.

,
5
...

'Ifc^

i.

:
>*- *!

n.0m^-s

mJ

Digitized by the Internet Archive

in

2009 with funding from

University of Toronto

http://www.archive.org/details/operaomniaquaegr13orig

J&<-^v>

(^02
_

.
exaratis,
,

0g9L

OPERA
EJUS
variis

ORIGENiS)
Q

GRAECE VEL LATINE TANTUM EXSTANT

CIRCUMFERUNTUR.
et

Editionibus

Codicibus

manu
cum

Gal-

licanis, Italicis,

Germanicis

et Anglicis
,

collecta
vita

recensita

atque annotationibus illustrata

et

Auctoris

multis Dissertationibus

Edi

(I

erunt

CAROLUS

ET CAROL. YINCENT.

DE LA RUE

Presbyteri et Monachi Benedictini e Congregatione S, Mauri.

Denuo

Reccnsuit Eraendavit Castigavit

Carol.

Henric.Eduard.Lommatzsch
ejusdeniq. in Seminar. Viteberg.

Philos. Dr. Theolog. Licent.

Professor.

^i

ORIGENIS
Selectorum in Psalmos
Pais
III.

Selecta in Threnos,
Fragmenta ex Commentariis
Salomonis atque
in

Proverbia

in Isaiam,

Homiliae

in

Isaiam

et

fragmentum graecum

ex ejusdem Commeiitariis in Oseam.

Ex

Nova Editionum Parisiensium

Recognitione
Edidit

Carol. Henric.
Philos. Dr.

Eduard.Lommatzsch
Professor.

Theolog. Licent. ejusdemfj. in Seminar. Viteberg,

|V^

Berolini 1842. Suratibus Haude et Spener.

(S, J.

Joseephy.)

vN

>'-,

PROLEGOMENA.
V^iium in Tomis qiioque XI. XII. et XIII. Origenis operum edendis eandem, quam superius, secutus sim normam, et quum praeter omnem exspectationem

Tomi

XII.

moles

in

tantiim

accreverit,
et

ut

quae hio

illic in

eodem promisimus,

quae dici solent pro-

legomena, vix ac ne vix quidem eidem praefigi potuerint,

nionitaRuaei ad

Tomos

XI. XII. et XIII. spectantia

collocas.se,

in hiijus

demiim Tomi fronte

et

indicem vero

locorum ex V.
in iisdem tribus

N. T.

desumtorum, eorumdemque

Tomis laudatorum,

posuisse

sufficiat.

I.

MONITUM AD ORIGENIS
RUFINUS
ait, se

LIBRUM JESU NAVE.

in

4
in fine

Tomi

ap-

IN

peroratione
in

ad

interpretationem

Commentariorum Origenis
Tertendis ejus
nihil

epistolam ad Romanos,
in

librum Jesu Nave

Illa,
inquit,

a fide
in

textus graeci recessisse.

quae

Jesu Nave scripsimus, simpliciter expressimus

ut invenimus, et non multo cum labore transtulimus." Hodie ex ejus interpretatione exstant in hunc librum

XXVI. homiliae.

Triginta

commemorat Cassiodorus

VI
institutt, cap.
I.

PROLEGOMENA.
Initium \igesimae repraesentatiir Philo-

caliae capiteXIL, hincque obstruitur os aliquot hetero-

doxis,

qui

absqiie

iilla

ratioiie

has homilias Origeni

abjudicarunt.

Post homilias
ex homilia Xlll.,

in

Jeremiarn sciiptae sunt,

uti

patet

adeoque ex illarum
cir( a

sunt numero,

quas sexagenario major ad populum habuit, videntur-

que pronuntiatae

finem anni 249., vel sub initium

anni 250-, quandoquidein homilia IX. gravissimam

me-

morat persecutionem, quae

fixa sunt, e

tiinc

ecclesiam affligebat.
fronti prae-

Fragmenta giaeca, quae homiliarum

Catenis manuscriptis
suiit

depromta.

U.

xMONlTLM AD
JUDICUM.
Rufinus
in

IN LIBRUM

peroratione

subjuncta commentariis
testatur,
se,

Origenis in epistolam ad
fide transtulit hofnilias

Romanos

qua

in

Jesum Nave, eadem

latine
et
illa,

vertisse
inquit,

in in

librum Judicum:

nam

quae

Jesu Nave et in Judicum librum scripsi,

mus,
in

simpliciter expressimus

ut invenimus."

Novem

hunc librum homilias Origenis commemorat Cassioinstitutr. cap.

1.

dorus

Novem

hodie habemus, quarum

sexta Canticum Deborae explanat, uti promiserat ipse

Origenes in prologo

Canticorum
illis

his verbis:

oratiunculis,

commentariorum in Canticum verum et de his plenius in quas de libello Judicum edidimus,

Verisimile
,

disserta reperies."

ergo

est,

has

ipsas

homilias designari ab Origene

iium 240. fuisse ab ipso editas.

proindeque ante an-

Verum haud

scio, an,
lib.

quemadmodum

opinatur Huetius Origenian.

IIL

PROLEGOMEXA.
sect. 2.
fiiisse

VII

2.

pariter iiide concludi possit, ipsas non

et recitatas.

ex tempore conceptas
I.

Certe ho-

milia
sibi

n. 2.

lociis

est,

quem

ipse Origenes testatur

solum

in

mentem
inquit,

venisse,

ciim

conrionaretur:

sed
et

et illud,

quod dicentibus nobis ocrurrit,

,

utinam domino suggerente occurrerit

est," et cetera.
Illas,

praetereun-

dum non
siint,

postquam pronuntiatae
recognoscere.

potuit literis

mandare

aiit

Praeter homilias, an
in

aliiid

quidpiam data opera

est.

librum Judicum scripserit Origenes, incertum

aliquot

Verumtamen Catenae manuscriptae

sub

ejus

nomiiie fragmenta graeca exhibcnt, quae nos homilia-

rum

fronti praefigimiis.

III.

MONITUM AD ORIGENIS
LIBROS REGUM.

IN

Unica tantum hodie superest latine Origenis homilia in initium libri

primiRegum. Interpretem
,

suspi-

catur

Hiietius

Rufinum

auctorera

vero

Origenem
Qiiis, in-

prorsus negavit Rivetus Critic. Sacr. lib.lL, propterea

quod

in illa

mentio est Alexandri Papae.

quit, ille x-^lexander

Papa?

Si primus episcopus
est;

Ro-

manus

ejus

nominis,

multo antiquior

sin vero

episcopus Alexandriniis, multo recentior."

ea aetate non floruerit

Quasi vero

sanctus Alexander episcopus

Jerosolymitanus, de quo Eusebius Historiae Ecclesiasticae lib. VI. cap. Xl. et alibi.

Alteram in ejusdem primi libri caput XXVIII. de Engastrimytho e Codice nianuscripto graeco vaticano
eruit, latine yertit, et

et latine in

Lugduni ann. 1629. graece simul lucem priauis edidit Leo AUatius. Citatus

PROLEGOMENA.
ab Eustathio locus
Praeter
in

ea reperitur, ncc ex

stilo diibi-

tandi locus est, quiii Origenis sit genuinus foetus.

diias

hasce

oratiunculas,

quae
II.

solae

hodie supersunt, Cassiodorus

institutt. cap,

quatuor

commemorat Adamantii primum Regum, unam in

cap. VI. ait se
in

nostri

homilias

in

librum

secuiidum, item alterani proet

lixam in librum secundum Paralipomenon,

ibidem

Esdrae

libris

duobus graero ser-

mone

singulas homilias expositas Origenis invenisse,

quae Bellatoris labore translatae sunt." Ipsemet Origenes homilia tertia in Jesum Nave nionet, se
,,ali-

quando

in

quadam

ecclesia disputasse de duabus mere-

tricibus, de quibus

scriptum est

in tertio libro

Reguni."
nisi

Verum

injuria

temporiim haec omnia perierunt,

eruit Combefisius

forte illorum pars fuerint paucula illa fragmenta, quae

e Catenis Graecis Regiis

in

cujus

schedis asservantur,

unde ea nos in hanc editionem

nostram transferimus.

IV.

MONITUM AD ORIGENIS
IN JOB.
Sua ipse Origenes
sexta in Ezechielem.
in

Job

citat

homilia
in libro

Scriptum
in

est,

inquit,

Job de dracone: virtus ejus

ejus super

umbilico, et fortitudo
Scio ex
his,

umbilicum

ventris.
ciira

quae mihi

gratia divina largita est,

praesentem locum exsit

ponerem,
traria."
epist. 36.

me

dixisse,

quod draco
ait,

fortitudo con-

Homilias ipsum edidisse testatur Hieroiiymus ad Vigilantium, ubi

confessorem Hilaex graeco

sunt

rium
in

hon[)ilias

inJob ex

libris ejus, id est,

latinum transtulisse."

Praeter homilias
tractatus
iii

qui

putant

seu prolixos

Job

ipsum

PR0LEG03IENA.
scripsisse,

IX

quia idem

exprobrat,

quod

,,tractatus

Hieronymus ibidem Vigilantio ejus in Job descriptos

lociitus est,

habuerit, in qiiibiis contra diabolum et de stellis coe-

lorum disputans, quaedam non

in

quae ecclesia

recipit;" et lib.

I.

contra Rufinum pag. 351. docet,

Hilarium quadraginta ferme millia versuum Origenis

Job

et

Psalmos transtulisse;" item

epist. 41.

ad

Pammachium:
transtiilerunt."

,,nec siimu?, inquit, disertiores Hilario,

tractatiis .... Verum tractatuum nomine Hieronymum

nec fideliores Victoriuo, qui Origenis

homilias designasse liquet ex altero ejusdem doctoris

loco, ubi de Origene ait:
legere,

quis nostrum tanta potest Mille

est,

quanta

ille

conscripsit?

et

eo amplius

tractatus,

quos in ecclesia locutus

edidit,

innume-

rabiles praeterea

Commentarios, quos ipse appeUat

hi tractatus

;.''

ut ut

est,

seu homiliae in Job

nonnullis erroribus scatebant, teste

Hieronymo

in ci-

, , ,, ^~ , &\ ^, ' , &). , ,

temtui erant Eustathio, qui in
oratione de Engastrintol
yi.

tata superius epistola ad Vigilantium,

magnoqiie con-

mytho contra Origenem

pag. 391. ait:

'//^,

&,

lvo
1

^AkX^

.
lib.
II.

his homiliis nihil hodie

superest,

nisi

6-

forte

particula illa homiliae in Job,

quam ex

Hilario refert

Augustinus

contra Julianum tom. X. pag. 543.

PROLEGOMENA.
Alia insuper sub Origenis nominc fragmenta Graeca Job exhibent Catenae manuscriptae Regiae, nec non illa, quam ex duobus Mss. Bibliothecae Bodleia
in

nae Codicibus

iii

lucem

edidit

et latine

vertit Patrialiis

cius Junius; sed an

ex homiliis

in

Job, an ex

Origenis operibus excerpta fuerint, imo an ipsumniet

Origeiiem, cui in Catenis adscribuntur, parentem habeant, certis argumentis adfirmari nequit.

V.

MONITUM AD ORIGENIS
PSALMOS.
Ex

IN

epistola 74. beati Hieronymi ad sanctum Audiscimiis,

gustinum

Orisrenem

multis

voluminibus

cunctorum Psalmorum explanationem

obscura, inquit,
rere,
festa,

reliquisse.

Si

quomodo
te

tu aiisus es post eos disse-

quod

illi

explanare non potuerunt?

disserere,

Si manilatere

superfluum est

quod

illos

non potuit, maxime in explanatione Psahnorum, quos apud Graecos interpretati sunt multis voluminibus primus Origenes, Eusebius Caesariensis, et ceteri."
Revera ante suum ex urbe Alexandria discessum id Commentarios in primos quinest, ante annum 231.
,

que

et

viginti

psalmos jam ediderat teste Eusebio

lib. VI.

Histor. Eccles.

cap. 24.

Philocaliae auctores

cap. 2, Eusebius lib.VI. cap. 25., Pamphilus martyr in

Apologia pro Origene, Methodius apud Epiphanium,

et

Epiphanius ipse haeres.

64. varia

tomo
siio

in psal-

mum primum
genes
lib. IV.

exhibent fragmenta,

quae

quaeque
ipse Oricitat

loco in hac editione repraesentantur.

Suum

Commentarium in psalmiim secundum Comment. in eplstolam ad Romanos, liis

ver-

PROLEGOMENA.
bis:

XI

Ira Dei qiiomodo

intelligi

debeat, in secundi a

nobis psalmi expositione plenius dictum est, et quo-

modo

possit impleri,

quod scriptum
et

est,

ut salvi

effi-

ciamur fugientes ab ira ventura,

gientes, ita ut
justitiam,

iram quidem

fu-

non nos comprehendat, sectantes vero pietatem, iidem, caritatem, patientiam, manet

suetudinem,

cetera

his

similia."

Item

lib. II.

de

Principiis cap. 4.

De
:

quibus, inquit, secundum par-

vitatem sensus nostri,

cum

secundi psalmi exponerein

mus

illum versiculum "

et in furore

tunc loquetur ad eos

ira sua,

suo conturbabit eos:"" prout

intelligi

potuimus, qualiter hoc

deberet, ostendimus."
exstat in

Commentario

in

psalmum sextum locus

Apologia Pamphili pro Origene, ubi

et alter profertur

e Commentario in psalmum decimum quintum, nec non alius in XVIII. Viderat quoque Hieronymus Ori-

genis in

XV. psalmum expositionem,

est:

cujus

unum

lo-

cum

carpit epist. 43. ad Ctesiphontem: In XV., inquit,

psalmo, ubi scriptiim

erudierunt

insuper usque ad noctem

me

renes mei: asserit virum sanctum, ciim

,

ad virtutum venerit summitatem

ea pati, quae

ne in nocte qiiidem

hominum sunt, nec cogitatione vitiorum aliqua titillari." Suam in psalmum trigesimum primum et alios per ordinem psalmos enarratiouem memorat ipse Origenes lib.IV. Comment. in epistolam ad Romanos: Propterea puto,
istud initium,

inquit,

et

David trigesimo

psalmo, quem superscripsit: intellectus David: dedisse

admonens per ipsam superscriptionem,

his,

altiorem debere requiri intellectum in

rus erat:"
,,qiiia beati,

quae dictuiniqiii-

quoriim remittuntur

tates:"" de quibus, prout potuimus, dixiinus,

psalmis per ordinem dictaremus.

cum

de

Expositio Psalmocontra Celsum

xca

rum XLV.

et

XLVII. citatur

lib. VII.

sub finem num. 31. his verbis:

,,&^^, 7 ^
]
nsol
y.ul

XII

PROLEGOMENA.

xhtov

Hieronymus

lib.

adversus

Rufinum

ait

Origenem
Oratio
ha-

octogesimum nonum psalmum, qui

Mosis hoininis Dei:

scribitur:

et reliquos iindecim,

( non

bent titulos, secundum Huilli Judaeoriim Patriarchae

expositionem, ejusdom Mosis putasse, nec dedignatum
esse

Hebraeam scripturam interpretantem per

in

singula

loca, quid Hebraeis videatiir inserere:"

Origenes hom.

XV.

tionem commemorat.
dixisse

Jesum Nave, suam centesimi psalmi exposiiMeniini me, inquit, similia etiam in iis locis, in quibus exponebamus
est:

versiculum psalmi, in quo scriptum

interficiebajn

matutinis

omnes
in

jieccalorcs terrae, ut disperdam

de civitate Domini onines, qui operantur miquitatem.^^

Denique enarratio

homilia XIU. in Leviticum his verbis:

psalmum CXVIII. aperte citatur Memini, du-

dum

nos, ciim centesimi decimi octavi psalmi expo-

neremus illum versiculum, in quo scriptum est: lucerna yedihus meis lex tua^ Domine^ et lunien semitis nieis:
diversitatem lucernae et lucis pro viribus ostendisse.

Dicebamus enim, quod lucernam quidem pedibus, id est, inferioribus corporis partibus deputarit, lumen
vero semitis dederit; qiiae semitae in alio loco semitae aeternae nominantur.

Qui ergo secundum quaninferiores

dam mysticam rationem

mundiis hic intelligitur
,

partes creaturae

ideo lucerna legis his, qui in

hoc mundo tanquam

censa memoratur.

totius creaturae partes simt, acerit illis

Lux autem aeterna

semi-

PROLEGOMENA.
tis,

XIII

per quas in futuro saeculo unusquisque pro me-

ritis incedit.

Sed de his
dictum

in est."

suo loco sufficienter pro

Nullus

nostris

\iribus

ergo dubitandi

locus
tariis

est,

quin Origenes tomis seu prolixis

Commenpraeat-

universum Psalmorum corpus

si

illustrarit,

sertim

ad Hieronymi epistolam 18. alias 141.

tendatur, ubi ait: Beatus

Pamphilus martyr centesirai

vigesimi sexti psalmi Conmientarium confessus est non repertum; non quod talis tantusque vir (Adaman-

tium dicimus) aliquid praeterierit,

gentia

sed

quod

negli-

posterorum ad nostram usque memoriam non

enchiridion, id est scholia,

durarit."

Praeter tomos,
strictas
rat,
iiti

seii

brevesque

in

psalterium adnotationes reliqueII.

docet auctor breviarii in Psalter. tom.

121.

oper.

Hieronym. pag.
Psalterium,

Proxime, inquit, cum

ille

Origeiiis
strictis et

quod enchiridion
simul

Yocabat,
in

necessariis interpretationibus adnotatum

comniune
nonnulla

legeremus,

uterque

deprehendimus,

eum

vel perstrinxisse leviter, vel intaota penitus reli-

quisse."

Homilias
testatur

insuper ipsum

in

psalterium edidisse

idem auctor, cum

dici,

ait

ibidem:

Non quod
quod

putem a me posse

quae

ille

praeteriit; sed

ea, quae in tomis vel homiliis ipse disseruit, vel ego

digna arbitror lectione, in hunc angustum commenta-

riolum referam."

dicare Tidetur Basilius libro de Spiritu sancto cap. 29.

his verbis:

' -/
oh
y.cu

Nec

aliud

quam homilias
iy

ejus

in-

^^.
y

tig

/
,

ivooutv &a(o

XIV

^.
30.
et

PROT.EGOMENA.

Trithemius

de
in

auctor.

ecclesiast.

num.

memorat Origenis
quinquaginta.
fuisse,

Psalterium
ejus

tractatus

centum

Tomos

seu prolixos
est,

Commentarios non

inde suspicandi locus

quod jam Hieronymi aetate centesimi vigesimi sexti Quamobrem psalnii Commentarius non reperiretur.

centum

hi

et quinquaginta tractatus
loqiiitur, si

de quibus Tri-

themius quasi
ruijt,

vere Origenis fue-

inter homilias recensendi sunt.

Ut

iit

est,

fra-

gmentum genuinae Origenis homiliae ad populum, qua

psalmiim octogesimum secundum exponebat, refertur
ab Eusebio Historiae Ecclcsiast.
resi
lib.

VL

c.

38.

de hae-

Helcesaitarum.

fuisse

numero quoque Homiliarum videntur Psalmorum XXI., CXXXIV. et CXL.

et

explicatioues, quas citat in homilia de Engastrimytho,

et

homilia Mil.

XVIII. in Jeremiam.

Denique ex

interpretatione Rufini
lias in

habemus hodie

qiiinque homi-

trigesimum septimum,

psalmum trigesimum sextum, duas in psalmiim et itera duas in psalmum trigeOrigenis eas esse, niillus erit dubiiis

simum octavum.
tandi lociis,
si

prologiis

ab interprete Rufino prae.sunt

fixus conferatur in peroratione

cum

his,

quae ab eodem scripta

in

Comment.
quae
in

epistolam ad Romanos:
et in

Nam

illa, inquit,

Jesu Xave,
et

Judicum

libriim,

et

in

trigesimum sextum

in

trigesimum

septimum, et in trigesimum octavum psalmum scripsimus, simpliciter expressimus ut invenimus." Huc adde, quod patrum manuscriptae in hos psalmos catenae nonnulla sub nomine Origenis exhibent fra,

gmenta graeca, quae proximara habent cum nonnullis

Rufinianae interpretationis locis affinitatem
est in notis'nostris.
:

uti videre

Erasmus ergo

in

censura siiper

his homiliis criticae suae Dimiiim permittit,

eanimque
facit.

auctorcin, et interpretem

perperam dubios

Vide

PROLEGOMENA.

XV

quemadmodum
lib, 111.

confutatur
n. 6.

ab Huetio Origenianorum
illorum exposildcirco tibi eam, Aprooratiunculas, quas Graeci

sect. 3.

De Psalmorum
:

tione itaRufinus in prologo

niane

fili

carissime, in

novem
in

homilias vocant,

velut

iino
iii

corpore digestam

iti

latinum transtuli."

gestam se
digessisse;

novem homilias ditranstulisse dicit, non in novem homilias contra quam Erasmo et Sixto Senensi viCerte ex multis learum locis

Ubi eam

sum
est,

est.

manifestum

et

Origenem explicare, quae ad populum lecta erant, coram auditoribus loqui. Denique haec expositio,

ut ipse adnotavit Rufinus, tota moralis est, cujusmodi

sunt
in

omnes psalmum

aliae Origenis homiliae.

Homilia prima

XXXVL

de imperatore loquitur, qui ante

triginta

annos

quis imperavit ante hos triginta annos:

magno splendore regnaverat: ,,Vide quomodo imcontinuo autem sicut

est conjectura,
flos foeni

perium ejus
emarcuit."

effloruit;

Unde probabilis

hanc ho-

miliam habitam fuisse anno 241. triginta annis post

Severi interitum. Homilia prima in

psalmum XXXVII.
aliquando de
illo

quidpiam

citat

ex eo, quod dixerat explicando Mat-

thaei locum.

Memini me,
promtus

inquit,

capitulo Evangelii disputantem, in quo scriptum est: Spiritus quidem

^

caro autem infirma:

tale

aliquid sensisse," et cetera.

At Commentarii

in

Mat-

thaeum scripti sunt circa annum 245. Non ergo istae novem homiliae eodem anno editae sunt. Homilia sexta, quae est prima in psalmum XXXVII., aperte se inter senes numerat. Quod si, inquit, eruditio puerorum hujuscemodi est, quid sentire debemus de nobis senibus? Homilia quinta iii psalmum trigesimum sextum loquitur de pace, qua tunc ecclesia fruebatur.
Sed ue securum,
talis

inquit, reddat pacis

ista

expositio."

Optime quadrat

tempore ista pax cum anno

XVI

PROLEGOMENA.
qiii

247.,

erat imperii Philippi

ijuartus

et vitao

Ori-

genis sexagesimus sorundiis.

Catenae Patriim

Graecoriim

in

Psalmos,

tiim

manuscriptae, tum editae innumora propemofhim sub

Origenis nomine exhibent fragmenta, quae nec omnia

respuenda, nec omnia

esse censuimus.
Illa

in

hanc editionem admittenda

omnia relinqiienda duximiis, vel quae non unanimis Catenarum consensus Origeni adscribit, vel quae alios scriptores ecclesiasticos, Euse-

bium
sunt,

puta, Theodoretum, aut alios quoslibet, parentes

;

habere deprehendimus

cetera vero admittenda visa

non ut
si

certi

atque indubitati Origenis foetus,

nec ut quae vel e tomis, vel ex Enchiridio, aut ex

bomiliis,

pauca admodum excipias, excerpta esse

ut

constet,

sed

quae certis
a Balthasare

argumentis

Adamantio

nostro prorsus abjudicare non potuimiis.

e

Ea partim
et

Catenis

editis

Corderio

Daniele

Barbaro, partim e schedis Grabii, qui Codices Anglicanos, et Combefisii, qui Codices Regios exscripsit,

partim denique e Codd. Mss. Bibliothecae Coislinianae, nec

non ex
sunt.

aliis locis,

quae suo loco indicantur,

depromta

VI.

MONITUIM AD ORIGENIS LAMENTATIONES JEREMIAE.

Commentarios
gene
fiiisse

IN

in

Jeremiae Lamentationes ab OriAlexandriae ante annum 231.

lib.

elaboratos

discimus ex Eusebii Hist.

ait Eiisebius

VI.

cap. 24.

Qiiinque

ad suam usque aetatem pervenisse Tomos,

novem commemorat Nicepborus lib. V. cap. 15. In his Tomis mentionem faciebat Origenes librorum,

PROLFGOMENA.

XVII

quos de Resurrectione scripserat, teste Eusebio loco

supra
citato.

Horum

nihil

hodie siiperest,

nisi forte

inde excerpta sint loca sequentia, quae sub Origenis

nomine exhibet Catena Ghislerii

in Lamentationes.

VU.

MONITUM AD ORIGENIS FRAGMENTA EX LIBRO DE PROVERBUS SALOMONIS.

Ex
latine

Origenis scriptionibiis in Proverbia nihil re-

peri praeter sequentia fragmenta,

quorum duo priora

tantum exstant

in

Apologia Pamphili martyris

pro Origene; cetera vero omnia in epitome sua refert

Procopius Gazaeus,
Mscr.

illo

pertinet

ad Proverbiorum
bibliothecae

I,

dumtaxat excepto, quod quodque exhibet 6.,

ad Lucae
pag. 354.

Catena
caput

Mazarinianae

Vm
Senensis biblioth.
sac.
lib.

Sixtus

IV.

Origeni quoque tribuit

stici,

in

librum Ecclesiade Requidem comparet

eaque addit a Methodio

Illorum tamen ne
in hujus

citari in libro

surrectione.

tum

Methodiani

libri fragmentis,

quae vel

ab Epiphanio haeres. 64., vel a Photio Cod. 234. repraesentantur, tum in

illis,

quae exstant

bibliothecae Patrum Lugdunensis.

vm.

MONITUM AD ORIGENIS
IN ISAIAM.
Isaiae

1
Tomo
exposuit

III.

prophetiam

triplici

modo

Ori

genes, Tomis nempe, Scholiis et Homiliis.

Suos ipse
num. XI.

Tomos memorat

lib.

Vn.

contra Celsum

XVUI

PROLEGOMENA.
qui,

Triginta adhuc supererant aetate Eusebii,

post-

quam

Hist.

lib.

VI.

cap. 32.

docuit,

eos ab Origene

sub Gordiano fuisse elaboratos, addit: ex quibus iu

teitiam

partem Isaiae,
in solitudine,

usque

ad visionem

quadru-

pedum
riint.

"

XXX. ad nos volumina perveneVicesimus Tomus jam Hieronymi tempore

uti

perierat,

patet

ex ejus praefat. Commentar. in

nihil-

Isaiam.

Nunc omnes eandem sortem habuerunt,

illis

que ex

superest praeter duo fragmenta, citata in

Apologia Pamphili

pro

Origene

alterum e primo

Tomo,

alterum

vicesimo volumine.

Hosce Comin Isaiam

mentarios non multi aestimasse videtur HieronjTtius,

quippe qui prologo in

ita loquitur:

lib.

V.

Commentar.

Quid

igitur

faciam?

iSubeamne opus,

in et

quo

viri eruditissimi

sudaverunt? Origenem loquor

alter liberis

Eusebium Pamphili, quorum

et

allego-

riae campis evagatur,

interpretatis nominibus sinfacit ecclesiae

gulorum, ingenium suum

sacramenta."

Idem

in

cap.

"VI.

Isaiae
si

citat

locum
fuisset,

Tomo

VIII.,

ubi dicebat Origenes,

scripturarum sacrarum textus

hebraicus a Judaeis falsatus

nunquam
qui

futu-

rum
mine,

fuisse,

ut

,,Domiuus

et

Apostoli,

cetera

crimiiia arguunt in scribis et Pharisaeis,

de hoc cri-

quod

erat

maximum,
lib.
I.

reticuissent."
in

Observat

praeterea Hieronymus

Rufinum, tricesimum
didicerat Origenes

Tomum

desiisse explicatione,

quam

ab Huilo Judaeorum patriarcha.

Praeter hosce

Tomos
praefat.

ferebantur aetate

Hieroet

nymi, ut ipse
alii

ait

Commentar.

in Isaiam,

sub nomine ejus de visione quadrupedum duo ad

libri, et

Gratam

qui pseudographi putabantur, et

XXV.

homiliae,
appellare."

annotationes,
Libri ad

quas excerpta possumus

Gratam perierunt, nec non ex-

cerpta seu scholia.

XXV.

homiliis supersunt

taii-

PROLEGOMENA.

XIX
est
in

tummodo

latine

IX.,

quas

interpretatus
lib.

beatus

Hieronymus.

Obsenat Rufinus

U.

Hierony-

mum,
ex

interpretem nimia libertate

usum

fuisse, atque

omnibus erroribus, quibus scatebant, eos diimaut

taxat, qui catholicae de Trinitate fidei adversabantur,

sustulisse,
additis,

ad clementiorem

sensum quibusdam
In

quibusdam

detractis revocasse.
I.,

exemplum

adducit locum

ex homilia
ista
et

Hieronpiius

Qui sunt meus Jesus Christus

:

postquam vertit duo Seraphim? Dominus

ubi,

Spiritus

sanctus "

de suo
si

addidit:

Ne

putes Trinitatis dissidere naturam,

nominum
populum

servantur ofiicia." In his homiliis, ac prae-

sertim IV. et VI.,

dirigit.

sermonem ad Catechumenos et ad Unde nuUus dubitandi locus est,

quin verae homiliae sint, licet constrictiori et obscuriori enimtientur stylo,

Origenis homiliae.

quam vulgo exprimuntur Nona imperfecta est, eique

linis

aliae

per-

peram

insertus

est

homiliae IX, in Jeremiam.

Quo temp(jre pronuntiatae fuerint, incertum est. Id unum statui potest, pronuntiatas fuisse ab Origene presbytero. Ergo collocandae sunt post annum 228.

IX.

MONITu-Al

AD ORIGENIS FRAGMENTUM COMMENTARIIS IN OSEAM.

Hist. Eccles. lib. VI. cap. 36.
ait

Eusebius

se ex-

positionum Origenis in duodecim prophetas minores

qiiinque

dumtaxat

et

viginti

libros

reperisse:

quae

loquendi ratio, plures adhuc ab Origene editos fuisse,

suspicandi locum praebet.

Propria manu eos descriiiicidit

7.

pserat Pamphilus martyr, cujus exemplar postea

in

manus Hieronymi,

ut ipse testatur in catalogo cap.

XX

PROLBGOMENA.
tot libris uniciim hodie superest fragmentuni,

quod

exhibet Philocaliae raput octavum tanquam excerptum

e Commentario in Oseani: qui Commentarius teste Hieronymo in prologo in Oseam, parvo constabat libello, cui titulum fecerat: quare appellatur in Osee Ephraim?" et alio volumine, quod et capite et fine
,

carebat.

Atque haec quidem Ruaeus.

Scribebam Vitebergae
a.

die

XXIV. mens. Octobr.

MDCCCXLI.

Eduardus Lommatzsch.

12

]:.
. . .

^, ^ . ,^' , ^. ^) , ^& ^ .. ,,^) ," ' , & . ; ,^ ,^' ,,,^^) ^ ^) /.

,,

y"

^)

"

'

,/ *)

...

iv

. . - "^)

^)

.''
^)

. . .

Psalm. LXXII. (LXXI.)

*)

Ruaeus: Cod. Colslinianus primus.

*) Psalm. LXXII, 1. (LXXI.) 1,1. Ruaeus: Cod. Coislinianus secundus.

3) Matth.
^)

6) Psalra.
')

LXXII, LXXII,

2.

(LXXI.)
(LXXI.)
et

Ruaeus: Cod. Coislinianus secundus.

Fsalm.
3.

8)

^)

Ruaeus: God. Colslinian. primus,

Cfr. Matth. V, 9.

Origenis Opera.

schedae Grabii.

XIII.

,' ," ,^) ^' , '^ )/ ,' ' , , ^,

Origene

,,^)
6

moyyovg
xca

'/.

.. .

Ei^)

iv

&,

^'6

'"^

'
,,

'), ,,^)
,,

*)

^,

,,

^)

"

.'^ ' ^.^'

^
,,

^ *
^) 6

, ,^^)
...

,^^ . ,

,^^^
,'^
')

0^

' ^, / ^ )
,,'/

^] .'^

,&
^,
.

'^

')

,'' . . ,

'. ^^)
4.

. &(LXXI.)
'*)

. &,

Psalm. LXXII,

^) Pvuaeus:

Cod. Coislinianus secundus.

Cfr. ev. Joann. III, 18.

3) Cfr. Prov. XIII, 8.

)

Ev. Joann. III, 18.

6) Cfr. Psalm.
')

LXXII,
7.

6.

(LXXI.)
et

Ruaeus: Cod. Coislinian. 'primus,

schedae Grabii.

^) Psalra. )

LXXII,
:

(LXXI.)
et

Ruaeus

Cod. Coislinian. prlmus,

9.

schedae Grabii.

') Psalra.

LXXII,

10.

(LXXI.)

'') Ruaeus; God. Coislinianus s^cundus.

^yTov

.
."''

rrccncc

]'
.^'
,

Selecta

in Psalmos.

/^ '^)
f/ouiV
,,

e&yog Al&ioniy.oy tmiv.

'&}',

,,^^

' ,,',
,,^)
Ei^)

^ ^,

'/.

'
^^)
^

. .,
^^
,, *)

.'^ }," . . .

-^

,,' *)

'" ^.'
^,')

^^'^^ .. .

\,

^,^)

,^^ . . .

^^)
xaxjh

,, ." &^^)
*)

.'^
Ruaeus

'. ' , ^
cjj

,
iv

^)

Cod. CoisliniaDus priraus.

et

2)
^)

Psalm. LXXII, 11. (LXXI.)

Ruaeus: Cod. Goisltnian. secundus,

Psalm.

schedaeGrabii.

^) Cfr. Phllipp. II, 10. ') ^)

')

LXXII,
20
XI,

15.

(LXXI.)
et

Ruaeus: Cod. Coisliiiian.secundus,

Gal. II,
^) Psalm.

schedaeGrabii,
15.

LXXII,

(LXXI.)

^)

Ruaeus: Cod. Coislinianus prlraus.

3.

1") Cfr. Luc.

'

')

Ruaeus:

Cod. Goislinianus secuiidus.

1*

,, / . ,^^) > ^^ ^) ,
Origene
y.tty.on

Svrautyov ^vaaoDai

,''

/..

. .
,

^^^)

,,

."
y.al

^.

,,'^)

^)

'

..
,,
^)

^,
,^^ .,

(fy]Oiv'

.'^

. .

,,.')
J/fi,"

,, .^''
6

^'

. , .

^)

^)

'

&.
6

,,'*")

,} , ^; ,'^ ,
. . .

.^ ^ && , }6

^')^

.
16.

*)

1) Psalra.

LXXII,

(LXXI.)
et

2) Pvuaeus:

Cod. CoisliDlan. primus,

17.

schedae Grabii.

^)

Ruaeus: Cod. Colslinianus secundus.

*) Psalm.
^)

LXXII,
:

(LXXI.)
et scliedae Grabii.

Ruaeus

Cod. Coislinian. primus,

15.
1.

6) I

Tim. VI,

') Cfr.

Psalm. LXXIII,

(LXXIT.)

^)

Ruaeus: Cod. Coisliniamis secundus.

9) I

Tim. IV,

10.
3.

1) Psalra.

LXXIII,

(LXXII.)

*^) Pvuaeus: Cod. Coislinian. primus, et schedae Grabii.

'-) " "^ ,, ,,^)

. .
f.

,,&'"
,

^. '. ' , \ . '" . , ^& . , ' ;" ) '" .' ,,')

6
circcysvaig iy

Selecta in Psalmos.

,'^
^^

. . .

'//"*)

,^'^)

,''
tj

. . .

,,^'^)
')

,'
,,
^)

' ,,''
'

)"

/.

. .

'^)

"

. . . '^") ,,

itfooa

,,'')
,

. . . \-^^)

' ,^ ."
')

^^)

. /'
et

,"

Psalm. LXXIII, Psalm. LXXIII, Psalm. LXXIII,

:

4.

(LXXTL)
schedae Grabii.

^) 3)

Ruaeus: Cod. Goislinian. priraus,

6.

(LXXII.)
et

*) Pvuaeus: *)

Cod. Coisllnian. primus,

7.

schedae Grabii.

(LXXII.)
(LXXII.)
et

^) Pvuaeus
') Psalra.

Cod. CoisliDianus secundus.

9.

LXXllI,
:

*)
^)

Ruaeus

Cod. Coislinian. primus,

schedae Grabii.

Psalm. LXXIII,

U. (LXXII.)
13.

*") Ruacus: Cod. Goisllnian. primus, et schedae Grabii.

1) Psalni.
'^) Pvuacus
'

LXXIII,
:

(LXXII.)
et

Cod. Coislinian. primus,

schedae Grabii.

'')

Pvuaeus

Cod. Coisliuiauus secundus.

' 7.
,,,
')

Origene
6

OTt

'
;'^
,

,,^)

,uoL',"

,,^) '

.
. . .
Tj]

^)

,
, ,

,^' . . . "^)

& '' & . & ^)

,,,
y'^

^ ^.

^) iv

. . .

'')

, ^
,'
'^)

,^'

. . .
,

y,Ti^^)

^
')

;^' . . .

^,. ) *
01 ^^)

, ^, ^.

Malach. 111, 14.

Psalm. LXXllI, 16.

2)
*)

(LXXU.)

Ruaeus

Cod. Coisliiiiauus primus.

Cod. Coislinianus prlmus.

^).Psalm. LXXIII, 17. (LXXII.)

^) Piuaeus 6)
')
:

Psalm. LXXIII, 20. (LXXli.)

Ruaeus

Cod. Coislinian. prlmus,

et

schedae Grabii.

8) Cfr. Psalni.
^)

LXXlil
25.

21.

(LXXtl.)
ct

Ruaeus

Cod. Colslinian. priraus,

schedae Grabii.

1) Psalra.
'

LXXIII,

(LXXIL)
et

^)

Ruaeus: Cod. Coislinian. priraus,

schedae Grabii.

"^)
()^
,

,,

Selecta in Psalmos.
^)

^^ ]'
')

,,^) ^) ,,^& ^) ^& ,,, "^)

. . .
')
,,T<>j

),

, &^ .
^,
6

&^
6

^.
7

^," y. ,

. /,^' .

..

,'^

]'^'

^" . . . ,,^) .'' " \

,//' *)

. ;"
qaoiv

'2

'

^)

, '
,,^&^^)
')

. . ,
,

,, ,''

Psalm. LXXIII, 26. (LXXII.)

^)

Ruaeus Ruaeus

Cod. CoislIniaBus secundus.

26.

3) Psalra.
*)

LXXIII,
:

(LXXII.)
et

Cod. Coislrnian. primus,

schedae Grabii.

')

Psalm. LXXIII, 27. (LXXII.)

*) R. in notis:
')
^*)

Psalin.
IVuaeiis:

LXXIII,
VI,
17.

Cod. Coislinianus prinms. 28. (LXXII.)

Cod. Coislinianus secundus.

9) 1 Cor.

) Psalm.
'

LXXIV, LXXIV,

1.

(LXXIII.)

')

Ruacus:

Cod. Coisliniano secundo,

1.

'2) Psalra.

(LXXIII.)

ORfGENE

,''
y.al

' '^^ ,,/^

. . .
^)
y..

*^)

,,'^)

^^"

, ^, '
.

) ' ' .' /^ ^., ^ .

iya^) rt"

,^)^, ,
\4.

y.ccl

^',
un

' -

ui'

,,&^)

'"''

' ,,

,^
6

ouJ'

')

'''^

*)

.
,'' .
')

'

,''
^

i^ari

/^^
'

,^) , ' ,
. . .

/,

")

. .

^^)

^^ ^
6
9.

^)

^'

2) 3)

Riiaeus:

eodem Cod.

Guisliniano secundo.

Joann.

*) Pvuaeus
^)

)
')

s)
^)

LXXiV, 2. (LXXIIT.) Ex eodem Cod. Coisliuiano Psalm. LXXIV, 1. (LXXIIL) Cfr. Psalra. LXXIV, 1. (LXXill.) Psalm. LXXIV, 2. (LXXIII.) Psalra. LXXIV, 2. (LXXin.)
Psalm.
:

secundo.

Ruaeus

Cod. Colslmianus sccundus.

) Cfr.
'

Psalm.

Piuaeus: ')

LXXIV, 3. 4. (LXXiJl.) Ex eodem Cod.. Coislmiano

seciindo.

,
iv
^foj),

'^

. ,"
,,'.

&/& ^ .
Selecta in Psalmos.

(<

lccv

,
^)

^v

...

"^)
^

, ,^^) - ,^' , ,' ({: ;" -

,
Ei^)

.^
^^
,
^

,
,

TJJ

*)

^)

.
,
,

...

/^ ^'

'
Psalm.

'

, ,,

...

." ^.
')

,
5.

^ &
(LXXIIT.)

&
' ,

LXX1V,
LXXIV, LXXIV,

6.

^)

Ruaeus:

Cod. Coislin. prinio,

7.

et schedis Grabii.

3) Psalm. *)

(LXXIII.)
et schedis Grabii.

Kuaeus:
Psalm.

Cod. Goislln. priino,

11.

(LXXIII.)

^)

Ruaeus: Cod. Coislinlanus secundus.

10

. -& ]
,,')
ot

Origene

,'' .

,"^)
6

,,''
2)^)

...

& ,* . ^, , , * , , .. ',
,

,,^)

,"

. oJ. ,,&'') ,"

,,
^)

"( & ," . ;

^
*)
,

.
r^

,
{6

..,

z/ta^)

.. .

,,19^)

"^

,"' . . .

Ei^^)

1)

Psalm.

LXX1V,

12.

(LXXIII.)

^)
3)

Euaeus: Cod. Coislinianus secuudus.

Psalm.

LXXIV, LXXIV, LXXIV,

LXXIV,

13.

(LXXIII.)
(LXXIII.) (LXXIII.) (LXXllI.)

*)

Ruaeus:

Cod. Coisliniano secundo.

17.

') Psalra.

*)

Ruaeus: Cod. Coisliniauus primus.

Psalra.
18.

4
9)

^) Ruaexis:

Cod. Coisliniano secundo.

19.

Psalm.

*") Ruaeus:

Cod. Coisliniano primo.

^^) ^^
,'* *)
,''

' . & . '. ^"^) , , '

,
. . .

^ /' (,^"^). ^ /'

Selecta in Psalmos.
Iv
cioci

11

?,6'

,,^^)

. . .

yfw

,"
Ei

,\\4^)

'' ' ."." " ^ ^'"'" ,,, ^,, )'

. ^
,

. . . ,,^'')

,,^)

7"^(7^

{.

*'

'?*

'&,^ ,
/,

1)

& .
ot

^
2)
^) ^)
")

'

^)

'

."
."

&6

Job. V, 23.

Psalm.

LXXIV,
:

20.

(LXXIIT.)

Ruaeus
Psalm. Psalm.

God. Coislinianus primus.

20. (LXXIII.)

LXXIV,
LXXIV, LXXIV, LXXIV,

Ruaeus: Cod. Coislinianus prlmiis.

22. (LXXIIT.)

6)
')

Ruaeus: Cod. Coisliuiauus secundus.

Psalm.
22.

(LXXIII.)

9) Psalra.

22. (LXXIII.)

12

Origene
cafQoya

.,, .^' ^)
,,/')
^Aaaif,"

(^(,

" .. " ',,*&

. . .

,,*)

. , &} ^)
,

JavlS

/ \4
6

' . ', & ' ^ ." " ,

,

," ." "^^) ^, , ,,

. .
.
,

,,^'')

^ ' &^
')
,

-^

" ^) .. "
,, .

ivvoJ

'^)
,,^^)

iv

^)

Ruaeus

Cod. Coislinianus prmiiis.

Cod. Coisliniano secundo.
9.
1.

2) Psalra.
^)

LXXV. (LXXIV.)
(I

Pvuaeus:

4)

ISam. XXVI,

Regg.)

') Psalra.
^)

LXXV,
:

Ruaeus
Psalm.

Cod. Coislinianus secuudus.

1.

7)

LXXV,
: :

^)
'-*)

Ruaeus Cod. Coisliuiano secundo. Ed. Ruaei

Psalm.

LXXV,^. (LXXIV.)

.
2.

(LXXIV.) (LXXIV.)

^ ' ^ &,^
*)

'^ ,

...

'. &,
'

Selecta in Psalmos.

13

&,

,,^^)

^)

,,

^,^
,^*)
')

, ^ , (.^" ), ,
.
,
,

'

.&
6

&. & ,,

,,-

^^

"

, . .

,'^)
6

'
*
Psalm.
:

.^'

. ,
^
)

' ' , -- &

ix

," . . .

, , &'
'')
,

^,

Cfr.

2) ^)

Psalm.

LXXV, 1. 2. (LXXIV.) LXXV, 3. (LXXIV.)

Cod. Goislmiano secundo,
3.

Ruaeus:
Psalm.

et

schedis

Grabii.
*)

LXXV,

(LXXIV.)

*) R. in notis:

Grabii.
6) ')

God. Coisliniano primo,

8.

et schedis

Gal. II, 9.

Psalm.

LXXV,

(LXXIV.)
et schedis Grabii.

Ruaeus

Cod. Coisliniano primo,

,'
14
y.ici
,

Origene

at

; ,&>'
^.,
''/.,
6
,

l/.-

^,
<^.

tv

Tjj

,,^)
,'^

. . .

" ,
iv

^^. ^ . &} , ^, ' . " & ".

}
6

^^

^)
TJJ

tv

^,

&6,

.,"^)
iv

&*)

^ " ^~ ", ," ^ ,,^) , '^^ ,

6

& '
6

^.
,

&"&
*
iv
iv
?}

//

"

//

',
,,^)
"^-

')

Psalm.

LXXVI,

1.

2.

(LXXV.)
2.
2.

^)

Ruaeus: Cod. Coislinianus secimdus.

3) Cfr.
*) Cfr.
'')

Psalm.*LXXVI,
Psalm.
Psalm.

LXX\ 1

Cfr.

LXXVI,

2.

(LXXV.) (LXXV.) (LXXY.)

6)

Hebr. XII, 22.

- . .

^) ^ ^' '' ^) , , , ,^& ', . .^) & ," '

Selecta in Psalmos.
iv avty

15

^nu

y.cu

,, .'^
,^^)

&}.

-^

^ ''^)
6

,^^

, . .

, .

' , , ," }, ,
. . . ,,^*)
^t' ^")
,

.^ . ,
,,

^)

,^/'')
.

^)

'

>7

,''
,"'

,"^)

,,
)

."
Psalm.

^"^)

.^

Cfr.

LXXVI,

3.

(LXXV.)

*)

Ruaeus: Cod. Coislinianus primus.

2.

Cfr. Psalm,

LXXVI,
*)
')
^)

(LXXV.)

3) PsaJm.

LXXVI,
LXXVI,
:

3.

(LXXV.) (LXXV.) (LXXV.) (LXXV.)

Ruaeus: Cod. Coislmianus primus.

Psalm.
4.

Ruaeus
Psalm.

Cocl. Goislinianus primus.

5.

')
*)

LXXVI,
LXXVI,
4. 5.

Ruaeus: Cod. Coislinianus secundus.

Psalm.
5.

9)

^") Ruaeus: Cod. Coislinianus primus.

")

Prov. Vi,

^)

Ruaeus

Cod.

Coislinlaiiiis

primus.

( * / ^, & ,'^ ,, ,", , ,/. &,

16

.
')
,

Oricene

...

01^)

^,,^)
6

<,'^ . . .
iv

. ' ,,
. ,
^,
LXXVI,
LXXVI,
:

^, '. .
'^)

, .,
iv

^
,

')

.'^

,,^^)

, &
,

,^^ . . . "^)

Psalm.

6.

(LXXV.)
(LXXV.)

^)

Ruaeus: Cod. Coislmianus secundus.

11. 12.

3) Psalm. 4)
5)

Ruaeus

Cod. Coislmianus secuiidus.

2.
1.

Psalm. II,

6) Psalm.

LXXVII,

(LXXVI.)

^) Ptuaeus:

Cod. Coisliniano secimdo.

, / . ^^
-

SeLECTA IX PSALMOS.

17

,,'^)

, , &. .
,^^
. ..

&

-,, .'' "^) ^. &, ,,^,

. . .
//
')

.&
?.'
*)

&6

,'^'

iv

.
&-

ipv

^)
^)

'^-

,"

''

,,

ooJ

. ,,^) -& ., , ^^ ' ,,^^) .,,/^"^) &," . '^)

,"
^

. . .

,,^) ?. ^)
"

, .

.
-

, . '")

D.a-

')

Psalm.

LXXVII,
: :

2.

(LXXVI.)
priijius.

-) ^) )
^)

Ruaeus Ruaeus
Psalm.

Cod. CoislJnianus

Cod. Coisliniano secundo.

2.
3.

LXXYII,
:

(LXXYI.)

Ruaeus: Cod. Goislinianus secundus.

R. in notls
Gfr. Psalra.

^)
')

Cod. Coisliniano primo.

LXXVII
4.

4.

(LXXVI.)

*)
3)
'

Ruaeus
Psalm.

Cod. Coislinianus priraus.

LXXVII,
LXXYII, LXXVII,
:

(LXXVI.) (LXXVI.) (LXXVI.)

2

"^)

Ruaeus: Cod. GoisHnianus secundus.

4.

1') Psalm. '2) Psalm. *^)

5.

Ruaeus

Origenis Opera.

Cod. Coisliniano primo.

XITI.

^ , .,',' % /. ;'^
18

Origene
y.cu

)'/.^

'/

6^)
,^)

^^ . . .

'2*)

' /," ~ ^ ^ , &, . , /' , ,&

,

^
6
')

&
,

^^^) *
1^)
,

. . .

, ,^) ' &

'&, .&.
"Hioi^^)
6

-"^)

..

af."

&&
^, ' ^
' ^
6

,, .^'
,, ^)
L

^^)
. . .

^ ;^^ - -, ) ?
S

,,/'')
Psalm.

^* "
6.

LXXV1I,
:

(LXXWL)
(LXXVI.)

2)

..

notis

Cod. Coislinianus primus.

8.

3) *)

Psalm.

LXXVII,
:

Ruaeus
Psalm.

Cod. Coisliniano primo.

10. 10.

5) Psalra.
6)

XXXVI,
LXXVII,

(XXXV.)
(LXXVI.)

') Pvuaeus:

Cod. Coisliniano secundo.

Coisliniantis primus.

*)
9)

Ruaeus: Cod.
Psalm.

LXXVII,

13.

(LXXVI.)

^") R. in notis: Cod. Coislinianus secundus.

")

Ev. Joann. XIV,

6.

y^Tov
011

,^ /*
y.cti

^^^)

y..

. .

y.(u

^^&'^) ,'^ . . .
')

, & , ., . &^ ,
,,
*)

& ' ^ &., ,

Selecta
in

Psalmos.

fiirot//"

"Ooci^)
,

&\

^ ^,
' ,,~)
,^^
At^)

19

(^

y..

. .

?.

&

^)

^
...

ooqia.

;/,"

^)
)

aiojviov

y.tixia

,]'E(favav^)

/} ofxouuiV/},"

^lEv

'

') T/J

. . .
]

\4
'.''
Psalm.

*')

i^)a'
*)

' ' & ],^'

,,^^)

&6

&
'
2*

...

Ruaeus: Cod. Coislinianus secundus.

Cor. VIII, 5.

2)
3)

LXXVII,
:

14.

(LXXVI.) (LXXYI.)

*) Pvuaeus

Cod. Coisliniano prirao.

16.

Psalm.
^) ') ^)

LXXVII,
LXXYII,
:

Ruaeus;
Psalm.
Psalm.

Cod. Coisliiiiano primo.

l^.

(LXXYl.) (LXXVI.)
(LXXYI.)

R. in notis

Cod. Coislinlanus pnmus.

18.

LXXVII,
:

*")

Ruaeus

Cod. Colsllnianus secundus.

19.

i^) Psalra.
'^)
P.

LXXVIT,
:

in notis

Cod. Coisliniano secundo.

13.

'3) Psalm.

LXXYII,

(LXXYI.)

20
tnl

^,''^)
tv

^ ^ ("
,

Origexe

laoy

(^ ^^ &?. &.
oJot

.'^

^.
Jio
xccl

^
-)

y.cu

ly

'
A't^)

01*)

,,^^)
^.
,,^)
. .

^(( &.
^;" . . .
,,^)

& ^
^

/^^

. ',"
6

. ,

,^"

. .

f.

(^

...

,*'

,
)

,,^)

^," . . .
LXXTII
:

^ , ^.
,

Rora. XI, 33.

19.
7.

