1.

Zdefiniowa moment siy wzgldem punktu na paszczynie oraz poda wzory jego obliczania: Momentem siy P wzgldem punktu B nazywamy iloczyn wektorowy promienia r=BA Moment jest wektorem prostopadym do paszczyzny XY i wartoci rwnej moduu |P| i ramienia a siy P wzgldem pkt. B MB = P x r MB = P sin = P a P = Px x + Py y MBz = Pyrx + Pxry MB = MBz z MB - | MBz| r = rxx + ryy

P B MB a
r

2. Poda rnice miedzy momentem siy wzgldem punktu A a momentem pary si na paszczynie. P1 = P2 P2 P1 M Moment pary sil na paszczynie nie zaley od wyboru punktu B ( kiedy moment siy zaley od pkt. B) MBz(P1P2) = P1(a+b) P2b = Pa MB = |MBz| = Pa Mz = Pa, M = |Mz| = Pa

B MB b

3. Poda asymptoty statyki: a) dwie sy P1P2 dziaajce na punkt A mona zastpi si wypadkow W bdc przektn rwnolegoboku rozpitego na tych silach. P1 W W= P1 + P2 W = P12 + P22 + 2P1P2 cos P2 b) dwie siy P1P2 s w rwnowadze (rwnowa si), s kolinearne, maj te same wartoci, inne zwroty. P1 P2 W= 0 P1 = P2

c) jeli do ukadu si dziaajcych na ciao sztywne dodamy ukad zerowy to skutek dziaania sil na to ciao nie zmieni si. P1 P1

=
P2 P3

P4

P5 P2 P3

d) kade ciao sztywne nieswobodne mona mylowo oswobodzi z naoonych wizw zastpujc wizy siami przenoszonymi przez te wizy (reakcjami).

4. Poda zasady budowy ukadw geometrycznie niezmiennych na paszczynie: Def: - ukad tarcz nazywamy wewntrznie geometrycznie zmiennym GZ, niezmiennym GN jeli mona go zastpi jedn tarcz. - ukad tarcz nazywamy geometrycznie niezmiennym GN jeli jest nieruchomy wzgldem ostoi. - ukad tarcz nazywamy geometrycznie zmiennym GZ kiedy moliwe jest przemieszczanie ukadu wzgldem ostoi, bez przyoenia obcienia czynnego. Zasady budowy GN: - 3 tarcze poczone za pomoc przegubw tworzcych trjkt s ukadem GN. 1 2 - 2 tarcze poczone za pomoc przegubw i wizi elementarnych o ostoi nie przechodzcej przez przegub s uk. GN

3 5. Zilustrowa i opisa podpory paskie, przenoszone reakcje. a) podpora przegubowa(pozwala na obrt wok punktu.

= =
c) podpora sztywna (sztywne zamocowanie)

= =

R1 R2

b) podpora przegubowa przesuwna (umozliwia obrt w. punktu i przesuwanie w dowolnym kierunku)

R1

R1

R2 R3

d) podpora sztywno przesuwna( pozwala na przesuwanie w obracanym kierunku) R1

R2

6. Zilustruj redukcje ukadu paskiego zbienego ukadu si oraz podaj wzory kocowe. Wx = Pix , i=1 Wy = Piy, i=1

P1 P2 P3 B

7. Zilustrowa redukcje paskiego rwnolegego ukadu sil, poda wzory: P1 P2 Pn MB P1a1 a1 a2 an Pn Pnan P2a2 N = MB/Sy Pi MB moment oglny S sia oglna S= Pi = Syy MB = Pi ai

8. Zilustrowa dowolny ukad sil i poda wzory kocowe: P2 B P3 P4

=
P3

P4 P2 W

P1 Sx = Pix, Sy = Piy skadowe siy oglnej S = Sxx +Syy MB= MB = Pia Moment oglny

P1

9. Zilustrowa i poda wzory do wyznaczenia wypadkowej dowolnego paskiego ukadu obcie P2 P3

P1

P4

P2 P3 P1 P4

S = Sxx + Syy Sx = Pix Sy = Piy

MB = MBz

10. Poda i opisa rwnania rwnowagi paskiego zbienego, paskiego rwnolegego ukadu si. a)zbieny ukad si by w rwnowadze to: Wx = 0, Wy = 0 Pix, Piy = 0 suma rzutw na o X, Y = 0 b) rwnolegy ukad si by w rwnowadze S = 0, MB = 0 Sy = 0 suma rzutw na o Y = 0 MB = 0 suma momentw wzgledem punktu B = 0 11. poda i opisa rwnania rwnowagi dowolnego paskiego ukadu obcie: S = 0, MB = 0, Sx = 0, Sy = 0 suma rzutw na o X,Y = 0 MB = 0 suma momentw si = 0 A Warunki rwna rwnowagi: wariant I wariant II Ex = 0 EY = 0 EMB = 0 EMA = 0 EMC = 0 EMB = 0 C wariant III EMA = 0 EMB = 0 EMC = 0

