14.

Merenja na optikim komunikacionim sistemima

Zadatak 1. Slabljenje optikog vlakna meri se metodom unesenih gubitaka. Koristi se izvor optike snage Pi sa referentnim optikim vlaknom slabljenja a0. Referentno vlakno je povezano na izvor spojem zatopljenim u elektrinom luku, ije slabljenje iznosi 0,03 dB. Vlakno koje se testira povezano je, sa jedne strane, na izvor i referentno vlakno pomou optikog konektora za koji je poznato da mu slabljenje iznosi 0,3 dB, a sa druge strane na mera optike snage iji konektor ima slabljenje od 0,2 dB. U prvoj fazi izmerena je snaga na izlazu od P1 = 1,157 mW (slika 1.1). Pi
0,03 dB

a0 Referentno vlakno

0,3 dB

a Vlakno koje se testira

0,2 dB

P1

Slika 1.1. Prva faza merenja Potom je merenje ponovljeno, ali ovaj put samo na referentnom optikom vlaknu i oitana je snaga P2 = 1,424 mW (slika 1.2). Pi
0,03 dB

a0 Referentno vlakno

0,2 dB

P2

Slika 1.2. Druga faza merenja Koliko iznosi slabljenje testiranog optikog vlakna? Reenje Za prvo merenje vai da je - 10 log a za drugo - 10 log P2 = 0,03 dB + a 0 + 0,2 dB Pi (1.2) P1 = 0,03 dB + a0 + 0,3 dB + a + 0,2 dB Pi (1.1)

Oduzimanjem dve gornje jednaine dobija se da je traeno slabljenje testiranog optikog vlakna a = -10 log P1 1,157 mW - 0,3 dB = -10 log - 0,3 dB = 0,602 dB P2 1,424 mW 14 - 1 (1.3)

14. Merenja na optikim komunikacionim sistemima Zadatak 2. Na slici 2.1 prikazan je izgled ekrana OTDR-a dobijen prilikom testiranja multimodnog optikog vlakna na talasnoj duini od 850 nm.

0 dB

Slika 2.1. Kriva povratnog rasejanja za deonicu multimodnog vlakna na 850 nm Jedan podeok na vertikalnoj osi odgovara slabljenju od 0,2 dB, a jedan podeok na horizontalnoj osi rastojanju od 100 m. Identifikovati elemente krive povratnog rasejanja, izraunati rastojanja do njih, kao i poduno slabljenje svake deonice i slabljenje na svakom od "dogaaja" i ustanoviti da li je sistem usklaen sa standardima. Koliko je ukupno slabljenje cele deonice? Ako je indeks prelamanja silicijumskog jezgra n1(850 nm) = 1,493, koliko je najvee trajanje impulsa za ovu trasu? Koliko je najmanje dozvoljeno trajanje impulsa ako je dinamiki opseg OTDR-a 25 dB, a za dobijanje krive na slici 2.1 upotrebljen je impuls trajanja 1 s? Napomena: brzna svetlosti u vakuumu iznosi tano c = 2,99792458108 m. Reenje Prilikom reavanja posluiemo se slikom 2.2.

mrtva zona 200 m

splajs 1,80 km <0,1 dB

mehaniki konektor 3,50 km 0,2 dB

slabljenje 0,4 dB / 1,60 km

mehaniki konktor 5,80 km 0,3 dB slabljenje 0,6 dB / 2,15 km

slabljenje 0,5 dB / 1,70 km

polirani zavretak vlakna 7,85 km

um

slabljenje 0,4 dB / 1,90 km

Slika 2.2. Oitavanja sa krive OTDR-a 14 - 2

14. Merenja na optikim komunikacionim sistemima Elementi krive povratnog rasejanja su redom: 1. Prvi pik odgovara Frenelovoj refleksiji od konektora na instrumentu. 2. Mrtva zona koja se prostire na 200 m od instrumenta. 3. Linearni deo krive posledica Rejlijevog rasejanja na duini od 1,60 km i podunim slabljenjem od 0,250 dB/km. 4. Splajs na 1,8 km sa slabljenjem manjim od 0,1 dB. 5. Linearni deo krive posledica Rejlijevog rasejanja na duini od 1,70 km i podunim slabljenjem od 0,294 dB/km. 6. Mehaniki konektor na 3,5 km od instrumenta i slabljenjem od oko 0,2 dB. 7. Linearni deo krive posledica Rejlijevog rasejanja na duini od 2,15 km i podunim slabljenjem od 0,279 dB/km. 8. Mehaniki konektor udaljen oko 5,8 km od instrumenta i slabljenjem od oko 0,3 dB. 9. Linearni deo krive posledica Rejlijevog rasejanja na duini od 1,90 km i podunim slabljenjem od 0,211 dB/km. 10. Poslednji pik usled refleksije od poliranog zavretka vlakna na rastojanju od 7,85 km. 11. um Zakljuuje se da je sistem usklaen sa standardima. Ukupno slabljenje cele deonice od 7,85 km dobija se oitavanjem sa krive, a ne sabiranjem dobijenih vrednosti zbog prisustva "mrtvih zona" i iznosi priblino a = 2,4 dB (2.1)