(LXXVI.) (LXXVII.) *) R. in notis Ab hoc Psalmo usque ad finem Psalmi CXIX. (CXVIII.) omnia scliolia graeca vel e Cod. Cois2) Psalrn.
3)

Psalm.

LXXVIII,

liniano primo, vel e schedis Giabii deproruta sunt.

*) Psalra. ^)
')

LXXVIII, LXXVIII, Psalm. LXXVIII, Psalm. LXXVIII,

Psalm.

(LXXVII.) (LXXVII.) 19. (LXXVII.) 21. (LXXVII.)

9.

17.

Selecta in Psalmos.
,,A'fu ')

21

ccysco^er ,"'

. .

'/.

,,

^,,^^)
,''
*)

^. ^ , ^ ' , &.& : ' . ' .^ ,^'^)

"^)

' .^'
y

-. ,'
6.

cfva^ig

,,^^)

^ &,^'
6

'6.

..

(i,ut

,,^^
,,*)
^^

,,"

^^'

. .

,,^)

^'' . . .
. , .

,, ," ^.
,,
')

. . .
^)

., ^
23. 25.

. ^Idvzl

," ,, .

"^

}-

Psolm. Psalm.
Cfr. ev.

2)
3)

LXXYlIi, LXXVJII,

(LXXVIl.) (LXXVII.)

Joann. VI, 51.

*)
^)

Psalm.

")
')

8)
^)

LXXVIII, 27. (LXXVII.) Psalm. LXXYIII, 39. (LXXVII.) Psalra. LXXVIII, 45. (LXXVII.) Psalm. LXXVIII, 51. (LXXVII.) Psalra. LXXVIII, 54. (LXXVII.) Cfr. Psalm. LXXVIII, 55. (LXXVII.)

22

' ,
iv

^).,^ & ^ ^,^) ' . ' \

,
,,

,,-)
,"

,,^)

^ &, ..
',^' , . .
ineiQCiOay
*.
y.cci

Origexe

')

yo,

(f7jOU',

, .
06

,''

. . .

,^^

. . .
..

^)

,,^)
,,^)

-^. . .
'L

,'^ .," . . .
''^

,,^)

,"

^ .
^

",

. . .

^^
,','^)
')

,'"
coll.

. }.
. . .
XXVI,
12. et Ezech.

Cor. VI, 16.

28.

Levit.

XXXVI,
2)

Psalm. Psalm. Psalm.

Psalm.

)
')

^) Psalra.
')

Psalra.

LXXVIII LXXVIIT, LXXVIII, LXXVIII, LXXVIII, LXXVIII,

,

56.
57.
60.

62.

63.
68.

(LXXVil.) (LXXVII.) (LXXVII.) (LXXVII.) (LXXVII.) (LXXVII.)

^)
5)

Hebr. Vli, 14.

Psalm.

LXXIX,

8.

(LXXVIII.)

Selecta in Psalmos.

^,^' & .
^)
y.cu

," . . .
,"

.
,

23

,^^'^)
,,^)
^,'' . .
lnt<favov

,,
^)

,'
,,
,,

.'^
^)

'*)

,.
f.

.&. . ,

^^^' .
ot

^.

'-

at

^," . . . ,,&'')

,,^)
juf^a,"
6

'' ^.
,,^^)
LXXX, LXXX, LXXX,

. .

,
^]."
2.
5.
7.

,^
(LXXIX.) (LXXIX.) (LXXIX.)

^.^"

Psalm.

2) Psalm.
3) Psalru.

*) Coloss. I, 15.
5) Psalni.

6) Psalm.
')

Psalm.

s) Psalm.

LXXX, LXXX, LXXX, LXXX,

XIV,

(LXXIX.) (LXXIX.) 17. (LXXIX.) 18. (LXXIX.)

8.

10.

^) Ev. Joann.

24

Origene

,,, -,
')

oV

,,'^)
6

' ,)
. ,
.

,,^)
,,
*)

.,
,

. .
,
6

,"

(^

,'^
^.
')

. . . . . .

,"
6

{} ,'^ . . .

,,^ &

, & ,'^

,,'^^)

,'^ . . ,

. & ^,

&,
')

,,^)
Psalm.
Psalm.
2)

, ]
5.
9.
7.

. ^ ^
(LXXXl.)
(LXXXII.)

&, ;"
,/^,^)

,". . -

3) Psalm. *) Psalm.

LXXXI, LXXXI, LXXXI, LXXXI,

LXXXII,

(LXXX.) (LXXX.) 10. (LXXX.) 12. (LXXX.)

Rora. I, 26.
^) Psalra.

') Jerem. II, 21. 8) Psalm.

LXXXIII,

4.

^ErTEv&ey

,'/. , ' ^, &&&,

Selegta in Psalmos.

25
ot

^,^)

,"

.,

. ,

,,^)

- .&

y.u&cioa

-.

^^^)
6

,'^

, . .

,"

..

&-

,,-*)
. . .

,"

^^''^

,,

. . .

^)

,,^,^)
Psalm.

, && . .,
iv

^^(

^''

. . .

2) Psalrn. 3)
*) ')

(LXXXII.) (LXXXIT.) Psalm. 16. (LXXXIT.) Psalm. LXXXiy, 17. (LXXXII.) Psalm. LXXXIV, 4. (LXXXIIl.)
12.
13-

LXXXIII, LXXXIIT, LXXXIII,

^) Psalra.

LXXXV,

2.

(LXXXIV.)

26

Origene

^^ . & ' ./
,'^)
({).^^'^ .
. .

^ ^),

^, ^.
,

^rd

. . .

,,^"^) "

Ivojtiiov

^
6

,,^)
,,*)

. .
&6

,^' , ^

,*^

. . ' &^ & ^ & & ^ ,&

. . .

/' .

. . "^

,,^)

//,"

. .

7]&,

iv

;] ^v/Tj,

1)

Psalm.

2) Psalm. ^) Psalra.
)

Psalm.

LXXXV, 10. (LXXX1V.) LXXXV, 13. (LXXXIV.) LXXXVI, 2. (LXKXV.) LXXXVI, 14. (LXXXY.)
LXXXVII,
5.

') Psalra.

(LXXXYl.)

Selecta in Psalmos.

27
iv

;;.

' , ({
. .
iv
t/J

,,',^) evtfQcavo
inl

.
,

/^ ^
?/

. '^ ^^ -. " ^ ,& , ^ ' ^.

6)'
aJ/j

,,"^)

,^'^ . .
iv

,,'2)

,,^)
,/'

. . .

,,^)

& ^. ', ^ , ^^ ^ ;": ^"

. . .

,"

,^'

^,

')

&

,"

. . .

,,^)

'
XIV,
3.

. . .

,,^)

."

'.)

Psalm.

-) Cfr. Psalrn.

3) Cfr.
4)

LXXXYII, 7. (LXXXVI.) LXXXVIII, 3. (LXXXVH.) Psalni. LXXXVIII, 5. (LXXXYIl.)

Psalm.

LXXXVm,
LXXXYIII, LXXXVllI,
6.

5.
7.

Psalm.
^) Psalrn.
')
"*)

(LXXXVII.) (LXXXVIl.)

(XIII.)
10.

Psalm.

(LXXXVII.)

Ev. Joann. XIV,

28

Origene
,,/)
')

(
tv

Kca^)

. .

.
,,^)

.,, ?. ^
//

([ ;^' .

/.?
f.

"HonaQ

i(Qv

. ''
rpv

] /

^^^

,"

. .

f.

,"
tj

. . .

.. ,, & ,," ^ ^ & . ,^'^) ^

,,*)
iv

. . .

,,^ ,,^) '^

. .
.
,

," . .
)

,,')

^
.

&.
LXXXVin,
LXXXVIII, LXXXVIIl,

. . , , ^ '
""

'

iff

," ^,'." <^& ,

Psalm.

11.

(LXXXVIL)

2) Psalm.
^) Psalm.
*) Psalrn.
')

Psalm.

6) Psalra.
') Psaira.

LXXXIX, LXXXIX, LXXXIX, LXXXIX,

(LXXXVII.) (LXXXVII.) 1. (LXXXVIII.) 5. (LXXXYIII.) 12. (LXXXVIIT.) 17. (LXXXVIII.)

12.
16.

Selecta in Psalmos.

,,
,,^^)

*)

iXaicp

. ^ ^^ ^' ^. '^. , & , ) " ," & , ^ & ./ ^ '^" ,

,,^)
6

.^&
6
,''

. - ,
L

29
s.

/' . .
.

,''' . .

^^ /^.
/J^Q^
^JEv

,''

,,*)

. . ,

, ,
..

-^,

,,

')

. . .

at

,,^)

.'' ,^^)
1)

' &,
Psalm. Psalm.
Psalm.

,,'')

)
19.
,

',"

. . .

LXXXTX,
LXXXIX, LXXXIX, LXXXIX, LXXXIX,
4.

(LXXXVIIL)
20. (LXXXVril.) (LXXXVIII.) (LXXXVIII.) (LXXXVIII.) (LXXXVIII.)

2) Cfr.

LXXXIX
22.
25.

3) Psalra. 4)

') Psalra.

29.
31.

^)
')

Psalm.

Sap. Sal. I,

8) Psalm.

LXXXIX,

32.

(LXXXVIII.)

30

, .

S.

ilOy^)

of narzK

,,^)
. .
.

,,^^)
...

; '),
^,^)
.

} .
'

.' , /." ' ^' {> ^ /

y.inioq^

Origenf.

.
iv

eig

/'

y.faaoaootxc.i

)/'
<(-

. .

,, ^)
. , .

(Tf

,
^,')
6
)

}'&' 9 &, , ^
,,^)
.

. ^
^,"'
').^''
6.

'}

Jof,"

&.
coll.

,'' . .
Hebr. XII,
44.

Prov. III, 12.

2) Psalra.
3)

*)
^)

6)
')

(LXXXVIII.) Psalm. 45. (LXXXVIII.) Psalm. 48. (LXXXVIII.) Psalra. 50. (LXXXVIII.) Psalm. XXVII, 13. (XXVI.) Psalra. LXXXIX, 51. (LXXXVIII.)

LXXXIX, LXXXIX, LXXXIX, LXXXIX,

'^. ., ^-, /'

Selecta
in

Psalmos.

31

,,')

''

. .
y.

e.

,,"^)

,,^)

.''

,,' ^)

,,^)

&.
^)

i(f

," . . .
,,^)

,,

<fo
. . .

& & , , , ,' &

^,
6

. .

,'' . . ^

'.

'

^" , .
-^

(fUMvd^nomia

-'

,,'')

"

."

'

. ,

.
1)

.. (
XC, XC, XC, XC, XG, CX,
(LXXXIX.) (LXXXIX.) 10. (LXXXIX.) 12. (LXXXIX.) 17. (LXXXIX.)
5. 9.

.
9.

'-

,"

Psalm.

2) Psalm.
*) Psalra.
') ^)

3) j^t.

Psalm.
Psalm.

')

Psalm.

3.

(CIX.)
17.

^) Cfr. Psalra.

XC,
4.

(LXXXIX.)

9)

Psalm. XCI,

(XC.)

32

Origene

,//')

^^

,'^

^'
..
.

".

. .

- . . '
'^. ,^ ,,
') ^)

(.7]&,

,
-^-

,"

.. .

./'
.. .

,,^)

/'
,

&}
. .

,,^)
.

(('

&.

. . .

- . $ . /' )) ' '.

,,^) ^'^
.
S

. .

. & ," , 9
,

iv

,"

ipv/rjv

,,'^)

,"

. . .

,, ^)

)
2)
)

Psalm. XCI,
Psalm. XCI,
Psalm.

4.

(XC.)
') Psalni.

5.

(XC.)

XCT,

6.

(XC.)

e)
")

XCI, 10. Psalra. XCI, 11. Psalm. XCI, 12. Psalm. XCI, 16. Psalm. XCIT, 3.

(XC.)

(XC.)
(XC.)

(XC.)
(XCI.)

Selecta in Psalmos.

,,^^^)
,'Ort^) iJoL',
ot

yyojatTUt /'

^ExOQog

,, ^ .
*)

^ ' ^ ,,'
1/}
6 O^tog.

i((fqoGvvriq xccxia, y.ay.iag ok

.
(jO.og'

33
f.

. .

"Eyyoyog

,''

y.,

. .

f/Ooap

,,(^)
^|Jg.

riJQag

yyojoig

tV

qt^yg

iv

,'' ,''/..

,'^

8.

. .

,,^)

&

,''
,

. . .

,^^)
,,

(fv
')

\
6.
,

, .
(XCI.)

. ,

. ," ..
.

,''

. . .

')

Psalm. XCII,

2) Psalra.
3) 4)
5)

6)
')

XCII, 9. (XCI.) Cfr. Psalm. XCII 10. (XCI.) Psalm. XCII, 13. (XCI.) Psalm. XCII, 15. (XCI.) Psalm. XGIII, 0. (XCIT.) Psalm. XCIIT, 4. (XCII.)

Origenis Opera.

XIII.

34

^7((
,,"^)
OV

,,!//( ')

tGTL

' ', . . ' , ./ ^ , . " " & ^ / '. '" , ,, , , . ^ / .,

huTiEivioonv
,^^
'/..

,^-')

'.. ,,
Origeve

''/. '.

,^^

'/..

f.

/'.(((^

, '"^ (/
, ,

f.

V71

<7(&

yun uynnu

jjToL'")
.

nncivvta

{'.

,'^
y..

y..

ly

'&

^5'/,

unb

(/-

^'.

,'^)
6

oovy7j

'/. ,^'
(^)

. . .

,'^)

'/...

'.

,,,'')

ooifia

y.tu

.^^

,,

77-

^3

:.^6^)

,''

. . .

')

Psnlm.

2)

Psalm.

XCIV, XCIY,
6.

2.
5.

(XCin.)
(XGIII.)
Prov.
II

3)

Hebr. XII,

coll.

12.

^) Cfr. Psalra.
')

^)
')

XCIV, 13. (XCIII.) Psalm. XCIV, 13. (XCIII.) Cfr. Psalm. XCIV, 15. (XCIIL)
I

Cor. I, 30.

^) Cfr. ov. 18.

Joann. V, 22.

) Psolm.

XCIV,

(XCIIT.)

Selecta

in

Psalmos.
tinfoavuv

35

,,^)

7jc(Quy).riasig

.,.

.
,,^)
6

,,

^)

\/ /. ,^^ . ., '
^^^
t.

..

?,"

. .

.
]

affaviti

s.

^Aifavul

,
,^'

,'
. . .

*)

tv

/' . . .
,,

,,/^ *)

. . .

'')

.'^

'

, ' ,,
')

^)
^)

.
tav

..
^
,,^)

,^^

({,

' ,
,''

,,^-

. .. .
(XCIIL)
(XCITI.)

Cfr.

Psalm.

2) Cfr. Psalm. 3) Cfr. Ps.ilm.

XCIV, XCIV, XCIV,

4.
6. 7.

19.

20.

23. (XG!li.)

Psalm.
5)

Psalin.

c)
') 9)

Psalm.

Hcbr.
Psalm.

XGV, XCV, XGV,

XGV,

(XGIV.) (XGIV.) (XGIY.)

Hebr.

8.

13.

10.

(XG!V.)

36

Origene

,'.^)

y.(a('mvaiy

in

,^^

'
|/

6\
.

,
f.
^

y.

,
. . .

tlg

uyuTnwotiia

71

7,
"
(}(

,,"//-)

,
^)

'
6
(f

,,^)

' ^ .
ort

. ,"

,..

,^^ ,, ^, & 7]' ^' ,

,,({^)
,

,,^)
, . .

.. , ,
,"

^,^^ .

. .

. ;

. , .

^ ,"

')

Psalm.

") Psalm.

3) Psalra.
^) Psalro.
')

Psalm.

) Psalra.

XCV, 11. (XC1V.) XCVI, 1. (XCV.) XCVI, 4. (XCV.) XGVI, 10. (XGV.) XCVI, 11. (XCV.) XCVT, 12. (XCV.)

.
iori

Selecta in Psalmos.

37

^^&
'/.^
ot

^)

. .^ ^] , (} .
,,)
. . *

, ' &.
,,')

/'* , /^
...
,

,'^ . . . ^^
,

,^'

^,*)

//

. . .

,y

^)
,^^

. .

. &' 3 ,,^)
.'"
iv

^^^)
'
t

^" , . .

'^) '"
,,

ot

,-

Psalra.
2) Cfi.

3)
*)

XCVII, 1. (XCVI.) XCVII, 3. (XCVI.) Cfr. Psalm. XCVII, 10. (XGVI.) Psalra. XCVII, 12. (XGVI.)
Psalm.

') Psalra.

XCVIII,

2.

(XCVII.)
(XCVir.)

6)
')

Rora. I, 17.
Psalra.

XGVIII

8.

8)

Ev. Joann. YII, 38.

38
ot
y.cX

OlUGENE

,,
/.tyojoc

..
,,
)

^,

uuru^'
y.cX

tlfcu
/)

iy

tlnuv

/-

,,'^) },*' . . .
tivui

^,(^)
,'^
'/..

,,')

, ' /. . . . ^,
6

, .
. .
y

' ^' '. }'^ ^^^

y.

. .

:/.'

('

,//

({
^)

^ ,.

.(^

,'^

.,.

^^' . . .

^ -.
,,^)
')

/
,"
4.
5.
6. 7. 9.

..

Psalra.

2) Psalm.
3)

Psalm.

4) Psalra.
')

Psalm. Paalm.

XC1X, XCIX, XCIX, XGIX, XCIX,

G
,

(XCY11I.)
(XCYIII.)

(XCVIII.)
(XCVIII.)

(XGVIII.)

4.

(XGIX.)

Selecta in Psalmos.

^'^)
Tol'

,,Tby'^)

,,^) ,^^
. . .

,,

.' ,
y.oiaiu
,'^

.^ , {
&
,
xvqie,^^
y..

39

. .

cwtov,

. . .

*)

& .
'^

),

?,"
^/
,

. . .

,,^,^)

,^' . . .
^)

. ^. ^
'
^^'

,
'^
iv
2) *)

.
. . .

'
,

(^,

. . .

^ ^, .
. . .

,,,^^
')

,
^^^

,,^)

')

Psalm. CI, Psalm. Gl,

Psalm. Cll,

1.

(C.)
(G.)

3.^,. CI,
Psalm. CI,

5. 8.

(C.)

^)
=

6.
7.

(G.)

(Cl.)

^) Psalni. CII, 9. (CI.)

')

Psalm. Cll

U-

12. (GI.)

Psalm. Cll, 24. (GI.)

40

Origene

4'((

'

,,^)

uTiolovyTcd

,,"^)

((

06

.^^

ovoiay,
<fijaiy 6

^ ,
,^^
,

,^'^

. . .

, , , ^ &
^,(^)

^'

6().

'

,,^*)
f.

^ ,
. . .
6

,.

,"

. .

) " ., ,' ,
,'^)
v\lJo

.
6

^^
jot

^^' . . .

^& .
&
6

^ 7] ^foovo
,^)

;/;

&^" ' ^,

. . .

,','

')
?)

, ,

,
2)

^ -

,^''
Cor. VII, 31.

) ).
')

4'^'/^

Psalra. CII, 26. (CI.)

1.

3) Psalm. CIII,
*) ')

(GII.) (GII.)

Psalm. CIII,

Psalm. CIII, 11. (CII.)

6) Psalra. CIII, 15. (CII.)

') Psalm.

CIII, 16. (CIT.)

Selecta in Psalmos.

41
y.cu
^^^

7/

. &/.
')

,,

y.

. .

'',

,,')

}.

,,^)

'
)

,^'

>:.

,,

,,*)

iv

.
l/TtVs"

. ^''
y'^

, . .
..,
'

' ^
,,^)
>)

(^ . ,^^)
,,^)
y

,^^)^,
(^

,'' , . .
'
'

^ ^
;^^

' ;, ",^
,,^
,

^^'^

. , ,

."

Psalm. GIII, 17. (Cll.)

2) Cfr. 3)
)

Psalm. CIII

17. (Cll.)

Psalm. CIII, 18. (CII.)

Psalm. CIII, 19. (CII.) Psalm. GIV,
2. 2.

(CIII.)
(Glli.)
4.

6) Psalm.
*)

CIV,

') Job.

IX,

9.

Cfr. Psalra.

CIY,

(GIII.)

^. .
0
')

42

Pkigene

///' . 1<{('
/..

f.

^'
'/.)'

eint'

,,--"^)
tlvca

'

(fXtyor.

uatfa/.dav

((*

/^'?,"

,,^)

uGifidtiu

' ^ ,' ,
'(
)
.'^
G<fina

^^
c().).c<

y.

. .

. ,

. , ^
,"//?.'(7
e.

((

*)

ojg

(\/. ^^('.^) '>;,

. ^
<fa^.
,'^

'E^caenoi

,'^

;,""

. . .

). / ,
0)
')

^. ,,'^)' ', ,
,,'')
/}

,'^) },

([. ,^' ).(}

.. .

sjou

')^

) ([^)
5. 5.

\ ,,^'
"")

Psalm. C1V,

(C1I1.)

3) Psalm.
")
5)

CIV,

,,
Cfr. JoL.
7.

'^'

/'

, , . .

. . *

(Clll.)

Psalm. CIV, Psalm. CIV, Psalm. CIV,

6.

(GIII.)
(CIII.)
(GIII.)

8.
9.

6)

') Psalm.

CIV, 13. (GIII.)

s) Psalm. 3)

CIV, 16. (CIll.)

Ed. Ruaei:

y.eOQOi

./^ ,. ,)
Selecta
in
^lib

Psalmos,

43

,,

{(."
y.ca

".

^"
y..

,,')

^,"^)

y((Tci(fvyrj

^yoiv

'/.^
,,^)

//

^, /.\}]
)
6
6
^)

zjj

tofjuw,

xf<t

^?..

^^4*)

^^'
,,^^)
,,
')

,^^ . ^, ^^ ,,^^)
. . .

* ^,
,,^^)
,''
^^^
)
3) 1)

, ," ' , ^" ^)

, . .
^^^*]

, . ,^ &
y"

. /,^^
. . .

. .

. , .

'^ .
. .

],
l).^poly

Psalm. C1V, 16. (CIII.)

2) Psalm.

C!V, 18. (GIII.)

Psalm. CIY, 19. (GIII.)

Cfr.

Psalm. CIV, 22. (Glll.)

Psalm. CIV, 23. (CIIl.)

6) ')

Psalm. GIV, 25. (CIII.)

Psalm.

CXLVII,

4.

(GXLVI.)

8) Psalru.

CIV, 29. (GIII.)

Psalm. GIV, 30. (GIII.)

'^JIi/

. / '/ ^
44
f

Origene
rrnoaojrioy
iioyyxe
,

y.cu

aya/.tdvikiq
6

^^^
y.cu

0
(.

')

ontcovy

. .

/^ \).
yfjf,"

'/.

. ,

Jnvto
y'^

. ,,^) }). .' ' ),.

,)/1
*)

7' /
'.
^)

&
y.a/.iavy

. . .

&^ ,,
)^
}}'
')

,'^ .

,^^) \4
,)'')
)

.
*)

. )^^
. .

,'^ . . .
y

\4,
(}^^

. .

,'^ . . .
2.
4.

, . ^/
j^'

...

. }
4.

.
...

Psalm. CIV, 32. (CIII.)

Psalm. CIV, 35. (GIII.) Psalm. CV,
(CIV.)
^)

2) 3)

Psalm. CV,

(CIV.)

5) Psalm.
')

CV, Psalm. GY,

(CIV.)
(CIY.)

^^,^,^^. CV,

6.

(CIV.)

8.

Psalm. CV, 11. (GIY.)

Selecta in Psalmos.
ot

'/.
h(fSoeiy
')

,, ^&
,

<]/.

. &
i]UuJv
, ,

45

^^,

cioiy.rioca

iyycacUtirjJiy

,,"^)

.
,"

' ,^ , ,''
.. .
6
'

,"

...

,,

^)

. . .
^)

,,
,,

,'' .

^)

'
CV, CV,

,,,^)

. .
,
15. (GIV.)

. & "
..

. ^ ,''
. .

vJ^& &
...

^)

')

," ,

Psalm. CV, 14. (CIV.)

24. (CIV.)

2) Cfr. Psalra. 3) Cfr. Psalra.

")
^)

Psalm. CV, 31. (CIV.)

Ed. Pvuaei:
Deut.

6)

Psalm. CV, 33. (CIV.)

') Cfr.

XXXII,

32.

8)

Psalin.

CV,

34. (Ciy.)

46

. , ^ , . , ^ ' ' , '

,,'
')

6;
ccviov

/ ^. ^
Origexe

^'

%'/.

ccvrov ,^'

'/..

. . /Im
^ijs

y.vntog,

iV

]^

^vva-

,,"^)

'

(({},'^ . . .
,

'.'/.-

Qtog

,,>^)
('((

^ ^'
,
,^'
,

<

y.

..

,,/*)

. . ,

01

,
,

.,(/
)
,,'^)
) Psalra.

& ,^ .
,,^)
f

(fijalv 6

,,7^)

/' ,"
.

0 ^,

. . ,

,,t

')

,^' . . ,
,''

}~
, . .

2) Psalm.
3)

CYJ, CYI, Psalm. CVI,

8.

(GV.)

11.

(CY.)
(CV.)

13. 14.

6)
')

CVI Psalm. CVl

Psalrn. Psalni.

20. (CV.)

Rom.

I, 23.

23. (CV.)

Psalm. CVI, 23. (CV.)

CVI,

2i.

(CV.)

(/, /' (. ' , , ^/' ,. \1^, ,^' &. ,,)

([8}',
ffKcu^)

& /
,,Xfd
*) ^>T/"Jof

Selecta in Psalmos.

lug

((

,,')

/' ..' ,'^

.. .
f.

47

...

.-

. ,

^' . ,
,

,,(*)

>fi

^^X^

alV

...

,,1^)

. . .

,,
. .

,,'^)

&' . ^,
') Psalrn.

,,

. . , /' /.
^'/
,

^^'
...

')

\/

^)

/&
^/
CVI,
26. (CV.)
28. (GV.)

/^

,^* . . .

>'-

2) Psalra.

CVI

3)
'')

Psalm. GVI, 28. (CV.)

Psalra.

CVI,

30. (GV.)

')

Psalm. CVI, 35. (GY.) Psalm. GVI, 39. (GV)

^) ')

Psalm. GVIi 40. (GV.)

^) Psalm.

GVI,

41. (GV.)

Psalm. GVI, 46. (GV.)

48

Origexe

^,^) ".
ot

^ ]. (,' /' , .
t

/..

,'

')

^>

^,'^
6

.,

. .

'/.]

'/.

,,')

..

.. .

Kaihb

,,'^)
iv

,^'

. .

,,^) (^
,,^)
. . .

,
CVII,

Goqia

, . '
.

* . ,
^jjv/j]

iiayti

,''

. .
.

,"

,,'^)

''
9.

. },
^" .
..

,'^

')

Psalm. CVII,

(CVI.) (CVI.)

2) Psalm.

14. 18.

3) Psalm.
) Psalrn.

CVn, CYH,
CYII, CVII,

(CYI.)

24. (CVI.)

') Psalm. 6) Psalm.

') Psalm.

27. (CVI.) 29. (GVi.)

CVn,

40. (CVI.)

Selecta

in Psalmos.

49

''6

/. '5.

^,
6

,'^)

/'

y..T. s.

,,"^)
,,^^)

. . .
6

^. '
,
,^'
^'/.;
6

y.andiay

.
. .

/..

/
\''
,

avOoojTiojv.

./' . ' ' .^ , '' , ' '. ,, ^,,

,,/.*)

. . .

^' ,,)
,,

'^^
, .

.^^

, ^^
')

'' , ^^
^)

,'^

.
.

,,

')

.
')

&.'^
'^,

Psaim. CYIII,

1.

(cvir.)

2)

Psalm. CYIII,
Psalm. CVIII,
Psalm.

9.
9.

(GVII.) (CVII.)
Zadi.ir. TTT,
1.

3)

') ^)
')

CIX,

6. 9.

(CYIII.)
(CVIIT.)

2,

Psalm. CIX,
Cfi.

Roni. XII, 14.

Xlli.

Origenis Opera.

50

ytmv

.' ,^',] ^, , , . ^ , ' ) ,^' ,,^)

Origene

(.

TTo07qov

y.ai

h>^n-

ok

y.ia

(fuvla

')

i]y

'/... (.

,,*)

''

y..

. .

/..

,),

yal

,,/

,
*)

.,

s.

,,'; ^)

. '.
y.

..

> , ^ ^) ^'.
)

iv ^^^,^

,''"

. . .

' ,,^) ) .'' "^

, ,

,
,"

^'
') b'

'^(^

,,
)

, ,"
19. (CVIII.)

, (.

Psalra.

,
CX,
CX,
3.

2) Psalra.

CIX, Psalm. CIX.

ev.

24. (CVIII.)

28. (CVIIT.)
3.

*) PsaliD.
')

(GIX.)

Cfr.

Joanu.

XYI

32.
')

6) Psalm.

(GIX.)

Psalm. CX,

G.

(CIX.)

Selecta

in Psalmos.

'

'/

.
'/.

51

qOeioo-

,''
(^

,,'

')
y.

]
..

'/. /..
y.aX

,-,^"^) /.

\ .

'^ - " , . . ." ,' / / &

,,^/*) . . .
rhojoiav
y

,,^)
/

,"
'/.

..
toil

." ,"
GO(fia

,'^)

.. .

,,^)

'

Jh~

'^''/

')

Psalm. CXr, Psalm. CXI,

1.

2.

(CX.)

2)

5.

(CX.)

3) Psalni.

*) Psaln..
') ^)

CXI, CXI, Psalm. CXI, Psalm. CXI,

10.
6.
7. 7.

(CX.)

(GX.)
(CX.)
8.

(CX.)

i*

52

Origene

'.
,,'Ji'')
L'

ty.iaoGiog trJ/xfao?.

,,//01^) '/.

7/

^,
,,*)

'
, .
(.

,,^) ,
L

^^"^)

', .
'/.^

/.()<

(fvlaoaojy

&8 ( ,^' .
0(foOQC(
,

/.. .

^'^

y.

''/.
iv

y.a&o

,&^,^" .. .

nuniyH

. .

.^^

6
,

'' ."
,^"') ,,^?"

."

'& ,^,

^)

* ,"
. . .

."

,,'&^)

' ,'
6

"

,,^)

,,*")

.
') Psalrn.

,
^) Cfr.

^
)/'
^) Cfr. Matth.

,"

...

CXII,

1.

(CXL)
(CXI.) (CXI.)
(CXI.) (CXI.)
Matth.

5)

Psalm. CXII,

3.

3) Psalra.

5) Psalm.
')

CXII, CXII, Psalm. CXII,

Psalm. CXTI,

4.
5.
7.

X, 27.
1.

^) I Cor. IV,

8) Cfr. Matth. lY, 24.

XXIV,

6.

9.

(CXI)

,,& & , .
Selecta
in
')

Psalmos,

,^'
ok

53

. . .

xay.ittj

/.

, )' &, . ) ) /''

^,

y^Ano

2)
,^^

. . .

. ^
,.,
,

ini-

'6 6

,, ')

rjj

;[/,"

,,*)

,, ')

.''
V-'^XV)
')

. ,, ," , ^ 9 .
. . .
6

-,

iv

. . .

,,&^)

^^

Psalm. CXII, 10. (GXI.)

2)

Psalm. CXIII,
Psalm. CXIII,

3. 5.
7.

(GXII.)
6.

3)

(CXII.)

) Psalra.
5) Psalni.

CXIII, CXIII,

(CXII.)
(CXII.)

9.

^)

Gal. IV, 27. coll. Jcsai.

UV,

1.

54

Origene

. ^' ) ^. /. ^ '^' ^'^' ^ ] , , ' ^^ ^ ,. ^ *) , . ).,,. & , , l/:

, ^'
,/')
f.
y..

'. 1/.(6

) '/ . ()( ,
i^

) ). '. ,
,^''
'/..

jnto/.ccidey.uTOg.
,

^ .
j"^
,

] ok

^'/

,,"^)

ynioly

( ('

> .

y.al

tfvatig

tfa'i,

tn\

rj/

Jbl

tV

iyi

roovyii,

(.

,,^)

, . .

laj)v

,,

^,"^ , . .

ot

,,^)

\4)^

) Psalrn.

2) Psalm. 3)

CXIV, CXIV, Psalm. CXIV,

1.

2.

(CX1II.)

4.
8.

(CXIIT.)

(GXTII.)

*) Psalra.
')

CXV, Psalm. CXV,

13.

(CXIII, 21.)
(GXIII, 25. 26.)

17. 18.

,"

y..

T. f.

(inoCouv*

,,^)
,,

^ ^,') .'^ ( /^ ,, ,^^ '^''

idt^ioai

Selecta

in

Psalmos.

55

,^) ^)

',
^)

'^'

( .'^' ,,*)

' ,,

, ,& ). ^^ ^ ^^ ,
iv

^ ,'^& ^ , . ,, .'^
,,
. . .
y

.&
).'
iv
,^'

,,/

^)

. . .
iv

,,^) -^'

,,^)
')

, ,
&\ .
Psalm. Psalm.

/^ '. }^
' ,,
.^'

&,

'^^

^^'^
^)

. . .

Joann. XIV,

6.

Cfr. pag. 54. not. 5.

3) Cfr. pag. 54. not. 5.

^) I Tliess. IV, 17.

6)

7) Psalra. s) Psalro.

CXVI, CXVI, CXVI, CXVI,

2. 3.
3. 3.

(CXIV.) (CXIV.) (CXIV.)

(GXIV.)

56

Origene
i}).i\ptai
^
^

)
6

y.cu

'
y.al

,).]
ooeiiorn
y.cu

anciyovaau dg tqv
oJo/^.

' 6{<(
y.a,

,,*) ,'^
y.voiov
6

y.ccl

y.cu

^
,^^

jjKcu'^)

,,^)

, )3.
y((Q,
,

<fy]o\v,

(oQ

,'^
6

,,*)
. , .
y

,,^)

. . .

'\4., , ,
,,^^'')
,// )
')

, '"

^ } ^.
6

. , .
.
^/

^/.

. . .
'}

.If/oj

^
6
6

, iv
*
,^^

.'^ "

'

,,^)

. ^ , . '

"^

," . . .

3)
4) *)

") 8)

Rom. IX, 2. 2) Psalra. CXYI, 4. (CXIV.) Rom. X, 13. coll. Joel. II, 32. (III, 5.) Ps.ilra. CXYI, 5. (CXIV.) Gfr. Deut. XIX, 13. 6) Rora. XII, 8. Psalm. CXYI, 7. (CXIV.) Psalm. CXYI, 8. (GXIY.)

/.
('.,

^.
Selecta
in

Psalmos.

^.^^
y.cu

^^^^ ')

6&

^^.^'
'^"

.
((

/)]
iost'

,,?.{(

^,^^)

,,^,^)

,^' , . .
([0}

(' & , . '^-' . ,, ,,,^ -. . ,

.^^

.' , ^ ^
,,
.^'
6

' ,,

,^'

.-.
tQU^

57

y.ccl

,,.-

!}

,, .^^

,,

*)

,^^)

-,^' ,

|/

,, /1\,

. .

, ..
4.

'
6

rj,

Ezech. XVIII,

2) Cfr. 3) ^)
')

CXVI, 8. (CXIV.) Psalm. CXVI, 10. (CXV, 1.) Psalm. CXVI, 10. (CXV, 1.) Psalrn. GXYI, 11. (GXY, 2.)
Psalm.

58

Origene

^uaiTiJt"

,,'^ , ' ,,^) , /. ^ ' ^& ' & ' ' * ), , io . ,

cwrov.'-^

,,

^ .

Xwp' ooov

ayOQomog

lav

,,"^)

.''''

,,^)

}) ,
);^'
,

. ,
{;r&5,

tlvta o.y{>oojnog,

,~
}

xpev-

. . .

,,*)

;'"''

iv

}'
'

'

,,^''^)
,^)
,,*)

, .
3.) 7.)

,''' . . . ,;''*

,,'') ^/

'^' '"

, 6

\) Job.

1,1.

2) Psalra. 3) Psalm.

LXXXII, 7. (LXXXI.) CXYI. 12. (CXV, 3.)

12.

) Psalra. *) Psalm.
6) 7)

8)

CXYI, CXVl, Psalm. CXVI, Psalm. CXVI, Psalm. CXYI,

16.
12. 13.

14.

(CXV, (CXV, (CXV, (CXV, (GXV,

3.) 4.)
5.)

Selecta

in

Psalmos.

59

y,ooV)

Ovoiay

,,^'
y.ai

,,^)
*)

/
o.v).(ug

.''
Kcu

'^" /. ^*
''^

'

,,^)
eyu

'

*'

~ '
')

'

"
'/.ca

^)

^)

1;;^?

,,")

^^) ^^*

' && < ^ / .

"^.''

,,^^)

'

'^^

' ^,'^)

//'"

^^^"^)
*

\ '^" ' ' ,,'^)

^

,,$

,,^)

&
'-

^/
,

.
2)

iv

. '
Psalm.

, )

iv

(}\

aitiav

(}

'' &,

CXVI, 17. (CXV, 8.) CXVI, 18. (CXV, 9.) ^) Psalra. CXVI, 14. (CXV, .) ^) Psalm. CXVI, 14. (CXV, 5.) 5) Psalm. CXVr, 19. (CXV, 10.) 6) Psalni. CXYI, 19. (CXV, 10.) 7) Psalm. CXYI, 14. (GXV, 5.) ) Cfr. Psalm. CXVl, 13. (CXV, 9) Psalm. CXVI, 16. (CXV, 7.) ') Psalm. CXVI, 17. (CXV, 8.) ') Psalm. CXVI, 16. (CXV, 7.) i^ Cfr. Psalm. CXVI, 15. (CXV,
') Psalm.

4.)

*3) Ed. Ruaei:

6.)

. )^, ( ) .'^ ' " , ,^ ,/ '

Qtov
y

^, (
60
Tinooifioii

Origese

Ityti

)) '
/(

9' '

) ,,) (^
, ,

9tot

. ,^^
civoj

^. () rjudiv^

yun

/j

/.'
iv

y.ui

,,^)

or /.

y.v^

,, .'^
'/.

,,^''^)

.''

/,

,,'"

,,J/f(^o>;i*K>'"

,''

^'
'/.
^

<}\

,,^)

.
'/.

'

'/.

/.
'/.

l/.

)
ol
')

j,Einaj(o^)

'"

/. /./.. '
y" /,
^

)^
CXVr, CXVI, CXVl,

')

&. ^
. .
'/.

^'"'

' ,,^)

,,<-

Psalm.

17. 19.

2)

Psalm.

3) Psalm.
4) Cfr.

16.
4.
2.
1.

(CXY, (CXV, (CXV,

8.)

10.)
7.)

Hos. XI,

5) Psalm.
6)

CXVIII,

(CXVII.) (GXXIII.)

Psalm.

GXXIV,

") Cfr. png. huj. not. 6.

Selecta in Psalmos.

^ ^ ^( , ^' . {( ,, '. ^ , , ^' \4 . ., , /, /, , '^. -' ) '4 * , . , ", " ,& , ,

(Uf,

'

((

^.'^

,^.^)
. .
^

,,)'^)

^Acumr,'' y.
y

Tj

^ ,
61

Jio

.^'

,,/^)

,,

\4,

,,)'^)

()<," . . .

//

,,'*)

. ,
,

ot

,^^ . . .

1)

Cfr. Psalm.

CXXIX,
3. 3.

1.

(CXXVIII.)

2) Psalni.

*) *)

CXVIIl, Psalni. GXVIIT, Psalm. CXVIII, Psalni. CXVIIT,

(CXVII.)
(CXVII.)

4.
5.

(CXVII.)
(GXVII.)

62

IntycdtiTCd
yultiica,

yvniov

aojOrjOeTcit.'^

,, ^)

'

y.

. .

,,^/OQog^)

, ^ ,
,,

7/')

'

Oricene

ii]U

i<y

'/.
^

otJi ^ni-

orouu
,^^

(',7

yocufi]

'^^
f.

.
,Ji((VTCi*)

,^' , .

/.'/.
/}

noay.Tiy.ov,
y.al

., , ,,^ . '
6
/y

,, ''/'

aoqia

-.

^ ]
y.a\
,

aocfia

^ ~
,''

. .
.

tOvtZv

-'^

,^/^)
6

^. ,. ,
,^
,,^)

..
^)

^,

. .

7],

,
,

^^

,,^)

')

Roni.

13. coll. Joel.

6.

32.

(1,

5.)

2)
3)

Psalm. CXVIIl,
Matth. XII 1, 28.

(CXVH.)
(CXVII.)
(CXVII.)

4) Psalni.
') Psaliu.

CXVIII, CXVIII,

10.

12.

6) Prov. V, 3.
')

Psalm. CXVfir, 14. (CXVII.)

13.

5) Philinp, IV,

^/'
7}

, ' , ^' ) . '. .^^ % ^'^ ,

Selecta
in

Psalmos.

63

".
, ,

& . , , ,
6

^\v

ly

'/.

loTty,

Ir

((

cfcoyri'

,,/^)

y.cu

,,"^)

,^'^)
^.

'/.,

f.

,^'
,

'/..

f.

',

^ ,
1) Psalra.

^ , .. . ,
)-

^ . , '^' ' , ', .

' ,^^)
iv

},
'&,

^' '
,

*]

' ,,^.''
CXVIII, GXVIII, Psalm. GXVIII,
14.

^)

qaoi

'

,,^)

'

(CXVII.)
(CXVII.)

2) Psalm.
^)

17.
19.
9.

(CXVU.)
(XXIII.)
(XXIII.) (XXill.)

4)

Psalm.

5) Psalru.

6) Psalra.

XXIV, XXIV, XXIV,

7.

7.

9.

8-

10.

64

;^ ^ '. , ^ ..
Origene

;^^

td

7j

y.vQiov

y.tu.H'

/.
y.cu

occcf

^(^

,, .^*
y.al

XtyoiV'

,,^)

.^'
y.al

'1 uvoiyovna nvlca

,^,^) \
ava(f
*)
'

\ ,. ,^ ^^ ^ ,,' , ' ,^. ' ^)

^,"^)

,'' . .

,^^ . . .
'

,,-

;^'

',

.'^

,,-

!}
3)
<=)

.^'

,,^)

,,'')
y

,^'

. . .

1) Psalra.

2) Psalra.

CXVIIT, CXVIII, Psalm. GXVIII,

20.

(CXVir.)

20.

(CXVir.)

22. (GXVII.)

) Maiili.
') Cfr. ev.

XXI,

42.

Joann.

,
23.

48.

Cfr.

ev. Joanii.

VII, 12.

') Psalra.

GXVIII,

(CXVir.)

.&, ^ &., , ' , ^' & ^.-, & ^ ^ , & , &, ,', , ] ./ ] ^ ' ,
,, .^^

, .. , & ^ &
,,^)
6

&.

,, , ., , ,, ,^. ^
Selecta in Psalmos.

65

, &, ^^^ ^
6

. . .

".

iv

arj

iv

iv

,
6

. & ^ .
^-,
,

'^;

iv

avTy

,,^^)
')

,^'

. . .

Psalrn.

CXVIII,

24.

(CXVII.)

2)

Psalm. CXVIII, 26. (GXVII.)

XIII.

Origenis Opera.

66

Origene
ilvca
6
,

,' ' ^ ,". , ^ ^, &,^ , , , ' &,

%<f'
6

}'

y.cu

^'. .
iv
,

y.vniov
y.iu

,,')

. . .

qavtjvai,

], } ,,
6

. )^ -

4' -

(^&,

^)

^
-

^.^^ ,'^
. . .

?.'^)

,,

. ,
^)

' '.

'"^) ,,

^' ,,,^^

^^

.^'
. . .
')

,,&^)

^&
Joann.

,
,
14.

. . , <,
^

Psalm. CXVIII, 27. (CXVII.)

2)

Psalm. CXVTII, 27. (CXVII.) *) Psalm. I, 3.

Cfr.

') Psalm. ^) Psalm.

CXVIII, CXVIII,

27.

(CXVIT.)

28.

(GXYII.)

' ', /.

,
{7/
,

,,

" .,
(
([^

(<(] ''.

,^&^)
,

^, ^ ot

^ &' , , ,,
^
,

Selecta in Psaimos.
y.cu

oiu

y.cu

,y.icl

67

)(

'

,,^/'* " ')

,"
^

tva

*,
,,

^)
6

.iv

^ ,
6

. , .

/ .

6^"

^'

,
. . .

- , ^ , .. ^ , ?]
(,
,

^,

^',
iv

?~

Psalm. CXVIII, 28. (CXVII.) Psalm. CXVIII, 29. (CXVIl.)

2)

3) Psalm.

CXIX,

1.

(CXVIII.)

68

^ .
. ,
) ^
, ,

Origene

) '/. \^ ^
y.ctl

ot

iv

. ,
6

,' ' " 9 & ,

/)
,

\.

, .^ , ..
^^

&^ ,

( '^ ~ ]
6

&.
,

',.^)&,& ^& && ^ , ., ^ , ^^.

,

'

'

,&
6

",
]

V.O^ri

]] ,

rjj

a<f

*) Cfr.

Rom. VI,

4.

coU. Coloss. III,

1.

Selecta in Psalmos,

,, .^' ^,

^ ^ ^' ^
Tug
ihkiipeig, y.cu
y.al

, ccccry,

xtu

.
,,iv
,

69

^)

.'^

' ,

., &. ,
,,"^)

( &,^^ .
,,^

. . Ei

^)

iv

*)

.
f,ToiJ

, ."
.'"'
^)

iv

.
,,^)
yyToSj

,^'' . . .

,'
')

" . ..
^JI
"")

' ,'
,

''^ ^, - d

,^

-^

Maith. V,
I

8.

Psalm.
-)

CXIX,

3.

(CXVIIT.)

3) Cfr.

Cor. I, 30.

CiV. Prov. VIII, 22

^) Psaliu.
**)

Psahu.

CXIX, CXIX,

4. 5.

(CXVIII.)
(CXVIII.)

70

qvla^uoOca
'().).)

, 7 , ' '; , '. ^^'^ . ,'^) ,

,

/ /'
Origene

. . .
tav

?..(

'-

,,^^)

^ ' },
(^,
,

'

,, ^) .^', &, .
6

,^.,, ^ ,, ' &, ' &' , '

,,^)

at

^^^

.
,

,"

. . .

,, ,'^

}.''

&
,

,,
y

'^

'^

"^

,,^)

"

,,^^)
.

'.

. .

) '.
,

'

,,
)

')

, \] ^
,

<(,^'' . . .

, -

Cfr. Deut.

XV,

12.
5.

2) Psalm.
3)

Psalm.

CXIX, CXIX,
CXIX, CXIX, CXIX,

(CXVIII.)

6.

(GXVIIL)
(CXVIII.) (CXVllT.) (CXVIII.)

) Cfr. Jacob. li, 10.

')

Psalm.

6.
7.

^) Psalni.
') Psalni.

8.

Selecta in Psalmos.
iy

iyy.faaliTirjg

.
TJJ

,,

&&
,,^^)
,

,"" .
,

*) -, . ^^ , '^

&' , , ^^,
,

71

^ , , ^ ., , , ,,^^)

,, "
]

,,^) ,

, & ^) .
'^

. ,
. . ,
iv iv
, ,

. .

^ & ,
6

,"

.
ot

, ^.
,

)^'" . . .

,,^^)

',
-(),
')

'^
Cor.

Gfr.

^ , , .
}^^"
(GXV1II.)

. . .

} .

13.
11.
6.

2)

Psalm.

CXIX,

3) Cir. Matlli. 4) Psalm.

5) Psaliu.

VII,

^) Psalm.

CXIX, CXIX, CXIX,

12.

(GXVIII.)

14.
16.

(CXVIII.) (GXVIII.)

72

Origene
fyAvTanooog

" ', / . ,^^) ,

,

y.(u

," . . . )' ,,"^) ,, ."

6

')

7.
^

^' .
,

y.al

, ^^." )
y.cu

({'^

(fv' ,,'^)

. ,^&
,
1)

, '."
^)

iv

,
/*/
,

^'
ot
;

^"

. . .

,? &. (^'' ,,^) ," . ,

,

&&
'" .

. .

&^iv

, -

] ^' ,
-

(,
CX1X, CXIX, CXIX, CXIX, CXIX,
17. 17. 18.

]'.
Gen. XXI.

Psalm.
Psalm.
Psalm. Psalm.

(CXV111.)

2)
3)

(CXVIII.) (GXVIII.)

^) Cir. Gal. IV, 21. 22. coU. ^)

20. (CXVIII.)
21.

^) Psalm.

(GXVIII.)

' ,, & ^. .
Selecta in Psalmos.
Ixa&iGav
73
,,Jtia')
y.ca

,"

y..

. .

y.caci

).
'ff

!^'

^'

,, .'' ,,'^) )

at
'

,,

\],

, .& .' &, . .

"

,"

iv

,,^)

-'^)

" , ]\
)
iv
?/

^, ^]
''^

,,'^)

'^
Psalra.

&
23.

- ;" '.
"

' "
,,

^^,

'"

' ,,

* ,,^)
^)

' ,,-

'

iv

'')

,"

,
. . ,

." -

2) Psalra.
3) Psalra. *)

CXIX, CXIX,
XXII,

(GXVIII.)

25.
15.

(CXVIII.)
(XXI.)
6)

Psaim. XLIV, 25. (XLIII.)

III, 21.

') Phlllpp.
')

Rom. VII,

24.

Psalm. XLIV, 25. (XLIII.)

) Psalm.

CXIX,

27. (GXVIII.)

74

yuQ

, .,' ,^^)
Origene
ly

((

iv

GOV

,. . ,' , ,, ^ &, ^ , , ,, . , , & , .

'

.
,,'^)
,

,^'

'
'^
'
,

. . .

-^ ^^ '^
^)

jJio

,'^ . . .

^,

&'

..

,
']

-.

^~

,^'^)

,ot',"

...

01

7]

Psalra.

CXIX,
VI,

28.
4.

(CXVlTi.)

2) Cfr. Prov.
3) Psalm.
^)

Psalm.

CXiX, CXIX,

29. (CXViil.)
32.

(GXVlli,)

Selecta in Psalmos.
,

,) .'^

() >^

^) '

,uey

uk

, ,
Trj

^.

^
,

,,'^) ,

',, ^ ^ .' '

,,^) ,
]
^of ,"
;;.

, '

'

^. ,
^

. ,
'
. . .
^

^^ , &6
-

75

,^''
/,

. .

. .

, ^-

,^,'^)

, '
>)

. ^.
,"
,

//

'

, '' iv

171^

Cfr. Maith.

VII, 14.
33.
34.
40.

2)

Psalm.

3) Psalm. *) Psalni.

CXIX, CXIX, CXIX,

(CXVIII.)

(GXVlll.)
(CXVIIl.)

^ ^. , . "
76

^.

Origene

iy

,,(^)

') \10^ ^.
,

,"

. . .

(<,

.\] &,'^ . . .
jjJiTca^)

^.
,^'

^
,

y,Kal^)

. .

. , , '. ^ ^' ."

ii^v^)
6

,,^'^)

^ {/, ^
.
iv

, '^"

/< ,,^)

iv

,/'')

iv

& ' , . ' ^

,,

."

'^

7]

'"
2)
.3)

'
^)

,,^)

1) Psalra.

Psalm. Psalm.

CXIX, CXIX, CXIX,

1.

42.
43.

(CXV1II.)

(CXVIII.)
(GXYIIT.)
^) 11 Cor. IV, 8. Glr. II Cor.

45.

Psalm. IV,

6) Cfr. II Cor.

VI,

12.

')

\l, 12-

8) Cfr. cv. Joann.

XIV,

15.

, ', , .
6

Selecta in Psalmos.
iv

,
77

, &
) ,'^ ^

y.al

,,^)

y.al

^^'^ . . .

^ ,, ^ , ." , .
".
'
)
,,^)
. . .
,,

,,"^)

', ^
Kai
6

^-

^) iv

, ,,^)
,"
,,^)
')

i
.

^,
6

^ ,
,, .'^
Psalm.
2)

, .
. ,
46.
16.

, ,~ ^
)^',

, ,,
/' .
47. 50.

]
. .

,
',

CXIX,

(CXVITI.)

Rom.

3) Psalm.
) Psalra. 5)

Psalm.

) Psalra.

CXIX, CXIX, CXIX, CXIX,

47. (CXVIII.)

(GXVIII.) (CXVIII.)

49. (CXVIII.)

,^
iivca

^
iv

, ^,.^ / -. ^ ]
78

Origene

^<7} ,/ 7.( . , ^ ^. ^ & ^^,

iv
y.cu

TjiiTy

Li

|/

yccDo

ipv

ovok

, .
,^^^^
/J

^.,^^

, ,
/16
6

'^.

