Tin chung chu kan tan entirna a ni, thil sual an chk ang bawk khan kan chak ve loh nan. Tin, chung chu entrna turin an chungah a lo thleng a nih kha; keini, hun tawp lo thlenna te hi, min zilhna turin a ziak a ni bawk a, (I Korinth 10:6,11). Numbers bu pum kan lo zir zo ta a. Tunah chuan thlir letna hun kan hmang dawn a ni. A bu puma thlir kir vek theih a ni lo vang a. Kan zir tawh a\ang khan Kohhranhote tana zir chhuah tur pawimawh zual sawm emaw chauh kan sawi ang. Numbers bu hi Pathian hnam thlan Israel fate ram tiam Kanaan pana an kalna zin kawng chanchin a ni a. Keini Kohhranhote pawh van Kanaan pana kan zin kawngah hian Israel fate harsatna tawh ang thil tam tak kan tawk ve a. An hnen a\ang hian zir chhuah tur tam tak kan nei ve ngeiin a rinawm. Tawi te tein han sawi ila. 1. Inchhiarnain hmun pawimawh a luah

Inchhiarnain hmun pawimawh a luah vanga a bu hmingah pawh Numbers vuah a ni a. Mi leh sa inhriat chian hi a pawimawh reng a ni. Inchhiarna hi mipa ral kai chin, indonaa ral bei thei tur chin chhiarna a ni a. Hnam pum pui chakna dinhmun hriatna pawimawh tak a ni. Kohhranah pawh hian dinhmun hriatna pawimawh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

384

tak chu inchhiarna hi a ni a, a bikin dan zawhkim zat hi a ni. Kan dan zawhkim hi, ral do thei chin an chhiar ang khan, sual ral do thei chin, Pathian ram tana hman tlak, \angkai ni vek thei ila a ropui hle ang! Chutiang dinhmun thleng thei tur chuan inbuatsaih ila. 2. Pathianin serh hran Levia chite a ngai pawimawh

Levia chite hi puithiam hnam an ni a, Levia chite kal zelah hian Arona thlah kha puithiam hna thawk tura serh hran an ni. Puithiamte chauh khan Lalpa an hnaih thei a, Levia chite chuan biak bk an enkawl a. Pathianin rawngbawl hna chanvo a pkte hi midang chuhpui ve chi a ni lo va, an khawih ve chuan thih phah hial tur a ni. Hei hian Pathian thianghlimna a tar lang nghal bawk. Kohhran kal zelah hian serh hran rawngbawltute hna chanpual leh dinhmunte hi chuhpui ve theih leh thk theihte pawh a ni ve mai thei a. Kohhrante kan fimkhur a \ha. Kohhrana serh hran rawngbawltute hian an dinhmun leh mawhphurhna an hriat chian a, an dinhmun anga kan dah thiam a pawimawh bawk. 3. A tana mi inserh hrangte Lalpan a hmang duh

Levia chi, puithiam hnam zinga mi chauh ni lovin, mi tu pawh Lalpa thua inserh hrang chu Nazarit an ti a. Hei hian mi inserh hrangte Pathianin a hmang duh tih min hriattir a. Pathian rawngbawltu ni tura tlinna (qualification) pawimawh ber pakhat chu inpkna hi a ni. Inpkna hlen chhuak tur chuan thil tam tak pal tlang tur a awm a, insum tur thil tam tak a awm. Kohhranah hian rawngbawltute nun invawn thianghlimna lam ngaih pawimawh deuh deuh a \ul.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

385

4.

Mipui an phunnawi

Israel faten Aigupta an chhuahsan a, Sinai tlangah kum khat dawn an awm hnuin an chhuak leh ta a. An zin kawngah harsatna an twk tam tial tial a. A rka phun sep sep mai ni lovin, ualau tak leh langsar takin an phunnawi ta. Israel mipui chau leh hah mangang chu Pathian chungah an phunnawi ta a. Lalpa chuan, an zngah mei a chhuahtir a, an riahhmun a kang ta vak mai kha a ni a. Kohhranhovah pawh hian Pathian thinurna tawng baw khawpin phunnawina a chhuak thei tih hria ila. Kohhranhote kan fimkhur a pawimawh hle. 5. Mosia laka helna

Mosia khan harsatna tam tak a twk a. KibrothHatava-ah khan Pathian hnena thih dil hial khawpin a mangang a. Hazaroth an lo thlen khan harsatna namen lo tak a tawk leh ta. A unaupa Arona leh a farnu Miriami te chuan an rawn bei a, an sawi chhe ta tlat mai. Mosia hian Kus mi nupuia a neih avangin an hmusit a. An beihna leh an sawichhiatna chhan bulpui tak zawk chu dinhmun chuhpuina a ni. LALPA hian Mosia hnenah chauh em ni thu a sawi bik? Keini pawh min be ve lo vem ni? tiin Mosia kha tluk vein an inhria a ni. Miriami leh Aronaten Mosia tluka an lo inngai ve ngawt chu a dik lo. Miriami chunga thil thleng kha a rapthlk hle. Vr anga vrin a phr vr ta uar mai a. Pathian hriak thih chunga helna emaw, phiarna emaw chu a hlauhawm. Kohhrana hruaitute sawisel leh phiar ai chuan \awng\aisak zel thei ila. Chak lo leh tling lo, fel lo nia kan hriat hun apiangah nasa lehzualin \awng\aipui ila. Anmahni hmangaihna tak tak a\anga \awng\aisakna chuan anmahni leh keimahni min siam \ha \hin.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

386

Kora khan Mosia luahlan a tum a, Dathama leh Abirama te pawhin an thlawp a, pa fel tak tak mi 250-in an thlawp bawk a ni. Mahse, Pathian thinurna an tawng bua a, lei kak phukah an chhungte leh an neih zawng zawngte nen an tla pil ta vek mai a ni. LALPA hnaih tura hruaitu thenkhat thlan chhuah bik an dodal a, puithiam nihna an chuh bawk a. Pathian thinurna an tawng baw ta a ni. Kohhranho rawngbawlna kal zelah hian hruaitu nihna dinhmun inchuhna (leadership crisis) te pawh awm thei a ni a, Kohhrante fimkhur a \ul hle. 6. Kanaan ram enthlatute

Kanaan ram enthlatute dinhmun kha a pawimawh hle. An zinga pahnih chauh khan Pathian thutiam ringin, Kan chunga LALPA a lawm chuan, chu ramah chuan min hruai ang a, min pe ang, an ti a. Mahse, a tam zawk daihte khan, Lalpan a dosak ang a, an hneh dawn a ni tih ring ngam lovin, ram chu a \ha lo lamin an sawi a, mipui an helpui ta zawk a. Mipui an timangang a, aw chhuah meuhin an tap a. Pathian thutiam an rin ngam loh avangin kum tam tak thlalerah an vakvai leh ta a ni. Pathian ram zauh zel tur hian hruaitute pawimawhzia min hriattir a. Pathian thutiam rin ngam a pawimawh ang bawkin rin ngam loh pawizia min hriattir nghal bawk a ni. 7. Dr rl khai kan

Num. 21:4-9-a Pathian leh Mosia laka Israel fate an hel hrem nana Pathianin rul chuk na mi a tirh lem, dra chhun, rl chuk tuarten an ena an damna tur Mosian thingtlawn lera (lehlin thar angin) a khai thu kan hmu a. He lai thu ni Numbers bu leh Bible pumah pawh thu danglam leh chhinchhiah tlak tak pakhat a ni a, a sawi zauna pawh Zirlai 28 na ah kan hmu tawh bawk a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

387

Kan Bible-ah hian rl hi a \ha lo lam, Pathian hmelma, thil \ha lo thlentu leh bumtu anga sawi a ni ber a. Evi thlemtu (Gen. 3), rlpui thla nei leh mi chuk hlum \hin ang te (Is. 14:29, 59:5; Jer. 8:17), dragon rlpui Pathian hrem tur ang te in kan hmu (Thup 12). Num. 21:6-a rl chuk na mi a tih hi a \awng bul Hebrai-ah chuan nahas sarap tih a ni a, a plural form chuan serapim tih a ni a. Hei hi Authorised Version (AV) leh Revised Standard Version (RSV) ah chuan fiery serpents tia lehlin a ni a. Chu chu rl chukna pangngai mai ni lo, a chuk chu mei kan ang maia sa hum hum \hin sawina a ni tel. Hemi chungchangah hian zawhna eng emaw zat a zawh theih awm e. Pathian leh Mosia lakah Israel fate an helin an phunnawi fo va, hremna pawh an tawk fo tawh a, enga ti nge hemi \umah hian rl chuk na mi, a n pawh mei kan sa hum hum anga n kher hmanga a hrem, tih te a zawh theih a. Tin, rul chu tibo tura Pathian hnena Mosia a \awng\ai chung pawh a - eng vangin nge tibo lova, chu rl ang tak lem chu dara siam a, chu chu an en tura thing tlawn lera tar tura a tih zawk hlauh? A en apiang an dam zel kha, he rul lem tarah hian thiltihtheihna bik a awm reng em ni? Heng zawhna te hi chhan vek sen a ni lo vang. A chhanna mawlt leh langsar ber ni thei awm chu Pathian ringa a thu awiha dar rl khai kan en chu damna a ni tih hi a ni. A en apiang an dam nghal mai leh a en duh lo an thi zl hi a mak hle a ni. Lal Isua leh Nikodema inbiakna (Joh. 3:1-17)-ah pawh mihring fapa (Lal Isua) khai kan (Kraws-a khenbeh) en, ringa pawm chu chatuan nun neihna a ni tih kan hmu. Rl trin a fan eng ang pawh dar rl khai kan en apiang an dam zl angin, sualna trin a fan eng ang pawh Lal Isua ring apiangte chu sual thihna ata chhandam an ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

388

Tin, hmsnga mite rin dan pakhat awm ve chu rannung hlauhawm leh thiltitheite chu an lem siama thunun theih nia rinna hi a ni a. Chutiang rinna leh thil dang vang pawh a ni ang e, he rl lem hi Israelten an vawng reng a. Juda lal Hezekia (716-687 B.C.) hunah Nehustan tih thing chu Pathian anga biain a tan rimtuite an hal a. Hezekia sakhaw siam\hat hunah khan an tichhe ta a ni (II Lal. 18:4). Tunlai hunah pawh Pathian leh a thu, Bible rin aia a hmanrua, mihring leh thil dang rin leh ngaihsan zawk a hlauhawm leh \hat lohzia min hriattir a ni. 8. Arona tiang chawr

Arona tiang chawr hi Pathianin Israel fate zngah Puithiam dinhmun an chuh buai tawh lohna tura puithiam hna thawk tur a hriattrna a ni. Kohhranho zngah rawngbawl hna peng hrang hrang a awm a. Serhhran rawngbawltute dinhmun leh hna chuhpuina eng kawng kawngah emaw awm thei a ni a. Kohhranhote leh serh hran rawngbawltute hian Kohhran kal zelah serh hran rawngbawlna awmzia leh pawimawhnate kan zir thar a \ul hlein a lang. 9. Balaama zirtirna

Kan Zirlaibuah hian Balaama hrilhlawkna \um li lai kan hmu a. Balaama hi Israel fate hruai sual dan zirtirtu, milem biakna sa ei tur leh inngaihna suala tlu tura hruai luttu (Thup. 2:14), thil sual tih hlwk bera ring (II Pet. 2:15), tangka um, sum duh (Juda 11) a ni a. Mosia hnena LALPA thupk pawh, Midian-ho hi bei ula, tu tlawm der rawh u, Peor-ah an bum che u a ... (Num. 25:16-18) tih a ni. Milem biakna, sum ngainatna leh mipat hmeichhiat sualnate hi Balaama zirtirna kawng an ni a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

389

Hengte hi Kohhranhote tlk chhiatna kawnga hruai lttu an ni a. Kohhranhote kan fimkhur a \ul hle a ni. 10. Pathian hnena thilhlan Pathianni vawi hnih ngawt Pathian hnena thilhlan chungchang kan zir tawh a. Pathian hnena thilhlan hi Pathian biakna ki pui ber a ni a tih theih hial awm e. Ni tina thilhlan te, chawlhnia thilhlan te, thla thara thilhlan te, chhang dawidim telh loh kta thilhlan te, kumthar kta thilhlan te, Tlanna Nia thilhlante leh Bwkte kta thilhlante kan hmu a. Israel fate Pathian biakna kipui ber chu Pathian hnena thilhlan, Pathian hnena thilpk hi a ni. Ringtute hian Pathian biakna leh chibai bukna atana pawimawh tak pakhat chu Pathian hnena thilhlan, thilpek hi a ni tih kan hriat chian a pawimawh. Pathian nena inzawmna a ni a, a ta kan nih chhinchhiahna a ni bawk. Amah chu kan Pathian a ni tih kan pawmna leh inpkna a ni nghal bawk. Tlangkawmna Numbers bu-ah hian Israel faten ram tiam Kanaan an panna thlaler zin kawng chanchin kan zir a. Harsatna tam tak an tawk a, tihsual tam tak an nei. Hengahte hian Pathian mi ruat hruaitu bik lam leh mipui lam inkarah phunnawina, dinhmun inchuhpuina leh helna thlengin harsatna khirhkhan tak tak a lo awm \hin a. Kohhranhote tan inenfiahna tur leh zir chhuah tur tam tak a awm thei awm e. Hruaitu ropui Mosia inpkna leh dawhtheihziate hi a ropui hle. Israel fate hruaitu mei alh leh chhum ding te, an kalna leh awmhmun khuarna apianga a laiah Biak bk leh rawngbawltu an dah zelte hian Kohhranho kalkawng zawh zel dan turah min kaihruai sela.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

390

Kohhranho tan malsawmna a ni ngei ang. Pathian thu awih leh Amah rinngamna hi hruaitu leh ringtute tana pawimawh bulpui ber a ni reng dawn a ni.

Sawi ho tur Kumina kan Sunday School zirlai pum pui a\anga Kohhranhoten kan zir chhuah tur pawimawh ber nia kan hriat i han thawh khawm teh ang u.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

391

LEHKHABU RAWNTE (BIBLIOGRAPHY) Alexander, T. Desmond & David W. Baker (Eds.); Dictionary of the OldTestament Pentateuch. Secunderabad : OM Authentic Books, 2003. Biakmawia, Rev. C.; Thuthlung Hlui Hrilhfiahna : Genesis Part I, 1998 Puitling Sunday School Zir, Printed at the PRESCOM Production, Aizawl : 1997 Budd, Philip J.; Word Biblical Commentary. Volume 5, Numbers, Word Books Publisher, Waco, Texas : 1984. Chuau\huama, Revd.; Bible Thu Mal Hrilhfiahna (Dictionary of Biblical Terms), Swapna Printing Works (P), Ltd. 2008. Davies, Eryl W.; The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids : 1995. Gane, Roy.; Leviticus, Numbers The NIV Application Commentary, Zondervan, Grand Rapids, Michigan : USA. 2004. Harlow, R.E.; Desert Journey (Studies in Numbers & Deuteronomy), Everyday Publications, Inc. Canada : Printed in Hongkong, 1982. Hasting, James.; Dictionary of the Bible, New York : Charles Scribners Sons, 1963.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

392

Lalfakzuala, Rev.; Thuthlung Hlui Zirchianna, SL&PB, Swapna Printing Works (P) Ltd. Kolkata 700 009 ; 2007. Lalthanmawia, Rev.; Thuthlung Hlui Zirna : Deuteronomy, Puitling Sande Sikul Zirlai 1986, The Synod Publication Board, Printed at Synod Press, Aizawl : 1985 McKenzie, John L. S.J. Dictionary of the Bible. Bangalore: Asian Trading Corporation, 2002. McNeile, A.H.; Cambridge Bible for Schools and Colleges, The book of Numbers, Cambridge University Press : 1911. Moriarty, Frederick L.; S.J.; Numbers in the Jerome Biblical Commentary, Volume I, Published by Theological Publications in India; 1968. Naylor, Peter John. Numbers. In New Bible Commentary21st Century Edition. Secunderabad: OM Books, 2000. Noth, Martin,; Numbers, SCM Press, Ltd. 58 Bloomsbury Street, London : 1968. Snaith, N.H.; Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons, Ltd. 1972. The Bible Society of India, Mizo Study Bible (Bible leh a chhuizauna), 206 Mahatma Gandhi Road, Bangalore 560 001, 2007. The Bible Society of India, Pathian Lehkhabu Thianghlim, 206 Mahatma Gandhi Road, Bangalore 560 001, 2008.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

393

The Holy Bible, New International Version. New York: New York International Bible Society, 1978. The Holy Bible, The New Revised Standard Version (Catholic Edition for India etc.), Bangalore: Theological Publication in India, 1993. Thoburn, C. Stanley.; Old Testament Introduction, CSL Series No. 24, 1959. Wenham, Gordon J.; Numbers, Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-Varsity Press : 1981. Wenham, Gordon J.; Numbers, Old Testament Guides, Sheffield Academic Press : 1997. Zalawma, Rev. H.; Thuthlung Hlui Hrilhfiahna : Leviticus, 2001 Puitling Sunday School Zir, SL&PB, Printed at PRESCOM, 2000.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

394

ISRAEL FATEN GOSEN A|ANGA KADESH-BARNEA AN PANNA KAWNG


www.mizoramsynod.org

NUMBERS

395

KANAAN RAMRI LEH ENTHLATUTE KALKAWNG


www.mizoramsynod.org

NUMBERS

396

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

MIZO SUNDAY SCHOOL UNION


Thuthlung Hlui Hrilhfiahna

NUMBERS
2012 PUITLING SUNDAY SCHOOL ZIR

Buatsaihtu Rev. H. Lalchhanhima

SYNOD LITERATURE & PUBLICATION BOARD

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

Published by The Synod Literature & Publication Board for The Mizo Sunday School Union (MSSU)

Chhut khatna 2011 Copies 56,000 Synod Literature & Publication Board

Typeset by Synod Literature & Publication Board

Printed at The Synod Press Aizawl - 796 001 Mizoram


www.mizoramsynod.org

NUMBERS MSSU PUITLING SUNDAY SCHOOL SYLLABUS 2012 : NUMBERS THLA NI ZIRLAI THUPUI

JAN

1 8 15 22 29 5 12 19 26

1 2 3

Kumthar Ni Pawl siam rem ni Thuhmahruai - I Thuhmahruai - II Chhiarpui vawi khatna Hnam tinte riah hmun tur thliar felna Puithiamte dinhmun Levia chite rawngbawlna Bawlhhlawhna hrang hrang laka inthenna Nazarit mi nih dan Hnam hruaitute thil hlan - I Hnam hruaitute thil hlan - II Levia chite then thianghlim Kalhlen Kut \um hnihna (Tumkau Ni) Easter Sunday Tangkaraw tawtawrawt Sinai a\angin an chhuak Mipui an phunnawi Miriami leh Arona helna Kanaan ram enthlatute Mosia \awng\aina Pentikos Ni
www.mizoramsynod.org

FEB

4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 -

MAR

4 11 18 25 1 8 15 22 29

APR

MAY

6 13 20 27

NUMBERS

JUN

3 10 17 24

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

Pathian hremna leh ram run vawi khatna Ram tiama thil hlan dan tur Kora leh a \hiante helna (Rualbanlote Ni) Hel hmangte laka ngilneihna Arona tiang (Health & Hospital Sunday) Puithiam leh Levia chite mawhphurhna leh chanvo Inthen thianghlim dan Ruang khawih hnua intihthianghlim dan Kades hmuna harsatna Arad lal hneh thu leh dr rl Amor lal leh Basan lal hneh thu Moab lal Balaka leh Balaama Balaama hrilhlawkna - I Balaama hrilhlawkna - II Moab rama bawhchhiatna leh Phinehasa hmalakna Chhiarpui \um hnihna Ram inrochun dan leh hruaitua Josua ruat thu Pathian hnena thilhlan - I (Kristian Chhungkaw Ni) Pathian hnena thilhlan - II Hmeichhiate thutiam chungchang Midian-ho nena indona Rallak sum insem thu
www.mizoramsynod.org

JUL

1 8 15 22 29

AUG

5 12 19 26 2 9 16 23 30

SEP

OCT

7 14 21 28

NUMBERS

NOV

4 11 18 25

41 42 43 44 45 46 47

Khawvel Sunday School Ni Jordan lui chhak lama ram pekte Aigupta a\anga Moab kalkawng chhui letna Ramri leh ram semtu turte Levia chite chenna tur leh inhumhimna khua (Bible Sunday) Tualthah avanga hremna dan Ram chanpual nei hmeichhe pasal tur chungchang (MSSU Pathian thu exam ni) Thlir ltna

DEC

2 9 16 23

SUNDAY SCHOOL THILTUMTE 1. Pathian hriatna leh rinna dik tak nei tra kaihhruai leh \anpui. 2. Pathian thu (Bible) zirtr. 3. Kristian thurin zirtr. 4. Pathian biak zirtr. 5. Kohhran mi \ha tak leh khua leh tui \ha tak ni tra buatsaih. 6. Kristian tih tr leh awm dn tr zirtr.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

A CHHUNGA THU AWMTE Sunday School thil tumte .............. v Chhuahtu Board Thuchang ............. ix Thuhmahruai ............. xi Ziaktu Thuhma ...........xiii Synod Ni pawimawhte (2012 Calendar) ............ xv

1. 2.

Thuhmahruai I Thuhmahruai II

33:2 ............ 17 35:34 ............ 26

|HEN KHATNA ISRAEL FATE SINAI TLANGAH (1:1-10:10) 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Chhiarpui vawi khatna 1:1-54 Hnam tinte riahhmun tur thliarfelna 2:1-34 Puithiamte dinhmun 3:1-51 Levia chite rawngbawlna 4:1-49 Bawlhhlawhna hrang hrang laka inthenna 5:1-31 Nazarit mi nih dan 6:1-27 Hnam Hruaitute Thilhlan I 7:1-41 Hnam Hruaitute Thilhlan II 7:42-89 Levia chite then thianghlim 8:1-26 Kalhlen Kt \um hnihna 9:1-23 Tangkaraw tawtawrawt 10:1-10 ............ 32 ............ 44 ............ 52 ............ 62 ............ 71 ............ 79 ............ 90 ............ 98 .......... 108 .......... 115 .......... 122

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

|HEN HNIHNA SINAI A|ANGA MOAB PHAI RUAM (10:11-22:10) 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. Sinai a\angin an chhuak 10:11-36 Mipuite an phunnawi 11:1-35 Miriami leh Arona helna 12:1-16 Kanaan ram enthlatute 13:1-33 Mosia \awng\aina 14:1-25 Pathian hremna leh ram run (Vawi 1-na) 14:26-45 Ram tiama thil hlan dan tur 15:1-16 Kora leh a \hiante helna 16:1-35 Hel hmangte laka ngilneihna 16:36-50 Arona tiang 17:1-13 Puithiam leh Levia chite mawhphurhna leh chanvo 18:1-32 Inthen thianghlim dan 19:1-10 Ruang khawih hnua intihthianghlim dan 19:11-22 Kades hmuna harsatna 20:1-29 Arad lal hneh thu leh dr rl 21:1-9 Amor lal leh Basan lal hneh thu 21:10-35 .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... 128 135 145 153 162 170 178 188 197 202

.......... 207 .......... 216 .......... .......... .......... .......... 222 227 235 240

|HEN THUMNA MOAB PHAI RUAMAH (22:1-36:13) (Ram tiam lut tura inbuatsaihnate) 30. Moab lal Balaka leh Balaama 31. Balaama Hrilhlawkna I 22:1-41 .......... 248 23:1-26 .......... 258
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

32. Balaama Hrilhlawkna II 23:27-24:25 33. Moab rama bawhchhiatna leh Phinehasa hmalakna 25:1-18 34. Chhiarpui \um hnihna 26:1-65 35. Ram inrochun dan leh hruaitua Josua ruat thu 27:1-23 36. Pathian hnena Thilhlan I 28:1-31 37. Pathian hnena Thilhlan II 29:1-40 38. Hmeichhiate thutiam chungchang 30:1-16 39. Midian-ho nena indona 31:1-24 40. Rllk sum insem thu 31:25-54 41. Jordan lui chhak lama ram pekte 32:1-42 42. Aigupta a\anga Moab kalkawng chhuiletna 33:1-56 43. Ramri leh ram semtu turte 34:1-29 44. Levia chite chenna tur leh inhumhimna khua 35:1-15 45. Tualthah avanga hremna dan 35:16-34 46. Ram chanpual nei hmeichhe pasal tur chungchang 36:1-13 47. Thlir letna I Kor. 10:11 Lehkhabu rawnte (Bibliography) Map

.......... 266 .......... 276 .......... 283 .......... 292 .......... 299 .......... 309 .......... .......... .......... .......... 317 324 332 338

.......... 348 .......... 358 .......... 364 .......... 370 .......... 377 .......... 383 .......... 391 .......... 394

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

CHHUAHTU BOARD THUCHANG

Nikumah khan Chhandamna tih kan zir a. Kumin (2012) ah hian Bible-a Numbers bu kan zir dawn a. Numbers bu hi Puitling Sunday School-ah kan la zir ngai lo va, zir tura thlan a lo ni ta hi a lawmawm hle mai. Nakkum 2013-ah chuan Sam bu II & III (Sam 42-79), Rev. Dr. R. Lalbiakmawia ziak kan zir thung ang. Kumina Puitling Sunday School zirlai bu ziaktu Rev. H. Lalchhanhima hi mi rilru nghet tak, mi taima leh fimkhur, a taka thil tih duh mi a ni a. Hmun hrang hrangah Pastor rawngbawl hna hlawhtling taka thawkin, Aizawl Theological College-ah Lecturer hna te, Rescue Home-ah Director hna te leh Synod Moderator mawhphurhna thlenga chelh tawh a ni a; Counselling lama mi thiam a ni bawk. Heti ang Minister Senior, kan Kohhran leh kan ram ningkhawng hre takin Sunday School zir tur bu a buatsaih hi a inhmehin, Kohhran hote pawhin kan hlawkpui ngei ang tih ka beisei. Bible-a Thuthlung Hlui bute hi Thuthlung Thar bute ai chuan zir thiam harsa deuh turah ngaiin huphurhawm deuhva hriatna kan nei \hin. Zirlaibu ziaktu hian thu harsa deuh laite chu kalsanin, tluang tlam takin a ziak thiam a. Zirlai tawp lam zelah thu harsa sawifiah ngaite chu sawifiah a ni a, a remchang hle. Bible chhung thute chu kum danga tih dan lo angin, zirlai hlawm tinah, a thu hlawmin a kente dah hmasain, a sawifiah zui nghal zel a. Zirtirtute tan enkawp a ti remchang hle. Bible lehlin hlui zawk behchhanin a thute hi dah a ni a; chutih laiin hriat awlsam zawka ngaiin a bu ziaktu hian a sawifiahna
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

10

lamah chuan lehlin thar a hmang ta hlauh zawk a. A bu hming atan hian Sunday School Committee chuan Number bu tiin a thlang a. Amaherawhchu ziak dan tlanglawn ber Numbers tiin dah a ni ta zawk a ni. Zirlaibu hi khawl (Press)-a dah a nih hmain Editing Group member-ten uluk takin an endik hmasa a; siam \hat ngaite siam \haa, belh ngaite belhin, hetiang hian a lo chhuak ta a ni. Editing Group member-te thawhrimna leh inpeknaah lawmthu ka sawi e. Numbers bu hi Pathian hnam thlan Israel fate ram tiam Kanaan pana an kal chanchin ziakna a ni a. Ringtute van Kanaan pana kan kalkawng nen pawh khaikhin a remchang hle. Paulan, Chung chu kan tan entirna a ni, thil sual an chk ang bawk khn kan chk ve loh nan, (I Kor. 10:6) tia a sawi kha hre rengin, he lehkhabu a\ang hian nun kawng dik zir chhuak thei ila a duhawm hle mai. He zirlaibu chhiara zirtu zawng zawngten thlarau lam nunah malsawmna thar in dawn \heuh theih nan duhsakna kan hlan a che u.

(REV. THANGZAUVA) Editor Synod Literature & Publication Board

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

11

THUHMAHRUAI

Mizo Sunday School Union Committee chuan Sunday School zir tur hi kum thum hma lamah a thlang lawk ziah a, a ziaktu tur pawh a ruat nghal \hin. Chu chu Synod Executive Committee-in a pawm leh \hin a ni. Tih fel a nih hnuah Lesson Plan-te siamin, a ziaktu kaihhruainate nen a bu ziak tura ruat hnenah a pe a. Chuta \ang chuan a ziaktu turin hma a la \hin. Kan zirlaibute hi Mizoram chhung mai ni lovin ram pawn lamah pawh Sunday School zirlaibu atan hmang an awm nual a. Mizo \awnga zir thei lote pawhin an zir ve theihna turin anmahni \awngin an let ve bawk \hin. Kum 2012-a Puitling Sunday School zir atan Bible bu mal kan la zir ngai loh Numbers chu thlan a ni a. A ziaktu atan Rev. H. Lalchhanhima a ruat nghal a. MSSU Executive Committee-in Lesson Plan siam turin Rev. Dr. K. Lallawmzuala ATC a ngen angin \ha takin a rawn siam thei a, kan lawm hle. A bu ziaktu tura ruatin uluk tak leh \ha takin a rawn ziak a. A hun takah MSSU Office-ah a rawn theh lt a, a lawmawm hle mai. Zir tur huam chhung sei/zau deuhte a awm avangin chipchiar tak erawh chuan ziak sen a ni lo va. Zirlai sei zawng pawh a inchen vek thei lo a ni. MSSU Text Book Cell in a lo en hnuah hnuah SL&PB hnenah a bua chhuah turin a hlan a. A buatsaih chungchangah hian a bu rim taka ziaktu chungah te, a tlangpui lo chul mmtu MSSU Text Book Cell chungah
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

12

te, lehkhabu \ha taka chhuahtu SL&PB chungah leh \ha taka khawla chhutu PRESCOM (Production) chungah te Mizo Sunday School Union chuan lawmthu a sawi a ni. He zirlaibu hi zirtu zawng zawng tan malsawmna lo ni ngei rawh se.

(REV. ZOSANGLIANA COLNEY) Executive Secretary i/c Mizo Sunday School Union

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

13

ZIAKTU THUHMA Kum 2012 MSSU Puitling Sunday School zir atan Numbers bu thlan a ni a. Hei hi kan zir vawi khatna tur a ni. Zirlaibu ziak tura ruat ka ni hi ka lawm hle a, amaherawhchu Puitling Sunday School zir tur ziak erawh hi chu thil huphurhawm tak niin ka hria. Pathian hruainaa ka zo ve ta mai hi ka lawm hle a ni. Zirlaibu ziaktute tan kaihhruaina \ha tak a awm a, chu chu theih ang tawkin ka zui a ni. Kan Kohhran Sunday School-ah hian zirtirtute leh zirlaite dinhmun a inchen loh m avangin (Zirlaibu hi) mi tam ber tana zir nuam leh hriat awlsam tur ngaihtuaha ziak a ni. A ziaktu hian Bible thu (text) leh a zirtu Kohhran mipuite a ngai pawimawh ber a ni. Zirtirtuten hengte hi hria ila, keimahni leh zirlaite pawhin kan sawtpui ka beisei. 1. Zirlai hmasa pahnihna leh a tawp berah tih loh chuan Bible thu a hmasa lama a vaia ziak lovin, zirlai thupui \hen chhungah zel dah a ni. A thu kan zirnaa min \anpui turin, a Bible thu dawtah a thu tlangpui sawi fiahnain a zui a. Hei hi chipchiar taka zira chhui duhte chuan an duhkhawp lo deuh mai thei a, chutiang a nih pawhin zirlai mipui tam ber tana \ha ber tur ngaihtuaha ziak a ni tih hria ila. Zirlai tinah hian, a tawpah Sawi ho tur dah zel a ni a. Hei hi zirlai kan hlawkpui theih dan tur ngaihtuaha dah a ni. Chuvangin, enlawkna ah leh Sunday School-ah sawiho hram ni se a \ha ang. Sawiho tur dawtah hian chk zawka zir duhte tana puitu a nih beiseiin End Notes dah zel a ni.
www.mizoramsynod.org

2.

3.

4.

NUMBERS

14

Chubakah, a bu tawp lamah hian lehkhabu hmante leh Mapdah a ni a, hengte hi hman \angkai theih a ni ang. 5. 6. A Bible bu chhung thu sawifiahnaah hian Bible lehlin chi hnih - a hlui leh a thar hman kawp a ni. Hmun tam takah chuan Sunday School-a |antute hian Bible hmang lovin Zirlaibua a Bible thu an chhiar mai \hin a. Kuminah chuan hei hi a remchang dawn lo va, \antute hian Bible ngei hmang se tih hi a ziaktu duh dan a ni.

Zirlaibu buatsaihnaah hian ATC Library-a thawktuten min \anpui a. Aizawl Theological College-a Thuthlung Hlui zirtirtu Rev. Dr. K. Lallawmzualan min puih bakah a lehkhabu te min hmantir a. Pi Lalfakmawii, Coordinator, MSSU-in min ngaihtuah a, min fuihin min nawr chak hle a. Pro. Pastor Lalhmunsanga Tlau, BD-in nasa takin min pui a. Ka fapa te pahnih Moses Rosangzela leh David Rosangliana ten (kutziak) Computer-ah min chhutsak a; Kohhranhote pawhin min \awng\aipui bawk. MSSU Textbook Cell leh SL&PB lamin taima tak leh uluk takin min chul mmsak hnuah Zirlaibu chhiar nuam leh fel fai tak hi kan lo nei thei ta a ni. Heng zawng zawngah hian lawmthu ka sawiin, he zirlaibu hi Kohhranhoten a thara malsawmna kan dawnna hmanrua lo ni ngei se tih hi ka \awng\aina leh beiseina a ni e.

Dated 20th January, 2011

Rev. H. Lalchhanhima Kanan Veng, Aizawl


www.mizoramsynod.org

NUMBERS 2012 SYNOD CALENDAR (*Synod Of f ice chawl hni ) JANUARY 1* 24* 5 11* 2022 26* 1012 14 16 20* 22 2123 14 911 1 4* 6* 8 9* 2022 1 2 8 10 1620 2324 25 27 28* 57 15* 17 30* 1 Pathianni Thawh\anni Nilaini Ningani Nilaini Zirtawpni Pathianni Ningani Zirtawpni Pathianni Thawhlehni Ningani Thawh\anni Nilaini Thawhlehni Ningani Ningani Pathianni Zirtawpni Pathianni Pathianni Nilaini Zirtawpni Pathianni Thawh\anni Zirtawpni Pathianni Thawhlehni Nilaini Thawhlehni Ningani Nilaini Pathianni Nilaini - Ningani Zirtawpni Pathianni Thawh\anni Thawhlehni Ningani Zirtawpni Pathianni Inrinni Pathianni

15

FEBRUARY

MARCH APRIL

M AY

J U NE

J U LY

Kumthar Ni Kumthar chawlh Synod Office Hawn Ni Chanchin |ha Thlen Ni Bial K|P Inkhawmpui Republic Day Bial Hmeichhe Inkhawmpui S.M.B. Committee Synod Finance Comtt. State Day K|P Day Synod Executive Comtt. K|P Gen. Conference Kohhran Hmeichhe Rorel Inkhawm Tumkau Ni Harhna Thlen Ni Good Friday Easter Sunday Easter Monday Bial Inkhawmpui SMB Committee PRESCOM Board Com Synod Pastoral Comtt. Synod Social Front Com NEICC Annual Meeting Synod Finance Comtt. SLWF Annual Meeting Pentikos Ni Whit Monday Synod Executive Comtt. YMA Day Rualbanlote Ni Remna Ni Health & Hospital Sunday
www.mizoramsynod.org

NUMBERS AUGUST SEPTEMBER OCTO BER 6 30 2* 1114 21 22 23 24 2526 29 30 31 1 2 4 6 7 1315 2022 28 29 30 DECEMBER 30 2 3 4 49 16 2131* 25* 31* 15* 31* Nilaini Zirtawp Ni BEIHRUAL THLA Ningani Pathianni Thawhlehni Ningani Pathianni Pathianni Thawh\anni Thawhlehni Nilaini Ningani Zirtawpni Thawh\anni Thawhlehni Nilaini Ningani Zirtawpni Pathianni Thawhlehni Nilaini Thawhlehni Ningani Thawhlehni Ningani Nilaini Ningani Independence Day Ramthar Ni

16

NOVEMBER

Synod Finance Comtt. Kristian Chhungkaw Ni Gandhi piancham Presbytery Inkhawmpui NEICC |awng\ai rual PPF Board Committee PRESCOM Board Com Sunday School Comtt. SMB Committee Theological Edu Board Com Hospital Board Committee Synod Pastoral Committee Synod Edu Board Comtt. SL&PB Committee Khawvel Sunday School Ni Synod Social Front Com Synod Music Committee Synod Executive Comtt Synod Finance Committee Synod Executive Comtt. Synod Executive Comtt (Budget Session) Zirtawpni Synod Pastoral Committtee (P/P Interview) Zirtawpni Kohhran Hmeichhe Ni Pathianni Bible Sunday Thawh\anni Synod Pastoral Committee Thawhlehni Synod Nomination Comtt. Thawhlehni Pathianni Synod Inkhawmpui Pathianni MSSU Pathian Thu Exam Ni Zirtawpni Thawh\anni Krismas chawlh Thawhlehni Krismas Ni Thawh\anni Kumtawp Ni

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

17

ZIRLAI I THUHMAHRUAI - I
Thu vawn : LALPA thupka an kal chhuah a, an kal zelnate chu Mosian a ziak a (33:2). Kumin 2012 Puitling Sunday School-a zir atan Numbers Bu thlan a ni a, Thuhmahruai \um hnih (I & II) zir tura ruahman a ni. Thuhmahruai I-ah hian a bu hming, a ziaktu, a ziak hun leh a bu chhung thu tlangpui kan zir hmasa phawt dawn a ni. 1. A bu hming Numbers bu hi Hebrai Bible-ah chuan Bemidbar tih a ni a. A awmzia chu thlalerah chuan tihna a ni. Israel fate thlalera an awm lai chanchin, Sinai tlang a\anga Moab phai an thlen thleng chanchin a nih avanga Hebrai Bible hian a bu hming atana hmang a nih a rinawm. Chu bkah, hla thu tlar hmasa ber hla hming atana kan hmang mai \hin ang deuh hian, Hebrai Bibleah chuan a bua thu hmasa ber emaw tlar hmasa bera thu langsar pakhat emaw kha a bu hmingah an hmang mai \hin. Numbers 1:1-a thu mal lang hmasa pali zinga a palina Bemidbar chu a bu hminga hman a ni a. Numbers 1:1 thumal hmasa pali hi Hebrai Bible-a inziak angin letling dawn ta ila, A bia LALPAN Mosia thlalerah tih tur emaw a ni ang.1 Grik Bible Septuagint-ah erawh chuan a bu hmingah Arithmoi an hmang ve thung a. Chumi awmzia
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

18

chu nambar-te tihna a ni.2 Inchhiarna lam hawiin Latin Bible Vulgate pawhin Numeri a hmang a. Sap \awng Bible lehlin chhoh zelah pawh Numbers tih hi an hmang ta zel a ni. Mizo Bible-ah pawh Numbers tiin dah a ni. A bu hminga Numbers hman a nihna chhan chu Israel fate ram tiam, Kanaan pana an chhuah dawn leh ram tiam an luh dawnahte khan \um hnih ngawt inchhiarna an neih vang kha niin a lang3 (1:1ff; 26:1ff). 2. A ziaktu Bible-a lehkhabu hmasa pangate Genesis, Exodus, Leviticus, Numbers leh Deuteronomy bute hi Mosia Lehkhabute tia sawi \hin a ni a. Heng lehkhabu hmasa pangte sawi nan hian Grik thumal pahnih penta panga tihna leh teuchos lehkhabu tihna emaw lehkhabu zial tihna emaw la kawpin Pentateuch (Pentatuk) hi an hmang mai \hin. Hebrai \awng chuan heng lehkhabu pangate hi Torah (Tawra) tiin an sawi thung a, chu chu Dan tihna emaw, Inkaihhruaina (instruction) tihna emaw a ni. Heng lehkhabu pangate hi thuziak hlawm khata ngaih a nih avang hian a ziaktu leh a ziak hun thuah pawh a mala la lovin bu dangte nen la kawpin thuziak hlawm khat angin mi thiamte chuan an kalpui mai \hin. A ziaktu chungchangah hian ngaihdan hlawm hnih lian deuh a awm a, chungte chu : 1) Mosia ziak a nih rinna : Num. 33:2-ah LALPA thupeka an kal chhuah a, an kal zelnate chu Mosian a ziak a tiin kan hmu a. Chuti a nih chuan Numbers bu hi Mosia ziak a ni a tih theih a. Bible-a bu hmasa pangate hi Mosia Lehkhabute tia sawi \hin a ni a, Mosia ziak nia pawm reng a ni \hin. Juda-te leh Kohhran hmasa hunahte pawh khan Mosia ziak nia ngaih a ni tlangpui a. Sap
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

19

\awng Bible lehlin hmasa lamah pawh Mosia Lehkhabu Pakhatna Genesis Pahnihna Exodus tiin Pentateuch bu dangte pawh hetiang zla ziak a ni. Hemi ang hian Mizo Bible lehlin hmasak berah pawh khan Mosia lehkhabu pakhatna pahnihna an tih chu tia dah a ni. Mosia ziak ngei a ni tih rinna hi Juda-te thurochhiah a\anga pawm dan kal zel, Kohhran hmasate pawhin an pawm tak zel a ni. Pentateuch buahte hian Mosia ziak anga sawina hmuh tur a awm hlawm avanga Mosia ziak anga pawm chhoh zel a ni (Exod. 24:4; Num. 33:2; Deut. 31:9, 22;). Hmun dangahte pawh Pentateuch-a dante hi Mosia dan tia sawi a ni ta zel a (Jos.1:7, 8; 8:31-34; Ror. 3:4; I Lal. 2:3; II Lal. 21:8; II Chro. 23:18; 30:16; 35:12; Ezr. 6:18; Neh. 13:1). Mosia ziaka pawm a nihna chhan langsar tak chu Lal Isua leh Tirhkohte khan Mosia ziak anga an sawi \hin vang kha a ni (Mat. 19:7-8; Lk. 24:27,44; Joh. 1:45-47; 5:46f; 7:19; Tirh. 3:22; 28:23; Rom. 10:5; etc.). Mosia hi a hun laia lehkhathiam a ni a (Tirh. 7:22), Pathianin an hnam a hruai dan leh a thupek te leh an hnam chanchinte chu a ziak ngei a rinawm. 2) Mi pakhat aia tam ziak a nih rinna : Kum zabi 12-na AD lai vel a\ang khan Juda mithiam Ibn Ezra (Iben Ezra) chuan Genesis leh Deuteronomy-a thu engemaw zat hi Mosia hnu lam daiha thuziak anih theih dan a lo sawi lang tawh \hin a. Kristian mithiam zingah pawh kum zabi 17-na AD lai te kha chuan hetiang ngaihdan hi hmuh tur a awm nual tawh a ni. Hetiang ngaihdan fel tak siama tilartu ber pakhat chu Jean Astruc-a (1684-1766), French mi, Pastor fapa, damdawi lam doctor a ni. Genesis bua Pathian hming hrang pahnih Hebrai \awnga Elohim (Pathian) tih leh Yahweh (LALPA)
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

20

tih hman pawlh anih avang hian thu hnar pahnih a\anga thu lak a nih a ring a ni. Jean Astruc-a hnuah hian chk taka Bible zirtuten an zir chhunzawm zelnaah thu hnar pahnih mai ni lovin, thu lkna hnr engemaw zat a awmin an ring a. Chung ngaihdan (theory) hrang hrang zinga lar ta ber leh zir mite zinga pawm hlawh ta ber chu thu lakna hnar pali a awm rinna hi a ni. Pentateuch bu ziak nana thu lakna hnar pali a awm nia rinna leh chung thu lakna hnar palite chu hming lem, J, E, D, P rawn vuah hmasatute chu mithiam pahnih Karl Heinrich Graf-a (1815-1869) leh Julius Wellhausen-a (1844-1918) te an ni a, thawk dun erawh an ni lo. Mi pakhat kutchhuak ni lova an rinna chhan tam tak a awm a, chung zinga langsar zualte chu - Exodus 6:2-3-a Pathianin a hming LALPA (Heb. YHWH) an chhiar emaw an lam rik emawa Adonai an tih \hin, keinin LALPA tia kan hman tak hi Mosia hnena a puan hma daiha Gen. 2:4 leh 4:25 a\anga he hming lo lang daih tawh te, Mosia thih thu ziak awm te (Deut. 34), Pathian tlang sawi nana Sinai leh Horeb hman pawlh te, Kanaan ram luah hmasatute sawi nana Kanaan mite tih leh Amor mite tih hman pawlh te, Thu sawm pek Exodus 20 leh Deuteronomy 5 a mi inang lo te leh thil dang dang te pawh a la awm. Numbers bu leh a dang palite hi tuna kan neih ang tak hi chuan Mosia ziak vek niin a lang lo tih hi zir mite ngaih dan tlangpui a ni. Amaherawhchu, Mosia ziak tih hian, a vaiin Mosia ziak vek a ni tihna a ni kher lo va; Mosia kam chhuak, a thu leh hla tihna a ni thei ang.6 Chu bkah, a bu chhung ngeiah hian Mosian lehkhabuah a ziak tih a chuan fo avang hian Mosia ziak behchhana mi dangin an ziak belh tk zel a nih a rinawm.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

21

Tichuan, Numbers bu hi a bulpui berah chuan Mosia ziak niin a pawm theih a, tuna kan neih ang tak erawh hi chu kum tam tak chhunga mi eng emaw zat thuziakte nen a inchawhpawlh tawh niin a lang. 3. A ziak hun A ziak hun thu ah hian Mosia ziaka pawmtu tan chuan Kanaan ram luh hma nen chhui zawn loh theih loh a ni. Amaherawhchu Kanaan ram luh hun chungchangah hian mi thiamte pawm dan a inang vek lm lo. |henkhatin BC 1400-1300 vel nia an chht laiin \henkhatin BC 1300-1200 vel niin an ngai thung. Hetah hian a hun hnuhnung zawk BC 1300-1200 vel hi mi thiamte pawm dan tlanglawn ber chu a ni. Mosia ziak a nih ringtu tan chuan, a ziak hun hi Aigupta chhuahsan a\anga Kanaan ram an luh hmaa ziak anga ngaih theih a ni ang. Mi pakhat aia tam ziak a nih ringtute chuan hun hrang hranga ziak anih an ring. Thu ziak hmasa J kutchhuak chu BC 900-850 vela ziak niin an ring a, thu ziak hlawm hnihna E thuziakte chu BC 750 vela ziak niin an ring thung. Hlawm thumna D kutchhuak chu BC 650 vela ziak niin an ngai a, thu ziak hlawm hnuhnung ber P ziakte chu BC 500-450 vela ziak nia ngaih a ni bawk. Zir mi tam tak chuan Pentateuch Lehkhabu panga, tuna kan neih tk ang hi chu, Babulon sal tan lai leh a hnu deuh BC 500-450 hun lai vela Puithiam rual khatin a hmaa thu ziak awmsate leh anmahni ziakte nen, a rem leh \ha thei ang bera rem khawmin, tuna kan neih ang hi an siam 7 chhuak ta niin an ngai.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

22

4. A bu chhung thu tlangpui Numbers bu hi Pentateuch lehkhabu panga zinga palina a ni a. Exodus bu hian Israel fate, Aigupta an chhuahsan a\anga Sinai tlang an thlen thleng chanchin min hrilh a. Leviticus bu hian Sinai tlanga serh leh sang leh dan dang tam tak Mosia pek chanchin min hrilh a, Sinai tlanga dante chu a belhchhah bawk. Tichuan, Numbers bu hian Sinai tlang a\anga Moab phai an panna zin kawng chanchin ngaihnawm tak min hrilh leh a, an vahvaih hun chhung hi kum sawmli vel a ni. Sinai tlang leh Moab phai ruam inkar thlalera Israel fate an vahvaih hun pum deuhthaw chanchin a chuang a ni. Hemi hun chhung hian chhiarpui \um hnih an nei nghe nghe. Numbers bu kan zir zelna turah hian Thuhmahruai I hian kan rilru min kaihruai sela. Pathianin a mite chu thlalerah sipai rual ang maiin a hruai zel a ni.

Sawi ho tur 1. Bible bu mal zir dawna a ziaktu leh a ziak hun chungchang zir hmasak \angkaina leh hlawkna eng nge ni? Pentateuch bute Mosia ziak vek ni lova rinna hi Pathian thwk khum a nihna hnwlnaa ngaih theih a ni em? END NOTES 1. Revd. Chuau\huama, Bible Thu Mal Hrilhfiahna (Dictionary of Biblical Terms), Aizawl : The Author 2008, p. 530.
www.mizoramsynod.org

2.

NUMBERS

23

2. 3.

Rev. Lalfakzuala, Thuthlung Hlui Zirchianna Aizawl : 2007, SL&PB p. 215. R.E. Harlow, Desert Journey (Studies in Numbers & Deuteronomy). Everyday Publications Inc. Canada. Printed in Hongkong, 1982. p. 8. Rev. C. Biakmawia, Thuthlung Hlui Hrilhfiahna : Genesis Part I Aizawl : SL&PB, 1997, p. 24. J,E,D,P. Genesis, Exodus, Leviticus, Numbers & Deuteronomy, Mosia Lehkhabu panga, Pentateuch (Pentatuk) bute hi hun laihawl (Medieval Age) a\anga miten chik zawka an zirna a\angin Mosia ziak vek ni lova rinna a lo chhuak a. Zir chianna a\angin mi thiamte chuan Mosia lehkhabu pangate hi a vaia Mosia ziak vek ni lovin, hun hrang hranga mi hrang hrang ziak a\anga lak khawm, thu lakna hnar (source) hrang hrang awm niin an hria a. Chung thu lakna hnar (source) hrang hrang thliar felna leh chhinchhiahna atan hming lem J,E,D,P, te hi an hmang a. Tawi te tein han sawi fiah zui ila.

4. 5.

J. Thuziak (J. Source) J. Thuziak hian Pathian hming atan Yahweh (Iaue) a hmang a. Pathian hming atana Jehova a hman vanga J tih a ni. Yahweh tih hi Sap \awng leh Mizo \awngah chuan hawrawppui (capital letter)-a ziakin LORD, LALPA tia ziak \hin a ni. Pathian chu mihring ang maia thil ti ve \hin, mihring nena inbe \hin, inkawm \hin (anthropomorphism) angin a sawi. Pathian tlang hmingah Sinai a hmang a. Chhim lam hmun Judai ram a dah pawimawh hle. Hebron hmun
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

24

leh Juda hnam a dah pawimawh viau bawk a. J hi chhim lam Judai ram chhuak nia hriat a ni a. BC 900-850 vela thu ziak lak khawm, thuziak hlui ber a ni. E Thuziak (E Source) E hian Pathian hming atan Elohim a hman avangin E tih a ni. Pathian tlang hmingah Sinai ni lovin Horeb a hmang thung a. E hian hmar lam hmun Bethel, leh Sekem te a sawi pawimawh hle. BC 750 vela hmar lam rama ziak lak khawm nia hriat a ni. Pathian leh mihring inbiak pawh nan mumang, vantirhkoh leh zawlnei a sawi lar a. Zawlnei sikul chhuak a nih a rinawm. E hian Israel chu Pathian hnam thlan bik angin a sawi \hin. Pathian ta an nihna leh Pathian chu an ta bik a nihna a sawi pawimawh. D Thuziak (D Source) Deuteronomy bu pum deuhthaw hi mi pakhat thuziak nia rin a ni a, a ziaktu hming lemah Deuteronomist lamtawi, D hman a ni. Lal Josia lal lai BC 621-a Dan bu Temple-a chhar chhuah kha Deuteronomy bu hi nia rin a ni a. D hi BC 650 vela hmar lama ziak tan, chhim lama ziak zawh nia ngaih a ni. D hian Dan thu chu fuihna \awngkam mawi takin a sawi \hin a. Pathian tlang hmingah Horeb a hmang ve bawk. P Thuziak (P Source) P hi Priest (puithiam) lamtawi a ni. P Thuziak hi BC 500-450 inkar, Juda-te Babulon sala an tan lai vela ziak fel nia rin a ni. P hian inthawina, Pathian biak dan leh serh leh sang a ngai pawimawh a. E ang bawkin Pathian hmingah Elohim a hmang a. Pathian
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

25

tlang hmingah J angin Sinai a hmang thung. P thuziak hi Puithiamte thlirna a\anga thuziak a nih avangin puithiamte a nih ngei rin a ni. Tu emaw mi mal ai pawhin puithiam rualkhat kut chhuak niin a rinawm zawk. Thuziak dangte aiin mihring leh thil hming leh a zatte chipchiar takin a ziak \hin. P Thuziak hian thil serh hran lam a uar a. Thilsiam thuah Chawlhni serh thuin a tawp a. Nova hnena thuthlung chungchangah thisen chhuah khapnain a titawp a. Abrahama hnena thuthlung thu ah pawh serhtan thuin a titawp bawk. Puithiamho zingah pawh Arona thlahte a dah pawimawh hle (J, E, D, P chipchiar zawka hre duh tan chuan Rev. C. Biakmawia, Thuthlung Hlui Hrilhfiahna: Genesis Part I phek 23-29 leh Rev. Lalfakzuala, Thuthlung Hlui Zirchianna phek 133-162 en ni se). 6. Rev. Lalthanmawia, Thuthlung Hlui Zirna : Deuteronomy, Puitling Sunday Sikul Zirlai 1986, SL&PB, Synod Press, Aizawl. 1985, p. 5. 7. Rev. C. Biakmawia, Op Cit, p.30.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

26

ZIRLAI 2 THUHMAHRUAI II
Thu vawn : In awmna ram, ka awmna hi in tibawlhlawh tur a ni lo, kei LALPA chu Israela thlahte zingah ka awm si a, ti rawh tiin, a ti a (35:34) Zirlai hmasaah khan a bu hming, a ziaktu, a ziak hun leh a bu chhung thu tlangpui kan zir tawh a. Tun \umah hian Numbers buin Pathian Thu a kalpui dan kan zir dawn a, Pathian mizia te, ram chungchang te, Pathian mite chungchang te leh Puithiamte leh Levia chungchang a thlir dan te kan zir dawn a ni. 1. Pathian zepui

Numbers bu hian Pathian mizia kimchang taka tarlan hi a tum ber a ni lo va, chuti chung chuan Pathian ze pawimawh tak tak tarlan a nei. Israel fate nuna Pathian zia langsar tak chu a mite awmpuitu, hmuh theihloh Pathian tak a nihna hi a ni. Ram tiam pana an kalna kawngah khan an hnenah a inhriattir \hin a. Chhunah chhum ding, zanah meiin an hma a hruai \hin. LALPA thupekin awmhmun an khuar \hin a, LALPA thupekin an kal \hin (14:14; 9:15f). LALPA Thuthlung bawm chhuah dawn apiangin Mosian, Aw LALPA, lo thawk la, I hmelmate chu tidarh la, a hawtu che chu i hmaah tlanchhe rawh se, a ti a. Thuthlung bawm a innghah apiangin, Aw LALPA, Israel mipuiho hnenah hian lo kir
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

27

leh rawh, a ti \hin (10:35-36). Pathian chu a mite vengtu leh awmpui \hintu a ni. Numbers buin Pathian mizia a tarlan pawimawh tak dang pakhat chu Pathian thianghlim a nihna thu hi a ni. He thu hi Mosia lehkhabu dang pali-ahte pawh a lang tam hle. Pathian thianghlimna chuan a betu mihring taksa thianghlimna dan thlengin a huam. Sinai tlanga LALPA a lo chhuk dawn pawh khan Mosian mipuite a tithianghlim a, an puante an su fai a, tlang ah lawn loh tur a ni a, deh pawh deh loh tur, a dek chu tihhlum ngei ngei tur an ni (Exod. 19:9ff). Maicham leh bungraw thianghlimte pawh Pathian hmaa mipui aiawh thei Puithiamte chauh lo chuan an khawih tur a ni lo va, an khawih chuan an thi ang (4:15). Pathian Thianghlim anih avangin thianghlimna nen lo chuan hnaih chi a ni lo va, hnaih chu thihna a ni. Biak bk hual velin Puithiam leh Levia chite an awm a. Hei hi mi dangin hmun thianghlima luta bungbl thianghlim an khawih tur venhimna a ni nghal bawk1. Pathian thianghlim, \ihbaiawm tak anga lang hi, zahngai thei Pathian niin Numbers bu hian a tarlang a, vawi eng emaw zat Pathian rorel dan tidanglam tura Mosia ngenna a hlawhtling a ni (11:2; 12:13; 14:13-20; 21:7). Chu bkah, ram tiama Pathianin a hruai luh huna thilhlan dan tur, dan chi hrang hrang a pekte hian Pathian zahngaihna leh ngaihdamna a tarlang hle bawk (15; 33:50-36:13). 2. Ram chungchang

Numbers bu pum hian Kanaan ram luh hun tur a thlir a, ram chungchang hi a dah laipui hle. Kanaan ram hian khawthlang lamah Mediteranean tuipui a\angin
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

28

khawchhak lamah Jordan lui, hmar lamah Hor tlang a\angin chhim lamah Kadesh-barnea thlengin a huam (34:2-12). Ram chungchangah Numbers bu hian thil pathum pawimawh tak tak sawi lan a nei a.2 Pakhatnaah chuan, thlahtute hnena ram pek a lo tiam tawh anga LALPAN a pek a ni tih hi (14:16; 32:7-9). Abrahama te, Isaaka te, Jakoba te hnena pek a lo tiam tawh a ni (32:11; cf. 14:16; Gen. 17:8; 26:3; 28:13). A pahnihnaah chuan, chu ram chu a thianghlim tur a ni. Pathian thianghlim chu a mite zinga a chen avangin ram chu an vawng thianghlim tur a ni (35:34; cf. Lev. 26:11-12). Hetiang a nih avang hian ram lo luah hmasatute chu hnawh chhuah veka tihboral vek tur a ni a. An hnawh chhuah vek loh chuan an tan hlng, anmahni kaptu leh tibuai rengtu an la ni dawn a ni (35:55). An hmun thianghlim leh an milem pathiante chu tihchhiat vek tur a ni (33:52). Chu ramah chuan amah Pathian taka chauh chu biak tur a ni. Thisen chhuahna leh tualthahna a awm erawh chuan Pathian Dan bawhchhia an ni. Ram chu tibawrhbang a, tibawlhhlawh lo turin Pathian miten mawh an phur a ni. A pathumnaah chuan, ram chu an neih hlen tur a ni. Hei hi Numbers buah aiin Genesis-ah a sawi chiang zawk (Gen. 13:15; 17:8). Ram hi mi dangin an neih loh nan nupui pasal atan pawh hnam dang neih loh tur a ni. 3. Pathian mite chungchang

Bible-ah hian Numbers bu hi Pathian mite khawsakho dan leh awm dan tur tarlan chianna ber a ni hial awm e. Ronald De Vaux (Rawnal Di Vaw) chuan, Numbers bu hi Pathian mite chanchin a ni e a ti a.3 Israel fate chuan anmahni hruai chhuaktu Pathian zia leh duh dan an lantir tur a ni a. Hnam khat, sakhuanaa
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

29

nghet taka inphuarkhawm an nih bkah Pathian tana beitu sipai rual ang an ni a. Kanaan ram la turin indonaa ral bei thei tur zat chhiarpui pawh an nei a. Israel chu Pathian tana hnam thianghlim ni tura thlan an ni. Hnam thianghlim, Pathian tana serhhran an nihna chu Pathian nena an inzawmna a ni. Aigupta ram a\anga hruai chhuaktu LALPA chuan, In thianghlim tur a ni: kei LALPA in Pathian hi ka thianghlim si a tiin thianghlim turin a beisei a (Lev. 19:20). LALPA pakhat a ni ang hian Israelho pawh hnam khat, inpumkhat an ni tur a ni. Reubena leh Gada thlahten Jordan lui ral kai ve lova awmhmun benbel an dil pawh khan Mosian, In unauten ral an bei ang a, nangni helaiah in lo \hu mai mai bik ang maw? Eng tizia nge Israel mite hi LALPA ram peka an kal tur rilru in tihhnual le?... In pate ang hlauh kha in nih hi, mi sual rual, Israel-te chunga LALPA thinur tizualtu in nih hi. Ani chu tunah in zui duh lo tak tak a nih chuan thlalerah min hnutchhiah leh ang a, nangni hian Israel mite hi in tihlum vek dawn a nih hi (Num. 32:6-15 lehlin thar) tiin a chhang a. An hnam inpumkhatna a lang fiah hle. Israel-te chu Pathian mi, khawvela a chhungkaw neih chhun an ni. 4. Puithiamte leh Levia chite chungchang

Numbers bu hian puithiamte leh Levia chite dinhmun leh mawhphurhnate min hrilh a. Levia chite hi serh hran, mawhphurhna bik nei an nih avangin ram bik leh chanpual hran an nei ve lo va, mipui thawhlawm sawma pakhat an pek tling khawma nung an ni (18:2124). Heng bkah hian rllk sum semnaa sipaite chanvo a\anga zanga zela pakhat puithiamte chanvo a nih laiin Israel pungkhawmhote chanvo a\anga sawmnga zela pakhat chu Levia chite chanvo a ni. Levia chite hi an
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

30

dinhmun danglam bik avang hian sipaiah awltir an ni a. Chhiarpuiah pawh a hranga chhiar an ni (1:47). Puithiamte chu Levia chite zinga Arona thlahte an ni a, an dinhmun pawimawhna avangin hmun \ha lai ber, biak bk chhak lam pang, inbiakna puan in bulah an awm (3:38). Levia chite chu puithiam \anpuitu, biak bk enkawl leh a chhung bungraw tihfai leh hmun danga lak sawn a niha mawhphurtute an ni a, inthawina thil tak tak an thawk ve lo. Bungbl thianghlimte chu an khawih ve tur a ni lo va, lak sawn tura buatsaih lai pawhin lo en loh tur a ni a, insawn apiangin an zawn \hin ang (1:50; 4:15, 20). Hetiang dinhmun hnuaihnung zawka ding an nih avang hian dinhmun \ha luah ve duhin Levia chi zinga mi Kora, Dathana leh Abirama te pawh kha an hel a. Lei kakah an chhungte nen an tla pil a, rimtui haltu mi zahnih leh sawmngate meiin a kang hlum vek bawk (16:1-40). Pathian ruat hruaitu hriakthihte dinhmun chuhpuina hi Pathian laka helna a ni (16:11). Ram tiam Kanaan pana Israel faten zin kawng an zawh lai khan, an hnenah Pathian a inhriattir mawlh mawlh a. An dinhmun leh awm dan turte a hriattir zel a. Chuti chung pawhin an phunnawi a, an tlu leh \hin. Ram hi Lalpa ta a nih angin Pathian ram a thlen zelna turin Kristiante hian mawh kan phur a ni.

Sawiho tur Kohhrana rawngbawltu hriakthihte (ordained) dinhmun chuhpuina hi a awm palh ve thei ang em? Awm ve ni ta se, eng ang taka Kohhran tana hlauhawm nge ni ang?
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

31

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary: Numbers, Marshall Pickering, Eordmans Publishing Company, Grand Rapido, 1995, p. ixiv. Gordon J. Wenham, Numbers in Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-varsity Press, 1981, p. 43-44. Gordon J. Wenham Numbers Old Testament Guides, Sheffield Academic Press, 1997, p. 93.

2.

3.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

32

|HEN KHATNA ISRAEL FATE SINAI TLANGAH (1:1-10:10)

ZIRLAI 3 CHHIARPUI VAWI KHATNA


Chhiar tur : 1:1-54 Thu vawn : LALPAN Mosia thu a pk angin Sinai thlalerah chuan a chhiar ta a (1:19) Numbers bu hi Bible-a bu lina a ni a. Bible-a bu hmasa ber Genesis-ah Pathianin ama anpuia mihring a siam thu leh thlahtute hnena a thutiam leh thuthlung kan hmu a. Exodus-ah Pathianin a mi Israel fate Aigupta bawih a\anga a hruai chhuah thu kan hmu a. Leviticus-ah anmahni hruai chhuaktu Pathian an biak dan tur chi hrang hrang kan hmu bawk. Numbers bu-ah hian, Aigupta sal tanna a\anga hruai chhuah tawh Israel fate Sinai a\anga ram tiam an panna thlaler zin kawng chanchin ngaihnawm tak kan hmu. Thuhmahruai \um hnih kan zir tawh a, tunah chuan a bu chhung thu bung khatna Chhiarpui vawi khatna hlawm thumah \henin kan zir dawn a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

33

1.

Chhiarpui an \an (1:1-19)


1:1

Aigupta ram ata an lo chhuah kum hnih kum, thla hnihna, ni khat niin Sinai thlalerah inbiakna puan inah LALPAN Mosia a bia a. 2Israela thlahte pung khawm zawng zawngte chu, a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin mipa zawng zawng chhiar vek rawh; 3kum sawmhnih achin chung lam Israelte zinga mi ralkai chin zawng zawng chu nang leh Aronan a pwl pwlin in chhiar vek tur a ni. 4Tin, i hnenah hnam tin zinga mi pakhat, chi hrang hrang ata chhngkaw puipa zel an awm tur a ni. 5Tin, heng hi i hnena awm tur hmingte chu a ni. Reuben hnama mi Sedeura fapa Elizura. 6Simeon hnama mi Zurisadaia fapa Selumiela. 7Juda hnama mi Aminadaba fapa Nasona 8Isakar hnama mi Zuara fapa Nethanela. 9Zebulun hnama mi Aelona fapa Eliaba 10 Josefa thlah, Ephraim hnama mi Amihuda fapa Elisama: Manase hnama mi Pedazura fapa Gamaliela. 11 Benjamin hnama mi Gideonia fapa Abidana. 12Dan hnama mi Amisadaia fapa Ahiezera. 13Aser hnama mi Okrana fapa Payiela. 14Gad hnama mi Deuela fapa Eliasapha. 15Naphtali hnama mi Enana fapa Ahira. 16 Hengho hi mipuite zing ata thlan, an pi leh pute hnama puipa, Israel chhngkaw puipate an ni, tiin. 17 Chutichuan Mosia leh Arona chuan chung an hming lamhote chu an hruai a; 18mipui zawng zawngte chu thla hnihna, ni khat niin an ko khawm vek a; a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kum sawmhnih achin chung lam zawng chu an thlahtute hming an tar lang a. 19LALPAN Mosia thu a pk angin Sinai thlalerah chuan a chhiar ta a.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

34

Israel faten Aigupta an chhuahsan a\anga kum 1 hnihna, thla hnihna ni khat ni chuan LALPAN Mosia a bia a. Hebrai-te calendar-a thla hnihna chu Jayar/Ziv an ti a; April thla laihawl a\anga May thla laihawl vel hi a ni. LALPAN Mosia a biak ni thla hnihna ni khat ni hi keini thla chhiar danah chuan April ni 15 emaw, ni 16 emaw, a ni ang. Israel mipa, ralkai chin, kum sawmhnih chung lam chhiar a, an upat dan indawta hming ziak vek turin a ti a. He hna thawk tur hian hnam tin aiawh2, chhungkaw hotu pakhat zelin Mosia leh Arona chu puih tur a ni a. Hnam tin aiawh chhungkaw hotute chu heng mite hi an ni:Reuben hnam aiawh Simeon hnam aiawh Juda hnam aiawh Isakar hnam aiawh Zebulun hnam aiawh : Elizura, Sedeura fapa, : Selumiela, Zurisadaia fapa, : Nasona, Aminadaba fapa, : Nathanela, Zuara fapa, : Eliaba, Aelona fapa,

Ephraim hnam aiawh : Elisama, Amihuda fapa, Manase hnam aiawh : Gamaliela, Pedazura fapa,

Benjamin hnam aiawh : Abidana, Gideonia fapa, Dan hnam aiawh Aser hnam aiawh Gad hnam aiawh : Ahiezera, Amisadaia fapa, : Pagiela, Okrana fapa, : Eliasapha, Deuela fapa,

Naphtali hnam aiawh : Ahira, Enana fapa.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

35

Josefa hnam aiawh chhungkaw hotuah Josefa thlah Ephraim hnam leh Manase hnam chhiar ve ve an ni. Heng mite hi mipui zing a\anga hotua thlan, hnam hruaitu, Israel chhungkaw chunga roreltu an ni. Thuthlung Hlui mi thiamte zingah, helaia Israel hnam hrang hrang aiawh hming lo langte hian sawi a hlawh hle a. Heng hming lo langte hi an hming awmzia leh an hun lai wmte an chhutin Kanaan ram luh a\anga Davida hun inkar lai vela mite niin an ring. Hnam aiawh hruaitute hming hi Numbers buah hian \um thum a lo lang leh a (2:3ff; 7:12ff; 10:14ff). Hming \henkhatte hi chu hun hmasa lam deuhva mi nia an lan laiin hming \henkhatte erawh hi chu tlaikhawhnu deuhva mi niin a lang. 3 Numbers bu ziaktu(te) hian thudawnna hnar an neih a\anga inrem tura an hriat angin an dah niin a rin theih. 2. Chhiarpui hmasaa mihring zat (1:20-46)
20

Israela fapa upa ber Reubena thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin mipa kum sawmhnih achin chung lam, 21 Reubena thlah ralkai chin zawng zawngte chu 46,500 an ni. Simeona thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin mipa kum sawmhnih achin chung lam, 23Simeona thlah ralkai chin zawng zawngte chu 59,300 an ni.
22

Gada thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kum sawmhnih achin chung lam, 25Gada thlah ralkai chin zawng zawngte chu 45,650 an ni.
24

www.mizoramsynod.org

NUMBERS
26

36

Juda thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kum sawmhnih achin chung lam, 27Juda thlah ralkai chin zawng zawngte chu 74,600 an ni. Isakara thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kum sawmhnih achin chung lam, 29Isakara thlah ralkai chin zawng zawngte chu 54,400 an ni.
28

Zebuluna thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kum sawmhnih achin chung lam, 31Zebulun thlah ralkai chin zawng zawngte chu 57,400 an ni.
30

Josefa thlah zinga mi Ephraima thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming tam dan ang zelin kum sawmhnih achin chung lam, 33Ephraima thlah ralkai chin zawng zawngte chu 40,500 an ni.
32

Manasea thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming tam dan ang zelin kum sawmhnih achin chung lam, 35Manasea thlah ralkai chin zawng zawngte chu 32,200 an ni.
34

Benjamina thlah chhuante chu, a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming tam dan ang zelin, kum sawmhnih achin chung lam, 37Benjamina thlah ralkai chin zawng zawngte chu 35,400 an ni.
36

Dana thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming tam dan ang zelin, kum sawmhnih achin chung lam, 39Dana thlah ralkai chin zawng zawngte chu 62,800 an ni.
38

www.mizoramsynod.org

NUMBERS
40

37

Asera thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming tam dan ang zelin, kum sawmhnih achin chung lam, 41Asera thlah ralkai chin zawng zawngte chu 41,500 an ni. Napthtalia thlah chhuante chu a chi chiin, a chhngkua kuain, an hming tam dan ang zelin, kum sawmhnih achin chung lam, 43Napthalia thlah ralkai chin zawng zawngte chu 53,400 an ni.
42

Chungte chu an ni, Mosia leh Aronan Israel puipa swm leh pahnih, chhngkaw puipate nena an chhiarte chu. 45Chutichuan Israela thlah a chhngkua kuaa kum sawmhnih achin chung lam ralkai chin kawng zawng, Israel rama mi chu an chhiar a: 46an chhiar zawng zawngte chu 6,03,550 an ni.
44

Mosia hnena LALPA thupek angin, a ni la lain Sinai thlalerah chuan mipa, ralkai chin, kum sawmhnih chin chung lam an chhiar ta a. Ram chanpual nei hnamte leh ral do thei tur zat (sipai) chu hetiang hi an ni:Israel hnamte Reubena Simeona Gada Juda Isakara Zebuluna Ephraima Manasea Ral do thei zat (sipai) 46,500 59,300 45,650 74,600 54,400 57,400 40,500 32,200
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

38

Benjamina Dana Asera Naphtalia An vaiin

35,400 62,800 41,500 53,400 6,03,550

Kan hriat ang hian Chhiarpuiah ral do thei sipai 6,03,550 an awm a. Hei hi Exodus 38:26-a mi nen a inzat chiah a. Chhiarpui hnuhnung Numbers 26:1ff. nen pawh ral do thei sipai zat 6,01,730 hi inhnaih tak a ni. Hnam hrang hrang dinhmun erawh chu a danglam hle. Hmeichhia leh naupangte chhiar tel vek ta sela mihring 20,00,000 aia tlem lo an tling ngeiin a rinawm. Kanaan ram tiam pana mihring hetiang zat kal vel tur ngaihtuah 3 hian, mi thiamte hrilhfiah dan pawh a inang hlei thei lo. Thil lang chiang tak erawh chu thlahtute hnena Pathian thutiam chi thlah malsawmna kha, chak lo chung pawhin an chang chho ve zel tih hi a ni. Khatih lai hunah khan indo hma leh indo hnuah an inchhiar ve fo \hin rng a ni. 3.
48

Levia chite chhiar an ni ve lo (1:47-54)

47 Levi mite thlahtute zawng an chhiar ve lo. LALPAN Mosia hnenah, 49Levi chi zawng i chhiar ve tur a ni lo va, Israel mite zingah i chhiar tel tur a ni hek lo; 50Levi-hote chu Pathian chenna in enkawltu leh a bungrua zawng zawng leh chu mia thil awm zawng zawng enkawltuah i ruat zawk tur a ni: biak bk leh a bungrua zawng zawng an zawn thin ang a; an enkawl ang a, biak bk chu a velah an awm chilh thin ang. 51Tin, biak bk chu a chhuah dawn apiangin Levi-ho chuan an \hiat ang a; tin, biak bk zar dawn apiangin Levi-hovin an zar thin
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

39

ang: hnam dang a rawn inrawlh apiang chu tihlum tur an ni ang. 52Tin, Israela thlahte chuan mahni hmun \heuhvah, a pwl pwlin an tam dan zir zelin an puan inte an zar ang a. 53Levi-ho erawh chuan Israela thlahte pungkhawmho chunga thinurna a awm loh nan Pathian chenna in velah an zar tur a ni. Levi-ho chuan hriattirna biak bk chu an enkawl tur a ni, tiin a lo sawi tawh si a. 54 Chutiang chuan Israela thlahte chuan an ti a; LALPAN Mosia thu a pk ang zawng zawng chuan an ti ta a. Lalpan hna dang thawh tur a pek avangin Levia chite hi, ral do thei tur chhiar zingah khan an tel ve lo. Levia chite chhiar an nih ve lohna chhan pawimawh tak nia lang chu - hetih hun lai hian Israel-te hian anmahni venghimtu tur sipai hran an la nei lo va, inchhiarnaah hian mipa ral do thei tur, kum sawmhnih chung lam chauh chhiar an ni a. Hei hi sipai ral do thei tur chhiarna a nih avangin Levia chite hi an chhiar tel ve lo niin a lang. Levia chite hi biak bk rawngbawl tura Pathianin a serhhran an nih avangin chhiar tel an rem ve lo a ni. Serh hran hian thianghlimna a kawk nghal bawk. An hna chu biak bk leh a chhnga thil awm zawng zawng enkawl leh awmhmun sawn apianga biak bk then fai te leh a bungrua zawng zawng zawn leh zar \hinte a ni. Heng mawhphurhnate hian hmun phiah te, kawngka hawn leh khar te, bungbl sil fai te leh puithiam \anpuite a huam vek bawk. He mawhphurhna an neih avang hian biak bk vlah an puan inte zarin an awm chilh ang a, Israel thlah pungkhawmho chunga Pathian thinurna a thlen loh nan biak bk chu hnam dang rawn inrawlh ve tur lakah an venghim reng tur a ni. Pathian chenna hmun thianghlim venhim chu an hna pawimawh tak a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

40

Israel fate zingah hetiang taka khawtlang inrelbawlna leh raldo tur thilah rawngbawltute an dah hrang daih hi a chhinchhiah tlak hle. Kohhranah hian mi zawng zawng kan pawimawh tlang vek a, kan mawhphurhna neih erawh a inang vek lem lo. Khawvelah hian Lalpa tana Krista sipai rinawm tak nih \heuh chu Pathian mite awm dan tur a ni.

Sawiho tur Kan Kohhran Inchhiarna hman \angkai dan leh nemngheh rawngbawltute kan thlir dan sawi ho ni se.

END NOTES 1. Biak bk leh Inbiakna puan in Kan zirlai buah leh Bible-ah pawh hian biak bk tih leh inbiakna puan in tih hi thil thuhmun sawi nan hman pawlh nawk nawk a ni a. Biak bk, sap \awnga tabernacle tia an lehlin hi a \awng bul Hebrai \awngah chuan Mishkan tih a ni a, chu chu Pathian chenna tihna a ni. Inbiakna puan in hi Hebrai \awng chuan Ohel Moed tih a ni a, Pathian leh Mosia thlalera mipuite hmuh phak lohva an inbiakna puan in sawi nana hman deuh \hin a ni. Amaherawhchu Thuthlung Hlui lehkhabu hmasa pangate hi thu lakna hnar hrang hrang a\anga thu lak khawm a nih avangin heng thu hnar hrang ziaktute hian a tir a\ang rengin heng \awngkamte hi an hman dan a inang thlip thlep lem lo niin a lang. Thu hnar hrang hrangte chawhpawlh vek tawh a nih avang hian
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

41

thliar hran a har tawh hle a, thil thuhmun sawi nan ngai mai ila a \ha ang e. 2. hnam tin aiawh, chhungkaw hotu pakhat zel Heta hnam tin aiawh, chhungkaw hotu hming ziak tlarte hian, zir mite zingah ngaih dan hrang a siam deuh. G.B. Gray-a chuan heng hmingte hi Babulon sal tan hnua lk khawm niin a ngai a. M. Noth-a erawh chuan heng hming list-te hi sal tan hma, Jeriko lk hnu, Davida hun hma si niin a ngai. Kellermann-a erawh chuan sal tan hnu lama mite niin a ngai thung. Heta hnam tin aiawh, chhungkaw hotu hming ziak tlarte hi, a tlangpuia lakin sal tan hnu lam chu pawm dan tlanglawn tak a ni. (Eryl W. Davies, The New Centenary Bible Commentary, Marshall Pickering, Harper Collins Publishers, 1995, p. 12-14. Philip J. Budd, Word Biblical Commentary, Volume 5, Numbers, Word Books Publisher : Texas, 1983, p. 4-6) 3. 4. N.H. Snaith, Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons Ltd. 1972, p. 254. Gordon J. Wenham, Numbers Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, 1993, p. 60f.

Thu \henkhat sawi fiahna Thlalerah (1:1) Thlalera Pathianin Israel-te a hruai khan awmze ril tak a nei a. Ramtiam luah tura a thlan, a mite lo buatsaih lawkna turin hmun hrehawm leh harsa thlaler hmunah a hruai a, an ni tin nunah a thupek an zawm theih nan leh an thlarau lam nunah pawh thianghlim taka Pathian Dan hnuaiah an intukluh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

42

tlat theihna turin kum sawmli dawn lai chu kaihruaiin a zirtir a. Ringtu nun tak tak inzirna leh \hanlenna hmun \ha ber ni fo chu thlaler hmun, hmun harsa leh hrehawm, loh theih lohva Pathian kuta tlukluhna hmun a ni. Chuvangin, Pathian pawhin ramtiam, Kanaan ram an luah hmaa a mi Israel-te lo buatsaih lwk nan Sinai thlaler chu a thlang niin a rinawm. Israel hnam hruaitute (1:4-16) Pathianin Mosia hnenah amah pui turin hnam tin a\angin chhungkaw puipa pakhat \heuh ruat turin a ti a. Hei hian Pathian chu thlei bik nei lo ni mah se, mipui inawpna fel tak nei tur chuan hruaitu inkhaidiat chhawng fel tak neih duhtu a nihzia a tilang. Hnam hrang hrang hruaitute hming a\ang hian Pathian chuan an hnam nun leh mi mal nunah thuk takin hmun a chang tih a hriat theih. Entir nan; Elizura Ka Pathian chu lungpui a ni, Selumiela Ka \hian chu Pathian a ni, Eliaba Pathian chu Pa a ni, Elisama Ka Pathianin a hria, Ahiezera Ka unaupa chu \anpuitu a ni etc. tih a\ang te hian. Kum sawmhnih chin chung lam(1:18) Pathianin Mosia hnena Israel mipuite chhiar tura a tih khan mi zawng zawng chhiar lovin mipa kum sawmhnih chin chauh chhiar turin a ti a. Hei hian a tum nia lang chu hmelmate bei thei tur sipai zat hriat a ni. Mipa, kum sawmhnih an tlin a\anga Israel mi puitlinga ngaih tawh phawt chu ral bei turin sipaia an \an a ngai a ni. Chu bkah Israel-te khawtlang nun kha mipa lalna (Patriarchal society) a ni a, chhiarpuiah pawh hian hmeichhiate leh naupang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

43

kum sawmhnih hnuai lam, rl la bei thei lova ngaihte chu chhiar an ni ve lo. Heng bkah hian Chhiarpui an neihna chhan pakhat nia lang chu ram insem thuah a ni. Israel mipuite chhiar an nih khan a chi chiin, a chhungkua kuain chhiar an ni a. Tichuan, chi tin leh chhungkaw tin tam dan azirin an ram chanpual tur kha an sem ta a ni. Levia thlahte(1:47) Mosia hova chhiarpui an neih \um hian Pathianin Levia thlahte chu Israel mite zinga chhiar ve lo turin a ti a. Pathian chenna in leh a bungrua zawng zawng enkawl turin a ruat zawk a ni. Pathian hian eng vangin nge Levia chite hi chhiar ve lo tura a tih leh sipaiah pawh \ang ve lo tura a tih bik tih hi a chhan hriat chian a har hle a. Tin, Levia chite chhiar tel loh hian Israel hnam zat hi a kiam phah lo va, Levia leh Josefa aiawhin Josefa fate pahnih - Manasea leh Ephraima thlahte chu chhiar an ni. Levia tih hi Phuar tihna a ni a, Jakoban Leaii laka a fapate zinga pathumna a ni (Gen. 35:23). Pathianin a chenna leh bungruate enkawl a, Israel mite zinga chhiar ve loh tura a tihna chhan ber ni wma lang chu - an chipuite leh Pathian thianghlimna ven leh humhim kawnga \hahnemngai taka bei \hintu an nih vang kha niin a lang (Gen. 34:25-31; Exod. 32:25-29). Chutianga Pathian leh a thianghlimna vawn him kawnga an \hahnemngaihna avang chuan Pathianin Israel mipuite a biakna hmun, biak bk leh a chhunga bungruate enkawl hna chu Levi mite chungah a nghat ta a ni. Hei hian Pathian duhtuizia leh firzia a tilang.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

44

ZIRLAI 4 HNAM TINTE RIAH HMUN TUR THLIAR FELNA


Chhiar tur : 2:1 34 Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 2 Israela thlahte chuan an chhngkaw chhinchhiahnate tar \heuhin an pwl tih dan angin an puan in an zar tur a ni: inbiakna puan in an \heuhin a velin an zar tur a ni: 34 Chutiang chuan Israela thlahte chuan an ti a; LALPAN Mosia thu a pk ang zelin a pwl pwlin puan in an zar a; tin, chutiang bawkin a chi chiin, a chhngkua kua zelin an chhuak thin a (2:1, 2, 34). Zirlai hmasaah khan Chhiarpui vawi khatna chanchin kan zir a. Tun \umah chuan, Hnam tinte riah hmun tur thliar felna kan zir dawn a ni. Riah hmun rem dan turah hian, a laiah biak bk a awm ang a, chu chu puithiamten chhim lam leh hmar lamah an hual ve ve ang. Levia chiten khawchhak lam leh khawthlang lamah an hual ve ve bawk ang. Hengte hi khawchhak lam leh khawthlang lamah te, chhim lam leh hmar lamah te, kil tinah Israel hnam thum zelin an hual leh \heuh dawn a ni. Israel hnam sawm leh pahnihte kha Levia chite tel lovin pawl liah in\henin, pawl khatah hnam thum zel an awm a. Khawchhak lamah pawl khat Juda pawlho, chhim
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

45

lamah pawl khat Reubena pawlho, khawthlang lamah pawl khat Ephraima pawlho leh hmar lamah pawl khat Dana pawlho an awm ang a. An riah hmun inrem dan tur chu hetiang hi a ni.

HMAR LAM Asera-DANA-Naphtalia DANA PAWL KHAWTHLANG LAM EPHRAIMA Manasea Benjamina (EPHRAIMA PAWL) Levia (Kohath) CHHIM LAM Gada-REUBENA-Simeona REUBENA PAWL Levia (Meraria) KHAWCHHAK LAM Isakara JUDA Zebuluna (JUDA PAWL)

Puithiam

BIAK BUK

Puithiam

1.

