Prmbledhja e Ligjeve t Republiks s Kosovs

Vllimi I

PRMBAJTJA
KODI I PRKOHSHM PENAL I KOSOVS KODI I PRKOHSHM I PROCEDURS PENALE LIGJI PR BASHKPUNIM JURIDIK NDRKOMBTAR N SHTJET PENALE LIGJI PR PLOTSIMIN DHE NDRYSHIMIN E KODIT T PRKOHSHM PENAL T KOSOVS LIGJI PR NDRYSHIMIN DHE PLOTSIMIN E KODIT T PRKOHSHM T PROCEDURS PENALE T KOSOVS KODI I DREJTSIS PR T MITUR LIGJI PR PERGJEGJSIN E PERSONAVE JURIDIK PR VEPRA PENALE LIGJI PR EKZEKUTIMIN E SANKSIONEVE PENALE LIGJI PR MBROJJTJEN E DSHMITARVE
LIGJI MBI KOMPETENCAT, PRZGJEDHJEN E LNDVE DHE CAKTIMIN E LNDVE T GJYQTARVE DHE PROKURORVE T EULEX-it N KOSOV

LIGJI PR RENDIN DHE QETSIN PUBLIKE LIGJI PPARANDALIMIN DHE LUFTIMIN E KRIMIT KIBERNETIK LIGJI PR MJEKSIN LIGJORE LIGJI PR PROKURORIN E SHTETIT LIGJI PR PROKURORIN SPECIALE LIGJI PR POLICIN LIGJI PR SIGURIN N KOMUNIKACIONIN RRUGOR

KODI I PRKOHSHM PENAL I KOSOVS Prmbajtja

PJESA E PRGJITHSHME.......................................................................................................2 KAPITULLI I: DISPOZITAT E PRGJITHSHME ........................................................................2 KAPITULLI II: VEPRA PENALE DHE PRGJEGJSIA PENALE..............................................3 KAPITULLI III: DNIMET ....................................................................................................... 11 KAPITULLI IV: VREJTJA E GJYKATS ............................................................................... 27 KAPITULLI V: MASAT E TRAJTIMIT T DETYRUESHM ................................................... 27 KAPITULLI VI: DISPOZITAT E PRGJITHSHME PRI EKZEKUTIMIN E DNIMEVE ........ 28 KAPITULLI VII: KONFISKIMI I DOBIS PASURORE T FITUAR ME AN T KRYERJES S VEPRAVE PENALE.................................................................................................................. 30 KAPITULLI VIII: REHABILITIMI DHE ZBULIMI I T DHNAVE NGA DOSJA PENALE ... 31 KAPITULLI IX: PARASHKRIMI.............................................................................................. 33 KAPITULLI X: AMNISTIA DHE FALJA.................................................................................. 35 KAPITULLI XI: ZBATIMI I LIGJEVE PENALE T KOSOVS SIPAS VENDIT T KRYERJES S VEPRS PENALE................................................................................................................ 36 KAPITULLI XII: DOMETHNIA E SHPREHJEVE N KT KOD ......................................... 38 P J E S A E P O S A M E...................................................................................................... 42 KAPITULLI XIII: VEPRAT PENALE KUNDR KOSOVS DHE BANORVE T SAJ ........... 42 KAPITULLI XIV: VEPRAT PENALE KUNDR T DREJTS NDRKOMBTARE ............... 46 KAPITULLI XV: VEPRAT PENALE KUNDR JETS DHE TRUPIT ....................................... 66 KAPITULLI XVI: VEPRAT PENALE KUNDR LIRIVE DHE T DREJTAVE T NJERIUT ... 71 KAPITULLI XVII: VEPRAT PENALE KUNDR T DREJTAVE N MARRDHNIET E PUNS ...................................................................................................................................... 79 KAPITULLI XVIII: VEPRAT PENALE KUNDR NDERIT DHE AUTORITETIT..................... 80 KAPITULLI XIX: VEPRAT PENALE KUNDR INTEGRITETIT SEKSUAL............................ 82 KAPITULLI XX: VEPRAT PENALE KUNDR MARTESS DHE FAMILJES ......................... 91 KAPITULLI XXI: VEPRAT PENALE KUNDR SHNDETIT PUBLIK ................................... 94 KAPITULLI XXII: VEPRAT PENALE KUNDR EKONOMIS ..............................................101 KAPITULLI XXIII: VEPRAT PENALE KUNDR PASURIS .................................................109 KAPITULLI XXIV: VEPRAT PENALE KUNDR MJEDISIT, KAFSHVE, BIMVE DHE OBJEKTEVE KULTURORE.....................................................................................................116 KAPITULLI XXV: VEPRAT PENALE KUNDR SIGURIS S PRGJITHSHME T NJERZVE DHE PASURIS....................................................................................................121 KAPITULLI XXVI: VEPRAT PENALE KUNDR SIGURIS S TRAFIKUT PUBLIK ...........124 KAPITULLI XXVII: VEPRAT PENALE KUNDR ADMINISTRIMIT T DREJTSIS..........127 KAPITULL XXVIII: VEPRAT PENALE KUNDR RENDIT PUBLIK DHE VEPRIMEVE JURIDIKE ................................................................................................................................131 KAPITULLI XXIX: VEPRAT PENALE KUNDR DETYR S ZYRTARE................................137 KAPITULLI XXX: DISPOZITAT KALIMTARE DHE PRFUNDIMTARE..............................141

PJESA E PRGJITHSHME KAPITULLI I: DISPOZITAT E PRGJITHSHME

Parimi i ligjshmris Ne ni 1 (1) Veprat penale, sanksionet penale dhe masat e trajtimit t detyrueshm prcaktohen vetm me ligj. (2) Askujt nuk mund ti shqiptohet sanksioni penal ose masa e trajtimit t detyrueshm pr nj vepr nse para kryerjes s veprs ligji nuk e prcakton veprn si vepr penale dhe nuk parasheh sanksion penal ose masa t trajtimit t detyrueshm pr at vepr. (3) Prkufizimi i nj vepre penale duhet t prcaktohet n mnyr t sakt dhe nuk lejohet interpretimi sipas analogjis. N rast paqartsie, prkufizimi i veprs penale interpretohet n favor t personit i cili hetohet, ndiqet ose shpallet fajtor.

Zbatimi i ligjit m t favorshm Neni 2 (1) Ndaj kryersit zbatohet ligji q ka qen n fuqi n kohn e kryerjes s veprs penale.

(2) N rast se ligji n fuqi ndryshon para shqiptimit t vendimit t forms s prer, ather ndaj kryersit zbatohet ligji q sht m i favorshm. (3) Nse ligji i ri nuk e inkriminon veprn, por kryersi i veprs penale sht dnuar me aktgjykim prfundimtar n pajtim me ligjin e mparshm, sanksioni penal nuk fillon t ekzekutohet ose ndrpritet n rast se ka filluar. (4) Nj ligj i cili shprehimisht ka qen n fuqi vetm pr nj koht caktuar, zbatohet pr ato vepra penale q jan kryer gjat kohs kur ai ligj ka qen n fuqi edhe n rastin kur nuk sht m n fuqi. Por kjo nuk zbatohet nse vet ligji shprehimisht e parashikon ndryshe.

Sanksionet penale dhe masat e trajtimit t detyrueshm Neni 3 (1) Sanksionet penale jan: 1) Dnimet kryesore;

2) 3) 4) (2)

Dnimet alternative; Dnimet plotsuese dhe Vrejtja gjyqsore.

Masa t trajtimit t detyrueshm jan: Trajtimi i detyrueshm psikiatrik pr kryersit e veprs penale t paaft

1) mendrisht.

2) Trajtimi i detyrueshm psikiatrik pr kryersit e veprs penale me aftsi t zvogluar mendore dhe 3) Trajtimi i detyrueshm prmes rehabilitimit t kryersve t veprave penale t varur nga droga dhe alkooli.

Kufizimet n ekzekutimin e sanksioneve penale dhe t masave t trajtimit t detyrueshm N e ni 4 Kryersit t veprs penale me rastin e ekzekutimit t sanksioneve penale ose t trajtimit t detyrueshm mund ti mohohen ose ti kufizohen t drejtat e caktuara vetm n masn e cila i prgjigjet natyrs a prmbajtjes s atij sanksioni ose mase dhe vetm n mnyrn me t ciln sigurohet respektimi i dinjitetit njerzor t individit dhe n pajtim me t drejtn ndrkombtare.

Zbatimi i pjess s prgjithshme t ktij Kodi Neni 5 Dispozitat e pjess s prgjithshme t ktij Kodi zbatohen pr t gjitha veprat penale t prcaktuara n ligjet n fuqi n Kosov.

KAPITULLI II: VEPRA PENALE DHE PRGJEGJSIA PENALE

Vepra penale Neni 6 Vepra penale sht vepr e kundrligjshme e cila sht e prcaktuar me ligj si vepr penale, tiparet e s cils jan t prcaktuara me ligj dhe pr t ciln me ligj sht parapar sanksioni penal ose masa e trajtimit t detyrueshm.

Vepra e rndsis s vogl Neni 7 Nuk sht vepr penale ajo vepr e cila edhe pse prmban tiparet e veprs penale t prcaktuar me ligj sht e rndsis s vogl. Vepra sht e rndsis s vogl kur rrezikshmria e saj nuk sht e rndsishme pr shkak t natyrs ose peshs s veprs, t mungess ose pasojave t dmshme t parndsishme; t rrethanave n t cilat sht kryer vepra, t shkalls s ult t prgjegjsis penale t kryersit t veprs ose pr shkak t rrethanave personale t kryersit.

Mbrojtja e nevojshme Neni 8 (1) Nuk sht vepr penale vepra e cila sht kryer n mbrojtje t nevojshme.

(2) Mbrojtja e nevojshme sht mbrojtja e cila sht e domosdoshme pr t zbrapsur sulmin e kundrligjshm, real dhe t atqasshm ndaj vetes ose ndaj nj personi tjetr me kusht q karakteri i mbrojtjes t jet n proporcion me shkalln e rrezikut q paraqet sulmi. (3) Disproporcioni ndrmjet sulmit dhe zbrapsjes s sulmit konsiderohet tejkalim i kufijve t mbrojtjes s nevojshme. (4) Kryersi i cili i tejkalon kufijt e mbrojtjes s nevojshme mund t dnohet m leht. Nse kryersi tejkalon kufijt pr shkak t tronditjes s fort apo friks s shkaktuar nga sulmi, ai mund t lirohet nga dnimi.

Nevoja ekstreme Neni 9 (1) Nuk sht vepr penale ajo vepr e cila sht kryer n kushtet e nevojs ekstreme.

(2) Nevoja ekstreme ekziston nse personi e kryen veprn pr t zbrapsur prej vetes ose tjetrit rrezikun e atqasshm e t paprovokuar, i cili nuk mund t evitohet n mnyr tjetr, me kusht q e keqja e shkaktuar nuk sht m e madhe se sa e keqja q sht kanosur. (3) Kur kryersi e shkakton rrezikun nga pakujdesia apo i tejkalon kufijt e nevojs ekstreme, dnohet m but, e nse tejkalimin e ka br n rrethana veanrisht lehtsuese, ai edhe mund t lirohet nga dnimi. (4) Nuk ekziston nevoja ekstreme nse kryersi ka qen i obliguar ti ekspozohet rrezikut.

Urdhrat nga lart Neni 10 (1) Fakti q nj vepr penale sht kryer nga nj person n baz t nj urdhri qeveritar ose t nj eprori qoft ushtarak ose civil, nuk e lehtson kryersin nga prgjegjsia penale, pos kur: 1) eprorit t tij; 2) 3) Personi ka qen i detyruar ligjrisht t'u bindej urdhrave t qeveris ose t

Personi nuk e ka ditur se udhri ishte i paligjshm dhe Urdhri nuk ishte n mnyr t dukshme i paligjshm.

(2) Urdhrat pr t kryer gjenocid ose krime t tjera kundr njerzimit jan gjithher qartazi t paligjshme.

Prgjegjsia penale Neni 11 (1) Personi konsiderohet penalisht prgjegjs nse sht mendrisht i aft dhe sht shpallur fajtor pr kryerjen e nj vepre penale. Personi sht fajtor pr kryerjen e nj vepre penale n rast se ai e kryen veprn penale me dashje apo nga pakujdesia. (2) Personi nuk konsiderohet penalisht prgjegjs nse n kohn e kryerjes s veprs penale sht nn moshn katrmbdhjet vjet. (3) Nj person konsiderohet penalisht prgjegjs pr veprn penale t kryer nga pakujdesia vetm nse kt shprehimisht e parashikon ligji.

Paaftsia mendore dhe aftsia e zvogluar mendore Neni 12 (1) Personi i cili ka kryer vepr penale konsiderohet i paaft mendrisht nse n kohn e kryerjes s veprs penale lngonte nga nj smundje mendore e prkohshme ose e prhershme, nse kishte rregullim mendor apo ngecje n zhvillimin mendor, q e ka prekur funksionimin e tij mendor, dhe, si pasoj e ksaj, nuk ka qen n gjendje ti kuptoj ose ti kontrolloj veprimet a mosveprimet e tij apo t kuptoj se kryen vepr penale. (2) Person i cili ka kryer vepr penale konsiderohet se ka aftsi t zvogluar mendore nse n kohn e kryerjes s veprs penale aftsia e tij pr t kuptuar apo pr ti kontrolluar veprimet a mosveprimet e tij ka qen dukshm e zvogluar pr shkaqet e cekura n paragrafin 1 t ktij neni. Personi i till konsiderohet penalisht prgjegjs, por kto rrethana merren parasysh nga gjykata kur vendos pr kohzgjatjen dhe llojin e sanksionit ose masn e trajtimit t detyrueshm.

Kryerja e veprs penale n gjendje t dehur Neni 13 sht penalisht prgjegjs kryersi i veprs penale, i cili duke prdorur alkool, drog apo me ndonj mnyr tjetr e sjell veten n nj gjendje t till q nuk mund t kuptoj rndsin e veprimit apo t mosveprimit t vet ose t kontrolloj sjelljen e vet nse, para se t ket sjell veten n at gjendje, veprimet ose mosveprimet e tij kan qen t prfshira n dashjen e tij apo nse sht i pakujdesshm ndaj veprs penale dhe ligji parasheh prgjegjsi penale pr kryerje t veprs penale nga pakujdesia.

Lidhja shkakore Neni 14 Personi nuk sht penalisht prgjegjs kur midis veprimit ose mosveprimit t tij dhe pasojave mungon lidhja shkasore ose kur nuk ka mundsi t shkaktohen pasojat.

Dashja Neni 15 (1) Vepra penale mund t kryhet me dashje direkte ose eventuale.

(2) Personi vepron me dashje direkte kur sht i vetdijshm pr veprn e vet dhe e dshiron kryerjen e saj. (3) Personi vepron me dashje eventuale kur sht i vetdijshm se pasoja e ndaluar mund t shkaktohet si rezultat i veprimit ose i mosveprimit t tij dhe ai pranon shkaktimin e saj.

Pakujdesia Neni 16 (1) Vepra penale mund t kryhet me pakujdesi t vetdijshme apo t pavetdijshme.

(2) Personi vepron me pakujdesi t vetdijshme kur sht i vetdijshm se pasoja e ndaluar mund t shkaktohet si rezultat i veprimit ose t mosveprimit t tij, por me mendjelehtsi mendon se ajo nuk do t shkaktohet apo se ai do t mund ta parandaloj shkaktimin e saj. (3) Personi vepron me pakujdesi t pavetdijshme kur nuk sht i vetdijshm se pasoja e ndaluar mund t shkaktohet si rezultat i veprimit ose mosveprimit t tij edhe pse n rrethanat dhe sipas vetive t tij personale ka mund t ishte apo duhej t ishte i vetdijshm pr kt mundsi.

Prgjegjsia pr pasojat m t rnda Neni 17 Nse kryerja e nj vepre penale shkakton pasoja t cilat e tejkalojn qllimin e kryersit dhe pr kt ligji parashikon nj dnim m t rnd, dnimi m i rnd mund t shqiptohet n rast se pasoja i atribuohet pakujdesis s kryersit.

Lajthimi faktik Neni 18 (1) Personi nuk sht penalisht prgjegjs nse n kohn e kryerjes s veprs penale nuk ka qen i vetdijshm pr ndonj nga tiparet e asaj vepre ose gabimisht ka menduar se ekzistonin rrethanat, t cilat faktikisht po t ekzistonin, kjo vepr do t ishte e lejuar. (2) Personi i cili pr shkak t pakujdesis ka qen n lajthim sht penalisht prgjegjs pr veprn penale t kryer nga pakujdesia kur ligji parashikon prgjegjsi penale pr vepr t till.

Lajthimi juridik Neni 19 (1) Nuk sht penalisht prgjegjs kryersi i cili pr shkaqe t arsyeshme nuk e ka ditur ose nuk ka mundur ta dij se vepra sht e ndaluar. (2) Nse lajthimi ka qen i evitueshm, kryersi sht penalisht prgjegjs, por mund t dnohet m leht. (3) Lajthimi juridik sht i evitueshm nse dokush, pra edhe kryersi, ka mundur leht t dij se vepra sht e kundrligjshme apo nse sht fjala pr kryersin i cili, duke marr parasysh thirrjen, profesionin apo detyrn e tij ka qen i obliguar t dij dispozitn prkatse.

Tentativa Neni 20 (1) Kushdo q me dashje ndrmerr veprime t drejtprdrejta pr kryerjen e veprs penale dhe vepra nuk sht kryer ose elementet e veprs s qllimshme penale nuk jan realizuar, ai konsiderohet se ka tentuar t kryej vepr penale. (2) Tentativa pr kryerjen e nj vepre penale t dnueshme me s paku tre vjet burgim, dnohet, kurse lidhur me veprat e tjera penale tentativa dnohet vetm nse ligji e parasheh shprehimisht kt. (3) Personi q tenton t kryej vepr penale dnohet m but se sa kryersi, n pajtim me nenin 65(2) t ktij Kodi.

Tentativa e paprshtatshme Neni 21 Gjykata mund ta liroj nga dnimi personin i cili tenton t kryej vepr penale me mjete t paprshtatshme ose ndaj objektit t paprshtatshm.

Heqja dor vullnetare Neni 22 (1) Gjykata e liron personin nga dnimi pr tentativ t dnueshme t veprs penale nse personi i till heq dor vullnetarisht nga kryerja e veprs penale t ciln e ka filluar, ndonse sht i vetdijshm se n pajtim me t gjitha rrethanat ai mund t vazhdonte veprn ose, nse pas kryerjes s nj vepre t till parandalon shkaktimin e pasojave. (2) N rastin e cekur n paragrafin 1 t ktij neni, kryersi dnohet pr ato veprime t cilat prbjn vepr tjetr t veant penale.

Bashkpunimi n kryerjen e veprs penale Bashkkryerja Neni 23 Nse dy apo m shum persona s bashku kryejn veprn penale duke marr pjes n kryerjen e veprs penale ose thelbsisht duke i kontribuuar kryerjes s saj n ndonj mnyr tjetr, secili prej tyre sht prgjegjs dhe dnohet me dnimin e parapar pr vepra penale.

Shtytja Neni 24 Kushdo q me dashje e shtyt tjetrin t kryej vepr penale dnohet sikurse ai ta kishte kryer at vepr penale, nse vepra penale sht kryer nn ndikimin e tij.

Ndihma Neni 25 (1) Kushdo q me dashje e ndihmon tjetrin t kryej vepr penale dnohet sipas nenit 65(2) t ktij Kodi. (2) Ndihma pr t kryer nj vepr penale prfshin kshillimi ose udhzimin se si kryhet n vepra penale, duke vn n dizpozicion t kryersit mjetet pr kryerjen e veprs penale, duke larguar pengesat pr kryerjen e veprs penale ose duke i premtuar paraprakisht se do ti fsheh provat e veprs s kryer penale, identitetin e kryersit, mjetet e prdorura pr kryerjen e veprs penale ose prfitimet q rrjedhin nga kryerja e veprs penale.

Bashkimi kriminal Neni 26 (1) Kushdo q shprehimisht apo n mnyr t heshtur merret vesh me nj apo me m shum persona pr t kryer ose pr t nxitur kryerjen e nj vepre penale pr t ciln ligji parasheh s paku pes vjet burgim dhe ndrmerr veprime prgatitore pr realizimin e marrveshjes s till, si dhe merr pjes n bashkimin kriminal, dnohet sipas nenit 65(2) t ktij Kodi. (2) Gjykata mund ta zvogloj dnimin ose ta liroj nga dnimi personin i cili sht penalisht prgjegjs sipas paragrafit 1 t ktij neni nse ai person: 1) Vullnetarisht heq dor nga marrveshja;

2) Vullnetarisht ndrmerr veprime pr parandalimin e ekzistencs s vazhdueshme t bashkimit kriminal ose t kryerjes s veprs penale n pajtim me qllimet e saj ose 3) Vullnetarisht ia zbulon policis njohurit e marrveshjes n kohn e duhur kur veprat penale t planifikuara ende mund t parandalohen.

Kufinjt e prgjegjsis penale dhe ndshkimi pr bashkpunim Neni 27 (1) Bashkkryersi sht penalisht i prgjegjshm brenda kufijve t dashjes apo t pakujdesis s vet, ndrsa personi q e shtyt dhe e ndihmon kryerjen e veprs penale sht penalisht i prgjegjshm brenda kufijve t dashjes s tij. (2) Gjykata e liron nga dnimi bashkkryersin ose personin q e shtyt a e ndihmon kryerjen e veprs penale nse ai person e parandalon vullnetarisht kryerjen e veprs penale.

Dispozitat e posame mbi prgjegjsin penale pr veprat penale t kryera me an t mediave

Prgjegjsia penale e kryeredaktorve, botuesve, shtypshkronjsve ose prodhuesve Neni 28 (1) Nse vepra penale sht kryer me an t publikimit t informacionit n gazeta ose n lloje t tjera t shtypit periodik, n radios apo n televizionit, penalisht sht prgjegjs autori i informacionit. (2) Kryeredaktori prgjegjs ose personi i cili e zvendson at n kohn e publikimit t informats sht penalisht prgjegjs n rastet kur: 1) Autori nuk mund t gjendet ose t gjykohet n gjykatn e Kosovs ose

10

2) tij.

Publikimi i informacionit sht botuar pa dijen e autorit ose kundr vullnetit t

(3) Botuesi i gazets ose i llojeve t tjera t shtypit periodik sht prgjegjs, nse kryeredaktori ose personi q e zvendson at n kohn e publikimit t informatave n gazet ose n llojet e tjera t shtypit periodik, n pajtim me paragrafin 2 t ktij neni, nuk mund t gjenden ose t gjykohen n gjykatn e Kosovs. (4) Kur botuesi sht penalisht prgjegjs, sipas paragrafit 3 t ktij neni, dhe, pr shkak t pengesave ligjore ose faktike nuk sht e mundur t dnohet botuesi, ather prgjegjs sht shtypshkronjsi nse ai e ka ditur se pengesa e till ligjore ose faktike ka ekzstuar. (5) Prodhuesi sht penalisht prgjegjs kur kryeredaktori ose personi q e zvendson at n kohn e publikmit t informacionit me an t mjeteve t shiritit manjetik, filmik, diapozitivave, fotografive ose mjeteve t tjera audio dhe video t dedikuara pr mediat masive ose pr prezentim publik apo pr nj numr t madh t personave jan penalisht prgjegjs sipas paragrafit 2 t ktij neni e t cilt nuk mund t gjenden ose t gjykohen n gjykatn e Kosovs. (6) Nse botuesi, shtypshkronjsi ose prodhuesi si person juridik a organi publik sht prgjegjs sipas ktij neni, ather personi prgjegjs pr shtypjen ose aktivitetin prodhues sht penalisht prgjegjs. (7) Personat e cekur n kt nen nuk jan penalisht prgjegjs nse publikimi i informacionit sht raport i sakt nga nj mbledhje e organit publik ose nga deklarata e nj person zyrtar.

Mbrojta e burimeve t informatave Neni 29 (1) Personi i cili merr pjes si profesionist n publikimin e informacionit ose si antar i kshillit redaktues t mediave dhe ndihmsi i tij nuk jan penalisht prgjegjs nse refuzojn ta tregojn autorin e publikimit ose burimin e informatave. (2) Personat e cekur n paragrafin 1 t ktij neni nuk jan penalisht prgjegjs nse gjykata konstaton se: 1) Zbulimi i informatave sht i domosdoshm pr t parandaluar sulmin q prbn krcnim t drejtprdrejt ndaj jets apo integritetit trupor t ndonj personi ose 2) Zbulimi i informatave sht i domosdoshm pr t parandaluar veprn penale t dnueshme me burgim prej s paku tre viteve apo pr veprn penale t parapar n nenet 196, 203, 340, 343 ose 344.

11

Zbatimi i dispozitave t prgjithshme pr prgjegjsin penale Neni 30 Dispozitat pr prgjegjsin penale t personave t cekur n nenet 28 dhe 29 jan t zbatueshme vetm nse ata persona nuk jan penalisht prgjegjs sipas dispozitave t prgjithshme pr prgjegjsin penale t parapara n kt Kod.

Mnyra e kryerjes s veprave penale Neni 31 (1) Vepra penale mund t kryhet me veprim ose me mosveprim.

(2) Vepra penale kryhet me mosveprim vetm kur kryersi nuk e ndrmerr veprimin t cilin ka qen i obliguar ta kryej.

Koha e kryerjes s veprave penale Neni 32 Vepra penale sht kryer n kohn kur kryersi ka vepruar apo ka qen i obliguar t veproj pa marr parasysh kohn kur sht shkaktuar pasoja.

Vendi i kryerjes s veprave penale Neni 33 (1) Vepra penale sht kryer n vendin ku kryersi ka vepruar apo ka qen i detyruar t veproj ashtu si dhe n vendin ku sht shkaktuar pasoja. (2) Vepra penale sht tentuar n vendin ku kryersi ka vepruar si dhe n vendin ku sipas dashjes s kryersit sht dashur t shkaktohet pasoja.

KAPITULLI III: DNIMET Qllimi i dnimit Neni 34 Qllimet e dnimit jan: 1) T parandaloj kryersin nga kryerja e veprave penale n t ardhmen dhe t bj rehabilitimin e tij dhe 2) T prmbaj personat e tjer nga kryerja e veprave penale.

12

Llojet e dnimeve Neni 35 Ekzistojn dnimet kryesore, dnimet alternative dhe plotsuese.

Dnimet kryesore Dnimet kryesore Neni 36 Dnimet kryesore jan: 1) 2) 3) Dnimi me burgim afatgjat; Dnimi me burgim dhe Dnimi me gjob.

Dnimi me burgim afatgjat Neni 37 (1) Ligji mund t parasheh dnim me burgim afatgjat pr veprat m t rnda penale t kryera me dashje ose nn rrethana veanrisht rnduese ose q kan shkaktuar pasoja shum t rnda. (2) Burgimi afatgjat shqiptohet n kohzgjatje prej njzet e nj deri n dyzet vjet.

(3) Burgimi afatgjat nuk mund t parashihet si i vetmi dnim kryesor pr nj vepr t veant penale. (4) Nse sht shqiptuar dnimi me burgim afatgjat, lirimi me kusht mund t jepet vetm pasi t jen mbajtur tri t katrtat e ktij dnimi.

Dnimi me burgim Neni 38 (1) Dnimi me burgim nuk mund t shqiptohet n kohzgjatje m pak se pesmbdhjet dit e as m tepr se njzet vjet. (2) Dnimi me burgim shqiptohet n vite dhe n muaj t plot, e n rastet kur dnimi sht deri n gjasht muaj, dnimi shqiptohet n dit t plota. (3) Kur gjykata cakton dnimin me burgim deri n tre muaj, gjykata mund t caktoj q dnimi me burgim t zvendsohet me gjob ose me pun n dobi t prgjithshme, por me plqimin e kryersit.

13

Dnimi me gjob Neni 39 (1) Dnimi me gjob nuk mund t jet m pak se 50 EUR evropiane (n tekstin e mtejm EUR). Dnimi me gjob nuk mund t jet m i lart se 25.000 EUR ose pr vepra penale t kryera me qllim t fitimit t dobis pasurore nuk mund t jet m i lart se 500.000 EUR. (2) N aktgjykim caktohet afati i pagimit t dnimit me gjob, i cili nuk mund t jet m i shkurtr se pesmbdhjet dit e as m i gjat se tre muaj, mirpo n rrethana t arsyetueshme gjykata mund t lejoj q i dnuari ta paguaj dnimin me gjob edhe me kste, por afati i pagess nuk mund t jet m i gjat se dy vjet. (3) Nse personi i dnuar refuzon t paguaj gjobn ose nuk sht n gjendje ta paguaj at, gjykata mund t lejoj q gjoba t paguhet n kste gjat nj periudhe e cila nuk i tejkalon dy vjet. Pas ksaj, nse personi i dnuar vazhdon t refuzoj pagesn e gjobs ose nuk sht n gjendje ta bj kt, gjykata, me pajtimin e personit t dnuar, mund ta zvendsoj gjobn me nj urdhr pr pun n dobi t prgjithshme, e cila, sa t jet e mundur, nuk e pengon n aktivitetet e tij t rregullta t puns. (4) Nse personi i dnuar nuk pajtohet me zvendsimin e dnimit me gjob me urdhrin pr pun n dobi t prgjithshme t parapar n paragrafin 3 t ktij neni, gjykata cakton nj dit burgim pr do 15 EUR t gjobs, me kusht q afati i burgimit t mos tejkaloj gjasht muaj. (5) (6) Dnimi me gjob mund t shqiptohet edhe si dnim plotsues (neni 54 i ktij Kodi). Dnimi me gjob nuk ekzekutohet pas vdekjes s t dnuarit.

Zvendsimi i dnimit me urdhrin pr pun n dobi t prgjithshme Neni 40 (1) Gjykata, me plqimin e personit t dnuar, mund caktoj urdhrin pr pun n dobi t prgjithshme si zvendsim t dnimit me burgim ose me gjob sipas nenit 38(3) ose nenit 39(3). (2) Nse e shqipton urdhrin pr pun n dobi t prgjithshme, gjykata e urdhron personin e dnuar t kryej pun n dobi t prgjithshme pa pages pr nj periudh t caktuar kohe prej 30 deri n 240 or. Shrbimi sprovues vendos pr llojin e puns n dobi t prgjithshme q duhet kryer nga personi i dnuar, cakton organizatn e veant pr t ciln personi i dnuar do t kryej punn n dobi t prgjithshme, vendos pr ditt e javs gjat t cilave puna n dobi t prgjithshme duhet t kryhet dhe e mbikqyr kryerjen e puns n dobi t prgjithshme. (3) Puna n dobi t prgjithshme duhet t kryhet brenda kohs s caktuar nga gjykata dhe kjo koh nuk duhet t kaloj nj vit. (4) Nse pas kalimit t kohs s caktuar personi i dnuar nuk e ka kryer punn n dobi t prgjithshme ose vetm pjesrisht e ka kryer punn e till n dobi t prgjithshme, gjykata

14

mund t caktoj nj afat t burgimit n proporcion me kohzgjatjen e puns n dobi t prgjithshme q nuk sht kryer. Afati i burgimit nuk duhet t tejkaloj afatin e par t burgimit n rastin e urdhrit pr pun n dobi t prgjithshme t lshuar sipas nenit 38(3) ose nuk duhet ti tejkaloj gjasht muaj n rastin e urdhrit pr pun n dobi t prgjithshme t lshuar sipas nenit 39(3).

Dnimet alternative Dnimet alternative Neni 41 (1) Dnimet alternative jan: 1) 2) (2) Dnimi me kusht dhe Gjysmliria.

Kur shqipton dnimin me kusht, gjykata po ashtu mund t shqiptoj: 1) 2) 3) Urdhrin pr trajtim t detyrueshm rehabilitues; Urdhrin pr mbikqyrje nga shrbimi sprovues dhe Urdhrin pr pun n dobi t prgjithshme.

Qllimi i dnimit me kusht Neni 42 Qllimi i dnimit me kusht sht q kryersit ti jep qortimin, i cili e arrin qllimin e dnimit prmes shpalljes s dnimit pa ekzekutimin e dnimit.

Dnimi me kusht Neni 43 (1) Gjykata mund tia shqiptoj dnimin me kusht kryersit sipas kushteve t parapara me kt Kod. (2) Me rastin e caktimit t dnimit me kusht, gjykata ia shpall personit t dnuar dnimin dhe n t njjtn koh urdhron q ky dnim t mos ekzekutohet nse personi i dnuar pr kohn t ciln e cakton gjykata (koha e verifikimit), e cila nuk mund t jet m e shkurtr se nj vit dhe as m e gjat se pes vjet, nuk kryen vepr tjetr penale. (3) N dnimin me kusht, gjykata mund t caktoj q dnimi t ekzekutohet nse n afatin e caktuar personi i dnuar nuk e kthen prfitimin pasuror t fituar me kryerjen e veprs penale, nuk e kompenzon dmin q e ka shkaktuar me vepr penale ose nuk i prmbush detyrimet e tjera t parapara me dispozitat e ligjit penal. Afati pr prmbushjen e ktyre detyrimeve caktohet nga gjykata n kuadrin e kohs s verifikimit.

15

Kushtet pr shqiptimin e dnimeve me kusht Neni 44 (1) Kryersit mund ti shqiptohet dnim me kusht pr veprn penale e cila dnohet me burgim deri n pes vjet dhe pr kryersin e veprs penale pr t ciln sht parapar dnimi deri n dhjet vjet burgim, nse zbatohen dispozitat e zbutjes s dnimit. (2) Dnimi me kusht mund ti shqiptohet kryersit ashtu si sht parapar n paragrafin 1 t ktij neni kur gjykata e shqipton dnim me gjob ose me burgim deri n dy vjet qoft pr nj vepr penale, qoft pr bashkim t veprave penale. (3) Me rastin e marrjes s vendimit pr shqiptimin e dnimit me kusht, gjykata merr posarisht parasysh qllimin e dnimit me kusht, sjelljen e mparshme t kryersit, sjelljen e tij pas kryerjes s veprs penale, shkalln e prgjegjsis penale dhe rrethanat e tjera sipas t cilave sht kryer vepra penale. (4) Nse kryersit i sht shqiptuar dnimi me burgim dhe dnimi me gjob, gjykata mund t shqiptoj dnimin me kusht pr t dy dnimet apo vetm pr dnimin me burgim.

Revokimi i dnimit me kusht pr shkak t veprave t reja penale Neni 45 (1) Gjykata e revokon dnimin me kusht nse personi i dnuar gjat kohs s verifikimit kryen nj apo m shum vepra penale pr t cilat sht shqiptuar dnimi me burgim prej s paku dy apo m tepr vjet. (2) Gjykata mund ta revokoj dnimin me kusht nse i dnuari gjat kohs s verifikimit kryen nj apo shum vepra penale pr t cilat sht shqiptuar dnimi me burgim me m pak se dy vjet ose dnimi me gjob pasi ti ket vlersuar t gjitha rrethanat t cilat u prkasin veprave penale t kryera si dhe personit t dnuar dhe sidomos ngjashmrit e veprave penale t kryera, rndsin e tyre dhe motivet pr kryerjen e veprave penale. (3) Nse e revokon dnimin me kusht, gjykata shqipton dnimin unik pr veprn penale t kryer m par edhe pr veprn e re penale, n pajtim me nenin 71 t ktij Kodi dhe duke i konsideruar dnimet e revokuara me kusht si t prcaktuara. (4) Nse gjykata nuk e revokon dnimin me kusht, ajo mund ta shqiptoj dnimin me kusht a me burgim ose dnimin me gjob pr veprn e re penale. Nse gjykata shqipton dnim me kusht pr veprn e re penale, ajo i zbaton dispozitat e nenit 71 t ktij Kodi pr ta shqiptuar dnimin e bashkuar me kusht pr veprn penale t kryer m par dhe pr veprn e re penale dhe po ashtu e cakton nj periudh t bashkuar t verifikimit e cila nuk m t jet und m pak se nj vit dhe m shum se pes vjet, duke filluar prej dits kur ka hyr n fuqi vendimi. Nse gjykata shqipton dnim me kusht pr veprn e re penale, periudha kohore q kalohet n mbajtjen e dnimit me burgim nuk hiqet nga koha e verifikimit e vendosur me dnimin me kusht pr veprn penale t kryer m par.

16

Revokimi i dnimit me kusht pr shkak t veprave penale t kryera m par Neni 46 Gjykata e revokon dnimin me kusht nse pas shqiptimit t dnimit me kusht, me vendim t forms s prer konstaton se personi i dnuar ka kryer nj vepr penale tjetr para se t jet dnuar me kusht dhe nse gjykata vlerson se nuk do t kishte baz pr shqiptimin e dnimit me kusht po t dihej pr at vepr. N rastin e ktill, zbatohen dispozitat e nenit 45(3) t ktij Kodi.

Revokimi i dnimit me kusht pr shkak t mosprmbushjes s detyrimeve t caktuara Neni 47 Nse dnimi me kusht sht kushtzuar me prmbushjen e nj detyrimi t parapar me nenin 43(3) t ktij Kodi dhe personi i dnuar nuk e prmbush kt detyrim n afatin e caktuar nga gjykata, gjykata mund ta vazhdoj afatin e prmbushjes s detyrimit brenda afatit t verifikimit apo mund ta revokoj dnimin me kusht dhe ta ekzekutoj dnimin i cili sht caktuar me dnimin me kusht. Nse gjykata konstaton se i dnuari pr shkaqe t arsyeshme nuk ka mund tai prmbush detyrimin e caktuar m par, gjykata e heq prmbushjen e atij detyrimi ose e zvendson at me nj detyrim tjetr prkats t parapar me ligj.

Afatet pr revokimin e dnimit me kusht Neni 48 (1) Dnimi me kusht mund t revokohet gjat kohs s verifikimit. Nse personi i dnuar gjat ksaj kohe kryen vepr penale pr t ciln krkohet revokimi i dnimit me kusht, mirpo kjo sht konstatuar me aktgjykim vetm pas skadimit t kohs s verifikimit, dnimi me kusht mund t revokohet jo m von se brenda nj viti nga dita kur skadon koha e verifikimit. (2) Nse personi i dnuar nuk e prmbush brenda afatit t caktuar nga gjykata njrin detyrim t parapar n nenin 43(3) t ktij Kodi, gjykata mund t revokoj dnimin me kusht m s voni brenda nj viti nga dita kur ka skaduar koha e verifikimit dhe t caktoj q t ekzekutohet dnimi i caktuar n dnimin me kusht.

Dnimi me kusht i revokuar me urdhrin pr trajtim t detyrueshm rehabilitues Neni 49 (1) Gjykata mund t shqiptoj dnim me kusht me urdhr pr trajtim t detyrueshm rehabilitues n rast se personi i dnuar e ka shkelur ligjin pr her t par dhe sht i varur nga droga ose alkooli, nse gjykata konsideron se faktori kryesor q ka ndikuar n kryerjen e veprs penale sht alkooli ose droga dhe se trajtimi i suksesshm do ta zvoglonte rrezikun pr kryerjen e veprs s re penale pas shqyrtimit t raportit t shrbimit sprovues. (2) Programi i trajtimit mbikqyret nga shrbimi sprovues.

(3) Dnimi konsiderohet se sht mbajtur me kryerjen e suksesshme t programit t trajtimit rehabilitues.

17

(4) Nse personi i dnuar largohet nga programi i trajtimit rehabilitues apo nuk i prmbush detyrimet lidhur me urdhrin pr trajtim, gjykata mund ta zvendsoj detyrimin e mparshm me nj tjetr, munda ta shtyj kohzgjatjen e urdhrit pr trajtim ose ta revokoj dnimin me kusht dhe t urdhroj ekzekutimin e dnimit t caktuar n dnimin me kusht.

Dnimi me kusht me urdhr pr mbikqyrje nga shrbimi sprovues Neni 50 (1) Gjykata mund t shqiptoj dnim me kusht me urdhrin pr mbikqyrje nga shrbimi sprovues, nse konsideron se integrimi i t dnuarit n shoqri arrihet m mir prmes mbikqyrjes nga ana e shrbimit sprovues pas shqyrtimit t dosjes s shrbimit sprovues. (2) Kur shqipton dnimin me kusht me urdhr t mbikqyrjes nga shrbimi sprovues, gjykata e urdhron personin e dnuar pr t mbajtur kontaktin me shrbimin sprovues. Gjykata po ashtu mund ti urdhroj personit t dnuar t kryej nj ose m shum detyrime t parapara me nenin 43(3) ose nenin 51 t ktij Kodi. Kohzgjatja e nj detyrimi t parapar me nenin 51 nuk mund t jet m pak se gjasht muaj ose m shum se tri vjet. (3) Me rastin e zgjedhjes midis detyrimeve t parapara me nenin 51 t ktij Kodi, gjykata merr parasysh n veanti moshn e personit t dnuar, gjendjen e tij t prgjithshme shndetsore dhe mendore, mnyrn e jetess dhe nevojat e tij, veanrisht nevojat n lidhje me familjen, shkolln dhe punn, motivet pr kryerjen e veprs penale, sjelljen e tij pas kryerjes s veprs penale, sjelljen e tij t kaluar, rrethanat e tij t tjera personale dhe ato n lidhje me familjen q jan t rendsishme pr zgjedhjen e llojit t mbikqyrjes dhe t kohzgjatjes s saj. (4) Nse personi i dnuar nuk mban kontaktin me shrbimin sprovues ose nuk e prmbush detyrimin e parapar me nenin 51 t ktij Kodi, si sht caktuar nga gjykata, gjykata mund ta zvendsoj detyrimin e mparshm me nj tjetr, ta shtyej kohzgjatjen e mbikqyrjes brenda kohs s verifikimit ose ta revokoj dnimin me kusht.

Llojet e detyrimeve t prfshira n dnimin me kusht me urdhr pr mbikqyrje nga shrbimi sprovues Neni 51 Me qllim t kryerjes s nj ose m shum nga detyrimet e mposhtme, me dnimin me kusht me urdhr pr mbikqyrje nga shrbimi sprovues po ashtu mund t caktohet: 1) 2) Mjekimi ose rehabilitimin n entin shndetsor; Nnshtrimi n programin e trajtimit mjeksor ose t rehabilitimit;

3) Vizita te psikologu ose te kshilluesit e tjer dhe veprimi n pajtim me rekomandimet e tyre; 4) 5) Aftsimi profesional n nj profesion t caktuar; Kryerja e aktiviteteve punuese;

18

6) Shfrytzimi i pags dhe i t ardhurave t tjera ose i pasuris pr prmbushjen e detyrimeve familjare; 7) 8) 9) 10) 11) Mosndrrimi i vendbanimit pa autorizimin e shrbimit sprovues; Heqja dor nga prdorimi i alkoolit apo i drogs; Heqja dor nga frekuentimi n vende apo lokale ku shrbehen pije alkoolike; Heqja dor nga shoqrimi me persona t caktuar ose Heqja dor nga mbajtja e fardo lloji t armve.

Dnimi me kusht me urdhr pr pun n dobi t prgjithshme Neni 52 (1) Pas shqyrtimit t raportit t shrbimit sprovues, gjykata mund tia shqiptoj kryersit dnimin me kusht me urdhr pr pun n dobi t prgjithshme t parapar n paragrafin 1 t nenit 44 nse gjykata e shpall dnimin me gjob deri n 2.500 EUR ose me burgim deri n nj vit. Puna n dobi t prgjithshme mund t caktohet vetm me plqimin e personit t dnuar. (2) Nse e shqipton dnimin me kusht me urdhr pr pun n dobi t prgjithshme, gjykata e urdhron personin e dnuar t kryej pa pages pun n dobi t prgjithshme pr nj periudh t caktuar prej 30 deri n 240 or pune. Shrbimi sprovues vendos pr llojin e puns n dobi t prgjithshme q duhet t kryhet nga personi i dnuar, cakton organizatn e veant pr t ciln personi i dnuar do t kryej punn n dobi t prgjithshme, vendos pr ditt e javs gjat t cilave puna n dobi t prgjithshme duhet t kryhet dhe mbikqyr kryerjen e puns n dobi t prgjithshme. (3) Puna n dobi t prgjithshme kryhet brenda nj periudhe kohore t prcaktuar nga gjykata, e cila nuk e tejkalon nj vit. (4) Nse e shqipton dnimin me kusht me urdhr pr pun n dobi t prgjithshme, gjykata, po ashtu, mund ti urdhroj personit t dnuar t mbaj kontaktin me shrbimin sprovues ose kryerjen e nj a m shum prej detyrimeve t parapara me nenin 43(3), ose nenin 51 t ktij Kodi. Kohzgjatja e detyrimit t parapar me nenin 51 nuk duhet t jet m e shkurt se gjasht muaj ose m e gjat se sa tri vjet. Neni 50(3) zbatohet prshtatshmrisht pr detyrimin e urdhruar me kt paragraf. (5) Nse personi i dnuar nuk e kryen punn n dobi t prgjithshme, nuk mban kontaktin me shrbimin sprovues ose nuk e kryen detyrimin nga neni 51 t urdhruar nga gjykata, ather gjykata mund ta zvendsoj detyrimin e mparshm me nj tjetr, mund ta shtyj kohzgjatjen e mbikqyrjes brenda kohs s verifikimit ose ta revokoj dnimin me kusht.

19

Gjysmliria Neni 53 (1) Kur gjykata shqipton dnimin me burgim deri n nj vit, mund t urdhroj ekzekutimin e dnimit me gjysmliri pr shkak t detyrimeve t personit t dnuar lidhur me punn, arsimimin, kualifikimin ose aftsimin professional, prgjegjsit esenciale familjare apo me nevojn pr trajtim ose rehabilitim mjeksor. Kur e vuan dnimin n gjysmliri, personi i dnuar detyrohet q t kthehet n burg pas kryerjeve t detyrimeve jasht burgut brenda kohs s caktuar nga gjykata. (2) Nse i dnuari nuk i prmbush detyrimet q lidhen me punn, arsimin ose aftsimin profesional, gjykata e revokon urdhrin pr ekzekutimin e dnimit n gjysmliri dhe urdhron mbajtjen e dnimit t mbetur n burg.

Dnimet plotsuese Dnimet plotsuese Neni 54 (1) (2) Dnimi plotsues mund t shqiptohet s bashku me dnimin kryesor ose alternativ. Dnimet plotsuese jan: 1) 2) 3) publik; 4) 5) 6) 7) 8) 9) Ndalimi i ushtrimit t profesionit, i aktiviteteve ose detyrs; Ndalimi pr t drejtuar automjetin; Marrja e lejes s vozitjes; Marrja e sendit; Urdhri pr publikimin e aktgjykimit dhe Dbimi i t huajit nga territori i Kosovs. Gjoba; Heqja e t drejts pr t'u zgjedhur; Ndalimi i ushtrimit t funksioneve n administratn publike ose n shrbimin

(3) Dnimi plotsues me ndalimin e drejtimit t automjetit, me marrje t lejes s vozitjes dhe t sendit mund t shqiptohet s bashku me dnimin me kusht me vrejtjen e gjykats ose me lirimin nga dnimi.

20

Heqja e t drejts pr tu zgjedhur Neni 55 Gjykata ia heq kryersit t drejtn pr tu zgjedhur prej nj deri n tre vjet, nse ai person, me qllim q t zgjedhet shrbehet me krcnim, falsifikon listat e votimit ose kryen ndonj vepr tjetr penale pr t ciln i sht shqiptuar dnimi me s paku 5 vjet burgim.

Ndalimi i ushtrimit t funksioneve n administratn publike ose n shrbimin publik Neni 56 (1) Gjykata ia ndalon kryersit ushtrimin e funksioneve n administratn publike ose n shrbimin publik prej nj deri n pes vjet pas mbajtjes s dnimit me burgim, nse ai person i ka keqprdorur kto funksione dhe sht dnuar me burgim jo m pak se dhjet vjet. (2) Gjykata mund tia ndaloj kryersit ushtrimin e funksioneve n administratn publike ose n shrbimin publik prej nj deri n tre vjet pas mbajtjes s dnimit me burg, nse ai person i ka keqprdorur kto funksione dhe sht dnuar me burgim deri n dhjet vjet.

Ndalimi i ushtrimit t profesionit, veprimtaris ose detyrs Neni 57 (1) Kryersit t veprs penale gjykata mund tia ndaloj ushtrimin e profesionit t caktuar, veprimtarin e pavarur, detyrn menaxhuese a administrative ose t detyrave q jan t lidhura me sistemimin, menaxhimin a shfrytzimin e pasuris n pronsi shoqrore apo mbrojtjen e pasuris s till, nse ai person e ka keqprdoruar pozitn e tij, veprimtarin apo detyrn e tij me qllim t kryerjes s veprs penale ose nse me arsye mund t pritet se ushtrimi i profesionit, veprimtaris apo detyrs s till nga ai mund t keqprdoret pr kryerjen e veprs penale. (2) Gjykata e cakton kohzgjatjen e dnimit t caktuar sipas paragrafit 1 t ktij neni, i cili nuk mund t jet m i shkurtr se nj vit as m i gjat se pes vjet, duke llogaritur nga dita e plotfuqishmris s vendimit, me rast koha e kaluar n burg, prkatsisht n entin shndetsor, nuk i llogaritet n kohzgjatje t ktij dnimi. (3) Me rastin e shqiptimit t dnimit me kusht, gjykata mund t vendos q ky dnim me kusht t revokohet nse kryersi nuk e respekton ndalesn e ushtrimit t profesionit, veprimtaris apo detyrs.

Ndalimi i drejtimit t automjetit Neni 58 (1) Kryersit t veprs penale, i cili e rrezikon sigurin n trafikun publik, gjykata mund tia ndaloj drejtimin e automjetit t llojit apo t kategoris s caktuar. (2) Gjykata e cakton kohzgjatjen e dnimit nga paragrafi 1 i ktij neni dhe ajo nuk mund t jet m e shkurtr se nj vit dhe m e gjat se pes vjet, duke filluar nga dita e

21

plotfuqishmris s aktgjykimit, me kusht q koha e kaluar n burg apo n entin shndetsor t mos llogaritet n kohzgjatjen e ktij dnimi. (3) N rastet kur sht shqiptuar dnimi me kusht, gjykata mund t vendos q dnimi i till t revokohet nse kryersi e shkel ndalesn e drejtimit t automjetit. (4) Nse dnimi nga paragrafi 1 i ktij neni i sht shqiptuar personit, i cili e ka lejen e huaj pr drejtimin e automjetit, ky dnim do t konsistoj n ndalimin pr prdorimin e ksaj leje n territorin e Kosovs.

Marrja e lejes s vozitjes Neni 59 (1) Kryersit t veprs penale q e rrezikon sigurin n trafikun publik gjykata mund t'ia marr lejen e vozitjes pr llojin apo kategorin e caktuar t automjetit dhe tia ndaloj kryersit marrjen e lejes s re gjat periudhs prej nj deri n pes vjet. Nse kryersi nuk ka leje t vozitjes, gjykata ia ndalon kryersit marrjen e lejes s vozitjes brenda afatit t siprprmendur. (2) Gjykata mund t shqiptoj dnimin nga paragrafi 1 i ktij neni nse kryersi ka kryer vepr penale duke shkaktuar plagosjen e rnd trupore a vdekjen e personit ose nse gjykata konstaton se pjesmarrja e mtejshme e tij n trafikun publik sht e rrezikshme pr sigurin n trafikun publik pr shkak t paaftsis s tij pr drejtimin e sigurt t automjetit. (3) Leja e vozitjes merret me vendim t forms s prer t gjykats. Koha e kaluar n burg apo n entin shndetsor nuk i llogaritet n kohzgjatjen e ktij dnimi. (4) Pas skadimit t afatit, t cilin ia ka caktuar gjykata, kryersi mund ta marr lejen e re t vozitjes sipas kushteve t prgjithshme t parapara pr marrjen e lejes prkatse t vozitjes.

Marrja e sendit Neni 60 (1) Sendet t cilat jan prdorur apo jan dedikuar pr kryerjen e veprs penale apo sendet t cilat jan rezultat i kryerjes s veprs penale mund t merren nse jan pron e kryersit. (2) Sendet nga paragrafi 1 i ktij neni mund t merren edhe kur nuk jan pron e kryersit nse kjo sht n dobi t siguris s prgjithshme, por nse marrja e till nuk ndikon dmshm mbi t drejtat e personave t tret pr t marr kompenzimin e dmit nga kryersi. (3) Me ligj mund t prcaktohet marrja e obligueshme e sendit.

22

Urdhri pr publikimin e aktgjykimeve Neni 61 (1) Gjykata mund t urdhroj publikimin e aktgjykimit kur mon se publikimi sht n interes t prgjithshm t t dmtuarit ose t personave t tjer. (2) Urdhri pr publikimin e aktgjykimit krkon q aktgjykimi t publikohet trsisht ose pjesrisht n gazet, t transmetohet n radio ose n televizion me shpenzimet e t dnuarit. (3) Data e publikimit dhe kohzgjatja caktohen nga gjykata.

(4) Gazeta, radiostacioni ose stacioni televiziv e publikojn aktgjykimin t cilin ua ka drguar gjykata. (5) Publikimi i aktgjykimit nuk urdhrohet nse e rrezikon fshehtsin zyrtare, jetn private t personave ose moralin e shoqris.

Dbimi i t huajve nga territori i Kosovs Neni 62 (1) Gjykata mund t urdhroj dbimin e t huajit nga territori i Kosovs n kohzgjatje prej nj deri n dhjet vjet. (2) Kur gjykata vendos pr shqiptimin e dnimit nga paragrafi 1 i ktij neni dhe kohzgjatjen e ktij dnimi, ajo duhet t merr parasysh llojin dhe peshn e veprs penale, motivet e kryerjes s veprs penale dhe lidhjen e kryersit me Kosovn. (3) Dnimi nga paragrafi 1 i ktij neni nuk shqiptohet nse ekzekutimi i dnimit sht n kundrshtim me nenin 3 t Konvents Evropiane pr Mbrojtjen e t Drejtave t Njeriut dhe t Lirive Fundamentale t 4 nntorit 1950 dhe Protokolleve gjithashtu dhe me Konventn lidhur me Statusin e Refugjatve t 28 korrikut 1951 dhe Protokollit t saj t 31 janarit 1967 ose Konventn kundr Torturs dhe Trajtimit tjetr t Vrazhd, njerzor dhe Poshtrues t 17 dhjetorit 1984. (4) Kohzgjatja e dbimit llogaritet nga dita e plotfuqishmris s vendimit t gjykats, me kusht q koha e kaluar n burg ose n entin shndetsor t mos i llogaritet n kohzgjatjen e ktij dnimi.

Ekzekutimi i dnimeve plotsuese Neni 63 (1) Ekzekutimi i dnimeve plotsuese sipas paragrafit 2 t nenit 54 t ktij Kodi fillon s bashku me ekzekutimin e dnimit kryesor ose t dnimit alternativ. (2) Ekzekutimi i dnimit plotsues nga pikat 2, 3, 4, 5, 6 dhe 9 e nenit 54(2) t ktij Kodi fillon pas mbajtjes s dnimit me burgim. Gjat kohs s mbajtjes s dnimit me burgim, personi i dnuar nuk mund ti ushtroj t drejtat e kufizuara nga dnimet plotsuese.

23

Matja e dnimit Rregullat e prgjithshme pr matjen e dnimit Neni 64 (1) Gjykata e cakton dnimin pr vepr penale brenda kufijve t parapar me ligj pr at vepr penale, duke marr parasysh qllimin e dnimit, t gjitha rrethanat t cilat ndikojn n zbutjen apo rndimin e dnimit (rrethanat letsuese dhe rnduese) dhe sidomos shkalln e prgjegjsis penale, motivet nga t cilat sht kryer vepra, intensitetin e rrezikimit apo t dmtimit t vlers s mbrojtur, rrethanat n t cilat sht kryer vepra, sjelljen e mparshme t kryersit, pranimin e fajit, rrethanat e tij personale t kryersit dhe sjelljet e tij pas kryerjes s veprs penale. Dnimi duhet t jet n proporcion me veprn si dhe me sjelljen dhe rrethanat e kryersit. (2) Nse gjykata cakton dnimin pr veprn penale t kryer nga recidivisti posarisht merr parasysh nse personi m par ka kryer vepr penale t njjt sikurse veprn e re, nse t dy veprat jan kryer pr t njjtat motive dhe sa koh ka kaluar nga shqiptimi i dnimit t mparshm ose nga dnimi i mbajtur ose i falur. (3) Me rastin e matjes s dnimit me gjob, gjykata merr parasysh edhe gjendjen pasurore t kryersit dhe posarisht shumn e t ardhurave personale dhe t ardhurat e tjera t tij, pasurin dhe detyrimet e tij.

Rregullat e prgjithshme pr zbutjen ose ashprsimin e dnimeve Neni 65 (1) Kryersit t veprs penale i shqiptohet dnimi i parapar pr veprn e kryer penale, ndrsa dnimi m i but ose m i rnd mund t shqiptohet vetm n pajtim me kushtet e parapara me kt Kod. (2) Dnimi i shqiptuar pr tentativ, pr ndihm dhe pr bashkim kriminal nuk duhet t jet m i l rt se tri t katrtat e maksimumit t dnimit t parapar pr vepr penale. N a rastet e dnimit me gjob e njjta do t zbatohet edhe pr maksimumin e gjobs t parapar me ligj.

Zbutja e dnimeve Neni 66 Gjykata mund t shqiptoj dnim nn kufirin e parapar me ligj apo t shqiptoj lloj m t but t dnimit: 1) Kur ligji parasheh se dnimi i kryersit mund t zbutet ose

2) Kur gjykata konstaton se ekzistojne rrethana posarisht lehtsuese t cilat tregojn se edhe me dnim m t but mund t arrihet qllimi i dnimit.

24

Kufijt e zbutjes s dnimeve Neni 67 (1) Kur ekzistojn kushtet pr zbutjen e dnimit nga neni 66 i ktij Kodi, gjykata e zbut dnimin brenda ktyre kufijve: 1) Nse pr veprn penale sht parapar dnimi me burgim afatgjat, dnimi mund t zbutet deri n dhjet vjet burgim; 2) Nse pr veprn penale sht parapar si mas m e ult e dnimit me burgimi prej s paku tri vjet, dnimi mund t zbutet deri n nj vit burgim; 3) Nse pr veprn penale sht parapar si mas m e u e dnimit me burgimi lt prej dy vjet, dnimi mund t zbutet deri n gjasht muaj burgim; 4) Nse pr veprn penale sht parapar si mas m e ult e dnimit me burgimi prej nj viti, dnimi mund t zbutet deri n tre muaj burgim; 5) Nse pr vepr n penale sht parapar si mas m e ult e dnimit dnimi me m pak se nj vit burg, dnimi mund t zbutet deri n pesmbdhjet dit burgim; 6) Nse pr veprn penale nuk sht parapar masa m e ult e dnimit, ather mund t shqiptohet dnimi me gjob n vend t dnimit me burgim; 7) Nse pr veprn penale nuk sht parapar shuma m e ult e gjobs, gjoba mund t zbutet deri n 50 EUR. (2) Me rastin e vendosjes s shkalls s zbutjes s dnimit sipas paragrafit 1 t ktij neni, gjykata merr posarisht parasysh shkalln m t ult dhe m t lart t dnimit t parapar pr vepr penale.

Lirimi nga dnimi Neni 68 (1) Gjykata mund ta liroj nga dnimi kryersin e veprs penale vetm kur kjo shprehimisht parashihet me ligj. (2) Kur gjykata sht e autorizuar me ligj q kryersin e veprs penale ta liroj nga dnimi, ajo mund tia zbus dnimin pa marr parasysh kufizimet e parapara pr zbutjen e dnimit.

Bazat e posame t lirimit nga dnimi pr vepra penale t kryera nga pakujdesia Neni 69 Gjykata mund ta liroj nga dnimi kryersin e veprs penale t kryer nga pakujdesia n rastet e mposhtme:

25

1) Kur pasojat e asaj vepre penale aq rnd e godasin kryersin sa q dnimi sht i panevojshm pr realizimin e qllimit t tij ose 2) Kur kryersi menjher pas kryerjes s veprs penale ka br prpjekje pr evitimin ose zvoglimin e pasojave t asaj vepre dhe nse n trsi apo n nj mas t madhe e ka kompenzuar dmin i cili sht shkaktuar nga ajo vepr.

Ashprsimi i dnimit pr recid ivizm t shumfisht Neni 70 (1) Pr veprn penale t kryer me dashje, pr t ciln sht parapar dnimi me burgim, gjykata mund t shqiptoj dnim m t rnd nga sa sht parapar n kt rast: 1) Nse kryersi sht dnuar m par dy apo m shum her pr vepra penale t kryera me dashje me s paku nj vit burgim dhe 2) Nse nga dita e lirimit t kryersit nga mbajtja ose e prfundimit t dnimit t shqiptuar t mparshm deri n kryerjen e veprs s re penale kan kaluar m paku se pes vjet. (2) Gjykata mund t shqiptoj dnim m t rnd duke ia shtuar maksimumit t dnimit jo m shum se gjysmn e atij maksimumi. (3) Me rastin e vlersimit pr shqiptimin e dnimit m t rend, gjykata merr parasysh veanrisht pranimin e fajit, ngjashmrin e veprave penale t kryera, motivet nga t cilat jan kryer, rrethanat n t cilat jan kryer si dhe nevojn pr shqiptim t dnimit t till pr ta realizuar qllimin e dnimit. (4) Ky nen nuk zbatohet pr dnimin me burgim afatgjat.

Dnimi pr bas hkim t veprave penale Neni 71 (1) Nse kryersi me nj apo me m shum veprime kryen disa vepra penale pr t cilat gjykohet n t njjtn koh, gjykata s pari shpall dnime pr seciln nga kto vepra, e pastaj pr t gjitha kto vepra e shqipton dnimin unik. (2) Dnimin unik gjykata e shqipton sipas ktyre rregullave:

1) Nse pr ndonjrn prej veprave penale gjykata ka shpallur dnimin me burgim afatgjat, ather e shqipton vetm kt dnim; 2) Nse pr seciln prej veprave penale gjykata ka shpallur dnimin me burgim, dnimi unik duhet t jet m i madh se do dnim i veant, por dnimi unik nuk mund ta arrij shumn e t gjitha dnimeve t prcaktuara dhe as t tejkaloj periudhn prej njzet vjetsh;

26

3) Nse gjykata e ka shpallur dnimin me burgim deri n tri vjet pr seciln prej veprave penale, dnimi unik me burgim nuk mund t jet m i madh se tet vjet; 4) Nse gjykata ka caktuar dnime me gjob pr seciln nga veprat penale, dnimi unik me gjob nuk duhet t tejkaloj shumn prej 25.000 EUR, prkatsisht 50.000 EUR kur nj apo shum vepra penale jan kryer me qllim t prfitimit material; 5) Nse gjykata pr disa vepra penale ka shpallur dnime me burgim, ndrsa pr vepra t tjera ka shpallur dnimin me gjob, ajo shqipton dnim unik me burgim dhe nj dnim me gjob n pajtim me pikat 2 deri 4 t t paragrafit 2 t ktij neni. (3) Dnimin plotsues gjykata e shqipton nse sht parapar s paku pr nj nga veprat penale ose nse gjykata ka shpallur dnime me gjob pr shum vepra penale, ather ajo e shqipton nj dnim unik me gjob sipas piks 4 t paragrafit 2 t ktij neni.

Llogaritja e dnimit t personave t dnuar Neni 72 (1) Nse personi i dnuar gjykohet pr vepr penale t kryer para se t ket filluar mbajtjen e dnimit t shqiptuar me nj dnim t mparshm, apo pr vepr penale t kryer gjat kohs s mbajtjes s dnimit me burgim apo burgim afatgjat, gjykata shqipton dnimin unik pr t gjitha veprat penale (neni 71 t ktij Kodi), duke marr parasysh dnimin e mparshm t shqiptuar. Dnimi ose pjesa e dnimit t ciln i dnuari e ka mbajtur llogaritet n dnimin e shqiptuar unik. (2) Pr vepr penale t kryer gjat kohs s mbajtjes s dnimit me burgim ose me burgim afatgjat, gjykata ia cakton dnimin kryersit pavarsisht nga dnimi i shqiptuar m hert nse zbatimi i dispozitave t nenit 71 t ktij Kodi nuk do ta arrinte qllimin e dnimit, duke marr parasysh kohzgjatjen e pjess s pambajtur t dnimit t shqiptuar m par.

Llogaritja e paraburgimit dhe e dnimit t mparshm Neni 73 (1) Koha e kaluar n paraburgim si dhe do periudh e heqjes nga liria lidhur me veprn penale llogariten n dnimin e shqiptuar me burgim, me burgim afatgjat dhe me dnim me gjob. (2) Burgimi ose dnimi me gjob t ciin i dnuari e ka mbajtur, prkatsisht e ka paguar l pr kundrvajtje apo pr delikt ekonomik, prfshihen n dnimin e shqiptuar pr vepr penale, tiparet e s cils prfshijn edhe tiparet e kundrvajtjes apo t deliktit ekonomik. (3) Masa mbrojtse e cia sht shqiptuar pr kundrvajtje ose pr delikt ekonomik l prfshihet n dnimin plotsues pr vepr penale, tiparet e s cils i prfshijn edhe tiparet e kundravajtjes apo t deliktit ekonomik. (4) Nj dit paraburgim, nj dit t heqjes s liris, nj dit burgim, nj dit burgim afatgjat dhe 15 EUR t dnimit me gjob barazohen pr qllime t llogaritjes sipas ktij neni.

27

KAPITULLI IV: VREJTJA E GJYKATS Qllimi i vrejtjes s gjykats Neni 74 Qllimi i vrejtjes s gjykats sht q ti jepet kryersit qortimi kur, duke pasur parasysh t gjitha rrethanat n lidhje me veprn dhe kryersin, vrejtja gjyqsore sht e mjaftueshme pr t arritur qllimin e dnimit.

Vrejtja e gjykats Neni 75 (1) Me vrejtje t gjykats, kryersit i bhet me dije se ka kryer nj vepr t dmshme dhe t rrezikshme, q prbn vepr penale pr t ciln nse ai srish kryen vepr t till gjykata do t shqiptoj sanksion m t rnd penal. (2) Vrejtja e gjykats mund t shqiptohet pr vepra penale pr t cilat sht parapar dnimi me burgim deri n nj vit ose dnimi me gjob, n rastet kur veprat e tilla jan kryer n rrethana lehtsuese t cilat i bjn veprat penale veanrisht t lehta. (3) Pr vepra penale t caktuara dhe n kushtet e parapara me ligj, vrejtja e gjykats mund t shqiptohet edhe kur sht parapar dnimi me burgim deri n tre vjet. (4) Gjykata mund t shqiptoj vrejtjen e gjykats pr m shum se nj vepr penale t kryer n bashkim, nse pr donjrn nga kto vepra ekzistojn kushtet nga paragrafet 2 ose 3 t ktij neni. (5) Me rastin e vendosjes pr shqiptimin e vrejtjes gjyqsore, gjykata veanrisht merr parasysh qllimin e vrejtjes gjyqsore, sjelljen e kryersit n t kaluarn, sjelljen e tij pas kryerjes s veprs penale, shkalln e prgjegjsis penale, rrethanat e tjera n t cilat sht kryer vepra penale dhe pjesmarrjen vullnetare t kryersit n programin e trajtimit.

KAPITULLI V: MASAT E TRAJTIMIT T DETYRUESHM

Dispozitat e veanta pr masat e trajtimit t detyrueshm psikiatrik Neni 76 Procedurat pr urdhrimin e masave pr trajtim t detyrueshm psikiatrik pr kryersin me paaftsi mendore ose me aftsi t zvogluar mendore do t parashihen vean me an t ligjit.

28

Trajtimi me an t rehabilitimit t detyrueshm i personave t varur nga droga ose alkooli Neni 77 (1) Gjykata mund tia urdhroj trajtimin e rehabilitmit t detyrueshm n nj ent shndetsor secilit person i cili e ka kryer veprn penale nn ndikimin e drogs apo alkoolit, nse gjykata ka shqiptuar dnimin, vrejtjen e gjykats ose kryersin e ka liruar nga dnimi dhe nse konstaton se faktori kryesor q ka e ka motivuar kryerjen e veprs penale ishte varsia nga alkooli apo droga dhe nse ka gjasa pr mjekimin e tij t suksesshm. Koha e kaluar n entin shndetsor i llogaritet n masn e dnimit. (2) Nse shqiptohet masa nga paragrafi 1 i ktij neni, krahas dnimit me gjob, vrejtjes s gjykats apo lirimit nga dnimi, gjykata mund t vendos, me plqimin e t dnuarit, q masa e till e trajtimit t ekzekutohet n liri. Nse kryersi pa shkak t arsyeshm nuk i nnshtrohet trajtimit n liri ose arbitrarisht e braktis trajtimin, gjykata mund t urdhroj q trajtimi t ekzekutohet n entin shndetsor. (3) Nse masa nga paragrafi 1 i ktij neni sht shqiptuar krahas dnimit me burg, ajo mund t zgjas derisa t kryhet dnimi. Nse masa nga paragrafi 1 i ktij neni sht shqiptuar krahas dnimit me gjob, vrejtjes gjyqsore apo lirimit nga dnimi, trajtimi nuk mund t zgjas m tepr se dy vjet. Gjykata duhet t shqyrtoj ekzekutimin e ksaj mase do dy muaj pr t vendosur nse sht e nevojshme t vazhdohet masa.

KAPITULLI VI: DISPOZITAT E PRGJITHSHME PRI EKZEKUTIMIN E DNIMEVE Ekzekutimi i dnimeve me burgim dhe me burgim afatgjat Neni 78 (1) Dnimi me burgim mbahet n objekte t mbyllura, gjysm t mbyllura apo t hapura t enteve t caktuara pr zbatimin e dnimeve. (2) Burgimi afatgjat mbahet n entet e mbyllura t caktuara pr zbatimin e dnimeve.

(3) Gjat zbatimit t nj dnimi, personi i dnuar nuk duhet ti nnshtrohet trajtimit njerzor ose poshtrues dhe as dnimit q prfshin mundime t panevojshme mendore dhe fizike, si dhe privimin nga nevojat elementare, duke prfshir edhe trajtimin adekuat mjeksor.

Kufijt n ekzekutimin e dnimeve Neni 79 Gjat ekzekutimit t dnimit, t drejtat themelore t personit t dnuar duhet t respektohen gjithmon. T drejtat e personit t dnuar mund t kufizohen aq sa sht e nevojshme dhe n prputhje me ligjin dhe standardet ndrkombtare t t drejtave t njeriut.

29

Lirimi me kusht Neni 80 (1) Personi i dnuar mund t lirohet me kusht nse ekziton baza e arsyeshme se ai nuk do t kryej vepr t re penale. Kur merret vendimi pr lirimin me kusht t personit dnuar t duhet t merret parasysh sjellja e tij gjat mbajtjes s dnimit. (2) Personi i dnuar i cili e ka mbajtur gjysmn e dnimit me burgim mund t lirohet me kusht dhe t lirohet nga burgu me kusht seai nuk do t kryej vepr tjetr penale para skadimit t dnimit. (3) Personi i dnuar i cili ka mbajtur nj t tretn e dnimit me burgim prjashtimisht mund t lirohet me kusht kur rrethanat e veanta q lidhen me personin e dnuar tregojn se ai nuk do t kryej vepr t re penale. (4) I dnuari i cili ka mbajtur tri t katrtat e dnimit me burgim afatgjat mund t lirohet me kusht. (5) Pr lirimin me kusht vendos trupi gjykues i themeluar nga organi kompetent publik n fushn e shtjeve gjyqsore n pajtim me ligjin.

Revokimi i lirimit me kusht Neni 81 (1) Gjykata e revokon lirimin me kusht nse personi i dnuar gjat lirimit me kusht kryen nj apo m shum vepra penale pr t cilat sht shqiptuar dnimi me m tepr se nj vit burgim. (2) Gjykata mund ta revokoj lirimin me kusht nse personi i dnuar gjat lirimit me kusht kryen nj apo m shum vepra penale pr t cilat sht shqiptuar dnimi me burgim deri n nj vit. Me rastin e vlersimit se a duhet revokuar lirimin me kusht, gjykata merr parasysh posarisht ngjashmrin e veprave penale t kryera, motivet pr t cilat jan kryer dhe rrethanat e tjera t cilat tregojn arsyeshmrin e revokimit t lirimit me kusht. (3) Kur gjykata e revokon lirimin me kusht, ajo e shqipton dnimin n baz t dispozitave nga neni 71 dhe 72(2) i ktij Kodi, duke e konsideruar dnimin e mparshm t shqiptuar si t prcaktuar. Pjesa e dnimit t shqiptuar m par, t cilin personi i dnuar e ka mbajtur n baz t dnimit t mparshm, do ti llogaritet n dnimin e ri, ndrsa koha gjat lirimit me kusht nuk llogaritet. (4) Dispozitat nga paragraft 1 deri 3 t ktij neni vlejn edhe kur personi i liruar me kusht dnohet pr veprn penale t ciln e ka kryer para lirimit me kusht. (5) Kur personi i dnuar i liruar me kusht dnohet me jo m shum se nj vit burgim, ndrsa gjykata nuk e urdhron revokimin e lirimit me kusht, lirimi me kusht vazhdohet pr aq koh sa i dnuari e ka mbajtur dnimin e till me burgim.

30

KAPITULLI VII: KONFISKIMI I DOBIS PASURORE T FITUAR ME AN T KRYERJES S VEPRAVE PENALE

Baza e konfiskimit t dobis pasurore Neni 82 (1) Askush nuk mund ta mbaj dobin pasurore t fituar me an t kryerjes s veprs penale. (2) Dobia pasurore nga paragrafi 1 i ktij neni konfiskohet me aktgjykim t gjykats me t cilin sht konstatuar kryerja e veprs penale sipas kushteve t parapara me kt Kod.

Mnyra e konfiskimit t dobis pasurore Neni 83 (1) Kryersit i konfiskohen t gjitha t hollat, sendet me vler dhe do dobi tjetr pasurore q sht fituar me kryerjen e veprs penale, ndrsa n rastet kur konfiskimi nuk sht i mundshm, kryersi detyrohet t paguaj shumn e t hollave e cila i prgjigjet dobis s fituar pasurore. Sipas nevojs, gjykata mund t lejoj q t hollat t paguhen n kste gjat nj periudhe e cila nuk i tejkalon dy vite. (2) fardo dobie pasurore e fituar me an t kryerjes s veprs penale mund ti konfiskohet personit t cilit i sht bartur pa kompenzim ose me kompenzim q nuk i prgjigjet vlers reale nse ai e ka ditur apo ka mund ta dij se dobia pasurore sht fituar me an t kryerjes s veprs penale. Nse dobia pasurore sht bartur te t afrmit e ngusht, ajo konfiskohet prej tyre nse nuk ofrojn prova se si kompenzim e kan dhn vlern e plot.

Krkesat pasurore jurdike t t dmtuarve Neni 84 (1) Kur me procedur penale i caktohet dmi pasuror pals s dmtuar, gjykata urdhron konfiskimin e dobis pasurore, nse ajo e tejkalon shumn e dmeve pasurore, q i sht caktuar pals s dmtuar. (2) Pala e dmtuar, e cila gjat procedurs penale sht udhzuar t filloj procedurn e kontestit civil pr krkesn pasurore juridike mund t krkoj kompensim nga dobia pasurore e konfiskuar, nse e fillon procedurn e kontestit civil brenda afatit prej gjasht muaj nga dita e plotfuqishmris s vendimit me t cilin sht udhzuar ngritja e procedurs s kontestit civil dhe nse krkon kompenzim nga dobia pasurore e konfiskuar brenda afatit prej tre muajve nga dita kur vendimi gjyqsor pr vendosjen e krkess pasurore juridike sht br i plotfuqishm. (3) Pala e dmtuar, e cila gjat procedurs penale nuk e ka paraqitur krkesn pasurore juridike, mund t krkoj kompenzim nga vlera e dobis pasurore t konfiskuar nse e ka ngritur procedurn e kontestit civil n afatin prej tre muajve nga dita kur ai ka msuar pr aktgjykimin se i konfiskohet dobia pasurore dhe m s voni n afatin prej dy vjetsh nga plotfuqishmria e vendimit mbi konfiskimin e dobis pasurore, dhe nse ajo ka krkuar

31

kompenzim nga vlera e dobis pasurore t konfiskuar brenda afatit prej tre muaj nga dita kur vendimi pr caktimin e dobis pasurore sht br i plotfuqishm.

Konfiskimi i dobis pasurore nga personat juridik Neni 85 Nse me an t kryerjes s veprs penale t kryer nga ana e kryersit prfiton dobi p asurore nj organizat biznesi ose ndonj person tjetr juridik, kjo dobi pasurore e organizats s biznesit ose e personi juridik konfiskohet.

KAPITULLI VIII: REHABILITIMI DHE ZBULIMI I T DHNAVE NGA DOSJA PENALE

Pozita juridike e personave t dnuar pas mbajtjes s dnimit, lirimit ose parashkrimit t dnimit Neni 86 (1) Pas mbajtjes s dnimit me burgim, n varsi t faljes ose amnistis se parashkrimit t dnimit, personi i dnuar i gzon dhe i fiton t gjitha t drejtat e prcaktuara me ligj dhe me dispozita t tjera, duke prfshir t drejtat e parapara me Kornizn Kushtetuese pr Vetqeverisje t Prkohshme n Kosov, pos rasteve kur me kt Kod sht prcaktuar ndryshe. (2) Ky nen gjithashtu zbatohet pr personin e dnuar i cili sht liruar me kusht.

Rehabilitimi ligjor Neni 87 (1) Me rehabilitimin ligjor shlyhet dnimi nga evidenca e personit t dnuar dhe personi i till nuk konsiderohet i dnuar. (2) Dnimi shlyhet nga evidenca e personit t dnuar pas skadimit t periudhave kohore vijuese, duke vepruar sipas ligjit, nse personi i dnuar brenda afateve vijuese nuk kryen ndonj vepr t re penale: 1) Nj vit nga dita e plotfuqishmris s aktgjykimit n rastin e vrejtjes gjyqsore ose t lirimit nga dnimi; 2) kusht; 3) Nj vit nga dita e mbajtjes s dnimit, parashkrimit ose prfundimit me amnesti, me falje ose me ndryshim n ligjin penal n rast t dnimit me gjysmliri. Nj vit pas dits s skadimit t periudhs s verifikimit n rastin e dnimit me

32

4) Tri vjet pas mbajtjes s dnimit, parashkrimit ose prfundimit me amnesti, me falje ose me ndryshim t ligjit penal n rastin e dnimit me burgim deri n nj vit, dnimit me gjob ose dnimit plotsues; 5) Pes vjet nga dita e mbajtjes s dnimit, parashkrimit ose prfundimit me amnesti, me falje ose me ndryshim t ligjit penal n rastin e dnimit me burgim deri n tri vjet; 6) Tet vjet nga dita e mbajtjes s dnimit, parashkrimit ose prfundimit me amnesti, me falje ose me ndryshim t ligjit penal n rastin e dnimit me burgim prej tre deri n pes vjet; 7) Dhjet vjet nga dita e mbajtjes s dnimit, parashkrimit ose prfundimit me amnesti, me falje ose me ndryshim t ligjit penal n rastin e dnimit me burgim prej pes deri n dhjet vjet; 8) Pesmbdhjet vjet nga dita e mbajtjes s dnimit, parashkrimit ose prfundimit me amnesti, me falje ose me ndryshim t ligjit penal n rastin e dnimit me burgim prej dhjet deri n pesmbdhjet vjet. (3) Dnimi me burgim mbi pesmbdhjet vjet ose me burgimi afatgjat nuk mund t shlyhet. (4) Dnimi nuk mund t shlyhet gjat kohzgjatjes s masava t trajtimit t detyrueshm.

Rehabilitimi gjygjsor Neni 88 Gjykata, me krkesn e personit t dnuari, mund t vendos q dnimi ti shlyhet nga evidenca e personit t dnuar dhe ai konsiderohet i padnuar nse ka kaluar gjysma e afatit prkats t parapar me nenin 87(2) dhe nse personi i dnuar gjat ksaj kohe nuk ka kryer vepr t re penale. Me rastin e vendosjes pr shlyerjen e dnimit, gjykata merr parasysh sjelljen e personit t dnuar pas mbajtjes s dnimit, natyrn e veprs penale dhe rrethanat e tjera t cilat mund t jen t rndsishme pr vlersimin nse shlyerja e dnimit sht me vend.

Zbulimi i t dhnave nga dosja penale Neni 89 (1) N dosjen penale prfshihet informacioni i mposhtm: t dhnat personale mbi kryersin e veprs penale, informacioni mbi dnimin, vrejtja e gjykats, masa e trajtimit t detyrueshm ose lirimi i kryersit nga dnimi i shqiptuar, ndryshimet n informacionin mbi dnimet q jan futur n dosjen penale dhe informacioni mbi dnimet e mbajtura si dhe mbi shlyerjen e dnimeve t gabueshme. (2) T dhnat nga dosja penale mund t zbulohen vetm n lidhje me dnimet t cilat jan shlyer dhe mund ti zbulohen gjykats, prokuroris dhe policis lidhur me procedurn penale e cila sht zhvilluar kundr personit i cili m par ka qen i dnuar, organeve kompetente prgjegjse pr ekzekutimin e sanksioneve penale dhe organeve kompetente q marrin pjes n procedurn e dhnies s amnistis, faljes apo shlyerjen e dnimeve.

33

(3) T dhnat nga dosja penale, n baz t krkess s arsyetuar, mund tu zbulohen organeve publike nse ende jan n fuqi dnimet plotsuese (neni 63(2)) ose masat e trajtimit t detyrueshm. (4) N rastet kur sht shlyer dnimi, t dhnat lidhur me at dnim mund ti zbulohen gjykats, prokuroris dhe policis lidhur me procedurn penale e cila sht zhvilluar kundr personit t cilit i sht shlyer dnimi i prparshm. (5) Askush nuk ka t drejt t krkoj nga personi tjetr q ti ofroj t dhna nse ai ka qen apo nuk kan qen i dnuar. (6) do personi, me krkesn e tij, mund ti jepen t dhna pr dosjen e tij penale nse kto t dhna i nevojiten pr realizimin e t drejtave t tij.

KAPITULLI IX: PARASHKRIMI

Parashkrimi i ndjekjes penale Neni 90 (1) Me prjashtim t rasteve kur sht parapar ndryshe me kt Kod, ndjekja penale nuk mund t ndrmerret nse nuk kan kaluar afatet e mposhtme: 1) afatgjat; Tridhjet e pes vjet nga kryerja e veprs penale t dnueshme me burgim

2) Pesmbdhjet vjet nga kryerja e veprs penale t dnueshme me m shum se dhjet vjet burgim; 3) vjet burgim; 4) 5) burgim dhe Dhjet vjet nga kryerja e veprs penale t dnueshme me m shum se pes

Pes vjet nga kryerja e veprs s dnueshme me m shum se tre vjet burgim; Tre vjet nga kryerja e veprs penale t dnueshme me m shum se nj vit

6) Dy vjet nga kryerja e veprs penale t dnueshme me m shum se nj vit burgim ose dnim me gjob. (2) Nse pr veprn penale sht parapar m shum se nj dnim, afati i parashkrimit pr ndjekjen penale caktohet sipas dnimit m t rnd.

Fillimi dhe ndrprerja e afateve t parashkrimit t ndjekjes penale Neni 91 (1) Afati i parashkrimit t ndjekjes penale fillon nga dita kur sht kryer vepra penale.

34

(2) Afati i parashkrimit nuk rrjedh pr kohn gjat t cils ndjekja nuk mund t fillohet apo t vazhdohet sipas ligjit. (3) Afati i parashkrimit ndrpritet me do veprim i cili ndrmerret pr qllime t ndjekjes penale t veprs penale t kryer. (4) Afati i parashkrimit ndrpritet po ashtu kur kryersi kryen nj vepr tjetr penale me pesh t barabart ose m t rnd se sa vepra penale para skadimit t afatit t parashkrimit. (5) Pas do ndrprerje fillon t rrjedh afati i ri i parashkrimit.

(6) Ndjekja penale ndalohet n do rast kur t ket kaluar dyfishi i kohs s afatit t parashkrimit (ndalesa absolute mbi ndjekjen penale).

Parashkrimi i ekzekutimit t dnimeve Neni 92 Prve rasteve kur sht parapar ndryshe me kt Kod, dnimi i shqiptuar nuk mund t ekzekutohet kur t ken kaluar: 1) 2) 3) 4) 5) 6) Tridhjet e pes vjet nga dnimi me burgim afatgjat; Pesmbdhjet vjet nga dnimi me mbi dhjet vjet burgim; Dhjet vjet nga dnimi me mbi pes vjet burgim; Pes vjet nga dnimi me mbi tri vjet burgim; Tri vjet nga dnimi me mbi nj vit burgim dhe Dy vjet nga dnimi me burgim deri n nj vit apo dnimi me gjob.

Parashkrimi i ekzekutimit t dnimeve plotsuese dhe i masave t trajtimit t detyrueshm Neni 93 (1) Ndalohet ekzekutimi i dnimit me gjob si dnim plotsues kur t ken kaluar dy vjet nga dita e aktgjykimit me t cilin ky dnim bhet i plotfuqishm. (2) Ndalohet ekzekutimi i dnimeve t tjera plotsuese kur t ken kaluar pes vite nga dita e aktgjykimit me t cilin ky dnim bhet i plotfuqishm. (3) Ndalohet ekzekutimi i mass s trajtimit t detyrueshm kur t ken kaluar tri vjet nga dita e aktgjykimit me t cilin kjo mas bhet e plotfuqishme.

35

Fillimi dhe ndrprerja e afateve t parashkrimit t ekzekutimit t dnimit Neni 94 (1) Afati i parashkrimit t ekzekutimit t dnimit fillon t rrjedh nga dita kur aktgjykimi sht br i plotfuqishm, e nse dnimi alternativ sht revokuar, parashkrimi fillon nga dita kur vendimi mbi revokimin sht br i plotfuqishm. (2) Afati i parashkrimit nuk rrjedh gjat kohs kur sipas ligjit ekzekutimi i dnimit nuk mund t fillohet. (3) Afati i parashkrimit ndrpritet me do veprim t filluar nga organi kompetent me qllim t ekzekutimit t dnimit. (4) Pas do ndrprerjeje fillon t rrjedh afati i ri i parashkrimit.

(5) Ekzekutimi i dnimit ndalohet n do rast kur t ket kaluar dyfishi i kohs q krkohet nga ligji pr afatin e parashkrimit (ndalimi absolut i ekzekutimit t dnimit). (6) Dispozitat nga paragrafi 2 deri te paragrafi 5 i ktij neni zbatohen pr ndalimin e ekzekutimit t masave t trajtimit t detyrueshm.

Moszbatueshmria e parashkrimit t gjenocidit dhe t krimeve t lufts Neni 95 Nuk zbatohet asnj afat i parashkrimit mbi ekzekutimin e dnimit pr gjenocid, krime t lufts dhe krime kundr njerzimit, si dhe pr vepra t tjera penale pr t cilat sipas t drejts ndrkombtare nuk mund t zbatohet parashkrimi.

KAPITULLI X: AMNISTIA DHE FALJA

Amnistia Neni 96 (1) Personave t prfshir n aktin e amnistis u jepet lirimi nga ndjekja penale, lirimi i plot ose i pjesrishm nga ekzekutimi i dnimit, zvendsimi i dnimit t shqiptuar me nj dnim m t but ose shlyerja e dnimit. (2) Amnistia prfshin ato vepra penale t kryera deri nj dit para shpalljes s saj, me prjashtim t rasteve kur me aktin e amnistis sht vendosur ndryshe.

Falja Neni 97 Me falje, personave t caktuar emrat e t cilve saktsisht caktohen, u jepet lirimi nga ndjekja penale, lirimi i plot ose i pjesrishm nga ekzekutimi i dnimit, zvendsimi i dnimit t shqiptuar me nj dnim m t but ose dnimi me kusht a me shlyerje t dnimit.

36

Efekti i amnistis dhe i faljes n personat e tret Neni 98 Me dhnien e amnistis apo t faljes nuk preken t drejtat e personave t tret, t cilat bazohen n aktgjykim.

KAPITULLI XI: ZBATIMI I LIGJEVE PENALE T KOSOVS SIPAS VENDIT T KRYERJES S VEPRS PENALE

Zbatimi i ligjeve penale t Kosovs ndaj personave q kryejn vepr penale n territorin e Kosovs Neni 99 (1) Legjislacioni penal i Kosovs zbatohet pr secilin person i cili kryen vepr penale n territorin e Kosovs. (2) Legjislacioni penal i Kosovs zbatohet ndaj secilit person i cili kryen vepr penale n aeroplan t regjistruar n Kosov, pavarsisht nga vendi ku ndodhet aeroplani n kohn kur kryhet vepra penale. Zbatimi i ligjeve penale t Kosovs pr veprat penale t caktuara q jan kryer jasht territorit t Kosovs Neni 100 (1) Ligjet penale t Kosovs zbatohen ndaj cilitdo person q kryen jasht territorit t Kosovs vepr penale t parapar n nenet 116 121, 125 128, 132, 133(1), 134 137, 139(1), (2) dhe (3), 141 143 dhe 244 t ktij Kodi. (2) Ligjet penale t Kosovs zbatohen ndaj cilitdo person q kryen vepr penale nga nenet 110 - 113 t ktij Kodi jasht territorit t Kosovs ku vepra e till paraqet trsisht ose pjesrisht rrezik pr sigurin e Kosovs ose popullsin e saj.

Zbatimi i ligjeve penale t Kosovs ndaj banorve t Kosovs dhe personave t tjer t cilt kryejn vepra penale jasht territorit t Kosovs Neni 101 (1) Ligjet penale t Kosovs zbatohen ndaj secilit person i cili sht banor i Kosovs, nse personi i till kryen vepr penale jasht territorit t Kosovs dhe nse kjo vepr po ashtu sht e dnueshme n vendin ku sht kryer ajo vepr. (2) Ligjet penale t Kosovs zbatohen po ashtu ndaj cilitdo person i cili nuk sht i nj shtetsie t huaj nse personi i till kryen vepr penale jasht territorit t Kosovs dhe kjo vepr sht po ashtu e dnueshme n vendin ku sht kryer ajo vepr. (3) Paragrafi 1 i ktij neni zbatohet po ashtu ndaj cilitdo personi i cili pas kryerjes s veprs penale bhet banor i Kosovs.

37

Zbatimi i ligjeve penale t Kosovs ndaj t huajve pr veprat penale t cilat i kan kryer jasht territorit t Kosovs Neni 102 Ligjet penale t Kosovs zbatohen ndaj cilitdo personi t nj shtetsie t huaj nse: 1) Personi i till ka kryer vepr penale jasht territorit t Kosovs kundr banorit t Kosovs madje edhe ather kur vepra e till penale nuk sht cekur n nenin 100 t ktij Kodi; 2) 3) Kosov. Kjo vepr penale sht po ashtu e dnueshme n vendin ku sht kryer dhe Kryersi sht gjendur n territorin e Kosovs ose ka qen transferuar n

Kushtet e posame pr ndjekje Neni 103 (1) Pr rastet e parapara me nenin 99 t ktij Kodi, nse sht filluar por nuk sht prfunduar procedura penale n nj juridiksion tjetr, procedura penale n Kosov do t fillohet vetm me miratimin e prokuroris publike t Kosovs. (2) Pr rastet e parapara me nenin 101 dhe nenin 102 t ktij Kodi procedura penale nuk do t fillohet nse: 1) Kryersi n trsi e ka mbajtur dnimin e shqiptuar n nj juridiksion tjetr;

2) Kryersi n nj juridiksion tjetr sht liruar me aktgjykim t plotfuqishm apo sht liruar nga dnimi ose dnimi sht parashkrir dhe 3) Procedura penale pr veprn penale t kryer n nj juridiksion tjetr mund t fillohet vetm sipas krkess s t dmtuarit dhe nj krkes e till nuk sht paraqitur. (3) Vetm me lejen e prokuroris publike t Kosovs mund t fillohet procedura penale n Kosov n pajtim me nenin 105. (4) N rastet e parapara n nenin 99, ndjekja penale pr nj t huaj mund t i transferohet juridiksionit t huaj sipas kushteve t reciprocitetit.

Llogaritja e paraburgimit dhe e dnimeve t mbajtura n juridiksione t tjera Neni 104 Paraburgimi, heqja nga liria gjat procedurs s transferimit t personit n nj juridiksion tjetr dhe pjesa e dnimit t cilin e ka mbajtur kryersi sipas aktgjykimit t gjykats s huaj do ti llogaritet n dnimin e shqiptuar nga gjykata n Kosov pr t njjtn vepr, e nse dnimi i shqiptuar jasht Kosovs nuk sht i llojit t njjt, llogaritja do t bhet sipas vlersimit t gjykats.

38

Dispozitat e posame pr fmijt Neni 105 Ky Kod zbatohet pr personat nn moshn 18-vjeare vetm nse ligji n fuqi pr t miturit nuk parasheh ndryshe.

Dispozitat e posame pr personat juridik Neni 106 Veprat penale pr t cilat personi juridik mund t jet penalisht prgjegjs, prgjegjsia penale e personit juridik, sanksionet penale t cilat mund t zbatohen ndaj personit juridik dhe dispozitat e posame q e rregullojn procedurn penale t zbatueshme ndaj personit juridik parashihen veant me ligj.

KAPITULLI XII: DOMETHNIA E SHPREHJEVE N KT KOD

Neni 107 (1) Shprehja person zyrtar do t thot: 1) Personi i zgjedhur ose i emruar n nj organ publik;

2) Personi i autorizuar n nj organizat biznesi ose ndonj person tjetr juridik i cili sipas ligjit a ndonj dispozite tjetr t nxjerr n pajtim me ligjin ushtron autoritet publik dhe brenda ktij autoriteti ushtron detyra t posame; 3) me ligj; 4) Personi i cili sht antar i personelit t UNMIK-ut ose i KFOR-it pa cenuar imunitein dhe privilegjet e zbatueshme q i jan dhn atij personi; 5) Personi i cili sht antar i personelit t zyrave t ndrlidhjes n Kosov; Personi i cili ushtron detyra t posame zyrtare n baz t autorizimit t dhn

6) Personi n nj organizat publike ndrkombtare ose mbinacionale i cili njihet si zyrtar ose punonjs tjetr i ko ntraktuar sipas rregulloreve t personelit t organizats s till; 7) Gjykatsi, prokurori ose zyrtari tjetr n gjykatn ndrkombtare q ushtron juridiksion n Kosov. (2) Shprehja person prgjegjs do t thot nj individ n nj organizat biznesi ose nj person juridik, t cilit, pr shkak t funksionit apo autorizimit t posam, i jan besuar detyrat q lidhen me zbatimin e ligjit ose t dispozitave t tjera t nxjerra n baz t ligjit apo t rregullave t prgjithshme t organizats s biznesit, ose personat e tjer juridik n qeverisjen apo administrimin e prons, ose n lidhje me udhheqjen e prodhimit apo ndonj proces tjetr ekonomik ose mbikqyrjen e procesit t till. Sipas paragarfit 2 t ktij neni,

39

person zyrtar konsiderohet edhe personi prgjegjs, kur sht n pyetje veprimi i cili nuk sht parapar me dispozitat e kapitullit mbi veprat penale kundr detyrs zyrtare dhe kundr detyrs tjetr ose me dispozitat e veprave penale t personit zyrtar t parapara n ndonj kapitull tjetr t ktij Kodi. (3) Kur nj person zyrtar ose person prgjegjs prshkruhet si kryers i nj vepre penale, t gjith personat e cekur n paragraft 1 ose 2 t ktij neni mund t jen kryers t veprs s till penale me kusht q ajo nuk pason nga elementet e veprs penale ku kryersi mund t jet vetm njri nga ata persona. (4) Shprehja person juridik do t thot shoqri aksionare, kompani me prgjegjsi t kufizuar, me partneritet t kufizuar, fond, institucion, organizat politike ose shoqrore, shoqat njerzish si dhe ndonj organ tjetr ligjor i cili n suaza t puns s tij t rregullt prodhon ose siguron burime dhe ushtron kontroll mbi ato. (5) Shprehja organizat biznesi do t thot person fizik a juridik ose grup i till personash q merren me tregti. (6) Shprehja dokument do t thot do send i prshtatshm ose i caktuar q shrben si prov e ndonj fakti prkats pr marrdhniet juridike. (7) Shprehja para do t thot monedh metalike dhe e letrs, e cila n baz t ligjit jsht n qarkullim n Kosov ose n ndonj juridiksion tjetr. (8) Shprehja shenja me vler prfshin edhe shenjat e huaja me vler.

(9) Shprehja send i luajtshm prfshin edhe energjin e prodhuar apo t grumbulluar pr ndriim, ngrohje, qarkullim si dhe impulset telefonike dhe impulset tjera. (10) Shprehja dhun prfshin edhe zbatimin e hipnozs ose t mjeteve t tjera dehse me qllim t vnies s personit kundr dshirs s vet n gjendje t pavetdijshme apo t paaftsohet pr rezistenc. (11) Shprehja mjet motorik do t thot do mjet transportues i pajisur me motor pr prdorim n transportin rrugor, ujor ose ajror. (12) Shprehja zyr e ndrlidhjes do t thot zyr e nj qeverie t huaj n Kosov, q kontribuon n prmbushjen e mandatit q u sht dhn pranive civile dhe t siguris sipas Rezoluts 1244 t Kshillit t Sigurimit t Kombeve t Bashkuara. (13) Shprehja personel i zyrs s ndrlidhjes do t thot personeli i caktuar nga qeverit e huaja pr t shrbyer n zyrat e ndrlidhjes pr t kontribuar n prmbushjen e mandatit q u sht dhn pranis civile dhe t siguris sipas Rezoluts. Personeli i till, emrat e t cilve duhet ti komunikohen Prfaqsuesit Special t Sekretarit t Prgjithshm nuk prfshin personelin e punsuar vendor. (14) Shprehja personel i UNMIK-ut do t thot zyrtart e Kombeve t Bashkuara, ekspertt dhe personat e tjer t caktuar pr t shrbyer n cilndo prej komponenteve t UNMIK-ut t cilt posedojn dokumentin e identifikimit (ID), q tregon se bartsi sht

40

antar i UNMIK-ut i lshuar nga ose nn autoritetin e Prfaqsuesit Special t Sekretarit t Prgjithshm. (15) Shprehja UNMIK do t thot prani ndrkombtare civile e vendosur n territorin e Kosovs sipas Rezoluts 1244 (1999) t Kshillit t Sigurimit, e cila prfshin komponentet e policis dhe gjyqsis, komponentet edministrats s prkohshme civile (Kombet e Bashkuara), ndrtimit t instucioneve (OSBE) dhe rindrtimin (BE). (16) Shprehja organ publik do t thot organ i Misionit t Administrats s Prkohshme t Kombeve t Bashkuara n Kosov ose i Institucioneve t Prkoshme t Vetqeverisjes. (17) Shprehja Korniz Kushtetuese do t thot Korniza Kushtetuese pr Vetqeverisjen e Prkohshme n Kosov e themeluar n pajtim me Rregulloren e UNMIK-ut nr. 2001/9 t dats 15 maj 2001 mbi Kornizn Kushtetuese pr Vetqeverisjen e Prkohshme n Kosov. (18) Shprehja KFOR do t thot prani ndrkombtare e siguris e vendosur n territorin e Kosovs n pajtim me Rezolutn 1244 (1999) t Kshillit t Sigurimit q prbhet nga Pakti i Organizats s Veriatlantikut, NATO, duke prfshir shtetet e saj antare, organet e saj ndihmse, Shtabet e saj ushtarake dhe elementet ose njsitet kombtare si dhe vendet kontribuese q nuk jan n NATO. (19) Shprehja polici do t thot Policia Civile e UNMIK-ut, e njohur edhe si Polici e UNMIK-ut dhe si Shrbim Policor i Kosovs. (20) Shprehja banor i Kosovs do t thot personi i cili sht regjistruar ose ka t drejt t regjistrohet si banor i prhershm i Kosovs n Zyrn Qendrore t Regjistrit Civil n pajtim me Rregulloren e UNMIK-ut nr. 2000/13 mbi Regjistrin Qendror Civil t dats 17 mars 2000. (21) Shprehja fmij do t thot personi i cili nuk i ka mbushur tetmbdhjet vjet.

(22) Shprehja i mitur do t thot personi i cili sht ndrmjet moshs katrmbdhjet dhe tetmbdhjet vjet. (23) (24) Shprehja madhor do t thot personi i cili i ka mbushur tetmbdhjet vjet. Shprehja marrdhnie familiare do t thot marrdhnie mes dy personave:

1) Q jan t fejuar ose t martuar me njri-tjetrin ose q bashkjetojn me njritjetrin pa martes; 2) Q e kan t prbashkt shtpin kryesore dhe q jan t afrm t gjakut, martess, adoptimit ose jan n marrdhnie t kujdestarit, duke prfshir prindrit, gjyshin e gjyshen, fmijt, nipat e mbesat nga vajza dhe djali, vllezrit dhe motrat, hallat dhe tezet, dajt dhe axhallart, mbesat dhe nipat nga vllai dhe motra, kushrinjt ose 3) Q jan prindr t fmijs s prbashkt.

(25) Shprehja territor i Kosovs do t thot siprfaqja toksore dhe siprfaqet ujore brenda kufijve dhe vijs kufitare si dhe hapsira ajrore mbi Kosov.

41

(26) Shprehja vij kufitare e Kosovs do t thot vija e ndarjes ndrmjet Kosovs e Serbis si dhe ndrmjet Kosovs dhe Malit t Zi. (27) Shprehja kufi i Kosovs do t thot pjesa e kufirit ndrkombtarisht e pranuar ndrmjet Republiks Federative t Jugosllavis dhe ish-Republiks Jugosllave t Maqedonis (IRJM) dhe ndrmjet Republiks Federative t Jugosllavis dhe Republiks s Shqipris. (28) Shprehja arm do t thot nj mjet i prodhuar q prdoret ose sht i prshtatshm t prdoret pr t shkaktuar lndime trupore. N mes tjerash, prfshin t gjitha llojet e municionit, shigjetat automatike, harqet, shigjetat, sprejin, gazin lotsjells, armt me qorrfishek, armt imituese, armt alivanosse, tasert (mjetet q punojn n baz t elektroshokut) dhe t gjitha kategorit e armve t paraqitura n Tabeln A t bashkngjitur me Rregulloren e UNMIK -ut nr. 2001/7 mbi Autorizimin e Posedimit t Armve n Kosov ose arm t ngjashme, por nuk kufizohet vetm me to. (29) Shprehja narkotik t rrezikshm dhe substanca psikotropike do t thot ato substanca t cekura n Gazetn zyrtare t Republiks Federative Socialiste t Jugosllavis, nr. 70/78, 14/81, 39/82, 28/85, 10/87, 53/88, 2/89. (30) Shprehja ent shndetsor do t thot spital, spital i autorizuar psikiatrik ose ndonj ent tjetr i autorizuar pr t ofruar trajtim shndetsor, trajtim psikiatrik dhe trajtim rehabilitimi pr narkomani dhe alkoolizm.

42

P J E SAE POSAME KAPITULLI XIII: VEPRAT PENALE KUNDR KOSOVS DHE BANORVE T SAJ

Sulmi kundr rendit juridik t Kosovs Neni 108 Kushdo q tenton t ndryshoj rendin juridik t vendosur n Kosov me an t prdorimit t dhuns ose t kanosjes n fushn legjislative, ekzekutive a gjyqsore ose pr t prmbysur nj organ publik, dnohet me burgim s paku pes vjet.

Prkufizimi i terrorizmit Neni 109 Sipas neneve 110 113 t ktij Kodi: (1) Shprehja terrorizm do t thot kryerja e nj ose m shum veprave penale t mposhtme me qllim t friksimit serioz t popullats, t detyrimit t padrejt t nj organi publik, t nj qeverie ose organizate ndrkombtare pr t kryer ose pr t mos kryer fardo vepre apo q seriozisht t destabilizoj ose t shkatrroj strukturat themelore politike, ekonomike o sociale t Kosovs, t nj vendi ose t nj organizate ndrkombtare, si jan: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) armve; 10) prdorim; 11) Vrasja; Lndim i rnd trupor; Marrja peng; Rrmbimi; Heqja e paligjshme e liris; Ndotja e ujit t pijshm ose e produkteve ushqimore; Shkaktimi i rrezikut t prgjithshm; Shkatrrimi, dmtimi ose heqja e instalimeve publike; Furnizimi, transportimi, prodhimi, kmbimi ose shitja e paautorizuar e

Mbajtja e paautorizuar e armve n pronsi, n kontroll, n posedim ose n Rrezikimi i personave t mbrojtur ndrkombtarisht;

43

12) Rrezikimi i personelit t Kombeve t Bashkuara dhe i personelit n marrdhnie me to; 13) 14) 15) 16) 17) nukleare ose Rrmbimi i fluturakes; Rrezikimi i siguris s aviacionit civil; Rrezikimi i siguris s lundrimit detar; Rrezikimi i siguris s platformave fikse t vendosura n pragun kontinental; Prvetsimi, prdormi, transferimi ose deponimi i paautorizuar i materialeve

18) Krcnimet pr prdorimin, pr kryerjen e vjedhjes ose t grabitjes s materialeve nukleare. (2) Shprehja fonde prfshin pasurin e fardo lloji qoft e prekshme ose e paprekshme, e luajtshme ose e paluajtshme, sido q t jet fituar dhe dokumentet apo instrumentet ligjore t fardo forme, si jan mjetet elektronike ose digjitale, t dshmuarit e pronsis ose t interesit pr ato mjete, duke prfishr n mes t tjerash kredit bankare, eqet e udhtarve, eqet bankare, urdhrpagesat, aksionet, letrat me vler, detyrimet, eqet dhe letrkredit. (3) Shprehja burime finaciare prfshin dhnien me qira, objektet e trezorve, dokumentacionin ose identifikimin e rrejshm, shrbimet financiare, pajisjet, personelin, mjetet e transportit, pajisjet e komunikimeve dhe pasurin tjetr fizike prve medikameteve t domosdoshme. (4) Shprehja grup i strukturuar do t thot nj grup i cili nuk sht formuar rastsisht pr kryerjen e nj vepre dhe i cili nuk ka nevoj t ket role zyrtarisht t prcaktuara pr antart e tij, kohzgjatjen e antarsis ose t organizimit t zhvilluar. (5) Shprehja grup terrorist do t thot grup i strukturuar prej m shum se dy personave i themeluar gjat nj periudhe kohore dhe i cili vepron n bashkpunim pr kryerjen e terrorizmit. (6) Shprehja prkrahje grupit terrorist do t thot rekrutimi i antarve pr nj grup terrorist, fshehja e grupit terrorist ose e antarve t tij, pengimi i zbulimit dhe i kapjes s grupit terrorist ose e antarve t tij, sigurimi a mbledhja e fondeve ose e mjeteve t tjera financiare me qllim, dijeni ose arsye t bazuar pr t besuar se ato do t prdoren trsisht ose pjesrisht nga nj grup terrorist.

Kryerja e veprave terroriste Neni 110 (1) vjet. Kushdo q kryen nj vepr terroriste dnohet me burgim prej dhjet deri n njzet

44

(2) Nse vepra nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me lndime t rnda trupore, kryersi dnohet me burgim s paku pesmbdhjet vjet. (3) Nse vepra nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me vdekje, kryersi dnohet me burgim s paku pesmbdhjet vjet ose me burgim afatgjat.

Ndihma n kryerjen e veprave terroriste Neni 111 (1) Nse vepra nga neni 303 ose 304 i ktij Kodi kryhet n lidhje me terrorizmin, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (2) Nse vepra nga neni 305 i ktij Kodi kryhet n lidhje me terrorizmin, kryersi dnohet me burgim prej tre deri n dhjet vjet. (3) Kushdo q e ndihmon kryersin ose bashkpjesmarrsin pas kryerjes s nj vepre terroriste, duke i siguruar fonde ose burime t tjera financiare personit t till, dnohet me burgim prej tre deri n dhjet vjet.

Lehtsimi i kryerjes s terrorizmit Neni 112 (1) Kushdo q siguron, krkon, mbledh ose fsheh fonde a mjete t tjera materiale q prdoren pjesrisht ose trsisht me qllim t kryerjes s terrorizmit dnohet me burgim prej pes deri n pesmbdhjet vjet. (2) Kushdo q nga pakujdesia kryen vepr nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me burgim prej tre deri n dhjet vjet. (3) Kushdo q rekruton nj ose m shum persona me qllim t kryerjes s dnohet me burgim prej pes deri n pesmbdhjet vjet. terrorizmit

(4) Kushdo q me qllim t kryerjes s terrorizmit siguron a pranon udhzime ose aftsohet, duke prfshir aftsimin pr ndrtimin, prodhimin ose prdorimin e armve dnohet me burgim prej pes deri n pesmbdhjet vjet. (5) Kushdo q me qllim t kryerjes s terrorizmit drgon ose transferon grupe t armatosura, pajisje, arm ose mjete materiale t tjetra n Kosov ose jasht saj dnohet me burgim prej dhjet deri n pesmbdhjet vjet.

Organizimi, prkrahja dhe pjesmarrja n grupet terroriste Neni 113 (1) Kushdo q organizon ose udhheq nj grup terrorist dnohet me gjob deri n 500.000 EUR dhe me burgim prej shtat deri n njzet vjet.

45

(2) Kushdo q i siguron prkrahje nj grupi terrorist dnohet me burgim prej tre deri n dhjet vjet. (3) Kushdo q merr pjes aktivisht n nj grup terrorist dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

Kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose i vijs kufitare Neni 114 (1) Kushdo q kalon kufirin shtetror ose at administrativ t Kosovs n cilindo vend prve n vendkalimet e autorizuara kufitare dnohet me gjob prej 250 EUR ose me burgim prej tre muajsh. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga kryersi i shoqruar me nj fmij ose me ndonj person tjetr, kryersi dnohet me gjob prej 2.500 EUR ose me burgim deri n nj vit. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet n njrn apo n m shum rrethana t mposhtme kryersi dnohet me burgim deri n dy vjet nse: 1) Kryersi ka qen m par i dnuar pr vepr penale nga ky nen;

2) Gjat kohs s arrestimit fajtori ikn, prpiqet t ikn ose n ndonj form i reziston arrestimit nga policia ose KFOR-i; 3) Kalimi sht br ndrmjet ors 8:00 n mbrmje dhe ors 6:00 n mngjes gjat periudhs prej 1 prillit deri m 30 shtator, ose ndrmjet ors 6:00 n mbrmje deri n orn 6:00 n mngjes gjat periudhs prej 1 tetorit deri m 31 mars ose 4) Kryersi posedon arm, municion, rroba ushtarake, furnizime apo pajisje.

(4) Personi nuk prgjigjet penalisht sipas ktij neni pr kalimin n nj pik kufitare t paautorizuar t kufirit shtetror ose administrativ nse kalimi ka ndodhur n nj vendkalim i cili sht hapur prkohsisht nga Komandanti i KFOR-it. (5) Kurrfar procedure penale q prfshin veprn penale nga ky nen nuk mund t fillohet apo t vazhdohet kundr asnj refugjati n mirbesim ose kundr personit t zhvendosur brenda vendit q vjen nga territori ku jeta e tij, trupi a lirit fundamentale ose t drejtat jan t rrezikuara, me kusht q ai ti jet paraqitur policis s KFOR-it brenda nj kohe t arsyeshme dhe t tregoj arsye bindse pr kalimin e vendkalimit t paautorizuar t kufirit shtetror ose administrativ.

Nxitja e urrejtjes, e prarjes ose e mosdurimit kombtar, racor, fetar a etnik Neni 115 (1) Kushdo q nxit ose prhap publikisht urrejtje , prarje ose mosdurim midis grupeve kombtare, racore, fetare, etnike a fardo grupesh t tjera t tilla q jetojn n Kosov n

46

mnyrn e cila mund t prish rendin publik dnohet me gjob ose me burgim deri n pes vjet. (2) Kushdo q n mnyr sistematike kryen vepr nga paragrafi 1 i ktij neni ose keqprdorur pozitn a autorizimet apo shkakton trazira, dhun a pasoja t tjera t rnda me kryerjen e veprs s till dnohet me burgim deri n tet vjet. (3) Kushdo q kryen vepr nga paragrafi 1 prmes detyrimit, rrezikimit t siguris duke i prqeshur simbolet kombtare, racore, etnike apo fetare, duke dmtuar pasurin e personit tjetr ose duke prdhosur monumentet apo varrezat dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet. (4) Kushdo q n mnyr sistematike kryen vepr nga paragrafi 3 i ktij neni ose keqprdor pozitn, autoritetin e tij apo shkakton trazira, dhun ose pasoja t tjera t rnda me kryerjen e veprs s till dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

KAPITULLI XIV: VEPRAT PENALE KUNDR T DREJTS NDRKOMBTARE Gjenocidi Neni 116 Kushdo q me qllim t asgjsimit t trsishm apo t pjesrishm t ndonj grupi nacional, etnik, racor apo fetar si t till kryen njrin ose m shum nga veprimet e mposhtme, si: 1) 2) Vrasjen e antarve t grupit; Shkaktimin e dmeve t rnda trupore apo mendore t antarve t grupit;

3) Vnien e qllimshme t grupit n kushte t tilla t jets t cilat shpiejn n shfarosje t plot apo t pjesrishme fizike; 4) 5) Vnien e masave me qllim q t pengohen lindjet brenda grupit; Transferimin me dhun t fmijve t grupit n nj grup tjetr

dnohet me s paku 5 vjet burgim ose me burgim afatgjat.

Krimet kundr njerzimit Neni 117 (1) Kushdo q kryen nj ose m shum nga veprat e mposhtme duke e ditur se ato jan pjes t nj sulmi t gjer apo sistematik drejtuar kundr popullsis civile, si: 1) 2) 3) Vrasje; Shfarosje; Skllavrim;

47

4)

Deportim ose prznie me dhun t popullsis;

5) Burgosje ose privime t tjera t rnda t liris fizike n kundrshtim me rregullat themelore t s drejts ndrkombtare; 6) Tortur;

7) Dhunim, skllavri seksuale, prostitucion t detyruar, shtatzni me dhun, sterilizim t detyruar ose cilndo form tjetr po aq t rnd t dhuns seksuale; 8) Persekutim t nj grupi ose kolektivi t identifikuar pr arsye politike, racore, kombtare, etnike, kulturore, fetare, gjinore apo n ndonj baze tjetr e cila sht universalisht e njohur si e palejueshme sipas t drejts ndrkombtare n lidhje me veprat nga ky nen dhe nenet 116, 118 121; 9) 10) Zhdukja e detyruar e personave; Krimin e apartheidit;

11) Vepra t tjera njerzore t karakterit t ngjashm q shkaktojn qllimisht vuajtje t rnda, lndime t rnda t trupit ose t shndetit fizik apo mendor dnohet me s paku 5 vjet burgim ose burgim afatgjat. (2) Sipas ktij neni,

1) Shprehja sulm i drejtuar kundr cilsdo popullsie civile do t thot nj mnyr veprimi q prfshin kryerjen e shumfisht t veprave kundr cilsdo popullate civile t parapar n paragrafin 1 t ktij neni, n pajtim apo me prkrahje t nj shteti apo politike t organizuar pr t kryer nj sulm t till. 2) Shprehja shfarosje prfshin shkaktimin me qllim t kushteve jetsore, ndr t tjera privimin e qasjes n ushqim dhe barna si pasoj e t cilave llogaritet se do t sjellin zhdukjen e nj pjese t popullsis. 3) Shprehja skllavrim do t thot ushtrimi i nj kompetence ose i t gjitha kompetencave q lidhen me t drejtn e pronsis mbi nj person, duke prfshir ushtrimin e nj kompetence t till n trafikimin e njerzve, veanrisht t grave dhe t fmijve. 4) Shprehja deportim apo transferim me dhun i popullsis do t thot zhvendosje me dhun t personave t caktuar me an t dbimit apo t akteve t tjera detyruese nga zona ku ata banojn n mnyr t ligjshme, pa arsye t cilat lejohen sipas t drejts ndrkombtare. 5) Shprehja tortur do t thot shkaktimi i qllimshm i dhembjes apo i vuajtjes s rnd fizike apo mendore mbi nj person i cili sht i ndaluar ose sht nn kontrollin e kryersit, me prjashtim t rastve kur tortura nuk prfshin dhembjen dhe vuajtjen q rezulton vetm nga sanksionet e ligjshme, karakteristike ose aksidentale pr to.

48

6) Shprehja shtatzani e detyruar do t thot mbyllje e paligjshme e gruas t ln shtatzn me dhun, me qllim q t ndikoj n prbrjen etnike t fardo popullate ose duke kryer shkelje t tjera t rnda t s drejts ndrkombtare. 7) Shprehja persekutim do t thot privimi i rnd dhe me dashje i t drejtave themelore pr shkak t identitetit t grupit apo kolektivitetit n kundrshtim me t drejtn ndrkombtare. 8) Shprehja krim i apartheidit do t thot akte njerzore q kan karakter t ngjashm me ato t parapara n paragrafin 1 t ktij neni t kryera n kontekstin e nj regjimi t institucionalizuar t shtypjes dhe sundimit sistematik nga nj grup racial mbi nj grup tjetr racial ose grupe t tjera dhe q kryhen me qllim t mbajtjes s atij regjimi. 9) Shprehja Zhdukja e detyruar e personave do t thot arrestim, paraburgim ose rrmbim i personave me prkrahjen apo me autorizimin ose me pajtimin e shtetit apo t nj organizte poltike, shoqruar me refuzimin e atij autoriteti ose organizate pr t pranuar at privim t liris ose pr t dhn informacione mbi fatin apo mbi t dhnat e personave t till me qllim q kta persona t mos gzojn mbrojte pr nj periudh t zgjatur kohore t parapar me ligj. 10) Shprehja gjini i referohet t dy gjinive, mashkullit dhe femrs, brenda kontekstit t shoqris.

Krimet e lufts n kundrshtim t rnd me Konventat e Gjenevs Neni 118 (1) Kushdo q shkel rnd Konventat e Gjenevs t 12 gushtit 1949 dnohet me s paku pes vjet burgim ose me burgim afatgjat pr veprat penale nga pikat 4, 5 ose 7 t paragrafit 2 t ktij neni, apo me burgim prej s paku dhjet vjet ose me burgim afatgjat pr veprat penale nga pikat 1, 2, 3, 6 ose 8 t pargrafit 2 t ktij neni. (2) Shkelje e rnd e Konventave t Gjenevs t 12 gushtit 1949 do t thot nj a m shum prej veprimeve vijuese t kryera gjat kohs s lufts apo konfliktit t armatosur kundr njerzve ose prons q jan t mbrojtura me dispozita prkatse t Konventave t Gjenevs, si: 1) 2) Vrasja me qllim; Tortura ose trajtimi njerzor, duke prfshir eksperimentet biologjike;

3) Shkaktimi i qllimshm i vuajtjeve t mdha ose i dmtimeve t rnda trupore apo shndetsore; 4) Shkatrrimi masiv dhe marrja e pajustifikueshme e prons pr nevojat ushtarake e kryer n mnyr t paligjshme dhe me dashje; 5) Detyrimi i nj robi lufte ose nj personi tjetr t mbrojtur pr t shrbyer n forcat e armikut;

49

6) Privimi i qllimshm i t drejts pr gjykim t drejt dhe t rregullt pr robrit e lufts apo personat e tjer t mbrojtur; 7) 8) Deportimi i paligjshm, transferimi ose mbyllja e paligjshme; Marrja e pengjeve.

Krimet e lufts si shkelje e rnd e ligjeve dhe e zakoneve q zbatohen n konfliktin e armatosur ndrkombtar Neni 119 (1) Kushdo q i shkel rnd ligjet dhe zakonet q zbatohen n konfliktet e armatosura ndrkombtare brenda kornizs s prcaktuar t s drejts ndrkombtare dnohet me s paku pes vjet burgim ose me burgim afatgjat pr veprat penale nga pikat 9, 13, 14, 15, 16, 26,29, 30 ose 31 t paragrafit 2 t ktij neni, ose me burgim s paku dhjet vjet apo me burgim afatgjat pr veprat penale nga pikat 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 27 ose 28 t paragrafit 2 t ktij neni. (2) Shkelja e rnd e ligjeve dhe e zakoneve q zbatohen pr konfliktet e armatosura ndrkombtare, brenda kornizs s prcaktuar t s drejts ndrkombtare nnkupton nj ose m shum nga veprimet vijuese: 1) Sulmet e drejtuara me qllim kundr popullats civile ose ndaj individve t veant civil q nuk marrin pjes drejtprdrejt n armiqsi; 2) ushtarake; Sulmet e drejtuara me qllim kundr objekteve civile q nuk jan objektiva

3) Sulmet e drejtuara me qllim kundr personelit, instalimeve, materialeve, njsive ose automjeteve t prfshira n misionet e ndihms humanitare ose paqeruajtse n prputhje me Kartn e Kombeve t Bashkuara pr aq koh sa gzojn t drejtn pr mbrojtjen e atyre civilve ose objekteve civile sipas t drejts ndrkombtare pr konfliktet e armatosura; 4) Fillimi i sulmit t qllimshm, duke ditur se sulmi i till do t shkaktoj humbje aksidentale t jets ose plagosje t civilve, dme t objekteve civile apo dme masive, dme afatgjate dhe t rnda ndaj mjedisit natyror, q do t ishte haptazi tejkalim sa i prket prparsis s gjithmbarshme konkrete dhe t drejtprdrejt t parashikuar ushtarake; 5) Sulme ose bombardime t qyteteve, fshatrave, banesave ose ndrtesave t pambrojtura me fardo lloj mjetesh dhe q nuk jan objektiva ushtarake; 6) Vrasja ose plagosja e lufttarit i cili sht dorzuar n mshir pasi ka dorzuar armt ose q nuk ka m mjete mbrojtse; 7) Prdorimi i paprshtatshm i flamurit t armpushimit, i flamurit apo i shenjave dhe i uniformave ushtarake t armikut apo t Kombeve t Bashkuara ose i emblemave dalluese t Konventave t Gjenevs, q kan si pasoj vdekjet ose plagosjet e rnda;

50

8) Transferimi direkt ose indirekt nga forcat pushtuese i pjesve t popullats s vet civile n territorin q e pushton, ose deportimi a transferimi i trsishm apo i pjesrishm i popullats s territorit t pushtuar brenda a jasht ktij territori; 9) Drejtimi me qllim i sulmeve kundr ndrtesave fetare, shkollore, artistike, shkencore, me qllime bmirse, monumenteve historike, spitaleve dhe vendeve ku jan mbledhur t smurt dhe t plagosurit me kusht q t mos jen objektiva ushtarake; 10) Nnshtrimi i personave nn autoritetin e nj pale kundrshtare ndaj t cilve kryhen gjymtime fizike ose eksperimente t ndryshme mjeksore apo shkencore, t cila t nuk arsyetohen n aspektin e trajtimit mjeksor, dental apo spitalor ndaj personit prkats dhe nuk jan n dobi t tij e q shkaktojn vdekje apo rrezik serioz ndaj shndetit t nj apo shum personave t till; 11) armike; 12) Deklarimi se nuk do t ket mshir; Vrasja apo plagosja dinake e individve q i prkasin vendit apo ushtris

13) Shkatrrimi apo marrja e pasuris s armikut prve rasteve kur kjo krkohet domosdoshmrisht pr nevojat e lufts; 14) Deklarimi se abrogohen, suspendohen apo nuk pranohen nga gjykata t drejtat dhe veprimet e pjestarve t kombit q sht pal e armikut; 15) Detyrimi i qytetarve t pals armike pr t marr pjes n operacionet e lufts t drejtuara kundr vendit t tyre, madje edhe nse kan qen pal ndrluftuese para fillimit t lufts; 16) 17) Plakitja e nj qyteti ose e nj vendi edhe kur merret me an t sulmit; Prdorimi i helmeve ose i armve helmuese;

18) Prdorimi i gazrave asfiksuese, helmuese ose i llojeve t tjera t gazrave dhe i t gjitha analogeve t lngshme, materialeve ose mjeteve; 19) Prdorimi i plumbave q prhapen apo rrafshohen leht n trupin e njeriut, si jan plumbat me mbules t fort q nuk e mbulojn plotsisht brthamn ose jan t ar me prerje; 20) Prdorimi i armve, projektilave, materialeve dhe metodave t luftimit t nj natyre t till q shkaktojn plagosje t teprta apo vuajtje t panevojshme ose t cilat nuk bjn dallim n shkaktimin e ktyr vuajtjeve, n kundrshtim me t drejtn ndrkombtare pr konfliktet e armatosura, duke prfshir ktu armt kimike, armt biologjike, copzat e padetektueshme, armt verbuese laserike ose minat mashtruese t prkufizuara n Protokollin II t Konvents mbi Ndalimin ose Kufizimin e Disa Armve Konvencionale t dats 10 tetor 1980 t cilat konsiderohen se jan jashtzakonisht dmtuese ose kan efekte pa i zgjedhur caqet;

51

21) Kryerja e akteve fyese ndaj dinjitetit personal, veanrisht trajtimi nnmues dhe degradues; 22) Kryerja e dhunimeve, skllavria seksuale, prostitucioni i detyruar, shtatzania e dhunshme, steriliteti i detyruar ose ndonj form tjetr e dhuns seksuale, e cila prbn gjithashtu shkelje t rnd t Konventave s Gjenevs; 23) Prdorimi i qllimshm i prezencs s civilve ose i personave t tjer q gzojn mbrojtje me qllim t mbajtjes s disa pikave, zonave apo forcave ushtarake t mbrojtura nga operacionet ushtarake; 24) Drejtimi me qllim i sulmeve kundr ndrtesave, materialeve, njsive mjeksore dhe transportit dhe kundr personelit q prdorin shenjn dalluese t Konventave t Gjenevs n prputhje me t drejtn ndrkombtare; 25) Vnia me qllim e popullats civile n gjendje t uris si metod lufte, duke privuar ata nga mjetet e domosdoshme pr ekzistencn e tyre, duke prfshir ktu edhe pengimin e qllimshm t furnizimeve t parapara me Konventat e Gjenevs; 26) Rekrutimi apo mobilizimi i fmijve nn moshn tetmbdhjetvjeare n forcat e armatosura kombtare ose duke i prdorur ata t marrin pjes aktivisht n armiqsi; 27) Drejtimi me qllim i sulmeve kundr punimeve ose instalimeve q prmbajn forca t rrezikshme duke e ditur se sulmi i till do t shkaktoj humbje t jashtzakonshme t jets, lndime t civilve ose dmtime t objekteve civile; 28) Drejtimi me qllim i sulmeve pa dallim kur sulmi i till nuk drejtohet n nj objektiv specifik ushtarak, shfrytzon metoda dhe mjete t lufts t cilat nuk mund t drejtohen n objekte specifike ushtarake ose metoda a mjete t lufts efekti i t cilave nuk mund t kufizohet ashtu si krkohet me Protolollin I t Konventave t Gjenevs t dats 12 gusht 1949 dhe q, pr pasoj, sht i nj natyre t till q godet objektivat ushtarake dhe civile ose objektet civile pa dallim; 29) 30) Skllavria dhe tregtia me robrit; Shqiptimi i i dnimeve kolektive;

31) Ushtrimi i trysnis mbi popullatn e nj territori t pushtuar pr t ndrruar kombsin e saj ose t bjn betimin kundr forcave armike.

Krimet e lufts pr shkelje t rnd t nenit 3 t prbashkt me Konventat e Gjenevs Neni 120 (1) Kushdo q shkel rnd nenin 3, q sht i prbashkt pr katr Konventat e Gjenevs t dats 12 gusht 1949 dnohet me s paku pes vjet burgim ose me burgim afatgjat. (2) Shkelje e rnd e nenit 3, i prbashkt pr t katr Konventat e G jenevs t 12 Gushtit 1949, do t thot nj ose m shum nga veprat e mposhtme t kryera n kontekstin e nj konflikti t armatosur jo t nj karakteri ndrkombtar kundr personave q nuk marrin pjes

52

aktive n armiqsi, duke prfshir edhe pjestart e forcave t armatosura q i kan dorzuar armt dhe q nuk jan n gjendje t luftojn pr shkak t smundjes, plagve, ndalimit ose pr ndonj shkak tjetr: 1) Dhuna ndaj jets dhe personit, n veanti vrasja e do lloji, gjymtimi, trajtimi mizor dhe tortura; 2) Kryerja e akteve fyese ndaj dinjitetit t personit, n veanti poshtrimi dhe trajtimi degradues; 3) Marrja e pengjeve;

4) Shqiptimi i dnimeve dhe kryerja e ekzekutimeve pa aktgjykime paraprake t shpallura nga nj gjykat e rregullt q ofron t gjitha garancit gjyqsore t cilat njihen n prgjithsi si t domosdoshme. (3) Ky nen zbatohet pr konfliktet e armatosura q nuk jan t karakterit ndrkombtar dhe nuk zbatohet pr situatat e rregullimeve dhe tensioneve t brendshme, si jan pr shembull trazirat, veprat sporadike dhe t izoluara t dhuns ose vepra t tjera t natyrs s ngjashme.

Krimet e lufts t cilat paraqesin shkelje t rnd t ligjeve dhe zakoneve q zbatohen n konfliktet e armatosura q nuk jan t karakterit ndrkombtar Neni 121 (1) Kushdo q kryen shkelje t rnd t ligjeve dhe zakoneve n fuqi gjat konflikteve t armatosura jo t nj karakteri ndrkombtar brenda kornizs s prcaktuar t s drejts ndrkombtare dnohet me burgim n kohzgjatje prej s paku pes vjet ose me burgim afatgjat pr veprat penale nga pikat 4, 5, 7,12, 23 ose 24 t paragrafit 2 t ktij neni dhe me burgim s paku dhjet vjet ose me burgim afatgjat pr veprat penale nga pikat 1, 2, 3, 6, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21 ose 22 t paragrafit 2 t ktij neni. (2) Shkelje e rnd e ligjeve dhe e zakoneve n fuqi n konfliktet e armatosura jo t nj karakteri ndrkombtar brenda kornizs s prcaktuar t s drejts ndrkombtare do t thot nj ose m shum nga veprat e mposhtme: 1) Drejtimi i qllimshm i sulmeve kundr popullats civile si t till ose kundr civilve t caktuar q nuk marrin pjes drejtprdrejt n armiqsi; 2) Drejtimi i qllimshm i sulmeve kundr ndrtesave, materialit, njsive mjeksore dhe transportit, personelit fetar dhe personelit q prdor emblema t dukshme t Konventave s Gjenevs n pajtim me t drejtn ndrkombtare; 3) Drejtim i qllimshm i sulmeve kundr personelit, instalimeve, materialeve, njsive ose automjeteve t prfshira n nj mision t ndihms humanitare ose n misionin paqeruajts n pajtim me Kartn e Kombeve t Bashkuara pr sa koh q ato prfitojn mbrojtjen q iu jepet civilve ose objekteve civile sipas t drejts ndrkombtare pr konflikte t armatosura;

53

4) Drejtim i qllimshm i sulmeve kundr ndrtesave fetare, shkollore, artistike, shkencore ose me qllime mirbrse, monumenteve historike, spitaleve dhe vendeve ku jan mbledhur t smurt dhe t plagosurit, me kusht q t mos jen objektiva ushtarake; 5) Plakitja e qytetit ose e nj vendi, madje edhe pasi q sht pushtuar;

6) Kryerja e dhunimeve, skllavria seksuale, prostitucioni i detyruar, shtatzania e dhunshme, sterilizimi i dhunshm dhe do form tjetr e dhuns seksuale q po ashtu prbn shkelje t rnd sipas nenit 3 i prbashkt pr t katr Konventat e Gjenevs; 7) Rekrutimi ose prfshirja e fmijve nn moshn 15 vjet n forcat e armatosura ose n grupe apo shfrytzimi i tyre pr pjesmarrje n armiqsi t ndryshme; 8) Urdhrimi pr zhvendosja e popullats civile pr shkaqet q lidhen me konfliktin, prve kur kjo krkohet pr shkak t siguris civile ose pr shkaqe imperative ushtarake; 9) 10) Vrasja ose plagosja tradhtisht e lufttarit kundrshtar; Deklarimi se nuk do t ket aspak mshir;

11) Shkaktimi i gjymtimeve fizike ose i eksperimenteve mjeksore a shkencore t do lloji ndaj personave nn autoritetin e pals tjetr n konflikt, t cilat as nuk justifikohen si trajtim mjeksor, dentar apo spitalor ndaj personit prkats e as nuk bhen n interes t tij dhe q shkaktojn vdekje apo rrezikojn rnd shndetin e personit apo personave t till; 12) Shkatrrimi ose e marrja e pasuris s armikut, pos kur kjo krkohet domosdoshmrisht nga nevojat e konfliktit; 13) Sulmi ose bombardimi me fardo mjete i qyteteve, fshatrave, vendbanimeve ose ndrtesave q jan t pambrojtura dhe t cilat nuk jan objektiva ushtarake; 14) Drejtimi i qllimshm i sulmeve kundr objekteve civile, objekteve t cilat nuk jan objektiva ushtarake; 15) Fillimi i qllimshm i sulmit, duke ditur se sulmi i till do t shkaktoj humbje aksidentale t jets ose plagosje t civilve apo dme t objekteve civile a dme massive afatgjata dhe t rnda ndaj mjedisit natyror, q do t ishte qartazi tejkalim n lidhje me prparsin e gjithmbarshme konkrete dhe t drejtprdrejt ushtarake t parashikuar; 16) Fillimi i qllimshm i sulmeve pa dallim kur sulmi i till nuk drejtohet n nj objektiv specifik ushtarak shfrytzon metoda dhe mjete t lufts t cilat nuk mund t drejtohen n objekte specifike ushtarake ose metoda a mjete t lufts efekti i t cilave nuk mund t kufizohet dhe q pr pasoj jan t nj natyre t till q godasin objektivat ushtarake dhe civilt ose objektet civile pa dallim; 17) Shfrytzimi i pranis s civilit ose t nj personi tjetr t mbrojtur pr t siguruar pikat, zonat ose forcat e caktuara ushtarake imune ndaj operacioneve ushtarake;

54

18) Shfrytzimi i qllimshm i uris s civilve si metod lufte prmes privimit t tyre nga mjetet e domosdoshme pr ekzistencn e tyre, duke prfshir ktu edhe pengimin e qllimshm t furnizimeve me ndihm, si parashihet me Konventat e Gjenevs; 19) Prdorimi i helmeve apo i armve helmuese;

20) Prdorimi i gazrave asfiksuese, helmuese ose i llojeve t tjera t gazrave dhe i t gjitha analogeve t lngshme, materialeve ose mjeteve; 21) Prdorimi i plumbave q prhapen apo rrafshohen lehtsisht n trupin e njeriut, si jan plumbat me mbules t fort q nuk e mbulojn plotsisht brthamn ose q thrmohen me copza; 22) Prdorimi i armve, projektileve, materialeve dhe metodave t luftimit t nj natyre t till q shkaktojn plagosje t teprta apo vuajtje t panevojshme ose q nuk bjn dallim n shkaktimin e ktyr vuajtjeve n kundrshtim me t drejtn ndrkombtare pr konfliktet e armatosura, ku prfshihen armt kimike, armt biologjike, fragmentet e padetektueshme, armt verbuese laserike, minat e kmbsoris t prkufizuara n Protokollin II t Konvents mbi Ndalesat dhe Kufizimet e Prdorimit t Disa Armve Konvencionale t dats 10 tetor 1980, q mund t vlersohen si jashtzaknoisht dmtuese apo q kan efekt pa dallim; 23) 24) Skllavria dhe tregtia me skllevr dhe Shqiptimi i dnimeve kolektive.

(3) Ky nen vlen pr konfliktet e armatosura t nj karakteri jondrkombtar dhe nuk vlen pr situatat e turbullirave dhe t tensioneve t brendshme, si jan trazirat, aktet sporadike dhe t izoluara t dhuns ose aktet e tjera t natyrs s ngjashme. Neni vlen pr konfliktet e armatosura q ndodhin n territorin e nj shteti kur ekziston nj konflikt i armatosur i zgjatur midis organeve t pushtetit dhe grupeve t organizuara t armatosura ose midis grupeve t tilla.

Sulmet n konfliktet e armatosura t nj karakteri jondrkombtar kundr instalimeve q prmbajn forca t rrezikshme Neni 122 Kushdo q n kundrshtim me ligjet dhe me zakonet n fuqi n konfliktet e armatosura t nj karakteri jondrkombtar, me qllim kryen sulm kundr punimeve ose instalimeve q prmbajn forca t rrezikshme me dijenin se nj sulm i till do t shkaktoj humbje t mdha jetrash, lndime pr civilt ose dme n objektet civile dnohet me burgim prej s paku dhjet vjet ose me burgim afatgjat.

55

Rekrutimi dhe regjistrimi i personave midis moshs pesmbdhjet dhe tetmbdhjet vjet n konfliktin e armatosur Neni 123 Kushdo q rekruton ose regjistron personat midis moshave pesmbdhjet dhe tetmbdhjet vjet n forcat e armatosura ose n grupe apo i shfrytzon ata pr pjesmarrje aktive armiqsore n nj konflikt t armatosur t nj karakteri ndrkombtar ose n ndonj konflikt t armatosur t nj karakteri jondrkombtar dnohet me burgim prej gjasht muaj deri n pes vjet.

Prdorimi i mjeteve ose i metodave t ndaluara t luftimit Neni 124 (1) Kushdo q gjat konfliktit t armatosur prdor arm, projektila dhe material e metoda t luftimit t cilat nuk parashihen me nenin 119(2)(20) ose nenin 121(2)(22) t ktij Kodi dhe q jan n kundrshtim me t drejtn ndrkombtare pr konfliktet e armatosura dnohet me burgim prej s paku pes vjetsh. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej s paku pes vjetsh ose me burgim afatgjat.

Shtyrja e paarsyeshme e riatdhesimit t robrve t lufts ose e civilve Neni 125 Kushdo q shkel rregullat e s drejts ndrkombtare, urdhron apo shqipton shtyrjen e paarsyeshme pr riatdhesimin e robrve t lufts apo t civilve pas prfundimit t lufts ose t konfliktit t armatosur dnohet me burgim prej gjasht muaj deri n pes vjet.

Prvetsimi i kundrligjshm i sendeve nga t vdekurit ose t plagosurit n fushbetej Neni 126 (1) Kushdo q urdhron t prvetsohen n mnyr t paligjshme sendet nga t vrart apo t plagosurit n fushbetej apo kushdo q kryen marrje t till dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (2) Nse vepra nga paragrafi (1) i ktij neni kryhet n mnyr barbare, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

Rrezikimi i negociatorve Neni 127 Kushdo q, duke e shkelur t drejtn ndrkombtare gjat kohs s lufts apo t konfliktit t armatosur, e ofendon, e keqtrajton ose e ndalon negociatorin apo prcjelljen e tij ose ua pengon kthimin apo n mnyr tjetr e cenon paprekshmrin e tyre, dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet.

56

Organizimi i grupeve pr kryerjen e gjenocidit, krimeve kundr njerzimit dhe krimeve t lufts Neni 128 (1) Kushdo q organizon nj grup me qllim t kryerjes t cilsdo vepr penale t parapar n nenet prej 116 deri 124 t ktij Kodi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (2) Kushdo q bhet antar i grupit t parapar n paragrafin 1 t ktij neni dnohet me burgim prej nj deri n pes vjet. (3) Antari i grupit nga paragrafi 1 i ktij neni q e paraqet grupin para se t ket kryer vepr penale n llogari t grupit ose e ka ndihmuar grupin pr kryerjen e veprs penale dnohet me burgim deri n tri vjet, por gjykata edhe mund ta liroj nga dnimi.

Prgjegjsia e komands Neni 129 (1) Komandanti ushtarak ose personi i cili realisht vepron si komandant ushtarak sht penalisht prgjegjs pr krimet e cekura n nenet 116 deri 124 t ktij Kodi t kryera nga forcat nn komandn dhe kontrollin e tij t vrtet ose nn autoritetin dhe kontrollin e vrtet si rezultat i dshtimit t tij pr t ushtruar kontrollin e duhur mbi forcat e tilla ku: 1) Ai komandant ushtarak a person ose e ka ditur ose pr shkak t rrethanave t asaj kohe sht dashur t dij se ato forca kan kryer ose jan prgatit t kryejn krime t tilla dhe 2) Ai komandant ushtarak ose person nuk i ka ndrmarr t gjitha masat e arsyeshme dhe t nevojshme brenda kompetencave t tij pr t parandaluar ose pr t ndalur kryerjen e tyre apo pr t dorzuar shtjen te organeve kompetente pr hetim dhe ndjekje. (2) N lidhje me marrdhniet e eprorve dhe t vartsve t tyre q nuk jan prshkruar n paragrafin 1 t ktij neni, eprori sht penalisht prgjegjs pr krimet e cekura n nenet 116 deri 127 t ktij Kodi t kryera nga vartsit nn autoritetin dhe kontrollin e vrtet t tij si rezultat i dshtimit t tij pr t ushtruar kontrollin e duhur mbi vartsit e till ku: 1) Eprori ose e ka ditur ose me vetdije nuk e ka prfillur informacionin i cili ka treguar qart se vartsit e tij kan kryer ose kan dashur t kryejn krime t tilla; 2) Krimet kan pasur t bjn me aktivietet q kan qen brenda prgjegjsis dhe kontrollit t vrtet t vartsit dhe 3) Eprori nuk i ka ndrmarr t gjitha masat e arsyeshme dhe t nevojshme brenda kompetencave t tij pr t parandaluar a pr t ndalur kryerjen e tyre ose tia dorzoj shtjen organeve kompetente pr hetim dhe ndjekje.

57

Shtytja pr luft agresive ose konflikt t armatosur Neni 130 Kushdo q n mnyr publike, n tubim ose me an t shkrimeve, inizimeve audiovizuele, ose n ndonj mnyr tjetr thrret ose nxit pr luft agresive apo konflikt t armatosur, dnohet me burgim prej nj deri n tre vjet.

Keqprdorimi i emblemave ndrkombtare Neni 131 Kushdo q keqprdor ose mban pa autorizim flamurin a emblemn e Kombeve t Bashkuara, t Kryqit t Kuq ose t Shoqris s Hns s Kuqe apo simbolet q korrespondojn me to, madje fardo embleme tjetr ndrkombtare q njihet si mbrojtje e objekteve t caktuara nga operacionet ushtarake, dnohet me burgim deri n tre vjet.

Rrmbimi i flururakes Neni 132 (1) Kushdo q n kundrshtim me Konventn mbi ndalimin e rrmbimit t kundrligjshm t fluturakes t dats 16 dhjetor 1970 n fluturake prvetson ose kontrollon n mnyr t paligjshme fluturaken me dhun ose me kanosje a n ndonj mnyr tjetr krcnuese dnohet me s paku nj vit burgim. (2) Nse vepra nga paragrafi 1 i ktij neni shkakton vdekjen e nj apo m shum personave ose bn shkatrrimin e fluturakes, kryersi dnohet me s paku pes vjet burgim. (3) Kushdo i cili me dashje privon personin tjetr nga jeta me kryerjen e veprs nga paragrafi 1 i ktij neni, dnohet me s paku dhjet vjet burgim ose me burgim afatgjat.

Rrezikimi i siguris s aviacionit civil Neni 133 (1) Kushdo i cili n kundrshtim me Konventn mbi ndalimin e akteve t kundrligjshme kundr siguris s aviacionit civil t dats 23 shtator 1971 kryen nj vepr e cila rrezikon sigurin e aviacionit civil dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (2) Akt i rrezikimit t siguris s aviacionit civil do t thot nj ose m shum nga veprat e mposhtme: 1) Kryerja e nj akti t dhuns kundr personit drejtues t aeroplanit n fluturim nse ajo vepr ka gjas t rrezikoj sigurin e aeroplanit; 2) Shkatrrimi i fluturakes n funksionim e sipr ose shkaktimi i dmit i cili e bn fluturaken t paaft pr fluturim apo q ka gjas t rrezikoj sigurin e tij t fluturimit;

58

3) Vendosja ose shkaktimi i vendosjes n aeroplan i fardo mjeti a substance q ka gjas pr ta shkatrruar aeroplanin ose pr ti shkaktuar dm q e bn at t paaft pr fluturim ose i shkakton dm q ka gjas t rrezikoj sigurin e tij gjat fluturimit; 4) Shkatrrimi ose dmtimi i pajimeve t navigacionit ajror ose ndrhyja n punn e tyre nse cilido nga aktet e tilla ka gjas t rrezikoj sigurin e flutarekes gjat fluturimit; 5) Kumtimi i informacionit pr t cilin kryersi e di se sht i rrejshm me ka rrezikon sigurin e fluturakes gjat fluturimit; 6) Kryeja e nj akti t dhuns kundr personit n aeroport n shrbim t aviacionit civil ndrkombtar, q shkakton ose ka gjas t shkaktoj lndime t rnda ose vdekje; 7) Shkatrrimi ose dmtimi i rnd i pajimeve t aeroportit q i shrben aviacionit civil ndrkombtar ose fluturakes q nuk sht n shrbim, i vendosur aty ose ndrprerja e shrbimeve t aeroportit, nse akti i till rrezikon ose ka gjas t rrezikoj sigurin n at aeroport. (3) Kushdo q e drejton fluturaken n nj mnyr jo t rregullt ose nuk i kryen detyrat dhe nuk e bn mbikqyrjen n lidhje me sigurin e aviacionit civil dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (4) Kur vepra penale nga p aragrafi 1 ose 3 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose m shum personave ose me shkatrrimin e fluturakes, kryersi dnohet me s paku dhjet vjet burgim. (5) Kushdo i cili me qllim e privon personin tjetr nga jeta duke kryer vepr nga paragrafi 1 ose 3 i ktij neni, dnohet me s paku dhjet vjet burgim ose me burgim afatgjat. (6) Kushdo q nga pakujdesia kryen vepr penale nga paragrafi 1 ose 3 i ktij neni dnohet me burgim deri n tre vjet. (7) Nse vepra penale nga paragrafi 5 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose m shum personave ose me shkatrrimin e fluturakes, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet.

Rrezikimi i siguris s lundrimit detar Neni 134 (1) Kushdo i cili n kundrshtim me Konventn mbi ndalimin e akteve t kundrligjshme kundr siguris s lundrimit detar t dats 10 mars 1988 kryen nj akt t rrezikimit t siguris s lundrimit detar, dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (2) Akt i rrezikimit t siguris s lundrimit detar do t thot nj ose m shum nga veprat e mposhtme:

59

1) Pushtimi i anijes ose ushtrimi i kontrolli mbi t me dhun a me krcnim apo me fardo forme t friksimit; 2) Kryerja e nj akti t dhuns kundr nj personi drejtues t anijes nse ai akt ka gjas t rrezikoj lundrimin e sigurt t asaj anijeje; 3) Shkatrrimi i anijes ose shkaktimi i dmit anijes ose i ngarkess q ka gjas t rrezikoj lundrimin e sigurt t asaj anijeje; 4) Vendosja ose mundsimi i vendosjes n anije t fardo mjeti a substancs q ka gjas pr ta shkatrruar at anije ose pr pr ti shkaktuar dm asaj a ngarkess s saj q rrezikon ose ka gjas t rrezikoj lundrimin e sigurt t asaj anijeje; 5) Shkatrrimi ose dmtimi i rnd i pajimeve t navigacionit detar apo ndrhyrja e rnd n operimin e tyre nse nj akt i till ka gjas t rrezikoj lundrimin e sigurt t anijes; 6) Komunikimi i informacionit pr t cilin kryersi e di di se sht i rrejshm me ka rrezikon lundrimin e sigurt t anijes. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose m shum personave ose me shkatrrimin e anijes, kryersi dnohet me s paku dhjet vjet burgim. (4) Kushdo q me qllim e privon nga jeta personin tjetr duke kryer vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni, dnohet me s paku dhjet vjet burgim ose me burgim afatgjat. (5) Kushdo q nga pakujdesia kryen vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me burgim deri n tre vjet. (6) Nse vepra penale nga paragrafi 5 i ktij neni ka pasoj vdekjen e nj ose m shum personave ose shkatrrimin e anijes, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet.

Rrezikimi i siguris s platformave fikse t vendosura n pragun kontinental Neni 135 (1) Kushdo q duke shkelur Protokollin mbi ndalimin e akteve t kundrligjshme ndaj siguris s platformave fikse t vendosura n pragun kontinental t 10 marsit 1988 kryen nj vepr me t ciln rrezikon sigurin e platformave fikse t vendosura n pragun kontinental dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (2) Akt i rrezikimit t siguris s platformave fikse t vendosura n pragun kontinental do t thot nj ose m shum nga veprat e mposhtme: 1) Pushtimi ose ushtrimi i kontrollit mbi platformat fikse t vendosura n pragun kontinental ose fardo forme tjetr e friksimit; 2) Kryerja e nj akti t dhuns kundr personit drejtues t platforms fikse nse ai akt ka gjas t rrezikoj sigurin e saj;

60

3) sigurin e saj;

Shkatrrimi i platforms fikse ose shkaktimi i dmit i cili ka gjas t rrezikoj

4) Vendosja ose mundsimi i vendosjes n platformn fikse, me fardo mjeti qoft t mjetit ose t substancs q ka gjas pr t shkatrruar at platform fikse ose q ka gjas t rrezikoj sigurin e saj. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose m shum personave a me shkatrrimin e platforms fikse, kryersi dnohet me s paku dhjet vjet burgim. (4) Kushdo q me qllim e privon nga jeta personin tjetr duke kryer vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni, dnohet me s paku dhjet vjet burgim ose me burgim afatgjat. (5) Kushdo q nga pakujdesia kryen vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me burgim deri n tre vjet. (6) Kur vepra penale nga paragrafi 5 i ktij neni shkakton vdekjen e nj ose m shum personave ose shkatrron platformn fikse, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet. (7) Kushdo i cili me qllim t detyrimit t personit juridik ose fizik pr t kryer ose pr t moskryer ndonj veprim, kanoset se do t kryej vepr penale nga pika 2 ose 3 e paragrafit 2 t ktij neni, dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet. (8) Sipas ktij neni shprehja platform fikse do t thot ishull artificial, instalim ose godin prher e ngjitur pr fundin e detit me qllim t hulumtimit dhe t shfrytzimit t pasurive ose pr qllime t tjera ekonomike.

Piratria Neni 136 (1) Antari i ekuipazhit ose udhtari i anijes ose fluturakes, pos pr anijen apo fluturaken ushtarake apo publike, i cili, duke shkelur rregullat e s drejts ndrkombtare, me qllim q vetes ose personit tjetr ti sjell pfitime materiale a jomateriale ose t plagosjes serioze t personit tjetr, kryen dhun t kundrligjshme ndaj anijes a fluturakes tjetr ose kundr personit ose kundr nj sendi n anije a n fluturake n det t hapur apo n territorin i cili nuk sht nn juridiksion t ndonj shteti, dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (2) Veprimi i kryer nga antari i ekuipazhit t anijes ose i fluturakes ushtarake a publike i cili sht rebeluar dhe ka uzurpuar autoritetet e anijes a t fluturakes sht po ashtu vepr penale sipas paragrafit 1 t ktij neni.

Vendosja e skllavris, kushteve t ngjashme me skllavrin dhe e puns s detyruar Neni 137 (1) Kushdo q duke shkelur rregullat e s drejts ndrkombtare, mban, ruan, vendos, blen apo shet nj person tjetr n skllavri apo n kushte t ngjashme me skllavrin ose n

61

pun t detyruar, q prfshin mbajtjen e personit n pronsi, mohimin e fryteve t puns s tij ose mohimin e liris s nj personi pr t ndryshuar statusin e tij apo kushteve t puns, dnohet me burgim prej dy deri n dhjet vjet dhe me gjob. (2) Kushdo q duke shkelur rregullat e t drejts ndrkombtare, me qllim t kryerjes s veprs nga paragrafi 1 i ktij neni nxit nj person tjetr t heq dor nga liria e tij ose ndrmjetson n shitjen apo blerjen e nj personi tjetr dnohet me dnimin e parapar n paragrafin 1 t ktij neni. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet kundr personit me t cilin kryersi sht n marrdhnie familjare, kryersi dnohet me burgim prej tre deri n dhjet vjet. (4) Nse kryen vepr penale nga paragrafi 1 ose ose 2 i ktij neni kundr fmijjs , kryersi dnohet me burgim prej tre deri n pesmbdhjet vjet. (5) Kur vepra nga ky nen kryhet nga personi zyrtar gjat ushtrimit t detyrs s tij, kryersi dnohet me burgim prej pes deri n dymbdhjet vjet pr veprn nga paragrafi (1), (2) ose (3) ose me burgim prej pes deri n njzet vjet pr veprn nga paragrafi (4).

Kontrabandimi me migrant Neni 138 (1) Kushdo q merret me trafikimin t migrantve dnohet me burgim prej dy deri n dymbdhjet vjet. (2) Kushdo q prodhon, prokuron, siguron ose posedon dokument t rrejshm t udhtimit ose t identifikimit me qllim t mundsimit t marrjes me trafikimin me migrant dhe pr t fituar drejtprdrejt ose trthorazi dobi pasurore a financiare dnohet me burgim deri n pes vjet. (3) Kushdo q personit i cili nuk sht banor i Kosovs i mundson t qndroj n Kosov ose personit i cili nuk sht banor vendor a i prhershm pr t qndruar n shtetin n fjal pa i respektuar kushtet e domosdoshme ligjore pr t mbetur sipas mjeteve nga paragrafi 2 i ktij neni ose me fardo mjetesh t tjera joligjore dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (4) Tentativa pr t kryer vepr nga paragrafi 3 i ktij neni sht e dnueshme.

(5) Kushdo q organizon ose urdhron personat e tjer pr t kryer vepr penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 dnohet me gjob deri n 500.000 EUR dhe me burgim prej shtat deri n njzet vjet. (6) Nse vepra penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni kryhet nga kryersi si antar i grupit ose n nj mnyr e cila rrezikon ose ka gjas t rrezikoj jetrat a sigurin e migrantve prkats ose q prfshin trajtimin njerzor a degradues, duke prfshir eksploatimin e migrantve t till, ai dnohet me burgim prej dy deri n dhjet vjet. (7) Sipas ktij neni,

62

1) Shprehja kontrabandim me migrantt do t thot prokurim me qllim t fitimit t drejtprdrejt ose trthorazi t nj dobie pasurore a financiare i nj hyrjeje t paligjshme t personit n Kosov, i cili nuk sht banor i Kosovs ose n shtetin n t cilin personi nuk sht banor i prhershm apo shtetas i huaj. 2) Shprehja hyrje e paligjshme do t thot kalim i kufirit ose i kufirit administrativ t Kosovs pa i respektuar kushtet e domosdoshme pr hyrje t ligjshme n Kosov ose kalim i kufinjve t shtetit pa i respektuar kushtet e domosdoshme pr hyrjen e ligjshme n at shtet. 3) Shprehja dokument i rrejshm i udhtimit ose i identifikimit do t thot fardo dokumenti i udhtimit ose i identifikimit: (i) Q sht falsifikuar ose ndryshuar n ndonj mnyr t caktuar nga cilido person pos nga personi ose organi i autorizuar n baz t ligjit pr t prodhuar ose lshuar dokument udhtimi ose identifikimi; (ii) Q sht lshuar ose sht siguruar n mnyr jo t duhur prmes keqinterpretimit, korrupsionit ose trysnis apo n fardo mnyre tjetr t kundrligjshme ose (iii) Q shfrytzohet nga personi i cili nuk sht mbajtsi i tij i vrtet.

(8) Personi nuk sht penalisht prgjegjs sipas ktij neni nse ai sht migtrant q sht objekt i veprs penale nga ky nen.

Trafikimi me njerz Neni 139 (1) Kushdo q merr pjes n trafikimin e njerzve dnohet me burgim prej dy deri n dymbdhjet vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet kundr personit nn moshn 18vjeare, kryersi dnohet me burgim prej tre deri n pesmbdhjet vjet. (3) Kushdo q organizon nj grup personash pr t kryer vepr nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me gjob deri n 500.000 EUR dhe me burgim prej shtat deri n njzet vjet. (4) Kushdo q nga pakujdesia lehtson kryerjen e trafikimit burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. me njerz dnohet me

(5) Kushdo q prdor ose siguron shrbime seksuale t nj personi pr t cilin e din se personi i till sht viktim e trafikimit, dnohet me burgim prej tre muaj deri n pes vjet. (6) Nse vepra penale nga paragrafi 5 i ktij neni kryhet kundr personit nn moshn 18vjeare, kryersi dnohet me burgim prej dy deri n dhjet vjet. (7) Nse vepra penale nga ky nen kryhet nga personi zyrtar gjat ushtrimit t detyrs s tij kryersi dnohet me burgim prej pes deri n pesmbdhjet vjet pr veprn penale nga

63

paragrafet 1 ose 2, me burgim prej s paku dhjet vjetsh pr veprn penale nga paragrafi 3, me burgim prej dy deri n shtat vjet pr veprn penale nga paragrafet 4 ose 5 ose me burgim prej pes vjetsh deri n dymbdhjet vjet pr veprn penale nga paragrafi 6. (8) Sipas ktij neni dhe nenit 140,

1) Shprehja trafikim me njerzit do t thot rekrutim, transportim, transferim, strehim ose pranim i personave me an t mjeteve t krcnimit ose t prdorimit t forcs apo me forma t tjera t detyrimit, rrmbimit, falsifikimit, mashtrimit, apo keqprdorimit t pushtetit apo t pozits ose t nj pozite t ndjeshme ose me an t dhnies a marrjes s pagesave apo prfitimeve pr t arritur plqimin e personit, q ka kontroll mbi personin tjetr me qllim t shfrytzimit. 2) Shprehja shfrytzim ashtu si sht prdorur n pikn 1 t ktij paragrafi, prfshin ndr t tjera shfrytzimin e prostitucionit t t tjerve ose formave t tjera t shfrytzimit seksual, shrbimeve ose puns s detyruar, skllavris ose veprimeve t ngjashme me skllavrin, robris ose heqjes s organeve. 3) Plqimi i viktims s trafikimit me njerz pr qllime shfrytzimi nuk merret parasysh kur cilado prej mjeteve t parashtruara m lart n pikn (1) t ktij paragrafi sht prdorur kundr viktims s till. 4) Rekrutimi, transportimi, transferi, strehimi ose pranimi i fmijs me qllim t shfrytzimit konsiderohet trafikim me njerz, madje edhe nse kjo nuk prfshin asnjrn nga mjetet e parashtruara n pikn (1) t ktij paragrafi.

Fshehja e dokumenteve t identifikimit t viktimave t skllavris ose trafikimit me njerz Neni 140 (1) Kushdo q duke vepruar ose duke u paraqitur rrjeshm vepron si pundhns, drejtor, kontraktor apo si organ punsimi i personit tjetr, fsheh dokumentet personale t identifikimit apo pasaportn e personit pr t cilin e din se sht viktim e veprs penale t parapar n nenin 137 dhe 139, dnohet me burgim prej nj deri n pes vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga personi zyrtar gjat ushtrimit t detyrs s tij, kryersi dnohet me burgim prej tre deri n shat vjet.

Rrezikimi i personave n mbrojtje ndrkombtare Neni 141 (1) Kushdo q me qllim e privon nga jeta personin nn mbrojtje ndrkombtare dnohet me burgim prej s paku shtat vitesh. (2) Kushdo q kryen rrmbimin ose sulmin mbi personin ose mbi lirin e personit nn mbrojtje ndrkombtare dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

64

(3) Kushdo q kryen nj akt t dhunshm mbi objektet zyrtare, n vend privat ose n mjetet e transportit t nj personi nn mbrojtje ndrkombtare, kur akti i till ka gjas t rrezikoj personin ose lirin e tij, dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (4) Kushdo q krcnohet seriozisht se do t kryej vepr penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni dnohet me burgim prej nj deri n pes vjet. (5) Kushdo q organizon ose urdhron personin t kryej vepr nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni dnohet me burgim prej tre deri n pes vjet. (6) Nse vepra nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose m shum personave, kryersi dnohet me s paku pes vjet burgim. (7) Sipas ktij neni shprehja person n mbrojtje ndrkombtare do t thot:

1) Kryetar i shtetit duke prfshir edhe cilindo person i cili kryen funksionet e kryetarit t shtetit sipas kushtetuts s shtetit n fjal, kryeminstrin ose ministrin e punve t jashtme kurdo q personi i till sht n nj shtet t huaj si dhe antart e familjes s tij apo saj t cilt e shoqrojn ate; 2) Cilido prfaqsues a zyrtar i shtetit ose cilido zyrtar a organ i organizats ndrkombtare t nj karakteri ndrqeveritar i cili n kohn dhe n vendin ku kryhet krimi kundr tij apo saj, objektit t tij apo saj zyrtar ose vendbanimit t tij apo saj privat ose mjeteve t transportit t tij apo saj ka t drejt, n pajtim me t drejtn ndrkombtare n mbrojtje t veant nga fardo sulmi mbi personin, lirin ose dinjitetin e tij apo saj si dhe antart e familjes s tij apo saj q jan pjes e shtpis s tij apo saj.

Rrezikimi i personelit t Kombeve t Bashkuara dhe i personelit n marrdhnie me to Neni 142 (1) Kushdo q me qllim e privon nga jeta personelin e Kombeve t Bashkuara ose personelin n marrdhnie me to dnohet me burgim prej s paku shtat vjetsh. (2) Kushdo q kryen rrmbimin a sulmin mbi personin ose lirin e personelit t Kombeve t Bashkuara apo mbi personelin n marrdhnie me to dnohet me burgimm prej nj deri n dhjet vjet. (3) Kushdo q kryen nj sulm me dhun mbi objektet, vendbabnimin privat apo mjetet e transportit t Kombeve t Bashkuara apo personelin n marrdhnie me to kur sulmi i till ka gjas t rrezikoj personin ose lirin e tij dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (4) Kushdo q krcnon seriozisht se do t kryej vepr penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 t ktij neni dnohet me burgim prej nj nj deri n pes vjet. (5) Nse vepra penale nga paragrafi 2 ose 3 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej s paku pes vjetsh. (6) Sipas ktij neni,

65

1)

Shprehja personel i Kombeve t Bashkuara do t thot:

(i) Persona t angazhuar dhe t vendosur nga Sekretari i Prgjithshm i Kombeve t Bashkuara si pjestar t komponents ushtarake, policore ose civile t operacionit t Kombeve t Bashkuara ose (ii) Zyrtar t tjer dhe ekspert t misionit t Kombeve t Bashkuara, agjenci t specializuara t saj ose t Agjencis Ndrkombtar t Energjis Atomike t cilt jan t pranishm n cilsi zyrtare n zonn ku operacioni i Kombeve t Bashkuara sht duke u zhvilluar. 2) Shprehja personel n marrdhnie me to do t thot:

(i) Persona t caktuar nga Qeveria ose nga nj organizat ndrqeveritare me marrveshjen e organit kompetent t Kombevet Bashkuara; (ii) Persona t angazhuar nga Sekretari i Prgjithshm i Kombeve t Bashkuara ose nga nj agjenci e specializuar a nga Agjencia Ndrkokombtare e Energjis Atomike; (iii) Personel i vendosur nga nj organizat humanitare joqeveritare ose agjenci sipas nj marrveshjeje me Sekretarin e Prgjithshm t Kombeve t Bashkuara ose me nj agjenci t specializuar apo me Agjencin Ndrkokombtare t Energjis Atomike pr kryerjen e aktiviteteve n mbshtetje t prmbushjes s mandatit t operacionit t Kombeve t Bashkuara. 3) Shprehja Operacion i Kombeve t Bashkuara do t thot operacion i themeluar nga organi kompetent i Kombeve t Bashkuara n pajtim Kartn e Kombeve t Bashkuara dhe i udhhequr nga autoriteti dhe kontrolli i Kombeve t Bashkuara: (i) Nse operacioni ka pr qllim mbajtjen dhe rivendosjen e paqes dhe siguris ndrkombtare ose (ii) Nse Kshilli i Sigurimit ose Asambleja e Prgjithshme ka deklaruar pr qllimet e Konvents mbi Sigurin e Personelit t Kombeve t Bashkuara dhe t Personelit n Marrdhnie me to t dats 9 dhjetor 1994 se ekziston rreziku i jashtzakonshm pr sigurin e personelit q merr pjes n operacion.

Marrja e pengjeve Neni 143 (1) Kushdo q z, arreston dhe e krcnon se do ta vras, do ta plagos ose se do t vazhdoj ta mbaj n arrest personin e till me qllim q ta detyroj personin fizik ose juridik ose nj grup personash pr t kryer a pr t mos kryer vepr si kusht eksplicit o implicit pr lirimin e personit tjetr dnohet me burgim s paku tre vjetsh. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me vdekjen e personit t zn peng, kryersi dnohet me burgim s paku pes vjet.

66

(3) Kushdo i cili me qllim e privon nga jeta personin e zn peng duke kryer vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni, dnohet me burgim s paku dhjet vjet ose me burgim afatgjat.

Prvetsimi i paligjshm, shfrytzimi, transferi dhe vendosja e materialeve nukleare Neni 144 (1) Kushdo q pa autorizim pranon, posedon, shfrytzon, transferon, ndryshon, vendos ose shprndan material nuklear dhe shkakton ose ka gjas t shkaktoj vdekjen a lndimin e rend t personit ose dm t madh ndaj prons dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet. (2) Kur vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose m shum personave ose me dmin e madh material, kryersi dnohet me s paku pes vjet burgim ose me burgim afatgjat. (3) Kushdo q kryen vepr penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni nga pakujdesia dnohet me burim deri n shtat vjet, nse kryen vepr penale nga paragrafi 1 dhe me s paku tre vjet burgim pr veprn penale nga paragrafi 2. (4) Kushdo q kryen vjedhje, plakitje ose prvetsim t materialit nuklear ose bn krkes pr material nuklear me an t krcnimit ose prdorimit t forcs apo me fardo forme tjetr t friksimit dnohet me burgim s paku pes vjet.

Krcnimi pr prdorimin ose kryerjen e vjedhjes a t plakitjes s materialit nuklear Neni 145 (1) Kushdo q krcnon me prdorim t materialit nuklear shkaktimin e vdekjes ose t lndimeve t rnda ndaj personit ose dmit t madh material dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet. (2) Kushdo q me qllim t detyrimit t personit fizik ose juridik pr t kryer ose pr t mos kryer nj vepr krcnon t kryej vjedhje ose plakitje t materialit nuklear dnohet me burgim prej pes deri n pesmbdhjet vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 2 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose t m shum personave ose dmit t madh material kryersi dnohet me s paku pes vjet burgim ose me burgim afatgjat.

KAPITULLI XV: VEPRAT PENALE KUNDR JETS DHE TRUPIT

Vrasja Neni 146 Kushdo q e privon personin tjetr nga jeta dnohet me s paku pes vjet burgim.

67

Vrasja e rnd Neni 147 Me s paku dhjet vjet burgim apo me burgim afatgjat dnohet personi i cili: 1) 2) 3) Privon nga jeta fmijn ; Privon nga jeta femrn pr t ciln e di se ajo sht shtatzn; Privon nga jeta personin tjetr n mnyr mizore apo dinake;

4) Privon nga jeta pesonin tjetr dhe me at rast me dashje e v n r rezik jetn e nj ose t m shum personave; 5) 6) 7) 8) penale; 9) tjera t ulta; Privon nga jeta personin tjetr nga hakmarrja e paskrupullt apo nga motive t Privon nga jeta personin tjetr duke vepruar mizorisht e dhunshm; Privon nga jeta personin tjetr nga motivet racore, nacionale apo fetare, Privon nga jeta personin tjetr me qllim t fitimit t dobis pasurore; Privon nga jeta me qllim t kryerjes apo t fshehjes s ndonj vepre tjetr

10) Privon nga jeta personin tjetr zyrtar gjat kohs s ushtrimit t detyrs n mbrojtje t rendit ligjor, sigurimit t njerzve apo t pasuris, zbulimit t veprave penale, arrestimit t kryersit t veprs penale, ruajtjes s personave t privuar nga liria ose ruajtjes s rendit dhe t paqes publike; 11) Me dashje kryen dy apo m shum vrasje, prve veprave t cilat jan parapar n nenet 148 dhe 150 t ktij Kodi ose 12) Privon nga jeta personin dhe m par ka qen i dnuar pr vrasje, prve veprave t cilat jan t parapara n nenin 148 dhe 150 t ktij Kodi.

Vrasja e kryer n gjendje t afektit mendor Neni 148 Kushdo q tjetrin e privon nga jeta n gjendje t afektit mendor, i vn pa fajin e tij n gjendje t tronditjes s fort mendore t shkaktuar nga sulmi, keqtrajtimi apo fyerja e rnd nga ana e personit t vrar dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

68

Vrasja nga pakujdesia Neni 149 Kushdo q e privon personin tjetr nga jeta prej pakujdesis dnohet me burgim prej gjasht muaj deri n pes vjet.

Vrasja e foshnjeve gjat lindjes Neni 150 Nna q e privon nga jeta foshnjen e vet gjat lindjes apo menjher pas lindjes, derisa te ajo vazhdon rregullimi i shkaktuar nga lindja, dnohet me burgim prej tre muaj deri n tre vjet.

Shtytja n vetvrasje dhe dhnia e ndihms n vetvrasje Neni 151 (1) Kushdo q shtyt personin tjetr ose e ndihmon pr t br vetvrasje dhe vetvrasja kryhet dnohet me burgim prej tre muaj deri n pes vjet. (2) Kushdo q kryen vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni ndaj t miturit ose ndaj personit aftsia e t cilit pr t kuptuar peshn e veprs s vet ose pr ti kontrolluar sjelljet e veta ka qen thelbsisht e zvogluar dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (3) Kushdo q kryen vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni ndaj personit nn moshn katrmbdhjet vjeare i cili nuk ka qen i aft pr t kuptuar peshn e veprs s tij apo saj ose pr t kontrolluar sjelljet e tij apo saj dnohet sipas nenit 146 t ktij Kodi. (4) Kushdo q mizorisht ose n mnyr njerzore trajton personin tjetr, i cili ndodhet n pozit t nnshtruar dhe me kt e shtin personin t bj vetvrasje dnohet me burgim prej gjasht muaj deri n pes vjet. (5) Nse si rezultat i veprs penale nga paragrafi 1 deri n 4 t ktij neni vetm sht tentuar vetvrasja, gjykata kryersin mund ta dnoj m but.

Ndrprerja e palejuar e shtatznsis Neni 152 (1) Kushdo q n kundrshtim me dispozitat ligjore mbi ndrprerjen e shtatznsis dhe me plqimin e gruas shtatzn ndrpret shtatzanin, fillon ta kryej ndrprerjen e shtatzanis ose i ndihmon q ta ndrprej shtatzanin dnohet me burgim prej tre muaj deri n tre vjet. (2) Kushdo q e ndrpren ose fillon ta ndrprej shtatzanin pa plqimin e gruas shtatzn dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 t ktij neni rezulton n lndim t rnd trupor, me dmtim t rnd t shndetit ose me vdekje t gruas shtatzn, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muaj deri n pes vjet pr veprn penale nga p aragrafi 1 ose m s paku tre vjet burgim pr veprn penale nga paragrafi 2.

69

Lndimi i leht trupor Neni 153 (1) Kushdo q personit tjetr i shkakton lndim trupor i cili rezulton n:

1) Dmtimin e prkohshm ose dobsimin e nj organi a pjese t trupit t personit tjetr; 2) 3) 4) Zvoglimin e prkohshm t aftsis s personit tjetr pr t punuar; Shmtimin e prkohshm t personit tjetr ose Dmtimin e prkohshm t shndetit t personit tjetr

dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni sht kryer me arm, me ndonj mjet t rrezikshm, me ndonj send tjetr t prshtatshm pr shkaktimin e lndimit t rnd trupor ose dmtim t rnd t shndetit, kryersi dnohet me burgim deri n tre vjet. (3) Kryersit t veprs penale nga paragrafi 1 dhe 2 i ktij neni gjykata mund tia shqiptoj vrejtjen gjyqsore, nse kryersi ka qen i provokuar nga sjellja njerzore ose e vrazhd e pals s dmtuar. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet kundr personit me t cilin kryersi sht n marrdhnie familjare, kryersi dnohet me s paku tre muaj deri n tre vjet burgim pr veprn penale nga paragrafi 1 ose me burgim prej gjasht muajsh deri n tre vjet pr veprn penale nga paragrafi 2.

Lndimi i rnd trupor Neni 154 (1) Kushdo q i shkakton lndim t rend trupor personit tjetr ose e dmton shndetin e personit tjetr deri n masn e till sa q mund t rezultoj me: 1) Rrezikim t jets s personit tjetr;

2) Paaftsimin ose dobsimin e prhershm ose t madh t nj organi ose pjese t trupit t personit tjetr; 3) Dobsimin e prkohshm ose t madh t nj organi vital ose nj pjese vitale t trupit t personit tjetr; 4) Paaftsimin e prkohshm, zvoglimin e prkohshm dhe t madh ose zvoglimin e prhershm t aftsis s personit tjetr pr t punuar; 5) Dmtimin e prkohshm ose t rend apo dmtimin e prhershm t shndetit t personit tjetr

70

dnohet me burgim prej gjasht muaj deri n pes vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me: 1) 2) 3) Paaftsimin e prhershm t aftsis s personit tjetr pr fardo lloj pune; Shmtimin e prhershm t personit tjetr; Dmtimin e prhershm ose t rnd t shndetit t personit tjetr ose

4) Paaftsimin e prhershm t nj organi vital ose t nj pjese vitale t trupit t personit tjetr kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 kryhet ndaj personit me t cilin kryersi sht n marrdhnie familjare, kryersi dnohet me burgim s paku nj vit pr veprn penale nga paragrafi 1 ose me burgim s paku dy vjet pr veprn penale nga paragrafi 2. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni rezulton me vdekjen e personit tjetr kryersi dnohet me burgim prej tre deri n dhjet vjet. (5) Nse vepra penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi

dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n dy vjet pr veprn penale nga paragrafi 1 ose me burgimm prej gjasht muajve deri n tre vjet pr veprn penale nga paragrafi 2. (6) Nse vepra penale nga paragraft 1, 2 ose 3 t ktij neni kryhet n gjendje t afektit mendor, i vn pa fajin e tij n gjendje t tronditjes s rnd mendore t shkaktuar nga sulmi, keqtrajtimi apo fyerja e rnd nga ana e pals s dmtuar, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n tre vjet pr veprn penale nga paragrafi 1 ose me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet pr veprn penale nga paragrafi 2.

Pjesmarrja n rrahje Neni 155 (1) Kushdo q merr pjes n rrahje, e cila rezulton me vdekje ose lndime veanrisht t rnda trupore t nj ose m shum personave, pr pjesmarrje n rrahje dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (2) Nuk do t konsiderohet penalisht prgjegjs personi nga paragrafi 1 i ktij neni nse ka marr pjes n rrahje pa fajin e tij ose thjesht pr t mbrojtur veten apo pr ti ndar pjesmarrsit e tjer n rrahje.

71

Mosdhnia e ndihms Neni 156 (1) Kushdo q nuk i ofron ndihm personit jeta e t cilit ndodhet n rrezik t drejtprdrejt edhe pse kt ka mundur ta bj pa e rrezikuar veten apo tjetrin dnohet me burgim deri n nj vit. (2) Kushdo q personin tjetr e l pa ndihm, n gjendje apo n rrethana t krcnimit t rrezikut pr jet t shkaktuara nga vet kryersi dnohet me burgim deri n tre vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 2 i ktij neni rezulton me lndimin e rnd trupor ose me dmtim t rnd shndetsor t personit t rrezikuar, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 2 i ktij neni ka pasoj vdekjen e personit t rrezikuar, kryersi dnohet me s paku pes vjet burgim.

Braktisja e personave t paaft Neni 157 (1) Kushdo q e l personin e paaft, q i sht besuar t prkujdeset pr t, pa ndihm n rrethana t rrezikshme pr jetn apo pr shndetin dnohet me burgim prej tre muajve deri n tre vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni r ezulton me lndim t rnd trupor ose me dmtim t rnd shndetsor t personit t braktisur, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me vdekjen e personit t cilit nuk i sht dhn ndihma, kryersi dnohet me s paku pes vjet burgim.

KAPITULLI XVI: VEPRAT PENALE KUNDR LIRIVE DHE T DREJTAVE T NJERIUT

Shkelja e statusit t barabart t banorve t Kosovs Neni 158 (1) Kushdo q n mnyr t kundrligjshme i mohon ose i kufizon lirit a t drejtat e banorit t Kosovs t parapara n Kornizn Kushtetuese dhe n ligjin n fuqi mbi bazn e dallimit n rac, n ngjyr, n gjini, n gjuh, n besimin fetar ose n ateizm, n mendimin politik ose n mendimin tjetr, n prejardhje sociale ose kombtare, n pron, n lindje, n arsim, n statusit shoqror ose sipas karakteristikave t tjera personale, t lidhjes me bashksin etnike ose gjuhsore n Kosov ose kushdo q n mnyr t kundrligjshme i jep qytetarit t Kosovs fardo privilegji ose prparsie mbi bazn e nj dallimi ose prkatsie t till dnohet me burgim prej gjasht muajsh deri n pes vjet.

72

(2) Kushdo q i mohon ose ia kufizon pjestarit t nj bashksie etnike, fetare ose gjuhsore n Kosov t drejtn pr shprehje t lir t identitetit t tij ose pr t gzuar autonomin e tij dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (3) Kushdo q, n kundrshtim me ligjin pr prdorimin e gjuhs dhe t shkrimit, ia mohon banorit t Kosovs t drejtn q lirshm t prdor gjuhn ose shkrimin e tij dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (4) Nse vepra penale nga ky nen kryhet nga personi zyrtar gjat ushtrimit t detyrave t tij, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n shtat vjet pr veprn penale nga paragrafin 1 ose 2 ose me burgim prej gjasht muajve deri n tre vjet pr veprn penale nga paragrafi 3.

Rrmbimi i personit Neni 159 (1) Kushdo q e rrmben personin me qllim q at apo personin tjetr ta detyroj t kryej ose t moskryej nj vepr a t pajtohet me nj vepr dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet ndaj fmijs, kur vepra penale kryhet si antar i grupit ose kryersi e krcnon personin e rrmbyer me vdekje ose me shkaktim t dmtimit t rnd t shndetit, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (3) Nse kryersi vullnetarisht e liron personin e rrmbyer para se ti jen realizuar krkesat e tij pr shkak t t cilave e ka kryer rrmbimin, gjykata mund ta dnoj kryersin m but ose ta liroj nga dnimi.

Shtrngimi Neni 160 (1) Kushdo q e detyron personin tjetr me dhun ose kanosje serioze t kryej ose t mos kryej nj vepr ose t pajtohet me nj vepr, dnohet me gjob ose me burgim deri n gjasht muaj. (2) Kushdo q kryen vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni ndaj fmijs ose personit me t cilin kryersi sht n marrdhnie familjare dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga kryersi i cili vepron si antar i nj grupi, kryersi dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet. (4) Procedura penale pr veprn penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni fillon sipas propozimit.

73

Kanosja Neni 161 (1) Kushdo q seriozisht e kanos personin tjetr se do ta dmtoj me qllim t friksimit ose t shkaktimit t ankthit te personi i till dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj. (2) Kushdo q seriozisht i kanoset personit tjetr se do ta privoj nga jeta ose se do ti shkaktoj dmtim t rend trupor, se do ta rrmbej ose privoj nga liria, se do ta dmtoj me arm zjarri, me shprthim ose me mjete t tjera t rrezikshme dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet ndaj fmijs ose personit me t cilin kryersi sht n marrdhnie familjare, kryersi dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit pr veprn penale nga paragrafi 1 apo me gjob ose me burgim deri n dy vjet pr veprn penale nga paragrafi 2. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 t ktij neni kryhet ndaj personit zyrtar n lidhje me punn a me pozitn e tij ose ndaj disa personave, nse vepra penale shkakton shqetsim t madh ndaj tyre, nse personi i krcnuar, s kndejmi, pr nj koh t gjat sht vn n pozit t rnd ose nse vepra penale sht kryer nga kryersi i cili vepron si antarve i grupit, kryersi dnohet me burgim prej me 3 muaj deri n tre vjet. (5) Procedura penale pr veprn penale nga paragrafet 1, 2 ose 3 i ktij neni fillohet sipas propozimit.

Privimi i kundrligjshm nga liria Neni 162 (1) Kushdo q personin tjetr e burgos n mnyr t kundrligjshme, e mban t mbyllur ose n ndonj mnyr tjetr e privon nga liria dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Tentativa pr t kryer vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni sht e dnueshme.

(3) Nse privimi i kundrligjshm nga liria zgjat m shum se tridhjet dit ose vepra penale sht kryer n mnyr mizore ose rezulton me dmtime t rnda pr shndetin e personit t ndaluar kundrligjshm apo me pasoja t tjera t rnda, kryersi dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 3 i ktij neni kryhet ndaj fmijs ose personit me t cilin kryersi sht n marrdhnie familjare, kryersi dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet pr veprn penale nga paragrafi 1 ose me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn nga paragrafi 3. (5) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 3 i ktij neni kryhet nga personi zyrtar gjat ushtrimit t detyrs, kryersi dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet.

74

(6) Nse vepra nga paragrafi 1 ose 3 i ktij neni rezulton me vdekjen e personit t privuar nga liria n mnyr t kundrligjshme, kryersi dnohet me s paku pes vjet burgim.

Marrja e deklaratave me an t shtrngimit Neni 163 (1) Personi zyrtar, i cili gjat ushtrimit t detyrs, e prdor dhunn, kanosjen ose mjete ose prdor mnyra t tjera t ndaluara me qllim t detyrimit t t dyshuarit, t t pandehurit, dshmitarit, ekspertit ose personit tjetr pr t pohuar apo pr t dhn ndonj deklarat tjetr dnohet me burgim prej tre muaj deri n pes vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet me prdorimin e dhuns s rnd ose nse t dyshuarit ose t pandehurit i jan shkaktuar pasoja t rnda n procedurn penale si rezultat i deklarats s marr nga ai me detyrim, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

Keqtrajtimi gjat ushtrimit t detyrave Neni 164 (1) Personi zyrtar, i cili gjat ushtrimit t detyrs s tij e keqtrajton, e frikson ose e fyen personin tjetr dnohet me burgim prej tre muajve deri n tre vjet. (2) Nse vepra nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet ndaj fmijs, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n pes vjet.

Tortura Neni 165 (1) Personi zyrtar ose personi i cili vepron me qllim t shtytjes ose me plqim apo pranim t personit zyrtar, i cili kryen aktin e torturs, dnohet me burgim prej pes deri n pesmbdhjet vjet. (2) Akt i torturs do t thot kryerja ose moskryerja e nj akti me an t t cilit me qllim shkaktohet dhembja e rnd ose vuajtja qoft fizike ose mendore e personit me qllim t marrjes s informacionit a deklarats nga personi i till ose nga personi i tret e cila ka pr qllim dnimin e personit t till pr nj vepr t ciln ai ose personi i tret e ka kryer ose dyshohet se e ka kryer apo pr friksimin o detyrimin e personit ose t personit t tret. Akti i torturs nuk prfshin cilindo akt ose mungesn e tij q rrjedh vetm nga aktet e pashmangshme apo karakteristike t sanksioneve t ligjshme.

Cnimi i paprekshmris s banesave Neni 166 (1) Kushdo q n mnyr t kundrligjshme hyn n banes ose n objektin e mbyllur t personit tjetr apo nuk largohet nga objektet e tilla sipas krkess s personit t autorizuar dnohet me burgim deri n tre vjet.

75

(2)

Tentativa pr t kryer vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni sht e dnueshme.

(3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga personi zyrtar gjat ushtrimit t detyrs, kryersi dnohet me burgim prej tre muajve deri n tre vjet.

Kontrollimi i kundrligjshm Neni 167 Personi zyrtar, i cili gjat ushtrimit t detyrs n mnyr t kundrligjshme e bn kontrollimin e baness, lokaleve apo t personit dnohet me burgim prej tre muajve deri n tre vjet.

Cenimi i fshehtsis s korrespondencs dhe i bazave t t dhnave kompjuterike Neni 168 (1) Kushdo q pa autorizim e hap letrn, telegramin, faksimilin ose ndonj dokument tjetr t mbyllur a drges t personit tjetr ose n ndonj mnyr tjetr e cnon fshehtsin e materialeve t tilla apo mban, fsheh, asgjson ose i dorzon personit tjetr letrn, telegramin, faksimilin o drgesn e personit tjetr dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj. (2) Kushdo q pa autorizim deprton n bazn e t dhnave kompjuterike t personit tjetr ose ato t dhna i shfrytzon apo ia v n dispozicion personit tjetr, dnohet me gjob a me burgim deri n gjasht muaj. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 t ktij neni kryhet me qllim t prfitimit t dobis pasurore pr vete ose pr personin tjetr apo pr ti shkaktuar dm personit tjetr, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni kryhet nga personi zyrtar gjat ushtrimit t detyrs, kryersi dnohet pr veprn penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni prej tre muajve deri n tre vjet, ndrsa pr veprn penale nga paragrafi 3 i ktij neni dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet.

Zbulimi i paautorizuar i informacionit t besueshm Neni 169 (1) Avokati, mbrojtsi, mjeku apo personi tjetr, i cili, pa autorizim, zbulon informacionin e besueshm, pr t cilin sht vn n dijeni gjat ushtrimit t profesionit t vet dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Personi nuk sht penalisht prgjegjs nse ai e ka zbuluar informatn n interes t prgjithshm, nse interesi i till peshon m shum se sa moszublimi i informacionit t besueshm. (3) Procedura penale pr veprn penale nga paragrafi 1 i ktij neni fillohet sipas propozimit.

76

Prgjimi dhe incizimi tonik i paautorizuar Neni 170 (1) Kushdo q me an t pajisjeve t posame pa autorizim prgjon apo bn prgjimin tonik ose incizon bisedn a deklaratn, e cila nuk i sht drejtuar atij ose i mundson personit tjetr t jet n dijeni pr bisedn apo deklaratn e cila sht prgjuar tonikisht apo sht incizuar pa autorizim dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryehet nga personi zyrtar gjat ushtrimit t detyrs kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n dy vjet. (3) Procedura penale pr veprn penale nga paragrafi 1 i ktij neni ndrmerret sipas propozimit. (4) Pajisjet e veanta pr kryerjen e veprs penale nga paragrafi 1 i ktij neni konfiskohen.

Fotografimi dhe incizimet e tjera t paautorizuara Neni 171 (1) Kushdo q e bn fotografimin, incizimin filmik, incizimin me video ose ndonj incizim tjetr t personit tjetr n banesn e tij personale pa plqimin e tij dhe n kt mnyr thelbsisht cenon jetn e tij private ose kushdo q fotografimin, incizimin filmik a incizimin me video e jep ose i mundson qasje personit t tret ndaj tyre dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga personi zyrtar gjat ushtrimit t detyrave kryersi dnohet me burgim prej tre muajve deri n tre vjet. (3) Procedura penale pr veprn penale nga paragrafi 1 i ktij neni fillohet sipas propozimit.

Shkelja e urdhrave pr masat e fshehura ose teknike t vzhgimit ose hetimit Neni 172 (1) Npunsi i policis i cili zbaton nj urdhr gjyqsor ose hetimor pr masat e fshehura teknike t vzhgimit ose hetimit n kundrshtim me nenet prkatse n Kodin e Prkohshm t Procedurs Penale dnohet me gjob ose me burgim deri n tre vjet. (2) Personi i cili nxjerr informacionin q do t dmtoj efikasitetin e zbatimit t nj urdhri pr masat e fshehta ose teknike t vzhgimit dhe t hetimit dnohet me burgim deri n tre vjet. (3) Personi prgjegjs pr punn me telekomunikimet, rrjetat kompjutorike postare apo punonjsi i nj institucioni financiar i cili nuk ndrmerr veprimet e lehtsuar zbatimin e urdhrit pr ndrprerjen e telekomunikimeve, pr komunikimeve me an t rrjetit kompjutorik, kontrollit t drgesave postare, ose shrbimet duhura pr t ndrprerjen e regjistrimin e

77

thirrjeve telefonike ose zbulimin e t dhnave financiare kryen vepr penale t dnueshme me gjob ose me burgim deri n tre vjet.

Parandalimi ose pengimi i tubimit publik Neni 173 (1) Kushdo q me prdorimin e dhuns, kanosjes serioze, mashtrimit ose n ndonj mnyr tjetr parandalon ose pengon caktimin apo mbajtjen e tubimit publik n t cilin personat kan t drejt sipas ligjit dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Nse veprn penale nga paragrafi 1 i ktij neni e kryen personi zyrtar duke e keqprdorur pozitn apo autorizimet e tij kryersi dnohet me burgim deri n dy vjet.

Parandalimi i ushtrimit t s drejts pr shfrytzim t mjeteve juridike Neni 174 (1) Kushdo q me prdorimin e dhuns ose kanosjes serioze e pengon personin tjetr q t paraqes ankesn ose pr t shfrytzuar fardo mjeti tjetr juridik dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Nse veprn penale nga paragrafi 1 i ktij neni e kryen personi zyrtar duke e keqprdoruar pozitn apo autorizimet e veta, kryersi dnohet me burgim prej tre muaj deri n tre vjet.

Parandalimi i shtypjes ose i shprndarjes s materialeve t shtypura Neni 175 Kushdo q n mnyr t kundrligjshme e pengon shtypjen, shitjen apo shprndarjen e librave, revistave ose materialeve t tjera t shtypura dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit.

Parandalimi i ushtrimit t s drejts s votimit Neni 176 Kushdo q gjat ushtrimit t detyrave q i besohen atij lidhur me votimet n Kosov dhe me qllim t pengimit t ushtrimit t s drejts s votimit t personit tjetr n mnyr t paligjshme nuk e regjistron personin e till n listn e regjistrimit t votuesve ose n ndonj mnyr tjetr e pengon personin tjetr nga ushtrimi i t drejts s vots dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit.

Cenimi i prcaktimit t lir t votuesve Neni 177 Kushdo q me prdorimin e dhuns, kanosjes serioze, rryshfetit ose duke keqrdorur varsin ekonomike apo profesionale t votuesit ndikon n votuesit n Kosov q t votojn n

78

mnyr t caktuar ose t mos votojn n zgjedhje dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n tre vjet.

Keqprdorimi i t drejts s votimit Neni 178 Kushdo q n zgjedhjet e mbajtura n Kosov voton n emr t personit tjetr ose voton, apo megjithse ka votuar, srish tenton t votoj, dnohet me dnim me gjob a me burgim deri n nj vit.

Cenimi i fshehtsis votimit Neni 179 (1) Kushdo q n zgjedhje t mbajtura n Kosov cenon fshehtsin e votimit dnohet me gjob ose me burgim deri n gjasht muaj. (2) Kushdo q me prdorimin e dhuns, kanosjes serioze ose n ndonj mnyr tjetr krkon nga personi t tregoj se pr cilin ka votuar dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (3) Nse veprn penale nga paragrafi 1 i ktij neni e kryen antari i Komisionit Qendror t Zgjedhjeve ose cilido person tjetr gjat ushtrimit t detyrs s tij gjat zgjedhjeve avotimit, kryersi dnohet me burgim deri n tre vjet.

Mashtrimi n votime Neni 180 Kushdo q i falsifikon rezultatet e zgjedhjeve apo t votimeve n Kosov duke shtuar, hequr apo shlyer votat a nnshkrimet, duke i numruar n mnyr jo t sakt, duke i regjistruar n mnyr jo t sakt rezultatet e zgjedhjeve n dokumentet zgjedhore apo kt e kryen n ndonj mnyr tjetr ose i publikon rezultatet e zgjedhjes a t votimit q nuk i prgjigjen votimit t kryer dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet.

Asgjsimi i dokumenteve t votimit Neni 181 (1) Kushdo q n zgjedhjet e mbajtura n Kosov fsheh, dmton apo e merr ndonj dokument lidhur me zgjedhjet dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Nse veprn nga paragrafi 1 i ktij neni e kryen personi zyrtar n ushtrimin e detyrs n lidhje me zgjedhjet, kryersi dnohet me burgim deri n dy vjet.

79

KAPITULLI XVII: VEPRAT PENALE KUNDR T DREJTAVE N MARRDHNIET E PUNS

Cenimi i t drejtave nga marrdhniet e puns Neni 182 Kushdo q me vetdije nuk e zbaton ligjin apo kontratn kolektive mbi punsimin apo pushimin e marrdhnies s puns, pr pagn apo t ardhurat e tjera, pr kohzgjatjen e orarit t puns, pr pushim apo munges n pun, mbrojtjen e grave, fmijve apo personave me paaftsi apo pr punn jasht orarit ose pr punn e nats dhe n kt mnyr puntorit ia mohon apo ia kufizon t drejtat q i takojn dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit.

Cenimi i t drejtave t punsimit apo papunsis Neni 183 (1) Kushdo q ia mohon ia apo kufizon personave t tjer t drejtn n punsim t lir n kushte t njjta, ashtu si q sht prcaktuar me ligj, dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Kushdo q nuk e respekton ligjin mbi t drejtat e personave t papunsuar dhe me kt ia mohon apo ia kufizon t drejtat q iu takojn atyre dnohet me dnimin e njjt nga paragrafi 1 i ktij neni.

Cenimi i t drejtave t puntorve n pjesmarrjen n qeverisje Neni 184 Kushdo q, duke e cnuar ligjin, pengon apo i pamundson puntorit realizimin e t drejts n pjesmarrje n qeverisje apo ato t drejta i keqprdor dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit.

Cenimi i t drejtave nga sigurimi social Neni 185 Kushdo q me vetdije nuk e respekton ligjin apo kontratn kolektive nga lmi i sigurimit shndetsor, pensional dhe invalidor dhe format e tjera t sigurimit social dhe me kt ia mohon apo ia kufizon t drejtn q i takon puntorit dnohet me gjob apo burgim deri n nj vit.

Rrezikimi i siguris n pun Neni 186 (1) Kushdo q n minier, n fabrik, n ndrtimtari apo n ndonj kantier ndrtimi i asgjson, i dmton a i heq pajisjet dhe kshtu shkakton rrezik pr jetn e njerzve dnohet me burgim deri n tre vjet.

80

(2) Kushdo q sht prgjegjs pr sigurin dhe shndetin gjat puns n minier, n fabrik, n kantier ndrtimi apo n ndonj vend tjetr t puns dhe q nuk bn instalimin e pajisjeve t siguris apo nuk i mirmban pajimet e tilla ose nuk vepron sipas rregullave teknike mbi masat e siguris dhe kshtu shkakton rrezik pr jetn e njerzve dnohet me burgim deri n dy vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me burgim deri n nj vit. (4) Nse vepra nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni ka shkaktuar lndim t rnd t nj apo m shum personave, pr veprn nga paragrafi 1 dhe 2 kryersi dnohet me burgim deri n pes vjet, ndrsa pr veprn nga paragrafi 3 dnohet me burgim deri n tre vjet. (5) Nse vepra nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni ka shkaktuar vdekjen e nj apo m shum personave, pr veprn nga paragraft 1 ose 2 kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet ose me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn penale nga paragrafi 3.

KAPITULLI XVIII: VE PRAT PENALE KUNDR N DERIT DHE AUTORITETIT Fyerja Neni 187 (1) (2) Kushdo q e fyen personin tjetr dnohet me gjob apo me burgim deri n tre muaj. Personi nuk sht penalisht prgjegjs nga paragrafi 1 i ktij neni:

1) Nse e prshkruan individin tjetr n mnyr fyese n veprn shkencore, letrare apo artistike, n nj shqyrtim serioz gjat ushtrimit t detyrs zyrtare, gjat ushtrimit t profesionit t gazetaris, gjat veprimtaris politike apo t ndonj veprimtarie shoqrore ose n mbrojtjen e ndonj t drejte apo t interesave t arsyeshme dhe 2) Nse sipas mnyrs s prshkrimit apo t rrethanave t tjera prkatse, sht e qart se vepra nuk sht kryer me qllim t prmimit. (3) Nse personi i fyer i sht prgjegjur fyerjes me fyerje, gjykata mund ta dnoj apo ta liroj nga dnimi njrn pal ose t dy palt n fjal.

Shpifja Neni 188 (1) Kushdo q pr personin tjetr nxjerr apo prhap pohime t pavrtet q mund t dmtojn nderin dhe autoritetin e tij, megjithse e di se pohimet e tilla jan t pavrteta, dnohet me gjob apo me burgim deri n tre muaj.

81

(2) Personi nuk sht penalisht prgjegjs nga paragrafi 1 i ktij neni nse pohimet e nxjerra apo t prhapura jan t vrteta ose nse ai ka pasur arsye t bazuar pr t besuar n vrtetsin e pohimit t till.

Zbulimi i rrethanave personale dhe familjare Neni 189 (1) Kushdo q nxjerr apo prhap informacion t fsheht n lidhje me jetn personale apo familjare t ndonj personi q mund ta dmtoj autoritetin e tij dnohet me gjob apo me burgim deri n tre muaj. (2) Vrtetsia apo pavrtetsia e informacionit, q nxirret apo prhapet lidhur me jetn personale apo familjare t ndonj personi nuk mund t hetohet n gjykat, prve n rastin e parapar n paragrafin 5 t ktij neni. (3) Personi nuk shtpenalisht prgjegjs nga paragrafi 1 i ktij neni:

1) Nse veprimi sht br gjat ushtrimit t detyrs zyrtare, politike ose ndonj aktiviteti tjetr politik n mbrojtje t nj t drejte ose t nj interesi t drejt dhe 2) Nse pohimet e nxjerra apo t prhapura jan t vrteta ose nse personi i till ka pasur arsye t bazuar pr t besuar n vrtetsin e informacionit t till.

Ndjekja e veprave penale kundr nderit dhe autoritetit Neni 190 (1) Procedura penale pr veprat penale nga nenet prej 187 deri te neni 189 i ktij Kodi fillohet n baz t padis private. (2) Nse veprat penale nga neni 187 deri te neni 189 t ktij Kodi jan kryer ndaj personit t vdekur, procedura penale fillohet n baz t padis private t bashkshortit, fmijve, prindrve, prindrve adoptues ose vllezrve a motrave t personit t vdekur.

Publikimi i aktgjykimeve Neni 191 Me rastin e shqiptimit t dnimit pr veprn e shpifjes t kryer me an t shtypit apo me mjeteve t tjera t informimit dhe komunikimit publik, gjykata, me krkesn e pals s dmtuar, mund t urdhroj publikimin e aktgjykimit n trsi ose t nj pjese t tij n shpenzime t personit t dnuar.

82

KAPITULLI XIX: VEPRAT PENALE KUNDR INTEGRITETIT SEKSUAL Prkufizimet n lidhje me veprat penale kundr integritetit seksual Neni 192 Sipas ktij kapitulli, (1) Shprehja plqim do t thot pajtim i vullnetshm i personit i cili ka arritur moshn gjashtmbdhjetvjeare pr t kryer aktin seksual. Nuk ekziston plqimi nse: 1) Personi i till me fjal ose me sjellje shpreh munges t pajtimit pr t kryer aktin ose pr ta vazhduar at; 2) viktims; Pajtimi sht shprehur me fjal ose me sjelljen e nj personi tjetr dhe jo t

3) Pajtimi i personit t till sht marr me mashtrim, me frik ose me krcnim nse mjetet e tilla nuk prfshijn prdorimin e dhuns, krcnimin ose shfrytzimin si sht parapar n nenin 193(2) ose 4) Personi i till sht i paaft pr pajtimin pr akt seksual pr shkak t dehjes me alkool, me drog ose me substanca t tjera. (2) Asgj nga parafrafi 1 i ktij neni nuk duhet t interpretohet si kufizim i rrethanave n t cilat nuk ekziston plqimi. (3) Shprehja akt seksual do t thot penetrim i organit seksual n cilndo pjes t trupit t personit ose penetrim n hapjen anale a gjenitale t personit me ndonj objekt ose me cilndo pjes tjetr t trupit. (4) Shprehja detyrim i personit tjetr n kryerjen e aktit seksual do t thot kryerja e aktit seksual mbi personin tjetr nga kryersi ose cytje e personit n kryerjen e aktit seksual me kryersin a me personin e tret ose cytja e personit t tret pr kryerjen e aktit seksual n personin tjetr. (5) Shprehja prekje do t thot kontakt direkt ose indirekt, pa penetrim, midis trupit t personit me cilndo pjes t trupit t personit tjetr apo me ndonj objekt. (6) Shprehja pornografi me fmijt do t thot material pornografik q vizuelisht paraqet personin nn moshn tetmbdhjetvjeare n kryerjen e nj sjelljeje t qart seksuale, personin i cili duket t jet nn moshn gjashtmbdhjetvjeare n kryerjen e nj sjelljejeje t qart seksuale ose pamje realiste q paraqesin personin nn moshn gjashtmbdhjetvjeare n kryerjen e sjelljes s qart seksuale. (7) Shprehja prostitucion do t thot ofrimi ose dhnia e shrbimeve seksuale n kmbim me t holla, me mallra ose me shrbime.

83

Dhunimi Neni 193 (1) Kushdo q e detyron personin tjetr pr t kryer akt seksual pa plqimin e personit t till dnohet me burgim prej dy vite deri n dhjet vjet vjet. (2) Kushdo q detyron personin tjetr pr t kryer akt seksual: 1) Me forc;

2) Me krcnim t rrezikimit t atqasshm t jets ose trupit t personit t till a t personit tjetr ose 3) Duke shfrytzuar nj situat n t ciln personi sht i pambrojtur dhe siguria e tij sht n rrezik dnohet me burgim prej tre deri n dhjet vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet n nj ose me m shum rrethana t mposhtme, kryersi dnohet me burgim prej pes deri n pesmbdhjet vjet kur: 1) Veprs i ka paraprir, ajo sht shoqruar ose prcjellur nga tortura apo trajtimi njerzor; 2) Kryersi shkakton lndime t rnda trupore ose rregullim t rnd pr shndetin fizik a mendor t personit; 3) Kryersi prdor arm ose mjet tjetr t rrezikshm;

4) Kryersi me dashje e ka shkaktuar d ehjen e personit me an t alkoolit, drogs apo substancave t tjera; 5) Vepra sht kryer bashkrisht nga m shum se nj person;

6) Kryersi e di q personi sht posarisht i ndjeshm pr arsye t moshs s vjetr, rregullimit fizik a mendor, paaftsis a shtatzanis; 7) Kryers sht prindi, prindi adoptues, prindi birsues, njerku, gjyshi ose gjyshja, daja, tezja, vllai ose motra m e vjetr e personit dhe personi i till sht midis moshs gjashtmbdhjet dhe tetmbdhjetvjeare; 8) Kryersi sht n marrdhnie familjare me personin dhe personi i till sht midis moshs gjashtmbdhjet dhe tetmbdhjetvjeare. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet kundr personit nn moshn gjashtmbdhjet vjet, kryersi dnohet me burgim prej pes deri n njzet vjet. (5) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me vdekjen e viktims, kryersi dnohet me s paku 10 vjet burgim apo me burgim afatgjat.

84

Kryerja e aktit seksual me krcnim t nderit ose t autoritetit Neni 194 Kushdo q e detyron personin tjetr pr t kryer akt seksual duke prdorur kanosjen pr zbulimin nj fakti q do t dmtonte rnd nderin ose autoritetin e personit t till ose t nj personi n lidhje t ngusht me at person dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet.

Sulmi seksual Neni 195 (1) Kushdo q e prek personin tjetr me qllim seksual ose e cyt personin tjetr t prek kryersin ose personin e tret me qllim seksual pa plqimin e personit tjetr t till dnohet me gjob ose me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (2) Kushdo q e prek personin tjetr me qllim seksual ose e cyt personin tjetr t prek kryersin a personin e tret me qllim seksual: 1) Me forc;

2) Me krcnim t rrezikimit t drejtprdrejt t jets a t trupit t personit t till ose t personit tjetr ose 3) Duke shfrytzuar nj situat n t ciln personi tjetr i till sht i pambrojtur dhe siguria e viktims sht n rrezik dnohet me burgim prej nj deri n shtat vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet n nj ose n m shum rrethana t mposhtme, kryersi dnohet me burgim prej tre deri n dhjet vjet kur: 1) Veprs i ka paraprir, ajo sht shoqruar apo sht prcjellur nga nj akt i torturs ose i trajtimit njerzor; 2) Kryersi shkakton lndime t rnda trupore ose rregullim t rnd t shndetit mendor dhe fizik t personit; 3) Kryersi prdor arm ose ndonj mjet t rrezikshm;

4) Kryersi me dashje e ka shkaktuar dehjen e personit me an t alkoolit, drogs ose substancave t tjera; 5) Vepra sht kryer bashkrisht nga m shum se nj person;

6) Kryersi e di q personi sht posarisht i ndjeshm pr arsye t moshs s vjetr, rregullimit fizik ose mendor, paaftsis ose shtatzanis;

85

7) Kryersi sht prindi, prindi adoptues, prindi birsues, njerku, gjyshi ose gjyshja, daja, tezja, vllai ose motra m e vjetr e personit dhe personi i till sht midis moshs gjashtmbdhjet deri n tetmbdhjetvjeare; 8) Kryersi sht n marrdhnie t prbashkt familjare me personin dhe personi i till sht midis moshs gjashtmbdhjet dhe tetmbdhjet vjet. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet kundr personit nn moshn gjashtmbdhjet vjet, kryersi dnohet me burgim prej pes deri n dhjet vjet. (5) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me vdekjen e viktims, kryersi dnohet me burgim s paku dhjet vjet apo me burgim afatgjat.

Degradimi i integritetit seksual Neni 196 (1) Kushdo q e cyt personin tjetr ti ekspozoj pjest intime t trupit t personit t till, t masturboj ose t kryej nj akt tjetr seksual q e degradon integritetin seksual t personit t till pa plqimin e personit e tij dnohet me gjob ose me burgim prej gjasht muajve deri n nj vit. (2) Kushdo q e cyt personin tjetr ti ekspozoj pjest intime t trupit t personit t till, t masturboj ose t kryej nj akt tjetr q e degradon integritetin seksual t personit: 1) Me forc;

2) Me krcnim t rrezikimit t drejtprdrejt t jets a t trupit t personit t till ose t personit tjetr; 3) Duke shfrytzuar nj situat n t ciln personi sht i pambrojtur dhe siguria e tij sht n rrezik dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n tre vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet n nj ose n m shum rrethana t mposhtme, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tre vjet kur: 1) Veprs i ka paraprir, ajo sht shoqruar ose prcjellur me tortur ose me trajtim njerzor; 2) Kryersi shkakton lndime t rnda trupore ose rregullim t rnd t shndetit mendor dhe fizik t personit; 3) Kryersi prdor arm ose ndonj mjet t rrezikshm;

4) Kryersi me dashje e ka shkaktuar dehjen e personit me an t alkoolit, drogs ose substancave t tjera ; 5) Kryersi e di q personi sht posarisht i ndjeshm pr arsye t moshs s vjetr, rregullimit fizik ose mendor, paaftsis ose shtatzanis;

86

6) Kryers sht prindi, prindi adoptues, prindi birsues, njerku, gjyshi ose gjyshja, daja, tezja, vllai ose motra m e vjetr e personit dhe personi i till sht midis moshs gjashtmbdhjet dhe tetmbdhjetvjeare; 7) Kryersi sht n marrdhnie t prbashkt familjare me personin dhe personi i till sht midis moshs gjashtmbdhjet dhe tetmbdhjetvjeare. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet kundr personit nn moshn gjashtmbdhjet vjet, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n pes vjet.