Li

";',

cjjv

. .

,
.
,

,^^

,,.^)

& . '
^)

," . . ,
),
."

,
,
)
2) )

,'" . . .

' ,,^'^)
,

. ') .
51.

,
~

^-

Psalm. Psalm.

3) Psalm.

CXIX, CXTX, CXIX,

(GXV11I.)

53.
54.

(CXVin.)
(CXYIII.)

Hebr. XI, 13.

^ &) , &, -& . '

SeIECTA IN PSAtMOS.
Iv

79

,^^^

^)

'/.\

," ...

y.uino)

-,

0,
^

?.)

Xoyiojv

--

] ,^.^ ) )&' & . ,

,,^)
,'^ . .
.
tj/

(fov.

,," ,,*)
,"
6

^ ," , ^^^^) ^ ^ ; ]^ ^^ ,

.^

., '} , .' ^ . ,
,
. . .

&
,
/

' ,,^''^

^)

)
6
')
5)
f')

, '^ . ,'^ & ^) & ,

-^

...

-.

Psalm.

2) Psalm.
3) Psalm.
^) Psalra.

Psalm.

CXIX, CXTX, CXIX, CXIX, CXTX,

8.

55. (CXVIII.)
56.

(CXVIU'.)
(CXVIII.)

56.

57.
58.

(CXVIII.)
(CXVIII.)

Matth. V,

80

Origene

, ,. ,, ^ ^,'' , '.

,,/^)

," . . . "

&

,^"^)
,,

^) &

& '^
,

& . &'&,
,'' .
. . '/
,

&, ,

' -

' ^ ,,^)
,^&^)
2)

* ,'
6 6

,"

. . .

yJo. ^'

^'.

," . . ,

. && '& .
,

&. ,

^)

>7Psalm. CXIX,
Psalm.
3)

59.
60.

(CXVIII.) (CXVIII.) (CXVIII.)

Psalm.

*) Psalm.
5) Psalra.

CXIX, CXIX, CXIX, CXIX,

61. 62.
70.

(CXVIII.)
(CXVIII.)

^) Ed. Ruaei:

^
'
i]y

i]Gccv
^

^,^' () , ( ,, .
Selecta in Psalmos.

81

. . f.

"SlaneQ 6

^,

> -,, , ^'

,^!>^)
,''

' . ^ & .^ , ,, ^ ). ' & &

,,,^"^)
^^"
oqOrjvai

.
,^

. . . '1

&.

,,
,
,
. .
.
,'^

.
,

(favo,
'//

. . .
^)

,''

^)

i/^ojv

."

' ,,^)

, . .
,

,"

,,;"

,,"
;"

,,^)

,^

"^)
Psalm.

/,

. . .

2) Psalni.
3) Psalra.

4) Psalm.

CX1X, CXIX, CXTX, CXIX,

GXIX, CXIX,

71. 78. 79.

(CXVIII.)

(CXVIII.) (CXVIII.)

80. (GXVIII.)

Psalra. LI, 10. (L.)

6) ')

Psalm.

80.

(CXVIII.)

Psalm.

Origenis Opera.

82. (CXVllI.)

XIII.

82

Origene

,,
tig

')

lvr(hv

aaxoy.

"

yQaffijg

ovy Ityet

'
,,^)

^} )'
ti!'v'ga

.^

,^ ^ ( &, . , ^, , . , }. ),
,,,/^) .
6

; , ^ ^^ ^ , .
-at.

,,

.."

' '; & , ^, ,

' .
;^" . . .
ini
iv

, ^'
ncc/vrj^'^

. . ,

Ot

(& , ^
,

,"

. . .

<^

^;

(^ '
6

) Psalra.

2) Psalm.

3)

CXIX, CXIX, Psalm. CXIX,

83. 84. 85.

(CXVIII.)

(GXYIil.)

(GXYHI.)

ovp

iv

' .
,,^)
,,^)
,,^)

,, .'*

' .

^ . ^,
Selecta in Psalmos.
y.al
y.al

83

o(fa

iv

,
,

," . . .

] ],

, ," . . .

, . ,, ," , ' ,, - . '

,, ."

. .

", , ,
,

'

^& , y.al

^&

'

ok

&

^'" . . .

,^

,," ,
tbv

'-

/)

5';

, '
')

' . &., ;

'

Psalm.

2) Psalm.
3)

Psalm.

CXIX, CXIX, GXIX,

87. (CXVIII.)
88. 89.

(GXVIII.)

(GXVIII.)

84

^
]

^ (^ ^, ^
J

. ^' , ^ . \ , . ' ', , . ,.,', .

ti^

^) ^. '.
tni
^

Origene

jvyyavttv ,

/
tG7\y

'
ly
y.cu

tiXr]iytia,

,^"^)

Gov.

y.cu

^^'^

. . .

&

]^-

)()

&

'.[).

] 7]

,,

^)

," . . .

,, ,
*)

&

^;''
,"

^^)

Jio

>

^, ')
1)

. ,
6

,^

,,'& Ei
6

*)

.
,

Cfr. Psalra.

2)

Psalm.

3) Psalm.
*) Gfr. Cfr.

CXIX, 89. (CXVIII.) CXIX, 90. (CXVIII.) CXIX, 91. (CXVIII.)

7.

Prov. VI,

8.
coll.

6)
')

Rom. VI, Rom. VI, 22. Psalm. CXIX,

18.

22.

92. (CXVIII.)

tcy

QIOV

&aov

,,^)
,/^)

'. -' ^ . , ' , ,"

Selecta
in Psaltmos.

85

Iv

,"

>c.

. .

L'

.
y..

. .

"^

'
,

^,
({'
L

^" , ; '. & &, ^ ' '

6

^, , . , ,^^ ' , ^ , ^auV,"

. .

,'
.

'^ &-

iv

,,^)
if

') , ' , ' ^ ,, , , .

,

,
,

{}

t/J

.
,

)^

,
(CXVllT.)

Psalm. Psalm.

2)
3)

Psalm.

CXIX, CXIX, CXIX,

96. (CXVIII.)

97. (CXVIII.)
97.

86

^,
}^
xcu
cc).)'
,

, ' }^ '' , /^ Origene

6
,

ty

,,^)

(^

* ,,'^) .'^ ,, .^'

,

. (/ , ' ^, ,^, ( , ^
,,^)
,,'^)

^'^

(,
,

^'
')
,
'

rouiv

& /
^

' ,,
,/')
Rom. XIII,
Cfr.

,
Thess. V,

&
(CXVIII.)
')

''(^(&
(^,

(
.

. . .

(^ ." ^)

^.
cTE

^ '
12. 13.
5.

," , .
.,^)

,-

&,

((. "^

2)

^) Psalm.
^) 11 Cor.

CXIX,
II, 11.

98.

Maiih. V, 44.

^) Cfr.
')

Rom. X, Psalra. CXIX, Psalm. CXIX,

2.

99.

(CXVIII.)

99.

(CXVIII.)

'

.^ ,,
iv

, ,.,, & ' , ^& ., . ,;

,

^, [.
Jui

."

Selecta in Psalmos.

^^'Otc *)

87

lart."

,,^^)

^^'^ . . .

-.

,^^)

*)

^,

,,

," . .

^ ^
-

,''

^*
,

),
')

^.

.'''

,^^)
1) Psalra.

in

2) Psalm. 3) Psalm.
*) Cfr.

CXIX, CXIX, CXIX,

CXIX, CXIX,

99. (CXVIII.)

100. (CXVIII.) 101. (CXVITI.)

Tlt. III, 3.

') Psalra.

101. (CXVIII.)
102. (GXVIIl.)

Psalm.

88

',,'-"^)

,,(^)
avOnojnot

. ' ^' ' ,

OR.IGENE

/'

. . .

^us-

^vvarojt

J^

tiaiy.^'

^ '. .,
,
,''' . . .

/-

,'' . . .
/j

, ,' . '' .^& ,, . /^ , ' ,^

,,^^)

,'^ . . . ^

'.

,
Tofi

^-

,,.'^)

,, '."

^" ^)

^)

^
(]\,
')

^,
^pv/7y

{}

] ^]

,,",

'',

Psalm. IX, 20.

2) Psalm. 3) Psalra.
*)
")

Psalm.
Psalm.

GXIX, CXIX, CXIX, CXIX,

103. (CXVIII.) 104. (CXVllI.) 106. (CXVIII.) 106. (CXVIll.)

3.

) Cfr.

Psalm.

LXXXIX,

(LXXXVIIL)

' ,^^) "^) , ,,''

iaTi

Selecta in Psalmos.

89

,,"

,
al)J

& ^ .&, , ^] ,. , , & , , ^ ' ,^ .

,,^)

^^ .
/.
J

,^* ^,

'. ' &, ,"

,

(^

,'
iv

. . .

,/"'*)

'^

,"

. . .

^/

, / , ,, ^^ , ' ,. &
,

)
,

& ,

, &
iv

&-

^.

')

Prov. XII,

5.

2) Cfr. Psalra.
3)
')

CXIX

106. (CXVIII.)

Psalm. Psalm.

CXIX, CXiX,

108. (GXVIII.)

109. (GXVIII.)

"' .," ,"

,, ."
\pv/r\v
'//

, ,& -,, ^- , ,
90

Origene

(/(iovqup
'

^^

t^JV/rjv

,,

."

^' ,
,,

{^. ,,^*)

,'

"^)

, ," , ,,^^) , ,' } , '^. ,

^iu

...

*' '' / ~
,
. .
6.

iv-

-,

,'^)

'-

,^^

. . .

')

Cfr. Psalm.

2) Psalm. 3) PsaliB. *) Psalm.

CXIX, 109. (CXVIII.) CXIX, 110. (CXVIIi.) CXIX, 111. (CXYill.) CXIX, 112. (GXYIil.)

&

')

,
6

,^'
iv

. ,,'^)
,,
. .
. TJj

/' /'
'//

&

Selecta

,
^,

PsALMos.

\,

,
^^,

91

^ . , ,
& ." , .
,,
^

. (^]

,^ '&
^

''

, ,
6

, "

^) , ^ & , , ), ^, & . &, ,

^'
'^
,,

' ,

-' ^'

/.

,,)'

y.aif

.
"09

Cor.

*^)

'^

"^

. -

')

9.

2)
3)
*)

Psalm.
Cfr.
Cfr.

CXIX, 113. (CXVTII.) Sam. XV, 11. ( Regg.) Psalm. CXIX, 113. (CXVIII.)

92

}.

,
&
, .

.^ , ] ^ ,
Origene
Jf

/.).
y.ccl

y.cu

^^/,

avOQOJTiorg JiT

,,^
a(f
,

*)

.
.

," . . .

^Lav

{}.

. .

, ." ."
,',^)

,,^"^)

&\

,,

,,*)

, &, ,,&
^)

^&. .(
'"

,^
,

,
,
'
"
'^}

,"

iv

* {}^) ^,
) Psalra.

&.
CXIX, CXIX,

' . ^,
,"

. . ,

^) ' ,,/'

?'

'"

^-

115. (CXYIII.)
116. (CXVllI.)

2) Psalm.

3) Pvom. V, 3.
4) ^)

Psalm.
Psalm.
Psalm.

)
')

Psalm.

CXIX, CXJX, CXIX, CXIX,

116.

(CXVIII.)

117. (CXVlil.)
114. (CXYlil.)

117. (CXVlil.)

Selecta in Psalmos.

,
.. .
,

, ?. ,,^) '
'^

'..0)

y.cau

93

.
,

y.al

(,

,,

.'^

,. ^.. ,^ ^ . . , , ' , & '" , ^ , . ,

,^^^ . ^
,

/ ..^.
."^)

/'

,,&.
6

^)

'

i(fo&v/' . . .

&.

,,?*)

o?j

,"

,,

")

{}

,, , ^
119. (CXVIII.)
120. (GXVIII.)
38.
^) I

."

1) Psalra.

CXIX,
CXIX, X,

2) Cfr. 3)

Ephcs. VI, 12.

Matth.

Psalm.

*) Cfr.

Joann. IV, 18.

94

' ^, ^, ;
. ,,^
xccTcc
^
,

xcc&ainehai
,

'
^)

Origene
rjvCy.a

J"
,

V.&rj

, ,
'//?

ix

6
*)
,

," . .

([.

,,^^)

iii

), ,,^' ,,'^'
.'''
')

&

^^. ,. ,,
,,

,. '^ , , &
," . . .
."
,

,"

,,^)

'

, ([, o<fa

^)

),

," . .

.& .,
,

Psalm.

2) Psalm.

3) Psalm.
^) Psalra. ") Psalm.

CXIX, CXIX, GXIX, CXIX, CXIX,

121. (CXVITI.)

125. (CXVIII.)
125. (CXVIIl.) 125. (CXVIII.) 126. (GXVIII.)

Selecta

, ,
'/.,
6

^,

,,^/m

')

^.

^ &, , , . ,
in

Psalmos.

95

,'^ . . .

."

,,^)

* ,,^)
,

,
,

," , , .
,

,^

'

,
,

iv

,,'^)

,,
')

, .. ,, &, , ." ^ ,"

, &
(CXI.)

. ? &. , ,.
'
, . .

',"

,
, '

^ . ,

&.

Psalm. Psalm.

CXIX,
CXII,

128. (CXVIII.)
1,

2) Psalm.
3)

) Psalra.

CXIX, CXIX,

129. (CXYIII.)

131. (CXVIII.)

'. , .,
96

Origene

., y.cu

, ,,
y.al

*)

/'
6(f

...

y.vnieveiv

"^H

,,/

,, ,'^
ipai^

- ." } , ^& /' , , ; &

,,

,, 7] ^ ' {} ,
'
," . . .
,,^)
/'/;?."

"^)

'

(,

' ,,
^)

^& &
,,'^^)
,

."

(fv~

^.& ,

.. .

1)

Psalm.

2) PsaiiD.

CXIX, cxix,

133.

(CXVHI.)

136.

(cxvm.)

3) Cfr. Prov. V, 15.

*) Cfr.

Psalm.

5) Psalm.

CXIX, 136. (CXVIII.) CXIX, 139. (CXVIII.)

iy xpaXuqj

' . \, , / ,^, ',, '^ ^ ( ' , &' ^,

,,^^)
,,^)
6

'(<^ .'"

'

SeLECTA IS PSAIMOS.

97

,,')

/.
. .

^ ^, ,

ccvto

/'

/..

"", ',
,

0(foooa,

<~

.^'

\''

,, .^'

'
6

,,'')

.
Psalm.
Psalm.
Psalni.

'>.

'^) ,,
,

, .' , ' /. , .
. .
JI

},'^ .
^

9^-

^
,,

^) ,
')

., ,
2) Psalm.
)
')

' -

9.

.''

LXIX, CXIX,

(LXVIII.)

140. (CXVIII.)

Hebr. lY, 12.

Cfr.. Psalni.

CXIX, 140. (CXVIII.) CXIX, 142. (GXVJII.) CXIX, 137. (GXVIII.)

Origenis Opera.

..

98

,", , ' .^ ' ', . , & ' ^ . ^' , ' ,

,,^)

Orjgene

. ''
UVU

y.tii

/^

.,

'/ {>1/.). ,
.
f.

y.iu

* ,,'^)
y.tu

jUf." "^JIiu/ci

ot

((

tOog yun

ovouuCtn'.

,,^)^)

('-^

/.'^'
ji]V

. nunu
ycd

,J]*)

y.ny.i]

7}.

ycu

^-^'
6

y.ca

icvcmcdiv

. ^

((

ifrioiv

,,*)

GO(fiav''' uvri

^,.'"
y.al

-'

,,

&).\

' ,
')

y.ov(foa.
y.aX

', ,,
.'^

^,^)

.
y.al

y.at

,
,''

.^'

,,/'')

. . .

'

) .

, y.al

Psalm.

^) Psalra.

CXIX, GXIX,

li3. (CXVIII.)

143. (CXVIIJ.)

3)

Cor. XIII, 8.
17.

) Cfr. Prov. II, IG.

5) Cfr. Prov. I, 22. coll. 29. 6) Cfr. Psalm.

') Psalra.

CXIX, 143. (CXVTTI.) CXIX, 144. (CXVIII.)

Selecta

, .
6

^^Ey.i/.tmhi'^) Iv

,, '."

"
,,/'^)

&. .
Ol/

., ^^'
in Psalmos.

incr/.ovaoi'
'/..

. . '

tv

olri

.
(fr,

99

oV./jg

' ,,
;"'
.. .
^)

] ,,^*) (^ '' ' /' ^^, /^ ^^ ')) ' , ,, "

^?,.

,' ;
6
^)

(,

&'

'^^

'

,
,"
,

. .

^.

oJ,

,'' . .

,^^)
.
,

7).

'

(>()(

' .. /
(5

,,,

')

Psalm.
2)

CXIX,
10. 15.

145. (CXYIII.)

Gen. IV,

3)

Exod. XIV,
Psalm. Psalm.
Psalni.

^) Psalm.
') e)

CXIX, CXIX, CXTX,

147.

(CXVJIL)

150. (CXVIII.) 151. (CXVIII.)

27.

LXXIII,

(LXXII.)

100

/.

,( ), /. , , ^, . -> , ; 9 ,, , -^, ' ,' (

, ' ^, &, ,
ooJ
,

,, ^ , , , ^) '
,,((
')

/. ^^ ..^^ ,, /" \ '/. ,

Origene

^''
h'f()y(i

y.cu

,''

. . .

'//

ort

Cj/

'/.,

|(,

Tf.9^//,

iv

,'^)

>)]," .

. .

^' " .^^

,,-

,,'^)
1)

{,

Psalm.

2) Psalm.

CXIX, CXIX,
CXIX,

152.

(CXYIIL)

153. (CXVIII.)

3) Jacob. IV, 10. 4) Psalm.

155.

(cxvin.)

Selecta in Psalmos.

'/.
y.aOciniug

' ^ (,^ . . ^ * ' ^^ , ' ' &, ), , ' , .

'^

\'
iyyiytTcci,

',^^ . .
?ji'?'^)
ooffia."'^

6.

'

S^sov

^ ,,
101
,

')

y"?

,,^)

,.'^

j,Ot *)

).\,

',

,iifj"

. ..

0^)7

^'

,., . ' , .'^ ,,, , &/ )

;

ytViTfa

{>.

1\

^)

oi

,, .^'
01

, ,,
,

^ ',^' . . .

Ot

l/.

^)

&

ivv,
^) Luc.

\Eu^

iv

)
*)
')

Psalru.

CXIX,

155. (CXV1II.)
4.

2) Sap. Saloin.

XIX,

10.

Psalm.
Psalm.

CXIX, CXIX,

156. (GXVIII.)
157. (CXVIII.)

3iatth. y, 10.

102

' .
'
1(0

Origene
,,

fjrt')

'
y

<)).^^

,,

iig

ovouvojv.^^
^)

'/.

i(fv).('('^ayTO ,"^

. . . ,,^)
rjyanrjncc,

/.

,."
oit

?.((

.',
,',',^)
y

' , (, , ^ ,
"

. . .

Kcci ini

,/iv

^'^)
^)

iv

. ." ,
6

, (], / .^^
'^/J^

' ,.^
iv-

,^' .. .

,,-

((
i^f^^

), )
1)

,,

."^^

, ^,^ ([. ,,^) ' ^' " ifOovov

,^^

.
(LXYil!.)

1\

. . .

Act.

XIV,

22.

2) Psalru.

CXIX,

158. (GXVIIT.)

3) Ev.Joaiiu.il, 17. coll.

4) ")

Psalm.

Psalm.
Cfr.

CXIX, GXiX,

159.

Psalm.LXiX, (CXVin.)

9.

161. (CXVill.)

6)
')

ev.

Joann. XIV, 30.

Psalm.

GXIX,

1G4. (GXVIII.)

'.
,

Selecta in Psalmos.

103

,* ^^ '

,, .'^ ({^' , ' ,^

Jcwie ,
ijiVii

iv

/
ytycooy.ojy 6

., ,. , ^ , ^, , . ,/,

^,

,
,^'
,

')

..
,

^'^)

,^''

)]

01

,
^11
,

<

.,, , ,.
')

,,^) . ]^^^
Psalm.

&

CXIX,
VII ,

165.
6.

(CXVHI.)

2) Matih.

Psalrn.

GXIX,

166. (GXYIII.)

104

',
(,
y.caa

nQOitna

,
y.al

,,. .. ^^ ,
^'
&)]
^

,^)'^)

^
tliytv
'/.
(o<.hvs

Origene

,,
lou

^)

at

uaifveg

).i/i'ot

y.montvoi'

y.cu

^,''^

,'"

,
Ji.

. .

Ji

y.aiu

)]

'

(0^ .. & ), , ^^ \ . , ^, , .
}]
i9^fo?

,, ^)
,

)'
''

<,

,'^
LI
d'

^.
y.al

'.

) ,*
&,
6

,,^ij

iv

^,

.'^

,,';

*)

^. "

V-

'

Gfr.

Luc. XII, 35. 36.

2)

Psalm.

3) Psalra.
)

Cfr.

CXIX, 169. (CXVIII.) CXIX, 169. (GXVIII.) Rom. YII, 22.

Tovjoyy^

iany

'/. ^*
,

y,EioeX&oi^)

, ' ," * ' ,, . . ,^ ,

(^ .
',
,, ^)
6

, ()7

) ') , , , ,(} ,
SelECTA
PSALIMOS.

105

y.al aoffiag,

ucocntcy

y.vQie,

,''

y.

. .
y.cu

Jlnnc.y.cdu

ivomioy

y.voCov.

)
6
'fiT

oVy

'"
,,

'"
iy

') ." ,." ^ ' ' & ,'. ' &

T()or/;^V

' ^.

,^''^) '^

., (
,"
. ,

,
.
6

^ .'
'
,,^)

,,*)

/,

) Psalra.

2)

Psalm.

3) Cfr.

CXIX, 170. (CXVIII.) CXIX, 170. (GXVIil.) Psalm. CXIX, 171. (CXVllI.)
Joann. VI, 51. Joann.
ev.

) Cfr. ev.
^) Clr.

51. 55. coU. 56.

106

OniGENE

"

) }} . , . '^ , )^^ *E((y

^
,,

'/

yc(o

i^ensv^aoO^ca

'"

\1').'

. ', .
,

otoagtjg

oticcttatuc.ja

/. , ,^
,
\pcd-

"

yyivOvuii^)

(/^,

vuyiiy

(hy.cuojuaiojy

xpidltiv uvOnoj-

/
y.al

y.(u

/,

)'

,,'^)

,,,^) / ,
/.
,''

.
y.

^,^' '/
,

^^

y.ul

y.al

^'

. .

r\'^)

Coji)

. ,^^") }
,
. . .
6

, , . ^/
;{/'

. ^'^
^.^^
,

^^

([,

')

Jacob. V, 13.

2)

Luc.

14.

3) Psalra.
^)
')

CXIX,
CXIX,

175. (CXYJII.)

cfr.

Coioss. iir, 3.
176. (CXYIII.)

Psalm.

Selecta

in

Psalmos.

107

, , ' , '^ , ' ^ ' ^ ', ^' /* , , , ^ ] ,7( ^ ^' , !}, , '( ' / ,' ^ ), , *, ^ , ^ '
,,'.^)
7(0
y.al

/. ^/.. . ^)( ) < ^^ , '

tv

Js

,
^^^

ot

oixeioi ttai

6],

iv ?-

iQv^J,

<faal

.
2)

,
,

,,^)
,^^
1) Psalra.

. . .

^)
(CXIX.)

^ ',

;ira

&,

CXX. (GXIX.)
notis:

\.

Catcna
1.

Coiflcrii.

3) Psalxn.
^) Ruaciis
:

CXX,

Schcdat Grabli.

108

;3^ /.
Inay.ovH

//?

Inayoooy

^^

. ^'
OlUGENE
iy

OlixpH

ok

kiyu

y.cu

76/-

)
koi

,,'^,

')

nuaca

^'
JoAt'?,

,. ( ^,
)
c.nb

"

. . .

(().

^
^'

^ . ' &.,
^'

/,
^/"^)

^^,
6

ti-

/
f.

,,^)

,^' .

,. ( , ) ,. , ^^
,

,
.
ot

*)
([,

iv

,,^)
iv

^}

"

,, .^^

, '
^
Cfr. Jcsal.

,7^)

,,^)

) Psalra.

CXX,
CXX,

2.

(CXIX.) (CXIX.)

^)

Ruaeus:

Calena Gorrlerii.
4.

3) Psalm.
*)

Ruaeus:

Schedae Grabii.

') Cfr. Cantic. II, 5.

XLIX,

2.

') Gfr. Jesai.

XLIX,

2.

Selecta
iTj

in

Psalmos.
jUf/'
,

109

,\ ' ^ , & ' ',, ') .^ ^ ,

qccotTna
tivxov

,
,,,
axf

^
^^

Tlavju ovv 7

T]y.ovr]utvu

^)

OTL

/.}

'/.

^'^ , . ,
^

'/.-

"^)

' .^'

'

,;^) ,,',^)

iv

*11

,, '
^)

'

.'^

/ ^. ,, .^' ,,'^
//
,

,,
ocf

, (/,

"^)

,,^)

' ,"

. . . '^)

., 9
, (/,
Psalm.

, .
,,

, -

iv

') Psalni.

CXX, . (GXIX.^
Schedae Grabii.

*)

Ruaeus:

3) ^s^lm. CII, 24. (CI.)

") Psalm.

CXX,
:

5.

(CXIX.)
^) Cfr. Act. XIII, 36.

') Cfr. Pliilipp. I, 23. 24.

Ruaeus (CXIX.)
')

Catena Corderii.
1.

Cfr.

CXX,

5.

S) Psalm.
^)

CXXI,

(CXX.)

Ruaous: Catena

Cortlcrii.

' ., ^' ] ^,, '', , ' ^ '

110

. &
yM\

Origene

,
,

((
?

y.al

,,

')

y.ul

,
,'^

.^^

^Tjah',

yMt

y.al

OQ^iai.

,,/)

^)

ifvXaoaoiv

'.

^)

'^

(/),

ya\

^^'

,,'*)

. . .

^) ^ ^^)
y,

y.ayp

,,

^)

,/. ,' . ,, ^)

,
&.
CXXI,
2.
3.
,

.'^ , , ',''
.
f.

')

Psalm.

2) Psalrn.

CXXI

(CXX.) (CXX.)

^) lluaeus:
')

Calcna Corderil.
6.

Psalm.

CXXI,

(CXX.)
11. (Ecclesiastlc.)

*)

Pvuaeus:

Schedae Grabii.

^) Sap. Slrac.
')

*,
8.

Psalra.

CXXI,

(CXX.)

^) Ptuaeus:

Scliedae Grabii.

,,&7]^)
y.vniov

ayioigj

,, /^

} (. ,
* ,,*)
,,^)
,

, )' ^
^'
tnl

SEr.ECTA IN PSALMOS.

ehoGiog

.
*

111

oJy.ov

, '^,'' .
,,'^^)

iy

. .

''' ''
JoyayTca^)

%'^)
,,Jav'')

^ '^' /'
.
?},

.''
y.al

,,''^)
5,^) ,,^^^)

^" . .

,
CXXII,

' ,
1.

"^)

,
,

' ' -

/'
^,^' .
.

([^^)
)
^) 3)

Psalra.

2.

(CXXI.)

Ruacus:

Catena Corderii.
1.

Psalm. CXXII,

*) Psalra.

CXXII,

2.

(CXXI.) (CXXI.)

^) Ruacus: (CXXT.)

Catena Cordeni.

Cfr.

Psalm. CXXIT,

Psalm. XXIT, 18. (XXI.)

')

Psalin.

LXIX,

21. (LXVllI.)
3.

Psalm. CXXII, Psalm.

(CXXI.) (CXXI.) (CXXl.)

)
")
'

^) Pvuaeus:

Catena Cordcrli.
3. 4.

CXXII,
:

Psalm. CXXII,

-)

Ruaeus

Schetlae Grabll.

112

'
,,'')

OlUGENE
y.cu

yroJGiv

'.
yvcucEojg
,^^
/..

Oeou.

(fv).cu

/.

^ ^. , ^/ } () . '
hu 1/.>
. .
IleQi^)

,^y.adr\otGdi^)

((

(ino

'/
tUvGav

^.

& ) ,, ,
yoiyovTeg
//
Jienl

ft(j/jr/

{(

(^'

,,

*)

iine

./.

Jiori

JJoiJod,

{> ,

iJoi,

.^*

,
CXXII,

7)

. ,'" ^ ., ' '. ,

,,^)
.. .

.,
^)

&6

,^^')

Psalm.

5.

(CXXT.)
*) Cfr. Jereni. I,

')
3)

Buaeus:
Matlh.

Calena Corderii.
28.

XIX,

14-16.

5) Psalra.

^)

')

CXXIIT, 1. (CXXII.) Ruaeus Sclicdae Grabii. Psalm. GXXIII, 2. (CXXII.)

y.votag
i}il)V

,
,

Selecta
')

'^

^ ^ .' ,. '
-)
y.ccl

'
in
ol

Psalmos.

113

6?,

," , .
"^

'. TiQog

,,
*)

." ^)

^ '.. ' ^^
...

,, '' ." &."

6
TjJ

, ,,. )," ^) ."

,,^)

'
,

,)
^

, ." -, ^9 ^' ,, ^
. , .
)

& '' ^& ' &.

^,

' & '' ^"

:

,,^)

'

Ed. Ruaei
:

2.

Catena Corderii. Ruaeus 3) Ruaeus: Catena Corderii. (CXXII.)

^)
*) Psalra.

.
3.

Cfr. Psalra.

CXXIII,

CXXIII,
:

(CXXII.)
Cfr. I Cor. I 28.

^) 6)
') )

Ruaeus

Schedae Grabii.
Catena Corderll.
4.

Ruaeus:

Psalm. CXXIIT,

(CXXII.)

Ruaeus

Schedae Grabii.
XIII.

Origenis Opera.

V ^P^Xh

& - . 0)
114

Origene

Vl^f^J^

^oi^

/^,"

,, ')
. .
f.

tv
^)

. ,
^)

& *, & ", ^ ' ", ' ', " , "1^)& , ^ &, , ' &^. " ,,^) )
iv
'

&(}' ,, '"
"
,,**)

"' ' ^,*) -. '^

'

,,^)

''^

.'^

'

,^'')

,^^
6

1lJa

.
6
:

'

*^'

')

Psalm.

CXX1V,

1.

(CXXI11.)

^)

Ruaeus
Psalm.
Psalm.

Catena Corderii.

3) Cfr. Psalra.
*)
^)

) I Cor.

CXXIV, 1. 2. (CXXIII.) CXXIV, 2. (CXXIII.) CXXIV, 1. 2. (CXXni.) Vm, 6. ') Rom. XI, 1.

*) Cfr.

IlCor. XI, 22.

9) Psalm.

CXXIX,

1.

(CXXVill.)

Selecta

in Psalmos.

115
y..

*'^)

,, ^'

' ^, . ^ & ^ ^- ).^. , ^, ^ , ^ &i

Loa
6

. & ^, '') , ,, -. ^ ,' . ,

\/'

.
,'^ ')

,"
^
y.ay.ia

. .

^)

'"

,,/')

,"^)

," .. .

,,^)

,"

. . .

:" ,,^) ^

^-

]."

,,^)
1)

Psalm.

CXXIV,

3.

(.)
(CXXIII.)
(CXXIII.)

^)
3) *)
^)

Ruaeus:
Psalm.

Schedae Grabii.
6.
4.

Joann. XIV,

CXXIV,
CXXIV,

Ruaeus: Ruaeus:

Schedae Grabii.
4.

6) Psalm.
^)

Schedae Grabii.

^)

2-7.

Ruaeus: Catena Corderii. (IIIRegg.)

Cfr. I Regg.

XVII,

9) Psalra.

CXXIV,

7.

(CXXIII.)

8*

^ ^ ^^- , &^ '. ) ,, ^) '/ , . . , ^ ''^ ,&& , .^^ , &. &' ^ . ^^ & ^
116

Origene

^,'^ . .

^)

xcd

ntojv,

y.cil

y.al

,, ,'^
,

?.

,,'//')

. . .

*)

^&^"

' ,^^)

' ,,^)

aipa-

')

Buaeus:
tribuit
:

anonymo
*)
3)

Schedae Catena Corderii.

;
^)

simile

autem quidpiam

Ruaeus
Psaim.

Catena Corderii.
7.

cxxiv,

(cxxm.)
Rom. XIII,
9.

*)
5)

Ruaeus:
Exod.

Schedae Grabii.
13.

XX,

^
,,

/')

...

Of^)

,, /^

, ^^ , ^^ '^ , '^^
,' ,^^ . . . ^^)
*)

. ,

""

&, ^, & ,, . , ,' ,

Selecta in Psalmos.
iyMioGibg

117

^,"

Ei^)

l/,

inl

^^ .

."

."' . ' ""

^)

,,)'')
,,

^)

."

,,^)

,'^^)
oiy.aiiov"

..

"^^\

>

') Psalra.

CXXV^
:

1.

(CXXIV.)

^)

Ruaeus

Catena Corderii.

2) Pvuaeus:
4) Psalra.
^)

Catena Corderii.

CXXV,

2.

(GXXIV.)

Buaeus:

Gatena Corderli.

6) Cfr. Psalm.
') Cfr.

Psalm.

XXXIV, 7. (XXXIII.) CXXV, 2. (CXXIV.)

8) Psalm.

)
'')

9) Psalni.

Psalm.

CXXXV, 19. (CXXXIV.) CXXXV, 20. (CXXXIV.) CXXV, 3. (GXXIV.)

Catcna Corderil.

Ruaeus:

118

Origene

,." ,
,,

Ji

EV)

, . ,,
,//?^)
^^

. .

ot

oJo

., & ^, , ,, .
,^''

ivv

^)

, .,,
iv
y.a(f

.\

cufiivai
(fOccvca

(f0^

iv

*)

,//')

&
Ruaeus:
Ruaeus:
Psalm.

. ^^^
'
(CXXIV.)

,.,

,, .^^
*)

^. '^.
3.

Ot^)

'')
1.

Schedae Grabii.
Catena Corderii.

2) Psalm.

CXXV,

^)

*) Gfr. Matth.
') ^)

XIII, 12.

CXXVI,

(CXXV.)

Ruaeus: Ruaeus:

Catena Cordern.

')

Schedae Grabii.

Selecta in Psalmos.

& ^3 ,
,,ToTf
*)

^ '^
,,
'")

,,^)

' ,,^)
*^^

,,^^)

. ' , ^ ' &, & /^ ^ ,^ ^^ ^ ,,

inl y.axCav
y.ai

?.,'' . . .

,
')
,

119

y.a\

,,^) .'^ ,,*)

,,^^)

ot

,,^)

' ,,^'')

.^'

^^

^foi"

'

&^'

'

'

,,.^^*)

.'''
)

^,
CXXVI,

^'^ . . .
2.

&',,*^) ^

&-

Psalm.

(CXXV.)

2)

Ruaeus:
Psalm.

Calena Corderii.

3)
4) 5) ^)

CXXVi, 2. (GXXV.) CXXVI, 3. (GXXV.) Psalm. GXXXVII, 1. (CXXXVi.) Cfr. Psalra. CXXVI, 1. 2. (CXXV.)
Cfr. Psalm.

') Psalm.

XXXIX,

1.

(XXXVIII.)
VI. 11.

XXXVII, 30. (XXXVJ.) o) II Cor. 9) Prov. XXXI, 8. (XXIV.) ") Psalra. CXXVI, 2. (CXXV.) 2) Psalra. CXXVI, 2. (CXXV.)
8) Cfr. Psalra. ^^) Ixuacus:

Schedae Grabii.

Cfr. Baruch. III, 37-

120
y^EniaTQExpov,

Okigene
') y.i'i)ie^

ot

ccno

, . ' ,,^)
6
'^

7(^'
,.*)
^)

/(.} ^
'

iVorw,"

. . . "^)'^)

.,
,

ojg

Tojv'

'

,^^ . . .
y.al

,^)

. ^, , * . ^ ^) . ^
,,^'')

} .
*)
,

^
,

^7()),

.
).^'

iv

. .
.

,^^ .^ ot

,,
)
^)

,.^^

,,^^)

Psalm.

CXXVI, CXXVI, CXXVI, CXXVI,

:

4.

(CXXV.)

Ruaeus:
Psalm.
Psalm.

Catena Corderii.
2.
4.
5.

3) Psalm.
4)
')

(CXXV.) (GXXV.) (GXXV.)

(CXXVl.)

^)
')

Ruaeus
Psalm.

Scliedae Grabii.
1.

CXXVII,
:

^)
^)
1.

Ruaeus

Schedae Grabii.

Ruaeus: Gatena Gorderii.

Gfr. Psalm.

CXXVII,

(GXXVI.)
1") Gen. II, 22.

T/}v

' , ^^ . ",,, "^ . ^, ., , . ' ^. . )^ ., ,- ^ ' , .

tni
ot

Selecta in Psaoios.
rjy

" '/. *''^ ^ .^,

121

caib

,,,^)
,

'\

,, .'' ^)

iv
,

-^-'

&)]0^,

^,

ot

,,

."

'^}

''

^)

^,

iv

) ^.
'

,,*)

& &' & ,

Gfr.

i^

')

Gen. XI,

4.

2)
1.

Ruaeus: Catena Corderii.

Schedac Grabii.

Psalm.

CXXVII, CXXVII,

(GXXVI.)
3) Ivuaeus:

Gfr. Psalm.

1.

(CXXVI.)
*)

Psalm.

CXXVII,

2.

(CXXVI.)

122

Origene

^ } ".^) ^, ' .^^ ^ '^

) , ,, '. ^
aq:iGzr]CSiv
,

'',"

. .

".^)
y.iu

jjTov

y.ccl

cwto

,, .^^ ^)
--

. ^
,,
^)

,, .''

Ei^)

,.

."
'

".^)
,

^ ' & ' . ^6

6
6
^

. ^
2)
2.

^^,^)

^, ,
Ruaeus:
3)

,^^ . . ,

,, & & . .
6

'ff')

/dio

{^.

Schedae Grabii.

Ruaeus: Schedae Grabii. Ruaeus: Schedae Grabli.

Cfr. Psalm.

CXXVII,
CXXVII,
CXXVil,

(CXXVI.)
Cfr. Psalrn.

2.

(CXXVI.)
*)

Rnaeus: Schedae Grabli.

Ruaeus: Schedae Grabii.

Cfr. Psalm.

2.

(GXXVI.)
^)

Cfr. Psalin.

CXXVII,

2.

(CXXYI.)
^) Psalm.
')

CXXYIl,

3.

(CXXVL)

Ruacus:

Cateua Corderii.

Selecta in Psalmos.

,,

')

iv iv

, ,

' ,, ' , .
ot

/'

. . .

., ^)
123

ot

,,^)

'^'

ot

,^* ,, .^^ Ei^)

, .
'

*)

,,^) )^)

, ,^'" , ., . ,
., .

&.

,,^)

'

&

1)

Psalm.

CXXVIII,
:

1.

(GXXVII.)

2) 3)

Ruaeus

Catena Gorderu.
6.

JoaDD. XIV,

^) Pvuaeus:
1.

Schedae Grabii.
Schedae Grabii.
2.

Cfr. Psalm.

CXXVIII,

(CXXYII.)
^) Pvuaeus:

Cfr. Psalm.

CXXVIII,

1.

(GXXVII.)
6) ')

Psalm.

CXXVIII,
,

(CXXYll.)

jicit

Catena Corderli, quae et alia plura iubtanquara Ojigenis licct Theodoreti sLnt.

Ruaeus:

8) Psalin.

CXXVIII,

3.

(GXXVIL)

* ." ^, , '. , ^ ,, , . ' (^ . ^)

124

Origene

&

,^'

. . .

^^) 6()

iait

),

neQi

^11

ao(fia

{},
'^11

&.

J'

;'^

,,"^)

,, }, ^).^^ ,, , \4. . \4
,, .''
,^{}'^)
(fv,
^)

r]

aoqia

.^''

,^,
iv

, , . ?.& &&, ," , * &.

,

.'^''

,,-

')

. . .

'.

')

Ruaeus:

Catena Corderii.

2) Jerem. II, 21.

3)
3.

Ruaeus: Schedae Grabii.

Prov. IV,
6.

Clr. Psalm.

CXXVIII,

(CXXVII.)
*)
5)

Cfr. Prov. IV, 8.

6) Prov.
7) Psalra.

VII,

4. 4.

CXXVIII,

(CXXVII.)

Ruaeus:

Catena Corderii.

Selecta in Psalmos.

125

Kca^)
6

tJoi?

.^^

,,^)

,^^ , .

. Kai^)

'/

,- '' ^' *
^,'^

' ." ,,^ ' )" ^

,

,,.'^)

^,"
i

*
'')

. .

.
L

')

.,
,,^)

^
6

'^)

,^^ . . .
&,

,,^)

,,&&^"
^)

^
^

. , . ^^)

^,
')

ov(faon

Psalm. CXXVIII,

6.

(CXXVII.)

^)

Ruaeus:

Schedae Grabii.

3) Prov. XIII, 22.

*) Psalm.
') Piuaeus
:

CXXIX,

1.

(CXXVIII.)

Catena Corderii.

) Cfr.
')

Gen. XLVIII, 15.

Psalm.

CXXIX,

3.

(CXXVIII.)

Ruaeus:
Psalm.

Catena Corderii. V, 18.

6.

9) Cfr. Jesal.

0)
^^)

CXXIX,
;

(CXXVIII.)

Ruaeus

Catena Cordeiii.

126
ot

Origene

/^
'^)

iinovjt'

,,^^)

,& , . ' ,, , ^. ,
.

)^

, ,'^ .. ^) ' ,,' '" *

iv

,, )."
,,^\)
^)

& ^,,' . ')

' . & ^ . ',"

]
6

iv

tjJ

], , &^

"*)

&,
. . .

;"

.. ,

^Eav^)

, ,Psalm.

,,^)

Exod. III,
Psalm.

3.
1.

2)

CXXX,

(CXXIX.)

3)
*)
1.

Ruaeus:

Catena Corderii.

Ruaeus: Schedae Grabii.

Psalm.

Cfr.

CXXX,

(CXXIX.)
^)

CXXX,
CXXX,
XX,
9.

2.

(CXXIX.)

^) Pxuaeus:
')

Schedae Grabii.
3.

Psalra.

(CXXIX.)

^) Puiaeus:

Scliedae Grabii.

Prov.

; ^
y.

oicty;"

^H

,,^)
^)

(>, ., ,
6

Selegta in Psalmos.

,/.

,,'^)
. .

",

^ . ," ^ , ^ , . ^
,'^)
^)

.'^

& , & 127

," . . .
6

^)

.^^ , ,^'

,,''')

. . .
,

^)

l^

. &.
6

//

&]

,,

^)

,'^ .

. .

.
1) Cfr. Job. 2)

^^'
XIV,
4. 4.
5.

,, , (CXXIX.) (CXXIX.)

" ^^)

Psahn.

CXXX,
II, 2.

(GXXIX.)

3) 4)
5) ^)

Ruaeus:

Catena Corderii.

IJoann.
Psalm.

CXXX,
:

4.

5.

Ruaeus
Ruaeus
P^alm.

Catena Corderii.
5. 6.

') Psalra.

CXXX,
:

^)
9)

Schedae Grabii.
8.

CXXX,

(CXXIX.)

'") Piuaeus;

Schedae Grabii.

128

Origene

&
,,'/,
,

')

ot

6((0 ,''

'. ,
. .
^

"^)
ffvoiov-

<.^
yjEi^)
6

"
vipomai

^^/
rpv
,

a71vo(fQOVovo,

& ,^/. " - ^" ]' "* ''

,,
,

/'
:

^ "
,,^)
Tij^)

,''

^)

. &. '
.''

. . .
,

^
)

^j.'vu

'9-'^)

'^ .
^

. , .
iv

"^)

,,^)

/^id

,, ;^)

Cfr. Psalra.

^ ;
.'^

') Psalra.

CXXXI,

1.

(CXXX.)

^)
3)
'*)

Ruacus
Psalm.

Gatena Corderii.

CXXXI,
IV, 26.

2.

(CXXX.)

Ruaeus:

Catena Corderli. Catcna Corderii.

3.

5) Galat.

^) Rtiaeus:
2.

CXXXT,

(CXXX.)
')

Psalm.

CXXXI,

(CXXX.)
6. 7. (GXXIX.) (CXXX.)

^)

Ruaeus:

Catena Corderii.

^) Gfr.

Psalm.

CXXX,
3.

'") Psalm.

CXXXI,

Selecta

in

Psalmos.

U'ca.uoi l/.caoGiug

,,^,^)

. ^. '^' '^,/^^ '

^'^

, .
iv

. ^'
cciiov,''
/..

,
,

. .

^^)
,

/1\

.
naat]^

129

, ,,,^'
. . .

,,

\'^)

,,

,,.^'
6

^)

,^^)

,,^)
6

. , .

j,Ot ")

")

/ ,.
tv

.. , ^
ro)
,''
,^^

,"

. . , "1^)
,

)
^)
3)
1.

Psalm.

CXXXII,

1.

(CXXXl.)

Ruaeus:

Scliedae Grabii.

Ruaeus: Schedac Grabii.

Cfr. Psalnj.

CXXXIT,

(GXXXI.)
*) Psalni.
^) Pvuaeus:

CXXXli,

5.

(GXXXI.) (CXXXI.)
(CXXXI.)

Sclieflae Grabii.

6)
^)

Psalm.
Pvuaeus:

CXXXII, CXXXII,
:

6.

Schedae Grabii.
9.

^) Psalm.
^) Pviiaeus

Schedac Grabli.

Origenis Opera.

XI IL

130

OHIGENE

^'.

ty.caoojog

/.;
'^()'/'
yeffctli]

,
6

'2^)

y.eifukriq

yiav
y.cu

^/ '\
6

'/. "-)
y.

.
.
6.

ciyioy,

rovg,

ccvTOv

,,'*)
,^^

,, .'^ ^)
*</'

. ^ ,
.
^) ) Psalra.

, ' ;, ^ ^ ^ , . ^, ({ . . ^ . ^. . .

./) . ^
(
,

/('(

.
7/

y.caajfiHintov

. -,

yct

^)

'

^)

Ji,

1'(^:0

GXXXI1I,

2.

(CXXXII.)

*) Pvuaeus:

Calcna Cordciii.
eL
3.

Ed. R.

constauler:

^) E(l.

Ruaei:

.
(CXXXII.)

*) Psalm.

CXXXIII,

Ruaeus:

Scliedae Grabii.

)
3.

Ruaeus: Catcna Gordoni.

Cfi.

Psalm. CXXXIII,

(CXXXII.)

Selecta

in

Psalmos.

ixcaooTog
5,7JoL'')

(/.6
y.vniov
,

,
,,6?

^ ,
y.voiov^
ol
,^^

y..

. .

yvoiov,^' y.cu

y.cu

,, .''
''^

,, \ ', ,
tu

navitg
tv

.ot
,

131

y.vniov

,,"^)

(f

iv

ot/ir.)

,, .^'

01^)

,,^*)

/ ' ,,

' ,^^ * ''* ' ,,.'' ,/ .

. . .
\ivu^)

) .

,,''^

,,
...

^
^)
')

,
1)

, ^ ' , ,^ . . '
,,.'
Psalm.
*'^)

. ,^ '
1.

,^'

Psalm.

CXXX1V,

(CXXXIII.)

^)
1.

Ruaeus: Catena Corderii.

Ruaeus: Sclicdae Giabll.

Cfr.

CXXXIV,

(CXXXIIJ.)
3)
Cfr. Psalra.

CXXXIY,

1.

(CXXXIII.)
') Psalm.
*) Piuaeus: ) Psalra.
^)

CXXXIV,

2.

(CXXXIII.)
2.

Catena Corderii.
1.

CXXXV,

(CXXXIY.)
1.

Ruaeus:

Catcua Corderii.

) Cfr. Psalm.

GXXXIV,

2.

(CXXXIII.)

9*

132
(^
,,afytiTE'
^^

Origexe
^)

yuxiT uty
h'

iv

'/.

y.vnfov^'

^ ,
,,?v ^)

/,

;
*)

'/.'.,
rianu

(^' .,^)

'"

((
yia

6 ot

7(^]' " ^/'

^ , ' ^ ," ()"

y.\
y.,

^' ,''

iC'

^sol"^)

viv

utia

'

f.

*)

,,'

')

^;'

,,77j/T ) OOCC
;'//,

^ ,, ,
('," . .
,

e.

, ^, ^)
,

encr

,,

6
,

ycu

'

}]

),

'
)
2) 3) *) ^)
<^)
"')

5,t>:*")

.'^
^

,,ToD

.'"''

^, "
/
;'//

^.

, ,

rj

^^) 6

Cfr. Psalni.

Cfr. Psalm.

CXXXV, 1. 2. (CXXXIV.) CXXXIV, 1. (CXXXllI.)

2. 5.

Psalm.

Psalm.

CXXXV, GXXXV,
11.

(GXXXIV.) (CXXXIV.)

Ruaeus:

Catena Corderii,

Exod. XVllI,
Cfr. Psalni.

s) ^)

Psalm.

CXXXV, . (Cxxxn\) CXXXV, 6. (CXXXIV.)

Catena Cordeni.

Kuaeus

1") Thren. IIT, 38.

")

Ruaeus: Schedae Grabii.

Cfr. Psalm.

CXXXY,

(CXXXIY.)

Selecta
,,'0')
yctn

,
^)

, ^ ). ,' '
60
,

in

Psalmos.

^/
133

ay&oojTiojy.'^

Kcii

'60 / '
,,\4vayojv^)

^^^'
^

. . .

, / /; & . , ,,^)
,,^)
]

,' ,
iv
i^

({'^)

(fvatg

\1)/

,'' ,
..
,

ot

</;," . . ,

'
')

<,

.^^ .
')
GXV,
16.

, ^,
iv
tv

'.

'--

Psalm.

(CXIII.)
7.

2) Psalm.

CXXXV, CXXXV,
CXXXy,

(CXXXIV.)
(GXXXIV.)
(CXXXIV.)

^)

Ruaeus:

Scliedae Grabii.
12.

4) Psalra.

*) lluaeus: )

Schedae Grabii.
21.

Psalm.

') Pvuaeus:

Schedae Grabii.

134

Origene

inl

'. . /' ,^
joy tdujpa
Qovyisg
V.sog

,,^ ,''
')

'/ '/.
'/., ort . . .
,

>

chnrt

/,
7/^)

. )
xcu
^

\!>,

eig

jcdcnnoj^y

idtoyi.

^^'^) . ,'^
y.cX

(}l)

',

otl

f.

&

y.cu

,,' ',^^
6

}> \4

,,^J'(^)
^

,^
'
y

. , '

, ', ' ^, ^ ', ,' ^) ^

^)
'^'
-,^
'^^

,,;'')

'.
)
3)
")

'

yjm

'^' ,'^
GXXXYI,
1.

^.

^
' )GXXXVi

ort)

Psalm.

(CXXXV.)
(CXXXV.)

-) Pvuaeus:

Scliedae Grabii.
2.

Psalm.

CXXXVr,

Piuacus:

Schcdac Grabli.
Gatena Cordeni.
6.

") Puiac-us:

Gfr. Psalni,

(GXXXV.)
6)
')

Psalm.
Gfr. Gfr.

LXXXir,
6.

(LXXXI.)

Exod. III,
I

")

Gor. VIII, 5.

) Psalm.

CXXXYI,

2.

(CXXXV.)

Selecta

in

Psalmos.
jUoVio,"
y.cu
;?.

135

.,
;

^ . ' ,, . ^, ' (,
Tw')
noirjaciVTi

Jeixyvaip'^) cwToy

^y.av

. f.

Kcu

((^)
,,)^)

. , .

; ,
Ei^)

, ), &,& .
,

^-

iva&a

^'^'^

r,

,
6

. }&'
ix

&
)
-)

^.

, ' , ,/ ^
,,^)

;^^

^~

'

rjj

/,
,

iv

ix

zj/

. .
(CXXXV.) (CAXXV.)

, -

, ~

II

Psalm.

CXXXVI, CXXXVI,
XXYI,

4.

Ruaeus:
Psalm.

Catcna Gordern.
6.

3)
'*)

Ruaeus:

Schedae Grabli.
7.

3) Cfr. Job.

136

y.cu (iOJtntg
,

''
,'^)
6

' ^ <9 ) ' ^) . ^ ^ ', ()^ ^ '^ .' ^^ .

Origene
-/.
tf

'
y.ccl
,

yi]V , ^v

y.catc?.(iu-

xuyic.g

xcci

', ('
.
.

y.tu

.;, ,,'
')

a/nvoojv

), ,'^ .

(fccoiv tivia

^,

^)

)., /

},^^

(),

, . .