Khawchhak lama awm turte (2:1-9)

Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 2Israela thlahte chuan an chhngkaw chhinchhiahnate tar \heuhin an pwl tih dan angin an puan in an zar tur a ni: inbiakna puan in n \heuhin a velin an zar tur a ni: 3Ni lo chhuahna khawchhak lampanga an chhngkaw chhinchhiahna tarin puan in zar turte chu Juda pwlho an ni ang a: tin, Juda thlahte puipa tur chu Aminadaba
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

46

fapa Nasona a ni ang. 4A pwlte tam lam chu 74,600 an ni. 5Tin, a dawta puan inzartu turte chu Isakar chi an ni tur a ni. Isakara thlahte puipa tur chu Zuara fapa Nethanela a ni ang: 6A pwlte tam lam chu 54,400 an ni. 7 Tin, Zebulun chi te: Zebuluna thlahte puipa tur chu Helona fapa Eliaba a ni ang; 8A pwlte tam lam chu 57,400 an ni. 9An pwl tam dan azir zela Juda-ho an chhiarte chu 1,86,400 a ni. Anniho hian hma an hruai zel tur a ni. Khawchhak lama awmte hi pawl khatna, a hmahruai, kal hmasa zel tur Juda pawlho an ni a. Juda pawlhovah hian hnam pathum - Juda thlah te, Isakara thlahte leh Zebulun thlahte an awm ho va. Hei hi an awmhmun rem dan indawt a ni nghal a. Juda thlahte chhungkaw puanzar an zar a; hei hi anniho pawl aiawh puanzarah an hmang niin a lang. Puanzar bulah hian biak bk hawiin bk an rem a. Juda thlahte zinga hruaitu chu Nasona, Aminadaba fapa a ni a, Isakara thlahte zinga hruaitu chu Nethanela, Zuara fapa a ni a; Zebuluna thlahte zinga hruaitu chu Eliaba, Helona fapa a ni. Juda pawlho hnam thumte hi an vaiin mi 1,86,400 an ni. Pawl tih hi a \awng bul lam Hebraiah chuan saba tih a ni a; chu chu sipai (army) sawi nana hman theih a ni a, puanzar tih pawh hi sipai puanzar indona hmuna hman \hin sawina \awngkam a ni.1 Pathian mite chuan sipai rual angin fel takin riahhmun an rem a. Aigupta lal Rameses II sipaite pawh khan hetiang hian kum zabi 13-na (BC) hun lai khan sipai awmhmun an rem a; a laiah sipai lal dahin kil li bialin an inrem \hin niin an sawi. Pawl khatna khawchhak lama awmte hi Jakoba leh Leaii fate zinga a palina, pangana leh parukna hming putu hnamte an ni a (Gen. 29:35; 30:16-20). Jakoban a fate mal a sawm lai khan Juda chu a unaute zngah chawimawina
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

47

sng pk a ni a (Gen. 49:8-10). Juda indo mite chu rl donaah Israel mi dangte hmahruaitu tur an ni. 2. Chhim lama awm turte (2:10-17)

An chhngkaw chinchhiahna tarin a chhim lampangah Reuben-ho chu an awm ang a; Reubena thlah puipa tur chu Sedeura fapa Elizura a ni ang. 11A pwlte tam lam chu 46,500 a ni. 12Tin, a dawta zar tur chu Simeon chi an ni ang: Simeona thlahte puipa tur chu Zurisadaia fapa Selumiela a ni ang. 13A pwlte tam lam chu 59,300 an ni: 14tin, Gad chite: Gada thlahte puipa tur chu Reuela fapa Eliasapha a ni ang: 15a pwlte tam lam chu 45,650 an ni. 16Reuben-ho tam lam chu 1,51,450 a ni. Anni hi an dawta chuak tur an ni. Chutichuan inbiakna puan in chu a chhuak ang a, Levi-ho chu a laiah an awm ang a, an awmna zir zelin a pwl pwlin an kal theuh tur a ni.
17

Chhim lama awmte hi pawl hnihna, Reuben ho an ni a, pawl khatna Juda pawl dawta kal \hin tur an ni. Reuben hoah hian Reubena thlah te, Simeona thlahte leh Gada thlahte an awm ho va. Hei hi an riahhmun rem dan indawt a ni nghal. An pawl puanzarah Reubena thlahte chhungkaw puanzar an zar a; tichuan, buk an rem a. Reubena thlahte zinga hruaitu chu Elizura, Sedeura fapa a ni a. Simeona thlahte zinga hruaitu chu Selumiela, Zurisadaia fapa a ni a. Gada thlahte zinga hruaitu chu Eliasapha, Reuela fapa a ni. Reuben ho hi mi 1,51,450 an ni. Chhim lama awm, pawl hnihna Reubena leh Simeona te hi Jakoba leh Leaii-te fa tir leh a dawttu an ni a (Gen. 29:31-33). Gada chu Jakoba fa pasarihna, Leaii chhiahhlawh Zilpaii laka a fa tir a ni ve thung (Gen. 30:9,10).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

48

3.

Khawthlang lama awm turte (2:18-24)

An chhngkaw chhinchhiahna tarin a thlang lampangah chuan Ephraim-ho an awm ang a: Ephraima thlahte puipa tur chu Amihuda fapa Elisama a ni ang. 19 A pwlte tam lam chu 40,500 an ni. 20Tin, a dawtah chuan Manase chi an ni ang: Manasea thlahte puipa tur chu Pedazura fapa Gamaliela a ni ang: 21a pwl tam lam chu 32,200 an ni. 22Tin, a dawt lehah Benjamin chite: Benjamina thlahte puipa tur chu Gideonia fapa Abidana a ni ang: 23a pwlte tam lam chu 35,400 an ni. 24Tin, Ephraim-hote tam lam chu 1,08,100 an ni. Tin, a dawttu dawt lehtuah an chhuak tur a ni. Khawthlang lama awmte hi pawl thumna Ephraim ho an ni a. Pawl thumnaah hian Ephraima thlah te, Manasea thlah te, Benjamina thlahte an awm ho va. An hming indawt dan ang hian riahhmun pawh an rem nghal a, buk an zar a. Pawl thumna puanzarah hian Ephraima thlahte chhungkaw puanzar an zar a ni. Ephraima thlahte zinga an hruaitu chu Elisama, Amihuda fapa a ni a. Benjamina thlahte zinga an hruaitu chu Abidana, Gideonia fapa a ni. Pawl thumna Ephraim ho hi mi 1,08,100 an ni. Ephraima leh Manasea-te hi Josefa fate an ni a; Josefa hi Jakoban Rakili laka a fa u zawk a ni (Gen. 30: 22-24). Benjamina hi Jakoba fa naupang ber a ni bawk (Gen. 35:16-18). Jakoba fa sawm leh pahnihte kha Israel hnam sawmpahnih lo chhuahna a ni a. Hnam tinte riahhmun tur thliar felnaah hian Josefa thlah, Ephraima leh Manasea-te chu riahhmun a hranga siam ve ve an ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

49

4.

Hmar lama awm turte (2:25-34)


25

An chhngkaw chhinchhiahna tarin Dan-ho chu a hmar lampangah an awm ang: Dana thlahte puipa tur chu Amisadaia fapa Ahiezera a ni ang. 26A pwlte tam lam chu 62,700 an ni. 27Tin, a dawta puan in zar tur chu Aser chi an ni ang: Asera thlahte puipa tur chu Okrana fapa Pagiela a ni ang: 28a pwlte tam lam chu 41,500 an ni. 29Tin, a dawt lehah Naphtali chite: Naphtalia thlahte puipa tur chu Enana fapa Ahira a ni ang: 30a pwlte tam lam chu 53,400 an ni. 31Dan-ho tam lam chu 1,57,600 an ni. Tin, anniho hian apwl pwla chhuakin hnu an dal zel tur a ni. Heng hi Israela thlahte chhngkaw tina mi an chhiarte chu, an tam lam 6,03,550 an ni. 33Levi-ho erawh chu Israel thlahte zinga chhiar an ni ve lo, LALPAN Mosia thu a pk ang khan. 34Chutiang chuan Israela thlahte chuan an ti a; LALPAN Mosia thu a pk ang zelin a pwl pwlin puan in an zar a; tin, chutiang bawkin a chi chiin, a chhngkua kua zelin an chhuak thin a.
32

Hmar lama awm tur, buk rem turte hi Dan ho an ni a, hnu an dal zel tur a ni. Dan hoah hian Dana thlah te, Asera thlah te, Naphtalia thlahte an awm ho va. An pawl chhinchhiahna puanzar atan, Dana thlahte chhungkaw puanzar an zar a, a bulah buk an rem a. Dana thlahte zinga an hruaitu chu Ahiezera, Amisadaia fapa a ni. Asera thlahte zinga hruaitu chu Pagiela, Okrana fapa a ni a. Naphtalia thlahte zinga an hruaitu chu Ahira, Enana fapa a ni. Dan pawlhovah hian mi 1,57,000 an awm. Dana hi Rakili chhiahhlawh Bilhaii laka Jakoba fa hmasa a ni a, hmar lam riahhmuna awmte hmahruaitu a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

50

ni (Gen. 30:4-6). Naphtali chu Bilhaii laka a fa pahnihna a ni a (Gen. 30:7-8). Asera hi Leaii chhiahhlawh Zilpaii laka Jakoba fa pahnihna a ni thung (Gen. 30:9-13). Hnam tinte riahhmun tur thliar felnaah hian a tlangpuiin thlahtu, hringtu nute dinhmun zulzuia kalpui niin zirtu \henkhat chuan an ngai a. Leaii fate hming a lang hmasa a, a dawtah Rakili fate, a dawt lehah bawihnu Zilpaii leh Bilhaii fate an lo lang a. Leaii hi a laizawn Rakili aia a upat zawk avangin a fate hi an lang hmasa nia ngaih a ni. Israel fate, ramtiam pana an kal zelnaah riahhmun rem dan indawt ang hian an kal zel tur a ni.

Sawi ho tur Kan Kohhran ah te, khawtlang ah te, chhungkuaah te Pathianin tun aia hmun laili zawk a chan theih dan a awm ang em?

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers Marshall Pickering, Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 21. Israel hnam hrang hrangte inrem dan a\ang hian Peter John Naylor chuan zir tur pathum awmin a ngai a, chungte chu:

Hnam hrang hrang riah hmun inrem dan:

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

51

1)

Hmun laili taka Pathian chenna, biak bk awm hian Pathian chu a mite zingah a awm tih a entir a. Pathian chu an thlahtute a\angin a mite Pathian a nihzia an vawng tlat a, chu chu Bible thupui ber leh a thil tum ber a ni \hin (Sam 46:5, 10-11;Thup. 21:3; 22-23; 22:1-5). Pathian thianghlimzia tihlanna tur leh Israel hnamte chu biak bk tibuai lo turin an awmna tur rem fel a ni a. Biak bk a\ang hian engtia hlaah nge an awm tih chu tarlan ni chiah lo mah se Levi-hote hian thawl taka an chet vel theihna tur hmun awl zau \ha tak chu an nei ngei ang tih a rin theih. Jordan lui an kan dawn pawh khan Lalpa thuthlung bawm leh mipuite inkarah metre 1000 vel a tla tih kan hmu bawk (Jos. 3:4). Heng a\angte hian Pathian chu thianghlimna tihbawrhban avanga an thih mai loh nan mipui nawlpui lak a\angin an indah hrang \hin a ni tih kan hmu. Biak bk chhak lam ni chhuahna lama awm chu zahawmna leh chawimawina a ni a, chutah chuan Mosia leh Arona leh a fapaten awmhmun an khuar a (3:38). Tin, chhak lamah hian Juda-hote an awm bawk a, chu chuan Juda-te chu Israel hnam pum pui hruaitu an ni tih a lantir.

2)

3)

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

52

ZIRLAI 5 PUITHIAMTE DINHMUN


Chhiar tur : 3:1-51 Thu vawn : Arona leh a fapate chu i ruat ang a, an puithiam nihna chu an chang reng ang; hnam dang rawn inrawlhte chu tihhlum an ni ang, tiin (3:10). Tun \umah hian Puithiamte dinhmun kan zir dawn a. Arona fate Nadaba leh Abihua te chanchin te, Levia chite puithiam hna chanvote, Levia chite chhiar tura thupek leh Levia chiten Israel-ho fa tir ai an awh thu te kan zir dawn a ni. 1. Arona fate (3:1-4)
1

Henghote hi, Sinai tlnga LALPAN Mosia a biak laia Arona leh Mosia chhuana mite an ni. 2Tin, Arona fapate hming chu a upa ber Nadaba te, Abihua te, Eleazara te, Ithamara te an ni. 3Heng hi puithiam atana hriak thih, puithiam hnathawk tura a tihhran Arona fapate hming chu a ni. 4Tin, Nadaba leh Abihua chu Sinai thlalera mei thiang lo, LALPA hmaa a hlan lai khan LALPA hmaah an thi a, fa an nei lo: Eleazara leh Ithamara chuan an pa Arona dam laia puithiam hna hi an thawk a. Nadaba leh Abihua te hi Arona fa upate an ni a. Biblea kan hmuh ang hian an naute chu Eleazara leh Ithamara te an ni a. An nu, Arona nupui chu Elisebi a ni (Exod.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

53

6:23). An unau li hian Sinai tlangah Mosian puithiam ni tura a nemngheh, hriakthih leh serh hran an ni a (3:3; Exod. 29:1-37; 30:22-33; 40:12-15; Lev. 8). Leviticus 10:1,2ah chuan, Tin, Arona fapa, Nadaba leh Abihua te chuan an mei lakna chu an la ve ve a, chutah chuan meiling an dah a, rimtui an phul a, LALPA hmaah a thupk lohvin mei hman loh chi an hlan a. Chutichuan, LALPA hma a\angin mei a lo chhuak a, anni chu a knghlum a, LALPA hmaah chuan an thi ta a, tih kan hmu a. Eleazara leh Ithamara chauh chu an pa Arona dam laia puithiam hna thawk an ni ta a ni. Arona fapate chanchin hian Lalpa duhzawnga rawngbawl pawimawhzia min hriattir a ni. 2. Levia chite puithiam hna chanvo (3:5-10)
5

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6Levi chite chu, puithiam Arona hnenah hruai la, a rawng an bawl theih nan a hnenah awmtir rawh. 7Tin, anni chuan biak bka rawngbawl hna thawkin inbiakna puan in bulah amah leh pungkhawm zawng zawng pualah rawng an bawl ang. 8 Tin, bungrua zawng zawng an vawng ang a, Israela thlahte puala biak bk rawngbawl hna an thawk ang. 9 Tin, Levi-hote chu Arona leh a fapate hnenah i hlan ang a: Israela thlahte pualah a hnena hlan an ni. 10Arona leh a fapate chu i ruat ang a, an puithiam nihna chu an chang reng ang; hnam dang rawn inrawlhte chu tihhlum an ni ang, tiin. Levia chite hi puithiam hnam an ni a, ral do thei tur sipai zat chhiarnaah pawh khan chhiar tel an ni ve lo. He laiah hian an puithiam hna chanvo chipchiar takin kan hmu a. Arona fate Eleazara leh Ithamara thlah kal zel chauh chu puithiam hna thawk tura tih an lo ni ta a, mi dang lo inrawlh ve chu tihhlum zel tur an ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

54

Levia chi, puithiam hna thawk lo tur, Arona thlah ni ve lote chu puithiamho pui tur leh rawngbawl turin ruat an ni a. An tih tur te chu: 1) Biak bka hna thawh tur awm apiang an thawk ang. 2) Puithiam leh mipuite rawng an bawl ang. 3) Biak bk chhnga thil awm zawng zawng an enkawl ang. 4) Biak bka Israel mi lo kalte an lo dawngsawng ang. Babulon sal tan hnu lama Ezra hun lai vel khan Levia chite hnuaiah hian Temple rawngbawltute an awm a, ram dang mi, hnam dang an ni ber a, Nethinim tih an ni a.1 Thil petute, thil hlantute tihna a ni. Heng mite hi hun lo kal zelah chuan an lo pawimawh chho ve tial tial a. Levia chite dinhmun tlukpui deuhthaw hialah an lo awm ve a ni awm e. 3.
15

Levia chite chhiar tur thupek (3:14-20)


14

Tin, LALPAN Sinai thlalerah Mosia a bia a, Levia thlahte chu a chhngkua kua leh a thlah thlahin chhiar la: mipa tawh phawt chu thla khat achin chung lam chu i chhiar tur a ni, tiin. 16Tichuan Mosia chuan a tih tura thupk angin LALPA thu ang chuan a chhiar hlawm a. 17Levia fapate hming chu Gersona te, Kohatha te, Meraria te an ni. 18Tin, an thlahtu Gersona fapate hming Libnia leh Simeia an ni.19An thlahtu Kohatha fapate chu Amrama te, Izhara te, Hebrona te, Uziela te an ni. 20An thlahtu Meraria fapate chu Malia leh Musia
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

55

an ni. Heng hi an chhngkua ang zela Levi-ho thlahte chu an ni. Levia thlahte chuan tih tur hna chanpual bik an neih avangin a hranga chhiar tur an ni a. Israel hnam ral do thei tur chhiarpui pangngaiah chuan mipa kum sawmhnih chin leh a chung lam chauh chhiar an nih laiin, Levia chite chu mipa thla khata upa chin chhiar tur an ni. Chutiang chuan Mosia chu chhiar tura thupek a ni. Levia fapate chu Gersona te, Kohatha te, Meraria te an ni. Gersona hian fa pahnih, Libnia leh Simeia a nei a; Kohatha hian fa pali, Amrama te, Izhara te, Hebrona te, Uziela te a nei a; Meraria hian fa pahnih, Malia leh Musia a nei bawk. An hming hi an thlahte chuan hnam hmingah an hmang ta zel a ni. 4. Levia chite chhiarpui (3:21-39)
21

Gersona chu Libni-ho leh Simeiho thlahtu a ni: heng hi Gerson-ho thlahte an ni. 22Mipa zawng zawng thla khat achin chung lam an chhiarte chu 7,500 zet an tling a. 23 Gerson-ho thlahte chuan an puan in chu biak bk thlang lampangah an zar tur a ni. 24Tin, Gerson-ho chhngkaw puipa chu Laela fapa Eliasapha a ni ang. 25Gersona faten inbiakna puan ina an enkawl tur chu biak bk leh puan in a ni ang, a chung te, inbiakna puan in kawngkhar puan zar te, 26a kawtlai zar te, biak bk bula a kawtlai kawngkhar puan zar te, maicham vela mi te, chuta hman tur hrui zawng zawngte nen. Tin, Kohatha chu Amram-ho te, Izhar-ho te, Hebronho te, Uziel-hote thlahtu a ni: hengho hi Kohatha thlahte an ni. 28Mipa zawng zawng thla khat achin chung lam an chhiar dan ang chuan 8,600 an ni, hmun thianghlim
27

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

56

enkawltu tur chu. 29Kohatha fapate thlahte chu biak bk chhim lampangah an puan in an zar tur a ni. 30Kohathho thlahte chhngkaw puipa tur chu Uziela fapa Elizaphana a ni ang. 31An enkawl tur chu, bawm te, dawhkan te, sathau khawnvardahna te, maicham te, hmun thianghlima rawngbawlna bungbl zawng zawng te, puan zar te, chuta rawngbawlna thil zawng zawngte a ni ang. 32Tin, puithiam Arona fapa Eleazara chu Leviho puipate puipa a ni ang a, hmun thianghlim enkawltute chu a ho vang. Meraria chu Mali-ho leh Musi-ho thlahtu a ni. Heng hi Meraria thlahte an ni. 34Mipa zawng zawng thla khat achin chung lam an chhiar dan ang chuan 6,200 an ni. 35 Meraria thlah chungkaw puipa chu Abihaila fapa Zuriela a ni a: biak bk hmar lampangah an puan in an zar tur a ni. 36Meraria fapate enkawl tura ruat chu biak bk ban rem khawm te, a bangrel te, a ban te, a nghahchhan kerkuak te, a hmanrua zawng zawng te, rawngbawlna hmanrua zawng zawngte an ni a: 37a kawt hung velna ban te, a nghahchhan kerkuak te, a kilhbehna leh a hruite nen. 38Biak bk chhak lampang inbiakna puan in bul, ni chhuahna lama puan in zartu tur chu Mosia leh Arona leh a fapate an ni ang a, hmun thianghlimah Israela thlahte pualah a \ul apiang an thawk ang; hnam dang rawn inrawlh apiang chu tihhlum tur an ni ang, tiin. 39LALPA thupka Levi-ho a thlah thlaha mipa zawng zawng thla khat achin chung lam Mosia leh Aronan an chhiar zawng zawng chu 22,000 an ni.
33

Levia chite chhiarpuiah hian Gersona, Kohatha leh Meraria thlahte chhiar an ni a, an awmhmun tur te, an hruaitu hming te leh biak bk bungrua an enkawl turte sem fel vek a ni. Levia chi mipa, thla khata upa chin chu
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

57

chhiar vek an ni. Gerson thlah an chhiarte chu 7,500 an ni a. Kohatha thlah an chhiarte chu 8,600 leh Merari thlah an chhiarte chu 6,200 an ni a. An vaiin 22,300 an ni. Mahse, 3:39 a khaikhawmnaah hian mi 22,000 tiin a sawi a. Hetah hian Kohatha chia chhiarte 8,600 tih hi 8,300 tih tur zawk niin mi thiamten an ngai.2 Chutiang a nih chuan 22,000 a ni ang a, a inmil thlap tawh ang. Hei hi pawm dan tlanglawn tak a ni. Gersona thlah hi biak bk khawthlang lama buk rem tur an ni a. An hruaitu chu Eliasapha a ni. Biak bk enkawltu ber an ni a. An mawhphurhnate chu in chhung te, a pindan puanzar te, a tual luhna puanzarte a ni. Kohatha thlahte hi biak bk bungraw thianghlim ber berte enkawlna kawnga mawhphurtute an ni a. An hruaitu chu Elizaphana a ni. An mawhphurhnate chu: Biak bk, Thuthlung Bawm, dawhkan, khawnvar dahna, Hmun Thianghlim Ber luhna puanzar te a ni. Merari thlahte hi biak bk hmar lama buk rem tur an ni a, an hruaitu chu Zuriela, Abihaila fapa a ni. An enkawl turte chu: biak bk ban rem khawm, a kaihna hrui, a hungna ban te, a bul\hut te, a khen nghehna te an enkawl ang. Levia chite zinga an hotu, Hmun Thianghlim enkawltute thu lakna ber chu Eleazara, puithiam Arona fapa a ni. Puithiamte hi hmun pawimawh lai tak biak bk khawchhak lama bk rem tur an ni. Arona leh a fate, puithiamte chauh hi Israel-te aiawha a \ul hun apianga Hmun Thianghlima rawngbawltu tur an ni. Mi dang tel ve chu tihhlum tur a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

58

5.

Levia chiten Israel-ho fatir ai an awh (3:11-13; 40-51)


11

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 12Ngai teh, Levi-hote hi Israela thlahte zing ata Israela thlahte fa tir chhul keu hmasa ber aiah keimah ngeiin ka lak an ni a; Levi-ho chu ka ta an ni ang: 13fa tir zawng zawng chu ka ta an ni si a; Aigupta rama fa tir zawng zawng ka tihhlum ni khan Israelte zinga fa tir zawng zawng, a mihring a ranin ka pual atan ka hauh a ni: ka ta an ni ang; kei hi LALPA chu ka ni, tiin. Tin, LALPAN Mosia hnenah, Israela thahte zinga fa tir, mipa, thla khat a chin chung lam zawng zawng chhiar la, ka ta an ni, a zat hre rawh. 41Tin, Levi-hote chu (LALPA chu ka ni a) Israel thlahte zinga fa tir zawng zawng aiah ka hauh a ni; tin, Levi-ho rante chu Israela thlahte ran zawng zawnga piang hmasa ber aiah, a ti a. 42 Tin, Mosia chuan LALPAN thu a pk angin Israela thlahte zinga fa tir zawng zawng chu a chhiar a. 43An hming indawt ang zela thla khat a chin chung lam fa tir mipa zawng zawng an chhiarte chu 22,273 an ni.
40

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 45Israela thlahte zinga fa tir zawng zawng aiah Levi-ho chu la a, an ran aiah Levi-ho ran; Levi-ho chu ka ta an ni ang; kei hi LALPA chu ka ni. 46Tin, Levi-hote aia an tamna Israela thlahte fa tir 273 tlanna turin, 47mi pakhat tan sekel 5 \heuh i la tur ani; hmun thianghlima sekel hman tur a ni, (sekel chu gerah 20 a ni): 48a chuangho tlanna sum chu Arona leh a fapate i pe tur a ni, tiin. 49Tin, Mosia chuan Levihovin an tlan baka an tlanna sum chu a la a; 50Israela thlahte fa tir lak a\angin sum chu a la a; hmun thianghlim sekel angin 1,365 a la a. 51LALPAN Mosia thu a pk,
44

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

59

LALPA thu angin Mosia chuan tlanna sum chu Arona leh a fapate a pe a. Hmanlai mite zngah chuan fapa upa ber hian chhungkuaah dinhmun pawimawh tak an luah \hin. Israel-te Aigupta chhuahsan tura an inpuahchah lai khan Pathianin Mosia hnenah an fapa upa berte leh an ran rual zinga piang hmasa berte chu Pathian tana serh hrang turin a hrilh a (Exod. 13:1,2; 11-16; Lev. 27:26). Piang hmasa ber, a pa tawh phawt chu ka ta a ni. I ran vulh, bawng leh beram no neih hmasak ber, a pa chu, min pe tur a ni, tiin Exodus 34:19-ah a lo lang a. Numbers 3:12fah pawh hian, Israel-te thlah, an fa tir, piang hmasa, ka ta turte aiah Levia chite hi ka la ta a ni, anni chu ka ta, ka pual an ni ang. Aigupta mite fa tir ka thah ni a\ang khan fa hrin hmasa berte hi ka ta an ni; Israel-te chu an fa tir, an ran piang hmasate nen ka zuah a, ka ta tur vek an ni, LALPA ka nih hi, (lehlin thar) tiin kan hmu a. Tichuan, Levia chiten Israel-ho fa tir ai an awhna thu a lo lang ta. Levia chiten Israel-ho fa tir ai an awh bkah Israel-te ran piang hmasa ber aiah Levia chite ran chu Lalpa tana dah a ni ta bawk a ni. Chutichuan, LALPA thupk angin Israel thlah fa tr zawng zawng thla khat chin chung lam an chhiar a, 22,273 an ni a. Levia chite 22,000 ai khan mi 273-in an tam a. An tamna zawng hi Israel-ten suma tlan chhuah tur a ni a, mi pakhat tlanna man chu sekel nga zel a ni a, sekel 1365 a ni. Sekel khat hi gram 16 vela rit a ni. Israel-te Pathian biakna hmuna Levia chite rawngbawl hna chanvo neihte kha mawhphurhna sang tak leh ropui tak angin a lang lo a ni mai thei. Mahse, an rawngbawl hna chanvote kha Pathian rawngbawlna hna
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

60

ropui leh pawimawh tak a ni. Levia chite khan Israel fa tir ai an awh a, dinhmun pawimawh takah an ding a, Lalpa ta an ni. Lal Isua zara van khua leh tui nihna changtu Kohhranhote pawh dinhmun pawimawh takah kan ding a, Lalpa ta kan ni.

Sawi ho tur Pathian duh loh zawnga rawngbawl hi eng ang taka hlauhawm nge ni ang?

END NOTES Levia chite zat Mi thiamte chuan Kohatha thlahte belhkhawm hi 8,600 ni lovin 8,300 zawk turah an ngai. Hebrai \awngah chuan w chu paruk tihna a ni a, vlv chu pathum (3) tihna a ni. Chuvangin, helaiah hian a hnua an ziak chhawn lehna ah l hi an hmaih palh niin an ngai. 1. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 14. Gordon J. Wenham, Numbers Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-varsity Press, p. 75. Arona leh a fate puithiam atana dah hran thu hi Exodus 28-29 leh Leviticus 8-9 lamah pawh kan hmu tawh a, Levi chite zinga dinhmun pawimawh ber
www.mizoramsynod.org

2.

Arona leh Mosia chhuante (3:1)

NUMBERS

61

luahtute an ni. Helai thuah hian Mosia hming a lo lang ve naa a thlahte chhui a ni ve lo. Leviticus 10 lama kan hmuh tawh angin helaiah hian Arona fapa upa ber Nadaba leh a dawttu Abihua te chu Sinai thlalerah mei thianglo an hlan avangin Lalpan a tihhlum thu kan hmu a. Hei hian a rawngbawlna serh leh sang thila Pathian duhtuizia a tilang. Tin, chu bkah a rawngbawltute chunga Pathian duh fir bikzia kan hmu bawk. Hriak thih, tihhran (3:3) Arona leh a fapate kha puithiam hna thawk turin hriak thiha serh hran an ni a. Helaia tih hran tih \awngkam hi a \awng bul lama a awmziaah chuan kut tihkhah tihna a ni. A awmzia chiang taka hriat ni lo mah se a kawh tum ber nia lang chu tu pawh puithiam tur emaw rawngbawlna hna bik thawk tur emawa serh hran a lo nih tawh chuan thil danga inhambuai thei tawh lo turin a hna leh mawhphurhna chuan a kut tihkhah a lo ni ta a. A duh ang leh a chak zawnga a hman a thiang tawh lo tih a entir.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

62

ZIRLAI 6 LEVIA CHITE RAWNGBAWLNA

Chhiar tur : 4:1-49 Thu vawn : Mosia hmanga LALPA thupk angin mi tin an thawh tur leh an chanpual tur zir zelin chhiar an ni a: chutiang tak chuan LALPAN Mosia thu a pk anga chhiar an ni (4:49) Zirlai hmasaah khan Puithiamte dinhmun, an hna chanvo, inchhiarna leh Levia chiten Israel-ho fa tir ai an awh thute kan zir tawh a. Vawiinah chuan Levia chite rawngbawlna, an rawngbawl hna thawh tur hrang hrangte leh biak bka rawngbawl hna thawk tlak chhiar thu kan zir dawn a ni. Tun \uma Levia chite chhiar lehna turah hian rawngbawl hna thawk tlak kum sawmthum a\anga kum sawmnga chin chhiar tur a ni a. An rawngbawl hna chanvo lam Zirlaibuin a sawi hmasa a. 1. Kohatha thlahte rawngbawl hna chanvo (4:1-20) Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 2Levia fate zinga Kohatha thlahte, a thlah thlahin, a chhngkua kuain, 3kum sawmthum achin chung lam, kum sawmnga thlengin rawngbawlna hna, inbiakna puan ina thawk tur zawng zawng zat chu chhiar vek rawh u. 4Inbiakna puan in hmun thianghlim bera Kohatha fapate hnathawh tur chu hei hi a ni: 5awmhmun an sawn dawn apiangin Arona
1

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

63

chu a fapate nen an lut ang a, hmun thianghlim puan zar an hlip thla ang a, chu chuan thuthlung bawm an khuh ang a: 6chu chu savun tha miin an khuh ang a, chu chu puan dum pwlin an khuh ang a, a zawnfung an vuah tur a ni. 7Tin, entirna chhang dawhkan chungah puan dum pwl an phah ang a, chutah chuan thleng te, fiante, berhbute leh note a bun chhuahna tur an dah tur a ni; tin, chatlak lova chhang dah chu chutah chuan a awm tur a ni. 8chu chu puan senin an khuh ang a; a khuhna savun tha miin an khuh ang a, a zawnfung an vuah tur a ni. 9 Tin, a entu khawnvar dahna leh chu mi atana an hman tur a khawnvarte, a chaichehte, a vap dahnate, hriak bur zawng zawngte puan dum pwlin an khuh tur a ni: 10chu mi leh a hmanrua zawng zawng chu a khuhna savun tha mia khuhin a zawnnaah an dah tur a ni. Tin, rangkachak maicham chu puan dum pwlin an khuh ang a, a khuhna savun tha miin an khuh leh ang a, a zawnfung an vuah tur a ni; 12hmun thianghlima an hmanrua, rawngbawlna bungbl zawng zawng chu an la vek ang a, puan dum pwlin an fun ang a, a khuhna savun tha miin an khuh ang a, a zawnnaah an dah tur a ni. 13 Tin, maichama meivap chu an lawk fai ang a, a chungah puan dum pwl an phah ang a, 14tin, a chungah chuan an rawngbawl velna bungbl zawng zawng, mei lakna te, sa thurna thir kawm te, vutlawhna te, maihun te, maicham bungbl zawng zawngte an dah ang a; tin, a khuhna savun tha miin an khuh ang a, a zawnfung an vuah tur a ni.
11

Tin, Arona leh a fapaten hmun thianglim leh hmun thianghlim bungrua zawng zawng an khuh zawha, awmhmun sawn dawn apiangin Kohatha fapate chu a zawn turin an lo thawk thin ang a: nimahsela thil
15

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

64

thianghlimte chu an khawih tur a ni lo, an khawih zawngin an thi ang. Chung chu inbiakna puan ina Kohatha fapate chanpual tur a ni. 16Tin, puithiam Arona fapa Eleazara thawh tur chu, chhit tur hriak te, rimtui te, chatlak lova chhangphut thilhlan te, hriak thih mi te, biak bk, chuta thil awm zawng zawng te, hmun thianghlim leh a bungruate ngaihtuah vel a ni, tiin. Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 18Kohatha thlah chhngkua chu Levi-ho zing ata bo mai lova, thil thianghlimte khawih lova thi lova an awm theih nan hetiang hian ti rawh u: 19Arona leh a fapate chu lut sela, an thawh tur leh an chanpual tur \heuh ruatsak rawh se; 20 amaherawhchu thil thianghlim en turin rei lo te pawh lut suh se, an luh chuan an thi ang, tiin.
17

Biak bka Kohatha thlahte rawngbawl hna chanvo tur chu thil thianghlim berte enkawl a ni a. Awmhmun sawn dawnah erawh chuan Arona leh a faten heng thil thianghlim berte hi zawn mai turin an tuam fel vek ang a. Kohatha faten an zawn ang a; mahse, thil thianghlimte chu an khawih tur a ni lo, an khawih chuan an thi ang. Zawn tura buatsaih lai pawh an en tur a ni lo. Kohatha fate zawn tur hmanrua leh bungbl thianghlim tihfel turte chu hengte hi a ni: A hmasain Arona leh a faten Hmun Thianghlim ber pindan puanzar an hlip ang a, chu chuan Thuthlung Bawm an khuh ang a, Savun \ha chiin an khuh leh ang a, chu chu puan dumpawlin an khuh leh ang a, zawnfung an vuah ang. A dawtah chuan, chhang serh dahna dawhkan chungah puan dumpawl an phah ang a, chutah chuan thleng te, bel te, berhbu te, no te an dah ang a, chhang serh an dah bawk ang a. Chung chu puan sendukin an khuh ang a, zawnfung an vuah ang. Khawnvar zar bawr1 te, chaicheh te, dawnthleng leh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

65

hriak burte chu puan dumpawlin an khuh ang a, hmanrua zawng zawng savun \ha chiin an khuh ang a, a zawnnaah an dah ang. A dawt lehah chuan Rangkachaka luan maicham chu puan dumpawlin an khuh ang a, savun \ha chiin an khuh leh ang a, zawnfung an vuah ang. Hmun Thianghlima bungbl zawng zawng chu puan dumpawlin an fun ang a, a zawnnaah an dah ang. Maichama meivap an lawk fai ang a, puan sendukin an khuh ang a, (lehlin thar). A chungah rawngbawlna bungbl- meilakna te, thirkut te, vutlawhna te, chawhtawlh te, maicham bungbl zawng zawngte an dah vek ang a, savun \ha chiin an khuh ang a, zawnfung an vuah ang. Awmhmun sawn hunah heng hmanrua leh bungbl thianghlim tuam fel sate hi Kohatha faten an zawn ang. Zawn turte hi rawng awmze nei takin tuam a ni a. Thil thianghlim berte chu puan dumpawlin an khuh a. Thuthlung Bawm chu a hriat hran hle a ni. 2. Gersona leh Meraria thlahte hna chanvo (4:21-33)
21

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 22Gersona fapate pawh an chhngkua kuain, a thlah thlahin chhiar vek rawh; 23kum sawmthum achin chung lam kum sawmnga mi thlengin rawngbawlna hna inbiakna puan ina thawk tur zawng zawng zat chu chhiar vek rawh. 24Gersona thlahho chanpual chu rawngbawl lam leh phurh lam a ni: 25biak bk puan zar te, inbiakna puan in te, a khuhna te, a chung khuhna savun tha mi vun te, inbiakna puan in kawngkhar puan zar te, 26kawt hung puan zar te, kawt hung kawngkhar puan zar te, biak bk leh maicham bula mi, a hrui te, an hmanrua zawng zawngte an phur ang a, tih tul apiang an ti tur a ni. 27Gersona thlahte chuan Arona leh a fate kawhhmuh ang zelin hna an thawk ang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

66

a, an tih tur te te chena ruatsak turin thu i neihtir ang. 28 Chung chu inbiakna puan ina Gersona thlahte thawh chu a ni: an tih tur chu puithiam Arona fapa Ithamara ruat tur a ni. Meraria fapate chu, a thlah thlahin a chhngkua kuain i chhiar tur a ni; 30kum sawmthum a chin chung lam kum sawmnga mi thlengin inbiakna puan ina thawk tur zat i chhiar vek tur a ni. 31Inbiakna puan ina an hnathawh, an chanpual tur chu hei hi a ni - biak bk ban rem khawm te, a bangrel te, a ban te, a nghahchhan kerkuak te, 32a kawt hung velna ban te, a nghah chhan kerkuak te, a kilhbehna te, a hrui te, a hmanrua zawng zawng leh a hmanraw dang zawng zawng phurh te: a hming lam zel \heuhin an chanpual tur i ruatsak tur a ni. 33 Chung chu an ni, puithiam Arona fapa Ithamara hova inbiakna puan ina Meraria fapate thlahtehovin an tih tur te te chena an rawngbawl dan tur chu, tiin.
29

Gersona thlahte rawngbawl hna chanvote chu biak bk puanzar, a chung khuhna, a thuahna, a khuhna savun, kawngka puanzar, buk leh maicham tual hungna puanzar, buk luhna kawngka puanzar, a hrui leh a hmanrua zawng zawng enkawlte leh zawn \hin te hi a ni a, Arona leh a faten an ruatsak tih tur \ul apiang an ti tur a ni a, tih tur \ul chu puithiam Arona fapa Ithamaran a kawhhmuh \hin. Meraria thlahte rawngbawl hna chanvo, an tih tur pual leh an thil phurh turte chu: Bk hmanrua- a bangrel, a ban leh a bul\hut, tual hungna ban leh a bul\hut, bk kilh behna, a kaihna hrui leh a hmanrua zawng zawngte an ni a. Puithiam Arona fapa Ithamaran an tih tur a kawhhmuh \hin.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

67

Kohatha thlahten an thil phurh tur buatsaih leh khawih pawh an tih loh laiin Gersona leh Meraria thlahte chuan puithiamte kaihhruaina hnuaiah anmahniin an khawih vek a. Gersona thlahte hian bawng tawlailir pahnih an hmang a, Meraria thlahte chuan bawngtawlailir pali an hmang (7:4ff). 3. Levia chite chhiarpui (4:34-49)
34

Tichuan, Mosia leh Arona leh pungkhawmho zinga puipate chuan Kohath-ho fapate chu a thlah thlahin, a chhngkua kuain, 35inbiakna puan ina thawk tur zat chu kum sawmthum achin chung lam kum sawmnga mi thlengin an chhiar a. 36Chungho a thlah thlahin an chhiar chu 2,750 an ni. 37chung chu an ni, inbiakna puan ina rawngbawl thin Kohath-ho thlah an chhiar, Mosia hmanga LALPA thupk anga Mosia leh Aronan an chhiarte chu. Tin, Gersona fapate, inbiakna puan ina thawk tura rawngbawl zat tur chu a thlah thlahin, a chhngkua kuain kum sawmthum achin chung lam kum sawmnga mi thlenga chhiar an ni a; 40chung a thlah thlaha, a chhngkua kuaa an chhiarte chu 2,630 an ni. 41Chung chu an ni, Gersona fapate thlahho inbiakna puan ina rawngbawlho zawng zawng, LALPA thupk anga Mosia leh Aronan an chhiarte chu.
38,39

Tin, Meraria fapate, inbiakna puan ina thawk tura rawngbawl zat tur chu, a thlah thlahin, a chhngkua kuain, kum sawmthum achin chung lam kum sawmnga mi thlenga chhiar an ni a; 44chung a thlah thlaha, a chhngkua kuaa an chhiarte chu 3,200 an ni. 45chung chu an ni, Meraria fapate thlahho an chhiar, Mosia hmanga LALPA thupk anga Mosia leh Aronan an chhiarte chu.
42,43

www.mizoramsynod.org

NUMBERS
46,47

68

Levi-ho, rawngbawl tur leh inbiakna puan ina phurh mi phurtu tur zat a thlah thlahin, a chhngkua kuain, kum sawmthum achin chung lam kum sawmnga mi thlengin Mosia leh Arona leh Israel-ho puipate chuan an chhiar a; 48chung an chhiarte chu 8,580 an ni. 49Mosia hmanga LALPA thupk angin mi tin, an thawh tur leh an chanpual tur zir zelin chhiar an ni a: chutiang tak chuan LALPAN Mosia thu a pk anga chhiar an ni. Levia chite inchhiar \um khatna (3:21-39)-ah khan mipa thla khat chin chung lam mi 22,000 an awm a. A \um hnihna, tun \umah erawh hi chuan biak bka rawngbawl tlak mipa kum sawmthum a\anga sawmnga, biak bk leh a bungbl chungchanga mawhphur thei tur chin chauh an chhiar a. Kohatha thlahte mi 2,750 an awm a, Gersona thlahte mi 2,630 an awm bawk a. Meraria thlahte pawh mi 3,200 an ni a. Tichuan, an vaiin, biak bka rawngbawl tlak, thil phur theite chu mi 8,580 an ni. Levia chite rawngbawlna kan zirah hian mi tinin pawimawhna an nei \heuh va. Puithiamten inthawina an hlan a. Levia chiten biak bk enkawlnaah rawngbawl hna chanvo hrang hrang an nei thliah a. Mi dangin ral an do va. Mi tinin pawimawhna an nei \heuh mai. Chutiang chuan Krista taksa Kohhranhovah hian thlarau thilpek hrang hrang a awm a. Kohhranho siam \hatna tur vek a ni. Lal Isuan zirtir sawm leh pahnih a ko va. Zirtirte bkah zawlneite, zirtirtute, upate an awm leh a (I Kor. 12:28ff; Eph. 4:11f). Kohhranhovah hian ringtute chu hotute thu awih a, an hnena intulut tura fuih kan ni a (Heb. 13:17; I Kor. 16:16; I Thess. 5:12ff; I Pet. 5:5); Hotute pawh mi dangte entawn tlaka awm turin a fuih bawk a (I Tim. 4:11-16; Tit. 2:15). Kohhranah hian mi tin kan pawimawh tlang vek a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

69

Sawi ho tur 1. Kohhranhovah hian rawngbawl hna chanvo hrang nei kan awm thliah a. Mi tin hi kan awmna hmunah kan pawimawh vek a ni tih sawi ni se. Biak bka rawngbawltu ruat thuah kum 30 a\anga kum 50 inkar ruat hian awmzia neiin kan hria em?

2.

END NOTES 1. The Bible Society of India, Mizo Study Bible (Bible leh a chhui zauna) 206 Mahatma Gandhi Road, Bangalore 560 001, 2007, p. 192.

Kum sawmthum achin chung lam, kum sawmnga thlengin...(4:3, 23, 30) Levia chite zinga rawngbawl hna, inbiakna puan ina thawk thei tur chin Pathianin Mosia hnenah kum sawmthum leh kum sawmnga inkar chhiar tur thu a pe a. Heta rawngbawl hna tih hian indona lam emaw, hna rum lam emaw a kawk a. Tin, rawngbawl thei tur chin atana kum sawmthum a\anga kum sawmnga inkarte chauh Pathianin a huamtir hian a rawngbawlna hna a ngaih pawimawhzia a tilang chiang a. Lalpa hna thawk tur chuan taksa leh rilruah pawh chak \hat a \ulzia a tarlang nghal bawk. Thil thianghlimte (4:1-20) Levia fate zingah pawh Kohatha thlahte chu hmun thianghlim ber puanzar leh bungrua enkawl tura ruat an ni a. Awmhmun an sawn dawn apiangin
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

70

chung thilte chu an zawn tur a ni. Nimahsela an khawih emaw, rei lo te chauh an en emaw pawh a thiang lo va, an en chuan an thi mai ang. Arona leh a fapaten hmun thianghlim leh a bungrua zawng zawngte an khuh fel hnuah chauh a zawnfungin an zawn chauh tur a ni. Heti taka hmun thianghlim leh thil serh chunga Pathian duhtuina hi a chhinchhiah tlak hle. Thuthlung Thar huna cheng ni tawh mah ila Thuthlung Hlui huna Pathian duhtuina kha a la pangngai reng a ni tih kan hriat a \ha awm e. Biak in leh a bungrua kan enkawl danahte leh Pathian rawngbawlna hna kan thawh danah pawh hian fimkhur tak leh zah taka kan chet a \ul. Puan dum pawl Hmun thianghlim bera bungruate chu puan dum pawla khuh a ni a. Puan dum pawl kher hman a nihna chhan hi van rawng a nih vang pawh a ni mai thei. Sinai tlanga Mosia leh Israel hruaitu dangte hmaa Pathian a rawn inlar khan (Exod. 24:9-10) a kephah hnuai van anga thiang an hmu a nih kha. Chu bkah puan dum pawla thil thianghlim berte an khuh hian thil dang laka hriat hran a tiawlsam dawn a ni. Hmanraw dangte chu puan sen dukin an khuh a, bungraw thianghlimte erawh chu puan dum pawlin an khuh bik a ni. Hei hian thil thianghlim berte chu tum reng vang pawh ni lova khawiha an thih phah mai lohna turin a veng thei dawn a ni. Tunlai thleng pawh hian Biak Ina Pathian biakna hmanraw pawimawh bikte hi chu serh hran a, a duh apiang kawih leh hman theih loh tura tihhran hi thil pawimawh tak a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

71

ZIRLAI 7 BAWLHHLAWHNA HRANG HRANG LAKA INTHENNA


Chhiar tur : 5:1-31 Thu vawn : 5 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6Israela thlahte hnenah sawi la, Mipa emaw, hmeichhia emawin LALPA chungah thil engpawh lo tisualin thiam loh chang sela, 7an tihsualnaah chuan thupha an chawi tur a ni: tin, a tihsual man chu kim takin rulh tur a ni a, tin, a hmun ngaa thena hmun khat a tihsualna pa chu a pek belh tur a ni. [5:5-7] Numbers bu chhung thu kan zir tawhah khan Chhiarpui an neih thu te, riahhmun tur thliar felna te, Levia chite dinhmun leh rawngbawl hna chanvo an neihte kan zir tawh a. Vawiinah erawh chuan, Bawlhhlawhna hrang hrang laka inthenna kan zir dawn a ni. Lalpa chu a mite velah a awm \hin a, a mite awmna ram chu a thianghlim tur a ni. Ram hi LALPA ta a ni a, tihbawlhhlawh loh tur a ni. Kan zir tawh bung thum leh bung li lamah khan Puithiam leh Levia chite inlaichin dan chipchiar takin kan hmu a. Tunah chuan puithiamte leh mipui inlaichinna lam kan hawi tawh dawn a ni. 1. Riahhmun then thianghlimna (5:1-4)
1

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte chu an riahhmun ata phar zawng zawng leh thiput zawng zawng
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

72

leh mitthi avanga bawlhhlawh apiangte chu tichhuak vek turin thu pe rawh: 3ahmei a pain i tichhuakin daipawnah i dah tur ani; a lai taka ka awmna thin an riahhmun chu an tiblawlhhlawh dah ang e, tiin. 4Tichuan, Israela thlahte chuan chutiang chuan an ti a, daipawnah an dah chhuak a; LALPAN Mosia hnena a sawi angin Israela thlahte chuan an ti a. Riahhmun then thianghlim thu hi, LALPA ngeiin Mosia hnena, ...riahhmunah kei pawh ka awm ve si a, an tibawrhbang ang e, ti tura a hrilh a ni. Leviticus 15:31ah Hetiang hian Israela thlahte chuan bawlhhlawhna ata chu in tihrang tur a ni, an zinga ka biak bk an tihbawrhban chang pawha an bawlhhlawhna avanga an thih loh nan tiin a lo sawi bawk a. Riahhmun a thianghlim theih nan a pawna awm tur tarlante hi mi chi thum - phar natna vei te, thiput lai te, mitthi ruang khawih vanga bawlhhlawhte an ni. Inkaichhawn theih phar natna te leh mipui tibawlhhlawh theite a nih avangin riahhmun then thianghlim nan a pawna awm tura tih an ni. Bible-in phar a tih hian vun natna chi tam tak a huam a (Lev.13). Phar natna \henkhatte hi chu an hlauhawm a, a kai theih bawk. Thianghlim leh thianghlim lo chungchanga dan khirh takte hi vun natna darh zel tur venna a ni a, vun natna reng reng hi mihring tibawlhhlawh theitua ngaih a ni a. Thuthlung Hluia thiang leh thiang lo tih hi mihring emaw, ran emaw, bungrua emaw, Pathian pawm tlak leh tlak loh emaw sawina a ni. Thiput tih hian hmeichhe thi nei lai leh nau neih vanga thi chhuakte a huam a (Lev. 12; 15;). Mitthi ruang emaw ran thi ruang emaw khawihtu chu sakhaw serh leh sang thilah a thianghlim lo a ni (Lev. 11:35,39,40; 21:1-12).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

73

Riahhmun then thianghlim thu a\ang hian thil pahnih pawimawh tak tak zir tur a awm. Pakhatnaah chuan Pathian hi khawngaihnaa khat, kan sualna leh chak lohnate min hriatpuitu ni mah se mihringte min dawrna kawngah hian a nihna leh ziate a hnukhniam ngai lo va, a thianghlimna leh diknate chu a vawng nung reng zawk a ni. Chuvangin, a chenna hmun tibawlhhlawh thei thil apiangte chu a thian thianghlim \hin. Pahnihna, Pathian hian mi tlem te ai chuan mi zawng zawng \hatna tur a dah pawimawh hmasa zawk tih a lang. Mi bawlhhlawh tlem te avanga Israel mipui zawng zawng an bawlhhlawh dawn ai chuan daipawna tihchhuah vek kha \ha a ti zawk a ni. Kohhran rawngbawlnaah pawh hian mi tlem zawkte hlawkna leh tuizawng ai chuan Kohhran pum pui hlawkna leh \hat tlan zawkna tur ngaihtuah hmasak a \ha. 2. Thil sual tih thenna (5:5-10)
5

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6Israela thlahte hnenah sawi la, Mipa emaw, hmeichhia emawin LALPA chungah thil engpawh lo tisualin thiam loh chang sela, 7 an tihsualnaah chuan thupha an chawi tur a ni: tin, a tihsual man chu kim takin rulh tur a ni a, tin, a hmun ngaa thena hmun khat a tihsualna pa chu a pe belh tur a ni. 8Amaherawhchu sual man teltuin laichin a neih loh chuan, sual man LALPA hnena hlana chu puithiam pual tur a ni ang a; inremna berampa tiam lovin inremna a siam tur a ni ang. 9Tin, Israela thlahte thil thianghlim thn thilhlan zawng zawng, hlansak tura an pk puithiam hnena an hlan apiang a hlantu puithiamin a nei ang. 10 An thil serh chu anmahnin an nei ang, puithiam hnena an pk chu puithiamin a nei tur a ni, tiin, a ti a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

74

Numbers 5:5-10 thu hi Leviticus 6:1-7 tihfamkimna leh belhchhahna anga sawi theih a ni. Miin thil sual, a enga pawh ti sela, LALPA laka thil tisual a ni a, a sual man chu a rul kim vek tur a ni. Chu bkah hmun ngaa \hena hmun khat (za zela sawmhnih) a pek belh bawk tur a ni. Hemi piah lamah hian Numbers bu tuna kan zir hi chuan thupha chawi tur a ti a; hei hian puithiam rawngbawlna pawimawhzia mite rilruah a kui \iak a ni. Pek tura chu thi sela, laichin hnai a neih bawk si loh chuan... puithiam chanpual atan LALPA hnena pek tur (lehlin thar) a la ti zui ta zel a ni (Num. 5:6-7; cf. Lev. 6:67. lehlin thar). Hei hian puithiamte hamthatna kawng a hawng zau hle. LALPA chungah thil eng pawh lo tisualin thiam loh chang sela tih hian mi chunga thil sual tih chu Pathian thu bawhchhiatna a ni a, chu chu sual a ni tih a tarlang. Sual chu Pathian thupek awih loh hi a ni a. Engti kawng pawha \henawmte bum Pathianin a awih lo (Lev. 6:1-7). Thil sual tih ngaihdamna atan rulh kim leh vek hnua hmun ngaa \hena hmun khat pek belh leh tur a ni a. Chumi piah lamah chuan thil sual tih thenna inthawina hlan tur a la ni a; chu inthawina chu puithiamin a hlansak tur a ni. Puithiamte leh mipuite inlaichinna leh inzawm tawnna hi rawngbawlnain a siam a. Puithiamte dinhmun a dah pawimawh sawt dawn a ni. 3. Rinhlelhawm nupui fiahna leh \henna (5:11-31)
11

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 12 Israela thlahte hnenah sawi la, an hnenah tu nupui pawh uirein miin 13 mutpui sela, a pasal chuan a hre lo va, chesual ngei si puang bawk si lo, kut man ni bawk si lo chu 14a pasal chuan thikthu avangin ringhlel tlat sela emaw, nupui
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

75

chesual lo pawh a rinhlelh tlat si chuan 15chutiang thuah chuan chu mi chuan a tana thilhlan barli chhangphut epha hmun sawma \hena hmun khat kengin, a nupui chu puithiam hnena a hruai tur a ni; hriak a leih tur a ni lo va, thil rimtui a telh tur a ni hek lo; thik thawina chhang phut thilhlan, hriat rengna thilhlan khawlohna hriat chhuahna a ni si a. Tin, puithiam chuan a rawn hruai ang a, LALPA hmaah a dintir ang a; 17tin, puithiam chuan hlumbelin tui thianghlim a la ang a, biak bk chhuata vaivut a la ang a, tuiah chuan a phul ang a: 18tin, puithiam chuan hmeichhia chu LALPA hmaah a dintir ang a, a sam a thlahtir ang a, hriat rengna chhangphut thilhlan, thik thawina thilhlan chu a kentir ang a: puithiam chuan anchhe thlentirtu tui kha chu a keng ang a; 19tin, puithiam chuan hmeichhia chu chhia a chhamtir ang a, hmeichhe hnenah chuan, I pasal ni lo midang tumahin an mutpui loh chia, bawlhhlawhna lama i kal pen loh chuan anchhe thlentirtu he tui kha ata hi i lo fihlim ang a; 20 amaherawhchu khaw dang hawia i bawlhhlawh a, i pasal lo mi tuin emaw a mutpui che chuan i fihlim lo vang, a ti tur a ni. 21Tin, puithiam chuan hmeichhia chu a vau vang a, chhia a chhamtir ang a, hmeiche hnenah puithiam chuan, LALPAN i malpui a tihbal a, i pum a tihvun chuan, LALPAN i chipuite anchhe dawntirtuah siam che rawh se; 22tin, anchhe thlentirtu he tui hi i rilah a lut ang a, i pum a tivung ang a, i malpui a tirawp ang, a ti ang a: tin, hmeichhia chuan, Amen, Amen, a ti ang a.
16

Tin, puithiam chuan chung anchhe thute chu lehkhabuah a ziak ang a, tui khaah chuan a chiah tur a ni; 24tin, hmeichhia chu anchhe thlentirtu tui kha chu a intir tur a ni: tichuan anchhe thlentirtu tui chu a
23

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

76

kawchhngah a lut ang a, a lo kha ang. 25Tin, puithiam chuan thik thilhlan chhangphut hmeichhe kut ata chu a la ang a; LALPA hmaah chhangphut thilhlan chu a then ang a, maichamah a kalpui ang a: 26puithiam chuan chhangphut thilhlan hriat chhuahtirtu chu vei khatin a la ang a, maichamah chuan a hal ang a. chu mi zawhah chuan tui chu hmeichhia a intir tur a ni. 27Tin, tui a han intir chuan heti hi a ni ang a; a lo bawlhhlawh a, a pasal chunga thil a tisual a lo nih chuan anchhe thlentirtu tui chu a kawchhungah a lut ang a, a lo kha ang a, a pum a lo vung ang a, a malpui a lo rawp ang a; tichuan hmeichhia chu a chipuite anchhe dawntirtu a lo ni ang. 28 Amaherawhchu, hmeichhia chu a bawlhhlawh loh va, a thianghlim chuan a fihlim ang a, nau pai thei zel a ni ang. 29Hei hi, nupui, khaw dang hawia a pasal ni lo mi dang nena intibawlhlawh emaw, 30mipain thikna rilru a lo put a, a nupui a thik emawa rel dan chu a ni a: tichuan LALPA hmaah a hruai ang a, tin puithiam chuan heng dan zawng zawng ang hian a chungah a ti tur a ni. 31 Chutichuan, mipa chu khawlohnaah chuan a fihlim ang a, hmeichhia chuan a sualna mawh a phur ang, ti rawh, tiin. Mosia danah chuan mi sual thiam loh chantir turin hretu pahnih tal an awm tur a ni a (Deut. 17:6; 19:15). Hmeichhe rinawm lohna chu thuhretuten an hmu a, an hria a nih chuan dan pangngaiin a chungchang relsak a ni ang a, thihna thlenga hrem theih a ni (Lev. 20:10). Amaherawhchu, mipain a nupui a rinhlelh a, a fiahna a awm si loh chuan thihna thlenga hrem theih a ni lo. Rinhlelhawm nupui chungchangah tu nupui pawh a pasalin, kut man chiah awm lo mah sela, uire nia a rinhlelh tlat chuan emaw, a nupui nau pai lai kha ama fa
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

77

ni lova a rin tlat emaw chuan a nupui chu puithiam hnenah a rawn hruai ang. Nupui rinhlelhawmte fiah nana thil hlan tur barli chhangphut epha hmun sawma \hena hmun khat (kg. khat vel), hriak telh loh, rimtui hal tur pawh tel lovin a rawn keng tel nghal ang a. Puithiam chuan hmeichhia chu a hruai ang a, LALPA hmaah sam thlahin a dintir ang. Hlum belin tui thianghlim dar maihun a\angin a la ang a, biak bk chhuata vaivut chu tuiah a phul ang a, anchhe dawn tur lehkhaa ziak chu tui chhiaah chuan a tleuh fai ang. Chhangphut \henkhat chu a humtir ang a, chhia a chhamtir ang. Puithiam chuan, Tu man an mutpui loh chea, i pasal laka thil bawlhhlawh i tih loh chuan anchhe thlentu tui chhe lak ata hi i fihlim ang. Amaherawhchu, i pasal laka khaw dang i hawia, i pasal ni lo mipain an mutpui chea, an tihbawrhban che chuan i fihlim lo vang. LALPA chuan i chipuite anchhe dawngah siam che rawh se. Anchhe tui chhia i in tur hian i pum tipuar sela, i malpui inkar tisawng rawh se a ti ang a, hmeichhia chuan, Amen, Amen, a lo ti ang. Puithiamin tui chhia a intir hma chuan chhangphut a humtir kha LALPA hmaah a then ang a, maichamah a dah ang a, a hal ral ang. Chumi zawhah chuan hmeichhia chu tui chhia a intir ang. A lo uire ngei a nih chuan a pum a na ang a, a puar ang a, a mal kr a swng ang. Hmeichhia chu a thianghlim chuan eng mah a ti lo vang a. Tui chhe in hnuah pawh tluang takin a nau pai chu a nei zui leh mai dawn a ni.1 Hmeichhia chuan thiam lohna a neih erawh chuan mi tinin an hria ang a, amah pawh anchhedawng tiin an hria ang. Nupui fiahna kan hmu a, pasal fiahna kan hmu ve lo. Pasal chu chhungkaw hotu ber a nih vang a ni mai thei. Pa ber chuan chhungkuaah thil fel lo a awm leh awm loh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

78

thilah mawh a phur a. A nupui awm danah thil rinhlelhawm a awm chuan thil dik tak hre chhuak tura thil tihchian chu a mawhphurhna a ni. Helai nupui fiahna thu hi Israel-ho zingah bawlhhlawhna awm lova thianghlim taka an khawsakho theihna tura inthen thianghlimna a ni. Nupa karah inrinhlelhna a awm chuan nun a hlim thei lo va, chhungkua a buai \hin. Hmeichhia chuan thil a lo tihsual chuan Pathianin a hrem tura ngaihna nghet tak an nei a ni. Hetiang taka rinhlelhawm nupui fiahna leh thenna hi Pentateuch bu dangah kan hmu lo. Amaherawhchu, khang lai hunah khan hnam dang zingah chuan tih dan lar tak a ni.

Sawi ho tur Israel-te riahhmun then thianghlimna thu kan zir a. Kan awmna veng leh chhungkuate hi then thianghlim ngai ve in kan hria em? Thianghlimna beihpui thlak dawn ta ila, eng ahte nge hma kan lak ang?

END NOTES 1. N.H. Snaith, Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons Ltd, p. 256.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

79

ZIRLAI 8 NAZARIT MI NIH DAN


Chhiar tur : 6:1-27 Thu vawn : A intihhran chhng zawng chuan LALPA pual a ni (6:8) Zirlai hmasa lamah khan Levia chite serhhran an nih thu leh chu an dinhmun avanga ral do tur chhiarpuiah pawh chhiar tel an nih ve loh thu kan zir tawh a. Chu bkah, an riahhmun then thianghlim thu thlengin kan zir tawh a. Vawiinah chuan Levia chite chauh ni tawh lovin, mi tu pawh, a hmei a pa, LALPA tana inserhhrang, Nazarit mi nih dan kan zir dawn a ni. Bung rukna pum pui kan zir dawn a. Nazarit mite tna dan tlangpui te, Nazarit mite awm dan te, thu tiam bawhchhiat palha tih dan tur te, thutiam hlen chhuah nana tih turte leh Puithiam malsawmsaknate kan zir dawn a ni. 1. Nazarit thutiam chungchang (6:1-8)
1

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela tlahte hnenah sawi la, an hnenah, Mipa emaw, hmeichia emaw pawhin eng emaw thutiam bik, LALPA tana inpkna Nazarit thutiam a tiam lai chuan, 3uain leh zu a nghei tur a ni; uain thur pawh, zu thur pawh a in tur a ni lo va, grp tui pawh a inin grp rah a tharlam pawh, pho vuai pawh a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

80

ei tur a ni hek lo. 4A intihhran chhng zawng chuan grp hruia mi a mu pawh, a pil pawh a ei tur a ni lo. 5LALPA tana a intihran chhng ni a kim hma loh chuan tihhran a ni ang a, a sam a zuah tur a ni. 6LALPA tana a intihhran chhng zawng chuan mitthi ruang a hnaih tur a ni lo. 7A pa te, a nu te, a unaupa te, a farnute emaw thih thuah pawh a intibawlhhlawh tur a ni lo, Pathian tana a intihhranna chuan a phuar avangin, 8A intihhran chhng zawng chuan LALPA pual a ni. Nazarit tih hi Hebrai \awng chuan Nazir tih a ni a, a awmzia chu LALPA tana mi inserhhrang tihna a ni.1 Mipain emaw, hmeichhiain emaw, Nazarit mi ni tura LALPA hnena a inhlan chuan uain leh zu a nghei tur a ni a, uain thur leh zu thur pawh a in tur a ni lo. Grape rah tharlam emaw, pho ro emaw a ei tur a ni lo va, grape rah sawr tui pawh a in tur a ni lo. Serh hran a ni a, a samte pawh a \han \hanin a \hang ang a, a lu pawh ziah kawn tur a ni lo. Mitthi ruang a khawih tur a ni lo va; a nu leh pa ruang pawh, a unaupa leh a farnu ruang pawh khawihin a intibawlhhlawh tur a ni lo. Nazarit mi a nih chhung chuan LALPA tana serhhran a ni. Thuthlung Hluiah hian Nazarit mi chi hnih, dam chhunga Pathian tana inserh hrang leh hun eng emaw chhung atana inserh hrang kan hmu a.2 Sal tan hma kha chuan a hnuhnung zawk, hun eng emaw chhung atan tih hi chu awmin a lang lo. Nazarit mi langsar tak kan hmuh chu Samsona kha a ni a. Ani hunah hi chuan tuna Nazarit thutiam chungchang kan sawi ang chiah hi chu a la ni rih lovah zirtute chuan an ngai. Juda-te chanchin kal zelah chuan Nazarit mi an lo pung chho va. Nazarit thutiam pawh eng emaw hun bik
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

81

leh thil bikahte pawh rei lo deuh atan an nei \hin a. Rei tak dam lo, a lo dam tak avanga Pathian tana a inhlanna te, fa neih vanga Pathian tana inpekna ang chite thlengin an kalpui a. Juda-te thu inhlan chhawn (tradition) a\ang pawhin hmeichhe thianghlimte pawhin Nazarit mi nih an thlan thu leh Nazarit mi nih chu dinhmun sang tak leh zahawm tak a nih thu min hriattir a ni. 2. Thutiam bawhchhiat palha tih turte (6:9-12)
9

A kiangah mi lo thi ta thutin a intihhranna lu chu lo tibawlhhlawh ta ang sela, a inthen ni, a nisarih niin a lu a mt tur a ni. 10Tin, ni riat niin inbiakna puan in kawngkaa puithiam hnenah \huro tuak khat emaw, parva no tuak khat emaw a rawn keng tur a ni: 11tin, puithiam chuan pakhat chu sual thawi nan an hlan ang a, pakhat chu halral thilhlanah, mitthi avanga a tihsualnaah inremna a siamsak ang a; tin, chu mi ni vek chuan a lu chu a tithianghlim tur a ni. 12Tin, thiam loh thawi nan beram no a pa kum khat mi rawn kengin, a intihhranna nite chu LALPA hnenah a ti\ha leh ang: a intihhranna chu tihbawlhhlawh a nih tak avangin a hmaa mi kha engmah lo a ni ta si a. Nazarit miin mitthi ruang khawih palh sela, chu chuan amah kha a tibawlhhlawh a, inthen thianghlimna dan a zawh tur a ni. Chu kawng zawh tur chuan a lu meh te, sual thawina thil hlan leh halral thil hlante a hlan a ngai a ni (Lev. 1:1-3; 7:11-38). Thutiam hi, tum reng vang ni lova bawhchhiat palh theih a ni. Nazarit mi danah, LALPA tana a inhlan chhung hian mitthi ruang khawih phal a ni lo. Chutih laiin a bula mi thi thut sela, a ruangin a sam chu a khawih
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

82

palhin tibawlhhlawh sela, ni sarih a nghak ang a, a sam chu a ziat kawlh vek tur a ni. Tichuan, a thianghlim leh thei ang. A sam kha thil thianghlim lo, bawlhhlawh a lo ni ta a, ziah kawlh vek tur a ni. Judate dan leh inkaihhruaina bu Mishnah-ah chuan, hetiang thil thianghlim lo hi chu phum bo daih turin sawi a ni.3 A lo thianghlim leh theih nan, a ni riat niah \huro pahnih emaw parva no pahnih emaw puithiam hnenah Inbiakna puan inah a rawn keng ang a, puithiam chuan sual thawi nan pakhat, halral thil hlanah pakhat a lo hlansak ang a, mitthi ruangin a khawih avanga amah then thianghlimna chu a lo tihsak ang a, chumi ni vek chuan a sam chu a serh thar leh tur a ni. Kum khat vela upa beramno, a pa, bawhchhiat man thil hlanah a hlan ang a, Nazarit mi atan LALPA hnenah a inhlan thar leh ang. A hmaa a inserhhranna kha tihbawlhhlawh a nih avangin Nazarit mi ni turin Lalpa hnena inhlan thar leh a ngai a ni. 3. A hlen chhuah nana tih tur (6:13-21)
13

Tin, hei hi Nazirit mi, an intihran ni bi a kim huna tih dan tur chu a ni: inbiakna puan in kawngkaah hruai tur a ni ang a: 14tin, LALPA tana thilhlanah berampa kum khat mi sawiselbo halral thilhlanah pakhat, sual thawi nan beram no a nu kum khat mi sawiselbo pakhat, remna thilhlan atan berampa sawiselbo pakhat; 15 dawidim telh loh chhang leh chhangphut dip tak hriaka hmeh siam chhang hlawm leh, hriaka chulh chhangper pan bawm khat an chhangphut thilhlan tur leh in tur thilhlan tur te nen an hlan tur a ni. 16Tin, puithiamin chung chu LALPA hmaah a hlan ang a, a sual thawina leh a halral thilhlan chu a hlan ang; 17tin, berampa chu bawma chhang dawidim telh lohte nen chuan remna inthawi thilhlan atante LALPA hnenah a hlan ang a:
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

83

puithiam chuan chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan pawh chu a hlan tel bawk ang. 18Nazarit mi chuan inbiakna puan in kawngkaah a intihhranna lu chu a met ang a, intihhranna sam chu a la ang a, remna inthawi thilhlan hnuaia meiah chuan a rawh tur a ni. Tin, puithiam chuan berampa dar chhum hmin leh bawma dawidim telh loh chhang pakhat leh dawidim telh loh chhangper pan pakhat a la ang a, Nazarit chuan a intihhranna lu a meh zawhin a kentir ang a: 20tin, puithiam chuan thn thilhlanah LALPA hmaah a thn tur a ni; hei hi puithiam pual a ni ang, thn irawm leh thn bawp nen: chu mi zawhah chuan Nazarit chuan uain a in thei tawh ang. 21Hei hi a ni, Nazarit thutiam dan leh LALPA hmaa an thilhlan dan chu, ama duh thua a hlan tiam lovin: a intihhranna thutiam azir zelin a ti tur a ni, ti rawh, tiin.
19

Nazarit mi ni tura miin a thutiam leh a inserh thianghlimna engkim a tih zawh hnu chuan, a hlen chhuah nana tih tur a neihte chu kawng thumin a sawi theih. 1) Nazarit mi chuan halral thilhlan te, sual thawina thilhlan te, remna thilhlan te leh buhbl thilhlante puithiamin a hlansak ang a. 2) Inbiakna buk kawngka bulah Nazarit mi chuan a sam serh a ziat fai ang a, remna thilhlan halnaah a rawh ang. 3) A sam serh ziat faia remna thilhlan halnaa a hal hnu chuan Puithiam chuan beram chal dar chhumhmin leh dawidim telh loh chhang tlang leh chhang pan pakhat a la ang a. Nazarit mi chu a lu meh fai hnuah a pe ang a. Chu chu thn thilhlanah puithiam chuan a thn ang a, chu chu puithiam puala serh hran a ni ang. Heng hi
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

84

Nazarit mi ni tura tih tur hlen chhuahna a ni. Heng thilhlante hi inthawina ruai eihovin a zui a. Nazarit mi pawhin an kilpui ve a ni.4 Sam hlan hi hnam dang zingah pawh hriat a ni a. Sam hi nunna bul pawimawh taka ngaih a ni a, Pathian hnena hlan a nihin mihring aiawha ngaih a ni bawk. Remna thilhlan a niha a irno leh a bawp puithiamin thn thil hlana a thn hian Pathian hnenah a hlan a, a lo thn let leh hian Pathianin a rawn pe let leh anga ngaih a ni. 4. Puithiamten mipuite mal an sawm dan tur (6:22-27)
22

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 23Arona leh a fapate hnenah, Hetiang hian Israela thlahte mal in sawm tur a ni; an hnenah,
24 25

LALPAN malsawm che uin veng zel che u rawh se;

LALPAN a hmel in chungah ntir sela, khawngaih zel che u rawh se. LALPAN in lam lo hawi sela, thlamuanna pe che u rawh se, tiin sawi rawh u, tiin sawi rawh.
26

Chutianga ti chuan Israel thlahahte ka hming chuantir a ni ang a, tin, keiin anni chu mal ka sawm ang, tiin.
27

Puithiamte hna pawimawh tak pakhat chu Israel mipuite malsawm a ni (Lev. 9:22-23; Deut. 10:8; 21:4-5; II Chro. 30:27). He \awng\aina, malsawmna mawi tak leh tawi fel tak hi a hluin a pawimawh a, a langsar hle. Pathian tana mi inserhhrang Nazarit dan sawi zawh chiah, Maicham serh thianghlim hma sia Puithiam malsawmna rawn inzep hian ngaituahna a titho hle. Levia
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

85

chi puithiamte dinhmun danglam tak kan zir hnu leh Nazarit mi dan te kan zir hnua Israel mipuite tana Puithiam malsawmna kan hmu zui zel hian Israel fate zawng zawng Pathian hmangaihna huang chhungah a rawn khung lut \ha hle a ni. Chang 22-na hian Israel fate riahhmun then thianghlimna kha a rawn zawm \ha hle a. Chu chuan mipuite chu Pathian biakna boruak \ha takah a hruai lt a, ram tiam pana kal zl turin a tithlamuang bawk a ni. Hei hian Pathian tana inserhhrang Nazarit chauh ni lovin, Pathianin Israel mipui mal a sawm a ni tih a tarlang a. He puithiam malsawmna hian Israel mipuite chu Pathianin mal a sawm ngei ngei dawn tih a hriattir a ni. Mipui malsawm hi Puithiam Arona leh a fate hna pawimawh tak pakhat a ni a, Malsawmna hi Pathian biakna hmuna sawi \hin a ni a, hun dangah pawh sawi ve \hin tho a ni. Pathian be tura mi an lo kal lai leh, inkhawm \in dawnah Puithiamten an sawi ber. LALPAN malsawm che uin veng che u rawh se (24) tih hian Pathian malsawmna tinreng, fanau malsawmna, ram leilung, hriselna leh a dangte huam vek a, vanduaina leh chhiatna rapthlk leh hmelma laka venhimna thlengin a huam (Sam 121:3ff; 140:4f; 141:9f). LALPAN a hmel in chungah entr sela, khawngaih zel che u rawh se, (25) tih hian Pathian chu ng, \hatna, malsawmna a ni a, (Sam 31:16; 67:1; 80:3,7,19), khawngaihnaa khat, zahngaithei Pathian a nihna a tarlang a; an manganna zawng zawngah a chhan chhuak \hin tih a lantr. An \awng\aina a ngaihthlksak a, hmlma lakah a chhan chhuak a, an natna tidamin an sual a ngaidam \hin tih a lantir bawk (Sam 4:1; 6:2; 41:4; 51:1). LALPAN in lam lo hawi sela, thlamuanna pe che
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

86

u rawh se (26) tih hian Pathian khawngaihna leh hmangaihna lo lang tur a thlirtr a. Pathian thlamuanna a kawhhmuh a ni. Thlamuanna tih hi Hebrai \awngin Shalom tih a ni a, a awmzia chu indo lo, ralmuang tihna mai ni lovin vanneihna, malsawmna, hmuingilna, rilrua thlamuanna leh hlimna, a tawi zawngin, Pathianin a mite hnena thil \ha a pek zawng zawng sawina a ni. Puithiam malsawmna hi Puithiamten Israel mipuite hnena an sawi reng \hin, an tih tur pawimawh tak pakhat a ni a. Hei hian mipuite pawh a kaihruai hle a. Thuthlung Thar lamah pawh kan hmu zui zel a, Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim (Trinity) hming lamin nemngheh rawngbawltuten an hmang \hin. Kan zirlai hian Pathian tana mi inserh hrangte a dah pawimawh hle laiin, Pathianin mipuite a hlamchhiah hauh lo va, a ngai pawimawh hle a ni tih min hriattir a. Pathian Thuin, Chuvangin, unaute u, Pathian khawngaihna avang hian, inthawina nung leh thianghlim leh Pathian lawm tlak ni turin, in taksa chu inhlanah ka ngen a che u, chu chu in rawngbawlna wm rng a ni (Rom 12:1) a tih kha Kohhranhote hian kan hriat nawn leh a pawimawh hle.

Sawi ho tur Pathian tana mi inpe leh inserh hrangte hi Pathianin a lawm a, a hmang \hin a ni tih hi han sawi ho teh u.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

87

END NOTES 1. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 31. James Hastings, Dictionary of the Bible, New York : Charles Scribners Sons, 1963, p. iii. Philip J. Budd, Word Biblical Commentary : Numbers, Word Books, Publisher, Waco, Texas, 1984, p. 71. A.H. McNeile, Op Cit, p. 35

2. 3.

4.

Thn thilhlan (6:19f) Then thilhlan (Wave offering) tih hi a \awng bul lamah chuan hma lam leh hnung lama then tawn tihna a ni awm e. Pathian hnena pek, Pathianin a pek kir leh tih entir nan an then \hin (Exo. 29:26-28; Lev. 27:34). A tir lamah chuan Israel-ten loa buhbl thar chhuah maicham hmaa an hlan sawina niin a lang a. Hun kal zelah chuan thil chi hrang hrang thn thilhlanah an hlan \hin a ni. Thn thilhlan hi Pathian hnena thilhlan dang nen pawh an hman pawlh nasa hle. Puithiamin maicham hmaa thilhlan a then \hinte chu buhphal thilhlan, chhangphut thilhlan, halral thilhlan, in tur thilhlan, sual thawina thilhlan leh remna thilhlante an ni (Lev. 23:15-20). Numbers 6:1920-ah pawh hian Nazarit mi chuan a intihhranna lu a meh zawhin puithiamin thn thilhlan tur a kentir nen chuan puithiam chuan thn thilhlanah LALPA hmaah a thn a, thn thilhlan chu puithiam pual a ni. Thilhlan rawn kengtute chuan an thil hlan tur
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

88

chu an chelh a, chumi chungah chuan puithiamin a kut dahin a tithen \hin a ni awm e. Puithiam malsawmna (6:24-26) Helaia Malsawmna thu mawi tak lo lang hi Bibleah chuan malsawmna kan hmuh hlui berte zinga mi a ni a, a chhungah hian thu awmze nei tak tak kan hmu. Israel-te awm dan tur leh Lalpa tana inserh thianghlim dan tur tarlan a nih hnua malsawmna thu lo lang hi a inhmeh hle. He malsawmna thu hi \hen rukin a \hen theih a, hetiangin :i) Lalpan malsawm che uin Malsawmna hian Pathian leh Israel-te inkara thuthlungin ham\hatna a ken zawng zawng kha a huap vek a ni. veng zel che u rawh se Hei hian Pathian chuan Israel mipuite chu a thuthlunnaah vawng him tlat tura a duhsakna a lantir a, Lalpa chu Israel-hote vengtu a nihzia a tarlang bawk (Sam 121:7-8).

ii)

iii) Lalpan a hmel in chungah ntir sela Lalpa hmel tih chu Lalpa awmpuina, chhuma lo lang kha a ni a (Exod. 40:34ff), ntir tih chuan enkawl leh chhandam tih a entir. iv) khawngaih zel che u rawh se Mihringte chhandamna tura Pathian hnathawh lo lang hi a khawngaihna vang vek a ni a, chu chu mihringte thiltih leh phu vang a ni lo. v) Lalpan in lam lo hawi sela Hei hi Pathian awmpuina leh kaihhruaina uar zawka sawina a ni. Hnam tam tak karah Lalpan Israel-te chu a hnam atan a thlang a; chuvangin, an lam a hawi tlat \hin.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

89

vi) thlamuanna pe che u rawh se Thlamuanna chuan famkimna leh ham\hatna a kawk a ni. Tin, he thu hi mi thiam \henkhat chuan Israel-te tan Isua, Remna Lal (Isa. 9:6) pek tur a nih thu tarlannaah an ngai. Ka hming chuantir a ni ang (6:27) Hming chuantir tih hian Lalpa chu Israel-te neitu a ni tih a lantir. Tin, he thu kalhmang ang hi Isaia 44:5 leh Thupuan 22:4-ahte kan hmu bawk.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

90

ZIRLAI 9 HNAM HRUAITUTE THIL HLAN - I


Chhiar tur : 7:1-41 Thu vawn : An thilhlante chu, tawlailir chung nei paruk leh bawngpa swm leh pahnih, puipa pahnihin tawlailir pakhat zel, pakhatin bawngpa pakhat zel LALPA hmaah an rawn la a, biak bk bulah chuan an rawn hlan a (7:3). Vawiinah chuan Bung 7-na kan zir dawn a, \um hnih zirah kan hmang dawn a ni. Zirtu tam tak chuan Bung 5&6 kha a hma lam leh a hnu lam nena inzawmna \ha nei lo, thu kar tla niin an hria a. Chuvangin, vawiina kan zir tur hi Bung 4-na chhunzawmna niin an ngai a ni. Sinai tlang an chhuahsan hma hian Puithiamte chuan biak bka Pathian biakna mumal zawkin an kalpui \an ta a ni. Exodus buah Mosian Biak bk a tun din thu kan hmu a. Tunah chuan Pathian biakna hmun atan mumal zawkin an lo hmang \an ta a ni. 1. Hnam hruaitute thilpek (7:1-9)
1

Chutichuan, Mosian biak bk chu a din zawh a, hriak a thih a, a tihthianghlim a, a bungrua zawng zawng leh a maicham leh a bungbl zawng zawng hriak a thiha, a tihthianghlim ni chuan heti hi a ni a, 2Israel-ho puipa, an chhngkaw puipate chuan thilhlan an hlan a, chungho chu an hnam puipate, an chhiarhote chunga awm an ni
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

91

a: 3an thilhlante chu, tawlailir chung nei paruk leh bawngpa swm leh pahnih, puipa pahnihin tawlailir pakhat zel, pakhatin bawngpa pakhat zel LALPA hmaah an rawn la a, biak bk bulah chuan an rawn hlan a. Tin, LALPAN Mosia a bia a, 5Biak bk hna atan a \angkai dawn a, lo la hlawm rawh khai; Levi-ho, a hna zir ang zelin i pe \heuh dawn nia, tiin. 6Tichuan, Mosian tawlailirte leh bawngpate chu a la a, Levi-hote chu a pe a. 7Tawlailir pahnih leh bawngpa pali chu Gersona fapate chu an hna azir zelin a pe a. 8Tin, tawlailir pali leh bawngpa pariat chu, puithiam Arona fapa Ithamara ho, Meraria fapate chu an hna azir zelin a pe a. 9Kohatha fapate erawh chu an pe ve lo; hmun thianghlim hna chu an pual a ni a, a zawna zawn \hin an ni.
4

Aigupta an chhuahsan a\anga kum hnihna thla hmasa ber Abib/Nisan ni khat ni March 15/16-ah Mosia chuan Biak bk a sa fel a (Exod. 40:17). Biak bk leh a bungrua zawng zawng hriak a hnawih a. Pathian biak nan a hlan a, a serh thianghlim a. Chumi hunah chuan Israel hnam hruaitute an lo kal a, biak bk tan thilpekte an rawn keng a. An thilpekte chu bawngtawlailir paruk chung nei thlap leh bawngpa sawm leh pahnih a ni. Hruaitu pahnih zelin bawngtawlailir pakhat an inthawh \awm a, hruaitu tinin bawngpa pakhat \heuh an tum bawk a. Pathianin a hrilh angin Mosia chuan thilpek a dawnte chu thil phurh vel nan Levia chite hnenah a sem a. Gersona thlahte hnenah bawngtawlailir pahnih leh a hnuktu tur bawngpa pali, biak bk puanzar leh a sakna hmanruate phurh vel nan an hnain a mamawh angin a pe a. Chutiang bawkin Meraria thlahte hnenah pawh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

92

bawngtawlailir pali leh a hnuktu tur bawngpa pariat, an mamawh angin a pe bawk a. Kohatha thlahte erawh chu, an kuta kenga anmahni ko ngeia bungraw thianghlimte chu zawn (phur) tura tih an nih avangin tawlailir leh bawngpa eng mah an dawng ve lo. Israel hnam hruaitu, hotua an neih mi sawm leh pahnihte chuan maicham serh hran lawm nan, a ni indawtin, inang \heuhvin anmahni thilpek \heuh chu an rawn dah thliah thliah a. Hei hi hrilhfiahtu \henkhat chuan maicham thn thianghlimna thil hlan niin an sawi. 2. Ni khat nia thil hlan (7:10-17)
10

Puipahote chuan hriak thih ni chuan maicham hlan nana an thilhlante chu maicham bulah an hlan a. 11Tin, LALPAN Mosia hnenah, Puipa tinin maicham hlan nana an thilpk chu a indawt zelin ni tin, an hlan tur a ni, a ti a. Ni khat nia a thilhlan hlantu tur chu Juda chi Aminadaba fapa Nasona a ni a: 13 a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam selkel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atan hriaka chawhpwlh chhang phut dip taka khat ve ve; 14 sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 15halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beramno a pa kum khat mi pakhat; 16 sual thawi nan kelpa pakhat; 17tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beramno a pa kum khat mi panga: heng hi Aminadaba fapa Nasona thilhlante chu a ni.
12

A ni hmasa ber, ni khatnaah chuan Juda thlah hruaitu Nasonan thilpekte chu a rawn hlan a. Hnam hruaitute
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

93

thilpek hlan hi a inang vek a. Thilpek an hlante hi inthawina chi hrang hrang buatsaihna tura hmanraw mamawhte a ni hlawm. Nasona thilpek hlante chu hengte hi an ni: Biakbuk maichama hman turTangkaraw thleng, kg. khat leh a chanvea rit, Tangkaraw chawhtawlh, gram zariata rit, Chhangphut hriaka hmeh, tangkaraw thleng leh tangkaraw berhbu vm thar ve ve, Rangkachak berhbu rimtui hal tura khat gram za leh sawm bk, Halral thil hlan atanBawngpatuai pakhat, Berampachal pakhat, Beramno, kum khat vela upa pakhat. Sual thawina thil hlan atanKel pakhat Remna thil hlan atanBawngpatuai pahih, Berampachal panga, Kel panga, Beramno, a pa, kum khat vela upa panga. Hengte hi Aminadaba fapa Nasona thil hlante chu an ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

94

3.