12. Zdefiniowa statyczn wyznaczalno, niewyznaczalno i geometryczna zmienno ukadw paskich. Ukad geometrycznie niezmienny ukad statycznie wyznaczony jeli reakcje mona wyznaczy wykorzystujc rwnania rwnowagi statycznej. W przeciwnym wypadku ukad jest statycznie niewyznaczalny. Ukad geometrycznie zmienny jeli jest moliwe przesunicie ukadu wzgldem ostoi bez przyoenia obcienia czynnego, ukad jest geometrycznie zmienny jeeli 3 wizy elementarne dziaajce na tarcze s jednoczenie zbiene lub jednoczenie rwnolege. 13. Zilustrowa i opisa tarcie lizgowe:

P1 Q

P1 Q N T

Tarcie statyczne nierozwinite wystpuje gdy P<Q mona je zapisa dwoma rwnaniami rwnowagi statycznej: EX = 0 P-T = 0 , T = P EY = 0 N-Q = 0, N = Q Gdy sia tarcia i sia przesuwajca osigaj wartoci graniczne naley uwzgldni wspczynnik tarcia lizgowego rozwinitego. Pq = Tq = N

14. Zilustrowa i opisa dowiadczenia Coulomba i Morena oraz zdefiniowa tarcie lizgowe i kinetyczne. Po przekroczeniu punktu granicznego T zaczyna si ruch ciaa a zjawisko nazywa si tarciem lizgowym kinetycznym. A Tq Wspczynnik tarcie lizgowego kinetycznego zaley od prdkoci ruchu. Dla danego N wartoci siy tarcia maleje do wartoci rwnej poowie siy tarcia statycznego w punkcie rwnowagi granicznej. Pq P 15. Zilustrowa i opisa opr toczenia ciaa statycznego nierozwinity, rozwinity: Opr toczenia ciaa statycznego nierozwinity wystpuje gdy P< Pq. Pod wpywem przyoonej siy P i ciarem Q wystpuje mikroodksztacenia na powierzchni styku. Dla P =0 wystpuje tylko reakcja pionowa N w punkcie B. Wzrost siy P powoduje przesunicie w prawo i pochylenie reakcji. W punkcie rwnowagi granicznej krek poddany dziaaniu rwnowanego ukadu si P,Q,T,N. mona zapisac 3 RRS i wyliczy niewiadome. EX = 0 P-T = 0 EY = 0 N-Q = 0 EMA = 0 Qf PN = 0

P Q T N f

W punkcie A dziaa cakowita reakcja o skadowych N i T, punkt A nazywany jest teoretycznym punktem podparcia. W punkcie rwnowagi granicznej przesunicie punktu A wzgldem punktu B nazywamy wspczynnikiem tarcia. 16. Zilustrowa i opisa tarcie lizgowe cigna ruchomego o krek nieruchomy. P r P sia przesunicia R sia trzymajca kt opasania dugo opasania - wspczynnik tarcia mona zapisa 3 RRS: EX = 0 (S+dS) cosdB/2 ScosdB/2 dF = 0 EY = 0 dN (S +dS)sindB/2 - SsindB/2 = 0 dT = dN, ds. = dT

17. Zilustrowa i opisa tarcie lizgowe cigna nieruchome, krek ruchomy: R R r Siy tarcia s rozoone analogicznie jak w przypadku tarcie cigna ruchomego lecz maja przeciwne zwroty. Siy P i R zamieniaj si miejscami jednak zaleno nie zmienia si. P > R, P= e, R= e-

P P

18. zilustrowa i opisa podpory przestrzenne oraz przenoszone reakcje: a) podpora przegubowo-przesuwna w danej paszczynie umoliwia obrt i przesuw w tej paszczynie.

P Fizyczna podpora moe by realizowana za pomoc prta przegubowo-przesuwnego dowolnie usytuowanego w przestrzenie b) podpora przegubowo-przesuwna w wybranym kierunku. Przesunicie po OX Py Pz Px Pz

Przesunicie po OY

Podpor t inaczej nazywamy oyskiem przegubowym co w przypadku przesuwu w kierunku OX podpor modeluj 2 wizi elementarne dziaajce prostopadle do kierunku przesuwu. Reakcje daj wizi OY, OZ. c) podpora sztywna

Py Px Pz

19. Zilustrowa i opisa moment siy wzgldem punktu w przestrzeni oraz poda wzory kocowe: P = Pxx + Pyy + Pzz r = rxx + ryy + rzz MB = r x P MB = rsin MB = MBxx + MByy + MBzz B Momentem siy wzgldem punktu w przestrzeni nazywamy iloczyn wektorowy promienia r i siy P

P A r

20. Zilustrowa moment siy wzgldem osi ukonej w przestrzeni oraz poda wzory kocowe do jego obliczenia: MB D Me l r P A eD Me D Moment siy P wzgldem osi D jest rwny wektorom momentu MB na t o przy czym B jest dowolnym punktem na osi D. MB = r x P MD = MBcos MD = MB D = (r x P) D