" ,

*)

'
,,^)

Q10V

' ^.

([

,, ^^
,'^

,
15.

/^

.. . .

^)

1)

Psalm.

CXXXVI,
CXXXVI,

(CXXXV.)
(CXXXV.)
(GXXXV.)

^) Ruaeus:
3)
*) ') ^)

Catena Corderii.
23.

Psalm.

Ruaeus:
Psalm.

Schcilae Grabii.

CXXXVI,

25.

Ruacus:

Scliedae Grabii.

/, . ' ) ^ ,, . , , < ' , , . . ,^ ', , ,

.
S.

,,)

Selecta

in Psalmos.

137

/.(6
tv
6

',
lH

^)

'

. " &;^
iv

^, ^'^

,)^)

,''

. .

"^)

,'^)

,^'

. . .

"^)

iv

,,&

,^)

'
Psalm.

,^' . . .

'^^
&

,,,

^*
^)

, /-

1)

CXXXVir,

1.

(CXXXVI.)
(GXXXVI.)

^)

Ruaeus:

Cateiia Corderii.
2.

3) Psalra.
^)
5) ^)
')

CXXXVII,

Pmaeus:
Psalm.

Scliedae Grabii.

CXXXVII,
:

3.

(CXXXM.)
(CXXXVI.)
7.

Ruaeus
Psalm.

Schedae Grabli.

CXXXVII,
:

7.

*)

Ruaeus
Gfr.

Schedae Grabii.

Psalm.

GXXXYIl

(CXXXYI.)

138
i'(7Tin

'/
iy
tij/

, ^, / '. .?
//

^/^f/f/,
,

ycau

^^
((Q/t]?

^,
. .
f.

Origene

ot}).oyOTi

77]

,,71/,

*)

y.(d

lo(((fiH

'/.

/'

""^)

y.cau

.
^''/,
^)
^)

<((

diaifOti^

*)
iv

,,

.'^
6

, , , '<[ ,,,''^ ,,
iv

)
'1
,

^
^'
Psalm.

''

.
,^^

. . .
6

ifp/to/or.''

/) ^' ^''^ ,,^) , , ],

iv
,

.^'

II

, ,
)^6,

,,^-

,
^)
3)
^) ^)

ix

) ' ,,^) .'"

') PsaliB.

CXXXV1I,

9.

(GXXXVi.)
(GXXXVill.)

Ruaeus:
Psalm.
Psalm.

Schedac Grabii.

CXXXIX,
CXXXIX, LXVI CXXXIX,

1.

Buaeus:

Catena Cordcrii.
23.
,

6) Cfr.
')

10.

Psalra.

93.

(GXXXVIII.) (LXV.) (GXXXyill.)

^, ,
f^Tov

Selecta in Psalmos.
IIc'<yTCi^)

139

.^'

}'^

,,/^)

,^' . .
6

&6
,'^)

,,^)

. . * ^^ '^^ ' & . ^ /^ "^) ,,

^, ^ &'; ^) ,. ^
)' ,,"^) &.^^
y.al

"

^^

y.al

?.]

y.aX

^.

,^^

<^\,

.
,^'
iv /)

.
)
^)
5)

, .
,

vrt

,,'^^)

. . ,

], ,^&^^^)
Pxuacus: Schedae GrabH.

^,^)

.,
i^

iy.oa-

Cfr.

Psalm.

GXXXIX,

1.

(CXXXYIII.)
2) Psalra.

3) Psalra.

CXXXIX, 2. (GXXXVIII.) CXXXIX, 3. (CXXXYITT.)

Catena Corderii.

Ruaeus:
Psalm.

CXXXIX,

4.

(CXXXVIII.)

^) Piuaeus:
') Puiaeus:
4.

Catena Corderli.

Schedae GrabH.

Cfr.

Psalm.

CXXXiX,

(GXXXVIII.)
s) Psalin.
^)

CXXXIX,

4.

5.

(GXXXVIII.)

Ruacus:

Gatena Corderii.

') Psalm.

GXXXIX,

6.

(GXXXVIII.)

, ^
140
onfO.^OdVioq
,yl^((i>^)

'. ^ * ,
'/.
('(',
(f

y.ca

imuoOai

tig

Ji y.aO'

' ^
OniGENE
tig

^," . . .

;,
y.cu

*)

ovquvov,
y..

iyti

tl'

iccv

ncenei,'^
tig

. .

flg^) ouvautvog
tig

{((,

y.uX

(^* -^,
iajij

ot

ix

,,*)

; ^ "^ ;,
,,;')

iv

) ^' ,, , ' ,
^/
'

.^^ <:\] '

((,

. ''. ,
tjJ

,,
, '*
,

\' -

'^

."
')

/ ({(,

Ruaeus:

Catena Corclerii.

2) Psalm. ^)

CXXXIX,
:

8.

(cxxxvni.)

Ruaeus

Catena Corderil.

4) Cfr. Dtut.
') Cfr.

XXX,

11

14.

Amos. TX,

14,

Selecta

in

Psalmos.
y.cd

141

,,'^)

iJncc

|/

uovt^STo;

'. &
,

] ," '^. , ' '''

ccncc

,,^)

.''

, ,
. . .

Ei^)

,,^^^)

yt(Q,

(friG\y

, ,"
,'^)
,,'')

^)

, ,,^)
. .
.

. . ,

^^)

, ({ , ,
^
'1

,''

. . .

,,^^)
. . .
,

4^) ^ . ^ )
int
^"^)

,
,
:

^!-

6( ," ~

iv

& *5.

,"

')

Psalm.

CXXXIX,
21.
*)

11.

(GXXXV1II.)
Joann.

2) 3)
5)

Ruacus:
Psalm.

Schedae Grabii.

CXXXIX,

13.

(cxxxvm.)
(CXXXYHI.)
(CXXXVIIT.)

*) lluaeus
')

Cateua Coidcrii.
15.

Psalm.

GXXXIX,
CXXXIX,
CXXXIX,

*) Fvuaeus:
9) Psalni.
'

Sclicdae Grabii.
16.

") Kiiaeus:

Schedac Grabii.
16.

>) Psalm.

(GXXXYni.)

*-) Kuaeus:

Schedae Grabii.

142

'
,,7//')
i-V

ytviooy.iKU 6
y.iu

Origene

,
. . .
,,*)

}^
'Lv-)
6

^ ,
')

; ' '^
y.(u
, ,

y.cu
,

7!}
^'

/^ . )
( ''
,
,'^
,

ok

,*^

^^'',

.
int-

/."

,,^)

,,^
//' . .

"
-) *) ^)
')

.
')
f.

./ .
i<rarfc

^)

. . ,

. . .

,"

,
,

Ei^)

Ei^)

, &

')

Cfr.

Psalm.

CXXXIX,
18.

16.

(CXXXVHI.)

Ruacus:

Schedac Grabli.

3) Psalm.

GXXXIX,
:

(CXXXVIII.)

Ruaeus

Scliedae Grabii.
22.

Cfr. Eplies. ",

14.

') Psalra.

CXXXIX,

(CXXXVIII.)
(CXXXYIIT.)

Ruaeus:
Psalm.
Pxuaeus

Scliedae Grabii.
23.

CXXXTX,
:

Scliedac Grahii.

Selecta in Psalmos.

-. . .

(, . .*
,,^)
*)
,^'

^ ,^ , ^'
ot
^

^,^)

,^' h .
('
^

.
y.ccniiiu,

143

. .
,

/ ^)

,,^)

', .
6

. ,.
6
)'

,^'

a(fCav

, . .

ano^oiipty

.
1)
^)

,,
*")

.-,-, , 1/3 -

' -

Psalm.

CXL, CXL,
:

2.

(GXXXIX.) (CXXXIX.)
4.

Pxuaeus:

Schedac Grabii.
3.

3)

Psalm.

*) Iluaeiis ')

Schedae Grabli.

Cfr.

Psalm.

GXL,

(CXXXIX.)

^)

Kuaeus:

Schedae Grabii.

144

Origen'e
hi

XOQTOVy

XCC10C

/"'
."
\4\
jynnc(

, , ' ^((, ' *) (

1'0/.
^...
y.(u

.,^) ^)
^'',^)
,

,^'

uvOiHiy.fq

y.UKr/.aiovai

'.

'

ii]U

y.oioiv

y.al

iUyi]V

".

((.}.^^ ^,^)
,

nvni

,,K((T0tyi]O0vaiv^)

* .,

,,'') ,"

."
^)
1) Psalni.

.* ,
. . .

/' " , " . )}

^)
,,;iv

^ ^ , ' ^
,''''

y.

. .

Jfno-

ynioiojg,
tig

y.aU'

ycu

iuife-

tnti yul

CXL,

10.

(CXXXIX.)

*)

Ruaeus:
Psalm.

Schedae Grabli.
12.

3)

GXL,
:

(GXXXIX.)

^) Ivuaeus
')

Gatena Gorderil.

Ecclesiast.

XII,

14.

^) Psalra.
') Psalra.

GXL, GXLl
:

13.
,

(CXXXIX.)
(CXL.)

2.

^)

Ruaeus

Schedae Giabii.

9) 11 Gor. 11, 15.

Selecta

in

Psalmos.
,'^
y..

145

,,, ^) ^

') y.vQii,

(fidc<xi]V

y.ccndiuy

,'^)
,"'
,

'
>
. , .

,,^)

& .
^
1)

.. ) ^) .* ,
61

. .

. ,

.,

f.

"i:)miov*)

ioTi

,'"'

^'
,,^')

,. & , ^,
,^'

. . . '^^)

,^^)
ivomiov
Psalm.

',
,"'

, . . '")

CXLI,
:

3.

(CXL.)

*)

Ruaeus

Schedae Grabii.

3) Psalm.
*)

CXLI, . (CXL.)
Scliedae Grabii.
10.

Ruaeiis:

*) Psalrn.

CXLI,
:

(CXL.)
(CXLI.)
(CXLI.)

^)

Ruaeus

Sclicdae Grabii.
1.

') Psalni.

CXLII,

*) Ruaeus:
)

Cateiia Cordt^rii.
2.

Psalm. CXLII,

")

Ruaeus:

Cateiia Coideiii.

Origenis Opera.

Xlii.

10

146

((
iavTOv,

y.cu

dk

;(/ \4 ' \ / ; /. , ^,
f/ovaav

',

) ,, ( , &
inovniiyia
,

Origene

((
/

Iqh

jyEv^) oJw

. ],
/;'

^'" '

. .

((,
(}

. ^
t^for,

,> / ,
"^)
tv
,
!j

^'

arrayoioav tnl

'
;

&

^ .
]
h
rj)

\
)

/;

^, 696

,,^)
.'"

(fvv

' ' ,
(fvyrj
,

^''

. . .

*)

,,^'^)
)

?
3.

,'^

''
(CXLI.)

,Jv^)

. . .

^)

Psalru.

CXLII,
:

(CXiJ.)

-)

Piuaeus

Scliedat- Grabii.
4.

3) Psalin.
*) Riiaeus

CXLII,
:

(CXLI.)
Grabii.

Scheda
1.

5)

Psalm. IV,

6) Cfr. Psalm.
")

CXLII,

5.

Ruaeus;

Schedat' GraJbii.

y.ui

.^ ^) .

y.vQiOg

Selecta

aoqia

in
y.al

Psalmos.

,,'/')

y.auy.vo)V

\ , .
oa
,'^

147
)y.ctO^

y.

. .
uno

^)

' )\

,,^)

/,

.
^)

'^'

,^^

,,'^)

ix

& ^
. . .

, )^ , \. , . ' ,,^) &' ^

TJJ

^^,

. ,
;

,^^ ... ')

//'

, ,,^) *")
. .
.
') Psalni.

^ &
CXL1I,
6.

ty //

ivomiov

'}

,^^

(CXLI.) (CXLT.) (CXLI.)

^)

Ruaeus:

Schedae Grabii.

3) Psalm. *) Pvuacus

CXLII,
:

7.

Scliedae Grabii.

5) Cfr. Psalra.

CXLII,
1.

7.

Psalm. CXLIII,
:

(CXLII.) (CXLIT.)
(CXLII.)

') Piuaeus

Calena Corderii.

6) Psalin.
9) Psaln..

CXLIII, CXLIII,

1.

2.

*) Pvuacus:

Catena Cordciii.

lU

148

, '
y.ctl

Okigene

,,')

af ;" otdii? Cojy

)7 .
tad^

yun yvoiov ov
ot

. /.
ycu

)\^ , '
uSiy.ojy,

.: ^
,
tV

tJ

'Evojniov

''

u).).u

y.al

'.
,

ok uy-

oiy.uiovadut

,,/^^)

oiyuiojOrjg

yoivioOai

."
y.

,,7')

^-'

^)

('''
^)

,"
yiinis,

e.

y.u&aou,

,"

Tic/i
y.

f.

^^)

,
/0

, .
^ ^)
011

/.

uvdnomov.

,
,

'

,,^^)

.''

,^/.^)
).7.

"/ ,

' ,

/.
oJo*',
y.

,
ij

,, ."
oJfi/il

^'
)

/ , ,. , '
^^)
yal

. .

^,.

,
LI,

Mlch. VI,

3.
4.

2) Psalm.
3) Psalra. *)
=

(L.)
6.

CXLIII,

(CXLII.)

Runeus:

Schedac Grabii.
7.

Psalm. CXLIII,

(CXUI.)

^)
')

Pmaeus:
Psal.n.

Catena Cordfrii.

^) Psalm.
^)

CXLir, 3. (CXLT.) CXLIII, . (CXLII.)

Stlicdae Grabii.

Ruaeus:

8.

Ruacus: Catcna Corderii. (CXLII.)

")

Cfr. Psalm.

CXIJII,

Selecta in Psalmos.

,, .'^ *)
&],

/. ^.
',
^)

'.

t(f

, & ,. ^ ,
6

^ & ".

149
evi}eia

y.cu

'/.

&,

& '

ooJ

y.cu

ffavtj-

)^

,,^)
/'," . .
f.

^ , ., ,

^,
'

.
6

,'&'^)

' . (,, &. )

\4
,^'
,

^)
8.

. . .

^, ^^)

&
,,

') Ruaeus: Catcna (GXLII.)

Cortlcrii.

Cfr. Psalm.

CXLIII,

2)

Psalm.

CXLIV,

1.

(CXLIII.)
(0X1.111.)

^)
')

Ruaeus:
Psalm.

Schedae Grabli.

CXLIV,
:

4.

') Pvuaeus

Catcna Cordcrii.
12.

Psalm.

XLTX,

(XLYIII.)

150

XTTji^tai

^ ^ ,' . ."' ''^& '/.' , '. Origene

7iaia\y
y.tv

' . ^ ,. ^ , , ( '. ,
(WQiov
ly
y.ccl

)>

iy

^)

oy '^',
,,

^^

)]^)

(^ ^

,,^'^)

cixptti

{},'^ . .
,

. ^-^

')

loTt

,^'^)
^^

. .

'')

' .
)
^)
4.

,^'

^/.

*)

,^^ . .
01

, ^)
CXLIV,

<}^

Psalm.

CLXIV,

Ed. Ruaei:

3) Ru.ieus:

Schedae Grabii.
5.

.
4.

(CXLIII.)

Cfr. Psalm.

(CXLIIL)
4)

Psalm.

CXLIV,
:

(CXLlIi.) (GXLIII.)
(CXLIII.)

^) Pxuaeus

Schedae Grabii.
6.

6) Psalm.
') Riiaeus:

CXLIV,
GXLIV,

Scliedac Grabii.
7.

) Psalm.

8.

^) Pvuacus:

Catena Corderii.

, ( /. . '
,, .''
6
y

Selecta in Psalmos,
Jio

151

y.ca

^,
^)

y.nifici

,/*)

& ,,,,,'. )
/'
,/2>/)

.
,,^)

^^ .
^

, ' ,, . &', ^
',

'

A't ') 6 Trooyrjr?;?

'

,,^)
;'^
,

Javid

/^
,'' ...

&
'

')

'
}

)
.'^
.""
,,-

. . .

')

^^ot^)

'

''

")

"

,,
*)

*)

.'^ -

Ruaeus

Schedae GaLii.
1.

2) Cfr.

Jerem. XII,

3) Cfr. Psalm.

LXXIII, 2. 3. (LXXII.) Psalm. CXLIV, 9. (CXLIII.)

Ruaeus:
Catena Corderii.

^)

6) Psalm.
')

CXLIV,

12.

(GXLIII.)

Ruaeus:

Catena Corderii.

*) Cfr. Psalru.
9) Psalm.

CXXMII,

3.

(CXXVII.)

GXLIV, 12. (CXLIIl.) ) Cfr. Psalra. CXLIV, 12. (GXLIII.) >) Psalra. GXLiy, 13. (CXLin.)
'

, . ^. ,,'^) , *)
152
Kcci
')

Origene

nahy
if

iau

!}^(( ,"

,,-

,,
TO)y

('.'^^

,,^) /,"'
,'^ .

/
. .
rpv

^)
(),

. ) ', ', . , ,, ^^ , ,. ., , , , ,
6

,,^)
')

,uot',"

. . . "^>)^)

,yKaO^

^ 7]'

.,^'

. . .

((

y.al

(civov

>.

') 3)
*)

CXLIV, 13. (CXLIIT.) CXLIV, 14. (CXLIII.) Psalm. CXLIV, 15. (CXLIII.)
Cfi. Psalm.
Cfr. Psaln).

Ruaeus

Schedae Grabii.
1.

') Psalm.
^) ')

CXLV,
:

(CXLIV.)

Ruaeus
Psalm.

Schedae Grabii.

CXLV,

2.

(GXLIY.)

*)

Ruaeus:

Catena Cordcrli.

. ^
,,
,, ," ..
*)

SeLECTA

IN PSAtMOS.

153

] &^ & , ^) . ' .

,,^)

^(/,

yovt^

).(}y

'^f

&

,^' .. . ^'^)

<(6,

/'
.

,,& , ,. ' (( ^ ,,"" . ,,^) ^ >}

Lt^
^)
,

Ei^)

"^)

^ '
Ifp

, (&
^.

^'

^ ^
;;.

Ci,"

Ei

J'

(6

..

^)

')

Psalm.

CXLV,

3.

(CXL1V.)

^) Puiaeus:

Catena Corderli.

3)

Ruaeus:
Psalm.

Schedac Grabii.

Cfr. Psalm.

CXLV,

(CXLIV.)
*) ^)

CXLV,
:

9.

(GXLIV.)
10.

Ruaeus

Catcna Corderii.

6) Cfr. Psalrn.
')

CXLV,
13.

(CXLIV.)

Ruanis:

Sclifilae Grabli.

) Psalm.

CXLV,

(CXLIV.)

^) lUiacus:

Schedac Grabii.

, ^^)
'/.

' ,,
154
aiXtia

Oricene
tou,

((l(ui'(oy

'

((.^'

,,) ')

')

y.inioq

,,
-.

/.

',^*' , . , ^/ /y.ay.tav

^
-

).

*)

,
??
f.

^ ]
.^''

,'' . .

^)
,,'')
iv

' . " ^ '&^ ^)

,

',, ^ ^) ^, ' '

(( .^'

,,^)

.
Psalm.

.'"' ' ,^' ^^ & ,,^)

i)

2) Psalra. ^)

CXLV, CXLV,
:

13.

20.

(CXLIV.) (CXLIV.)
(CXLIV.)

Ruacus

Scliedae Grabii.
21.

) Psalra. *) Pxiiaeus

CXLV,
:

Catena Corderii.

^) ruiacus:
') II

Schedac Grabii.
3.

Cor. III, Cor.

*) Cir. Genes.

VI,

3.

9)

XV,

50.

Selecta

^
71

,,^)
y.nioip

, - ,^^ .^) , ^ ^ ^, ^ , ,* ,,'^)

. . .
6

' ,'^
,"
y.

y.at

//

,, ,"
ta

,,')
)
^)

, . )^ , . ,
'
6

. .'.
y

f.

& .7. ^ ^,
in

Psalmos.

155

'^4&^)

). ,,

,,^)

'^)

^'^ . . ,

) ~

Psalm.

CXLVI,
XIII,
4.

6.

7.

(CXLV.)

Ruaeus:

Schedae Grabii.

3) I Cor.

4) Psalm.
')

CXLVI,
:

7.

8.

(GXLV.)

Ruaeus

Scliedae Grabii.

^)
8.

Ruacus: Catcna Cordcrii.

Cfr. Psalm.

GXLYI,

(CXLV.)
') Psalra.

CXLVI,

10.

(CXLV.)

*)

Ruaeus:

Schedac Grabii,

156
ycd
tiytoy
rj)

/ ^/..

'.

Origene

,
. .
6

dt

nvevft

,,^
6
it'

,,*)

n&6J

, ,
;^'

' ,. ,' , ." ^ ,^' '/.

^)

/..

^*"^

y..

"^)

')

,^^)

)^ !} .(. ([
6
,

!}}]

)^^''

. . .

. ^ , ,,\4
6
^)

^,''^

,2^ ^
^
,,')

)] .^'
,^)

.
,,^)

*)

1((~
<^-

,^^
2.

'-

. .

,*'*)

') Psalni.

CXLVII,
23.

(CXLV].)

2) Ruaciis:

Scliedae Grabii.

3) Luc.
4)
*)

XI,

Psalm. CXLVII,

4.

(CXLYI.)

Ruaeus

Schedae Grabii.
LYIII,
3.

6)

Psalm. CIV, 25. (CIII.)

Gfr. PsaliB.
4.

)
*)

(LYII.)

Psalm.

CXL,

(CXXXTX.)
6.

3) Psalni.

CXLVII,

(CXLYI.)

^") Biiaeus:

Catena Corderii.

,,?^)
ovy

,,^)
. . .

/ . '^ , , , ^)
Selecta
in

Psalmos.

157

>'iji.

"

dvcu

iv vxpti.

iv
6

^,'^

?.,

;it

(^ &.

. ,^) , ' . ' . ', ," ' ,

...
--

,,')

^)

, ,
,

,"

,, ."

,,')

,, ,,." ," '

'

. .

^)

)
2)
-*)

Psalm.
Psalm.

CXLVir, GXLVJI,
CXLVII,
:

G.

8.

(CXLVI.) (CXLYI.)

Ruaeus:
Psalm.

Catena Corderii.
13.
Coitlerii.

^) *)

Ruaeus

Catena

6) Ruaeu.s: Scl.edaeGrabli.

Cfr.Psalni. CXLVIT, 13-

') Psalm.

CXLYJI,

14.

^) Ivuaeus:

Calt-na CorJiTU.

158

'
iv

unaOetuy
')

/ '', .^^ ^, ^ *
y,ToiJ

ORfGENE

-^

fiorjr/;,

'hnovaa).i']U.

"/ ')

(fuoly

\jJ.

/' . . .
6
6

*
^)

/^

,,*)

"'
-

^)

ix

tOTty,

'lenov-

, , , .
^,'')

^' & /.^/. , ', ) ,'" ^) ,

j'/"),"
,

,,*)

('. ]

...

TJJ

. . .

'

,,^)
, . .
'^^^)
')

.
14.

Ruaeus: Sclutlae

2) Psalra. 3)

CXLVII,

, , .
,

/^ ,

- Cfr.Ps.ilni. CXLVII, 14.

Ruaeus:
Psalm.
Pvuaeus
:

Catcua Corderii.
16. 15.

4) Psalni.
")
**)

LXXXr,
CXLYII,
CXLYII,
:

(LXXX.)

Gatena Corderii.
16.

')

Psalm.

^)

Ruaeus

Schedae Grabli.

^) Cfr. Psaliii.

CXLVIT,

18.

*") Kuaeus:

Schcdae Grabli.

:<cu

^jJuyoQ y.caa

'
/}

'^) , . ( , ' ] ], ^. , , ^.
. .

^)

,,''^) ^) ,,*) , ^ ,,

, ^;, '/. . ,
//

Seiecta in Psalmos.

159

':

/^

^^^)

l/.

&

'^

. .

y^i,"

yo,

.^'

^'' . . .

tv

,,'^) .'' "YJwo

y,Kai^)

,^^)

,'^ . . . ,^' , . .
|/

.
')

" 14.

Luc.

49.
iii

2) Psalra.

CXLVIIT,

1.

Ruacus: Omnia Grabii dfsumta sunt.

^)
^) Psaliu. f) ')

hunc Psalinura
3. 4. 5.
,

scliolla e schedis

CXLVIIT,

')

Matth. V, 14.

Psalm. CXLVIIT,
Gfr.

Psalm.

CXLVIII

4.

Psalm. CXLVIII, 14.

) Psalni.

CXLVITT,

160

^'.

,"Aioc(te^) 7(0

') &^,
y.iu

iioti y.aiviv

,,^)
'1*)

oiot

^,(^
y.aX

''

. .

y.al

^}. , ,
GOffia,

^^)
iv

, ^ ,} ,,^) ]
,

. ^^
,,^)

.^. , ^. ' ] ^, . , '') ,

Origene
(ycdooiig

^'/.
(<
iv

y.u(jio)

y.cavov ," y.

e.

. .

(fOtioou^vov

Otov

,''
'
tv

y.

^^

tnt

^')
,

rrfot

,^^^)

)'
CXL1X,

, .
'^pvyjj

.
i
]

' ,,/'"
,^^ . . .

' ,,^^

,,

,*''

''

')

Psalm.

1.

^)

Ruaeus:
Psalra.

Scliedae Grabii.

CXLIX,
:

1.

*)

Ruaeus

Catena Corderii.

*) Sap. Slrac. 6) Psalm.

XV,

9. 2.

(Ecclesiasllc.)

CXLIX,
CXLIX,
:

') Ituaeus:

Cateiia Corderii.
3.

8) Psalm.
^)

Ruaeus

Catena

Cortlerii.
3.

') Psalm.

CXLIX,

Selecta

,'' . .
y.ui

& .).
f.

/')

^
y.ul

''
in

Psalmos.
7

uoyug

) )'
ir
tp

',
y.ul

i^

, ')
y.iu

161

ypa).~

, /
,

,''^)

/
y..

nvdii-

^^^

. .

laily

*)
ooiOL

^ ,

,^^
].''
,,^)
,

, ) ^' ', ' )

^;
iv
6

, .^ , '. '^^ ,,^)

Evooy.H^)
y.votog

'.,

lu

).(

vVjojoti

,,/^-

^)
.
,

. .
,,

^^)
,

'.'^

^
^,,'')
^'

'")

^^)

&
')

/'''

..
Catcna Cordcrii.

,,*^)

, ) ,
^^^
'^

Ruaeus:
Psalm.

^)

CXLIX,
:

4.

^)
")
^)

Ruaeus
Psalm.

Catena Gorderii.

CXLIX,
nr,
18.

')

Psalm.

CXLIX,
5.

5.

Cfr. I Cor. I, 31. coll.

Jeiem. IX, 23. 24.

Psalm.

') ^)

Cor.

CXLIX,

Ruaeus:

Catena Corderlj.
12.

'0)

Rom. XIII,

'^) Psalni.

OaiGENis

..
CXLIX,

")
(5.

Cfr. Koni.

XIII,

13.

XIII.

11

162

'^) . ,,/// ')

y..

f.

nuOav
,,K(u *)

...

()({( '^)

')

' ,,^ . /', ,

,,;')
)''

} ^/
iv

,, }'." '(
,'"
. . .

. . , ^.
tv

^, / ,, ^)
Origexe

',

b'

^^

'

((

y.cu

/ ^

.'^

,, ,^^

'/'/

ciiu^)

lax\

iv

\^)

tv

^"

,,^)

,'^ . .

, '
.
:

,,
')

.
,

',

iv yjiQO-

^'

/^^)
6.

Ruaeus:
Psalra.

Caten.\ Corderil.
3) Cfr. II Cor.

2) Psalra.

CXLIX, CXLIX,

X,

5.

6.

')

Ruaeus:

Schcdae Grabii. Schedae Grabii.

7.

Ruaeus
')

Cfr. Psalm.

GXLIX, CXLIX,

6.

Psalra.

CXLIX,
CXLIX,
:

*)

Ruaeus: Catena Corderli.

Psalm.
8.

Cfr.

Psalm.

7.

'^)
')

Ruaeus

Catena Corderii.
Gfr. Psalm.

Ruaens: Schedae GrnbiJ.

CXLTX,

S.

tTil

(
,,
')

SelECTA IX
rj

PSALIVIOS.

,'
'/.ay.iav

y.voiov
,

tJ

^.

"^)

/ , ,"
1'/./.' uno
,
'

163
y.u/.iug'

/..

..

'' ', , -.
^^ ^)
^)

\4
. , .

, '. "
,

.^

. }
,
6

,'^ ^;^' ,,*)

. .
(,

iv

,,^)
// inl
,

'')

, ]-^ . .
9.
1.

,^'

) Psalni.

CXLIX,

^)
3)

Ruaeus:
Kuaeus:
Psalm.
Psalra.

Catena Corderii.
Catena Corderli.

Psalm. CL,

^)
')
<=)

CXXXVII,
CL,
1.

4.

(CXXXVI.)

')

Ruaeus:

Cateiia Cordorii.

11*

164

Origene

^4^)
. .
f.

,"
^
Otuv'
y.iu
iy'c(

'^?')

, &.
potuojaav
,

>'/>)

civiov xcu l<f

"^-/

,,^)
...
,

& 7&
i]/oi

LTO?,"

,,^)
^)

\4&
^^

.'' ,,^)
,

.''

,,
)

." ^^)
2.

^ & &, ,'^'^ ^ ." ,, ' ' , ,

y.cu

ayiojv

^' y.ia

c<<Vf-

)Jyo)V

*)

y.al

. . .

^.

iv

' ,,''), '

'

,,tv'^)

"

.
yaxt
Cfr. Psalrn.

Psalm. CL,

^)

Ruaeus:

Catena Corderii.

3) Psalra.
*)

CL,
:

2.

Ruaeus

Catena Corderli.
3.

") Psalra.

CL,

^)

Ruaeus:

Catena Corderii.
52.

') I Cor.

XV,

) I Thcss. IV, 16.

9)

Psalm.

LXXXr,

3.

(LXXX.)

Schedae Grabn.

CL

3.

Selecta in
^yAii^siTE *)
c.vTOl'

avjoy L

iy

) '
iy
,^^

PsALivTos.

165

xca y.id-cum' cdyeiie

L

y.cu

doyayo)' cdfHis

cwTOP iu
lati

y.vovv

^ . ^) &', , , '
,

, .^
.

"

/..

'
f.

^"^)

fdyehe

^
iott

.'^

. .. ^,

&)

iv

,,

-'. ."
xf

,,^)

,,
') Psalra.

, ) . ,^^ .
*)
y

.
Ei^)

^
-

..

CL,
:

3.

4. 5.

^)
3) *)
')

Ruaeus

Schedae Grabii.

Ruaeus: Catena Corderii.

Ruaeus: Catena Corderii.
Psalm. CL,
6.

Cfr. Psalra.
Cfr. Psalm.

CL

4.
5.

CL,

*)

Ruaeus:

Schedae Grabii.

166

EK

,
&'
6

,,&^)

.. &
Origene Selecta
in Psalmos,

tig

-ipcO.uov

(fQOViov

(){>.

^..

([
^

,^ ,
,
,
na(f.

"&. ^&, /^
,^)

inaviora-

aoiaffooov

/]

()70),
^)

.
ed.

(^, -

nvalJ^

^)

)]

^
Histor.

Cfr.

de hoc fragniento, quod frustra deskleralur

Huetii
coll.

edd. Lib. VI. cap. 38.

\n

Riiaei,

Eixsebii

Ecclcs.

Theodoretus In libr. II. haeretlcarura fabulaEpiphanius in haeresi Eblonaeoriim, in haeresi Ossenorum, iteraque In haercsi Sampsaeorura. Vide porro Auguslinum de haeresibus cap. 10., nec non Metho^)
Cfr.
7.

rura cap.

dium

in lib. VIII. convivii. in

."

^) Huet.

margine:

Robert. Stephanus:

}-

,)
:
,,"^)

Y^
^.

^
y.cu

'.1/&

i(f

.
Jicc
^)
lcrii.

, (". ',

Depromta
Thrcn. I,
sunt
2)
1,

,, .^'

'. ,,,

^ , , ^:, / ' ^
<1)..
^

.
, ,

y.ca

'/.

y.cu

Kcu

'.

in\

& ,. , ^
"^
J'

?.

, ^^ ',
ncc^

,
Catena Ghis-

haec

Cir. Prolcgoracna coU. ed.

fragmenla c Ruaei

Tom.

III.

168

IniyQcafiiq
It^

>^ ?
,

/ ^ ^
,

)/^ /; ^ ^ .( ^ , .^ ' / /^ /. <[ ^ ^,

Origene
luu

(.

,,'

,""

\il).a

h'K oe

,,

.^^
y.al
\i}.).a

^Lav

'^/

yal

y.tu

(fvOH

y.allni-

(}6
^)

,,^

,, .'^ ,,^)

!"

, ,^'
-'^^
')

,
=

.^ ^ ,
({
(fv).a
*)

aifeoiv^

ivOQOJ^Oa

.'^

/. .^
ig 6

^'

,^'
^

,, .''

}6
,

-'
,,
,

& ^ \^^
''
^^)
=)

,,.^'-

^)
,,^)
,

.15.

Thrcn.

1.

Cfr. Rora.

3) Cfr. Luc. ) Cfr.

)

XIX, 41. Matih. XXII ,

37.

Luc. VI, 21.

^) Matth.

V,

4.

SeLECTA IN THR.ENOS.

169
"Eoiy.sy ok

^ /^
,,/?
*)

iyMUias

.,

'
,

,, /^

,, ,
^

'& "
([
,

.^ .
.'^
iul

',
,

^'

^'v/tj

.
TJ]

& '
y -^-

A^lft

.. ?}

, ^'

,
,

,, , ^, ] ", , , , '.
,

,, ^

;1

1}

V'^/')j

.
J<a-

,
,

1) Tl.ren.

1.

170

/.

( -- ^. ' }' ( , /,
Or.IGENF, y.cau

,',^)

'^

,
&,
-)

.
,,

ini
ioel

;'^ ,
'/.'/.
^
y.cu

^X&QOi

reltiu

yai

(>

/ojoojy,

Ttv

'/.

(fonov

^(

iv

.^'
,

inl

;,

^ '
,

&,
^
,
cd
')

) ,
iv

, ,^ ;^
,,^)

.
(f

'

,
^^-

0^) ~
-

;^^ '

^
1.

,^
Thren.

^, /
')

< ., ;

Thren.

2.

3) Cfr. Thren.

2.

Selecta in Threnos.

171

/.)..

,^
,

, ''' ([, . ~ , &^ ,' , . ' ] ,^, & ,^

.^'
^/f^
'^^

,, ,, , ' ,'^
y

,'
\]
y.al
,,

Iv

y.cuou)

ty

,"^)

y.ul

,,"*)

, , ^'
^)
6

^ ' ,,&,
^)

iv

/^'

^,\46

*)

.''

,)

^)

'^^

ifov
,

^^^^

.^^

(&
1)

*)

^
21.
6.

^/'

.'^ '
V,
4. 2. 3.

Gfr.

Luc.

=) Cfr. Job. VIII, 21.

*) II Cor.

3) Cfr. Gencs.
5)

XXI,
6)

Thren.

I, 2.

Thren. I,
^)

') Gfr. Tliren. I, 2.

Thren. I,

172
7j

/.& ^ ^, , ^ ' , -, } ' ^, '. & ,

, ,

'
iv

Origene

^',
,

yivouifiov

jccTiEtvojOtoyg

TtJCcneiiOjTat
^

(
,

y.rti

y.caa-

/./.}

',( ', & ' . ,&}^ , /,^ } . - ^, , 9^, , . , ^ ^ . ^

^,^)
y

*
,.^^

,,)

ivomtov

(^^ ''^

/i]Oav

\]

iv

(fov

ini

oi~

vVy
ai

enya

ijuEoa;
,

/-

,, .'^
)

Thren. 1,4.

=)

Exod. XXIII,

1]

Selecta

in

Threnos.

/ ,
;

'/. /.. ' ', /

ycu
y.(u

(( /
ovoJ
^

.
.

((

,,7')

^ ^ ^, ^ ^,. ^" & , &/" , ^, &, . , ^ ,

,,^-)

.
,

, ,& /
',
'

/. , ^( .^ ],
y.cu
,

173

qvoi-

'-

'

^^

,,' ^ . .^'
iavTtj/'
'^
^

^
,

r^

,
)

^
,

/
,

Thren.

')

Tl.ren.

5.

. / ^/^ (<
174

Origene

((

,7

,,"Ort')

y.uoiog

,
)
plicet
,

^ /.^ , '^ < ,' ' ,

th

tv(fnui'0ti'TO}V

^
)
>/,

tu

/.

,,^)
,

.''

'/.

7ic(o((6ti)(i)>iti'(a

uhov

/,

/.

,^^1ty.aiojg^)

ihy.ai(og

^'
]^

'/..

(<

/'
^

'/.

aaiy

.
^) Licet

,~ , .'^ ] ' ." ^

?.7>]

,
,
lioc
5.

',
,

,,*)

'^,
^
-

iv

ij,

Tlnen.

fragmenlum locura Dcuteronomil cxvcrum tamen in Catenis INIss. dicitur dcpiOmtum

Ruacus.

e Coixmienlariis Origenis in Tlirenos. 3)

Cfr. Deuleron.

XVI,

20.

^) Mattl..

VI,

2.

Selecta in Threnos.

, .^ , ' , ^' 7) ^ ,^ '^ , . .^ & , ,' / / / .

,.A'i<i')

/' ;
',
(,''
Tu
,

^^&

ty.

, ^

175

/.

Jf

iv

iv

/.

,,''-)
,

^. ".
,

"^

otpiv

,,

,
(^ )]

^, ' ^
,
;

'^ ')

,
,
6.

,.
).^'
([{
^
"-)

' '

.,

')

Tluen.

Cfr. Tliren.

6.

/ ,
/'
176

.
/j)

Origene
ot

uQ/oyTsg ae

'/.

oi/.y]V y.niojp

iituay.ovjiov

(((

. /.

y.cu

),
ycu

(
, ^)
.''
ol

zUu

touv
^Euv

,7 , '
,

, ''y.cu

;'
tv

8v-

<jvrc(-

..

^
iv
,

'(?.
,

' ^ ,, . "
\

/. ^ , ., ,, & , ^, /
^AaavnioiV

^'

^?.,
,

7JaQ0vo

,,^^)

' ^

y.ta

,,^^-

.^'

/.

')/

tniq

tTJ/

&'
ifootv
')

,
^
,

Jesai.

XXXVII,

22.

^)

Tlucii.

*^ " ' (, -. /) & &. /, .

,

' ^ ' ' (. ' ], ) , 7]. "

Jt'

^/ '
Selecta in Threxos.
ouJfroi

177

'/.

y.al

cft-rj/,

,;
J^,
tj/

^r^

!};,

t| un/aiojv

ini-

\pv/Tj

ion

'^,^^) ',
,

. , ,' '} , ^& / '^ : / , .

,

^ . .''

,, ^
,

^
,

')

ThroD.

8.

Origexis Opera.

..

12

178

y.cu

,,'')

(Qoy

^ .
Ti)V

,,^"^)
Jt

/.' ^ '/.y.iu

^
8?

Origene
tV

.'^
,

Jijloi
,

7)',
<<'
{y.cilot).

'/.

//

, .
,

(^.

{}.

]. )
,

.^^
^11

neol
ay.aOuoaia

, ,^

&, . ., ', ^ ,.
*
^)

, ^^, ' ,
/
7ifaot'Jfc
,

&, /
,

, ,
.
^\,

'-

^.

Thien.

8.

^) Threu.

9.

3) Cfr.

Thren.

9.

) ^ ' ', ^' ^ ) , ^ .^^ ^ '/ /

&
6
,,
,

Selecta

in

Threxos.
y.cu

179

tv

y.ca

imo-

Kca

)/. )'
'^' .'

,,^)
^)

,,

&

.'*
,

^, ,
,

^,

y.oi-

,
'^ &,,^)

],

/'
,,^)

, ,

. ^, ,/^' , , ,/} ^ ^,

, /' .
,

., ,
8.
6.

')

3)

. .

Joann.

,
XIV,

=)

Joann.

Joann.

") Tliren.

,
6.

7.

12^

,
,

^ ^^, , .^ ' ^, )] , , ^ && . . ,

',
j^Oux
')

180

tGTiV

Origene

^/^
'/.

TavTU

y.tau

y.ul

(cvzJj

'

^\

J'

y.cu

ipv/Tj'

xcu

'/.^
y.u\

([.

i]v

ohVy

y.couciv,

^vvcaca

'^^

y.ccl

,,^)
,

.
,

, .
96
'
,

y.cu

,,',^)
ycu,

"/

"
y.al

/.(}
^&.
,,^)

, &,

,'

& '.& '

&
') Threii.

&,''

^& ,
Thren.

3) Threu.

, ,

9.

2^

Thren.

10,

4)

, 9. , 10.

^ ., '& & ."& ^- &,

TiO.aro

^
y.cu

Selecta in Threnos.

181

iPd^a

^,

ncaouyicc

Tojv

, /. ^ &^ . , ' ^--^, ^ .& ^' . ^. &

, ,

, > ,^& , &.

,

?//.

;' ^ ' ' ^,

iv
6

/6

)^

^ '
6

^; ^)

& &, /- & & ' , ." }

,

'
\pi"/J]v
7.

) ,,^) .''

'

^ , &

i&

&'

'

,,^)

') Cfr. Gal.

17.
7.

coll.

Roni.

,
,

"-

2) RoTTi.

YJIT,

Thren.

11.

182

),;
Jf
6

univiyOivia ntcotl/ov
inl

< ; ^ ' '-,

*
,,^,
')

. /. ' . ;& / .,
OaiGENE
tig

7i(C{)cc

\1)^

/,

cmtQ r]0tliv^

''

((,

'&. ^ . >& ' &]

', ^
,

^ ,

. )), (^^ . \

^' -

'

'

'/ ^,
6

, - ^' ,
,

/'

'

^-

(/
3)

,,'^"^)

/'
, H.
-^)

')

Tliren.

Gfr.

Thren. 1, 11.

Thrcn. I, 13.

& , ,, ,
}

. ' .'^ (, , * ' , ^') , ^^ , . . ' &. & ^ /. ^. , ). , '^^ '; - . "^& &
1^

(:),

^^/ , . }^ '^, . /. ^ - &) - ^ ' ., * Selecta

in

Threnos.

183

(ajjuusuoy ,

tv iTJ/

"^P^vJi

^^

'^'^'^

?.

^'^>

nvnov-

y.tu

tig

tv ciyorc

/.,

,,'&^)

inl

tua iOTiv

/ & ;
Thrcn.

'

.,

7] (^ &
')

14.

184

7 ('.(}
ok

,, / , , ' , , . , (* ' , , ,
^^ Origkne
('.'/.

ImtiQOV

, .( \
ij

/.

y.ul

<}.
^tot'."

7], ,^
')

, (^

',
CuS iv

, . ' , '' iv
7]

^^ ' ^. ^ ".
?'
'

' ,,-)

Q10V ^)
^^^

^ ',.
,,-

&.
-)
)
3)

'/

,,"^)

'' .
,

^) ,,

^) ^,^^^^^ \^ 15.
8.

.^^ 7.

Thren. 1, 15.
Psalm.

LXXV,

(LXX1Y.)
") Cfr. Gnl.

4) Tl.ren.

15.

. '/. ^ ,^ , ^,
Selecta
in

Threnos.
oivov

'/.

'/.

, ,^). ' . - , ^ , & .^ )' , , ^&-^ , , ^- , / &

. ',
,/^)
^

'/./.

.,

&
'/.
^)
^

185
,

ivcfQciV^

ok
^

'/.

'/,

'/.

^
,

,^^

''

^)

'

,','')

,
'/.
1)

..^^

'.
Cfr.

, ,
,
,

, ' /. "^&,
^Hcfavio&al

'/.

* , ^

Jerem.

27.
^)

2) Cir. Jesai.

5.

Thrcn. Tlucn.

,
,

16.

^) E7.ecli.

XVIII,

22.

16,

, ^ ,, ^.' ^ &/
186

,^ .^ .
Origene

/'

'/. TQi(ftTca

Jfc

^vaviiojv

^K/OJ',

. "'
cwTOV,"
*)
,

^) ,,

,' . ' ,. ' ^

,,](<]'^'^)
J'

'
y.al

^/

&}

,,.^^

,^,^^) ^
,

/'

([

'-

^ ^ ' .
6

,,^-

'
,

ijV

^
)

,
Cfr.

. , -

?/

(<

'.
Thren.

, '
)'
<
,

,^ ,.
3]'.^^
^

,
iv
17.

16.
"')

^)

Thren.

3) Tliren.

17.

Thrcn.

17.

,, )^ . , , ^, &. , ^ ^^ ,, ,
^^,

^, &
Selecta

in

Threnos.

,,//^)

^ ' .'^
&,

(f)]ia;

inanyoiv

.'^

^ ^&^ , 'y.ciia

187

,,^)

\4(

^)

,
,,^)
')

. ^, , ^ ' ,, -, "^- -} .^''

*)
?}

,^ ,

*)

]. & .^ ^
,'^
tv

>'

, & . ' ^, & .'^

OfA

Tl.ren.

3) Thren.
5)

Cfr. Ezech.

Ezech.

,,
18.

, ,

=) Jesal.

20.
19.

18.

4) Thren.

22. 23.

188

Origene
')

' , &^ )' , - ^ ,, "^ ' ;; ^) '

,'^^)
'
tjJ

.^^ u4 , '' ^ <( ' & ( , &.'^ ^ ^. , " ,

,,
rtaqhdor/.iV

iQaaiojv

yca

,,)

y.a\

iv

,,^'^)
,

iyco/^

^.

^{>,

-ij ,

..

,
)
=

& .
9.

&,

. ,
XXIII,

,,
&,
,

^,

i'^'~

Ezecl..

2) Cfr. Ezech. 3) Thren.

)

,
')

11.

12.

Ed. Ruaci:
21.

20.

Thren.

Cfr.

Ron. XI,

25.

&, '/.
/'

^)& ^, < '/., ('.'

Selecta in Threnos.
y.at

189
L

. ,,
,^?.&'^)
y.cc/.ia

l/.ovo

^/

^\ }, & &
^})^
,

nnoaoynov

>

^.'^

^^ , ", , , , '' . ,. ,, ^ " .^' ^ &

,,^)
,

,. & ."
'
,,.^^

iv

,
10.
=*)

((,

*)

' ,,^) -

^^ '
,

'

1) 3)
*)

Cfr.

Gen.
1
,

XLIX,
22.

Thren.
3.

22.

Thren.

^)

Thrcn. II,
10.

Cfr. Psalni.

LXXV,

(LXXIV.)

190
iicau

'/'.

^
>)

., ,, , &^^,^. , ', ^, / ., , \4' ' , ' ,, .^ ' ^ ^.,, , ,' , . , ,

,

/,
^^

.'^

. . ^' ^
OniGENE
6
,

/]). ^)
,,)'^)

y.al

\
,,^
^)

ovy

(f/.oya

cF'

^
iv

*)

,y

^)

' .^^ .^'

' ,.^) /.^?."

6
,

,
,

yM

'

,,'')

'^'

6(f

,'^

Cfr.

Dau.

2)

Psalm.

LXXV, . (LXXIV.)
I, 26.
7.

,
4.

3.

3) Cfr.

Rom.

4) Psalm.
^)

XXXIV,

(.)
Thren. II,
4.

Thren. II,

^)
9.

') Cfr.

Habac. Ill,

") Cfr. Thren.

/' ',} ^) , & <

^ ^' .
y.cu

Selecta in Threnos.
tvvoiav,
^

:<

(foovoiojy

y.u&aneo

rjyeuoriy.oy.

'^ '
191

"^)
/,

&'

a).?J

^,

^' ' * '

."
'^

,,^)

, ^),,' , '. ''^ ' ' ^)

iVf<^)
6

-/^

y.ai

',).
^^'

,,'')
6

^
,

,' "
)^)

lni

,~ -

' & '." ,

)

) Cfr.

Cor.

,
6.

,' .
,,^)
.^^
71.

5.

2) Cfr.
3)

Psalm.

CXLX,
8.

(GXVIir.)

Thren. II,
Psalm.

LXXX,
V,
1.

(LXXIX.)
(LXXIX.)
7.

5) Jesai.

^)
')

Psalm.

LXXX,

12.

Cfr. Jesai. V, 5.

) Cfr. Psalni.
Jesai.
I,

XXXIV,

(XXXIII.)

14.

/ ^ ,, ."
192

, ^ . . , ,,'. .
FX ORiGENE

,^((^)
^

..^^

Tt

nantoojxe

.'

,,

^)

tccvqcop

^'/

01

Jf

)]

, ;^ ^.
'^
;

. ,
;'^
,

,^^) .^^
,^^)

(^ ^, <7 ^,^)

'

')
, .
Ei
^)
^

.'^ ',
^, '-'^

. ^^ ,, )(^. , ,.,
,,^
.^^
^-'
ui
1)

^.

Thren.
Cfr.

7.

=)
8.

Cf,..

Jesal.

, U.
8.
9.

3)
5)

Thren. II,

*)

Thren. II,

Cfr. Jesai.

XIV,

27.

^)

Threu. II,

(Ti

&, (
(^,

^ ^.' , ' ^ , , . , , ., , ,^ ,
Selecta
in

Threnos.

193

ipv/rjg

/.'/.
y.cu

y.cu

yyExaOioav^)

()
^

.^^

(^,

iv

J'

/, &, ,^"^) . ({^

6

, ',
iv

',

,^^
6

,
,

J'

,
^)

/'

' ,'
,

,,^)

'

, ,,^'

,
)
3)
')

Tt^)

. ,^
"-)

,,
,
U.
3.

'^

;*"

Thren.

, Thren. ,

10.

Tliren. II,

Cor. XI, 29.

<)

Psalm. III,

OaiGENis Opera.

.
13.

XIII.

13

194

; ^
,,

Origene
Seoij, y.cu

,,--'')

,. ^{^ /.^ " ' ,*)/' , . ^ ,'^'

,

.^^

'

'"^ , ^) ^^ (^
ei/oy.^'
/Iib y.iu ,Jy'^)

yuQ

,,
,,
aiiTOy

y.uX

y.cu y.cu

TinoffrjTcu

aUQy.a

vet((V tv

'

''"^)

^ ,,^)

. , . ^.^
, ,

Jib

y.ul

aaOt-

,,

;^^

,,,

')

, ., , '
, ^/
'1
,

.'^ /, . '

^)

&,

^,

.,

ovTco

;^
^.
')

,' .
XV,
22.

'
') Levlt. ) Cfr.

'.
,

, ,

\,
.3.

.
Cfr.

Joann.

3) Cfr. Luc.

XII, 47. Thren. I, J2.

4a

") Jesai. LIII, i.

Thren. II, 13.

')

Thren. II, 14.

8) Cfr. Ezcch. XIII, 19.

/^ ,, ^^/'^)
.'^
ah

' 7]^) &

6

."

/ ,
T/J

,,^^)
ot

.. )," ^ ,^ &, , ^ ^ , &., & ', , ^ ,

,

,^ ^^ . '." * ^.", , , ~
6
crf/'

, ..
' ,,*)
y

Selecta

in

Threxos.

195
ot

nsniinysy.al

xaxanirj,

,,^)

'

'

75'?

,,^) ."
,

')

'

y.ai

1)

Thren.
Psalm.

16.

2)

3) Psalra.

CXXI, 6. (GXX.) CXXIV, 2. 3. (CXXIII.)

XIII,
9.

4) Cfr. Prov. 6) Cfr.

')

Thren. II, 17.

')

Jerem.

XL,

2. 3.

Thren. II, 18.

13*

, /, . .'^ ' /.
196

Ex Origene

(fi]G)v,

-/.

,,

'

((^

. , . &(.' , , ,,
^^inl"^)

, .
ovvcauoig,
,

y.(u

*)

y.ca

'^^
.^'

y.(a

yfj\piv

(/^

?.-

,,,^)

',

^.

'/./j

^' ,,'^)

iv

,^^)
,,0Tt')

' -' ,
6

/' . ^, ,^
^."

''^

^fo?."

^
,,;)

, , , ,' ^ '
'

^'^

,,^)

^' ^/' '

^)

.^

1) Cfr.

Hos. VI,

3) Thren.
4) Psoim.
5) Psalra.

1.

2) Psalm. IV, 5.

19.
6. 4.

LXXVII, LXXVII,

(LXXVI.) (LXXVI.)

)
>)

Cfr.

Habac. II,

1.

Psalm.

LXXXV,

8.

(LXXXIV.)
) Cfr.

s) Cfr.

Ephes.VI,

12.

Marc. XIII, 35.