Ni hnih nia thil hlan (7:18-23)


18

Ni hnih ni chuan Isakar-ho puipa Zuara fapa Nethanela chuan a hlan a: 19a thilhlan atan chuan tangkaraw thleng pakhat a rih lam sekel za leh sawmthum hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atan hriaka chawhpwlh chhang phut dip taka khat ve ve: 20sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 21 halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 22sual thawi nan kelpa pakhat; 23tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a hlan a. Heng hi Zuara fapa Nethanela thilhlante chu a ni. A ni hnihnaah chuan Isakara thlah hruaitu Nethanela, Zuara fapa chuan a thilpekte chu a rawn hlan ve a. A thilpek hlante hi Juda thlah hruaitu Nasona hlan ang tho kha a ni. 4. Ni thum nia thil hlan (7:24-29)
24

Ni thum ni chuan Zebuluna thlahte puipa Helona fapa Eliaba chuan a hlan a: 25a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat,chhangphut thilhlan atan hriaka chawhpawlh chhangphut dip tak khat ve ve; 26 sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 27halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 28sual thawi nan kelpa pakhat; 29tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni. Heng hi Helona fapa Eliaba thilhlante chu a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

95

A ni thumnaah chuan, a hmaa Juda thlah hruaitu Nasona leh Isakara thlah hruaitu Nethanela te thil hlan ang bawk kha Zebulun thlah hruaitu Eliaba, Helena fapa pawhin a thilpekte chu a rawn hlan ve a. 5. Ni li nia thil hlan (7:30-35)
30

Ni li ni chuan Reubena thlahte puipa Sedeura fapa Elizura chuan a hlan a: 31a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atan hriaka chawhpwlh chhangphut dip taka khat ve ve; 32sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 33halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 34sual thawi nan kelpa pakhat; 35tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni. Heng hi Sedeura fapa Elizura thilhlante chu a ni. A ni linaah pawh hian hruaitu dangte thil hlan ang bawk biak bka hman tur tangkaraw thleng, tangkaraw chawhtawlh, chhangphut hriaka hmeh, rimtui hal tura khat rangkachak berhbu te leh halral thilhlan tur te, sual thawina thil hlan tur te leh remna thilhlan turte chu Reubena thlah hruaitu Elizura, Sedeura fapa pawhin a rawn hlan a. 6. Ni nga nia thil hlan (7:36-41)
36

Ni nga ni chuan Simeona thlah Zurisadaia fapa Selumiela chuan a hlan a. 37a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum; hmun thianglima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atana hriak chawhpwlh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

96

chhang phut dip taka khat ve ve. 38sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 39halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat beram no a pa kum khat mi pakhat; 40sual thawi nan kelpa pakhat, 41 tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni; heng hi Zurisadaia fapa Selumiela thilhlante chu a ni. Simona thlah hruaitu Selumiela, Zurisadaia fapa pawhin biak bka hman tur tangkaraw thleng, tangkaraw chawhtawlh, chhangphut hriaka hmeh, rangkachak berhbu rimtui hal tura khat te, halral thilhlan tur te, sual thawina thilhlan tur te, leh remna thilhlan turte chu a ni nganaah a rawn hlan a. Vawiina kan zirlaiah hian Pathian tana Israel fate an inpekna leh inphalna ropui tak kan hmu a. Mosian Biak bk a din a, Pathian hnena hlan a nih hian mipui rilru a tiphur hle ang tih a hriat theih. Israel hnam hruaitute, hotua an neihte khan thil hlan bawngtawlailir paruk leh bawngpa sawm leh pahnih an rawn hlan a. Hei hian ram tiam Kanaan pana kal zel tura inbuatsaihna rilru a siam thar hle ang. Chu bkah Biak bkah Pathian biakna kalhmang mumal takin Puithiamten an kalpui \an ta bawk a. Beiseina thar nen hma lam an thlir nasa hlein a rinawm. Israel-te hnam nun kal zelah an Pathian biakna hian anmahni a tipumkhat hle \hin a ni

Sawi ho tur Pathian hnena thilpek pawimawhzia leh thlahthlam hlauhawmzia han sawi ho teh u.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

97

END NOTES Biak bk then thianghlim (7:1) Lalpa thu ang zela engkim an peih fel hnu chuan Mosian biak bk leh a chhunga bungrua zawng zawngte chu hriak thihin Lalpa tan a tithianghlim a. Tithianghlim (Heb. Qadesh) tih hi a awmze bul zawkah chuan dahhrang tihna a ni. Chutiang chuan Israel mipuiten Lalpa an biakna leh a aw an ngaihthlakna tur biak bk chu an tihrang a, an tithianghlim a ni. Lalpa hmanrua ni tur chuan khawvel thil dang laka kan inthiarfihlim ve a \ul. Kohatha fapate erawh chu an pe ve lo (7:9) Biak bk rawngbawlna atana thil hlan tawlailir leh a hnuktu bawngpate chu Kohatha fapate hnenah an pe ve lo va, a chhan chu hmun thianghlim hna chu an pual a ni a, a bungruate chu phur lova a zawna zawn tur a nih bik vang a ni. Hmun thianghlima bungruate chu an pawimawh avangin hmanraw danga phur lovin mihring ngeiin zawn tur a ni. Lal Davidan Pathian bawm Jerusalem-a a lak \um pawh khan a thawh khatnaah tawlailirah an dah a, Uza khan a thih phah a. A thawh hnihnaah erawh chuan puithiamten an zawn a, him takin Jerusalem an thlen thu kan hmu (II Sam. 6). Hei hian Pathian biakna hmanraw pawimawh bikte chu uluk leh fimkhur taka vawn leh enkawl a \ulzia a tilang.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

98

ZIRLAI 10 HNAM HRUAITUTE THIL HLAN II


Chhiar tur : 7:42-89 Thu vawn : Chutichuan, inbiakna puan ina amah be tura Mosia a luh chuan thuthlung bawm chunga zahngaihna \hutphah chung lama cherub pahnihte inkr a\ang chuan amah rawn biain Aw chu a hria a; tin, a be ta a (7:89). Mosian Biak bk a din zawh a, Biak bk leh a bungrua zawng zawng, maicham leh a bungbl zawng zawngte nen hriak a hnawiha a then thianghlim khan, Israel fate kha an hnam hruaitute hovin an lawm tlang hle ni ngei tur a ni. Israel hnam hruaitute khan thil hlan an rawn keng a. Hruaitute chuan Biak bk leh maicham serh thianghlim lawm nan thil hlan tur an rawn la a. A ni indawt zelin hnam hruaitu pakhat zelin Biak bk leh maicham serh thianghlim lawm nan an thilpekte chu an rawn hlan a. Ni nga lai hun an hmang tawh a ni. Vawiin hian ni sarih chhunga thilpek an hlan zui dan kan zir leh dawn a ni. 1. Ni ruk nia thilhlan (7:42-47)
42

Ni ruk ni chuan Gada thlahte puipa Deuela fapa Eliasapha chuan a hlan a: 43a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

99

pakhat, chhangphut thilhlan atana hriaka chawhpawlh chhangphut dip taka khat ve ve; 44sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 45halral thilhlan atana bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 46sual thawi nan kelpa pakhat; 47 tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni. Heng hi Deuela fapa Eliasapha thilhlante chu a ni. Israel faten Biak bk leh maicham Pathian hnena an hlan \uma an lawmna kal zelah, hnam hruaitute thil hlan ni rukna kan lo thleng ta. A ni ruknaah hian Gada thlah hruaitu Eliasapha, Deuela fapa chuan a thilpekte a rawn hlan a. An thilpek inang tlang \heuh kha han sawi nawn leh ila, hetianginBiak bk maichama hman turTangkaraw thleng, kg. khat leh a chanvea rit, Tangkaraw chawhtawlh, gram zariata rit, Chhangphut hriaka hmeh tangkaraw thleng leh tangkaraw berhbu vm thar ve ve, Rangkachak berhbu rimtui hal tura khat gram za leh sawm buk, Halral thilhlan atanBawngpatuai pakhat, Berampachal pakhat, Beramno, kum khat vela upa pakhat.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

100

Sual thawina thilhlan atanKel pakhat Remna thilhlan atanBawngpatuai pahnih, Berampachal panga, Kel panga, Beramno, a pa, kum khat vela upa panga. Hengte hi ni ruknaah Gada thlah hruaitu Eliasapha chuan a rawn hlan a ni. 2. Ni sarih nia thilhlan (7:48-53)
48

Ni sarih ni chuan Ephraima thlahte puipa Amihuda fapa Elisama chuan a hlan a: 49a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, halral thilhlan atana hriak a chawhpwlh chhangphut dip taka khat ve ve; 50sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 51 halral thilhlan atana bawngpa tuia pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 52sual thawi nan kelpa pakhat; 53tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni: heng hi Amihuda fapa Elisama thilhlante chu a ni. Ni sarih niah chuan Ephraima thlah hruaitu Elisama, Amihuda fapa chuan a hmaa mite ang bawkin Biak bk maicham hmanrua tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan turte leh Remna thil hlan turte, a thilpekte chu a rawn hlan a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

101

3.

Ni riat nia thilhlan (7:54-59)


54

Ni riat ni chuan Manasea thlahte puipa Pedazura fapa Gamaliela chuan a hlan a: 55 a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat; chhangphut thilhlan atana hriak chawhpwlh chhangphut dip taka khat ve ve; 56sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 57 halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat, 58sual thawi nan kelpa pakhat, 59tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni. Heng hi Pedazura fapa Gamaliela thilhlante chu a ni. Manasea thlah hruaitu Gamaliela, Pedazura fapa chuan ni riat ni chuan a hmaa mite ang bawkin a thilpekte chu a rawn keng a. Biak bk maicham hmanrua tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan turte leh remna thil hlan turte a rawn hlan a. 4. Ni kua nia thilhlan (7:60-65)
60

Ni kua ni chuan Benjamina thlah Gideonia fapa Abidana chuan a hlan a: 61a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atana hriaka chawhpwlh chhangphut dip taka khat ve ve; 62sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat, 63halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 64sual thawi nan kelpa; 65tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

102

panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni: heng hi Gideonia fapa Abidana thil hlante chu a ni. A ni kuanaah chuan Benjamina thlah hruaitu Abidana, Gideona fapa chuan, maicham hmanrua tur te, buhbl thil hlan tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan turte leh remna thil hlan turte a rawn keng a, a hlan a. 5. Ni sawm nia thil hlan (7:66-71)
66

Ni sawm ni chuan Dana thlahte puipa Amisadaia fapa Ahiezera chuan a hlan a: 67a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakat, chhangphut thilhlan atana hriaka chawhpwlh chhang phut dip taka khat ve ve: 68sekel sawm tluka ritrimtuia khat rangkachak fian pakhat; 69halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 70sual thawi nan kelpa pakhat; 71 tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, beram panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni: heng hi Amisadaia fapa Ahiezera thilhlante chu a ni. Gada thlah hruaitu Ahiezera, Amisadaia fapa chuan ni sawm ni chuan a thilpekte chu a rawn keng a. A thilpek rawn kente chu a hmaa mite ang bawkin maicham hmanrua tur te, buhbl thil hlan tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan tur te leh remna thil hlan turte a rawn keng a, a hlan a.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

103

6.

Ni sawm leh ni khat nia thil hlan (7:72-77)


72

Ni swm leh ni khat ni chuan Asera thlahte puipa Okrana fapa Pagiela chuan a hlan a: 73a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlima sekel sawm sarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat chhangphut thilhlan atana hriak chawhpwlh chhangphut dip taka khat ve ve. 74sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 75 halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 76sual thawi nan kelpa pakhat; 77tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni: heng i Okrana fapa Pagiela thilhlante chu a ni. Ni sawm leh ni khat ni chuan Asera thlahte hruaitu hun a lo thleng a. An hruaitu Pagiela, Okrana fapa chuan a thilpekte chu a rawn keng a. Ani pawh chuan, a hmaa mite thilpek ang maicham hmanrua tur te, buhbl thil hlan tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan tur te leh remna thil hlan turte a rawn keng a, a hlan a. 7. Ni sawm leh ni hnih nia thil hlan (7:78-83)
78

Ni swm leh ni hnih ni chuan Napthtalia thlahte puipa Enana fapa Ahira chuan a hlan a: 79a thilhlan chu tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlim sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atana hriaka chawhpwlh chhangphut dip taka khat ve ve: 80 sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 81halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, beram pa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat;
www.mizoramsynod.org

NUMBERS
82

104

sual thawi nan kelpa pakhat; 83tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni: heng hi Enana fapa Ahira thilhlante chu a ni. Naphtalia thlah hruaitu Ahira, Enana fapa chuan ni sawm leh ni hnih ni chuan a thilpekte chu a rawn keng a. Maicham hmanrua tur te, buhbl thil hlan tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan tur te leh remna thil hlan turte a rawn keng a, heng a thilpek rawn kente hi a hlan a. 8. Hnam hruaitute thilpek hlan khaikhawmna (7:84-89)
84

Tichuan, maicham hriak thih ni a Israel puipaho thilhlante chu tangkaraw thleng swm leh pahnih, tangkaraw berhbu swm leh pahnih, rangkachak fian swm leh pahnih a ni a; 85tangkaraw thleng chu sekel za leh sawmthum tluka rit \heuh a ni a, berhbu chu sawmsarih \heuh a ni: tangkaraw bungbl zawng zawng chu hmun thianghlima sekel singhnih leh za tluka rit a ni. 86Rimtuia khat rangkachak fian swm leh pahnih chu hmun thianghlima sekel sawm tluka rit \heuh a ni: rangkachak fian zawng zawng chu sekel za leh sawmhnih tluka rit a ni; 87halral thilhlan atana bawngpa zawng zawng chu swm leh pahnih a ni a, berampa swm leh pahnih, beram no a pa kum khat mi swm leh pahnih, an chhangphut thilhlante nen; tin, sual thawi nan kelpa swm leh pahnih: 88tin, remna inthawi thilhlan atana bawng chu bawngpa sawmhnih leh pali a ni a, berampa chu sawmhnih leh pali a ni a, berampa chu sawmruk, kelpa chu sawmruk, beram no a pa kum khat mi chu sawmruk a ni. Hei hi hriak thih hnua maicham hlan nana
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

105

thilpkte chu a ni. 89Chutichuan, inbiakna puan ina amah be tura Mosia a luh chuan thuthlung bawm chunga zahngaihna \hutphah chung lama cherub pahnihte inkr a\ang chuan amah rawn biain Aw chu a hria a: tin, a be ta a. Mosian Biak bk a din zawh a, Biak bk leh a bungrua zawng zawng, Maicham leh a bungbl zawng zawngte nena a then thianghlim khan Israel hnam hruaitute khan thil hlan an rawn keng a, hruaitu pakhat zelin indawtin an thilpekte chu an rawn hlan a, ni sawm leh pahnih chhunga an thilpek hlante chu a vaiinTangkaraw tlang sawm leh pahnih, Tangkaraw chawhtawlh sawm leh pahnih, Rangkachak berhbu sawm leh pahnih, Bawngpatuai sawm leh pahnih, Berampachal sawm leh pahnih, Beramno, a pa, sawm leh pahnih, Buhbl thilhla chhangphut tha, Kel sawm leh pahnih, Bawngpatuai sawmhnih leh pali, Berampachal sawmruk, Kel sawmruk Beramno, a pa, sawmruk. Hengte hi hruaituten hriak hnawiha maicham hlan nia an thilpekte chu a ni. Chang 89-na thu hi a hrang deuhvin a lang. Exodus 25:22 Bawm bulah kan intawk
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

106

\hin ang a, cherub pahnih, Thuthlung Bawm chunga awm inkar a\ang chuan ka rawn bia ang che a, Israel-te hnena thu ka pek tur zawng zawng chu ka rawn hrilh \hin ang che tia LALPAN Mosia hnena a lo sawi tawh ang khan helaiah hian Mosia hi LALPA be turin inbiakna puan inah a lut a ni. Helaia Zahngaihna \hutphah tih hi Bible lehlin tharah chuan Thuthlung Bawm chhin tiin a sawi a, thil thuhmun a ni. Zahngaihna |hutphahah hian Pathian chu \huin zahngaihna leh khawngaihna nasa tak nen a mite ro a relsak a, an tih tur a hriattirna hmun niin an sawi (Exod. 25:22). Bung sarih pum pui kan zir hian Israel mipuite inphalna leh inpekna nasa tak a tarlang a. Chu bkah hnam hrang hrang aiawha ni khat zela thilpek an hlante hian hnam pum pui pawimawhna a tarlang bawk a. Puithiam rawngbawlnain hmun laili tak a chang chho zel a, a \han chhoh zelna kawng a hawng \ha hle. Pathian mite zingah Pathian hnena thil hlan hian hmun pawimawh tak a luah a ni tih hi a tarlang bawk.

Sawi ho tur Kan Kohhrana chhungkaw tin hian Pathian hnena thilpek sawma pakhat kan pek vek theih dan tur han sawi ho teh u.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

107

END NOTES Zahngaihna |hutphah (7:89) Zahngaihna |hutphah hi Mizo Bible lehlin tharah chuan Thuthlung Bawm chhin tia dah a ni a. Thuthlung Bawm chhungah khan Sinai tlanga Lalpan Mosia hnena a pek Thusawm pek ziahna lungphek te, Arona tiang chawr te leh manna an dawn hmasak ber te an dah a. Chung Thupek sawmte chu he Thuthlung Bawm chhin hian khuh bovin Pathianin chung dante chu hmang lovin a khawngaihna leh zahngaihnain a mi Israel-te chu a hruai \hin a ni. Cherub pahnihte (7:89) Zahngaihna |hutphah chung lamah chuan rangkachaka siam cherub pahnih lem dah a ni a. Mihringten Pathian thupek an bawhchhiat avangin Eden huan a\angin Pathianin a hnawt chhuak a, nunna thing kawng chu veng turin Eden huan chhak lampanga Cherub-te leh mei khandaih vir tawn zawk zawk a awmtir bawk a (Gen. 3:24). Chu nunna thing kawng veng tura a dah Cherub lem inkar a\ang ngei chuan Pathianin mihringte chu a rawn be \hin a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

108

ZIRLAI 11 LEVIA CHITE THEN THIANGHLIM

Chhiar tur : 8:1-26 Thu vawn : Levi-hote chu Israela thlahte zing ata tihrang la, tithianghlim rawh (8:6). Exodus 40 kan chhiar chuan Mosian riahbk a din leh engkim a hmun tura a dah fel thu kan hmu a. Biak bk leh a chhunga bungrua zawng zawng, maicham leh a bungblte chenin hriak thianghlim a chulh a, a thian thianghlim a. Khawnvar dahna chu inbiakna puan in chhung biak bk chhim lampang dawhkan epah chuan a dah a. Tin, khawnvar chu Lalpa hmaah chuan a dah a (Exod. 40:24,25) tiin kan hmu a. Vawiina kan zirlai Numbers 8:1-4-ah hian chiang deuh zawkin khawnvar dah dan chungchang hi kan hmu a ni. 1. Khawnvar dah dan (8:1-4)
1

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Arona bia la a hnenah, Khawnvarte i halin khawnvar pasarih chuan sathau khawnvar dahna hma lam a en tur a ni, ti rawh, tiin. 3 Tin, Arona chuan chutiang chuan a ti a; LALPAN Mosia thu a pk ang chuan khawnvar dahna hma lamah chuan khawnvarte chu a chhi a. 4He mi khawnvar dahna siam dan hmang chu rangkachak a chhera chher a ni; a bul ngul leh a par chenin chher a ni: LALPAN a lem Mosia a entir ang chiahin khawnvar dahna chu a siam a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

109

Khawnvar dahna hi biak bk chhung hmun thianghlim chhim lamah, han luha vei lamah a awm a. Hei hi biak bk chhnga ng awmchhun a ni a, Hmun Thianghlim berah chuan khawnvar an dah ve lo. Heng khawnvar dahna pasarih hi LALPA mit, khawvel pum pui thlir \hintu niin an ngai (Zak. 4:10). Exodus 25:3140 kan en chuan, khawnvar dahna hi rangkachak hlir hlaka siam, a ngul leh a bul vawng chu a chhera chher; a lu bawk te, a cheimawina pangpar kuhmum leh par parh lemte nen inzawm vek a ni. A kungpui a\angin zar paruk a peng a, lehlam lehlamah zar pathum ve ve a awm a; zar tinah a cheimawina theite par kuhmum leh a par parh lem pathum zel a awm a. A ngul zidingah a cheimawina theite par kuhmum leh par parh lem pali zel a awm a. A zar chung zawk leh hnuai zawk inkarah pangpar kuhmum pakhat zel a awm bawk. Pangpar kuhmum lem te, a zarte leh a zidingte chu rangkachak tlang khat a\anga chher a ni. Bung sarihah khan hnam hruaitute leh hotute thil hlan kan hmu a. Tunah hian puithiam hotu ber Aronan Mosia hnena Lalpa thupek angin hmun thianghlim hma lam en tura khawnvar pasarih a chhit thu kan hmu. Khawnvar dahna pasarih hian ni leh thla leh planet panga entira ngaih a ni.1 2. Levia chite then fai thu leh serh hran thu (8:5-22)
5

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6Levi-hote chu Israela thlahte zing ata tihrang la, tithianghlim rawh. 7Anmahni tithianghlim turin hetiang hian i ti tur a ni: an chungah tlenfaina tui thlawr la, an taksa zawng zawng mehtir la, an puante suktir la, intihthianghlimtir rawh. 8Tin, bawngpa tuai pakhat leh chhangphut thilhlan hriaka
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

110

pwlh chhangphut dip tak nen laktir la, tin, sual thawi nan bawngpa tuai pakhat dang i kai bawk tur a ni. 9Tin, Levi-hote chu inbiakna puan in bulah chuan hruai la, Israela thlahte mipui zawng zawng chu pun khawmtir vek rawh: 10tin, Levi-hote chu LALPA hnenah i hlan ang a; Israela thlahte chuan Levi-hote chungah an kut an nghat ang a: 11tichuan Arona chuan Levi-hote chu, LALPA rawng an bawl theih nan Israela thlahte hmingin then thilhlana LALPA hnenah a hlan ang a. 12Tin, Levi-hote chuan bawngpa lu-ahte chuan an kut an nghat ang a; tin, Levi-hote tana inremna siam nan, pakhat chu sual thawi nan, pakhat chu halral thilhlanah LALPA hnenah i hlan tur a ni. Tin, Levi-hote chu Arona leh a fapate hmaah chuan i awmtir ang a, LALPA tana then thilhlanah i hlan tur a ni. 14Chutiang chuan Israela thlahte zing ata Levi-hote chu i tihrang ang a, tichuan Levi-hote chu ka ta an ni ang. 15Tin, chu mi zawhah chuan Levi-hote chu inbiakna puan ina rawngbawl turin an lut ang a, tin, nangin anni chu i tithianghlim ang a, then thilhlanah i hlan tur a ni. 16 Israela thlahte zing ata ka puala ruat an ni si a; chhul keu zawng zawng Israela thlahte fa tir zawng zawng aiah ka pualah ka nei tawh a ni. 17Israela thlahte zinga fa tir zawng zawng chu ka ta an ni reng a; mihring nen, rante nen; Aigupta rama fa tir zawng zawng ka tihhlum lai khan ka puala ka ruat tawh a ni. 18Tichuan Israela thlahte zinga fa tir zawng zawng aiah Levi hote hi ka nei tawh a ni. 19Tichuan Israela thlahte aia inbiakna puan ina rawngbawl tur leh Israela thlahten hmun thianghlim an rawn hnaih pawha Israela thlahte zinga hri a len lohna tura remna siam turin, Israela thlahte zing ata Levi-hote hi Arona leh a fapate ka pe a ni, tiin.
13

www.mizoramsynod.org

NUMBERS
20

111

Chutiang chuan Mosia te, Arona te, Israela thlahte pungkhawmho zawng zawng chuan Levi-hote chungah chuan an ti a. Levi-ho chungchang thua LALPAN Mosia thu a pk ang zawng zawng chuan an chungah Israela thlahte chuan an ti a. 21 Tichuan, Levi-hote chu sual lakah an inthian fai a, an puante an su a: tin, Aronan LALPA hmaah then thilhlanah a hlan a; tin, anmahni tihthianghlim nan Aronan inremna a siamsak a. 22Tin, chu mi zawhah Levi-hote chu Arona leh a fapate hnuaia, an rawngbawl hna thawk tur chuan inbiakna puan in chhngah an lut a: Levi-hote chungchang thua LALPAN Mosia thu a pk angin an chungah an ti ta a. Helai thuah hian Levia chite then thianghlim thu leh Lalpa tana serh hran thu kan hmu a. Levia chite chu sakhaw serh leh sang an khawih hmain an intithianghlim tur a ni a. Helaiah hian Bung 3:5-13 thu tam tak kha a sawi nawn leh a. Bung 8:6-13 ah hian Levia chite then thianghlimna leh anmahni Pathian hnena hlanna kan hmu a. Hrilhfiahtu \henkhat chuan Levia chite then fai thu leh serhhran thu hi Leviticus Bung 7&8-a puithiamte serh hranna thu zulzuia tih niin an hria.1 Tuna kan zirlaiah hian Levia chite then fai nan tlen faina tuia theh a nih laiin puithiamte erawh chu Mosian a hruai a, dan angin a insiltir a (Lev. 8:6). Levia chite an thawmhnaw pangngai suk fai (then) a nih laiin puithiamte erawh chu Mosian a hruai a, kawr \ial a haktir a, kawnghren a hrentir a, lukhum a khumtir bawk (Lev. 8:13). Hetianga tih dan inang deuh, danglam ang reng tak hian Levia chite chu puithiam dinhmun aia hnuaihnung zawk an nihzia a tarlang a ni. Levia chite dah hnuaihnun hrim hrim ai mahin puithiamte dinhmun chawikan hi a tum a ni ang.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

112

Chang 6-8 hian Levia chite then thianghlim dan a sawi a. Helaia tlen faina tui tih hi tui danglam bik a nih thu hriat a ni lo va, tui thianghlim pangngai ni ve mai tura ngaih a ni. Levia chite tihthianghlim dan hi tuia theh an ni a, chu chu sual sil faina a ni (19:9, 17-19). Chu bkah an taksa hmulte an met vek a, an silhfente an su fai nghal a, an inbual nghal bawk (8:7). Levia chite serh hran dan hi a danglam hle mai. Inbiakna puan in hmaah an dintir a. Israel mite chuan an lu chungah kut an nghat a. Arona chuan Levia chite chu LALPA ta ni turin a hlan a. Levia chite tan sual thawina thil hlanah bawngpatuai puithiamin a hlansak a. Levia chite chuan bawngpatuai chungah chuan kut an nghat a. Levia chite chu Lalpan ama tan Israel fatirte aiah a hauh a. Lalpa chuan Israel mipui aiawha Biak bka rawngbawl turin Levia chite chu puithiamte hnenah a pe a. Mosia leh Levia chite chuan LALPA thupek ang chuan an ti a, Levia chite chuan Biak bkah rawng an bawl \an ta a ni. 3. Levia chite rawngbawl hna chawlh hun (8:23-26)
23

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 24Levi-hote chanpual chu heng hi a ni: kum sawmhnih leh kum nga chin chung lam chuan inbiakna puan ina rawngbawl hna an bei ang a: 25kum sawmnga mite chuan rawngbawl hna chu an chawlhsan ang a, rawng an bawl tawh lo vang; 26 amaherawhchu inbiakna puanin enkawl thuah chuan an unaute an puibawm zel ang a, rawng erawh chu an bawl tawh lo vang. Hetiang hian Levi-hote chu an hna thawh i relsak tur a ni, tiin.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

113

Levia chite hian kum sawmhnih leh panga an tlinin Biak bk rawngbawl hna an thawk \an ang a, kum sawmnga an tlin chuan Biak bka an rawngbawl hna an chawlhsan ang. Bung 4:3-ah khan inbiakna puan ina hna thawk tur kum bithliah kha kum sawmthum a\anga kum sawmnga inkar tiin an sawi a. I Chronicle 23:24-ah erawh chuan kum sawmhnih chin chuan LALPA inah thawh an nei tiin a sawi a, upat lam kum bithliah a sawi lo thung. Vawiina kan zirlaiah hian kum sawmnga hnuah chuan anmahni pualin eng mah an ti tur a ni tawh lo a ti a. Amaherawhchu, an Levia chipui biak bka hna thawk an pui ve thei ang tiin a sawi thung. Rabbi Hertz chuan, Kum upa nun hi hman tlak loh a ni kher lo ve2 tiin a sawi ve bawk a ni.

Sawi ho tur Levia chite then thianghlim thu kan zir hian, serhhran an nihna a chiang khawp mai a. Kan tunlai hunah hian anmahni a\anga zir tur kan neihte han sawi ho teh u.

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers Marshall Pickering, Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 76. N.H. Snaith, Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons, Ltd. 1972, p. 257.
www.mizoramsynod.org

2.

NUMBERS

114

Lu chunga kut nghat (8:10) Lu chunga kut nghat tih hi a awmze bul takah chuan nihna emaw, chanvo emaw aiawhtu hnena hlanchhawn tihna a ni a, thlahte hnena malsawmna hlan te (Gen. 48:14), nemnghehnaa thuneihna hlan te (Num. 27:23), leh sual thawina thilhlana sualna zawng zawng ran chunga hlan te a huap vek a ni. Thuthlung Tharah pawh rawngbawl turte lu chunga kut nghata hlan thu kan hmu (Tirh. 6:6, 13:3, Mk. 5:23, Heb. 6:2 etc.). Helai thuah pawh hian Levia chite chu Lalpa tana hlan an ni a, fatir aia Lalpa tana serhhran an ni a; tin, puithiam Arona leh a fapate rawngbawlsak tura pek an ni bawk. Hri a len lohna tura remna siam turin (8:19) Levia chite chu biak bka rawngbawl tur leh Israela thlahten hmun thianghlim an hnaih pawha an zinga hri a len lohna tura vengtu tur an nih thu kan hmu a. Hei hian mipuite sualna thawi dam tih lam ni lovin, mipuiten Pathian chenna biak bk an rawn hnaih theih lohna tura daidanna emaw, khuhna emaw siam, tihna a kawk zawk a. Levia chite chu biak bk velah awmhmun khuarin mipuiten biak bk an rawn hnaih lutuk loh nan an veng \hin ang a; tichuan, hri lakah pawh mipuite an him thei dawn a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

115

ZIRLAI 12 KALHLEN KUT |UM HNIHNA

Chhiar tur : 9:1-23 Thu vawn : Israela thlahte hnenah, In zinga mi pawh, in thlahte zinga mi pawh, mitthi ruang avanga thianghlim lo emaw, lo thang bo emaw an awm hlauh chuan LALPA tana kalhlen kut chu an nei ve reng reng tur a ni: 11thla hnihna ni swm leh ni li ni tlai lamah an nei tur a ni. [9:10-11a] Kalhlen Kut hi Aigupta ram a\anga Israel-te an chhuah hriat rengna kut ropui tak a ni a, chhang dawidim telh loh kut nen an hman chhunzawm \hin. Chuvangin, Kalhlen Kut leh chhang dawidim telh loh kut hi an sawi zawm fo. Kalhlen Kut hi thla khatna ni 14-naah an hmang a, chu chu March thla tawp emaw April thla bul emaw a ni a. Chhang dawidim telh loh kut chuan thla khatna Nisan 15-21 chhung a awh a ni (Exod. 12:18,19). Kalhlen Kut \um hnihna (Second Passover) tih hi Kalhlen Kut Belhchhahna (Supplementary Passover) tiin sawi ila a fiah mai awm e. 1. Kalhlen Kut hman dan tur (9:1-5)

Tin, LALPAN Aigupta ram ata an lo chhuah achin kum hnihna thla khatnaah Sinai thlaleran Mosia a bia a, 2Israela thlahte chuan kalhlen kut chu a hunbi zelah
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

116

nei rawh se. 3A hunbi-ah, he mi thla ni swm leh ni li tlai lamah in nei tur a ni: chu mia tihtura ruat ang zawng zawng leh a dan ang zawng zawng chuan in nei tur a ni, tiin. 4Tichuan, Mosian Israela thlahte chu kalhlen kut nei tur chuan a hrilh a. 5Chutichuan Sinai thlalerah chuan thla khatna, ni swm leh ni li ni tlai lamah kalhlen kut chu an hmang ta a:LALPAN Mosia thu a pk ang zawng zawng chuan Israela thlahte chuan an ti a. Hebrai-ho Calendar-a thla khatna chu Abib thla a ni a, Nisan an ti bawk. Chu chu March thla laihawl a\anga April thla laihawl vel lai hi a ni. Kalhlen Kt hi Aigupta an chhuahsan a\anga kum hnihna thla hnihna velah a in\an a (9:1). Tichuan, Bung 9:1-5 in a sawi Kalhlen Kt hi an hmang zo chiah niin a lang. He Kalhlen Kt an hman zawh tak hi thla khatna ni sawm leh pali tlaiah khan Sinai thlalerah an hmang a. Mosia hnena LALPA thupek ang chiahin engkim an ti a ni. Kalhlen Kt hun pangngai hmang thei lote chuan Kalhlen Kut \um hnihna, hman nawnna hi an hmang ngei tur a ni. 2. Mitthi ruang khawihte tana Kalhlen Kut (9:6-13)
6

Tin, tute emaw mitthi ruang avanga thianghlim lo an lo awm a, chu mi ni chuan kalhlen kutah an tel ve thei lo va; tichuan chu mi ni chuan Mosia leh Arona hmaah chuan an kal a; 7chungho chuan a hnenah, Mitthi ruang avangin kan thianghlim lo a ni a; engvangin nge Israela thlahte zinga a hunbia LALPA hnena thilhlan kan hlan ve min khap? an ti a. 8Tin, Mosian an hnenah, Lo ngawi teh rih u, in chungchang thuah LALPAN engtin nge thu a pk dawn ka han hre rih phawt ang e, a ti a.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS
9

117

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 10Israela thlahte hnenah, In zinga mi pawh, in thlahte zinga mi pawh, mitthi ruang avanga thianghlim lo emaw, lo thang bo emaw an awm hlauh chuan LALPA tana Kalhln Kt chu an nei ve reng reng tur a ni: 11thla hnihna ni swm leh ni li ni tlai lamah an nei tur a ni: chhang, dawidim telh loh hnim hnah kha nen an ei tur a ni; 12a tuk atan chuan a engamah a dah tur a ni lo va, a ruh an titliak tur a ni hek lo: kalhlen kuta tih tur ruat ang zawng zawng chu an ti tur a ni. 13Amaherawhchu thianghlim si, thang bona nei si lova kalhlen kuta tel lo ringawt chu a chipuite zing ata chu mi chu tuithlar a ni ang: a hunbia LALPA hnena thil hlan chu a hlan loh avangin chu mi chu tuithlar a ni ang: a hunbia LALPA hnena thilhlan chu a hlan loh avangin chu mi chuan a sual mawh a phur ang. Leviticus 7:20,21-ah chuan, Mi bawlhhlawh laiin remna thil hlan sa hi a ei ve chuan ensan tur a ni. Mihring emaw, ran a\angin emaw thil bawlhhlawh chhuak khawihtu chuan he sa hi a ei ve chuan ensan tur a ni, a ti a. Inthawina sa hi mi bawlhhlawh lote chauhvin ei theih a ni a. Mi bawlhhlawhin inthawina sa a ei chuan ensan tur a ni. Aigupta an chhuahsan hnu kum hnihna thla khatna Ni 14 ni hian LALPA thu angin Sinai thlalerah Kalhlen Kut an hmang a. Mi \henkhat, mitthi ruang khawih avanga bawlhhlawhte chuan Kalhlen Kut hun pangngai kha an hmang ve thei lo va, Mosia leh Arona hnenah an lo kal a. Israel mi dangte ang bawka Kalhlen Kutah Lalpa hnena thil hlan ve an rawn dil a. Mosian LALPA a rawn a, LALPA thu a dawn hnuin, thla khat hnuah, thla hnihna ni sawm leh pali tlai lamah an hmang ve thei ta a ni. Chhang dawidim telh loh leh lambak nen hman tur a ni
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

118

a. A sa ei ban loh tur a ni a, a ruh pawh pakhat mah tih tliah loh tur a ni. Mi bawlhhlawh ni si lo, ram hla taka zin pawh ni si lovin Kalhlen Kut chu a hman duh loh chuan an zing ata hnawh chhuah tur a ni. 3. Hnam dangte tan Kalhlen Kut (9:14)
14

Tin, hnam dang mi in hnena awmin LALPA tana kalhlen kuta tel ve an duh chuan kalhlen kuta tih tur ruat leh a dan angin an ti tur a ni, he rama mi reng reng leh hnam dang mite tan dan angkhat in nei tur a ni, tiin sawi rawh, tiin. Hnam dang mi in hnena awm tih hian pian leh murnaa Israel mi ni si lo, an zinga hun rei tak lo khawsa ve tawh leh an zinga anmahni ang thlapa lo awm ve tawhte sawina a ni. Chutiang mite chuan Kalhlen Kut hi an hman ve duh chuan dan ang thlapin an hmang ve thei a, tute tan pawh an zavaiin hman dan tur a thuhmun a ni. Hetiang a nih lai hian, ram dang mi, an zinga awm vete leh inhlawhfate chu an tel ve khap a ni (Exod. 12:45). 4. Chhum ding eng (9:15-23)
15

Chutichuan biak bk din ni chuan Pathian chenna in chu chhumin a tuam mup a, tin, tlai lamah chuan biak bk chungah chuan mei alh ang mai hi a tuk zing tlengin a awm a. 16Chutiang chuan a awm reng a: chhum chuan a tuam reng a, zanah chuan mei angin a lang a. 17Chhumin Puan In chu a kiansan apiangin Israela thlahte chuan kal zai an rel \hin a: tin, chhum a dinna hmun apiangah chuan Israela thlahte chuan awmhmun an khuar thin a. 18LALPA thupkin Israela thlahte chu an kal zel a, LALPA thupk bawkin awmhmun an khuar thin a: biak bk chunga chhum chu a awm chhng zawng awmhmun an khuar reng a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS
19

119

Tin, biak bk chunga chhum chu rei tak a awm chuan Israela thlahte chuan LALPA thu chu an zawma, an kal lo va, 20tin, a chng chuan chhum chu biak bk chungah chuan rei lote chauh a awm thin a: tichuan LALPA thupk angin awmhmun an khuar a, LALPA thupk angin an kal thin. 21 Tin, a chng chuan chhum chu tlai lam a\anga zing thlengin a awm a: tin, zinga chhum chu a invawrh san chuan an kal \hin a, ni khat lek emaw, zan khat lek emaw awma chhum chu a invawrh san chuan an kal mai thin a. 22 Biak bk chungah chhum chu ni hnih emaw, thla khat emaw, kum khat emaw pawh a awm a, chuta a awm reng chuan Israela thlahte chuan awmhmun an khuar reng a, an kal thin lo va: a invawrh san erawh chuan an kal \hin. 23 LALPA thupkin awmhmun an khuar thin a, LALPA thupkin an kal \hin: Mosia hmanga LALPA thupkin LALPA thu chu an zawm a ni. Mosian LALPA thupek anga biak bk a din a, tih tur zawng zawng a tihfela Pathian hnena a hlan khan biak bk chu chhumin a rawn khuh a. Biak bk chhung chu LALPA ropuinain a khat a, Mosia pawh biak bk chhungah a lut thei lo. Israel mipui chuan chhunah chhum chu an hmu a, zan lamah chuan mei angin a eng a. Chhumin biak bk a khuh chhung chu an awmna ngaiah an awm reng \hin a, chhum a kian veleh an insawn leh mai \hin a. Mosia hnena LALPA thupek ang zelin buk an khuar a, awmhmun an insawn \hin. Helai thu hlawm chang kua emaw chauhvah hian \um ruk zet LALPA thupek ang zela buk khuara insawn \hin an nih thu hi a sawi a ni. Thuthlung Thar lamah pawh chhum hi Pathian awmpuina lantirna angin kan hmu. Hmel danglamna tlangah khan chhum a lo zng a, anniho chu a rawn khuh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

120

a, chhum a\ang chuan aw a lo chhuak a (Lk. 9:34f). Lal Isua vana hruai chhoh a nih pawh khan chhumin an hmuh phak lohvah a la bo ta a (Tirh. 1:9). Vawiina kan zirlai a\ang hian Kalhlen Kut an ngaih pawimawhzia a lang chiang khawp mai a. Pathianin a mite a awmpuizia pawh a lang chiang a. Chhunah chhum ding, zanah chhum, mei anga langin a hruai a, a chenchilh reng a ni. Pathianin a mi Israel-hote chu Kalhlen Kut hman dan tur a hriat thartir leh a. Sakhaw thila mi bawlhhlawhte tan kawng a hawng a. Chu bkah hnam dang mite thlengin kawng a hawnsak a, a hruai \hin a ni.

Sawi ho tur Kalhlen Kut leh Lalpa Zanriah Sakramen inanna lai leh an pawimawhna ve ve sawi ho ula. Lalpa Zanriah Saramen hi engtin nge tun aia Kohhranhoten kan ngaih pawimawh lehzual theih dan tur han sawi ho teh u.

END NOTES Tlai lamah (9:3-5) Israel fate chuan Aigupta a\anga an chhuah achin kum hnihna thla khatna, ni sawm leh ni li ni tlai lamah Kalhlen Kut an hmang leh a. Heta tlai lamah tih hi a \awng bul (Hebrai) lama a awmze dik takah chuan tlai a\anga tlai inkar sawina a ni a (Exod. 12:6). Nimahsela hun lo kal zelah Juda-te chuan tlai lam dar 3 a\anga dar 5 inkar vel emaw, nitlak a\anga khawthim tak tak inkar vel sawi nan an hmang.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

121

Lo nghak teh u (9:8) He chang hi mitthi ruang avanga thianghlim loten Kalhlen Kut an hman ve theih hun tur Mosia an zawh a, a chhanna \awngkam a ni. Thu khirhkhan leh harsain a nan laiin Mosia chuan amaha thutlukna siam mai lovin Lalpa thupek a nghak a, a entawn tlak hle. Eng harsatna pawh kan chungah thleng se mahnia chin fel mai tum ai chuan engkim titheitu Pathian hnena tluk luh mai hi a him a, a \ha ber a ni. Dan ang khat in nei tur a ni (9:14) Helai changah hian hnam dang miten Lalpa tana Kahhlen Kuta tel ve an duh chuan phalsak an nih thu kan hmu mai ni lovin, Israel-te nena dan ang khat neih tur a nih thu kan hmu a. Hei hian Pathian rilru a tarlang chiang hle. A chatuan thiltum, mihringte chhandamna hna a thawhnaah hian tu mah thlei bik nei lovin, mi zawng zawng ang khat veka a enzia min hriattir a ni. Chhum ding (9:15f) Exodus buah chuan biak bk vela chhum ding awm hian Lalpa ropuina a entir a (Exod. 40:34-38), Numbers buah erawh chuan chhum ding chu Lalpan a mite kaihhruai nan a hmang thung.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

122

ZIRLAI 13 TANGKARAW TAWTAWRAWT


Chhiar tur : 10:1-10 Thu vawn : Tangkaraw tawtawrwt pahnih siam la; a chhera chherin siam rawh: mipuiho kohkhawm nan leh chhuahtir nan i hmang tur a ni. (10:2). Vawiinah hian Tangkaraw Tawtawrawt tih thupui kan zir dawn a, kan rilru pawh a \hawng tho nghal mai awm e. Mosia chu tangkaraw tawtawrawt pahnih siam tura tih a ni a. A hmanna tur chi hrang hrang pawh hrilh nghal a ni. Ram tiam Kanaan panin Sinai tlang an chhuahsan dawn ta a, thlaler kawnga mipui nunau chhangchhe tak zin kawngah inthununna leh inkaihhruaina hmanraw pawimawh, a hnu lam pawha hman \angkai zui zel tur a ni a. LALPA Pathianin chhum ding engin hruai tho mah se la, rang zawk leh mumal taka inkaihhruaina tur hmanrua a ni. Aigupta leh a chhehvel (Ancient Near East)-ahte pawh tawtawrawt hi sakhaw thila pun khawmna leh indona hmuna hmanraw pawimawh tak a ni ve reng a.1 Tawtawrawt hi inches 18 vela sei,2 ri chak leh ring tak a ni a, mipui kaihhruai nana hmanraw remchang tak a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

123

1.

Tawtawrawt hman dan tur leh a awmzia (10:1-8)


1

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 Tangkaraw tawtawrwt pahnih siam la; a chhera chherin siam rawh: mipuiho kohkhawm nan leh chhuahtir nan i hmang tur a ni. 3Chu chu a ham kawp chuan mipui zawng zawng chu i hnenah inbiakna puan in kawngka bulah an rawn inkhawm vek tur a ni. 4Tin, pakhat chauh an ham chuan, Israel mpuite hotu puipate chauh i hnenah an lo kal khawm tur a ni ang a. 5Tin, rlkhel hama in ham chuan chhak lampanga awmhote an chhuak tur a ni ang. 6Tin, rlkhel hama in ham leh chuan chhim lampanga awmhote an chhuak tur a ni, an chhuahna turin rlkhel hamin an ham tur a ni. 7Amaherawhchu mipuite lo kal khawmna tur chuan in ham phawt ang a, rlkhel ham erawh chuan ham lovin, 8Arona fapa puithiamhote chuan tawtawrwt chu an ham tur a ni; chu chu in tan inthlahte thlenga kumkhaw dan tur a ni ang. Tawtawrawt hman dan tur leh a awmzia hi kaihhruaina \ha tak a awm a. Biak bk khuhtu chhum kha chung lamah invawrh sangin chho sela, Israel-hote chu kal chhuak tura inpeih vek tur an ni (9:17). Mi lo inpeih lo leh inring lote an lo inrin theih nan tawtawrawt ham a ni a. Inkohkhawm tur emaw riahhmun chhuahsan tur emaw a nih chuan hmun thianghlim a\angin puithiamten tangkaraw tawtawrawt pahnih an ham a. Hmun thianghlim a\ang hian puithiamten chhum ding chet vel dan an thlithlai reng a, chuta \ang chuan inhriattirna tawtawrawt an ham a, chu chu riahhmuna awm zawng zawngten an lo hre \hin a ni. Tawtawrawt ham rik dan chi hrang hrang, ral khel dar ang chi te, inkohkhawmna pangngai leh sakhuana
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

124

thila inkohkhawmna ang chite an nei hrang vek a. Tawtawrawt pakhat ri te, pahnih ri te, a ham rik dan ri sei leh ri tawi te a awm hrang ve thliah a.3 Chungte chu: (a) Hmun thianghlim(Sanctuary)-a inkohkhawmna 1) Tawtawrawt pahnihin Ri sei, Mipui kohkhawmna (10:3,7). 2) Tawtawrawt pakhatin Ri sei, Hnam aiawh hruaitute kohkhawmna (10:4). (b) Riahhmun chhuahsan inhriattirna (Tawtawrawt pahnih niin a rinawm) 1) Ri tawi, ham \hawt \hawt, a \um khatna Riahhmun khawchhak lama awm te an kal chhuak ang (10:5). 2) Ri tawi, ham \hawt \hawt a \um hnihna Riahhmun chhim lama awmte an kal chhuak ang (10:6). 3) Ri tawi, ham \hawt \hawt a \um thumna Riahhmun khawthlang lama mite an kal chhuak ang (10:22). 4) Ri tawi, ham \hawt \hawt a \um lina Riahhmun hmar lama mite an kal chhuak ang (10:25). (c) Indona chhuah tur (Tawtawrawt pahnih niin a rinawm) Ri tawi, ham sek sekIsrael fate chu anmahni rawn beitute bei let tura chhuah khawm tur (10:9).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

125

(d) Lawmna lam thilah (Tawtawrawt pakhat a ni mai thei) Ri sei Israel fate hlimna hun kut, thlathar,etc. ahte an ham \hin ang (10:10). Hetiang hian tawtawrawt hman dan tur leh a hmanna awmziate fel takin an nei thlap a ni. 2. Tawtawrawt ri hmanga LALPA koh (10:9-10)
9

In rama hmlma hnuaichhiahtu che u do tura inkal hunin rlkhel hamin tawtawrwtte chu in ham tur a ni; tichuan LALPA in Pathian hmaah chuan hriat reng in ni ang a, in hmelmate lakah chuan chhanhim in ni ang. 10In hlimna niah te, in kut hun bi neiah te, in thla tharahte chuan inthawinaah te chuan tawtawrwt in ham tur a ni; tichuan in Pathian hmaa in tana hriat rengna a ni dawn nia: Kei hi LALPA in Pathian ka nih hi, tiin. A chunga tarlan tawh ang khian, Israel fate inkohkhawmna pawimawh tak chu tawtawrawt a ni. Israel fate chu, an ramah anmahni hmelmaten an rawn beih chuan anmahni do let tura inkohkhawmna pawimawh tak chu tawtawrawt ham \hawt \hawt kha a ni a. Chang 9-na ah hian tawtawrawt kha, anmahni inkohkhawmna lam ai mahin Pathian an auhna hmanrua tur a nih thu kan hmu. ... ham sek sek ula, kei LALPA hian ka lo hria ang a, in hmelmate lak ata ka rawn chhan ang che u... (10:9b lehlin thar) tih thu kan hmu a. Chuvangin, tawtawrawt ham kha anmahni inkohkhawmna leh inhriattirna a nih rualin LALPA an Pathian auhna pawimawh tak a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

126

Chutiang bawkin chang 10-na hi, lawmna nikhuaah, thla thar kutahte leh halral thil hlan an hlanin, tawtawrawt ham \hin tur a ni a. Hei pawh hi anmahni zinga inhriattirna a nih rualin, LALPA kohna, auhna a ni. In lawmna nikhuaah... ham bawk ang che u, chu chu ka lo hria ang a, ka ngaihven ang che u, LALPA, in Pathian ka nih hi, (10:10 lehlin thar) tiin kan hmu a. Chuvangin, tawtawrawt ham chu LALPA kohna a ni nghal bawk. Tunah chuan \hen khatna 1:1-10:10 pum pui kan zir zo dawn ta a. |hen khatna chhungah khan Pathianin a mi Israel fate Kanaan ram tiam pan zel tura a buatsaihna kan hmu a. Chhiarpui an neih thu te, an riahhmun rem dan tur te, hnam hrang hrang kal hmasak dan indawt te, Puithiam leh Levia chite rawngbawlna tur te, Nazarit mi dan te kan hria a. Biak bk leh Maicham hlannaa hnam hruaitute thil hlan hrang hrangte leh Kalhlen Kut \um hnihna thlengin kan lo zir zo ta. Vawiinah phei chuan Israel faten hun rei tak awmhmun an khuarna Sinai tlang an chhuahsan dawn avanga Tangkaraw Tawtawrawt hman dan turte thlengin kan zir ta. Pathianin a mite sipai rual ropui tak angin a hruai zel dawn a ni.

Sawi ho tur Kohhranhovah hian Bible zirtirna pawimawh zualte leh Kohhran Inkaihhruaina Dante hi kan inzirtir chiang tawkin kan hria em? Tawk lo ta se, eng engte nge? Engtia hma lak tur nge ni ang?

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

127

END NOTES 1. Frederick L. Moriarty, S.J. Numbers in the Jerome Biblical Commentary, Vol. I. Published by Theological Publications in India, 1968, p. 90. N.H. Snaith, Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972, p. 258. Roy Gane, Leviticus, Numbers, The NIV Application Commentary, Zondervan, Grand Rapids, Michigan, USA, 2004, p. 571.

2.

3.

Tangkaraw tawtawrawt Thuthlung Hlui buah hian Juda-ten tawtawrawt chi thum an neih thu kan hmu a. Chi hnihte chu berampa ki hmanga siam a ni a, a chi thumna erawh chu tuna kan hmuh, tangkarua a\anga chher a ni. Josephus chuan tangkaraw tawtawrawt chu inches 18 (45 cm) vela sei, a fawng sei tak, a hmawr lehlama dar pawh rik chi anga arh chhuak niin a sawi. Berampa ki a\anga siam tawtawrawtte ai chuan a ri pawh a fiahin a chiang zawk.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

128

|HEN HNIHNA SINAI A|ANGA MOAB PHAI RUAM (10:11-22:1)

ZIRLAI 14 SINAI A|ANGIN AN CHHUAK


Chhiar tur : 10:11-36 Thu vawn : Tin, heti hi a ni a, bawm chu a chhuah dawn apiangin Mosian, Aw LALPA, lo thawk la, i hmlmate chu tidarh la, a hawtu che chu i hmaah tlanchhe rawh se, a ti \hin a. 36Tin, a innghah apiangin Aw LALPA, Israel mipuiho hnenah hian lo kir leh rawh, a ti \hin a (10:35,36). Numbers bu kan zirlai hi hlawm lian pui puiin \hen thumah \hen a ni a. Tunah chuan |hen Hnihna kan zir thleng dawn ta. |hen hnihna Bung 10:11-22-ah hian Sinai an chhuahsan a\anga Moab phai, Jeriko zawn an thlen thleng chanchin a huam a, hei hian kum sawmthum leh pariat chhung vel a awh a ni. 1. Ruahmanna fel tak nen an chhuak (10:11-28)
11

Tin, kum hnihna thla hnihna, chu mi thla ni sawmhnih ni chuan heti hi a ni a, chhum chu Pathian
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

129

chenna in chung ata chu a lo invawrh sang ta a. 12Tichuan, Israela thlahte chu an kal dan bi ang chuan Sinai thlaler ata chu an chhuak a; tin, Paran thlalerah chuan chhum chu a ding ta a. 13Mosia hmanga LALPA thupk angin an chhuak ta phawt a. 14A hmasa berin Juda pwlho an chhngkaw chhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotu chu Aminadaba fapa Nasona a ni a. 15Isakar-ho hotu chu Zuara fapa Nethanela a ni a. 16Zebulun-ho hotu chu Helona fapa Eliaba a ni a. 17Tin, biak bk chu an thiat a, Gersona fapate leh Meraria fapa biak bk zawntute chu an chhuak a. 18Tin, Reuben-ho chu an chhngkaw chhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotu chu Seduera fapa Elizura a ni a. 19Simeon-ho hotu Zurisadaia fapa Selumiela a ni a. 20Gad-ho hotu chu Deuela fapa Eliasapha a ni. 21Tin, Kohath-hote chuan thil thianghlim chu an zawn a, an chhuak a; tin, a dangte chuan an thlen veleh biak bk chu an lo din diam a. 22Ephraim-ho chu an chhngkaw chhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotu chu Amihuda fapa Elisama a ni: Manase-ho hotu chu Pedazura fapa Gamaliela a ni a: Benjamina-ho hotu chu Gideonia fapa Abidana a ni a. 25Tin, a hnuhnung berah Danho chu an chhngkaw chhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotu chu Amisadaia fapa Ahiezera a ni a. 26Chutiang chu a ni Israela thlahte an chhngkaw chhinchhiahna kenga an kal dan chu; chutiang tak chuan an chhuak a. 27Naphtali-ho hotu chu Enana fapa Ahira a ni a. 28Chutiang chu a ni Israela thlahte an chhungkaw chhinchhiahna kenga an kal dan chu; chutiang tak chuan an chhuak ta a.
23 24

Sinai a\angin an chhuak dawn ta. Aigupta a\anga an chhuah hnu, kum hnihna, thla hnihna ni sawmhnih ni chuan LALPA chhum chu inbiakna puan in chung a\ang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

130

chuan a kang chhuak \an ta. Sinai thlalerah thla sawmpakhat leh ni sawmpakua an awm a. Ral do thei chin sipai chhiarpui an neih a\anga ni sawmhnih leh pakuanaah an inkhuarna buk chu an \hiat ta. Hnam hruaitute kaihhruaina hnuaiah Sinai a\ang chuan Paran thlaler lam panin an chhuak ta a. Bung 2:1-34-a sawi ang khan Israel fate chu hnam kal dan tur indawtin an chhuak ta a. Thil danglam awm chhun erawh chu bung 2:17-a Levia chite chu a laiah an kal ang a tih kha, a laiah a hlawma kal vek lovin, hlawm hnihah an in\hen a. Gersona chite leh Merari chite hlawm khatah kalin Juda pawl hnungah an kal a. Kohatha chite chu Reubena pawl hnungah an kal ta a ni. Hetianga an kal hian biak bk chu an awmhmun khuarna turah an lo tung ding ang a, Kohatha chiten thil thianghlim ber an phurhte chu an lo dawngsawng hman dawn a ni. Israel fate chu Sinai thlalerah khan kum khat dawn an awm hnuin Biak bk chunga chhum chu a kiang ta a, Sinai a\ang chuan zawi zawiin an kal chhuak ta a. Chhum a kian apiangin Israel-te chuan awmhmun an sawn a, chhumin a rawn khuhna hmunah awmhmun an khuar leh \hin (9:17) tih ang khn, zawi zawiin an kal chhuak ta a. Paran thlaler thleng tur hian ni eng emaw zat an kal a. Paran thlaler awmna lai tak hi hriat chian a ni lo. Rin dan tlangpuiah chuan Sinai peninsula (tuifinriata ram inkhawh lut), Nageb chhim lam, Arabia khawthlanga awm nia rin a ni.1 2. Mosian Hobaba a sawmna (10:29-32)
29

Tin, Mosia puzawn Midian mi Reuela fapa Hobaba hnenah Mosian, Ka pe ang che u, LALPAN a tih hmunah chuan kan kal dawn a ni a; kan hnenah lo kal ve
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

131

la, tha takin i chungah kan ti ang: LALPA chuan Israela thlahte chungchang thu chu tha takin a sawi tawh si a, a ti a. 30Ani chuan a hnenah, Ka lo kal lo mai ang e, keimahni ramah ka laichinte hnenah ka kal zawk ang e, a ti a. 31Tin, ani chuan, Min kalsan lul suh khai, thlalerah chuan awmhmun kan khuarna tur i hre zawk si a, kan tan mit i lo ni dawn a ni. 32Tin, heti hi a ni ang a, kan hnena i kal ve chuan, a ni, heti hi a ni ang a, LALPAN thil \ha min tihsak ang zelin ka tihsak ve zel ang che, a ti a. Helai thu hlawmah hian Mosian a puzawn, Midian mi Reuela fapa Hobaba chu an hnena kal ve zel tura a sawmna thu kan hmu a. Mosia puzawn chungchangah hian sawi dan inang lo a awm a. Hetah hian Hobaba, Midian mi tiin a sawi a. Exodus 3:1-ah chuan Midian puithiam Jethroa tiin a sawi thung. Exodus 2:18-ah chuan Reuela tih a ni bawk. Midian-ho hi Abrahama leh Keturi te thlah an ni a (Gen. 25:1-4). Israel-te nen hian inrem taka awmho changte pawh an nei \hin a, a chang chuan an indo bawk \hin (22:4,7; 25:6-8; Ror. 6-8). Mosia puzawn chungchangah hian hming dang dang lang mah sela, mi thuhmun koh dan leh sawi dan hrang mai nia rin a ni. Mosia puzawn Midian mi anga sawina leh Ken mi anga sawina awm pawh hi, Ken hi Midian hnam zinga peng pakhat anga ngai an awm a, hei hi a dik mai thei bawk. Mosian, an zinga kal ve zel tura Hobaba a sawmna chhan hi, kawng pawimawh leh thlaler tui awmna hmun riahhmun \ha thlenga a hriat vang nia ngaih a ni a. An zinga a kal ve chuan an rllk sum hmuh ang pawh chang ve zel tura sawm a ni a. Helaiah hian Hobaba hian an ram lama hawn a duh thu te a sawi a. Mosia sawmna hi pawm lo awm takin a lang a. Roreltute 1:16 kan en chuan Mosia sawmna hi a pawm ta niin a lang. Midian-ho hi
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

132

Kanaan ram chhehvela cheng an ni a. Hobaba hi an zin kawng atana mi \angkai thei tur tak a ni. Hobaba thlahte hi Ken mi nia sawina a awm bawk a, chu chu Midian hnam peng pakhat nia sawi a ni bawk (Ror. 1:16; 4:11). 3. Thuthlung Bawm leh Mosia (10:33-36)
33

Chutichuan LALPA tlng a\anga ni thum kalah chuan an kal a; tin, LALPA thuthlung bawm chu an tana innghahna hmun remchang zawngin, ni thum an kal chhng hian an hma a hruai a. 34An buk ata an chhuahin LALPA chhum chu an chungah a awm zel a. Tin, heti hi a ni a, bawm chu a chhuah dawn apiangin Mosian, Aw LALPA, lo thawk la, i hmlmate chu tidarh la, a hawtu che chu i hmaah tlanchhe rawh se, a ti thin a. 36Tin, a innghah apiangin Aw LALPA, Israel mipuiho hnenah hian lo kir leh rawh, a ti thin a.
35

Sinai a\anga an chhuah hian ni thum an kal a. Judate thurochhiah inhlan chhawn zelah chuan, LALPA Thuthlung Bawm chuan ram tiam Kanaan panin mak taka kalna tur kawng zawng zel anga sawi a ni. Chang 33-ah hian Sinai chu LALPA tlang tiin a sawi kher a. Helai thu hlawmah hian zirtute chuan thu lakna hnar hrang hrang rem khawm a langsar hlein an hria a ni.2 Ni thum kal tih hian, ni thum an kal chhung zawng hian thuthlung bawm hian hma a lo hruai zel a ni awm e. An riahhmun an sawn khan LALPA chhum chu an chungah a awm zel a. Hei hian Israel fate chu Pathianin chhum ding angin a hruai zel a ni tih a tarlang bawk. Chhum ding leh Thuthlung Bawm hi Israel fate hruaina hmanraw pawimawh an ni ve ve a, an \ang dun anga sawi theih a ni bawk.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

133

Bung sawm tlangkawmnaa Mosia \awng\aina thu pahnih lo lang, Thuthlung Bawm a kal chhuah dawn a, Aw LALPA, lo thawk la, i hmelmate chu tidarh la, a hawtu che chu i hmaah tlanchhe rawh se tih leh Thuthlung Bawm an nghah veleh a, Aw LALPA, Israel mipuite hnenah hian lo kir leh rawh, tihte hian an hmelmate chu Pathian hmelma ni ve zel ang maiin an ngai a. Pathian chu indona Pathian, an lam\ang ni hliah hliahin an ngai a ni tih a hriat theih. Thuthlung Bawmah hian Pathian a awm a, an zingah LALPA a awm zela an hriatna chuan anmahni a tichakin a tithlamuang hle a ni.

Sawi ho tur Chhumin Israel fate a hruai zel ang khan Kohhranhote hi Pathian hruaina hnuaiah kan awm zelin kan inhria em?

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 91. N.H. Snaith, Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972, p. 258.

2.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

134

Paran thlaler (10:12) Israel fate chuan Aigupta an chhuahsan a\anga kum hnihna thla hnihna, ni sawmhnih ni chuan awmhmun an khuarna Sinai thlaler chu an chhuahsan a, chhum dinna hmun Paran thlalerah chuan awmhmun an khuar leh ta a. Paran thlaler hi a awmna hmun chiah hriat ni tawh lo mah se, mi thiam tam ber chuan Ettih thlalera awm niin an ngai. Chang 33-a kan hmuh ang hian Paran thlaler chu Sinai thlaler a\anga ni thum kal a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

135

ZIRLAI 15 MIPUI AN PHUNNAWI

Chhiar tur : 11:1-35 Thu vawn : Tin, mipuite chuan LALPA beng hriatah phunnawi hmangte angin thil \ha lo tak an sawi thin a; chu chu LALPAN a lo hriatin a thin a alh ta a; tichuan LALPA mei chu an zingah chuan a lo thawk a, an riahhmun pawn lam chu a lo kang ta dur dur mai a. 2 Chutichuan, mipuite chuan Mosia an au va; tin, Mosia chu LALPA hnenah a \awng\ai a, mei chu a rem ta a (11:1,2). Aigupta an chhuahsan a, Sinai tlangah kum khat dawn an awm hnuin Sinai tlang chhuahsanin an chhuak leh ta a. An zin kawngah hian harsatna an tawk tam tial tial a. A ruka phun sep sep mai ni lovin, ualau leh langsar takin an phunnawi ta. Tichuan, tun \umah hian Tabera hmuna phunnawina te, Aigupta ngaia phunna leh Mosia manganna te, roreltu tur mi sawmsarih thlan thute leh Pathianin vahmim a pek thute kan zir dawn a ni. 1. Tabera hmuna phunnawina (11:1-3)

Tin, mipuite chuan LALPA beng hriatah phunnawi hmangte angin thil \ha lo tak an sawi \hin a; chu chu LALPAN a lo hriatin a thin a alh ta a; tichuan LALPA mei chu an zingah chuan a lo thawk a, an riahhmun pawn
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

136

lam chu a lo kang ta dur dur mai a. 2Chutichuan, mipuite chuan Mosia an au va; tin, Mosia chu LALPA hnenah a \awng\ai a, mei chu a rem ta a. 3Chu mi hmun hming chu Tabera an ti a. LALPA mei chu an zinga a lo thawh avang chuan. Helai thu hlawm tawi teah hian Israel mipuite chau leh hah, mangang chu Pathian chungah an phunnawi ta a ni tih kan hria a. Chu chu anmahni hruai chhuaktu LALPA chuan a lo hriatin a thinur a, an zingah mei a chhuahtir a, an riahhmun hmawrtawng thler khat chu a kang ta vak mai a. An mangangin Mosia an au va, ani chuan LALPA a dil a, mei chu a rem leh ta a. Chu hmun hmingah chuan Tabera an vuah a. He thu hlawm hi a hma lam thu leh a hnu lam thute nena thlirin, zir mi \henkhat chuan inzawm \ha tawk lo deuhvin an hria a, thu kar tla ang deuhvah an ngai. Thuthlung Hlui hmun \henkhatah chuan Mei hi Pathian rorelna anga hman \hin a ni a. Pathian thinurna chhinchhiahna a ni bawk. Helaia mipui zinga mei chhuahtir thu hi kawlphe emaw, \ek tlain emaw mei a siam a ni thei mai ang em an ti a. A enga pawh chu ni sela, Pathianin mei hmangin a hrem a ni. An mangangin Mosia an auh khan Pathian hnenah a dilsak a, mei kha a rm leh chauh a ni. Elija leh Baal puithiamho inbeihnaah pawh khan Tichuan LALPA mei chu a lo tla a, halral thil hlan te, thing te, lung te, vaivut te chu a kangral a, laih khuara tui chu a hip kang ta vek a (I Lal. 18:38) tih thu kan hmuh ang hian van a\anga Lalpa mei lo tla niin Numbers bu hian a sawi a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

137

2.

Aigupta ngaia phunna leh Mosia manganna (11:4-15)


4

Tin, an zinga hnam dang nena inneih pawlhhote chuan tisa chakna an lo nei ta a; Israela thlahte pawh an \ap leh a, Tunge sa ei tur min pe dawn? 5Duh duha Aigupta rama sangha kan ei \hinte chu kan hre reng a, fanghmate, hmazilte, purun hel ei mite, run balte, purun var mite pawh: 6nimahsela tunah chuan kan thling a ro zo ta, engmah reng reng beisei tur a awm lo, manna mai lo hi chu, an ti a. 7Manna chu koriander mu ang, a lan danah chuan tuikeplung ang hi a ni. 8Mite chuan an chhar khawm a, rawtsawmnaah an rawt sawm a, sumahte an deng a, belah an chhum a, chhangahte an siam a: han ei chuan hriaka kan chhang ang a ni a. 9Riahhmuna zana dai a tlakin manna chu a tla tel ve a. Tin, mipuite chu a chhngkua kuain an puan in kawngka \heuhvah an \ap tih Mosian a lo hria a; tin, LALPA thin chu nasa takin a alh ta a. Tin, Mosia pawh a lungni lo va; 11tichuan LALPA hnenah, Eng vangin nge i chhiahhlawh hi mi tihreawm, engtizia nge i mit ka tlun loh va, heng mipui zawng zawng phurrit hi ka chunga i nghah? 12Heng mipui zawng zawng hi ka hrin em an nih? An pi leh pute chhechhama pk i tiam rama hruai lut turin, Nau pawmtuin hnute hne lai a pawm angin i ngchhngah pawm rawh, i mi tih atan em ni ka hruai chhuah hlawm? 13Heng mipui zawng zawng pk tur hi khawia ta nge sa ka neih ang? Kan ei atan sa mi pe rawh, tia \apin mi bei si a. 14Heng mipui zawng zawng hi mahni ngawt chuan ka phur zo lo, ka tan a rit lutuk a ni. 15 Hetianga mi tih dawn chuan min khawngaih la, min tihlum daih law law mai la, mi tirethei tawh suh khai, a ti a.
10

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

138

Helaia Israel-te zingah hnam dang tel ve zel an awm a tih hi Exodus 12:38 lehlin tharah-ah chuan Hnam dang tam tak an kal tel ve a, beram te, kel te, bawngte nen an kawi duah mai tiin a sawi a. Thlalera rei tak an kal hnu chuan ei turte a lo vang a, an zinga tel vete chuan Aigupta rama duh tawk ei leh in tur an hmuh ang kha an hmuh tak loh avangin an phunnawi a. Chu chuan Israel-te pawh a tilungawi lova, an phunnawi ve ta a. Heng mite hi, inneih pawlh, an pate lam Aigupta mi, an nute lam Israel mi, sakhuanaah Jehova ring lo mite an ni hial mai thei. Israel-te zinga hnam dang tel vete hi riahhmun hmawrtawng lama awm an ni a. Hetianga phunnawina siam chhuaktute an nih avang hian mipui awmna riahhmun hmawrtawng lamah chuan Lalpan mei a chhuahtir a, a kang ta vak mai kha a ni a (11:1). Israel fate ram tiam pana an kalna chanchinah hian ei tur, chaw leh tui lama harsatna an tawh avanga an phunnawina hi a langsar hle a ni. Hetah pawh hian Sa kan va chak ve le... kan va rawp ta ve, manna mai lo hi chu thil dang lah a awm si lo tiin an phunnawi a ni. Pathianin an chaw atana a pek Manna lah kha an ning deuh tawh bawk si. Manna hi chhang pan tak ang a ni a. Hebrai \awnga a hming awmzia chu eng nge ni tihna a ni. Ni tin mahni kham khawp \heuh chhar \hin tur a ni a. Chawlhni dawn erawh chuan chhar kep theih a ni a. Chu chu a chhe ve mai lo, a tukah a la ei tlak. Chi hrang hranga siam theih a ni. Mahse, Manna chhang hi an ning viau tawh a ni mai thei. Chhung kua kuain an puan in kawngka \heuhvah an \ap tih hian an kham viau tawh a ni tih a sawi fiah hle. Mipui an phunnawi tih leh LALPA chu an chungah a thinur viau tih a hriatin Mosia pawh a mangang ve ta. Mipuite tana a dilsakna hmun Tabera-ah ngei hian a vui
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

139

thu LALPA hnenah a thlen a, Engtizia nge min va timangang ve?... heti taka tihretheih hi zawng ka peih ta lo, (11:11-15 lehlin thar) tiin, Pathian hnenah thih a dil hial a ni. Exodus 32:31-32 lehlin tharah pawh Mosian, Heng mite hian thil sual rapthlak tak an ti a, rangkachak pathian an siam tak hi. Mahse, an sual hi i ngaidam thei hram ang emaw chu? I theih lul loh chuan i mite hming ziakna bu ata ka hming kha thai bo mai ang che, tiin lehkhabua a hming ziak thai bo tura a ngen thu kan hmu. Mosia hi Hebrai ziaktu pawhin, Pathian chhungkaw pum pui tan a rinawm tiin a sawi hial a ni. Mosia manganna nasa tak hian a rinawmna ropui tak chu a pho chhuak a ni. 3. Roreltu tur mi sawmsarih thlan an ni (11:16-30)
16

Tin, LALPAN Mosia hnenah, Israelte upa, mipuite upa leh an hotu nia i hriat mi sawmsarihte kha ka hnenah khan hruai khawm la, inbiakna puan inah nangmah nena ding ho turin han hruai rawh. 17Tichuan, ka lo chhuk ang a, chutah chuan ka rawn bia ang che: tin, nangmaha thlarau chu an chungah ka dah ang a; nangmah chauhva phur lovin mipuite phurrit chu an phurhpui ang che. 18tin, nangin mipui hnenah, Naktuk atan hian intithianghlim vek ula, tichuan sa chu in ei mawlh ang: Sa ei tur tuin nge min pe dawn? Aigupta rama kan nawm nen khan, tiin LALPA benghriatah in \ap a; chuvangin LALPAN sa a pe ang che u a, in ei mawlh ang. 19Ni khat emaw, ni hnih emaw, ni nga emaw, a sawm emaw, ni sawmhnih emaw mai pawh ni lovin, 20thla khat pumhlum, ngei hlui khawp leh luak chhuak hlui kawpin in ei ang: in zinga awm LALPA chu duh lova, Engati nge Aigupta ram ata kan chhuah ni, tia a hmaah in \ah avangin, ti ang che, a ti a. 21Tin, Mosian, Ka awmpui mipuiho kea kal thei \hiau pawh 6,00,000 an ni a: thlakhat pumhlum ei tur sa ka pe
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

140

ang, i ti a. 22Beram rual leh ran rual pawh talhsak ila, an khawpkham dawn em ni? Tuifinriata sangha zawng zawng pawh mansak vek ila, an khawpkham dawn em ni? a ti a. Tin, LALPAN Mosia hnenah, LALPA kut chu a tawi ta em ni? I chungah ka thu angin a thlen leh thlen loh chu i hre mai ang, a ti a. 24Tichuan Mosia chu a chhuak a, LALPA thu chu mipuite chu a hrilh a: tin, mipuihote upa sawmsarihte chu a ko khawm a, Puan In velah chuan a dintir a. 25Chutichuan, LALPA chu chhumah chuan a lo chhuk a, a rawn bia a, amaha thlarau chu upa sawmsarihte chungah chuan a dah a: tin, heti hi a ni a, thlarau chu an chunga a han awm veleh chuan thu an sawi ta dual dual a; nimahsela chutiang chuan an ti an ti leh tawh lo. 26Amaherawhchu, bukah chuan mi pahnih an la awm ta a, pakhata hming chu Eldada a ni a, pakhat leha hming chu Medada a ni: thlarau chu an chungah a awm a, chhiarte zinga tel chu an ni a, inbiakna Puan Inah erawh chuan an kal ve lo: bukah chuan thu an sawi bual bual a. 27Tichuan, tlangvl pakhat a va tlan a, Mosia a va hrilh a. Eldada leh Medadan bukah thu an sawi bual bual mai, a ti a. 28Tin, Nuna fapa Josua, a tleirawl tirh a\anga Mosia awngbawltu chuan a chhang a, Ka pu Mosi, khap rawh khai, a ti a. 29Tin, Mosian a hnenah, Keimah avanga ngaimawh em i nih? LALPA mi zawng zangte chu zawlnei ni vek sela LALPAN an chungah a thlarau chu dah \heuh sela tih nak alaiin, a ti a. 30Tichuan, Mosia chu bukah chuan a lut leh a, amah leh Israel-ho upate nen.
23

Aigupta ngaia an phunnawi nasat avang leh LALPA an chunga a thinur avang khan Mosia mangangin thih a dil hial a. Lalpa Pathian chuan Mosia manganna a ching
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

141

fel hmasa a, mipui phunna pawh a ngaihtuah zui dawn a ni. Mosia buaina leh manganna thilah chuan LALPA chuan Mosia chu thil tih dan tur a hrilh a. Mipui zing a\angin hruaitu tur mi sawmsarih mawh phurhpuitu tur la khawm turin a ti a, sawmsarihte chu a hruai a, Biak bk velah a dintir a. LALPA chuan an chungah Mosia thlarau chan kha a dah \hen ve a, rei vak lo chu zawlnei angin thu an sawi ta a. Thusawi hi zawlnei chhinchhiahnaa ngaih a ni. Exodus 18:13-26-ah khan Mosian, a puzawn Jethroa thurawn angin roreltu turte a ruat thu kan hmu a. Tunah erawh chuan LALPA thupek anga tih a ni. Helai thua Mosia chunga thlarau dah \henkhat la a, sawmsarihte chunga dah anga sawi hi puitu atana ruat mai nia ngaih a ni a. Mosia chauh chu Pathian thu hlan chhawngtuah an ngai bawk. Sawmsarih zinga tel mi pahnih Eldada leh Medada chu Biak bkah an kal ve lo va, an riahhmunah an awm a. Mahse, zawlnei angin thu an sawi ve tho va. Biak bka an kal ve loh chhan hi sakhaw thila an thianghlim loh lai emaw, mipui zinga hruaitu dinhmuna ding nih an huphurh vanga kal lo emaw nia ngai an awm a, an kal loh chhan chiah sawi chian a ni lo. Naktuk atan intithianghlim vek ula tih hian, Pathian thilpek dawng tura anmahni lam inbuatsaih tura hriattirna a ni a. Pathian thilpek dawng tur hian sakhaw thila thianghlim lote chu intihthianghlim tur a ni a. Hei hian pawn lam tihthianghlimna, thawmhnaw bal suk fai, inbual leh mipat hmeichhiatna kawnga inserh thianghlim thlengin a huam thei ang (Exod. 19:10-11, 14-15; cf. Lev. 15:5-11, 21-22,27; Jos. 3:5; 7:13).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

142

4.

Pathianin vahmim a pe (11:31-35)


31

Tin, LALPA hnen a\ang chuan thli a lo tleh a, tuifinriat lam ata vahmin a rawn len a, bk lehlam pang ni khat kal, a lehlam pang ni khat kal ve ve awhin buk velah chuan tawng hnih laia sangin a tlaktir a. 32Tin, mipuite chuan chu mi ni nileng leh zankhua leh, atuk nileng chuan vahmim chu an va chhar khawm a: a chhar tlem ber pawhin homer sawm a chhar a: buk velah chuan mahni tan an pho \heuh va. 33Tin, chumi sa chu an ei lai, an la ei zawh hmain, mipuite chungah LALPA thin chu a alh ta a, mipuite chu hripui nasa takin LALPAN a hrem ta a. 34Chu mi hmun hmingah chuan Kibrot-hatava an ti a; chutah chuan tisa chakna neitute chu an phum avangin. 35Tin, Kibrot-hatava a\ang chuan mipuite chu Jazeroth-ah an kal a; Hazeroth-ah chuan an awm ta a. Mosia manganna chin fel nan Mosia \anpuitu tur mi sawmsarih ruat an ni a, an chungah Lalpan thlarau a dah a. Mipui phunnawina leh an sa chak \ap thawmin LALPA beng a thleng a. LALPA chuan thli a tlehtir a, vahmim a rawn len a, an bk leh a vel ni khat kal hual chhungah an \um a. Nileng leh zankhuain vahmim chu an chhar khawm a, a man tlem ber pawhin kuintal sawm vel an man a ni. Vahmim hi March thla laihawl velah Arabia leh Africa lai vel a\angin hmar zawngin an pem \hin a. Favang (August-October) velah an pem let leh \hin. Aigupta leh Sinai leh Palestina ramte hi an pem kualna kawng a ni. Vahmim hi an sa a muk a, an rit a, an thlawk chak vak lo va, thli tleh dan dungzui deuhvin an thlawk \hin. Israelte ei tur sa mamawh chhanna atan Lalpan thli hmangin vahmim a rawn pe a. Thliin khatiang sava rual tam tham tak a rawn len kha Pathian thilmak tih a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

143

Israel fate chuan vahmim sa chu hnianghnar takin an ei a, an rep bawk a. Sa an ei mek lai hian an chungah LALPA a thinur a, an zingah hripui a lo leng ta; mi tam takin an thihpui a, chu hmunah chuan an inphum a. Chu hmun chu Kibrot-ha-tava tia vuah a ni a, Mi vir thlanmual tihna a ni. Kibrot-ha-tava a\angin Hazerothah an insawn leh ta a ni. Vawiinah hian mipuite phunnawina kan zir a. Lalpan a ngaihsakzia pawh kan hmu zel a. Phunnawi mai lovin, Engah mah mangang suh u, eng thilah pawh \awng\aiin, in mamawh chu Pathian hnenah thlen ula, lawmthu hril zel chungin dil rawh u [(Phil. 4:6) lehlin thar] tih thu ang hian Kohhranhote kan kal thiam a pawimawh hle a ni tih kan zirlai a\ang hian a lang.

Sawi ho tur Kohhranho nun leh rawngbawlna kawngah hian phunnawina tur hre thei riau, vui hmui pu deuh rengte awm theih a ni a. Engtia siam \hat tur nge ni ang? Siam \hat theih dan tur kawng hrang hrang sawi ho ni sela.