Keqprdorimi seksual i personave me rregullime mendore a emocionale ose me paaftsi mendore Neni 197 (1) Kushdo q e detyron personin me rregullime mendor a emocionale ose me paaftsi n akt seksual me kryersin a personin e tret duke shfrytzuar rregullimin dhe paaftsin e personit t till dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (2) Kushdo q e prek pr qllime seksuale personin me rregullim mendor a emocional ose t paaft apo e cyt personin e till pr t prekur kryersin ose personin e tret me qllim seksual duke e shfrytzuar rregullimin ose paaftsin e personit t till dnohet me burgim deri n pes vjet. (3) Kushdo q e cyt personin me rregullim mendor a emocional ose t paaft ti ekspozoj pjest intime t trupit t tij, t masturboj ose t kryej nj akt i cili e degradon integritetin e tij seksual duke shfrytzuar rregullimin ose paaftsin e personit t till dnohet me burgim deri n nj vit. (4) Nse vepra penale nga neni 1, 2 ose 3 i ktij neni kryhet n nj ose n m shum rrethana t mposhtme, kryersi dnohet me burgim prej tre deri n pesmbdhjet vjet pr veprn penale nga paragrafi 1 ose 2 ose me burgim deri n tre vjet pr veprn penale nga paragrafi 3 kur: 1) njerzor; Veprs i ka paraprir, ajo sht shoqruar ose prcjellur nga tortura a trajtimi

2) Kryersi i shkakton personit lndime t rnda trupore ose rregullim t rnd t shndetit mendor dhe fizik; 3) Kryersi prdor arm ose ndonj mjet t rrezikshm;

4) Kryersi me dashje e ka shkaktuar dehjen e personit me an t alkoolit, drogs ose substancave t tjera; 5) Vepra sht kryer bashkrisht nga m shum se nj person;

6) Kryers sht prindi, prindi adoptues, prindi birsues, njerku, gjyshi ose gjyshja e personit dhe personi i till sht midis moshs gjashtmbdhjet dhe tetmbdhjetvjeare;

87

7) Kryersi sht n marrdhnie t prbashkt familjare me personin dhe personi i till sht midis moshs gjashtmbdhjet dhe tetmbdhjetvjeare; 8) Personi i sht besuar kryersit pr trajtim kshillues profesional ose pr prkujkujdesje. (5) Nse vepra nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me vdekjen e personit, kryersi dnohet me burgim prej s paku dhjet vjet ose me burgim afatgjat.

Keqprdorimi se ksual i personave nn moshn gjashtmbdhjet vjet Neni 198 (1) Kushdo q e detyron personin nn moshn gjashtmbdhjet vjet pr t kryer akt seksual dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (2) Kushdo q pr qllime seksuale e prek personin nn moshn gjashtmbdhjet vjet ose e cyt personin nn gjashtmbdhjet vjet q t prek kryersin ose personin e tret pr qllime seksuale dnohet me burgim deri n pes vjet. (3) Kushdo q e cyt personin nn moshn gjashtmbdhjetvjeare ti ekspozoj pjest intime t trupit t tij, t masturboj apo t kryej ndonj akt tjetr q e degradon integritetin e tij seksual dnohet me burgim deri n nj vit. (4) Nse vepra nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni kryhet me marrveshjen e dy personave q i kan mbushur 14 vjet dhe diferenca ndrmjet moshave t tyre nuk i kalon 2 vjet, ose nse diferenca n moshat e tyre sht m e madhe se 2 vjet kur nuk ekziston nj dallim i dukshm n nivelin e pjekuris midis dy personave, akti i till nuk prbn vepr penale. (5) Nse vepra penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni kryhet n nj ose n m shum rrethana t mposhtme, kryersi dnohet me burgim prej tre deri n pesmbdhjet vjet, pr veprn nga paragrafi 1 ose 2 deri n tre vjet ose me burgim deri n tre vjet pr veprn penale nga paragrafi 3 kur: 1) Veprs i ka paraprir, ajo sht shoqruar ose sht prcjellur me tortura ose trajtim njerzor; 2) Kryersi shkakton lndime t rnda trupore ose rregullim t rnd t shndetit mendor dhe fizik t personit; 3) Kryersi prdor arm ose ndonj mjet t rrezikshm;

4) Kryersi me dashje e ka shkaktuar dehjen e personit me an t alkoolit, drogs ose substancave t tjera; 5) Vepra sht kryer bashkrisht nga m shum se nj person;

6) Kryers sht arsimtar, puntor shndetsor ose person t cilit i sht besuar rritja, edukimi ose kujdesi i personit t till;

88

7) Kryers sht prind adoptues, prind birsues, njerk, tezja ose vlla a motra m e vjetr e viktims; 8)

gjysh ose gjyshe, daj,

Kryersi sht n marrdhnie t prbashkt familjare me viktimn.

(6) Nse vepra nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me vdekjen e viktims, kryersi dnohet me burgim prej s paku dhjet vjet ose me burgim afatgjat. (7) Kushdo q me an t p remtimit t rrejshm pr martes e cyt personin n moshn prej gjashtmbdhjet deri tetmbdhjetvjeare n akt seksual dnohet me burgim prej tre muajve deri n tre vjet. (8) Periudha e parashkrimit pr ndjekjen e veprs penale nga ky nen fillon t rrjedh n ditn kur viktima e arrin moshn tetmbdhjetvjeare. (9) Procedura penale pr veprn penale nga paragrafi 7 i ktij neni fillohet me an t propozimit.

Nxitja e akteve seksuale ose prekja seksuale nga personat nn moshn gjashtmbdhjet vjet Neni 199 (1) Kushdo q ndrmjetson, siguron ose i mundson personit nn moshn gjashtmbdhjet vjet t kryej akt seksual me personin e tret q ka mbushur moshn tetmbdhjet vjet dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (2) Kushdo q ndrmjetson, siguron apo i mundson personit nn moshn gjashtmbdhjet vjet t prek personin e tret i cili ka arritur moshn tetmbdhjet vjet me qllim seksual ose q ti lejoj personit t tret q ka arritur moshn tetmbdhjet vjet per ta prekur personin nn moshn gjashtmbdhjet vjet me qllim seksual dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n tre vjet.

Shprdorimi seksual duke keqprdorur pozitn, autoritetin apo profesionin Neni 200 (1) Kushdo q e detyron personin tjetr t kryej akt seksual:

1) Duke shprdorur kontrollin e tij mbi gjendjen financiare, familjare, shoqrore, shndetsore, t punsimit, arsimimin ose t rrethanave t tjera t personit t till apo t personit t tret; 2) Duke shprdorur pozitn ose autoritetin mbi viktimn e cila mbahet e paraburgosur ose e ndalur dhe e cila i sht besuar kryersit pr rritjen, arsimimin, mbikqyrjen ose kujdesin ose 3) Duke shprdorur pozitn ose autoritetin e tij mbi viktimn e cila sht midis moshs gjashtmbdhjet dhe tetmbdhjet vjet dhe e cila i sht besuar kryersit pr rritjen, edukimin dhe kujdesin

89

dnohet me burgim prej gjasht muavej deri n pes vjet. (2) Kushdo q e prek personin tjetr me qllim seksual ose e cyt personin tjetr t prek kryersin a personin e tret me qllim seksual: 1) Duke shprdorur kontrollin e tij mbi gjendjen financiare, familjare, shoqrore, shndetsore, t punsimit, t arsimimit ose t rrethanave t tjera t personit t till apo t personit t tret; 2) Duke shprdorur pozitn apo autoritetin mbi viktimn e cila mbahet e paraburgosur ose e ndalur dhe e cila i besohet kryersit pr rritjen, arsimimin, mbikqyrjen a kujdesin ose 3) Duke shprdorur pozitn a autoritetin e tij mbi viktimn e cila sht midis moshs gjashtmbdhjet dhe tetmbdhjet vjet dhe e cila i sht besuar kryersit pr rritjen, edukimin dhe kujdesin dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n tre vjet. (3) Afati i parashkrimit t ndjekjes s veprs penale nga ky nen fillon t rrjedh ditn kur viktima i mbush tetmbdhjet vjet.

Mundsimi i prostitucionit Neni 201 (1) Kushdo q me dije rekruton, organizon ose ndihmon nj person tjetr apo ia lshon lokalet nj personi tjetr pr qllime t prostitucionit dnohet me gjob ose burgim deri n tre vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 kryhet brenda nj rrethi prej 350 metrash nga shkolla ose mjedisi tjetr i cili prdoret nga fmijt, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (3) Kushdo q me dhun, me krcnim se do ta prdor dhunn ose duke mbajtur personin tjetr n situat t varsis personale a ekonomike e detyron personin tjetr t merret me prostitucion dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni kryhet kundr personit t moshs mes gjashtmbdhjet dhe tetmbdhjet vjet, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. Nse vepra penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 kryhet kundr personit nn moshn gjashtmbdhjet vjet, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet. (5) Afati i parashkrimit t ndjekjes s veprs penale nga paragrafi 4 fillon t rrjedh ditn kur viktima i mbush tetmbdhjet vjet.

90

Keqprdorimi i fmijve n pornografi Neni 202 (1) Kushdo q prodhon pornografi pr fmij, prdor ose prfshin fmijn ose pr prodhimin e shfaqjeve t gjalla dnohet me burgim prej nj deri n pes vjet. pr krijimin

(2) Kushdo q shprndan, shet, promovon, shfaq, transmeton ose e v n dispozicion pornografin pr fmij dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (3) Kushdo q siguron pr vetveten ose pr personin apo posedon pornografi pr fmij dnohet me gjob ose me burgim deri n tre vjet. (4) Afati i parashkrimit t ndjekjes s veprs penale nga paragrafi 1 i ktij neni fillon t rrjedh ditn kur viktima i mbush tetmbdhjet vjet.

Tregimi i materialit pornografik personave nn moshn gjashtmbdhjet vjet Neni 203 Kushdo q shet, ofron t shes ose i jep nj personi nn moshn gjashtmbdhjet vjet fotografi, material audioviziv a sende t tjera me prmbajtje pornografike ose me dije e lejon personin e till t shoh nj shfaqje t gjall me prmbajtje pornografike, apo me dashje e on personin e till n nj shfaqje t till dnohet me gjob ose burgim deri n nj vit.

Marrdhniet seksuale brenda familjeve Neni 204 (1) Kushdo q kryen akt seksual me paraardhs ose pasardhs t familjes i cili ka mbushur moshn tetmbdhjet vjet ose me motr apo vlla q ka mbushur moshn tetmbdhjet vjet dnohet me gjob ose me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. (2) Kur prindi, prindi adoptues, prindi birsues, njerku ose njerka, gjyshi apo gjyshja, tezja ose halla kryen akt seksual me fmijn e tij, me fmijn e birsuar, me thjeshtrin e tij, me nipin ose me mbesn e vajzs a t djalit, me nipin ose me mbesn e motrave dhe t vllezrve mes moshave gjashtmbdhjet dhe tetmbdhjetvjeare dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (3) Nse vllai apo motra m e madhe kryen akt seksual me vllan apo motrn, me vllan ose motrn e adoptuar, me njerkun ose t njerkn, me vllan apo motrn e njerkut, q sht midis moshs gjashtmbdhjet dhe tetmbdhjetvjeare, motra apo vllai m i madh dnohet me dnimin nga paragrafi 2 i ktij neni. (4) Afati i parashkrimit t ndjekjes s veprs penale nga paragrafi 2 ose 3 fillon t rrjedh ditn kur viktima i mbush tetmbdhjet vjet.

91

KAPITULLI XX: VEPRAT PENALE KUNDR MARTESS DHE FAMILJES Bigamia Neni 205 (1) vit. Kushdo q lidh martes t re, derisa sht i martuar, dnohet me burgim deri n nj

(2) Kushdo q lidh martes me personin pr t cilin e di se sht i martuar dnohet me dnimin nga paragrafi 1 i ktij neni. (3) Nse pas kryerjes s veprs penale nga ky nen martesa e mparshme sht prishur ose nuk sht m e vlefshme, ndjekja pr veprn nga ky nen nuk fillohet e nse ndjekja sht filluar ajo duhet t ndrpritet.

Mundsimi i lidhjes s martess s kundrligjshme Neni 206 Personi i autorizuar zyrtar para t cilit lidhet martesa, i cili gjat ushtrimit t detyrs s tij zyrtare lejon lidhjen e martess, ndonse sht n dijeni pr pengesat t cilat e ndalojn martesn dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit.

Martesa e detyruar Neni 207 (1) Kushdo q e detyron personin tjetr q t lidh kontrat martesore dnohet me burgim deri n nj vit. (2) Kur vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet kundr fmijs, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n tre vjet.

Bashkjetesa me persona nn moshn gjashtmbdhjetvjeare n nj bashksi jashtmartesore Neni 208 (1) Personi madhor i cili bashkjeton n nj bashksi jashtmartesore me personin moshn gjashtmbdhjet vjet dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. nn

(2) Prindi, prindi adoptues, kujdestari apo ndonj person tjetr q ushtron autoritet prindor, q i lejon ose e cyt personin nn moshn gjashtmbdhjet vjet t bashkjetoj n nj bashksi jashtmartesore me personin tjetr dnohet me dnimin e parapar n paragrafin 1 t ktij neni. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet kundr personit nn moshn gjashtmbdhjet vjet, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n tri vjet.

92

(4) Nse vepra penale nga paragrafi 2 ose 3 i ktij neni kryhet me qllim t prfitimit t dobis pasurore, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n pes vjet.

Ndryshimi i statusit familjar t fmijs Neni 209 (1) Kushdo q n mnyr t kundrligjshme e zvendson nj fmij pr nj tjetr ose n ndonj mnyr tjetr ndryshon statusin familjar t fmijs dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. (2) Tentativa pr t kryer vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni sht e dnueshme.

Rrmbimi i kundrligjshm i fmijs Neni 210 (1) Kushdo q fmijn e mban n mnyr t kundrligjshme apo e rrmben nga prindi, prindi adoptues, kujdestari, personi tjetr i cili ushtron autoritet prindor apo nga enti t cilit fmija i sht besuar apo pengon ekzekutimim e vendimit t detyrueshm t organit kompetent mbi dhnien n besim t fmijs personit tjetr ose entit dnohet me burgim deri n tri vjet. (2) Nse kryers i veprs penale nga paragrafi 1 i ktij neni sht prindi ndaj t cilit organi kompetent ka shqiptuar vendimin e detyrueshm me t cilin i jan mohuar t drejtat prindore personit t till apo fmija i sht besuar pr edukim dhe mbikqyrje prindit a personit tjetr, kryersi dnohet me burgim deri n nj vit. (3) Kushdo q kryen vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni pr interesa materiale apo pr motive t tjera t ulta dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

Keqtrajtimi apo braktisja e fmijs Neni 211 (1) Prindi, prindi adoptues, kujdestari apo personi tjetr q ushtron autoritet prindor mbi fmijn i cili e keqtrajton fmijn e till duke prdorur masa fizike a mentale apo e shkel detyrimin e vet pr prkujdesje dhe edukim duke mos e prfillur fmijn me pakujdesi t madhe dnohet me burgim prej tre muajve deri n tre vjet. (2) Prindi, prindi adoptues, kujdestari apo ndonj person tjetr i cili ushtron autoritet prindor mbi fmijn i cili e braktis fmijn e till n nj mnyr e cila e rrezikon jetn apo e dmton rnd shndetin e tij dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (3) Prindi, prindi adoptues, kujdestari apo personi tjetr q ushtron autoritet prindor mbi fmijn , i cili e detyron fmijn e till t punoj n mnyr t tepruar ose t bj pun q nuk sht e prshtatshme pr moshn e fmijs, e detyron fmijn e till t lyp pr para ose pr dobi tjetr materiale ose e detyron fmijn e till t bj veprime q e dmtojn zhvillimin e fmijs dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet.

93

(4) Nse nga vepra penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 e ktij neni rezulton me lndim t rnd t shndetit mendor apo fizik t fmijs, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet.

Shkelja e detyrimeve familjare Neni 212 (1) Kushdo q duke i shkelur vrazhd detyrimet e veta familjare ligjore e l n gjendje t rnd antarin e familjes i cili n nj gjendje t dshpruar nuk sht n gjendje t kujdeset pr vete dnohet me burgim prej tre muaj deri n tre vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me vdekjen e antarit t familjes apo me dmtimin e rnd t shndetit t tij, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet. (3) Nse gjykata shqipton dnimin me kusht ajo mund t urdhroj si kusht q kryersi rregullisht ti prmbush detyrimet e tij t kujdesit, arsimimit dhe sigurimit t mjeteve t jetess.

Shmangia nga sigurimi i mjeteve t jetess Neni 213 (1) Kushdo q i shmanget sigurimit t mjeteve t jetess pr personin pr t cilin sht i obliguar t kujdeset n baz t vendimit t gjykats q ka hyr n fuqi, marrveshjes s arritur para gjykats q ka hyr n fuqi ose vendimit nga nj organ tjetr kompetent dnohet me burgim deri n nj vit. (2) Nse gjykata e shqipton dnimin me kusht ajo mund t urdhroj si kusht q kryersi t paguaj mjetet e jetess si dhe detyrimet e papaguara. (3) Nse kryersi i veprs penale nga paragrafi 1 i ktij neni i ka prmbushur detyrimet e veta para shqiptimit t aktgjykimit t gjykats s shkalls s par, gjykata mund ta liroj nga dnimi.

Pengimi dhe mosekzekutimi i masave pr mbrojtjen e fmijve Neni 214 (1) Kushdo q e pengon ekzekutimin e masave edukative dhe masave t tjera t prcaktuara nga gjykata ose nga nj organ tjetr kompetent prgjegjs pr mbrojtjen e fmijve, dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Kushdo q si person prgjegjs n pun, n organe apo n ente pr mbrojtje, arsimimin ose aftsim profesional pr fmijt ushtron haptazi detyrat e tij n mnyr t paprgjegjshme dhe me kt e dmton rnd shndetin apo zhvillimin e fmijs, dnohet me gjob apo me burgim deri n tri vjet.

94

KAPITULLI XXI: VEPRAT PENALE KUNDR SHNDETIT PUBLIK Prhapja e smundjeve ngjitse Neni 215 (1) Kushdo q duke mos vepruar sipas dispozitave apo urdhrave t organit publik kompetent n fushn e shndetsis, q cakton kontrollime, dezinfektime ose veimin e personave t smur apo masa t tjera me qllim t parandalimit a t luftimit t smundjeve ngjitse te njerzit dhe me kt shkakton prhapjen e smundjes ngjitse dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (2) Kushdo q duke mos iu prmbajtur dispozitave a urdhrave nga paragrafi 1 i ktij neni, me qllim t parandalimit ose t luftimit t smundjeve ngjitse te shtazt, e me kt shkakton prhapjen e smundjeve ngjitse te njerzit, dnohet me dnimin nga paragrafi 1 i ktij neni. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor apo me dmtim t rnd t shndetit, kryersi dnohet me burgim prej nj deri ne tet vjet, e nse vepra penale rezulton me vdekjen e nj ose m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet. (5) Nse vepra penale nga paragrafi 3 i ktij neni rezulton me lndime t rnda trupore ose me dmtim t shndetit, kryersi dnohet me burgim deri n tre vjet, e nse vepra penale rezulton me vdekjen e nj apo t m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet.

Mosveprimi sipas dispozitave shndetsore gjat kohs s epidemis Neni 216 Kushdo q gjat kohs s epidemis, t ndonj smundjeje ngjitse nuk vepron sipas urdhrave apo vendimeve t tjera t nxjerra n baz t dispozitave t organit kompetent me t cilat caktohen masat q kan pr qllim luftimin apo parandalimin e saj dnohet me burgim deri n nj vit.

Prhapja e smundjeve venerike Neni 217 (1) Kushdo q duke ditur se sht infektuar me virusin HIV apo me ndonj smundje venerike dhe me dije e fsheh kt fakt duke e infektuar tjetrin dnohet me burgim deri n nj vit. (2) Nse vepra nga paragrafi 1 i ktij neni ka shkaktuar dmtim t rnd dhe t prhershm t shendetit apo vdekjen e personit, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

95

(3) Procedura penale pr veprn penale nga paragrafi 1 i ktij neni fillohet sipas propozimit.

Punsimi i personave t smur nga smundjet ngjitse Neni 218 (1) Kushdo q n kundrshtim me ligjet e shndetsis, n spital, n maternitet t spitalit, n shkoll, n restoran apo n puntori ku prpunohen artikujt ushqimor apo ku kryen shrbime higjienike, n organizat biznesi apo n ndonj vend t ngjashm pune, e punson apo e mban n pun personin pr t cilin e di se lngon nga smundja ngjitse dhe me kt shkakton prhapjen e smundjes dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni shkakton lndime t rnda trupore ose dmtim t rnd t shndetit, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn penale nga paragrafi 1 ose me burgim deri n tri vjet pr veprn nga paragrafi 2. (4) Nse vepra nga paragrafi 1 ose 2 t ktij neni ka rezultuar me vdekjen e nj apo m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet burgim pr veprn penale nga paragrafi 1 ose me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn penale nga paragrafi 2.

Trajtimi i pandrgjegjshm mjeksor Neni 219 (1) Mjeku i cili me rastin e dhnies s ndihms mjeksore prdor haptas nj mjet apo metod t paprshtatshme t mjekimit ose nuk prdor masa prkatse higjienike dhe me kt shkakton keqsimin e gjendjes shndetsore t personit dnohet me burgim deri n tri vjet. (2) Punonjsi shndetsor i cili me rastin e dhnies s ndihms ose t trajtimit shndetsor vepron n mnyr t pandrgjegjshme dhe me kt shkakton keqsimin e gjendjes shndetsore t personit dnohet me dnimin nga paragrafi 1 i ktij neni. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me burgim deri n nj vit. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni shkakton lndim t rnd trupor apo fardo dmtimi t rnd t shndetit t personit, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn penale nga paragrafi 1 ose 2 ose me burgim deri n tre vjet pr veprn nga paragrafi 3. (5) Nse vepra penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj apo m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet pr veprn penale nga paragrafi 1 ose 2, ose me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn penale nga paragrafi 3.

96

Mosdhnia e ndihms mjeksore Neni 220 Mjeku i cili nuk ia ofron ndihmn e nevojshme mjeksore personit t cilit ndihma e till i sht e nevojshme edhe pse sht i vetdijshm apo ka mundur dhe sht dashur t jet i vetdijshm se mosveprimi i till mund t shkaktoj dmtim t rnd t shndetit t personit apo vdekjen e tij dnohet me burgim deri n tri vjet.

Ushtrimi i kundrligjshm i veprimtaris mjeksore Neni 221 (1) Kushdo q pa pasur kualifikimet profesionale apo autorizime ligjore kryen trajtime mjeksore ose angazhohet n disa aktivitete t tjera mjeksore pr t cilat ligji krkon kualifikime t posame dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Nse vepra nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj apo m shum personave, kryersi dnohet me gjob ose me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet.

Prgatitja dhe dhnia e pandrgjegjshme e barnave Neni 222 (1) Farmacisti apo personi tjetr q sht i autorizuar t prgatis apo t shprndaj barna, i cili i prgatit n kundrshtim me standardet profesionale apo jep barna n mnyrn t gabuar dhe me kt rrezikon shndetin apo jetn e personit dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni shkakton lndime t rnda trupore ose dmtim t rnd t shndetit, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn penale nga paragrafi 1 ose me burgim deri n tre vjet pr veprn nga paragrafi 2. (4) Nse vepra nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni ka rezultuar me vdekjen e nj apo m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet burgim pr veprn penale nga paragrafi 1 ose me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn penale nga paragrafi 2. (5) Barnat e prgatitura konfiskohen.

Prodhimi dhe vnia n qarkullim e produkteve t dmshme mjeksore Neni 223 (1) Kushdo q prodhon barna t dmshme ose produkte t tjera mjeksore q jan t dmshme pr shndetin me qllim q ti shes ato apo n ndonj mnyr tjetr ti v n qarkullim dnohet me gjob apo me burgim deri n tre vjet.

97

(2) Nse vepra p enale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor apo me dmtim t rnd t shndetit, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn nga paragrafi 1, ose me burgim deri n tri vjet pr veprn nga paragrafi 2 i ktij neni. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj apo m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet pr veprn nga paragrafi 1 ose me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn nga paragrafi 2. (5) Prodhimet mjeksore dhe mjetet pr prodhimin e tyre konfiskohen.

Prodhimi dhe vnia n qark ullim e artikujve t dmshm ushqimor Neni 224 (1) Kushdo q prodhon me qllim t shitjes, shet a ofron pr shitje apo n ndonj mnyr tjetr v n qarkullim artikuj ushqimor, pije apo prodhime t tjera pr t cilat personi e di se jan t dmshme pr shndetin e njerzve dnohet me burgim prej tre muajve deri n tre vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni shkakton lndime t rnda trupore ose ndonj dmtim t rnd t shndetit t personit, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn nga paragrafi 1 ose me burgim deri n tri vjet pr veprn nga paragrafi 2 i ktij neni. (4) Nse vepra nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj apo m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet pr veprn penale nga paragrafi 1 ose me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn penale nga paragrafi 2. (5) Artikujt dhe sendet e dmshme konfiskohen.

Kontrollimi i pandrgjegjshm i mishit t destinuar pr konsumim Neni 225 (1) Veterinari ose puntori tjetr i autorizuar i veterinaris i cili gjat kontrollit t kafshve pr therrje apo pr mishit t destinuar pr ushqim vepron n kundrshtim me standardet profesionale ose n kundrshtim me dispozitat n fuqi t standardeve t praktiks veterinare ose nuk e kryen kontrollin dhe me kt mundson q t vhet n qarkullim mishi i dmshm pr shndetin e njerzve dnohet me burgim deri n nj vit. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga pakujdesia kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit.

98

(3) Nse vepra nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor apo me dmtim t rnd t shndetit t personit, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn nga paragrafi 1 ose me burgim deri n tri vjet pr veprn nga paragrafi 2. (4) Nse vepra nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj apo m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet pr veprn nga paragrafi 1 ose me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn nga paragrafi 2.

Ndotja e ujit t pijshm Neni 226 (1) Kushdo q me ndonj materie t dmshme e ndot ujin t cilin njerzit e prdorin si uj t pijshm dhe kshtu rrezikon jetn apo shndetin e njerzve dnohet me burgim deri n tri vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n tre muaj. (3) Nse vepra nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor apo me dmtim t rnd t shndetit, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn penale nga paragrafi 1 ose me burgim deri n tre vjet pr veprn nga paragrafi 2. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me vdekjen e nj apo t m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet pr veprn nga paragrafi 1 ose me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn nga paragrafi 2. (5) Kushdo q me ndonj materie t dmshme e ndot ujin t cilin kafsht e prdorin pr pije dhe kshtu rrezikon jetn apo shndetin e kafshve dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (6) Nse vepra penale nga paragrafi 5 i ktij neni rezulton me ngordhjen e kafshve me vler q tejkalon 10.000 EUR apo me ngordhjen e nj numri t madh t kafshve, kryersi dnohet me burgim deri n tri vjet.

Ndotja e artikujve ushqimor t destinuar pr prdorim pr njerz apo pr kafsh Neni 227 (1) Kushdo q me ndonj materie t dmshme i ndot artikujt ushqimor dhe n kt mnyr rrezikon jetn apo shndetin e njerzve dnohet me burgim deri n tre vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga pakujdesia kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n tre muaj. (3) Nse vepra nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor t nj apo t m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn nga paragrafi 1 ose me burgim deri n tri vjet pr veprn nga paragrafi 2.

99

(4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezultojn me vdekjen e nj apo t m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet pr veprn penale nga paragrafi 1 ose me burgim prej nj deri n tet vjet pr veprn penale nga paragrafi 2. (5) Kushdo q me ndonj materie t dmshme e ndot ushqimin e kafshve, t cilat jan t destinuara pr ushqimin e njerzve dhe me kt rrezikon jetn apo shndetin e njerzve dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (6) Nse vepra penale nga paragrafi 5 i ktij neni rezulton me ka shkaktuar ngordhjen e kafshve me vler q tejkalon 10.000 EUR apo t nj numri t madh t kafshve , kryersi dnohet me burgim deri n tri vjet.

Shrbimi i personave nn moshn gjashtmbdhjet vjet me pije alkoolike Neni 228 (1) Kushdo q n lokalin hotelier, n bar apo n ndonj dyqan tjetr ku shiten pije alkoolike e shrben personin nn moshn gjashtmbdhjet vjet me pije alkoolike dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n tre muaj.

Blerja, posedimi, shprndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikve t rrezikshm dhe e substancave psikotropike Neni 229 (1) Kushdo q pa autorizim blen ose posedon me qllim shitje, shprndarje ose ofron pr shitje substanca a preparate t cilat jan shpallur t rrezikshme, narkotik dhe substanca psikotropike dnohet me gjob dhe me burgim prej nj deri n pes n vjet. (2) Kushdo q pa autorizim shprndan, shet, transporton ose drgon substanca a preparate t cilat jan shpallur t rrezikshme, narkotik ose substanca psikotrope me qllim shprndarjeje, shitjeje ose oferte pr shitje dnohet me gjob dhe me burgim prej nj deri n tet vjet. (3) Kushdo q paautorizim eksporton ose importon substanca a preparate t cilat jan shpallur t rrezikshme, narkotik ose substanca psikotrope dnohet me gjob dhe burgim prej tre deri n dhjet vjet. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1, 2, ose 3 i ktij neni kryhet n nj ose n m shum rrethana t mposhtme, kryersi dnohet me gjob dhe me burgim prej tre deri n pesmbdhjet vjet kur: 1) 2) Kryersi vepron si antar i nj grupi; Kryersi sht antar i forcave policore ose prgjegjs pr zbatimin e ligjit;

100

3) 4) s veprs; 5)

Kryersi sht person zyrtar i cili vepron gjat ushtrimit t detyrave t tij; Kryersi prdor ose krcnon se do ta prdor dhunn ose armn gjat kryerjes

Vepra kryhet duke e shfrytzuar fmijn ose n dm t personit t till;

6) Vepra sht kryer kundr personit posarisht t ndjeshm si rezultat i moshs, smundjes, paaftsis fizike apo mendore ose rregullimit apo shtatzanis, gj q ka qen nj fakt i njohur ose i dukshm pr kryersin; 7) Drgesa, ngarkesa, kontejneri ose mjeti i planifikuar pr nj operacion humanitar sht prdorur pr transportimin e paligjshm t narkotikve ose t substancave psikotropike; 8) Personi ka przier substancat narkotike dhe psikotropike me substanca t tjera, me rast ka shtuar rrezikun pr shndetin e njeriut dhe 9) Personi e intoksikon personin tjetr me substanca narkotike ose psikotropike pa dijenin e tij. (5) Narkotikt dhe substancat psikotropike konfiskohen.

Prodhimi dhe prpunimi i paautorizuar i narkotikve t rrezikshm dhe i substancave psikotropike Neni 230 (1) Kushdo q pa autorizim kultivon, prodhon, prpunon, ekstrakton ose prgatit substanca a preparate q jan shpallur t rrezikshme si narkotik ose substanca psikotrope me qllim pr shitje, shprndarje ose ofrim pr shitje dnohet me gjob dhe burgim prej nj deri n dhjet vjet. (2) Kushdo q pa autorizim shet substancn analoge ose e prpunon substancn analoge me qllim t shitjes, shprndarjes ose ofrimit pr shitje dnohet me gjob dhe me burgim prej gjasht muajve deri n tre vjet. (3) Kushdo q pa autorizim shet ose furnizon pajisje a materiale duke e ditur se jan prdor ose do t prdoren pr kultivimin e paligjshm, prodhimin, prpunimin apo trafikimin e cilsdo substance ose preparati q sht shpallur i rrezikshm si narkotik ose substance psikotropike a analoge dnohet me gjob dhe me burgim prej nj deri n tre vjet. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni kryhet n nj ose n m shum rrethana t mposhtme, kryersi dnohet me burgim prej tre deri n trembdhjet vjet ose me gjob dhe me burgim, nse: 1) 2) ligjit; Kryersi vepron si antar i nj grupi; Kryersi sht pjestar i forcave policore apo sht prgjegjs pr zbatimin e

101

3) 4)

Kryersi sht person zyrtar i cili vepron gjat ushtrimit t detyrs s tij; Vepra sht kryer duke prdorur fmijn ose n dm t personit t till;

5) Personi ka przier narkotikt ose substancat e rrezikshme psikotropike me substanca t tjera, me rast ka shtuar rrezikun pr shndetin. (5) Narkotikt, konfiskohen. substancat psikotropike, analogt ose mjetet e prodhimit t tyre

(6) Sipas ktij neni dhe nenit 231 shprehja analoge sht cilado substanc e cila nuk sht e lejuar dhe struktura kimike e s cils sht dukshm e ngjashme me at t drogave ose substancave apo preparateve q jan shpallur t rrezikshme si narkotik ose substanca psikotropike efektet e t cilave i riprodhon.

Lehtsimi i sigurimit apo prdorimit t narkotikve, substancave psikotropike apo analogve t rrezikshme Neni 231 (1) Kushdo q adminstron me narkotik, me substanca psikotropike ose analoge dhe, pr shkak t detyrs q ka, lehtson sigurimin ose prdorimin e tyre n kundrshtim me ligjin, dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (2) Drejtuesi ose pronari i lokalit apo i hapsirs tjetr t mbyllur t ciln e prdor publiku i cili lejon apo toleron prdorimin e narkotikve, substancave psikotropike ose substancave t rrezikshme analoge dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet.

KAPITULLI XXII: VEPRAT PENALE KUNDR EKONOMIS

Cenimi i barazis n ushtrimin e veprimtaris ekonomike Neni 232 Kushdo q duke keqprdorur detyrn zyrtare apo autorizimet e kufizon qarkullimin e lir t kapitalit n territorin e Kosovs, mohon apo kufizon t drejtn e organizats s biznesit ose t personit tjetr juridik q n territorin e Kosovs t merret me qarkullimin e mallit ose t shrbimeve apo e v organizatn e biznesit a personin tjetr juridik n pozit t pabarabart ndaj organizats s biznesit ose personit tjetr juridik lidhur me kushtet pr pun apo pr kryerjen e qarkullimit t mallit apo t shrbimit apo q kufizon kmbimin e lir t mallit ose t shrbimeve, dhe nga kjo realizohet fitim i konsiderueshm pr at organizat t biznesit ose pr personin juridik ose shkaktohet dm i madh pr tjetrin, dnohet me burgim prej tre muaj deri n tre vjet.

102

Veprimtaria e pandrgjegjshme ekonomike Neni 233 (1) Personi prgjegjs n organizatn e biznesit ose n personin juridik i cili duke shkelur me vetdije ligjin apo dispozitn tjetr t afarizmit vepron n mnyr t pandrgjegjshme dhe me kt i shkakton dm t konsiderueshm material asaj organizate t biznesit apo atij personi juridik dnohet me gjob apo me burgim deri n tri vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me likuidim t detyrueshm ose falimentim t asaj organizate t biznesit apo t personit juridik, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet.

Shkaktimi i falimentimit Neni 234 Personi prgjegjs n organizatn e biznesit apo n personin juridik i cili, duke ditur paaftsin paguese t organizats s biznesit ose t personit juridik, me shpenzimin joracional t mjeteve apo transferin e tyre me mim tejet t ult, me ngarkim t tepruar me borxh, me marrjen prsipr t detyrimeve joproporcionale, me prfundimin ose prtritjen e paarsyeshme t kontratave me personat e paaft pr pages ose me mosrealizimin n koh t krkesave shkakton falimentimin dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet.

Dmtimi i kreditorve Neni 235 (1) Personi prgjegjs n organizatn e biznesit apo n personin juridik q e di se organizata e biznesit apo personi juridik, i cili me pagimin e borxhit apo n mnyr tjetr e v ndonj kreditor n pozit m t volitshme dhe n mnyr t konsiderueshme i dmton kreditort tjer dnohet me burgim deri n tri vjet. (2) Personi prgjegjs n organizatn e biznesit apo n personin juridik i cili e di se organizata e biznesit apo personi juridik ka falimentuar dhe me qllim q t mashtroj apo ti shkaktoj dm kreditorit pranon krkesn e pavrtet, lidh kontrata t rreme apo me veprim tjetr mashtrues e dmton kreditorin e organizats s biznesit ose personit juridik dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (3) Nse vepra nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me dmin q kalon shumn 250.000 EUR apo kur pala e dmtuar si pasoj e ksaj sht detyruar ti nnshtrohet riorganizimit ose procedurs s falimentimit, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

Keqprdorimi i autorizimeve n ekonomi Neni 236 (1) Personi prgjegjs n organizatn e biznesit apo n personin juridik i cili ushtron veprimtari ekonomike me qllim t realizimit t prfitimit t dobis pasurore t kundrligjshme pr organizatn e biznesit ose personin juridik n t cilin sht i punsuar apo

103

organizatn tjetr t biznesit ose pr personin juridik dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet nse ai kryen ndonjrn prej veprave t mposhtme: 1) tjetr; 2) Me prpilimin e dokumenteve me prmbajtje t rrejshme, me bilance t rreme, me vlersime apo inventarizim apo me prezentim tjetr t rrem a me fshehjen e fakteve n mnyr t rreme e prezenton lvizjen e mjeteve ose t rezultateve t veprimtaris ekonomike dhe n kt mnyr i v n lajthim organet drejtuese n organizatn e biznesit apo n personin juridik gjat vendimmarrjes lidhur me punt e qeverisjes; 3) Nuk i paguan mjetet nga detyrimet tatimore dhe detyrimet e tjera fiskale n Kosov t prcaktuara me ligj; 4) parapar ose Mjetet me t cilat disponon i shfrytzon n kundrshtim me qllimin e tyre t Krijon apo mban fonde t palejuara n Kosov ose n fardo juridiksioni

5) N mnyr tjetr e cenon rnd ligjin apo rregullat e afarizmit lidhur me rregullimin, prdorimin apo administrimin e pasuris. (2) Nse vepra nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me fitim material n shumn q kalon 100.000 EUR, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet.

Lidhja e kontrats s dmshme Neni 237 (1) Personi i autorizuar a prfaqsuesi i organizats s ushtron veprimtari ekonomike dhe lidh kontrat pr t ciln organizatn e biznesit ose pr personin juridik apo lidh autorizimet e tij dhe me kt i shkakton dm organizats dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. biznesit apo personit juridik q e di se sht e dmshme pr kontrat n kundrshtim me s biznesit apo personit juridik

(2) Nse kryersi i veprs nga paragrafi 1 i ktij neni merr rryshfet apo nse shkakton dm n shumn e cila tejkalon 100.000 EUR dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

Kumtimi i paautorizuar i sekretit t puns Neni 238 (1) Kushdo q n kundrshtim me detyrat e tij pr ruajtjen e sekretit t puns ia kumton apo ia dorzon personit tjetr t dhnat lidhur me sekretin e puns ose n ndonj mnyr tjetr ia bn t mundshme personit tjetr qasjen a mbledhjen e t dhnave t tilla me qllim q tia dorzoj personit t paautorizuar dnohet me burgim deri n tri vjet. (2) Kushdo q me qllim t prdorimit n mnyr t paautorizuar arrin n mnyr t kundrligjshme deri te t dhnat t cilat ruhen si sekrete t tregtis dnohet m dnimin e njjt nga paragrafi 1 i ktij neni.

104

(3) Nse t dhnat nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni jan t nj rndsie t posame ose nse t dhnat e ktilla i dorzon me qllim q kto t dhna ti nxjerr jasht Kosovs apo nse vepra sht kryer me qllim t prfitimit material, kryersi dnohet me burgim deri n pes vjet. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 3 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me burgim deri n nj vit. (5) Sipas ktij neni fjala sekret i puns do t thot t dhna q jan cilsuar si t tilla me ligj ose me dispozita t organizats s biznesit ose t personi tjetr juridik dhe t cilat paraqesin sekretin e prodhuesit, rezultatin e puns hulumtuese ose t disenjimit si dhe t dhna t tjera zbulimi i t cilave pr ndonj person t paautorizuar mund t kishte pasoja t dmshme pr interesin ekonomik t organizats s biznesit apo t personit juridik.

Falsifikimi i pullave postare dhe letrave me vler Neni 239 (1) Kushdo q prodhon pulla fiskale, pulla postare me vler ose pulla t tjera t rreme me vler ekonomike t cilat jan t emituara n baz t ligjeve n Kosov, e ndryshon ndonjrn nga kto pulla me qllim q ti prdor ato si t vrteta apo q tjetrit tia jap pr ti prdorur ose i prdor pullat e tilla t rreme si t vrteta dnohet me burgim deri n nj vit. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni prfshin pulla me vler q tejkalon 10.000 EUR, kryersi dnohet me burgim deri n tri vjet. (3) Kushdo q prodhon letra t rreme me vler t emituara n baz t ligjeve n Kosov ose ndryshon ndonjrn nga kto letra me vler me qllim q ti prdor si t vrteta apo q tia jep tjetrit pr ti prdorur ose letrat e tilla t rreme i prdor si t vrteta dnohet me burgim prej tre muaj deri n pes vjet. (4) Kushdo q e shlyen pulln e vulosur nga pulla me vler nga paragrafi 1 i ktij neni ose n ndonj mnyr tjetr dhe me qllim t prdorimit t vazhdueshm mundohet q ktyre pullave tu jep pamjen sikur nuk jan prdorur asnjher prpara ose prdor shenjn e prdorur apo e shet at si t vlefshme dnohet me burgim jo m shum se tri vjet. (5) (6) Tentativa e veprs penale nga paragrafi 1, 2 ose 4 i ktij neni sht e dnueshme. Pullat me vler t rreme dhe letrat me vler konfiskohen.

Cenimi i t drejts s patents Neni 240 (1) Kushdo q n kuadr t nj veprimtarie ekonomike e prdor pa autorizim patentn e regjistruar ose t mbrojtur me ligj apo topografin e regjistruar t nj qarku t mbyllur t nj gjysmpruesi dnohet me gjob ose me gjob dhe me burgim deri n tre vjet. (2) Sendet nga paragrafi 1 i ktij neni t prodhuara pr prdorim t paautorizuar konfiskohen.

105

Prdorimi i paautorizuar i firms, i marks apo i modelit t huaj Neni 241 (1) Kushdo q gjat angazhimit n veprimtarin ekonomike dhe me qllim t mashtrimit t blersit apo shfrytzuesit t shrbimeve prdor firmn e huaj, markn e huaj, markn e mallit apo markn e shrbimit t huaj apo markn e huaj lidhur me prejardhjen gjeografike a shenjat e tjera t posame t mallit apo pjesve t tij n firmn e vet, n markn e vet apo n shenjat e veta t posame t mallit dnohet me burgim deri n dy vjet. (2) Kushdo q me qllim t mashtrimit t blersit e prdor n prodhim pa autorizim mostrn a modelin e huaj apo i v n qarkullim artikujt e prodhuar n kt mnyr dnohet sipas paragrafit 1 t ktij neni. (3) Sendet nga paragrafi 1 dhe 2 t ktij neni konfiskohen.

Mashtrimi i blersve Neni 242 (1) Kushdo q me qllim t mashtrimit t blersve v n qarkullim prodhime me shenjn n t ciln jan shnuar t dhna t cilat nuk i prgjigjen prmbajtjes, llojit, prejardhjes apo kualitetit t produktit, v n qarkullim produkte t cilat pr nga pesha apo kualiteti nuk i prgjigjen asaj q rregullisht parashihet te produktet e tilla apo v n qarkullim produkte pa shenja q tregojn pr prmbajtjen, llojin, prejardhjen apo kualitetin e produktit kur shenja e till krkohet me ligj dnohet me gjob apo me burgim deri n tri vjet. (2) Kushdo q me qllim t mashtrimit t blersve shpall rrejshm se sht zbritur mimi i mallit apo se pritet rritja e mimeve ose n ndonj mnyr tjetr prdor haptaz reklam t rreme dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit.

Organizimi i skemave piramidale dhe i bixhozit t paligjshm Neni 243 (1) Kushdo q me qllim t prfitimit t kundrligjshm t dobis pasurore pr vete apo pr tjetrin organizon, merr pjes apo ndihmon n organizimin e bixhozit apo t veprimtaris, tek t cilat pjesmarrsit i paguajn shuma t caktuara parash pjesmarrsve t tjer t cilt para atyre jan kyur n loj apo n veprimtari dhe presin pagesn e shums s caktuar t t hollave nga pjesmarrsit t cilt pas tyre pritet t kyen n bixhozin ose n veprimtarin e till dnohet me burgim deri n tri vjet. (2) Kushdo q me qllim pr ti sjell vetes apo tjetrit prfitim material t kundrligjshm organizon, merr pjes apo ndihmon n organizimin e bixhozit, lojrave t llojit t kazinove ose lojrave t fatit pr t ciln nuk ka qen e dhn m par licenca, leja apo koncesioni i organit kompetent dnohet me dnimin e njjt nga paragrafi 1 i ktij neni. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me dm m t madh se 25.000 EUR, kryersi dnohet me burgim prej dy deri n dymbdhjet vjet. (4) Sipas ktij neni,

106

1) Shprehja lojra t llojit kazino do t thot loja ose veprimtaria e cila prfshin fatin, e q tradicionalisht zhvillohet n kazino, ku parat ose gjsendet tjera me vler transferohen n baz t epilogut t lojs ose veprimtaris dhe prfshin ruletin por nuk kufizohet me rulet, loj me zare, poker, automate monedhash, njzetshe, bingo dhe makina elektronike, mekanike ose video t cilat i ofrojn kto lojra. 2) Shprehja lojra t fatit do t thot veprimtari afariste e cila i ofrohet opinionit t gjer e cila prfshin rastin dhe fatin dhe prfshin por nuk kufizohet vetm me lotarin, tiketat e fatit, lojrat bingo, automatet me monedha, vnien e basteve, lojrat me numra, lojrat e fatit pr mallra dhe kartelat grvishtse n t cilat ndahen mimet n para dhe mimet e tjera n baz t rezultatit i cili caktohet sipas fatit.

Falsifikimi i paras Neni 244 (1) Kushdo q prodhon para t falsifikuara me qllim pr ti vn n qarkullim si t vrteta ose e ndryshon paran e vrtet me qllim pr ta vn n qarkullim, apo kushdo q paran e till t falsifikuar e v n qarkullim dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (2) Kushdo q prokuron para t falsifikuara me qllim q ti v n qarkullim si t vrteta dnohet sipas paragrafit 1 t ktij neni. (3) Kushdo q e v n qarkullim paran e falsifikuar, duke e ditur se paraja e till sht e falsifikuar ose ka dijeni pr prodhimin a qarkullimin e parave t falsifikuara dhe kt nuk e lajmron dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (4) Paraja e falsifikuar si dhe pajimet pr prodhimin e saj konfiskohen.

Prodhimi dhe shfrytzimi i shenjave t etiketave, mas ave dhe peshave t rreme Neni 245 (1) Kushdo q me qllim t prdorimit si t vrteta prodhon shenja t rreme pr etiketimin e mallit, si dhe vula apo pulla pr vulosjen e arit, argjendit, bagtis, drurit apo ndonj malli tjetr apo shenjat e tilla t vrteta i ndryshon ose shenjat e rreme i prdor si t vrteta dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet. (2) neni. Kushdo q bn falsifikimin e masave dhe t peshave dnohet sipas paragrafit 1 t ktij

(3) Kushdo q pa autorizim furnizon, shet apo jep n prdorim mjete pr prodhimin e vulave pr shenjimin e mallit ose t masave t rreme dhe t peshave dnohet me burgim deri n tri vjet. (4) Shenjat e rreme t etiketave, vulat, masat dhe peshat si dhe pajimet pr prodhimin e tyre konfiskohen.

107

Tregtia e ndaluar Neni 246 (1) Kushdo q pa autorizim shet, blen apo bn shkmbimin e mallit a t sendeve, qarkullimi i t cilave sht i ndaluar apo i kufizuar, dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. (2) Nse kryersi i veprs nga paragrafi 1 i ktij neni ka organizuar rrjetin e strshitsve ose t ndrmjetsve apo ka realizuar prfitim q kalon shumn 15.000 EUR dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (3) Malli dhe sendet e tregtis s ndaluar konfiskohen.

Prodhimi i ndaluar Neni 247 (1) Kushdo q pa autorizim prodhon apo prpunon mallin, prodhimi apo prpunimi i t cilit sht i ndaluar, dnohet me gjob apo me burgim deri n tri vjet. (2) Malli dhe mjetet pr prodhimin ose pr prpunim e tyre konfiskohen.

Lshimi i eqeve pa mbules ose t rrem dhe keqprdorimi i kartelave t banks apo t kreditit Neni 248 (1) Kushdo q me qllim pr ti sjell vetes ose tjetrit dobi pasurore t kundrligjshme e jep apo e v n qarkullim ekun pr t cilin e di se nuk ka mbules t mjeteve, ekun e rrem ose karteln e falsifikuar t kredis dhe kshtu realizon dobi pasurore dnohet me burgim deri n tri vjet. (2) Kushdo q me qllim pr ti sjell vetes apo tjetrit dobi pasurore t kundrligjshme e prdor karteln e banks n automatin e banks pr trheqjen e parave t gatshme pr t ciln e di se nuk ka mbules n llogari rrjedhse apo e prdor karteln e kredis pr t ciln e di se n kohn e pagess nuk do t jet n gjendje t siguroj shumn prkatse dhe kshtu realizon dobi pasurore dnohet me dnimin nga paragrafi 1 i ktij neni. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 dhe 2 i ktij neni rezulton me dobin pasurore q tejkalon 15.000 EUR, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet.

Shmangia nga tatimi Neni 249 (1) Kushdo i cili me qllim q ai apo personi tjetr ti shmanget pjesrisht apo trsisht pagimit t tatimit, tarifave apo kontributeve t tjera t prcaktuara me ligj jep t dhna t pavrteta pr t ardhurat e veta apo nuk i prfshin informatat lidhur me t ardhurat e tij, gjendjen ekonomike apo fakte t tjera relevante pr vlersimin e detyrimeve t ktilla dnohet me gjob dhe me burgim deri n tri vjet.

108

(2) Nse shuma e detyrimit nga paragrafi 1 i ktij neni, pagimi i t cilit shmanget sht m e lart se 15.000 EUR, kryersi dnohet me gjob dhe me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet.

Pranimi i paarsyetueshm i dhuratave Neni 250 (1) Kushdo i cili gjat ushtrimit t veprimtaris ekonomike krkon apo pranon dhurat, shprblim apo ndonj prfitim tjetr jorproporcional me qllim t lnies anash t interesave t organizats s tij t biznesit ose t personit juridik a t shkaktimit t dmit n t me rastin e lidhjes s kontrats apo pajtohet pr kryerjen e ndonj shrbimi dnohet me gjob a me burgim deri n tri vjet. (2) Kushdo q duke kryer vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni krkon apo pranon dhurat o shprblim apo ndonj fitim joproporcional pr vete ose pr cilindo person t tret q ka si kundrshrbim arritjen e ndonj kontrate ose marrveshjeje q t kryhet ndonj shrbim dnohet me burgim deri n tri vjet. (3) Kushdo q duke kryer vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni krkon apo pranon dhuratn, shprblimin a ndonj prfitim tjetr pas lidhjes s kontrats apo pas kryerjes s shrbimit dnohet me burgim deri n nj vit. (4) Dhurata e pranuar apo shprblimi konfiskohet.

Dhnia e paarsyetueshme e dhuratave Neni 251 (1) Kushdo q jep, tenton t jep apo premton dhurat a shprblim joproporcional ose ndonj fitim tjetr pr personin i cili ushtron veprimtari ekonomike me qllim t lnies anash t interesave t organizats s biznesit ose t personit juridik ose t shkaktimit t dmit organizats s till t biznesit a personit juridik me rastin e ildhjes s kontrats ose kryerjes s ndonj shrbimi dnohet me burgim deri n tre vjet. (2) Kushdo q i jep, tenton ti jep, i premton ti jep dhurat apo shprblim disproporcional apo fardo prfitim personit i cili ushtron veprimtari ekonomike me qllim t arritjes s ndonj prparsie t paarsyetueshme pr lidhjen e kontrats apo pr kryerjen e ndonj shrbimi dnohet me burgim deri n nj vit. (3) Nse kryersi i veprs penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni jep dhurat apo shprblim me krkes dhe nse veprn e lajmron para s t jet zbuluar apo para se ai t jet njoftuar se sht zbuluar, gjykata mund ta liroj nga dnimi. (4) Dhurata apo shprblimi i dhn konfiskohet, pos n rastin nga paragrafi 3 i ktij neni kur mund ti kthehet atij q e ka dhn.

109

KAPITULLI XXIII: VEPRAT PENALE KUNDR PASURIS Vjedhja Neni 252 (1) Kushdo q tjetrit ia merr pasurin e luajtshme me qllim t prvetsimit t kundrligjshm pr vete apo pr personin tjetr dnohet me gjob ose me burgim deri n tri vjet. (2) Tentimi pr t kryer vepr nga paragrafi 1 i ktij neni sht e dnueshme.

(3) Nse kryersi ia kthen personit t dmtuar pasurin e vjedhur para se t jet njoftuar se ndaj tij sht filluar ndjekja penale, gjykata mund ta liroj nga dnimi.

Vjedhja e rnd Neni 253 (1) Kushdo q kryen vjedhje nga neni 252(1) dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet, nse vepra sht kryer n mnyrn e mposhtme: 1) Duke thyer me forc ndrtesat e mbyllura, dhomat, arkat ose sanduqet a hapsira t tjera t mbyllura prmes prdorimit t forcs ose duke hequr pengesat tjera me qllim t prvetsimit t pasuris s luajtshme; 2) Duke vepruar n mnyr posarisht t rrezikshme dhe t vrazhd;

3) Duke shfrytzuar gjendjen e krijuar si rezultat i zjarrit, vrshimit, trmetit apo fatkeqsive t tjera ose 4) (2) Duke shfrytzuar paaftsin ose gjendjen tjetr t rnd t personit tjetr.

Kushdo q kryen vjedhje nga neni 252(1) dnohet sipas paragrafit 1 t ktij neni:

1) Nse pasuria e vjedhur sht me vler q tejkalon 15.000 EUR, ndrsa kryersi ka vepruar me qllim t prvetsimit t sendit me vler t till; 2) Nse pasuria e vjedhur shrben pr qllime fetare ose sht vjedhur nga ndrtesa fetare apo nga ndrtesa t tjera ku mbahen ceremoni fetare; 3) Nse sht vjedhur vlera kulturore apo pasuria me rndsi t posame shkencore, artistike, teknike apo nse sht pjes e koleksionit publik, e koleksionit privat t mbrojtur apo e ekspozits publike. (3) Kushdo q kryen vjedhje nga neni 252(1) i ktij Kodi si antar i grupit derisa me vete mban ndonj arm apo mjet t rrezikshm me qllim sulmi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet.

110

Vjedhja grabitqare Neni 254 (1) Kushdo q, i zn n befasi n kryerjen e aktit t vjedhjes dhe me qllim q pasurin e vjedhur ta mbaj, e prdor dhunn apo kanosjen se do t sulmoj jetn apo trupin e personit tjetr dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga kryersi i cili vepron si antar i grupit ose duke prdorur ndonj arm a mjet t rrezikshm, kryersi dnohet me burgim prej tre deri n dymbdhjet vjet.

Grabitja Neni 255 (1) Kushdo q e prvetson pasurin e luajtshme t personit t tjetr me qllim q ti sjell vetes apo tjetrit dobi pasurore t kundrligjshme, duke prdorur dhunn apo kanosjen kundr personit tjetr se do ta sulmoj atqasshm jetn apo trupin e personit tjetr dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (2) Nse vepra nga paragrafi 1 i ktij neni ka t bj me sendin e vjedhur me vler q tejkalon 10.000 EUR dhe nse kryersi ka pr qllim ta prvetsoj sendin me vler t till, kryersi dnohet me s paku tre vjet burgim. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga kryersi duke vepruar si antar i grupit ose duke prdorur ndonj arm a mjet t rrezikshm, kryersi dnohet me burgim prej tre deri n dymbdhjet vjet.

Rastet e rnda t vjedhjes grabitqare apo t grabitjes Neni 256 (1) Nse kryerja e vjedhjes grabitare apo grabitjes rezulton me lndim t rnd trupor ose sht kryer nga nj grup i armatosur apo nse sht prdorur ndonj arm a mjet i rrezikshm, kryersi dnohet me s paku pes vjet burgim. (2) Nse kryerja e vjedhjes grabitqare apo e grabitjes rezulton me privimin ga jeta e personit me qllim, kryersi dnohet me s paku dhjet vjet burgim apo me burgim afatgjat.

Shprdorimi Neni 257 (1) Kushdo q me qllim pr ti sjell vetes apo tjetrit dobi pasurore t kundrligjshme, e prvetson pasurin e luajtshme t personit tjetr e cila i sht besuar atij, dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Nse veprn penale nga paragrafi 1 i ktij neni e kryen kujdestari, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n tre vjet.

111

(3) Nse vlera e pasuris s prvetsuar e tejkalon shumn prej 15.000 EUR, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n pes vjet. (4) Nse pasuria e prvetsuar ka vler t posame shkencore, kulturore apo historike, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet. (5) Kushdo q prvetson n mnyr t kundrligjshme pasurin e luajtshme t personit tjetr, t ciln ai e ka gjetur ose i ka rn n dor rastsisht, me qllim q vetes ose personit tjetr ti sjell dobi pasurore t kundrligjshme dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (6) Procedura penale pr veprn penale nga paragrafi 1, 2 ose 5 i ktij neni fillohet sipas propozimit.

Marrja e pasuris s luajtshme Neni 258 (1) Kushdo q n mnyr t kundrligjshme merr pasurin e luajtshme t personit tjetr q ta mbaj n posedim t vetin pa qllim t prvetsimit, dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj. (2) Tentimi i kryerjes s veprs penale nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet nse ka t bj me marrjen e automjetit nga personi tjetr. (3) Procedura penale pr veprn penale nga paragrafi 1 i ktij neni fillohet n baz t padis private, apo nse pasuria sht n pronsi ose nn administrimin e nj organi publik sipas propozimit.

Pushtimi i paligjshm i prons s paluajtshme Neni 2 59 (1) Kushdo q n mnyr t kundrligjshme pushton pronn e paluajtshme t personit tjetr apo nj pjes t saj dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Nse prona e paluajtshme e pushtuar sht pjes e pyllit t mbrojtur, parkut t mbrojtur apo pyllit tjetr me destinim t posam apo sht tok ndrtimore, kryersi dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet.

Dmtimi i pasuris s luajtshme Neni 260 (1) Kushdo q e dmton, e asgjson apo e bn t paprdorshme pasurin e luajtshme t personit tjetr dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni motivohet nga paragjykimi lidhur me prkatsin etnike apo nacionale, racore, fetare, t gjinis, t orientimit seksual apo t gjuhs, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit.

112

Mashtrimi Neni 261 (1) Kushdo q me qllim pr ti sjell vetes apo personit tjetr ndonj dobi pasurore e mashtron ose e sjell personin tjetr n lajthim me an t paraqitjes s rreme apo duke i fshehur faktet dhe me kt e shtyt personin e till q t veproj apo t mosveproj n dm t pasuris s tij ose t pasuris s ndonj personi tjetr, dnohet me gjob apo me burgim deri n tri vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me dm i cili e tejkalon shumn prej 15.000 EUR, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet.

Mashtrimi lidhur me subvencionet Neni 262 Kushdo q i jep informacion t pasakt ose jo t plot nj organi kompetent q sht thelbsore pr t dhn subvencion nga organi kompetent, e fsheh informacionin e till n kundrshtim me detyrimin pr tia zbuluar informacionin e till autoritetit kompetent ose e shprdoron nj subvencion t till dnohet me gjob ose me burgim deri n pes vjet.

Keqprdorimi i sigurimit Neni 263 (1) Kushdo q me qllim t arktimit t parave t sigurimit nga siguruesi e asgjson, e dmton apo e fsheh pasurin e siguruar nga asgjsimi, dmtimi, humbja apo vjedhja dhe pastaj e lajmron asgjsimin, dmtimin, humbjen apo vjedhjen e till dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Kushdo i cili me qllim q nga siguruesi t arktoj parat e sigurimit pr rastet e lndimit trupor apo t dmtimit t shndetit i shkakton vetes lndim apo dmtim t shndetit dhe pastaj e lajmron lndimin apo dmtimin dnohet me dnimin nga paragrafi 1 i ktij neni. (3) Tentativa pr vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet.

(4) Procedura penale pr veprn penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni fillohet sipas propozimit. (5) Nse kryersi heq dor nga krkesa pr kompenzimin e dmit para se t jet njoftuar se mashtrimi sht zbuluar, gjykata mund ta liroj kryersin nga dnimi.

Hyrja n sistemet kompjuterike Neni 264 (1) Kushdo q n mnyr t paautorizuar dhe me qllim q vetes ose personit tjetr ti sjell dobi pasurore t paligjshme apo ti shkaktoj dme personit tjetr ndryshon, publikon, shlyen, asgjson a shkatrron t dhna kompjuterike, programe kompjuterike apo n fardo mnyre tjetr hyn n sistemin kompjuterik dnohet me gjob apo me burgim deri n tri vjet.

113

(2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me dobi t madhe pasurore apo me dm t madh pasuror q tejkalon 15.000 EUR, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (3) Ndjekja penale pr veprn penale nga ky nen fillohet sipas propozimit.

Veprat e vjedhjes s imt, shprdorimit apo mashtrimit Neni 265 (1) Kushdo q kryen vepr t vjedhjes s imt, shprdorimit apo mashtrimit dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj. (2) Vepra e vjedhjes s imt, e shprdorimit apo e mashtrimit ekziston nse vlera e pasuris s vjedhur ose t shprdoruar apo dmi i shkaktuar me mashtrim nuk kalon shumn prej 25 EUR, ndrsa qllimi i kryersit ka qen prvetsimi i sendit apo shkaktimi i dmit me vler t till. (3) Ndjekja penale pr veprn nga paragrafi 1 i ktij neni fillohet n baz t padis private.

Lirimi nga dnimi Neni 266 Nse kryersi i veprs penale nga neni 257, 258, 265 ose 269 i ktij Kodi e kthen pasurin e vjedhur t ciln ai e ka poseduar ose prvetsuar para se t njoftohet pr fillimin e procedurs penale, gjykata mund ta liroj nga dnimi.

Detyrimi Neni 267 (1) Kushdo i cili me qllim q vetes apo personit tjetr ti sjell dobi pasurore t kundrligjshme prdor forcn apo krcnimin e rnd pr ta detyruar personin tjetr q t veproj apo t mosveproj n dm t pasuris s vet a t pasuris s personit tjetr dnohet me burgim prej tre muaj deri n pes vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni sht kryer nga kryersi i cili vepron si antar i grupit duke prdorur ndonj arm ose mjet t rrezikshm apo rezulton me dobi t madhe pasurore, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

Shantazhi Neni 268 (1) Kushdo q me qllim pr ti sjell vetes apo tjetrit dobi pasurore t kundrligjshme i kanoset personit tjetr se kundr tij apo personave t tij t afrt do t zbuloj di q do ta dmtoj nderin apo autoritetin e tyre dhe me kt e detyron at person t veproj ose t

114

mosveproj n dm t pasuris s tij a pasuris s ndonj personi tjetr dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni sht kryer nga kryersi i cili vepron si antar i grupit duke prdorur ndonj arm ose mjet t rrezikshm apo rezulton me dobi t madhe pasurore, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

Keqprdorimi i besimit Neni 269 (1) Kushdo q gjat prfaqsimit t interesave pronsore t personit tjetr ose kujdesjes pr pasurin e tij nuk i prmbush detyrimet e tij ose i keqprdor autorizimet e tij me qllim q vetes ose personit tjetr ti sjell dobi pasurore t kundrligjshme apo ta dmtoj personin interesat pasurore t t cilit ai i prfaqson ose pasuria e t cilit sht nn kujdesin e tij dnohet me gjob apo me burgim deri n tri vjet. (2) Nse veprn penale nga paragrafi 1 i ktij neni e kryen kujdestari apo avokati, kryersi dnohet me burgim prej tre muaj derve deri n pes vjet.

Kontraktimi i prfitimit joproporcional Neni 270 Kushdo q n emr t vet ose n emr t personit tjetr merr o negocion haptas prfitim joproporcional pr shrbimin q ia kryen personit tjetr duke e shfrytzuar gjendjen e vshtir financiare, kushtet e rnda t banimit, mjerimin, mosprvojn apo paaftsin e gjykimit t atij personi dnohet me gjob apo me burgim deri n tri vjet.

Dmtimi i t drejtave t personit tjetr Neni 271 (1) Kushdo q me qllim t pengimit t realizimit t krkess pasurore bart, shkatrron apo e largon ndonj send n pronsi t tij ose pron n t ciln personi tjetr ka interes n baz t hipoteks a t drejts pr t shfrytzuar dhe me kt i shkakton dme atij personi dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Kushdo q me qllim t pengimit t pagimit t borxhit t kreditorit gjat ekzekutimit t dhunshm bart, shkatrron apo fsheh pjes t pasuris dhe me kt dmton kreditort, dnohet sipas paragrafit 1 t ktij neni.

Pranimi i mallrave t vjedhura Neni 272 (1) Kushdo q blen, pranon si kolateral, si hipotek apo n ndonj mnyr tjetr e siguron ose e fsheh sendin t cilin ai e di se sht prfituar me kryerjen e veprs penale ose sendin i cili sht prfituar pr at send nprmjet shitjes apo kmbimit dnohet me burgim deri n nj vit.

115

(2) Kush blen, pranon si hipotek apo n ndonj mnyr tjetr e prokuron ose e fsheh sendin pr t cilin ai mund t ket ditur se sht siguruar me kryerjen e veprs penale ose sendin i cili sht prfituar pr at send nprmjet shitjes a kmbimit dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj. (3) Tentativa pr t kryer vepr penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni sht e dnueshme.

Kontrabandimi i mallrave Neni 273 (1) Kushdo q pa autorizim ose pa leje bn tregti apo n ndonj mnyr tjetr bart mallrat brenda a jasht territorit t Kosovs dnohet me gjob ose me burgim deri n tri vjet. (2) Mallrat e kontrabanduara konfiskohen.

Krimi i organizuar Neni 274 (1) Kushdo q kryen krim t rnd si pjes e nj grupi t organizuar kriminal dnohet me gjob deri n 250.000 EUR dhe me burgim s paku shtat vjet. (2) Kushdo q aktivisht merr pjes n aktivitete kriminale ose n aktivitete t tjera t nj grupi kriminal t organizuar, duke e ditur se pjesmarrja e tij do ti kontribuoj kryerjes s krimeve t rnda nga grupi kriminal i organizuar dnohet me burgim s paku pes vjet. (3) Kushdo q organizon, formon, mbikqyr, udhheq apo drejton veprimet e ndonj grupi kriminal t organizuar dnohet me gjobn deri n 500.000 EUR dhe me burgim prej shtat deri n njzet vjet. (4) Kushdo q kryen vepr penale nga paragrafi 2 i ktij neni dnohet me gjob deri n 500.000 EUR dhe me burgim s paku dhjet vjet ose me burgim afatgjat nse veprimtaria e grupit t organizuar rezulton me vdekje. (5) Gjykata mund ta liroj nga dnimi kryersin i cili kryen vepr penale nga paragrafi 2 ose 3 i ktij neni nse personi i till, para se grupi t kryej veprn, e lajmron policin apo prokurorin publik n hollsi lidhur me ekzistimin, prbrjen dhe informacionet e grupit t organizuar pr ti mundsuar policis arrestimin e grupit apo prokurorit publik ndjekjen e atij grupi. (6) Kushdo q sht dnuar me dnime plotsuese nga neni 57 i ktij Kodi pr kryerjen e veprs penale nga ky nen dhe i shkel kushtet e atyre dnimeve plotsuese, dnohet me burgim deri n nj vit. (7) Sipas ktij neni,

1) Shprehja krim i organizuar do t thot krim i rnd i kryer nga ndonj grup i strukturuar pr t prfituar drejtprsdrejti ose trthorazi dobi pasurore a financiare;

116

2) Shprehja grup kriminal i organizuar do t thot grup i strukturuar i cili ekziston pr nj koh t caktuar dhe i cili vepron n bashkpunim me qllim t kryerjes s nj ose m shum krimeve t rnda pr prfitim t drejtprdrejt ose trthort t dobis pasurore apo financiare; 3) Shprehja krim i rnd do t thot vepr penale q dnohet me burgim prej s paku katr vjet dhe 4) Shprehja grup i strukturuar do t thot grup prej tre ose m s um personave h i cili nuk sht formuar rastsisht pr kryerjen e atypratyshme t ndonj vepre penale dhe nuk do t thot formalisht ti ket t prkufizuara rolet pr antart e tij, vazhdimsin e antarsis s tij apo strukturn e zhvilluar.

Ndjekja n rastin kur kryersi sht n marrdhnie familjareme viktimn Neni 275 Nse vepra penale nga neni 252, 253, 257(1), 258(1) ose (2), 260, 261, 269(1) ose 271 i ktij Kodi kryhet kundr personit me t cilin kryersi ka lidhje familjare, procedura penale fillohet sipas propozimit.

KAPITULLI XXIV: VEPRAT PENALE KUNDR MJEDISIT, KAFSHVE, BIMVE DHE OBJEKTEVE KULTURORE

Ndotja ose shkatrrimi i mjedisit Neni 276 (1) Kushdo q duke e shkelur ligjin bn ndotjen ose degradimin e mjedisit apo shfrytzon jasht mase burimet natyrore dhe me kt shkakton rrezik pr mjedisin dhe jetn a shndetin e nj numri t madh t njerzve dnohet me burgim deri n dy vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me dmtimin e shndetit t nj t numri t madh t njerzve apo me asgjsimin e plot ose t pjesrishm t bots shtazore, bimore ose t rezervave t ujit t pijshm apo me ndonj dmtim tjetr t mjedisit me pasoja t rnda, apo me shtimin e nivelit t ndotjes n shkall kritike ose n mas kritike apo dmtimin kritik t mjedisit, kryersi pr veprn penale nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me burgim deri n pes vjet, ndrsa pr veprn penale nga paragrafi 2 i ktij neni dnohet me burgim deri n dy vjet. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 shkatrrim t paprmirsueshm t mjedisit ose natyrore, kryersi pr veprn penale nga paragrafi gjob dhe me burgim deri n tet vjet, ndrsa pr dnohet me burgim deri n pes vjet. i ktij neni rezulton me dmtim apo me me rrezikimin e pasurive t mbrojtura 1 i ktij neni dnohet me gjob ose me veprn penale nga paragrafi 2 i ktij neni

117

Mbajtja e paligjshme e substancave dhe e mbeturinave t rrezikshme Neni 277 (1) Kushdo q duke shkelur ligjin mbi mbrojtjen e mjedisit hedh, trajton, depoziton, transporton, eksporton ose importon substanca t rrezikshme a mbeturina q mund t shkaktojn vdekjen ose lndimin e rnd trupor t ndonj personi ose keqsimin thelbsor t cilsis s ajrit, toks, ujit, kafshve, bimve ose pasuris dnohet me gjob ose me burgim prej nj deri n tre vjet. (2) Kushdo q duke shkelur ligjin mbi mbrojtjen e mjedisit hedh, trajton, depoziton, transporton, eksporton ose importon substanca apo mbeturina radioaktive q mund t shkaktojn vdekjen ose lndimin e rnd trupor t ndonj personi ose keqsimin thelbsor t cilsis s ajrit, toks, ujit, kafshve, bimve ose pasuris dnohet me gjob ose me gjob dhe me burgim prej nj deri n pes vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit pr veprn penale nga paragrafin 1 ose me gjob ose me burgim deri n dy vjet pr veprn penale nga paragrafi 2 i ktij neni. (4) Nse vepra nga ky nen rezulton me vdekjen ose lndim t rnd trupor t personit ose me dmtim t pasuris, kafshve, bimve apo me keqsimin e cilsis s ajrit, toks ose ujit, kryersi pr veprn penale nga paragrafi 1 ose 2 dnohet me gjob dhe me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet, ndrsa pr veprn penale nga paragrafi 3 i ktij neni dnohet me burgim deri n tet vjet.

Veprimi i paligjshm me instalimet e rrezikshme Neni 278 (1) Kushdo q duke shkelur ligjin mbi mbrojtjen e mjedisit, udhheq ose drejton nj fabrik apo nj stabiliment n t cilin kryhet aktivitet i rrezikshm dhe i cili shkakton vdekjen ose lndimin e rnd t ndonj personi ose dmtimin thelbsor t cilsis s ajrit, toks, ujit apo shkakton dmtim t kafshve, bimve ose pasuris dnohet me gjob ose me gjob dhe me burgim deri n tri vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit.

Prodhimi, shitja dhe vnia n qarkullim e materieve t dmshme pr mjekimin e shtazve Neni 279 (1) Kushdo q prodhon me qllim q ti shes apo ti v n qarkullim materiet pr mjekimin apo pr parandalimin e smundjeve t shtazve apo shpendve, kur materiet e tilla jan t dmshme pr jetn a pr shndetin e tyre dnohet me gjob ose me gjob dhe me burgim deri n nj vit.

118

(2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me ngordhjen e nj numri t madh t shtazve apo t shpendve, kryersi dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj.

Dhnia e ndihms veterinare n mnyr t pandrgjegjshme Neni 280 (1) Veterinari apo ndihmsi i autorizuar i veterinarit i cili me rastin e dhnies s ndihms veterinare cakton ose aplikon haptas mjetin e paprshtatshm apo mnyrn jo t rregullt t mjekimit ose n prgjithsi shkel rregullat e profesionit t veterinaris gjat procesit t mjekimit dhe me kt shkakton smudjen, keqsimin e smundjes apo ngordhjen e shtazs dnohet me burgim deri n nj vit. (2) Kushdo q nga pakujdesia kryen vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj.

Mosrespektimi e urdhrave pr luftimin e smundjeve t shtazve dhe t bimve Neni 281 (1) Kushdo q gjat kohs s ndonj epidemie t kafshve, e cila mund t rrezikoj blegtorin, nuk respekton urdhrin apo vendimin e lshuar nga organi kompetent n pajtim me ligjin me t cilin parashihen masat pr luftimin apo parandalimin e smundjes dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (2) Kushdo q gjat periudhs s rrezikut ndaj bots bimore nga smundja ose murtaja nuk respekton urdhrin apo vendimin e organit kompetent me t cilin parashihen masat pr luftimin apo parandalimin e smundjes ose t murtajs n pajtim me ligjin dnohet me dnimin e parapar nga pika 1 e ktij neni. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me dm thelbsor, kryersi dnohet me gjob ose me burgim deri n tri vjet. (4) Nse vepra penale nga ky nen kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit.

Ndotja e ushqimit dhe e ujit t shtazve Neni 282 (1) Kushdo q me ndonj materie t dmshme e ndot ushqimin apo ujin e shtazve n lumenj, n prroje, n burime, n puse, n cisterna apo n ndonj uj tjetr i cili shrben pr ti dhn uj bagtis, shpezve apo egrsirave dhe me kt e rrezikon jetn a shndetin e shtazve dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit.

119

(2) Kushdo q me ndonj materie t dmshme e ndot ujin n hurdha peshqish, n liqene, lumenj dhe prroje dhe me kt shkakton rrezik pr ekzistencn e shtazve n uj dnohet me dnimin e parapar nga paragrafi 1 i ktij neni. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me ngordhjen e nj numri t madh t shtazve apo t peshqve me vler q tejkalon 10.000 EUR , kryersi dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet.

Shkatrrimi i bots bimore me mjete t dmshme Neni 283 Kushdo q me prdorimin e ndonj materie t dmshme shkakton shkatrrimin e bimve, pemve ose vegjetacionit tjetr dhe me kt sjell dm thelbsor dnohet me gjob ose me burgim deri n dy vjet.

Shkretrimi i pyjeve Neni 284 (1) Kushdo q n kundrshtim me ligjin ose me urdhrin e organit kompetent bn prerjen ose shkatrrimin e pyllit ose kush pren trungjet a n ndonj mnyr tjetr shkretron pyjet dnohet me gjob ose me burgim deri n dy vjet. (2) Nse vepra nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet n pyllin e mbrojtur, n parkun e mbrojtur ose n pyje t tjera me destinim t posam dnohet me gjob ose me burgim deri n tri vjet.

Vjedhja e pyllit Neni 285 (1) Kushdo q me qllim t vjedhjes pret trungjet n pyll, kurse sasia e drunjve t prer tejkalon dy metra kub, dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni sht kryer me qlim q drunjt e prer l t shiten apo nse sasia e drunjve t prer sht mbi pes metra kub, ose nse vepra penale sht kryer n pyllin e mbrojtur, n parkun e mbrojtur a n pyllin tjetr me destinim t posam, kryersi dnohet me gjob ose me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (3) Tentativa e kryerjes s veprs nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet.

Gjuetia e kundrligjshme Neni 286 (1) Kushdo q gjuan ose mbyt nj kafsh t egr ose e z t gjall pa leje ose ndonj autorizim dnohet me gjob ose me burgim deri n gjasht muaj.

120

(2) Sipas rregullores s gjuetis, nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni sht kryer ndaj gjahut me vler q tejkalon 10.000 EUR ose me rndsi t konsiderueshme apo gjat sezonit t mbyllur ose n grup, kryersi dnohet me gjob ose me burgim deri n dy vjet. (3) Kushdo q gjuan lloje t rrezikuara ose t rralla t gjahut, gjuetia e t cilit sht e ndaluar, ose gjuan lloje t posame pa pasur lejen e veant pr at lloj gjahu apo gjuan me metodat e asgjsimit masiv apo me prdorimin e mjetit motorik apo t drits s fort dnohet me gjob ose me burgim prej tre muaj deri n tri vjet. (4) Egrsirat e gjuajtura dhe pajimet e gjuetis konfiskohen.

Shitja ose nxjerrja jasht Kosovs e trofeve t kafshve t egra Neni 287 (1) Kushdo q n mnyr t kundrligjshme shet apo nxjerr jasht Kosovs trofen nga kafsht e egra dnohet me gjob ose me burgim deri n dy vjet. (2) Kushdo q n mnyr t kundrligjshme shet apo nxjerr jasht Kosovs trofen nga kafsht e egra t kryera me an t veprs penale nga paragraft 1deri n 3 t nenit 286 t ktij Kodi dnohet me gjob apo me burgim deri n tri vjet. (3) Trofet e kafshve t egra konfiskohen.

Peshkimi i kundrligjshm Neni 288 (1) Kushdo q peshkon duke prdorur eksploziv, rrym elektrike, helm ose mjete helmuese dhe me kt shkakton ngordhjen e peshqve ose peshkon n mnyr t dmshme pr shumimin e peshqve dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (2) Peshqit dhe pajimet e peshkimit konfiskohen.

Dmtimi, shkatrrimi dhe nxjerrja e paautorizuar e monumenteve ose objekteve t mbrojtura jasht Kosovs Neni 289 (1) Kushdo q dmton ose shkatrron monumentin ose objektin e mbrojtur kulturor, historik, fetar, shkencor apo natyror dnohet me burgim deri n dy vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i kij neni sht kryer ndaj monumentit ose objektit t mbrojtur kulturor, historik, fetar, shkencor apo natyror me vler t posame apo rezulton me dmtimin e rnd, kryersi dnohet me burgim deri n tri vjet. (3) Kushdo q pa autorizimin prkats t organit kompetent dhe duke shkelur t drejtn ndrkombtare nxjerr jasht Kosovs monumentin ose objektin e mbrojtur kulturor, historik, fetar, shkencor apo natyror dnohet me burgim deri n nj vit.

121

(4) Nse vepra penale nga paragrafi 3 i ktij neni ka t bj me monumentin ose objektin e mbrojtur kulturor, historik, fetar, shkencor apo natyror me vler t posame, kryersi dnohet me burgim deri n tri vjet. (5) Sipas ktij neni monument ose objekt i mbrojtur kulturor, historik, fetar, shkencor apo natyror do t thot objekt nderimi i nj komuniteti fetar i cili ndodhet n pronn e caktuar pr shrbime fetare, gur varri, monument publik, monument natyror, objekt artistik, shkencor apo artizanat icili ruhet n koleksione publike ose n ekspozita publike, objekt i cili shrben pr ndonj nevoj publike ose zbukuron rrugn publike, sheshin apo parkun, atraksionin natyror apo nj lloj t rrezikuar t kafshs ose t bimve.

Punimet e paautorizuara dhe prvetsimi i monumenteve kulturore Neni 290 (1) Kushdo q pa autorizimin prkats t organit kompetent kryen pun t konzervimit, restaurimit apo punime hulumtuese n ndonj monument kulturor ose, prkundr ndalimit ose joautorizimin e organit kompetent kryen grmime a hulumtime arkeologjike dhe me kt e shkatrron ose e dmton rnd monumentin kulturor apo karakteristikat e tij dnohet me gjob apo me burgim deri n dy vjet. (2) Nse vepra nga paragrafi 1 i ktij neni sht kryer ndaj monumentit kulturor me vler apo me rndsi t posame ose rezulton me dm t madh, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muavej deri n tri vjet. (3) Kushdo q gjat hulumtimeve arkeologjike apo t hulumtimeve t tjera prvetson ose merr objektin e grmuar a objektin e gjetur n ndonj mnyr tjetr i cili paraqet monument t kulturs dnohet me dnimin e parapar nga paragrafi 2 i ktij neni.

KAPITULLI XXV: VEPRAT PENALE KUNDR SIGURIS S PRGJITHSHME T NJERZVE DHE PASU RIS

Shkaktimi i rrezikut t prgjithshm Neni 291 (1) Kushdo q me an t zjarrit, vrshimeve, armve, eksplozivit, helmit ose gazit helmues, rrezatimit jonizues, forcs mekanike, me energji elektrike ose me ndonj energji tjetr t fardo lloji shkakton rrezik t madh pr jetn e njerzve apo pr pasurin e nj rndsie thelbore dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. (2) Personi zyrtar apo personi prgjegjs i cili n kundrshtim me dispozitat pr detyrat e puns s tij nuk i vendos pajisjet pr mbrojtjen nga zjarri, vrshimi, eksplodimi, helmimit ose pr mbrojtjen nga gazrat helmuese apo nga rrezatimi jonizues, nga forcat mekanike, nga energjia elektrike ose nga ndonj energji tjetr t fardo lloji, apo kto pajisje nuk i mirmban n gjendje t rregullt a nuk i v n prdorim ose n prgjithsi nuk vepron sipas rregullave ose rregulloreve teknike mbi masat mbrojtse dhe me kt shkakton rrezik t madh pr jetn e njerzve apo pr pasurin me vler thelbsore dnohet me dnimin nga paragrafi 1 i ktij neni.

122

(3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni sht kryer n vendin ku sht grumbulluar numr i madh i njerzve, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gob ose me burgim deri n nj vit. (5) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor t ndonj personi apo me dm material thelbsor, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet, e kur vepra e till penale rezulton me vdekjen e nj apo m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet. (6) Nse vepra penale nga paragrafi 4 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor apo me dm thelbsor material, kryersi dnohet me burgim deri n pes vjet, ndrsa kur vepra penale rezulton me vdekjen e nj apo m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet.

Asgjsimi, dmtimi ose heqja e instalimeve publike Neni 292 (1) Kushdo q asgjson, dmton, i heq pajisjet apo instalimet e pruesve elektrik, t gazit, t ujit, t ngrohjes, t pajisjeve telekomunikuese, t pajisjeve t kanalizimit, t pajisjeve pr mbrojtjen e mjedisit ose t naftsjellsve, t kabllove nnujore, t pendave ose t pajisjeve t tjera t ngjashme duke shkaktuar rregullime n furnizimin e popullsis apo t ekonomis dnohet me burgim deri n pes vjet. (2) Nse vepra nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor t ndonj personi apo me dm thelbsor material, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet, e kur vepra e till penale rezulton me vdekjen e nj apo t m tepr personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 2 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor ose me dm thelbsor material, kryersi dnohet me burgim deri n pes vjet, e kur vepra e till penale rezulton me vdekjen e nj apo t m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet.

Dmtimi, asgjsimi dhe heqja e pajisjeve mbrojtse Neni 293 (1) Kushdo q asgjson a dmton n minier, n fabrika, n puntori apo n ndonj vend tjetr t puns, ose i heq pajisjet mbrojtse dhe me kt rrezikon jetn e njerzve apo pasurin me nj vler t madhe dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet. (2) Personi prgjegjs n minier, n fabrik, n puntori apo n ndonj vend tjetr t puns, i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e detyrimeve n vendin e puns, nuk i

123

instalon pajisjet mbrojtse apo nuk i mirmban n gjendje t rregullt pr pun apo n rast nevoje nuk i v n prdorim a n prgjithsi nuk vepron sipas dispozitave apo rregullave teknike mbi masat mbrojtse dhe n kt mnyr shkakton rrezik t madh pr jetn e njerzve ose pr pasurin me vler t madhe dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me burgim deri n tri vjet. (4) Kur gjykata shqipton dnim me kusht pr veprn penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni, ajo mund ti v kusht kryersit q n afatin e caktuar ti instaloj pajisjet mbrojtse. (5) Nse vepra nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor apo me dmtim thelbor material, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet, ndrsa kur vepra e till penale rezulton me vdekjen e nj ose t m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet. (6) Nse vepra nga paragrafi 3 i ktijj neni rezulton me lndim t rnd trupor ose me dm t konsiderueshm material, kryersi dnohet me burgim deri n pes vjet dhe nse sht shkaktuar vdekja e nj ose e m shum personave, kryersi dnohet me burgim nga nj deri n tet vjet.

Punimet ndrtimore t kundrligjshme Neni 294 (1) Personi prgjegjs i cili me rastin e projektimit, mbikqyrjes apo kryerjes s ndonj ndrtimi apo t punve t ndrtimit vepron kundr ligjit apo standardeve t prgjithshme profesionale t pranuara ose kundr kushteve t lejes pr ndrtim dhe me kt rrezikon jetn apo trupin e njerzve ose t pasuris me vler t madhe dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me burgim deri n tri vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij ligji rezulton me lndim t rnd trupor a po me dm thelbsor material, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet, e nse vepra e till penale rezulton me vdekjen nj apo t m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dymbdhjet vjet. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 2 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor apo me dm thelbsor material, kryersi dnohet me burgim deri n pes vjet, e nse vepra e till penale rezulton me vdekjen e nj apo t m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet.

Transportimi i kundrligjshm i lndve eksplozive ose t ndezsshme Neni 295 Kushdo q q n kundrshtim me ligjin mbi vnien n qarkullim dhe drgimin e lndve eksplozive apo leht t ndezsshme shprndan lnd eksplozive ose leht t ndezsshme pr tu

124

transportuar me mjetet e transportit publik ose vet e bn transportimin e lndve t tilla, duke i shfrytzuar mjetet e transportit publik, dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit.

Mosevitimi i rrezikut Neni 296 (1) Kushdo q nuk ndrmerr masa pr evitimin e zjarrit, vrshimit, eksplodimit, fatkeqsis n trafik apo t ndonj rreziku tjetr pr jetn ose sigurin fizike t njerzve apo t pasuris me prmasa t mdha, duke njoftuar me koh autoritetet kompetente ose n ndonj mnyr tjetr, edhe pse kt ka mundur ta bj pa e rrezikuar veten apo ndonj person tjetr dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (2) Kushdo q parandalon apo pengon n fardo mnyre tjetr personin tjetr nga ndrmarrja e masave pr evitimin e zjarrit, vrshimit, eksplodimit, fatkeqsis s trafikut apo t ndonj rrreziku tjetr pr jetn apo pr sigurin fizike ose pr pasurin me prmasa t mdha dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet.

KAPITULLI XXVI: VEPRAT PENALE KUNDR SIGURIS S TRAFIKUT PUBLIK

Rrezikimi i trafikut publik Neni 297 (1) Kushdo q shkel ligjin mbi trafikun publik dhe rrezikon trafikun publik, jetn e njerzve apo pasurin me prmasa t mdha dhe me kt i shkakton lndime t lehta trupore personit apo dm t elbsor material q tejkalon vlern mbi 1.000 EUR dnohet me gjob apo h me burgim deri n pes vjet. (2) Kushdo q rrezikon trafikun hekurudhor, ujor, me tramvaje, me trolejbus, me autobus ose me teleferik dhe n kt mnyr rrezikon jetn ose sigurin fizike a pasurin me prmasa t mdha dnohet me burgim deri n pes vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob apo me burgim deri n dy vjet. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor t personit apo me dm thelbsor material, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet, e nse vepra e till penale rezulton me vdekjen e nj apo t m shum personave, kryersi dnohet me t paktn nj vit burgim. (5) Nse vepra penale nga paragrafi 3 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor ose me dm thelbsor material, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet, e nse vepra e till penale rezulton me vdekjen e nj apo t m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet.

125

Rrezikimi i trafikut publik pr shkak t dehjes Neni 298 (1) Personi i cili e drejton automjetin nn ndikim t alkoolit apo t mjeteve t tjera dehse dhe si rezultat i ksaj sht e qart se sht i paaft pr vozitje t sigurt, sepse n kt mnyr e rrezikon trafikun publik, jetn e njeriut, sigurin fizike apo pasurin me prmasa t mdha dnohet me burgim deri n tri vjet. (2) Nse vepra penale nga pargrafi 1 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me burgim deri n nj vit. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor apo me dm thelbsor material, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet, e nse vepra e till penale rezulton me vdekjen e nj apo t m shum personave, kryersi dnohet me burgim s paku nj vit. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 2 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor apo me dm thelbsor material, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet, e nse vepra e till penale rezulton me vdekjen e nj apo m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet.

Rrezikimi i trafikut publik me veprim apo me mjete t rrezikshme Neni 299 (1) Kushdo q asgjson, heq ose dmton rnd instalimet, pajisjet, shenjat apo sinjalizimet q shrbejn pr sigurin e trafikut, jep shenja ose sinjale t gabueshme, v pengesa n rrugt publike apo n ndonj mnyr tjetr e rrezikon trafikun dhe kshtu v n rrezik jetn e njeriut, sigurin fizike apo pasurin n prmasa t mdha dnohet me burgim deri n tri vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet nga pakujdesia, kryersi dnohet me burgim deri n nj vit. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me lndim t rend trupor apo me dm material thelbor, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet dhe nse vepra e till penale rezulton me vdekjen e nj apo t m shum personave, kryersi dnohet me s paku nj vit burgim. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 2 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor apo me dm thelbsor material, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet, e nse vepra e till penale rezulton me vdekjen e nj apo t m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet.

Mbikqyrja e pandrgjegjshme e trafikut publik Neni 300 (1) Personit prgjegjs, t cilit i sht besuar mbikqyrja e gjendjes dhe e mirmbajtjes s rrugve dhe e objekteve n to, e mjeteve t transportit, plotsimi i kushteve t prcaktuara t

126

puns pr shofer, ose personi prgjegjs t cilit i sht besuar menaxhimi i vozitjes, i cili me ushtrimin e pandrgjegjshm t detyrs s vet rrezikon jetn e njeriut, sigurin fizike ose pasurin n prmasa t mdha dnohet me burgim deri n pes vjet. (2) Kushdo q sht person prgjegjs pr dhnien e urdhrave apo q lejon vozitjen edhe pse e di se shoferi pr shkak t lodhjes, smundjes, ndikimit t alkoolit apo t shkaqeve t tjera nuk sht n gjendje q n mnyr t sigurt t drejtoj automjetin, ose automjeti nuk sht n gjendje t rregullt dhe me kt rrezikon jetn e njeriut, sigurin fizike ose pasurin me prmasa t mdha dnohet me dnimin nga paragrafi 1 i ktij neni. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni sht kryer nga pakujdesia, kryersi dnohet me burgim deri n tri vjet. (4) Nse vepra nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor apo me dm thelbsor material, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet, e nse vepra e till penale rezulton me vdekjen e nj apo t m shum personave, kryersi dnohet me t paktn nj vit burgim. (5) Nse vepra penale nga paragrafi 3 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor apo me dm thelbsor material, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet, e nse vepra e till penale rezulton me vdekjen e nj apo t m shum personave, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet.

Mosdhnia e ndihms personit t lnduar n fatkeqsit e trafikut publik Neni 301 (1) Shoferi i automjetit ose i mjetit tjetr t transportit q nuk i ofron ndihm personit t lnduar me at mjet t transportit ose lndimin e t cilit e ka shkaktuar shoferi dnohet me burgim deri n nj vit.

(2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor apo me vdekjen e personit, kryersi dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet.

Keqprdorimi i sinjaleve t telekomunikacionit Neni 302 Personi i cili me keqdashje ose pa qen e nevojshme drgon sinjalin e shfrytzuar ndrkombtarisht t fatkeqsis apo sinjalin e rrezikut, ose prmes sinjalit t telekomunikimit mashtron popullatn se nuk ka rrezik ose keqprdor sinjalin e pranuar ndrkombtarisht dnohet me burgim prej tre muajve deri n tre vjet.

127

KAPITULLI XXVII: VEPRAT PENALE KUNDR ADMINISTRIMIT T DREJTSIS

Moslajmrimi i prgatitjes s veprave penale Neni 303 (1) Kushdo q, duke qen n dijeni pr prgatitjen e kryerjes s nj vepre penale, e cila dnohet me s paku pes vjet burgim nuk e lajmron kt fakt n kohn kur kryerja e veprs penale ende ka mund t evitohet, ndrsa vepra penale sht kryer ose sht tentuar q t kryhet dnohet me gjob ose burgim deri n nj vit. (2) Kushdo q nuk lajmron prgatitjet pr kryerjen e veprs penale, e cila dnohet me burgim afatgjat dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. (3) Personi nuk sht penalisht prgjegjs sipas paragrafit 1 t ktij neni nse ai sht n lidhje me kryersin e veprs penale si bashkshort, partner jashtmartesor, i afrm i gjakut i shkalls s par, vlla ose motr, prind adoptues ose fmij i adoptuar, bashkshort ose partner me t cilin bashkjeton.

Moslajmrimi i veprave penale apo moslajmrimi i kryersit t saj Neni 304 (1) Kushdo q duke qen n dijeni pr identitetin e kryersit t veprs penale ose pr kryerjen e veprs s till penale, e cila dnohet me burgim afatgjat, nuk lajmron faktin e till edhe pse zbulimi i kryersit t veprs penale varet nga ky lajmrim dnohet me burgim deri n tre vjet. (2) Personi zyrtar apo personi prgjegjs i cili nuk e lajmron veprn penale t ciln e ka zbuluar gjat ushtrimit t detyrs s tij dnohet me me dnimin nga paragrafi 1 i ktij nse vepra e till sht e dnueshme me s paku tre vjet burgim dhe ndiqet sipas detyrs zyrtare. (3) Personi nuk sht penalisht prgjegjs sipas ktij neni nse ai sht n marrdhnie me kryersin e veprs penale si bashkshort, partner jashtmartesor, i afrm i gjakut i shkalls s par, vlla ose motr, prind adoptues ose fmij i adoptuar, bashkshort ose partner me t cilin bashkjetohet.

Dhnia e ndihms kryersve pas kryerjes s veprave penale Neni 305 (1) Kushdo q strehon kryersin e veprs penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare ose e ndihmon at n shmangien e zbulimit t veprs prmes fshehjes s mjeteve, provave a n fardo mnyre tjetr, ose kushdo q strehon personin e dnuar apo ndrmerr veprime pr pengimin e ekzekutimit t dnimit a urdhrit pr trajtim t detyrueshm dnohet me burgim deri n nj vit. (2) Kushdo q ndihmon kryersin e veprs penale pr t ciln sht parapar dnim me burgim mbi pes vjet dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet.

128

(3) Kushdo q ndihmon kryersin e veprs penale t dnueshme me burgim afatgjat dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (4) Dnimi pr veprn penale nga pargrafi 1 i ktij neni nuk mund t jet m i rnd as sipas llojit e as sipas lartsis se dnimi i prcaktuar pr vepr penale t kryer nga personi t cilit i jepet ndihma. (5) Personi nuk sht penalisht prgjegjs sipas ktij neni nse ai sht n marrdhnie me kryersin e veprs penale si bashkshort, partner jashtmartesor, i afrm i gjakut i shkalls s par, vlla ose motr, prind adoptues ose fmij i adoptuar, bashkshort ose partner me t cilin bashkjeton.

Lajmrimet e rrejshme Neni 306 (1) Kushdo q lajmron se nj person i caktuar ka kryer vepr penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare, duke qen n dijeni se ai person nuk sht kryersi dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. (2) Kushdo q v prova t rrejshme pr veprn penale ose n fardo mnyre tjetr shkakton fillimin e procedurs penale pr vepr penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare kundr personit pr t cilin ai e di se nuk e ka kryer veprn penale dnohet me dnimin nga paragrafi 1 i ktij neni. (3) Kushdo q lajmron veten se ka kryer vepr penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare, edhe pse nuk e ka kryer veprn e till, dnohet me gjob apo me burgim deri n tre muaj. (4) Kushdo q lajmron se sht kryer vepr penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare, edhe pse ai e di se ajo vepr nuk sht kryer, dnohet me dnimin nga pargrafi 3 i ktij neni.

Deklarimet e rrejshme Neni 307 (1) Dshmitari, eksperti n cilsi t dshmitarit, prkthyesi apo interpreti i cili n procedurn gjygjsore, n procedurn pr kundrvajtje,n procedurn administrative, n procedurn para noterit publik ose n procedurn disiplinore jep deklarat t rreme dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Nse deklarata e rreme merret si baz pr vendimin prfundimtar n procedur, kryersi dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me pasoja t rnda pr personin e akuzuar, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n pes vjet. (4) Nse kryersi i veprs penale nga paragrafi 1 i ktij neni vullnetarisht e trheq deklaratn e tij para marrjes s vendimit prfundimtar, gjykata mund ta liroj nga dnimi.

129

Deklaratat e rreme t dshmitarve bashkpunues Neni 308 (1) Dshmitari bashkpunues, i cili jep dshmi t rreme n cilndo pjes relevante ose i cili qllimisht nuk ia tregon tr t vrtetn prokurorit publik, policis, gjyqtarit t procedurs paraprake ose gjykats gjat marrjes n pyetje ose gjat shqyrtimit gjyqsor dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet. (2) Kushdo q kryen vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni, e pastaj e trheq dshmin dhe dshmon t vrtetn para prfundimit t dshmis s tij, dnohet me gjob deri n 500 EUR ose me gjob dhe me burgim deri n tre muaj, por gjykata mund ta liroj nga dnimi nse ekzistojn rrethana lehtsuese.

Pengimi i t provuarit Neni 309 (1) Kushdo q nxit dshmitarin apo ekspertin q t jep deklarat t rrejshme me dhun, me kanosje pr prdorimin e dhuns ose n form tjetr detyrimi duke i premtuar dhurat apo ndonj prfitim tjetr n procedurn gjyqsore, kundravajtse apo administrative ose n procedurn pran noterit publik apo n procedurn disiplinore dnohet me burgim prej gjasht muaj deri n pes vjet. (2) Kushdo q me qllim t parandalimit ose vshtirsimit t mbledhjes s provave n procedurn gjyqsore, n procedurn kundrvajtse, n procedurn administrative, n procedurn para noterit publik ose n procedurn disiplinore fsheh, asgjson, dmton ose bn t paprdorueshme, n trsi ose pjesrisht, pronn e personit tjetr ose dokumentet q mund t prdoren si prova dnohet me gjob ose burgim deri n tri vjet. (3) Kushdo q me qllim t parandalimit ose vshtirsimit t mbledhjes s dshmive n procedurn gjyqsore ose administrative largon, zhvendos ose ndrron vendin e shenjave t kufijve administrativ, shenjn e toks ose fardo shenje tjetr q shenjon pronsin a pasurin e paluajtshme ose t drejtn pr shfrytzimin e ujit, ose pr t njjtin qllim vendos shenja t tilla me qllim t mashtrimit dnohet sipas paragrafit 1 t ktij neni.

Friksimi gjat procedurs penale pr krimin e organizuar Neni 310 Kushdo q prdor dhun, krcnim pr prdorimin e dhuns ose ndonj mnyr tjetr t detytrimit duke i premtuar dhurat apo ndonj prfitim tjetr pr t nxitur personin tjetr t prmbahet nga dhnia e deklarats ose pr t dhn deklarat t rrejshme, ose t mos jep informacione t vrteta pran organeve policore, prokurorit publik apo gjyqtarit, kur informacionet e tilla ndrlidhen me kryerjen e krimit t organizuar nga neni 274 dnohet me gjob deri n 125.000 EUR dhe burgim prej katr deri n shtat vjet.

130

Shkelja e fshehtsis s procedurs Neni 311 Kushdo q pa autorizim tregon informata pr t cilat sht njoftuar n procedurn gjyqsore, n procedurn kundravajtse, administrative ose n procedurn parlamentare hetimore t Kuvendit t Kosovs, q, sipas ligjit, nuk duhet zbuluar apo ato me vendim t gjykats a t organit kompetent jan shpallur si fshehtsi dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit.

Rebelimi i personave t privuar nga liria Neni 312 (1) Kushdo q nga institucioni ku gjendet n paraburgim n baz t vendimit t ligjshm mbi privimin nga liria organizon rebelimin e personave t privuar nga liria, me qllim q t lirohen me dhun ose s bashku t sulmojn personat zyrtar n at institucion apo me dhun ose kanosje serioze se do t prdorin dhun me qllim q ti detyrojn personat e till zyrtar t veprojn apo t mos veprojn n kundrshtim me detyrn e tyre dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n tri vjet. (2) Pjesmarrsi n rebelim nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me burgim prej tre muajve deri n nj vit. (3) Nse kryersi i veprs penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni heq dor vullnetarisht nga rebelimi para se t ket ushtruar dhunn apo kanosjen serioze, gjykata mund ta liroj nga dnimi. (4) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni sht kryer me prdorimin e dhuns, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet.

Arratisja e personit t privuar nga liria Neni 313 Kushdo q duke prdorur dhunn apo kanosjen se menjher do ta sulmoj jetn a trupin e ndonj personi, arratiset nga institucioni ndshkimor apo qendra e paraburgimit dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet.

Mundsimi i arratisjes s personit t privuar nga liria Neni 314 (1) Kushdo q duke prdorur dhunn, kanosjen pr prdorimin e dhuns, mashtrimin apo n fardo mnyre tjetr mundson arratisjen e personit i cili n baz t ligjit sht privuar nga liria dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet. (2) Nse veprn nga paragrafi 1 i ktij neni e kryejn s bashku m shum se nj person, ata dnohen me burgim prej nj deri n tet vjet.

131

Mundsimi i kundrligjshm i ushtrimit t profesionit, aktivitetetit ose detyrs Neni 315 Kushdo q i mundson ndonj personi ushtrimin e profesionit, aktivitetin ose detyrn edhe pse sht n dijeni se me aktgjykim t plotfuqishm i sht shqiptuar dnimi plotsues i ndalimit t ushtrimit t profesionit, aktivitetit apo detyrs s till dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet.

KAPITULL XXVIII: VE PRAT PENALE KUNDR R ENDIT PUBLIK DHE VEPRIMEVE JURIDIKE

Pengimi i personit zyrtar n kryerjen e detyrave zyrtare Neni 316 (1) Kushdo q me dhun apo me kanosje pr prdorim t atqasshm t dhuns, pengon personin zyrtar n kryerjen e detyrave zyrtare q bie n fushveprimtarin e kompetencave t tij ose duke prdorur mjetet e njjta e detyron at t kryej detyra zyrtare, dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni prfshin fyerjen ose keqprdorimin e personit zyrtar apo kanosjen pr prdorimin e arms ose rezulton me lndim t leht trupor, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n tri vjet. (3) Nse vepra penale nga pargrafi 1 ose 2 i ktij neni sht kryer ndaj personit zyrtar gjat kryerjes s detyrave t sigurimit publik, t siguris s Kosovs apo t ruajtjes s rendit publik, burgosjes s kryersit t veprs penale apo t ruajtjes s personit t privuar nga liria, kryersi dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet. (4) Tentativa pr kryerjen e veprs penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni dnohet.

(5) Nse kryersi i veprs penale nga paragrafi 1 deri te paragrafi 3 i ktij neni sht provokuar nga veprimi i kundrligjshm apo brutal i personit zyrtar, gjykata mund ta liroj nga dnimi.

Sulmi ndaj personit zyrtar gjat kryerjes s detyrave zyrtare Neni 317 (1) Kushdo q sulmon ose kanoset seriozisht se do ta sulmoj personin zyrtar ose personin i cili ndihmon n kryerjen e detyrave zyrtare t sigurimit publik, t siguris s Kosovs apo t ruajtjes s rendit publik dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me lndim t leht trupor t personit zyrtar apo t ndihmsit t tij ose prfshin kanosje pr prdorimin e arms kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me lndim t rnd trupor t personit zyrtar ose t ndihmsit t tij, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

132

(4) Nse kryersi i veprs penale nga paragrafi 1, 2 ose 3 i ktij neni sht provokuar nga veprimi i kundrligjshm apo brutal i personit zyrtar ose i ndihmsit t tij, gjykata mund ta liroj nga dnimi.

Pjesmarrja n grupin q pengon personat zyrtar n kryerjen e detyrave zyrtare Neni 318 (1) Kushdo q merr pjes n grupin e njerzve q me veprim t prbashkt pengon apo tenton t pengoj personin zyrtar n kryerjen e detyrave zyrtare ose n mnyr t ngjashme e detyron t ekzekutoj detyra zyrtare dnohet pr pjesmarrje me gjob ose me burgim deri n tri vjet. (2) Udhheqsi i grupit q kryen veprn penale nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me burgim prej nj deri n pes vjet.

Thirrja pr rezistenc Neni 319 Kushdo q nxit t tjert me prdorim t dhuns ose me kanosjes serioze pr t ndaluar ekzekutimin e vendimeve apo masave t ligjshme t lshuara nga organi kompetent apo zyrtart gjat kryerjes s detyrave zyrtare dnohet me jo m shum se tri vjet burgim.

Pjesmarrja n grup q kryen vepr penale Neni 320 (1) Kushdo q merr pjes n nj turm t mbledhur, e cila me veprime kolektive e privon personin nga jeta, i shkakton lndime t rnda trupore personit tjetr, shkakton rrezik t prgjithshm, dmton pasurin n prmasa t mdha ose kryen vepra t tjera t shkeljeve t rnda apo tenton t kryej vepra t tilla dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet. (2) Organizuesi i turms t cekur n paragrafin 1 t ktij neni dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

Mospjesmarrja n mnjanimin e rrezikut t prgjithshm Neni 321 Kushdo q n kundrshtim me urdhrat e organit kompetent refuzon pa arsye t marr pjes n mnjanimin e rrezikut pr jetn e njerzve apo t pasuris me prmasa t mdha dnohet me gjob ose me burgim deri n tre muaj.

Heqja apo dmtimi i vulave zyrtare ose i shenjave Neni 322 (1) Kushdo q heq ose dmtom vuln zyrtare a shenjn e ngjitur nga zyrtari i autorizuar me qllim t sigurimit t objektit ose t lokaleve, apo kushdo q hap objektet e siguruara ose

133

hyn n lokalet e tilla pa e hequr ose pa e dmtuar vuln apo shenjn, dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. (2) Tentativa pr vepr penale nga paragrafi 1 dnohet.

Marrja apo asgjsimi i vulave zyrtare ose i shkresave zyrtare Neni 323 Kushdo q merr, fsheh, asgjson, dmton apo n fardo mnyre tjetr t kundrligjshme e bn t paprdorshme vuln zyrtare, regjistrin, shkresat apo dokumentet q i prkasin ose jan prone e organit publik a personit tjetr juridik i cili ushtron autorizimet publike dnohet me gjob apo me burgim deri tre vjet.

Asgjsimi apo fshehja e materialit arkivor Neni 324 Kushdo q asgjson, fsheh, bn t paprdorshme materialet arkivore apo nxjerr materialet e tilla jasht Kosovs pa lejen paraprake t organit kompetent dnohet me gjob ose me burgim deri n tri vjet.

Prezentimi i rrem Neni 325 (1) Kushdo q me qllim t prfitimit t dobis pasurore pr vete apo pr tjetrin ose me qllim pr ti shkaktuar dm personit tjetr prezentohet rrejshm si person zyrtar apo ushtarak apo mban pa autorizim shenja t personit zyrtar ose ushtarak dnohet me gjob apo me burgim deri n nj vit. (2) Kushdo q ndrmerr veprime t cilat jan t autorizuar ti ndrmarrin vetm peronat e caktuar zyrtar ose ushtarak, dnohet sipas pargrafit 1 t ktij neni.

Ushtrimi arbitrar i t drejtave Neni 326 (1) Kushdo q ushtron n mnyr arbitrare t drejtat t cilat personi mendon se i takojn n vend se ti drejtohet organit kompetent dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj. (2) Kushdo q me an t prdorimit t dhuns apo kanosjen pr prdorim t dhuns ushtron nj t drejt t ciln personi mendon se i takon n vend se ti drejtohet organit kompetent dnohet me burgim deri n dy vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 2 i ktij neni sht kryer nga kryersi i cili vepron si antar i grupit, kryersi dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n tri vjet.

134

(4) Procedura penale pr veprn penale nga paragrafi 1 i ktij neni fillohet me padi private, ndrsa pr veprn penale nga paragrafi 2 i ktij neni procedura penale fillohet sipas propozim.

Furnizimi, transporti, prodhimi, kmbimi ose shitja e paautorizuar e armve Neni 327 (1) Kushdo q furnizon, transporton, prodhon, kmben ose shet arm pa autorizim dnohet me gjob deri n 7.500 EUR ose me burgim prej nj deri n tet vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni prfshin sasi t madhe armsh, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (3) Armt konfiskohen.

Mbajtja n pronsi, n kontroll, n posedim ose n shfrytzim t paautorizuar t armve Neni 328 (1) Kushdo q prdor apo vringllon armt me friksim, krcnim ose n ndonj mnyr tjetr t paautorizuar apo urdhron personin tjetr t veproj n mnyr t njjt dnohet me gjob deri n 10.000 EUR ose me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (2) Kushdo q mban n pronsi, kontrollon, posedon ose prdor arm pa lejen valide pr mbajtjen e autorizuar t armve pr at arm, dnohet me gjob deri n 7.500 EUR ose me burgim prej nj deri n tet vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 2 i ktij neni prfshin nj sasi t madhe armsh, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet. (4) Kushdo q nuk e njofton Policin e UNMIK-ut pr fardo ndryshimi t pronsis, posedimit ose kontrollit t arms s autorizuar dnohet me gjob deri n 7.500 EUR ose me burgim prej nj deri n tet vjet. (5) Armt e paautorizuara ose armt e autorizuara q prdoren apo mbahen n kundrshtim me rrethanat dhe kushtet e lejes pr mbajtjen e autorizuar t armve konfiskohen.

Mosrespektimi i kushteve t lejes pr mbajtjen e autorizuar t armve Neni 329 (1) Kushdo q jep informata t rreme gojarisht apo n form t shkruar n cilndo faze t procedurs s aplikimit pr lejen e mbajtjes s autorizuar t armve, prodhon, posedon, shet ose blen leje falso pr mbajtjen e autorizuar t armve dnohet me gjob deri n 5.000 EUR ose burgim deri n tri vjet.

135

(2) Nse poseduesi i lejes pr mbajtjen e autorizuar t armve nuk ia tregon lejen menjher policis ose KFOR-it me rastin e krkimit ose, nse ajo nuk sht n posedim t tij, nuk e informon policin pr vendndodhjen e saj dnohet me gjob deri n 2.500 EUR ose me burgim deri n tre muaj. (3) Nse poseduesi i lejes pr mbajtjen e autorizuar t armve nuk e njofton Policin e UNMIK-ut pr ndryshimin e vendbanimit, q duhet lajmruar brenda 15 ditve nga ndryshimi i till, dnohet me gjob deri n 2.500 EUR ose me burgim deri n tre muaj.

Prodhimi dhe furnizimi i armve dhe i instrumenteve t projektuara pr kryerjen e veprave penale Neni 330 (1) Kushdo q prodhon, furnizon ose i mundson tjetrit t t siguroj arm ose helme a pajisje t nevojshme pr prodhimin e tyre, duke qen n dijeni se ato destinohen pr kryerjen e veprs penale, dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet. (2) Kushdo q prodhon, furnizon ose i mundson tjetrit t siguroj els t falsifikuar, kallauz ose instrument tjetr pr tu prdorur pr vjedhjen me thyerje, duke qen n dijeni se sht destinuar pr kryerjen e veprs penale, dnohet me burgim deri n nj vit.

Keqprdorimi i shenjave t rrezikut dhe t fatkeqsive Neni 331 Kushdo q i keqprdor shenjat e rrezikut apo t fatkeqsive ose bn thirrje t pabazuar pr ndihm nga personat zyrtar ose zjarrfiksit me qllim t angazhimit t tyre n aksion dnohet me gjob apo me burgim deri n gjasht muaj.

Falsifikimi i dokumenteve Neni 332 (1) Kushdo q prpilon dokument t falsifikuar, ndryshon dokumentin origjinal me qllim t shfrytzimit t atij dokumenti si original ose me dije prdor dokumentin e falsifikuar apo t ndryshuar si orgjinal dnohet me gjob apo burgim deri n nj vit. (2) Tentativa pr vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet.

(3) Nse vepra penal nga paragrafi 1 i ktij neni sht kryer n lidhje me dokumentin e publik, testamentin, kambialin, regjistrin publik apo zyrtar ose ndonj regjistri tjetr q ruhet n baz t ligjit, kryersi dnohet me gjob ose me burgim deri n tri vjet.

Rastet e posame t falsifikimit t dokumenteve Neni 333 Personi do t konsiderohet se ka kryer vepr penale t falsifikimit t dokumenteve dhe do t dnohet me dnimin nga paragrafi 3 i nenit 332 nse:

136

1) Pa autorizim plotson ndonj letr, formular t zbrazt ose ndonj send tjetr n t ciln sht vn nnshkrimi i personit tjetr dhe plotson deklaratn prmes s cils krijon marrdhnie juridike; 2) Mashtron personin tjetr lidhur me prmbajtjen e ndonj dokumenti dhe e v nnshkrimin e vet n kt dokument, duke menduar se nnshkruan ndonj dokument tjetr ose dokument me ndonj prmbajtje tjetr; 3) Lshon dokumentin n emr t ndonj personi tjetr pa autorizimin e tij ose n emr t personit q nuk ekziston; 4) Lshon nj dokument dhe pohon me nnshkrimin e vet se ka ndonj pozit, thirrje apo grad edhe pse nuk ka pozit, thirrje apo grad t till, ndrsa kjo ka ndikim thelbor pr vlern e dokumentit ose 5) paraprak. Lshon nj dokument duke prdorur vuln apo shenjn e vrtet pa autorizim

Le galizimi i prmbajtjes s pavrtet Neni 334 (1) Kushdo q e v n lajthim organin kompetent pr t vrtetuar nj shtje t pavrtet, e parapar t shrbej si prov n nj shtje ligjore n nj dokument publik, n nj regjistr ose libr dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet. (2) Kushdo q prdor dokumentin, regjistrin ose librin e till, q e din se sht i rrem, dnohet me dnimin nga paragrafi 1 i ktij neni.

Dhnia dhe prdorimi i certifikats s rreme t mjekut apo t veterinarit Neni 335 (1) Mjeku i cili lshon certifikat t rreme mjeksore ose veterinari i cili lshon certifikat t rreme veterinare, ndonse ai e di se ajo sht e rreme, dnohet me gjob ose me burgim deri n gjasht muaj. (2) Kushdo q prdor certifikat t rreme mjeksore ose veterinare, ndonse e di se sht e rreme, dnohet me dnimin nga paragrafi 1 i ktij neni.

Dhnia e kundrligjshme e ndihms juridike Neni 336 (1) Kushdo q jep ndihm juridike pa autorizim ose pa kualifikim profesional t parapar me ligjin pr shprblim dnohet me gjob ose burgim deri n nj vit. (2) Kushdo q kryen vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni duke pohuar se posedon kualifikimin profesional dnohet me gjob apo me burgim deri n dy vjet.

137

Pengimi i ceremonive fetare Neni 337 (1) Kushdo q me qllim dhe pa baz ligjore pengon ose ndalon kryerjen e ceremonive fetare dnohet me gjob ose burgim deri n nj vit. (2) Kushdo q kryen vepr penale nga paragrafi 1 i ktij neni me prdorimin e dhuns apo kanosje n serioze pr prdorimin e dhuns dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet.

Dmtimi i varreve apo i kufomave Neni 338 (1) Kushdo q grmon, rrnon, dmton ose prdhos pa autorizim varrin apo ndonj vendvarrim dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (2) Kushdo q nxjerr nga varri, zhvendos, dmton, shkatrron ose fsheh kufomn, nj pjes t saj ose hirin e t vdekurit dnohet me gjob apo me burgim deri n tri vjet.

KAPITULLI XXIX: VEPRAT PENALE KUNDR DETYRS ZYRTARE

Shprdorim i pozits zyrtare ose i autorizimit Neni 339 (1) Personi zyrtar i cili me qllim t prfitimit t kundrligjshm t dobis pasurore pr vete ose pr tjetrin ose pr organizatn e biznesit apo t shkaktimit t dmit pr personin tjetr ose pr at organizat t biznesit shprdoron pozitn e tij zyrtare, tejkalon kompetencat ose nuki prmbush detyrat zyrtare dnohet me burgim deri n nj vit. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me dm i cili tejkalon shumn 2.500 EUR apo me shkelje t rnd t t drejtave t personit tjetr, kryersi dnohet me burgim deri n tri vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me dobi pasurore q tejkalon shumn 5.000 EUR, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n tet vjet.

Prvetsimi gjat ushtrimit t detyrs Neni 340 (1) Personi zyrtar q prvetson para, letra me vler ose pasuri tjetr t luajtshme q i sht besuar personit n baz t detyrs s tij ose pozits brenda nj organi publik ose personi juridik me qllim t prfitimit t kunrligjshm t dobis pasurore pr vete ose pr personin tjetr, dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me dobi pasurore q e tejkalon shumn 2.500 EUR, kryersi dnohet me burgim nj deri n pes vjet.

138

(3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me dobi pasurore q tejkalon shumn 5.000 EUR, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

Mashtrimi n detyr Neni 341 (1) Personi zyrtar i cili me qllim t prfitimit t kundrligjshm t dobis pasorore pr vete ose pr personin tjetr bn prezentimin e rrem t raportit t llogarive apo i cili n mnyr tjetr e v n lajthim personin e autorizuar n kryerjen e pagess s kundrligjshme dnohet me gjob ose me burgim deri n pes vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me dobi pasurore q tejkalon shumn 2.500 EUR, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n pes vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni rezulton me dobi pasurore n vler q tejkalon 5.000 EUR, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n dhjet vjet.

Prdorimi i paautorizuar i pasuris Neni 342 Kushdo q pa autorizim prdor parat, letrat me vler ose pasurin tjetr t luajtshme t besuar personit n detyr ose n prgjithsi n vendin e puns apo t cilat i jan vn n disponim nga shrbimi, puna apo kushdo q jep pasurin e ktill pr shfrytzim t paautorizuar dnohet me gjob apo me burgim deri n tri vjet.

Marrja e rryshfetit Neni 343 (1) Personi zyrtar i cili krkon ose merr dhurat a prfitim tjetr pr vete ose personin tjetr ose q pranon premtimin pr dhurat ose pr ndonj prfitim tjetr pr t kryer n kuadr t autorizimeve t tij nj veprim zyrtar apo nj veprim tjetr t cilin ai nuk duhet ta kryej ose t mos e kryej nj veprim zyrtar apo veprim tjetr t cilin ai duhet ose ka mundur ta kryej dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet. (2) Personi zyrtar i cili krkon ose pranon dhurat ose prfitim tjetr pr vete ose pr personin tjetr apo q pranon premtimin pr dhurat ose n ndonj prfitim tjetr pr t kryer n kuadr t autorizimeve t tij nj veprim zyrtar apo veprim tjetr t cilin ai sht dashur ta kryej ose t mos e kryej nj veprim zyrtar apo nj veprim tjetr t cilin ai nuk duhet ta kryej, dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. (3) Personi zyrtar i cili pas kryerjes ose moskryerjes s nj veprimi nga paragrafi 1 dhe 2 i ktij neni krkon apo pranon dhurata ose ndonj prfitim pr vete apo pr personin tjetr n lidhje me kryerjen apo moskryerjen e till dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (4) Dhurata apo prfitimi tjetr q sht marr konfiskohen.

139

Dhnia e rryshfetit Neni 344 (1) Kushdo q i jep ose premton se do ti jep dhurat apo prfitim tjetr personit zyrtar, q ai person t kryej nj veprim zyrtar apo veprim tjetr n kuadr t kompetencave t tij zyrtare, t cilin veprim ai nuk sht dashur ta kryej ose nuk e kryen nj veprim zyrtar a veprim tjetr t cilin ai sht dashur ta kryej, ose kushdo q shrben si ndrmjetsues pr tia dhn ryshfetin personit zyrtar, dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. (2) Kushdo q jep ose premton se do ti jep dhurat apo prfitim tjetr personit zyrtar, q ai person t kryej nj veprim zyrtar apo veprim tjetr n kuadr t kompetencave t tij zyrtare, t cilin veprim ai sht dashur ta kryej, ose t mos e kryej nj veprim zyrtar ose tjetr t cilin ai duhet ta kryej , ose kushdo q shrben si ndrmjetsues pr ti dhn ryshfet personit zyrtar dnohet me gjob apo burgim deri n nj vit. (3) Nse kryersi i veprs penale nga paragrafi 1 ose 2 i ktij neni e ka dhn ryshfetin me krkesn e personit zyrtar dhe ka njoftuar pr veprn e kryer para se ajo t jet zbuluar ose para se t ket kuptuar se vepra sht zbuluar, gjykata mund ta liroj nga dnimi. (4) Dhurata ose dobia tjetr konfiskohen ose i kthehen personit i cili e ka dhn ate n rastin e veprs nga paragrafi 3 i ktij neni.

Ushtrimi i ndikimit Neni 345 (1) Kushdo q krkon, merr ose pranon nj ofert ose premtim t nj prparsie t padrejt pr vete ose pr personin tjetr n lidhje me ushtrimin e nj ndikimi t paduhur nga ana e kryersit mbi vendimmarrjen e nj personi personi zyrtar, pavarsisht nse ndikimi sht ushtruar ose pavarsisht nse ushtrimi i supozuar shpie deri te rezulati i synuar dnohet me gjob ose me burgim deri n dy vjet. (2) Kushdo q premton, ofron ose i jep n mnyr direkte apo indirekte fardo prparsie t padrejt personit tjetr i cili ushtron ose konfirmon se ai sht n gjendje t ushtroj nj ndikim t paduhur mbi vendimmarrjen e personit zyrtar, pavarsisht nse ndikimi sht ushtruar ose pavarsisht nse ushtrimi i supozuar shpie deri te rezulati i synuar dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit.

Nxjerrja e kundrligjshme e vendimeve gjyqsore Neni 346 Gjykatsi, gjykatsi laik ose gjykatsi pr kundrvajtje i cili me qllim t prfitimit t kundrligjshm t dobis pasurore pr vete ose pr personin tjetr ose pr ti shkaktuar dm personit tjetr nxjerr vendim t kundrligjshm dnohet me burgim prej gjasht muajve deri n pes vjet.

140

Zbulimi i fshehtsive zyrtare Neni 347 (1) Personi zyrtar i cili pa autorizim kumton, drgon ose n ndonj mnyr tjetr i v n dispozicion personit tjetr informacionin i cili prbn nj fshehtsi zyrtare ose siguron informacionin e till me qllim t prcjelljes te nj perosn i paautorizuar dnohet me burgim deri n tri vjet. (2) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni sht kryer pr prfitim personal ose me qllim t publikimit a shfrytzimit t informacionit jasht Kosovs, kryersi dnohet me burgim prej nj deri n pes vjet. (3) Nse vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni sht kryer nga pakujdesia, kryersi dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit. (4) Dispozitat nga paragrafet 1 deri te paragrafi 3 i ktij neni zbatohen ndaj personit i cili e ka zbuluar sekretin zyrtar edhe pasi q statusi i tij zyrtar ka pushuar. (5) Sipas ktij neni shprehja fshehtsi zyrtare do t thot informata ose dokumente t shpallura me ligj, dispozita t tjera ose me vendim t organit kompetent t nxjerra n baz t ligjit e q konsiderohen fshehtsi zyrtare, zbulimi i t cilave ka shkaktuar ose mund t shkaktoj pasoja t dmshme.

Falsifikimi i dokumenteve zyrtare Neni 348 (1) Personi zyrtar ose personi prgjegjs i cili n dokumentin zyrtar ose afarist, n regjistr zyrtar ose n shkres shnon informacion t rrem ose nuk shnon informacionin thelbor apo me nnshkrimin e tij ose me vuln zyrtare vrteton dokumentin zyrtar a afarist, vrteton regjistrin zyrtar ose shkresn e cila prmban t dhna t rreme ose mundson prpilimin e dokumentit, regjistrit ose shkress s till me prmbajtje t rreme dnohet me burgim prej tre muajve deri n tri vjet. (2) Personi zyrtar ose personi prgjegjs i cili shfrytzon dokumentin e rrem zyrtar apo afarist, regjistrin zyrtar ose shkresn sikur t ishin t vrteta n veprimtarin e tij afariste ose i cili asgjson, fsheh, dmton apo n fardo mnyre tjetr e bn t paprdorshm dokumentin zyrtar ose afarist, regjistrin zyrtar ose shkresn dnohet me dnimin nga paragrafi 1 i ktij neni.

Arktimi dhe pagesa e paligjshme Neni 349 Personi zyrtar ose personi prgjegjs i cili arkton nga tjetri dika q personi i till nuk sht i detyruar t paguaj ose arkton m shum se sa personi i till sht i detyruar t paguaj apo q gjat pagess ose drgess,paguan ose drgon m pak se sa sht dashur dnohet me gjob ose me burgim deri n nj vit.

141

Lirimi i kundrligjshm i personit t privuar nga liria Neni 350 Personi zyrtar i cili n mnyr t kundrligjshme e liron personin e privuar nga liria dhe i cili i sht besuar ose e ndihmon arratisjen e tij apo i mundson nj lidhje t kundrligjshme o korrespondenc, qllimi i s cils sht prgatitja e arratisjes dnohet me burgim prej tre muajve deri n pes vjet.

Prvetsimi i kundrligjshm i pasuris me rastin e bastisjes apo ekzekutimit t vendimit gjyqsor Neni 351 Personi zyrtar i cili gjat bastisjes s lokaleve, personit ose gjat ekzekutimit t vendimit gjyqsor merr pasurin e luajtshme me qllim t prfitimit t dobis pasurore pr vete ose pr personin tjetr, dnohet me burgim prej gjasht muaj deri n pes vjet.

KAPITULLI XXX: DISPOZITAT KALIMTARE DHE PRFUNDIMTARE Neni 352 Veprat penale n lidhje me pasurin n pronsi shoqrore duhet t parashihen vean me ligj.

Neni 353 T gjitha sanksionet penale pr veprat t cilat edhe me kt Kod jan t ndshkueshme dhe t shqiptuara me aktgjykim t forms s prer para hyrjes n fuqi t ktij Kodi vazhdojn me kohzgjatje dhe lartsi t njjt.

Neni 354 1) Dispozitat n Rregulloret e UNMIK -ut q mbulojn shtjet e trajtuara n kt Kod pushojn t jen n fuqi pas hyrjes n fuqi t ktij Kodi pos nse shprehimisht nuk sht parapar ndryshe me kt Kod ose n Rregullore t UNMIK -ut. 2) Dispozitat e Kodeve Penale n fuqi pushojn t ken fuqi pas hyrjes n fuqi t ktij Kodi.

Neni 355 Prfaqsuesi Special I Sekretarit t Prgjithshm mund t lshoj Urdhresa Administrative pr zbatimin e ktij Kodi.

142

Neni 356 Verzionet n gjuhn angleze, shqipe dhe serbe jan njsoj autentike. N rast konflikti, mbizotron verzioni n gjuhn angleze.

Neni 357 Ky Kod hyn n fuqi m 6 prill 2004.

UNITED NATIONS United Nations Interim Administration Mission in Kosovo

NATIONS UNIES
Mission dAdministration Intrimaire des Nations Unies au Kosovo

UNMIK

UNMIK/RREG/2003/26 6 korrik 2003

KODI I PRKOHSHM I PROCEDURES PENALE I KOSOVS

KODI I PRKOHSHM I PROCEDURS PENALE I KOSOVS

PJESA E PAR: DISPOZITAT E PRGJITHSHME.................................................................4 KAPITULLI I: PARIMET THEMELORE.....................................................................................4 KAPITULLI II: KOMPETENCA E GJYKATAVE ........................................................................9 KAPITULLI III: PRJASHTIMI.................................................................................................17 KAPITULLI IV: PROKURORI PUBLIK ....................................................................................20 KAPITULLI V: PARAQITJA E PROPOZIMIT PR NDJEKJE PENALE, PR PADI PRIVATE DHE PR NDJEKJE PENALE SUBSIDIARE..............................................................................22 KAPITULLI VI: MBROJTSI....................................................................................................26 KAPITULLI VII: I DMTUARI.................................................................................................30 KAPITULLI VIII: PARASHTRESAT.........................................................................................32 KAPITULLI IX: PROCESVERBALET.......................................................................................33 KAPITULLI X: AFATET...........................................................................................................39 KAPITULLI XI: SHPENZIMET E PROCEDURS PENALE......................................................41 KAPITULLI XII: KRKESAT PASURORE JURIDIKE..............................................................44 KAPITULLI XIII: MARRJA DHE KOMUNIKIMI I VENDIMEVE.............................................48 KAPITULLI XIV: DRGIMI I SHKRESAVE.............................................................................50 KAPITULLI XV: EKZEKUTIMI I VENDIMEVE.......................................................................54 KAPITULLI XVI: SHIKIMI I SHKRESAVE ..............................................................................56 KAPITULLI XVII: DISPOZITAT TJERA...................................................................................58 KAPITULLI XVIII: KUPTIMI I SHPREHJEVE LIGJORE T PRDORURA N KT KOD ....59 PJESA E DYT: PROVAT ......................................................................................................61 KAPITULLI XIX: DISPOZITA T PRGJITHSHME LIDHUR ME PROVAT............................61 KAPITULLI XX: DSHMITART.............................................................................................64 KAPITULLI XXI: MBROJTJA E T DMTUARVE DHE E DSHMITARVE.........................69 KAPITULLI XXII: EKSPERTT................................................................................................74 PJESA E TRET: PROCEDURA PARAPRAKE ....................................................................81 KAPITULLI XXIII: KALLZIMI PENAL..................................................................................81 KAPITULLI XXIV: ARRESTIMI I PRKOHSHM DHE NDALIMI POLICOR.........................87 KAPITULLI XXV: FILLIMI DHE KOHZGJATJA E HETIMIT ................................................92 KAPITULLI XXVI: PEZULLIMI, PUSHIMI OSE SHMANGIA NGA NDJEKJA PR VEPRA M T LEHTA PENALE..................................................................................................................96 KAPITULLI XXVII: PROCEDURA E NDRMJETSIMIT........................................................97 KAPITULLI XXVIII: VEPRIMET HETIMORE..........................................................................98 KAPITULLI XXIX: MASAT E FSHEHTA DHE TEKNIKE T VZHGIMIT DHE HETIMIT...109 KAPITULLI XXX: MASAT PR SIGURIMIN E PRANIS S T PANDEHURIT, PENGIMIN E RIKRYERJES S VEPRS PENALE DHE SIGURIMIN E SUKSESSHM T ZHVILLIMIT T PROCEDURS PENALE..........................................................................................................122 KAPITULLI XXXI: DSHMITART BASHKPUNUES.........................................................139 KAPITULLI XXXII: AKTAKUZA DHE KONFIRMIMI I AKTAKUZS..................................141 PJESA E KATRT: SHQYRTIMI GJYQSOR DHE AKTGJYKIMI.................................149 KAPITULLI XXXIII: PRGATITJET PR SHQYRTIM GJYQSOR.......................................149

KAPITULLI XXXIV: SHQYRTIMI GJYQSOR......................................................................152 KAPITULLI XXXV: AKTGJYKIMI ........................................................................................173 PJESA E PEST: PROCEDURA PR MJETET JURIDIKE................................................179 KAPITULLI XXXVI: ANKESA KUNDR AKTGJYKIMIT T GJYKATS S SHKALLS S PAR.......................................................................................................................................179 KAPITULLI XXXVII: ANKESA KUNDR AKTGJYKIMIT TE GJYKATS S SHKALLS S DYT.......................................................................................................................................192 KAPITULLI XXXVIII: ANKESA KUNDR AKTVENDIMIT..................................................192 KAPITULLI XXXIX: MJETET E JASHTZAKONSHME JURIDIKE ......................................195 PJESA E GJASHT: PROCEDURA E SHKURTR, DHNIA E URDHRIT NDSHKIMOR DHE SHQIPTIMI I VREJTJES GJYQSORE....................................................................205 KAPITULLI XL: PROCEDURA E SHKURTR.......................................................................205 KAPITULLI XLI: PROCEDURA PR DHNIEN E URDHRIT NDSHKIMOR.......................210 KAPITULLI XLII: SHQIPTIMI I VREJTJES GJYQSORE...................................................212 PJESA E SHTAT: PROCEDURAT E VEANTA...............................................................213 KAPITULLI XLIII: PROCEDURA NDAJ PERSONAVE T CILT KAN KRYER VEPR PENALE NN NDIKIMIN E ALKOOLIT OSE DROGS.........................................................213 KAPITULLI XLIV: PROCEDURA PR KONFISKIM..............................................................214 KAPITULLI XLV: PROCEDURA PR REVOKIMIN E DNIMEVE ALTERNATIVE.............218 KAPITULLI XLVI: PROCEDURA PR MARRJEN E VENDIMIT PR SHLYERJEN E DNIMIT NGA EVIDENCA.....................................................................................................219 KAPITULLI XLVII: PROCEDURA PR DHNIEN E NDIHMS JURIDIKE NDRKOMBTARE DHE EKZEKUTIMI I MARRVESHJEVE NDRKOMBTARE N SHTJET PENALE................................................................................................................220 KAPITULLI XLVIII: PROCEDURA PR TRANSFERIMIN E T PANDEHURVE DHE T DNUARVE BRENDA DHE JASHT SHTETIT......................................................................224 KAPITULLI XLIX: PROCEDURA PR KOMPENSIM DMI, REHABILITIM DHE PR USHTRIMIN E T DREJTAVE T TJERA T PERSONAVE T DNUAR OSE T ARRESTUAR PA ARSYE ........................................................................................................231 KAPITULLI L: PROCEDURA PR DHNIEN E LETRRESHTIMIT DHE SHPALLJEVE PUBLIKE.................................................................................................................................235 PJESA E TET: DISPOZITAT KALIMTARE DHE T FUNDIT........................................238 KAPITULLI LI: DISPOZITAT KALIMTARE DHE T FUNDIT ..............................................238

PJESA E PAR: DISPOZITAT E PRGJITHSHME KAPITULLI I: PARIMET THEMELORE

Neni 1 (1) Ky Kod prcakton rregullat e procedurs penale t cilat jan t detyrueshme pr punn e gjykatave t rregullta, t paditsit si dhe t pjesmarrsve t tjer n procedurn penale t parapar me kt Kod. (2) Ky Kod cakton rregulllat q garantojn se asnj person i pafajshm nuk do t dnohet, ndrsa fajtorit ti shqiptohet dnim ose sanksion tjetr penal sipas kushteve t parapara me Kodin e Prkohshm Penal dhe me ligjet tjera t Kosovs n baz t t cilave jan parapar veprat penale sipas procedurs s zbatuar n mnyr t drejt dhe t ligjshme. (3) Para marrjes s aktgjykimit t forms s prer, lirit dhe t drejtat tjera t t pandehurit mund t kufizohen vetm sipas kushteve t prcaktuara nga ky Kod.

Neni 2 Vetm gjykata kompetente e pavarur dhe e paanshme mund ti shqiptoj sanksion penal kryersit t veprs penale n procedur t filluar dhe t zbatuar sipas ktij Kodi.

Neni 3 (1) do person i dyshuar ose q akuzohet se ka kryer vepr penale konsiderohet i pafajshm derisa t vrtetohet fajsia e tij me aktgjykim t forms s prer. (2) Mdyshjet lidhur me ekzistimin e fakteve t rndsishme pr shtjen ose pr zbatimin e ndonj dispozite t ligjit penal sipas ktij Kodi interpretohen n favor t t pandehurit dhe t drejtave t tij.

Neni 4 (1) Askush nuk mund t ndiqet dhe t dnohet pr vepr penale nse sht liruar ose pr t ciln sht dnuar me vendim t forms s prer, prkatsisht nse procedura penale kundr tij sht pushuar me vendim t forms s prer t gjykats ose aktakuza sht refuzuar me vendim t forms s prer t gjykats. (2) Me prjashtim t rasteve kur me kt Kod sht parapar ndryshe (neni 442 paragrafi 2 I ktij Kodi), vendimi gjyqsor i forms s prer mund t ndryshohet me mjete t jashtzakonshme juridike vetm n favor t personit t dnuar.

Neni 5 (1) do person i dyshuar ose i akuzuar pr vepr penale ka t drejt t krkoj procedur t paanshme penale t zbatuar n koh t arsyeshme. (2) Gjykata detyrohet t kujdeset q procedura t zbatohet pa zvarritje dhe t pengohet do shprdorim i t drejtave q u prkasin pjesmarrsve n procedur. (3) do heqje lirie, e sidomos kohzgjatja e paraburgimit n procedur zvogluar n kohn sa m t shkurtr t mundshme. penale, duhet

Neni 6 (1) Procedura penale fillohet vetm me krkes t paditsit t autorizuar. Pr disa vepra penale t parapara me ligjin penal, prokurori publik e fillon procedurn penale vetm me propozimin e t dmtuarit. Pas paraqitjes s propozimit t ktill konsiderohet se ndjekja zbatohet sipas detyrs zyrtare. Procedura pushohet n rastin kur i dmtuari e trheq propozimin e paraqitur para se t merret aktgjykimi. (2) Pr veprat penale t cilat ndiqen sipas detyrs zyrtare, padits i autorizuar sht prokurori publik, kurse pr veprat penale q ndiqen sipas padis private, padits i autorizuar sht paditsi privat. (3) Me prjashtim t rasteve kur me ligj parashihet ndryshe, prokurori publik detyrohet t filloj ndjekjen penale kur ekziston dyshim i arsyeshm se sht kryer vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare. (4) Kur prokurori publik mon se nuk ka baz pr fillimin ose vazhdimin e procedurs penale, i dmtuari mund t veproj si padits sipas kushteve t caktuara me kt Kod.

Neni 7 (1) Gjykata, prokurori publik dhe policia t cilt marrin pjes n procedurn penale detyrohen q saktsisht dhe trsisht ti vrtetojn faktet q jan t rndsishme pr marrjen e vendimit t ligjshm. (2) Sipas dispozitave t parapara me kt Kod, gjykata, prokurori publik dhe policia q marrin pjes n procedur penale detyrohen q me vmendje dhe me prkushtim maksimal profesional dhe me prkujdesje t njjt t vrtetojn faktet kundr t pandehurit si dhe ato n favor t tij, dhe para fllimit t procedurs dhe gjat zhvillimit t saj ti mundsojn t pandehurit dhe mbrojtsit t tij shfrytzimin e t gjitha fakteve dhe provave q jan n favor t mbrojtjes.

Neni 8 (1) Gjykata n punn e saj sht e pavarur dhe vendos n baz t ligjit.

(2) Gjykata merr vendim n baz t provave q shqyrtohen dhe verifikohen n shqyrtimin gjyqsor.

Neni 9 (1) Kod. (2) N procedur penale, gjykatat veprojn n trupa gjykues ose n kolegje n pajtim me kt

Veprat e lehta penale gjykohen n gjykatat komunale nga nj gjyqtar.

(3) Vendimet lidhur me zbatimin e veprimeve dhe masave n procedur paraprake me t cilat kufizohen t drejtat dhe lirit themelore t personit i merr gjyqtari i procedurs paraprake n pajtim me dispozitat e ktij Kodi.

Neni 10 (1) Nse me kt Kod nuk parashihet ndryshe, i pandehuri dhe paditsi n procedur penale kan pozit t barabart. (2) I pandehuri ka t drejt t deklarohet dhe atij duhet ti lejohet deklarimi pr t gjitha faktet dhe provat q e ngarkojn dhe ti paraqes t gjitha faktet dhe provat q jan n favor t tij. Ai ka t drejt ti marr n pyetje ose t krkoj q t merren n pyetje dshmitart kundr tij dhe t krkoj pranin dhe marrjen n pyetje t dshmitarve n favor t tij, n kushte t njjta q vlejn pr dshmitart kundr tij. (3) Paditsi paraqet faktet mbi t cilat mbshtet aktakuzn dhe propozon prova pr vrtetsin e fakteve.

Neni 11 (1) Q nga marrja n pyetje pr her t par, i pandehuri menjher njoftohet n hollsi pr llojin dhe shkaqet e akuzs kundr tij n gjuhn q ai e kupton. (2) I pandehuri nuk ka detyrim t paraqes mbrojtjen e vet ose ti prgjigjet ndonj pyetje, dhe nse mbrohet, nuk sht i detyruar t akuzoj vetveten ose t afrmin e tij e as t pranoj fajsin.

(3) Nga i pandehuri ose personi tjetr q merr pjes n procedur ndalohet dhe dnohet q t imponohet pranimi i fajsis ose ndonj deklarim tjetr me an t torturs, forcs, kanosjes apo nn ndikimin e drogs o t masave t tjera t ngjashme.

Neni 12 (1) I pandehuri ka t drejt n koh t mjaftueshme pr prgatitjen e mbrojtjes s tij.

(2) I pandehuri ka t drejt t mbrohet personalisht ose me ndihmn e mbrojtsit i cili sht antar i shoqats s avokatve, sipas zgjedhjes s tij. (3) N qoft se i pandehuri nuk angazhon mbrojts pr t siguruar mbrojtjen, kurse mbrojtja sht e detyrueshme, t pandehurit i caktohet mbrojts i pavarur me prvoj dhe me kompetenc n prputhje me llojin e veprs penale dhe sipas kushteve t parapara me kt Kod. (4) Sipas kushteve t parapara me kt Kod, t pandehurit i cili nuk mund ti paguaj shpenzimet e mbrojtjes dhe pr kt arsye nuk mund t angazhoj mbrojts t pavarur me prvoj dhe me kompetenc konform me llojin e veprs penale, me krkes t tij i caktohet nj mbrojts i pavarur q paguhet nga mjetet e buxhetit kur kjo sht n favor t drejtsis. (5) Gjykata ose personi tjetr kompetent i cili e drejton procedurn penale detyrohet ta njoftoj t pandehurin pr t drejtn e tij n mbrojts q nga marrja n pyetje pr her t pare, ashtu si parashihet me kt Kod. (6) N pajtim me dispozitat e ktij Kodi, do person i privuar nga liria ka t drejt n shrbimet e mbrojtsit q nga arresti e tutje.

Neni 13 (1) Askujt nuk mund ti hiqet liria, prpos rasteve dhe n pajtim me procedurn e prcaktuar me ligj. (2) do person i privuar nga liria me arrest ose me ndalim, sipas procedurs s parapar me kt Kod ka t drejt t ndrrmarr masa sipas t cilava pr ligjshmrin e ndalimit t tij vendos gjykata n procedur t prshpejtuar ose urdhron lirimin e tij kur ndalimi sht i paligjshm.

Neni 14 (1) do person i privuar nga liria menjher njoftohet n gjuhn q ai e kupton pr: 1) 2) Arsyet e arrestit t tij; T drejtn n mbrojts sipas zgjedhjes s tij dhe

3) T drejtn q lidhur me arrestin t njoftoj ose t njoftohet antari i familjes ose personi tjetr prkats sipas zgjedhjes s tij. (2) Personi i privuar nga liria me dyshim se ka kryer vepr penale drgohet menjher para gjyqtarit dhe jo m von se brenda 72 orve nga arresti, ndrsa ai ka t drejt n gjykim brenda nj kohe t arsyeshme ose t lirohet n pritje t gjykimit. (3) Personi i privuar nga liria gzon t drejtat e parapara me kt nen gjat gjith kohs s heqjes s liris. Kto t drejta mund t hiqen vetm nse heqja e till bhet vullnetarisht dhe me shkrim. Ushtrimi i ktyre t drejtave nuk varet as nga vendimi i mparshm i mundshm i personit lidhur me heqjen dor nga t drejtat e caktuara dhe as nga koha e njoftimit pr kto t drejta.

Neni 15 (1) N procedur penale n prdorim jan gjuha shqipe, serbe dhe angleze dhe shkrimi i tyre. Ndonj gjuh apo shkrim tjetr gjithashtu mund t prdoret nse brenda juridiksionit territorial t veant t nj gjykate sht parapar me ligj. (2) Personi q merr pjes n procedur penale i cili nuk e flet gjuhn e procedimit, ka t drejt t flas gjuhn e vet dhe t jet i informuar nprmjet prkthimit pa pages me faktet, provat dhe procedurn. Prkthimi sigurohet prmes nj prkthyesi t pavarur. (3) Personi nga paragrafi 2 i ktij neni njoftohet pr t drejtn e tij n prkthim. A mund t i heq dor nga kjo e drejt nse e di gjuhn n t ciln zhvillohet procedura gjyqsore. Njoftimi mbi t drejtn dhe deklarata e pjesmarrsit shnohet n procesverbal. (4) Deklaratat, ankesat dhe parashtresat tjera mund t dorzohen n gjykat n gjuhn angleze, shqipe ose serbe ose n ndonj gjuh tjetr, duke pasur parasysh dispozitat e Kornizs Kushtetuese dhe fardo ligji q parasheh prdorimin e nj gjuhe tjetr brenda juridiksionit territorial t veant t nj gjykate. Pas fillimit t shqyrtimit gjyqsor, personi i cili paraqet parashtres nuk mund ta revokoj vendimin e tij lidhur me gjuhn e cila do t prdoret n procedurn gjyqsore pa lejen e gjykats. (5) Personit t arrestuar, t pandehurit q mbahet n paraburgim dhe personit q vuan dnimin duhet siguruar prkthimin e thirrjeve gjyqsore, vendimeve dhe parashtresave n gjuhn t ciln ai e prdor n procedur. (6) Shtetasi i huaj q ndodhet n paraburgim mund ti dorzoj gjykats parashtresat n gjuhn e tij para, gjat dhe pas shqyrtimit gjyqsor vetm sipas kushteve t reciprocitetit.

Neni 16 do person i cili sht dnuar, arrestuar, ndaluar ose paraburgosur n mnyr t paligjshme ka t drejt n rehabilitim t plot, shprblim t drejt nga mjetet buxhetore dhe n t drejta t tjera t parapara me ligj.

Neni 17 Gjykata detyrohet t njoftoj t pandehurin ose pjesmarrsin tjetr n procedur pr t drejtat q i prkasin sipas ktij Kodi, si dhe pr pasojat e mosveprimit t tij nse ai, pr shkak t mosdijes, nuk ndrmerr veprimin e duhur n procedur ose i nuk shfrytzon t drejtat e tij.

Neni 18 Kur dihet se fillimi i procedurs penale ka pr pasoj kufizimin e disa t drejtave t caktuara, kto pasoja hyjn n fuqi nga momenti i hyrjes n fuqi t aktakuzs p qe se me ligj nuk sht o prcaktuar ndryshe, ndrsa pr veprat penale pr t cilat sht parapar gjob ose dnim me burgim deri n tre vjet kto hyjn n fuqi nga dita kur sht marr aktgjykimi dnues, pavarsisht se a ka marr form t prer apo jo.

Neni 19 (1) N qoft se zbatimi i ligjit penal varet nga nj vendim paraprak pr nj shtje ligjore pr t ciln kompetente sht gjykata n ndonj procedur tjetr ose bie n juridiksion t ndonj organi tjetr publik, gjykata e cila ka kompetenc n shtjen penale vet mund t marr vendim pr shtjen e till n pajtim me dispozitat e zbatueshme pr provat n procedur penale. Vendimi i till zbatohet vetm pr at shtje penale t shqyrtuar nga kjo gjykat. (2) Kur gjykata n ndonj procedur ose organi tjetr publik ka marr nj vendim mbi nj shtje paraprake t ktij lloji, vendimi i till nuk sht detyrues pr gjykatn e cila gjykon shtjen penale pr t vendosur se a sht kryer vepr penale.

KAPITULLI II: KOMPETENCA E GJYKATAVE 1. Kompetenca lndore dhe prbrja e gjykats

Neni 20 (1) shtjet penale vendosen n gjykatat komunale, n gjykatat e qarkut dhe n Gjykatn Supreme t Kosovs.

10

(2) Kto gjykata n kuadr t kompetencs s tyre lndore dhe territoriale i shqyrtojn t gjitha veprat penale dhe i gjykojn t gjith personat po qe se me ligj nuk sht parapar ndryshe.

Neni 21 (1) Kompetenc e gjykats komunale sht:

1) T vendos n shkall t par pr veprat penale pr t cilat me ligj sht parapar dnim me gjob ose dnim me burgim deri n pes vjet po qe se pr gjykimin e veprave t tilla penale nuk sht kompetente gjykata e qarkut; 2) T marr vendim n shkall t par sipas nnparagrafit 1 t ktij paragrafi pr veprn penale pr t ciln ka kompetenc t vendos lidhur me veprimet dhe masat n procedurn paraprake t cilat i kufizojn t drejtat dhe lirit themelore t personit si sht parapar me kt Kod; t mbledh prova sipas mundsis hetimore t jashtzakonshme si sht parapar me kt Kod dhe t zbatoj procedurn mbi konfirmimin e aktakuzs dhe 3) T kryej pun t tjera t parapara me ligj.

(2) Me ligj mund t parashihet q pr lloje t caktuara shtjesh, q bien n kompetenc t dy apo m shum gjykatave komunale, brenda kompetencs territoriale t gjykats s njjt t qarkut t vendos njra nga gjykatat komunale varsisht nga kushtet e puns dhe ngarkesa e ktyre gjykatave.

Neni 22 (1) Gjykata komunale gjykon n trup gjykues t prbr nga nj gjyqtar dhe dy gjyqtar laik. (2) Veprat penale t dnueshme me gjob ose me dnim me burgim deri n tre vjet i shqyrton nj gjyqtari i vetm i gjykats komunale. (3) Kur gjykata komunale merr vendime jasht shqyrtimit gjyqsor, ather gjykon n kolegj prej tre gjyqtarsh. (4) Gjyqtari i vetm i gjykats komunale vendos n procedur paraprake si gjyqtar i procedurs paraprake ose si gjyqtar i cili zbaton procedurn pr konfirmimin e aktakuzs. (5) Kryetari i gjykats komunale dhe kryetari i trupit gjykues vendosin pr shtjet e parapara me kt Kod.

11

Neni 23 Kompetenc e qjykats s qarkut sht: 1) T gjykoj n shkall t par: i) afatgjat dhe ii) gjykats s qarkut; Veprn penale pr t ciln me ligj sht parapar t jet n kompetenc t Veprn penale t dnueshme me t paktn pes vjet burgim ose burgim

2) T vendos pr ankesat kundr vendimeve t gjykats komunale q jan marr n shkall t par; 3) Pr veprn penale pr t ciln ka kompetenc t gjykoj n shkall t par sipas nnparagrafit 1 t ktij paragrafi t vendos lidhur me veprimet dhe masat n procedurn paraprake t cilat kufizojn t drejtat apo lirit themelore t personit si sht parapar me kt Kod, t mbledh prova sipas mundsis hetimore t jashtzakonshme si sht parapar me kt Kod dhe t zbatoj procedurn mbi konfirmimin e aktakuzs; 4) T zbatoj procedurn pr transferimin e t pandehurit ose personit t dnuar benda shtetit apo nga shteti i huaj nse kjo nuk sht parapar me ligj n kompetenc t Gjykats Supreme t Kosovs; 5) T drejtoj ndihmn juridike ndrkombtare n shtjet penale duke prfshir edhe pranimin dhe ekzekutimin e aktgjykimit penal t huaj; 6) T vendos pr mosmarrveshjet mbi kompetencat territoriale t gjykatave komunale n juridiksionin e tyre territorial; dhe 7) T drejtoj shtje t tjera t parapara me ligj.

Neni 24 (1) Gjykata e qarkut gjykon n shkall t par n trup gjykues t prbr nga nj gjyqtar dhe dy gjyqtar laik, kurse pr veprat e rnda penale pr t cilat sht parapar dnim me t paktn pesmbdhjet vjet burgim, n trup gjykues t prbr nga dy gjyqtar dhe tre gjyqtar laik. (2) Gjykata e qarkut gjykon n kolegj t prbr nga tre gjyqtar kur merr vendim jasht shqyrtimit gjyqsor. (3) Gjykata e qarkut gjykon n trup gjykues t prbr nga dy gjyqtar dhe tre gjyqtar laik kur vendos n shqyrtim t shkalls s dyt (neni 412 i ktij Kodi).

12

(4) Gjyqtari i vetm i gjykats s qarkut vendos n procedur paraprake si gjyqtar i procedurs paraprake ose si gjyqtar i cili e zbaton procedurn pr konfirmimin e aktakuzs. (5) Kryetari i gjykats s qarkut dhe kryetari i trupit gjykues vendosin pr shtjet e parapara me kt Kod.

Neni 25 Kompetenc e Gjykats Supreme t Kosovs sht: 1) t par; 2) T vendos pr ankes kundr aktgjykimit t marr n shkall t dyt si sht parapar me kt Kod (neni 430 i ktij Kodi); 3) 4) T vendos pr mjetin e jashtzakonshm juridik si sht parapar me kt Kod; T drejtoj shtje t tjera t parapara me ligj. T vendos pr ankes kundr vendimit t gjykats s qarkut t marr n shkall

Neni 26 (1) Gjykata Supreme e Kosovs gjykon n kolegj t prbr nga tre gjyqtar, ndrsa kur gjykon vepra m t rnda penale t dnueshme me t paktn pesmbdhjet vjet burgim, n kolegj t prbr nga pes gjyqtar. (2) Gjykata Supreme e Kosovs vendos n shkall t tret n kolegj t prbr nga pes gjyqtar pr ankesn kundr vendimit q sht marr n shkall t dyt. (3) Gjykata Supreme e Kosovs vendos n kolegj t prbr prej tre gjyqtarsh kur vendos pr mjetin e jashtzakonshm juridik pr vepr penale t dnueshme me pesmbdhjet vjet burgim, kurse n kolegj t prbr prej pes gjyqtarsh kur vendos pr mjetin e jashtzakonhm juridik pr vepr penale t dnueshme me t paktn pesmbdhjet vjet burgim. Gjykata Supreme e Kosovs gjykon n kolegj prej pes gjyqtarsh kur vendos pr mjetin e jashtzakonshm juridik kundr vendimit t marr nga njri prej kolegjeve t saj.

13

2. Kompetenca territoriale Neni 27 (1) Kompetenca territoriale n parim i jepet gjykats, brenda territorit t s cils sht kryer ose sht tentuar vepra penale ose brenda vendit ku sht shkaktuar pasoja. (2) Padia private mund ti paraqitet edhe gjykats n territorin e s cils i pandehuri ka vendbanimin ose vendqndrimin. (3) Kur nj vepr penale sht kryer ose sht tentuar t kryhet apo pasojat e saj jan paraqitur n territorin e m shum se nj gjykate ose n kufijt e atyre territoreve kompetente sht ajo gjykat e cila e para e ka filluar procedurn gjyqsore si prgjigje n krkesn e paditsit t autorizuar, por nse procedura nuk sht inicuar, ather kompetente sht gjykata n t ciln s pari sht dorzuar krkesa pr fillimin e procedurs.

Neni 28 Kur vepra penale kryhet n aeroplan, kompetente sht gjykata n territorin e s cils sht regjistruar aeroplani.

Neni 29 (1) N qoft se nj vepr penale sht kryer nprmjet gazets, kompetente sht gjykata n territorin e s cils sht shtypur gazeta. Po qe se ky vend nuk dihet ose gazeta sht shtypur n botn e jashtme, kompetente sht gjykata n territorin e s cils shprndahet informacioni i shtypur. (2) N qoft se sipas ligjit prgjigjet autori i materialit t publikuar, kompetente sht gjykata e vendit n t cilin autori ka vendbanimin ose gjykata n territorin e s cils sht zhvilluar ngjarja q ndrlidhet me materialin e publikuar. (3) Paragraft 1 dhe 2 t ktij neni zbatohen prshtatshmrisht n rastin kur materiali sht shpallur nprmjet radios, televizionit ose ndonj lloji tjetr t publikimit.

Neni 30 (1) N qoft se nuk dihet territori i prshkruar n nenin 27, pargarafi 1 i ktij Kodi ose kur ky vend sht jasht territorit t Kosovs, kompetente sht gjykata n territorin e s cils i pandehuri e ka vendbanimin ose vendqndrimin.

14

(2) N qoft se gjykata n territorin e s cils i pandehuri e ka vendbanimin ose vendqndrimin e ka filluar procedurn, gjykata mbetet kompetente edhe nse sht msuar vendi i kryerjes s veprs penale. (3) N qoft se nuk dihet vendi i kryerjes s veprs penale, as vendbanimi apo vendqndrimi i t pandehurit ose nse t dyja jan jasht territorit t Kosovs, kompetente sht gjykata n territorin e s cilsarrestohet i pandehuri ose vet u dorzohet autoriteteve.

Neni 31 N qoft se nj person kryen vepr penale n Kosov dhe jasht saj, kompetenca bie mbi gjykatn e cila sht kompetente pr veprn penale t kryer n Kosov.

Neni 32 N qoft se sipas dispozitave t ktij Kodi nuk mund t vrtetohet cila gjykat ka kompetenc territoriale, Gjykata Supreme e Kosovs cakton njrn nga gjykatat me kompetenc lndore n t ciln do t zbatohet procedura.

3. Bashkimi dhe veimi i procedurs Neni 33 (1) Kur personi i njjt fajsohet pr shum vepra penale dhe pr disa prej tyre sht kompetente nj gjykat m e ult, kurse pr disa t tjera gjykata m e lart, ather kompetente sht gjykata m e lart. Kur kompetente jan gjykatat e nivelit t njjt, kompetente sht gjykata n t ciln s pari sht ngritur aktakuza, ndrsa kur nuk sht paraqitur aktakuz, kompetente sht gjykata t cils s pari i sht dorzuar aktvendimi i vulosur i hetimeve (neni 221, paragrafi 1 i ktij Kodi). (2) Paragrafi 1 i ktij neni zbatohet, gjithashtu, pr t caktuar se cila gjykat sht kompetente n rastin kur i dmtuari njkohsisht ka kryer vepr penale ndaj t pandehurit. (3) N parim, t bashkpandehurit i nnshtrohen kompetencs s gjykats e cila ka kompetenc pr njrin prej tyre dhe n t ciln s pari sht ngritur aktakuza. (4) N parim, gjykata e cila sht kompetente pr kryersin e veprs penale sht kompetente edhe pr bashkkryersit dhe ndihmsit pas kryerjes s veprs penale dhe pr personat t cilt nuk kan njoftuar pr prgatitjen e veprs, kryerjen e saj ose kryersin. (5) T gjitha shtjet nga paragrafi 1 deri paragrafi 4 i ktij neni n parim shqyrtohen me procedur t bashkuar dhe pr ato merret nj aktgjykim.

15

(6) Kur disa persona fajsohen pr disa vepra penale, gjykata mund t vendos t zbatoj procedur t bashkuar dhe t marr nj aktgjykim me kusht q veprat t jen t ndrlidhura dhe provat t jen t prbashkta. Kur pr disa nga kto vepra penale sht kompetente gjykata m e ult e pr disa gjykata m e lart, pr procedur t bashkuar ka kompetenc vetm gjykata m e lart. (7) Gjykata mund t vendos t zbatoj procedur t bashkuar dhe t marr nj aktgjykim, po qe se para t njjts gjykat zbatohen procedura t ndara kundr t njjtit person pr disa vepra ose kundr disa personave pr vepr t njjt. (8) Pr bashkim t procedurs vendos gjykata e cila sht kompetente pr zbatimin e pocedurs s prbashkt n baz t propozimit t prokurorit publik ose sipas detyrs zyrtare. Kundr aktvendimit me t cilin caktohet bashkimi i procedurs ose refuzimi i propozimit pr bashkim nuk lejohet ankes.

Neni 34 (1) Gjykata e cila sipas nenit 33 t ktij Kodi sht kompetente pr shkaqe t rndsishme ose pr arsye t efikasitetit, deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor mund t urdhroj veimin e procedurave t zbatuara pr disa vepra penale ose kundr disa t pandehurve dhe procedon ndaras ose shtjet e ndara ia drgon nj gjykate tjetr kompetente. (2) Aktvendimin pr veimin e procedurs e merr gjykata kompetente pas dgjimit t palve dhe mbrojtsit. (3) Kundr aktvendimit me t cilin lejohet veimi i procedurs ose refuzimi i propozimit pr veimin e procedurs nuk lejohet ankes.

4.

Kalimi i kompetncs territoriale Neni 35

(1) N qoft se gjykata kompetente pr shkaqe j ridike ose reale sht penguar t zbatoj u procedurn, pas dgjimit t palve dhe mbrojtsit menjher duhet t njoftoj drejtprdrejt gjykatn m t lart e cila pr zbatimin e procedurs cakton nj gjykat tjetr me kompetenc lndore n territorin e vet. (2) Kundr aktvendimit nga paragrafi 1 i ktij neni nuk lejohet ankes.

16

Neni 36 (1) Gjykata drejtprdrejt m e lart mund t caktoj nj gjykat tjetr me kompetenc lndore n territorin e vet pr t zbatuar procedurn nse sht e qart se procedura do t zbatohet m leht ose nse ekzistojn shkaqe t tjera t rndsishme. (2) Gjykata merr aktvendim nga paragrafi 1 i ktij neni me propozim t gjyqtarit t procedurs paraprake, t kryetarit t trupit gjykues ose me propozim t njrs prej palve, mbrojtsit ose t dmtuarit. (3) Kundr aktvendimit nga paragrafi 2 i ktij neni nuk lejohet ankes.

5. Pasojat e mungess s kompetencs dhe konflikti i kompetencs Neni 37 (1) Gjykata detyrohet t kontrolloj kompetencn e vet lndore dhe territoriale dhe posa t konstatoj se nuk ka kompetenc, shpallet jokompetente dhe pasi aktvendimi merr form t prer ia drgon lndn gjykats kompetente. (2) Po qe se gjat shqyrtimit gjyqsor gjykata vendos se pr gjykim sht kompetente gjykata m e ult, ajo nuk ia drgon lndn asaj gjykate, por vet e zbaton procedurn dhe merr vendim. (3) Pasi aktakuza t merr form t prer, gjykata nuk mund t shpallet jokompetente n pikpamje territoriale dhe palt nuk mund t paraqesin kundrshtim pr shkak t moskompetencs territoriale. (4) Gjykata jokompetente detyrohet t ndrmarr ato veprime procedurale pr t cilat ekziston rrezik nga vonesa.

Neni 38 (1) N qoft se gjykata t cils i sht drguar lnda si gjykat kompetente mendon se gjykata e cila ia ka drguar lndn ose ndonj gjykat tjetr sht kompetente, ajo fillon procedurn pr zgjidhjen e konfliktit t kompetencs. (2) Kur gjykata e shkalls s dyt vendos pr ankesn kundr vendimit me t cilin gjykata e shkalls s par sht shpallur jokompetente, gjykata t cils i sht drguar lnda detyrohet me vendimin e kompetencs nse gjykata e shkalls s dyt sht kompetente t marr aktvendim lidhur me konfliktin e kompetencs midis atyre gjykatave.

17

Neni 39 (1) Konflikti i kompetencs midis gjykatave zgjidhet drejtprdrejt prej gjykats s prbashkt m e lart nga gjykatat e prfshira n kontest. (2) Para se t marr aktvendimin lidhur me konfliktin e kompetencs, gjykata krkon mendimin e prokurorit publik, i cili sht kompetent t v eproj pran asaj gjykate dhe mendimin t pandehurit ose mbrojtsit. Kundr ktij aktvendimi nuk lejohet ankes. (3) Me rastin e vendosjes pr konfliktin e kompetencs, gjykata n t njjtn koh, sipas detyrs zyrtare, mund t marr vendim pr kalimin e kompetencs territoriale, me kusht q t jen plotsuar kushtet nga neni 36 i ktij Kodi. (4) Derisa t mos zgjidhet konflikti i kompetencs midis gjykatave, secila prej tyre detyrohet t ndrmarr ato veprime procedurale pr t cilat ekziston rrezik nga shtyrja.

KAPITULLI III: PRJASHTIMI

Neni 40 (1) Gjyqtari ose gjyqtari laik prjashtohet nga ushtrimi i funksionit gjyqsor n rastin kur: 1) sht dmtuar me vepr penale;

2) sht bashkshort, bashkshort jashtmartesor, person n afri gjinie n vij t drejtprdrejt t fardo shkalle ose n vij ansore deri n shkalln e katrt, person n afri krushqie deri n shkalln e dyt me t pandehurin, mbrojtsin e tij, paditsin, t dmtuarin, prfaqsuesin e tij ligjor ose prfaqsuesin e autorizuar; 3) sht kujdestar ligjor, nn kujdestari ligjore, fmij i adoptuar ose prind adoptues, ushqyes ose i ushqyer me t pandehurin, me mbrojtsin e tij, me paditsin ose me t dmtuarin; 4) N shtjen e njjt penale ka marr pjes n procedur si padits, mbrojts, prfaqsues ligjor, prfaqsues i autorizuar i t dmtuarit apo paditsit ose sht pyetur si dshmitar ose ekspert; ose 5) N t njjtn shtje ka marr pjes n marrjen e vendimit n gjykatn m t ult ose nse n gjykatn e njjt ka marr pjes n marrjen e vendimit i cili kundrshtohet me ankes. (2) Gjyqtari gjithashtu prjashtohet:

18

1) Nga trupi gjykues kur pr rastin e njjt penal ose n rastin kundr t pandehurit t njjt ka marr pjes n procedur paraprake, duke prfshir edhe procedurn pr konfirmimin e aktakuzs ose 2) Nga procedura pr konfirmimin e aktakuzs nse ka urdhruar paraburgimin.

(3) Gjyqtari ose gjyqtar laik gjithashtu mund t prjashtohet nga ushtrimi i funksionit gjyqsor n rast konkret, prpos rasteve nga paragrafi 1 dhe 2 i ktij neni kur prezentohen dhe vrtetohen rrethana q e vn n dyshim paanshmrin e tij.

Neni 41 (1) Gjyqtari ose gjyqtari laik posa t msoj se ekziston ndonj arsye pr prjashtim nga neni 40 paragrafi 1 ose 2 i ktij Kodi ndrpret do aktivitet lidhur me shtjen dhe pr kt e njofton kryetarin e gjykats, i cili sipas rregullave t brendshme t gjykats cakton zvendsimin e tij. N rastin e prjashtimit t kryetarit t gjykats, ai krkon drejtprdrejt nga kryetari i gjykats m t lart t caktoj zvendsimin. (2) N qoft se gjyqtari ose gjyqtari laik mendon se ekzistojn rrethana t cilat arsyetojn prjashtimin e tij (neni 40 paragrafi 3 i ktij Kodi) pr kt e njofton kryetarin e gjykats. Derisa t merret vendim pr prjashtim, gjyqtari ose gjyqtari laik mund t ndrmerr vetm ato veprime t cilat jan domosdo t nevojshme pr t penguar shtyrjen ose vonesn e palejueshme t shtjes.

Neni 42 (1) Prjashtimin e gjyqtarit mund ta krkojn edhe palt.

(2) Pala detyrohet t krkoj prjashtimin e gjyqtarit ose t gjyqtarit laik sapo t msoj pr ekzistimin e arsyeve pr prjashtim m s largu deri para prfundimit t shqyrtimit gjyqsor, ndrsa n rast t prjashtimit pr arsyet e parapara n nenin 40, paragrafi 3 i ktij Kodi prjashtimin e krkon para fillimit t shqyrtimit gjyqsor. (3) Krkesn pr prjashtimin e gjyqtarit t gjykats m t lart pala mund ta bj n ankes ose n prgjigje t ankess. (4) Pala mund t krkoj prjashtimin e gjyqtarit ose t gjyqtarit laik q e trajton shtjen apo t gjyqtarit t gjykats m t lart vetm nse e identifikon me emr. (5) Pala detyrohet q n krkes t shnoj rrethanat me t cilat e mbshtet pretendimin pr ekzistimin e bazs ligjore pr prjashtim. Shkaqet e paraqitura n krkesn e mparshme pr prjashtim e cila sht refuzuar nuk mund t paraqiten prsri n krkes.

19

Neni 43 (1) Kryetari i gjykats vendos pr krkesn pr prjashtim nga neni 42 i ktij Kodi.

(2) Kryetari i gjykats m t lart drejtprdrejt vendos mbi krkesn pr prjashtim t kryetarit t gjykats ose pr krkesn pr prjashtimin e kryetarit t gjykats dhe gjyqtarit ose gyqtarit laik. N seancn e prgjithshme t Gjykats Supreme t Kosovs vendoset mbi krkesn pr prjashtimin e kryetarit t Gjykats Supreme t Kosovs. (3) Para marrjes s aktvendimit pr prjashtim dgjohet gjyqtari, gjyqtari laik apo kryetari i gjykats, e sipas nevojs zhvillohen edhe hetime t tjera. (4) Kundr aktvendimit me t cilin pranohet krkesa pr prjashtim nuk lejohet ankes. Aktvendimi me t cilin krkesa pr prjashtim refuzohet mund t kundrshtohet me ankes t posame, e kur nj aktvendim i till sht marr pas ngritjes s aktakuzs mund t kundrshtohet vetm me ankes kundr aktgjykimit. (5) N qoft se krkesa pr prjashtim sht n kundrshtim me dispozitat e nenit 42, paragraft 4 dhe 5 t ktij Kodi ose krkesa pr prjashtim nga neni 40, paragarfi 3 i ktij Kodi sht parashtruar pas fillmit t shqyrtimit gjyqsor, krkesa hudhet n trsi ose pjesrisht. Kundr aktvendimit me t cilin hudhet krkesa nuk lejohet ankes. Aktvendimin me t cilin hudhet krkesa e merr kryetari i gjykats, kurse n shqyrtimin gjyqsor at e rmerr trupi gjykues. Gjyqtari, prjashtimi i t cilit krkohet, mund t marr pjes n marrjen e aktvendimit nga trupi gjykues.

Neni 44 Kur gjyqtari ose gjyqtari laik mson se sht br krkes pr prjashtimin e tij detyrohet q menjher t nderpres do veprim n at shtje, e kur kemi prjashtim nga neni 40 paragrafi 3 i ktij Kodi, ai deri n marrjen e aktvendimit mund t kryej vetm ato veprime pr t cilat ekziston rrezik nga vonesa.

Neni 45 (1) Dispozitat pr prjashtimin e gjyqtarve dhe t gjyqtarve laik zbatohen prshtatshmrisht edhe ndaj prokurorve publik dhe personave t autorizuar q prfaqsojn prokurorin publik n procedur sipas ligjit mbi prokurorin publike, personave t autorizuar t policis, procesmbajtsve, prkthyesve, specialistve dhe ekspertve, nse nuk sht parapar ndryshe (neni 178 i ktij Kodi). (2) Prokurori publik vendos pr prjashtimin e personave t cilt jan t autorizuar ta prfaqsojn at n procedurn penale n pajtim me ligjin pr prokurorin publike. Pr prjashtimin e prokurorit publik vendos drejtprdrejt prokurori publik m i lart, e pr

20

prjashtimin e Prokurorit Publik t Kosovs vendos drejtprdrejt kolegjiumi i zvendsve t Prokuroris Publike t Kosovs. (3) Kolegji i gjyqtarve, kryetari i trupit gjykues ose gjyqtari i procedurs p araprake vendos pr prjashtimin e procesmbajtsit, prkthyesit, specialistit dhe ekspertit. (4) N qoft se personi i autorizuar i policis zbaton veprime hetimore n baz t ktij Kodi, pr prjashtimin e tij vendos prokurori publik kompetent. Po qe se me rastin e ndmarrjes s ktyre veprimeve merr pjes procesmbajtsi, pr prjashtimin e tij vendos personi zyrtar i cili ndrmerr veprimet.

KAPITULLI IV: PROKURORI PUBLIK Neni 46 (1) Zyra e prokuroris publike sht organ i pavarur prgjegjs pr hetimin e veprave penale, pr ushtrimin e ndjekjes penale ndaj personave t akuzuar pr kryerjen e veprave penale q ndiqen sipas detyrs zyrtare apo me propozimin e t dmtuarit, pr mbikqyrjen e puns s policis gjyqsore gjat hetimit t personave t dyshuar pr kryerjen e veprave penale dhe pr mbledhjen e t dhnave dhe informacioneve pr fillimin e procedurs penale. Prokuroria publike kryen edhe pun t tjera t parapara me ligj. (2) Organet publike nuk mund t ndikojn n mnyr formale apo joformale e as t drejtojn veprimet e prokurorit publik n trajtimin e shtjeve individuale penale apo n hetime. (3) Me rastin e hetimit t veprave penale, prokurori publik detyrohet t analizoj provat dhe faktet fajsuese dhe shfajsuese gjat hetimit t veprave penale dhe t siguroj q hetimi t kryhet duke respektuar n trsi t drejtat e t pandehurit dhe q mbledhja e provave t mos bhet n kundrshtim me nenin 153 t ktij Kodi.

Neni 47 (1) E drejt themelore dhe detyr kryesore e prokurorit publik sht hetimi i veprave penale dhe ndjekja penale e kryersve t tyre. (2) Kompetenc e prokurorit publik pr veprat penale q ndiqen sipas detyrs zyrtare ose me propozimin e t dmtuarit sht: 1) T ndrmarr masat e nevojshme pr zbulimin e v eprave penale dhe pr gjetjen e kryersve t tyre dhe t ndrmarr veprime hetimore derisa zbaton apo mbikqyr hetimet n procedurn paraprake penale;

21

2) T paraqes dhe t prezentoj aktakuzn apo propozimakuzn para gjykats kompetente dhe 3) T paraqes ankes kundr vendimeve gjyqsore q nuk kan marr form t prer dhe t paraqes mjete t jashtzakonshme juridike kundr vendimeve gjyqsore t forms s prer. (3) Prokurori publik kryen dhe ushtron veprime t tjera t parapara me ligj.

Neni 48 Prokurori publik ka kompetenc t veproj pran gjykats prkatse n pajtim me Ligjin mbi Prokurorin Publike.

Neni 49 (1) Kompetenca territoriale e prokurorit publik caktohet sipas dispozitave q vlejn pr kompetencn e gjykats n territorin e s cils sht emruar prokurori. (2) Konfliktin e kompetencs ndrmjet prokurorive publike e zgjidh drejtprdrejt publik m i lart. prokurori

Neni 50 Kur ekziston rrezik nga shtyrja, veprimet procedurale mund t ndrmerren edhe nga prokurori publik jokompetent, me kusht q menjher t njoftohet prokurori publik kompetent.

Neni 51 (1) Prokurori publik vet ndrmerr t gjitha veprimet n procedur penale pr t cilat sht i autorizuar sipas ligjit ose nprmjet personave t autorizuar sipas Ligjit mbi Prokurorin Publike pr t prfaqsuar at n procedur penale. (2) Prokurori publik vet ndrmerr veprime hetimore nga paragrafi 1 i ktij neni ose nprmjet policis gjyqsore.

Neni 52 Prokurori publik mund t trhiqet nga ndjekja deri n prfundimin e shqyrtimit gjyqsor pran gjykats s shkalls s par, kurse n procedurat pran gjykats m t lart, ai mund t trhiqet nga ndjekja vetm n rastet e parapara me kt Kod.

22

KAPITULLI V: PARAQITJA E PROPOZIMIT PR NDJEKJE PENALE, PR PADI PRIVATE DHE PR NDJEKJE PENALE SUBSIDIARE Neni 53 Sipas kushteve t parapara me kt Kod, i dmtuari n procedur penale mund t paraqes propozim pr ndjekje penale, t veproj si padits privat apo si padits subsidiar.

Neni 54 (1) Pr veprat penale t cilat ndiqen sipas propozimit ose padis private, propozimi pr ndjekje ose padia private duhet t paraqitet brenda tre muajsh nga dita kur personi i autorizuar ka msuar pr veprn penale dhe pr kryersin. (2) N rast t paraqitjes s padis private pr vepr penale t ofendimit, i pandehuri mund t paraqes padi private kundr paditsit i cili ia ka kthyer ofendimin (kundrpadi) deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor edhe pas kalimit t afatit nga paragrafi 1 i ktij neni. N rastin e till gjykata merr nj aktgjykim. (3) N qoft se n afatin e parapar n paragrafin 1 t ktij neni i dmtuari i sht drejtuar pr ndrmjetsim ndrmjetsit t autorizuar pr pajtim, afati pr paraqitjen e propozimit pr padi private fillon t ec nga dita kur procesi i ndrmjetsimit para ndrmjetsit ka prfunduar pa sukses dhe nse procedura nuk ka prfunduar brenda tre muajsh, me kalimin e atij afati. Po qe se n procedur para ndrmjetsit sht arritur pajtimi, i dmtuari e humb t drejtn e paraqitjes s propozimit pr padi private.

Neni 55 (1) Propozimi pr ndjekje i paraqitet prokuroris publike kurse padia private i paraqitet gjykats kompetente. (2) N qoft se i dmtuari ka paraqitur kallzim penal ose krkes pasurore juridike n procedur penale konsiderohet gjithashtu se ka paraqitur propozim pr ndjekje. (3) Kur i dmtuari ka paraqitur kallzim penal ose propozim pr ndjekje dhe gjat procedurs vrtetohet se kemi t bjm me vepr penale q ndiqet me padi private, kallzimi penal apo propozimi pr ndjekje konsiderohet si padi private e paraqitur me koh nse sht paraqitur brenda afatit t parapar pr padi private. Nse gjat procedurs vrtetohet se vepra e till penale duhet t ndiqet penalisht n baz t propozimit pr ndjekje penale, padia private e paraqitur me koh nga i dmtuari konsiderohet si propozim i till.

23

Neni 56 (1) Prfaqsuesi ligjor paraqet propozim, padi private ose padi subsidiare n emr t fmijs dhe personit t privuar nga zotsia e veprimit juridik. (2) I mituri i cili ka mbushur moshn gjashtmbdhjet vjet mund t paraqes propozim, padi private ose padi subsidiare n emr t tij.

Neni 57 N qoft se i dmtuari, paditsi privat ose paditsi subsidiar vdes gjat afatit pr paraqitjen e propozimit pr ndjekje, t padis private ose t ndjekjes subsidiare ose gjat procedurs, bashkshorti i tij, bashkshorti jashtmartesor, fmijt, prindrit, prindrit adoptues, fmijt e adoptuar, vllezrit dhe motrat mund t paraqesin propozim pr ndjekje, padi private apo padi subsidiare ose t japin deklarat pr vazhdimin e procedurs brenda afatit prej tre muajsh pas vdekjes s tij.

Neni 58 N qoft se me vepr penale sht dmtuar m shum se nj person, ndjekja ndrmerret ose vazhdohet me propozimin ose padin private t cilitdo t dmtuar.

Neni 59 Paditsi privat apo i dmtuari, me deklaratn e vet t dhn n gjykat pran s cils zbatohet procedura mund ta trheqin propozimin pr ndjekje apo padi private para prfundimit t shqyrtimit gjyqsor. N rastin e till, humb e drejta pr paraqitje t srishme t propozimit pr ndjekje apo pr padi private.

Neni 60 (1) N qoft se paditsi privat nuk paraqitet n shqyrtimin gjyqsor prkundr thirrjes me rregull ose thirrja nuk ka mund ti dorzohet pr shkak se nuk e ka njoftuar gjykatn pr ndrrimin e adress ose t vendqndrimit, konsiderohet se sht trhequr nga padia po qe se me kt Kod nuk sht parapar ndryshe. (2) Kryetari i trupit gjykues i lejon kthim n gjendje t mparshme paditsit privat, i cili p r shkaqe t arsyeshme nuk ka mund t paraqitet n shqyrtimin gjyqsor ose nuk ka mundur me koh t njoftoj gjykatn pr ndrrimin e adress ose vendqndrimit n qoft se brenda tet ditsh nga dita e heqjes s pengess paraqet lutjen pr kthim n gjendje t mparshme.

24

(3) Kur kalojn tre muaj nga dita e mosardhjes n gjykat nuk mund t paraqitet krkes pr kthim n gjendje t mparshme. (4) Kundr aktvendimit me t cilin lejohet kthim n gjendje t mparshme nuk lejohet ankes.

Neni 61 (1) Paditsi subsidiar dhe paditsi privat kan t drejt q gjat gjith fazave t procedurs penale t vn n dukje t gjitha faktet dhe t propozojn prova q jan t rndsishme pr vrtetimin e veprs penale, pr zbulimin e kryersit t veprs dhe pr vrtetimin e krkesave t tyre pasurore juridike. (2) N shqyrtim gjyqsor paditsi subsidiar dhe padistsi privat kan t drejt t propozojn prova, ti bjn pyetje t akuzuarit, dshmitarve dhe ekspertve, t bjn vrejtje dhe t japin shpjegime pr deklarimet e tyre, t japin deklarata t tjera dhe t paraqesin propozime. (3) N pajtim me dispozitat e ktij Kodi paditsi subsidiar dhe paditsi privat kan t drejt ti shikojn procesverbalet, shkresat dhe sendet q shrbejn si prov. (4) Kryetari i trupit gjykues dhe gjyqtari i procedurs paraprake e njoftojn paditsin subsidiar dhe paditsin privat pr t drejtat nga paragrafi 1 deri te paragrafi 3 t ktij neni.

Neni 62 (1) Prve rasteve nga nenet 226 dhe 227 t ktij Kodi, kur prokurori publik mon se nuk ka baz t ndrmarr hetimin a ndjekjen pr vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare ose sipas propozimit, prkatsisht kur mon se nuk ka baz t ndrmarr ndjekjen kundr ndonjrit prej bashkkryersve t paraqitur apo kur sipas ktij Kodi konisderohet se sht trhequr nga ndjekja, prokurori publik detyrohet q brenda tet ditsh ta njoftoj t dmtuarin pr kt dhe ta udhzoj se mund t ndrmarr vet ndjekjen si padits subsidiar. T njjtn procedur e ndjek edhe gjykata nse prokurori publik trhiqet nga ndjekja para fillimit t shqyrtimit gjyqsor. (2) I dmtuari ka t drejt t ndrmarr apo t vazhdoj ndjekjen brenda tet ditsh nga dita e njoftimit nga paragrafi 1 i ktij neni. (3) N qoft se prokurori publik ka trhequr aktakuzn, i dmtuari duke ndrmarr ndjekjen mund t mbetet pran aktakuzs s ngritur ose t ngris aktakuz t re. (4) I dmtuari i cili nuk sht njoftuar se prokurori publik nuk ndrmerr ndjekjen ose se sht terhequr nga ndjekja, deklaratn e vet pr vazhdimin e procedurs mund ta jap para gjykats kompetente brenda tre muajsh nga dita kur prokurori publik refuzon kallzimin penal ose nga marrja e aktvendimit pr pushimin e procedurs.

25

(5) Kur prokurori publik apo gjykata e njofton t dmtuarin se mund t ndrmarr ndjekjen, atij i drgohet edhe udhzimi se cilat veprime mund ti ndrmarr pr realizimin e ksaj t drejte. (6) Kur i dmtuari vdes para se prokurori publik t vendos pr mosfillimin e hetimit ose t ndjekjes penale, kur trhiqet nga ndjekja e filluar ose gjat afatit pr ndrmarrjen e ndjekjes, prkatsisht nse paditsi subsidiar vdes gjat procedurs, bashkshorti ose bashkshorti jashtmartesor i tij, fmijt, prindrit, fmijt e adoptuar ose prindrit adoptues, vllezrit dhe motrat mund t ndrmarrin veprimin e ndjekjes apo t deklarojn se vazhdojn procedurn brenda tre muajsh nga dita e vdekjes.

Neni 63 (1) Kur prokurori publik trhiqet nga aktakuza n shqyrtimin gjyqsor, i dmtuari detyrohet t deklarohet menjher nse dshiron t vazhdoj ndjekjen. Konsiderohet se i dmtuari nuk dshiron ta vazhdoj ndjekjen kur ai nuk sht i pranishm n shqyrtimin gjyqsor prkundr thirrjes me rregull ose kur thirrja nuk ka mund ti dorzohet pr shkak se nuk e ka njoftuar gjykatn pr ndrrimin e adress a t vendqndrimit t tij. (2) Kryetari i trupit gjykues i lejon kthim n gjendje t mparshme t dmtuarit i cili nuk sht thirrur me rregull ose sht thirrur me rregull por pr shkaqe t arsyeshme nuk ka mund t paraqitet n shqyrtim gjyqsor n t cilin sht marr aktgjykimi refuzues pr shkak t trheqjes s prokurorit publik nga aktakuza po qe se i dmtuari brenda tet ditsh pas marrjes s aktgjykimit paraqet lutjen pr kthim n gjendje t mparshme dhe po qe se n at lutje deklaron se e vazhdon ndjekjen. N rastin e till caktohet prsri shqyrtimi gjyqsor dhe me aktgjykimin e marr n baz t shqyrtimit t ri gjyqsor anulohet aktgjykimi i mparshm. Po qe se i dmtuari i thirrur me rregull nuk paraqitet n seancn e re gjyqsore, aktgjykimi i mparshm mbetet n fuqi. Neni 60, paragraft 3 dhe 4 t ktij Kodi zbatohen edhe n kt rast.

Neni 64 (1) N qoft se i dmtuari brenda afatit t parapar ligjor nuk fillon ose nuk vazhdon ndjekjen apo kur paditsi subsidiar nuk paraqitet n shqyrtim gjyqsor prkundr thirrjes me rregull ose kur thirrja nuk ka mund ti dorzohet pr shkak se nuk e ka njoftuar gjykatn pr ndrrimin e adress a t vendqndrimit, konsiderohet se sht trhequr nga ndjekja, prpos nse ky Kod parasheh ndryshe. (2) N qoft se paditsi subsidiar nuk paraqitet n shqyrtim gjyqsor n t ciln ka qen i thirrur me rregull, ather zbatohet neni 60, paragrafi 2 deri te paragrafi 4 i ktij Kodi.

Neni 65 (1) Paditsi subsidiar gzon t njjtat t drejta t cilat i gzon edhe prokurori publik, prve atyre t cilat i takojn prokurorit publik si organ i pushtetit.

26

(2) N procedurn e cila zbatohet n baz t krkess s paditsit subsidiar, prokurori publik ka t drejt q deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor t ndrmarr ndjekjen dhe t mbroj akuzn.

Neni 66 (1) N qoft se paditsi subsidiar apo paditsi privat sht fmij ose person i cili sht privuar plotsisht nga zotsia e veprimit juridik, prfaqsuesi i tij ligjor sht i autorizuar t jap t gjitha deklaratat dhe t ndrmarr t gjitha veprimet pr t cilat n baz t ktij Kodi sht i autorizuar paditsi subsidiar ose paditsi privat. (2) Paditsi subsidiar apo paditsi privat i cili ka mbushur gjashtmbdhjet vje sht i autorizuar q vet t jep deklarata dhe t ndrmerr veprime n procedur.

Neni 67 (1) Paditsi privat dhe paditsi subsidiar si dhe prfaqsuesit e tyre ligjor mund ti ushtrojn t drejtat e veta n procedur edhe me an t prfaqsuesit t autorizuar. (2) Kur procedura zbatohet n baz t krkess s paditsit subsidiar pr vepr penale pr t ciln ligji parasheh dnim me t paktn pes vjet burgim, me krkesn e tij i caktohet prfaqsues i autorizuar kur paditsi subsidiar sipas gjendjes s vet pasurore nuk mund ti paguaj shpenzimet e prfaqsimit. Pr krkes vendos gjyqtari i procedurs paraprake apo kryetari i trupit gjykues, kurse prfaqsuesin e cakton kryetari i gjykats nga radha e avokatve. Pr shpenzimet e prfaqsimit vendos gjykata m von n pajtim me kt Kod.

Neni 68 Paditsi privat dhe paditsi subsidiar si dhe prfaqsuesit e tyre ligjor dhe prfaqsuesit e autorizuar detyrohen q pr do ndryshim t adress ose t vendqndrimit ta lajmrojn gjykatn gjat procedurs penale.

KAPITULLI VI: MBROJTSI

Neni 69 (1) I dyshuari dhe i pandehuri kan t drejt t ken mbrojts gjat gjith fazave t procedurs penale.

27

(2) Para do marrjeje n pyetje t t dyshuarit ose t pandehurit, policia, prokurori publik, gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues udhzon t dyshuarin ose t pandehurin pr t drejtn e tij n angazhimin e mbrojtsit dhe se mbrojtsi mund t marr pjes gjat marrjes s tij n pyetje. (3) Nga e drejta e mbrojtjes mund t hiqet dor, prve n rastin e mbrojtjes s detyruar (neni 73 i ktij Kodi), nse heqja dor bhet qart, n mnyr t informuar dhe vullnetarisht. Heqja dor duhet br me shkrim dhe duhet nnshkruar nga i dyshuari ose i pandehuri dhe nga organi kompetent q ezbaton procedurn ose bhet gojarisht n audio a videotrak, autenticiteti i t cils verifikohet nga gjykata. (4) Personat nn moshn tetmbdhjet vjet mund t heqin dor nga e drejta pr t angazhuar mbrojts me plqimin e prindit, kujdestarit ose prfaqsuesit nga qendra pr pun sociale prve rasteve t dhuns n familje n t cilin sht prfshir prindi ose kujdestari tek t cilt prindi ose kujdestari nuk mund t jep plqim pr heqjen dor nga kjo e drejt. Personat t cilt tregojn shenja t rregullimeve ose t paaftsis mendore nuk mund t heqin dor nga e drejta n angazhimin e mbrojtsit. (5) Kur i dyshuari ose i pandehuri i cili ka hequr dor nga e drejta n angazhimin e mbrojtsit e krkon srish kt t drejt, ai kt mund ta ushtroj menjher. (6) Po qe se vet i dyshuari apo i pandehuri nuk angazhon mbrojts, prfaqsuesi i tij ligjor, bashkshorti apo bashkshorti jashtmartesor, personi i gjinis s gjakut n vij t drejt, prindi adoptues, fmija i adoptuar, vllai, motra dhe ushqyesi mund t angazhojn mbrojts pr t, por jo kundr vullnetit t tij.

Neni 70 (1) Pr mbrojts mund t angazhohet vetm avokati i cili sht antar i Ods s Avokatve, por t cilin mund ta zvendsoj praktikanti i avokatis. Kur procedura zbatohet pr v epr penale t dnueshme me t paktn pes vjet burgim, praktikanti i avokatis mund ta zvendsoj avokatin vetm nse e ka kaluar provimin e judikaturs. Pran Gjykats Supreme t Kosovs t pandehurin mund ta prfaqsoj vetm avokati. (2) Mbrojtsi ia paraqet autorizimin e tij policis, prokurorit publik apo gjykats pran s cils zbatohet procedura. I dyshuari ose i pandehuri gjithashtu mund ti japin mbrojtsit autorizimin edhe gojarisht dhe kjo shnohet n procesverbalin e policis, t prokurorit p ublik apo gjykats pran s cils zbatohet procedura.

Neni 71 (1) N nj procedur penale mbrojtsi nuk mund t mbroj dy ose m tepr t pandehur n t njjtn shtje.

28

(2) Nj i pandehur mund t ket deri n tre mbrojts dhe e drejta pr mbrojtje konsiderohet se sht e mjaftueshme kur n procedur merr pjes njri nga mbrojtsit.

Neni 72 (1) Mbrojts nuk mund t jet i dmtuari, bashkshorti apo bashkshorti jashtmartesor i t dmtuarit ose i paditsit, as personi q sht n gjini gjaku n vij t drejt n cilndo shkall, n vij ansore deri n shkalln e katrt ose t krushqis deri n shkalln e dyt. (2) Mbrojts nuk mund t jet as personi i cili sht thirrur si dshmitar n shqyrtimin gjyqsor, prve nse sipas ktij Kodi sht liruar nga detyra e dshmimit dhe ka deklaruar se nuk do t dshmoj ose nse mbrojtsi pyetet si dshmitar n rastin nga neni 159, paragrafi 2 i ktij Kodi. (3) Mbrojts nuk mund t jet as personi i cili n t njjtn lnd ka vepruar si gjyqtar ose prokuror publik.

Neni 73 (1) N rastet e mbrojtjes s detyruar i pandehuri duhet t ket mbrojts:

1) Nga marrja n pyetje pr her t par kur i pandehuri sht memec, shurdh ose shpreh shenja t rregullimeve apo paaftsis mendore dhe kshtu sht i paaft q t mbrohet vet me sukses; 2) paraburgim; Gjat marrjes n pyetje n paraburgim dhe gjat kohs derisa ai gjendet n

3) Nga ngritja e aktakuzs kur aktakuza sht ngritur kundr tij pr vepr penale pr t ciln mund t shqiptohet dnim me t paktn tet vjet burgim dhe 4) N procedur sipas mjeteve t jashtzakonshme juridike kur i pandehuri sht memec, shurdh ose shpreh shenja t rregullimeve, t paaftsis mendore ose sht shqiptuar dnimi me burgim afatgjat. (2) N qoft se i pandehuri n rastin e mbrojtjes s detyruar nuk angazhon mbrojts, e angazhimin nuk e bn askush n pajtim me nenin 69, paragrafi 6 i ktij Kodi, kryetari i gjykats ose organi kompetent q e zbaton procedurn n fazn paraprake cakton mbrojts sipas detyrs zyrtare n shpenzime publike. Kur mbrojtsi caktohet sipas detyrs zyrtare pasi t jet ngritur aktakuza, i pandehuri njoftohet pr kt me rastin e dorzimit t aktakuzs. (3) Kur i akuzuari n rastin e mbrojtjes s detyruar mbetet pa mbrojts gjat procedurs dhe nse ai nuk angazhon mbrojts tjetr, kryetari i trupit gjykues ose organi kompetent q e zbaton

29

procedurn n fazn paraprake sipas detyrs zyrtare cakton nj mbrojts t ri n shpenzime publike.

Neni 74 (1) Kur nuk ekzistojn kushtet pr mbrojtjen e detyruar (neni 73 i ktij Kodi), t pandehurit i caktohet mbrojts me shpenzime publike me krkesn e tij ose t personave nga neni 69, paragrafi 6 i ktij Kodi, por jo kundr vullnetit t t pandehurit kur: 1) ose 2) Kur i pandehuri nuk mund t paguaj shpenzimet e mbrojtjes dhe nse gjykata apo organi kompetent q zbaton procedurn n fazn paraprake vlerson se caktimi i mbrojtsit me shpenzime publike sht n interes t drejtsis. (2) I pandehuri njoftohet pr t drejtn e tij pr mbrojts me shpenzime publike sipas paragrafit paraprak para se t merret n pyetje pr her t par. (3) Krkesa pr caktimin e mbrojtsit me shpenzime publike sipas paragrafit 1 t ktij neni mund t bhet gjat gjith procedurs penale. Kryetari i gjykats ose organi kompetent i cili zbaton procedurn n fazn paraprake vendos pr krkesn dhe cakton mbrojts. Nse policia ose prokurori publik refuzon krkesn e t pandehurit pr ti caktuar mbrojts me shpenzime publike, i pandehuri mund ti ankohet gjyqtarit t procedurs paraprake. Procedura zbatohet pr vepr penale t dnueshme me t paktn tet vjet burgim

Neni 75 (1) N vend t mbrojtsit t caktuar (nenet 73 dhe 74 t ktij Kodi) i pandehuri mund t angazhoj vet mbrojts tjetr. N rastin e till shkarkohet mbrojtsi i caktuar. (2) Mbrojtsi i caktuar mund t krkoj q t shkarkohet vetm pr shkaqe t arsyeshme.

(3) Aktvendimi pr shkarkimin e mbrojtsit n rastet e parapara n paragraft 1 dhe 2 t ktij neni para shqyrtimit gjyqsor merret nga gjyqtari i procedurs paraprake gjat shqyrtimit gjyqsor nga trupi gjykues, kurse n procedurn e ankimit merret nga kryetari i kolegjit t shkalls s par apo nga kolegji kompetent q vendos n procedurn e ankimit. Kundr ktij aktvendimi nuk lejohet ankes. (4) N baz t krkess s t pandehurit ose me plqimin e tij, kryetari i gjykats mund t shkarkoj mbrojtsin e caktuar i cili nuk e ushtron si duhet detyrn. N vend t mbrojtsit t shkarkuar, kryetari i gjykats cakton nj mbrojts t pavarur me prvoj dhe kompetent n pajtim me natyrn e veprs penale. Oda e Avokatve t Kosovs njoftohet pr shkarkimin e mbrojtsit.

30

Neni 76 (1) Mbrojtsi i cili nuk pranon detyrn q i sht besuar ose q trhiqet prej saj duhet njoftuar menjher organin e procedures dhe at q e ka caktuar lidhur me refuzimin ose trheqjen e tij. (2) Mospranimi ka efekt q nga asti kur i komunikohet organit pr zbatimin e procedurs. (3) Trheqja nuk ka efekt derisa t pandehurit t mos i sigurohet nj mbrojts i ri sipas zgjedhjes s tij ose sipas detyrs zyrtare dhe deri n prfundim t afatit t caktuar q mund ti jet dhn mbrojtsit zvendsues pr tu njohur me shkresat dhe provat. (4) Paragrafi 3 i ktij neni zbatohet edhe n rastet e nenit 75, paragrafi 2 i ktij Kodi.

Neni 77 (1) Mbrojtsi gzon t drejta t njjta q ia njeh ligji edhe t pandehurit, prve atyre q shprehimisht i rezervohen t pandehurit personalisht. (2) Mbrojtsi ka t drejt t komunikoj lirisht me t pandehurin gojarisht ose me shkrim sipas kushteve q garantojn fshehtsin. (3) Mbrojtsi ka t drejt t njoftohet me koh pr vendin dhe kohn e zbatimit t veprimeve hetimore, t marr pjes n to dhe t shikoj shkresat dhe provat e shtjes n pajtime me dispozitat e ktij Kodi.

KAPITULLI VII: I DMTUARI

Neni 78 Organi kompetent q zbaton procedurn penale gjat gjith rrjedhs s procedurs penale duhet t ket parasysh nevojat e arsyeshme t t dmtuarve, veanrisht t fmijve, personave t moshuar, personave me rregullime ose me paaftsi mendore dhe viktimave t dhuns seksuale a gjinore.

Neni 79 (1) Kur i dmtuari sht fmij ose person i paaft pr veprime juridike, prfaqsuesi i tij ligjor sht i autorizuar q t jep t gjitha deklaratat dhe t ndrmarr t gjitha hapat t cilat i dmtuari sht i autorizuar q ti ndrmerr sipas ktij Kodi. (2) I dmtuari i cili ka mbushur moshn gjashtmbdhjet vjet sht i autorizuar vet t jap deklarata dhe t ndrmarr hapa n procedur.

31

Neni 80 (1) I dmtuari ka t drejt t paraqes krkes pasurore juridike n procedur penale n pajtim me nenin 108, paragrafi 1 i ktij Kodi. (2) I dmtuari ka t drejt q gjat t gjitha fazave t procedurs penale t prezentoj t gjitha faktet dhe t propozoj prova me rndsi pr vrtetimin e veprs penale, pr gjetjen e kryersit t veprs ose vrtetimin e krkess s tij pasurore juridike. (3) I dmtuari ka t drejt t propozoj prova n shqyrtim gjyqsor, ti parashtroj pyetje t pandehurit, dshmitarve dhe ekspertve, t bj vrejtje dhe t jep sqarime lidhur me provat, t jep deklarata t tjera dhe t paraqes propozime. (4) N pajtim me dispozitat e ktij Kodi, i dmtuari ka t drejt t shikoj procesverbalin, shkresat dhe sendet q shrbejn si prov. (5) Prokurori publik, gjyqtari i procedurs paraprake dhe kryetari i trupit gjykues njoftojn t dmtuarin pr t drejtat e tij nga paragraft 1 deri n 4 t ktij neni.

Neni 81 (1) I dmtuari dhe prfaqsuesi i tij ligjor mund ti ushtrojn t drejtat e tyre n procedur edhe nprmjet prfaqsuesit t autorizuar. (2) I dmtuari, prfaqsuesi i tij ligjor dhe prfaqsuesi i autorizuar detyrohen t njoftojn gjykatn pr do ndryshim t adress ose t vendqndrimit. (3) Prfaqsuesi i autorizuar detyrohet ti mbroj t drejtat e t dmtuarit, veanrisht integritetin e tij gjat marrjes n pyetje pran organit q zbaton procedurn, t parqes dhe t prfaqsoj krkesn pasurore juridike.
(4) Mbrojtsi i viktimave nga Njsia pr mbrojtjen e viktimave i ndihmon t dmtuarit n mbrojtjen e t drejtave t tyre dhe, sipas rastit, edhe si prfaqsues i autorizuar i t dmtuarit n pajtim me kt nen.

Neni 82 (1) I dmtuari ka prfaqsues t autorizuar nga fillimi i procedurs penale kur: 1) sht fmij;

32

2)

sht n marrdhnie familjare me t pandehurin;

3) Procedura zbatohet pr vepra penale nga neni 139 i Kodit t prkohshm penal ose pr vepra penale kundr integritetit seksual nga kapitulli XIX i Kodit t prkohshm penal, prve veprave penale nga neni 203 i Kodit t prkohshm penal; 4) I dmtuari ka rregullime ose paaftsi mendore ose

5) Gjykata mon se i dmtuari sht i pazoti pr tu mbrojtur dhe i nevojitet ndihma e prfaqsuesit t autorizuar. (2) N rastet nga paragrafi 1 i ktij neni, nse I dmtuari apo prfaqsuesi I tij ligjor nuk angazhon prfaqsues t autorizuar kryetari I gjykats apo autoriteti kompetent q zbaton procedurn n fazn paragjyqsore cakton prfaqsues t autorizuar sipas detyrs zyrtare me shpenzime t shtetit.

KAPITULLI VIII: PARASHTRESAT

Neni 83 (1) Padit private, aktakuzat, propozimakuzat, propozimet pr ndjekje, mjetet juridike dhe deklaratat e njoftimet tjera paraqiten me shkrim ose gojarisht n procesverbal. (2) Parashtresat nga paragrafi 1 i ktij neni duhet t jen t kuptueshme dhe t prmbajn do gj t nevojshme q t mund t veprohet sipas tyre. (3) Nse me kt Kod nuk sht parapar ndryshe, gjykata thrret paraqitsin e parashtress s pakuptueshme ose q nuk prmban at q sht e nevojshme q t mund t veprohet n baz t saj, q ta korrigjoj apo ta plotsoj parashtresn, e nse ai nuk e bn kt brenda afatit t caktuar, gjykata e hudh posht parashtesn. (4) N thirrjen pr korrigjim apo pr plotsimin e parashtress paraqitsit i trhiqet vrejtja pr pasojat e mosveprimit.

33

Neni 84 (1) Parashtresat t cilat n baz t ktij Kodi i drgohen pals kundrshtare, i dorzohen gjykats n numr t mjaftueshm kopjesh pr gjykatn dhe pr paln tjetr. (2) Kur parashtresat e tilla nuk i jan dorzuar gjykats n numr t mjaftueshm kopjesh, gjykata e fton paraqitsin q n afat t caktuar t dorzoj kopje t mjaftueshme. N qoft se paraqitsi nuk vepron sipas udhzimit t gjykats, gjykata kopjon ekzemplart e nevojshm n shpenzime t paraqitsit.

Neni 85 (1) Gjykata e dnon me gjob deri n 250 EURO mbrojtsin, t dmtuarin, paditsin privat, paditsin subsidiar, prfaqsuesin e autorizuar ose prfaqsuesin ligjor, i cili n parashtres ose gojarisht ofendon gjykatn apo personin q merr pjes n procedur. Aktvendimin lidhur me dnimin e merr gjyqtari apo kolegji para t cilit sht dhn deklarata, e kur ajo sht br n parashtres e merr gjykata e cila duhet t vendos pr parashtresn. Kundr ktij aktvendimi lejohet ankes. Kur prokurori publik ose personi q e prfaqson e ofendon tjetrin, pr kt njoftohet prokurori publik kompetent. Pr dnimin e avokatit apo t praktikantit t avokatis njoftohet Oda e Avokatve. (2) Dnimi sipas paragrafit 1 t ktij neni nuk ndikon n ndjekjen dhe n shqiptimin e dnimit pr veprn penale t kryer me ofendim.

KAPITULLI IX: PROCESVERBALET

Neni 86 (1) Pr do veprim t kryer gjat procedurs penale shkruhet procesverbal n t njjtn koh kur ushtrohet veprimi, e kur kjo nuk sht e mundur, ather shkruhet menjher pas ksaj. (2) Procesverbalin e shkruan procesmbajtsi i gjykats, por kur veprimet ushtrohen nga prokurori publik, procesverbalin e shkruan procesmbajtsi i zyrs s prokurorit publik. Vetm kur bhet kontrolli i baness a i personave ose kur veprimi kryhet jasht lokalit zyrtar t organit publik apo t autoritetit kompetent, e procesmbajtsi nuk mund t sigurohet, procesverbalin mund ta shkruaj personi i cili e kryen veprimin. (3) Kur procesverbalin e shkruan procesmbajtsi, atij i tregon gojarisht personi i cili kryen veprimin se ka duhet shnuar n procesverbal. (4) Personit q merret n pyetje i lejohet q personalisht ti jep prgjigjet n procesverbal. N rast t shprdorimit kjo e drejt mund ti mohohet.

34

Neni 87 (1) N procesverbal shnohet emrtimi i organit ose i pushtetit kompetent para t cilit ushtrohet veprimi, vendi ku ushtrohet veprimi, dita dhe ora kur ka filluar dhe prfunduar veprimi, emrat e mbiemrat e personave t pranishm dhe n far cilsie jan t pranishm, si dhe shnimi i lnds penale n t ciln ushtrohet veprimi. (2) Me rastin e ushtrimit t veprimit konkret procedural n pajtim me ligjin, pala duhet t informohet pr t drejtn q i takon sipas ligjit. Fakti se e dhna e till sht br duhet t shnohet n procesverbal ashtu si edhe e dhna nse pala sht shrbyer me at t drejt. (3) Faktin se i sht mundsuar prdorimi i t drejts e cila i takon me ligj, pala e vrteton me nnshkrim. (4) Procesverbali duhet t prmbaj t dhnat thelbsore pr zbatimin dhe prmbajtjen e veprimit t ushtruar. Kur me rastin e zbatimit t veprimit jan konfiskuar sendet ose shkresat, kjo shnohet n procesverbal, kurse sendet e marra i bashkngjiten procesverbalit ose shnohet se ku gjenden pr tu ruajtjur. (5) Me rastin e ndrmarrjes s veprimit procedural si sht kqyrja e vendit ku sht kryer vepra penale, kontrolli i baness, i automjetit a i personit, ose identifikimi i personave apo i sendeve, n procesverbal shnohen edhe t dhna me rndsi pr natyrn e veprimit ose vrtetimin e identitetit t sendit (prshkrimi, prmasat dhe madhsia e objekteve ose e gjurmve, e regjistrimeve teknike t tjera etj.), e kur bhen skica, vizatime, plane, fotografi, incizime filmike ose incizime t tjera teknike ato shnohen n procesverbal dhe i bashkngjiten procesverbalit.

Neni 88 (1) Procesverbali duhet t mbahet me rregull; n t nuk bn t shlyhet, t shtohet ose t ndryshohet asgj. Vendet e vijzuara duhet t mbeten t lexueshme. (2) T gjitha ndryshimet, korrigjimet dhe shtesat shnohen n fund t procesverbalit dhe ato duhet t vrtetohen nga personat q e nnshkruajn procesverbalin.