,
ai^

(fvlctyJj

.
6
,

Selecta in Threnos.

197

j^Aooy"^)

, ,^ ^ &, .'^ ^ .,& ^ ) ., .^ , & )* ." ^ , ^ , ^ .&. " ) ^&

OC

.^
otOQvyijvcu

/^ iynQa /'
.'^
nsnl

ncdiv ,,*')

r^
ay,
y.cu

Jiu
6

-^,

'^
tjJ

,',^)

(7]
,,^)

'^^

&'

^6."

,, ,,^) , '^ ,
*)
,

^f."

,"

<far^

')

,,^)

&,^^

^,

,^&^)
]
^fa

Cfr. Luc.

3) Thren. 4) Psalra.
5)

Psalm.

XXV,

,
,
20.
1.

XII, 39.

2)

Thren. II, 19.

9.

16.

(XXVI.) (XXIV.)
')

6)

Psalm. VI,

Deut. XXVIII, 53.

6)

Psalm.

CXIX,

142. (GXVIII.)

Thrcn. II, 21.

198

(, ', -^ &. ; , '/. '/. ' ^ ^, {^ /} . .

Origene
ti!<fQQGvvi]V

^^

'.
Xtti

y.cu

Jt

xai

^/^

^, \ &' . ,.
,,'*)

^),

CojrjVy

^^

iv-

Ji

yao

.. ,)
^,^ ^)

\
6

.^^ ^
^

'
^ ^*
l^

Jib

(^ &^ .,"
y

^^
].

, * ^) '^
,,

,,

*)

.^'

')

Threu. II, 22.

2)
7.

Thren. III,

1.

3) Cfr. Jerem.
^) Cfr. Psalni.

XX,

XLIV,

19. (XLIII.)

'

,,^) ''^
XiQcc

oy

JTjy

sHixpi

^'.. & ^ ', . , ^ '^

'

& ^. & ,,^)

,, ."

'" . ,,'^)
,

."

..^^ * ^* - ',,. & ,"

y..

Selecta

in

Threnos.

199

,/^)
tF'

up

'

^)

pvp

&-

^,"
/

/\

iyEp^)

."
y

." ^,&'')

ip

,^)

', ^,^)^)
') Tliren.

', & ." ^ )

)
,

. ) &.
*)
ot
3.

&

- .&, ^^
iuh
1.

/;-

^)

Psalm. LVI,
*)

(LV.)
4.

3) Cfr. Thren. III, 3.

5) ')

Thren. III,
6.

Thren. III,
Cfr. Psalra.

5.

^)

Thren. III,
3.

CXLIII,

(GXLII.)
Regg.)

) Cfr. Jerem.
9) Cfr. I

XX,

2.
4.

Sam. XXIY,

(t

1) Thren. 111, 9.

200

. .

Origexe
61
yiiq

,
,
\

(0^.
'(
y.ai

Eiacty.ovaOijviu

, "(

,,''

'

' . . ' *'^) ' ". ,

').0)
y.al

> >,^'^)
,

^)

.
av^afieyog.

,wol'."

,,*)

^)

,,^)

&
,
*)

,,,^)
y.ai

,,^)
.^'

iol

. ( &, ]^ , . . ^ ^&, ,&,'^ , / &. -^ ,

(, ,.^' , -

)( ./ . , (
,^^
,

.^^

''^

.''^

,,'')

^*^) (--

. ^,
^)
Cfr.

//

,,^^)

) Cfr.

Jerem. XXVIII, 13.

Threu. III,
8.

2) Cfr. Thren. III, 7.

*) Cfr. Jereni.

XIV,
9.

11.
) Jerem.
17.

Thren. III,
Cfr.

XX,

9.

')

Jerem.

XV,

^) Tliren. III, 12.

S) Cfr.

Thren. III, 13.

*) Ed. Ruaei:

,,
17.

^^

")

Jercm.

XV,

Selecta

in

Threnos.

,,(^)
y.ayf

^^{ .^'

& ).
sy.uGTOV

'^'
)^
,

^'W^l^)
y.cak

&) ,,
201

(^'

,,ut^)

^, , & ^ &' ,^^)

iv
^

(>\)

y.al

Jio

y.a\

.
,,

.
//

.^^

a(fy]VicloaL

.'*

^ , ,.,/. , ^ ^ ^//

,,^76*)

&, ^
/ri

,
cirwi'
,

/^
,

j^t9-ov

^'

^'

^)

,,^&^)

,, ,,&^)
,
.^'

"

'')

\,

,
(<[]
,

iv

&'
,,
^)

,
)
7)

,,^)
VI, 14.

,
XI,
30.
6.

,
*)

&}, ^
,

otc

iv

),''

&,^'^

Thren. III, 16.

^) Cfr. Psalm. CII, 9. (CI.)

3) Cfr. Job.

Thren. III, 25.

,

5) Threii. III, 26.

6) Tliren. ITI

27.

Cfr. Matth.

) Thren. III, 28.

3)

Psalm. LXVIII,

(LXVII.)

0) Psalm.

CXLI,

10.

(GXL.)

202
^y/lioOiL )

Origene

yccQ

^ ,' , & '', , ^ ,& ") ^ ~ ^ & ^ , ^}

,,()^)

' ^,'^) .^^ ( ({

^ ^'
*)

, '
,
,

<', ,,^)
TiaiovTi

aiayoycc,'"

'/.

' '/. ,,^^)

."
&'

^'^

,^'

stoTjx^vat

& ,
,,^)

.^^

, ,
(,

)^

^.

, '

/., ,, ^.
f/si
,

^/^

. &. '1

Jib

Thren. III, 30.

=)

3) Psalra. 5) Jereni.
')

GXIX,

25.
16.

Gen. XVIII, 27. ^) Thren. TII, 31.

^)

XXXI,

Tluen. III, 36.

) Threu. III, 39.

Cfr. Matth.

YII, 17.

Selecta in Tiirenos.

,,^'&^)

.',
int

\1'( /.

^^^)
,^.

,^) .
,

, ^
y.iiQiov
^

. ^^ '/.
203
y.cu

^ ^ -.^^ (\]'
otavoiccy^
^)

^-
ini

^'

,^^) '- '

^,^^

'^ ,
,,'')

,,/^

^ ,^) , .^ & * &* -'^ , ^ .

'
,,'')

,, &
\
/

'' &
'
^

.'^

.^^ ,

)
3)

, 1.. ,
Thren.
Cfr.

/.
5.

-)

Cfr. II Cor. III, 18.

*)

Dan. IX,
43.

Thren. III, 41.

) Gfr. Psalra.
,

LV,

6.

(LIV.)

')

Cfr. Psalin.

XVII 1

29. (XVII.)

) Thrcn. III, 47.

204

yMTCi

' 3. " ^ (' & /' / (

Origene
y.(u

, ,
6
,

^^^)
7(&,
'/'/.

/."

' ,,^) '^'

, , ^' '> . , & . "^ ^, ,' ^ . .' .,

,,^)

^.

y.al

6),

.'^ '/.,.^^ ''

y.al

& .
'/.'
6

,,

.^'

Kcci

,,

"^)

,,

., 6([0 .^" ^, , oifOa).6(fd

6

Iq

,,*)

/,."'^

,,

^^^

,,^) '
)

.
jj^TTt

^'

-.
'14

oioovOiovJ^
,

Thren. III, 48.

=) ") )

Cor. XIII,

5.

3) Thren. III, 49.

')

Thren.

Tluen. Ilt, 51.

Tluen.

1.

52.

inl

' ,^QEv'^^

6( .'^ '. ^ ^,, ,^' ".. , ,^

/..

, .
fpjoiv,

,,^*) ,^'
in
^^

' ^," ^ -) , . . , .Selecta in Threnos.

'^P^/A

205

,,^/')

f^^^

^^

^JI

&.

\i)J.(<.

^)

<It

. .

'/.

,,'/^;' ^)

in

^)

.. &.
}.
&.^'

^
,

^ ,
6

,'
aQv
,

,,^^

,^-

^'/'

'
)

,,^^)

^ ^ ^)
,

' [) .

Psalni.

CXXIV,

7.

(CXXIII.)
Tliren. III, 52.
')
')

2) Cfr. Matth.

29.

*) Thren. III, 58.

Thren. III, 63. Thren. III, 65.

6) Thren. III, 64. 8) Cfr. Thren. III, 66.

206

,,7/?')

.. ^ ;"
Origene

lni(favt7jv

1')

* , ^, , , &
,
inl

^) ^ ,^ . ' ^' , ^rj(fc(ytoOui.

IziKjaviiuVy

/./

^^
rvy

/.

^^''^)
Jt,

kiOoi

tiytoi.^^ "ylyioi

([>

).(^.

^
^

,, "
J'
,

,,*)

^^

01

^) ],

,
,,'')
')

. ^ ^^ , , '
;

^(

^)

},

^^.^^ }

,
y

Thren

IV,

1.

^)

Threu. IV,
)

1.

3) Cfr. Jerem.
') Cfr. ')

XXIV.
3.

Thren. IV,

2.

Jerem. XIX.

^) Cfr. Jesal.

XXX,

14.

Thren. IV,

&,
0
f?i

Selecta

in

Threxos.
06,
rj

^(<((.

'/.

, & ^.
^^&^)
;
;

, ^. ( ' ,
^)

,, . .
y.axu

207

,^^

7-

. ', , , ,'
,,*)

, .^ ^^^' ,^ , . ^, ,, ., ^ & ' .

')
oit

^' ...

^)
Jib

?.

,,

"

.^'

ot

,,^)

.''

,,^)
:

')

Thren. IV,

3.
4.

Ed. Ruael
^) Cfr.
')

2)

Thren. IV,

*) Thren. IV, 5.
6) Cfr. Psalni.

Amos. VIII, Rora. IX, 4.

4.

.^'

11.

XXXVII,

(XXXVI.)

208

\
JiOTf?.

'/.
y,Oi^)

7\

,1'1

5,

^, ,, ^'^^ ,,''' ).''^ /'^^

-)
y.al

, ,
zftt^aiSovg ot
y.oy./.ovy

.. ,, ', /
OfJGENE
6

;'

ioo(fiuoi>

/.,

ovok

&-

y.al

/./..^^

tnoveauv/'

;
6

, ', & ,,
6

., .^, , &' ,'^

,,

(/* ,,,^)
01

' ^
, . .

^^& '

dcog

',,^ ,,, ,

.
^)

,,*)

',''

. ,
>)

/,^.
.^'
</
Thren. IV,
5.

., ,," ]\'^'^^) ..
')

'

,.24.

Cfr. Thien. IV, 6.

3) :^Iatili.

XXIII,

38.

^) Matth.
^) Gfr.

*) Threii. IV, 7.

Amos.

XV,

11. 12.

Jf

. , , ,' , .
(fO-OQOV
,

' .
y.cu
y.cil

Selecta

in

Threnos.
i)y

209

'*)
/,
(U

nana
Jf,

intffayeig.

/Iio

01

, . //

yulu/Ai,

, , y.aOanbv

"-

,,^'^)

"

, .
"
."

,,^)

,"
?}

^ &
ot

/^ uouffaiag,
6

'' ,,^)
&'
J'

(jouifaiav

,,^")

^foi;"

^' ,,^)

'
1) 3)
')

."
Cfr. Nura. VI.

^-'
14

t/J

,,'')

Tlircn. IV, 8.
*)

Thren. IV,

9.

Ephes. VI, 17.

Cfr. Cantlc. II, 5.

6) Psalni.
')

Psahn.

XLV, XLV,

3.

4.

(XLIV.)

Origenis Opera.

.
5.

(XLIV.)

XI 11.

210

, ^) ^ }. ," .^^ , ) ] ,. ^
,,"^)

^ ,, , , ^^
Origene

0
6

Tiioovvjui'"

id)'

7.'/.

^
y.(u

/./..

,''

{^
d^ovg.
,,

'.
,

</'

//

,,^'-

*^) ^)
,,^)

,
') Cfr.

, \
Gen.

/. , ^ ,'
-^'
^

?. .'^ &

'

. &. "
^
6

7-

^
d'

^)

'
27.

' ,, '
')

&, ,

XXVII,

=) Tliren. IV, 10.

^) Cfr. Joseph. lib. *) Thien. IV, 11. ) Cfr. I Regg.

'.
')

de captiv. cap. 21.

Thren. IV, 12.

XIV,

26. (III Regg.) coll. II GluoDic.

XII,

9.

7) Psalni. II, 2.

ot

).6
civ

"' nsol
,,iVfi^)

([

,* ^ ' , ,, ^*^ & - ^ &^ . ^ ) . ^^) - ^ ^ &' ,, '" /, ^ , ,

,j'| ^)

,, .. . ,
' ,,
')

^ '^^ ^ ' ''

,
y.al

Selecta

Threnos.

211

'/.

y.tu

y.caa

(((

^'''
tig

'/

((
^

,,&^)
.''
6

^ &
,

,'^

?.

. . .

l^oaoigy

^)

.''

'

,,^)

Ourot

,,

'."

')

Cor. II, 8.

2) Kplics.

10.

3) Thren. IV, 13.

*) Cfr.

") Thren. IV, 14.

10.

Dan. IV,

^)

Hebr. IT,

2.

') Cfr. Joseph. lib. VI. de

captiv. cap. 31.

14*

212

. . ^^'' ^ (^ . ' }/ ,
tOvoJv.

' ''/.
,'^)

Origexe
yiiQ-,

tnu

^'

^^)

^^'*-)

(OCic&fcQTOjy.''

tv~

cuuuxi

uyyiloig

'''
qaoiv

,,^)

,,^^ ,,
^)

] . , "^," '.' " . ,"

,,IioOGojnov'')

^)

' ^ ''. ^' )

.^^
,

'

.,^'"^
"

^.^^
.''

' ,^ '

,,^'^)

."

,,^)
"

.
'

.^ ,,'

,,^)

'

^)

,'^^)

^
10.
-)

, .

Cfr.

Gen.

XLIX,

=) Tliren. IV, 15.

3) Act. XIII, 46.

5)
')

Act. XIII, 46.

Thren. IV, 15.

Thren. IV, 16.
Psalm.

Thren. IV, 15.

*)

XXXI V,

16.

(XXXIII.)
*") Thren. IV, 16.

^) Cfr.

Rom. XI,

25.

) Thren. IV, 16,

'^) Tl.ren. IV, 17.

. ^
,

^ &^ . ', ^ . ^ .& , ^ ,,^) & ^ ^- ^) ' /^ . ^ ' , <[ . ' ^^) . ,,
Selecta
in

Threnos.

213

y.ca

tnoyo.
6
')

J' clv

^) 7],
.^'

.'^

,,^)

,,

'^

0}

^)

J'

iv

'

^)

^ ,^

&.

,
Cii.

'' &, ^)
iv

,'' , . .

(' ?.(}

&

',
/,

~
-

ooy

Cfr. Gal. III, 11.

2) Thren. IV,

18.

3) Cfr. Matth. IV, 19. *) Cfr. Matih.

XIX,
,

14.
5.

')

Thrcn. IV,

19.

6) Cli. Psalrn. CIII

-)

(Gll.)

Thrcn. IV, 20.

8)

IlCor. III,

14.

15. 16. 17.

214

} *'
(
711)6

," ^ .,, ., ' ^) ) '^ ' ^ ?, . ' (& . ^ . ,,, ^ " ', ,
civcc-

Ex Origene

Ji i7iiOTn(fTj

/. ,

^''

,
ot

iv

<fr]Oiv'
y

,,-)

'^^

^'

^,

.^'

. '^& .. ,,^)
6

, ^,
)

, .^ &,
iv

&
01

t/J

. (, , ^
^"
'

)^

.'^

' ,,

6~

,,

63

'

/.

iv

^
.'^

^,
/

Cfr.

Cor. 111, 18.

2) Cfr. Jesai. Lll, 6. 3) Cfr. Hcbr. I, 1.

Seiecta in Threnos.

uyiov
iy 'Hoaui

(fr]o\

/ -. - &, , ^) ^ .'" , , , ,... *) , '

nojy
ly
.,

))

-),
^

.'^

'/.) '/.&

'^^ '

^, ^
,,
/J

'^ ^)
6
y.ai
,

215

einsy

'

'/.
iv

TJ/

^ . '^^ ' }' ,, , '^, " '. ,

i.^v^)

, ,
,

,'^

& ' '

6
^

'^'

,Jv^)

,,^)

?.

,,^)

.'^^

^-

' )}^)

,,,^)

,^'

Cfr. Matth.

XIII, 1-i

coll. Jesal.

VI,

9.

2) Cfr.

IGor. XII, H.

3) Cfr.
') Cfr.
')

Hebr.

X,

1.

4) Cfr. Rorn.
6)

X,

4.

Cfr. Tliren. IV, 20.

XVII, Cor. XI, 1.

Act.

28.

8) Thren. IV, 21.

^) Tliren. IV, 217.

") Psalm.

CXXXVII,

(GXXXVI.)

216

,
}}

.^
y.uinov '/.
^)

iv

, ', \'/: ' /. . ', ,, '/. ^. /

Origene Selecta
in Tiirenos.

yaQ

'/.

y.cu

,"

"''

)'
?)
,

/
-

1/} /.
^

/. ( ^ ,
'
,,"^)

'

, - },^ , . ,' ,. ,

';

/.,

''^

^ ^ '.
>.

,
XXVIII,

'^
^-

[\ ,,^) ^ ' ,,*)

CXXXII,
14.

'' ^

{}

'"

Thren. IV, 22.

=) Thren. IV, 22.

3) Psalra. *) jMatth.

(CXXXI.)

20.

ORIGENIS
FRAGMENTA EX LIBRO DE PROVERBIIS
SALOMONIS.

Videtur') aulem

railii

et ilLi assertio alla

quae transfoi*mari

anlmas de corporibus in
eliam in aliquos eorum
f[iiibusdarQ
,

corpora asscverat, pervenisse

qui Cliristo credcre vidcntur, ex

occasionibiis
,

scripturac sanctae
inlelligi

non

intelli-

gentcs,

quoraodo

debcant, quae scripta sunt.

liorao efficlaUir, aut
,

Non
huma-

cnim animadvertunt, quomodo

aiit

puUus,

cqiius

aiit

niulus

et

putavenint

transfoiinari

num
eqiil,

animuiu

pecudum corpora,

ut aestimarcnt,

quod

aliquando serpentis suscipit corpus vel viperac, aliquando

vel
et

rcliquorum animaliura.
illos dicere

Jara

ergo

consequens
,

st,

boc

debere, quod diabolus

qui leo

in Scriptiirls dicitur,

corpore leonis utatur,

Ita
erlt,

aut draconis

carnlbus,

cura draco nominatiir.

ista
slt

ut
et

sccundum
in

illos transrautatio

auimarum perveniat
allquando vel leo
,

daerao-

num

naturam, ut

vel draco anima,

liabcns diaboluui.

Et paulo post:
Sed superfluac sunt omncs
feslum
rae,
cst
istae adbavcntloncs.

Mani-

enim

quod una pocna tam daeraonum natugencrl pcccalorum

quam liumano

aDomino

piacfiuita

')

Cfr.

Prolcgomcna

toll.

cd. Fiuaci

Tom.

III.

218
sit

Orig. Fragm. ex Lib. de Prov. Salom.

illa,

quam Doralnus
in

sua sentcntia designavit,

qul

dicens
ct

ite')
angelis

ignem acternum,
ostcndens,
,

paratus

est

dlabolo

cjus:"

quia

cadem

specics

poenarum

pcccatoribus homlnibus
parata
nac.
sit,

ct.

diabolo, rt angelis cjus pracdivcrsa

sit

llcct in

cadem pocna

quantitas poc-

Alius

enlm gravius ac veheraenlms

peccatoriim:
alius

cruciatur

pro
cujus

raagnitudinc

autcra

rcmissius,

lcviora et faciliora pcccata sunt.

')

Cfr. Matih.

XXV,

41.

iiAPOiML^^

:
'/. }*
Javiof
Javio.''

219

^) . / . ^.
,)(^)

Ki(fa).caov

:^. .
aany.Uy

.''
^)

'/. *.
y.al
,,

& , , ' &, , .} ,, ^ , ^ , ,

^)
y.al
*'

* .' ^
.^"

^)

,. ^
.,

,,^)

^]).,

,,')

(fon

&'
&

) \, \4.

^-

&^

.
Prov.
Cfr. Cfr.

>)

1.

2)

cfj..

Ronj. i^
Cfr.

3.
7.

3) Luc.
') ')

XXIII,
cv.

38.

*)

Rum. IX,

Joann. VIII, 39.

Prov. I, 2.

Snp. Sal. Yll, 25. 26.

220
aotficc,

yiO)V.

^)

. ,,,& , , , ^ ,.
oa oiy. uTib actoy.bg
y.cu

ovQUpiov
y.al

qiav y

/ ; ^. ,
OllIG.

COMMESTARIIS

Jt

Otuov

nno(fy]iiy.iJjVy

'/.
<p]Giv

ojg

,,^-

' ,,^)
,,*)

d(f

/' ^ ] .' /', /^ ^ ., , ?] , . * '

. ,
)
,

,, ,)
,'^
,

'
"
6

.9;;ot'wj'

,,^)

o(fig

(fnoviuoi

(['^'

'({

.'^
ihf

,.-

ojv

^L

^^)
^

/)

Joi,

{}

7)'
)

' ,,^)

''

,,,'')

Cfr. Luc.

3) Cfr. Matth.
=

, ,
3.

8.

"')
)

Gcn. III,
Prov.

1.

16.

6.

Cfr. Matth.

XIII,

1-3.
')

^) Matth.

XIII,

Matth. XIII,

3.

(/^'/'

,^^(^^ ,, ^ ' /^ , ' ., ^ &' ,&^ . .^^ / , ' . ^ , &, ,

,
,

tJMoro uotvta

. ^,
^
y..

Provereia Salomonis.
.

221

)otg,

(Ivea

uvoiy]nia

' ,,

')

/}

^xfi>jj

"

'
Tt

~ '

,,'')

^"'

'

(}

' (\^)

ijV

&,

^, ' ^., , .- ., &. , ?.''"* ,,'^) . ", ' , )] , ,

',

to

,
)

,
,

cdviG-

Maiih. XIII,
Cir. Mnitl..

1.

^) Cfr.

Matth.

36.

X!lf, 3G.

") Mntili.

XIII, 36.

222

Orig. Commentariis

'. '/. ,
ok,
y.al

^ . , , ^, (
,

idV

(
//

^ '

, & ,;" . &'^' *^ , , 1({ ] ] '' , ,^ '

'
,,'^)

,, ' )6 , . ,]' ,.
6

. ., ^ (
.
tbv

th

^, oo\y )

a?S iv

' ,,.^)

,, , & ,
{.

^ ' ,,^) ,
,

'

~
^'

)
3)

Matih.

1,

10.

2) Matth. XllT, 36.

Maith. XI JI, 36.

rs'

.^ ^
}\
iv

uaOiiy

,
6

Proverbia Salomonis.
l4k).c(

223
nccou^

& ,^ , } '. ^ ' ,^ * ^' ,, , , &' ^^ " , , ,

/^
,,
')

." /',
^.

lu

(),

,,OL'P)

Ai-

& ^ ,, .
,

&
')

Psalm.

2) Jesai.

&' &, , &, , ,

^,
^.

&
,
1.

. ,^ ^ ,.
,''
//

\4

^,

'

^0-

3.

(XXXI.)

2.

224

' '' ' ' \, '

"On
Jf

. ',
({

OftlG.

COMMENTARIIS
iira
TTooqrjTrj

oi}).oy ty.

tnKfiotaOai

'

Ip

,^^)

iyyainiocc,'^ y.cu

'.

<>,

td

iiTcc

/,

:ioio)V

(^'

;,
^

([,

Jia

^ ,' ' , ) , &, ' ^ ' , . ,^ , & , ,

;
,
\]

, ,^ , ,
6

^'
,
,

' .
6

' , &^
\,
6

., <

&,

^,

') Psalra.

5.

(XXXI.)

Proverbia Salomonis.

225

} ^ ^' ,) , , ; & ' ^ ' , &,

) ,
,

,, 7(
')

IsyofUPOV

?.8

ly

'''
,

i/or

y.cii

3cai

'.

GO(foJv

06

J'

',.,' ] ,, , ,
,

&

<hav~

,
iv
1)

, "^ ). ^ , ,"^ ,, ^ , .
vtov
,

&, '
6

'

,,"^)

..^^

.
J'
/J

, '
6

.,

,,^)

iv

'

,,

*)

,''

IPetr. III, 15.

2) judic

IX g
^

3) II Regg. ") Cfr.

XIV, 9. (IV Regg.) Ezech. XVII, 3.

Origenis Opera.

XIII.

15

226

^
)
,,'
kl

?.6,

^' ^ (> ({
Orig. Commentariis

.^'
^) tv

, , .

. ^^,,irv^)

7
^."

',

'

{^,

^,

^,

^}' ,,^)

. ),
^)

.^^,,^) .'^

va(foOaL

, "
'
*

,()'*)

'^^

,,(favo'^)

,,^)

, ."^
')

,'^)

. .' ,
.^'

, ."
."

/"

,,^^)

' ,
12.

Luc.

,
9.

5.

2) Psalm.
3)
^)
5)

)
')

LXXVIII, Psalra. LXXVIII, Psalm. LXXVIII, Psalm. LXXVIII, Psalm. LXXVIII,

Prov. I,

2.

(LXXVII.)

12.

(LXXVIL)
(LXXVIT.)

13.
2.
1.

(LXXVIL)
(LXXVII.)
1,9.
^) Prov. I,

8) prov.

') Luc.

XX,

14. coll. Matth.

XXI,

38.

, , ' ,^& .'^, (. ^, . ( ^) ,, ^ ' ^^ . , ,'& . ,^ ^, ,'* -, ,, ^

Proverbia Salomoxis.
227

,,')

.'^

&'

'

,,'^)
6

ot (fovou

&

cT

7no(fv,

,,^)

(.'*

,,^^)
'')

.^'

^)

.^^

.
,

. &,
&,
^

JI

' ,, ^, ^' ,
,,^^)

.'^
Prov.

1)

3) Prov.
)

, ,

14.
19.

Cfr. Matth.

6) Prov. I, 20.
8) Prov. II, 1.

,
2)
')

^^
35.

ig

*) Cfr.

Matth. XXIII, 32.

Prov. I, 28.

15^

228
y,TOT8
')

Orig. Commentariis

L
(f

.< '
((
/
tx

^ (>}.
"^)

(iGc.tfijg

"

." " ,^ '

yun
y.tu

oocc

^ '^ & , . /.
'
,,*)

.) ,. ^ ' ^
11

&^
^

,,'

<^ ,
|5

^./,

/ ?, ^

<fvv
'1

ao(fia

r/.

aoqiav^

" / .^ (fqno )
iy

."

ok

,
/,

ak

,,^)

]/'

^,
^
.
Prov.
^)

^)

.''

." . ,,
6
')

.,
(^
5.

^,

', , ^,
-) *)

,,l^^)

Prov.

11, 3.

') Prov.

II, 16.

') Jesai. II, 3-

")

3.

1.

12.

Proverbia Salomonis.
TQvyrjGcas
liTKfiotTCd'

229

'Lay iy

'
,

. ,, ^
^)

,,^)

.'^

Ei&'
ypcoasojg.^'

,,^)

aocfia

,,*)

' '"

yQaffrj'

,,^)'"
tv

, ,. . . ' . , ^' , ^^
,

' }' . ' , ' . ) ^,

d^eia

.^^ ^ <},
j

icy&oojnoip.^'

'

,,/^;^)

,, 6

,^^

L^tiO ')

&6,

-,

,,^)

\,

'^"

^
1)

,,^)

,
,

." \1

XX,

Hos.

12.

2)

prov. III,

4.

3) Psalm. *) Prov.
6)

CIV, 24. (Cllt.)

9.

5) I TirD. V, 3.

Matth. XIX, 19. 12. et Deut. V, 16.

') 9)

Luc. XVllI, 20.

) Dcut.

coll.

Exod.

Prov. III,

9.

XXVllI,

5.

Prov. III, 19.

230

^ , ),] '^ ^], , ,, ^ & , ^

Qovaa*

, ^
Orig. Commentariis
y.al
iift

iait GO(fia,

ao(fr]

Oeov.

cmo

,,^)
inl

.
, ^,
y

.
.

.^'

,,

^)

|/

', '

^^
zy

inl

'

&
Ei

,,^^)
,

.
)

& ,,^^
8.

' ,

'.^^ ' ,,^^

'

' ^,

Prov. V,

2) prov.

VI, 26.

3) Prov. VIII, 30.

Proverbia Salomonis.

,, '' ,^'." \ . ^" '

*)

231

Ei

iy

,,^"^)

, ."
oorfia

,,^)

>
,~
,

&, ).
,/
*)

." .

.
?

,^

'")

,
^,
,

. &) & ^
,

}."

chf

)\.

,,^)
')

." ^,'
22.
23.

. ^) ,
XI,
23.
29,

/ -

Prov.

3) Prov. 5) Prov.
')

, ,

2) Prov.
4) Prov.

XI, 30. ^) Prov. XII, 26. Ruacus ad marginem: Scholion Procopii Gazaei.

232

OrIG. COMBIENTARnS
nctnu
y.thai.

'.

,
i>((vaiov,
6

,,^)
d^vuov

.
K(fcuov
?/

Ki<falaioy

/.,

.^^

.
cu

,,'^)

.^ & {} , , ^ )&, ," , . ^ , ,,^)

.
'

('(^."

.^^

&.

,.
')

&*
zjj

yjj

", ' &

iv |7

Prov.

,
XXX,

14. 12.

2) Prov. 3) Prov.

XXVIII,
18.

(XXIV.)

' ," ^, & . ., ,

,,"^)

Proverbia Salomonis.

,,')
iy

. , ,. , ^ ,'&, ^) , . , ,/. ^ , \,

, ^
y.al

^'/' ^,

"
233
"^JI

y^^, '? ^V

,
iv
,

^)

,,^^)

)
)

,,^)

'1

. . ,
'
arp

),

]
Prov.
Prov.
3) *)
^)

,
(XXIV.)

, .^' ^ , , /

.''^

XXX,

19.

2) Cfr. ev. Joann.

Prov.

XXX, XXX,
XXX,

VI, 21. 19. (XXIV.)

20.

(XXIV.)
(XXIV.)

Sap. Sal. IV, 13.

27.

6) Prov.

"
234

'
'

.
iv
6
')

.,,, &. ." , ' .^ ,^^

, .
TJj

^ & ^ , , ,' & , . , ' ,

Orig. Comm. in Prov. Salomonis.
j

^,
,

&-

^.

,,^)

,,

, )., , &.
,

'}
"-

iv

Prov.

XXX,

31.

(XXIV.)

LIBRO PRIMO ORIGENIS

SUPER
k^icut') dicit Apostolus:
spirltuum:'* sicut

ISAIAM.

jjquoniaiD^) aemulatores
sit splritus,

estis

cum unus
ita

tanti

per singulos
habent in
est.

dicuntur Spiritus sanctl, quanti sunt

se

lii,

qiii

Spiritum sanctum:

et

de Christo dicendum
fiunt

AL

uno

enim Chrlsto multi

:

Chrlsti,

de

quibus
et in

Scriptura dicit

nolite"') tangere Christos

nolite malignari."

meos,
ab

prophetis meis
niulti

Sic
,

et in

uno Deo

Dii dicuntur,

oranes scilicet hi
est

quibus habitat

Deus.

Sed nobis unus

est

Deus pater, ex quo omnia;

ita

unus

ergo verus Deus, qui, ut

dixeriin, praestator
et

est Deitatis, et

unus Christus factor Christorura,

unus

Spiritus sanctus,

qui per singulas animas sanctorura facit

Christus vero, sicut per hoc,
Christos, ita et per hoc,

Spirituin sanctum.

quod

Cbristus

est, facit

quod

est filius

Dei,

et filius

proprius et unigenltus, omnes eos, qul perfillos

cipiunt ab eo spiritum adoptionis,

Dei

facit.

') Ruaeus in notis Exstat hocce fragmentum in Apologia PampKili inartyris pro Orlgene. Cfr. ed. Ruaei Tora. 111. pag. 105. seqq. coU. prolegomenis.
:

2) I Cor.

3) Psalm.

XIV, 12. CV, 15. (CIV.)

"

236

Fragmenta Origenis

VICESIMO OCTAVO LIBRO ORIGENIS

IN ISAIAIVI

.
dicitur:
justi

l)e

illo

Capllulo,

in

quo
Iii,

esuscltaLuntur

')

mortui,

et resurgent

in sepulci-ls sunt.

iilellus-)

ergo est dicere,

quod omnes qiiidem resurgelociim, ubi fletus est

recipient unusquisque in

mus, ut
et slrldor

et

impli Acniant in illurn

,

dentium

et

ubi

suo
iiim,

ordlne

secundum meritum bonorum gestorum suosit

cum
est

transformabitiir corpiis liumllitatis eorum, ut

conforme corporis gloriae Christi: quod scrainatum qui-

dem

in

corruptione,
est in

surget vero

in

iucorruptione:

quod semmatum
serainatum
est

ignominia, surget in gloria: quod

surget
in
vlrtute,
est

In

infirmitate,
:

resur-

rectionis scillcet

tempore

et

quod seminatum
spirituale.

corpus
ergo

animale,

surget

aulem
et

corpus

Licet

omnes resurgant,
coiislderaudum
est

unusquisque in suo ordine resurgat,

tamen propter illum sermonera Joannis,

beatus, ^) qul habet parin

queiu in revelatione sua dicit:

tcm

in

resurrectione

prima,

boc secunda mors non

liabet

potestatem:" ne forte dlvidi omnis resurrectlonis

id
est,

ratio in duas partes possit,

eos, qul

salvandi
:

sunt, justos,
sit

et eos,

qui cruciandi sunt, peccalores

dicitur

ut

una quidem bonorum, quae

prima:

illa

vero,

1) Jesal.
'

XXVI,

19.
:

Ruaeus in notis Habetur hocce fragmentuni eadem Apologia Pampbili martyris pro Origene. 3) Cfr. Apoc. XX, 6.
2)

in

SUPER ISAIAM.
quae
in
cst

237
et

miseroriim,
esse

secunda
,

dicatiir:

illam quidein

omnibus
vero
et

puram

hilarem, tolius plenam laetitiae:

illam

alteram totam tristem,

ac vita

totam moeroris plequi in praesenti

elus

nam,
vita

actibus

eorum

dignain,
et

Dei mandata contemseruiit,

semet ipsos

judicii

timore
totiiis

neglecto

tradidenmt in

operationem

immunditiae

et avaritiae,

nec se praeparare conati sunt,

contrarias atque

ut resistere adversario

possent adversus

inimicas

humano
in

generi potestates.
sicut
et

Sepulcra autem mo^multis

aliis,

tuorum

hoc loco,

in

secundum
^adenterra

certiorem Scripturae sensum accipienda sunt, non solum

ea,

quae ad depositlonera
esse

humanonim corporuin
in
saxis

tur

constructa,

vel

excisa,

aut

in

defossa,

sed

omnis

locus,

in

quocunque vel integrum

etiamsi acsit,

Lumanum
cldat,

corpus,

ex parte aliqua jacet,

ut

unum

corpus

per

loca

multa dispersum

absurdum non
corporis jacet,
ita

erit,

omnia ea loca,

in quibus pars aliqua

dicl.

sepulcra corporis ejus

,

Si enim
suis

non

accipiamus

resurgere

de

sepulcris

mortuos

divina virtute,

qul

nequaquam sunt sepulturae mandati,

sed sive naufragiis
ita
,

neque

in

sepulcris depositi,

sive in

desertis

aliqulbus

defuncti sunt locis,

ut sepulturae

mandari non potuerint,

num

videbiintur annumerari inter

eos, qui de sepulcris resuscitandi dicuntur?

Quod

utlquc

valde absiirdum

est.

Et

interjectis
scribit,

quidem:

Cum
et

crgo

Paulus

quod sicut')

stella

stella differt in gloria, ita erit et resurrectio

mortuorura."
surget in

qiiod

dicil:
:

seniinatiir ^)
et

in

corruptionc,
raanifeste

incomiptione "
solo

cetera bujusmodi,

haec de
in

corpore

scribit.

Non emm anima

serainata est

')

Gfr.

lCor. XV,

41. 42.

2) I Cor.

XV,

42.

238

Fragm. Orig. super

Isaiam.
ignominia.

corruptione, aut in infirmitatc, aut

Deni'

que evideDter adjungit

his

omnibus, ctdiclt: seminatur

,

corpus aniraale:" ut ne quis putarct, animam esse

seminatur
firmitate.

quae

corruptione,

vel in ignominia,

vel in in-

Cor.

XV.

44.

"

239

OR G
IIOMILIAE^)

VISIONES ISAIAE.

L
Visio prima.
est

.
in anno,

,,'*) factum

est

quo mortuus
super

Ozias lex, vidl

Dominum sedentem

solium excelsum."
1.

Wuamdiu

Ozias rex

vixit,

non potuit vislonem videre

et

Isaias

propheta.

Erat

enim Ozias peccator,

et

faclens

malignum ante conspectum Domim,

voluntatem divinae
legis.

agens adversus
et sancta

iDgressus est

templum

sanctorum, et ob hoc lepra perfusus in fronte

foras'')

est, ita, iit

civltatem vadens, inter

igitur

immundos computaretur.
niori, ut visionera

Talem
et
vidi

principem anlmae oportet

Dei videre possimus,

^*)

Neque enim
anno
,

frustra scriptum est:

est

factum

est

in

quo mortuus

Ozias
Ozias,

rex,

Dominuna."
,

Unicuique nostrum

vivit

sive

Pliarao

et

non

suspiranaus, A.egyptla opera facientes.

in

Si

autem moritur, tunc suspiramus, ut

st.

Exodo
;

scriptiun
si

Si Ozias virit

nou videmus gloriam Dei

autem

in notis: Collatae sunt hae homlliae cum cum Mscr. nimirum Cathedralis ecclesiae Ebroicensis, cum Mscr. Majoris monasterii Turonensis, cum Mscr. porro Cathedralis ecclesiae Laudunensis, cum
*)

Ruaeus
,

quatuor Mss.

]VLc.

denique Abbatiae

S.

Petri

de Selincarte

ordinis

Praemonstratensis.
2) Jesai.

VI,

1.

^)

IVIss.

foras."

Libri edlti

(v.

c.

cdd. Merlini);

extra.
*) Jesai.

VI,

1.

"

240

OlVIGENlS IN ISAIAM
iit

moritur, tunc viJemus statlm,

moritiir Ozlas, gloriam

Dei, tantuni hoc

dixit
:

sit,

ut regTict in noLis scrmo cjus, qul

:

ego
ira.

'

aulcni constltulus sura rex ab eo " ct

qiiltlem
et

non
ita

rcgnet

Est

pecrati rex.

Apostolus

sciens alt:

,,

^) orgo regnet
ille
,

pcccalum
cui

in mortall vestr

corpore. "
qui
tali

jMiserabilis tradit regi

Lomo,

pcccatum rcgnat,
et

se

despiciens

regnum Dei,

subost

jiciens se voluptali.

Propterea volu2)tatis araator non

amator Dei.
citur:

Et secundura Apostolum de quibusdara

"^)

di-

,,amaiites

voluptatcm raagis (|uam Deum."

est,

Et
sunt

quideni id ipsum non de bis dictuni

infideles,

qui

omnmo

sed de

liis,

qui intrlnsecus

commorantur, vo-

luptatem *) magis quani

Deum
,

amantes, qui habent figu-

rationem pietatis

virtutem aulena ejus negantes."

Haec

propter mortem regis Oziae

se ait

post cujus interitum vidissc

e&t autera
-isio ?

vlsionem prophcta. Quae

Vidi ')

Oominum
et cetera.

sedentem super tlironum excelsum

et elevatuna,"

Non omnis,

qui

videt

Deura, idet eura

se-

dentera supcr tltronum excelsum et elevatum.

Scio, alium

propbetain vidlsse Doniinum,

et

dsse eum super

throni^) positi

thro-

num
et

sedentem, sed non excelsum, neque elevatum.

dicit:

Dissiint
:

serens scripturam Daniel,

non

erat excelsus ille thronus.

Et: ,,-eniam,') ut se-

hic in valle sedlt,

est

deam ad judicandum populnm in valle Josapbat." Ergo et in valle eum judlcaturus est, quem
condemnatunis.

Aliud autem

est,

videre

eum
in

seden-

tem super

tlironuin excelsum et elevatum.

et descendlt

Et

Michea

egreditui, *)

Deus.

Et ut videat Sodomain,

1)

Psalm. II,

6.

^) Pxom.
4.

VI,

12.
4. 5.

3) II

Tim. III,

*) II
6)

Tim. TII,
9.

5) Jesai.

VI,

1.

Dan. VII,
12.

') Cfr. Joei. III, 2. coll.

) ]Mss. egreditur."

egredere."

Llbri editi
I, 3.

(e.

c.

edd. Merlini)

Cfr.

Mich.

" "

HoMiLiA .
descendit.

241
si

Descendens,

^) ait,

videbo,
,

secundura cla-

morem eorum,
Igitur

venientem

ad inc

consummaverunt.

Deus

alirpiando

sursum,

aliquando

deorsum juxta
ergo Dominutu,
et clevatuni."

dignitatem videtur negOtiorum.

Isaias ait,

Vidi

^)

sedentem super thronuiii excelsura

Si video

Deum

in hls, qui hic sunt, rcgnantem,

et

non eum
Si

video

super

thronum excelsuni

elevalum.
,

video
sedenest,

eura regnantem

coelestibus virtutlbus
et

video

eum

tem super tJironum excelsum

elevatum,

Quid
Et

tjuod dicit^) coelestibus virtutibus?

Tlironi, dorainationes,
si

prmclpatus, potestates, virtutes coelestes sunt.

video

eum, quomodo
erat

iis

regnet

in verbo

vidi*) Dominura

sedentexn super thronum excelsum et elevatura.

Et plena
est

domus

gloria ejus."
,

Sursum quoque*)

eleA'atus

tlironus ejus
troi',

plenaque

est

domus
terra,

gloria ejus.
ejus
et
,

Non

arbi-

qula plena est doraus

est.

gloria

hacc,

quae in
ejus.

terra

Domml^)
si

est

plenitudo
in

Plenitudmem autem
senti
:

gloriae

Dei non invenies

templuin

prae-

sed

quls
si

aedificaverit

Deo

videbitur

gloria Dei; et

servat hoc,

quod

dicluiu est

plena dosic

inus

videtur

gloria Dei.

Nescio

autem, an

domus
quae

gloria complcatur.

Et

in Levitico,

quautuni ad praesens

pertinet negotlum,
sequilur,

Deo

largicntc, legitiu' in collecta,

quia

praeceplt Doiuiuus,
gloria.
fiaut.

quaedain

fieri,

ut viglorla

deatur

Domini
si

Nec

unquara apparebit
illa,

Dei,

non haec

Cognoscimus autem

cum

lecta fuerint.
2.

,iEt')

Seraplam stabant in

circuitu ejus

sex alae

uni, et sex alae alteri."

Duo

-ideo

Seraphim:

et

unura-

') Genes. 3)
^)

XVIII,

21.
dixlt.

^) Jesai.
*) Jesai.

Edd. Merllni:
Psalm.

VI, VI,

1.

1.

Edd. Merlliii pcrperam:

quo.

XXIV,
2.

1.

(XXIII.)

') Jesai.

VI,

Origenis Opera.

XIII.

16

242
quodque eorum
dlspositio alanim.

Origenis in Isaiam
in

semet ipso habcns sex

alls

alas.

Deinde

Et duabus quidem
alis

velabant faclein,
,

pvopriani, sed Dcl: duabus

veiabant pedcs
alis

non

proprios, sed Dei:

duabus autem
contrarlum

volabant.

Juxta

quod

scrlpluni

cst,

sibi vldetur. est:

Si slabant,

volaic non pottrant.

Scriplura vcro

Serapbim')

duo stabant
teri:

in

circullu cjus,

sex alae uul et scx alae alet

ct

duabus quldem vclabant iaciem,

ct

duabus vela-

bant pedcs,
altcrum."

duabus volabant:
liacc

ct

clamabant alter ad

Vcrum

Seraphim, quac circa

Deum
et

sunt,

quac sola cognitione dlcunt: Sanclus, ') Sanctus, Sanctusl"

propter hoc servant mysterium Trinllatis,
sunt sancta.
nihil est.

quia

ipsa

His cnim

iii

oranibus,

quae sunt,

saiictius

Et non

levitcr dicunt alter

ad alterum: San-

clus, 3) Sanctus,

Sanctus!" sed salutarem omnibus confes-

sionem clamore pronuntiant.

pbira?

Quac

sunt ista duo Sera-

Domiinis nieus Jesus

et Splrltus sanctus.
s'i

Ivec*)

putcs Trinitatls dissidere*) naturani,

officia.

nomlnum
enira,

servantur

Operiebant facieni Dei.

est.

Exordium enim Dei

quod
in

ignotum

Sed

et pedes.

Kovlssimum

Deo

nostro est,

non comprehenditur.
ista

Sola enim media

:

vldentur.

Ante

quae fuerlnt, nescio

Post
nescio.
ista

ex

iis,

qiiae

sunt, intelligo

Deum.
sunt,

quae futura sunt,

^) juxta

quod futura
quae enmt,

Quis^) pronuntiavit ei?"

Dixit Ecclesiastes.
et

Annuntiate milii priora et novissima,

cslis.

dicam, quoniam Dii

Hinc

et Isaias

=) Jesai. VI, 3. VI, 2. 3. VI, 3. *) Verba: Nec putes naturara, si suo addidit Hieronymus, teste Rufino lib. 11.
Jesal.

3) Jesai.

officia,"

de

invectiv. In

Hieronymum.
)

Ruaeus.
dis5idere."
c.

Cod. majoris monasterii Turoncnsis

edd. Merlini)
sint,
:

Librl editi (v,

*)

desererc."

R.

Edd, Merlini:

') Cfr. Ecclesiast. I, 10.

HoMiLiA .
aif.

243

priora') annuntiate nobis, et poneraus cor nostrum,

et scieinus et novlssima eoi-um,

quae ventura sunt, indi-

cate nobis.

Ouae venlura
quouiam Dii
ct

sunt,

m
Ex

futurum nuntiate,
qiio
si

et

diceraus,
practerlta,

estis.'*

quis

dixerit

poterlt novlsslma

dicere:
:

Deus

esl:
'^)

quis

ergo potest dicere praeter Scraphim

clus,

Saiictus,

Sau-

Sauclus?"

Seraphlm
ita

aulera

nudaverunt quandam

partem Dei, ut

dicam, medielatcm ejus, et claraabant

aliud ad aliud assistentia

Dco, atque

dicentia

Sanctus,

Sanclus, Sanctus!"

Stant igitur et raoventur, stant

cum

Deo,

moventur

demoiistrantia

Deum.
noii

Intellige

eiilm,

quia velant faciem,

velata sunt,

velant pcdcs,

movenlur, quae
et dicunt:

non velanlur, quae volant,

San-

clusj^) Sanclus,
est

Sanctus Domlnus Deus Sabaoth, plena

omnis terra gloria ejus."

adventus
;

Domini mei Jesu

plena est

Cliristi

nuntiatur

nuuc

itaquc

omnis terra

gloria ejus.

Aut

certe necdura plena est, sed futurum, *)

ut Impleatur ,
ipsc

cum

expleta fuerlt oratio

qua patrera nos

inquiens,

Dominus
:

jussit orarc,

Cura^)

oraveritis,

dicite

Patei- noster, qui es in coelis, sanclificelur

nomen

tuum

Adveniat regnum tuum!

!

Fiat voluntas lua, sicut

coelo et in terra "

Adliuc in coelo voluntas est paejus expleta

est,

tris,

in terris necdiim voluntas

ut ipse
ait: et ia
is,

Jesus juxta dispensationem

carnis,

quam

induerat,
in

dedit^) mihi universam polestatem, ut

terra."

coelo

Numquid potestalem non

Sed ut
ita

haberet'')

in terra

qui liabebat in coclis? et aliquid de

in

mundo

accxperet, qui
in
terra,

sua venerat?

crederetur

Deus

1) Cfr. Jesai.
2) Jesal.
*)

XLI,
3.
:

22. 23.
3) jesal.

VI,

VI,

3.

Edd. Merlini

futurura
9. 10.

est.

') Cfr. Mattb.

VI,

6) Cfr. Mattb.
')

XXVIII,

18.
editi

Mss. haberet." habet." R.

Libri

(e.

c.

edd. jVI):

16*

244

Origenis in Isaiam
credebatur in
coelo
,

quomodo
liomo
sens

ergo acccpit potestatem

:

Clirislus,

qnam
in
,

ante jion habuit

terra

et

usque ad prae-

omnium potesiatem. In his quippe qui peccant nccdum regnat sed quando ei data est et horura poteslas, cum ei subdita iuei'int omnia, tunc
necdum habot
,
,

complebitur potestas
omnla.

et

perambulabit

subjiciens
ei,

sibi

Quidara autcm necdum volunt subjici

ejus
subjiciuntur.
erit anlnia

verum

adhuc inimicis

ISos

porro

dicamus:

nonne*) Deo subjccta

enlna salutarc
3.

mca?" Apud Dcuxn^)

dicebat*) alterum ad

meum.
et

Et3) duabus volabant,

Sanctus, Sanctus,
est

alterum:

Sanctus

Dominus Deus Saejus!

baoth, plena
est

omnis terra glorla

a

Et elevatum
voce Jesu
nobis clasancti,

superlinainare
et

voce,

qua

claraabant:"
Si aliquis e
et

Christi

voce Spiritus
audierit

sancti.

mantium
elevatur

vocem Jesu
et

Chrlsti
fit

Spintus
eo

superlirninare,
cst,

altius

quam

teinpore,

cura elevatum

cumque dictumest:
et

attollite^) portas

principes vestras,

elevarQmi portae aeternalcs, et in-

trolbit rex glorlae."

4.

,)Et^)
cuncta

domus

irapleta est fiimo."

est

jgnis

impleta

doiuus.

Ex reraissione Fumus a^tem vapor

labla

ignis est.

,Et') dixi:

miser ego, quoniam compunctus

et

sum, quia, cum-sim homo,

JSion

immunda

habeam."
Isaias.

possum
dicit:

sentire,

quare liumiliaverit se ipsuxn

Verum

testimomum enlm dat Scriplura, qula

ejus

xnimdantur labia ab uno ex Seraphim, qui missus

auferenda ejus peccata.
Wis lueus Jesus

est,

ad

Unus autena ex Seraphim Domiest,

Chmtus

qui

ad auferenda peccata

)
*)

Psalm. LXII,

1.

(LXI.)
^) Jesal.

2) Edd. Merlini:

eum.
dicebant.
7.

VI,

2. 3. 4.

Edd. Merlini:

') Psalm.

XXIV,

(XXIII.)
') Jesai.

) Jesai. VI, 4.

VI,

5.

HoMiiiA ,
nostra a patre missus
est,

245

et dicit:

ecce, ') abstuli iniqui-

tates tuas, et peccata tua

circuminundavL

turae contumeliam,

si filius

a patre mittitur.
,

Nec putes naDenique ut

unltatera deitatis in Trinitate cognoscas

solus Chi"istus in

praesenti lectione nunc peccata dimittit, et taraen certum

est, a Trinitate

peccata dimitti.

Qui

enini in

uno credi

derit, credlt in oranibus.

Deferatur ergo mihi de altario

coelesti forceps, ^) ut tangat labia

si

mea.

Forceps Domini,
s'i

tetigerit^) labla

mea, mundat

ea.

Et

mundaAerit

ea,

et circumciderit a vitiis, ut

nuper diximus, aperiam verbo sermo iramundus

et

Dei os meurn, nec

ulterius

exiet ex oro

meo:
in

c[uia, *)

cum sim homo,

fuit,

immunda

labia habeaniy

medio quoqiie populi iramunda

labia habentis habito."

labia prophetae,
est

Serapliim,

quod missum
autem

mundavit

non
ipse,

raundaA-it

labia

populi.

Confessus

enim

imnmnda
labia
,

labia se liabere, et in babitare.

medio populi, imlioc,

munda
cst

habentls,

Sed

quod missum
populo
,

Seraphiin

non

judicavit dignos esse de

^) et idcirco

ut et

illoruru labia

emundaret:

adlmc impie agunt,

idcirco

adlmc Domlno

meo

Jesu Cliristo repugnant, adlabiis.

huc

ei

maledicunt immundis

Ego

autera precor,

ut veniens Seraphim eraundet labia mea.

5.

Et

^)

regem Dominum Sabaoth

idi oculls raeis."