B eD

21. Zilustrowa i opisa przypadki szczeglne momentu siy wzgldem osi w przestrzeni. Moment siy P wzgldem osi X jest rwny 0 bo rzut siy na paszczyzn YZ jest rwny 0 b MB = Pb MC = PC MX = 0 MY = MB = Pb MZ = - MB = - Pc

c P MC B

Wnioski: 1. Moment siy P wzgldem osi , ktra jest rwnolega do prostej dziaania siy jest rwny 0 2. Moment siy P wzgldem osi, ktra przecina prost dziaania siy jest rwny 0 M0 = Pb MX = M0 = Pb MY = 0 MZ = 0 22. Poda rnice pomidzy momentem siy wzgldem punktu a momentem siy wzgldem osi w przestrzeni: Moment siy wzgldem punktu w przestrzeni jest wektorem zaczepionym w punkcie B natomiast moment siy wzgldem osi w przestrzeni jest wektorem swobodnym. Oznacza to, ze wektor ten moe przesuwa si wzdu tej osi i nie wpynie to na jego warto

25. Zilustrowa redukcje dowolnego ukadu obcie oraz poda wzory kocowe. Pi Ai B

B S

Pi = Pixx + Piyy + Pizz, i=1,2,3.np Mj = Mjxx + Mjyy + Mjzz, j=1,2,3.nm B(xB, yB, zB), Ai(xi, yi, zi) ri = rixx + riyy + rizz rix = xi - xB itd. Z Y

Sia oglna: S = Pi = Sxx + Syy + Szz Moment oglny: MBx = (Pizriy - Piyriz) + Mjx MBy = (Pixriz - Pizrix) + Mjy MBz = (Piyrix - Pixriy) + Mjz

26. Poda warunek redukcji przestrzennego ukadu obcie do wypadkowej oraz wzory do jej wyznaczenia: Wyrnik przestrzennego ukadu obcie: W= SMB = SxMBx + SyMBy + SzMBz W= SMB cos W0 => 90o (~MB) W=0 => =90o (~MB) Ukad redukuje si do wypadkowej jeeli W = 0 S0, MB0, W =0(SMB) => w, A Redukcja do punktu: A: w = S, wx = Sx, wy = Sy wz = Sz r = BA, -r = AB MA = (-r)xS + MB = 0 nowy moment oglny R x S = MB R x S = MBxx + MByy + MBzz

MB A r S B w

Ukad nieoznaczony wiec na prostej l istnieje nieskoczenie wiele punktw wzgldem ktrych redukcja daje ten sam wynik. Ukad rozwizujemy podstawiajc za jedna z niewiadomych 0. Mona zapisa 3 warianty rozwizania. 1. rx = 0 (Sx0) 2. ry = 0 (Sy 0) 3. rz = 0 (Sz 0) ry = -MBx/Sx i rz = MBy/Sx rx = MBz/Sy i rz = -MBx/Sy rx = -MBy/Sz i rz = MBy/Sz 27. Poda warunek redukcji przestrzennego ukadu obcie do skrtnika oraz wzory do jego wyznaczenia S 0, MB0, W0 (S~MB) => S, MA, A MB 90o B S A Redukcja do pkt A: MA = (-r)xS + MB = (MB rxS) + MB S MB rxS = MB ; MA = MB Wyznaczenie wektora MA: MA || S => MA = cS => MAx =cSx , MAy =cSy , MAz =cSz W= SMB = SxMBx + SyMBy + SzMBz W= SMA = SxMAx + SyMAy + SzMAz = c(S2x + S2y + S2z)=c2 1. rx = 0 (Sx0) 2. ry = 0 (Sy 0) ry = -MBx/Sx i rz = MBy/Sx rx = MBz/Sy i rz = -MBx/Sy MB

MB S MB S MA MB = MB + M B MB MB

3. rz = 0 (Sz 0) rx = -MBy/Sz i rz = MBy/Sz

28. Poda i opisa rwnania rwnowagi przestrzennego zbienego i rwnolegego ukadu si: - ukad zbieny naley zapisa 3RRS. S to 3 sumy rzutw. Sumy momentw wzgldem osi przechodzcych przez punkt zbienoci ukadu s zawsze rwne zeru. 3RRS: EX = 0 ; EY = 0 ; EZ = 0 - ukad rwnolegy do osi Z Zapisujemy 3RRS przy czym jest to jedna suma rzutw i dwie sumy momentw. Pozostae RRS s spenione tosamociowo. 3RRS: EZ = 0 ; EMX = 0 ; EMY = 0 29. Poda i opisa rwnania rwnowagi dowolnego przestrzennego ukadu obcie: Przestrzenny dowolny ukad obcie jest w rwnowadze jeli spenia 6 RRS tzn. sumy rzutw si na osie X, Y, Z s rwne zeru oraz sumy momentw obcie ukadu wzgldem osi X, Y, Z s rwne seru: 6RRS: EX = 0 ; EY = 0 ; EZ = 0 EMx = 0 ; EMy = 0 ; EMz = 0