END NOTES Lalpa mei (11:3) Israel mipuite chu an phunnawi avangin riahhmun hmawrtawng ber thler khat chu Lalpa meiin a kan chhiat thu kan hmu a. Mei hi a chang chuan Pathian awmpuina leh hnathawh entirna hmanrua a ni (Gen.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

144

15:17,18). Tin, thil bawlhhlawh leh sualte then thianghlimna leh hremna hmanrua atan mei hi hman a ni bawk (Mal. 3:2). Tabera (11:3) Lalpan meiin phunnawiho a kan chhiatna hmun chu Tabera an vuah a, a awmna hmun chiah hi hriat theih a ni tawh lo. Tabera tih awmzia chu Kang tihna a ni. Manna (11:7) Manna hi Kanaan ram an panna kawnga Lalpan Israel mipuite hnena chaw atana a pek a ni a, a awmzia chu Eng nge ni? tihna a ni. Chu chu hmingah a pu zui ta a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

145

ZIRLAI 16 MIRIAMI LEH ARONA HELNA


Chhiar tur : 12:1-16 Thu vawn : Ka chhiahhlawh Mosia hi zawng chutiang a ni lo: ka chhngkaw thu zawng zawngah chuan a rinawm a ni. 8ani nen zawng \awngkain thuruk awm lovin tlang takin kan inbia ang a; LALPA hmel pawh a hmu ang; chuvangin ka chhiahhlawh Mosia hi engtiziaa sawichhe ngam nge in nih? a lo ti a (12:7, 8). Mosia hian harsatna tam tak a tawk a. Kibrot-hatavaah khan Pathian hnena thih dil hial khawpin a mangang a. Hazeroth an lo thlen hian harsatna namen lo tak a tawk leh ta. Ama laichin hnai leh rawngbawlpui, nghawngkawl bahpui, a unaupa Arona leh a farnu Miriami te chuan Mosia chu an rawn bei a, an sawichhe ta tlat mai. Hetah hian Miriami hming hi sawi hmasak a ni nghe nghe a. Tichuan, vawiinah hian Mosia laka an helna thu te, Helna avanga Pathian thinurna leh Miriami vanga hremna thute kan zir dawn a ni. 1. Mosia laka an helna thu (12:1-3)

Tin, Miriami leh Arona chuan Mosian Kus hmeichhia nupuia a neih avangin an sawichhia a: Kus hmeichhia chu a nei ngei si a. 2Anni chuan, Mosia hnenah chauh hian em ni LALPAN thu a sawi bik: Keini hnenah pawh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

146

hian a sawi ve lo em ni? an ti a. Chu chu LALPAN a lo hria a. 3Mosia chu lei chunga mihring zawng zawnga zaidam lawt lak a ni a. Helaiah hian Mosia chunga phunnawina kan hmu leh ta. Miriami leh Arona te chuan Mosian Kus mi nupuia a neih chhuanlamin an phunnawi a. An phunnawi chhan bulpui tak zawk nia lang chu Mosia dinhmun chuhpuina ni ngeiin a lang. LALPA hian Mosia hnenah chauh em ni thu a sawi bik? Keini pawh min be lo vem ni? tiin Mosia kha tluk vein an inhria a. He thil sawi chhuah pahin Kus mi nupuia a neih chu an sawisel a, an hmusit a, an ngaisang lo a ni. Mosia nupui Kus mi nia sawi hi, helaiah hian tu nge a nih a sawi chiang lo va. Midian rama puithiam fanu pasarih zinga pakhat Zipori kha Mosia nupui a ni a (Exod. 2:16ff). Amah hi a ni thei mai ang em tiin \henkhat chuan an ngai a, an hmehbel a ni. Midian-ho hi Genesis 25:2-ah sawi lan an ni a. Abrahaman a nupui Keturi laka a hrin Midiana thlahte an ni a. Ran vulh mi thlalera insawn kual \hin an ni. Midian mite leh Kus mite hi inzawmna nei angin Habakuka 3:7 hian a tarlang a, Kus mi tih hi hrilhfiahtu \henkhat chuan, Mosia nupui pahnihna, Ethiopia rama mi anih an ring (Gen. 10:6ff). Kus te, Midian te, Sudan tihte hi hnam khat sawina niin an ring. Tuna kan zirlaiah hian Miriami leh Arona te pahnih hian Mosia nupui Kus mi an sawisel chhan a sawi fiah lo va, Mosia dinhmun tluk vea an inhriatna sawi chhuah nan remchangah an hmang mai niin a rinawm. Pathianin a hmanna hi an pawm lo ni lovin, tluk vein an inhria a, Lalpan Mosia hnena thu a sawi angin kan hnenah pawh a sawi ve a ni, tiin a dinhmun an chuhpui ve a ni ber mai.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

147

Mosia chu mihring zawng zawnga zaidam lwt lak a ni a tih hi, mi inthlahrung, mi inkiltawih lam sawina nilovin Pathian hmaa Mosia dinhmun sawina - sakhaw mi tak, Pathian hmaa inngaitlawm tak leh inphah hnuai thei tak a nihzia sawina a ni. He thu hi amah Mosia ziak ni theiin mi \henkhat chuan an rin loh phah. 2. Helna avanga Pathian thinurna (12:4-8)
4

Tin, Mosia leh Arona leh Miriami hnenah LALPAN, In pathumin lo chhuak ula, inbiakna puan inah lo kal rawh u, a ti ta thut mai a. Tichuan, an pathum chuan an va kal a. 5Tin, LALPA chu chhum dingah a lo chhuk a, Puan In kawngkaah a lo ding a, Arona leh Miriami chu a ko va; tin, an pahnih chuan an lo chhuak a. 6Tin, ani chuan, Ka thu hi ngaithla rawh u: in zingah hian zawlnei in awm chuan amah chu kei LALPA hi inlrnain ka inhriattir ang a, mang lamah ka bia ang. 7 Ka chhiahhlawh Mosia hi zawng chutiang a ni lo: ka hhngkaw thu zawng zawngah chuan a rinawm a ni. 8ani nen zawng \awngkain thuruk awm lovin tlang takin kan inbia ang a; LALPA hmel pawh a hmu ang; chuvangin ka chhiahhlawh Mosia hi engtiziaa sawichhe ngam nge in nih? a lo ti a. Hun hmasa lamah khan Aigupta rama chaw leh sa an chk avang khan an phunnawi a. Tun \umah chuan Mosia dinhmun Miriami leh Arona ten an rawn chuhpui ta a ni ber a, a buaithlk hle ang. Tuipui Sen an kan lai pawh khan Miriami leh a nu\a Arona chu hruaitu pawimawh takte an ni a. Miriami chuan khuangt kengin hma a hruai a, dinhmun pawimawh tak a luah a ni. Hetiang a nih laia an hotupa ber Mosian Israel mi ni lo Kus mi nupuia a nei an sawisel pawh hi a awm vena lai
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

148

pawh a awm awm e. Heng thute nena \ang kawpin Mosia hi hnuhhniam (paihthlak) an duh niin a lang. LALPA chuan Mosia te, Arona te leh Miriami te chu an pathumin Inbiakna bukah a ko va, LALPA chu chhum dingah a lo chhuk a, buk kawngkaah a ding a, Arona leh Miriami chu a ko va, an hnenah, Ka thu hi ngaithla teh u, in zinga zawlneite chuan zelin emaw min hmu a, mumangah emaw an hnenah thu ka sawi chauh thin. Ka chhiahhlawh Mosia hnenah chuan chutiangin ka ti ve ngai lo, a kutah ka mi Israel-te ka dah a, inhmatawnin kan inbe \hin a ni, fiah takin thu ka sawi a, tehkhin thu leh thu awmze rk neiin ka be ngai lo, ka riruang pawh a hmu a ni. Engtizia nge ka chhiahhlawh Mosia hi in hmuhsit ngam le? (lehlin thar) tiin a zawt hial a. Miriami leh Arona ten, Mosia hnenah chauh Lalpan thu a sawi bik lo va, kan hnenah pawh a sawi a, min be ve tho tia Mosia ang bawka Pathian aiawha a mite hnena thu sawi ve theia an inngaihna chu a dik tawk lo a ni tih kan hmu a. Bible-ah hian Pathian chu inlarna leh mumang hmanga a mite hnena thu sawi \hin anga lantir a ni fo \hin (Gen. 15:1; 40:1-4; Joela 2:28). Zawlneite hnenah pawh heng hmang hian thu a sawi (Isa. 6; Dan. 7-13; Zak. 1-6). Mosia hnenah erawh chuan chutiang mai chu a ni lo, Pathian nen inhmatawnin an inbe zawk \hin a ni. Pathianin a chhiahhlawh Mosia a hum a, Mosia chuan zawlnei dangte aiin Pathian a hnaih zawk thu a rawn hriattir a ni. Hebrai 3:5-ah pawh, Mosia chu chhiahhlawh niin Pathian chhungkaw pum pui tan a rinawm a, Pathian thu sawi puang chhawngtu a ni a (Lehlin thar) tiin kan hmu a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

149

3.

Miriami chunga hremna (12:9-16)


9

Tichuan LALPA thin chu a chungah a alh a, a kal leh ta a. Tin, Puan In chunga chhum chu a kiang ta a; tin, ngai teh, Miriami chu vur ang maia varin a lo phr ta a; Arona chuan Miriami chu a han en a, ngai teh, phr a lo ni ta reng mai a. 11Chutichuan, Aronan Mosia hnenah, Aw, ka pu, kan chungah sual nghat lul suh ang che, atthlk takin kan lo ti a, kan lo sual ta a ni e. 12Mi, a nu chhul ata a lo chhuah tirh a\anga thi sa deuhthaw angin awm lul suh se, a ti a. 13Tichuan Mosian, Aw Pathian, tidam leh teh khai, tiin LALPA chu a au va. 14Tin, LALPAN Mosia hnenah, A pain a hmaia chil a chhak ngawt pawhin ni sarih chu a zak dawn lawm ni? Daipawnah ni sarih bibo sela, chu mi zawhah hruai luh leh ni rawh se, a ti a. 15Chutichuan Miriami chu daipawnah ni sarih a bibo va; Miriami an hruai luh leh hma chuan mipuite chu an tawl sawn lo va. 16Chumi zawhah chuan mipuite chu Hazeroth ata an chhuak a, Paran thlalerah awmhmun an khuar a.
10

Helaiah hian Miriami hrem anih thu kan hmu a. Lalpan, Miriami leh Arona hnenah, Engtizia nge ka chhiahhlawh Mosia hi in hmuhsit ngam le? tiin Mosia chungnunzia fiah takin a hriattir a. Lalpa chuan thinur takin a kalsan ta a ni. Lalpan a kalsan a, Biak bk a\anga chhum a kian khan Miriami chu vur anga varin a phar var ta uar mai a. Chu veleh Arona chuan, Aw ka pu, kan chungah sual nghat lul suh ang che... tiin Mosia chu a ngen a. Arona hian hremna a tuar ve lo va. Hei hi, a mawhphurtu zawk kha Miriami a nih vang a ni mai thei.1 Chu bkah Arona chu a dinhmun leh mawhphurhna bik avanga phar ve lo pawh a ni mai thei bawk.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

150

Arona hian Miriami phar a hmuh khan nasa takin Mosia hnenah a ngensak a. A biakna \awngkam Ka pu tih hi zahna thuk tak, Pathian auhna \awngkam tlukpui a ni a. Hei hian Mosia hmaah Arona hi a tlawm hle a, a inphah hniam hle tih a tarlang. Mosia chuan LALPA a au va, a ngensak a. Lalpan Mosia a chhanna, A pain a hmaia chil chhak ngawt pawhin ni sarih chu a zak dawn lawm ni? Daipawnah ni sarih bibo sela, chumi zawhah hruai luh leh ni rawh se, tih hian awmzia a nei hle. Fanuin a pa lakah hetiang hi a dawn chuan, hapta khat chhung chu a bibo \hin angin Miriami pawh LALPAN hetiang aia nasa mahin a tuar tir a, Daipawnah ni sarih bibo sela, tih anih angin Miriami chu daipawnah ni sarih an dah a ni.2 Phar chu ni sarih puithiamin a awm hrantir ang tih ang khan Miriami hi daipawnah ni sarih awm hrantir a ni (Lev. 13:4ff; 14:2ff). A awm hran chhung hian Israel fate kha hmun dangah an insawn lo. Tichuan, Hazerot an chhuahsan a, Paran thlalerah buk an khuar a. Hazerot awmzia hi ram huan tihna a ni a, a awmna hmun tak erawh hriat chian a ni lo.3 Vawiina kan zirlaiah hian Mosia inngaihtlawmna te, a rinawmzia te, a thinnelzia leh hmangaihna a ngahziate kan hmu a. Mosia nupui hnam dang, mi hang Kus mi en hranna hi buaina lo chhuahna bul pakhat niin a lang bawk a. Kohhranhoten zir tur pawimawh tak tak kan nei ve ngeiin a rinawm.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

151

Sawi ho tur Van lal nau ang a \ahna Kalvari-ah an dang chuang lo ve tih hla kan sa \hin a. Chi inthliarna, vun rawng leh \awng hrangte hi danglamna awm hauh lovin Kohhranhovah hian khawsaho thlap tur kan ni a. Kawng hrang hrang ngaihtuahin eng nge kan dinhmun dik tak, hmasawnna tur nia kan hriatte i han sawi ho teh ang u.

END NOTES 1. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges. The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 67. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 126. Ibid,

2.

3.

Kus (12:1) Kus hnam hi Genesis 10:6-ah chuan Ethiopian hnam nen ang khata sawi a ni a; tin, Midian leh Sudan te nen pawh hnam khat anga sawi niin a lang. Zaidam lawt lak (12:3) Mosia chu lei chung zawng zawnga zaidam lawt lat nia sawi a ni a, Bible Lehhlin tharah chuan khawvela mi inngaitlawm ber a ni hial ang tia dah a ni. Inngaihtlawmna leh zaidamna awmze dik tak chu www.mizoramsynod.org

NUMBERS

152

nungchang zawi leh dik lo taka tuarna, tihduhdahnate pawh tuar hram hram lam ni lovin, Pathian hnena intuk luhna a ni. Pathian duh dana mi tu pawh a inpek tak tak chuan ama ropuina zawng tawh lovin Pathian hnaah a inhmang zo va, chu chuan inngaihtlawmna dik takah a hruai lut \hin. Ka chhiahhlawh Mosia (12:7) Mosia chu Pathianin ka chhiahhlawh a ti a, Pathian chhiahhlawh tia kohte hi an tam lo hle. Bible-in Pathian chhiahhlawh tia a kohte chu Abrahama, Kaleba, Mosia, Joba leh Jakoba te an ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

153

ZIRLAI 17 KANAAN RAM ENTHLATUTE


Chhiar tur : 13:1-33 Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte ka pk, Kanaan ram va enthla turin mite tir rawh khai: an hnam chhngkaw tina mi, an puipa zinga mi pakhat \heuh zel i tir tur a ni, a ti a (13:1,2). Israel fate khan Sinai an chhuahsan a (10:12). Hazerot an lo thleng a (12:16), tunah hian Paran thlalera Kades an lo thleng ta (13:26). He hmun hi Kades-barnea tia sawi a ni bawk (Deut. 1:19). Israel-te chanchinah hian hmun pawimawh tak a luah a ni. Israel faten an pan ramtiam ramri bul an lo thleng ta. Anmahni hruai zeltu Pathian kha ring ngam sela, ram tiam Kanaan kha lut tlang nghal mai tur an ni a. Mahse, thlalerah an la vakvai leh rih dawn a ni. Kades a\ang hian Kanaan ram enthlatu tur hnam tin a\anga mi fel tak pakhat zel thlang turin Lalpan Mosia a hrilh a. Enthlatu tur thlan te, an en thlithlai tur te, an ram va en te leh ram enthlatute thu thlen kan zir dawn a ni. 1. Enthlatu turte thlanna (13:1-16)
1

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte ka pk, Kanaan ram va enthla turin mite tir rawh khai: an hnam chhngkaw tina mi, an puipa zinga mi pakhat \heuh zel i
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

154

tir tur a ni, a ti a. 3Tin, Mosia chuan Paran thlaler a\ang chuan LALPA thupk angin a kaltir ta hlawm a: an za chuan Israel thlahte zinga puipa \hiau an ni. 4Heng hi an hming a ni; Reubena hnam zinga mi Zakura fapa Samua. 5Simeona hnam zinga mi Horia fapa Saphata. 6Juda hnam zinga Jephunea fapa Kaleba. 7Isakar hnam zinga mi Josepha fapa Igala. 8Ephraim hnam zinga mi Nuna fapa Hosea. 9Benjamin hnam zinga mi Raphua fapa Paltia. 10Zebulun hnam zinga mi Sodia fapa Godiela. 11Josef hnam (Manase hnam an tih) zinga mi Susia fapa Gadia. 12Dan hnam zinga mi Gemalia fapa Amiela. 13Aser hnam zinga mi Mikaela fapa Sethura. 14Napthali hnam zinga mi Vopsia fapa Nabia. 15 Gad hnam zinga mi Makia fapa Geuela. Heng hi ram enthla tura Mosian a tirhate hming chu a ni. Nuna fapa Hosea chu Mosian Josua a ti a.
16

LALPA thupek angin Mosia chuan hnam tin a\angin mi fel tak pakhat zel Kanaan ram enthlatu turte a thlang a. Paran thlaler Kades hmun a\ang chuan a tir a. En thlithlaitu tur thlante chu: Reubena thlah a\angin Samua, Zakura fapa, Simeona thlah a\angin Saphata, Horia fapa, Juda thlah a\angin Kaleba, Jephunea fapa, Isakara thlah a\angin Igala, Josefa fapa, Ephraim thlah a\angin Hosea, Nuna fapa (Nuna fapa Hosea hming hi Josua tiin a thlaksak a (13:16). Benjamina thlah a\angin Paltia, Raphua fapa, Zebulun thlah a\angin Gadiela, Sodia fapa, Manasea thlah a\angin Gadia, Susia fapa,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

155

Asera thlah a\angin Sethura, Mikaela fapa, Naphtalia thlah a\angin Nabia, Vopsia fapa, leh Gada thlah a\angin Geuela, Makia fapa te an ni. Helaia hnam aiawh thlan chhuahte hi hmun danga hnam puipate nen khan a inang lo va. Hetah hi chuan ram enthlatu tur an nih avangin hruaitute zinga mi chak \ha deuh leh thahrui nei deuhte thlan chhuah an ni.1 2. An thil enthlithlai turte (13:17-20)
17

Tichuan Mosian Kanaan ram enthla turin anniho chu a tir a, an hnenah, Chhim lam kawngah kal phawt ula, tlngahte lawn chho ula: 18ram chu eng ang nge tih te, chunga cheng mipuite chu an chak nge chak lo tih te, an tlem leh an tam te, 19an awmna ram chu a \ha nge \ha lo tih te, an awmna khuate chu eng ang nge ni , puan in mai nge kulh neiin tih te, 20tin, ram chu a chnghnwng nge hnawng lo, a ngaw nge ngaw lo tihte va thlithlai ula. Tin, huai takin awm ula, chu mi ram thei rahte chu rawn hawn ang che u, a ti a. Grp rah hmasa rah hun lai tak a ni a. Mosian Kanaan ram enthlatu turte hnena an thil enthlithlai tur a hrilhte chu : 1) eng ang ram nge, 2) mi an tam nge tam lo, 3) an chak nge chak lo, 4) an ram chu a \ha nge \ha lo, 5) khawpui neiahte nge an chen buk mai maiah, 6) ram chu a chenghnawng nge chenghnawng lo tihte leh 7) ngaw a \ha nge \ha lo tihte en thlithlai turin a chah thlap a. An awmna a\anga hmar lama chho va, tlang ram lama kal turin, kal \anna lam tur thlengin a hrilh vek a ni. An thei rah \henkhatte hawn ngei turin a chah nghal bawk a. Hei hian an ram \hat leh \hat loh chu eng emaw chen a tarlang thei ang. Grep rah vanglai a ni a. Chuti a nih chuan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

156

enthlatute chet vel hun hi July thla tawp lam emaw August thla chawhma lam emaw a ni ang. 3. An ram va en chu (13:21-26)
21

Chutichuan an chhuak chho ta a, ram chu Zin thlaler a\anga Hamath luhna Rehob thlengin an enthla vek a. 22Chhim lamah an chho phawt a, Hebron an va thleng a, chutah chuan Anaka thlah Ahiman-ho te, Sesaiho te, Talmai ho te an awm a. (Hebron chu Aigupta rama Zoan din hma kum sariha din tawh a ni.) 23Tin, Eskol ruam an va thleng a: chuta grp rah bawr khat, a tang chawpin an sat chhum a, tiangin mi pahnihin an zawn a: pawmgranet te leh theipuite pawh an hawn bawk a. 24 Chu mi hmun chu Eskol ruam an ti a: Israela thlahten chuta ta grp bawr chu an sah thlk avangin. 25Tin, an ram va enthla chu ni sawmli an thang a, an lo haw leh ta a. 26Chutichuan, Paran thlalera Kades-ah chuan Mosia leh Arona leh mipui zawng zawng hnen chu an lo thleng a, an hnenah leh mipui zawng zawng hnenah chuan thu an rawn thlen a, chu mi ram theite chu an entir a. Enthlatu mi sawmpahnihte chu Zin thlaler thlengin an kal a (13:21; Jos. 15:1-4). Zin thlaler a\angin Hamath kalkhan bul Rehob thlengin an fang a (13:21). Mosian, kal dan tur a hrilh a, tlangram a sawi (13:17) hi chhim lam thlaler emaw, Kanaan chhim lama tlangramte emaw an ni mai thei (14:40). Chhim lam an tlawh chhuak hmasa a. Hmar lamah kalin Lebo-Hamath kiang Rehob thlengin an kal a. Rehob hi Jordan lui hnar lama BethRehob nen hian thuhmun a ni mai thei.2 Lebo-Hamath awmzia hi Hamath kawtkai/luhna tihna a ni a. Hei hi Hermon leh Lebanon inkara kalna kawng, khan

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

157

pawimawh tak, Lebanon chhim lama luhna lai sawina a ni mai thei bawk (Ror. 18:27-29). Enthlatute hian Kanaan ram chu chhim lam a\angin hmar lam hawi zawngin an fang tlang a. Zin thlaler hi chhim lam Kades hmar chhaka awm a ni a (20:1; Jos. 15:1), chutih laiin Rehob chu hmar lam Lebo-Hamath kianga awm a ni thung. Zin thlaler leh Rehob inkar hlatzawng hi km. 400 vel a ni ang a. Kanaan ram enthlatute hian ni 40 chhungin kal lam leh haw lamah km. 800 vel an kal tihna a ni thei ang (13:25). An ram enthlakah hian, Hebron chu Juda chhim lam tlangrama khaw lian ber a ni a (13:22). A mi chengte pawh chu Anaka thlah, mi lian pui pui, Ahiman, Sesai leh Talmai hnamte an ni a. Hebron khua hi Aigupta khawpui pakhat Zoan khua aiin kum sariha din hmasak a ni a. Hei hi kum BC zabi sawmpakhatnaa din \hat leh thu sawina a nih a rinawm.3 Hebron hi hmun pawimawh tak a ni. Helai hmun hi Pathianin Abrahama hnena Kanaan ram pek a tiamna hmun, hmelma lal panga inthurual Lota mantute a uma a hnehna, Abrahama nupui Sari leh Jakoba phumna hmun a ni (Gen. 13:14f; 14:13ff; 23; 25:9; 35:27ff; 50:13). Eskol phai an lo thleng a, grep bawr khat an hlep a, mi pahnihin an zawn a. Chu hmun chu Eskol tiin an vuah a, Grep bawr tihna a ni. Theibuhfai leh theipui rahte pawh an lo bawk a. Ni sawmli an thang bo hnu chuan Kades an lo thleng leh a, an thil hawnte chu an entir a. 4. Ram enthlatute thu thlen (13:27-33)
27

Tin, a hnenah, I mi tirhna ramah chuan kan kal a, hnute leh khawizu luanna a lo ni ngei mai; hei hi a rama
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

158

thei a ni. 28Amaherawhchu, a rama mi awmte chu mi chak pui pui an ni a. khuate pawh kulh nei, ropui tak tak a ni: tin, Ananka thlahte pawh kan hmu bawk a. 29Amalek-ho chu chhim lam ramah an awm a; Hit-ho te, Jebus-ho te, Amor-ho te chu tlngahte an awm a: tin, Kanaan-hote chu tuifinriat kam leh Jordan lui dungah an awm, tiin an hrilh a. Tichuan, Mosia hmaah Kaleban mipui chu a tingawi thuap a, I han thawk thuai ang u khai, i han la ang u, kan ngam ngei ngei ang, a ti a. 31Nimahsela, a kalpuite chuan, Kan han hneh thei hlawm lo vang a, kan aiin an chak si a, an ti a. 32Tichuan, Israela thlahte hnenah Kan ram han enthlk chu a chhnga chengte ei zawh hmang a ni; tin, a awmte kan hmuh chu mi wmkhauh pui pui an ni a. 33Tin, chutah chuan Anaka thlahte, mi lianho, awmkhauh pui pui kan hmu a; khau ang lekin kan inhmu a, anni pawhin khau ang lekin min hmu a ni, tiin a tha lo lamin an sawi a.
30

Ram enthlatute chuan ram chu khawizu leh hnutetuia luang ram a nih thu sawiin a mi chengte erawh chu kawlhsen tak tak, Anak thlah mi liante an nih thu an sawi a. Chhim lamah Amalek-ho, thlang lamah Hit mi, Jebus mi leh Amor mite, Mediteranean tuipui kam leh Jordan lui ruamah Kanaan mite an awm thu an sawi a. Khaw lian tak tak, kulh \ha deuh deuhva awm an nih thute an sawi bawk. Bible-ah hian Kanaan ram lo luahtute hi mi sang tak, chak leh indo mi, mi huaisen ni anga sawi a ni fo va (Deut. 1:28; 2:10-21; 9:2; Jos. 11:21,22; 15:14; Ror. 1:10). Amalekhote hi Tuipui Thi chhim lam leh khawchhak lama cheng, pem kual reng an ni a. Anni hi Israel-te hmelma hlun an
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

159

ni (Exod. 17:8-14). Hit mite hi Hama tupa Hetha thlahte an ni a, hnam chak tak an ni (Gen. 10:6-20). Jebus-hote hian, Davidan a um chhuah hma zawng khan Jerusalem an awp \hin a (II Samu. 5:6-9). Amor-hote hi Israel-ten Kanaan ram an run lai khan Kanaan tlangramah an cheng a (21:21-35; Jos. 2:10). Kanaan mite hi Nova fapa Hama thlahte an ni a (Gen. 10:6-20). Jerusalem hmarthlang Mediteranean tuipui leh Jordan lui kam vel khuaahte an cheng a. Milian chi an tihte hi Nephilim tih an ni a, a awmzia chu tla-te(fallen ones) tihna a ni a. Enthlatute hian Anaka thlahte hi thawnthua Mi lianho nen an tehkhin a ni. Enthlatute zingah, Kaleba leh Josua tih loh chuan, ram chu a \ha lo lamin an sawi a, a mi chengte pawh keini aiin an tam a, kan ngam hauh lo vang; lian pui pui, an lakah khau ang lek kan ni tiin. Enthlatute zingah mi pahnih chauhvin Pathian ring ngamin luh an cho va, mi dangte erawh chuan ring ngam lovin mipui an sawi \haih a ni. Kanaan ram enthlatute hian anmahni hruai chhuaktu leh hruai zeltu Pathian lam hi enin ring ngam sela, Israel mipuite tan khan malsawmna a ni ngei ang le! Mahse, Pathian rinna kawnga an kal zel loh avangin kawng kual lamah kum tam tak an la thang leh dawn a ni.

Sawi ho tur Kohhranhovah hian tute hi nge ram enthlatute dinhmuna ding nia kan hriat? Tisual palh ta sela, Kohhranho tan a pawi theih turzia a zau thei ang berin han sawi ho teh u.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

160

END NOTES 1. Gordon J. Wenham, Numbers, Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p. 116. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 70. Gordon J. Wenham, Op. Cit., p. 118.

2.

3.

Kanaan (13:2) Kanaan tih hi kinakku a\anga lak a ni a, senduk tihna a ni. Mediterranean tuipui kamah hian tuikep chi khat, rawng senduk a awm a, chu chu heng lai mite hian rawng senduk siam nan an hmang \hin a. Tichuan, heng laia mi chengte hi senduk ram mite emaw, senduk mite emaw tiin an sawi \hin a. A ram pawh chu Senduk ram Kanaan an tih phah ta niin a rinawm. Josua (13:16) Ram enthla tura Mosian a thlan chhuahte zingah Ephraima thlahte aiawh turin Nuna fapa Hosea chu thlan a ni a, amah hi Mosia thachhang dawltu a ni. A hming Hosea tih awmzia hi a chhandam tihna a ni a, chu chu Mosian thlaksakin Josua a vuah a, chu chu Lalpan a chhandam tihna a ni. He hming hi Israel hming zinga LALPA tih telna hmasa ber niin a lang.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

161

Hamath luhna ((13:21) Hamath luhna hi Bible lehlin tharah chuan Hamath kalkhan tia dah a ni a, hmar lama Israel ramri tawpa ngaih a ni (I Lal. 8:65). Anaka thlah (13:22) Ram enthlahtuten Hebron a thlithlaiin a mi chengte chu Anaka thlah, Mi lian chi (13:38) an ni tih kan hmu a, chu chuan mipuite rilru pawh a tihhnual phah hle a ni. Anak tih hi nghawng tihna a ni a, chu chu mi sang tihna pawh a ni thei a, Genesis 6:4-a kan hmuh Mi liante nen khan thlah khat niin a rinawm. Bible-a Mi lian chi kan hmuhte chu Anak te, Rephaho te, Zumzum te (Deut. 2:10; 3:11) an ni. Hnute leh khawizu luanna (13:27) He \awngkam hi Galili ram \ha sawi nan Aiguptaho thawnthu Sinuhe chanchin ah hman a ni a, hmanlai a\ang tawha ram \ha leh chenghnawng sawina \awngkam a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

162

ZIRLAI 18 MOSIA |AWNG|AINA


Chhiar tur : 14:1-25 Thu vawn : I ngilneihna a nasat ang ngei leh Aigupta ram ata tun thlenga i ngaidam ang hian mipuite khawlohna hi ngaidam teh khai, a ti a (14:19). Vawiina kan zir tur hlawmah hian Kanaan ram enthlatute thusawi a\anga Israel-te zinga manganna leh beidawnna lo thleng chanchin kan zir dawn a. Israel pung khawmho mangangin rawl chhuah meuhvin an \ap zankhua a. He manganna leh beidawnna avang hian Aigupta ram lama kir leh hial an duh a. Anmahni zing a\anga hruaitu dang Mosia leh Arona ni lo Aigupta rama kirpui lehtu tur thlan chhuah a, kir leh an tum a, Mosia leh Arona pawh an mangang tak zet a, enthlatu zinga mi rinawm pahnih Kaleba leh Josua te pawh an mangang ve hle a ni. Ram enthlatute thusawi a\ang khan kal zelna chiah an ngai si lo, anmahni an inkhawngaihin hrehawm an ti bawk si, Lalpan min hnehsak ang tia Lalpa chakna ringa kal zel sawimawitu Josua leh Kaleba te chu lunga denhlum an tum ta mai a. Mipui an phunnawina te, rinnaa mi huaisente thil thlir dan te Mosia tawngtaina leh Pathian chhannate kan zir dawn a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

163

1.

Hmelma hlauva phunnawina (14:1-4)


1

Chutichuan, pungkhawmho zawng zawng chu aw chhuah meuhin an \ap a; chu mi zan chuan mipuite chu an \ap an \ap a. 2Israela thlahte zawng zawng chu Mosia chungah leh Arona chungah an phunnawi a: pungkhawmho zawng zawng chuan an hnenah, Aigupta ramah khan Pathianin min tihlum ta then sela aw! A nih loh leh thlalerah hian min tihlum then mai sela aw! 3 Engati nge khandaiha thi mai tura Pathianin he ramah hian min hruai le aw! Kan nupui fanaute chu man tur mai an ni dawn si a: Aigupta rama kir leh hi kan tan a \ha zawk dawn lawm ni aw? an ti a. 4Tichuan, an inbe hlawm a, Hotu i siam ang u khai, Aigupta ramah i kir leh ang u, an ti a. Zirlai hmasa lama kan zir tawh ang khan enthlatute zinga pahnih chauhvin Pathian thutiam ring ngamin Kanaan ram luh an cho va. Mi dang sawmte erawh chuan ring ngam lovin mipui an hneh a, an helpui a. Israel pung khawmho chu mangangin zankhuain aw chhuah meuhvin an \ap a. An nupui fanaute nen indonaa thi mai turah an inngai a. An hruaitu Mosia leh Arona pawh an dem a, LALPA chungah an vui a. An inrawn tlang a, Aigupta ramah min kirpui thei tur hruaitu i ruat ang u tiin Aigupta rama kir leh \ha an ti a. Hruaitute chungah an hel a. Chhiarpui an neih pawh khan hnam tina ral do thei chin \hiau inchhiar an ni a. Indona thianghlim (holy war) neih inpeihsaa kal chho zel an ni a. Tunah hian an ngam rual loh leh an hneh loh tur, anmahni ei zo vektu tur tawng taah an inngai a, an beidawng tak zet a ni. Aigupta ramah khan lo thi ta zawk ila a \ha tur, he thlalerah pawh hian thi mai ila a ziaawm zawk ang ti hial khawpin an beidawng a, an phunnawi a ni. Helaia
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

164

an phunnawina hi Baal-zephon-a Farawa sipaiten an rawn umphak mai dawn laia an phunnawina (Exod. 14) te, Sin thlalera ei tur chaw an tlakchham \uma an phunnawina (Exod. 16) te leh Refidim hmuna tui an tlakchhama an phunnawina (Exod. 17) te nen khan a inang hle. 2. Rinnaa mi huaisente thil thlir dan (14:5-10)
5

Chutichuan, Mosia leh Arona chu Israela thlah mipui pungkhawmho zawng zawng hmaah chuan an bawkkhup a. 6Tin, Nuna fapa Josua leh Jephunea fapa Kaleba, ram va enthlatute zinga tel vete chuan an puan an pawtthler a; 7Israela thlah pungkhawmho zawng zawng hnenah chuan, Enthla tura kan va fan chhuah ram chu ram tha tak a ni a. 8Kan chunga LALPA a lawm chuan chu ramah chuan min hruai ang a, min pe ang; hnutetui leh khawizu luanna ram chu. 9LALPA chungah hel lo phawt mai ula, chu mi rama mite chu hlau bawk hek suh u, kan chaw tur an ni mai a: an inhumhimna chu engmah lo a ni a; LALPA chu kan hnenah a awm alawm, anni chu hlau suh u, tiin an sawi a. 10Nimahsela pungkhawmho zawng zawng chuan lunga den an rawt a. Chutichuan, LALPA ropuina chu inbiakna puan inah Israela thlahte zawng zawng hmaah a lo lang a. Israel pung khawmho manganga \ap zankhua ta mai leh hotu siama Aigupta rama kir leh an tum a, helna rilru an pu ta mai chu Mosia leh Arona tan chuan a manganthlak tak zet ang. Mipuiin Pathian an tihthinur nasat em avangin pung khawm hmaah chuan Mosia leh Arona chu an bawkkhup a. Hei hi Pathian hmaa sual thuphachawina leh simna entirna leh Pathian zahna lantirna a ni a, mipui rilru inlamlettirna tur pawh a ni
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

165

thei bawk ang. Ram enthlatute zinga mi rinawm pahnih Josua leh Kaleba pawhin pawi an ti a, an puan an pawtthler a. Hei hi khatih lai huna lungngaihna lantir dan chi khat a ni (Gen. 37:29,34; Ror. 11:35). Josua leh Kaleba chuan, an ram en chu ram \ha tak, khawizu leh hnutetuia luang ram a nih thu te, an chunga LALPA a lungawi phawt chuan anmahni chu a hruai ang a, ram chu a pe ngei dawn tih te, LALPA lakah nuar lo hram ila, chung ram mite chu hlau suh u, bel chhunga sa ang mai an ni tiin Israel pung khawmho hmaah chuan an sawi a. Mahse, Josua leh Kaleba te fuihna leh ngenna thute chu engah mah an ngai lo va, lunga denhlum an tum ta hial a. Hei hi hmun danga helna lo lang chhuak ang kha a ni a (I Sam. 30:6; I Lal. 12:18). Mahse, inbiakna puan in-ah LALPA ropuina a lo lang a, mipui an che hman ta lo a ni. 3. Mipui tan Mosia a \awng\ai (14: 11-19)
11

Tichuan, LALPAN Mosia hnenah, Heng mipuite hian eng chen nge min ngaihnep ang a, an zinga chhinchhiahna ka tih thin chung pawhin eng chen nge mi rin loh dawn? 12Hriin ka hrem ang a, ka timang ang a, nangmahah hian an aia ropui leh thil tithei zawk hnam ka din teh zawk ang, a ti a. 13Tin, Mosian LALPA hnenah, Aigupta miten an hre reu reu vang e; heng mipuite hi an zing ata i thiltihtheihnaa i hruai chhuah an ni si a; 14he mi rama mite hi an hrilh ang a: heng mipuite zingah hian i awm tih an hre tawh a; hmaichhan meuhvin an hmu tawh si chia, i chhum chu an chungah a awm thin a; tin, chhunah chhum ding, zanah meiin an hma i hruai \hin si a. 15Heng mipuite hi i tihhlum phiar chuan i hmingthan hretu chuan, 16 LALPA chuan heng mipuite hi
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

166

chhechhama a tiam ramah chuan a hruai theih loh vangin thlalerah a tihlum a ni, tiin an sawi dah ang e, 17,18 LALPA chu thinnel tak, ngilneihna ngah, khawlohnate, bawchhiatnate ngaidam \hin; thiam lova ruatte chhuah mai ngai lo; pate khawlohna avanga fate, fate fa lehte, chhuan thumna leh chhuan lina thleng pawha hrem thin a ni, tia i lo sawi tawh ang khan tithilthiltihtheihna chu hlen teh hram khai. 19I ngilneihna a nasat ang ngei leh Aigupta ram ata tun thlenga i ngaidam ang hian mipuite khawlohna hi ngaidam teh khai, a ti a. Helai hlawmah hian Lalpa chuan Mosia hnenah Israel fate chu tihboral veka, amah Mosia thlahte a\anga an aia tam zawk leh thil tithei zawk din mai a duh thu kan hmu a. Lalpan thil mak tam tak a tihsak hnu pawha amah Lalpa an la ring thei lo kha, an zingah hri lentira tihboral vek a duh hial a. Thilmak tam tak tih hian Aigupta chhuahsan dawna thilmak tih te, tuipui sen kan te, manna leh vahmim pekte leh thil dangte a kawk a (Exod. 7:3; 10:1). Pathian rin tih hian a thu awiha a thu anga nun a kawk a, a thutiam ringa a thupek zawm a keng tel vek a. Pathian an rinna hi an felnaa ruatsak a ni a (Gen. 15:6), rin loh chu chhiatna leh boralna a ni (20:12). Helaiah pawh hian Lalpan thilmak tam tak a tihsak hnu pawha LALPA an la ring thei lo hi, hri hmanga tihboral veka a thara Mosia thlahte a\anga an aia tam zawk leh thil tithei zawk hnam din a duh thu LALPA chuan Mosia hnenah a sawi ta hial a (14:12). Hetiang tak a nih avang hian Mosia chuan mipui tan a ngensak ta a. A \awng\aisaknaah hian ngenngawl taka LALPA a karnaah I mite hi i tihhlum vek mai chuan, i hming thanzia hretute (Aigupta mite, etc.) chuan, pek a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

167

tum ramah a hruai thleng thei lo va, a tihlum zo ta a ni an ti ngei ang le! tiin a thutiam anga ti tur leh Aigupta ram ata tawh a ngaidam \hin anga ngaidam leh turin a ngen a ni (Exod. 32:7-14). 4.
21

Pathian chhanna (14:20-25)


20

Tin, LALPA chuan, I thu ang chuan ka ngaidam e; amaherawhchu ka nunna leh LALPA ropuina tihkhah leilung chhlin ka sawi e, 22Aigupta ram leh thlalera ka ropuina leh ka thilmak tihte hmua, chuti chung pawha vawi sawm zet mi la fiah a, ka thu la pawm lo mi zawng zawngte hian 23an thlahtute hnena chhechhama ka tiam ram chu an hmu tawp lo vang a; an zinga mi ngaineptu reng rengte pawhin an hmu bawk hek lo vang: 24ka chhiahhlawh Kaleba erawh hi chuan rilru dang a put a, mi zui takzet avangin, ani hi chu a va kalna ramah chuan ka hruai ang a, a thlahte chuan an luah ang. 25Khai le, Amalek-ho leh Kanaan-ho chu ruamah chuan an awm a: naktukah let ula, Tuifinriat Sen kawng lam thlalerah lut rawh rawh u, a ti a. Mosia \awng\aina chu LALPAN, I thu ang chuan ka ngaidam e, (14:20) a ti a. Hei hian Israel fate chu an sualnaah Pathianin a ngaidam vek tihna a ni lo, an rin lohna leh an sualna avanga tihboral vek tur kha tiboral vek lovin a zuah dawn ta tihna a ni. Kawng danga sawi chuan Pathian nena an inkar \ha lo kha siam \hat a ni leh ta tihna a ni thei ang. Pathianin ngaidam mah se, ram tiam Kanaan chu an lut ve thei dawn ta lo va. Kaleba erawh chu a thlahte nen Kanaan ram chu an lut dawn a ni. A tuk leh maiah Tuipui Sen pana kir leh turin a ti ta a, Aigupta lam pana kir leh turin a ti ta a, Aigupta lam pana kir leh tur an ni ta a. A lehlam zawng taka sawi
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

168

chuan, thlalera thih mai duhna ang khan hel hmang Israel-te chu an awm dawn ta a ni. Tuipui Sen lama kir leh tura tih an nih hian, an thlaler zin kawng chu a bul a\anga zawh \an \ha leh tura tihna ang pawhin a ngaih theih awm e. Hetiang ngaihdamna hi Davida nunah pawh khan kan hmu a. Davida khan a sualna a puang a, Pathianin a ngaidam a; mahse, hremna chu a pumpelh chuang lo (II Sam. 12:13,14). Tunah pawh hian Israel fate hi Pathianin a ngaidam a; mahse, hremna an pumpelh lo. Chu ram phaiah chuan Amalek leh Kanaan mite an awm avangin a tuk leh maia Tuipui Sen pana kir leh tura thupek an ni a. Chhim lam a\anga Kanaan panna kawng awm chhun phai ruam chu Kanaan mite leh Amalek-hoten an dan chah tlat avangin Israel-te chu chhim chhak lamah Tuipui Sen panin an kal ta a (13:28,29). Hei hi Tuipui sen hmar chhak lam pang, Aqaba li tengsawl a ni. Tuipui Sen tih hi Hebrai \awng chuan Phairuang tuipui tihna a ni.

Sawi ho tur Mosia \awng\aina Pathianin a chhang a. I thu ang chuan ka ngaidam ang e a ti a. Chuti chung chuan Kanaan ram an lut thei dawn lo va, thlalerah kum tam tak an vakvai leh dawn a ni. Hei hian, Pathianin sualna a ngaihzam mai lohzia a tar lang a. He thu hi Kohhranho tana a pawimawhzia han sawi ho teh u.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

169

END NOTES Aigupta rama kir (14:3) Israel mipuite chuan ram enthlatute thusawi an hriat chuan an mangang em em a, an \ap zankhua a. Chuvangin, ramtiam Kanaan pan ai chuan an chhuahsan ram Aigupta-a kir leh an rel ta a ni. Hei hi ringtute nuna thleng fo a ni. Ramtiam kan panna kawngah hian harsatna leh tuarna a lo thlen chang hian mi tam tak chuan kir an duh fo reng a ni. Eng chen nge? (14:11) He zawhna hian Pathian ze ril tak pakhat chu a tarlang a. Mihringte chauh hian harsatna leh beidawnnate a lo thlenin Pathian hnenah Eng chen nge ni ang? tiin kan zawt lo va, amah Pathian ngei pawh hian he zawhna hi mihringte a zawt fo \hin a ni. Pathianin mihringte a dawh theihzia kan hmu a, chumi rualin Pathian dawhtheihnain phal loh chin a neih dan pawh a hriat theih bawk. Pathian zepui (14:18-23) He laia Mosia \awng\ainaah hian Pathian ze ropui tak kan hmu a, Pathianin ama zia ngei a sawina hi Exodus 20:5, 6; 34:6, 7; Deut. 5:9-10; 7:9, 10-ah te kan hmu. Pathian chu thinnel tak, khawngaihnaa khat, mite sualna leh bawhchhiatna ngaidam \hin ni mah se, thil tisual ngeite hrem a, sual leh a nghawng tihbo duhtu a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

170

ZIRLAI 19 PATHIAN HREMNA LEH RAM RUN VAWI KHATNA


Chhiar tr : 14:26-45 Chng vawn : Tin, ram enthla tura Mosia tirh lo kir leh, ram chanchin a \ha lo zawnga rawn sawi a, a chunga pungkhawmho phunnawitirtu, ram a tha lo zawnga rawn sawitute chu LALPA hmaah hriin an thi a. 38Ram enthla tura kalte zinga Nuna fapa Josua leh Jephunea fapa Kaleba erawh chu an thi ve lo va (14:36-38). Tun \umah hian Pathian hremna leh ram run vawi khatna kan zir dawn a. Pathianin Israel fate chu a chunga an helna sual avangin a hrem dawn a. LALPA an rin loh avangin kum sawmhnih chin chung lam zawng zawngte chu thlalerah an thi fai vek ang a, ramtiamah an lut lo vang a, Kaleba leh Josua erawh chu an lut ang. Ram enthlatute zinga mipui hruai sualtute kha hripuiin an thi ang a. Thlalerah hian thi mai ila a ziaawm zawk ang titute kha thlalerah an thi fai vek ang a. Ral hmaa thi mai tura ngaih naupangte khan ramtiam Kanaan an luah zawk dawn a ni. Vawiina kan zir tur hi hlawm thumah \henin zir ila.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

171

1.

Phunchiarho chunga Pathian thinurna (14:26-35)


26

Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 27Heng mi suaksual pungkhawmho, ka chunga phunnawi thin hi eng chen nge ka dawh ang? Israela thlahte phunnawina, ka chunga an phunnawinate chu ka hria e. 28An hnenah, Ka nunna chhalin ka sawi e, ka benghriat ngeia i sawi ang takin in chungah ka ti ang a; 29in ruangte chu he thlalerah hian a awm ang a; in zinga mi chhiar tawh zawng zawng, kum sawmhnih achin chung lam mi ka chunga phunnawiho zawng zawngte chu, 30ban phar meuhva, ka awmtir ang che u ka tih ramah chuan Jephunea fapa Kaleba leh Nuna fapa Josua chauh lo chu in lut tawp lo vang. 31Amaherawhchu, Man tur mai an ni ang, in tih in fanaute hi chu ka hruai lut ang a, in duh loh ram chu an hria ang. 32Nangni erawh chu in ruang he thlalerah hian a awm ang. 33In fate chu thlalerah kum sawmli an tei an tei ang a, thlalera in ruangte a riral hma loh chuan in nawhchizawrhna chu an tuar ang. 34Ram in va enthlk ni zat, ni sawmli chu, ni khat aiah kum khat zel, kum sawmli chhng zet in bawhchhiatna in tuar phah ang a, tichuan ka tum dan ka tihdanglam hi in hria ang. 35Kei LALPA hian mi suaksual pung khawm mi dodala pung khawmho chungah hei hi ka ti ngei ang ka lo ti tawh a: he mi thlalerah hian an boral ang a, chutah chuan an thi ang, LALPAN a ti, ti rawh u, tiin. Helai hlawmah hian phunchiarho chunga Pathian thinurna kan hmu a. Josua leh Kaleba tel lovin, kum sawmhnih chin chunglam zawng zawngte chuan Kanaan ram an lut lo vang a, thlalera an vah kualna lamah an thi vek dawn a ni. Aigupta a\anga chhuak zawng zawngte kha Pathianin Kanaan ram an luh a phal lo chungin khawngaih dila Pathian hnena Mosia \awng\aina chu
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

172

Pathianin a ngaithla a. Kum sawmli lai thlalera an vah hnua Kanaan ram an luh chu a phal a. Aigupta a\anga chhuakhote tel lovin, \hangthar Israel fa kawng laka pianghote chu Josua leh Kaleba hovin ram tiamah chuan an la lut dawn a ni. Ram enthlatute kha ni sawmli an thang a, ni khat aiah kum khat, a vaiin kum sawmli an vakvai dawn a ni. Bible-ah hian Numbers sawmli hi Numbers pawimawh tak a ni a, hun rei sawi nan hman \hin a ni. Tui let chhung kha ni sawmli leh zan sawmli a ni a (Gen. 7:12). Isua thlalera thlema a awm chhung pawh kha ni sawmli a ni (Mk. 1:12). Kanaan rama lut thei lo turte hi kum sawmhnih chin chung lam chhiarpuia telte kha an niin a lang a. Chuti a nih chuan Levia chite leh kum sawmhnih hnuai lam hmeichhia leh mipa naupangte chuan Kanaan ram an lut thei dawn niin a lang. Ram enthlatu hel sawmte kha hri veiin an thi a. Ral hmaa thi mai tura ngaih naupangte khan Josua leh Kaleba hovin thlahtute hnena ram tiam chu an luah dawn a ni. An fate chu thlalerah kum sawmli an vakvai ang a, anmahni an thih zawh hma chu an suahsual man an tuar dawn a ni (14:33). 2. Josua leh Kaleba zuah an ni (14:36-38)
36,37

Tin, ram enthla tura Mosia tirh lo kir leh, ram chanchin a \ha lo zawnga rawn sawi a, a chunga pungkhawmho phunnawitirtu, ram a tha lo zawnga rawn sawitute chu LALPA hmaah hriin an thi a. 38Ram enthla tura kalte zinga Nuna fapa Josua leh Jephunea fapa Kaleba erawh chu an thi ve lo va. Mosia \awng\aina LALPAN a chhanna 14:20-25-ah khan enthlatu mi sawmpahnihte zingah Kaleba chauh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

173

kha LALPA thu awih, a thlahte nena ram tiam lut thei tur angin kan hmu a. Tunah erawh chuan Josua leh Kaleba-te an lo lang kawp ta a. Heta sawi dan inang lo hi thu lakna hnar inang lo (JED&P) vang a ni thei.1 Ram enthlatu lo kir lehte zinga report a \ha lo zawnga sawia mipui tilunghnurtute chu LALPA hmaah hri veiin an thi ta a. Hri veiin an thi tih hi hripui veiin an thi tiin sawi ila, a dik zawk mahin a lang. LALPAN hri hmanga a hremna, thih thutna thu sawina a ni.2 Tichuan, ram enthlatu hnam tin aiawh mi sawmpahnih zingah Nuna fapa Josua leh Jephunea fapa Kaleba te pahnih chauh chu a dam chhun an ni ta a ni. A \ha lo zawnga ram chanchin sawi tih pawh hi 13:31-31 lamah khan, Kaleba kalpuite chuan, Keini aiin an tam a, kan ngam hauh lo vang, ... Kan ram han en thlithlai chu ei khawp thar theihna pawh a ni lo, kan mi hmuhte lah pa lian pui pui an ni. Mi lian chi, Anak thlahte pawh kan hmu; an lakah khau ang lek kan ni a, anni pawhin khau ang lekin min hmu awm e, tiin Israel mite zingah a \ha lo lamin ram chanchin chu an sawi a, mipui an tilunghnur a. Phunchiarna nasa tak a lo awm ta a, an hel a, hruaitu thar siam tumin hma an la kha a ni a. Hei hi Pathian thutiam rin lohna leh Pathian chunga helna a nih avangin LALPA hmaah hri veiin an thi ta a ni. 3. Ram run vawi khatna (14:39-45)
39

Tin, Mosian chung thute chu Israela thlahte zawng zawng chu a hrilh a: tichuan mipuite chu an lungngai ta hle mai a. 40Chutichuan, zing takah an tho va, tlng chhipah an han chho va, Ngai teh, hei kan lo kal e, LALPAN min tiamna hmunah chuan kan kal ang e, kan lo sual ta a ni e, an ti a. 41Tin, Mosian, Hmuingilna a ni
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

174

lo vang tih hre reng chungin engah nge Lalpa thupk in bawhchhiat teh reng? 42In zingah LALPA a awm si lo va, hmlmate lo tihhlum mai turin chho suh u. 43In hmaah khian Amalek-ho leh Kanaan-ho an awm a ni, khandaiha tihhlum in ni mai ang: LALPA chu in hawisan tak avangin in hnenah Lalpa chu a awm lo vang, a ti a. 44 Nimahsela tlng chhipah chuan kal an tum tal a: amaherawhchu LALPA thuthlung bawm leh Mosia chu bk ata an chhuak ve lo. 45Chutichuan chu mi tlnga awm Amalek-ho leh Kanaan-ho chu an lo chhuk a, an bei a, Horma thlengin an vaw thlu rum mai a. Israel fa, phunchiarhote chunga Pathian thinurna thu leh, chumi avanga Pathianin anmahni a hremna tur thu, Kanaan ram an luh loh tur leh kum sawmli chhung thlalera an vahvaih tur thu, an thih zawh hma chu an suahsual man an tuar ang a, thlalerah an thi phiar dawn a ni tih thute chu Mosian Israel mite a han hrilh chuan an lungngai hle a. Pathian thinurna thu an hriat chuan an inchhir a. Heti thleng hi kan lo kal tawh a, tunah zawng LALPA sawi ram luh kan inpeih ta, kan lo tisual a ni, an ti a. A tuk zingah chuan LALPA duhzawnga ngaiin, amah tihlawm duhin tlang ram bei turin an chhuak ta a. Mosian, In hlawhtling dawn lo, ... LALPA chuan a awmpui lo vang che u, ... LALPA in zui duh si lo va, a pui lo vang che u tia a hrilh chungin Amalek leh Kanaan mite bei turin tlang ram chu an pan lui hram a. Amalek leh Kanaan mite chuan an rawn bei a, an hneh a, Horma thlengin an rawn um a. He ram run vawi khatnaah hian Thuthlung Bawm leh Mosia chu an kal ve lo. Thuthlung Bawm an kawl
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

175

chhung chuan Israel-te hnenah Pathian chu a awm zel a (7:8-9). Thuthlung Bawm tel lova Kanaan ram luh an tum pawh khan Pathian malsawmna chuan a zui ta lo reng a ni. Horma awmna lai tak hi hriat chian a ni tawh lo na a, Beerseba khawchhak lam km. 16 vela hla, tunlaia Tell el-Meshash lai vela awm nia rin a ni. |henkhat chuan Beerseba hmarthlang km. 19 vela awmah an ngai a, \henkhat chuan Tell el-Milh, Tell Arad chhimthlang km. 13 vela awm niin an ngai bawk.3 Vawiina kan zirlaiah hian Pathian thutiam ring ngam lova Israel fate an awm avanga an chunga rorelna lo thleng kan hmu a. Pathian tihlawmna tur ngaihtuaha Kanaan ram run hmasak ber chanchin kan hmu bawk a. Pathian rinngamna leh rilru lamletna tak tak, simna tel lova, thiltiha thiam inchantir tuma Israel fate ral beihna chuan mualphona nasa tak a thlen a. Pathian ram zauhna tura kan rawngbawlna kawng hrang hrangah hian Kohhranhote pawhin zir tur kan neih ve ngei a rinawm.

Sawi ho tur Pathian thutiam (a tiamtu Pathian) ring ngam lova Israel fate an phunnawinaah hian Pathian lam thlir lo va, mihring lam an thlir vangin Pathian thinurna an tawng bua niin a lang a. Kan rawngbawlnaah hian, Pathian rinnaa innghat rawngbawlna pawimawhzia, zau takin i han sawi ho teh ang u.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

176

END NOTES 1. Gordon J. Wenham, Numbers, Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p. 124. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 78. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 149.

2.

3.

Ka nunna chhalin ka sawi e (14:28) He thu hi lehlin tharah chuan Mi nung ka nih hi tia dah a ni a, zawlneiten Pathian aw an dawn an puan chhuah dawnin a bul \an nan he thu hi an hmang \hin. Hri (14:37) Ram en thlithlaitu zinga a \ha lo zawnga ram chanchin sawia, mipui tihnualtute chu Lalpa hmaah hri veia an thih thu kan hmu a. Hri hi Pathianin mi sualte a hremna hmanrua chauh ni lovin a mite a tlawh a, an zingah a awm ngei a ni tih lantirna a ni. Tlang chhipah an han chho va (14:40) Israel mite chuan ramtiam luh an hlauh avangin Pathian chuan tlangram lam pan lova Tuipui Sen pana kir leh turin a hrilh a (14:25); nimahsela, an sualte inhmu chhuakin tlangram lam chu pan an tum leh ta tho tih kan hmu a; mahse, chu chu Pathian
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

177

remtih zawng a ni tawh lo. He thil a\ang hian thil pahnih hriat tur a awm a; pakhatah chuan simna hian hun tiam a nei. Esauva pawh khan a fatir nihna Jakoba hnena chaw vawi khat eia a hralh hnu lawkah khan \ap chungin neih let leh tum mah se fatir malsawmna erawh chu a chang ta chuang lo tih kan hmu (Gen. 27). Pahnihnaah chuan heta an thiltih hian Pathian aw an pawisak lohzia a tarlang. Thlaler lama kir tura hrilh an nih hnuah tlangram lam pan an tum a, an thih phah ta zawk a ni. Horma (14:45) Israel mite chu Amalek leh Kanaan mite chuan Horma thleng zaka an um thu kan hmu a. Horma hi a awmna hmun chiah hriat a ni tawh lo va. Horma tih hming leh Hebrai \awnga herem tih hi a inzawm a, a awmzia chu chhe tura hlan tihna a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

178

ZIRLAI 20 RAM TIAMA THIL HLAN DAN TUR


Chhiar tur : 15:1-41 Thu vawn : Israela thlahte bia la, an hnenah, Heti hi a ni ang a, ka hruaina tur che u ram in va thlen a, chu mi ram chhang in ei hun chuan LALPA hnenah then thilhlan in hlan tur a ni (15:18,19). Bung 14-naah khan Israel fate helna leh an helna avanga Pathian thinurna leh hremna thu kan hmu a. Vawiinah hian Aigupta a\anga puitling hruai chhuahhote khan ram tiam an lut ve thei dawn lo va, naupang \hangtharhote Kanaan ram lut turte tan Kanaan ram an luh huna ram tiama thil hlan dan tur kan zir dawn a ni. 1. Ran hlan dan turte (15:1-16)

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte bia la, an hnenah, In awmna tur ram ka pk che u in thlen huna 3 LALPA hnena meia thilhlan, halral thilhlan emaw, thutiam hlen tura inthawina emaw, mahni duh thua thilhlan emaw in kut hunbiah emaw, ran rual zinga mi emaw, beram rual zinga mi emaw LALPA tana rimtui siam tur emawa in hlan hun chuan, 4LALPA hnena a thilhlan hlantu apiangin chhangphut thilhlan, chhangphut dip mi epha hmun lia thena hmun khat, hriak hin hmun lia \hena hmun khata hmeh a hlan tur a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

179

ni; 5tin, in tur thilhlanah uain hin hmun lia \hena hmun khat halral thilhlan emaw, inthawina emawa, hlannaah beram no hming kimin inbuatsaih tur a ni. 6Tin, beram paah chuan chhangphut thilhlan, chhang phut dip mi epha hmun sawma \hena hmun hnih, hriak hin hmun thuma \hena hmun khata hmeh in buatsaih tur a ni. 7tin, in tur thilhlanah chuan LALPA tana rimtuiah uain hin hmun thuma \hena hmun khat in hlan tur a ni. 8Halral thilhlanah emaw, thutiam hlen tura inthawina emaw, LALPA hnena remna thilhlanah emawa bawngpa in buatsaih hun chuan, 9 bawngpa hlan rual chuan chhangphut thilhlan chhangphut dip mi epha hmun sawma \hena hmun thum, hriak hin chanvea hmeh in hlan tur a ni. 10Tin, in tur thilhlanah uain hin chanve, LALPA tana rimtui meia thilhlan in hlan tur a ni. Chutiang chuan bawngpa te, beram pa te, beram no a pa te, kel no te an hming kimin tih tur a ni. 12An tam dan zir zelin inbuatsaih ang a, an tam dan ang zel chuan in hlan tur a ni. 13chumi rama piang zawng zawng chuan hetiang zel hian LALPA tana rimtui meia thihlan an hlan hunin an ti tur a ni. 14Tin, hnam dang mi in hnena khawsa \hin emaw, tupawh in hnena khawsa zel \hin turte emaw, LALPA tana rimtui meia thilhlan hlan duh apiang chuan in tih ang takin an ti ve tur a ni. 15In thlahte thleng atan mipuite leh hnam dang in hnena awmte tan pawh dan angkhat chauh a awm tur a ni; LALPA hmaah hnam dangte chu nangmahni ang chiah an ni ang. 16In tan leh in hnena hnam dang awmte tan dan hmun khat leh tih dan hmun khat chauh a awm ang, ti rawh, tiin.
11

Kanaan ram tiam Lalpan a hruai thlen hun chuan Israel fate chuan thilhlan atan bawngpa te, berampachal te, berampui te, kelte an hmang tur a ni a. LALPA hnenah
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

180

halral thil hlan atan te, mahni duhthua thil hlanah te, kut nikhuaa thil hlanahte an hmang tur a ni. Halral thil hlan atan beram emaw kel emaw an hman chuan ran pakhat zelah buhbl thil hlan tur chhangphut kg. khat leh olive hriak litre khat, leh in tur thil hlan tur uain litre khat nen an rawn keng tur a ni. Berampachal an hman chuan buhbl thil hlan tur chhangphut kg. hnih leh Olive hriak litre khat leh a chanve, leh in tur thil hlan tur uain litre khat leh a chanve an rawn keng tel bawk tur a ni. Halral thil hlan atan bawngpa an hman chuan chhangphut kg. thum, olive hriak litre hnih leh uain litre hnih an rawn keng tel tur a ni. Bawngpa te, berampachal te, berampui te leh kelte an hlan rualin pakhat hisap zela an hlan tel tur chu an ran hlan tam dan azir zelin thil dang pawh an telh tam tur a ni. Heng thilah hian Lalpa hmaah mikhual leh khawtual an thuhmun vek a, tih dan thuhmun an hmang tur a ni. LALPA hnena an ran hlan azirin buhbl thilhlan leh in tur thilhlan tel turte a danglam a. Hetiangin:
Ran hlan Beramno Berampa Bawngpa Buhbl thil hlan In tur thil hlan Wine Olive hriak Chhangphut 1.5 kgs (1/10 Ephah) 3 kgs (2/10 Ephah) 4.5 kgs (3/10 Ephah) .5lit (1/4 hin) .8 lit (1/3 hin) 1 lit (1/2 hin) .5lit (1/4 hin) .8 lit (1/3 hin) 1 lit (1/2 hin)

Hin 6 hi Ephah 1 a ni a, chu chu litre 15 vel a ni. Kanaan mite leh Grik mite inthawinaah pawh buhbl thil hlan leh in tur thil hlante hi an hlan tel ve \hin.1
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

181

2.

Ei tur thil hlan turte (15:17-21)


17

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 18Israela thlahte bia la, an hnenah, Heti hi a ni ang a, ka hruaina tur che u ram in va thlen a, 19chu mi ram chhang in ei hun chuan LALPA hnenah then thilhlan in hlan tur a ni. 20In chhang hmeh hmasak ber zinga mi hlawm khat chu then thilhlanah in hlan tur a ni: hruiha mi then thilhlanah in then angin in then tur a ni. 21In thlahte thlengin in chhang hmeh hmasak ber chu LALPA hnena then thilhlan atan in hlan zel tur a ni. Hei hi Kanaan ram luh huna thil hlan dan tur dang chu a ni leh a. Israel faten Kanaan ram an thlen hunah an buh thar hmasa an ei hun chuan LALPA hnena hlan tur an dah hrang tur a ni a. An barli thar hmasa a\anga chhang siam hmasak ber tlang khat LALPA hnenah an hlan tur a ni. Kumkhuain an chhang siam hmasak tlang khat chu LALPA hnenah an pe ziah tur a ni. Helaia thil hlan sawina \awngkam hi Hebrai \awng chuan trumah tih a ni a. Puithiam hnena chhang hlan sawina a ni (cf. Lev. 7:32; Num. 18:8f). Thuthlung Hluiah hian sawma pakhat pek thin bkah thlai thar hmasa Pathian hnena pek tur a ni a. Chutiang chuan nau piang hmasa te, ran piang hmasa te, thlai thar hmasate chu Pathian ta an ni a, Pathian hnena hlan tur an ni (Exod. 22:29-30; 23:19). Hengte hi Puithiam hnena pek an ni a, inthawinaa hlan tur an ni a, duh chuan tangkaa tlan chhuah theih an ni. Temple pahnihna chhiat hnu pawh khan an la ti chhunzawm zel a. Inah miin barli thar hmasa chhang a siamin Lalpa pual a dah hrang zel a. Chutiang chuan in tin leh chhungkaw tin chu Pathian biakna hmun a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

182

3.

Sual thawina thil hlan leh hremna (15:22-31)


22,23

Tin, heng thupk zawng zawng LALPAN Mosia hnena a sawi, LALPAN thu a pk tirh a\anga in thlahte thleng atana Mosia hmanga thu a pk zawng zawng che u hi in pawm lohva in bawhchhiat chuan, 24hetiang hi a ni ang a, pungkhawmhovin hre lova tihpalh a nih chuan pungkhawmho zawng zawng chuan halral thilhlan LALPA tana rimtuiah bawngtuai pakhat an hlan ang a, a dan pangngai angin chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan nen, sual thawi nan kel pa pakhat an hlan tel bawk tur a ni. 25Tin, puithiamin Israela thlah pungkhawm zawng zawng tan remna a siam ang a, ngaihdam an ni ang, tihpalh a nih avang leh an thilhlan, LALPA tana meia thilhlan leh an tihsual aiah sual thawina an hlan tak avangin; 26Israela thlah pungkhawm zawng zawngte chu ngaihdam an ni ang a, an zinga hnam dang awmte pawh; mipui zawng zawngin an tihpalh a nih a vangin. Tin, miin hre lovin thil a tihsual chuan sual thawi nan kel nu pakhat kum khat mi a hlan tur a ni. 28Hre lova LALPA hmaa tisualtu tan chuan puithiamin remna a siam tur a ni; tichuan ngaihdam ani ang. 29Hre lova tisualtu tan, Israela thlah, chu rama piangte tan leh hnam dang mi an zinga awmte tan pawh dan angkhat in nei tur a ni. 30Amaherawhchu hre reng sia tilui chu chu rama piang emaw, hnam dang emaw pawh ni sela LALPA sawichhia a ni a; chu mi chu a chipuite zing ata tuithlar tur a ni. 31LALPA thu chu a hmusit a, a thupk chu a bawhchhiat avangin, chu mi chu tuithlar hlauh tur ani a, a khawlohna mawh chu a phur ang, ti rawh, tiin.
27

Mosia hnena LALPA thupek hi tuin emaw, hnam pumin emaw chinchang hriat loh vanga thil an lo tihsual
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

183

palh chuan halral thil hlan atan bawngpa an hlan tur a ni a. Sual thawina thil hlan atan kelpa an hlan tel bawk tur a ni. Puithiam chuan hnam pum sual chu a thawi ang a, ngaihdam an ni tawh ang. An zinga hnam dang zawm vete nen lam ngaihdam an ni ang. Mi malin hre lova thil sual a tih palh chuan, sual thawina thilhlan atan kel no, a nu, kum khata upa a hlan tur a ni. Puithiamin maichamah sual thawina thil hlan a tihsak ang a, ngaihdam a ni tawh ang. Mi malin emaw, hnam pumin emaw, thil tihsual palh thuah Israel-te leh an zinga hnam dang awm ve te pawhin he dan hi an zawm tur a ni. Tu pawh, hre reng chunga thil tisual chu, LALPA sawichhia a ni a, tihhlum ngei tur a ni a; a sual mawh chu a phur ang. Helai thu hlawm hi hmanlai Juda-te thurochhiah (tradition)-ah chuan hre lova milem biakna suala tlute chungchang sawinaa ngaih a ni a; mahse, tlai khawhnuah huap zau zawka hman tak niin hrilhfiahtute chuan an ring a ni. An zinga hnam dang a ngheta awm vete pawh a huam vek a ni. Hre reng chunga thil tisual luite tan ngaihdamna a awm lo. LALPA zah lohna leh thu awih lohna a nih avangin an zing a\anga tihboral tur a ni. Chinchng hriat loh vanga tihsual palh pawh thawi a ngai a. Tum reng vang ni lova tisual palh, thil serh khawih palh emaw, bawlhhlawh laia inbiakna buka kal palh emaw te hian mi zawng zawng a tikhawlo thei a. Chuvangin, an vaiin sual ngaihdamna an mamawh a ni (Lev. 4:27-31).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

184

4.

Chawlhni bawhchhia hremna (15:32-36)


32

Israela thlahte thlalera an awm lai chuan mi pakhat chawlhnia thing fawm hi an hmu a. 33A thing fawm hmutute chuan Mosia leh Arona leh mipuiho hnenah chuan an hruai a. 34Engtia tih tur nge tih la puan loh a nih avangin tan inah an khung a. 35Tin, LALPAN Mosia hnenah, Chu mi chu tihhlum ngei ngei tur a ni, daipawnah mipui zawng zawng chuan lungin an deng tur a ni, a ti a. 36Tichuan LALPAN Mosia thu a pk ang chuan mipui zawng zawng chuan daipawnah an hruai a, lungin an denghlum ta a. Chawlhni (Sabbath) chu hapta tina hahchawlhna ni a ni a. Zirtawpni tlai ni tlak chiah a\angin a in\an a, a tuk Inrinni tlai ni tlak chiahah a tawp leh a ni. Sabbath tih hi Hebrai \awng a ni a, titawp emaw chawl emaw tihna a ni. Tunlai Juda-te ang bawkin hmanlai Israel-te chuan he ni hi Pathian biak nan an hmang a, an hnathawh an chawlhsan \hin a ni. Israel-te thlalera an awm lai khan, mi pakhatin chawlhni bawhchhiain Sabat niah thing a fawm a. Mosia te, Arona te leh pung khawmho hmaah an rawn hruai a. Engtia tih tur nge tih a chian mai loh avangin ripah an khung phawt a. LALPA thupek angin daipawnah an hruai a, vantlangin lungin an denghlum ta a ni. Israel-te zingah hian lunga denhlum hi mi sual hremna tlanglawn tak a ni. Pathian dan bawhchhia, Sabbath serh lo ang chite hremna chi khat a ni. An chenna hmun (camp) vawn thianghlim nan camp pawn lam, daipawnah an denghlum \hin (Lev. 24:12,23).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

185

5.

Pehbuk siam tura thupek (15:37-41)


37

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 38Israela thlahte hnenah, an thlahte thlenga an puan hmawrah a fem siam tur leh, a hmawr tin, femah a dum pwl dah turin ti rawh: 39,40 chu mi fem chu in en \hin a, LALPA thupk zawng zawng in hriat renga in zawm nan leh nawhchizuara in awm thin anga in thinlung duhzawng leh in mit la zwng uma in awm loh nan leh ka thupk zawng zawngte chu in hriat renga in zawm a, in Pathian tana in thianghlim theih nan a ni. 41In Pathian ni tura Aigupta ram ata hruaichhuaktu che u LALPA in Pathian ka ni. Kei hi LALPA in Pathian chu ka ni, tiin. LALPAN Mosia hnenah Israel-te chu, an silhfen tlang kila, la dumpawl hmanga pehbuk siam turin a hrilh a. Chu chu kumkhuaa an tih \hin tur a ni. Chu pehbuk chuan Lalpa thupekte chu a hriat chhuahtir ang a, a thupek zawng zawng zawm tur an nih te, a tana invawng thianghlim tlat tur an nihte a hriat chhuahtir \hin ang. LALPA chu an Pathian ni tura Aigupta ram a\anga hruai chhuaktu a ni. Pehbuk hi an kal zawnga che suau suau theiin an siam a, chu chu Pathian thupek leh dante zawm tur an nih hriat chhuahtirtu a ni. Tunlai thleng pawhin Juda-te \awng\aina puanbahah chuan pehbuk hi a la awm zel a ni. Synagog-ah chuan mipa kum 13 chin chung lamte chuan thawmhnaw bik a kil lia pehbuk awm, a lai kua, chumia lu rawlh a awm lam leh hnung lama inbang liam tallith an tih chu an ha vek a ni.2 Deut 22:12-ah chuan I puan sin kil liah pehbuk siam thin ang che tia thupek a ni. Vawiina kan zirlaiah hian thil hlan dan tur chi hrang hrang Ran, buhbl leh in tur thil hlante kan hmu a. Pathian hnena thil hlan chungchangah hian Kohhranhote
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

186

hian \hanna tur kan neihte zir chhuak belh \heuh thei ila a lawmawm hle ang.

Sawi ho tur Ram tiama thil hlan dan tur kan zir a. Thuthlung Hluiah hian Sawma pakhat bkah, thlai thar hmasa, nau piang hmasa, leh ran piang hmasate chu Pathian ta, Pathian hnena hlan tur an ni a. Keini ho zingah hian sawma pakhat tal hi chu Kohhran chhungkaw tinte hian Pathian ta a nih ang hian pek vek tur a ni dawn lawm ni? I han sawi ho teh ang u.

END NOTES 1. Gordon J Wenham, Numbers, Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p. 128. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 84.

2.

LALPA tan rimtui (15:3) Ramtiam an thlen huna Lalpa hnena thilhlan tur hrang hrangte chu Israel mite hriattir an ni a, chung thil hlan rimte chu Lalpa lawm zawng tak a nih thu kan hmu a. Hei hian Lalpan anmahni leh an thilpekte chu a pawm ngei a ni tih a kawk. Tun thleng hian Kohhran \henkhatah chuan an inkhawmna inah Pathian an biak laiin thil rimtui an hal \hin. Tirhkoh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

187

Paula chuan Krista inpekna chu Pathian tana rimtui a nih thu a sawi (Eph. 5:2) Sual chi hnih (15:22-31) Helaiah hian tihsual chi hnih kan hmu a; tihsual palh leh hre reng chunga tihsual te. Hnam pum puiin emaw, mi malin emaw Lalpa laka thil an tihsual palh chuan puithiamin sual thawina a hlan a, an sualte ngaihdam a ni \hin. Nimahsela hre reng chunga tihsual erawh chu ngaihdam theih a ni lo va, tihhlum tur a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

188

ZIRLAI 21 KORA LEH A |HIANTE HELNA


Chhiar tur : 16:1-35 Thu vawn: Chuvang chuan nang leh i pwlte zawng zawng LALPA dodalin in pung khawm a ni. Tin, Arona hian engnge maw a tih a, a chungah hian in phunnawi? a ti a (16:11). Vawiinah hian Kora leh a \hiante helna thu kan zir dawn a. Bung 16 hi \um hnih zirah kan hmang dawn a ni. Pathian ring ngam sela chu, Kades Barnea a\ang khan Kanaan ram lut nghal mai thei tur an ni tawhin a lang a. Mahse, Kanaan ram luh an hnial a, an duh lo va. Bung 33-na lam kan en chuan Israel faten thlaler zin kawnga an hmun tlawh hrang hrangte kan hmu a. Bung 15-19 kan chhiar chuan Kades Barnea an lo luh leh kum thleng, kum 38 chhunga an thil tawh hrang hrangte kan hmu bawk a. Kora leh a \hiante helna hi thil thleng hrang hrang zinga \ha lo ber a ni hial awm e. Chu chu i han zir dawn teh ang. 1. Kora leh a \hianten Mosia an phiar (16:1-3)

Levia fapa Kohatha, chu mi fapa Izara, chu mi fapa Kora chu Eliaba fapate, Dathana leh Abirama leh Peletha fapa Ona, Reubena thlahte nen chuan mite an hruai a: 2 Israela thlahte, mi lar deuh deuh mipui zinga hotu,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

189

roreltua thlante zinga mi zahnih leh sawmnga te nen Mosia hmaah an va thawk a: 3Mosia leh Arona phiarin an pung khawm a, an hnenah, In induh em mai, mipuite chu an thinghlim \heuh si a, LALPA pawh an zingah a awm si a: eng vangin nge LALPA mipui pungkhawmho chunga in indah chungnun bik? an ti a. Kora chuan Mosia chu luahlan a tum a, Dathana leh Abiramate chuan an thlawp a, Israela thlahte zinga hotu, roreltua an thlante zinga mi zahnih leh sawmngain an thlawp bawk a. Mosia leh Arona hnenah a rualin an lo thawk a, I in lek lu ta, mi tin, LALPA ta kan ni vek a, LALPA chuan min awmpui ve \heuh alawm. Chuvangin, nang Mosia, eng vangin nge LALPA mite zinga lal bika i indah? (lehlin thar) an rawn ti a. Khawvel hi lalna leh thuneihna inchuhna hmun a ni a. Pathianin a hruai chhuah Israel fate zinga helna nasa tak chawk chhuaktu hmasa chu Kora hi a ni a. Amah leh a thurualpuite hian ualau takin Mosia leh Arona kaihhruaina chu an rawn do ta a ni. An rawn do dan hi kawng hnih langsar tak a awm. Kawng khatah chuan mi zawng zawng hi an thianghlim vek a ni tiin Mosia leh Arona ang bawkin LALPA chuan min awmpui \heuh an ti a. A dang lehah chuan, Kora thurualpui Dathana leh Abirama te chuan Mosia chu, Kan chungah nangmah leh nangmah lalah i insiam, tiin an rawn bei a. Mosia an beih laiin Kora hian sakhuana serh leh sang thil, puithiam dinhmun lamah a rawn bei a ni. Kora chu Levia chia mi Kohatha thlaha mi a ni a (3:21-31; 4:1-20), Temple-a hla hruaitute thlahtu a ni bawk (I Chro. 6:22,24,33,38). Dathana leh Abirama te hi Reubena thlah an ni a. Arona fate ang bawka puithiam nihna dinhmun \ha luah theiah an inngai a ni. Israel-te riahhmun remnaah khan chhim
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

190

lamah Reubena pawlho an awm a. Kohatha thlahte hi Biak bk chhim lama awm an ni bawk a. Mosia leh Arona beihnaah pawh hian \ang tlang awm tak pawh an ni. 2.
5

Mosia chhanletna (16:4-19)


4

Chu chu Mosian a han hriat chuan a bawkkhup a: tin, Kora leh a pwlte zawng zawng hnenah chuan, Naktuk zingah LALPAN a tate leh a thianghlimte chu tilangin amah va hnaih turin a ti ang, a thlante ngei chu amah va hnaih turin a ti ang. 6Heti hian ti rawh u, naktukah mei laknate keng ula, 7chutah chuan mei dah ula, LALPA hmaah rimtui phul rawh u; tin, LALPAN a thlan apiang chu a thianghlim ang: Levia fapate u, in induh em mai, tiin a sawi a. 8Tin, Mosian Kora hnenah, Nangni Levia fapate u, ngaithla rawh u, 9,10LALPA biak bka rawngbawla, mipuite hmaa an rawngbawla, ding tura Israelte Pathianin amah hnaih tura Israel mipuite zing ata a tihhran che u leh Levia fapa in unaute zawng zawng nena amah hnaih tura a awmtir che u hi thil te thamah in ngai a ni maw, puithiam nihna in la zawn cheu? 11Chuvang chuan nang leh i pwlte zawng zawng LALPA dodalin in pung khawm a ni. Tin, Arona hian engnge maw a tih a, a chungah hian in phunnawi? a ti a. Tin, Mosia chuan Eliaba fapa Dathana leh Abirama a kohtir a: anni chuan, Kan lo chho vang; 13thlalera mi tihlum turin hnutetui leh khawizu luanna ram ata min hruai chhuak hi thil te tham em ni? Kan chungah i intilal lehnghal si. 14Hnutetui leh khawizu luanna ramah min hruai lut lo va, lo leh grp huan ro tur min pe bawk hek lo: hengho mitte hi chawl i phulsak dawn em ni? An lo chho lo tawp ang, an ti a. 15Tichuan, Mosia chu a thin a rim ta hle mai a, LALPA hnenah, An thilhlan chu pawm suh:
12

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

191

an sabengtung chu pakhat mah ka la lo va tumah ka tina hek lo, a ti a. 16Tin, Mosian Kora hnenah chuan, Naktukah nang leh i mi pungkhawmho, nang nen, anni nen, Arona nen LALPA hmaah lo awm rawh u; 17tin, an mei lakna keng \heuh sela, rimtui phul sela, LALPA hmaah mei lakna \heuh, mei lakna 250 chu rawn keng rawh se; nang leh Arona pawhin in mei lakna keng ve ve rawh u, a ti a. 18Tichuan mi tinin an mei lakna chu an keng a, mei an dah a, rimtui an phul a, Mosia leh Arona te nen inbiakna Puan In kawngkaah chuan an va ding a. 19 Tin, Kora chuan mipui zawng zawng chu anmahni dodalin inbiakna Puan In kawngkaah chuan a awmkhawmtir a: tin, mipui zawng zawng chungah chuan LALPA ropuina a lo lang a. Kora leh a \hianten a ruala Mosia leh Arona an rawn hnial takah chuan Mosia chu a bawkkhup a, a \awng\ai a. Kora leh a \hiante hnenah chuan Naktuk zingah LALPA chuan ama tate chu a rawn tifiah mai ang; a mi thlante chauh Maichama an lo kal a phal dawn a ni tiin an meilawh kenga meiling daha a tuk zingah LALPA hmaa rimtui hal turin a hrilh a. LALPA chuan tu nge a thlan kan hre mai ang. Nangni Levia thlahte hi a ni inlek lu ta chu tiin a chhang let a. Mosia chuan Kora hnenah, an hna, LALPA biak bka rawngbawl te, thil \ul apiang mipui lo tihsak tura serhhran an nihna chu chanvo ropui tak a nih thu a hrilh a. Puithiam nih leh zel tuma amah Arona chunga an vui chu Pathian laka vui an ni tih a hriattir a. Mosian Dathana leh Abirama a ko va, anni chuan, Kan lo kal lo vang, khawizu leh hnutetuia luang ram ata hetiang thlaler hmuna thi mai tura min hruai chhuak hi thil nep tak em ni? I intilal hle lehnghal a... meng ve reng si min
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

192

bum i tum a nih hi, kan lo kal lo vang, an ti a. Mosia thinur chuan LALPA hnenah, an thil hlan eng mah lo pawmsak lo turin a ngen a. Mosia chuan Kora chu a hote nen a tuka inbiakna bka lo kal a, mahnia meilawh keng \heuh a, meiling dah a, rimtui hal tur phul a, maichama rawn keng \heuh turin a hrilh a. Chutiang chuan Arona pawh kal ve tur a ni a. Tichuan, Inbiakna buk luhnaah chuan Mosia leh Aronate nen an ding tlang a. Kora chuan a hote lo kal khawm chu Mosia leh Arona a hmachhawntir a. LALPA ropuina chu a lo lang ta thut a. Meilawh hi inthawina an hlannaa meiling lawh chhuahna a ni a, hmanraw pawimawh tak a ni (Lev. 16:12; Exod. 27:3). Rimtui hi puithiam chauhvin maichamah a hlan thei a, mi dangin hlan an tum ve chuan tihhlum tur a ni (3:10; Lev. 10:1,2). Helai thuah pawh hian a thi lo zawk chu LALPA mi thlan a ni tihna a ni. Dathana leh Abirama te hi Mosia lakah an lungawi lo va, Kanaan ram hausa takah chuan a hruai lut har lutukin an hria a, an phunnawi a ni. Aigupta rama kir leh mai kha \ha zawkin an hria a, chutah chuan lo ram \ha tak an nei a. Aigupta ramah khan bawih an ni tih an theihnghilh \an tawh niin a lang. 3.
21

Pathian thinurna an tawngbua (16:20-35)


20

Chutichuan LALPAN Mosia leh Arona chu a bia a, Heng mipui zing ata hi inthiarfihlim rawh u, ka rawn tiboral thut theih nan, tiin. 22Tichuan anni chu an bawkkhawp a, Aw Pathian nunna zawng zawng hnar i ni, mi pakhat sual avangin mipui zawng zawng chungah i thinur dawn em ni? an ti a. 23Tin, LALPAN Mosia a bia a, 24Mipuite hnenah chuan, Kora te, Dathana te, Abirama te buk ata hi kiansan vek rawh u, tiin sawi rawh, a ti a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS
25

193

Tichuan, Mosia chu a tho va, Dathana leh Abirama te hnenah chuan an va kal a; Israelho upate chuan an zui a. 26Tin, pungkhawmho hnenah chuan, Heng misualho Puan In a\angte hian chuak rawh u khai; an engmah hi khawih suh u, chuti lo chuan an sualna zawng zawngah hian in tel ve dah ang e, tiin a sawi a. 27Chutichuan Kora te, Dathana leh Abirama te buk ata chu an chhuak ta sung sung mai a; tin, Dathana leh Abirama te chu an puan in ata an lo chhuak a, an puan in kawngkaah chuan an nupui te, an fapate, an fanau te te te nen an ding a. 28 Tin, Mosian, Keima rilru puak chhuaka tih a ni lo va, heng thil ti tur hian LALPAN min tir a ni tih hemiah hian an hria ang. 29Heng mite hi mi zawng zawng thih dan ang mai bawka an thih a, mi zawng zawngte hrem ang bawka hrem an nih chuan Pathianin mi tir lo a ni ang a. 30LALPAN thil \har a siam a, leiin a ka a an a, anmahni leh an ta zawng zawng a lem a, Seol-ah a nunga an luh erawh chuan heng mite hian LALPA an lo ngainep a ni tih in hria ang, a ti a. Tin, heti hi a ni a, chung thu zawng zawng chu a sawi zawh chuan an hnuai lei chu a lo khi chat ta phuk mai a; 32tichuan lei chuan a ka a ang a, an chhngkuain Kora mite zawng zawng, an bungrua zawng zawng nen a lem ta vek hlawm a. 33Chutichuan anmahni leh an ta zawng zawng chu Seol-ah chuan a nung chungin an pil ta vek a, lei chuan a ka a chip hnan a, pungkhawm zing ata chu an boral ta a. 34Tichuan an vela Israel mi zawng zawngte chu an au thawmah chuan an tlan darh a, Leiin min lem ve dah reu reu vang e, an ti a. 35Tin, LALPA a\angin mei a lo chhuak a, rimtui hlantu mi zahnih leh sawmngate chu a rawn kanghlum ta a.
31

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

194

LALPA ropuina a lo lang leh a (cf. 14:10). LALPA chuan Mosia leh Arona te chu an himna tura mipui zing a\anga insaseng turin a hrilh a. Mosia leh Arona chuan bawkkhupin mipui tan Pathian hnenah, Aw, Pathian, mi tin nunna hnar i ni a, mi pakhat sual avangin mi zawng zawng chungah i thinur dawn em ni? tiin an \awng\aisak a. An \awng\aina chhan nan chuan LALPA chuan Mosia hnenah, mipui chu Kora, Dathana leh Abirama te buk a\anga insaseng turin a hrilh a. Tichuan, Mosia chu Dathana leh Abirama hnenah a kal a, Israel hruaituten an zui a. Mosia chuan mipui hnenah heng mite hi thih dan pangngaia an thih a, danglam deuhva hrem an nih loh chuan (LALPAN) min tir a ni lo vang. LALPA hian thil la hriat ngai loh a rawn tih a, lei a khik phuk a, an thil neih zawng zawng nen a nung chunga mitthi khuaa an chhuk chuan heng mite hian LALPA chu an hnawl ngei tihna a ni ang, a ti a. A sawi zo hman chiah a, Dathana leh Abirama awmna lei chu a kak phuk a, an chhungte leh Kora-ho mi dangte pawh chu an neih zawng zawng nen an tla pil ta vek a ni. An neih zawng zawng nen mitthi khuaah an chhuk ta a, an pil bo ta a. Chuta awm ve Israel mite chuan, an hlau va, Tlan rawh u, kan tla pil ve mai ang e, an ti a. LALPA chuan mei a rawn tir a, rimtui haltu mi 250-te chu a rawn kanghlum ta vek a. Zirtu \henkhat chuan Mosia chunga helna pahnih Kora helna leh Reubena thlah (Dathana leh Abirama) helna sawi pawlh niin an hria a.1 Hetiang deuh hian an thliar hrang a. (1) Kora helna, chang 1(a), 2(b)-11, 16-24, 27a, 35; (2) Dathana leh Abirama helna, chang 1b-2a, 12-15, 2534 tiin.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

195

Bung 16 bul lam changahte hian sawi pawlh a ni lehzual a ni. Kora leh a zuitute hian LALPA hnaih tura hruaitu \henkhat thlan chhuah bik hi an dodal a. Hengte avang hian Kora pawlte hian puithiam nihna an chuh a, Pathian thinurna an tawng baw ta a ni.