Cur non dicamus

in praesenti traditionem

quandam Juet solu-

daeorum verisimilem quidem, nec tamen veram,

tionem ejus quare non inveniamiis?
esse

Aiunt ideo Isaiam

praevaricantem
,

sectum a populo
Scripturas

quasi legem

et

extra

anmintiantera.

Scriptura

euim

dicit;

') Cfr. Jesai.

VI,

6.

7.

^) ^)

Edd. Merlini
VI,

constantei:
tetigit.

forfex.

Ed. Ruaei sola:

5.
:

*) Jesai.
^)

Edd. Merlini
VI,
5.

eraundaverlt.

6) Jesai.

240
,,nemo')
\ldi^)

/
Et
xit

Origenis in Isaiam
faclcm mc.im, ct vivcl."
Istc vcro ali:
vldlt, et

Doinlnum Sabaoth."
proptin- lioc

Moses, aiunt, non

tu vjdlsli?

verunt
alis

cum
sed

impiuni.
facieni

velavcrunt

eum secuorunt, et condemnaNon enim sclcbant qula duabus Dci Scrapirim. Vidi^) Doml,

num:"
vldlt

iaciera
,

non

vidll

Isaias,
<'St,

ncc

]Muscs

vidit.

Posteriora vidlt

iit

scriptum

Moscs.
vidlt.

Vcnimlamen
Et
Klc crgo

Doinumm,
licct

etsi facicni

ejus

non Malc

(,
riint

iaclcm non vidcrit.

igitur

condomnavevidi

prophetani.
nieis,
cst
et

Et^) regem Doniimim Sabaoth

missus est

oculls

ad

me

unus de Scrapblm."
advcntus,
qiio

Non
nit,

unus Doraini mei Jesu Clnisti

descendit ad teiras: et ad Isaiam venit, et ad

et

Mosen '-

ad popiilum venit,
l\i

et

ad unuinfpiemque prophesi

tarum
est,

venit: necpic

timeas, ctiam

jam coelo receptus

praesentiam cartesteni
*

iterum venict.

Quia aiitem
,

rl aiite

naleni

ad boTinnos vcncrlt
atqiie

ipsum accipe
Hlerusakra
!

dcniin-

liantem,

dicentem:

Hierusalem!

qiiae occidis prophetas, ct lapldas cos, qvil niissl sunt

lc,

ad

qiiotles volui colligere filios tuos

"

Quoties volul."

Non

dicit:

non

vldi te nisi isto advcntu: sed dicit:

quose,

tles volui.

"

Et pcr singulos prophetarum convertens

cgo, inquit,
Dixi, neqiie

eram Christus, qui loquebar per prophetas.

tii

timeas,

et

minc mUtitiu' Jesus

ait

Christus.

Non

mentitur.

Vobisciim ^) sxim,

Domlnus, omncs
ISon mentitur.
et

dies usqtxe

ad consummationem saeculi."
tres collecti sunt in

Ubi') duo vel

nomlne meo,

ego
et

sum

in

medio eorum."

Qiioniam

igitur praesto

est,

assistit

Jesus Christus, et paratus est ct praeciuctiis sum-

) Cfr.

Exod. XXXIII,

20.

2) Jesai.
^)

VI,
VI,

5.

Edd. Merlinl: Vidit."

5.

')

Cfr. Jesai.

VI,
37.

5.

4) Jesal.
6) Matih.

6.

5) Matth.

XXIII,

XXVIII,

20.

Malth. XYIII, 20.

HoMiLiA
nius sacci^dos,
offorre

II.

247
sxn-

patri interpellationes nostras,

gentcs pcr ipsuni sacrificia patri

propitiatio cst pro peccatis nostris

offcramus.
:

Ipse enim

cui

est gloria et

im-

ptrium

iu saecvila saeculorura.

Amen

II.

Dc

eo, quod scriptum est: ecce,') vligo Jn utcro con^

cipiet," et cetera.

1.

Quantum ad
fiiisset

ilictum attinet,

-ereciinde fecitAcliaz,
iu profun-

cura ei

imperatum, ut peteret signum

et rationera reddidit,

diim,

aiit

in excelsum,

cur petere

noluerit.

Alt

qiiippe:

,,'')

petani,

et

non tcntabo
et di-

Domimiin."
citur

Kst tamen super hoc verbo culpaUis,

:

ad

eum

audite3)

nunc domus David.

Numquid
et

niodicuni vobls,

praestare certamen lioniimbus ,

quo-^

modo Domino
reproraissio:

praestatis

certamen ?"

Deinde

dicltur haec

,,ideo*)
in

Domimis

ipse dabit vobis signuni.

et

Ecce, virgo
vocabis

utero

concipiet, ^)

pariet fillum,

et ct

nomen

ejus Emmanu:;!."

Haec exponanliir,

de reliquls

videbiraiis, indigentes et in illls gratia Dei, ut

manifeslenlur.

Jubetur, ut petat signum, non simpliciter,

sed sibi

ipsi.

Sermo

qtiippe

ait:

pete^)

tibi signura

Doraino Deo luo

posluim
est

profundum, aut

m
slbi

excelsum."

Pro-

signuni Dorainus

meiis Jesus Christus.

Hoc
quia,

enim

est sigmira,

quod jubetur, ut

postulet in pro-

fundum aut
fjui

in

excelsum.
ipse cst.

In profimdum qiiidem, In

desccndlt,

excelsum vero,

quia,

qui

) Jcsai.

VII, 14.

2) Jesai. ") Jtsai.

illlc
:

VII, 12.

3) Jcsal. VII, 13.

5)

VII,

14.

Ed. Ruaei bic

accipiet.

6) Jcsai.

VII,

11.

248

Origenis in Isaiam
,

adsceudit supcr omncs coclos

ipsc

cst.

autem hoc

signum propositum Dominus meus Jesus Christus in pro-

fundum

et in

excelsum

nlhil

prodest,
ejiis.
,

si

non mihi

fiat

mystoriura de profiindo ct excelso

Cum

enim cgo

reccpero mysteiiiim de Clirlsto Jesu

celso
,

de profundo et ex-

tunc accipiam signxim secimdum praeceptum

et

Dotiio

mini,

dicetiir inllil quasi et

liabfnti

in

niemet ipso proin

fiindurn

cxcclsura

neque')

dlxeris

corde

Quis adscendlt In coclum?

Hoc

est Christuin

deducere.
ex

Aut

(jiiis

descendit in

abyssum?
est

Hoc

est

Clmstiim

mortuis rediicere.

Juxta

vcrhuni" tuum vehemens

,,
fiat

ore tuo, et in corde tuo."

biis
,

Praecipitur ergo nobis omnlut nobis

iitlle

ut petamus

nobis hoc signum,

signum, quod dat Domiuus Deiis in profundura et in excelsum.

S'i

quis aiitem est, qui sciat,

lioc,

ct rationabili

con-

templatione cognoscat

quod dictum

est:

in^) pro-

fundum
signlficat

ct

in

excelsura: "

non

dlsjunctive
posslt.

esse

dictum;
tibi

enim hoc, quod utrumque

in

Pete^)

sigmim a Domino
piOmissione
quid
slt

profimdum

et in

cxcelsum."

Et

in

aiitera

dixit et

Apostolus:
excelsiim,
et

ut *) cognoscamus,

profundura

longitudo, et

lati-

tudo."

,>Et') dixit Achaz:

non petam."

Incredulus

fuit.

Dixit enim:

pete tlbi

ipsi.

Popiilus autem usque hodic

jion petit slgnum, propterea Jion Labet illum, et praebet

Domino certamen populus,

qui

iion
alla

recipit

Dominum
quaestio.

meum Jesum
Isto
:

Christum.
:

Deinde

sequitur

enim dicente

non^) petam, neque tentabo Doruisi

xiuin " et aestimante, tentatlonem esse,

ait:

peteret signum,

audite'') niinc doraus David.

est,

isumquid vobis mo,

dlcum

praestare

certaraen liominibiis

ct

qiiomodo

')

Rora.

X,

6.

7. 8.

coll.

Deut.

XXX, 11-14.
VII, 12.
13.

2) Jesai.

VII,

11.

3) Jesai.

VII, 11.

4) Cfr. Ephes. III, 18. ) Jesai.

5) Jesai.
') Jesai.

VII,

12.

VII,

HoMiLiA

II.

249
praestat

Domlao

praestatis

certaraen?"

Non

autem

cer-

tamen Domino, neque hominibus euiu arbitror praestare

certamen,
sum.
nera.

qui

petit

signum in profiindum aut

in

exceU

Gertanien fpalppe Dei est,

quomodo

salvet

homl-

ISon ijraeslat igitur certamen Domino, qui confugit

ad salutem.

Qui vero Domino

certante, ut salvet

homl-

nem,

fugxt a salute, et procul recedit a

Domino,

praestat

Domino
sigmim.

certamen.

Ideo^) dabit Dorainus

ipse

vobis

Eccc, vlrgo in

iitero concipiet, et parlet filium,

et vocabls

nomen

ejus

Emnianuel." Veritas exemplarmm ^)

vocabis."^)
In Mattbaeo porro

prophetae hujus
sciraiis lcctitari:

dicit:

et

**)

vocaliitur noxnen ejus

Eramanuel."

ISon possumus dicere, quia oporteat minus aliquid facere

de

propheta.

Quoraodo

vero

evangelium hanc habet

,

scripturara?
ciliora')

Utrum ab aliquo non intelligente et ad facurrente, quomodo et in aliis multis factum est:
,

an

slc

a prlncipio

ut
,

dicat

forsltan aliqxiis

editum esse

evangellum.
xiifeste
ISo\-i

Qui

%iilt

deliberet.

Propheta quidem maejus

habet:

et^) vocabis nomen

Emruanuel."

qiiendam in exordio scripturarum evangelii legenteni:

ejus

et') vocabis nomen

ipsum: Quid
est:

Enunanuel "
:

dixisse

intra se

vocabis?"

Quis vocabit? Achaz.

Et

quomodo
atque
Ita

potuit Achaz de salvatore, qui post generationes

multas venit, audire: vocabis^)

nomen
:

ejus

Emmanuel;"
:

pro eo

quod

est

vocabls " scripsisse

voca-

bitur."^)
cabis

Sed vide, quia nou Adiaz

ejus

dicitur: ,,et*) vo-

nomeu

Emmanuel

"

sed

domui David vide

^) Jesai.

VII, 14.

^)

Edd. Merlini:

exemplariorum.
*) Cfr. Matth. I, 23.
Jcsai.

3) Jesai. VII, 14.

5)
')

Edd. Merllnl: facinora.

Cfr. 3Iatth. I, 23.

VII, 14.

coll. pag. Imj. not. 4.

8) Jesai.

VII, 14.

^) Cfr. pag. huj. not. 4.

1) Jesai. VII, 14.

250
manifestc tlictum:

OrIGEMS

IN TSAIAM

auditc') minc domus DaviJ:

est,"

Numdablt

quid
tt

modicum

vobls

praestarc

ccrtamcn liorainibus,
Idco
iilero

quoraodo

Domino

praostatis

ccrtamen?

Dominus

ipse vobls sigmira.

Eccc, vlrgo in

con-

cipiet, et pariet filiiim, et vocabls

nomen

ejus

Emmanucl."

Sed quando
est,

itarpic

non

intelligimus

hoc,

quod dictum

nibll ex co raimis
,

faciamus, neque ad faciliora cur^

ramus

sed exspectcmiis, doncc gratla Dci subjiciat nobis

pcr illuminationem scientiae cxplanationcm^) quacstionis

aut
ccrte

riirsum

gratia

Dei, per quera

\nilt,

illuminet

nos, ut

non

ultra qiiacramus, sed quaestio nostra solvatur.

intellecta
est

Sl

autem temere ad non

caxisabimur.
"^)

proninn)iraus,

nos
Si

ipsos

Quae
iit

crgo

donius David?

David

Cliristus est,

frequenter probavi,
et
dlcitui

doraus David
qui ecclesia

nos sumtis ecclesia Del:

sximus, ut

nobis,

non pracstcmus certamen Deo supra dictum,

sed dante

Domino signum
dicunlur.

susclplaraiis illud.

IVobis,

non
quis

domui David.ista
est

Et prophetatur,

qula,

si

domiis David, vocabit nonien ejus Emmaiiuel.

In addlclt:

ventu cnlm Christl sola ecclesia nostra dc Christo

nobiscum^) Deus."
alla

His,

iit

dedlt gratla Dci, exjilanalls,

jam quaeramiis aenigmata.

2.

B"tp'""a*)

^t

mel manducabit." Quomodo Chrlet

stus

prophetatur

butyrum

mel comesturus?
ea,

Si

hoc

fuerit

cxposiuim

Domino

tribuente, rursiis

quae se-

quuntur, aliam nobls

ingerent quaestionera.

Utinamque

oranes faceremiis illud, quod scrlptum est: scnitaniini ^)

Scriptuias."

Plura

ex corporallbus

cibis

nomJnata sunt
')

in Scrij)luris pro escls S2)iriuialibus.

,,Quasi

modo

uati

J) Jesai.

VII,

13. 14.

explanationem." Merlini): illuminationem."

^) Mss. 3)

Librl

cditi

( c.

c.

edd.

Edd. Merlini:

causabitur.
') JLsal. Vll, 15.
') I Pctr.

^) Cfr.

Mattb. I, 23.

6)

Ev. Joann. V, 39.

II, 2.

HoMiLiA
parvuli ratiouabllc

,
iac ct

251
desiderate."

ct^) slne dolo

lac rationabile,

Ergo

tst^) sine dubio

oportet nobls istius-

jnodi lac quaerere.

Rursiira in

Proverbiis de melle scri-

plum
isto,

mel^)

inveniens coraede

quod

siifficit,

ne forte
de melle

plenus evomas."

Nura
est,

ciiravit Spirltus

sanctus

quod notum

ne forte plus coraedamiis?

Sed
*)

scntlens *) utiqiie Spiritus sanctus

mel

spirituale, alt

mel

Jnveniens

comede quod

sufficit."
,

Quid autem
iit
,

sentiens

Spjrltus sanctus pi-aecepit nobis

si

inveniremus mcl,
qiiod
sufficit?
est.

invenibilc est

si

qiiidem mel, comedamiis

et disce,

Vade,^)

ait,

ad apem,

quomodo

operatrix
si

Et inveniunliir prophetae apes

cei\is,

esse.

Fingunt

quidcm
di-

et

mella conficiunt,
eoriim

et si audlenti

mihi expedit

cere,

favi

scripturae sunt,

quas reliqiienint.

Et
')

volens veni ad scripturas, et inveni rael.

Sed comede

mel." Et In Proverbiis rursus dlcitur: bonus ^) est enlra

lavus,

ut

indiilcenlur faiices

luae."

PuUxsne,
in usu

lioc

dlcit

Splrltus sanctus,

comcde
noii

niel,

quod

cst,

bonum

cnim st?

Ego

audeo diccre, quia de

inelle corpo-

reo milii praecipiat ^) Spiritus sanctus:

comede'") mel."

Ecce non habeo, aut

Tnelle

certe naturae
:

hujusmodi sum, ut de
dicit
:

comedere non possim

et noli
est

qua ratlone mihi

cofili

mede mel,
rnel,

comedere
S'i

carnes, sed ,,coraede*')

bonum

enlm?"

vldeas

apes prophelas,

et

opus eorum mella vel favos,

tiinc videbis,

dlgnitate sancti Spirittis inlelligas:

quomodo pro comede'2) mel fili,

*)

Detst et" in edd. Merlini.

2) 4)

Edd. MerHni:
Edd. Merlini:
Prov. Vi,

et.

^
')

Prov.
*)

sciens.
6.

Prov.

^) Cfr.

Prov.

XXV, 16. XXV, XXV, 16.

16.

8) Prov.
^)

XXIV, XXIV, XXIV,

13.

Edd. Mcrllni: enlm

^) Prov.

est.

Edd. Merlini: praecipit.

Prov.
13.
13.

) 2)

XXIV,

13

Prov.

252

Op.igenis in Isaiam
cst

bonum

enlm."

Si quls

meditatur eloquia

divlna,

et
di-

nutritur sermonibus Scrlpturarum, complet

mandatum
faciens,

vimira jubens:

comcdc') mel
est

fili:*'

et

quod
est

Jussum
cnim."
venitur.

est,

potllur sei-mone,

qui sequitur:

bonuiu

Quia bonuin

hoc mel, quod

in Scripturis inistius-

Quod autem
inter

dicitur:

vade^) ad apem:*'
dlcam,

rnodi
et

tst.

Est quacdam, ut

ita

apis super apes:

quomodo
rex,
sic

apcs rex quldam est,

qui

noramalur
est

esse

princeps

apum Dominiis meus^)

iit

Jesus

Chrislus, ad queni niittit ine Spiritus sanctus,

niel
:

comedam
mel vero
est
et

bonum
Et

ost enini;

et favus ejus, ut

indulcenlur fauces
eruut;

rneae.

forte

subtlliores

llterae

favi

est, qui in his est, intellectus.

Iste et

porro, qui

nalus quae-

ex virgine Eramanuel,
rit,

butyrum

mel manducat,

ab

unoquoque nostrura butynun manducare.

et

Quo-

jnodo a singulis nostruni butynim quaerlt

cdocebit.
et utiles,

mel, sermo

Opera nostra

dulcla,

sermones nostri suavissimi

mella sunt, quae maiiducat

istc,

Emmanuel

quae

manducat

qiii

natus est de virgine.

Si vero sermones

nostri amaritudine pleni sunt,"*) ira, animositate, molcstia,

turpiloqulo, vitiis, contentione, dedit in os

xion comcdit de *) his sermonlbus salvator.

meum

fel, et

Comedet

ausi

tem

salvator de sermonibus,

qui

siint

apud homines,

fuerint serraones eonira rael.

pturis.

Approbemus hoc de
,

Scrl-

Ecce,^)

sto

ad ostium

et pulso.

Si quis ape-

ruerit mihi

ostium, iagrediar ad eum, et coenabo

cum

Hlo

et ille

mecuin."

Igitur ipse pollicetur, se ex nostris

essc.
si

coenatunim nobiscum
nos

Certiiin

est

autem,

quia et

cum

lllo

coenamus,

coenemus

illum.

Comedens
et intellectu,

quippe de nostris bonis sermonibus, operibus

Prov.
^) Deest
*)

XXIV,
jNIerlini:

13.

=)

Cfr.

Prov. Vi,

6.

iueus"

in ed. R.
sint.

Edd.
Cfr.

^)

Ed. Ruaei sola

ab hb.

Apocal. III, 20.

HoMiLiA

III.

253
,

repascit nos suis escis spiritualibus

ribus.

et divinis,

et

melio-

Propterea quia beatum

ostiis

est,

suscipere

salvatorem,
ei

apertis

principalis

cordzs
ejus:

nostri,

praepareraus

mella,

et

omnem coenam
patris

ut

ipse

nos

ducat ad
est

raagnam coenam
Christo Jesii,

in

regno

coelorum, quae

in

cui

est glorla et imperiiim in saecula sae-

culorum.

Ameu

III.

De septem^)
1.

muliei-ibus.

Septem mulieres patiunlur opprobi-ium,

et

circum-

eunt, quaerentes

eum
Ipsae

reciperc, qui possit auferre oppro-

brium

earuni.

septem mulieres repromittvmt ,

et

ut

suum panem manducent,

vestimentis suis
ejus,

operiantur.
ejus,

Kon

necesse habent

panem
possit

sed

nomen

qul

opprobrium earum
mentis hominls,

auferre.

Kon

indigent

vesti-

quem
iis

assumunt.

Mellora habent

vesti-

menta,
cibos,
sint

quam

potest

homo
et

praestare.

Lautiores habent

quara conditio potest

humana
slt

largirl.

Cujus ergo

septem miilieres,
est considerare.

quod

opprobrium earum,
sunt; Spisvmt.

dignum
ritus

Septem mulieres una

Et est^)
ista

enim Dei

sunt.

iina,

septem

Spiritus ^)
spiritus

enlm Dei
et

est spuilus

sapieutiae et intellectus,
scientlae
et pietatis,

consilil

virtutis,

splritus

spirltus timoris

Domini.

Ista sapienlla patitur

se.

opprobrium
Intel-

a multis

saplentiis

insurgentibus in

Iste verns

lectus

sustinet

opprobrium ab

intellectlbus falsis.

Istud

maguum

consilium opprobratur a ruultis consiliis non bonis.

1) Cfr. Jesai. XI.

coll.

IV.

^) Desideratiu'
')

est"

in edd. MerlLoi.

Cfr. Jesai.

XI,

2- 3.

254

Origenis in Isai.ui

Ista virtus raaledlcltur a

qundam, quae, cum non

vlrlutem.
Ista

sit

vlr-

tus,

repromittit
a

se

cssc

sclentia

patilur

opprobrium
surriplentc.

quadam

falsi norniiils sclentia,

nomen suum
Iste

Ista plcias cxprobratiir

ab ea, (juae, cura se

dicat cssc plctatom, Implctas est, el Iruplos inslrult.

tirnor palilur opprobriura ab eo
,

jul

putalur csse timor.

Multi
scicnlia

cnlm

polliccnliu

divinura

luclum,
islae

sed iion

cum
liujus

metuunt.

Quoniodo crgo

septem patiuntur

opprobrluin, consideiemus. vide sapicntlam pnncipiim

Vide sapientiam sacculi

mundi
ct

hujus, quoraodo

*
quoisliua

braut saplcntiam

Clirisli

mei,
,

quomodo

cxjirobrant sa-

pientiam

judalsml

vcri

juxta

quera nos

circumcidimur

spirilualitcr, isti

vcro praccidunlur.
et

Intellige llaque,

niodo saplcutia saeculi Lujus

maledicimt sapieullac
isiis
:

prlncipuru

mundi

ct

ob hoc quaeritur liomo, qul cum

sit,

septcm spirituallbus velut mulieribus

Proprle unus
est iste
,

ut auferat

earum opprobrium.

est

homo,

qui auferat

earum oppiObriuni. Quis

homo ?
'

Jesus, qul exivit

juxta cax-ncm de radice Jcsse

factus

ex semine

David

secundum carnem,
spiritum
Jcsse.
"vlrga

jiraedestlnatus filius^Dei in virtutc juxta

justificationls.

Exlit
est

qiiippe

vlrga ^)

de radicc
creaturac,

Virga^) non
iion
est,

primogenitus omnis
erat

qui

in

principio

apud Deiim Deus

verbuiB, sed virga de radice Jessc, qui juxta

est.

camem
flos

natus

Exiit*) ergo virga de radice Jesse, et

de radice

ejus adscendlt.

Quis
id

est flos,

et

quae

est radix?

Ambo
est

enim

in

umim

ipsum subjacent.
si

Differentia

autem

negotlorum.

ISam

peccator
est

es,

non

est tlbi flos,

neque
et

videbis ilorem,

qui

ex radice Jessc.

Veniet enim

) Cfr.

Rom.

I, 3.

4.

^) Omittitur virga" exstat in Mss. Ruaeus.

3) Mss.
(e.
c.

in

editls

(v.

c.

edd. M.),

sed
editi

edd. M.):

Virga non est primogenltus. " Libri Virga enim primogenitus." R.

4) Cfr. Jesal.

XI,

1.

HoMiLiA
ad te vlrga,
tur.

.
quid^)
:

255

quomodo

discipulus *) virgae et floris loquivultis?

in vlrga

De
spiritu

vii'ga

qiiidem dicit:

veniam ad vos?"
et

De

flore vero

an^)
ergo

in carltate

Dei

mansuetudinis?"
qiii

Exiit

dc

radice Jesse
virga ei, qui

virga sapicntiae ci,

indiget increpalionc,

suppllciis pleclitur,
ci,

virga

qul neccsse

habet, ut ar-

guatur: flos vero ci, qui jam crudllus est, et

non

indiget

dura correctionc, vel certe non indiget poenis, sed vaIcnti

jam

florere incipere, et ad
flos

perfectum fruclura

exlre,

Primuna enim
fit,

ostendltur
exit.

deinde post ilorem virga

et

ad fnictura

Exiit *) vlrga de radice Jesse, et

et

flos

de radice ejus adscendet,

spiritus

requiescent supei*
spiritus

eum
et

septeni niulieres,
Intellectus
liae

Dominl,

sapientiae

requiescet siiper eum.

requievit
iii

Spiritus

enim sapien-

non

Mose,

spiritus

sapientiae

non

x'e-

quievit in Jesu Isave,

singtilis

splrilus sapientiae

non

requlevit in

prophetarum

in Isaia, in Hieremla.
lapidetis,

2.

Nec vero

velim glorificare

me Dominum meum Jesum

quasl blasphemantem

dura

Christum:

sed

sustlnentes considerate,

quod

dicitur, ct videbitis, quia in

nullo

eonim
A^enerit,

requieverit

spirltus,

non quod ad nullum

Venit super
qui

eorum
Mosen,

sed quod in nullo requieverit.

credidit

et

non

Moses post

spirltiira sapientiae,

vcnh ad eum.
quid cx
peti-a

Audite*) cnlm,
ista

ait,

^)

contumaces

numTm-

educara vobis

aquam?"

Venit super
ait?

omnes

justos, venit et

super Isaiam.
et

Sed quid

raunda')

labia

habens:

in

medio populi, immunda

labia habentis, ego habito."

Venit splrltus sapientiae post

lUam forcipem,*)
^)

et

ignem, venit ad immimda labia haEdili (e.

edd. M.):

Mss. discipulus."

c.

Apo-

stolus."

R.

2)

ICor. IV,
Deest ait"

21.

3) I Cor. IV, 21.

1.

*) Cfr. Jesai.

XI,

2.

')

Num. XX,
') Jesai.

10.
5.

)
)

edd.

M.

VI,

Edd. Merliui:

forficem.

256

Origenis in Isaiam
Minlstro quidera co usus
est,

bentem, sed non requlevlt.

non autem

requievit.

Tribulatur, ad

quemcunque

venerit

homliiem. Peccat cnlm omnis liorao, nec est justus super

tcrraii),

qui faciat bonuni, et non peccet.

,

Isenio inundus
cjus,

a sordlbus

nequc
ejus.

si

una

')

dies

slt

vlta

numerati Pos-

autem menses

Igilur supcr milluni rcquiescit.

sumus

ct

de evangclio probare, qula venit spirilus super

multos, et

non manslt

in

ils.

Anle paululum lcctum

est:

non^) permanebit
aeternum."

spiritus

meus
sed:

hominlbus

istls

in

Non

ait:

noii erit:

non pcrmancblt."
et slgnuin

Unum
et

vldit

Joannes solum,

quo perniansit,

lioc erat;

supei-3)

quem

videris Spiritum descendenteni,

manentera in eo,

iste est filius

Dei."
:

Ministravit qui-

dem
cat,

verbo Dei splritu

desceiidente

post

modlcum

pec-

post modicuui ollosum verbum loquitur: iiesclo ausl

tem,

et sine peccato

maneat. Putasne, praesente spiritu

peccare conceditui"? Super

nuUum
est:

ergo requievit spiritus

Del, secundum quod scriptum

dice Jesse
,

exnt*) vlrga de
,

ra-

et flos

de radice cjus adscendlt

et requlescit

super
lectus
,

eum

splritus

Dei

spIrUus sapiejitiac, spiritus intelet

spirhus consilli

virlutis."

Propter hoc magni

et Invalesceus
ct di-

consilii est aiigelus,

propter boc iavaluit,

adscendit,

et iiilranlur euru vlrtutes

istc est

adscendentem ,

cunt de eo:

Doininus

fortis et

potens in proelio.

Ad

liunc ergo

dicam in coelestla adscendentem, vel ad

tt^) requlevlt
sviper

fortitudineni

ejus:

eum
et

spiritus

cousllii et fortitudlnis."

FortUudo

^)

mea,

laus

mea

Dominus,
super

et factus est

mihi in salutem."
spiritus

Requievit ergo

eum

spiritus

Dei,

saplentiae et intellectus,

*)

Ed. Ruael sola:

Gen. VI,
Cfr. Jesal.
3.

uua die

slt.

2)

3) Cfr. ev. Joanu. I, 33. 34.

*)

XI,
2.

1.

2.

5) Jesai.

XI,

^) Jesai.

XII,

2.

HoMiLiA

III.

257
'

spirltus consilii et fortitudinis, spiritus scientlae

tatls
,

et pie-

et

Implevit

eum

spiritus timoris

Domini.
assuinant, appre-

3.

Mulieres igitur quaerentes,

^)
et

quem

Kendent
pendet,

septem

imum

homlnera.

Et hoc ex prioribus
quando recipiant
fortes

oportet primo

cognoscere,

septem mulieres

imum hominem, Cum

cum
luxerint thecae
derelicta fuerit
illa

Hierusalem

humlliati fuerint,

eorum ornamenta
sola,

fUiarum Sion,

ciim
,

cura ellsa

fuerit ad terrara

tunc apprehendent ^) septcm mulieres

unum
et

horulnem, dicentes:
uostris

panem nostrum raanducabimus,

verumtamen nonien
et vere

vestlmentis

operiemur:
nos."

tuum invocetur super

Tunc apprehendent

tenebunt septem mulieres liominem

unum Jesum
assurasit.

Cliristum
juxta

Dommum
quod natus

nostrum, juxta quod

est,

intelllgitur

homo,

juxta

quod corpus
Multi

Appi'ehen:

dent *) septem mulleres liominem unum, dicentes

panem
et

nostrum manducabiraus."

ambulant homines,
lis

nullum apprehendunt mulieres, nullus

placet

homo.

Non enim

propter

inopiam

hominum ununi hominem

apprehendunt, non propter rarltatem hominis, qualera voluerunt, talem

quaesieninl

unum solum

repererunt ho-

mlnem, quem apprclienderunt,

nostrum manducabiraus,
Est quidam cibus sapientiae
intellectus et

ut dicant ei:

,,panem^)
operiemur."
similiter

et vestimentis nostris
,

est

quidam cibus
Quis
est

reliquorum spirituum.
,

iste
:

cibus?

ISon timeo

dicere

cibus

allus

est
alt:

extra istos

forte

ut

meus

est cibus

sermo Dei, qui

Ego

^)

vivens, qui de coelo descendi :" et vltani ')

sic saplentiae cibus Ipse pater.

sum panis do mundo ;"

Propter hoc ait:^) meus^)

*)

Ed. Ruaei sola:

saplentiac.

2) Cfr. Jesai. IV, 1. *) Jesal. IV, 1.

*>)

3) Jesai. IV, 1.
) Jesai.

IV,

1.

Ev. Joann. VI, 51.

')

Ev. Joann. VI, 33.

Ev. Joann. IV, 34.

8)

Ed. R. sola:

Origenis Opera.

est.

^)

Xtll.

17

258
clbus est,
ut

Origenis in Tsaiam
faciam voluntatem
ejus."
ejus
,

qui

me

misit,

ut
in-

consummera opus

i>ec

putandum
,

est,

aliquo

digere saplentiam et intellecluni

ceterosque spiritus, quia

alium cibum habeant,

cibus
ct

cum

totlus dispensationls

unus

sit

natura

Dei.

Panera')

nostnim manducabimus,
Est quldam
est

vcstimentis

nostris

opencmur."
Ornata

ornatus

sapientiae,

quo decoralur.

sermone

sapientia.

Singulae

hanim mulierura habent omamcnta.

Verura-

tamen^) nomen luum invocetur supcr nos, aufer opprobriuni

nostrum.
est:

*'

Quod
')

Quid

invocetur

est nomen sapientiae? nomen tuum super nos?"

Jesus.

Ego

sum

sapientia,

volo luo nomine vocaii, ut ego sapientia

dicar Jesus, ut intellectus et consiliuru

magnum

et forti-

tudo, et scientia
ut

et pietas et

timor Dei nomlnenlur Jesus,

fiat.

omnia

in

omnibus noraen tuum

Nomen^) tuum
nostruin." Revera
,

invocetur super nos, aufer

abstullt

opprobnum
Idcirco
iit

opprobrium
qui Imnc

Jesus.

surgentes

oreraus

Deum,

raisit

liominera,

scptem mulierum
iste

spiritus in eo reqiiiesceret, ut et nobis

homo

tribuat

communionem barum mulienim sapientes, mtelligentes in Deo adornantes ^) animam nostram

gloria et

ut assumentes eas, fiamus

et

hominibus, virtutibus
cui
cst

in Christo Jesu,

imperium in saecula saeculonun.

Araen!

IV.

De
1.

visione^) Dei et Seraphim.

Princi-

Irnpossibile est, invenirc principium Dei.

plum

ortus

Dei iiusquam compreliendis.

Non

dico

tri,

1) Jesai. IV, 1.

=) Jesal. IV, 1.

3) Jesai. IV, 1.
8)

*) Jesai. IV,

Edd. Merlini: adoment.

e) Cfr. Jesai. VI.

HoMiLiA IV.
seJ ueque
subsistunt.
aliquis,

259

neque ailud quicquara eorum, quae

et Spiritus sanctus,

Solus Salvator
,

qui semper
angeli,
,

fuenint

cum Deo

vldent

faciem ejus
,

et

forte

qui vident jugiter faclem patris

et principia

qixi est

in coelis

vident

negotionim.

Sic

autem

et

pedcs abscondunt
ut

anle

liommes Serapliim.

jNovlssima

enira

sunt,

non
alt

valent enairari.
Scriptura.

Quis') annuntiavit de novissimis?"

\Idemiis,
,

Quae

iit

tamen concedatur, quia

quae ante inundum fueanle ruundum.

aliqua videmus
rint,

niedia sunt

ignoramus.

Fuenmt porro quaedam

sint,
alia

Quae post raundum secutura

hendimus.

ad certum non appre-

Einmt autem
siint:

post

mvmdum.
feclt

Ea

igitur,

quae scripta
terram.

iii^) priacipio
invislbilis

Deus coelum

et

Terra autem erat

et^) incoinposita, et

tenebrae erant super abyssura, et spiritus Dei ferebatur

super aquas:" apprehenduntur.

Miindae erant aquae

istae,

in quibus incubabat spiiitus Del.

Sed

et tenebrae

quae

super abyssum erant, non sunt ingenitae.

ex nihilo

Utrumque enim
dicenteni

creatum

est.

Audi

in

Isaia

Domi,,ante =)

num:
bras."

Ego*) Deus,
Audi sapientiam

qui construxi lucern,

et feci tene:

in Proverbiis praedicantem

omnes abyssos nata sum."

quando, vei quomodo
a

ison

erant ista
nescio.

ingenita,

sed

sxint nata,

Velantur eniia

Seraphim priora operum

autem
et pedes.

I)el, id est, facies

Dei

simi-

liter

Ea, quae post extremura saeculum

fiitura sunt in saecula

saeculorum, quis potest exponere?

Garrulorum

est

hominuin, horum notltiam polllceri, ne-

scienluim, quia horao ea tantum potest capere, quae

sunt,
et ea,

media

quae post
sunt futura

mundum
,

usque ad consummationem
de reiribullone.

in judicio

de poenis,

Et

horum quoque multa absconsa

sunt nobis, ut propler hoc

') Jesal.

XLI,

26.
et

=) Genes. I, 1. 2.

^)

Desideratur

" \n edd.
')

M.
\1II, 24.

*) Jesai.

XLV,

7.

Cfr. Prov.

17*

260

Origenis is Isaiam
slt
:

quidem scrlptum

<luabus^) velabant faciem."

et

Non
ve-

solum autem vclabant, sed

labant
faclel
:

contegebant, id

est,

sic

ut nec niodicum videretur prlorum,

dico

autem

neque pauhiliim quid agnoscerctur novissimorum,

boc

est,

pedum

ejus.

Duabiis ^) volabant."

Apeita sunt
alter

niedia

ad

contemplandum.

Et^)
,

clamabant
altcr

ad

alterum."

Nou

alter

ad plures
,

sed
(jiiae

ad alterum.

Audire enim sanctitudinem Dei

ratore,
sanctus:
juxta

annuntlalur a Salnisi

dignitatem

rel

nemo

potest

Spiritus

quomodo

rursuni inliabitare

sanctimoniam Dci,
nlsl solus

quae annuntiatiir
Salvator.

a Splrltu sancto,

nerao potest

Ob

id altcr

ad alterum clamabant, et dicebant:

Ison
iis

Sanctus,*) Sanctus, Sauclus!"

clamare:

sufficit,

semel

Sanctus "
!

iieqiie

bis, sed perfectura

nuraerum

Trinitatis assuraunt, ut raullitudinera sanctitatis manifestent

Del, quae
ctilas

est ti-inae sanctitatis repetlta

coramunitas
et

san-

patris,

sanctitas

unigenitl

filii,

Spiritus

sancti

Etenim^)
sanctificat,

sanctlficans et sanctlficati ex uiio

omnes." Qul
est a

Salvator est, juxta hoc, quod

komo
:

Deo

patre acclpiens sanctitatem.

Sanctus, Sanctus

Dicunt itaque
Sabaoth!"

Sanctus , ^)
Interpretatur

Dommus Deus
tradidit,

Sabaolh," ut Aquila
2.

Dominus

militiarum.

Plena'') est omnis terra gloria ejus."

erat gloria,

Olim plena
ut universani

domus
a

nunc vero

his, qui

super tciram svmt,

slt,

Serapblm prophetatur, quia futurum

gloria

terram

Del

mel

Chrlstus

impleat
)

In

omnlbus
gloria

quippe, qui conversallone sua glorificant

Deum,
est

Dei

est,

atque

ita

universa

terra
erat

plena
gloria

gloria Dei^

Olim non omnis

terra pleua

Dei,

sed unus

')

Josal.
Jesai.

VI,

2.
3.

2) jes.^;, *) Jesal.
5) Jesal.

^.
VI, VI,
3. 3.

\,
VI,

5)

Hebr. II, 11.

3.

') JesaJ.

Ed. Ruaei sola: glonficent.

HoMiLrA IV.
angulus terrae,
(juanclo

261
notus
*)

dicebatur:

in

Judaea

Dcus,

ia Tsrael

raagnum noraen

ejus."

Glox-ia

Dco,
svia.

misit filium

suum, ut omnis
piodest,
si

terra plena fxeret gloria

Sed quld

tibi

terra plena sit propter ecclesias

beatorum, qui ubiciinque sunt,^) gloria Dei, tu autem

non

sis

particeps

gloriae

plenitudinls
iit

Del?

Et tu ergo

labora, et in cunctis enitere,

sis

gloriam Dei quaerens,

et fias

ut inhabitet et invcniat lociim in

te,

etiam tu

cum
ejus.

omni

terra,
fit

in

qua

est

gloria

Dei plena, gloria

Quomodo

pei' singulos

nostrura plenitudo gloriaeDel?

Sl qxiae facio, quae loquor, in gloriara Dci fiant, plcnus

sermo meus
ingrcssus

et actus

fit

gloria Del.
est,

Si et processus,
si

et

meus

in

gloriam Dei

cibus

si
,

potus
et cgo

meus,

si

omnla, quae facio, in gloriam Dei

:

fiant

particeps sura istius dicti

pleiia'^)

est tcira gloria ejus."

Cura crgo orania

a

ista fccero,

elevatum

est superliminare
est

voce

Seraphim,

qua

claraabant.

Beatura

itaque

unumqiiemque nostrura
et superliminaris ostli,

ita laborare,

ut particeps

fial ostii,

quod

juxta intelleclum est Cliristus

Deus.

Neque enim indccens

verbum
'*)

dictu, reor, ostiura carnea-,

et siiperliraiaare 3.

inincupari.

Elevalum

est

superliminare a voce, qua clamaest

bant, et
est

domus

repleta

fumo."

Fumus

iste

dunum

de glorla Dei.

Et^)

dlxi:

miser ego, quoniam

corapiinclus
fiteris te

sum!"

Antequam

videas visionem,

non convixit

esse

mlserum,
in

Tsaia?

ISon
venit,

ait:

quamdiu

Oslas,

neque

sensum

meum

quia miser essem.

lucipio autem nosse,

quia miser sum,

quando video
o

vl-

sionem, moriente
miser ego!"

raibi

Osia rege leproso, ct dico:

et

^)
et

Nunc

incipio

ego coniileri

Domiuo,

')

Psalm.

LXXVI,
VI,
VI,
3.

1.

(LXXV.)
suiit gloria etc.

2)

Edd. M. perperam: sunt,

^) Jesai. 6) Jesai.

3) Jesai.
') Jesai.

VI,

4.

5.

VI,

5.

262

Origenis in Tsaiam
:

dlcere de raemct ipso

dicit:
dicit:
jxiortis

miscr cgo "

!

quomodo
et

Isalas

o miser cgo!"

Proxlme autem hulc

,

Aposlolus

,,naser') cgo liomo

qnis

me
iit

Hberabit de corporc
misei-ura

hujus?"

Beatum
,

est

ergo,

me

fatear.
ile-

Si rae humiliavero

et

poenitens super peccatis meis

vero,

cxaudiet

dlcam:

me Deus, et dabit nillji liberatorcra, ct ,,gratias ^) Deo pei Jcsum Chrlstum dominurn

nostrum!"

'^

cx

corde dicanuis:

raiser

ego

suni.

Umistjiiisque recordetur causas raiseriarum suaruru, et dellcta,

et

dlcamus surgentes ad orationern, rnemores

confitentes,
obliti

qiii-

deru quasi

aiitem

qiiasi

jara

non

fa-

cientes, et dicaraus:

,,raiser^) ego,

quoniam compiinctus

sum

"

Non

cst

cornpunctus, antequara videret visionem,

inorerctur:

antequam

Osias

cum

incipit

poenitentiam
Si

agere, statim dlcit:

quoniam*) conipunctus sum."

interiorem
:

quis sine sensii est juxta

cator
sit,

bominem, cum pcc-

non compungitur

sed quasl in exteriora

sentit

membra

llcet adhlbcas

slimulum, non

mortiium corpus, eo-

dem modo
est,

si

adhibeas peccatori verba divlna mortificato

et

per peccaluui,

non

agenti poenltentiam,

neque moestus
operantera
est.

neqiie poenltet,

neque habet

ti'istitiam,

confessionem,
quis
autcra

tristitiani,

quae seciindum
et

Deum
!

Si

vult

salvari,

audierit sermones
:

arguentis
sufficit

se, et corripienlb, slatini dicit

niiscr ego
est ei:

Nec

dicere:

miser ego!" apponendum

quia*) com!

punctus suni."

Utmamque amplius compungamiir

,

Quanto

enim plus corapungimur

vincula laxantur.
utllitatis

tanto

plus

nobis peccatorum
^) ille

Propter hoc Achab

quia

non multum

est

consecutus,

non multum compunctus

est

est;

sed compiinctus quidem

semel tantum.

Quam

Rom. VII,
VT,

24.

2)

Rom. VII,
VI,

25.
5.

3) Jesal. VI, 5.
5) JesaL
5.

*) Jesai.

^) Edd. Merlini

hoc loco

et sequenti:

Achaz.

HoMiLiA IV.
ob rem dictum
Achab."
pungl,
est: vidisti,*)

263
est

quoraodo compunctus

Si vero
diclt

quis talis
iit

fuerlt,

ut non cesset com-

slmilitcr

Apostolus:

non^)

sura dignus
ec-

vocari Apostolus propter hoc,

quod persecutus sum

cleslam Dei:"

et:
:

,,^)
Vldesne,

minimo omnium sanctoriim

data est ista giatia " et: fidelis*) Deus, quia Jesus
stus venit in

Clm-

hunc mundura, peccatores salvare, quorum

qiiia

primus ego
ct

svim.'

miiltum compunctus
et

est,

uon semel, sed semper

est?

scribens,
et

loquens, et agens
in

compunctus
dicit:

Quomodo

Isaias

praesenti,

qui

o')

niiser ego

sum, corapiinctus surn, quia cum

sim homo,

et iramiinda labia

habeam,

et in

medio quo-

que popiili iramunda labia babentis habitem." Annotemus

et

aliud

qulddam,^)

quia peccata Isaiae

erant.

non

in factis,

sed

tantura

sermonibus
sim, et

Propter
labia

quod

ait:

quia') cura
aiitem
ct

homo

immunda

habeam." Erat

populus

immimda
et

labia habens.

Non

decuit,

eum
cssc

accusai-e

popiilum,

dicerc, plura peccata in

eo

quam immundorum
4.

labiorum.
vidi oculis meis."

Et*) regemDominum Sabaoih

Si quando de

Deo

cogitaverimus

cum adhuc sumus

dicit

pec-

calores, et nos dicamus,

quae nunc

propheta: et^)

mlssus

est

ad

me

unus

de Seraphlm. "
confitentem

Quam
Isaiara;

bonus
dlxit

Deus?
enim;
alt

Quia,

inquit,

audio

,,'") miser ego!"

corapunctiis
^

quoniam audio poenitentem;

')

quippe:

sum:" quia propria

delicta
et
ira-

pronuntiavit, dicens:

qiiia^^)

cum sim homo,

IRegg. XXr, 29.

(III Regg.)
3)
')

2) I Gor.
^) I

XV,

9.

Ephes. III, 8.
Cfr. Jesai.

Tim.

I, 15.

VI,

5.

6)

Edd. Merlini:

quldem.
) Jesai.
1) Jesai.

') Jesai. 9) Jesai.

VI,

5.
6.

VI,

5. 5.

VI,
VI,

VI,

")

Jesai.

5.

'2) Jcsai. VI, 5.

264

Origenis in Isafam
labia liabeam,')
ct \n

munda munda

meclio quoquc
et

populi

iiu-

labia habenlis
:

babitcm:"

ego

adhuc loquente
cst

co dico

ecce

adsum.

Et^)

niissus

ad

me

ujius

dc Scraphiru,

et in

manu

sua habebat carboneni."

Carbo

defcitur ad prophetam, ut per ignis ustioncm purgenlur

labia
cjus,

quac

aliquando peccaverant.

Quis

est

istc
iste

unus dc Seraphlm?
juxta dlspensalionem

Doniinus nieus
carnis
iiiissus

Jesiis
est,

Cliristus:

babcns

manu

sua carbonem,
terrara; et
5.

et

dicens:

igncm3) vcni

niitterc supcr

utinam

jara ardeat!"

Et

*) mlssus est

ad

mc

unus de Serapbirn

cl

iii

manu
dc

ejus habebat

carbonera,

quera accepcrat forcipe^)

et

altarl."

Kon quocunque
purgatur,

simpliciter
est

fortuito

proSi

pbeta igne

sed qui

de ^)

altari

Dei.
,

purgatus non fueris

altaris igne,

resulet tlbi illc

de quo

dictum

est: ite') a

mc

in igxiem aelermira, qiii praepa-

ratus est
allan.

Zabnlo

et angclls ejus."

Nou
sed

cst

talls ignis

de

Omnes
de
est

igni

tradendi sunt,

noii

omnes iml

jgni, alios

allari ignis exspectat,

alios ignis, qui prae-

paratus

Zabulo

et

angells

ejus.

Tangat

ergo

labia

mentis

et

anlmae

nostrae

serrao

corripiens,

ut
os

et

nos

dicamus: et^)

tetigit os

meum."

Si

mundavero

meum,
inter-

ut nihil otiosum, nlhil fatuum, nihil turpe, nihil scurrile,

ut omnia semel

nommem

nlhil

eorum, quae
:

dicta sunt,

loquar, tunc possumus dicerc

,,tetjgit^) os

meum."

Porro

quamdiu immimda

labia

habeo

et

imos

mtindas res

gero,

propter verba peccati non

taugit

meum

ignis

de

altari,

neque mittitur ad

me

unus de

Seraphim.
)

Ed. R. sola: habeo.

=) Jesai.

YI,

3) Luc.
^)

XII, 49.

*) JesaL

VI,

6.

*)

Edd. Merlini: forfice. Edd. jM. constanter fere

de

altario.

') Cfr. Matth.

XXV,

41.

) Jesai.

VI,

7.

3) Jesai.

VI,

7.

V.
6.

265
tiia,

,)Et*) dixit: ecce, teligi labia

et
,

et abstuli

iniqm-

tates

tuas,

peccata tua circumpiugavi."

Mordeat nos

sermo

tlivinus

cxurat animas nostras: dicamus axidientes:

erat in nobis ?" ut aiiferan-

nonne^) cor nostriim ardens

lur inlquitates

nostrae,

atqiie
,

peccata,
ct

et

miindi effecti

imuido ore

mundoquc corde

munda

tota conscienlia

gratias agamiis

omnipotcnti Deo, in Ghristo Jesu, cui est

glorla et irapci-Ium iu saecula saeculorum.

Araen!

L
De
eo,
qiiod scriptum
:

V.
ab orienle

cst:

qiiis"') elevavlt

justitiam " ct de visione iterum aliter.

1.

Ait proplieles,

csse Cliiislum

vivcntcm justitiam,
qiiia

et

putabaraus *) nos, ab A2>ostolo diclum esse,

Cbri-

stus sit justitia, *) et sanctificallo, el rcdemtio, et sapientia."

Forte auteru

et

Apostolus

insU'uctus
et

a prophetls

novlt
ista

anyuatam^)
justitia?

esse

]iistitiam,

vlvcntem.

Quae
')

est

Unigenilus Dei.
est,

Qula autem uon

ab Apo,

slolo

ortum

Christum esse justitlam,

et viventera

et

subslstentem justitiara, sed invenies et a propheticis ser-

nionibus
capitulo,

hoc nobis mysteriura exhlbitum, certum

iii

et

quo niinc

lectio conqiiievit.

Quis

^) enim,

Cfr. Jesai.

YI,
2.

7.

^
sic

Luc.

XXIV,

32.

3) Jesai.

XLI,

*) Tres Mss.

Codd.

babent, libri vero editi

esse."

(e. c.

edd. Merlini):
s) Cfr. ^)
')

putamus" (edd. Merlini: putabamus)

R.
Cor. I, 30.

ab Apostolo solum dictum

t

Edd.

jMerlini:

animalem.
:

Libri cditi (e. c. edd. M.) nou Mss. oruittunt soluru." R. slolo."
8) Jesai.

solura ab

Apo-

XLI,

2.

266

Origenis in Tsaiam
et vocavit

inquit, surgerc feclt ab orientc justltiam,

eam
est,

ad pcdes suos?"

Vocavit
esse, sl

justulam.

IManifcstum

animatam^) cam
Cliristum pater,
ceret,
et

ambulet vocata.

Vocavit autem
iter fa-

quo ob nostram salutem ad nos

ad nos:

descenderet de coelo

,,nerao^)
dcscendit,

enim
filius

adsccndit in coelura, nisi qui de coelo

lioiiilnis."

Vocavit euni de

orieiitc:

non de

isto sensibili, est:

sed de oriente lucis veiae.

,,c|uis') exsurgere

Proptcr quod scriptum

et

de oriente fecit justltiam,

vocavit

cara ad pedes suos?"

Pater vocavit fdium, imo ut vere

dicamus, Deus bomincm vocavit justltlam ad pedcs suos,

id est, Incamationem fiHi sui.
lura

Ideo

et

adoramus scabelcst:

pedum

illius,

juxta

quod scriptum

jjadorate*)

scabellum pedura cjus, qula sanctum

est."

Caro

si

qtii-

dem

Doniinl

lionorem

Deitalis

assumlt.

Quia

autera

principium lectionis

altlori

indigct
qiii

cxpositione,

oremus

suramum regem,

ut sermo,

vocatus abicrat, ad nos

iterum revertatur, ut pauca juxta possibllitatem nostrara

edisseraraus.
2.

i,Et^) factum est

iii

anno,

quo morluus

cst rcx

Osias,) vidi Dorainum sedentera supra thronura excel-

sum;

et

plena

erat

domus

gloria

ejus.

Et Seraphim
sex alae alteri:
et

stabant In circuitu ejus,

et

sex alae uni,

et

duabus quidcm velabant faciem ejus,

duabus vela-

bant pedes, et duabus volabant.

alterum, et dicebant:

Et clamabant alter") ad

Sanctus, sanctus, sanctus Dominiis

est

Deus Sabaoth, plena

terra

gloria

e]us!"

et

reliqua.

Verum

ut et nos videamus visionem,

quam
Inrgilus

vidit Isaias,
est

Tocemus Jesura, qui non videntibus

^)

oculos.

Edd. Merlim:

animalem.
') Jesai.
') Jesai.

2) Ev. Joann. III, 13.

4) Psalm. ^)

XLT,
VI,

2.
1.

XCIX,

5.

2.

3.

Ed. R. constanter ,,Osias," Ozias."

^)

edd.

vcro

Merllni:

Edd. Merlini: alterum.

,
rcpromittaraiis ei

V,

267
ut ea, quae in

Polest cnim etlam nunc venlre ct facere,

lcctione sacramenla dicta sunt, apertis

oculis intueamur:

jam nos

iion ultra facere corpus Ghrlsti

corpus raeretricis , nec facere opcra digna luclu.

quisque nostrum hacc corde loquatur ad

Unuset prc-

Deum,

ccmur,

iit

adventus ejus etiam nunc

fiat.