Da bi se dogaaji na trasi uspeno detektovali maksimalna duina impulsa l koju OTDR emituje u vlakno mora zadovoljiti uslov l max + m < Lmin (2.2) gde je m irina mrtve zone, a Lmin rastojanje izmeu dva najblia "dogaaja". Sa krive se oitava da je mrtva zona instrumenta oko 200 m, a najkrae rastojanje izmeu dva susedna "dogaaja" 1,8 km, pa je l max < 1,8 km - 200 m = 1,6 km Odavde sledi da je najdue trajanje impulsa Dt max = l max n1 < 7,97 s c (2.4) (2.3)

Najkrae trajanje impulsa je ono za koje e signal biti oslabljen toliko da povratni signal nee dosei nazad do OTDR-a. Kako je snaga proporcionalna amplitudi, dobija se sistem jednaina iz koga se izraunava minimalno trajanje impulsa.

14 - 3

14. Merenja na optikim komunikacionim sistemima - 10 log P1 = 2 2,6 dB = 5,2 dB Pi

P - 10 log min = 25 dB Pi Oduzimanjem se dobija da je - 10 log Pmin Dt = -10 log min = 19,8 dB P1 1 s

(2.5)

(2.6)

pa je traeno minimalno trajanje impulsa Dt min = 1 s 10 -1,98 = 10,47 ns (2.7)

Zadatak 3. Na slici 3.1 prikazan je trag krive povratnog rasejanja na ekranu OTDR-a. O kakvom vlaknu je re? Koja je talasna duina upotrebljena? Oitati vrednosti svih parametara grafika i ustanoviti da li je sistem usklaen sa standardima za dato vlakno? U kom reimu rada se nalazi OTDR? Ako se identifikacija dogaaja obavlja runo, ta je potrebno uiniti da bi se minimizovala greka oitavanja? Izraunati proseno poduno slabljenje. Kakav je zakljuak o dobijenom rezultatu? DR: 100km PW: 2000ns AVG: 10/10 : 1310nm SM IOR: 1.500000 Res: 20.00m NoE: 5 Len: 55.36000km TotAt: 21.088 dB 10.00000 dB/div 10.00000 km/div

1 2

No 01 02 03 04 05

Dist. (km) 24.54000 28.34000 43.82000 49.04000 55.36000

Typ

Att. (dB) 0.611 0.319 0.492 0.649 END

dB/km 0.350 0.338 0.338 0.348 0.323

Sum(dB) 8.578 10.511 16.061 18.377 21.088

Slika 3.1. Prikaz krive povratnog rasejanja 14 - 4

14. Merenja na optikim komunikacionim sistemima Reenje Sa instrumenta se mogu oitati sledei parametri: : 1310nm SM re je o (SM) singlmodnom (monomodnom) vlaknu koje komunicira u drugom optikom prozoru (1310 nm) NoE: 5 na grafiku se moe identifikovati pet "dogaaja" DR: 100km dinamiki opseg (dinamic range) je 100 km PW: 2000ns irina impulsa (pulse width) je 2000 ns AVG: 10/10 uproseavanje (averaging) je obavljeno nad 10 od 10 impulsa. Dakle, OTDR radi u usrednjavajuem reimu. IOR: 1.500000 indeks prelamanja (index of refraction) je 1,5 Res: 20.00m prostorna rezolucija (space resolution) iznosi 20 m Len: 55.36000km izmerena duina vlakna je 55,36 km TotAt: 21.088 dB ukupno slabljenje (total attenuation) je 21,088 dB 10.00000 dB/div razmera na vertikalnoj skali je 10 dB po podeoku 10.00000 km/div razmera na horizontalnoj skali je 10 km po podeoku

Pet dogaaja koji su identifikovani: 1. Konektor (0,611 dB) 2. Splajs (0,319 dB) 3. Splajs (0,492 dB) 4. Konektor (0,649 dB) 5. Polirani zavretak vlakna Sistem nijje usklaen sa standardima za singlmodna vlakna na 1310 nm, jer su slabljenja na konektorima i splajsevima prevelika. Pored toga to OTDR radi u usrednjavajuem reimu, oigledno je ukljuen i reim za automatsku identifikaciju dogaaja. Ukoliko bi se rezultati oitavali runo, potrebno je, radi smanjenja greke, razvui grafik vertikalno tako da nivo uma bude na dnu ekrana, odnosno horizontalno tako da je raspon linije rasporeen na celu irinu ekrana. Pored toga, prilikom 14 - 5