Neni 89 (1) Personi kundr t cilit zbatohet veprimi procedural, personat q duhet t jen t pranishm n veprimin hetimor si dhe palt, mbrojtsi dhe i dmtuari, po qe se jan t pranishm, kan t drejt ta lexojn procesverbalin ose t krkojn q tu lexohet. Personi q ushtron veprimin hetimor detyrohet ti paralajmroj ata pr kt t drejt, kurse n procesverbal

35

shnohet se a sht br paralajmrimi dhe a sht lexuar procesverbali. Procesverbali lexohet gjithmon kur nuk ka pasur procesmbajts dhe kjo shnohet n procesverbal. (2) Procesverbalin e nnshkruan personi q merret n pyetje. Kur procesverbali prbhet nga m shum se nj faqe, personi i pyetur nnshkruan seciln faqe. (3) N fund, procesverbalin e nnshkruajn prkthyesi, nse ka pasur, dshmitart prania e t cilve ka qen e detyruar me rastin e kryerjes s veprimit hetimor, kurse me rastin e kontrollit at e nnshkruan edhe personi q kontrollohet ose banesa e t cilit kontrollohet. Kur procesverbalin nuk e nnshkruan procesmbajtsi (neni 86, paragrafi 2 i ktij Kodi) procesverbalin e nnshkruajn personat q marrin pjes n procedur. Kur nuk ka persona t till ose kur ata nuk jan n gjendje t kuptojn prmbajtjen e procesverbalit, procesverbalin e nnshkruajn dy dshmitar, prve kur nuk sht e mundur t sigurohet prania e tyre. (4) Personi analfabet n vend t nnshkrimit v shenjn e gishtit tregues t dors s djatht, kurse procesmbajtsi nn kt shenj shkruan emrin dhe mbiemrin e vet. Kur pr shkak t pamundsis q t vihet shenja e gishtit tregues t djatht vihet shenja e ndonj gishti tjetr ose shenja e gishtit t dors s majt, n procesverbal shnohet se nga cili gisht dhe nga cila dor sht marr shenja. (5) N qoft se personi i pyetur nuk i ka t dy duart, ai e lexon procesverbalin, e kur sht analfabet, procesverbali i lexohet dhe kjo shnohet n procesverbal. (6) Kur veprimi hetimor nuk ka mund t kryhet pa ndrprerje, n procesverbal shnohet dita dhe ora kur sht br ndrprerja si dhe dita dhe ora kur ka vazhduar veprimi hetimor. (7) Po qe se ka pasur vrejte rreth prmbajtjes s procesverbalit, n procesverbal shnohen edhe ato vrejtje. (8) N fund, procesverbalin e nnshkruan personi q e ka ushtruar veprimin hetimor dhe procesmbajtsi. (9) Kur personi, q sipas ktij Kodi duhet t nnshkruaj procesverbalin, kundrshton ta nnshkruaj at ose t vendos shnjn e gishtit, organi i procedurs shnon n procesverbal shkaqet e refuzimit.

Neni 90 (1) Prokurori publik, gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues mund t urdhroj q marrja n pyetje t regjistrohet me video ose audioincizim n prputhje me procedurn vijuse: 1) Personi q merret n pyetje njoftohet n gjuhn q ai e kupton dhe e flet se marrja n pyetje do t regjistrohet me incizim audio ose vizuel dhe se ai, nse dshiron, mund ta kundrshtoj kt. Fakti se njoftimi i sht br dhe se prgjigja sht dhn shnohet n incizim

36

dhe n procesverbal. Para se t kundrshtoj, personi mund t konsultohet me mbrojtsin, prfaqsuesijn ligjor ose prfaqsuesin e autorizuar, nse ai sht i pranishm, e pastaj organi kompetent mund t vendos t bj incizimin audio ose vizuel t marrjes n pyetje, prkundr kundrshtimit t perosnit n fjal. 2) Incizimi duhet t prmbaj t dhnat nga neni 87, paragrafi 1 i ktij Kodi dhe njoftimin nga neni 164, paragrafi 2, nga nenin 179, paragrafi 1 ose nga neni 231, paragrafi 2 i ktij Kodi, si dhe informatat e nevojshme pr identifikimin e perosnave deklarimet e t cilve incizohen. Kur incizohen deklarimet e m shum personave, duhet siguruar q nga incizimi t mund t konstatohet se kush e ka dhn deklarimin. 3) N rast ndrprerjeje gjat marrjes n pyetje, fakti dhe koha e ndrprerjes regjistrohet para se t prfundoj incizimi audiovizuel si dhe rifillimi i marrjes n pyetje; 4) N fund t marrjes n pyetje, personit t pyetur duhet ofruar mundsin q t sqaroj at q e ka thn ose t shtoj at q dshiron. Me krkesn e personit t marr n pyetje, incizimi menjher riprodukohet dhe incizohen korrigjimet apo shpjegimet e personit. Koha e prfundimit t marrjes n pyetje gjithmon shnohet. (2) Prmbajtja e kasets hidhet n letr posa t prfundoj marrja n pyetje dhe me krkesn e personit t pyetur, nj kopje e transkriptit i drgohet atij s bashku me nj kopje t kasets s incizuar dhe nse sht prdorur aparatura e shumfishimit t kasets s incizuar, ather i drgohet nj nga kasetat origjinale. (3) Procesverbali i shkruar i marrjes n pyetje prmban: 1) 2) Faktin se marrja n pyetje u regjistrua n mnyr auditive ose vizuele; Emrin e personit i cili e ka br incizimin; merret n pyetje sht njoftuar m par pr vendimin e

3) Faktin se personi q incizimit t marrjes n pyetje; 4) 5) 6)

Nse incizimi sht riprodukuar; Emrin e personit i cili merr nj kopje t incizimit dhe Vendin ku ruhet incizimi nse nuk i sht bashkngjitur lnds.

(4) Kaseta origjinale ose nj nga kasetat origjinale vuloset n prani t personit t pyetur, mbrojtsit t tij ose prfaqsuesit ligjor a t autorizuar nse sht i pranishm, ndrsa nnshkruhet nga prokurori publik, nga gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues dhe nga personi i pyetur a mbrojtsi i tij dhe prfaqsuesi ligjor ose i autorizuar nse sht i pranishm. Kaseta gjithashtu vuloset n prani t t pandehurit dhe mbrojtsit t tij dhe nnshkruhet nga ata, nse jan t pranishm gjat marrjes n pyetje t dshmitarit ose ekspertit. Regjistrimet ruhen pr aq koh sa mbahet edhe lnda e veprs penale.

37

(5) Prokurori publik, gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues mund t zgjedhin zbatimin e procedurs sipas ktij neni gjat marrjes n pyetje t personave q nuk jan t pandehur, veanrisht kur gjat dhnies s deklarimeve kjo mund t ndihmoj n zvoglimin e ndonj traumatizmi t mundshm t viktims s dhuns gjinore ose seksuale, t nj fmije ose t nj personi me paaftsi.

38

Neni 91 Prokurori publik, gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues mund t urdhroj q, prpos marrjes n pyetje, t incizohen n mnyr audio apo vizuele edhe veprime t tjera hetimore. Neni 90 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht.

Neni 92 Prokurori publik, gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues mund t urdhroj q veprimi hetimor n procedur ose pjes t tij t stenografohen me dor apo me makin stenografike. Procesverbali stenografik brenda dyzet e tet orsh prshkruhet, shikohet dhe i bashkngjitet procesverbalit. Neni 93 (1) Gjyqtari i procedurs paraprake mund tu lejoj personave t tjer q kan interes legjitim t regjistrojn n mnyr auditive ose vizuele veprime t veanta hetimore me mjete incizimi auditive ose vizuale, duke marre parasysh faktin q kjo do t kishte ndikim t parndsishm mbi t drejtat, veanrisht t jets private t t pandehurit, t dmtuarit, dshmitarve dhe pjesmarrsve t tjer n procedur. T dhnat personale pr t pandehurin, t dmtuarin ose dshmitarin jan fshehtsi dhe mund t prdoren vetm gjat procedurs penale. (2) Regjistrimet fotografike, filmike, televizive dhe regjistrime t tjera me an t pajisjeve teknike t seancs pr konfirmimin e aktakuzs ose t shqyrtimit gjyqsor nuk lejohen n gjykatore. (3) Me propozim t pals ose t kryetarit t gjykats, kryetari i Gjykats Supreme t Kosovs, prjashtimisht, mund t lejoj incizime nga paragrafi 2 i ktij neni n ndonj shqyrtim gjyqsor konkret. Kryetari i Gjykats Supreme informon palt sa m shpejt q t jet e mundur pr propozimin e kryetarit t gjykats, e n rast t propozimit t pals e informon paln kundrshtare. Pala mund ti paraqes kundrshtim me shkrim kryetarit t Gjykats Supreme brenda shtat ditsh nga pranimi i propozimit. (4) Palt dhe mbrojtsi mund t bjn incizim auditiv t seancs pr konfirmimin e aktakuzs ose t shqyrtimit gjyqsor t hapur. T dhnat personale t regjistruara pr t pandehurin, t dmtuarin ose dshmitarin jan fshehtsi dhe mund t prdoren vetm gjat procedurs penale. Ndgjimi i incizimit auditiv i br sipas ketij paragrafi nuk i lejohet dshmitarit. (5) Kur lejohet incizimi i seancs pr konfirmimin e aktakuzs apo i shqyrtimit gjyqsor trupi gjykues ose kryetari i trupit gjykues, pr arsye t justifikueshme, mund t ndaloj incizimin e pjesve t posame t seancs.

39

KAPITULLI X: AFATET Neni 94 (1) Afatet e parapara me kt Kod nuk mund t vazhdohen, prve kur kt shprehimisht e lejon ligji. N qoft se afati pr realizimin e t drejts s mbrojtjes dhe t drejtave t tjera procedurale t t pandehurit sht parapar me ligj, me krkesn e tij me shkrim ose gojarisht n procesverbalin e gjykats ky afat mund t shkurtohet. (2) Kur deklarata sht e lidhur me afat, konsiderohet se sht dhn brenda afatit nse i sht dorzuar marrsit t autorizuar para kalimit t afatit. (3) Kur deklarata drgohet nprmjet posts, posts rekomande a telegramit ose me ndonj mjet tjetr (teleks, telefaks ose mjete t tjera t ngjashme), dita e postimit ose e drgimit konsiderohet si dit e dorzimit pr personin q i sht drguar. Drguesi i deklarats konsiderohet se nuk e ka lshuar afatin kur personi t cilit tentohet ti drgohet deklarata nuk e ka marr me koh pr shkak t gabimeve n mjetet e drgimit pr t cilat drguesi nuk ka qen n dijeni. (4) I pandehuri i cili gjendet n paraburgim, gjithashtu mund t jep deklarat q sht e lidhur me afat duke e prfshir at n procesverbalin e gjykats q zbaton procedurn ose duke e drguar n drejtorin e burgut, kurse personi i cili gjendet n vuajtje t dnimit ose ndodhet n ndonj institucion tjetr me urdhr pr trajtim t detyrueshm pr rehabilitimin e kryersve t veprave penale t varur nga droga dhe alkooli, mund tia drgoj deklaratn e till drejtoris s institucionit ku sht vendosur ai. Dita kur sht prpiluar procesverbali i till apo kur deklarata i sht drguar drejtoris s institucionit konsiderohet si dit e dorzimit t marrsit t autorizuar. (5) Kur parashtresa dorzimi i s cils sht i lidhur me afat, pr arsye t mosdijes ose t gabimit t qart t drguesit i sht drguar gjykats jokompetente para kalimit t afatit, konsiderohet se sht dorzuar me koh, prkundr faktit se te gjykata kompetente arrin pas kalimit t afatit t parapar.

Neni 95 (1) Afatet llogariten me or, me dit, me muaj dhe me vite.

(2) Ora ose dita kur sht br dorzimi, njoftimi apo kur ka ndodhur ngjarja q konsiderohet si fillim i afatit nuk llogaritet n afat, por pr fillim t afatit merret ora apo dita e par vijuese. Pr nj dit llogariten njzet e katr or, kurse muaji llogaritet sipas kalendarit. (3) Afatet e caktuara me muaj apo vite kalojn n muajin ose vitin e fundit n fund t dits s njjt t muajit kur ka filluar afati. Nse nj dit e till nuk ekziston n muajin e fundit, afati kalon n ditn e fundit t atij muaji.

40

(4) Kur dita e fundit e afatit bie n dit feste zyrtare, t shtunn ose t dieln ose n ndonj dit tjetr kur organi kompetent nuk punon, afati kalon n fund t dits pasuese t puns.

Neni 96 (1) Nse i pandehuri pr shkaqe t arsyeshme nuk paralajmron ose nuk paraqet ankes kundr aktgjykimit ose aktvendimit pr konfiskimin e dobis pasurore brenda afatit, gjykata i lejon kthim n gjendje t mparshme pr paraqitjen e paralajmrimit apo t ankess nse brenda tet ditsh nga pushimi i shkaqeve pr mosrespektimin e afatit i pandehuri paraqet krkes pr kthim n gjendje t mparshme dhe paralajmrimin pr ankes ose vetm ankes s bashku me krkes. (2) Krkesa pr kthim n gjendje t mparshme nuk mund t paraqitet nse kan kaluar tre muaj nga dita e kalimit t afatit.

Neni 97 (1) Kryetari i trupit gjykues, i cili ka marr aktgjykimin kundr t cilit paralajmrohet ankes apo ka marr aktgjykim ose aktvendim kundr t cilit sht ushtruar ankes merr aktvendim pr kthim n gjendje t mparshme. (2) Kundr aktvendimit me t cilin lejohet kthimi n gjendje t mparshme nuk lejohet ankes. (3) Kur i pandehuri paraqet ankes kundr aktvendimit me t cilin refuzohet kthimi n gjendje t mparshme, gjykata detyrohet q kt ankes, s bashku me paralajmrimin e ankess ose ankesn kundr aktgjykimit apo aktvendimin pr konfiskimin e dobis pasurore me prgjigjen n ankes dhe t gjitha proceseverbalet tia drgoj gjykats m t lart pr marrjen e vendimit.

Neni 98 N parim, krkesa pr kthim n gjendje t mparshme nuk pezullon ekzekutimin e aktgjykimit apo ekzekutimin e aktvendimit pr konfiskimin e dobis pasurore, por gjykata kompetente pr marrjen e vendimit lidhur me krkesn mund t vendos ndrprerjen e ekzekutimit derisa t merret vendimi lidhur me krkesn.

41

KAPITULLI XI: SHPENZIMET E PROCEDURS PENALE

Neni 99 (1) Shpenzimet e procedurs penale jan shpenzime t bra gjat procedurs penale dhe shpenzimet e shkaktuara lidhur me t. (2) Shpenzimet e procedurs penale prfshijn: ekspert, prkthyes, specialist, stenografim,

1) Shpenzimet pr dshmitar, regjistrime teknike dhe pr kqyrjen e vendit; 2) 3) 4)

Shpenzimet e transportit t t pandehurit; Shpenzimet pr shoqrimin e t pandehurit apo t personit t paraburgosur; Shpenzimet e transportit dhe t udhtimit t personave zyrtar;

5) Shpenzimet e mjekimit t t pandehurit gjat kohs sa gjendet n paraburgim ose n institucionin shndetsor n baz t vendimit t gjykats, si dhe shpenzimet e lindjes s fmijs; 6) Shpenzimet paushalle;

7) Kompenzimet dhe shpenzimet e nevojshme t mbrojtsit, shpenzimet e nevojshme t paditsit privat dhe paditsit subsidiar dhe t prfaqsuesve t tyre ligjor, si dhe kompenzimin dhe shpenzimet e nevojshme t prfaqsuesve t autorizuar dhe 8) Kompenzimet e nevojshme pr t dmtuarin dhe prfaqsuesin e tij ligjor, si dhe kompenzimet dhe shpenzimet e nevojshme t prfaqsuesit t autorizuar. (3) Shuma paushalle caktohet me urdhres administrative duke pasur parasysh zgjatjen dhe ndrlikueshmrin e procedurs dhe gjendjen financiare t personit q ngarkohet me mbulimin e ktyre shpenzimeve. (4) Shpenzimet nga nnparagraft 1 deri n 5 t paragrafit 2 t ktij neni dhe kompensimi dhe shpenzimet e nevojshme t mbrojtsit t caktuar dhe t prfaqsuesit t autorizuar t t dmtuarit e paditsit subsidiar n procedur pr veprat penale q ndiqen sipas detyrs zyrtare, parapaguhen nga fondet e policis, t prokurorit publik ose t gjykats q e zbaton procedurn penale, kurse arktohen m von nga personat q detyrohen ti paguajn sipas dispozitave t ktij Kodi. Organi q e zbaton procedurn penale detyrohet t shnoj t gjitha shpenzimet e parapaguara n listn e cila i bashkngjitet shkresave. (5) Shpenzimet e prkthimit n gjuhn e t pandehurit, t dshmitarit dhe t personit tjetr i cili merr pjes ne procedur penale q shkaktohen me zbatimin e dispozitave t ktij Kodi nuk

42

arktohen nga personat q sipas dispozitave t ktij neni detyrohen ti paguajn shpenzimet e procedurs penale. (6) Shpenzimet e prkthimit nuk i ngarkohen t pandehurit i cili nuk e di ose nuk e flet gjuhn n t ciln zbatohet procedura penale. (7) Kompenzimi dhe shpenzimet e nevojshme t mbrojtsit t caktuar nga neni 73, paragrafi 2 apo 3 ose neni 74 t ktij Kodi paguhen nga mjetet buxhetore e jo nga i pandehuri. (8) Kompensimi dhe shpenzimet e nevojshme t prfaqsuesit t autorizuat t t dmtuarit t emruar sipas nenit 82 t ktij Kodi paguhen nga mjetet buxhetore dhe jo nga i dmtuari.

Neni 100 (1) N do aktgjykim dhe aktvendim me t cilin pushohet procedura penale duhet prfshir edhe vendimin pr mbulimin e shpenzimeve t procedurs dhe shumn e tyre. (2) Kur mungojn t dhnat pr shumn e shpenzimeve, procesmbajtsi merr aktvendim t posam pr shumn e shpenzimeve i cili aprovohet nga kryetari i trupit gjykues kur sigurohen t dhnat. Krkesa me shnimet pr shumn e shpenzimeve mund t paraqitet brenda tre muajsh nga dita e dorzimit t aktgjykimit ose t aktvendimit t forms s prer pr personin q ka t drejt t paraqes krkes t till. (3) Kur pr shpenzimet e procedurs penale sht vendosur me aktvendim t posam, pr ankes kundr atij aktvendimi vendos kolegji.

Neni 101 (1) I pandehuri, i dmtuari, paditsi subsidiar, paditsi privat, mbrojtsi, prfaqsuesi ligjor, prfaqsuesi i autorizuar, dshmitari, eksperti, prkthyesi dhe specialisti (neni 236 i ktij Kodi ), pavarsisht nga rezultati i procedurs penale, paguajn shpenzimet e shoqrimit t tyre forcrisht, t shtyrjes s nj veprimi hetimor, shpenzimet tjera t procedurs t shkaktuara me fajin e tyre, si dhe pjesn prkatse t shums paushalle. (2) Pr shpenzimet nga paragrafi 1 i ktij neni merret aktvendim i posam, prve kur p r shpenzimet q i paguan paditsi privat dhe i pandehuri vendoset me vendim pr shtjen kryesore.

Neni 102 (1) Kur gjykata e shpall t pandehurin fajtor, me aktgjykim vendos se kompenzoj shpenzimet e procedurs penale. detyrohet ti

43

(2) Personi i cili sht fajsuar pr disa vepra penale nuk ngarkohet me kompensim t shpenzimeve lidhur me veprat pr t cilat sht liruar nga akuza po qe se kto shpenzime mund t veohen nga shpenzimet e prgjithshme. (3) N aktgjykimin me t cilin disa t pandehur jan shpallur fajtor, gjykata cakton pjesn e shpenzimeve q duhet paguar secili prej tyre, e kur kjo nuk sht e mundur, urdhron q t gjith t pandehurit t ngarkohen me shpenzime n mnyr solidare. Pagesa e shums paushalle caktohet vemas pr secilin t pandehur. (4) N vendimin me t cilin vendoset pr shpenzimet, gjykata mund ta liroj t pandehurin nga detyrimi i kompenzimit, n trsi ose pjesrisht, t shpenzimeve t procedurs penale nga neni 99, paragrafi 2, nnparagraft 1 deri n 6 t ktij Kodi, nse pagesa e tyre do t rrezikonte gjendjen materiale t t pandehurit ose t personave q ai detyrohet ti mbshtes materialisht. Kur kto rrethana konstatohen pas marrjes s vendimit lidhur me shpenzimet, kryetari i trupit gjykues me aktvendim t posam mund t liroj t pandehurin nga detyrimi i kompenzimit t shpenzimeve t procedurs penale ose ti lejoj q ato ti paguaj me kste.

Neni 103 (1) Kur pushohet procedura penale apo kur merret aktgjykimi me t cilin i pandehuri lirohet nga akuza ose me t cilin refuzohet akuza, gjykata n aktvendim a n aktgjykim shnon se shpenzimet e procedurs penale nga neni 99, paragrafi 2, nnparagrafi 1 deri n 5 t ktij Kodi, shpenzimet e nevojshme t t pandehurit dhe kompenzimi i shpenzimeve t nevojshme t mbrojtsit paguhen nga mjetet buxhetore, prve n rastet e caktuara n paragraft vijues t ktij neni. (2) Personi i cili me vetdije ka paraqitur kallzim t rrem i paguan shpenzimet e procedurs penale. (3) Paditsi privat dhe paditsi sudsidiar i paguajn shpenzimet e procedurs penale nga neni 99, paragrafi 2, nnparagraft 1 deri n 7 t ktij Kodi dhe shpenzimet e nevojshme t t pandehurit n qoft se procedura prfundon me aktgjykim me t cilin i pandehuri lirohet nga akuza ose refuzohet akuza, apo me aktvendim pr pushimin e procedurs, prve kur procedura sht pushuar ose sht marr aktgjykimi me t cilin refuzohet akuza pr shkak t vdekjes s t pandehurit ose kur i pandehuri vuan nga rregullime a paaftsi mendore t prhershme, ose pr shkak t kalimit t afatit t parashkrimit pr shkak t zvarritjes s procedurs, kurse faji pr kt nuk mund ti ngarohet as paditsit privat as paditsit subsidiar. Kur procedura sht pushuar pr arsye t trheqjes nga padia ose nga propozimi pr ndjekje, i pandehuri, paditsi privat, paditsi subsidiar apo i dmtuari mund t pajtohen lidhur me shpenzimet e tyre reciproke. Kur ka m shum se nj padits privat apo padits subsidiar, shpenzimet i paguajn t gjith n mnyr solidare. (4) I dmtuari i cili sht trhequr nga propozimi pr ndjekje penale dhe si rrjedhoj e ksaj procedura pushon, detyrohet ti paguaj shpenzimet e procedures penale nse i pandehuri nuk ka paralajmruar se do ti paguaj ato.

44

(5) Kur gjykata e refuzon akuzn pr shkak t moskompetencs, gjykata kompetente vendos pr shpenzime.

Neni 104 (1) Kompenzimi dhe shpenzimet e nevojshme t mbrojtsit e t prfaqsuesit t autorizuar, t paditsit privat, paditsit subsidiar ose t dmtuarit detyrohet ti paguaj personi i prfaqsuar pavarsisht se kush detyrohet t paguaj shpenzimet e procedurs penale n baz t urdhrit t gjykats, prve kur mbrojtsi caktohet sipas nenit 73, paragrafi 2 ose 3 apo neni 74 i ktij Kodi, ose caktohet prfaqsues i autorizuar i t dmtuarit sipas nenit 82 t ktij Kodi. Nse prfaqsuesi i autorizuar sht caktuar pr paditsin subsidiar sipas nenit 67, paragrafi 2 i ktij Kodi dhe pagesa e kompenzimit dhe e shpenzimeve t nevojshme do t rrezikonte gjendjen materiale t paditsit subsidiar ose t personave pr t cilt materialisht duhet kujdesur, kompenzimi dhe shpenzimet e nevojshme t prfaqsuesit t autorizuar paguhen nga mjetet buxhetore. (2) Mbrojtsi ose prfaqsuesi i autorizuar, t cilt nuk jan antar t Ods s Avokatve, nuk kan t drejt n kompenzim. Ata kan t drejt n shpenzimet e nevojshme, kurse antart e Ods s Avokatve kan t drejt edhe n fitimin e humbur.

Neni 105 (1) Vendimin prfundimtar lidhur me detyrimin pr pagimin e shpenzimeve q shkaktohen n gjykatn m t lart e merr gjykata n pajtim me nenin 99 deri n 104 t ktij Kodi. (2) Neni 99 deri te neni 104 i ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht shkaktuara n procedur q ndrlidhen me mjetet e jashtzakonshme juridike. pr shpenzimet e

Neni 106 Me urdhres administrative do t jepen rregulla m t detajuara pr pagesn e shpenzimeve t shkaktuara n procedurn penale n gjykat.

KAPITULLI XII: KRKESAT PASURORE JURIDIKE Neni 107 (1) Krkesa pasurore juridike si rrjedhoj e kryerjes s veprs penale vendoset me propozimin e personave t autorizuar n procedurn penale n qoft se kjo nuk e zvarrit procedurn n mnyr t konsiderueshme.

45

(2) Krkesa pasurore juridike mund t prfshij kompensimin e dmit, kthimin e sendit ose prishjen e nj veprimi t caktuar juridik.

Neni 108 (1) Propozimin pr realizimin e krkess pasurore juridike n procedur penale mund ta paraqes personi i cili sht i autorizuar pr ta ushtruar kt krkes n kontest civil. (2) N qoft se me vepr penale sht dmtuar pasuria n pronsi publike, shtetrore ose shoqrore, organi ose personi kompetent, i cili sht i autorizuar me ligj t kujdeset pr mbrojtjen e ksaj pasurie, mund t merr pjes n procedur penale n pajtim me autorizimet q ka n baz t ligjit t till.

Neni 109 (1) Propozimi pr realizimin e krkess pasurore juridike n procedur penale i paraqitet organit kompetent t cilit i sht parashtruar kallzimi penal ose gjykats para s cils zbatohet procedura. (2) Propozimi mund t paraqitet jo m von se deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor n gjykatn e shkalls s par. (3) Personi i autorizuar pr paraqitjen e propozimit detyrohet ta parashtroj n mnyr t qart krkesn e vet dhe t paraqes prova. (4) Kur personi i autorizuar nuk e ka paraqitur propozimin pr realizimin e krkess pasurore juridike n procedur penale para ngritjes s aktakuzs, ai duhet njoftuar se propozimin mund ta paraqes deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor. Kur me vepr penale sht shkaktuar dm n pasurin n pronsi publike, shtetrore ose shoqrore dhe nuk sht paraqitur propozim, gjykata pr kt e njofton organin ose personin kompetent sipas nenit 108, paragrafi 2 i ktij Kodi.

Neni 110 (1) Personat e autorizuar (neni 108 i ktij Kodi) mund t trhiqen nga propozimi pr realizimin e krkess pasurore juridike n procedur penale deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor dhe at ta realizojn n kontest civil. Kur propozimi trhiqet, i njjti propozim nuk mund t paraqitet prsri, prve nse me kt Kod sht parapar ndryshe. (2) N qoft se pas paraqitjes s propozimit dhe para prfundimit t shqyrtimit gjyqsor e drejta n krkes pasurore juridike sipas rregullave t s drejts pasurore i ka kaluar personit tjetr, ai person thirret t deklarohet se a mbetet pran propozimit. N qoft se personi i thirrur me rregull nuk i prgjigjet thirrjes, konsiderohet se sht trhequr nga propozimi.

46

Neni 111 (1) Gjykata q zbaton procedurn merr n pyetje t pandehurin pr faktet e deklaruara n propozim dhe heton rrethanat q jan t rndsishme pr vrtetimin e krkess pasurore juridike. Por gjykata edhe para paraqitjes s propozimit t till detyrohet t mbledh prova dhe t kryej hetimin e nevojshm pr marrjen e vendimit lidhur me krkesn. (2) N qoft se hetimi i krkess pasurore juridike do t zvarriste procedurn penale n mas t konsiderueshme, gjykata kufizohet n mbledhjen e atyre t dhnave, vrtetimi i t cilave m von nuk do t ishte i mundur ose do t ishte dukshm i vshtirsuar.

Neni 112 (1) Pr krkesat pasurore juridike vendos gjykata.

(2) N aktgjykim me t cilin i akuzuari shpallet fajtor, gjykata mund t vendos pr krkesn pasurore juridike t t dmtuarit n trsi ose pjesrisht dhe pr pjesn e mbetur e udhzon n kontest civil. Kur t dhnat e mbledhura n procedur penale nuk paraqesin baz t sigurt pr gjykim t plot e as t pjesrishm, gjykata e udhzon t dmtuarin q krkesn pasurore juridike mund ta realizoj n nj kontest civil. (3) Kur gjykata merr aktgjykim me t cilin i pandehuri lirohet nga akuza ose me t ciln akuza refuzohet apo kur me aktvendim pushohet procedura penale, e udhzon t dmtuarin q krkesn pasurore juridike ta realizoj n kontest civil. Kur gjykata shpallet jokompetente pr procedurn penale, e udhzon t dmtuarin q krkesn pasurore juridike ta ushtroj n procedur penale t filluar ose t vazhduar nga gjykata kompetente.

Neni 113 Kur krkesa pasurore juridike ka t bj me kthimin e sendit dhe gjykata konstaton se sendi i takon t dmtuarit dhe se gjendet tek i pandehuri ose tek njri nga pjesmarrsit n veprn penale apo te personi t cilit ia kan dhn pr ta ruajtur, me aktgjykim urdhron q sendi ti dorzohet t dmtuarit.

Neni 114 Kur krkesa pasurore juridike ka t bj me anulimin e veprimit t caktuar juridik, kurse gjykata mon se krkesa sht e bazuar, me aktgjykim e urdhron anulimin e plot ose t pjesrishm t atij veprimi juridik me pasojat q rrjedhin nga veprimi i till, pa cenuar t drejtat e personave t tret.

47

Neni 115 (1) Gjykata q zbaton procedurn penale, mund ta ndryshoj aktgjykimin e forms s prer me t cilin sht vendosur pr krkesn pasurore juridike vetm n rastin e rishikimit t procedurs penale ose krkess pr mbrojtjen e ligjshmris. (2) N t gjitha rastet tjera, i dnuari apo trashgimtart e tij mund t krkojn ndryshimin e aktgjykimit t forms s prer t gjykats penale me t cilin sht vendosur pr krkesn pasurore juridike vetm n kontest civil, me kusht t ekzistimit t arsyeve pr rishikim sipas dispozitave t zbatueshme n procedurn kontestimore civile.

Neni 116 (1) Masat e prkohshme pr sigurimin e krkess pasurore juridike si rrjedhoj e kryerjes s veprs penale mund t urdhrohen n procedur penale sipas dispozitave t zbatueshme pr procedurn e prmbarimit me propozimin e personave t autorizuar (neni 108 i ktij Kodi). (2) Aktvendimi nga paragrafi 1 i ktij neni merret n procedurn paraprake nga gjyqtari i procedurs paraprake. Pas ngritjes s aktakuzs aktvendimin e merr kryetari i trupit gjykues pr rastet jasht shqyrtimit gjyqsor, kurse n shqyrtim gjyqsor aktvendimin e merr trupi gjykues. (3) Kundr aktvendimit t trupit gjykues pr masat e prkohshme t sigurimit t krkess nuk lejohet ankes. N raste t tjera pr ankes vendos kolegji prej tre gjyqtarsh. Ankesa nuk e pezullon ekzekutimin e aktvendimit.

Neni 117 (1) N qoft se krkesa prfshin sendet t cilat padyshim i takojn t dmtuarit e nuk shrbjn si prov n procedur penale, sendet e tilla i dorzohen t dmtuarit edhe para prfundimit t procedurs. (2) N qoft se pronsia e sendeve kontestohet nga m shum t dmtuar, ata udhzohen n kontest civil, ndrsa gjykata n procedur penale urdhron vetm ruajtjen e sendeve si mas t prkohshme pr sigurimin e krkess. (3) Sendet q shrbejn si prov prkohsisht konfiskohen dhe i kthehen pronarit pas prfundimit t procedurs. Kur sendi i till sht shum i nevojshm pr pronarin, ai mund ti kthehet edhe para prfundimit t procedurs nse ai zotohet se do ta kthej kur nga ai ti krkohet.

48

Neni 118 (1) N qoft se i dmtuari ka parashtruar krkes kundr personit t tret pr shkak se ai disponon me sendet q i ka fituar me vepr penale ose prmes veprs penale ka realizuar dobi pasurore, gjykata n procedur penale, me propozimin e personave t autorizuar (neni 108 i ktij Kodi) dhe sipas dispozitave q zbatohen n procedurn e prmbarimit, mund t urdhroj masa t prkohshme sigurimi t krkess kundr asaj pale t tret. N kt rast zbatohen edhe dispozitat e nenit 116 paragraft 2 dhe 3 t ktij Kodi. (2) N aktgjykim me t cilin i akuzuari shpallet fajtor, gjykata revokon masat nga paragrafi 1 i ktij neni nse nuk jan revokuar m par ose e udhzon t dmtuarin n kontest civil, n t cilin rast kto masa revokohen, prpos nse kontesti civil sht filluar brenda afatit t caktuar nga gjykata.

KAPITULLI XIII: MARRJA DHE KOMUNIKIMI I VENDIMEVE

Neni 119 (1) N procedurn penale vendimet merren n form t aktgjykimit, aktvendimit dhe t urdhrave. (2) Aktgjykimin mund ta marr vetm gjykata, ndrsa aktvendimin dhe urdhrin mund ta marrin edhe organet tjera publike q marrin pjes n procedur penale.

Neni 120 (1) Vendimi i trupit gjykues merret pas kshillimit gojor dhe votimit. Vendimi miratohet kur pr t voton shumica e antarve t kolegjit. (2) Kryetari i trupit gjykues drejton kshillimin e kolegjit dhe votimin, kurse vet voton i fundit. Ai detyrohet t kujdeset pr shqyrtimin e trsishm t t gjitha shtjeve nga do pikvshtrim. (3) Kur votat pr ndonj shtje individuale pr t ciln duhet votuar ndahen n disa mendime t ndryshme, kshtu q asnjri prej tyre nuk e ka shumicn, shtjet ndahen dhe votimi prsritet derisa t arrihet shumica e votave. Nse n kt mnyr nuk arrihet shumica, ather merret vendim sipas t cilit votat t cilat jan m t pafavorshme pr t pandehurin u shtohen votave t cilat jan m pak t pafavorshme se kto derisa t arrihet shumica e nevojshme. (4) Antart e kolegjit nuk mund ta refuzojn votimin pr shtjet q i parashtron kryetari i trupit gjykues, por antari i trupit gjykues i cili ka votuar pr lirimin e t akuzuarit ose pr

49

revokimin e aktgjykimit dhe ka mbetur n pakic nuk detyrohet t votoj pr dnimin. N qoft se ai nuk voton, konsiderohet se pajtohet me votn q sht m e favorshme pr t pandehurin.

Neni 121 (1) Me rastin e marrjes s vendimit s pari votohet pr kompetencn e gjykats, pastaj pr nevojn e plotsimit t procedurs dhe pr shtje t tjera paraprake. (2) Me rastin e marrjes s vendimit pr shtjen kryesore, s pari votohet se a e ka kryer i akuzuari veprn penale dhe a sht ai penalisht prgjegjs, pastaj votohet pr dnimin, pr sanksionet tjera penale ose masat pr trajtim t detyruar, pr shpenzimet e procedurs penale, pr krkesn pasurore juridike dhe pr shtje t tjera pr t cilat duhet marr vendim. (3) Nse nj person akuzohet pr disa vepra penale, s pari votohet pr prgjegjsin e tij penale dhe dnimet pr seciln vepr penale, pastaj votohet pr nj dnim unik pr t gjitha veprat penale.

Neni 122 (1) Kshillimi dhe votimi mbahen n seanc t mbyllur.

(2) N salln ku gjykata mban kshillimin dhe votimin t pranishm mund t jen vetm antart e trupit gjykues dhe procesmbajtsi.

Neni 123 (1) N qoft se ky Kod nuk parasheh ndryshe, vendimet u komunikohen palve t interesuara gojarisht nse jan t pranishm, e kur mungojn atyre u drgohet kopja e vrtetuar. (2) Kur vendimi komunikohet gojarisht shnohet n procesverbal ose n shkres, kurse personi t cilit i sht drguar komunikimi, marrjen e vrteton me nnshkrimin e tij. Kur pala e interesuar deklaron se nuk do t ankohet, kopja e vrtetuar e vendimit t komunikuar gojarisht nuk i drgohet po qe se me kt Kod nuk sht parapar ndryshe. (3) Kopjet e vendimeve kundr t cilve lejohet ankes drgohen s bashku me udhzim pr t drejtn n ankes.

50

KAPITULLI XIV: DRGIMI I SHKRESAVE

Neni 124 (1) N parim, shkresat drgohen me post. Drgesa mund t bhet edhe nprmjet organit kompetent komunal, zyrtarit t organit q ka marr vendimin ose drejtprdrejt prmes atij organi. (2) Thirrja pr t marr pjes n shqyrtim gjyqsor ose thirrjet tjera gjykata mund tia komunikoj edhe gojarisht personit i cili gjendet n gjykat s bashku me udhzimin pr pasojat e mosparaqitjes s tij. Thirrja e br n kt mnyr shnohet n procesverbal t cilin personi i thirrur e nnshkruan, prve kur kjo thirrje sht shnuar n procesverbalin e shqyrtimit gjyqsor. Kjo mnyr konsiderohet si drges e rregullt.

Neni 125 Shkresa, q sipas ktij Kodi duhet dorzuar personalisht, i jepet direkt personit t cilit i sht adresuar. N qoft se personi, t cilit shkresa duhet dorzuar personalisht nuk gjendet n vendin ku duhet br dorzimi, drguesi mson se kur dhe ku mund t gjendet ai person dhe le njoftimin me shkrim te ndonjri nga personat e parapar n nenin 126 t ktij Kodi, q marrsi i shkress t gjendet n banesn e tij ose n vendin e puns n ditn dhe orn e caktuar pr t pranuar shkresn. Kur edhe pas ksaj drguesi nuk e gjen personin t cilit duhet dorzuar shkresn, ai vepron sipas dispozitave t nenit 126, paragrafi 1 i ktij Kodi dhe dorzimi i till konsiderohet i efektshm.

51

Neni 126 (1) Shkresa, pr t ciln me kt Kod nuk sht parapar dorzim detyrues personal, dorzohet gjithashtu personalisht, por kur marrsi nuk gjendet n banes ose n vendin e puns shkresa e till mund ti dorzohet ndonjrit nga antart e rritur t familjes s tij i cili detyrohet ta pranoj shkresn. N qoft se ata nuk gjenden n shtpi, shkresa i dorzohet kujdestarit ose fqinjit n qoft se ai pajtohet ta pranoj at. Kur drgimi bhet n vendin e puns s personit i cili duhet t pranoj shkresn, ndrsa ai nuk gjendet aty, mund ti dorzohet personit t autorizuar pr marrjen e posts i cili detyrohet ta pranoj shkresn, ose personit i cili sht i punsuar n t njjtin vend pune n qoft se ai pajtohet ta pranoj shkresn. (2) Kur shkresa nuk mund tu dorzohet personave nga paragrafi 1 i ktij neni, marrsit i lihet njoftimi pr postn se ku mund t merret shkresa dhe afati deri kur mund t marr at shkres. Shkresa e cila nuk merret brenda aftit t parapar kthehet. (3) Kur vrtetohet se mungon personi t cilit duhet ti drguohet shkresa, dhe se personat nga paragrafi 1 i ktij neni nuk mund tia dorzojn atij shkresn me koh, shkresa kthehet me shnimin se ku gjendet personi q mungon.

Neni 127 (1) T pandehurit personalisht i dorzohet thirrja pr marrje n pyetje n procedur paraprake, n seanc pr konfirmim t aktakuzs dhe pr shqyrtim gjyqsor. (2) T pandehurit i cili nuk ka mbrojts i drgohet personalisht aktakuza, propozimakuza, padia private, aktgjykimi dhe vendimet tjera pr t cilat afati i ankess fillon nga dita e dorzimit, duke prfshir edhe ankesn e pals kundrshtare t dorzuar pr prgjijge. Me krkesn e t pandehurit, aktgjykimi dhe vendimet tjera i dorzohen personit t caktuar nga ai. (3) N qoft se t pandehurit, i cili nuk ka mbrojts duhet dorzuar aktgjykimin me t cilin i sht shqiptuar dnimi me burgim, kurse aktgjykimi nuk mund ti drgohet n adresn e tij t mparshme, gjykata menjher i cakton mbrojts t pandehurit, i cili e ushtron kt detyr derisa t gjindet adresa e re e t pandehurit. Mbrojtsit t caktuar i lihet afat i nevojshm pr tu njoftuar me shkresat e pastaj i dorzohet aktgjykimi dhe vazhdon procedura. N rast t ndonj vendimi tjetr pr t cilin data e dorzimit konsiderohet si dat e fillimit t ecjes s afatit pr parashtrimin e ankess, ose n rastin e ankess s pals kundrshtare e cila dorzohet pr prgjigje dhe drguesi nuk ka mund ta gjej adresn e re t t pandehurit, vendimi apo ankesa vihet n stendn e gjykats dhe pas tet ditve nga dita e vnies n stend drgesa konsiderohet valide. (4) N qoft se i pandehuri ka mbrojts, shkresa nga paragrafi 2 i ktij neni i drgohet mbrojtsit dhe t pandehurit n pajtim me dispozitat e nenit 126 t ktij Kodi. N rastin e till afati pr ushtrimin e mjetit juridik apo t prgjigjes n ankes ec nga dita e dorzimit t shkress t pandehurit. Kur t pandehurit nuk mund ti dorzohet vendimi apo ankesa pr shkak t

52

mosdhnies s a dress, ato vhen n stendn e gjykats dhe pas tet ditve nga dita e vnies n stend drgesa konsiderohet valide. (5) Kur shkresa duhet dorzuar mbrojtsit t t pandehurit dhe i pandehuri ka m shum se nj mbrojts, mjafton ti dorzohet njrit prej tyre.

Neni 128 (1) Thirrja pr paraqitjen e padis private apo t aktakuzs si dhe thirrja pr shqyrtim gjyqsor i drgohen personalisht paditsit privat dhe paditsit subsidiar ose prfaqsuesve t tyre ligjor (neni 125 i ktij Kodi), kurse prfaqsuesve t tyre t autorizuar thirrja u drgohet sipas nenit 126 t ktij Kodi. N mnyr t njjt u drgohen edhe vendimet pr t cilin dita e dorzimit konsiderohet si dit e fillimit t afatit pr paraqitjen e ankess dhe t ankess s pals kundrshtare q dorzohet pr prgjigje. (2) Nse thirrja, vendimi ose ankesa nuk mund tu dorzohet personave nga paragrafi 1 i ktij neni ose t dmtuarit n adresn n t ciln kan banuar deri ather, gjykata i vendos n stendn e gjykats dhe pas pesmbdhjet ditsh nga dita e vnies n stend drgesa konsiderohet valide. (3) Kur i dmtuari, paditsi subsidiar ose paditsi privat ka prfaqsues ligjor ose prfaqsues t autorizuar, thirrja i drgohet prfaqsuesit ligjor ose prfaqsuesit t autorizuar. Nse ai ka m shum se nj, thirrja i drgohet vetm njrit prej tyre.

Neni 129 (1) Marrsi dhe drguesi e nnshkruajn fletdrgesn pr t vrtetuar dorzimin. Marrsi n fltdrges shnon personalisht ditn e pranimit. (2) N qoft se marrsi nuk di shkrim ose nuk sht n gjendje t nnshkruaj emrin e tij, pr t nnshkruhet drguesi duke e shnuar ditn e dorzimit dhe arsyen prse sht nnshkruar n vend t marrsit. (3) Kur marrsi refuzon t nnshkruaj fletdrgesn, drguesi kt e shnon n fletdrges si dhe ditn e prmbushujes s dorzimit t drgess.

53

Neni 130 Kur marrsi ose antari i rritur i familjes s tij refuzon marrjen e shkress, drguesi shnon n fletdrges ditn, orn dhe shkakun e refuzimit t marrjes dhe shkresn e l n banesn e marrsit ose n vendin e tij t puns. Dorzimi i till konsiderohet valid.

Neni 131 (1) Policve, rojeve n institucionet ku mbahen personat e privuar lirie, t punsuarve n transportin toksor dhe ajror (n transportin toksor, ujor dhe ajror) u drgohen thirrjet nprmjet komands s tyre apo eprorit t drejtprdrejt dhe, sipas nevojs, n kt mnyr mund tu drgohen edhe shkresat tjera. (2) Personave t burgosur u dorzohet thirrja nprmjet gjykats ose nprmjet institucionit ku ata mbahen t burgosur. (3) Prve rasteve kur me marrveshje ndrkombtare sht caktuar ndryshe, personave q gzojn t drejtn e imunitetit n Kosov u drgohen thirrjet n pajtim me dispozitat e ktij kapitulli. N lokalet e Administrats s Prkohshme t UNMIK-ut ose n lokalet e KFOR-it nuk mund t bhet dorzimi personal i thirrjes.

Neni 132 (1) Prokurorit publik vendimet dhe shkresat tjera i drgohen prmes zyrs s regjistrimit t prokuroris publike. (2) N rastin e drgimit t vendimeve ose shkresave t tjera pr t cilat afati fillon t ec nga dita e dorzimit, dita e dorzimit t shkress n zyrn e regjistrimit t prokuroris publike konsiderohet dit e dorzimit. (3) Prokurorit publik, me krkesn e tij, i drgohen pr shqyrtim shkresat e shtjes penale. Kur afati pr ushtrimin e mjetit t rregullt juridik ec ose kur kjo sht e nevojshme pr arsye t tjera procedurale, gjykata mund t caktoj nj afat kur prokurori publik detyrohet ti kthej shkresat.

Neni 133 Pr rastet q nuk jan parapar n mnyr t veant me kt Kod, drgimi bhet sipas dispozitave q vlejn pr procedurn kontestimore.

54

Neni 134 (1) Thirrjet dhe vendimet e marra para prfundimit t shqyrtimit gjyqsor dhe t adresuara pr personin q merr pjes n procedur, prpos t pandehurit, mund ti dorzohen nj pjesmarrsi n procedur i cili pranon tia dorzoj personit t adresuar, kur organi prkats konsideron se n kt mnyr marrja e tyre sht e sigurt. (2) Personat nga paragrafi 1 i ktij neni mund t njoftohen pr thirrjen pr shqyrtim gjyqsor ose pr thirrjet tjera, si dhe pr vendimin pr shtyrje t shqyrtimit gjyqsor a t veprimeve t tjera t planifikuara prmes telekomunikimit, nse nga rrethanat mund t sigurohet se njoftimi i br n kt mnyr do t pranohet nga personi t cilit i sht adresuar. (3) N procesverbal bhet shnim zyrtar se thirrja ose vendimi jan drguar n mnyrn e parapar n paragraft 1 dhe 2 t ktij neni. (4) Personi i cili sht njoftuar ose t cilit i sht drguar vendimi n pajtim me paragrafin 1 ose 2 t ktij neni mund t vuaj pasojat e dmshme pr shkak t mosndrmarrjes s veprimeve vetm nse vrtetohet se ai e ka marr thirrjen apo vendimin me koh dhe sht njoftuar pr pasojat e mosndrmarrjes s veprimit.

KAPITULLI XV: EKZEKUTIMI I VENDIMEVE

Neni 135 (1) Aktgjykimi merr form t prer kur m nuk mund t kundrshtohet me ankes ose kur nuk lejohet ankes. (2) Aktgjykimi i forms s prer ekzekutohet kur sht br dorzimi dhe kur pr ekzekutimin e tij nuk ka pengesa ligjore. N qoft se nuk sht parashtruar ankes ose palt kan hequr dor nga e drejta n ankes o jan trhequr nga ankesa e parashtruar, aktgjykimi konsiderohet i ekzekutueshm pas kalimit t afatit pr ankes apo nga dita e heqjes dor ose e trheqjes s ankess. (3) N qoft se gjykata e cila ka marr aktgjykimin n shkall t par nuk sht kompetente pr ekzekutimin e tij, kopjen e vrtetuar t aktgjykimit ia drgon organit kompetent pr ekzekutim s bashku me vrtetimin q lejon ekzekutimin. (4) Dispozitat q zbatohen pr ekzekutimin e sanksioneve penale prcaktohen posam. me ligj t

55

Neni 136 Kur gjoba e parapar me kt Kod nuk mund t arktohet as detyrimisht, gjykata e ekzekuton duke zbatuar nenin 39 t Kodit t prkohshm penal.

Neni 137 (1) N rastin e shpenzimeve t procedurs penale, konfiskimit t dobis pasurore dhe krkess pasurore juridike aktgjykimi ekzekutohet nga gjykata kompetente sipas dispozitave t zbatueshme n procedurn e prmbarimit. (2) Arktimi i detyrueshm i shpenzimeve t procedurs penale q duhet derdhur n buxhet bhet sipas detyrs zyrtare. Shpenzimet e arktimit t detyrueshm fillimisht mbulohen nga mjetet buxhetore t gjykats. (3) N qoft se me aktgjykim shqiptohet dnim plotsues i konfiskimit t sendit, gjykata e cila ka shqiptuar dnimin n shkall t par vendos nse do t shiten sendet e tilla sipas dispozitave t zbatueshme n procedurn e prmbarimit, do ti dorzohen muzeut kriminalistik, ndonj institucioni tjetr apo t asgjsohen. Parat e fituara nga shitja e sendeve t tilla derdhen n buxhet. (4) Kur merret vendim pr konfiskimin e sendeve n baz t nenit 489 t ktij Kodi, paragrafi 3 i ktij neni zbatohet prshtatshmrisht. (5) Prve rishikimit t procedurs penale apo krkess pr mbrojtjen e ligjshmris, urdhri i forms s prer pr konfiskimin e sendeve mund t ndryshohet n kontest civil nse lind mosmarrveshje rreth pronsis s sendeve t konfiskuara.

Neni 138 (1) N qoft se ky Kod nuk parasheh ndryshe, aktvendimi ekzekutohet kur merr formn e prer. Urdhri ekzekutohet menjher, prpos rasteve kur organi q lshon urdhrin vendos ndryshe. (2) Aktvendimi merr formn e prer kur ndaj tij m nuk mund t ushtrohet ankes ose kur nuk lejohet ankes. (3) Nse nuk sht parapar ndryshe, aktvendimet dhe urdhrat ekzekutohen nga organet q i kan marr ato vendime. Kur gjykata ka vendosur pr shpenzimet e procedurs penale me aktgjykim, arktimi i ktyre shpenzimeve bhet sipas dispozitave t nenit 137, paragraft 1 dhe 2 t ktij Kodi.

56

Neni 139 (1) Kur ka mdyshje lidhur me lejimin e ekzekutimit t vendimit gjyqsor a pr llogaritjen e dnimit, ose kur me aktgjykimin e forms s prer nuk sht vendosur pr llogaritjen e paraburgimit a t dnimit t vuajtur m par apo llogaritja nuk sht br n mnyr t sakt, kryetari i trupit gjykues q ka gjykuar shtjen n shkall t par pr kto shtje vendos me aktvendim t posam. Ankesa nuk pezullon ekzekutimin e aktvendimit, prve nse gjykata vendos ndryshe. (2) Kur ka mdyshje lidhur me interpretimin e vendimit gjyqsor, pr kt vendos gjykata q ka marr vendimin e forms s prer.

Neni 140 Kur vendimi mbi krkesn pasurore juridike merr formn e prer, i dmtuari mund t krkoj nga gjykata e cila ka marr vendimin n shkall t par q atij ti lshoj kopjen e vrtetuar t vendimit me shkrim me sugjerim se vendimi mund t ekzekutohet.

Neni 141 Evidencn mbi procedurat penale dhe evidencn e personave t dnuar e mban organi publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore. Mnyra e mbajtjes s evidencs caktohet me urdhres administrative.

KAPITULLI XVI: SHIKIMI I SHKRESAVE

Neni 142 (1) N asnj faz t procedurs mbrojtsit nuk mund ti mohohet shikimi i shkresave lidhur me procesin e marrjes n pyetje t t pandehurit, nuk mund ti mohohet shikimi i materialit t marr nga i pandehuri apo materialit q i prket atij, shikimi i materialit lidhur me veprimet hetimore n t cilat sht lejuar ose sht dashur t lejohet pjesmarrja e mbrojtsit ose shikimi i analizave t ekspertve. (2) Pas prfundimit t hetimit, mbrojtsi ka t drejt t shikoj, t kopjoj ose ti fotografoj t gjitha shkresat dhe provat materiale me t cilat disponon gjykata. (3) Prve t drejtave q i gzon mbrojtsi nga paragraft 1 dhe 2 t ktij neni, atij i lejohet nga prokurori publik t shikoj, t kopjoj ose t fotografoj shkresa, libra, dokumente, fotografi dhe objekte t tjera materiale n zotrim, ruajtje ose kontroll t prokurorit publik, materiale t cilat shrbejn pr prgatitjen e mbrojtjes ose shfrytzimin e tyre nga prokurori publik si prova

57

pr qllimet e seancs pr konfirmimin e aktakuzs ose t shqyrtimit gjyqsor q jan marr nga i pandehuri apo kan qen pron e tij, varsisht nga rasti. Prokurori publik mund ti refuzoj mbrojtsit shikimin, kopjimin ose fotografimin e shkresave t caktuara, t librave, dokumenteve, fotografive dhe objekteve t tjera materiale n zotrim, ruajtje ose nn kontroll t tij, nse ka gjasa reale se shikimi, kopjimi ose fotografimi mund t rrezikoj qllimin e hetimit, jetn ose shndetin e njerzve. N rast t till, mbrojtsi mund t krkoj nga gjyqtari i procedurs paraprake t lejoj shikimin, kopjimin ose fotokopjimin. Vendimi i gjyqtarit t procedurs paraprake sht prfundimtar. (4) Dispozitat e ktij neni varen nga masat pr mbrojtjen e t dmtuarve, dshmitarve dhe privatsis s tyre si dhe pr mbrojtjen e informacioneve konfidenciale, si sht parapar me ligj.

Neni 143 (1) I dmtuari dhe prfaqsuesit e tij ligjor ose prfaqsuesi i autorizuar kan t drejt t shikojn, kopjojn ose fotografojn shkresat dhe provat materiale q i disponon gjykata ose prokurori publik nse legjitimohet interesi i tij. (2) Gjykata ose prokurori publik mund t refuzojn lejimin e shikimit, t kopjimit ose t fotokopjimit t shkresave ose provave materiale nse interesi legjitim i t pandehurit dhe i personave t tjer kalon interesin e t dmtuarit, ose nse ka gjasa reale q shikimi mund t rrezikoj qllimin e hetimit a jetn dhe shndetin e njerzve apo do t zvarriste n mnyr t konsiderueshme procedurn dhe nse i dmtuari ende nuk sht pyetur si dshmitar. (3) Nse prokurori publik refuzon shikimin e shkresave, i dmtuari mund ti paraqes ankes gjyqtarit t procedurs paraprake. Vendimi i gjyqtarit t procedurs paraprake sht prfundimtar. (4) Nse gjyqtari i procedurs paraprake refuzon shikimin e shkresave me t cilat disponon gjykata, ather mund t paraqitet ankes n kolegjin prej tre gjyqtarsh. (5) Dispozitat e ktij neni varen nga masat pr mbrojtjen e t dmtuarve, dshmitarve dhe privatsis s tyre si dhe mbrojtjen e informacioneve konfidenciale si sht parapar me ligj.

58

KAPITULLI XVII: DISPOZITAT TJERA

Neni 144 Kur ndjekja pr vepr t caktuar penale varet nga propozimi pr ndjekje i t dmtuarit apo nga leja paraprake e organit kompetent, prokurori publik nuk mund t zbatoj hetimin, t ngris aktakuzn apo propozimakuzn pa dorzimin e provave q dshmojn propozimin apo dhnien e lejes. N raste t ngutshme, prokurori publik mund t veproj n baz t propozimit gojor pr ndjekje i cili duhet konfirmuar me shkrim brenda katrdhjet e tet orve.

Neni 145 Kur gjat rrjedhs s procedurs penale t zbatuar pran gjykats vrtetohet se i pandehuri ka vdekur, gjykata merr aktvendim pr pushimin e procedurs penale.

Neni 146 (1) Gjykata gjat rrjedhs s procedurs mund ti shqiptoj gjob deri n 250 EURO mbrojtsit, prfaqsuesit t autorizuar ose prfaqsuesit ligjor, t dmtuarit, paditsit subsidiar ose paditsit privat kur veprimet e tij jan t drejtuara qart n zvarritjen e procedurs penale. (2) Oda e Avokatve informohet pr shqiptimin e gjobs ndaj antarit t saj ose praktikantit t avokaturs. (3) N qoft se prokurori publik nuk i paraqet gjykats propozimet me koh ose veprimet tjera n procedur i ndrmerr me vonesa t mdhe dhe kshtu shkakton zvarritjen e procedurs, ather pr kt njoftohet prokurori publik m i lart.

Neni 147 (1) Rregullat e s drejts ndrkombtare dhe e drejta n imunitet, n pajtim me Rregulloren e UNMIK-ut nr. 2000/47, e dats 18 tetor 2000 Mbi statusin, privilegjet dhe imunitetin e KFOR-it, UNMIK-ut dhe personelit t tyre n Kosov vlejn pr prjashtim nga ndjekja penale t personave t cilt gzojn imunitet n Kosov. (2) N rast dyshimi lidhur me identitetin e personave t till, gjykata i drejtohet pr sqarim autoritetit kompetent prmes organit publik kompetent n lmin e eshtjeve gjyqsore.

59

Neni 148 T gjitha organet publike detyrohen q gjykatave dhe organeve t tjera kompetente q marrin pjes n procedur penale tu japin ndihmn e nevojshme, sidomos pr hetimin e veprave penale ose vendndodhjen e kryersve.

Neni 149 (1) Me krkesn e gjykats, institucionet dhe personat prgjegjs pr mbajtjen e bazave t t dhnave madje edhe pa plqimin e personave prkats, i sigurojn gjykats t dhna nga baza e tyre e t dhnave q i mbajn kur t dhnat e tilla jan t domosdoshme pr zhvillimin e procedurs penale. (2) Gjykata detyrohet t mbroj fshehtsin e t dhnave t marra n mnyr t till. Neni 150

Procedurat pr mbrojtjen personale t t dmtuarve, dshmitarve, t pandehurve dhe antarve t familjes s tyre gjat dhe pas procedurs penale do t prcaktohen me urdhres administrative.

KAPITULLI XVIII: KUPTIMI I SHPREHJEVE LIGJORE T PRDORURA N KT KOD Neni 151 Sipas ktij Kodi: 1) I dyshuar sht personi pr t cilin policia ose autoritetet e ndjekjes penale kan dyshim t arsyeshm se ka kryer vepr penale, por kundr t cilit procedura penale nuk ka filluar. 2) I pandehur sht personi kundr t cilit zbatohet procedura penale. Shprehja i pandehur po ashtu prdoret n kt Kod edhe si shprehje e prgjithshme pr t pandehurin, pr t akuzuarin dhe pr t dnuarin. 3) I akuzuar sht personi kundr t cilit: i) ii) iii) Aktakuza ka marr formn e prer; sht paraqitur padi private ose Propozimakuza sht dorzuar dhe sht caktuar shqyrtimi gjyqsor.

60

4) I dnuar sht personi pr t cilin me aktgjykim t forms s prer sht vrtetuar se sht fajtor pr kryerjen e veprs penale. 5) I dmtuar sht personi t cilit fardo e drejte personale ose pasurore i sht shkelur ose i sht rrezikuar me veprn penale. 6) kujdestari. Prfaqsues ligjor sht prindi ose personi q ushtron autoritetin prindror ose

7) Prfaqsues i autorizuar sht personi, i cili n rastet e parapara me kt Kod vepron n emr dhe n interes t t dmtuarit. 8) subsidiar. Padits i autorizuar sht prokurori publik, paditsi privat ose paditsi

9) Padits subsidiar sht i dmtuari i cili, nn kushtet e parapara me kt Kod, ushtron ndjekjen pr vepra penale q ndiqen sipas detyrs zyrtare. 10) Padits privat sht i dmtuari, i cili ushtron ndjekjen pr vepra penale pr t cilat ligji penal parasheh padi private. 11) Kolegj prej tre gjyqtarsh sht nj panel i prbr nga tre gjyqtar i cili vendos jasht shqyrtimit gjyqsor (neni 22, paragrafi 3 dhe neni 24, paragrafi 2 i ktij Kodi). 12) Seanc konfirmimi sht seanc ku gjyqtari merr aktvendim mbi aktakuzn dhe ku t pandehurit i jepet mundsia pr t pranuar apo mos pranuar fajsin (neni 309 deri 318 t ktij Kodi). 13) Paraburgim sht privimi i liris s t pandehurit me vendim t gjyqit gjat procedurs paraprake dhe gjat rrjedhs s procedurs gjyqsore para marrjes s aktgjykimit t forms s prer. 14) Kryetar i trupit gjykues sht kryetari i trupit gjykues, gjyqtari i vetm kur procedura zbatohet sipas nenit 22, paragrafi 2 i ktij Kodi, gjyqtari i vetm i cili zbaton procedurn pr konfirmimin e aktakuzs ose kryetar i trupit gjykues i nj kolegji t apelit a kolegji i cili vendos pr mjetin e jashtzakonshm juridik. 15) Ndrmjets sht personi i autorizuar, i cili zbaton procedurn e ndrmjetsimit sipas nenit 228 t ktij Kodi. 16) Pal sht paditsi dhe i pandehuri. Kur paraqitet krkes pasurore juridike apo ankes nga i dmtuari, edhe i dmtuari konsiderohet pal. 17) Polici sht Policia Civile e Misionit t Prkohshm t Administrats s Kombeve t Bashkuara n Kosov, e njohur edhe me emrin Policia Ndrkombtare e Kombeve

61

t Bashkuara ose si Polici e UNMIK-ut dhe si Shrbimi Policor i Kosovs. Kuptimi prfshin edhe policin gjyqsore. 18) Polici gjyqsore jan oficert e policis q, prve punve t tjera policore, jan t autorizuar t kryejn hetimet dhe pun t ngjashme nn mbikqyrjen e prokurorit publik. 19) Banor i Kosovs sht personi i cili sht regjistruar ose ka t drejt pr tu regjistruar si banor i prhershm i Kosovs n Regjistrin qendror civil, n pajtim me Rregulloren e UNMIK-ut nr. 2000/13 mbi Regjistrin qendror civil t dats 17 mars. 20) 21) Fmij sht personi i cili nuk e ka mbushur moshn tetmbdhjet vjet. I mitur sht personi i moshs mes katrmbdhjet dhe tetmbdhjet vjet.

22) UNMIK sht prania ndrkombtare civile e themeluar n territorin e Kosovs n pajtim me Rezolutn 1244 t Kshillit t Sigurimit (1999), i cili integron komponentet e Administrats s Prkohshme Civile (Kombet e Bashkuara), Policin dhe Gjyqsin; Ndrtimin e Institucioneve (OSBE) dhe Rindrtimin (BE). 23) Organ publik sht organi i Misionit t Administrats s Prkohshme t Kombeve t Bashkuara n Kosov ose i Instutucioneve t Prkohshme t Vetqeverisjes. 24) Kontroll intim sht kontrolli i cili prbhet nga kontrolli fizik i zgavrave t trupit t personit, pos gojs. 25) Shprehja Rrug diplomatike do t thot rrugt e komunikimit ndrmjet UNMIK-ut dhe qeverive t huaja nprmjet autoriteteve prkatse. 26) Shprehja Korniz kushtetuese do t thot Korniza Kushtetuese pr Vetqeverisje t Prkohshme n Kosov e hartuar n pajtim me Rregulloren e UNMIK-ut nr. 2001/9 t dats 15 maj 2001 mbi Kornizn Kushtetuese pr Vetqeverisje t Prkohshme n Kosov.

PJESA E DYT: PROVAT KAPITULLI XIX: DISPOZITA T PRGJITHSHME LIDHUR ME PROVAT

Neni 152 (1) Rregullat e provs parashtruar n kt kapitull zbatohen n t gjitha procedurat penale para gjykats dhe, n rastet kur e parasheh ky Kod, ato gjithashtu zbatohen n procedurat para prokurorit dhe policis.

62

(2) Gjykata, sipas vlersimit t vet, mund t pranoj dhe t marr parasysh do prov t pranueshme q ajo mendon se sht e rndsishme pr procedurn penale konkrete dhe ka autoritetin t vlersoj lirisht t gjitha provat e parashtruara me qllim t prcaktimit t rndsis ose papranueshmris s tyre. (3) Gjykata mund t refuzoj krkesn pr marrjen e provs:

1) Kur marrja e provs s till pr t plotsuar provat tjera sht e panevojshme dhe e teprt, sepse shtja sht e njohur n vija t prgjithshme; 2) provuar; 3) 4) Kur fakti q do t provohet sht i parndsishm pr vendimin apo sht

Kur prova sht trsisht e paprshtatshme ose e paarritshme dhe Kur krkesa bhet pr t zgjatur procedurn.

Neni 153 (1) Provat e marra me shkelje t dispozitave t procedurs penale jan t papranueshme kur ky Kod ose dispozita t tjera t ligjit shprehimisht parashikojn kshtu. (2) Gjykata nuk mund ta mbshtes vendimin e saj n prova t papranueshme.

Neni 154 (1) Pr pranimin e provs gjykata vendos me krkes t pals ose sipas detyrs zyrtare.

(2) shtja lidhur me pranimin e provs mund t ngritet nga pala n kohn kur prova i paraqitet gjykats dhe n rast t veant n seancn pr konfirmimin e aktakuzs. Prjashtimisht, mund t ngritet m von, nse shtjet nuk i jan br t njohura pals n kohn kur prova sht paraqitur, ose ekzistojn rrethana t tjera t justifikueshme. Gjykata mund t krkoj q shtja t paraqitet me shkrim. N munges t krkess s pals, gjykata duhet t vendos mbi pranimin e provs sipas detyrs zyrtare kurdoher q gjat procedurs lind dyshimi mbi ligjshmrin e provs. (3) Aktvendimin q e merr gjykata mbi pranueshmrin e provs duhet arsyetuar. Nse aktvendimi mbi pranimin e provs merret n fazn paraprake t procedurs, ai mund t kundrshtohet n kolegjin prej tre gjyqtarsh me a nkes t veant brenda dyzet e tet orve nga koha e pranimit t aktvendimit. (4) Prova e papranueshme veohet nga shkresat e lnds dhe vuloset. Prova e till ruhet n gjykat ndaras nga shkresat dhe provat. Prova e veuar nuk mund t shqyrtohet e as t prdoret n procedur, prve n procedur t ankess kundr aktvendimit mbi pranueshmrin.

63

(5) N t gjitha fazat e procedurs gjykata detyrohet t siguroj q asnj prov e papranueshme, referenc a dshmi n provn e till t mos prfshihet n shkresa ose t mos paraqitet n shqyrtim gjyqsor a n seanc dgjimi para shqyrtimit gjyqsor. (6) Prova, e cila me aktvendim sht konstatuar si e papranueshme, n nj faz t mvonshme t procedurs me aktvendim mund t konstatohet si e pranueshme.

Neni 155 (1) Gjat do intervistimi ose marrjeje n pyetje ndalohet q:

1) Liria e t pandehurit pr t formuluar dhe shprehur mendimin e tij t ndikohet nprmjet keqtrajtimit, lodhjes s shkaktuar, ndrhyrjes fizike, prdorimit t drogs, torturs, shtrngimit ose hipnotizimit; 2) 3) 4) I pandehuri t kanoset me masa t ndaluara me ligj; T premtohet ndonj prfitim i paparapar me ligj; dhe T dobsohet kujtesa e t pandehurit ose aftsia e tij pr t kuptuar.

(2) Ndalesa nga paragrafi 1 i ktij neni zbatohet pavarsisht nga plqimi i personit t intervistuar ose t marr n pyetje. (3) Kur intervistimi ose marrja n pyetje sht zbatuar n kundrshtim me paragrafin 1 t ktij neni, procesverbali i intervistimit ose marrjes s till n pyetje sht i papranueshm.

Neni 156 (1) Deklarimi i t pandehurit dhn policis ose prokurorit publik mund t jet prov e pranueshme n gjykat vetm kur sht marr n pajtim me dispozitat e nenit 229 deri n 236 t ktij Kodi. Deklarimi i till mund t prdoret pr ta kundrshtuar deklarimin e t pandehurit n gjyq (neni 372, paragrafi 2 i ktij Kodi). (2) Deklarimi i dshmitarit i dhn n polici ose para prokurorit publik mund t jet prov e pranueshme n gjykat vetm kur t pandehurit ose mbrojtsit i sht dhn mundsia ta kundrshtoj at nprmjet marrjes n pyetje t dshmitarit gjat ndonj faze t procedurs penale.

64

Neni 157 (1) Gjykata nuk e shpall t akuzuarin fajtor duke u mbshtetur vetm n nj dshmi ose duke i dhn rndsi vendimtare nj dshmie a nj prove tjetr e cila nuk mund t kundrshtohet nga i pandehuri ose mbrojtsi prmes marrjes n pyetje gjat ndonj faze t procedurs penale. (2) Gjykata nuk e shpall t akuzuarin fajtor duke u mbshtetur vetm n nj deklarat ose duke i dhn rndsi vendimtare deklarimit t dhn nga i pandehuri n polici ose para prokurorit publik (neni 156, paragrafi 1 i ktij Kodi). (3) Gjykata nuk e shpall t akuzurin fajtor vetm ose duke i dhn rndsi vendimtare dshmis s dhn nga nj dshmitar, identiteti i t cilit sht i panjohur pr mbrojtsin dhe t akuzuarin. (4) Gjykata nuk e shpall personin fajtor vetm mbi bazn e dshmis s dhn nga dshmitari bashkpunues (nenet 298 deri te 303 i ktij Kodi).

KAPITULLI XX: DSHMITART

Neni 158 (1) Si dshmitar thirret personi pr t cilin besohet se mund t jep njoftime pr veprn penale, pr kryersin dhe pr rrethanat e rndsishme pr procedurn penale. (2) I dmtuari, paditsi subsidiar dhe paditsi privat mund t merren n pyetje si dshmitar.

(3) do person i thirrur si dshmitar detyrohet ti prgjigjet thirrjes, e kur me kt Kod nuk sht caktuar ndryshe, detyrohet edhe t dshmoj.

1. Dshmitart e privilegjuar Neni 159 Si dshmitar nuk mund t merret n pyetje: 1) Personi i cili me deklarimin e vet do t shkelte detyrn e ruajtjes s fshehtsis zyrtare ose ushtarake, derisa organi kompetent nuk e liron nga ky detyrim; 2) Mbrojtsi, pr at q i pandehuri ia ka besuar atij n cilsi t mbrojtsit t vet, prve kur krkon vet i pandehuri dhe 3) I bashkpandehuri derisa zbatohet procedur e prbashkt.

65

Neni 160 (1) Nga detyra e dshmimit jan t liruar:

1) Bashkshorti legjitim dhe bashkshorti jashtmartesor i t pandehurit, prve kur procedura zbatohet pr vepr penale pr t ciln mund t shqiptohet dnimi me t paktn pes vjet burgim dhe ai sht i dmtuar me at vepr penale; 2) Personi i gjinis s gjakut n vij t drejt me t pandehurin, personat e gjinis s gjakut n vij ansore deri n shkall t t et ose t gjinis s krushqis deri n shkall t dyt, r prve kur procedura zbatohet pr vepr penale pr t ciln mund t shqiptohet dnimi me burgim me t paktn dhjet vjet ose ai ishte dshmitar i veprs penale kundr fmijs q bashkjeton ose sht i afrt me t apo me t pandehurin; 3) Prindi adoptues ose fmija i adoptuar i t pandehurit, prve kur procedura zbatohet pr vepr penale pr t ciln mund t shqiptohet dnimi me t paktn dhjet vjet burgim, ose ai sht dshmitar i veprs penale k undr fmijs q bashkjeton ose sht i afrt me t apo me t pandehurin; 4) Personi fetar pr at ka i pandehuri apo nj person tjetr i sht rrfyer;

5) Mbrojtsi, mbrojtsi i viktims, mjeku, puntori social, psikologu ose ndonj person tjetr pr faktet q i kan msuar gjat ushtrimit t veprimtaris s tyre kur detyrohen ta ruajn si fshehtsi at q e kan msuar me rastin e ushtrimit t profesionit dhe 6) Gazetari ose redaktori i cili punon n mjetet e komunikimit publik ose nj nga ndihmsit e tij n pajtim me nenin 29 t Kodit t Prkohshm Penal. (2) Personi i cekur n paragrafin 1, nnparagraft 4, 5 ose 6 t ktij neni nuk mund t refuzoj dshmimin kur ekziston baz ligjore pr ta liruar nga detyrimi i mbajtjes s fshehtsis. (3) Organi kompetent q zbaton procedurn detyrohet q personat e cekur n paragrafin 1 t ktij neni, para marrjes s tyre n pyetje ose sapo t msoj pr marrdhnien e tyre me t pandehurin, t'i bj me dije pr t drejtn e tyre pr t mos dshmuar. Paralajmrimi dhe prgjigjja shnohen n procesverbal. (4) Fmija i cili, duke pasur parasysh moshn dhe zhvillimin intelektual, nuk sht i aft t kuptoj domethnien e t drejts pr t refuzuar dshmimin nuk mund t pyetet si dshmitar, prve kur gjykata mon se ata jan t aft pr t kuptuar se i nnshtrohen detyrimit pr t treguar t vrtetn. (5) Personi i cili ka t drejt t mohoj dshmimin ndaj njrit nga t pandehurit, lirohet nga detyrimi i dshmimit edhe ndaj t pandehurve t tjer kur dshmia e tij, duke marr parasysh shtjen, nuk mund t kufizohet n t pandehurit tjer.

66

Neni 161 Dshmia e dshmitarit sht e papranueshme nse: 1) Personi nuk mund t pyetet si dshmitar (neni 159 i ktij Kodi);

2) Personi nuk ka detyrim dshmimi (neni 160 i ktij Kodi) e nuk sht vn n dijeni pr kt ose shprehimisht nuk ka hequr dor nga kjo e drejt, apo kur udhzimi dhe heqja dor nuk sht shnuar n procesverbal; 3) ose 4) Dshmia e dshmitarit sht marr me forc, me kanosje ose me ndonj mjet tjetr t ngjashm t ndaluar (neni 155 i ktij Kodi). Personi sht fmij, i cili nuk kupton t drejtn e tij pr t refuzuar dshmimin

Neni 162 Dshmitari nuk ka detyrim t prgjigjet n pyetje konkrete kur ka gjasa se me kt e v veten ose ndonj person t afrm t tij (neni 160, paragrafi 1, nnparagrafi 1 deri n 3 i ktij Kodi) para turpit t rnd, dmit t konsiderueshm material ose ndjekjes penale. Gjykata pr kt t drejt e njofton dshmitarin.

2. Zbatimi i marrjes n pyetje t dshmitarit Neni 163 (1) Dshmitari thirret duke ia drguar thirrjen me shkrim n t ciln shnohet emri dhe mbiemri dhe profesioni i dshmitarit, koha dhe vendi i ardhjes, lnda penale pr t ciln thirret, shnimi se thirret si dshmitar dhe paralajmrimi pr pasojat e mungess pa arsye. (2) Thirrja si dshmitar e personit q nuk ka mbushur moshn gjashtmbdhjet vjet bhet nprmjet prindrve t tij apo prfaqsuesit ligjor, prve kur kjo nuk sht e mundur pr shkak t nevojs pr veprim t ngutshm ose pr shkak t rrethanave t tjera. (3) Dshmitari i cili pr shkak t pleqris, smundjes ose t metave t rnda trupore nuk mund ti prgjigjet thirrjes, mund t pyetet jasht gjykats.

67

Neni 164 (1) Dshmitari pyetet ndamas dhe pa pranin e dshmitarve t tjer. Dshmitari detyrohet ti jep prgjigjjet gojarisht. (2) Dshmitarit s pari i trhiqet vrejta se detyrohet t flas t vrtetn dhe se nuk guxon t hesht asgj, e pastaj i bhet me dije se dhnia e dshmis s rrem sht vepr penale. Dshmitari gjithashtu paralajmrohet se nuk detyrohet t prgjigjet n ndonj pyetje t parapar n nenin 162 t ktij Kodi dhe paralajmrimi i till shnohet n procesverbal. (3) Pas ksaj, dshmitari pyetet pr emrin dhe mbiemrin, emrin e babait dhe t nns, numrin e letrnjoftimit, profesionin, vendqndrimin, vendinlindjen, moshn dhe marrdhnien e tij me t pandehurin dhe me t dmtuarin. Dshmitarit i bhet me dije detyrimi i tij pr t lajmruar gjykatn pr do ndryshim t vendbanimit ose vendqndrimit. (4) Dispozita e paragrafit 3 t ktij neni nuk zbatohet kur sht n kundrshtim me masat pr mbrojtjen e t dmtuarve dhe dshmitarve si parashihet me kt Kod. (5) Polict informohen nga gjyqtari pr t drejtn e tyre, q n vend t adress s banimit t japin adresn e stacionit t tyre policor. (6) Me rastin e marrjes n pyetje t personit i cili nuk ka mbushur moshn tetmbdhjet vjet, sidomos kur ai sht dmtuar me veprn penale veprohet me kujdes q pyetja t mos ndikoj dmshm n gjendjen e tij shpirtrore. Kur sht e nevojshme, ai pyetet me ndihmn e psikologut pr fmij ose pedagogut pr fmij a personit tjetr profesional.

Neni 165 (1) Prokurori publik s pari merr n pyetje dshmitart q i ka caktuar vet, kurse mbrojtja s pari merr n pyetje ata q ajo i ka caktuar. Secils pal duhet ti jepet mundsia q ti shtroj pyetje dshmitarit t pyetur nga pala tjetr. (2) Pas marrjes n pyetje, kryetari i trupit gjykues dhe antart e trupit gjykues mund ti bjn dshmitarit pyetje q i konsiderojn t domosdoshme pr sqarimin e mtejshm t shtjes. Kur dshmitari sht thirrur me propozim t gjykats, kryetari i trupit gjykues i shtron pyetje i pari. (3) I dmtuari, prfaqsuesi ligjor ose prfaqsuesi i autorizuar, i bashkpandehuri ose eksperti, mund ti bjn pyetje direkte dshmitarit vetm me leje t gjyqtarit. (4) Marrja n pyetje e dshmitarit nn moshn gjashtmbdhjet vjet bhet vetm nga kryetari i trupit gjykues. Prokurori publik ose mbrojtsi mund t krkoj q kryetari i trupit gjykues ti bj dshmitarit t till edhe pyetje t tjera. Kryetari i trupit gjykues mund tu lejoj ktyre personave ti bjn pyetje dshmitarit drejtprsdrejti po qe se me kt nuk cenohet mirqnia e dshmitarit t till.

68

(5)

Gjat marrjes n pyetje t dshmitarit, neni 234 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht.

(6) Dshmitart mund t ballafaqohen kur dshmit e tyre esencialisht nuk prputhen. T ballafaquarit pyeten ve e ve pr seciln rrethan pr t ciln dshmit e tyre reciprokisht nuk pajtohen dhe prgjigjja e tyre shnohet n procesverbal. N t njjtn koh mund t ballafaqohen vetm dy dshmitar. (7) I dmtuari i cili merret n pyetje si dshmitar pyetet nse dshiron t realizoj krkesn pasurore juridike n procedur penale.

Neni 166 N qoft se marrja n pyetje e dshmitarve bhet nprmjet prkthyesit, ose kur dshmitari sht shurdh o memec, pyetja e tij bhet n mnyrn e parapar n nenin 232 t ktij Kodi.

Neni 167 (1) Kur dshmitari i cili sht thirrur me rregull nuk paraqitet, e mosparaqitjen nuk e arsyeton, ose pa leje dhe shkak t arsyeshm largohet nga vendi ku duhet t pyetet, ather mund t detyrohet t paraqitet dhe mund t dnohet me gjob deri 250 EURO. (2) Nse dshmitari paraqitet kur sht thirrur por pasi t jet br me dije pr pasojat refuzon t dshmoj pa arsyetim ligjor, mund t dnohet me gjob deri n 250 EURO. Kur edhe pas ksaj refuzon t dshmoj, ather mund t burgoset. Burgimi zgjat derisa dshmitari nuk pranon t dshmoj apo derisa dshmimi i tij bhet i panevojshm, ose derisa procedura t prfundoj, por m s shumti nj muaj. (3) Pr ankes kundr aktvendimit me t cilin shqiptohet dnimi me gjob ose me burgim vendos kolegji prej tre gjyqtarsh. Ankesa nuk e pezullon ekzekutimin e aktvendimit. Dnimi nga paragraft 1 dhe 2 t ktij neni shqiptohet nga gjyqtari. (4) Pjestart e forcave ushtarake dhe pjestart e policis nuk mund t burgosen, por pr refuzimin e dshmimit t tyre njoftohet komanda e tyre prkatse.

69

KAPITULLI XXI: MBROJTJA E T DMTUARVE DHE E DSHMITARVE

Neni 168 Sipas ktij kapitulli vlejn kto prkufizime: 1) Rrezik serioz sht frika e justifikueshme pr rrezikim jete, shndeti, prone t t dmtuarit ose t dshmitarit, t antarit t familjes s t dmtuarit ose t dshmitarit si pasoj q pritet pr faktin se dshmitari ose i dmtuari kan dhn prova gjat marrjes n pyetje apo dshmimit n gjykat; 2) Antar i familjes sht bashkshorti, bashkshorti jashtmartesor, gjinia e gjakut n vij t drejt, prindi adoptues, fmija i adoptuar, vllau, motra ose prindi ushqyes; 3) Gjyqtar sht gjyqtari i procedurs paraprake ose gjyqtari i trupit gjykues;

4) Anonimitet sht mungesa e informatave t dhna pr identitetin ose vendndodhjen e t dmtuarit apo t dshmitarit, identitetin ose vendndodhjen e antarit t familjes s t dmtuarit apo dshmitarit ose identiteti i cilitdo personi q ka lidhje me t dmtuarin apo me dshmitarin.

Neni 169 (1) Prokurori publik, paditsi privat, mbrojtsi, i dmtuari apo dshmitari n cilndo faz t procedurs mund ti paraqesin gjyqtarit krkes me shkrim pr masn mbrojtse ose urdhrin pr anonimitet kur ka rrezik serioz pr t dmtuarin, dshmitarin apo antart e familjeve t tyre. (2) Krkesa prmban deklaratn e pretendimeve faktike. Gjyqtari evidencon krkesn dhe deklaratn n nj zarf t vulosur dhe prmbajtjeve t tyre kan mundsi tu qasen vetm gjyqtart dhe prokurori publik. (3) Pas marrjes s krkess, gjyqtari m und t urdhroj masa t prshtatshme mbrojtse pr t dmtuarin ose dshmitarin, e nse ai e sheh t nevojshme para se t marr vendim pr krkesn, thrret seanc dgjimi t mbyllur pr t ndgjuar informata shtes nga prokurori, i pandehuri, mbrojtsi, t dmtuarit ose dshmitart. N rast t dorzimit t krkess me t ciln krkohet urdhr n pajtim me nenet 171 dhe 172 t ktij Kodi, gjyqtari thrret seanc t mbyllur dgjimi. (4) Gjyqtari mund t urdhroj masn mbrojtse pr t dmtuarin ose dshmitarin kur ai konstaton se: 1) tij dhe Ekziston rrezik serioz pr t dmtuarin, dshmitarin ose pr antarin e familjes s

70

2) Masa mbrojtse sht e domosdoshme pr t parandaluar rrezikun serioz pr t dmtuarin, dshmitarin ose antarin e familjes s tij. (5) Prokurori publik njoftohet menjher nga gjyqtari pr do krkes t br nga i pandehuri, mbrojtsi, i dmtuari, dshmitari, paditsi privat ose paditsi subsidiar dhe ai ka t drejt t bj rekomandime e deklarata lidhur me faktet te gjyqtari n seanc dgjimi, ose me shkrim nse nuk sht urdhruar seanca e dgjimit nga gjyqtari.

Neni 170 (1) Gjyqtari mund t jep urdhr pr masa t tilla mbrojtse kur e sheh t nevojshme, duke prfshir por pa u kufizuar n: 1) Lnien bosh ose shlyerjen e emrave, adresave, vendit t puns, profesionit ose ndonj t dhne a informate tjetr q mund t prdoret pr t identifikuar t dmtuarin ose dshmitarin; 2) Moszbulimin e ndonj shkrese q identifikon t dmtuarin ose dshmitarin;

3) Prpjekjen pr t fshehur veorit ose prshkrimin fizik t t dmtuarit apo dshmitarit q jep dshmin, duke prfshir dhnien e dshmis prapa nj mburoje jo t tejdukshme prmes pajisjeve pr ndryshimin e fotografis ose t zrit, ose marrjen n pyetje t njkohshme nga nj vend tjetr q komunikon me gjykatoren me ann e qarkut t mbyllur televiziv, ose videoregjistrimin para seancs s dgjimit n pranin e mbrojtsit; 4) 5) Caktimin e pseudonimit; Seancn e mbyllur pr publikun, n prputhje me nenin 336 t ktij Kodi;

6) Urdhrat ndaj mbrojtsit pr t mos zbuluar identitetin e t dmtuarit ose dshmitarit apo pr t mos zbuluar ndonj material q mund t oj n zbulimin e identitetit; 7) Largimin e prkohshm t t pandehurit nga gjykatorja nse dshmitari refuzon t dshmoj n prani t t pandehurit dhe nse rrethanat ia bjn t ditur gjykats se dshmitari nuk do ta flas t vrtetn n prani t t pandehurit; ose 8) Cilido kombinim i metodave t prmendura m lart pr t parandaluar zbulimin e identitetit t t dmtuarit ose dshmitarit. (2) Dispozitat tjera t ktij Kodi nuk vlejn ather kur jan n kundrshtim me masat mbrojtse nga praragrafi 1 i ktij neni. (3) Urdhri pr mas mbrojtse bhet me shkrim dhe nuk prfshin informata t cilat mund t ojn n zbulimin e identitetit t t dmtuarit, t dshmitarit ose t antarit t familjes s tij, e cila

71

mund ta zbuloj ekzistimin ose seriozisht t rrezikoj sigurin e veprimeve hetimore t policis dhe fshehtsin e tyre. (4) Kur urdhrohet m mbrojtse pr t dmtuarin apo dshmitarin, pala q ka paraqitur asa krkesn mund t krkoj ndryshimin e mass mbrojtse. Vetm gjyqtari i cili lejon masat e tilla mund ti ndryshoj ose anuloj urdhrat ose t autorizoj dhnien e materialit t mbrojtur nj gjyqtari tjetr pr ta prdorur n procedura t tjera. Nse n kohn kur bhet krkesa pr ndryshim apo heqje, gjykata fillestare nuk ka m kompetenc mbi rastin, gjykata kompetente mund t urdhroj ndryshimin apo heqjen e till pasi t ket njoftuar me shkrim dhe t ket dgjuar fardo argumenti t prokurorit publik.

Neni 171 (1) Kur masat mbrojtse nga neni 170 paragrafi 1 i ktij Kodi jan t pamjaftueshme pr t garantuar mbrojtjen e dshmitarit i cili sht propozuar nga mbrojtja, n rrethana t jashtzakonshme gjyqtari mund t urdhroj anonimitet, ku dshmitari, t cilin e ka propozuar mbrojtja, mbetet anonim pr publikun, t dmtuarin, paditsin subsidiar ose paditsin privat dhe prfaqsuesit e tyre ligjor ose prfaqsuesit e autorizuar. (2) Para marrjes s urdhrit pr anonimitet, gjyqtari mban seanc dgjimi me dyer t mbyllura, n t cilin merren n pyetje dshmitari prkats dhe personeli tjetr i nevojshm, si jan policia dhe personeli ushtarak q kujdesen pr sigurin. Prve ktyre personave, t pranishm mund t jen vetm prokurori publik, personeli kryesor i gjykats e i prokuroris dhe mbrojtsi. (3) Gjyqtari mund t marr urdhr pr anonimitet kur ai mon se:

1) Ekziston rrezik serioz pr dshmitarin dhe antarin e familjes s tij dhe anonimiteti i plot i dshmitarit sht i nevojshm pr t parandaluar rrezikun e till serioz; 2) Dshmia e dshmitarit sht e rndsishme pr shtjen sa q e bn t padrejt realizimin e mbrojtjes pa t; 3) Besueshmria e dshmitarit sht hetuar dhe zbuluar plotsisht pr gjyqtarin n seanc t mbyllur dhe 4) Nevoja pr anonimitetin e dshmitarit sht m e rndsishme se sa efekti i interesit t t dmtuarit, paditsit subsidiar apo paditsit privat dhe prfaqsuesve t tyre ligjor ose prfaqsuesve t autorizuar t tyre pr ta ditur identitetin e dshmitarve n zbatimin e procedurs.

72

Neni 172 (1) Kur masat mbrojtse t parapara n neni 170, paragrafi 1 i ktij Kodi jan t pamjaftueshme pr t garantuar mbrojtjen e t dmtuarit ose t dshmitarit t cilt nuk jan propozuar nga mbrojtja, gjyqtari n rrethana t jashtzakonshme mund t marr urdhr pr anonimitet me t cilin i dmtuari ose dshmitari mbeten anonim pr t pandehurin dhe mbrojtsin. (2) Para se t merret urdhr pr anonimitet, gjyqtari zbaton seanc dgjimi me dyer t mbyllura, n t ciln merren n pyetje i dmtuari ose dshmitari n fjal dhe personat tjer t nevojshm si sht personeli policor ose ushtarak q kujdesen pr rendin. Prve ktyre personave, t pranishm mund t jen vetm prokurori publik, personeli kryesor i gjykats e i prokuroris dhe mbrojtsi. (3) Gjyqtari mund t jep urdhr pr anonimitet vetm kur mon se: 1) Ekziston rrezik serioz pr t dmtuarin, dshmitarin ose antarin e familjes s tij nse nuk ruhet anonimiteti i plot i t dmtuarit a i dshmitarit, prandaj sht e nevojshme t parandalohet rreziku i till; 2) Dshmia e dshmitarit ose e t dmtuarit sht aq e rndsishme pr shtjen sa q e bn t padrejt detyrimin e paditsit t procedoj pa t; 3) Besueshmria e t dmtuarit ose e dshmitarit sht hetuar dhe sht zbuluar plotsisht pr gjyqtarin n seanc t mbyllur dhe 4) Nevoja pr anonimitetin e t dmtuarit ose t dshmitarit n sigurimin e drejtsis vlen m shum se interesi i t pandehurit pr t msuar identitetin e t dmtuarit a t dshmitarit gjat zbatimit t mbrojtjes.

Neni 173 (1) Urdhri pr anonimitet duhet br me shkrim dhe nuk prmban ndonj informacion q mund t oj n zbulimin e identitetit t t dmtuarit, dshmitarit ose antarit t familjes s tij, ekzistimin ose ekspozimin ndaj nj rreziku serioz pr t siguruar vazhdimin e hetimeve t fshehta t policis. (2) T dhnat nga procesverbali i seancs s mbyllur hiqen nga procesverbali, vulosen dhe ruhen si fshehtsi zyrtare menjher pas identifikimit dhe para marrjes n pyetje t t dmtuarit ose dshmitarit. (3) T dhnat e kufizuara mund t inspektohen dhe t prdoren nga paditsi dhe gjyqtari vetm n procedurn e ankimit kundr urdhrit t shqiptuar nga neni 171 ose 172 t ktij Kodi. Ankesa kundr urdhrit pr anonimitet dhe prdorimi i metodave pr t parandaluar zbulimin e identitetit ndaj publikut, t dmtuarit, dshmitarve, mbrojtsit dhe t pandehurit mund ti

73

paraqitet kolegjit prej tre gjyqtarsh kur urdhri sht dhn nga gjyqtari i procedurs paraprake. N t kundrtn, mund t ushtrohet ankes vetm kundr aktgjykimit.

Neni 174 Gjykata ndalon t gjitha pyetjet, prgjigja e t cilave mund t zbuloj identitetin e t dmtuarit ose t dshmitarit t mbrojtur me masa mbrojtse apo t dhna t kufizuara.

74

KAPITULLI XXII: EKSPERTT 1. Dispozitat e prgjithshme lidhur me ekspertt

Neni 175 Ekspertimi caktohet kur pr vrtetimin ose pr vlersimin e ndonj fakti t rndsishm duhet t merret konstatimi dhe mendimi nga specialisti i cili posedon njohuri t nevojshme profesionale.

Neni 176 (1) Ekspertimin e urdhron gjykata me shkrim n baz t krkess s prokurorit publik, t mbrojtsit ose sipas detyrs zyrtare. N urdhres shnohen faktet t cilat shqyrtohen dhe ato vlersohen nga ekspertt si dhe personat q duhet ta kryejn ekspertimin. Urdhri u drgohet palve. (2) N qoft se pr llojin e veant t ekspertimit ekziston institucioni profesional ose ekspertimi mund t bhet n kuadr t organit t veant publik pr ekspertime, sidomos pr ato m t ndrlikuarat, sipas rregullit, i besohen institucionit t till profesional apo organit publik. Institucioni profesional apo organi publik cakton nj ose m shum ekspert t cilt do t bjn ekspertimin. (3) Nse gjykata cakton ekspertin, ather sipas rregulit cakton nj ekspert, por n rastet kur vlersimi i ekspertit sht i ndrlikuar, ather i cakton dy ose m shum ekspert. (4) Nse pr ndonj lloj t ekspertimit n gjykat ka ekspert t prhershm, ekspert t tjer mund t caktohen vetm kur ekziston rrezik nga shtyerja ose kur ekspertt e prhershm jan t penguar, apo kur kt e krkojn rrethana t tjera.

Neni 177 (1) Personi i cili thirret si ekspert ka pr detyr ti prgjigjet thirrjes dhe t jep konstatimin dhe mendimin e vet. (2) Kur eksperti i cili sht thirrur me rregull nuk paraqitet, e mungesn nuk e arsyeton, ose kur refuzon t bj ekspertimin, mund t gjobitet deri n 250 EURO; kur mosardhja e tij sht paarsyeshme mund t detyrohet me forc t paraqitet. (3) Pr ankes kundr aktvendimit me t cilin sht shqiptuar dnimi me gjob vendos kolegji prej tre gjyqtarsh. (4) Pavarsisht nga paragrafi 2 i ktij neni, organi procedues mund t krkoj nga eksperti t prcaktoj afatin brenda t cilit do t paraqes konstatimin dhe mendimin dhe t merr pr detyr

75

q, n rast t mosparaqitjes s konstatimit dhe mendimit brenda afatit t paguaj shumn nga paragrafi i ktij Kodi n dobi t buxhetit. Procesverbali me deklaratn e ekspertit prkitazi me at detyrim ka forc t shkress ekzekutive.

Neni 178 (1) Personi i cili nuk mund t pyetet si dshmitar (neni 159 i ktij Kodi) ose personi i cili sht liruar nga detyra e dshmimit (neni 160 i ktij Kodi), si dhe personi ndaj t cilit sht kryer vepra penale nuk mund t emrohen si ekspert, por po qe se sht emruar, deklarimi i tij konstatimi dhe mendimi jan t papranueshme. (2) Arsye pr prjashtim t ekspertit (neni 45 i ktij Kodi) ekziston n rastin kur personat t cilt s bashku me t pandehurin ose me t dmtuarin jan t punsuar te i njjti pundhns dhe pr personat e punsuar nga i dmtuari ose i pandehuri. (3) Pr ekspert, sipas rregullit, nuk angazhohet personi i cili ka dshmuar si dshmitar.

(4) N qoft se sht lejuar ankes e posame kundr aktvendimit me t cilin refuzohet krkesa pr prjashtimin e ekspertit (neni 43, paragrafi 4 i ktij Kodi) ankesa pezullon zbatimin e ekspertimit, prve n rastet kur vonesa sht e rrezikshme.

Neni 179 (1) Para fillimit t ekspertimit, eksperti udhzohet q lndn e ekspertimit ta shqyrtoj me kujdes, t paraqes me saktsi gjithka q vren dhe konstaton dhe ta parashtroj objektivisht dhe n pajtim me rregullat e shkencs dhe t profesionalizmit. Ai paralajmrohet posarisht se dhnia e deklarimit t rrem paraqet vepr penale. (2) Organi prgjegjs pr procedur udhheq ekspertimin, i tregon ekspertit sendet q duhet shqyrtuar, i bn pyetje atij dhe, sipas nevojs, krkon sqarime prkitazi me konstatimin dhe mendimin e tij. (3) Ekspertit mund ti jepen sqarime e mund ti lejohet t shqyrtoj edhe shkresat e lnds. Eksperti mund t propozoj q t merren prova ose t mblidhen sendet dhe t dhnat e rndsishme me qllim t sigurimit t konstatimit dhe t mendimit. Kur eksperti merr pjes n kqyrje, n rikonstruksion ose n ndonj veprim tjetr t mbledhjes s provave, ai mund t propozoj q t sqarohen rrethanat e caktuara ose q personit i cili merret n pyetje ti bhen pyetje t caktuara.

76

Neni 180 (1) Eksperti bn shqyrtimin e sendeve n pranin e organit prgjegjs q zbaton procedurn dhe t procesmbajtsit, prve kur nevojitet nj shqyrtim i gjer apo kur shqyrtimi bhet n nj institucion profesional, n nj organ publik ose kur kt e krkojn arsyet e moralit. (2) N qoft se pr qllimet e ekspertimit nevojitet analiz e ndonj materie t posame, ekspertit, kur sht e mundur, i lihet n dispozicion vetm nj pjes e asaj materie, kurse pjesa tjetr n sasin e nevojshme ruhet n rast t analizave t mvonshme.

Neni 181 Konstatimi dhe mendimi i ekspertit shnohet menjher n procesverbal. Ekspertit mund ti lejohet q m von t paraqes konstatimin apo mendimin me shkrim brenda nj afati t prcaktuar nga organi pran t cilit zbatohet procedura.

Neni 182 (1) N qoft se ekspertiza i besohet institucionit profesional ose organit publik, organi procedues paralajmron se personi nga neni 178 i ktij Kodi, ose personi i cili pr arsye t tjera sipas ktij Kodi prjashtohet nga dshmia, nuk mund t marr pjes n dhnien e konstatimit ose t mendimit si dhe paralajmron pr pasojat e dhnies s konstatimit dhe t mendimit t rrem. (2) Institucionit profesional apo organit publik i sigurohet materiali i nevojshm pr ekspertim, e sipas nevojs veprohet n pajtim me dispozitat e nenit 179, paragrafi 3 i ktij Kodi. (3) Institucioni shkencor apo organi publik i drgon gjykats konstatimin dhe mendimin me shkrim t nnshkruar nga personat q kan br ekspertimin. (4) Palt mund t krkojn nga udhheqsi i institucionit shkencor apo nga organi publik q tua komunikoj emrat e ekspertve t cilt do t bjn ekpertimin. (5) Neni 179, paragraft 1 deri 2 t ktij Kodi nuk zbatohet kur ekspertimi i sht besuar institucionit profesional ose organit publik. Organi prgjegjs pr procedur mund t krkoj nga institucioni profesional ose nga organi publik sqarime lidhur me konstatimin dhe mendimin e dhn.

Neni 183 (1) Procesverbali i ekspertimit ose rezultati me shkrim i konstatimit dhe i mendimit duhet t prmbajn emrin e personit q e ka kryer ekspertimin, profesionin, prgatitjen profesionale dhe specialitetin e ekspertit.

77

(2) Kur analiza e ekspertit sht dhn n munges t palve, ato njoftohen se analiza e ekspertit sht kompletuar dhe se ata mund ta shohin procesverbalin pri analizn e ekspertit ose konstatimet dhe mendimin e tij me shkrim.

Neni 184 N qoft se t dhnat n konstatimin e ekspertve ndryshojn thelbsisht, ose kur konstatimet e tyre jan t paqarta, jo t plota apo n kontradikt me vetveten ose me rrethanat e shqyrtuara, e n rast se kto t meta nuk mund t mnjanohen me marrjen e srishme n pyetje t ekspertve, ekspertimi prsritet me ekspertt e njjt ose me ekspert t tjer.

Neni 185 N qoft se n mendimin e ekspertve ka kundrthnie, t meta apo nse shfaqet dyshimi i arsyeshm pr saktsin e mendimit t dhn, kurse kto t meta ose dyshime nuk mund t menjanohen me marrjen e srishme n pyetje t ekspertve, ather krkohet mendimi i ekspertve t tjer.

2. Autopsia Neni 186 (1) Gjykata doher urdhron q t bhet inspektimi i kufoms dhe autopsia, kur n rast vdekjeje ekziston dyshimi ose sht e qart se vdekja sht shkaktuar nga vepra penale apo kur ajo ka lidhje me veprn e kryer penale. Kur kufoma sht varrosur, urdhrohet zhvarrosja me qllim t shikimit t kufoms dhe t autopsis s saj. (2) Me rastin e autopsis ndrmerren t gjitha masat e nevojshme q t vrtetohet identiteti i kufoms dhe pr kt qllim duhet t prshkruhen posarisht karakteristikat e jashtme dhe t brendshme trupore t kufoms.

Neni 187 (1) N qoft se autopsia nuk sht br nga nj institucion profesional, nse sht e nevojshme at e bn nj mjek ose dy ose m shum prej tyre, t cilt preferohen t jen specialist t mjeksis ligjore. Ekspertimin e drejton gjyqtari i procedurs paraprake, i cili n procesverbal shnon konstatimin dhe mendimin e ekspertve. (2) Autopsia nuk mund ti besohet mjekut i cili e ka mjekuar t vdekurin. Ai mund t thirret gjat autopsis pr t dhn shpjegime pr rrjedhn dhe rrethanat e smundjes.

78

Neni 188 (1) N mendimin e tyre, ekspertt shnojn n veanti se cili sht shkaku i drejtprdrejt i vdekjes, ka e ka shkaktuar at dhe kur sht shkaktuar vdekja. (2) N qoft se n kufom gjendet ndonj lndim, ekspertimi duhet t vrtetoj nse kt lndim e ka br ndokush tjetr, e nse po, ather me ka, n mnyr, sa koh para shkaktimit t vdekjes dhe a sht ai lndim shkaktar i vdekjes. Kur n kufom gjenden disa lndime, ekspertimi duhet t vrtetoj nse do lndim sht br me t njjtin mjet dhe cili lndim e ka shkaktuar vdekjen, ndrsa kur disa lndime jan vdekjeprurse, cili prej tyre ose cilat me efektin e vet t prbashkt e kan shkaktuar vdekjen. (3) N rastin nga paragrafi 2 i ktij neni veanrisht duhet vrtetuar nse vdekja sht shkaktuar pikrisht nga lloji i till i lndimit dhe nga natyra e prgjithshme e lndimit, nga karakteristikat personale ose nga gjendja e veant e organizmit t t vdekurit apo pr shkak t rrethanave t rastit a t rrethanave nn t cilat sht kryer lndimi. (4) Prve ksaj duhet vrtetuar nse ndihma e dhn me koh ka mund ta mnjanoj vdekjen.

Neni 189 (1) Me rastin e inspektimit t kufoms dhe brjes s autopsis s fetusit, vmendja duhet prqendruar n veanti n prcaktimin e shkalls s zhvillimit t tij, aftsis pr t jetuar jasht mitrs dhe shkakun e vdekjes s tij. (2) Me rastin e inspektimit t kufoms dhe autopsis s fmijes s posalindur, vmendja duhet prqendruar veanrisht n prcaktimin nse ai sht lindur i gjall apo i vdekur, nse ai ka qen i aft pr jet, sa ka jetuar si dhe kur ka vdekur dhe cili ka qen shkaku i vdekjes.

3. Analizat toksikologjike Neni 190 (1) Kur dyshohet pr helmim, gykata urdhron q materiet e dyshimta t gjetura n kufom ose n ndonj vend tjetr t drgohen n institutin pr hulumtime toksikologjike pr ekspertim. (2) Me rastin e analizave t materieve t dyshimta, eksperti prqendrohet n veanti n prcaktimin e llojit, sasis dhe efektit t helmit t gjetur. Kur materiet e dyshimta jan gjetur n trup, ather sasia e helmit t prdorur duhet t prcaktohet kudo q t jet e mundur.

4. Ekzaminimi i lndimeve trupore dhe ekzaminimi fizik

79

Neni 191 (1) Analiza e lndimeve trupore nga eksperti, n parim, kryhet prmes ekzaminimit fizik, por nse kjo nuk sht e nevojshme, ather kjo bhet n baz t dokumentacionit mjeksor ose informacionit tjetr nga dosja. (2) Eksperti, pas prshkrimit t sakt t lndimeve, posarisht duhet t jep mendimin pr natyrn dhe peshn e secilit lndim dhe ndikimin e tyre t plot lidhur me natyrn dhe rrethanat e veanta t rastit, efektin e zakonshm t ktyre lndimeve, efektin e tyre specifik n rastin konkret, mjetin e prdorur n shkaktimin e tyre dhe mnyra e shkaktimit t tyre.

Neni 192 (1) Ekzaminimi fizik nga ky nen kryhet nga mjeku ose nga infermieri i kualifikuar n pajtim me rregullat e shkencs s mjeksis, duke pasur respekt t plot pr dinjitetin e personit dhe konsideratn ndaj ndikimeve fizike dhe psikologjike n lndimin e tij. (2) Kontrolli mjeksor i t pandehurit mund t zbatohet pa plqimin e tij nse kjo sht e nevojshme pr vrtetimin e fakteve q jan me rndsi pr procedurn penale dhe kjo nuk e keqson shndetin e tij. (3) Kontrolli mjeksor i personit, pos t pandehurit, mund t zbatohet pa plqimin e tij vetm nse ky person mund t konsiderohet si dshmitar dhe nse sht e domosdoshme pr t vrtetuar nse trupi i tij tregon ndonj gjurm ose pasoj t veant t veprs penale dhe kjo nuk e keqson shndetin e tij. (4) Kur sht e nevojshme mostra e flokut dhe e folikuls, pshtyms, urins, sekretit t hunds, pjess siprfaqsore t lkurs duke prfshir edhe zonn e ijeve, thonjt e mostra t pjess s poshtme t thoit si dhe mostra t tjera t ngjashme, t cilat nuk prbjn ndrhyrje trupore, ato mund t merren gjat ekzaminimit. (5) Ekzaminimi fizik q ndrlidhet me ndrhyrjet trupore, si sht marrja e mostrave t gjakut gjat kontrollit fizik mund t bhet vetm me urdhr t gjykats ose me pranimin e vullnetshm t personit n fjal. (6) Mostra e gjaku ose qelizat tjera trupore t marra nga personi gjat ekzaminimit mund t prdoren vetm pr qllimet e procedurs penale pr t cilat ato merren ose t procedurave t tjera q jan n shqyrtim e sipr dhe ato do t shkatrrohen pa vones, sa m shpejt, kur nuk jan m t nevojshme pr kto qllime. (7) Pr ekzaminim fizik nga paragraft 1 deri te paragrafi 4 i ktij neni nuk krkohet urdhr i gjykats.

80

Neni 193 Dispozita e nenit 167, paragrafi 2 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht n rastet kur personi, prpos t pandehurit, refuzon q ti shtrohet kontrollit t urdhruar nga gjykata. Shtrngimi mund t prdoret vetm me urdhr t posam t gjykats.

5.

Ekzaminimet molekulare dhe gjenetike dhe analizat e ADN-s Neni 194

(1) Gjykata mund t urdhroj q materiali i siguruar me masat nga nenet 191 dhe 192 t ktij Kodi ti nnshtrohet ekzaminimeve molekulare dhe gjenetike pr aq sa masat e tilla jan t nevojshme pr t prcaktuar prejardhjen ose pr t konstatuar nse gjurmt e gjetura i prkasin t pandehurit a t dmtuarit. (2) Ekzaminimet n pajtim me paragrafin 1 t ktij neni gjithashtu mund t kryhen mbi materialet dhe gjurmt e gjetura, t siguruara ose t marra.

Neni 195 (1) Me qllim t prcaktimit t identitetit n procedurn penale, indet qelizore mund t merren nga personi i pandehur pr identifikimin e ADN-s. (2) Indi i marrur qelizor mund t prdoret vetm pr identifikimin e ADN-s, si sht parapar n paragrafin 1 t ktij neni; ai shkatrrohet pa vones kur m nuk sht i nevojshm pr at qllim. Informacionet tjera, prve atyre q krkohen pr t prcaktuar kodin e ADN-s, nuk prcaktohen gjat ekzaminimit dhe jan t papranueshme.

6. Kontrolli financiar Neni 196 (1) Kur sht e nevojshme t ndrmerret kontrolli financiar i librave afariste, gjykata udhzon ekspertin pr qllimin dhe fushveprimin e kontrollit financiar si dhe pr faktet dhe rrethanat q duhet t vrtetohen. (2) Kur eksperti i kontrollit financiar i librave afariste t ndrmarrjes ose i personit tjetr juridik krkon q m par t rregullohet kontabiliteti i tyre, ndrmarrja ose personi tjetr juridik ngarkohet me shpenzimet e nj detyre t till. (3) Aktvendimin pr rregullimin e kontabilitetit e merr gjykata n baz t raportit me shkrim nga eksperti i caktuar pr t kontrolluar librat afariste. N aktvendim po ashtu saktsohet shuma q ndrmarrja afariste apo personi tjetr juridik detyrohet tia deponoj gjykats si paradhnie

81

pr shpenzimet rreth rregullimit t kontabilitetit t tij. Kundr ktij aktvendimi nuk lejohet ankes. (4) Pas rregullimit t kontabilitetit, gjykata, n baz t raportit t ekspertve, merr aktvendimin me t cilin cakton lartsin e shpenzimeve t krijuara pr shkak t rregullimit t kontabilitetit dhe urdhron q kt shum ta paguaj ndrmarrja afariste ose personi tjetr juridik. Ndrmarrja afariste apo personi tjetr juridik mund t ankohen pr bazueshmrin e vendimit lidhur me kompenzimin dhe shumn e shpenzimeve. Pr ankes vendos kolegji prej tre gjyqtarsh. (5) Arktimi i shpenzimeve, po qe se shuma e tyre nuk ka qen paradhn, bhet n dobi t organit i cili q m par ka paguar shpenzimet dhe shprblimin pr ekspertt.

PJESA E TRET: PROCEDURA PARAPRAKE KAPITULLI XXIII: KALLZIMI PENAL

Neni 197 (1) T gjitha organet publike detyrohen ti paraqesin veprat penale q ndiqen sipas detyrs zyrtare pr t cilat jan informuar ose pr t cilat kan marr dijeni n ndonj mnyr tjetr. (2) Me rastin e paraqitjes s kallzimit penal organet publike nga paragrafi 1 i ktij neni paraqesin provat q i dijn dhe ndrmarrin masa pr ti ruajtur gjurmt e veprs penale, sendet mbi t cilat ose me ndihmn e t cilave sht kryer vepra penale dhe provat tjera.

Neni 198 (1) do person ka t drejt t kallzoj veprn penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare dhe detyrohet ta bj kt n rastin kur moskallzimi i veprs penale paraqet vepr penale. (2) Puntori social, puntori shndetsor, arsimtari, edukatori ose personat tjer q kryejn pun n cilsi t ngjashme, t cilt msojn ose zbulojn se ekziston dyshim i arsyeshm se fmija sht viktim e veprs penale, e sidomos pr vepra penale kundr integritetit seksual, kt duhet ta kallzojn menjher.

Neni 199 (1) Kallzimi penal i paraqitet prokurorit publik kompetent me shkrim, me mjete teknike t komunikimit ose gojarisht.

82

(2) Nse vepra penale sht kallzuar gojarisht, personi i cili bn kallzimin paralajmrohet pr pasojat e kallzimit t rrem. Pr kallzimet penale gojore prpilohet procesverbal dhe pr kallzimet e pranuara nprmjet telefonit ose me mjete t tjera komunikimi bhet shnim zytrar. (3) Kallzimi penal q i sht paraqitur gjykats, policis ose prokurorit publik jokompetent duhet t pranohet dhe pa vones ti drgohet prokurorit publik kompetent.

1. Detyrat dhe autorizimet e prgjithshme t policis Neni 200 (1) Policia heton veprat penale dhe pa vones ndrmerr t gjitha masat n mnyr q t parandalohet fshehja e provave. (2) Sapo policia t njoftohet pr vepr penale t dyshuar e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare, qoft nprmjet paraqitjes s kallzimit penal apo n ndonj mnyr tjetr, pa vones dhe jo m von se njzet e katr or nga marrja e ktij informacioni informon prokurorin publik dhe sa m par i siguron raporte t tjera dhe t dhna plotsuese. (3) Prokurori publik drejton dhe mbikqyr punn e policis gjyqsore n fazn paraprake t procedurs penale.

Neni 201 (1) Kur ekziston dyshim i arsyeshm se sht kryer nj vepr penale q ndiqet sipas detyrs, policia detyrohet qoft sipas detyrs zyratre ose me krkes t prokurorit publik, t ndrmarr t gjitha masat e nevojshme pr t prcaktuar vendndodhjen e kryersit, t ndaloj kryersin ose ndihmsin e tij nga fshehja ose arratisja, t gjej dhe t ruaj gjurmt dhe provat tjera t veprs penale dhe sendet t cilat mund t shrbejn si prova dhe t mbledh t gjitha informacionet t cilat mund t prdoren n procedur penale. (2) Pr t kryer detyrat nga paragrafi 1 i ktij neni policia ka autorizim: 1) 2) t tyre; 3) nevojshm; 4) sendeve; T kufizoj lvizjen n zona t veanta pr kohn kur ky veprim sht i T mbledh informacion nga personat; T kryej kontroll t prkohshm t automjeteve, t udhtarve dhe t valixheve

T ndrmarr masa t nevojshme pr t prcaktuar identitetin e personave dhe t

83

5) T organizoj kontrollimin pr t prcaktuar vendndodhjen e individit ose t sendit i cili krkohet duke drguar letrreshtimin; 6) T kontrolloj n pranin e personit prgjegjs objektet e veanta dhe lokalet e organeve publike dhe t shqyrtoj dokumentet e veanta q u prkasin atyre; 7) T konfiskoj sendet t cilat duhet t merren sipas Kodit t Prkohshm Penal, ose q mund t shrbejn si prova n procedur penale; 8) T siguroj ekzaminimin fizik t t dmtuarit n pajtim me nenin 192 t ktij Kodi dhe 9) T ndrmarr masa dhe veprime t tjera t nevojshme t parapara me ligj.

(3) Pr faktet dhe rrethanat e konstatuara me veprimet konkrete t cilat mund t jen me interes pr procedurn penale si dhe pr sendet q jan gjetur ose jan konfiskuar prpilohet procesverbal ose shnim zyrtar.

Neni 202 Policia ka t drejt ti ndaloj dhe t mbledh informacione nga personat q gjenden n vendin e kryerjes s veprs penale, t cilt mund t japin informacione t rndsishm pr procedurn penale, nse ka gjasa q mbledhja e informacionit nga kta persona m von do t jet e pamundur ose do t zvarriste n mnyr t konsiderueshme procedurn apo do t shkaktonte vshtirsi t tjera. Ndalimi i personave t till nuk mund t zgjas m shum se sa sht e nevojshme pr t marr emrat, adresat dhe informacionet e tjera q kan lidhje me kt dhe jo m shum se gjasht or. Ndalimi i till mund t bhet vetm nse nuk ka mjete t tjera pr t arritur deri tek informacioni.

Neni 203 Neni 155 i ktij Kodi zbatohet pr mbledhjen e informatave nga personat e parapar n nenet 201 dhe 202 t ktij Kodi.

Neni 204 (1) Nse ekziston rreziku se nj person sht i armatosur ose ka send t rrezikshm i cili mund t prdoret pr sulm apo pr vetplagosje, policia mund t kryej nj kontroll t prkohshm sigurimi ndaj personit t till pr t kontrolluar pr arm ose pr sende t tjera t rrezikshme. (2) Kontrolli i prkohshm pr siguri nuk prbn kontrollin e personit dhe sht i kufizuar n kontroll pr arm n rrobat e jashtme t personit dhe prjashtimisht me an t kontrollit t

84

prkohshm t valixheve t personit ose automjetit nse ato jan nn kontrollin direkt t personit t till. (3) Kontrolli i prkohshm pr siguri kryhet nga polici i gjinis s njjt me personin q kontrollohet, prve rasteve kur pr shkak t rrethanave t veanta kjo sht plotsisht e pamundur. (4) Kur gjat zbatimit t kontrollit t prkohshm pr siguri polici gjen sende q mund t prdoren si prov n procedur penale, ai duhet t veproj n pajtim me dispozitat q e rregullojn kontrollin e personit sipas ktij Kodi.

Neni 205 (1) Polici mund t fotografoj personin dhe t marr shenjat e gishtave t tij, nse ekziston dyshimi i arsyeshm se ai ka kryer vepr penale. (2) Prokurori publik mund t autorizoj policin q ta publikoj fotografin kur kjo sht e nevojshme pr prcaktimin e identitetit t t dyshuarit dhe n raste t tjera kur do ti kontribuoj zbatimit efikas t procedurs. (3) Nse sht e nevojshme pr t identifikuar se t kujt jan shenjat e gishtave t gjetur n objekte t caktuar, policia mund t marr shenjat e gishtave t personave t cilt me gjas mund t ken pasur kontakt me objektet e tilla. (4) Policia, me ndihmn e nj mjeku apo infermieri t kualifikuar e n raste t jashtzakonshme vet mund t mbledh mostra nga neni 192, paragrafi 4 i ktij Kodi nga i dyshuari nse kjo sht e ngutshme. Prokurori publik menjher informohet pr mbledhjen e mostrave t tilla. (5) Policia mund t krkoj nga i dyshuari ti shtrohet alkotestit prmes mostrave t urins ose t frymmarrjes, ndrsa refuzimi i t dyshuarit pr dhnien e ktyre mostrave prbn prov t pranueshme. I dyshuari duhet t njoftohet paraprakisht n lidhje me kt. Asnj mostr nuk duhet t mirret me detyrim pa urdhrin e gjykats.

Neni 206 (1) Me rastin e mbledhjes s t dhnave nga i dmtuari, policia informon t dmtuarin pr t drejtat e tij nga neni 82 i ktij Kodi dhe me krkesn e t dmtuarit apo kur i dmtuari i prket njrs prej kategorive nga neni 82 i ktij Kodi, njofton Njsin pr mbrojtjen e viktims. (2) Personi kundr t cilit sht ndrmarr ndonj mas nga nenet 201, 202, 203 ose 204 t ktij Kodi, ka t drejt t parashtroj ankes tek prokurori kompetent publik brenda tri ditsh.

85

(3) Prokurori publik pa vones verifikon bazueshmrin e ankess nga paragrafi 2 i ktij neni dhe nse vrteton se veprimet ose masat e zbatuara e shkelin ligjin penal apo kodin e zbatueshm t sjelljes pr policin ose detyrimet e puns, ather vepron n pajtim me ligjin dhe duhet t njoftoj personin q ka parashtruar ankesn.

Neni 207 (1) Duke u bazuar n t dhnat e mbledhura, policia prpilon kallzim penal t policis n t cilin paraqiten provat e zbuluara n procesin e mbledhjes s t dhnave. (2) Kallzimi penal i policis i dorzohet prokurorit publik s bashku me sendet, skicat, fotografit, raportet e marra, procesverbalet e masave dhe veprimeve t kryera, shnimet zyrtare, deklarimet e marra dhe materialet e tjera t cilat mund t kontribuojn n zbatimin efektiv t procedurs. (3) Nse pas dorzimit t kallzimit penal t policis, policia mson fakte t reja, nxjerr prova dhe gjurm t veprs penale, ajo detyrohet q vazhdimisht t mbledh informata t nevojshme dhe pr kt menjher duhet tia dorzoj prokurorit publik raportin plotsues t kallzimit penal t policis. (4) Nse masat dhe veprimet e kryera nga policia me t dhnat e mbledhura nuk sigurojn asnj baz pr kallzim penal t policis dhe nse kjo nuk justifikon ekzistimin e dyshimit t arsyeshm se sht kryer vepr penale, policia megjithat i drgon pr kt raport t veant prokurorit publik.

2. Detyrat e prgjithshme dhe autorizimet e prokurorit publik Neni 208 (1) Prokurori publik e hedh kallzimin penal t policis ose kallzimin penal t personave t tjer nse nga raporti sht e qart se: 1) Nuk ekziston asnj dyshim i arsyeshm q personi konkret ka kryer veprn penale n fjal, prve rastit kur ka gjasa q hetimet e mtejshme nga policia mund t sigurojn t dhna t mjaftueshme, n t cilin rast prokurori vepron sipas krkesave nga neni 209 i ktij Kodi; 2) 3) 4) Vepra e kallzuar nuk sht vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare; Ka kaluar afati i parashkrimit pr ndjekje penale; Vepra penale sht prfshir me amnisti ose me falje ose

5) I dyshuari gzon imunitet dhe heqja e tij nuk sht e mundur ose nuk sht br nga autoriteti kompetent; ose

86

6)

Ekzistojn rrethana t tjera t cilat e prjashtojn ndjekjen.

(2) Prokurori publik brenda tet ditsh nga dita e hudhjes s kallzimit njofton t dmtuarin pr hudhjen e kallzimit penal dhe pr arsyet e saj (neni 62 i ktij Kodi). (3) Prokurori publik menjher e njofton policin pr hudhjen e kallzimit penal t policis.

Neni 209 (1) Nse prokurori publik nga kallzimi penal nuk mund t prcaktohet se pretendimet e prfshira n t jan t mundshme, ose t dhnat n kallzim nuk sigurojn baz t mjaftueshme pr fillimin e hetimit dhe veanrisht kur kryersi sht i panjohur ose nse prokurori vetm ka ndgjuar se sht kryer vepr penale, prokurori publik, nse nuk sht n gjendje vet t ndrmarr kt, krkon nga policia gjyqsore t mbledh t dhnat e duhura. Policia gjyqsore detyrohet t veproj sipas krkesave t ligjshme t prokurorit. (2) Prokurori publik gjithashtu mund t mbledh vet t dhna t tilla ose nprmjet organeve t tjera publike, duke prfshir bisedn me dshmitart, t dmtuarit dhe prfaqsuesit e tyre ligjor. Prokurori publik mund t marr pjes s bashku me policin gjyqsore n do marrje n pyetje t t pandehurit dhe ai detyrohet ti respektoj krkesat sipas ktij Kodi. (3) Policia gjyqsore detyrohet ti raportoj menjher prokurorit publik mbi masat e ndrmarra nn udhzimet e tij, e nse ata nuk kan mund ti ndrmarrin ato, ather menjher i raporton prokurorit publik pr arsyet e pamundsis s ndrmarrjes s masave t tilla. (4) Prokurori publik mund t krkoj t dhna t nevojshme nga organet publike dhe pr kt qllim mund ta thrret personin i cili e ka dorzuar kallzimin penal. (5) Prokurori publik e hudh kallzimin penal t parapar n nenin 208 edhe pasi t jen ndrmarr veprimet nga paragraft 2, 3 dhe 4 t ktij neni, kur ekzistojn rrethanat nga paragrafi 1 i ktij neni. (6) Policia, prokurori publik dhe organet tjera publike detyrohen t procedojn me maturi n mbledhjen ose n sigurimin e t dhnave, duke pasur kujdes q t mos cenohet dinjiteti dhe reputacioni i personit t cilit i referohet informacioni i till.

87

KAPITULLI XXIV: ARRESTIMI I PRKOHSHM DHE NDALIMI POLICOR

Neni 210 Kur nj person kapet n flagranc gjat kryerjes s veprs penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare ose sht n ndjekje pr veprn e kryer penale, policia ose do person tjetr sht i autorizuar ta arrestoj at prkohsisht edhe pa urdhr t gjykats. Personi t cilit i sht hequr liria nga persona t tjer prpos policis, menjher i dorzohet policis, e kur kjo sht e pamundur menjher njoftohet policia ose prokurori publik. Policia vepron n pajtim me nenin 211 dhe 212 t ktij Kodi.

Neni 211 Policia mund t privoj personin nga liria kur ekzistojn arsyet pr ndalim nga neni 281, paragrafi 1 i ktij Kodi, por detyrohet q pa vones ta sjell te gjyqtari i procedurs paraprake pr t vendosur mbi paraburgimin.

Neni 212 (1) N rrethana t ngutshme, policia mund t arrestoj dhe t ndaloj personin kur: 1) zyrtare; 2) Arrestimi dhe ndalimi sht i nevojshm pr identifikimin e personit, verifikimin e alibis, mbledhjen e informacioneve dhe t t dhnave pr veprn penale n fjal dhe 3) Ekzistojn arsye pr ndalim nga neni 281, paragrafi 1, nnparagrafi 2, pikat (i) dhe (iii) t ktij Kodi, ose kur ka arsye pr tu friksuar se personi mund t asgjsoj gjurmt e veprs penale (neni 281, paragrafi 1, nnparagrafi 2, pika (ii) e ktij Kodi). (2) Arrestimi dhe ndalimi nga paragrafi 1 i ktij neni autorizohet nga prokurori publik ose, kur pr shkak t rrethanave t ngutshme autorizimi i till nuk mund t merret para arrestimit, nga policia e cila menjher duhet t informoj prokurorin publik pas arrestimit. (3) Me rastin e arrestimit personi i arrestuar informohet: 1) 2) Gojarisht pr t drejtat e parapara nga neni 214 i ktij Kodi dhe Me shkrim pr t drejtat tjera t cilat ai i gzon sipas ktij Kodi. Ekziston dyshim i bazuar se ai ka kryer vepr penale q ndiqet sipas detyrs

88

(4) Ndalimi nga ky nen nuk mund t kaloj shtatdhjet e dy or nga koha e arrestimit. Pas kalimit t ktij afati, policia e liron t ndaluarin, prve rasteve kur gjyqtari i procedurs paraprake ka urdhruar paraburgimin. (5) Sa m shpejt q sht e mundur pas arrestimit, jo m von se gjasht or nga koha e arrestimit, prokurori publik ose oficeri i lart i autorizuar i policis personit t arrestuar i lshon vendim mbi ndalimin i cili prfshin emrin dhe mbiemrin e personit t arrestuar, vendin, ditn dhe kohn e sakt t arrestimit, veprn penale pr t ciln dyshohet, bazn juridike pr arrestim dhe udhzimin pr t drejtn n ankes. (6) Personi i arrestuar ka t drejt t kundrshtoj vendimin nga paragrafi 5 i ktij neni te gjyqtari i procedurs paraprake. Policia dhe prokurori publik detyrohen t sigurojn q ankesa ti jet drguar gjyqtarit t procedurs paraprake. Ankesa nuk e pezullon ekzekutimin e vendimit. Gjyqtari i procedurs paraprake vendos pr ankes brenda njzet e katr orve nga momenti i arrestimit.

Neni 213 (1) Personi i arrestuar ka t drejt n ndihm t menjhershme t mbrojtsit pas arrestimit sipas zgjedhjes s tij. (2) Kur personi i arrestuar nuk angazhon mbrojts dhe askush nga neni 69, paragrafi 6 i ktij Kodi nuk angazhon mbrojts pr t, atij i caktohet mbrojtsi n pajtim me Urdhresn administrative t UNMIK-ut nr. 2001/15 t dats 13 tetor 2001 pr zbatimin e Rregullores nr. 2001/28 mbi t drejtat e personave t arrestuar nga autoritetet pr zbatimin e ligjit. (3) Personi i arrestuar ka t drejt t komunikoj n mnyr konfidenciale me mbrojtsin e tij gojarisht dhe me shkrim. Komunikimi ndrmjet t arrestuarit dhe mbrojtsit t tij mund t vzhgohet, por jo t ndgjohet nga policia. (4) E drejta n ndihmn e mbrojtsit mund t hiqet n pajtim nenit 69, paragraft 3, 4 dhe 5 t t ktij Kodi. (5) Kur personi i arrestuar dyshohet pr terrorizm ose krim t organizuar dhe ka arsye pr dyshim se mbrojtsi i zgjedhur nga i arrestuari sht i prfshir n kryerjen e veprs penale ose se do t pengoj zbatimin e hetimeve, gjyqtari i procedurs paraprake me krkes t prokurorit publik, mund t urdhroj caktimin e mbrojtsit tjetr q ta prfaqsoj t arrestuarin m s shumti shtatdhjet e dy or nga koha e arrestimit.

Neni 214 (1) Personi i arrestuar gzon kto t drejta: 1) T informohet n gjuhn q ai e kupton pr arsyet e arrestimit;

89

2) T hesht dhe t mos prgjigjet n asnj pyetje, prve dhnies s informatave mbi identitetin e tij; 3) Ti sigurohet prkthim falas nse nuk e kupton ose nuk e flet gjuhn e policit;

4) T shfrytzoj ndihmn e mbrojtsit dhe ti caktohet mbrojts nse nuk ka mundsi t paguaj pr ndihm ligjore; 5) Pr arrestimin e tij t lajmroj ose t krkoj nga policia ta lajmroj antarin e familjes ose ndonj person tjetr sipas zgjedhjes s tij dhe 6) T ket kontroll dhe trajtim mjeksor duke prfshir edhe trajtimin psikiatrik.

(2) Kur personi i arrestuar sht shtetas i huaj, ai ka t drejt t njoftoj ose t krkoj t njoftohet dhe t komunikoj gojarisht a me shkrim me zyrn e ndrlidhjes, me misionin diplomatik t shtetit, shtetas i t cilit sht ai ose me prfaqsuesin e organizats kompetente ndrkombtare kur ai sht refugjat ose sht nn mbrojtjen e ndonj organizate ndrkombtare.

Neni 215 (1) Personi i arrestuar ka t drejt q menjher pas arrestimit t lajmroj ose t krkoj nga policia q t lajmrojn antarin e familjes ose ndonj person tjetr sipas zgjedhjes s tij pr arrestimin dhe vendin e ndalimit dhe pr do ndryshim t mvonshm t vendit t ndalimit menjher pas ndryshimit t till. (2) Kur personi i arrestuar nuk e ka mbushur moshn tetmbdhjet vjet, policia menjher pas arrestimit e lajmron prfaqsuesin ligjor t personit t arrestuar pr arrestimin dhe vendin e ndalimi dhe pr do ndryshim t mvonshm t vendit t ndalimit menjher pas ndryshimit t vendit t ndalimit. Kur lajmrimi i till sht i pamundur ose do t ishte i dmshm pr interesat e personit t arrestuar, apo shprehimisht refuzohet nga personi i arrestuar, policia e lajmron qendrn pr pun sociale. (3) Kur personi i arrestuar tregon shenja t rregullimit mendor ose t paaftsis mendore, policia menjher pas arrestimit njofton personin e caktuar nga personi i arrestuar dhe qendrn pr pun sociale pr arrestimin dhe vendin e ndalimit dhe pr do ndryshim t mvonshm t vendit t ndalimit menjher pas ndryshimit t till. (4) Lajmrimi i antarve t familjes dhe i personave t tjer prkats n pajtim me paragraft 1 dhe 2 t ktij neni mund t vonohet deri n 24 or kur prokurori publik mon se kjo kushtzohet me nevoja t jashtzakonshme pr hetimin e rastit. Vones t till nuk ka kur personi i arrestuar sht nn moshn tetmbdhjet vjet ose tregon shenja t rregullimit a t paaftsis mendore.

90

Neni 216 (1) Personi i arrestuar me krkesn e tij ka t drejt t kontrollohet nga mjeku ose dentisti sipas zgjedhjes s tij sa m shpejt q t jet e mundur pas arrestimit dhe n do koh gjat ndalimit. Kur mjeku ose dentisti i till nuk mund t sigurohet, ather policia cakton nj mjek ose dentist. (2) Personi i arrestuar ka t drejt n trajtim mjeksor duke prfshir edhe trajtimin psikiatrik kurdo q sht e nevojshme me krkes t personit t arrestuar ose t antarve t familjes. (3) Policia gjithashtu cakton nj mjek pr t kryer kontrollin mjeksor ose siguron trajtim mjeksor n do koh n rast t lndimit fizik ose nevojave t tjera mjeksore. Kur personi i arrestuar refuzon ti nnshtrohet kontrollit mjeksor ose t pranoj trajtimin mjeksor, mjeku merr vendim prfundimtar lidhur me domosdoshmrin e ktij kontrolli ose trajtimi duke pasur parasysh t drejtat e personit t arrestuar. (4) Kur personi i arrestuar tregon shenja t smundjes mendore, policia menjher mund t urdhroj kontrollin nga nj psikiatr. (5) Rezultati i kontrollit mjeksor ose do trajtim mjeksor i kryer n pajtim me kt nen sipas rregullit regjistrohet dhe shnimet e tilla jan t disponueshme pr personin e arrestuar dhe mbrojtsin e tij.

Neni 217 (1) (2) (3) dit. Personi i arrestuar veohet nga personat e dnuar ose nga personat e paraburgosur. Personat e ndaluar t gjinive t ndryshme nuk mbahen n t njjtn dhom. Personit t ndaluar pr m shum se dymbdhjet or i sigurohen tri racione ushqimi n

(4) Brenda njzet e katr orve personi i arrestuar ka t drejt n s paku tet or pushim pandrprerje dhe gjat ksaj kohe nuk merret n pyetje as nuk trazohet nga policia lidhur me hetimin.

Neni 218 (1) Gjat do marrjeje n pyetje nga policia, personi i arrestuar ka t drejt n pranin e mbrojtsit. Nse mbrojtsi nuk paraqitet brenda dy orve pas informimit pr arrestimin, policia i cakton mbrojts tjetr. M tutje, nse mbrojtsi tjetr nuk paraqitet brenda nj ore pas informimit nga policia, personi i arrestuar mund t merret n pyetje vetm kur prokurori publik ose policia mon se shtyrja e mtejshme do t rrezikoj seriozisht zbatimin e hetimit.

91

(2) Me rastin e marrjes n pyetje t personit t arrestuar prshtatshmrisht zbatohen nenet 231, 232, 233, paragraft 2 dhe 3 dhe nenet 234 e 235 t ktij Kodi. (3) Gjat marrjes n pyetje t personit t arrestuar bhen pushime t shkurtra n intervale kohore prafrsisht dyorshe. Pushimi mund t shtyhet kur ka shkaqe t arsyeshme pr t besuar se shtyrja do t: 1) pasuris; 2) 3) Shkaktonte rrezik pr lndim t personave ose humbje a dmtim t rnd t

Shtyj pa nevoj ndalimin e personit ose prfundimin e marrjes n pyetje ose Prejudikon rezulatin e hetimeve.

(4) Gjat marrjes n pyetje nuk krkohet nga personi i arrestuar t qndroj n kmb dhe nuk i mohohet ushqimi, uji dhe kujdesi i nevojshm mjeksor.

Neni 219 (1) Policia mban nj dosje t vetme pr t gjitha veprimet e ndrmarra lidhur me personin e arrestuar duke prfshir: 1) 2) 3) 4) 5) 6) T dhnat personale t t arrestuarit; Arsyet e arrestimit; Veprn penale pr t ciln dyshohet; Autorizimin ose njoftimin e prokurorit publik; Vendin, datn dhe kohn e sakt t arrestimit; Rrethanat e arrestimit;

7) fardo vendimi t prokurorit publik ose t oficerit t lart t autorizuar policor lidhur me ndalimin; 8) 9) Vendin e ndalimit; Indentitetin e oficerit policor dhe t prokurorit prkats publik;

10) Njoftimin gojor dhe me shkrim t personit t arrestuar mbi t drejtat e tij t parapara n nenin 212, paragrafi 3 i ktij Kodi;

92

11) Informimin mbi ushtrimin e t drejtave t parapara n nenin 214 t ktij Kodi, veanrisht e drejta n mbrojts dhe e drejtra pr ti lajmruar antart e familjes ose personat tjer prkats; 12) 13) Lndimet e dukshme apo shenjat tjera q shtrojn nevojn pr ndihm mjeksore; Ndrmarrjen e nj ekzaminimi mjeksor ose sigurimin e trajtimit mjeksor dhe

14) Informacionin mbi kontrollin e prkohshm t siguris s personit dhe prshkrimin e sendeve t marra nga personi n kohn e arrestimit ose gjat ndalimit. (2) Policia mban procesverbal pr do seanc t marrjes n pyetje t personit t arrestuar, duke prfshir kohn e fillimit dhe t prfundimit t marrjes n pyetje, identitetin e zyrtarit t policis i cili e ka marr n pyetje dhe personat tjer t pranishm. Kur mbrojtsi nuk ka qen i pranishm, kjo shnohet n mnyr t rregullt n procesverbal. (3) Procesverbalet nga paragrafi 1 i ktij neni nnshkruhen nga zyra prkatse e policis dhe nga personi i arrestuar. Kur personi i arrestuar refuzon nnshkrimin e procesverbalit, autoritetet policore shnojn refuzimin e till dhe ia bashkngjesin shpjegimin ose komentet eventuale me shkrim ose me goj t personit t arrestuar. (4) Procesverbalet nga paragraft 1 dhe 2 t ktij neni i vhen n dispozicion personit t arrestuar dhe mbrojtsit t tij me krkesn e tyre, n gjuh t kuptueshme pr t arrestuarin. (5) Kto procesverbale ruhen n polici dhjet vjet nga koha e prfundimit zyrtar t procedurs penale ose nga lirimi i personit t ndaluar, nse lirimi ka ndodhur m von se prfundimi i procedurs.

KAPITULLI XXV: FILLIMI DHE KOHZGJATJA E HETIMIT

Neni 220 (1) Prokurori publik e fillon hetimin kundr personit t caktuar duke u informuar nprmjet kallzimit penal ose burimeve t tjera, nse ekziston dyshimi i arsyeshm se ai person ka kryer vepr penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare. (2) Gjat hetimit, prokurori publik mon jo vetm rrethanat fajsuese, por gjithashtu edhe rrethanat dhe provat shfajsuese dhe siguron se sht marr prova e cila mund t mos ishte n dispozicion n shqyrtimin gjyqsor. (3) Qllimi i hetimit sht mbledhja e provave dhe e t dhnave t nevojshme pr t vendosur pr ngritjen e aktakuzs apo pr pushimin e procedurs dhe mbledhja e provave t tilla, sigurimi i t cilave n shqyrtimin gjyqsor do t ishte i pamundur ose i vshtirsuar.

93

(4) Nse informacioni nga kallzimi penal prbn bazn pr dyshim t arsyeshm se personi konkret ka kryer vepr penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare, ose kurdo q gjat mbledhjes s informacioneve nga personi, policia siguron njohuri se personi i caktuar ka kryer vepr penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare, personi i till duhet t trajtohet si i pandehur dhe t gzoj t gjitha t drejtat e parapara pr t pandehurin sipas ktij Kodi edhe kur hetimi formal ende nuk sht filluar.

Neni 221 (1) Hetimi fillohet me aktvendim t prokurorit publik. Aktvendimi prcakton personin kundr t cilit kryhet hetimi, kohn e fillimit t hetimit, prshkrimin e veprs e cila tregon elementet e veprs penale, emrtimin ligjor t veprs penale, rrethanat dhe faktet q e justifikojn dyshimin e arsyeshm pr veprn penale dhe provat me informacionin e mbledhur deri n at moment. Nj kopje e aktvendimit t hetimit i drgohet pa vones gjyqtarit t procedurs paraprake. (2) Rezultatet e veprimeve hetimore (si sht mbledhja e provave) jan pjes e lnds hetimore. (3) Hetimi zbatohet dhe mbikqyret nga prokurori publik.

(4) Prokurori publik mund t ndrmarr veprime hetimore ose t autorizoj policin gjyqsore q t ndrmarr veprime hetimore lidhur me marrjen e provave.

Neni 222 (1) Hetimi kryhet vetm lidhur me veprn penale dhe me t pandehurin e prcaktuar n aktvendim mbi fillimin e hetimit. (2) Nse gjat hetimit procedura duhet t zgjerohet pr nj vepr tjetr penale ose pr nj person tjetr, prokurori publik fillon hetim t ri ose e zgjeron hetimin ekzistues. Gjith kjo duhet shnuar n procesverbalin e hetimit dhe prokurori publik e informon pr kt gjyqtarin e procedurs paraprake.

Neni 223 (1) Prokurori publik mund t pezulloj hetimin me aktvendim nse i pandehuri pas kryerjes s veprs penale vuan nga nj rregullim ose paaftsi e prkohshme mendore ose nga ndonj smundje tjetr e rnd, nse sht arratisur ose ekzistojn rrethana t tjera t cilat prkohsisht e pengojn ndjekjen me sukses t t pandehurit. (2) Para se t pezullohet hetimi mblidhen t gjitha provat e mundshme lidhur me veprn penale dhe prgjegjsin penale t t pandehurit.

94

(3) Prokurori publik rifillon hetimin pas eliminimit t pengesave t cilat e kan shkaktuar pezullimin. (4) Prokurori publik bn nj shnim n procesverbalin e hetimit lidhur me kohn dhe arsyet e pezullimit t hetimit dhe kohn e rifillimit t hetimit. Prokurori publik pa vones e njofton gjyqtarin e procedurs paraprake pr pezullimin. (5) Koha derisa hetimi sht pezulluar nuk llogaritet n kohn pr zbatimin e hetimit (neni 225 i ktij Kodi).

95

Neni 224 (1) Prokurori publik e pushon hetimin kurdo q sht vrtetuar nga provat e mbledhura se: 1) penale; 2) 3) 4) 5) Vepra e kryer nuk sht vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare; Ka kaluar afati i parashkrimit; Vepra penale sht prfshir me amnisti ose me falje ose Ekzistojn rrethana t tjera t cilat prjashtojn ndjekjen. Nuk ekziston dyshim i arsyeshm q personi konkret e ka kryer veprn e till

(2) Prokurori publik brenda tet ditsh pas pushimit t hetimit e lajmron t dmtuarin pr kt fakt dhe arsyen pr kt (neni 62 i ktij Kodi). Prokurori publik pa vones e njofton gjyqtarin e procedurs paraprake pr pushimin e hetimit.

Neni 225 (1) Nse hetimi nuk prfundon brenda nj periudhe prej gjasht muajsh, prokurori publik i paraqet krkes me shkrim gjyqtarit t procedurs p araprake s bashku me arsyet pr zgjatjen e hetimit. (2) Gjyqtari i procedurs paraprake mund t autorizoj nj vazhdim t hetimit deri n gjasht muaj kur kjo arsyetohet me ndrlikueshmrin e shtjes. Pr veprat penale pr t cilat parashihet dnimi me t paktn pes vjet burgim, gjyqtari i procedurs paraprake mund t autorizoj edhe nj vazhdim deri n gjasht muaj. Gjykata Supreme e Kosovs, prjashtimisht, mund t autorizoj edhe nj vazhdim prej gjasht muajsh. (3) Pas marrjes s krkess pr v azhdim, gjyqtari i procedurs paraprake duke vepruar sipas paragrafit 4 t ktij neni, informon t pandehurin dhe t dmtuarin pr hetimin dhe krkesn e prokurorit publik pr vazhdimin e tij. I pandehuri dhe i dmtuari kan t drejt t paraqesin deklarat me shkrim lidhur me vazhdimin e hetimit brenda tri ditve nga njoftimi. (4) N krkesn pr vazhdim, prokurori publik mund t krkoj q i pandehuri dhe i dmtuari t mos njoftohen mbi hetimin dhe krkesn pr vazhdim kur kjo sht e nevojshme pr prfundimin e suksesshm t hetimit. (5) Ndaj vendimit t gjyqtarit t procedurs paraprake lidhur me vazhdimin e hetimit mund t ankohet prokurori publik, i dmtuari ose i pandehuri te kolegji prej tre gjyqtarsh. Nse ndaj vendimit t gjyqtarit t procedurs paraprake ankohet vetm i dmtuari dhe ankesa e tij sht e suksesshme, i dmtuari konsiderohet se ka ndrmarr ndjekjen si padits subsidiar.

96

(6) Derisa t merret vendim mbi vazhdimin e hetimit, prokurori publik mund t ndrmarr veprime hetimore t cilat jan t ngutshme e q krkojn vmendje. Gjyqtari i procedurs paraprake menjher njoftohet pr veprimet e tilla hetimore. (7) Prokurori publik bn nj shnim zyrtar n procesverbalin e hetimit pr kohn e krkess mbi vazhdimin e hetimit dhe pr do veprim hetimor t ndrmarr sipas paragrafit paraprak.

KAPITULLI XXVI: PEZULLIMI, PUSHIMI OSE SHMANGIA NGA NDJEKJA PR VEPRA M T LEHTA PENALE

Neni 226 (1) Prokurori publik, me plqimin e t dmtuarit mund t pezulloj ndjekjen pr vepr penale t dnueshme me gjob ose me burgim deri n tre vjet duke pasur parasysh natyrn, rrethanat dhe rndsin e veprs penale dhe t kryersit, nse i pandehuri zotohet se do t sillet si sht udhzuar nga prokurori publik dhe se do ti prmbush detyrimet e caktuara q paksojn ose mnjanojn pasojat e dmshme t veprs penale, duke prfshir: 1) Eliminimin ose kompenzimin e dmit;

2) Pagesn e nj kontributi ndaj nj institucioni publik ose humanitar apo t fondeve pr kompezimin e dmit t viktimave t veprave penale ose 3) Kryerjen e puns s dobishme.

(2) Nse brenda nj afati prej jo m shum se 6 muajsh i pandehuri i prmbush detyrimet, kallzimi penal hudhet ose pushohet hetimi. (3) Nse hudhet kallzimi penal ose pushohet hetimi n pajtim me paragrafin 2 t ktij neni, i dmtuari nuk ka t drejt t ndrmarr ose t vazhdoj ndjekjen nga neni 62, paragrafi 2 dhe 4 i ktij Kodi. Prokurori publik e informon t dmtuarin pr humbjen e ksaj t drejte para se i dmtuari t jep plqimin e parapar n paragrafin 1 t ktij neni. (4) Kur i pandehuri nuk i ndrmerr veprimet n pajtim me paragrafin 1 t ktij neni, prokurori publik mund t rifilloj ndjekjen e veprs penale. (5) N rastet e dhuns familjare ose dhuns seksuale ky nen nuk zbatohet.

97

Neni 227 Prokurori publik nuk detyrohet t filloj ndjekjen penale ose mund t heq dor nga ndjekja: 1) Kur ligji penal parasheh q gjykata mund ta liroj nga dnimi kryersin e veprs penale dhe prokurori publik mon se nga aspekti i rrethanave aktuale t shtjes vetm gjykimi pa sanksion nuk sht i nevojshm dhe 2) Kur kryersi i veprs s dnueshme penale me gjob ose burgim deri n nj vit sinqerisht pendohet pr veprn dhe ndalon pasojat e dmshme ose bn kompenzimin e dmit, kurse prokurori publik mon se nga aspekti i rrethanave t shtjes sanksioni penal nuk do t ishte i arsyeshm.

KAPITULLI XXVII: PROCEDURA E NDRMJETSIMIT Neni 228 (1) Prokurori publik mund ta drgoj kallzimin penal pr nj vepr penale t dnueshme me gjob ose me burgim deri n tre vjet pr ndrmjetsim. Para se t veproj kshtu, prokurori publik merr parasysh llojin dhe natyrn e veprs, rrethanat n t cilat ajo sht kryer, personalitetin e kryersit dhe dnimet e mparshme t tij pr t njjtn vepr penale apo pr vepra penale t ndryshme dhe gjithashtu edhe nivelin e prgjegjsis penale t tij. (2) Ndrmjetsimi bhet nga ndrmjetsi i pavarur. Ndrmjetsi detyrohet ta pranoj shtjen e drguar nga prokurori publik dhe t ndrmarr masa pr t siguruar se prmbajtja e marrveshjes sht n proporcion me seriozitetin dhe pasojat e veprs. (3) Marrveshja mund t arrihet vetm prmes ndrmjetsimit me plqimin e t pandehurit dhe t dmtuarit. (4) Me marrjen e njoftimit pr arritjen e marrveshjes, prokurori publik e hudh kallzimin penal. Ndrmjetsi detyrohet t informoj prokurorin publik pr dshtim n arritjen marrveshjes dhe pr arsyet e dshtimit t till. Kohzgjatja pr arritje t marrveshjes nuk mund t kaloj tre muaj. (5) M rastin e hudhjes s kallzimit n pajtim me paragrafin 4 t ktij neni, i dmtuari nuk ka t drejt t ndrmarr apo t vazhdoj ndjekjen sipas nenit 62, paragrafi 2 dhe 4 t ktij Kodi. Ndrmjetsi detyrohet t informoj t dmtuarin pr humbjen e ksaj t drejte para s i dmtuari e t pajtohet me marrveshjen. (6) Procedura mbi zbatimin e ndmjetsimit hollsisht do t rregullohet me administrative. urdhres

98

KAPITULLI XXVIII: VEPRIMET HETIMORE 1. Marrja n pyetje e t pandehurit Neni 229 I pandehuri merret n pyetje m s voni para prfundimit t hetimit, prve kur procedura rezulton me pushim. N shtje t thjeshta mjafton q t pandehurit ti jepet mundsia pr tu prgjigjur me shkrim.

Neni 230 Pas thirrjes i pandehuri detyrohet t paraqitet para prokurorit publik. Neni 269, paragrafi 2 deri n 5 t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht. I pandehuri mund t paraqes ankes te gjyqtari i procedurs paraprake pr t vendosur mbi ligjshmrin e detyrimit t tij pr tu paraqitur te prokurorit publik.

Neni 231 (1) T pandehurin e merr n pyetje prokurori publik. Prokurori publik marrjen n pyetje mund tia besoj policis gjyqsore ose, n raste t jashtzakonshme, policis s rregullt. (2) Para do marrjeje n pyetje, pavarsisht se a sht i ndaluar ose n liri, i informohet pr: 1) Veprn penale pr t ciln akuzohet; pandehuri

2) T drejtn pr t heshtur dhe pr t mos u prgjigjur n asnj pyetje, prve informacionit mbi identitetin e tij; 3) T drejtn n prkthim falas nse ai nuk e k upton ose nuk e flet gjuhn e personit q e drejton procedurn e marrjes n pyetje; 4) n pyetje; 5) 6) T drejtn pr ndihmn e mbrojtsit dhe konsultimit me t para dhe gjat marrjes

Faktin se deklarimi i tij mund t prdoret si prov para gjykats; dhe Faktin se ai mund t krkoj marrjen e provave pr mbrojtjen e tij.

Kur i pandehuri sht i ndaluar, para do marrjeje n pyetje ai gjithashtu informohet pr t drejtn e tij pr caktimin e mbrojtsit, nse nuk mund ti paguaj shpenzimet pr ndihm juridike.

99

(3)

I pandehuri ka t drejt t kshillohet me mbrojtsin e tij para dhe gjat marrjes n pyetje.

(4) Kur veprohet sipas ktij neni, do marrje n pyetje e t pandehurit nga policia ose prokurori publik mund t regjistrohet n mnyr auditive ose vizuale n pajtim me nenin 90 t ktij Kodi. N rastet kur praktikisht kjo sht e pamundur, procesverbali me shkrim i marrjes n pyetje bhet n pajtim me nenet 87, 88 dhe 89 t ktij Kodi dhe n t duhet t shnohen arsyet pse nuk ka mund t regjistrohet marrja n pyetje n mnyr auditive ose vizuale.

Neni 232 (1) I pandehuri merret n pyetje me ndihmn e prkthyesit n rastet e parapara nga ky Kod.

(2) Kur i pandehuri sht shurdh ose memec, pyetjet i bhen nprmjet nj prkthyesi t kualifikuar pr gjuhn e shenjave ose me shkrim. Nse marrja n pyetje nuk mund t zbatohet n kt mnyr, personi i cili di t komunikoj me t pandehurin ftohet n rolin e prkthyesit, por jo n rastet kur ka konflikt interesash. (3) Nse prkthyesi nuk sht betuar m par, ai betohet se besnikrisht do t prkthej pyetjet q i parashtrohen t pandehurit dhe deklarimet e dhna. (4) Dispozitat e ktij Kodi t cilat zbatohen ndaj ekspertve prshtatshmrisht zbatohen edhe ndaj prkthyesve.

Neni 233 (1) Gjat marrjes n pyetje pr her t par i pandehuri duhet t tregoj emrin dhe mbiemrin e tij dhe nofkn nse ka; emrin dhe mbiemrin e prindrve t tij; mbiemrin e vajzris s nns; vendlindjen dhe vendbanimin e tij; ditn, muajin dhe vitin e lindjes; numrin e tij personal t identifikimit; kombsin dhe shtetsin; profesionin e tij dhe rrethanat familjare; a di shkrim e lexim; shkollimin e tij; a ka t ardhura personale edhe pozitn e tij financiar; a sht ndonj procedur penale kundr tij pr ndonj vepr tjetr penale n zbatim e sipr; dhe nse sht i mitur, identitetin e prfaqsuesit t tij ligjor. Ai informohet pr detyrimin e tij pr t njoftuar pr do ndryshim adrese ose pr do qllim ndryshimi t vendqndrimit. (2) I pandehuri merret n pyetje gojarisht. Gjat marrjes n pyetje atij mund ti lejohet t mbaj shnime. (3) Marrja n pyetje t pandehurit duhet ti ofroj mundsin pr ti kundrshtuar arsyet e dyshimit kundr tij dhe pr t nxjerr n pah faktet n favor t tij.

100

Neni 234 (1) Marrja n pyetje zbatohet duke respektuar plotsisht dinjitetin e t pandehurit.

(2) T pandehurit pyetjet i parashtrohen n mnyr t qart, t kuptueshme dhe t prpikt. Pyetjet t pandehurit nuk duhet parashtruar n baz t supozimit q i pandehuri ka pranuar dika q ai nuk e ka pranuar. (3) Ndalesat nga paragrafi 2 i ktij neni zbatohen pavarsisht nga plqimi i t pandehurit.

(4) Sendet t cilat jan t lidhura me veprn penale ose t cilat shrbejn si prov, pas prshkrimit nga i pandehuri atij i prezentohen pr njohje. Nse kto sende nuk mund t sillen, i pandehuri drgohet n vendin ku ato ndodhen.

Neni 235 Nse marrja n pyetje e t pandehurit sht zbatuar me shkelje t dispozitave nga neni 155, paragrafi 1, neni 231, paragraft 2 dhe 3 ose neni 234 paragrafi 2 i ktij Kodi, deklarimet e t pandehurit jan t papranueshme.

Neni 236 Pr sqarim t ndonj shtjeje teknike ose profesionale q shtrohet lidhur me provat e mbledhura ose gjat marrjes n pyetje t t pandehurit ose gjat ndrmarrjes s veprimeve t tjera hetimore, prokurori publik mund t krkoj nga ndonj specialist ose institut i specializuar q t jep sqarime t nevojshme pr shtjet e tilla. Kur gjat dhnies s sqarimeve t pranishm jan i pandehuri ose mbrojtsi ata mund t krkojn q specialisti t jep sqarime m t hollsishme dhe ato t shnohen n procesverbal.

2. Dshmitart dhe ekspertt Neni 237 (1) Dshmitart dhe ekspertt detyrohen ti paraqiten prokurorit publik pas drgimit t thirrjes dhe t japin deklarime ose mendime mbi shtjen n fjal. Prve nse sht parapar ndryshe, dispozitat e kapitullit XX, XXI dhe XXII t ktoj Kodi lidhur me dshmitart dhe ekspertt zbatohen prshtatshmrisht. Nga dshmitart dhe ekspertt nuk krkohet betim me rastin e marrjes s tyre n pyetje nga prokurori publik. (2) Autopsia, kontrolli fizik, prve rasteve nga nenet 192, paragraft 2 deri 4 dhe 205 t ktij Kodi, kontrolli psikiatrik, kontrolli molekular dhe gjenetik dhe analizat e ADN-s mund t urdhrohen vetm nga gjyqtari i procedurs paraprake, prve rasteve kur dshmitari ose i dmtuari pajtohet q kto veprime t ndrmerren nga policia ose prokurori publik.

101

(3) Nse nj dshmitar apo ekspert nuk paraqitet ose nuk pranon t paraqitet pa arsye, prokurori publik ka autorizim t ndrmarr masat q parashikohen nga nenet 167 dhe 177 t ktij Kodi. Gjobitja nga neni 167 ose 177 t ktij Kodi ose burgimi nga neni 167 i ktij Kodi, me krkesn e prokurorit publik, mund t urdhrohen nga gjyqtari i procedurs paraprake. (4) Prokurori publik mund t vendos t thrret t pandehurin, mbrojtsin e tij dhe t dmtuarin t jen t pranishm gjat marrjes n pyetje t dshmitarit ose ekspertit.

3. Mundsia hetuese e jashtzakonshme Neni 238 (1) Prjashtimisht, prokurori publik ose i pandehuri mund t krkoj nga gjyqtari i procedurs paraprake t merr dshmi nga dshmitari ose t krkoj mendimin e ekspertit me qllim t ruajtjes s provs kur ekziston vetm nj mundsi pr marrjen e provs s rndsishme ose kur ka rrezik potencial se kjo prov nuk do t mund t merrej gjat shqyrtimit gjyqsor. Kolegjit prej tre gjyqtarve mund ti paraqitet ankes kundr mospranimit t gjyqtarit t procedurs paraprake pr marrjen e dshmis s till. (2) N rastet nga paragrafi 1 i ktij neni, gjyqtari i procedurs paraprake merr masat e nevojshme pr t siguruar efikasitetin dhe trsin e procedurs dhe n veanti pr t mbrojtur t drejtat e t pandehurit. I pandehuri, mbrojtsi i tij dhe prokurori publik jan t pranishm n seancn e dgjimit pr marrjen e dshmis. I dmtuari dhe prfaqsuesi ligjor ose prfaqsuesi i autorizuar i tij informohen pr seancn e dgjimit dhe ata kan t drejt t jen t pranishm. Marrja e dshmis nga gjyqtari i procedurs paraprake zbatohet sipas dispozitave t kapitujve XX, XXI dhe XXII t ktij Kodi lidhur me dshmitart dhe ekspertt. (3) Neni 165 zbatohet prshtatshmrisht gjat marrjes n pyetje t dshmitarit dhe ekspertit.

4. Krkesa e t pandehurit ose e t dmtuarit pr mbledhjen e provave Neni 239 (1) Gjat hetimit, i dmtuari ose i pandehuri mund t krkoj nga prokurorit publik marrjen e ndonj prove konkrete. (2) Prokurori publik merr provn e till kur ekziston rrezik pr humbjen e provs, kur prova e till arsyeton lirimin e t pandehurit nga paraburgimi ose kur ekzistojn shkaqe t tjera t arsyeshm pr marrjen e provs s till. Nse prokurori publik refuzon krkesn pr marrjen e provs, ai merr vendim t arsyetuar dhe njofton t dmtuarin ose t pandehurin. I dmtuari ose i pandehuri mund t ankohen te gjyqtari i procedurs paraprake ndaj vendimit t till.

102

5. Kontrolli dhe konfiskimi i prkohshm Neni 240 (1) Gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj kontrollin e nj shtpie, t lokaleve t tjera dhe t prons s nj personi t caktuar kur ekziston dyshim i bazuar se personi i till ka kryer vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare dhe kur ka gjasa reale q kontrolli t rezultoj me arrestimin e ktij personi ose me zbulimin dhe konfiskimin e provave t rndsishme pr procedurn penale. (2) Gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj kontrollin e nj shtpie apo t lokaleve t tjera dhe t pasuris s nj personi q nuk dyshohet pr vepr penale vetm n rastet kur: 1) Ka gjasa reale se kontrolli do t rezultoj me arrestimin e t pandehurit ose

2) sht e nevojshme t ruhen provat e veprs penale apo t konfiskohen sendet prkatse t cilat nuk mund t sigurohen pa zbatimin e kontrollit dhe kur ka gjasa reale se provat ose sendet e tilla ndodhen n lokalet a n pasurin q i nnshtrohet kontrollit. (3) Gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj kontrollin personal t nj personi konkret kur ka gjasa reale se ky kontroll do t rezultoj n zbulimin e gjurmve ose n konfiskimin e provave t nj vepre penale. (4) Urdhrkontrolli lshohet me shkrim n baz t krkess me shkrim t prokurorit publik, ndrsa n raste t ngutshme lshohet n baz t krkess me shkrim t policis gjyqsore. (5) Urdhrkontrolli prfshin: identifikimin e personit kundr t cilit lshohet urdhri, prshkrimin e veprs penale pr t ciln lshohet urdhri, shpjegimin e arsyeve pr dyshim dhe gjasave reale n pajtim me kt nen, prshkrimin e sendeve t krkuara me kontroll, prshkrimin e veant t personit, t lokaleve apo t pasuris ku zbatohet kontrolli dhe informacionin tjetr t nevojshm pr zbatimin e kontrollit. (6) Dispozitat e ktij neni dhe t neneve t tjera q i referohen kontrollit t shtpis dhe lokaleve t tjera e prons zbatohen prshtatshmrisht gjat kontrollit t vendeve t fshehta n vetura ose n mjete t tjera t transportit.

Neni 241 (1) Urdhrkontrollin e ekzekuton policia gjyqsore me ndihmn e nevojshme t zyrtarve t tjer t policis brenda dyzet e tet orve nga lshimi i urdhrit. (2) N parim, policia gjyqsore ekzekuton urdhrin e kontrollit brenda ors 06:00 dhe 22:00. Prjashtimisht, kontrolli mund t zbatohet jasht ksaj kohe kur ka filluar brenda ksaj kohe e nuk sht prfunduar n orn 22:00 ose kur ka arsye nga neni 245 i ktij Kodi dhe nse gjyqtari i

103

procedurs paraprake mon q vonesa do t mund t onte n arratisjen e personit t krkuar, n asgjsimin e gjurmve ose provave t veprs penale dhe lejon kontroll jasht orarit t parapar nga ky paragraf.

Neni 242 (1) Para fillimit t kontrollit policia gjyqsore ia prezenton urdhrin personit t cilit i drejtohet ky urdhr dhe at e njofton se ka t drejt t kontaktoj me avokatin i cili ka t drejt t jet i pranishm gjat kontrollit. (2) Kur personi krkon pranin e avokatit gjat kontrollit, policia gjyqsore shtyn kontrollin derisa t arrij avokati, por jo m shum se dy or nga njoftimi i avokatit pr kontroll. Ndrkoh, policia gjyqsore mund t kufizoj lvizjen e personit prkats dhe personave t tjer n lokalet q do t kontrollohen. N raste t ngutshme, policia gjyqsore mund t filloj kontrollin edhe para mbarimit t afatit kohor pr arrdhjen e avokatit. (3) Para fillimit t kontrollit policia gjyqsore krkon nga personi q vullnetarisht t dorzoj personin ose sendet q krkohen. (4) Prjashtimisht, kontrolli mund t filloj pa prezentimin e urdhrit ose pa krkes t mparshme pr dorzim t personit a t sendeve t krkuara, kur pritet rezistenc e armatosur ose kur ka mundsi t dshtoj efekti i kontrollit nse ai nuk zbatohet menjher dhe pa paralajmrim ose kur kontrolli zbatohet n lokale publike.

Neni 243 (1) Gjat kontrollit t shtpis ose t lokaleve t tjera personi, shtpia, lokalet ose pasuria e t cilit kontrollohen ose prfaqsuesi i tij kan t drejt t jen t pranishm. (2) Gjat kontrollit t personit, shtpis ose lokaleve t tjera krkohet t jen t pranishm dy persona t rritur si dshmitar. Para fillimit t kontrollit, dshmitart paralajmrohen q me kujdes t vzhgojn zbatimin e kontrollit dhe njoftohen mbi t drejtn e tyre pr t br vrejtje, nse kan, pr prmbajtjen e procesverbalit t kontrollit para se t nnshkruhet. (3) Kontrolli i nj femre zbatohet vetm nga femra dhe dshmitart duhet t jen femra.

(4) Kontrolli i lokaleve t banimit zbatohet me kujdes pr t mos prishur qetsin. Lokalet e mbyllura, mobiljet ose sendet tjera mund t hapen me forc vetm kur pronari nuk sht i pranishm ose refuzon hapjen e tyre n mnyr vullnetare. Gjat hapjes s ktyre objekteve me kujdes duhet shmangur dmtimeve t panevojshme. (5) Kontrolli i personit mund t prfshij kontrollin intim, i cili zbatohet nga mjeku ose infermieri i kualifikuar, n pajtim me rregullat e shkencs s mjeksis dhe me respektim t plot t dinjitetit t personit.

104

(6) Kur kontrolli zbatohet n lokalet e organit publik, kryesuesi i tij thirret t jet i pranishm gjat kontrollit. (7) Pr do kontroll t personit, t shtpis ose t lokaleve prpilohet procesverbali. Procesverbali i till nnshkruhet nga personi i kontrolluar ose nga personi, lokalet apo pasuria e t cilit sht kontrolluar, avokati i tij nse sht i pranishm gjat kontrollit dhe personat, prania e t cilve sht e detyruar. Gjat zbatimit t kontrollit mund t konfiskohen vetm sendet dhe shkresat lidhur me qllimin e kontrollit t caktuar. Sendet dhe shkresat e konfiskuara prfshihen dhe prshkruhen qart n procesverbal dhe shnohen n vrtetimin q menjher i jepet personit sendet dhe shkresat e t cilit jan konfiskuar.

Neni 244 Nse gjat kontrollit t personit, shtpis ose lokaleve gjenden sende t cilat nuk kan t bjn me veprn penale pr t ciln sht zbatuar kontrolli, por q tregojn nj vepr tjetr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare, kto sende gjithashtu prshkruhen n procesverbal, konfiskohen dhe menjher lshohet vrtetimi pr konfiskim. Prokurorit publik menjher i drgohet njoftimi pr fillimin e procedurs. Sendet e konfiskuara kthehen menjher kur prokurori publik zbulon se nuk ka baz pr ndjekje penale e as ndonj baz tjetr ligjore pr konfiskimin e sendeve.

Neni 245 (1) Kur sht e domodoshme dhe n mas t nevojshme, policia mund t hyj n shtpin dhe lokalet tjera t personit dhe t zbatoj kontrollin pa urdhrin e gjyqtarit t procedurs paraprake nse: 1) 2) Personi prkats me dije dhe me vullnet pajtohet me kontrollin; Personi thrret pr ndihm;

3) Kryersi i kapur n flagranc gjat kryerjes s veprs penale duhet arrestuar pas ndjekjes; 4) ose 5) Personi kundr t cilit sht lshuar urdhrarrest nga gjykata gjendet n shtpi apo n lokale t tjera. (2) N rastet nga paragrafi 1 i ktij neni nuk shkruhet procesverbal nse nuk sht zbatuar kontrolli, por personit i jepet nj shnim zyrtar pr arsyen e hyrjes n shtpi dhe n lokale t tjera. Nse gjat hyrjes sipas paragrafit 1 t ktij neni zbatohet kontrolli, zbatohen dispozitat e nenit 243, paragraft 2 dhe 7 t ktij Kodi. Arsyet pr mbrojtjen e njerzve dhe pasuris e krkojn nj veprim t till

105

(3) Prjashtimisht, n rrethana t ngutshme, kur urdhri me shkrim pr kontroll nuk mund t merret me koh dhe nse ekziston rrezik real pr vones, q mund t rezultoj me humbjen e provave, ose rrezik ndaj jets ose shndetit t njerzve, policia gjyqsore mund t filloj kontrollin n baz t lejes gojore nga gjyqtari i procedurs paraprake. (4) Prjashtimisht, kontrolli mund t zbatohet pa pranin e dshmitarve nse prania e tyre nuk mund t sigurohet menjher dhe vonesa e fillimit t kontrollit do t ishte e rrezikshme. Arsyet pr zbatimin e kontrollit pa pranin e dshmitarve shnohen n procesverbal. (5) Policia mund t zbatoj kontrollin e personit pa urdhr ose pa pranin e dshmitarve kur ekzekuton aktvendimin pr sjelljen forcrisht t personit ose kur bn arrestimin e tij nse ekziston dyshim i bazuar se personi mban arm apo ndonj mjet pr sulm ose kur mund t mnjanoj, fsheh apo asgjasoj sendet t cilat nga ai duhet t merren si prov n procedur penale. (6) Kur policia ndrmerr kontroll pa urdhr t shkruar gjyqsor ajo brenda aftit prej dymbdhjet orsh lidhur me kt i drgon raport prokurorit publik dhe gjyqtarit t procedurs paraprake nse pr kt shtje sht caktuar ndonj gjyqtar i procedurs paraprake.

Neni 246 Provat e mbledhura nprmjet kontrollit jan t papranueshme nse: 1) Kontrolli sht zbatuar pa urdhr t gjyqtarit t procedurs paraprake n kundrshtim me dispozitat e ktij Kodi; 2) Urdhri i gjyqtarit t procedurs paraprake sht lshuar n kundrshtim me procedurn e parapar me kt Kod; 3) Prmbajtja e urdhrit t gjyqtarit t procedurs paraprake sht n kundrshtim me kushtet e parapara me kt Kod; 4) paraprake; Kontrolli sht zbatuar n kundrshtim me urdhrin e gjyqtarit t procedurs

5) Personat, prania e t cilve sht e detyrueshme, nuk kan qen t pranishm gjat kontrollit (neni 243, paragraft 1 dhe 2 t ktij Kodi) ose 6) ktij Kodi. Kontrolli sht zbatuar n kundrshtim me nenin 245, paragraft 1, 3, 4 dhe 5 t

106

Neni 247 (1) Sendet q prkohsisht mund t konfiskohen jan sende q do t konfiskohen sipas Kodit t Prkohshm Penal apo q mund t jen prova gjat nj procedure penale ose q konsiderohen dobi pasurore e fituar me kryerjen e veprs penale dhe pr t cilat ligji parasheh konfiskim apo sekuestrim. (2) Sendet e konfiskuara prkohsisht mbahen nn mbikqyrje dhe kontroll t prokurorit publik. (3) Mbajtsi i sendeve q mund t konfiskohen prkohsisht, me krkes t gjykats, detyrohet ti dorzoj ato. Gjykata lshon krkes t till n baz t krkess me shkrim t prokurorit publik. Nse mbajtsi nuk pranon ti dorzoj sendet, ai mund t gjobitet sipas nenit 85, paragrafi 1 i ktij Kodi; nse pas gjobitjes ai srish nuk pranon t i dorzoj ato, ai mund t burgoset. Burgimi zgjat derisa t dorzohen sendet ose deri n prfundim t procedurs penale, por jo m shum se nj muaj. Arrestimi dhe burgimi i till mund t urdhrohet vetm nga gjykata. (4) Kundr aktvendimit me t cilin sht shqiptuar gjob ose sht urdhruar burgim mund t ushtrohet ankes n kolegjin prej tre gjyqtarve. Ankesa ndaj aktvendimit mbi burgimin nuk e pezullon zbatimin e aktvendimit. (5) Kur bhet konfiskimi i sendeve duhet shnuar t dhnn q prcakton vendin ku jan gjetur dhe t bhet prshkrimi i tyre. Kur sht e nevojshme, prcaktimi i identitetit t tyre sigurohet n ndonj mnyr tjetr. Pr sendet e konfiskuara lshohet vrtetim i konfiskimit.

Neni 248 (1) Konfiskimit t prkohshm nuk i nnshtrohen kto sende:

1) Komunikimet me shkrim ndrmjet t pandehurit dhe personave t cilt sipas ktij Kodi nuk mund t dshmojn (neni 159 i ktij Kodi) ose kan refuzuar t dshmojn (neni 160 i ktij Kodi); 2) Shnimet nga personat e parapar n nenin 159 t ktij Kodi lidhur me informacionin e fsheht q u sht besuar atyre nga i pandehuri; 3) ktij Kodi. Sende t tjera, t mbrojtura me t drejtat e personave nga nenet 159 dhe 160 t

(2) Kto kufizime zbatohen vetm nse sendet e tilla jan nn mbikqyrjen e personit q nuk mund t dshmoj (neni 159 i ktij Kodi) ose lirohet nga detyrimi pr t dshmuar dhe ka refuzuar dhnien e dshmis (neni 160 i ktij Kodi). Sendet e mbrojtura nga e drejta e personave nga neni 160, paragrafi 1, nnparagrafi 5 i ktij Kodi gjithashtu nuk i nnshtrohen konfiskimit nse ato jan nn mbikqyrjen e ndonj spitali ose ndonj instituti tjetr. Kufizimet nuk zbatohen

107

kur personat q nuk mund t dshmojn (neni 159 i ktij Kodi) ose jan liruar nga detyrimi i dshmimit dhe kan refuzuar dhnien e dshmis (neni 160 i ktij Kodi) dyshohen pr nxitje apo bashkpunim, pr pengim t drejtsis, pr marrjen e mallrave t vjedhura ose kur sendet prkatse jan marr me vepr penale, jan prdorur ose jan parapar t prdoren pr kryerjen e veprs penale apo jan rezultat i veprs penale.

Neni 249 (1) Organet publike mund t refuzojn prezentimin ose drgimin e shkresave t tyre ose dokumenteve t tjera kur konsiderojn se zbulimi i prmbajtjes s tyre do t rrezikonte i teresin n e prgjithshm. Nse ata kt e refuzojn, vendimi prfundimtar merret nga kolegji prej tre gjyqtarsh. (2) Ndrmarrjet afariste dhe personat tjer juridik mund t krkojn mospublikimin e informacionit lidhur me veprimtarin e tyre afariste.

Neni 250 (1) Kur prkohsisht konfiskohen shkresat ose skedart kompjuterik q kan vlern e provs, prpilohet lista e tyre. Nse kjo nuk sht e mundur, ato futen n zarf dhe mbyllen. Pronari i shkress mund t vendos vuln e tij n zarf. (2) Personi, shkresat apo dokumentet e t cilit jan konfiskuar, thirret t jet i pranishm kur hapet zarfi. Kur ai pasi t jet thirrur mungon, zarfi hapet pa pranin e tij. (3) Gjat shqyrtimit t shkresave duhet pasur kujdes q prmbajtja e tyre t mos u bhet e ditur personave t paautorizuar.

Neni 251 Sendet e konfiskuara prkohsisht gjat procedurs penale i kthehen pronarit ose poseduesit kur procedura pezullohet ose pushohet dhe kur nuk ka baz pr konfiskimin e tyre (neni 489 i ktij Kodi). Kur pezullimi i procedurs penale sht rrjedhoj e arratisjes s t pandehurit ose paaftsis s tij mendore apo kur ka gjasa t arsyeshme q hetimi i pezulluar t rifilloj, prokurori publik mund t krkoj konfiskimin dhe gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues, kur ka arsye t forta, mund t lejojn vones pr kthimin e sendit t konfiskuar.

Neni 252 (1) Kur sendi i gjetur tek i pandehuri i takon nj personi tjetr i cili sht i panjohur, organi i cili drejton procedurn penale e prshkruan sendin dhe e shpall prshkrimin n tabeln e njoftimeve t kuvendit t komuns n territorin e s cils i pandehuri jeton dhe n territorin e s

108

cils sht kryer vepra penale. N njoftimin e till pronari thirret t paraqitet brenda nj viti nga dita e shpalljes s njoftimit. N t kundrtn sendi shitet. Parat e fituara nga shitja derdhen n buxhet. (2) Kur sendet kan vler t konsiderueshme, njoftimi mund t shpallet edhe n shtypin e prditshm. (3) Kur sendi mund t prishet ose mirmbajtja e tij krkon shpenzime t konsiderueshme, ather shitet sipas dispozitave q vlejn pr procedurn prmbaruese dhe parat e fituara i transferohen nj banke pr ruajtje. (4) Paragrafi 3 i ktij neni zbatohet edhe pr sendet q i prkasin t pandehurit i cili sht arratisur ose nj kryersi t panjohur.

Neni 253 (1) Nse brenda nj viti askush nuk ka pretendime mbi sendin ose pr t ardhurat nga shitja, gjykata merr aktvendim q sendi ti kalohet organit publik kompetent ose fitimi nga shitja t derdhet n buxhet. (2) Pronari ka t drejt q n kontest civil t krkoj kthimin e sendit ose t fitimit nga shitja. Afati i parashkrimit t ksaj t drejte fillon t ec nga dita e shpalljes s njoftimit.

6. Kqyrja dhe rikonstruksioni Neni 254 (1) Prokurori publik ose gjykata mund t urdhroj kqyrjen ose rikonstruksionin e vendit t ngjarjes pr t shqyrtuar provat e mbledhura ose pr t qartsuar faktet e rndsishme pr procedurn penale. (2) Kqyrjen ose rikonstruksionin e till t vendit t ngjarjes e kryen gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues, prokurori publik ose policia. Prokurori publik dhe policia mund t kryejn kqyrjen ose rikonstruksionin e till pr tu njoftuar personalisht me gjendjen, e cila do tu ndihmonte n prcaktimin e besueshmris ose gjetjen e fakteve, por, n rastin e till, kur i pandehuri ose mbrojtsi i tij nuk jan njoftuar pr kt, rezultatet pr gjykatn jan t papranueshme. Prokurori publik mund ta prsris kqyrjen ose rikonstruksionin e till me njoftimin e t pandehurit dhe mbrojtsit, si parashihet me kt nen, me rast rezultatet e tilla jan t pranueshme. (3) I pandehuri dhe mbrojtsi i tij kan t drejt t jen t pranishm n kqyrje ose n rikonstruksion t vendit t ngjarjes.

109

(4) Rikonstruksioni kryhet me rikrijimin e fakteve ose t situatave nn rrethanat e t cilave sht zhvilluar ngjarja, bazuar n provat e mbledhura. Nse faktet ose situatat paraqiten ndryshe n dshmit e dshmitarve konkret, n parim, rikonstruksioni i ngjarjes zbatohet vemas me secilin dshmitar. (5) Gjat rikonstruksionit t ngjarjes duhet pasur kujdes q t mos shkelet ligji dhe rendi, t mos fyhet morali publik apo t vihet n rrezik jeta ose shndeti i njerzve. (6) Kqyrja ose rikonstruksioni i vendit t ngjarjes mund t ndihmohet nga specialistt e mjeksis ligjore, nga personeli i transportit dhe nga ekspert t lmenjve t tjera pr t mbrojtur ose prshkruar provat, pr t br matjet dhe incizimet e nevojshme, pr t br skicat apo pr t mbledhur informata t tjera. (7) Eksperti gjithashtu mund t thirret q t jet i pranishm n kqyrje apo n rikonstruksion t vendit t ngjarjes kur prania e tij nga prokurori publik ose gjykata konsiderohet e dobishme.

7. Identifikimi i personave dhe i sendeve Neni 255 (1) Kur sht e nevojshme t vendoset se nj dshmitar a e njeh personin ose sendin, nga dshmitari i till s pari krkohet t prshkruaj dhe tregoj tiparet dalluese t personit ose t sendit t till. (2) Pastaj dshmitarit i tregohet personi me persona t tjer t panjohur pr dshmitarin ose fotografit e tyre apo sendi me sende t tjera t llojit t njejt ose fotografit e tyre. (3) Dshmitarit i bhet me dije se nuk detyrohet t zgjedh personin ose sendin apo ndonj fotografi dhe se sht po aq e rndsishme pr t treguar se nuk e njeh personin, sendin ose fotografin ashtu sikurse t thoshte se e njeh.

KAPITULLI XXIX: MASAT E FSHEHTA DHE TEKNIKE T VZHGIMIT DHE HETIMIT

Neni 256 Sipas ktij kapitulli: 1) Masa t fshehta ose teknike t vzhgimit dhe hetimit (masa sipas ktij kapitulli) do t thot secila nga kto masa t mposhtme: i) Vzhgim i fsheht fotografik ose me video;

110

ii) iii) iv) v) vi) vii) viii) ix) x) xi) xii)

Monitorim i fsheht i bisedave; Kontrollim i drgesave postare; Prgjimi i telekomunikimeve; Prgjim i komunikimeve nprmjet rrjetit kompjutorik; Drgim i kontrolluar i drgesave postare; Shfrytzim i prcjelljes ose vendosje e mjeteve t prgjimit; Blerje e simuluar e ndonj sendi; Simulim i veprs s korrupsionit; Hetim i fsheht; Regjistrim i thirrjeve telefonike; dhe Zbulim i t dhnave financiare.

2) Shprehja Vzhgim i fsheht fotografik ose me video do t thot monitorim, vzhgim ose incizim i personave, i lvizjeve t tyre ose i aktiviteteve t tjera nga zyrtari i autorizuar i policis gjyqsor me an t fotografimit ose me video mjete, pa dijenin apo plqimin e s paku njrit prej personave q i shtrohen ksaj mase; 3) Shprehja Monitorim i fsheht i bisedave do t thot monitorimi, incizimi ose transkribimi i bisedave nga zyrtari i autorizuar i policis gjyqsore me an t mjeteve teknike pa dijenin ose plqimin e s paku njrit prej personave q i shtrohen ksaj mase; 4) Shprehja Kontrollim i drgesave postare do t thot kontrollim i letrave dhe i drgesave t tjera postare q mund t prfshij edhe pajimet rentgene nga zyrtari i autorizuar i policis gjyqsore; 5) Shprehja Drgim i kontrolluar i drgesave postare do t thot drgim i letrave dhe i materialeve t tjera postare nga zyrtari i autorizuar i policis gjyqsore; 6) Shprehja Shfrytzim i prcjelljes ose i mjeteve t vendosura t prgjimit do t thot shfrytzim nga zyrtari i autorizuar i policis gjyqsore i mjeteve t cilat identifikojn vendin e personit ose t objektit n t cilin sht ngjitur; 7) Shprehja Blerje e simuluar e ndonj sendi do t thot akt i blerjes s ndonj sendi nga nj person i dyshuar se ka kryer vepr penale q mund t shrbej si prov n procedurn penale,

111

ose nga personi pr t cilin dyshohet t jet viktim e veprs penale apo e trafikimit t personave, si sht prkufizuar n nenin 139 t Kodit t Prkohshm Penal; 8) Shprehja Simulim i veprs s korrupsionit do t thot nj veprim q sht i njjt me veprn penale t ndrlidhur me korrupsion, por q ndryshon pr shkak se kryhet me qllim t mbledhjes s informacionit dhe provave pr hetim penal; 9) Shprehja Hetim i fsheht do t thot nj ndrveprim i planifikuar i zyrtarit t autorizuar t policis gjyqsore, i cili nuk sht i identifikueshm si zyrtar i autorizuar i policis gjyqsore, ose i personit i cili vepron nn mbikqyrjen e zyrtarit t autorizuar t policis gjyqsore me personat e dyshuar se kan kryer vepr penale; 10) Shprehja Regjistrim i bisedave telefonike do t thot sigurim i t dhnave t bisedave telefonike t bra nga nj numr i caktuar i telefonit; 11) Shprehja Zbulim i t dhnave financiare do t thot sigurim i informacionit nga banka apo ndonj institucion tjetr financiar mbi depozitet, llogarit ose transaksionet finaciare; 12) Shprehja Zyrtar i autorizuar ligjor do t thot gjyqtar i procedurs paraprake ose prokuror publik me autorizimin e t cilit sipas ktij kapitulli sht lshuar urdhri dhe 13) Shprehja Person q i nnshtrohet urdhrit do t thot person kundr t cilit sipas ktij kapitulli sht udhruar masa.

Neni 257 (1) Vzhgimi i fsheht fotografik ose me video, monitorimi i fsheht i bisedave n vende publike, regjistrimi i bisedave telefonike ose zbulimi i t dhnave financiare mund t urdhrohet kundr nj personi t veant nse: 1) Ekziston dyshimi i bazuar se personi i till ka kryer vepr penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare dhe 2) Informacioni i cili mund t merrej nga masat e urdhruara ka gjas t ndihmoj n hetimin e veprs penale dhe nuk do t kishte mundsi t merrej me masa t tjera hetimore pa shkaktuar vshtirsi t paarsyeshme ose rrezik potencial pr t tjert. (2) Regjistrimi i bisedave telefonike ose zbulimi i t dhnave financiare po ashtu mund t urdhrohet kundr personave, prpos t dyshuarit, kur kriteri n paragrafin 1 t nnparagrafit 1 t ktij neni vlen pr t dyshuarin dhe kur plotsohet parakushti nga paragrafi 1, nnparagrafi 2 i ktij neni dhe ekziston dyshim i bazuar se: 1) Personi i till pranon ose transmeton komunikime q burojn prej t dyshuarit ose q i dedikohen t dyshuarit apo q merr pjes n transaksionet financiare t t dyshuarit ose 2) I dyshuari prdor telefonin e personit t till.

112

(3) Monitorimi i fsheht i bisedave n vende private, kontrollimi i drgesave postare, ndrprerja e telekomunikimeve, ndrpreja e komunikimeve me an t rrjetit kompjuterik, drgimi i kontrolluar i drgesave postare, shfrytzimi i prcjelljes ose i vendosjes s mjeteve t prgjimit, blerja e simuluar e ndonj sendi, simulimi i nj vepre t korrupsionit apo hetimi i fsheht mund t urdhrohen kundr nj personi konkret nse: 1) Ekziston dyshim i bazuar se ai person ka kryer ose n rastin kur tentimi ndshkohet ka tentuar t kryej: (i) Vepr penale t dnueshme me t paktn katr vjet burgim ose

(ii) Nj a m shum nga veprat e mposhtme penale si prkrahje e terrorizmit ose e krimit t organizuar: (1) Shtrngim si sht prkufizuar n nenin 160 t Kodit t Prkohshm Penal; (2) Shkaktim i rrezikut t prgjihshm si sht prkufizuar n nenin 291 t Kodit t Prkohshm Penal; (3) Tregim i materialeve pornografike personave nn moshn gjashtmbdhjet vjet si sht prkufizuar n nenin 203 t Kodit t Prkohshm Penal; (4) Vepr penale t falsitetit t dokumenteve dhe t parave si sht prkufizuar n nenet 239, 244 dhe 245 t Kodit t Prkohshm Penal; (5) Ttregtim t ndaluar si sht prkufizuar n nenin 246 t Kodit t Prkohshm Penal; (6) Marrje t paarsyeshme t dhuratave si sht prkufizuar n nenin 250 t Kodit t Prkohshm Penal; (7) Dhnie t paarsyeshme t dhuratave si sht prkufizuar n nenin 251 t Kodit t Prkohshm Penal; (8) Ndrhyrje n sistemet kompjuterike si sht prkufizuar n nenin 264 t Kodit t Prkohshm Penal; (9) Deklarata e rreme si sht prkufizuar n nenin 307 t Kodit t Prkohshm Penal;

113

(10) Ushtrim i ndikimit si sht prkufizuar n nenin 345 t Kodit t Prkohshm Penal; (11) Bashkim kriminal si sht prkufizuar n nenin 26 t Kodit t Prkohshm Penal; (12) Pronsia, kontrolli, posedimi ose shfrytzimi i paautorizuar i armve si sht prkufizuar n nenin 328 t Kodit t Prkohshm Penal; (13) Mosrespektim i kushteve pr mbajtjen e autorizuar t armve si sht prkufizuar n nenin 329 t Kodit t Prkohshm Penal; (14) Marrje e ryshfetit si sht prkufizuar n nenin 343 t Kodit t Prkohshm Penal; (15) Dhnia e ryshfetit si sht prkufizuar n nenin 344 t Kodit t Prkohshm Penal; (16) Heqje e paligjshme e liris si sht prkufizuar n nenin 162 t Kodit t Prkohshm Penal dhe (17) Kalim i paautorizuar i kufirit ose i vijs kufitare si sht prkufizuar n nenin 114 t Kodit t Prkohshm Penal. 2) Informacioni i cili mund t merrej nga masat e urdhruara me gjas do t ndihmonte n hetimin e veprs penale dhe nuk do t kishte mundsi t merrej me veprime t tjera hetimore pa shkaktuar vshtirsi t paarsyeshme ose rrezik potencial pr t tjert. (4) Kontrollimi i drgesave postare, prgjimi i telekomunikimeve ose prgjimi i komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik po ashtu mund t urdhrohen kundr personit, prpos t dyshuarit, kur kriteri nga paragrafi 3, nnparagrafi 1 i ktij neni vlen pr t dyshuarin dhe kur plotsohet parakushti nga paragrafi 3, nnparagrfi 2 i ktij neni dhe ekziston dyshim i bazuar se: 1) Nj personi pranon ose transmeton komunikime q burojn prej t dyshuarit ose q i dedikohen t dyshuarit ose 2) I dyshuari prdor telefonin e personit t till ose ka qasje n sistem kompjuterik.

Neni 258 (1) Prokurori publik mund t jep urdhr pr seciln mas t mposhtme:

114

1) 2) 3) 4)

Fotografim t fsheht ose vzhgim me video n vende publike; Monitorim t fsheht t bisedave n vende publike; Hetim t fsheht ose Regjistrim t bisedave telefonike.

(2) Gjyqtari i procedurs paraprake, me krkes t prokurorit publik, mund t urdhroj seciln mas t mposhtme: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) Fotografim t fsheht ose vzhgim me video n vende private; Monitorim t fsheht t bisedave n vende private; Kontrollim t drgesave postare; Prgjim t telekomunikimeve; Prgjim t komunikimeve nga rrjeti kompjuterik; Drgim t kontrolluar t drgesave postare; Shfrytzimin e prcjelljes ose vendosjes s mjeteve t prgjimit; Blerje t simuluar t ndonj sendi; Simulim t nj vepre t korrupsionit ose Zbulim t t dhnave financiare.

(3) Krkesa pr njrn nga masat e parapara n paragrafin 1 ose 2 t ktij neni bhet me shkrim dhe prfshin t dhnat e mposhtme: 1) Identitetin e zyrtarit t autorizuar t policis gjyqsore ose t prokurorit publik i cili bn krkesn; 2) Deklaratn e plot pr faktet q mbshtesin krkesn pr t arsyetuar besimin e tij se jan plotsuar kriteret nga neni 257 dhe 3) Deklaratn e plot pr do krkes t mhershme t njohur pr krkuesin q prfshin personin e njjt dhe veprimin e ndrmarr nga zyrtari gjyqsor i autorizuar lidhur me krkesn e till. (4) N rastet e ngutshme, kur pritja e urdhrit t gjyqtarit t procedurs paraprake nga paragrafi 2 i ktij neni do t rrezikonte sigurin e hetimeve ose jetn dhe sigurin e t dmtuarit,

115

dshmitarit, informatorit ose antarve t familjes s tyre, prokurori publik mund t jep urdhr t prkohshm pr njrn nga masat e parapara n paragrafin 2 t ktij neni. Urdhri i till i prkohshm e humb fuqin nse nuk konfirmohet me shkrim nga gjyqtari i procedurs paraprake brenda njzet e katr orve nga lshimi. Me rastin e konfirmimit t urdhrit t prkohshm, gjyqtari i procedurs paraprake sipas detyrs zyrtare prcakton me shkrim lighshmrin e tij. Prokurori publik nuk mund t shfrytzoj autoritetin e tij sipas ktij paragrafi pr t lshuar urdhrin n pajtim me nenin 259, paragraft 3 ose 5 t ktij Kodi.

Neni 259 (1) Urdhri pr ndonj mas t caktuar nga ky kapitull bhet me shkrim dhe prmban: 1) 2) 3) Emrin dhe adresn e personit ose t personave q i nnshtrohen urdhrit; Llojin e mass; Arsyet e urdhrit;

4) Periudhn brenda s cils urdhri do t ket efekt e q nuk mund t kaloj gjashtdhjet dit nga dita e marrjes s urdhrit dhe 5) Agjencin e policis gjyqsore t autorizuar pr zbatimin e prgjegjs pr mbikqyrjen e zbatimit t till. mass dhe zyrtarin

(2) Pr urdhrin e lshuar pr ndonjrn mas nga ky kapitulli, nga zyrtari i autorizuar i policis gjyqsore krkohet ti paraqes raport zyrtarit t policis gjyqsore mbi zbatimin e urdhrit brenda pesmbdhjet ditsh nga dita e lshimit t urdhrit. (3) Urdhri pr fotografim t fsheht ose me video n vende private, monitorim t bisedave n vende private, prgjim t telekomunikimeve, prgjim t komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik ose shfrytzimin e prcjelljes dhe vendosjen e mjeteve t prgjimit mund ta autorizoj zyrtarin e autorizuar t policis gjyqsore t hyj n lokale private, nse gjyqtari i procedurs paraprake vendos se hyrja e till sht e domosdoshme pr t aktivizuar ose pamundsuar mjetet teknike pr zbatimin e masave t tilla. Kur zyrtart e autorizuar t policis gjyqsore hyjn n lokale private n pajtim me urdhrin nga ky paragraf, veprimet e tyre n lokalet private duhet t kufizohen n veprimet e saktsuara n urdhr. (4) Urdhri pr regjistrimin e bisedave telefonike ose prgjimin e komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik duhet t prfshij t gjitha elementet pr identifikimin e secilit telefon ose secils pik t qasjes ndaj rrjetit kompjutorik q duhet t prgjohet. Prpos rasteve t parapara n paragrafin 5 t ktij neni, urdhri pr prgjim t telekomunikimeve duhet t prmbaj t gjitha elementet pr identifikimin e secilit telefon q duhet t prgjohet.

116

(5) Me krkesn e prokurorit publik, urdhri pr prgjimin e telekomunikimeve mund t prfshij vetm nj paraqitje t prgjithshme t telefonave q mund t prgjohen kur kolegji prej tre gjyqtarsh i gjykats kompetente t qarkut mon se ekziston dyshim i bazuar kur: 1) I dyshuari shfrytzon telefona t ndryshm me qllim t shmangies nga vzhgimi i zyrtarit t autorizuar t policis gjyqsore dhe 2) Nj telefon apo telefonat e paraqitur n urdhr shfrytzohen osedo t shfrytzohen nga i dyshuari. (6) Kur urdhri pr prgjimin e telekomunikimeve sht lshuar nga kolegji prej tre gjyqtarsh i gjykats s qarkut n pajtim me paragrafin 5 t ktij neni, 1) Policia gjyqsore e autorizuar, pas zbatimit t urdhrit pr nj telefon t caktuar, menjher informon me shkrim kolegjin prej tre gjyqtarsh mbi faktet e rndsishme, duke prfshir edhe numrin e telefonit; 2) Urdhri nuk mund t shfrytzohet pr t prgjuar telekomunikimet e personit i cili nuk sht i dyshuar dhe 3) Kohzgjatja e urdhrit sht e kufizuar deri n pesmbdhjet dit dhe mund t riprtritet deri n nntdhjet dit nga dita e lshimit t urdhrit. (7) Urdhri pr kontroll t drgesave postare ose t drgesave postare me drgim t kontrolluar duhet t prfshij adresn n drgesat postare q duhet t kontrollohen ose drgohen. Adresa e till duhet t prputhet me at t personit ose t personave t prfshir n urdhr. (8) Urdhri pr prgjimin e telekomunikimeve, prgjimin e komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik, regjistrimin e bisedave telefonike, kontrollin e drgesave postare, drgimin e kontrolluar t drgesave postare ose zbulimin e t dhnave financiare duhet t prfshij si shtes udhzimin e veant me shkrim pr personat, prve policis gjyqsor t autorizuar ndihma e t cilve mund t jet e nevojshme pr zbatimin e urdhrit. Udhzimi i till me shkrim duhet ti drgohet drejtorit ose personit prgjegjs t sistemit t telekomunikimeve, rrjetit kompjuterik, shrbimit postar, banks ose institucioneve t tjera financiare dhe duhet t prfshij vetm informacionin q krkohet pr ndihm pr zbatimin e urdhrit.

Neni 260 (1) Zyrtari i autorizuar i policis gjyqsore fillon zbatimin e urdhrit pr ndonj mas nga ky kapitull jo m von se pesmbdhjet dit nga dita e lshimit. (2) Zbatimi i urdhrit kryhet n at mnyr q t minimizoj prgjimin e komunikimeve t cilat n t kundrtn nuk i nnshtrohen prgjimit sipas ktij kapitulli.

117

(3) Nse ndonjri prej kushteve pr urdhrimin e masave pushon t vlej, zyrtari i autorizuar i policis gjyqsore duhet t pezulloj zbatimin e urdhrit dhe t njoftoj me shkrim zyrtarin e autorizuar gjyqsor. Nse urdhri sht lshuar nga gjyqtari i procedurs paraprake, zyrtart e policis gjyqsore duhet po ashtu ta njoftojn prokurorin publik. Me pranimin e njoftimit me shkrim, zyrtari i autorizuar gjyqsor duhet t sjell vendim me shkrim pr ndrprerjen e urdhrit. (4) Zyrtari i autorizuar i policis gjyqsore shnon kohn dhe datn e fillimit dhe t prfundimit t secilit veprim t ndmarr pr zbatimin e urdhrit. N procesverbal shnohen emrat e zyrtarve t autorizuar t policis gjyqsore t cilt kan ndrmarr cilindo veprim dhe funksion. Procesverbalit t till i bashkngjiten raportet q i dorzohen zyrtarit t autorizuar gjyqsor sipas nenit 259, paragrafi 2 i ktij Kodi. (5) Me rastin e zbatimit t urdhrit pr prgjimin e telekomunikimeve, prgjimin e komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik, kontrollin e drgesave postare, drgimin e kontrolluar t drgesave postare dhe regjistrimin e bisedave telefonike, personat prgjegjs pr punn me telekomunikimet, rrjetat kompjuterike ose shrbimet postare duhet t lehtsojn zbatimin e urdhrit nn mbikqyrjen e drejtorit ose t personit zyrtar prgjegjs pr sistemin e telekomunikimeve, rrjetin e kompjuterit ose shrbimin postar. (6) Me rastin e zbatimit t urdhrit pr zbulimin e t dhnave financiare, punonjsit e institucionit financiar duhet t lehtsojn zbatimin e urdhrit t till nn mbikqyrjen e drejtorit ose t personit zyrtar prgjegjs t institucionit financiar. (7) Policia gjyqsore e autorizuar ose personi i cili vepron nn mbikqyrjen e policis gjyqsore t autorizuar mund t bj blerje t simuluar t sendit ose simulim t nj vepre t korrupsionit. (8) Me rastin e zbatimit t urdhrit pr hetime t fshehta, simulim t blerjes s nj sendi ose simulim t nj vepre t korrupsionit: 1) Personi i cili zbaton urdhrin nuk mund t nxis personin tjetr t kryej vepr penale t ciln personi nuk do ta kryente sikur t mos ishte intervenimi i personit i cili zbaton urdhrin dhe 2) Personi, i cili n pajtim me dispozitat e ktij kapitulli zbaton urdhrin e till, nuk kryen vepr penale. (9) Procedura penale nuk fillohet pr vepr penale e cila sht nxitur me shkeljen e paragrafit 8 t ktij neni. (10) Me rastin e zbatimit t urdhrit pr prgjimin e telekomunikimeve, prgjimit t komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik ose kontrollimit t drgesave postare, urdhri i till nuk mund t zbatohet pr komunikimet ndrmjet t dyshuarit dhe mbrojtsit t tij, prve nse ekziston dyshim i bazuar se i dyshuari dhe mbrojtsi i tij jan angazhuar s bashku n veprimtari kriminale q prbn bazn e urdhrit.

118

Neni 261 (1) Zyrtari i autorizuar gjyqsor nuk mund t lshoj urdhr tjetr me shkrim pr zgjatjen e urdhrit sipas ktij kapitulli deri n nj maksimum prej gjashtdhjet ditsh, prve nse parakushtet pr urdhrimin e mass sipas ktij kapitulli, si sht parapar n nenin 257 t ktij Kodi, vazhdojn t vlejn dhe ka shpjegim t arsyeshm pr dshtim n sigurimin e disa t dhnave apo t t gjitha t dhnave t krkuara sipas urdhrit t mparshm. (2) Urdhri pr fotografim t fsheht ose me video n vende publike, monitorim t fsheht t bisedave, kontroll t drgesave postare, prgjim t komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik, drgim i kontrolluar i d rgesave postare, shfrytzim t prcjelljes dhe t vendosjes s mjeteve t prgjimit, hetim t fsheht, regjistrim t bisedave telefonike ose zbulim t t dhnave financiare mund t zgjatet m s shumti deri n gjashtdhjet dit, i cili urdhr mund t riprtritet brenda afatit prej 360 ditsh nga dita e lshimit t urdhrit. (3) Urdhri pr fotografim t fsheht ose me video n vende private apo prgjimi i telekomunikimve mund t zgjatet deri n gjashtdhjet dit, por mund t riprtritet edhe pr gjashtdhjet dit t tjera. (4) Urdhri pr blerje t simuluar t sendit ose pr simulim t veprs s korrupsionit autorizohet vetm pr nj blerje t sendit ose pr nj vepr t simuluar t korrupsionit. Zyrtari i autorizuar gjyqsor mund t lshoj urdhr tjetr pr personin e njjt kur parakushtet pr urdhrimin e mass sipas ktij kapitulli, si parashihet n nenin 257 t ktij Kodi, vazhdojn t zbatohen dhe ka shpjegim t arsyeshm pr dshtim t ndonj ose t t gjitha t dhnave t krkuara me urdhrin e mparshm. (5) Zyrtari i autorizuar gjyqsor n do koh mund t ndryshoj urdhrin kur ai mon se ndryshimi i till sht i nevojshm pr t siguruar se parakushtet pr urdhrimin e mass sipas ktij kapitulli, si parashihet n nenin 257 t ktij Kodi, vlejn edhe m tutje. (6) Zyrtari i autorizuar gjyqsor n do koh mund t pushoj urdhrin kur parakushtet pr urdhrimin e mass, si sht parapar n nenin 257 t ktij Kodi, pushojn t vlejn. (7) Vazhdimi i urdhrit pr masn e urdhruar nga gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhrohet vetm me propozim t prokurorit publik.

Neni 262 (1) Pasi t prfundoj zbatimi i mass sipas ktij kapitulli, zyrtari i autorizuar i policis gjyqsore duhet tia drgoj prokurorit publik t gjitha shkresat, shiritat dhe sendet tjera lidhur me urdhrin dhe zbatimin e tij (materialet e mbledhura). (2) Materialet e mbledhura duhet t ruhen t sigurta gjat gjith kohs.

119

(3) Drgesat postare t cilat nuk prmbajn t dhna q do t ndihmonin hetimin e nj vepre penale menjher duhet drguar marrsit.

Neni 263 (1) Prokurori publik menjher informon me shkrim me an t posts rekomande do person t prfshir n urdhr pr faktin se i sht nnshtruar urdhrit, se ka t drejt ankese n panelin e vzhgimit dhe rishqyrtimit t hetimeve (neni 265 i ktij Kodi) prmes kryesuesit t organit publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore brenda gjasht muajve nga koha e informimit dhe se atij i lejohet qasje n materialet e mbledhura nse: 1) M nuk ekziston dyshim i bazuar se i dyshuari ka kryer vepr penale ose

2) Prokurori publik nuk ngrit aktakuz brenda nj viti pas prfundimit t urdhrit pr masn sipas ktij kapitulli. (2) Gjyqtari i procedurs paraprake me krkesn e prokurorit publik mund t urdhroj q:

1) Personit i cili i nshtrohet urdhrit t mos i lejohet qasje n sende t caktuara n materialet e mbledhura n pajtim me paragrafin 1 t ktij neni, nse qasja e personit i cili i sht nnshtruar urdhrit n materialet e tilla do t rrezikonte sigurin e hetimeve apo jetn a sigurin e t dmtuarit, dshmitarit, informatorit ose antarve t familjes s tyre ose 2) Detyrimi pr t informuar personin q i sht nnshtruar urdhrit, n pajtim me paragrafin 1 t ktij neni mund t vonohet pr jo m shum se nj vjet, nse zbatimi i detyrimit t till para skadimit t periudhs s caktuar do t rrezikonte sigurin e hetimeve apo jetn a sigurin e t dmtuarit, dshmitarit, informatorit ose antarve t familjes s tyre. (3) Prjashtimisht, gjyqtari i procedurs paraprake, me krkesn e prokurorit publik, mund t urdhroj me shkrim lidhur me infomatorin ose zyrtarin e autorizuar t policis gjyqsore q ka zbatuar masn sipas ktij kapitulli q: 1) Emrat, adresat, vendi i puns, profesioni, ndonj e dhn a informacion tjetr n materialet e mbledhura q mund t prdoret pr identifikimin e personit t till t fshihen apo t shmangen ose 2) zbulohen T dhnat n materialet e mbledhura q identifikojn personin e till t mos

kur ai konstaton se t dhnat nuk konsiderohen shfajsuese dhe zbulimi i ktyre t dhnave t t pandehurit ose t mbrojtsit t tij do t rrezikonte sigurin e hetimeve apo jetn dhe sigurin e personit t till ose antarin e familjes s tij. Urdhri i till mund t lshohet para se t informohet personi ndaj t cilit sht marr urdhri n pajtim me paragrafin 1 t ktij neni.

120

(4) Asgj n kt nen nuk duhet t interpretohet n asnj mnyr pr t paragjykuar t drejtn e t pandehurit dhe t mbrojtsit pr t shqyrtuar procesverbalin n pajtim me ligjin, prve nse t pandehurit ose mbrojtsit mund ti mohohet qasja ndaj t dhnave prkatse, infomacionit ose procesverbalit n pajtim me paragrafin 3 t ktij neni me kusht q: 1) T dhnat nuk mund t jen baz pr vendim paraburgimi ose fajsie dhe

2) Urdhri i gjyqtarit t procedurs paraprake nga paragrafit 3 i ktij neni duhet t rishqyrtohet nga kryetari i trupit gjykues n fillim t gjykimit dhe pasi q t gjith dshmitart t jen marr n pyetje. Kur kryetari i trupit gjykues konsideron se t dhnat e tilla jan shfajsuese, ai njofton prokurorin publik mbi vendimin dhe, n marrveshje me prokurorin publik, t dhnat i vendosin n lndn penale t gjykats. Nse prokurori publik nuk pajtohet pr vendosjen e t dhnave n lndn e gjykats, faktet q sipas kryetarit t trupit gjykues konsiderohen shfajsuese gjykata i interpreton n favor t t pandehurit. (5) Nse kryesuesit t organit publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore nuk i arrin ankes nga personi q i nnshtrohet urdhrit gjasht muaj pasi q personi i till sht informuar n pajtim me paragrafin 1 t ktij neni, prokurori publik asgjson materialet e mbledhura. (6) Prokurori publik bn shnim me shkrim mbi asgjsimin e materialeve t mbledhura sipas paragrafit 5 t ktij neni.

Neni 264 (1) Prova e marr nprmjet mass nga ky kapitull sht e papranueshme nse urdhri pr masn dhe zbatimin e saj sht i paligjshm. (2) Prova e cila sht marr nga monitorimi i fsheht i bisedave n vende private, kontrollimi i drgesave postare, prgjimi i telekomunikimeve, prgjimi i komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik, drgimi i kontrolluar i drgesave postare, shfrytzimi i prcjelljes ose i vendosjes s mjeteve t prgjimit, simulimi i blerjes s ndonj sendi, simulimi i nj vepre t korrupsionit ose hetimi i fsheht lejohen vetm n procedur penale lidhur me veprn penale t prcaktuar n nenin 257, paragrafi 3 i ktij Kodi. (3) Para se aktakuza t merr form t prer, gjyqtari i cili zbaton procedurn pr konfirmimin e aktakuzs (neni 309 deri 318 i ktij Kodi) sipas detyrs zyrtare rishikon pranueshmrin e materialit t mbledhur. Dispozitat e nenit 154 t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht. Pas pranimit t materialit t mbledhur s bashku me aktakuzn, gjyqtari u lshon palve aktvendim me shkrim lidhur me ligjshmrin e urdhrit pr masn nga ky kapitull dhe zbatimin e tij. Pala mund ti paraqes ankes kolegjit prej tre gjyqtarsh kundr aktvendimit brenda 72 orsh pas dorzimit t tij. Aktvendimi se nj urdhr ose zbatimi i tij sht i paligjshm merr form t prer kur: 1) Kolegji prej tre gjyqatarsh merr aktvendim pr ankes ose

121

2) Pas kalimit t afatit pr ankes kundr aktvendimit t gjyqtarit nuk sht parashtruar ankes. (4) Kur aktvendimi pr paligjshmrin e urdhrit ose t zbatimit t tij merr form t prer, gjyqtari i cili drejton seancn pr konfirmimin e aktakuzs heq tr materialin e mbledhur nga procesverbali dhe materialet e tilla ia drgon panelit pr vzhgim dhe rishqyrtim t hetimeve nprmjet kryesuesit t organit publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore pr vendim mbi kompensim. Neni 265 (1) Paneli pr vzhgim dhe rishqyrtim t hetimeve (Paneli pr rishqyrtim) duhet t:

1) Marr vendim mbi ankesn e ushtruar sipas paragrafit 5 t ktij neni lidhur me masn ose urdhrin pr mas sipas ktij kapitulli dhe t vendos mbi kompensimin prkats ose 2) Vendos mbi kompensimin pr personin ose personat q i nnshtrohen mass sipas ktij kapitulli kur gjyqtari ka marr aktvendim prfundimtar sipas nenit 264, paragrafi 3 i ktij Kodi se urdhri ose zbatimi i tij sht i paligjshm. (2) Paneli pr rishqyrtim prbhet nga tre gjyqtar ndrkombtar t cilt emrohen nga autoriteti kompetent pr t vendosur mbi ankimin konkret ose kompenzimin ndaj aktvendimit konkret nga neni 264, paragrafi 3 i ktij Kodi. Asnjri prej tre antarve t panelit pr rishqyrtim nuk duhet t jet profesionalisht i lidhur me personin q i nshtrohet ankess ose me materialet e mbledhura q i nnshtrohen aktvendimit nga neni 264, paragrafi 3 i ktij Kodi. (3) Policia gjyqsore dhe prokurort publik i sigurojn panelit pr rishqyrtim dokumente t cilat ky panel i krkon pr kryerjen e funksioneve t tij dhe, sipas krkess s tij, i siguron edhe deklarime gojore. (4) Kur aktvendimi i forms s prer i gjyqtarit sipas t cilit urdhri pr masn apo zbatimin e saj sipas ktij kapitulli sht i paligjshm, detyrimisht i referohet panelit pr rishqyrtim. (5) Kur personi konsideron se i sht nnshtruar nj mase t paligjshme sipas ktij kapitulli apo nj urdhri t paligjshm pr nj mas nga ky kapitulli, ai mund tia paraqes ankimin panelit pr rishqyrtim prmes kryesuesit t organit publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore pr t vendosur. (6) Kur me rastin e vendosjes mbi ankesn paneli pr rishqyrtim konstaton se masa nga ky kapitull sht e paligjshme ose urdhri pr masn e till sht i paligjshm, mund t vendos q:

1) 2) 3)

T pushoj urdhrin nse ende sht n fuqi; T urdhroj asgjsimin e materialeve t mbledhura dhe T kompensoj personin ose personat q i jan nnshtruar urdhrit.