Sl enim

non

advenerit Jesus, ista videre

tnlttatur etiam

non possumus.
et et

Precor, ut

ad

me

Serapliim,

coraprehenso de for-

cipe') carbone purget labia mea,

Isaias sanctus erat, et ideo
i]uia labiis

quid dico labla

mea?

tantum labia

cjus purgata sunt,

tantum, id

est,

serraone deliquerat.

Ego vero

non sum

talis,

ut possim dicere,

quod solura immunda

labia liabeo, sod

metuo, ne iraraundura cor habeam, im-

TOundos ociilos, immundas aures,

diu in omnibus
istls

immundum

os.

Quam-

pecco, totus imnaundus sum. Sl videro

,

mulierem ad concupiscendum
in

jam moechatus sum eam

ociilos

corde meo.

Ecce, immundos

habeo.

Si

de

pectore

mco

exeant cogitationes pessimae, adulteria, for,

nicationes, falsa testimonia

ecce, cor

immundum

habeo.

Qiiara -) formosi pedes evangelizantium pacem, evangelizantlum bona "

!

Ego vero timeo

ne currens ad mala

immundos pedes habeam.

meas.
tenderitis
ei-go

Extendo ad Dominura manus

dicit:

Et forte avertens faclcm suam

si*)

ex-

manus, avertam faciem meara a vobis."

Quis

ine

mundat?

Quis lavat pedes meos?

Jesu veni,
mitte

sordidos habeo pedes, propter

me

fias *)

servus,

aquam tuam
scio,

in pelvim tuain, veni, lava pedes meos.

Et

temerarium esse, quod dico, sed timeo comiulnatiodicentis:

nem

si') non lavero pedes tuos, non habebis

partem mecum."

Ideo lava pedes meos, ut habeam par-

^)

Edd. Merlini:

forfice.

2) Cfr. Jesai. LII, 7. coll. Rora. 3) Jesai. I, 15.

5) Cfr. ev. Joann. ^)

X,

15.
fiere.

Edd. Merllni:
8.

XIII,

268

Opjgenis

Isaiam

tem tecum.
hoc poluit

Sed quld
dlcere, qul

alo:

lava

pedes meos?

Petrus

non habuit
tolus

necesse, nlsi tanlura ut

erat.

pedes cjus lavarentur;

potius

quippe mundus
illo

Ego

cum semel
Cur
isla

lotus

sira,')

indigeo baj)tismatc,

de quo Dorainus
zari."^)

ait:

,,^)
Si

aliud haptisnia habeo bapli-

diximus?

Praeparo

et

me
si

et audientes

ad raalora mysteria.

tamen vcniat,

descendat ad

nos serrao Dei: tlraeo enlni, ne

mc

fugiat,

ne beuedictlo-

ncm quoque meam

dcdlgiietur.

Fugit quondara scrmo

fugit,
in^)

populiim propter Achar^)

unum peccatorem,

quam, sermo populura propter xmura peccatorenx Achar

filliim

Zambri,

fdii

Zara, ex tribu Juda, qui inobediens

fuit

Deo,

et ideo anailiemalizatus est.

est

Et quia nunc poet

puli mnltitudo

propter^) parasceven,
Cliinstl

maxime

ia

dominica dlc, quae passionis

commemoratrjx

est:

nequc

enlra resurrcclio

Domini scmel
celebratur

m
:

anno,
orate
ejus.

et

non

sempei

post

septcm

dies

Deum
Etiamsi
exaudit

omnipotentem, ut veniat ad nos

peccatores
estis,
si

sernio

orate

Dominum.
,

Peccatores

Deus.

Quod

timetls illud

quod

in evangclio dicitur:

,,scimus,^)

qiiia

peccatores nou

exaudiat Dcus: " nollte

dixit.

perliraescere, nolite credere.

Alagis

Caecus erat, qui hoc

dicit,
et

autem

credite

ei,

qui

non mentitur:

Edd. Merlini: sum.

,

^) Cfr. Luc.
editi

XII, 50.

Mss. ,,baptizare." R.
^) Sic

rnale

vero
a

(v.

c.

edd. Merlini);

^) Pei-peram

edd.

Genebrardo
:

et

Erasmo procu:

ratae habent ,,Achaz"; paulo melius edd. jMerlini Achar", dc optime vero Cod. Ebi-oicensis
Jos.

,,Achan"; quo vlde

VII, 25.

Ruaeus.

5) Cfr. Jos.
^)

Vn,

18.

interpretationis ex Graeco corrupto adornatae sic habent; at res postulat: propter parasceven, quae passionis Christi comraemoratrix est, et maxime in

Verba quidera

dominica die; neque enira"

') Ev. Joann.

etc.

R.

IX,

31.

HoMitiA V.
etsi') fuerint peccata vestra ut coccinuin, albabo.
edetis." ut

269
lanam delerrae

Et

si" voluerltis,

et

audieritls
,

me, bona

Si vultis vel

nunc

aiidire

oremus in commune
piophetica

Domlnum,
3.

ut saltem

mmc

advenicute verbo

verba dicta valeamus advertere.

Factum2)
,

pjj^ inqiiit, in

anno, quo mortuiis est

Oslaa rex

vidi

Dominiuii sedentem super tlironum exest.

celsum.

*'

Yisio adscripta
Intendlte,

Cur

regis
sit

tempiis

signi-

ficatuni?

quando oborta
vidit Isaias

visio.

Cum

mor-

tuus est Osias rcx,

Dominura Sabaoth sedenSi

quls
illc

tem

siiper thronuru

excelsuni.

ex

nostris

uovit,

qui fuerit Osias, ct quac gesserit,

potest iiosse, quid

docuerit propheta per spiritum, quid exhibeat nobis serrao

divinus.

Vadam
et

ad vitara Osiae

et rcqiiiram ex

Regno-

r\im libris,

ex Paraliporaeuon, bistoriam ^)
qiila

de Osia:
sit,

Ibique videbo,
videanx
celsiira,

necessarium

slt,

si

fiitiii'um

ut
ex-

Dominum

Sabaotli sedentem

siiper

thronum

mihi inori Osiam regem.

et

Iste Osias

ex semine

David descendens,
quidem

regnans in populo Juda, quamdiu

:

vixit Zacharias, qui intelligebat

sic

enim

scri-

ptum

est

In*)

secundo

libro

Paralipomenon
ISec
sufficiens

isto

fecit
fecit

rectum in conspeclu Domini.

luminarla magna Domino, et composuit

templum Dei,

et

multae fuenint in religlone ejus

vlrlutes.

Quando autem
feclt

mortuus

est

Zacharias intelligens,
fecit

tunc

maligmira.
sacerdos.

Quls hic, qui

maligmim?

Rex

erat,

non

Alius ordo regius, alius ordo sacerdotalis.

in templuru,
et

Voluit ingredi
et

locum agere

sacerdotis,

faccre

opus,

qiiod

non

fuerat ei concessum.

Jntroiit praeveniens sacer-

dotes, et assiimsit vas libaminis.

Ingrossus autem et prin-

ceps saccrdolum, qui tempore illo erat, ct octoglnta sacer-

Jesai. I, 18.

19.

Jesal.
blstoria.

VI,

1.

3)

Ed. Ruael sola:

4)

Deest in" in ed. R.

Gfr. II

Chron.

XXVI.

270
dotes

Orfgenis

in

Tsaiam

cum

eo, dixit ad euni pilnceps saccrdottim:

et

nonne')

tu cs Osias,

non sactrdos?

Violentcr perseveravit, et
Projcctiis
cst

lepra adsccndit in

fiOiilem fjus.

morluus,
Igitur lc-

cgiessus cst dc tciuplo,

prosiis

cduxit

cum Dominus.
sive

factus
siib

est

proptcr praevaricationem kgis.

cst,

XJnus-

quisque

rcgno

sivc

peccall,

justitiae.

Si

pcccalum mihi regnat, unus sum de rcgibus

Isracl

qui
juxta

tcmplum

vlolenter

ingressi
,

siint.

Si

justus
,

sum
et

mensiiram profcclus nici

et

facio

reclun

pcrsevero

antc conspectuni Dcl, regnat milii juslltia.

vixit

Quamdiu vero
Quamditi
Sabaoth videre,
erat.
,

leprosus,

Isaias

Inimunda

labia

liabult.

vlxit inlquus,
et

non

potiilt Isalas

Dominum

iminunda labia

liabuit;

sub inlquo

qulppe rege

Qnando enim
mortuus
ris

incipit

vldere vlsionem Dcl?

Anno

quo

est Osias.

His similia et de mullis scriptis pote-

dicere trlbucnle
est:

Deo.

In
est

Exodo

istlusmodi quiddam

scrlptum
est rex

et^) factiim
ct

post dics aliquot, morliius

filii

Aegypti,

suspiravenmt

Tsrael,
vixlt

et adscendit

clamor eorum ad Dcum."

suspiravcrunt
filli

Quamdiii
in pejus

Pharao
,

non

Tsiael

et

positi

ne gcraondi

quiden
rex, qui
diii vixit

habueriint

libci-am
iis

faciiltateni.

Vivebat

quippe

imperabat

et lateres et paleas facere.

Pharao

non suspiraverunt

Quamad Deum: cum mornostro,

tuus est Pharao, tunc valuerunt madida fletibus ora sustollere.

Vivit

rex

mallgnus

in

pectore

quaradiu
et paleas,

vlvit
tiinc

Pharao Zabulus.
lacriraas

Tunc

lateres

operamur,
et

Intra

sllentium

devoraraus,

iniquitatis

opcra prima facimus.

Cura autem mortuus

,

fuerit,

Doest

Deo

iios

vlsitante

tunc STispiranius ad Dominuni.

ut regnura
peccati,

Idclrco oremus

Dominum,

quod

in raorlali nostro corpore, raorlatur.

Poccatum

^) enim,

) Cfr. II

Chron.
II, 23.

XXVI,
8. 9.

18.

2)

Exod.

3) Cfr.

Rom. Yli,

HoMiLiA VI.
ait,

271

inortuiim est, ego autem revixi."

revixit,

Et i-ursum

pec-

catum^)

ego

autem mortuus siim."

Moriente

uno, qui potitin" regno peccati, Osia, raoritur et Pharao.

Cum

moritur rex pessiraus, erigo ad coelum oculos, et

vocera

exaudit ^)

Isaac, et Jacob: et video

meam Deus, quoraodo Abrahara, Dominum Sabaoth sedeutem

soliiim,
inortuiis
rei
,

et

et

regnantem super
vidit.

excelsiim

quem populus non

fuerat.

ISondum enlm Osias

Volo quid-

daxn simllc interponere

est.

bonae

quae huic contraria

Iste ipse Oslas,

fecit

quaradiu vlxit Zacharias intelligens,

non
bem.

^eccatum

in conspeclu
iibi

Dei

moriente Zacharia
et rexit uret

declinavit a

Domino,

imperavit populo,
legentes,
te

Haec dlebus
dicentem:

et

Dominum
xneara ad

,,^)
ego
*)

noctlbus

audientes

mittere pecuniam

mensam,

et

veniens cura usuris

in sudario ninain

eam

ex-

egissem "
:

non colligemus

creditato,

nec pecuniara mittamus in terram, sed foeneremur

populis.

eam
ex-

Et cum nos crediderirnus dominicara rallonem

erit

vobis,
solvatis.

videndum, quomodo credita cum usuris

et cetera.

Quam,

Amen!

VI.
et quls ibit

De

eo,

quod scriptum
et cetera,

est:

quem') mlttam,

nobis,"

usque ad

eum locum,
et

in

quo

ait:

et^) convertantur,
1.

sanem eos."

Vldens

Isaias

Dominum

Sabaotb sedentera super

tbronura excelsum et elevaitum, videns autera et Seraphim

1)

Rora. VII,

9.

10.

2)

Ed. R. sola: exaudivit.

3) Cfr. Matth.
*)

XXV,
:

27. coU. Luc.

XIX,

23.

Edd. Merlini

tolligamiis.

*) Jesal.

VI,

8.

) Jesai, VI, 10.

272
circumstantia

OftirrENlS IN IsAiA>r

eum,

et

remlssani*) poccatorum acciplens

per

eum

ignem, qui allatus dc altario, labia ejus contactu

alt

purgavlt,

se

audisse

vocem Domini non

Dcinde

iinperantis,
et quis ibit

sed excitaulis atque dlcentis: quera^) raittam,

ad populum istum?"

dicit

sc

respondlsse

Do-

mlno:

,,eccc,') siuu

ego

mitle rae."

Factus auten^ in
invenio aliud
electus

hoc loco,
fecisse

et scrutans ca,
,

quac scripta

siint,

Moscn

aliud

Isaiam.

Moses
alt:

enim

ad

educllonem populi de tcira Acgypti,

,,provide'') alium,

quem

nilttas:"

ellain

vldelur

contradicerc

Deo.

Isaias
et quis
est

vero non electus, sed audlcns:

queni^) mlttara,

ibit?" ,)ecce, ^) inqult, ego sum: mitte me."

Dlgnum

ergo, spixltualibus splritualia comparare, et requirere, quis

e

duobus melius
recusavit:
xit

fecerlt: jNIosesne, qui,

postquam

electus

est,

aii Isaias,

qul ne eleclus quidem, ipse se ')

obtullt,

niUtereliir

ad

popiiluni.

Kescio

enim,

si

potest quis
qvie

eam

contrarletatem negotiorum, quae in iitrodicere,

videtur,

intendcns,
Isaias.

quia
feci

id

ipsum

fecerit

Moses, quod

Ego audacter
et

coraparans duos

sanctos et beatos vlros,

dlus

decernens,
Isaiam.

et dicens

verecun-

Mosen

fecisse,

quam
et

Moses quippe magni-

tudinem considerabat, praeesse populo ad ediicendum euru

de terra Aegypti,
nibus et maleficlis.

repugnare Aegyptiorura iucantatioalt:

Propter hoc

provide-) alium,

quem
ei

miltas."

Istc

autem, non exspeclans audirc, quid

ac
si

juberetur,

ut diceret,

electus fuisset:

ecce,^)
quid

inqult,

sum

ego

mitte

me

"

Uude

quia ignoraus,

Edd. M. et R. in textu: remissam'* ed. vero R. Cod. Turonensis: remissionem , alii: remissani: remissa autem pro remisslone usurpatur iuterdum
^)
;

notis:

a veteribus Theologis, Terlulliano, Cypriano, et aliis."

=) Jesal.
4)

VI

8.

3) Jesai. Vl', 8.
') Jesai.
')

Exod. IV, 13.

VI,

8.

^) Jesai. )

VI,

8.

Deest se*'

in

ed.

R.

Exod. IV,

13.

^) Jesai. VI, 8.

HoMiLiA VI.
ei

273
ait,

juberetur, ut dlceret, ac
niitte

sl

electus fuisset: ,^eccc,^)

,

ego sum:

me:" haec

jubetur ut dicat
erat

quae erant
jussiim

inoptata dicenti.

\n non

inoptabile

statim
:

prophetizare, a maledictionibiis incipere dicentem

audietis,
et

aiire^)
ct noii

non

intelllgetis,

et videntes cernetis,

vldebitis: incrassatum cst enini cor populi hiijus," ct reliqua.

Forte ergo,
et

sl

taraen audenter expedit dlcere

temeritatis

audaciac
,

mercedcm consecutus
et

est,

ut ea

jubeatur dicere

(juae prophelizarc nolcbat.

Quia autem
et
Ille

comparavimus Isaiam

Mosen,
Isalae

coraponaraus
et

aliam
mitti,

proximam coraparationcm
tur,

Jonae. ^)
post

praedicare

eversionera

JSinivitis

tres

dies

et

piget

eum

proficisci

nolentem causa malorum

civitatis.

Iste vero
ait:

non

exspectans, quid ei irnperaretur, ut diceret,

ecce, *) ego

sum:

niitte nie."

Bonum

est,

non pro-

sllire

ad eas, qiiae a

Deo

sunt,

dignitates et principatus,
et

et

ministeria *)

ecclesiae;

sed imitari Mosen,

dicere

cum

eo

provide^) alium, quem mlttas."

ccclesiae

Neque enim
viilt,

ad prlncipaUim
praeest,
et
iis,

veuit,

qui salvari
sl

et

sl

sed ad servllutem
:

ecclesiae,')

oportet dicere

de evangelio
et qui
sic

prhicipcs) quidem gentium dominantur

illis,

polestalem habent in
auteni
erit

raagistratus vocanlur.

Non

in

vobis. "
%-ult

Nec enim dominantur

veslriim csse major, erit

prlnclpes in vobis,

sed qul
qui

omnium mmiraus:
novissimiis.

vult

cssc

primus,

erit
,

omniiim

Qul vocatur eigo ad episcopatum

sed ad servltutem totius

non ad
ecclesiae.

principatum vocatur,

1) Jesai.

VI, 8.

2) Jesai. *) Jesai.

YI,

9.

10.

3) Cfr. Jon. I. ')

VI,
c.

8.

rla."
6)
')

Mss. iBinisterIa." R.

Editi (v.

edd. M.); myste-

Exod. IV,
etc.

13.
eccleslac.

Edd. Merlini:

Et

si

oportet dicere de

evangelio

8) Luc.

XXII,

Origenis Opera.

25. 26.

XIII.

18

274
Si vis credere

Origenis in Isaiam
de Scripturis,
qula
iii

ecclesla

servus

slt

omnium
Tius,

qul praeest, suadeat libi ipse salvator et

talis

Domi-

qui

tantusque factus est

,

in

medlo discipulorum,
uiiuistrans.

non quasi

discuinbcns

sed

quasl

Acclpiens

enim linteum, postquam exutus

sc,

est vestimentis, praecinxit

et mitteus aquani in pelvim, toeplt lavare

pcdcs

disci-

puloioim, et delcigere

linleo,
esse

quo

erat

praecinctus.

Et
bene

docens,
ait:

quales

oporteat

principcs

lanquam

servos,
ct

vos*)

vocalis rae raagistrura et

dominum,
dominus
et

dicltis;

sum
In

etenim.

Si ergo cgo ^)
,

magister

vester lavi vobis pedes

et

vos debetls alterutrum lavare

pedes."

servltutem igitur
ex

vocatur^)
ire

ecclesiac

prln-

ceps, ut possit

servitule ista

ad solium coeleste,

slcut scrlptum est:

scdebilis

'*)

super thronos duodecim,

iudicantes

duodecim

tribus Israel."

Audl vcro

et

Paulum
OTnnium

tam praeclarum virum

credentium.

dlcciilcni, quia servus fiierit

Ego

^)

eiiim ^)

sum,

ait,

mlnimus Aposto-

lorum, non sum dignus vocari sum ecclesiam Dei." Porro sl

Apostolus, quia persecutus

') lioc

non vldelur appro-

bare servilutem ejus, sed tantum humilitalem , audi

eum
esse,

dicentem
si ^)

facti ^)

sumus parvuli
filios

in

medio

Testrura, quasi

nutrlx foveat

suos,

ciun possemus

'65

ut

Chrlsli

ApostoH."
ipslus

Iraitatores

ergo nos esse expedit

et

humilium
Apostoli

Domini serraonum atque factorum,

iacere,

ejus,

et

quod factum

est

Mose, ut

etiam

si

vocatur allquis ad principatuni, dicat: ,,provide')

mittas. "

aUum, qucm

Deo

dicit:

non*')

sura dignus

>)

Ev. Joann. XlII

13. 14.

^) 3)
')

Deest ,,ego" in ed. Ruaei.

Edd. Merlini: vocalus.

Cfr. I Cor.

") Matth.

XIX,

28.
ed.
7.

XV,
:

9.
sic.

Deest enlm" in
IThess.II,
13.
'

R.
6.

')
s)
*

Ed. Ruaei sola

^) Cfr.
")

Deest si"
Cfr.

in

ed.

R,

Exod. IV,

')

Exod. IV,

10.

HoMiLiA VI.
ante
lieri

275
surn
,

et nuclius

tertius.

Exilis vocis

ct

tardi-

linguis."

Et quia Deo
:

dixlt humiliter:

,,exilis') vocis ')

siim, et tardilingiiis " audit a

Deo

qTiis ') dedit os

ho-

mini, et quis feclt

surdum

et niutuTn,

videntem

et

caeciim?
te
ei.

Nonne ego Dominus Deus?" Crede Deo, conserva

Licet
siibtilis

vocis

sis,

tardaeqiie linguae, trade te sermoni

^) nieiini aperui, et attraxi spilioc
,

Dei.
rltura.

Dices*) postea: os
"

Haec quldem propter

quod

alt

Isaias

,,ecce,^)
2.

sum ego:

mitte me."
et
,

Faclamus auteni cx parte

cum

eo.

Volult enim,

cura accepisset jara grallam a

Deo

non in vacuum eam

Videns Seraphim, vi-

accipere, sed uti ea ad necessaria.

dens Dominiim Sabaoth sedentem super thronum excelsum

et elevaturD, dixit:

')

miser ego, quoniam compunctus

,

sum

quia cuni

homo

sim

et

immimda

labia

habeam , in

medio qtioque populi

regera

labia

iramunda habentis habitem:

Dominum
cjus.

Sabaolh vidi oculis raeis."

Hoc

dicens,

et raiserura se faciens,

meretur auxilium, suscipiente

est

Deo

humllitatem
est, ait,

Quod

istud

ausilium?

Missus)

ad

me

uniis

de Seraphira, et habebat in forcipe ^)

et tetigit labia rnea,
,

carbonem, queni
et dixit: ecce,

atlulerat de altari,

abstuH miqiiitates tuas

et

peccata

tiia

cir-

cumpurgavi."
et

Consecutus
accipiens

est

beneilcium, raundus effectus,

remissionera

peccatorura.

Cum

audisset:

qiieni '") raittam ad popiilum, et quls ibit

nobis?" noa

propler priorem conscienliam

ego
:

ausiis

fiiit

dicere: ecce*')

mlttc

me

"

scd

iibi

audierat:

,,ecce,'-)

abstuli

*)

Exod. IV, Exod. IV,

VI,

10. 11.

^)
^)

Deest vocis*'

edd.

M.

3)

Edd. Merllm: Dlcls.

VI,
VI,

^) Psalni.

CXIX,
8.
6. 8.
7.

131. (CXVIII.)
') Jes.ai.

^) Jesai.

.
forfice.
8.

s) Jesai.
Jes.ii.

VI,

^)

Edd. Merlinl:
Jes,-ii.

VI,

')
7.

'2) Cfr. Jesal.

VI,

18'

"

27G
iniquitates
tuas. "

OniGENis in Isaiam
Igliur

qula

sancti

compunguntur,

et

ri>f|uiritur intcr

Moscn

ct Isaiatn, ct

satisfaciamus pro Mose,

<le

ct

ctiaiu

pro Isaia,

dantcs
accepit

ils

Scripturis

sortcm
ut

suam.

INIoscs

reniisslonem

pcccatoi-ura,
rae.
:

iliccrct (juasi

jani coDscius sc

imindalnm: mitte
rriillas

Pro-

pler quod

alt:

providc') aliuni, queni

" habebat

cnlm
ut

in conscientla

inlerfcctioncm Acgyptii:
sc
et

forte

autem

homo

sclcbat,

quaedaiu

alia

liabcrc

peccata,
justus

propterea recusat.
poslulat rainisteriuiij
et

]slc
,

autem non quasl natura

sed quasi
giatiarn

gratiaiu consecutus.

Sic

Moses,

si

slinilem

percepisset,
et lioc:

audlssctque:

ccce,*) abstuli iniquitates tuas:"

davl^) peccata lua:"

clrcummun-

nunquam
Isaias

forte dixisset: provide*)

allquld
ratlonls,
et

nllum

quciii

mlttas."
et

Habet ergo
dicens
:

Moses recusans,
niltle
3.

eccc,^)

ego

sum:

mc.

Sed vldcanius ea^) etlam, quac praecipit Domi:

nus, ut populo dlceret

audielis,
Aldebitis.

vade,')

et dic

populo

aure

et iiou iiitelligelis,

et videntes

cernetis,

et

nOn

Incrassatum est enlm cor populi liujus, et au,

ribus graviter audierunt, et oculos clauserunt

ne quaiido

videaut oculis, et aurlbus audiaut, et corde intelligant, et

convertantur , ct salvcra) eos:" bifariam sclens sermonis

audltionem,

et

dupllcem noscens constitutionera

ait ^)

hoc

est,

aliud eorura corporale, aliud spirituale,

ad

populum

propbetizans de

bis,
,

quae in adventu Christi futura erant,

qula esset tenjpus

quando audirent,

ct

non

intelligerent

>)

Exod. IV,
Cfr. Jesai.

13.

'-)

Cfr. Jesai.

VI,
13.

7.

3)

VI,
8.

7.

')

Exod. IV,

5) Jesai.

VI,

^)

Edd. Merliui: etiam ea, quae

etc.

') Jesai.
)

VI, 9. 10. Edd. M. perperam

salutem.
etc.

^)

Ed. R. sola: aut ad

HoMiLiA VI.
ea.
S'i

277

quidem,
,

ciini

audirent

Dominurn meura Jesum

audiere
,

Christuni

vocem tantum dlctorum

cst,

non sensum.

Et hoc ex eo raanifestum
parabolis loquebatur
cas,
:

quia foris

ad populum

dlscipulis

autem secreto dissolvebat

Prophetat aiilem, quod cvenit: aiire ') audietis, et

intelllgetis.

non
sit

"

Porro quod de adventu Dominl hoc

dicit;

populo proplietatum, ipse Salvator

"^)

bene2) pro-

plietavit

de vobis Isaias Jnquiens

aure audietis, et

non

intelligetis."

Concedamus ergo

quia sermones

Domini
sint.

populus aiiscultans iion poterlt *) nosse, quae dicta

Yideamus autera, quid

dentes videbitis,
ct

sit

boc, qiiod sequltur:

scietls."

et^)

viea,

uon

ISon

si

qiiis vidit

quae Salvator faciebat, statim

cur facta
siut.
:

vldeus

potuit

intelligere,

Veluti, exeniplum assuraaraus, lavit pedes

et

discipulonim

videbant quidem bene, qiioraodo lavabat

dlscipulis;

pedes

magister

vidcbant

autera

et

alii

qui

erant praesentes,

sed id tantum,

quod
erat

fiebat,

non ctiam

cur fiebat.
lavlt

Simnitudo quippe

lavatlo

pedum, qua
ait

Verbiim Dei pedes discipulorum.

Idclrco

Sal-

vator ad recusantem Petrum, et dicentem: non^) lavabis

pedes meos."

Quid
Video
te

ait?

Quod')

ego facio, tu nescis

facis

modo

scics

autem postea."
te

Quid autem

modo ?

dicit Petrus.

lavantem pedes nostros, et pelvlm

et

positam, linteo

praecinctum,

servientem nobis, et
quia

detergentem pedes nostros.

Verum

non

erat

hoc

negotium corporale, sed

splritualem

spiriluale, Salvator nudatiis mittit

aquam

in

pelvim secundum

Scripturas,

et

lavat pedes discipulorum siiormn, ut,

cum mundi

fueriut,

)
^)
*)
=

Jesai.

VI,

9.

2) Cfr. Matth. XIII, 14. coll.XV,7. atque Jesai. VI, 9.

Edd. Merlini: prophetizavit. Edd. Merlini: potuerit.

Jcsai.

VI,

9.

) Ev. Joann.
7.

8.

')

Ev. Joann. XTII,

278

Origenis in Isaiam

adscendant ad dicentem:
pulvere,

ego') sum via:"

voluit
siiptn

et iion
,

pknl

quem

excutore

Ijidignos

et

non

suscipientes pacem, neque dignos corurn, quar dlcebantur.

Et quia
cgo

lioc erat,

quod

signiricabatm, idco alt

,

quod')
Erat

fatio,

tu Jiescls

iiiodo

scics

autem postea."
cst
el
et
:

autciu lioc,
catis

quod

et reliquls vt

dlclum

quia v<js3) vodlcltis

;

me magistrum
Si
et

Dominum,
Dominus

bene

sum
pedcs
dlclt,

cteuira.

Jgitur

ego

raagister

lavl lioc

vestros,

vos dcbetis invicera lavare."

Ergo

ut episcopus mittens aquaiu Jn pelvinj, ot exutus vestlLus

suis, et

praecinctus lintco
inquit
,

me

extendente lavct pedes iiieos?

Si

quidem vos,
Si hoc

debetis invicem lavare pedes vedicitur,

stros.

est,

quod

nemo veslrum mandatum

sive

servabit.

Nemo enim
diaconus,
vel

quibuscunque venientibiis assumens

prcsbyter,

linteum
pedes.
beati
d(;

eplscopus,

lavat

Sed

sl

intelligas ea,
,

quae scrlpta sunt, qui vere

,

sunt eplscoj)!

servlentes ecclcsiae

iniltunt

aquam
ct

Scrlpturis in pelviru animae,

ct tentant

quod

est

seciindum Scrl-

ptiiras,

pedura dlscipulorum sordes lavare,

eluere, et projicere.

Et

sic custodiuiit

episcopi
et

mandatum
ego accila-

imitantes

Jcsum,

sic

et presbyteri.

Utinam

piam nunc
vare
,

aqiiiun,

quae possit animae vestrae pedes

dicat
,

ut nnusqulsque vestrum

cum

fuerit

lotus

lavl'*)

pedes meos,
diclt

quomodo

inqulnabo

illos?"

Hoc

enlm sponsa

Cauticis Canticorum,

non ostendens

corporeos pedes lotos, sed pedes non offendentes.

quibus dicit Salomon:
,,pes^) autem tuus

Dc

non
iaei

offendat."
*^)

De
pene

quibus

et

in

Psalmis scriptum est:

pedes."

auteiu

moti

sunt

Verum

et

quae

constituiintui

:) Ev. Joanu. XIV,

3)

6.

^)

p,.

j^^^^

^^
ed. R.

Joann. XIll, 13. 14.

4) Cantic. V, 3.
^) )

Prov. III, 23.

Deest autem"
2.

In

Psalm. LXXIII,

(LXXII.)

HomLiA \L
A'iduae
iii

279
lavit."

eccleslis: sl ')

sanctorum, inquit, pedts

,

Si autem vis apertius

audire

quomodo vldua
in
alio

lavat san-

ctorum pcdes, audi Paulum

viduls, et dicenteta: ,,bene ^)
:

loco

constituenlem

docentes, ut pudicas efficiant

adolescentulas " lavantes sordes pediim juvencularum.

istae

Et

viduae dignae sunt ecclesiastico honore

quaecunque
doctrinae,

sanctorum

pedes

lavant

sermone

spiritualis

sanctonim vero non masculorum, sed mulierum.

Docere
Vult

enim mulierem non

esse

permittit,

neque principarl
ut ad
:

viro.

mulieres bene

docentes

castitatem

suadeant
est,

non

adolescentes, sed adolescentulas

fiat
:

iudecens qulppe

ut mulier raagistra virl

adolescentulis
,

sed ut castltatera suadeant

et liberos suos<

et

amare vlros

Discamus
lioc

ergo lavare pedes

discipulorutn.

Ista

propter

dicta
si

suut: jjvidentes^) vldebills, et

non

scietis."

Quoniam,

quld fiebat a Salvatore, ab his quideni, qui noii intelligebant

,

vldebatur

jiixta
,

corpus

non videbatur

jiixta ratio-

ncm:

ab

Lis vcro

qul

intelligebant",

videbatur quldem
:

juxta oculos, videbatur

autcm

et juxta intellectum

ila

ut

non complerelur super beale videntes hoc, qiiod dicturu

est: videntes *) videbitls, et

non

scietis:" sed super pec-

catores.

Sed

et

cuncta

evangeliorum

oremus videntes

dupliciter videre,

quomodo

facta slnt juxta corpus,

quando
erat,

Salvator noster venit ad tenas.

et typus futuroruni

Etenim smiilitudo

xinumquodque, quod

fiebat in corpore.

Veluti nescio
vlt:

quis a nativitate
iste ^)

caecus^) visum recupera~

a nativitate erat gentilium
siia

vere autem caecus

populus, cui Salvator reddidit visum, saliva

ociilos

ungens

ejus,

et

irdttens

ad Siloam, quod interpretatur

quos
spiritii

missus."

Mittebat quippe eos,

unxit,

ut

)
^)

I Tiixi. V, 10.

Cfr. Tlt. II, 3. 4.

9.

3) Cfr. Jesai.
*) Cfr. ev.

VI,

*) Jesai.

VI,

9.

Joann. IX,
iste erat a nativitate

Edd.

jMtrllni:

gentilium

etc.

20

Origenis
i<l

Isaiam
Aposlolos
ct raaglslros,

crcderent, ad Slloam,

est, acl

propter quod scriplura

mlssus."

est dt Siloa,

quia intcrpretatur ')

,

Et

quoties( iinqiic inclpirnus ab Jesu visitari

rnittit

ut
est,
t-a,

reciplanms auiniae oculos,

missus.

nos ad Siloam, hoc

,

Et unusquisquc crgo nostrum

quando
etiam
iu

l-'git

quae in cvangcHis facta sunt, oret, nc

plcatur: vid(.'ntcs ^) vldebltis, et
4.
S'i

se

com-

non

scietis/'
,

autein,

iit

exlsliniant ^) sinipliciores
se

illa,

quae

facta siint,

non propter nos, sed proplcr

excitipla altcrius rei,

taiitum facta

sunt,

i't

non cranl

exponant

quem
scie-

hoc,
tis:"

quod

dlcturn est: videntes ^) videbitis, et

non

liabeat

sensum,

ISam

si

non

ca,

quae Aidebantur,

habebant aliquem scnsum secretum,') ut

oculis etiam spirllualitcr inspicerentur,

cum camalibus
dixisset:

rmnquam

videntes ^) vldebitis, et non scictis."

Ad approbatlonem

aiitem liorum et alterlus scripti de cvangelio testlmoniuni

proferemus,
liir,

quod

juxta eos,

qui tanlura llteram seqxumet

mendaciimi

cst.

Dlclt Salvator

Dorainus

iioster

ad dlscipulos
dideritls,

in evangelio secundiim

Joannem: si')
,

crc-

non solum, quac ego

facietis."

facio

facietis:
sl

sed et ma-

iora

horum

Videamus ergo,
est,

majora aliqua
susci-

feccrint discipuli.

Quid majus

quam raortuum
Eutychum

tare?

Quis non dico nostrum, sed Apostolorum mortuum

Refert historia,
qula Paulus
)

suscitavit?

re-

suscltaverit a raortuis, et Petrus Tabithara,^) quae Inter-

pretatur Dorcas.

Ista

autem

et

alia

istiusmodi

inveniri

possunt:
J)

labi

sirnt

majora?

Sed

et

caecos^") Salvator

Ev. Joann. IX,

7.

^
12.

Jesai.
"*)

VI,

9.

3)
^)
')

Edd. Merlini: aestimant.

Edd. Merlini
Edd. Merlini
:

Jesai.

Yi, VI,

9.

sacratum.

^) Jesai.

9.

Cfr. ev. Joann.

:

XIV,

^) 3)

Euticium.

Cfr. Act.

XX,

9.

seqq.

Edd. M. Tabltam,

ed. vero R.

Thabitam."

Cfr. Act.

IX

36. seqq.

^) Cfr.

iNIatth.

IX,

27. seqq.

"

HoMiLiA Vi.
fecit

281
est, cos, qiii sic nati

rursum vldere,

et

quod majus
Et

iucrunt.

Exhibeant, quos caecos ab utero manibus Apoalla

stolorum curatos adspexerint.

evangeliis invenire
,

infmita potest

de

qui

quaerit,

quia nequc Apostoli his

raajora fecerint, neque

eorum

successores.
his
,

Verum sermo
quae ego
feci,

Scripturae tale quiddam locutus est:

corporallbiis

vos majora

facielis.

Ego

feci

resurgere

ex

niorluis

corporaliler,

vos

resurgere

facietis

ex

mortxiis

spiritualiter.

Ego

caecls sensibile

hoc luracn infudi, vos

spiritualem lucem
autera
Jesiis,

non

videntibxis dabitis.

Usque ad hanc
,

diem haec majora signa

ego
video
fieri

a corporalibus

quae fecit
Jesu.

per fidelissimos

discipiilos

An non
est,

cacci

mmc

vldcnt, et claiidi ambulant, et lepro&i

Si
is,

miindanliir,

et reliqiia ilunt ?

qui heri obcaecatus

accedens ad idolum quasl ad

pristlna

Deum,

hodie invocet

Deiim vivum,

derelinquens ,

nonne videt?

An

non, qui herl claudus erat propter peccatum, nunc propter

discipulorum doctrinam iter verum edoctus,

Qiii heri arldara habebat

stabili

gradltur pede?

manum,
et

et otio-

sam ad benefacienduni, bodie

vlventem?
Sl A'ideris

recipiens

manum, habet eam

lepram
in

aliquem pollutum,
ac

anima habentem subito poenitere,

corapunctum, non
splritualiter

doctrlnae sermone

te pigeat dicere, quia

majus

sit,

hunc
fuisse

leprosum,

qiiam quendam
largius

carnaliter

purgatum.

Et haec quidem
quid
sit

profudit oratio,
est:

cu-

plens ostendere,

hoc, quod dictum

intelllgetis.

,)et')

videntes videbitls, et
5.

non

Quae autem

causa est,

audlentem non

intelligere,

et

videDtem non vldere?

hiijus."
sit
,

Tncrassatum est,^) inquit, cor

est
intelligi

populi

S'i

quidem necessarluin

et

hoc,^) unde

non eadem

est corporalis

et spiritualis ct splri^

pingiiedo, neque

eadem

est

corporalis tenuitas,

) Jesai.

VI,

9.

2) Jesai.
hic.

VI,

10.

3)

Edd. Merlini:

282
lualis.
fit,

Origenis in Isaiam

Ettnim quod corporaliter crassura

nlliil riiihi

est,

in

carne

et

norct cor carncuni,

vcl

si

Incrasselur,

neque

prodest
tur.

sP)

a languore,

a quacunqiie causa attenue-

Taie autem exlstinio

^) fieri coi"

carneum eorura, qul

toti

formidine continentur.

Quomodo enlm

tabescunt ab

acgrotatlone, slc aiunt ct crassitiuHnein, ct quidquid pinguc

est circa

cor eoruiii, extenuari.

Quid ergo

inihi nocet, si
et attenuaii

corporale cor nieuni lucrassctur?

Kslo vero

meum, quid milii pallvo cum corporco

cor
principale uominnlur,

cx isto prodesl?

Sed cor iiuncuauimae nostrac

corde

vocabulo

ut nianifestum est ex co,

quod

in

cvangelio dicitur:
Iii

bcatP) niundo corde."

sunt,

iSeqiie

enim

mundo corde
beati *)

qul

sanguiuem,

vel

quodcunque

niaterlae corporalis
est
:

intrlnsecus
:

nou

habeiit.

Scd diclum
est, beati,

mundo corde
Quoniam

" pro eo,

qnod

qui

niundum
pro

liabent princlpalc aniraae.

igitur

Principale noniinatur
aniraae
slve

corde.
esse

principale

nostrae,
est

quod

dicitur

in

corde corporeo,
:

niuudum

or nostrum, sive imraundum

immundum

quidem, quando

cogitationes pessimae egrediuntur ex eo, homicidia, adulteria,

furta,

falsum testimonium, blaspheralae

mimdum

aut'm,

quando
:

cogitatioiios sanctae, et Intellectus divini, et

est,

niens pura

propter hoc arbitrandura

attenuatum qiiideni

csse dlclum, attenuatum a sancto Spiritu cjus, qiii salvatur

incrassatura aulenj, et praefocatum a raalitla ejus, quipeccat.

Dicltur enim de sancto Spiritu, qui est secundum sapientiaru,

quia

sit

inultifarius

lenuis,

mobilis,"

ct quia justus

accipiat

hunc subtllera

spiritiim. Differt

quippe hlc spiritus

ab omnibus spiritibus intellectualibus, muiidls, subtilibus.

Est crgo principale cordis temic qiiidem,

est:

quod

spirituale
\itio

pingue autem, quod cx corporalis materiae

con-

2)

Deest sl" in ed R. Edd. Merlini: aestirao.

')

^) Malth.

V,

8.

*) Matth. V, 8.

Sap. Sal. VII, 22.

HoMiLiA VI.
cretum
in
est,

283

plenum

cogitationibus corporalibus, quae sunt

reprelienslone.

Sic

clicitur:

,,incrassatum ^)

est

cor

populi hujus." Intcllige ex eo, incrassatum esse cor, quia

niliil

sh

in

eo praeler humanas
inateria

et carnales

sollicitudines.
est,

Qiio

modo enlm

corporis

pinguis

modo etiam corporei cum duo posita sint,

et

iutellectns et
incrassari

cogitationes.

eodem Ex quo
cogitat

cor ex secularlbus curis,

atteuuari

ex sollicitudlne splrituali,

cum

quis

ea,

quae Doniini sunt, projic^ens pinguedmem ex corde,

iucrassalum fuerit cor ejus, neque accisalutis

et sclens, qula, si

piat

sermones Dei, neque vidcat

et

sacramenta:

de-

ponamus
dicta est,

nos crassittidinem

et

assumamus eam, quae

tenuitatem, ut et nos dicaraus, qiiomodo prositivit-)

in te aniraa

phetes:
tlbi

raea;

quam

multlpliclter

caro

mea,

iii

terra deserta, invia et inaquosa, sic iu

sancto
liter,

apparui tibi:"
sed
sl

non

qiiasi

sanctus

fuerim ualuraet
ei.

carnis

prudentia

tabesclt,

si

prudentia

caniis extabuerit, tunc in sancto

apparebo
est
:

^)

Haec

explanatiouem ejus, quod dlctum

tor populi hiijus."
6.

incrassatum *) est

Sequitur autem: et^) auribus suis graviter audieISihil milii

ista

runt."

nocet,
fit,

si

graviter

audiam corporaliter,

neque

mihi causa
nihil

ut

non audiam serraoues Dei.

si

Quomodo enim
non
que
mihi.

mlhi nocet caecitas corporalis,

fuerit obcaecata aniina

mea: slc^) neqxie

corporalis

levitas, ne-

gravitudo

auditionis

impedit

quicquam

Est alia^) quaedam gravitudo aiiditionis, quae no-

ceat animae hominis.

in

Quae

est

ista

gravitudo,

quae

est

auditlonem animae?
1) Jesai.

Peccatura, seciindura Scripturas,

VI,

10.
1.

Psalm. LXIII,
^)

2.

(LXII.)

Edd.

jMerliiii:

dei.

4) Jesai. ^)
')

VI,

10.
si

5) Jesai.

VI,

10.

Ed. R. sola:

neque
auteni.

etc.

Edd. Merlini:

284
grave
est.

OlUGENIS IN TSAIAM
Propter quod scntlons
qiiis

peccata sua, dicit

quasi

')

onus gravc gravatac sunt super me."

iniquitas,

Et quia

gravis est

proplcr

lioc

super talentum plurabi

cst.

scdet,

ut

in

Zacliaria^)
gravia

scriptuni

Aegyplii autem,

non quonlam
quasl

liabebant

corpora,

submersi

')

sunt

pluuibum

nqua vclicmenti,
plunil)!
,

scd quia anlmae co-

rum ad talenlnm
aggravatac
crant:
in

supor qiiod scdcbat iniquhas,

sunt

propter quod siibnicrsi

tanquam

pliimbum
peccato

aqiia veliomenli,
ct

Gravltudo crgo aiirium a

fit,

levitas

a justitia.

Quid

est,

quod

faciat

auditum non graviter audlre, sed leviter?

pennae
afferunt.
virtutis.

Pennae

verbi,

Elcnlm pennae
*)

verbi nniltura
siait

levitatis

Quls

dabit mihi pciinas

dlclt proplietes,

columbae,

ct

requiescani?"
ralis

Hoc
Dicit

non

orans, ut corpo-

pennas accipiat columbae, sed pennas colnmbae Spisancti.

rltus

autem rursus
slbl

Salomon

de

divitc:
et

conipoDet*) autera
vertitur
jgitur

pennas quomodo aquila,

qui praecst
Si
illi."

con-

in

donio ejus,

Si accipiamus

pennas, levlter audieraus.

autem pcccaverimus,
et

et negligeules

fuerimus circa alas,

defluxerint

pennae

nostrae, gravabimur, et graviter audiemus.

suis peccatores graviter audierunt.

Auribus ergo

Oinncs quidcm Judaei,

graviter

qui tunc

audierunt Salvatorem,

eum

audierunt,

ideo non credidenint.

dientes

Usque hodie autem, qviotquot auspirltualiter,

et

Scripturas,

nou audiunt sermonem

est

qui levis est,

sed literarn, quae

Atqiie ita

gravis

occidens,

graviter audiunt.

diipliciter

auditur Scriptura.

Ab

eo, qui noii intelligit quae dlcuntur, graA-iter audltur:

ab eo vero,
graviter,
fit

qui intelligit

eam, non solum auditur non

sed potius acute.

Unde

et

qui

fit

intelligens,

audltor.

')

Psalm.

XXXVIII,
6.

4.

(XXXVII.)
Cfr.

2) Cfr. Zachar. V.
*)

^)

Exod. XV,

10.
5.

Psalm. LV,

(LIV.)

')

Prov. XXIII,

HoMiLiA VI.
7.

285

Est

ct alluil ct

aulem, quod prophetatur de populo

sx

Judaeonim,

de omnibus nobis,

peccaverimus. Et
,

')

oculos suos clauserunt, ne quando Aideant oculis

ribus audiaul,
et

et au-

corde intelligant."
sunt,
et

Eorum

qul

non

videut,
vident:
Alii

quidara

caeci

propter

caecitatem

non

quidam

in tenebrls sunt, et propterea

non

vident.

autem neque in tenebris sunt, ncquc

caeci sunt, sed

quia claudunt oculos,

tias,

non

vident.

Et

scit

has

differen-

quae priucipales cordis nostri sunt, scriptura divina.

qui sunt in vinculis
:

Dicit enim Salvator liis,^)

et his, qiii in tenebris, ul
iis

exlte

reveletur:" et^) sedentibus

lux orta
est iis."
Isti

regioue

et

umbra mortis,

non
iis

viderunt ideo, quia fuerunt in tenebris, donec oriretur

lux.

Surdi audite,

et

caeci adspicite.

Et ideo

isti

non
extra

viderunt ante, quia naluraliter cacci erant.

ista suut,

Qui vero

qulque ad comparationem caecorum,

et eoruin,

qul

tenebris sunt,

multo pejores

siint:

ii

sunt, qui ideo

iion vident, quia oculos sponte clauserant. ^)

ita essc,

Hoc autem
nunc

ut asseruimus, Salvatox- mihi testimonio erit, diesselis,

cens

si^) caeci
dicitis,
alt:

non

haberetis peccatum:

autem

quia vldemus, peccalura

:

vestrum manet."

Et bene

dicitis,^) quia A'ideraus " vere

enim

dicit,

quia vldcant, et liabeant possibilitatem videndi, sed claudentes oculos

non

vident.

Et

sl

quando

videris
et

ingenio-

sam ad intelligendum aniraam

non mcditautem
caecitatem

et

vclocem,
,

alacrem,

eloqtila Dei, cognoscc

quia

non propter

non

videt

ea,

quac continentur in Scripturis,

sed quia claudit oculos.
qul
aperi

non ob
Si crgo

id,

quia In tenebrls sit,

audierls

scripturam divinam dicentem his,

aperi

claudunt oculos:

oculos tuos,

et recta vide,

i) Jcsai.

VI,

10.

2) Jesal.
2.

XLIX,

9.

3) Cfr. Jesal. ^)
)

IX,

coll.

Matth. IV, 16.

Edd. Merlini:

clauserunt.

Ev. Joanu. IX, 41.

Joann. IX, 41.

286
oeulos ab eo,
et

Origenis in Isaiam

quod

claiiseras:
veritatis.
ciir

tunc poteris videre recta,

considerare lumen
quaeritur,
et

Et accusat quidera
claudant,

eos,

de qulbus

oculos
quia non

ne

vldeant.

Kon autcm
feclt Isaias,

hoc dkit,

expcdlat aliquando et

claudere aniraae oculos.

dicens
iii

Expcdit cj)lm, sicut manlfestum

liis,

quae sequuntur:

quls

) an-

nuntiavit vobis
et

locum aelernuin? Qui ambulat

et rectam,

in justitia,

loqiillur

veram vjam

obturans aures, ut non

oculos,
iit

audiat judicium sanguinis,

et^) claiidens
iit

non

Tideat iuiquitatem."

Si futiunim est,
,

apcriens oculos
est,

anlmae aiidiam
dere aiiditus,

et

sentiam turplloquia
audlrc,

clau-

quam

quac

iioceaiit.

Quaudo ergo
ea.

claudam? Quando

inala dicuntur, nt

ncque intelligam

Quando
et sanat

A'idenda sunt eloquia

Dei? Quando convertimur,

saiiat

nos Deus, miltens verbum, quod

eos,

qut

volunt curari in Christo Jesu, cui

in saecula saeculoriim.

est glorla et

imperlum

Amen!

VII.
ego
et pueri," et cetera.

De

eo,

quod scrlplum

est: ecce, ^)

1.

,,Da*) sapienti occasionem,

divinus.

et sapientior

ent:"
sacra-

diclt

scrmo

Occaslonem autem acccperunt

tissirai

Apostoli ad inlcllectum propheticonim sermonum.

xit

Oremus Deuru,
fieri

acclpiaraus

sapientiam,

et

possimus
prodicti

sapientiores

per

occasionern Apostolonam ad

phetas

exponendos.

Apostolus

recordans

hujus

')

Cfr. Jesal.

XXXIII,

J4. 15.

^)

Deest et" in edd. M.

3) Jesai. VIIT, 18.

occasiouem,"
*)

et cetera.
9.

Cfr. Prov.

Edd. Merlini IX, 9.

:

da

saplenti

Prov. IX,

HoMiLiA VII.
ecce,^) ego
et

287

pueri,

quos Deus dedit mihi:" deinde

infert, et edisserit:

quid-) ergo pueri communicaverunt

et

sangiiini et carni,

ipse
iit
,

proxime eos
pex-

factus

est,^)

qui
qiii

participantur

eorum:

mortera destruat euxn,

,

imperium habet mortis

lioc cst

Zabulon

et eruat eos,

quicunque metu mortis in sempiternara vitam

servitutis."

rei

erant

Igitur quia
caruis,
et

piieri

paiticipes

effecli sunt san-

guinis

et

Salvator iioster coramunlcavit carni

erat a natura et dlvinitate
:

atque sanguini.
ejus
,

Alienum enim
et

sanguinem
slbi
qiii

carnem susclpere

propter nos autem

ut

ea,

quae
,

crant aliena,

suscepit,

domesticos

sibi

faceret

fueramus

alieni

per peccalura.

Et quidera

Apostolus

sic

exposiiit, dicens:
et

quia*) ergo pueri conx-

iuunicaverunt sanguini
est,

carni, et jpse proxirae eos factus

qui participaulur eoriira,"

Ego autem

dicara, quonsangixini
et

iam,

quomodo
slc

et

pueri

communicaAerunt

carai, et ipse proxirae eos factus cst,*) qui partlcipantur

eorum

quia pueri

non possunt
iit

fortiores audire ser-

mones;

debent enim

pueri audire serraones Del:

qiii

propter hoc factus in sanguine piierorum causa,

niunicaverunt carni et
loqultiir
sangiiiui,

com-

quasi

parvulis loquens,

non

divina et ineffabilia, sed quaecunqiie capere

possunt parvuli.

Parvuli aiitera omnes homines sunt,

:

si

eos comparas ad perfectionem Verbi

nes, licet
iuajor

licet

Mosen nomiJoaimem, quo

ad Apostolos
vel

uuum

dixeris de prophetis, licet

fuit:

in nalis mulienira nerao

licet

venias:

Petrum, cui porlae

est usqiie

inferi

non

invalescent,
et

Paulum, qui raptus

ad tertium coelum,

au-

Jesai.

VIII, 18.

coll.

Hebr. II, 13.

2)
^)

Hebr. II, 14. 15.

Desideratur hoc loco ,,est" in edd.

M.
liuj.

Hebr. II, 14.

^)

Deest

hoc

quoque loco,

ofr.

pag.

uot. 3.

,est" in edd.

M.