Sawi ho tur Vawiina kan Zirlaiah hian hruaitu leh hotu bikte chunga helna kha Pathian laka helna anga sawi chhuah a ni a. Tuna kan Kohhranah hian a la dik chho ve zel ang em? Han sawi ho teh u. END NOTES 1. Frederick L. Moriarty, S.J. Numbers in the Jerome Biblical Commentary, Vol. I. Published by Theological Publications in India, 1968, p. 92.

In induh em mai (16:3) Mosia leh Arona te chu Levia chi Kora te, Reubena thlah Dathana leh Abirama te leh hruaitu 250 rualten itsikin helsan zai an rel a. Hetih laia an helna chhan ber hi dinhmun sang thikna avang a ni ber a, chu chu Pathianin Sinai tlanga dinhmun hrang hrang a ruahman dodalna a ni (Num. 3-4). Seol (16:30) Mitthi khua hi Hebrai \awng chuan Seol a ni a, Grik \awng chuan Hades tih a ni. Hmanlai Israel ram leh a chhehvelah chuan khawvel hi chhawng thum angin an ngai a; van, lei leh leihnuai te. Leihnuai
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

196

chuan tuifinriat zau tak hi a huap a, chumi hnuaiah chuan Mitthi khua (Seol) hi awmin an ring a, chu chu mitthi tawhte chenna hmunah an ngai. Seol chu khuarkhurum, hmun thim, changpat leh bawlhlawha khat a ni a (Jb. 17:13-16). Mitthi khuaah chuan Pathian hriatna leh chawimawina a awm tawh lova (Sam. 6:6), hnathawh te, ngaihtuahna te, hriatna te leh finna te a awm tawh lo (Ez. 9:10). Hei bkah hian Seol hian chanchin tam tak a nei.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

197

ZIRLAI 22 HEL HMANGTE LAKA NGILNEIHNA


Chhiar tur : 16:36-50 Thu vawn : Tin, Arona chuan Mosia sawi ang chuan a keng a, pungho zingah chuan a tlan lut a, tin, ngai teh hri chu mipui zingah chuan a lo leng tan a; tin, rimtui chu a phul a, mipui tan chuan remna a siam a. 48Mitthi leh mi nung inkrah a ding a, hri chu a kiang ta a (16:47,48). Zirlai hmasaah khan Kora leh a \hiante helna thu kan zir a. Kora leh a \hiante kha Mosia leh Arona laka hel angin kan zir naa, a nihna takah chuan Pathian laka hel an ni ber. Chuvangin, Pathian hremna rapthlak tak an tawk a. Vawiinah hian chutiang mi, helhmangte laka ngilneihna thu kan zir dawn a ni. 1. Kang hlum tate mei lakna (16:36-40)
36

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 37Nangin mei chu tidarh la, puithiam Arona fapa Eleazara chu mei ata mei lakna te chu la chhuak turin hrilh rawh, thil thianghlim a ni si a: 38anmahni nunna chunga sualho mei laknate pawh chu la la; tin, maichm khuhna thlengah chher ni rawh se: LALPA hmaa hlan a ni a, chuvangin a thianghlim a ni; chu chu Israela thlahte tana chhinchhiahna a ni ang, tiin. 39,40 Tin, puithiam Eleazara chuan kangho dar mei laknate chu a la a, Israela thlahte
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

198

tana hriatrengna te, Arona thlah ni lo hnam dang reng reng, LALPA hmaa rimtui hal tura an kal hnaih loh nan te, Kora leh a pwlte anga an awm loh nan te, Mosia hmanga a hnena Lalpan a sawi ang chuan maichm khuh nan an chher ta a. Hebrai Bible-ah chuan tuna kan zir tur (16:36-40) hi Bung 17-na bul \anna a ni. Kora leh a \hian, kang hlum tate dar mei lakna ken chu Eleazaran a chhar khawm a. LALPAN Mosia hnena a sawi angin maicham chhinah a siam a. Hei hi Israel mite tana chhinchhiahna tur a ni. Arona thlahte tih loh chuan LALPA tan maichamah rimtui an hal tur a ni lo tih Israel-ten an hriatna tur a ni. An hal chuan Kora leh a fate ang khan an thi ve mai ang. Helai thuhlawm hi chang 7 b -11, 16f, 19-21 chhunzawmna, LALPA chuan tunge a thlan tihfiahna kha a ni a. Puithiamte chu Levia chite aia chungnung, Pathian thlan an ni tih fiahna a ni. Heng mei laknate la khawma maicham chhina siam tura Eleazara tih a nih chhan hi, puithiam lal Arona tan mitthi te leh an thuamhnaw khawih a remchang lo niin a lang (Lev. 21:10f). Sinai tlanga Pathianin maicham siam tura a tih lai khan maicham chhin kha Bezalela khan a siam vek a (Exod. 27:2; 38:22). Arona thlahte chauhin Lalpa tan maichamah rimtui an hal tur a ni a, Maicham chhin chu mi dangin an khawih ve tur a ni lo tih hriattir nan an hmang ta a. Israel fate tan chhinchhiahna leh vaukhanna a ni ta a ni. Miin thil an tihsual zel lohna tura hmuh theih chhinchhiahna hmanrua hi Numbers bu hian a dah pawimawh hle. (cf 15:38-41, 17:10, Exod. 13:9; 31:13,17; Deut. 6:8; 11:18; Jos. 4:7).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

199

2.

Mosia leh Aronan mipuite an hum (16:41-50)


41

Nimahsela a tukah chuan, LALPA mite in tihlum a ni, tiin Israela thlah mipui zawng zawng chu Mosia leh Arona chungah an phunnawi a. 42Tin, heti hi a ni a, Mosia leh Arona chunga mipui an pun khawm lai chuan inbiakna Puan In lam chu an hawi a; tin, ngai teh, chhumin a rawn khuh a, LALPA ropuina a lo lang a. 43Tin, Mosia leh Arona chu inbiakna puan in kawtah chuan an lo kal a. 44Tin, LALPAN Mosia a bia a. 45Heng mipui zing ata hi inthiarfihlim rawh u, ka rawn tihboral thut theih nan, tiin. Tin, anni chu an bawkkhup a. 46Tin, Mosian Arona hnenah, I mei lakna keng la, maichm ata mei dah la; rimtui phul la, mipui hnenah kalpui thuai la, an tan remna siam rawh: LALPA hnen ata thinurna a lo chhuak a ni; hri a leng \an mek a ni, a ti a. 47Tin, Arona chuan Mosia sawi ang chuan a keng a, pungho zingah chuan a tlan lut a, tin, ngai teh hri chu mipui zingah chuan a lo leng tan a; tin, rimtui chu a phul a, mipui tan chuan remna a siam a. 48Mitthi leh mi nung inkrah a ding a, hri chu a kiang ta a. 49Tichuan, Kora chungchang thua thite tiam lovin hri-a thi zawng zawng chu singkhat leh sangli leh zasarih an ni.50Tin, Arona chu inbiakna Puan In kawngkaa Mosia hnenah chuan a let leh a, tichuan hri chu a kiang ta a. Thu awih loho chunga Pathian rorel dan leh hrem dan Israel mipuite khan an hmu nain, khng thu awih lo helhote kha mipuiin lainatin an khawngaih hle a. Mosia leh Arona kha demin thiam loh an chantir a. LALPA mite in tihlum a ni (16:41) tiin. Mosia leh Arona kha an zim luai luai a ni. Chutih lai chuan inbiakna puan in chu chhumin a khuh a, LALPA ropuina chu a lo lang a, Mosia leh Arona chu inbiakna puan in kawtah an va kal a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

200

Pathian chuan thu awih lo mipui pung khawmhote chu tihboral nghal vek a duh a, Mosia leh Arona chu inthiarfihlim turin a ti a. Mahse, an pahnih chuan hmai lei siin an kun a, Mosian LALPA thinurna lo thleng a hmuhin hmanhmawh takin Arona chu mipuite sual thawi nan rimtui hal turin a tir a. Mosia thu angin Arona chu mipui zingah a va kal a, hri an lo vei nual tawh a. Arona chuan rimtui halin mipui sualna chu a thawi ta a. Thi leh damte inkarah a ding a, hri chu a kiang ta a ni. Mi 14,700 an thi hman a. Mipuite tihlumtu hri hi eng hri nge tih sawi chian a ni lo va. Bible-ah thu awih lote hrem nan LALPAN hri a hmang \hin tih hmun hrang hrangah kan hmu (Exod. 9:15; Lev. 26:14,15; Num. 12:9-12; 14:36-37; 25:1-9; Deut. 28:21-27; II Sam. 24:1-17; Jer. 14:11,12). Chu ai mah chuan, a ziaktu hian puithiam ni lovin inthawina hlan a thian loh laiin puithiam chuan hetiang hian hmanhmawh thilah pawh a hlan mai a ni tih a lantir duh zawk pawh a ni thei bawk. Pathian thinurna thu sawi chhuah tawh chu puithiam rawngbawlna chauhvin a 1 tidanglam thei a ni (cf. II Chro. 19:2). Tunlai Kohhranah chuan Mosia leh Arona te ang tak hi an awm tawh lo va. Tirhkoh Paula pawh kha Pathianin thuneihna a pe a ni tih pawm thei lo an awm bawk (II Tim. 1:15). Hebrai 13:7-(lehlin thar) ah chuan, In hotute, Pathian thu lo hrilhtu che u chu hre reng ula, an lo khawsak dan ngun taka ngaihtuahin an rin dan zir rawh u tih kan hmu. He zirlaiah hian hruaitu leh hotute thu awih harsatzia kan hria a. Pathian hremna rapthlak tak tuar hnu pawhin an la hmin chuang lo a ni a. Lehlamah chuan hotute thu awih \hatzia leh pawimawhzia a lang fiah hle bawk a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

201

Sawi ho tur Hruaitu Mosia leh Arona te hian anmahni chunga hel leh zim tuau tuautute tan hmai lei sia Pathian hnena an ngensak thei hi a ropui hle mai a. Kohhrana hruaitute hian Mosia leh Arona te nun a\anga zir tur kan neih apiang te, kan hriat ang ang i han sawi ho teh ang u. END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 180.

Maicham khuh nan (16:39) Kang hlum tate dar meilakna zawng zawngte chu Arona fapa Eleazaran Lalpa thu angin maicham khuh nan, maicham chhin atana a siam thu kan hmu a, chu chu Israel miten Pathian \ihbaiawmzia an hriat theihna tur atana chhinchhiahna a ni. Exodus 27:2 lamah chuan a tir a\ang rengin maicham ki palite chu dar pheka tuam vek tur a nih thu a chuang. Helai thu erawh hi chuan Arona leh a fate chauh lo chuan tu mahin maichamah Lalpa tan rimtui an hal tur a ni lo tih Israel-ten an hriatna tur a ni. Lalpa mite in tihlum a ni (16:41) Lalpan helhmangte a hrem tuk (a hrem ni dawt) ah chuan Israel mipuite chuan Mosia leh Arona demin he thu hi an sawi a. Hei hian a hma ni maia Lalpa thiltih an theihnghilh hman der tawh a ni tih a tilang. Chu ai maha pawi zawk chu helhmangte hremna kha Pathian tih a nih an rin lohna kha a ni. Hei vang hi a ni ang Lalpan an vaia tihhlum vek a tum ni (16:45).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

202

ZIRLAI 23 ARONA TIANG


Chhiar tur : 17:1-13 Thu vawn : 5Tin, heti hi a ni ang a, ka mit thlan tura tiang chu a chawr ang a: tichuan Israela thlahte phunnawina, i chunga an phunnawina hi ka tireh dawn a ni, tiin (17:5). Mihringin Pathian tluka awma, Amah ang nih an duh avangin sualah an tlu ta a. Israel fate Kanaan ram panna kawngah pawh hian Pathianin anmahni hruaitu tura a pek Mosia leh Arona dinhmun an chuhpui a, an hel a, rapthlak taka tuarin an thih phah a ni. Puithiam nihna dinhmun an chuh buai tawh lohna turin Pathian chuan a mi thlan hriattir a duh a. Zirlai hmasaah khan Arona thlahte tih loh chuan maichamah LALPA tan rimtui an hal tur a ni lo tih Israel-ten an hriatna turin kang hlum tate meilakna kha langsar takin maicham chhinah an hmang a. Puithiam dinhmun an chuh buai tawh loh nan Pathianin Israel fate zngah puithiam hna thawk tur a thlan thu kan zir dawn a ni. 1. Tiang hmanga entrna (17:1-5)

Tin, LALPAN Mosia a bia a. 2Israel thlahte bia la, an chhngkaw tin pualah tiang pakhat \heuh zel, an chhngkaw zir zela an puipate zawng zawng zat tiang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

203

swm leh pahnih la la; tin, an tiangah chuan an hming \heuh ziak rawh. 3Tin, Levia tiangah chua Arona hming ziak ang che: an chhungkaw tin atan tiang pakhat zel a ni tur a ni. 4Tin, kan inbiakna, inbiakna Puan In thuhriattirna hmaah chuan i dah tur a ni. 5Tin, heti hi a ni ang a, ka mi thlan tura tiang chu a chawr ang a: tichuan Israela thlahte phunnawina, i chunga an phunnawina hi ka tireh dawn a ni, tiin. LALPAN Israel mite hnenah, a rawngbawl turin Levia chite a thlang a ni tih hriattir leh a duh a. A thlan dan turah chuan, tiang sawm leh pahnih, hnam tin hruaituten tiang pakhat \heuh an rawn la ang a, tiangah chuan an hming an ziak \heuh ang. Levia chite tiangah chuan Arona hming ziak tur a ni a. Mosia chuan Thuthlung Bawm hmaah tiangte chu a dah vek a. LALPA chuan, Ka mi thlan chu tu ber hi nge nia in hriata, tu mah in vui tawh loh nan ka mi thlan tiang chu ka chawrtir dawn a ni, (lehlin thar) a ti a. Hnam tin aiawh tiang an dahte chu hnam hruaitute hman, tiang siam thar ni lo, tiang hman lai \heuh a ni a. Hei hian hnam aiawha thuneihna leh thiltihtheihna a entir. Levia chite zingah hian Gerson leh Kohath leh Merari-te aiawh \heuh ni lovin, Levia chi pum pui aiawhin Arona tiang dah a ni. Heng tiang sawm leh pahnihte hi zankhuain, biak bk thuthlung bawm hmaah dah vek tur a ni. 2. Pathian mi thlan tiang a chawr (17:6-9)
6

Chutichuan Mosia chuan Israela thlahte chu a bia a, an puipate zawng zawng chuan an chhngkaw tin pualah, puipa tinin tiang pakhat zel, tiang swm leh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

204

pahnih an pe a: Arona tiang pawh chu an tiang zingah chuan a tel ve a. 7Tichuan Mosian thuhriattirnaa puan inah LALPA hmaah tiangte chu a dah a. Tin, a tukah chuan Mosia chu thuhriattirna puan inah chuan a va kal a; tin, ngai teh, Levi chhngkaw puala Arona tiang chu a lo chawr a, a kuhmum a, a par a, vaiumkhal a lo rah a. 9Tin, Mosia chuan LALPA hma ata tiang zawng zawng chu Israel-hote hnenah a la chhuak a; an lo en a, anmahni tiang \heuh chu an la a.
8

Biak bk, Thuthlung Bawm hmaa hnam hruaitute tiang sawmpahnih Mosian a dah chu zankhuaa a awm hnuin, a tuk zingah Mosia chu biak bkah chuan a lut a. Levia thlahte hminga dah Arona tiang chu a lo chawr a, a kuhmum a, a par a, vaiumkhal a lo rah a. Mosian tiang zawng zawng chu a la chhuak a, Israel-te chu a entir a, mahni tiang \heuh chu an la ta sang sang a. Tichuan, haider theih rual lohvin LALPA thlan chu Levia thlahte an ni tih Arona tiang chawr chuan a tichiang hle. Arona chu thik rual lohvin hnam aiawha LALPA mi thlan chu a lo ni ta a ni. Tiang hi mi mal chhinchhiahna pakhat a ni a, Israel hnam hruaitute phei chuan mahni tiang bik \heuh an neih a rinawm (Gen. 38:18). Israel hnamte zinga Lalpa mi thlan bik hriat nan an hruaitute \heuh hming chuanna tiang chu biak bka Thuthlung Bawm hmaah Mosian a dah, Arona tiang chu a tukah a lo chawr a, a kuhmum a, a par a, vaiumkhal a lo rah ta a. Vaiumkhal hi Bible lehlin tharah chuan theite (almond) tia dah a ni a. Theite hi Hebrai \awnga a awmzia chu thoharh, harhvang tihna a ni a, Arona tiang chawr hian Pathianin Arona leh Levia chite a thlan bikzia mai ni lovin Israel-te a ngaihsakzia leh a enkawl rengzia a entir.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

205

3. Helna chuan hremna a thlen dawn (17:10-13) Tin, LALPAN Mosia hnenah, Helhmang fate an ni tih hriattir thin nan Arona tiang chu thuhriattirna bulah dah leh rawh: tichuan ka chunga an helna hi i tihrehsak thei dawn nia, an thih loh nan, a ti a. 11 Chutiang chuan Mosia chuan a ti a: LALPAN thu a pk ang chuan a ti a.
10

Tin, Israela thlahte chuan Mosia hnenah, Ngai teh, kan boral a ni alawm, kan chhe zo ta, kan chhe zo vek alawm. 13LALPA biak bk rawn hnaih apiangte chu an thi zel a; kan boral vek dawn em ni ang? an ti a.
12

Hnam hruaitute tiang pek kir leh vek a nih hnu khan, LALPAN Mosia hnenah, Thuthlung Bawm hmaah Arona tiang chu dah leh rawh; Israel mi, hel chingho hi an vui leh chuan an thi mai ang tih hriatna turin dah reng ang che, a ti a. LALPA thupek ang chuan Mosia chuan a ti a. Israel mite chuan, Chuti chu kan va thi rem rum mai awm ve? LALPA biak bk bul hnaihtu ngawt pawh an thih chuan kan va mang mai awm ve! an ti hial a ni. Bung 16 leh 17 chhungah hian helna leh fiahna thuah thum kan hmu. A hmasa berah chuan Reubena thlah zinga mi Dathana leh Abirama te chuan khawtlang ro inrelna lama Mosia thuneihna dodalin an hel a, lei kakin anmahni leh an thil neih zawng zawng a dawlh vek a. A dawtah chuan Kora leh a hnung zuitu mi 250-te chuan Levia chite leh hnam aiawha sakhaw serh leh sang Mosia leh Arona kuta awm chu an dodal a, rimtui an hal ve ngawt a. Van a\anga Pathian thinurna meiin a kang fai vek a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

206

A tawp berah chuan Levia chi mi \henkhatin Levia chite aiawha Arona puithiam lal nihna an dodal a, puithiam lal nihna chu a bik awm lovin Levia hnam pum kutah awm se an duh a, an chuhpui a. Pathianin a mi thlan tiang a chawrtir a. Arona tiang a chawr a. Hnial rual loh leh chuhpui rual lohvin Arona chu LALPAN a thlang a ni. Kohhranhote hian zir tur pawimawh tak tak kan nei ngeiin a lang a ni.

Sawi ho tur Kohhranhova rawngbawltute zingah mahni chanvoa lungawi lova mi dang chanvo chuhpui deuh tlat hi awm theih a ni a. Rawngbawltute inruatnaah hian tehna fel tak nei ila, chumi ang chuan dik takin ti ila a \ha ang em?

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

207

ZIRLAI 24 PUITHIAM LEH LEVIA CHITE MAWHPHURHNA LEH CHANVO


Chhiar tur : 18:1-32 Thu vawn : Tin, LALPAN Arona hnenah, An ramah chuan rochan in nei lo vang a, an zingah chanvo in nei ve hek lo vang: Israela thlahte zinga i chanvo leh i rochan chu keimah hi ka ni (18:20). Bung 18-ah hian Puithiam leh Levia chite tih turte leh an chanvote kan hmu a. Hetah hian Levia chite chanvo a langsar a. Deuteronomy 14:22-29-a mi ai pawh khan a tam zawk mah a. Sawma pakhat kum thumna zela lak khawm a nih laiin hetah chuan kum tin lak khawm tur a ni. Leviticus 27:30-33-ah chuan ran vulh sawi tel a ni a. Vawiina kan zirlai leh Ezekiela 44:28-31 hi a in zl hle. Sal tan hma aiin Sal tan hnuah sawma pakhat hi a chipchiar tawh zawk a. Tlai khawhnu deuhvah phei chuan a chipchiar lehzual a ni.1 1. Puithiam leh Levia chite hna (18:1-7)

Tin, LALPAN Arona hnenah, Nang leh i fapate leh in chhngkua hian hmun thianghlim bawhchhiatna mawh chu in phur ang a: puithiamho bawhchhiatna mawh erawh chu nangmah ngei leh i fate chauhin an phur ang. 2Tin, Levia chi, i pa chi, i unauten an zawm ve chia,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

208

rawng an bawl theih nan i kiang hnaiah awmtir la; amaherawhchu nang leh i fapate chu thuhriattirna puan in bulah in awm tur a ni. 3I hna an puibawm ang chia, Puan In lam hna zawng zawng an chang ang a, amaherawhchu hmun thianghlim bungbl leh maichm chu rawn hnaih suh se, an thih loh nan anni emaw, nang emaw pawh. 4Anni chuan an kawp ang chia, puan in lam hna zawng zawngah inbiakna puan in hna chu an chang ang a: hnam dang chuan an rawn hnaih tur che u a ni lo. 5 Tin, nangin hmun thianghlim hna leh maichm hna chu i chang ang, Israela thlahte chunga thinurna a awm tawh loh nan. 6Tin, ngai teh, kei hian i unau Levia hote chu Israela thlahte zing ata ka thlang chhuak a, inbiakna puan in rawngbawl tura LALPA hnena pk, i tana thilpk an ni ang.7Tin, nang leh i fapate hian maichm leh puanzar chhng lam thuah in puithiam hna chu in thawk ang: tin, nangin rawng i bawl ang, puithiam hna hi in rawngbawl hna atan ka pe che u a ni: hnam dang rawn inrawlh ve apiang chu tihhlum an ni ang, a ti a. Biak bk leh maichama rawngbawl hi puithiamte chanpual a ni a. Levia chi, puithiam ni ve lote chuan puithiamte chu an pui ang a, hmun thianghlim leh maicham thil serh dangte chu an khawih ve tur a ni lo; an khawih chuan an vaiin an thih phah hial dawn a ni. Levia chite hian puithiamte an pui \hin a (1:47-53); mahse, maicham hnaiah an kal thiang lo va, bungbl thianghlimte an khawih thei hek lo; inthawina pawh an hlan thiang lo a ni. Heng thute hi 17:13-a LALPA biak bk bul hnaihtu ngawt pawh an thih chuan kan va mang mai awm ve! (lehlin thar) tih chhanna kha a ni thei ang. Pathian mi ruatte chauhvin maicham leh thil thianghlimte an khawih chuan LALPA thinurna an
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

209

pumpelh ang a. Chutiang tur chuan puithiamte chuan mawh an phur a ni. Serh hran loh leh mi naranin thil thianghlim chu an khawih ve tur a ni lo, chutiang thil chu a thlen loh nan puithiam leh Levia chite hian an veng him tur a ni. Chuti chuan mipuite hlauh thih mang vek kha hlauh tur a awm lo vang. Puithiam nihna hi Pathian thilpekah an ngai a. Puithiam ni lo, mi dangin puithiam tih tur a lo tih chuan Pathian sawi chhiatna a ni a, chutiang mi hrem nan chuan tihhlum chu thil tih wm tak a ni. 2. Puithiamte chanvo (18:8-20)
8

Tin, LALPAN Arona a bia a, Ngai teh, kei hian ka tana then thilhlan, Israela fate thilhlan zawng zawngte lain nang leh i fapaten kumkhuaa in chanpual atan ka pe che u a. 9Meia hal bang thil thianghlimte chu i ta a ni ang a: an thil hlan tinreng, an chhangphut thilhlan te, an sual thawina thilhlan te, an thiam loh thawina thihlan ka hnena an hlan turte lamin nang leh i fapate pual a ni ang. 10Thil thianghlim eiin chu mi chu in ei ang a, mipa zawngin an ei ang a; i pual a ni ang. 11Heng hi i pual a ni ang; chhangphut thilhlana an thilpk, Israel thlahte then thilhlan zawng zawngte lamin: nang leh i fapate leh i fanute nen in kumkhaw chanpualah ka pe che u a ni: i ina mi thianghlim zawng zawngin an ei thei ang. 12Hriak \ha ber te, grp \ha ber te, buh \ha ber te, rah hmasa ber LALPA tana an pk chu ka pe a che. 13An lova rah hmin hmasa ber LALPA tana an rawn lak chu i ta a ni ang a: i ina mi thianghlim zawng zawngin an ei thei ang a. 14Israel-ho thilhlan zawng zawng chu i ta a ni ang. 15LALPA tana an pk, chhul keu hmasa ber apiang chu, mihring pawh, ran pawh i ta a ni ang a: amaherawhchu fa tir chu i tlan ngei tur a ni ang a, ran thianghlim lo no piang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

210

thla hmasa ber pawh chu i tlan tur a ni. 16Thla khat a nihin tlan turte chu tlanna man i ruat dan angin, hmun thanghlima hman sekel ngain i tlan tur ani (sekel chu gera sawmhnih a ni). 17Amaherawhchu bawngpa piang thla hmasa ber te, beram piang thla hmasa ber te, kel piang thla hmasa berte chu i tlan tur a ni lo va; an thianghlim a ni: an thisen chu maichamah i theh ang a, LALPA tana rimtuiah an thaute chu meia thilhlanah i hal tur a ni. 18An sa chu i ta a ni ang, then thilhlan irawm leh a bawp ding lam i ta a ni ang hian. 19Thil thianghlima then thilhlan, Israela thlahten LALPA tana an hlante chu in kumkhaw chanpual atan ka pe che u a ni; LALPA hmaa nang leh i fapate leh i fanute nena chatuan chi thuthlung a ni ang. a ti a.20Tin, LALPAN Arona hnenah, An ramah chuan rochan in nei lo vang a, an zingah chanvo in nei ve hek lo vang. Israel thlahte zinga i chanvo leh i rochan chu keimah hi ka ni. Puithiam hna hi Pathian ruat a ni a. Puithiamte chuan hun pumin rawngbawl hna an thawk a, mi dangte angin mahni ei tur ngaihtuaha thawk chhuak hman an ni lo. Deuteronomy te, Leviticus te leh Ezekiela bu tea kan hmuh ang bawkin, Israel faten hmun thianghlima thil hlan an hlanin puithiamte chanpual an pe zel tur a ni.2 Hetiangin, 1) Then thil hlan serh hran tawh reng reng leh thil hlan chi hrang hrang maichama hal bang zawng zawng (Num. 18:8-10, cf. Lev. 6-7). Thil hlan chi hrang hrang atanga puithiam chanpual ruatte (Num. 18:1, cf. Lev. 7:30-36). Rah hmasa LALPA tana an pek te (Num. 18:12-13).
www.mizoramsynod.org

2) 3)

NUMBERS

211

4) 5) 6) 7)

Kawh bik nei lo Israel-ho thil hlan zawng zawng (Num. 18:14). Mihring pawh, ran pawh, piang hmasate (Num. 18:15-18). Israel fate thn thilhlan a\anga serhhrante (Num. 18:19). Levia chite sawma pakhat dawn a\anga sawma pakhat (Num 18:25-32).

Maichama thil hlan hal bang zawng zawng chu puithiamte chan tur a ni a, mipa chauhvin an ei tur a ni. Thlai lam thil hlan (cereal offering) te, sual thawina thil hlan (sin offering) te, bawhchhiat man thil hlan (guilt offering) te chu hmun thianghlima puithiamte chauh ei tur a ni. Thn thil hlante chu puithiamte leh an nupui fanau bawlhhlawh loten an ei thei a. Olive hriak fim ber te, uain thlum ber te, vaimim \ha ber te puithiamte chanvo tur a ni a. Ram chhunga thei rah hmin hmasate pawh an chanvo a ni bawk. Kawh bik nei thil hlan tih loh chu an chanvo vek tur a ni. Mihring pawh, ran pawh, piang hmasa berte chu an chanpual a ni a, mihring leh ei thiang lo ran chu tlan theih a ni a; naupang thla khat chin tangkaraw sekel nga buka tlan theih a ni. Bawngno te, beramno te leh kelnote chu tlan theih a ni lo va, serh hran a ni. A thisen chu maichama theha, a thau chu maichama hal ral tur a ni a, a irno leh a bawp chu an ei tur a ni. Hengte hi kumkhaw thuthlung a ni a, an bawhchhe tur a ni lo. Puithiamte chuan ro atan ram an nei ve tur a ni lo va, an ro leh chanvo chu LALPA a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

212

3.

Levia chite chanvo (18:21-24)


21

Tin, Levia thlahte chu ngai teh, rawngbawl hnaa an rawngbawl hna, puan in rawngbawl hnaa an rawngbawl manah Israel rama sawma pakhat zawng zawng hi ka pe a ni. 22Tun achinah chuan Israela thlahte chuan inbiakna puan in chu an rawn hnaih tur a ni lo; sual mawhphurin an thi dah ang e. 23Levi-ho hi erawh chuan inbiakna puan in rawngbawl hna an thawk ang a, a mawh engkim an phur ang: hei hi i thlahte chen atana dan a ni ang a; tin, Israela thlahte zingah rochan an nei lo vang. 24Israela thlahten sawma pakhat LALPA tana then thilhlanah an hlan chu Levi-ho rochan atan ka pe a ni; chuvang chuan an hnenah, Israela thlahte zingah rochan an nei lo vang, ka lo ti tawh reng a ni, a ti a. Levia chite chuan, puithiamte ang bawkin, biak bk enkawlin LALPA rawng an bawl a. Israel fate sawma pakhat chu LALPAN an tan a ruatsak a ni. Anni pawh hi mi dangte anga mahni ei tur ngaihtuaha thawk chhuak hman an ni lo va, an nunna innghahna chu Israel mite sawma pakhat pk hi a ni. Levia chite mi 22,000 te chu Israel mi 603,550-te sawma pakhat chuan a chawm a ni. Deuteronomy 14:22-29-ah chuan kum thumna zelah chauh sawma pakhat an la khawm \hin niin a lang. Kum thuma kum hnih chhung an sawma pakhat hi a petute hian an ei a, chutah chuan Levia chite hi an sawm \hin a. Kum thumna zelah chuan sawma pakhat zawng zawng an pe vek \hin niin a lang. Levia chite hian in-lo-ram nghet an nei ve tur a ni lo va, Israel miten sawma pakhat an pek chu an tan dah hran a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

213

4.

Levia chite sawma pakhat (18:25-32)


25

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 26Chung thu lovah pawh chuan Levi-ho chu bia la, an hnenah, In rochan atana Israela thlahte sawma pakhat ka pk che u an lak ata in dawn hun chuan, chumi sawma pakhat ata sawma pakhat chu LALPA hnenah then thilhlanah in hlan tur a ni. 27Tichuan in then thilhlan chu hruiha buh leh uain haw hmasa bera ngaih a ni ang. 28Chutiang chuan Israela thlahte laka sawma pakhat in dawn zawng zawnga mi chu LALPA tana then thilhlanah in hlan ve zel bawk tur a ni a, tin, chu mi LALPA then thilhlan chu puithiam Arona in pe tur a ni. 29In thil dawn zawng zawnga mi chu a \ha ber, a thianghlim ber zel LALPA then thilhlanah in hlan tur a ni. 30Chuvangin an hnenah, chu mia \ha ber in then hun chuan Levi-ho hruiha hawng leh uain hawng anga ngaih a ni ang. 31Khawiah pawh in ei thei ang, nangni leh in chhngte pawhin; inbiakna puan ina in rawngbawl man a ni si a. 32A \ha ber in then chuan a sual mawh in phur lo vang a, Israela thlahte thil thianghlim chu in tibawrhbang lo vang a, in thi dawn lo nia, ti rawh, tiin. Levia chite hian Israel mite sawma pakhat pek an dawn a\ang hian LALPA hnenah sawma pakhat an pe ve leh tur a ni a, chu chu puithiam Arona hnenah an pe tur a ni. An sawma pakhat dawn a\ang chuan a \ha ber ber sawma pakhat chu LALPA tana hlan zel tur a ni a, an hlan bangte chu an duh dan angin an hmang thei. LALPA hnena an hlan loh erawh chuan Israel-te thilpek thianghlim tibawrhbangtu an ni ang a, an thi mai ang. Puithiamte leh Levia chite hian ram chanpual nei ve lovin an chanpual chu LALPA leh a rawngbawl hna a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

214

ni a. Eizawnna leh ni tin hna danga inhmang lovin an rawngbawl hna chanvo-ah an inhmang zo va. An ei tur mamawh an hmuh theihna turin Israel faten sawma pakhat an pek rinchhanin an nung niin a lang a. Chutih rual chuan puithiam hna chanpual chu mi dangin khawih ve a thiang lo va. Anmahni zawn \heuhvah mahni chanpual \heuh \ha tak leh rinawm taka hlen kha an \hat tlanna ber a ni.

Sawi ho tur Pathian ram sawma pakhat pek pawimawhzia han sawi ho teh u.

END NOTES 1. N.H. Snaith, Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972, p. 262. Roy Gane, Leviticus, Numbers, The NIV Application Commentary, Zondervan, Grand Rapids, Michigan, USA, 2004, p. 653-654.

2.

Zawm (18:2) Helaiah hian Levia hote chu Arona leh a fate rawngbawl hnathawh pui tura zawm ve turin Lalpan Arona hnenah a hrilh a. Heti laia zawm tih hi a \awng bul lamah chuan Levia tih nen a \obul a inang. Levia mite chu Arona leh a fate rawngbawlna pui turin Lalpan a pe a ni (18:6).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

215

Chatuan chi thuthlung (Covenant of Salt) (18:19) He thu hi Bible lehlin tharah chuan kumkhaw thuthlung bawhchhiat loh turtia dah a ni a, bawhchhiat loh tur thuthlung tihna a ni. A \obul lamah chuan hmanlaia Israel-te zingah chuan chi hmun khat liakhote chu phuar belhbawm, inthlunzawm vek an ni a, chu bkah chi hi thil vawn \hat nan an hmang \hin a, ei tur riral mai tur ven nan an hmang \hin. Chutiang bawkin puithiamte hna chanpual leh ham\hatna Pathianin a siamsakte chu an thlah leh zelte tan pawh zawm ngei ngei tur kumkhaw thuthlung a ni. Sekel nga (18:16) Sekel nga hi 55 gram nen a intluk vel. Sawma pakhat (18:21) Sawma pakhat hi Lalpan Mosia hnena Dan a pek a\ang chauhva an pek a ni lo va. Abrahama pawh khan sawma pakhat chu a lo pe tawh a (Gen. 14:20), Pathian hnen a\anga malsawmna a dawnte kha sawma pakhat a pe let leh mai a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

216

ZIRLAI 25 INTHEN THIANGHLIM DAN


Chhiar tur : 19:1-10 Thu vawn : Tin, puithiam Eleazara chuan a kut zung\angin a thisen chu a la ang a, inbiakna puan in hma lamah a thisen chu vawi sarih a theh ang a (19:4). Sinai tlanga Mosia a thang bo hlana mipuiin rangkachak sebawng no lem biaa an lam luih luih kha, tlang a\anga Mosia lo chhuk khan a rawn hmu a, a thinrimin Thu hriattirna lungphek pahnih a ken kha a paih keh ta a. Sebawngno lem an siam chu a la a, meiah a rawh a, a rawt dip derh a, tuiah a phul a, Israel thlahte chu a intir a (Exod. 32:20). Hei hian khatih lai pawh khan bawngpui pathiannu (cow-goddess) biakna a awm ngei a ni tih a chhuidawn theih.1 Bawngpui sen tih hi lei hnuaia mitthi khua emaw, mihring nunna thisen entirna emaw a ni ang. Hengte hian Israel fate kha an chheh vel hnam pathian biak danin a kaihruai ve hle a ni tih a hriat theih. Vawiinah hian Inthen thianghlimna dan chungchang kan zir dawn a ni. 1. Mosia leh Arona hnena thupek (19:1-2)

Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 2Hei hi LALPA thupk dan chu a ni, Israela thlahte chu bawngla sen hmelhem lo, sawisel bo, nghwngkawl la bel hauh loh rawn kai turin hrilh rawh:
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

217

LALPAN Mosia leh Arona a bia a tih hi Hebrai Kutziakbu \henkhatah chuan leh Arona tih hi a awm lo va. Helai thu hi tlai khawhnua belh nia pawm mi tam tak an awm. Hmun dangah chuan Dan thu pek a nihin LALPAN Mosia hnenah a sawi a tih a ni mai \hin (5:1,11; 6:1; 15:1,17, etc.). Chang 2-naa hrilh rawh tih hian, a tir takah chuan mi pakhat hnena thupek a ni tih a tarlang.2 Hei hi \awng bul lamah pawh mi pakhat sawina (singular) \awngkam hman a ni a. Tuna kan Bible hmanlaiah hian hrilh rawh tiin a rawn dah thung. A tir takah chuan Mosia hnena a sawi ngei niin a rinawm. Chang 2-naa hmelhem lo tih hi tuma la chhawr loh leh hman loh, thianghlim sawina a ni. Lal Isua Jerusalema lal anga a luh khan sabengtung tuma la chuan ngai lohna a hmang ang kha a ni awm e. 2. Puithiam Eleazara mawhphurhna (19:3-6)
3

Tin, puithiam Eleazara i pe ang a, tin, anin daipawnah a hruai chhuak ang a, a hmaah tuin emaw a tihlum tur a ni: 4tin, puithiam Eleazara chuan a kut zungtangin a thisen chu a la ang a, inbiakna puan in hma lamah a thisen chu vawi sarih a theh ang a: 5tin, tuin emaw bawng la chu a mithmuhah a hal ang a a vun te, a sa te, a thisen te, a ek te nen a hal ang a: 6tin, puithiamin sidar thing leh husop leh lazai sen a la ang a, bawng la an halah chuan a paih lut tur a ni. Puithiam Eleazara i pe ang a tih hi LALPA thupek anga bawng la sen, hmelhem lo, leileta la chhawr ngai loh an rawn kaih chu Eleazara hnenah an pe ang tihna a ni. Puithiam Eleazara chuan riahhmun pawn daiah a kalpui ang a, ama hmuh lai ngeiin a talhtir tur a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

218

Hetiang ti tura Eleazara thlan a nihna hi Arona thianghlimna vawng him tur emaw, Arona chu hmun thianghlimah chauh a che vel \hin tihna emaw a ni thei ang,3 a chhan chu camp pawna ran talh tur a nih avangin. Puithiam lalber (Arona) chu riahhmun pawna kal chhuah phalsak a ni lo va (Lev. 21:10-12), chuvang chuan Arona fapa puithiam Eleazara chuan bawng chu daipawnah a kal chhuahpui a ni. Dan naranin inthawina chu inbiakna bk kiang maichamah an hlan \hin. Puithiam Eleazaran bawng thisenah chuan a kut zung\ang a chiah ang a; inbiakna bk kawt lam hawiin vawi sarih a theh tur a ni. Nambar pasarih hi nambar bikim, Bible-in a hman \hin a ni (Gen. 2:3; Lev. 4:6; 23:3). Inthawina dangah chuan ran thisen chu an paih fai vek a, a kaw chhung zawng zawng pawh an la chhuak vek tur a ni. Heta inthawinaah hi chuan ran chu a pumin, a thisen leh a kawchhungte nen an hal fai vek a ni. Puithiam chuan sidar thing te, husop te, la sen te a la ang a, bawngla halna meiah chuan a rawh tur a ni. Sidar thing hi thing rimtui a ni a. Mesopotamia ramah chuan thing rimtui hi tui tihthianghlim nan an hmang \hin a. Helaiah erawh hi chuan a rawng a sen avanga hmang an nih a rinawm. La zai sen ang bawkin, thing rawng sen hian thisen emaw, nunna emaw a entir a ni. Husop hi a varin a par a, a hnahte pawh a rimtui hle bawk a. A kung leh a hnah hmul hian tui a pawm a, sakhaw thil serh leh sangah thil hruk fai nan leh thisen emaw, tui emaw theh nan an hmang \hin (Exod. 12:22; Lev. 14:6,7; Heb. 9:19). 3. Bawng la sen vap (19:7-10)
7

Tin, puithiam chuan a silhfente a su ang a, a inbual ang a, chu mi zawhah chuan riahhmunah a kal ang a,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

219

tlai lam thlengin puithiam chu a thianghlim lo vang. 8Tin, a haltu chuan a silhfente a su ang a, a inbual ang a, tlai lam thlengin a thianghlim lo vang. 9Tin, mi bawrhbng lovin bawngla vap chu a la khawm ang a, daipawn hmun faiah a dah ang a, Israela thlah mipuite tana inthenna tuiah hman tur a ni: chu chu sual thawina a ni. 10Tin, bawngla vap tikhawmtu chuan a silhfente a su ang a, tlailam thlengin a thianghlim lovang a: hei hi Israela thlahte tan leh hnam dang an hnena awmte tan kumkhaw dan tur a ni. He laiah hian, mawhphurtu pathum- puithiam, bawngla haltu leh mi thiang, bawngla vap rut khawmtute hi, an vai hian an bawlhhlawh vek a. Puithiam chuan a silhfente a su ang a, a inbual ang a; tichuan, riahhmunah a lut thei a; mahse, tlai thlengin a la bawlhhlawh a ni. Bawngla haltu pawh khan puithiam ang bawkin a silhfente suin a inbual ang a, riahhmunah a lut thei a, tlai thlengin a la bawlhhlawh a. Bawngla vap rut khawmtu erawh chu inbual lovin a silhfen chauh suin riahhmunah a lut thei a, tlai thlengin a bawlhhlawh a. Helaiah hian mak ve ang reng tak chu bawngla vap, mi bawlhhlawhte tithianghlimtu tur avang khan mi thiang, bawlhhlawh lo kha a bawlhhlawh phah tlat hi a ni. Mi thiang, bawlhhlawh lo khan bawngla vap chu a rt khawm a, hmun thianghlim pawnah, hman leh turin a dah khawm a. Hei hi a \ul huna sual silfaina tui buatsaihna tur a ni. Bawngla vap rut khawmtu lehzel a bawlhhlawh chhan chu bawng chu inthawi nana Pathian hnena hlan tawh a nih avangin thianghlima ngaih a ni nain chutiang thil thianghlim khawih chu thiang lo a ni a, hlauh pawh a hlauhawm a ni (Exod. 19:10-15; Lev. 6:24-28; Num. 16:26). Heta LALPA thupek, kan zir tak hi Israel mite leh an zinga hnam dang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

220

cheng vete tan pawh kumkhaw dana neih tur a ni. Inthen thianghlimna dan, Bawnga inthawinaah hian engkim hal ral vek a ni a. Hei hian inthawina tak leh famkim atana inhlan Lal Isua Krista a entir.

Sawi ho tur Kohhranhote hian puithuna, urhsunna, Kohhran serh leh sang thianghlimna (sanctity) lam \hangthar zelte hnena inzirtirna hi tun aia \ha zawk leh chak zawka inzirtir dan tur sawi ho ni se; keimahniho ngei pawh eng anga insiam\hat \ul nge kan nih?

END NOTES 1. John Marsh, The Book of Numbers in Interpreters Bible, Volume II. New York, Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 234. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 196. Ibid.

2.

3.

Inbiakna puan in hma lamah (19:4) Helai changah hian Puithiam Eleazara chuan bawngla sen thisen chu Inbiakna buk kawt lam hawiin vawi sarih a theh tur thu kan hmu a. Inbiakna buk kawt lam hawia thisen theh hian bawngla sen chu Jehova ta a ni tih a lantir.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

221

Sidar thing te, husop te, la sen te (19:6) Sidar thing te, husop te leh la sen te hi phar tihthianghlimna hmanrua atan pawh an hmang \hin a; mahse, a hman dan erawh a danglam deuh. Sidar thing chuan dam reina a entir a, husop chu tihthinghlimna bungrua a ni a, la sen, thisen anga sen chuan nunna a entir. Mosia pawh khan bawng thisen te, husop te, la sen te leh tui te hmangin mipuite leh thuthlunna bu te pawh a thian thianghlim a ni (Exod. 24:6-8 cf. Heb. 9:19-22).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

222

ZIRLAI 26 RUANG KHAWIH HNUA INTIHTHIANGHLIM DAN


Chhiar tur : 19:11-22 Thu vawn : Tupawhin tu ruang pawh a deh a, a inthen loh chuan LALPA biak bk a tibawlhhlawh a ni; chu mi chu Israel mite zing ata tuithlar tur a ni, inthenna tui chu a chungah theh loh a nih vangin a thianghlim lo vang: a thianghlim lohna chu a chhngah a la awm a ni (19:13). Vawiin hian ruang khawih hnua intihthianghlimna dan kan zir dawn a. Mizote zingah pawh tun hma chuan thlan laite chu an inbual a, an intihfai phawt loh chuan thil ei leh inte kha thiang lovah ngaih a ni \hin. Chuvangin, thlan laitute chu, an chhungten inbual faina tur leh thawmhnaw suk faina turte an lo ngaihvenpui vat \hin a. Israel fate hnena LALPA thupek, ruang khawih hnua intihthianghlim dan chu lo zir ho ila. 1. Mitthi ruang khawih chungchanga serh leh sang (19:11-16)
11

Tu ruang pawh a dektu apiang chu ni sarih an thianghlim lo vang. 12Chu mi chu ni thum niah a thian ang a, ni sarih niin a thianghlim ang; amaherawhchu, ni thum nia a inthen loh chuan ni sarih niah pawh a thianghlim lo vang. 13Tupawhin tu ruang pawh a deh a,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

223

a inthen loh chuan LALPA biak bk a tibawlhhlawh a ni; chu mi chu Israel mite zing ata tuithlar tur a ni, inthenna tui chu a chungah theh loh a nih vangin a thianghlim lo vang: a thianghlim lohna chu a chhngah a la awm a ni. 14 Mi, puan ina a thih chuan hei hi a tih dan tur chu a ni: puan ina lut apiang leh puan in chhnga awm apiangte chu ni sarih an thianghlim lo vang. 15Tin, bungbl inhawng, a chhinaa chhin loh apiang chu a bawlhhlawh a ni. 16Tin, tupawhin tamlakah khandaiha thah emaw, awmlaia thi ruang emaw, mihring ruh emaw, thlan emaw a deh chuan ni sarih a thianghlim lo vang. Mi tu pawh, mitthi ruang khawih chu ni sarih chhung an bawlhhlawh a. Chutiang mite chuan ni thum ni-ah leh ni sarih ni-ah then faina tuia intihthianghlim an mamawh a ni. Chutianga an tih chuan, an lo thiang tawh ang. An tih loh erawh chuan an bawlhhlawh reng ang a. Chutiang mi chuan LALPA hmun thianghlim chu a tibawrhbang a, Israel mite zing ata ensan tur a ni a, khua leh tui nihna paihsak tur a ni. Mitthi ruang vanga bawlhhlawhna hian a khawih thuk a. Bk chhungah mi a thihin a chhunga awmte leh a bula lo lut apiang ni sarih chhung an bawlhhlawh a ni. Bungbl leh tui bl chhin loh thlengin ni sarih a bawlhhlawh a. Indonaa thi ruang, tam laka tlu hlum ruang, mihring ruh leh thlan khawih apiangte chu ni sarih chhung an bawlhhlawh a ni. 2. Intihthianghlim dan tur (19:17-19)
17

Tin, a thianghlim lote pualah sual thawina vap chu an la ang a, belah tui khur tui nen an chhng ang. 18Tin, mi thiangin, husop ala ang a, tuiah chuan a hnim ang a, puan in te, bungbl zawng zawng te, chuta mi awm zawng zawng te, ruh emaw, thah ruang emaw, mitthi ruang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

224

emaw, thlan emaw khawihtute chu a theh ang a: 19tin, mi thiangin ni thum ni leh ni sarih niin mi thianghlim lo chu a theh ang a, ni sarih niin a tithianghlim ang a; a silhfente a su ang a, a inbual ang a, tlai lamah chuan a lo thianghlim tawh ang. Mitthi ruang khawih chungchanga serh leh sanga bawlhhlawhna hrang hrang vanga mi a eng emaw ber hmanga a lo bawlhhlawh chuan hetianga then fai tur hi a ni. Mi thiang, bawlhhlawh lo, puithiam ni kher lovin novin tui luang lai a suak ang a, a tui suahah chuan bawngla vap siam sa kha a phul ang a, tah chuan husop a chiah ang. Chu chuan bk te, a chhunga thil awm zawng zawng te, a chhunga mi zawng zawngte a theh ang a. Chutiang bawkin ran thi ruang te, tlu hlum ruang te, mihring ruh leh thlan khawihtute chu a theh ang a. Mi thiang chuan tui leh bawngla vap, chawhpawlh chu husop-in ni thum ni leh a ni sarih ni chuan a theh ang a. A thehtu chuan a silhfen a su ang a, a inbual bawk ang a, tlai lamah chuan amah pawh chu a lo thianghlim tawh ang. Mitthi ruang vangin ni sarih chhung bawlhhlawhna dan hian Israel mite, an hnena awm leh khawsa nghet vete a huap vek a, an zawm vek tur a ni. Heng thil lo awm dan leh bawlhhlawhna chungchangte hrilhfiah vek an ni a. Bawlhhlawh intihthianghlimna dante pawh hrilhfiah vek an ni. Mi bawlhhlawh chu hmun thianghlima thil hlan turin a kal thei lo va. Chuvangin, riahhmun pawn lamah, hmun thianghlim pawnah intihthianghlimna dan hi an tih a ngai a ni. He intihthianghlimna hi puithiam ni kher lo, mi bawlhhlawh lo, mi thiangin an ti thei a ni.1

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

225

3.

Inthian fai duh lo dinhmun (19:20-22)


20

Mi thianghlim lo inthian lo erawh chuan LALPA hmun thianghlim a tihbawlhhlawh avangin chu mi chu pungkhawmho zing ata tuithlar tur a ni: inthenna tui chuan theh loh a ni a, a thianghlim lo a ni. 21Hei hi an tan kumkhaw dan tur a ni: inthenna tuia a theh apiang chuan an silhfente an su ang a; tin, in thenna tui khawih apiang chu tlai lam thlengin an thianghlim lo vang. 22Tin, mi thianghlm lovin a khawih apiang chu a thianghlim lo zel ang a; tin, chu mi khawihtu apiangte chu tlai lam thlengin an thianghlim lo vang, tiin. Mitthi ruang vanga bawlhhlawh a inthen fai duh loh va, then fai a nih loh chuan mi bawlhhlawh a ni reng a. Chutiang mi bawlhhlawh chu LALPA mite zinga chen ve reng leh awm ve reng theih a ni lo va. LALPA Hmun Thianghlim a tibawrhbang a ni. Chuvangin, Israel mite zing ata hnawh chhuaha, khawtlangin ensan tur a ni a, Israel mite zing ata paih bo tur a ni (19:13,20; cf. Lev. 20:3). Intihthianghlimna tur bawngla vap leh tui lah chu man nei lo a ni a, intihthianghlimna danah thil harsa a awm bawk si lo va, chhuanlam tur a awm lo. Mitthi ruang vanga bawlhhlawhna hi ruang taka khawih kher lo pawhin a awm thei a. Sawi tawh ang khan bk chhungah mi a thihin chu bka awm leh mi dang lo kal vete pawh an bawlhhlawh a, bungbl leh tuibl chhin lohte thlengin ni sarih an bawlhhlawh vek a ni (9:14-15). Hetianga bawlhhlawh tihthianghlimna tura tuia thehtute pawh mi bawlhhlawh, intihthianghlim ngai an ni ve tho va. Anni erawh hi chu, an thawmhnaw an su fai ang a, an inbual ang a, tlaiah chuan an lo thianghlim tawh ang. Hei hi bawlhhlawh hun chhung rei lo ber a ni awm e.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

226

Bung 17 lamah khan mi tam tak thih thu kan hmu a. Bung 18-ah Puithiamte leh Levia chite dinhmun kan hria a. Tunah hian Bung 19-ah mipuite dinhmun, inthen thianghlimna dan kan han hmu leh hian a tifamkim hle a ni. Thihna rapthlk tak takte an tawk a, mitthi avanga bawlhhlawhna awm thei leh then thianghlimna dan mipuite tana fiah taka hriat hi a pawimawhin a \ul hle a ni. Keiniho pawh hian kan bawlhhlawh theih dan leh kan thianghlim leh theih dante pawh kan hriat fiah a pawimawh hle ang.

Sawi ho tur Pathian mite zingah thianghlimna dan zawm duh lote chu ensan tura tih an ni a. Kohhran mite zingah dan zawm duh lo te, Dan chhunga luh ngaihsak lo te, etc., hi engtia tih ve tur nge ni ang?

END NOTES Roy Gane, Leviticus, Numbers, The NIV Application Commentary, Zondervan, Grand Rapids, Michigan, USA, 2004, p. 650.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

227

ZIRLAI 27 KADES HMUNA HARSATNA


Chhiar tur : 20:1-29 Thu vawn : Tin, Mosia leh Arona chu mipui zing ata chu inbiakna puan in kawngkaah an kal a, an bawkkhup a; tin, LALPA ropuina an hnenah a lo lang a (20:6). Israel fate chu Kades a\anga kum 38 chhung emaw an vahvaih hnuin Kades hmun bawk an lo thleng leh ta a. Kades hmun hi Kanaan ram dep mai a ni tawh a. Kan hriat tawh ang khan, Kades hmun a\anga Kanaan ram an va enthlk khn, LALPAN a hnehsak dawn a ni tih ringin, rinnain Kanaan ram luah turin pn chhuak ngam sela chuan lut nghal mai tur kha an ni a (13:26,31; 14:14,25). Vawiina kan zir tur Bung 20-na hi chanchin lungchhiatthlk tak, a bul lamah Miriami thih thua \anin a tawp lamah Arona thih thu kan hmu leh a. A laiah tui in tur harsatna avanga mipui phunnawina nasa tak leh Edom lalin an ram kal tlang a phal loh thu kan hmu bawk a ni. Kades hmuna harsatna thlengte hi vawiina kan zir tur chu a ni. 1. Miriami thih thu leh tui tlakchham (20:1-6)
1

Tin, Israela thlah, pungkhawmho zawng zawngte chu thla khatnaah chuan Zin thlalerah an lut a: tin, mipuite chuan Kades-ah awmhmun an khuar a; chutah
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

228

chuan Miriami chu a thi a, chutah chuan an phum a. 2 Tin, pungkhawmho chuan tui an nei ta lo va; Mosia leh Arona chungchang thuah an inpun khawm chiam a. 3Tin, mipui chuan, LALPA hmaa kan unaute an thih lai khan Pathianin min lo tihlum ve ta then zawk sela aw! 4Engati nge LALPA mipuihote hi thi tura thlalerah hian i hruai luh ni, keimahni leh kan rante nen? 5Eng vangin nge he ram tha lo taka min hruai lut turin Aigupta ram ata min tichhuah ni Buhbl te, theipui te, grp kung te, pawmgranet te awm lohna hmun a ni a, tui in tur reng reng lah a awm hek lo, tiin Mosia chu an bei vak a. 6Tin, Mosia leh Arona chu mipui zing ata chu inbiakna puan in kawngkaah an kal a, an bawkkhup a; tin, LALPA ropuina an hnenah a lo lang a. Miriami thih chanchin hi a tawi hle a. Israel mite khan Zin thlaler an lo thleng a. Kades-ah an cham a, Miriami chu a thi a, an phum ta a, tiin a sawi mai a. Thla khatna tih hi eng kum nge tih pawh a sawi lo. A phar a dam a\ang khan kum khat emaw chauh pawh a ni mai thei. Israel fate thlalera an vah vel chhung hi chipchiarin Numbers buah hian a lang lo.1 Kades hmunah hian Israel mite chuan tui an neih loh avangin, LALPA hmaa kan unaute an thih lai khan Pathianin min lo tihlum ve ta then zawk sela aw! ... ti khawp hialin Mosia leh Arona chu an bei a. Thlalera thi mai tura hruai, buh chin theihna pawh awm lo, theipui, grep leh theibuhfai \hat theih lohna tur hmun, tui in tur takngial pawh awm lohna hmunah engati nge min hruai tiin an bei a. Mosia leh Arona chuan mipuite chu chhang buai lovin Inbiakna bukah kalin bawkkhupin LALPA hnenah an \awng\ai ta zawk a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

229

2.

Lungpui a\angin tui in tur a lo chhuak (20:7-13)


7

Tichuan LALPAN Mosia chu a bia a, 8Tiang la la, pungkhawmhote chu awm khawmtir la, nang leh i unau Arona nen, an mithmuhah lungpui chu a tui tichhuak turin hrilh la; lungpui ata chu tui i lak chhuahsak ang a; tichuan pungkhawmho leh an rante chu i intir dawn nia, tiin. 9Chutichuan Mosia chuan LALPA hma ata tiang chu a thupk ang chuan a la a. 10Mosia leh Arona chuan pungkhawmho chu lungpui bulah chuan an awmkhawmtir a, an hnenah, Helhmanghote u, ngai teh u, he lungpui ata hi tui kan lak chhuahsak dawn che u em ni? an ti a. 11Tin, Mosia chuan a ban a phar a, lungpui chu a tiang chuan vawi hnih a han vua a; tichuan tui a lo chhuak ta dur dur mai a, pungkhawmhote leh an rante chuan an in ta a. 12Tin, LALPAN Mosia leh Arona hnenah chuan, Mi rin lohva Israela thlahte mithmuha mi chawimawi loh avangin, heng pungkhawmho hi ka pk ramah chuan in hruai lo vang, a ti a. 13Hei hi Meriba tuite chu a ni; Israela thlahte chuan LALPA chu an bei vak a, chutah chuan chawimawiin a awm tak avangin. Mosia leh Arona te inbiakna puan in kawngkaa bawkkhupa LALPA hnena an \awng\ai chuan LALPA ropuina chu a lo lang ta a (cf. 14:10; 16:19,42). LALPA chuan an hnenah Tiang la la, pung khawmhote chu awm khawmtir la, nang leh i unau Arona nen, an mithmuhah lungpui chu a tui tichhuak turin hrilh la; lungpui ata chu tui i lak chhuahsak ang a; tichuan, pung khawmho leh an rante chu i intr dawn nia, a ti a. Mosia chuan tiang chu a la a, a kal a, Helhmanghote u, ngai teh u, he lungpui ata hi tui kan lk chhuahsak dawn che u em ni? a ti a. A ban a phar a, lungpui chu vawi hnih a vua a, tui a lo chhuak ta hawk hawk a; pung khawmho leh an rante chuan an in
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

230

ta a. LALPA chuan, Mi rin lohva Israela thlahte mithmuha mi chawimawi loh avangin, heng pung khawmho hi ka pk ramah chuan in hruai lo vang, a ti a. He tui hi Meriba an vuah a, chu chu phunnawina, sawiselna tihna a ni. Helaia Mi rin lohva, ... mi chawimawi loh avangin tih hi hmun dangah, Pathian thu an awih loh vang (20:24; 27:14) te, Pathian zah loh vang (Deut. 32:50,51) te leh thinur chunga thusawi vang (Sam 106:32,33) te nia sawi a ni. Hetah hian lungpui tui tichhuak tura hrilh tur kha hrilh lovin, vawi hnih a vuak vang niin a lang nghal bawk (20:8,11). Tiang hi Arona tiang chawr kha nia ring an awm bawk.2 3. Edom lal sualna avanga Israel-te harsatna (20:14-21)
14

Tin, Mosian Kades a\angin Edom lal hnenah mi a tir a, I unaupa Israela chuan heti hian a ti, Kan chunga tuarna lo thleng zawng zawng hi i hria a; 15kan pi leh pute Aigupta rama an chhuk a, rei tak Aigupta rama kan awm te, Aigupta miten keini leh kan pi leh pute tha lo taka mi tihziate kha. 16Tichuan, LALPA kan au va, kan aw chu a lo hria a, vantirhkoh a rawn tir a. Aigupta ram ata min hruai chhuak a: tin, ngai teh, i ram dep ber khua Kades-ah kan awm a: 17khawngaih takin i ram hi kan kal tlng teh ang: lo emaw, grp huanah emaw kan kal lo vang a, tuichhunchhuah tuite kan in hek lo vang: lal lamlianah kan kal zel ang a, i ram kan pelh hma loh chuan ding lam emaw, veilamah emaw kan peng lovang, a ti a. 18 Tin, Edoma chuan a hnenah Mi pal tlng tur a ni lo, mi pal chuan a bei tur chein khandaih nen ka lo thawk ang, a ti a. 19Chutichuan Israela thlahte chuan a hnenah,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

231

Lamlianah kan kal chho vang a; tin, keimahni leh kan ranin i tui kan in chuan a man chu kan pe ang che; thil dang engmah ti lovin a kalin kan kal tlng mai ang e, an ti a. 20Tin, a ni chuan, Kal lo vang, a ti a. Tichuan Edoma chu mipui tam tak nen, mi chak takte nen anmahni bei turin a lo thawk ta a. 21Edoma chuan Israel mite chu a rama kal a phal ta lo va; tichuan Israel mite chuan an kirsan leh ta a. Israel fate hi, chhim lam a\anga Kanaan ram luh an tum khan Amalek leh Kanaan mite khan an lo hnehin an lo um kir tawh a (14:44-45). Tunah hian Edom ram kal tlanga khawchhak lam a\anga Kanaan an beih theihna turin Edom lal hnenah a ram kal tlang an dil a, phal sela chu nasa takin kawng a tawi phah dawn a ni. A ram kal tlang chu a phal lo bur mai a, mi tam fe nen Israel-te lo dang turin lal chu a lo thawk chhuak a. Israel-te chu an kir leh ta a ni. Edom mite hi Esauva thlahte an ni a. Esauva, Jakoba phirpui a ni a. Mosian unau an nih thute sawi a, nasa taka a dil chung pawhin Edom lal chuan a phal lo va, sipaite nen a lo ep zawka, an kir leh ta a ni. Edom ram chhim lam hel kualin Edom khawthlang lamah Kanaan ram khawchhak lam ramri hrulah an kal a ngai ta a ni. 4. Arona thih thu (20:22-29)
22

Tichuan Kades a\angin an chhuak a; Israela thlah, mipuiho zawng zawng chuan Hor tlng an va thleng a. 23 Tin, LALPAN Mosia leh Arona chu, Edom ram dep Hor tlngah chuan a bia a, 24Arona chu a chipuite hnenah hruai a ni ang; Meriba tuiahte khan ka thu dodala in hel avang khan Israela thlahte ka pk ramah chuan a lut dawn lo a ni. 25Arona leh a fapa Eleazara chu Hor tlngah
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

232

rawn hruai chho rawh: 26Arona chu a silhfente hlihsak la, a fapa Eleazara bel rawh: Arona chu a chipuite hnenah hruai a ni ang a chutah chuan a thi ang, tiin. 27Tin, Mosia chuan LALPA thupk ang chuan a ti a: mipui zawng zawng mithmuhah Hor tlngah chuan an chho va. 28 Tichuan Mosia chuan Arona chu a silhfente a hlihsak a, Eleazara a bel a: tin, Arona chu tlng chhipah chuan a thi ta a; tin, Mosia leh Eleazara chu tlng ata chu an chhuk a. 29Tin, mipui zawng zawngte chuan Arona a thi tih an hriat chuan, Israel-ho zawng zawngte chuan ni sawmthum an sn a. Mosia harsatna tawhte hi a namailo hle. Miriami a thih tawh bkah tunah hian amah puitu bulpui ber leh a innghahna, a u Arona thih thu kan zir dawn a ni. Helai thu hlawm (chang 22-29)-ah hian, Israel fate chuan Kades a\angin Edom khawthlang lam an kal tlang thla a, hmar thlang lamah Hor tlang an va thleng a. Edom ramri bul a la ni a. Hor tlang awmna lai tak hi hriat a ni tawh lo. Thu inhlan chhawn lama sawi dan chuan Edom ram chhung, Petra kiang vel nia sawi a ni a; mahse, hei hi pawm lo tam tak an awm bawk.3 Deuteronomy 10:6 chuan Arona thihna hmun hi Mosera niin a sawi. Tunlaia mi thiam \henkhatte chuan Jebel Madura niin an ngai thung. Hei hi Kanaan ramri hnaih tak, Edom ramri hrula awm, hmun remchang tak a ni a. Kades hmarchhak Tuipui thi a\anga kea ni khat kal vela hla a ni. A enga pawh chu ni sela, kan Bible sawi dan pawh a thuhmun bawk si lo va. Deuteronomy sawi dan leh Numbers bu sawi dan inang lovah hian, kan Zirlaibu Numbers min hrilh ang hi pawm tlang phawt mai ila, a \ha ber mai awm e.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

233

LALPA thu angin Mosia chuan Arona leh a fapa Eleazara chu Hor tlangah a hruai a, mipui hmuh laiin tlangah chuan an chho va. Mosia chuan Arona puithiam kawr chu a hlihsak a, Eleazara chu a hktir a. Leviticus 8:7-9-ah chuan puithiam thuamhnaw kan hmu a. Puithiam thuam chu an faten an chhawm zel tur a ni. A inhlanchhawn dan kalhmang fel tak Exodus 29:29-37-ah kan hmu a. Mosia leh Eleazara tlang a\anga an lo kir leh a, Eleazara puithiam thuam a inbel an hmuh khan Arona a thi ta a ni tih hriain ni sawmthum chhung an sun a ni. Arona hi kum 123 mi niin Aigupta ram an chhuahsan a\anga kum sawmli, thla ngana, ni khat niin a thi a. Dan naranin mitthi hi ni sarih an sun \hin. Arona erawh chu ni sawmthum chhung an sun a ni. Hei hi Israel fate ram tiam pana an kalna thlaler zin kawng hun hnuhnung ber a ni ta.

Sawi ho tur Pathian chawimawi lo zawnga rawngbawlna a awm thei ang em?

END NOTES 1. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 105. Ibid p. 106.

2.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

234

3.

John Marsh, The Book of Numbers in Interpreters Bible, Volume II. New York, Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 240.

Thla khatna (20:1) Heti laia thla khatna tih hi eng hun vel nge tih sawi lan a ni lo va. Nimahsela chhuidawnin March thla laihawl vel niin a lang, chu chu Aigupta a\anga an chhuah achin kum 38-na vel niin a rinawm. Hei hi chiang taka ziah lan ni lo mah se, an riahhmun sawn dan vel Mosian a tarlan a\ang hian a chhuidawn theih a ni (33:36). Lamlianah (20:19) Heta Lamlianah tih lo lang hi Rom hun laia Lal lamlian ang kha ni lovin, a ruala zin veivakten an zawh \hin kawng a ni. Heng Lamlian ang chi hi hetih hun lai pawh hian a awm nual tawh awm e. Arona thih thu (20:22f) Chang 26-ah hian Arona thih thu kan hmu a. Bibleah hian Arona chu a chipuite hnenah hruai a ni ang tih kan hmu a, chipuite tih hi Pentateuch-ah chauh hian hman a ni a, Abrahama te, Ismaela te, Isaka te, Jakoba te leh Mosia te thih thu sawi nan pawh hman a ni. Hebrai-ho ngaih danah chuan mi an thihin Seola an chipuite hnena kal angin an ngai.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

235

ZIRLAI 28 ARAD LAL HNEH THU LEH DR RL


Chhiar tur : 21:1-9 Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia hnenah Rl chuk na mi, a lem siam la, banah khai rawh; tin, heti hi a ni ang a, rul chuk apiangin chu chu an en chuan an dam ang, a ti a (21:8). Israel fate thlaler zin kawng chanchin tam tak kan zir ta a. Zirlai hmasaah khan thlalera an zin kawng hun hnuhnung an thlen thu kan hre tawh a. Khang hun chhung zawng kha chuan Lalpan a hruai a, a chawm a, engkim a thawhsak a. Tun a\ang chuan anmahni ngeiin ral an beih a, ram an lak a lo \ul dawn ta. Vawiinah pawh hian Arad lal hneh thu leh Dr Rl tih thu kan zir dawn a ni. 1. Arad lal hneh thu (21:1-3)
1

Tin, Kanaan mi, Arad lal Chhim lama awmin Israel mite Atarim kawngah an lo kal tih sawi thawm a hria a; tichuan Israel mite chu a bei a, salahte a man nual a. 2Tin, Israel mite chuan LALPA hnenah thu an tiam a, Heng mite hi kan kuta min pk chuan an khuate hi kan tiboral hlauh ang e, an ti a. 3Tichuan LALPAN Israel mite thu chu a pawm a, Kanaan mite chu a pe a, anmahni leh an khuate chu an tiboral hlauh va; a hmun hmingah chuan Horma an vuah a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

236

Kanaaan ram chhim lam Arad lal chuan Israel fate Atarim kawngah an lo kal tih sawi thawm a hria a, Arad hi tunah chuan Tell Arad tih a ni. Hebron chhim lam km 27 vela hla, Kades hmarchhak lam km. 80 vela awm a ni a. Israel fate a rama an lo luh chu tha a ti lo va; tichuan, Israel mite chu a lo bei a, mi thenkhat chu salah a man a. Hetiang a lo nih takah chuan Israel mite chuan LALPA an au va, thu an tiam a. Lehlin tharah chuan, Heng mite hi min hnehtir chuan i tan an khuate lamin kan hlan vek ang a, kan tiboral vek ang, tih a ni a. Hlan vek tih hi khawih thiang lova siam tihna a ni a. Mihring tan neih a thiang lo va, tih chhiat vek tur tihna a ni. LALPA chuan an thu chu a lo hria a, Kanaan mite chu a hnehtir a. Israel-te chuan an thutiam angin an that vek a, a hmun chu Horma tiin an vuah a. Horma tih hi tihchhiat vek tihna a ni. Horma hi bung 20:21-a Edom awmna nia sawi atanga hmarthlang km tam taka hlaa awm a ni a. Bung 21:4-a Edom ram hela Israel fate kalkawng ep lama awm a ni a. Hemi avang hian mithiam thenkhat chuan helai thu hi Bung 21 chhunga awm awm lo tak niin an hria. Edom ram hi tuipui thi chhim lam Zin thlaler leh Moab inkara awm a ni. 2. Mipuite phunnawina (21:4,5)
4

Tin, Hor tlng a\ang chuan Tuifinriat Sen lamah Edom ram kal hualin an kal a: kawng a kual avangin mipuite rilru chu a lungni lo hle mai a. 5Mipuite chuan Pathian leh Mosia kalhin, Thlalera thi turin engati nge Aigupta ata min hruai chhuah? Chhang awm hlei lo, tui pawh awm hlei lo; he chhang tenawm pawh hi kan nunnain a ten tawh a ni, an ti a. Israel fate hi indonaah hnehna changa hlim viau awm tak an nih laiin an phunnawi leh ta. Hor tlang a\ang chuan Tuifinriat Sen lamah Edom ram kal hualin an kal
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

237

zel a. Moab an thlen hma chuan khawi hmunah mah awmhmun an khuar thu hriat a ni lo. Chutianga kawng kual thui taka hah leh mangang taka an kal velna avang chuan mipui chu lungawi lovin an thinrim hle a. Mipuite chu Pathian leh Mosia kalhin an phunnawi a. An phunnawina pangngai te te Thlalera thi turin engati nge Aigupta ata min hruai chhuah? Chhang awm hlei lo, tui pawh awm hlei lo, he chhang tenawm pawh hi kan nunnain a ten tawh a ni, an ti a. An mamawh ei leh in tur hi Pathianin a pe zel naa an kham ve deuh tawh pawh a ni mai thei. Chu ai mahin, an kal kual kawi nasa a, an hah a, an thinrim a, phunna tur an zawng ve hrim hrim tawh pawh a ni thei bawk. 3. LALPAN rl hmangin a hrem (21:6,7)
6

Chutichuan, LALPAN mipui zingah chuan rl chuk na mite a tir a, mite a chu a, Israel mite tam tak an thi a. 7 Tin, mite chu Mosia hnenah an kal a. LALPA leh nangmah kalhin kan lo \awng ta hi kan lo sual ta a ni e, kan zinga rlte hi tibo turin LALPA hnenah \awng\ai rawh khai, an ti a; tichuan mite chu Mosian chuan a \awng\aisak a. Israel mipuite chu Pathian leh Mosia laka an vui a, nasa taka an phunnawi avang chuan, LALPA chuan mipuite zngah chuan rl chuk na mite a tr a, rl chuk na tak a tipuang a. Israel mi tam tak an chuk hlum a ni. Chu veleh mipui mangang chu Mosia hnenah an lo kal a, LALPA leh nangmah kalhin kan lo \awng ta hi kan lo sual ta a ni e, kan zinga rlte hi tibo turin LALPA hnenah \awng\ai rawh khai, an ti a. Hetianga mipuiin an sualte puang a, ngaihdam an dil takah chuan Mosia chuan mipuite chu a \awng\aisak ta a.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

238

4.

Dar rul a\anga damna (21:8,9)


8

Tin, LALPAN Mosia hnenah Rl chuk na mi, a lem siam la, banah khai rawh; tin, heti hi a ni ang a, rul chuk apiangin chu chu an en chuan an dam ang, a ti a. 9 Chutichuan Mosian dar rul a siam a, banah a khai a; tin, heti hi a ni a, rul chuk apiangin dar rul chu an enin an dam zel a. Mosian mipuite a \awng\aisak hian LALPA chuan rul chuk na mite chu a tibo nghal mai lo. LALPA chuan Mosia hnenah Rl chuk na mi, a lem siam la, banah khai rawh; tin, heti hi a ni ang a, rul chuk apiangin chu chu an en chuan an dam ang, a ti a. Mi tin, LALPA thu awih a, dr rl khai kan en apiangte chu an dam zl a. LALPA thu awih lova dr rl khai kan en ve duh lote chu an thi zl a ni. Hmanlaia Juda lehkhaziaktu pakhat chuan,1 Israel fate damna thlentu kha dr rl khai kha nilovin, an van Pathian lamah mit len chhova, an thinlung chu an van Pathianah an nghah vang a ni tiin a sawi. Hei hi Lal Isua zirtirna, Tin, Mosian thlalerah rl a khai kan ang khan, Mihring Fapa hi khai kanin a awm bawk tur a ni; ... amah chu tu pawh a ring apiang an boral loh va, chatuana nunna an neih zawk nan ..., tia a sawi nen pawh khan a inrem a ni (Joh. 3:14f). He Mosia dr rl khai kan hi Hezekia hun thlenga dr rl an kawl kha ni ngeiin thurochhiah lamah chuan a lang a. He dr rl hi milem biakna lama hruai png mai theitu tur nia a lan avangin Juda lal Hezekia khan a tikeh sawm a ni. Pathian chu zahngai thei, khawngaihna ngah a nihna a lang. Rl tirm tura LALPA hnena ngensak tura mipuiten Mosia an ngen kha LALPA chuan chumi piah lam, rl chuk tawh hnu damlote pawhin damna an hmuh theihna turin rem a ruatsak zawk a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

239

Vawiina kan zirlaiah hian Pathian khawngaihna leh zahngaihna ropui tak kan hmu a. Israel faten indonaa hnehna an chang hi, an hma lam kal zelna tur leh ral dona turah fuihtu leh tichaktu pawimawh tak a ni. Anmahni hruai chhuaktu LALPA chu, rintlk Pathian a ni tih an hriatna pawimawh tak a ni.

Sawi ho tur LALPAN Israel mipui zingah rl chuk na mi a tir a, tam tak an thi a. Mosian dr rl a siamsak a, a en apiang chu an dam a. Kan ramah hian Lalpan rul chuk na mi a chhuah zalen ve ta em ni? Kan damna tur eng nge ni ve ang le?

END NOTES 1. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 111.

Ka tiboral hlauh ang e (21:2) Israel-te chuan Lalpa hnenah Arad mite chu a hnehtr chuan a khua zawng zawng te a hnena hlan vek tur leh tiboral vek turin thu an intiamkam a. Heta hlan vek tih (lehlin thar) hi Hebrai \awnga herem tih a\anga lak a ni a, chu chu khuahkhirh tihna a ni. Tichuan, a awmzia chu khawih thiang lova siam tihna a ni a, mihring tan neih a thiang lo va, thihchhiat vek tur a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

240

ZIRLAI 29 AMOR LAL LEH BASAN LAL HNEH THU


Chhiar tur : 21:10-35 Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia hnenah, Amah chu hlau suh: amah pawh, a mite zawng zawng pawh, a ram pawh i kutah ka pe tawh a ni: Hesbon-a awm Amor-ho lal Sihona chunga i tih angin i ti tur a ni, a ti a (21:34). Tunah chuan |hen Hnihna kan lo zir zo dawn ta. |hen khatnaah khan, Israel Fate Sinai Tlngah tih kan zir a. |hen Hnihnaah khan, Sinai A\anga Moab Phairuam tih kan zir leh a. Tun \umah hian \hen hnihna chhunga thupui hnuhnung ber, Amor lal leh Basan lal hneh thu kan zir dawn a ni. 1. Hor tlang a\anga Moab ram (21:10-20)
10

Tin, Israela thlahte chu an kal ta zel a, Oboth-ah awmhmun an khuar a. 11Tin, Oboth a\ang chuan an kal leh a, ni chhuahna lam Moab thlaler bul Iyeabarim-ah awmhmun an khuar a. 12Chuta \ang chuan an kal leh a, Zered ruamah awmhmun an khuar a. 13Chuta \ang chuan an kal leh a, Amor-ho ramri a\anga la filawr thlalera Arnon lehlam pangah awmhmun an khuar a; Arnon chu Moab ramri, Moab leh Amor-ho inkra awm a ni a. 14 Chuvangin LALPA Indonate Buah chuan

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

241

Supha-a Vaheb, Arnon ruamte, 15 Ar awmna lama thle Moab rama innghat Ruam awih tlan pangperte chu, tia sawi a ni. Chuta \ang chuan Beer-ah an kal leh a: chu chu LALPAN Mosia hnena, Mipuite chu ko khawm la, tui ka pe ang e, a tihna tuichhunchhuah chu a ni.
16

Tin, he hla hi Israelten an sa a; Aw tuikhur, lo chik chhuak la, zaiin chawi la, 18 Lalten an laih tuikhur chu. An lal tiang leh an talhtuma Mipuite mi lianho laih chu.
17

Tin, thlaler a\angte chuan Matana-ah an kal leh a: tin, Matana a\angin Nahaliel-ah; Nahaliel a\ang chuan Bamoth-ah: 20Bamoth a\ang chuan Moab lova ruam leh thlaler zuk chhun en Pisga chhipah
19

Israel fate chu Hor tlang a\ang chuan Moab rama Pisga tlang thlengin an kal zel a. An kalkawngah hian Obot-ah te, Moab ram chhak lam Abarim khaw hlui, khaw ramah te, Zered ruamah te, Arnon lui hmar lamah te bk an khuar a. Arnon lui hmar lam a\ang chuan Beer an thleng a. Beer chu tuichhunchhuah tihna a ni a, tuichhunchhuah awmna a ni. Matana-ah an insawn a. Nahaliel-ah an kal zel a, Bamot an thleng a. Chuta \ang chuan Moab ram phai Pisga tlang \hut an thleng a. Pisga tlang a\ang hian thlaler chu a lang vek a, Jordan lui ruam leh Kanaan ram pawh a hmuh theih tawh a ni (Deut. 3:27; 34:1-4).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

242

Chang 14,15-ah hian Moab ramri hrula Arnon sawina hla tawi te a lo lang a, Lalpa Indona bu a\anga lak chhuah a ni. He lehkhabu hi hmun dangah sawi chhuah lehna a awm lo niin a lang. Mahse, a bu hming a\ang hian Israelho leh Kanaan ram luah hmasatute indona hla eng emaw zat a awm tih a hriat. Hetiang hla lawrkhawm pawimawh awmna bu Jasara bu a awm bawk a (Jos. 10:13), hetah hian Lal Davidan Saula leh Jonathana a sunna hla pawh a awm (II Sam. 1:18). Chang 17-18-a hla tawi te lo lang pawh hi hnathawh hla, tuichhunchhuah laih laia sak \hin a ni a. Thlaler tui vnna hmunah tui laih chhuah tur an hmuh chuan, mi pawimawh tuin emaw fel takin a hlan \hin.1 Thla tin Sabbath vawi thumnaah he hla hi an sa \hin a, Tuipui Sen Kn Hla (Exod. 15:1-4) nen hian an sak zawm mai \hin.2 Lalpa Indona bu hi hmanlai indona hla thlan khawm a nih a rinawm. Hor tlang a\anga Pisga tlang thlenga an kalnaah hian riahhmun eng emaw zat a lo lang a. An kalna hmun indawt dan pawh hi Bung 33 lama sawi dan nen chuan a inang lo deuh va. Chuvangin, mi thiam tam tak chuan, helaia kan hmuh ang hi an kal dan dik tak a ni lo mai awm mang e tia ngai an awm a, Bung 33 lama mi hi dik deuh zawk turah an ngai a ni. Hmun tam tak chu a awmna lai hriat chian a ni tawh lo. 2. Amor lal Sihona hneh thu (21:21-30)
21,22

Tin, Israel mite chuan Amor-ho lal Sihona hnenah, I ramah hian min kal tlngtir rawh khai; lovah emaw, grp huanah emaw kan peng lo vang a; tui chhunchhuah tuite chu kan in lo vang a: i ram kan pelh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

243

hma loh chuan lal lamlianah kan kal zel ang e, tiin mi an tir a. 23Nimahsela Sihona chuan Israel mite chu a rama kal tlng a phal lo va: Sihona chuan a mite zawng zawng chu a khawm vek a, Israel mite bei turin thlalerah chuan an thawk chhuak ta zawk a, Jahaz an va thleng a; tin, Israel mite chu an bei a. 24Tin, Israel mite chuan khandaihin an bei a, a ram chu Arnon a\anga Jabok tlengin, Amona thlahte thleng hialin an neihsak a: Amona thlahte ram chu ven tlat a ni. 25Tin, Israel mite chuan chung khua zawng zawngte chu an la a: tichuan Israel mite chu Amor-ho khua zawng zawngahte chuan an awm a, Hesbon leh a khawper zawng zawngahte pawh chuan. 26 Hesbon khua chu Amor-ho lal Sihona khua a ni a, ani chu chu mi hmaa Moab lal lo beia a kut ata a ram zawng zawng, Arnon thlenga laksaktu a ni. 27Chuvangin hlaa phuahtute chuan, Hesbon-ah lo kal ula, Sihona khawpui chu din leh tihngheh ni se; 28 Hesbon a\angin mei a chhuak a, Sihona khawpui a\angin meialh: Moab-a Ar a kang zo va, Arnon hmun sang lalhote chu 29 I chung a pik e, Moab! In boral ta, aw Kemos mi: A fapate chu tlan bo atan A fanute salah a pe, Amor-ho lal Sihona hnenah. 30 Kan han kap a, Hesbon a boral, Dibon thlengin, Nopha thlengin kan ti \iau, Chu chuan Medaba a thleng, a ti.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

244

Amor lal Sihona hi, Hesbon khuaa rorel \hin a nih avangin Hesbon lal tiin an sawi bawk \hin (Deut. 1:4; 2:26; 3:6; Josua 12:2,5; 13:10). Sihona lal ram chu khawthlang lamah Jordan lui chin a ni a, khawchhak lamah Amon ram, hmar lamah Jabok lui, chhim lamah Arnon lui a ni. Israel fate chuan Amor lal Sihona hnenah, kawngpui a\anga peng lova Lamlian puiah chauh a ram kal tlang an dil a. Sihona chuan a phal lo va, sipaite nen thlaler Jahaz hmunah a lo bei a. Jahaz hmun hi hriat chian a ni tawh lo naa, tunlaia Khirbot-Umm-el Idham hi nia rin a 3 ni. Israel-te chuan an that \euh va. An ram Arnon lui a\anga Jabok lui thleng an laksak vek a, Hesbon leh a chhehvel khuate pawh an luahsak vek a ni. Hesbon hi tunlaia Hesban hi nia ngaih a ni. Hei hian Israel fate chu a tihuaisen sawt a. A chhan chu, Sihona hi lal huaisen leh ropui tak, Moab lal pawh lo hneha a ramte pawh lo laksaktu kha a ni a. Sihonan Moab lal a hnehna hla, hla phuah thiam tuten emaw an phuahna Chang 27-30-ah hian a lo lang a. Hmana ropui tak ni \hin tuna hneha awm leh ta phuah-elna niin a ngaih theih wm e. Chang 27-30 hi Hesbon Hla an ti mai \hin a. Hesbon din thar leh tura sawmnain a in\an a. Moab lal ram paihthlkna thuin a zawm a. Sihona khawpui Hesbon a kan chhiat vek thu kan hmu. Chang 29 hian Moab-ho pathian Khemos betute chunga chhiatna nasa tak lo thleng chu a snpui a (I Lal. 11:33). Sihona hian Moab mi tam tak salah a man a (cf. Jer. 48:45,46). Moab mite hi Tuipui Thi khawchhak lama awm an ni. Helaia Sihonan Moab a hnehna chanchin lo lang hi Israel faten helai ram an hneha an neih thiamchantrna a ni thei a. Chu bkah Moab leh Amor-hote aiin Israel chu a chungnung zawk a ni tih tarlanna a ni thei bawk. Roreltute 11:12-28 lamah pawh fiah taka sawi a ni. Chang 30-na hian an ram lk zau zawng tarlangin a tlang a kawm ta a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

245

3.