122

Neni 266 Policia gjyqsore, sipas nevojs, mund t krkoj ndihmn e autoriteteve t tjera prgjegjse p r zbatimin e ligjit, sigurimin e rendit dhe t nj ambienti t sigurt n Kosov lidhur me zbatimin e masave nga ky kapitull.

Neni 267 Dispozitat e ktij kapitulli, pa paragjykuar kompetencat e personave zyrtar sipas ligjit n fuqi, vlejn pr zbatim t vzhgimit dhe hetimit me rastin e ofrimit t shrbimeve doganore dhe shrbimeve t tjera t ngjashme.

KAPITULLI XXX: MASAT PR SIGURIMIN E PRANIS S T PANDEHURIT, PENGIMIN E RIKRYERJES S VEPRS PENALE DHE SIGURIMIN E SUKSESSHM T ZHVILLIMIT T PROCEDURS PENALE

1.

Dispozitat e prgjithshme Neni 268

(1) Masat t cilat mund t prdoren pr t siguruar pranin e t pandehurit, pr pengimin e rikryerjes s veprs penale dhe pr zbatimin e suksesshm t procedurs penale jan: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) Thirrja; Urdhrarresti; Premtimi i t pandehurit se nuk do ta braktis vendqndrimin; Ndalimi pr tiu afruar vendit ose personit t caktuar; Paraqitja n stacionin policor; Dorzania; Arresti shtpiak dhe Paraburgimi.

(2) Me rastin e vendosjes se ciln nga masat do ta zbatoj pr t siguruar pranin e t pandehurit, gjykata detyrohet ti merr parasysh kushtet e prcaktuara pr masat konkrete dhe t siguroj q t mos zbatoj mas m t rnd kur mjafton masa m e but.

123

(3) Kto masa hiqen kur pushojn shkaqet q i kan shkaktuar, apo zvendsohen me masa t tjera m t buta po qe se pr kt plotsohen kushtet. (4) Para ngritjes s aktakuzs vendimet lidhur me kto masa i merr gjyqtari i procedurs paraprake, kurse pas ngritjes s aktakuzs vendimet i merr kryetari i trupit gjykues, prpos nse ky Kod nuk parasheh ndryshe.

2. Thirrja gjyqsore Neni 269 (1) Prania e t pandehurit n procedur penale sigurohet nprmjet thirrjes. Thirrjen t pandehurit ia drgon gjykata. (2) T pandehurit thirrja i drgohet n letr t mbyllur e cila prfshin: emrin dhe adresn e gjykats e cila e drgon thirrjen; emrin dhe mbiemrin e t pandehurit; prcaktimin e veprs penale me t ciln ngarkohet; vendin, ditn dhe orn kur duhet t p araqitet i pandehuri, njoftimin se thirret n cilsi t t pandehurit; paralajmrimin se n rast t mosparaqitjes do t lshohet urdhrarresti kundr tij ose do t sillet n gjykat forcrisht; vuln zyrtare dhe emrin e gjyqtarit i cili thrret. (3) Kur i pandehuri thirret pr her t par, n thirrje udhzohet pr t drejtn e tij pr t angazhuar mbrojts dhe se mbrojtsi mund t jet i pranishm gjat marrjes s tij n pyetje. (4) I pandehuri duhet menjher ta njoftoj gjykatn pr do ndryshim t adress s tij ose pr qllimin e ndryshimit t vendqndrimit. I pandehuri njoftohet pr kt detyrim n rastin e marrjes n pyetje pr her t par ose me rastin e dorzimit t aktaukuzs, propozimakuzs ose padis private dhe njkohsisht paralajmrohet pr pasojat e mosprmbushjes s detyrimit si sht parapar me kt Kod. (5) Kur i pandehuri nuk sht n gjendje ti prgjigjet thirrjes pr shkak t smundjes ose pengess tjetr t paevitueshme, ai pyetet n vendin ku gjendet ose drgohet n ndrtesn e gjykats a n vendin tjetr ku sht duke u zbatuar procedura ose shtyhet marrja e tij n pyetje.

3. Urdhrarresti Neni 270 (1) Gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues sipas detyrs zyrtare mund t lshoj urdhrarresti me krkes t prokurorit publik ose n rrethana t ngutshme me krkes t policis kur ekzistojn kushtet nga paragrafi 1 i nenit 281 t ktij Kodi, ose kur i pandehuri i cili pasi sht thirrur me rregull nuk paraqitet dhe nuk e arsyeton mungesn e tij ose thirrja nuk ka

124

mundur ti drgohet sipas rregullit dhe kur sipas rrethanave sht e qart se i pandehuri i shmanget pranimit t thirrjes. (2) Urdhrarresti lshohet me shkrim dhe prfshin: emrin dhe mbiemrin e t pandehurit dhe t dhna t tjera personale t njohura pr gjyqtarin, prcaktimin e veprs penale me t ciln ngarkohet duke iu referuar dispozits prkatse t Kodit t Prkohshm Penal, bazn mbi t ciln lshohet urdhri, vuln zyrtare dhe nnshkrimin e gjyqtarit q urdhron arrestimin. (3) Urdhrarrestin e ekzekuton policia.

(4) Oficeri policor i ngarkuar pr ekzekutimin e urdhrit ia dorzon urdhrin t pandehurit dhe krkon q i pandehuri ta shoqroj. Kur i pandehuri kt e refuzon, ather drgohet forcrisht. (5) Urdhri pr paraqitje t detyrueshme t policve ose rojtarve n institucionet ku jan vendosur personat e privuar lirie ekzekutohet nprmjet ndrmjetsimit t komands ose eprorit t tyre. (6) N kohn e arrestimit, personi informohet n gjuhn q e kupton pr arsyet e arrestimit dhe pr t drejtat nga neni 214 i ktij Kodi. (7) Menjher pas arrestimit, personi i arrestuar drgohet para gjyqtarit i cili e ka urdhrin. lshuar

4. Premtimi i t pandehurit se nuk do t braktis vendqndrimin Neni 271 (1) Gjykata gjat procedurs mund t krkoj nga i pandehuri premtimin se nuk do t fshihet ose largohet nga vendqndrimi pa lejen e gjykats kur ekziston dyshim i bazuar se ai ka kryer vepr penale dhe ka arsye pr dyshim se i pandehuri mund t fshihet, t shkoj n vend t panjohur ose t largohet nga Kosova. Premtimi i dhn shnohet n procesverbal. (2) Dokumenti i udhtimit t t pandehurit, i cili detyrohet me premtimin e dhn nga paragrafi 1 i ktij neni, mund t konfiskohet prkohsisht. Ankesa kundr aktvendimit pr konfiskimin e dokumentit t udhtimit nuk e pezullon ekzekutimin e aktvendimit. (3) Me rastin e dhnies s premtimit, i pandehuri paralajmrohet se ndaj tij mund t caktohet paraburgim po qe se e shkel kt premtim.

125

5.

Ndalimi pr tiu afruar vendit ose personit t caktuar Neni 272

(1)

Gjykata mund t ndaloj t pandehurit pr tiu afruar vendit ose personit t caktuar kur: 1) Ekziston dyshim i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale;

2) Ekzistojn rrethanat nga neni 281, paragrafi 1, nnparagrafi, 2 pikat (ii) ose (iii) t ktij Kodi dhe 3) Ndalimi i till mund t zvogloj rrezikun q i pandehuri ti asgjsoj provat e veprs penale, t ndikoj n dshmitar, n bashkkryers ose n bashkpjesmarrs pas kryerjes s veprs, n prsritjen e veprs penale, n prfundimin e veprs penale t tentuar ose n kryerjen e veprs penale me kanosje. (2) Gjykata vendos pr nj mas sipas ktij neni, me aktvendim t arsyetuar. Aktvendimi duhet t prmbaj arsyetimin q prcakton kushtet e plotsuara nga paragrafi 1 i ktij neni dhe nevojn pr masn e till. (3) Gjykata me aktvendim prcakton largsin prkatse nga vendi i caktuar ose nga personi t ciln i pandehuri duhet ta respektoj dhe nuk duhet ta kaloj me paramendim. (4) Aktvendimi i drgohet t pandehurit dhe ku sht e zbatueshme nj kopje i drgohet personit t mbrojtur nn masn e till. (5) Gjykata urdhron paraburgim nse i pandehuri shkel aktvendimin. i pandehuri gjithmon njoftohet me koh pr pasojat e mosbindjes. (6) Nse personi i mbrojtur me kt mas qllimisht cenon distancn t ciln i pandehuri detyrohet ta respektoj, gjykata mund ta dnoj personin e mbrojtur me gjob nga neni 85 i ktij Kodi. (7) Prve kur ky nen parasheh ndryshe, dispozitat e ktij Kodi lidhur me paraburgimin prshtatshmrisht zbatohen pr caktimin, kohzgjatjen, vazhdimin dhe pushimin e mass nga ky nen. (8) Pr zgjatjen e mass nga ky nen para ngritjes s aktakuzs vendos gjyqtari i procedurs paraprake sipas detyrs zyrtare ose me krkes t prokurorit publik.

126

6.

Paraqitja n stacionin policor Neni 273

(1) Gjykata mund t vendos q i pandehuri t paraqitet her pas here n koh t caktuar n stacionin policor, n rajonin ku i pandehuri e ka venbanimin apo vendqndrimin ose n vendin ku i pandehuri sht ndodhur n momentin e urdhrit nse: 1) Ekziston dyshim i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale dhe

2) Ka arsye pr t dyshuar se i pandehuri do t fshihet, do t shkoj n vend t panjohur ose do t largohet nga Kosova. (2) Gjykata vendos pr nj mas sipas ktij neni, me aktvendim t arsyetuar. Aktvendimi duhet t prmbaj arsyetimin q prcakton kushtet e plotsuara nga paragrafi 1 i ktij neni dhe nevojn pr masn e till. (3) Aktvendimi i dorzohet t pandehurit dhe kopja i dorzohet stacionit policor prkats n territorin e s cils masa duhet t zbatohet. (4) Gjykata mund t urdhroj paraburgim nse i pandehuri shkel aktvendimin. I pandehuri gjithmon njoftohet me koh pr pasojat e mosbindjes. (5) Prve kur ky nen parasheh ndryshe, dispozitat e ktij Kodi lidhur me paraburgimin prshtatshmrisht zbatohen pr caktimin, kohzgjatjen, vazhdimin dhe pushimin e mass nga ky nen. (6) Pr zgjatjen e mass nga ky nen para ngritjes s aktakuzs vendos gjyqtari i procedurs paraprake sipas detyrs zyrtare ose me krkes t prokurorit publik. (7) Dokumenti i udhtimit i personit i cili i nnshtrohet aktvendimit sipas ktij neni mund t konfiskohet prkohsisht. Ankesa kundr aktvendimit pr konfiskimin e prkohshm t dokumentit t udhtimit nuk e pezullon ekzekutimin.

7. Dorzania Neni 274 (1) Gjykata mund t urdhroj q i pandehuri t mbrohet n liri me dorzani ose t lirohet nga paraburgimi me dorzani kur: 1) 2) Ekziston dyshim i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale; Baza e vetme pr paraburgim sht se i pandehuri mund t ik dhe

127

3) vendqndrimin e tij.

I pandehuri premton se nuk do t fshihet ose pa leje nuk do t braktis

(2) Gjykata me aktvendim gjithashtu mund t urdhroj q i pandehuri t mbrohet n liri me dorzani ose t lirohet nga paraburgimi me dorzani kur: 1) Ekziston dyshim i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale;

2) I pandehuri nuk dyshohet pr vepr penale t dnueshme me t paktn pes vjet burgim sipas kapitujve XIII, XIV, XV, XIX, XX, XXV, XXVII dhe XXVIII t Kodit t Prkohshm Penal; 3) Baza e vetme pr paraburgim sht rreziku se i pandehuri mund t prsris veprn penale, t prfundoj veprn e tentuar penale ose t kryej veprn penale t ciln sht kanosur ta kryej dhe 4) I pandehuri ka premtuar se nuk do ta prsris veprn penale, nuk do ta prfundoj veprn e tentuar penale ose nuk do ta kryej veprn penale t ciln sht kanosur ta kryej. (3) Dorzania e urdhruar nga gjykata jepet nga i pandehuri ose personi tjetr n emr t tij.

Neni 275 (1) Gjykata me aktvendim t arsyetuar vendos mbi masn nga neni 274 i ktij Kodi. Aktvendimi duhet t prmbaj arsyetimin q prcakton kushtet e plotsuara nga neni 274 i ktij Kodi dhe nevojn pr masn e till. (2) Aktvendimi mbi dorzanin merret nga gjyqtari i procedurs paraprake dhe pas ngritjes s aktakuzs nga kryetari i trupit gjykues. (3) Aktvendimi me t cilin dorzania pranohet dhe aktvendimi me t cilin ajo anulohet merren pas dgjimit t mendimit t prokurorit publik, nse vepra penale ndiqet sipas detyrs zyrtare, dhe mendimit t t pandehurit ose mbrojtsit. (4) Aktvendimi i dorzohet t pandehurit.

(5) Dokumenti i udhtimit t personit q i nnshtrohet aktvendimit me dorzani prkohsisht mund t merret. Ankesa ndaj aktvendimit pr marrjen e prkohshme t dokumentit t udhtimit t personit nuk e pezullon ekzekutimin.

128

Neni 276 (1) Dorzania gjithmon prkufizohet si shum e parave e prcaktuar sipas peshs s veprs penale, rrethanave personale dhe familjare t t pandehurit dhe gjendjes materiale t personit q e jep dorzanin. (2) Dorzania mund t jepet me para t gatshme, me letra me vler, me sende t tjera t luajtshme me vler t konsiderueshme t cilat leht mund t shndrrohen n para dhe t ruhen, me vnien e hipoteks pr shumn e dorzanis mbi vlerat e paluajtshme t personit q jep dorzani ose me detyrim personal t nj a m shum personave q n rast t ikjes s t pandehurit zotohen t paguajn shumn e caktuar t dorzanis. (3) Nse i pandehuri ik, me aktvendim caktohet q vlera e dhn si dorzani t derdhet n buxhet.

Neni 277 (1) Kur urdhrohet dorzani nga neni 274, paragrafi 1 i ktij Kodi, i pandehuri paraburgoset dhe dorzania hiqet, nse pas thirrjes me rregull ai nuk paraqitet dhe mungesn nuk e arsyeton, nse prgatitet t ik ose kur gjat kohs sa sht n liri paraqiten arsye t tjera ligjore pr paraburgimin e tij. (2) Kur urdhrohet dorzani nga neni 274, paragrafi 2 i ktij Kodi, i pandehuri paraburgoset dhe shuma e dhn si dorzani me aktvendim derdhet n buxhet, kur ai ka prsritur veprn penale, ka prfunduar veprn e tentuar penale ose ka kryer veprn penale pr t ciln ai sht kanosur se do ta kryej. (3) I pandehuri gjithmon njoftohet me koh pr pasojat e mosbindjes.

(4) Dorzania hiqet kur procedura penale pushohet me aktvendim t forms s prer ose me aktgjykim t forms s prer. Kur i pandehuri dnohet me burgim, dorzania hiqet vetm pasi ai t ket filluar vuajtjen e dnimit. (5) Me heqjen e dorzanis, parat e gatshme t depozituara, letrat me vler, sendet me vler dhe sende t tjera t luajtshme me vler t konsiderueshme kthehen dhe hipoteka hiqet.

8. Arresti shtpiak Neni 278 (1) Gjykata mund t caktoj arrestin shtpiak pr t pandehurin nse: 1) Ekziston dyshim i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale; dhe

129

2)

Plotsohen kushtet nga neni 281, paragrafi 1, nnparagrafi 2 i ktij Kodi.

(2) Gjykata me aktvendim t arsyetuar vendos mbi masn nga ky nen. Aktvendimi duhet t prmbaj arsyetimin q prcakton kushtet e plotsuara nga paragrafi 1 i ktij neni dhe nevojn pr masn e till. (3) Gjykata me aktvendim vendos se i pandehuri nuk guxon t largohet nga lokalet ku ai e ka vendbanimin ose vendqndrimin apo nga institucioni publik pr trajtim ose prkujdesje. Gjykata mund ta kufizoj ose ndaloj kontaktin ndrmjet t pandehurit dhe personave me t t cilt ai nuk jeton apo t cilt nuk jan t varur nga i pandehuri. Prjashtimisht, gjykata mund t lejoj t pandehurit q pr koh t caktuar t largohet nga lokalet ku mbahet arresti shtpiak kur kjo sht domosdo e nevojshme pr prmbushjen e nevojave jetsore ose pr kryerjen e ndonj pun. (4) Aktvendimi i dorzohet t pandehurit dhe nj kopje i dorzohet stacionit policor prkats n territorin e s cils duhet t zbatohet masa. (5) Gjykata mund t caktoj paraburgim nse i pandehuri pa leje shkel aktvendimin. I pandehuri pr kto pasoja gjithmon duhet njoftuar me koh. (6) Gjykata e mbikqyr zbatimin e mass s arrestit shtpiak drejtprdrejt ose nprmjet policis. Policia edhe pa krkes t gjykats n do koh mund t verifikoj zbatimin e mass s arrestit shtpiak dhe pa vones e njofton gjykatn pr do cenim t mundshm t mass. (7) Prve nse ky nen parasheh ndryshe, dispozitat e ktij Kodi mbi paraburgimin prshtatshmrisht zbatohen lidhur me caktimin, kohzgjatjen, vazhdimin dhe heqjen e mass nga ky nen. Dispozitat e Kodit t Prkohshm Penal mbi prfshirjen e ndalimit n dnimin e shqiptuar gjithashtu zbatohen prshtatshmrisht pr masn nga ky nen. (8) Para ngritjes s aktakuzs, kolegji prej tre gjyqtarsh vendos n t gjitha rastet mbi vazhdimin e arrestit shtpiak n baz t propozimit t arsyetuar t prokurorit publik. I pandehuri si dhe mbrojtsi i tij, kur i pandehuri ka mbrojts, duhet njoftuar me propozimin nga neni 285, paragrafi 2 i ktij Kodi brenda afatit. (9) Personit n arrest shtpiak prkohsisht mund ti merret dokumenti i udhtimit. Ankesa kundr aktvendimit mbi marrjen e prkohshme t dokumentit t udhtimit nuk e pezullon ekzekutimin.

9. Paraburgimi Neni 279 (1) Paraburgimi mund t caktohet vetm nn kushtet dhe n pajtim me procedurat e parapara me kt Kod.

130

(2) Paraburgimi duhet t reduktohet n kohn sa m t shkurtr t mundshme. Kur i pandehuri mbahet n paraburgim, t gjitha organet q marrin pjes n procedurn penale dhe organet q ofrojn ndihmn juridike detyrohen t veprojn me nguti t posame. (3) Paraburgimi hiqet n do faz t procedurs posa t pushojn shkaqet e caktimit t tij.

(4) Neni 213, paragraft 2 dhe 3, neni 214 paragrafi 2, neni 215, neni 216, neni 217, paragrafi 3, neni 218, paragraft 3 dhe 4 t ktij Kodi gjithashtu zbatohen gjat kohs s paraburgimit. (5) Me rastin e arrestimit, personi q i nnshtrohet paraburgimit informohet: 1) 2) Gojarisht pr t drejtat nga neni 214 t ktij Kodi dhe Me shkrim pr t drejtat tjera q i gzon sipas ktij Kodi.

Neni 280 Kur sht e nevojshme t ndrmarren masa pr mbrojtjen e fmijve dhe t antarve t tjer t familjes t personit t arrestuar t cilt jan nn kujdesin e tij pr arrestim njoftohet organi kompetent pr mirqenie sociale.

Neni 281 (1) Gjykata mund t caktoj paraburgim ndaj nj personi .nse: 1) Ekziston dyshim i bazuar se personi i till ka kryer vepr penale; 2) Prmbushet njri nga kushtet e mposhtme: (i) Kur ai fshihet, kur identiteti i tij nuk mund t vrtetohet ose kur ekzistojn rrethana t tjera q tregojn se ekziston rrezik i ikjes s tij; (ii) Kur ka arsye pr t besuar se ai do t asgjsoj, fsheh, ndryshoj ose falsifikoj provat e veprs penale, ose kur rrethanat e posame tregojn se ai do t pengoj rrjedhn e procedurs penale duke ndikuar n dshmitar, n t dmtuarit a n bashkpjesmarrsit ose (iii) Kur pesha e veprs penale, mnyra ose rrethanat n t cilat sht kryer vepra penale, karakteristikat e tij personale, sjellja e mparshme, ambienti dhe kushtet nn t cilat ai jeton ose ndonj rrethan tjetr personale tregojn rrezikun se ai mund ta prsris veprn penale, mund ta prfundoj veprn e tentuar penale ose ta kryej veprn penale pr t ciln sht kanosur ta kryej.

131

3) Masat tjera t parapara n nenin 268, paragrafi 1 i ktij Kodi do t ishin t pamjaftueshme pr t siguruar pranin e personit t till, t parandaloj prsritjen e veprs penale dhe t siguroj zbatimin e suksesshm t procedurs penale. (2) N rastin nga paragrafi 1, nnparagrafi 2, pika (i) e ktij neni, praburgimi i caktuar vetm pr shkak t mosvrtetimit t identitetit t personit hiqet posa t vrtetohet identiteti i tij. N rastin nga paragrafi 1, nnparagrafi 2, pika (ii) e ktij neni, paraburgimi hiqet posa t merren ose sigurohen provat pr t cilat sht caktuar paraburgimi. (3) Nse i pandehuri ka s hkelur njrn prej masave nga nenet 271, 272, 273, 274 ose 278 t ktij Kodi, gjykata n mnyr t posame i merr parasysh gjat vrtetimit t ekzistimit t rrethanave nga paragraft 2 dhe 3 t ktij neni.

Neni 282 (1) Paraburgimin e cakton gjyqtari i procedurs paraprake i gjykats kompetente n baz t krkess me shkrim t prokurorit publik pas seancs s dgjimit. (2) Pasi q personi i arrestuar t jet sjell te gjyqtari i procedurs paraprake, ai menjher e informon personin e till pr t drejtat e tij nga neni 214 i ktij Kodi. N procesverbal shnohet koha e sakt e arrestimit dhe koha kur sht sjellur personi te gjyqtari i procedurs paraprake. (3) Pastaj, gjyqtari i procedurs paraprake zbaton seancn e dgjimit mbi paraburgimin. Prokurori publik dhe mbrojtsi jan t pranishm gjat dgjimit. (4) Kur personi i arrestuar nuk angazhon mbrojts brenda njzet e katr orve nga koha e njoftimit pr kt t drejt ose deklaron se nuk do t angazhoj mbrojts, gjykata ia cakton mbrojtsin sipas detyrs zyrtare. (5) N seancn e dgjimit pr paraburgim, prokurori publik paraqet arsyet pr krkim t paraburgimit. I pandehuri dhe mbrojtsi i tij mund t prgjigjen duke prezentuar argumentet e tyre. (6) Gjyqtari i procedurs paraprake vendos mbi propozimin e palve pasi palt t jen deklaruar pr t gjitha shtjet t cilat mund t jen t rndsishme pr zbatimin e masave nga ky kapitull.

Neni 283 (1) Paraburgimi caktohet me aktvendimin me shkrim i cili prfshin: emrin dhe mbiemrin e personit i cili paraburgoset dhe t dhnat e tij personale t njohura pr gjyqtarin e procedurs paraprake; kohn e sakt t arrestimit, kohn e sjelljes te gjyqtari i procedurs paraprake; kohn e marrjes n pyetje pr paraburgim; veprn penale me t ciln akuzohet; bazn ligjore pr paraburgim; njoftimin pr t drejtn n ankes, arsyetimin e fakteve vendimtare q e kan

132

shkaktuar paraburgimin duke prfshir edhe arsyet pr dyshim t bazuar se personi ka kryer vepr penale dhe faktet vendimtare nga neni 281, paragrafi 1, nnparagrafi 2 i ktij Kodi. (2) Aktvendimi mbi paraburgimin i dorzohet personit prkats, mbrojtsit t tij dhe prokurorit publik. Koha e dorzimit t aktvendimit personit prkats shnohet n shkresat e lnds. (3) Secila pal mund t paraqes ankes brenda njzet e katr orve nga koha e dorzimit t aktvendimit. Ankesa nuk e pezullon ekzekutimin e aktvendimit. Nse ankohet vetm njra pal, gjykata ia drgon ankesn pals tjetr e cila argumentet e veta mund tia paraqes gjykats brenda njzet e katr orve nga dorzimi i ankess. Pr ankes vendoset brenda dyzet e tet orve nga paraqitja e saj. (4) Kur gjyqtari i procedurs paraprake e refuzon krkesn e prokurorit publik pr caktimin e paraburgimit, gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj cilndo mas tjetr nga ky kalitull.

Neni 284 (1) I paraburgosuri mund t mbahet n paraburgim m s shumti nj muaj nga dita e arrestimit n baz t aktvendimit t par. Pas ksaj kohe, ai mund t mbahet n paraburgim vetm me aktvendim t gjykats mbi vazhdimin e paraburgimit. (2) Para ngritjes s aktakuzs paraburgimi nuk mund t zgjas m shum se: Tre muaj kur procedura zbatohet pr vepr penale t dnueshme me m pak se

1) pes vjet;

2) Gjasht muaj kur procedura zbatohet pr vepr penale t dnueshme me burgim mbi pes vjet. (3) Prve afateve t parapara n paragrafin 2, para ngritjes s aktakuzs paraburgimi mund t vazhdohet m s shumti; 1) Nnt muaj kur procedura zbatohet pr vepr penale t dnueshme me m pak se pes vjet burgim ose 2) Dymbdhjet muaj kur procedura zbatohet pr vepr penale t dnueshme me t paktn pes vjet burgim, n rrethana t jashtzakonshme kur mosparaqitja e aktakuzs brenda afatit nga paragrafi 2 i ktij neni ndrlidhet me ndrlikueshmin e rastit ose me faktor t tjer q nuk mund ti atribuohen prokurorit publik. (4) Kur aktakuza nuk ngritet para kalimit t afatit t parapar n paragrafin 2 dhe 3 t ktij neni, i paraburgosuri lirohet.

133

Neni 285 (1) Paraburgimi mund t zgjatet vetm me propozim t prokurorit publik. Prokurori publik tregon se ka baz pr paraburgim nga neni 281 i ktij Kodi, se ka filluar hetimi dhe se jan ndrmarr t gjitha veprimet e arsyeshme pr t prshpejtuar zabtimin e hetimit. (2) I pandehuri dhe mbrojtsi i tij informohen me propozimin jo m von se tri dit para skadimit t paraburgimit t caktuar me aktvendimin e fundit. (3) Paraburgimi i caktuar nga gjyqtari i procedurs paraprake mund t zgjatet nga kolegji prej tre gjyqtarsh jo m shum se dy muaj brenda afateve t parapara n nenin 284 t ktij Kodi, pas dorzimit t parashtresave nga i pandehuri dhe mbrojtsi i tij. (4) Paraburgimi i caktuar nga kolegji prej tre gjyqtarsh mund t zgjatet nga gjyqtari i procedurs paraprake jo m shum s nj muaj, brenda afateve t parapara n nenin 284 t ktij e Kodi, pas seancs s dgjimit t zbatuar n pajtim me nenin 282, paragraft 3, 4, 5 dhe 6 t ktij Kodi. (5) Ndaj do aktvendi mbi vazhdimin e paraburgimit mund t ushtrohet ankes. Neni 283, paragraft 3 dhe 4 t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht.

Neni 286 (1) Me plqimin e prokurorit publik, gjyqtari i procedurs paraprake gjat zbatimit t hetimeve, sipas detyrs zyrtare, n do koh mund ta heq paraburgimin. Kur gjyqtari i procedurs paraprake dhe prokurori publik nuk mund t arrijn marrveshje pr heqjen e paraburgimit, gjyqtari i procedurs paraprake krkon q pr kt shtje t vendos kolegji prej tre gjyqtarsh. Kolegji prej tre gjyqtarsh merr aktvendim brenda dyzet e tet orve nga pranimi i krkess nga gjyqtari i procedurs paraprake. (2) I paraburgosuri ose mbrojtsi i tij n do koh mund ti ankohen gjyqtarit t procedurs paraprake ose kryetarit t trupit gjykues q t vendos mbi ligjshmrin e paraburgimit. (3) Gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues mund t zbatoj seancn e dgjimit n pajtim me neni 282, paragraft 3, 4, 5 dhe 6 t ktij Kodi nse n shikim t par me ankes vrtetohet se: 1) Arsyet pr paraburgim nga neni 281 i ktij Kodi q nga vendimi i fundit gjyqsor pr paraburgim pushojn s ekzistuari pr shkak t ndryshimit t rrethanave ose zbulimit t fakteve t reja ose 2) Ndalimi pr ndonj arsye tjetr sht i paligjshm.

(4) Gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues n seanc dgjimi urdhroj lirimin e mejhershm t t paraburgosurit kur:

134

1) 2)

Pushojn s ekzistuari arsyet e paraburgimit nga neni 281 i ktij Kodi; Ka kaluar afati i paraburgimit i urdhruar nga gjykata

3) Afati i paraburgimit i caktuar nga gjykata kalon afatin e parapar n nenin 284, paragrafi 2 i ktij Kodi apo, n rrethana t jashtzakonshme, afatin e parapar n nenin 284, paragrafi 3 t ktij Kodi ose 4) Ndalimi pr ndoj arsye tjetr sht i paligjshm.

Neni 287 (1) Pas ngritjes s aktakuzs dhe deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor, paraburgimi mund t caktohet ose t hiqet vetm me aktvendim t trupit gjykues ose kur trupi gjykues nuk sht n seanc, kjo mund t caktohet nga kryetarit i trupit gjykues i cili s pari ndgjon mendimin e prokurorit publik kur procedura sht filluar me krkesn e tij dhe mendimin e t pandehurit ose mbrojtsit. Kundr aktvendimit palt kan t drejt ankese. Neni 283, paragraft 3 dhe 4 t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht. (2) Pasi t kalojn dy muaj nga aktvendimi i fundit pr paraburgim, trupi gjykues ose kur trupi gjykues nuk sht n seanc, kryetari i trupit gjykyes edhe pa propozimin e palve shqyrton nse ende ekzistojn arsyet pr paraburgim dhe merr aktvendim pr zgjatjen ose heqjen e paraburgimit. Kundr aktvendimit palt kan t drejt ankese. Neni 283, paragraft 3 dhe 4 t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht. (3) Kundr aktvendimit me t cilin refuzohet propozimi pr caktimin ose heqjen e paraburgimit nuk lejohet ankes.

10.

Zbatimi i paraburgimit Neni 288

(1) Personaliteti dhe dinjiteti i t paraburgosurit nuk guxon t fyhet gjat mbajtjes n paraburgim. Personi i paraburgosur duhet t trajtohet n mnyr humane dhe duhet mbrojtur shndetin e tij fizik dhe psikik. (2) Ndaj t paraburgosurit mund zbatohen vetm ato kufizime q jan t nevojshme pr t penguar ikjen ose komunikimet q do t mund t ishin t dmshme pr zbatimin efektiv t procedurs.

135

Neni 289 (1) Pranimi n institucionin ku mbahet paraburgimi bazohet n aktvendimin me shkrim t gjyqtarit. (2) Institucioni i baraburgimit detyrohet t mbaj evidenc pr kohn e ardhjes s personit t paraburgosur n institucionin e paraburgimit dhe pr kohn e skadimit t paraburgimit dhe t informoj t paraburgosurin e mbrojtsin e tij pr ditn e skadimit. Nse institucioni i paraburgimit nuk e merr aktvendimin e gjykats pr vazhdimin e paraburgimit pasi t ket skaduar afati nga aktvendim, institucioni menjher duhet ta liroj t paraburgosurin dhe pr kt t lajmroj gjykatn.

Neni 290 (1) Me qllim t zbatimit t ligjshm dhe t drejt t paraburgimit, institucioni i ndalimit mbledh, prpunon, ruan dhe mirmban bazn e t dhnave pr t paraburgosurit. (2) Baza e t dhnave nga paragrafi 1 i ktij neni prfshin t dhnat: 1) 2) 3) Mbi identitetin dhe gjendjen personale t t paraburgosurit; Mbi aktvendimin e paraburgimit; Mbi punn e kryer gjat kohs s paraburgimit;

4) Mbi pranimin n institucionin e paraburgimit dhe kohzgjatjen, vazhdimin apo heqjen e paraburgimit dhe 5) Mbi sjelljen e t paraburgosurit dhe pr masat disiplinore.

(3) Informacionet nga baza e t dhnave ruhen dhe prdoren derisa zgjat paraburgimi. Pas heqjes s paraburgimit t dhnat arkivohen dhe prgjithmon ruhen. (4) Institucioni i paraburgimit ia drgon t dhnat nga paragrafi 2 i ktij neni bazs qendrore t t paraburgosurve dhe t dhnat e tilla mund t prdoren vetm nga persona t tjer t autorizuar pr prdorimin e bazs s t dhnave sipas ligjit a lejes me shkrim ose krkess s po personit t cilit i referohen t dhnat. (5) T dhnat nga paragrafi 2 i ktij neni m hollsisht do t prkufizohen me nj urdhres administrative.

136

Neni 291 (1) Paraburgimi mbahet n lokale t posame t paraburgimit ose n pjes t ndar t institucionit pr vuajtjen e dnimeve me burgim. (2) Persona t gjinive t ndryshme nuk mund t mbahen n t njjtn dhom. N parim, personat q kan marr pjes n kryerjen e veprs s njjt penale nuk vendosen n dhom t njjt dhe personat q vuajn dnimin nuk vendosen n dhom t njjt me t paraburgosurit. Po qe e mundur, personat q kan prsritur veprn penale nuk vendosen n dhom t njjt me personat tjer t ndaluar tek t cilt mund t ndikojn negativisht. (3) Gjykata kompetente, me propozim t drejtorit t qendrs s paraburgimit n t ciln sht vendosur i paraburgosuri, mund ta transferoj t paraburgosurin nga lokalet e nj institucioni t paraburgimit n tjetrin pr shkaqe sigurie dhe mbajtjeje t disiplins ose pr zbatim t suksesshm dhe t arsyeshm t procedurs penale.

Neni 292 Gjat kohs s paraburgimit, i paraburgosuri mund t mbaj me vete dhe t shfrytzoj sende pr prdorim personal, pr mbajtjen e higjens, pajisje pr dgjimin e mediave publike, publikime, literatur profesionale dhe literatur tjetr, para dhe sende t tjera t cilat pr nga masa dhe sasia mundsojn jet normale n hapsirn e qndrimit dhe q nuk i pengojn t paraburgosurit e tjer. Gjat kontrollit personal t t paraburgosurit sendet tjera konfiskohen dhe ruhen.

Neni 293 (1) I paraburgosuri ka t drejt n tet or pushim pa ndrprerje brenda njzet e katr orve. Prve ksaj, atij i garantohet s paku dy or n dit lvizje n ambient t hapur. (2) I paraburgosuri mund t kryej pun t nevojshme pr mbajtjen e rendit dhe pastrtis n lokalet e tyre. T paraburgosurit mund ti lejohet t punoj n aktivitete q i prgjigjen aftsive fizike dhe mendore brenda mundsive dhe kushteve me t cilat disponon institucioni dhe me kusht q t mos e dmtoj procedurn penale. Gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues vendos pr kt n marrveshje me drejtorin e institucionit. (3) I paraburgosuri ka t drejt pagese pr punn e kryer. Mnyra dhe shuma e pagess prcaktohet me urdhres administrative.

Neni 294 (1) Me leje t gjyqtarit t procedurs paraprake dhe nn mbikqyrjen e tij ose nn mbikqyrjen e ndonj personi t caktuar nga gjyqtari i till, i paraburgosuri mund t vizitohet nga farefisi i afrm dhe me krkes t tij mund t vizitohet nga mjeku apo nga persona t tjer, duke

137

respektuar rregullat e institucionit t paraburgimit. Vizita t tilla mund t ndalohen nse mund t dmtojn zbatimin e procedurs penale. (2) Me dijenin e gjyqtarit t procedurs paraprake, prfaqsuesit e zyrs s ndrlidhjes ose t misionit diplomatik kan t drejt t vizitojn dhe t bisedojn pa mbikqyrje me t paraburgosurin q sht shtetas i vendit t tyre. Prfaqsuesit e organizatave ndrkombtare kompetente gzojn t drejta t njjta t vizitojn dhe t bisedojn me t paraburgosurit t cilt jan refugjat ose n ndonj mnyr tjetr jan nn mbrojtjen e organizats s till ndrkombtare. (3) Ombudspersoni i Kosovs ose zvendsi i tij mund t vizitoj t paraburgosurit dhe t korrespondoj me ta pa paralajmrim paraprak ose pa mbikqyrjen e gjyqtarit t procedurs paraprake apo personave t tjer t emruar nga gjyqtari i till. Letrat e t paraburgosurit drguar Zyrs s Ombudspersonit t Kosovs nuk mund t kontrollohen. Ombudspersoni i Kosovs dhe zvendsi i tij mund t komunikojn gojarisht ose me shkrim n mnyr konfidenciale me t paraburgosurit. Komunikimi ndrmjet t pandehurit dhe Ombudspersonit ose zvendsit t tij mund t shikohet nga oficeri policor, por jo t dgjohet. (4) T paraburgosurit mund t korrespondoj ose t ken kontakte t tjera me persona jasht institucionit t paraburgimit me dijenin dhe nn mbikqyrjen e gjyqtarit t procedurs paraprake. Gjyqtari i procedurs paraprake pasi t ket konsultuar prokurorin publik mund t ndaloj drgimin dhe pranimin e letrave dhe t drgesave t tjera ose vnien e kontaktit q sht i dmshm pr procedurn, por nuk mund t ndaloj drgimin e krkesave, ankesave ose komunikimin me mbrojtsin e tij. (5) Kur gjyqtari i procedurs paraprake refuzon vizitn n pajtim me paragrafin 1 t ktij neni ose e ndalon komunikimin n pajtim me paragrafin 4 t ktij neni, i paraburgosuri mund t krkoj nga kolegji prej tre gjyqtarsh ti jepet leje e till. (6) Pas ngritjes s aktakuzs deri te forma e prer e aktgjykimit, kryetari i trupit gjykues vendos pr shtjet nga paragrafi 1 deri n 4 t ktij neni dhe paragrafi 5 i ktij neni zbatohet prshtatshmrisht.

Neni 295 (1) Gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues mund t shqiptoj dnim disiplinor t ndalimit ose kufizimit t vizitave a korrespondencave ndaj t paraburgosurit q ka br shkelje disiplinore. (2) Shkelja disiplinore prfshin:

1) Sulmin fizik ndaj t paraburgosurve t tjer, ndaj puntorve t institucionit t paraburgimit ose personave t tjer zyrtar; 2) Prodhimin, pranimin ose prezentimin e sendeve pr sulm ose arratisje;

138

3) tyre;

Prodhimin ose prezentimin e pijeve alkoolike dhe narkotikve dhe shprndarjen e

4) Shkeljen e rregullave pr mbrojtjen n pun, mbrojtjen nga zjarri dhe parandalimin e pasojave nga fatkeqsit natyrore; 5) 6) ose 7) Sjelljen fyese dhe t padenj. Prsritjen e shkeljes s rendit shtpiak t institucionit t paraburgimit; Shkaktimin e qllimshm t dmit t madh material ose nga pakujdesia e rnd

(3) Kufizimi ose ndalimi i vizits a i korrespondencs nuk zbatohet ndaj vizitave ose korrespondencave me mbrojtsin, mjekt, Ombudspersonin e Kosovs, prfaqsuesit e zyrs s ndrlidhjes ose t misionit diplomatik t shtetit, shtetas i t cilit sht i paraburgosuri ose, n rastin e refugjatit ose t personit i cili n ndonj mnyr tjetr sht nn mbrojtjen e ndonj organizate ndrkombtare dhe ndaj prfaqsuesve t organizats kompetente. (4) Kundr aktvendimit mbi dnimin e shqiptuar nga paragrafi 1 i ktij neni, kolegjit prej tre gjyqtarsh mund ti paraqitet ankes brenda njzet e katr orve nga pranimi i tij. Ankesa nuk e pezullon ekzekutimin e aktvendimit.

Neni 296 (1) Me prjashtim t rasteve kur ky Kod dhe ligjet tjera t nxjerra sipas ktij Kodi nuk parashohin ndryshe, dispozitat ligjore q rregullojn ekzekutimin e sanksioneve penale zbatohen prshtatshmrisht pr monitorimin, pr prcjelljen, pr mbikqyrjen, p mbajtjen e rendit dhe disiplins, prdorimin e forcs, kontrollin personal dhe kontrollin e lokaleve n rastin e t paraburgosurve.

Neni 297 (1) Kryetari i gjykats kompetente mbikqyr trajtimin e t paraburgosurve.

(2) Kryetari i gjykats ose gjyqtari i caktuar nga ai, detyrohet q s paku nj her n jav ti vizitoj t paraburgosurit dhe, nse e mon t nevojshme, pa pranin e mbikqyrsve dhe t rojeve informohet se si ushqehen ata, si u sigurohen nevojat e tyre t tjera dhe si trajtohen. Ai detyrohet t ndrmarr masa t nevojshme pr mnjanimin e parregullsive t vrejtura gjat vizits s tij n institucionin e paraburgimit. Gjyqtari i caktuar nuk mund t jet gjyqtari i cili ka urdhruar paraburgimin.

139

(3) Kryetari i gjykats dhe gjyqtari i cili ka urdhruar paraburgimin n do koh mund t vizitoj t paraburgosurit, t bisedoj me ta dhe t pranoj ankime.

KAPITULLI XXXI: DSHMITART BASHKPUNUES Neni 298 Sipas ktij kapitulli shprehja dshmitar bashkpunues do t thot i dyshuari ose i pandehuri pr t cilin ende nuk sht lexuar aktakuza n shqyrtimin gjyqsor dhe i cili pritet t dshmoj n gjykat kur: 1) 2) 3) n gjykat; 4) 5) Ka gjasa t parandaloj vepra t tjera penale nga personi tjetr; Ka gjasa t shpie drejt zbardhjes s t vrtets n procedurn penale; sht br vullnetarisht dhe me marrveshje t plot pr t dshmuar t vrtetn

sht vlersuar nga gjykata si e vrtet dhe e plot ose Mund t shpie drejt ndjekjes s suksesshme t kryersve t tjer t veprs penale.

Neni 299 (1) Prokurori publik mund t bj krkes me shkrim pran gjykats pr t urdhruar q personi t shpallet dshmitar bashkpunues. Krkesa prmfshin deklaratn e veant t pretendimeve faktike nga prokurori publik. (2) Prokurori publik mund t bj krkes t arsyetuar pr urdhr q pretendimet faktike n deklarim t mbahen t fshehta nga palt dhe mbrojtsi. (3) Gjykata n do koh pas pranimit t krkess s prokurorit publik pr fshehtsi mund t urdhroj fshehtsin lidhur me pretendimet faktike t prfshira n deklarat. (4) do shkelje e urdhrit pr fshehtsi e bazuar n paragrafin 2 t ktij neni ndiqet nga prokurori publik sipas nenit 169 t Kodit t Prkohshm Penal dhe nenit 169, paragrafi 2 i Kodit t Prkohshm Penal nuk zbatohet.

Neni 300 (1) Pas marrjes s krkess, gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues dgjon krkesn n seanc t mbyllur. Prokurori publik dhe mbrojtsi i dshmitarit

140

bashkpunues mund t jen t pranishm n seancn e dgjimit pr t vlersuar besueshmrin e dshmitarit bashkpunues dhe pr t siguruar plotsimin e kushteve nga neni 298 i ktij Kodi. Deklarimet e bra te gjyqtari gjat marrjes n pyetje nuk mund t prdoren n procedur penale kundr dshmitarit bashkpunues ose kundr ndonj personi tjetr si prova q mbshtesin zbulimin e fajsis. (2) Dispoziatat e zbatueshme pr marrjen n pyetje t dshmitarve (nenet 163 deri te 167 t ktij Kodi) zbatohen prshtatshmrisht gjat marrjes n pyetje t dshmitarit bashkpunues dhe marrja n pyetje shnohet n procesverbal n pajtim me dispozitat e ktij Kodi. (3) N mbyllje t seancs s dgjimit, gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues mund t urdhroj shpalljen e personit dshmitar bashkpunues kur ai mon se jan plotsuar kriteret pr dshmitar bashkpunues nga neni 298 i ktij Kodi. (4) Urdhri prcakton:

1) Veprat penale me prshkrimin e veprimeve dhe t kualifikimit t tyre pr t cilat urdhrohet ndalimi i fillimit ose i vazhdimit t procedurs penale apo shqiptimi i dnimit; 2) Ndalimin e fillimit ose t vazhdimit t procedurs penale kundr dshmitarit bashkpunues dhe shqiptimit t dnimit ndaj dshmitarit bashkpunues pr vepr penale t prcaktuar n urdhr; 3) dhe 4) Kushtet pr revokimin e urdhrit. Natyrn dhe prmbajtjen e bashkpunimit t dhn nga dshmitari bashkpunues

(5) Gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i trupit gjykues nuk lshojn urdhr t till kur dshmitari bashkpunues dyshohet nga prokurori publik ose akuzohet me aktakuz si organizator a udhheqs i grupit prej dy apo m shum personave t cilt kan kryer vepr penale. (6) Urdhri nuk e ndalon fillimin apo vazhdimin e procedurs penale kundr dshmitarit bashkpunues pr vepra penale t kryera pas lshimit t urdhrit ose pr vepra penale q dnohen me t paktn dhjet vjet burgim.

Neni 301 (1) Me krkes t prokurorit publik, urdhri i parapar n nenin 300 t ktij Kodi mund t revokohet nga kolegji prej tre gjyqtarsh kur dshmia e dshmitarit bashkpunues vrtetohet si e rreme n ndonj pjes t rndsishme t saj, ose kur dshmitari bashkpunues nuk prezenton t vrtetn e plot.

141

(2) Dshmitari bashkpunues paralajmrohet pr pasojat e dhnies s dshmis s rreme n ndonj pjes t rndsishme t saj ose kur qllimisht nuk e paraqet t vrtetn e plot para se t merret n pyetje nga gjyqtari i procedurs paraprake sipas nenit 300, paragrafi 1 i ktij Kodi dhe para se t dshmoj nn mbrojtjen e urdhrit. do dshmim i till duhet t jet ose n form t shkruar n gjuhn e dshmitarit bashkpunues dhe e nnshkruar nga ai pr t vretuar saktsin e saj ose e incizuar n audio a videotrak e cila pr gjykatn sht autentike.

Neni 302 T pandehurit kundr t cilit duhet t dshmoj dshmitari bashkpunues i jepet nj kopje e urdhrit me t cilin personi i till sht shpallur dshmitar bashkpunues para shqyrtimit gjyqsor.

Neni 303 (1) Me krkes t prokurorit publik, gjykata mund t heq dnimin pr kryersin i cili nuk sht dshmitar bashkpunues, ose kt dnim ta ul n pajtim me nenin 67 t Kodit t Prkohshm Penal, kur kryersi bashkpunon vullnetarisht ose kur bashkpunimi i tij ka parandaluar vepra t tjera penale nga t tjert ose ka rezultuar me ndjekje t suksesshme ndaj kryersve t tjer t veprave penale. (2) Kur kryersi shpallet fajtor pr vepr penale t dnueshme me t paktn dhjet vjet burgim, gjykata nuk e pezullon ose nuk e heq dnimin.

KAPITULLI XXXII: AKTAKUZA DHE KONFIRMIMI I AKTAKUZS

1. Ngritja e aktakuzs Neni 304 (1) Pas prfundimit t hetimit ose kur prokurori publik konsideron se informacionet me t cilat ai disponon pr veprn penale dhe kryersin e saj paraqesin baz t mjaftueshme pr ngritjen e aktakuzs, procedura para gjyqit mund t zbatohet vetm n baz t aktakuzs s ngritur nga prokurori publik. (2) Dispozitat mbi aktakuzn nga ky nen zbatohen prshtatshmrisht pr ndjekjen e filluar nga paditsi privat ose paditsi subsidiar.

Neni 305 (1) Aktakuza prmban:

142

1) Kodi);

Emrin dhe mbiemrin e t pandehurit dhe t dhnat e tij personale (neni 245 i ktij

2) T dhnat nse sht shqiptuar paraburgimi dhe sa koh ka zgjatur ose masat e urdhruara nga kapitulli XXX i ktij Kodi kundr t pandehurit, nse ai ndodhet n liri dhe nse ai sht liruar para ngritjes s aktaukzs, sa sht mbajtur n paraburgim; 3) Emrtimin ligjor t veprs penale duke iu referuar dispozitave t Kodit t Prkohshm Penal; 4) Kohn dhe vendin e kryerjes s veprs penale, o bjektin n t cilin sht kryer dhe mjetin me t cilin sht kryer vepra penale si dhe rrethanat tjera t nevojshme pr t prcaktuar me saktsi veprn penale; 5) Shpjegimin e arsyeve pr ngritjen e aktakuzs bazuar n rezultatet e hetimit dhe provat q vrtetojn faktet kryesore; 6) Prcaktimin e gjykats ku do t mbahet shqyrtimi gjyqsor dhe

7) Rekomandimin pr provat q duhet prezentuar n shqyrtimin gjyqsor s bashku me emrat e dshmitarve dhe ekspertve, shkresat q duhet lexuar dhe sendet q duhet marr si prov. (2) Nse i pandehuri gjendet n liri, prokurori publik n aktakuz mund t propozoj q t jepet urdhri pr paraburgim, e kur i pandehuri gjendet n paraburgim, prokurori publik mund t propozoj q ai t lirohet. (3) Nj aktakuz mund t ngritet pr vepra t ndryshme penale ose ndaj disa t pandehurve vetm kur n pajtim me nenin 33 t ktij Kodi zbatohet procedura e prbashkt.

Neni 306 (1) Aktakuza i paraqitet gjykats kompetente n aq kopje sa ka t pandehur dhe mbrojts t tyre dhe nj kopje shtes pr gjykatn. Gjithashtu, lnda komplete e hetimit nga prokurori i drgohet gjykats. (2) Menjher pas pranimit t aktakuzs gjyqtari, i cili zbaton procedurn pr konfirmim t aktakuzs verifikon se a sht prpiluar aktakuza n pajtim me nenin 305 t ktij Kodi. Kur mon se nuk sht n pajtim me dispozitat e nenit 305 t ktij Kodi, ia kthen prokurorit pr ta ndryshuar brenda tri ditve. Kur ekzistojn shkaqe t arsyeshme gjyqtari me propozim t prokurorit kt afat mund ta s htyj. Nse paditsi subsidiar ose paditsi privat nuk e respektojn afatin, konsiderohet se kan hequr dor nga ndjekja dhe procedura pushohet. (3) Gjyqtari, gjithashtu, shqyrton aktakuzn dhe lndn penale pr t par se a prfshin ajo ndonj prov t papranueshme ose referenc n prov t till. Kur prova ose referenca e till

143

sht prfshir, gjyqtari merr aktvendim t posam pr deklarimin e provs s till t papranueshme dhe pr kt e informon prokurorin. Neni 154 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht. Kur prjashtimi i provs s papranueshme shkakton ndryshimin e aktakuzs, paragrafi 2 i ktij neni zbatohet prshtatshmrisht. (4) Kur aktakuza prmban propozimin pr caktim t paraburgimit kundr t pandehurit ose lirimin e tij nga paraburgimi, kolegji prej tre gjyqtarsh vendos pr kt rekomandim brenda dyzet e tet orve nga ngritja e aktakuzs. (5) Kur i pandehuri ndodhet n paraburgim dhe aktakuza nuk prmban propozimin pr lirimin e tij, kolegji prej tre gjyqtarsh brenda tri ditve nga dita e pranimit t aktakuzs shikon sipas detyrs zyrtare nse ende ekzistojn arsyet pr paraburgim dhe merr aktvendim pr zgjatjen ose pushimin e paraburgimit. Ankesa kundr ktij aktvendimi nuk e pezullon ekzekutimi e aktvendimit.

Neni 307 (1) Jo m von se nga ngritja e aktakuzs, prokurori publik i siguron mbrojtsit materialet e mposhtme ose kopjen e tyre t cilat jan n posedim, n kontroll ose n mbrojtje t tij, nse kto materile nuk i jan dhn mbrojtsit gjat hetimit: 1) Procesverbalet mbi deklarimet ose pohimet, t nnshkruara apo t pannshkruara nga i pandehuri; 2) Emrat e dshmitarve t cilt prokurori publik ka ndrmend ti thrret pr dshmim dhe do deklarim t mhershm t dhn nga dshmitart e till; 3) T dhnat mbi identifikimin e personave pr t cilt prokurori publik di se posedojn prova t pranueshme dhe shfajsuese ose informata lidhur me shtjen dhe do procesverbal t deklarimeve, t nnshkruar apo t pannshkruar nga personat e till pr kt shtje; 4) Rezultatet e ekzaminimit fizik dhe mental, testet shkencore ose eksperimentet e bra lidhur me shtjen; 5) 6) Kallzimet penale dhe raportet e policis dhe Prmbledhjet ose referencat pr provat materiale t mbledhura gjat hetimit.

(2) Deklarimet e dshmitarve i vhen n disponim t pandehurit n gjuhn q ai e kupton dhe e flet. (3) Pas ngritjes s aktakuzs prokurori publik i siguron mbrojtsit fardo materiali t ri t parapar n paragrafin 1 t ktij neni brenda dhjet ditve nga pranimi i tyre.

144

(4) Dispozitat e ktij neni jan objekt i masave pr mbrojtjen e t dmtuarit, dshmitarve, t privatsis s tyre dhe t dhnave konfidenciale, si parashihet me ligj.

Neni 308 (1) Jo m von se tet dit pasi q mbrojtsi nga prokurori i merr materialet e parapara sipas nenit 307 t ktij Kodi dhe jo m von se n seancn e konfirmimit, ose kur nuk ka seanc t till, para fillimit t shqyrtimit gjyqsor, mbrojtja sipas rrethanave: 1) Njofton prokurorin pr qllimin e prezentimit t alibit, duke precizuar vendin ose vendet ku i pandehuri pohon t ket qen n kohn e kryerjes s veprs penale dhe emrat e dshmitarve me do prov tjetr q e mbshtet alibin; 2) Njofton prokurorin pr qllimin e prezentimit t arsyeve pr prjashtim t prgjegjsis penale, duke precizuar emrat e dshmitarve dhe do prov q e mbshtet arsyen e till dhe 3) dshmim. Prokurorit i siguron emrat e dshmitarve t cilt mbrojtja synon ti thrret pr

(2) Kur mbrojtsi nuk ka prmbushur detyrimet nga paragrafi paraprak dhe gjykata nuk gjen shkaqe t arsyeshme pr mosveprim, gjykata mund t shqiptoj gjob deri n 250 EUR ndaj mbrojtsit (neni 146 i ktij Kodi) dhe pr kt e informon Odn e Avokatve.

2. Konfirmimi i aktakuzs Neni 309 (1) Kur gjyqtari mon se aktakuza sht prpiluar n pajtim me nenin 305 t ktij Kodi, ai menjher cakton seanc pr konfirmimin e aktakuzs. (2) Gjykata menjher thrret t pandehurin dhe prokurorin n seancn e konfirmimit. Aktakuza i dorzohet t pandehurit dhe mbrojtsit t tij s paku tet dit para seancs s konfirmimit. N seancn e konfirmimit thirret edhe i dmtuari. (3) Pasi q t pandehurit ti jet dorzuar aktakuza, ai ka t drejt: 1) T heq dor nga shqyrtimi i aktakuzs dhe provave;

2) T heq dor nga seanca pr konfirmim dhe t paraqes kundrshtim me shkrim kundr aktakuzs ose pranueshmris s provs ose 3) T vazhdoj me seancn e konfirmimit.

145

(4) I pandehuri gjithashtu mund t paraqes emrat e dshmitarve dhe t ekspertve t cilt dshiron ti thrret n shqyrtimin gjyqsor. (5) N thirrjen pr seancn e konfirmimit, gjykata e njofton t pandehurin pr t drejtat nga paragraft 1 deri 3 i ktij neni dhe pr detyrimin e tij nga neni 308 i ktij Kodi.

Neni 310 (1) Nse i pandehuri dshiron t heq dor nga shqyrtimi i aktakuzs dhe provave, gjyqtarit i parashtron aktdorheqje me shkrim s paku tri dit para dats s parapar pr seancn e konfirmimit. (2) Gjyqtari merr aktvendim pr pranimin e aktdorheqjes dhe anulimin e seancs s konfirmimit nse ai sht i bindur se i pandehuri i kupton pasojat e aktdorheqjes s till. Gjyqtari menjher informon t pandehurin, prokurorin dhe t dmtuarin pr aktvendimin. (3) Nse gjyqtari merr aktvendim pr refuzimin e aktdorheqjes s t pandehurit, seanca e konfirmimit vazhdon sipas orarit t parapar.

Neni 311 (1) Nse i pandehuri dshiron t heq dor nga seanca e konfirmimit dhe paraqet kundrshtim me shkrim ndaj aktakuzs ose pranueshmris s provs, ai i paraqet aktdorheqje me shkrim gjyqtarit dhe dorzon do kundrshtim me shkrim s paku tri dit para dats s seancs s konfirmimit. (2) Gjyqtari merr aktvendim pr pranimin e aktdorheqjes nse ai sht i bindur se i pandehuri i kupton pasojat e aktdorheqjes s till. Gjyqtari menjher e njofton t pandehurin, prokurorin dhe t dmtuarin mbi aktvendimin, dhe kundrshtimin me shkrim t t pandehurit ia dorzon prokurorit dhe t dmtuarit. (3) Prokurori dhe i dmtuari deklaratat e tyre me shkrim mund ti dorzojn brenda tet ditve nga koha e njoftimit. (4) Brenda tri ditve nga pranimi i deklaratave me shkrim nga prokurori dhe i dmtuari ose nga kalimi i afatit nga paragrafi 3 i ktij neni, gjyqtari vepron n pajtim me nenin 316 t ktij Kodi. (5) Nse gjyqtari merr aktvendim pr refuzimin e aktdorheqjes s t pandehurit, seanca e konfirmimit vazhdon sipas orarit t parapar.

146

Neni 312 (1) Gjyqtari sipas detyrs zyrtare merr aktvendim mbi aktakuzn ose pranueshmrin e provave n pajtim me nenin 316 t ktij Kodi nse: 1) Gjyqtari e pranon aktdorheqjen mbi shqyrtimin e aktakuzs dhe provave n pajtim me nenin 310 t ktij Kodi; 2) I pandehuri nuk paraqet kundrshtim me shkrim ndaj aktakuzs n pajtim me nenin 311 t ktij Kodi ose 3) I pandehuri nuk paraqet kundrshtim me shkrim ndaj pranueshmris s provave n pajtim me nenin 311 t ktij Kodi. (2) Gjyqtari mund t marr aktvendim sipas paragrafit 1 t ktij neni jo m von se dy muaj nga dita e ngritjes s aktakuzs.

Neni 313 (1) Seanca pr konfirmim drejtohet nga gjyqtari.

(2) Prokurori dhe i pandehuri duhet t jen t pranishm n seancn e konfirmimit. T drejt pjesmarrjeje ka edhe i dmtuari. (3) Dispozitat e ktij Kodi pr publicitetin e shqyrtimit gjyqsor, udhheqjen e shqyrtimit gjyqsor, shtyrjen dhe ndrprerjen e shqyrtimit gjyqsor zbatohen prshtatshmrisht edhe n seancn pr konfirmim t aktakuzs.

Neni 314 (1) N fillim t seancs pr konfirmim, gjyqtari e udhzon t pandehurin pr t drejtn e tij pr t mos u deklaruar n shtjen e tij ose t mos prgjigjet n pyetje dhe, nse ai deklaron pr shtjen, se nuk ka pr detyr t inkriminoj vetveten ose t afrmin, as t pranoj fajsin; t mbrohet vet ose, nprmjet ndihms juridike nga mbrojtsi sipas zgjedhjes s tij, t kundrshtoj aktakuzn dhe pranueshmrin e provave t paraqitura n aktakuz. (2) Pastaj, gjyqtari mon se e drejta e t pandehurit n mbrojts sht respektuar dhe se t dy palt kan prmbushur detyrimin lidhur me zbulimin e provave (neni 307 dhe 308 i ktij Kodi) (3) Pastaj, prokurori t pandehurit ia lexon aktakuzn.

(4) Pasi q gjyqtari bindet se i pandehuri e kupton aktakuzn, t pandehurit i ofron mundsin t pranoj fajin ose t deklarohet i pafajshm. Nse i pandehuri nuk e ka kuptuar aktakuzn, gjyqtari thrret prokurorin tia shpjegoj n mnyr q i pandehuri ta kuptoj pa

147

vshtirsi. Nse i pandehuri nuk dshiron t bj ndonj deklarim lidhur me fajin e tij, konsiderohet se ai nuk e pranon fajsin. (5) I pandehuri dhe/ose mbrojtsi i tij dhe prokurori kan t drejt t japin deklarata n seancn e konfirmimit. Gjyqtari mund t lejoj t dmtuarin t jap deklarat. (6) Gjat seancs s konfirmimit nuk do t merret n pyetje asnj dshmitar apo ekspert dhe as nuk do t prezentohen prova t tjera. (7) Pas dgjimit t deklaratave t palve, gjyqtari vepron n pajtim me nenin 316 t ktij Kodi.

Neni 315 (1) Kur i pandehuri pranon fajsin pr t gjitha pikat e aktakuzs sipas nenit 314, paragrafi 4 i ktij Kodi, gjyqtari prcakton nse: 1) I pandehuri kupton natyrn dhe pasojat e pranimit t fajit; i pandehuri pas kshillimeve t

2) Pranimi bhet vullnetarisht nga mjaftueshme me mbrojtsin, nse i pandehuri ka mbrojts;

3) Pranimi i fajit mbshtetet n faktet e shtjes q prmban aktakuza, n materialet e prezentuara nga prokurori pr plotsimin e aktakuzs t pranuar nga i pandehuri dhe do prov tjetr, si sht dshmia e dshmitarve e paraqitur nga prokurori ose i pandehuri dhe 4) Kodi. (2) Duke vlersuar pranimin e fajsis s t pandehurit, gjyqtari mund t krkoj mendimin e prokurorit, mbrojtsit dhe t dmtuarit. (3) Kur gjyqtari nuk pajtohet se jan vrtetuar faktet nga paragrafi 1 i ktij neni, ai procedon me seancn e konfirmimit sikur pranimi i fajsis t mos ishte br. (4) Kur gjyqtari pajtohet se jan vrtetuar faktet nga paragrafi 1 i ktij neni, ai merr aktvendim me t cilin pranon pranimin e fajsis nga i pandehuri dhe vepron sipas nenit 316. Nuk ekziston asnj nga rrethanat nga neni 316, paragrafi 1 deri n 3 i ktij

Neni 316 (1) Gjyqtari merr aktvendim pr hudhjen e aktakuzs dhe pushimin e procedurs penale kur ai mon se: 1) Vepra me t ciln akuzohet nuk prbn vepr penale;

148

2)

Ekzistojn rrethana t cilat e prjashtojn prgjegjsin penale;

3) Ka kaluar afati i parashkrimit, vepra sht prfshir me amnisti ose falje apo ekzistojn rrethana t tjera t cilat e pengojn ndjekjen ose 4) Nuk ka prova t mjaftueshme q mbshtesin dyshimin e bazuar se i pandehuri ka kryer veprn me t ciln akuzohet. (2) Gyqtari merr aktvendim pr hudhjen e aktakuzs ose e pushimin e procedurs kur mon se aktakuza nuk sht ngritur nga paditsi i autorizuar, nse propozimi i pals s dmtuar ose leja e organit publik mungon ose sht trhequr apo nse ekzistojn rrethana t tjera t cilat prkohsisht e pengojn ndjekjen. (3) Gjyqtari merr aktvendim me t cilin gjykatn e shpall jokompetente dhe shtjen ia referon gjykats kompete kur ai mon se vepra penale n aktakuz sht n kompetenc t nj gjykate tjetr. Kundr ktij aktvendimi palt mund ti parashtrojn ankes kolegjit prej tre gjyqtarsh. (4) Gjyqtari merr aktvendim me t cilin konfirmon aktakuzn kur ai mon se nuk ekziston asnj rrethan nga paragraft 1 deri n 3 t ktij neni. (5) Gjyqtari merr aktvendim t posam pr t deklaruar t papranueshme provn konkrete kur mon se prova e till e marr gjat hetimt ose e propozuar nga prokurori pr ta prezentuar n shqyrtim gjyqsor sht e papranueshme. Neni 154 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht. (6) Me rastin e marrjes s aktvendimit nga ky nen, gjyqtari nuk detyrohet me cilsimin juridik t veprs penale si sht parashtruar nga prokurori n aktakuz as nuk detyrohet me asnj marrveshje ndrmjet prokurorit dhe mbrojtjes lidhur me ndryshimin e akuzs ose pranimin e fajit.

Neni 317 (1) T gjitha aktvendimet e marra nga gjyqtari lidhur me konfirmimin e aktakuzs duhet t arsyetohen n at mnyr q t mos prejudikohet gjykimi i shtjeve t cilat do t shqyrtohen n shqyrtimin gjyqsor. (2) Ndaj aktvendimit t gjyqtarit pr hudhjen e aktakuzs mund t ushtrohet ankes nga prokurori dhe i dmtuari n kolegjin prej gjyqtarsh. (3) Nse ndaj vendimit t gjyqtarit pr hudhjen e aktakuzs ushtrohet ankes vetm nga i dmtuari dhe ankesa sht e suksesshme konsiderohet se i dmtuari ndrmerr ndjekjen si padits subsidiar.

149

Neni 318 (1) Aktakuza merr form t prer:

1) N ditn kur aktvendimi mbi aktakuzn merr form t prer n pajtim me nenin 316 t ktij Kodi ose 2) N ditn kur aktvendimi nga neni 310 paragrafi 2 ose neni 311 paragrafi 2 i ktij Kodi merr form t prer, nse gjyqtari nuk vepron n pajtim me nenin 312 t ktij Kodi. (2) Pasi aktakuza merr form t prer, gjyqtari menjher ia drgon aktakuzn dhe lndn penale kryetarit t trupit gjykues.

PJESA E KATRT: SHQYRTIMI GJYQSOR DHE AKTGJYKIMI KAPITULLI XXXIII: PRGATITJET PR SHQYRTIM GJYQSOR Neni 319 (1) Kryetari i trupit gjykues me urdhr cakton ditn, orn dhe vendin e shqyrtimit gjyqsor.

(2) Kryetari i trupit gjykues cakton shqyrtimin gjyqsor posa aktakuza t merr form t prer. Nse brenda nj muaji nga forma e prer e aktakuzs nuk caktohet shqyrtimi gjyqsor, kryetari i trupit gjykues njofton kryetarin e gjykats pr shkaqet e moscaktimit t seancs. Kryetari i gjykats, nse sht e nevojshme, ndrmerr masa pr caktimin e shqyrtimit gjyqsor. (3) Kur kryetari i trupit gjykues mon se n shkresat e gjykats ka shnime dhe informata t papranueshme, ai merr aktvendim t posam pr shpalljen e tyre t papranueshme. Neni 154 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht.

Neni 320 (1) Shqyrtimi gjyqsor mbahet n selin e gjykats dhe n ndrtesn e gjykats.

(2) Kur n raste t caktuara lokalet n ndrtesn e gjykats nuk jan t prshtatshme pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor ose pr shkaqe t tjera t ngjashme t arsyeshme, kryetari i gjykats mund t caktoj q shqyrtimi gjyqsor t mbahet n ndonj ndrtes tjetr. (3) Shqyrtimi gjyqsor mund t mbahet edhe n vend tjetr n territorin e gjykats kompetente kur kt, n baz t propozimit t arsyetuar t kryetarit t gjykats, e lejon kryetari i gjykats m t lart.

150

Neni 321 (1) N shqyrtim gjyqsor thirret i akuzuari dhe mbrojtsi i tij, paditsi dhe i dmtuari dhe prfaqsuesit e tyre ligjor, prfaqsuesit e autorizuar si dhe prkthyesi. Dshmitart dhe ekspertt e propozuar nga paditsi n aktakuz dhe nga i akuzuari pas dorzimit t aktakuzs thirren n shqyrtimin gjyqsor me prjashtim t atyre prania e t cilve sipas kryetarit t trupit gjykues mohet e panevojshme. N shqyrtim gjyqsor, paditsi dhe i akuzuari mund t prsrisin propozimet t cilat kryetari i trupit gjykues nuk i ka miratuar. (2) Lidhur me prmbajtjen e thirrjes pr t akuzuarin dhe dshmitart zbatohen nenet 269 dhe 163 t ktij Kodi. N thirrje, t akuzuarit i bhet me dije se do t konsiderohet se ka hequr dor nga ankesa nse nuk e paralajmron ankesn brenda tet ditve nga dita e shpalljes s aktgjykimit. Kur mbrojtja nuk sht e detyrueshme, i akuzuari n thirrje udhzohet pr t drejtn e tij n mbrojts, por shqyrtimi gjyqsor nuk mund t shtyhet nse mbrojtsi nuk vjen n shqyrtimin gjyqsor ose pr shkak se i akuzuari ka angazhuar mbrojts n shqyrtimin gjyqsor. (3) T akuzuarit i drgohet thirrja jo m von se tet dit para shqyrtimit gjyqsor q ai t ket koh t mjaftueshme ndrmjet drgimit t thirrjes dhe dits s shqyrtimit gjyqsor pr prgatitjen e mbrojtjes. Me krkesn e t akuzuarit ose t paditsit, por me plqimin e t akuzuarit, ky afat mund t shkurtohet. (4) T dmtuarin i cili nuk thirret si dshmitar gjykata n thirrje e njofton se shqyrtimi gjyqsor do t mbahet edhe pa pranin e tij dhe se deklarata e tij pr krkesn pasurore-juridike do t lexohet. I dmtuari paralajmrohet se nse nuk paraqitet konsiderohet se nuk dshiron t vazhdoj ndjekjen, nse prokurori publik trhiqet nga aktakuza. (5) Paditsi subsidiar dhe paditsi privat paralajmrohen n thirrje se nse nuk paraqiten n shqyrtim gjyqsor e as nuk e drgojn prfaqsuesin e autorizuar, konsiderohet se jan trhequr nga aktakuza. (6) I akuzuari, dshmitari dhe eksperti paralajmrohen n thirrje pr pasojat e mosparaqitjes n shqyrtimin gjyqsor (nenet 341 dhe 343 t ktij Kodi). (7) Me krkes t Ombudspersonit t Kosovs, Ombudspersoni gjithashtu njoftohet pr shqyrtimin gjyqsor me qllim t monitorimit t procedurs penale n kufijt e autorizimeve t tij.

Neni 322 (1) Palt, mbrojtsi dhe i dmtuari edhe pas caktimit t shqyrtimit gjyqsor mund t krkojn q n shqyrtim gjyqsor t thirren dshmitar dhe ekspert t rinj ose t mblidhen prova t reja. Krkesa e palve duhet t jet e arsyetuar dhe t shnoj se cilat fakte duhet provuar dhe me cilat prova t propozuara.

151

(2) Kur kryetari i trupit gjykues refuzon propozimin pr mbledhjen e provave t reja, propozimi i till mund t prsritet gjat shqyrtimit gjyqsor. (3) Kryetari i trupit gjykues edhe pa propozimin e palve urdhron mbledhjen e provave t reja pr shqyrtim gjyqsor. (4) Palt dhe mbrojtsi njoftohen pr vendimin me t cilin urdhrohet mbledhja e provave t reja para fillimit t shqyrtimit gjyqsor.

Neni 323 Nse parashihet se shqyrtimi gjyqsor do t zgjas, kryetari i trupit gjykues mund t krkoj nga kryetari i gjykats t caktoj nj ose dy gjyqtar apo gjyqtar laik q t marrin pjes n shqyrtim gjyqsor pr t zvendsuar antart e trupit gjykues, n rast se ata jan t penguar t marrin pjes n shqyrtimin gjyqsor.

Neni 324 (1) Kur dshmitari ose eksperti i thirrur n shqyrtim gjyqsor nuk mund t parqitet pr shkak t smundjes kronike ose pr shkak t pengesave t tjera, dshmitari i till ose eksperti mund t merret n pyetje n vendin ku ai banon, prve nse dshmitari apo eksperti i till sht marr n pyetje sipas nenit 238 paragrafit 2 t ktij Kodi. (2) Palt, mbrojtsi dhe i dmtuari informohen pr kohn dhe vendin e marrjes n pyetje nse kjo sht e mundshme duke pasur parasysh ngutin e procedures. Nse i akuzuari ndodhet n paraburgim, kryetari i trupit gjykues vendos nse prania e tij gjat marrjes n pyetje sht e nevojshme duke siguruar q, n munges t t akuzuarit, mbrojtsi i tij t jet i pranishm. Kur palt, mbrojtsi dhe i dmtuari jan t pranishm ata i gzojn t drejtat nga neni 238 paragrafi 2 i ktij Kodi.

Neni 325 Kryetari i trupit gjykues pr shkaqe t rndsishme mund ta shtyj ditn e shqyrtimit gjyqsor me propozim t palve, t mbrojtsit ose sipas detyrs zyrtare.

Neni 326 (1) Kur paditsi trhiqet nga aktakuza para se t filloj shqyrtimi gjyqsor, kryetari i trupit gjykues njofton personat e thirrur n shqyrtimin gjyqsor. T dmtuarin qart e paralajmron pr t drejtn e tij n vazhdimin e ndjekjes penale (nenet 62 dhe 64 t ktij Kodi). Kur t dmtuarit kjo nuk ka mund ti bhet me dije pr shkak se nuk e ka lajmruar gjykatn pr ndrrimin e vendbanimit, konsiderohet se i dmtuari nuk e vazhdon ndjekjen.

152

(2) Kur i dmtuari nuk e ndrrmerr ndjekjen, kryetari i trupit gjykues me aktvendim e pushon procedurn penale. Aktvendimi u drgohet palve dhe t dmtuarit.

Neni 327 (1) Palt dhe i dmtuari, n thirrje njoftohen pr pranimin e fajsis pr t gjitha pikat e aktakuzs nga i akuzuari dhe t konfirmuar nga gjyqtari n seancn e konfirmimit (neni 315 i ktij Kodi). I akuzuari n thirrje njoftohet se nga ai krkohet q n shqyrtimin gjyqsor t konfirmoj pranimin e fajsis. (2) Kur i akuzuari n seancn e konfirmimit t aktakuzs pranon fajsin, kryetari i trupit gjykues nuk i thrret dshmitart dhe ekspertt n shqyrtim gjyqsor.

KAPITULLI XXXIV: SHQYRTIMI GJYQSOR 1. Publiciteti i shqyrtimit gjyqsor Neni 328 (1) (2) Shqyrtimi gjyqsor sht i hapur. N shqyrtim gjyqsor mund t marrin pjes personat madhor.

(3) Personat e pranishm n shqyrtim gjyqsor nuk mund t mbajn arm ose mjete t rrezikshme, me prjashtim t rojeve t t akuzuarit t cilt mund t jen t armatosur.

Neni 329 Nga fillimi deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor, trupi gjykues me propozimin e palve ose sipas detyrs zyrtare, por gjithnj pas dgjimit t tyre, mund t prjashtoj publikun gjat gjith shqyrtimit gjyqsor ose nga nj pjes e tij kur kjo sht e nevojshme pr: 1) 2) hapur; 3) Ruajtjen e rendit dhe respektimin e ligjit; Ruajtjen e fshehtsis zyrtare; Ruajtjen e informacionit t fsheht i cili do t rrezikohej nga shqyrtimi i

4) Mbrojtjen e jets personale ose familjare t t akuzuarit, t dmtuarit ose t pjesmarrsve t tjer n procedur;

153

5) 6) XXI t ktij Kodi.

Mbrojtjen e interesave t fmijve ose Mbrojtjen e t dmtuarve ose dshmitarve si parashihet n kapitullin

Neni 330 (1) Prjashtimi i publikut nuk zbatohet pr palt, t dmtuarin, prfaqsuesit e tyre dhe mbrojtsin, prve nn kushtet e dispozitave pr mbrojtjen e t dmtuarve ose t dshmitarve si parashihet n kapitullin XXI t ktij Kodi. (2) Trupi gjykues mund t lejoj q n shqyrtimin gjyqsor n t ciln sht prjashtuar publiku t marrin pjes zyrtar t caktuar, puntor shkencor dhe publik dhe, me krkesn e t akuzuarit mund t lejoj pjesmarrjen e bashkshortit ose bashkshortit jashtmartesor si dhe t afrmit e tij. (3) Kryetari i trupit gjykues paralajmron personat q marrin pjes n shqyrtimin gjyqsor t mbyllur se detyrohen t ruajn fshehtsin e informatave t cilat i kan msuar n shqyrtimin gjyqsor dhe se zbulimi i fshehtsis prbn vepr penale.

Neni 331 (1) Vendimin pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor t mbyllur e merr trupi gjykues me aktvendim, i cili duhet t arsyetohet dhe t shpallet publikisht. (2) Aktvendimi pr mbajtjen e seancs s mbyllur mund t kundrshtohet vetm me ankes kundr aktgjykimit.

2. Drejtimi i shqyrtimit gjyqsor Neni 332 (1) Kryetari, antart e trupit gjykues, procesmbajtsi si dhe gjyqtart dhe gjyqtart laik rezerv (neni 323 i ktij Kodi) duhet t jen vazhdimisht t pranishm n shqyrtimin gjyqsor. (2) Kryetari i trupit gjykues detyrohet t konfirmoj se trupi gjykues sht prbr sipas ligjit dhe a ka arsye pr prjashtim t ndonj antari t trupit gjykues ose t procesmbajtsit (neni 40, paragraft 1 dhe 2 t ktij Kodi).

154

Neni 333 (1) Kryetari i trupit gjykues drejton shqyrtimin gjyqsor dhe fton palt, t dmtuarin, prfaqsuesit ligjor, prfaqsuesit e autorizuar, mbrojtsin, ekspertt dhe antart e trupit gjykues pr ti prezentuar dshmit e tyre ose pr t parashtruar pyetje. (2) Kryetari i trupit gjykues detyrohet t kujdeset pr shqyrtimin e gjithanshm dhe t drejt t shtjes n pajtim me administrimin e provave si parashihet me kt Kod. (3) Kryetari i trupit gjykues vendos pr propozimet e palve nse pr kt nuk vendos trupi gjykues. (4) Pr propozim pr t cilin nuk ekziston plqimi i palve dhe pr propozimet pr t cilat pajtohen palt, por me t cilat nuk pajtohet kryetari i trupit gjykues, vendos trupi gjykues. Trupi gjykues vendos gjithashtu pr kundrshtimin ndaj masave t kryetarit t trupit gjykues lidhur me drejtimin e shqyrtimit gjyqsor. (5) Aktvendimet e trupit gjykues gjithmon shpallen dhe shnohen n procesverbal t shqyrtimit gjyqsor me sqarim t shkurtr.

Neni 334 Shqyrtimi gjyqsor procedohet sipas rregullave t parapara me kt Kod. Por, pr shkaqe t arsyeshme trupi gjykues mund t ndryshoj procedurn e zakonshme t shqyrtimit t provave sidomos pr shkak t numrit t t akuzuarve, numrit t veprave penale dhe t vllimit t materialit provues.

Neni 335 (1) Kryetari i trupit gjykues detyrohet t kujdeset pr mbajtjen e rendit n gjykatore dhe dinjitetin e gjykats. Ai menjher pas hapjes s seancs paralajmron personat e pranishm n shqyrtimin gjyqsor q t sillen si duhet dhe t mos e pengojn punn e gjykats. Kryetari i trupit gjykues mund t urdhroj kontrollin personal t personave t pranishm n shqyrtimin gjyqsor. (2) Trupi gjykues mund t urdhroj largimin e publikut nga shqyrtimi gjyqsor, kur me masat pr mbajtjen e rendit t parapara me kt Kod nuk sht e mundur t sigurohet mbajtja pa penges e shqyrtimit gjyqsor. (3) Fotografimi, filmimi, regjistrimi televiziv dhe regjistrime t tjera, prpos regjistrimit zyrtar t shqyrtimit gjyqsor, kryhen sipas dispozitave t nenit 93 t ktij Kodi.

155

Neni 336 (1) Kur i akuzuari, mbrojtsi, i dmtuari, prfaqsuesi ligjor ose prfaqsuesi i autorizuar, dshmitari, eksperti, prkthyesi ose personi tjetr q merr pjes n shqyrtim gjyqsor prish rendin ose nuk u nnshtrohet urdhrave t kryetarit t trupit gjykues pr mbajtjen e rendit, kryetari i trupit gjykues ia trheq vrejtjen. Kur vrejtja sht e pasuksesshme, trupi gjykues mund t urdhroj q i akuzuari t nxirret jasht gjykatores, kurse personat tjer jo vetm q mund ti nxjerr jasht, por mund ti dnoj me gjob deri n 1.000 EURO. (2) Me vendim t trupit gjykues, i akuzuari mund t nxirret prkohsisht nga gjykatorja, por nse ai sht marr n pyetje n shqyrtimin gjyqsor, ather mund t nxirret gjat tr kohs s shqyrtimit t provave. Para prfundimit t procedurs s provave kryetari i trupit gjykues thrret t akuzuarin dhe e njofton pr rrjedhn e shqyrtimit gjyqsor. Kur i akuzuari vazhdon t prish rendin dhe t ofendoj dinjitetin e gjykats, trupi gjykues prsri mund ta nxjerr nga seanca. N kt rast seanca prfundon pa pranin e t akuzuarit, kurse aktgjykimin ia komunikon kryetari ose gjyqtari antar i trupit gjykues n pranin e procesmbajtsit. (3) Mbrojtsit ose prfaqsuesit t autorizuar trupi gjykues mund tia mohoj t drejtn pt t mbrojtur ose prfaqsuar klientt e tyre n shqyrtim gjyqsor kur pas dnimit ata vazhdojn t prishin rendin dhe n kt rast krkon nga pala q t angazhoj nj mbrojts tjetr apo prfaqsues t autorizuar. Kur i akuzuari nuk mund t angazhoj mbrojts tjetr menjher, apo kur gjykata at nuk mund ta caktoj m von pa e dmtuar mbrojtjen, shqyrtimi gjyqsor ndrpritet ose shtyhet. Kur paditsi privat ose paditsi subsidiar nuk mund t angazhoj menjher tjetr prfaqsues t autorizuar, trupi gjykues mund t vendos ta mbaj shqyrtimin gjyqsor pa prfaqsues t autorizuar, nse pas vlersimit t kujdesshm t t gjitha rrethanave mon se mungesa e prfaqsuesit t autorizuar nuk i dmton interesat e personit t cilin ai e prfaqson. Aktvendimi pr kt shtje s bashku me arsyetimin shnohet n procesverbalin e shqyrtimit gjyqsor. Kundr ktij aktvendimi nuk lejohet ankes e veant. (4) Kur nga gjykatorja gjykata largon paditsin subsidiar ose paditsin privat i cili nuk ka prfaqsues t autorizuar ose e largon prfaqsuesin e tij ligjor i cili nuk ka prfaqsues t autorizuar, shqyrtimi gjyqsor ndrpritet ose shtyhet derisa ata t angazhojn prfaqsues t autorizuar. (5) Kur prokurori publik e prish rendin, kryetari i trupit gjykues pr kt e njofton prokurorin publik kompetent dhe gjithashtu mund t ndrpres shqyrtimin gjyqsor dhe t krkoj nga prokurori publik kompetent q pr kt shtje t caktoj prokuror tjetr publik. (6) Kur gjykata e largon nga gjykatorja ose e gjobit antarin e avokaturs apo avokatin praktikant pr prishjen e rendit, pr kt e njofton Odn e Avokatve.

Neni 337 (1) Kundr aktvendimit pr dnimin lejohet ankes, por trupi gjykues mund ta revokoj aktvendimin e till.

156

(2) Kundr vendimeve lidhur me mbajtjen e rendit dhe me drejtimin e shqyrtimit gjyqsor nuk lejohet ankes.

Neni 338 (1) Kur i akuzuari kryen vepr penale n shqyrtimin gjyqsor, zbatohen 377 t ktij Kodi. dispozitat e nenit

(2) Kur personi, prpos t akuzuarit, kryen vepr penale n seanc t shqyrtimit gjyqsor, trupi gjykues n baz t akuzs gojore t paditsit mund ta ndrpres shqyrtimin gjyqsor dhe menjher t gjykoj veprn e kryer penale ose ta shqyrtoj kt pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor. (3) Kur ka arsye pr t dyshuar se dshmitari ose eksperti ka dhn dshmi t rreme n shqyrtim gjyqsor, vepra e till nuk gjykohet menjher. N rastin e till kryetari i trupit gjykues mund t urdhroj q pr dshmin e dshmitarit apo t ekspertit t prpilohet procesverbal i veant, i cili i drgohet prokurorit publik. (4) Kur nuk sht e mundur q kryersi i veprs penale, i cili ndiqet sipas detyrs zyrtare t gjykohet menjher, njoftohet prokurori publik kompetent pr ndrmarrjen e veprimeve t mtejshme.

3. Parakushtet pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor Neni 339 Kryetari i trupit gjykues hap seancn, shpall shtjen pr gjykim n shqyrtim gjyqsor dhe prbrjen e trupit gjykues. Pastaj konstaton nse kan ardhur t gjith personat e thirrur dhe kur nuk kan ardhur, verifikon se a u jan dorzuar thirrjet dhe a i kan arsyetur mungesat e tyre.

Neni 340 (1) Kur n shqyrtim gjyqsor i cili sht caktuar n baz t aktakauzs s prokurorit publik nuk paraqitet prokurori publik, shqyrtimi gjyqsor shtyhet dhe pr kt e njofton kryetari i trupit gjykues drejtprdrejt prokurorin publik m t lart. (2) Kur paditsi subsidiar, paditsi privat ose prfaqsuesi i autorizuar i tyre nuk paraqitet n shqyrtim gjyqsor prkundr thirrjes me rregull, trupi gjykues me aktvendim e pushon procedurn.

157

Neni 341 (1) Kur i akuzuari i thirrur me rregull nuk paraqitet n shqyrtim gjyqsor dhe nuk e arsyeton mungesn, kryetari i trupit gjykues pr t akuzuarin lshon urdhrarresti n pajtim me nenin 270 t ktij Kodi. Kur i akuzuari nuk mund t sillet menjher, trupi gjykues e shtyn shqyrtimin gjyqsor dhe urdhron q i akuzuari n seancn e ardhshme t sillet me forc. Kur i akuzuari e arsyeton mungesn para arrestimit t tij, kryetari i trupit gjykues e revokon urdhrarrestin. (2) Kur shihet qartazi se i akuzuari i thirrur me rregull i shmanget paraqitjes s tij n shqyrtim gjyqsor dhe nuk ekzistojn shkaqe pr paraburgimin e tij nga neni 281 i ktij Kodi, trupi gjykues mund t caktoj paraburgim pr sigurimin e pranis s t akuzaurit n shqyrtimin gjyqsor. Ankesa nuk e pezullon ekzekutimin e aktvendimit. Pr paraburgimin i cili sht caktuar pr kto shkaqe, prshtatshmrisht zbatohen dispozitat e neneve 279 deri te 297 t ktij Kodi. Po qe se paraburgimi i till nuk hiqet m par, ai zgjat derisa t shpallet aktgjykimi, por jo m shum se nj muaj.

Neni 342 Kur n shqyrtim gjyqsor nuk paraqitet mbrojtsi i thirrur me rregull dhe pr arsyet e mosardhjes nuk e njofton gjykatn posa t ket msuar pr ato, ose nse mbrojtsi lshon shqyrtimin gjyqsor pa lejen e trupit gjykues, gjykata krkon menjher nga i akuzuari t angazhoj mbrojts tjetr. Nse i akuzuari nuk e bn kt, kurse caktimi i mbrojtsit nuk mund t bhet pa e dmtuar mbrojtjen, shqyrtimi gjyqsor shtyhet.

Neni 343 (1) Kur dshmitari ose eksperti i thirrur me rregull mungon pa arsye, trupi gjykues mund t urdhroj sjelljen e tij t menjhershme me forc. (2) Shqyrtimi gjyqsor mund t filloj edhe pa pranin e dshmitarit ose ekspertit t thirrur. N rast t till trupi gjykues gjat shqyrtimit gjyqsor vendos se a duhet t ndrpritet apo t shtyhet shqyrtimi kryesor pr shkak t mungess s dshmitarit ose t ekspertit.

4. Shtyrja dhe ndrprerja e shqyrtimit gjyqsor Neni 344 (1) Prve rasteve t prcaktuara me kt Kod, shqyrtimi gjyqsor mund t shtyhet me aktvendim t trupit gjykues kur duhet mbledhur prova t reja ose kur gjat shqyrtimit gjyqsor vrtetohet se tek i akuzuar, pas kryerjes s veprs penale sht paraqitur rregullim ose paaftsi mendore e prkohshme ose kur ekzistojn pengesa t tjera pr zbatim t suksesshm t shqyrtimit gjyqsor.

158

(2) Kur sht e mundur, n aktvendim me t cilin shtyhet shqyrtimi gjyqsor, caktohet dita dhe ora e vazhdimit t shqyrtimit gjyqsor. Me t njjtin aktvendim trupi gjykues mund t urdhroj mbledhjen provave t cilat me kalimin e kohs mund t zhduken. (3) Kundr aktvendimit nga paragrafi 2 i ktij neni nuk lejohet ankes.

Neni 345 (1) Kur prbrja e trupit gjykues sht ndryshuar, shqyrtimi gjyqsor i shtyr fillon rishtas. Por, n rastin e till, trupi gjykues pas dgjimit t palve mund t vendos q dshmitart dhe ekspertt t mos merren srish n pyetje dhe t mos bhet kqyrja e re e vendit, por t lexohen deklarimet e dshmitarve dhe ekspertve t dhna n shqyrtimin e mparshm gjyqsor apo t lexohet procesverbali i kqyrjes s vendit. (2) Kur prbrja e trupit gjykues nuk ka ndryshuar, shqyrtimi gjyqsor i shtyr vazhdohet para t njjtit trup gjykues dhe kryetari i trupit gjykues shkurtimisht paraqet rrjedhn e shqyrtimit gjyqsor t mparshm. Por, edhe n kt rast, trupi gjykues mund t caktoj q shqyrtimi gjyqsor t filloj rishtas. (3) Kur shtyrja ka zgjatur m shum se tre muaj ose kur shqyrtimi gjyqsor mbahet para nj kryetari tjetr t trupit gjykues, shqyrtimi gjyqsor duhet t filloj rishtas dhe prsri t shqyrtohen t gjitha provat.

Neni 346 (1) Prve rasteve t prcaktuara me kt Kod, kryetari i trupit gjykues mund t ndrpres shqyrtimin gjyqsor pr pushim pr shkak t kalimit t orarit t puns, pr t lejuar nj koh t shkurtr q t sigurohet prov konkrete ose pr prgatitjen e akuzs apo mbrojtjes. (2) Shqyrtimi gjyqsor i ndrprer gjithmon vazhdon para t njjtit trup gjykues.

(3) Kur shqyrtimi gjyqsor nuk mund t vazhdoj para t njjtit trup gjykues, ose kur ndrprerja e tij zgjat m tepr se tet dit, ather zbatohen dispozitat nga neni 345 i ktij Kodi.

Neni 347 Kur gjat shqyrtimit gjyqsor t drejtuar nga trupi gjykues i prbr nga nj gjyqtar dhe dy gjyqtar laik, faktet n t cilat bazohet akuza tregojn se pr shqyrtimin e veprs penale sht kompetente gjykata e prbr nga trupi gjykues prej dy gjyqtarve dhe tre gjyqtarve laik, ather plotsohet trupi gjykues dhe shqyrtimi fillon rishtas.

159

5. Procesverbali i shqyrtimit gjyqsor Neni 348 (1) Procesverbali i shqyrtimit gjyqsor duhet t prpilohet me shkrim. N procesverbal duhet t shnohet thelbi i rrjedhs s shqyrtimit gjyqsor. (2) Prve ksaj, shqyrtimi gjyqsor mund t regjistrohet n mnyr auditive ose vizuale ose n mnyr stenografike. (3) Procesverbali i shqyrtimit gjyqsor prfshin kopjen e shkruar t regjistrimit auditiv t shqyrtimit gjyqsor dhe shnimin mbi rrjedhn e shqyrtimit gjyqsor, pjest kryesore t tij dhe vendimet e marra, si parashihet n nenet 350 dhe 351 t ktij Kodi. (4) Kur i akuzuari sht dnuar m burgim ose pas paraqitjes s ankess n nj shkall tjetr, e regjistrimet audio ose vizuale t shqyrtimit gjyqsor prshkruhen trsisht brenda tri ditve t puns nga prfundimi i shqyrtimit gjyqsor. Ky afat mund t zgjatet nga kryetari i trupit gjykues kur ekzistojn rrethana t arsyeshme pr nj afat prej pesmbdhjet ditve. Kryetari i trupit gjykues rishikon dhe konfirmon prshkrimin dhe at e vendos n procesverbal si pjes prbrse t procesverbalit t shqyrtimit gjyqsor. (5) Pr mnyrn e regjistrimit t shqyrtimi gjyqsor vendos kryetari i trupit gjykues.

Neni 349 (1) Kur shqyrtimi gjyqsor regjistrohet vetm me shkrim, kryetari i trupit gjykues, me propozim t pals ose sipas detyrs zyrtare, mund t urdhroj q deklarimet q i konsideron t nj rndsie t veant t prfshihen tekstualisht n procesverbal. (2) Kur sht e nevojshme, dhe veanrisht kur deklarimi sht shnuar tekstualisht n procesverbal, kryetari i trupit gjykues mund t urdhroj q pjes t caktuara t procesverbalit t lexohen menjher. Deklarimet e regjistruara tekstualisht lexohen menjher kur krkon pala, mbrojtsi ose personi deklarimi i t cilit sht prfshir n procesverbal.

Neni 350 (1) Procesverbali i shqyrtimit gjyqsor ose i seancs pr konfirmimin e aktakuzs prfundohet me mbarimin e seancs. Ai nnshkruhet nga kryetari i trupit gjykues dhe procesmbajtsi. (2) Palt kan t drejt t kontrollojn procesverbalin e prfunduar dhe pjest shtojc, t bjn komente n prmbajtje dhe t krkojn korrigjimin e tij.

160

(3) Korrigjimet e emrave t shnuar gabimisht, t numrave jo t sakt dhe t gabimeve t qarta n shkrim mund t bhen me urdhrin e kryetarit t trupit gjykues me krkesn e pals ose t personit q merret n pyetje ose sipas detyrs zyrtare. Korrigjime ose shtesa t tjera n procesverbal mund t urdhrohen vetm nga trupi gjykues. (4) Komentet dhe propozimet e palve lidhur me procesverbalin, si dhe korrigjimet dhe ndryshimet n procesverbal prfshihen si shtojc n procesverbalin e prfunduar. N shtojc shnohen arsyet e mospranimit t sugjerimeve dhe komenteve t caktuara. Shtojcn e procesverbalit e nnshkruajn kryetari i trupit gjykues dhe procesmbajtsi.

Neni 351 (1) Pjesa hyrse e procesverbalit t shqyrtimit gjyqsor duhet t prfshij: gjykatn ku mbahet shqyrtimi gjyqsor, vendin dhe kohn e seancs, emrin e kryetarit t trupit gjykues, t antarve t trupit gjykues, t procesmbajtsit, paditsit, t akuzuarit dhe mbrojtsit t tij, t dmtuarit dhe prfaqsuesit t tij ligjor ose t autorizuar dhe emrin e prkthyesit, veprn penale q shqyrtohet dhe nse dgjimi zbatohet n shqyrtim gjyqsor t hapur apo t mbyllur. (2) Procesverbali veanrisht prfshin t dhnat vijuese: identifikimin e aktakuzs, nse prokurori publik e ka ndryshuar apo e zgjeruar aktakuzn, cilat propozime jan br nga palt dhe ka sht vendosur pr to nga kryetari i trupit gjykues ose trupi gjykues, cilat prova jan marr nse provat ose shkrimet e tjera jan lexuar ose nse regjistrimi auditiv dhe regjistrimet tjera jan riprodhuar, si dhe komentet e palve pr kt. Nse publiku prjashtohet nga shqyrtimi gjyqsor, n procesverbal shnohet se kryetari i trupit gjykues ka paralajmruar t pranishmit pr pasojat e zbulimit t paautorizuar t informacionit t fsheht q e kan msuar n shqyrtimin gjyqsor. (3) N procesverbal prfshihet vetm prmbajtja kryesore e deklarimit t t akuzuarit, dshmitarve dhe ekspertve. Me krkes t pals, kryetari i trupit gjykues urdhron leximin e nj deklarimi t mparshm ose pjes t tij nga procesverbali. (4) Me krkes t pals n procesverbal shnohet edhe pyetja ose prgjigjja e refuzuar nga trupi gjykues.

Neni 352 (1) N procesverbal t shqyrtimit gjyqsor n trsi shnohet dispozitivi i aktgjykimit (neni 396, paragraft 3, 4 dhe 5) dhe fakti se aktgjykimi sht shpallur publikisht. Formulimi i dispozitivit t shkruar n procesverbal konsiderohet t jet origjinal. (2) Kur urdhrohet vendim pr paraburgim (neni 393; ktij Kodi) ai gjithashtu shnohet n procesverbalin e shqyrtimit gjyqsor.

161

Neni 353 (1) Pr vendimmarrje dhe votim prpilohet procesverbali i veant.

(2) Procesverbali pr vendimmarrje dhe votimin prfshin rrjedhn e votimit dhe vendimin e marr. (3) Procesverbalin e nnshkruajn t gjith antart e trupit gjykues dhe procesmbajtsi. Mendimet e ndara i bashkngjiten procesverbalit pr vendimmarrje dhe votim, nse nuk jan shnuar n procesverbal. (4) Procesverbali pr vendimmarrje dhe votim i gjyqtarve mbyllet n zarf t posam. Q asje n kt procesverbal ka vetm gjykata m e lart kur vendos lidhur me mjetin juridik dhe n kt rast detyrohet q procesverbalin ta mbyll prsri n zarf t posam n t cilin shnon se e ka shqyrtuar.

6. Fillimi i shqyrtimit gjyqsor dhe deklarimi i t akuzuarit Neni 354 (1) Kur kryetari i trupit gjykues konstaton se n shqyrtim gjyqsor jan t pranishm t gjith personat e thirrur, ose kur trupi gjykues vendos q shqyrtimi gjyqsor t mbahet n munges t ndonj personi t thirrur apo vendimin pr kto shtje e ka ln pr m von, kryetari i trupit gjykues e thrret t akuzuarin dhe prej tij merr t dhnat personale (neni 233 i ktij Kodi), prve t dhnave mbi dnimet e mparshme, pr t vrtetuar identitetin e tij. (2) T dhnat mbi dnimet e mparshme dhe dnimet e vuajtura nga i akuzuari nuk jan pjes e shkresave penale dhe lexohen pas prezentimit t provave (fjalia e fundit e nenit 375 e ktij Kodi).

Neni 355 (1) Pasi t vrtetohet identiteti i t akuzuarit, kryetari i trupit gjykues i drgon dshmitart dhe ekspertt n vendin e caktuar pr ta dhe ata presin derisa t ftohen pr t dshmuar. N rast nevoje kryetari i trupit gjykues mund ti ndal ekspertt n gjykatore q t prcjellin zbatimin e shqyrtimit gjyqsor. (2) Kur i dmtuari sht i pranishm dhe ende nuk ka paraqitur krkesn pasurore juridike, kryetari i trupit gjykues e udhzon se mund t paraqes propozim pr realizimin e ksaj krkese n procedurn penale dhe e udhzon pr t drejtat nga neni 63 i ktij Kodi. (3) Kur paditsi subsidiar ose paditsi privat duhet t merret n pyetje si dshmitar, ata nuk largohen nga gjykatorja.

162

(4) Kryetari i trupit gjykues mund t ndrmarr masat e nevojshme pr t penguar marrveshjen e fsheht midis dshmitarve, ekspertve dhe palve.

Neni 356 (1) Kryetari i trupit gjykues e fton t akuzuarin t prcjell me vmendje zbatimin e shqyrtimit gjyqsor dhe e udhzon se mund t paraqes fakte, tu shtroj pyetje t bashkakuzuarve, dshmitarve dhe ekspertve, t bj vrejtje dhe t jep shpjegime rreth deklarimeve t tyre. (2) Pastaj, kryetari i trupit gjykues e ushzon t akuzuarin se: Ka t drejt t mos deklarohet lidhur me shtjen e tij ose t mos prgjigjet n

1) asnj pyetje;

2) Nse deklarohet lidhur me shtjen, ai nuk detyrohet t inkriminoj vetveten ose t afrmin e tij e as t pranoj fajsin dhe 3) Ai mund t mbrohet personalisht ose nprmjet ndihms ligjore t mbrojtsit sipas zgjedhjes s tij.

Neni 357 (1) Shqyrtimi gjyqsor fillon me leximin e aktakuzs ose t padis private.

(2) Aktakuza ose padia private, sipas rregullit, lexohet nga paditsi, por kryetari i trupit gjykues n vend t ksaj mund t bj prezentim gojor t prmbajtjes s aktakuzs s paditsit subsidiar ose t padis private t p aditsit privat. N rast t till, paditsit subsidiar ose paditsit privat i lejohet t plotsoj prezentimin e kryetarit t trupit gjykues. (3) Kur i dmtuari sht i pranishm mund ta arsyetoj krkesn pasurore juridike, e kur nuk sht i pranishm, propozimin e tij e lexon kryetari i trupit gjykues.

Neni 358 (1) Kryetari i trupit gjykues bindet se i akuzuari e kupton aktakuzn dhe t akuzuarit i jep mundsin t pranoj ose t mos e pranoj fajsin. (2) Kur i akuzuari nuk e kupton akuzn, kryetri i trupit gjykues nga paditsi krkon q ta shpjegoj at n mnyr q i akuzuari t mund ta kuptoj pa vshtirsi. (3) Kur i akuzuari nuk dshiron t bj deklarat lidhur me fajsin e tij, konsiderohet se nuk e pranon fajsin.

163

164

Neni 359 (1) Kur i akuzuari ka pranuar fajsin pr do pik t aktakuzs n seancn e konfirmimit, kurse n shqyrtim gjyqsor nuk pranon fajsin, kryetari i trupit gjykues mund ta shtyj shqyrtimin gjyqsor pr t thirrur dshmitart dhe ekspertt. (2) Kur i akuzuari pranon fajsin pr t gjitha pikat e aktakuzs n shqyrtim gjyqsor, trupi gjykues vendos nse jan prmbushur krkesat nga neni 315, paragrafi 1 i ktij Kodi. (3) N shqyrtimin e pranimit t fajsis s t akuzuarit, kryetari i trupit gjykues mund t dgjoj mendimin e prokurorit publik, t mbrojtsit dhe t dmtuarit. (4) Kur trupi gjykues vlerson se krkesat nga neni 315, paragrafi 1 i ktij Kodi nuk jan prmbushur, ather procedohet sikur pranimi i fajsis t mos ishte br. (5) Kur trupi gjykues vlerson se krkesat nga neni 315, paragrafi 1 i ktij Kodi jan prmbushur, shqyrtimi gjyqsor vazhdon me fjaln prfundimatre t palve (neni 378 i ktij Kodi). (6) I akuzuari gjat shqyrtimit gjyqsor mund t kshillohet me mbrojtsin e tij por, gjat marrjes n pyetje ai nuk mund t konsultohet as me mbrojtsin e as me ndonj person tjetr lidhur me at se si duhet prgjigjur n pyetjet q i bhen atij.

7. Prezentimi i provave Neni 360 (1) Prezentimi i provave prfshin t gjitha faktet q gjykata i konsideron t rndsishme pr nj gjykim t sakt dhe t drejt. (2) Gjat shqyrtimit gjyqsor zbatohen rregullat e procedimit t provave t parapara n pjesn e dyt t ktij Kodi. (3) Prezentimi i provave bhet sipas rendit t caktuar nga kryetari i trupit gjykues. N parim, s pari prezentohen provat e propozuara nga paditsi, duke vazhduar me provat e propozuara nga mbrojtsi ose i pandehuri dhe, s fundi, provat t cilat trupi gjykues ka urdhruar t mblidhen sipas detyrs zyrtare. Dshmia e t dmtuarit si dshmitar dgjohet para dshmive t dshmitarve t tjer. (4) Deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor, palt dhe i dmtuari mund t propozojn shqyrtimin e fakteve t reja, mbledhjen e provave t reja dhe t prsrisin propozimet t cilat kryetari i trupit gjykues ose trupi gjykues m heret i ka refuzuar.

165

(5) Prve provave t propozuara nga palt dhe i dmtuari, trupi gjykues ka t drejt t shqyrtoj provn q e konsideron t nevojshme pr verifikimin e drejt dhe t plot t shtjes penale.

Neni 361 (1) N parim, dshmitari i cili ende nuk sht marr n pyetje, nuk sht i pranishm gjat shqyrtimit t provave dhe eksperti i cili ende nuk ka dhn konstatimin dhe mendimin e tij, nuk mund t jet i pranishm n seanc derisa eksperti tjetr t jep deklarimin e tij mbi shtjen e njjt. (2) N shqyrtimin gjyqsor nuk lejohet marrja n pyetje e personit nn moshn katrmbdhjet vje, i cili sht viktim e veprs penale nga neni 82, paragrafi 1, nnparagrafi 3 i ktij Kodi, nse dshmia e tij sht marr n procedur paraprake dhe nse trupi gjykues mon se pyetja e srishme nuk sht e nevojsme. N vend t ksaj, gjykata lexon procesverbalin e mparshm t marrjes n pyetje t dshmitarit t till, kur plotsohen kushtet nga neni 156, paragrafi 2 i ktij Kodi. Nse dshmitari i till merret n pyetje, trupi gjykues mund t vendos t prjashtoj publikun. (3) Kur fmija sht i pranishm n seanc si dshmitar ose si i dmtuar, nga gjykatorja largohet posa prania e tij m nuk sht e nevojshme. (4) Masat pr mbrojtjen e t dmtuarve dhe dshmitarve, si parasheh kapitulli XXI i ktij Kodi, zbatohen gjat shqyrtimit gjyqsor.

Neni 362 (1) Para marrjes n pyetje t dshmitarit, kryetari i trupit gjykues ose gjyqtari i procedurs paraprake kur vepron sipas nenit 238 t ktij Kodi, nga dshmitari mund t krkoj dhnien e betimit. Fmija dhe personi pr t cilin sht vrtetuar t ket kryer vepr penale ose me arsye dyshohet se ka kryer vepr penale ose ka marr pjes n kryerjen e veprs penale pr t ciln merret n pyetje, nuk i nnshtrohet betimit. Nse dshmitari sht betuar n procedur paraprake, n shqyrtim gjyqsor i bhet me dije se sht nn betim. (2) Teksti i betimit t dshmitarit sht: I ndrgjegjshm pr rndsin e dshmis sime dhe prgjegjsin time ligjore, solemnisht betohem se do t them t vrtetn, gjith t vrtetn dhe vetm t vrtetn dhe se nuk do t fsheh asgj pr t ciln kam dijeni. (3) Para marrjes n pyetje t ekspertit, kryetari i trupit gjykues mund t krkoj nga ai dhnien e betimit. Para shqyrtimit gjyqsor, eksperti mund t betohet vetm para gjykats dhe vetm kur ekziston rreziku se ai nuk do t jet i pranishm n shqyrtim gjyqsor. Arsyeja e dhnies s betimit shnohet n procesverbal. Ekspertit t prhershm, i cili ka dhn betim t prgjithshm pr ekzaminime prkatse, n shqyrtimin gjyqsor vetm i prkujtohet betimi i dhn.

166

(4) Teksti i betimit t ekspertit sht: I ndrgjegjshm pr rndsin e deklarats sime dhe prgjegjsin time ligjore, solemnisht betohem se do t kryej ekspertizn me ndrgjegje dhe me aq sa kam njohuri dhe konstatimin e mendimin tim do ta paraqes saktsisht dhe plotsisht. (5) Dshmitari dhe eksperti memec q din shkrim dhe lexim e bjn betimin me nnshkrim t tekstit t betimit, ndrsa dshmitari dhe eksperti shurdh e lexojn tekstin e betimit. Nse dshmitari dhe eksperti shurdh ose memec jan analfabet, betimi bhet prmes prkthyesit.

Neni 363 (1) Eksperti ia komunikon gjykats konstatimin dhe mendimin e tij gojarisht. Kur eksperti ka prgatitur raport mbi konstatimin dhe mendimin e tij para shqyrtimit gjyqsor, atij mund ti lejohet ta lexoj raportin e till dhe ai i bashkngjitet procesverbalit. (2) Kur ekspertimi i besohet institucionit profesional apo organit publik, gjykata mund t vendos q t mos thirren ekspertt t cilve ai institucion apo ai organ ua ka besuar detyrn, nse natyra e ekspertimit tregon se shpjegimi i zgjeruar i konstatimit dhe i mendimit me shkrim sht i panevojshm. N rastin e till, n shqyrtim gjyqsor trupi gjykues mund t vendos q konstatimi dhe mendimi i institucionit profesional apo i organit publik vetm t lexohet. Por, nse trupi gjykues, duke marr parasysh provat e tjera t marra dhe vrejtjet e palve (neni 370 i ktij Kodi), konstaton se prania e ekspertve t cilt e kan kryer ekspertimin sht e nevojshme, mund t vendos m von q ata drejtprdrejt t merren n pyetje.

Neni 364 Kur dshmitarit ose ekspertit nuk i kujtohen faktet t cilat i ka prezentuar m par gjat marrjes n pyetje, ose kur i shmanget deklarimit t prparshm, kryetari i trupit gjykues ose palt mund tia trheqin vrejtjen lidhur me deklarimin e mparshm dhe krkojn shpjegim prse tani dshmon ndryshe. Sipas nevojs, kryetari i trupit gjykues lexon deklarimin e tij t mparshm ose pjes t atij deklarimi.

Neni 365 (1) Dshmitart dhe ekspertt e marrur n pyetje mbeten n gjykatore, prpos nse kryetari i trupit gjykues, pas marrjes n pyetje t palve, i lejon t shkojn ose prkohsisht t largohen nga gjykatorja. (2) Kryetari i trupit gjykues me propozim t palve ose sipas detyrs zyrtare, mund t urdhroj q dshmitart dhe ekspertt e marrur n pyetje t largohen nga gjykatorja dhe m von t thirren prsri dhe t merren n pyetje edhe nj her n prani ose n munges t dshmitarve dhe ekspertve t tjer.

167

Neni 366 (1) Kur n shqyrtim gjyqsor msohet se dshmitari ose eksperti i thirrur nuk mund t vij n gjykat ose pr shak t vshtirsive t konsiderueshme nuk mund t paraqitet, trupi gjykues, kur mon se deklarimi i tij sht i rndsishm, urdhron q ta merr n pyetje kryetari i trupit gjykues ose gjyqtari antar i trupit gjykues jasht shqyrtimit gjyqsor, ose marrja n pyetje t bhet nga gjyqtari i procedurs paraprake breda kompetencs territoriale ku banon dshmitari apo eksperti. (2) Kur sht e nevojshme t zbatohet kqyrja ose rikonstruksioni jasht shqyrtimit gjyqsor, kt e bn kryetari i trupit gjykues ose gjyqtari antar i trupit gjykues. (3) Palt dhe i dmtuari gjithmon njoftohen kur dhe n cilin vend do t merret n pyetje dshmitari apo do t zbatohet kqyrja ose rikonstruksioni dhe i njofton se mund t jen t pranishm n kto veprime. Kur gjat kryerjes s ktyre veprimeve palt dhe i dmtuari jan t pranishm, ata gzojn t drejtat e parapara n nenin 238 paragrafi 2 i ktij Kodi.

Neni 367 (1) Procesverbalet pr kqyrjen jasht shqyrtimit gjyqsor, pr kontroll t lokaleve dhe t personit, marrjen e sendeve, dokumenteve, librave, dosjeve dhe shkresave t tjera si dhe incizime teknike me vler provuese lexohen ose riprodhohen n shqyrtim gjyqsor pr vrtetimin e prmbajtjes s tyre. Trupi gjykues gzon t drejt diskrecioni t lejoj prezentim t prmbledhur gojor t ktyre t dhnave, si dhe riprodhim t regjistrimit audio ose vizual t rrjedhs s ktyre veprimeve hetimore. Dokumentet q kan rndsin e provs, sipas mundsis, dorzohen n form origjinale. (2) Sendet q gjat shqyrtimit gjyqsor mund t shrbejn pr sqarimin e shtjes, mund ti tregohen t akuzuarit, e n rast nevoje, edhe dshmitarve dhe ekspertve.

Neni 368 (1) Prve rasteve t parapara me kt Kod, procesverbalet mbi deklarimet e dshmitarve, t bashkakuzuarve ose pjesmarrsve t dnuar pr vepr penale, si dhe procesverbalet dhe shkresat tjera mbi konstatimin dhe mendimin e ekspertit, sipas vendimit t trupit gjykues mund t lexohen vetm n kto raste: 1) Kur personat e marrur n pyetje kan vdekur, kan rregullime ose paaftsi mendore, nuk mund t gjenden ose ardhja e tyre n gjykat sht e pamundur apo dukshm e vshtirsuar pr shkak t pleqris, smundjes ose shkaqeve t tjera t rndsishme; 2) Kur dshmitart ose ekspertt, pa arsye ligjore, nuk dshirojn t dshmojn n shqyrtim gjyqsor ose

168

3) Kur palt pajtohen q, n vend t marrjes s drejtprdrejt n pyetje t dshmitarit apo ekspertit i cili nuk sht i pranishm, pavarsisht se ka qen i thirrur, t lexohet procesverbali mbi dshmin e tij t mparshme. (2) Procesverbalet mbi marrjen e mparshme n pyetje t personave t cilt jan liruar nga detyra e dshmimit (neni 160 i ktij Kodi) nuk lexohen, nse kta persona nuk jan thirrur n shqyrtim gjyqsor ose nse kan deklaruar se nuk dshirojn t dshmojn n shqyrtimin gjyqsor. Kur personat e till, pasi t ken dshmuar m par, e prdorin t drejtn e tyre pr t mos dshmuar n shqyrtim gjyqsor, ose nse nuk kan ardhur n shqyrtim kur jan thirrur, procesverbali mbi dshmin e mparshme sht prov e papranueshme. Neni 154 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht. (3) Arsyet e leximit t procesverbalit shnohen n procesverbalin e shqyrtimit gjyqsor, e me rastin e leximit tregohet nse dshmitari ose eksperti sht betuar.

Neni 369 N rastet nga nenet 364, 368 dhe 372 t ktij Kodi dhe n rastet tjera kur sht e nevojshme trupi gjykues mund t vendos q, prve leximit t procesverbalit n shqyrtimin gjyqsor, t riprodhohet edhe incizimi auditiv ose vizuel i marrjes n pyetje t t akuzuarit, dshmitarit ose ekspertit (neni 90 i ktij Kodi).

Neni 370 Pas marrjes n pyetje t do dshmitari ose eksperti dhe pas leximit t do procesverbali ose shkrese tjetr, kryetari i trupit gjykues i pyet palt dhe t dmtuarin nse kan ndonj gj pr t prezentuar.

Neni 371 (1) Pas marrjes n pyetje t dshmitarve dhe ekspertve dhe prezentimit t provave materiale vazhdohet me marrjen n pyetje t t akuzuarit i cili nuk ka pranuar fajsin ose pr t cilin zbatohet neni 358, paragrafi 4 i ktij Kodi. (2) Dispozitat e zbatueshme gjat marrjes n pyetje t t pandehurit n procedur paraprake (nenet 229 deri 236 t ktij Kodi) zbatohen prshtatshmrisht edhe gjat marrjes n pyetje t t akuzuarit n shqyrtim gjyqsor. (3) T bashkakuzuarit t cilt ende nuk jan marr n pyetje nuk do t jen t pranishm gjat pyetjes s t akuzuarit.

169

Neni 372 (1) Kryetari i trupit gjykues s pari fton prokurorin pastaj mbrojtsin pr ti shtruar pyetje t akuzuarit. Pala e dmtuar, prfaqsuesi ligjor, prfaqsuesi i autorizuar, i bashkakuzuari dhe eksperti mund ti bjn pyetje ti drejtprdrejta t akuzuarit vetm me lejen e kryetarit t trupit gjykues. (2) Kur i akuzuari i cili merret n pyetje n shqyrtim gjyqsor shmanget nga deklarimet e tij t mparshme, prokurori ose kryetari i trupit gjykues ia trheqin vrejtjen pr deklarimin e mparshm dhe krkon shpjegim prse deklaron ndryshe dhe kur sht e nevojshme, t akuzuarit i lexon deklarimin e mparshm ose pjes t atij deklarimi. (3) Pasi kryetari i trupit gjykues sigurohet se prokurori, mbrojtsi dhe personat tjer nga paragrafi 1 i ktij neni nuk kan pyetje t tjera, ai mund t vazhdoj ti shtroj pyetje t akuzuarit nse n deklarimin ose n prgjigjet e tij ka zbraztsi, paqartsi apo kundrthnie. Pas ksaj, antart e trupit gjykues mund ti bjn pyetje t drejtprdrejta t akuzuarit. (4) Pas prfundimit t marrjes n pyetje, kryetari i trupit gjykues e pyet t akuzuarin nse ka dika pr t shtuar pr mbrojtjen e tij. Kur i akuzuari shtjellon m tej mbrojtjen e tij, mund t pyetet prsri.

Neni 373 (1) Pas prfundimit t marrjes n pyetje t t akuzuarit t par, secili prej t akuzuarve t tjer merren n pyetje me radh, nse ka. Pas do marrjeje n pyetje, personi i cili pyetet informohet pr deklarimin e t bashkakuzuarit t pyetur m par dhe pyetet nse pr kt ka vrejtje. I akuzuari i pyetur m par pyetet nse ka vrejtje n deklarimet e t bashkakuzuarit i cili me radh merret n pyetje. do i akuzuar ka t drejt tu bj pyetje t bashkakuzuarve t tjer t pyetur m par. (2) Kur deklarimet e t bashkakuzuarve pr rrethana t njjta ndryshojn, kryetari i trupit gjykues mund t bj ballafaqimin e t bashkakuzuarve.

Neni 374 (1) Pas prfundimit t procedurs s provave, kryetari i trupit gjykues i pyet palt dhe t dmtuarin nse kan propozim pr plotsimin e procedurs s provave. (2) Nse askush nuk ka propozim pr plotsim t procedurs s provave, ose propozimi refuzohet dhe trupi gjykues mon se shtja sht sqaruar, kryetari i trupit gjykues shpall t prfunduar procedurn e provave.

170

Neni 375 T dhnat nga evidenca e t dnuarve si dhe t dhnat tjera pr dnimet pr vepra penale mund t lexohen pas prfundimit t procedurs s provave. Kur i akuzuari pranon fajsin, t gjitha informatat lidhur me dnimet e mparshme t t kuzuarit lexohen para se palt t paraqesin fjaln prfundimtare.

8. Ndryshimi dhe zgjerimi i aktakuzs Neni 376 (1) Kur paditsi gjat shqyrtimit gjyqsor konstaton se provat e shqyrtuara tregojn se gjendja faktike e paraqitur n aktakuz sht ndryshuar, ai n shqyrtim gjyqsor mund ta ndryshoj aktakuzn gojarisht dhe mund t propozoj q shqyrtimi gjyqsor t ndrpritet pr prgatitjen e aktakuzs s re. (2) Nse trupi gjykues lejon ndrprerjen e shqyrtimit gjyqsor pr prgatitjen e aktakuzs s re, ather cakton afatin kur paditsi detyrohet t paraqes aktakuzn. T akuzuarit i drgohet kopja e aktakuzs s re. Pr aktakuz t till nuk lejohet procedur pr konfirmim t aktakuzs. Kur paditsi n afatin e caktuar nuk paraqet aktakuz t re, trupi gjykues vazhdon shqyrtimin gjyqsor n baz t aktakuzs s mparshme. (3) Kur ndryshohet aktakuza, i akuzuari ose mbrojtsi mund t propozojn ndrprerjen e shqyrtimit gjyqsor pr prgatitjen e mbrojtjes. Trupi gjykues mund t ndrpres shqyrtimin gjyqsor pr prgatitjen e mbrojtjes kur thelbi i akakuzs sht ndryshuar ose sht zgjeruar.

Neni 377 (1) Kur i akuzuari gjat shqyrtimit gjyqsor kryen vepr penale ose, vepra penale e mparshme e t akuzuarit zbulohet gjat shqyrtimit gjyqsor, trupi gjykues n shqyrtimin gjyqsor mund t prfshij edhe kt vepr n baz t akuzs s paditsit t autorizuar, e cila mund t paraqitet edhe gojarisht. Pr akuz t till nuk lejohet procedur pr konfirmim t aktakuzs. (2) N rastin e till, gjykata mund t ndrpres shqyrtimin gjyqsor pr prgatitjen e mbrojtjes, e pas dgjimit t palve, mund t vendos q pr veprn nga paragrafi 1 i ktij neni t gjykoj vemas. (3) Nse pr gjykimin e shtjes nga paragrafi 1 i ktij neni sht kompetente drejtprdrejt gjykata m e lart, trupi gjykues, pas dgjimit t palve, vendos se a do tia drgoj shtjen pr t ciln sht duke e drejtuar shqyrtimin gjyqsor gjykats drejtprdrejt m t lart kompetente pr t marr vendim.

171

9. Fjala prfundimtare e palve Neni 378 (1) Pas prfundimit t procedurs s provave, kryetari i trupit gjykues u jep fjaln palve, t dmtuarit dhe mbrojtsit pr ti prmbledhur argumentet e tyre. S pari fjaln e merr paditsi, pastaj i dmtuari, mbrojtsi dhe n fund i akuzuari. (2) Personat n fjaln prfundimtare mund tu referohen provave t pranueshme si dhe procedurs, ligjit n fuqi, karakterit dhe sjelljes s dshmitarve gjat procedurs gjyqsore; ata mund t prdorin tabela, diagrame, prshkrime incizimesh t lejuara nga gjykata, prmbledhje dhe krahasime t provave nse ato bazohen n prova t pranueshme, si dhe zmadhim t ekzemplarve t tyre pr ti demonstruar ose pr ti paraqitur si ilustrim n gjykat.

Neni 379 Paditsi n fjaln e tij prfundimtare paraqet vlersimin e tij pr provat e shqyrtuara n shqyrtim gjyqsor, shpjegon konkluzionet e tij mbi faktet e rndsishme pr marrjen e vendimit, paraqet dhe arsyeton propozimin e tij pr prgjegjsin penale t t akuzuarit, pr dispozitat e Kodit t Prkohshm Penal t cilat duhet zbatuar si dhe pr rrethanat lehtsuese dhe rnduese q duhet t merren parasysh me rastin e caktimit t dnimit. Paditsi nuk mund t propozoj lartsin e dnimit, por mund t propozoj shqiptimin e vrejtjes gjyqsore ose ndonj dnim alternativ nga neni 41 i Kodit t Prkohshm Penal.

Neni 380 I dmtuari ose prfaqsuesi i tij i autorizuar, n fjaln e tij prfundimtare mund t shpjegoj krkesn e tij pasurore juridike dhe potencon provat q ndrlidhen me prgjegjsin penale t t akuzuarit.

Neni 381 (1) Mbrojtsi ose i akuzuari n fjaln prfundimtare paraqet personalisht mbrojtjen tij dhe mund t komentoj pretendimet e prokurorit dhe t dmtuarit. argumente pr

(2) Pasi mbrojtsi t ket prezentuar argumentet pr mbrojtjen, i akuzuari ka t drejt t deklarohet personalisht nse pajtohet me mbrojtjen e prezentuar nga mbrojtsi i tij dhe mbrojtjen e till ta plotsoj. (3) Paditsi dhe i dmtuari kan t drejt t prgjigjen n mbrojtje, kurse mbrojtsi apo i akuzuari kan t drejt q kto prgjigjje ti komentojn. (4) Fjaln e fundit gjithmon e merr i akuzuari.

172

Neni 382 (1) Paraqitja e fjals prfundimtare nga palt nuk mund t kufizohet n koh.

(2) Kryetari i trupit gjykues, pasi t ket br vrejtje paraprake, mund t ndrpres personin i cili n fjaln e tij prfundimtare fyen rendin publik dhe moralin, fyen personin tjetr, prsrit ose jep shpjegime t gjata t cilat qartazi nuk ndrlidhen me shtjen. N procesverbal t shqyrtimit gjyqsor shnohet koha dhe arsyeja e ndrprerjes s fjals prfundimtare. (3) Kur akuzn e prfaqsojn disa persona ose mbrojtjen e prfaqsojn disa mbrojts, ata nuk prsrisin argumente t njjta. Prfaqsuesit e ndjekjes dhe t mbrojtjes, me marrveshje reciproke zgjedhin shtjet pr t cilat do t flasin. (4) Pas prezentimit t fjals prfundimtare nga t gjith, kryetari i trupit gjykues pyet nse ka edhe ndonj deklarat tjetr.

Neni 383 (1) Kur pas prfundimit t fjals prfundimtare t palve, trupi gjykues nuk mon se duhet marr prova t tjera, kryetari i trupit gjykues shpall shqyrtimin gjyqsor t prfunduar. (2) Pas ksaj, trupi gjykues trhiqet pr kshillim dhe votim pr marrjen e aktgjykimit.

Neni 384 (1) Trupi gjykues me aktvendim e hudh aktakuzn kur: 1) Procedura sht zbatuar pa krkesn e paditsit t autorizuar;

2) Ka munguar propozimi i krkuar i t dmtuarit ose leja e organit publik kompetent apo nse organi publilk kompetent e ka trhequr lejen ose 3) Ekzistojn rrethana t tjera t cilat prkohsisht e pengojn ndjekjen.

(2) Aktvendimin mbi hudhjen e aktakuzs mund ta merr trupi gjykues edhe pas caktimit t shqyrtimi gjyqsor.

173

KAPITULLI XXXV: AKTGJYKIMI 1. Marrja e aktgjykimit Neni 385 (1) Nse gjykata gjat shqyrtimit nuk konsideron se prsri duhet hapur shqyrtimin gjyqsor pr plotsimin e procedurs ose pr sqarimin e ndonje shtjeje konkrete, ather e merr aktgjykimin. (2) Aktgjykimi merret dhe shpallet n emr t popullit.

Neni 386 (1) Aktgjykimi mund ti referohet vetm personit t akuzuar dhe vetm veprs q sht objekt i akuzs t prfshir n aktakuzn e paraqitur fillimisht, t ndryshuar ose t zgjeruar n shqyrtimin gjyqsor. (2) Gjykata nuk detyrohet me propozimet e paditsit lidhur me kualifikimin ligjor t veprs.

(3) Gjykata nuk detyrohet me marrveshje ndrmjet prokurorit publik dhe mbrojtjes lidhur me ndryshimin e akuzs ose pranimin e fajit.

Neni 387 (1) Gjykata e bazon aktgjykimin vetm n faktet dhe n provat e proceduara n shqyrtimin gjyqsor. (2) Gjykata detyrohet q me ndrgjegje t vlersoj do prov nj nga nj dhe n lidhje me provat e tjera dhe n baz t vlersimit t till t nxjerr prfundim nse fakti konkret sht provuar.

2. Llojet e aktgjykimit Neni 388 (1) Me aktgjykim ose refuzohet akuza, ose i akuzuari lirohet nga akuza, ose shpallet fajtor.

(2) Kur akuza prfshin disa vepra penale, n aktgjykim shnohet se a sht refuzuar akuza dhe pr ciln vepr, se i akuzuari lirohet ose se ai shpallet fajtor.

174

Neni 389 Gjykata merr aktgjykim me t cilin akuza refuzohet kur: 1) Paditsi sht trhequr nga akuza nga hapja deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor; 2) I dmtuari trhiqet nga propozimi;

3) I akuzuari pr t njjtn vepr sht gjykuar me vendim t forms s prer, sht liruar nga akuza ose procedura kundr tij sht pushuar me aktvendim t formr s prer ose 4) Ka kaluar afati i parashkrimit dhe vepra prfshihet n amnisti o falje, ose kur ekzistojn rrethana t tjera q prjashtojn ndjekjen penale.

Neni 390 Gjykata merr aktgjykim me t cilin i akuzuari lirohet nga akuza nse: 1) 2) 3) Vepra me t ciln i akuzuari akuzohet nuk prbn vepr penale; Ka rrethana q prjashtojn prgjegjsin penale ose Nuk sht provuar se i akuzuari ka kryer veprn penale me t ciln akuzohet.

Neni 391 (1) Gjykata, n aktgjykimin me t cilin t akuzuarin e shpall fajtor shnon:

1) Pr ciln vepr shpallet fajtor s bashku me faktet dhe rrethanat q prbjn figurn e veprs penale si dhe faktet dhe rrethanat nga t cilat varet zbatimi i dispozits prkatse t Kodit Penal; 2) Emrtimin ligjor t veprs penale dhe dispozitat e ligjit penal t zbatuara gjat marrjes s aktgjykimit; 3) Dnimin e shqiptuar t akuzuarit duke prfshir edhe dnimin alternativ nga neni 41 i Kodit t Prkohshm Penal ose heqjen e dnimit; 4) Urdhrin pr shqiptimin e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitimin e kryersve t varur nga droga dhe alkooli ose pr konfiskimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale; 5) Vendimin pr llogaritjen e paraburgimit ose dnimit t mparshm t vuajtur n lartsin e dnimit dhe

175

6) Vendimin pr shpenzimet e procedurs penale, pr krkesn pasurore juridike si dhe prcaktimin se a duhet shpallur aktgjykimin e forms s prer n shtyp, n radio dhe n televizion. (2) Kur i akuzuari dnohet me gjob, n aktgjykim shnohet afati kur duhet paguar gjoba dhe mnyra e zvendsimit t gjobs kur gjoba forcrisht nuk mund t arktohet.

3. Shpallja e aktgjykimit Neni 392 (1) Pasi gjykata merr aktgjykimin, kryetari i trupit gjykues e shpall menjher. Kur gjykata nuk ka mundsi q n t njjtn dit pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor t merr aktgjykimin, shpalljen e aktgjykimit e shtyn m s shumti tri dit dhe e cakton kohn dhe vendin e shpalljes s aktgjykimit. (2) Kryetari i trupit gjykues n prani t palve, t prfaqsuesve t tyre ligjor, t prfaqsuesve t autorizuar dhe t mbrojtsit lexon n seanc t hapur dispozitivin dhe shkurtimisht prezenton arsyet e aktgjykimit. (3) Shpallja bhet edhe kur pala, prfaqsuesi ligjor, prfaqsuesi i autorizuar ose mbrojtsi nuk jan t pranishm. Trupi gjykues mund t urdhroj q t akuzuarit i cili nuk sht i pranishm tia komunikoj gojarisht aktgjykimin kryetari i trupit gjykues ose ti drgohet me shkrim aktgjykimi. (4) Kur publiku sht prjashtuar nga shqyrtimi gjyqsor, dispozitivi i aktgjykimit gjithmon lexohet n seanc t hapur. Trupi gjykues vendos se a do ta prjashtoj publikun me rastin e prezentimit t arsyeve t aktgjykimit dhe n mas e prjashton. (5) T gjith t pranishmit e dgjojn leximin e dispozitivit t aktgjykimit duke qndruar n kmb.

Neni 393 (1) Me rastin e marrjes s aktgjykimit me t cilin i akuzuari dnohet me burgim, trupi gjykues cakton paraburgim kur ekzistojn kushtet nga neni 281, paragrafi 1 i ktij Kodi dhe heq paraburgimin nse i akuzuari ndodhet n paraburgim kur pushojn s ekzistuari shkaqet pr t cilat sht paraburgosur. (2) Trupi gjykues gjithmon e heq paraburgimin dhe urdhron lirimin e t kuzuarit nse: 1) 2) sht liruar nga akuza; sht deklaruar fajtor, por sht liruar nga dnimi;

176

3)

sht dnuar vetm m gjob ose i sht shqiptuar vrejtja gjyqsore;

4) I sht shqiptuar nj nga dnimet alternative prve dnimit gjysmliri (neni 53 i Kodit t Prkohshm Penal); 5) dnimin ose Pr shkak t llogaritjes s paraburgimit n lartsin e dnimit ai e ka vuajtur

6) Akuza sht refuzuar, prve n rastin kur sht refuzuar pr shkak t moskompetencs s gjykats. (3) Paragrafi 1 i ktij neni zbatohet pr caktimin ose heqjen e paraburgimit pas shpalljes s aktgjykimit derisa aktgjykimi t merrr form t prer. Vendimin lidhur me kt e merr kolegji prej tre gjyqtarsh. (4) Para caktimit ose heqjes s paraburgimit nga paragrfai 1, 2 dhe 3 i ktij neni, kolegji s pari dgjon menidimin e prokurorit publik, kur procedura fillohet me krkesn e tij ose me krkesn e t akuzuarit a t mbrojtsit t tij. (5) Kur i akuzuari gjendet n paraburgim dhe kolegji mon se ende ekzistojn shkaqet pr t cilat ishte caktuar paraburgimi, ose ekzistojn shkaqet nga paragrafi 1 i ketij neni, paraburgimin e vazhdon me aktvendim t posam. Kolegji, gjithashtu, me aktvendim t posam e cakton ose e heq paraburgimin. Ankesa kundr aktvendimit nuk e pezullon ekzekutimin e aktvendimit. (6) Paraburgimi i caktuar ose i vazhduar sipas dispozitave t paragrafve 1 deri 5 t ktij neni mund t zgjas derisa aktgjykimi t merr form t prer, por jo m shum se koha e dnimit t shqiptuar n aktgjykimin e shkalls s par. (7) I akuzuari i dnuar me burgim i cili gjendet n paraburgim, me krkesn e tij mund t transferohet me aktvendim t kryetarit t trupit gjykues n institucion pr vuajtjen e dnimit para se aktgjykimi t merr form t prer.

Neni 394 (1) Pas shpalljes s aktgjykimit kryetari i trupit gykues i udhzon palt pr t drejtn n ankes dhe pr detyrimin pr ta paralajmruar ankesn. Udhzimi shnohet n procesverbal t shqyrtimit gjyqsor. (2) Kur shqiptohet dnim alternativ nga neni 41 i Kodit t Prkohshm Penal, kryetari i trupit gjykues paralajmron t akuzuarin pr rndsin e dnimit dhe kushtet t cilat duhet respektuar. (3) Kryetari i trupit gjykues prkujton palt pr detyrimet e tyre q, deri n prfundim t procedurs, t njoftojn gjykatn pr do ndryshim t adress.

177

4. Prpilimi dhe dorzimi i aktgjykimit Neni 395 (1) Aktgjykimi i shpallur duhet t prpilohet me shkrim brenda pesmbdhjet dit nga shpallja e tij kur i akuzuari gjendet n paraburgim, ndrsa brenda tridhjet dit n raste t tjera. Kur aktgjykimi nuk prpilohet brenda ktij afati, kryetari i trupit gjykues e informon kryetarin e gjykats pr arsyet e mosprpilimit. Kryetari i g jykats ndrmerr masat e nevojshme pr prpilim sa m t shpejt t aktgjykimit, por jo m von se tridhjet dit nga shpallja e tij nse i akuzuari ndodhet n paraburgim dhe katrdhjet e pes dit n raste t tjera. (2) Aktgjykimin e nnshkruajn kryetari i trupit gjykues dhe procesmbajtsi. Kur trupi gjykues prbhet nga dy gjyqtar dhe tre gjyqtar laik (neni 24, paragrafi 1 i ktij Kodi) gjyqtari i dyt i trupit gjykues gjithashtu e nnshkruan aktgjykimin. (3) Kopja e vrtetuar e aktgjykimit i drgohet paditsit. Aktgjykimi i drgohet t akuzuarit dhe mbrojtesit t tij n pajtim me nenin 127 t ktij Kodi. Kur i akuzuari gjendet n paraburgim, kopjet e vrtetuara drgohen brenda afateve t parapara nga paragrafi 1 i ketij neni. (4) T akuzuarit, t dmtuarit, paditsit privat dhe paditsit subsidiar s bashku me aktgjykim u drgohet edhe udhzimi pr t drejtn n ankes. (5) Kopja e vrtetuar e aktgjykimit s bashku me udhzimin pr t drejtn n ankes i drgohet t dmtuarit, nse ai ka t drejt ankese, personit t cilit i sht marr sendi me aktgjykim (neni 60, paragrafi 2 i Kodit t Prkohshm Penal) si dhe personit juridik t cilit i sht konfiskuar dobia pasurore e fituar me vepr penale. T dmtuarit i cili nuk ka t drejt ankese, aktgjykimi i drgohet sipas nenit 63, paragrafi 2 i ktij Kodi, duke e udhzuar pr t drejtn e tij q t krkoj kthim n gjendje t mparshme. Me krkesn e tij, aktgjykimi i forms s prer i drgohet edhe t dmtuarit. (6) Kur gjykata gjat zbatimit t dispozitave pr caktimin e dnimit unik pr vepra penale t njkohshme shqipton dnim duke i marr parasysh edhe aktgjykimet q i kan shqiptuar gjykatat tjera, atyre gjykatave u drgon kopje t vrtetuara t aktgjykimit t forms s prer.

Neni 396 (1) Aktgjykimi i prpiluar me shkrim duhet t jet n prputhje me aktgjykimin e shpallur. Aktgjykimi prmfshin hyrjen, dispozitivin dhe arsyetimin. (2) Hyrja e aktgjykimit prfshin: shnimin se aktgjykimi merret n emr t popullit, emrin e gjykats, emrin dhe mbiemrin e kryetarit dhe t antarve t trupit gjykues dhe t procesmbajtsit, emrin dhe mbiemrin e t akuzuarit, veprn penale pr t ciln sht akuzuar dhe nse ka qen i pranishm n shqyrtimin gjyqsor, ditn e shqyrtimit gjyqsor nse shqyrtimi gjyqsor ka qen i hapur, emrin dhe mbiemrin e paditsit, mbrojtsit, prfaqsuesit ligjor dhe t

178

prfaqsuesit t autorizuar t cilt kan qen t pranishm n shqyrtimin gjyqsor dhe ditn e shpalljes s aktgjykimit t shqiptuar. (3) Dispozitivi i aktgjykimit prfshin t dhnat personale t t akuzuarit (neni 233, paragrafi 1 i ktij Kodi) dhe vendimin me t cilin i akuzuari shpallet fajtor pr vepr penale pr t ciln akuzohet, ose me t cilin lirohet nga akuza pr at vepr apo me t cilin refuzohet aktakuza. (4) Kur i akuzuari sht dnuar, dispozitivi i aktgjykimit prfshin t gjitha t dhnat e nevojshme t parapara n nenin 391 t ktij Kodi, ndrsa kur ai sht liruar nga akuza ose akuza sht refuzuar, dispozitivi i aktgjykimit prfshin prshkrimin e veprs pr t ciln sht akuzuar dhe vendimin pr shpenzimet e procedurs penale me krkesn pasurore juridike nse nj krkes e till shte paraqitur. (5) N rastin e gjykimit t njkohshm t veprave penale, gjykata n dispozitivin e aktgjykimit shnon dnimet e shqiptuara pr seciln vepr penale, e pastaj dnimin q sht dhn pr t gjitha veprat n bashkim. (6) Gjykata n arsyetimin e aktgjykimit paraqet arsyet pr do pik t aktgjykimit.

(7) Gjykata paraqet qart dhe n mnyr t plot se cilat fakte dhe pr far arsyesh i konsideron t vrtetuara apo t pavrtetuara, si dhe arsyet pr kt. Gjykata gjithashtu n mnyr t veant vlerson saktsin e provave kundrthnse, arsyet e mosmiratimit t propozimit konkret t palve, si dhe arsyet n t cilat sht bazuar me rastin e zgjidhjes s shtjeve juridike, veanrisht me rastin e vrtetimit t ekzistimit t veprs penale dhe prgjegjsis penale t t akuzuarit, si dhe me rastin e zbatimit t dispozitave t caktuara t ligjit penal ndaj t akuzuarit dhe veprs s tij. (8) Kur i akuzuari dnohet me burgim, arsyetimi prfshin rrethanat t cilat gjykata i ka marr parasysh me rastin e caktimit t dnimit. Gjykata veanrisht arsyeton se n cilat shkaqe sht bazuar kur ka konstatuar se ka t bj veanrisht me rast t rnd dhe se duhet shqiptuar dnim m t rnd nga ai i parapar (neni 70 i Kodit t Prkohshm Penal), ose ka konstatuar se sht e nevojshme t ul apo t heq dnimin, t shqiptoj dnim alternativ ose masn pr trajtim t detyruar rehabilitimi ose t konfiskohet dobia pasurore e fituar me vepr penale. (9) Kur i akuzuari lirohet nga akuza, n arsyetim veanrisht shnohet arsyeja e parapar n nenin 390 t ktij Kodi sipas s cils ka vepruar. (10) N arsyetimin e aktgjykimit me t cilin refuzohet akuza, gjykata nuk e vlerson shtjen kryesore, por kufizohet vetm n arsyet e refuzimit t akuzs.

Neni 397 (1) Gabimet n emra dhe numra, gabimet tjera n shkrim dhe llogaritje, parregullsit n mnyrn e prpilimit t aktgjykimit me shkrim dhe mosprputhja e aktgjykimit origjinal me

179

kopjet, me krkes t palve, t mbrojtsit ose sipas detyrs zyrtare prmirsohen nga kryetari i trupit gjykues me aktvendim t posam. (2) Kur t dhnat nga neni 391, paragrafi 1, nnparagraft 1 deri n 4 dhe nnpargrafi 6 i ktij Kodi n aktgjykimin e prpiluar me shkrim ndryshojn nga origjinali, aktvendimi pr prmirsim u drgohet personave nga neni 395 i ktij Kodi. N rastin e till, afati i ankess kundr aktgjykimit ec nga dita e dorzimit t aktvendimit. Kundr ktij aktvendimi nuk lejohet ankes e posame.

PJESA E PEST: PROCEDURA PR MJETET JURIDIKE KAPITULLI XXXVI: ANKESA KUNDR AKTGJYKIMIT T GJYKATS S SHKALLS S PAR 1. E drejta n ankes Neni 398 (1) Kundr aktgjykimit t marr n shkall t par, ankes mund t paraqesin personat e autorizuar brenda pesmbdhjet ditsh nga dita e dorzimit t kopjes s aktgjykimit. (2) Ankesa e personit t autorizuar e paraqitur n afat e pezullon ekzekutimin e aktgjykimit.

Neni 399 (1) Ankes mund t paraqesin palt, mbrojtsi, prfaqsuesi ligjor i t akuzuarit dhe i dmtuari. (2) Prokurori publik mund t paraqes ankes n dm dhe n dobi t t akuzuarit.

(3) I dmtuari mund t ushtroj ankes ndaj aktgjykimit vetm pr vendimin e gjykats lidhur me sanksionet penale pr veprat penale kundr jets dhe trupit, kundr integritetit seksual, kundr sigurimit t trafikut publik dhe pr shpenzimet e procedurs penale. Por, nse prokurori publik ka ndrmarr ndjekjen nga paditsi subsidiar (neni 65, paragrafi 2 i ktij Kodi), i dmtuari mund t paraqes ankes pr t gjitha arsyet pr t cilat mund t ushtrohet ankes ndaj aktgjykimit (neni 402 i ktij Kodi). (4) Ankes mund t paraqes edhe personi, pasuria e t cilit sht konfiskuar (neni 60, paragrafi 2 i Kodit t Prkohshm Penal) ose nga i cili sht konfiskuar dobia pasurore e fituar me vepr penale (neni 83 paragrafi 2 i Kodit t Prkohshm Penal) si dhe personi juridik, pasuria e t cilit sht konfiskuar (neni 85 i Kodit t Prkohshm Penal).

180

(5) Mbrojtsi mund t paraqes ankes edhe pa autorizim t posam t t akuzuarit, por jo kundr vullnetit t tij, prve kur t akuzuarit i sht shqiptuar dnim me burgim afatgjat.

Neni 400 (1) Personat me t drejt ankese (neni 399 i ktij Kodi) detyrohen ta paralajmrojn ankesn. Ata ankesn mund t paralajmrojn menjher pas shpalljes s aktgjykimit ose pas udhzimit mbi t drejtn n ankes (neni 394, paragrafi 1 i ktij Kodi), por jo m von se tet dit nga dita e shpalljes s aktgjykimit. (2) Kur personi me t drejt ankese nuk e paralajmron ankesn brenda afatit t parapar ligjor, konsiderohet se ai ka hequr dor nga e drejta n ankes, prve n rastin nga paragrafi 4 i ktij neni. (3) Kur askush nga personat me t drejt ankese (neni 399 i ktij Kodi) nuk paralajmron ankes, nuk sht e nevojshme q aktgjykimi i prpiluar me shkrim t prmfshij arsyetimin. N rastin e t till nuk sht i nevojshm as prshkrimi i audioincizimit t shqyrtimit gjyqsor. (4) Kur i akuzuari dnohet me burgim dhe nuk paralajmron ankes, aktgjykimi i shkruar duhet t prfshij arsyetimin dhe duhet br transkribimin e audioincizimit. (5) Derisa gjykata e shkalls s dyt t merr vendim, ankuesi mund t trheq ankesn. Trheqja e ankess nuk mund t revokohet.

2. Prmbajtja e ankess Neni 401 (1) Ankesa prmban: 1) 2) 3) T dhnn mbi aktgjykimin i cili ankimohet; Arsyet e kundrshtimit t aktgjykimit (neni 402 i ktij Kodi); Arsyetimin e ankess;

4) Propozimin pr anulim t trsishm apo t pjesrishm t aktgjykimit ose pr ndyshim t tij dhe 5) Nnshkrimin e ankuesit.

(2) Kur ankesn e paraqet i akuzuari, i dmtuari, paditsi subsidiar ose paditsi privat i cili nuk ka prfaqsues t autorizuar dhe ankesa nuk sht prpiluar n pajtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni, gjykata e shkalls s par krkon nga ankuesi q n afat t caktuar t

181

ndryshoj ankesn me parashtresn me shkrim ose me goj t ciln duhet shnuar n procesverbal t gjykats. Nse ankuesi nuk e prmbush krkesn e till, ndrsa ankesa nuk prfshin informatat nga paragrafi 1, nnparagraft 2, 3 dhe 5 t ktij neni, gjykata e hudh ankesn. Kur ankesa nuk prmban informatat nga paragrafi 1, nnparagrafi 1 i ktij neni, gjykata e hudh vetm kur nuk mund t konstatohet se cilit aktgjykim i referohet. Kur ankesa paraqitet n dobi t t akuzuarit dhe mund t konstatohet se cilit aktgjykim i referohet, gjykata ia drgon gjykats s shkalls s dyt. Kur nuk mund t prcaktohet aktgjykimi t cilit i referohet ankesa, gjykata e hudh ankesn. (3) Kur ankesn e paraqet i dmtuari, paditsi subsidiar ose paditsi privat, i cili ka prfaqsues t autorizuar ose prokurori publik dhe ankesa nuk i prfshin informatat nga paragrafi 1, nnparagraft 2, 3 dhe 5 t ktij neni, ose kur ankesa nuk i prfshin informatat nga paragrafi 1, nnpargrafi 1 i ktij neni dhe nuk mund t konstatohet se cilit aktgjykimi i referohet, gjykata e hudh ankesn e till. (4) N ankes mund t paraqiten fakte dhe prova t reja, por ankuesi detyrohet t arsyetoj prse ato nuk i ka paraqitur m par. Kur ankuesi thirret n fakte t reja, ai detyrohet t paraqes prova me t cilat kto fakte mund t provohen, e kur u referohet provave t reja, detyrohet t paraqes faktet q ai synon ti vrtetoj me to.

3. Arsyet e ushtrimit t ankess ndaj aktgjykimit Neni 402 (1) Ndaj aktgjykimit mund t ushtrohet ankes: 1) 2) 3) Pr shkak t shkeljes esenciale t dispozitave t procedurs penale; Pr shkak t shkeljes s ligjit penal; Pr shkak t vrtetimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike ose

4) Pr shkak t vendimit lidhur me sanksionet penale, konfiskimit t dobis pasurore t fituar me vepr penale, shpenzimeve t procedurs penale, krkesave pasurore juridike, si dhe pr shkak t vendimit mbi publikimin e aktgjykimit. (2) Ndaj aktgjykimit nuk mund t ushtrohet ankes pr shkak t vrtetimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike kur i akuzuari ka pranuar fajsin pr t gjitha pikat e aktakuzs dhe trupi gjykues sht pajtuar me pohimin e till (neni 358 i ktij Kodi).

182

Neni 403 (1) Shkelje esenciale e dispozitave t procedurs penale konsiderohet nse:

1) Prbrja e gjykats nuk ka qen n pajtim me ligjin ose kur n marrjen e aktgjykimit ka marr pjes gjyqtari ose gjyqtari laik i cili nuk ka qen i pranishm n shqyrtimin gjyqsor, ose kur me vendim t forms s prer sht prjashtuar nga gjykimi; 2) N shqyrtim gjyqsor ka marr pjes gjyqtari ose gjyqtari laik i cili sht dashur t prjashtohet (neni 40, paragraft 1 dhe 2 t ktij Kodi); 3) Shqyrtimi shqyrtim gjyqsor krkohet me paditsit privat, pavarsisht nga shqyrtim gjyqsor dhe prcjellja Kodi); 4) ligjin; 5) Gjykata ka shkelur dispozitat e procedurs penale lidhur me shtjen nse ekziston akuza e paditsit t autorizuar, propozimi i t dmtuarit ose leja e organit publik kompetent; 6) Aktgjykimin e ka marr gjykata e cila nuk ka pasur kompetenc lndore pr gjykimin e shtjes ose kur gjykata gabimisht ka refuzuar akuzn pr shkak t moskompetencs lndore; 7) 8) Gjykata me aktgjykim nuk e ka gjykuar plotsisht lndn e akuzs; Aktgjykimi bazohet n prov t papranueshme; gjyqsor sht mbajtur pa personat, prania e t cilve n ligj, ose kur t akuzuarit, mbrojtsit, paditsit subsidiar ose krkesa e tij, i sht mohuar prdorimi i gjuhs s vet n e zbatimit t shqyrtimit gjyqsor n gjuhn e tij (neni 15 i ktij

Publiku sht prjashtuar nga shqyrtimi gjyqsor n kundrshtim me

9) I akuzuari i thirrur t deklarohet mbi fajsin nuk e ka pranuar fajsin pr tr akuzn ose ndonj pik t saj dhe sht marr n pyetje para prezentimit t provave; 10) 11) Aktgjykimi ka tejkaluar akuzn (neni 386, paragrafi 1 i ktij Kodi); Me aktgjykim sht shkelur dispozita e nenit 417 t ktij Kodi ose

12) Dispozitivi i aktgjykimit sht i pakuptueshm, kundrthns n brendin e tij ose me arsyet e aktgjykimit, kur aktgjykimi nuk prfshin arsyetimin ose n t nuk jan paraqitur arsyet lidhur me faktet vendimtare, kur arsyet jan plotsisht t paqarta ose kundrthnse n mas t konsiderueshme, kur pr faktet vendimtare ka kundrthnie t konsiderueshme ndrmjet asaj q paraqitet n arsyetimin e aktgjykimit lidhur me prmbajtjen e shkresave ose t procesverbaleve pr deklarimet e dhna n procedur dhe vet ktyre shkresave dhe procesverbaleve.

183

(2) Shkelje esenciale e dispozitave t procedurs penale konsiderohet edhe kur gjykata gjat kohs s prgatitjes s shqyrtimit gjyqsor, duke prfshir procedurn paraprake, gjykatn, prokurorin publik dhe policin nse: 1) 2) Nuk sht zbatuar ndonj dispozit e ktij Kodi ose sht zbatuar gabimisht ose Jan shkelur t drejtat e mbrojtjes;

dhe kjo ka ndikuar ose ka mund t ndikoj n marrjen e aktgjykimit t ligjshm dhe t rregullt.

Neni 404 Shkelje e ligjit penal ekziston kur ligji penal sht shkelur n shtjet: 1) Nse vepra pr t ciln i akuzuari ndiqet sht vepr penale; 2) Nse ekzistojn rrethana q prjashtojn prgjegjsin penale;

3) Nse ekzistojn rrethana q prjashtojn ndjekjen penale, e sidomos nse ndjekja penale sht parashkruar ose sht prjashtuar pr shkak t amnistis a faljes, ose m par sht gjykuar me aktgjykim t forms s prer; 4) zbatohet; Nse lidhur me veprn e gjykuar penale sht zbatuar ligji i cili nuk mund t

5) Nse n marrjen e vendimit pr dnim, dnim alternativ, vrejtje gjyqsore ose n marrjen e vendimit pr masn e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitim apo pr konfiskim t dobis pasurore t fituar me vepr penale gjykata ka tejkaluar kompetencat ligjore ose 6) vuajtur. Nse jan shkelur dispozitat mbi llogaritjen e paraburgimit dhe t dnimit t

Neni 405 (1) Aktgjykimi mund t kundrshtohet pr shkak t vrtetimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike. (2) Vrtetim i gabuar i gjendjes faktike ekziston kur gjykata ka vrtetuar gabimisht ndonj fakt t rndsishm apo kur prmbajtja e dokumentit, procesverbalit mbi provat e shqyrtuara ose t incizimit teknik vn n pikpyetje saktsin ose besnikrin e vrtetimit t fakteve t rndsishme.

184

(3) Vrtetimi jo i plot i gjendjes faktike ekziston kur gjykata nuk ka vrtetuar ndonj fakt t rndsishm.

Neni 406 (1) Ndaj aktgjykimit mund t ushtrohet ankes lidhur me vendimin mbi shqiptimin e dnimit ose vrejtjes gjyqsore kur gjykata, duke pasur parasysh rrethanat q ndikojn n vrejtjen gjyqsore ose n lartsin e dnimit, prkundr mostejkalimit t kompetencave ligjore (neni 404, nnparagrafi 5 i ktij Kodi) nuk e ka caktuar drejt dnimin ose vrejtjen gjyqsore. Ndaj aktgjykimit gjithashtu mund t ushtrohet ankes kur gjykata ka zbatuar ose nuk ka zbatuar dispozitat pr zbutjen ose heqjen e dnimit apo t vrejtjes gjyqsore, prkundr ekzistimit t bazs ligjore pr kt. (2) Vendimi pr masn e trajtimit t detyrueshm rehabilitues t personave t varur nga droga ose alkooli ose pr konfiskimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale mund t kundrshtohet kur gjykata, prkundr faktit se nuk ka br shkelje t nenit 404, nnparagrafi 5 i ktij Kodi, ka marr vendim jo t drejt ose nuk e ka shqiptuar masn e rehabilitimit t detyrueshm pr personat e varur nga droga ose alkooli ose masn pr konfiskimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale, prkundr ekzistimit t bazs ligjore pr kt. (3) Ndaj vendimit mbi shpenzimet e procedurs mund t ushtrohet ankes kur gjykata pr shpenzimet e tilla ka vendosur n mnyr jo t drejt ose n kundrshtim me dispozitat e ktij Kodi. (4) Ndaj vendimit mbi krkesn pasurore juridike dhe vendimi mbi shpalljen e aktgjykimit nprmjet shtypit, radios ose televizionit mund t ushtrohet ankes kur gjykata pr shtjet e tilla ka marr vendim n kundrshtim me dispozitat e ktij Kodi.

4. Procedura e ankimit Neni 407 (1) Ankesa i paraqitet gjykats e cila ka marr aktgjykimin n shkalln e par n kopje t mjaftueshme pr gjykatn, pr paln kundrshtare dhe pr mbrojtsin pr t dhn prgjigjje n ankes. (2) Ankesa e paraqitur jasht afatit (neni 421 i ktij Kodi) ose ankesa e palejueshme (neni 422 i ktij Kodi) me aktvendim hudhet nga kryetari i trupit gjykues i gjykats s shkalls s par.

Neni 408 Gjykata e shkalls s par ia drgon nj kopje t ankess pals kundrshtare (nenet 127 dhe 128 t ktij Kodi), e cila brenda tet ditsh nga dita e pranimit mund ti paraqes gjykats prgjigjje

185

n ankes. Gjykata e shkalls s par ia drgon gjykats s shkalls s dyt ankesn, prgjigjjen n ankes dhe t gjitha shkresat e lnds.

Neni 409 (1) Kur gjykata e shkalls s dyt pranon lndn me ankes, ato ia dorzon gjyqtarit raportues t caktuar sipas orarit t gjykats. Kur shtja ka t bj me vepr penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare, gjyqtari raportues ia drgon lndn prokurorit publik kompetent, i cili e shqyrton dhe pa vones ia kthen gjykats. (2) Me rastin e kthimit t lnds, prokurori publik mund t paraqes propozim ose t deklaroj se at do ta paraqes n seancn e kolegjit t apelit. (3) Kur prokurori publik e kthen lndn, kryetari i kolegjit t apelit cakton seancn e kolegjit.

(4) Gjyqtari raportues, sipas nevojs, mund t krkoj nga gjykata e shkalls s par raport pr shkeljen e dispozitave t procedurs penale, e nprmjet ksaj gjykate ose n ndonj mnyr tjetr t vrtetoj pohimet e ankess lidhur me provat dhe faktet e reja ose ai siguron raportet dhe dokumentet e nevojshme nga agjenci ose nga persona t tjer juridik.

Neni 410 (1) Kur vepra penale ndiqet sipas detyrs zyrtare, njoftimi pr seancn e kolegjit i drgohet prokurorit publik kompetent, t akuzuarit dhe mbrojtsit t tij. Paditsit subsidiar ose paditsit privat i drgohet njoftimi vetm nse kt e krkojn n ankes ose n prgjigjje t ankess. (2) N qoft se i akuzuari i cili gjendet n paraburgim ose n vuajtje t dnimit dshiron t merr pjes n seanc, pjesmarrja i mundsohet atij. (3) Seanca e kolegjit fillon me raportim t gjyqtarit raportues mbi faktet. Kolegji mund t krkoj nga palt dhe mbrojtsi q prezantojn n seanc sqarime t nevojshme lidhur me pretendimet e tyre n ankes. Palt dhe mbrojtsi mund t propozojn q pr plotsim t raportit t lexohet ndonj shkres dhe mund t japin shpjegime t nevojshme pr qndrimet e tyre n ankes apo prgjigje n ankes pa prsritur prmbajtjen e raportit. (4) Mosardhja e palve t thirrur me rregull nuk pengon mbajtjen e seancs s kolegjit. Kur i akuzuari nuk e ka njoftuar gjykatn pr ndrrimin e adress ose t vendqndrimit, seanca e kolegjit mund t mbahet edhe pa njoftimin e t akuzuarit. (5) Publiku mund t prjashtohet nga seanca e kolegjit q mbahet me prani t palve vetm nn kushtet e parapara me kt kod (nenet 329 deri te 331 i ktij Kodi). (6) Procesverbali i seancs i bashkngjitet shkresave t gjykats s shkalls s par dhe t shkalls s dyt.

186

(7) Aktvendimet nga nenet 421 dhe 422 t ktij Kodi mund t merren edhe pa njoftimin e palve pr seancn e kolegjit. Neni 411 (1) (2) Gjykata e shkalls s dyt merr vendim n seanc t kolegjit ose n shqyrtim. Gjykata e shkalls s dyt n seanc t kolegjit vendos nse do ta mbaj shqyrtimin.

Neni 412 (1) Shqyrtimi para gjykats s shkalls s dyt mbahet vetm kur sht e nevojshme q, pr shkak t vrtetimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike, t merren prova t reja ose t prsritn provat e marra m par dhe kur ekzistojne shkaqe t arsyeshme q lnda t mos i kthehet gjykats s shkalls s par n gjykim t srishm. (2) N shqyrtim t gykats s shkalls s dyt thirren i akuzuari dhe mbrojtsi i tij, paditsi, i dmtuari, prfaqsuesi ligjor dhe prfaqsuesi i autorizuar i t dmtuarit, i paditsit subsidiar dhe i paditsit privat si dhe dshmitart dhe ekspertt t cilt gjykata me propozim t palve apo sipas detyrs zyrtare vendos ti pyes. (3) N qoft se i akuzuari gjendet n paraburgim ose n vuajtje t dnimit, kryetari i trupit gjykues i gjykats s shkalls s dyt ndrmerr masa t nevojshme pr t siguruar pranin e t akuzuarit n shqyrtim. (4) Neni 340, paragrafi 2 i ktij Kodi nuk zbatohet n rastet kur paditsi subsidiar ose paditsi privat nuk paraqiten n shqyrtim t gjykats s shkalls s dyt.

Neni 413 (1) Shqyrtimi i gjykats s shkalls s dyt fillon me raportim t gjyqtarit raportues i cili paraqet gjendjen faktike pa dhn mendimin e tij pr bazueshmrin e ankess. (2) Aktgjykimi ose pjesa e tij pr t ciln sht ushtruar ankes dhe sipas nevojs edhe procesverbali i shqyrtimit gjyqsor lexohet me propozim ose sipas detyrs zyryare. (3) Pas ksaj thirret ankuesi ta arsyetoj ankesn dhe pastaj pala kundrshtare q ti prgjigjet. I akuzuari dhe mbrojtsi i tij gjithmon e kan fjaln t fundit. (4) Palt dhe mbrojtsi gjat shqyrtimit mund t paraqesin prova dhe fakte t reja.

187

(5) Paditsi, mbshtetur n rezultatet e shqyrtimit, mund t trhiqet trsisht ose pjesrisht nga aktakuza ose ta ndryshoj at n dobi t t akuzuarit. Kur prokurori publik trhiqet nga aktakuza n trsi, i dmtuari gzon t drejtat nga neni 63 i ktij Kodi.

Neni 414 Prve rasteve kur n nenet 407 deri 413 t ktij Kodi sht parapar ndryshe, dispozitat pr shqyrtim gjyqsor n gjykatn e shkalls s par prshtatshmrisht zbatohen n procedurn e gjykats s shkalls s dyt.

5. Kufijt e shqyrtimit t ankess Neni 415 (1) Gjykata e shkalls s dyt shqyrton aktgjykimin n pjesn pr t ciln sht ushtruar ankes, por do her sipas detyrs zyrtare shqyrton: 1) Nse ekziston shkelje e dispozitave t procedurs penale nga neni 403, paragrafi 1, nnparagraft 1, 2, 6 dhe 8 deri n 12 t ktij Kodi; 2) Nse shqyrtimi gjyqsor sht mbajtur n munges t t akuzuarit n kundrshtim me dispozitat e ktij Kodi; 3) Nse n shtjen e mbrojtjes s detyrueshme sht mbajtur shqyrtimi gjyqsor pa pranin e mbrojtsit dhe 4) Nse n dm t t akuzuarit sht shkelur ligji penal (neni 404 i ktij Kodi).

(2) Nse ankesa e paraqitur n dobi t t akuzuarit nuk prfshin t dhnat nga neni 401, paragrafi 1, nnparagrafi 2 dhe 3 i ktij Kodi, gjykata e shkalls s dyt kufizohet vetm n shqyrtimin e shkeljeve nga paragrafi 1, nnparagraft 1 deri n 4 t ktij neni dhe n shqyrtimin e vendimit pr dnimin, caktimin e sanksionit penal dhe konfiskimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale (neni 406 i ktij Kodi).

Neni 416 N ankes ankuesi mund ti referohet shkeljes s ligjit nga neni 403, paragrafi 1, nnparagrafi 2 i ktij Kodi vetm nse nuk ka mundur t paralajmroje shkeljen e till gjat rrjedhs s shqyrtimit gjyqsor, ose nse paralajmrimi i tij nuk sht prfillur nga gjykata e shkalls s par.

188

Neni 417 N qoft se sht paraqitur ankes vtm n dobi t t akuzuarit, aktgjykimi prsa i prket vlersimit juridik t veprs penale dhe sanksionit penal nuk mund t ndryshohet n dm t tij.

Neni 418 Ankesa e paraqitur pr shkak t vrtetimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike, ose pr shkak t shkeljes s ligjit penal n dobi t t akuzuarit prfshin edhe ankesn kundr vendimit lidhur me dnimin, trajtimin e detyrueshm pr rehabilitim dhe marrjen e dobis pasurore t fituar me vepr penale (neni 406 i ktij Kodi).

Neni 419 Kur me rastin e paraqitjes s ankess s cilitdo t akuzuar, gjykata e shkalls s dyt mon se arsyet pr t cilat ka marr vendim n dobi t t akuzuarit, e q nuk jan t natyrs personale, shkojn n dobi edhe t ndonjrit nga t bashkakuzuarit i cili nuk ka paraqitur ankes ose nuk e ka paraqitur n at drejtim, vepron sipas detyrs zyrtare sikurse ankesa e till t ishte paraqitur nga i bashkakuzuari.

6. Vendimet e gjykats s shkalls s dyt lidhur me ankesn Neni 420 (1) Gjykata e shkalls s dyt n seanc t kolegjit ose n baz t shqyrtimit: 1) 2) par; 3) E anulon aktgjykimin dhe shtjen ia kthen gjykats s shkalls s par pr rigjykim dhe vendim ose 4) E ndryshon aktgjykimin e shkalls s par. E hudh ankesn si t paafatshme ose t palejuar; E refuzon ankesn si t pabaz dhe evrteton aktgjykimin e gjykats s shkalls s

(2) Gjykata e shkalls s dyt vendos pr t gjitha ankesat kundr t njjtit aktgjykim me nj vendim. (3) Vendimi i gjykats s shkalls s dyt nnshkruhet nga t gjith gjyqtart e kolegjit, prve vendimit t marr sipas nenit 421 ose 422 t ktij Kodi. Nj antar i kolegjit mund t jep mendim t ndar, mospajtues ose pajtues pr shtjet juridike ose faktike lidhur me ankesn t cilat i bashkngjiten vendimit kryesor.

189

Neni 421 Gjykata e shkalls s dyt me aktvendim e hudh ankesn si t paafatshme kur konstaton se sht paraqitur pas kalimit t afatit ligjor.

Neni 422 Gjykata e shkalls s dyt me aktvendim e hudh ankesn si t palejueshme kur konstaton se sht paraqitur nga personi pa t drejt ankese ose nga personi q ka hequr dor nga ankesa, apo kur ankesa sht trhequr, ose kur ankesa e trhequr paraqitet srish apo ankesa sipas ligjit nuk sht e lejuar.

Neni 423 Gjykata e shkalls s dyt me aktgjykim refuzon ankesn si t pabaz dhe vrteton aktgjykimin e shkalls s par kur vrteton se nuk ekzistojn shkaqet pr t cilat sht ushtruar ankes ndaj aktgjykimit dhe nuk ka shkelje t ligjit sipas nenit 415, paragrafi 1 i ktij Kodi.

Neni 424 (1) Gjykata e shkalls s dyt, duke miratuar ankesn ose duke vepruar sipas detyrs zyrtare, me aktvendim anulon aktgjykimin e shkalls s par dhe shtjen e kthen n rigjykim kur vrteton se ekziston shkelje esenciale e dispozitave t procedurs penale, prve rasteve nga paragrafi 2 i ktij neni dhe nga neni 426, paragrafi 1 i ktij Kodi, si dhe kur vrteton se pr shkak t vrtetimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike duhet urdhruar shqyrtim t ri gjyqsor n gjykat t shkalls s par. (2) Kur ka shkelje esenciale t procedurs penale sipas ligjit nga neni 403, paragrafi 1, nnparagrafi 8 i ktij Kodi, aktgjykimi i gjykats s shkalls s par nuk anulohet kur anulimi vetm nga ky shkak do t ishte n dm t t akuzuarit. (3) Gjykata e shkalls s dyt me aktvendim e anulon aktgjykimin e gjykats s shkalls s par edhe ather kur ndaj aktgjykimit nuk sht ushtruar ankes pr shkak t vrtetimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike nse me rastin e vendosjes lidhur me ankesn shfaqet dyshim serioz mbi saktsin e fakteve materiale t konstatuara n aktgjykim, pr ka gjykata nxjerr prfundim se gjendja faktike sht vrtetuar gabimisht ose n mnyr jo t plot n dm t t akuzuarit. (4) Kur arsye e vetme pr anulim t aktgjykimit t gjykats s shkalls s par sht vrtetimi i gabueshm i gjendjes faktike dhe pr vrtetim t drejt t gjendjes faktike krkohet vlersim tjetr i fakteve t vrtetuara pa mbledhur prova t reja apo pa prsritur provat e

190

shqyrtuara, gjykata e shkalls s dyt nuk anulon aktgjykimin e gjykats s shkalls s par, por vepron sipas nenit 426 t ktij Kodi. (5) Gjykata e shkalls s dyt mund t anuloj pjesrisht aktgjykimin e gjykats s shkalls s par kur pjes t posame t aktgjykimit mund t veohen pa ndonj pasoj pr gjykim t drejt. (6) N qoft se i akuzuari gjendet n paraburgim, gjykata e shkalls s dyt shqyrton nse ende ekzistojn shkaqet pr paraburgim dhe vendos me aktvendim pr vazhdimin ose heqjen e paraburgimit. Kundr ktij aktvendimi nuk lejohet ankes.

Neni 425 Kur gjykata e shkalls s dyt me rastin e shqyrtimit t ankess konstaton se ekzistojn rrethanat nga neni 384, paragrafi 1 i ktij Kodi, e anulon aktgjykimin e gjykats s shkalls s par me aktvendim dhe e refuzon aktakuzn. Gjykata e shkalls s dyt vepron n mnyr t njjt kur konstaton se gjykata e shkalls s par nuk ka kompetenc lndore pr gjykimin e shtjes, prve kur ankesa sht paraqitur vetm n dobi t t akuzuarit.

Neni 426 (1) Gjykata e shkalls s dyt, duke e aprovuar ankesn ose duke vepruar sipas detyrs zyrtare e ndryshon aktgjykimin e gjykats s shkalls s par me aktgjykim kur vrteton se faktet vendimtare n aktgjykimin e shkalls s par jan vrtetuar drejt, porse duke marr parasysh gjendjen e vrtetuar faktike sipas zbatimit t drejt t ligjit sht dashur t merret aktgjykim tjetr, e sipas rrethanave t rastit edhe n rast t shkeljeve nga neni 403, paragrafi 1, nnparagrafi 5, 10 dhe 11 i ktij Kodi. (2) Kur gjykata e shkalls s dyt mon se ekzistojn kushte ligjore pr shqiptimin e vrejtjes gjyqsore, e ndryshon aktgjykimin e shkalls s par me aktvendim dhe shqipton vrejtjen gjyqsore. (3) Kur pr shkak t ndryshimit t aktgjykimit t shkalls s par ka arsye pr caktimin ose heqjen e paraburgimit nga neni 393, paragrafi 1 dhe 2 i ktij Kodi, pr kt gjykata e shkalls s dyt merr aktvendim t posam kundr t cilit nuk lejohet ankes.

Neni 427 (1) N arsyetim t aktgjykimit apo t aktvendimit, gjykata e shkalls s dyt vlerson deklaratat e ankess dhe tregon shkeljet e ligjit t cilat i ka shqyrtuar sipas detyrs zyrtare.

191

(2) Kur aktgjykimi i gjykats s shkalls s par anulohet pr shkak t shkeljeve esenciale t dispozitave t procedurs penale, n arsyetim shnohen dispozitat e shkelura dhe n ka konsistojn shkeljet e tilla (neni 403 i ktij Kodi). (3) Kur aktgjykimi i gjykats s shkalls s par anulohet pr shkak t vrtetimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike, n arysetim shnohen t metat n vrtetimin e gjendjes faktike apo arsyet prse provat dhe faktet e reja jan t rndsishme dhe me ndikim n marrjen e vendimit t drejt.

Neni 428 (1) Gjykata e shkalls s dyt ia kthen t gjitha shkresat gjykats s shkalls s par n kopjer t mjaftueshme t vrtetuara t vendimit t saj pr tua drguar palve dhe personave t tjer t interesuar. (2) N qoft se i akuzuari sht n paraburgim, gjykata e shkalls s dyt ia drgon vendimin dhe shkresat gjykats s shkalls s par jo m von se tre muaj nga dita e marrjes s shkresave nga kjo gjykat.

Neni 429 (1) Gjykata e shkalls s par t cils i sht drguar lnda pr gjykim procedon n baz t aktakuzs s mparshme. Kur aktgjykimi i gjykats s shkalls s par anulohet pjesrisht, gjykata merr pr baz at pjes t akuzs q ka t bj me pjesn e anuluar t aktgjykimit. (2) N shqyrtim t ri gjyqsor palt kan t drejt t prezentojn fakte dhe prova t reja.

(3) Gjykata e shkalls s par ndrmerr t gjitha veprimet procedurale dhe shqyrton t gjitha shtjet kontestuese t theksuara n vendimin e gjykats s shkalls s dyt. (4) Me rastin e marrjes s a ktgjykimit t ri, gjykata e shkalls s par detyrohet me ndalesn e parapar n nenin 417 t ktij Kodi. (5) N qoft se i akuzuari sht n paraburgim, kolegji i gjykats s shkalls s par procedon sipas nenit 287, paragrafi 2 i ktij Kodi.

192

KAPITULLI XXXVII: ANKESA KUNDR AKTGJYKIMIT TE GJYKATS S SHKALLS S DYT

Neni 430 (1) Ankes kundr aktgjykimit t gjykats s shkalls s dyt mund t paraqitet n Gjykatn Supreme t Kosovs n rastin kur: 1) Gjykata e shkalls s dyt shqipton dnim me burgim afatgjat aktgjykimin e gjykats s shkalls s par me t cilin sht shqiptuar dnim i till; ose vrteton

2) Gjykata e shkalls s dyt pas shqyrtimit vrteton ndryshe gjendjen faktike nga gjykata e shkalls s par dhe aktgjykimin e bazon n gjendjen e till faktike t vertetuar ose 3) Gjykata e shkalls s dyt ndryshon aktgjykimin lirues t gjykats s shkall s par dhe e zvendsosn me aktgjykim dnues pr t akuzuarin. (2) Gjykata Supreme e Kosovs vendos pr ankesat kundr aktgjykimit t shkalls s dyt n seanc t kolegjit t gjyqtarve sipas dispozitave q vlejn pr procedur t apelit n shkall t dyt. N Gjykatn Supreme nuk mund t mbahet shqyrtim. (3) Aktgjykimet e Gjykats Supreme nnshkruhen nga t gjith gjyqtart e kolegjit. Nj antar i kolegjit mund t paraqes mendim t ndar, mospajtues ose pajtues mbi shtje ligjore ose faktike lidhur me ankesn, t cilat i bashkngjiten aktgjykimit. (4) Dispozitat e nenit 419 t ktij Kodi zbatohen edhe ndaj t bashkakuzuarit i cili nuk ka t drejt t paraqes ankes kundr aktgjykimit t shkalls s dyt.

KAPITULLI XXXVIII: ANKESA KUNDR AKTVENDIMIT

Neni 431 (1) Kundr aktvendimeve t gjyqtarit t procedurs paraprake si dhe kundr aktvendimeve tjera t gjykats s shkalls s par, palt dhe personat t drejtat e t cilve jan shkelur mund t paraqesin ankes, me prjashtim kur me dispozitat e ktij Kodi shprehimisht nuk lejohet ankes e till. (2) Kundr aktvendimit t kolegjit t prbr nga tre gjyqtar nuk lejohet ankes n procedurn paraprake, me prjashtim t rasteve kur ky Kod parasheh ndryshe. (3) Aktvendimet q merren pr prgatitjen e shqyrtimit gjyqsor dhe t aktgjykimit mund t kundrshtohen vetm me ankes kundr aktgjykimit, prve kur ky Kod parasheh ndryshe.

193

(4)

Kundr aktvendimit t Gjykats Supreme t Kosovs nuk lejohet ankes.

Neni 432 (1) Ankesa i paraqitet gjykats e cila ka marr aktvendim.

(2) Me prjashtim t rasteve kur ky Kod parasheh ndryshe, ankesa kundr aktvendimit paraqitet brenda tri ditve nga dita e dorzimit t aktvendimit.

Neni 433 Me prjashtim t rasteve kur ky Kod parasheh ndryshe, paraqitja e ankess pezullon ekzekutimin e aktvendimit ndaj t cilit sht ushtruar ankes.

Neni 434 (1) Me prjashtim t rasteve kur ky Kod parasheh ndryshe, ankesat kundr aktvendimit t gjykats s shkalls s par vendosen n seanc t kolegjit t gjykats s shkalls s dyt. (2) Me prjashtim t rasteve kur ky Kod parasheh ndryshe, ankesat kundr aktvendimit t gjyqtarit t procedurs paraprake ose t gjyqtarit i cili zbaton procedurn n seancn pr konfirmim t aktakuzs shqyrtohen nga kolegji prej tre gjyqtarsh n gjykatn e njjt. (3) Kur vendos pr ankes, gjykata me aktvendim mund ta hudh ankesn si t paafatshme ose t papranuar, ta refuzoj si t pabaz, ta aprovoj ankesn dhe ta ndryshoj aktvendimin ose ta anuloj dhe, sipas nevojs, shtjen ta kthej pr rivendosje. (4) Kur vendos mbi ankesn kundr aktvendimit me t cilin hudhet aktakuza, gjykata mund t marr aktgjykim refuzues nse mson se pr aktgjykim t till ka arsye. (5) Kur e shqyrton ankesn, gjykata interesohet sipas detyrs zyrtare pr t msuar nse gjykata e shkalls s par ka pasur kompetenc lndore pr marrjen e aktvendimit dhe nse aktvendimi sht marr nga organi i autorizuar.

Neni 435 Dispozitat e neneve 399 deri te 401, neni 407, nenet 409 dhe 417 dhe neni 419 t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht n procedurn e ankimt ikundrt aktvendimeve.

194

Neni 436 Me prjashtim t rasteve kur ky Kod parasheh ndryshe, dispozitat e neneve 431 dhe 435 t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht pr t gjitha aktvendimet tjera t marra sipas ktij Kodi.

Neni 437 Dispozitat e nenit 401 t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht edhe pr vendimet kundr t cilve lejohet ankes e posame.

195

KAPITULLI XXXIX: MJETET E JASHTZAKONSHME JURIDIKE

1.

Rishikimi i procedurs penale Neni 438

Procedura penale e prfunduar me aktvendim t forms s prer ose me aktgjykim t forms s prer mund t rishikohet me krkesn e personave t autorizuar vetm n rastet dhe sipas kushteve t parapara me kt Kod.

Neni 439 (1) kur: Aktgjykimi i forms s prer mund t ndryshohet edhe pa rishikimin e procedurs penale

1) N dy ose m shum aktgjykime t t njjtit person t dnuar jan shqiptuar n form t prer disa dnime pa i zbatuar dispozitat pr shqiptimin e dnimit unik pr vepra penale n bashkim; 2) Me rastin e shqiptimit t dnimit unik sipas dispozitave pr vepra penale n bashkim (neni 72 i Kodit t Prkohshm Penal) dnimi i prfshir n dnim sipas nj aktgjykimi t mparshm pr vepra penale n bashkim gjithashtu sht marr parasysh ose 3) Aktgjykimi i forms s prer me t cilin pr disa vepra penale sht shqiptuar dnim unik pjesrisht nuk mund t ekzekutohet pr shkak t amnistis, faljes ose pr shkaqe t tjera. (2) N rastin nga paragrafi 1, nnparagrafi 1 i ktij neni, gjykata me aktgjykim t ri e ndryshon aktgjykimin e mparshm pr dnimet e shqiptuara dhe shqipton dnim unik. Marrja e aktgjykimit t ri sht kompetenc e gjykats s shkalls s par q gjykon shtjen ku sht shqiptuar lloji m i rnd i dnimit. Kur shqipton dnime t llojit t njjt, aktgjykimi i ri merret nga gjykata e cila ka shqiptuar dnim m t rnd dhe pr dnime t njjta aktgjykimi merret nga gjykata e cila e fundit shqipton dnimin. (3) N rastin nga paragrafi 1, nnparagrafi 2 i ktij neni, aktgjykimin e ndryshon gjykata e cila me rastin e shqiptimit t dnimit unik ka prfshir gabimisht dnimin i cili sht prfshir n ndonj aktgjykim t mparshm. (4) N rastin nga paragrafi 1, nnparagrafi 3 i ktij neni, gjykata q gjykon n shkall t par ndryshon aktgjykimin e mparshm sa i prket dnimit dhe shqipton dnim t ri, ose vendos cila pjes e dnimi t shqiptuar me aktgjykim t mparshm duhet ekzekutuar.

196

(5) Aktgjykimin e ri e merr gjykata n seanc t kolegjit me propozim t prokurorit publik kur procedura sht filluar me krkesn e tij ose t t akuzuarit, por pas dgjimit t pals kundrshtare. (6) Kur n rastet nga paragrafi 1, nnparagrafi 1 ose 2 i ktij neni me rastin e shqiptimit t dnimit jan marr parasysh aktgjykimet e gjykatave t tjera, kopja e vrtetuar e aktgjykimit t ri t forms s prer u drgohet atyre gjykatave.

Neni 440 (1) Kur aktakuza hudhet sipas nenit 316, paragrafi 2 ose nenit 384 t ktij Kodi, me krkesn e paditsit t autorizuar vazhdohet procedura posa t pushojn arsyet pr marrjen e aktvendimit t till. (2) Kur n munges t kompetencs lndore aktakuza hudhet me aktvendim t forms s prer, me krkes t paditsit t autorizuar vazhdohet procedura n gjykatn kompetente pr shtjen e till.

Neni 441 (1) Procedura penale e pushuar n form t prer para fillimit t shqyrtimit gjyqsor mund t rishikohet kur prokurori publik trhiqet nga aktakuza dhe vrtetohet se trheqja sht pasoj e veprs penale t shprdorimit t pozits zyrtare t prokurorit publik. Gjat provimit t veprs penale zbatohen dispozitat nga neni 442, paragrafi 2 i ktij Kodi. (2) Kur procedura pushohet pr shkak se paditsi subsidiar trhiqet nga ndjekja ose kur sipas ktij Kodi konsiderohet se sht trhequr, paditsi subsidiar nuk mund t krkoj rishikimin e procedurs. (3) Kur aktakuza refuzohet n seanc pr konfirmim t aktakuzs me aktvendim t forms s prer pr munges provash t mjaftueshme pr dyshim t bazuar se i pandehuri ka kryer veprn penale t prshkruar n aktakuz dhe nse zbulohen dhe mblidhen fakte dhe prova t reja, mund t ngritet aktakuz e re kur kolegji prej tre gjyqtarsh vendos se provat dhe faktet e reja e arsyetojn kt.

Neni 442 (1) nse: Procedura penale e prfunduar me aktgjykim t forms s prer mund t rishikohet vetm

1) Provohet se aktgjykimi sht mbshtetur n dokument t falsifikuar ose n deklarim t rrem t dshmitarit, ekspertit ose prkthyesit;

197

2) Provohet se aktgjykimi sht pasoj e veprs penale t kryer nga gjyqtari, gjyqtari laik ose personi q ka ndrmarr veprimet hetimore; 3) Zbulohen fakte t reja ose paraqiten prova t reja t cilat vet ose s bashku me provat e mparshme ka t ngjar t arsyetoj pafajsin e personit t dnuar ose dnimin e tij sipas nj dispozite m t but penale; 4) Personi pr t njjtn vepr sht gjykuar disa her ose kur disa persona jan dnuar pr vepr t njjt t ciln ka mund ta kryej vetm nj person ose disa prej tyre ose 5) N rastin e dnimit t veprs s vazhduar penale ose veprave t tjera penale t cilat sipas ligjit prfshijn disa vepra t njjta ose t ndryshme, zbulohen fakte t reja ose paraqiten prova t reja q tregojn se i dnuari nuk ka kryer vepr q sht prfshir n veprn penale pr t ciln ai sht dnuar dhe ekzistimi i fakteve t tilla do t ishte me ndikim vendimtar n caktimin e dnimit. (2) Procedura penale e prfunduar me aktgjykim t forms s prer mund t rishikohet vetm n favor t t pandehurit, prve nse vrtetohet q rrethanat nga paragrafi 1, nnparagrafi 1 dhe 2 t ktij neni jan pasoj e veprs penale t kryer nga i pandehuri ose agjenti i tij kundr nj dshmitari, eksperti, prkthyesi, prokurori publik, gjyqtari ose gjyqtari laik apo t afrmit t tyre me rast procedura penale e prfunduar me aktgjykim t forms s prer mund t rishikohet kundr t pandehurit. Rishikimi i procedurs penale kundr t pandehurit lejohet vetm brenda pes vjetve nga koha e shpalljes s gjykimit t forms s prer. (3) N rastet nga paragrafi 1, nnparagrfai 1 dhe 2 ose paragrafi 2 i ktij neni, me aktgjykim t forms s prer duhet vrtetuar se personat e till a jan shpallur fajtor pr veprat penale prkatse. Kur procedura kundr ktyre personave nuk mund t zbatohet pr shkak se kan vdekur ose ekzistojn rrethana q prjashtojn ndjekjen penale, faktet nga paragrafi 1, nparagrafi 1 dhe 2 ose paragrafi 2 i ktij neni mund t vrtetohen edhe me prova t tjera.

Neni 443 (1) Rishikimin e procedurs penale mund ta krkojn palt dhe mbrojtsi. Pas vdekjes s t dnuarit, rishikimin mund ta krkoj prokurori publik, bashkshorti, bashkshorti jashtmartesor, farefisi n vij direkte deri n shkall t par, prindi adoptues, fmija i adoptuar, vllau, motra ose prindi birsues i t dnuarit. (2) Rishikimi i procedurs penale mund t krkohet edhe pasi i dnuari pavarsisht nga afati i parashkrimit, amnistis ose faljes. vuan dnimin

(3) Kur gjykata kompetente pr t vendosur mbi rishikimin e procedurs penale (neni 444 i ktij Kodi) mson se ekzistojn shkaqe pr rishikimin e procedurs penale, pr kt e njofton t dnuarin apo personin e autorizuar pr paraqitje t krkess.

198

Neni 444 (1) Krkesa pr rishikimin e procedurs penale vendoset n kolegj prej tre gjyqtarsh t gjykats s shkalls s par e cila ka gjykuar n procedurn e mparshme. (2) N krkes duhet shnuar bazn ligjore sipas s cils krkohet rishikimi si dhe provat me t cilat argumentohen faktet n t cilat mbshtetet krkesa. Nse krkesa nuk i prmban kto t dhna, gjykata e thrret parashtruesin q brenda afatit t caktuar t plotsoj krkesn. (3) Me rastin e vendosjes s krkess pr rishikim, n kolegj nuk merr pjes gjyqtari i cili ka marr pjes n marrjen e aktgjykimit n procedurn e mparshme.

Neni 445 (1) Gjykata me aktvendim hudh krkesn kur n baz t saj dhe shkresave t procedurs s mparshme vrteton se: 1) 2) Krkesn e ka parashtruar personi i paautorizuar; Nuk ka baz ligjore pr rishikim t procedurs;

3) Faktet dhe provat n t cilat mbshtetet krkesa jan paraqitur n krkesn e mparshme pr rishikim t procedurs e cila sht refuzuar me aktvendim t forms s prer; 4) 5) Faktet dhe provat nuk ofrojn aryse pr lejim t rishikimit ose Parashtruesi i krkess nuk ka vepruar sipas nenit 444 t ktij Kodi.

(2) Kur gjykata nuk e hudh krkesn, kopja e krkess i drgohet pals kundrshtare, e cila ka t drejt q brenda tet ditve t prgjigjet n krkes. Pasi gjykata t merr prgjigje n krkes ose kur kalon afati pr paraqitjen e prgjigjjes, kryetari i trupit gjykues urdhron gjurmimin e fakteve dhe prezentimin e provave t paraqitura n krkes dhe n prgjigjje. (3) Pas prfundimit t gjurmimit, kryetari i trupit gjykues urdhron q shkresat ti drgohen prokurorit publik kur vepra penale ndiqet sipas detyrs zyrtare. Prokurori publik detyrohet ti kthej shkresat pa vones s bashku me mendimin e tij.

Neni 446 (1) Kur prokurori publik i kthen shkresat, gjykata mund t urdhroj plotsimin e hetimit. Bazuar n rezultatet e hetimit, gjykata aprovon krkesn dhe lejon rishikimin e procedurs penale ose e refuzon krkesn.

199

(2) Kur gjykata mon se shkaqet pr t cilat ka lejuar rishikimin e procedurs jan edhe n dobi t nj t bashkakuzuari i cili nuk ka paraqitur krkes pr rishikim t procedurs, vepron sipas detyrs zyrtare sikur krkesa e till t ishte paraqitur. (3) N aktvendim me t cilin lejohet rishikimi i procedurs penale, gjykata urdhron caktimin e menjhershm t shqyrtimi t ri gjyqsor ose kthimin e shtjes n fazn e hetimit, apo fillimin e hetimit kur hetimi nuk sht zbatuar m par. (4) Gjykata urdhron q ekzekutimi i aktgjykimit t shtyhet ose t ndrpritet nse duke u bazuar n provat e paraqituar mon se: 1) I dnuari n procedur t prsritur mund t dnohet me dnim t till q pas llogaritjes s dnimit t vuajtur do t duhej t lirohet; 2) 3) Ai mund t lirohet nga akuza ose Akuza e ngritur kundr tij mund t refuzohet.

(5) Kur aktvendimi me t cilin lejohet rishikimi i procedurs penale merr form t prer, ather pushohet ekzekutimi i dnimit. Por, nse ekzistojn kushtet nga neni 281, paragrafi 1 i ktij Kodi, gjykata cakton paraburgimin.

Neni 447 (1) Pr procedurn e re q zbatohet n baz t aktvendimit me t cilin lejohet rishikimi i procedurs penale vlejn dispozitat e njjta si ato t procedurs s mparshme. N procedurn e re gjykata nuk detyrohet me aktvendimet e marra n procedurn e mparshme. (2) N qoft se procedura e re pushohet para fillimit t shqyrtimit gjyqsor, aktgjykimi i mparshm anulohet me aktvendimin mbi pushimin e procedurs. (3) Me rastin e marrjes s aktgjykimit t ri, gjykata anulon aktgjykimin e mparshm apo vetm nj pjes t tij, ose e l n fuqi aktkgjykimin e mparshm. N dnim t shqiptuar me aktgjykim t ri, gjykata i llogarit t akuzuarit dnimin e vuajtur, e kur lejohet rishikimi vetm pr ndonj vepr pr t ciln i akuzuari ka qen i dnuar ose i liruar, gjykata shqipton dnim t ri unik sipas dispozitave t Kodit Penal. (4) Gjykata n procedurn e re detyrohet me ndalesn e parapar n nenin 417 t ktij Kodi.

200

2.

Zbutja e jashtzakonshme e dnimit Neni 448

Zbutja e jashtzakonshme e dnimit lejohet kur pas forms s prer t aktgjykimit paraqiten rrethana t cilat nuk kan ekzistuar n kohn e marrjes s aktgjykimit ose, megjithse kan ekzistuar n at koh, gjykata n ka qen n dijeni pr to, kurse ato dukshm do t ndikonin n uk dnim m t ult.

Neni 449 (1) Krkes pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit mund t paraqes prokurori publik kur procedura sht zbatuar me krkes t tij, i dnuari dhe mbrojtsi i tij. (2) Krkesa pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit nuk e pezullon ekzekutimin e dnimit.

Neni 450 (1) Pr krkesn mbi zbutjen e jashtzakonshme t dnimit vendos Gjykata Supreme e Kosovs. (2) Krkesa pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit i paraqitet gjykats e cila ka marr aktgjykimin n shkall t par. (3) Kryetari i trupit gjykues i gjykats s shkalls s par e hudh krkesn e paraqitur nga personi i paautorizuar pr paraqitjen e saj. (4) Gjykata e shkalls s par vrteton se a e kzistojn shkaqe pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit dhe pas dgjimit t prokurorit publik, nse procedura sht zbatuar sipas krkess s tij, personit t dnuar ose mbrojtsit t tij e pastaj shkresat me propozimin e arsyetuar ia drgon Gjykats Supreme. (5) Kur vepra penale e cila ndiqet sipas krkess s prokurorit publik, Gjykata Supreme, para marrjes s vendimit mbi zbutjen e jashtzkonshme t dnimit ia drgon shkresat Prokurorit Publik t Kosovs i cili mund ti paraqes propozim me shkrim gjykats. Mbrojtsi ka qasje n kto shkresa. (6) Gjykata Supreme e Kosovs refuzon krkesn kur mon se nuk ka baza ligjore pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit. Kur e aprovon krkesn, gjykata me aktvendim e ndryshon aktgjykimin e forms s prer lidhur me vendimin mbi dnimin.

201

3.

Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris Neni 451

(1) Kundr vendimit gjyqsor t forms s prer ose kundr procedurs gjyqsore e cila i ka paraprir marrjs s vendimit t till, pas prfundimit t procedurs penale n form t prer mund t paraqitet krkes pr mbrojtjen e ligjshmris n rastet vijuese: 1) N rast t shkeljes s ligjit penal;

2) N rast t shkeljes esenciale t ligjit t procedurs penale nga neni 403, paragrafi 1 i ktij Kodi ose 3) N rast t shkeljeve t tjera t dispozitave t procedurs penale kur shkeljet e tilla kan ndikuar n ligjshmrin e vendimit gjyqsor. (2) Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris nuk mund t ushtrohet pr shkak t konstatimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike, as kundr vendimit t Gjykats Supreme t Kosovs me t ciln sht vendosur mbi krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris. (3) Pavarsisht nga dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni, prokurori publik i Kosovs mund t paraqes krkes pr mbrojtjen e ligjshmris pr cilndo shkelje ligjore. (4) Pavarsisht nga dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni, krkes pr mbrojtje t ligjshmris mund t paraqitet, gjat procedurs penale e cila nuk ka prfunduar n form t prer, vetm kundr vendimeve t forms s prer lidhur me caktimin ose vazhdimin e paraburgimit.

Neni 452 (1) Krkes pr mbrojtje t ligjshmris mund t paraqes prokurori publik i Kosovs, i pandehuri dhe mbrojtsi i tij. Pas vdekjes s t pandehurit krkes pr mbrojtje t ligjshmris n emr t tij mund t paraqesin personat e parapar n nenin 443, paragrafi 1, fjalia e fundit e ktij Kodi. (2) Prokurori Publik i Kosovs mund t paraqes krkes pr mbrojtje t ligjshmris n dm dhe n dobi t t pandehurit. (3) I pandehuri, mbrojtsi i tij dhe personat e parapar n nenin 443, paragrafi 1, fjalia e fundit e ktij Kodi mund t paraqesin krkes pr mbrojtje t ligjshmris brenda tre muajve nga dita kur t pandehurit i sht dorzuar vendimi gjyqsor i forms s prer. Nse kundr vendimit t gjykats s shkalls s par nuk paraqitet ankes, afati ec nga dita kur vendimi merr form t prer. (4) Kur me vendim t Gjykats Evropiane mbi t Drejtat e Njeriut sht vrtetuar se me vendim prfundimtar jan shkelur t drejtat e njeriut n dm t t pandehurit, afati pr paraqitjen

202

e krkess pr mbrojtjen e ligjshmris ec nga dita kur vendimi i Gjykats Evropiane mbi t Drejtat e Njeriut i dorzohet t pandehurit. (5) Pavarsisht nga dispozitat e nenit 451 paragrafi 2 i ktij Kodi, krkes pr mbrojtje t ligjshmris nga paragrafi 4 i ktij neni mund t paraqitet edhe kundr vendimit t Gjykats Supreme t Kosovs.

Neni 453 (1) Krkesa pr mbrojtje t ligjshmris i paraqitet gjykats e cila ka marr vendim n shkall t par. (2) Kryetari i trupit gjykues i gjykats s shkalls s par me aktvendim hudh krkesn pr mbrojtje t ligjshmris nse: 1) Krkesa sht paraqitur kundr vendimit t Gjykats Supreme t Kosovs (neni 451, paragrafi 2 i ktij Kodi), me prjashtim t rasteve t parapara n nenin 452, paragrafi 5 i ktij Kodi; 2) 3) (3) sht paraqitur nga personi i paautorizuar (neni 452, paragrafi 1 i ktij Kodi) ose Krkesa sht paraqitur jasht afatit (neni 452, paragrafi 3 i ktij Kodi).

Kundr ktij aktvendimi mund t paraqitet ankes n gjykatn e shkalls s dyt.

(4) Varsisht nga prmbajtja e krkess, gjykata e shkalls s par mund t vendos q ekzekutimi i vendimit gjyqsor i forms s prer t shtyhet apo t ndrpritet.

Neni 454 (1) Pr krkesn e mbrojtjes s ligjshmris vendos Gjykata Supreme e Kosovs n seanc t kolegjit. (2) Gjykata Supreme e Kosovs me aktvendim e hudh krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris nse krkesa sht e papranueshme ose sht paraqitur jasht afatiti (neni 453, paragrafi 2 i ktij Kodi). N t kundrtn, kopjen e krkess ia drgon pals kundrshtare, e cila n afat prej pesmbdhjet ditve nga dita e dorzimit t krkess mund t paraqes prgjigje n krkes. (3) Para marrjes s vendimit mbi krkesn, gjyqtari raportues, sipas nevojs, mund t krkoj raport pr shkeljet e pretenduara ligjore. (4) Varsisht nga prmbajtja e krkess, Gjykata Supreme e Kosovs mund t caktoj shtyrjen ose ndrprerjen e ekzekutimit t vendimit gjyqsor t forms s prer.

203

Neni 455 (1) Me rastin e vendosjes mbi krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris Gjykata Supreme e Kosovs kufizohet vetm n verifikimin e shkeljeve ligjore n t cilat paraqitsi i krkess pretendon. (2) Kur Gjykata Supreme e Kosovs vrteton se shkaqet pr t cilat ka marr vendim n dobi t t pandehurit ekzistojn edhe pr ndonjrin nga t bashkakuzuarit q nuk ka paraqitur krkes pr mbrojtjen e ligjshmris, vepron sipas detyrs zyrtare sikurse krkesa e till t ishte paraqitur nga personi i till. (3) Kur krkesa pr mbrojtjen ligjshmris sht paraqitur n dobi t t pandehurit, Gjykata Supreme e Kosovs me rastin e vendosjes detyrohet me ndalesn e parapar n nenin 417 t ktij Kodi.

Neni 456 Gjykata Supreme e Kosovs me aktgjykim refuzon si t pabaz krkesn pr mbrojtjen ligjshmris kur vrteton se nuk ekziston shkelje e ligjit pr t ciln pretendon paraqitsi i krkess, ose kur krkesa sht paraqitur pr shkak t vrtetimit t gabuar ose jo t plot t gjendjes faktike (nenet 405 dhe 451, paragrafi 2 i ktij Kodi.

Neni 457 (1) Kur Gjykata Supreme e Kosovs vrteton se krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris sht e bazuar, merr aktgjykim me t cilin, duke pasur parasysh llojin e shkeljes: 1) Ndryshon vendimin e forms s prer;

2) N trsi ose pjesrisht anulon vendimin e gjykats s shkalls s par dhe t gjykats m t lart ose vetm vendimin e gjykats m lart dhe lndn pr vendim t ri ose pr rigjykim ia kthen gjykats s shkalls s par ose gjykats m t lart ose 3) Kufizohet vetm n vrtetimin e shkeljes s ligjit.

(2) Kur Gjykata Supreme e Kosovs mon se krkesa e paraqitur pr mbrojtjen e ligjshmrise n dm t t pandehurit sht e pabaz vetm konstaton shkeljen e ligjit pa ndikuar n vendimin e forms s prer. (3) Kur gjykata e shkalls s dyt sipas ktij Kodi nuk ka pasur t drejt ta mnjanoj shkeljen e ligjit e cila sht br me vendim t shkalls s par ose n procedur gjyqsore q i ka paraprir atij vendimi dhe Gjykata Supreme e Kosovs vrteton se krkesa e paraqitur n dobi

204

t t akuzuarit sht e bazuar dhe se pr mnjanimin e asaj shkelje duhet anuluar ose ndryshuar vendimin e shkalls s par, Gjykata Supreme e Kosovs e anulon ose e ndryshon edhe vendimin e gjykats s shkalls s dyt edhe pse me t nuk sht shkelur ligji.

Neni 458 Kur me rastin e vendosjes mbi krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris ka dyshim t konsiderueshm lidhur me saktsin e fakteve vendimtare t vrtetuara n vendimin kundr t cilit sht paraqitur krkes, Gjykata Supreme e Kosovs me aktgjykim me t cilin vendos mbi krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris anulon vendimin dhe urdhron mbajtjen e shqyrtimit t ri gjyqsori n gjykatn e njjt ose n gjykatn tjetr kompetente t shkalls s par.

Neni 459 (1) N qoft se aktgjykimi i forms s prer anulohet dhe lnda kthehet pr gjykim t ri, procedura merr pr baz aktakuzn e mparshme ose at pjes t saj q ka t bj me pjesn e anuluar t aktgjykimit. (2) Gjykata detyrohet ti ndrmerr t gjitha veprimet procedurale dhe ti shqyrtoj t gjitha shtjet pr t cilat e ka paralajmruar Gjykata Supreme e Kosovs. (3) N gjykat t shkalls s par apo n gjykat t shkalls s dyt palt kan t drejt t paraqesin fakte dhe prova t reja. (4) Me rastin e marrjes s vendimit t ri, gjykata detyrohet me ndalesn e parapar n nenin 417 t ktij Kodi. (5) Kur krahas vendimit t gjykats m t lart anulohet edhe vendimi i gjykats s ult, lnda i drgohet gjykats s ult nprmjet gjykats m t lart.

Neni 460 Krkes pr mjet t jashtzakonshm juridik sipas ktij kapitulli mund t paraqitet n baz t vendimit t Gjykats Evropiane mbi t Drejtat e Njeriut n pajtim me procedurat q do t rregullohen me ligj.

205

PJESA E GJASHT: PROCEDURA E SHKURTR, DHNIA E URDHRIT NDSHKIMOR DHE SHQIPTIMI I VREJTJES GJYQSORE

KAPITULLI XL: PROCEDURA E SHKURTR Neni 461 Dispozitat e neneve 462 deri 474 t ktij Kodi zbatohen n procedur t gjykats komunale pr vepra penale pr t cilat si dnim kryesor sht parapar gjob ose burgim deri n tre vjet. Dispozitat tjera t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht lidhur me ato shtje pr t cilat kto dispozoita nuk parashohin ndryshe.

Neni 462 (1) Procedura penale fillohet n baz t propozimakuzs s prokurorit publik apo t paditsit subsidiar ose n baz t padis private. (2) Prokurori publik mund t paraqes propozimakuz vetm n baz t kallzimit penal.

(3) Propozimakuza dhe padia private paraqiten n kopje t mjaftueshme pr gjykatn dhe t pandehurin. (4) (5) N procedur t shkurtr nuk ka procedur pr konfirmim t aktakuzs. Neni 307 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht.

Neni 463 (1) Prjashtimisht, paraburgimi mund t caktohet kundr personit nse zbatohet neni 281, paragrafi 1, nnparagrafi 3 i ktij Kodi dhe nse ekziston dyshim i bazuar se ai ka kryer vepr penale: 1) Kur ai fshihet ose kur nuk mund t vrtetohet identiteti i tij, ose kur ekzistojn rrethana t tjera t cilat tregojn qart se ekziston rrezik nga ikja; 2) Kur ka arsye pr paraburgim sipas nenit 281, paragrafi 1, nnparagrafi 2, pikat (ii) dhe (iii) t ktij Kodi dhe vepra prkatse sht: (i) vepr penale kundr rendit publik dhe veprimeve ligjore sipas kapitullit XXVIII t Kodit t Prkohshm Penal ose kundr integritetit seksual sipas kapitullit XIX t Kodit t Prkohshm Penal;

206

(ii) vjet burgim ose (iii) burgim.

vepr penale me elemente t dhuns s dnueshme me dy ose me m tepr

vepr tjetr penale pr t ciln mund t shqiptohet dnim me tre vjet

(2) Para paraqitjes s propozimakuzs, paraburgimi mund t zgjas pr aq koh sa e krkojn rrethanat, por jo m gjat s pesmbdhjet dit. Pr ankes lidhur me paraburgimin vendos kolegji prej tre gjyqtarsh. (3) Dispozitat e nenit 287 t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht pr paraburgim q nga dorzimi i propozimakuzs deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor. Gjyqtari detyrohet q do muaj t shqyrtoj nse ende ekzistojn shkaqet pr paraburgim. (4) Kur i pandehuri gjendet n paraburgim, gjykata detyrohet t veproj me nguti t posame.

Neni 464 Kur kallzimi penal paraqitet nga i dmtuari, ndrsa prokurori publik brenda nj muaji pas pranimit t kallzimit penal nuk paraqet propozimakuz dhe nuk e lajmron t dmtuarin pr hudhjen e kallzimin penal, i dmtuari ka t drejt t filloj ndjekjen duke i paraqitur gjykats propozimakuz.

Neni 465 (1) Propozimakuza apo padia private duhet t prmbaj: emrin dhe mbiemrin e t pandehurit me shnimet personale kur dihen, prshkrimin e veprs penale, gjykatn e cila duhet t mbaj shqyrtimin gjyqsor, propozimin pr provat q duhet marr n shqyrtimin gjyqsor dhe propozimin q i pandehuri t shpallet fajtor dhe t dnohet sipas ligjit. (2) Kur i pandehuri gjendet n paraburgim ose ka qen n paraburgim gjat zbatimit t veprimeve hetimore, n propozimakuz shnohet koha e kaluar n paraburgim.

Neni 466 (1) Kur gjykata pranon propozimakuzn ose padin private, gjyqtari i vetm s pari kontrollon nse gjykata sht kompetente pr shtjen pastaj nse ekzistojn kushtet pr hudhjen e propozimakuzs apo t padis private. (2) Nse nuk merret asnj aktvendim nga paragrafi i mparshm, gjyqtari urdhron q propozimakuza ose padia private ti drgohet menjher t pandehurit dhe cakton shqyrtim gjyqsor.