288
divit

Origenis ix Tsaiam
indicibilia vcrba
:

noii

dcponls

eorum gloriam,
,

Jl-

cens, quia et ipsi in

iis,

quac intellexerunt
,

comparalioue
disriplinis

eorum,
erudlti

quae
suiit,

non

iiitellcxerunt

parvuloriim

quae lioniinibus traduntur.

liis,

Dicit ergo Sal-

vator iion de

quos Paulus

iu '

Cliristo parvulos

nun,

cupat, et asserlt lacte potandos,

non

forli

clbo
ct

scd

de omnibus simul honiinibus:

cccc,^) ego

parvuli

mei, quos mihi dcdlt Deiis."

alil

Vorum quoraodo
ca,

in pueris

sunt

alils

alacrloros,

sic,

quae^)
,

ils

sunt tradita,
ingeuiosls
nostii

velocius

cousequuntur:
iNIoscii,

inquain

similem

puerls facluni
Jesii

tl proplictas,

scd ct

Domini

Christi Aposlolos.
ellainsi
:

Propierea scnticntes seraet ipsos,

quia,^)
fectu,

profecerlnt, ex*) parle

puerorum profecerlnt procognoscimiis

veritalis
,

dixerunt

et

ex parle

prophetamus. "

Nec enlm adhuc

negolia,

sed

nmbras negotiorum conspiciebant, nec plcnara lucem, sed

obscuram imagincni. Ideoque repetebant, dicentes
:

vicle-

mus') nunc per

facie

speculura,

et in

aenigmate,
et

tunc autcm
intelligens

ad faciem."
et

Quis ergo

haec legens
seu

jnflabitur

erlgelur supei-

scieutiam,

super quodpiieros

cunque

donorum?
multo

Ktenlm cuncta, quae ad

sunt bis,
et

de-

venerunt,
viris.

inferiora

quae reposlla suut

superbire
et
ii,

Debent crgo non

elevari,

qui viIstos

dentur inter pueros acrioris ingenli

velocioris.

autem pueros
raonstiabat:
niibi

hoiniiies Uicit

omnes

quos et Salvator deet pueri

et

ecce,^) inqulens, cgo,

mei, quos

dedit Deus."

Donum

accepit

Salvator a Deo.

Nemo

euim venit ad eum,

si noii,

qui mlsit euro, attraxerit

iu

venienteiii

ad Salvatorem, slcut
est
,

evangelio,

quod

se-

cundum Joauuem

dldicimus.

Et

quoniam

accepit

1) Jesai.

YIII, 18.
in
iis etc.

2)
3)

Edd. jMerliDi: quae

Ed. Ruael sola: XIII, 12.
qui.

*)

Cor. XIII,

9.

5) I Cor.

Jesai.

VIII, 18.

HoMitiA VII.

289
iis

donum
ait
:

a Pati'e eos, qul credunt, idcirco propheta de

et pueri,

ecce,') ego
est

quos mihi dedit Deus."

Nec

putandus
ipse
,

non

habuisse, qui accepit,

cum adhuc

liabeat

qui dederit.

2.

Deinde

\n reliquls prophetat Salvator in propheta,

dicens futurura esse, ut,

cum

acceperit pueros,
ita:

signa et

prodigia fiant in Israel.

Habet autem

et^) erunt

signa et prodigla in Israel a

in

Doraino Sabaoth, qui habitat

monte Sion."

Qui

euini habltat in speculatorio, et in

orani aniiTia,
et

polest conspicere veritatem, iste faclt signa

prodigia per Salvatorem, et post Salvatorem per

:

Apo-

stolos

et

ubicunque invenitur anima apta'') ministerlo

signorum

et

prodigiorum Dei, sive Juxta spiritualem cu-

rationera, sive sensibillter exbortando eos, qui veniunt

ad

fidem, non
digia,

est otiosus

Deus, qui tunc

ea.

fecit signa et
si

pro-

etiam nunc operari

Et*)

dixerint ad vos

quaerite ventriloquos,
inania loquuntur,

et eos,

qui de terra

clamant,

qui

qui

de ventre clamant, non gentes ad

qui exquirunt de viventibus
et

Deum suum
tuos."

requirunt,

mordebet

Attendite,

quoniara obscure dicta sunt,

seusus
rlbus.

Deo

ipso largiente et revelante cohaerere superlo,

Docet crgo nos

ut

non

siinus

aliorum scrmonum

discipuli, nlsi coelestium et

bonorurn. Sunt enira quldam

qui

loquentium

et

poUicentium doctrinarQ verara,

non

loquuntur coelestia, sed terrena.

terra loquitur:

Qui*)

est

ex terra, de
est,

qui de coelo venit, super

testificatur."
:

omnes
ait,

et

quod
qul in
eos,

vidit et audlvit,

Si quis,

pueris,
,

me

credunt, dlxerlt

quaerite ^) ventriloquos

et

qui de terra clamant, qui inaiiia loquimtur,

^ui de

ventre clamant:" velutl quaerite daeraonia:

ab una enlra

') Jesai.

VIII, 18.
aperta,

^) jesal. VIII, 18.

*) Cfr. Jesai.

3) )

Edd. Merlini:

VIII, 19.

Ev. Joann. III, 31. 32.

Jes.-.;.

6) Cfr.

Origenjs Opera.

VIII, 19.
XIII.

19

290
specie

Origenis in Isaiam
tlacmonls
ventrlloqui

omnia daemonia

nuncupavlt.
lioc
est,

SP)

dixcrint vobis: quaerite ventriloquos:"

quaerite

dacmonibus

slve

dlvlnationem, sive
iis,

veritatem, sivc saci-atam conlcmplationem, respondele

quae dico.
dlcit.

Quae

sunt,

q\iae cos

docet?
vos,

lu seqiicntlhus
niagls

Et sunt quidani,

qul

mlltunt
cst,

aiitem

calccliumenos, qiiantum in ipsis

ad ventriloquos.
qulbus scrlplum

Qul
est

enlm volunt vos

et^)
onines

irc

ad idola

de

dii

gentium

daemonla:" volunt vos

ire

non solura ad ventrlloquos, scd ad omnem speciem daemonum. Verumtamcn Deus noster, qui In coelo et in
terra tiniversa facit,
liares sibl faciat

evellat nos

dacmonlbus,

et fami-

per salvatorem nostinim Jesum Christum.

Videte ergo, ne quando dcclplalur allcujus ex vobis anima,

ut adhuc ambigat
et dubltet, cvira audierit

illum et illura

horainem, In

illo idolo

daemon

curavlt illum languoreni,

illud et illud divmavit.

et

Ista orania idola sunt

verltateni.

daemonum,
Adscendite

hominum non cognoscentium auimo ad Deum, qui est omnium

creator,

et

comparate

pietatem istam omin,^) quae annuntiatur esse pietas, nec

est pietas, et videte, quia vos beati estls.

Quls enlm

si-

milis libi, popule salvate a

cujus

Dominus
sibi."

Deiis ejus,

Domino? Et beata*) populus, quem elegit in

fuit

gens,

habi-

tationem

Beala quippe gens

quondara Judaeode loco suo,

habuit patris,
et in signis et

rum, sed perdidlt beatitudinem,

quia eum,
qui missus
cst,
et

et ejecta est

et testimoniuni

non solum ptr legem

ad nos

prophetas,

venun

prodiglis, insidians interfecit.

Beatltudo ergo transmigravit

et

Jesii Ciiristi dlscipulos,

,

credimus in eo Inconsuraus.

cusse et finne

viventes juxta

quod docti

1) JesaJ.

VIII, 19.

2) Psalm.

XCVI,

5.

(XCV.)
(v. c.

3) Mss.

omni." Editi

edd. jNL):

omnium." R.

4) Psalrn.

XXXIII,

12.

(XXXII.)

HOMILIA Vir.
3.

m
quaeriie ventriloquos,
^) inauia
,

Et

') s\

dlxerint ^) ad vos

et eos, qui

de terra clamant."

Quia

loquuntur,
aut

vaniloquos nominavit.

Omnis

serrao

qui

dicitur,

vacuus
qui

est,

aut plenus verltate.

est.

Vacuus

est serrao

omnis,
habet

rnendax

Plenus

est
,

autcra veritate,

qui

scientiarn

Dei unlversonim
regna

et

docet, ut credamus Deo,

suis.

pollicenti

coelorura sanctis

Vide ergo

quid

dicant,

qui non fueriint vaniloqui, neque vacui unquara

*) onines ex pleni-

apparuerunt in conspectu Domini: nos

tudine ejus accepimus."

Qui vaniloqui

sunt,

non habent

hoc ex plenitudiue, sed omnes vacui sunt verltate, vacui

sunt virlute,
quaerite eos,
qiii

\acui suut
qiil

Christo.

Si') dlxerint vobls:

qui inania loquuntur,
et

de terra clamant,

de ventre clamant."

Volo dicere

causarn,

quare

hoc potissimura daemonium ventriloquorum nunc assumserit

sermo

ut

dicat:

si^)

dlxerint

ad vos:

quaerite

ventriloquos. "

Invenies

oranes,

qul

repromittunt ,
et

nec

liabent veritatem,

ventri suo
ejus
et

servlentes,

quodamraodo
cxmcta facere.

propter voluptatem

abundantiara

Tson solum autem gentiles, sed et eos, qui,

mittant in
Christo

cum

reproet

religionem,

haeretici

sunt:

non

tantura illos, sed etiam in nobis,

invenies aliquem pro

qui ecclesiastici siimus,

gerere,

saturltate ventris cuncta

ut

Iionorelur, et accipiat rnimera, quae in ecclesia deferuntur,

Iste talis

dc ventre loquitur,

et

fons

sermonuni
ejus

ejus

in

ventre consistit.

ISon enim fons

sermonum

de corde

bono

iluit,

non de bonis

cogitationibiis,

non de sancto

Spiritu.

Si quis ergo aliquarido se docere promittit, ob-

servate

utrum sermones
an
non.

ejiis

de ventre habeant princiauteni

,

piuiu

Propositionem

quae

niilii

dicl

') Jesai.

VIII, 19.

2)
^)

Edd.

perpcram:

dixerit.

Edd. Merlini: qui

VIII, 19.

elc.

^)

Ev. Joann. I, 16.

VIII, 19.

5) Jesai.

^) Jesal.

19*

292
potest,

Origenis in Isaiam
ipse interponnm,

ne forte quis ex vobis, a quoaiit

qiiam eani andiens,

existiinet, ')

Scripluram

sibi esse

contrariam,

aiit

iios

non

^) inspcxisse,

qiiomodo oporteat
,

approbare serraonem in cos accusatormrn

clamant.
credit in

qui

de ventre
quis,
ait,

Quae

est

ergo

propositio?
ventre
cjiis

Si^)
fluent,

me, llumina dc
Si

fons aquae
liis,

sallentis in

vifam aeternam."

Dicat itaquc aliquls de

qui

proponunt.

Salvator repromittit,

huuc

csse

de

ventre fontem aqiiae salientis in vitam aeternam, dc justo

egredlun,
el
jiislus

de ventre clamat.
,

S'i

quldem fons
ejus est.

aquae, quenx Deus repromittit

in ventre

Sed

dicendum
sit

est,

ne forte duos habeamus venlres,

et alius

corporalis, alius spiritualxs,

quomodo
Si

reliquae partes,

quae videntur in corpore

nominari,
animae.

veluli

sunt

oculi,

Terum
oculis:

alii

corporis,
*)

alil

enira

dicitur

dc

mandatum

Domini lucidum, illunimans ocureferendum ad oculos corporales.

los:" iion puto,

lioc

Et
est

si

dicitur: qui *) habet aures audiendi, audiat:"

lioc dici

non
Sed

putandum,

de corporis auribus, sed de ani-

mae, quas habent qui mundi simt

et sl dlcilur in reproraissionem
:

auditu animae.

pes ^) tuus non offen-

det " non est arbitrandum de corporis pede.

Est enim
:

quidam pes

cordis, iugrediens

ad eum, qui

dixit

Ego

'')

eum

via."

Sic igitur similis yentrl corporali venter

est

aniraae, de

quo

loqiiilur juslus:

a) llmore tuo, Domine,

,

in ventie concepimus, et parturivimus

et

peperimus

spl-

ritum
autera

saluiis tuae,

quam

fecisti

super terram."

Quicunque
qul de

plenum habent venlrem

vanis sermonibus,

*)

Edd.

jNIerlini:

aestlmet.
ed.

^)

Deest non" in sola

Psalm.

R.
coll.

3) Cfr. ev. Joann. ")

^) ')

VII, 38.
(XVIII.)

IV, 14.

XIX,

8.
9.

Mattb. XIII,

) Prov. III, 23.

6.

Ev. Joann. XIV,

) Jesai.

XXVI,

18.

,
terra sunt, liaheut

VII.

293
,

ventrem de terra subsisteDtem

de quo

scriptum

est:

Deus^)

aixtem et istam et haec desti-uet."

in

Sancti ergo ventrera liabent,

quo

a timore

Domini

et

conceperunt,
salleutis in

et

plenus est venter eorum fontibus aquae

Aatam aetemam.

De

isto

ventre

ait

Jlle

au-

res ^) et venter

meus

qiiasi iiter

plenus musto ac ligatus."

ventre:

Haec enim

dixit

non de

corporali

nec

enim

venter ejus corporalis plenus erat divinorum et his proxl-

morum
4.

vino

alligato

in

utrera. ^)

Ista

in

solutlonem

propositionis.

Nunc ad

hoc, quod coeplmus, revertamur,

quaerite ventriloquos,
et
:

Si *) qui

ergo dixerint ad vos:

eos,

de terra clamant, non gens ad

spondete.

Deum suum
exquiritur."

liaec iis re-

Deficienter autem dicltur: haec

iis

respondete

non*)
gens,
si

gens

ad

Deum suum
respondete.

Uaaquaeque
refert, qxiod

quaerit Jovem, ^) ad

propriuraDeum
Vos autem

quaesivit.

Haec

ils

Israelitae ha-

bentes Deura verum, qui est super omnla,

nollte

cum
Qui

quaerltis,

ventriloquos

quaerere, neque

de teiTa clamantes,
^)

ueque Yanlloqiios, sed proprium Deura.

ruDt de vivcntibus
nes,
privati

quae-

mortuos.*'

Mortui enlm sunt daemodicit:

veia vita,

quae

Ego^) sum

vlta."

JXollte ergo

morluos

sciscitaxi

de vivls negotiis.

Legem

cnim

suscepistis.

vos, quibus persuaderi non potuit,

ut quaereretis ista de ventriloquis, et de terra clainantibus

vanis sermonibus

seimonem

veritatis et legera, suscipientes

eam

in adjiitoriura legis vestrae, attendite.

In lege vestra
facientes:
noij

scribitur:

non

sequaris idola:

juxta

legem

1) I Cor.

VI,

13.

=) Job.

XXXII,

19.

^)

Edd. Merlini perperam:

VIII, 19.

ventrem.

*) Cfr. Jesai. VIII, 19. coll. pag. 289. not. 4.

5) Cfr. Jesai.
coll.

pag. huj. uot. 4.

*)

Edd. M. perperam: Joannem.

VilT, 19.
8) Ev. Joann.

') Jesai.

XtV,

6.

294

Origenis in Isaiam
ncque
las,

attenilalis ventrlloquis,

qui

dc

tcrr.i

claraant.

Legem^) enim in adjutorium detlit, ut dicant: non est Qui sicut verbum istud, pro quo non est muncra dare."
cnim assumsit lcgem,
ct
ct novlt, qula lex in adjutoriura est, et

praecipue spiritualis, quae interdicit a ventriloquis

lilc,

auguriis qxiaerere:
jnirans

cum

Intcllexerlt

lcgem

debet ad-

eara
et

dicere,

nullum verbiim
est

ita

mundura apud
legis.

Graecos

Barbaros, qualc
iiniversa

verbum

Ab omni
pollicente,

enim verbo, ab
dlffert lex,

doctrina

veritatem
cst.

quac a

Dco

nobis data

Legein ^) cnlm

adjutorium dedit, ut dlcant:

ost,

non

slcut

vcrbum

istud."

Quid
post

quod non

est slcut

verbum
istud.

istud?

IMulta sunt
cnira verbiim
,

Terba, sed

non

sicut

verbum

Nullum

Aerbum
Vidc,

INIosis,

post verbiim

prophetarura
et

rnulto

aulem
ejus.

arnplius post
si

verbum Jesu

Christl,

Apostolorum
dictura est:

non clamant sensus Dei, quod

iit

legem cnim
riint

in adjiitorium dedit,

dicant,
iit
**)

qul

accepeistud,

legcm in adjutoriurn:
est

non

cst

verbiim

quod^) loculus

Moses

In lege,

lata

per angelos in
cc-

manu
clesia

mediatoris.
dicerc
:

Multo aiitem dignhis potest hoc

est

non

slcut

verbum

istud

quod caro
glo-

factura cst,

quod

babitavit

in nobis,

cujus vldemus

riam, non sicut INIoses velamine obtectara, sed ^) glorlara

tanquam
est
sicxit

unigenitl a patre, pleni gratiae et veritatis.

Non
quo

verbum

istud,

quod

suscepit

ecclesia,

in

credlt,

pcr quod

et salvabitur,

verbum, quod
cui glorla

in principlo
et

erat

apud

Deum Deus

verbum:

imperium

in saecula saeculorutn.

Amen!

')

Cfr. Jesai. VIII, 20.

^) Jesai.

VIII, 20.

^)

Edd.

INIerlinl:

quomodo.
')

4) Cfr. Gal. III, 19.

Cfr.

ev.

Joann. I, 14.

HoMiLiA VIII.

295

L
De
eo,

VIII.

quod scriptum
et in

est

ululate ') scuIptlUa in Hieru-

salem
ait;

Saraaria:" usque ad

eum locum,
quae

jn qiio

et^)
Olira
a

commovebo
quidem,
et

civitatcs,

liabitantur.*'

1.

quando
sculptilia

peccavlt

populus prior,
est

excidlt

religione,
et is,

fabricatus

Judas in
Si

Hienisalem,

qui Israel vocabatur, in Samaria.

autem

et

nunc

aliquls

consideret

ex raukitudine eorum,

qul colliguntiir peccatores,

non pigebit eum dicere, quod

imusquisque Deiim faciens quod existimat') esse bomun,

et

serviens

peccato,

maledictus
artificis,

est et

faciens sculptile,

et

conflans

opus

manuum

ponens illud in abraiilta

sconso.
sl

In absconso

quippe cordis

facimus idola,

peccemus.

Unde sermo nos edocet

Et
si

poenitentiara agere,

et ixlulare

super sculptilibus, et idolls, quae sunt iu Hieru-

salem

et

Samaria.

quidem nos peccemus, qui

sciilptllia.

esse

de ccclesla cupimus, in Hienisalem facimus

vero
ii, qiil

Si

extra

cccleslam

constituti

simt,

quomodo
Verum-

liaeretici

peccavcrint, faciiint idola In Saraarla.

tamen omnes omnipotens Deus juxta suam bomtatem ad

poenitcntiam provocat, dicens
:

uliilate*)

sculptllia

in

Hierusalem
Saraariae
idolls
ct bis, et

et in

Samarla."
factis

Quemadmodum
ita

etenini feci

raanu

ejus,

faciam Hierusalem et

ejus.

Comminatiir quaecunque fecit Samaritanis,

,,Ciim^) autera

qui dc ecclesia sunt.

orania faciens in

consummaia

verit

Deus

monle Sion,

et

Hieru-

salem, inducet super sensum magniim principem Assyrio-

rum,

et

super altitudinera gloriae oculorum

ejiis."

Doce-i

1) Jesai.

2) Jesai.
3)

X, X,
X,

10. 14.
:

Edd. Mcrlmi: inhabitantur.

') Jesai.

Edd. Merlini
10.

aestimat.

^) Jesal.

X,

12.

296
mxn,

Origenis in Isaiam
quld futurum
slt

iniinico

nostro

et

zabulo, qucni
nuncupavit.

scnsura

qiiendam
enlixi

magnum nunc
sci-pcns

proplieta
erat

Quomodo
super

sapientlor
ct
filii

omnlbus beslns,

quac sunt super teiram,

filios lucis

saccull hujus saplcntiorcs

m
,

generationc sua siint, et dispensator

iniqultatis saplenler fecit

secundum sapitnliam non bonam,

figuraliter
,

eodem rnodo
dlcitur
,

iste

qui

princeps

Assyriorura

raagnus
in

est

sensus

et
est

est

mirari magnitudlnem

sensus ejus:

quo abusus

ad instrucndos sapientes
cunctaquc

mundi

isllus,

qui

cum
fecerit

orani

verisimllitudine,

vlrtute falsitatem sectarum

suarum coniponentes exhibent,

iu raonte Sion, et in Hierujiistis

Cura ergo omnla

salem,

Deus
quae

et reddlderit ea,
')

repromissa sunt, tunc

prlncipera Assyriorum,
ejus.

inducet super
et

sensiini

magnum
et

super altitudlnera gloriae oculorum

Alta
ejus

eum

sapientem sermo novlt,

flatione coepissc.

exordium ruinae

ab in-

Unde

et si inflati fuerlmus, In

judicium

incidcmus diaboll, in quod^) incidlt ipsc zabulus.

2.

Yidearaus autem et Inflationem ejus

et

quanta

slt,

ut

eam caveamus,
dicere.

non permittamus eum super nos

dicit?

vera

Quid

igitur

Viribus ^)

faciam,

et

sapientiam

intellectus

auferam,

fmes

gentium.*'

Existi-

inat*) fortltudine sua, quod vidt, in nobis se posse perficerc.

Et revera
s'i

si

vincamur,

et

post haec verba pecce-

inus,

post ecclesiam rursum in circum, et ad

et

equorum
fit,

cursus,

ad conventus gentilium eamus, quld aliud

nos possidet?

quam
quod
longi
fit,

superatos

Et quid

dlxlt

zabulus:

viribus5) faciam?"
rainatus
est.

Conseqiiitur
et si

nobis peccatoribus,

Sed

fornicemur post castitatem

,

temporis, post sanctiraoniam multara

vera
locutus

quid aliud
,

quam

probatur super nos

qui

dixit:

*)

Ed. R. sola: supra.

^)

Ed. R. sola: quo.

3) Cfr. Jesai.
*)

X,

13.
') Jesai.

Edd. Merlini: Aestimat.

X,

13.

"

HoMiLiA VIII.

297
ct
aliutl

vmbus') faciam?"
iste

Quid autem

rcpromlttat
intellectus

magniloquax, intueamur.

Et') sapientiam

auferara, fmes gentiura.**

Sapientiam nescio, (juam polUalienigena ') quaealiqiia

cetur, de qua et propheta loquitur:

dara sapientia est

veritate

in

iis."

Est

enim

extranca
iste

sapientia,

quam
esse

disperdet Deus.

Hanc
dicit:

lia-

bens,

existiraat'*) se

sapientem,

et

sapien-

tiara ^) intellectus

auferam, fincs gentiura, et vires eorum

depascar."

Pervenit enim ad omnes gentes operatio ejus,

iri

sed Salvator
eos,

omnes gentes mittens sermones

siios,

eruit

qui a zabulo in cunctls gcntibus

vires

captivi tenebantur.
se

Et

^)

eorum

depascai."

Minatur

vlres

nostras

praedatum

iii,

et tradere adversus

nos militantibus.
facientem.

Et

reAera est videre

eum quibusdam hoc

Quando
spiriest,

enira quis vincitur a zabulo, et traditur

daemonibus

tibus pessimis, virtutibus contrarlis, quid allud

factum

quam
tates,

is

dlxerat: et^) vlres

eonim depascar?" Accipiens Et^) commovebo

Dei
in Chrlsto
civl-

nostras vires

depastus est nos.

quae inhabitantiu'. "

Et hoc zabulus commlnatur,

inhabitari cernit clvitates eccleslas

Domlno
Et
fre-

constructas,

has

commoturum

esse

se personat.

quenter quidem concussit civitates inhabitatas persecutionibus, frequenler concussit scandalls.

Sed nos tentemus,

tales fieri,

fundamenlum habentes super petram,

qui dicit
:

ut

iste,
;

commovebo

^)

clvitates,

quae inhabitantiir

nos rnoverc non valeat per procellas suas, neque per spiritus adversos:

veruni ad oranla, quae acciderint, stabiles

pei-severemus,

utpote

habentes

aedificium super petraiu

') Jesai.

X,

13.

^) Jesai.
9.

X,

13.

3) Cfr. Jerera.

VIII,

*)

Edd. Merlmi: aestimat.

5) Jesai. ') Jesai.

Jesal.

X, X, X,

13. 13.

) Jesal.

) Jesai.

X, X,

13. 14.

14.

298
Jcsura Cliristum,
saeculorura.

Origenis in Isaiam
cui
!

est

glorla

et

iiuperium

saecula

Amen

]M I

IX.

De

eo, quod scrlptum

est:
,

et') audlvi voccm

Dommi
in

dicentls:

quem mittam
scribllur:
iii

et quis iblt

ad populura istum?"

Et transgrediens niodica, pervenit usque ad locura,

quo

,,^)
,

tibi

signum a Doniino tuo

profunduni

aut in excelsura.**

,,^)
ct quis ibit
luitte

audlvi vocera Domini, dicentis

quem

iriitlara,

ad populum istum?

Et

dixl: ecce, cgo

sum:

me.

Et

ait:

vade

ct dic

populo huic:

aure auqui nunc

ut
va-

dietis, et

non

intelligetis," et rellqua.

De

eo,

lectus cst,

Isaiae

prophetae sermone, oremus

ut digna

Dcum,

uobis

gratlara largiatur,

proplietico spiritu

leamus exponcre.
dlccntis
:

Et*)

audlvi, inquit,

voccm Domini

qucm mlttam?" Postquain

sum: mitie me."

purgalus cst labils^)

propheta, paratus siiscepit^) ministerium Domini, et dicit:

ogo

')

Sed

iit

paratior esset ad hoc,

luemincrat vocis Mosis.

Nam
est.

et

illc

eadem utens vocc:

mitte)

me

"

prlnceps populi, judexqiie factus et fa-

mulus Del nunciipatus

Audivi autem quendara Heatqiie

braeum exponentem hunc locum,

libenter

dicentem, qula

quidem propbetes
ignorans,

ct paratus

propbetiam suscepit
ei

ad populum,
audiens
tristia,

quae essent

dlccnda.

Porro
cst:

quae essent populo nuntianda, hoc

)
5)

JesaL VI, 8.

^) Jesai.
') Jesai.
labla.
siisciplt.

VII, 11.

3) Jesai.

VI,

8. 9.

VI,

8.

Edd. Merllni: Edd. Merlini:

^) Jesai.

VI,

8.

S) Cfr. Exod. IV, 13. coll. 18.

HoMiLiA IX,
aure
')

299
:

audietis,

et
fit
:

non

intelligetis

"

et cetera,

iu se-

quentibus pigrior respondit

ei,

dicente

eivoceDei: clama;"^)
Arbitror aulem

et dicit:

quid^) clantibo?"

haec prophetari de Salvatore, quia futurum erat, ut audieiites

uon
porro
istiira:

aiidirent,
fiet,

et

vldentes

non

viderent.

Mani-

festius

quod

dicitur, si

consideremus paululum

locura

cernenlcs *) adspicletis, et

non

videbetis."

Istiusmodi
spicientes,

est.

Videbant quidem videre tunc caecos re-

rationem autem visiouis ignorabant.

quas
dlssolvebat
secreto
discipulis

Audiebant
Sah'ator.

parabolas,
Ipsi

vero

non audiebant,
testificans eos

ncscientes
dixit
:

quae

dicebantiir:

propter hoc
diendi,

qiii^) habet aures auhis auribus,

audiat!"

TSec

enim privatl erant

aiires

ut

non

aiidircnt,

sed interiores eoriim

gravatae
iis,

erant

ad audieudum.

Propter hoc praedicat^)

:

et

per pro-

phetara futura praefatur, dicens

inlelligetis, et

,,aure ') audietis, et

non
In-

cernentes adspicietis, et
enlra

non

-ldebitis.

crassatura

est

cor populi hujus."

est

Quld

sit

hoc,

quod

dicitur:

incxassatum )
,

cor populi hujus:" invitae

curis

spiciamiis.

Omnibus

qui in

praesentis

'-

santur, cor incrassalum est:

larlbus morantur,

baud
est

allter iis, qui in saecu-

incrassatuni

cor,

quam

si

a spinis

cneceutur.

Idcirco pingiiesclt cor, et

non potest tenuiorls

talibus cufiat.

splritus suscipere notioncs.

ris,

Fugiamus ergo a

ut

attenualum

cor

nostrum Deo

acceptabile

Fugiamus terrena negotia.

crassatur.

Ista sunt enim, quibus cor insubtilis crat, ut in

Propter hoc serrao

,

Exodo

^)
te-

scrlbilur de eo

qtiod

alt

quicunque fuerint propter

isti

nuitatem cordis

ejusmodi,

Deura videbunt.

Talibus

1) Jesal.

VI,

9.
6.

=) JcsaJ.
')

XL,
VI,

6.
9.

3) Jesai.
=

XL,
VI,

Jesal.

Maith. XIII,
9.

9.

6)

Edd. Merlini: pracdiclt.

') Jesai.

10.

S) Jesal.

VI, 10.

9) Cfr.

Exod. XXIV.

300

Origknis in Tsatam
oculls

cnim

Deiis

vldctur.

Tria

sunt,

quac

dlcunlur

incrassatuin ') est

gravitcr

enim cor populi hujus,

et auribus suis

audierunt,

e# oculos suos clauserunt."

Possuat

autem
loco.
et

ct aliter

manifeslius inlclligl, quac hoc dicuntur In

Multi enim liorainum pulant inspicientcs crealuras,

se ea.

mundurn istum contcmplantes, videre

liominura?
et

Et quid
vident
stella-

dico

Eccc
et

A-olucres,

ct

quadinipedia

solem

lunam,
,

univcrsum slmul coelum cum

,

rum choro
justi
et

sed rationes eorum non intelligunt

soli

vero

sancti

per saplentlac Dei ralionem comprehen-

dentes insplciunt ca.

Ideo iu VIII. Psalrno David

dlcit:

,,quonIani^) videbo coelos tuos, opera digltorum tuorum,

lunara

et

stellas

quac tu iundasti. "

Quld enlm nunc

Scd
lioc,

proplieta
ait
:

non

videt
si

coelum

et

lunani?

quod
^*)

videbo :'*3)

considercraus, poterimus intelligeie.

') Jesai.

VI,

10.

'-)

Psalm. VIIT,

3.

3) Psalm. VIII, 3.
liic textus Ruaei; edd. vero Meriini, quo haec habent adjuncta: Conversi sunt acl Quorum? ISon ait simpliciter: patrum," sed cum additamento patrum suorum priorum." Dlximus haec de nobis dlci, et iis, qul inter nos sunt peccatores. Quomodo igitur, qui inter nos sunt peccatores, conversi sunt nou ad iniqultates simpliciler patrunj," sed patruru suorura priorum?". Duplices babemus patres, et ima species est pessimoi-um p.itrum. Si quldeni antequam cicderemus, zabulus pater noster fult, iit scrmo evangelicus ostendit, dicens: vos de zabulo patre estis." Ctim autem credldimus, facti sumus illii dei. Si ergo per haec peccaverimus, convertimiir ad iniqiiitates non simpliciter ,,patnim," sed ,,patrum prlorura." Ad probationem avitem hujus rei, quia cfuplices habemus patres, utiruur et David testiraouio, in Psalmo XLV. dicentls audi filia, et vide, et inclina aurera tuam, et oblivisccre populi tui, et domiis patris tui." Pater dicit obliviscere domuni patris tui:" quasi pater quippe coepit audi filia." Ergo duplices

^) Desinit

iurc nescio, luiquitates."

patres sunt. Scd oblivlscere inquit, domus patris tui prioris. Si igitiir oblitus prius domiis patris tiii prioris, riirsum iueris ad peccata conversus, incidisti in id, qiiod
ijostri
,

nunc

dicitur,

peccaUim.

,,

Couvcrsi

sunt

ad iuiquitates

: !

HoMiLiA IX.

301

patrum suorura prionim. " Dicebamus duduni zabuluna patrem nostrum fuisse antequam deus noster factus sit pater: si tamen et nunc non habemus patrera zabulum. Quod et de Joannis epistola appxObabirans in qua ita omnis qiii facit peccatiim, cx zabulo nascitur." scribitui
,
,
:

Ex

zabulo namque iiascimur, qiioties peccaraus. Infelix qui scruper generatur a zabulo, lursumquc inultuni beatus, qui ex deo seniper nascitur. ISeqiie enira serael dlcamus istum ex deo natuni, sed per singula virlutis opera semper iiistus nasciliir ex deo. Hoc aiitem iit plenius possit probarl, et de Salvatoris nostri quotidiana nativitate dicamus, llquido id iu justis obtinentes qiiod in deo proSplendor cesserit. Salvator noster splendor est gloriae. autem non semel nascitur, et deinceps desiuit nasci, sed quotiescunque ortura fuerit luraeu, ex quo splendor pariSah-ator noster tur, toties oritur et splendor gloriae, Sapientia vero splendor est lucis aesapientla est dei. ternae. Sic igitur Salvator seinper nascitur, et idcirco dicit: ante oranes colles generat rae:" non , ut quidam male legunt: ,,genuit." Si semjjer ex patre uascitur doiuinus, etiam tu in sirnlliludine ejus jara adoptionis hiijus spera geiieraris a domino pcr singulos intellectus, per singula opera, et efficeris filius dei in Christo Jesu
ille,

cui ost gloria et

imperium

in saecula saeculorurn.

Amen

:
"^)
y.aia

.')

' ,

.
avyyivti
^

')'Q(((fr]y,
,

(,

()'

' . ''' ,^)

'

'
Ty
Edd.
,

,* ^ ,
)-

f/(f

,,^

,^*)

'^
')

(f'
,

) ,,^)
pag.

/^/

( ,
3) Hos.
3)

Pliilocaliac,

cfr.

bcnt thulura:

est hoc fragmentum e Phllocaliae ^) Dcsumtura Cfr. edd. Huet. Tom. I. pag. 201. seq. cap.TlII. Ruaeus. coll. ed. Ruaei. Tom. III. pag. 438. seqq. et prolegoraenis Tomo huicce ed. nostrae praefixis.

& , &.
'^'

'

liuj.

not. 2.,

liunc ha-

XII,

4.
4.

") Hos.

XII,

4.

Cfr.

Hos. XII,

Orig. Comm. in Oseam.

&}. & ^
yyiy.lavaav,^)
y.cci

'

yoe(\pit,

oYy.co

'''

,,^)

y.ou

&6.

],

. ^, ^ '"
303
eig iyiy.ov

'''

y.ai'

1^"^)

ay,

ycu

'7\

^Ey.

^(
fj

^/

,
,

y.Xcw^

^ASau

(^

,,;'*)

' & &-," , /.*

(fC(o^^

/9. (^],

J'

uv

,,

" ^' , ' ,& ^." " ^ &^ , ' ,, , & . ,& ^) ,, , ' &&," &, , &^ * & ,
,,/ *)
(fayfj'"
^)

<^

, ,

cmo

'
iv

ij

tT

,
*
,,

"

}^

,,-')

(fayT}'"

/Iiu

(fayr^"

,)^)

&6,

)
)

Hos. XII,

4.
4.

2)

Hos. XII,

4.

3) Cfr.

Hos. XII,

Genes. II, 16. 17.

Deest

,,"

in sola ed. R.
')

Cfr. Genes. TI, 16.

Genes. II, 17.

8) Genes. II, 16.
5) Cfr.

Genes. II, 16.

Genes. II, 17.

coll. pag. huj. not. 6.

304

ORiG. COMM. IN OSEAM.

,,^^)

,,

^)

y.(a

\>
yal

, /
-^,

'''
iu

({}

y.al

, /' '
6 6

,,^)

, . ^, ^ ', *'" " ,

h.ninTOJV
,

'''

* ' ,, .'' -^,

otf

^)

,,*)

,, ')

^,

,,'')
,
i

^''^

,
iv

),
,

," ' 7],

."

,,^)

,
4.

'

, ,, ;' , ."
^

oijtoj

iv

)
*)

Cfr.

Hos. XII,

2)

De^st ^^j^'u jn

ed.

R.

3) Cfr. Hos.

XTI,

4.

*) Cfr. I Gor.
^)

X,

17.
5.

Cfr.Ephes. IV, 5.6.

Cor. XI,
2.

') Cfr. II
')

Cfr. ev. Joann.

Cfr.

Rom. XII,

11. coll. 21-

D
LOCORUM*) SACRAE SCRIPTURAE.

Genes,

6 24. II, 16. 16. 17. 17.

6. 8. 8.
7.

i.

2.

c.

Pag. 259. XVIIT, 21.

22.
5.

15. 24. IV, 10. 16.

9.

III, 1.

120. 175. *. 174. b. 80. 6. 80. 296. c. 303. c. 303. c. 303. c. 120. c. 220. b. 144.
b. b.

23. 25. 27. XIX. 21. 37.

,

c.

Pag. 241.
105.

b.

b. 31.
c.

202.
1.37.

a. 300. b. 207.
6.

a. 68.

XXI.
,

296. 303. b. 216.

c.
c.

a. .392.

366. a. 331.
b.
c.

99.

VI,
VII. IX.

3.

b.

302.

c.

397. 154. 256. 370.

b.

XXV. 25. XXVII, 27. 36. 38. XXVIII, 20. 22.

6.

72.

6.

15.

5.
1.3.

b. 186.

sqq.

6. 185.

25.

.
c.

XI, 4. XVI.

190. 121. a. 296.

171. b. 211. 8. ^. , 212. a. 286. 85. 6.160. c. 210. b. 85. rt. 435. b. 379. 379. XLVII, 30. 418. XLVIII, 15. b. 365. c. 125. XLIX, 10. b. .378. 391. c. 189. 212.

11.

b.
6.

15.

15. 15.

*) Litera a. singulis paginis praefixa

ad Tom. XI. ed.

c.

nostrae respicit, Htera b. ad Tora. XII., litera vero

ad

Tom.

XIII. ejusd. editionis.

Origenis Opera.

XIII.

20

306

307

308
Pag. Pag.
III, 15. 16.

XV,

5.

10.

__ 13.

_ _
^

14. 15. 16. 16. 17. 18. 18. 19. 19. 20. 63.

. . . . . . . . .
.

. .
10.
13.

XVI,

XVII,
14.

. .

183. 185.

15.

16. 17. 18.

18.
8.

.
47.

. . . .
186.

XVIII,

49. 49. _ 50. XXI

,

XIX,

. .
201.

.
50.
2.

4.

. . . .

5.
6.
7.

.
Jud.

163. 165. 175. 176. 176. 176. 179. 177. 176. 180. 177. 181. 185. 186. 187. 188. 189. 189. 190. 192. 200. 202. 201. 209. 203. 205. 205. 205. 205.

31. IV, V, 10. 11. - 13. 32. VI, 2

1. 2.

.
. . .
.

24'2.

. 246.

3.

3.
4.

5.

5.

.
.

6. 8.

9.

. .
. .
257. 259.

2.

3.

9.

9.

10.

12.

. . . . .

262.

1.

1.

2.

4.

5.

a3. 34.

36
37.
39.

38.
.

. . . . . . .
.

271.

VII,
3.

2.

- _
~

II, 7.
8.

10. 11. 11. 12. 12.

II,

1214.
14.

112. 225. 217. 220 226. 227. 228. 227. 229. 233. 233.

5
4.
8.

2. 3.

. . . .
.
C.

7.

IX,

10. 11. 12. 12. 14.

15.

III, 9.

. . . . . .

,
XII,

30.
6. 2.

XIII,

XVI,
XVII,

17.
5.

23. XX,
2.39.

31.

. . . . . .
^ ^ ^^'~
.

247. 248. 248. 249. 250. 251. 252. 252. 259. 260. 261. 261. 261. 262. 262. 263. 263. 264. 263. 264. 276. 269. 270. 271. 274. 272. 277. 277. 277, 280. 281. 225. 215. 215. 215. 215. 216. 216.

.
13.

239. 240. 240. 240. 241. 241. 242.

. . . . .

.
,

320.
292. 299. 292.

. 292. 293. 296.

2.
3.

. . .

309

II.

11.

16.
1.

10. 18. 30.

3.
4.

-,

2.

. . .

5.

6.

Pag. 303. XXVIII, 18 18. 19. 360. 19. 313. 309. 304. 306 // 304. 310. 311. 313. V, 6. 304. 311 314. 8. 315. XIII. 316. XV.

.
Sam,

Pag. 323. 323. 323. 324.

. .

56.

12.

19.

. .
.
414. b
,

-,

11.

224. 320.
71.

XVI.

. . . . . .

287. 287.
177. 412. 411. 412.

/ Regum.
III.

III, 4.

VII.

XII,

3.

17. sqq. 20.

. . .
.
8.

320. b. 263. 320. 320. 181.

6,

XIII, 14.

42.

XV.

323.
91.

-,

11.
12.
7.

285.

C.

XVI,

XVIII,
17.

286. b. 156.
.

85.

XXI,
2.

1-6

3. 4.
7.

13. sqq.
6. 4.

XXII,

, . . . .
C.

XXIV,

XXV.
XXVI.

. .
C

363. 364. 286. 286. 2^6. 365. 287. 199. 317. 317.
12.

-.9.

12.

XXVII. XXVIII.
,

2.

11. 12.

. .

1214.
13. 14. 15.
16. 17.

17.

317. 317. 317. 318. 319. 321. 321. 324. 321. 326. 322. 322. 322. 323.

, . . .

. . . . . .

310

3U

312
Pag. 247. 35. 138. 228. 229. Pag.

VIII,
12.

4.

Zephi
111. 10.

165.
C.

.
Zachar.

148.

XI, 4. XII, 4.

C.
C.

60.

302304.

14.

Joel.

II, 28.

*. 44.

32.

III, 2.
9.

12.

426. b. 356. C. 56. 62. C. 240. 85. C. 240.

313

III, 6.

. .
390. 410.

7.

18.
IV,
,

1.

.
.

. .
369. 425.
C.

76.
b.

2.

428. 430.

Pag. 420. VII, 6. 421. 6. 7. 422. 7. 8. 9. 423. 12. 423. 13. 427. 14. 146. 15. 16, 431.

Pag.
*. 12. b.
b.
1.3.

b.

1.3.

13. 45.

6. 13. a. 314. b. 14.

*. b.
b.

14.
14.
13.

. 430. 431. . 432. 433. 435. . 435 c 196. . 438 441. 452 455. 58. . 456. . 457. 458. V, 3-5. .
3.
4. 5.
4.37.

62.

16. 17.
1.

VIII.

6.

6.

7.

8.

1.

2.

b.
1.

1.

3,

b.

3.

b. 1.

4. 5.
5.

b. 2.

6. 2.

5.

6.

6. 2.
h.

6.

2.

7.

2.

8.

b. 4. b. 4. 6. 3.

11. 11 12. VI, -

,

9.

10.

b. 5.

12.

0.

5.

b. 5. b. 6.

1.

. 399.

b. 6.

c.

2.

.
b.
7.

197. 390.
6. 6.

2. 3. 3.

88.
7.

4.

6.

4. 5.
5.

a. 358.
b. 7.

68. IX. 10. 11. . 13. 14. 15. 15. 16. 16. 19.

b.

15.
16.

a. 357.
6.

2.

3.
4.

b. 16.

17.

c.

300.
17.
18.

b. 17.
ft.

5.

5. 6.
6.

b.

b. 18. b. 18.

a. 360. 6. 19.
b.

1.

19.

1. 2.

b, 19. 6. 19.

2.

3.

a. 360.

b. 19.
6. 20.

4.

5.
6.

b. 20.
b.
rt.

21.

7.

337.

1.3.

17.

18.

374.
6.

20.
1.

6.

a. 244. 6. 8. 385.
8.

X.

7.

8.
8.

b. 9. 9.

a, 358. 369. 6. 9.
b. 9. 2.
6.

10.
1.

VII,
3. 4.
5.

11.

b. 11.
6. 11.
b.

12.

3.
4.
5. 7.

8.
9.

14.

15.

b. 21. 360. b. 20. 21. a. 361. b. 22. b. 22. b. 22. 6. 22. b. 22. b. 23. b. 23. c. 88. 6. 23. b. 24. 6. 24. b. 24. b. 26. 6. 26. a. 128. b. 26. 179. b. 27. 6. 27. 28. 173. 191.

314

315

316

317

318
Pag. 259. 268. 269. 270. 270. 270. 236. 270. 276. 277. 119. 281. 298. 281. 282. 284. 286. 287.
Pag. 312. b. 313.
*.

XXXVIII,

18.

b.

266
19.
b.

XLII,

20. 20. 21. 21. 21. 22. 22.

b.
6.
1.

236. 268. b. 236.

b. b.

236.
b.

b.

2.

3.
3. 4.

a. 43.
b. 313.
b. 314. 314. 360. b. 315. b. 315. b. 316. b. 316. 317. 6. 316. b. 317. 6. 318. b. 318. 3l9. ^. 319. b. 319. b. 320. 6. 320. a. 308. b. 320. b. 321. b. 321. b. 321. b. 322. b. 322. b. 322. b. 322. b. 323. b. 323. ^. 323. b. 323- c. 198. ^. 324. b. 324. b. 324. a. 393.

4.
5.

6. 8.

b.

XXXIX.
1.

151. 275. 274. 276.

c.

2.

6. 278. 279.

2. 3. 4.

6. b.

271. 280. 271. 281.

271. 273. 287 289. 6. 272. 290. 291. 293. 294. 296. b. 174. 272. 296. 7. b. 272. 297. 8. b. 272. 298. 299. 9. b. 299. 301. 10. 6. 300 11. 302. 304. 12. b. 273. 304. 305. 13. a. 245. b. 305. XL, 2. 6. 97. 265. 307. b. 307. 3. b. 307. 6. 7. 6. 307. b. 308. 8. 9. 6. 308. b. 308. 12. b. 309. 14. b. 309. 17. XLI, 1. 6. 309. b. 310. 3. b. 310. 5. r- 6. 6. 310. b. 311. 394. 8. 10. b. 311. 11. 6. 311. 12. 6. 312. XLII, 1. 352.
6.
b.

0. 271.

284.

18. 19. 20. 22. 23. 24. 25.

XLIV,
5. 2.

10. XLIII, 4.
2.

9.

1.

3.

1.

3. 4. 5.
8.

10. 11.

12. 13. 14.

15.

16.
17.

c.

73.

26.
1.

b.

XLV.
,

.
b.
b.

%
3.

b:
c.

3. 4.
4.

6.
b.

5.
6. 9.

327.

c.

b.

b.

324. 359. 325. 325. 326. 209. 326. 209. 327. 327.

10.
13.

a. 360. ^.
b.

328
328.

319

320

321

322

323

324

325
Pag.
Pag.

19. CIV, 13. 15. 16. 18. 19. 22. 23. 24. 25. 29. 30. 32. 35.
4.
5.
6.

CIII, 18.
2.

c.
<r.

41. 41. 41.

c.

6. 114. 204. c. 41.

8.

9.

42. c. 42. c. 42. b. 366. c. 42. c. 42. a. 255. 456. *. 15. c. 42. 43. c. 43. c. 43. c. 43. c. 43. c. 299. c. 43. 156. c. 43.
c.

14. 18. 23. 24. 27. 29. 40. 42. 43.

9.

CVII,

6.

a. 2-37.
c.

a. 237.

c.
c.

48. 48. 48.

24.

b.
c. c. c. c.

395.
48. 48.

48. 48.

CVIII,
9.

1.

CIX,
9.

6.

19.

24.
28.
1.
c.

c.

43.

c. 44.
c.

44.

CV,

2.

c.

4.
6.

44. c. 44. c. 44. 44.

8.

c.

11.

15. 24. 31. 34. CVI, 11. 14. 20. 23. 24. 26. 28. 30. 35. 39. 40. 41. 46.
.33.

14.

c.

8.

44. c. 45. 45. 235. c. 45. c. 45. c. 45. c. 45. c. 46. c. 46.
c.
c. c. c. c.

CXI, 10. CXII,

3. 6.

CX,

b. 351. a. 440. c. 49. c. 49. c. 49, c. 49. c. 49. c. 49. c. 49. a. 148. 31. 49.
c, 49.

1. 2.

c.
c.
c.

51. 51. 51. 51.

5.
6. 7.

c.
c. c.

7. 8.

51. 51.

1.

. 64.

c.

3.

52. 95. c. 52.

c,

4.

52.

5.

c. 52.
c.

6.

1.3.

46. 46.

46. 46.

c.

47. c. 47. c. 47.

c. c.

47.

47. c. 47. c. 47.

c. 47. a. 352.

CVII,

1.

10. CXIII, CXIV, 8. CXV, 13. 16. 17. 18.

3.
5. 6. 7.
9.

9.

283.

c. c. c.

52. 52. 53.

1. 2.

4.

5.

6.

53. 53. c. 53. c. 53. c. 54. c. 54. a. 37.

c.

7.

c. 38.
c. 54. a. 437. c. 54.
c. c.

8.

9.

133. 54.

326

327

328

329

330

331

332

333

334

335
Pag.

Pag.

Mnyr
I 2.

^II

.
^
*
^*

31.
1
'

">
V,

16
9

IV' 11

Jil 3?-

_ _ -

'

35.

u. 128. 283.

3.

3g

^
c. c.

^^^

39

47. 48.

197. 194. 6. 66. 49. 114. 283. 315. c. 139.

a. 1.34.

30.
.33.

a. 393.
tc.

264

^^^
XIII,

XIV,

71.

6.

?Qr 196. 207.

XII 27. _ 28.

'^^-^
j

2^6

268.

a. 212.

r,,^

_ _ _

a. 423. . 214.
a. 155. 278.

35.

69. II, _ 14. 30. 34. 35.

.52.

I, 3.5.

rt.

78.

26
27. 33.
4.

44.

a. 327. b. 85.
b. 56. b.

.
sqq.

278.

321.
78.
78.

11.

XV,

b. 332. c.*106.
6.

a. 155. 278. 71.

7.

XVI.

6.

31. _,
b. 88.
b. 213.

III, 6.

IV, 18.

VI,

25. 26. 45. VII, 22. 44. 48. VIII, 12. 13. 27. sqq. 45. IX, 22. 62. X, 30. sqq. 38. sqq. XI, 10. 13. 52.
5.
5.

21.

b. 8. c.

119. a. 400. 168. 171. b. 253. b. 269. 441. 6. 21. b. 297.

b.

.
c

_ _ 23. _ 25. _ 99. XVII, 10. _ 21. _

9.
.32.

8.

314. 171. c. 220. b. 188.

6. 6.

a. .331.

164.

a. 12. 138. a. 116. b. .37.

. 118.

a. 301.

a. 51. a. 269.

a.

. .
.
a.

a. 300. 6.
b. 6.

226. 269. 269. 141. 393. 328. 208.

187.

_ 19. _ 20. 31.

1.3.

XVIII,
18.

8.

b.

222. 253. b. 356.

b. .3.56.
c.

.
10.
c.

XIX,

6.

16. 19.

202.

a. 164. 0. 62. 70.

a. 60.
a. 298.
c.

_ _ _ _

13. 17. 18. 19.

b.

a. 59.
b.

a. 59.
c. c.

23. 41. 62.

14.

a.
c.

XX,

3.

3.

XXI, 33. XXII, 25.

b.

6.
b.
c.

137.
17.3.

2.3.

156.

29. 30. XXIII, 18. 38.

26.

c.

229. 328. 101. 200. 198. 199. 198. 271. 168. 216. 226. 175. 273.
93.

b.

a. 412.
c.

373.

43.

219. 382.

336

337

338

339

340

341

342

r r

g e

a.

Leg. Tora. XI. pag. 49. in fine pag. OrigeniS Opera.

lin.

Tom. XI.
libris,

pag. 81. 19. salutis?" qui fortasse, pag. 158. not. Deest terra" in pag. 184. not. Cod. Sangerra. pag. 196. not. Hebr. X, pag.213. not.2. Cfr. Matth.XXIII, 35. 36. pag. 215. a fine: ^. pag. 247. not. Amos.VIII, 11. pag. 277. not. Psalra. pag. 285. 12. pag. 317. not. Gfr. Sara. XXVII. Regg.) pag. 351. pag. 374. ^ pag. 381. 12. Tom.XII. pag. 20. not. Psalra. XI, pag. 20. not. Psalra. IX, 11. pag. 56. not. Psalm. pag.120. not.4. Exod.XX, 12. pag. 125. not. Cfr. Psalm. XXX, (XXIX.) - pag.l48.not.6.Psalm.XXXVn,10.(XXXVI.) Tom. XIII. pag. 35. pag. 178. Hn. pag. 179. not.4. Thren..I, pag. 302.
4.

4.

6.

1.

lin. 5.

,,jfirt?)

4.

3.

lin.

;.;.

6.

lin. 3.

lin. 7.

lin.

8.

.
I
5.
9.

..

(I

9.

5.

7.

lin. 1.

8.

lin. 4.

. . .

7.

Leviora

vitia,

si

qua praeterea aciem oculorum fuge-

runt, suo singula terapore accurate indicabxintxir.

T3

'

'^'

#1^

-^ ;^., .*

**