inteRvieW theMa faMiLieBeDRijven

Bram Moszkowicz leidt familiebedrijf met verve

Consigliere van de maffia?

Lariekoek!
Bram Moszkowicz is Neerlands bekenste strafpleiter. Samen met zijn vader (Max sr.) en zijn broers David en Max jr. runt hij Moszkowicz, Moszkowicz, Moszkowicz & Moszkowicz Advocaten, dat kantoor houdt in Amsterdam en Maastricht en waar dertig mensen werkzaam zijn. De vier familieleden vormen een hechte club.
TEKST Dennis Captein l FOTOGRAFIE RegiostoCk/MiCheL teR WoLBeek
BOLLENSTREEK INTOBUSINESS 45

De derde broer, Robert, wordt doodgezwegen. Hij was in 1976 op zijn 23ste de jongste advocaat van Nederland. Echter, door drugsgebruik en een veroordeling wegens bedrieglijke bankbreuk werd hij in de tachtiger jaren uit de maatschap n de familie gestoten. Op de vraag wat de breuk met Robert voor hem heeft betekend en of hij hem soms mist, wenst hij geen antwoord te geven. Robert wordt genegeerd. Robert is persona non grata; het liefst hoort hij zijn naam niet eens. Het is een grote smet op het familieblazoen. Aan de andere kant is hij blij dat hij met zijn andere broers uitstekend kan samenwerken en dat vader Max nog altijd over hun schouders meekijkt. Met de affaire Robert in het achterhoofd lijkt het een contradictie als hij stelt, maar dat is het dus niet: Als het erop aankomt, is niets sterker dan de familieband. Mooie sigaar Bram Moszkowicz, vader van Micha (eerste huwelijk), Nathan en Chaya, leidt het advocatenkantoor. Waarom ik? Omdat iemand het moet doen en ik daarvoor de meest geschikte Moszkowicz bleek te zijn. Hij is flamboyant, maar is niet blij als mensen hem als dandy typeren. Een term die wordt gevoed door zijn connecties met de maffia; die hebben menig wenkbrauw doen fronsen. Hij geeft onomwonden toe een link met de maffia te hebben. Ik draag mooie Italiaanse pakken, houd van een goed glas en een mooie sigaar op zijn tijd. Maar daar houden de overeenkomsten dan ook echt mee op, zegt hij. Ik word vaak vergeleken met een consigliere, de raadgever en vertrouweling van een maffiabaas. Maar of u mij nu wilt geloven of niet, dat is echt lariekoek. Ongevraagd maakt hij dit statement. Slim als hij is. Daarmee is hij de vragen voor, die te maken hebben met zijn imago als strafpleiter namens de grootste criminelen. Dat Jort Kelder hem maffiamaatje noemde, deed hem pijn. Hij klaagde Kelder aan, maar verloor deze zaak op de meeste punten. Het noopte hem, zo zegt hij, tot het nemen van het moeilijkste zakelijke besluit uit zijn leven: het stopzetten van de verdediging van Willem Holleeder. De reden: dat hij hem verdedigde, was niet langer in het belang van zijn clint.
BOLLENSTREEK INTOBUSINESS 46

Max Moszkowicz Kelder zegt dat de bewijzen die hij aanvoerde de lading maffiamaatje dekte. Moszkowicz is het daar volstrekt mee oneens en beweert schone handen te hebben. Hij deed het vonnis af als infaam en abject. Mijn vader, Max Moszkowicz, begon in de vijftiger jaren met strafrecht. Dat was toentertijd in de wereld van de advocatuur een richting waar men zich het liefst afzijdig van hield. Maar hij deed het toch. Het succes dat mijn vader in de jaren die volgden kreeg, had alles te maken met de regels die hij zichzelf en zijn medewerkers voorhield: de band met de verdachte is zakelijk en je verdedigt hem alleen op een wijze waardoor je jezelf elke dag weer in de spiegel kunt aankijken. Dit is de belangrijkste les van mijn vader geweest; van hem heb ik het vak geleerd. In het programma College Tour van Twan Huys werden beelden getoond van Bram Moszkowicz, die in Suriname danste met Desi Bouterse. Het was in de tijd dat Bouterse werd beschuldigd van drugssmokkel, vier jaar geleden. Het tonen van de beelden stuitten op verzet van Moszkowicz, die dreigde de uitzending uit te lopen. Later, nadat in de studio de gemoederen waren gesust, zei hij: Ik zou dat nu niet meer doen, dansen in het openbaar met een man als Bouterse. Daarmee heb ik wellicht een verkeerd signaal afgegeven. Gedwongen Moszkowicz zegt hoe dan ook dat hij door niets en niemand verleid kan worden om in het kader van zijn functie als advocaat onethische beslissingen te nemen dan wel onethisch te handelen. En gedwongen? Natuurlijk zijn er verdachten geweest die tegen mij zeiden: Je doet wat ik je opdraag, of anders De advocaat die vanaf het begin heel duidelijk is en zegt dat dit niet kan en waarom dit niet kan, heeft