207

(3) Gjyqtari i cili e drejton shqyrtimin gjyqsor n procedur t shkurtr, sipas ktij Kodi ka autorizime t njjta sikurse kryetari i trupit gjykues. (4) Neni 319, paragrafi 3 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht.

Neni 467 (1) Kur gjyqtari mon se pr gjykim t shtjes kompetenc territoriale ka nj gjykat tjetr, lndn ia drgon asaj gjykate pasi aktvendimi t merr form t prer. Kur mon se pr gjykim kompetenc ka gjykata m e lart, lndn ia drgon prokurorit publik i cili v epron pran gjykats m t lart pr procedim t mtejshm. Nse prokurori publik mon se pr gjykim sht kompetente gjykata e cila ia ka drguar lndn, ai krkon t vendos kolegji prej tre gjyqtarsh para t cilit ai vepron. (2) Pas caktimit t shqyrtimit gjyqsor, gjykata sipas detyrs zyrtare nuk mund t deklarohet se nuk ka kompetenc territoriale pr shtjen.

Neni 468 (1) Gjyqtari e hudh propozimakuzn ose padin private kur mon se ekzistojn shkaqet nga neni 316, paragrafi 1, nnparagraft 1 deri n 4 t ktij Kodi dhe neni 316, paragrafi 2 i ktij Kodi pr pushimin e procedurs. (2) Aktvendimi me arsyetim t shkurtr i drgohet paditsit dhe t akuzuarit.

Neni 469 (1) Gjyqtari n shqyrtim gjyqsor thrret t akuzuarin dhe mbrojtsin e tij, paditsin, t dmtuarin dhe prfaqsuesit e tyre ligjor dhe prfaqsuesit e autorizuar, dshmitart, ekspertt dhe prkthyesin. Sipas nevojs, ai siguron edhe sendet q duhet t shrbejn si prov n shqyrtim gjyqsor. (2) N thirrje pr shqyrtim gjyqsor i akuzuarit udhzohet se mund t sjell prova pr mbrojtjen e tij ose q provat me koh tia komunikoj gjykats q t sigurohen pr shqyrtim gjyqsor. N t kundrtn, ai paralajmrohet se shqyrtimi gjyqsor mund t mbahet pa pranin e tij kur pr kt ekzistojn kushtet ligjore (neni 472, paragrafi 1 i ktij Kodi) dhe se do konsiderohet se heq dor nga e drejta n ankes nse brenda tet ditve nga dita e shpalljes s aktgjykimit nuk paralajmron ankes. S bashku me thirrje t akuzuarit i drgohet edhe kopja e propozimakuzs apo e padis private nse padia nuk i sht dorzuar menjher pas shqyrtimit t tyre (neni 466, paragrafi 2 i ktij Kodi). Ai n thirrje gjithashtu udhzohet se ka t drejt t angazhoj mbrojts dhe, nse mbrojtja nuk sht e detyrueshme, se shqyrtimi gjyqsor nuk do t

208

shtyhet pr shkak t mosardhjes s mbrojtsit ose nse i akuzuari vendos t angazhoj mbrojts n shqyrtim gjyqsor. (3) T akuzuarit i drgohet thirrja s paku tri dit para shqyrtimit gjyqsor q t ket koh t mjaftueshme ndrmjet drgimit t thirrjes dhe dits s shqyrtimit gjyqsor pr prgatitjen e mbrojtjes. Me plqimin e t akuzuarit ky afat mund t shkurtohet.

Neni 470 Shqyrtimi gjyqsor mbahet n selin e gjykats. N raste t ngutshme, veanrisht kur sht e nevojshme t bhet kqyrja ose kur sht n interes t zbatimit m t leht t procedurs s marrjs s provave, me lejen e kryetarit t gjykats mund t caktohet shqyrtimi gjyqsor edhe n vendin e kryerjes s veprs penale ose aty ku duhet t bhet kqyrja me kusht q kto vende t jen n kompetenc territoriale t asaj gjykate.

Neni 471 Kundrshtimi pr munges t kompetencs territoriale mund t paraqitet para shqyrtimit gjyqsor. fillimit t

Neni 472 (1) Kur i akuzuari nuk paraqitet n shqyrtim gjyqsor prkundr thirrjes me rregull, gjyqtari mund t vendos q shqyrtimi gjyqsor t mbahet pa pranin e tij, me kusht q ai m par t jet marr n pyetje, ndrsa prania e tij nuk sht e nevojshme dhe q mbrojtsi i tij t jet i pranishm. (2) Kur mbrojtsi i thirrur me rregull nuk paraqitet n shqyrtim gjyqsor dhe pr arsyet e mosardhjes nuk e lajmron gjykatn ose, nse largohet pa leje nga shqyrtimi gjyqsor apo kur pr shkak t prishjes s rendit gjyqtari ia mohon mbrojtjen e mtejshme n rastet kur mbrojtja nuk sht e detyrueshme, shqyrtimi gjyqsor, nse i akuzuari nuk merr tjetr mbrojts mbahet menjher pa pranin e mbrojtsit.

Neni 473 (1) Shqyrtimi gjyqsor fillon me lexim t prmbajtjes s propozimakuzs ose t padis private. Shqyrtimi gjyqsor i filluar prfundon sipas mundsis pa ndrprerje. (2) Pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor, gjyqtari menjher merr aktgjykimin dhe e shpall at me arsyetet thelbsore. Aktgjykimi duhet t prpilohet me shkrim brenda pesmbdhjet ditve nga dita e shpalljes.

209

(3) Ankesa kundr aktgjykimit mund t paraqitet brenda tet ditve nga dita e dorzimit t kopjes s aktgjykimit. (4) Neni 393 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht edhe n rastin e heqjes s paraburgimit pas shpalljes s aktgjykimit. (5) Kur shqiptohet dnimi me burgim, gjyqtari mund t urdhroj q i akuzuari t paraburgoset ose t mbahet n parburgim nse ekzistojn shkaqet nga neni 463, paragrafi 1 i ktij Kodi. N rast t till, paraburgimi mund t zgjas derisa aktgjykimi t merr form t prer, por jo m tepr se dnimi me burgim i shqiptuar nga gjykata e shkalls s par. (6) Kur gjyqtari gjat ose pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor mson se pr gjykimin e shtjes kompetenc lndor ka gjykata e qarkut ose ekzistojn kushtet nga neni 384, paragrafi 1 i ktij Kodi, me aktvendim e hudh propozimakuzn.

Neni 474 (1) Para caktimit t shqyrtimit gjyqsor pr vepra penale n kompetenc t gjyqtarit t vetm t cilat ndiqen me padi private, gjyqtari mund t thrret paditsin privat dhe t akuzuarin q n ditn e caktuar t paraqiten n gjykat pr sqarimin paraprak t shtjes kur konsideron se kjo sht e nevojshme pr prfundimin m t shpejt t procedurs. T akuzuarit i drgohet s bashku me thirrje edhe kopja e padis private. (2) Kur nuk arrihet pajtim i palve dhe padia private nuk trhiqet, gjyqtari merr deklarimet nga palt dhe i thrret ti paraqesin propozimet e veta lidhur me marrjen e provave. (3) Kur nj gjyqtar i vetm mon se nuk ekzistojn kushte pr hudhjen e padis private, ather vendos cilat prova duhet t merren n shqyrtim gjyqsor dhe sipas rregullit menjher cakton shqyrtimin gjyqsor dhe kt ua komunikon palve. (4) Kur gjyqtari i vetm mon se nuk ka nevoj pr marrje t provave dhe nuk ka arsye tjetr pr caktim t posam t shqyrtimit gjyqsor, menjher mund t hap shqyrtimin gjyqsor dhe pas shqyrtimit t provave t cilat i disponon gjykata vendos lidhur me padin private. Kjo mundsi veanrisht shnohet n thirrjen drguar paditsit privat dhe t akuzuarit. (5) Kur paditsi privat nuk i prgjigjet thirrjes nga paragrafi 1 i ktij neni, zbatohen dispozitat e neni 60 t ktij Kodi.

Neni 475 (1) Kur gjykata e shkalls s dyt vendos pr ankes kundr aktgjykimit t gjykats s shkalls s par t marr n procedur t shkurtr, pr seancn e kolegjit t shkalls s dyt lajmrohen t dy palt nse me aktgjykim t shkalls s par sht shqiptuar dnimi me burgim dhe nse palt kan krkuar q t informohen pr seanc ose nse kryetari i kolegjit apo kolegji i

210

gjykats s shkalls s dyt mojn se prania e palve ose njrs prej tyre do t ishte n dobi t zgjidhjes s shtjes.

KAPITULLI XLI: PROCEDURA PR DHNIEN E URDHRIT NDSHKIMOR

Neni 476 (1) Pr veprat penale pr t cilat parashikohet dnim me gjob ose burgim deri n tri vjet, pr t cilat prokurori publik sht informuar n baz t provave t besueshme nga kallzimi penal, prokurori publik mund t krkoj n propozimakuz q gjykata t jep urdhr ndshkimor, n t cilin t akuzuarit do ti shqiptoj dnim prkats pa e mbajtur shqyrtimin gjyqsor. (2) Prokurori publik mund t krkoj shqiptimin e nj ose m shum masave vijuese: dnim me gjob, ndalim t drejtimit t automjetit, urdhr pr publikim t aktgjykimit, konfiskim t sendit, vrejtje gjyqsore ose konfiskim t dobis pasurore t fituar me vepr penale.

Neni 477 (1) Nj gjyqtar i vetm hudh krkesn pr dhnien e urdhrit ndshkimor n rastet nga neni 468 t ktij Kodi pr vepra penale pr t cilat nuk mund t paraqitet krkes e till, ose kur prokurori publik krkon shqiptimin e dnimit i cili sipas ligjit nuk sht i lejueshm. Kolegji prej tre gjyqtarsh n afat prej dyzet e tet orve vendos pr ankesn e prokurorit publik kundr aktvendimit mbi hudhjen e krkess. (2) Kur gjyqtari i vetm mon se t dhnat n propozimakuz nuk ofrojn baz t mjaftueshme pr dhnien e urdhrit ndshkimor ose nga t dhnat e tilla mund t pritet shqiptim i ndonj dnimi tjetr nga ai q e ka propozuar prokurori publik, pasi ta pranoj propozimakuzn cakton shqyrtim gjyqsor dhe i thrret personat nga neni 469 i ktij Kodi. N rast t till, t pandehurit i drgohet me thirrje vetm kopja e propozimakuzs pa krkesn e prokurorit publik pr dhnien e urdhrit ndshkimor.

Neni 478 (1) Kur nj gjyqtar i vetm pajtohet me krkesn, ai jep urdhr ndshkimor me aktgjykim.

(2) N urdhrin ndshkimor shnohet se pranohet krkesa e prokurorit publik dhe se shqiptohet dnimi nga krkesa ndaj t pandehurit, t dhnat personale t t cilit duhet shnuar qart. Dispozitivi i aktgjykimit mbi urdhrin ndshkimor prfshin t dhnat e nevojshme nga neni 391, paragraf 1 i ktij Kodi, vendimin pr krkesn pasurore juridike nse sht paraqitur propozimi pr realizimin e saj. N arsyetim shnohen provat q arsyetojn dhnien e urdhrit ndshkimor.

211

(3) Urdhri ndshkimor prmban udhzimin pr t pandehurin n pajtim me dispozitat e nenit 479, pragrafi 2 i ktij Kodi si dhe njoftimin se pas kalimit t afatit pr kundrshtim, kur kundrshtim nuk paraqitet, urdhri ndshkimor merr form t prer dhe ekzekutohet dnimi i shqiptuar kundr t pandehurit.

Neni 479 (1) Urdhri ndshkimor i drgohet t pandehurit dhe mbrojtsit t tij nse ka mbrojts, si dhe prokurorit publik. (2) I pandehuri ose mbrojtsi i tij n afat prej tet ditve pas pranimit mund t paraqesin kundrshtim me shkrim ose me goj kundr urdhrit ndshkimor n procesverbal t gjykats. Kundrshtimi nuk duhet domosdo t arsyetohet. N t mund t propozohen prova n dobi t mbrojtjes. I akuzuari mund t heq dor nga e drejta n kundrshtim, por nga kundrshtimi i paraqitur nuk mund t trhiqet pas caktimit t shqyrtimit gjyqsor. Pagimi i gjobs para kalimit t afatit pr kundrshtim nuk konsiderohet heqje dor nga e drejta n kundrshtim. (3) T pandehurit i cili pr shkaqe t arsyeshme lshon afatin pr paraqitjen e kundshtimit gjyqtari i lejon kthim n gjendje t mparshme. Me rastin e vendosjes mbi lutjen pr kthim n gjendje t mparshme zbatohen dispozitat e neneve 96 dhe 97 t ktij Kodi. (4) Kur nj gjyqtar i vetm nuk e hudh kundrshtimin si t paafatshm ose t paraqitur nga personi i paautorizuar, cakton shqyrtim gjyqsor lidhur me propozimakuzn e prokurorit publik dhe m tutje procedon sipas dispozitave t neneve 469 deri n 473 t ktij Kodi. (5) Kolegji prej tre gjyqtarsh vendos pr ankes kundr aktvendimit mbi hudhjen e kundrshtimit kundr urdhrit ndshkimor.

Neni 480 Me rastin e marrjes s aktgjykimit lidhur me kundrshtimin, nj gjyqtar i vetm nuk detyrohet me krkesn e prokurorit publik nga neni 476, pargrafi 2 i ktij Kodi dhe as me ndalesn nga neni 417 i ktij Kodi.

212

KAPITULLI XLII: SHQIPTIMI I VREJTJES GJYQSORE

Neni 481 (1) Vrejtja gjyqsore shqiptohet me aktgjykim.

(2) Nse n kt kapitull nuk sht parapar ndryshe, dispozitat e ktij Kodi lidhur me aktgjykimin me t cilin i pandehuri shpallet fajtor zbatohen prshtatshmrisht edhe ndaj aktgjykimit pr vrejtje gjyqsore.

Neni 482 (1) Aktgjykimi pr vrejtje gjyqsore shpallet menjher pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor me arsyet esenciale. Neni 400, paragrafi 3 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht. (2) N dispozitiv t aktgjykimit pr vrejtje gjyqsore shnohen t dhnat personale t t akuzuarit, shnohet se sht shqiptuar vrejte gjyqsore pr veprn q sht objekt i akuzs dhe emrtimi ligjor i veprs penale. Dispozitivi i aktgjykimit pr vrejtje gjyqsore prfshin edhe t dhnat e nevojshme nga neni 391, paragrafi 1, nnparagraft 4 dhe 6 t ktij Kodi. (3) Gjykata n arsyetim t aktgjykimit paraqet shkaqet n t cilat sht bazuar me rastin e shqiptimit t vrejtjes gjyqsore.

Neni 483 (1) Kundr aktgjykimit pr vrejtjen gjyqsore mund t paraqitet ankes sipas arsyeve t parapara n nenin 402, paragrafi 1, nnparagraft 1, 2 ose 3 t ktij Kodi si dhe pr shkak t mosekzistimit t rrethanave q e arsyetojn shqiptimin e vrejtjes gjyqsore. (2) Kur aktgjykimi pr vrejtjen gjyqsore prmban vendimin mbi masn pr trajtim t detyrueshm pr rehabilitim, konfiskimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale, shpenzimet e procedurs penale ose krkesn pasurore juridike, ndaj aktgjykimit t till mund t ushtrohet ankes pr shkak se gjykata nuk e ka zbatuar drejt masn e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitim ose t konfiskimit t dobis pasurore t fituar me vepr penale apo pr arsye se vendimin pr shpenzimet e procedurs penale ose pr krkesn pasurore juridike e ka marr n kundrshtim me dispozitat ligjore.

Neni 484 Shqiptimi i vrejtjes gjyqsore nnkupton, prve shkeljeve t ligjit penal nga neni 404, nnparagraft 1 deri 4 t ktij Kodi edhe kur me vendim lidhur me vrejten gjyqsore gjykata

213

tejkalon autorizimet q i ka me ligj prkitazi me masn e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitimin ose konfiskimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale.

Neni 485 (1) Kur ankesn kundr aktgjykimit pr vrejtje gjyqsore e paraqet paditsi n dm t t akuzuarit, gjykata e shkalls s dyt mund t merr aktgjykim me t cilin i akuzuari shpallet fajtor dhe gjykohet me dnim ose shqiptohet dnim alternativ (neni 41 i Kodit t Prkohshm Penal) kur mon se gjykata e shkalls s par sakt ka vrtetuar provat materiale, por zbatimi i drejt i ligjit krkon shqiptimin e dnimit. (2) Gjykata e shkalls s dyt mund t vendos pr do ankes kundr aktgjykimit mbi vrejtjen gjyqsore me aktgjykim me t cilin propozimakuza ose padia private hudhet, ose me aktvendim ku i akuzuari lirohet nga akuza kur mon se gjykata e shkalls s par i ka vrtetuar sakt faktet vendimtare, por zbatimi i drejt i ligjit krkon marrjen e ndonjrit nga kto aktgjykime. (3) Kur ekzistojn arsyet nga neni 423 i ktij Kodi, gjykata e shkalls s dyt merr aktgjykim me t cilin refuzohet ankesa si e pabaz dhe vrteton aktgjykimin e gjykats s shkalls s par mbi vrejtjen gjyqsore.

PJESA E SHTAT: PROCEDURAT E VEANTA KAPITULLI XLIII: PROCEDURA NDAJ PERSONAVE T CILT KAN KRYER VEPR PENALE NN NDIKIMIN E ALKOOLIT OSE DROGS

Neni 486 (1) Me aktgjykim dnues, gjykata mund t shqiptoj masn e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitimin e kryersve t varur nga alkooli ose nga droga t cilt kan kryer vepr penale nn ndikim t alkoolit ose drogs n pajtim me nenet 77 dhe 49 t Kodit t Prkohshm Penal. (2) Masn nga paragrafi 1 i ktij neni gjykata mund ta shqiptoj pavarsisht nga sanksioni q i ka shqiptuar t akuzuarit dhe ekzekutimi i saj bhet pavarsisht nse i akuzuari gjendet n liri apo n vuajtje t dnimit me burgim. (3) Gjykata vendos pr zbatimin e mass nga paragrafi 1 i ktij Kodi pas dgjimit t mendimit t ekspertit dhe pas dgjimit t prokurorit publik dhe mbrojtjes. Mendimi i ekspertit duhet ti analizoj mundsit pr trajtimin e t pandehurit. (4) Koha e qndrimit n institucionin shndetsor pr masn e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitim llogaritet n kohzgjatjen e dnimit me burgim.

214

Neni 487 (1) Gjykata e cila ka shqiptuar masn e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitim n institucionin e kujdesit shndetsor, sipas detyrs zyrtare ose me propozimin e institucionit pr kujdes shndetsor dhe bazuar n mendimin e ekpertit t psikiatris i merr t gjitha vendimet lidhur me kohzgjatjen dhe ndryshimin e mass nga neni 77 i Kodit t Prkohshm Penal. (2) Vendimet nga paragrafi i mparshm merren nga kolegji prej tre gjyqtarsh pas seancs s dgjimit. Njoftimi pr seanc dgjimi i drgohet prokurorit publik dhe mbrojtsit. Para marrjes s vendimit, gjykata ndgjon mendimin e ekpsertit dhe t kryersit nse gjendja e tij shndetsore e lejon kt. (3) N procedur pr shqyrtim t vazhdimit ose ndryshimit t mass pr trajtim t detyrueshm pr rehabilitim, kryersi duhet t ket mbrojts. (4) do dy muaj, gjykata n pajtim me paragrafin 2 t ktij neni vendos sipas detyrs zyrtare nse ende ekzistojn kushtet pr masn e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitim n institucionin pr kujdes shndetsor. Eksperti i cili nuk punon n institucionin e kujdesit shndetsor ku kryersi i sht nnshtruar trajtimit t detyrueshm pr rehabilitm, kryen ekspertimin dhe paraqet konstatimin e tij me shkrim dhe ai, kur sht e nevojshme,i bn deklarim n gjykat. (5) Gjykata pushon zbatimin e mass nga paragrafi 1 i ktij neni kur trajtimi ose rehabilitimi m nuk jan t nevojshm ose kur ka kaluar koha e prcaktuar n nenin 77, paragrafi 3 i Kodit t Prkohshm Penal.

Neni 488 Me prjashtim t rasteve kur n kt kapitull parashihet ndryshe, dispozitat tjera t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht pr personat t cilt kan kryer vepra penale nn ndikimin e alkoolit dhe drogs.

KAPITULLI XLIV: PROCEDURA PR KONFISKIM

Neni 489 (1) Sendet, q sipas Kodit t Prkohshm Penal t Kosovs duhet t konfiskohen, konfiskohen edhe kur procedura penale nuk prfundon me aktgjykim me t cilin i akuzuari shpallet fajtor kur ekziston rrezik se mund t prdoren pr vepr penale ose kur kjo sht n interes t siguris publike apo pr arsye morale.

215

(2) Organi kompetent i cili e zbaton procedurn merr aktvendim t veant pr kt kohn kur procedura prfundon ose pushon.

(3) Aktvendimin pr konfiskim t sendeve nga paragrafi 1 i ktij neni e merr gjykata edhe kur n aktgjykim me t cilin i akuzuari sht shpallur fajtor nuk ekziston nj vendim i till. (4) Kopja e vrtetuar e vendimit pr konfiskim t sendeve i drgohet pronarit kur dihet identiteti i tij. (5) Kundr vendimit nga paragrafi 2 dhe 3 i ktij neni pronari i sendeve ka t drejt ankese kur ai mendon se nuk ka baz ligjore pr konfiskim. Kur aktvendimin nga paragrafi 2 i ktij neni nuk e ka marr gjykata, ankesa shqyrtohet nga kolegji prej tre gjyqtarsh i gjykats e cila do t ishte kompetent pr gjykim n shkall t par.

Neni 490 (1) Dobia pasurore e prfituar me kryerjen e veprs penale o si pasoj e saj vrtetohet n se procedur penale sipas detyrs zyrtare. (2) Gjykata dhe organet tjera publike t cilat e zbatojn procedurn, detyrohen t mbledhin prova dhe ti gjurmojn rrethanat e rndsishme pr vrtetimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale. (3) Kur i dmtuari ka paraqitur krkes pasurore juridike pr kthimin e sendeve t prfituara me vepr penale ose parave n vlern e llogaritur t sendeve, dobia pasurore vrtetohet vetm pr at pjes e cila nuk sht prfshir n krkesn pasurore juridike.

Neni 491 (1) Kur shqyrtohet konfiskimi i dobis pasurore t fituar me vepr penale (neni 82 dhe 83 i Kodit t Prkohshm Penal) n procedur paraprake dhe n shqyrtim gjyqsor, personi t cilit i sht kaluar dobia pasurore si dhe prfaqsuesi i ndrmarrjes afariste ose personi tjetr juridik thirren pr tu marr n pyetje. N thirrje paralajmrohet se shqyrtimi gjyqsor mund t mbahet edhe pa pranin e tij. (2) Prfaqsuesi i organizats s biznesit ose personi tjetr juridik n shqyrtim gjyqsor merret n pyetje pas t akuzuarit. N mnyr t njjt veprohet edhe me personin t cilit i sht kaluar dobia pasurore e fituar me vepr penale nse ai nuk sht thirrur si dshmitar. (3) Personi t cilit i sht kaluar dobia pasurore dhe prfaqsuesi i organizats s biznesit ose personi tjetr juridik kan t drejt t propozojn marrjen e provave pr prcaktimin e dobis pasurore dhe me lejen e kryetarit t trupit gjykues tu bjn pyetje t akuzuarit, dshmitarve dhe ekspertve.

216

(4) Prjashtimi i publikut nga shqyrtimi gjyqsor nuk vlen pr personin n t cilin ka kaluar dobia pasurore dhe pr prfaqsuesin e ndrmarrjes afariste apo personin tjetr juridik. (5) Kur gjykata vetm n shqyrtim gjyqsor mson se sht ngritur shtja e konfiskimit t dobis pasurore, e ndrpret shqyrtimin gjyqsor dhe e thrret personin n t cilin ka kaluar dobia pasurore e fituar me vepr penale ose prfaqsuesin e ndrmarrjes afariste apo personin tjetr juridik.

Neni 492 Gjykata cakton lartsin e shums s dobis pasurore sipas vlersimit t lir po qe se vrtetimi i sakt i saj sht i lidhur me vshtirsi disproporcionale ose ndikon n zvarritje t konsiderueshme t procedurs. Neni 493 (1) Kur arsyetohet konfiskimi i dobis pasurore, gjykata sipas dispozitave q vlejn pr procedurn prmbaruese, me krkes t prokurorit publik ose sipas detyrs zyrtare urdhron masa t prkohshme pr t siguruar krkesn. Neni 116, paragrafi 2 dhe 3 i ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht.

Neni 494 (1) Gjykata mund t shqiptoj konfiskim t dobis pasurore t fituar me vepr penale n aktgjykim me t cilin i akuzuari shpallet fajtor ose n aktgjykim mbi vrejtjen gjyqsore si dhe n aktvendim me t cilin shqiptohet masa e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitim t kryersve t veprave penale t varur nga alkooli ose droga. (2) N dispozitivin e aktgjykimit ose t aktvendimit, gjykata prcakton shumn e parave dhe sendin e konfiskuar. Kur ka shkaqe t arsyeshme, gjykata mund t lejoj pages me kste t dobis pasurore t fituar nga veprat penale dhe cakton afatin e pagess dhe shumn e saj. (3) Kur gjykata ka shqiptuar konfiskim t dobis pasurore t fituar me vepr penale ndaj personit, ndrmarrjes afariste apo ndaj personit tjetr juridik, kopja e vrtetuar e aktgjykimit ose e aktvendimit i drgohet edhe personit n t cilin ka kaluar dobia pasurore si dhe prfaqsuesit t organizats s biznesit apo personit tjetr juridik.

Neni 495 Personat, ndrmarrjet afariste ose personat juridik nga neni 491 i ktij Kodi mund t krkojn rishikimin e procedurs penale lidhur me konfiskimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale.

217

Neni 496 Neni 400, paragraft 2 dhe 3 dhe nenet 408 dhe 412 t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht n ankesn kundr vendimit mbi konfiskimin e dobis pasurore.

Neni 497 (1) Gjykata e cila ka urdhruar ruajtjen e sendeve ose t pasuris s konfiskuar si mbrojtje t prkohshme t krkess pr konfiskim t dobis pasurore t fituar me vepr penale apo t vlers ekuivalente t pasuris s fituar me vepr penale, n raste t tilla duhet t veproj ngutas, ekonomikisht dhe racionalisht si dhe t ruaj me kujdes sendet dhe pasurin e konfiskuar e cila shrben si mbrojtje e prkohshme e krkess. (2) Procedurn pri ruajtjen e sendit dhe pasuris nga paragrafi 1 i ktij neni e prcakton organi publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore.

Neni 498 (1) N rastet kur procedura penale nuk prfundohet me aktgjykim me t cilin i akuzuari deklarohet fajtor, sendet e fituara me vepr penale nga neni 272 i Kodit t Prkohshm Penal dhe marrja ose dhnia e paligjshme e shprblimit, dhurats ose prfitimit nga nenet 250, 251, 343, 344 dhe 345 t Kodit t Prkohshm Penal gjithashtu konfiskohen kur: (1) Vrtetohen elementet ligjore t veprs penale nga neni 272 i Kodit t Prkohshm Penal si dhe sende t fituara me vepr penale nga neni 272 i Kodit t Prkohshm Penal ose 2) Vrtetohen elemente ligjore t veprs penale nga nenet 250, 251, 343, 344 ose 345 t Kodit t Prkohshm Penal si dhe dhnia ose marrja e shprblimit, dhurats ose dobis tjetr pasurore. (2) Me krkes t arsyetuar t prokurorit publik kolegji merr aktvendim t posam pr konfiskim nga paragrafi 1 i ktij neni. Prokurori publik n krkes shnon t gjitha t dhnat dhe rrethanat e rndsishme pr prcaktimin e prejardhjes s dobis pasurore t fituar me vepr penale, t sendeve t fituara nga vepra penale ose dhnies t paligjshme t shprblimit, dhurats a prfitimit. (3) Kopja e vrtetuar e aktvendimit me shkrim nga paragrafi 2 i ktij neni i drgohet pronarit t parave ose pasuris s konfiskuar nse ai dihet. Kur pronari nuk dihet, aktvendimi shpallet n stendn e gjykats dhe pas tet ditve konsiderohet se i sht dorzuar pronarit t panjohur. (4) Pronart e parave ose t pasuris s konfiskuar kan t drejt ankese kundr aktvendimit nga paragrafi 2 i ktij neni kur ata mendojn se nuk ka baz ligjore pr konfiskim.

218

Neni 499 (1) Me prjashtim t rasteve kur ky kapitull parasheh ndryshe, dispozitat tjera t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht n procedurat pr konfiskim t dobis pasurore t fituar me vepr penale dhe pr konfiskim n pajtim me nenin 498. (2) Dispozitat e neneve 490 deri te neni 498 t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht pr konfiskimin e pasuris me vler t njjt me dobin pasurore t fituar me vepr penale (neni 83 dhe 85 i Kodit t Prkohshm Penal) dhe parave, pasuris, shprblimeve, dhuratave dhe dobis tjetr pasurore nga neni 498 i ktij Kodi. (3) Dispozitat e nenit 490, paragrafi 1 i ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht n procedurn paraprake. Prve organeve q zbatojn procedurn penale, n mbledhjen e t dhnave dhe gjurmimin e rrethanave t rndsishme pr caktimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale marrin pjes edhe organet e parapara me kt ligj.

KAPITULLI XLV: PROCEDURA PR REVOKIMIN E DNIMEVE ALTERNATIVE

Neni 500 (1) Kur dnimi me kusht (neni 41 i Kodit t Prkohshm Penal) kushtzohet me njrin nga detyrimet nga neni 43, paragrafi 3 i Kodit t Prkohshm Penal dhe i akuzuari nuk e prmbush detyrimin brenda afatit t caktuar nga gjykata, gjykata e cila ka gjykuar n shkall t par fillon procedurn pr revokimin e dnimit me kusht sipas propozimit t paditsit t autorizuar ose t dmtuarit ose sipas detyrs zyrtare. (2) Gjyqtari t cilit i caktohet shtja gjyqsore, merr n pyetje t dnuarin kur sht i arritshm, shtron pyetjet e nevojshme pr vrtetimin e fakteve dhe mbledhjen e provave lidhur me marrjen e vendimit. Pastaj shtja gjyqsore i drgohet kolegjit. (3) Kryetari i kolegjit cakton seancn e kolegjit pr t ciln e lajmron prokurorin publik, t dnuarin dhe t dmtuarin. Mosprania e palve dhe e t dmtuarit nse jan thirrur me rregull nuk pengon mbajtjen e seancs s kolegjit. (4) Kur gjykata vrteton se i dnuari nuk i ka prmbushur detyrimin e caktuar me aktgjykim, ather merr aktgjykimin n pajtim me nenin 47 t Kodit t Prkohshm Penal.

219

KAPITULLI XLVI: PROCEDURA PR MARRJEN E VENDIMIT PR SHLYERJEN E DNIMIT NGA EVIDENCA

Neni 501 (1) Kur ligji parasheh shlyerjen e dnimit pas kalimit t nj afati t caktuar, me kusht q kryers1`i t mos kryej vepr t re penale brenda ktij afati (neni 87 i Kodit t Prkohshm Penal), organi publik kompetent pr shtje gjyqsore sipas detyrs zyrtare merr aktvendimin pr shlyerjen e dnimit. (2) Para marrjes s aktvendimit mbi shlyerjen e dnimit bhen gjurmime t nevojshme, veanrisht n mbledhjen e t dhnave t cilat tregojn nse kundr t dnuarit zbatohet procedur penale pr ndonj vepr t re penale t kryer para kalimit t afatit t parapar pr heqjen e dnimit.

Neni 502 (1) Kur organi publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore nuk merr aktvendim mbi shlyerjen e dnimit, personi i dnuar mund t krkoj t konstatohet se shlyerja e dnimit sht br n baz t ligjit. (2) Kur organi publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore nuk merr aktvendim sipas krkess s t dnuarit brenda tridhjet ditve nga dita e marrjes s krkess, i dnuari mund t krkoj q gjykata e cila n shkall t par ka marr aktgjykimin t merr aktvendim pr shlyerje t dnimit. (3) Pr kt krkes vendos gjykata pasi t dgjoj mendimin e prokurorit publik kur procedura sht filluar me krkes t tij.

Neni 503 Kur dnimi alternativ nuk revokohet pas nj viti nga dita e pushimit t kohs s verifikimit, gjykata e cila ka gjykuar n shkall t par merr aktvendim me t cilin e shlyen dnimin. Ky aktvendim i drgohet t dnuarit, prokurorit publik kur procedura sht filluar me krkes t tij si dhe organit publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore.

Neni 504 (1) Procedura pr shlyerjen e dnimit n baz t vendimit gjyqsor (neni 88 i Kodit t Prkohshm Penal) fillohet me krkes t t dnuarit. (2) Krkesa i paraqitet gjykats e cila ka vendosur n shkall t par.

220

(3) Gjyqtarit t cilit i caktohet shtja, s pari konstaton nse ka kaluar afati i parapar i nevojshm ligjor, pastaj bn gjurmime t nevojshme, vrteton faktet t cilat i pohon krkuesi dhe mbledh prova pr t gjitha rrethanat e rndsishme pr vendim. (4) Gjykata pr sjelljet e krkuesit mund t krkoj raport nga policia n territorin e t cilit ai ka banuar pas vuajtjes s dnimit, ndrsa raport t till mund ta krkoj edhe nga administrata e institucionit ku i dnuari ka vuajtur dnimin. (5) Pas kryerjes s gjurmimeve dhe pas dgjimit t prokurorit publik, kur procedura zbatohet sipas krkess s tij, gjyqtari ia drgon lndn me propozim t arsyetuar kolegjit t gjykats e cila e ka gjykuar shtjen n shkall t par. (6) Krkuesi dhe prokurori publik mund t ushtrojn ankes ndaj vendimit t gjykats pr shlyerjen e dnimit. (7) Kur gjykata refuzon krkesn pr shkak se i dnuari me sjelljen e tij nuk e ka arsyetuar shlyerjen e dnimit, i dnuari prsri mund t paraqes krkes pasi t kalojn dy vjet nga dita kur aktvendimi mbi refuzimin e krkess ka mar form t prer.

Neni 505 Dnimi i shlyer nuk shnohet n certifikatn e lshuar t bazuar n evidencn e dnimeve pr realizimin e t drejtave t individve.

KAPITULLI XLVII: PROCEDURA PR DHNIEN E NDIHMS JURIDIKE NDRKOMBTARE DHE EKZEKUTIMI I MARRVESHJEVE NDRKOMBTARE N SHTJET PENALE Neni 506 Ndihma ndrkombtare juridike n shtjet penale jepet sipas dispozitave t ktij Kodi, me prjashtim t rasteve kur marrveshjet ndrkombtare parashohin ndryshe. Procedurat pr ndihm juridike ndrkombtare dhe ekzekutim t marrveshjeve ndrkombtare pr shtje penale zbatohen n pajtim me nenet 8.1(i), 8.1(cm) dhe 8.1(o) t Kornizs Kushtetuese.

Neni 507 (1) Lutja e gjykats vendore pr ndihm juridike n shtjet penale i drgohet agjencive t jashtme nprmjet rrugve diplomatike. N mnyr t njjt drgohet edhe lutja e organeve t jashtme pr ndihm juridike nga gjykatat vendore.

221

(2) N rastet e ngutshme dhe n kushte t reciprocitetit, lutjet pr ndihm juridike mund t drgohen nprmjet organit publik kompetent pr pun t brendshme, ose pr rastet e veprave penale t pastrimit t dobis s fituar me vepr penale ose t veprs penale q ka lidhje me pastrimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale nprmjet organit publik kompetent pr parandalimin e pastrimit t dobis s fituar me vepr peanle. (3) Kur zbatohet reciprociteti ose kur ai prcaktohet me marrveshje ndrkombtare, ndihma juridike ndrkombtare n shtje penale mund t kmbehet drejtprdrejt ndrmjet organit t Kosovs dhe organit t huaj i cili merr pjes n procedur paraprake dhe n procedur penale. N rastin e till mund t prdoren mjete teknike moderne, n veanti rrjeti kompjuterik dhe mjetet ndihmse pr transmetimin e fotografis, zrit dhe impulseve elektronike.

Neni 508 (1) Organi kompetent i drgon lutjen pr ndihm juridike t pranuar nga agjencit e huaja organit publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore i cili pastaj e drgon pr procedim n gjykatn e qarkut n territorin e s cils personi t cilit duhet ti dorzohet ndonj dokument aktualisht banon q t merret n pyetje ose t ballafaqohet, ose n territorin e s cils duhet ndrmarr veprimin hetimor. (2) N rastet nga neni 507, paragrafi 2 i ktij Kodi, organi publik kompetent pr pun t brendshme ia drgon lutjet gjykats prmes organit publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore. (3) Lejimi dhe mnyra e kryerjes s veprimit, q sht objekti i lutjes s organit t jashtm, vendoset n gjykatn e qarkut n pajtim me ligjin n fuqi. (4) Kur lutja ka t bj me vepr penale pr t ciln sipas dipozitave vendore nuk lejohet transferim n shtetin e huaj, gjykata konsultohet me organin publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore t Kosovs se a duhet vepruar sipas lutjes apo jo.

Neni 509 (1) Gjykatat vendore mund t veprojn sipas lutjes s shtetit t huaj pr ekzekutimin e aktgjykimit penal t marr nga gjykata e huaj ndaj nj banori t Kosovs nse sht parapar me marrveshje ndrkombtare ose kur zbatohet parimi i reciprocitetit. (2) Lutjes pr ekzekutim i bashkngjitet origjinali ose kopja e vretuar e aktgjykimit mbi dnimin, zbatimi i t cilit krkohet, dhe dokumentet e tjera t nevojshme. (3) N rastin nga paragrafi 1 i ktij neni gjykata vendore ekzekuton sanksionin e shqiptuar me aktgjykim t forms s prer nga gjykata e huaj me shqiptimin e sanksionit n pajtim me ligjin n fuqi n Kosov.

222

Neni 510 (1) Kur organi i huaj paraqet lutje nga neni 509, paragrafi 1 i ktij Kodi, i dnuari mund t arrestohet kur pr veprn e till krkohet paraburgim sipas ktij Kodi dhe rrethanat specifike tregojn se ka rrezik ikjeje. (2) Kur organi i huaj paralajmron qllimin e tij pr paraqitje t lutjes nga neni 509, paragrafi 1 i ktij Kodi, i dnuari, me krkes t organit t huaj mund t arrestohet nse plotsohen kushtet e parapara n paragrafin 1 t ktij neni. Lutja e till prfshin veprn penale q shkaktoi marrjen e aktgjykimit dnues, kohn dhe vendin e kryerjes s saj dhe prshkrimin sa m t sakt t mundshm t t dnuarit. Ai gjithashtu prmban nj deklarat t shkurtr t fakteve n t cilat mbshtetet aktgjykimi. (3) I dnuari mbahet n paraburgim n pajtim me dispozitat e ktij Kodi. Dispozitat pr vazhdimin e paraburgimit, e drejta pr mbrojts dhe pr ankes e personave t paraburgosur zbatohen prshtatshmrisht. (4) I paraburgosuri n do rast lirohet:

1) Pas kalimit t afatit t njjt me afatin e privimit t liris t shqiptuar me akrgjykimin dnues ose 2) Nse sht arrestuar sipas paragrafit 2 t ktij neni dhe lutja pr ekzekutim s bashku me dokumentet e prcaktuara n nenin 509, pargrafi 2 i ktij Kodi nuk sht marr brenda tetmbdhjet ditve nga dita e arrestimit.

Neni 511 (1) Gjykata e merr aktgjykimin n kolegjin prej tre gjyqtarsh pr ekzekutimin e sanksionit t shqiptuar nga gjykata e huaj. (2) Para se gjykata t marr aktgjykim, t dnuarit i ofrohet mundsia t paraqes mendimin e tij. Me krkesn e tij ai dgjohet personalisht nga gjykata. Pas paraqitjes s krkess pr kt, lejohet seanca pr marrje drejtprdrejt n pyetje. Prokurori publik, i dnuari dhe mbrojtsi njoftohen pr seancn e kolegjit. (3) Gjykat kompetente sht gjykata e qarkut n territorin e s cils personi i dnuar ka pasur vendbanimin e fundit n Kosov. Nse personi i dnuar nuk ka pasur vendbanim t prhershm n Kosov, kompetenca territoriale caktohet sipas vendlindjes s tij. N qoft se i dnuari nuk ka pasur vendbanim t prhershm n Kosov e as nuk ka lindur n Kosov, Gjykata Supreme e Kosovs cakton njrn nga gjykatat e qarkut me kompetenc lndore.

223

(4) N dispozitivin e aktgjykimit gjykata shnon dispozitivin e plot dhe emrin e gjykats nga aktgjykimi i huaj dhe shqipton sanksionin. N arsyetim t aktgjykimit shnohen arsyet t cilat jan marr parasysh me rastin e shqiptimit t sanksionit. (5) Gjykata e zvendson sanksionin e shqiptuar nga gjykata e huaj me nj sanksion t parapar me ligjin n fuqi n Kosov pr t njjtn vepr. Lloji dhe kohzgjatja e ktij sanksioni mund t ndryshoj prderisa nuk sht m i rnd. Nse ky sanksion i shqiptuar nga gjykata e huaj sht m i ult se minimumi i cili mund t shqiptohet sipas ligjit n fuqi n Kosov, gjykata shqipton sanksion prkats pavarsisht nga ky minimum. (6) do pjes e vuajtur e sanksionit t shqiptuar n shtetin e huaj dhe koha e qndrimit n paraburgim t t dnuarit pas dnimit n shtetin e huaj ose n Kosov llogaritet n dnim. (7) tij. Ankes kundr aktgjykimit mund t paraqes prokurori publik, i dnuari dhe mbrojtsi i

Neni 512 Kur shtetasi i huaj i dnuar nga gjykata vendore ose personi i autorizuar me marrveshje ndrkombtare i paraqet lutje gjykats s shkalls s par q i dnuari ta vuaj dnimin n shtetin e tij, gjykata ka t drejt t pranoj lutjen nse kjo sht parapar me marrveshje ndrkombtare ose kur zbatohet reciprociteti.

Neni 513 Pr veprat penale t falsitetit dhe vnies n qarkullim t parave, prodhimit t paligjshm, prpunimit dhe shitjes s narkotikve dhe helmeve, trafikimit me njerz, prodhimit dhe shprndarjes s materialeve pornografike, si dhe pr vepra penale t tjera pr t cilat me konvent ndrkombtare sht parapar centralizimi i t dhnave, organi q e zbaton procedurn penale detyrohet q menjher tia drgoj organit publik kompetent pr pun t brendshme shnimet pr veprn penale dhe pr kryersin, kurse gjykata e shkalls s par edhe aktgjykimin e forms s prer. Kurdo q kryhet vepr penale e pastrimit t dobis s fituar me vepr penale, t dhnat pa vones duhet drguar organit kompetent pr pengim t pastrimit t dobis s fituar me vepr penale.

Neni 514 (1) Kur shtetasi i huaj i cili ka vendbanim t prhershm n shtetin e huaj kryen vepr penale n territorin e Kosovs, t gjitha shkresat pr ndjekje penale dhe gjykim, prpos kushteve nga neni 517 i ktij Kodi, mund ti dorzohen shtetit t huaj pr ndjekje penale dhe gjykim nse ai i pranon.

224

(2) Vendimin pr dorzimin e lnds n procedur penale gjat procedurs paraprake e merr kolegji prej tre gjyqtarsh n baz t propozimit t prokurorit publik. (3) Dorzimi i lnds penale mund t lejohet pr vepra penale t dnueshme me burgim deri n dhjet vjet si dhe pr veprat penale t rrezikimit t trafikut publik. (4) Dorzimi i lnds nuk lejohet kur i dmtuari sht banor Kosovs dhe ai e kundrshton kt, prve kur sht siguruar krkesa e tij pasurore juridike. (5) Kur i pandehuri gjendet n paraburgim, nga shteti i huaj krkohet q prmes rrugs m t shkurtr t njoftoj brenda tridhjet ditve nse e ndrmerr ndjekjen penale.

Neni 515 (1) Krkesa e shtetit t huaj q n Kosov t n drmirret ndjekja ndaj banorit t Kosovs pr vepr penale t kryer jasht i drgohet s bashku me shkresat prokurorit publik kompetent n territorin e t cilit ai person ka vendbanimin e prhershm. (2) Krkesa pasurore juridike dorzuar organit kompetent t shtetit t huaj konsiderohet sikur ti ishte dorzuar gjykats kompetente. (3) Shteti i huaj i cili ka krkuar q Kosova t ndrmarr ndjekje penale njoftohet pr refuzimin e ndrmarrjes s ndjekjes penale si dhe pr vendimin e forms s prer t marr n procedur penale.

KAPITULLI XLVIII: PROCEDURA PR TRANSFERIMIN E T PANDEHURVE DHE T DNUARVE BRENDA DHE JASHT SHTETIT

Neni 516 (1) Me prjashtim t rasteve kur ligji n fuqi n Kosov ose marrveshjet ndrkombtare parashohin ndryshe, transferimi i t pandehurve ose i t dnuarve krkohet dhe zbatohet sipas dispozitave t ktij Kodi. Procedurat pr transferimin e t pandehurve dhe t dnuarve brenda dhe jasht shtetit zbatohen n pajtim me nenet 8.1 (i), 8.1 (m) dhe 8.1 (o) t Kornizs Kushtetuese. (2) Procedura pr bashkpunim me Gjykatn Ndrkombtare Penale, Tribunalin Ndrkombr pr Ndjekjen e Personave Prgjegjs pr Shkelje t Rnda t s Drejts Ndrkombtare Humanitar t kryera n territorin e ish-Jugosllavis prej vitit 1991, dhe Tribunalin Ndrkombtar pr Ndjekjen e Personave Prgjegjs pr Gjenocid dhe Shkelje t tjera t Rnda t s Drejts Ndrkombtare Humanitare t kryera n territorin e Ruands dhe shtetasve t Ruands prgjegjs pr gjenocid dhe pr shkelje t tjera t rnda t kryera n territorin e shteteve fqinje nga 1 janari i

225

vitit 1994 deri n 31 dhjetor t vitit 1994, dhe tribunale t tjera ndrkombtare nuk prfshihen n kt Kod dhe rregullohet me rregullore t posame.

Neni 517 Parakushtet pr transferim t personit n shtetin e huaj jan: 1) Q personi transferimi i t cilit krkohet t jet shtetas i huaj;

2) Q vepra pr t ciln krkohet transferimi nuk sht kryer n territorin e Kovs kundr nj banori t Kosovs; 3) Q vepra pr t ciln krkohet transferimi sht vepr penale sipas ligjit n fuqi n Kosov dhe sipas ligjit t shtetit ku sht kryer; 4) Q sipas ligjit n fuqi n Kosov, ndjekja penale ose ekzekutimi i dnimit nuk sht parashkruar para se shtetasi i huaj t jet paraburgosur ose t jet marr n pyetje si i pandehur; 5) Q shtetasi i huaj transferimi i t cilit krkohet ende nuk sht liruar ose dnuar n form t prer nga gjykata vendore pr vepr penale pr t ciln krkohet transferimi, q procedura penale t mos zbatohet n Kosov kundr tij pr vepr penale t parapar n nenin 100 t Kodit t Prkohshm Penal dhe, kur procedura penale ka filluar pr vepr penale t kryer kundr banorit t Kosovs, krkesa pasurore juridike e t dmtuarit t jet siguruar; 6) Q identiteti i personit transferimi i t cilit krkohet sht vretuar;

7) Q ka prova t mjaftueshme pr t mbshtetur dyshimin e bazuar se shtetasi i huaj, transferimi i t cilit krkohet ka kryer vepr konkrete penale dhe se pr kt ekziston aktgjykim i forms s prer; 8) Q transferimi t mos krkohet pr vepr penale pr t ciln parashihet dnim me vdekje derisa shteti i cili krkon transferimin nuk garanton se dnimi me vdekje nuk do t shqiptohet ose nuk do t ekzekutohet; 9) Q t mos ekzistoj rrezik real q personi transferimi i t cilit krkohet t trajtohet ose t dnohet n mnyr johumane ose degradues; 10) Q t mos ket arsye pr dyshim se krkesa sht br me qllim t ndjekjes ose dnimit t personit transferimi i t cilit krkohet n baz t racs, gjinis, shtetsis ose prejardhjes etnike, religjionit, mendimit politik ose antarsimit n ndonj grup shoqror; 11) Q personi transferimi i t cilit krkohet nuk gzon t drejtn e mbrojtjes t parapar pr refugjat n Kosov;

226

12) Q lutja pr transferim t mos jet paraqitur pr shkak t ndonj veprimi politik i cili nuk konsiderohet vepr penale nga neni 116 deri te 145 i Kodit t Prkohshm Penal dhe 13) Q transferimi t mos jet n kundrshtim me t drejtn ndrkombtare ose standardet ndrkombtare t t drejtave t njeriut pr fardo arsye.

Neni 518 (1) Procedura pr transferimin e shtetasit t huaj n shtetin e huaj i cili sht i pandehur ose i dnuar fillohet me lutjen e shtetit t huaj. (2) (3) Lutja paraqitet nprmjet rrugve diplomatike. Lutjes pr transferim duhet bashkngjitur: (prshkrim i sakt,

1) T dhnat pr identitetin e t pandehurit apo t dnuarit fotografi, shenjat e gishtave e t ngjashme); 2) Certifikatn ose t dhnat tjera pr shtetsin e shtetasit t huaj;

3) Aktkauzn, aktgjykimin ose aktvendimin pr paraburgim a ndonj dokument tjetr t ngjashm n form origjinale ose n kopje t vrtetuar. Kto shkresa prfshijn: emrin dhe mbiemrin e personit transferimi i t cilit krkohet, t dhnat tjera t nevojshme pr vrtetimin e identitetit t tij, prshkrimin e veprs, kualifikimin ligjor t veprs penale dhe provat pr bazueshmrin e dyshimit dhe 4) Ekstraktin nga ligji penal i shtetit t huaj i cili duhet zbatuar ose sht zbatuar kundr t pandehurit lidhur me veprn penale pr t ciln krkohet transferimi. Kur vepra sht kryer n shtetin e tret duhet bashkngjitur edhe ekstraktin e ligjit penal t atij shteti. (4) Nse lutja dhe shtojca jan prpiluar n gjuh t huaj, s bashku drgohet kopja e vrtetuar e prkthimit n pajtim me nenin 15 paragrafi 1 i ktij Kodi.

Neni 519 (1) Lutjen pr transferimin e shtetasit t huaj organi kompetent e paraqet nprmjet organit publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore dhe gjyqtarit t procedurs paraprake n gjykatn e qarkut n territorin ku aktualisht banon shtetasi i huaj ose n territorin e t cilit gjendet ai. (2) Kur nuk dihet vendbanimi ose vendqndrimi i shtetasit t huaj transferimi i t cilit krkohet, vendndodhja e tij vrtetohet nprmjet policis.

227

(3) Kur lutja sht n pajtim me kushtet nga neni 518 i ktij Kodi dhe nse ekzistojn shkaqet pr paraburgim nga neni 281 i ktij Kodi, gjyqtari i procedurs paraprake urdhron paraburgimin e shtetasit t huaj ose ndrmerr masa t tjera pr t siguruar pranin e tij sipas ktij Kodi, prve kur nga lutja shihet qart se transferimi nuk lejohet. (4) Gjyqtari i procedurs paraprake menjher pas vrtetimit t identitetit t shtetasit t huaj e njofton at pr arsyet e krkimit t transferimit t tij dhe e udhzon se ai mund t angazhoj avokat ose se avokati mund ti caktohet sipas detyrs zyrtare n pajtim me nenin 73 dhe 74 t ktij Kodi, si dhe n rastin kur ndaj shtetasit t huaj sht caktuar paraburgimi. Pastaj, gjyqtari i procedurs paraprake thrret shtetasin e huaj t bj deklarim pr mbrojtjen e tij. (5) Marrja n pyetje dhe deklarimi i shtetasit t huaj shnohen n procesverbal.

Neni 520 (1) N raste t ngutshme kur ekziston rrezik q i huaji t arratiset ose t fshihet, policia lejohet t arrestoj shtetasin e huaj me krkes t organit t huaj kompetent, pavarsisht se n mnyr sht drguar krkesa. Lutja duhet t prfshij t dhnat pr vrtetimin e identitetit t shtetasit t huaj, llojin dhe emrtimin e veprs penale, numrin e vendimit, datn, vendin dhe emrin e organit t jashtm q ka caktuar paraburgimin dhe deklaratn se transferimi n shtetin e huaj do t krkohet n procedur t rndomt. (2) Policia e sjell pa vones shtetasin e huaj t arrestuar te gjyqtari i procedurs paraprake i gjykats kompetente pr zbatim t seancs s dgjimit n pajtim me nenin 282 t ktij Kodi. Kur gjyqtari i procedurs paraprake urdhron paraburgim kundr shtetasit t huaj, gjyqtari i procedurs paraprake e njofton pr kt organin publik kompetent pr pun t brendshme. (3) Gjyqtari i procedurs paraprake e liron shtetasin e huaj kur pushojn shkaqet pr paraburgim ose kur krkesa pr transferim n shtetin e huaj nuk paraqitet brenda afatit t caktuar nga ai. Ky afat do t caktohet duke marr parasysh largsin e shtetit q ka paraqitur krkesn nga Kosova i cili nuk mund t jet m i gjat se tre muaj nga dita e paraburgimit t shtetasit t huaj. Pr kt afat njoftohet shteti i huaj. Me krkes t shtetit t h kolegji prej tre gjyqtarsh uaj, i gjykats kompetente mund ta vazhdoj kt afat m s shumti edhe pr dy muaj. (4) Nse lutja sht paraqitet brenda afatit t caktuar, gjyqtari i procedurs paraprake vepron sipas nenit 519, paragrafi 3 dhe 4 i ktij Kodi.

Neni 521 (1) Pas dgjimit t prokurori publik dhe t mbrojtsit, gjyqtari i procedurs paraprake, sipas nevojs, ndrmerr veprime t tjera hetimore pr t vrtetuar se a ekzistojn arsyet pr transferimin e shtetasit t huaj apo pr dorzimin e sendeve me t cilat sht kryer ose me ndihmn e t cilave sht kryer vepra penale me kusht q kto sende t jen konfiskuar nga shtetasi i huaj.

228

(2) Pas prfundimit t gjurmimit, gjyqtari i procedurs paraprake shkresat bashk me mendimin e tij ia drgon kolegjit prej tre gjyqtarsh n gjykatn e qarkut. (3) Kur kundr shtetasit t huaj, transferimi i t cilit krkohet, zbatohet procedur penale n nj gjykat vendore pr t njjtn vepr ose pr vepr tjetr penale, gjyqtari i procedurs paraprake e shnon kt n shkresa t lnds.

Neni 522 (1) Kur kolegji prej tre gjyqtarsh i gjykats s qarkut konstaton se nuk jan plotsuar kushtet paraprake ligjore pr transferim, ather merr aktvendim me t cilin refuzon lutjen pr transferim. Kt aktvendim gjykata ia drgon Gjykats Supreme t Kosovs sipas detyrs zyrtare e cila, pas dgjimit t prokurorit publik, e vrteton, e anulon ose e ndryshon aktvendimin. (2) Kur i huaji gjendet n paraburgim, kolegji prej tre gjyqtarsh i gjykats s shkalls s par mund t vendos q ai t mbetet n paraburgim derisa aktvendimi pr refuzimin e transferimit t marr form t prer. (3) Aktvendimi i forms s prer me t cilin sht refuzuar transferimi i drgohet organit kompetent nprmjet organit publik kompetent pr shtje gjyqsore i cili pr kt e njofton shtetin e huaj.

Neni 523 Kur kolegji prej tre gjyqtarsh i gjykats s qarkut mon se jan plotsuar parakushtet ligjore pr transferim (neni 517 i ktij Kodi) kt e vrteton me aktvendim. Kundr ktij a ktvendimi shtetasi i huaj ka t drejt ankese n Gjykatn Supreme t Kosovs.

Neni 524 Kur Gjykata Supreme e Kosovs lidhur me ankesn mon se jan plotsuar kushtet ligjore pr transferim t shtetasit t huaj apo kur kundr aktvendimit t gjykats s shkalls s par nuk sht paraqitur ankes, lndn ia drgon organit publik kompetent i cili vendos pr transferim.

Neni 525 (1) Organi kompetent merr aktvendim me t cilin lejon ose nuk lejon transferim. Ai mund t vendos q transferi t shtyhet pr s hkak se pr vepr tjetr penale n gjykat vendore vazhdon procedura penale kundr shtetasit t huaj, transferimi i t cilit krkohet, ose pr shkak se i huaji vuan dnimin n Kosov.

229

(2) Organi kompetent nuk lejon transferimin e shtetasit t huaj nse nuk jan prmbushur kushtet pr transferim nga neni 517 i ktij Kodi. Prve ksaj, organi kompetent mund t refuzoj lutjen pr transferim nse ajo ka t bj me vepr penale t dnueshme me burgim deri n tre vjet ose pr t ciln gjykata e huaj ka shqiptuar dnim deri n nj vjet burgim.

Neni 526 (1) N aktvendimin me t cilin ai lejon transferimin e shtetasit t huaj organi kompetent shnon se: 1) 2) 3) I huaji nuk mund t ndiqet pr vepr tjetr penale t kryer para transferimit; Ai nuk mund t dnohet pr vepr tjetr penale t kryer para transferimit t tij; Ndaj tij nuk mund t shqiptohet dnim m i rnd nga ai pr t cilin sht dnuar;

4) Ai nuk mund ti dorzohet shtetit t tret pr ndjekje penale t veprs s kryer para lejimit t transferimit t tij. (2) Prve ktyre kushteve, organi kompetent mund t urdhroj edhe kushte t tjera pr transferim.

Neni 527 (1) Aktvendimi me t cilin sht vendosur transferimi i komunikohet shtetit t huaj nprmjet rrugve diplomatike. (2) Aktvendimi me t cilin lejohet transferimi i drgohet organit publik kompetent pr pun t brendshme, i cili urdhron q shtetasi i huaj t shoqrohet deri n vendin e caktuar ku i dorzohet autoriteteve t shtetit t huaj i cili ka krkuar transferimin.

Neni 528 (1) Kur transferimin e personit t njjt e krkojn disa shtete t huaja pr veprn e njjt penale, prparsi ka shteti banor i t cilit sht ai person. Nse shteti i tij nuk krkon transfer, prparsi ka shteti n territorin e t cilit sht kryer vepra penale. Nse vepra penale sht kryer n territorin e disa shteteve ose nuk dihet vendi i kryerjes s veprs, prparsi ka shteti i cili i pari ka krkuar transferim. (2) Kur transferimin e personit t njjt e krkojn disa shtete t huaja pr vepra t ndryshme penale, prparsi ka ai shtet shtetas i t cilit sht personi. Nse ky shtet nuk e krkon

230

transferimin e tij, prparsi ka shteti n territorin e t cilit sht kryer vepra m e rnd penale. Kur veprat kan pesh t njjt, prparsi ka shteti i cili i pari ka krkuar transferim.

Neni 529 (1) Kur kundr personit i cili gjendet n shtetin e huaj zbatohet procedura penale n Kosov, ose nse ky person sht dnuar nga gjykata vendore, organi kompetent mund t paraqes lutje pr transferimin e tij n Kosov. (2) Lutja i paraqitet shtetit t huaj nprmjet rrugve diplomatike s bashku me dokumentet dhe t dhnat nga neni 518 i ktij Kodi.

Neni 530 (1) Kur ekziston rrezik q personi transferimi i t cilit krkohet n Kosov m und t arratiset ose t fshihet, organi kompetent mund t krkoj ndrmarrjen e masave t nevojshme pr arrestimin e tij edhe para se t veprohet sipas nenit 529 t ktij Kodi. (2) N lutje pr paraburgim t prkohshm, pala q e ka parashtruar krkesn shnon t dhnat pr identitetin e personit t krkuar, natyrn dhe emrtimin e veprs penale, numrin dhe datn e vendimit, vendin dhe emrin e organit i cili ka urdhruar paraburgimin apo shnimet pr aktgjykimin e forms s prer, si dhe deklaratn se transferimi do t krkohet prmes procedurs s rndomt.

Neni 531 (1) Kur personi i krkuar transferohet n Kosov, ai mund t ndiqet penalisht ose t dnohet vetm pr vepr penale pr t ciln sht lejuar transferimi. (2) Kur personi i till sht dnuar n form t prer nga gjykata vendore pr vepra t tjera penale t kryera para transferimit pr t cilat transferimi nuk sht lejuar, zbatohen prshtatshmrisht dispozitat e nenit 439 t ktij Kodi. (3) Kur transferimi sht lejuar dhe pranuar nn kushte t caktuara lidhur me llojin dhe peshn e dnimit, gjykata me rastin e shqiptimit t dnimit detyrohet me kto kushte. Nse ka filluar zbatimi i nj dnimi t shqiptuar m heret, gjykata e cila ka gjykuar n shkalln e fundit e ndryshon aktgjykimin dhe dnimin e shqiptuar e harmonizon me kushtet e transferimit. (4) Kur personi i transferuar ka qen i paraburgosur n shtetin e huaj pr vepr penale pr t ciln sht transferuar, koha e kaluar n paraburgim i llogaritet n dnim.

231

Neni 532 (1) Kur transferimin e krkon shteti i huaj nga nj shtet tjetr i huaj, e personi i krkuar duhet t shoqrohet npr territorin e Kosovs, organi kompetent me rastin e paraqitjes s lutjes nga ana e shtetit t interesuar mund t lejoj shoqrimin me kusht q personi t jet shtetas i huaj dhe shoqrimi t mos bhet pr vepr politike e cila vepr nuk mund t konsiderohet si vepr penale nga neni 116 deri 145 i Kodit t Prkohshm Penal dhe q transferimi pr fardo arsye t mos jet n kundrshtim me t drejtn ndrkombtare ose standardet ndrkombtare t t drejtave t njeriut. (2) Lutja pr shoqrim npr territorin e Kosovs prmban t gjitha t dhnat nga neni 518 i ktij Kodi. (3) Nn kushtet e reciprocitetit, shpenzimet e shoqrimit t personit t till npr territorin e Kosovs i ngarkohen buxhetit.

Neni 533 Pavarsisht nga neni 517, nnparagrafi 1 i ktij Kodi, banori i Kosovs mund t transferohet n shtetin e huaj nse: 1) Transferimi i tij lejohet me marrveshje ndrkombtare dhe

2) Jan prmbushur t gjitha parakushtet pr transferim nga neni 517 i ktij Kodi, prve nnparagrafit 1. N rastin e till dispozitat e ktij kapitulli zbatohen prshtatshmrisht.

KAPITULLI XLIX: PROCEDURA PR KOMPENSIM DMI, REHABILITIM DHE PR USHTRIMIN E T DREJTAVE T TJERA T PERSONAVE T DNUAR OSE T ARRESTUAR PA ARSYE

1. Procedura pr kompensimin e dmit t personave t dnuar ose t arrestuar pa arsye Neni 534 (1) T drejt n kompensim dmi pr dnim t paarsyeshm ka personi kundr t cilit sht shqiptuar sanksioni penal n form t prer ose q sht shpallur fajtor dhe sht liruar nga dnimi por q m von, sipas mjetit t jashtzakonshm juridik, procedura e re sht pushuar n form t prer ose me aktgjykim t forms s prer sht liruar nga akuza ose akuza sht refuzuar, prve n kto raste:

232

1) Kur pushimi i procedurs ose aktgjykimi me t cilin akuza sht refuzuar ka ndodhur pr arsye se n procedurn e re paditsi subsidiar apo paditsi privat sht trhequr nga ndjekja ose i dmtuari sht trhequr nga propozimi si rezultat i marrveshjes me t pandehurin ose 2) Kur n procedurn e rishikimit me aktgjykim sht refuzuar akuza pr shkak t moskomptencs s gjykats, e paditsi i autorizuar e ka ndrmarr ndjekjen n gjykatn kompetente. (2) I dnuari nuk ka t drejt n kompensim dmi n qoft se me pohimin e tij t rrem ose n mnyr tjetr ka shkaktuar me qllim dnimin e tij, prve kur pr kt ka qen i shtrnguar. (3) N rast t dnimit pr vepra penale n bashkim, e drejta n kompensim dmi ekziston pr veprn penale pr t ciln plotsohen kushtet pr njohjen e kompensimit.

Neni 535 (1) E drejta pr kompensim dmi parashkruhet tri vjet pas forms s prer t aktgjykimit t shkalls s par me t cilin i akuzuar sht liruar nga akuza ose me t cilin sht refuzuar akuza, apo nga forma e prer e aktvendimit me t cilin procedura sht pushuar. Kur pr ankes vendos gjykata m e lart, e drejta pr kompensim parashkruhet pas tri vitesh nga dita e marrjes s vendimit nga gjykata e till. (2) Para se t paraqes padin n gjykat pr kompensim dmi, i dmtuari krkesn e tij ia drejton organit publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore pr arritjen e marrveshjes pr ekzistimin e dmit, llojin dhe lartsin e kompenzimit. (3) N rastin nga neni 534, paragrafi 1, nnparagrafi 2 i ktij Kodi krkesa mund t vendoset vetm kur paditsi i autorizuar nuk e ka ndrmarr ndjekjen n gjykatn kompetente brenda prej tre muajve nga dita e marrjes s aktgjykimit t forms s prer. Nse pas kalimit t ktij afati paditsi i autorizuar ndrmerr ndjekjen n gjykatn kompetente, ndrpritet procedura pr kompensim dmi derisa t prfundoj procedura penale.

Neni 536 (1) Kur krkesa pr kompensim dmi nuk miratohet ose organi publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore dhe i dmtuari nuk arrijn marrveshje brenda tre muajsh nga dita e paraqitjes s krkess, i dmtuari mund t paraqes padin pr kompensim dmi n gjykatn kompetente. Nse arrihet marrveshje vetm pr nj pjese t krkess, i dmtuari mund t paraqes padi pr pjesn tjetr t krkess. (2) Derisa zgjat procedura nga paragrafit 1 i ktij neni nuk ec afati i parashkrimit nga neni 535, paragrafi 1 i ktij Kodi.

233

(3) Padia pr kompensim dmi paraqitet kundr organit publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore.

Neni 537 (1) Trashgimtart trashgojn t drejtn e personit t dmtuar vetm pr kompensim dmi material. Nse i dmtuari ka paraqitur krkes, trashigimtart mund t vazhdojn procedurn vetm n kufijt e krkess s paraqitur pr kompenzimin e dmit material. (2) Pas vdekjes s t dmtuarit, trashgimtart e tij mund ta vazhdojn procedurn pr kompensim dmi apo ta fillojn procedurn nse personi i dmtuar ka vdekur para kalimit t parashkrimit dhe nse nuk ka hequr dor nga krkesa pr kompenzim.

Neni 538 (1) E drejta n kompezim dmi i takon gjithashtu:

1) Personit i cili ka qen n paraburgim e kundr tij nuk sht filluar procedur penale ose procedura sht pushuar me aktvendim t forms s prer ose ai me aktgjykim t forms s prer sht liruar nga akuza apo akuza sht refuzuar; 2) Personit i cili ka vuajtur dnimin me heqje t liris dhe me rastin e rishikimit t procedurs penale ose krkess pr mbrojtjen e ligjshmris i sht shqiptuar dnim me burgim m t shkurtr nga dnimi t cilin e ka vuajtur, apo i sht shqiptuar saksion penal q konsiston me heqje lirie ose sht deklaruar fajtor dhe sht liruar nga dnimi; 3) Personit i cili pr shkak t gabimit ose veprimit t paligjshm t nj organi sht arrestuar pa arsye ose sht mbajtur nj koh n paraburgim apo n nj institucion korrektues pr vuajtjen e dnimit ose mass s shqiptuar dhe 4) Personit i cili n paraburgim ka kaluar koh m t gjat se sa dnimi me burgim pr t cilin sht gjykuar. (2) Personi i cili sipas nenit 211 ose 212 t ktij Kodi sht arrestuar pa baz ligjore, i takon e drejta n kompensim dmi n qoft se kundr tij nuk sht caktuar paraburgimi dhe koha e paraburgimit nuk i sht llogaritur n dnimin e shqiptuar pr vepr penale ose kundrvajtje. (3) Kompensim dmi nuk i takon personit i cili me veprimet e tij t palejueshme ka shkaktuar heqjen e liris. N rastet nga paragrafi 1, nnparagraft 1 dhe 2 t ktij neni prjashtohet e drejta n kompensim dmi kur ekzistojn rrethanat nga neni 534, paragrafi 1, nnparagraft 1 dhe 2 t ktij Kodi. (4) N procedurn pr kompenzimin e dmit n rastet e parapara n paragraft 1 dhe 2 t ktij neni, dispozitat e ktij kapitulli zbatohen prshtatshmrisht.

234

2. Rehabilitimi Neni 539 (1) Kur rasti i dnimit t paarsyeshm ose i arrestimit t pabaz t ndonj personi sht paraqitur n mjetet publike t informimit dhe me kt sht cnuar prestigji i personit, gjykata, me krkesn e tij, shpall njoftimin n gazet ose n mjetin tjetr t informimit publik pr vendimin nga i cili shihet qart se dnimi ishte i paarsyeshm ose arrestimi pabaz. Kur rasti nuk sht paraqitur m mjetet e informimit publik me krkesn e personit, njoftimi i till i drgohet pundhnsit t tij. Pas vdekjes s t dnuarit, e drejta pr paraqitjen e ksaj krkese i takon bashkshortit t tij apo bashkshortit jashtmartesor, fmive, prindrve, vllzerve dhe motrave t tij. (2) Krkesa nga paragrafi 1 i ktij neni mund t paraqitet edhe kur nuk sht br krkes pr kompensim dmi. (3) Pavarsisht nga kushtet e parapara n nenin 534 t ktij Kodi, krkesa nga paragrafi 1 i ktij neni mund t paraqitet edhe kur me mjetin e jashtzakonshm juridik ndryshohet cilsimi juridik i veprs, kur pr shkak t cilsimit juridik n aktgjykimin e mparshm sht cenuar rnd prestigji i personit t dnuar. (4) Krkesa nga paragraft 1, 2 dhe 3 t ktij neni i paraqitet brenda gjasht muajsh (neni 535, paragrafi 1 i ktij Kodi) n gjykatn e cila n procedurn penale ka gjykuar n shkall t par. Pr krkes vendos kolegji prej tre gjyqtarsh i gjykats s qarkut. Me rastin e vendosjes pr krkes zbatohen prshtatshmrisht dispozitat e nenit 534, paragraft 2 dhe 3 dhe neni 538, paragrafi 3 i ktij Kodi.

Neni 540 Gjykata e cila ka gjykuar n procedur penale n shkall t par, sipas detyrs zyrtare merr aktvendim me t cilin e anulon regjistrimin e dnimit t paarsyeshm n evidencn e dnimeve. Aktvendimi i drgohet organit publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore. T dhnat nga vendimi i anuluar nuk i komunikohen askujt.

Neni 541 Personi i autorizuar pr shikim dhe kopjim t shkresave lidhur me dnimin e paarsyeshm ose me heqjen e liris pa baz t personit n mund ti prdorin kto shnime n mnyr t dmshme uk pr rehabilitimin e personit kundr t cilit sht zbatuar procedura penale. Kryetari i gjykats detyrohet q pr kt t paralajmroj personin t cilit i lejohet shikimi dhe kjo shnohet n shkres me nnshkrimin e atij personi.

235

3. Procedura pr realizimin e t drejtave t tjera Neni 542 (1) Personit t cilit pr shkak t dnimit t paarsyeshm ose heqjes s liris pa baz i ka pushuar marrdhnia e puns ose sigurimi social sipas sistemit t mirqenies sociale, ka t drejt t prfitoj kohn e humbur t papunsis dhe t sigurimit duke ia llogaritur kohn e humbur t papunsis sikur t ishte i punsuar gjat dnimit ose arrestimit t pabaz. N stazh llogaritet edhe koha q ka qen pa pun pr shkak t dnimit t paarsyeshm ose heqjes s liris pabaz, nse humbja e vendit t puns nuk sht shkaktuar me fajin e atij personi. (2) Me rastin e do vendosjeje pr t drejtn n t ciln ndikon gjatsia e stazhit t puns apo stazhit t sigurimit social, organi kompetent merr parasysh stazhin e njohur nga paragrafi 1 i ktij neni. (3) Kur organi kompetent nga paragrafi 2 i ktij neni nuk e merr parasysh stazhin e njohur nga paragrafi 1 i ktij neni, i dmtuari mund t krkoj q gjykata nga neni 536 i ktij Kodi t konfirmoj njohjen e asaj kohe sipas ligjit. Padia paraqitet kundr organit kompetent i cili refuzon t pranoj stazhin e pranuar dhe kundr organit publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore. (4) Me krkes t organit n t cilin realizohet e drejta nga paragrafi 2 i ktij neni, kontributi i caktuar pr kohn e pranuar nga paragrafi 1 i ktij neni paguhet nga mjetet buxhetore. (5) Stazhi i sigurimit social i pranuar me paragrafin 1 t ktij neni n trsi llogaritet n stazhin pensional.

KAPITULLI L: PROCEDURA PR DHNIEN E LETRRESHTIMIT DHE SHPALLJEVE PUBLIKE

Neni 543 Kur nuk dihet vendbanimi i prhershm apo i prkohshm i t pandehurit, kurse me dispozitat e ktij Kodi kjo sht e nevojshme, gjykata krkon nga policia q i pandehuri t krkohet dhe q gjykata t njoftohet pr adresn e tij.

Neni 544 (1) Lshimi i letrreshtimit mund t urdhrohet kur i pandehuri gjendet n arrati, e kundr t cilit sht filluar procedura penale pr vepr penale e cila ndiqet sipas d etyrs zyrtare dhe pr t

236

ciln vepr mund t shqiptohet sipas ligjit dnim me t paktn dy vjet burgim dhe kur sht lshuar urdhrarrest ose aktvendim pr caktimin e paraburgimit. (2) Lshimi i letrreshtimit urdhrohet nga gjykata e cila e zbaton procedurn penale. N procedur paraparake lshimi i letrreshtimit urdhrohet nga gjyqtari i procedurs paraprake me propozim t prokurorit publik. (3) Lshimi i letrreshtimit urdhrohet edhe n rastet kur i pandehuri sht arratisur nga institucioni ku vuan dnimin, pavarsisht nga lartsia e dnimit, ose kur sht arratisur nga institucioni ku vuan masn e trajtimit t detyrueshm q konsiston me heqje lirie. N kt rast urdhrin e lshon drejtori i institucionit. (4) Urdhri i gjykats ose i drejtorit t institucionit pr lshimin e letrreshtimin i drgohet policis pr ekzekutim. (5) Policia mban evidenc mbi letrreshtimet e lshuara. T dhnat pr personat ndaj t cilve sht lshuar letrreshtim fshihen nga evidenca posa organi kompetent e revokon letrreshtimin.

Neni 545 (1) Nse jan t nevojshme t dhnat pr sendet e caktuara lidhur me veprn penale ose kto sende duhet t gjenden, sidomos nse jan t nevojshme pr identifikimin e kufoms s paidentifikuar, organi kompetent i cili e zbaton procedurn, urdhron shpalljen me t ciln krkon q t dhnat dhe njoftimet ti drgohen organit i cili e zbaton procedurn. (2) Policia mund t publikoj fotografit e kufomave dhe t personave t zhdukur kur ekziston arsye pr dyshim se vdekja apo zhdukja e ktyre personave sht shkaktuar me vepr penale.

Neni 546 Organi i cili ka urdhruar letrreshtimin ose shpalljen e trheq at menjher kur gjendet personi ose sendi i krkuar, kur kalon afati i parashkrimit pr ndjekje penale ose i ekzekutimit t dnimit dhe kur paraqiten shkaqe t tjera pr t cilat letrreshtimi ose shpallja m nuk jan t nevojshme.

Neni 547 (1) Letrreshtimin dhe shpalljen publike e urdhron organi publik kompetent pr pun t brendshme. (2) Pr njoftimin e opinionit me letrrreshtim ose shpallje mund t shfrytzohen edhe mjetet e informmimit publik.

237

(3) Nse sht e besueshme se personi pr t cilin sht urdhruar letrreshtimi gjendet jasht shtetit, organi kompetent mund t lshoj edhe letrreshtim ndrkombtar. (4) Me lutjen e organit t jashtm, organi publik kompetent pr pun t brendshme mund t lshoj letrreshtim pr personin pr t cilin dyshohet se gjendet n Kosov, me kusht q n lutje t shnohet se n rast se gjendet ky person do t krkohet transferimi i tij. (5) Dispozitat e ktij neni zbatohen prshtatshmrisht edhe n rastet kur policia shpall krkimin e personave ose sendeve.

238

PJESA E TET: DISPOZITAT KALIMTARE DHE T FUNDIT KAPITULLI LI: DISPOZITAT KALIMTARE DHE T FUNDIT Neni 548 Pas hyrjes n fuqi t ktij Kodi, kur n gjykatn komunale pr shkak t numrit t pamjaftueshm t gjyqtarve nuk mund t formohet kolegji nga neni 22, paragrafi 3 i ktij Kodi, shtjet n kompetenc t ktij kolegji i kryen kolegji prej tre gjyqtarsh i gjykats drejprdrejt m t lart.

Neni 549 Hetimet e filluara para hyrjes n fuqi t ktij Kodi, por t paprfunduara deri n kt dat, vazhdohen dhe prfundohen n pajtim me dispozitat e ligjit t prparshm n fuqi.

Neni 550 Procedura penale n shkall t par n t ciln aktakuza, propozimakuza ose padia private sht paraqitur para dats s hyrjes n fuqi t ktij Kod, por q nuk jan prfunduar deri n kt dat, vazhdohen n pajtim me dispozitat e ligjit t mparshm n fuqi deri: 1) 2) N pushim t procedurs penale me aktvendim t forms s prer ose Kur aktgjykimi i marr n shqyrtim gjyqsor merr form t prer.

Neni 551 (1) Procedura pr rishqyrtim t jashtzakonshm t aktgjykimit t forms s prer dhe pr krkes pr mbrojtjen e ligjshmris t cilat jan paraqitur para dats s hyrjes n fuqi t ktij Kodi, por q nuk jan prfunduar deri n kt dat, vazhdon dhe prfundon sipas dispozitave t ligjit t mparshm n fuqi. (2) I dnuari dhe mbrojtsi i tij mund t paraqesin k rkes pr mbrojtjen e ligjshmris vetm pr ato aktgjykime q marrin form t prer pas hyrjes n fuqi t ktij Kodi.

Neni 552 (1) shtjet penale q jan n procedim e sipr n gjykatat e Kosovs n kohn e hyrjes n fuqi t ktij Kodi dhe pr t cilat ka ndryshuar cilsimi juridik i veprs penale ose kompetenca lndore prfundohen n kto gjykata.

239

(2) Nse pas hyrjes n fuqi t ktij Kodi, gjykata m e lart e anulon vendimin e gjykats m t ult, lnda i drgohet gjykats kompetente sipas ktij Kodi.

Neni 553 (1) Nse me hyrjen n fuqi t ktij Kodi sht duke ecur ndonj afat, afati i till llogaritet n pajtim me dispozitat e ktij Kodi, prve nse afati i mparshm ka qen m i gjat ose dispozitat e ktij kapitulli parashohin ndryshe. (2) Pr vepra penale pr t cilat kryersi ndiqet penalisht n pajtim me dispozitat e ktij Kodi me propozim t t dmtuarit, afati nga neni 54, paragrafi 1 i ktij Kodi fillon t ec nga dita e hyrjes n fuqi t ktij Kodi. (3) Procedura penale pr vepra penale q ndiqen sipas detyrs zyrtare ose me padi private para hyrjes n fuqi t ktij Kodi, edhe pas hyrjes n fuqi t propozimit, zbatohet sipas dispozitave q ishin n fuqi para hyrjes n fuqi t ktij Kodi nse aktakuza ose padia private jan paraqitur para hyrjes n fuqi t ktij Kodi. (4) Nse pas hyrjes n fuqi t ktij Kodi paraqitet ankes ose me mjet t jashtzakonshm juridik anulohet aktgjykimi i procedurs pr vepr penale q sipas dispozitave t reja ndiqet me propozim, padia private n procedurat e zbatuara n baz t dispozitave t mparshme do t konsiderohet si propozim dhe, nse kemi vepr penale q sht ndjekur sipas detyrs zyrtyare, afati pr dorzimin e propozimit ec nga dita kur i dmtuari sht informuar pr anulimin e aktgjykimit t shkalls s par ose pr rishikimin e procedurs penale.

Neni 554 (1) Me hyrjen n fuqi t ktij Kodi, dispozitat n rregulloret dhe urdhresat administrative t UNMIK-ut t cilat rregullojn shtjet nga ky Kod pushojn t zbatohen, prpos nse me kt Kod ose me ndonj rregullore sht parapar ndryshe. (2) Me hyrjen n fuqi t ktij Kodi pushojn t zbatohen dispozitat e Ligjit t Procedurs Penale n fuqi, prpos nse me kt Kod sht parapar ndryshe.

Neni 555 Prfaqsuesi Special i Sekretarit t Prgjithshm mund t lshoj urdhresa administrative pr zbatimin e ktij Kodi.

240

Neni 556 Versioni n gjuhn angleze, shqipe dhe serbe do t jen njsoj autentike. N rast mosmarrveshjeje, mbizotron versioni n gjuhn angleze.

Neni 557 Ky Kod hyn n fuqi m 6 prill t 2004.

Republika e Kosovs
Republika Kosovo - Republic of Kosovo
Kuvendi - Skuptina - Assembly _______________________________________________________________________ Ligji Nr. 04/L-31

PR BASHKPUNIM JURIDIK NDRKOMBTAR N SHTJET PENALE

Kuvendi i Republiks s Kosovs; N baz t nenit 65 (1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, Miraton:

LIGJ PR BASHKPUNIM JURIDIK NDRKOMBTAR N SHTJET PENALE

KREU I
DISPOZITAT THEMELORE

Neni 1 Qllimi 1. Ky ligj rregullon kushtet dhe procedurat pr dhnien e ndihms juridike ndrkombtare n shtjet penale, n qoft se me marrveshjen ndrkombtare nuk sht caktuar ndryshe apo nse nuk ekziston marrveshja ndrkombtare. 2. N munges t nj marrveshje ndrkombtare ndrmjet Kosovs dhe shtetit t huaj ndihma juridike ndrkombtare mund t ofrohet mbi bazn e parimit t reciprocitetit. 3. Procedurat gjyqsore t ofrimit t ndihms juridike ndrkombtare rregullohen me dispozitat e Kodit t Procedurs Penale, prve nse ndryshe sht parapar me kt ligj.

Neni 2 Prkufizimet 1. Shprehjet e prdorura n kt ligj kan kt kuptim: 1.1. Ndihma juridike ndrkombtare n shtjet penale - t gjitha llojet e ndihms me qllim t mbshtetjes s procedurave hetimore dhe gjyqsore t paraqitura n form t lutjes nga nj shtet tjetr ose q kan origjin nga Kosova. 1.2. Lutja - akti me t ciln krkohet ndihma juridike ndrkombtare. 1.3. Shtet lutes - shtetin q ka paraqitur lutje pr ndihm juridike ndrkombtare. 1.4. Shteti i lutur- shteti i huaj t cils i drgohet lutja pr ndihm juridike ndrkombtare. 1.5. Ministria - Ministrin e Drejtsis s Kosovs. 1.6 Organi Kompetent pr shtje t drejtsis - departamenti pr bashkpunim juridik ndrkombtar. 1.7. Organ gjyqsor vendor - gjykatat dhe prokurorit t cilat me ligj jan caktuar pr dhnien e ndihms juridike ndrkombtare. 1.8. Organ gjyqsor i huaj - organi kompetent i shtetit t huaj q ofron ose krkon ndihm juridike ndrkombtare. 1.9. Ligj vendor - Legjislacioni i Kosovs. 1.10. Urdhr-krkim ndrkombtar lajmrim i publikuar nga Organizata ndrkombtare e Policis Kriminale-INTERPOL q krkon arrestimin e prkohshm t personit t krkuar me qellim te ekstradimit duke u bazuar ne ndonj urdhr arrest apo vendim tjetr gjyqsor; 1.11. Vendim gjyqsor - aktgjykim, aktvendim, vendim apo ndonj urdhr gjyqsor qe shqiptohet nga organi gjyqsor; 1.12. Dnim - do sanksion te shqiptuar nga organi gjyqsor; 1.13. Sanksion - do mas e shqiptuar ndaj personit, lidhur me nj vepr penale prmes aktgjykimit; 1.14. Shteti dnues - shteti ne te cilin dnimi sht shqiptuar ndaj personit i cili mund apo sht transferuar;

1.15. Shteti zbatues - shteti tek i cili personi i dnuar mund ose sht transferuar me qellim t mbajtjes s dnimit t shqiptuar ndaj tij. 1.16. Ekstradimi - pr qllim t ktij ligji nnkupton edhe dorzimin e prkohshm.

Neni 3 Mnyra e Komunikimit dhe gjuha 1. Lutjet pr ndihm juridike ndrkombtare do t prcillen nga organi i huaj gjyqsor prmes Ministris n organin gjyqsor t vendit dhe anasjelltas. 2. N rastin kur lutja sht pranuar drejtprdrejt apo nga Interpoli n form elektronike ose n ndonj mnyr tjetr t komunikimit, organi gjyqsor vendor do t ofroj ndihm, me kusht q shteti krkues garanton q brenda 18 (tetmbdhjet) ditsh do t drgohet lutja dhe dokumentet origjinale, prmes rrugve t rregullta. 3. Nse lutja dhe dokumentet e bashkangjitura jan n gjuh t huaj, ato duhet t ken t bashkangjitur prkthimet e vrtetuara n gjuhn Shqipe dhe Serbe. Prkthimet e vrtetuara n gjuh Angleze mund t pranohen n baz t reciprocitetit.

KREU II
LUTJET E PRGJITHSHME PR EKSTRADIM

Neni 4 Parimet e prgjithshme 1. Personi mund t ekstradohet me qllim t ndjekjes penale apo ekzekutimit t dnimit. 2. Shtetasit e Kosovs nuk do t ekstradohen, prve nse sht parapar ndryshe me marrveshje ndrkombtare ndrmjet Kosovs dhe shtetit krkues, ose me t drejtn ndrkombtare. Neni 5 Dorzimi i prkohshm N baz t Marrveshjes Ndrkombtare, i pandehuri mund t dorzohet prkohsisht tek shteti i huaj me kusht q pas seancs dgjimore para gjykats t kthehet n Kosov n mnyr q t mbaj dnimin me burg ose vazhdimin e mass s paraburgimit t dhn kundr tij ose saj.

Neni 6 Vendi i kryerjes s veprs penale 1. Ekstradimi nuk do t lejohet pr veprat penale t kryera n trsi n territorin e Republiks s Kosovs dhe mund t mos lejohet pr vepra penale t kryera pjesrisht n territorin e Republiks s Kosovs 2. Nse vepra penale sht kryer kundr nj shtetasi t Kosovs jasht territorit t Kosovs, ekstradimi lejohet me kusht q autoritet gjyqsore vendore nuk i fillojn ose i prfundojn procedurat penale n lidhje me t njjtn vepr penale.

Neni 7 Parashikimi i veprs penale Ekstradimi do t lejohet vetm pr veprat penale t dnueshme sipas ligjit vendor dhe ligjit t shtetit luts.

Neni 8 Veprat penale pr t cilat lejohet ekstradimi 1. Ekstradimi do t lejohet vetm pr veprat penale t dnueshme me heqje t liris pr nj periudh s paku nj (1) vit ose me dnim m t rnd sipas ligjit vendor dhe shtetit t lutur. 2. Kur ekstradimi sht krkuar pr ekzekutimin e dnimit, ekstradimi lejohet nse kohzgjatja e dnimit ose pjesa e mbetur e dnimit tejkalon periudhn prej gjasht (6) muajsh burgim. 3. Nse lutja pr ekstradim prfshin disa vepra penale t veanta, ku secila prej tyre sht e dnueshme me burgim n baz t ligjit vendor dhe t shtetit luts, por disa prej tyre nuk prmbushin kushtet ne lidhje me masn e dnimit qe mund t jepet, ekstradimi pr kto vepra penale mund t lejohet.

Neni 9 Parashkrimi Ekstradimi i personit t krkuar nuk lejohet kur sipas legjislacionit vendor dhe t shtetit krkues sht br parashkrimi i ndjekjes penale ose ekzekutimit t dnimit.

Neni 10 Dyshim i bazuar Ekstradimi lejohet kur ekzistojn prova t mjaftueshme sipas t cilave ekziston dyshimi i bazuar q personi ka kryer veprn penale pr t ciln ekstradimi sht krkuar ose nse ka ndonj aktgjykim t ekzekutueshm.

Neni 11 Ne bis in idem Ekstradimi nuk lejohet n rast se, organet kompetente n Kosov apo n nj shtet t tret kan shpallur aktgjykim t forms s prer kundr kryersit t veprs apo veprave penale pr t cilat sht krkuar ekstradimi. Lutja pr ekstradim mund t refuzohet nse autoritetet gjyqsore vendore kan vendos ose t mos fillojn apo t prfundojn procedurat n lidhje me t njjta vepra penale.

Neni 12 Vepra penale politike 1. Ekstradimi nuk do te lejohet nse vepra penale pr t ciln sht paraqitur lutja sht vepr penale politike ose vepr q sht e ndrlidhur me vepr penale politike. 2. Pr qllim t ktij ligji, vepra penale politike nuk prfshin: 2.1. privimin nga jeta apo tentativa pr privim nga jeta e Kryetarit t shtetit, ose nj antari t familjes s tij/saj; 2.2. vrasja; 2.3. shkaktimi i lndimit t rnd trupor; 2.4. rrmbimi, dhunimi, marrja e pengjeve, shantazhi ose detyrimi; 2.5. shkaktimi i rrezikut t prgjithshm; 2.6. tentativa pr veprat penale nga nnparagraft 2.1 2.5 t ktij paragrafi, dhe 2.7. bashkpunimi pr tu prfshir n shtrngim, shtytje, apo ndihm personit tjetr lidhur me ndonj nga veprat penale nga nn-paragraft 2.1 2.5 t ktij paragrafi. 3. Paragrafi nj (1) i ktij neni nuk do t zbatohet pr veprat penale te gjenocidit, krimet kundr njerzimit, krimet e lufts dhe terrorizmit.

Neni 13 Vepra penale ushtarake Ekstradimi nuk lejohet pr veprn penale e cila hyn n kuadr t veprave penale ushtarake, dhe e cila nuk paraqet vepr penale edhe sipas ligjit penal.

Neni 14 Dnimi me vdekje Ekstradimi nuk lejohet pr vepr penale t dnueshme me dnim me vdekje sipas ligjit t shtetit luts, prve nse shteti luts jep garanci t mjaftueshme se dnimi me vdekje nuk do te zbatohet apo ekzekutohet.

Neni 15 Tortura, trajtimi njerzor, degradues ose keqtrajtimi Ekstradimi nuk lejohet nse ka dyshim t bazuar se personi i ekstraduar do t trajtohet ose ndshkohet n mnyr njerzore ose degraduese.

Neni 16 Klauzola diskriminuese dhe standardet e t drejtave t njeriut 1. Ekstradimi nuk lejohet nse ka dyshim t bazuar se lutja pr ekstradim sht br me qllim t ndjekjes ose ndshkimit t personit pr shkak t racs, fes, gjinis, shtetsis, bindjes politike, prkatsis etnike ose antarsis n ndonj grup shoqror ose q pozita e personit n shoqri mund t paragjykohet pr nj nga kto arsye. 2. Ekstradimi nuk do t lejohet nse personi nuk do t pranoj garancin minimale pr nj gjykim t drejt nga shteti luts. 3. Ekstradimi i krkuar me qllim t ekzekutimit t dnimit refuzohet, nse Aktgjykimi sht shqiptuar n munges, nse personi i dnuar nuk sht njoftuar me koh pr gjykimin apo pr mundsin pr t angazhuar mbrojts dhe nse i njjti nuk ka pasur apo nuk do t ket mundsin pr rigjykim, prve nse shteti luts ofron garanci, i cili konsiderohet i mjaftueshm, se do ti garantoj atij personi t drejtn n ri-gjykim duke i mundsuar t drejtn n mbrojtje, apo prve nse personi edhe pse sht njoftuar me koh dhe ka pasur mundsin t paraqitet dhe t angazhoj mbrojts, ka vendosur t mos veproj. 4. Ekstradimi nuk lejohet nse ka dyshime se personi mund t gjykohet ose dnohet n shtetin luts nga nj Gjykat e jashtzakonshme ose e prkohshme, prve nse autoritetet kompetente t shtetit luts garantojn se gjykimi do t bhet nga gjykata e rregullt n pajtim me ligjin.

5. Ekstradimi nuk lejohet pr fardo arsye t bazuar q sht n kundrshtim me t drejtn ndrkombtare ose me standardet ndrkombtare te t drejtave t njeriut.

KREU III
EKSTRADIMI NGA KOSOVA TEK SHTETI I HUAJ

Neni 17 Lutja pr ekstradim 1. Procedura pr ekstradimin e personit do t iniciohet vetm mbi bazn e lutjes me shkrim drejtuar Ministris. 2. Lutja pr ekstradim do t paraqet veprat penale pr t cilat krkohet ekstradimi dhe do ti bashkngjiten dokumentet e mposhtme: 2.1. prshkrimi sa m i sakt i personit t krkuar, s bashku me t dhna t tjera q do t ndihmonin n vrtetimin e identitetit t personit, shtetsin dhe vendndodhjen; 2.2. origjinalin apo kopjen e vrtetuar t urdhr arrestit lshuar nga organet kompetente t shtetit krkues, ose nse personi i krkuar sht dnuar pr ndonj vepr, Aktgjykimin origjinal apo kopjen e vrtetuar ose ndonj shkres tjetr q prcakton dnimin e shqiptuar, faktin q dnimi sht i ekzekutueshm dhe kohzgjatjen e mbetur t dnimit q t mbaj. Kto dokumente duhet t prmbajn kohn dhe vendin e kryerjes s veprs penale, roli n kryerjen e veprs penale, kualifikimi ligjor. N rastet e caktuara dokumentet q nuk prmbajn t dhnat sipas ktij paragrafi, duhet t shoqrohen me nj deklarat n t ciln prshkruhen t dhnat lidhur me veprn penale; 2.3. ekstrakti nga ligji penal relevant i shtetit, lidhur me shtjen n fjal; 2.4 nse personi i krkuar sht dnuar pr ndonj vepr penale ne mungesn e tij, do t bashkngjitet deklarata me t ciln tregon se personi sht ftuar personalisht, ose sht njoftuar me datn dhe vendin e mbajtjes s seancs dgjimore q ka sjell deri tek vendimi, ose duke specifikuar mjetet ligjore n dispozicion pr personin q t prgatitet pr mbrojtjen e tij ose t ket shtjen n rigjykim me prezencn e tij. 3. Nse pas shqyrtimit t lutjes, t dhnat dhe shkresat e krkuara si n paragrafin 2. t ktij neni jan t pa mjaftueshme, Ministria do t krkoj nga shteti luts t plotsoj lutjen.

Neni 18 Roli i Prokuroris s Qarkut 1. Pas shqyrtimit t krkess pr ekstradim, Ministria do t drgoj lutjen, s bashku me dokumentet mbshtetse tek Zyra e Prokurorit t Qarkut n territorin e t cilit personi i krkuar

aktualisht banon ose n territorin e t cilit ai ose ajo gjendet. Nse vendbanimi i personit sht i panjohur, lutja do t drgohet tek Zyra e Prokurorit t Qarkut n Prishtin. 2. Prokurori i Qarkut menjher ndrmerr veprime pr identifikimin dhe prcaktimin e vendndodhjes s personit t krkuar dhe m pas do t parashtroj krkesn pr ekstradim tek Gjykata kompetente e Qarkut. 3. Prokurori i Qarkut mund t krkoj nga Gjyqtari i Procedurs Paraprake q personit t krkuar ti caktoj paraburgimin sipas Kodit t Procedurs Penale 4. Policia do t arrestoj personin nse ka arsye pr caktimin e mass s paraburgimit sipas Kodit t Procedurs Penale .

Neni 19 Seanca e procedurs paraprake mbi caktimin e mass se paraburgimit 1. Personi do t ftohet ose do t sjellt pa ndonj vones para gjyqtarit t procedurs paraprake t gjykats kompetente pr seancn paraprake, n pajtim me Kodin e Procedurs Penale. Marrja ne pyetje dhe dhnia e deklarats s personit do t regjistrohet n procesverbal. 2. Gjyqtari i procedurs paraprake do te urdhroj lirimin e menjhershm te personit nse vrteton se: 2.1. personi sht shtetas Kosovar dhe gjithashtu nuk ka ndonj obligim ndrkombtar q t ekstradohet, dhe se n kohn e shqyrtimit, Ministria e Drejtsis n nj t ardhme t afrt nuk ka qllim q t ket marrveshje ndrkombtare n lidhje me kt shtje me shtetin luts; 2.2. personi nuk sht i njjti i identifikuar n krkesn pr ekstradim ose n ndonjrin prej dokumenteve si nnenin 17 paragrafin 2. t ktij ligji; 2.3. urdhr arresti apo dokumenti qe ka sjell deri tek arrestimi i personit sht anuluar. 3. Nse caktohet masa e paraburgimit, Gjyqtari i procedurs paraprake do t caktoj masn e paraburgimit prej tridhjet (30) ditsh. Gjyqtari do t vendos sipas detyrs zyrtare pr vazhdimin e paraburgimit do tridhjet (30) dit ose urdhron paraburgimin deri n prfundimin e procedurs s ekstradimit, ku i pandehuri ka t drejt q t ankohet pr paraburgimin brenda afatit prej shtatdhjetedy (72) orve nga marrja e vendimit. Nse gjyqtari i procedures paraprake udheron paraburgimin e personit, Ministria duhet t informohet. 4. Vendimi mbi masn e paraburgimit mund te ankimohet.

Neni 20 Arrestimi i prkohshm 1. N baz t lutjes pr arrestim t prkohshm, para pranimit t lutjes pr ekstradim, personit t krkuar do ti caktohet masa e paraburgimit pr nj periudh prej dyzet (40) ditsh, n pritje t lutjes pr ekstradim. Lutja pr arrestim t prkohshm mund t pranohet edhe me an t mjeteve elektronike t komunikimit. 2. Lutja pr arrestim t prkohshm do t theksoj se dokumentet e prcaktuara n nenin 17 paragrafin 2. t ktij ligji ekzistojn dhe se ka pr qllim paraqitjen e lutjes pr ekstradim.. Po ashtu do t prmbaj veprn penale pr t ciln do te krkohet ekstradimi si dhe kur dhe ku sht kryer vepra penale, dhe do t prmbaj aq sa sht e mundur prshkrimin e personit t krkuar. 3. Urdhr krkim ndrkombtare t shprndara nga Interpol do t ken fuqin e njjt me krkesn pr arrest t prkohshm. 4. Bazuar n lutjen pr arrestim t prkohshm, Prokurori i Qarkut dhe policia do t ken t drejt t arrestojn personin e krkuar. Masa e paraburgimit duhet t konfirmohet nga gjyqtari i procedurs paraprake i gjykats kompetente t qarkut brenda dyzetetet (48) orve nga arrestimi i tij, duke marr n konsiderat dispozitat nga neni 19 paragrafin 2. t ktij ligji. 5. Personi i arrestuar do t informohet lidhur me arsyen e arrestimit t tij dhe t pranoj kopjen e urdhr arrestit sa m shpejt t jet e mundur. 6. Gjyqtari i Procedurs Paraprake sipas detyrs zyrtare do t liroj personin nse lutja pr ekstradimin e tij nuk sht pranuar nga Ministria brenda dyzet (40) ditsh prej dits s arrestimit t tij. 7. Personi i arrestuar mund t parashtroj ankes brenda afatit prej shtatdhjetedy (72) orve kundr vendimit t gjyqtarit t procedurs paraprake dhn n baz t paragrafit 4. t ktij neni. Mundsia pr lirimin e prkohshm n do koh nuk sht e prjashtuar, por gjyqtari i procedurs paraprake duhet t ndrmarr masat q i konsideron t nevojshme pr t parandaluar arratisjen e personit t krkuar. Lirimi nuk do t prjashtoj mundsin e arrestimit t serishm t tij dhe ekstradimin nse lutja pr ekstradim sht pranuar m pas.

Neni 21 Procedura gjyqsore pr ekstradim 1. Lutja pr ekstradim do t shqyrtohet nga kolegji prej tre gjyqtarsh t gjykats kompetente t qarkut. 2. Gjykata pa vones do t mbaj seancn, me prezencn e prokurorit, personit t krkuar dhe mbrojtsit t tij. Nse i pandehuri nuk ka mbrojts, gjykata do t ja caktoj sipas detyrs zyrtare.

3. Gjykata do t marr n pyetje personin n lidhje me rrethanat personale dhe veanrisht n lidhje me shtetsin e tij. Gjykata do ta kshilloj t njjtin q sht i lir q t deklarohet apo mos t deklarohet rreth akuzave t ngritura kundr tij n shtetin luts, Gjykata do t pyes t njjtin nse kundrshton ekstradimin e tij dhe nse po, mbi far baze. 4. Gjykata do t vendos lidhur me do kundrshtim t paraqitur nga personi pr t cilin krkohet ekstradimi dhe mbi lejueshmrin e lutjes pr ekstradim. 5. Nse i pandehuri nuk ngrit asnj kundrshtim rreth ekstradimit t tij, Gjykata do ta kshilloj at n lidhje me mundsin e ekstradimit t thjeshtsuar dhe pasojave ligjore. 6. Nse Gjykata gjen se informatat e drguara nga shteti krkues nuk jan t mjaftueshme q t marr vendim, Gjykata mund t parashtroj krkes pr informata plotsuese tek Ministria e cila do ta prcjell tek shteti lutes. Gjykata mund te percaktoj afat kohor per pranimin e informative te tilla. 7. Gjykata mund t vlersoj do prov tjetr q e konsideron si t nevojshme. 8. Nse sht duke u zhvilluar ndonj procedur tjetr penale n Kosov kundr personit nga ajo q sht krkuar ekstradimi, gjykata do ta evidentoj n procesverbal dhe do ta njoftoj Ministrin. Gjykata do t garantoj q do krkes pronsore e parashtruar nga pala e dmtuar sht siguruar.

Neni 22 Dorzimi i sendeve n procedurn e ekstradimit 1. N lutjen e shtetit krkues, n prputhje me ligjin vendor, gjykata kompetente do konfiskoj dhe dorzoj sendet q do t mund t prdoren si prov ose q jan fituar si rezultat i veprs penale. 2. Sendet e parapara n paragrafin 1. t ktij neni do t dorzohen n shtetin luts edhe nse lutja pr ekstradim sht lejuar, por ekstradimi nuk sht realizuar si pasoj e vdekjes ose arratisjes s personit t krkuar. 3. Nse sendet dhe materialet e parapara n paragrafin 1. t ktij neni i nnshtrohen sekuestrimit ose konfiskimit n Kosov, n lidhje me ndonj procedur penale q sht n procedur e sipr, ato mund t mbahen ose dorzohen me kusht q t rikthehen n Kosov. 4. Sendet dhe materialet e parapara n paragrafin 1. t ktij neni mbi t cilat Kosova ka t drejt, do t rikthehen n Kosov sa m shpejt q sht e mundur pas prfundimit t procedurs gjyqsore n shtetin e huaj. Shpenzimet lidhur me kthimin e sendeve do t mbulohen nga shteti luts.

10

Neni 23 Refuzimi i krkess pr ekstradim 1. Nse kolegji prej tre gjyqtarve t gjykats kompetente t qarkut gjen se kushtet pr ekstradim nuk jan prmbushur, ajo nxjerr vendim me t ciln refuzon krkesn pr ekstradim. 2. Prokurori i Qarkut mund t parashtroj ankes kundr vendimit. 3. Nse personi gjendet n paraburgim, kolegji prej tre gjyqtarsh mund t vendos q personi t mbetet n paraburgim deri sa vendimi pr refuzimin e krkess pr ekstradim bhet i forms s prer. 4. Vendimi i forms s prer me t ciln ekstradimi sht refuzuar do t prcjellt n Ministri, e cila do ta informoj shtetin luts.

Neni 24 Vendimi pr lejimin e ekstradimin n procedur gjyqsore 1. Nse kolegji prej tre gjyqtarsh t gjykats s qarkut gjen se kushtet pr ekstradim jan plotsuar, ajo nxjerr vendim pr lejimin e ekstradimit. 2. Kundr Vendimit pr ekstradim, pala ka t drejt ankese n Gjykatn Supreme.

Neni 25 Procedurat Ankimore Nse Gjykata Supreme pas shqyrtimit t ankess konstaton q kushtet pr ekstradimin e personit jan prmbushur shtja do t drgohet tek ministri i Drejtsis i cili do t vendos pr ekstradimin.

Neni 26 Vendimi pr lejimin e ekstradimit Ministri do t lshoj vendim, nse ekstradimi sht lejuar apo refuzuar. Ministri mund t vendos q ekstradimi i personit t krkuar t shtyhet pr arsye t procedurs tjetr penale q sht duke u zhvilluar para gjykats vendore kundr personit t krkuar ose pr arsye se personi sht duke vuajtur dnimin n Kosov.

Neni 27 Kushtet pr ekstradim 1. Vendimi i Ministrit me t cilin lejon ekstradimin do t prcaktoj kushtet e mposhtme:

11

1.1. personi nuk mund t ndiqet penalisht ose t dnohet pr vepr tjetr penale t kryer para ekstradimit dhe pr t ciln vepr ekstradimi nuk sht lejuar; 1.2. nuk do te shqiptohet dnim m i rende se sa ai q sht dhn; dhe 1.3. personi nuk mund t ekstradohet tek shteti i tret, pa lejen e Ministrit. 2. Ministri i Drejtsis mund t vendos edhe kushte t tjera pr ekstradim.

Neni 28 Ndjekja penale n rast t refuzimit t ekstradimit Nse lutja pr ekstradim sht refuzuar, Ministria njofton Prokurorin e Qarkut, e cila mund t inicioj fillimin e procedures penale n Kosov, me lutje t shtetit luts n prputhje me ligjin vendor kundr personit n Kosov, lidhur me veprn penale pr t ciln sht krkuar ekstradimi. Neni 29 Komunikimi i vendimit 1. Ministri i Drejtsis ia komunikon menjher shtetit luts dhe Ministris s Punve t Brendshme vendimin q lejon ekstradimin e personit. 2. Komunikimi me shtetin luts do te realizohet prmes rrugve diplomatike, prve nse sht parapare ndryshe me marrveshje ndrkombtare.

Neni 30 Ekzekutimi i ekstradimit 1. Bazuar n vendimin e Ministrit pr ekstradim, nse personi nuk gjendet n paraburgim Gjykata do t lshoj menjher urdhrin pr arrestim deri sa t dorzohet. 2. N ditn kur t bhet ekstradimi, policia do t dorzoj personin tek autoritet kompetente t shtetit krkues n vendin e caktuar pr dorzim. 3. Shteti krkues do t pranoj personin brenda tridhjet (30) ditve nga dita kur ka pranuar vendimin pr ekstradimin e tij. 4. Ministri i Drejtsis, bazuar n krkesn e arsyetuar t shtetit krkues mund t shtyj afatin e parapar n paragrafin 3. t ktij neni edhe pr pesmbdhjet (15) dit t tjera.

12

5. Nse shteti luts nuk e pranon personin e krkuar pr ekstradim, n pajtim me paragrafin 3. dhe 4. t ktij neni, personi menjher do t lirohet dhe Ministri i Drejtsis mund t refuzoj krkesn e prsritur pr ekstradim n lidhje me t njjtn vepr penale.

Neni 31 Lutja e njkohshme pr ekstradim 1. Kur disa shtete krkojn ekstradimin e t njjtit person pr t njjtn vepr penale, prparsi do t ket shteti n territorin e t cilt sht kryer vepra penale. Nse vepra penale sht kryer n territorin e m shum shteteve ose vendi i kryerjes nuk sht i njohur, prparsi do ti jepet shtetit i cili ka parashtruar i pari krkesn pr ekstradim. 2. Kur disa shtete krkojn ekstradimin e personit t njjt pr disa vepra penale, prparsi do t ket shteti n territorin e t cilit sht kryer vepra m e rnd penale. Nse veprat penale jan t rndsis s njjt prparsi do t ket shteti i cili ka parashtruar i pari krkesn pr ekstradim. Neni 32 Procedura e thjeshtsuar pr ekstradim 1. Personi pr t ciln shteti luts ka parashtruar lutje pr ekstradim, mund t ekstradohet prmes procedurs s thjeshtsuar, nse kushtet pr ekstradim t parapara me kt ligj jan prmbushur dhe nse personi jep plqimin pr ekstradimin e tij. 2. Plqimi i parapar n paragrafin 1. t ktij neni do t jepet para gjykats kompetente dhe do t regjistrohet n prputhje me dispozitat e Kodit t Procedurs Penale, duke u siguruar q plqimi sht dhn mbi bazn vullnetare dhe personi ka qen n dijeni pr pasojat q do t rrjedhin. Plqimi i dhn nuk mund t trhiqet. 3. Vendimi pr ekstradim prmes procedurs s thjeshtsuar duhet t aprovohet nga gjykata kompetente e qarkut. 4. Gjykata pa ndonj vones do t lajmroj Ministrin n lidhje me vendimin e prmendur n pajtim me paragrafin 3. t ktij neni, dhe Ministria do t njoftoj shtetin luts. 5. Ekstradimi prmes procedurs s thjeshtsuar do t ket efekte dhe pasoja t njjta ligjore sikur ekstradimi i lejuar prmes procedurs s rregullt.

Neni 33 Lutja pr te kaluar transit npr territorin e Republiks s Kosovs 1. N rastet kur ekstradimi sht krkuar nga nj shtet n tjetrin dhe personi i ekstraduar duhet t kaloj transit prmes territorit t Republiks s Kosovs, n pajtim me lutjen e parashtruar nga shteti luts, Ministri i Drejtsis mund t jap lejen pr personin e ekstraduar q t kaloj

13

prmes territorit t Republiks s Kosovs, me kushtin q personi i ekstraduar nuk sht shtetas i Kosovs dhe nuk sht e lidhur me veprat penale politike dhe ushtarake. 2. Lutja pr leje-transit duhet t shoqrohet me dokumentet e parapara n nenin 17 paragrafi 2. t ktij ligji. 3. N rastet e kalimit transit prmes transportit ajror, nuk sht e nevojshme t krkohet leja e parashikuar si ne paragrafin 1. t ktij neni, nse nuk pritet q mjeti ajror do t ateroj n territorin e Republiks s Kosovs. 4. N do rast, shteti luts duhet t informoj Ministrin lidhur me kalimin transit t parashikuar n paragrafin 3. t ktij neni. Dokumenti informues duhet t prmbaj emrin e personit t ekstraduar, shtetin ku personi do t ekstradohet dhe kohn e transitit ajror.

KREU IV
EKSTRADIMI NGA SHTETI I HUAJ NE KOSOVE

Neni 34 Lutja pr ekstradim 1. Nse procedura penale sht ne zhvillim e sipr n Kosov kundr personit te krkuar dhe dihet vendndodhja e tij, ose i njjti sht arrestuar n nj shtet t huaj, ose nse personi i krkuar sht dnuar nga gjykata vendore, Ministria mund t parashtroj krkes pr ekstradimin e tij/saj n Kosov. 2. Lutja do t drgohet tek shteti i lutur prmes kanaleve diplomatike, s bashku me dokumentet dhe t dhnat e parapara n nenin 17 paragrafi 2. t ktij Ligji.

Neni 35 Lutja pr arrest t prkohshm n pritje t ekstradimit 1. Ministri i Drejtsis mund t krkoj arrestimin e prkohshm t personit t krkuar n pritje t ekstradimit, nse ka ndonj rrezik q personi i krkuar pr ekstradim n Kosov, do t fsheht ose arratiset, dhe pavarsisht nga urdhr krkimi ndrkombtar i lshuar ndaj tij, personi vazhdon t jet n liri. 2. Krkesa pr arrest t prkohshm n pritje t ekstradimit do t theksoj se shkresat dhe informatat e parapara n nenin 17 paragrafi 2. t ktij ligji ekzistojn dhe do t konfirmoj se ekstradimi do t krkohet prmes kanaleve t rregullta.

14

Neni 36 Procedurat penale vendore 1. Personi i ekstraduar n Kosov nuk do t ndiqet penalisht ose dnohet pr asnj vepr penale t kryer para dorzimit t tij/saj pr ve veprs penale pr t ciln sht lejuar ekstradimi, prjashtimisht kur shteti i lutur pranon. Shkresat e shtetit t lutur duhet t shoqrohen me dokumentet dhe t dhnat ligjore pr do deklarat t dhn nga personi i ekstraduar n lidhje me veprn penale. 2. Kur ekstradimi sht dhn dhe i nnshtrohet kushteve t caktuara n lidhje me llojin dhe lartsin e dnimit, gjykata do t jet e detyruar q ti prmbahet ktyre kushteve gjat shqiptimit t dnimit. Nse zbatimi i ndonj dnimi t dhn tani m sht i prfshir, gjykata q ka gjykuar n shkalln e par duhet t ndryshoj aktgjykimin dhe t shqiptoj dnimin si n kushtet e prcaktuara pr lejimin e ekstradimit. 3. Nse personi i ekstraduar ka qen n paraburgim n shtetin e huaj pr veprn penale pr t ciln ai/ajo sht ekstraduar, koha e kaluar n paraburgim do t llogaritet n dnimin e shqiptuar.

KREU V
TRANSFERIMI I PROCEDURS PENALE NGA SHTETET E HUAJA N KOSOV

Neni 37 Parimet Procedura Penale e iniciuar apo qellimi per te u inicuar n shtetin e huaj mund t transferohet n Kosov me lutjen e atij shteti, me kusht qe ky i fundit ka kompetence pr t ndjekur penalisht at vepr.

Neni 38 Kushtet pr transferim 1. Transferimi i procedurs penale mund t pranohet n Kosov vetm nse vepra pr t ciln krkohet transferimi sht vepr penale edhe n Kosov. 2. Transferimi i procedurs penale do t lejohet n rast se plotsohen kushtet e me poshtme n qoft se: 2.1. personi i dyshuar banon n Kosov; 2.2. personi sht shtetas kosovar ose nse Kosova sht shteti i tij i origjins; 2.3. personi i dyshuar sht duke mbajtur ose duhet t mbaj nj dnim q prfshin

15

heqjen e liris n Kosov; 2.4. procedura pr t njjtn vepr ose vepra penale t tjera sht iniciuar kundr personit n Kosov. 3. Transferimi i procedurs penale nuk do t pranohet n qoft se: 3.1. konsiderohet q vepra pr t cilin sht krkuar transferimi i procedurs penale sht e natyrs politike apo ushtarake; 3.2. n kohn e marrjes s krkess, procedura ishte ndaluar pr shkak t parashkrimit; dhe 3.3. vepra penale sht kryer jasht territorit t shtetit luts.

Neni 39 Trheqja e pranimit 1. Pranimi i transferimit t procedurs penale mund te trhiqet kur: 1.1. bhet e qart q prania e personit t dyshuar nuk mund t sigurohet n seancat gjyqsore ne Kosove ose q dnimi i cili mund t shqiptohet, nuk do t mund t zbatohej n Kosov; 1.2. n qoft se prpara se shtja t jet paraqitur n gjyq bhet e qart nj prej arsyeve pr refuzim, t prmendur n nenin 38 t ktij ligji; ose 1.3. n raste t tjera, n qoft se shteti krkues pajtohet.

Neni 40 Lutja pr transferimin e procedurs penale 1. Lutja pr transferim t procedurs penale duhet t bhet me shkrim dhe do t shoqrohet nga dokumente origjinale apo kopja e vrtetuar e dosjes penale, bashkangjitur me shkresat tjera t nevojshme. 2. Shteti luts gjithashtu do t njoftoj Ministrin lidhur me do veprim procedural t kryer ose mbi masat e ndrmarra pas drgimit t krkess q ka t bj me procedurn penale. Ktij komunikimi duhet bashkangjitur dokumentet prkatse.

16

Neni 41 Prcjellja e lutjes 1. Pas pranimit t lutjes pr transferimin e procedurs penale, me kusht q lutja t jet e plotsuar ne pajtim me kushtet e parapara me nenin 40 paragrafi 1. t ktij ligji. Ministria do t prcjell menjher at pr veprim tek Prokuroria kompetente n territorin e t cilit personi n fjal ka vendbanim. 2. N qoft se lutja i referohet transferimit n procedur paraprake, ajo do t vendoset nga Prokurori i Qarkut. Nse lutja i referohet transferimit t procedurs gjyqsore, Prokuroria e Qarkut do ta prcjell at tek Gjykata kompetente e Qarkut q t vendos, s bashku me krkesn e tij apo saj. 3. Vendimi lidhur me lutjen pr transferim t procedurs penale do t prcillet menjher tek Ministria.

Neni 42 Komunikimi i vendimeve 1. Ministria menjher do ti komunikoj shtetit luts vendimin mbi krkesn pr transferim te procedurs penale. 2. Ministria po ashtu do t njoftoj shtetin luts pr vendimin e marr si rezultat i transferimit t procedurs penale. Shtetit luts do ti prcillet nj kopje e vrtetuar e do vendimi t shqiptuar.

Neni 43 Vlefshmria e veprimeve t marra n shtetin krkues 1. do veprim procedural lidhur me transferimin e procedurs penale t marr n shtetin luts n pajtim me ligjet dhe rregulloret e tij, do t jete i barasvlershm n Kosov, sikur t ishte marr nga organet gjyqsore vendore, me kusht qe veprimet procedurale te jene n pajtim me ligjin vendor.. 2. do veprim, i cili ndrpren afatin dhe q sht kryer n mnyr t vlefshme n shtetin luts, do t ket t njjtat pasoja n shtetin e Kosovs.

Neni 44 Procedura e iniciuar ne baz t Aktit akuzues 1. Nse fillimi i procedurs varet nga akti akuzues si n Kosove apo ne shtetin luts, akti akuzues i ngritur ne shtetin luts ka te njjtin efekt juridik me at t ngritur n Kosov.

17

2. Nse akti akuzues sht e domosdoshme vetm ne Kosov, transferimi i procedurs penale mund te pranohet edhe ne mungese te aktit akuzues nse personi i cili ka te drejte te ngrit akt akuzues nuk ka kundrshtuar nj gj te tille brenda afatit prej nj muaji nga data e pranimit te njoftimit nga organi kompetent lidhur me te drejtn e tij pr te kundrshtuar.

KREU VI
TRANSFERIMI NGA KOSOVA PR N SHTET T HUAJ

Neni 45 Parimet Autoritetet gjyqsore n Kosov mund t pezullojn prkohsisht ndjekjen penale kundr nj personi, vetm n rastet kur jan plotsuar kushtet e parapara n kreun VI t ktij Ligji. do vendim pr pezullim t ndjekjes duhet t konsiderohet i prkohshm deri sa vendimi n shtetin krkues pr pranimin e ndjekjes penale t bhet i plotfuqishm.

Neni 46 Kushtet e veanta 1. Procedura penale mund t transferohet nse: 1.1. transferimi sht i nevojshm me qllim t arritjes tek e vrteta dhe n veanti kur provat m t rndsishme gjenden n shtetin e lutur; 1.2. sht shqiptuar nj dnim dhe zbatimi i dnimit n shtetin e krkuar, ka gjasa t prmirsoj perspektivat e rehabilitimit social/shoqror t personit t dnuar; 1.3. prezenca e personit t dyshuar n shqyrtimin gjyqsor n Kosov nuk mund t sigurohet, ndrsa nj gj e till mund t bhet n shtetin e krkuar; 1.4. sht shqiptuar nj dnim kundr nj personi dhe nuk mund zbatohet n Kosov qoft edhe duke krkuar ekstradimin e tij/saj, ndrsa ky dnim mund t zbatohet n shtetin e lutur.

Neni 47 Organi gjyqsor q parashtron krkesn Krkesa pr transferim t procedurs penale duhet t paraqitet nga prokurori kompetent prmes gjykats kompetente, gjat fazs s procedurs paraprake dhe deri sa t ngritt aktakuza dhe nga gjykata pas ngritjes s aktakuzs.

18

Neni 48 Efektet e transferimit 1. Kur krkesa pr transferim sht parashtruar, personi q sht subjekt i procedurs penale nuk mund t ndjeket penalisht pr veprn penale q sht objekt i procedurs transferimi i s cils sht krkuar, dhe as vendimi i shpallur n Kosov nuk mund t ekzekutohet kundr tij/saj. Prderisa nuk sht pranuar vendimi i shtetit pranues lidhur me krkesn pr transferim t procedurs, autoritetet gjyqsore n Kosov e ruajn t drejtn t ndrmarrin t gjitha masat e ndjekjes me qllim t sjelljes pa vones t rastit n gjykim. 2. E drejta e ndjekjes dhe e ekzekutimit duhet ti kthehet autoriteteve gjyqsore vendore nse shteti i lutur njofton lidhur: 2.1. me refuzimin pr t vepruar n lidhje me krkesn; 2.2. me vendimin pr refuzimin e pranimit t krkess; 2.3. me vendimin pr trheqjen e pranimit t krkess; 2.4. me vendimin t mos inicioj apo t ndrpres procedurn; 3. Prve rasteve t parapara n paragrafin 2. t ktij neni, organi gjyqsor vendor mund t trheq krkesn pr transferim para se shteti i lutur t njoftoj lidhur me vendimin pr t vepruar n lidhje me krkesn. 4. N rast t dnimit, vendimi i forms s prer i shpallur n shtetin e lutur prodhon t njjtat efekte si t ishte vendim i shpallur n Kosov.

KREU VII
TRANSFERIMI I PERSONAVE T DNUAR NGA KOSOVA N SHTETIN E HUAJ

Neni 49 Parimet Personi i cili sht dnuar me burgim n Kosov dhe dshiron te transferohet ne shtetin e huaj, me qellim te mbajtjes se dnimit apo pjess se mbetur te dnimit, mund te paraqes lutje tek Ministria pr transferim.

Neni 50 Kushtet pr Transferim 1. N prputhje me kt ligj nj person i dnuar mund t paraqet lutje pr transferim vetm pas plotsimit t kushteve n vijim, nse:

19

1.1. personi sht shtetas i Shtetit zbatues; 1.2. vendimi sht i forms s prer; 1.3. n kohn e pranimit t krkess pr transferim, personi i dnuar ka ende t paktn gjashte (6) muaj t dnimit pr t vuajtur apo nse dnimi sht i pacaktuar; 1.4. personi i dnuar pajtohet me transferimin ose, duke marr parasysh moshn ose gjendjen e tij fizike apo mendore; nj plqim i tille nevojitet nga prfaqsuesi i autorizuar; 1.5. veprimet apo mosveprimet, n baz te t cilave sht dhn dnimi, prbjn nj vepr penale n prputhje me t drejtn e Shtetit zbatues dhe shtetit dnues ose do t prbnte nj vepr penale nse do t ishte kryer n territorin e tij; dhe 1.6. shteti zbatues jep plqimin pr transferim. 2. N raste t veanta, Ministria mund te shqyrtoj lutjet pr transferim edhe nse koha q duhet t mbahet nga personi i dnuar sht m e shkurtr se ajo e prcaktuar n paragrafin 1. t ktij neni.

Neni 51 Obligimi i dhnies s informatave 1. do shtetas i huaj i dnuar me vendim t forms s prer n Kosov, pr t cilin zbatohet ky ligj informohet me dispozitat e ktij Kreu. 2. Nse personi i dnuar ka shprehur interes pr tu transferuar n pajtim me kt ligj, Ministria njofton Shtetin e huaj sa m shpejt q t jet e mundur pasi vendimi t ket marr form t prer. 3. Njoftimi prmban: 3.1. emrin, datn dhe vendin e lindjes s personit t dnuar; 3.2. adresn e tij, nse ka, n Shtetin zbatues; 3.3. prshkrimin e fakteve mbi t cilat sht bazuar dnimi; dhe 3.4. natyrn, kohzgjatjen dhe datn e fillimit t dnimit. 4. Nse personi i dnuar ka shprehur interesimin pr transferim Shtetit zbatues, Ministria n baz t lutjes s shtetit zbatues i komunikon atij Shteti informacionin e prmendur n paragrafin 3. t ktij neni.

20

5. Personi i dnuar njoftohet me shkrim n gjuhn t ciln ai e kupton pr do veprim t ndrmarr nga autoritetet e Kosovs ose nga shteti zbatues n prputhje me paragrafin 4 t ktij neni, si edhe do vendim nga secili shtet lidhur me lutjen pr transferim.

Neni 52 Plqimi dhe konfirmimi Ministria duhet te siguroj qe personi i cili jep plqimin pr transferim, kt e bn ne mnyre vullnetare dhe me vetdije t plote pr pasojat ligjore.

Neni 53 Dokumentet shtes 1. Lutja pr transferim nga Ministria tek shteti i huaj duhet t bhen ne mnyre te shkruar. 2. Lutjes duhet bashkangjitur dokumentet ne vijim: 2.1. origjinali apo kopja e vrtetuar e aktgjykimit dhe ekstrakti i ligjit n t cilin bazohet; 2.2. deklarata mbi masn e dnimit te mbajtur, prfshire informatat e kohs se kaluar ne paraburgim; apo do informate tjetr lidhur me zbatimin e dnimit; 2.3. deklarat me shkrim pr dhnien e plqimit pr transferim nga i dnuari; 2.4. kur sht e nevojshme , raport mjeksor apo social mbi te dnuarin, informata lidhur me trajtimin e tij ne Kosove, dhe do rekomandim tjetr lidhur me trajtimin e tij ne shtetin zbatues. 3. Ministria para drgimit te krkess pr transferim, mund te krkoje nga shteti zbatues te siguroje: 3.1. dokument apo deklarate me te ciln vrtetohet se personi i dnuar sht shtetasi i atij shteti; 3.2. kopje te ligjit te aplikueshm te shtetit zbatues i cili prcakton veprimet apo mos veprimet mbi te ciln sht bazuar dnimi i shqiptuar dhe baza ligjore me te ciln vrteton se vepra pr te ciln sht dnuar parashihet vepr penale sipas ligjit te shtetit zbatues, apo do te prbente vepr penale nse do te kryhej ne at shtet; 3.3. deklarate mbi procedurn e zbatimit te dnimit, n vazhdimin e ekzekutimit te dnimit apo prmes prshtatjes s dnimit.

21

Neni 54 Transferimi i Personave te dnuar ne baze te urdhrit pr deportim apo dbim 1. Ministria mund te jap plqimin pr transferimin e personit te dnuar pa plqimin e tij, kur dnimi i shqiptuar sht dhne prmes urdhrit pr dbim apo deportim apo ndonj mase tjetr si rezultat i se cils personi nuk lejohet te qndroje ne territorin e Kosovs pasi qe ai/ajo lirohet nga burgu. 2. Ministri do te jap plqimin e tij ne baze te paragrafit 1 vetm pasi te ket marr ne konsiderate edhe opinionin e personit te dnuar. 3. Ministria duhet te i siguroje shtetit zbatues dokumentet e m poshtme: 3.1. deklarate qe prmban mendimin e personit te dnuar lidhur me transferimin e tij/saj; dhe 3.2. kopjen e urdhrit pr deportim apo dbim apo ndonj urdhri tjetr qe ka efekt ligjor me te cilin personit te dnuar i ndalohet qndrimi ne territorin e Kosovs pasi qe ai/ajo sht liruar nga burgu.

Neni 55 Efektet e transferimit 1. Dorzimi i personit te dnuar tek autoritetet e shteti zbatues do te kt efektin e suspendimit te ekzekutimit te dnimit ne Kosove. 2. Autoritetet Kosovare nuk do te ekzekutojn dnimin nse shteti zbatues konsideron se ekzekutimi i dnimit sht prfunduar.

KREU VIII
TRANSFERIMI N KOSOV I PERSONIT TE DNUAR NGA SHTETI I HUAJ

Neni 56 Parimet 1. Shteti dnues mund te krkoje nga Ministria te jap plqimin lidhur me transferimin ne Kosove te personit te dnuar ndaj te cilit sht shqiptuar ndonj dnim ne at shtet, me qellim qe ai/ajo te mbaj dnimin apo pjesn e mbetur te dnimit ne Kosove. 2. Lutja me shkrim pr transferim ne Kosove duhet behet nga i dnuari apo ne emr te t dnuarit.

22

3. Ministri mund te jap plqimin pr transferim nse kushtet e parapara me nenet 50 dhe 53 t ktij ligji jan plotsuar.

Neni 57 Efektet e transferimit Organi kompetent gjyqsor ne Kosove do te prshtat dnimin e shqiptuar nga shteti dnues ne dnim te aplikueshm ne Kosove, prmes procedurs gjyqsore ne prputhje me kushtet e prcaktuara ne nenin 58 te ktij ligji.

Neni 58 Prshtatja e dnimit 1. Gjykata gjate prshtatjes s dnimit duhet: 1.1. t obligohet qe te respektoje sa me shume qe sht e mundshme faktet e paraqitura ne dnimin e shqiptuar nga shteti dnues; 1.2. t mos konvertoje dnimin me burgim n dnim me gjobe; 1.3. t prfshij tere kohen e mbajtur t dnimit n shtetin dnues nga personi i dnuar qe nga koha e privimit nga liria; dhe 1.4. nuk do te prkeqsoje pozitn penale te personit te dnuar, dhe nuk do te obligoje ndonj minimum te caktuar ne baze te ligjit te shtetit dnues qe mund te prcaktoje pr veprn e kryer. 2. Procedura e prshtatjes t dnimit do te kryhet pas transferimit te personit te dnuar. Gjykata duhet ta mbaje personin ne paraburgim apo te siguroje pranin e tij deri ne prfundim te procedurs.

Neni 59 Personat e ikur nga shteti dnues 1. N rastet kur shtetasi Kosovar i cili sht subjekt i nj dnimi t shqiptuar n territorin e shtetit t huaj si pjes e aktgjykimit prfundimtar, tenton ti ik ekzekutimit t mtejm t dnimit n Shtetin e huaj prmes arratisjes n territorin e Kosovs, para se t ket mbajtur dnimin, me krkese te shtetit te huaj Ministria mund te pajtohet t merr prsipr ekzekutimin e dnimit n Kosov. 2. Me krkes t Shtetit ku personi sht i dnuar, organet gjyqsore ne Kosove mund, para arritjes s dokumenteve mbshtetse t krkess, ose para vendimit mbi kt krkes, t arrestoj personin e dnuar apo t marr fardo qoft mase tjetr pr t siguruar q personi i

23

dnuar t mbetet n territor t tij, n pritje t vendimit pr krkesn. Lutja pr arrest t prkohshm duhet t prfshijn prmendurat dhnat e parapara n paragrafin 3. t nenit 53 t ktij ligji. Pozita juridike e personit t dnuar nuk duhet t prkeqsohet si rezultat i fardo qoft periudhe t kaluar n arrest, duke u bazuar n kt paragraf. 3. Plqimi i personit t dnuar nuk do t krkohet pr transferimin e ekzekutimit t dnimit.

Neni 60 Garancia pr personin e dnuar t transferuar pa plqimin e tij 1. do person i transferuar ne Kosovo pa vullnetinj ee tij/saj ne baze te urdherit per deportim apo nuk do te ndjeket penalisht apo denohet apo paraburgoset me qellim te mbajtjes se dnimit apo te zbatimit te ndonj urdhri tjetr pr arrest, pr ndonj vepr penale te kryer para transferimit te tij/saj, si dhe ai/ajo nuk do te privohet nga liria, prve pr veprn pr te ciln sht lejuar transferimi, dhe at vetm nse shteti dnues e autorizon nj gj te tille. Autorizimi nga shteti dnues duhet te kt te bashkangjitur te gjitha dokumentet relevante dhe deklaratn e regjistruar ne procesverbal te bere nga i dnuari; autorizimin duhet te epet kur vepra pr te ciln sht krkuar do te lejoj transferimin ne baze te ligjit te shtetit dnues dhe ligjit vendor apo kur transferimi nuk do te mundsohej pr shkak te mass se dnimit. 2. Pavarsisht prej dispozitave nga paragrafi 1. i ktij neni, organet gjyqsore vendore mund te marrin masa te domosdoshme ne baze te ligjit vendor pr te parandaluar parashkrimin.

Neni 61 Prfundimi i ekzekutimit Ekzekutimi i dnimit do te prfundoje se zbatuari nse shteti dnues nxjerr vendim apo ndonj mase tjetr me te ciln dnimi pushon t jet i ekzekutueshm pasi ministria t jet informuar nga shteti prkats pr nj vendim t till.

Neni 62 Informacioni pr ekzekutimin 1. Ministria njofton shtetin e huaj n lidhje me ekzekutimin e dnimit: 1.1 kur ai e konsideron ekzekutimin e dnimit t prfunduar; 1.2. nse personi i dnuar sht arratisur nga mbajtja para se t prfundoj vuajtjen e dnimit; ose 1.3. kur shteti i huaj krkon nj raport t veant.

24

Neni 63 Leja pr kalim transit te personit te dnuar 1. Ministria ne prputhje me ligjin vendor mund t miratoj lutjen pr kalim transit te personit te dnuar prmes territorit te Kosovs, nse nj krkese e tille sht bere nga shteti i huaj, dhe ai shtet sht pajtuar me nj shtet tjetr pr transferimin e atij personi pr apo nga territori i tij. 2. Ministria mund t refuzoje lejen pr t kaluar transit: 2.1. nse personi i dnuar sht shtetas kosovar; 2.2. nse vepra pr te ciln sht shqiptuar dnimi nuk sht parapare si vepr penale ne baze te ligjit vendor. 3. Personi i dnuar mund te mbahet ne mbajtje ne paraburgim ne territorin e Kosovs vetm pr aq kohe sa nevojitet pr kalimin transit. 4. Nuk do t nevojitet leje pr transit ne rast se transferimi behet prmes transportit ajror neper territorin e Kosovs dhe nuk parashihet te ket zbritje ne territorin e Kosovs. 5. Pr do rast, shteti krkues duhet te informoje Ministrin lidhur me kalimin Transit t parapare ne paragrafin 4 te ktij neni. Informatat duhet te tregojn shtetin dhe emrin e personit te transferuar, shteti ku personi do te transferohet dhe kohen e fluturimit.

KREU IX
EKZEKUTIMI I VENDIMEVE T HUAJA N KOSOV

Neni 64 Parimet 1. Gjykata vendore mund t pranoj lutjen e gjykats s huaj pr t njohur dhe ekzekutuar vendimin e shpallur kundr shtetasit apo banorit t Kosovs, nse vendimi parasheh dnim me burgim, dnim me gjob, konfiskim t pasuris ose ndalimin e ushtrimit te profesionit, aktiviteteve apo detyrs. 2. Shteti dnues mund t parashtroj lutjen pr ekzekutimin e dnimit tek Ministria. Lutjes pr ekzekutim duhet ti bashkngjitet origjinali apo kopja e vrtetuar e dnimit i cili duhet t ekzekutohet dhe dokumentet e tjera t nevojshme. Nse lutja sht e pranueshme, Ministria do t prcjell at tek Gjykata kompetente. 3. Gjykat kompetente do t jet Gjykata e Qarkut, n territorin e s cils personi i dnuar ka vendbanimin e prhershm. Nse personi i dnuar nuk ka vendbanim t prhershm n Kosov, juridiksioni territorial do t prcaktohet n baz t vendit t lindjes s tij/saj. Nse

25

personi nuk sht i lindur n Kosov, gjykat kompetente do t jet Gjykata e Qarkut n Prishtin.

Neni 65 Procedura gjyqsore 1. Gjykata, n kolegj prej tre gjyqtarsh, do t marr aktgjykim me t cilin do t njoh dhe ekzekutoj sanksionin e shqiptuar me vendimin e gjykats s huaj nse: 1.1. vepra penale nuk sht objekt i ndonj aktgjykimi t shpallur nga gjykata n Kosov apo nuk ka qen objekt i procedurs penale n Kosov. 1.2. n baz t ligjit vendor, dnimi nuk sht parashkruar apo falur. 1.3. t pandehurit i sht mundsuar e drejta t dgjohet para gjykats s huaj, dhe nuk ka arsye pr t besuar se ai/ajo nuk ka pas gjykim t drejt. 1.4. vepra pr kryerjen e s cilit sht shpallur dnimi, do t konsiderohej vepr penale po t ishte kryer n territorin e Kosovs dhe personi kundr t cilit sht shqiptuar dnimi do t ishte penalisht i prgjegjshm. 2. Para shpalljes s aktgjykimit, gjykata do t dgjoj personin e dnuar nse ai/ajo nuk gjendet n paraburgim n shtetin krkues. N kt rast personi i dnuar mund t dgjohet duke parashtruar letr-porosi, n t kundrtn gjykata do t pezulloj marrjen e vendimit deri n sigurimin e prezencs s atij personi n Kosov. N seancn dgjimore do t jet prezent edhe prokurori. 3. Gjykata njeh konstatimet e gjykats s huaj sa i prket gjendjes faktike pr aq sa sht paraqitur n prmbajtjen e vendimit t huaj. 4. N dispozitiv t aktgjykimit gjykata do t shnon n trsi dispozitivin e vendimit t gjykats s huaj dhe do t cek emrin e gjykats q ka lshuar at vendim, dhe shqipton dnimin. N arsyetim t aktgjykimit shnohen arsyet t cilat jan marr parasysh me rastin e shqiptimit t sanksionit. 5. Dnimi i shqiptuar mund t jet i nj natyre apo kohzgjatje tjetr nga ajo e dnimit t shqiptuar nga gjykata e huaj, prderisa nuk sht m i rnd. Nse dnimi i shqiptuar nga gjykata e huaj nuk arrin minimumin e lejuar pr shqiptimin e dnimit n baz t ligjit vendor, gjykata pavarsisht nga ky minimum shqipton sanksion prkats q prputhet me dnimin e shqiptuar nga gjykata e huaj. 6. do pjes e mbajtur e sanksionit t shqiptuar n shtetin e huaj dhe koha e qndrimit n paraburgim te t dnuarit pas dnimit n shtetin e huaj ose n Kosov, llogaritet n dnim. 7. Ankes kundr aktgjykimit vendor mund t paraqes prokurori, i dnuari dhe mbrojtsi i tij.

26

Neni 66 Arrestimi i prkohshm ne baze te krkess pr ekzekutim te vendimit te huaj 1. Nse shteti i huaj ka parashtruar lutje pr ekzekutim, personi i dnuar mund t arrestohet nse pr veprn e till penale n baz t KPPK krkohet paraburgimi si dhe rrethanat specifike tregojn se ka rrezik ikjeje. 2. Kur organi i huaj paralajmron qllimin e tij pr paraqitje t lutjes pr ekzekutim t vendimit, personi i dnuari, me krkes t organit t huaj mund t arrestohet nse plotsohen kushtet e parapara n paragrafin 1. t ktij neni. Lutja e till prfshin veprn penale pr t cilin sht marr aktgjykimi dnues, kohn dhe vendin e kryerjes s saj dhe prmban prshkrimin sa m t sakt t mundshm t t dnuarit. Lutja gjithashtu prmban nj deklarat t shkurtr t fakteve n t cilat mbshtetet aktgjykimi. 3. Personi i dnuar mbahet n paraburgim n pajtim me dispozitat e KPPK. 4. Personi n paraburgim n do rast lirohet: 4.1 pas kalimit t afatit t njjt me afatin e privimit t liris t shqiptuar me aktgjykim dnues; ose 4.2. nse sht arrestuar sipas paragrafit 2. t ktij neni dhe lutja pr ekzekutim s bashku me dokumentet e nevojshme nuk sht marr brenda tetmbdhjet (18) ditve nga dita e arrestimit.

Neni 67 Ekzekutimi i dnimit me gjob dhe konfiskimi i parave 1. Kur lutja pr ekzekutimin e dnimit me gjob dhe konfiskimin e parave sht pranuar, gjykata konverton kt shum n valutn q sht n qarkullim n Kosov sipas kursit t kmbimit n kohn kur sht marr vendimi. N kt mnyr, gjykata do t caktoj vlern e dnimit me gjob apo shumn q do t konfiskohet, e cila nuk mund t tejkaloj maksimumin e prcaktuar me ligj vendor pr veprn e njjt penale. 2. Kur lutja pr ekzekutim ka t bj me konfiskimin e nj objekti t veant, gjykata mund t urdhroj konfiskimin e atij objekti vetm nse konfiskimi i till pr at vepr penale lejohet n baz t ligjit vendor apo lejon caktimin e nj sanksioni m t rnd.

Neni 68 Arktimi i dnimit me gjob dhe konfiskimit 1. T ardhurat nga arktimi i gjobs dhe konfiskimit duhet t derdhen n buxhetin e Kosovs, prve nse sht pajtuar ndryshe me shtetin krkues dhe pa paragjykuar n t drejtat q palt e treta mund t ken.

27

2. Pasuria e konfiskuar e cila sht e interesit t veant, mund ti kthehet shtetit krkues nse ai e krkon at.

Neni 69 Ekzekutimi i dnimit plotsues 1. Kur sht br lutja pr ekzekutimin e dnimit mbi ndalimin e ushtrimit t profesionit, aktivitetit apo detyrs, nj dnim i tille i shpallur ne shtetin luts mund te lejohet n Kosov vetm n rast se ligji vendor parasheh shqiptimin e dnimit t till pr veprn penale n fjal. 2. Nse gjykata urdhron ekzekutimin e dnimit plotsues, ajo do t caktoj kohzgjatjen e dnimit plotsues brenda limiteve t prcaktuara me ligj vendor, por nuk mund t tejkaloj limitet e parapara n sanksionin e shqiptuar nga shteti luts.

KREU X
EKZEKUTIMI I VENDIMEVE VENDORE N SHTETIN E HUAJ

Neni 70 Lutja pr ekzekutim dhe dokumentet mbshtetse Lutja pr ekzekutim mund t paraqitet n form t shkruar nga gjykata vendore kompetente tek Ministria dhe duhet t shoqrohet nga origjinali ose kopja e vrtetuar e vendimit ekzekutimi i t cilit krkohet dhe nga t gjitha dokumentet tjera t nevojshme, duke prfshir deklaratn me t ciln vrtetohet lejueshmria e ekzekutimit te sanksionit.

KREU XI LETR POROSITE NGA KOSOVA PR TE SHTETI I HUAJ

Neni 71 Organi qe paraqet letr porosin tek shteti i huaja 1. Gjate procedurs paraprake deri ne ngritjen e aktakuzs, letr-porosia mund te paraqitet nga prokurori kompetent, prve nse dispozitat e KPPK parashohin se nevojitet urdhr nga gjykata. 2. Pas ngritjes se aktakuzs, letr porosia mund te paraqitet vetm nga gjykata kompetente. 3. Letr porosite e organeve gjyqsore vendore u drgohen organeve kompetente t shtetit prkats prmes Ministris.

28

Neni 72 Sekreti Ne rastet kur sekreti duhet ruajtur, dhe kur shteti i huaj pranon, Ministria mund te lejoj bashkpunimin e drejtprdrejte ne mes te organeve gjyqsore vendore dhe organeve gjyqsore t shtetit te huaj.

KREU XII
LETR POROSIT NGA SHTETI I HUAJ N KOSOV

Neni 73 Lejimi i ekzekutimit te letr porosis 1. Ministria pas pranimit t letr porosis, dhe konstatimit se sht e lejueshme, e drgon pr ekzekutim te zyra kompetente e prokurorit te qarkut ne territorin ku personi banon apo mund te gjendet. 2. Nse letr porosia nuk sht e plot, Ministria e kthen mbrapa tek shteti luts pr plotsimin e krkess.

Neni 74 Refuzimi i ofrimit te ndihms 1. Ministria mund te refuzoj ofrimin e ndihms nse: 1.1. lutja lidhet me vepr politike; 1.2. ekzekutimi i krkess do te paragjykonte sovranitetin, sigurin apo rendin publik apo interesat tjera esenciale te Kosovs.

Neni 75 Organi qe ekzekuton letr porosite 1. Prokurori i qarkut duhet te ekzekutoj krkesn n mnyr t drejtprdrejt, prve nse nuk krkohet ndonj mas e urdhruar me Kodin e Procedurs Penale. Nse krkohet urdhri nga gjykata, prokurori kompetent do tia paraqes krkesn e nevojshme gjykats. 2. Nse prokurori i qarkut prgjegjs pr ekzekutimin e letr-porosis pr ndihme juridike vendos se letr-porosia nuk i plotson kushtet e parapara me ligjin vendor, e kthen prapa t njjtn prmes Ministris pr tek autoriteti i huaj se bashku me arsyetim.

29

Neni 76 Shtyrja e ekzekutimit te krkess 1. Pas krkess se Prokurorit apo gjyqtarit kompetent, Ministria do te informoje shtetin e huaj lidhur me shtyrjen e ekzekutimit te letr-porosis nse kjo do te pengonte ne hetimin, ndjekjen penale apo procedurn gjyqsore qe sht duke u zhvilluar ne Kosove. 2. Para refuzimit apo shtyrjes se ofrimit t ndihms, Ministria kur sht e nevojshme dhe pas konsultimit me shtetin krkues, mund te vendos nse letr-porosia te lejohet pjesrisht, apo te caktoje kushte qe mund te i konsideroje te domosdoshme, 3. Shteti luts do t informohet lidhur me arsyet e shtyrjes se ofrimit te ndihms.

Neni 77 Pjesmarrja e zyrtareve te huaj 1. Ministria do t informoj shtetin e huaj pr datn dhe vendin e ekzekutimit t letr porosis, nse nj krkes e till krkohet nga shtetit luts. 2. Ministria mund te lejoje pjesmarrjen e zyrtareve te huaj ne ekzekutimin e letr-porosive pr ndihme juridike ndrkombtare. Pjesmarrja e zyrtareve te huaj mund t lejohet nse pjese marrja e tille do te lehtsonte ne ekzekutimin e letr porosis ne prputhje me nevojat e shtetit luts ku njkohsisht edhe do t shmangej nevoja pr ndonj krkes plotsuese pr ndihm juridike ndrkombtare.

Neni 78 Dgjimi prmes mjeteve te tele-komunikimit 1. Kur shteti krkues krkon qe nj person i cili gjendet ne territorin e Kosovs te merret ne pyetje ne cilsin e dshmitarit apo ekspertit nga autoritet gjyqsore te shtetit te huaj, dhe kur personi nuk sht e mundshme qe personalisht te paraqitet ne territorin e shtetit krkues, marrja ne pyetje mund te mundsohet prmes mjeteve te tele-komunikimit. 2. Lutja pr marrje ne pyetje prmes mjeteve te telekomunikimit duhet te prmbaje arsyen pse nuk sht e mundshme apo e dshirueshme qe personi te paraqitet personalisht, emrin e organit gjyqsor dhe personave qe do te udhheqin seancn dgjimore. 3. Gjykata kompetente e qarkut do te ftoj personin prkats qe te paraqitet ne prputhje me kushtet e paraqitura n ligjin vendor. 4. Marrja n pyetje prmes mjeteve te tele komunikimit bhet n pajtim me rregullat e me poshtme:

30

4.1. marrja ne pyetje duhet te realizohet ne prani te gjyqtarit. , i cili sht prgjegjs pr vrtetimin e identitetit t personit qe do te merret ne pyetje dhe respektimin e te drejtave themelore te tij, t prcaktuara me ligjin vendor; 4.2. shteti krkues dhe Ministria duhet te pajtohen lidhur me masat pr mbrojtjen e personit qe do te merret ne pyetje; 4.3. marrja ne pyetje mund te udhhiqet drejtprdrejte apo nen direktivat e organeve gjyqsore te shtetit krkues ne prputhje me ligjin e shtetit krkues; 4.4. me krkese te shtetit krkues apo personit qe do te merret ne pyetje, gjyqtari sigurohet qe gjate marrjes ne pyetje te sigurohet prkthyesi, nse kjo sht e nevojshme; dhe 4.5. personi qe do te merret ne pyetje mund te shfrytzoje te drejtn pr te mos dhne dshmin e cila do ta rndonte situatn e tij apo saj sipas ligjit t Kosovs apo t shtetit krkues. 5. Duke mos paragjykuar asnj nga masat e ndrmarra me qllim t mbrojtjes s personit, n prfundim t dgjimit duhet t mbahet procesverbal, n t cilin do t prfshihet data dhe vendi i mbajtjes s dgjimit, identiteti i personit t dgjuar, identiteti dhe funksioni i t gjith personave t tjer n Kosov q kan marr pjes n dgjim, do betim t dhn si dhe kushtet teknike n baz te t cilave sht mbajtur dgjimi. Dokumenti duhet ti drgohet autoriteteve kompetente t shtetit krkues. 6. N baz t krkess s huaj, organet gjyqsore vendore mund t zbatojn dispozitat e ktij neni n dgjimin e t pandehurit prmes video konferencs. N kt rast, vendimi pr mbajtjen dhe mnyra e mbajtjes s video konferencs do t bhet n prputhje me legjislacionin vendor. Dgjimi i t pandehurit mund t bhet vetm me pajtimin e tij/saj.

Neni 79 Kontrollimi dhe konfiskimi 1. Letr porosia pr kontrollim dhe konfiskim t pasuris duhet ti plotsojn kushtet n vijim: 1.1. q vepra q ka shkaktuar paraqitjen e krkess t jet e dnueshme n baz t ligjit t shtetit krkues dhe ligjit vendor; dhe 1.2. q ekzekutimi i krkess t jet n prputhje m legjislacionin vendor.

31

Neni 80 Dorzimi i pasuris 1. do pasuri, si dhe dokumentet origjinale, t dorzuara n ekzekutimin e letr porosis do t kthehen n Kosov nga shteti luts sa m shpejt q t jet e mundur, prve nse Ministria heq dor nga kthimi i tyre. 2. Dorzimi i pasuris, materialeve gjyqsore ose dokumenteve t krkuara mund t vonohet nse pasuria, materialet gjyqsore ose dokumentet n fjal, krkohen n Kosov n lidhje me procedurat penale n pritje.

Neni 81 Drgimi dhe kthimi i dokumenteve dhe dshmive do dokument origjinal dhe dshmit e drguara gjat ekzekutimit t letr-porosive, do t kthehen nga shteti krkues sa m shpejt q t jet e mundur, prve nse organet gjyqsore t Kosovs heqin dor nga kthimi i tyre.

KREU XIII
SHRBIMI I LETRTHIRRJEVE DHE DOKUMENTEVE GJYQSORE

Neni 82 Shrbimi i dokumenteve dhe letrthirrjeve 1. Gjykata kompetente komunale do t ofroj ndihme ne shrbimin e letrthirrjeve dhe vendimeve gjyqsore t cilat jan t drguara nga shteti luts pr kt qllim. 2. Shrbimi do t bhet n mnyr t njjt me at t rregulluar nga ligji vendor pr shrbimin e dokumenteve t ngjashme, ndrsa nse kjo nuk sht e mundshme, ather letrthirrjet apo dokumentet vetm do t dorzohen tek personi tek i cili duhet t bhet shrbimi. Ministria do t njoftoj shtetin luts lidhur me mnyrn e dorzimit. 3. Dshmia pr dorzim do t jepet me vrtetimin e nnshkruar me dat nga personi t cilit do ti dorzohen, dhe nse nuk sht e mundur, me an t deklarats q shrbimi sht realizuar dhe prmban formn dhe datn e ktij dorzimi. Nse dorzimi nuk mund t realizohet, gjykata do te cek arsyet pse shrbimi nuk ka mundur te realizohet dhe te njjtat prmes Ministris do t i komunikohen shtetit luts sa m par q sht e mundur.

32

Neni 83 Shrbimi i ftesave pr dshmitart, ekspertt, t pandehurit q t paraqiten para organeve gjyqsore t shtetit krkues 1. Nse shteti luts krkon paraqitjen personale t dshmitarit ose ekspertit para organeve gjyqsore t tyre, ose krkon paraqitje vullnetare t t pandehurit prmes shrbimit te letr thirrjes, Ministria prmes organit gjyqsor do t ftoj dshmitarin ose ekspertin q t paraqitet. 2. Ministria do t njoftoj shtetin luts lidhur me prgjigjen nga dshmitari ose eksperti. 3. Dshmitari, eksperti ose i pandehuri t cilve u sht krkuar q t paraqiten para organeve kompetente dhe nuk i jan prgjigjur ftess q t paraqiten, nuk do t ndrmerret ndonj ndshkim apo mas tjetr.

Neni 84 Garantimi pr Dshmitarin, ekspertin dhe t pandehurin kur ftohet para organeve t Kosovs 1. Dshmitari ose eksperti i cili paraqitet para organeve gjyqsore t Kosovs pa marr parasysh shtetsin e tij nuk do t ndiqet penalisht, t arrestohet ose t jet subjekt i asnj kufizimi t tij/saj n territorin e Republiks s Kosovs n lidhje me veprat ose dnimin para largimit nga territori i Republiks s Kosovs. 2. Personi pa marr parasysh shtetsin e tij i cili paraqitet para organeve gjyqsore t Kosovs q t prgjigjet pr veprimet e tij q lidhen me procedurn kundr tij nuk do t ndiqet penalisht, arrestohet ose t jet subjekt i asnj kufizimi t tij/saj n territorin e Republiks s Kosovs n lidhje me veprimin ose dnimin para largimit nga territori i Republiks s Kosovs dhe kur nj gj e till nuk sht specifikuar n ftes. 3. Imuniteti i dhn n kt Nen do t pushoj nse dshmitari, eksperti ose personi i pandehur, ka pasur nj periudh kohore prej pesmbdhjet (15) ditsh q t largohet pasi q prezenca e tij me nuk ka qen e krkuar nga organet gjyqsore, dhe megjithat ka qndruar n territorin e Kosovs, ose e ka ln at dhe m pas sht kthyer.

Neni 85 Transferimi i prkohshm i personave n arrest pr t dshmuar para organeve gjyqsore n shtetin luts 1. Personi i arrestuar prania e t cilit krkohet nga nj shtet i huaj t paraqitet si dshmitar pr qllime t ballafaqimit, do t transferohet prkohsisht n territorin ku dgjimi sht parapar t mbahet, me kusht q ai/ajo do t kthehet n Kosov brenda periudhs s prcaktuar nga Ministria. 2. Transferimi mund t refuzohet n qoft se:

33

2.1. personi n arrest nuk pajtohet, 2.2. prezenca e tij sht e domosdoshme n pritje t procedurs penale n territorin e Kosovs; 2.3. transferimi i tij ka t bj me zgjatjen e paraburgimit, ose 2.4. ekzistojn rrethana tjera pr t mos lejuar transferimin e tij n shtetin luts. 3. Kalimi transit i personit n arrest prmes territorit t Kosovs mund t lejohet nse Ministria e Drejtsis s shtetit luts paraqet krkes pr leje pr kaluar transit t shoqruar me t gjitha dokumentet e domosdoshme, drejtuar Ministris.

KREU XIV
TE DHNAT GJYQSORE DHE TE DHNA TE TJERA

Neni 86 Lutja pr t dhnat penale Me lutje t shtetit t huaj, ekstraktet dhe informatat lidhur me t dhnat gjyqsore do ti komunikohen atij shteti, duke siguruar se ajo informat sht e nevojshme pr shtjen penale n shtetin luts.

Neni 87 Shkmbimi i informatave nga t dhnat gjyqsore Ministria do ta informoj do shtet t huaj pr t gjitha dnimet penale dhe masat plotsuese sa i prket shtetasve t atij shteti, t regjistruar n t dhnat gjyqsore. Kur personi n fjal sht shtetas i dy apo m shum shteteve, informata do ti epet secilit nga kto shtete.

Neni 88 Shkmbimi i informatave Pa cenuar zhvillimin e hetimeve ose procedurs, organi kompetent gjyqsor n Kosov, mundet q, pa krkes paraprake, tia prcjell organit kompetent t shtetit t huaj informatat e siguruara n kuadr t hetimeve t tyre, kur konsiderojn se zbulimi i informatave t tilla mund t ndihmoj shtetin pranues n inicimin apo marrjen prsipr t hetimeve ose t procedimeve, ose mund t shpie n nj lutje pr ndihm juridike t ndrsjell nga ai shtet.

34

KREU XV
DISPOZITAT KALIMTARE DHE PRFUNDIMTARE

Neni 89 Shpenzimet 1. Shpenzimet lidhur me ekstradimin nga Kosova n shtetin e huaj, t shkaktuara jasht territorit t Kosovs, do t kompensohen nga shteti luts. 2. Shpenzimet lidhur me ekstradimin nga shteti i huaj pr n Kosov, dhe ne baze te krkess se Ministris duhet t kompensohen nga buxheti i Kosovs. 3. Shpenzimet e tjera t shkaktuara n ofrimin e ndihms juridike ndrkombtare n baz t ktij ligji n territorin e Kosovs, do t barten nga buxheti i Kosovs.

Neni 90 Mbrojtja e t dhnave personale 1. Te dhnat personale te transferuara n Kosov si rezultat i ekzekutimit te nj krkese ne baze te ktij ligji, mund te shfrytzohen nga organet gjyqsore ne Kosove vetm: 1.1. pr qllime te procedurave qe prcakton ky ligj; 1.2. pr procedura tjera gjyqsore dhe administrative qe ndrlidhen drejtprdrejte me procedurat e prmendura ne paragrafin 1 te ktij neni; 1.3. pr parandalimin e ndonj rreziku serioz te siguris publike. 2. Transferimi apo zbulimi i te dhnave personale nga Kosova ne shtetin e huaj si rezultat i ekzekutimit te nj krkese ne baze te ktij ligji, duhet t jete ne prputhje te plote me Ligjin mbi mbrojtjen e te dhnave personale.

Neni 91 Kompetencat pr aktet nnligjore Ministria e Drejtsis, mund t nxjerr akte nnligjore pr zbatimin e ktij ligji.

35

Neni 92 Dispozitat kalimtare 1. Me hyrjen n fuqi t Ligjit mbi Gjykatat respektivisht Ligjit mbi Prokurorin e Shtetit, kompetenca e gjykatave respektivisht e prokurorive prkatse do t rregullohet n baz t atyre ligjeve. 2. Procedurat pr ofrimin e ndihms juridike ndrkombtare t filluara para dats s hyrjes n fuqi t ktij ligji, por t cilat nuk kan prfunduar deri n kt dat , do t vazhdohen dhe prfundohen n pajtim me dispozitat e Kapitullit XLVII dhe XLVIII t Kodit t Procedurs Penale.

Neni 93 Dispozitat shfuqizuese Dispozitat e Kapitullit XLVII dhe XLVIII t Kodit t Procedurs Penale do t pushojn t jen t aplikueshme pr t gjitha lutjet pr ofrimin e ndihms juridike ndrkombtare t drguara pas hyrjes n fuqi e ktij ligji.

Neni 94 Hyrja n fuqi Ky ligji hyn n fuqi pesmbdhjet (15) dit pas publikimit n Gazetn zyrtare t Republiks s Kosovs.

Ligji Nr. 04/L-31 31 gusht 2011 Kryetari i Kuvendit t Republiks s Kosovs, ________________________ Jakup KRASNIQI

36

Republika e Kosovs
Republika Kosova-Republic of Kosovo
Kuvendi - Skuptina - Assembly ______________________________________________________________________ Ligji Nr. 03/L-002

PR PLOTSIMIN DHE NDRYSHIMIN E KODIT T PRKOHSHM PENAL T KOSOVS

Kuvendi i Republiks s Kosovs, N mbshtetje t nenit 65 (1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs; Me qllim t krijimit t kushteve m t favorshme dhe shtimin e efikasitetit t puns n Gjykata dhe Prokurori n Kosov, n prputhje me standardet evropiane dhe ndrkombtare, Miraton

LIGJ PR PLOTSIMIN DHE NDRYSHIMIN E KODIT T PRKOHSHM PENAL T KOSOVS

Neni 1 N titullin e Kodit t Prkohshm Penal t Kosovs dhe n tr tekstin e ktij kodi fjalia Kodi i Prkohshm Penal i Kosovs zvendsohet me fjalin Kodi Penal i Kosovs.

Neni 2 Neni 66 i Kodit t Prkohshm Penal t Kosovs, plotsohet me nj paragraf t ri si n vijim: 3) Kur kryesi t ket pranuar fajsin n prputhje me kushtet e marrveshjes mbi pranimin e fajsis t pranuar nga gjykata bazuar n nenin 6, (lidhur me nenin 308 A paragrafi 12) t Ligjit nr. 03/L-003 pr ndryshimin dhe plotsimin e Kodit t Prkohshm t Procedurs Penale t Kosovs nr. 2003/26 dhe marrveshja mbi pranimin e fajsis n form t shkruar prmban klauzoln me t ciln parasheh zbutjen e dnimit, gjykata do t

shqiptoj nj dnim m t but. N rast t till, gjykata duhet t merr parasysh vshtrimet e prokurorit, mbrojtsit, t akuzuarit dhe pals s dmtuar sa i prket zbutjes s dnimit, dhe do t udhzohet por jo detyrohet nga kufizimet e dhna me nenin 67 t ktij Kodi.

Neni 3 Ky ligji hyn n fuqi pesmbdhjet (15) dit pas publikimit n Gazetn Zyrtare t Republiks s Kosovs.

Ligji Nr. 03/ L-002 6 nntor 2008 Kryetari i Kosovs, ________________________ Jakup KRASNIQI Kuvendit t Republiks s

Republika e Kosovs
Republika Kosova-Republic of Kosovo
Kuvendi - Skuptina - Assembly ________________________________________________________________________ Ligji Nr. 03/L-003 PR NDRYSHIMIN DHE PLOTSIMIN E KODIT T PRKOHSHM PROCEDURS PENALE T KOSOVS NR. 2003/26 Kuvendi i Republiks s Kosovs, N mbshtetje t nenit 65 (1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs; Me qllim t krijimit t kushteve m t favorshme dhe shtimin e efikasitetit t puns n Gjykata dhe Prokurori n Kosov, n prputhje me standardet evropiane dhe ndrkombtare, Miraton LIGJ PR NDRYSHIMIN DHE PLOTSIMIN E KODIT T PRKOHSHM PROCEDURS PENALE T KOSOVS NR. 2003/26

Neni 1 N titullin e Kodit t Prkohshm t Procedurs Penale t Kosovs dhe n tr tekstin e ktij kodi fjalia Kodi i Prkohshm i Procedurs Penale t Kosovs zvendsohet me fjalin Kodi i Procedurs Penale t Kosovs . Neni 2 Neni 62 i ktij Kodi do t plotsohet me nj paragraf t ri si n vijim: (7) T drejtat e pals s dmtuar q t krkoj realizimin e krkess pasurore juridike nga i akuzuari i cili hyn n marrveshje mbi pranimin e fajsis me prokurorin nuk do t paragjykohen n asnj mnyr si rezultat i pranimit t akuzuarit t hyj n marrveshje.

Neni 3 Neni 73 paragrafi 1, do t plotsohet me nj nn paragraf si n vijim: 5) N t gjitha rastet kur i akuzuari krkon t pranoj fajsin pr vepr penale q mund t dnohet me nj ose m tepr vite burgim apo burgim afatgjat, i akuzuari duhet t jet i prfaqsuar nga mbrojtsi. Neni 4 Ne nenin 212 paragrafi 1 pika 4 te Kodit t Procedurs Penale, fjalt: ,,shtatdhjet e dy (72) hiqen dhe zvendsohen me fjalt: katerdhjet e tet (48). Neni 5 Neni 301, do t plotsohet me nj paragraf t ri si n vijim: 3) Pas krkess s prokurorit, gjykata mund ta revokoj urdhrin me t cilin shpall t akuzuarin t jet dshmitar bashkpunues n pajtim me nenet 298 300 t ktij Kodi, n baz t marrveshjes mbi fajsin, nse i akuzuari ka br shkelje materiale t marrveshjes. Neni 6 KAPITULLIT XXXII, do ti shtohet edhe nj nnkapitull pas nenit 308, si n vijim: 2. Marrveshja mbi pranimin e fajsis Neni 308A 1) N do koh para hapjes s shqyrtimit kryesor prokurori publik dhe mbrojtsi mund t negociojn kushtet e mbrojtjes me shkrim pr pranimin e fajsis, n baz t cils i akuzuari pranon fajsin n shkmbim pr: (i) pajtimin e prokurorit publik t rekomandoj gjykats dnim m t but, por jo nn minimumin e parashikuar me ligj; ose (ii) konsiderime tjera n interes t drejtsis, si sht lirimi nga dnimi i parashikuar me nenin 303 t ktij Kodi. 2) N rastet kur i akuzuari dshiron t arrij marrveshje mbi pranimin e fajsis, mbrojtsi i t akuzuarit, ose i akuzuari nse nuk prfaqsohet nga mbrojtsi, do t krkoj nga prokurori nj takim paraprak pr t filluar negocimin pr marrveshje mbi pranimin e fajsis. N t gjitha negociatat e tilla i pandehuri duhet t jet i prfaqsuar nga mbrojtsi, n pajtim me paragrafin 1 t ktij neni.

3) Pas pranimit t krkess pr takim preliminar, prokurori do ta informoj kryeprokurorin e prokuroris publike prkatse i cili do t jep autorizim me shkrim pr mbajtjen e takimit pr diskutimet mbi pranimin e fajsis, n t cilin deklaratave t akuzuarit do ti jepet imunitet i kufizuar si parashihet me paragrafin 7 t ktij neni. T gjitha marrveshjet mbi fajsin duhet t jen n form t shkruar dhe t pranuara nga kryeprokurori i zyrs s prokuroris publike prkatse para se formalisht ti ofrohen t akuzuarit. 4) Marrveshja me shkrim mbi pranimin e fajsis mund t prfshij dispozitn q prokurori n pajtim me nenin 299 t ktij Kodi, t krkoj nga gjykata dhnien e urdhrit q t shpall t akuzuarin si dshmitar bashkpunues t definuar n nenin 298 t ktij Kodi. Nse i akuzuari i till jep asistenc, si dshmitar bashkpunues, prokurori publik do ti rekomandoj gjykats nj dnim m t but q do t reflektoj nivelin e ndihms dhe bashkpunimit t dhn nga i akuzuari duke pasur parasysh shkalln e rrezikshmris s veprs penale. 5) I akuzuari dhe mbrojtsi i tij, duhet t jen prezent gjat takimeve mbi negocimin e pranimit t fajsis dhe duhet t pajtohen me kushtet e marrveshjes me shkrim pr pranim t fajsis para se ajo ti prezantohet gjykats. Prokurori publik do t informoj paln e dmtuar me marrveshjen e arritur pasi q ajo t arrij formn prfundimtare. Kur pala e dmtuar ka krkes pasurore juridike q rrjedh nga vepra penale pr t ciln akuzohet, marrveshja mbi fajsin duhet ta adresoj krkesn e pals s dmtuar, dhe prokurori duhet t njoftoj paln se i pandehuri krkon t arrij marrveshje mbi pranimin e fajsis. Pals s dmtuar duhet ti jepet rasti q t deklarohet para gjykats mbi krkesn pasurore juridike para se gjykata ta pranoj marrveshjen mbi pranimin e fajsis. 6) Gjykata nuk do t merr pjes n negocimin e pranimit t fajsis, por mund t caktoj afate t arsyeshme kohore, jo m t gjat se tre 3) muaj, pr prfundimin e negociatave n mnyr q t pengohen zvarritja e procedurs. 7) N do koh para se gjykata t pranoj marrveshjen mbi pranimin e fajsis, prokurori publik ose i akuzuari mund t refuzojn marrveshjen mbi pranimin e fajsis dhe kryetari i trupit gjykues do t caktoj seancn pr shqyrtim gjyqsor si parashihet me Kapitullin XXXIV t ktij Kodi. N qoft se prokurori publik dhe mbrojtsi apo i akuzuari dshtojn t arrijn marrveshje mbi pranimin e fajsis, ose nse marrveshja nuk pranohet nga gjykata, deklaratat e t akuzuarit t dhna n takimin paraprak t mbajtur, pr t negociuar marrveshjen mbi pranimin e fajsis (si sht parapar m lart me paragrafin 2) dhe 3) do t jen t papranueshme si dshmi gjat shqyrtimit gjyqsor ose ndonj procedure tjetr. 8) Marrveshja me shkrim mbi pranimin e fajsis duhet t prmbaj t gjitha kushtet e marrveshjes, e cila duhet t jet e nnshkruar nga kryeprokurori i zyrs prkatse, mbrojtsi dhe i akuzuari, dhe sht detyruese pr t gjitha palt nnshkruese. Marrveshja mbi fajsin duhet s paku t prfshij: (i) (ii) pikat e aktakuzs pr t cilat i akuzuari pranon fajsin; a pranon i akuzuari t bashkpunoj;

(iii)

t drejtat nga t cilat hiqet dor;

(iv) prgjegjsia e t akuzuarit pr kompensimin e dmit pals s dmtuar dhe konfiskimi i t gjitha t mirave materiale n pajtim m nenet 489 499 t ktij Kodi. 8.1) Marrveshja me shkrim po ashtu mund t prfshij dispozitn n t ciln palt pajtohen pr kufijt e dnimit q do t propozohen nga ana e prokurorit nse i akuzuari bashkpunon substancialisht, ndrsa nse gjykata shqipton dnim i cili dmton njrn pal, pala do t ket t drejt ankese kundr vendimit mbi dnimin. 9) Marrveshja me shkrim duhet t prezantohet ne gjykat n seance t hapur publike, prve n rastet e parashikuara n paragrafin 11 t ktij neni. 10) Gjykata zyrtarisht mund ta pranoj apo refuzoj marrveshjen mbi pranimin e fajsis n prputhje me kushtet nga paragrafi 12 i ktij neni, t cilt duhen t merren parasysh. Marrveshja mbi pranimin e fajsis do t hyj n fuqi vetm pasi q t evidentohet n procesverbal se sht pranuar zyrtarisht nga gjykata. 11) Nse i pandehuri pajtohet t jet dshmitar bashkpunues dhe kur masat e parapara m kapitullin XXI t KPPK i jan siguruar atij/asaj, pas krkess s cilsdo pal, gjykata mund t urdhroj nj dgjim pr t shqyrtuar marrveshjen pr pranim t fajsis q do t jet i mbyllur pr publik dhe mund t urdhroj q marrveshja pr pranim t fajsis me shkrim t jet e mbyllur. 12) Gjat shqyrtimit se a duhet pranuar marrveshjen mbi pranimin e fajsis gjykata duhet ta dgjoj personalisht t akuzuarin, mbrojtsin e tij dhe prokurorin publik dhe t prcaktoj nse: (i) i akuzuari ka kuptuar natyrn dhe pasojat e pranimit t fajsis;

(ii) pranimi i fajsis sht br me vullnetin e t akuzuarit pas konsultimeve t mjaftueshme me mbrojtsin, nse i akuzuari ka mbrojts dhe se i akuzuari nuk ka qen i detyruar me forc q t deklaroj fajsin ose i shtrnguar n fardo mnyre tjetr; (iii) Pranimi i fajsis mbshtetet n fakte dhe prova materiale t rastit konkret, t cilat i prmban aktakuza, t prezantuara nga prokuroria t cilat jan pranuar nga i akuzuari dhe n fardo prove tjetr si mund t jen deklaratat e dshmitarve t prezantuara nga prokurori ose i akuzuari; dhe (iv) nuk ekzistojn asnj nga rrethanat e parapara n nenin 316, paragraft 1-3 t ktij Kodi. 13) Me rastin e shqyrtimit t marrveshjes mbi pranimin e fajsis gjykata duhet t dgjoj pikpamjet e prokurorit, mbrojtsit dhe pals s dmtuar. Nse marrveshja pr bashkpunimin dhe pranimin e fajsis nga ana e t akuzuarit sht e mbyllur n pajtim me paragrafin 11 t ktij neni, gjykata do ti lejoj pals s dmtuar t jep deklaratn n prfundim t bashkpunimit t akuzuarit, para shqiptimit t dnimit.

14) Nse gjykata nuk sht e bindur se jan prmbushur t gjitha kushtet e parapara n paragrafin 12 t ktij neni, gjykata do ta refuzoj pranimin e fajsis dhe rasti do t vazhdoj n gjykim ashtu si parashihet me kt Kod. 15) Nse gjykata sht e bindur se t gjitha kushtet e parapara n paragrafin 12 t ktij neni jan prmbushur, gjykata mund ta pranoj marrveshjen mbi pranimin e fajsis dhe do t urdhroj q marrveshja t vendoset n shkresat e lnds n gjykat. Gjykata do t caktoj nj dat kur palt do t japin deklaratat e tyre n lidhje me dnimin pas s cils gjykata do t shqiptoj dnimin. Megjithat, kjo dat mund t shtyhet n mnyr q i akuzuari t shrbej si dshmitar bashkpunues. 16) Pasi q gjykata t ket br pranimin e fajsis dhe marrveshjen mbi pranimin e fajsis n form t shkruar, por para se t shqiptohet dnimi, gjykata mund t mos lejoj t akuzuarin ta trheq pranimin e fajsis ose prokurorin t anuloj marrveshjen mbi fajsin, prve nse gjykata gjen se ndonj nga kushtet e parapara n paragrafin (12) t ktij neni nuk prmbushet. Pala e cila krkon t trhiqet nga marrveshja e ka barrn e t provuarit gjat parashtrimit t asaj krkese n gjykat. Neni 7 Neni 379, do t plotsohet me nj paragraf si n vijim: (2) N rastet kur i akuzuari i cili sht dshmitar bashkpunues pranon fajsin n baz t marrveshjes mbi fajsin, prokurori mund t rekomandoj gjykats kufijt e dnimit, qortimin gjyqsor ose njrn nga dnimet alternative t parashikuara n nenin 41 t Kodit t Prkohshm Penal t Kosovs. Neni 8 Ky ligji hyn n fuqi pesmbdhjet (15) dit pas publikimit n Gazetn Zyrtare t Republiks s Kosovs. Ligji Nr. 03/ L-003 6 nntor 2008 Kryetari i Kuvendit t Republiks s Kosovs, ________________________ Jakup KRASNIQI

Republika e Kosovs
Republika Kosovo-Republic of Kosovo
Kuvendi - Skuptina Assembly

KODI Nr. 03/L-193

I DREJTSIS PR T MITUR

Kuvendi i Republiks s Kosovs; N mbshtetje t nenit 65 (1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, Miraton

KOD T DREJTSIS PR T MITUR PJESA E PAR

PARIMET UDHZUESE DHE DISPOZITAT HYRSE

KREU I
Neni 1 Qllimi i Kodit 1. Ky Kod rregullon procedurn e shqiptimit dhe ekzekutimit t masave dhe dnimeve ndaj t miturve, procedurn gjyqsore si dhe procedurn e ndrmjetsimit pr t mitur.

Neni 2 Prkufizimet 1. Shprehjet e prdorura n ket kod kan kto kuptime: 1.1. Fmij - personi i cili nuk e ka mbushur moshn tetmbdhjet (18) vjet. 1.2. I mitur - personi ndrmjet moshs katrmbdhjet (14) dhe tetmbdhjet (18) vjet. 1.3. I mitur i ri - personi ndrmjet moshs katrmbdhjet (14) dhe gjashtmbdhjet (16) vjet. 1.4. I mitur i rritur - personin ndrmjet moshs gjashtmbdhjet (16) dhe tetmbdhjet (18) vjet. 1.5. Madhor i ri - personi ndrmjet moshs tetmbdhjet (18) dhe njzetenj (21) vjet. 1.6. 1.7. I ri - fmij apo madhor i ri. Madhor - personi i cili ka mbushur moshn tetmbdhjet (18) vjet.

1.8. Edukim i specializuar - program edukativ i prpiluar sipas nevojave speciale t kryersit t veprs penale, i cili synon t ndihmoj zhvillimin e gjithmbarshm adekuat t tij dhe t zvogloj mundsin e recidivizmit. 1.9. Burgim pr t mitur - dnim me burgim i shqiptuar ndaj kryersit t mitur ose ndaj madhorit, q sht n pajtim me Kreun IV t ktij Kodi. 1.10. Objekt pr kujdes t posam - institucion i cili siguron trajtim t personave me paaftsi mendore, psikologjike, sociale apo fizike. 1.11. Organ i kujdestaris - organi prgjegjs q vepron n kuadr t Qendrs pr Pun Sociale i cili sht prgjegjs pr mbrojtjen e fmijve. 1.12. Gjyqtar pr t mitur - gjyqtar profesional i cili sht ekspert n shtjet penale ku jan t prfshir fmijt dhe madhort e rinj, dhe i cili sht kompetent pr ushtrimin e prgjegjsive t parapara n kt Kod. 1.13. Prokuror pr t mitur - prokuror profesional i cili sht ekspert n shtjet penale ku jan t prfshir fmijt dhe madhort e rinj, dhe i cili sht kompetent pr ushtrimin e prgjegjsive t parapara n kt Kod 1.14. Trup gjykues pr t mitur - trup gjykues - kolegj i themeluar n pajtim me Kreun X t ktij Kodi, i cili ka s paku nj (1) gjyqtar pr t mitur dhe sht kompetent pr ushtrimin e prgjegjsive t parapara n kt Kod.

1.15. Shrbim sprovues - institucioni i cili e bn ekzekutimin e masave dhe t dnimeve alternative.

Neni 3 Parimet udhzuese 1. Sistemi i drejtsis pr t mitur synon mirqenien e t miturit dhe siguron q do reagim ndaj kryersve t mitur t jet gjithmon n proporcion me rrethanat e kryersit dhe veprs penale. 2. Kryersve t mitur u shqiptohen masat e diversitetit dhe masat edukative, sipas nevojs. 3. Privimi nga liria shqiptohet vetm si mjet i fundit dhe do t kufizohet n afatin m t shkurtr t mundshm. Gjate kohs se privimit nga liria, i shqiptuar si dnim, kryesit t mitur i ofrohet edukim, ndihm psikologjike, sipas nevojs, edhe ndihm mjeksore, pr ta lehtsuar rehabilitimin e tij. 4. Fmijs q merr pjes n procedur penale i ofrohet mundsia q t shprehet lirisht. 5. do i mitur i privuar lirie trajtohet me humanizm pr hir t dinjitetit t personalitetit t tij njerzor, dhe me at rast merren parasysh nevojat personale t moshs s tij. N veanti, do i mitur i privuar lirie ndahet nga madhort, prpos nse konsiderohet se sht n interes t miturit t mos ndahet, dhe gzojn t drejtn e mbajtjes s kontakteve me familjen e tij prmes korrespondencave dhe vizitave, prve rrethanave t jashtzakonshme t prcaktuara me ligj. 6. do i mitur i privuar lirie ka t drejt n ndihm t menjhershme ligjore dhe ndihm tjetr adekuate, si dhe t drejtn pr t kundrshtuar ligjshmrin e privimit t tij nga liria pran nj gjykate t pavarur dhe t paanshme, si dhe n procedur t menjhershme. 7. Pr tiu shmangur lndimit pr shkak t publicitetit t tepruar ose etiketimeve, e drejta e fmijs pr privatsi respektohet n t gjitha fazat. N parim, nuk publikohet asnj informacion q shpie n identifikimin e kryersit t mitur.

Neni 4 Fusha e zbatimit 1. Dispozitat e ktij Kodi zbatohen ndaj secilit person t dyshuar pr vepr penale t kryer si i mitur, pavarsisht nga mosha e tij n kohn e fillimit t procedurs. 2. Dispozitat e ktij Kodi zbatohen edhe ndaj do personi t dyshuar pr vepr penale t kryer si madhor i ri.

3. Kur madhori akuzohet pr vepr penale t kryer si i mitur, nenet 44 dhe 48 t ktij Kodi nuk zbatohen.

Neni 5 Dispozitat e Kodit Penal t Kosovs, Kodit t Procedurs Penale t Kosovs, Ligjit mbi Ekzekutimin e Sanksioneve Penale dhe t do ligji tjetr relevant do t zbatohen pr t miturit, prpos rasteve kur me kt Kod sht rregulluar ndryshe.

Neni 6 1. N do koh gjyqtari pr t mitur mund t shqiptoj masa adekuate pr t mbrojtur t drejtat dhe mirqenien e fmijs, duke prfshir edhe vendosjen e fmijs n strehimore ose n institucion edukativ apo t ngjashm, vendosjen e fmijs nn mbikqyrjen e organit t kujdestaris ose transferimin e fmijs n familje tjetr, nse sht e nevojshme q fmija t ndahet nga mjedisi n t cilin ai ka jetuar ose pr ti ofruar ndihm, mbrojtje a strehim. Gjyqtari pr t mitur e njofton organin e kujdestaris pr cilndo mas t shqiptuar. 2. Organi i kujdestaris apo prfaqsuesi i autorizuar i fmijs nga gjyqtari pr t mitur, mund t krkoj shqiptimin e mass adekuate pr mbrojtjen e t drejtave dhe mirqenies s fmijs. 3. Shpenzimet e strehimit pr t miturin paguhen nga mjetet buxhetore dhe llogariten n shpenzimet e procedurs penale.

PJESA E DYT

KREU II
MASAT DHE DNIMET E ZBATUESHME

Neni 7 Masat dhe dnimet e zbatueshme ndaj t miturve 1. Masat q mund t shqiptohen ndaj t miturve jan: masat e diversitetit dhe masat edukative. 2. Dnimet q mund t shqiptohen ndaj t miturve jan: gjoba, urdhri pr pun n dobi t prgjithshme dhe burgimi pr t mitur.

3. Dnimi nuk mund ti shqiptohet t miturit i cili ka qene nn moshn gjashtmbdhjet (16) vjet n kohn e kryerjes se veprs penale. 4. Kohzgjatja e fardo mase apo dnimi t shqiptuar duhet t prcaktohet me vendim t gjykats n pajtim me kt Kod. 5. Kur gjykata cakton dnimin me burgim pr t mitur deri n dy (2) vjet ose masn e drgimit n institucionin edukativ apo edukativo-korrektues deri n dy (2) vjet, mund t shqiptoj dnimin me kusht n pajtim me Kodin Penal t Kosovs. 6. Prve mass apo dnimit, t miturit mund ti shqiptohet masa apo dnim nga Kreun VIII i ktij Kodi.

Neni 8 Zgjedhja e masave dhe e dnimeve t zbatueshme 1. Kur ndaj t miturit shqiptohet ndonj mas apo dnim, gjykata n radh t par merr parasysh interesin m t mir t t miturit. Gjykata gjithashtu merr parasysh edhe kto rrethana: llojin dhe peshn e veprs penale, moshn e t miturit, nivelin e zhvillimit psikologjik, karakterin e tij dhe prirjet, motivet q e nxitn at t kryej veprn penale, edukimin e tij n at faz, mjedisin dhe rrethanat e jets s tij, nse sht shqiptuar mas apo dnim m hert dhe rrethanat tjera q mund t ndikojn n shqiptimin e mass apo dnimit. 2. Shrbimi sprovues prgatit anket t plot sociale pr t miturin me krkes t prokurorit publik, gjyqtarit pr t mitur ose gjykats ashtu si sht parapar n kt Kod. Anketa sociale prfshin t dhna mbi moshn e t miturit dhe zhvillimin psikologjik, biografin e familjes, biografin dhe rrethanat nn t cilat jeton i mituri, nivelin shkollor, prvojn edukative dhe fardo t dhne tjetr relevante. 3. Para zgjedhjes s mass apo dnimit, gjykata mund t krkoj nga shrbimi sprovues raportin para ndshkues dhe mendimin lidhur me zgjedhjen e mass apo dnimit.

Neni 9 Shqiptimi i masave ndaj madhorit t ri pr vepr penale t kryer si i mitur nn moshn gjashtmbdhjet (16) vjet 1. Procedura gjyqsore nuk mund t zbatohet ndaj madhorit i cili ka mbushur moshn njzetenj (21) vjet pr vepr penale t kryer si i mitur nn moshn gjashtmbdhjet (16) vjet. 2. Procedura gjyqsore mund t zbatohet ndaj madhorit t ri pr vepr penale t kryer si i mitur nn moshn gjashtmbdhjet (16) vjet vetm nse vepra penale sht e dnueshme me m shum se pes (5) vite burgim. N procedurn e till gjyqsore, gjykata mund t shqiptoj vetm masn edukative adekuate institucionale. Kriteret e

prgjithshme t prcaktuara n nenin 8 t ktij Kodi do t merren parasysh s bashku me kohn q ka kaluar nga kryerja e veprs penale.

Neni 10 Shqiptimi i masave dhe i dnimeve ndaj madhorit pr vepra penale t kryera si i mitur i cili ka mbushur moshn gjashtmbdhjet (16) vjet 1. N procedurn gjyqsore t zbatuar ndaj madhorit pr vepr penale t kryer si i mitur, i cili ka mbushur moshn gjashtmbdhjet (16) vjet, gjykata mund t shqiptoj ndonj mas ose dnim n pajtim me nenin 7 t ktij Kodi. Kriteret e prgjithshme t prcaktuara n nenin 8 t ktij Kodi merren parasysh bashk me kohn q ka kaluar nga kryerja e veprs penale. 2. Prjashtimisht nga paragrafi 1. i ktij neni, gjykata, n vend t burgimit pr t mitur mund t shqiptoj burgim ose dnim me kusht ndaj madhorit i cili ka mbushur moshn njzetenj (21) vjet n kohn e procedurs gjyqsore. 3. Prjashtimisht nga paragrafi 1 i ktij neni, n vend t burgimit pr t mitur, gjykata shqipton burgim ose dnim me kusht ndaj madhorit i cili ka mbushur moshn njzetetre (23) vjet n kohn e procedurs gjyqsore, nn kushtet e parapara n kt Kod.

Neni 11 Shqiptimi i masave ose i dnimeve ndaj madhorit t ri pr vepr penale t kryer si madhor i ri 1. N procedurn gjyqsore t zbatuar ndaj madhorit t ri i cili nuk ka arritur moshn njzetenj (21) vjet pr vepr penale t kryer si madhor i ri, gjykata mund t shqiptoj mas ose dnim n pajtim me nenin 7 t ktij Kodi, nse mon se qllimi q do t arrihej me shqiptimin e burgimit gjithashtu do t arrihej edhe me shqiptimin e mass ose dnimit, duke marr parasysh rrethanat nn t cilat sht kryer vepra penale, mendimin e ekspertit lidhur me zhvillimin psikologjik t madhorit t ri dhe interesin e tij m t mir. 2. Masa ose dnimi i shqiptuar mund t zgjas derisa personi t arrij moshn njzetetre (23) vjet.

Neni 12 Efekti i dnimit n masn edukative 1. Kur gjykata shqipton dnim me burgim pr t mitur ndaj t miturit i cili ka arritur moshn gjashtmbdhjet (16) vjet gjat ekzekutimit t mass edukative, masa edukative pushon kur i mituri fillon mbajtjen e dnimit.

2. Kur gjykata shqipton ndonj dnim me burgim pr t mitur ose s paku nj (1) vit burgim ndaj madhorit gjat ekzekutimit t mass edukative, masa edukative pushon kur kryersi fillon mbajtjen e dnimit. 3. Kur gjykata shqipton dnimin me burgim pr t mitur ose burgimin me kohzgjatje m pak se nj (1) vit ndaj madhorit gjat ekzekutimit t mass edukative, gjykata n aktgjykimin e vet vendos pr vazhdimin apo revokimin e mass edukative pas mbajtjes s dnimit me burgim pr t mitur apo burgimit.

Neni 13 Evidenca e masave dhe e dnimeve 1. Gjykata mban evidenc t masave dhe dnimeve t shqiptuara ndaj t miturit. Shrbimi sprovues duhet t ket kopje t ktyre shnimeve. 2. T dhnat mbi masat dhe dnimet e shqiptuara ndaj t miturit jan konfidenciale. Vetm gjykata dhe prokuroria mund t marrin informatat e tilla kur kjo sht e nevojshme pr zbatimin e procedurs ndaj individit t njjt derisa ai sht ende i mitur. 3. Shnimet nga paragrafi 1 i ktij neni do t fshihen kur personi t ket arritur moshn njzetenj (21) vjet. 4. Kur ekzekutohet masa ose dnimi i shqiptuar ndaj madhorit pr vepr penale t kryer si i mitur, shnimet mbi masn ose dnimin do t fshihen menjher pas prfundimit t mass ose dnimit.

KREU III
NDRMJETSIMI

Neni 14 1. Ndrmjetsimi sht procedur jashtgjyqsore e cila zhvillohet nga personi i tret, ndrmjetsuesi n pajtim me dispozitat e ktij Kodi dhe ligjit pr ndrmjetsimin. Ndrmjetsimi vjen n shprehje vetm ather kur ekziston vullneti i lir dhe pjesmarrja e t dy palve, kryersit t mitur dhe pals s dmtuar. 2. Prokurori, gjyqtari pr t mitur apo kolegji pr t mitur mund t propozoj ndrmjetsimin nse vlerson se do t jet m e prshtatshme duke pas parasysh natyrn e veprs penale, rrethanat n t cilat sht kryer vepra penale, historia e t miturit, mundsia e kthimit t raporteve normale n mes t miturit dhe pals s dmtuar, mundsia e zvoglimit t dmit t pals s dmtuar, mundsia e rehabilitimit t t miturit dhe re-integrimi i tij n shoqri.

3. Palve n procedur mund tu propozohet ndrmjetsimi n rast se ato kan shprehur plqimin pr ndrmjetsim.

Neni 15 Ndrmjetsuesi 1. Ndrmjetsuesi sht person fizik, q i prmbush t gjitha krkesat e prcaktuara me Ligjin pr ndrmjetsimin dhe sht i regjistruar n regjistrin e ndrmjetsuesve. 2. Ndrmjetsuesi ndihmon palt pr t arritur marrveshje. 3. Dispozitat pr prjashtimin e gjyqtarit t prcaktuar ne Kodin e Procedurs Penale t Kosovs zbatohen prshtateshmerisht edhe pr prjashtimin e ndrmjetsuesit. Kundr ktij aktvendimi nuk lejohet ankesa. 4. Prjashtimi i ndrmjetsuesit mund t krkohet nga i mituri, prindi, prindi adoptues, kujdestari, avokati mbrojts dhe pala e dmtuar. 5. Krkesa pr prjashtim duhet t vendoset nga organi i cili e ka caktuar ndrmjetsuesin. 6. Kundr Aktvendimit mbi refuzimin e krkess pr prjashtimin e ndrmjetsuesit nuk lejohet ankesa

KREU IV
MASAT E DIVERSITETIT

Neni 16 Qllimi i masave t diversitetit Qllimi i masave t diversitetit sht q t parandaloj, kur sht e mundur, fillimin e procedurs ndaj kryersit t mitur, t ndihmoj rehabilitimin pozitiv dhe riintegrimin e t miturit n bashksin e tij me qllim t parandalimit t sjelljes recidiviste.

Neni 17 Kushtet pr shqiptimin e masave t diversitetit 1. Masa e diversitetit mund t shqiptohet ndaj t miturit i cili ka kryer vepr penale pr t ciln sht parapar dnim me gjob apo me burgim deri n tri (3) vite ose pr vepr penale t kryer nga pakujdesia pr t ciln sht parapar dnimi deri n pes (5) vite burgim, me prjashtim t atyre t cilat sjellin si pasoj vdekjen. 2. Kushtet pr shqiptimin e mass s diversitetit jan:

2.1. pranimi i prgjegjsis pr veprn penale nga i mituri; 2.2. shprehja e gatishmris nga i mituri q t pajtohet me paln e dmtuar dhe 2.3. plqimi i t miturit ose i prindit, prindit adoptues ose kujdestarit n emr t t miturit pr t zbatuar masn e shqiptuar t diversitetit. 3. Prokurori kompetent njoftohet menjher pr moskryerjen e detyrimeve t mass s diversitetit nga i mituri i cili mund t vendos pr rifillimin e ndjekjes s rastit.

Neni 18 Llojet e masave t diversitetit 1. Masat e diversitetit q mund t shqiptohen ndaj kryersit t mitur jan: 1.1. pajtimi n mes t kryersit t mitur dhe pals s dmtuar, duke prfshir edhe krkim faljen nga i mituri ndaj pals s dmtuar; 1.2. pajtimi ndrmjet t miturit dhe familjes s tij; 1.3. kompensimi i dmit pals s dmtuar n baz t marrveshjes s ndrsjell ndrmjet t dmtuarit , t miturit dhe prfaqsuesit t tij ligjor, n prputhje me situatn financiare t t miturit; 1.4. vijimi i rregullt n shkoll; 1.5. pranimi i punsimit apo aftsimit n nj profesion adekuat me aftsit dhe shkathtsit e tij; 1.6. kryerja e puns pa pages n dobi t prgjithshme n pajtim me aftsin e kryersit t mitur pr kryerjen e puns s till. Kjo mas mund t shqiptohet me plqimin e t miturit n kohzgjatje prej dhjet (10) deri n gjashtdhjet (60) or; 1.7. edukimi n rregullat e trafikut; dhe 1.8. kshillimi psikologjik.

KREU V
MASAT EDUKATIVE

Neni 19 Qllimi i masave edukative Qllimi i mass edukative sht q t kontribuoj n rehabilitimin dhe zhvillimin adekuat t kryersit t mitur, duke ofruar mbrojtje, ndihm dhe mbikqyrje, duke siguruar edukim dhe aftsim profesional, duke zhvilluar prgjegjsin e tij personale dhe kshtu duke ndaluar sjelljen recidiviste.

Neni 20 Llojet dhe kohzgjatja e masave edukative 1. Llojet e masave edukative q mund t shqiptohen ndaj kryersit t mitur jan masat disiplinore, masat e mbikqyrjes s shtuar dhe masat institucionale. 2. Masat disiplinore jan qortimi gjyqsor dhe drgimi i t miturit n qendr disiplinore. Kto masa shqiptohen ndaj kryersit t mitur interesat e t cilit m s miri prfillen me nj mas afatshkurtr, veanrisht nse vepra penale sht kryer nga pamaturia apo pakujdesia. 3. Masat e mbikqyrjes s shtuar jan mbikqyrja e shtuar nga ana e prindit, nga prindi adoptues ose kujdestarit t t miturit, mbikqyrja e shtuar nga familja tjetr dhe mbikqyrja e shtuar nga organi i kujdestaris. Kto masa shqiptohen ndaj t miturit interesat e t cilit nuk krkojn izolimin nga mjedisi i tij i mparshm dhe mbahen me mas afatgjate q t miturit i ofron mundsin e edukimit, rehabilitimit apo trajtimit. Kohzgjatja e ksaj mase nuk mund t jet m e shkurtr se tre (3) muaj apo m e gjat se dy (2) vjet. 4. Masat institucionale edukative jan drgimi i t miturit n institucion edukues, drgimi i t miturit n institucion edukues korrektues dhe drgimi i kryersit t mitur n institucionin e kujdesit t posam. Kto masa shqiptohen ndaj t miturit interesat e t cilit m s miri prfillen me veimin e tij nga mjedisi i mparshm dhe me mas afatgjate, q t miturit i ofron mundsin e edukimit, rehabilitimit apo trajtimit. 5. Kohzgjatja e mass edukative nuk mund t kaloj afatin maksimal t burgimit t parapar pr veprn penale.

Neni 21 Qortimi gjyqsor 1. Gjykata e shqipton masn e qortimit gjyqsor kur masa e till konsiderohet e mjaftueshme dhe n interes t t miturit pr t ndikuar pozitivisht n sjelljen e tij.

10

2. I mituri, t cilit i shqiptohet qortimi gjyqsor informohet se ai ka kryer vepr t dmshme dhe t rrezikshme e cila prbn vepr penale dhe i bhet me dije se nse prsri kryen vepr t till, gjykata do ti shqiptoj nj mas apo dnim m t rnd.

Neni 22 Drgimi n qendr disiplinore 1. Gjykata shqipton masn e drgimit n qendr disiplinore kur masa e till konsiderohet e mjaftueshme dhe n interes m t mir t t miturit pr t ndikuar pozitivisht n sjelljen e tij. 2. Gjykata mund ta drgoj t miturin n qendr disiplinore: 2.1. m s shumti nj (1) muaj, deri n katr (4) or n dit ose 2.2. m s shumti katr (4) dit gjat fests shkollore apo shtetrore, deri n tet (8) or n dit. 3. Kur shqiptohet kjo mas, gjykata kujdeset q ekzekutimi i saj t mos e pengoj shkollimin dhe punn e rregullt t t miturit. 4. N qendrn disiplinore i mituri angazhohet n aktivitete t dobishme. Aktivitetet prshtaten me moshn e tij, shkathtsit dhe interesat me qllim t zhvillimit t ndjenjs s prgjegjsis tek ai.

Neni 23 Mbikqyrja e shtuar nga ana e prindit, prindit adoptues ose kujdestarit 1. Gjykata shqipton masn e mbikqyrjes s shtuar nga ana e prindit, prindit adoptues ose kujdestarit pas dgjimit t prindit, prindit adoptues ose kujdestarit, kur prindi, prindi adoptues apo kujdestari sht i aft pr mbikqyrjen e t miturit, por q sht treguar i pakujdesshm ndaj mbikqyrjes s till dhe kur masa e till sht n interesin m t mir t t miturit. 2. Kur shqiptohet kjo mas, gjykata mund ti jep prindit, prindit adoptues apo kujdestarit udhzimet e nevojshme dhe ta urdhroj at n prmbushjen e detyrave t caktuara q jan pjes e mass s shqiptuar me qllim t prkujdesjes s t miturit dhe ndikimit pozitiv ndaj tij. 3. Kur shqiptohet kjo mas, gjykata mund t urdhroj shrbimin sprovues t verifikoj ekzekutimin e mass dhe ti ofroj ndihmn e nevojshme prindit, prindit adoptues ose kujdestarit.

11

Neni 24 Mbikqyrja e shtuar nga familja tjetr 1. Gjykata shqipton masn e mbikqyrjes s shtuar nga ana e familjes tjetr pas dgjimit t prindit, prindit adoptues ose kujdestarit kur prindi, prindi adoptues apo kujdestari sht i paaft pr kryerjen e mbikqyrjes s shtuar ndaj t miturit dhe kur masa e till sht n interesin m t mir t t miturit. 2. Ekzekutimi i ksaj mase prfundon kur prindi, prindi adoptues apo kujdestari i t miturit sht n gjendje t ushtroj mbikqyrjen e shtuar ndaj tij apo kur sipas rezultateve t rehabilitimit nevoja pr mbikqyrje t shtuar pushon. 3. Kur shqiptohet kjo mas, gjykata gjithashtu mund t urdhroj shrbimin sprovues t verifikoj ekzekutimin e mass dhe familjes q kryen mbikqyrjen ti ofroj ndihmn e nevojshme

Neni 25 Mbikqyrja e shtuar nga organi i kujdestaris 1. Gjykata shqipton masn e mbikqyrjes s shtuar nga organi i kujdestaris pas dgjimit t prindit, prindit adoptues apo kujdestarit kur prindi, prindi adoptues apo kujdestari nuk sht n gjendje t ushtroj mbikqyrjen e shtuar ndaj t miturit dhe kur nj mas e till sht n interesin m t mir t t miturit. 2. Gjat ekzekutimit t ksaj mase, i mituri mbetet me prindin, prindin adoptues apo kujdestarin. 3. Me rastin e shqiptimit t ksaj mase, gjykata gjithashtu i cakton detyra organit t kujdestaris, duke prfshir: 3.1. mbikqyrjen e edukimit t t miturit; 3.2. lehtsimin e qasjes n aftsimin profesional dhe punsimin; 3.3. sigurimin e largimit t t miturit nga fardo ndikimi negativ; 3.4. lehtsimin e qasjes n kujdes t nevojshm mjeksor; 3.5. ofrimin e zgjidhjeve t mundshme pr ndonj problem q mund t shfaqet n jetn e t miturit dhe 3.6. detyra t tjera q gjykata i mon se do t ishin n interesin m t mir t t miturit. 4. Organi i kujdestaris sht i detyruar ti raportoj gjykats, e cila e ka shqiptuar masn e mbikqyrjes s shtuar nga ana e organit t kujdestaris prkitazi me ekzekutimin e vendimit gjyqsor s paku do tre (3) muaj

12

Neni 26 Detyrimet e veanta lidhur me masat e mbikqyrjes s shtuar 1. Gjat shqiptimit t njrs nga masat sipas neneve 23, 24 dhe 25 t ktij Kodi, gjykata mund t shqiptoj po ashtu nj ose m shum detyrime t veanta, nse gjykata konstaton se sht e domosdoshme pr ekzekutimin e suksesshm t mass, me kusht q detyrimet e veanta t mos e tejkalojn afatin e mass. 2. Gjykata ndaj t miturit mund t shqiptoj kto detyrime t veanta: 2.1. personalisht ti krkoj falje pals s dmtuar; 2.2. pals s dmtuar tia kompensoj dmin n pajtim me gjendjen financiare t t miturit; 2.3. t vijoj rregullisht shkollimin; 2.4. t pranoj punsimin ose t aftsohet pr nj profesion i cili i prshtatet shkathtsive dhe aftsive t tij; 2.5. t prmbahet nga fardo kontakti me individ t caktuar q mund t ken ndikim negativ tek i mituri; 2.6. t pranoj kshilla psikologjike; 2.7. t mos vizitoj vende ose mjedise t caktuara q mund t ken ndikim negativ tek i mituri dhe 2.8. t prmbahet nga prdorimi i drogs dhe i alkoolit. 3. Gjykata n do koh mund tia ndrpres ose ndryshoj detyrimet e veanta q i jan shqiptuar t miturit. 4. Nse i mituri nuk vepron n pajtim me detyrimet e veanta t parapara n paragrafin 2. t ktij neni, gjykata mund ta zvendsoj masn e mbikqyrjes s shtuar me nj mas tjetr edukative. 5. Kur i urdhron detyrimet e veanta t parapara n paragrafin 2., gjykata e informon t miturin se mos prmbushja e tyre mund t rezultoj me shqiptimin e nj mase m t rnd edukative.

13

Neni 27 Drgimi n institucionin edukativ 1. Gjykata e shqipton masn e drgimit n institucionin edukativ kur t miturit i nevojitet mbikqyrje e plot nga edukatort adekuat dhe kur masa e till sht n interesin m t mir t miturit. 2. Kohzgjatja e ksaj mase nuk mund t jet m e shkurtr se tre (3) muaj apo m e gjat se dy (2) vjet.

Neni 28 Drgimi n institucionin edukativokorrektues 1. Gjykata e shqipton masn e drgimit n nj institucion edukativo-korrektues kur i mituri i cili ka kryer vepr penale t dnueshme me burgim prej m shum se tre (3) vjet ka nevoj pr edukim t specializuar dhe kur masa e till sht n interesin m t mir t t miturit. 2. Kur gjykata vendos pr shqiptimin e ksaj mase, ajo merr parasysh peshn dhe natyrn e veprs penale dhe nse t miturit m par i sht shqiptuar mas edukative ose dnimi me burgim pr t mitur. 3. Kohzgjatja e ksaj mase nuk mund t zgjas m pak se nj (1) vit ose m shum se pes (5) vjet.

Neni 29 Drgimi n institucionin pr kujdes t posam Gjykata mund t shqiptoj masn e drgimit n nj institucion pr kujdes t posam n vend t mass s drgimit n institucion edukativ ose n institucion edukativokorrektues me rekomandimin e ekspertit t mjeksis kur t miturit i nevojitet prkujdesje e posame pr shkak t rregullimit mendor ose t metave fizike dhe kur kjo sht n interesin m t mir t t miturit. Gjykata e cila ka shqiptuar masn, do gjasht (6) muaj e rishikon nevojn pr qndrim t mtejshm n institucionin e kujdesit t posam si dhe kur i mituri arrin moshn tetmbdhjet (18) vjet.

14

KREU VI
GJOBA DHE URDHRI PR PUN N DOBI T PRGJITHSHME

Neni 30 Gjoba 1. Gjykata mund t shqiptoj dnim me gjob ndaj t miturit nse i mituri ka mjete pr ta paguar gjobn. Me rastin e shqiptimit t dnimit me gjob, gjykata shqyrton gjendjen financiare t t miturit dhe n veanti lartsin e t ardhurave t tij personale, t ardhurat tjera, pasurin dhe detyrimet. Gjykata nuk e cakton lartsin e gjobs mbi lartsin e mjeteve q posedon i mituri. 2. Dnimi me gjob nuk mund t jet m pak se njzetepes (25) Euro ose m shum se pesmij (5.000) Euro. 3. Me aktgjykim prcaktohet afati pr pagesn e gjobs i cili nuk mund t jet m i shkurtr se pesmbdhjet (15) dit e as m i gjat se tre (3) muaj, por n rrethana t arsyeshme gjykata mund t lejoj pagesn e gjobs me kste po jo m gjat se dy (2) vjet. 4. Nse i mituri nuk dshiron apo nuk mund ta paguaj gjobn, gjykata mund t lejoj q gjoba t paguhet me kste, por jo m gjat se dy (2) vjet. Pastaj, nse i mituri prsri nuk dshiron apo nuk mund ta paguaj gjobn, gjykata, me plqimin e personit t dnuar, mund ta zvendsoj gjobn me urdhr pr pun n dobi t prgjithshme q nuk pengon vijimin e rregullt n shkoll dhe aktivitetet tjera t puns. 5. Gjykata mund ta zvendsoj dnimin me gjob me ndonj mas edukative jo institucionale, nse i mituri nuk e paguan dnimin me gjob, e as nuk pajtohet me zvendsimin e saj me urdhrin me pun n dobi t prgjithshme

Neni 31 Urdhri pr pun n dobi t prgjithshme 1. Me pajtimin e t miturit, gjykata mund ta zvendsoj masn e shqiptuar edukative institucionale deri n tre (3) vjet, burgimin e t miturit deri n dy (2) vjet ose gjobn me urdhr pr pun n dobi t prgjithshme. 2. Kur e shqipton urdhrin pr pun n dobi t prgjithshme, gjykata e urdhron t miturin q t kryej pun n dobi t prgjithshme pa pages pr nj afat t caktuar prej tridhjet (30) deri n njqindenjzet (120) orve. Shrbimi sprovues e prcakton llojin e puns n dobi t prgjithshme t ciln duhet ta kryej personi i dnuar, cakton organizatn specifike pr t ciln personi i dnuar do ta kryej punn n dobi t prgjithshme, vendos pr ditt e javs kur do t kryhet puna dhe mbikqyr kryerjen e puns n dobi t prgjithshme.

15

3. Puna n dobi t prgjithshme kryhet brenda periudhs s caktuar nga gjykata, e cila nuk mund t zgjat m shum se nj (1) vit. 4. Nse pas kalimit t periudhs s caktuar i mituri nuk e kryen punn n dobi t prgjithshme ose punn e till n dobi t prgjithshme e kryen vetm pjesrisht, gjykata urdhron ekzekutimin e mass institucionale edukative ose burgimin pr t mitur n kohzgjatje proporcionale, duke marr parasysh kohzgjatjen e puns n dobi t prgjithshme q sht kryer. N rastin e gjobs, gjykata urdhron pagesn e gjobs n prpjestim me kohzgjatjen e puns n dobi t prgjithshme e cila nuk sht kryer.

KREU VII
BURGIMI PR T MITUR

Neni 32 Qllimi i burgimit pr t mitur Qllimi i burgimit pr t mitur sht q t kontribuohet n rehabilitimin dhe n zhvillimin e kryersit t mitur, veanrisht n edukimin e t miturit, edukimin e specializuar, aftsit profesionale dhe n zhvillimin e duhur personal. Prve ksaj, burgimi pr t mitur duhet t ndikoj pozitivisht n t miturin prmes mbrojtjes, ndihms dhe mbikqyrjes pr ta parandaluar recidivizmin.