Basan lal Oga hneh thu (21:31-35)


31

Chutiang chuan a ni, Amor-ho ramah Israel mite chu an awm. Tin, Mosian Jazer va thlithlai turin mi a tir a, chuta khuate chu an la a, Amor-ho awmte chu an hnawtchuak a. 32Tin, an let a, Basan kawng lamah an chho va: tin, Basan lal Oga chu anmahni bei turin, amah leh a mite zawng zawng, Edrei-a lo bei turin, a thawk chhuak a. 34Tin, LALPAN Mosia hnenah, Amah chu hlau suh: amah pawh, a mite zawng zawng pawh, a ram pawh i kutah ka pe tawh a ni: Hesbon-a awm Amor-ho lal Sihona chunga i tih angin i ti tur a ni, a ti a. 35Chutichuan amah pawh, a fapate pawh, zuah reng reng nei lovin a mite zawng zawng nen an that a: a ram chu an luahsak ta a. Israel-te chuan Amor ram, an lalpa Sihona hneha an lk Arnon leh Jabok inkar ram chu an nei ta a, chutah chuan an awm ta a. Jazer khaw beih dan tur en thlithlai turin Mosian mi a tr a. Jazer hi Hirbet Jazzir a ni mai thei. Israel-te chuan a chheh vel khuate nen an la a. Basan lal Oga leh Israel-te chu Edrei hmun, tunlaia Dera ah chuan an inbei ta a. Oga chu a fate nen an that a, a mite pawh an that vek a, ram chu an neihsak ta a ni. Tichuan Jordan chhak lam ram chu Israel-te kutah a awm ta a. Hei hian Israel fate chu ram tiam Kanaan chu hnehin an la luah ngei dawn a ni tih rinna leh beiseina a neihtir ngei ang. Israel-ten indona an ngaih dan hi Pathian an ngaih dan nen a inzawm tlat a, Pathian chu indona Pathian niin an hria a (Exod. 15:3; Sam 24:8; Deut. 7:20). An hmelmate chu eng anga tam pawh ni se, Pathian an lama a \an chuan tam leh tam lohvin kawngro a su lo (Ror. 7:1-9; I Sam. 14:6). Pathian \anpuina pawh dawng dawn se anmahni
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

246

an inbuatsaih a \ul tho. Chuvangin, hmelmate awm dan hre chiang turin \an an la fo a (Num. 13; Jos. 2:1), inthawinate an hlan a (I Sam. 7:9,10), hlau lo turin sipaite an fuih a, Pathian an lamah a \ang a, an hmelmate chu an kutah a pe dawn a ni an ti \hin (Deut. 20:2; II Chro. 20:20). Amor lal leh Basan lal hneh thu hi an chanchin kal zlah pawh a pawimawh hle a ni.

Sawi ho tur Pathian chakna rinchhana rawngbawl sawtzia han sawi ho teh u.

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 222. N.H. Snaith, Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972, p. 264. Frederick L. Moriarty, S.J. Numbers in the Jerome Biblical Commentary, Vol. I. Published by Theological Publications in India, 1968, p. 94.

2.

3.

Lalpa indona (21:14) He lehkhabu hi tunlaiah hmuh tur a awm tawh lo va. Indona hnehna hla leh hla lar dangte lkkhawmna lehkhabu a ni a. Jasara lehkhabu (Jos. 10:13; II Sam.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

247

1:18) te nen Israel lalte lal \antirh hun lai vela an hnam chanchin ropui leh chhinchiah tlak deuhte vawn \hat nana siam a nih a rinawm. Kemos (Khemos) (21:29) Kemos hi Moab-ho pathian a ni a, indona pathian atana an biak a ni. Basan (21:34) Basan hi tunlai huna Hauran khu a ni a, a ramngaw leh phul rai \ha em em mai khu a hmingthanna a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

248

|HEN THUMNA MOAB PHAI RUAMAH (22:1 36:13) (Ram tiam lut tura inbuatsaihnate)

ZIRLAI 30 MOAB LAL BALAKA LEH BALAAMA


Chhiar tur : 22:1-41 Thu vawn : Tin, Pathianin Balaama hnenah chuan, An hnenah i kal tur a ni lo. Chu mite chu anchhia i lawh tur a ni lo: mal ka sawmte an ni e, a ti a (22:12). Tunah chuan kumina kan Sunday School Zirlai thupui hlawm hnuhnung ber |hen Thumna kan lo lut dawn ta. Israel mite chu insawn zelin, Moab phai, Jordan chhak lam, Jeriko zawnah hmun an khuar a. Numbers hlawm hnuhnung ber bung 22-36 chhungah hian chanchin leh dan tam tak a awm a. Hengte hi Moab phaia an awm laia thil thleng leh awmte a ni hlawm. Hengte hian Kanaan ram an luah huna thil \ul tur inbuatsaihna lam a hawi deuh vek a ni. Bung 22-24 chhngah erawh hi chuan Moab lal Balakan Israel-te a hneh theih nana anchhia lawh tura ring lo zawlnei Balaama a rawih thu kan hmu a. Tichuan, tun \uma kan zir tur chu Moab lal Balaka leh Balaama a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

249

1.

Balakan Balaama a kohtir (22:1-22)


1

Tin, Israel thlahte chu an kal zel a, Jeriko zawn Jordan rala Moab phaiahte awmhmun an khuar a. Tin, Zipori fapa Balaka chuan Israel miten Amorho an tih dan zawng zawng chu a hria a. 3Tin, Moab-hote chuan mite chu an hlau hle mai a, an tam si a: Israela thlahte avang chuan Moab-hote chu an mangang a. 4 Tichuan Moab-hote chuan Midia-ho upate hnenah, Heng mipuite hian bawngin hlobet an pet zo angin kan vela mi zawng zawng an pet zo dawn e, an ti a. Chu mi lai chuan Zipori fapa Balaka chu Moab lal a ni a. 5,6Tin, ani chuan, Ngai teh, hnam pakhat Aigupta ram a\anga lo chhuakho an lo awm a; ngai teh, leilung an dap a, min depah an awm a; khawngaih takin lo kal la, he mite hi nchhia min va lawhsak teh khai; keia tan chuan an chak lutuk a ni: kan that theiin, kan ngam theiin kan ram ata hi kan hnawtchhuak thei mial mahna: mal i sawm apiangte chu malsawmin an awm a, anchhia i lawh apiangte chu anchhe dawngin an awm thin tih ka hre si a, tia ko turin a thlahte awmna ram Lui kama Pethor-ah Beora fapa Balaama hnenah mi a tir a.
2

Tichuan Moab upate leh Midia upate chu aien man tur kengin an chhuak ta a; Balaama hnen chu an va thleng a, Balaka thuchah chu an hrilh a. 8Tin, ani chuan an hnenah, Zanin chu hetah riak ula, LALPAN min hrilh ang angin in hnenah thu ka rawn thlen ang che u, a ti a: tichuan Moab mi liante chu Balaama hnenah chuan an riak ta a. 9Tin, Balaama hnenah Pathian a lo kal a, I hnena mite hi tute nge ni? a ti a. 10,11Tin, Balaama chuan Pathian hnenah, Zipori fapa Moab lal Balaka chuan ka hnenah, Ngai teh, Aigupta ram a\anga lo kal hnam chuan
7

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

250

leilung an dp a; lo kal la anchhia mi va lawhsak rawh, ka do theiin ka hnawtchhuak thei mial mahna, tiin mi a rawn tir a ni, a ti a. 12Tin, Pathianin Balaama hnenah chuan, An hnenah i kal tur a ni lo. Chu mite chu anchhia i lawh tur ani lo: mal ka sawmte an ni e, a ti a. 13Tichuan Balaama chu zingah a tho va, Balaka mi liante hnenah chuan, In ramah haw leh tawh u; LALPAN in hnena kal tura chhuah a phal lo a ni, a ti a. 14Chutichuan Moab mi liante chu an tho va, Balaka hnenah an kal a, Balaama chuan kan hnena lo kal a duh lo, an ti a. Tin, Balaka chuan mi lian tam lehzual, an aia ropui zawk a tir leh a. 16Tin, Balaama hnen an va thleng a, a hnenah, Zipori fapa, Balaka chuan heti hian a ti a ni, Ka hnena i lo kal hi engmahin dal teh suh se; 17mi ropui takah ka siam ang chia, ka hnena i sawi apiang chu ka ti zel ang: chuvangin lo kal hram la, heng mite hi anchhia min va lawhsak teh hram khai, a ti , an ti a. 18Tin, Balaama chuan Balaka mite chu a chhang a, an hnenah, Balaka hian a in chu tangka leh rangkachaka khatin min pe dawn mah sela, eng khaw te mah LALPA ka Pathian thu bawhpelin ka ti thei lo. 19 Chuvangin LALPAN ka hnenah engtin nge a sawi leh dawn teh reng, zanin pawh hetah riak teh phawt u khai, a ti a. 20Tin, zanah chuan Balaama hnenah Pathian chu a lo kal a, a hnenah, He mite hi nangmah kova lo kal an nih chuan, tho la, an hnenah kal rawh; amaherawhchu i hnena ka sawi chauh hi i ti tur a ni, a ti a.
15

Tichuan, Balaama chu zingah a tho va, a sabengtung a thuam a, Moab mi liante hnenah chuan a kal ta a.
21

www.mizoramsynod.org

NUMBERS
22

251

Tin, a kal avang chuan Pathian thin chu a lo alh ta a, tin, LALPA vantirhkoh chu a lo dang turin kawngah a lo ding a. A sabengtung chunga chuang a ni a, a chhiahhlawhte pahnih a hnenah chuan an awm ve a. Moab lal Balaka chuan Israel-ten Amor mite an hneh a, an khawpuite lamin an la tih a lo hriat chuan, ama lalram tan pawh an hlauhawm a ni tih a hria. Moab mite chuan an hlau hle a. Tichuan, Balaama, thil lo thleng tur hrilhlawk \hin chu Israel-te anchhe lawh tura sawm turin Lal chuan mi a tir ta a. Israel-te chu ngam rual an ni si lo va, anchhia min lawhsak teh, kan ngamin kan ram ata kan um bo mial thei mahna, mal i sawmsakte chu an nihlawh \hin a, anchhia i lawhte chu an chan a chhe \hin tih ka hre si a ti turin. Moab upate leh Midian upate chu aien man turte kengin an kal ta a. Balaama inah an riak ta a. Pathian chuan Balaama hnenah, I hnena mite hi tute nge ni? tiin a zawt a. Ani chuan, Balaka mi tirhte an nih thu leh Aigupta ram a\anga mi tam deuh lo chhuakte an lo hneha an ram ata an m bo theih nana anchhe lawhsak tura an rawn ngen thu a hrilh a. Pathian chuan Balaama hnenah chuan, An hnenah i kal tur a ni lo, chu mite chu anchhia i lawh tur a ni lo, a ti a. Balaama chuan Balaka mi tirhte hnenah chuan, In ramah haw leh mai rawh u, LALPA chuan ka kal a phal lo ve, a ti a. Balaka chu a beidawng duh chuang lo va, mi zahawm zawk dang a tirh belh leh a. Ka hnena i lo kal hi eng mahin dal teh suh se; 17mi ropui takah ka siam ang chia, ka hnena i sawi apiang chu ka ti zel ang; chuvangin lo kal hram la, heng mite hi anchhia min va lawhsak teh hram khai, tiin an va sawi leh a. Balaama chuan, Balaka hian a in chu tangka leh rangkachaka khatin min pe dawn mah sela, eng khaw te mah LALPA ka Pathian thu
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

252

bawhpelin ka ti thei lo ti chung siin zan riak leh phawt turin, LALPA chuan eng nge a sawi ka han ngaichang ang e a la ti ta zel a. Pathian chuan Balaama rilru hriain, ...zui mai rawh; mahse, ka hrilh che chauh i ti tur a ni, a ti a. Balaama chuan Moab mi liante chu a zui ta a. Pathian chu a thinur hle a, lo dang turin LALPA Vantirhkoh chu kawngah a dintir a. 2. Balaama leh Sabengtung (22:23-35)
23

Tin, sabengtung chuan LALPA vantirhkoh, khandaih kenga kawnga ding chu a hmu a; tichuan sabengtung chu kawng ata chu a peng a, ram lakah a kal a. Tin, Balaama chuan sabengtung chu kawnga lettir tumin a vua a. 24Tin, LALPA vantirhkoh chu grp huan pal leh pal inkr khuarah a ding a. 25Tin, sabengtung chuan LALPA vantirhkoh chu a hmu a, pal chu a va ngheng a, Balaama ke chu palah chuan a ngheng bet a; tichuan a vaw leh a, 26Tin, LALPA vantirhkoh chu piah leh deuhvah a kal a, hmun chep lai tak, ding lam emaw, vei lam emaw pawha penna awm lohhna lai takah a ding a. 27Tin, sabengtung chuan LALPA vantirhkoh chu a hmu a, Balaama chu a bawhpui ta a: tichuan, Balaama thin chu a lo alh ta a, a tiangin sabengtung chu a vua a. 28 Chutichuan, LALPAN sabengtung chu a \awngtir a, Balaama hnenah chuan Eng ka tih che nge, hetia vawi thum zet mi vuak tak? a ti a. 29Tin, Balaman sabengtung hnenah chuan, Min tihnawmnah avangin a ni: khandaih phei chu lo keng ila, ka tihlum tawh hial ang che chu, a ti a. 30Tin, sabengtung chuan Balaama hnenah, Tun thlenga i chuan fona i sabengtung ka ni lawm ni? Hetiang hian ka ti ngai che em ni? a ti a. Ani chuan, Ti ngai lo ve, a ti a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS
31

253

Tin, LALPAN Balaama mit chu a tihvarsak a, tichuan LALPA vantirhkoh khandaih kenga kawnga ding chu a hmu ta a, a kun a, hmaia lei siin a bawkkhup a. 32 Tin, LALPA vantirhkoh chuan a hnenah, Engati nge hetia vawithum tlawng i sabengtung i vuak? Ngai teh, ka hmaah hian i kal lohna tura i kal avangin lo dang tur chein ka lo chhuak a ni a: 33tin, sabengtung chuan min hmu a, ka hmaah vawi thum a peng a nih kha; peng lo phei sela chu ani chu tihlum si lovin ka tihlum hial ang che chu, a ti a. 34Tin, Balaama chuan LALPA vantirhkoh hnenah, Ka lo sual ta ni; mi dang turin kawngah i ding tih ka hre si lo va: chuvangin i lawm loh chuan ka kir leh mai ang e, a ti a. 35Tin, LALPA vantihkoh chuan Balaama hnenah, He mite hnenah hian kal la; amaherawhchu i hnena ka thu sawi tur chauh hi i sawi tur a ni, a ti a. Chutichuan Balaama chu Balaka mi liante hnenah chuan a kal ta a. Balaama chuan Pathian duh loh zawngin Moab mi lianho kha a zui ta a ni tih he thu hlawmah hian kan hmu a ni. LALPA vantirhkoh khandaih keng chuan Balaama kal zel tur \um thum ngawt dan a lo tum a. Balaama Sabengtung chuan a hmu a, Balaama erawh chuan a hmu ve thei lo va. Balaama chu a chhiahhlawh pahnihin an zui a. Sabengtung chuan LALPA vantirhkoh, khandaih keng, kawnga a hmuh chuan a peng ta thut mai a. Balaaman kawnga kal turin a tilui a, a vua a. Lalpa vantirhkoh chu grep huanpal leh pal inkar kawng laiah a lo ding leh a. Sabengtung chu pal nkin a kal a, Balaama ke palah a ngheng bet a. Balaama chuan a sabengtung chu a vaw leh a. Lalpa vantirhkoh chu kawng zim lai, inpelh hleih theih hauh lohna laiah a lo ding leh a. Sabengtung chuan a pu Balaama chu a bawhpui ta ngawt
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

254

a. Balaama chu a thinur hle a, Lalpan Sabengtung chu a \awngtir ta a. Thil sual eng nge ka tih vawi thum tlawng mi vuak tak le? a ti a. Balaama chuan, Min pawisa lo em alawm, khandaih phei chu keng ila, ka sat hlum hial tawh ang che, a ti a. Sabengtung chuan, I sabengtung, tun thleng pawha i chuanna reng \hin ka ni a, hetiang hian ka ti ngai em ni? a ti a. Ani chuan, Ti ngai lo ve, a ti a. LALPA chuan Balaama mit chu a tihvarsak a, khandaih kenga LALPA vantirhkoh, kawnga ding chu a hmu ve ta a, a kun a, hmaia lei siin a bawkkhup ta a. LALPA vantirhkoh chuan, Engtizia nge \um thum ngawt i sabengtung i vuak le : Ka duh loh anga i kal luih avangin kawnga dang tur chein ka lo thawk chhuak a ni. Sabengtung chuan min hmu a, \um thum min pelh a tum a, peng \hin lo se ka lo that mai ang che, ani erawh chu ka zuah ang, a ti a. Balaama chuan, Thil ka tisual a ni e, min lo dang turin kawngah i ding tih ka hre lo a ni; chuvangin, i lawm loh zawng ti ka nih chuan ka kir leh mai ang, a ti a. LALPA vantirhkoh chuan, Heng mite hi zui rawh, i hnena ka sawi chauh i sawi chhawng tur a ni, a ti a. Balaama chu Balaka mi liante rual chuan a kal ve leh ta zel a ni. 3. Balaka leh Balaama an intawk (22:36-41)
36

Tin, Balakan Balaama a lo kal tih a hriat chuan Arnon lama an ramri chin Moab khawpui thlengin a va hmuak a. 37 tin, Balaka chuan Balaama hnenah, |hahnemngai taka ko tur che in mi ka rawn tir ani lawm ni? Engati nge ka hnenah i lo kal duh loh? Mi ropui takah ka siam thei lo che em ni? a ti a. 38Tin, Balaama chuan Balaka hnenah, Ngai teh, hei ka lo kal ta a; engpawh mai sawi theihna reng reng ka nei em ni? Pathianin ka
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

255

kaa thu a dah chauh ka sawi dawn a ni, a ti a. 39Tichuan Balaama chu Balaka hnenah chuan a kal ta a, Kiriathuzot an va thleng a. 40Tin, Balaka chu bawng leh beramin a inthawi a, Balaama leh a hnena mi lian awmte chu a pe a. 41Tin, heti hi a ni a, a tuk zingah Balaka chuan Balaama chu a hruai a, Baala hmun sangahte chuan a chhohpui a, chuta tang chuan mipui awmna chin zawng zawng a hmu phak a. Helai thu hi Balakan Balaama a lo hmuahna leh a lo dawnsawnna thu a ni a. Balaka chuan a ram chin Arnon lui kam Ir-Moab khuaah Balaama chu a lo hmuak a. Thahnemngai takin ka rawn kohtir che a, engtizia nge i lo kal duh mai loh le? Mi ropui takah ka siam thei lo che em ni? tiin a lo chhuahchhal a. Balaama chuan, Ngai teh, ka lo kal na a, thu dang sawi thei em ka nih? Pathian min sawitir chauh ka sawi ang a ti a. Kiriat-huzot an thlen chuan Balaama leh a kalpui mi liante tan bawngpate leh berampate buatsaihin inthawina a hlan a, a sa an eiho va. A tukah chuan Balaka chuan Israel-te lan theihna hmun Bamot-baal-ah Balaama chu a hruai a. Balakan Balaama a lo hmuahna hmun Ir-Moab hi bung 21:15,28-a Ar khua tih nen khan thuhmun a nih a rinawm. Balakan inthawina a buatsaihna hmun Kiriathuzot hi a awmna tak hriat a ni tawh lo va, a awmzia chu Kawtthler Khawpui tihna a ni. Bamot-baal pawh hi Baal hmunsangte tihna a ni a. Baal biakna hmun atana tlang an hlan sawina a ni mai thei. Heng tlang a\ang hian Israel-te chu an lang thei a. Anchhe lawh a hlawhtlin theih nan anchhe dawngtu mihring emaw thil emaw chu 1 anchhe lawhtu hmuh phakah a awm ngaiin an hria a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

256

Kan zirlai changvawnah hian, Pathian chuan Balaama hnenah, An hnenah i kal tur a ni lo. Chu mite chu anchhia i lawh tur a ni lo: mal ka sawmte an ni e, a ti a. Mahse, a kal ta tho mai a, ngaihtuah zui tham tak awm theiin a lang.

Sawi ho tur Rawngbawl tura Pathianin min dahna hmun kalsana koh lohna lama mahni duhna leh chakna hmuna rawngbawl (Balaama ang hi) kan awm thei ang em? Awm ni ta ila engtia siam \hat tur nge ni ang?

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 253.

Balaka (22:2) Balaka tih hi bawlhlawh siamtu tihna a ni a, Zipora tih chu sava te tihna a ni thung. Media ho upate (22:4) Moab mite chuan Israel-hote an hlauh thu chu Midian hotute hnenah an hrilh a. Midian-hote hi Sinai tlang chhehvel leh Jordan lui chhak lamah awmhmun an khuar thu kan hmu a (Exod. 2:15-17), chuvangin Moab mite nen hian an \anrual a rinawm.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

257

Pethor (22:5,6) Pethor hi Beora fapa Balaama awmna khua a ni a, Euphrates lui kama awm a ni. Karkhemis bula Pitru nen ang khata ngaih a ni a, chu chu Moab a\ang mel zali vel zeta hla a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

258

ZIRLAI 31 BALAAMA HRILHLAWKNA


Chhiar tur : 23:1-26 Thu vawn : Ngai teh, malsawm turin thu ka hmu a, Mal a swm tawh a, ka tidanglam thei lo (23:20). Kan zir tawh ang khan, Moab lal Balakan Israel-te anchhe lawh turin Balaama a ko va. Balaama hi kal nghal mai lo mah se, Balakan a koh nawnnaah khan a kal ta a. Balaka chuan Israel-te lan theihna hmun Bamot Baal-ah a kalpui a. Balaama chuan maicham pasarih siamsak turin Balaka chu a ngen a. Nambar pasarih hi hmanlai a\angin nambar serh a ni a. |henkhat phei chuan Pathian namber ang hialin an ngai a ni. Maicham hi lunga siam a nih a rinawm. Balaama chuan Balaka chu Pathian hnen a\anga thuchah a dawn theihna tura Pathian hnena thil hlan tur bawngpachal pasarih leh berampachal pasarih siamsak turin a hrilh a. Bawngpa leh berampate hi Israel-ten inthawina atana ran an hlan zinga a hlu berte an ni a. Tunah hian Balaama hrilhlawkna hmasa pahnih kan zir dawn a ni. 1. Balaama hrilhlawkna hmasa (23:1-12)
1

Tin, Balaama chuan Balaka hnenah, Hetah hian maicham pasarih min siam la, bawngpa pasarih leh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

259

berampa pasarih min buatsaihsak rawh khai, a ti a. 2 Balaka chuan Balaama sawi ang chuan a ti a; tin, Balaka leh Balaama chuan maicham tinah chuan bawngpa pakhat leh beram pa pakhat an hlan a. 3Tin, Balaama chuan Balaka hnenah, I halral thilhlan bulah hian lo ding reng la, kei chu ka han kal hrang ang a; LALPA chu mi be turin a lo kal mai pawh a ni thei a, tin, mi hrilh apiang chu ka hrilh ang che, a ti a. Tichuan tlng kawlh velvulah a han kal a. 4Tin, Pathianin Balaama chu a lo tawk a; tin, ani chuan a hnenah, Maicham pasarih chu ka siam tawh a; tin, maicham tinah chuan bawgpa pakhat leh berampa pakhat ka hlan \heuh va, a lo ti a. 5Tin, LALPAN Balaama kaah chuan thu a dah a, Balaka hnenah chuan kir leh ta la, va sawi chhawng rawh, a ti a. 6Tichuan, a hnen lamah chuan a let leh ta a; tin, ngai teh, a halral thilhlan bulah chuan a lo ding reng a, amah leh Moab mi lian zawng zawngte nen. 7Tin, ani chuan thu chu a sawi ta a. Aram ata Balakan min hruai a, Chhak lama tlnga Moab lal chuan, Lo kal la, Jakob-ho anchhia min lawhsak rawh, Lo kal la, Israel-ho min demsak rawh, 8 Engtin nge Pathian anchhe lawh loh ka lawh ang? Engtin nge Pathian dem loh ka dem ang? 9 Lungpui chung a\angtein anni chu ka hmu si a, Tlng a\angtein anni chu ka hmu a, Ngai teh, hnam hrang daih an ni, Hnam dang zinga telh loh tur an ni. 10 Jakob-ho vaivut chu tunge chhiar thei ang a,

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

260

Israel-ho hmun lia \hena hmun khat chu tunge chhiar thei ang? Mi fel thih angin thi ve ila, Ka tawpna chu a tawpna ang ni se! a ti a. Tin, Balaka chuan Balaama hnenah, I mi tih dan hi engtizia nge ni? Ka hmlmate anchhe lawh turin ka hruai chia, hei, mal i sawm ta hlauh zawk si! a ti a. 12 Ani chuan a chhang a, LALPAN ka kaa a dah chu ka sawi ngei tur a ni lawm ni? a ti a.
11

Balaaman ti tura a hrilh angin Balaka chuan maicham pasarih a siamsak a. Balaama chuan puithiam hna a thawk a, Balaka chuan halral thilhlan a hlan a. Maicham tinah bawngpachal pakhat leh berampachal pakhat zel an hlan chuan Balaama chuan LALPA thu ngaichang turin a kal hrang a. LALPA chuan Balaka hnena sawi tur a hrilh a, Balaka hnenah chuan a kir leh ta a. Balaka leh Moab mi liante hnenah chuan Balaama chuan thu a chham chhuak ta a. Balaka beisei anga Israel-te anchhia lawh ta lo chuan malsawmna thu a chham chhuak ta zawk a; Israel thlahte tamzia, tiau vaivut anga tam, chhiar sen rual loh an nihna thu thlengin a sawi chhuak ta zawk a. Balaka chuan, Engtizia nge, ka hmelmate anchhe lawh turin ka pun che a, mal i sawmsak tak hlauh mai le? tiin a chhuahchhal a. Balaama erawh chuan LALPA hrilh ang chiah sawi tur a nih thuin a chhang a ni. Balakan Balaama thupuan \um hnihna a han hriat chuan Balaama hi eng mah sawi zui turin a duh tawh lo, Israelte anchhe lawh tura beisei chi a ni tawh lo. Chuvangin, mi thiam tam tak chuan Balaama chanchin kaltluang pangngai tak chu hetah hian tawp zui tur niin 1 an hria a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

261

Balaama hrilhlawkna thu chng 7-10-ah hian Balaama chuan Moab lal Balakan Israel fate anchhe lawh tura Aram (Suria) tlangram ata a koh thu a sawi hmasa te te a. LALPA anchhe lawh loh anin anchhia a lawh theih loh thu te, LALPA huat loh anin a huat theih loh thu te a chham chhuak ta a. Chu mai pawh ni lovin, Israel-te chu a hlanga awm tur an nih thu leh hnam dang ang an nih loh thute thlengin a sawi a. A tlangkawmna lamah phei chuan Israel thlahte tamzia Israel thlahte chu \iauvaivut anga tam an ni a, chhiar sen rual an ni lo; thil dik tih vanga thi ka nih chuan thlamuang takin a ni ka thih dawn ni, tiin a chham chhuak ta hial a ni. Balakan Balaama a chhuahchhalh leh pawh khan a tir a\ang renga LALPA thu ang chauh lo chu eng mah a sawi theih loh tur thu a lo sawi lawk vek tawh a. Balaka tan pawh tihngaihna vak a awm lo. 2. Balaama hrilhlawk vawi hnihna (23:13-26)
13

Tin, Balaka chuan a hnenah, Hmun dangah i kal leh teh ang, chuta tang chuan i hmu thei hlawm ang a; an awmna chin zawng zawng i hmu ang a, an za erawh chuan i hmu vek kher lo vang: chuta \ang chuan anchia min lawhsak ang che, a ti a. Tichuan Zophim-ho awmna Pisga chhipah a hruai chho va, maicham pasarih a siam a, maicham tinah chuan bawngpa pakhat leh berampa pakhat a hlan a. 15 Tin, Balaka hnenah chuan, Saw laia LALPA ka va biak hlanin i halral thilhlan bulah hian lo ding reng rawh, a ti a. 16Tin, LALPAN Balaama chu a lo tawk a, a kaah chuan thu a dah a, Balaka hnenah kir leh ta la, a hnenah va sawi chhawng rawh, a ti a. 17Tin, a hnenah chuan a va kal a, ngai teh, a halral thilhlan bulah chuan a lo
14

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

262

ding reng a, Moab mi liante pawh a hnenah chuan an awm ve a. Tin, Balaka chuan a hnenah, LALPAN eng nge a lo sawi? a ti a. 18Tichuan ani chuan thu chu a sawi ta a, Tho la, Balak, ngaithla rawh; Zipori fapa, ka thu ngai rawh: 19 Pathian chu dawt hmang mihring mai a ni lo, Lamlet hmang hringfa a ni hek lo. A sawi tawh chu a ti lo vang em ni? A lo sawi tawh chu a tipuitling lo vang em ni? 20 Ngai teh, malsawm turin thu ka hmu a, Mal a sawm tawh a, ka tidanglam thei lo. 21 Jakoba-ho khawlohna rng a hmu lo va, Israel-hovah chhiatna rng ka hmu hek lo. LALPA an Pathian chuan a awmpui a, An lal atan an hmang a ni. 22 Aigupta a\angin Pathianin a hruai chhuak hlawm, Sele tha ang mai an pu a, 23 Jakob-ho chungah dawi tna a awm lo. Israel-ho chungah dawivaihna a awm hek lo. Jakob-ho leh Israel-ho hnenah Pathian thiltih chu tihlan zel a ni. 24 Ngaiteh, mipuite chu sakeibakneipui angin an tho va, Sakeibaknei angin an zuang tho va, An sa seh an ei hma chuan an mu lawng An seh thisen an in hma chuan, a ti a.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS
25

263

Tin, Balaka chuan Balaama hnenah, Anchhia lawh hek suh la, malsawm hek suh, a ti a. 26Nimahsela Balaama chuan a chhang a, Balaka hnenah, LALPAN a sawi zawng zawng chu ka ti ngei tur a ni, tiin ka hrilh che a ni lawm ni? a ti a. Moab lal Balaka chu thinrim hle mah se, a beidawng duh chuang lo va. Israel fate anchhia a lawh theih nan, an lan tlem deuhna tur hmun Pisga tlang chhipa Zofin, khawthlirna hmunah Balaama chu a hruai leh ta a. Balaka hian a hma ang bawkin maicham pasarih a buatsaih leh a. Maichamah chuan bawngpachal pasarih leh berampachal pasarih a hlan leh a. Balaama chu LALPA thu hre turin a kal hrang leh ta a. LALPA thu a dawn hnu chuan a kir leh ta a. Balaka leh a mi liante chu Maicham bulah an la ding reng a. Balaka chuan, LALPAN eng nge a lo sawi? a ti a. Balaama chuan Israel-te chunga LALPA thil tum danglam lo leh Israel-te chu, an hnenah LALPA a awm avanga hneh rual loh an nih thu thlengin a chham chhuak leh ta mai a. Balaka chuan, Anchhia i lawh ngam loh pawhin mal chu sawmsak lul teh suh a ti a. Balaama chuan, Lalpan a hrilh ang chiah a sawi dawn tih amah ngei a lo hrilh tawh thu Balaka chu a hrilh a. Khang lai hunah khan, hrilhlawktuten an beisei ang thupuan tur an dawn hma chuan an bei hram hram \hin a, an inthawina hmunte pawh an insawn a, hmun dangah 2 \an an la leh \hin. Balaka pawh hian chu rilru chu a pu nghet hle niin a lang. Pisga tlang chhipa khaw thlirna hmun Zofin-ah Balaama kha a hruai leh a ni. Balaka beisei angin thil a thleng lo va. Balaama hrilhlawk vawi hnihnaah pawh hian a hrilhlawkna hmasa
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

264

kha a nemnghet sauh sauh zawk a ni. Balaama hian Moab lalpa chu a nu hming chhal meuhvin a ko va, Balak, tho la, ngaithla teh, Zipori fapa, ka thu hi bengkhawn teh tiin. Balaama thupuan chham chhuah kal zelah hian Pathian chu mihring anga daw mai mai lo, lamlet leh hni hne ngai lo, a sawi tawh chu hlen ngei \hin, tiin Pathian chu mihring ang mai mai a nih loh thu a sawi a. Chutiang Pathian chuan mal sawmsak turin min tir a, mal a sawm tawh chu keia st rual em ni? a la ti chho ta zel a. Jakoba tih hi Israel sawina a ni a. Israel chuan thil \ha lo a tawng dawn lo, harsatna a tawk dawn lo. LALPA an Pathian chuan a awmpui a, Aigupta ram a\anga hruai chhuaktu, an tan vengtu \ha tak, selechal ang a ni a, hneh rual a ni lo va, anchhe ngam loh a ni a ti a. Israel hlauhawmzia chu sakeibaknei nen a rawn tehkhin hial a ni. Vawiina kan zirlai hian, Pathianin ama mite mal a sawm a, a venhim \hinzia min tarlansak a. Abrahama kha Mesopotamia chuanchung, tlai khawhnua Balaama chen ve lehna hmuna a awm lai khan, LALPA chuan Abrahama hnenah, Hnam ropui takah ka siam ang che: mal ka sawm ang che a, i hming ka tithang ang a, malsawmna i ni ang. Malsawmsaktu che chu mal ka sawm ang a, anchhe lawhtu che chu anchhia ka lawh ang; khawvela hnam tinreng i zarah an nihlawh ang, (lehlin thar) a ti a (Gen. 12:2-3). Balaama hian hei hi a lo hre ve reng ni ngei tur a ni.

Sawi ho tur Hmanlai leh tunlai thleng pawhin Pathianin Ama mite chu mal a sawmin a venghim zel \hin a ni tih hi kan Mizoram dinhmun thlir tel chungin i han sawi ho teh ang u.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

265

END NOTES 1. 2. Martin Noth, Numbers, SCM Press Ltd. 58 Bloomsbury Street, London, 1968, p. 187. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 259.

Pasarih (23:1) Balaama chuan Balaka hnenah maicham pasarih siam a, chumi chungah bawngpachal leh berampachal pasarih ve ve hlan turin a hrilh a. Nambar pasarih hi hmanlai a\ang tawhin Juda-te ngaih danah chuan nambar thianghlim, Pathian nambar-a an ngaih a ni a. Hebrai hmingah pawh Eliseba (Pathian chu pasarih) tih te leh Jehoseba (Jehova chu pasarih) tih te a awm. Pasarih hi Pathian nambar nia an ngaih chhan nia lang chu hmanlaia van lam thil an hmuh theih ni leh thla leh planet panga te belhkhawm zat a nih vang a ni a. Chu chu Pathian thiltihtheihna lantirna a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

266

ZIRLAI 32 BALAAMA HRILHLAWKNA II


Chhiar tur : 23:27 24:25 Thu vawn : Nakin hnua a awm dn tr ka hmu a, Tn mai piah lam ka hmuhsak a; Jakoba a\angin arsi a lo chhuak ang a, Israela a\angin lal tiang a lo chhuak ang a, Moab ram tluanin a chhun tlang ang a, Setha thlahte a titlawm ang (24:17). Balaama hrilhlawkna kan zir tawhah khan hrilhlawkna hmasa leh hrilhlawk vawi hnihna kan zir a. Tunah hian Balaama hrilhlawk vawi thumna leh vawi lina kan zir leh dawn a ni. 1. Balaama hrilhlawk vawi thumna (23:27-24:13)
27

Tin, Balaka chuan Balaama hnenah, Hawh teh, hmun dangah ka hruai teh ang che; chuta tang chuan anchhia min lawhsak Pathianin a remti mial dah law maw, a ti a. 28Tichuan Balaka chuan Balaama chu thlaler zuk chhuk en Peor chhipah a hruai chho va 29tin, Balaaman Balaka hnenah chuan, Hetah hian maicham pasarih min siamsak la, bawngpa pasarih leh berampa pasarih min butsaihsak rawh, a ti a. 30Tin, Balaka chuan Balaama sawi ang chuan a ti a, maicham tinah chuan bawngpa pakhat leh berampa pakhat a hlan a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

267

24:1 Chutichuan, Israel-ho malsawmsak chu LALPA duhzawng a ni tih Balaaman a hriatin ni danga a tih ang khan dawi tna lam ti tura kal lovin thlaler lam a pan ta zawk a. 2Tin, Balaama chu a vanvadak a, Israel mite chu an hnam dan zir zela awm a hmu a; tin, Pathian thlarau a chungah a lo thleng a. 3Tin, thu chu a sawi ta a, Beora fapa Balaama Mit vr a, 4 Pathian thute hriaa, Engkimtitheia inlrna hmua Tlu bawkkhupa mit lo var ta chuan, 5 Aw Jakob-ho, in puan inte chu a va \ha em, Aw Israel-ho, in biak bkte chu! 6 Ruam angin a pharh duai a, Lui kama, huan ang, LALPA phun sasua ang, Lui kama, sidar thingte ang an ni. 7 Ruahtui tam tak a dawng ang a, Tui tamna hmunah thlai chite a ching ang. A lal chu Agaga aiin a ropui ang a; A ram chu chawimawiin a awm ang. 8 Aigupta ata Pathianin a hruai chhuak a, Sele tha ang mai an pu a, An hmlma, hnam dangte chu an ei zo vang a, An ruhte chu a tisawm dep ang a, An thalin an kap tlng ang. 9 An kun a, sakeibaknei angin an bawk a, Sakeibakneipui ang maiin; tunge ti tho ngam ang?
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

268

Malsawmtu apiang che u chu malsawmin awm sela, Anchhe lawhtu apiang che u chu nchhe lawhin awm rawh se, a ti, a ti a. Tichuan Balaama chuangah chuan Balaka thin chu a alh ta a; Balaka chuan Balaama hnenah , Ka hmelmate anchhe lawh turin ka ko chia, hei vawi thum zet mal i sawm ta a. 11Chuvangin i awmnaah kal bo daih rawh: ropui taka chawisan che ka rilruk a ni a; nimahsela, ngai teh, LALPAN chawisan che a dal ta a nih hi, a ti a. 12,13 tin, Balaama chuan Balaka hnenah, Balaka hian a in chu tangka leh rangkachaka khatin min pe dawn mah sela, a tha lam emaw, a chhe lam emaw, keima rilru puak chuak chuan LALPA thu piah lam chu engmah ka ti thei lo; LALPAN a sawi apiang chu ka sawi ang, tiin i mi tirhte hnenah pawh ka sawi reng a ni lawm ni?
10

Balaka chuan Balaama chu hmun dang, Peor tlang chhipah a hruai a. Chuta \ang chuan thlaler chu a lang thei vek a. Balakan hmun danga a hruaina chhan hi, chuta \ang chuan Pathianin heng mite hi anchhia i lawh a remti mahna, tiin a hruai a ni (23:27). Hmun dang a\ang chuan Pathianin Israel mite anchhe lawh a remtihpui mai a beisei ni ngei tur a ni. Pathian chu mihring ang mai ni ve turin a ngaihtuah a. Mihring rilru chu a danglamin a inthlak zung zung \hin a. Pathian mizia leh a duhzawng erawh chu a pangngai reng a ni. Balaama hrilhlawk vawi thumnaah hian, tih dan hmasate ang khan maicham pasarih Balaka chuan a siamsak leh a. Bawngpachal pasarih leh berampachal pasarih an hlan leh a. Maicham tinah bawngpachal leh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

269

berampachal pakhat ve ve an hlan \heuh a ni. Balaama chuan Israel-te chu LALPA chuan mal a sawm duh tlat tih a hriat chuan, a hma ang khan, LALPA rawn turin a kal hrang duh ta lo va. Thlaler lam chu a thlir a, Israelten a chi chia bk an inzar dul chu a hmu a. Chutih lai chuan Pathian thlarau chu a chungah a lo thleng a, a chham chhuak leh ta a. Chu chuan Balaka chu a tithinur leh ta hle mai a, a inhum ruh a, Ka hmlmate anchhe lawh turin ka pun che a, vawi thum lai mal i sawmsak vei maw? In khaw lamah haw vat rawh, ropui taka chawimawi che ka lo tum a, LALPA chuan a phalsak lo che a nih hi, a ti a. Balaama chuan, I mi tirhte hnenah, Balaka chuan a in khat tangka leh rangkachak min pe mah se, LALPA thu chu a chhia ka tih angin emaw, a \ha ka tih angin emaw ka tidanglam thei lo, LALPA min hrilh ang chu ka sawi ang, ka tih reng kha. Ka haw tang e, a ti a. Balaka chu a thinrim hle a, Balaama pawhin a tuar zo ta bik lo, an thinrim dun hle a ni. Balaka chuan lawmman pek a lo tiam tawhte pawh chu pek a nih loh tur thu a sawi nghal a. Balaama chuan a tir a\anga a thutiamah chuan amah chu a la rinawm reng a ni tih thu a sawi ve bawk a. Balaka thinrim pawh hi a wm hle a tihpui theih viau mai. Vawi thum an inrawnin an inruai a. Vawi thumnaah pawh anchhe lawh tura rawih khan mal a la sawm ta zel mai si a, Balaka a thinur hle hi, mihring rilru a\ang chuan a wm hle a ni. A chhan chu Israel-te inkhuarna hmun zauzia leh mawizia te, an awmna tur hmun lei \hatzia leh ruahtui dawng ram a nih thu te, an lal ropuizia te, an hmelmate tana an hlauhawmzia te Balaama hian a puang chhuak ta zel mai si a, Balaka tan chuan thinur loh rual a ni lo.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

270

Balaama hrilhlawk vawi thumna hmun hi Pisga ni lovin Peor tiin a sawi a. Hrilhfiahtu \henkhat chuan Pisga la ni thovin an ring a, a hmun sawn hian a hming thlak danglam ve hret nia ring an awm. Hei hian, an thu lakna hnar inang lo rem khawma siam remnaah an ngai a ni.1 Peor hi Pisga bul hnai tea awm nia ngaih a ni a, Baal an biakna hmun Beth Peor bula awm a nih a rinawm (Num. 25:3). Balaama hrilhlawkna hmasa leh a vawi hnihnaah kha chuan LALPA hrilh, LALPA hnen a\anga thu dawng niin kan hmu a. Tunah erawh chuan, Pathian thlarau a chungah a lo thleng a (24:2b) tiin kan hmu. Israel Zawlnei dangte thu dawn ang bawkin, zel angin a awm emaw, a tlu emaw a ni thei (I Sam 10:5f, 10f; 19:18ff; I Lal. 22:24). Thuthlung Hlui lamah chuan, Pathian Thlarau hi a mite chenchilh rengtu ni lovin hun rei lo t an chunga awma mite tichaktu leh thiltihtheihna petu nia ngaih a ni (Ror. 14:6; I Sam. 11:6; 10:10). 2. Balaama hrilhlawk vawi lina (24:14-25) Ngai teh, ka mite hnenah ka kal tawh ang a, hawh teh, heng mite hian tun hnua i mite chunga an tih dan tur ka hrilh teh ang che, a ti a. 15Tin, ani chuan thu chu a sawi ta a.
14

Beora fapa Balaama, Mit vara, Pathian thute hriaa, Chungnungbera hriatna hriaa, Engkimtitheia inlrna hmua, Tlu bawkkhupa mit lo var ta chuan, 17 Nakin hnua a awm dan tur ka hmu a, Tun mai piah lam ka hmuhsak a:
16

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

271

Jakoba a\angin arsi a lo chhuak ang a, Israela a\angin lal tiang a lo chhuak ang a, Moab ram tluanin a chhun tlng ang a, Setha thlahte a titlawm ang. 18 A hmlma thin Edom leh Seir te chu a chang ang: Israelte chan a \hat chhng zawng. 19 Jakoba a\angin tu emaw a lal ang a, Khuaa la awm chhunte chu a tiboral ang, a ti, a ti a. 20 Tin, Amalek lam a hawi a, thu chu a sawi a, Amalek chu hnam bul ber a ni na a, A ler lam chu boralna a ni, a ti a. 21 Tin, Ken lam a hawi a, thu chu a sawi a, I awmna hmun chu a nghet a, I bu chu lungpuia chheh a ni. 22 Mahse Ken chu a \iau vang a, Assur-hovin sala an hruai bo che thlengin, a ti. 23 Tin, thu chu a sawi leh a, Pathianin hetianga a tihin tunge nung thei ang le? 24 Mahse Kittim ram a\angin lawngte a lo thleng ang a, Assur an tihrehawm ang a, Eber an tihrehawm ang a, Ani pawh a boral ang, a ti a. Tichuan Balaama chu a tho va, a khaw lamah a haw ta a; Balaka pawh chu a haw ve ta a.
25

Balaama hrilhlawk vawi thumna Balakan a han hriat khan a thinrim nasa hle a. In khaw lamah haw vat rawh a ti kha a ni a. Balaama chuan a haw hmain Israel miten
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

272

nakin huna Moab mite chunga an thil tih turte a hrilh a (24:14 cf. Jer. 48:40ff). Hei hi Balaama thu hnuhnung a ni. Zawlnei thupuan angin Balaama chuan Balaka chu, a mite chunga thil lo thleng turte a hrilh a. Hrilhlawkna vawi thumna thu bul \anna 24:3,4 angin Balaama chuan, Chungnungbera hriatna hriaa a inti a ni. A dawt 24:1719-ah hian a sawi zawm zel a. Balaama hian hun hnuhnunga lal lo lang tur Jakoba a\angin arsi a lo chhuak ang a, Israela a\angin lal tiang a lo chhuak ang, tiin kan hmu a. Chu chuan Moab hote chu a la hnehchhiah ang. Balaama hrilhlawk vawi thumna 24:8,9-a sawi \haihna ang kha ni lovin, hei hi chu hrilhlawkna thupuan a ni. Israel hmelma Edom ram chu Israel-ho ta tur a ni a. Moab mite leh Edom mite chu Lalpan Israel-te lakah a venghim a (Deut. 2:4,5,9). Mahse, heng hnam pahnihte hian Israel-te chu unau anga an en loh avangin Abrahama hnena thuthlung Mal sawmsaktu che chu mal ka sawm ang a, anchhe lawhtu che chu anchhia ka lawh ang (Gen. 12:3; Num. 24:9) tih ang khan Lalpa venhimna hi a tawp dawn a ni. Jakoba a\angin arsi tih hian lal thar lo chhuak tur a sawi a. Arsi hian roreltu lal ropui tak a entir a, Lal tiang hian thuneihna a entir bawk a. He thu hian Lal Isua Krista lo pian tur thu, khawchhak mi fingten arsi a\anga an lo hriat kha min hriat chhuahtir a (Mat. 2:2), Davida thlah a\anga varparh arsi eng tak thute kha min hriattir bawk a ni (Thup. 22:16). Helai thu hi Mesia beiseina nghahchhan pawimawh tak zinga pakhat a ni. Israel-te lal hian \henawm ram Moab te, Edom ram te, Setha thlah te, Seir-ho te, Amalek mite leh Ken mite an hneh ang. Amalek chu hnam bul ber a ni tih hian Israel-te dova lo beitu hmasa a nihna sawina nia ngaih a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

273

Saula hun laiin hneh an ni a, Davidan a chhunzawm zel a ni (Exod. 17:8; I Sam. 15:7,8; 30:1-17). Amalek chu hnam ropui tak ni \hin mah se an chhe hlen ang a. Ken mite chu Assuria lalin salah a man dawn a. Assuria pawh chu Kittim kutah a tlu ang. Kittim chu Kupra sawina a ni.2 Balaama hrilhlawkna palina kan hmuh hian Israelte lo din chhuah hun tur a thlir a. Lal Davida huna rorelna pakhat hnuaia an awm hun tur, \henawm ramte an hnuaichhiah hun tur a thlir a ni.

Sawi ho tur Bible-in Balaama hi thil sual tih hlawk berin a ring a, thil tihsual hlawh ngainatu (II Pet. 2:15) tiin a sawi a. Kohhranho zingah Balaama anga thil dik tawk lova sum hmuh ngaina tlat kan awm thei ang em? Engtia tihbo tur nge ni ang?

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 268. Pierce and Washabaugh, The Book of Numbers in Interpreters Bible, Vol. II. New York, Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 262.

2.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

274

Peor (23:28) Balakan Israel-te anchhia lawh tura Balaama a tih vawi thumnaah chuan Peor tlangchhipah a hruai a, chuta \ang chuan Israel-te awmhmun khuarna thlaler chu a lang thei vek a ni. Peor hi khawi hmunah tak nge a awm tih mi thiamte pawhin an hre thei tawh lo va, ram chanchin zirtu \henkhat chuan Nebo tlang hmar lama Khirbet esh-sheikh-Jayil khu niin an ngai. Pathian thlarau a chungah a lo thleng a (24:2) A hma lamah kha chuan Pathianin Balaama hnena mumangah emaw, angel hmangin emaw, a kaa a thu dahin emaw a inpuang a, tunah erawh chuan a thlarau chu a chungah a thlentir thung. Zawlneiin Pathian pawlna a dawn dan hi a thlarau ta zawk hle a ni. Tlu bawkkhupa mit lo var ta (24:16) Heng lai changa a tluk thu a sawi hian Balaama chuan Pathian inlarna chu khuma a mut laiin a hmu tihna a ni thei a; tin, Pathian ropuinain a chhun thlu tihna a ni thei bawk a, chu bkah thlarauvin a hnehzia a sawina a ni thei bawk. Arsi (24:17) Arsi hi lal hmingthang takte chhiahchhiahna lar tak pakhat a ni a, kristiante hunah phei chuan Messia chhinchhiahna atan Arsi hi hman a ni. Isua lo pian tur thu pawh kha arsi hmanga puanzar a ni a (Mat. 2:2), Isua chu Davida thlah, arsi ng tak leh varparh a nih thu kan hmu bawk (Thup. 22:16).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

275

Edom, Seir (24:18) Edom-ho hi Esauva thlahte an ni a, Seir hi an chenna ram hming sawina a ni a, Edom chu a mi chengte sawina a ni. Eber (24:24) Eber tih hi Septuagint (LXX) lamah chuan Hebrai tia dah a ni a. Tute sawina nge a nih hriat a ni tawh lo. A awmzia chu kal kaiho emaw kal tlangho emaw tihna a ni a, Euphrates lui kal knho sawina niin a lang.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

276

ZIRLAI 33 MOAB RAMA BAWHCHHIATNA LEH PHINEHASA HMALAKNA


Chhiar tur : 25:1-18 Thu vawn : Puithiam Arona fa Eleazara fapa Phinehasa hian ka thik anga an zinga a thikna chuan ka thinurna chu Israela thlahte lak ata a tikiang ta a, tichuan ka thikna chuan Israela thlahte chu ka tiboral lo vang (25:11). Bung 25-ah hian Israel fate chuan Jordan luikam khawchhak lam Jeriko zawn, km. 16 vel chauhva hla Sittim hmunah awmhmun an khuar a.1 Helai hmun hi Kanaan ram enthla tura Mosian mi sawm leh pahnih a tirh chhuahna hmun kha a ni. Sittim hmuna an awm lai hian Pathian duh loh zawng takin an awm a, nasa takin Pathianin a hrem a. Phinehasan \an a la a, heng chanchin hi Moab rama bawhchhiatna leh Phinehasa hmalakna tiin kan zir dawn a ni. 1. Peor hmuna Israel-te bawhchhiatna (25:1-5)
1

Tichuan, Israel-ho chu Sittim-ah an awm a, tin, Moab-ho fanute chu an pwl ta hlawm a: 2an pathiante hnena an inthawinaahte chuan an sawm a; tichuan an ei a, an pathiante chu chibai an bk ve a. 3Tin, Israel-ho chuan Peor hmuna Baal chu an pawm ve ta a; tichuan Israelho chungah LALPA thin chu a alh ta a. 4Chutichuan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

277

LALPAN Mosia hnenah, Mipuite hotu zawng zawng chu hruai la, LALPA thinurna \ihbaiawm tak mai chu Israelho chung ata a kian theih nan chhun engah LALPA hmaah awhhlumtir rawh, a ti a. 5Tin, Mosian Israel-ho roreltute hnenah chuan, Peor hmuna Baal pawm apiangte chu tihlum vek rawh u, a ti a. Israel-te Sittim ruama an awm lai chuan hnam dang hmeichhia, ram pawn mi, Moab nulate nen mipat hmeichhiatna kawngah zalen takin an khawsa a. Moab nulate chuan an pathian Baal Peor biakna ruaithehahte an sawm a, an ei ve ta zel mai. Chutiang a lo nih takah chuan Peor hmuna an pathian biak Baal, milem pathiante chu chibai an buk a, an be ve ta zel a. Chu chu LALPA chuan a haw hle a ni. Hetianga Moab nulate nen zalen taka an khawsa a, an pathian Baal te an be ve ta zel hi Balaama hlawhtlinna niin hrilhfiahtu tam takin an ngai a ni. Thuthlung Thar lamah hian Balaama chanchin langsar takin kan hmu a. Kawng dik chu an pensan a, an bo ta. Besora fapa Balaama kawng an zawh ta. Ani chuan thil sual tih hlawk berin a ring a (II Pet. 2:15) tih te, tangka min Balaama sualna kawngah chuan an tlan a (Juda 11) tihte leh In zingah mi thenkhat Balaama zirtirna vuan tlat in awm. Ani chuan Balaka chu Israel fate hruai sual dan a zirtir a, Israel fate chu milem biakna sa ei tur leh inngaihna suala tlu turin a hruai a (Thup. 2:14) titein kan hmu. Israel miten Peor hmuna Baal an be ve ta mai hi LALPA chuan a haw hle a ni. Baal hi lei thatna pathian tam tak khaikhawmna hming a ni a. Heng Baal pathiante hi ram bung hrang hrangah an bia a. Peor hi Baal biakna hmun a ni a. He hmun hi Balakan Balaama a hruaina hmun kha a ni. Helai hmunah hian Moab mite pathian
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

278

langsar ber pakhat Chemos-a pawh an biak ngei a rinawm. Mosia hnenah heng mi Baal be ve maitute hi vantlang hmuh turin, chhun engah khaihlum turin a hrilh a. Mosia thupek angin Israel hotute chuan Peor hmuna Baal betute chu thah vek tur an ti a. Hei hi LALPA thinurna \ihbaiawm tak chu Israel-ho zing a\anga a kian theih nana tih a ni. 2. Phinehasa \hahnemngaihna avanga Pathian malsawmna (25:6-15)
6

Tin, ngai teh, Israela thlahte zinga mi pakhatin inbiakna puan in kawngkaa an \ah lai takin Mosia mit hmuhah leh Israel-ho pungkhawmte mithmuhah Media hmeiche pakhat a chhngte hnenah a rawn hruai a. 7Tin, puithiam Arona fa Eleazara fapa Phinehasan a han hmuh chuan pungkhawmho zing ata chu a tho va, fei a chuh a; 8 tin, Israel mi chu puan in chhngah chuan a um lut a, Israel mi nen an pahnih chuan a chhun tlang a, hmeichia chu a pumah. Chuti chuan Israel thlahte chunga hremna chu a reh ta. 9Chumi hremnaa thite chu 24,000 an ni. Tin, LALPAN Mosia a bia a, 11Puithiam Arona fa Eleazara fapa Phinehasa hian ka thik anga an zinga a thikna chuan ka thinurna chu Israela thlahte lak ata a tikiang ta a, tichuan ka thikna chuan Israela thlahte chu ka tiboral lo vang a. 12Chuvangin Ngai teh, ka inremna thuthlung chu a chungah ka thlung ang a; 13tin, amah leh a hnua a thlahte tan kumkhaw puithiam nihna thuthlung a ni ang a; a Pathian tan a thik a, Israela thlahte tan inremna a siam avangin, ti rawh, tiin. 14Israel mi an thah, Midia hmeichhia nena an thah tak hming chu Zimria, Simeon-ho zinga an chhngkaw puipa Salua fapa
10

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

279

a ni a. 15Tin, Midia hmeichia an thah taka hming chu Kozbi, Zura fanu a ni: ani chu Midia-ho chhngkaw zinga an hotu a ni. Helaiah hian LALPA tana Phinehasa \hahnemngaihzia kan hmu. Pathian thinurna nasa tak avanga Israela thlahte biak bk kawta an tah laiin, Mosia mithmuhah leh Israel pung khawmhote mithmuhah Israel thlahte zinga mi pakhatin Media hmeichhe pakhat (Moab nula tiin Mizo Bible lehlin tharah hian a sawi a), a chhungte hnenah nupui atan a rawn hruai lut ngawt mai. Phinehasan a hmuh chuan fei a chuh a, a um zui nghal a. Israel mi leh hnam dang nula a hruai chu, an pahnihin an dulah a chhun tlang a. Tichuan Israel-ho zinga hri leng chu a tawp ta a. Hri leng avanga thi chu mi singhnih leh sangli an tling hman a ni. Hei hi Tirhkoh Paula chuan mi singhnih leh sangthum niin a sawi thung (I Kor. 10:8). Mitthi zat hi chawhrualin hnam tina mi sanghnih vel emaw \heuh thi hman ang an ni a. Aigupta an chhuahsan a\anga Kanaan ram an vah vel chhunga tuarna nasa ber a ni. Midia hmeichhe pakhat tih hi hrilhfiahtu dangte pawhin Midian nula niin an sawi hlawm. Moab-ho leh Midian-ho hi Israel-te bei tura \ang rual kha an ni a (22:47). Midiana hi Sari thih hnua Abrahaman a nupui Keturi laka a fa a ni a (Gen. 25:1-4). Mosia nupui Zipori pawh kha Midian mi a ni (Exod. 2:16-22). Moab-ho leh Midianhote hian Israel fate hi an do rawn a. Heng hnam dangte nena inneih pawlh a, an pathian Baal biak ve tak zelte hi Lalpan a haw hle a, hripuiin a hrem a ni. Mahse, Phinehasa \hahnemngaihna avangin Israel fate chuan malsawmna an dawng leh ta a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

280

Phinehasa hi Arona tupa, Eleazara fapa a ni. A pu Arona a thih khan, a pu kha a pa Eleazara chuan a thlk a, Eleazara chu Puithiam lal a lo ni ta a, amah Phinehasa pawh hian a pa dinhmun chu luah chho ve ta zel in puithiam a lo ni ve ta a. Chu mai ni lovin a thlah kal zelah puithiam lalber an awm dawn a, puithiam lal fapa a lo ni bawk nen. Phinehasa hming awmzia hi Aigupta \awngin mihang tihna a ni. LALPA tana Phinehasa \hahnemngaihna chuan LALPA a tilawm a. Israel mite laka a thinur a lo dai ta a, a tiboral vek ta lo. LALPA chuan Phinehasa tan leh a thlahte tan Puithiam nihna thu a thlung ta a. Heta thuthlung tih hi thutiam tihna anga ngaih a ni. Phinehasa chuan Israel-te an sual avanga thi tur a chhanhim tak avangin LALPA chuan amah leh a thlahte tan kumkhaw puithiam nihna thuthlung a siam a ni tih kan hmu. Phinehasan Israel mi, hnam dang nula nupui atana rawn hawntu, fei laa, a bka zui lut a, a chhun hlum thu hi Juda-te thurochhiah chuan, an mu dun lai a chhun tlang niin a sawi.2 Puithiam chet dan atan chuan mak kan ti viau mai thei a. Amaherawhchu, khatih lai hunah kha chuan puithiam leh Levia chite hian, Israel fate awmna hmun vawn thianghlim thu-ah leh biak bk venhim leh vawn thianghlim chungchangah nasa takin mawh an phur a. Israel-te zinga thil \ha lo lo thleng thei, a \ul a nih chuan, mi nunna laksak thlengin an mawhphurhna hian a keng tel niin a lang. Thil sual titute chu an zing ata tihboral tur an ni. 3. Midian-ho bei tura fuihna (25:16-18)
16

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 17Mida-ho chu bei ula, titlawm rawh u: 18Peor hmunah an bum che u a, hrem
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

281

tak Midia-ho milian fanu Kozbi an thah tak chungchang thuah in chungah thil dik lo tak an tih avang hian, tiin. Helai thu tawi te a\ang hian Midian ho bei tura fuihna chak tak kan hmu a. An beihna chhan tur pawh a sawi fiah a. Israel fate bumtu an nih avanga tu tlawm der turin LALPAN Mosia a fuih a ni. Bung 31 lamah an inbeihna chanchin nasa zawk kan la hmu leh dawn a ni. Vawiina kan zirlaiah hian ringtute hi chauvin chak lo hle \hin mah ila Pathian chu a rin tlk a, a sipai huaisente chu nasa takin a thuamin a m zui zl a ni tih kan hmu.

Sawi ho tur Ringtute min titlu nasa bertu, Krista pasal\ha huaisen tak takte pawh titlawmtu chu mipat hmeichhiatna hi niin a lang a. Kohhranhovin kan tuar nasatzia sawi ho ila, engtia \an lak tur nge tih hi i han sawi ho nghal teh ang u.

END NOTES 1. Philip J. Budd, Word Biblical Commentary : Numbers, Word Books, Publisher, Waco, Texas, 1984, p. 279. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 288.
www.mizoramsynod.org

2.

NUMBERS

282

Sittim (25:1) Sittim tih hi a awmzia chu Acacia thing tihna a ni. Sittim ruam hi Jordan chhaklam, Tuipui thi a\anga hmarchhak lama awm a ni. Kuzbi (25:15) Midian nula, Phinehasan a thah tak chu Zura fanu Kozbi a ni a, lehlin tharah chuan Kusii tiin dah a ni a, a awmzia chu bumtu tihna a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

283

ZIRLAI 34 CHHIARPUI |UM HNIHNA


Chhiar tur : 26:1-65 Thu vawn : Israel thlahte pungkhawmho zawng zawng chu, kum sawmhnih achin chung lam, a chi chiin Israel rama ralkai chin zawng zawng chiar vek rawh u, tiin, a ti a (26:2). Numbers buah hian chhiarpui neih chanchin \um hnih kan hmu a. Hei hi a bu hming put chhan nia sawi pawh a ni reng a ni. Chhiarpui chanchin kan hmuh hi a danglam hle a. Sipai chhiarpui (military census) a ni zawk mah wm e. Israel fate chu Aigupta a\angin Kanaan ramtiam pan turin an kal chhuak a. Thlaler zin kawng an zawh tak tak hmain Sinai tlangah Chhiarpui hmasa an nei phawt a. Ramtiam an panna kawngah ral do thei tur mi eng zat nge awm tih hriatna turin, an hun hmasaah an inching fel phawt a. Tunah erawh chuan ramtiam Kanaan lut turin an inbuatsaih ta a. Aigupta a\anga chhuakhote kha chu an thi zo a ni tawh mai a. An dinhmun inhre chiang turin Chhiarpui (sipai chhiarpui) LALPA thupek angin an nei leh dawn ta a. He Chhiarpui \um hnihna hi vawiina kan zir tur chu a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

284

1.

Chhiarpui neih dan tur (26:1-4)


1

Tin, hremna a reh hnuah chuan heti hi a ni a, LALPAN Mosia leh puithiam Arona fapa Eleazara chu a bia a, 2Israela thlahte pungkhawmho zawng zawng chu, kum sawmhnih achin chung lam, a chi chiin Israel rama ralkai chin zawng zawng chiar vek rawh u, tiin. 3Tichuan Mosia leh puithiam Eleazara chuan Jeriko zawn, Jordan kam, Moab phaiah anniho chu an bia a, 4Mipuite chu kum sawmhnih achin chung lam chhiar rawh u, tiin. LALPAN Mosia leh Aigupta ram atanga lo chhuak Israela thlahte hnena thu a pek ang khan. Sittim hmuna hremna hripui leng a reh hnu chuan LALPA chuan Mosia leh puithiam Eleazara chu Israel mi, mipa kum sawmhnih chin zawng zawng, a chi chiin chhiar vek turin a ti a. Chhiarpui an neihna hmun hi Jeriko zawn, Jordan lui kam, Moab phai ruama an awm lai a ni. Midian-ho bei tur leh Kanaan ram la turin ral kai zawng zawng chhiar vek tur a ni. Chhiarpui hmasaa Mosia leh Arona puitu tur hnam tin zinga mi pakhat, chhungkaw puipa zel an awm ang kha tun \umah chuan an awm lo. Chhiarpui hmasa a\ang khan kum sawmli dawn lai a lo liam ta a. Chhiarpui \um hnihna hian \hangtharte pawimawhna leh an hmabak hna pawimawhzia a tarlang a ni. Chhiarpui pahnihte hian, indona lam an hawi ve ve a. Chu bkah hnam hrang hrang dinhmun hriat chianna tur a ni bawk. 2. Chhiarpuia hnam hrang hrangte dinhmun (26:5-51)
5

Israela fa tir Reubena: Reubena fapate: Hanok-ho chhngkaw zinga mi Hanoka: Palu-ho chhngkaw zinga mi Palua: 6Heezron-ho chhngkaw zinga mi Hezrona,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

285

Karmi-ho chhngkaw puipa Karmia. 7Hengho hi Reubenho chhngkua an ni:chhiar tling zawng zawng chu 43,730 an ni. 8Palua thlah; Eliaba. 9Tin, Eliaba thlahte; Nemuela, Dathana, Abirama an ni. Heng Dathana te leh Abirama te hi an ni, LALPA an beih laia Mosia leh Arona beitu Kora pwla tel pungkhawmho thlahte chu: 10tin, chumi pwl an thih lai chuan leiin a ka a ang a, Korate nen chuan a lem tlng a, meiin mi zahnih leh sawmnga a lem \um khan; tichuan chhinchhiahna an lo ni ta a. 11 Amaherawhchu Kora fapate chu an thi lo. A chhngkua kuain Simeona thlahte: Nemuela thlahte Nemuel-ho. Jamina thlahte Jamin-ho: Jakina thlahte Jakin ho:13Zera thlahte Zera-ho: Saula thlah te Saul-ho an ni. 14Hengho hi Simeona thlahte chu an ni a, 22,200 an ni.
12

A chhngkua kuain Gada fapa te Zephona thlahte Zephon-ho; Hagi thlahte Hagi-ho: Sunia thlahte Suni-ho: 16 Oznia thlahte Ozni-ho: Eria thlahte Eri-ho: 17Aroda thlahte Arod-ho: Arelia thlahte Areli-ho. 18Hengho hi an chhiar dan anga Gada fapate thlahte chu an ni a, 40,500 an ni.
15

Tin, Juda fapate, Era leh Onana : Era leh Onana chu Kanaan ramah an thi a. 20 Tin, Juda thlahte chhngkaw kal dan chu hetiang hi a ni: Sela thlahte Selaho: Pereza thlahte Perez-ho: Zera tlahte Zera-ho an ni: 21 tin, Pereza thlahte chu : Hezrona thlahte Hezron-ho: Hamula thlahte Hamul-ho an ni. 22Hengho hi an chhiar dan anga Juda fapate thlahte chu an ni a, 76,500 an ni.
19

A chhngkua kuain Iskara thlahte: Tola thlahte Tola-ho: Pua thlahte Pu-ho: 24Jasuba thlahte Jasub-ho:
23

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

286

Simrona thlahte Simron-ho an ni. 25Heng hi an chiar dan anga Isakara fapate thlahte an ni, 64,300 an ni. A chhngkua kuain Zebulana thlah te: Sereda thlahte Sered-ho: Elona thlahte Eleon-ho, Jaleela tlahte Jaleel-ho an ni. 27Heng hi an chhiar dan anga Zebulunho thlahte chu an ni a, 60,500 an ni.
26

A chhngkua kuain Josepha thlahte: Manasea leh Ephraima. 29Manasea tlahte: Makira thlahte Makir-ho: tin, Makiran Gileada a hring a; Gileada thlahte Gileadho an ni. 30Heng hi Gileada thlahte an ni: Iezera thlahte Iezer-ho: Heleka thlahte Helek-ho: 31Asriela thlahte Asrielho: Sekema thlahte Sekem-ho: 32Semida thlahte Semidaho: Hephera thlahte Hepher-ho an ni. 33Tin, Hephera fapa Zelophehada chuan fapate nei lovin fanute a nei a: Zelophehada fanute hming chu Malai te, Novai te, Hoglai te, Milkai te, Tirzai te an ni. 34Hengte hi Manasea thlahte an ni. An chhiar zawngte chu 52,700 an ni.
28

Heng hi a chhngkua kuain Ephraima thlahte an ni. Suthela thlahte Suthel-ho: Bekera thlahte Beker-ho: Tahana thlahte Tahan-ho an ni. 36Tin, heng hi Suthela thlahte an ni. Erana thlahte Eran-ho an ni. 37Heng hi an chhiar dan anga Ephraima thlahte chhngkua an ni a, 32,500 an ni. Heng hi an chhngkaw indawt dan ang zela Josepha thlahte an ni.
35

A chungkua kuain Benjamia thlahte: Bela thlahte Bela-ho: Asbela thlahte Asbel-ho: Ahirama tlahte Ahiramho. 39Sedhuphama thlahte Supham-ho. Huphama thlahte Hupham-ho an ni. 40Tin, Bela thlahte chu Arda leh Naamana an ni: Arda thlahte Ard-ho: Naamana thlahte Naaman-ho an ni. 41Heng hi an chhngkaw indawt dan
38

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

287

ang zela Benjamina thlahte an ni: tin, an chhiar zawngte chu 45,600 an ni. Heng hi a chhngkua kuain Dana thlahte an ni: Suhama thlahte Suham-ho an ni. Heng hi an chhngkaw indawt dan ang zela Dana thlahte an ni. 43Suham-ho thlahte zawng zawng an chhiar dan ang chuan 64,400 an ni.
42

Heng hi a chhngkua kuain Asera thlahte: Imnaa thlahte Imna-ho; Isvia thlahte Isvi-ho: Beria thlahte Beriaho an ni. 45Beria thlahte: Hebera thlahte Heber-ho; Malkiela thlahte Malkiel-ho an ni.
44

Asera fanu hming hu Seri a ni. 47Heng hi Asera fapate tlahte an chhiar zawngte chu an ni a, 53,400 an ni.
46

A chhngkua kuain Napthtalia thlah te; Jazeela thlahte Jazeel-ho: Gunia thlah-te Gunia-ho: 49Jezera thlahte Jezer ho: Silema thlahte Silem-ho an ni. 50Heng hi an chungkaw indawt dan ang zela Naphtalia thlahte an ni: an chhiar zawngte chu 45,400 an ni.
48

Heng hi Israela thlah an chhiar zawngte chu an ni a, 6,01,730 an ni.


51

Chhiarpuia hnam hming ziak indawt dan hi Chhiarpui hmasa ang deuh vek kha a ni a. Ephraim leh Manase kha tun \umah hian Manase leh Ephraim tiin a dah thung a. Bung 26:51-ah hian hnam pum pui belhkhawm a tarlang a. Chhiarpui hmasaah 6,03,550 (1:46) an ni a, Chhiarpui \um hnihnaah hian Israel mipa, kum sawmhnih chin chung lam ral kai zat chu mi 6,01,730 an ni a, mi 1820-in an tlem zawk a ni. Chhiarpui hmasa leh hnuhnung leh an punna/kiamna tarlang ila:
www.mizoramsynod.org

NUMBERS Chhiarpui Hmasa (1:20 46) 46,500 59,300 45,650 74,600 54,500 57,400 32,200 40,500 35,400 62,700 41,500 53,400 6,03,550 Hnam hming Chhiarpui Hnuhnung (26:5 51) 43,730 22,200 40,500 76,500 64,300 60,500 52,700 32,500 45,600 64,400 53,400 45,400 6,01,730 Punna/ Kiamna -2,770 -37,100 -5,150 +1,900 +9,800 +3,100 +20,500 -8,000 +10,200 +1,700 +11,900 -8,000 -1,820

288

Reuben Simeon Gada Juda Isakar Zebulun Manaseh Ephraim Benjamin Dan Asera Naptalia TOTAL

Hnam hrang hrang dinhmun en hian thlalera kum sawmli dawn an vah velnaah khan hnam sarih tlema an pun \heuh laiin, hnam nga erawh chu an pung lo tih kan hmu a. A pum puia an dinhmunah pawh, pun lam pan lovin, mi 1,820 laiin an tlem zawk a ni. Tlem langsar zual chu Simeon hnam an ni a, anmahni zatve aia tamin an kiam a, Manasea hnam, Benjamin hnam leh Asera hnamte hi an pung tam deuh. An tlemna langsar tak tak 25:6-9 & 16:49-ah te kan hmu. 3. Hnam hrang hrangte ram pek dan tur (26:52-56)
52

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 53Hengho hi an tam lam ang zelin ram hi semsak tur a ni. 54A tam deuhte chu
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

289

ram i pe tam ang a, a tlem deuhte chu ram i pe tlem ang a: chhiar dan ang chuan ram pk \heuh tur a ni. 55 Amaherawhchu thumvawrin ram chu sem tur a ni: an pute hnam hming indawt dan ang zelin ram chu an chang ang. 56 Thumvawr ang zelin ram chu a tam leh a tlemte hnenah sem a ni ang. Chhiarpui an neih hi indona lam hawi leh ral do thei tur zat hriatna a nih laiin, hnam hrang hrangte ram tiama ram pek dan tur hriatna atan a pawimawh hle a ni. Hnam hrang hrangte kha, a tam deuhvin ram an chang zau deuh ang a, a tlem deuhvin an chang zim deuh dawn a ni (26:53,54). An thlahtu hmingin an chan tur ram chu \hum vawra sem tur a ni (26:55,56). Ram sem hi Mosia dam lai leh Moab-a an awm laia sem a nih a rinawm (Ror. 1:1-3). A lehlamah chuan ram sem hi Kanaan ram luh hnu a nih ngei a rinawm thei bawk (Jos. 14:1ff). 4. Levia chite a hrangin an chhiar (26:57-62)
57

Tin, heng hi Levi-ho a chhngkua kuain chhiarte chu an ni. Gersona thlah te Gerson-ho: Kohatha tlahte Kohath-ho: Meraria thlahte Merari-ho an ni. 58Hengho hi Levia tlahte an ni: Libna thlahte, Hebrona thlahte, Mahlia thlah te, Musia thlah te, Kora thlahte an ni. Tin, Kohatha chuan Amrama a hring a. 59Tin, Amrama nupui hming chu Jokebedi, Levia fanu. Aigupta rama Levia laka piang a ni a, tin, ani chuan Amrama lakah Arona leh Mosia leh a farnu Miriami a hring a. 60Tin, Arona chuan Nadaba te, Abihua te, Eleazera te, Ithamara te a hring a. 61Tin, Nadaba leh Abihua chu LALPA hmaa hman loh tur chi mei an hman lai khan an thi a. 62Tin, chhiar zawng zawng mipa thla khat achin chung lam zawng zawng chu 23,000 an ni. Israel mite zinga ram sem chang ve tur an nih loh avangin Israel mite zingah chhiar an ni lo va.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

290

Chhiarpui hmasaah khan Levia chite kha ral do ve lo tur, biak bk enkawl lama mawh phur an nih avangin a hrangin an chhiar a (1:47ff; 3:14ff). Chhiarpui tum hnihnaah pawh hian, ram chanpual nei lova an mawhphurhna hna pawimawh tak kha chhunzawm zel tur an ni a, a hrangin an chhiar a ni (26:62). Levia thlahte, mipa, thla khat chin chung lam an chhiar chin chu mi 23,000 (singhnih leh sangthum) an ni a. An hming erawh chu, ram sem ve loh an nih avangin Israel khawchhiarbuah telh ve loh an ni. Chhiarpui hmasaah mi 22,000 an ni a (3:39), tunah hian mi 23,000 an ni (26:62). 5. Tlangkawmna (26:63-65)
63

Hengte hi a ni Jeriko zawn, Jordan kam, Moab phaia Israela thlahte chhiartu Mosia leh puithiam Eleazeran an chhiarte chu.64Sinai thlalera Israel mite Mosia leh puithiam Aronan an chhiarte kha pakhat mah awm an awm tawh lo. 65LALPAN, Thlalerah an thi ngei ngei tur a ni, a lo ti tawh si a. Jephunea fapa Kaleba leh Nuna fapa Josua lo chu tumah dam an awm tawh lo. Chhiarpui \um hnihna hi Israel fate bul \an thar lehna a ni a. |hanghlui an liam a, \hangthar Israel-te kutah Kanaan ram hneh tur leh ram luah tur hi a awm a. Chhiarpui hmasaa mite kha Kaleba leh Josua chauh lo chu tu mah dam an awm tawh lo. Israel fate hi an hma lam pan zel tura an inbuatsaih thara an inen chian a ngai a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

291

Sawi ho tur Kristiante hian Indona Thianghlim puang ve dawn ta ila, engtia tih tur nge ni ang? Sawi tur kan neih apiangte i han sawi ho teh ang u.

END NOTES Ram sem dan (26:52-56) Lalpan Mosia hnenah Israel thlahte hnenah ram sem dan tur chi hnih a hrilh a; an hnam tam dan azira sem leh \humvawra sem te a ni. A lan danah mai chuan hengte hi inkalhin a lang thei a; nimahsela, ngun zawka kan ngaihtuah chuan heng ram sem dan chi hnihte hian Pathian thuneihzia a tilang. Pathian chu \humvawrah pawh thuneitu a nihzia a lantir (Thuf. 16:33).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

292

ZIRLAI 35 RAM INROCHUN DAN LEH HRUAITUA JOSUA RUAT THU


Chhiar tur : 27:1-23 Thu vawn : Tin, a chungah a kut a nghat a, Mosia hmanga LALPAN a sawi ang khan thuneihna a pe ta a (27:23). Bung 27-ah hian Kanaan ram lut tura inbuatsaihna kal zel kan hmu a. Chutah chuan hmeichhiaten ram chanpual an neih ve theihna dan leh hruaitu ropui Mosia chu Kanaan ram tiam lut ve lo tura Lalpan a lo tih tawh avangin amah thlaktu atana Josua ruat a nih thu kan hmu a. Tichuan, ram inrochun dan leh hruaitua Josua ruat thu kan zir dawn a ni. 1. Ram pek leh inrochun dan (27:1-11)
1

Tin, Josefa fapa Manasea thlah, Makira chu mi fa Gileada, chu mi fa Hephera fapa Zelophehada fanute chu an lo kal a: a fanute hming chu : Malai te, Novai te, Hoglai te, Milkai te, Tirzai te a ni. 2Tin, inbiakna puanin kawngkaah Mosia leh puithiam Eleazera leh milianho leh pungkhawmho zawng zawng hmaah chuan an va ding a. 3Thlalerah khan kan pa a thi a, LALPA bei tura pung khawm pwl, Kora pwlah khan a tel ve lo va: nimahsela ama sual avangin a thi a, fapa a nei lo va. 4Fapa a neih
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

293

loh avang maiin engah nge kan pa hming chu a thlahte zing ata a bo vang? Kan pa unaute zingah chanvo min pe ve rawh u, an ti a. 5Tin, Mosian an thu chu LALPA hmaah a thlen a. 6Tin, LALPA chuan Mosia a bia a, 7 Zelophehada fanute chuan an tidik a ni: an pa unaute zingah chanvo i siam ngei tur a ni a, an pa chanvo chu i pe tur a ni. 8Tin, Israela thlahte hnenah, Mi, fapa nei lova a thih chuan a ro chu a fanute in pe tur a ni. 9Tin, fanu a neih loh chuan a ro chu a unaute in pe tur a ni. 10 Tin, unaute a neih loh chuan a ro chu a pa unaute in pe tur a ni. 11Tin, a pain unaute a neih loh chuan a ro chu a laichin in pe ang a, anin a khawm ang a: tin, LALPAN Mosia thu a pek angin Israela thlahte tan dan thupk nghet a ni ang, tiin sawi rawh, tiin. Helai thu hlawmah hian Zelofehada fanuten ram chanpual an neih ve theihna tur ngaihtuahin inbiakna bk kawngkaah Mosia te, puithiam Eleazara te, hruaitute leh pung khawmho hmaah an lo kal a. An pa Zelofehada khan fa mipa nei lovin fanu panga a nei a, amah a thi tawh bawk si a. An pa thi taa khan unau mipa, a hmun rawn luah a, unau thi tana tih tur tihsaktu a nei lo a ni mai thei (Deut. 25:5-10). An pa hming kha chhungkaw chhiarna zinga a bo bik lohna turin, an pa chhungte zingah ram chanvo siamsak ve turin an rawn dil a ni. Zelofehada fanute hian an pa hminga ram chanpual an neih ve loh chuan, an pa hming hi a bo vang vang tawh dawn tih an hriat avangin zah pawh dawn lovin an rawn dil ve a ni. An unau hming hi Malaii, Novaii, Hoglaii, Milkaii leh Tirzaii te an ni. Mosia chuan chu thu chu LALPA hnenah a thlen a. LALPA chuan, Zolofehada fanute thu hi a dik e, an pa unaute zingah chanvo tur ram in pe ve tur a ni; an pa
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

294

chan ai chu chang rawh se a ti a. Hemi bkah hian Israel fate tan LALPA chuan dan kalhmang fel tak a siamsak nghal a. Mi fapa nei lovin thi sela, a ram chu a fanuin a chang tur a ni. Fanu a neih loh chuan a unauten an nei ang. Unau a neih loh chuan a pamiten an chang ang; pami a neih loh chuan a laichin chhung hnaiin a chang ang a, a nei hlen ang tiin. Heng Zolofehada fanu hmingte hi bung 26:33-ah khan hmar lam Gilead-a cheng niin an lang a; helaiah hian fanute ram chan ve dan leh ro an khawm ve theih dan tur ruahmanna hrim hrim angin an lo lang a. Eleazara ngei pawh fapa nei lovin fanu chauh nei niin I Chronicles 23:22-ah a lang bawk. Zelofehada fanuten, an pa Kora sualnaa an inhnamhnawih ve loh thu an sawi hi anmahni thiamthu sawi vena ni ngeiin a lang. A chhan chu Israel fate zinga thil sual lian tak titute chu an hnam zing a\anga tihboral, an hming paih bo daih thlenga thil awm thei a nih vang a ni. Fapa nei lote tana an fanuten an pa ro an khawm theihna dan hi khang lai hunah khan hnam dangte zingah chuan a awm tawh reng a ni. Zelofehada fanute hi an thil dilah an hlawhtling hle. 2. Mosia aiawh tura Josua ruat thu (27:12-23)
12

Tin, LALPAN Mosia hnenah, Abarim tlngah khian han chho la, Israela thlahte ka pk tur ram han thlir rawh. 13Tin, i han hmuh zawh chuan i unaupa Arona chu a chipuite hnenah hruai a ni ang bawkin nang pawh hruai i ni tawh ang. 14Zin thlalera pungkhawmho an phunnawi laia an mithmuhah tuiah khan mi chawimawi tura ka thupk che kalha i hel avang khan, a ti a. (Chung chu Zin thlalera Kades-a Meriba tuite chu a ni). 15Tin, Mosian LALPA a bia a, 16,17LALPA, nunna zawng zawng hnar Pathian chuan, LALPA mi pungkhawmte chu vengtu nei lo beram anga an awm loh nan pungkhawm chunga
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

295

hotu, an hma hruaia, anmahni hruai chhuaka hruai luttu tur ruat rawh se, tiin. 18Tin, LALPAN Mosia hnenah, Nuna fapa, mi rilru nei tak Josua chu hruai la, a chungah i kut nghat la, 19puithiam Eleazara leh pungkhawmho hmaah dintir la, an mithmuhah thuneihna pe rawh. 20Tin, Israela thlah pungkhawmho zawng zawngin a thu an awih theih nan thuneihna hlan rawh. 21Tichuan ani chu puithiam Eleazara hmaah a ding ang a, anin LALPA hmaah Urim hmangin thu a la ang a, a thuin an chhuak ang a, a thuin an lut ang, amah leh Israel thlah zawng zawngte, pungkhawmho zawng zawng nen, a ti a. 22Tin, Mosia chuan LALPA thupk ang chuan a ti a: Josua chu a hruai a. Eleazara leh pungkhawmho zawng zawng hmaah chuan a dintir a: 23tin, a chungah a kut a nghat a, Mosia hmanga LALPAN a sawi ang khan thuneihna a pe ta a. Chang 12 - 14-ah hian Mosia chu Abarim tlangah chho tur leh chuta \anga Israel mite Lalpan a pk tur ram Kanaan thlr turin Lalpan a ti a. Abarim tlang hi Tuipui Thi hmar tawpa tlng dung inpharh Jordan lui khawchhak lama awm a ni. Kanaan ram a luah ve theih dawn loh avangin a thih hmain Lalpan a thlirtr a ni a, Hmanah Mosian Kanaan a thlir a, Luah zo lovin Lal thuthlung a phur a tiin hlaahte pawh kan sak kha. Mosia tan chuan a lunglenthlak ngawt ang le! A unaupa Arona lah a thi tawh bawk si. Tunah chuan Mosia hun a thleng ve dawn ta. Lalpan a buatsaih mek a, amah pawh a inbuatsaih hlein a rinawm. Israel fate thlalera tlu hlum tate ang kha ni lovin, Mosia chu a thih hmaa Kanaan ram tiam thlir Lalpan a phalsak a ni (27:12-14). Helaiah hian Abarim tlang tia sawi a nih laiin Deuteronomy 3:27 & 34:1-ah chuan Moab lal Balakan Balaama hrilhlawk vawi hnihna a hruaina hmun Pisga tlang niin an tarlang thung
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

296

a. Deuteronomy 3:23-28 kan en chuan Mosia hian ram tiam luh ve hram hi a dil a; mahse, LALPA chuan a rilru a tidanglam lo. Chang 15-17-ah hian Mosia chuan LALPA hnenah amah thlaktu tur, Israel mipui hma hruaia an hnung dal \hintu tur berampu \ha ruatsak turin a ngen a. LALPA chuan a chhang nghal a (27:18-21; cf. Deut. 3:28). Nuna fapa Josua, pa rilru nei tak chu hruai la, a lu-ah i kut nghat ang che. Puithiam Eleazara hnenah an hma ngeiah i aiawhtuah ruat rawh tiin tih dan tur a hrilh nghal a. Lu chunga kut nghah hian aiawh tura ruatna a taka lantirna a ni a, pung khawmho hmaa tih hian mipuiin an pawm theihna tura anmahni mipui hmuh lai ngeia mawhphurhna inhlan hi Thuthlung Hlui hun lai a\ang daih tawh khan an lo hmang tawh a ni tih min hriattir a. Heng hi Kohhran Inkhawmpuia Chairman emaw Moderator-te emaw inthlakna pawh hi Thuthlung Hlui hun lam a\anga kan rochun chhoh zel pawh a niin a rinawm. Chang 21-22-ah hian puithiam Eleazara mawhphurhna chin leh Josua mawhphurhna chin a thliar fel a. An \an dun dan leh thawh dun dan tur a sawi fiah a. Mosia leh amah thlaktu Josua inan lohna lo lang chu, Mosian inhmachhawna Pathian a biak \hin laiin Josua erawh chuan puithiam Eleazara kal tlangin Pathian duhzawng, a remtih leh tih lohte a hre thei dawn chauh a ni. Puithiam Eleazara hian Pathian a rawnna hmanrua chu Urim leh Thumim a ni a. Hei hi Puithiam lalber kawr wm bela chuang \hin a ni a (Exod. 28:30). A hmanna tur chu ai enna anga, zawhna pawimawh Pathianin a chhan dan tur hriat theihna tur a ni (cf. I Sam. 14:41). Lungphek pahnih, pakhatah Ni emaw |ha emaw a chuang a, a dangah Ni lo emaw |ha lo emaw a chuang a ni awm e.1
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

297

Bung 26 lamah khan Israel fate kha Chhiarpui neiin an indin thar leh a, ram tiam lut turin an inbuatsaih thar leh a ni. Bung 27:1-11-ah hian ram inrochun dan tur siam fel a ni a. Bung 27:12-23-ah hian hruaitu thar Josua ruatna thu kan hmu zui nghal bawk a. LALPA thupek ang chuan Josua lu chungah Mosia chuan a kut a nghat a, a aiawhtu atan a ruat ta a ni.