daarna geen problemen meer. Het zal u misschien bevreemden, maar deze zware jongens zijn vaak heel intelligent en begrijpen dat dan ook, om zich er vervolgens bij neer te leggen. Wat ook helpt is dat ik heel duidelijk ben. IJdel IntoBusiness ontmoette Bram Moszkowicz in Leiden, waar hij op verzoek van HBK Leiden Accountants & Adviseurs een lezing gaf. Alleen, dus zonder zijn vriendin, journaallezeres Eva Jinek. Lezingen geven, dat is bij elkaar nog niet eens een procent van mijn werkzaamheden. Ik ben wel veelgevraagd. En de laatste tijd is het opvallend dat mensen erbij vragen of ik

Eva wil meenemen. Ik begrijp die mensen wel, haha. In de Leidse Waag oogt Moszkowicz zoals we hem kennen: welbespraakt, zelfverzekerd en flamboyant. Hij pakte het publiek in met grappen, snedige opmerkingen en geeft hen een kijkje in de keuken van het recht en de strafpleiter in het bijzonder. Voor fotograaf Michel ter Wolbeek neemt hij bovendien alle tijd om fotos te maken. Ik ben ijdel en dat is best een tijdrovende business, zegt hij. Concentratiekamp De vraag die hem het meest gesteld wordt, is: Hoe kun je nu zulke misdadigers verdedigen? De bekendste is Willem Holleeder, maar ook Klaas Bruinsma, Cor van Hout en Desi Bouterse vallen in dit rijtje. Moszkowicz verdedigt iedereen die rechtshulp nodig heeft, behalve mensen die verdacht worden van iets waarbij een