Nen 33 Shqiptimi i burgimit pr t mitur Gjykata mund t shqiptoj dnimin me burgim pr t mitur ndaj kryersit t mitur i cili e ka arritur moshn gjashtmbdhjet (16) vjet dhe ka kryer vepr penale t dnueshme me mbi pes (5) vite burgim, n rastet kur shqiptimi i mass edukative nuk do t ishte adekuate pr shkak t peshs s veprs penale, pasojave t saj dhe shkalls s prgjegjsis penale.

Neni 34 Kohzgjatja e burgimit pr t mitur 1. Kohzgjatja e burgimit pr t mitur nuk mund ta kaloj maksimumin e burgimit t parapar pr veprn penale por mund t jet m i ult se minimumi i burgimit t parapar pr veprn penale. 2. Burgimi pr t mitur nuk mund t shqiptohet n kohzgjatje m pak se gjasht (6) muaj as m shume se pes (5) vjet dhe shqiptohet n muaj dhe vite t plota. Maksimumi i burgimit pr t mitur sht dhjet (10) vjet pr vepra t rnda penale t

16

dnueshme me burgim afatgjat, ose kur i mituri ka kryer s paku dy (2) vepra penale n bashkim, ku secila sht e dnueshme me burgim prej m shum se dhjet (10) vjet. 3. Kur gjykata vendos pr kohzgjatjen e burgimit pr t mitur, merr parasysh t gjitha rrethanat lehtsuese dhe rnduese t parapara n nenin 8 t ktij Kodi dhe nenin 64, paragraft 1. dhe 2. t Kodit Penal t Kosovs.

Neni 35 Lirimi me kusht nga burgimi pr t mitur 1. Personi i dnuar me burgim pr t mitur mund t lirohet me kusht nse e ka mbajtur s paku nj t tretn (1/3) e dnimit q i sht shqiptuar. 2. Kur lejohet lirimi me kusht, gjykata mund t shqiptoj masn e mbikqyrjes s shtuar nga ana e prindit, prindit adoptues ose kujdestarit apo organit t kujdestaris i cili mund t zgjas deri n prfundim t dnimit t shqiptuar. 3. Gjykata mund t revokoj lirimin me kusht nse gjat kohs s lirimit me kusht i mituri kryen vepr penale pr t ciln shqiptohet burgimi ose burgimi pr t mitur prej s paku gjasht (6) muajve.

Neni 36 Parashkrimi i ekzekutimit t burgimit pr t mitur 1. Dnimi me burgim pr t mitur nuk mund t ekzekutohet pasi q t ket kaluar periudha kohore si n vijim: 1.1. pes (5) vjet nga vendimi i forms s prer me t cilin sht shqiptuar burgim pr t mitur pr m shum se pes (5) vjet; 1.2. tre (3) vjet nga vendimi i forms s prer me t cilin sht shqiptuar burgim pr t mitur pr m shum se tre (3) vjet dhe 1.3. dy (2) vjet nga vendimi i forms s prer me t cilin sht shqiptuar burgimi pr t mitur deri n tre (3) vjet.

Neni 37 Shqiptimi i mass edukative dhe i burgimit pr t mitur pr vepra penale n bashkim 1. Pr vepra penale n bashkim gjykata shqipton vetm nj mas edukative ose vetm dnim me burgim pr t mitur kur kushtet ligjore pr shqiptimin e dnimit t till jan prmbushur dhe gjykata konstaton se ai duhet t shqiptohet.

17

2. Paragrafi 1 i ktij neni po ashtu zbatohet n rastet kur i mituri ka kryer vepr tjetr penale para ose pas shqiptimit t mass edukative ose t burgimit pr t mitur.

KREU VIII
MASAT E TRAJTIMI T DETYRUESHM DHE DNIMET PLOTSUESE

Neni 38 Qllimi dhe shqiptimi i masave t trajtimit t detyrueshm 1. Qllimi i mass s trajtimit t detyrueshm sht q t kontribuoj n rehabilitimin e t miturit dhe t parandaloj rrezikun nga recidivizmi. Trajtimi i detyrueshm shqiptohet n pajtim me dispozitat e Kodit penal t Kosovs. 2. Gjykata mund t shqiptoj masn e trajtimit t detyrueshm psikiatrik ndaj t miturit n pajtim me Ligjin pr kryersit me rregullime mendore. 3. Gjykata mund t shqiptoj masn pr trajtim t detyrueshm t rehabilitimit ndaj t miturit n pajtim me kapitullin V t Kodit Penal t Kosovs . 4. Masa pr trajtim t detyrueshm shqiptohet vetm pas konsultimit me shrbimin sprovues, organin e kujdestaris dhe ekspertt prkats. 5. Masa e trajtimit t detyrueshm nuk mund t shqiptohet n t njjtn koh me masn disiplinore.

Neni 39 Shqiptimi i dnimeve plotsuese Kur gjykata e konsideron t arsyeshme mund t shqiptoj dnimin plotsues n pajtim m nenet 54-62 t Kodit Penal t Kosovs.

PJESA E TRET KREU IX

PROCEDURA

Neni 40 1. Autoritetet ose institucionet q marrin pjes n procedura gjyqsore q kan t bjn me t miturit, si edhe personat dhe institucionet e tjera nga t cilt krkohen

18

njoftime, raporte dhe mendime jan t obliguar q t veprojn shpejt dhe pa vonesa t panevojshme. 2. I mituri q sht paraburgosur gjykohet sa m shpejt q t jet e mundur.

Neni 41 1. Pr fmijn nn moshn katrmbdhjet (14) vjet nuk fillon procedura gjyqsore. Nse fmija sht nn moshn katrmbdhjet (14) vjet n kohn e kryerjes s veprs penale, do procedur gjyqsore q ka filluar pushohet menjher dhe organi i kujdestaris njoftohet pr rastin nga prokurori. 2. Organi i kujdestaris ndrmerr veprimet e caktuara n pajtim me Ligjin pr Shrbimet Sociale dhe Familjare pr trajtimin e kryersve t veprave penale nn moshn katrmbdhjet (14) vjet n baz t programeve t tij. Kjo shtje m hollsisht mund t rregullohet me akt nnligjor t cilin e nxjerr ministria pr Pun dhe Mirqenie Sociale.

Neni 42 1. I mituri nuk mund t gjykohet n munges. 2. Kur ndrmarrin ndonj veprim n t cilin sht i pranishm i mituri dhe sidomos gjat marrjes s tij n pyetje, organet q marrin pjes n procedur jan t obliguara q t veprojn me kujdes, duke marr parasysh zhvillimin psikologjik, ndjeshmrin dhe karakteristikat personale t t miturit n mnyr q zbatimi i procedurs t mos ket ndikim t kundrt n zhvillimin e tij.

Neni 43 1. I mituri duhet t ket mbrojts q nga fillimi e deri n prfundim t procedurs: 2. N rastet kur i mituri, prfaqsuesi ligjor ose antari i familjes s tij nuk angazhojn mbrojts, gjyqtari pr t mitur ose organi kompetent q e zbaton procedurn e emron nj (1) mbrojts sipas detyrs zyrtare me shpenzime publike. 3. Nse i mituri mbetet pa mbrojts gjat rrjedhs s procedurs dhe nse ai nuk mund t siguroj tjetr mbrojts, gjyqtari pr t mitur ose organi kompetent q e zbaton procedurn emron nj (1) mbrojts t ri sipas detyrs zyrtare me shpenzime publike. 4. Me krkesn e t miturit, t prfaqsuesit ligjor ose t antarit t familjes s tij emrohet mbrojts me shpenzime publike, nse ai nuk mund ti paguaj shpenzimet pr mbrojtjen e vet, por jo kundr dshirs s t miturit.

19

5. I mituri udhzohet pr t drejtn n mbrojts me shpenzime publike sipas paragrafit 4. t ktij neni, para marrjes s par n pyetje. 6. T miturin mund ta prfaqsoj vetm mbrojtsi i regjistruar n Odn e Avokatve t Kosovs.

Neni 44 1. Prindrit, prindrit adoptues ose kujdestari kan t drejt ta shoqrojn t miturin n t gjitha procedurat dhe nga ata mund t krkohet q t marrin pjes nse kjo sht n interes t t miturit. Gjyqtari pr t mitur mund ta prjashtoj prindin, prindin adoptues ose kujdestarin nga pjesmarrja n procedur nse prjashtimi i till sht n interesin m t mir t t miturit. 2. Kur prindrit, prindrit adoptues ose kujdestari i t miturit nuk e kryejn detyrn e tyre prindore, gjykata mund t caktoj nj (1) kujdestar t prkohshm pr t miturin. 3. Gjykatat mbajn evidenc t prgatitur nga Qendra pr Pun Sociale, pr puntort social, arsimtart, pedagogt ose specialistt vullnetar nga mesi i t cilve caktohet kujdestari i prkohshm n rastet nga paragrafi 2. i ktij neni.

Neni 45 I mituri i nnshtrohet kontrollit t prgjithshm mjeksor para fillimit paraqitjes s propozimit pr caktimin e mass s paraburgimit, pr tu siguruar se shndeti i tij lejon caktimin e paraburgimit.

Neni 46 Askush nuk mund t prjashtohet nga detyra pr t dshmuar lidhur me rrethanat e nevojshme pr vlersimin e zhvillimit psikologjik t t miturit ose pr njohjen e personalitetit t tij dhe t kushteve n t cilat jeton ai.

Neni 47 1. Kur i mituri ka marr pjes n kryerjen e veprs penale me nj t rritur, procedura gjyqsore kundr t miturit ndahet dhe zbatohet sipas dispozitave t ktij kodi. 2. N mnyr t veant, procedura kundr t miturit mund t bashkohet me procedurn kundr t rriturit dhe mund t zbatohet n pajtim me dispozitat e prgjithshme t Kodit t Procedurs Penale t Kosovs, vetm nse bashkimi i procedurs sht i nevojshm pr sqarim gjithprfshirs t rastit. Trupi gjykues pr t mitur i gjykats kompetente merr vendim lidhur me kt n baz t propozimit t arsyeshm t prokurorit ose mbrojtsit. Palt mund t ushtrojn ankes kundr

20

aktvendimit t gjykats s shkalls s dyt brenda tri (3) ditve nga marrja e aktvendimit. 3. Kur procedura e bashkuar zbatohet kundr t miturit dhe kryersit madhor, dispozitat e nenit 40, nenet 42 - 46, neni 48, neni 49, neni 50 paragraft 1 dhe 3, neni 64 - 68 dhe neni 71 i ktij Kodi zbatohen gjithmon lidhur me t miturin n rastet kur shtjet q kan t bjn me t miturin sqarohen n shqyrtim gjyqsor dhe nenet 79 dhe 80 t ktij Kodi zbatohen gjithmon lidhur me t miturin, ndrsa dispozitat tjera t ktij Kodi zbatohen nse aplikimi i tyre nuk sht n kundrshtim me zbatimin e procedurs s prbashkt.

Neni 48 1. N procedur ndaj t miturve, pavarsisht nga kompetencat e parashikuara qart n dispozitat e ktij Kodi, organi i kujdestaris njoftohet pr rrjedhn e procedurs, t bj propozime dhe t paraqes fakte e prova t rndsishme pr marrjen e vendimit t drejt. 2. Prokurori e njofton organin kompetent t kujdestaris kurdo q fillon procedura kundr t miturit.

Neni 49 1. I mituri ftohet n gjykat personalisht dhe prmes prindit, prindit adoptues ose kujdestarit t tij. 2. T miturit i dorzohen vendimet dhe dokumentet e tjera t shkruara n pajtim me dispozitat e Kodit t procedurs penale t Kosovs. Megjithat dokumentet nuk i dorzohen t miturit duke i ekspozuar n tabeln e shpalljeve t gjykats dhe nuk zbatohen dispozitat e Kodit t procedurs penale.

Neni 50 1. T gjitha procedurat n t cilat jan t prfshir t miturit jan konfidenciale. Asnj incizim i procedurs, duke prfshir edhe audio dhe video incizimin, nuk mund t bhet publik pa autorizimin e gjykats. 2. Vetm pjesa e vendimit t marr gjat procedurs q autorizohet pr publikim bhet publike. 3. Kur pjesa e autorizuar e incizimit t procedurs ose e vendimit bhet publike nuk zbulohen t dhnat personale q mund t shfrytzohen pr identifikimin e t miturit. 4. Dispozitat e ktij neni zbatohen n procedurat ku prfshihen madhort q gjykohen pr vepra penale q i kan kryer si t mitur.

21

KREU X
PRBRJA E TRUPIT GJYKUES PR T MITU

Neni 51 1. Trupi gjykues pr t mitur n gjykatn e shkalls s par dhe trupi gjykues pr t mitur n gjykatn e shkalls s dyt, me prjashtim t kolegjeve n Gjykatn Supreme t Kosovs, prbhet nga nj (1) gjyqtar pr t mitur dhe dy (2)gjyqtar porot. Gjyqtari pr t mitur sht kryetari i trupit gjykues. 2. Kolegji pr t mitur n Gjykatn Supreme t Kosovs prbhet nga tre (3) gjyqtar duke prfshir s paku nj (1) gjyqtar pr t mitur. Kur trupi gjykues pr t mitur gjykon n shqyrtimin gjyqsor, do t prbhet nga dy (2) gjyqtar pr t mitur dhe tre (3) gjyqtar porot. 3. Gjyqtart porot n trupin gjykues pr t mitur emrohen nga mesi i profesorve, arsimtarve, edukatorve, puntorve social, psikologve dhe personave t tjer q kan prvoj n edukimin e t miturve. 4. Gjyqtart porot q marrin pjes n trupin gjykues pr t mitur jan t gjinive t ndryshme.

Neni 52 1. Prokurori mund t pezulloj ndjekjen e veprs penale dhe t shqiptoj masn e diversitetit nse jan plotsuar kushtet nga neni 17 i ktij Kodi. Para vendosjes pr masn e diversitetit, prokurori e thrret t miturin, prindin e tij, prindrit adoptues ose kujdestarin dhe mbrojtsin. 2. Gjyqtari pr t mitur mund t shqiptoj masn e diversitetit nse jan plotsuar kushtet nga neni 17 i ktij Kodi. Para vendosjes pr masn e diveristetit, gjyqtari pr t mitur e thrret t miturin, prindin e tij, prindin adoptues ose kujdestarin dhe mbrojtsin. Nse gjyqtari pr t mitur vendos t shqiptoj masn e diversitetit, pushohet do procedur q sht duke vazhduar.

Neni 53 1. Gjykata e shkalls s dyt sht kompetente: 1.1. t vendos pr ankesn kundr vendimit t trupit gjykues pr t mitur t shqiptuar n shkall t par; 1.2. t vendos pr ankesn kundr vendimit t prokurorit publik;

22

1.3. t vendos pr ankesn kundr vendimit t gjyqtarit pr t mitur dhe 1.4. n rastet e tjera t veproj ashtu si parashihet me ligj.

Neni 54 1. Gjykata n territorin e s cils sht adresa e prhershme e vendbanimit t t miturit, sipas rregullit ka kompetenc territoriale pr procedur kundr t miturit. 2. Nse i mituri nuk ka adres t prhershme apo nse adresa e tij nuk dihet, gjykata n territorin e s cils aktualisht ndodhet vendbanimi i t miturit ka kompetenc territoriale. 3. Procedura mund t zbatohet n gjykatn n territorin e s cils aktualisht ndodhet vendbanimi i t miturit, edhe kur ai ka vendbanim t prhershm, ose n gjykatn n territorin e s cils sht kryer vepra penale nse sht e qart q procedura do t zbatohet m leht n at gjykat.

KREU XI
PROCEDURA PRGATITORE

Neni 55 1. Prokurori fillon procedurn prgatitore ndaj t miturit t caktuar n baz t kallzimit penal t policis, kallzimit penal nga persona t tjer ose nga burime t tjera nse ekziston dyshim i bazuar se i mituri ka kryer vepr penale. 2. Procedura prgatitore pr vepra penale q ndiqen n baz t propozimit pr ndjekje penale ose t padis private fillohet vetm nga prokurori nse pala e dmtuar ia ka dorzuar propozimin pr fillimin e procedurs prokurorit publik brenda afatit t parashikuar n dispozitn e Kodit t Procedurs Penale t Kosovs.

Neni 56 1. Pr veprat penale t dnueshme me burgim prej m pak se tre (3) vjet ose me gjob, prokurori mund t vendos t mos filloj procedurn prgatitore edhe pse ekziston dyshim i bazuar se i mituri ka kryer vepr penale, nse prokurori mendon se nuk do t ishte e prshtatshme t zbatohet procedura kundr t miturit pr shkak t natyrs s veprs penale, t rrethanave n t cilat sht kryer ajo, mungess s dmit t rnd ose t pasojave pr t dmtuarin, si edhe t t kaluars s t miturit dhe t karakteristikave t tij personale.

23

2. Kur ndaj t miturit ekzekutohet dnimi ose masa, prokurori mund t vendos t mos filloj procedurn prgatitore pr nj vepr tjetr penale t kryer nga i mituri, nse duke pasur parasysh peshn e asaj vepre penale, si dhe dnimin a masn e cila sht duke u ekzekutuar, zbatimi i procedurs dhe shqiptimi i dnimit ose i mass pr veprn penale nuk do ti shrbente ndonj qllimi. 3. Nse prokurori vendos t mos filloj procedurn prgatitore, ai e njofton organin e kujdestaris. 4. Pr ti vrtetuar rrethanat nga paragrafi 1. t ktij neni, prokurori mund t krkoj q shrbimi sprovues ta bj nj anket sociale t parashikuar n nenin 8 t ktij Kodi. Nse sht e nevojshme, prokurori mund ta thirr prindin, prindin adoptues ose kujdestarin e t miturit, si edhe personat dhe institucionet e tjera dhe paln e dmtuar. 5. Nse pr ndonj arsye nuk sht e mundur q anketa sociale sipas paragrafit 4 t ktij neni t prfundohet para se t merret vendimi pr prshtatshmrin e fillimit t procedurs prgatitore, prokurori i siguron informatat e nevojshme sipas nenit 8 t ktij Kodi dhe mund t konsultohet me shrbimin sprovues pr vendimin e tij.

Neni 57 1. Procedura prgatitore fillohet me aktvendim t prokurorit. N aktvendim prcaktohet i mituri ndaj t cilit zbatohet procedura prgatitore, koha e fillimit t procedurs prgatitore, prshkrimi i veprs q prcakton elementet e veprs penale, emrtimi ligjor i veprs penale, rrethanat dhe faktet q arsyetojn dyshimin e bazuar pr veprn penale, provat dhe informatat e mbledhura dhe raporti pr ndonj dnim ose mas t shqiptuar m par ndaj t miturit. Nj kopje e vulosur e aktvendimit mbi procedurn prgatitore i drgohet pa vones gjyqtarit pr t mitur. 2. Dispozitat e Kodit t procedurs penale t Kosovs zbatohen prshtatshmrisht n procedurn prgatitore.

Neni 58 1. Gjyqtari pr t mitur cakton ekspert prkats t shndetit mendor kur sht e nevojshme t vrtetohet gjendja e shndetit mendor t t miturit qoft n kohn e kryerjes s veprs penale ose t konstatoj aftsin e t miturit pr tu gjykuar ose n t dyja rastet. Gjyqtari pr t mitur caktimin e ksaj detyre e bn sipas detyrs zyrtare ose me krkesn e prokurorit, t mbrojtsit, prindrve, prindrve adoptues a t kujdestarit. Kontrolli bhet n ambient t prshtatshm dhe konfidencial. Mendimi i ekspertit pr shndetin mendor sht konfidencial dhe mund ti zbulohet gjykats dhe palve. 2. Gjyqtari pr t mitur mund t krkoj nga shrbimi sprovues prgatitjen e raportit para ndshkues.

24

Neni 59 1. Gjat rrjedhs s procedurs prgatitore, gjyqtari pr t mitur garanton t drejtat e t miturit. 2. Mbrojtsi dhe prindi, prindi adoptues, kujdestari i t miturit dhe organi i kujdestaris mund t marrin pjes n veprimet e marra gjat procedurs prgatitore. Kur personat e till jan t pranishm n veprimet e tilla, ata mund t bjn propozime dhe ti shtrojn pyetje personit q sht duke u marr n pyetje. 3. Marrja n pyetje e t miturit, n rastet kur sht e nevojshme, ndrmerret me ndihmn e pedagogut, psikologut, defektologut, etj.

Neni 60 1. Prokuroi e pushon procedurn prgatitore kurdo q nga provat e mbledhura konstatohet se: 1.1. nuk ka dyshim t bazuar se i mituri ka kryer veprn e caktuar penale; 1.2. ka kaluar afati i parashkrimit pr ndjekje penale; 1.3. vepra penale sht prfshir me falje; 1.4. jan prezente kushtet e parapara n nenin 56, n paragrafin 1 t ktij Kodi ose 1.5. ekzistojn rrethana t tjera q pengojn ndjekjen. 2. Prokurori menjher e informon gjyqtarin pr t mitur pr pushimin e procedurs prgatitore. Prokurori publik menjher e njofton edhe t miturin pr pushimin e procedurs prgatitore, prve rasteve kur nuk jan ndrmarr veprime n procedurn prgatitore.

Neni 61 Nse procedurat prgatitore nuk prfundohen brenda periudhs gjasht (6) mujore, prokurori i dorzon gjyqtarit pr t mitur krkes t arsyetuar me shkrim pr vazhdimin e procedurs prgatitore. Procedura prgatitore mund t vazhdohet n pajtim me dispozitat e Kodit t procedurs penale t Kosovs.

Neni 62 Para prfundimit t procedurs prgatitore, prokurori e njofton mbrojtsin pr qllimin e tij q t prfundoj procedurn brenda pesmbdhjet (15) ditve. Gjat ksaj

25

periudhe mbrojtsi mund t parashtroj krkes pr marrjen parasysh t fakteve apo provave t reja n pajtim me nenin 59, paragrafi 2 t ktij Kodi. Nse prokurori e miraton krkesn, procedura prgatitore nuk prfundohet dhe nevojitet njoftim i ri pr prfundimin e procedurs. Nse nuk parashtrohet krkes, procedura prfundohet brenda afatit q i sht komunikuar palve. Prokurori nuk merr parasysh krkesn pr shqyrtimin e fakteve ose provave t reja pas prfundimit t procedurs prgatitore.

Neni 63 1. Pas prfundimit t procedurs prgatitore, prokurori mund t paraqes propozim t arsyetuar pran trupit gjykues pr t mitur pr shqiptimin e mass edukative ose dnimit. 2. Propozimi i prokurorit duhet t prfshij: t dhnat personale t t miturit, prshkrimin e veprs penale, emrtimin ligjor t veprs penale me prcaktimin e dispozitave n Kodin Penal t Kosovs, provat q tregojn se i mituri e ka kryer veprn penale, rezultatet e ndonj ankete sociale t prpiluar nga shrbimi sprovues dhe propozimin pr shqiptimin e mass edukative ose dnimin ndaj t miturit, duke prfshir arsyerat pse nuk sht shqiptuar masa e diversitetit.

KREU XII ARRESTI I PRKOHSHM, NDALIMI POLICOR DHE PARABURGIMI

Neni 64 Arresti i prkohshm, ndalimi policor dhe paraburgimi i t miturit urdhrohet vetm si mas e fundit pr nj koh sa m t shkurtr t mundshme.

Neni 65 1. Policia mund t arrestoj dhe t ndaloj t miturin n pajtim me kapitullin XXIV t Kodit t Procedurs Penale t Kosovs. 2. Arresti i prkohshm apo ndalimi i t miturit nuk mund t kaloj periudhn njzetekatr (24) orsh. Pas kalimit t ksaj periudhe, policia e liron t miturin, prve nse gjyqtari pr t mitur cakton paraburgim.

Neni 66 1. Gjyqtari pr t mitur mund t caktoj paraburgimin ndaj t miturit nse ekzistojn arsyet e prcaktuara me dispozitat e Kodit t Procedurs Penale t Kosovs dhe nse alternativat e paraburgimit nuk do t ishin t mjaftueshme pr t siguruar pranin e t

26

miturit, pr t parandaluar kryerjen e serishme t veprs dhe pr t siguruar zbatim t suksesshm t procedurs. Gjyqtari pr t mitur shqyrton nse masat e parapara n nenin 6 t ktij Kodi ose n nenin 268 (1) t Kodit t Procedurs Penale t Kosovs mund t urdhrohen si alternativ pr paraburgimin. Aktvendimi mbi paraburgimin e t miturit prfshin nj shpjegim t arsyetuar pr pamjaftueshmrin e alternativave kundruall paraburgimit. 2. I mituri mund t mbahet n paraburgim me aktvendim t gjyqtarit pr t mitur pr nj periudh maksimale prej tridhjet (30) ditsh nga dita kur ai sht arrestuar. Paraburgimi i t miturit mund t vazhdohet vetm nga kolegji pr t mitur i gjykats kompetente pr nj periudh shtes deri n gjashtdhjet (60) dit. 3. Kolegji pr t mitur i gjykats kompetente e rishqyrton aktvendimin pr paraburgim brenda tridhjet (30) ditve nga marrja e aktvendimit. Rishqyrtimi i till bhet n seanc dgjimore n pranin e t miturit, mbrojtsit t tij dhe prokurorit.

Neni 67 1. T miturit q mbahen n paraburgim n qendrn e paraburgimit ndahen nga t paraburgosurit madhor. 2. I mituri i cili mbahet n paraburgim mund t mbahet n institucionin edukativo korrektues nse gjyqtari pr t mitur konsideron se kjo sht n interesin m t mir t t miturit. 3. Derisa mbahet n paraburgim, t miturit, sipas nevojs dhe n prputhje me moshn, gjinin dhe personalitetin e tij, i ofrohet ndihm sociale, edukative, psikologjike, mjeksore dhe fizike.

Neni 68 1. Dispozitat e Kodit t procedurs penale t Kosovs zbatohen prshtatshmrish pr paraburgimin ndaj t miturit. 2. Prjashtimisht nga paragrafi 1. i ktij neni, i mituri nuk mund t mbahet n paraburgim m shume se dymbdhjet (12) muaj nga dita e arrestit 3. Gjyqtari pr t mitur ka autorizime t njjta lidhur me t miturin n paraburgim sikurse gjyqtari i procedurs paraprake sipas Kodit t Procedurs Penale t Kosovs lidhur me t rriturit n paraburgim.

27

KREU XIII
SHQYRTIMI GJYQSOR

Neni 69 1. Kur gjyqtari pr t mitur merr propozimin nga prokurori, ai mund t merr aktvendim pr hedhjen e propozimit apo transferimin e shtjes n gjykat tjetr, nse ekzistojn kushtet e parapara me dispozitat e Kodit t Procedurs Penale t Kosovs. 2. Nse gjyqtari pr t mitur nuk merr aktvendim pr hedhjen e propozimit ose transferimin e shtjes n gjykat tjetr, ai e cakton shqyrtimin gjyqsor brenda tet (8) ditve nga pranimi i propozimit. 3. N do koh, trupi gjykues pr t mitur mund t pushoj procedurn n shqyrtimin gjyqsor dhe t shqiptoj masn e diversitetit nse plotsohen kushtet nga neni 17 t ktij Kodi. Para vendosjes pr masn e diversitetit, trupi gjykues pr t mitur e thirr t miturin, prindin e tij, prindin adoptues ose kujdestarin dhe mbrojtsin.

Neni 70 1. I mituri, mbrojtsi dhe prokurori jan t pranishm n shqyrtimin gjyqsor. 2. Prve personave t parapar me dispozitat e Kodit t procedurs penale t Kosovs, prindi, prindi adoptues ose kujdestari, prfaqsuesi i organit t kujdestaris dhe prfaqsuesi i shrbimit sprovues thirren n shqyrtimin gjyqsor. Mosparaqitja e personave t till nuk e pengon gjykatn q ta mbaj shqyrtimin gjyqsor. 3. Dispozitat e Kodit t Procedurs Penale t Kosovs lidhur me ndryshimin dhe zgjerimin e akuzs po ashtu vlejn n procedurn ndaj t miturit. Megjithat, trupi gjykues pr t mitur sht i autorizuar t marr vendim, madje edhe nse prokurori nuk ka ndryshuar propozimin e tij ose nse nuk ka prgatitur propozim t ri, n baz t provave q jan prezantuar n shqyrtimin gjyqsor, duke treguar se gjendja faktike si sht shpjeguar n propozim ka ndryshuar.

Neni 71 1. Publiku gjithmon prjashtohet kur gjykohet i mituri. 2. Trupi gjykues pr t mitur n shqyrtim gjyqsor mund t lejoj pjesmarrjen e ekspertve dhe personave t cilt profesionalisht trajtojn mirqenien dhe edukimin e t miturve ose luftimin e sjelljes delikuente pr t t miturit. 3. Gjat seancs gjyqsore trupi gjykues pr t mitur mund t urdhroj q t gjith personat ose personat e caktuar t largohen nga seanca me prjashtim t t miturit,

28

prokurorit, mbrojtsit, prfaqsuesit t organit t kujdestaris dhe prfaqsuesit t shrbimit sprovues. Trupi gjykues pr t mitur mund t urdhroj q prindi, prindi adoptues ose kujdestari t largohen nga shqyrtimi gjyqsor vetm n rrethana t jashtzakonshme, nse ka arsye pr t besuar se kjo sht n interesin m t mir t t miturit. 4. Dispozitat e ktij neni zbatohen n procedur ku prfshihen madhort q gjykohen pr vepra penale q i kan kryer si t mitur.

Neni 72 Seanca gjyqsore shtyhet ose ndrprehet vetm prjashtimisht. Gjyqtari pr t mitur e njofton kryetarin e gjykats pr do shtyrje ose ndrprerje t seancs gjyqsore duke paraqitur arsyet pr kt.

Neni 73 1. Trupi gjykues pr t mitur nuk sht i lidhur me propozimin e prokurorit me rastin e marrjes s vendimit t tij pr llojin e mass ose dnimit q do t shqiptohet. 2. Trupi gjykues pr t mitur e pushon procedurn n shqyrtim gjyqsor me aktvendim, kur ekzistojn arsyet e parapara me dispozitat e Kodit t procedurs penale t Kosovs. 3. Trupi gjykues pr t mitur me aktvendim shqipton masn edukative pr t miturin. N dispozitiv t aktvendimit ceket vetm urdhri pr masn edukative dhe fardo mase tjetr ose dnimi n kreun VIII t ktij Kodi, por i mituri nuk shpallet fajtor pr veprn penale t prshkruar n propozimin e prokurorit. Arsyetimi i aktvendimit prmban prshkrimin e veprs penale dhe rrethanat t cilat e arsyetojn shqiptimin e mass edukative. 4. Trupi gjykues pr t mitur me aktgjykim shqipton dnimin ndaj t miturit. Aktgjykimi merret sipas dispozitave t Kodit t procedurs penale t Kosovs. Aktgjykimi gjithashtu prfshin urdhrin pr cilndo mas ose dnim n kreun VIII t ktij Kodi.

Neni 74 Gjyqtari pr t mitur e prpilon aktvendimin ose aktgjykimin me shkrim brenda tet (8) ditve nga dita e shpalljes s tij, prjashtimisht n raste t ndrlikuara afati i prcaktuar mund t zgjatet me lejen e kryetarit t gjykats por jo m shum se pesmbdhjet (15) dit.

29

Neni 75 1. Gjykata mund t urdhroj t miturin ti paguaj shpenzimet e procedurs dhe t plotsoj krkesn pasuroro-juridike vetm nse t miturit i ka shqiptuar dnimin. Nse t miturit i jan shqiptuar masat edukative, shpenzimet e procedurs gjyqsore paguhen nga buxheti i Kosovs kurse pala e dmtuar pr t realizuar krkesn pasuroro juridike udhzohet n kontest civil. 2. Nse i mituri ka t ardhura t veta financiare ose pron, gjykata mund ta urdhroj t miturin ti paguaj shpenzimet e procedurs dhe ta plotsoj krkesn pasurorojuridike madje edhe kur sht shqiptuar masa edukative.

Neni 76 Pjesa e katrt e Kodit t Procedurs Penale t Kosovs zbatohet prshtatshmrisht n shqyrtimin gjyqsor pr t mitur dhe n aktvendimin dhe aktgjykimin e marr lidhur me t miturin.

KREU XIV
MJETET JURIDIKE

Neni 77 1. Personat e parapar me dispozitat e Kodit t procedurs penale t Kosovs mund t ankohen kundr vendimit pr shqiptimin e masave t diversitetit, aktvendimit pr pushimin e procedurs n shqyrtim gjyqsor, aktvendimit pr shqiptimin e mass edukative, kundr aktgjykimit pr shqiptimin e dnimit dhe aktgjykimit apo aktvendimit pr shqiptimin e mass nga kreun VIII t ktij Kodi. Kjo ankes mund t paraqitet brenda tet (8) ditve nga dita e pranimit t aktvendimit ose t aktgjykimit. 2. Mbrojtsi, prokurori, bashkshorti, prindi, prindi adoptues ose kujdestari, i afrmi i gjakut n vij t drejt n cilndo shkall, vllai ose motra mund t ushtrojn ankes n emr t t miturit madje edhe kundr dshirs s tij. 3. I mituri nuk mund t heq dor nga e drejta e tij n ankes. 4. Ankesa kundr aktvendimit me t cilin shqiptohet masa edukative q mbahet n institucion e pezullon ekzekutimin e mass. Gjykata mund t vendos t ekzekutoj masn pavarsisht nga ankesa nse konstaton se kjo sht n interesin m t mir t t miturit pasi ta dgjoj t miturin, prindin e tij, prindin adoptues apo kujdestarin.

30

Neni 78 1. Gjykata e shkalls s dyt mund ta ndryshoj vendimin ndaj t cilit sht ushtruar ankesa duke e shqiptuar nj mas m t rnd vetm nse sht krkuar kjo n ankesn prokurorit. 2. Nse me aktvendim ose me aktgjykim n shkall t par nuk sht shqiptuar burgim pr t mitur, gjykata e shkalls s dyt mund ta shqiptoj burgimin pr t mitur vetm nse mbahet shqyrtimi. Nse me aktvendim ose me aktgjykim n shkall t par nuk sht shqiptuar ndonj mas edukative institucionale, gjykata e shkalls s dyt mund ta shqiptoj masn edukative institucionale vetm nse mbahet shqyrtimi.

Neni 79 Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris mund t paraqitet n pajtim me dispozitat e Kodit t procedurs penale, si dhe kur dnimi ose masa edukative i sht shqiptuar t miturit me shkelje t dispozitave t ktij Kodi.

Neni 80 Dispozitat pr rishikim t procedurs penale t pushuar me aktvendim t forms s prer ose me aktgjykim t forms s prer sipas dispozitave t Kodit t Procedurs Penale t Kosovs zbatohen prshtatshmrisht pr rishikimin e procedurs ndaj t miturit, e cila sht pushuar me aktvendim t forms s prer n shqyrtim gjyqsor, me aktvendim t forms s prer me t cilin shqiptohet masa edukative dhe me aktgjykim t forms s prer me t cilin shqiptohet dnimi.

PJESA E KATRT
NDRMJETSIMI DHE EKZEKUTIMI I MASAVE DHE I DNIMEVE

KREU XV
PROCEDURA PR NDRMJETSIM

Neni 81 1. Para se palt t shkojn n procedurn e ndrmjetsimit, prokurori ose gjyqtari pr t mitur duhet q ti njoftoj palt pr parimet dhe rregullat e ndrmjetsimit, si dhe pr procesin dhe efektet ligjore t do marrveshjeje q arrihet prmes ndrmjetsimit, n pajtim me Ligjin pr Ndrmjetsim.

31

2. Kur kryersi i mitur dhe pala e dmtuar shprehin plqimin e tyre pr ndrmjetsim, ky plqim duhet t shnohet n procesverbal. 3. Prokurori ose gjyqtari pr t mitur me aktvendim emron nj ndrmjets t pavarur nga lista e ndrmjetsuesve n pajtim me Ligjin pr Ndrmjetsimin. 4. Pas pranimit t aktvendimit q cakton ndrmjetsuesin, ndrmjetsuesi duhet q t v kontakt me kryersin e mitur dhe me paln e dmtuar pastaj t filloj procedurn e ndrmjetsimit. 5. Procedura e ndrmjetsimit nuk mund t zgjas m tepr se nntdhjet (90) dit nga dita e nxjerrjes s aktvendimit. Pr rezultatin e ndrmjetsimit njoftohet zyrtarisht Prokurori ose Gjyqtari pr t mitur. 6. Nse procedura e ndrmjetsimit nuk ka sukses, ather procedura gjyqsore duhet t vazhdoj nga aty ku sht pezulluar. 7. Procedura e ndrmjetsimit pr t mitur sht pa pages pr palt. Shpenzimet e procedurs s ndrmjetsimit, duke prfshir pagesn pr ndrmjetsuesin, paguhen nga buxheti i Kshillit Gjyqsor t Kosovs n rastet kur ndrmjetsuesi caktohet nga gjyqtari pr t mitur ose nga kolegji pr t mitur, ndrsa n rastet kur ndrmjetsuesi caktohet nga Prokurori, shpenzimet e procedurs paguhen nga buxheti i Kshillit Prokurorial t Kosovs. 8. Pagesa e shpenzimeve pr procedurn e ndrmjetsimit dhe ndrmjetsuesit bhet sipas ligjit pr ndrmjetsimin dhe akteve nnligjore t nxjerra pr zbatimin e tij.

Neni 82 Prfundimi i Procedurs s Ndrmjetsimit 1. Procedura e ndrmjetsimit prfundohet ather kur: 1.1. sht kryer me sukses ndrmjetsimi; 1.2. ka kaluar afati prej nntdhjet (90) ditsh 1.3. ndrmjetsuesi konsideron se vazhdimi i procedurs s ndrmjetsimit nuk sht i mundur ose sht i paarsyeshm; 1.4. i mituri ose pala e dmtuar deklarojn se dshirojn ta ndrpresin procedurn; 2. Kur ndrmjetsimi nuk ka sukses, prokurori, gjyqtari, ose kolegji pr t mitur i cili ka propozuar ndrmjetsimin, rifillon procedurn e pezulluar nga momenti i pezullimit t tyre;

32

3. Kur ndrmjetsimi ka sukses, me aktvendim ndrpritet procedura gjyqsore apo ajo te prokurori ndaj kryersit t mitur t veprs penale. Pasi t ndrpritet procedura gjyqsore, prokurori ose gjyqtari pr t mitur duhet q ti njoftoj palt lidhur me vendimin e tyre. 4. Po q se palt arrijn marrveshjen mbi kompensimin e dmit, ather ajo i dorzohet prokurorit ose gjyqtari pr t mitur, dhe nse ata e miratojn, marrveshja prbn titull ekzekutiv dhe ekzekutohet n pajtim me ligjin n fuqi.

KREU XVI
EKZEKUTIMI I MASAVE T DIVERSITETIT

Neni 83 1. Kur prokurori, gjyqtari pr t mitur ose gjykata shqipton masn e diversitetit, aktvendimi dhe t gjitha informacionet drgohen n shrbimin sprovues kompetent pr ekzekutimin e ksaj mase. 2. Organi i cili e ka shqiptuar masn e diversitetit e mbikqyr ekzekutimin e mass s diversitetit. 3. Nse i mituri nuk e prmbush detyrimin e urdhruar si mas diversiteti, shrbimi sprovues verifikon faktet dhe arsyet e mos prmbushjes s detyrimit dhe e informon organin q e ka shqiptuar masn e diversitetit dhe prokurorin kompetent.

KREU XVII
EKZEKUTIMI I MASVE EDUKATIVE

Neni 84 Parimet e prgjithshme mbi ekzekutimin e masave edukative 1. Gjykata q ka shqiptuar masn edukative sht kompetente pr mbikqyrjen e ekzekutimit t mass edukative dhe pr lshimin e urdhrave lidhur me ekzekutimin e mass edukative. 2. Shrbimi Sprovues q ndodhet n territorin ku i mituri ka banim t prhershm apo t prkohshm sht prgjegjs lidhur me ekzekutimin e mass edukuese.

33

Neni 85 1. Masa edukative ekzekutohet duke respektuar personalitetin dhe dinjitetin e t miturve, duke inkurajuar zhvillimin e tyre fizik, moral dhe intelektual, si dhe duke mbrojtur shndetin e tyre fizik dhe mendor. 2. Masa edukative ekzekutohet bazuar n programin individual t adaptuar sa m shum q t jet e mundur sipas personalitetit t t miturit dhe t prgatitur n pajtim me t arriturat bashkohore t dijes dhe prvojs. 3. Programi individual sht i prgatitur n baz t analizave gjithprfshirse t karakteristikave t veanta t t miturit, shkaqeve dhe llojit t veprs penale dhe formave t tjera t vshtirsive n sjellje, si dhe shkalls s arsimimit, zhvillimit t t miturit dhe rrethanave t jets s tij familjare.

4. Programi individual prfshin mjete motivuese t cilat u jan adaptuar karakteristikave personale t t miturit, regjistrimit n shkoll dhe aftsim profesional, aktiviteteve t kohs s lir, aktivitetit me prindrit, prindrit adoptues, kujdestarit apo antarve t tjer t familjes s t miturit dhe mnyrave t tjera t ushtrimit t ndikimit ndaj t miturit.

Neni 86 1. Shpenzimet pr ekzekutimin e mass edukative paguhen nga buxheti i Kosovs. 2. Prindrit ose personat t cilt jan t obliguar me ligj t kujdesen pr t miturin mund t obligohen q t kontribuojn n pagimin e shpenzimeve pr ekzekutimin e mass edukative. 3. Niveli i kontributit t prindrve apo i personave t cilt me ligj detyrohen t kujdesen pr t miturin caktohet nga gjykata kur merr aktvendim pr shqiptimin e mass edukative. Nse caktimi i nivelit t kontributit krkon nj studim t detajuar t gjendjes financiare t prindrve apo personave t cilt me ligj detyrohen t kujdesen pr t miturin, gjykata s pari merr aktvendim pr shqiptimin e mass edukative dhe pastaj vazhdon procedurn pr caktimin e nivelit t kontributit. 4. Gjykata kompetente mund ta ndryshoj vendimin pr nivelin e kontributit nse m von ndryshojn rrethanat.

Neni 87 1. Masa edukative ekzekutohet pas vendimit t forms s prer t gjykats dhe kur nuk ka m pengesa juridike pr ekzekutimin e saj, prve rasteve kur ky Kod parasheh ndryshe.

34

2. Vendimin e forms s prer gjykata ia drgon institucionit t autorizuar apo individit pr ekzekutim brenda tri (3) ditve nga dita kur vendimi merr form t prer, s bashku me certifikatn e lindjes, dftesn e shkolls ose dokumentin pr transferim, raportin e kontrollit mjeksor, t dhnat nga dosja penale pr vepra penale t mhershme, procedurn e zbatuar dhe raportin e lshuar nga shrbimi sprovues. 3. Institucioni i autorizuar apo individi i cili e pranon vendimin pr ekzekutim e fillon ekzekutimin e dnimit brenda tre (3) ditve nga pranimi i vendimit. 4. Gjykata kompetente ruan t dhnat pr do t mitur ndaj t cilit sht shqiptuar mas edukative.

Neni 88 Gjat ekzekutimit t mass edukative, gjykata kompetente mund t shqiptoj masa adekuate pr mbrojtjen e t drejtave dhe t mirqenies s t miturit, duke prfshir edhe vendosjen e t miturit n strehimore ose n institucionin edukativ apo t ngjashm, vendosjen e t miturit nn mbikqyrjen e organit t kujdestaris ose tranferimin e t miturit n ndonj familje tjetr. Gjykata e njofton organin e kujdestaris pr cilndo mas t shqiptuar.

Neni 89 Ekzekutimi i mass s drgimit n qendrn disiplinore Masa e drgimit n qendr disiplinore pr t mitur ekzekutohet n institucionin e posam edukativ.

Neni 90 1. Prindi, prindi adoptues apo kujdestari duhet t siguroj vizita t rregullta t t miturit n qendrn disiplinore. 2. Qendra disiplinore menjher e njofton gjykatn kompetente kur i mituri nuk paraqitet n kohn e caktuar n qendrn disiplinore apo kur ndrpren vizitat e tij t rregullta. 3. Qendra disiplinore ruan shnimet mbi ekzekutimin e mass edukative e cila dorzohet pr inspektim n gjykat dhe shrbimin sprovues.

35

Neni 91 Ekzekutimi i mass s mbikqyrjes s shtuar nga prindi, prindi adoptues ose kujdestari

Ekzekutimi i mass edukative t mbikqyrjes s shtuar nga prindi, prindi adoptues ose kujdestari fillon kur prindi, prindi adoptues ose kujdestari pranon aktvendimin e forms s prer mbi shqiptimin e mass edukative.

Neni 92 1. Prindi, prindi adoptues ose kujdestari i respektojn urdhrat dhe udhzimet e gjykats e cila ka shqiptuar masn edukative dhe lejojn shrbimin sprovues t verifikoj ekzekutimin e mass edukative kur verifikimi i till urdhrohet nga gjykata. 2. Kontesti ndrmjet prindrve, prindrve adoptues ose kujdestarit t t miturit dhe shrbimit sprovues zgjidhet pran gjykats kompetente.

Neni 93 1. Prindi, prindi adoptues ose kujdestari i t miturit dhe shrbimi sprovues e informojn gjykatn kompetente mbi prparimin n ekzekutimin e mass edukative sipas kushteve t urdhruara nga gjykata. 2. Shrbimi sprovues pa vones e informon gjykatn kompetente pr mos prmbushjen e detyrimit t veant nga i mituri t shqiptuar n pajtim me nenin 26 t ktij Kodi dhe pr fardo pengese n ekzekutimin e mass edukative.

Neni 94 Ekzekutimi i mass pr mbikqyrje t shtuar n familjen tjetr 1. Gjykata kompetente me propozim t shrbimit sprovues cakton familjen n t ciln vendoset i mituri ndaj t cilit sht shqiptuar masa e mbikqyrjes s shtuar n familjen tjetr. 2. Para dorzimit t propozimit, shrbimi sprovues analizon personalitetin e t miturit dhe strukturn sociale dhe psikologjike t familjes n t ciln ai do t vendoset. 3. Sipas kushteve t njjta, prparsi i jepet familjes me t ciln i mituri sht n lidhje farefisnore apo sht i lidhur emocionalisht.

36

Neni 95 1. Shrbimi sprovues dhe familja n t ciln i mituri do t vendoset nnshkruajn marrveshje me shkrim q i rregullon t drejtat dhe detyrimet e prbashkta. 2. Familja ku i mituri duhet t vendoset lejon shrbimin sprovues ta verifikoj ekzekutimin e mass edukative, kur nj verifikim i till urdhrohet nga gjykata.

Neni 96 Gjat ekzekutimit t mass edukative t mbikqyrjes s shtuar n familjen tjetr, i mituri mban lidhje t prhershme me familjen e tij, prpos kur gjykata kompetente urdhron ndryshe n baz t propozimit t shrbimit sprovues.

Neni 97 Gjykata kompetente sipas detyrs zyrtare apo n baz t propozimit t shrbimit sprovues mund t urdhroj ndryshimin e vendit pr t miturin, nse rrethanat n familjen ku i mituri sht i vendosur kan ndryshuar n at mas sa q ekzekutimi i mass edukative bhet i vshtir.

Neni 98 Dispozitat e ktij Kodi mbi ekzekutimin e mass s mbikqyrjes s shtuar nga prindi, prindi adoptues apo kujdestari zbatohen prshtatshmrisht n ekzekutimin e mass edukative t mbikqyrjes s shtuar n familjen tjetr.

Neni 99 Ekzekutimi i mass s mbikqyrjes s shtuar nga organi i kujdestaris 1. Organi kompetent i kujdestaris sht i autorizuar t ekzekutoj masn edukative t mbikqyrjes s shtuar. 2. Organi i kujdestaris menjher pas marrjes s aktvendimit pr shqiptimin e mass edukative e cakton zyrtarin prgjegjs nga organi i kujdestaris pr ekzekutimin e mass dhe pr kt menjher e informon gjykatn kompetente.

Neni 100 1. Gjykatat, prokuroria, shkollat dhe institucionet tjera ndihmojn dhe bashkpunojn me organin e kujdestaris n ekzekutimin e ksaj mase edukative.

37

2. Prindi, prindi adoptues apo prindi birsues i t miturit e informon organin e kujdestaris pr fardo pengese n ekzekutimin e mass edukative. 3. Organi i kujdestaris pa vones e informon gjykatn kompetente pr mos prmbushjen e detyrimeve t posame t shqiptuara n pajtim me nenin 26 t ktij Kodi nga ana e t miturit, si dhe pr fardo pengese n ekzekutimin e mass edukative. 4. Dispozitat e ktij Kodi mbi ekzekutimin e mass edukative t mbikqyrjes s shtuar nga ana e prindit, prindit adoptues apo kujdestarit zbatohen prshatshmrisht n rastet e ekzekutimit t mass edukative t mbikqyrjes s shtuar nga organi i kujdestaris.

Neni 101 Dispozitat e ktij Kodi mbi ekzekutimin e mass edukative t mbikqyrjes s shtuar nga prindi, prindi adoptues ose kujdestari zbatohen prshtatshmrisht pr ekzekutimin e mass edukative t kujdesit t shtuar nga organi i kujdestaris.

Neni 102 Dispozitat e prgjithshme mbi masat edukative institucionale I mituri ndaj t cilit ekzekutohet masa edukative institucionale, krahas t drejtave t parashikuara me kt Kod, gzon t njjtat t drejta sikurse madhori i dnuar me burgim.

Neni 103 1. Me krkesn e t miturit ose prindit t tij, prindit adoptues ose kujdestarit ose me propozimin e shrbimit sprovues, ekzekutimi i mass edukative institucionale mund t shtyhet pr shkaqe t arsyeshme. 2. Pr shtyrjen e ekzekutimit vendos gjykata kompetente. 3. Ankesa kundr aktvendimit n shkall t par pr shtyrjen e ekzekutimit mund t parashtrohet n gjykatn e shkalls s dyt brenda tre (3) ditve nga marrja e aktvendimit.

Neni 104 1. Krkesa ose propozimi pr shtyrjen e ekzekutimit e shtyn ekzekutimin e mass edukative institucionale deri n marrjen e aktvendimit t forms s prer pr krkesn apo propozimin.

38

2. Nse gjykata duke e refuzuar krkesn e cila sht dorzuar pr her t dyt, konstaton se e drejta pr krkes po keqprdoret, gjykata vendos q ankesa t mos e shtyj ekzekutimin e mass edukative institucionale.

Neni 105 Dispozitat e Ligjit mbi Ekzekutimin e Sanksioneve Penale mbi shtyrjen e ekzekutimit t dnimit me burgim zbatohen prshtatshmrisht pr shtyrjen e ekzekutimit t mass edukative institucionale.

Neni 106 1. Me krkesn e t miturit apo t prindit t tij, prindit adoptues ose kujdestarit, ose me propozimin e drejtorit t institucionit ku ekzekutohet masa edukative institucionale, masa edukative institucionale mund t pezullohet pr arsye t justifikueshme deri n tre (3) muaj. Prjashtimisht, pr qllime t trajtimit, pezullimi mund t vazhdoj deri n prfundim t trajtimit. 2. Gjykata kompetente vendos pr pezullimin. 3. Ankesa kundr aktvendimit n shkall t par mund t parashtrohet n gjykatn e shkalls s dyt brenda tre (3) ditve nga marrja e aktvendimit.

Neni 107 1. Gjykata pezullon ekzekutimin e mass edukative institucionale edhe kur i mituri i sht nnshtruar ekzekutimit t mass para hyrjes n fuqi t aktvendimit mbi krkesn ose propozimin pr shtyrje t ekzekutimit t mass dhe m von konstatohet se krkesa ose propozimi ka qen i bazuar. 2. N rastin e parapar n paragrafin 1. t ktij neni, kohzgjatja e ekzekutimit t mass edukative institucionale nuk llogaritet n kohzgjatjen e pezullimit t ekzekutimit t mass edukative institucionale.

Neni 108 Masa edukative institucionale nuk konsiderohet se ekzekutohet gjat periudhs s pezullimit t mass edukative institucionale.

39

Neni 109 Dispozitat e Ligjit mbi Ekzekutimin e Sanksioneve Penale mbi pezullimin e ekzekutimit t dnimit me burgim zbatohen prshtatshmrisht pr pezullimin e ekzekutimit t mass edukative institucionale.

Neni 110 Ekzekutimi i mass s drgimit n institucionin edukativ 1. Masa edukative e drgimit n institucionin edukativ ekzekutohet n institucionin pr edukimin e t miturve. 2. I mituri i cili i nnshtrohet mass edukative gzon t njjtat t drejta dhe detyrime sikurse t miturit e tjer n institucionin edukativ. Vetm drejtori i institucionit edukativ dhe edukatori prgjegjs i t miturit njoftohen pr shqiptimin e mass edukative ndaj t miturit.

Neni 111 Shrbimi sprovues sht i autorizuar pr t urdhruar t miturin t paraqitet n institucionin edukativ.

Neni 112 1. Nse ekzekutimi i mass edukative nuk mund t filloj ose t vazhdoj pr shkak se i mituri refuzon t zbatoj masn edukative apo arratiset, shrbimi sprovues menjher e informon gjykatn kompetente dhe stacionin kompetent policor t cilt t miturin e transportojn n institucionin edukativ. 2. Mnyra e transportimit t t miturit n institucionin edukativ nuk e cenon dinjitetin e tij.

Neni 113 Ekzekutimi i mass s dorzimit n institucionin edukativ korrektues 1. Masa edukative e drgimit n institucionin edukativ korrektues ekzekutohet n institucionin edukativ korrektues t themeluar pr kt qllim. Institucioni edukativo korrektues sht institucion korrektues i tipit gjysm t hapur dhe t hapur. 2. Femrat t cilat i nnshtrohen ksaj mase edukative vendosen n sektorin e femrave t institucionit edukativ korrektues.

40

3. Madhort t cilt i nnshtrohen ksaj mase edukative, si dhe t miturit t cilt mbushin moshn tetmbdhjet (18) vjeare n institucionin edukativ korrektues, vendosen n sektorin e veant n institucionin edukativ korrektues.

Neni 114 1. Gjykata kompetente me shkrim urdhron t miturin t paraqitet n institucionin edukativo-korrektues n nj dit t caktuar pr ekzekutimin e mass edukative korrektuese. 2. Periudha kohore nga marrja e urdhrit dhe dita e paraqitjes nuk do t jet m e shkurtr se tet (8) dit dhe as m e gjat se pesmbdhjet (15) dit. 3. Gjykata kompetente e informon institucionin edukativ korrektues pr datn kur i mituri duhet t paraqitet dhe i dorzon vendimin e forms s prer s bashku me t dhnat personale mbi t miturin t mbledhura gjat procedurs.

Neni 115 1. Nse i mituri i cili sht thirrur sipas rregullit nuk paraqitet n institucionin edukativo-korrektues, gjykata urdhron q ai t transportohet n institucionin edukativo korrektues. Nse personi i dnuar fshihet ose ndodhet n arrati, gjykata urdhron lshimin e letr rreshtimit. 2. Mnyra e transportimit t t miturit n institucionin edukativo- korrektues nuk e cenon dinjitetin e tij.

Neni 116 1. Kur i mituri pranohet n institucionin edukativo-korrektues, s pari konstatohet identiteti i tij, arsyeja e shqiptimit t mass dhe organi q ka shqiptuar masn edukative, e m pas ai i nnshtrohet kontrollit mjeksor brenda njzetekatr (24) orve nga arritja. Emri i t miturit, arsyet dhe organi q ka shqiptuar masn edukative, data dhe koha pr pranimin e tij n institucionin korrektues shnohet n regjistr. 2. I mituri m pas drgohet n sektorin pr kontroll personal por jo m gjat se gjashtdhjet (60) dit, me qllim t prpilimit t programit individual. Programi me t cilin do t trajtohet i mituri hartohet nga grupi i ekspertve dhe nga institucioni edukativo korrektues.

Neni 117 1. T miturit ndahen n grupe edukative n harmoni me moshn e tyre, zhvillimin mendor dhe karakteristikat tjera n pajtim me veorit e programit t individializuar.

41

2. Grupi edukativ ka m s shumti njzet (20) t mitur dhe nj (1) edukator t veant.

Neni 118 1. I mituri ka t drejt q t ushtroj n mnyr t mjaftueshme pr t ruajtur shndetin dhe t kaloj s paku tri (3) or jasht lokaleve t mbyllura gjat kohs s lir. 2. T miturit i garantohet nj ambient i sigurt pr tu marr me sport, pr t ushtruar dhe pr aktivitete t tjera fizike.

Neni 119 Nse nuk ka or msimore pr lnd t caktuara ose nuk ka nivel arsimor n institucionin edukativ korrektues, i mituri lejohet t vijoj msimin jasht institucionit edukativo korrektues, nse vijimi i till i msimit nuk sht i dmshm pr ekzekutimin e mass edukative dhe vendimi arsyetohet me prparimet e mparshme t t miturit n shkollim.

Neni 120 1. I mituri ka t drejt t vizitohet s paku nj (1) her n jav minimum deri n nj (1) or nga prindi i tij, prindi adoptues, kujdestari, bashkshorti, fmija, fmija i adoptuar dhe nga t afrmit e tjer t gjakut n vij t drejtprdrejt ose n vij ansore deri n shkalln e katrt. 2. I mituri ka t drejt t vizitohet s paku nj (1) her n muaj nga persona t tjer t cilt nuk ndikojn negativisht n ekzekutimin e mass. 3. Drejtori i institucionit edukativo-korrektues ka autorizimin pr t ndaluar vizitat pr shkaqe t justifikueshme n pajtim me nj akt nnligjor t nxjerr nga Ministria e Drejtsis

Neni 121 1. I mituri ka t drejt n pushim ditor dhe javor n pajtim me dispozitat e prgjithshme t Ligjit mbi Ekzekutimin e Sanksioneve Penale. 2. I mituri ka t drejt n pushim vjetor prej tridhjet (30) ditsh t cilat me leje t institucionit korrektues mund t shfrytzohen edhe jasht lokaleve t institucionit edukativo-korrektues. 3. Drejtori i institucionit edukativo-korrektues t miturit mund ti lejoj pushim shtes nga institucioni edukativo-korrektues pr arsye edukative, profesionale, familjare ose arsye t tjera sociale deri n pesmbdhjet (15) dit do vit.

42

Neni 122 1. Dispozitat mbi procedurat disiplinore dhe dnimet t zbatueshme pr personat e dnuar me burgim t parapar n Ligjin mbi Ekzekutimin e Sanksioneve Penale zbatohen prshtatshmrisht pr t miturin i cili i nnshtrohet mass s drgimit n institucionin edukativo korrektues. 2. T miturit nuk i shqiptohet izolimi n qeli t veant si dnim disiplinor. 3. I mituri mund t vendoset n njsi t veant t institucionit edukativo-korrektues si dnim disiplinor nn kushtet vijuese: 3.1. periudha e vendosjes n njsin e veant nuk mund t kaloj pesmbdhjet (15) dit; 3.2. i mituri nuk vendoset i vetm n njsin e veant; 3.3. i mituri ka t drejtn t kaloj s paku tri (3) or jasht lokaleve t mbyllura gjat kohs s lir, n prputhje me nenin 118 t ktij Kodi dhe t pranoj vizita n prputhje me nenin 120 t ktij Kodi 3.4. i mituri ka qasje n tekste msimore dhe libra t tjer dhe 3.5. i mituri vizitohet nga zyrtari mjeksor dhe edukatori nj (1) her n dit dhe dy (2) her n jav nga drejtori i institucionit edukativo-korrektues.

Neni 123 Ekzekutimi i mass s drgimit n institucionin pr kujdes t posam I mituri t cilit i sht shqiptuar masa edukative e drgimit n institucionin e kujdesit t posam pr shkak t aftsive t kufizuara mendore apo fizike drgohet n institucionin e posam t mbrojtjes sociale, ku ai gzon t njjtat t drejta dhe detyrime sikurse t miturit e tjer t vendosur n kt institucion.

Neni 124 Me krkes t Shrbimit Sprovues, policia shoqron t miturin n institucionin e kujdesit t posam.

Neni 125 1. Nse ekzekutimi i mass edukative e drgimit n institucionin e kujdesit t posam nuk mund t filloj ose t vazhdoj pr shkak se i mituri refuzon t zbatoj masn apo arratiset, shrbimi sprovues menjher e njofton gjykatn kompetente dhe stacionin policor kompetent, t cilt t miturin e transportojn n institucion.

43

2. Mnyra e transportimit t t miturit n institucionin edukativ nuk e cenon dinjitetin e tij. Zyrtari mjeksor e shoqron t miturin gjat transportimit t tij n institucionin e kujdesit t posam.

Neni 126 1. Institucioni i kujdesit t posam e informon shrbimin sprovues kompetent dhe gjykatn kompetente mbi prparimin e ekzekutimit t mass edukative. 2. Institucioni veanrisht e informon gjykatn kompetente pr gjendjen shndetsore t t miturit kur ai mbush moshn tetmbdhjet (18) vjet.

Neni 127 Shqyrtimi, zvendsimi dhe pushimi i masave edukative 1. do gjasht (6) muaj, drejtori i institucionit apo qendrs, ku ekzekutohet masa edukative gjykats dhe shrbimit sprovues kompetent i dorzon raport pr sjelljen e t miturit dhe suksesin n ekzekutimin e mass. Varsisht nga suksesi i ekzekutimit t mass, drejtori paraqet propozim pr ndryshimin apo pushimin e ekzekutimit t mass edukative. 2. do gjasht (6) muaj, gjyqtari pr t mitur i viziton t miturit e vendosur n institucion apo qendr, dhe prmes kontaktit t drejtprdrejt me t miturit dhe zyrtarve drejtprdrejt t prfshir n ekzekutimin e mass edukative institucionale dhe pas shqyrtimit t shnimeve t institucionit apo qendrs, konstaton nse t miturit trajtohen n mnyr korrekte dhe n pajtim me ligjin, dhe nse masat edukative institucionale kan qen t suksesshme. 3. Gjyqtari pr t mitur menjher e informon shrbimin sprovues kompetent dhe institucionin ose qendrn q ekzekuton masn edukative institucionale pr fardo t mete apo vrejtje tjetr. Pas marrjes s informatave t tilla, shrbimi sprovues menjher bn kontrollet adekuate dhe ndrmerr masa pr korrigjimin e pa ligjshmrive dhe parregullsive, dhe gjykatn kompetente e informon pr veprimet e ndrmarra.

Neni 128 1. Gjykata kompetente q ka shqiptuar masn edukative shqyrton ekzekutimin e mass edukative do gjasht (6) muaj. 2. I mituri, prindi i tij, prindi adoptues apo kujdestari, qendra, institucioni apo vendi ku ekzekutohet masa edukative ose shrbimi sprovues mund t krkojn rishqyrtimin e ekzekutimit t mass edukative.

44

3. Trupi gjykues pr t mitur i gjykats kompetente merr vendim pr krkesn t parapar n paragrafin 2. t ktij neni brenda tet (8) ditsh nga pranimi i krkess. Ankesa kundr ktij vendimi mund t dorzohet n gjykatn e shkalls s dyt brenda tri (3) ditsh nga pranimi i vendimit. 4. Gjat shqyrtimit, gjykata kompetente i merr parasysh raportet e shrbimit sprovues dhe ato t drejtorit t institucionit apo qendrs ku nj mas edukative institucionale ekzekutohet dhe dgjon t miturin, prindin e tij, prindin adoptues a kujdestarin, avokatin mbrojts, prokurorin dhe shrbimin sprovues. 5. N baz t rishqyrtimit, gjykata mund t vazhdoj apo t pushoj ekzekutimin e mass edukative apo at ta zvendsoj me nj mas m t leht edukative. 6. Prjashtimisht nga paragrafi 5. i ktij neni, gjykata, masn edukative mund ta zvendsoj me nj mas m t rnd edukative n rastin kur i mituri nuk i ka prmbushur detyrimet e posame t shqiptuara n pajtim me nenin 26 t ktij Kodi.

Neni 129 1. Nse pas marrjes s vendimit mbi shqiptimin e mass edukative, zbulohen rrethana tjera, fakte t reja ose fakte q kan ekzistuar por q nuk kan qen t njohura n kohn kur vendimi sht marr, e t cilat n mnyr t qart do t ndikonin n zgjedhjen e mass, gjykata shqyrton vendimin dhe mund t pushoj ekzekutimin e mass apo at mund ta zvendsoj me ndonj mas tjetr edukative. Gjykata nuk mund tshqiptoj mas m t rnd n baz t rishqyrtimit t provave t reja. 2. Nse ekzekutimi i mass edukative nuk ka filluar brenda nj (1) viti nga data prej s cils vendimi mbi shqiptimin e mass bhet i forms s prer, gjykata rishqyrton vendimin dhe vendos pr ekzekutimin apo pushimin e mass ose zvendsimin e saj me ndonj mas tjetr edukative. Gjykata nuk mund t shqiptoj mas m t rnd. 3. Nse pa fajin e t miturit ekzekutimi i mass t drgimit n qendrn disiplinore nuk ka filluar brenda gjasht (6) muajve nga data prej s cils vendimi mbi shqiptimin e mass merr formn e prer, masa nuk do t ekzekutohet. 4. Rishqyrtimi i mass edukative n pajtim me kt nen bhet n pajtim me nenin 128 t ktij Kodi.

Ankesat dhe lutjet Neni 130 Dispozitat e Ligjit mbi Ekzekutimin e Sanksioneve Penale lidhur me dorzimin e ankesave dhe lutjeve nga personat e dnuar me burgim vlejn prshtatshmrisht pr dorzimin e ankesave dhe lutjeve nga t miturit q mbajn masat edukative t drgimit n qendrn disiplinore, drgimit n institucionin korrektues, drgimit n institucionin edukativo-korrektues apo drgimit n institucionin pr kujdes t posam.

45

KREU XVIII
EKZEKUTIMI I DNIMEVE

Neni 131 Ekzekutimi i gjobs 1. Dispozitat e Ligjit mbi ekzekutimin e sanksioneve penale lidhur me ekzekutimin e gjobs zbatohen prshtatshmrisht pr ekzekutimin e gjobs t shqiptuara pr t mitur. 2. Gjoba e shqiptuar ndaj t miturit e cila nuk sht paguar nuk mund t zvendsohet me burgim.

Neni 132 Ekzekutimi i urdhrit pr pun n dobit prgjithshme 1. Dispozitat e Ligjit mbi ekzekutimin e sanksioneve penale pr ekzekutimin e dnimit me kusht me urdhrin pr pun n dobi t prgjithshme zbatohen prshtatshmrisht pr ekzekutimin e urdhrave pr pun n dobi t prgjithshme t shqiptuara ndaj t miturve. 2. Nse sht n interes t t miturit, shrbimi sprovues mund t krkoj ndihm apo bashkpunim me organin e kujdestaris apo prfaqsuesin ligjor t t miturit. 3. Kujdes i veant duhet kushtuar q puna n dobi t prgjithshme t mos pengoj vijimin e rregullt n shkoll ose aktivitetet tjera t rndsishme.

Neni 133 1. Gjykats e cila e ka shqiptuar dnimin pr pun n dobi t prgjithshme, zyrtart e shrbimit sprovues i dorzojn raport me shkrim dhe e njoftojn pr fardo pengese n ekzekutimin e ksaj mase. 2. Nse i mituri nuk mund t kryej punn n dobi t prgjithshme pr shkak t ndryshimit t mvonshm t rrethanave pr t cilat ai nuk sht prgjegjs, shrbimi sprovues nga gjykata krkon rishqyrtimin e urdhrit pr pun n dobi t prgjithshme. 3. Varsisht nga rezultatet e arritura, gjykata mund ta ndryshoj urdhrin apo ta pushoj ekzekutimin e mass. 4. Shpenzimet lidhur me ekzekutimin masave t diversitetit, masave edukative dhe urdhrit pr pun n dobi t prgjithshme bien n barr t buxhetit t Kosovs.

46

Neni 134 Ekzekutimi i burgut pr t mitur 1. Dispozitat e ktij Kodi q rregullojn drgimin, pranimin, qndrimin dhe shtyrjen e ekzekutimit, caktimin e grupeve arsimore, t drejtat n vizit dhe angazhimin n ushtrime fizike, prcaktimin e puns dhe edukimin, mundsin e shkollimit t rregullt, dnimet disiplinore t t miturve n institucionet edukative dhe procedurat pr ankesa dhe lutje, gjithashtu vlejn edhe pr ekzekutimin e dnimeve me burg pr t miturit. 2. Dispozitat e Ligjit mbi Ekzekutimin e Sanksioneve Penale pr ekzekutimin e dnimit me burgim zbatohen prshtatshmrisht pr ekzekutimin e dnimit me burgim pr t mitur n rastet kur nuk jan n kundrshtim me kt Kod. 3. I mituri i cili sht dnuar me burgim pr t mitur, krahas t drejtave t parapara me kt Kod, gzon t njjtat t drejta si personi madhor i dnuar me burgim.

Neni 135 1. Gjat kohs s vuajtjes s dnimit, t miturve u ofrohet aftsim i duhur profesional i bazuar n njohurit e tyre, shkathtsit, interesimet dhe punn q sht duke e kryer, varsisht prej mundsive t institucionit korrektues. Bazat e trajtimit prfshijn punn e dobishme edukative me shprblim prkats, lehtsimin dhe inkurajimin e kontakteve mes t miturve dhe bots s jashtme prmes letrave, telefonit, pranimin e vizitave, vizitave n shtpi, aktiviteteve sportive dhe ofrimit t kushteve t nevojshme pr kryerjen e ritualeve fetare. 2. Stafi profesional i shrbimit q trajton t miturin duhet t ket njohuri t duhura nga lmi i pedagogjis dhe psikologjis.

Neni 136 1. Burgimi pr t miturit mbahet n institucion korrektues pr t mitur dhe, n raste t jashtzakonshme, n pavijone t ndara t institucionit korrektues pr persona madhor. Institucioni korrektues pr t mitur sht i llojit gjysm t hapur dhe t hapur. Prjashtimisht t miturit mund t mbajn dnimin me burgim pr t mitur n institucionin korrektues t tipit t mbyllur. 2. Meshkujt dhe femrat e vuajn dnimin e tyre t burgimit t t miturve n institucione t ndara korrektuese apo n pavijone t ndara t institucioneve t tilla. 3. T miturit t cilt bhen madhor gjat ekzekutimit t dnimit me burgim t t miturit duhet t vendosen n pavijone t ndara t institucionit. T miturit e mbajn dnimin e tyre me burgim n institucionin korrektues pr t mitur derisa t mbushin moshn njzetetre (23) vjet. Nse deri n kt mosh ata nuk e kan mbajtur dnimin e plot, ata transferohen n institucionin korrektues pr t rritur. N raste t veanta, personave t dnuar t cilt kan mbushur njzetetre (23) vjet mund tu lejohet

47

qndrimi n institucionin korrektues pr t mitur nse kjo sht e nevojshme pr kryerjen e prgatitjes ose aftsimit profesional t tyre, apo nse pjesa e mbetur e dnimit t tyre q duhet mbajtur nuk sht m e gjat se gjasht (6) muaj. Ata n asnj mnyr nuk mund t qndrojn n institucionin korrektues pr t mitur pasi t ken mbushur njzeteshtat (27) vjet. 4. Madhorve t cilve u sht shqiptuar dnimi pr t mitur vendosen n nj pavijon t ndar t institucionit. 5. do vit, drejtori i institucionit ku ekzekutohet dnimi pr t mitur sht i obliguar tia paraqes raportin gjykats e cila e ka shqiptuar dnimin pr t mitur pr sjelljen e t miturit dhe ekzekutimin e burgimit t t miturit.

Neni 137 1. Si rregull, t miturit i vuajn dnimet e tyre s bashku. 2. Me krkes t t miturit, drejtori i qendrs korrektuese mund t lejoj q i mituri t ndahet nga personat tjer t dnuar, nse drejtori mon se shqetsimet e cekura n krkesn e t miturit jan t arsyeshme dhe se nuk ka mundsi tjera pr trajtimin e shqetsimeve t t miturit. 3. Drejtori i qendrs korrektuese mund ti urdhroj t miturit q t ndahet nga personat tjer t dnuar, pa krkesn e t miturit pr ndarje t till, vetm nse masa e till sht e nevojshme: 3.1. Pr t parandaluar rrezikun pr jet apo shndet t t miturit a personave t tjer; ose 3.2. Pr t parandaluar krcnimin ndaj siguris s institucionit korrektues t shkaktuar nga prania e vazhdueshme e t miturit brenda prbrenda gjith njerzve t burgut. 4. Dispozitat e Ligjit mbi Ekzekutimin e Sanksioneve Penale pr ndarjen nga personat tjer t dnuar aplikohen prshtatshmrisht pr ndarjen e t miturit nga personat tjer t dnuar.

Neni 138 1. N prputhje me aktin nnligjor t nxjerr nga Ministria e Drejtsis, drejtori i ndonj institucioni mund ti lejoj t miturit q t marr pushim nga dy (2) her n do vit pr ti vizituar prindrit, prindrit birsues, bashkshortin(en) kujdestar(e), fmijt, fmijt e birsuar, vllezrit dhe motrat e tij. 2. Pushimi zgjat deri n tridhjet (30) dit dhe sipas rregullit ai lejohet ather kur nuk mbahen msimet.

48

Neni 139 1. I mituri ka t drejt t kaloj t paktn tri (3) or gjat dits n ambient t hapur brenda institucionit. 2. I mituri nuk i nnshtrohet vetmis si dnim disiplinor.

Neni 140 Trupi gjykues pr t mitur i gjykats s qarkut, e cila ka shqiptuar dnimin vendos lidhur me krkesn pr mbrojtje gjyqsore ndaj masave dhe vendimeve t drejtorit t institucionit korrektues n t cilin personi i dnuar sht duke e mbajtur dnimin me burgim pr t mitur.

KREU XIX
NDIHMA PAS EKZEKUTIMIT T MASAVE PR EDUKIMIN INSTITUCIONAL OSE BURGIMIT T T MITURIT

Neni 141 1. Gjat tr kohs derisa nj mas e edukimit institucional ose burgimi pr t mitur sht duke u ekzekutuar, shrbimi sprovues mban kontakte t prhershme me t miturin, familjen e tij dhe institucionin n t cilin sht vendosur i mituri. 2. Jo m von se tre (3) muaj para lshimit t t miturit, institucioni ose qendra korrektuese n t cilin sht duke u zbatuar masa e edukimit institucional ose burgimi pr t mitur i njofton prindrit e tij, prindrit birsues apo kujdestar dhe shrbimin sprovues lidhur me kt dhe ua propozon atyre masat pr pranimin e t miturit.

Neni 142 1. Institucioni korrektues, prindi, prindi adoptues apo kujdestari i t miturit e njofton Gjykatn dhe Shrbimin sprovues pr lirimin e t miturit. 2. Shrbimi sprovues i ofron ndihm t miturit pas lirimit pr aq koh sa ai ka nevoj, por jo m gjat se dymbdhjet (12) muaj. Nse sht n interesin e t miturit, Shrbimi sprovues mund t krkoj ndihm ose bashkpunim prej Organit t Kujdestaris ose prfaqsuesit ligjor t t miturit.

49

Neni 143 1. Pas lirimit t t miturit, Organi i Kujdestaris ndrmerr nj kujdes t veant pr t miturin i cili nuk ka prindr apo pr t miturin rrethanat familjare t t cilit nuk jan zgjidhur. 2. Kujdesi, n veanti prfshin vendosjen, ushqimin, sigurimin e veshmbathjes, trajtimin mjeksor, rregullimin e rrethanave familjare, kryerjen e aftsimit profesional dhe punsimin e t miturit.

KREU XX
EKZEKUTIMI I MASVE PR TRAJTIMIN E DETYRUESHM REHABILITUES OSE TRAJTIMIN E DETYRUESHM PSIKIATRIK

Neni 144 1. Dispozitat e Ligjit mbi Ekzekutimin e Sanksioneve Penale pr ekzekutimin e mass pr trajtim t detyrueshm rehabilitues dhe dispozitat e ligjit n fuqi mbi ekzekutimin e trajtimit t detyrueshm psikiatrik t shqiptuar madhorve, zbatohen prshtatshmrishtpr ekzekutimin e ktyre masave t shqiptuara ndaj t miturve. 2. I mituri e mban masn e trajtimit t detyrueshm n pavijon t veant t institucionit pr kujdes t posam ku kto masa ekzekutohen.

PJESA E PEST
PROCEDURA GJYQSORE Q PRFSHIJN VEPRAT PENALE T KRYERA NDAJ FMIJVE

KREU XXI
GJYKIMI I MADHORVE PR VEPRA PENALE T KRYERA NDAJ FMIJVE Neni 145 1. Trupi gjykues pr t mitur dhe gjyqtari pr t mitur i gjykojn personat madhor pr veprat penale n vijim t kryera kundr fmijs, t parapara n Kodin Penal t Kosovs: 1.1. dhunimi ; 1.2. kryerja e akteve seksuale me krcnim t nderit ose t autoritetit; 50

1.3. sulmi seksual; 1.4. degradimi i integritetit seksual; 1.5. keqprdorimi seksual i personave me aftsi t kufizuara mendore ose emocionale ose me paaftsi mendore; 1.6. keqprdorimi seksual i personave nn moshn gjashtmbdhjet (16) vjet; 1.7. nxitja e akteve seksuale ose prekja seksuale nga personat nn moshn gjashtmbdhjet (16) vjet; 1.8. shprdorimi seksual duke keqprdorur pozitn, autoritetin ose profesionin; 1.9. mundsimi i prostitucionit; 1.10. keqprdorimi i fmijve n pornografi; 1.11. tregimi i materialit pornografik personave nn moshn gjashtmbdhjet (16) vjet; 1.12. marrdhniet seksuale brenda familjeve; 1.13. bashkjetesa me persona nn moshn gjashtmbdhjet (16) vjet n bashksi jashtmartesore; 1.14. ndryshimi i statusit familjar t fmijs; 1.15. rrmbimi i kundrligjshm i fmijs; 1.16. keqtrajtimi ose braktisja e fmijs; 1.17. shkelja e detyrimeve familjare; 1.18. shmangia nga ndihma pr mjete jetese; 1.19. pengimi dhe mosekzekutim i masave pr mbrojtjen e fmijve; 1.20. rekrutimi ose regjistrimi i personave ndrmjet moshs pesmbdhjet (15) dhe tetmbdhjet (18) vjet n konflikt t armatosur; 1.21. vendosja e skllavris, kushteve t ngjashme me skllavris dhe e puns s detyruar; 1.22. trafikimi me njerz; dhe

51

1.23. fshehja e dokumenteve t identifikimit t viktimave t skllavris ose trafikimit me njerz.

Neni 146 1. Procedura kundr personit q kryen vepr penale kundr fmijs sipas nenit 145 t ktij Kodi zbatohet n pajtim me dispozitat e Kodit Procedurs Penale t Kosovs, prve dispozitave pr dhnien e urdhrit ndshkimor i prcaktuar me dispozitat e Kodit t procedurs penale t Kosovs. 2. Veprat penale t kryera ndaj fmijve i hetojn oficert e policis q specializohen n kt lmi.

Neni 147 1. Kur zbatohet procedur pr vepr penale e kryer ndaj fmijs, autoritetet ose institucionet veprojn me kujdes t posam ndaj fmijs i cili ka psuar dmtime nga vepra penale, duke e pasur parasysh moshn e tij, karakteristikat personale, edukimin dhe ambientin n t cilin jeton ai, n mnyr q tiu shmangen pasojave t mundshme t dmshme pr edukimin dhe zhvillimin e tij. Kontrollimi i fmijs bhet me ndihmn e pedagogut, psikologut ose t ndonj eksperti tjetr. 2. Nse fmija ndaj t cilit sht kryer vepra penale nga neni 145 i ktij Kodi merret n pyetje si dshmitar, marrja e till n pyetje zbatohet m s shumti dy (2) her. Marrja n pyetje zbatohet me ndihmn e pedagogut, psikologut ose ndonj eksperti tjetr. Gjykata mund t urdhroj q dshmitari t merret n pyetje jasht gjykatores prmes televizionit me qark t mbyllur. 3. Fmija ndaj t cilit sht kryer vepr penale nga neni 145 i ktij Kodi, m mir mund t merret n pyetje si dshmitar n shtpin e tij ose n ndonj lokacion tjetr ku ndodhet ai ose n qendrn pr pun sociale se sa n gjykat. Pr marrjen e till n pyetje zbatohet paragrafi 2. i ktij neni. 4. Sipas paragrafit 2. t ktij neni, do incizim teknik i marrjes n pyetje prmes televizionit me qark t mbyllur asgjsohet brenda pes (5) viteve nga hyrja n fuqi e aktgjykimit. 5. Neni 50 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht pr procedurat ku prfshihen veprat penale t kryera ndaj fmijs.

Neni 148 Gjyqtari pr t mitur e informon organin kompetent t kujdestaris pr faktet dhe provat e vrtetuara n procedur penale t cilat kan kontribuuar ose kan mundsuar

52

kryerjen e veprs penale, n mnyr q t ndrmerren masa pr mbrojtjen e t drejtave dhe t mirqenies s fmijs.

Neni 149 Nse gjat procedurs penale vrtetohet se prindi po i keqprdor ose s teprmi po i l pas dore detyrat prindore dhe t drejtat, ose po i shkel t drejtat e fmijs, prokurori e fillon procedurn jashtkontestimore pr heqjen e t drejtave pr prkujdesje prindore nga prindi.

Neni 150 Sipas rregullit, gjykata n territorin e s cils e ka vendbanimin e prhershm pala e dmtuar ka kompetenc territoriale pr procedurn pr veprat penale t kryera ndaj fmijs, ndrsa procedura mund t zbatohet n gjykatn n territorin e s cils sht kryer vepra penale kur procedura pran asaj gjykate zbatohet m leht.

Neni 151 Neni 51 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht n gjykimin e personit pr vepr penale t kryer ndaj fmijs sipas nenit 145 t ktij Kodi.

Neni 152 1. Trupi gjykues pr t mitur i gjykats komunale dhe trupi gjykues pr t mitur i gjykats s qarkut n shkalln e par prbhet nga gjyqtari pr t mitur dhe dy (2) gjyqtar porot. Kur trupi gjykues pr t mitur e gjykon n shkall t par nj vepr penale t dnueshme me burgim prej s paku pesmbdhjet (15) vjet ose me burgim afatgjat, ai prbhet nga dy (2) gjyqtar, prej t cilve njri sht gjyqtar pr t mitur dhe tre (3) gjyqtar porot. 2. Trupi gjykues pr t mitur i Gjykats Supreme t Kosovs prbhet nga tre (3) gjyqtar n rastet kur gjykon n shkall t dyt. Kur trupi gjykues pr t mitur gjykon personin pr vepr penale t dnueshme me burgim prej s paku pesmbdhjet (15) vjet, ai prbhet nga pes (5) gjyqtar, prej t cilve tre (3) jan gjyqtar pr t mitur, ndrsa kur gjykon n shkall t dyt me seanc shqyrtimi, trupi pr t mitur prbhet nga dy (2) gjyqtar pr t mitur dhe tre (3) gjyqtar porot. Kur gjykon n shkall t tret dhe vendos pr mjete t jashtzakonshme juridike, trupi gjykues prbhet si parashihet me Kodin e Procedurs Penale t Kosovs. 3. N rastet kur nuk ka seanc shqyrtimi, trupi gjykues prbhet sipas Kodit t Procedurs Penale t Kosovs. Megjithat, s paku nj (1) antar i trupit gjykues sht gjyqtar pr t mitur.

53

4. Gjyqtar n procedur t shkurtuar sht gjyqtari pr t mitur i gjykats komunale.

Neni 153 Procedura lidhur me vepra penale t kryera ndaj fmijs sipas nenit 145 t ktij Kodi zbatohet shpejt dhe pa vonesa t paarsyeshme.

PJESA E GJASHT
DISPOZITAT KALIMTARE DHE PRFUNDIMTARE

KREU XXII
DISPOZITAT KALIMTARE DHE PRFUNDIMTARE

Neni 154 Masa edukative institucionale e cila sht shqiptuar me vendim t forms s prer para dats s hyrjes n fuqi t ktij Kodi nuk mund t vazhdoj m gjat se periudha kohore e parapar me kt Kod.

Neni 155 Burgimi pr t mitur i cili sht shqiptuar me vendim t forms s prer para dats s hyrjes n fuqi t ktij Kodi pr nj periudh m t gjat se sa q ka mundur t shqiptohet n pajtim me nenin 34 paragrafi 2. i ktij Kodi, shkurtohet n pajtim me dispozitat e ktij Kodi.

Neni 156 Procedura prgatitore e filluar para 6 prillit 2004 por e cila nuk ka prfunduar deri n kt dat, vazhdon dhe prfundon sipas dispozitave t ligjit t mparshm n fuqi.

54

Neni 157 1. Sipas pjess s tret t ktij Kodi, procedura penale n shkall t par pr t ciln sht br propozim i prokurorit para 6 prillit 2004 por e cila nuk sht prfunduar deri n kt dat, vazhdon sipas dispozitave t mparshme t ligjit n fuqi derisa: 1.1. procedura penale t pushohet me aktvendim t forms s prer; ose 1.2. aktgjykimi i shqiptuar n shqyrtim gjyqsor t merr form t prer. 2. Procedura penale n shkall t par sipas pjess s pest t ktij Kodi n t ciln aktakuza, propozim akuza ose padia private jan ngritur para dats s hyrjes n fuqi t ktij Kodi por t cilat nuk jan prfunduar deri n kt dat, vazhdojn n pajtim me dispozitat e ligjit t mparshm n fuqi derisa: 2.1. procedura penale t pushohet me aktvendim t forms s prer ose 2.2. aktgjykimi i shqiptuar n shqyrtim gjyqsor t merr form t prer.

Neni 158 Nse pas hyrjes n fuqi t ktij Kodi cilido afat i parapar ec, ai llogaritet n pajtim me dispozitat e ktij Kodi, prve nse afati i mparshm ka qen m i gjat ose dispozitat e ktij kreu e parashohin ndryshe.

Neni 159 Deri sa nuk themelohet Kshilli Prokurorial, kur ndrmjetsi caktohet nga prokurori, shpenzimet e procedurs s ndrmjetsimit, duke prfshir pagesn e ndrmjetsuesit paguhen nga buxheti i Ministris s Drejtsis.

Neni 160 Organet kompetente nxjerrin akte nnligjore pr zbatimin e ktij Kodi n afat prej gjasht (6) muajve nga dita e hyrjes ne fuqi te ktij Kodi.

Neni 161 Ky kod shfuqizon Ligjin penal pr t mitur UNMIK, Rregulloren nr. 2004/8 t dats 20. 04. 2004 dhe do dispozit t ligjit n fuqi q sht n kundrshtim me t.

55

Neni 162 Ky kod hyn n fuqi pesmbdhjet (15) dit pas publikimit n gazetn zyrtare t Republiks s Kosovs.

Kodi Nr. 03/ L-193 8 korrik 2010

Kryetari i Kuvendit t Republiks s Kosovs, ________________________ Jakup KRASNIQI

56

Republika e Kosovs
Republika Kosovo - Republic of Kosovo
Kuvendi - Skuptina - Assembly _______________________________________________________________________ Ligji Nr. 04/L-030

PR PERGJEGJSIN E PERSONAVE JURIDIK PR VEPRA PENALE

Kuvendi i Republiks s Kosovs N mbshtetje t nenit 65 (1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, Miraton:

LIGJ PR PERGJEGJSIN E PERSONAVE JURIDIK PR VEPRA PENALE

KREU I
DISPOZITAT THEMELORE

Neni 1 Qllimi Me kt ligj rregullohet prgjegjsia e personave juridik pr vepra penale, sanksionet penale t cilat mund t zbatohen ndaj personave juridik dhe dispozitat e posame q e rregullojn procedurn penale t zbatueshme ndaj personit juridik.

Neni 2 Prkufizimet 1. Shprehjet e prdorura n kt ligj kan kt kuptim: 1.1. Person Prgjegjs - personi fizik n kuadr t personit juridik, i cili ka besimin pr kryerjen e detyrave t caktuara, ose autorizimin pr t vepruar n emr t personit juridik si dhe ekziston bazueshmria e lart se sht i autorizuar t veproj n emr t personit juridik. 1.2 Personi juridik - subjekti juridik i vendit apo i huaj, i cili sipas legjislacionit Kosovar n fuqi konsiderohet si person juridik 1.3 Sanksionet penale - masat e dhuns t karakterit penalo-juridik q shqiptohen ndaj personit juridik

Neni 3 Zbatimi i legjislacionit penal 1. N qoft se me kt ligj nuk sht parapar ndryshe, ndaj personave juridik aplikohen dispozitat e Kodit Penal t Kosovs dhe t Kodit t Procedurs Penale t Kosovs. 2. Personat juridik mund t prgjigjen pr vepra penale nga pjesa e veant e Kodit Penal t Kosovs edhe pr vepra tjera penale, nse jan plotsuar kushtet pr prgjegjsin e personit juridik t parapar me kt ligj

Neni 4 Vlefshmria territoriale (hapsinore) e ligjit 1. Ky ligj aplikohet ndaj: 1.1. personit juridik t vendit dhe t huaj i cili sht prgjegjs pr vepr penale t kryer n territorin e Republiks s Kosovs; 1.2. personit juridik t huaj i cili sht prgjegjs pr vepr penale t kryer jasht shtetit n dm t Republiks s Kosovs, shtetasit t saj apo t personit juridik t vendit; 1.3. personit juridik t vendit (vendor) i cili sht prgjegjs pr veprn e kryer penale jasht vendit. 2. N rastin nga paragrafi 1. nn-paragrafi 1.2. dhe 1.3. t ktij neni, ky ligj nuk aplikohet nse jan plotsuar kushtet e veanta pr ndjekje penale nga dispozitat prkatse t Kodit Penal t Kosovs.

3. Republika e Kosovs, organet e administrats shtetrore dhe t vetqeverisjes lokale dhe organizatat e huaja qeveritare q veprojn n Republikn e Kosovs nuk mund t jen prgjegjse pr vepr penale, por personi prgjegjs mban prgjegjsi penale. 4. Personi juridik t cilit me ligj i sht besuar kryerja e autorizimeve juridike nuk sht prgjegjs pr veprn penale e cila sht kryer gjat ushtrimit t atyre autorizimeve.

KREU II
SUPOZIMET E FAJSIS

Neni 5 Baza dhe kufiri i prgjegjsis s personave juridik 1. Personi juridik sht prgjegjs pr vepr penale t personit prgjegjs i cili duke vepruar n emr t personit juridik n kuadr t autorizimeve ka kryer vepr penale me qllim q pr at personi juridik t realizoj ndonj dobi ose ka shkaktuar dme. Prgjegjsia e personit juridik ekziston edhe ather kur veprimi i atij personi juridik ka qen n kundrshtim me politikn afariste apo urdhrat e personit juridik. 2. Nn kushtet e parapara n paragrafin 1. t ktij neni, personi juridik sht prgjegjs pr vepr penale edhe nse personi prgjegjs i cili ka kryer veprn penale nuk sht dnuar pr at vepr penale. 3. Prgjegjsia e personit juridik bazohet n fajsin e personit prgjegjs. 4. Elementet subjektive t veprs penale t cilat ekzistojn vetm te personi prgjegjs do t mohen n raport me personin juridik, nse sht realizuar baza e prgjegjsis nga paragrafi 1. i ktij neni.

Neni 6 Prgjegjsia n rast ndryshimi t statusit dhe falimentimit t personit juridik 1. Nse personi juridik pushon s ekzistuari para se procedura penale t prfundoj, dnimi n t holla, masat e siguris dhe t konfiskimit t dobis pasurore mund ti shqiptohen personit juridik, n qoft se m par sht prcaktuar prgjegjsia e personit juridik i cili ka pushuar s ekzistuari. 2. Kur personi juridik pushon s ekzistuari pas prfundimit t plotfuqishm t procedurs, dnimi n t holla, masat e siguris dhe t konfiskimit t dobis pasurore prmbarohen n pajtim me paragrafin 1. t ktij neni. 3. Personi juridik n falimentim dnohet pr vepra penale t kryera para ngritjes apo gjat procedurs s falimentimit.

Neni 7 Tentativa e veprs penale 1. Personi juridik sht prgjegjs edhe pr vepr penale n tentativ sipas kushteve nga paragrafi 1. i nenit 5 t ktij ligji, n qoft se me ligj sht parapar se tentativa sht e dnueshme. 2. Personi juridik (personi prgjegjs) pr tentativ do t dnohet me dnimin e parapar me kt ligj pr vepr penale, ndrsa mund t dnohet edhe m but. 3. Personi juridik i cili vullnetarisht e ka penguar prfundimin e veprs penale mund t lirohet nga dnimi.

KREU III
DNIMET DE SANKSIONET E TJERA PENALO JURIDIKE

Neni 8 Llojet e sanksioneve 1. Pr vepra penale mund t shqiptohen kto sanksione: dnimet, dnimet me kusht dhe masat e siguris. 2. Llojet e dnimeve q mund t shqiptohen pr vepra penale t personit juridike jan: dnimi me gjob dhe pushimi i personit juridik.

Neni 9 Dnimi me gjob 1. Pr veprat penale t personave juridik dnimi i parapar me gjob nuk mund t jet m i vogl se njmij (1.000) Euro dhe m i lart se njqindmij (100.000) Euro. 2. Dnimi me gjob shqiptohet n shumat si vijon: 2.1. pr veprat penale pr t cilat sht parapar dnimi me burgim nga pesmbdhjet (15) dit deri n tri (3) vite, Gjykata munde te shqiptoj dnim me gjob, nga njmij (1.000) gjer n pesmij (5.000) Euro; 2.2. pr veprat penale pr t cilat sht parapar dnimi me burgim nga tri (3) deri n tet (8) vite, Gjykata mund t shqiptoj dnim me gjob, nga pesmij (5.000) gjer n pesmbdhjetmij (15.000) Euro;

2.3. Pr veprat penale pr t cilat sht parapar dnimi me burgim nga tet (8) deri n njzet (20) vite, gjykata mund t shqiptoj dnim me gjob nga pesmbdhjetmij (15.000) gjer n tridhjetepesmij (35.000) Euro; 2.4. Pr veprat penale pr t cilat sht parapar dnimi me burgim afatgjat, gjykata mund t shqiptoj dnim me gjob, nga tridhjetepesmij (35.000) Euro deri n njqindmij (100.000) euro.

Neni 10 Matja e dnimit me gjob 1. Gjykata do tia mat dnimin me gjob personit juridik brenda kufijve t parashikuar me ligj pr at vepr, duke marr parasysh t gjitha rrethanata q ndikojn q dnimi t jet m i madh ose m i vogl (rrethanat rnduese dhe lehtsuese), e sidomos: 1.1. matjen e veprs penale, t kryer; 1.2. pasojat q kan lindur ose q kan mundur t lindin; 1.3. rrethanat n t cilat sht kryer vepra penale; 1.4. fuqin ekonomike dhe madhsin e personit juridik; 1.5. pozitn dhe numrin e personave prgjegjs n personin juridik t cilt kan kryer vepr penale; 1.6. sjellja e personit juridik pas kryerjes s veprs penale; 1.7. masat t cilat i ka ndrmarr personi juridik me qllim t pengimit dhe zbulimit t veprs penale; 1.8. raporti ndaj viktims s veprs penale; 1.9. sjellja e personit juridik ndaj veprs s kryer penale, duke prfshir dhe pranimin e prgjegjsis pr veprn e kryer penale. 2. Gjat caktimit t dnimit gjykata n veanti do t merr parasysh se a sht dnuar personi juridik pr vepr penale, vepra penale e kryer m par, a sht e njllojt me veprn e re penale dhe sa koh ka kaluar nga dnimi i mparshm. 3. Gjykata mund t jap dnimin edhe nn masn e parashikuar pr vepr penale (zbutja e dnimit) kur kt gj e parashikon ky ligj ose dispozita me t ciln caktohet vepra penale, apo n qoft se ekzistojn rrethanat veanrisht lehtsuese. Dnimi mund t zbutet deri n masn m t vogl t parashikuar n nenin 12 paragrafi 1. t ktij ligji.

4. Gjykata mund tia ashprsoj dnimin personit juridik ose personit prgjegjs t parashikuar pr vepr penale t kryer n dyfishin e shums s mass m t lart t dnimit, n qoft se kryesi sht recidivist i shumfisht. 5. Recidivi i shumfisht pr personin juridik sipas paragrafit 4. t ktij neni ekziston n qoft se: 5.1. personi juridik ka qen t paktn dy her i dnuar pr vepr penale t ngjashme me mbi tridhjetepesmij (35.000) Euro dhe nse prej dnimit t fundit q sht dhn n form t prer nuk kan kaluar m tepr se pes (5) vjet; 5.2. pr veprat e ngjashme penale ka qen t paktn dy her i dnuar me burg ose me gjob prej pesmbdhjetmij (15.000) Euro, nse prej dnimit t fundit me burg, prkatsisht prej dnimit t fundit me gjob t forms s prer q i sht caktuar nuk kan kaluar m tepr se pes (5) vjet dhe nse kryesi tregon prirje pr kryerjen e veprave t tilla penale.

Neni 11 Pushimi i personit juridik 1. Dnimi me pushim t veprimtaris s personit juridik, mund t shqiptohet nse personi juridik sht themeluar me qllim t kryerjes s veprave penale apo veprimtarin e ka shfrytzuar kryesisht pr kryerjen e veprave penale. 2. Dnimi i pushimit t personit juridik nuk mund ti shqiptohet njsive t vetqeverisjes lokale dhe partive politike. 3. Pas plotfuqishmris s aktgjykimit pr pushimin e personit juridik zbatohet likuidimi i personit juridik n pajtim me ligjin

Neni 12 Dnimi me kusht 1. Personit juridik pr vepr penale gjykata mund tia caktoj dnimin me kusht. 2. Me dnimin me kusht gjykata mund ti prcaktoj personit juridik dnimin deri n pesdhjetmij (50.000) Euro, por q ajo t mos ekzekutohet n qoft se personi juridik i dnuar pr kohn n t ciln e cakton gjykata, e q nuk mund t jet m e shkurtr se nj dhe as m e gjat se dy (2) vjet (koha e verifikimit), nuk kryen ndonj vepr t re penale q ka elementet e veprs penale n kuptim t nenit 5 t ktij ligji. 3. N dnimin me kusht gjykata mundet t caktoj se dnimi do t zbatohet edhe nse personi juridik i dnuar n afatin e caktuar nuk e kthen dobin pasurore t marr me kryerjen e veprs penale, nuk e kompenson dmin t cilin e ka shkaktuar me veprn penale apo nuk i plotson detyrimet e tjera t parapara n dispozitat penalo-juridike. Afati

pr plotsimin e ktyre detyrimeve e prcakton gjykata n suaza t afatit t caktuar t verifikimit. 4. N pikpamje t caktimit t dnimit me kusht, t kushteve pr shqiptimin e dnimeve, t efektit t tij dhe revokimit t dnimit vihen prshtatshmrisht n zbatim dispozitat e neneve 42 deri 48 t Kodit Penal t Kosovs.

Neni 13 Masat e siguris 1. Pr vepra penale pr t cilat jan prgjegjs personat juridik mund t caktohen kto masa t siguris: 1.1. ndalimi i kryerjes s veprimtarive dhe punve t caktuara; 1.2. marrja e sendit; 1.3. konfiskimi e dobis pasuror; 1.4. shpallja publikisht e aktgjykimit. 2. Ndalimi i kryerjes s veprimtarive dhe punve t caktuara mund t caktohet: 2.1 n lidhje me nj apo t m shum veprimtarive dhe punve me kryerjen e s cils sht kryer vepra penale; 2.2 personit juridik n kohzgjatje deri n tre (3) vjet duke llogaritur q nga plotfuqishmria e aktgjykimit nse kryerja e mtejme e veprimtarive dhe punve t caktuara do t ishte e rrezikshme pr jetn, shndetin dhe sigurin e njerzve apo pasurin, ose n qoft se personi juridik tanim ka qen i dnuar pr veprn e njjt apo t njllojt penale. 3. Masa e siguris e konfiskimin t sendit ka t bj me sendet q jan prdorur ose q jan destinuar pr kryerjen e veprs penale, ose q jan krijuar nga kryerja e veprs penale, t cilat mund t merren nga personi juridik, n qoft se jan n pronsi t personit juridik. 4. Sendet nga paragrafi 1. i ktij neni mund t merren edhe kur ato nuk disponohen nga personi juridik kryesi i veprs penale, nse kt gj e krkojn interesat e ruajtjes s jets e t shndetit t njerzve, siguria e qarkullimit, interesat e tjera t ekonomike, ose arsyet e moralit, por me kt gj t mos preket n t drejtn e personave t tret pr shprblimin e dmit. 5. Me ligj mund t caktohet medoemos masa siguris e konfiskimit s sendit. 6. Masa siguris, konfiskimi i prfitimit pasuror realizohet si vijon:

6.1. personi juridik nuk mund t mbaj pr vete prfitimin pasuror t fituar me vepr penale; 6.2. dobia pasurore merret me vendimin gjyqsor me t cilin sht konstatuar kryerja e veprs penale; 6.3. nse personi juridik t cilit i sht caktuar masa e konfiskimit s dobis pasurore pas aktgjykimit t forms s prer ka pushuar s ekzistuari, prfitimi pasuror do t merret nga personi juridik i cili ka marr mbi vete pasurin q ai e ka pasur n dispozicion deri n shumn e ksaj pasurie; 6.4. nse konstatohet pamundsia e konfiskimit t prfitimit pasuror e cila prbhet nga t holla, t drejta apo sende, gjykata do ta detyroj personin juridik pr t paguar kundrvlern n euro, ndrsa me rastin e caktimit t shums do t merret parasysh vlera e tregut e sendeve dhe t drejtave n kohn e marrjes s vendimit. 7. Masn e siguris t shpalljes publikisht t aktgjykimit gjykata do ta jap n qoft se e vlerson se do t ishte e dobishme q publiku t njihet me aktgjykimin, e sidomos nse shpallja e aktgjykimit do t kontribuonte q t mnjanohet rreziku pr jetn ose pr shndetin e njerzve apo q t mbrohet siguria e qarkullimit ose interesi tjetr ekonomik. 8. Gjykata vendos sipas rndsis s veprs penale dhe nevojs s njoftimit t publikut, nse aktgjykimi do t shpallet me an t shtypit, televizionit apo t radios ose me an t mjeteve t informimit si dhe nse arsyetimi i aktgjykimit do t shpallet n trsi ose n ekstrakte, duke pasur parasysh q mnyra e shpalljes t bj t mundur njoftimin e t gjithve n interesin e t cilve duhet t shpallet aktgjykimi.

Neni 14 Parashkrimi 1. Parashkrimi i ndjekjes penale t personit juridik llogaritet sipas dnimit t parapar pr personin juridik i cili ka kryer veprn penale. 2. Ndjekja penale nuk mund t ndrmerret kur kalon afati i parashkrimit i parapar n nenin 90 t Kodit Penal t Kosovs. 3. Parashkrimi i ekzekutimit t dnimit pr vepr penale fillon kur t ken kaluar tre (3) vjet nga data kur aktgjykimi t ket marr formn e prer. 4. Parashkrimi i ekzekutimit t mass mbrojtse fillon: 4.1. kur t ken kaluar gjasht (6) muaj nga dita kur vendimi mbi shqiptimin e mass s siguris sht br i forms s prer. N rast se sendi gjendet jasht

vendit, afati parashkrimit sht tetmbdhjet (18) muaj nga dita kur vendimi sht br i forms s prer; 4.2. kur t ken kaluar tre (3) vjet nga dita kur t ket marr formn e prer aktgjykimi me t ciln sht caktuar kjo mas e siguris; 4.3. kur t ken kaluar tre(3) muaj nga data kur aktgjykimi t ket marr formn e prer me t ciln sht caktuar masa mbrojtse shpallja publikisht e aktgjykimit.

Neni 15 Evidenca pr dnimet e shqiptuara 1. Evidencn mbi dnimet e personave juridik pr vepra penale e mban gjykata e shkalls s par n territorin e s cils gjendet selia e personit juridik vendor, prkatsisht selia e prfaqsis apo degs s personit juridik t huaj. 2. Evidenca mbi dnimet e personave juridik pr vepra penale prmban kto t dhna: 2.1 emrtimin, selin dhe veprimtarin e personit juridik; 2.2 numrin e regjistrimit dhe numrin am; 2.3 t dhnat pr veprn e kryer penale, mbi dnimin, dnimin me kusht, masn e siguris; 2.4 t dhnat mbi personin prgjegjs i cili ka kryer veprn penale pr t ciln sht dnuar personi juridik; 2.5 ndryshimet e mvonshme t t dhnave t prmbajtura n evidencn mbi dnimet; 2.6 t dhnat mbi dnimin e ekzekutuar dhe anulimin e evidencs pr dnimin e gabuar. 3. T dhnat nga evidenca pr personat juridik t dnuar mund t ofrohen vetm n qoft se pr kt gj ekzistojn shkaqet e arsyeshme. 4. T dhnat nga evidenca e dnimeve mund ti epen vetm gjykats, prokurorit dhe policis lidhur me procedurn penale q zhvillohet kundr personit juridik i cili m hert ka qen i dnuar, organit pr ekzekutimin e sanksioneve penale dhe organit i cili merr pjes n procedurn e dhnies s faljes apo t vendosjes t pasojave juridike t dnimit, kur kjo sht e nevojshme pr kryerjen e punve nga kompetenca e tyre. 5. Me krkes t arsyetuar t organit shtetror apo t personit juridik mund t ofrohen t dhnat nga evidenca e dnimeve n qoft se zgjasin gjithnj pasojat juridike t dnimit

apo masat e siguris dhe n qoft se pr kt gj ekziston interesi i arsyeshm i bazuar n ligj. 6. Personit juridik, me krkesn e tyre, mund tu ofrohen t dhnat mbi dnimin ose mos dnimin e tyre vetm n qoft se kto t dhna u nevojiten pr realizimin e t drejtave t tyre.

Neni 16 Pasojat juridike t dnimit dhe pushimi i tyre 1. Pasojat juridike t dnimit pr personin juridik mund t fillojn kur sht caktuar dnimi me gjob. Pr personin juridik mund t fillojn kto pasoja juridike t dnimit: 1.1. ndalimi i kryerjes s veprimtaris n baz t lejes, autorizimit apo t koncesionit t lshuar nga e organeve shtetrore; 1.2. ndalimi i marrjes s lejes, autorizimit apo t koncesionit t cilat i lshojn organet shtetrore. 2. Pasojat juridike nga paragrafi 1, nn-paragrafi 1.2. i ktij neni mund t parashihen n kohzgjatje m s shumti deri n pes (5) vjet, duke llogaritur q nga dita kur aktgjykimi t ket marr formn e prer. 3. Pasi t ken kaluar tre (3) vjet nga dita e dnimit t ekzekutuar apo t parashkruar, gjykata n baz t lutjes s personit juridik t dnuar mund t vendos q t pushoj pasoja juridike e t dnuarit q ka t bj me ndalimin e fitimit t drejts s caktuar. 4. Me rastin e vendosjes pr pushimin e pasojave juridike t dnimit gjykata merr parasysh sjelljen personit juridik t dnuar, se a e ka br kompensimin e dmit t shkaktuar me veprn penale dhe kthyer prfitimin pasuror t fituar me kryerjen e veprs penale, si dhe rrethana tjera t cilat bjn me dije pr arsyeshmrin e pushimit t pasojave juridike t dnimit.

Neni 17 Zbatimi subsidiar i dispozitave t pjess s prgjithshme t Kodit Penal 1. Pr personat juridik prshtatshmrisht do t zbatohen dispozitat e pjess s prgjithshme t Kodit Penal t Kosovs pr: 1.1. veprn penale; 1.2. veprs s rndsis s vogl; 1.3. nevojs ekstreme;

1.4. shtytjes; 1.5. ndihms; 1.6. kufijt e prgjegjsis penale dhe ndshkimi pr bashkpunim; 1.7. mnyra e kryerjes s veprave penale; 1.8. koha e kryerjes s veprave penale; 1.9. vendi i kryerjes s veprave penale; 1.10. qllimi i dnimit me kusht; 1.11. revokimi i dnimit me kusht pr shkak t veprave penale t kryera m par; 1.12. revokimi i dnimit me kusht pr shkak t mos prmbushjes s detyrimeve t caktuara; 1.13. afatet pr revokimin e dnimit me kusht; 1.14. fillimi dhe ndrprerja e afateve t parashkrimit t ndjekjes penale; 1.15. fillimi dhe ndrprerja e afateve t parashkrimeve t ekzekutimit t dnimeve; 1.16. domethnia e shprehjeve.

KREU IV
RPOCEDURA

Neni 18 Procedura unike 1. Pr veprn penale t personit juridik dhe t personit prgjegjs ngritet dhe zbatohet procedura unike dhe nxirret nj aktgjykim. 2. N qoft se pr shkaqe ligjore dhe shkaqe tjera nuk mund t ngritet apo zbatohet procedura penale kundr personit prgjegjs, procedura do t filloj dhe zbatohet vetm kundr personit juridik.

Neni 19 Kompetenca territoriale 1. E kompetenc territoriale, sipas rregullit, sht gjykata n territorin e s cils sht kryer apo tentuar t kryhet vepra penale. 2. N qoft se nuk dihet vendi i kryerjes s veprs penale apo ai vend sht jasht territorit t Republiks s Kosovs, kompetent sht gjykata n territorin e s cils ndodhet selia e personit juridik t pandehur. N rast dyshimi, selia konsiderohet vendi ku ndodhen organet e qeverisjes s personit juridik. 3. N qoft se pr vepr penale gjykohet personi juridik i huaj me kompetenc territoriale sht gjykata n zonn e s cils n Republikn e Kosovs ndodhet prfaqsia apo dega e ktij personi juridik.

Neni 20 Prfaqsuesi i personit juridik t pandehur 1. N procedurn penale personin juridik t pandehur e prfaqson prfaqsuesi i personit juridik i cili sht i autorizuar ti ndrmarr t gjitha veprimet q mund ti ndrmarr i pandehuri n procedurn penale. 2. Prfaqsues i personit juridik t pandehur sht personi q sht i autorizuar ta prfaqsoj kt person juridik n baz t ligjit, t aktit t organit shtetror kompetent apo t statutit, prkatsisht t aktit tjetr t prgjithshm t personit juridik. 3. Gjykata vrteton identitetin e prfaqsuesit t personit juridik t pandehur dhe autorizimin e tij pr pjesmarrje n procedur. 4. Prfaqsuesi i personit t huaj t pandehur juridik sht personi q drejton prfaqsin, prkatsisht degn e ktij personi juridik n Republikn e Kosovs. 5. Prfaqsues i personit juridik t pandehur nuk mund t jet personi i cili n t njjtn shtje juridike sht ftuar si dshmitar. 6. Prfaqsues i personit juridik t pandehur nuk mund t jet personi prgjegjs kundr t cilit zhvillohet procedura penale pr vepr t njjt penale apo veprn tjetr, prpos n rastin n qoft se ai person sht i vetmi antar i atij personi juridik. 7. Organi i qeverisjes apo menaxhimit t personit juridik t pandehur pr prfaqsues mund t caktoj personin tjetr nga radht e antarve t vet.

Neni 21 Caktimi i prfaqsuesit 1. Gjykata para s cils zhvillohet procedura, n thirrjen e par t saj e njoftoj personin juridik t pandehur se sht i detyruar q t caktoj prfaqsuesin n afat prej tet (8) ditsh nga data e pranimit t thirrjes. Nse personi juridik nuk e cakton prfaqsuesin n afatin e caktuar, gjykata do ta caktoj njrin nga ata pr prfaqsues. 2. N qoft se personi juridik i pandehur pushon t ekzistoj para prfundimit t procedurs penale me vendim t forms s prer, pasardhsi i tij juridik cakton prfaqsuesin e tij n afat prej tet (8) ditsh nga dita e pushimit t personit juridik, n t kundrtn prfaqsuesin do ta caktoj gjykata para s cils zhvillohet procedura. 3. Prfaqsuesin e personit juridik t pandehur e cakton kryetari i gjykats me vendim e cila i drgohet personit i cili sht caktuar pr prfaqsues t atij personi juridik. Personat e till kan t drejt ankese kundr vendimit, por ankesa nuk e ndalon ekzekutimin e tij.

Neni 22 Drgimi i vendimeve dhe shkresave personit juridik T gjitha vendimet, thirrjet, komunikimet dhe letrat e tjera pr personin juridik t pandehur drgohen n adresn prfaqsuesit t tij apo n selin e personit juridik, prkatsisht t degs s saj.

Neni 23 Sjellja e prfaqsuesit N qoft se prfaqsuesi i thirr me rregull i personit juridik t pandehur nuk i prgjigjet thirrjes, gjykata q zhvillon procedurn mund t urdhroj q ai t sillet me detyrim.

Neni 24 Shpenzimet e prfaqsuesit 1. Shpenzimet e prfaqsuesit t personit juridik t pandehur hyjn n shpenzimet e procedurs penale. 2. Shpenzimet e nevojshme t prfaqsuesit t caktuar n procedurn pr vepra penale pr t cilat bhet ndjekja sipas detyrs zyrtare paguhen q m par nga mjetet e organit i cili zhvillon procedurn penale, ndrsa paguhen m von nga personat t cilt jan t detyruar q ti kompensojn sipas dispozitave t Kodit t Procedurs Penale t Kosovs. 3. Personi juridik i pandehur i heq vet shpenzimet e procedurs q i ka shkaktuar me fajin e vet prfaqsuesit t tij.

Neni 25 Mbrojtsi 1. Personi juridik i pandehur mund t ket avokatin mbrojts. 2. Personi juridik i pandehur dhe personi prgjegjs i pandehur pr veprn e njjt penale nuk mund t ken avokatin mbrojts t prbashkt. 3. Pr personin juridik t pandehur nuk zbatohen dispozitat e Kodit t Procedurn Penale t Kosovs pr mbrojtjen e detyrueshme.

Neni 26 Refuzimi i kallzimit penal 1. Prokurori, prve bazs pr refuzim t kallzimit penal nga neni 208 paragrafi 1. i Kodit t Procedurs Penale t Kosovs, refuzon kallzimin penal edhe n rastin kur nuk ekziston baza e prgjegjsis s personit juridik t parapar nn nenin 5 t ktij ligji. 2. N qoft se prokurori gjen se nuk ka baz pr ndjekje pr vepr penale, sht i detyruar q, n afat prej tet ditsh, pr at ta njoftoj t dmtuarin dhe ta udhzoj se vet mund t ndrmerr ndjekjen. Kshtu do veproj edhe gjykata nse ka nxjerr vendim pr ndrprerjen e procedurs pr shkak t heqjes dor t prokurorit nga ndjekja.

Neni 27 Prmbajtja e aktakuzs Aktakuza kundr personit juridik t pandehur prve pjesve t parapara me Kodin e Procedurs Penale duhet t prmbaj edhe emrtimin e personit juridik t pandehur, selin dhe veprimtarin e personit juridik, numrin e regjistrimit t personit juridik, emrin dhe mbiemrin e prfaqsuesit t tij, datn e lindjes dhe adresn e banimit dhe shtetsin, shteti i dhnies s dokumentit t udhtimit dhe numri i dokumentit t udhtimit nse sht i huaj.

Neni 28 Seanca kryesore 1. N seancn kryesore s pari dgjohet personi prgjegjs i pandehur, e pastaj dgjohet prfaqsuesi i personit juridik t pandehur. N dgjimin e personit juridik t pandehur nuk mund t merr pjes prfaqsuesi i personit juridik t pandehur i cili nuk sht marr n pyetje ende. 2. Gjykata mund t urdhroj q prfaqsuesi i personit juridik t pandehur dhe personi prgjegjs i pandehur t ballafaqohen n qoft se thniet e tyre nuk pajtohen n faktet e rndsishme.

3. Pas mbarimit t procedurs provuese, e pas fjals s paditsit dhe t dmtuarit, i epet fjala mbrojtsit t personit juridik t pandehur dhe prfaqsuesit t ktij personi, e pastaj mbrojtsit t personit prgjegjs t pandehur dhe personit prgjegjs t pandehur.

Neni 29 Prmbajtja e aktgjykimit 1. Aktgjykimi i hartuar me shkrim, prpos pjesve t parapara me Kodin pr Procedurn Penale prmban: 1.1. n hyrjen e aktgjykimit emrtimin e personit juridik t pandehur, selin dhe veprimtarin e personit juridik t pandehur, numrin e regjistrimit, emrin dhe mbiemrin e prfaqsuesit t tij, datn e lindjes dhe adresn e banimit dhe t shtetsis, shtetin e dhnies s dokumentit t udhtimit dhe numrin e flet udhtimit n qoft se sht i huaj; 1.2. n dispozitiv t aktgjykimit emrtimin, selin dhe veprimtarin e personit juridik t pandehur, numrin e regjistrimit t personit juridik t pandehur.

Neni 30 Anulimi i pjesshm i aktgjykimit t gjykats s shkalls s par Gjykata e shkalls s par mund t anuloj aktgjykimin n pjesn q i prket vetm personit juridik t pandehur apo vetm personit prgjegjs t pandehur, n qoft se ajo pjes e aktgjykimit mund t ndahet pa dm pr gjykim t rregullt.

Neni 31 Masat e kujdesit ndaj personit juridik 1. N qoft se rrethanat e veanta arsyetojn frikn se personi juridik i pandehur do t prsrit veprn penale apo do t prfundoj veprn penale t tentuar apo se do t kryej vepr penale me t ciln krcnon, gjykata do ti caktoj kto masa t kujdesit: 1.1. ndalimi i kryerjes s veprimtarive dhe punve t caktuara; 1.2. ndalimi i afarizmit me llogarit shtetrore dhe lokale; 1.3. ndalimi i fitimit t lejeve, autorizimeve, koncesioneve dhe subvencioneve. 2. Gjykata mund t caktoj masn e kujdesit nga paragrafi 1. nn-paragrafi 1.1 i ktij neni edhe nse kryerja e mtejme e veprimtarive apo punve t caktuara do t ishte e rrezikshme pr jetn, shndetin apo sigurin e njerzve apo pasurin, ose pr ekonomin.

Kjo mas nuk mund tiu shqiptohet njsive lokale t vetqeverisjes, partive politike dhe sindikatave. 3. Nse kundr personit juridik sht ngritur procedura penale, gjykata mundet, sipas propozimit t prokurorit shtetror apo sipas detyrs zyrtare, t ndaloj ndryshimet statusore t cilat kishin mund t sjellin deri te pushimi i personit juridik t pandehur. Ndalesa do t regjistrohet n regjistrin gjyqsor apo regjistrin tjetr t cilin e mban organi kompetent shtetror. 4. Vendimi pr caktimin e mass s kujdesit regjistrohet sipas detyrs zyrtare n regjistrin gjyqsor apo regjistrin tjetr t cilin e mban organi kompetent komunal.

Neni 32 Zbatimi i Kodit pr Procedurn Penale dhe t Ligjit pr ekzekutimin e sanksioneve penale N qoft se me dispozitat e ktij ligji nuk sht caktuar ndryshe, n procedurn pr prgjegjsin e personave juridik t pandehur dhe n zbatimin e sanksioneve penale, prshtatshmrisht do t zbatohen dispozitat e Kodit t Procedurs Penale dhe dispozitat e Ligjit pr ekzekutimin e sanksioneve penale.

KREU V
DISPOZITAT KALIMTARE DHE PRFUNDIMTARE

Neni 33 Prfundimi i lndve 1. Deliktet ekonomike t parapara me ligjet e veanta me hyrjen n fuqi t ktij ligji bhen kundrvajtje. 2. Procedurat pr deliktet ekonomike t ngritura deri n hyrjen n fuqi t ktij ligji do t kryhen n gjykatn ku ka filluar procedura, ndrsa sipas dispozitave n baz t cilave jan ngritur, m s voni deri m 31.12.2012.

Neni 34 Pushimi dhe hyrja n fuqi 1. Me hyrjen n fuqi t ktij ligji pushon t vlej Ligji pr deliktet ekonomike (Teksti i spastruar) (Gazeta Zyrtare e RSFJ nr. 10/86). 2. Ky ligj hyn n fuqi m 1 janar 2013.

Ligji Nr. 04/L-030 31 gusht 2011 Kryetari i Kuvendit t Republiks s Kosovs, ________________________ Jakup KRASNIQI

g *

Republika e Kosovs
Republika Kosovo-Republic of Kosovo
Kuvendi - Skuptina Assembly LIGJI Nr. 03/L-191

PR EKZEKUTIMIN E SANKSIONEVE PENALE

Kuvendi i Republiks s Kosovs; N mbshtetje t nenit 65 (1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, Miraton

LIGJ PR EKZEKUTIMIN E SANKSIONEVE PENALE PJESA E PAR

PJESA E PRGJITHSHME

KREU I
DISPOZITAT THEMELORE

Neni 1 Qllimi i ligjit Qllimi i ktij ligji sht ekzekutimi i sanksioneve penale, sanksioneve kundrvajtse dhe masave t trajtimit t detyrueshm.

Neni 2 Fushveprimi i ligjit 1. Sanksionet penale ekzekutohen n pajtim me kt ligj. 2. Sipas ktij ligji sanksionet penale jan dnimet kryesore, dnimet alternative, dnimet plotsuese dhe vrejtja gjyqsore. 3. Masat e trajtimit t detyrueshm ekzekutohen n institucion t veant n pajtim me kt ligj.

Neni 3 Dispozitat e ktij ligji zbatohen pr ekzekutimin e sanksioneve penale t shqiptuara nga gjykatat vendore dhe t huaja, n pajtim me Kodin e Procedurs Penale dhe me marrveshjet ndrkombtare.

Neni 4 Ekzekutimi i sanksioneve penale ka pr qllim risocializimin dhe riintegrimin e t dnuarit n shoqri dhe prgatitjen e tij pr jet dhe sjellje t prgjegjshme. Ekzekutimi i sanksioneve penale po ashtu shrben pr mbrojtjen e shoqris duke parandaluar kryerjen e veprave t tjera penale dhe duke prmbajtur t tjert nga kryerja e veprave penale.

Neni 5 Parimet drejtuese 1. Sanksionet penale ekzekutohen n mnyrn e cila siguron trajtimin human dhe respektimin e dinjitetit t secilit individ. Personi i dnuar nuk i nnshtrohet torturs ose trajtimit apo ndshkimit njerzor a degradues. 2. Sanksionet penale ekzekutohen n mnyr plotsisht t paanshme. Nuk duhet t ekzistoj diskriminim n asnj baz qoft ajo e prejardhjes kombtare a shoqrore, e racs, e ngjyrs, e gjinis, e gjuhs, e gjendjes ekonomike dhe sociale, e bindjes politike ose e mendimit tjetr dhe e besimit fetar, e prkatsis s nj bashksie etnikoreligjioze ose e gjuhsore n Kosov, e pasuris, e statusit t lindjes ose e ndonj statusi tjetr. 3. Gjat ekzekutimit t sanksionit penal gjithmon respektohen t drejtat e personit t dnuar. Kto t drejta mund t kufizohen vetm n at mas q sht e domosdoshme pr ekzekutimin e sanksionit penal n pajtim me ligjin n pajtim me ligjin n fuqi dhe standardet ndrkombtare pr t drejtat e njeriut.

4. Zbatimi i sanksioneve penale duhet t nxis sa m shum q t jet e mundur pjesmarrjen e personit t dnuar n risocializimin dhe riintegrimin e tij shoqror, sidomos prmes zbatimit t planit individual dhe bashkpunimit t shoqris n arritjen e qllimeve t tilla. 5. Qllimi i risocializimit dhe riintegrimit t personit t dnuar n bashksi po ashtu duhet t plotsohet prmes nxitjes dhe organizimit t pjesmarrjes s institucioneve ose t organeve publike dhe private si dhe t individve n procesin e riintegrimit.

Neni 6 Fillimi i ekzekutimit t sanksioneve penale 1. Ekzekutimi i sanksionit penal fillon kur vendimi me t cilin sht shqiptuar sanksioni penal e merr formn e prer dhe nse pr ekzekutimin e tij nuk ka pengesa ligjore. 2. Ekzekutimi i sanksionit penal mund t filloj edhe para se t marr formn e prer vendimi me t cilin shqiptohet sanksioni penal, por vetm n rastet kur kjo sht parapar shprehimisht me ligj.

Neni 7 Shtyrja dhe pezullimi i sanksionit penal Ekzekutimi i sanksionit penal mund t shtyhet ose t pezullohet sipas kushteve t parapara me ligj.

Neni 8 Taksat administrative pr parashtresa Pr parashtresa, veprime zyrtare dhe vendime lidhur me zbatimin e dispozitave t ktij ligji nuk paguhen taksa administrative, prve nse me ligj parashihet ndryshe.

Neni 9 Mbajtja e evidencs N prputhje me dispozitat e ktij ligji, pr personat ndaj t cilve ekzekutohen sanksionet penale dhe paraburgimi, mbahen evidenca prkatse.

Neni 10 Mjetet financiare pr ekzekutimin e sanksioneve penale 1. Mjetet financiare pr ekzekutimin e sanksioneve penale sigurohen nga Buxheti i Kosovs. 2. Personi i dnuar nuk i paguan shpenzimet pr ekzekutimin e sanksioneve penale, prve nse me ligj parashihet ndryshe.

PJESA E DYT
EKZEKUTIMI I DNIMEVE KRYESORE

KREU II
EKZEKUTIMI I DNIMIT ME BURGIM, I DNIMIT ME BURGIM AFATGJAT DHE I DNIMIT ME GJOB

Neni 11 Transportimi i personave t dnuar n institucionet korrektuese 1. Personat e dnuar me burgim dhe me burgim afatgjat transportohen n institucione korrektuese pr ekzekutimin e dnimit me burgim dhe me burgim afatgjat n pajtim me urdhresn e lshuar nga Ministria e Drejtsis. 2. Prjashtimisht, me krkes t personit t dnuar, Ministria e Drejtsis mund ta ndrroj vendin e ekzekutimit t dnimit pr arsye t justifikueshme.

Neni 12 Vendosja e personave t dnuar n institucionet korrektuese 1. Personi i dnuar me burgim mund t vendoset n qendrn e paraburgimit nse kohzgjatja e burgimit pas llogaritjes s paraburgimit ose t privimit tjetr nga liria lidhur me veprn penale nuk i kalon tre (3) muaj. 2. Personi i dnuar me burgim vendoset n institucionin korrektues nse kohzgjatja e burgimit pas llogaritjes s paraburgimit ose t privimit tjetr nga liria lidhur me veprn penale i kalon tre (3) muaj. 3. Personi i dnuar me burgim afatgjat vendoset n institucionin korrektues.

Neni 13 Veprimet q i paraprijn drgimit t personave t dnuar n institucionet korrektuese 1. Nse gjykata q ka marr vendim n shkall t par nuk ka kompetenc pr drgimin e personit t dnuar pr mbajtjen e dnimit me burgim ose me burgim afatgjat, ajo vendimin e forms s prer s bashku me t dhnat personale t personit t dnuar t mbledhura gjat procedurs penale ia drgon gjykats kompetente brenda tri (3) ditve prej dits kur vendimi merr formn e prer. 2. Gjykata kompetente duhet ta filloj procesin e drgimit t personit t dnuar n mbajtje t dnimit me burgim ose burgim afatgjat brenda tri (3) ditve nga pranimi i vendimit.

Neni 14 Kompetenca pr drgimin e personave t dnuar pr mbajtje t dnimit me burgim ose me burgim afatgjat 1. Gjykata komunale n vendin e s cils personi i dnuar ka vendqndrimin ose vendbanimin n kohn kur vendimi pr shqiptimin e dnimit merr formn e prer sht kompetente pr drgimin e personit t dnuar pr mbajtjen e dnimit me burgim ose me burgim afatgjat. 2. Gjykata e njjt e ka kt kompetenc edhe kur vendqndrimi apo vendbanimi i personit t dnuar ndryshon m von.

Neni 15 Kur vendqndrimi dhe vendbanimi i personit t dnuar nuk dihen, kompetente pr drgimin e personit t dnuar pr mbajtjen e dnimit me burgim ose me burgim afatgjat sht gjykata komunale q ka marr vendim n shkall t par dhe nse kt vendim e ka marr gjykata e qarkut, ather kompetente sht gjykata komunale e cila gjendet n selin e gjykats s qarkut.

Neni 16 1. Gjykata kompetente e urdhron me shkrim personin e dnuar q n ditn e caktuar t paraqitet n institucionin korrektues pr mbajtjen e dnimit me burgim ose me burgim afatgjat. 2. Periudha kohore ndrmjet pranimit t urdhrit dhe dits s paraqitjes nuk duhet t jet m e shkurtr se tet (8) dit dhe m e gjat se pesmbdhjet (15) dit.

3. Gjykata kompetente e informon institucionin korrektues pr datn kur personi i dnuar duhet t paraqitet n institucion dhe ia dorzon vendimin e forms s prer s bashku me t dhnat personale pr personin e dnuar t cilat jan mbledhur gjat procedurs penale.

Neni 17 Fillimi i mbajtjes s dnimit me burgim ose me burgim afatgjat 1. Institucioni korrektues e informon gjykatn kompetente se a sht paraqitur personi i dnuar pr mbajtjen e dnimit. 2. Mbajtja e dnimit me burgim ose me burgim afatgjat llogaritet prej dits kur personi i dnuar sht paraqitur n institucionin korrektues.

Neni 18 1. Kur personi i dnuar i cili sht thirrur me rregull nuk paraqitet n institucionin korrektues, gjykata urdhron q ai t sillet me forc. Nse personi i dnuar fshihet ose sht n arrati, gjykata urdhron shpalljen e letr rreshtimit. 2. Mbajtja e dnimit me burgim ose me burgim afatgjat llogaritet prej dits kur personi i dnuar sht privuar nga liria.

Neni 19 Shpenzimet e transportimit 1. Institucioni korrektues personit t dnuar ia kompenson shpenzimet e transportimit publik nga vendbanimi ose vendqndrimi deri n institucionin korrektues. 2. Personi i dnuar i cili n institucionin korrektues sillet me forc i paguan shpenzimet.

Neni 20 Shtyrja e ekzekutimit t dnimit me burgim dhe me burgim afatgjat 1. Ekzekutimi i dnimit me burgim ose me burgim afatgjat mund t shtyhet me krkes t personit t dnuar: 1.1. deri n shrimin e smundjes nse personi i dnuar vuan nga nj smundje e rnd akute;

1.2. m s largu deri n fund t vitit t tret t jets s fmijs, nse personi i dnuar femr e ka prfunduar muajin e gjasht t shtatznsis ose e ka fmijn m t ri se nj (1) vit; 1.3. m s largu deri n tre (3) muaj nga dita e fillimit t shtyrjes s ekzekutimit nse bashkshorti, fmija, fmija i adoptuar, prindi ose prindi adoptues i personit t dnuar ka vdekur ose vuan nga ndonj smundje e rnd; 1.4. m s largu deri n gjasht (6) muaj nga dita e fillimit t shtyrjes s ekzekutimit nse bashkshortja e personit t dnuar ka pr t lindur edhe tre (3) muaj, ose nse kan kaluar m pak se gjasht (6) muaj prej dits kur ajo ka lindur dhe nuk ka antar tjetr t familjes pr ti ndihmuar asaj; 1.5. m s largu deri n gjasht (6) muaj nga dita e fillimit t shtyrjes s ekzekutimit nse bashkshorti ose ndonj antar tjetr i bashksis familjare t personit t dnuar ftohet me personin e dnuar q ta mbaj dnimin me burgim apo me burgim afatgjat ose nse ndonjri prej tyre tashm sht n burg; 1.6. m s largu deri n tre (3) muaj nga dita e fillimit t shtyrjes s ekzekutimit nse shtyrjen e krkon personi i dnuar pr kryerjen e punve bujqsore ose sezonale q nuk mund t shtyhen ose pr pun si pasoj e ndonj fatkeqsie dhe familja e personit t dnuar nuk ka fuqi t duhur puntore; 1.7. m s largu deri n tre (3) muaj nga dita e fillimit t shtyrjes s ekzekutimit nse personi i dnuar sht i detyruar t kryej punn tashm t filluar dhe moskryerja e saj do t shkaktonte dm t konsiderueshm; 1.8. m s largu deri n gjasht (6) muaj nga dita e fillimit t shtyrjes s ekzekutimit nse personi i dnuar krkon shtyrjen pr prfundimin e shkollimit ose pr tiu nnshtruar provimit t cilin e ka prgatitur. 2. Dita kur merret vendimi pr shtyrjen e ekzekutimit konsiderohet dita e fillimit t shtyrjes s ekzekutimit.

Neni 21 Procedura pr shtyrjen e ekzekutimit t dnimit 1. Personi i dnuar e parashtron krkesn pr shtyrjen e ekzekutimit t dnimit brenda tri (3) ditve nga pranimi i urdhrit pr mbajtjen e dnimit. 2. Nse smundja e rnd akute e personit t dnuar ose vdekja e bashkshortit t tij, fmijs, fmijs s adoptuar, prindit ose prindit adoptues paraqitet pas kalimit t periudhs prej tri (3) ditve, krkesa mund t parashtrohet deri n ditn kur personi i dnuar duhet t paraqitet pr mbajtjen e dnimit.

3. Krkesa pr shtyrjen e ekzekutimit duhet t prmbaj arsyet e shtyrjes, provat q mbshtesin shtyrjen dhe periudhn kohore pr t ciln krkohet shtyrja.

Neni 22 1. Krkesa pr shtyrjen e ekzekutimit i parashtrohet kryetarit t gjykats kompetente komunale. 2. Nse provat nuk i bashkngjiten krkess, kryetari i gjykats komunale e urdhron personin e dnuar q provat ti parashtroj brenda tet (8) ditve dhe e paralajmron se n t kundrtn krkesa e tij do t refuzohet.

Neni 23 1. Kryetari i gjykats kompetente komunale vendos lidhur me krkesn pr shtyrjen e ekzekutimit t dnimit brenda tri (3) ditve nga pranimi i krkess. Para marrjes s vendimit gjykata mund t zbatoj hetime t nevojshme pr vrtetimin e fakteve t parashtruara n krkes. 2. Kryetari i gjykats kompetente komunale e hedh krkesn pr shtyrjen e ekzekutimit t dnimit nse ajo nuk sht parashtruar brenda periudhs s parapar kohore dhe nse sht dorzuar nga personi i paautorizuar ose nse pr t nuk jan dorzuar provat q e mbshtesin at brenda periudhs s parapar kohore.

Neni 24 1. Kundr aktvendimit t shkalls s par personi i dnuar mund ti parashtroj ankes kryetarit t gjykats kompetente t qarkut brenda tri (3) ditve nga pranimi i aktvendimit. 2. Kryetari i Gjykats s Qarkut vendos pr ankesn brenda tri (3) ditve nga pranimi i saj.

Neni 25 1. Krkesa pr shtyrjen e ekzekutimit e pezullon ekzekutimin e dnimit derisa t merret vendim i forms s prer lidhur me krkesn. 2. Kryetari i gjykats kompetente komunale i cili pas parashtrimit t dyt t krkess konstaton se e drejta n ankes sht keqprdorur vendos q ankesa t mos e shtyj ekzekutimin e vendimit.

Neni 26 Personi i dnuar, t cilit i sht shtyr ekzekutimi i dnimit pr shkak t smundjes s rnd akute, duhet t dorzoj raport mbi gjendjen e tij shndetsore t lshuar nga institucioni mjeksor ku sht duke u trajtuar nj her n tre (3) muaj ose, me krkes gjykats kompetente, edhe m shpesh.

Neni 27 Revokimi dhe ndrprerja e shtyrjes s ekzekutimit t dnimit 1. Kryetari i gjykats kompetente komunale e revokon shtyrjen e ekzekutimit t dnimit nse m von konstatohet se arsyet pr lejimin e shtyrjes nuk kan ekzistuar ose kan pushuar s ekzistuari, ose personi i dnuar e ka shfrytzuar periudhn e shtyrjes pr qllime t tjera e jo pr ato pr t cilat sht lejuar. 2. Nse shtyrja i sht lejuar gruas shtatzn, fmija i s cils nuk ka lindur i gjall, shtyrja ndrpritet gjasht (6) muaj pas lindjes dhe nse fmija vdes pas lindjes, shtyrja ndrpritet gjasht (6) muaj pas vdekjes s fmijs. 3. Nse shtyrja i sht lejuar nns s fmijs m t ri se nj (1) vit i cili vdes, shtyrja ndrpritet gjasht (6) muaj pas vdekjes s fmijs.

Neni 28 1. Personi i dnuar ka t drejt ankese kundr aktvendimit pr revokimin ose ndrprerjen e shtyrjes s ekzekutimit t dnimit, n kushte t njjta si edhe kundr aktvendimit n baz t t cilit sht vendosur lidhur me krkesn pr shtyrje. 2. Ankesa e shtyn ekzekutimin e aktvendimit.

Neni 29 Shtyrja e ekzekutimit lidhur me mjetet e jashtzakonshme juridike 1. Gjykata q vendos lidhur me krkesn pr rishikimin e procedurs penale t parashtruar n favor t personit t dnuar mund ta shtyj ekzekutimin e dnimit me burgim ose me burgim afatgjat edhe para hyrjes n fuqi t aktvendimit me t cilin lejohet rishikimi i procedurs penale. 2. Gjykata q vendos lidhur me krkesn pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit mund ta shtyj ekzekutimin e dnimit, varsisht nga prmbajtja e krkess.

Neni 30 1. Me krkes t prokurorit publik kompetent gjithmon lejohet shtyrja e ekzekutimit t dnimit derisa t merret vendimi pr shfrytzimin e mjetit juridik. 2. Vlefshmria e vendimit pr shtyrjen e ekzekutimit t dnimit me burgim ose me burgim afatgjat pushon nse prokurori publik nuk e shfrytzon mjetin juridik brenda tridhjet (30) ditve nga pranimi i vendimit pr shtyrjen e ekzekutimit.

Neni 31 Pranimi i personit t dnuar n institucionin Korrektues 1. Kur personi i dnuar pranohet n institucionin korrektues s pari vrtetohet identiteti i tij, baza dhe autorizimi pr burgimin ose burgimin e tij afatgjat dhe m pas i nnshtrohet kontrollit mjeksor brenda njzetekatr (24) orve nga pranimi i tij apo n ditn e par t puns pas pranimit. Emri i personit t dnuar, bazat dhe autorizimi pr burgimin ose burgimin e tij afatgjat, data dhe koha e ardhjes s tij n institucionin korrektues shnohet n regjistr dhe dosjen personale t t dnuarit. 2. Gjat pranimit n institucionin korrektues, personi i dnuar informohet me shkrim n gjuhn t ciln ai e kupton lidhur me rregullat e rendit t brendshm t institucionit korrektues, pr detyrimet q duhet t plotsohen dhe pr mnyrn e ushtrimit t t drejtave gjat ekzekutimit t dnimit, pr dnimet disiplinore q mund ti shqiptohen atij dhe pr benificionet q mund t fitohen. Personi i dnuar analfabet lidhur me kto informata njoftohet gojarisht. 3. Procedurat n paragrafin 1. dhe 2. t ktij neni nuk zbatohen, sa t jet e mundur, n prani t personave t tjer t dnuar. Personi i dnuar fotografohet. 4. Dispozitat e ktij ligji mbi rregullat e rendit t brendshm n institucionin korrektues jan n dispozicion t personave t dnuar gjat tr kohs s mbajtjes s dnimit. 5. Rregullat e rendit t brendshm t institucionit korrektues i nxjerr Drejtori i Shrbimit Korrektues t Kosovs.

Neni 32 1. Institucioni korrektues i mundson personit t dnuar kontakt t menjhershm me antart e familjes pas pranimit t tij. Shtetasit t huaj i ofrohet mundsi e arsyeshme q me shkrim ose me telefon ta kontaktoj prfaqsuesin diplomatik apo zyrn prkatse t shtetit, shtetsin e t cilit e ka ai.

2. Nse personi i dnuar ka fmij t mitur ose persona pr t cilt ka prgjegjsi t veant pr prkujdesje, institucioni korrektues lidhur me kt e informon organin e kujdestaris.

Neni 33 Vendosja e personave t dnuar n institucionin korrektues 1. Gjat vendosjes s personit t dnuar n institucionin e veant korrektues ose n njsi t veant t institucionit korrektues duhet t merret parasysh mosha e tij, llojet dhe pesha e dnimit, fakti se a ka qen me par i dnuar, shndeti i tij fizik dhe mendor, krkesat pr trajtim t veant, lokacioni i vendbanimit ose i vendqndrimit t familjes s tij, siguria e tij, si dhe arsyet lidhur me arsimimin ose punn q mund t jen t rndsishme pr riintegrimin e tij shoqror. 2. Me rastin e vendosjes s personit t dnuar po ashtu duhet t merret parasysh mundsia pr zbatimin e programeve t prbashkta risocializuese si dhe nevoja pr shmangien e ndikimeve negative. 3. Personat e dnuar meshkuj dhe femra vendosen ndarazi. Grat shtatzna, grat q lindin fmij dhe nnat q prkujdesen pr fmijt e tyre vendosen ndarazi nga grat e tjera t dnuara. 4. Personat madhor nuk vendosen n institucionin korrektues ose n nj pjes t institucionit korrektues me t miturit. 5. Personat e dnuar nuk vendosen n t njjtn pjes t institucionit me personat e paraburgosur. 6. Duhet br prpjekje t mdha q personat e dnuar pr her t par t ndahen nga personat t cilt m par kan mbajtur dnimin me burgim. 7. Ministria e Drejtsis nxjerr urdhres lidhur me vendosjen e personave t dnuar t moshave specifike, t kategorive shndetsore ose t kategorive q e rrezikojn sigurin.

Neni 34 Ndarja nga personat e dnuar 1. Me krkes t personit t dnuar, drejtori i institucionit korrektues mund t lejoj q personi i dnuar t ndahet nga personat e tjer t dnuar n nj njsi t veant t institucionit korrektues nse drejtori konstaton se shqetsimet e paraqitura n krkesn e personit t dnuar jan t arsyeshme dhe nuk ka mundsi t tjera pr zgjidhjen e tyre.

2. Drejtori i institucionit korrektues mund t urdhroj q personi i dnuar t ndahet nga personat e tjer t dnuar edhe pa krkesn e personit t dnuar vetm kur kjo mas sht e nevojshme: 2.1. pr tiu shmangur rrezikut pr jetn ose shndetin e personit t dnuar ose t personave t tjer; 2.2. pr tiu shmangur rrezikut t siguris n institucionin korrektues t shkaktuar nga prania e vazhdueshme e personit t dnuar n mesin e t burgosurve dhe personave t tjer t burgut ose 2.3. pr t siguruar integritetin e hetimit t ndonj shtjeje disiplinore. 3. Vendimi nga paragraft 1. dhe 2. i ktij neni merret pas hetimit t t gjitha rrethanave relevante. Ndarja nuk mund t urdhrohet pr nj periudh q i kalon tridhjet (30) dit. Vendimi i till rishikohet pr aq sa ka nevoj, por t paktn nj her n dhjet (10) dit. 4. Kur ndarja sht urdhruar pr parandalimin e personit t dnuar pr t mos ndikuar n personin tjetr t dnuar n shkeljen e rnd t rendit brenda institucionit korrektues ose pr parandalimin e tij n kryerjen e aktivitetit t vazhdueshm kriminal n institucionin korrektues, personi i dnuar mund t vendoset n njsi t veant t institucionit korrektues kur pritet q ndarja t zgjas shum. 5. Drejtori i institucionit korrektues mund t urdhroj ndarjen e personit t dnuar i cili sillet n mnyr t dhunshme nga personat tjer t dnuar pa krkesn e tij, pr aq sa sht e nevojshme t pengoj sjelljen e tij t dhunshme. 6. Personit t dnuar t ndar prej personave t tjer t dnuar i njihen t njjtat t drejta, benificione dhe kushte sikurse ato t cilat i gzojn t gjith t burgosurit prve atyre benificioneve t cilat mund t gzohen vetm bashkrisht me t burgosurit tjer apo t cilat nuk mund t sigurohen pr shkak t kufizimeve q i kan njsit e institucionit korrektues n t cilin sht vendosur personi i dnuar i ndar. 7. Personeli i kualifikuar shndetsor e kontrollon personin e dnuar t ndar s paku nj her n dit dhe sipas nevojs. 8. Vendimi pr ndarjen e personit t dnuar nga personat e tjer t dnuar ndrpritet posa t pushojn s ekzistuari arsyet pr urdhrimin e ndarjes, ose n rastet kur personeli i kualifikuar shndetsor konstaton se vazhdimi i ndarjes do t jet i dmshm pr shndetin e personit t dnuar.

Neni 35 Kontrollimet 1. Personi i dnuar nuk duhet t kontrollohet n mnyrn e cila e cenon dinjitetin e tij. Shkalla e bezdisjes s personit t dnuar gjat kontrollimit duhet t jet proporcionale me qllimin e tij, ashtu si sht parapar me kt nen. 2. Nse tek antari i personelit korrektues ekziston dyshim i bazuar se personi i dnuar ka n posedim ndonj mjet, i cili atij nuk i lejohet ta ket n posedim n pajtim me rregullat pr rendin e brendshm mjet i palejuar, personi i dnuar mund t kontrollohet me dor ose me mjete teknike derisa sht i veshur. Kontrollimi me dor duhet t bhet nga antari i personelit korrektues t s njjts gjini me at t personit t dnuar. 3. Antari i personelit korrektues mund t kontrolloj trupin e zhveshur t personit t dnuar prmes inspektimit vizuel kur nuk ekziston ndonj dyshim i veant n pajtim me kushtet e parapara n paragrafin 6. t ktij neni: 3.1. n rrethanat e prcaktuara, t parapara n urdhres, t kufizuara n situata ku personi i dnuar ka qen n vend ku ka pasur gjasa t ket qasje n mjetin e palejuar q ka mundsi t fsheht n apo brenda trupit; 3.2. kur personi i dnuar hyn apo del nga lokalet e personave t dnuar t ndar. 4. Nse tek antari i personelit korrektues ekziston dyshim i bazuar se personi i dnuar sht n posedim t ndonj mjeti t palejuar dhe e ka bindur drejtorin e institucionit korrektuese se kontrolli i trupit t zhveshur t personit t dnuar me inspektim vizuel sht i nevojshm pr gjetjen e mjetit t palejuar, kontrolli i till mund t bhet n pajtim me kushtet e parapara n paragrafin 6. t ktij neni. 5. Nse tek antari i personelit korrektues ekziston dyshim i bazuar se personi i dnuar posedon ndonj mjet t palejuar dhe se kontrolli i trupit t zhveshur t personit t dnuar me inspektim vizuel sht i nevojshm pr gjetjen e mjetit t palejuar, ai mund t kryej kontrollin e till n pajtim me kushtet e parapara n paragrafin 6. t ktij neni pa miratim paraprak t drejtorit t institucionit korrektuese nse vonesa pr krkimin e miratimit t till do t rezultonte me rrezik pr jetn apo sigurin e njeriut. 6. Kontrolli i trupit t zhveshur t personit t dnuar me inspektim vizuel: 6.1. bhet nga ana e dy (2) punonjsve korrektues t s njjts gjini me at t personit t dnuar dhe n nj vend t veuar, pa pranin e personave t tjer;

6.2. asnjher nuk bhet n pranin e personave t gjinis tjetr nga ajo e personit t dnuar; dhe 6.3. nuk prfshin zhveshjen e pjesve t siprme dhe t poshtme t trupit t personit t dnuar n t njjtn koh. 7. Nse tek antari i personelit korrektues ekziston dyshim i bazuar se personi i dnuar posedon ndonj mjet t palejuar t fshehur n zgavrat e trupit t tij, ai e informon drejtorin e institucionit korrektues. Nse drejtori i institucionit korrektues sht i bindur se ekziston dyshim i bazuar se personi i dnuar sht n posedim t ndonj mjeti t palejuar t fshehur n zgavrat e trupit t tij dhe se kontrollimi fizik i zgavrave t trupit t tij sht i nevojshm pr gjetjen e mjetit t palejuar, drejtori mund t lshoj autorizim me shkrim pr kontrollimin e till fizik, me plqimin e personit t dnuar. Kontrollimi i till fizik kryhet vetm nga ana e personelit t kualifikuar shndetsor i s njjts gjini me at t personit t dnuar n nj vend t veuar. 8. fardo mjeti i palejuar i cili zbulohet si rezultat i kontrollimit ose kontrollimit fizik t zgavrave t trupi mund t konfiskohet. 9. Kontrollimi i qelis s burgut t personit t dnuar duhet t kryhet me respektimin e pasuris s tij personale.

Neni 36 Vendosja e personave t dnuar 1. Personi i dnuar ka t drejt n vendosje q i prgjigjet kushteve bashkkohore higjienike dhe rrethanave vendore klimatike. 2. Lokalet n t cilat jeton dhe punon personi i dnuar duhet t ken hapsir t mjaftueshme ashtu q secili person i dnuar t ket s paku tet (8) metra kub hapsir dhe kur sht e mundshme katr (4) metra katror pr t burgosurit n qeli t prbashkta dhe nnt (9) metra katror pr t burgosurit n qeli t vetme, dhe sasi t mjaftueshme t drits natyrore dhe artificiale pr pun dhe lexim, ngrohje dhe ajrosje. 3. Lokalet nuk duhet t ken lagshti dhe duhet t ken pajisje sanitare adekuate dhe mjete t tjera t nevojshme pr higjien personale. 4. N lokale t prbashkta vendosen personat e dnuar t cilt jan t prshtatshm pr tu shoqruar me t tjert n kushtet e tilla.

Neni 37 Personi i dnuar ka t drejt q t merret me ushtrime fizike aq sa sht e nevojshme pr ruajtjen e shndetit t tij dhe t kaloj s paku dy (2) or n dit jasht lokaleve t

mbyllura gjat kohs s lir. Nse moti sht i mir, personi i dnuar mund t merret me ushtrime fizike n ambient t hapur.

Neni 38 1. Higjiena e personave t dnuar dhe higjiena e lokaleve mbikqyret rregullisht n institucionet korrektuese. 2. Me qllim t sigurimit t higjiens s personave t dnuar dhe higjiens s lokaleve, personave t dnuar iu sigurohet sasi e mjaftueshme e ujit t ftoht dhe t nxeht si dhe artikuj adekuat pr pastrim dhe tualet. Pajisjet dhe mjetet pr higjien personale sigurojn privatsin e mjaftueshme dhe ata mirmbahen dhe pastrohen me rregull. 3. Personit t dnuar i sigurohet shtrat i veant dhe shtresa e mbulesa t mjaftueshme t cilat duhet t jen t pastra kur i jepen, duhet t mirmbahen si duhet dhe t ndrrohen rregullisht. 4. Standardet pr kushte higjieno-sanitare rregullohen me akt nnligjor.

Neni 39 Ushqimi i personave t dnuar 1. Personi i dnuar ka t drejt n ushqim t prshtatshm pr ruajtjen e mir t shndetit dhe fuqis s tij n tri shujta pr do dit t cilat duhet t jen t llojllojshme dhe ushqyese. Ushqimi q i jepet personit t dnuar duhet ti prshtatet moshs dhe gjendjes s tij shndetsore, natyrs s puns, stins e kushteve klimatike dhe, aq sa sht e mundur, krkesave t tij fetare dhe kulturore. 2. Personi i dnuar i cili kryen pun t rnda, personi i smur, gruaja shtatzn ose ajo e cila ka lindur fmij kan t drejt n ushqim t caktuar nga mjeku. 3. Mjeku ose eksperti tjetr pr ushqim e kontrollon ushqimin dhe e njofton drejtorin e institucionit korrektues para servimit t do shujte pr cilsin e tij dhe konstatimet e tij shnohen n librin prkats. 4. Sasia dhe cilsia e ushqimit q u servohet personave t dnuar prcaktohet n tabelat prkatse q miratohen nga Ministria e Drejtsis. 5. Shrbimi Korrektues i Kosovs sipas rregullit drejtprdrejt e udhheq shrbimin q u siguron shujtat personave t dnuar n institucionin korrektues.

Neni 40 1. Personi i dnuar vazhdimisht duhet t ket n dispozicion uj t pijshm. 2. Ushqimi dhe uji i prshtatshm nga aspekti mjeksor, zbatimi i tabelave dietale dhe prgatitja e shujtave mbikqyret rregullisht nga shrbimi mjeksor n secilin institucion korrektues.

Neni 41 Veshmbathja e personave t dnuar 1. Personi i dnuar ka t drejt n ndrresa, rroba dhe kpuca pa pages t prshtatshme pr kushtet vendore klimatike dhe stinn e vitit. 2. Personi i dnuar ka t drejt n rroba, kpuc dhe pajisje t posame q jan t nevojshme pr punn q ai e kryen.

Neni 42 1. Personi i dnuar e vesh uniformn e institucionit korrektues. 2. Veshmbathja e personit t dnuar nuk guxon t ket ndikim poshtrues ose degradues. 3. Drejtori i institucionit korrektues prkats mund tu lejoj personave n qendrn e paraburgimit, n institucionin e hapur korrektues ose n njsin e hapur t institucionit korrektues q ti veshin rrobat e tyre personale. 4. Drejtori i institucionit korrektues u lejon t paraburgosurve dhe personave t dnuar q ti veshin rrobat e tyre personale kur paraqiten n gjyq ose kur dalin jasht burgut, prve nse kjo e shton rrezikun e arratisjes.

Neni 43 Prkujdesja shndetsore e personave t dnuar 1. Personi i dnuar ka t drejt n prkujdesje shndetsore pa pages. 2. Personi i dnuar t cilit nuk mund ti ofrohet trajtim i duhur mjeksor n institucionin korrektues drgohet n spitalin e burgut, n institucionin psikiatrik adekuat ose n ndonj institucion tjetr pr prkujdesje shndetsore. 3. Koha e kaluar pr trajtim mjeksor jasht institucionit korrektues llogaritet n dnimin me burgim ose me burgim afatgjat.

Neni 44 1. Me krkes t personit t dnuar, drejtori i institucionit korrektues mund t lejoj kontroll mjeksor specialistik edhe nse mjeku i institucionit nuk ka urdhruar kontroll t till. 2. Shpenzimet pr kontrollin e till paguhen nga personi i dnuar, prve nse drejtori i institucionit korrektues vendos ndryshe.

Neni 45 1. Kur personi i dnuar sht i smur rnd, institucioni korrektues e informon bashkshortin-en e tij, fmijt dhe fmijt e adoptuar dhe nse personi i dnuar nuk ka t afrm t till, institucioni korrektues i njofton prindrit e tij, prindrit adoptues, vllain, motrn ose t afrmit m t largt. 2. Me krkes t personit t dnuar, drejtori i institucionit korrektues mund t lejoj q personat tjer t njoftohen pr smundjen.

Neni 46 1. Prkujdesja shndetsore n institucion korrektues zbatohet n pajtim me rregullat e prgjithshme pr prkujdesje shndetsore, pr sigurim shndetsor dhe pr shrbime mjeksore dhe farmaceutike, prve nse me kt ligj parashihet ndryshe. 2. Institucioni korrektues siguron kushte pr shrbime elementare mjeksore. 3. Institucioni korrektues siguron shrbimin mjeksor, shrbimin e prkujdesjes dhe at t farmacis pr plotsimin e nevojave t kujdesit shndetsor pr personat e dnuar.

Neni 47 1. Mjeku e viziton dhe e kontrollon secilin person t dnuar pas pranimit, e sipas nevojs edhe m von, me qllim t identifikimit t smundjeve t mundshme fizike ose mendore dhe pr ndrmarrjen e t gjitha masave t nevojshme pr trajtim mjeksor. 2. Personit t dnuar gjat mbajtjes s burgimit ose burgimit afatgjat i sigurohet prkujdesje shndetsore prmes kontrollimeve t rregullta dhe t herpashershme, pavarsisht a sht br krkes pr kt.

3. Mjeku do dit i viziton t gjith personat e smur, personat q ankohen pr ndonj smundje ose lndim dhe personat t cilt jan nn prkujdesje t posame. Mjeku menjher e paraqet smundjen pr t ciln nevojitet ekzaminim i veant ose prkujdesje specialistike. 4. Kur personi i dnuar manifeston sjellje q tregojn se ai mund t bj prpjekje q ta lndoj veten ose t bj vetvrasje, personeli ndrmerr t gjitha masat e nevojshme pr pengimin e vetlndimit ose vetvrasjes. Nse personi i dnuar bn prpjekje pr ta lnduar veten ose t bj vetvrasje, nj ekip shum disiplinor ndrmerr veprime t nevojshme pr ti dal n ndihm atij n evitimin e shkaqeve q at e shtyjn t tentoj t ndrmerr nj veprim t till. 5. Personi i dnuar pr t cilin dyshohet ose t cilit i sht prcaktuar diagnoza se vuan nga ndonj smundje infektive ose ngjitse trajtohet menjher. Kur dyshohet se ka rregullim mendor ose shqetsim emocional pa vones merren masat e duhura n pajtim me ligjin n fuqi dhe rregullat lidhur me ndihmn psikiatrike dhe shndetin mendor.

Neni 48 1. Procedura mjeksore, vlersimi ose trajtimi psikiatrik a psikologjik mund t zbatohet ndaj personit t dnuar vetm me plqimin e tij. 2. Personi i dnuar mund t refuzoj dhnien e plqimit pr cilndo procedur. 3. Kur personi i dnuar nuk jep plqim pr zbatimin e procedurs, nga ai krkohet q t nnshkruaj deklarat se e refuzon procedurn. 4. Prdorimi i mjeteve shtrnguese pr parandalimin e vet lndimit dhe lndimin e t tjerve ose dmtimin e prons nuk konsiderohet procedur dhe pr kt nuk nevojitet plqim.

Neni 49 Konstatimet mjeksore t personit t dnuar trajtohen si konfidenciale n pajtim me praktikn mjeksore profesionale dhe me kodet e etiks mjeksore.

Neni 50 1. Mjeku e njofton drejtorin e institucionit korrektues kurdo q ai konstaton se shndeti fizik ose mendor i personit t dnuar sht keqsuar apo do t keqsohet nga qndrimi i vazhdueshm n burgim a n burgim afatgjat ose nga ndikimi i ndonjrit prej kushteve t burgimit a burgimit afatgjat.

2. Mjeku n bashkpunim me organin kompetent t shndetsis bn kontrollime t rregullta t institucionit korrektues dhe drejtorin e institucionit korrektues e njofton pr: 2.1. sasin, cilsin, prgatitjen dhe servimin e ushqimit dhe t ujit; 2.2. higjienn dhe pastrtin e institucionit korrektues dhe t personave t dnuar; 2.3. instalimet hidrosanitare, ngrohjen, ndriimin dhe ajrosjen e institucionit korrektues dhe 2.4. prshtatshmrin dhe pastrtin e veshmbathjes dhe t shtresave e mbulesave t personave t dnuar. 3. shtjet e parapara me kt nen rregullohet me akt nnligjor.

Neni 51 Nse personi i dnuar rrezikohet t vuaj nga probleme t rnda shndetsore ose nga vdekja, merren masa q atij ti ofrohet trajtimi m i mir i mundshm.

Neni 52 1. Vendimi pr refuzimin e ushqimit apo trajtimit mjeksor nga ana e personit t dnuar pr t cilin konstatohet se sht i aft t marr vendim t bazuar dhe t arsyeshm respektohet. 2. Kur konstatohet se personi i dnuar nuk sht i aft q t marr vendim t bazuar dhe t arsyeshm prkitazi me ushqimin ose trajtimin mjeksor, mjeku cakton trajtim prkats, i cili sipas mendimit t tij sht n interesin m t mir t personit t dnuar. 3. Vendimin lidhur me aftsin e personit t dnuar pr marrjen e vendimit t bazuar dhe t arsyeshm e merr mjeku. Vendimi i till vrtetohet nga mjeku tjetr n rastet kur: 3.1. personi i dnuar e refuzon ushqimin ose trajtimin mjeksor ose

3.2. konstatohet se personi i dnuar sht i paaft pr marrjen e vendimit t bazuar dhe t arsyeshm lidhur me dhnien e ushqimit ose trajtimin mjeksor.

Neni 53 Ministria e Drejtsis prcakton procedurat standarde pr veprim mbi sigurimin e prkujdesjes shndetsore, plqimin pr vlersim t kujdesit shndetsor dhe trajtimit, pr greva t uris dhe pengimit t vetvrasjeve dhe vetlndimeve.

Neni 54 1. Institucioni korrektues pr femra siguron shrbime shndetsore t kujdesit shndetsor t femrave shtatzna. 2. Kudo q sht e mundur bhen prgatitje q fmijt t lindin n spital jasht institucionit. Nse fmija lind n institucionin korrektues, fakti i till nuk shnohet n certifikatn e lindjes.

Neni 55 1. Femra e dnuar q ka fmij mund ta mbaj at derisa i mbush tetmbdhjet (18) muaj dhe pastaj prindrit e fmijs vendosin nse kujdestaria e fmijs i besohet babait, t afrmve ose personave t tjer. 2. Nse prindrit nuk pajtohen pr kujdestarin e fmijs ose nse marrveshja e tyre sht e dmshme pr fmijn, gjykata e cila sht kompetente sipas vendbanimit ose vendqndrimit t nns n kohn kur sht dnuar ajo vendos se kujt i besohet fmija. 3. Kur sipas paragrafit 2. t ktij neni merret vendim, gjykata para s gjithash merr parasysh interesin m t mir t fmijs, duke prfshir mbrojtjen dhe sigurin e fmijs si dhe mirqenien e tij fizike dhe shpirtrore. 4. Kur fmija mbahet n institucionin korrektues me nnn e tij merren masa t posame pr sigurimin e nj dhome fmijsh me persona t kualifikuar n t ciln vendoset fmija kur nuk sht nn kujdesin e nns s tij. 5. Ministria e Drejtsis nxjerr akt nnligjor pr sigurimin e kujdesit t nnave dhe fmijve n institucionin korrektues.

Neni 56 T drejtat e personave t dnuar 1. Risocializimi n ambientet korrektuese merr parasysh rrethanat dhe nevojat e posame t secilit person q kan t bjn me risocializimin e tij. Pr caktimin e t gjitha rrethanave dhe faktorve t rndsishm pr planifikimin e riedukimit t personit n institucionin korrektues dhe riintegrimin e tij shoqror pas lirimit, vrojtimi

i personalitetit bhet n fillim t ekzekutimit t dnimit dhe vazhdon gjat tr kohs s dnimit. 2. Gjat ekzekutimit t dnimit, programi riedukues prfshihet ose ndryshohet pr tiu prshtatur prparimit t arritur dhe rrethanave t tjera prkatse. Pr prmbushjen e ktij qllimi hartohet plan i prshtatshm kohor pr realizimin e ktij programi. 3. Personi i dnuar inkurajohet q t bashkpunoj n realizimin e programeve dhe aktiviteteve risocializuese n institucion.

Neni 57 1. Drejtori i institucionit korrektues e harton programin pr korrektim dhe risocializim n baz t rekomandimeve t personelit profesional t institucionit korrektues. 2. Programi risocializues prfshin s paku: 2.1. vendosjen n institucionin ose n sektorin brenda institucionit; 2.2. pjesmarrjen n aktivitete arsimore; 2.3. pjesmarrjen n aktivitete t aftsimit profesional; 2.4. pjesmarrjen n aktivitete kulturore, edukuese dhe sportive; 2.5. punn dhe prmirsimin e aftsive profesionale; 2.6. lidhjet familjare dhe kontaktet me botn e jashtme; 2.7. kushtet pr fitimin e t drejts pr pushim n shtpi, pr lirim me kusht ose lirim t parakohshm dhe 2.8. masat q synojn prgatitjen pr lirimin prfundimtar.

Neni 58 1. Institucioni korrektues organizon aktivitete pr programin risocializues dhe rehabilitues n pajtim me aktet nnligjore t nxjerra nga Ministria e Drejtsis dhe rregullave t rendit t brendshm n institucionin korrektues. 2. Rregullat e rendit t brendshm n institucionin korrektues miratohen nga Drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues.

Neni 59 1. Qllimi i riintegrimit t personave t dnuar n shoqri po ashtu realizohet prmes nxitjes dhe organizimit t pjesmarrjes s institucioneve ose t organeve publike dhe private, si dhe t individve n aktivitetet korrektuese dhe risocializuese. 2. Personat q jan t interesuar dhe manifestojn aftsi pr prkrahjen e kontakteve ndrmjet personave t dnuar n institucione korrektuese dhe bashksis s jashtme, lejohen q ti vizitojn institucionet korrektuese nn mbikqyrjen e drejtorit me autorizimin e Ministris s Drejtsis.

Neni 60 Parashtresat 1. Personi i dnuar ka t drejt n ti drgoj parashtresa organeve kompetente t Kosovs. 2. Shtetasi i huaj ka t drejt ti drgoj parashtresa Ambasads, Misionit Diplomatik dhe zyrs ndrlidhse ose misionit diplomatik t shtetit shtetas i t cili sht ai ose shtetit i cili i mbron interesat e tij. Shtetasi i huaj i cili nuk sht nn mbrojtjen e ndonj shteti ka t drejt ti drgoj parashtresa organeve dhe organizatave kompetente n Kosov dhe organizatave kompetente ndrkombtare. 3. Personi i dnuar ka t drejt t pranoj dhe t drgoj parashtresa prmes institucionit korrektues.

Neni 61 Korrespondenca 1. Personi i dnuar gzon t drejt t pakufizuar pr korrespondenc. 2. Personi i dnuar gzon t drejtn e privatsis s letrave dhe mjeteve t tjera t komunikimit. 3. Letra ose drgesa tjetr postare mund t hapet nse ekziston dyshim i bazuar se n t gjendet ndonj send i palejuar. 4. Personit t dnuar i mundsohet t jet i pranishm gjat hapjes s letrs ose drgess tjetr postare drguar atij ose nga ai n pajtim me paragrafin 3. t ktij neni. N rastin kur ai nuk sht i pranishm informohet menjher. Kur hapja e letrs ose e drgess tjetr postare bhet n pajtim me paragrafin 3. t ktij neni, prmbajtja e tyre kontrollohet vetm n masn e nevojshme pr nxjerrjen e konstatimit nse letra ose drgesa tjetr postare prmban ndonj send t palejuar.

5. Drejtori i institucionit korrektues mund t nxjerr aktvendim me shkrim pr autorizimin e hapjes a leximit t letrs ose drgess tjetr postare si mas m s paku shqetsuese e mundshme nse ekziston dyshim i bazuar se n t ka prova pr: 5.1. veprim q do t rrezikonte sigurin e institucionit korrektues ose t ndonj personi ose 5.2. vepr penale apo plan pr kryerjen e veprs penale; dhe 5.3. hapja e leximi i letrs ose i drgess postare sht masa m s paku e bezdisshme e mundshme n ato rrethana. 6. Kur letra ose drgesa tjetr postare hapet dhe lexohet n pajtim me paragrafin 5. t ktij neni, drejtori i institucionit korrektues menjher e informon me shkrim personin e dnuar lidhur me arsyet e veprimit t till dhe atij i mundson dhnien e sqarimeve lidhur me kt, prve nse informata pafavorshm do t ndikonte n hetimet e paprfunduara, me rast personi i dnuar informohet pr arsyet dhe atij i mundsohet dhnia e sqarimeve lidhur me kt me prfundimin e hetimeve. 7. Letra ose drgesa postare q sht hapur dhe lexuar n pajtim me paragrafin 5. t ktij neni mund t ndalohet, nse n t kundrtn do t rrezikohej siguria e institucionit korrektues ose e ndonj personi. N rastin e till personi i dnuar informohet menjher dhe, n rastin e ndalimit t letrs ose t drgess postare pasuese, ai informohet pr prmbajtjen e saj deri n masn e nevojshme. Letra q sht ndaluar i dorzohet personit t dnuar sapo t pushoj s ekzistuari baza pr ndalimin e saj dhe m s voni deri n fund t burgimit t tij ose t burgimit afatgjat, prve nse kolegji i prbr nga tre (3) gjyqtar t gjykats kompetente komunale urdhron ndryshe. 8. Letrat dhe drgesat tjera postare nga personi i dnuar q i drgohen Zyrs s Ombudspersonit t Kosovs nuk duhet t kontrollohen n asnj mnyr.

Neni 62 1. Personi i dnuar mund t korrespondoj me avokatin e tij pa kufizim dhe pa mbikqyrjen e prmbajtjes s korrespondencs. 2. Prjashtimisht, kolegji i prbr nga tre (3) gjyqtar t gjykats kompetente komunale mund t nxjerr aktvendim me krkes t drejtorit t institucionit korrektuese q: 2.1. korrespondenca e personit t dnuar me avokatin e tij t mund t hapet nse plotsohen kushtet nga paragrafi 3. neni 61 i ktij ligji. N rastin e till zbatohet paragrafi 4. i nenit 61 t ktij ligji.

2.2. drejtori i institucionit korrektues mund t hap dhe t lexoj korrespondencn e personit t dnuar me avokatin e tij nse plotsohen kushtet e paraqitura n paragrafin 5. t nenit 61 t ktij ligji. N rastin e till zbatohet paragrafi 6. i nenit 61 t ktij ligji. 3. Aktvendimi i kolegjit prej tre (3) gjyqtarsh merret brenda dyzetetet (48) orsh nga pranimi i krkess s drejtorit t institucionit korrektues.

Neni 63 1. Personi i dnuar ka t drejt t bj thirrje telefonike. 2. Drejtori i prgjithshm i Shrbimit Korrektues nxjerr akt t veant lidhur me t drejtn e personit t dnuar pr t br dhe pr t pranuar thirrje telefonike.

Neni 64 Ndihma juridike Institucioni korrektues lehtson qasjen e personit t dnuar pr ndihm juridike lidhur me ekzekutimin e dnimit me burgim ose me burgim afatgjat dhe ndrmerr veprime t nevojshme pr mbrojtjen e t drejtave dhe interesave t garantuara me ligj.

Neni 65 Vizitat 1. Personi i dnuar ka t drejt n pranimin e vizitave s paku nj her n muaj n kohzgjatje prej s paku nj (1) or nga bashkrshorti/ja, fmija, fmija i adoptuar, prindi, prindi adoptues dhe t afrmit e tjer t gjakut n vij t drejtprdrejt ose n vij t trthort deri n shkalln e katrt. 2. Vizitat e tilla bhen n lokale t veanta nn mbikqyrjen e personelit t institucionit korrektues. 3. Drejtori i institucionit korrektues mund ti lejoj personit t dnuar t pranoj vizita edhe nga persona t tjer. 4. Pr vizitat q u bhen nnave t dnuara nga fmijt e tyre zbatohen rregulla t posame q atyre u mundsojn vizita edhe m t rregullta. 5. Kryetari i gjykats kompetente ku gjendet institucioni korrektues ose i deleguari i tij mund ti vizitoj dhe t flas me personat e dnuar n do koh ose me krkesn e tij.

6. Ministri i Drejtsis nxjerr akt nnligjor pr rregullat e kontrollit t detajuar vizitorve t personave t dnuar, pr sigurin gjat vizitave, pr procedurat kategorive specifike t vizitorve dhe pr kushtet sipas t cilave vizitat mund refuzohen ose t pezullohen nga drejtori i institucionit korrektues pr shkaqe mbrojtjes dhe siguris.

t e t t

Neni 66 1. Personi i dnuar mund t vizitohet nga prfaqsuesi i tij i autorizuar i cili e prfaqson at n procedur ligjore. 2. Personi i dnuar ka t drejt pr komunikim konfidencial gojor me prfaqsuesin e tij t autorizuar nn mbikqyrje, por jo edhe me dgjimin nga ana e personelit t institucionit korrektues.

Neni 67 1. Shtetasi i huaj ka t drejt t vizitohet nga prfaqsuesi diplomatik ose konsullar i shtetit shtetas i t cilit sht ai, ose t shtetit i cili i mbron interesat e tij. Shtetasi i huaj i cili nuk sht nn mbrojtjen e asnj shteti ka t drejt t vizitohet nga organet dhe organizatat kompetente t Kosovs dhe nga organizatat kompetente ndrkombtare. 2. Prfaqsuesi konsullar ose diplomatik i shtetit t huaj dhe prfaqsuesi i organizats kompetente ndrkombtare sht i detyruar ta njoftoj drejtorin e institucionit korrektues pr vizitn q do ti bj t burgosurit n pajtim me aktet juridike ndrkombtare t zbatueshme n Kosov.

Neni 68 Ministri i Drejtsis nxjerr urdhres pr rregullimin e kohs, e kohzgjatjes dhe natyrn e vizitave t personave t dnuar.

Neni 69 Kalimi i kohs n lokale t veanta 1. Personi i dnuar ka t drejt t qndroj me bashkshortin/en dhe fmijt s paku nj (1) her n tre (3) muaj t paktn tri (3) or. 2. Mnyra e realizimi t ksaj t drejte t personit t dnuar m detaisht rregullohet me akt nnligjor t cilin e nxjerr Ministri i Drejtsis.

Neni 70 Pranimi i pakove 1. Personi i dnuar ka t drejt t pranoj pako t cilat prmbajn artikuj pr prdorimin personal, artikuj ushqimor, pije dhe artikuj higjieno sanitar s paku nj her n muaj. 2. Pakot kontrollohen n prani t personit t dnuar para se ti jepen atij. 3. Pesha dhe prmbajtja e lejueshme e pakove rregullohet me akt nnligjor t nxjerr Ministri i Drejtsis.

Neni 71 Prona personale 1. Personat e dnuar nuk mund t mbajn sende t tjera prve atyre t lejuara me rregullat e rendit t brendshm t institucionit korrektues. 2. Prona personale e personave t dnuar q vendoset nn mbikqyrje t sigurt nga ana e drejtorit t institucionit korrektues mbahet n gjendje t mir. Kur asgjsimi i ndonj sendi sht i domosdoshm, ky veprim regjistrohet dhe lidhur me kt njoftohet personi i dnuar. 3. do pron q i takon personit t dnuar, e cila nuk krkohet pr nj periudh m t gjat se tri (3) vjet pas lirimit apo vdekjes s tij, mund t shitet ose t hidhet. T ardhurat nga shitja derdhen n Buxhetin e Kosovs.

Neni 72 Parat 1. Personi i dnuar me burgim ose me burgim afatgjat nuk mund t mbaj para gjat mbajtjes s dnimit, prve nse kjo lejohet me aktin e brendshm t nxjerr nga drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues dhe rregullat e rendit t brendshm t institucionit korrektues. 2. Nse me rastin e pranimit n institucionin korrektues i burgosuri posedon para, ato duhet t depozitohen n xhirollogari kursimi n emr t tij, prve nse ai vendos ndryshe. 3. Ministri i Drejtsis nxjerr akt nnligjor pr rregullimin e procedurave sipas ktij neni.

Neni 73 Puna 1. Personi i dnuar i aft pr pun ka t drejt dhe obligim t punoj. 2. Qllimi i puns s till sht q personi i dnuar t fitoj, t ruaj dhe zhvilloj aftsit punuese, shprehit e puns dhe njohurit profesionale pr fillimin e srishm t jets normale sa m par q t jet e mundur pas mbajtjes s dnimit.

Neni 74 1. Puna e personave t dnuar duhet t jet e dobishme dhe nuk guxon t jet degraduese. 2. Puna nuk mund t imponohet si form e dnimit disiplinor. 3. Realizimi i prfitimit ekonomik nuk guxon t shkoj n dm t qllimit t puns ose t interesave t personave t dnuar.

Neni 75 1. Personi i dnuar mund ta zgjedh llojin e puns q i plqen nse zgjedhja e till sht e zbatueshme dhe n pajtim me programin prkats profesional. 2. Ekipi profesional n institucionin korrektues i vlerson aftsit e personit t dnuar.

Neni 76 1. Personi i dnuar mund t punsohet brenda ose jasht institucionit korrektues. 2. Organizimi dhe metoda e puns brenda institucionit korrektues duhet t jen sa m afr puns s ngjashme q kryhet jasht institucionit korrektues.

Neni 77 1. Personi i dnuar punon dyzet (40) or n jav, por orari i puns mund t jet m i gjat sipas kushteve t prcaktuara me ligj. 2. Personi i dnuar q vijon shkollimin e prgjithshm ose at profesional punon proporcionalisht m pak or.

3. Personi i dnuar mund t urdhrohet t punoj jasht orarit t puns deri n dy (2) or n dit pr mirmbajtjen e pastrtis dhe kryerjen e obligimeve t tjera t zakonshme n institucionin korrektues. 4. Kur n pajtim me dispozitat e prgjithshme koha e kaluar n pun pranohet me qllim t fitimit t kualifikimit profesional, koha e kaluar n llojin e njjt t puns gjat kohzgjatjes s dnimit me burgim ose me burgim afatgjat pranohet po ashtu pr at kualifikim.

Neni 78 Personi i dnuar ka t drejt n shprblim mujor pr punn e tij. Shprblimi pr seciln kategori t puntorve caktohet n vler t drejt n proporcion me sasin dhe cilsin e puns s kryer, organizimin e puns q rregullohet me akt nnligjor t cilin e nxjerr Ministri i Drejtsis.

Neni 79 1. Personi i dnuar lirshm mund t disponoj shtatdhjet perqind (70%) t shprblimit pr punn e kryer, kurse pjesa e mbetur deponohet n xhirollogari t kursimit. 2. Drejtori mund t lejoj shpenzimin e mjeteve nga xhirollogaria e kursimit nse ato jan t domosdoshme pr personin e dnuar ose pr familjen e tij.

Neni 80 1. Personi i dnuar ka t drejt n beneficione, n masa mbrojtse dhe prkujdesje shndetsore n punn e tij n pajtim me dispozitat e prgjithshme t puns. Pr zhdmtimin e t burgosurve kundr lndimeve n pun, duke prfshir edhe smundjen profesionale merren masa nn kushte jo m pak t favorshme nga ato q i parasheh ligji pr puntor jasht institucioneve korrektuese. 2. Personi i dnuar i cili pa fajin e tij prkohsisht sht i paaft pr pun ka t drejt n kompensim n pajtim me dispozitat e prgjithshme. 3. Institucioni korrektues i mbulon nevojat m urgjente t personit t dnuar i cili pa fajin e tij nuk mund t punoj dhe nuk ka mjete t veta. 4. Ministri i Drejtsis nxjerr akt nnligjor pr kushtet e puns, duke prfshir edhe kompensimin n rast t paaftsis pr pun.

Neni 81 1. Orari maksimal i puns ditore ose javore pr personat e dnuar caktohet n pajtim me dispozitat e prgjithshme t puns. Ky orar parasheh nj (1) dit pushim n jav dhe koh t mjaftueshme pr arsimim dhe aktivitete t tjera t domosdoshme pr korrektimin dhe risocializimin e personave t dnuar. 2. Personi i dnuar q ka punuar m tepr se gjasht (6) muaj gjat qndrimit n institucionin korrektues ka t drejt n pushim vjetor n pajtim me dispozitat e prgjithshme t puns. 3. Personi i dnuar shprblehet gjat periudhs s pushimit vjetor sikurse t punonte.

Neni 82 Femra e dnuar ka t drejt t mos punoj pr shkak t shtatznsis, lindjes dhe amsis, n pajtim me dispozitat e prgjithshme t puns.

Neni 83 1. Personi i dnuar i gzon t gjitha t drejtat n pajtim me dispozitat e prgjithshme lidhur me shpikjet dhe inovacionet teknike t arritura gjat mbajtjes s dnimit. 2. Veprat artistike dhe veprat tjera krijuese t realizuara nga personi i dnuar gjat kohs s lir jan pron e tij intelektuale.

Neni 84 Aftsimi profesional Personave t dnuar institucioni korrektues u ofron mundsi pr vijimin e aftsimit profesional n prmirsimin e shkathtsive t tyre ose prvetsimin e shkathtsive t reja.

Neni 85 Organet publike kompetente prgjegjse pr arsimin publik dhe punn bashkpunojn n organizimin e kurseve pr aftsimin profesional.

Neni 86 Kurset pr aftsimin profesional mbahen gjat orarit t puns. Personi i dnuar i cili nuk punon si pasoj e pjesmarrjes n kurse pr aftsimin profesional ka t drejt n ndihm financiare.

Neni 87 Arsimimi 1. Prgjegjs pr arsimimin fillor dhe t mesm n Institucionin Korrektues sht Ministria e Arsimit 2. Shrbimi Korrektues sht prgjegjs pr caktimin e lokacionit dhe infrastrukturs ku do t zhvillohet msimi. 3. Personi i dnuar ka t drejt n shkollim fillor dhe t mesm n pajtim me ligjin pr arsimin fillor dhe t mesm. 4. Pr personat e dnuar analfabet organizohen kurse t posame. 5. Personat e dnuar sa t jet e mundur ndihmohen n vijimin e kurseve arsimore q ofrohen prmes posts, radios ose televizionit. 6. Institucioni korrektues organizon edhe forma t tjera t arsimimit pr personat e dnuar.

Neni 88 1. Prmes programeve t veanta, drejtori i institucionit korrektues i mundson personit t dnuar vijimin e shkollimit fillor, t mesm, universitar apo ndonj shkollim tjetr. Shpenzimet e shkollimit t till mbulohen nga personi i dnuar. 2. Vullnetart q dshirojn tu ndihmojn personave t dnuar pr t vijuar shkollimin e mesm dhe universitar n institucion korrektues mund t autorizohen nga drejtori i institucionit korrektues.

Neni 89 Vijimi i kurseve arsimore bhet gjat orarit t puns. Personi i dnuar q nuk punon pr shkak t vijimit t kurseve arsimore ka t drejt pr ndihm financiare.

Neni 90 N certifikatn e lshuar pas prfundimit t aftsimit profesional ose kurseve arsimore nuk shnohet se kurset jan kryer gjat qndrimit t personit t dnuar n institucionin korrektues.

Neni 91 Informimi 1. Personi i dnuar ka t drejt t ket qasje n shtypin ditor dhe at periodik n gjuhn e tij amtare dhe n burime t tjera t informimit publik. 2. Personi i dnuar ka t drejt t ket qasje n programet e radios dhe t televizionit. Gjat zgjedhjes s programeve merret parasysh paraplqimi i personave t dnuar si dhe nevojat e tyre arsimore dhe rekreative. 3. T gjitha institucionet korrektuese pajisen me bibliotek pr tu shfrytzuar nga personat e dnuar. Biblioteka prmban libra (duke prfshir tekste bazike mbi t drejtat e njeriut dhe ligjet penale), revista dhe gazeta n gjuhn amtare q personave t dnuar u mundsojn alternativa t shumta. 4. Librat, revistat dhe gazetat n bibliotek zgjidhen n at mnyr pr t prmirsuar nivelin e njohurive t personave t dnuar, pr t zhvilluar aftsit e tyre pr qndrim kritik ndaj ngjarjeve ditore si dhe pr tu ofruar rekreacion. 5. Personi i dnuar ka t drejt t lexoj libra nga biblioteka e institucionit korrektues dhe libra t siguruara nga ai. Shrbimi korrektues mund t kufizoj qasjen n literatur e cila sht e rrezikshme pr sigurin e ambienteve t institucionit korrektues apo pr sigurin e ndonj personi, e cila inkurajon urrejtjen apo dhunn, prmban materiale pornografike apo t cilat n fardo mnyre jan t nevojshme pr parandalimin e rregullimeve apo krimit.

Neni 92 Aktivitetet kulturore, rekreative dhe sportive 1. Aktivitetet kulturore, rekreative dhe sportive si dhe aktivitetet tjera q synojn zhvillimin e personalitetit t personit t dnuar organizohen brenda institucioneve korrektuese me ndihmn e subjekteve publike dhe private t interesuara pr riintegrimin e personave t dnuar n shoqri. 2 Pjesmarrja aktive e personave t dnuar n organizimin e aktiviteteve kulturore, rekreative dhe sportive inkurajohet pa prishur rendin dhe sigurin.

Neni 93 E drejta pr ushtrimin e fes 1. Personi i dnuar ka t drejt t marr pjes n ceremoni fetare dhe t lexoj literatur fetare. 2. E drejta pr tu vizituar nga prfaqsuesi kompetent i fes prkatse nuk mund t kufizohet. Koha e vizitave prcaktohet me urdhres mbi rregullat e rendit t brendshm t institucionit korrektues. 3. Me krkes t personave t dnuar, drejtori i institucionit korrektues mund t caktoj vizita t rregullta t prfaqsuesit kompetent t fes prkatse n institucionin korrektues, nse numri i personave t dnuar t t njjtit besim fetar e arsyeton kt. 4. Drejtori i institucionit korrektues prkohsisht mund ti prjashtoj personat e dnuar nga ceremonit fetare, nse prjashtimi i till sht i nevojshm pr ruajtjen e rendit dhe t siguris dhe lidhur me kt njoftohet prfaqsuesi kompetent i fes.

Neni 94 Ceremonit fetare mbahen n lokale t veanta t prshtatshme t institucionit korrektues.

Neni 95 Pushimi jasht burgut 1. Pushimi jasht burgut mund t lejohet si beneficion nga drejtori i institucionit korrektues. 2. Programet korrektuese dhe risocializuese t personave t dnuar sigurojn mundsin e pushimit jasht burgut pr arsye edukative, profesionale, familjare dhe pr arsye t tjera shoqrore. Si pjes e programit riedukues pushimi jasht burgut mbikqyret nga puntort social t burgut n bashkpunim me shrbimet sociale t rrethit lokal. 3. Pushimi jasht burgut mund t jepet n form t pushimit ditor ose t qndrimit gjat nats m s shumti deri n katrmbdhjet (14) dit pr do vit. 4. Kur merret vendim pr dhnien e pushimit jasht burgut, drejtori i institucionit korrektues merr parasysh faktort vijues: 4.1. veprn penale pr t ciln personi i dnuar sht duke e mbajtur dnimin me burgim ose me burgim afatgjat dhe ndonj vepr tjetr penale q ai e ka kryer n t kaluarn;

4.2. qndrimin e personit t dnuar ndaj veprs penale; 4.3. sjelljen e personit t dnuar gjat burgimit ose burgimit afatgjat. 4.4. rrezikun nga moskthimi dhe rrezikun e mundshm pr bashksin n rast t moskthimit t till; 4.5. historikun e familjes dhe kontaktet familjare t personit t dnuar; 4.6. informatat mbi sigurin q mund t tregojn se personi i dnuar ose personat tjer jan n rrezik. 5. Shtetasi i huaj nuk prjashtohet nga e drejta pr pushim jasht burgut pr shkak t shtetsis s tij. Organizatat publike dhe ato private t cilat jan t gatshme pr ofrimin e ndihms inkurajohen pr bashkpunim. 6. Refuzimi i pushimit jasht burgut nuk konsiderohet dnim disiplinor. 7. Nse drejtori i institucionit korrektues vendos pr refuzimin e pushimit jasht burgut, e informon personin e dnuar pr arsyet e refuzimit. 8. Kur personi i dnuar nuk iu prmbahet kushteve t caktuara pr pushim jasht burgut, autorizimi pr pushim jasht burgut mund t trhiqet. Nse personi i dnuar nuk kthehet n institucionin korrektues n datn e prfundimit t pushimit jasht burgut pa arsye t justifikueshme, ai mund ti nnshtrohet dnimit disiplinor; n rastet kur mungesa sht me e gjat se dymbdhjet (12) or, personi i dnuar konsiderohet i arratisur nga institucioni n t cilin sht duke e mbajtur dnimin me qllimin t lshimit t letr rreshtimit nga dispozitat e Kodit t procedurs penale.

Neni 96 Pushimi pr raste t jashtzakonshme 1. N rast t smundjes s rnd ose t rrezikut t drejtprdrejt t vdekjes a t vdekjes s nj antari t familjes, drejtori i institucionit korrektues mund ti jep pushim personit t dnuar n pajtim me aktet nnligjore t nxjerra nga Ministri i Drejtsis. 2. Prjashtimisht, pushim po ashtu mund t jepet pr ndodhi t rnda personale ose familjare. 3. Drejtori i institucionit korrektues mund t caktoj kushte t cilat ai i konsideron t arsyeshme dhe t nevojshme pr mbrojtjen e rrethit shoqror me rastin e lejimit t pushimit n pajtim me kt nen, duke prfshir edhe urdhrin q personi i dnuar t shoqrohet gjat pushimit nga nj antar i personelit korrektues ose i personave t tjer t autorizuar nga drejtori.

Neni 97 Ankimet dhe lutjet 1. Personi i dnuar njoftohet mbi t drejtat dhe detyrimet e t burgosurve dhe lidhur me procedurat e paraqitjes s ankimeve dhe lutjeve. 2. Personi i dnuar ka t drejt t parashtroj ankim te drejtori i institucionit korrektues lidhur me shkeljen e t drejtave t tij ose me parregullsit e tjera q i jan br atij n institucionin korrektues. 3. Drejtori i institucionit korrektues ose personi i autorizuar nga ai sht i obliguar q ti shqyrtoj me kujdes arsyet e ankimit dhe lidhur me kt t merr aktvendim. 4. Drejtori i institucionit korrektues ose personi i autorizuar nga ai sht i obliguar q: 4.1. ti regjistroj t gjitha ankimet dhe masat q jan ndrmarr pr trajtimin e tyre; 4.2. ankimet ti shqyrtoj menjher dhe personit t dnuar tia dorzoj aktvendimin lidhur me ankimin; 4.3. nse ankimi ka t bj me sulmin e pohuar, t siguroj q personi i dnuar ti nnshtrohet kontrollit t menjhershm mjeksor dhe trajtimit t rekomanduar dhe 4.4. tia paraqes veprat penale prokurorit publik kompetent n pajtim me Kreun XXIII t Kodit t Procedurs Penale. 5. Nse personi i dnuar nuk merr prgjigje lidhur me ankimin ose nuk sht i knaqur me vendimin e marr, ai ka t drejt q Drejtorit t Prgjithshm t Shrbimit Korrektues ti dorzoj ankes me shkrim, i cili organ e shqyrton ankesn dhe vendimin lidhur me kt ia drgon personit t dnuar. 6. Personi i dnuar ka t drejt ti parashtroj ankim zyrtarit prgjegjs i cili e mbikqyr punn e institucionit korrektues pa pranin e t punsuarve dhe t personave t emruar. 7. Prmbajtja e ankimit dhe e lutjes sht konfidenciale.

Neni 98 Beneficionet e personave t dnuar 1. Pr sjellje t mir dhe angazhim n pun drejtori i institucionit korrektues pas marrjes s rekomandimit t ekipit pr planifikimin e mbajtjes s dnimit mund ti jap benificione vijuese personit t dnuar:

1.1. t drejtn e zgjeruar n pranimin e vizitave duke prfshir vizitat nga rrethi i gjer i personave; 1.2. pranimin e vizitave n institucionin korrektues n prani t mbikqyrsve, por pa u dgjuar nga ata; 1.3. t drejtn e zgjeruar n kalimin e kohs s caktuar n lokale t veanta me bashkshortin/en. 1.4. pranimin e vizitave jasht institucionit korrektues; 1.5. strehimin m komod; 1.6. pushimin jasht institucionit korrektues; 1.7. vizitat n familje dhe te t afrmit gjat fundjavave dhe festave; 1.8. pushimin jasht institucionit korrektues deri n shtat (7) dit pr do vit; 1.9. pushimin e jashtzakonshm prej shtat (7) ditve; 1.10. t drejtn e shfrytzimit t pushimit vjetor jasht institucionit korrektues. 2. Kushtet dhe mnyra e shfrytzimit t benificioneve prcaktohen me rregullat e rendit t brendshm t institucionit korrektues.

Neni 99 Transferimi i personave t dnuar 1. Personi i dnuar mund t transferohet nga nj institucion korrektues n tjetrin ose nga nj njsi e institucionit korrektues n tjetrn nse kjo sht e nevojshme: 1.1. pr zbatimin e programit t tij korrektues dhe risocializues ose programin e puns; 1.2. pr inkurajimin e kontakteve ndrmjet personit t dnuar dhe familjes s tij dhe rrethit shoqror, me qllim t lehtsimit t riintegrimit t tij prfundimtar n shoqri; 1.3. pr shkaqet e mbrojtjes dhe siguris t personit t dnuar; 1.4. n interes t ruajtjes s rendit dhe disiplins brenda institucionit korrektues; 1.5. pr shkak t trajtimit shndetsor.

2. Vendimin pr transferimin e personit t dnuar e merr Drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues me propozim t drejtorit t institucionit korrektues ose n baz t krkess s personit t dnuar apo t ndonj antari t ngusht t familjes. 3. N rast t transferimit t cilin nuk e ka krkuar personi i dnuar, drejtori i institucionit korrektues siguron q personi i dnuar t njoftohet lidhur me arsyet pr transferim brenda njzetekatr (24) orve nga marrja e vendimit. 4. Bashkshortja e personit t dnuar, antari i familjes ose ndonj person tjetr i caktuar nga personi i dnuar duhet t njoftohen lidhur me transferimin brenda njzetekatr (24) orve nga marrja e vendimit. 5. I burgosuri nuk mund t parashtroj ankes t srishme pr tranferimin derisa t kalojn gjasht (6) muaj nga paraqitja e krkess s tij t fundit pr transferim.

Neni 100 Pezullimi i ekzekutimit t dnimit me vendim t Ministris s Drejtsis 1. Me krkes t personit t dnuar ose t antarit t ngusht t familjes s tij apo me propozim t drejtorit t institucionit korrektues dhe me rekomandimin e Drejtorit t Prgjithshm, Ministri i Drejtsis mund t lejoj pezullimin e ekzekutimit t dnimit me burgim ose me burgim afatgjat nse pr kt ekzistojn arsyet, i cili pezullim nuk mund t zgjas m shum se tre (3) muaj. Prjashtimisht, me qllim t trajtimit mjeksor, pezullimi mund t zgjas deri n prfundim t trajtimit. 2. I dnuari sht i detyruar q do muaj nprmjet raportit t nnshkruar nga komisioni prkats prej tre (3) mjekve ta informoj shrbimin korrektues mbi gjendjen e tij shndetsore. 3. Vendimin mbi vazhdimin e pezullimit e nxjerr Ministri i Drejtsis n baz t propozimit t komisionit t prbr nga tre (3) mjek t emruar nga Ministri i Drejtsis.

Neni 101 1. Ministri i Drejtsis e pezullon ekzekutimin e dnimit me burgim ose me burgim afatgjat kur personi i dnuar sht drguar n institucion korrektues para hyrjes n fuqi t aktvendimit lidhur me krkesn pr shtyrjen e ekzektutimit t dnimit dhe m von vrtetohet se krkesa e till ka qen e bazuar. 2. N raste t tilla kohzgjatja e mbajtjes s dnimit nuk llogaritet n kohzgjatjen e pezullimit t ekzekutimit t dnimit.

Neni 102 Pezullimi i ekzekutimit t dnimit pr shkak t mjeteve t jashtzakonshme juridike Gjykata kompetente e cila vendos lidhur me krkesn pr rishikimin e procedurs penale e paraqitur n favor t personit t dnuar mund t pezulloj ekzekutimin e dnimit edhe para hyrjes n fuqi t aktvendimit me t cilin lejohet rishikimi i procedurs penale.

Neni 103 1. Me krkes t prokurorit t shtetit kompetent do her lejohet pezullimi i ekzekutimit t dnimit derisa t merret vendimi pr ushtrimin e mjetit juridik. 2. Vendimi pr pezullimin e ekzekutimit t dnimit e humb vlefshmrin nse prokurori i shtetit nuk e shfrytzon mjetin juridik brenda tridhjet (30) ditve nga marrja e vendimit mbi pezullimin.

Neni 104 Revokimi i pezullimit t ekzekutimit t dnimeve 1. Ministri i Drejtsis e revokon pezullimin e ekzekutimit t dnimit nse m von vrtetohet se arsyet pr lejimin e pezullimit nuk kan ekzistuar ose kan pushuar s ekzistuari apo personi i dnuar e ka prdorur pezullimin n kundrshtim me qllimin pr t cilin sht lejuar. 2. Nse personi i dnuar nuk lajmrohet n shrbimin korrektues pas skadimit t pezullimit t ekzekutimit t dnimit apo t revokimit t tij, shrbimi korrektues e njofton menjher policin e cila personin e dnuar e sjell pr mbajtjen e mtejshme t dnimit.

Neni 105 Efektet e pezullimit t ekzekutimit t dnimeve 1. Periudha e pezullimit t ekzekutimit t dnimit nuk llogaritet n dnimin i cili duhet mbajtur. 2. Gjat periudhs s pezullimit t ekzekutimit t dnimit personi i dnuar nuk i gzon t drejtat e parapara me kt ligj. 3. Dispozitat e ktij ligji q rregullojn shtyrjen e ekzekutimit t dnimit zbatohen prshtatshmrisht edhe pr shtje t tjera q kan t bjn me pezullimin e ekzekutimit t dnimit.

Neni 106 Vdekja e personave t dnuar 1. N rast t vdekjes s personit t dnuar, shrbimi korrektues menjher e njofton bashkshortin/en, fmijt dhe fmijt e adoptuar, e nse nuk ka t till, i njofton prindrit e tij, prindin adoptues, vllain apo motrn ose t afrmit m t largt. 2. Gjykata q ka shqiptuar dnimin, Ministri i Drejtsis dhe Zyra Qendrore e Regjistrimit Civil njoftohen pr vdekjen e personit t dnuar.

Neni 107 1. Kufoma e personit t dnuar dhe gjsendet e tij personale i dorzohen familjes s tij. 2. Nse personi i dnuar nuk ka familje apo familja e tij nuk e pranon kufomn, kufoma e personit t dnuar varroset me shpenzimet e shrbimit korrektues.

Neni 108 Shkeljet dhe dnimet disiplinore 1. Qllimi i procedurave disiplinore i prcaktuar me kt ligj dhe aktet nnligjore t nxjerra nga Ministri i Drejtsis sht inkurajimi i personave t dnuar q t sillen n mnyrn e cila e avancon mirmbajtjen e rendit n institucionin korrektues prmes procesit t korrektimit dhe risocializimit t personit t dnuar dhe riintegrimit t tij t suksesshm n shoqri. 2. Dnimet disiplinore u shqiptohen personave t dnuar vetm n pajtim me dispozitat e mposhtme t ktij ligji. 3. Personi i dnuar kryen shkelje t leht disiplinore kur: 3.1. nuk respekton urdhrin e arsyeshm t antarit t personelit; 3.2. qndron n zon t ndaluar pr personat e dnuar pa leje; 3.3. manifeston sjellje t pahijshme dhe fyen antarin e personelit; 3.4. manifeston sjellje t pahijshme dhe fyen cilindo person n mnyrn e cila mund t provokoj personin tjetr t jet i dhunshm; 3.5. refuzon apo i shmanget puns ose nuk paraqitet n pun pa ndonj shkak t arsyeshm; 3.6. merret me bixhoz;

3.7. me vetdije nuk i respekton rregullat e shkruara me t cilat rregullohet sjellja e personave t dnuar; ose 3.8. tenton t kryej apo ti ndihmoj personit tjetr n kryerjen e ndonjrit prej veprimeve nga nn-paragraft 1. deri 7. t ktij paragrafi. 4. Personi i dnuar kryen shkelje t rnd disiplinore nse: 4.1. rrahet, sulmon ose krcnohet se do t sulmoj personin tjetr, 4.2. me vetdije apo nga pakujdesia e dmton ose e shkatrron pasurin q nuk sht e tij; 4.3. kryen vjedhje; 4.4. nse posedon pasuri t vjedhur; 4.5. ofron, jep ose merr ryshfet apo shprblim; 4.6. sht n posedim ose merret me sendin e palejuar; 4.7. pa leje konsumon narkotik t rrezikshm, substanc psikotrope apo alkool; 4.8. krijon apo merr pjes n ndonj trazir ose n ndonj aktivitet tjetr i cili mund t rrezikoj mbrojtjen dhe sigurin n institucionit korrektues; 4.9. kryen veprime prgatitore me qllim t arratisjes dhe 4.10. ik ose largohet nga institucioni korrektues ose pa leje nuk kthehet n t.

Neni 109 Dnimet disiplinore 1. Shkeljet disiplinore ndshkohen me dnime disiplinore. 2. Dnimet disiplinore jan: 2.1. qortimi; 2.2. heqja e beneficionit t caktuar; 2.3. urdhri pr kompensim dhe 2.4. vetmia.

Neni 110 1. Dnimi disiplinor sht n proporcion me shkeljen disiplinore t kryer nga personi i dnuar. Personi i dnuar nuk dnohet dy her pr t njjtn vepr. 2. Qortimi mund t shqiptohet kur personi i dnuar kryen shkelje t leht disiplinore. 3. Heqja e beneficionit t caktuar ose urdhri pr kompensim mund t shqiptohen kur personi i dnuar kryen shkelje t leht apo t rnd disiplinore. 4. Vetmia pr periudhn jo m t gjat se pesmbdhjet (15) dit mund t shqiptohet vetm pr shkelje t rnda disiplinore nse dnimet tjera disiplinore nuk do t ishin t mjaftueshme pr arritjen e qllimit t dnimit disiplinor. N rastin e till vetmia shqiptohet pr periudhn m t shkurtr t nevojshme pr arritjen e qllimit t dnimit disiplinor.

Neni 111 1. Kur personi i dnuar me ndrmarrjen e nj apo disa veprimeve kryen disa shkelje disiplinore pr t cilat zbatohen procedura disiplinore unike (shkelje disiplinore n bashkim), s pari caktohet dnim disiplinor pr seciln shkelje disiplinore e m pas shqiptohet dnimi disiplinor unik pr t gjitha shkeljet disiplinore. 2. N rastin e shqiptimit t dnimit disiplinor t vetm pr shkelje disiplinore n bashkim, vetmia nuk sht m e gjat se tridhjet (30) dit. 3. Periudha e prgjithshme e vetmis s personit t dnuar nuk mund t jet m e gjat se dy (2) muaj gjat nj viti kalendarik.

Neni 112 Shtyrja me kusht e ekzekutimit t dnimeve disiplinore Nse qllimi i dnimit disiplinor prve qortimit mund t arrihet edhe pa ekzekutimin e dnimit disiplinor, ekzekutimi i dnimit disiplinor mund t shtyhet me kusht pr gjasht (6) muaj.

Neni 113 1. Shtyrja me kusht e ekzekutimit t dnimit disiplinor revokohet nse gjat periudhs s shtyrjes s ekzekutimit ndaj personit t dnuar shqiptohet dnim i ri disiplinor prve qortimit.

2. Kur revokohet shtyrja me kusht e ekzekutimit t dnimit disiplinor, shqiptohet dnim unik pr shkeljen e mparshme disiplinore dhe pr shkeljen e re. Dnimi i mparshm disiplinor merret si i caktuar dhe dnimi disiplinor unik shqiptohet me an t zbatimit t rregullave pr matjen e dnimit disiplinor pr shkelje disiplinore n bashkim. 3. Kur revokohet shtyrja me kusht e ekzekutimit t dnimit disiplinor t vetmis, vetmia e shqiptuar nuk sht m e gjat se njzet (20) dit nse heqja e benificioneve t caktuara sht shqiptuar pr shkeljen e fundit, por nse vetmia sht shqiptuar pr shkeljen e fundit, vetmia mund t shqiptohet m s shumti deri n tridhjet (30) dit.

Neni 114 Procedura disiplinore 1. N rastet e shkeljeve t rnda disiplinore, drejtori i institucionit korrektues zbaton procedura disiplinore dhe merr vendime lidhur me to. N rastet e shkeljeve t lehta disiplinore, mbikqyrsi i lart n institucionin korrektues zbaton procedurat disiplinore dhe merr vendime lidhur me to. 2. Procedurat disiplinore mbahen n seanc dgjimi n t ciln dgjohet personi i dnuar dhe verifikohet deklarata e tij. Personit t dnuar i cili nuk ka njohuri t mjaftueshme t gjuhs s prdorur n procedur disiplinore i sigurohet prkthyesi. Atij i mundsohet q me arsye t thrret dshmitar, tu parashtroj pyetje dshmitarve, t paraqes prova, t shqyrtoj provat materiale dhe dokumentet si dhe t paraqes parashtresa duke prfshir edhe parashtresat lidhur me dnimin disiplinor. 3. Para shqiptimit t dnimit disiplinor merret parasysh sjellja dhe puna e kryer nga personi i dnuar. 4. Dnimi disiplinor i vetmis nuk mund t filloj t ekzekutohet para sigurimit t konstatimit mjeksor me shkrim me t cilin vrtetohet se personi i dnuar sht n gjendje t aft fizike dhe psikike pr qndrim n dhomn e vetmis gjat periudhs s caktuar kohore. 5. Vendimi i arsyetuar mbi dnimin disiplinor prpilohet me shkrim dhe i drgohet personit t dnuar.

Neni 115 1. Personi i dnuar ka t drejt ankimi kundr aktvendimit me cilin shqiptohet dnimi disiplinor i vetmis brenda tri (3) ditve nga pranimi i aktvendimit. 2. Ankesa nuk e shtyn ekzekutimin e aktvendimit.

Neni 116 1. Drejtori i institucionit korrektues mund ta ndryshoj ose ta anuloj aktvendimin mbi dnimin disiplinor brenda shtatdhjetedy (72) orve nga pranimi i ankess. 2. Nse brenda shtatdhjetedy (72) orve nga marrja e ankess, drejtori i institucionit korrektues nuk e ndryshon apo nuk e anulon aktvendimin ose at e ndryshon jo si sht propozuar n ankes, ai mund tia dorzoj ankesn Drejtorit t Prgjithshm t Shrbimit Korrektues brenda nj periudhe t mtejme prej njzetekatr (24) orve. 3. Drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues vendos pr ankesn brenda tri (3) ditve nga pranimi i saj.

Neni 117 1. Kur qllimi i dnimit disiplinor t jet arritur, drejtori i institucionit korrektues mund ta ndrpres ekzekutimin e dnimit disiplinor para prfundimit t periudhs pr t ciln sht shqiptuar. 2. Drejtori i institucionit korrektues e ndrpret ekzekutimin e dnimit disiplinor t vetmis nse bazohet n konstatimin me shkrim t personelit mjeksor se vazhdimi i vetmis do t rrezikonte shndetin e personit t dnuar.

Neni 118 Ekzekutimi i dnimit disiplinor t vetmis 1. Dnimi disiplinor i vetmis konsiston n mbajtjen e vazhdueshme n izolim t personit t dnuar n dhom t veant. 2. Dhoma pr ekzekutimin e vetmis ka nj hapsir prej s paku dhjet (10) metra kub, pajisje sanitare, drit natyrore, uj t pijshm, shtrat me araf, tavolin, karrig dhe ngrohje.

Neni 119 1. Gjat ekzekutimit t dnimit disiplinor t vetmis, personi i dnuar i gzon t njjtat kushte higjienike dhe shndetsore sikurse personat tjer t dnuar n institucionin korrektues dhe atij i lejohet qndrim jasht ambientit t mbyllur s paku nj or n dit pr ajr t pastr dhe pr ushtrime. Personi i dnuar po ashtu ka t drejt t vizitohet nj her nga bashkshorti/ja ose antari tjetr i familjes brenda periudhs pesmbdhjet (15) ditore.

2. Gjat kohs s vetmis personi i dnuar ka qasje n tekste msimore, libra dhe shtypin ditor. 3. Personi i dnuar n vetmi vizitohet nga mjeku do dit kurse nga drejtori i institucionit korrektues dhe puntori social nj her n shtat (7) dit, apo kur e krkon nevoja edhe m shpesh.

Neni 120 Ministri i Drejtsis nxjerr akt nnligjor pr dnimet disiplinore.

Neni 121 Prgjegjsia materiale e personave t dnuar 1. Personi i dnuar sht i obliguar ta kompensoj dmin n institucionin korrektues t shkaktuar me dashje ose nga pakujdesia e rnd. 2. Drejtori i institucionit korrektues vendos lidhur me dmin, vlern e dmit dhe periudhn brenda s cils duhet paguar kompensimi. 3. Kundr aktvendimit pr kompensimin e dmit personi i dnuar mund ti ankohet Drejtorit t Prgjithshm t Shrbimit Korrektues brenda tet (8) ditve nga pranimi i aktvendimit.

Neni 122 1. Nse pas aktvendimit t Drejtorit t Prgjithshm t Shrbimit Korrektues, personi i dnuar nuk e paguan dmin prej m pak se njqind (100) Euro, institucioni korrektues kompensohet nga xhirollogaria e kursimeve t personit t dnuar. 2. Personi i dnuar n procedur civile mund t krkoj kthimin e parave q i jan marr pr kompensimin e dmit.