Sawi ho tur Israel fate Pathianin a hruainaah hian, sakhuana leh ram rorelna hi a kal kawp tlat a. Hruaitu thar Josua leh puithiam Eleazara te in\awiawm tawn dan tur pawh fiah taka tarlan a ni a. Kan ram ah hian tun aia \ha zawka Kohhran leh Politics in\anpui tawn dan tur han sawi ho teh u.

END NOTES 1. Lushai Theological Book Series No. 12, Bible Dictionary. The Regional Theological Literature Committee, Mizo Dist., Assam, 1971, p. 563

Chanvo min pe ve rawh u (27:4) Helaiah hian Zelofehada fanute chuan an pa a thih tak avang leh unau mipa an neih ve loh avangin Mosia leh hruaitu dangte hnenah an chanvo tur ram an dil thu kan hmu a. Hei hi a chhan chu hmanlai a\angin Juda-te danah chuan mipa fate hnenah chauh ro an sem \hin a (Gen. 27; Deut. 21:15-17; Lk. 15:11-32). Tin, inthlahchhawnna thuah pawh hmeichhe lam an
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

298

chhui ngai lo. Hmeichhiate chu anmahnia ding hrang lovin pate emaw, an pasalte emaw thuneihna hnuaiah an intulut \hin. Abarim (27:12) Abarim tih chu saw tah emaw piahah emaw tihna a ni. Hruai chhuak a, hruai luttu tur (27:17) Hei hi a awmzia chu Israel-te hruaitu tur chuan an thiltih engkimah bul a \an ang a, a tawp thlengin a kaihruai \hin tur a ni. A bik takin indona hmunah hetiang tak hian an mite an kaihruai \hin tur a ni. Lu-a kut nghat (27:18) Lu-a kut nghat hian thuneihna leh dinhmun inhlanchawn a entir. Urim leh Thumim (27:21) Bible-a footnote-a a lan ang hian Urim leh Thumim hi lungman tam chi a ni a, aienna atana Puithiam lalber chauhvin a hman tur a ni a, a hman dan chiah hriat a ni tawh lo. Hemi hmang hian an awm dan tur leh tih dan tur kawng hrang hrangah Pathian duhzawng an ngaichang \hin.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

299

ZIRLAI 36 PATHIAN HNENA THILHLAN I


Chhiar tur : 28:1-31 Thu vawn : 1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte chu thu pe la, an hnenah, Ka chaw ka tana rimtui meia thilhlan, ka hnenah thilhlan chu a hun tak zel \heuhvah in hlan tur a ni, ti la (28:1,2). Bung 28 & 29-ah hian mipuiin Pathian an biakna thilhlan chi hrang hrang kan hmu a. Pathian biakna thilhlan hrang hrangte chu a hun indawt dan ang deuhvin fel takin a dah a. Kum khat chhunga Kohhran Ni pawimawh kan nei thluah ang deuh hian kum khat chhunga an sakhaw hun pawimawha Pathian hnena thilhlan hrang hrang, Pathian an biakna chanchin kan zir dawn a ni. Ni tina thilhlan te, Sabbath nia thilhlan te, thla thara thilhlan te, Chhang dawidim telh loh kuta thilhlan te, Pentikos Kta thilhlan te, Kumthar Kta thilhlan te, Tlanna Nia thilhlan te, Bwkte Kta thilhlan te kan zir dawn a. Mipui chanvo neihnate tarlan a ni a, mi mal thilhlan chhui tel a ni lo. Thilhlan hrang hrangahte hian buhbl thilhlan, in tur thilhlan etc. thil dang hlan tel turte nen an hlan \hin. Vawiinah chuan bung 28 chhunga Pathian hnena thilhlan kan hmuhte kan zir dawn a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

300

1.

Ni tina thil hlan turte (28:1-8)


1

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte chu thu pe la, an hnenah, Ka chaw ka tana rimtui meia thilhlan, ka hnenah thilhlan chu a hun tak zel \heuhvah in hlan tur a ni, ti la. 3Tin, an hnenah, Hei hi meia thilhlan LALPA hnena in hlan tur chu a ni; beram no a pa, kum khat mi, sawisel bo, ni tin, pahnih, halral thilhlan hlan reng atan. 4Beram no pakhat chu zingah in hlan ang a, pakhat chu tlai lamah in hlan ang a, 5chhangphut thilhlan atan chhangphut dip mi epha hmun sawma \hena hmun khat, hriak sawr hin hmun lia \hena hmun khata chawhpwlh nen. 6LALPA tana meia thilhlan, rimtui atana Sinai tlnga ruat halral thilhlan hlan reng tura kha a ni. 7Tin, beram no pakhat hlannaa in tur thilhlan chu, hin hmun lia \hena hmun khat a ni tur a ni: LALPA tana uain, in tur thil hlan chu hmun thianghlimah i bun chhuak tur a ni. 8Tin, beram no pakhat chu tlai lamah i hlan tur a ni: zing lama chhangphut thilhlan ang leh chu mia in tur thilhlan ang bawk chu LALPA tana rimtui atan meia thilhlan chu i hlan tur a ni. A thu hmasa lamah hian Thuthlung Hlui hun hmasa lama Pathian an rin dan leh hriat dan kan hmu a. Chutah chuan Pathian chu mihringte ang bawka eia in \hin niin sawi a ni. A hun tak zelah buhbl thilhlante chu Pathian hnena hlan \hin tur a ni a. Buhbl thilhlan chu a lawm zawng tak, rimtui a tih zawng tak hlan \hin tur a ni. Judate Pathian biak danah hian ni tina thilhlante hi a pawimawh bulpui ber pakhat a ni. Heng ni tina thilhlan tih hi halral thilhlan leh buhbl thilhlan te a ni ber a. Ni tin beramno a pa pahnih, kum khat vela upa, hmelhem lo a ni tur a ni a. Zing lam leh tlai lamah pakhat ve ve Pathian hnenah an hlan \hin tur a ni. Buhbl thilhlan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

301

chhangphut kg. khat an hlan tel ang a, in tur thilhlan uain litre khat an hlan tel bawk tur a ni a; uain chu hmun thianghlim maicham hnuaiah bun tur a ni. Ni tina Pathian hnena thilhlan hian an hnam pum pui nun a kaihruai hle a. Heng thilhlante hi Sinai tlanga an awm laia bul \an anga ngaih theihin a lang a (28:6; cf. Exod. 29:38ff). Thuthlung Hlui leh Thuthlung Thar inkar huna Antiochus Epiphanes IV, B.C. 165 huna tihduhdah lai khan ni tina Pathian hnena thilhlan an tih theih loh avangin hrehawm an ti hle a, an martar phah \euh a ni. Ni tina thilhlan hian Israel mipuite chu ni khatah vawi hnih tal Pathian a biak tir ziah a ni. Heta \ang Kohhran chhungkaw tinin ni tin vawi hnih tal Chhungkuaa Pathian biakho \il zua a zir chhuah theih awm e. 2. Sabbath Ni-a thilhlan (28:9,10)
9

Tin, chawlhniin beram no, a pa kum khat mi sawiselbo pahnih leh chhang phut thilhlan atan chhangphut dip mi epha hmun sawma \hena hmun hnih hriaka chawhpwlh leh chu mia in tur thilhlan nen i hlan tur a ni: 10hei hi chawlhni apianga halral thilhlan reng leh chu mia in tur thilhlan tiam lova halral thilhlan hlan tur chu a ni. Sabbath Ni-a thilhlan hi ni tin thilhlan baka hlan tur a ni a. Ni tina thilhlan pangngai hlan thovin Sabbath ni chuan beramno a pa pahnih, kum khat vela upa, hmelhem lo leh buhbl thilhlan chhangphut \ha chi kg. hnih, Olive hriak nena chawhpawlh leh uain thilhlante hlan tur a ni. Sabbath Ni apianga thilhlan tur hi ni tina thilhlan let a nih ber mai chu. Ezekiel 46:4,5-ah chuan Sabbath Ni-a lalin halral thilhlan a rawn lak chu beramno hmelhem lo
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

302

paruk leh berampachal hmelhem lo pakhat a ni a. Berampachal hlan rual hian chhang phut hriak nena pawlh sa hlan tel nghal a ni a. Sabbath Ni-a thilhlan hi Ezekiela hun hma lam chuan khauh taka hman a ni lo niin a lang a. Mumal taka kalpui theih hun chu sal tang chhuah hnu niin a rinawm (cf. Neh. 10:33; II Chro. 8:13; 31:3). Kohhran hmasa pawhin kar khatah vawi khat tal LALPA niah Lalpa Zanriah an kilho \hin (Tirh. 20:7; I Kor. 16:2). 3. Thla thara thilhlan (28:11-15)
11

Tin, in thla thar apiangah LALPA tan halral thilhlan in hlan tur a ni; bawngpa tir pahnih leh berampa pakhat leh beram no a pa kum khat mi sawisel bo pasarih: 12 tin, bawngpa tinah chhangphut thilhlan atan chhangphut dip mi, hriaka chawhpawlh epha hmun sawma \hena hmun thum; tin, beram pakhatah chhangphut thilhlanah chhangphut dip mi hriaka chawhpawlh hmun sawma \hena hmun hnih; 13tin, beram no tinah chhang phut thilhlanah chhangphut dip mi, hriaka chawhpwlh hmun sawma \hena hmun khat: hei hi halral thilhlan rimtui LALPA tan meia thilhlan a ni. 14 Tin, an in tur thilhlan chu bawngpa pakhatah uain hin chanve a ni ang a, berampa pakhatah hin hmun thuma \hena hmun khat, beram no pakhatah hin hmun lia \hena hmun khat: hei hi kum tluana thla tin, halral thilhlan a ni. 15Tin, LALPA hnena sual thawi nan kelpa pakhat in hlan tur a ni; halral thilhlan hlan reng leh chu mia in tur thilhlan tiam lovin. Chang 11-15-ah hian thla thar ni apianga LALPA hnena halral thilhlan dan tur kan hmu a. He thla thar Kut hi Israel-te zingah an hman \anna a hma hlein a lang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

303

(cf. I Sam. 20:5; II Lal. 4:23; Isa. 1:13; Amos. 8:5; Hos. 2:11). Mahse, Mosia lehkhabu pangaah, helaiah chauh hian a hman dan kan hmu. Sabbath nia thilhlan ang deuh khan, thla thar nia thilhlan bawngpatuai pahnih, berampachal pakhat, beramno a pa pasarih te hi ni tina thilhlan belhchhahna niin a lang (28:15a). Hemi bkah hian sual thawina thilhlan atan kelpa pakhat LALPA hnena hlan bawk tur a ni (28:15b). Thla thar nia thilhlan hun hi chhungkuaa Pathian biakna hun \ha a ni a (I Sam. 20:5-6; II Lal. 4:23). Hemi ni hian an sumdawnna pawh an chawlhsan vek a ni (Amos. 8:5). 4. Chhang dawidim telh loh kta thilhlan (28:16-25)
16

Tin, thla khatna ni swm leh ni li ni chu LALPA Kalhlen kt a ni. 17Tin, chu mi thla ni swm leh ni nga ni chu ruai ni a ni ang: ni sarih chu chhang dawidim telh loh ei tur a ni ang. 18Ni khat ni chuan inkhawmpui thianghlim a awm ang a; eng hna mah in thawk tur a ni lo va; 19meia thilhlan halral thilhlan erawh chu LALPA hnenah in hlan tur a ni; bawngpa tir pahhnih leh berampa pakhat leh beram no a pa kum khat mi pasarih: in ngaiha sawiselbo a ni tur a ni; 20chhangphut dip mi, hriaka chawhpwlh, an chhangphut thilhlan nen: bawngpa pakhatah hmun sawma \hena hmun thum; berampa pakhatah hmun sawma \hena hmun hnih; 21beram no pasarih chu beram no pakhatah hmun sawma \hena hmun khat a ni tur a ni; 22tin, in tana inremna siamna turin sual thawi nan kelpa pakhat. 23Heng hi zinga thilhlan, halral thilhlan hlan reng tiam lovin in hlan tur a ni. 24Hetiang hian LALPA tana rimtui, meia thilhlan ei tur chu ni tin, ni sarih in hlan tur a ni: halral thilhlan hlan reng leh chu mia in tur thilhlan tiam lovin. 25Tin, a ni sarih ni chuan inkhawmpui thianghlim in nei ang a, eng hna mah in thawk tur a ni lo.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

304

An hnam kut ropui ber pakhat Chhang dawidim telh loh kt hi an kum thar thla khatna Nisan (March-April) thlaah an hmang a. Chhang dawidim telh loh kt hi Kalhlen kt nen a inzawm a, kt pakhat anga sawi theih a ni hial awm e.1 LALPA chawimawi nan Kalhlen kt chu thla hmasa ber Nisan ni sawm leh panga niin ktpui, Chhang dawidim telh loh kt hmang \anin, ni sarih chhung chhang dawidim telh loh chauh ei tur a ni. Ni hmasa berah inkhawmpui urhsun an hmang ang a, a ni sarih niah an hmang leh ang. Anmahni hna pangngai an thawk tur a ni lo. Ei tur thilhlan atan bawngpatuai pahnih, berampachal pakhat leh beramno pasarih hlan tur a ni a. Hemi rual hian buhbl thilhlan bawngtuai pakhat zelah kg. hnih, beramno pakhat zelah kg. khat hlan tel bawk tur a ni. Sual thawina thilhlanah kelpa hlan tur a ni bawk a. Heng hi tuk tin thil hlan \hin baka hlan tur a ni. Kalhlen kt leh Chhang dawidim telh loh kt an hmanna chhan hi Aigupta bawih a\anga an chhuah hriat rengna a ni. Pharaoa tihduhdahna Aigupta ram a\anga an chhuah lai khan chhang chu dawidim telh hman pawh a ni tawh lo va, dawidim tel lovin chhang (chaw) an ei a ngai a. Kha Pathian chhan chhuahna ropui tak kha an hriat reng nan Kalhlen kt leh Chhang dawidim telh loh kt hi an hmang a ni. 5. Pentikos kta thilhlan (28:26-31)
26

Tin, in chawlhkar kut, in buh thar tirh kt LALPA tana thil thar chhangphut thilhlan in hlan ni pawhin inkhawmpui thianghlim in nei ang a; eng hna mah in thawk tur a ni lo va: 27LALPA tana rimtui halral thilhlan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

305

erawh chu in hlan tur a ni; bawngpa tir pahnih, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pasarih; 28an chhangphut thilhlan, chhangphut dip mi hriaka chawhpawlh, bawngpa pakhatah hmun sawma \hena hmun thum, berampa pakhatah hmun sawma \hena hmun hnih, 29beram no pasarih, beram no pakhat \heuhvah hmun sawma \hena hmun khat: 30in tana inremna siam nan kelpa pakhat nen (in ngaiha sawisel bo ani tur a ni). 31Halral thilhlan hlan reng leh chu mia chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan tiam lovin in hlan tur a ni. Chawlhkar kt tih leh Pentikos kt tih hi thil thuhmun, sawi dan hrang mai niin a lang. Helai hlawm thupui atan hian Pawl kta thil hlan tur tia dah a nih laiin Mizo Bible lehlin tharah chuan Pentikos kta thil hlan tur tiin a dah a. He kutah hian halral thilhlanah bawngpatuai pahnih, berampachal pakhat, beramno pasarih hlan tur a ni a. Buhbl thilhlanah chhangphut hriak pawlh bawngpatuai pakhatah kg. thum zel, berampachal pakhatah kg. khat leh a chanve, beramno pakhatah kg. khat zel hlan tel tur a ni. Sual thawina thilhlanah kelpa pakhat hlan tur a ni bawk. Ni tina halral thilhlan bkah heng hi uain thilhlan nen hlan \hin tur a ni. Pentikos kt hi Kalhlen kt a\anga ni 50-na a nih avangin Grik \awng hmang Juda-te chuan Pentikos kt (Ni sawmngana kt) an ti a. He kt hi hlimna kt a ni a. Buh thar hmasa hlanna kt, Mizo Bible-ah chuan Pawl kt tih a ni. Hlimna kt a nihna chhan hi Aiguptaa hrehawm taka an sal tanna chhilh bo zawnga an hman vang pawh a ni thei bawk. Chhungkuaa hlim taka hman tur a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

306

Kan zirlai Pathian hnena thilhlan tih hian Pathian biakna (Worship) pawimawhzia min hriattir a. A huhova Pathian biak pawimawhna a tarlang a. Pathian \ihna leh a tana inpekna chuan insengso taka Pathian hnena inhlanna a keng tel tihte min zirtir bawk.

Sawi ho tur Kan zirlaiah hian Ni tin, hapta tin, thla tin, kum tluanin Pathian hnena thilhlan a awm chho reng mai a. Pathian hnena thilpek chungchangah hian, Kan Kohhran hian kan ti lutuk deuh tawh, kan ti nge; Kan la ti tawk lo, kan ti?

END NOTES 1. Rev. H. Zalawma, Thuthlung Hlui Hrilhfiahna: Leviticus, 2001, Puitling Sunday School Zir, SL&PB, PRESCOM, 2000, p. 304.

Rimtui meia thilhlan (28:2) He thu hi Bible lehlin tharah chuan A lawm zawng tak tia dah a ni a. Meia hal tel tur thilhlan chi sawina a ni ber. Ni tin thilhlan/Halral thilhlan (28:3) Ni tin hal ral atan beramno a pa pahnih, kumkhat vela upa, hmelhem lo hlan turin Lalpan Israel-te chu thu a pe a. Ni tin halral thilhlan hlan tura a tih nachhan hi Exodus 29:45-46-ah hetiang hian kan hmu; Israel mite zingah chuan ka cheng ve ang a, an
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

307

Pathian ka ni ang. An zinga ka tel ve \hin nan Aigupta ram ata ka hruai chhuak a, kha Pathian, LALPA kha ka ni tih an hria ang; LALPA, an Pathian ka nih hi, tiin (lehlin thar). Halral thilhlanah hian bawngpa, berampa, kelpa, sawiselbo an hlan \hin a. Miretheite chuan \huro emaw, parva emaw an hlan \hin. Halral thilhlan chu ni tin, zing lam leh tlai lama tih \hin a ni a. Maichamah ran thisen an theh tih chauh lo chu a puma hal ral tur a ni. Pathian biak nan, a hnena ngaihdam dil nana tih a ni. Halral thilhlanah hian inthawina hlantu leh inthawina lo dawngtu Pathian inpumkhatna leh inremna chu a laipui ber a ni. Halral thilhlan chu Pathian tana rimpui, pawm tlak a nih ngei a ngai. Inthawina hlantuin mawh a phur lian hle a, rawngbawltu puithiamten mawh an phur lian hle bawk. Numbers 28 & 29-ahte hian, hun indawt dan ang a, kum khat chhunga an sakhaw hun pawimawha Pathian hnena thil hlan hrang hrang kan hmu a. Kan hmuh hmasak ber chu ni tina thil hlan tur halral thilhlan thu hi a ni. Chawlhkar Kut (28:26) Chawlhkar Kut hi Thlaithar Kut (Exod. 23:16) tia sawi a ni bawk a. Heta barli thar tih hian an thar ni tak lam ai mahin Lalpa hnena an hlan ni sawina zawk a ni. Chawlhkar Kut hi Buhseng Kut, Pentikos Kut ti te pawhin an sawi bawk \hin (Exo. 23:16; 34:22; Lev. 28:15-21; Num. 28:26-31; Deut. 16:9-12). Chhang
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

308

dawidim telh loh kut an hman a\anga ni sawmngana, Sivan (May-June) ni 6-ah an hmang a, ni khat awh a ni. Hun kal zelah chuan, Judaten Sinai tlanga Mosia dan lak hriatrengnaah an ngai a. Thuthlung Thar lamah chuan, Thlarau Thianghlim lo thlen ni angin kan lo hre ta a. Chawlhkar Kut tih ai chuan Pentikos Ni tiin kan hre lar ta a. Chawlhkar Kut hi rah thar hmasa hlanna ni a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

309

ZIRLAI 37 PATHIAN HNENA THILHLAN II


Chhiar tur : 29:1-40 Thu vawn : Tin, thla sarihna, ni swm leh ni nga niin inkhawmpui thianghlim in nei ang a; eng hna mah in thawk lo vang a, LALPA tan ni sarih in kut tur a ni (29:12). Tun \umah hian Pathian hnena thilhlan chungchang te, kum thar kt thilhlan te, Tlanna Nia thilhlan te leh Bwkte kta thilhlante kan zir dawn a ni. 1. Kum thar kt thilhlan (29:1-6)
1

Tin, thla sarihna, a ni khat ni chuan inkhawmpui thianghlim in nei ang a; eng hna mah in thawk tur a ni lo: in tan tawtawrwt ham ni a ni tur a ni. 2LALPA tana rimtuiah halral thilhlan in hlan ang a; bawngpa tir pakhat, beram pa pakhat, beram no a pa kum khat mi sawisel bo pasarih; 3an chhangphut thilhlan, chhangphut dip mi hriaka chawhpwlh, bawngpa pakhatah hmun sawma \hena hmun thum, berampa pakhatah hmun sawma \hena hmun hnih, 4beram no pasarih, pakhat \heuhvah hmun sawma \hena hmun khat: 5in tana inremna siam nan sual thawina kelpa pakhat nen: 6thla thar halral thilhlan leh chu mia chhangphut thilhlan te, halral thilhlan hlan reng leh chu mia chhangphut thilhlan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

310

te, in tur thilhlan te, an tih dan pangngai LALPA tana rimtuia meia thilhlante tiam lovin. Thla sarihna Tishri (Sept Oct) ni khat ni chuan inkhawmpui urhsun neih tur a ni a, hna thawh loh tur a ni. Hemi ni hian an hnena Pathian thupek angin tawtawrawt an ham \hin a. Chuvangin, Tawtawrawt Kt an ti bawk. Babulon sal tan hma khan Tishri thla hi Judate kumthar thla a ni a. Babulon sal tan khan Babulon-ho kum chhiarna thla khan a luahlan ta a, thla sarihna a lo ni ta a. Thla sarihna ni mah se la, anniho tan chuan kumthar thla a ni a. Chuvangin, Kumthar Kt tih a ni reng a ni. An kumthar thla Tishri hi thla pawimawh tak a ni a. Kumthar Kt (Tawtawrawt kt) te, Tlanna Ni (Lev. 16:29ff; 23:27ff) te, Bwkte Kt (Lev. 23:34ff) te leh Khawmpui urhsun (Lev. 23:36) te an hmang \hin a ni. Pathianin an tana thil ropui tak a lo tihsak tawhte hriat rengna hun pawimawh tak a ni a. Kumthar Kt-ah hian Lalin hmun pawimawh tak a luah a, LALPA chu engkim chunga Lal ber a nihna avanga chawimawina an hlanna leh lawmthu sawina hun a ni.1 Kumthar kt-ah hian halral thilhlanah bawngpatuai pakhat, berampachal pakhat, berampa pasarih hlan tur a ni a. Hemi rual hian buhbl thilhlanah chhangphut olive hriak pawlh, bawngpatuai pakhatah kg. thum, berampachal pakhatah kg. hnih, beramno pakhatah kg. khat hlan tel bawk tur a ni a. Sual thawi nan thilhlanah kelpa hlan bawk tur a ni. Heng zawng zawngte hi thla thar thilhlan leh ni tin thilhlan pangngai bka hlan turte an ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

311

2.

Tlanna Nia thilhlan (29:7-11)


7

Tin, he mi thla sarihna, ni sawm ni hian inkhawmpui thianghlim in nei ang a: chaw in nghei tur a ni, eng hna mah in thawk tur a ni lo; 8LALPA tana rimtuiah halral thilhlan erawh chu in hlan tur a ni; bawngpa pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pasarih: 9in ngaiha sawisel bo a ni tur a ni: an chhangphut thilhlan, chhangphut dip mi hriaka chawhpwlh, bawngpa pakhatah hmun sawma \hena hmun thum, berampa pakhatah hmun sawma \hena hmun hnih, 10beram no pasarih, beram no pakhat \heuhvah hmun sawma \hena hmun khat: 11sual thawi nan kelpa pakhat nen: inremna tura sual thawina te, halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut leh an in tur thilhlante tiam lovin. Thla sarihna Tishri (Sept-Oct) thlaa Pathian hnena thilhlan pahnihna chu Tlanna Nia thilhlan hi a ni. Leviticus 16-ah chipchiar takin kan hmu a. Thla sarihna, ni sawmnaah hman a ni a. Inkhawmpui urhsun taka neih tur a ni a, chaw nghei tur a ni bawk a, hna thawk lovin, chawlhni anga hman tur a ni. Tlanna Nia thilhlan hi Kumthar kta thilhlan ang bawk kha a ni. Chaw nghei bkah ei leh in thil dang tih loh te, saiip puan sin te, inbual loh te, pheikhawk bun lohte leh mipat hmeichhiatna hman loh thlengin an kalpui zui ta a. A hman hun hi thla sarihna, ni kaw tlai a\anga ni sawm tlai lam thleng a ni. Tlanna Ni hi Pathian nena inremna ni, an sual tlen faina ni a nih avangin Inremna Ni tia sawi a ni bawk. Tlanna Ni hi hlim mup mupna lam aiin mahni intihhrehawmna lam a ni zawk mah a, kum tina hman tur a ni. A hman hun Tishri thla hi September thla chawhnu lam a\anga October thla chawhma lam hi a ni
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

312

a. He niah hian sual thawina an hlan a, puithiam lalber chu Hmun Thianghlimah a lut a, mipui aiawhin inthawina a hlan a, mipui tan thisen a hlan \hin. Hetiang hian an hnam nun kal zelah Tlanna Ni hi a ropuiin a pawimawh hle a. Hnam pum tan sual thawina ni ropui a ni. 3. Bwkte Kuta thilhlan (29:12-40)
12

Tin, thla sarihna, ni swm leh ni nga niin inkhawmpui thianghlim in nei ang a; eng hna mah in thawk lo vang a, LALPA tan ni sarih in kut tur a ni: 13tin, LALPA tana rimtuiah meia thilhlan, halral thilhlan in hlan tur a ni: bawngpa tir swm leh pathum, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi swm leh pali; sawisel bo \heuh a ni tur a ni: 14 an chhangphut thilhlan, chhangphut dip mi hriaka chawhpawlh, bawngpa swm leh pathum, bawngpa pakhatah hmun sawma \hena hmun thum, berampa pahnih, berampa pakhatah hmun sawma \hena hmun hnih, 15beram no swm leh pali, beram no pakhatah hmun sawma \hena hmun khat: 16sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng, chu mia chhangphut thilhlan te, in tur thilhlan te tiam lovin. Tin, a ni hnih niin bawngpa tir swm leh pahnih, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo swm leh pali in hlan tur a ni; 18an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te: 19 sual thawi nan kelpa pakhat nen: halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut thilhlan te, in tur thilhlante tiam lovin.
17

Tin, a ni thum ni chuan bawngpa swm leh pakhat, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo
20

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

313

swm leh pali; 21an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te: 22sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng leh chu mia chhangphut thilhlan leh chu mia in tur thilhlan tiam lovin. Tin, a ni li ni chuan bawngpa sawm, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo swm leh pali: 24an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan, a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te: 25sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
23

Tin, a ni nga ni chuan bawngpa pakua, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo swm leh pali: 27an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan, a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te: 28sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
26

Tin, a ni ruk ni chuan bawngpa pariat, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo swm leh pali: 30an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan, a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te: 31sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
29

Tin, a ni sarih ni chuan bawngpa pasarih, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo swm leh pali: 33an chhangphut thilhlan leh in tur
32

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

314

thilhlan, a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te: 34sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin. Tin, a ni riat ni chuan inkhawmpui ropui tak in nei ang a: eng hna mah in thawk tur a ni lo: 36LALPA tana rimtuiah meia thilhlan halral thilhlan erawh chu in hlan tur a ni: bawngpa pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi sawisel bo pasarih: 37an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan, bawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te, a dan ang takin an tam dan ang zelin, 38sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
35

In thutiam te, duhthua thilhlan te, in halral thilhlan te, in chhangphut thilhlan te, in in tur tur thilhlan te, in remna thilhlante tiam lovin heng hi in hunbi nei kut niin LALPA hnenah in hlan tur a ni, ti rawh, tiin. 40Tin, LALPAN Mosia thu a pk zawng zawng chu Israela thlahte chu Mosia chuan a hrilh a.
39

Thla sarihna Tishri (Sept Oct) thlaa Pathian hnena thilhlan ropui tak chu Bwkte Kta thilhlan hi a ni. He kt hian ni sarih, Tishri ni 15-21 a awh a, ni 22-naah pawh hian inkhawmpui urhsun neih leh tur a ni a; hemi chhiar tel phei chuan Bwkte Kt hian ni riat a awh tia sawi theih a ni hial awm e. A ni riatna hi tlai khawhnu deuhva belh niin a lang.2 A hming Bwkte Kt hian, a tirah chuan buh seng laia ram riahna pwl bk kan tih ang deuhva an chen \hinna hriat rengna a ni a. Chuvangin, Pwl Kt tia sawi a ni bawk (Exod. 23:16). Amaherawhchu Thurochhiah kal zelah Bwkte Kt hming hi Israel fate
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

315

Aigupta ram a\anga Lalpan a hruai chhuah khan Bwkte chhe te te-ah a awmtir \hin tih hriat rengna kt nia sawi a ni (Lev. 23:43). Bwkte Ktah hian chhungkaw tinin chhwlbk an sa a, hetah hian ni sarih an cheng a, tlai khawhnuah ni khatin an pawt sei a, ni riat chhung an hmang ta a. He kt hi hlimna kt a ni a, chhungkuain, mikhual leh mi retheite nen hlim taka hman tur a ni a. An thlai rah (olive leh grape etc.) seng khawm hun, keinin buh seng ramriah hun kan hman \hin ang kha a ni a. Hetih hun laia kt ropui tak ni riat awh an hmang mup mup tur chu a ropui hle awm e. Ni khatna a\anga ni riatna thleng khan, ni tin halral thilhlan, buhbl thilhlan, in tur thilhlan leh sual thawina thilhlan an hlan chho reng a. An hun pui tak tak a ni. Kan zirlaia kan hmuh ang hian an Kut hman chhunga an ran hlan hi a tam tham hle. Bawngpatuai 71, berampachal 15, beramno 105 leh kelpa 8 bkah buhbl thilhlan leh in tur thilhlan zawng zawngte nen a hautak hle a ni.3 Hng bkah hian an ni tin thilhlan pangngai kha a la awm vek bawk si. Lal Isua hun lai pawh khan Bwkte Kt hi hlimawm takin an hmang ni ngei tur a ni, kt \iak dawn ni ropui berah sermon ropui tak Lal Isuan a sawi a ni (Joh. 7:37). Pathianni \um hnih lai Pathian hnena thilhlan thu kan zir ta a. Hengte hi an Kut chi hrang hranga Pathian hnena an hlan, Pathian biakna a ni a. Kohhranhoten Kohhran hun pui leh ni pawimawh kan hman dante nen pawh khaikhin ila. Tun aia urhsun zawk leh puithu zawka hmang ve tur kan ni tih hi pawm a harsa lovin a rinawm. Chutih rual chuan pawn lama tih bng bngna piah lamah chhungril lam takna nena hmang thei tura kan inbuatsaih a pawimawh hle a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

316

Sawi ho tur Kohhran hunpui leh ni pawimawh kan hman danah hian tun aia urhsun zawk leh puithu zawka hman tur niin kan hria em? Ni ta sela, eng ang taka inbuatsaiha hman tur nge ni ang?

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, pp. 312-313. Eryl W. Davies, Op. cit. p. 314. Ibid,

2. 3.

Tawtawrawt ham (29:1) Tawtawrawt ham hi thil pawimawh tak mai a ni a. Mipuite koh khawmna leh Pathian auhna a ni (Num. 10:1-10).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

317

ZIRLAI 38 HMEICHHIATE THUTIAM CHUNGCHANG


Chhiar tur : 30:1-16 Thu vawn : 1Tin, Mosian Israela thlahte hnamho puipate chu a bia a, Hei hi a ni, LALPAN thu a pk chu. 2Miin LALPA hnena thu a tiam emaw, chhechhama mahni intiamkamna emaw a neih chuan a hlen ngei tur a ni; a thu ang zawng zawng chu a ti vek tur a ni (30:1-2). Ram tiam Kanaan lut tura inbuatsaihna kal zl kan zirah khan Israel fate khan chhiarpui an nei a, an hnam an tuai thar leh a, ral do turin an inbuatsaih a. Ram pk leh inrochun dan tur, unau zinga mipa awm lo fanu hmeichhiaten ram chanpual an neih ve theih dan tur te kan zir tawh a. Hmeichhe dinhmun a hniam hle a, mipa tan buaina tur a awm loh laiin hmeichhe tan chuan a buaithlk hle \hin. Tun \uma kan zir turah pawh hian Thutiam chungchanga hmeichhiate dinhmun, Hmeichhiate thutiam chungchang kan zir dawn a ni. 1. Thutiam chungchanga thupek (30:1-2)
1

Tin, Mosian Israela thlahte hnamho puipate chu a bia a, Hei hi a ni, LALPAN thu a pk chu. 2Miin LALPA hnena thu a tiam emaw, chhechhama mahni intiamkamna emaw a neih chuan a hlen ngei tur ni; a thu ang zawng zawng chu a ti vek tur a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

318

A bu chhung thu, a chunga kan hmuh ang khian, Miin LALPA hminga thil eng emaw a hnena pk a intiamkamin emaw, thil eng emaw ti lo tura a intiamkamin emaw, a thu chu a bawhchhe tur a ni lo, a sawi ang chuan a hlen ngei tur a ni, tih hi thutiam chungchanga thupk chu a ni. Pathian hnena thu tiamtu chuan a thutiam a hlen ngei tur a ni. Thutiam (vow) tih hi chhecham (oath) tih nen hian a thuhmun lo. Thutiam tih hian tih tur intiamkamna a keng tel a. Thuthlung Thar chuan chhechham (oath) a khap a (Mat. 5:34-37; Jak. 5:12). A chang chuan miin, Pathianin a \anpui chuan Pathian tan thil eng emaw tih emaw, pk emaw a intiam \hin. Jakoba pawh khan, Pathianin a humhim phawt chuan chibai bk a a rawngbawl leh sawma pakhat pk a tiam a (Gen. 28:2022). Jephtha pawhin Amon-ho a hneh phawt chuan amah lo hmuak tura lo chhuak hmasa ber chu Pathian hnna thilhlanah a pe ang tih a tiam a (Ror. 11). Hani pawhin Pathianin fapa a pk chuan a tan a serhhrang ang tih a tiam (I Sam. 1). An thutiam ang hian tih pawh an tihlawhtling ngei \hin. Helaia thutiam chungchnga thupk kan hmuh (30:1,2) hi Mosia thupk, Mosian Israel hnam hruaitute hnena a sawi niin a lang a. Amaherawhchu, hei hi LALPAN Mosia a hrilh, LALPA thupk a ni (30:16). Heta thu intiamkam emaw thutiam emaw hian kawng hnih a kwk bk deuhva ngaih a ni. Kawng khatah chuan Pathian hnena inpkna, inhlanna, inthawina lam chi hi a ni a (cf. Gen. 28:20-22). Kawng dangah chuan Pathian tana inserhhranna, insumna, thil \ha lo laka insumna lam chi hi a ni (cf. I Sam. 1:11). Eng pawh ni sela, thutiam chu bawhchhiat loh tur a ni a, hlen ngei tur a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

319

2.

Nulat laia thutiam (30:3-5)


3

Pate ina awm lai nula pawhin LALPA hnena thu a tiam emaw, chhechhama intiamkamna emaw a neih chuan, 4a pain a thutiam emaw, a intiamkamna emaw chu a hriat a, a ngawihsan mai chuan a thutiam emaw, a intiamkamna emaw chu a ti ngei tur a ni. 5A pain a hriat ni ngeia a phal loh erawh chuan a thutiam emaw, a intiamkamna emaw ata chu a fihlim ang a, a pain a phal loh avangin LALPAN ani chu a ngaidam ang. Hetah hian, Pate ina awm lai nula tih \awngkam a hmang a. Hei hian hmeichhia, pasal la nei lo, pasal nei rual tawhte a kawk ber ang a. Chutiang miin LALPA hnena thutiam a neih emaw, chhechhama intiamkamna a neih emaw chuan a thutiam ang chuan a ti ngei tur a ni a, a thutiam a hlen chhuak ngei tur a ni. Amaherawhchu, a pain a thutiam chu a hriat a, a remtihpui loh zawng tak a nih chuan a remti lo thei ang a, a stsak nghal thei ang. Chutiang a nih chuan nula khan mawh a phur lo vang a, a pain a stsak tawh avangin kha nula khan a thutiam kha hlen lo mah sela, dem theih a ni tawh lo vang. A pain a thutiam a hriat a, eng mah sawi lova a ngawihpui mai mai erawh chuan, a remtihpuia ngaih a ni a, kha nula khan a thutiam tawh chu a hlen ngei tur a ni. A pa khan a thutiam a hriat a, eng mah a sawi lohva, a tk lamah emaw, tlai khawhnuah emaw a sawi leh si chuan, a thusawiin awmzia a nei tawh lo. A hriat ni la la khan a sawi tur a ni. A pain a stsak tawh chuan kha nula khan a thutiam chu hlen lo mah se dem theih a ni tawh lo, a pain a phal loh avangin LALPAN ani chu a ngaidam ang. St lehna thu hi sawi chhuah ngei tur a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

320

3.

Thutiam nei chunga pasal nei (30:6-8)


6

Ngaihtuah thui mang lova thutiam emaw intiamkamna emaw nei laiin pasal a neih a, 7a pasalin a hriat nia a ngawihsan mai chuan a thutiam emaw a intiamkamna emaw chu a hlen ngei tur a ni. 8 Amaherawhchu a pasalin a hriat nia a phal loh chuan ngaihtuah thui lova thu a lo tiam emaw, a lo intiamkamna emaw ata chu a fihlim ang; tin, LALPAN a ngaidam ang. A chunga kan sawi takah khian nult laia thutiam chu a pain a stsak thei a, nula kha a pa thuneihna hnuaia awm a ni. Amaherawhchu, nula thutiam emaw intiamkamna emaw nei laiin pasal a neih chuan, kha nula kha, inneihna avangin, a pa ta a ni tawh lo va, a pasal ta a ni tawh zawk a ni. A pa ngchhngah a awm tawh lo va, a pasal ngchhngah a awm tawh zawk a ni. Thutiam nei chunga pasal nei kha, a pasalin a thutiam neih a hriat nia a ngawih reng chuan a thutiam emaw a intiamkamna emaw kha a hlen ngei tur a ni. Hre reng chunga a ngawih reng chuan a remtihpui anga ngaih a ni a, thutiam kha a nung reng a, a la awm reng tihna a ni a, thutiam chu hlen chhuah tur a ni. Amaherawhchu, a pasalin a nupui thutiam lo neih tawh a hriat chhuah ni la la a, a remtihpui lohva a phal loh chuan, a nupui thutiam chu a sutsak nghal thei ang. A nupui chu a thutiam lak a\ang chuan a fihlim ang a, LALPAN a ngaidam ang. 4. Hmeithai leh pasal \hente thutiam (30:9)
9

Hmeithai te, makchhiat tawkte erawh chuan an thutiam emaw, an intiamkamna emaw chu an hlen ngei tur a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

321

Hmeithaite leh makchhiat tawkte erawh chuan pek an tiam chu an pe tur a ni a, ti lo tura an tiam chu an ti lo tur a ni. Hmeithai leh pasal \hente chu an zalen a, anmahni chunga thuneitu tak tak an awm tawh lo va, thutiam neih kawngah an zalen a ni. Pasal neiin Pa in an chhuahsan tawh a, an pasalte nen an awmho tawh bawk chua, pa ina kir leh an nih pawhin an pate emaw, an fapate emaw thuhnuaiah awm lovin, anmahniin thutlukna an siam thei tawh a ni. 5. Pasal nei laite thutiam (30:10-15)
10

Pasalte ina awm laia thutiam emaw, intiamkamna emaw chu 11 a pasalin a hriat pawha a ngawihsan a, a hnial loh chuan a thutiamkamna chu a hlen tur a ni. 12 Amaherawhchu a pasalin a hriat nia a \hiat emaw, a tihbosak emaw chuan a thutiam leh a intiamkamna chu sut a ni tawh ang. 13Thutiam emaw, intiamkamna emaw reng reng a pasalin a remtihpuiin a \hiatsak thei bawk a ni. 14Amaherawhchu a pasalin a hriata a ngawihsan mai chuan a thutiam ang leh a intiamkamna ang ngei chuan a ti tur a ni; a hriat ni a\anga a ngawihsan avangin a nemnghehpui tihna a ni. 15A hriat veleh a thiat a, a tihbosak erawh chuan a mawh chu aman a phur tur a ni. Hetah hian pasal nei laite thutiam chungchang kan hmu a. Pasal chuan a nupui thutiam emaw, intiamkamna emaw chu a hriat veleh a hnawlsak thei a. Mahse, a hriat a, eng mah a sawi loh chuan a pawmpui tihna a ni (1012). A pasal chuan a hriat hnua rei tak eng mah sawi lova a awm chuan a nupui thutiam chu a nemnghet tihna a ni (14). Eng mah sawi lova hun rei tak awm hnua a pasalin rilru thlka a nupui thutiam chu a stsak chuan, a pasal chuan mawh a phur ang. Thutiam bawhchhia chu
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

322

bawhchhiat thawina, Puithiamin LALPA hnena hlansakin inremna a siamsak ang (Lev. 5:4). 6. Tlangkawmna (30:16)
16

Heng hi, mipa leh a nupui kar leh pa leh a fanu nulat laia a pa ina la awm reng an kara dan tura LALPAN Mosia thu a pkte chu a ni. A bul lama sawi lan tawh ang khan Mosian Israela thlahte hnamho puipate hnena a sawi anga ziak a ni a. Helaiah hian Mosian ama irwm chhuaka a sawi mai ni lovin, LALPA thupk a ni tih hi thu tlangkawmna atan a rawn sawi chiang leh a ni. Vawiinaa kan zirlaiah hian Thutiam ngaih pawimawh a \ulzia kan hmu a. Chumi rual chuan Pa mawhphurhna leh pasal mawhphurhna pawh kan hmu nghal bawk a. Nupui chu a pasal ngchhnga awm a nihna leh a pasal zah thiama a thu awih tur a nihna kan hmu bawk a. Kan dinhmun \heuhte hi nu leh paten luah dik thei ila Kristian Chhungkaw duhawm tak kan ni ngeiin a rinawm.

Sawi ho tur Kan Zirlaiah hian Pathian hmaa thutiam tawh chu bawhchhe lova hlen ngei tur a nih thu kan zir a. Nu leh Paten Pathian leh a Kohhranho hmaa kan thutiam pawimawh tak pahnih - Inneihna thutiam leh Baptisma-a thutiamte hi kan hlen \hain kan inhria em? |ha taka hlen chhuak turin engti ang taka \an lak thar tur nge ni ang?
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

323

END NOTES Intiamkamna (30:2) Israel-te hian Pathian laka intiamkamna chi hnih an nei a, chungte chu; nedher leh issar-te a ni. Nedher chuan hlen tur thutiam chi hrang hrang a huam a, issar erawh chu eng emaw ti lo tura intiamkamna a ni thung. Helai thuah hian a hmasa zawk a lanna apiangah chuan Pathian hnena eng emaw pe tura intiamkamna a kawk a, a hnuhnung zawk erawh chuan hun tiam chhung atana eng emaw ti lo tura intiamkamna a kawk thung. Pathian hnena thu intiamkamna hlen loh chungchanga thil tih dan tur chu chiang takin Leviticus 27-ah kan hmu. LALPAN ani chu a ngaidam ang (30:5,8,12) Hmeichhia pasal la nei lo emaw, hual mk emaw, pasal nei tawh emaw te chuan Pathian hnenah intiamkamna eng pawh lo nei se, a pa emaw a pasalin emaw a pawmpui loh chuan a intiamkamna lak ata chu fihlim in Lalpan a ngaihdam tur thu kan hmu. Hei hian hmeichhiate chu an pa te emaw, an pasalte emaw thuhnuaia awm an nihzia a tarlang a, an thu intiamkam kawngah pawh thu tawp an nei lo.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

324

ZIRLAI 39 MIDIAN-HO NENA INDONA

Chhiar tur : 31:1-24 Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Midia-ho chungah Israela thlahte phuba la rawh: chu mi zawhah chuan i chipuite hnenah hruai i ni tawh ang, tiin (31:1,2). Mosian hun tlem te chauh a nei tawh a, a thih hun a thleng \ep tawh. LALPAN a hnenah, Israel-te phuba chu Midian-ho chungah la zet la, i laichinte hnenah hruai i ni dawn nia, (31:2) tiin a thih hmaa Midian-ho bei turin thu a pe a ni. Midian-ho khan bumna nen Balaama hmangin Israel-te an bei a (Thup. 2:14). Balaama khan, Pathianin Israel-te anchhe lawh a phal lo tih a hre reng a (Bung 22-25). Chuti chung chuan Moab lal Balaka hnenah khan Israel-te chu sualah hruai lutin an chhiatna tur a thlen thei a ni tiin a hmin ni ngei tur a ni (Thup. 2:14). Khatah khan, Pathianin Mosia hnenah, Midianho hi bei ula, tu tlwm der rawh u. Peor-ah an bum che u a, hri len laia an chhun hlum, an lal fanu Kusii hmangin in chungah thil \ha lo tak an tih kha, tiin. Lalpa chuan Midian-ho bei tur leh tukdawl turin a ti a (25:16-18). Tunah chuan Pathianin Moab-ho chunga an phuba la turin a ti ta a ni. Midian-ho chunga phuba lakna, Midian-ho nena indona chanchin kan zir dawn a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

325

1.

Indo tura inbuatsaihna (31:1-6)


1

Tin, LALPAN Mosian a bia a, 2Midia-ho chungah Israela thlahte phuba la rawh: chu mi zawhah chuan i chipuite hnenah hruai i ni tawh ang, tiin. 3Tichuan, Mosia chuan mipuite chu a bia a, Midia-ho chunga LALPA phuba lakna hlen tura Midia-ho beia indo turin an zinga mi inrlthuam rawh se. 4Israeel hnam zawng zawng zinga hnam tina mi sangkhat zel indonaah in kaltir tur a ni tiin. 5Chutichuan Israel-ho sang tam tak zing ata, hnam tin a\angin 1,000 \heuh, indonaa kal turin sipai 12,000 an theh chhuak a. 6Tichuan Mosian chi tin zinga mi 1,000 \heuh leh puithiam Eleazara fapa Phinehasa hmun thianghlim bungbl te, thupk vel nana tawtawrwt te kengin indonaah a kaltir a. Mosia chuan, a laichinte hnena hruai a nih hmain a hnena Pathianin tih tur a pek hna thawh zawh phawt tur a nei. Chu chu Baal Peor hmuna Pathianin, Midianho hi bei ula, tu tlawm der rawh u, a tih kha tunah chuan Midian-ho chunga phuba la turin a hrilh ta. Mosia chuan mipuite chu ralthuam inbela Midian-ho chunga LALPA phuba la turin a hrilh a. Hnam tin a\anga mi sang \heuh indawk chhuak turin a hrilh nghal bawk a, an vaiin singkhat leh sanghnih an ni. Chung mite ho tur chuan puithiam Eleazara fapa puithiam Phinehasa a tr ta a, bungbl thianghlimte leh tawtawrawt ham tur an keng a. Puithiam lalber Eleazara chuan Inbiakna puan in a chhuahsan tur a ni lo va, mitthi ruang pawh a khawih tur a ni lo. Chuvangin, Phinehasa chu sipaite nen chuan a tr chhuak ta a. Pathianin Midian-ho chunga phuba la tura a tih an nih avang khan Midian-hote nena indona chu indona thianghlima ngaih a ni (Deut. 20; Jos. 6:1-21). Tichuan, puithiam leh bungbl thianghlimte chu
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

326

indonaah chuan an tel ve a. Indonaa bungbl thianghlim an kente hi engte nge tih hriat chian a ni lo va, urim (27:21) te leh thuthlung bawmte chu an ken tel ngei a rinawm. Phinehasa leh bungbl thianghlim kente hian Indonaah chuan an zngah LALPA chu a tel ve zel a ni tih a entr a. Tawtawrawt ham a nih chuan Lalpan indonaah hnehna a pe dawn a ni tih an ring tlat a ni (cf. 23:21). Phinehasa, Midian lal fanu Kusii chhun hlumtu ngei an zinga a tel ve khan nasa takin Israel sipaite chu a tichakin a tithatho dawn a ni. Hnam tin a\anga sipai sangkhat \heuh tih hian indonaa hnam tin an \an tlanzia a lantr a, hnam tam deuh leh tlm deuh pawh thliar chuang lova a inang tlang vek hian an inthurualna leh pumkhatna lam pawh a kawk thei awm e. Indona hmuna puithiam Phinehasa hova an kal hian Indona chu Indona thianghlim a ni tih a lantir bawk a ni. 2. Midian-ho hneh thu leh rllk sum (31:7-12)
7

Tin, LALPAN Mosia thu a pk angin Midia-ho an do va; mipa zawng zawng an that vek a. 8An mi thahte zingah chuan Midia-ho lalte pawh an tel a; Midia-ho lal panga, Evia te, Rekema te, Zura te, Hura te, Reba te chu: Beora fapa Balaama pawh khandaihin an that a. Tin, Israela thlahe chuan Midia-ho nunaute salah an hruai a; tin, an ran zawng zawng te, an beram rual zawng zawng te, an bungrua zawng zawngte chu rllk sum atan an la a. 10An awmna khua zawng zawng te, an riahhmun zawng zawngte an hal vek a. 11Tin, mihring leh ran, sal leh rllk sum zawng zawng an kalpui vek a. 12 Tin, sal te, man te, ral lak sumte chu Mosia leh puithiam
9

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

327

Eleazara leh Israela thlah pungkhawmho hnenah, Jeriko zawn Jordan kam Moab phaia an riahmunah chuan an rawn thlen a. Mosia hnena LALPA thu ang chuan Midian-ho chunga LALPA phuba la tur chuan an bei ta a. Midian-ho indo mi mipa zawng zawng an that vek a. Heng an thah rual hian Midian lal panga Evia te, Rekema te, Zura te, Hura te leh Reba te an that vek bawk a. Chu bkah Balaama pawh an that tel bawk a ni. Balaama hian, Israel fate chu Pathianin anchhe lawh a phal lo va, a duhsak a ni tih hre reng chungin Israel-te hmelma lamah a awm zui zel avang khan a thih phah ve ta a ni. An zinga tel ve lo duh ve ta tehreng pawh nise a remchang lo. Midian lal panga thah thu hian, an hnehna ropuizia a tarlang. Hemi lantir tur hian helai thu ziaktu hian hnam hrang khaw hotute chu lal tiin a sawi a ni thei bawk. Zura hi bung 25:15-ah Midian-ho hnam lal pakhat a nih thu kan hmu a. Mi dangte erawh chu lal an nih thu hriat a ni lo. Heng Midian lal panga tih hi Josua 13:21f -ah chuan Midian hotu tiin tuna an hming indawt dan ang chiah hian kan hmu a. Balaama nen an inzawm bawk a, an that ta vek bawk a ni. Israel mite chuan an indonaah chuan Midian hmeichhiate leh an fate, an bawng te, beram leh kel rualte, leh an thil neih dang pawh an laksak vek a. An khua leh an bkte an halsak vek bawk a. Tichuan, an thil lk leh man, mihring leh ran thlengin an hawn vek a, an riahhmun Moab phaizawl, Jeriko zawn Jordan luikam, Mosia te, puithiam Eleazara te leh Israel pung khawmho awmna hmun riahhmun pawn chu an rawn thlen a.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

328

3.

A sipai hotute chunga Mosia thinurna (31:13-18)


13

Tin, Mosia leh puithiam Eleazara leh pungkhawmho puipa zawng zawngte chuan daiah an lo va hmuak a. 14Tin, Mosia chu sipai hotu, sang chunga hotute leh za chunga hotu te, indona a\anga lo hawte chungah chuan a thinur a. 15Tichuan Mosian an hnenah, Hmeichhia chu damin in la zuah vek maw? 16Ngai teh u, Balaama remruat chuan Peor chungchang thu-ah Israela thlahte chu LALPA chunga bawhchhiatna tithlengte chu heng hi an ni, LALPA mi pungkhawmho zingah chuan hri a lo len tak kha. 17Chuvangin naupang zinga mipa zawng zawng chu that ula, hmeichhia mi pwl tawh zawng zawng that bawk rawh u. 18Hmeichhe naupang mi la pwl loh zawng zawng erawh chu in tan zuah rawh u. Mosia leh puithiam Eleazara leh Israel pung khawmhote chu riahhmun pawnah an hnam sipai pasal\ha lo hawte hmuak turin an chhuak a. Riahhmun pawna an chhuahna chhan chu riahhmun hi sakhaw thila tihbawlhhlawh an duh loh vang niin a rinawm. Sipai ral do lo hawte chu indona hmuna mitthi ruang avanga bawlhhlawh an ni ngei ang a. Chuvangin, riahhmun vawng thianghlim turin riahhmun pawnah an lo hmuak zawk a ni. An rllk, mihring leh ran an rawn hawn duahte chu Mosian a hmuh chuan, Heng hmeichhiate hi engati nge in la zuah? Balaama fuihpawrhin Peor-ah khan Israel mite chu LALPA lakah thil sual a tihtr a nih kha... tiin indona a\anga lo haw sipai sang hotute, leh za hotute chungah chuan a thinur ta hle mai a. Deuteronomy 20:1015-ah khan hmeichhia leh naupangte chu sala man tur a ni a. Mahse, tun thilah hian hmeichhia - mipa pawl tawh reng reng chu tihhlum vek a duh a, a chhan chu an zinga \henkhat hian Israel mite chu Baal Peor be turin an lo
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

329

thlem thlu a, Israel mipate an lo mutpui a (25:1-18). LALPA lakah thil sual an tihtir a, hremna na tak an tuar a, mi 24,000 laiin an thih phah a. Khang zawng zawng kha Mosian a hre reng a, a thinrim em em a ni. Chuvangin, hmeichhe naupang, mipa la pawl loh chauh sala kawl a phalsak a. Hmeichhia mipa pawl tawh leh mipa tawh phawt chu naupangte pawh that vek turin thu a pe a ni. 4. Ral dotu sipaite then thianghlim (31:19-24)
19

Tin, daiah ni sarih riak ula, tupawh mi that leh mitthi khawih apiangte chu ni thum ni leh ni sarih niin inthian rawh u, nangmahni leh in salte pawh. 20Tin, thuamhnaw reng reng leh savuna thil siam zawng zawng te, kel hmula thil siam zawng zawng te, thinga thil siam zawng zawng thu-ah chuan in inthian tur a ni, a ti a. Tin, puithiam Eleazara chuan indonaa kal indo mite hnenah chuan, Hei hi LALPAN Mosia thu a pk dan thuruat chu a ni: 22engpawh ni sela rangkachak te, tangkarua te, dar te, thir te, rangva te, suan te, 23engpawh meia hala chhe thei lo apiangte chu meiah in thawlh tlng ang a, tichuan a lo thianghlim ang: engpawh ni sela, tlenfaina tuiin tihthianghlim tur a ni: tin, meia hal tuar thei lo apiang chu tuiah in thawlh tlng tur a ni. 24Tin, a ni sarih niin in puan in su ang a, tin, in lo thianghlim ang a, chu mi zawhah chuan riahhmunah in lo lut dawn nia, a ti a.
21

Chang 19-24 chhungah hian mi that leh mitthi ruang khawih zawng zawngte ni sarih chhunga inthen thianghlim dan tur kan hmu a. An silhfen leh an thil neihte tihthianghlim dan turte pawh kan hmu a. Mi that
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

330

leh mitthi ruang khawihte leh an mi mante chu riahhmun pawna riak vek tur leh ni thum ni leh ni sarih nia inthian fai turin Mosian a ti a. Puithiam Eleazaran meia tihthianghlim chi leh tuia tihthianghlim chite a thliar a. An silhfente pawh a ni sarih niin an su ang a, an thianghlim ang a, chumi hnuah riahhmunah an lut leh thei dawn chauh a ni. Midian-ho nena indona hi indona thianghlim mah ni sela, mi thah leh mitthi ruang avangtein sakhaw thila bawlhhlawh an ni tawh a. An intihthianghlim hma chuan riahhmunah an lut thei lo (cf. 5:1-4; 12:14-15). Vawiina kan zirlaiah hian indona chu Lalpa Indona a nih thu leh thianghlimna pawimawhzia kan hmu a. LALPAN Mosia hnenah, Israel-te phuba chu Midian-ho chungah la zet la, i laichinte hnenah hruai i ni dawn nia, tiin a hun hnuhnunga a tih tur a la hrilh zel a ni.

Sawi ho tur Midian-ho nena indona hi Peor hmuna Israel-te tlukna thlentute (Balaama leh a zirtirna) chunga phuba lkna a ni a. Pathianin hetiang taka nasaa phub la tura a tiha a thkthu a chhiat hle lai hian Kohhranhovah hian Balaama leh a zirtirna ang chi hi do tur a la awm ve ang em? Awm ni ta se, kan do tur ang takin kan dovin kan inhria em?

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

331

END NOTES Midian (31:2) Midian-ho hi Israel-te ang thova pem kual hnam (Nomadic tribe) an ni a. Abrahaman a nupuite zinga pakhat, Keturi laka a thlahte an ni a (Gen. 25:2-4; I Chro. 1:32 ff), Israel-te unau an ni. Bible-a a lan dan chuan Midian-hote hi Sinai a\anga hla vak lo, Edom leh Paran inkar vela awm an nih hmel a. Nimahsela, mi thiam \henkhat chuan heng lai hmun hi chu Midian-hote inzar darhna mai niin an ngai a. An awmna hmun tak nia an ngaih chu hmanlaia Madian ram, Arabia hmarlam, Edom chhimchhak, Aqaba tuipui chhaklama awm khu a ni. Balaama remruat/fuihpawrh (31:16) Balaaman Peor hmuna Israel mite Lalpa laka thil tisual tura fuihpawrh emaw remruat thu emaw hi Bible hmun dangah chuan a lang lem lo.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

332

ZIRLAI 40 RLLK SUM INSEM THU


Chhiar tur : 31: 25-54 Thu vawn : Tin, Mosia leh puithiam Eleazara chuan sang chunga hotu leh za chunga hotute rangkachak chu an la a, Israela thlahte hriatrengna atan inbiakna puan inah LALPA hmaah an rawn la a (31: 54). Pathianni hmasaah khan Midian-ho nena indona kan zir a. An indonaah khan Midian-ho chunga phuba la tura tirh chhuah an nih angin mipa zawng zawng an that a. Midian lal panga lai an that a, Balaama pawh an that tel a. An thil lk, mihring leh ran nen lam an rawn hawn a. Tun \umah hian an rallak sum insem thu kan zir dawn a ni. 1. Rllk sum sem thu (31:25-47)
25

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 26Nang nen, puithiam Eleazara nen, pungkhawmho chhngkaw puipate nen rllk suma an lak mihring leh rante chu chhiar vek ula; 27 tin, rllk sum chu hmun hnihah then ula, indonaa kal indo mite tan leh punghote tan; 28tin, indonaa kalho chan a\anga chuan mihring te, bawng te, sabengtung te, beram te, thil nung zawng zawng zanga zelah pakhat LALPA hnenah chhiah pk tur tihhransak rawh. 29Chung chu la ula, LALPA tana then thilhlanah puithiam Eleazara pe
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

333

rawh u. 30Tin, a chanve Israela thlahte pual chu sawmnga ata pakhat tihrang zel la, mihring a\ang te, bawng a\ang te, sabengtung a\ang te, beram rual a\ang te, ran rual a\ang tein; tin, chung chu LALPA biak bk enkawltu Levi-hote pe rawh, a ti a. 31Tichuan, LALPAN Mosia thu a pk ang chuan Mosia leh puithiam Eleazara chuan an ti a. Sipaiten an man rllk sum tiam lovin an lak chu beram 6,75,000 33bawng 72,000 34sabengtung 61,000 35 mihring chu hmeichhia, mipa la pwl ngai loh 32,000 an ni a. 36Tin, a chanve, indonaa kalte chanvo chu, beram 3,37,500 a ni a. 37tin, LALPA chhiah beram chu 675. 38Tin, bawng chu 36,000 ani a; chu mia LALPA chhiah chu 72 a ni a. 39Tin, sabengtung chu 3,500 ani a; chu mia LALPA chhiah chu 61 a ni. 40Tin, mihring chu 16,000 an ni a; chu mia LALPA chhiah chu mi 32 an ni. 41Tin, LALPAN Mosia thu a pk angin chhiah, LALPA then thilhlan chu Mosian Puithiam Eleazara a pe a. 42Tin, Mosian ral kap mite an chanvo a pk zawh a, Israelho chanvo chu, 43beram 3,37,500 44bawng 36,000 45sabengtung 30,500, mihring 16,000 46,47Israel hovin an chan a\ang chuan Mosia chuan mihring leh ran sawmnga zelah pakhat a la a, LALPA thupk angin LALPA biak bk enkawltu Levi-ho a pe a.
32

Rllk sum sem dan kalphung fel tak an siam a. Mosia leh Puithiam Eleazara leh Israel hruaitute chuan rllk thil, rawn hawnte chu an chhiar hmasa vek phawt a. Kel leh beram 6,75,000; bawng 72,000; sabengtung 61,000; hmeichhia mipa la pawl loh 32,000 an ni. Tichuan, hmun hnihah an \hen phawk a, hmun khat chu indonaa kal sipaite hnenah an pe a. Chung chu kel leh beram 3,37,500; bawng 36,000; sabengtung 30,500; hmeichhia mipa la pawl ngai loh 16,000 an ni. Hmun khat dang chu indonaa kal ve lo, hmun nghak Israel pung khawmho hnenah an pe a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

334

Chung chu kel leh beram 3,3,7500; bawng 36,000; sabengtung 30,500; hmeichhe naupang 16,000 an ni. Hetiang hian ral beitute leh in lama hmun lo nghakten inang tlangin rllk sum hi an insem a. Hei hi khatih lai huna an tih dan tlangpui a ni a. Lal Davida pawh khan Amalek mite nena an inbeihnaah khan, an chauh lutuk avanga Davida zui thei ta lote kha rllk thil chang ve lo turin Davida zuitute znga mi \henkhatin an ti a. Mahse, Lal Davida chuan an hnenah, Ka unaute u, chutiang chu a ni lo ve, LALPA min pk hi chutianga tih tur a ni lo. Ani chuan min hum a, min beitute chu kan kutah min pe a ni si a. He thilah hian tu nge in thu pawm thei ang le? Indonaa zuk kalte chan ang bawk bungraw venga lo awmte hian an chang ve tur a ni; inang vekin chan tur a ni e, (I Sam 30:23f) tiin a hrilh a. Davida chuan chutiang chuan dan leh thupek a siam a, an zawm zui zel ta a ni. Vawiina kan zirlaia an rllk sum insemnaah hian inang tlanga an insem bkah thil thar lo lang chu rllk sum a\anga chhiah lk thu kan hmu. Indonaa kal, sipaihote chan a\angin zanga zela pakhat LALPA tana lak tur a ni a, LALPA tana serh hran chu Puithiam Eleazara pual a ni ang. Chutiang deuh bawk chuan indonaa kal ve lo Israel pung khawmho chan a\ang khan sawmnga zla pakhat LALPA tan lak tur a ni a, LALPA tana serhhran chu LALPA biak bk enkawltu Levia chite pual a ni ang. Hetiang, indona rllk sum a\anga chhiah pk emaw, Lalpa puala hlan emaw hi Thuthlung Hlui hmun dangah kan hmu lo. Tuna indonaa rllk sum a\anga chhiah lak hi Islam sakhaw hmu chhuaktu Mohammed-a, kan Bible Thuthlung Hlui zirtirnaa nasa taka innghat pawh hian indona rllk sum pangaa 1 pakhat a dawng \hin (Koran VIII. 42).
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

335

2.

LALPA tana sipai hotute thilpek (31:48-54)


48

Tin, sipaite chunga hotu te, za chunga hotu te chuan Mosia an va hnaih a. 49Mosia hnenah, I chhiahhlawhte hian kan kuta awm indo mite chu kan chhiar a, tumah kim lo kan awm lo va. 50Tin, kan nunna atan LALPA hmaa inremna siamna turin LALPA tana thilhlan miin an neih zawng rangkachaka siam cheimawi thuam, kebun te, banbun te, hming nemna zungbun te, bengbeh te, thi te kan rawn la e, an ti a. 51Tin, Mosia leh puithiam Eleazara chuan rangkachaka siam an thuam zawng zawng chu an lo la a. 52Sang chunga hotu leh za chunga hotute rangkachak, LALPA hnena then thilhlana an hlan zawng zang chu sekel 16,750 a ni. 53(Ralkap mite chu an rllk sum chu mahni tan \heuhva la an ni a.) 54Tin, Mosia leh puithiam Eleazara chuan sang chunga hotu leh za chunga hotute rangkachak chu an la a, Israela thlahte hriatrengna atan inbiakna puan inah LALPA hmaah an rawn la a. Midian-ho nena an inbeihna chanchin report sipai hotuten Mosia hnena an pk hi sipai hotute tan chuan a nuam hle ang. An duhthusam ang takin an va che \ha hle mai a. Kan hote kan han chhiar a, pakhat mah kan inhloh lo tiin report an pe thei a ni. Anmahni pawh Pathian hruainaah an lawm hle a ni ang. Rangkachaka siam incheina: banbun te, ngun te, khaidiat thi te, nemna zungbun te, kawnghren te, mahni puala an lkte chu LALPA hnenah an rawn hlan a ni. Gideonan Midian-ho a hnehnaah pawh khan rangkachak bengbehte Midianho khan an pe khawm a ni (Ror. 8:24ff). Helaia sipai hotute hian LALPA chuan kan nun min venhimsak manah LALPA hnenah kan rawn hlan a ni an ti a. Mosia leh puithiam Eleazaran an lo dawng a. Rangkachak
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

336

thilpk LALPA hnena an rawn hlan hi kg. zathum lai a tling a ni. Sipai hotute pawh hi Pathianah an lawm hle a ni tih a tarlang. Mosia leh Puithiam Eleazara te chuan Sipai hotute kut a\anga rangkachak thilpk an dawn te chu LALPAN a mite a hriat reng nan vawn \hat turin biak bkah an dah a, hei hi indonaa Lalpan a awmpui avanga hnehna ropui tak an chan hriat reng nan a ti a ni. An hmuh apianga LALPA an hriat thar leh zelna tura Biak bka dah a ni bawk. Chu bkah Amah LALPA pawhin a mite a hriat reng theih nana dah a ni bawk. LALPA tana sipai hotute thilpk hi sawma pakhat ang chi hi a ni lo, mahni duh thua thilpk a ni a, a chhinchhiah tlak hle. Kan zirlaiah hian LALPA a ropui hle a ni. A bul tumtu leh hnehna petu a nih avangin a hnenah chawimawina leh ropuina an hlan a. Hnehna ropui tak an chan kha anmahni sipaihote chakna leh thiltihtheihna avang ngawta chang an ni lo tih an hre chiang a. Chu vang chuan Puithiamte hnena thilpk te, biak bk rawngbawltu Levia chite hnena thilpk te an hlan vek a. Mahni duhthua thilhlan thlengin an hlan a ni.

Sawi ho tur Pathian malsawmna kan dawn zawng zawngah hian lawm nachang hre tawkin kan inhria em? Kan lawmna chu Pathian hnena kan thilpk hian a nemnghet \ha tawk in kan hria em?

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

337

END NOTES 1. A.H. McNeile, Cambridge Bible for Schools and Colleges, The Book of Numbers, Cambridge University Press, 1911, p. 167.

hmun hnihah \hen ula (31:27) Indonaa an rllk thilte chu Pathianin Mosia hnenah inzatin indonaa kalte leh in lama awm, pung khawmho hnena sem turin a hrilh a. Heta an rllk sum insem dan hian an hnam inpumkhatzia a tilang. Rawngbawlnaah chuan a kal chhuakte ang bawkin awmhmuna lo awmte pawh an pawimawh a, ham\hatna pawh a kal rual tur a ni. Chutih rual chuan indonaa kalte ai chuan awmhmuna lo awmte chuan an thil chante Lalpa tan leh Levia mite tan an pe chhuak tam zawk tih kan hmu bawk.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

338

ZIRLAI 41 JORDAN LUI CHHAK LAMA RAM PEKTE


Chhiar tur : 32: 1-42

Thu vawn : Tin, i chhiahhlawhte hian ran kan nei a; 5rem i tihzawng a nih chuan he ram hi kan luah atan min pe la, Jordan lui min hruai kai lo mai rawh khai, an ti a (32:4,5). Israel fate ram tiam Kanaan pana an kal hun lai angah kha chuan tunlaia sipai leh sipai ni lo (civil) in\hen hrang hluk ang hi an ni ve lo va. Kum tling chin mipa tawh phawt chu sipai an ni vek mai. Indonate pawh kha a hnam nawlpuia indona a ni a, mipa puitling tawh phawt chu ral do lova awm chi a ni lo. Ral do tura inkoh khawm thut thut a awm \hin. Hng krah hian hnam bk awm hran duh, mahnia tal hrang duh an awm fo \hin a. Israelho zngah pawh hian, chutiang thil chu a lo thleng ve deuh a ni ang. Reubena leh Gada thlahte chuan Jordan lui ral kai ve lova awmhmun khuara inbenbel mai an dil a. Tun \umah hian Jordan lui chhak lama ram pekte tih thu kan zir dawn a ni. 1. Reubena leh Gada thlahten ram an dil (32:1-5)
1

Reubena leh Gada thlahte chuan ran an ngah hle mai a: tin, Jazer ram leh Gilead ram an hmuh chuan a hmun chu ran tana hmun tha tak niin an hria a; 2tichuan,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

339

Gada thlahte leh Reubena thlahte chuan Mosia leh puithiam Eleazra leh pungkhawmho puipate chu an va bia a, 3,4Israel pungkhawmho hmaa LALPAN a tihtlawm ram Atarot te, Dibon te, Jazer te, Nimra te, Hesbon te, Eleale te, Sebam te, Nebo te, Beon te chu ran tana tha tak ram a ni a, tin, i chhiahhlawhte hian ran kan nei a; 5rem i tihzawng a nih chuan he ram hi kan luah atan min pe la, Jordan lui min hruai kai lo mai rawh khai, an ti a. Thuthlung Hlui hunah chuan ran rual ngah chu Pathian malsawmna dawng nia ngaih a ni. Reubena leh Gada thlahte chuan kel leh beram an ngah hle a. Reubena hming hi thlahtu chhuina lamah chuan Jakoba fa u a nih avangin ziak hmasak \hin a ni a, kan zirlaiah hian Gada hming hi a bul lam chauhvah lo chuan ziak hmasak vek a ni a. Hei hian chanchin kal zelah Gada a larin a langsar chho ta tihna a ni thei ang. Anni hnam hnihte hian Jordan lui kan lova, Jazer leh Gilead ram chu an ram chanvo atan neiha awm hlen nghal mai Mosia leh hruaitu dangte hnenah an dl a. Jazer hi tunlaia Jordan khawpui Amman khawtlang lam km. 13 vela hlaa awm Khirbet es-Sireh hi 1 a ni mai thei. Thuthlung Hluiah chuan Gilead ram tih hian awmze hrang a nei thei a, hetah hian Jabok lui chhim lam ram a kwk a. Jabok hmar lam pawh a kwk a (39-40). Jordan chhak lam ram Israel-ho luah chin sawi nan pawh hman a ni bawk (Jos. 22:9,13, etc.). Heng lai hmun hi ran vulhna atana hmun \ha tak a ni. Helaia khaw hmingte hi chang 34-38 lamah chiang zawka sawi lan leh an ni. 2. Mosia chhanna (32:6-15)
6

Tin, Mosia chuan Gada thlahte leh Reubena thlahte hnenah chuan, In unaute chu indonaah an kal ang a, nangni chu hetah hian in lo awm mai ang maw? 7Engati
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

340

nge LALPAN a pk rama lut lo tura Israel thlahte rilru in tihzam dawn? 8Kades-barnea a\anga ram va thlithlai tura ka tirh khan hetiang bawk hian in pute chuan an ti a. 9Eskol ruam an han thlen chhoh khan ram chu an han hmu a, LALPAN ram a pkah chuan an luh lohna turin Israel thlahte rilru an tihzamsak a. 10Tichuan, chu mi ni chuan LALPA thin chu a alh a, 11Aigupta ram ata lo chhuak, kum sawmhnih achin chung lam mi reng reng chuan Abrahama te, Isaaka te, Jakoba te hnna chhechhama ka pk ram chu tuman an hmu lo vang: min zui tak tak loh avangin: 12Keniz mi Jephunea fapa Kaleba leh Nuna fapa Josuate chauh lo chuan, anni chuan, LALPA chu an zui tak tak avangin, tiin chhia a chham a. 13Tin, Israel-hote chungah LALPA thin chu a alh a, LALPA mithmuha thil \ha lo titu chhuan zawng zawng an boral vek hma loh chuan thlalerah kum sawmli a vah a vahtir a. 14Tin, ngai teh u, Israelte chunga LALPA thinurna tihbaiawm tak belhchhain nangni chhuan sual hian in pute ai in awh ta a. 15LALPA zui lova in awm miau chuan anniho hi thlalerah a awmtir leh mai dawn a ni a. Heng mi zawng zawngte hi in tiboral mai ang asin, a ti a. Reubena leh Gada thlahten Jordan lui kan ve lova Jazer leh Gilead rama awmhmun khuara inbenbel mai an dil chu Mosian a zilh a, In unauten ral an bei ang a, nangni helaiah in lo \hu mai mai bik ang maw? Engtizia nge Israel mite hi LALPA ram pka an kal tur rilru in tihhnual le? Kades-barnea a\anga ram enthlithlai tura mi ka tirh pawh khan, in paten mi dang rilru an tihnual a nih kha, tiin hun kal tawha an thil tawn tawh hmangin Mosia chuan thil awmzia a hrilh hrep a. Eskol ruama an thil hmuh mihring lian pui pui leh khuate avang khan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

341

ram enthlatute kha an zam a. Chu chuan ram tiama lut tur Israel mite rilru an tizam a. LALPA a thinur a, Aigupta a\anga lo chhuak kum sawmhnih aia upaho zawng zawngte chuan ram tiam an thlen loh tur thu leh Keniz mi Jephunea fapa Kaleba leh Nuna fapa Josua te pahnih chauhvin an thlen tur thu a sawi a. Thlalerah kum sawmli vel zet an vahvaih phah thu a sawi bawk a. In pate ang hlauh kha in ni, mi sual rual, Israel fate chunga LALPA thinurna tizualtu in nih hi a ti zui ta zel a. Jordan lui kana an kal ve zel dawn lo a nih tak tak chuan Lalpan thlalerah a vahvaihtr leh ang a, anniho hnam hnihte chu Israel mite tihlum vektu tur an nih thu thlengin a sawi a, a zilh nasa hle. Reubena thlahte leh Gada thlahte ran vulh nan ram a \hat em avanga Jordan lui kan ve lova awmhmun khuara inbenbel mai an dilna chu Mosian a remti mai lo va, a zilh nasa hle a ni. 3. An unaute dopui zel tura hnam hnihte intiamna (32:16-27)
16

Tin, an va hnaih a, a hnenah, Hetah hian kan ran tan beram huangte leh kan fanaute tan khuate kan siam ang a, 17keini erawh chu an hmun tur kan thlen hma loh chuan Israel thlahte hmaa kal zel turin kan inrlthuam diam ang e: hemi rama mite avang hian kan fanaute chu kulh nei khuaahte an awm ang a, 18Israel thlah mi tinin an hmun luah tur an luah \heuh hma loh chuan kan in lamah kan haw lo vang. 19Kan luah tur chu he lam ral Jordan chhak lam a nih avangin Jordan ral lehlam leh a piah lam chu kan luahpui dawn lo nia, an ti a. 20Tin, Mosian an hnenah, Chutianga in tih a, indonaa LALPA hmaa kal tura in inrlthuam a, 21,22a hma ata a hmlmate a hnawhchhuah a, LALPA hmaa ram chu hneh a nih hma lohva in zinga inrlthuam zawng zawngten LALPA hmaa
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

342

Jordan in kai vek chuan, nakinah in haw ang a, LALPA chungah leh Israelte chungah in thiam lo lo dawn nia: tichuan he ram hi LALPA hmaa in luah tur a lo ni ang a. 23 Amaherawhchu chutianga in tih loh chuan ngai teh u, LALPA chungah in sual a ni ang a, in sual chuan a hmu chhuak ngei ngei ang che u tih hre rawh u. 24In fanaute tan khuate siam ula, in beramte tan pawh huangte siam ula, in sawi ang chuan ti rawh u, a ti a. 25Tin, Gada thlahte leh Reubena thlahte chuan Mosia hnenah, I chhiahhlawhte hian kan pu thupk ang chuan kan ti ang e. 26Kan nupui fanaute, kan beram rual te, kan ran rual zawng zawngte chu Gilead ram khuaahte hian an lo awm ang a; 27 amaherawhchu i chhiahhlawh, indo tura rlthuam zawng zawngte chuan kan pu sawi ang chuan LALPA hmaah kan va kal ang e, tiin an sawi a. Mosian thil awm dan engkim a sawi hnu chuan hnam hnihte chuan an inhuamna intiamna thu an sawi a. An unaute dopui zel turin an intiam a. An beram rual tan huang siama an fanaute tan kulh nei khua din zet a, ral do thei chin chuan an unau Israel-te hma hruai a, an awmna tur hmun thlen an tiam a. Israel mi tinin an ram neih tur an luah hma chuan in lama an kirsan loh tur thu an sawi a. Chu bkah, Jordan lui ral ram chu an neihpui ve loh tur thu leh an ram chanvo tur chu Jordan lui kam chhak lama a awm thu an sawi bawk a. Mosia chuan, chutiangin in ti meuh ang maw? tiin LALPA hmaa hriamhrei kenga Jordan lui kama hmlmate hnawh chhuah thlenga an tel ve zela ram lak hnua kir leh chauh tur an nih chuan LALPA leh Israel-te chungah thiam lohna an nei lo ang a, an ram luah dil chu an luah thei ang a. Amaherawhchu, an ram an duh leh lohva a dang an duh zawk a nih chuan LALPA chunga thil tisual an ni
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

343

ang a, an sual mawh chu an phur dawn a ni tiin inremna an ruahman a; chu chu Mosian a remtihsak ta a. Tichuan, an inremsiam thei ta a. Reubena leh Gada thlahte chu an unau hnam dangten ram an neih hnuah an kir leh ang a. Jordan chhak lam an chanpual ramah awmhmun an bengbel ve ang (32:20-22). 4. Eleazara leh Josua hnena Mosia thuchah (28-32)
28

Chutichuan Mosia chuan an chungchang thuah chuan puithiam Eleazara te, Nuna fapa Josua te, Israela hnam chhngkaw puipate chu thu a pe a. 29Tin, Mosia chuan an hnenah, Gada thlahte, Reubena thlah te, indo tura inrlthuam zawng zawngte hian LALPA hmaa Jordan lui an kaipui che u a, ram chu in hmin chuan Gilead ram chu an luah atan in pe tur a ni: 30amaherawhchu inrlthuama an kaipui loh che u chuan Kanaan ramah in zingah an tel ve mai ang, a ti a. 31Tin, Gada thlahte leh Reubena thlahte chuan, I chhiahhlawhte hnena LALPAN a sawi ang chuan kan ti ang,32inrlthuama LALPA hmaah Kanaan ramah kaiin kan lut ang a, tichuan kan ram luah tur chu Jordan lui piah lamah a la ni reng ang, tiin an chhang a, Mosia chuan Kanaan ram luah fel hun chu a hmuh phak dawn tawh loh avangin (27:12-14), a aiawhtu tur Josua leh puithiam Eleazara leh Israel hnam hruaitute chu thu a chah a. Gada leh Reubena thlah indonaa hriamhrei keng tlkte hian LALPA hmaa Jordan an kaipui che u a, ram chu in hnehpui chuan Gilead ram hi an chanvoah pe ang che u. Hriamhrei kenga Jordan an kanpui duh loh che u erawh chuan Kanaan ramah, in zingah chanvo an nei ve mai tur a ni, tiin Mosia chuan thu a chah a. Gada leh Reubena thlahte pawhin LALPA
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

344

sawi anga an tih tur thu leh an ram chanvo ve tur erawh chu Jordan khawchhak lama mi hi ni rawh se an ti a ni. 5. Gada, Reubena leh Manasea thlah zatve te ram chan (32:33-42)
33

Tin, Mosia chuan Gada thlahte leh Reubena thlahte leh Josefa fa Manasea thlah hnam chanve te chu Amor lal Sihona ram te, Basan lal Oga ram, chung ramte chu a khaw awm zawng zawng nen, a vel ram khuate nen lam a pe a. 34Tin, Gada thlahte chuan Dibon te, Atarot te, Aroer te; 35Atrot-sophan te, Jezer te, Jogbeha te; 36Betnimra te, Betharan te an din a, khawpui kulh nei te, beram huang te nen. 37Tin, Reubena thlahte chuan Hesbon te, Eleale te, Diriathaim te, 38Nebo te, Baal-meon te, (a hmingte hi tihdanglam tak a ni) Sibma te an din a; an khaw siamte chu hming dang an vuah a. 39Tin, Manasea fapa Makira thlahte chu Gilead ramah an kal a, an la a, Amor-ho chuta awmte chu an chhuhsak a.40Tin, Mosia Gilead ram chu Manasea fapa Makira chu a pe a; chutah chuan a awm a. 41Tin, Manasea fapa Jaira chuan chunga khuate chu a va la a, Havot-jair a vuah a, 42Tin, Noba chuan Kenat a va la a, a khawperte nen, ama hming chawiin Noba a vuah a. Mosia chuan Gada leh Reubena thlahte chu Manasea hnam zatvete nen Jordan chhak lam ram chu a sem ta a. A hmaa sawi lan awm lovin helaiah hian Manasea hnam zatve an lo lang a, a hma lamah khan hnam hnih chauh kha sawi lan \hin an ni a. Hemi avang hian hrilhfiahtu tam tak chuan Manasea hnam zatve lo lang ta hi tlai khawhnua belh, Thuthlung Hlui hmun danga sawi dante nena inmil tura siamremnaah an ngai a ni (cf. Deut. 3:12f; 4:43; 29:7f; Jos. 12:6; 13:29,31; 14:3; 18:7).2 Chang 34-38www.mizoramsynod.org

NUMBERS

345

ah hian khawpui sawmpali sak \hat thu kan hmu a. Heng zinga pakua hi chang 3-na lamah khan a lang tawh a. Khawpui sawmpali zinga pariat chu Gada thlahte pual (32:34-36) a nih laiin, khawpui parukte chu Reubena thlahte pual a ni (32:37). Gada thlahte khaw chante chu Dibon khua (tunlaia Diban, Arnon hmar lam km. 6, Tuipui Thi khawchhak lam km. 19-a awm) te, Atarot khua (tunlaia Attarus, Diban hmar lam km. 13, Tuipui Thi khawchhak lam km. 13-a awm) te, Aroer khua (tunlaia Arair, Arnon kianga awm, Diban chhim lam km. 5-a awm) te, Atrot-Sofan khua (a awmna lai hriat chian loh) te, Jazer khua (Khirbet Jazzir hi a ni mai thei, a hmun hriat chian a ni tawh lo naa, \henkhat rin dan chuan Jabok chhim lam km. 12-a awm) te, Jogbeha khua (tunlaia Jubeihat) te, Beth-nimra khua (32:3-ah chuan Nimra a ti mai a, a awmna lai hriat chian a ni lo naa, \henkhat rin dan chuan Tell Nimrin, Jordan khawchhak lam km 10-a awm) te, Beth-haran khua (Josua 13:27-ah Beth haram tiin a ziak a, Tell er-Rame nia rin) te an ni. Reubena thlahte khaw chante chu Hesbon khua (tunlaia Heshban, Tuipui Thi hmar tawp khawchhak lam km. 21-a awm, Josua 21:38f-ah chuan Gada thlahte khua nia sawi) te, Elealeh khua (tunlaia el-Al Hesban hmarchhak km. 3-a awm) te, Kiriathaim khua (a awmna hriat chian a ni tawh lo na a, \henkhat rin dan chuan tunlaia Khirbet el-Quroiyat, Diban hmarthlang km. 10-a awm) te, Nebo khua (a awmna hriat chian a ni tawh lo naa Nebo tlang, tunlaia Neba tlang, Hesban chhimthlang km. 16-a awm te, Sibma khua (Hesban hmarthlang km. 8-a awm) te an ni. Manasea fa Makira thlahte chuan Gilead khua an la a, chu chu Mosian a pe a. Manasea fa vek Jaira chuan a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

346

chheh vel khuate a la a. Jaira khua Havot-Jair a vuah a. Noba pawhin Kenat leh a chhehvel khuate a la a, ama hming chawiin Noba a vuah bawk.