14. Merenja na optikim komunikacionim sistemima pozicioniranja kurzora i odreivanja slabljenja na pojedinim dogaajima, neophodno je zumirati sliku, kako bi se kurzori postavili to blie prevojnim takama na grafiku. Proseno poduno slabljenje iznosi

a=

21,088 dB auk = = 0,381 dB/km Luk 55,36000 km

(4.1)

Dobijeno poduno slabljenje je vee od podunog slabljenja za bilo koju deonicu, to pokazuje da ovaj parametar nema praktinog smisla. Zadatak 4. Na slikama 4.1 i 4.2 prikazana su dva zumirana "dogaaja" na jednoj trasi. O kakvim "dogaajima" je re? Koliko iznosi slabljenje na svakom od "dogaaja"?

0,0010 dB/pod 10,000 m/pod

Slika 4.1. Prvi "dogaaj"

0,0200 dB/pod 10,000 m/pod

Slika 4.2. Drugi "dogaaj" Reenje

14 - 6

14. Merenja na optikim komunikacionim sistemima S obzirom na oblik krive, zakljuujemo da je dogaaj prikazan na slici 4.1 najverovatnije splajs, a dogaaj sa slike 4.2 konektor. Na ekranu je, zbog velike irine impulsa, dobijena nemogua duina ovih "dogaaja". Zbog toga je, oigledno u ukupno slabljenje izmeu dve prevojne take uraunat i deo podunog slabljenja na izmerenoj duini "dogaaja". Korektno oitavanje prikazano je na slikama 4.3 i 4.4.

greka =

stvarno slabljenje spoja 27,75 pod

0,0010 dB/pod 10,000 m/pod

Slika 4.3. Korekcija greke oitavanja slabljenja na spoju uzrokovane konanom irinom impulsa instrumenta Tano slabljenje na splajsu iznosi a1 = 27,75 pod 0,0010 dB / pod = 0,0278 dB (4.1)

stvarno slabljenje konektora 13,5 pod

greka

0,0200 dB/pod 10,000 m/pod

Slika 4.4. Korekcija greke oitavanja slabljenja na konektoru uzrokovane konanom irinom impulsa instrumenta Tano slabljenje na konektoru je a 2 = 13,5 pod 0,0200 dB / pod = 0, 2700 dB 14 - 7 (4.2)

14. Merenja na optikim komunikacionim sistemima Zadatak 5. Prilikom merenja slabljenja na splajsu pomou OTDR-a, dobijen je trag povratnog rasejanja na ekranu prikazan na slici 5.1.

0,0010 dB/pod 20,000 m/pod

Slika 5.1. Trag povratnog rasejanja dobijen merenjem na splajsu Kako je dobijeno negativno slabljenje (pojaanje), to je nemogue, pristupilo se merenju sa drugog kraja vlakna i dobijen je trag prikazan na slici 5.2. Koliko iznosi stvarno slabljenje na spoju?

0,0010 dB/pod 20,000 m/pod

Slika 5.2. Trag krive povratnog rasejanja dobijen merenjem sa daljeg kraja Reenje Prvo je neophodno korigovati greku nastalu uraunavanjem podunog slabljenja u slabljenje spoja (kao u prethodnom zadatku). Ovo je ilustrovano na slikama 5.3 i 5.4. 14 - 8

14. Merenja na optikim komunikacionim sistemima

-25,75 pod

0,0010 dB/pod 20,000 m/pod

Slika 5.3. Korekcija krive slabljenja zbog konane duine impulsa OTDR-a

38,25 pod

0,0010 dB/pod 20,000 m/pod

Slika 5.4. Oitavanje vrednosti prividnog pojaanja na spoju Sa slika 5.3 i 5.4 oitavaju se vrednosti slabljenja na spoju od a' = -25,75 pod 0,0010 dB / pod = -0,0257 dB a' ' = 38,25 pod 0,0010 dB / pod = 0,0382 dB (5.1)

U prvom sluaju na slabljenje spoja dodat je pik usled pojaanog Rejlijevog rasejanja. Vlakno sa veim prenikom jezgra ima jae Rejlijevo rasejanje, to se na krivoj vidi kao pojaanje. Prilikom merenja sa drugog kraja, situacije obrnuta i izmereno slabljenje je vee od stvarnog. Prava vrednost slabljenja na spoju dobija se kao aritmetika sredina izmerenih vrednosti i iznosi a '+ a ' ' - 0,0257 dB + 0,0382 dB a= = = 0,00625 dB (5.2) 2 2 14 - 9