Neni 123 Kushtet pr prdorimin e forcs kundr personave t dnuar 1. Kundr personit t dnuar mund t prdoret forca vetm nse sht e domosdoshme pr parandalimin e: 1.1. arratisjes; 1.2. sulmit fizik ndaj ndonj personit tjetr;

1.3. vetlndimit; 1.4. shkaktimit t dmeve materiale; 1.5. rezistencs aktive apo pasive gjat ekzekutimit t urdhrave ligjor nga zyrtari korrektues. 2. Forca e prdorur duhet t jet n mas sa m t vogl dhe n proporcion me qllimin e saj. 3. Forca mund t prdoret vetm kur ajo lejohet nga drejtori i institucionit korrektues, prve nse oficeri korrektues me arsye beson se drejtori do ta lejonte prdorimin e forcs dhe se vonesa e marrjes s lejes do t rezultonte n mosarritjen e qllimit. 4. Nse forca sht prdorur pa leje n pajtim me paragrafin 3. t ktij neni, oficeri korrektues e njofton drejtorin e institucionit korrektues pr veprimin e ndrmarr sa m par q t jet e mundur. 5. Kur prdoret forca, personi i dnuar n fjal menjher i nnshtrohet kontrollit mjeksor dhe trajtimit t rekomanduar prkats. 6. Pas prdorimit t fardo force, pa vones prpilohet raporti pr arsyen e prdorimit t forcs.

Neni 124 Mjetet shtrnguese 1. Mjetet shtrnguese mund t prdoren nga oficeri korrektues pas lejimit nga drejtori i institucionit korrektues nse oficeri korrektues sht i aftsuar pr prdorimin e mjeteve t tilla. 2. Mjetet shtrnguese prfshijn pajisjet q prdoren pr kufizim t prkohshm t liris s lvizjes t personit t dnuar. Ndalohet prdorimi i zinxhirve dhe prangave. 3. Mjetet shtrnguese nuk zbatohen si dnim dhe mund t prdoren vetm: 3.1. pr t mundsuar transferimin apo shoqrimin; 3.2. pr shkaqe mjeksore nn udhheqjen dhe mbikqyrjen e personelit mjeksor; 3.3. kur personi i dnuar nuk e lshon armn ose sendin tjetr t rrezikshm pasi t jet urdhruar q ta bj kt;

3.4. me urdhr t drejtorit t institucionit korrektues, si mjet i fundit, pr mbrojtjen e personit t dnuar, pr t parandaluar lndimin e t tjerve ose pr parandalimin e dmtimit t rnd t pasuris; 3.5. pr parandalimin e arratisjes. 4. Prdorimi i mjeteve shtrnguese raportohet me shkrim.

Neni 125 Mbajtja dhe prdorimi i armve t zjarrit 1. Me miratimin e Ministris s Drejtsis, Ministria e Punve t Brendshme mund ti lejoj armn e zjarrit vetm zyrtari korrektues i cili sht i aftsuar pr prdorimin e saj. 2. Arma mund t prdoret si mjet i fundit dhe at vetm gjat kryerjes s detyrs zyrtare. Arma e zjarrit mund t prdoret vetm kur siguria e institucionit korrektues apo siguria e personave krcnohet nga brenda dhe jasht institucionit korrektues. 3. Prdorimi i arms s zjarrit duhet t jet n proporcion me shkalln e rrezikshmris. 4. Para prdorimit t arms s zjarrit, oficeri apo zyrtari tjetr korrektues q mban arm do t urdhroj personin q t ndalet duke e paralajmruar n mnyr verbale se do t shtij me arm nse personi nuk ndalet 5. Prjashtimisht nga paragrafi 4. i ktij neni, urdhri dhe parandalimi mund t mos bhen nse nj gj e till do t rrezikonte jetn e oficerit korrektues apo t personave t tjer. 6. Oficeri korrektues dhe stafi tjetr t cilt jan n kontakt me t burgosurit nuk do ti mbajn armt hapur brenda perimetrit t burgut, prve nse nuk krkohet ndryshe pr sigurin e institucionit korrektues dhe personave. 7. Shrbimi Korrektues duhet t krijoj nj vend t prshtatshm pr ruajtjen e sigurt t armve t zjarrit dhe municionit. 8. Prdorimi i armve t zjarrit raportohet me shkrim te Drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues. 9. Mbajtja dhe prdorimi i arms m hollsisht rregullohet me akt nnligjor t cilin e nxjerr Ministri i Drejtsis.

Neni 126 Detyrimi pr njoftimin e prdorimit t forcs Drejtori i institucionit korrektues menjher e njofton Drejtorin e Prgjithshm t Shrbimit Korrektues pr prdorimin e forcs ndaj personit t dnuar.

Neni 127 Ministri i Drejtsis nxjerr akt nnligjor pr prdorimin e forcs, lejimin dhe prdorimin e mjeteve shtrnguese dhe lejimin, prdorimin dhe ruajtjen e armve t zjarrit.

Neni 128 Lirimi me kusht 1. Personit t dnuar mund ti lejohet lirimi me kusht n pajtim me dispozitat e Kodit Penal t Kosovs. 2. Personi i dnuar ka t drejt ti paraqes krkes pr lirim me kusht panelit t themeluar n pajtim me dispozitat e Kodit Penal t Kosovs nprmjet institucionit korrektues n t cilin ai sht duke e mbajtur dnimin. 3. Pas paraqitjes s krkess pr lirim me kusht, Drejtori i Institucionit Korrektues krkon nga Shrbimi Sprovues q t vizitoj t dnuarin dhe t nnshkruaj marrveshjen pr mbikqyrjen e tij pas lirimit me kusht. 4. Drejtori i institucionit korrektues mund t paraqes propozim pr lirimin me kusht. 5. Pas paraqitjes s krkess apo propozimit pr lirimin me kusht, drejtori i institucionit korrektues, panelit pr lirim me kusht menjher i dorzon kopjen e dosjes personale t personit t dnuar dhe raportin mbi personin e dnuar t hartuar nga ekipi profesionist n institucionin korrektues me an t shkress prcjellse t ciln e nnshkruan Drejtori i Institucionit Korrektues. 6. Nse paneli pr lirim me kusht nuk ka t dhna t mjaftueshme, mund t krkoj nga institucioni Korrektues t dhna shtes. 7. Raporti nga paragrafi 5. i ktij neni prfshin: 7.1. llojin e veprs penale t kryer nga personi i dnuar; 7.2. qndrimin e personit t dnuar ndaj veprs penale, viktims dhe familjes s viktims;

7.3. ndonj vepr penale t kryer m par nga ai; 7.4. rrethanat e tij familjare dhe t kaluarn shoqrore; 7.5. gjendjen e tij fizike dhe psikologjike, duke prfshir vlersimin e rrezikshmris kurdo q konsiderohet e nevojshme nga nj psikiatr apo psikolog; 7.6. sjelljen e tij n institucionin korrektues dhe suksesin e arritur n shmangien e faktorve t veprs penale; 7.7. planet e tij pas lirimit; 7.8. prkrahja q mund ti ofrohet pas lirimit dhe 7.9. ndonj rrethan q tregon se ai nuk do t kryej vepr t re penale.

Neni 129 1. Paneli pr lirim me kusht i themeluar nga Ministri i Drejtsis prbhet nga nj gjyqtar dhe dy (2) gjyqtar laik t cilt kan njohuri dhe prvoj n psikologji, kriminologji, psikiatri, pedagogji, sociologji dhe shkenca t tjera shoqrore lidhur me lirimin me kusht. 2. Paneli pr lirim me kusht vendos pr t gjitha krkesat dhe propozimet pr lirimin me kusht. 3. Ministri i Drejtsis nxjerr akt t veant nnligjor me t cilin rregullohet funksionimi i panelit pr lirim me kusht. 4. Kundr aktvendimit t panelit pr lirim me kusht nuk lejohet ankesa.

Neni 130 1. Aktvendimi pr lirimin me kusht i dorzohet personit t dnuar brenda tri (3) ditve nga dita e marrjes s tij dhe po ashtu evidencohet n gjykatn e cila e ka shqiptuar dnimin. 2. Aktvendimi i Panelit pr Lirim me Kusht s bashku me dosjen e t liruarit me kusht, duhet ti dorzohet shrbimit sprovues brenda afatit tre (3) ditor pas marrjes s vendimit pr lirim me kusht. 3. Aktvendimi me t cilin lejohet lirim me kusht mes tjerash prfshin datn kur personi i dnuar do t lirohet nga mbajtja e dnimit.

4. Nse lirimi me kusht nuk lejohet, aktvendimi mes tjerash prfshin datn kur paneli pr lirim me kusht mund t rishqyrtoj krkesn e personit t dnuar pr lirim me kusht. Data pr rishqyrtim nuk mund t jet m e shkurt se tre (3) muaj dhe jo m e gjat se dymbdhjet (12) muaj. 5. Nse personit t dnuar i shqiptohet dnimi disiplinor i vetmis ndrmjet dats s marrjes s aktvendimit pr lirim me kusht dhe dats s lirimit me kusht nga mbajtja e dnimit, paneli pr lirimin me kusht e rishqyrton aktvendimin.

Neni 131 1. Brenda pes (5) ditve nga data e lirimit, personi i liruar me kusht obligohet ta njoftoj policin dhe shrbimi sprovues pr vendqndrimin e tij gjat periudhs s lirimit me kusht. 2. Personi i liruar me kusht obligohet q gjat periudhs s lirimit t tij me kusht ti raportoj shrbimit sprovues. 3. Nse personi i liruar me kusht e ndrron vendqndrimin, ai obligohet ta informoj policin dhe shrbimin sprovues. 4. Nse personi i liruar me kusht nuk i prmbush obligimet e parapara n paragraft 13 t ktij neni, Paneli pr Lirim me Kusht mund ta revokoj vendimin pr lirim me kusht me propozim t shrbimit sprovues 5. Nse lirimi me kusht i parapar n paragrafin 4. t ktij neni revokohet, personi i dnuar mban pjesn e mbetur t dnimit. 6. N rast se brenda njzetekatr (24) orve, pas dorzimit t vendimit me shkrim pr revokimin e vendimit pr lirim me kusht, personi i liruar nuk kthehet vullnetarisht n mbajtje t dnimit, policia e Kosovs me forc e sjell n Institucionin Korrektues pr mbajtjen e pjess s mbetur t dnimit. 7. Shrbimi sprovues prpilon raporte me shkrim pr Panelin pr Lirim me Kusht lidhur me ecurin e mbikqyrs s personave t liruar me kusht. 8. Afatet kohore t prpilimit t raporteve dhe mbikqyrjes s personave t liruar me kusht rregullohen me akt t veant nnligjor t nxjerr nga Ministria e Drejtsis.

Neni 132 Efekti i lirimit me kusht n t drejtat e parapara me kt ligj Gjat periudhs s lirimit me kusht personi i dnuar nuk i gzon t drejtat e parapara me kt ligj.

Neni 133 Lirimi pr shkak t prfundimit t mbajtjes s dnimit 1. Personi i dnuar lirohet nga institucionit korrektues n ditn e prfundimit t mbajtjes s dnimit t tij me burgim apo me burgim afatgjat. 2. Nse dita e fundit e dnimit sht e shtun, e diel apo dit feste zyrtare, personi i dnuar lirohet ditn e fundit t puns para asaj dite. 3. Lirimi i parapar n paragrafin 2. t ktij neni nuk zbatohet pr dnimin me burgim pr kundrvajtje m t shkurtr se shtat (7) dit 4. Personi i dnuar lirohet prej ndonj pune apo detyre s paku tri (3) dit para dits s lirimit.

Neni 134 Lirimi i parakohshm 1. Drejtori i institucionit korrektues mund ta liroj personin e dnuar para prfundimit t mbajtjes s dnimit t tij me burgim nse ai ka pasur sjellje t mir, suksese n pun dhe n aktivitete t tjera. 2. Drejtori i institucionit korrektues mund t lejoj lirim t parakohshm n baz t paragrafit 1 t ktij neni nse personi i dnuar ka mbajtur t paktn tri t katrtat (3/4) e dnimit me burgim dhe nse t njjtit i kan mbetur jo m shum se tre (3) muaj t dnimit. 3. Nse personit t dnuar i shqiptohet dnimi disiplinor i vetmis ndrmjet dats s lshimit t aktvendimit pr lirim t parakohshm dhe dats pr lirim t parakohshm nga mbajtja e dnimit, drejtori i institucionit korrektues e rishqyrton aktvendimin. 4. Aktvendimi pr lirim t parakohshm sipas ktij neni i dorzohet personit t dnuar brenda tri (3) ditve nga dita e marrjes s tij dhe evidentohet n gjykatn e cila e ka shqiptuar dnimin.

Neni 135 Lirimi pr shkak t faljes Personi i dnuar i cili sht falur lirohet n t njjtn dit kur institucioni korrektues e pranon vendimin pr falje dhe jo m von se njzetekatr (24) or nga pranimi i vendimit.

Neni 136 Dispozitat tjera pr lirimin e personit t dnuar nga mbajtja e dnimit 1. Para lirimit, personi i dnuar kontrollohet nga mjeku jo m shum se tri (3) dit pune para dats s lirimit dhe raporti mjeksor i bashkngjitet dosjes mjeksore t personit t dnuar. 2. Kur trajtimi mjeksor sht i nevojshm pas lirimit, mjeku, n konsultim me drejtorin e institucionit korrektues mundson trajtimin e till para lirimit. Personit t dnuar i jepet sasi e nevojshme barnash vetm pr tri (3) dit pas lirimit. 3. Personi i dnuar i cili sht i smur rnd apo i cili nuk sht n gjendje t udhtoj pr shkak t smundjes, nga institucioni korrektues drgohet n institucionin m t afrt t kujdesit shndetsor.

Neni 137 1. Pas lirimit nga institucionit korrektues, personi i dnuar pajiset me flet lshim i cili mes tjerash prmban t dhnat personale t personit t dnuar, datn e pranimit n institucionin korrektues, datn e lshimit dhe, sipas nevojs, datn kur personi i dnuar duhet t paraqitet n stacionin policor. Personi i dnuar i cili sht liruar me kusht pajiset me flet lshim q prmban obligimin pr moskryerjen e ndonj vepre t re penale dhe afatin e caktuar kohor t lirimit t tij me kusht. 2. Flet lshimi shrben si dshmi mbi identitetin e personit t dnuar derisa ai t arrij n vendbanimin ose vendqndrimin e tij.

Neni 138 1. Pas lirimit, personit t dnuar i jepen t gjitha gjrat dhe sendet personale t cilat atij i jan ruajtur nga institucioni korrektues, kursimet e tij dhe parat q i ka pranuar gjat kohs s mbajtjes s dnimit. 2. Personit t dnuar i sigurohen ndrresa t brendshme, tesha dhe kpuc nga institucioni korrektues nse ai kto nuk i ka dhe nuk ka mjete financiare pr sigurimin e tyre.

Neni 139 1. Me rastin e lirimit, personit t dnuar i paguhen shpenzimet e transportit deri n vendbanimin ose vendqndrimin e tij.

2. Me rastin e lirimit, t dnuarit t huaj i paguhen shpenzimet e transportit deri n vendkalimin kufitar, nse me dispozita t veanta nuk parashihet ndryshe. 3. Shpenzimet e transportit mbulohen prej institucionit korrektues nga i cili lirohet personi i dnuar.

Neni 140 1. Para lirimit institucioni korrektues e njofton gjykatn q e ka shqiptuar dnimin dhe stacionin m t afrt policor me vendbanimin ose vendqndrimin e personit t dnuar pr lirimin e tij. 2. N rastin kur personi i dnuar sht i mitur, institucioni korrektues e njofton familjen e tij shrbimin sprovues dhe Qendrn pr Pun Sociale lidhur me lirimin e personit t dnuar. 3. Prgatitja pr lirimin e personit me rregullime mendore bhet n konsultim me drejtorin e institucionit korrektues, me psikiatrin i cili e ka trajtuar personin e dnuar n institucionin korrektues dhe me autoritetet prkatse t shndetit mental n shoqri.

Neni 141 Ndihma pas lirimit nga dnimi 1. Nse pas lirimit personi i dnuar ka nevoj pr ndihm, institucioni korrektues e njofton qendrn pr pun sociale, e cila sht kompetente sipas vendbanimit apo vendqndrimit t personit t dnuar, s paku tre (3) muaj para lirimit. 2. Institucioni korrektues e njofton qendrn pr pun sociale lidhur me llojin e ndihms s krkuar nga personi i dnuar.

KREU III
EKZEKUTIMI I DNIMIT ME GJOB

Neni 142 Kompetenca dhe procedura pr ekzekutimin e dnimit me gjob 1. Gjykata e cila shqipton dnimin me gjob e urdhron ekzekutimin e saj.

2. Dispozitat e Ligjit t procedurs prmbaruese n fuqi zbatohen pr kompetencn dhe procedurn e ekzekutimit t dnimit me gjob, prve nse me kt ligj parashihet ndryshe.

Neni 143 Efekti i zvendsimit t dnimit me gjob me dnim me burgim Personi i dnuar, dnimi me gjob i t cilit sht zvendsuar me dnimin me burgim, sipas dispozitave t Kodit Penal t Kosovs, trajtohet si person i cili mban dnimin me burgim pr kundrvajtje.

Neni 144 Raporti n mes t ekzekutimit t dnimit me gjob, shpenzimeve t procedurs penale dhe krkesave pasurore-juridike t palve t dmtuara 1. Kur shpenzimet e procedurs penale dhe dnimi me gjob duhet t ekzekutohen njkohsisht, s pari ekzekutohen shpenzimet e procedurs penale. 2. Nse pasuria e personit t dnuar sht zvogluar pr shkak t pagess s dnimit me gjob deri n at mas sa q krkesa pasurore-juridike e t dmtuarit nuk mund t realizohet, krkesa pasurore-juridike realizohet nga gjoba e paguar, por vetm deri n masn e vlers s gjobs.

Neni 145 Shpenzimet e ekzekutimit t dnimit me gjob 1. Personi i dnuar i paguan shpenzimet e ekzekutimit t dhunshm t dnimit me gjob. 2. Mjetet e paguara nga dnimi me gjob derdhen n Buxhetin e Kosovs.

PJESA E TRET
EKZEKUTIMI I DNIMEVE ALTERNATIVE

KREU IV
DISPOZITAT E PRGJITHSHME MBI EKZEKUTIMIN E DNIMEVE ALTERNATIVE

Neni 146 1. Ekzekutimi i dnimit alternativ fillon pasi vendimi merr form t prer. 2. Ndaj personit t dnuar dnimi alternativ ekzekutohet n vendbanimin apo vendqndrimin e tij.

Neni 147 1. Dnimi alternativ ekzekutohet n mnyrn e cila siguron respektimin e dinjitetit dhe t drejtat e lirit themelore t personit t dnuar dhe t familjes s tij. 2. Personi i dnuar, dinjiteti apo t drejtat dhe lirit themelore t t cilit jan shkelur gjat ekzekutimit t dnimit alternativ, ka t drejt n kompensim.

Neni 148 1. Para shqiptimit t dnimit alternativ, gjykata mund t krkoj raport nga shrbimi sprovues. Shrbimi sprovues ia dorzon raportin gjykats para shqiptimit t dnimit, brenda tri (3) javsh nga paraqitja e krkess s till. 2. Raporti i dhn para shqiptimit t dnimit prcakton dnimin apo dnimet alternative adekuate pr personin e dnuar duke pasur parasysh objektivat e risocializimit dhe parandalimin e kryerjes s veprave penale n t ardhmen.

Neni 149 1. Kur gjykata e pranon raportin e shrbimit sprovues i cili prmban t dhnat mbi shkeljen e kushteve t dnimit alternativ apo mos prmbushjen e ndonj obligimi, gjykata shqyrton mundsin e revokimit t dnimit alternativ dhe personin e dnuar e njofton pr prmbajtjen e raportit duke i dhn atij t drejtn q ti prgjigjet raportit. Personit t dnuar i bhet me dije se me shpenzime t veta ka t drejt t angazhoj mbrojts.

2. Gjat periudhs s shqyrtimit t revokimit t dnimit alternativ, ekzekutimi i tij pezullohet. 3. Pasi q gjykata shqyrton raportin e shrbimit sprovues dhe prgjigjet e pranuara nga personi i dnuar apo mbrojtsi i tij, ajo vendos se a do ta revokoj dnimin alternativ apo do t ndrmarr veprime t tjera n pajtim me Kodin Penal t Kosovs. 4. Gjykata merr vendim t arsyetuar me shkrim brenda tridhjet (30) ditve pas pranimit t raportit nga shrbimi sprovues. Ky vendimi i drgohet personit t dnuar, mbrojtsit t tij, shrbimit sprovues dhe prokurorit publik. 5. Ndaj vendimit personi i dnuar mund t ankohet brenda tet (8) ditve nga pranimi i tij.

KREU V
EKZEKUTIMI I DNIMIT ME KUSHT

Neni 150 1. Kur gjykata shqipton dnimin me kusht, ajo ia drgon aktgjykimin me t gjitha t dhnat q i posedon shrbimit sprovues pr ekzekutimin e ktij dnimi alternativ. 2. Nse personi i dnuar mbahet n paraburgim, gjykata po ashtu ia drgon vendimin institucionit t paraburgimit ku mbahet ai. Drejtori i institucionit t paraburgimit e liron personin e dnuar n mnyr q t ekzekutohet ky dnim alternativ.

Neni 151 1. Kur gjykata shqipton dnimin me kusht dhe urdhron prmbushjen e ndonj obligimi sipas dispozitave t Kodit Penal t Kosovs, shrbimi sprovues mbikqyr prmbushjen e obligimit. 2. Nse personi i dnuar nuk e prmbush obligimin e urdhruar nga gjykata, shrbimi sprovues e njofton gjykatn pas verifikimit t fakteve dhe arsyeve pr mos prmbushjen e obligimit. 3. Shrbimi sprovues i raporton gjykats pr prfundimin e suksesshm t periudhs s verifikimit. Pas pranimit t raportit t till, gjykata merr vendim me t cilin vrtetohet mbajtja e dnimit alternativ.

KREU VI
EKZEKUTIMI I DNIMIT ME KUSHT ME URDHR PR TRAJTIM T DETYRUESHM REHABILITUES

Neni 152 1. Dnimi me kusht me urdhr pr trajtim t detyrueshm rehabilitues ekzekutohet n institucionin e kujdesit shndetsor apo n ndonj institucion tjetr prkats. 2. Kur gjykata shqipton dnimin me kusht me urdhr pr trajtim t detyrueshm rehabilitues, ajo aktgjykimin dhe t gjitha t dhnat q i posedon ia drgon menjher shrbimit sprovues kompetent dhe institucionit kompetent t kujdesit shndetsor apo institucionit prkats pr ekzekutimin e ktij dnimi. 3. Nse personi i dnuar mbahet n paraburgim, gjykata po ashtu ia drgon vendimin institucionit t paraburgimit ku mbahet ai. Drejtori i institucionit t paraburgimit e liron personin e dnuar n mnyr q t ekzekutohet ky dnim alternativ.

Neni 153 1. Institucioni kompetent i kujdesit shndetsor apo institucioni prkats, n bashkpunim me shrbimin sprovues, prcaktojn programin pr trajtim rehabilitues pr personin i cili i nnshtrohet dnimit me kusht me urdhr pr trajtim t detyrueshm rehabilitues. Shrbimi sprovues n bashkpunim me institucionin kompetent t kujdesit shndetsor apo me institucionin prkats e mbikqyr nse personi i till i prmbahet programit t trajtimit rehabilitues. 2. do katr (4) muaj shrbimi sprovues ia drgon gjykats raportet mbi prparimin e arritur n programin e trajtimit rehabilitues, bazuar n t dhnat e siguruara nga institucioni kompetent i kujdesit shndetsor apo nga institucioni tjetr prkats. 3. Institucioni kompetent i kujdesit shndetsor apo institucioni tjetr prkats e njofton menjher shrbimin sprovues pr mos prmbushjen e programit t trajtimit rehabilitues nga personi i dnuar. Mos prmbushja e programit t trajtimit rehabilitues nga ana e personit t dnuar vlersohet nga shrbimi sprovues dhe i raportohet gjykats. 4. Prfundimi i suksesshm i programit t trajtimit rehabilitues i raportohet gjykats nga shrbimi sprovues. Pas pranimit t raportit t till, gjykata merr vendim me t cilin vrtetohet mbajtja e dnimit alternativ.

KREU VII
EKZEKUTIMI I DNIMIT ME KUSHT ME URDHR PR MBIKQYRJE NGA SHRBIMI SPROVUES

Neni 154 1. Kur gjykata shqipton dnimin me kusht me urdhr pr mbikqyrje nga shrbimi sprovues, sipas dispozitave t Kodit Penal t Kosovs, aktgjykimin dhe t gjitha t dhnat q i posedon ia drgon menjher shrbimit sprovues kompetent pr ekzekutimin e ktij dnimi alternativ. 2. Nse personi i dnuar mbahet n paraburgim, gjykata po ashtu ia drgon vendimin institucionit t paraburgimit ku ai mbahet. Drejtori i institucionit t paraburgimit e liron personin e dnuar n mnyr q t ekzekutohet ky dnim alternativ.

Neni 155 1. Shrbimi sprovues e mbikqyr ekzekutimin e dnimit me kusht me urdhr pr mbikqyrje nga shrbimi sprovues. 2. Nse personi i dnuar nuk kontakton me shrbimin sprovues, shrbimi sprovues e njofton gjykatn pas verifikimit t fakteve dhe arsyeve pr mosmbajtjen e kontaktit t till.

Neni 156 1. Kur gjykata e shqipton dnimin me kusht me urdhr pr mbikqyrje nga shrbimi sprovues dhe urdhron prmbushjen e ndonj obligimi, sipas dispozitave t Kodit Penal t Kosovs, shrbimi sprovues e mbikqyr prmbushjen e ktij obligimi. 2. Nse personi i dnuar nuk e prmbush obligimin e urdhruar nga gjykata, shrbimi sprovues e njofton gjykatn pas verifikimit t fakteve dhe arsyeve pr mos prmbushjen e obligimit t till.

Neni 157 Prfundimi i suksesshm i periudhs s verifikimit i raportohet gjykats nga shrbimi sprovues. Pas pranimit t raportit t till, gjykata merr vendim me t cilin vrtetohet mbajtja e dnimi alternativ.

KREU VIII
EKZEKUTIMI I DNIMIT ME KUSHT ME URDHR PR PUN N DOBI T PRGJITHSHME

Neni 158 1. Kur gjykata shqipton dnimin me kusht me urdhrin pr pun n dobi t prgjithshme, sipas dispozitave t Kodit Penal t Kosovs, ajo ia drgon menjher aktgjykimin me t gjitha t dhnat q i posedon shrbimit sprovues kompetent pr ekzekutimin e ktij dnim alternativ. 2. Nse personi i dnuar mbahet n paraburgim, gjykata po ashtu ia drgon vendimin institucionit t paraburgimit ku mbahet ai. Drejtori i institucionit t paraburgimit e liron personin e dnuar n mnyr q t ekzekutohet ky dnim alternativ.

Neni 159 1. Shrbimi sprovues e zhvillon programin pr pun n dobi t prgjithshme pr personin e dnuar n pajtim me dispozitat e Kodit Penal t Kosovs dhe bazuar n aftsit, shkathtsit dhe t kaluarn e tij. 2. Shrbimi sprovues e mbikqyr ekzekutimin e dnimit me kusht me urdhr pr pun n dobi t prgjithshme. 3. Shrbimi sprovues, n bashkrendim me organizatn ku duhet kryer puna n dobi t prgjithshme, vendos rregullat e sigurimit pr rastet e lndimeve n vendin e puns ose smundjes, sjelljen e prgjithshme n vendin e puns dhe shtjet tjera prkatse para fillimi t puns n dobi t prgjithshme. Rregullat e prgjithshme pr orarin e puns, pushimet, pushimet javore dhe mbrojtjen n vendin e puns zbatohen gjat puns n dobi t prgjithshme.

Neni 160 1. Kur gjykata shqipton dnimin me kusht me urdhr pr pun n dobi t prgjithshme dhe personin e dnuar e urdhron q t kontaktoj me shrbimin sprovues apo t prmbush nj ose m shum obligime sipas dispozitave t Kodit Penal t Kosovs, shrbimi sprovues e mbikqyr mbajtjen e kontaktit apo prmbushjen e obligimit. 2. Nse personi i dnuar nuk mban kontakt me shrbimin sprovues ose nuk e prmbush obligimin e urdhruar nga gjykata, shrbimi sprovues e njofton gjykatn pas verifikimit t fakteve dhe arsyeve pr mos mbajtjen e kontaktit apo mos prmbushjen e obligimit.

Neni 161 1. Organizata n t ciln duhet kryer puna n dobi t prgjithshme menjher e njofton shrbimin sprovues nse personi i dnuar nuk e kryen punn n dobi t prgjithshme n nivel t knaqshm. Moskryerja n nivel t knaqshm e puns n dobi t prgjithshme vlersohet nga shrbimi sprovues dhe i raportohet gjykats. 2. Moskryerja n nivel t knaqshm e puns n dobi t prgjithshme nnkupton ardhjen e vonuar n pun, mungesat e palejuara nga puna, mosrespektimin e rregullave dhe t rregullores s puns.

Neni 162 1. Nse personi i dnuar sht i paaft pr kryerjen e puns n dobi t prgjithshme pr shkak t rrethanave t ndryshuara, shrbimi sprovues mund t korrigjoj programin pr punn n dobi t prgjithshme. 2. Ekzekutimi i urdhrit pr pun n dobi t prgjithshme me dnim me kusht mund t shtyhet apo pezullohet pr shkak t: 2.1. smundjes s papritur t personit t dnuar, e cila krkon trajtim mjeksor dhe atij ia pamundson kryerjen e puns n dobi t prgjithshme; 2.2. vdekjes s ndonj antari t familjes, q at e obligon t merr rolin e kujdestarit kryesor ndaj antarve t tjer t familjes dhe ia pamundson kryerjen e puns n dobi t prgjithshme; 2.3. rrethanave t tjera t jashtzakonshme t cilat krkojn pranin e prhershme t personit t dnuar pr arsye humanitare dhe atij ia pamundsojn kryerjen e puns n dobi t prgjithshme. 3. Krkesa pr shtyrjen apo pezullimin e ekzekutimit t urdhrit pr pun n dobi t prgjithshme me dnim me kusht mund ti paraqitet gjykats nga personi i dnuar, mbrojtsi ose prfaqsuesi i shrbimit sprovues. Parashtrimi i krkess pezullon obligimin pr kryerjen e puns n dobi t prgjithshme derisa gjykata t merr vendim lidhur me krkesn. 4. Gjykata merr vendim pr shtyrjen apo pezullimin e ekzekutimit t urdhrit pr pun n dobi t prgjithshme t urdhruar me dnim me kusht brenda tri (3) ditve nga pranimi i krkess. Nse gjykata e miraton shtyrjen apo pezullimin e ekzekutimit t urdhrit pr pun n dobi t prgjithshme, ajo me vendim e prcakton periudhn e shtyrjes apo pezullimit. 5. Shtyrja apo pezullimi i ekzekutimit t urdhrit pr pun n dobi t prgjithshme t urdhruar me dnim me kusht mund t zgjas:

5.1. deri n shrimin e smundjes, n rastet nga nn-paragrafi 2.1. t paragrafit 2 t ktij neni. 5.2. deri n njzet (20) dit, n rastet nga nn-paragraft 2.2. dhe 2.3. t paragrafit 2 t ktij neni. 6. Vendimi pr shtyrjen apo pezullimin e ekzekutimit t urdhrit pr pun n dobi t prgjithshme t urdhruar me dnim me kusht nuk ndikon n revokimin e dnimit me kusht.

Neni 163 Prfundimi i suksesshm i puns n dobi t prgjithshme i raportohet gjykats nga shrbimi sprovues. Pas pranimit t raportit t till, gjykata merr vendim me t cilin vrtetohet mbajtja e dnimit alternativ.

KREU IX
EKZEKUTIMI I BURGIMIT N GJYSMLIRI

Neni 164 1. Kur gjykata shqipton dnimin me burgim dhe urdhron ekzekutimin e dnimit n gjysmliri, ajo aktgjykimin dhe t gjitha t dhnat q i posedon ia drgon menjher shrbimit sprovues kompetent dhe institucionit korrektues pr ekzekutimin e ktij dnimi alternativ. 2. Drejtori i prgjithshm i shrbimit korrektues prcakton institucionin korrektues ku do t ekzekutohet urdhri pr gjysmliri, duke marr parasysh vendin e puns apo obligimet dhe prgjegjsit tjera t personit t dnuar dhe faktort tjer veprues.

Neni 165 1. Drejtori i institucionit korrektues e mbikqyr personin e dnuar derisa ai sht i burgosur, kurse shrbimi sprovues kompetent e mbikqyr at derisa ai sht n gjysmliri. 2. Nse personi i dnuar nuk kthehet n institucionin korrektues pas kryerjes s obligimeve t tij, drejtori i institucionit korrektues e njofton gjykatn pas verifikimit t fakteve dhe arsyeve pr moskthim n institucionin korrektues.

3. Nse personi i dnuar nuk i prmbush obligimet e tij lidhur me punn, arsimimin, kualifikimin ose aftsimin profesional, prgjegjsit familjare apo nevojn pr trajtim ose rehabilitim mjeksor, shrbimi sprovues e njofton gjykatn pas verifikimit t fakteve dhe arsyeve pr mos prmbushjen e obligimeve t tilla.

PJESA E KATRT
EKZEKUTIMI I DNIMEVE PLOTSUESE

KREU X
HEQJA E T DREJTS PR TU ZGJEDHUR

Neni 166 1. Kur gjykata merr vendim q kryersit tia heq t drejtn pr tu zgjedhur sipas dispozitave t Kodit Penal t Kosovs, menjher ia drgon aktgjykimin dhe t gjitha t dhnat q i posedon stacionit t policis n territorin e s cils personi i dnuar ka vendbanimin pr ekzekutimin e ktij dnimi plotsues. 2. Njsia administrative e stacionit t policis e njofton Komisionin Qendror t Zgjedhjeve t Kosovs dhe Komisionin Lokal t Zgjedhjeve ku personi i dnuar e ka vendbanimin, se personit t dnuar i sht hequr e drejta pr tu zgjedhur me vendim t forms s prer t gjykats. 3. Nse personi i dnuar e ndrron vendbanimin, ai e njofton gjykatn dhe policin pr vendbanimin e tij t ri. Stacioni i policis n territorin e t cilit personi i dnuar ka pasur vendbanimin e mhershm e njofton stacionin e policis pr vendbanimin e ri t personit t dnuar.

KREU XI
NDALIMI I USHTRIMIT T FUNKSIONEVE N ADMINISTRATN PUBLIKE OSE N SHRBIMIN PUBLIK

Neni 167 1. Kur gjykata merr vendim q kryersit tia ndaloj ushtrimin e funksioneve n administratn publike ose n shrbimin publik, sipas dispozitave t Kodit Penal t Kosovs, menjher ia drgon aktgjykimin dhe t gjitha t dhnat q i posedon Ministris s Administrats Publike pr ekzekutim t ktij dnimi plotsues. 2. Nse personi i dnuar nuk i prmbahet ndaless s ushtrimit t funksioneve n administratn publike ose n shrbimin publik, Ministria e Administrats Publike e njofton gjykatn pr mosrespektimin e ndaless.

KREU XII
NDALIMI I USHTRIMIT T PROFESIONIT, VEPRIMTARIS OSE DETYRS

Neni 168 Kur gjykata merr vendim q kryersit tia ndaloj ushtrimin e profesionit, veprimtaris s pavarur, detyrs udhheqse ose administrative, sipas dispozitave t Kodit Penal t Kosovs, menjher ia drgon aktgjykimin dhe t gjitha t dhnat q i posedon ndrmarrjes publike apo private ku personi i dnuar ka qen i punsuar, organit t autorizuar pr dhnien e lejes pr ushtrimin e profesionit apo veprimtaris dhe Ministris s Puns dhe Mirqenies Sociale pr ekzekutim t ktij dnimi plotsues.

Neni 169 1. Kur parakusht pr ushtrimin e profesionit, veprimtaris ose detyrs sht leja e dhn nga organi i autorizuar, ky dnim plotsues ekzekutohet me revokim t lejes ose me ndalimin e dhnies s lejes gjat kohs derisa dnimi plotsues sht n fuqi. 2. N rastet tjera Ministria e Puns dhe e Mirqenies Sociale ndrmerr veprime prkatse q personi i dnuar t parandalohet nga ushtrimi i profesionit, veprimtaris apo detyrs.

3. Ndrmarrja publike apo private, organi prgjegjs ose Ministria e Puns dhe e Mirqenies Sociale e njofton gjykatn e cila e ka shqiptuar dnimin plotsues kur sht ekzekutuar dnimi i till.

Neni 170 Nse personi i dnuar nuk i prmbahet ndaless s ushtrimit t profesionit, veprimtaris ose detyrs, ndrmarrja publike apo private, organi prgjegjs ose Ministria e Puns dhe e Mirqenies Sociale e njofton gjykatn pr mosrespektim t ndaless.

KREU XIII
NDALIMI I DREJTIMIT T AUTOMJETIT

Neni 171 1. Kur gjykata merr vendim q kryersit tia ndaloj drejtimin e automjetit, sipas dispozitave t Kodit Penal t Kosovs, menjher ia drgon aktgjykimin dhe t gjitha t dhnat q i posedon organit publik kompetent pr dhnien e lejeve t vozitjes n territorin ku personi i dnuar ka vendbanimin, pr ekzekutim t ktij dnimi plotsues. 2. Nse vendbanimi i personit t dnuar nuk dihet, organi publik kompetent i autorizuar pr dhnien e lejeve t vozitjes n territorin ku personi i dnuar ka vendqndrimin e ekzekuton kt dnim plotsues. 3. Nse personi i dnuar nuk ka vendbanim n Kosov, aktgjykimi i drgohet organit publik kompetent t autorizuar pr dhnien e lejeve t vozitjes n territorin ku sht kryer vepra penale.

Neni 172 1. Organi publik kompetent i autorizuar pr dhnien e lejeve t vozitjes kt dnim e ekzekuton me thirrjen e personit t dnuar dhe shnimin n lejen e vozitjes s tij si t pavlefshme gjat kohs s ekzekutimit t ktij dnimi plotsues pr llojin dhe kategorin e caktuar t automjetit. 2. Nse personi i dnuar nuk ka leje t vozitjes ose ka leje t dhn nga organi kompetent i shtetit t huaj, ky dnim plotsues ekzekutohet me regjistrimin e dnimit n regjistrin e organit publik kompetent pr dhnien e lejeve t vozitjes. Organi publik

kompetent regjistron t dhnat e personit t dnuar, dnimin e shqiptuar plotsues dhe kohzgjatjen e tij. 3. Pas prfundimit t dnimit plotsues, personi i dnuar mund t krkoj dhnien e lejes s re t vozitjes nga organi publik kompetent.

Neni 173 Nse personi i dnuar nuk i prmbahet ndalimit t drejtimit t automjetit, organi publik kompetent i autorizuar pr dhnien e lejes s vozitjes e njofton gjykatn pr mosrespektimin e ndalimit t till.

KREU XIV
MARRJA E LEJES S VOZITJES

Neni 174 1. Kur gjykata merr vendim q kryersit tia marr lejen e vozitjes, sipas dispozitave t Kodit Penal t Kosovs, menjher ia drgon aktgjykimin dhe t gjitha t dhnat q i posedon stacionit t policis n territorin ku personi i dnuar e ka vendbanimin pr ekzekutimin e ktij dnimi plotsues. 2. Nse vendbanimi i personit t dnuar nuk dihet, stacioni i policis n territorin ku personi i dnuar ka vendqndrimin e ekzekuton kt dnim plotsues.

Neni 175 1. Nse personi i dnuar posedon leje t vozitjes, policia e ekzekuton kt dnim plotsues me thirrjen e personit t dnuar dhe marrjen e lejes s vozitjes gjat kohzgjatjes s dnimit. 2. Nse personi i dnuar nuk posedon leje t vozitjes, ky dnim plotsues ekzekutohet me regjistrimin e dnimit n regjistrin e organit administrativ kompetent pr dhnien e lejes s vozitjes. Organi administrativ i regjistron t dhnat e personit t dnuar, dnimin plotsues t shqiptuar dhe kohzgjatjen e tij. 3. Ekzekutimi i ktij dnimi plotsues fillon n ditn e marrjes s lejes s vozitjes ose t regjistrimit t dnimit n regjistrin e organit administrativ kompetent pr dhnien e lejes s vozitjes.

KREU XV
MARRJA E SENDIT

Neni 176 1. Dnimi plotsues i marrjes s sendit, sipas dispozitave t Kodit t Penal t Kosovs, ekzekutohet nga gjykata e cila e ka shqiptuar dnimin n shkall t par. 2. Gjykata vendos nse sendi do t shitet, nse do ti dorzohet organit publik, muzeut t kriminalistiks ose institucionit prkats apo nse do t asgjsohet. 3. T ardhurat nga shitja e sendit t marra depozitohen n Buxhetin e Kosovs.

KREU XVI
URDHRI PR PUBLIKIMIN E AKTGJYKIMIT

Neni 177 Kur gjykata urdhron publikimin e aktgjykimit, sipas dispozitave t Kodit Penal t Kosovs, menjher e drgon aktgjykimin e pjesshm apo t trsisjm pr publikim n nj ose n m shum gazeta ose pr transmetim n ndonj kanal t radios a televizionit.

KREU XVII
DBIMI I T HUAJIT NGA TERRITORI I KOSOVS

Neni 178 Kur gjykata merr vendim pr dbimin e shtetasit t huaj nga territori i Kosovs, sipas dispozitave t Kodit Penal t Kosovs, ajo aktgjykimin dhe t gjitha t dhnat q i posedon ia drgon menjher stacionit t policis n territorin ku personi i dnuar ka vendqndrimin pr ekzekutimin e ktij dnimi plotsues.

PJESA E PEST
EKZEKUTIMI I TRAJTIMIT T REHABILITIMIT T DETYRUESHM

KREU XVIII
EKZEKUTIMI I TRAJTIMIT T REHABILITIMIT T DETYRUESHM

Neni 179 1. Masa e trajtimit t rehabilitimit t detyrueshm pr kryersit e varur nga droga apo alkooli ekzekutohet n institucionin e kujdesit shndetsor apo n institucionin tjetr prkats. Nse kjo mas shqiptohet s bashku me dnimin me burgim ajo mbahet n institucionin korrektues pr ekzekutimin e dnimit me burgim. 2. Gjykata vendos pr institucionin e kujdesit shndetsor, pr institucionin korrektues apo institucionin tjetr prkats ku duhet t ekzekutohet masa e trajtimit t detyrueshm. 3. Kur gjykata shqipton masn e trajtimit t rehabilitimit t detyrueshm, ajo menjher ia drgon vendimin dhe t gjitha t dhnat tjera q i posedon shrbimit sprovues kompetent dhe institucionit t kujdesit shndetsor, institucionit korrektues ose institucionit prkats pr ekzekutimin e ksaj mase. 4. Nse personi i dnuar mbahet n paraburgim, gjykata gjithashtu ia dergon vendimin qendrs s paraburgimit ku mbahet ai. Drejtori i qendrs s paraburgimit e liron personin e dnuar pr ekzekutimin e ksaj mase.

Neni 180 1. Institucioni kompetent i kujdesit shndetsor, institucioni korrektues apo institucioni prkats, n bashkpunim me shrbimin sprovues cakton programin e trajtimit t rehabilitimit pr personin q i nnshtrohet mass s trajtimit t rehabilitimit t detyrueshm. Shrbimi sprovues mbikqyr nse personi vepron n prputhje me programin e trajtimit rehabilitues, n bashkpunim me institucionin kompetent t kujdesit shndetsor, institucionin korrektues apo institucionin prkats. 2. Shrbimi sprovues i drgon do dy (2) muaj raport gjykats pr prparimin e arritur n programin e trajtimit rehabilitues bazuar n informatat e siguruara nga institucioni kompetent i kujdesit shndetsor, i institucionit korrektues apo i institucionit tjetr prkats. 3. Institucioni kompetent i kujdesit shndetsor, institucioni korrektues apo institucioni prkats menjher e informojn shrbimin sprovues nse personi i dnuar

nuk i prmbahet programit t trajtimit rehabilitues. Mos prmbushja e programit t trajtimit rehabilitues nga personi i dnuar vlersohet nga shrbimi sprovues dhe i raportohet gjykats. 4. Prfundimi i suksesshm i programit t trajtimit rehabilitues i raportohet gjykats nga shrbimi sprovues. Pas marrjes s raportit t till gjykata merr vendim me t cilin vrtetohet mbajtja e mass s till.

EKZEKUTIMI I MASS S TRAJTIMIT T DETYRUESHM PSIKIATRIK ME NDALIM

Neni 181 1. Masat e trajtimit t detyrueshm psikiatrik me ndalim ekzekutohet n institucionin e kujdesit shndetsor ose n institucionin tjetr t posam, q ndodhet n vendbanimin e prhershm ose vendqndrimin e t pandehurit, ose nse institucioni i till nuk ndodhet n at vend, n institucionin m t prafrt me vendin ku i pandehuri ka vendbanimin e prhershm, ose vendqndrimin ose n vendin ku sht zbatuar procedura penale. 2. Gjykata vendos pr institucionin e kujdesit shndetsor ose institucionin tjetr prkats ku duhet t ekzekutohet masa e trajtimit t detyrueshm psikiatrik me detyrim. Me rastin e vendosjes pr institucionin e kujdesit shndetsor gjykata merr parasysh rrezikun q i pandehuri paraqet pr mjedisin e tij, pr vendbanimin e prhershm ose vendqndrimin e tij dhe pr nevojat e tij pr trajtim. 3. Kur gjykata cakton masn e trajtimit t detyrueshm psikiatrik me ndalim, ajo menjher ia drgon vendimin dhe t gjitha t dhnat q i posedon Shrbimit provues kompetent dhe institucionit t kujdesit shndetsor, institucionit korrektues ose institucionit prkats pr ekzekutimin e ksaj mase. 4. Nse masa sht caktuar s bashku me dnimin me burgim, kryersi i veprs penale s pari drgohet n institucionin e kujdesit shndetsor pr trajtim.

Neni 182 1. Nse personi ndaj t cilit sht caktuar masa e trajtimit t detyrueshm psikiatrik, me ndalim ndodhet n liri, gjykata urdhron transferimin e tij n institucionin e kujdesit shndetsor ose urdhron lshimin e letr rreshtimit, por nse personi ndodhet n paraburgim, personeli i Shrbimit korrektues t Kosovs e prcjell n institucionin e kujdesit shndetsor.

2. Personi ndaj t cilit sht caktuar kjo mas transferohet n institucionin e kujdesit shndetsor, i shoqruar nga puntort e kujdesit shndetsor. 3. Personi ndaj t cilit ekzekutohet kjo mas ka t drejta dhe detyrime t njjta sikurse person i cili mban dnimin me burgim, nse nevojat e trajtimit nuk krkojn ndryshe. 4. Me propozimin e institucionit t kujdesit shndetsor, ku ekzekutohet kjo mas, gjykata gjat kohzgjatjes s mass, mund t vendos pr transferimin e personit nga nj institucion i kujdesit shndetsor n tjetrin. 5. Gjykata e cila ka caktuar masn n shkall t par monitoron ligjshmrin e ekzekutimit t saj. Organi publik kompetent pr shndetsi monitoron aftsin profesionale t trajtimit, i cili ofrohet gjat ekzekutimit t mass.

Neni 183 1. Institucioni i kujdesit shndetsor i drgon gjykats q ka caktuar masn n shkall t par raport mbi gjendjen shndetsore dhe suksesin e trajtimit t personit ndaj t cilit ekzekutohet masa, s paku nj her n gjasht (6) muaj dhe m shpesh me krkes t gjykats. 2. Kur institucioni i kujdesit shndetsor ose mjeku prgjegjs pr shrimin mendor konstaton se m nuk sht e nevojshme ta trajtoj ose ta ndaloj kryersin e veprs penale n institucionin e kujdesit shndetsor, ai menjher e informon gjykatn q e ka caktuar masn n shkall t par. 3. do gjasht (6) muaj, gjykata q ka caktuar masn n shkall t par, e shqyrton nevojn e vazhdimit t mass pas shqyrtimit t institucionit shndetsor dhe t mendimit t ekspertit t pavarur, i cili nuk sht i punsuar n institucionin e kujdesit shndetsor, ku sht duke u ekzekutuar masa. 4. Sipas detyrs zyrtare ose me propozimin e t pandehurit, mbrojtsit t institucionit t kujdesit shndetsor ose t organit t kujdestaris, q sht kompetent n baz t vendbanimit t prkohshm ose t prhershm t personit n kohn kur ka hyr n fuqi urdhri, me an t cilit sht caktuar masa, gjykata e cila ka caktuar masn n shkall t par e pushon masn nse konstaton se m nuk sht e nevojshme q kryersi t trajtohet ose ndalohet n at institucion. Kur pushon masn, gjykata mund ta caktoj masn e trajtimit t detyrueshm n liri, nse ekzistojn arsyet pr caktimin e mass s till. 5. Vendimi sipas paragrafit t ktij neni merret pas dgjimit t prokurorit publik, mbrojtsit dhe kryersit t veprs penale, nse gjendja e tij kt e lejon edhe pas shqyrtimit t mendimit t ekspertit.

6. Kur gjykata pushon masn, e informon institucionin e kujdesit shndetsor e liron personin ndaj t cilit sht caktuar masa menjher pas marrjes s vendimit.

Neni 184 1. Pasi q personi t lirohet nga institucioni i kujdesit shndetsor, organi kompetent i kujdestaris sht prgjegjs pr personin ndaj t cilit sht ekzekutuar masa n dhnien e ndihms pas lirimit nga institucioni i kujdesit shndetsor. 2. Nse kryersi i cili ka kryer vepr penale n gjendje t aftsis s zvogluar mendore lirohet nga institucioni i kujdesit shndetsor dhe nse ai n institucionin e kujdesit shndetsor ka kaluar koh m t shkurtr se sa kohzgjatja e burgimit t caktuar, gjykata e shqyrton lirimin me kusht pr at person. 3. Me rastin e vendosjes pr lirim me kusht, gjykata veanrisht merr parasysh suksesin e trajtimit t personit t dnuar, gjendjen e tij shndetsore, kohn e kaluar n institucionin e kujdesit shndetsor dhe kohn e mbetur t dnimit. 4. Nse gjykata vendos pr lirimin me kusht, mundet gjithashtu ta caktoj masn e trajtimit t detyrueshm psikiatrik n liri, nse ekzistojn arsyet pr caktimin e mass s till. 5. Nse gjykata vendos q personi i dnuar t mbaj pjesn e mbetur t dnimit me burgim, personeli i Shrbimit Korrektues t Kosovs e prcjell at n institucionin korrektues t dnimit.

EKZEKUTIMI I MASS S TRAJTIMIT T DETYRUESHM PSIKIATRIK N LIRI

Neni 185 1. Masa e trajtimit t detyrueshm psikiatrik n liri ekzekutohet n institucionin e kujdesit shndetsor t caktuar nga gjykata q ka caktuar masn n shkall t par. 2. Gjykata e informon institucionin e kujdesit shndetsor pr datn kur personi ndaj t cilit sht caktuar masa duhet t paraqitet pr trajtim. 3. Personi ndaj t cilit sht caktuar masa detyrohet t paraqitet n institucionin e kujdesit shndetsor pr trajtim brenda kohs s caktuar nga gjykata.

Neni 186 1. Institucioni i kujdesit shndetsor i drgon gjykats q ka caktuar masn n shkall t par raport mbi gjendjen shndetsore dhe suksesin e trajtimit t personit ndaj t cilit sht ekzekutuar masa, s paku nj (1) her n gjasht (6) muaj dhe m shpesh me krkes t gjykats. 2. Kur institucioni i kujdesit shndetsor mon se m nuk sht e nevojshme ta trajtoj kryersin e veprs penale menjher e informon gjykatn e cila ka caktuar masn n shkall t par. 3. Gjykata e cila ka caktuar masn n shkall t par, sipas detyrs zyrtare ose me propozimin e t pandehurit, mbrojtsit, institucionit t kujdesit shndetsor ose organit kompetent t kujdestaris, e pushon masn nse konstaton se m nuk sht e nevojshme ta trajtoj kryersin e veprs penale. 4. Vendimi pr pushimin e mass merret pas dgjimit t prokurorit publik, mbrojtsit dhe kryersit t veprs penale, nse kt e lejon gjendja e tij dhe pas shqyrtimit t mendimit t ekspertit.

Neni 187 1. Institucioni i kujdesit shndetsor menjher e njofton gjykatn q e ka caktuar masn n shkall t par, kur kryersi nuk i sht nnshtruar trajtimit n liri, nse ai arbitrarisht e ka ndrprer trajtimin ose nse mendon se trajtimi ka qen i pasuksesshm. 2. Gjykata, sipas detyrs zyrtare ose me propozimin e institucionit t kujdesit Shndetsor, n t cilin personi trajtohet ose duhet t trajtohet, mund t caktoj masn e trajtimit t detyrueshm psikiatrik me ndalim nse: 2.1. kryersi i veprs penale nuk i sht nnshtruar trajtimit n liri, ka ndrprer trajtimin arbitrarisht, ose kur trajtimi sht konsideruar i pasuksesshm nga institucioni i kujdesit shndetsor; 2.2. ekzistojn arsyet pr caktimin e mass s till. 3. Vendimi pr caktimin e mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik me detyrim merret pas dgjimit t prokurorit publik, mbrojtsit dhe kryersit t veprs penale, nse kt e lejon gjendja e tij dhe pas shqyrtimit t mendimit t ekspertit t pavarur, i cili nuk sht i punsuar n institucionin e kujdesit shndetsor ku ekzekutohet masa. 4. Pasi personi nuk ka m nevoj pr trajtim n institucionin e kujdesit shndetsor, organi kompetent i kujdestaris sht prgjegjs pr personin ndaj t cilit sht ekzekutuar masa n dhnien e ndihms pas pushimit t trajtimit t detyrueshm n liri.

KREU XIX
EKZEKUTIMI I DNIMIT ME BURGIM PR KUNDRVAJTJE

Neni 188 Aplikimi i dispozitave t ktij ligji Dnimi me burgim i shqiptuar pr kundrvajtje ose me t cilin sht zvendsuar dnimi i shqiptuar me gjob ekzekutohet sipas dispozitave t ktij ligji, nse me ligj t veant nuk sht parapar ndryshe.

Neni 189 Vendosja e personave t dnuar n institucionet korrektuese 1. Personat e dnuar me burgim pr kundrvajtje e mbajn dnimin n institucionin korrektues, t ndar nga personat e paraburgosur. 2. Femrat e dnuara me burgim pr kundrvajtje e mbajn dnimin n institucionin korrektues pr femra, t ndara nga femrat e paraburgosura. 3. T dnuarit e mitur me burgim pr kundrvajtje e mbajn dnimin t ndar nga madhort.

Neni 190 Kompetenca pr drgimin e personave t dnuar pr mbajtjen e dnimit me burgim pr kundrvajtje 1. Gjykata komunale pr kundrvajtje n vendin e s cils personi i dnuar ka vendbanimin ose vendqndrimin n kohn kur vendimi pr shqiptimin e dnimit merr formn e prer sht kompetente pr drgimin e personit t dnuar pr mbajtjen e dnimit me burgim pr kundrvajtje. 2. Kur vendbanimi ose vendqndrimi i personit t dnuar nuk dihen, kompetente pr drgimin e personit t dnuar pr mbajtjen e dnimit me burgim pr kundrvajtje sht gjykata komunale pr kundrvajtje q ka marr vendim n shkall t par. 3. Nse n procedurn kundrvajtse sht vendosur q dnimi me burgim t ekzekutohet menjher pa marr parasysh ankesn, drgimin e personit t dnuar pr ta mbajtur dnimin e bn gjykata komunale pr kundrvajtje e cila ka marr vendim n shkall t par.

Neni 191 Nse gjykata komunale pr kundrvajtje, e cila ka shqiptuar dnimin me burg ose e ka zvendsuar dnimin e shqiptuar me gjob me dnimin me burg, nuk sht kompetente pr ekzekutim, ajo ka pr detyr q vendimin e ekzekutueshm tia drgoj gjykats komunale kompetente pr kundrvajtje, jo m von se brenda afatit prej tri ditsh, pasi vendimi t ket marr formn ekzekutuese.

Neni 192 1. Gjykata kompetente pr kundrvajtje e urdhron me shkrim personin e dnuar t paraqitet ditn e caktuar n institucionin korrektues pr mbajtjen e dnimit me burgim pr kundrvajtje. 2. Afati ndrmjet pranimit t urdhrit dhe dits s paraqitjes nuk duhet t jet m i shkurtr se tet (8) dit dhe m i gjat se pesmbdhjet (15) dit. 3. Gjykata kompetente pr kundrvajtje e informon institucionin korrektues lidhur me datn kur personi i dnuar duhet t paraqitet n institucion dhe ia dorzon vendimin e forms s prer dhe t dhnat personale pr personin e dnuar t cilat jan mbledhur gjat procedurs kundrvajtse.

Neni 193 Fillimi i mbajtjes s dnimit me burgim pr kundrvajtje 1. Institucioni korrektues e informon gjykatn kompetente pr kundrvajtje se a sht paraqitur personi i dnuar pr mbajtjen e dnimit me burgim pr kundrvajtje. 2. Fillimi i mbajtjes s dnimit me burgim pr kundrvajtje llogaritet nga dita kur personi i dnuar sht paraqitur pr mbajtjen e dnimit n institucionin korrektues.

Neni 194 1. Nse i dnuari me burgim pr kundrvajtje i cili sht thirrur me rregull nuk paraqitet n institucionin korrektues, gjykata kompetente pr kundrvajtje urdhron shoqrimin e tij, e nse ai fshihet ose sht n arrati, gjykata urdhron shpalljen e letr-rreshtimit. 2. N rastet nga paragrafi 1. i ktij neni fillimi i ekzekutimit t dnimit me burgim pr kundrvajtje llogaritet nga dita kur i dnuari sht privuar nga liria, ndrsa shpenzimet e transportit i paguan i dnuari.

Neni 195 Shtyrja e ekzekutimit t dnimit me burgim pr kundrvajtje 1. Ekzekutimi i dnimit me burgim pr kundrvajtje mund t shtyhet nga arsyet e njjta pr t cilat mund t shtyhet edhe ekzekutimi i dnimit me burgim dhe me burgim afatgjat t shqiptuar pr vepr penale. 2. Shtyrja e fillimit t mbajtjes s dnimit me burgim pr kundrvajtje nga paragrafi 1 i ktij neni nuk mund t zgjat m shum se gjashtdhjet(60) dit.

Neni 196 Procedura e shtyrjes s ekzekutimit t dnimit me burgim pr kundrvajtje 1. Personi i dnuar e parashtron krkesn pr shtyrjen e ekzekutimit t dnimit me burgim pr kundrvajtje brenda tri (3) ditve nga pranimi i urdhrit pr mbajtjen e dnimit. 2. Krkesa pr shtyrjen e ekzekutimit t dnimit me burgim pr kundrvajtje i parashtrohet kryetarit t gjykats kompetente komunale pr kundrvajtje. 3. Kryetari i gjykats kompetente komunale pr kundrvajtje vendos lidhur me krkesn pr shtyrjen e ekzekutimit t dnimit brenda tri (3) ditve nga pranimi i krkess. 4. Kryetari i gjykats kompetente komunale pr kundrvajtje e hedh posht krkesn pr shtyrjen e ekzekutimit t dnimit, nse ajo nuk sht parashtruar brenda periudhs s parapar kohore dhe nse sht paraqitur nga personi i paautorizuar ose nse n t nuk jan bashkngjitur provat q e mbshtesin at brenda periudhs s parapar kohore.

Neni 197 1. Kundr aktvendimit t shkalls s par me t cilin refuzohet krkesa pr shtyrjen e fillimit t mbajtjes s dnimit, i dnuari mund ti parashtroj ankes kryetarit t Gjykats s Lart pr Kundrvajtje brenda afatit prej tri (3) ditsh nga dita e pranimit t aktvendimit. 2. Kryetari i Gjykats s Lart pr Kundrvajtje vendos lidhur me ankesn brenda tri (3) ditve nga pranimi i saj.

Neni 198 1. Krkesa pr shtyrjen e ekzekutimit e pezullon ekzekutimin e dnimit derisa t merret vendimi i forms prer lidhur me krkesn. 2. Kryetari i gjykats kompetente komunale pr kundrvajtje, i cili pas parashtrimit t krkess s dyt konstaton se e drejta n ankes sht keqprdorur vendos q ankesa t mos e shtyj ekzekutimin e dnimit.

Neni 199 1. Kryetari i gjykats kompetente komunale pr kundrvajtje e revokon shtyrjen e ekzekutimit t dnimit nse m von konstatohet se arsyet pr lejimin e shtyrjes nuk kan ekzistuar ose kan pushuar s ekzistuari, ose nse personi i dnuar e ka shfrytzuar shtyrjen pr qllime t tjera, e jo pr ato pr t cilat sht lejuar. 2. I dnuari ka t drejtn e ankess kundr aktvendimit mbi revokimin ose ndrprerjen e shtyrjes s ekzekutimit t dnimit n kushte t njjta si edhe kundr aktvendimit n baz t cilit sht vendosur lidhur me krkesn pr shtyrje. 3. Ankesa e shtyn ekzekutimin e aktvendimit.

Neni 200 1. Me krkesn e personit t dnuar pr kundrvajtje, prjashtimisht n raste t arsyeshme, mund t lejohet ndrprerja e mbajtjes s dnimit me burgim pr kundrvajtje por jo m shum se dhjet (10) dit. N raste t jashtzakonshme me qllim t mjekimit, ndrprerja mund t vazhdoj derisa t zgjas mjekimi. 2. Koha e ndrprerjes s lejuar nuk llogaritet n mbajtjen e dnimit.

Neni 201 Zbatimi prshtatshmrish i dispozitave mbi lirimin me kusht dhe lirimin e t dnuarve 1. Dispozitat e ktij ligji q i referohen lirimit me kusht dhe lirimit t personave t dnuar zbatohen prshtatshmrisht edhe ndaj personave t dnuar me burgim pr kundrvajtje.

EKZEKUTIMI I DNIMIT ME GJOB DHE I MASAVE MBROJTSE T SHQIPTUARA PR KUNDRVAJTJE Neni 202 Dispozitat e ktij ligji q u referohen ekzekutimit t dnimit me gjob dhe t dnimeve plotsuese t shqiptuara pr vepr penale zbatohen prshtatshmrisht edhe pr ekzekutimin e dnimit me gjob dhe t masave mbrojtse t shqiptuara pr kundrvajtje, nse me ligj t posam nuk sht parapar ndryshe.

PJESA E GJASHT
SHRBIMI KORREKTUES DHE SHRBIMI SPROVUES I KOSOVS

KREU XX
SHRBIMI KORREKTUES I KOSOVS

Neni 203 Veprimtarit e Shrbimit Korrektues t Kosovs 1. Shrbimi Korrektues i Kosovs sht shrbim profesional, i uniformuar, me grada dhe pjesrisht i armatosur varsisht nga specifikat e puns, prgjegjs dhe i pavarur pr: 1.1. organizimin, zbatimin dhe mbikqyrjen e ekzekutimit t dnimit me burgim dhe me burgim afatgjat 1.2. organizimin, zbatimin dhe mbikqyrjen e burgimit t t miturve dhe masave edukuese, prve nse Kodi i Drejtsis pr t Mitur parasheh ndryshe dhe 1.3. organizimin e programeve q i kontribuojn korrektimit, prgatitjes pr lirim dhe mbikqyrjes afatgjat t personave t dnuar me burgim dhe me burgim afatgjat. 2. Shrbimi Korrektues i Kosovs mban evidenc unike pr personat ndaj t cilve ekzekutohen dnimet institucionale. 3. Shrbimi Korrektues i Kosovs ka shenjn e vet identifikuese dhe ka selin n Prishtin.

ORGANIZIMI I SHRBIMIT KORREKTUES T KOSOVS

Neni 204 Llojet e institucioneve korrektuese 1. Llojet e institucioneve korrektuese jan: 1.1. burgjet pr ekzekutimin e dnimit me burgim dhe me burgim afatgjat; 1.2. qendrat e paraburgimit pr ekzekutimin e paraburgimit dhe dnimeve me burgim deri n tre (3) muaj; 1.3. burgjet pr femra pr ekzekutimin e dnimit me burgim, me burgim afatgjat dhe burgimit pr t mitur t shqiptuar ndaj femrave; 1.4. burgjet pr t mitur pr ekzekutimin e burgimit t t miturve; 1.5. institucionet edukative-korrektuese pr ekzekutimin e masave edukative t drgimit t kryersit t mitur n institucionin edukativo-korrektues; 1.6. spitali dhe ambulancat e burgjeve pr trajtimin e personave t paraburgosur dhe personave t dnuar.

Neni 205 Tipet e institucioneve korrektuese 1. N baz t shkalls s siguris dhe mnyrs s trajtimit t personave t dnuar, institucionet korrektuese mund t jen t tipit t mbyllur, gjysm t hapur dhe t hapur. 2. Institucionet korrektuese t tipit t mbyllur kan elemente t siguris fizike dhe materiale si jan oficert e armatosura, muret rrethuese apo rrethoja, pajimet teknike dhe masat tjera t siguris q pengojn arratisjen e personave t dnuar. N kuadr t tipit t mbyllur bn pjes edhe burgu i siguris s lart, pr ekzekutimin e dnimit me burgim ndaj personave t klasifikuar me rrezikshmri shum t lart, personave t paraburgosur t klasifikuar me rrezikshmri shum t lart dhe atyre t dnuar me burgim afatgjat 3. Institucionet korrektuese t tipit gjysm t hapur nuk kan elemente t siguris fizike n form t mbikqyrjes s lvizjeve dhe puns s personit t dnuar, por kan elemente t siguris materiale q e pengojn arratisjen e personave t dnuar. 4. Institucionet korrektuese t tipit t hapur nuk kan elemente t siguris fizike as materiale q e pengojn arratisjen e personave t dnuar. Sjellja ndaj personave t

dnuar bazohet n vet disiplinn e tyre dhe prgjegjsin personale, kurse personeli korrektues mbikqyr lvizjen dhe punn e personave t dnuar. 5. N institucionet korrektuese t tipit t mbyllur mbahet s paku nj e treta (1/3) e dnimit me burgim afatgjat.

Neni 206 N kuadr t institucionit korrektues mund t ket njsi t hapur, gjysm t hapur dhe t mbyllur.

Neni 207 Themelimi i institucioneve korrektuese Me propozim t Ministris s Drejtsis dhe me miratim t Qeveris, Ministria nxjerr akte nnligjore pr themelimin e institucioneve korrektuese dhe klasifikimin e llojeve t institucioneve korrektuese.

Neni 208 Drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues t Kosovs

1. Drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues t Kosovs, zgjidhet nga Ministri i Drejtsis n baz t konkursit t hapur pas rekomandimit t komisionit profesional vlersues. 2. Drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues t Kosovs udhheq, drejton dhe kontrollon Shrbimin Korrektues t Kosovs dhe t gjitha shtjet lidhur me shrbimin Korrektues t Kosovs. 3. Drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues t Kosovs zgjidhet pr periudh kohore pes (5) vjet e me mundsi rizgjedhje. 4. Pr punn e tij Drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues t Kosovs i prgjigjet drejtprdrejt Ministrit t Drejtsis. 5. Ministri i Drejtsis mund ta suspendoj dhe ose shkarkoj Drejtorin e Prgjithshm pr shkelje ligjore, apo pr shkak t mos efikasitetit n pun. 6. Vendimi Ministrit sht Prfundimtar.

Neni 209 Kushtet pr zgjedhjen e Drejtorit t Prgjithshm t Shrbimit Korrektues 1. Detyrn e Drejtorit t Prgjithshm t Shrbimit Korrektues mund ta ushtroj personi (kandidati) i cili i plotson kushtet n vijim: 1.1. t jet shtetas i Republiks s Kosovs; 1.2. t ket prgatitje universitare; 1.3. t ket shtat (7) vite prvoj pune profesionale, prej t cilave s paku pes (5) vite n menaxhim; 1.4. t mos jet antar i ndonj partie politike; 1.5 t ket reputacion moral dhe profesional dhe t mos jet i dnuar pr vepr penale.

Neni 210 Zvendsdrejtort e prgjithshm 1. Zgjedhja e tre (3) Zvendsdrejtorve t prgjithshm bhet prshtatshmrish me nenin 208 t ktij ligji. 2. Zvendsdrejtort e Prgjithshm t Shrbimit Korrektues t Kosovs zgjidhen pr periudhn kohore pes (5) vjet me mundsi vazhdimi. 3. Ministri i Drejtsis me vet iniciativ apo sipas propozimit t Drejtorit t Prgjithshm t Shrbimit Korrektues shkarkon zvendsdrejtort e prgjithshm pr shkelje ligjore apo pr shkak t mos efikasitetit n pun. 4. Detyrn e zvendsdrejtorit t Shrbimit Korrektues mund ta ushtroj personi (kandidati) i cili i plotson kushtet n vijim: 4.1. t jet shtetas i Republiks s Kosovs; 4.2. t ket prgatitje universitare; 4.3. t ket pes (5) vite prvoj pune profesionale, prej t cilave s paku tri (3) vite n menaxhim; 4.4. t mos jet antar i ndonj partie politike; 4.5. t ket reputacion moral dhe profesional dhe t mos jet i dnuar pr vepr penale.

Neni 211 Drejtort e Institucioneve Korrektuese 1. Drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues zgjedh drejtort e Institucioneve Korrektuese t Kosovs, n baz t konkursit t hapur, pas rekomandimit t Komisionit Vlersues Profesional. 2. Drejtort e Institucioneve korrektuese zgjidhen prshtatshmrisht me dispozitat e zvendsdrejtorve t prgjithshm t Shrbimit Korrektues. 3. Drejtort e Institucioneve Korrektuese t Kosovs zgjidhen pr periudhn kohore pes (5) vjet me mundsi vazhdimi. 4. Drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues mund ti suspendoj ose shkarkoj drejtort e institucioneve Korrektuese pr shkelje ligjore apo pr shkak t mos efikasitetit n pun. 5. Kundr vendimit pr suspendim apo shkarkim, drejtort e institucioneve Korrektuese kan t drejt ankese n Komisionin e Ankesave t Shrbimit Korrektues t Kosovs 6. Ankesa e parashtruar nuk e shtyn ekzekutimin e vendimit. 7. Vendimi i Komisionit t Ankesave i parapar n paragrafin 5. t ktij neni sht prfundimtar.

Neni 212 Personeli i Shrbimit Korrektues 1. Personelin civil t Shrbimit Korrektues t Kosovs e prbjn npunsit civil n pajtim me ligjin n fuqi pr Shrbimin Civil t Kosovs. 2. Personelin korrektues e zgjedh dhe e shkarkon Shrbimi Korrektues i Kosovs n baz t konkursit t hapur dhe n pajtim me aktet nnligjore me t cilat prcaktohen kualifikimet pr zgjedhjen, avancimin dhe transferimin e personelit korrektues. 3. Aktet nnligjore t parapara n paragrafin 2. t ktij neni hartohen nga Shrbimi Korrektues i Kosovs dhe aprovohen nga Ministri i Drejtsis. 4. Shrbimi Korrektues i Kosovs harton standardet, Kodin e Etiks Profesionale, t sjslljes dhe Kodin Disiplinor pr personelin korrektues t Shrbimit korrektues t Kosovs dhe ia paraqet pr aprovim Ministrit t Drejtsis

Neni 213 Komisioni Disiplinor 1. Drejtori i Prgjithshm Shrbimit Korrektues formon Komisionin Disiplinor pr personelin korrektues i cili prbhet nga tre (3) antar, me mandat tre (3) vjet. 2. Procedura disiplinore iniciohet n t gjitha rastet kur ekziston dyshimi i arsyeshm se ndonj i punsuar nga radht e stafit korrektues ka shkel dispozitat ligjore apo kodin e etiks profesionale. 3. Komisioni Disiplinor vendos n seanc dgjimore mbi bazn e provave t siguruara nga shrbimi korrektues dhe dgjimit t shkelsit. 4. N punn e tij Komisioni Disiplinor sht i pavarur dhe i paanshm.

Neni 214 Masat disiplinore 1. Komisioni mund t shqiptoj masat disiplinore si n vijim: 1.1. qortimin; 1.2. qortim me vrejtje me shkrim; 1.3. zvoglimi i s ardhurave personale deri n tridhjet prqind (30%), duke pasur parasysh natyrn e shkeljes; 1.4. transferin n institucion tjetr korrektues deri n gjasht (6) muaj; 1.5. ulja n pozit; 1.6. ndrprerjen e marrdhnies s puns. 2. Komisioni shqipton sanksionin n harmoni me shkalln e prgjegjsis disiplinore dhe pasojat e shkeljes. 3. Kundr vendimit t Komisionit Disiplinor, pala e paknaqur ka t drejt ankese, brenda afatit tet (8) ditor nga dita e dorzimit t vendimit. Ankesa i drejtohet Komisionit t Ankesave n kuadr t Shrbimit Korrektues. 4. Ankesa e parashtruar nuk e shtyn ekzekutimin e vendimit. 5. Vendimi i Komisionit t Ankesave i parapar n paragrafin 3. t ktij neni sht prfundimtar.

6. Komisioni i Ankesave prbhet nga tre (3) antar t zgjedhur nga radht e personelit t Shrbimit Korrektues me mandat (3) vjet me mundsi rizgjedhje. 7. Personeli Korrektues i Shrbimit Korrektues, pr shkak t rrezikshmris, rndsis, si dhe kushteve t veanta t puns, pr do dymbdhjet (12) muaj pune i llogaritet si gjashtmbdhjet (16) muaj stazh i siguruar, kurse n llogaritjen e pagave sigurohet nj shtes e t ardhurave. 8. Kategorizimi i personelit, t cilt do t realizojn beneficionet e parapara n paragrafin 7. t ktij neni rregullohen me akt t veant nnligjor t cilin e harton Shrbimi Korrektues dhe aprovon Ministri i Drejtsis.

Neni 215 Publiciteti i puns s Shrbimit Korrektues t Kosovs 1. Shrbimi Korrektues prmes publikimit t informacioneve dhe politikave organizative t Shrbimit Korrektues t Kosovs sensibilizon opinionin e gjer publik pr punn dhe veprimtarin e Shrbimit Korrektues t Kosovs. 2. Drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues cakton zdhnsin e Shrbimit Korrektues t Kosovs. 3. T gjitha informacionet lidhur me personat e dnuar dhe t paraburgosurit jan konfidenciale dhe nuk zbulohen e nuk bhen t njohura pr opinionin apo pr mediat. 4. Prjashtimisht nga paragrafi 3. i ktij neni, Ministria e Drejtsis mund ti bj t njohura informacionet konfidenciale pr mediat ose grupet tjera t informimit publik nse dhnia e ktyre informacioneve sht n pajtim me interesin e prgjithshm shoqror. Informacionet e tilla konfidenciale nuk zbulohen nse zbulimi i tyre paraqet rrezik pr rendin dhe sigurin e prgjithshme t institucioneve korrektuese apo nse dhnia e ktyre informacioneve mund t dmtoj qllimin e dnimit. 5. Personat e dnuar nuk intervistohen nga mediat, grupet publike lokale apo personat tjer pa plqim paraprak. 6. Ministri i Drejtsis nxjerr akt nnligjor mbi fshehtsin e informacioneve, dhnien dhe zbulimin e tyre dhe udhzime pr mediat. 7. Dispozitat e ktij neni nuk e cenojn autorizimin q e kan Ombudspersoni i Kosovs, gjykatsit dhe zyrtart tjer t drejtsis n baz t ligjit n fuqi pr qasje n dokumentet, zyrtare dhe Ligjin pr mbrojtjen e t dhnave personale. 8. Ministri i Drejtsis mund ti lejoj qasje organizatave t cilat merren me mbrojtjen e t drejtave t njeriut n pajtim me rregullat brendshme t institucioneve korrektuese

Neni 216 Drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues sht i autorizuar pr miratimin e vizitave nga ana e personave apo grupeve n institucionet korrektuese.

KREU XXI
SHRBIMI PR EKZEKUTIMIN E DNIMEVE ALTERNATIVE DHE RIINTEGRIMIN SHOQROR T PERSONAVE T DNUAR

Neni 217 1. Shrbimi pr ekzekutimin e dnimeve alternative dhe riintegrimin shoqror t personave t dnuar (Shrbimi sprovues) sht nn udhheqjen dhe prgjegjsin e Ministris s Drejtsis. Shrbimin Sprovues e udhheq Drejtori i Prgjithshm. 2. Drejtori i Prgjithshm dhe zvendsdrejtori i Prgjithshm i Shrbimit Sprovues, zgjidhet me konkurs t hapur nga Ministria e Drejtsis n pajtim me Ligjin pr Shrbimin Civil. 3. Shrbimi Sprovues ka drejtorit regjionale t cilat udhhiqen nga drejtort regjional. 4. Shrbimi Sprovues ka shenjn e vet identifikuese 5. Shrbimi sprovues sht prgjegjs pr: 5.1. prgatitjen e ankets sociale dhe raportet para ndshkuese pr kryersit e veprave penale; 5.2. mbikqyrjen dhe ndihmn ndaj personave t dnuar gjat mbajtjes s dnimeve alternative; 5.3. mbikqyrjen dhe ndihmn ndaj kryersve t varur nga droga ose alkooli t cilt i nnshtrohen trajtimit t detyrueshm rehabilitues i cili mbahet n liri; 5.4. mbikqyrjen dhe ndihmn ndaj personave t dnuar t liruar me kusht; 5.5. udhzimin dhe mbshtetjen ndaj personave t dnuar n prfundim t dnimit t tyre; 5.6. ndonj detyr tjetr t prcaktuar nga Ministria e Drejtsis;

5.7. shrbimi Sprovues nxjerr Rregulloren e Brendshme pr mnyrn e funksionimit t tij.

Neni 218 1. Personeli i shrbimit Sprovues, pr shkak t rrezikshmris, rndsis, si dhe kushteve t veanta t puns, pr do dymbdhjet (12) muaj pune i llogaritet si gjashtmbdhjet (16) muaj stazh i siguruar, kurse n llogaritjen e pagave sigurohet nj shtes e t ardhurave 2. Kategorizimi i personelit, t cilt do t realizojn beneficionet e parapara n paragrafin 1. t ktij neni rregullohen me akt t veant nnligjor, t cilin e nxjerr Ministria e Drejtsis.

KREU XXII
INSPEKTORATI I MINISTRIS S DREJTSIS

Neni 219 Inspektimi i brendshm i institucioneve korrektuese 1. Ministria e Drejtsis themelon Inspektoratin pr inspektimin e puns s Shrbimit Korrektues t Kosovs, i cili vepron n kuadr t Ministris. 2. Zgjedhja dhe shkarkimi i Kryeinspektorit dhe inspektorve bhet n pajtim me rregullat e Ligjit pr Shrbimin Civil. 3. Aktivitetet e inspektimit sipas ktij ligji dhe akteve nnligjore t nxjerra pr zbatimin e tij, e bn Ministria prmes inspektorve. 4. Kryeinspektor mund t zgjidhet personi i cili ka prgatitje universitare dhe ka s paku pes (5) vite prvoj pune relevante. 5. Inspektor mund t zgjidhet, personi i cili ka prgatitje universitare dhe ka s paku tri (3) vite prvoj pune relevante.

Neni 220 T drejtat dhe detyrat e inspektorve 1. Inspektori bn mbikqyrjen e zbatimit t dispozitave t ktij ligji, akteve nnligjore t nxjerra n zbatim t tij dhe ka autorizim 1.1. t hyj n do koh dhe pa paralajmrim n t gjitha hapsirat dhe lokalet e Shrbimit Korrektues me qllim t inspektimit; 1.2. t urdhroj q lshimet dhe t metat e konstatuara t eliminohen n afatin t cilin ai e cakton; 1.3. t verifikoj secilin rast ve e ve , do her kur dyshohet pr shkelje ligjore. Inspektori inicion procedurn qoft sipas detyrs zyrtare apo me iniciativn e personit t interesuar; 1.4. tu rekomandoj subjekteve prgjegjs ndrmarrjen e masave disiplinore n pajtim me strukturn hierarkike. 2. Subjekti t cilit i sht urdhruar eliminimi i t metave dhe parregullsive sipas paragrafit 1, nn-paragrafi 1.1. t ktij neni, sht i detyruar q pas eliminimit t t metave dhe parregullsive t lajmroj inspektorin n afatin e caktuar nga inspektori dhe i cili nuk mund t jet m i gjat se tet (8) dit. 3. Inspektori sht i detyruar q: 3.1. t hartoj procesverbal lidhur me kryerjen e mbikqyrjes inspektuese; 3.2. t ruaj si sekret t gjitha shnimet pr t cilat njoftohet gjat kryerjes s punve inspektuese, e q me aktet e brendshme konsiderohen si konfidenciale. Zbulimi i ktyre informatave bhet vetm para autoriteteve t prcaktuara me ligj; 3.3. t hartoj raporte t rregullta pr Sekretarin e Prhershm dhe t paktn nj her n tre (3) muaj pr Ministrin e Drejtsis lidhur me t gjeturat e tij.

Neni 221 Pavarsia dhe paanshmria 1. Inspektort n kryerjen e detyrs s tyre jan t pavarur dhe t paanshm nga do ndrhyrje e cila mund t ndikoj n mnyr t drejtprdrejt apo t trthort. 2. Inspektort duhet t kryejn detyrn e tyre me aftsi profesionale e me prgjegjsi t plot dhe jan t lir nga fardo ndrhyrje, q mund t ndikoj n gjykimin e drejt t tyre ose n rezultatin e kontrollit.

Neni 222 1. Gjithashtu prmes inspektimit bhet vlersimi vjetor i secilit institucioni korrektues prmes: 1.1. prcaktimit nse veprimet jan kryer n mnyr efektive, n veanti ato lidhur me procedurat e pranimit, zbatimin e dnimeve disiplinore, shtjet e siguris, sigurimit t shrbimeve shndetsore dhe mjeksore dhe sigurimit t ndihms edukative dhe shoqrore; 1.2. shqyrtimit t besueshmris s informacioneve financiare dhe atyre drejtuese; 1.3. vrtetimit nse pasurit q i takojn Shrbimit Korrektues t Kosovs kontrollohen dhe sigurohen nga humbjet, n veanti mirmbajtja dhe pastrtia e objekteve; 1.4. vlersimit t shfrytzimit efektiv t burimeve njerzore; 1.5. mbikqyrjes nse jan arritur objektivat e prcaktuara t programeve. 2. Ministria e Drejtsis mund t nxjerr akte nnligjore lidhur me rregullat dhe mekanizmat pr inspektimin e brendshm t institucioneve korrektuese.

PJESA E SHTAT
DISPOZITAT KALIMTARE DHE PRFUNDIMTARE

KREU XXIII
DISPOZITAT KALIMTARE DHE PRFUNDIMTARE

Neni 223 1. Ministria e Drejtsis nxjerr akte nnligjore pr zbatimin e ktij ligji brenda dymbdhjet (12) muajve nga hyrja e tij n fuqi.

2. Rregullat e brendshme t puns pr funksionimin e institucioneve korrektuese miratohen nga Drejtori i Prgjithshm i Shrbimit Korrektues brenda dymbdhjet (12) muajve nga hyrja n fuqi e ktij ligji. 3. Rregullat e brendshme t puns pr funksionimin e institucioneve sprovuese miratohen nga Drejtori i prgjithshm i Shrbimit Sprovues brenda gjasht (6) muajve nga hyrja n fuqi e ktij ligji. 4. Rendi shtpiak i secilit institucion korrektues miratohet nga Drejtori i Institucionit Korrektues 5. Aktet ekzistuese nnligjore mbeten n fuqi deri n zvendsimin e tyre me akte t reja nnligjore.

Neni 224 Ekzekutimi i dnimeve t filluara para dats s hyrjes n fuqi t ktij ligji, por t cilat nuk jan prfunduar deri n at dat vazhdohen dhe prfundohen n pajtim me dispozitat e ktij ligji, prve nse dispozitat e ligjit n fuqi jan m t favorshme pr personin e dnuar.

Neni 225 Pas hyrjes n fuqi t ktij ligji, nse periudha e parashikuar kohore sht duke rrjedhur, kjo periudh llogaritet n pajtim me dispozitat e ktij ligji, prve nse periudha e mparshme ka qen m e gjat apo nse me dispozitat e ktij Kreu prcaktohet ndryshe.

Neni 226 Dispozitat shfuqizuese Ky ligj shfuqizon Rregulloren Nr. 2004/46 Mbi Ekzekutimin e Sanksioneve Penale dhe t gjitha dispozitat tjera ligjore q jan n kundrshtim me t.

Neni 227 Hyrja n fuqi Ky ligji hyn n fuqi pesmbdhjet (15) dit pas publikimit n Gazetn Zyrtare t Republiks s Kosovs.

Ligji Nr. 03/ L-191 22 korrik 2010

Kryetari i Kuvendit t Republiks s Kosovs, ________________________ Jakup KRASNIQI

Republika e Kosovs
Republika Kosovo - Republic of Kosovo
Kuvendi - Skuptina - Assembly _______________________________________________________________________ Ligji Nr. 04/-L-015

PR MBROJTJEN E DSHMITARVE
Kuvendi i Republiks s Kosovs; N mbshtetje t nenit 65 (1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs; Miraton:

LIGJ PR MBROJTJEN E DSHMITARVE

KREU I
DISPOZITAT E PRGJITHSHME

Neni 1 Qllimi i ligjit Me kt ligj rregullohen masat e posame dhe urgjente, mnyrat dhe procedurat pr mbrojtjen e dshmitarve dhe bashkpuntorve t drejtsis.

Neni 2 Fushveprimi i ligjit Me kt ligj ofrohet mbrojtje pr dshmitart dhe bashkpuntort e drejtsis vetm pr llojet e veprave penale t parapara me paragrafin 1. t nenit 4 t ktij ligji.

Neni 3 Prkufizimet 1. Shprehjet e prdorura n kt ligj kan kt kuptim: 1.1. Person i afrm antari i familjes ashtu si parashihet me Kodin e Procedurs Penale. 1.2. Rrezik serioz frika e arsyeshme pr rrezikimin e jets, shndeti fizik apo psikik. 1.3. Person i mbrojtur personi, ndaj t cilit zbatohen masat e mbrojtjes dhe i cili, n cilsin e dshmitarit ose t personit t dmtuar, bn njoftime ose dshmon pr fakte e rrethana, q prbjn objekt prove relevante n nj procedur penale, pr vepra penale t parapara me paragrafin 1. t nenit 4 t ktij ligji dhe q pr shkak t ktyre njoftimeve ose dshmive, ndodhet n gjendje t rrezikut serioz, dhe personi, q vuan dnimin penal ose sht i pandehur n nj procedur penal, ndaj t cilit zbatohen masa e posame t mbrojtjes, pr shkak t bashkpunimit, njoftimeve dhe deklarimeve t bra n procedurn penale, pr vepra penale t parapara me paragrafin 1. t nenit 4 t ktij ligji dhe q pr kto arsye, ndodhet n gjendje t rrezikut serioz. 1.4. Programi - Programi pr mbrojtjen e dshmitarve si parashihet me kt ligj. 1.5. Komisioni - Komisioni pr mbrojtjen e dshmitarve, si parashihet me kt ligj. 1.6. Drejtoria - Drejtoria pr mbrojtjen e dshmitarve brenda Policis s Kosovs e themeluar me kt ligj. 1.7. Sekret Zyrtar ka kuptimin e njjt si n Kodin Penal t Kosovs.

Neni 4 Bazat pr aplikimin e masave mbrojtse 1. Masat e mbrojtjes mund t zbatohen para, gjat dhe pas procedurs penale pr personin e rrezikuar n lidhje me hetimet pr veprat penale n vijim: 1.1. vepr penale kundr Kosovs, shtetasve dhe banorve t saj; 1.2. vepr penale kundr t drejts ndrkombtare; 1.3. vepr penale kundr ekonomis; 1.4. vepr penale kundr detyrs zyrtare;

1.5. vepr penale pr t ciln me ligj parashihet dnimi me pes (5) ose m shum vite burgim. 2. Masat mbrojtse mund t zbatohen ndaj personit n lidhje me veprat penale t parapara n paragrafin 1. t ktij neni nse: 2.1. ekziston rrezik serioz ndaj atij personi dhe personave t afrm t tij; 2.2. personi gjyqsis. pranon q t bashkpunoj ngusht me organet e hetuesis dhe

KREU II
MASAT MBROJTSE

Neni 5 Llojet e masave mbrojtse 1. Masa mbrojtse zbatohet pr t siguruar mbrojtje t personit t mbrojtur nga rreziku serioz ndaj jets s tij, shndetit fizik apo psikik apo ndaj personave t afrm t prcaktuar n kt ligj. 2. Masat mbrojtse jan si n vijim: 2.1. mbrojtja fizike e personit t mbrojtur; 2.2. zhvendosja e prkohshme e personit t mbrojtur n vend t sigurt; 2.3. procedurat e veanta pr qasje n t dhna dhe dokumente n lidhje me personat e mbrojtur, nga zyrat e lshimit t dokumenteve dhe bazs s t dhnave tjera formale; 2.4. ndrrimi i vendbanimit, puns apo shkollimit t personit t mbrojtur; 2.5. ndrrimi i identitetit t personit t mbrojtur; 2.6. ndryshimi i pamjes fizike t personit t mbrojtur duke prfshir edhe operacionin plastik; 2.7. mbshtetje financiare pr personin e mbrojtur; 2.8. mbshtetja sociale, ligjore dhe fardo mbshtetje tjetr e nevojshme pr personin e mbrojtur dhe

2.9. regjim i veant pr personin e mbrojtur n mbajtje, n institucione korrektuese. 3. Drejtoria bn propozimin pr shqiptimin e nj apo m shum masave mbrojtse, duke marr n konsiderat rrethanat specifike dhe mendimin e personit t rrezikuar. Masat mbrojtse mund t zbatohen vetm me plqimin e personit t rrezikuar. Vendosja e masave mbrojtse t cilat nuk jan t pranuara nga personi i rrezikuar jan t ndaluara prve rastit t parapar me paragrafin 4. t ktij neni. 4. Nse ekziston baza mbi t ciln mund t vendoset pr masat mbrojtse, por personi i rrezikuar nuk sht n gjendje t jap plqimin e tij pr shkak t gjendjes fizike ose mendore t tij, masat mbrojtse urdhrohen dhe zbatohen deri n ndryshimin e rrethanave kur personi i mbrojtur do t jet n gjendje t jap plqimin e tij pr tu mbrojtur, me prjashtim t mass s parapar me nn-paragrafin 2.6. paragrafin 2. t ktij neni. Nse personi i mbrojtur refuzon t jap plqimin, mbrojtja e caktuar ndrpritet. 5. Masat e parapara me kt ligj nuk mund t zbatohen ndaj t miturve t rrezikuar, pa plqimin paraprak t prindrve ose kujdestarit t tyre. Pr personat e privuar pjesrisht, apo plotsisht nga zotsia e veprimit, plqimin e jep personi i autorizuar me ligj pr prfaqsimin e tyre apo kujdestari.

Neni 6 Mbrojtja fizike e personit t mbrojtur 1. Mbrojtja fizike e personit t mbrojtur bhet n form t hapur apo t fsheht, e zbatuar gjat njzetekatr (24) orsh apo gjat periudhave t caktuara kohore dhe vetm brenda territorit t Republiks s Kosovs. 2. Gjat zbatimit t mbrojtjes fizike t personit t mbrojtur prdoren masa t veanta t siguris fizike.

Neni 7 Zhvendosja e prkohshme e personit t mbrojtur n vend t sigurt 1. Personi i mbrojtur mund t zhvendoset prkohsisht n vend t sigurt. 2. Gjat zhvendosjes s prkohshme t personit t mbrojtur pr n vend t sigurt, mund t prdoren masa t veanta fizike dhe teknike t siguris.

Neni 8 Procedurat e veanta pr marrjen e t dhnave 1. Komisioni mund tia ndaloj apo kufizoj zyrave pr lshim t dokumenteve dhe menaxhueseve t tjer t bazs s t dhnave, lshimin e t dhnave n lidhje me personin e mbrojtur. Kto t dhna mund t largohen nga zyrat e lshimit t dokumenteve apo menaxhuesve t bazs s t dhnave dhe t prcillen tek Drejtoria. 2. T dhnat mbi personin e mbrojtur lshohen vetm n baz t vendimit t Komisioni pr vlersim t programit.

Neni 9 Ndrrimi i vendbanimit, puns apo shkollimit t personit t mbrojtur 1. Personi i mbrojtur mund t zhvendoset prkohsisht apo prher nga vendbanimi, vendi i puns apo vendi i shkollimit t tij. Zhvendosja organizohet nga Drejtoria . 2. Zhvendosja e personit t mbrojtur realizohet brenda territorit t Republiks s Kosovs apo jasht Kosovs n baz t marrveshjeve ndrkombtare apo n mnyr t ndrsjell.

Neni 10 Ndryshimi i identitetit t personit t mbrojtur 1. Ndryshimi i identitetit t personit t mbrojtur sht ndryshim i pjesrishm apo i trsishm i t dhnave personale t personit t mbrojtur dhe mund t zgjas pr nj periudh t prkohshme apo t prhershme kohore. 2. T dhnat personale n dokumentet e reja apo n bazat e t dhnave nuk mund t jen t dhna t njjta me ato t ndonj personi tjetr t gjall apo t vdekur. 3. Vendimi pr ndryshim t identitetit t personit t mbrojtur duhet t bhet nga Komisioni. 4. Ndryshimi i identitetit t personit t mbrojtur nuk ndikon n statusin, t drejtat dhe detyrimet tjera t personit t mbrojtur. 5. Ndryshimi i identitetit t personit t mbrojtur zbatohet vetm ather kur personi i mbrojtur i prmbush detyrimet ndaj pals s tret. 6. Dokumentet dhe t dhnat origjinale t identitetit origjinal t personit t mbrojtur mbahen n Drejtori. 7. Nse, pas ndryshimit t identitetit t personit t mbrojtur, Drejtoria pranon krkes q personi i mbrojtur t prmbush nj detyrim para se personi i mbrojtur t ket pas identitet

autentik, Drejtoria pr mbrojtje t dshmitarit do t krkoj nga personi i mbrojtur t prbush detyrimin me ndihmn e Drejtoris pr mbrojtje t dshmitarve.

Neni 11 Ndryshimi i pamjes fizike t personit t mbrojtur duke prfshir edhe operacionin plastik 1. Ndryshimet e vogla apo t dukshme t pamjes fizike t personit t mbrojtur prmes operacionit plastik mund t zbatohen n raste t veanta kur masat tjera mbrojtse nuk jan t mjaftueshme pr t mbrojtur personin e mbrojtur. 2. Ndryshimet e parapara n paragrafin 1. t ktij neni duhet t kufizohen n mas sa m t madhe t mundshme pr t ofruar mbrojtje t mjaftueshme t personit t mbrojtur.

Neni 12 Mbshtetja financiare pr personin e mbrojtur Mbshtetja financiare pr personin e mbrojtur mund t sigurohet ather kur personi i mbrojtur nuk ka burime t mjaftueshme financiare pr t siguruar nj standard minimal t jetess prderisa sht nn mbrojtje, si prcaktohet nga Komisioni pr seciln rast ve e ve. Mbshtetja financiare pr personin e mbrojtur sigurohet pr nj periudh sa m t shkurtr t mundshme kohore deri n dymbdhjet (12) muaj. N rastet kur Komisioni vlerson se vazhdimi i ksaj mase mbrojtse sht i domosdoshm, nxirret vendim i ri.

Neni 13 Mbshtetja pr personin e mbrojtur Mbshtetja sociale, ligjore dhe ndihmat tjera t nevojshme pr personin e mbrojtur mund t ofrohen pr t garantuar sigurin dhe mirqenien e tij dhe nj standard minimal t jetess si prcaktohet nga Komisioni pr secilin rast ve e ve.

Neni 14 Regjimi i veant pr personat e mbrojtur n Institucione Korrektuese 1. Me qellim t mbrojtjes s jets dhe shndetit t dshmitarit bashkpunues prderisa ai sht i privuar nga liria u ofrohet trajtim i veant dhe masa mbrojtse pr mbrojtjen e dshmitarit, q mund t rezultoj n nj trajtim m ndryshe por jo dukshm m t mir se t burgosurve tjer. 2. Ky regjim i veant prfshin trajtimin e veant q mund t rezultoj n nj trajtim m ndryshe por jo dukshm m t mir se t burgosurve tjer, pr dshmitarin bashkpunues dhe shfrytzimin e hapsirave t ndara gjat periudhs sa gjendet i privuar nga liria.

KREU III
KOMISIONI PR MBROJTJEN E DESHMITARVE

Neni 15 Komisioni pr mbrojtjen e dshmitarve dhe antart e tij 1. Me ket ligj themelohet Komision pr mbrojtjen e dshmitarve. 2. Komisioni prbehet nga tre (3) antar: Kryeprokurori i shtetit t Republiks s Kosovs, kryesuesi i zyrs s hetuesis s Policis s Kosovs, dhe Drejtori i Drejtoris pr mbrojtjen e dshmitarve. 3. Secili antar i Komisionit ka zvendsin e tij, i cili e zvendson n rastet e domosdoshme. 4. Kryetari i Komisionit sht Kryeprokurori i shtetit. N rast t mungess s tij, zvendsi i tij udhheq me punn e Komisioni vlersues t programit. 5. Komisioni merr vendime n prbrje t plot. Vendimet merren me shumicn e votave t antarve t Komisionit.

Neni 16 Funksionet e Komisionit 1. Komisioni sht prgjegjs pr vendosjen: 1.1. e prfshirjes s personit t rrezikuar n program; 1.2. pr zgjatjen e qndrimit n program; 1.3. rreth prfundimit t programit. 2. Puna dhe t gjitha dokumentet e Komisioni vlersues t programit jan sekret zyrtar. 3. Komisioni harton rregullat e veta t procedurs pr funksionimin e tij.

KREU IV
DREJTORIA PR MBROJTJEN E DSHMITARVE

Neni 17 Kompetencat e Drejtoris pr mbrojtjen e dshmitarve 1. Drejtoria pr mbrojtjen e dshmitareve sht njsi organizative e specializuar nn vartsi t drejtprdrejt t drejtorit t Prgjithshm t Policis s Kosovs, misioni i s cils sht zbatimi i masave t mbrojtjes s dshmitarve. 2. Drejtoria ka prgjegjsit vijuese: 2.1. sigurimin e mendimit ligjor dhe vlersimet q krkohen nga Komisioni. 2.2. zbatimin e Programit; 2.3. zbatimin e masave urgjente; 2.4. arritjen dhe zbatimin e marrveshjeve mbrojtse me personat e prfshir n Program; 2.5. mbajtjen e dokumenteve origjinale dhe t dhnave pr personat e mbrojtur; 2.6. ofrimin e mbshtetjes administrative t krkuar nga Komisioni; 2.7. bashkpunimin me autoritetet kompetente t mbrojtjes s dshmitareve n shtetet e huaja; 2.8. menaxhimin e mjeteve financiare t ndara pr zbatimin e Programit; 2.9. zhvillimin, arsimimin dhe trajnimin e vazhdueshm pr zyrtart, brenda Drejtoris; 2.10. hartimi i procedurave standarde operative pr administrimin e funksioneve t Drejtoris. 3. Drejtoria ka fondin e veant financiar, t cilin e menaxhon drejtori i Drejtoris pr Mbrojtje t Dshmitareve, sipas udhzimit t veant t miratuar nga ministri i Punve t Brendshme dhe ministri i Financave. 4. Drejtoria gjat kryerjes s funksioneve t saj mund t mban t fsheht identitetin e zyrtarve t saj, si dhe pronsin e mjeteve t prdorura pr kryerjen e detyrave.

Neni 18 Dokumentacioni dhe t dhnat t cilat mbahen n Drejtori 1. Drejtoria duhet t mbaj t dhnat si vijon: 1.1. krkesat pr lejimin e hyrjes n Program; 1.2. t gjith pyetsort e kompletuar; 1.3. informacionin lidhur me implementimin e masave urgjente; 1.4. vendimet e Komisionit lidhur me lejimin e hyrjes n Program, llojin dhe kohzgjatjen e masave mbrojtse; 1.5. vendimet pr zgjatjen dhe prfundimin e lejes s hyrjes n Program; 1.6. t dhnat personale t personit t mbrojtur, vendbanimin e prkohshm apo t prhershm t tij dhe t gjitha t dhnat e tjera t cilat jan shfaqur gjat zbatimit t masave mbrojtse n pajtueshmri me kt ligj; 1.7. arritjen e marrveshjeve pr mbrojtje; 1.8. informata lidhur me personin e mbrojtur tek i cili sht duke u zbatuar programi n baz t bashkpunimit ndrkombtar; 1.9. informata n lidhje me personat t cilve u sht dhn leja e qasjes n t dhnat dhe informatat.

Neni 19 Bashkpunimi dhe mbshtetja e qeveris dhe organizatave tjera pr Drejtorin e mbrojtjes s dshmitarve Autoritetet qeveritare, organizatat dhe institucionet tjera detyrohen t ofrojn mbshtetje t sigurt dhe t fsheht n mnyrn e krkuar nga Drejtoria.

KREU V
ZBATIMI I PROGRAMIT

Neni 20 Propozimi dhe krkesa pr prfshirje n program 1. Krkesa me shkrim pr prfshirje n program, duhet ti dorzohet kryeprokurorit t Shtetit. Krkesa mund t paraqitet nga personat si vijon: 1.1. prokurori kompetent i shtetit; 1.2. gjykatsi q merret me at rast, apo 1.3. personi n rrezik serioz. 2. Krkesa e shkruar pr prfshirje n program prmban informatat si n vijim: 2.1. t dhnat pr personin e propozuar pr prfshirje n program duhet t prmbajn: emrin, emrin e babait, mbiemrin, mbiemrin e vajzris nse ka mbiemr tjetr, numrin personal, vendbanimin, datn dhe vendin e lindjes, statusin martesor, profesionin, statusin pronsor, si dhe t gjitha informatat n lidhje me historin penale; 2.2. prshkrimin e veprs penale dhe vlersimin e provave ekzistuese; 2.3. rndsia dhe vlersimi i fardo burimi pr dshmin apo informatn e siguruar nga personi i cili sht propozuar pr prfshirje n program dhe lidhja e dshmis s till me nj rast konkret i cili sht n procedur penale; 2.4. prshkrimi dhe vlersimi i rrezikut t personit i cili sht propozuar pr prfshirje n program apo t personit t tij t afrm; 2.5. krkesa pr masat urgjente, nse sht e nevojshme, si dhe 2.6. informata tjera t nevojshme. 3. Kur krkesa me shkrim pr prfshirje n program paraqitet nga personi i rrezikuar, ai nuk sht i obliguar q t siguroj informacionet e parapara n paragrafin 2. t ktij neni, por Kryeprokurori i Shtetit do t krkoj nga prokurori, apo gjykatsi kompetent varsisht se n ciln faz gjendet procedura sigurimin e informatave t parapara n paragrafin 2. t ktij neni. 4. Kryeprokurori i shtetit brenda njzetekatr (24) orve pas pranimit t krkess do tia prcjell t gjitha informatat e pranuara Drejtoris q ti mundsoj prgatitjen e mendimit dhe vlersimit t shkalls s rrezikut t personit t propozuar pr prfshirje n

10

program ose t personit t afrm t tij dhe prshtatshmrin e tyre pr prfshirje n program dhe t ndrmarrin masa urgjente nse sht e nevojshme. 5. Kur nj krkes pranohet nga personi i rrezikuar n prputhje me paragrafin 3. t ktij neni, kryeprokurori i Shtetit do t ndrmarr veprimet e menjhershme brenda njzetekatr (24) orve lidhur me krkesn. Kur sigurohet q t gjitha informacionet relevante jan n dispozicion, kryeprokurori i Shtetit do tia prcjell Drejtoris t gjitha informatat e pranuara brenda njzetekatr (24) orve. 6. Drejtoria prgatit dhe dorzon mendimin e saj fillestar te Kryeprokurori i shtetit brenda tridhjet (30) ditve duke filluar nga dita e pranimit t informats.

Neni 21 Propozimi pr prfshirje 1. Kryeprokurori i Shtetit, duhet brenda tri (3) ditve nga pranimi i mendimit fillestar dhe vlersimit nga Drejtoria sipas nenit 20, paragrafi 4. i ktij ligji t: 1.1. dorzoj propozimin me shkrim Komisionit pr prfshirje n program; dhe 1.2 . organizoj mbledhjen e Komisionit. 2. Propozimi me shkrim pr prfshirje n program prmban: 2.1. informatat e specifikuara n nenin 20, paragrafi 2. t ktij ligji; dhe 2.2. mendimin fillestar nga Drejtoria, i cili prmban prshkrimin dhe vlersimin e rrezikut ndaj personit i cili sht propozuar pr prfshirje n program, propozimin lidhur me masat mbrojtse, kohzgjatjen e tyre si dhe rezultatet e vlersimeve mjeksore dhe psikologjike, nj vlersim t shpenzimeve t zbatimit t masave mbrojtse, si dhe nj kopje t pyetsorit t plotsuar.

Neni 22 Kushtet pr prfshirje n program 1. Kur vendoset mbi propozimin pr prfshirje n program, Komisioni duhet t marr pr baz kriteret n vijim: 1.1. rndsia e informats e cila sht e pranueshme si dshmi n shqyrtim gjyqsor q nuk mund t sigurohet nga asnj burim alternativ. Krkesa pr prfshirje n program duhet t prmbaj informata se personit i cili sht propozuar pr prfshirje n program lidhur me veprn penale, autort e kryerjes s veprs penale, si dhe t dhnat dhe informatat tjera t rndsishme t cilat jan t nevojshme dhe qensore pr ndjekjen kryesve t veprs penale;

11

1.2. seriozitetin e rrezikut; 1.3. gatishmrin e personit i cili sht propozuar pr prfshirje n program pr t bashkpunuar me organet e hetuesis dhe gjyqsis gjat zbatimit t programit. 1.4. prshtatshmrin e personit t propozuar pr prfshirje n program q t veproj n pajtim me programin dhe krijimi i bindjes se zhvendosja e dshmitarit nuk do t shkaktoj ndonj rrezik pr jetn apo shndetin e personave t tjer.

Neni 23 Vendimi mbi propozimin pr zbatimin e programit 1. Komisioni duhet t vendos n lidhje me prfshirjen apo jo n program brenda afatit prej pesmbdhjet (15) ditve pas pranimit t propozimit me shkrim. 2. Komisioni mund t krkoj nga prokurori apo gjyqtari, varsisht se ku gjendet procedura, t dhna dhe informata shtes n lidhje me propozimin pr prfshirje n program. 3. Para se Komisioni vlersues i programit t nxjerr vendim n lidhje me prfshirjen e personit n program duhet t krkoj miratim me shkrim nga ai person, prve rastit t parapar me paragrafin 4. t nenit 5 t ktij ligji. 4. Nse Komisioni vendos pozitivisht n lidhje me prfshirjen e personit n program, Drejtoria lidh marrveshje me shkrim pr mbrojtje me personin e rrezikuar.

Neni 24 Masat Urgjente 1. N raste specifike dhe urgjente, pas krkess s prokurorit kompetent ose gjykatsit t rastit penal, brenda njzetekatr (24) orve drejtori i Drejtoris mund t marr vendim pr zbatimin e programit t masave urgjente t mbrojtjes. Pr zbatimit e masave urgjente, duhet t lidhet marrveshje e prkohshme e mbrojtjes n mes t drejtorit dhe personit t mbrojtur, prve rastit t parapar me paragrafin 4. t nenit 5 t ktij ligji. 2. Komisioni duhet t vendos brenda tridhjet (30) ditve nga dita e fillimit t zbatimit t programit t masave urgjente t mbrojtjes pr prfshirje t personit t mbrojtur n Programin e mbrojtjes s dshmitarve. 3. Masat urgjente vazhdojn deri n vendimin e Komisionit pr mbrojtjen e dshmitareve. 4. Masat urgjente mund t zbatohen vetm pasi q personi n rrezik t ket dhn plqimin me shkrim prve rastit t parapar me paragrafin 4., t nenit 5 t ktij ligji.

12

5. Vetm masat mbrojtse t parapara n nenin 5. paragrafin 2. nn-paragraft 2.1, 2.2, 2.3 dhe 2.9 t ktij ligji, mund t zbatohen si masa urgjente. 6. Pasi vendimi pr zbatimin e masave urgjente sht marr, Drejtori i Drejtoris krkon plqimin e personit ndaj t cilit jan zbatuar masat urgjente q ti nnshtrohet vlersimit mjeksor dhe psikologjik dhe ta plotsoj pyetsorin me t dhna personale, t prons, t kaluarn e tij penale, detyrimet dhe informacione tjera. Formati dhe prmbajtja e pyetsorit prcaktohet nga Drejtori i Drejtoris.

Neni 25 Vazhdimi i programit 1. Drejtoria mund t paraqet propozimin pr vazhdimin e programit. Propozimi duhet ti dorzohet me shkrim Komisionit, jo m von se tridhjet (30) dit para prfundimit t programit, duke i shpjeguar arsyet e propozimit. Prjashtimisht n raste specifike, propozimi mund t bhet edhe pas prfundimit t programit. 2. Vazhdimi i programit mund t aprovohet vetm pasi q personi i mbrojtur e ka dhn plqimin me shkrim.

Neni 26 Marrveshja pr mbrojtje 1. Pas nxjerrjes s vendimit pr prfshirjen e personit t rrezikuar n program, plqimi me shkrim i personit t prfshir n program do t mbrohet dhe arkivohet nga ana e Drejtoris pr mbrojtje t dshmitarve s bashku me pyetsorin e kompletuar. Pas lidhjes s marrveshjes s veant n mes t Drejtoris pr mbrojtje t dshmitarve dhe secilit person n rrezik serioz, personi i till konsiderohet person i mbrojtur. 2. Marrveshja pr mbrojtje prmban: 2.1. informacione t prgjithshme; 2.2. obligimet e personit t mbrojtur t prfshir n program, t cilat jan si n vijim: 2.2.1. dhnia e dshmis s vrtet n pajtim me dispozitat e Kodit t Procedurs Penale, t prgjigjet pyetjeve n mnyr t art, t sinqert, t sakt dhe t plot, duke ofruar deklarata faktike t hollsishme q jan n funksion t zhvillimit t procedurs penale, vetm pr organet e hetuesis dhe gjyqsis;

13

2.2.2. prcjelljen e t gjitha udhzimeve dhe t dhnave nga Drejtoria pr mbrojtje t dshmitarve dhe t marr pjes aktive n zbatimin e programit; 2.2.3. moskryerja e ndonj vepre penale; 2.2.4. arritja e marrveshjes pr vzhgimin dhe incizimin e mjeteve t komunikimit, incizimin e vendbanimit dhe kryerjen e vzhgimit sekret t tij pa urdhresn e veant t gjykats, duke siguruar edhe plqimin e personit t mbrojtur q t pajtohet me kufizimet e disa t drejtave personale dhe lirive t tij, me qllim t mbrojtjes, pas miratimit nga Drejtoria; 2.2.5. telefonatat dhe komunikimet tjera elektronike t bhen vetm me aprovimin e Drejtoris pr mbrojtje t dshmitarve; 2.2.6. ndrmarrja e t gjitha veprimeve t nevojshme pr t arritur pavarsin e tij ekonomike deri n prfundimin e marrveshjes pr mbrojtje; 2.2.7. pajtimi me kryerjen e t gjitha veprimeve jo t dmshme pr shndetin e tij; 2.2.8. raportimi i t gjitha llogarive apo transaksioneve legale, financiare dhe detyrimet tjera t tij; 2.2.9. njoftimi pa vones Drejtorin n lidhje me t gjitha rrethanat t cilat mund t ndikojn n zbatimin e programit; 2.2.10. mos me dhn intervista pr mediat apo me lejuar fotografimin; 2.2.11. mos me prpiluar libra ose raporte mbi mbrojtjen e dshmitarit apo mbi rastin e tij ose t mos siguroj asnj informat t ciln Drejtoria e konsideron si t rndsishme pr sigurimin e mbrojtjes s personit t mbrojtur; 2.3. obligimet kundrejt personit t prfshir n program jan: 2.3.1. t zbatohen vetm masat e nevojshme kufizuese t t drejtave t lvizjes s tij gjat zbatimit t programit; 2.3.2. ti siguroj personit t mbrojtur ndihmn e nevojshme psikologjike, sociale dhe ligjore gjat zbatimit t programit; 2.3.3. ti ofrohet ndihma e nevojshme ekonomike, duke prfshir edhe ndihmn mjeksore pr koh t caktuar;

14

2.4. kohzgjatjen e programit si dhe kushtet pr prfundimin e programit; 2.5. klauzuln q marrveshja mbrojtse sht br n nj kopje t vetme dhe mbahet n Drejtorin pr mbrojtje t dshmitarve; 2.6. detyrimet e dala nga marrveshja e mbrojtjes nuk mund t jen objekt kontesti civil, penal apo fardo konflikti tjetr gjyqsor. T gjitha veprimet e ndrmarrura nga zyrtaret e Drejtoris dhe Komisionit gjat ushtrimit t detyrs zyrtare nuk mund t jen baz pr padi dhe nuk i nnshtrohen prgjegjsis ligjore; 2.7. deklaratn me t ciln personi i mbrojtur deklaron se e kupton dhe pajtohet me prmbajtjen e marrveshjes pr mbrojtje; 2.8. deklaratn q pyetsori i plotsuar nga ana e personit t mbrojtur prbn nj pjes integrale t marrveshjes pr mbrojtje; 2.9. do informat tjetr t nevojshme pr zbatimin e marrveshjes pr mbrojtje; 2.10. datn dhe nnshkrimet e palve. 3. Secili person i cili sht i prfshir n programin pr mbrojtje duhet t nnshkruaj marrveshje t veant pr mbrojtje. 4. Marrveshja pr mbrojtje t t miturve apo personave me aftsi t kufizuara duhet t nnshkruhet nga prindi i tij, prfaqsuesi ligjor apo kujdestari kur ata nuk jan n gjendje ta bjn nj gj t till. 5. N rast se personi i mbrojtur i cili sht i prfshir n program gjat ksaj periudhe kohore shkakton ndonj dm personit tjetr, ather pala e dmtuar ka t drejt q t krkoj kompensimin e dmit. 6. Personat q jan t prfshir n program kan t drejt pr mbajtjen e kontakteve dhe vizitave me fmijt e tyre dhe personave t tjer t afrm t cilt nuk jan t prfshir n program, me kusht q mos t vije deri te rrezikimi i programit. Lidhur me lejimin apo mos lejimin n raste specifike vendos Komisioni.

15

KREU VI
PRFUNDIMI I PROGRAMIT

Neni 27 Prfundimi i programit 1. Programi mund t prfundoj nn kushtet n vijim: 1.1. kur marrveshja pr mbrojtje skadon; 1.2. personi i mbrojtur apo prfaqsuesi ligjor i tij refuzon t jet i mbrojtur; 1.3. kur personi i mbrojtur shkel n mnyr serioze marrveshjen e mbrojtjes, e cila mund ta drgoj n rrezik serioz, marrveshja pr mbrojtje pushon me nj njoftim me shkrim nga drejtoria pas marrjes s plqimit nga komisioni; 1.4. n rast t vdekjes s personit t mbrojtur; 1.5. nse personi i mbrojtur pa ndonj arsye t fort refuzon t pranoj ofert pune nga drejtoria apo kur ai nuk kryen aktivitete tjera t ligjshme pr fitimin e t ardhurave; 1.6. kur vendi i jashtm n territorin e t cilit personi i mbrojtur sht zhvendosur krkon prfundimin e marrveshjes pr mbrojtje. 2. Programi mund t prfundoj me Vendim t Komisionit apo me propozim t Drejtorit t Drejtoris. 3. Kushtet dhe procedurat pr ndrprerjen e Programit rregullohen me Procedurat Standarde t Operimit t Drejtoris.

KREU VII
BASHKPUNIMI NDRKOMBTAR DHE FINANCIMI

Neni 28 Baza pr bashkpunim ndrkombtar 1. Bashkpunimi ndrkombtar pr zbatimin e programit duhet t aprovohet n baz t marrveshjeve ndrkombtare, marrveshjeve bilaterale dhe multilaterale, n baz t reciprocitetit, pas aprovimit nga Komisionit edhe n raste tjera individuale.

16

2. Kur krkohet zhvendosja e personit t mbrojtur, Drejtoria pr mbrojtjen e dshmitarve paraqet krkes tek autoritetet kompetente t shtetit tjetr prgjegjs pr zbatimin e masave mbrojtse n pajtim me kt ligj, Organet kompetente duhet t bjn prpjekjet maksimale pr t ruajtur identitetin e dshmitarit t mbrojtur. 3. Me pranimin e krkess pr pranimin e personit t mbrojtur nga nj shtet tjetr, Drejtoria pr mbrojtje t dshmitarve, vlerson krkesn dhe n rast t nxjerrjes s vlersimit pozitiv i propozon Komisionit q t aprovoj zbatimin e masave n territorin e Kosovs, n pajtim me kt ligj.

Neni 29 Financimi 1. Financimi pr zbatimin e ktij ligji sigurohet nga Buxheti i Republiks s Kosovs. 2. Financimi i parapar n paragrafin 1. t ktij neni mund t bhet edhe nga burimet dhe programet ndrkombtare.

KREU VIII
MBROJTJA E T DHNAVE DHE SHENIMEVE

Neni 30 Dispozitat kryesore pr mbrojtjen e t dhnave dhe shnimeve 1. Komisioni, Drejtoria, autoritetet qeveritare, organizatat, mekanizmat dhe personat trajtojn t gjitha dokumentet dhe t dhnat lidhur me zbatimin e programit pr mbrojtjen e dshmitarve si sekret zyrtar. 2. Komisioni mund ta zbuloj nj dokument zyrtar sekret n lidhje me programin pr mbrojtjen e dshmitarve me krkesn e organit t prokuroris apo gjyqsis apo pr arsye t siguris kombtare. 3. T dhnat lidhur me ndryshimin e identitetit t personit t mbrojtur si dhe dokumentacioni i personit t mbrojtur i cili prmban identitetin origjinal duhet t mbahen n Drejtori dhe duhet t shnohen si sekret zyrtar. Qasja n t dhnat dhe dokumentet e tilla duhet t aprovohet dhe t mbikqyren nga Drejtori i Drejtoris . 4. Zbulimi i sekretit zyrtar n kundrshtim me dispozitat e ktij ligji paraqet vepr penale n pajtim me dispozitat e Kodit Penal t Kosovs.

17

Neni 31 Dispozita ndshkuese Kushdo q e mashtron dhe e v n lajthim Komisionin dhe Drejtorin prmes paraqitjes s provave dhe fakteve t pavrteta pr t prfituar nj mas mbrojtjes sipas dispozitave t ktij ligji dnohet n prputhje me dispozitat e Kodit Penal t Kosovs.

KREU IX
DISPOZITAT PRFUNDIMTARE DHE KALIMTARE

Neni 32 Dispozitat Kalimtare 1. Prej hyrjes n fuqi t ktij ligji e deri n skadimin e mandatit t Misionit t EULEX-it n Kosov, Komisioni dhe Drejtoria vendore pr mbrojtjen e dshmitarve kan prgjegjsi pr mbrojtjen e dshmitarve n pajtim me kt ligj, prve nse krkesa pr prfshirje n nj program t EULEX-it pr mbrojtjen e dshmitarve sht br dhe pranuar sipas paragrafve 5. dhe 6. t ktij neni. 2. Njsia e EULEX-it pr Siguri t dshmitarve do t ofroj asistenc teknike pr Drejtorin, n mnyr q t zhvillohet kapaciteti i saj n pajtim me standardet e njohura ndrkombtarisht dhe praktikat m t mira Evropiane, e cila duhet t prfshij, por nuk do t kufizohet n: 2.1. trajnimin e personelit n Drejtori; 2.2. asistenc n zhvillimin e strukturs organizative t Drejtoris; 2.3. ndihmn pr zhvillimin e procedurave standarde t operimit, hartimin e rregullave dhe rregulloreve t brendshme dhe t gjith dokumentacionit t nevojshm pr funksionimin efektiv t Drejtoris; 2.4. asistenc n hartimin dhe zbatimin e programeve t mbrojtjes s dshmitarve; 2.5. asistenc n raste t veanta; 2.6. asistenc n vendosjen e kontakteve dhe nnshkrimin e marrveshjeve t bashkpunimit me njsit e mbrojtjes s dshmitarve n vendet e tjera. 3. Detajet e asistencs teknike nga paragrafi 2. i ktij neni duhet t rregullohen me nj marrveshje teknike.

18

4. Gjat periudhs kalimtare, Njsia e EULEX-it pr Siguri t Dshmitarve dhe Grupi i EULEX-it pr Shqyrtimin e Siguris s Dshmitarve do t funksionoj e pavarur dhe e ndar prej Drejtoris brenda Policis s Kosovs dhe do t funksionoj sipas procedurave dhe strukturave menaxhuese t tyre. 5. Gjat periudhs kalimtare, Njsis s EULEX-it pr Mbrojtjen e Dshmitarve i paraqitet krkesa pr prfshirje n programin e EULEX-it pr siguri t dshmitarve. Krkesa me shkrim mund t paraqitet nga: 5.1. kryeprokurori i Shtetit; 5.2. policia e EULEX -it; 5.3. prokuror i EULEX-it i caktuar n procedur penale. 6. Krkesa pr prfshirje n programin e EULEX-it pr siguri t dshmitarve do t shqyrtohet dhe vendoset nga Grupi EULEX-it pr Shqyrtimin e Siguris s Dshmitarve. 7. Njsia e EULEX-it pr Siguri t dshmitarve do t vendos pr masat specifike pr mbrojtjen e dshmitarve dhe do t zbatoj programin pr mbrojtje pas vendimit t Grupit t EULEX-it pr Shqyrtimin e Siguris s Dshmitarve pr prfshirjen n Programin e EULEX-it pr Siguri t Dshmitarve. 8. Drejtoria e Kosovs pr Mbrojtje t Dshmitarve dhe autoritetet e Qeveris, organizatat dhe institucionet e tjera publike do t ofrojn mbshtetje pr Njsin e EULEX-it pr Siguri t Dshmitarve krkuar nga Njsia e EULEX-it pr Siguri t Dshmitarve.

Neni 33 Zbatimi i ligjit 1. Ministria e Punve t Brendshme brenda gjasht (6) muajsh pas hyrjes n fuqi t ktij ligji, nxjerr aktet nnligjore pr zbatimin e tij. 2. Drejtoria Pr Mbrojtjen e Dshmitarve dhe Komisioni Pr Mbrojtjen e Dshmitarve t parapara me kt ligj themelohen brenda nj viti (1) pas hyrjes n fuqi t ktij ligji.

19

Neni 34 Hyrja n fuqi Ky ligj hyn n fuqi nj (1) vit pas shpalljes n Gazetn Zyrtare t Republiks s Kosovs.

Ligji Nr. 04/ L-015 29 korrik 2011

Kryetari i Kuvendit t Republiks s Kosovs, ________________________ Jakup KRASNIQI

20

Republika e Kosovs
Republika Kosova-Republic of Kosovo
Kuvendi - Skuptina - Assembly Ligji Nr. 03/L-053 MBI KOMPETENCAT, PRZGJEDHJEN E LNDVE DHE CAKTIMIN E LNDVE T GJYQTARVE DHE PROKURORVE T EULEX-it N KOSOV

Kuvendi i Republiks s Kosovs, N baz t nenit 65(1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs; Miraton kt LIGJ MBI KOMPETENCAT, PRZGJEDHJEN E LNDVE DHE CAKTIMIN E LNDVE T GJYQTARVE DHE PROKURORVE T EULEX-it N KOSOV

KREU I
DISPOZITAT E PRGJITSHME Neni 1 Qllimi Ky ligj rregullon prfshirjen dhe kompetencat e gjyqtarve dhe prokurorve t EULEX-it n sistemin gjyqsor dhe prokurorial t Republiks s Kosovs Prkufizimet Pr qllimet e ktij ligji: - EULEX KOSOV- do t thot Misioni i Politiks Evropiane pr Siguri dhe Mbrojtje i vendosur n Kosov nga Bashkimi Evropian;

-Shefi i EULEX KOSOV- do t thot personi q i prket EULEX KOSOV e q sht przgjedhur dhe emruar nga autoriteti kompetent q t punoj n Kosov n kt pozit specifike; -Shefi i Komponentit t Drejtsis- do t thot personi q i prket EULEX KOSOV e q sht przgjedhur dhe emruar nga autoriteti kompetent q t punoj n Kosov n kt pozit specifike; -Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it- do t thot gjyqtari q i prket EULEX KOSOV e q sht przgjedhur dhe emruar nga autoriteti kompetent pr t punuar n Kosov n kt pozit specifike; -Kryeprokuror i EULEX-it- do t thot prokurori q i prket EULEX KOSOV e q sht przgjedhur dhe emruar nga autoriteti kompetent pr t punuar n Kosov n kt pozit specifike; -Gjyqtar i EULEX-it- do t thot gjyqtari q i prket EULEX KOSOV e q sht przgjedhur dhe emruar nga autoriteti kompetent q t punoj n Kosov n kt pozit specifike; -Prokuror i EULEX-it- do t thot prokurori q i prket EULEX KOSOV e q sht przgjedhur dhe emruar nga autoriteti kompetent q t punoj n Kosov n kt pozit specifike; -Koordinator i EULEX-it pr t Drejtat Pronsore- do t thot personi q i prket EULEX KOSOV e q sht przgjedhur dhe caktuar nga Shefi i Komponentit t Drejtsis t EULEX-it pr t punuar n kt pozit specifike n Kosov; -Zyrtar policor i EULEX-it- do t thot personi q i prket EULEX KOSOV e q sht przgjedhur dhe emruar nga autoriteti kompetent pr t punuar n kt pozit specifike n Kosov; -Zyrtar korrektues i EULEX-it- do t thot personi q i prket EULEX KOSOV e q sht przgjedhur dhe emruar nga autoriteti kompetent pr t punuar n kt pozit specifike n Kosov; -Zyrtar policor i Kosovs- do t thot pjestari i Shrbimit Policor t Kosovs, si prcaktohet sipas ligjit n fuqi; -Zyrtar korrektues i Kosovs- do t thot pjestari i personelit t Shrbimit Korrektues t Kosovs, si prcaktohet sipas ligjit n fuqi; -Prokuroria publike e Kosovs- nnkupton organin e pavarur publik me prgjegjsi pr t kryer hetimin e veprave penale, zbulimin dhe mbledhjen e provave dhe informatave m qllim t fillimit dhe zhvillimit t procedurave penale, ndjekjen e personave t dyshuar pr vepra penale, dhe kryerjen e funksioneve tjera si parashihen sipas ligjit n fuqi; -Kryeprokuror publik i Kosovs- do t thot prokurori publik q udhheq Prokurorin publike t Kosovs n pajtim me ligjin n fuqi;

-Prokuror publik i Kosovs- do t thot banori i Kosovs i emruar si prokuror sipas ligjit n fuqi; -Gjyqtar i Kosovs- do t thot banori i Kosovs i emruar si gjyqtar sipas ligjit n fuqi; -Prokuroria Speciale e Republiks s Kosovs apo PSRK- do t thot zyra prokuroriale e prhershme dhe e specializuar q funksionon n kuadr t Prokuroris publike t Kosovs; -Agjenci pr zbatimin e ligjit- do t thot policia e Kosovs dhe ndonj organ apo agjenci tjetr e themeluar n Kosov q n mnyr legjitime mund t ushtroj kompetenca t ngjashme dhe funksione tipike me ato t policis s Kosovs n pajtim me ligjin n fuqi; ky prkufizim prfshin edhe policin e EULEX-it -Ligji n fuqi- do t thot ligji n fuqi n Kosov n prputhje me Rregulloren e ndryshuar t UNMIK-ut nr. 1999/24 mbi Ligjin n fuqi n Kosov, dhe fardo akti tjetr t ardhshm normativ t nxjerr n Kosov nga organi kompetent pas miratimit t ktij ligji; -KPPK- do t thot Kodi i prkohshm penal i Kosovs, i shpallur me an t Rregullores s ndryshuar t UNMIK-ut nr. 2003/25; -KPPPK- do t thot Kodi i prkohshm i procedur penale i Kosovs i shpallur me an t Rregullores s ndryshuar t UNMIK-ut nr. 2003/26; -KPSFRJ- do t thot Kodi penal i Republiks Socialiste Federative t Jugosllavis, i ndryshuar dhe publikuar n Gazetn zyrtare nr. 44/76 t Republiks Socialiste Federative t Jugosllavis; - LPK- do t thot Ligji penal i Krahins Socialiste Autonome t Kosovs, i ndryshuar dhe publikuar n Gazetn zyrtare nr. 25/77 t Krahins Socialiste Autonome t Kosovs; - Dita e tranzicionit- do t thot dita n t ciln EULEX KOSOV fillon mandatin e vet n Kosov.

KREU II
KOMPETENCAT E GJYQTARVE T EULEX-it

Neni 2 Kompetencat e prgjithshme t gjyqtarve t EULEX-it 2.1 Gjyqtart e EULEX-it do t ken kompetenc dhe prgjegjsi q t ushtrojn funksionet pr lndt q jan n kuadr t juridiksionit t gjykatave ku ata jan caktuar nga Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it, dhe n pajtim me modalitetet e prcaktuara me an t ktij ligji dhe nga EULEX KOSOV.

2.2 Gjyqtart e EULEX-it do t bashkpunojn me gjyqtart kosovar q punojn n gjykata t ndryshme ku ata jan caktuar n pajtim me modalitetet e prcaktuara me an t ktij ligji dhe nga EULEX KOSOV. 2.3 Sipas nevojs, aspektet relevante t aktivitetit dhe bashkpunimit t gjyqtarve t EULEX-it me gjyqtart q punojn n gjykatat vendore do t prcaktohen me tutje, pr aq sa sht e nevojshme, me an t nj marrveshje t veant ndrmjet Shefit t EULEX KOSOV, Kshillit Gjyqsor t Kosovs dhe Kryetarit t Gjykats Supreme t Kosovs. 2.4 Prve ushtrimit t funksioneve gjyqsore n prputhje me dispozitat e neneve 3,4 dhe 5 t ktij ligjit, gjyqtart e EULEX-it do t monitorojn, udhzojn dhe kshillojn gjyqtart kosovar pr sa i prket parimit t pavarsis s gjyqsorit dhe n prputhje me modalitetet e prcaktuara me an t ktij ligji dhe nga EULEX KOSOV. 2.5 Gjyqtart e EULEX-it do t jen t pavarur n ushtrimin e funksioneve t tyre. 2.6 Pas konsultimit me Shefin e Komponentit t Drejtsis, Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it dhe Kryeprokurori i EULEX-it, do tia propozojn Asambles se gjyqtarve t EULEX-it prkatsisht Asambles se Prokurorve t EULEX-it, modalitetet pr przgjedhjen e lndve dhe caktimin e lndve n baz t kritereve objektive dhe masat siguruese procedurale t cilat do t jen n prputhje me ligjin n fuqi. Kto modalitete q do t miratohen nga Asambleja e gjyqtarve t EULEX-it dhe Asambleja se Prokurorve t EULEX-it, do t sigurojn respektimin e pavarsis dhe paansis s gjyqtarve t EULEX-it si dhe t autonomis s prokurorve t EULEX-it n ushtrimin e funksioneve t tyre.

Neni 3 Juridiksioni dhe kompetencat e gjyqtarve t EULEX-it n procedur penale 3.1 Gjyqtart e EULEX-it t caktuar n procedur penale do t ken juridiksion dhe kompetenc pr do lnd t hetuar a t ndjekur penalisht nga PSRK-ja. 3.2 Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do ta caktoj cilindo gjyqtar t EULEX-it n fazn prkatse t procedurs penale t lnds s hetuar a ndjekur penalisht nga PSRK-ja n prputhje me modalitetet pr przgjedhjen dhe caktimin e lndve t prcaktuara nga Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it dhe n pajtim me kt ligji. Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it mund t vendos lidhur me veprimet e arsyeshme q nj faz prkatse e procedurs penale t mos i caktohet gjyqtarve t EULEX-it. 3.3 Para fillimit t fazave prkatse t procedurs dhe pas krkess s prokurorit t EULEX-it t caktuar n lnd apo q punon n ekipin e przier t identifikuar n nenet 9 dhe 10 t ktij ligji apo pas krkess s cilsdo pal n procedur, apo pas krkess me shkrim t kryetarit gjykats kompetente apo t seancs s prgjithshme t Gjykats Supreme t Kosovs kur nuk zbatohen dispozitat lidhur me prjashtmin e nj gjyqtari apo nj gjyqtari porot t parapara sipas KPPPK-s (neni 40-44 i KPPPK-s), Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do t ket kompetenc, doher kur konsiderohet e nevojshme q t sigurohet administrimi i duhur i drejtsis, q ti caktoj gjyqtart e

EULEX-it n fazn prkatse t nj procedure penale n prputhje me modalitetet pr przgjedhjen dhe caktimin e lndve t prcaktuara nga Asambleja e gjyqtarve t EULEX-it dhe n pajtim me kt ligj, pr krimet e poshtshnuara, ather kur hetimi a ndjekja penale nuk kryhet nga PSRK-ja: a) sulm kundr rendit juridik t Kosovs (neni 108, KPPK); b) nxitja e urrejtjes, e prarjes ose e mos durimit kombtar, racor, fetar a etnik (neni 115, KPPK); c) rrmbimi i fluturakes (neni 132, KPPK), rrezikimi i siguris s aviacionit civil (neni 133, KPPK), rrezikimi i siguris s lundrimit detar (neni 134, KPPK), rrezikimi i siguris s platformave fikse t vendosur n pragun kontinental (neni 135, KPPK); d) piratria (neni 136, KPPK); e) kontrabandimi me emigrant (neni 138, KPPK), Trafikimi me njerz (neni 139, KPPK); f) rrezikimi i personelit t Kombeve t Bashkuara dhe i personelit n marrdhnie me to (neni 142, KPPK); g) vrasja (neni 146, KPPK), vrasja e rnd (neni 147, KPPK); Marrja e pengjeve (neni 143, KPPK), Rrmbim i personit (neni 159, KPPK); h) shkelja e statusit t barabart t banorve t Kosovs (neni 158, KPPK) i) tortura (neni165, KPPK); j) t gjitha veprat penale kundr integritetit seksual t paraqitura n nenet 193-204 t KPPK-s doher q ato jan t dnueshme me pes ose m tepr vite burgim duke marr parasysh maksimumin e sanksionimit t mundshm t parapar me ligj; k) blerja, posedimi, shprndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikve t rrezikshm dhe e substancave psikotropike (neni 229, KPPK), prodhimi dhe prpunimi i paautorizuar i narkotikve t rrezikshm dhe i substancave psikotropike (neni 230, KPPK); l) shkaktimi i bankrotimit (neni 234, KPPK), dmtimi i kreditorve (neni 235 KPPK), keqprdorimi i autorizimeve n ekonomi (neni 236, KPPK), lidhja e kontratave t dmshme (neni 237, KPPK), shmangia nga tatimi (neni 249, KPPK), organizimi i skemave piramidale dhe i bixhozit t paligjshm (neni 243, KPPK), falsifikimi i paras (neni 244, KPPPK), pranim i paarsyeshm i dhuratave (neni 250, KPPK), dhnia e arsyetueshme e dhuratave (neni 251, KPPK); m) rastet e rnda t vjedhjes grabitqare apo t grabitjes (neni 256, KPPK), mashtrimi (neni 261, KPPK), shtrngimi (neni 267, KPPK); n) pjesmarrja n grup q kryen vepr penale (neni 320, KPPK) o) furnizimi, transporti, prodhimi ose shitja e paautorizuar e armve (neni 327, KPPK); p) Shprdorimi i pozits zyrtare ose i autorizimit (neni 339, KPPK), prvetsimi gjat ushtrimit t detyrs (neni 340, KPPK), mashtrimi n detyr (neni 341, KPPK), pranimi i ryshfetit (neni 343, KPPK), dhnia e ryshfetit (neni 344, KPPK); q) krimet e paraqitura n nenet 30, 31, 32, 33, 34, 138, 141, 149, 215, 219, 222 dhe 223 t LKP; r) krimet e paraqitura n nenet 74-82 t LPK-s (veprat penale kundr dinjitetit t personal dhe moralit) t ndryshuar me Rregulloren e UNMIK-ut nr. 2003/1 mbi ndryshimin e Ligjit n fuqi pr veprat penale q kan t bjn me dhunn seksuale, doher q ato jan t dnueshme me pes ose m tepr vite burgim duke marr parasysh maksimumin e sanksionimit t mundshm t parapar me ligj; s) krimet e paraqitura n nenet 134, 240, 241, 245 t KPSFRJ;

t) nxitja e urrejtjes, prarjes ose mos durimit kombtar, racor, fetar dhe etnik (neni 1, Rregullorja e UNMIK-ut nr. 2000/4); u) trafikimi me njerz (neni 2, Rregullorja e UNMIK-ut nr. 2001/4 mbi Ndalimin e trafikimit me njerz n Kosov). 3.4 Para fillimit t fazave prkatse t procedurs, dhe pas krkess s prokurorit t EULEX-it t caktuar n lnd apo q punon n ekipin e przier t identifikuar n nenet 9 dhe 10 t ktij ligji apo pas krkess s cilsdo pal n procedur, apo pas krkess me shkrim t kryetarit t gjykats s instancs me t lart nga i cili krkohet q t marr vendim n prputhje me paragrafin 1 t nenit 35 t KPPPK-s, Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do t ket kompetenc q ti caktoj gjyqtart e EULEX-it n fazn prkatse t nj procedure penale n prputhje me modalitetet pr przgjedhjen dhe caktimin e lndve t prcaktuara nga Asambleja e gjyqtarve t EULEX-it dhe n pajtim me ligjin n fuqi pr do vepr penale, prfshir ktu veprat penale kundr personave apo prons, ku viktima, prona apo objekti i veprs penale duken t jen przgjedhur pr shkak t lidhjes, bashkimit, afrsis, mbshtetjes apo antarsis s tyre t vrtet apo t perceptuar me nj grup t vrtet apo t perceptuar t identifikuar sipas racs, origjins kombtare, etnike apo shoqrore, afrsis me ndonj minoritet kombtar apo grup politik, gjuhs, ngjyrs, besimit, gjinis, moshs, t metave fizike apo mentale, orientimit seksual, apo faktorve tjer t ngjashm. 3.5 Pr qllimet e dispozitave t prcaktuara n paragrafin 3 t ktij neni, administrimi i duhur i drejtsis sht i nevojshm q t sigurohet: a) nse ka pasur krcnime ndaj gjyqtarit kosovar, dshmitarve apo palve t procedurs lidhur me lndn, dhe kjo n mnyr t arsyeshme bn t besohet se do t ket keqprdorim t drejtsis n rast se lnda mbahet n prgjegjsi t veant t gjyqtarit kosovar; apo b) nse sht e arsyeshme t besohet se aktiviteti i gjyqtarit t EULEX-it, pr shkak t kompleksitetit apo natyrs s veant t lnds, sht i nevojshm pr t shmangur keqprdorimin e drejtsis. 3.6 N rastet e parapara n paragraft 3 dhe 4 t ktij neni, gjyqtari kosovar q prndryshe duhet ti jet caktuar lnda, kryetari i gjykats kompetente apo i gjykats s instancs me t lart dhe palt n procedur kan t drejt t dgjohen nga Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it. Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do tia ofroj kryetarit t gjykats q ka kompetenc dhe palve t procedurs arsyet e vendimit pr pranimin apo refuzimin e krkess pr t caktuar nj gjyqtar t EULEX-it n nj procedur t veant. Ankesa kundr ktij vendimi nuk lejohet dhe ky vendim do t jet detyrues pr t gjitha autoritetet e Kosovs. 3.7 Kolegjet n t cilat gjyqtart e EULEX-it ushtrojn juridiksionin e tyre n procedurat penale do t prbhen me shumic t gjyqtarve t EULEX-it dhe do t kryesohen nga gjyqtart e EULEX-. Sidoqoft, Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do t ket kompetenc, me prjashtim t ksaj rregulle dhe pr arsye t bazuara, q t vendos q kolegji t ket prbrje shumic apo t plot t gjyqtarve vendor ose mund t vendos q t mos caktoj fare gjyqtart e EULEX-it pr fazat e posame t procedurs. 3.8 Kur procedurat penale jan t lidhura me ato t referuara n paragraft 3 dhe 4 t ktij neni, gjyqtart e EULEX-it, kan kompetenc q t ushtroj funksionet e tyre lidhur

me kto procedura tjera, pavarsisht nga kualifikimi ligjor i veprs penale dhe pavarsisht nga natyra e krimit. 3.9 N ushtrimin e funksionit t tyre t monitorimit, udhzimit dhe kshillimit, gjyqtart e EULEX-it kan kompetenc q t ken qasje n do faz t procedurs, t marrin kopjet e duhura t dokumenteve dhe t krkojn me shkrim informata lidhur me statusin e do lnde penale n procedur apo t prfunduar q sht n juridiksionin ose kompetencn e cilsdo gjykat n Kosov. Kjo do t prfshij edhe krkesn pr informata q kan t bjn me ekzekutimin e aktgjykimeve dhe vendimeve t plotfuqishme. 3.10 Shefi i Komponentit t Drejtsis do t ket kompetenc q t krkoj dhe marr nga kryetart e gjykatave t ndryshme n Kosov informatat q kan t bjn me lndt q mund t jen n kompetenc t gjyqtarve t EULEX-it

Neni 4 Kompetencat e Kryetarit t Asambles s gjyqtarve t EULEX-in dhe t Kryeprokurorit t Kosovs n rastet e ekzistimit t procedurave pr prjashtim 4.1 Pavarsisht nga krimet e paraqitura n paragrafin 3 t nenit 3 t ktij ligji, n qoft se parashtrohet krkes pr prjashtim t gjyqtarit kosovar n prputhje me dispozitat e paragrafit 3 t nenit 40 dhe nenit 42 t KPPPK-s, Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do t ket kompetenc q ti caktoj gjyqtart e EULEX-it n fazn prkatse t do procedure penale n prputhje me modalitete pr przgjedhjen e lndve dhe caktimin e lndve t prcaktuara nga Asambleja e gjyqtarve t EULEX-it doher q krkesa pr prjashtim prmban elemente t mjaftueshme q n mnyr t arsyeshme bjn t besohet se caktimi i nj gjyqtari tjetr kosovar n procedur sipas KPPPK-s nuk prjashton rrethanat q vn n dyshim paansin e gjyqtarit kosovar. 4.2 N rastin e parapar n paragrafin 1 t ktij neni, nj kopje e krkess pr prjashtim e parashtruar n prputhje me KPPPK-n do ti drgohet pa vones Kryetarit t Asambles s gjyqtarve t EULEX-it nga pala prkatse e procedurs. 4.3 Refuzimi i krkess pr prjashtim e prmendur n paragrafin 1 t ktij neni nga Kryetari i gjykats s identifikuar n dispozitat e nenit 43 t KPPPK-s nuk do ta pengoj Kryetarin e Asambles s gjyqtarve t EULEX-it n ushtrimin e kompetencs pr t caktuar ndonj gjyqtar t EULEX-it n fazn prkatse t procedurs, para fillimit t asaj procedure, doher q ai konsideron se rrethanat q vn n dyshim paansin e gjyqtarit kosovar nuk jan mnjanuar nga ajo procedur e veant. N rrethana t tilla nuk zbatohet paragrafi 4 i nenit 42 i KPPPK-s. 4.4 Nse kryetari i gjykats apo seanca e prgjithshme e Gjykats Supreme t Kosovs e identifikuar n dispozitat e nenit 43 t KPPPK-s besojn se krkesa pr prjashtim e prmendur n paragrafin 1 t ktij neni, sht e bazuar, ather nj krkes me shkrim i drgohet Kryetarit t Asambles s gjyqtarve t EULEX-it dhe do t zbatohen dispozitat e paragrafit 5 t ktij neni N rrethana t tilla nuk zbatohet paragrafi 4 i nenit 42 i KPPPK-s. 4.5 Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it gjithashtu do t ket kompetenc q, pas krkes me shkrim t kryetarit t gjykats s identifikuar n nenet 41 dhe 43 t 7

KPPPK-s, apo t seancs s prgjithshme t Gjykats Supreme t Kosovs t identifikuar n paragrafin 3 t nenit 43 t KPPPK-s, ti caktoj gjyqtart e EULEX-it n fazn prkatse t do procedure penale n prputhje me modalitete pr przgjedhjen e lndve dhe caktimin e lndve t prcaktuara nga Asambleja e gjyqtarve t EULEX-it, doher q nj gjyqtar kosovar prjashtohet n prputhje me dispozitat e KPPPK-s dhe nuk sht e mundshme, pr arsye ligjore apo faktike q t caktoj n procedur nj gjyqtar tjetr kosovar dhe t prfshihen ata t referuar n paragrafin 1 t ktij neni. N rrethana t tilla nuk zbatohet paragrafi 4 i nenit 42 i KPPPK-s. 4.6 N prputhje me paragraft 1, 3 dhe 5 t ktij neni nuk lejohet ankes kundr vendimeve t marra nga Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it. 4.7 Kolegjet n t cilat gjyqtart e EULEX-it ushtrojn kompetencat e tyre n ato procedura penale n t cilat jan caktuar sipas dispozitave t paragrafve 1-5 t ktij neni gjithmon do t prbhen nga tre gjyqtar, nga t cilt s paku dy jan gjyqtar t EULEX-it dhe njri nga gjyqtart e EULEX-it do t jet kryetar i kolegjit. Sidoqoft, Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do t ket kompetenc, me prjashtim nga kjo rregull dhe pr arsye t bazuara, q t vendos q kolegji t prbhet nga shumica apo numri i prgjithshm i gjyqtarve kosovar apo mund t vendos q gjyqtart e EULEX-it t mos caktohen n nj faz t veant t procedurs. 4.8 N qoft se, sipas ligjit n fuqi, nj gjyqtar i EULEX-it do ti nnshtrohet procedurs pr prjashtim, apo nse sht br krkes pr prjashtim t nj gjyqtari t EULEX-it, Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do t ket kompetenc q t vendos lidhur me at prjashtim, me prjashtim t dispozitave t KPPPK-s. Nse krkesa pr prjashtim drejtohet kundr Kryetarit t Asambles s gjyqtarve t EULEX-it, ather Asambleja e gjyqtarve t EULEX-it do t vendos lidhur me kt shtje. 4.9 N qoft se, sipas ligjit n fuqi, nj prokuror i EULEX-it do ti nnshtrohet procedurs pr prjashtim, Kryeprokurori i EULEX-it do t ket kompetenc q t vendos lidhur me at prjashtim, me prjashtim t dispozitave t KPPPK-s. Nse krkesa pr prjashtim drejtohet kundr Kryeprokurorit t EULEX-it, ather Asambleja e prokurorve do t EULEX-it do t vendos lidhur me kt shtje. 4.10 EULEX KOSOV do t themeloj Asamblen e gjyqtarve t EULEX-it si dhe Asamblen e prokurorve t EULEX-it t cilat do t jen prgjegjse q t menaxhojn t gjitha shtjet lidhur me administrimin dhe punn gjyqtarve t EULEX-it, prkatsisht prokurorve t EULEX-it, n prputhje me modalitetet e prcaktuara nga EULEX KOSOV. Asambleja e gjyqtarve t EULEX-it dhe Asambleja e prokurorve t EULEX-it gjithashtu do t jen prgjegjse q t vendosin pr krkesat pr prjashtim kundr Kryetarit t Asambles s gjyqtarve t EULEX-it, prkatsisht Kryeprokurororit t EULEX-it.

Neni 5 Kompetenca e gjyqtarve t EULEX-it pr lndt civile 5.1 Gjyqtart e EULEX-it t caktuar n procedur civile do t ken kompetenc q t przgjedhin dhe marrin prgjegjsi, n pajtim me Kryetarin e Asambles s gjyqtarve t EULEX-it dhe n prputhje me modalitetet pr przgjedhjen dhe caktimin e lndve t prcaktuara nga Asambleja e gjyqtarve t EULEX-it pr:

a) lndt q jan n kompetenc t Ods s Veant t Gjykats Supreme t Kosovs lidhur me shtjet q kan t bjn me Agjencin Kosovare t Mirbesimit, prfshir ktu lndt q i jan referuar ndonj gjykate tjetr n pajtim me ligjin n fuqi; b) lndt q jan n juridiksion t cilsdo gjykat n Kosovs lidhur me ankesat kundr vendimeve t Komisionit Kosovar pr Krkesa Pronsore n pajtim me ligjin n fuqi; c) do lnd t re apo t pazgjidhur civile q ka t bj me pronn, prfshir ktu ekzekutimin e procedurave q jan n juridiksion t cilsdo gjykat n Kosov, nse: (i) ekziston dyshimi i bazuar i prpjekjeve pr t ndikuar n paansin apo pavarsin e gjyqsorit vendor; apo (ii) ekziston dyshimi i bazuar se gjyqsori vendor nuk sht i gatshm apo sht i paaft q ta shqyrtoj lndn si duhet; apo (iii) ekziston dyshimi i bazuar n shkeljen serioze t zhvillimit t drejt t procedurs. 5.2 Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do ti caktoj gjyqtart e EULEX-it n kolegjet e gjykatave prve Ods s Veant t Gjykats Supreme t Kosovs lidhur me shtjet q kan t bjn me Agjencin Kosovare t Mirbesimit. Kolegjet do t prbhen nga tre gjyqtar, dy nga t cilt do jen gjyqtar t EULEX-it. Kur shfaqet nevoja pr drgimin e nj gjyqtari t EULEX-it n nj gjykat tjetr, Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it mund t bj kt vetm pr hir t organizimit m t mir t drejtsis, n baz t kritereve objektive t prcaktuar n prputhje me modalitetet pr przgjedhjen dhe caktimin e lndve t prcaktuara nga Asambleja e gjyqtarve t EULEX-it 5.3 Kryetari i Ods s Veant t Gjykats Supreme t Kosovs lidhur m shtjet q kan t bjn me Agjencin Kosovare t Mirbesimit do ti caktoj gjyqtart e EULEX-it n kolegjet e Ods s Veant t Gjykats Supreme t Kosovs pr shtjet q kan t bjn me Agjencin Kosovare t Mirbesimit. Kolegjet do t prbhen nga tre gjyqtar, dy nga t cilt do t jen gjyqtar t EULEX-it. Kolegji pr ankesa do t prbhet nga pes gjyqtar, tre nga t cilt do t jen gjyqtar t EULEX-it. 5.4 Si rregull, kryetari i kolegjit n kolegjet e lartprmendura do t jet nj gjyqtar i EULEX-it 5.5 Me prjashtim t paragrafve 2,3 dhe 4 t ktij neni, si dhe pr arsye t bazuara, Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do t ket kompetenc q ta prcaktoj prbrjen e kolegjeve me prbrje t plot t gjyqtarve t EULEX-it apo me prbrje shumic apo t plot t gjyqtarve vendor. Kjo prfshin edhe kompetencn pr t vendosur q t mos caktoj fare gjyqtart e EULEX-it n fazat e veanta t procedurs. 5.6 N ushtrimin e funksionit t tyre t monitorimit, udhzimit dhe kshillimit, gjyqtart e EULEX-it do t ken kompetenc q t krkojn me shkrim informata lidhur me statusin e do lnde civile n procedur apo t prfunduar q sht n juridiksionin ose kompetencn e cilsdo gjykat n Kosov. Gjyqtart e EULEX-it do t ken t drejt q ti marrin kopjet e duhura t dokumenteve q kan t bjn me do kontest apo procedur civile q jan n juridiksionin ose kompetencn e cilsdo gjykat n Kosov. 5.7 N rastin e parapar sipas piks c), paragrafi 1 i ktij neni, gjyqtari kosovar q prndryshe duhet ti jet caktuar lnda, kryetari i gjykats kompetente dhe palt n 9

procedur kan t drejt t dgjohen nga Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEXit. Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do tia ofroj Kryetarit t gjykats q ka kompetenc territoriale dhe palve t procedurs arsyet e vendimit lidhur me caktimi e nj gjyqtari t EULEX-it n nj procedur t veant. Nuk lejohet kundrshtim kundr ktij vendimi dhe ky vendim do t jet detyrues pr t gjitha autoritetet e Kosovs.

Neni 6 Dispozitat lidhur me Koordinatorin e EULEX-it pr t Drejtat Pronsore n Kosov 6.1 Koordinatori i EULEX-it pr t Drejtat Pronsore do t ndihmoj n koordinimin e shtjeve lidhur me t drejtat pronsore, si dhe zgjidhjen e krkesave ndrmjet palve t prfshira n kt shtje, duke prfshir por jo kufizuar n Agjencin Kosovare t Prons, Komisionin Kosovar pr Krkesa Pronsore, Agjencin Kosovare t Mirbesimit, Odn e Veant t Gjykats Supreme t Kosovs lidhur me shtjet q kan t bjn me Agjencin Kosovare t Mirbesimit, gjykatat e rregullta, apo Shrbimin Policor t Kosovs. 6.2 T gjitha palt q merren me shtjet e t drejtave pronsore, prfshir ktu zgjidhjen e krkesave n Kosov, jan t obliguar q ti ofrojn falas Koordinatorit t EULEX-it pr t Drejtat Pronsore do informat t krkuar nga ta dhe ti lejojn qasje n t gjitha elementet e nevojshme pr zbatimin e mandatit t vet.

KREU III
KOMPETENCAT E PROKURORVE T EULEX-it

Neni 7 Kompetencat e prgjithshme t prokurorve t EULEX-it 7.1 Prokurort e EULEX-it do t ken kompetenca dhe prgjegjsi q t ushtrojn funksionet e tyre, prfshir ktu kompetencat pr t kryer hetime penale dhe pr t marr prgjegjsi pr hetimet penale apo procedurat e lndve t reja dhe atyre t pazgjidhura n kuadr t PSRK-s apo n kuadr t zyrave prokuroriale ku ata jan caktuar nga Kryeprokurori i EULEX-it dhe n pajtim me modalitetet e prcaktuara me an t ktij ligji dhe nga Asambleja e prokurorve t EULEX-it. 7.2 Prokurort e EULEX-it do t bashkpunojn me prokurort publik t Kosovs q punojn n zyra t ndryshme prokuroriale ku ata jan caktuar n pajtim me modalitetet e prcaktuara me an t ktij ligji dhe nga Asambleja e prokurorve t EULEX-it. 7.3 Prve ushtrimit t funksioneve t tyre hetuese dhe prokuroriale sipas dispozitave t nenit 8 t ktij ligji, prokurort e EULEX-it do t monitorojn, udhzojn dhe kshillojn prokurort publik t Kosovs pr sa i prket parimit t autonomis s prokurorve dhe n pajtim me modalitetet e prcaktuara me an t ktij ligji dhe nga Asambleja e 10

prokurorve t EULEX-it. Roli i tyre si monitorues, monitorues dhe kshillues nuk do t jet i kufizuar n lndt pr t cilat prokurort e EULEX-it mund t ushtrojn kompetencat e tyre. 7.4 Prokurort e EULEX-it do ti ushtrojn funksionet e tyre n pajtim me ligjin n fuqi. Ata do t jen nn autoritetin e veant t Kryeprokurorit t EULEX-it dhe nuk do ti nnshtrohen autoritetit t asnj institucioni kosovar.

Neni 8 Kompetencat e prokurorve t EULEX-it n Kosov 8.1 Prokurort e EULEX-it do t jen kompetent pr hetimin dhe ndjekjen penale t krimeve q jan n kompetenc t veant t PSRK-s sipas ligjit mbi themelimin e PSRK-n, dhe krimet, prfshir ktu tentimin dhe format e ndryshme t bashkpunimit n krime, t paraqitura n t gjitha pikat e paragrafit 3 t nenit 3 t ktij ligji. 8.2 Prokurort e EULEX-it gjithashtu do t ken kompetenc q t hetojn dhe ndjekin penalisht krimet procedurat e t cilave jan t ndrlidhura sipas ligjit n fuqi, me t atyre t referuara n paragrafin 1 t ktij neni, dhe t krimeve tjera n prputhje me modalitetet e prcaktuara sipas neneve tjera t ktij ligji

Neni 9 Ushtrimi i kompetencave t prokurorve t EULEX-it t caktuar n zyrat prokuroriale n Kosov 9.1 Prokurort e EULEX-it do t punojn, kur sht e mundur, n ekipe t prziera me prokurort publik t Kosovs pr t hetuar apo ndjekur penalisht cilindo nga krimet e paraqitura n paragrafin 3 t nenit 3 t ktij ligji. 9.2 Sipas nevojs, aspektet relevante t aktivitetit dhe bashkpunimit t prokurorve t EULEX-it me prokurort publik t Kosovs q punojn n zyrat vendore prokuroriale do t specifikohet me tutje, pr aq sa sht e nevojshme, me an t nj marrveshje t veant ndrmjet Shefit t EULEX KOSOV, Ministris s Drejtsis, Kshillit Gjyqsor t Kosovs, Prokuroris publike t Kosovs dhe Prokurorive t qarkut. 9.3 Kur gjykata komunale sht gjykat kompetente n shkall t par pr cilindo nga krimet e paraqitura n paragrafin 3 t nenit 3 t ktij ligji, prokurori komunal publik i Kosovs q sht caktuar n lnd mund t krkoj kshilla nga do prokuror i EULEX-it doher q e sheh t arsyeshme. 9.4 N do rrethan, prokurori publik komunal i Kosovs i identifikuar sipas paragrafit 3 t ktij neni do ta njoftoj, brenda shtatdhjetedy orve, cilindo nga prokurort e EULEX-it t caktuar ne rajonin e tij lidhur me prmbajtjen e njoftimit t aktvendimit t shkalls s par (neni 392 apo 473(2) i KPPPK-s) pr cilindo nga krimet e paraqitura n

11

paragrafin 3 t nenit 3 t ktij ligji q sht n juridiksion t gjykats komunale si gjykat n shkall t par. 9.5 Kryeprokurort komunal do ti njoftojn Kryeprokurort e qarkut q punojn n zyrat kompetente pr territorin brenda t cilit ata ushtrojn veprimtarin e tyre pr hetimin apo ndjekjen aktuale penale t krimeve t paraqitura n paragrafin 3 t nenit 3 t ktij ligji q jan n kompetenc t gjykats komunal si gjykat e shkalls s par. Kryeprokurort komunal do t jen t detyruar tju ofrojn prokurorve t EULEX-it t njjtat informata dhe pasi q ata t ken krkuar tju japin fardo informate prkatse pr lndn. 9.6 Kryeprokuror e qarkut do ti njoftojn prokurort e EULEX-it t caktuar n zyrat e tyre prokuroriale dhe para se lnda ti caktohet nj prokurori publik t Kosovs t s njjts zyre, pr do lnd q mund t jet paraqitur n paragrafin 3 t nenit 3 t ktij ligji apo pr t ciln prokurort e EULEX-it mund t ushtrojn funksionet e tyre. 9.7 N ushtrimin e funksioneve t tyre t monitorimit, udhzimit dhe kshillimit, prokurort e EULEX-it do t ken kompetenc q t kontrollojn do lnd t pazgjidhur apo t prfunduar si dhe t marrin kopjet e tyre dhe t krkojn informata lidhur me ekzekutimin e vendimeve t forms s prer.

Neni 10 Prgjegjsia e prbashkt e ekipeve t prziera dhe mekanizmat pr zgjidhjen e mosmarrveshjeve 10.1 do veprim procedural apo hetues q lidhet me hetimin a ndjekjen penale t sjelljes s supozuar kriminale q mund t jet n kompetenc t ekipeve t prziera t prokurorve t EULEX-it dhe prokurorve publik t Kosovs ndrmerret me pajtimin e prokurorit t EULEX-it dhe prokurorit publik t Kosovs q punojn n t njjtn lnd. 10.2 N rrethana t mosmarrveshjeve ndrmjet prokurorit t EULEX-it dhe prokurorit publik t Kosovs q punojn n t njjtn lnd pr sa i prket prmbajtjes ose ndrmarrjes s ndonj veprimi t veant procedural, ata do tia drejtojn kt shtje Kryeprokurorit t qarkut i cili vendos pr t brenda njzetekatr orve. N rrethana t mosmarrveshjeve brenda ekipeve t prziera t PSRK-s, Kryeprokurori i PSRK-s do t vendos lidhur me at shtje. 10.3 Brenda njzetekatr orve pas njoftimit t vendimit t marr nga Kryeprokurori i qarkut apo Kryeprokurori i PSRK-s lidhur me mosmarrveshjen, prokurori i EULEX-it ka t drejt q t krkoj nga Kryeprokurori i EULEX-it dhe nga Kryeprokurori publik i Kosovs rishikimin e vendimit. Kryeprokurori i EULEX-it dhe Kryeprokurori publik i Kosovs do t gjejn s bashku nj zgjidhje sa m shpejt q t jet e mundur. 10.4 N rrethana urgjente, ose kur vonesa mund t ndikoj n kryerjen apo rezultatin e hetimit, ndjekjes penale apo zhvillimi t drejt t procedurs, Kryeprokurori i EULEX-it do t ket t drejt q t ndrmarr fardo veprimi urgjent procedural, apo t caktoj cilindo prokuror t EULEX-it apo prokuror publik t Kosovs pr nj qllim t till. Neni 11

12

Kompetencat e prokurorve t EULEX-it pr krimet e motivuara nga urrejtja 11.1 N do koh gjat procedurs dhe n pajtim me Kryeprokurorin e EULEX-it, prokurort e EULEX-it mund t marrin prgjegjsi pr do hetim a ndjekje penale t do vepre penale, prfshir ktu veprat penale kundr personave apo prons, ku viktima, prona apo objekti i veprs penale duken t jen przgjedhur pr shkak t lidhjes, bashkimit, afrsis, mbshtetjes apo antarsis s tyre t vrtet apo t perceptuar me nj grup t vrtet apo t perceptuar t identifikuar sipas racs, origjins kombtare, etnike apo shoqrore, afrsis me ndonj minoritet kombtar apo grup politik, gjuhs, ngjyrs, besimit, gjinis, moshs, t metave fizike apo mentale, orientimit seksual, apo faktorve tjer t ngjashm. 11.2 Pr qllimet e paragrafit 1 t ktij neni, prokurori i EULEX-it ia paraqet nj krkes Kryeprokurorit t zyrs q sht kompetente pr hetimin a ndjekjen e rastit. 11.3 Kryeprokurori prkats do tia prcjell lndn prokurorit t EULEX-it t caktuar nga Kryeprokurori i EULEX-it brenda njzetekatr orve.

Neni 12 Kompetencat e prokurorve t EULEX-it n rast t mosgatishmris apo paaftsis t prokurorve publik t Kosovs 12.1 N do faz t do procedure penale, nse nj prokuror publik i Kosovs nuk sht i gatshm apo sht i paaft q t ushtroj detyrat e tij dhe kjo mosgatishmri apo paaftsi mund t rrezikoj hetimin apo ndjekjen e duhur t nj vepre penale, apo kurdoher q ekziston dyshimi i bazuar se bhen prpjekje pr t ndikuar n hetimin apo ndjekjen e nj vepre penale, Kryeprokurori i EULEX-it ka kompetenc q t krkoj nga Kryeprokurori i zyrs kompetente q at lnd tia caktoj: a) nj prokurori tjetr publik t Kosovs q punon n t njjtn zyre prokuroriale, b) apo cilitdo prokuror t EULEX-it q do t marr prgjegjsin pr hetimin apo ndjekjen penale prkatse. 12.2 Nse Kryeprokurori i zyrs kompetente kundrshton krkesn e Kryeprokurorit t EULEX-it, Kryeprokurori i EULEX-it do ta njoftoj Kryeprokurorin publik t Kosovs dhe s bashku do t marrin nj vendim t prbashkt i cili do t respektohet nga Kryeprokurori i zyrs kompetente. 12.3 N rrethana urgjente, ose kur vonesa mund t ndikoj n kryerjen apo rezultatin e hetimit, ndjekjes penale apo zhvillimit t drejt t procedurs, Kryeprokurori i EULEX-it do t ket t drejt q t ndrmarr do veprimi urgjent procedural, apo t caktoj cilindo prokuror t EULEX-it apo prokuror publik t Kosovs pr nj qllim t till.

Neni 13

13

Ndryshimi i vendit pr procedurat penale dhe civile 13.1 Nse sht e nevojshme pr arsye t siguris, Shefi i Komponentit t Drejtsis, pas propozimit t Kryeprokurorit t EULEX-it apo t Kryetarit t Asambles s gjyqtarve t EULEX-it, do t ket kompetenc t ndryshoj vendin e gjykimit apo t nj faze t veant t nj procedure penale apo civile kurdoher q nj gjykats i misionit t EULEX-it apo nj prokuror i misionit t EULEX-it sht prfshir. Shefi i Komponentit t Drejtsis do t marr vendim t bazuar dhe do tia drgoj at kryetarit t gjykats q prndryshe edhe sht kompetente t vendos pr lnn. 13.2 Veprat penale q supozohet t jen kryer nga antart e gjyqsorit vendor apo nga t punsuarit e gjykatave t ndryshme n Kosov do t hetohen, ndiqen dhe gjykohen nga nj zyre prokuroriale dhe nga nj gjykat q ushtron kompetenca dhe juridiksion n nj rajon t ndryshm nga ai ku gjyqtari, prokurori apo i punsuari ushtrojn zakonisht funksionet e tyre. Nj sistem rotacioni do t caktoj zyrn prokuroriale dhe gjykatn q ka kompetenc territoriale sipas kritereve t mposhtme: a) nse krimi i supozuar ka ndodhur n regjionin e Pejs apo t Mitrovics, zyra prokuroriale dhe gjykata kompetente do t identifikohen n prokurorin e qarkut apo n at komunale ose n gjykatn e qarkut apo n gjykatn komunale t Prishtins; b) nse krimi i supozuar ka ndodhur n regjionin e Prishtins apo t Gjilanit, zyra prokuroriale dhe gjykata kompetente do t identifikohen n prokurorin e qarkut apo n at komunale ose n gjykatn e qarkut apo n gjykatn komunale t Prizrenit; c) nse krimi i supozuar ka ndodhur n regjionin e Prizrenit, zyra prokuroriale dhe gjykata kompetente do t identifikohen n prokurorin e qarkut apo n at komunale ose n gjykatn e qarkut ose n gjykatn komunale t Gjilanit. 13.3 N rast t riorganizimit substancial t sistemi t gjykatave apo t prokurorive pas hyrjes n fuqi t ktij ligji, Shefi i Komponentit t Drejtsis, ose Kshilli Gjyqsor i Kosovs sipas krkess s Shefit t Komponentit t Drejtsis, ose Kshillit Gjyqsor t Kosovs pa ndonj krkes por pas mbarimit t mandatit t EULEX KOSOV, do t ket kompetenc q t prcaktoj nj sistem t ri rotacioni pr lndt e prshkruara n paragrafin 2 t ktij neni. 13.4 doher q nj vepr e supozuar penale sht kryer nga nj gjykats, prokuror apo nj i punsuar n nj gjykat t veant, agjencit e zbatimit t ligjit dhe autoritetet publike do t jen t detyruara q tia paraqesin zyrs s prokurorit t identifikuar sipas sistemit t lartprmendur t rotacionit nj raport prkats penal, njoftimin pr krimin dhe informatat q kan t bjn me zhvillimet e hetimeve. 13.5 N do faz t procedurs, n rast t shkelje s saj, Kryeprokurori i EULEX-it apo Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do t ken kompetenc tia kaloj lndn zyrs prokuroriale prkatsisht gjykats kompetente n prputhje me sistemin e lartprmendur t rotacionit. 13.6 Kompetenca e prmendur n paragrafin 5 t ktij neni, do t ushtrohet n at mnyr q t shmang vonesat e tepruara t procedurs dhe pengimin e procesit gjyqsor.

14

KREU IV
DISPOZITAT PRFUNDIMTARE DHE KALIMTARE

Neni 14 Ky ligj hyn n fuqi pas publikimit n Gazetn Zyrtare t Kosovs.

Neni 15 15.1 Ky ligj mund t shfuqizohet apo ndryshohet n prputhje me procedurat e prcaktuara sipas ligjit n fuqi por vetm n konsultim me Shefin e EULEX KOSOV i cili do t krkoj kshilln e Shefit t Komponentit t Drejtsis. 15.2 Pr qllimet e paragrafit 1 t ktij neni, autoritetet e Kosovs do t bjn konsultime me Shefin e EULEX KOSOV m qllim t vlersimit t nevojs s shfuqizimit, prmirsimit dhe ndryshimit t ktij ligji.

Neni 16 16.1 Pas hyrjes n fuqi t ktij ligji, Departamenti i Drejtsis i Misionit t Kombeve t Bashkuara n Kosov (UNMIK) do tia dorzoj Kryeprokurorit t EULEXit dhe Kryetarit t Asambles s gjyqtarve t EULEX-it, n pajtim me modalitetet dhe procedurat e prcaktuar nga UNMIK-u dhe Bashkimi Evropian, t gjitha dosjet, informatat, arkivat dhe t dhnat n form elektronik dhe t shtypur lidhur me lndt q aktualisht hetohen, ndiqen ose jan hequr nga procedura nga prokurort ndrkombtar t UNMIK-ut dhe nga ZPSK-ja, si dhe lndt q jan apo kan qen n kompetenc t gjyqtarve ndrkombtar t UNMIK-ut. 16.2 Kryeprokurori i EULEX-it dhe Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do t vendosin n pajtim me kt ligj se cilat nga lndt e dorzuara sipas paragrafit 1 t ktij neni, do t jen n kompetenc t gjyqtarve prkatsisht prokurorve t misionit t EULEX-it, dhe cilat lnd tjera, pr arsye t bazuara, do t duhet t mbesin n kompetenc t gjyqtarve dhe prokurorve t EULEX-it pasi q ato t ken qen n kompetenc t gjyqtarve ndrkombtar t UNMIK-ut apo prokurorve ndrkombtar t UNMIK-ut. 16.3 Pr lndt e dorzuara sipas paragrafit 1 t ktij neni dhe t cilat gjenden n fazn e gjykimit kryesor n datn e hyrjes n fuqi t ktij ligji, prbrja e kolegjeve n procedur penale mund t mbetet e pandryshuar pr procedur t mtutjeshme nse antart e njjt t kolegjit vazhdojn funksionet e tyre si gjyqtar t EULEX-it pas hyrjes n fuqi t ktij ligji. N rrethana t tilla Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do t caktoj gjyqtarin e mparshm dhe prkats ndrkombtar t UNMIK-ut si gjyqtar t EULEX-it pr t njjtn procedur.

15

16.4 N rrethana t nevojs pr t rifilluar gjykimin kryesor pr arsye procedurale apo arsye tjera, Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it do t caktoj nj kolegj t ri n pajtim me kt ligj. 16.5 Pr lndt e dorzuara n pajtim me paragrafin 1 t ktij neni dhe t cilat jan n juridiksion t Ods s Veant t Gjykats Supreme t Kosovs lidhur me shtjet q kan t bjn me Agjencin Kosovare t Mirbesimit, prbrja e kolegjeve mund t mbetet e pandryshuar pr procedur t mtutjeshme nse antart e njjt t kolegjit vazhdojn funksionet e tyre si gjyqtar t EULEX-it pas hyrjes n fuqi t ktij ligji. Gjyqtari i mparshm dhe prkats ndrkombtar i UNMIK-ut do t caktohet si gjyqtar i EULEX-it pr t njjtn procedur n pajtim me ligjin n fuqi. 16.6 Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it n konsultim me Kryetarin e Ods s Veant t Gjykats Supreme t Kosovs lidhur me shtjet q kan t bjn Agjencin Kosovare t Mirbesimit mund ta caktoj nj gjyqtar t EULEX-it n fazn e veant t procedurs q m hert i sht caktuar nj gjyqtari ndrkombtar t UNMIKut, apo t caktoj nj gjyqtar t EULEX-it n nj kolegj t veant n prputhje me dispozitat e ktij ligji, me kusht q fillimi i nj procedure t re me antar t ri t kolegjit t mos jet e detyrueshme sipas ligjit n fuqi. 16.7 Nse nj dispozit e ligjit n fuqi para dits s tranzicionit, parasheh q Kryetari i Gjykats Supreme t Kosovs apo ndonj gjyqtar tjetr kosovar ka t drejt q t caktoj nj gjyqtar ndrkombtar n procedur, kjo kompetenc do t bartet tek Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it q nga dita e tranzicionit.

Neni 17 Gjat kohzgjatjes s EULEX KOSOV n Kosov, gjuh zyrtare t gjykatave t Kosovs, prve gjuhs shqipe dhe serbe si dhe gjuhs turke n rajonet ku gjendet komunitetit turk, do t jet edhe gjuha angleze n ato procedura ku jan t prfshir gjyqtart dhe prokurort e EULEX-it.

Neni 18 18.1 Gjat kohzgjatjes s EULEX KOSOV n Kosov, policia e EULEX-it do t ket kompetenc q t ushtroj autorizimet e veta ashtu si njihen me an t ligjit n fuqi pr policin e Kosovs dhe n prputhje me modalitetet e prcaktuara nga Shefi i EULEX KOSOV. 18.2 Gjat kohzgjatjes s EULEX KOSOV n Kosov, policia e EULEX-it do t ket kompetenc q t ushtroj funksionet e policis gjyqsore n prputhje me ligjin dhe modalitetet e prcaktuara nga Shefi i EULEX KOSOV. 18.3 Gjat kohzgjatjes s EULEX KOSOV n Kosov, zyrtart korrektues t EULEXit do ti ushtrojn kompetencat dhe funksionet e tyre si personeli i Shrbimit Korrektues

16

t Kosovs, duke prfshir ato kompetenca dhe funksione q vlejn pr zyrtarve korrektues t Kosovs n prputhje me ligjin n fuqi dhe me modalitetet e prcaktuara nga Shefi i EULEX KOSOV. 18.4 Sipas nevojs, aspektet relevante t aktiviteteve dhe bashkpunimit t policis s EULEX-it me policin e Kosovs dhe t zyrtarve korrektues t EULEX-it me personelin e Shrbimit Korrektues t Kosovs mund t prcaktohen m tutje, pr aq sa sht e nevojshme, me an t nj Marrveshje ndrmjet Shefit t EULEX KOSOV dhe autoriteteve kompetente. Kjo marrveshje do t pasqyroj prmbajtjen dhe modalitetet e prcaktuara nga Shefi i EULEX KOSOV.

Neni 19 19.1 N rast t riorganizimit substancial t sistemit t gjykatave apo t zyrave prokuroriale pas hyrjes n fuqi t ktij ligji, Kryeprokurori i zyrs q ka kompetenc pr lndn sipas legjislacionit t ri do t jet organ kompetent q t ushtroj detyrat dhe prgjegjsit q i jan caktuar Kryeprokurorit t qarkut apo Kryeprokurorit komunal me an t ktij ligji. 19.2 N mnyr t ngjashme, t gjitha referimet q i bhen n kt ligj zyrave prokuroriale komunale apo t qarkut, gjykatave komunale apo t qarkut, prokuroris publike komunale t Kosovs apo prokuroris publike t qarkut t Kosovs do t interpretohen n prputhje me strukturn e re te sistemit t gjykatave apo zyrave prokuroriale. 19.3 Autoritetet kompetente do t jen t obliguara q t ndryshoj kt ligj n prputhje me strukturn e re t gjykatave apo zyrave prokuroriale me qllim q tia mundsoj EULEX KOSOV t ushtroj kompetencat dhe funksionet e veta si duhet.

Ligji Nr. 03/ L-053 13 mars 2008 Kryetari i Kuvendit t Republiks s Kosovs, ________________________ Jakup KRASNIQI

17

Republika e Kosovs
Republika Kosovo - Republic of Kosovo
Kuvendi - Skuptina - Assembly _______________________________________________________________________ Ligji Nr. 03/L-142

LIGJI PR RENDIN DHE QETSIN PUBLIKE

Kuvendi i Republiks s Kosovs; Ne mbshtetje t nenit 65.1 te Kushtetuts s Republiks se Kosovs, Me qellim te vendosjes se rregullave ligjore pr ruajtjen e rendit dhe qetsis publike.

Miraton

LIGJI PR RENDIN DHE QETSIN PUBLIKE

KREU I
DISPOZITAT E PRGJITHSHME

Neni 1 Qllimi Qllim i ktij ligji sht rregullimi i sjelljes personale n mnyr q t ruhet rendi dhe qetsia publike.

Neni 2 Fushveprimi Fushveprimi i ktij ligji sht ruajtja e rendit dhe qetsis publike, duke prcaktuar kundrvajtjet kundr rendit dhe qetsis publike, si dhe duke parapar ndshkimet pr kryerjen e kundrvajtjeve. Neni 3 Prkufizimet 1. Termat e prdorur n kt ligj kan kt domethnie: Rendi dhe qetsia publike nnkupton respektimin e sistemit ligjor dhe t institucioneve publike nga ana e qytetarve, si dhe mbrojtjen e interesit ligjor dhe t lirive t personit. Vendi publik nnkupton do hapsir t mbyllur apo t hapur, qoft private apo publike, ku qytetart kan qasje nga e drejta apo n baz t ndonj ftese, t shprehur apo q nnkuptohet, qoft me apo pa pages n t holla, por jo edhe vendet q prdoren vetm nga nj apo m shum persona pr tubime private ose pr qllime tjera personale. Hapsira private nnkupton pronn me mundsi pr t hyre me lejen e pronarit, poseduesit apo personit tjetr t autorizuar. Rrahja nnkupton konfrontimin fizik- n mes t dy apo m shum personave, n prpjekje pr ti shkaktuar lndime njri tjetrit. Prostitucioni nnkupton kryerjen e akteve seksuale pr prfitime materiale, me te holla ose me ndonj vler tjetr ekuivalente; Person zyrtar nnkupton personin e zgjedhur ose t caktuar n nj organ publik apo personin e autorizuar n nj organizat afariste ose n ndonj tjetr person juridik, i cili n saje t ligjit apo t ndonj dispozite tjetr t nxjerr n prputhje me ligjin, ushtron funksione publike dhe i cili brenda ktyre funksioneve ushtron detyra t veanta, bazuar n autorizimet q ka n baz t ligjit. Zhurma sht tingulli (zri) i lart dhe i padshirueshm. Organi Kompetent nnkupton Ministria e Punve te Brendshme.

KREU II
KUNDRVAJTJET KUNDR RENDIT DHE QETSIS PUBLIKE

Neni 4 Sjellja arrogante 1. Kushdo q ne vend publik, nxit ose merr pjes n prleshje dnohet pr kundrvajtje, prve ather kur paraqet vepr penale. 2. Kryesi i kundrvajtjes nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me gjob prej pesdhjet (50) Euro deri shtatqind (700) Euro apo me dnimin me burg deri n pesdhjet (50) dit. 3. Nse kundrvajtja e parapar n paragrafin 1 t ktij neni, kryhet ndaj personave zyrtar ose personave tjer q mbrojn rendin dhe qetsin publike sipas ligjit n fuqi pr tubimet publike, ai/ajo do te dnohet me gjob prej njqindepesdhjet (150) deri nntqind (900) Euro apo me dnimin me deri n gjashtdhjet (60) dit. Neni 5 Sulmi verbal 1. Kushdo q ne vend publik prdor fjal ofenduese, me qllim q t provokoj prishjen e rendit dhe qetsis publike, dnohet pr kundrvajtje. 2. Kryesi i kundrvajtjes nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me gjob prej tridhjet (30) deri pesqind (500) Euro apo me dnimin me burg deri n dyzet (40) dit. 3. Nse kundrvajtja e parapar n paragrafin 1 t ktij neni, kryhet ndaj personave zyrtar ose personave q mbrojn rendin dhe qetsin publike sipas ligjit t n fuqi pr tubimet publike, ai/ajo do te dnohet me gjob prej njqind (100) deri shtatqind (700) Euro apo me dnimin me burg deri n pesdhjet (50) dit. Neni 6 Sjelljet e pa hijshme seksuale 1. Kushdo q n vend publik kryen ndonj akt seksual, ose ekspozon ndonj pjes intime te trupit apo bn ndonj sjellje t pahijshme seksuale q shkakton shqetsim te qytetart,dnohet pr kundrvajtje. 2. Kryesi i kundrvajtjes nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me gjob prej njqind (100) deri shtatqind (700) Euro apo me dnimin me burg deri n pesdhjet (50) dit.

Neni 7 Marrja me Prostitucion 1. Kushdo q prfshihet n nj akt seksual t prostitucionit, dnohet pr kundrvajtje. 2. Kryesi i kundrvajtjes nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me gjob prej njqind (100) deri nntqind (900) Euro apo me dnimin me burg deri n gjashtdhjet (60) dit. Neni 8 Bezdisjet Publike Shkeljet q kan t bjn me zhurmn 1. Kushdo q shkakton zhurm t pa nevojshme dhe t padurueshme q dgjohet t banort pr rreth apo n rrug dhe q shqetsojn personat tjer nga ora 22:00 e deri n orn 07:00 gjat ditve t javs dhe prej ors 23:00 e deri ne orn 07:00 t shtunave dhe t dielave, dnohet pr kundrvajtje. 2. Nse kundrvajtjet nga paragraft 1 t ktij neni jan kryer nga personi fizik, ai /ajo dnohet me gjob prej tridhjet (30) deri pesqind (500) Euro. 3. Nse kundrvajtjet e parapara n paragrafin 1 t ktij neni jan kryer nga pronari ose personi prgjegjs i nj subjekti juridik, ai/ajo dnohet me gjob prej njqindepesdhjet (150) deri shtatqind (700) Euro. Neni 9 Dehja n vend publik 1. Kushdo q shfaqet n vend publik dukshm i dehur ose nn ndikim t substancave t kontrolluara (narkotike), jo te prdorura sipas terapis dhe v n rrezik veten, personat tjer ose pasurin dnohet pr kundrvajtje. 2. Kryesi i kundrvajtjes nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me gjob prej tridhjet (30) deri pesqind (500) Euro apo me dnimin me burg deri n tridhjet (30) dit. Neni 10 Krkimi i lmoshs n vend publik

1. Kushdo q n vend publik krkon lmosh n mnyr t bezdisshme dnohet pr kundrvajtje. 2. Kryesi i kundrvajtjes nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me gjob prej tridhjet (30) deri pesqind (500) Euro.

Neni 11 Ekspozimi e materialit t turpshm dhe ofendues 1. Kushdo q shprndan ose ekspozon ndonj shkrim, shenje, ose paraqitjeje tjetr t dukshme e cila ofendon ose turpron dik, me qllim q t nxis prishjen e qetsis dnohet pr kundrvajtje. 2. Kryesi i kundrvajtjes nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me gjob prej njqind (100) deri tetqind (800) Euro apo me dnimin me burg deri n dyzet (40) dit. Neni 12 Mbikqyrja e shkujdesur e shtazve 1. Kushdo q n vend publik mban ose ka shtaz pa mbikqyrje ose pa mjetet e duhura mbrojtse, dnohet pr kundrvajtje. 2. Kryesi i kundrvajtjes t parapar n paragrafin 1 t ktij neni dnohet me gjob prej pesdhjet (50) deri pesqind (500) Euro. Neni 13 Mbrojtja e t miturve 1. Pronari ose personi prgjegjs i nj veprimtarie afariste, i cili lejon t miturin nen moshn 16 vjeare, q pa shoqrimin e prindrve ose kujdestarit, t hyj dhe/ose qndroj ne nj lokal afarist, n t cilin prej ors 22:00 deri n ora 07:00 shrbehen pije alkoolike, do te dnohet pr kundrvajtje: 2. Kryesi i kundrvajtjes se parapare ne paragrafin 1 te ktij Neni, do te dnohet me gjob prej pesdhjet (50) deri shtatqind (700) Euro apo me dnimin me burg deri n dyzet (40) dit. Neni 14 Lajmrimi i rrejshm 1. Kushdo qe me dashje shkakton alarmim t rrejshm lidhur me zjarrin apo ndonj emergjenc tjetr tek ndonj organ i emergjencave dnohet pr kundrvajtje. 2. Kushdo q me dashje shkakton panik n tubime publike, duke lajmruar rrejshm pr alarm nga zjarri dhe pr krcenim me bombe, do te dnohet pr kundrvajtje. 3. Kryersi i kundrvajtjes t parapare ne paragrafin 1 dhe 2 te ktij neni, dnohet me gjob prej tridhjet (30) deri pesqind (500) Euro apo me dnimin me burg deri n tridhjet (30) dit.

Neni 15 Krijimi i rrethanave te rrezikshme 1. Kushdo q vendos ndonj send apo pajisje prpara ndrtess, murit mbrojts apo murit t jashtm me t ciln mund t shkaktoj lndime fizike tek kmbsort dnohet pr kundrvajtje. 2. Kushdo q hedh n rrug sendin ose mjetin ose vendos sende tjera n vend t pasigurt n ballkonin ose n pjesn e jashtme(prag) t dritares t cilat mund t lndojn kalimtarin ose i shkakton ndonj dm material personit tjetr, dnohet pr kundrvajtje. 3. Personi fizik, pronari i biznesit apo personi prgjegjs i tij i cili nuk ndrmerr masat e nevojshme pr ta mbyllur apo siguruar pusin(bunarin), gropn, kanalin, instalimet elektrike dhe pajisjet tjera t cilat paraqesin rrezik pr kmbsort dnohet pr kundrvajtje. 4. Nse kundrvajtjet nga paragraft 1deri 3 t ktij neni jan kryer nga personi fizik , ai /ajo dnohen me gjob prej tridhjet (30) deri pesqind (500) Euro apo me dnimin me burg deri n tridhjet (30) dit. 5. Nse kundrvajtja nga paragrafi 1 deri n paragrafin 3 t ktij neni sht br nga pronari i nj subjekti juridik apo i autorizuari i tij , ai/ajo dnohet me gjob prej njqindepesdhjet (150) deri tetqind (800) Euro apo me dnimin me burg deri n dyzet (40) dit. Neni 16 Mosprfillja e urdhrave te ligjshm 1. Kushdo q me dashje nuk prfill urdhrin e ligjshm t zyrtarit lidhur me rendin dhe qetsin publike dnohet pr kundrvajtje. 2. Individi, pronari ose ndonj person prgjegjs i nj veprimtarie ekonomike, i cili nuk e zbaton urdhrin e ligjshm te ndonj prfaqsuesi zyrtar nga kompania pr uj, rryme elektrike apo nxehje, pr ta kyqur prkohsisht nga rrjeti elektrik, i ujit apo i nxehjes, duke rrezikuar kshtu qytetaret, apo nuk e zbaton urdhrin e ligjshm te te prfaqsuesit zyrtar te kompanis elektrike, te ujit apo nxehjes, pr ta rikyur ne shrbimet e prmendura m sipr, do te gjobitet pr kundrvajtje. 3. Nse kundrvajtja nga paragrafi 1 i ktij neni sht kryer nga personi fizik , ai /ajo dnohen me gjob prej njqind (100) deri shtatqind (700) Euro apo me dnimin me burg deri n dyzet (40) dit. 4. Nse kundrvajtjet e parapara ne paragrafin 1 t ktij neni jan kryer nga pronari ose personi prgjegjs ne kuadr te nj subjekti juridik , ai/ajo dnohet me gjob prej njqindepesdhjet (150) deri tetqind (800) Euro apo me dnimin me burg deri n gjashtdhjet (60) dit.

Neni 17 Vandalizmi 1. Kushdo q me dashje, paramendim, apo me qllim t keq shkakton dm apo shkatrron strukturn apo prmbajtjen (brendin) e prons publike ose private dnohet pr kundrvajtje. 2. Kryesi i kundrvajtjeve t parapara n paragrafin 1 te ktij neni dnohet me gjob prej njqind (100) deri nntqind (900) Euro apo me dnimin me burg deri n gjashtdhjet (60) dit. Neni 18 Mos mbikqyrja e t miturit 1. Nse kundrvajtja sht kryer si pasoj e dshtimit t mbikqyrjes s fmiut nga ana e prindit apo kujdestarit t fmiut q ka kryer veprn e kundrvajtjes, sipas ktij ligji prindi apo kujdestari dnohet pr kundrvajtje. 2. Kryesi i kundrvajtjes nga paragrafi 1 i ktij neni dnohet me gjob prej pesdhjet (50) deri katrqindepesdhjet (450) Euro.

KREU III
SEKUESTRIMI I MJETEVE

Neni 19 Sekuestrimi i mjeteve dhe sendeve 1. Organi kompetent mundet menjher ta sekuestroj mjetin ose sendin e prdorur, t prfituar ose mjetin prkatsisht sendin q do t prdoret pr kryerjen e kundrvajtjes edhe n rast se kryesi i kundrvajtjes nuk sht pronari i pasuris s sekuestruar. 2. Organi kompetent mund t sekuestroj mjetet ose sendet deri n marrjen e vendimit t plotfuqishm nga ana e gjykats kompetente.

KREU IV
DISPOZITAT PERFUNDIMTARE

Neni 20 Mbikqyrja Pr mbikqyrjen e zbatimit t ktij ligji, prgjegjse sht Ministria s Punve t Brendshme Neni 21 Shfuqizimi Ditn e hyrjes n fuqi t ktij ligji shfuqizohet Ligji mbi Rendin dhe Qetsin Publike (Gazeta Zyrtare) e KSAK Nr. 23/81

Neni 22 Hyrja n fuqi Ky ligj hyn n fuqi pesmbdhjet (15) dite pas publikimit ne Gazetn Zyrtare te Republiks se Kosovs.

Ligji Nr. 03/ L-142 17 shtator 2009 Kryetari i Kuvendit t Republiks s Kosovs, ________________________ Jakup KRASNIQI

Republika e Kosovs
Republika Kosovo-Republic of Kosovo
Kuvendi - Skuptina Assembly LIGJI Nr. 03/L-166

PR PARANDALIMIN DHE LUFTIMIN E KRIMIT KIBERNETIK

Kuvendi i Republiks s Kosovs; N mbshtetje t nenit 65 (1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, Miraton

LIGJ PR PARANDALIMIN DHE LUFTIMIN E KRIMIT KIBERNETIK

Neni 1 Qllimi Ky ligj ka pr qllim parandalimin dhe luftimin e krimit kibernetik me masa konkrete, parandalimin, zbulimin dhe sanksionimin e shkeljeve prmes sistemeve kompjuterike, duke ofruar respektimin e t drejtave t njeriut dhe mbrojtjen e t dhnave personale.

Neni 2 Fushveprimi Ky ligj aplikohet n territorin e Republiks s Kosovs n veprimtarit e sistemeve kompjuterike. sht i aplikueshm trsisht n ruajtjen e t dhnave n sistemet kompjuterike si dhe sanksionon metodat dhe procedurat se si dhe nga kush kto t dhna mund t prdoren

Neni 3

Prkufizimet 1. Shprehjet e prdorura n ket ligj kan kto kuptime: 1.1. Krimi kibernetik - nj aktivitet kriminal t zhvilluar n rrjet q ka si objekt apo si mnyr t kryerjes s krimit keqprdorimin e sistemeve kompjuterike dhe t t dhnave kompjuterike. 1.2. Sistemi kompjuterik - fardo mjeti ose montim t mjeteve t ndrlidhura apo q jan n lidhje operative, prej t cilave nj ose m shum ofrojn t dhna automatike q procesohen me an t programeve kompjuterike. 1.3. Procesimi automatik i t dhnave - proces me an t t cilit t dhnat n sistemin kompjuterik procesohen me an t programeve kompjuterike. 1.4. Programi kompjuterik - grupin e udhzimeve q mund t zbatohen prmes sistemit kompjuterik n mnyr q t fitohen rezultatet e caktuara. 1.5. T dhnat kompjuterike - do prfaqsim i fakteve, informatave apo koncepteve n at form q t mund t procesohen me sisteme kompjuterike. Kjo kategori prfshin do program t kompjuterit q mund t inicioj sistemet kompjuterike t kryej funksione t caktuara. 1.6. Ofrues i shrbimeve - do person fizik ose juridik, q shfrytzuesve ua ofron mundsin e komunikimit me sistem kompjuterik, si dhe personin, q i proceson ose q i mbledh t dhnat pr kta ofrues t shrbimeve dhe pr shfrytzuesit e shrbimeve t ofruara prej tyre. 1.7. T dhnat mbi trafikun e t dhnave - ato t dhna kompjuterike q kan t bjn me komunikimin q bhet prmes sistemit kompjuterik dhe prodhimeve t tij, duke prfaqsuar nj pjes t zinxhirit t komunikimit, duke treguar origjinn e komunikimit, destinimin, linjn, kohn, datn, madhsin, vllimin dhe kohzgjatjen, si dhe llojin e shrbimit t shfrytzuar pr komunikim. 1.8. T dhnat mbi shfrytzuesit - do informat q mund t shpij tek identifikimi i shfrytzuesit, duke prfshir llojin e komunikimit dhe shrbimin e shfrytzuar, adresn e posts, adresn gjeografike, adresn e IP-s, numrat telefonik apo fardo numri tjetr t qasjes dhe mjetet e pagess pr shrbimin prkats si dhe fardo t dhne tjetr q mund t shpij n identifikimin e shfrytzuesit. 1.9. Masat e siguris shfrytzim i procedurave t caktuara, mjeteve ose programeve t specializuara kompjuterike me an t t cilave qasja n sistemin kompjuterik sht e kufizuar ose e ndaluar pr kategorit e caktuara t shfrytzuesve. 1.10. Materialet pornografike me t mitur - do material q paraqet nj t mitur apo nj person t rritur i paraqitur si i mitur me nj sjellje eksplicite

seksuale apo imazhe t cilat, edhe pse nuk paraqesin person real, simulon, n mnyr t besueshme nj t mitur me sjellje eksplicite seksuale. 1.11. Interceptimi - marrjen, nxnien pa t drejt t t dhnave nga persona t paautorizuar.

Neni 4 Veprimet e paautorizuara 1. Sipas ktij ligji veprimet e personit cilsohen veprime t paautorizuara, nse personi: 1.1. nuk sht i autorizuar sipas ligjit ose kontrats; 1.2. i tejkalon kufijt e autorizimit; 1.3. nuk ka leje nga personi kompetent dhe i kualifikuar, sipas ligjit, pr t shfrytzuar, administruar ose kontrolluar sistemin kompjuterik apo t kryej hulumtime shkencore n nj sistem kompjuterik.

Neni 5 Parandalimi, siguria dhe fushatat informative 1. N mnyr q t sigurohen sistemet kompjuterike dhe mbrojtja e t dhnave personale, autoritetet dhe institucionet publike me kompetenca n kt fush, ofruesit e shrbimeve, organizatat joqeveritare dhe prfaqsuesit e shoqris civile kryejn aktivitete dhe programe pr parandalimin e krimit kibernetik. 2. Autoritetet dhe institucionet publike me kompetenc n kt fush n bashkpunim me ofruesit e shrbimeve dhe organizatat joqeveritare si dhe prfaqsuesit e tjer t shoqris civile zhvillojn politikat, praktikat, masat, procedurat dhe standardet minimale pr sigurin e sistemeve kompjuterike. 3. Autoritetet dhe institucionet publike me kompetenca n kt fush n bashkpunim me ofruesit e shrbimeve, organizatat joqeveritare dhe prfaqsuesit e tjer t shoqris civile organizojn fushata informative mbi krimin kibernetik dhe rreziqet pr shfrytzuesit e sistemeve t kompjuterit.

Neni 6 Mbajtja, plotsimi dhe shfrytzimi i bazs s t dhnave 1. Ministria e Drejtsis n bashkpunim me Ministrin e Punve t Brendshme mbajn dhe plotsojn n mnyr t vazhdueshme bazn e t dhnave mbi krimin kibernetik.

2. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, Shrbimi i Inteligjencs s Kosovs dhe institucionet tjera relevante mund t jen shfrytzues t bazs s t dhnave n prputhje me rregullat dhe procedurat e mbajtsit t bazs s t dhnave. 3. Instituti Kombtar i Kriminalistiks kryen studime periodike n mnyr q t identifikoj shkaktart dhe kushtet q prcaktojn dhe favorizojn krimin kibernetik.

Neni 7 Trajnimet dhe programet speciale Ministria e Drejtsis, Ministria e Punve t Brendshme, Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, Ministria e Shrbimeve Publike dhe Shrbimi i Inteligjencs s Kosovs zhvillojn programe speciale trajnuese pr personelin me qllim t parandalimit dhe luftimit t krimit kibernetik n prputhje me kompetencat q ushtrojn.

Neni 8 Obligimet e pronarve dhe administratorve 1. Pr nj kategori sistemesh kompjuterike, n t cilat qasja sht e kufizuar ose plotsisht e ndaluar, pronart, administratort e ktij sistemi, detyrohen ta rregullojn q n mnyr t qart dhe automatike t paralajmrohet prdoruesi: me informacion, si dhe n far kushtesh mund ta prdor, ose se sht i ndaluar prdorimi i ktij sistemi kompjuterik dhe pr pasojat ligjore pr qasje t paautorizuar. 2. Mosrespektimi i detyrimit t prcaktuar n paragrafin 1 t ktij neni, sht kundrvajtje dhe kryesi i saj dnohet prej pesqind (500) deri pesmij (5000) Euro.

Neni 9 Veprat penale kundr konfidencialitetit, integritetit dhe disponueshmris s t dhnave t sistemeve kompjuterike 1. Qasja n mnyr t paligjshme n sistemet kompjuterike sht vepr penale dhe kryesi i saj dnohet me burgim prej gjasht (6) muaj deri tre (3) vite. 2. Kur vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet me qllim t marrjes s t dhnave kompjuterike kryesi i saj dnohet me burgim prej gjasht (6) muaj deri n katr (4) vite. 3. Kur vepra penale nga paragraft 1 dhe 2 t ktij neni kryhet duke i shkelur masat e siguris s sistemeve kompjuterike, kryesi i saj dnohet me burgim prej tri (3) vite deri n pes (5) vite.

Neni 10 Interceptimi pa autorizim 1. Interceptimi pa autorizim i transmetimeve jopublike t t dhnave kompjuterike, nga, pr, n, ose brenda nj sistemi kompjuterik, sht vepr penale dhe kryesi i saj dnohet me burgim prej gjasht (6) muaj deri tre (3) vjet. Nse kryhet nga pjestari i organizats kriminale, kryesi i saj dnohet me burgim prej nj (1) deri pes (5) vite. 2. Interceptimi pa autorizim i emetimeve elektromagnetike nga sistemet kompjuterike, q mbajn t dhna jopublike kompjuterike, sht vepr penale dhe kryesi i saj dnohet me burgim prej nj (1) deri pes (5) vite.

Neni 11 Transferi i pa autorizuar 1. Ndryshimi, shlyerja, asgjsimi i t dhnave kompjuterike ose kufizimi i tyre pa autorizim sht vepr penale dhe kryesi i saj dnohet me burgim prej nj (1) deri tre (3) vite. 2. Transferi i paautorizuar i t dhnave nga sistemet kompjuterike sht vepr penale dhe kryesi i saj dnohet me burgim prej tre (3) deri pes (5) vite. 3. Transferi i paautorizuar i t dhnave nga baza e tyre me sisteme kompjuterike sht vepr penale dhe kryesi i saj dnohet me burgim prej tre (3) deri pes (5) vite.

Neni 12 Pengimi i funksionimit t sistemeve kompjuterike Pengesat serioze pr funksionimin e sistemeve kompjuterike, duke futur informata, duke bartur, ndryshuar, shlyer ose duke i shkatrruar t dhnat kompjuterike ose duke e kufizuar qasjen pa autorizim n t dhnat e tilla, sht vepr penale dhe kryesi i saj dnohet me burgim prej tre (3) muaj deri tre (3) vjet. Nse kryhet nga pjestari i organizats kriminale, kryesi i saj dnohet me burgim prej nj (1) deri pes (5) vite.

Neni 13 Prodhimi, posedimi dhe tentativa e pa autorizuar 1. Prodhimi, shitja, importi, distribuimi ose ofrimi n dispozicion n fardo forme, pa t drejt, i pajisjes ose programit kompjuterik i dizajnuar dhe i adaptuar pr qllim t kryerjes s ndonj vepre penale, do t dnohet me burgim prej nj (1) deri n katr (4) vite. 2. Prodhimi, shitja, importi, distribuimi ose ofrimi n dispozicion, n fardo forme, pa t drejt, t fjalkalimit, kodit t qasjes ose t dhnave t tjera kompjuterike q lejojn

qasjen e plot ose t pjesshme n sistemin kompjuterik pr qllim t kryerjes s ndonj vepre penale dnohet me burgim prej nj (1) deri pes (5) vite. 3. Posedimi, pa t drejt, i pajisjes, programit kompjuterik, fjalkalimit, kodit t qasjes ose t dhnave kompjuterike me qllim t kryerjes s ndonj vepre penale, dnohet me burgim prej nj (1) deri gjasht (6) vite. 4. Kryesi, pr tentativ t kryerjes s veprs penale, sipas paragrafit 2 ose 3 t ktij neni, dnohet me burgim prej tre (3) muaj deri nj (1) vit.

Neni 14 Veprat penale lidhur me kompjuter 1. Futja e informatave, ndryshimi ose shlyerja pa autorizim e t dhnave kompjuterike ose kufizimi pa autorizim i qasjes n t dhna t tilla, q rezulton n t dhna joautentike, me qllim t shfrytzimit t tyre pr prvetsim t nj t drejte, sht vepr penale dhe kryesi i saj dnohet me burgim gjasht (6) muaj deri tri (3) vite. Nse kryhet nga pjestari i organizats kriminale, dnohet me burgim prej nj (1) deri pes (5) vite. 2. Pr tentativ t kryerjes s veprs penale, sipas ktij neni, kryesi dnohet me burgim prej tre (3) muaj deri nj (1) vit.

Neni 15 Shkaktimi i humbjes s prons 1. Shkaktimi i humbjes s prons tek nj person tjetr duke futur informata, ndryshuar apo shlyer t dhnat e kompjuterit me an t kufizimit t qasjes n t dhnat e tilla apo me ndonj ndrhyrje n funksionimin e sistemit kompjuterik me qllim t sigurimit t nj prfitimi ekonomik pr vete apo pr dik tjetr, dnohet me burgim prej tre (3) deri n dhjet (10) vite. 2. Pr tentativ t kryerjes s veprs penale nga paragrafi 1 i ktij neni, kryesi dnohet me burgim prej tre (3) muaj deri nj (1) vit.

Neni 16 Pornografia me fmij prmes sistemeve kompjuterike 1. Personi, q kryen vepr penale sipas nn-paragrafve 1.1 deri 1.5 t ktij paragrafi, dnohet me burgim prej gjasht (6) muaj deri tri (3) vite. Nse cilsohet se sht kryer n rrethana rnduese, kryesi dnohet prej nj (1) deri dhjet (10) vite. 1.1. prodhimin e pornografis me fmij, me qllim t shprndarjes s tij nprmjet nj sistemi kompjuterik; 1.2. ofrimin apo vnien n dispozicion t pornografis me fmij nprmjet nj sistemi kompjuterik;

1.3. shprndarjen apo transmetimin e pornografis me fmij nprmjet nj sistemi kompjuterik; 1.4. prokurimin e pornografis me fmij nprmjet nj sistemi kompjuterik pr vete apo pr t tjert; 1.5. zotrimin e pornografis me fmij nprmjet nj sistemi kompjuterik apo n mediume memoruese t t dhnave kompjuterike. 2. Kryesi i tentativs s veprs penale, nga paragrafi 1 i ktij neni, dnohet me burgim prej gjasht (6) muaj deri tri (3) vite.

Neni 17 Procedura e ndjekjes 1. N rastet urgjente dhe plotsisht t arsyetuara, apo dyshime t bazuara n lidhje me prgatitjen ose kryerjen e veprs penale me an t sistemeve kompjuterike, me qllim t mbledhjes s dshmive ose identifikimit t kryersve, ruajtjes s shpejt t t dhnave kompjuterike ose t t dhnave q i referohen t dhnave mbi trafikun e t dhnave, duke iu nnshtruar rrezikut t shkatrrimit ose ndryshimit, zbatohen dispozitat procedurale si vijon: 1.1. gjat hetimit t krimit me krkes t organit hetues ruajtja e t dhnave urdhrohet nga prokurori, ndrsa gjat procedurs gjyqsore me urdhr t gjykats; 1.2. masa q i referohet paragrafit 1 t ktij neni vlen pr periudhn kohore deri nntdhjet (90) dit, me mundsi t zgjatjes edhe pr tridhjet (30) dit; 1.3. urdhri i prokurorit ose urdhri i gjykats drgohet, menjher, tek cilido ofrues i shrbimeve, apo tek ndonj person q posedon t dhnat q i referohen nn-paragrafit 1.1 t ktij paragrafi, ather personi prkats sht i obliguar q ti ruaj shpejt ato sipas kushteve t ruajtjes s fshehtsis; 1.4. n rastin kur t dhnat i referohen trafikut t t dhnave q jan nn posedimin e disa ofruesve t shrbimeve, ofruesi i shrbimeve q i referohet nnparagrafit 1.3 t ktij paragrafi sht i obliguar q menjher ti ofroj organit t hetimit t krimeve informatat e nevojshme pr t identifikuar ofruesit e tjer t shrbimeve pr t qen n dijeni mbi t gjitha elementet n zinxhirin e shfrytzuar t komunikimit; 1.5. prokurori sht i obliguar q deri n fund t hetimit ti njoftoj me shkrim personat q jan nn hetime pr krimet dhe t dhnat e t cilve jan ruajtur.

Neni 18 Sekuestrimi, kopjimi dhe ruajtja e t dhnave 1. Pr qllimet e nenit 17 nn-paragrafi 1.2. prokurori propozon pr sekuestrimin e objekteve, pajisjeve q prmbajn t dhna kompjuterike, t dhna mbi trafikun e t dhnave, t dhna mbi shfrytzuesin, nga personi ose ofruesi i shrbimeve q i posedon ato, me qllim t krijimit t kopjeve q mund t shrbejn si dshmi. 2. Nse objektet, pajisjet q prmbajn t dhna i referohen t dhnave pr organet e drejtsis n mnyr q t krijojn kopje, sipas paragrafit 1 t ktij neni, urdhri i gjykats pr konfiskimin e detyruar i komunikohet prokurorit, i cili ndrmerr masa pr ta prmbushur at. 3. Kopjet sipas paragrafit 1 t ktij neni krijohen prmes mjeteve teknike programeve kompjuterike dhe procedurave q sigurojn integritetin dhe sigurin e informatave. 4. Prokurori n do koh mund t urdhroj krkimin me qllim t zbulimit ose mbledhjes s dshmive t nevojshme pr hulumtim t sistemit kompjuterik ose pajisjes kompjuterike pr ruajtjen e t dhnave. 5. Nse organi pr hetimin e krimit ose gjykata konsideron se konfiskimi i objekteve q prmbajn t dhna t cilat i referohen paragrafit 1 ndikojn shum n aktivitetet e kryera nga personat q posedojn kto objekte, urdhron krijimin e kopjeve q do shrbenin si dshmi dhe t cilat jan krijuar sipas paragrafit 3 t ktij neni. 6. Kur n rastin e hetimit t sistemit kompjuterik apo pajisjes s kompjuterit pr ruajtjen e t dhnave msohet se t dhnat e krkuara kompjuterike jan t prfshira n nj tjetr sistem kompjuterik ose n ndonj pajisje tjetr kompjuterike pr ruajtjen e t dhnave dhe q ofrohet qasja n to nga sistemi fillestar apo pajisje, mund t urdhrohet kryerja dhe krkimi n mnyr q t hulumtohen t gjitha sistemet kompjuterike ose pajisja kompjuterike pr ruajtjen e t dhnave t krkuara.