Sawi ho tur Kanaan ram luah tura Israel fate hnam pum pui thawhhona leh an \anrual \hatzia kan hmu a, kan Synod pum pui thawhhona leh \anrualna hi a \ha tial tial nge, a tlahniam hret hret? Engtin nge tun dinhmun aia \ha zawka kan kal theih ang?

END NOTES 1. Frederick L. Moriarty, S.J. Numbers in the Jerome Biblical Commentary, Vol. I. Published by Theological Publications in India, 1968, p. 99. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 337.

2.

Jazer leh Gilead (32:1) Jazer hi Amor-ho ram leh Amon-ho ram inkar ramri vela awm a ni a, Reubena thlahte leh Gada thlahten an luah chin tur sawina nia ngaih a ni. Gilead hi awmze hrang hrangin Bible-ah hian hman a ni a. Heta a lan dan hi chuan Jabbok lui chhim lama awm a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

347

Keniz mi (32:12) Helaiah Kaleba chu Keniz mi anga sawi a ni a, a hma lamah kha chuan Juda mi tia sawi zel a ni. Keniz mite hi Genesis 36:11-a a lan dan chuan Edom mite nen thlah khat, Esauva thlahte an ni a. Nimahsela, I Chronicles 4:13-ah chuan Juda chite zingah telh a ni thung a. Chuvangin, heti laia Kaleba leh Keniz sawi zawm a ni hi sawi fiah deuh hlek tur awmin a lang a. Josua 15:17; Roreltute 1:13; 3:9, 11-ah te chuan Othniela pa Kenaza chu Kaleba unau anga sawi a ni a. Chutih laiin I Chronicles 4:15-ah chuan Kenaza chu Kaleba fa anga sawi a ni bawk. Tin, Hebron (Jos. 14:14) leh Kirjathsefer (Jos. 14:16; Ror. 1:13) te chu Kaleba leh Keniz mite ta anga tarlan a ni bawk. Heng a\angte hian Kaleba chu Juda mi ni mah se Keniz mi tia sawi pawh a sual lohzia a tilang a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

348

ZIRLAI 42 AIGUPTA A|ANGA MOAB KALKAWNG CHHUI LETNA


Chhiar tur : 33:1-56 Thu vawn : Mosia leh Arona kaihhruaia Aigupta ram ata a pwl pwla an chhuah a, an kal zel dan chu hetiang hian a ni, 2LALPA thupka an kal chhuah a, an kal zelnate chu Mosian a ziak a: an kal chhuaha an kalnate chu hengahte hian a ni (33:1,2). Bung 33-ah hian Israel faten Aigupta a\anga Kanaan ram tiam pana an zin kawng, an chhuah a\anga an kalna apiang a indawta Mosia ziak zel anga tarlan a ni a. Moab phaia awmhmun an khuar sawi tel lo hian kalkawngah vawi sawmli emaw lai an chawl a, Sinai panna kawngah vawi sawmpakhat, Kades panna kawngah vawi sawmhnih pakhat leh Moab panna kawngah vawi riat an chawl a. Heng khaw hming a sawi tam tak hi an awmna hriat chian theih an ni tawh lo va. Thlaler zinkawnga hmun hming langsar tak Meriba angte pawh kha he bungah hian tarlan a ni ve lo va. Tichuan, vawiina kan zir tur Aigupta a\anga Moab kalkawng chhui letna hi sawi dan tlangpui kan zui mai ang a, chipchiar takin kan chhui hman lovang.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

349

1.

Aigupta ram chhuahsan thu (33:1-4)


1

Mosia leh Arona kaihhruaia Aigupta ram ata a pwl pwla an chhuah a, an kal zel dan chu hetiang hian a ni, 2 LALPA thupka an kal chhuah a, an kal zelnate chu Mosian a ziak a: an kal chhuaha an kalnate chu hengahte hian a ni. 3Thla khatna, ni swm leh ni nga niin Ramases a\angin an chhuak a; kalhlen kut tuk chuan, Aigupta mite mithmuhah, 4 an fa tir zawng zawng LALPAN a tihhlumsak an phum laiin Israela thlahte chu muk takin an chhuak a: LALPAN an pathiante pawh a hrem a. Israel faten Aigupta atanga Kanaan ramtiam an panna zin kawng chanchin hi Numbers bu hian Exodus bu aiin a sawi kim deuh zawk a. Vawiina kan zirlaiah hian an khaw tlawhte a rawn sawi a. Mosia chuan LALPA thupk angin an chhuahna a\anga an kalna apiang kha a indawtin a ziak zel a (33:2 lehlin thar) tia ziak a ni. Israel fate chuan Kalhlen Kt tuk-ah Ramases a\angin Aigupta an chhuahsan a. An chhuahsan lai hian Aigupta mite chu an fatir LALPA tihhlumte phumin an buai hle a. Aigupta mite hmuh lai ngeiin muk takin an chhuak a ni. Hetah hian Aigupta mite pathianin LALPA a ngam lo tiin a sawi zui a. Hei hian an Pathian hriat dan, hnam hrang hrangin pathian hrang hrang nei nia an rin dan a tarlang. An chhuah \anna Ramases hi Nile lui kam khawchhak lama awm a ni a. He khua hi Farawan khawpui a din, Israel fate hmanga in ropui tak tak a sakna hmun kha a ni a, tunlaia Avaris-Tanis emaw Qantir emaw hi nia ngaih a ni.1 Aigupta an chhuahsan ni hi thla khatna, ni sawm leh pangana a ni a, chu chu Nisan, keini hun a March-April thla lai vel hi a ni a. March 31 emaw April 1 emaw a ni mai thei.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

350

2.

Aigupta a\anga Sinai thlaler (33:5-15)


5

Tichuan, Israela thlahte chu Rameses a\angin an chhuak a, Sukot-ah awmhmun an khuar a. 6Tin, Sukot a\angin an chhuak a, thlaler tawntirha Etham-ah awmhmun an khuar a. 7Tin, Etham a\ang chuan an chhuak a, Baal-zephon bula Pi-hahirot lamah an tawlh kir leh a, Migdol bulah awmhmun an khuar a. 8Tin, Hahirot bul ata chu an chhuak a, tuifinriat an kal tlang a, thlalerah an lut a: tin, Etham thlalerah ni thum kal an kal a, Mara-ah awmhmun an khuar a. 9Tin, Mara a\ang chuan an chhuak a, Elim an thleng a; Elim-ah chuan tuihna swm leh pahnih leh tm kung sawmsarih a awm a; chutah chuan awmhmun an khuar a. Tin, Elim a\ang chuan an chhuak a, Tuifinriat Sen bulah awmhmun an khuar a. 11Tin, Tuifinriat Sen a\ang chuan an chhuak a, Sin thlalerah awmhmun an khuar a. 12 Sin thlaler a\ang chuan an chhuak a, Dopka-ah awmhmun an khuar a. 13Tin, Dopka a\ang chuan an chhuak a, Alus-ah awmhmun an khuar a. 14Alus a\ang chuan an chhuak a. Rephidim-ah awmhmun an khuar a, chutah chuan mipuite tui in tur a awm lo va.
10

Tin, Rephidim a\ang chuan an chhuak a, Sinai thlalerah awmhmun an khuar a.


15

Helai thu hlawm hi Exodus 12:37-19:2-a mi lak tawi niin a lang a. Amaherawhchu, Exodus-ah hian Dopka leh Alus (chang 12&13) hi a lang ve lo. Ramases a\anga an riahhmun hmasa ber chu Sukot a ni a (cf. Exod. 12:37). A awmna lai tak hi hriat chian a ni lo, \henkhat chuan Pithom nen thuhmunah an ngai. Thlaler dep Etham-ah an riak leh a. Etham hi Bang Kulh tihna a ni a, a awmna
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

351

hmun hi hriat chian a ni lo. Helai hmun hi an kal tlang thei mai lo a ni ang, Pi-hahirot-ah an kual a, Migdol depah bk an khuar a. Migdol hi In sang tihna a ni. Hei hi Ras Qasrun a\anga km. 48 Tel el-Her hi nia hriat a ni. Pihahirot a\angin tuifinriat an kan a. Heta tuifinriat tih hi Exo. 14-a Tuipui Sen kha a nih chuan, he Tuipui hi Tuipui Sen (Red Sea) nilovin Phairuang Tuipui (Sea of Reeds) nia ngai an awm bawk. 3. Sinai a\anga Ezion-geber (33:16-35)
16

Tin, Sin thlaler a\ang chuan an chhuak a, Kibrothat-tava-ah awmhmun an khuar a. 17Tin, Kibrot-hat-tava a\ang chuan an chhuak a, Hazerot-ah awmhmun an khuar a. 18Hazerot a\ang chuan an chhuak a, Ritma-ah awmhmun an khuar a. 19Tin, Ritma a\ang chuan an chhuak a, Rimon-perez-ah awmhmun an khuar a. 20 Rimon-peraz-ah awmhmun an khuar a. Libna-ah awmhmun an khuar a. 21Libna a\ang chuan an chhuak a, Risa-ah awmhmun an khuar a. 22Tin, Risa a\ang chuan an chhuak a, Kehelatha-ah awmhmun an khuar a. 23Tin, Kehelatha a\ang chuan an chhuak a, Sepher tlngah awmhmun an khuar a. 24Tin, Sepher tlng a\ang chuan an chhuak a, Harada-ah awmhmun an khaur a. 25Tin, Harada a\ang chuan an chhuak a, Malkhelot-ah awmhmun an khuar a. 26Tin, Makhelot a\ang chuan an chhuak a, Tahat-ah awmhmun an khuar a. 27Tin, Tahat a\ang chuan an chhuak a, Tera-ah awmhmun an khuar a. 28Tin, Tera a\ang chuan an chhuak a, Mitka-ah awmhmun an khuar a. 29Tin, Mitka a\ang chuan an chhuak a, Hasmona-ah awmhmun an khuar a. 30 Hasmona a\ang chuan an chhuak a, Moserot-ah awmhmun an khuar a. 31Tin, Moserot a\ang chuan an chhuak a, Beneserot a\ang chuan an chhuak a,
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

352

Benejaakan-ah awmhmun an khuar a. 32Tin, Bene-jaakan a\ang chuan an chhuak a, Hor-hagidgad-ah awmhmun an khuar a. 33Tin, Hor-hagidgad a\ang chuan an chhuak a, Jotbatha-ah awmhmun an khuar a. 34Tin, Jotbatha a\ang chuan an chhuak a, Abrona-ah awmhmun an khuar a. 35Tin, Abrona a\ang chuan an chhuak a, Ezion-geberah awmhmun an khuar a. An kal zel a, Kiberot-hatava-ah bk an khuar a. Hazerot-ah bk an khuar leh a. Bung 12:16-ah chuan Hazerot chu an chhuahsan a, Paran thlalerah bk an khuar a tiin kan hmu a, tunah erawh chuan hei hi a lang tel ve ta lo. Bung 33:18-29 chhnga an riahna hmun 12 lai lo langte hi Thuthlung Hlui hmun dangah a lang lova, an awmna lai pawh hriat chian a ni lo. Bung 33:30-34 hlawma an riahna hmun hmingte hi Deuteronomy 10:6f-ah pawh an lo lang a. Deuteronomy buah chuan Mosera hmuna Arona thih thu leh phum a nih thu a sawi nghe nghe a ni (Deut. 10:6). 4. Ezion-Geber a\anga Kades (33:36)
36

Tin, Ezion-geber a\ang chuan an chhuak a, Zin thlalerah awmhmun an khuar a (chu chu Kades an ti bawk). Ezion-Geber ah an riak a. Chuta \ang chuan Zin thlaler Kades-ah bk an khuar a. Ezion-Geber hi Tuifinriat Sen kama awm lawngchawlhna hmun a ni (cf. I Lal. 9:26; 22:48). Tunlaia Tell el-Kheleifeh hmun hi nia ngaih a ni. Ezion-Geber leh Kades inkar hlat zawng hi km. 144 emaw laia hla a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

353

5.

Kades a\anga Moab (33:37-49)


37

Tin, Kades a\ang chuan an chhuak a, Edom ram dep Hor tlngah awmhmun an khuar a. Tin, puithiam Arona chu LALPA thupkin Hor tlngah chuan a han chho va, Israela thlahte Aigupta ram ata an lo chhuah kum sawmli kum, thla ngana, ni khat niin chutah chuan a thi a. 39Tichuan Arona chu Hor tlnga a thih chuan kum 123 a ni. 40Tin, Kanaan mi, Kanaan rama Chhima awm Arad lal chuan Israela thlahte lo kal chu a lo hria a. 41Tin, Hor tlng a\ang chuan an chhuak a, Zalmon-ah awmhmun an khuar a. 42Tin, Zalmon a\ang chuan an chhuak a, Punon-ah awmhmun an khuar a. 43Tin, Punon a\ang chuan an chhuak a, Obotah awmhmun an khuar a. 44Obot a\ang chuan an chhuak a, Moab ram dep Iye-abarim-ah awmhmun an khuar a. 45 Tin, Iyim a\ang chuan an chhuak a, Dibongad-ah awmhmun an khuar a. 46Tin, Dibongad a\ang chuan an chhuak a, Almon-nibla-thaim-ah awmhmun an khuar a. 47 Tin, Almon-diblathaim a\ang chuan an chhuak a, Bebo bula Abarim tlngahte chuan awmhmun an khuar a. 48 Tin, Abarim tlng a\angte chuan an chhuak a, Jeriko zawn, Jordan kam Moab phaiah awmhmun an khuar a. 49 Jordan kam Betjesimot a\anga Abel-Sittim thlengin Moab phaiah awmhmun an khuar a.
38

Helai chang 37-49-ah hian Kades a\anga Moab an panna thu kan hmu a. Kum sawmli emaw lai a liam ta a, Moab ramri hrlah Hor tlng an lo thleng a. Helaiah hian puithiam Arona thih thu kan hmu a. Israel faten Aigupta an chhuahsan a\anga kum sawmli, thla ngana, ni khat ni chuan Hor tlngah kum za leh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

354

sawmhnih leh pathum mi niin Arona a thi ta a ni. Hor tlng a\ang chuan an kal zel a, Zalmon an lo thleng a, bk an khuar a. Helai hmun hi hriat a ni tawh lo. Chang 42-49-ah hian Punon te, Obot te, Moab ramria Ije-abarim te, Dibon-gad te, Almon-diblathaim te, Nebo tlng bul Abarim tlngte an lo thleng a. Chuta \ang chuan Jordan lui kam, Jeriko khaw zawnah bk an khuar ta a. Jordan lui dung Moab phairuamah chuan Beth-jesimot atanga Abel Sittim thlengin an inzar ta a ni. Punon hi tunlaia Khirbet Feinan, Tuipui Thi chhim lam km. 24-a awm ni nia ngai an awm bawk a. Dibon-gad hi Dhiban nia ngai an awm bawk. Almon-diblathaim hi Jeremia 48:22-a Beth-Diblathaim hi nia ngaih a ni. Abel Sittim hi Sittim (25:1) hming pum a ni a, Sittim tia dah mai thin niin a lang. Hei hi tunlaia Tell el-hammam hi ni mai thei tura ngaih a ni. 6. Jordan kan hnua tih tur thupek (33:50-56)
50

Tin, Jeriko zawn, Jordan kam Moab phaiah chuan LALPAN Mosia a bia a, 51Israela thlahte chu bia la, an hnenah, Jordan lui in kan a, Kanaan ram in luh hun chuan, 52chu mi rama awm zawng zawngte chu in hnawt chhuak vek ang a, an lung milem zawng zawngte chu in tichhe vek ang a, an milem chhunte in tichhe vek ang a, an hmunsangte pawh in thiat vek tur a ni: 53tin, ram chu in luah ang a, chutah chuan in awm ang : in luah atan ram chu ka pe tawh che u a ni. 54Tin, a chi zir ang zelin thumvawrin ram chu in luah ang a, a rual deuhte chu ram zau deuh in pe ang a, a rual lo deuhte chu ram zim deuh in pe ang: thumvawra a tlukna apiang chu an pual a ni ang a; in pi leh pute chi kal dan ang zelin in luah tur a ni. 55Amaherawhchu chu mi rama awmte chu in hnawhchhuah loh chuan in awmtirte chu in mit atan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

355

chhuntu leh in pang atan te hling ang an ni ang a, in awmna ramah chuan an timangang ang che u. 56Tin, heti hi a ni ang a, an chunga tih ka rilruk ang chu in chungah ka ti ang, ti rawh, tiin. Helai hlawmah hian Jordan lui kan huna tih tur Pathian thupk kan hmu. Kanaan ram luah hmasatuho chu an hnawt chhuak vek ang a. An lung milim leh an milim chhnte chu tihchhiat vek tur a ni a. An hmunsngte pawh \hiah vek tur a ni. Chu rama chengte chu an hnawt chhuak vek ang a, ram chu Pathian pk, an ta a ni tawh ang. An ram luah tur chu chhungkaw tam dan azira insem tur a ni, thumvawra sem tur a ni. Chhungkaw tam deuh chuan an chang zau deuh ang a, chhungkaw tlem deuh chuan an chang zim deuh ang. Ram lo luah hmasatute hi an hnawh chhuah vek loh chuan an tan hling ang an ni ang a, anmahni an la tibuai fo dawn a ni. An hnawh bo duh loh chuan anmahniho zawk pawh hnawh bovah a vau hial a ni. Vawiina kan zirlai hian, Pathianin Israel fate a hruai tawhna kawng min thlirkirpui a. Chu bkah, Kanaan ram an luah hunah ram tihthianghlim hmasak vek hnua ram insem tur an nih thute kan hmu a. Keiniho pawhin kan ram Pathianin min hruai tawhna thlir a, kan ram luah zui zel danah Pathian duh zawngin thianghlim takin kan luah em tihte pawh kan inen fiah ve a pawimawh hle a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

356

Sawi ho tur Ram hi LALPA TA a ni a, kan ram pawh hi Lalpa duh danin kan luah em? Kan luah loh chuan eng vang nge? Engtinnge kan luah theih ang?

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 343.s

An kal zel dan (33:1) Heti laia Israel-te Aigupta a\anga a huhova an kal zel dan tarlan a ni hian chhan \ha tak a nei a. Chu chu Israel-ten ramtiam an panna chanchin khaikhawm nan leh hnu khar nan a ni. Hemi hnu lamah hi chuan Numbers ziaktu hian Israel-te kal zel thu lam a ziak tawh lo. LALPAN an pathiante pawh a hrem a (33:4) He thu hi Bible lehlin tharah chuan An pathian pawhin LALPA chu a ngam lo a ni tia dah a ni a. Hmanlaia hnam hrang hrangte an indo \hin lai khan hnam tin khan pathian bik an nei \heuh a. Chung an pathiante chu indo ve \hinin an ngai a, chuta a chak zawk pathian betute pawh chu indonaah pawh chak angin an ngai a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

357

Hnawt chhuak (33:53) Israel-te Kanaan ram luah tura Pathianin a hrilh hian thil pathum ken tel a nei a, chungte chu; Pathianin Abrahama thuthlunga (Gen. 15:18-21) a lo tiam tawh angin Kanaan ram chu Israelte hnenah pk a nih thu te, ram insem dan tur tlangpui te (26:52-56), leh a chhunga lo awm reng rengte hnawh chhuah vek tur (Exod. 23:23-33; Lev. 20:1-5; Deut. 7:1-5) thu te a ni. An lung milim te, an phun milim tean hmunsangte (33:52 lehlin thar) Lung milim chu Kanaan-hoten an pathiante biakna hmuna an lungphun, chhinchhiahna hrang hranga an ker a ni a. An milim chhn chu an pathiante lim sawina a ni a, an hmunsangte chu an pathiante biakna tur hmun atana an insak a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

358

ZIRLAI 43 RAMRI LEH RAM SEMTU TURTE


Chhiar tur : 34: 1-29 Thu vawn : Tin, ram luah tur \hentu atan hnam tin zinga puipa pakhat \heuh in thlang tur a ni, tiin (34:18). Kan zirlai hmasaah khan Chung rama chengte chu hnawt chhuak vek ula, in luahln tur a ni, in neih atana ram ka pek che u chu a ni (33:53 lehlin thar) tiin Lalpan Mosia a hrilh a. Kanaan ram an thlen huna tih tur thupek pawimawh deuh deuh kan hmu a. Tun \umah chuan Ramri leh ram semtu turte tih thu kan zir dawn a ni. 1. Ramri chungchanga Pathian ruahmanna (34:1-12)
1

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte chu thu pe la, an hnenah Kanaan ram in thlen hun chuan (Kanaan ram, a ramri zir ang zela in luah tur ram chu) 3 chhim lama in luah tur chin chu Zin thlaler a\anga Edom ram hrul zel a ni ang a, chhim lam ramri chu Tuifinriat Al tawp a\anga chhak lampang a ni ang: 4tin, in ramri chu Akrabim chhohna chhim lampangah a kawi ang a, Zin-ah a kal tlang ang a; tin, a lo chhuahna chu Kadesbarnea chhim lamah a ni ang: tin, Hazar-adar-ah a kal ang a, Azmonah a kal zel ang: 5tin, ramri chu Azmon a\angin Aigupta lui thlengin a kawi ang a, a chhuahna chu tuifinriatah a ni ang. 6Tin, thlang lampangah chuan tuifinriat zau chu a ramri atan i chang ang a: hei hi thlang lama in ramri a ni ang. 7Tin, hei hi hmar lama in ramri a ni ang: tuifinriat zau a\angin Hor tlng huamin i siam
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

359

ang a; 8Hor tlng a\anga Hamat luhna thlengin i siam ang a, ramri chhuahna chu Zedad-ah a ni ang a: 9tin, ramri chu Ziphon-ah a kal zel ang a, tin, a chhuahna chu Hazar-enan-ah a ni ang; hei hi hmar lama in ramri a ni ang. 10Tin, chhak lama in ramri chu Hazarenan a\angin Sepham thlengin i siam ang a: Tin, ramri chu Sepham atangin Ribla thlengin Ain chhak lampangah a chhuak ang a; tichuan, ramri chu a chhuk zel ang a, Kineret tuifinriat chhak lampang a chhun ang a; 12tin, ramri chu Jordan-ah a chhuk ang a, tin, a chhuahna chu Tuifinriat Al-ah a ni ang: hei hi a chhehvela ramri kal dan ang hian in ram a ni ang, ti rawh, tiin.
11

Chang 1-12 chhungah hian Lalpan Mosia hnena ramri chungchang a hrilhfiahna kan hmu a. Chhim lam ramri chuan Zin thlaler a\angin Edom ram Kades thlengin a chhun a. Hei hi Tuipui Thi chhim tawpa in\anin chhim thlang zawngin Edom ram hrulah Kades thleng a ni a. Khawthlang lamah chuan Mediteranean tuipui chu a ramri a ni a. Hmar lamah Mediteranean tuipui a\angin Hor tlang epah a kal a, khawchhak lam pana kalin Lebo Hamoth a thleng a. Zedad awmna tak hi hriat a ni lo va, Damaska khaw hmarchhak lama awm a nih a rinawm. Khawchhak lam ramri ve thung chu Hazar-Enan (a awmna hriat loh) a\angin chhim lam panin Galili dil thleng a ni a. Chuta \ang chuan Jordan lui zawhin Tuipui Thi-ah a lut a ni. Tuna ramri sawi hi Israel ramri nia sawi \hinte nen a inang chiah lo va. Helaia Kanaan ram chin hian Jordan thlang lam chauh a huam a. Jordan lui chhak lama Reubena leh Gada leh Manasea-te tana pk ram pawh a huam tel lo a ni (Num. 32).

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

360

2.

Mosian mipui hnenah a hrilh chhawng (34:13-15)


13

Tichuan, Mosia chuan Israela thlahte chu thu a pe a, Hei hi LALPAN hnam kua leh a chanve te pk tura thu a pk thumvawra in luah tur ram chu a ni; 14Reubena thlahte hnamin an chhngkaw zir zel leh, Gada thlahte hnamin an chhngkaw zir zel leh, Manase hnam zatve pawhin an ram luah tur chu an chang ta si a: 15hnam hnih leh hnam zatvete chuan an ram luah tur chu ni chhuahna lam Jeriko zawn Jordan ral chhak lamah an chang tawh a, tiin. Hetah hian Mosia chuan mipuite hnenah an ram insem tur chin a puang chiang a. Hei hi hnam kua leh a chanve hnena LALPA ram pek, an insem tur a nih thu a sawi a. Reubena leh Gada thlahte leh Manasea thlah hnam zatve te chuan Jordan lui khawchhak lam ram an neih tawh thu a sawi chiang nghal bawk a ni. Helaia ramri chungchang kan hmuh zau zawng ang hi Israel fate hian eng hunah mah khan an luah zo lo niin a lang. Lal Davida hunah khan Kanaan ram zawng zawng deuhthaw kha a hneh a, Jordan khawchhak lam thenkhat pawh a hneh a. Mahse, helaia ram luah tur chin zau zawng ang hi chu Israel-te chanchinah hian eng hun lai mah khan an luah phak lo niin a lang. Amaherawhchu, kum B.C. zabi 13-na chanve hnu lam Aigupta lal ram hnuaia Kanaan ram chin nen chuan a inmil ve tlat bawk a ni.1 Hei hi Thuthlung Hlui lama chanchin lo lang leh Bible pawn lama chanchin langte nena inrem kan hmuhte zinga mi pawimawh tak a ni awm e.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

361

3.

Ram sem tura ruatte (34:16-29)


16

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 17Luah tura ram thensawmpuitute hming chu hengte hi a ni puithiam Eleazara leh Nuna fapa Josua te hi. Tin, ram luah tur thentu atan hnam tin, zinga puipa pakhat \heuh in thlang tur a ni, tiin. 19Chung mite hming chu heng hi a ni: Juda hnama mi Jephunea fapa Kaleba. 20 Tin, Simeona thlahte hnama mi Amihuda fapa Semuela 21 Tin, Benjamin hnama mi Kishlona fapa Elidada. 22Dana thlahte hnam zinga puipa Joglia fapa Bukia. 23Josefa thlahte zinga mi, Manasea thlahte puipa Ephoda fapa Haniela: 24Ephraim thlahte hnam zinga puipa Siptana fapa Kemuela. 25Tin, Zebuluna thlahte hnam zinga puipa Parnaka fapa Elizaphana, 26Isakara thlahte hnam zinga puipa Azana fapa Paltiela. 27Asera thlahte hnam zinga puipa Selomia fapa Ahihuda, 28Naphtalia thlahte zinga puipa Amihuda fapa Padahela, 29Hengho hi Kanaan rama Israela thlah ram luah tur sem tura LALPAN thu a pkate chu an ni.
18

Helaiah hian LALPAN Mosia hnenah Puithiam Eleazara leh Nuna fapa Josua chuan i aiawhin ram chu an sem tur a ni. Hnam tin a\angin hruaitu thlang chhuak la, chung mite chuan sempui rawh se, (34:17-18 lehlin thar) tiin thu a pe a. Mosia chuan ram semnaa Eleazara leh Josua pui turin hnam kua leh a chanvete aiawh hruaitu sawm a ruat a. Chungte chu hengte hi an ni: Juda hnam aiawh Simeon hnam aiawh Benjamin hnam aiawh Dan hnam aiawh Kaleba Semuela Elidada Bukia
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

362

Manase hnam aiawh Ephraim hnam aiawh Zebulun hnam aiawh Isakar hnam aiawh Asera hnam aiawh Naphtali hnam aiawh

Haniela Kemuela Elizaphana Paltiela Ahihuda Pedahela

Heng hnam aiawh hruaitu hming lo langte hi Juda hnam aiawh hruaitu chauh lo chu hnam aiawh hruaitu thar vek an lo lang a (cf. 1:5ff; 13:4ff). Hei hi Lalpan, Thlalerah an thi ngei ang tia a sawi ang khan tu mah mi dangte kha dam an awm tawh lo a ni ang (cf. 26:65). Helaia hnam hming sawi hmasak dan indawt hi an ram chin insema an awmna indawt dan zuia tar lan niin a lang (cf. Jos. 18f). Chhim lam hnam hi Juda, Simeon, Benjamin leh Dan hming te a lo lang hmasa a. A lailum lama awm hnam hnih Manase leh Ephraim an lo lang leh a, a hnuhnung hlawmah hmar lama hnam li Zebulun, Isakar, Aser leh Naphtali te an lo lang leh a ni. Ramtiam Kanaan-ah chuan Lalpan a awmpui zel dawn a ni tih heng hnam hruaitute hming awmzia hian a lantir kan ti thei awm e.2 Semuela hming awmzia chu Pathian hming tihna a ni a. Chutiang zelin Elidada Pathianin a hmangaih, Bukia - Fiah a ni, Haniela Pathian duhsak, Kemuela - Pathianin a kaitho, Elizaphana - ka Pathianin a venghim, Paltiela - Pathian chu ka chhanchhuahna, Ahihuda - Lal unaupa, tih leh Padahela - Pathianin a chhan chhuak tihte an ni. Kan zirlaiah hian Pathianin a mite a ngaihtuahzia leh ruahmanna fel tak hnuaia a kaihhruai \hinzia a lang a. Kanaan ram tiam an luah dan tur leh ram insem dan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

363

tur leh a sem feltu tur thlengin fel taka engkim ti turin Pathianin a mite a kaihruai zel a ni.

Sawi ho tur Pathianin ram insem dan a ngai pawimawh hle tih kan zir a, tunlai pawh hian ram neih bithliah (land ceiling) siam ve \ul kan ti em?

END NOTES 1. Gordon J Wenham, Numbers, Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p. 232. Pierce and Washabaugh, The Book of Numbers in Interpreters Bible, Vol. II. New York, Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 302.

2.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

364

ZIRLAI 44 LEVIA CHITE CHENNA TUR LEH INHUMHIMNA KHUA


Chhiar tur : 35:1-15 Thu vawn : Tin, Levi-ho in pk tur khuate chu tualthatte tlan nan tualtlnna khaw paruk a ni ang a; chung lo chu khaw sawmli leh khaw hnih in pe bawk tur a ni. 7Levi-ho in pk tur khua zawng zawng chu khaw sawmli leh khaw riat a ni ang: daikiang nen in pe tur a ni (35:6,7). Zirlai hmasaah khan ramri leh ram semtu turte kan zir a. Kanaan ram luahtu turte ram chanpual sem turah khan hnam hnih leh a chanve-te khan Jordan chhak lamah chanpual an nei tawh a. Kanaan ram, Jordan thlang lam zawng kha hnam kua leh a chanvete chanvo tur a ni tawh bawk a. Rawngbawl tura serh hran puithiam chi, Levia chite khan ram chanpual an nei ve lo va. Kanaan ram tiam an luah ngheha awmhmun khuara an inbenbel ve dawn takah chuan an awm dan tur ngaihtuahsak an ngai a ni. Chuvangin, vawiinah chuan Levia chite chenna tur leh inhumhimna khua kan zir dawn a ni. 1. Levia chite khua tura ruahmanna (35:1-8)
1

Tin, Jeriko zawn Jordan kam, Moab phaiah chuan LALPAN Mosia a bia a, 2Israela thlahte chu thu pe la, an ramahte chuan Levi-ho awmna tur khuate siamsak
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

365

rawh se; tin, ran tlatna turin khaw daikiang velte Leviho in pe tur a ni. 3Khuate chu an awmna tur a ni ang a, a velte chu an bawng leh an ran, an thil vulh zawng zawng tan a ni ang. 4Tin, daikiang Levi-ho in pk tur chu khaw kulh a\anga tawng 1,000-a thui a ni tur a ni. 5Tin, kulh pawn lam a\angin in teh ang a, chhak lampangah tawng 2,000 chhim lampangah tawn 2,000, thlang lampangah tawng 2,000, hmar lampangah tawng 2,000, khua a lai taka awmin. Hei hi an daikiang pual a ni ang. 6Tin, Leviho in pk tur khuate chu tualthatte tlan nan tualtlnna khaw paruk a ni ang a; chung lo chu khaw sawmli leh khaw hnih in pe bawk tur a ni. 7Levi-ho in pk tur khua zawng zawng chu khaw sawmli leh khaw riat a ni ang: daikiang nen in pe tur a ni. 8Israela thlahte luah khua in pk dan tur chu, a tam deuh a\angin in pe tam ang a, a tlem deuh a\angin in pe tlem ang a, mi tinin an luah ram tam dan zirin an khua chu Levi-ho an pe tur a ni, tiin. LALPA chuan Mosia hnenah Israel mite chu an ram chan chhunga Levia chite chen nan khaw 48 siam sak turin a ti a. Chung znga khaw ruk chu tualthat te tlanna, tualthatte inhumhimna tur a ni. Heng khuate hian a chheh vel ran tlatna tur a nei theuh ang a, khua leh a chheh vel ram chu kil li, kil tin tawng sanghnih \heuh, tawng sanghnih bial a ni tur a ni. Joshua bung 21-ah chuan he thu tihhlawhtlinna ni ngei tur kan hmu a. Chutah chuan, Levia chi hruaitute chu, puithiam Eleazara te, Nuna fapa Josua te leh Israel hnam hruaitute hnenah, Kanaan ram Silo khuaah chuan an lo kal a, LALPA chuan kan awmna tur, khawpuite leh a chhehvel ran tlatna tur ram awl pe turin Mosia chu a hrilh kha, an rawn ti a tih kan hmu a (Jos. 21:1f). Israel mite chuan LALPA thu angin hetiang hian Levia chite chu an pe a. Arona thlah
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

366

puithiamho chu Juda, Simeona leh Benjamina thlahte ram chan a\angin khawpui sawm leh pathum an pe a, Kohatha thlahte chu Ephraim, Dan leh Manase hnam zatve ram a\angin khawpui sawm an pe a. Gersona thlahte chu Isakar, Naphtali leh khawthlang lama Manasea te ram chan a\angin khawpui sawm leh pathum an pe a. Merari thlahte chu Reuben, Gad leh Zebulun ram chan a\angin khawpui sawm leh pahnih an pe a. Tichuan Israael fate chuan, Levia chite hnenah, Mosia hnena LALPA thupek ang chuan khawpui sawmli leh pariat chu an pe a ni. Heng zinga khaw ruk chu inhumhimna khua atana ruat tur a ni. Levia chite tana khaw sawmli leh pariat pek hian, ram chanpual nghet an nei ve ta tihna lam aiin, an awm vena tur hmun ruahmansakna a kawk a. Ram hawh ang deuha an awm vena tur hmun nia ngaih a ni ber. Israel faten Pathian kohna an hriat a, a hnam thianghlim ni tura Pathian kohna hriattir turin Levia chite hi hmun hrang hrangah an awm darh a ni. Levia chite hi ram chanpual hran pek an ni ve lo va, LALPA puithiam hna chu an chanpual a ni (Jos. 18:7). 2. Inhumhimna khua siam tur (35:9-15)
9

Tin, LALPAN Mosia a bia a, 10Israela thlahte bia la, an hnenah, Jordan lui in kaia Kanaan ram in luh hun chuan 11tualtlanna khua tur khua in inruat tur a ni, tualthat palhtu tlan nan. 12Chung khuate chu phubalatu laka in tualtlnna ani ang; pungkhawm hmaa rorelsak tura a din hmaa tualthattu chu a thih loh nan. 13Tichuan, in tan tualtlanna tur in ruatte chu khaw paruk a ni ang. 14 Jordan ralah khaw thum in ruat ang a, Kanaan ramah khaw thum in ruat ang a, tualtlana khuate a ni ang.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS
15

367

Israela thlahte leh hnam dang leh an hnena chengte tan he khaw paruk hi tualtlana a ni ang: chutah chuan tupawh mi that apiang an tlan dawn nia. Levia chite chenna tur khaw sawmli leh pariat siamah khan, khaw ruk chu tualtlnna tur khua, inhumhimna tur khuate an ni a (35:6). Miin, tum reng vang ni lova tual a thah palha ama sa himna tur zawnga a tlan luhna tur khua a ni. Tualthattu kha a tual thaha chhungte hnaivai ber zinga mipain mitthi phuba kha a la thiang a ni. Phuba latu turin a rawn thah ve hmaa inhumhimna khua a thlen theih chuan, danin amah kha a humhim a, thah nghal mai a thiang tawh lo. Tualthattu chu rorelnaah a chung thu ngaihtuah phawt a ni ang a; thiam a chan chuan himna khuaah hian a awmzui nghal thei ang a, a thaha chhungte phub lkna lak a\angin humhim a ni ang a; thiam a chan loh erawh chuan tualtlanna khua a\ang hian lk chhuaha thah ve tur a ni (35:25). Hetianga thah tur a nih chuan, phuba latu tur kutah hlan tur a ni a, ani chuan thisen phuba lain a tih tur chu a ti mai dawn a ni. Tum reng vang ni lo, tihpalh thila tual that a niha ngaihdam a nih chuan puithiam lal dam chhung chuan inhumhimna khuaah khan a awm reng tur a ni. Inhumhimna tur khuate hi Jordan ral chhak lamah khaw thum, Kanaan ramah khaw thum an ruat ang a. Heng khuate hi tualtlnna khua an ni ang a. Israel mi te, ram dang mite leh an zinga lo pemte tan an tualtlnna tur a ni a, mi that palh chu tu pawh chutah chuan an tlan thei ang. Helai thu hlawm hi mi thiam \henkhatte chuan tlaikhawhnua ziak a nih an ring a. A chhan chu, tum reng
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

368

vang ni lova, tual that palhte inhumhimna tur hi a awm sa tawh reng niin a lang. Exodus 21:13-ah chuan, Tum reng vang ni lova vaw hlum palh a nih chuan a tan himna tur hmun ka ruatah chuan a sa him nan tlan rawh se, tih thu kan hmu a. Deuteronomy 19:1ff-ah chuan, ram chu an lak a, an luah hunah chuan, pan awlsam turin ram chu hmun thumah \hen a, humhimna khaw pakhat \heuh ruat tur a ni a. Pathianin a tiam ram zawng zawng a pek hunah chuan humhimna khawpui pathum dang thlan belh leh tur a ni (Deut. 19:8ff). Hetiang hi a nih avangin tuna kan zirlaiah hian a nemnghehna atan, a vaiin humhimna khaw ruk, Jordan chhak lam leh thlang lamah pathum ve ve siam tur a lo ni ta a ni. Hetiang taka mumal leh awmze neia ruahmanna hi tlaikhawhnua ziak a nih an ring a ni. Inhumhima khua paruk hming hi tuna kan zirlaiah hian tarlan a ni lo va. Mahse, Josua 20:7, 8-ah hetiang hian kan hmu - Jordan khawthlang lamah Kades, Sekem leh Kiriat-arba (Hebron an ti bawk) te an ni a, Jordan khawchhak lamah Bezer, Ramot leh Golan te an ni. Heng khuate hi hmun hrang hrang a\anga pan remchang tur hmun remchanga dah an ni. Inhumhimna khuate hi Israel mite tan chauh ni bik lovin, ram dang mite leh an zinga lo pemte tana an tualtlnna tur khua a ni a, tu pawh chutah chuan an tlan thei dawn a ni. Thuthlung Hlui zirtirnaah chuan khawiah mah tualthat ngaihdamna thu kan hmu lo va; tum vang reng ni lo, tihpalh thila tual thatte tana inhumhimna tur khua an ni. Heng inhumhimna khuate hi Levia chite khua, an rorelna leh enkawlna hnuaia awm tur a ni a. Inhumhimna khuate hi Pathian zahngaihna lantirna a ni a, dik lo taka thisen phub lak a nih loh nana siam a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

369

Sawi ho tur 1. 2. Tualthahna leh pawikhawihna lian thama inhnamhnawihte kan en dan tur eng nge ni? Tual that inhumhimna khua siam leh Lal stpui vawn chungchang han khaikhin teh u. END NOTES Tualtlnna khua (35:6) Israel thlahten Levia mite hnena khua an pek tur zinga parukte chu tualtlnna khuaah (asylum) hmang turin Pathianin thu a pe a. Heti ang tualtlanna khua neih hi hmanlai a\ang tawhin ram hran hrana an lo hman tawh a ni a. Greek leh Romeho hun laite pawh khan hetiang dan hi an lo nei tawh a, tunlai hunah pawh hetiang hi sawi tur a la awm. Entir nan Cambridge leh Oxford khuaah te pawh thilsual tenau tite humhimna hmun a la awm a ni. Thisen phuba latu (35:12) Thisena phuba latu tih hi Hebrai \awngin Goel tih a ni a, laina emaw, tlantu tihna emaw a ni. Tualthahnaa a thi zawk laina hnaiin phuba a lk hi hmanlai dan a ni a. Chutianga phub la theitu chu chhungkhat laina hnai tak, rokhawm thei a ni. Heng thisen phub latute hian phuba lk mai bkah mawhphurhna dang an nei, chungte chu - leib lk khawm te, chi mang loh nana inneihna buatsaih te leh, chhungkhat hnai sala awm tlan chhuahte a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

370

ZIRLAI 45 TUALTHAH AVANGA HREMNA DAN


Chhiar tur : 35: 16-34 Thu vawn : In awmna ram, ka awmna hi in tibawlhlawh tur a ni lo, kei LALPA chu Israela thlahte zingah ka awm si a, ti rawh tiin (35:34). Zirlai hmasaah khan, Levia chite chenna tur leh inhumhimna khua kan zir a. Israel hnam hrang hrangte ram chanpual chhungah Levia chite chenna tur khaw sawmli leh pariat siamsak an ni a. LALPA tana hnam thianghlim ni tura koh an nihna an hriat thar zel theihna turin hnam hrang hrang zingah Levia chite chu dah darh an ni a. Israel fate zingah dik lo taka thisen phuba lak a nih lohna turin Levia chite chenna tur khaw sawmli leh pariat zinga khaw ruk chu inhumhimna khuaah siam a ni bawk a. Heng khuate hi Pathian zahngaihna lantrna a ni nghal bawk. Tun \umah hian dik taka thisen phub lak a nih theih nan, Tual that hremna dan kan zir dawn a ni. 1. Tihluih avanga tualthattu hremna (35:16-21)
16

Amaherawhchu thir hmanga mi a bei a, a thih chuan tualthat a ni a: tualthat chu tihhlum ngei tur a ni. 17 Tin, thi khawpa lunga mi a chhuta a thih chuan tualthat ani a, tualthat chu tihhlum ngei tur a ni. 18Tin, thi khawpa
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

371

mi thinga a vuak a, a thih chuan tualthat a ni a, tualthat chu tihhlum ngei tur a ni. 19Thisen phuba latu chuan tualthattu chu a that nghal mai ang: a hmuh hun apiangin a tihlum tur a ni. 20Tin, mi a huat vanga a nam vak emaw, lo chang rua a vawm emawa a thihin emaw 21intaina avanga a chum hlum emaw chuan, a tihlumtu chu tihhlum ngei tur a ni; tualthat a ni: thisen phuba latu chuan a hmuh hun hunah a tihlum tur a ni. Helai hlawmah hian tual that chu tum reng vanga tual that nge tihpalh thila tual that tih hriat theihna tura hmanraw hrang hrang hmanga tual thah thu a sawi a. Thir hmanga tual thah te, lung hmanga tual thah te leh talhtum hmanga tual thah thu te a sawi. Heng hmanraw hmanga tual that chu tihhlum ngei tur a ni. A laichin hnai, thisen phuba latu tur chuan tual thattu chu a hmuh hun hunah a that ve thei a ni. Miin a huat vanga mi a nam thluk chawrh emaw, lo chang rua lunga a vawm chawrh emaw, a hnek chawrh avang emawa mi a thih chuan tual that a ni a, tual thattu chu tihhlum ve ngei tur a ni a, thisen phuba latu chuan a hmuhna apiangah a that thei a ni. Heng hi tual thah chungchanga Israel fate kaihhruaina a ni. Thir emaw, lung emaw, thing hmanrua emaw hmanga miin midang a tihhlum chuan huatna thinlung pua tihlum a ni a, chutiang mi chu Pathian mite zing a\anga tihboral tur a ni a, phuba latuin a that thei a ni. 2. Huat vang ni lova tualthattu hremna (35:22-29)
22,23

Amaherawhchu intai vang ni lem lova nam thut emaw, tin, chng ni kher lova mi an awm tih pawh hre lova, a hmlma pawh ni lova, a pawi khawih pawh tum ni chuang lova lung emawa a dena, mi lo thi ta a nih chuan 24pungkhawmhovin heng rorelna dan ang hian a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

372

tihlumtu chu thisen phuba latu ro chu an relsak tur a ni. 25 Tin, pungkhawmho chuan tualthattu chu thisen phuba latu lk ata chu a hum ang a, pungkhawmho chuan a tlnna, a tualtlnna khuaah chuan an awmtir leh ang a, hriak thianghlima thih puithiam lal \anglai thih hma chu chutah chuan a awm tur a ni. 26Amaherawhchu englai pawhin tualthattu chuan a tlnna, a tualtlnna khaw ramri pawn lama a kal a, 27thisen phuba latuin a tualtlnna khaw pawna a hmuha thisen phuba latuin a thah chuan thisenah chuan thiam loh a chang lo vang, 28 puithiam lal a thih hma loh chu a tualtlnna khuaa awm reng tur a nih avangin; puithiam a thih hnu erawh chuan tualthattu chu a awmna ramah chuan a haw leh tur a ni. 29 Heng thil hi in thlahte thlenga in awmna apianga in rorel dan tur a ni ang. Deuteronomy 19:5-7-ah chuan, Mi pakhat chuan a \hian nen thing kit dun sela, a hreipui fang chu chek thlawnin, a \hianpa chu deng hlum ta sela, heng khaw eng berah hian emaw a tlan ang a, a him thei ang. A tualtlnna tur khua chu a hlat viau chuan a tihhluma thisen phuba latu thinur ling chuan a umpha ang a, tun hma pawha inhuatna nei lo thah ve kher loh tur chu a that mai dah ang e. Chuvangin, khaw pathum ruat turin ka ti che u a nih kha, tih kan hmu. Hetiang tihpalh thil tak tak hi chu tual thata ngaih pawh a ni lo niin a lang. Tuna kan zirlaiah pawh hian huat vang ni lova tualthattu chungchang hi thisen phuba lak ve kher tur niin a lang lo. Miin huat vang ni lo, tum reng vang pawh ni lo, tihpalh thila midang a tihhlum chuan chu mi chu inhumhimna khuaah dahin thisen phuba latu lak atanga ven him tur a ni. Inhumhimna khua a thlen chuan a him a. Chutah chuan puithiam lal dam chhung chu a awm ang a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

373

Puithiam lal a thih erawh chuan chu hmun chu a chhuahsan thei ang a, amah pawh chu a zalen tawh ang a, zalen takin ama in lamah a haw thei tawh ang. Eng pawh ni sela, tihpalh thil a ni emaw, miin midang a thah chuan, a thattu chuan inhumhimna khua a pan vat ang a, khawpui luhnaah chuan khaw upate hnenah a lo kal chhan hrilhin luh a dil ang a, anni chuan hmun an lo ngaihtuahsak ang a, an zingah an awmtir ang (Jos. 20:4f). Tual thattu chu inhumhimna khuaa a awm chhung chuan a him a. Amaherawhchu, khua a chhuahsan chuan thisen phuba latuin lo that pawh nise a thisen mawh a phur lo vang. Khaw hotute chuan a chungchang thu hi Israel pungkhawm hmaah an ngaihtuah ang a, huat vang leh tum reng vanga that a nih loh chuan thiam a chang ang a, chutiang a nih loh chuan tualthattu chu thah ve tur a ni a, thisen phuba latu tur kutah an hlan ang a, ani chuan thisen phuba chu a la mai thei dawn a ni. Thiam a chan erawh chuan chu khuaah chuan puithiam lal dam chhung a awm ang a. Puithiam a thih erawh chuan tualthattu pawh kha a zalen ve ta a, ama in lamah a haw ve thei ta a ni. Tual thah chu mihring nunna lak a ni a, nunna lak chu nunna veka rulh leh tur a ni a, puithiam lal \anglai a thih chuan, chu chuan a chhuah zalen ve ta a ni. A chungchnga rorlna thu chu thai bo a ni ve nghal niin a lang.1 3. Hremna lek theih dan leh thisen chhuah khapna (35:30-34)
30

Tupawhin mi a thah chuan tualthhattu chu hretute ka a\anga thu chhuakin tihhlum tur a ni: amaherawhchu hretu pakhat chu mi tihhlumna tur chuan a tawk lo. 31Tin, tualthattu chu in tlan tur a ni lo, thihna khawpa thiam
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

374

loh chang a ni a, tihhlum ngei tur a ni zawk. 32tin, tualtlanna khuaa tlan chu chutih laia puithiam lal thih hma chuan a awmna khaw hluia kir leh tura tlan phal a ni lovang. 33 Chutichuan in awmna ram chu in tibawlhhlawh lo vang a: thisen chuan ram chu a tibawlhhlawh a, thisen chhuahna ram tihbawlhlawh sil nan a chhuahtu thisen ngawt lo chu hman theih a ni si lo. 34 In awmna ram, ka awmna hi in tibawlhlawh tur a ni lo, kei LALPA chu Israela thlahte zingah ka awm si a, ti rawh tiin. Tual that chu tihhlum tur a ni a, thuhretu pakhat chauh thu avangin mi tihhlum tur a ni lo (35:30). Tual that tihhlum ngei tur chu tlan theih a ni lo va, a thi ngei tur a ni (35:31). Thuhretu dik lo an awm chuan anmahniin an tuar ai an tuar ang (Deut. 19:18f). Mihring nunna lk, mi thah hi Israel-ho zingah sual lian taka ngaih a ni a, mi that chuan Danin hremna a phut chu an pumpelh thei lo. Thu Sawm Pek-ah chuan Tual i that tur a ni lo (Deut. 5:17) tiin a sawi a. Hei hian mihring nun zahawmna humhim a tum a. Mosia Danah hian thisen chhuah chu thisen chhuah veka phub lk tura ngaih a ni (Deut. 19:1113; Exod. 21:19). Helai hlawmah hian tual thah duh lohna chhan bulpui a lo lang a, chu chu In awmna ram chu tibawrhbang suh u; thisen chhuah hian ram a tibawrhbang a ni, thisen luanna ram chu thisen chhuahtu thisen ngawt lo chuan tih thianghlim leh theih a ni lo. Ka ram in chen vena ram chu, in tibawrhbang tur a ni lo; kei LALPA hi, ka mi Israel-te zngah ka awm zel \hin a ni, (35:33-34 lehlin thar) tih hi. Thisen chhuah chuan ram a tibawlhhlawh a. Chumi tihthianghlim lehna kawng awm chhun chu thisen chhuahtu thisen chauh chu a ni. Tual thah chuan ram a
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

375

tibawlhhlawh a, tual thattu thisen chu ram tihthianghlim leh theihna awmchhun a ni. Tual thattu chu thah a nih ve hma loh chuan ram chu tihthianghlim lohvin, bawlhhlawhin a awm reng tihna a ni. Ram chu LALPA ta a ni a, chu ramah chuan ama mi Israel-te an cheng a, chu chu tihbawlhhlawh loh tur a ni. Hei hi Numbers bu thuchah pawimawh tak a ni nghal bawk. Mipuite thisen chhuahna laka ven him a, sualna lak atanga vawn thianghlim chu puithiam leh Levia chite mawhphurhna pawimawh tak a ni. Bung 35 ah hian Levia chite chu inhumhimna khaw luahtu leh neitute an ni a, tual thatte tlan luhna tur a ni tih kan hmu. Anniho lo dawnsawn hi an mawhphurhna tur pawh a ni a. Puithiam lal \ang lai thihna chuan heng ho hi a chhuah zalen a. Levia chi puithiamte mawhphurhna hian Lal Isua rawngbawlna pawh min hriat chhuahtir hle a ni (cf. Heb. 4-9).

Sawi ho tur Kan ramah tualthahna a tam tual tualin a lang a, khawtlang nun siam\hatna tur hian inhremna dan khauh/na deuh zawk awm se a \ha ang em? Kohhran hian tualthah a tlem theih nan engtin nge hma kan lak ang?

END NOTES 1. Pierce and Washabaugh, The Book of Numbers in Interpreters Bible, Vol. II. New York, Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 305.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

376

Thisen chhuah hian ram a tibawrhbang (35:33) He lai changah hian tualtlnna khaw siam chhan bulthm kan hmu a. Chu chu Abrahama hnena Pathian thuthlunga a thiltum lo lang hlen chhuahna a ni. Chngte chu Israel-te leh Pathian inzawmna vawnhim leh ramtiama Israel mipuite vawn\hat a ni a. Chutichuan thisen chhuahnain ram a tihbawrhban lohna tura tualtlnna khua an siamah hian chung Pathian thiltumte chu hlen chhuah a lo ni thei ta a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

377

ZIRLAI 46 RAM CHANPUAL NEI HMEICHHE PASAL TUR CHUNGCHANG


Chhiar tur : 36: 1-13 Thu vawn : Tin, Israela thlahte zinga roluahtu tur fanu apiang chu Israela thlahten an pi leh pute ram an luah \heuh zel theih nan a pa hnampui zinga mi ngei nupui a ni tur a ni (36:8). Bung 36-na hi Bung 27:1-11 chhunzawmna thu belh nia ngaih a ni. Bung 27-na lama kan hmuh tawh ang khan Zelophehada fanuten ram chanpual an neih ve theihna turin an dil a. An pa Zelophehada khan fapa nei lovin fanu hlir panga a nei a. An pa hming daih lohna turin an pa hminga ram chanpual neih ve an dil kha a ni a. An dil ang khan phalsak an ni a. Amaherawhchu hun lo kal zelah harsatna awm thei siam felna turin Ram chanpual nei hmeichhe pasal tur chungchang tih thu vawiinah kan zir dawn ta a ni. 1. Ram inrochun chungchanga Josefa thlahte harsatna (36:1-4)
1

Tin, Josefa chhngte zinga mi, Manasea fa Makira fapa Gileada thlahte chhngkaw puipate zinga mite chuan an rawn hnaih a, Mosia leh hotu, Israela thlah puipate hmaah chuan thu an sawi a: 2LALPA chuan kan
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

378

pu chu Israela thlahte chu thumvawra an luah tur ram pe turin thu a pe a: tin, LALPA-in kan pu chu kan unaupa Zelophehada luah tur chu a fanute pe turin thu a pe a. 3 Tin, anni chuan Israela thlahte zinga mi, hnam dang tu fate pawh nei sela, kan pi leh pute ram an luah chu laksak a, an va telnate hnam ramah belh tur a ni ang a: chutiang chuan kan ram chanpual ata chu thehchhuah a lo ni ang a. 4Tin, Israela thlahte Jubili a lo thlen hun chuan an ram chu an va telna turte apiang hnam ramah belh a ni ang a; chutichuan kan pi leh pute hnam ram ata chu an ram lk hk a lo ni dawn a, an ti a. Mosia leh hruaituho, Israel chhungkaw puipate hnnah Josefa thlah, Manasea fa, Makira fapa Gilead-a thlahte chhungkaw hotute chu an lo kal a. An zinga ram chanpual nei hmeichhiaten Israel hnam dang zinga mi pasalah nei ta sela, an ram chu an chhawm ang a, an pasalte hnam ramah an bei dawn a. An hnam chanpual atangin an ram chu hnam dang ram chanah a lo awm dawn ta a. An ram chu Jubili kumah pawh an nei let leh dawn tawh lo va. Chuti a nih chuan an hnam ram chan chu ram chanpual nei hmeichhe pasal neite avangin an hloh hlen dawn tih an hria a. He harsatna hi Gileada thlahte chhungkaw hotute chuan Mosia leh hruaituho Israel chhungkaw puipate hnenah an rawn thlen leh ta a ni. Gileada thlahte hian ram chanpual nei hmeichhiain hnam dang pasala a neihin a ram chanpual kha a chhawm dawn si a; an ram chanpual kha an hloh hlen mai ang tih an hlauthawng a ni. Jubili-ah hian ram chanpual hralh chu a neitu hmasa hnenah pek kir leh tur a ni a. Leviticus 25 lamah hian ro khawm chhawm ram chanpual pek kir leh tur thu a lang lo va. Chuvangin, hrilhfiahtu \henkhat chuan helai thu hian inneihnaa ram chhawm pek kir leh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

379

dan bik hi Leviticus 25 lama sawi chian ve loh tihchianna tur niah an ngai.1 Chuvangin, helaiah hian Josefa thlah, Gileada thlahte hian an ram chanpual bo hlen mai thei tur kha a bo hlen loh dan tur kawng an ngaihtuah a ni. 2. Ram chanpual nei hmeichhiate pasal tur (36:5-8)
5

Tin, Mosia chuan LALPA thu angin Israela thlahte chu thu a pe a, Josefa fapate hnam hian an sawi dik a ni. 6Zelophehada fanute chungchang thua LALPAN thu a pk chu heti hian a ni, |ha an tih apiang nei sela, amaherawhchu an pate hnampui zinga mi ngei an nei tur a ni, tiin. 7Chutichuan Israela thlahte ram chu hnam dang dang hnenah sawn sawn a ni lo vang. Israela thlahte chuan an pi leh pute hnam ram chu an chang reng tur a ni. 8Tin, Israela thlahte zinga roluahtu tur fanu apiang chu Israela thlahten an pi leh pute ram an luah \heuh zel theih nan a pa hnampui zinga mi ngei nupui a ni tur a ni. Ram chanpual nei hmeichhiain pasal a neih a, a ram a chhawm hlen daih lohna tura dan a awm theihna tur hian fing tak leh remhre takin Mosia chuan LALPA thupek chu Israel-te a hrilh a. Josefa thlahte hian an sawi dik a ni. Zelophehada fanute chungchanga LALPA thupek chu hetiang hi a ni: An hnampui zinga mi chauh pasalah an nei thei ang. Tichuan, Israel hnam khat ram chu hnam dang ramah suan theih a ni lo vang. Israel-te chuan an hnam ram chu, chu hnam ngei chuan an nei reng tur a ni. Tu fanu pawhin ram chu rochung sela, a ram neitu hnam zinga mi pasalah a nei ngei tur a ni. Hnam khat ram chu hnam dang ramah suan tur a ni lo, mahni hnam ram chu an nei tlat tur a ni, (36:5-9) tiin. Hetiang hian Israel fate hnam ram chanpual chu hnam dang hnenah suan a niha a bo lohna turin inneihna kal tlanga
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

380

buaina awm thei tur chu inneihna dan hmanga venhim tlat a ni ta a. Hnam khat ram chanpual chu hnam dang ram chanpuala a luh lohna turin ram chanpual nei hmeichhiain pasal neih a duh a, a nei dawn a nih pawhin an chi zinga mi chauh pasalah a nei thei a ni. Tuna kan zirlaiah hian a sawi lang tel chiah lo naa, ram nei hmeichhiain hnam dang pasala a neih chuan a pa hnen a\anga a rokhawm ram chanpual chu a chan dawn tihna a ni. Ram chu Lalpa mi ni lo, hnam dang kutah engtikawng mahin a tlu lut tur a ni lo. 3. Ram sawn phal a ni lo (36:9-12)
9

Chutichuan ram chu hnam dang dang hnenah sawn sawn a ni dawn lo nia. Israela thlahte chuan anmahni ram \heuh chu an chang reng tur ni si a, tiin. 10Tin, LALPAN Mosia thu a pk ang chiahin Zelophehada fanute chuan an ti a. 11Zelophehada fanu Malai te, Tirzai te, Hoglai te, Malkai te, Novai te chuan an pa unauva fapate an nei a ni. 12Josefa fa Manasea fapate an nei a, an ram chu an pa hnamah chuan an awm reng a ni. Helaia kan hmuh ang hian hnam khat ram chu hnam dang ramah suan tur a ni lo a, ram suan phal a ni lo, mahni hnam ram chu an nei tlat tur a ni. Mosia hnena LALPA thupek angin Zelofehada fanu Malai, Tirzai, Hoglai, Milkai leh Novai te chuan an pa chipui pasalah an nei a. Josefa fa, Manasea fate zinga mi an neih avangin an ram chu an pate ram a ni ta reng a ni. 4. Tlangkawmna (36:13)
13

Heng hi LALPAN Mosia hmanga Jeriko zawn Jordan rala Moab phaia Israela thlahte a pk, thupkte leh rorel dante chu a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

381

Bung 36:13 hi tlangkawmna thu a ni a. Heng thupkte leh dante hi Israel-te tan Mosia hnena LALPA pek chu a ni tih hian bung 27-36 chhunga thupkte leh dante sawina nge, bung 22-36 chhunga thupkte leh dante nge, Numbers bu pum pui chhunga thupkte leh dante sawina tih thuah hian ngaih dan a thuhmun lo va. Leviticus 27:34-ah hian Sinai tlanga dan pk khaikhawmna thu kan hmu bawk a. Tuna Numbers 36:13 hi chuan a bu pum khaikhawmna bkah Israel fate hnena thupk leh dan pk zawng zawng Kanaan ram luh hmaa mi huam veka sawina niin a rinawm. Numbers 33:50 36:13-ah hian ram chungchang te, ram insem chungchang te, ramri chin te leh ram chu thianghlim tur a nih thute kan hmu a. Numbers bu pum pui hi ram tiam panna chanchin a ni a. Mosia thu hnuhnung hnam khat ram chu hnam dang ramah suan tur a ni lo, mahni hnam ram chu an nei tlat tur a ni [36:9 (lehlin thar)] tih hian ram tiam a ngaih pawimawhzia a tichiang hle. Genesis 17:8-ah I thlah lo la awm turte rochun atan kumkhuaa an neih turin i mikhualna Kanaan ram pumpui hi ka pe a che, an Pathian ka ni zl bawk ang, tih thu kan hmu a (lehlin thar). He ram pek tiamna thuthlung beiseina chak tak ang hian, mahni hnam ram chu an nei tlat tur a ni tih thupk nen Numbers bu hi khar a ni a. A tlangkawmna tak takah chuan, Moab phai, Jeriko zawn, Jordan lui kamah heng thupekte leh dante hi Israel-te tan Mosia hnena LALPA pek chu a ni tiin khar a ni.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

382

Sawi ho tur 1. 2. Hnam dang nena inneih pawlhin ram leh hnam nun a nghawng theih dan sawi ni se. Rinna kawnga kan lungrualpui theih loh nupui pasala neih pawizia han sawi ho teh u.

END NOTES 1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 369.

Jubili kum (36:4) Jubili hi Hebrai \awng yobel tih a\anga lo kal a ni a, berampachal ki tihna a ni. Jubili chu kum 50-na apiangah an lawm \hin a, chutah chuan berampa ki hamin bul an \an \hin. Kum 49 a ralin tu pawhin an ram leite a neitu dik tak hnenah an kir leh tur a ni. Jubili hman dan chu Leviticus 25:8-17-ah chiang takin a lang. Ram sawn loh tur (36:9) Juda-te ngaih danah chuan ram hi Lalpa ta a ni a. Pathian chuan ram chu a mi cheng zt azirin chhungkaw hrang hrang hnenah a pe leh a. Tichuan, ram chu Pathian pk a nih avangin mi dang hnena suan a rem lo. Ram chu a neitu nihna (Identity) a ni nghal a. Chuvangin, eng emaw vanga an ram an hralh pawhin Jubili kumah an nei let leh vek \hin a ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

383

ZIRLAI 47 THLIR LETNA


Thu vawn : Tin chung chu kan tan entirna a ni, thil sual an chk ang bawk khan kan chak ve loh nan. Tin, chung chu entrna turin an chungah a lo thleng a nih kha; keini, hun tawp lo thlenna te hi, min zilhna turin a ziak a ni bawk a, (I Korinth 10:6,11). Numbers bu pum kan lo zir zo ta a. Tunah chuan thlir letna hun kan hmang dawn a ni. A bu puma thlir kir vek theih a ni lo vang a. Kan zir tawh a\ang khan Kohhranhote tana zir chhuah tur pawimawh zual sawm emaw chauh kan sawi ang. Numbers bu hi Pathian hnam thlan Israel fate ram tiam Kanaan pana an kalna zin kawng chanchin a ni a. Keini Kohhranhote pawh van Kanaan pana kan zin kawngah hian Israel fate harsatna tawh ang thil tam tak kan tawk ve a. An hnen a\ang hian zir chhuah tur tam tak kan nei ve ngeiin a rinawm. Tawi te tein han sawi ila. 1. Inchhiarnain hmun pawimawh a luah

Inchhiarnain hmun pawimawh a luah vanga a bu hmingah pawh Numbers vuah a ni a. Mi leh sa inhriat chian hi a pawimawh reng a ni. Inchhiarna hi mipa ral kai chin, indonaa ral bei thei tur chin chhiarna a ni a. Hnam pum pui chakna dinhmun hriatna pawimawh tak a ni. Kohhranah pawh hian dinhmun hriatna pawimawh
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

384

tak chu inchhiarna hi a ni a, a bikin dan zawhkim zat hi a ni. Kan dan zawhkim hi, ral do thei chin an chhiar ang khan, sual ral do thei chin, Pathian ram tana hman tlak, \angkai ni vek thei ila a ropui hle ang! Chutiang dinhmun thleng thei tur chuan inbuatsaih ila. 2. Pathianin serh hran Levia chite a ngai pawimawh

Levia chite hi puithiam hnam an ni a, Levia chite kal zelah hian Arona thlah kha puithiam hna thawk tura serh hran an ni. Puithiamte chauh khan Lalpa an hnaih thei a, Levia chite chuan biak bk an enkawl a. Pathianin rawngbawl hna chanvo a pkte hi midang chuhpui ve chi a ni lo va, an khawih ve chuan thih phah hial tur a ni. Hei hian Pathian thianghlimna a tar lang nghal bawk. Kohhran kal zelah hian serh hran rawngbawltute hna chanpual leh dinhmunte hi chuhpui ve theih leh thk theihte pawh a ni ve mai thei a. Kohhrante kan fimkhur a \ha. Kohhrana serh hran rawngbawltute hian an dinhmun leh mawhphurhna an hriat chian a, an dinhmun anga kan dah thiam a pawimawh bawk. 3. A tana mi inserh hrangte Lalpan a hmang duh

Levia chi, puithiam hnam zinga mi chauh ni lovin, mi tu pawh Lalpa thua inserh hrang chu Nazarit an ti a. Hei hian mi inserh hrangte Pathianin a hmang duh tih min hriattir a. Pathian rawngbawltu ni tura tlinna (qualification) pawimawh ber pakhat chu inpkna hi a ni. Inpkna hlen chhuak tur chuan thil tam tak pal tlang tur a awm a, insum tur thil tam tak a awm. Kohhranah hian rawngbawltute nun invawn thianghlimna lam ngaih pawimawh deuh deuh a \ul.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

385

4.

Mipui an phunnawi

Israel faten Aigupta an chhuahsan a, Sinai tlangah kum khat dawn an awm hnuin an chhuak leh ta a. An zin kawngah harsatna an twk tam tial tial a. A rka phun sep sep mai ni lovin, ualau tak leh langsar takin an phunnawi ta. Israel mipui chau leh hah mangang chu Pathian chungah an phunnawi ta a. Lalpa chuan, an zngah mei a chhuahtir a, an riahhmun a kang ta vak mai kha a ni a. Kohhranhovah pawh hian Pathian thinurna tawng baw khawpin phunnawina a chhuak thei tih hria ila. Kohhranhote kan fimkhur a pawimawh hle. 5. Mosia laka helna

Mosia khan harsatna tam tak a twk a. KibrothHatava-ah khan Pathian hnena thih dil hial khawpin a mangang a. Hazaroth an lo thlen khan harsatna namen lo tak a tawk leh ta. A unaupa Arona leh a farnu Miriami te chuan an rawn bei a, an sawi chhe ta tlat mai. Mosia hian Kus mi nupuia a neih avangin an hmusit a. An beihna leh an sawichhiatna chhan bulpui tak zawk chu dinhmun chuhpuina a ni. LALPA hian Mosia hnenah chauh em ni thu a sawi bik? Keini pawh min be ve lo vem ni? tiin Mosia kha tluk vein an inhria a ni. Miriami leh Aronaten Mosia tluka an lo inngai ve ngawt chu a dik lo. Miriami chunga thil thleng kha a rapthlk hle. Vr anga vrin a phr vr ta uar mai a. Pathian hriak thih chunga helna emaw, phiarna emaw chu a hlauhawm. Kohhrana hruaitute sawisel leh phiar ai chuan \awng\aisak zel thei ila. Chak lo leh tling lo, fel lo nia kan hriat hun apiangah nasa lehzualin \awng\aipui ila. Anmahni hmangaihna tak tak a\anga \awng\aisakna chuan anmahni leh keimahni min siam \ha \hin.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

386

Kora khan Mosia luahlan a tum a, Dathama leh Abirama te pawhin an thlawp a, pa fel tak tak mi 250-in an thlawp bawk a ni. Mahse, Pathian thinurna an tawng bua a, lei kak phukah an chhungte leh an neih zawng zawngte nen an tla pil ta vek mai a ni. LALPA hnaih tura hruaitu thenkhat thlan chhuah bik an dodal a, puithiam nihna an chuh bawk a. Pathian thinurna an tawng baw ta a ni. Kohhranho rawngbawlna kal zelah hian hruaitu nihna dinhmun inchuhna (leadership crisis) te pawh awm thei a ni a, Kohhrante fimkhur a \ul hle. 6. Kanaan ram enthlatute

Kanaan ram enthlatute dinhmun kha a pawimawh hle. An zinga pahnih chauh khan Pathian thutiam ringin, Kan chunga LALPA a lawm chuan, chu ramah chuan min hruai ang a, min pe ang, an ti a. Mahse, a tam zawk daihte khan, Lalpan a dosak ang a, an hneh dawn a ni tih ring ngam lovin, ram chu a \ha lo lamin an sawi a, mipui an helpui ta zawk a. Mipui an timangang a, aw chhuah meuhin an tap a. Pathian thutiam an rin ngam loh avangin kum tam tak thlalerah an vakvai leh ta a ni. Pathian ram zauh zel tur hian hruaitute pawimawhzia min hriattir a. Pathian thutiam rin ngam a pawimawh ang bawkin rin ngam loh pawizia min hriattir nghal bawk a ni. 7. Dr rl khai kan

Num. 21:4-9-a Pathian leh Mosia laka Israel fate an hel hrem nana Pathianin rul chuk na mi a tirh lem, dra chhun, rl chuk tuarten an ena an damna tur Mosian thingtlawn lera (lehlin thar angin) a khai thu kan hmu a. He lai thu ni Numbers bu leh Bible pumah pawh thu danglam leh chhinchhiah tlak tak pakhat a ni a, a sawi zauna pawh Zirlai 28 na ah kan hmu tawh bawk a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

387

Kan Bible-ah hian rl hi a \ha lo lam, Pathian hmelma, thil \ha lo thlentu leh bumtu anga sawi a ni ber a. Evi thlemtu (Gen. 3), rlpui thla nei leh mi chuk hlum \hin ang te (Is. 14:29, 59:5; Jer. 8:17), dragon rlpui Pathian hrem tur ang te in kan hmu (Thup 12). Num. 21:6-a rl chuk na mi a tih hi a \awng bul Hebrai-ah chuan nahas sarap tih a ni a, a plural form chuan serapim tih a ni a. Hei hi Authorised Version (AV) leh Revised Standard Version (RSV) ah chuan fiery serpents tia lehlin a ni a. Chu chu rl chukna pangngai mai ni lo, a chuk chu mei kan ang maia sa hum hum \hin sawina a ni tel. Hemi chungchangah hian zawhna eng emaw zat a zawh theih awm e. Pathian leh Mosia lakah Israel fate an helin an phunnawi fo va, hremna pawh an tawk fo tawh a, enga ti nge hemi \umah hian rl chuk na mi, a n pawh mei kan sa hum hum anga n kher hmanga a hrem, tih te a zawh theih a. Tin, rul chu tibo tura Pathian hnena Mosia a \awng\ai chung pawh a - eng vangin nge tibo lova, chu rl ang tak lem chu dara siam a, chu chu an en tura thing tlawn lera tar tura a tih zawk hlauh? A en apiang an dam zel kha, he rul lem tarah hian thiltihtheihna bik a awm reng em ni? Heng zawhna te hi chhan vek sen a ni lo vang. A chhanna mawlt leh langsar ber ni thei awm chu Pathian ringa a thu awiha dar rl khai kan en chu damna a ni tih hi a ni. A en apiang an dam nghal mai leh a en duh lo an thi zl hi a mak hle a ni. Lal Isua leh Nikodema inbiakna (Joh. 3:1-17)-ah pawh mihring fapa (Lal Isua) khai kan (Kraws-a khenbeh) en, ringa pawm chu chatuan nun neihna a ni tih kan hmu. Rl trin a fan eng ang pawh dar rl khai kan en apiang an dam zl angin, sualna trin a fan eng ang pawh Lal Isua ring apiangte chu sual thihna ata chhandam an ni.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

388

Tin, hmsnga mite rin dan pakhat awm ve chu rannung hlauhawm leh thiltitheite chu an lem siama thunun theih nia rinna hi a ni a. Chutiang rinna leh thil dang vang pawh a ni ang e, he rl lem hi Israelten an vawng reng a. Juda lal Hezekia (716-687 B.C.) hunah Nehustan tih thing chu Pathian anga biain a tan rimtuite an hal a. Hezekia sakhaw siam\hat hunah khan an tichhe ta a ni (II Lal. 18:4). Tunlai hunah pawh Pathian leh a thu, Bible rin aia a hmanrua, mihring leh thil dang rin leh ngaihsan zawk a hlauhawm leh \hat lohzia min hriattir a ni. 8. Arona tiang chawr

Arona tiang chawr hi Pathianin Israel fate zngah Puithiam dinhmun an chuh buai tawh lohna tura puithiam hna thawk tur a hriattrna a ni. Kohhranho zngah rawngbawl hna peng hrang hrang a awm a. Serhhran rawngbawltute dinhmun leh hna chuhpuina eng kawng kawngah emaw awm thei a ni a. Kohhranhote leh serh hran rawngbawltute hian Kohhran kal zelah serh hran rawngbawlna awmzia leh pawimawhnate kan zir thar a \ul hlein a lang. 9. Balaama zirtirna

Kan Zirlaibuah hian Balaama hrilhlawkna \um li lai kan hmu a. Balaama hi Israel fate hruai sual dan zirtirtu, milem biakna sa ei tur leh inngaihna suala tlu tura hruai luttu (Thup. 2:14), thil sual tih hlwk bera ring (II Pet. 2:15), tangka um, sum duh (Juda 11) a ni a. Mosia hnena LALPA thupk pawh, Midian-ho hi bei ula, tu tlawm der rawh u, Peor-ah an bum che u a ... (Num. 25:16-18) tih a ni. Milem biakna, sum ngainatna leh mipat hmeichhiat sualnate hi Balaama zirtirna kawng an ni a.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

389

Hengte hi Kohhranhote tlk chhiatna kawnga hruai lttu an ni a. Kohhranhote kan fimkhur a \ul hle a ni. 10. Pathian hnena thilhlan Pathianni vawi hnih ngawt Pathian hnena thilhlan chungchang kan zir tawh a. Pathian hnena thilhlan hi Pathian biakna ki pui ber a ni a tih theih hial awm e. Ni tina thilhlan te, chawlhnia thilhlan te, thla thara thilhlan te, chhang dawidim telh loh kta thilhlan te, kumthar kta thilhlan te, Tlanna Nia thilhlante leh Bwkte kta thilhlante kan hmu a. Israel fate Pathian biakna kipui ber chu Pathian hnena thilhlan, Pathian hnena thilpk hi a ni. Ringtute hian Pathian biakna leh chibai bukna atana pawimawh tak pakhat chu Pathian hnena thilhlan, thilpek hi a ni tih kan hriat chian a pawimawh. Pathian nena inzawmna a ni a, a ta kan nih chhinchhiahna a ni bawk. Amah chu kan Pathian a ni tih kan pawmna leh inpkna a ni nghal bawk. Tlangkawmna Numbers bu-ah hian Israel faten ram tiam Kanaan an panna thlaler zin kawng chanchin kan zir a. Harsatna tam tak an tawk a, tihsual tam tak an nei. Hengahte hian Pathian mi ruat hruaitu bik lam leh mipui lam inkarah phunnawina, dinhmun inchuhpuina leh helna thlengin harsatna khirhkhan tak tak a lo awm \hin a. Kohhranhote tan inenfiahna tur leh zir chhuah tur tam tak a awm thei awm e. Hruaitu ropui Mosia inpkna leh dawhtheihziate hi a ropui hle. Israel fate hruaitu mei alh leh chhum ding te, an kalna leh awmhmun khuarna apianga a laiah Biak bk leh rawngbawltu an dah zelte hian Kohhranho kalkawng zawh zel dan turah min kaihruai sela.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

390

Kohhranho tan malsawmna a ni ngei ang. Pathian thu awih leh Amah rinngamna hi hruaitu leh ringtute tana pawimawh bulpui ber a ni reng dawn a ni.

Sawi ho tur Kumina kan Sunday School zirlai pum pui a\anga Kohhranhoten kan zir chhuah tur pawimawh ber nia kan hriat i han thawh khawm teh ang u.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

391

LEHKHABU RAWNTE (BIBLIOGRAPHY) Alexander, T. Desmond & David W. Baker (Eds.); Dictionary of the OldTestament Pentateuch. Secunderabad : OM Authentic Books, 2003. Biakmawia, Rev. C.; Thuthlung Hlui Hrilhfiahna : Genesis Part I, 1998 Puitling Sunday School Zir, Printed at the PRESCOM Production, Aizawl : 1997 Budd, Philip J.; Word Biblical Commentary. Volume 5, Numbers, Word Books Publisher, Waco, Texas : 1984. Chuau\huama, Revd.; Bible Thu Mal Hrilhfiahna (Dictionary of Biblical Terms), Swapna Printing Works (P), Ltd. 2008. Davies, Eryl W.; The New Century Bible Commentary : Numbers, Marshall Pickering, Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids : 1995. Gane, Roy.; Leviticus, Numbers The NIV Application Commentary, Zondervan, Grand Rapids, Michigan : USA. 2004. Harlow, R.E.; Desert Journey (Studies in Numbers & Deuteronomy), Everyday Publications, Inc. Canada : Printed in Hongkong, 1982. Hasting, James.; Dictionary of the Bible, New York : Charles Scribners Sons, 1963.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

392

Lalfakzuala, Rev.; Thuthlung Hlui Zirchianna, SL&PB, Swapna Printing Works (P) Ltd. Kolkata 700 009 ; 2007. Lalthanmawia, Rev.; Thuthlung Hlui Zirna : Deuteronomy, Puitling Sande Sikul Zirlai 1986, The Synod Publication Board, Printed at Synod Press, Aizawl : 1985 McKenzie, John L. S.J. Dictionary of the Bible. Bangalore: Asian Trading Corporation, 2002. McNeile, A.H.; Cambridge Bible for Schools and Colleges, The book of Numbers, Cambridge University Press : 1911. Moriarty, Frederick L.; S.J.; Numbers in the Jerome Biblical Commentary, Volume I, Published by Theological Publications in India; 1968. Naylor, Peter John. Numbers. In New Bible Commentary21st Century Edition. Secunderabad: OM Books, 2000. Noth, Martin,; Numbers, SCM Press, Ltd. 58 Bloomsbury Street, London : 1968. Snaith, N.H.; Numbers in Peakes Commentary on the Bible, Thomas Nelson and Sons, Ltd. 1972. The Bible Society of India, Mizo Study Bible (Bible leh a chhuizauna), 206 Mahatma Gandhi Road, Bangalore 560 001, 2007. The Bible Society of India, Pathian Lehkhabu Thianghlim, 206 Mahatma Gandhi Road, Bangalore 560 001, 2008.
www.mizoramsynod.org

NUMBERS

393

The Holy Bible, New International Version. New York: New York International Bible Society, 1978. The Holy Bible, The New Revised Standard Version (Catholic Edition for India etc.), Bangalore: Theological Publication in India, 1993. Thoburn, C. Stanley.; Old Testament Introduction, CSL Series No. 24, 1959. Wenham, Gordon J.; Numbers, Tyndale Old Testament Commentaries, Inter-Varsity Press : 1981. Wenham, Gordon J.; Numbers, Old Testament Guides, Sheffield Academic Press : 1997. Zalawma, Rev. H.; Thuthlung Hlui Hrilhfiahna : Leviticus, 2001 Puitling Sunday School Zir, SL&PB, Printed at PRESCOM, 2000.

www.mizoramsynod.org

NUMBERS

394

ISRAEL FATEN GOSEN A|ANGA KADESH-BARNEA AN PANNA KAWNG


www.mizoramsynod.org

NUMBERS

395

KANAAN RAMRI LEH ENTHLATUTE KALKAWNG


www.mizoramsynod.org

NUMBERS

396

www.mizoramsynod.org

You might also like