faMiLie MoszkoWiCz
slachtoffer is gevallen en hij dit slachtoffer kent. Ik mag geen last hebben van emoties die in het nadeel van mijn clint kunnen werken. En behalve nazis. Dat heeft te maken met zijn achtergrond. Zijn opa, oma, een tante en een oom kwamen om in Auschwitz; zijn vader overleefde dit concentratiekamp. Zijn vader werd ooit door oorlogsmisdadiger en nazihandlanger Pieter Menten gevraagd diens verdediging op zich te nemen. Moszkowicz senior kreeg een miljoen gulden aangeboden, maar weigerde. Bram Moszkowicz: Die Menten dacht slim te zijn door een jood als advocaat aan te stellen. Nou, dat ging mooi niet door. Soms wil ik weten hoe elke centimeter ook een gezegde: liever rechtop sterven dan op je knien leven. Daar sta ik volledig achter; het zegt precies zoals ik erin sta. Hij voegt daaraan toe: Het is de taak van een advocaat om zijn clint waar mogelijk te helpen; om alles in het werk te stellen om diens onschuld te bewijzen of om een verdediging te voeren die de straf zou kunnen verminderen. Daar hoort ook verwarring zaaien bij. Ik ben altijd partijdig; ik ben altijd voor mijn clint. Een advocaat die onpartijdig is, is als advocaat geen knip voor de neus waard. Sterker, dan ben je voor mij een zak van een advocaat. De broers Moszkowicz werken volgens hun eigen methode. Op de vraag wat die methode inhoudt, zegt hij: Welnu, de kern van die methode, die mijn broers en ik uit ervaring, maar ook door de lessen van onze vader hebben geleerd, is als volgt duidelijk te maken: wij zien de wet als een verzameling woorden, zinnen en alineas, waarin elk leesteken, elke letter en elke lettergreep een betekenis en functie heeft die wij dienen te doorgronden, zoals je de betekenis en functie van de afzonderlijke noten, maar ook de melodische frases en de lijnen in een fuga van Bach dient te doorgronden om hem werkelijk te horen. De fugas van Bach zouden niet zo majestueus zijn, zo precies zijn, zouden niet zo kloppen als hij hier en daar, in een moment van vermoeidheid of onverschilligheid, zomaar even een nootje had neergepend. In zijn werk staat elke noot op zijn plaats. Zo moet in ons werk ook elk woord op zijn plaats staan. Wraken Moszkowicz wraakte de rechters in de zaak van Geert Wilders. Daarmee maakte hij bij de Nederlandse rechters geen vrienden. Rechters houden er niet van gewraakt te worden. Maar als je het kunt doen en het is in het belang van je clint, dan moet je het doen. Er zijn advocaten die het zouden moeten doen, maar het toch niet doen. Deze advocaten willen graag rechter worden. U begrijpt dat ik niet van deze laatste groep gecharmeerd ben. Ik merk wel dat rechters sindsdien voorzichtiger zijn. Laatst vroeg een rechter aan mijn clint, terwijl mijn clint geen bekentenis had afgelegd: Waarom heeft u het gedaan. Vervolgens keek hij met een schuin oog naar mij en zei snel: Ik geloof dat ik deze vraag even anders moet stellen. Dat moest hij zeker, ja. Maar verder kunnen dus de grootste misdadigers een beroep op hem doen. Als strafpleiter moet je niet de moraalridder willen uithangen. Lachend: Anders moet je maar bij het Openbaar Ministerie gaan werken, want daar barst het ervan. Televisiepersoonlijkheid We kennen Moszkowicz vooral van de uitzonderlijke zaken, waarin hij bekende namen verdedigt. Men denkt dat een dergelijke zaak op dat moment al mijn aandacht opslokt. Dat is geenszins het geval. U moet weten dat wij in onze firma aan honderden zaken tegelijk werken. Elke nieuwe opdracht komt bij mij binnen. Ik lees het bijbehorende dossier als eerste en bespreek de casus dan met een collega. Vaak hevel ik de zaak over, maar op de achtergrond blijf ik altijd betrokken. Ik werk heel hard, hoor. Moszkowicz is tegenwoordig meer dan strafpleiter. Hij wordt door het grote publiek gezien als televisiepersoonlijkheid. Zijn wekelijkse optreden in RTL Boulevard wordt door collega-advocaten bekritiseerd. Zij vinden dat ik me hiertoe niet moet verlagen. Ik vind het badinerend als andere advocaten zo spreken. Ik vind juist dat het grote publiek veel meer zou moeten weten van juridische zaken. Ik vind ook dat ik heel goed aan deze mensen kan uitleggen, in normaal Nederlands, waarom een verdachte is veroordeeld, hoe de rechters in een bepaalde zaak hebben gedacht en waarom voor deze specifieke verdediging is gekozen. Of hij vindt dat men hem hierdoor minder serieus neemt? Als dat zo is, dan zij dat maar zo. Maar in de rechtbank merk ik daar helemaal niets van.
BOLLENSTREEK INTOBUSINESS 47

Bram Moszkowicz: Liever rechtop sterven dan op je knien leven

van de veertienhonderd kilometer rook en voelde, in die wagons die mijn vader, zijn zus, broer en ouders van Westerbork naar Auschwitz brachten. De feiten zijn: de trein vertrok dinsdag 21 september 1942, elf uur s ochtends. De locomotief trok dertien veewagons. Elke wagon vervoerde om en nabij 60 joden. Alleen mijn vader keerde terug. Geen knip voor de neus waard Maar voor de rest weiger ik in principe niemand. Ook al maak je je daarmee niet altijd even populair. Soms valt heel Nederland over je heen, maar daar mag je als advocaat niet voor wijken. Ben je daar wel gevoelig voor, dan zit je in de advocatuur niet op de juiste plaats. Ik heb daarvoor