Neni 19 Qasja, nxnia ose incizimi i komunikimeve 1. Qasja n sistemin kompjuterik, si dhe nxnia ose incizimi i komunikimeve t kryera nga pajisjet e sistemeve kompjuterike ndrmerren kur jan t dobishme pr t gjetur t vrtetn si dhe faktet ose identifikimin e kryersve, e nuk mund t arrihen n baz t dshmive t tjera. 2. Masat q i referohen paragrafit 1 t ktij neni ndrmerren me propozim t prokurorit nga organet e hetimit t krimeve me ndihmn e personave t specializuar, t cilt jan t obliguar t ruajn fshehtsin e operacionit t kryer.

3. Autorizimi q i referohet paragrafit 2 t ktij neni jepet pr tridhjet (30) dit, pr arsye t bazuar mund t shtyhet edhe pr tridhjet (30) dit, ndrkoh q kohzgjatja maksimale t mos kaloj periudhn prej katr (4) muajve. 4. Prokurori sht i obliguar q deri n fund t hetimit t informoj me shkrim personat kundr t cilve jan ndrmarr masat e referuara n paragrafin 1 t ktij neni.

Neni 20 Bashkpunimi ndrkombtar 1. Autoritetet kosovare bashkpunojn drejtprdrejt sipas dispozitave t ligjit duke respektuar obligimet q dalin nga instrumentet juridike ndrkombtare, me institucionet homologe t shteteve tjera, si dhe me organizatat ndrkombtare t specializuara n kt fush. 2. Bashkpunim sipas paragrafit 1 t ktij neni mund t konsistoj, n ndihmn ndrkombtare ligjore n shtjet penale, ekstradimin, identifikimin, bllokimin, konfiskimin, sekuestrimin e produkteve dhe mjeteve t kryerjes s veprs penale, kryerjen e hetimeve, shkmbimin e informatave, ndihmn teknike apo mbledhjen e informatave, trajnimin e specializuar t personelit, si dhe aktivitete tjera.

Neni 21 Hetimet 1. Shtetet dhe organizatat tjera me krkesn e tyre mund t kryejn hetime n bashkpunim me autoritetet kosovare pr parandalimin dhe luftimin e krimit kibernetik n tr territorin e Kosovs. 2. Hetimet e prgjithshme q i referohen paragrafit 1 t ktij neni kryhen n baz t marrveshjeve bilaterale dhe multilaterale. 3. Prfaqsuesit e autoriteteve kompetente kosovare mund t kryejn hetimet q kryhen n territorin e vendeve tjera n pajtim me dispozitat e marrveshjeve ndrkombtare.

Neni 22 Pika e kontaktit 1. N mnyr q t sigurohet nj bashkpunim i prhershm ndrkombtar n fushn e krimit kibernetik, Qeveria e v n dispozicion nj pik t prhershme kontakti. 2. Kjo pik e prhershme kontakti ka kompetencat si vijon: 2.1. ofron ndihm t specializuar dhe informata mbi legjislacionin n fushn e krimit kibernetik si dhe informon pikat e kontaktit t shteteve tjera;

2.2. urdhron ruajtjen e shpejt t t dhnave si dhe konfiskimin e pajisjeve q prmbajn t dhna kompjuterike ose t dhna q kan t bjn me t dhnat mbi trafikun e t dhnave t krkuara nga autoriteti kompetent i huaj; 2.3. ekzekuton ose ndihmon ekzekutimin, sipas dispozitave ligjore, n rastet e luftimit t krimit kibernetik, duke bashkpunuar me t gjitha autoritetet kompetente kosovare. 3. Qeveria n afat prej gjasht (6) muajve nga hyrja n fuqi e ktij ligji me nj akt nnligjor prcakton krijimin e piks s kontaktit t parapar n paragrafin 1 t ktij neni.

Neni 23 Krkesa pr ruajtjen e prshpejtuar t t dhnave 1. N kuadr t bashkpunimit ndrkombtar, autoritetet kompetente t huaja mund t krkojn nprmes piks s kontaktit ruajtjen e prshpejtuar t t dhnave kompjuterike ose t dhnave q kan t bjn me trafikun e t dhnave, q ekzistojn brenda sistemit kompjuterik n territorin e Kosovs, n lidhje me t cilat autoriteti i huaj ka br krkes t ndihms ndrkombtare ligjore n shtjet penale. 2. krkesa pr ruajtje t prshpejtuar sipas paragrafit 1 prmban t dhnat n vijim: 2.1. autoritetin q krkon ruajtjen; 2.2. nj prezantim t shkurtr t fakteve q i nnshtrohet hetimit t krimit dhe baza ligjore; 2.3. t dhnat kompjuterike q krkohen t ruhen; 2.4. do informat n dispozicion, e nevojshme pr identifikimin e pronarit t t dhnave kompjuterike dhe lokacionit t sistemit kompjuterik; 2.5. shrbimi i t dhnave kompjuterik dhe nevoja pr ti ruajtur ato; 2.6. qllimin e autoritetit t huaj pr t formuluar nj krkes t ndihms ligjore ndrkombtare n shtjet penale; 3. Krkesa e ruajtjes ekzekutohet sipas nenit 17 pr nj periudh prej gjashtdhjet (60) ditve. Kjo ruajtje sht e vlefshme deri sa vendimi t merret nga autoritetet kompetente kosovare, n lidhje me krkesn e ndihms ligjore ndrkombtare n shtjet penale;

Neni 24 Ruajtja e t dhnave Nse, n ekzekutimin e krkess s formuluar sipas nenit 23 paragrafi 1 t ktij ligji, nj ofrues i shrbimeve n nj vend tjetr sht kuptuar t jet n posedim t t dhnave n

10

lidhje me trafikun e t dhnave, shrbimi pr luftimin e krimit kibernetik do t njoftoj menjher autoritetin krkues t huaj mbi kt, duke komunikuar gjithashtu t gjitha informatat pr identifikimin e ofruesit prkats t shrbimeve.

Neni 25 Qasja n burimet e publike, t hapura 1. Autoriteti kompetent i huaj mund t ket qasje dhe mund t pranoj, me an t sistemit t vendosur n territorin e tij, t dhnat kompjuterike t ruajtura n Kosove, nse ka miratimin e personit t autorizuar, sipas dispozitave ligjore, pr t ofruar n dispozicion me an t sistemit kompjuterik, pa br krkes nga autoritetet kosovare. 2. Autoriteti kompetent i huaj mund t ket qasje n burimet publike, t hapura, kosovare t t dhnave kompjuterike duke mos br krkes tek autoritetet kosovare.

Neni 26 Dispozitat ligjore pr dhnien e informatave dhe t dhnave, t nevojshme pr autoritetet e huaja Autoritetet kompetente kosovare mund t drgojn sipas detyrs zyrtare, tek autoritetet e huaja kompetente, duke respektuar dispozitat ligjore n lidhje me mbrojtjen e t dhnave personale, informatat dhe t dhnat, t nevojshme pr autoritetet kompetente t huaja pr t zbuluar veprat e kryera me an t sistemit kompjuterik apo pr t zgjidhur shtjet q kan t bjn me kto krime.

Neni 27 Dispozitat prfundimtare N rast t mosprputhjes s dispozitave t ktij ligji me dispozitat e Kodit t Procedurs Penale vlejn dispozitat e Kodit t Procedurs Penale.

Neni 28 T hyrat T hyrat e krijuara sipas ktij ligji arktohen n Buxhetin e Republiks s Kosovs.

11

Neni 29 Hyrja n fuqi Ky ligji hyn n fuqi pesmbdhjet (15) dit pas publikimit n Gazetn Zyrtare t Republiks s Kosovs

Ligji Nr. 03/ L-166 10 qershor 2010

Kryetari i Kuvendit t Republiks s Kosovs, ________________________ Jakup KRASNIQI

12

Republika e Kosovs
Republika Kosovo-Republic of Kosovo
Kuvendi - Skuptina Assembly LIGJI Nr. 03/L-187

PR MJEKSIN LIGJORE
Kuvendi i Republiks s Kosovs; N mbshtetje t nenit 65 (1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, Miraton

LIGJ PR MJEKSIN LIGJORE KREU I

DISPOZITAT PRGJITHSHME

Neni 1 Qllimi i ligjit 1. Qllimi i ktij ligji sht rregullimi i procedurs pr kryerjen e ekzaminimeve mjekoligjore nn autoritetin e Departamentit t Mjeksis Ligjore. 2. Ekspertt mjekoligjor kryejn detyrat e tyre n mnyr objektive, t pavarur, t paanshme dhe duhet tu prmbahen parimeve t fshehtsis profesionale lidhur me informatat e mbledhura, analizat dhe t gjeturat tjera pr t cilat msojn gjat kryerjes s detyrs s tyre zyrtare dhe duhet tu prmbahen praktikave jo diskriminuese, n pajtim me ligjin.

KREU II
KRYERJA E EKZAMINIMEVE MJEKOLIGJORE

Neni 2 Ekspertt q kryejn ekzaminimet mjekoligjore 1. T gjitha ekzaminimet mjeko-ligjore kryhen nga specialisti (ekspert) i certifikuar mjekoligjor. 2. Ekzaminimet mjeko ligjore mund kryhen edhe nga specializanti i mjeksis ligjore nn mbikqyrjen e specialistit mjekoligjor.

Neni 3 Vendi i kryerjes s ekzaminimeve mjekoligjore 1. T gjitha ekzaminimet mjekoligjore kryhen n lokalet e Departamentit t Mjeksis Ligjore.
2. N raste t jasht zakonshme gjykata mund t urdhroj kryerjen e ekzaminimeve mjekoligjore jasht lokaleve t Departamentit t Mjek sis Ligjore, pasi q t sigurohen kushte t p rshtatshme p r nj gj t till .

Neni 4

1. Autopsia mjekoligjore kryhet vetm n baz t urdhrit t lshuar nga gjykata kompetente. 2. Autopsia mjekoligjore kryhet por nuk kufizohet vetm n kto raste: 2.1. vrasje apo vrasje t dyshuar; 2.2. vdekje e papritur e befasishme; 2.3. dyshimi pr tortur apo fardo forme tjetr t keqtrajtimit ; 2.4. vetvrasje apo vetvrasje e dyshuar; 2.5. dyshimet gjat mjekimit; 2.6. aksidentet transportuese, profesionale apo shtpiake; 2.7. smundjet nga profesioni dhe rreziqet; 2.8. fatkeqsit teknologjike apo mjedisore; 2.9. vdekja gjat kohs s arrestimit, ndalimit, paraburgimit dhe burgimit; 2

2.10. vdekja lidhur me veprimtarin policore, apo ushtarake; 2.11. trupat e paidentifikuara apo t skeletizuara; 2.12. vdekjen gjat operacionit, apo njzetekatr (24) or pas operacionit, anestezionit, apo ndonj ndrhyrje tjetr mjeksore; 3. Procesverbali i autopsis mjekoligjore duhet t jet pjes integrale e procedurave t autopsis mjekoligjore. 4. Procesverbali i autopsis mjekoligjore nnshkruhet nga specialisti apo antart e panelit t ekspertve mjekoligjor t cilt e kan kryer autopsin.

Neni 5 Afati pr kryerjen ekzaminimeve mjekoligjore dhe autopsis 1. T gjitha ekzaminimet mjekoligjore duhet t kryhen pa vones. 2. Autopsia, mjekoligjore, nuk mund t kryhet m hert se gjasht (6) or nga momenti i konstatimit t vdekjes nga mjeku. 3. T gjitha raportet e autopsis mjekoligjore duhet t prfundohen dhe nnshkruhen dhjet (10) dit pas pranimit t rezultateve laboratorike. Kurse raporti prfundimtar i ekspertve t mjeksis ligjore duhet t prpilohet brenda tri (3) ditve t puns pas ekzaminimit klinik mjekoligjor. 4. N raste t veanta kufizimi i afateve i prcaktuar n paragrafin 3 t ktij neni mund t zgjatet me miratimin me shkrim t drejtorit t Departamentit t Mjeksis Ligjore. Miratimi me shkrim duhet t paraqet art arsyet e zgjatjes s afatit kohor. 5. T gjitha ekzaminimet mjekoligjore konsiderohen t prfunduara kur specialisti mjekoligjor prgatit dhe nnshkruan raportin prfundimtar.

Neni 6 Shpenzimet e Autopsis Shpenzimet e autopsis bien n barr t organit apo subjektit me urdhrin apo krkesn e t cilit sht kryer autopsia.

KREU III
OBJEKTIVITETI, FSHEHT SIA PROFESIONALE DHE BENEFICIONET

Neni 7 Fshehtsia e informatave 1. Informatat e msuara gjat kryerjes s ekzaminimeve mjekoligjore jan t fshehta pr opinionin. 2. Zbulimi i informatave t parapara me paragrafin 1. t ktij neni mund t bhet pas urdhrit t lshuar nga gjykata kompetente. 3. T gjitha t dhnat e mbledhura nga Departamenti i Mjeksis Ligjore duhet t mbshtetn n ligjin pr mbrojtjen e t dhnave.

Neni 8 Obligimet e organeve hetimore dhe gjyqsore pr autopsin mjekoligjore 1. Organet hetimore dhe gjyqsore duhet menjher ta informojn Departamentin e Mjeksis Ligjore pr rastet pr t cilat krkohet t bhet ekzaminimi mjekoligjor 2. Autoritet hetuese duhet ti ofrojn Departamentit t Mjeksis Ligjore fardo fakti, mostre biologjike, dokument origjinal apo fardo materiali tjetr e cila mund ti ndihmoj ekspertizs mjekoligjore. 3. Departamenti i Mjeksis Ligjore duhet t merr n ruajtje trupin e vdekur, rrobat, mostrat biologjike dhe fardo materiali tjetr lidhur me vendin e vdekjes, q mund t ndihmoj ekspertizn mjekoligjore.

Neni 9 Zhvarrosja Zhvarrosja e trupit apo e pjesve trupore duhet t bhet nga Departamenti i Mjeksis Ligjore vetm me urdhr t gjykats.

Neni 10 Varrimi dhe lirimi i trupit dhe gjsendeve personale 1. Pasi q autopsia t kryhet, trupi i vdekur i identifikuar, pjest e trupit dhe mbetjet mortore u kthehen antarve t familjes ne rast se nuk ekziston nevoja pr ekzaminime te mtutjeshme mjeko ligjore.

2. Departamenti i Mjeksis Ligjore duhet t krkoj urdhr nga gjykata me krkesn e t cilve sht br autopsia, pr ta br varrimin ne rastet n vijim: 2.1. nse trupi i vdekur apo pjest e trupit t vdekur nuk jan identifikuar edhe pas shterjes s t gjitha mundsive brenda gjasht (6) muajve; 2.2. nse nuk ka antar t identifikuar t familjes q ta pranojn trupin apo pjest e trupit: 2.3. antart e identifikuar refuzojn ta marrin trupin e vdekur t identifikuar apo pjest e trupit; 2.4. nse pr fardo arsye nuk sht e mundur ti kthehet antarve te familjes trupi apo pjest e trupit pr varrim. 3. Departamenti i Mjeksis Ligjore do ti dorzoj Policis fardo gjsendi q xhindet n trupin e kufoms duke prfshir rrobat dhe gjsendet personale, t cilat nuk jan mbledhur me par nga policia n vendin e ngjarjes.

Neni 11 Ekzaminimi klinik mjekoligjor 1. Departamenti kryen t gjitha ekzaminimet klinike mjekoligjore t cilat prfshijn por nuk kufizohen n: 1.1. prcaktimin e mjetit dhe shkalln e dmtimeve trupore;

1.2. prcaktimin e shkalls s aftsis pr pun, gjendjen shndetsore, moshn dhe identitetin; 1.3. prcaktimin e gjendjes seksuale dhe ekzaminimet mjekoligjore t personit q sht viktim e veprs penale kundr integritetit seksual; 1.4. 1.5. 1.6. prcaktimin e atsis dhe amsis; dyshimet pr abuzim t fmijs; lndimet trupore;

1.7. traumat si pasoj e prdorimit t alkoolit dhe substancave narkotike psikotrope; 1.8. 1.9. abortimet jo ligjor dhe t dyshimta; lndimet e dyshimta jo aksidentale;

1.10. transplantimet e dyshimta jo ligjore t organeve, indeve dhe qelizave.

2. Ekzaminimet mjekoligjore klinike duhet t kryhen n viktimn dhe kryesin e dyshuar. 3. Ekzaminimi klinik mjekoligjor duhet t kruhet vetm pasi t informohet pacienti pr natyrn e ekzaminimit q duhet t kryhet dhe pas marrjes s plqimit me shkrim nga pacienti. N rast t refuzimit pa arsye vlejn dispozitat e kodit t procedurs penale. 4. Kur pacienti sht nn moshn tetmbdhjet (18) vjeare apo nuk sht n pozit t jap plqimin, plqimi i parapar n paragrafin 3. t ktij neni duhet t merret nga prindi apo prfaqsuesi ligjor i pacientit. 5. Ekzaminimet mjekoligjore klinike t parapara n paragrafin 3 dhe 4 t ktij neni kryhen pas krkess me shkrim nga organet e hetuesis apo gjyqsis.

Neni 12 Ndihma 1. Nse gjat ekzaminimit post mortum mjeko ligjor nevojitet ndihma e specialistve t fushave t tjera mjeksore, Departamenti i Mjeksis Ligjore formon komisionin prkats. 2. Prbrja e komisionit dhe rregullat e puns prcaktohen me rregullat e brendshme t Departamentit t Mjeksis Ligjore.

Neni 13 Procedurat operative mjeko ligjore 1. T gjitha ekzaminimet mjekoligjore kryhen n pajtim me ligjin dhe rregullat e brendshme t nxjerra nga Departamenti i Mjeksis ligjore. 2. T gjitha aktivitetet ndrlidhur me mjeksin ligjore prfshir toksikologjin mjekoligjore, histopatologjin, antropatologjin, psikiatrin, biologjin dhe t gjitha fushat tjera rregullohen me rregullat e brendshme t Departamentit t Mjeksis Ligjore. 3. Procedurat e ekzaminimeve mjekoligjore t prcaktuara n rregullat e brendshme t Departamentit t Mjeksis Ligjore prfshijn por nuk kufizohen n: 3.1. pranin e ekspertit mjekoligjor n vendin e vdekjes apo t gjetjes s kufoms; 3.2. mnyrn e ruajtjes s mbetjeve mortore dhe dshmive t mbledhura n vendin e ngjarjes ku ka ndodhur vdekja; 3.3. trajtimin apo riatdhesimin e mbetjeve mortore; 3.4. autopsit mjekoligjore;

3.5. vlersimin e vendndodhjeve, grmimin dhe zhvarrosjen; 3.6. mbledhjen, ruajtjen, analizimin dhe dhnien e indeve njerzore pr qllime histopatologjike; 3.7. analiza toksikologjike mjekoligjore; 3.8. dokumentimin dhe certifikimin e ekzaminimeve; 3.9. raportimet mjekoligjore; 3.10. ruajtjen dhe analizimin e mbetjeve skeletore njerzore; 3.11. prbrjen e panelit t ekspertve t mjeksis ligjore; 3.12. ekzaminimet klinike mjekoligjore t cilat krkojn shrbimet e infermiereve mjekoligjore; 3.13. mbledhjen e lngjeve trupore t pacientve t gjall; 3.14. identifikimin; 3.15. riatdhesimin, ruajtjen dhe analizimin e indeve njerzore dhe mostrave n gjendje t lngt; 3.16. ekzaminimet dentale; 3.17. procedimin, regjistrimin dhe ruajtjen e rezultateve personale; 3.18. drgimin e mostrave n laboratort e forenziks; 3.19. identifikimin, procedimin dhe trajtimin e ngjarjeve fatale; 3.20. menaxhimin e fatkeqsive (katastrofave) madhore dhe ndihmn ndaj shoqris civile; 3.21. hulumtimet shkencore, arsimimin dhe trajnimin mjekoligjor; 3.22. arsimimin dhe trajnimin n fushn e arkeologjis dhe antropologjis ligjore.

Neni 14 Orari i puns 1. Pr shkak t kushteve specifike dhe rrezikshmris s lart pr shndetin, personeli i Departamentit t Mjeksis Ligjore nuk mund t kaloj m shum se gjasht (6) or n procesin e autopsis ose ekzaminimet e tjera. 2. shtja e pagess pr personelin n gatishmri e parapar n paragrafin 1. t ktij neni rregullohet m akt t veant nnligjor, t cilin e nxjerr Qeveria. 3. Personelit t Departamentit t Mjeksis Ligjore nga paragrafi 1. i ktij neni i paguhet nj shtes e t ardhurave personale. 4. Kategorizimi i nivelit t t ardhurave shtes t parapara n paragrafin 2. t ktij neni rregullohet me akt t veant nnligjor t cilin e nxjerr Qeveria.

Neni 15 Puna jasht orarit dhe pjesmarrja n seanca gjyqsore 1. Puna e ekspertve t mjeksis ligjore jasht orarit t tyre t puns kompensohet pr secilin rast ve e ve, nga gjykata e cila ka krkuar ekspertimin mjeko-ligjor, n pajtim me aktin e veant nnligjor t cilin e nxjerr Qeveria. 2. Pr secilin rast t pjesmarrjes n seanc gjyqsore, eksperti i mjeksis ligjore do t kompensohet, n pajtim me aktin nnligjor t nxjerr nga Qeveria.

Neni 16 Prgjegjsit Pr shkeljen e ktij ligji ekspertt e mjeksis ligjore i nnshtrohen masave disiplinore dhe sanksioneve penale sipas legjislacionit n fuqi.

KREU IV
DISPOZITAT KALIMTARE DHE PRFUNDIMTARE

Neni 17 Nxjerrja e akteve nnligjore Aktet nnligjore pr zbatim t ktij ligji do t nxirren brenda gjasht (6) muajve prej dits hyrjes n fuqi t ktij ligji.

Neni 18 Shfuqizimi Pas hyrjes n fuqi t ktij ligji shfuqizohen t gjitha dispozitat juridike me t cilat sht rregulluar shtja e mjeksis ligjore.

Neni 19 Hyrja n Fuqi Ky ligji hyn n fuqi pesmbdhjet (15) dit pas publikimit n Gazetn Zyrtare t Republiks s Kosovs.

Ligji Nr. 03/ L-187 25 shkurt 2010 Kryetari i Kuvendit t Republiks s Kosovs, ________________________ Jakup KRASNIQI

Republika e Kosovs
Republika Kosovo-Republic of Kosovo
Kuvendi - Skuptina Assembly

LIGJI Nr. 03/L-225

PR PROKURORIN E SHTETIT

Kuvendi i Republiks s Kosovs; N mbshtetje t nenit 65 (1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, Miraton:

LIGJ PR PROKURORIN E SHTETIT

KREU I
DISPOZITAT E PRGJITHSHME

Neni 1 Qllimi dhe fushveprimi i ligjit Ky ligj themelon dhe rregullon organizimin, juridiksionin, funksionimin, kompetencat dhe detyrat e Prokurorit t Shtetit.

Neni 2 Prkufizimet 1. Shprehjet e prdorura n kt ligj kan kt kuptim:

1.1. Prokurori i Shtetit nnkupton institucionin e pavarur kompetent dhe prgjegjs pr ndjekjen e personave t akuzuar pr kryerjen e veprave penale dhe veprave t tjera si ceken me ligj dhe prfshin si n vijim: prokurorit themelore, Prokurorin e Apelit, Prokurorin Speciale, Zyrn e Kryeprokurorit t Shtetit, dhe cilado njsi tjetr organizative q mund t krijohet pr t ushtruar funksione prokuroriale. 1.2. Kryeprokurori i Shtetit nnkupton Kryeprokurorin e Shtetit t Republiks s Kosovs si dhe menaxhmentin dhe kreun mbikqyrs t Prokurorit t Shtetit. 1.3. Kryeprokurori nnkupton kreun e zyrs s prokurorit, duke prjashtuar Kryeprokurorin e Shteti dhe Kryeprokurorin Prokuroris Speciale. 1.4. Kushtetuta nnkupton Kushtetutn e Republiks s Kosovs. 1.5. Prokuror Special nnkupton prokurorin e shtetit q shrben n Prokurorin Speciale si ceket n Ligjin mbi Prokurorin Speciale, Nr. 2008/03-L052. 1.6. Kshill nnkupton Kshillin Prokurorial t Kosovs, si ceket n Ligjin mbi Kshillin Prokurorial t Kosovs.

KREU II
PARIMET THEMELORE

Neni 3 Pavarsia dhe paanshmria e Prokurorit t Shtetit 1. Prokurori i Shtetit sht institucion i pavarur q ushtron funksionet e veta n mnyr t paanshme. 2. Prokurori i Shtetit dhe secili prokuror para ligjit siguron trajtim t barabart, objektiv dhe pa paragjykime pr t gjith personat pavarsisht gjinis, racs, prejardhjes kombtare apo sociale, shoqatave apo lidhjeve politike, besimeve fetare, gjendjes apo t metave shndetsore, apo pozits shoqrore. 3. sht e kundrligjshme dhe n kundrshtim me Kushtetutn pr cilindo person fizik apo juridik q t ndrhyj, pengoj, ndikoj apo t prpiqet t ndrhyj, pengoj apo ndikoj te Prokurori i Shtetit gjat kryerjes s funksioneve prokuroriale lidhur me cilindo hetim, procedur apo lnd individuale.

Neni 4 Ushtrimi i funksioneve prokuroriale 1. N Republikn e Kosovs funksionet prokuroriale ushtrohen vetm nga prokurort e autorizuar dhe kompetent t shtetit edhe prokurort special si ceket n Ligjin mbi Prokurorin Speciale, t Republiks s Kosovs Nr. 2008/03L-052. 2. Nj prokuror i shtetit i emruar sipas rregullave sht i autorizuar t inicioj hetime penale, t paraqes aktakuzn apo propozim akuzn, t zhvilloj ndjekjen penale apo t kryej detyra apo funksione t tjera prokuroriale q jan n prputhje me Kushtetutn e Kosovs dhe ligjet e zbatueshme.

Neni 5 Shumllojshmria etnike e Prokurorit t Shtetit Prokurori i Shtetit pasqyron shumllojshmrin etnike n Republikn e Kosovs, n pajtueshmri me nenet 109(4) dhe 110(3) t Kushtetuts dhe parimet e pranuara ndrkombtarisht lidhur me t drejtat e njeriut dhe barazin gjinore.

Neni 6 Efikasiteti i Prokurorit t Shtetit Prokurori i Shtetit ushtron funksionet e veta n mnyr efikase dhe efektive dhe n pajtueshmri me Kushtetutn, ligjet e zbatueshme dhe parimet e pranuara ndrkombtarisht pr mos-diskriminimin, t drejtat e njeriut dhe lirit themelore.

KREU III
DETYRAT DHE KOMPETENCAT E PROKURORIT T SHTETIT

Neni 7 Detyrat dhe kompetencat e prokurorve 1. Detyrat dhe kompetencat e prokurorve t shtetit prfshijn: 1.1. ushtrimin e funksioneve prokuroriale n mnyr t pavarur, t drejt, objektive dhe t paanshme dhe t sigurohen q t gjith personat trajtohen n mnyr t barabart para ligjit; 1.2. zbatimin e standardeve m t larta t kujdesit gjat kryerjes s funksioneve zyrtare;

1.3. sjellje t ndershme dhe profesionale si n jetn personale ashtu edhe profesionale dhe bazuar n ligjin e zbatueshm dhe kodin e etiks profesionale; 1.4. ruajtjen e nderit dhe dinjitetit t Prokurorit t Shtetit; 1.5. mbrojtjen e t drejtave ligjore t viktimave, dshmitarve, t dyshimtve, t akuzuarve dhe personave t dnuar; 1.6. ndrmarrjen e veprimeve t nevojshme juridike pr zbulimin e veprave penale dhe t autorve t krimit si dhe hetimin dhe ndjekjen me koh t veprave penale; 1.7. marrjen e vendimeve mbi inicimin, vazhdimin apo ndrprerjen e procedurs penale ndaj personave t dyshuar apo t akuzuar pr kryerjen e veprave penale; 1.8. ngritjen e aktakuzave dhe prfaqsimin e tyre para gjykats; 1.9. ushtrimin e mjeteve t rregullta dhe t jashtzakonshme juridike kundr vendimeve gjyqsore; 1.10. bashkpunimin me policin, gjykatat dhe institucionet e tjera; 1.11. ndrmarrjen e t gjitha veprimeve t tjera t prcaktuara me ligj.

Neni 8 Veprimtarit parandaluese Prokurori i Shtetit bashkpunon me institucionet shtetrore dhe subjektet e tjera publike dhe private n aktivitete lidhur me edukimin e shoqris me qllim t ngritjes s njohuris pr ligjin dhe parandalimit t veprave penale.

Neni 9 Bashkpunimi ndrkombtar 1. Kryeprokurori i Shtetit, n bashkpunim me Ministrin e Drejtsis, do t prcaktoj protokole dhe procedura pr t ngritur bashkpunimin me autoritetet e shteteve t tjera sa i prket ndjekjeve penale, prmes shkmbimit t informacionit dhe mnyrave t tjera n prputhje me ligjin e zbatueshm dhe marrveshjet ndrkombtare lidhur mes Kosovs dhe vendeve t tjera. 2. Kryeprokurori i Shtetit bashkpunon me autoritetet dhe subjektet ndrkombtare t vendosura n Republikn e Kosovs.

Neni 10 Marrdhniet me publikun 1. Prokurori i Shtetit i ofron publikut rregullisht informacione lidhur me veprimtarit e saj. 2. Pavarsisht nga paragrafi 1. i ktij neni, Prokurori i Shtetit nuk ofron asnj informat qoft drejtprdrejt apo trthorazi q do t zbulonte sekretet zyrtare, do t rrezikonte nj hetim apo procedur penale n zhvillim e sipr , do t dmtonte integritetin, dinjitetin, sigurin dhe t drejtat mbi privatsin e cilitdo person, apo q do t shkelte t drejtat e t miturve.

KREU IV
STRUKTURA ORGANIZATIVE DHE JURIDIKSIONI I PROKURORIT T SHTETIT

Neni 11 Kryeprokurori i Shtetit 1. Kryeprokurori i Shtetit ka juridiksion n tr territorin e Republiks s Kosovs. 2. Kryeprokurori i Shtetit ka juridiksion ekskluziv mbi lndt n shkall t tret pran Gjykats Supreme. 3. Kryeprokurori i Shtetit ka juridiksion ekskluziv mbi t gjitha lndt q prfshijn mjete t jashtzakonshme juridike. 4. Kryeprokurori i Shtetit mund t marr n kompetenc seciln lnd me krkes apo pajtim t Kryeprokurorit t Prokuroris Speciale t Republiks s Kosovs. 5. Kryeprokurori i Shtetit mund t marr n kompetenc seciln lnd n seciln prokurori t Republiks s Kosovs si sht prcaktuar me ligj. 6. Kryeprokurori i Shtetit sht kreu i Prokurorit t Shtetit dhe ka prgjegjsi t gjithmbarshme pr menaxhimin e Prokurorit t Shtetit dhe mbikqyrjen e t gjith prokurorve. Kryeprokurori i Shtetit mund t delegoj disa prgjegjsi t tij/saj. 7. Kryeprokurori i Shtetit nxjerr rregulla, instruksione, udhzime dhe vendime pr rregullimin e brendshm t Prokurorit t Shtetit. 8. Selia e Zyrs s Kryeprokurorit t Shtetit sht n Prishtin.

Neni 12 Roli administrativ i zyrs s Kryeprokurorit t Shtetit 1. Zyra e Kryeprokurorit t Shtetit ofron prkrahje administrative Kshillit Prokurorial t Kosovs dhe zyrave t prokurorit si ceket n Ligjin mbi Kshillin Prokurorial t Kosovs. 2. Zyra e Kryeprokurorit t Shtetit do t kujdeset q t gjitha prokurorit t ken stafin adekuat administrativ dhe tiu siguroj t gjitha materialet e nevojshme brenda buxhetit t miratuar nga Kuvendi i Kosovs. 3. Kryeprokurori i Shtetit, apo cilido prokuror t cilit Kryeprokurori i Shtetit mund ti delegoj autoritetin, mund t krkojn nga nj prokuror varts q t ofroj raporte apo informata t tjera me shkrim lidhur me progresin, gjendjen apo zgjidhjen e lndve pr t cilat sht prgjegjs prokurori varts.

Neni 13 Autoriteti i Kryeprokurorit 1. Secili Kryeprokuror sht prgjegjs ndaj Kryeprokurorit t Shtetit dhe Kshillit Prokurorial pr ushtrimin efektiv, efikas dhe korrekt t funksioneve prokuroriale t prokuroris dhe t prokurorve n kuadr t saj. 2. Secili Kryeprokuror sht kreu administrativ i prokuroris n t ciln sht emruar. Kryeprokurori mund t delegoj disa kompetenca, varsisht prej pajtimit t Kryeprokurorit t Shtetit. 3. Secili Kryeprokuror mund t ndrmarr funksionet e ndjekjes penale t cilat i jan caktuar nj prokurori varts t shtetit n at prokurori dhe nga ai apo ajo mund t marr prsipr zhvillimin e drejtprdrejt t hetimeve apo t procedurs penale, me plqimin paraprak t Kryeprokurorit t Shtetit. 4. Secili Kryeprokuror do t caktoj lndt prokurorve brenda prokuroris, duke marr parasysh natyrn e lnds, prvojn dhe specializimin e prokurorit.

Neni 14 Organizimi i prokurorive 1. Prokurori i Shtetit n Republikn e Kosovs organizohet dhe funksionon n prputhje me kt ligj si dhe me Ligjin mbi Prokurorin Speciale, n raste kur mund t aplikohet. 2. Prokurori i Shtetit n Republikn e Kosovs organizohet n prokurorit si n vijim: 2.1. Prokuroria Themelore e prbr nga Departamenti i Prgjithshm, nga Departamenti pr t Mitur dhe nga Departamenti pr Krime t Rnda.

2.2. Prokuroria e Apelit e prbr nga Departamenti i Prgjithshm dhe Departamenti pr Krime t Rnda i Prokuroris; 2.3. Prokuroria Speciale; dhe 2.4. Zyra e Kryeprokurorit t Shtetit 3. Lndt q bien n kompetenc t Departamentit pr shtje Ekonomike ose Departamentit pr shtje Administrative pran Gjykats Themelore do t i caktohen prokurorve pran Departamentit t Prgjithshm t Prokuroris Themelore.

Neni 15 Prokuroria Themelore 1. Prokuroria Themelore ka juridiksion mbi t gjitha lndt e shkalls s par, prveq nse sht parapar ndryshe m ligj. 1.1. Prokuroria Themelore themelohet me an t ktij ligji me juridiksionin territorial t cekur si n vijim: 1.2. Prokuroria Themelore n Prishtin, pr territorin e Gjykats Themelore t Prishtins si ceket n Ligjin mbi Gjykatat; 1.3. Prokuroria Themelore n Ferizaj, pr territorin e Gjykats Themelore t Ferizajit si ceket n Ligjin mbi Gjykatat; 1.4. Prokuroria Themelore n Gjakov, pr territorin e Gjykats Themelore t Gjakovs si ceket n Ligjin mbi Gjykatat; 1.5. Prokuroria Themelore n Gjilan, pr territorin e Gjykats Themelore t Gjilanit si ceket n Ligjin mbi Gjykatat; 1.6. Prokuroria Themelore n Mitrovic, pr territorin e Gjykats Themelore t Mitrovics si ceket n Ligjin mbi Gjykatat; 1.7. Prokuroria Themelore n Pej, pr territorin e Gjykats Themelore t Pejs si ceket n Ligjin mbi Gjykatat; 1.8. Prokuroria Themelore n Prizren, pr territorin e Gjykats Themelore t Prizrenit si ceket n Ligjin mbi Gjykatat;

Neni 16 Prokuroria e Apelit 1. Prokuroria e Apelit themelohet pr t vepruar para Gjykats s Apelit. 2. Prokuroria e Apelit udhhiqet nga Kryeprokurori i Prokuroris i emruar sipas Ligjit mbi Kshillin Prokurorial t Kosovs. 3. Prokuroria e Apelit ka juridiksion n tr territorin e Republiks s Kosovs. 4. Selia e Prokuroris s Apelit sht n Prishtin. 5. Prokurort e emruar n Prokurorin e Apelit do t specializohen n prfaqsimin e ndjekjes penale para Gjykats s Apelit. Kur nj lnd e prokuroris prezantohet para Gjykats s Apelit, prokurori i cili ka iniciuar apo zhvilluar ndjekjen penale, me miratimin e Kryeprokurorit t Shtetit, mund t shoqroj dhe ndihmoj Prokurorin e Shtetit t Prokuroris s Apelit n paraqitjen e ankess apo mbrojtjen kundr ankess.

Neni 17 Prokuroria Speciale 1. Juridiksioni territorial, fushveprimi dhe kompetencat e Prokuroris Speciale rregullohen ekskluzivisht me Ligjin mbi Prokurorin Speciale, t Republiks s Kosovs Nr. 2008/03-L052. 2 Prbrja e Prokuroris Speciale dhe emrimi i Kryeprokurorit t Prokuroris Speciale bhet n baz t Ligjit mbi Prokurorin Speciale, t Republiks s Kosovs Nr. 2008/03L052.

Neni 18 Themelimi i zyrave tjera 1. Kryeprokurori i Shtetit mund ti paraqet krkes Kshillit Prokurorial t Kosovs pr themelimin e zyrave t tjera n kuadr n sistemit prokurorial. 2. N rast s Kshilli miraton themelimin e nj zyre tjetr, ather do ti paraqes Kuvendit t Kosovs nj propozim pr plotsim buxhetor.

KREU V
KUALIFIKIMET, KRITERET DHE T DREJTAT PR EMRIMIN E PROKURORVE T SHTETIT

Neni 19 Kualifikimet dhe kriteret minimale pr emrim 1. Kandidatt pr emrim si prokuror t shtetit duhet t prmbushin kualifikimet dhe kriteret minimale si m posht: 1.1. t jen shtetas dhe banor t Kosovs; 1.2. t ken diplom t Fakultetit Juridik, t pranuar nga ligjet e Kosovs; 1.3. t ken kaluar provimin e jurispodencs; 1.4. t ken kaluar provimin prgatitor pr prokuror dhe gjyqtar; 1.5. t ken reputacion t lart pozitiv profesional dhe integritet moral; 1.6. t mos jen t dnuar me vendim t plotfuqishm pr vepra penale, me prjashtim t kundrvajtjeve t prcaktuara me ligj; 1.7. t ken dhn provimin pr arsimim ligjor, prve personave, q kan s paku shtat (7) vjet prvoj pune ligjore dhe avokatt, q e kan ushtruar profesionin e avokatit s paku pes (5) vjet. 1.8. provimit prgatitor nuk i nnshtrohen kandidatt, t cilt e kan ushtruar detyrn e gjyqtarit ose t prokurorit s paku tre (3) vjet, si dhe kandidatt, t cilt kan s paku shtat (7) vjet prvoj pune ligjore dhe e kan dhn provimin prgatitor gjat procesit t emrimit dhe t riemrimit pr gjyqtar dhe prokuror.

Neni 20 Kriteret e veanta pr prokuror t caktuar t shtetit 1. Prve kualifikimeve minimale, t gjith kandidatt pr emrim si prokuror t shtetit, me qllim t emrimit n prokurori t caktuara, duhet gjithashtu t ken kualifikimet e mposhtme: 1.1. pr ta ushtruar funksionin e prokurorit n Departamentin e Krimeve t Rnda n Prokurorin Themelore, kandidati duhet t ket s paku tre (3) vite prvoj juridike si prokuror apo gjyqtar; 1.2. pr ta ushtruar funksionin e prokurorit n Prokurorin e Apelit, kandidati duhet t ket s paku katr (4) vite prvoj juridike si prokuror apo gjyqtar; 9

1.3. pr ta ushtruar funksionin e prokurorit n Prokurorin Speciale, kandidati duhet t ket s paku pes (5) vite prvoj juridike n t drejtn penale, prfshir s paku tre (3) vite prvoj si prokuror; 1.4. pr ta ushtruar funksionin e prokurorit pran Zyrs s Kryeprokurorit t Shtetit, kandidati duhet t ket s paku gjasht (6) vite prvoj juridike n t drejtn penale, prfshir s paku katr (4) vite prvoj si prokuror; 1.5. pr ta ushtruar funksionin si Kryeprokuror kandidati duhet t ket s paku tet (8) vite prvoj juridike n t drejtn penale, prfshir s paku gjasht (6) vite prvoj si prokuror i shtetit.

Neni 21 Kompensimi i prokurorve t shtetit 1. Gjat periudhs s shrbimit, prokurort e shtetit gzojn pagat baz si n vijim: 1.1. kryeprokurori i Shtetit pranon pag ekuivalente me at t Kryetarit t Gjykats Supreme. 1.2. prokurort me mandat t prhershm n Zyrn e Kryeprokurorit t Shtetit pranojn pag ekuivalente n shkall nntdhjet pr qind (90%) me pagn e Kryeprokurorit t Shtetit. 1.3. kryeprokurori i Prokuroris Speciale pranon pag ekuivalente n shkall nntdhjet e pes (95) % me pagn e Kryeprokurorit t Shtetit. 1.4. prokurort me mandat t prhershm n Prokurorin Speciale marrin pag ekuivalente me pagn e prokurorve n Zyrn e Kryeprokurorit te Shtetit; 1.5. kryeprokurori i Prokuroris s Apelit merr pag ekuivalente me pagn e kryetarit t Gjykats se Apelit; 1.6. prokurort me mandat t prhershm n Prokurorin e Apelit pranojn pag ekuivalente n shkall nntdhjet pr qind (90%) me pagn e Kryeprokurorit t Prokuroris s Apelit. 1.7. kryeprokurort e prokurorive themelore marrin pag ekuivalente me kryetart e gjykatave themelore. 1.8. secili prokuror me mandat t prhershm n Prokurorin Themelore pranon pag jo m pak se shtatedhjet prqind (70%) e pags s Kryeprokurorit t Prokuroris Themelore. Kshilli do t nxjerr skemn pr kompensime shtes q pasqyron prgjegjsit e veanta t prokurorit q paraqitet para Departamentit t Krimeve t rnda pran Gjykats Themelore, por n asnj rast shuma e pags baz

10

dhe pagess shtes nuk do t kaloj nntdhjet pr qind (90%) t pags s Kryeprokurorit t Prokuroris Themelore. 1.9. prpos pags s tyre baz, secili prokuror gzon t drejtn pr kompensim shtes pr shrbime tjera si ceket me ligj apo rregulla t nxjerra nga Kshilli Prokurorial i Kosovs. 1.10. pavarsisht nga ndonj dispozit tjetr e ligjit, paga e prokurorve t shtetit nuk do t zvoglohet gjat periudhs s shrbimit t tyre prpos nse kjo caktohet si sanksion nga Kshilli Prokurorial apo Komisioni Disiplinor i Kshillit bazuar n prcaktimin se prokurori i shtetit ka kryer sjellje t pahijshme apo ndonj vepr penale. 1.11. prokurort e shtetit kan t drejt n pushim vjetor n mas t barabart me shrbyesit civil, por n asnj rast m pak s njzet (20) dit pushimi vjetor me pages.

Neni 22 Mbrojtja Prokurort kan t drejt q nga Kshilli Prokurorial i Kosovs t krkojn masa t veanta mbrojtse pr veten dhe pr familjet e tyre ather kur krcnimi pr jetn e tij apo t nj antari t familjes vjen si rezultat i ushtrimit t funksionit t tyre prokurorial apo buron nga ai.

Neni 23 Imuniteti 1. Prokurort gzojn imunitet nga ndjekja penale, padit civile dhe shkarkimi nga funksioni pr veprimet e ndrmarra, vendimet e marra, apo mendimet e shprehura q jan brenda fushveprimit t prgjegjsive t tyre. 2. Prokurort nuk gzojn imunitet dhe mund t shkarkohen nga funksioni nse kan kryer shkelje t qllimshme t ligjit. 3. Kur nj prokuror akuzohet apo arrestohet, Kryeprokurorin e Shtetit. ai/ajo duhet ta njoftoj pa vones

Neni 24 Trajnimi i prokurorve t shtetit 1. Prokurort kan t drejt n trajnim profesional t duhur pr tiu mundsuar ushtrimin efektiv t funksioneve t tyre prokuroriale, si sht e prcaktuar nga Kshilli. 2. Kryeprokurori i Shtetit, s bashku me Kshillin, shqyrton programet trajnuese pr prokurort dhe bn prmirsime t nevojshme pr t siguruar prshtatjen, efikasitetin dhe dobin. 11

Neni 25 Veprimtarit profesionale 1. Prokurort kan t drejt t marrin pjes n organizata profesionale t cilat promovojn pavarsin dhe mbrojtjen e interesave profesionale t prokurorve. 2. Prokurort mund t angazhohen n veprimtari t cilat jan n prputhje m Kodin e Etiks dhe Sjelljen Profesionale t Prokurorve, si sht pjesmarrja n takime shkencore, ligjrime apo trajnime dhe pjesmarrje n prgatitjen e projekteve t ndryshme ligjore. Varsisht prej miratimit nga Kryeprokurori i Shtetit, prokurort mund t marrin kompensim pr veprimtarit e tilla n prputhje me Kodin e Etiks dhe Sjelljen Profesionale t Prokurorve n rast se nuk ekziston konflikt interesash dhe se nuk ka shkelje t ligjit, kodit t etiks apo akteve t tjera nn-ligjore. 3. N pajtueshmri me dispozitat e Kodit t Etiks dhe Sjelljes Profesionale t Prokurorve, prokurort e shtetit mund t angazhohen n shkrime profesionale dhe shkencore por nuk mund t botojn prmbajtjen relevante t dosjeve prokuroriale gjat apo pas prfundimit t funksionit prokurorial, prve nse kjo lejohet shprehimisht me ligj apo akt nn-ligjor t lshuar nga Kshilli.

Neni 26 Sjellja e prokurorve 1. Prokurort nuk do t prdorin statusin si prokuror apo reputacionin e prokuroris pr t avancuar t drejtat apo interesat e tyre personale. 2. Prokurort nuk do t kryejn asnj detyr apo shrbim tjetr q mund t ndrhyj n pavarsin dhe paanshmrin e tyre apo q n ndonj mnyr tjetr mund t mos jet n prputhje me ushtrimin e funksionit t prokurorit. 3. Prokurort nuk do t angazhohen n fardo funksioni apo veprimtarie politike, prfshir antarsin n parti politike ose kandidimin apo mbajtjen e pozite politike. Prokurort inkurajohen t votojn por nuk mund t marrin pjes n zgjedhje apo veprimtari politike. Mbajtja e pozits politike sht n mospajtueshmri me ushtrimin e funksionit t prokurorit. 4. Sjellja e prokurorit duhet t jet n prputhje me dispozitat e parashtruara n Kodin e Etiks dhe Sjelljes Profesionale t Prokurorve.

12

KREU VI
DISPOZITAT KALIMTARE

Neni 27 Tranzicioni i Prokurorive 1. Ky ligj do t zbatohet sipas orarit n vijim: 1.1. faza e planifikimit: nga data 1 janar 2011 deri m 31 dhjetor 2011, Kshilli do t prgatis planin e zbatimit pr t lehtsuar kalimin nga sistemi aktual prokurorial tek sistemi prokurorial i themeluar sipas ktij ligji. Deri m dat 1 dhjetor, 2011 Kshilli do t postoj n faqen e vet t internetit planin e zbatimit. 1.2. faza e zbatimit: nga data 1 janar 2012 deri m 31 dhjetor 2012, Kshilli do t vazhdoj me planin e vet t zbatimit.

Neni 28 Prgjegjsit e Kshillit Prokurorial gjat fazs s planifikimit dhe zbatimit 1. Gjat fazs s planifikimit Kshilli do t shpall rregullore lidhur me shtjet kalimtare dhe operative t cilat paraqiten si t nevojshme sipas ktij ligji. 2. Gjat fazs s planifikimit, Kshilli do t zhvilloj nj plan t detajuar pr zbatim q prfshin, por q nuk kufizohet me sa vijon: 2.1. caktimin, ri caktimin dhe transferimin e lndve tek prokurorit prkatse me juridiksion territorial apo material pr ato lnd; 2.2. caktimin e personelit; 2.3. transferimin e pajisjeve fizike n mes prokurorive; 2.4. caktimin dhe transferimin e prokurorve n zyrat dhe pozitat prkatse si sht parapar me kt ligj, duke marr parasysh dhe duke i dhn rndsin e duhur emrimeve dhe vendimeve t marrura gjat procesit gjithprfshirs t riemrimit dhe ngarkess me lnd pr seciln prokurori; dhe 2.5. t gjitha shtjet e tjera q ndikojn n kalimin e sistemit prokurorial n strukturn e themeluar me kt ligj si dhe pr funksionimin efikas n t ardhmen t prokurorive. 3. Kshilli do t ndrmarr t gjith hapat e nevojshm pr organizimin, planifikimin dhe zbatimin e plot t dispozitave t ktij ligji dhe pr t siguruar kalim t leht n strukturn e re prokuroriale.

13

Neni 29 Prfundimi i lndve t pazgjidhura 1. T gjitha lndt t cilat m dat 31 dhjetor 2012 jan lnd t shkalls s tret n cilndo prokurori dhe t cilat nuk jan prfunduar me vendim t forms s prer nga gjykata , m dat 1 janar 2013 do t trajtohen si lnd t Zyrs s Kryeprokurorit t Shtetit. 2. T gjitha lndt t cilat m dat 31 dhjetor 2012 jan lnd t shkalls s dyt n cilndo prokurori dhe t cilat nuk jan prfunduar me vendim t forms s prer nga gjykata,, m dat 1 janar 2013 do t trajtohen si lnd t Prokuroris s Apelit. 3. T gjitha lndt t cilat m dat 31 dhjetor 2012 jan lnd t shkalls s par n cilndo prokurori dhe t cilat nuk jan prfunduar me vendim t forms s prer nga gjykata,, m dat 1 janar 2013 do t trajtohen si lnd t Prokuroris Themelore prkatse e cila ka juridiksionin mbi territorin prkats.

Neni 30 Vlefshmria e akteve t mparshme T gjitha veprimet e mparshme t autoriteteve prokuroriale lidhur me lndt q n at koh ishin nn autoritetin e tyre t ligjshm dhe q jan marr para transferimit t kompetencave t cekura me kt ligj, do t mbesin n fuqi prve nse kto shfuqizohen nga ndonj vendim pasues i gjykats apo nga ndonj direktiv nga Kryeprkurori i Shtetit ose Kshilli sipas ktij ligji.

Neni 31 Buxheti Pr zbatimin e plot t ktij ligji, Qeveria e Kosovs do t siguroj fonde adekuate nga Buxheti i Republiks s Kosovs.

KREU VII
DISPOZITAT PRFUNDIMTARE

Neni 32 Shfuqizimi i ligjeve tjera 1. Me hyrjen n fuqi t ktij ligji shfuqizohen ligjet n vijim: 1.1. Ligji mbi Prokurorin Publike t Krahins Autonome t Kosovs

14

1.2. Rregullorja e UNMIK-ut nr.1999/05, Pr themelimin e Gjykats ad hoc t instancs s fundit dhe t zyrs ad hoc t Prokuroris Publike. 1.3. cilido ligj tjetr deri n masn q sht n mosprputhshmri me dispozitat e ktij ligji. 2. Me hyrjen n fuqi t ktij ligji cilido referim n cilindo ligj, rregullore, urdhres, rregull apo ndonj akt tjetr juridik pr Shrbime Prokuroriale apo Prokuror Publik do t interpretohen q t ken kuptimin e Prokurorit t Shtetit 3. Asgj n kt ligj nuk do t interpretohet apo zbatohet pr t ndryshuar, kufizuar, zgjeruar apo pr t ndryshuar n ndonj form tjetr autoritetin, juridiksionin, pushtetin apo detyrat e caktuara t Prokuroris Speciale t prcaktuara me Ligjin mbi Prokurorin Speciale, Nr. 2008/03-L052.

Neni 33 Hyrja n fuqi Nenet 21, 28 dhe 29 hyjn n fuqi sipas nenit 80(6) t Kushtetuts. Pjesa tjetr e ktij ligji hyn n fuqi m 1 janar 2013.

Ligji Nr. 03/ L-225 30 shtator 2010

Antari i Kryesis s Kuvendit Xhavit HALITI

15

Republika e Kosovs
Republika Kosova-Republic of Kosovo
Kuvendi - Skuptina - Assembly Ligji Nr. 03/L-052 PR PROKURORIN SPECIALE T REPUBLIKS S KOSOVS Kuvendi i Republiks s Kosovs, N baz t nenit 65(1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs; Miraton kt LIGJ PR PROKURORIN SPECIALE T REPUBLIKS S KOSOVS

KREU I
DISPOZITAT E PRGJITSHME

Neni 1 Themelimi i PSRK-s 1. Prokuroria speciale e Republiks s Kosovs (m tej PSRK) themelohet me an t ktij ligji si nj organ prokurorial i prhershm dhe i specializuar q vepron n kuadr t Prokurorit t Shtetit t Kosovs. 1.2 Selia e PSRK-s do t jet n Prishtin. Neni 2 Prkufizimet 2.1 Pr qllimet e ktij ligji: - EULEX KOSOV- do t thot Misioni i Politiks Evropiane pr Siguri dhe Mbrojtje i vendosur n Kosov nga Bashkimi Evropian;

-Shefi i Komponentit t Drejtsis- do t thot personi q i prket EULEX KOSOV e q sht przgjedhur dhe emruar nga autoriteti kompetent q t punoj n Kosov n kt pozit specifike; -Kryetari i Asambles s gjyqtarve t EULEX-it- do t thot gjyqtari q i prket EULEX KOSOV e q sht przgjedhur dhe emruar nga autoriteti kompetent pr t punuar n Kosov n kt pozit specifike; -Kryeprokuror EULEX-it- do t thot prokurori q i prket EULEX KOSOVe e q sht przgjedhur dhe emruar nga autoriteti kompetent pr t punuar n Kosov n kt pozit specifike; -Prokuror i EULEX-it- do t thot prokurori q i prket EULEX KOSOV e q sht przgjedhur dhe emruar nga autoriteti kompetent pr t punuar n Kosov n kt pozit specifike; -Prokuroria publike e Kosovs- do t thot organi i pavarur publik me prgjegjsi pr t kryer hetimin e veprave penale, zbulimin dhe mbledhjen e provave dhe informatave m qllim t fillimit dhe zhvillimit t procedurs penale, ndjekjen e personave t dyshuar pr vepra penale, dhe kryerjen e funksioneve si parashihen me ligjin n fuq; -Kryeprokuror publik i Kosovs- do t thot prokurori publik q udhheq Prokurorin publike t Kosovs; -Kryeprokuror i zyrs- do t thot prokurori publik q udhheq prokurorin komunale a t qarkut pr t hetuar dhe ndjekur penalisht krimet n pajtim me ligjin n fuqi; -Prokuror publik i Kosovs- do t thot shtetasi i Kosovs i emruar si prokuror sipas ligjit n fuqi; -Prokuror special- do t thot prokurori i EULEX-it ose prokurori publik i Kosovs q punon n PSRK; -Agjenci pr zbatimin e ligjit- do t thot policia e Kosovs dhe ndonj organ apo agjenci tjetr e themeluar n Kosov q n mnyr legjitime mund t ushtroj kompetenca t ngjashme dhe funksione tipike me ato t policis s Kosovs n pajtim me ligjin n fuqi; ky prkufizim prfshin edhe policin e EULEX-it; -Ligji n fuqi- do t thot ligji n fuqi n Kosov n prputhje me Rregulloren e ndryshuar t UNMIK-ut nr. 1999/24 mbi Ligjin n fuqi n Kosov, dhe fardo akti tjetr t ardhshm normativ t nxjerr n Kosov nga organi kompetent pas miratimit t ktij ligji; -KPPK- do t thot Kodi i prkohshm penal i Kosovs, i shpallur me an t Rregullores s ndryshuar t UNMIK-ut nr. 2003/25; -KPPPK- do t thot Kodi i prkohshm i procedur penale i Kosovs i shpallur me an t Rregullores s ndryshuar t UNMIK-ut nr. 2003/26;

-KPSFRJ- do t thot Kodi penal i Republiks Socialiste Federative t Jugosllavis, i ndryshuar dhe publikuar n Gazetn zyrtare nr. 44/76 t Republiks Socialiste Federative t Jugosllavis; -LPK- do t thot Ligji penal i Krahins Socialiste Autonome t Kosovs, i ndryshuar dhe publikuar n Gazetn zyrtare nr. 25/77 t Krahins Socialiste Autonome t Kosovs; -Dita e tranzicionit- do t thot dita n t ciln EULEX KOSOV fillon mandatin e vet n Kosov.

Neni 3 Prbrja dhe kompetencat e PSRK-s 3.1 PSRK-ja do t prbhet nga dhjet prokuror publik t Kosovs. 3.2 Prokurort publik t Kosov q do t punojn si prokuror special do t jen ata t cilt, n datn e hyrjes n fuqi t ktij ligji, jan przgjedhur dhe emruar n prputhje me procedurat e prcaktuara sipas ligjin n fuqi, pr t punuar n Prokurorin speciale t Kosovs si sht prcaktuar m hert me an t Urdhress administrative t UNMIK-ut nr. 2006/15. 3.3 Pa marr parasysh dispozitat e prcaktuara n paragrafin 2 t ktij neni, edhe prokurort publik tjer t Kosovs kan t drejt q t punojn si prokuror special. Ata przgjidhen dhe emrohen sipas procedurave t prcaktuara n prputhje me ligjin n fuqi. 3.4 Prbrja e PSRK-s mund t ndryshohet sipas nevojave dhe ngarkess me pun t zyrs dhe n prputhje me procedurat e prcaktuara sipas ligjit n fuqi. 3.5 Prokurort special do t ken kompetenc dhe prgjegjsi pr t ushtruar funksionet e tyre, duke prfshir edhe kompetencat dhe prgjegjsin pr t zhvilluar hetime dhe ndjekur penalisht krimet q jan n kompetenc t veant dhe plotsuese t PSRK-s, n t gjitha prokurorit dhe gjykatat q veprojn n Kosov. 3.6 do her q PSRK-ja merr prgjegjsi pr nj lnd q sht n kompetenc t saj t veant a plotsuese, organet e zbatimit t ligjit dhe prokurort q punojn n Kosov do ti ofrojn PSRK-s tr ndihmn e krkuar m qllim t ushtrimit t drejt t funksioneve dhe mandatit t ksaj zyre. 3.7 PSRK-ja mund t bashkrendoj dhe drejtoj hetimin dhe ndjekjen penale t lndve q jan n kompetenc t saj t veant a plotsuese nprmjet zyrave t prokurorve t ndryshm q punojn n Kosov. Prokurort special do t krkojn dhe marrin ndihm nga Kryeprokurort q punojn n Kosov n do koh q ata veprojn pr t bashkrenduar dhe drejtuar hetimin dhe ndjekjen penale t lndve pr t cilat PSRK-ja ka marr prgjegjsi. 3.8 Me autorizimin e Kryeprokurorit t PSRK-s, prokurort special mund t delegojn tek do prokuror q punon n Kosov ndrmarrjen e aktiviteteve dhe veprimeve t veanta t procedurs penale ose kryerjen e hetimeve apo ndjekjen penale t lndve pr t ciln PSRK-ja ka marr prgjegjsi.

3.9 Kryeprokurori i PSRK-s do t informoj, brenda afatit t prgjithshm q do t prcaktohet nga Kryeprokurori publik i Kosovs, Kryeprokurorin e zyrs q ka juridiksion mbi lndn, lidhur me autorizimin e dhn n pajtim me paragrafin 8 t ktij neni. Kryeprokurori i zyrs mund t krkoj nga Kryeprokurori i PSRK-s t rishqyrtoj vendimin lidhur me delegimin e veprimeve t veanta procedurale apo t hetimit a ndjekjes specifike penale. 3.10 Prokurori i identifikuar sipas paragrafit 8 t ktij neni do t njoftoj menjher Kryeprokurorin e PSRK-s pas ndrmarrjes s aktivitetit ose veprimit, dhe do tia dorzoj prokurorit special prgjegjs pr hetimin a ndjekjen penale, t gjitha informatat, dokumentet dhe dosjet prkatse t mbledhura sipas aktivitetit ose veprimit t deleguar procedural. 3.11 N rrethana t delegimit t nj hetimi a ndjekje t veant t rastit, prokurori i identifikuar sipas paragrafit 8 t ktij neni do t informoj prokurorin special prgjegjs lidhur me zhvillimet prkatse q kan t bjn me procedurn. N do koh gjat procedurs Kryeprokurori i PSRK-s do t ket kompetenc q t trheq, pr arsye t besueshme, hetimin ose ndjekjen e deleguar.

Neni 4 Kryeprokurori i PSRK-s 4.1 Kryeprokuror i PSRK-s do t zgjidhet njri nga prokurort speciale n pajtim me procedurat e prcaktuara sipas ligjit n fuqi. 4.2 Kryeprokurori i PSRK-s do t drejtoj aktivitetet e PSRK-s dhe t personelit t saj nn mbikqyrjen e prgjithshme t Kryeprokurorit publik t Kosovs. 4.3 Kryeprokurori i PSRK-s do t jet prgjegjs pr menaxhimin e PSRK-s dhe do t nxjerr udhzime t brendshme q rregullojn aktivitetet e ksaj zyre dhe q jan n prputhje me ligjin n fuqi. Kryeprokurori i PSRK-s mund t krkoj kshilla nga prokurort special lidhur me prmbajtjet specifike t udhzimeve t brendshme do her q kjo sht e nevojshme pr funksionimin m t mir t zyrs. 4.4 Kryeprokurori i PSRK-s do t prfaqsoj PSRK-n para personave dhe institucioneve tjera vendore, ndrkombtare, publike dhe private. Kryeprokurori i PSRKs mund t caktoj nj prokuror tjetr special q t prfaqsoj PSRK-n para personave dhe institucioneve tjera vendore, ndrkombtare, publike dhe private sipas nevojave dhe ngarkess me pun t zyrs 4.5 Kryeprokurori i PSRK-s ose ndonj prokuror tjetr special i caktuar nga ai do t jet prgjegjs pr tju dhn mediave informata lidhur me aktivitetin e PSRK-s. N kryerjen e ksaj detyre, Kryeprokurori i PSRK-s ose personi i caktuar nga ai do tju prmbahet parimeve t konfidencialitetit dhe nuk do tia zbuloj publikut ose personave t paautorizuar informatat e ndjeshme. 4.6 N rrethana kur PSRK-ja bashkpunon me organizatat dhe institucionet tjera vendore dhe ndrkombtare, Kryeprokurori publik i Kosovs do t jet prgjegjs pr t gjitha

vendimet q kan t bjn me publikimin e t dhnave dhe informatave n pajtim me ligjin n fuqi dhe n prputhje me modalitetet e prcaktuara me an t marrveshjeve prkatse me organizatat dhe institucionet e njjta. 4.7 N rast t mungess s tij, Kryeprokurori i PSRK do t caktoj nj prokuror special q t ushtroj funksionet e Kryeprokurorit t PSRK-s. Kryeprokurori i ZPKS-s tia delegoj funksionet e veta plotsisht ose pjesrisht nj prokurori special t caktuar pr nj periudh t caktuar kohore.

KREU II
KOMPETENCA E VEANT E PSRK-s Neni 5 Kompetenca e veant e PSRK-s 5.1 PSRK-ja do t ket kompetenc t veant q t hetoj dhe ndjek penalisht krimet, edhe t atyre n form t tentimit, dhe format e ndryshme t bashkpunimit n krim si vijon: a) kryerjen e akteve t terrorizmit (neni 110, KPPK), b) moslajmrimi i prgatitjes s veprave penale (neni 303, KPPK), moslajmrimi i veprave penale apo moslajmrimi i kryersit t saj (neni 304, KPPK) dhe dhnia e ndihms kryersve (neni 305, KPPK) kur kto vepra kryhen n lidhje me terrorizmin (ndihma n kryerjen e veprave terroriste - neni 111, KPPK); c) lehtsimi i kryerjes s terrorizimit (neni 112, KPPK), organizimi, prkrahja dhe pjesmarrja n grupet terroriste (neni 113, KPPK) d) gjenocidi (neni 116, KPPK); e) krimet kundr njerzimit (neni 117, KPPK); f) krimet e lufts n kundrshtim t rnd me konventat e Gjenevs (neni 118, KPPK), krimet e lufts si shkelje e rnd e ligjeve dhe zakoneve q zbatohen n konfliktin e armatosur ndrkombtar (neni 119, KPPK), krimet e lufts pr shkelje t rnd t nenit 3 t prbashkt me konventat e Gjenevs (neni 120, KPPK), krimet e lufts t cilat paraqesin shkelje t rnd t ligjeve dhe zakoneve q zbatohen n konfliktet e armatosura q nuk jan n karakterit ndrkombtar (neni 121, KPPK); g) sulmet n konfliktet e armatosura t nj karakteri jo ndrkombtar kundr instalimeve q prmbajn forca t rrezikshme (neni 122, KPPK); h) rekrutimi dhe regjistrimi i personave midis moshs pesmbdhjet dhe tetmbdhjet vjet n konfliktin e armatosur (neni 123, KPPK); i) prdorimi i mjeteve ose i metodave t ndaluara t luftimit (neni 124, KPPK); j) organizimi i grupeve pr kryerjen e gjenocidit, krimeve kundr njerzimit dhe krimeve t lufts (neni 128, KPPK); k) rrezikimi i personave n mbrojtje ndrkombtare (neni 141, KPPK); l) prvetsimi i paligjshm, shfrytzimi, transferi dhe vendosja e materialeve nukleare (neni 144, KPPK); m) krcnimi pr prdorimin ose kryerjen e vjedhjes a t plakitjes s materialit nuklear (neni 145, KPPK);

n) krimi i organizuar (neni 274, KPPK), krcnimi gjat procedurave penale pr krim t organizuar (neni 310, KPPK); o) veprat penale t paraqitura n nenin 10 t Rregullores s ndryshuar t UNMIK-ut nr. 2004/2 mbi Pengimin e larjes s parave dhe veprave t ngjashme penale 5.2 N pajtim me ligjin n fuqi para hyrjes n fuqi t KPPK-s, PSRK-ja gjithashtu do t ket kompetenc t veant pr hetimin dhe ndjekjen e krimeve, edhe t atyre n form t tentimit, dhe format e ndryshme t bashkpunimit n krim si vijon: a) terrorizmi (neni 125, KPRSFJ), krimet e prcaktuara sipas neneve 2, 3, 4, 5 t Rregullores s UNMIK-ut nr. 2001/12 mbi Ndalimin e terrorizmit dhe akteve tjera t ngjashme sipas prkufizimeve t paraqitura n nenin 1 t Rregullore s UNMIK-ut nr. 2001/12 dhe duke marr parasysh dispozitat e nenit 6 t Rregullores s UNMIK-ut nr. 2001/12; b) t gjitha krimet e paraqitura n nenet 141-155 t KPRSFJ-s. 5.3 Para fillimi t gjykimit kryesor, PSRK-ja do t ket kompetenc q ti marr prsipr lndt q jan n kompetenc t saj t veant dhe q jan hetuar a ndjekur penalisht nga organet kompetente n pajtim me ligjin n fuqi.

Neni 6 Ushtrimi i kompetencs s veant t PSRK-s 6.1 T gjith prokurort q punojn n Kosov do t informojn Kryeprokurorin e zyrs s tyre pr ndonj raport penal verbal ose me shkrim, apo pr ndonj lnd q aktualisht sht nn hetime a ndjekje, nga i cili sht e arsyeshme q t besohet se krimi i paraqitur n paragraft 1 dhe 2 t nenit 5 t ktij ligji mund t jet kryer. 6.2 Informata e parapar sipas n paragrafit 1 t ktij neni do ti prcjellt Kryeprokurorit prkats sa me shpejt q t jet e mundur dhe n do rast brenda afatit t prgjithshm q do t prcaktohet nga Kryeprokurori publik i Kosovs. N raste urgjente, prokurort do tia prcjellin informatn Kryeprokurorit brenda nj afati me t shkurtr t prcaktuar po ashtu nga Kryeprokurori publik i Kosovs. 6.3 Kryeprokurori i zyrs do ta informoj Kryeprokurorin e PSRK-s dhe Kryeprokurorin publik t Kosovs sa m shpejt q t jet e mundur dhe n do rast brenda afatit t prgjithshm q do t prcaktohet nga Kryeprokurori publik i Kosovs pr do raport penal verbal a me shkrim apo pr do lnd pr t ciln ai sht njoftuar n prputhje me dispozitat e paraqitura n paragrafin 2 t ktij neni. 6.4 N rast se Kryeprokurori i PSRK-s pajtohet q raporti penal ose lnda sipas paragrafit 3 t ktij neni n mnyr t arsyeshme bie n kompetenc t veant t PSRKs, ather Kryeprokurori publik do tia drgoj raportin penal ose lndn s bashku me t gjitha dokumentet dhe dosjet prkatse Kryeprokurorit t PSRK-s. 6.5 Kryeprokurori do t siguroj q t dhnat dhe informatat e ndjeshme t mos ju zbulohen personave t paautorizuar gjat dorzimit t raporteve penale, dosjeve t lnds dhe t gjitha dokumenteve dhe dosjeve tjera prkatse. Dorzimi do t bhet brenda afatit t prgjithshm q do t prcaktohet nga Kryeprokurori publik i Kosovs nga koha kur 6

Kryeprokurori i PSRK-s ti kt dhn Kryeprokurorit t qarkut plqimin e tij n pajtim me paragrafin 4 t ktij neni. 6.6 Prokurori prgjegjs pr hetim q ka prcjell informatn sipas paragrafit 1 t ktij neni do t jet prgjegjs pr do veprim procedural t nevojshm pr zhvillimin e shpejt t hetimit a ndjekjes prderisa PSRK-ja t marr prgjegjsin pr at hetim a ndjekje. 6.7 T gjitha vendimet e marra nga organet gjyqsore t cilat jan kompetente pr t zhvilluar procedurn derisa PSRK-ja t marr prgjegjsin pr hetim ose ndjekje do t mbesin t vlefshme dhe n fuqi. 6.8 Komandantt rajonal t policis s Kosovs do tia dorzojn Kryeprokurorit t PSRK-s, sa me shpejt q t jet e mundur dhe n do rast brenda afatit t prgjithshm q do t prcaktohet nga Ministria e Punve t Brendshme, kopjen e raportit fillestar ose t njoftimit t krimit q agjencit e zbatimit t ligjit q veprojn nn kompetencat e tyre mund t ken nxjerr lidhur me sjelljet e supozuara kriminale q kan ndodhur n territorin e kompetencs s tyre, pr t cilat jan njoftuar prokurort prkats dhe q mund t jen n kompetenc t veant t PSRK-s. Komandantt rajonal mund t shtojn vrejtje n shkresat e tyre dhe mund tua delegojn detyrat e tyre komandantve t stacioneve n Kosov q jan nn autoritetin e tyre ashtu si prcaktohet me an t ktij neni.

Neni 7 Trasferimi i lndve nga PSRK-ja Pasi q PSRK-ja t ket marr prgjegjsin pr nj hetim a ndjekje penale n pajtim me dispozitat e paraqitura n paragrafin 3 t nenit 5 ose paragrafin 4 t nenit 6 t ktij ligji, dhe Kryeprokurori i PSRK-s beson se nuk ka, apo nuk ka arsye tjera q PSRK-ja t ushtroj kompetencn e vet t veant, ather do t aplikohen mutatis mutandis dispozitat e paraqitura n paragraft 1-11 t nenit 14 t ktij ligji.

Neni 8 Kompetenca e veant e PSRK-s pr lndt e deleguara nga gjykatat ndrkombtare PSRK-ja do t ket kompetenc t veant pr t hetuar dhe ndjekur penalisht krimet, duke prfshir format e ndryshme t tentimeve dhe t bashkpunimit n krime t cilat mund t referohen nga organet kompetente t gjykatave ndrkombtare, si jan Tribunali ndrkombtar pr krime n ish-Jugosllavi i themeluar me an t Rezoluts nr. 827 t Kshillit t Sigurimit t Kombeve t Bashkuara, tek autoritetet e Kosovs pr hetim dhe/ose ndjekje n prputhje me procedurat e prcaktuara sipas ligjit n fuqi dhe me marrveshjet ndrmjet organeve kompetente.

KREU III KOMPETENCA PLOTSUESE E PSRK-s Neni 9 Kompetenca plotsuese e PSRK-s 9.1 PSRK-ja do t ket kompetenc plotsuese, sipas modaliteteve t prcaktuara n nenin 10 t ktij ligji, pr t hetuar dhe ndjekur penalisht krimet, edhe t atyre n form t tentimit, dhe format e ndryshme t bashkpunimin n krim si n vijon: a) sulm kundr rendit juridik t Kosovs (neni108, KPPK); b) nxitja e urrejtjes, e prarjes ose e mos durimit kombtar, racor, fetar a etnik (neni 115, KPPK); c) rrmbimi i fluturakes (neni 132, KPPK); d) rrezikimi i siguris s aviacionit civil (neni 133, KPPK), rrezikimi i siguris s lundrimit detar (neni 134, KPPK), rrezikimi i siguris s platformave fikse t vendosur n pragun kontinental (neni 135, KPPK), piratria (neni 136, KPPK); e) kontrabandimi me emigrant (neni 138, KPPK); f) trafikimi me njerz (neni 139, KPPK); g) rrezikimi i personelit t Kombeve t Bashkuara dhe i personelit n marrdhnie me to (neni 142, KPPK); h) vrasja (neni 146, KPPK), vrasja e rnd (neni 147, KPPK); i) marrja e pengjeve (neni 143, KPPK); j) shkelja e statusit t barabart t banorve t Kosovs (neni 158, KPPK); k) rrmbimi i personit (neni 159, KPPK); l) tortura (neni 165, KPPK); m) veprat penale kundr integritetit seksual t paraqitura n nenet 193-204 t KPPK-s doher q ato jan t dnueshme me pes ose m tepr vite burgim duke marr parasysh maksimumin e sanksionimit t mundshm t parapar me ligj; n) blerja, posedimi, shprndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikve t rrezikshm dhe e substancave psikotropike (neni 229, KPPK), prodhimi dhe prpunimi i paautorizuar i narkotikve t rrezikshm dhe i substancave psikotropike (neni 230, KPPK); o) shkaktimi i bankrotimit (neni 234, KPPK), dmtimi i kreditorve (neni 235 KPPK), keqprdorimi i autorizimeve n ekonomi (neni 236, KPPK), lidhja e kontratave t dmshme (neni 237, KPPK); p) falsifikimi i paras (neni 244, KPPPK); q) organizimi i skemave piramidale dhe i bixhozit t paligjshm (neni 243, KPPK), shmangia nga tatimi (neni 249, KPPK); r) pranim i paarsyeshm i dhuratave (neni 250, KPPK), dhnia e pa arsyetueshme e dhuratave (neni 251, KPPK); s) rastet e rnda t vjedhjes grabitqare apo t grabitjes (neni 256, KPPK), Mashtrimi (neni 261); t) shtrngimi (neni 267, KPPK); u) furnizimi, transporti, prodhimi ose shitja e paautorizuar e armve (neni 327, KPPK); v) pjesmarrja n grup q kryen vepr penale (neni 320, KPPK); x) shprdorimi i pozits zyrtare ose i autorizimit (neni 339, KPPK), pranimi i ryshfetit (neni 343, KPPK), dhnia e ryshfetit (neni 344, KPPK)) z) prvetsimi gjat ushtrimit t detyrs (neni 340, KPPK), mashtrimi n detyr (neni 341, KPPK).

9.2 Sipas modaliteteve t prcaktuara n nenin 10 t ktij ligji dhe n pajtim me ligjin n fuqi para hyrjes n fuqi t KPPK-s, ZSPK-ja gjithashtu do t ket kompetenc plotsuese pr hetimin dhe ndjekjen penale t krimeve, edhe t atyre n form t tentimit, dhe format e ndryshme t bashkpunimin n krim si n vijon: a) vrasja (neni 30, LPK) dhe krimet tjera t paraqitura n nenet 31-34 t LPK-s; b) trafikimi me njerz (neni 2, Rregullorja e UNMIK-ut nr. 2001/4 mbi Ndalimin e trafikimit me njerz n Kosov); c) krimet e paraqitura n nenet 74-82 t LPK-s (veprat penale kundr dinjitetit t personalitetit dhe moralit) t ndryshuar me Rregulloren e UNMIK-ut nr. 2003/1 mbi ndryshimin e Ligjit n fuqi pr veprat penale q kan t bjn me dhunn seksuale doher q atoj jan t dnueshme me burgim me pes ose m tepr vite burgim duke marr parasysh maksimumin e sanksionimit t mundshm t parapar me ligj; d) prodhimi dhe shitja e paautorizuar e narkotikeve (neni 245 KPRSFJ): e) nxitja e urrejtjes kombtare, racore a fetare, grindjes ose armiqsis, (neni 134, KPRSFJ) dhe nxitja e urrejtjes, prarjes ose mos durimit kombtar, racor, fetar dhe etnik (neni 1, Rregullorja e UNMIK-ut nr. 2000/4); f) rrmbimi i fluturakes (neni 240, KPRSFJ); g) rrezikimi i siguris s fluturimit t fluturakes (neni 241, KPRSFJ). h) rastet e rnda t vjedhjes grabitqare ose grabitjes (neni 138, LPK), plakitja (neni 141, LPK); i) shtrngimi (neni 149, LPK); j) marrja e ryshfetit (neni 222, LPK), dhnia e ryshfetit (neni 223, LPK); k) mashtrimi n detyr (neni 215, LPK) l) prvetsimi (neni 219, LPK)); 9.3 T gjith prokurort q punojn n Kosov do ta informojn, me an t telefonit apo mjeteve tjera, Kryeprokurorin e PSRK-s, sa m shpejt q t jet e mundur dhe jo m von se njzetekatr or pas kohs kur ata njoftohen lidhur me do raport penal verbal apo t shkruar q aktualisht sht nn hetim a ndjekje penale dhe q bie n kategorit e krimeve t prmendura n pikat e), f), n), p), t) dhe u) t paragrafit 1 t ktij neni dhe n pikat b), d) dhe i) t paragrafit 2 t ktij neni. Kryeprokurori i PSRK-s do t prcaktoj nse ekzistojn indikacione apo fakte relevante t rastit t krimit t organizuar, dhe n qoft se ekziston dyshimi i bazuar se raporti verbal a me shkrim, lnda apo ndjekja penale prmban indikacione apo fakte relevante t rastit t krimit t organizuar, ather Kryeprokurori i PSRK-s mund t ushtroj kompetencn e tij mbi lndn apo ndjekjen penale n pajtim me pikn n), paragrafi 1 i nenit 5 dhe paragrafin 3 t nenit 5 t ktij ligji. 9.4 T gjith prokurort q punojn n Kosov do t jen t obliguar q t informojn deri n afatin e prgjithshm q do t prcaktohet nga Kryeprokurori publik i Kosovs, Kryeprokurorin e zyrs se tyre pr do raport penal apo pr lndt q aktualisht jan nn hetime a ndjekje penale dhe q shpijn tek dyshimi i bazuar se krimi i prshkruar n paragraft 1 dhe 2 t ktij neni mund t jet kryer. Kryeprokurori prkats do ti raportoj Kryeprokurorit publik t Kosovs dhe Kryeprokurorit t PSRK-s, deri n afatin e prgjithshm q do t prcaktohet nga Kryeprokurori publik i Kosovs, pr t gjitha lndt e mhershme t lajmruar n zyrat e tyre n pajtim me kt nen. 9.5 Kryeprokurori i zyrs do tia paraqes, me krkes t tyre, Kryeprokurorit publik t Kosovs dhe Kryeprokurorit t PSRK-s t gjitha informatat prkatse q kan t bjn 9

me lndt e referuara n paragrafin 4 t ktij neni duke prfshir edhe informatat q mundsojn identifikimin e lndve individuale. 9.6 Brenda afatit t prgjithshm q do t prcaktohet nga Kryeprokurori publik i Kosovs, Kryeprokurort e zyrave t ndryshme do tia paraqesin Kryeprokurorit publik t Kosovs dhe Kryeprokurorit t PSRK-s nj raport t mbyllur ku prshkruhet statusi aktual i lndve q jan raportuar m hert sipas paragrafit 4 t ktij neni t ktij ligji, dhe do t ndrmarrin t gjitha hapat e nevojshm pr t siguruar q t dhnat dhe informacionet t mos zbulohen tek personat e paautorizuar. 9.7 Pas krkess s Kryeprokurorit t PSRK-s, komandantt rajonal t policis s Kosovs do tia paraqesin Kryeprokurorit t PSRK-s nj kopje t raportit fillestar ose t njoftimit t krimit t cilin e kan nxjerr agjencit e zbatimit t ligjit lidhur me sjelljet e supozuara kriminale q kan ndodhur n territorin e kompetencs s tyre, dhe pr t cilat prokurort jan njoftuar gjat muajit t kaluar dhe t cilat mund t bien n kategorit e prshkruara n paragraft 1 dhe 2 t ktij neni. Komandantt rajonal mund t shtojn vrejtje n shkresat e tyre dhe mund tua delegojn detyrat e tyre komandantve t stacioneve n Kosov q jan nn autoritetin e tyre ashtu si prcaktohet me an t ktij neni. 9.8 Kur raporti fillestar apo njoftimi i krimit i referohet krimeve t prshkruara n pikat e), f), n), p), t) dhe u) t paragrafit 1 t ktij neni dhe n pikat b), d), dhe i) t paragrafit 2 t ktij neni, komandanti rajonal do tia prcjell Kryeprokurorit t PSRK-s nj kopje t dokumenteve relevante sa me shpejt q t jet e mundur dhe n do rast brenda njzetekatr orve. Kryeprokurori i PSRK-s prcakton nse ekzistojn indikacione apo fakte relevante t nj rasti t krimit t organizuar, dhe n qoft se ekziston dyshimi i bazuar se raporti verbal a me shkrim, lnda apo ndjekja penale prmban indikacione apo fakte relevante t rastit t krimit t organizuar, ather Kryeprokurori i PSRK-s mund t ushtroj juridiksionin e tij mbi lndn apo ndjekjen penale n pajtim me pikn n) paragrafi 1 i nenit 5 dhe paragrafin 3 t nenit 5 t ktij ligji.

Neni 10 Ushtrimi i kompetencs plotsuese nga PSRK-ja 10.1 Kur sht n interes t hetimit a ndjekjes s duhur t krimeve, PSRK-ja do t ushtroj kompetencn e vet plotsuese lidhur me veprat penale t paraqitura n paragraft 1 dhe 2 t nenit 9 t ktij ligji. 10.2 Pr qllimet e ktij ligji sht n interes t hetimit a ndjekjes s duhur t krimeve t paraqitura n paragraft 1 dhe 2 t nenit 9 t ktij ligji q doher njra nga kriteret e mposhtme t jet plotsuar: a) sht e arsyeshme t besohet se sjellja e supozuar kriminale sht pjes e nj fenomeni kriminal serioz q ndodh ose ka ndodhur n vende t ndryshme t Kosovs dhe q mund t jet n kompetenc territoriale t gjykatave t ndryshme sipas ligjit n fuqi, m qllim q t garantohet nj bashkrendim unik i hetimit a ndjekjes penale;

10

b) sht e arsyeshme t besohet se sjellja e supozuar kriminale sht pjes e nj aktiviteti kriminal m t gjer tej-kombtar q bn t nevojshm bashkpunimin ndrkombtar pr t arritur nj hetim a ndjekje trsore t krimit; c) ekziston dyshimi i bazuar lidhur m prpjekjet e paligjshme pr t ndikuar n hetimin ose ndjekjen e sjelljes s supozuar kriminale; d) sjellja e supozuar kriminale rrezikon ose ka rrezikuar funksionimin e stabilitetit t shtetit ose t organeve t tij, apo funksionimin e stabiliteti t institucioneve publike ose t organeve t tyre q veprojn n Kosov; e) ekziston dyshimi i bazuar se PSRK-ja, pr shkak t rrethanave t veanta, ose t komplikimit, a t natyrs s sjelljes s supozuar kriminale, sht organi i vetm q mund t realizoj nj hetim ose ndjekje trsore t krimit. 10.3 Para se aktakuza t marr formn e prer, Kryeprokurori i qarkut do t propozoj me shkrim trasferimin tek PSRK-ja t hetimit a t ndjekjes penale t do krimi t prshkruar n paragraft 1 dhe 2 t nenit 9 t ktij ligji, nse ekzistojn fakte pr t besuar q se paku njri nga kriteret e paraqitura n paragrafin 2 t ktij neni sht plotsuar lidhur m lndn prkatse. Propozimi lidhur me trasferimin e lnds do ti drejtohet Kryeprokurorit t PSRK-s. 10.4 Kryeprokurori i identifikuar sipas paragrafit 3 t ktij neni do ta informoj Kryeprokurorin publik t Kosovs lidhur me propozimin e tij. Me krkes t Kryeprorurorit t PSRK-s, Kryeprokurori do t kujdeset q tia drgoj n mnyr konfidenciale Kryeprokurorit t PSRK-s nj kopje t t gjitha dokumenteve dhe informatave prkatse pr lndn, s bashku m nj raport duke nnvizuar arsyen pr krkesn dhe duke identifikuar qartazi s paku njrin nga kriteret e paraqitura n paragrafin 2 t ktij neni. 10.5 Dokumentet origjinale do t mbahen nga prokurori q sht prgjegjs pr t hetuar dhe ndjekur krimin sipas ligjit n fuqi. Vetm n rast se PSRK-ja vendos q t marr prgjegjsin pr lndn, dokumentet dhe dosja origjinale do ti drgohen PSRK-s n prputhje me paragrafin 7 t ktij neni. 10.6 Kryeprokurori i PSRK-s do t marr vendim lidhur me propozimin e Kryeprokurorit prkats t referuar n paragrafin 3 t ktij neni brenda afatit t prgjithshm q do t prcaktohet nga Kryeprokurori publik i Kosovs dhe q nga koha e pranimit t propozimit. Deri n kohn kur Kryeprokurori i PSRK-s t marr prgjegjsin pr lndn, prokurori q tashm sht prgjegjs pr hetimin do ti ushtroj t gjitha detyrat e tij q kan t bjn me ndjekjen dhe hetimin e sjelljes s supozuar kriminale. 10.7 Nse Kryeprokurori i PSRK-s vendos q t marr prgjegjsin pr lndn, ai do ta njoftoj Kryeprokurorin e identifikuar sipas paragrafit 3 t ktij neni lidhur me at vendim. Kryeprokurori prkats do tia dorzoj PSRK-s t gjitha dosjet dhe materialin dhe do t jet prgjegjs q t siguroj q t dhnat dhe informatat e ndjeshme t mos zbulohen tek personat e paautorizuar gjat fazs s dorzimit.

11

Neni 11 Kundrshtimi i propozimit pr t marr prgjegjsi pr lndn nga ana e PSRK-s dhe procedura e rishqyrtimit 11.1 Kryeprokurori i PSRK-s do ta refuzoj propozimin e Kryeprokurorit t identifikuar sipas paragrafit 3 t nenit 10 t ktij ligji lidhur me trasferin e lnds n do koh q ai beson se vepra penale nuk sht nga ato t paraqitura n paragraft 1 ose 2 t nenit 9 t ktij ligji ose asnjri nga kriteret e paraqitura n paragrafin 2 t nenit 10 t ktij ligji nuk sht plotsuar. 11.2 Kryeprokurori i PSRK-s do ta informoj Kryeprokurorin prkats dhe Kryeprokurorin publik t Kosovs lidhur me vendimin e tij pr t refuzuar propozimin pr transferim. Kryeprokurori i PSRK-s do tia drgoj Kryeprokurorit prkats nj vendim me shkrim brenda afatit t prgjithshm q do t prcaktohet nga Kryeprokurori publik i Kosovs dhe q do t filloj nga koha kur propozimi sht refuzuar. Vendimi me shkrim do t prfshij arsyet pr refuzim. 11.3 Brenda afatit t prgjithshm q do t prcaktohet nga Kryeprokurori publik i Kosovs dhe q do t filloj nga koha e dorzimit t vendimit me shkrim ku kundrshtohet propozimi pr transfer, Kryeprokurori i identifikuar sipas paragrafit 3 t nenit 10 t ktij ligji mund t krkoj nga Kryeprokurori publik i Kosovs q t bj rishqyrtimin e vendimit t marr nga Kryeprokurori i PSRK-s. Kryeprokurori i identifikuar sipas paragrafit 3 t nenit 10 t ktij ligji do tia bashkngjis vendimin e Kryeprokurorit t PSRK-s dokumenteve t drguara me krkesn pr rishqyrtim. 11.4 Nse Kryeprokurori paraqet krkes pr rishqyrtim, ai do tia drgoj Kryeprokurorit publik t Kosovs nj kopje t raporteve penale ose t lnds s bashku m t gjitha dokumentet dhe dosjet prkats. N t njjtn dit q krkesa pr rishqyrtim sht paraqitur, Kryeprokurori i qarkut ia drgon nj kopje t krkess Kryeprokurorit t PSRK-s. 11.5 Brenda afatit t prgjithshm q do t prcaktohet nga Kryeprokurori publik i Kosovs dhe q do t filloj nga koha e dorzimit t kopjes s krkess pr shqyrtim, Kryeprokurori i PSRK-s mund tia drgoj vrejtjet e tij Kryeprokurorit publik t Kosovs ose mund t vendos q t mos drgoj vrejtje. Nj kopje e vrejtjeve lidhur me krkesn pr rishqyrtim ose e shkress pr mos ushtrimin e ksaj t drejte do ti drgohet Kryeprokurorit publik t Kosovs dhe Kryeprokurorit t identifikuar sipas paragrafit 3 t nenit 10 t ktij ligji. 11.6 Pas shqyrtimit t krkess pr shqyrtim dhe t vrejtjeve t mundshme, Kryeprokurori publik i Kosovs do t vendos q ta konfirmoj vendimin ose t refuzoj at. Krkesa pr rishqyrtim do t vendoset brenda afatit t prgjithshm q do t prcaktohet nga Kryeprokurori publik i Kosovs dhe q do t filloj nga koha e dorzimit t saj me vrejtjet ose q nga koha e vendimin pr t mos drguar vrejte t parapar n paragrafin 5 t ktij neni. Vendimi lidhur me krkesn pr rishqyrtim do t jet i forms s prer. 11.7 Kryeprokurori publik i Kosovs do tia drgoj nj kopje t vendimit lidhur me rishqyrtimin Kryeprokurorit prkats dhe Kryeprokurorit t PSRK-s. 11.8 N rast se Kryeprokurori publik i Kosovs refuzon vendimin e Kryeprokurorit t

12

PSRK-s, PSRK-ja do t jet prgjegjse pr t kryer hetimin a ndjekjen e rastit. Dispozitat e paraqitura n paragrafin 7 t nenit 10 t ktij ligji pr dorzimin e lnds do t zbatohen mutatis mutandis. 11.9 T gjitha detyrat q kan t bjn me hetimin dhe ndjekjen e mundshme t veprave t supozuara penale i mbesin prokurorit kompetent prderisa PSRK-ja t marr prgjegjsin pr lndn ose Kryeprokurori publik i Kosovs t konfirmoj ose refuzoj vendimin e Kryeprokurorit t PSRK-s. Nse Kryeprokurori publik i Kosovs konfirmon vendimin e Kryeprokurorit t PSRK-s pr refuzimin e propozimit pr transferim, prokurori kompetent do t vazhdoj t jet prgjegjs pr lndn. 11.10 T gjitha veprimet procedurale t ndrmarra nga prokurori sipas paragrafit 9 t ktij neni para vendimit t Kryeprokurorit publik t Kosovs lidhur me krkesn pr rishqyrtim do t mbesin t vlefshme dhe n fuqi. 11.11 T gjitha vendimet e marra nga organet gjyqsore t cilat jan kompetente q t vendosin pr lndn para vendimit t Kryeprokurorit publik t Kosovs lidhur me krkesn pr rishqyrtim do t mbesin t vlefshme dhe n fuqi. 11.12 N do koh gjat procedurave por para se aktakuza t bhet e forms s prer, Kryeprokurori i zyrs kompetente mund ta riprtrij propozimin pr transfer t s njjts lnd tek Kryeprokurori i PSRK-s. N kt rast, propozim pr transfer duhet t bazohet n ekzistimin e provave t reja ose t dshmive t cilat nuk kan qen t njohura n kohn kur propozimi i mhershm i sht paraqitur Kryeprokurorit t PSRK-s dhe pastaj sht refuzuar. Mosrespektimi i dispozits s paraqitur n kt nen do t shpie n kundrshtimin e propozimit t ri.

Neni 12 Kompetenca e PSRK-s pr lndt e ndrlidhura me ato q jan n juridiksionin e saj 12.1 doher q PSRK-ja merr prgjegjsi pr nj lnd q sht n kompetenc t saj t veant a plotsuese, Kryeprokurori i PSRK-s mund ti marr prsipr hetimet a ndjekjet e veprave t supozuara penale q aktualisht zhvillohen nga prokurort tjer q punojn n Kosov nse veprimet duken t jen drejtprsdrejti t ndrlidhura dhe provat t prbashkta. 12.2 doher q PSRK-ja ushtron kompetencn e vet plotsuese pr nj lnd sipas piks a), paragrafi 2 i nenit 10 t ktij ligji, Kryeprokurori i PSRK-s mund t marr prsipr do hetim a ndjekje t veprave t supozuara penale q aktualisht zhvillohen nga prokurort tjer q jetojn n Kosov, nse Kryeprokurori i PSRK-s beson se vepra e supozuar mund t jet pjes e nj fenomeni kriminal serioz prfshir edhe at q ndodh ose ka ndodhur n vende t ndryshme t Kosovs e q mund t jet n kompetenc territoriale t gjykatave t ndryshme n prputhje me ligjin n fuqi. 12.3 PSRK-ja mund t marr prsipr lndt tjera n prputhje me dispozitat e paraqitura n paragraft 1 dhe 2 t ktij neni n do koh gjat procedurs. N ushtrimin e ksaj t drejte, PSRK-ja nuk do t jet e detyruar ndaj kufizimeve t parapara n

13

paragraft 1 dhe 2 t nenit 5, n paragraft 1 dhe 2 t nenit 9 dhe paragrafin 3 t nenit 10 t ktij ligji. 12.4 doher q PSRK-ja merr prsipr hetimet a ndjekjet penale sipas dispozitave t paraqitur n paragraft 1,2 dhe 3 t ktij neni, Kryeprokurori i PSRK-s do ta njoftoj pr arsyet e marrjes s vendimeve t tij Kryeprokurorin prkats t zyrs q ka juridiksion pr lndn si dhe Kryeprokurorin publik t Kosovs.

KREU IV
JURIDIKSIONI PR LNDT E HETUARA OSE T NDJEKURA PENALISHT NGA PSRK-ja DHE TRANSFERIMI I PRGJITHSHM I LNDVE

Neni 13 Juridiksioni pr lndt e marra prsipr nga PSRK-ja 13.1 Pasi q PSRK-ja t ket marr prgjegjsin pr nj lnd dhe pr t gjitha fazat e procedurs pas ngritjes s aktakuzs dhe nse PSRK-ja sht prgjegjse pr hetimin a ndjekjen, ather do t identifikohet nj gjykat kompetente n pajtim me ligjin n fuqi. 13.2 Pasi q PSRK-ja t ket marr prgjegjsin pr lndn, t gjitha veprimet procedurale dhe t gjitha vendimet tashm t marra nga prokurort ose gjykatsit kompetent pr lndn do t mbesin t vlefshme dhe n fuqi. 13.3 Nse sht e arsyeshme dhe pr shkaqe t siguris, gjykata kompetente e identifikuar sipas paragrafit 1 t ktij neni mund t caktohet n kolegj prej tre antarsh n vende t ndryshme brenda territorit t Kosovs n prputhje me autorizimin e kryetarit t gjykats s instancs me t lart pas krkess s gjyqtarit t procedurs paraprake apo t Kryetarit t kolegjit. Palt n procedur do t njoftohen pr vendin e ri t gjykimit pa vones.

Neni 14 Transferimi i lndve nga PSRK-ja gjat procedurs gjyqsore dhe procedurs s rishqyrtimit 14.1 Nse Kryeprokurori i PSRK-s beson se nuk ka arsye pr PSRK-n q t ushtroj kompetencn e vet t veant a plotsuese, n do koh gjat procedurs por para se aktakuza t marr formn e prer, Kryeprokurori i PSRK-s do tia kthej Kryeprokurorit t zyrs q ka juridiksion pr lndn raportet penale ose lndn s bashku me t gjitha dokumentet dhe dosjet prkatse t pranuara sipas paragrafit 4 t nenit 6 ose paragrafit 7 t nenit 10 t ktij ligji, ose t marra sipas paragrafit 3 t nenit 5 ose paragrafve 1 dhe 2 t nenit 12 t ktij ligji. Kryeprokurori i PSRK-s gjithashtu do t prfshij edhe dokumentet tjera t mbledhura gjat hetimit t mundshm t mtutjeshm t zhvilluar nga prokurort special.

14

14.2 Kryeprokurori i PSRK-s do t prfshij nj vendim me shkrim n dokumente varsisht nga referimi s bashku me tr materialin dhe provat e mbledhura gjat zhvillimit t hetimit q arsyeton vendimin e tij. 14.3 T gjitha veprimet procedurale dhe vendimet e ndrmarra nga prokurort special dhe nga gjykata kompetente para referimit t lnds sipas paragrafit 1 t ktij neni do t mbesin t vlefshme dhe n fuqi. 14.4 N rastin e parapar sipas paragrafit 1 t ktij neni, Kryeprokurori prkats publik do tia ktheje raportet penale ose lndn me t gjitha dokumentet dhe dosjet prkatse prokurorit kompetent n pajtim me ligjin n fuqi, sa me shpejt q t jet e mundur, dhe n do rast brenda afatit t prgjithshm q do t prcaktohet nga Kryeprokurori publik i Kosovs pasi q ato ti jan dorzuar atij. 14.5 Brenda afatit t prgjithshm q do t prcaktohet nga Kryeprokurori publik i Kosovs dhe q do t filloj nga koha e dorzimit t raporteve penale ose t lnds s bashku me t gjitha dokumentet dhe dosjet prkatse n pajtim me paragrafin 4 t ktij neni, Kryeprokurori prkats mund t krkoj nga Kryeprokurori publik i Kosovs q t bj rishqyrtimin e vendimit t marr nga Kryeprokurori i PSRK-s. 14.6 Nse Kryeprokurori prkats paraqet krkes pr rishqyrtim, ai do tia drgoj Kryeprokurorit publik t Kosovs nj kopje t raporteve penale ose t lnds s bashku me t gjitha dokumentet dhe dosjet prkatse. Kryeprokurori q ka krkuar rishqyrtimin do tia bashkngjis dokumenteve t drguara m qllim t rishqyrtimit nj kopje t vendimit t Kryeprokurorit t PSRK-s. N t njjtn dit q sht paraqitur krkesa pr rishqyrtim, Kryeprokurori prkats do tia drgoj Kryeprokurorit t PSRK-s nj kopje t krkess pr shqyrtim. Paragraft 5 dhe 6 t nenit 11 t ktij ligji do t zbatohen mutatis mutandis. 14.7 Kryeprokurori publik i Kosovs do tia drgoj nj kopje t vendimit lidhur me rishqyrtimin Kryeprokurorit prkats dhe Kryeprokurorit t PSRK-s. N rast se Kryeprokurori publik i Kosovs refuzon vendimin e Kryeprokurorit t PSRK-s, PSRKja do t jet prgjegjse pr zhvillimin e hetimit a ndjekjes. 14.8 Prokurori kompetent i identifikuar nga Kryeprokurori prkats sipas paragrafit 4 t ktij neni do t jet prgjegjs pr hetimin dhe ndjekjen e krimeve prderisa Kryeprokurori publik i Kosovs t vendos lidhur me krkesn pr rishqyrtim t Kryeprokurorit. I njjti prokuror do t jet prgjegjs pr zhvillimin e procedurave penale nse Kryeprokurori publik i Kosovs konfirmon vendimin e Kryeprokurorit t PSRK-s t marr sipas paragrafit 1 t ktij neni. 14.9 T gjitha vendimet e marra nga organet gjyqsore q jan kompetente pr t vendosur pr lndn para vendimit t Kryeprokurorit publik t Kosovs lidhur me krkesn pr rishqyrtim do t mbesin t vlefshme dhe n fuqi. 14.10 N do koh gjat procedurs por para se aktakuza t merr formn e prer, lnda ose hetimi q PSRK-ja tashm e ka kthyer sipas paragrafit 1 t ktij neni do ti transferohet pas prsri PSRK-s sipas dispozitave t paraqitura n kt ligj nse elementet e reja ose dispozitat e zbuluara rishtazi n mnyr t arsyeshme na bjn t besojm se ZSPK-ja ushtron kompetencn e saj t veant ose kompetencn plotsuese.

15

14.11 Kryetari i PSRK-s do tia transferohet pas Kryeprokurorit t zyrs q do t ket juridiksion pr lndn, t njjtn lnd q m par i sht transferuar atij sipas dispozitave t paraqitura n paragrafin 1 t ktij neni, nse elementet e reja ose faktet e zbuluara rishtazi n mnyr t arsyeshme bjn t besohet se nuk ka arsye q PSRK-ja t ushtroj kompetencn e vet t veant a kompetencn plotsuese. N kt rast, paragraft 1-11 t ktij neni do t zbatohen mutatis mutandis.

KREU VI
DISPOZITAT PRFUNDIMTARE Neni 15 Hyrja n fuqi 15.1 Ky ligj do t hyj n fuqi pas publikimit n Gazetn Zyrtare t Republiks s Kosovs. 15.2 Prokuroria Speciale e Kosovs e themeluar me an t Urdhress Administrative nr. 2006/15 pr zbatimin e Rregullores s UNMIK-ut nr. 2000/15 do t pushoj s ekzistuari n ditn e tranzicionit.

Neni 16 Dispozitat kalimtare 16.1 Prve asaj q sht parapar n dispozitn e paragrafit 1 t nenit 3 t ktij ligji, PSRK-ja do t prbhet edhe nga pes prokuror t EULEX-it gjat kohzgjatjes s EULEX KOSOV n Kosov. Prokurort e EULEX-it do t caktohen n PSRK sipas procedurave t prcaktuara nga EULEX KOSOV. Pr aq koh sa procedura pr caktimin e prokurorve t EULEX-it nuk sht prcaktuar, prokurort e EULEX-it n PSRK do t caktohen nga Kryeprokurori i EULEX-it. 16.2 Numri i prokurorve t EULEX-it t caktuar n PSRK i parapar sipas paragrafit 1 t ktij neni mund t ndryshohet sipas vendimit t organeve kompetente brenda EULEX KOSOV. 16.3 Gjat kohzgjatjes s EULEX KOSOV n Kosov, Kryeprokuror i PSRK-s do t jet nj prokuror i EULEX-it, prderisa nj vendim tjetr nuk merret nga organet kompetente brenda EULEX KOSOV. Organet kompetente brenda EULEX KOSOV do t prcaktojn procedurat pr emrimin e Kryeprokurorit t PSRK-s q do t jet nga prokurort e EULEX-it. Pr aq koh sa procedura pr emrimin e Kryeprokurorit t PSRK-s sht prcaktuar, Kryeprokurori i EULEX-it do ta caktoj Kryeprokurorin e PSRK-s. 16.4 Pr aq koh sa Kryeprokurori i PSRK-s sht nj prokuror i EULEX-it, Zvends kryeprokuror i PSRK-s do t przgjidhet njri nga prokurort publik. Pr aq koh sa Kryeprokuror i PSRK-s t jet nj prokuror i EULEX-it, Kryeprokurori i PSRK-s do t

16

jet nn mbikqyrjen e prgjithshme t Kryeprokurorit t EULEX-it, m prjashtim t dispozits s paragrafit 2 t nenit 4 t ktij ligji. Pr aq koh sa Kryeprokurori i PSRK-s do t jet nj prokuror i EULEX-it, Kryeprokurori i EULEX-it do t jet prgjegjs q t prcaktoj afatet e prmendura n paragrafin 9 t nenit 3, paragraft 2,3,5 dhe 8 t nenit 6, paragraft 4,6 dhe 8 t nenit 9, paragrafin 6 t nenit 10, paragraft 2,3,5 dhe 6 t nenit 11 dhe paragraft 4 dhe 5 t nenit 14 t ktij ligji. 16.5 Gjat kohzgjatjes s EULEX KOSOV n Kosov, t gjitha informatat q Kryeprokurori i zyrs prkatse duhet tia prcjell Kryeprokurorit t PSRK-s n prputhje me t gjitha dispozitat e prcaktuara n nenin 6 t ktij ligji, do ti prcjelln Kryeprokurorit t PSRK-s nprmjet kryeprokurorve t prokurorive t qarkut edhe pr ato krime q jan n juridiksion t gjykatave komunale. 16.6 Gjat kohzgjatjes s EULEX KOSOV n Kosov, Kryeprokurori i PSRK-s do ta informoj Kryeprokurorin e EULEX-it pr do informat, vendim, krkes, raport apo t dhn t pranuar n pajtim me paragraft 3 dhe 8 t nenit 6, paragraft 3,4,5,6,7 dhe 8 t nenit 9, paragrafin 4 t nenit 10, paragraft 4 dhe 7 t nenit 11 dhe paragrafin 7 t nenit 14 t ktij ligji. 16.7 Gjat kohzgjatjes s EULEX KOSOV n Kosov, t gjitha informatat dhe dokumentet q duhet ti prcjelln Kryeprokurorit t PSRK-s sipas paragrafve 4,5,6 t nenit 9 dhe paragrafve 4 dhe 7 t nenit 10 t ktij ligji, do tju prcjelln Kryeprokurorit t PSRK-s nprmjet kryeprokurorve t prokurorive t qarkut me ndihmn e prokurorve t EULEX-it t caktuar n rajone t ndryshme t Kosovs edhe pr ato krime q jan n juridiksion t gjykatave komunale. 16.8 Gjat kohzgjatjes s EULEX KOSOV n Kosov, propozimet dhe aktivitetet q kan t bjn me transferimin e nj lnde tek PSRK-ja t parapara sipas paragrafit 3 t nenit 10 t ktij ligji, krkesa pr rishqyrtim t vendimit mbi kundrshtimin e transferimit t nj lnde sipas paragrafit 3 t nenit 11 t ktij ligji, ri prtrirja e propozimit pr transferim t lnds sipas paragrafit 12 t nenit 11 t ktij ligji dhe krkesa pr rishqyrtim t vendimit pr kthim t lnds sipas paragrafit 5 t nenit 14 t ktij ligji, gjithmon do t jet nn prgjegjsin e Kryeprokurorit t qarkut t territorit ku gjendet gjykata kompetente pr t vendosur pr lndn. N qoft se gjykata komunale sht kompetente pr t vendosur pr lndn, aktivitetet e lartprmendura do t jen gjithashtu nn prgjegjsin e Kryeprokurorit t qarkut i cili do t veproj sipas krkess s Kryeprokurorit komunal prkats por vetm n konsultim dhe vlersim me prokurorin e EULEX-it t caktuar n at rajon. 16.9 Gjat kohzgjatjes s pjesmarrjes s prokurorve t EULEX-it n prbrjen e PSRK-s, informata q Kryeprokurori i PSRK-s do t jet i obliguar t jap n pajtim me paragrafin 2 t nenit 11 t ktij ligji, vrejtjet e referuara n paragrafin 5 t nenit 11 t ktij ligji ose informata e referuar n paragrafin 4 t nenit 12 t ktij ligji gjithashtu do ti drgohen Kryeprokurorit t EULEX-it brenda afateve t njjta t prcaktuara sipas neneve prkatse t ktij ligji. 16.10 Pas hyrjes n fuqi t ktij ligji, t gjitha dosjet, informatat, arkivat dhe t dhnat n form elektronik dhe t shtypur lidhur me lndt q aktualisht hetohen, ndiqen ose jan hequr nga procedura nga prokurort ndrkombtar t UNMIK-ut dhe t mbajtura nga Departamenti i Drejtsis i Misionit t Kombeve t Bashkuara n Kosov (UNMIK) do

17

ti dorzohen Kryeprokurorit t EULEX-it n pajtim me modalitetet e prcaktuar me an t marrveshjeve ndrmjet UNMIK-ut dhe EULEX KOSOV 16.11 Pas hyrjes n fuqi t ktij ligji, Kryeprokurori i EULEX-it gjithashtu merr nga organet kompetente t gjitha dosjet, informatat, arkivat dhe t dhnat n form elektronike dhe t shtypur q kan t bjn me lndt q aktualisht jan nn hetime a ndjekje ose q jan hequr nga procedura nga prokurort ndrkombtar t UNMIK-ut dhe nga ZPSK-ja e themeluar me hert n pajtim me Urdhresn administrative nr. 2006/15. 16.12 Kryeprokurori i EULEX-it do t ket kompetenc q t vendos se cilat nga lndt e dorzuara n pajtim me paragraft 10 dhe 11 t ktij neni do t hetohen dhe ndiqen nga PSRK-ja e themeluar sipas ktij ligji, pavarsisht nga objekti i krimit t hetimit a ndjekjes dhe vendos se cilat lnd do ti referohen zyrs prokuroriale prkatse t Kosovs. 16.13 Nse Kryeprokurori i EULEX-it vendos q krimet nn hetim a ndjekje dhe t cilat jan dorzuar n prputhje me paragraft 10 dhe 11 t ktij neni do t vazhdojn t hetohen a ndiqen nga PSRK-ja, ather PSRK-ja nuk do t jet e detyruar nga kufizimet e parapara n paragraft 1,2 dhe 3 t nenit 5, paragraft 1 dhe 2 t nenit 9 dhe paragrafin 1 t nenit 10 t ktij ligji q rregullojn ushtrimin e kompetencs s veant dhe plotsuese t PSRK-s. 16.14 Pr lndt q tashm jan nn hetime a ndjekje dhe t cilat do mund ti dorzohen PSRK-s n pajtim me paragrafin 12 t ktij neni, gjykata kompetente dhe prbrja e kolegjit do t identifikohet n pajtim me ligjin n fuqi para hyrjes n fuqi t ktij ligji. Kolegjet e caktuara pr zbatimin e Rregullores s ndryshuar t UNMIK-ut 2000/64 do t vazhdojn t ushtrojn funksionet e tyre deri n prfundim t gjykimit apo t fazs prkatse t procedurs q sht n vazhdim n datn e hyrjes n fuqi t ktij ligji, prve nse prcaktohet ndryshe me ligjin mbi kompetencat, przgjedhjen e lndve dhe caktimin e lndve t gjyqtart dhe prokurort e EULEX-it. 16.15 Kryeprokurori i PSRK-s do t vendos se cilat udhzime t brendshme t nxjerra n pajtim me paragrafin 6 t nenit 1 t Urdhress administrative t UNMIK-ut nr. 2006/15 mbesin t vlefshme dhe n fuqi n qeverisjen e PSRK-s t prcaktuara me an t ktij ligji. 16.16 Gjat kohzgjatjes s pjesmarrjes s prokurorve t EULEX-it n prbrjen e PSRK-s, nj kolegj i prbr nga Kryeprokurori i EULEX-it, Kryeprokurori publik i Kosovs dhe nj antar tjetr i caktuar nga Kryeprokurori i EULEX-it do t jet prgjegjs pr przgjedhjen e prokurorve tjer publik t Kosovs q kan t drejt t punojn si prokuror special, prve nse organet kompetente t EULEX KOSOV prcaktojn q nj kolegj tjetr do t jet prgjegjs pr przgjedhje dhe se do t ndiqet nj procedur tjetr. 16.17 Kur prokurort e EULEX-it t mos marrin pjes me tutje n prbrjen e PSRK-s, nj kolegj i prbr nga Kryeprokurori publik i Kosovs dhe dy antar tjer t caktuar nga ai, nga t cilt njri do t jet Kryeprokuror i qarkut i identifikuar n baz t rotacionit, do t jet prgjegjs pr przgjedhjen e prokurorve tjer publik t Kosovs t cilt do t punojn si prokuror special, prve nse prcaktohen dispozita t tjera sipas ligjit n fuqi. 16.18 Gjat kohzgjatjes s pjesmarrjes s prokurorve t EULEX-it n prbrjen e

18

PSRK-s, raportet dhe informatat lidhur me aktivitetet e supozuara kriminale t kryera n Kosov dhe t nxjerra nga Njsia ekzekutive pr krime t organizuara e themeluar nga EULEX KOSOV i drejtohen edhe Kryeprokurorit t PSRK-s prve organeve tjera t identifikuara nga EULEX KOSOV. 16.19 Gjat kohzgjatjes s EULEX KOSOV n Kosov, autorizimi lidhur me ndryshimin e vendit t gjykimit i prmendur n paragrafin 3 t nenit 13 ktij ligji do t jet nn prgjegjsin e Shefit t Komponentit t Drejtsis, pas propozimit t Kryeprokurorit t misionit t EULEX-it apo t Kryetarit t Asambles s gjyqtarve t EULEX KOSOV. 16.20 N rast t riorganizimit substancial t sistemit t gjykatave apo t zyrave prokuroriale pas hyrjes n fuqi t ktij ligji, Kryeprokurori i zyrs q ka kompetenc pr lndn sipas legjislacionit t ri do t jet autoritet kompetent q t ushtroj detyrat dhe prgjegjsit q i jan caktuar Kryeprokurorit t qarkut apo Kryeprokurorit komunal me an t ktij ligji.

Ligji Nr. 03/ L-052 13 mars 2008 Kryetari i Kuvendit t Republiks s Kosovs, ________________________ Jakup KRASNIQI

19

Republika e Kosovs
Republika Kosovo - Republic of Kosovo
Kuvendi - Skuptina - Assembly _______________________________________________________________________ Ligji Nr. 04/L-076

PR POLICIN
Kuvendi i Republiks s Kosovs; N baz t nenit 65 (1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, Miraton

LIGJ PR POLICIN

KREU I
DISPOZITAT E PRGJITHSHME Neni 1 Qllimi Ky ligj rregullon autorizimet dhe detyrat e Policis s Republiks s Kosovs, organizimin e saj dhe shtje t tjera lidhur me aktivitetet dhe veprimet e Policis s Republiks s Kosovs. Neni 2 Parimet udhzuese 1. Veprimet e Policis s Republiks s Kosovs udhhiqen nga parimet e mposhtme: 1.1. trajtimi i barabart dhe i drejt i t gjith personave; 1

1.2. respektimi i t drejtave t njeriut dhe lirive themelore; 1.3. paanshmria dhe neutraliteti lidhur me bindjet dhe pikpamjet politike t personave; 1.4. integriteti, ndershmria dhe prgjegjsia n shrbimin publik; 1.5. transparenca - ofrimi i informatave pr qytetart dhe t qenit t hapur ndaj publikut; 1.6. legjitimiteti, prshtatshmria dhe proporcionaliteti; 1.7. prkushtimi ndaj punsimit, avancimit dhe caktimit t detyrave n mnyr gjithprfshirse, meritore dhe pa diskriminim, duke reflektuar karakterin shumetnik n Republikn e Kosovs dhe duke i njohur parimet e barazis gjinore dhe t drejtat e njeriut t parapara n Kushtetut. 2. Zyrtart policor ushtrojn autorizimet e tyre dhe kryejn detyrat n mnyr t ligjshme, t bazuara n Kushtetut, n ligjet e tjera n fuqi dhe n Kodin e Etiks t hartuar nga Policia e Republiks s Kosovs dhe t miratuar nga Ministria e Punve t Brendshme. 3. Kodi i Etiks duhet t jet n prputhje me parimet e lartprmendura dhe me Kodin Evropian t Etiks Policore. Neni 3 Prkufizimet 1. Shprehjet e prdorura n kt ligj kan kt kuptim: 1.1. Komision - Komisioni i themeluar nga Ministri i Punve t Brendshme pr przgjedhjen e Drejtorit t Prgjithshm t Policis dhe Zvendsdrejtorve t Prgjithshm t Policis; 1.2. Stafi Civil - personeli i policis t cilt jan t punsuar pr t kryer shrbime administrative apo mbshtetse por t cilt nuk kan autorizime policore; 1.3. Drejtort e Departamenteve - Drejtort e Departamenteve t cilt udhheqin njrn nga fushat e caktuara te nivelit qendror n Policin e Republiks s Kosovs; 1.4. Zvendsdrejtort e Prgjithshm- Zvendsdrejtoret e Prgjithshm t Policis s Republiks s Kosovs; 1.5. Drejtori i prgjithshm- Drejtori i Prgjithshm i Policis s Republiks s Kosovs;

1.6. Inspektorati Inspektorati Policor t Republiks s Kosovs t themeluar me Ligjin pr Inspektoratin Policor; 1.7. Objektivi i ligjshm i Policis - synimi t cilin e ndjek policia gjat ushtrimit t funksioneve t saj, q sht n pajtim me kushtetutn dhe legjislacionin n fuqi; 1.8. Ministri - Ministrin e Ministris s Punve t Brendshme; 1.9. Ministria - Ministrin e Punve t Brendshme; 1.10. Policia - Policia e Republiks s Kosovs; 1.11. Zyrtari Policor - zyrtari nn betim i Policis s Republiks s Kosovs, t cilit i sht dhn autoriteti pr t ushtruar autorizime policore n kryerjen e detyrave t tij/saj; 1.12. Autorizimet Policore - autorizimet e zyrtarit policor q t imponoj kontroll t arsyeshm ndaj njerzve dhe prons brenda juridiksionit t tij/saj pr mbrojtjen e rendit dhe siguris publike; 1.13. Drejtori rajonal - do drejtor rajonal i Policis s Republiks s Kosovs, prfshir edhe drejtorin rajonal t policis kufitare; 1.14. Kshilli Komunal pr Siguri - Kshilli Komunal i Siguris n Bashksi t themeluar n seciln komun t Republiks s Kosovs; dhe 1.15. Komiteti Lokal pr Siguri - Komiteti Lokal i Siguris n Bashksi t themeluar nga drejtori i prgjithshm n komunitetin lokal n kuadr t nj komune t Republiks s Kosovs. Neni 4 Statusi i Policis 1. Me kt ligj, Policia e Republiks s Kosovs sht shrbim publik n kuadr t fushveprimit t Ministris s Punve t Brendshme. 2. Policia sht person juridik. 3. Policia vepron nprmjet zinxhirit t unifikuar komandues n tr territorin e Republiks s Kosovs. 4. Policia ka uniformn, flamurin dhe emblemn e vet t cilat aprovohen nga qeveria me propozimin e ministrit.

Neni 5 Marrdhniet ndrmjet Policis dhe Ministris 1. Policia funksionon nn autoritetin e ministrit t Ministris s Punve t Brendshme dhe nn kontrollin dhe mbikqyrjen e drejtorit t prgjithshm t policis. Autoriteti i ministrit nuk prfshin menaxhimin operacional t policis. Drejtori i prgjithshm i raporton dhe i prgjigjet drejtprdrejt ministrit pr administrimin dhe menaxhimin e policis. Drejtori i prgjithshm bashkpunon me ministrin dhe i ofron informata dhe raporte atij sipas mnyrs s prcaktuar me ligj. 2. N fushn e rendit dhe t siguris publike, ministri ka kto t drejta: 2.1. ti zhvilloj politikat dhe ta mbshtes prgatitjen dhe zbatimin e legjislacionit; 2.2. ta mbikqyr koordinimin ndrmjet policis dhe autoriteteve t tjera publike lidhur me kontrollin e kalimit kufitar; 2.3. ta mbikqyr bashkpunimin ndrmjet policis dhe agjencive t tjera, organizatave ndrkombtare prgjegjse n fushn e rendit dhe t siguris publike; 2.4. ti zhvilloj dhe ti zbatoj strategjit pr marrdhniet me publikun dhe marrdhniet me organet e tjera prgjegjse n fushn e rendit dhe t siguris publike; 2.5. t mbledh, t mbaj dhe t analizoj t dhna statistikore dhe informata; dhe 2.6. t kryej funksione q lidhen me prgatitjet pr raste emergjente, si sht prcaktuar me kt ligj dhe ligjet e aplikueshme. Neni 6 Marrdhniet ndrmjet Policis, Prokurorit Publik dhe Gjykats 1. Policia zbaton urdhrat dhe udhzimet e lshuara n mnyr t ligjshme nga prokurori publik ose gjyqtari kompetent. 2. Policia bashkpunon dhe i raporton Zyrs s Prokurorit Publik kompetent pr informatat lidhur me akuzat pr aktivitete t dyshimta kriminale, pr t cilat policia sht njoftuar n pajtim me ligjin e aplikueshm. Neni 7 Bashkpunimi me komunitetin 1. Me qllim t parandalimit dhe luftimit t krimit dhe pr shtimin e siguris pr t gjitha komunitetet n Republikn e Kosovs, policia komunikon dhe bashkpunon me autoritetet e qeveris lokale, organizatat civile dhe me komunitetet lokale.

2. Policia bashkpunon me komunitetin, ndrkaq komandanti i stacionit dhe prfaqsues t tjer policor marrin pjes n Kshillin Komunal pr Siguri n Bashksi, t themeluar n seciln komun. 3. Kshilli pr Siguri sht nj organ kshillues i kryesuar nga kryetari i komuns dhe antar q jan prfaqsues t t gjitha komuniteteve prbrenda komuns. 4. Qllimi i Kshillit t Siguris sht q ta zhvilloj vetdijesimin lidhur me natyrn e krimeve, parregullsit dhe sjelljet e dhunshme n komunitetin lokal, ti identifikoj brengat lidhur me sigurin publike dhe ti rekomandoj planet e veprimit, pr ti adresuar kto brenga me prpjekje bashkpunuese t autoriteteve komunale, komuniteteve lokale dhe policis. 5. Drejtori i prgjithshm sht i autorizuar t themeloj Komitetin pr Siguri Publike, si nj organ kshillues, n kuadr t ndonj zone t caktuar n do komun q sht n interesin m t mir pr nj pun efektive t policis n bashksi. Neni 8 Bashkpunimi me institucionet qendrore dhe me ato lokale t qeverisjes 1. Policia bashkpunon me institucione t qeverisjes qendrore t Republiks s Kosovs q jan prgjegjse n fushn e siguris. Bashkpunimi i till rregullohet me akte nnligjore t qeveris dhe me memorandume t mirkuptimit, t miratuara nga ministri. 2. Me krkes t institucioneve t qeverisjes qendrore ose lokale, policia sht e autorizuar tju ofroj ndihm n kryerjen e detyrave publike, kur ka arsye pr t besuar se siguria e personit ose e personave q kryejn detyra publike mund t rrezikohet pr shkak t rezistimit t mundshm ndaj veprimeve t tyre. Neni 9 Bashkpunimi ndrkombtar 1. Policia bashkpunon me organizatat policore ndrkombtare dhe me institucionet e tjera t huaja, n baz t ligjit n fuqi ose sipas marrveshjes ndrkombtare. 2. Policia mund t drgoj zyrtar policor n shrbim t prkohshm n nj organizat tjetr policore ndrkombtare me qllim t kryerjes s detyrave policore jasht vendit, n prputhje me ligjin n fuqi ose n baz t marrveshjes ndrkombtare.

KREU II
DETYRAT DHE AUTORIZIMET E POLICIS Neni 10 Detyrat dhe autorizimet e prgjithshme t policis 1. Detyrat e prgjithshme t policis jan t: 1.1. mbroj jetn, pronn dhe t ofroj siguri pr t gjith personat; 1.2. mbroj t drejtat dhe lirit themelore t t gjith personave; 1.3. parandaloj rrezikun ndaj qytetarve dhe ta mbaj rendin dhe sigurin publike; 1.4. parandaloj dhe ti zbuloj veprat penale dhe kryesit e tyre; 1.5. hetoj veprat penale dhe kryesit e tyre; 1.6. mbikqyr dhe kontrolloj sigurin n komunikacion; 1.7. menaxhoj dhe kontrolloj kufirin shtetror; 1.8. ofroj ndihm gjat fatkeqsive natyrore dhe n raste t tjera emergjente; dhe 1.9. kryej detyra t tjera t parapara me ligjin n fuqi. Neni 11 Autorizimet policore 1. Gjat kryerjes s detyrave policore, zyrtari policor ka autorizim t ushtroj kontroll t arsyeshm mbi njerzit dhe pronn n kuadr t kompetencave dhe autorizimeve t tij apo t saj, t jap dhe t zbatoj urdhra dhe instruksione t ligjshme pr antart e shoqris n prgjithsi, pr ti arritur objektivat ligjor t policis. 2. Autorizimet e cekura n kt ligj prcaktojn autorizimet e prgjithshme dhe kufizimet e zyrtarit policor n kryerjen e detyrave t tij lidhur me parandalimin e rrezikut dhe mbajtjen e rendit dhe t siguris publike. Autorizimet dhe kufizimet e zyrtarit policor gjat ushtrimit t detyrave prkitazi me hetimet penale, n mnyr t prgjithshme, jan prcaktuar n ligjet e tjera, duke i prfshir, por jo duke u kufizuar, n Kodin e Procedurs Penale t Republiks s Kosovs. 3. Gjat ushtrimit t detyrave t tyre, zyrtart policor, kan autorizim t patrullojn kufirin, ta kontrollojn trafikun ndrkufitar, ti ekzaminojn dokumentet pr kalimin e kufirit, t hyjn n pronn private n zonn kufitare, prjashtimisht ata nuk mund t hyjn n banesa private,

por mund t hyjn n stacione hekurudhore, aeroporte, trena dhe n aeroplan. Policia ka t drejt t njihet me pronarin e prons prgjat kufirit, t ket rrug apo shteg prgjat vijs kufitare dhe porta n murin rrethues pr tiu mundsuar qasje zyrtarve policor gjat patrullimit. 4. Policia ofron siguri dhe mbrojtje pr vendet e trashgimis fetare dhe kulturore n Republikn e Kosovs. 5. Zyrtari policor ushtron autorizimet policore edhe jasht orarit t puns n pajtim me ligjin. Neni 12 Prshtatshmria dhe proporcionaliteti 1. Zyrtari policor zbaton parimet e prshtatshmris dhe proporcionalitetit si nj kufizim n ushtrimin e autorizimeve policore. 2. Kur ndrmerr masa parandaluese pr ta kufizuar lirin e personit, zyrtari policor duhet ta ket parasysh maturin, shkalln e rrezikut dhe seriozitetin e kryerjes s veprs penale n at situat, pr ta prcaktuar shkalln e kufizimit t liris s personit n pajtim me ligjin. 3. Autorizimet e policis ushtrohen vetm ather kur sht e domosdoshme, dhe vetm deri n at nivel q nevojitet pr ti arritur objektivat ligjor t policis me pasoja sa m pak t dmshme dhe pr koh sa m t shkurtr t mundshme. Neni 13 Detyra e zyrtarit policor pr ti zbatuar urdhrat e ligjshm dhe pr ti refuzuar urdhrat e paligjshm 1. Zyrtari policor ka pr detyr ti zbatoj urdhrat e ligjshm t dhna nga mbikqyrsi. 2. Zyrtari policor ka pr detyr ti refuzoj urdhrat t cilt jan t paligjshm dhe t raportoj pr kt menjher n pajtim me aktet nnligjore. 3. Zyrtari policor nuk do t shkaktoj, nxis, mbshtes ose toleroj asnj akt t torturs, degradimit ose trajtimit njerzor n fardo rrethanash, ndrsa asnj rrethan e jashtzakonshme apo urdhr i lshuar nuk do ta arsyetoj veprimin e till. Neni 14 Prezantimi i zyrtarit policor 1. Para se ti ushtroj autorizimet policore, zyrtari policor do ti njoftoj personat lidhur me statusin e tij/saj si zyrtar policor dhe, nse nuk sht n uniform, duhet t prezantoj veten duke treguar karteln e identifikimit ose shenjn e policis.

2. Zyrtari policor do t prezantohet m von n rastet kur vihet n rrezik jeta, prona ose arritja e objektivave legjitime t policis. Neni 15 Pranimi i informatave pr veprat penale dhe shkeljet e tjera t ligjit 1. Zyrtari policor ka pr detyr ti pranoj informatat e ofruara nga personat lidhur me kryerjen e ndonj vepre penale ose me shkeljet e tjera t ligjit q jan relevante pr punn dhe kompetencat e policis. 2. Kur policia konstaton se vepra e raportuar nuk sht vepr penale apo sht vepr penale e cila ndiqet n baz t padis private, zyrtari policor duhet ta informoj personin q ka raportuar dhe paln e dmtuar nse ekziston ajo. 3. Informatat pr vepra penale prcillen n Zyrn e Prokurorit Publik kompetent ne pajtim me Kodin e Procedurs Penale. Neni 16 Identifikimi i personave dhe i sendeve 1. Zyrtari policor ka autorizim ta identifikoj personin tjetr ather kur: 1.1. ekziston dyshimi i arsyeshm se personi ka kryer, sht duke kryer, ose do t kryej vepr penale; 1.2. ekziston dyshimi i arsyeshm se personi paraqet rrezik pr personat ose pronn, ose sht duke shkaktuar shqetsim; 1.3. gjendet n zonn n t ciln sht kryer, sht duke u kryer ose ku do t kryhet vepra penale, apo zonn ku sht duke u fshehur i dyshuari; 1.4. gjendet n vend t ndaluar sipas ligjit n fuqi; 1.5. personi gjendet n vend t ngjarjes, n zon t kufizuar ose n kufi; 1.6. duhet t arrestohet ose t paraburgoset; 1.7. sht i autorizuar t ndrmarr nj veprim t till n baz t cilitdo ligj tjetr n fuqi. 2. N pajtim paragrafin 1. t ktij neni, zyrtari policor sht i autorizuar ta ndal personin, ta pyes pr identitetin e tij dhe t krkoj ndonj dokument valid identifikimi me fotografi. Zyrtari policor do tia tregoj personit shkakun e identifikimit. Kur personi nuk bashkpunon dhe masat e tjera dshtojn pr ta prcaktuar identitetin e tij, zyrtari policor mund ta ndaloj

personin, duke i zbatuar procedurat e parapara me ligjin n fuqi, pr ta vrtetuar identitetin e tij. 3. Ndalimi zgjat vetm aq koh sa sht e domosdoshme pr tu kryer identifikimi, por jo m gjat se gjasht (6) or. Zyrtari policor do ta prpiloj raportin pr procedurn e identifikimit dhe nj kopje t tij do tia jap personit q sht n mbajtje nse krkohet nga ai/ajo. 4. Zyrtari policor sht i autorizuar ta vrtetoj ose ta prcaktoj identitetin e nj sendi. Ky autorizim do t ushtrohet kur sht e domosdoshme t prcaktohet vlera e nj sendi, karakteristikat, pronsia ose pr ta prcaktuar lidhjen e sendit me personin, ngjarjen ose me veprimin. Policia sht e autorizuar ta publikoj fotografin, skicn, regjistrimin ose prshkrimin e sendit, nse ekziston bindje e arsyeshme se ky veprim do t ndihmoj n prcaktimin e identifikimit t sendit. Neni 17 Thirrjet e policis 1. Zyrtari policor mund ta thrras personin pr t dhn informacione nse ka arsye t bazuar se personi i caktuar ka informacione t rndsishme pr arritjen e objektivave legjitim t policis. Prgjigjja ndaj nj ftese t till sht vullnetare nga personi q e pranon ftesn. 2. Zyrtari policor sht i autorizuar q ta thrras gojarisht personin e caktuar pr intervist n polici, nse ekziston arsye e bazuar se ai ka informacione t rndsishme pr arritjen e objektivave legjitime t policis. 3. Zyrtari policor duhet ta njoftoj personin lidhur me arsyen e thirrjes, dhe nse personi pajtohet, zyrtari policor e shoqron at pr n lokalet e policis. N raste urgjente, kur vonesa shkakton rrezik ose jan thirrur shum njerz, ather thirrja mund t publikohet n mediat publike. 4. Zyrtari policor sht i autorizuar q me shkrim ta thrras personin e caktuar pr intervist n polici, nse ekziston arsyeja e bazuar se personi ka informacione t rndsishme pr arritjen e objektivave legjitime t policis. Fletthirrja do t prmbaj titullin, adresn dhe vendin e organit policor q bn krkes pr prezencn e personit, arsyen pr thirrje, vendin dhe kohn ku duhet t paraqitet personi i thirrur. 5. Intervista policore pr t miturit zhvillohet vetm ather kur prindi ose kujdestari ka nnshkruar fletthirrjen dhe e ka miratuar at dhe vetm n pranin e prindit ose t kujdestarit. Prgjigjja ndaj fletthirrjes sht vullnetare nga personi i thirrur. 6. Zyrtari policor lshon fletthirrje q personi i krkuar t paraqitet pr intervist policore vetm gjat orarit ditor t puns, me prjashtim kur vonesa e thirrjes paraqet rrezik pr personin, pronn, ose pr arritjen e objektivave legjitime t policis.

7. Vetm sipas urdhrit t gjykats dhe vetm n pajtim me ligjin e aplikueshm, zyrtari policor mund ta prdor forcn pr ta mbajtur personin e thirrur dhe pr ta sjell n stacionin policor ose n ndonj vend tjetr. Nse prdoret forca gjat procesit t thirrjes, personi i thirrur informohet n gjuhn t ciln ai/ajo e kupton, se ka t drejt t hesht, ta konsultoj mbrojtsin dhe ta kontaktoj nj person familjar apo ndonj person tjetr t besueshm, si parashihet n Kodin e Procedurs Penale. Neni 18 Kufizimi i prkohshm i liris s lvizjes 1. Zyrtari policor sht i autorizuar q prkohsisht tia kufizoj lirin e lvizjes personit n nj zon t caktuar ose ta orientoj lvizjen e tij n nj zon tjetr, me qllim q t sigurohet zona e caktuar pr ti arritur objektivat legjitime t policis apo pr ti mbrojtur personat nga rreziku i prkohshm. 2. Objektivat legjitime t policis prfshijn, por nuk kufizohen n mbrojtjen e personave nga fatkeqsit, epidemit, dhe rastet e tjera t rrezikut t pashmangshm. 3. Kufizimi i prkohshm i liris s lvizjes t personit prfundon menjher pasi t arrihen objektivat legjitime t policis lidhur me kufizimin e prkohshm. Neni 19 Vrejtjet dhe urdhrat 1. Zyrtari policor sht i autorizuar t jap vrejtje gojore, me shkrim, vizuale ose vrejtje t tjera ndaj do personi q paraqet rrezik pr sigurin personale apo publike, paraqet rrezik pr pronn private apo publike, prish rendin dhe qetsin publike, paraqet rrezik pr sigurin n komunikacion ose ekziston dyshimi i bazuar se sht duke kryer apo duke u prgatitur pr t kryer nj vepr penale ose sht duke e detyruar personin tjetr t kryej vepr penale. 2. Zyrtari policor sht i autorizuar tu jap urdhra personave t till n mnyr q ti ndaloj veprimet e tyre ose t ndrmarr veprime t tjera t cilat zyrtari policor i konsideron t arsyeshme. 3. Vrejtjet dhe urdhrat mund t jepen me qllim t arritjes s objektivave legjitime t policis duke prfshir por jo duke u kufizuar vetm n kushtet e parapara n nenin 11 t ktij ligji.

10

Neni 20 Ndalimi i prkohshm policor 1. Zyrtari policor sht i autorizuar ta ndaloj prkohsisht personin ather kur sht e nevojshme: 1.1. ta mbroj personin nga rreziku dhe dmi, veanrisht kur personi ska mundsi pr tu mbrojtur; apo 1.2. ta identifikoj personin ose ti kufizoj lvizjet e tij, si autorizohet me ligj, kur personi sht jo bashkpunues ndaj masave m t lehta. 2. Ndalimi i prkohshm policor zgjat aq sa sht e nevojshme q t arrihen objektivat legjitime t policis, por jo m gjat se gjasht (6) or, prjashtimisht n rastet kur personi sht ende n gjendje t pamundsis pr tu mbrojtur, por jo edhe m gjat se gjasht (6) or t tjera. 3. Ndalimi i prkohshm policor n pajtim me nn-paragrafin 1.2. t paragrafit 1. t ktij neni mund t zgjas deri njzetekatr (24) or, brenda ktij afati policia obligohet ta informoj prokurorin publik kompetent n prputhje me Kodin e Procedurs Penale. 4. Personi nn ndalim t prkohshm policor n pajtim me kt nen nuk mbahet s bashku me t burgosurit, personat e arrestuar dhe t paraburgosurit e tjer, me personat e gjinis s kundrt dhe me persona t mitur prve nse vet jan t mitur. 5. Personi nn ndalim t prkohshm informohet lidhur me arsyet e mbajtjes, dhe i jepet mundsia ta lajmroj ndonj antar t familjes, mbrojtsin, institucionin prkats ose personin tjetr t besueshm. 6. Nse personi n mbajtje sht i paaft pr t vepruar, zyrtari policor prpiqet q ta njoftoj nj antar t familjes ose ndonj person tjetr t besueshm, prve nse nj gj e till do t ishte n dm t personit n mbajtje. Neni 21 Sekuestrimi i prkohshm i sendeve 1. Zyrtari policor sht i autorizuar q prkohsisht ta sekuestroj nj send me qllim q ta parandaloj rrezikun e menjhershm ndaj personave apo prons, pr ta mbrojtur pronarin apo poseduesin e ligjshm nga humbja ose dmtimi i sendit, apo n prputhje me ligjin n fuqi, ta mbaj n vend t sigurt, prderisa personi t mbahet n paraburgim. Nse dihet, pronari ose poseduesi i ligjshm i sendit, do t informohet pr arsyen e sekuestrimit t prkohshm dhe do ti jepet vrtetimi prkats.

11

2. Sendin e sekuestruar policia e mban vetm aq koh sa sht e nevojshme pr ti arritur objektivat ligjor t saj, por jo m gjat se dhjet (10) dit, t cilin pastaj ia kthen pronarit ose poseduesit t ligjshm sa m shpejt q t jet e mundshme. 3 Kufizimet e parapara n Kodin e Procedurs Penale t Republiks s Kosovs, zbatohen prshtatshmrish pr sekuestrim t prkohshm n pajtim me kt nen. Neni 22 Kontrolli parandalues 1. Zyrtari policor sht i autorizuar t kryej me iniciativ t tij/saj kontroll me qllim t parandalimit t rrezikut t menjhershm ndaj siguris publike, jets dhe prons, kontroll parandalues t personave, objekteve, hapsirave dhe vendeve t caktuara, kur ekziston dyshimi i arsyeshm q veprat e kryera mund t rrezikojn jetn apo pronn n pajtim me kufizimet e parapara n Kodin e Procedurs Penale t Republiks s Kosovs. 2. Kontrolli parandalues, n kuptimin e ktij neni, zbatohet me qllim t largimit t armve, apo sendeve tjera q paraqesin rrezik t pashmangshm pr jetn ose pasurin, apo t parandaloj aktivitetet t cilat paraqesin rrezik t pashmangshm pr jetn dhe pasurin. Kontrolli mund t prfshij prdorimin e mjeteve teknike dhe t tjera pr t zbuluar eksploziv, materie kimike, biologjike apo materiale radioaktive. 3. Pas ushtrimit t kontrollit, zyrtari policor harton procesverbal prkats dhe brenda dyzetetet (48) orve, duke prjashtuar rrethanat e jashtzakonshme t njjtin ia drgon prokurorit publik kompetent pr vendin ku sht kryer kontrolli. Nj kopje e procesverbalit duhet ti jepet pronarit ose poseduesit t objektit apo personit t kontrolluar. Personat e kontrolluar nga policia, kan t drejt t bjn ankes n gjykatn kompetente, nse e konsiderojn kontrollimin e tyre nga policia si t padrejt apo n kundrshtim me ligjin. Neni 23 Ndalimi dhe kontrolli i mjetit motorik 1. Zyrtari policor gjat ushtrimit t detyrave t tij t parapara me ligjet n fuqi sht i autorizuar t jap urdhra, ndaloj dhe t kontrolloj mjetin motorik, n pajtueshmri me Kodin e Procedurs Penale t Kosovs. 2. Bazuar n dyshimin e arsyeshm, zyrtari policor sht i autorizuar t kontrolloj mjetin motorik n rast se: 2.1. mjeti motorik sht prdorur pr t kryer vepra penale apo mjeti sht i ndrlidhur me veprn penale; 2.2. t krkimit t personave, armve, municionit, materialit eksploziv, drogave ose prbrsve, materive tjera t rrezikshme ose sendeve q ndrlidhen me veprn penale.

12

Neni 24 Sigurimi dhe kqyrja e vendit t ngjarjes s veprs penale apo aksidentit 1. Zyrtari policor sht i autorizuar ta siguroj dhe ta shikoj vendin e ngjarjes t veprs penale ose aksidentit, derisa t vij organi prgjegjs, q t gjej dhe t siguroj dshmi, t zbuloj kryesin e veprs penale dhe t mbledh informacione lidhur me veprn penale ose aksidentet. 2. Me qllim t mbrojtjes s viktimave t veprs penale apo t aksidentit, zyrtari policor sht i autorizuar ta pengoj incizimin video-akustik n perimetrin e siguris t vendit t ngjarjes t veprs penale apo aksidentet. Neni 25 Vzhgimi parandalues i vendit publik 1. Policia sht e autorizuar t bj vzhgim parandalues t vendit publik, duke prdor pajisje pr incizime video-akustike dhe pajisje fotografike pr ti vzhguar vendet publike ku n t kaluarn shpesh jan kryer vepra penale, apo ku ka arsye t bazuar t besohet se vzhgimi publik do ta zvoglonte rrezikun nga kryerja e veprave penale dhe do ta prmirsonte sigurin publike n t ardhmen, n pajtim me Kodin e Procedurs Penale. 2. Policia sht e autorizuar ti prdor incizimet video-akustike dhe fotografit pr t vzhguar dhe mbledhur informacione n nj tubim publik ather kur ka arsye t bazuar se tubimi publik mund ti rrezikoj personat apo pronn. 3. Para se t ndrmerret vzhgimi parandalues, n prputhje me kt nen, policia do ta informoj publikun pr qllimin dhe arsyen e ndrmarrjes s ktij aktiviteti, prve nse kjo mund ta pengoj qllimin apo rezultatin e vzhgimit. 4. Incizimet video dhe audio nga vzhgimi parandalues do t mbahen jo me gjat se tridhjet (30) dit nga dita e incizimit, prve kur pas kontrollimit, verifikohet se incizimi prmban t dhna pr veprimtari kriminale. Mbajtja e ktyre t dhnave m gjat se kjo periudh bhet vetm n rastet e parapara me ligjin n fuqi. Neni 26 Prdorimi i forcs 1. Zyrtari policor sht i autorizuar ta prdor forcn, vetm ather kur sht e domosdoshme dhe vetm deri n at nivel q krkohet pr ti arritur objektivat legjitime t policis. 2. Zyrtari policor mund ta prdor forcn pr ta mbrojtur jetn e personit, pr ta parandaluar sulmin, kryerjen e veprs penale, arratisjen e kryesit t veprs apo ather kur masat e tjera nuk jan t suksesshme pr arritjen e nj objektivi tjetr legjitim t policis.

13

3. Zyrtari policor vepron me maturin e tij/saj pr ta prcaktuar llojin e forcs m t prshtatshme dhe kufizimet n prdorimin e forcs. Zyrtari policor merr parasysh rrethanat specifike, natyrn e veprs penale, shkalln e rrezikut ndaj personave t tjer q jan t pranishm dhe gjendjen fizike, mentale dhe emocionale t personit ndaj t cilit prdoret forca. 4. N rastet e prdorimit t forcs, zyrtari policor duhet t prpiqet ta minimizoj ndrhyrjen n t drejtat dhe lirit e personit dhe t minimizoj fardo pasoje t dmshme. 5. Prdorimi i forcs, si term q prdoret n kt ligj, prfshin por nuk kufizohet vetm n prdorimin e forcs fizike, shufrs zyrtare, sprejit, mjeteve pranguese, mjeteve pr ndalimin e automjeteve, qenit t policis, mjeteve kimike pr paaftsim t prkohshm, kalit t policis, armve t zjarrit, topave t ujit, automjeteve dhe llojeve t veanta t armve dhe mjeteve shprthyese. Neni 27 Prdorimi i armve t zjarrit 1. Zyrtari policor sht i autorizuar t posedoj dhe ta bart armn zyrtare t zjarrit t lejuar nga policia. Zyrtari policor sht i autorizuar ta prdor armn e zjarrit vetm ather kur sht absolutisht e domosdoshme dhe vetm deri n at nivel q krkohet pr ta arritur objektivin ligjor t policis, kur prdorimi i saj sht n proporcion me shkalln e rrezikut dhe seriozitetin e veprs penale n at situat, dhe vetm nse konsiderohet se me prdorimin e mjeteve m t vogla t forcs nuk do t arrihen objektivat legjitime t policis. 2. Zyrtari policor sht i autorizuar ta prdor armn e zjarrit kundr personit tjetr vetm kur mjetet m pak ekstreme jan t pamjaftueshme q ta: 2.1. mbroj jetn e vet ose jetn e t tjerve nga sulmet e pashmangshme; 2.2. parandaloj kryerjen e pashmangshme apo vazhdimsin e veprs penale q shkakton rrezik t lart pr jetn; 2.3. arrestoj personin i cili paraqet rrezik pr jetn e t tjerve dhe q u reziston urdhrave ligjor t dhn nga zyrtari policor; dhe 2.4. parandaloj arratisjen e personit i cili paraqet rrezik t pashmangshm pr jetn e personave t tjer dhe q u reziston urdhrave ligjor t dhn nga zyrtari policor. 3. Para se ta prdor armn e zjarrit, zyrtari policor jep vrejtje gojore, prezanton vetn si zyrtar policor, duke urdhruar personin q t ndalet, por edhe duke e paralajmruar se do t shtie nse ai/ajo nuk ndalet. 4. Si mas e veant n rrethana urgjente, zyrtari policor mund t mos e bj paralajmrimin n rast se nj veprim i till e rrezikon zyrtarin policor ose personat e tjer nga nj rrezik serioz i pashmangshm.

14

5. Zyrtari policor sht i autorizuar ta prdor armn e zjarrit kundr kafshve, kur ato paraqesin rrezik pr shndetin dhe sigurin e cilitdo person, ose pr shkak t rrezikut nga sulmi. Neni 28 Prdorimi i prons s personave t tret n rrethana urgjente 1. Zyrtari policor sht i autorizuar q prkohsisht ta marr apo ta prdor fardo prone, duke prfshir, por jo duke u kufizuar n mjetet e transportit, t komunikimit ose t mbrojtjes, q jan n posedim t cilitdo qytetar, mirpo vetm ather kur sht e domosdoshme q t parandalohet rreziku i pashmangshm pr personat ose pronn apo pr t arritur nj objektiv tjetr policor urgjent, q krkon veprim t menjhershm. 2. Prona q merret n prdorim duhet ti kthehet personit nga cili sht marr menjher pasi t mos jet m e nevojshme q t arrihen objektivat urgjent policor pr ka edhe sht marr, por n asnj rast jo m gjat se njzetekatr (24) or pas marrjes. Policia do ta kompensoj pronarin apo poseduesin pr do shpenzim apo dm q i sht shkaktuar prons gjat prdorimit t saj. Neni 29 Burimet e besueshme t informatave 1. Zyrtari policor do ti pranoj dhe vlersoj t gjitha informatat e marra nga individt anonim q jan relevante pr kryerjen e detyrave policore dhe arritjen e objektivave legjitime t policis. 2. Zyrtari policor mund t krijoj marrdhnie bashkpunuese t besueshme me personat me qllim q t marr informata relevante q kan t bjn me kryerjen e detyrave policore dhe arritjen e objektivave legjitime t policis. 3. Zyrtari policor do ta mbroj besueshmrin e marrdhnieve t tilla bashkpunuese dhe t informacioneve t marra prderisa obligimi ligjor pr ta ruajtur besueshmrin t jet prmbushur. Neni 30 Njoftimi publik pr shprblimin 1. Policia sht e autorizuar t ofroj shprblime pr dhnien e informatave relevante q shkojn n dobi t kryerjes s detyrave policore dhe pr arritjen e objektivave legjitime t policis. Ofertat e tilla pr shprblime do t shpallen publikisht n gazeta, radio, televizione ose n media t tjera prkatse apo n mnyra t tjera.

15

2. Shprblimi i till jepet vetm nse informatat e marra ende nuk jan n duart e policis dhe vetm ather kur marrja e ktyre informatave shpie n arritjen e objektivave legjitime t policis, pr ka edhe sht marr informata. Neni 31 Mbledhja, ruajtja, procedimi, analizimi, prdorimi dhe fshirja e t dhnave 1. Policia sht e autorizuar ti mbledh dhe ti ruaj t dhnat personale, t dhnat mbi krimin dhe t dhnat e tjera. T dhnat personale jan t dhnat q kan t bjn me nj person t identifikuar apo t identifikueshm q prfshijn, por nuk kufizohen n emr, datlindje, vendin e lindjes dhe n vendbanimin. T dhnat e krimit jan t dhna q kan t bjn me vepra t caktuara penale q prfshijn, por nuk kufizohen n llojin e veprs penale, kohn dhe vendin e kryerjes s veprs, metodat dhe mnyrat e prdorura pr kryerjen e veprs, fardo lndime t personave apo dmin e pasuris q sht pasoj e veprs penale dhe motivin e saj. 2. Mbledhja, ruajtja, prdorimi dhe transferimi i t dhnave personale beht n pajtim me ligjin pr mbrojtjen e t dhnave personale. 3. Policia mbledh dhe ruan t dhnat personale dhe t dhnat e veprave penale vetm pr analiza dhe prdorim n mbrojtjen e rendit dhe t siguris publike, zbulimin dhe parandalimin e veprave penale, n identifikimin, vendndodhjen dhe n kapjen e kryesve t veprave penale dhe pr arritjen e objektivave t tjera legjitime t policis. 4. Policia ruan t dhnat personale vetm deri n at mas kur ekziston arsyetimi i bazuar se ruajtja e informatave do t ndihmoj n arritjen e objektivave legjitime t policis. Kufizimet e arsyeshme n llojin e informatave t ruajtura, n kohzgjatjen e ruajtjes s t dhnave personale n regjistrat e policis dhe shtjet e tjera q kan t bjn me mbledhjen, ruajtjen dhe prdorimin e t dhnave do t rregullohen me akte nnligjore t nxjerra n baz t ligjit n fuqi dhe marrveshjeve ndrkombtare. 5. Policia nuk duhet t mbledh dhe t ruaj informata dhe t dhna personale pr personat me qllim t mirmbajtjes s regjistrave q kan t bjn me bindjet apo antarsimet politike, religjioze apo filozofike. 6. Zyrtari policor ka pr detyr ta ruaj besueshmrin e t gjitha t dhnave personale dhe t dhnave t krimit t cilat ai apo ajo i ka marr gjat kryerjes s detyrave policore, prve n ato raste kur lirimi i t dhnave autorizohet me ligj dhe sht e nevojshme pr t arritur objektivin legjitim t policis. 7. Policia siguron mbikqyrje kompetente pr sistemin e informatave ku regjistrat policor mbahen me qllim t mbrojtjes s t dhnave personale n pajtim me ligjin n fuqi pr mbrojtjen e t dhnave personale. 8. T dhnat numerike q kan t bjn me veprat penale, kryesit e veprave, viktimat apo me kategori t tjera q lidhen me veprn penale apo me sigurin, mund t prdoren pr qllime

16

statistikore apo analitike nga policia apo ministria. T dhnat e tilla do t jen t mundshme pr prdorim edhe nga autoritetet hulumtuese profesionale apo akademike. 9. T dhnat personale mund tu jepen edhe organizatave t huaja dhe atyre ndrkombtare policore n baz t ligjit n fuqi. 10. Policia siguron me krkesn e ndonj personi, fardo t dhne personale t ruajtur nga policia lidhur me personin q bn krkesn, prve nse n ato raste dhnia e t dhnave mund ti dmtoj hetimet ose kur interesi i besueshmris nga personi tjetr ose publiku sht m i rndsishm se interesi i zbulimit t personit q ka br krkesn. Pas zbulimit se t dhnat personale t ruajtura n regjistr jan jo t sakta, policia do ti korrigjoj apo largoj ato t dhna personale.

KREU III
ORGANIZIMI I POLICIS S REPUBLIKS S KOSOVS Neni 32 Organizimi i Policis s Republiks s Kosovs 1. Policia organizohet n nivel qendror dhe lokal. Drejtoria e Prgjithshme e Policis, sht niveli qendror prgjegjs pr tr Republikn e Kosovs. Niveli lokal prfshin Drejtorit Rajonale t Policis, prgjegjse pr rajonet e prbra me komunat e caktuara, stacionet policore q jan prgjegjse pr policin lokale n seciln komun dhe nnstacionet policore, prgjegjse pr policin lokale brenda zonave t caktuara t nj komune. 2. Juridiksioni territorial i secils drejtori rajonale prcaktohet nga Drejtori i Prgjithshm. Juridiksioni territorial i secilit stacion policor do t jet brenda kufijve t komuns, ku sht vendosur. Juridiksioni territorial i secilit nnstacion policor prcaktohet nga Drejtori i Prgjithshm. 3. Struktura e brendshme organizative e Policis s Republiks s Kosovs propozohet nga Drejtori i Prgjithshm dhe aprovohet nga ministri. Drejtori i Prgjithshm, me miratimin e ministrit, mund t themeloj njsit policore t prkohshme pr t kryer detyra t veanta. 4. Me qllim t menaxhimit dhe kontrollit t kufijve, Drejtoria e prgjithshme e policis se Kosovs prve stacioneve policore q gjenden n seciln komun, themelon edhe stacionet policore kufitare nn autoritetin dhe juridiksionin e Drejtoris Rajonale t Policis Kufitare.

17

Neni 33 Drejtoria e Prgjithshme e Policis 1. Drejtoria e Prgjithshme e Policis drejtohet nga Drejtori i Prgjithshm dhe prbhet nga departamente, sipas fushave prkatse. 2. Drejtoria e Prgjithshme e Policis ka kto detyra dhe prgjegjsi t: 2.1. prkrah Drejtorin e Prgjithshm n kryerjen e detyrave t tij/saj; 2.2 mbikqyr efektivitetin e Drejtorive Rajonale t Policis; 2.3. menaxhoj, vzhgoj, analizoj dhe vlersoj situatn e trsishme t siguris; 2.4. udhheq veprimet policore n rrethana t jashtzakonshme ose urgjente; 2.5. koordinoj zhvillimin dhe implementimin e strategjive pr parandalimin dhe zvoglimin e krimit, rivendosjen dhe mbajtjen e rendit dhe t siguris publike dhe pr sigurimin dhe kontrollin e kufijve; 2.6. koordinoj funksionet administrative t policis, duke prfshir, por jo duke u kufizuar n mirmbajtjen e t dhnave t policis dhe sistemin e telekomunikimit, rekrutimit, trajnimit dhe t edukimit t personelit policor, menaxhimin e buxhetit dhe t shtjeve financiare, prokurimin dhe n menaxhimin e rasteve dhe objekteve policore; 2.7. bashkpunoj me organizata ndrkombtare dhe ta koordinoj implementimin e marrveshjeve ndrkombtare lidhur me aktivitetet policore; dhe t 2.8. kryej pun t tjera t parapara me ligj, rregulla ligjore, me instruksione apo urdhra. 3. Selia e Drejtoris s Prgjithshme t Policis s Republiks s Kosovs do t jet e vendosur n Prishtin. Neni 34 Drejtorit Rajonale t Policis 1. N mnyr q veprimet policore t menaxhohen me efektivitet, Policia e Republiks s Kosovs ndahet n rajone t cilat, kurdo q t jet e mundshme, do t jen t njjta me kufijt rajonal t gjyqsis. 2. N prcaktimin e juridiksionit territorial t drejtorive rajonale, konsiderat do tju jepet faktorve ashtu si jan, mirpo jo t kufizuar n madhsin e rajonit, numrin e banorve,

18

nivelin e krimit, pozitn gjeografike, ndrtesat e rndsishme, rrugt dhe n infrastrukturn tjetr. 3. Funksionet e Drejtoris Rajonale prfshijn por nuk do t kufizohen vetm si n vijim t: 3.1. kryej detyra dhe funksione t prcaktuara me ligj, udhzime ose urdhra t Drejtoris s Prgjithshme t Policis; 3.2. prkrah dhe mbikqyr efektshmrin policore prbrenda rajonit ku shrben; dhe 3.3. koordinoj detyra t ndryshme q mund t caktohen nga Drejtoria e Prgjithshme, si jan edukimi profesional dhe trajnimi pr zyrtart policor dhe stafin ose punt administrative lidhur me financat, objektet dhe pajisjet. Neni 35 Stacionet Policore Lokale 1. Stacionet Policore themelohen n seciln komun, ndrsa juridiksioni territorial i stacionit policor sht i njjt me kufijt e komuns t prcaktuar me ligj. 2. Stacionet Policore kryejn detyra policore n kuadr t juridiksionit t tyre brenda territorit komunal. Secilin stacion policor e udhheq komandanti i stacionit. 3. Drejtori Rajonal mund tia propozoj pr miratim Drejtorit t Prgjithshm, themelimin e nnstacioneve policore, njsive t tjera organizative n kuadr t stacioneve policore. 4. Prbrja etnike e policis n kuadr t komuns, deri n nivelin e mundshm, do ta prfaqsoj prbrjen etnike t popullats t asaj komune. 5. Para ndrmarrjes s do veprimi nga forcat policore qendrore apo speciale n kuadr t juridiksionit territorial t stacionit policor, komandanti i stacionit do t informohet nga drejtori i prgjithshm, drejtori rajonal i policis, apo nga zyrtart e tjer policor q kryejn veprime t veanta, prve nse rrethanat operacionale krkojn ndryshe. Neni 36 Themelimi i Policis Rezerv 1. Drejtori i Prgjithshm i Policis, me aprovimin e ministrit, themelon policin rezerv n mnyr q ta ndihmoj policin n veprimet e veanta t siguris. Policia rezerv prbhet nga vullnetart t cilt e nnshkruajn kontratn me policin q t jen antar rezerv, dhe jan t kualifikuar dhe t trajnuar t kryejn detyra policore.

19

2. Antart e policis rezerv mund t angazhohen nga Drejtori i Prgjithshm me aprovimin e ministrit. Menaxhimi operacionale i Policis rezerv sht e drejt vetm e Drejtorit t Prgjithshm t Policis. Zyrtart e policis rezerv mund t angazhohen n kombinim me zyrtart e rregullt policor n rrethana t jashtzakonshme ose urgjente, si jan: rastet emergjente publike t rndsishme, reagimi emergjent ndaj sulmeve terroriste, rregullimet ose trazirat e mdha t qytetarve, reagimet emergjente ndaj rrezikut t shkaktuar nga fatkeqsit natyrore dhe fatkeqsit tjera.

KREU IV
MENAXHMENTI I LART I POLICIS Neni 37 Komisioni pr przgjedhjen e Drejtorit te Prgjithshm dhe Zvendsdrejtorve t Prgjithshm te Policis 1. Kandidatt pr pozitat e Drejtorit t Prgjithshm dhe Zvendsdrejtorve t Prgjithshm t Policis, przgjidhen dhe propozohen nga komisioni, i cili themelohet nga ministri. 2. Drejtori i Prgjithshm i Policis dhe Zvendsdrejtort e Prgjithshm t Policis, emrohen pr nj periudh kohore prej pes (5) vjetsh, me mundsi vazhdimi pas do pes (5) vjet, nga autoriteti q i ka emruar. 3. Nse Drejtorit t Prgjithshm dhe Zvendsdrejtorve t Prgjithshm t Policis iu prfundon mandati n vitin kalendarik t zgjedhjeve t prgjithshme, ather qndrimi i tyre n detyr do t zgjatet n mnyr automatike pr nj (1) vit pas certifikimit t zgjedhjeve. 4. Komisioni i propozon ministrit kandidatt pr emrim n pozitn Drejtor i Prgjithshm i Policis, ministri n njrn nga mbledhjet e Qeveris i propozon kandidatin Qeveris pr kt pozit ndrkaq Qeveria i rekomandon kryeministrit kandidatin pr Drejtor t Prgjithshm t Policis. Drejtorin e Prgjithshm t Policis e emron Kryeministri. 5. Komisioni i propozon Drejtorit t Prgjithshm t Policis, kandidatt pr emrim n pozitat e Zvendsdrejtorve t Prgjithshm t Policis, ndrsa Drejtori i Prgjithshm i Policis i rekomandon ministrit kandidatt pr Zvendsdrejtort e Prgjithshm t Policis. Zvendsdrejtort e Prgjithshm t Policis i emron ministri. 6. Drejtort e Departamenteve duhet t zgjidhen nga Drejtori i Prgjithshm n baze t procedurave t brendshme t Policis s Republiks s Kosovs. 7. Drejtori i Prgjithshm i Policis sht prgjegjs q t udhheq, kontrolloj, dhe mbikqyr policin, t menaxhoj dhe shprndaj buxhetin e policis n prputhje me objektivat dhe qllimet strategjike t prcaktuara nga ministri.

20

8. Themelimi, prbrja dhe procedura e komisionit rregullohet me akt nnligjor t nxjerr nga ministri. Neni 38 Kriteret pr przgjedhjen dhe emrimin e Drejtorit t Prgjithshm dhe Zvendsdrejtorve t Prgjithshm 1. Kriteret pr przgjedhje dhe emrim t Drejtorit t Prgjithshm dhe Zvendsdrejtorve t Prgjithshm jan: 1.1. t jet shtetas i Republiks s Kosovs; 1.2. t jet i diplomuar n nj nga universitetet e akredituara ose t ket diplom t nostrifikuar. 1.3. t ket gradn policore kolonel, nnkolonel ose major, se paku pes (5) vite; 1.4. t mos ket qen i dnuar pr vepr penale, me vendim t forms s prer; 1.5. t mos jet ndshkuar pr shkelje t rnda disiplinore sipas rregullores disiplinore t policis apo rregullores s institucioneve t tjera shtetrore brenda dhjet (10) viteve t fundit q sht ekuivalente me shkeljet q prcaktohen n rregulloren e disiplins s Policis s Kosovs; 1.6. t mos ket konflikt interesi me detyrn apo si parashihet n Ligjin pr Parandalimin e Konfliktit t Interesit n Ushtrimin e Funksionit Publik. 2. Secili kandidat pr pozitn e Drejtorit t Prgjithshm dhe Zvendsdrejtorve t Prgjithshm, duhet ti nnshtrohet verifikimit t siguris sipas ligjit t aplikueshm. Neni 39 Lirimi apo shkarkimi nga detyra e Drejtorit t Prgjithshm dhe Zvendsdrejtorve t Prgjithshm 1. Drejtori i Prgjithshm apo Zvendsdrejtort e Prgjithshm, lirohen apo shkarkohen nga detyra nga autoriteti i cili i ka emruar, pr njrn nga arsyet e mposhtme: 1.1. sht dnuar pr vepr penale, 1.2. arrin moshn pr pension; 1.3. jep dorheqje;

21

1.4. pr shkak t pamundsis s ushtrimit t detyrs pr nj periudh kohore jo m t gjat se gjasht (6) muaj; 1.5. me mbarimin e mandatit; 1.6. pr shkak t performancs jo t mir t dokumentuar. 2. Kur ekziston dyshim i arsyeshm pr t besuar se Drejtori i Prgjithshm i Policis, ka kryer vepr penale apo pr ndonjrn nga arsyet e parapara n paragrafin 1. t ktij neni, ministri mund t suspendoj menjher Drejtorin e Prgjithshm dhe ia paraqet kryeministrit t gjitha faktet pr dhnien e suspendimit. Kryeministri vendos lidhur me vazhdimin apo ndrprerjen e suspendimit. 3. N rastet e lirimit, shkarkimit apo suspendimit t Drejtorit t Prgjithshm, kryeministri menjher emron njrin nga Zvendsdrejtort e Prgjithshm si ushtrues detyre t Drejtorit t Prgjithshm. Neni 40 Drejtori Rajonal i Policis Drejtort Rajonal t Policis caktohen nga Drejtori i Prgjithshm bazuar n standardin e gradave, pozitave dhe prshkrimit t vendeve t puns n polici. Neni 41 Komandantt e Stacioneve Policore Komandantt e Stacioneve t Policis caktohen nga Drejtori i Prgjithshm bazuar n procedurat e brendshme t Policis. Neni 42 Przgjedhja e veant e Komandantve t Stacionit 1. N komunat ku komuniteti serb sht komuniteti m i madh etnik, komandantt e stacioneve policore dhe komandantt e nnstacioneve i emron Ministria e Punve t Brendshme me propozimin e Kuvendit Komunal dhe Drejtorit t Prgjithshm, n pajtim me dispozitat e ktij neni. 2. Kur pozita e komandantit t stacionit ose komandantit t nnstacionit lirohet, Drejtori i Prgjithshm do tia drgoj nj krkes me shkrim Kuvendit Komunal t komuns n t ciln gjendet stacioni ose nnstacioni policor n fjal. Bashk me krkesn, Drejtori i Prgjithshm do t drgoj edhe nj list me t gjith kandidatt e prshtatshm pr pozitn. Drejtori i Prgjithshm do t krkoj nga Kuvendi Komunal t rekomandoj s paku dy (2) kandidat t cilt i plotsojn kriteret minimale pr pozit nga lista. Brenda pesmbdhjet (15) ditve pas

22

pranimit t krkess, Kuvendi Komunal do tia rekomandoj Drejtorit t Prgjithshm s paku dy (2) kandidat t cilt i plotsojn kriteret minimale nga kjo list dhe mund ti rendit ata sipas preferencs. Brenda pesmbdhjet (15) ditve pas pranimit t rekomandimeve, Drejtori i Prgjithshm do tia prcjell Ministris s Punve t Brendshme emrat e t gjith kandidatve t rekomanduar nga Kuvendi Komunal. Drejtori i Prgjithshm mund ta shpreh preferencn e tij pr emrat e rekomanduar nga Kuvendi Komunal. Ministria e Punve t Brendshme do ta emroj nj kandidat nga emrat e rekomanduar brenda pesmbdhjet (15) ditve nga dita e pranimit t lists, prve nse aplikohet paragrafi 3. i ktij neni. 3. Nse asnjri nga kandidatt e rekomanduar nuk sht i pranueshm pr Ministrin e Punve t Brendshme, ajo do ta njoftoj Drejtorin e Prgjithshm pa vones. Brenda shtat (7) ditve pas njoftimit pr kt refuzim Drejtori i Prgjithshm do ta njoftoj Kuvendin Komunal me shkrim dhe do t krkoj nga ata s paku dy rekomandime shtes pr pozitn. Brenda pesmbdhjet (15) ditve pas pranimit t ksaj krkese, Kuvendi Komunal do tia rekomandoj Drejtorit t Prgjithshm s paku dy (2) emra t rinj t cilt i plotsojn kriteret minimale nga lista e t gjith kandidatve t prshtatshm t siguruar nga Drejtori i Prgjithshm. Kuvendi Komunal mund ti radhit kandidatt e rekomanduar sipas preferencs. Brenda pesmbdhjet (15) ditve pas pranimit t rekomandimeve, Drejtori i Prgjithshm do tia prcjell Ministris s Punve t Brendshme emrat e t gjith kandidatve t rekomanduar nga Kuvendi Komunal. Drejtori i Prgjithshm mund ta shpreh preferencn e tij pr emrat e rekomanduar nga Kuvendi Komunal. Ministria e Punve t Brendshme duhet ta emroj nj kandidat nga emrat e rekomanduar brenda pesmbdhjet (15) ditve nga dita e pranimit t lists. 4. Nse brenda pesmbdhjet (15) ditve pas pranimit t krkess me shkrim t Drejtorit t Prgjithshm, Kuvendi Komunal nuk i jep rekomandimet e krkuara sipas ktij neni, Drejtori i Prgjithshm sht i autorizuar ta prcjell tek ministria listn me t gjith kandidatt e prshtatshm pr pozitn e Komandantit t stacionit ose Komandantit t nnstacionit pa rekomandimin e Kuvendit Komunal. Brenda pesmbdhjet (15) ditve nga dita e drgimit t lists te ministria, Drejtori i Prgjithshm do ta njoftoj Kuvendin Komunal se e tr lista sht prcjell te ministria pr emrim t kandidatit. Ministria do t emroj ndonjrin kandidat nga kjo list. Gjat procesit t emrimit, ministria duhet ti ket parasysh nevojat dhe brengat e komunitetit lokal lidhur me shrbimet policore. 5. Prjashtimisht procedurs s emrimit t komandantve t stacionit ose nnstacioneve t parapara n kt nen, pr t gjitha shtjet tjera duhet t aplikohen dispozitat parapara me kt ligj dhe akte tjera nnligjore. Neni 43 Procedurat disiplinore pr personelin policor 1. T gjitha shkeljet disiplinore, ku prfshihet punonjsi i policis s Kosovs, prve rasteve t parapara n Ligjin pr Inspektoratin Policor hetohen dhe vendoset nga Policia e Kosovs. 2. Shkeljet, masat dhe procedura disiplinore rregullohen me akt nnligjor.

23

KREU V
MARRDHNIA E PUNS Neni 44 Punsimi i personelit policor 1. Policia e Republiks s Kosovs punson tri kategori t personelit policor: 1.1. zyrtar policor q bjn betimin dhe kan autoritet ti ushtrojn dhe ti kryejn autorizimet dhe detyrat policore; 1.2. staf civil q punsohet pr t kryer shrbime mbshtetse dhe administrative, por q nuk ka autoritet t ushtroj autorizime policore; 1.3. kadet policor. 2. Marrdhnia e puns pr personelin policor rregullohet me akt nnligjor. Neni 45 Gradat dhe funksionet e zyrtarve policor 1. Sistemi i gradimit pr zyrtart policor, sht n prputhje me gradat vijuese: 1.1. polic i ri; 1.2. polic; 1.3. polic i lart; 1.4. rreshter; 1.5. toger; 1.6. kapiten; 1.7. major; 1.8. nnkolonel;

24

1.9. kolonel. 2. Zyrtart policor t emruar n pozitn e Drejtorit t Prgjithshm ose t Zvendsdrejtorit t Prgjithshm pas prfundimit t mandatit rimarrin gradn e mparshme t ciln e kan pasur para emrimit n kto pozita. Neni 46 T drejtat dhe kufizimet e personelit policor 1. Personeli policor, gzon t drejta t njjta civile dhe politike sikurse qytetart e tjer, duke iu nnshtruar vetm kufizimeve n kt ligj q jan t nevojshme pr ushtrimin efektiv t autorizimeve dhe detyrave policore n shoqrin demokratike. 2. Personeli policor gzon t drejta t njjta sociale dhe ekonomike sikurse shrbyesit e tjer publik, si jan e drejta pr t organizuar apo pr t marr pjes n organizata prfaqsuese dhe ti pranojn shprblimet e duhura, sigurimin social, ndihmn juridike, benificione shndetsore dhe benificionet t tjera pr punn e tyre. 3. Personeli policor nuk ka t drejt t bj grev, por ka t drejt ti shpreh paknaqsit e tij nprmjet protestave t organizuara dhe t udhhequra nga organet prfaqsuese. Neni 47 Paga dhe kompensimi pr personelin policor 1. Kompensimi pr zyrtart policor ka parasysh kushtet e veanta nn t cilat ata i kryejn detyrat e tyre. Paga themelore e zyrtarve policor ndryshon duke u bazuar n faktort prfshirs, por jo t kufizohet vetm me gradn dhe kohzgjatjen e shrbimit. 2. Si shtes e pags themelore, zyrtart policor n mnyr t ligjshme marrin lloje t shtesave, kompensime dhe benificione. Pagesat e tilla shtes bazohen n faktort duke prfshir, por jo t kufizohen vetm n detyrat e rrezikshme, punn nn stres, punn jasht orarit, orarin e puns me ndrrime, punn gjat festave ose ditve t tjera q jan dit pushimi, caktimin n pun t veanta dhe pr shkathtsi t veanta. 3. Shtesat prfshijn, por nuk kufizohen n kompensime pr pun t rrezikshme, punn nn stres, kompensime pr orar t puns me ndrrime, pagesa gjat festave, pagesa pr pun jasht orarit, dhe pagesa pr caktim n pun t veant. Benificionet mund t prfshijn, por jo t kufizohen n, shpenzimet mjeksore dhe shndetsore, shpenzimet pr trajnimet profesionale dhe teknike, shpenzimet jetsore pr transferim t prkohshm, pushim me pages, kompensimet n rastet e vdekjes, dhe benificionet e pensionit. 4. Pagat themelore dhe do shtes e autorizuar prcaktohet dhe paguhet n prputhje me procedurat e prcaktuara n ligjin n fuqi dhe me aktet nnligjore. Drejtori i Prgjithshm, me miratim t ministrit mund t prfshij n buxhetin vjetor t policis propozimin pr shumat q nevojiten t prdoren pr pagimin e fardo pagese shtes t autorizuar me ligj.

25

5. Prve pensionit invalidor q e gzojn n baz t ligjit n fuqi, zyrtart policor t cilt bhen invalid n kryerje t detyrs apo n detyr kan t drejt n pension invalidor 20% t pags bruto. Neni 48 Kompensimi pr vdekje n detyre apo n kryerje t detyrs 1. Policia paguan shpenzimet e ceremonis s varrimit pr zyrtarin policor q vdes n detyr apo n kryerje t detyrs. Vendvarrimi do t caktohet nga antart e familjes s zyrtarit policor. Policia do ti paguaj shpenzimet n vijim: 1.1. transportin pr bartjen e kufoms; 1.2. shpenzimet e udhtimit pr dy (2) persona shoqrues; 1.3. shpenzimet e funeralit q nuk jan paguar n forma t tjera; 1.4. shpenzimet e tjera me aprovimin e ministrit. 2. Policia do t paguaj bashkshortin apo fmijt nn moshn tetmbdhjet (18) vjeare t zyrtarit policor i cili vdes n detyr apo n kryerje t detyrs me nj ndihm financiare t menjhershme n nj shum q sht e barabart me pagn mujore bruto t shumzuar me gjasht. Nj pages e till do t bhet vetm pasi t prcaktohet se bashkshorti apo fmijt kan qen t prkrahur nga zyrtari policor para vdekjes s tij ose saj. N raste t caktuara sipas vlersimit, Qeveria mund t ndaj shum m t lart financiare t menjhershme pr zyrtarin policor i cili ka vdekur n kryerje t detyrs. 3. Bashkshorti i/e cili/a prcaktohet q ka qen e prkrahur nga zyrtari policor dhe fmijt nn moshn tetmbdhjet (18) vjeare t zyrtarit policor i cili vdes n kryerje t detyrs kan t drejt n pension familjar, por vetm deri n vlern 80% t pags bruto. 4. Bashkshorti i/e cili/a prcaktohet q kan qen e prkrahur nga zyrtari policor dhe fmijt nn moshn tetmbdhjete (18) vjeare t zyrtarit policor i cili vdes n detyr kan t drejt n pension familjar, por vetm deri n vlern 60% t pags bruto. 5. Me propozimin e Ministris prkatse pr Pun t Brendshme, Qeveria nxjerr akt nnligjor pr prcaktimin e rasteve t zyrtarve policor t cilt vdesin n detyr apo n kryerje t detyrs. Neni 49 Konflikti i interesave 1. Personeli policor nuk do t pranoj nj pozit apo obligim, dhe nuk do t jet pjesmarrs n fardo funksioni apo aktiviteti, i cili krijon konflikt t interesave me detyrat zyrtare t

26

policis. Pozitat dhe aktivitetet q formojn konflikt t interesave prfshijn por nuk kufizohen me: 1.1. emrimi apo zgjedhja n detyr publike apo pozit tjetr qeveritare; 1.2. pjesmarrja n fushata elektorale pr zgjedhje n detyr publike; 1.3. punsimi, apo pjesmarrja n fardo aktivitet biznesi pr kompensim, prve me leje t dhn nga Drejtori i Prgjithshm; 1.4. pjesmarrja aktive n cilndo parti politike, ndjekja e udhzimeve nga cilado parti politike n kryerjen e detyrave policore; paraqitja me uniform policore n fardo tubimi politik, prve kur sht n detyr zyrtare policore (antarsimi i thjesht n nj parti politike nuk sht konflikt i interesave), dhe 1.5. dhnia e deklaratave publike apo komenteve lidhur me punn e policis, prve n raste kur lejohet nga eprori me autorizim t duhur. Neni 50 Caktimi i zyrtarit policor n detyr jasht shtetit 1. Zyrtari policor mund t caktohet jasht shtetit n detyr si pjes e puns s tij ose saj t rregullt n mnyr q t mbshtes bashkpunimin me autoritet ndrkombtare kompetente ose organizatat ndrkombtare. 2. Caktimi n detyr jasht shtetit mund t bhet vetm me plqimin e zyrtarit policor. 3. Caktimi jasht shtetit zbatohet si parashihet n marrveshjen ndrkombtare, nnshkruese e s cils sht Republika e Kosovs.

KREU VI
FINANCIMI Neni 51 Buxheti i policis dhe menaxhimi financiar 1. Policia do t ket buxhetin e saj, i cili sht buxhet i ndar n kuadr t ministris, t miratuar n pajtim me Ligjin pr menaxhimin e financave publike dhe prgjegjsit. 2. Drejtori i Prgjithshm prgatit buxhetin e policis, t cilin pastaj ia prcjell ministrit pr shqyrtim dhe procedim t mtutjeshm n prputhshmri me procedurat e parapara me ligj.

27

3. Policia sht prgjegjse pr implementimin dhe menaxhimin e buxhetit.

Neni 52 Fondet e veanta t policis 1. Buxheti i policis duhet ta ket nj shum t caktuar pr fonde t veanta pr tu prdorur pr pagesn e shprblimeve, pagesn e informatorve, pagesn pr mbrojtjen e dshmitarve, dhe pagesn e operacioneve e tjera t veanta policore. 2. Fondet e prshkruara n paragrafin 1. t ktij neni do t administrohen nga Drejtori i Prgjithshm n pajtim me aktet nnligjore t nxjerra nga ministri pr udhheqjen, menaxhimin dhe shpenzimin e fondeve t tilla. Neni 53 Prgjegjsia pr dmin ose lndimin 1. Zyrtari policor raporton tek mbikqyrsi i tij apo saj do dm apo lndim q ai apo ajo ka shkaktuar gjat kryerjes s detyrave policore t tij/saj. 2. N prputhje me ligjin n fuqi, Qeveria e Republiks s Kosovs do t jet prgjegjse pr dmet apo lndimet e shkaktuara personave fizik ose juridik si rezultat i veprimeve t zyrtarve policor n kryerjen apo n ndrlidhje me kryerjen e detyrave policore. Neni 54 Medaljet, lvdatat , shprblimet dhe mirnjohjet 1. Kryeministri, Ministri dhe Drejtori i Prgjithshm jan t autorizuar tu japin medalje, lvdata, shprblime dhe mirnjohje, zyrtarve policor, puntorve t tjer t policis, personave fizik dhe juridik t vendit dhe t huaj q e kan dalluar vetn me meritat e tyre. 2. Kryeministri jep medaljen n vijim: 2.1. medaljen e nderit. 3. Ministri jep medaljet n vijim: 3.1. medaljen pr merita; 3.2. medaljen pr trimri; dhe

28

3.3. medaljen e shptimit t jets. 4. Drejtori i Prgjithshm jep medaljet n vijim: 4.1. medaljen pr mburoj t policis; 4.2. medaljen pr shrbim t dalluar; 4.3. medaljen policore pr lvdim; dhe, 4.4. medaljen pr shrbim t besnikris.

KREU VII
DISPOZITAT KALIMTARE DHE PRFUNDIMTARE Neni 55 Nxjerrja e akteve nnligjore 1. Drejtori i Prgjithshm nxjerr aktet nnligjore, pr: 1.1. mnyrn e kryerjes s detyrave dhe autorizimeve policore si prshkruhet n nenet 10 dhe 11 t ktij ligji; 1.2. prdorimin e forcs nga zyrtart policor si prshkruhet n nenin 26 t ktij ligji; 1.3. prdorimin e armve t zjarrit nga zyrtart policor si prshkruhet n nenin 27 t ktij ligji; 1.4. standardet dhe metodat pr mbledhjen, ruajtjen, prdorimin dhe fshirjen e t dhnave personale t mbajtura nga policia si prshkruhet n nenin 31 t ktij ligji; 1.5. kualifikimet e nevojshme dhe angazhimi i policis rezerv si prshkruhet n nenin 36 t ktij ligji; 1.6. shkeljet, masat dhe procedurn disiplinore, si prshkruhet n paragrafin 2. t nenit 43 t ktij ligji; 1.7. marrdhnien e puns, si prshkruhet n paragrafin 2. t nenit 44 t ktij ligji; 1.8. procedurn e gradimit pr personelin policor; 1.9. llojet e lvdatave, shprblimeve dhe mirnjohjeve, si prshkruhet n paragrafin 3. t nenit 54 t ktij ligji; dhe

29

1.10. drejtori i prgjithshm do t nxjerr akte nnligjore me qllim prkrahjes s bashkpunimit n mes t kuvendit komunal dhe komunitetit n pajtim me kt nen, dhe do t prkrah funksionalitetin e plot t Komiteteve pr Siguri dhe Bordeve. 2. Ministri nxjerr aktet nnligjore, pr: 2.1. themelimin, prbrjen dhe procedurn e komisionit, sipas paragrafit 8. t nenit 37 t ktij ligji; 2.2. menaxhimin dhe shpenzimin e fondeve t veanta policore; dhe 2.3. kriteret dhe procedurat e dhnies s medaljeve shprblyese, sipas paragrafit 2. te nenit 54 t ktij ligji. 3. Qeveria me propozimin e Ministris prkatse pr Pun t Brendshme nxjerr akt nnligjor pr mnyrn e ofrimit t ndihms organeve qeveritare, si prshkruhet n nenet 7, 8 dhe 9 t ktij ligji. Neni 56 Dispozitat e aplikueshme T gjitha shtjet t cilat nuk jan t rregulluara me kt ligj dhe aktet nnligjore q jan n fuqi, vazhdojn t mbeten n fuqi deri n nxjerrjen e akteve nnligjore q burojn nga ky ligj. Neni 57 Afati pr nxjerrjen e akteve nnligjore Aktet nnligjore pr zbatimin e ktij ligji, nxirren gjasht (6) muaj nga hyrja n fuqi e ktij ligji. Neni 58 Shfuqizimi Me hyrjen n fuqi t ktij ligji, shfuqizohet Ligji nr.03/L-035 pr Policin dhe t gjitha aktet nnligjore q burojn prej tij, prve nse sht thn ndryshe me kt ligj.

30

Neni 59 Hyrja n fuqi Ky ligj hyn n fuqi pesmbdhjet (15) dit pas publikimit n Gazetn zyrtare t Republiks s Kosovs.

Ligji Nr. 04/ L-076 2 mars 2012

Kryetari i Kuvendit t Republiks s Kosovs, ________________________ Jakup KRASNIQI

31

UNITED NATIONS United Nations Interim Administration Mission in Kosovo

UNMIK

NATIONS UNIES Mission dAdministration Intrimaire des Nations Unies au Kosovo

PROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF GOVERNMENT

_________________________________________________________________ Ligji Nr. 02/L-70 PR SIGURIN N KOMUNIKACIONIN RRUGOR Kuvendi i Kosovs, N baz t Kreut 5.1 (h) dhe 9.1.26 (a) t Kornizs Kushtetuese pr Vetqeverisjen e Prkohshme n Kosov (Rregullorja e UNMIK-ut nr. 2001/9 e dats 15 maj 2001) Me qllim t prcaktimit t parimeve dhe kushteve me t cilat rregullohet sektori i siguris n rrug t harmonizuar me prvojat m t mira ndrkombtare. Miraton: LIGJIN PR SIGURIN N KOMUNIKACIONIN RRUGOR KAPITULLI I DISPOZITAT E PRGJITHSHME 1. Qllimi Neni 1 1.1. Me kt ligj prcaktohen bazat kryesore t ndrsjella te marrdhnieve dhe sjelljeve t pjesmarrsve si dhe subjekteve tjera n komunikacionin rrugor, kushtet baz q duhen ti prmbushin rrugt shikuar n zhvillimin e komunikacionit rrugor, sistemi i shenjave t komunikacionit, dhe shenjat q japin personat e autorizuar zyrtar, detyrat n rast aksidentit n komunikacion rrugor, prgatitja e kandidatve pr shofer, dhnia e provimit pr shofer, si dhe kushtet pr t fituar t drejtn pr drejtimin e mjetit; mjetin trheqs, pajisjet dhe pajimet t cilat duhen ti ken mjetet,dimensionet, masa e prgjithshme dhe ngarkesa boshtore e mjetit si edhe kushtet t cilat duhet ti plotsoj mjeti n komunikacion. 1.2. Me komunikacion n rrug sipas ktij ligjit nnkuptojm lvizjen e mjeteve, kmbsorve, si dhe pjesmarrsve tjer n komunikacionin n rrug publike dhe t pa kategorizuar t cilat shfrytzohen pr komunikacion publik. 1.3. N kuadr t fushveprimit t ktij ligji zbatohet ligji n fuqi pr kundrvajtjet prve nse sht prcaktuar ndryshe me kt ligj.

Neni 2 2.1. Mbikqyrjen, administrimin dhe zbatimin e Ligjit mbi sigurin n komunikacionin rrugor e bn Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, Shrbimi Policor i Kosovs dhe autoritetet tjera prgjegjse, n prputhje me kompetencat e ktij Ligji. 2.2. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit dhe Shrbimi Policor i Kosovs jan autoritet pr t mbikqyr administrimin e komunikacionit rrugor n rrug publike, prve rrugve lokale n kuadr t kompetencave t tyre. 2.3. Kuvendet Komunale dhe Shrbimi Policor i Kosovs jan autoritet pr t mbikqyr administrimin e komunikacionit rrugor n rrugt publike lokale n kuadr t kompetencave t tyre. 2.4. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit dhe Kuvendet Komunale, kan t drejt q t urdhrojn ndryshimin e organizimit t komunikacionit, nse sht n interes t prgjithshm t publikut ose krkesave t komunikacionit transit n prputhje me kompetencat e ktij Ligji. 2.5. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, duke pasur parasysh nevojn pr mbrojtje adekuate t rrugve nga dmtimi dhe rritjes t siguris brenda periudhs kur sht komunikacioni i ngarkuar, mund t paraqet me an t nj akti nnligjor, kufizime periodike t lvizjes n rrug ose t ndaloj lvizjen e kategorive t caktuara t mjeteve. 2.6. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit bashkpunon me Shrbimin Policor t Kosovs, duke pasur parasysh n mnyr t veant: a) shtimin e siguris n rrug pr t gjith pjesmarrsit n komunikacion, b) shfrytzimin efikas t rrugve publike dhe do t prkufizojn me an t nj akti nnligjor, kushtet specifike t administrimit t komunikacionit rrugor dhe mbikqyrjen e atij administrimi. 2.7. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit dhe Kuvendet Komunale n prputhje me rregullat e ktij ligji rregullojn komunikacionin n kompetencat e tyre ashtu q prcaktojn: a) b) c) d) e) rrugt me prparsi kalimi, komunikacionin me nj prkatsisht n dy drejtime, sistemin teknik t rregullimit t komunikacionit, kufizimin e shpejtsis s lvizjes, komunikacionin e kmbsoreve, biiklistve, iklomotorave, qerreve, kalrimi (ngitja) dhe udhheqja e kafshve, f) hapsirat e parkimit dhe mnyra e parkimit, g) zona e komunikacionit e qet, h) bllokimi i autobusve, mjeteve transportuese, mjeteve bashkangjitse dhe makinave t puns, n vende t cilat nuk jan destinuar pr parkimin e llojit t tyre dhe mnyra e zhbllokimit t ktyre mjeteve, i) vendosja dhe mirmbajtja e rrethojs mbrojtse pr kmbsor n vende t rrezikshme, j) zonat e kmbsoreve, drejtimet e sigurta pr lvizjen e fmijve shkollor, masat e veanta teknike pr sigurimin e kmbsorve dhe biiklistave n afrsi t enteve msimore, shndetsore dhe enteve tjera, fushave sportive, erdheve t fmijve, kinema e t ngjashme, 2

k) largimin, e mjeteve t vjetruara, dmtuara ose t paprdorura ose t ngjashme, l) hapsirat n t ciln kryhet: testimet e ngasjes, krosi, ngasjet sportive dhe t ngjashme, m) kushtet e lvizjes s mjeteve pr furnizim n zonat e komunikacionit t qet dhe zonave t kmbsorve. 2.8. Prjashtimisht nga paragrafi 3 i ktij neni kur komunikacioni rregullohet n pjest e rrugs rajonale, magjistrale, nevojitet edhe plqimi nga Ministria e Transportit dhe Telekomunikacionit. 2.9. Punt e mbikqyrjes dhe zhvendosja e mjeteve t cilat jan parkuar n kundrshtim me rregullat e parkimit t ktij ligjit, detyrat e drejtimit dhe kontrollimit t komunikacionit, kontrollimi i komunikacionit n zonat e qeta t komunikacionit dhe zonave t kmbsorve, zbulimi i kundrvajtjeve t kmbsorve dhe biciklistve, matja e shpejtsis s lvizjes brenda zonave t banuara duke i vendosur n mnyr fikse pajisjen matse, si dhe mbikqyrjen e traktorit, qerreve dhe mjeteve t cilat kyen n komunikacion nga punishtet, prve personave t autorizuar nga Shrbimi Policor i Kosovs mund ta kryejn edhe personat e autorizuar nga Kuvendet Komunale ndrsa pr rrugn magjistrale dhe rajonale krkohet plqimi paraprak nga Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. 2.10. Prfaqsuesit e Ministris s Transportit dhe Post-Telekomunikacionit dhe t Kuvendeve Komunale duhet nse krkohet nevoja n krkes t Shrbimit Policor t Kosovs t organizon njsit e komunikacionit t shkollave dhe njsit e komunikacionit pr t rinjt. Aftsimin e njsive mnyrn dhe kohn e prcakton Shrbimi Policor i Kosovs. 2.11. Rregullimin e komunikacionit n kryqzim dhe n vendet tjera, mbikqyrjen e parkimit t mjeteve dhe prcaktimin e detyrave tjera t mbikqyrjes t mjeteve dhe shoferve, mund ti kryejn edhe prfaqsuesit e njsive shkollore t t rinjve t komunikacionit. 2.12. N hapsirat edhe n afrsi t shkollave, sigurimin e fmijve gjat kalimit npr rrug dhe n vendkalimin e kmbsoreve mund ta kryejn edhe prfaqsuesit e njsive shkollore t komunikacionit. 2.13. Gjat kohs s kryerjes s detyrave nga paragrafi 11 dhe 12 t ktij neni, pjestart e njsive shkollore dhe t rinjve t komunikacionit duhet t mbajn rrobe - uniformen sipas rregullave t parapara. Programin dhe mnyrn e aftsimit dhe veprimet e njsive shkollore e t rinis s komunikacionit si edhe uniformen dhe shenjat e njsive shkollore dhe t rinis s komunikacionit i prcakton Shrbimi Policor i Kosovs. 2.14. Mbikqyrjen e parkimit t mjeteve n t ciln parkimi sht i kufizuar me kohzgjatje e kryejn prfaqsuesit e autoriteteve kompetente. 2.15. Zyrtart e autorizuar nga Kuvendet Komunale duhet t jen t aftsuar pr kryerjen e detyrave nga paragrafi 9 i ktij neni, jan t autorizuar t krkojn patent shoferin, lejen e komunikacionit, nga pjesmarrsit tjer lejen e njoftimit, duhen t mbajn rrobe, uniformn dhe t prezantoj karteln zyrtare t identifikimit gjat kryerjes s detyrs. Programin e aftsimit, kushtet t cilat duhet plotsojn, pamja e rrobave - uniformes, kartela zyrtare e identifikimit dhe kushtet pr bartjen e punve prcaktohen nga Kuvendet Komunale me plqimin e Shrbimit Policor t Kosovs. 3

Neni 3 3.1. Prkufizimet e nocioneve t prdorura n kt Ligj nnkuptojn: 1)rrug nnkupton do rrug publike dhe rrug e pa kategorizuar n t ciln zhvillohet komunikacioni; 2)rruga publike nnkupton nj siprfaqe me rndsi t prgjithshme pr komunikacion, n t ciln mund t lviz do kush me kushte t caktuara me ligj dhe t ciln organi kompetent e ka shpall rrug publike; 3)autostrad nnkupton rrugn publike e ndrtuar posarisht dhe e destinuar vetm pr lvizjen e mjeteve motorike, e cila si autostrad sht e shnuar me shenj t posame komunikacion q ka dy shirita rrugor t ndar fizikisht,(brezin e gjelbr, rrethojn mbrojtse etj.) pr lvizje nga drejtime t kundrta me gjersi s paku 3,5 metra, varsisht nga konfiguracioni i terrenit - nga nj shirit pr ndalje emergjente me gjersi s paku 2,5 metra, pa u kryqzuar me rrugt trthore m vijat hekurudhore ose tramvajit n nivel, n t ciln mund t dilet vetm me rrugt lidhse publike prkatse dhe t ndrtuar posarisht n shiritin prkats t siprfaqes rrugore t autostrads, dhe mundsohet rryma e sigurt e komunikacionit me shpejtsi prej s paku 80 km/h, dhe si e till sht e shnuar me shenj t komunikacionit; 4)Rrug e shpejt nnkupton rrugn publike e destinuar pr komunikacion t mjeteve motorike, me nj ose me dy shirita rrugor t ndara, t gjitha kryqzimet i ka mbi dy ose m tepr nivel me rrugt trthore dhe binaret e trenit ose t tramvajit, me rregull nuk ka shirit t ndaljes emergjente dhe si e till sht e shnuar me shenj t komunikacionit; 5)rruga e rezervuar pr komunikacion t mjeteve motorike nnkupton rrugn publike me s paku dy shirita komunikacioni t nj gjersie prej s paku 3,25 metra, ku mundsohet rryma e sigurt e komunikacionit t mjeteve me shpejtsi prej s paku 60 km/h npr t cilin mund t lvizin vetm mjetet motorike t cilat mund t zhvillojn shpejtsi m t madhe se 60 km/h dhe si e till sht e shnuar me shenjn e parapar t komunikacionit; 6)rrug ndrkombtare nnkupton rrugn publike q, me akt ndrkombtar, sht klasifikuar n rrjetin e rrugve ndrkombtare; 7) rrug magjistrale nnkupton rrugn publike zyrtarisht t kategorizuar si nj rrug magjistrale, q lidh dy e m tepr qytete t mdha dhe t cilat mund t shrbejn si lidhje me vendet jasht Kosovs; 8)rruga regjionale nnkupton rrugn publike zyrtarisht t kategorizuar si nj rrug regjionale, q lidh dy e m tepr qytete t mdha; 9)rrug lokale nnkupton rrugn publike zyrtarisht t kategorizuar si nj rrug lokale, q lidh hapsirat e banueshme brenda vendbanimeve t nj komune; 10)rrug e paklasifikuar nnkupton do rrug q nuk sht rrug publike, pronari i s cils sht nj qytetar apo grup banorsh, dhe nuk sht nn prgjegjsin e Ministris, por e cila jo zyrtarisht e shfrytzuar nga kmbsort, automjetet dhe mjeteve tjera lvizse q lvizin anash n hapsirn e pashnuar; 11)rrug e pa shtruar nnkupton rrugn pa siprfaqe t ndrtuar rrugore dhe pa shtres rruge madje edhe n pikn e lidhjes me rrugn publike ka siprfaqe t ndrtuar rruge; 4

12)Rrug automobilistike (qarkulluese) nnkupton pjesn e siprfaqes rrugore, e destinuar n rend t par pr lvizjen e mjeteve rrugore; 13)shiriti rrugor nnkupton pjesn gjatsore t rrugs automobilistike, e destinuar pr lvizjen e mjeteve rrugore n nj kahe, me nj apo me m shum shirita komunikacioni; 14).shirit i komunikacion nnkupton pjesn gjatsore t shnuar apo e pashnuar e rrugs automobilistike, gjersia e s cils sht e mjaftueshme pr zhvillimin e komunikacionit normal t nj rend mjetesh rrugore; 15)shiriti i komunikacionit pr mjetet e ngadalshme nnkupton pjesn gjatsore t shnuar e destinuar pr mjete e rnda dhe mjetet tjera, t cilat me lvizjen e ngadalshme zvoglojn rrjedhn( frekuencn) e komunikacion; 16) shiriti i komunikacionit pr ndalje emergjente nnkupton pjesn gjatsore t shnuar e rrugs n autostrada dhe n vende t caktuara n rrugt e nj rangu m t lart si dhe n tunele, galeri apo t ngjashme; 17)shiriti i komunikacionit pr nxitim nnkupton pjesn e rrugs automobilistike e destinuar pr kyje t mjeteve n rrjedhn e komunikacionit nga rruga dytsore, prkatsisht nga rrugt e tjera hyrse nga objektet pr gjat rrugs (pompat e benzins, vendet e caktuara pr parkim, motelet etj.) pran rrugs; 18) shiriti i komunikacionit pr ngadalsim nnkupton pjesn e rrugs automobilistike e destinuar pr shkyje t mjeteve nga rrjedha e komunikacionit n rrug; 19)shiriti i biiklistve nnkupton pjesn e rrugs, e destinuar pr lvizjen e biikletave dhe iklomotorve, q shtrihet prgjat rrugs automobilistike dhe q sht e shnuar me vijn gjatsore n rrugn automobilistike; 20)shtegu i biiklistve nnkupton siprfaqjen e komunikacionit e ndrtuar dhe e destinuar pr lvizjen e biikletave e iklomotorve, q shtrihet prgjat rrugs automobilistike dhe sht e ndar nga ajo dhe e shnuar me shenjn e caktuar t komunikacionit; 21)trotuari nnkupton siprfaqen e rregulluar posarisht pr lvizjen e kmbsorve, e cila nuk sht n nivel me rrugn automobilistike ose sht e ndar n mnyr tjetr nga rruga; 22)vendkalimi i shnuar i kmbsorve nnkupton pjesn e siprfaqes s rrugs automobilistike e destinuar pr kalimin e kmbsorve npr shtresn n fjal e shnuar me shenja prkatse; 23) ishulli i kmbsorve nnkupton siprfaqen e ngritur ose t shnuar n nj mnyr tjetr, e cila gjendet n rrugn automobilistike dhe e cila sht caktuar pr qndrim t prkohshm t kmbsorve, t cilt kalojn npr rrugn pr hyrjen ose daljen nga mjeti i cili kryen transportin publik; 24) Zon e TMK-s nnkupton nj siprfaqe apo gjatsi rruge afr kazermave t TMK-s, ku ndalohet ndalja e automjeteve me targa civile dhe automjeteve me targa tjera qoft t regjistruara n Kosov apo edhe n ndonj vend t huaj, pa leje speciale apo autorizim t veant; 5

25) zona e kmbsorve nnkupton siprfaqen e ndrtuar t komunikacionit n rend t par e destinuar pr lvizjen e kmbsorve, n t cilin ju ndalohet lvizja e mjeteve motorike, prve atyre me leje t veant; 26)zon e banuar (Vendbanim) nnkupton hapsirn n t ciln rreshtat ose bashksit e ndrtesave gjenden n nj an apo n t dy ant e rrugs, duke dhn pamjen e nj rruge dhe kufijt e s cils jan t shnuar me shenja t komunikacionit t shnimit t vendeve t banuara; 27)zona e komunikacionit t qet nnkupton zonn e nj qendre t banuar, e shnuar me shenj t prkatse t komunikacionit, n t ciln mjetet nuk duhet t lvizin me shpejtsi m t madhe se sa lvizja e kmbsorit dhe n t ciln lojrat pr fmij jan t lejuara n tr zonn; 28)kryqzim nnkupton siprfaqen n t ciln kryqzohen ose lidhen (bashkohen) dy a m shum rrug si dhe siprfaqja e gjer e komunikacionit (sheshet etj), e cila krijohet n kryqzimin, prkatsisht me lidhjen e rrugve; 29)vendndalim i autobusit nnkupton pjesn e nj siprfaqeje t rrugs, e destinuar pr ndaljen e tramvajeve, prkatsisht autobusve pr t hyr dhe dal udhtart dhe q sht e shnuar me shenj prkatse t komunikacionit; 30) mjet i zjarrfikseve nnkupton mjetin motorik dhe bashkangjits i destinuar pr fikjen e zjarrit; 31) mjet nnkupton do mjet transporti i destinuar pr t lvizur npr rrug, prve karrocave lvizse pa motor pr persona me aftsi t kufizuara dhe t mjeteve transportuese t fmijve; 32)mjet special nnkupton mjetin me veprim motorik ose mjet bashkangjits i nj destinimi t veant (transportimi i ngarkesave speciale apo bartja speciale e njerzve q pr nga veorit dhe karakteristikat, bn pjes n njrn prej kategorive ose llojeve t mjeteve me lvizje motorike t cilat prdoren pr polici, siguri e zjarrfiksve, TMK e t ngjashme (kombinim i veturave ose bashkangjitse); 33)makin pune nnkupton mjetin me veprim motorik ose mjeti bashkangjits n t ciln jan instaluar veglat dhe pajisjet pr kryerjen e punimeve dhe me t ciln masa m e madhe e lejuar sht e barabart me masn e mjetit (p.sh. vini etj.), kurse pr nga veorit dhe karakteristikat bn pjes n njrn prej kategorive ose llojeve t mjeteve me lvizje motorike ose mjeteve bashkangjitse; 34)mjet me veprim motorik nnkupton do mjet q lviz me fuqin e motorit t vet, prve mjeteve q lvizin npr binar dhe mjeteve pr lvizjen e t hendikepuarve; 35)mjet motorik (automjet) nnkupton mjetin me veprim motorik, destinim themelor i t cilit sht bartja e personave dhe e sendeve rrugs ose trheqja e mjeteve bashkangjitse (trheqsit), t destinuara pr bartjen e personave dhe sendeve, prve iklomotorve, traktorve, motokultivatorve dhe mjeteve t puns; 36) mjet pune nnkupton mjetin me veprim motorik (kombajna, cilindri, kositsja, buldozeri, pirunari, grmuesja etj.), destinim themelor i t cilit sht ushtrimi i punimeve t caktuara me veglri dhe pajisje t veta; 37)motokultivatori nnkupton mjetin me veprim motorik i cili ka vetm nj bosht i konstruktuar pr trheqje, shtyrje, ose bartjen e veglave t ndrrueshme pr punt e 6

ndryshme bujqsore, prkatsisht t shrbej pr vnien n lvizje t atyre veglave apo trheqjen e rimorkios; 38)traktori nnkupton mjetin me veprim motorik, i konstruktuar pr trheqje, shtyrje apo bartje veglash t ndryshme, prkatsisht pr t shrbyer pr lvizje t atyre veglave ose pr trheqje e rimorkiove; 39)shtojc traktori nnkupton nj veglri e zvendsueshme pr ushtrimin e punve bujqsore e t tjera q trheq, shtyn ose bart traktori; 40) iklomotori nnkupton mjetin me veprim motorik, me dy a tri rrot, kapaciteti i puns s motorit i t cilit nuk sht m i madh se 50 cm3 dhe q n rrug t rrafsht, nuk mund t zhvilloj shpejtsi m t madhe se 50 km/h; 41)motoikleta nnkupton mjetin motorik me dy rrot, me ose pa rimorkio ansore si dhe automjet me tri rrot n qoft se masa e tij nuk sht m e madhe se 400 kg; 42)vetura nnkupton mjetin motorik, i destinuar pr bartjen e njerzve q, prve ulses s shoferit, ka m s shumti tet ulse; 43) autobusi nnkupton mjetin motorik i destinuar pr bartjen e personave q prve ulses s shoferit, ka m shum se tet ulse; 44) trolejbusi nnkupton mjetin e destinuar pr mbartjen e personave q prve ulses s shoferit, ka m shum se tet ulse dhe q pr ti dhn motorit energji elektrike sht i lidhur me pruesin elektrik; 45) tramvaji nnkupton mjetin me binar me lvizje elektrike, i destinuar pr transport publik q pr ti dhn motorit energji elektrike sht i lidhur me pruesin elektrik; 46) mjet transporti nnkupton do mjet motorik q sht i destinuar pr transportimin e ngarkess (mallit); 47) mjet i kombinuar nnkupton mjetin motorik i destinuar pr mbartjen e personave dhe sendeve, masa m e madhe e lejuar e t cilit nuk i kalon 3.500 kg; 48)biikleta nnkupton mjetin rrugor q ka s paku dy rrot dhe q lviz vetm me fuqin e shoferit; 49) mjet bashkangjits nnkupton mjetin rrugor i destinuar q t trhiqet nga mjeti me veprim motorik i konstruktuar si rimorkio apo gjysm-rimorkio; 50)rimorkio nnkupton mjetin rrugor bashkangjits i konstruktuar n at mnyr q masn e trsishme nprmjet akseve t veta, ta mbart mbi rrugn automobilistike; 51)gjysm-rimorkio nnkupton mjetin bashkangjits pa boshtin e prparm, i konstruktuar n at mnyr q pjesn e mass s trsishme q bartet n mjetin trheqs, nprmjet pjess s vet t prparme me t ciln mbshtetet n mjetin me veprim motorik trheqs; 52)rimorkio e leht nnkupton mjetin bashkangjits masa m e madhe e lejuar e t cilit nuk sht m e madhe se 750 kg; 53)bashksia e mjeteve prbhet prej mjeteve me veprim motorik dhe mjetet e bashkangjitura t cilat n komunikacion rrugor marrin pjes si trsi; 7

54)qerre nnkupton mjetin rrugor i destinuar pr trheqje me kafsh; 55)bartja nnkupton masn e lejuar deri n t cilin mjeti rrugor lejohet t ngarkohet sipas deklarats s prodhuesit t mjetit rrugor; 56)masa e mjetit-nnkupton masn e mjetit t zbrazt me rezervar t plot t karburantit si dhe me vegla e pajimet e obliguara pr mjetin; 57)masa e prgjithshme nnkupton masn e mjetit rrugor s bashku me masn e ngarkess q transportohet me mjet, duke prfshir edhe masn e personave q gjenden n mjet, si dhe masn e mjetit t bashkangjitur me ngarkes, n qoft se ai i sht shtuar mjetit trheqs; 58)masa me e madhe e lejuar, nnkupton masn e mjetit s bashku me bartjen e mjetit; 59)ngarkim boshtor nnkupton pjesn e mass s prgjithshm me t cilin boshti i mjetit e ngarkon siprfaqen e rrugs kur mjeti rrugor ndodhet n gjendje t palvizshme; 60) pjesmarrs n komunikacion nnkupton personin q n fardo mnyre merr pjes n komunikacionin rrugor; 61)shofer nnkupton pjesmarrsin n komunikacion i cili n rrug drejton mjetin rrugor; 62)kmbsor nnkupton pjesmarrsin n komunikacion, q nuk drejton mjetin rrugor e as q bartet n mjetin rrugor apo mbi mjet, personi i cili me fuqin e vet shtyn apo trheq karroc dore, qerre kafshsh apo mjetin me lvizje me veprim motorik, mjetin transportues t fmijve, ikletn apo karrocn lvizse pr njerz t paaft,personi me karrige lvizse, i cili e lviz at me fuqin e vet ose me fuqin e motorit, po qe se m at rast lviz me shpejtsin e njeriut q ec, dhe personi i cili rrshqet me patina, me ski ose me saje apo udhton me rrotza, etj; 63)prball kalim nnkupton kalimin me mjetin rrugor pran mjetit tjetr i cili npr t njjtn rrug lviz nga kahu i kundrt; 64) tejkalimi nnkupton kalimin me mjet pran mjetit tjetr rrugor, q lviz n t njjtin kah; 65)anashkalim nnkupton kalimin me mjetin pran nj mjeti t ndalur ose t parkuar apo pran nj objekti tjetr q gjendet n shiritin e komunikacionit npr t ciln lviz mjeti rrugor; 66)Kolon e kmbsorve nnkupton grupin e organizuar t kmbsorve t udhhequr nga udhheqsi ose komanduesi i tyre; 67)rrjedh e komunikacionit nnkupton kolonn e shum mjeteve t cilat npr rrug lvizin n t njjtn kahe; 68) ndrrimi i shiritit t komunikacionit nnkupton kalimin me mjet prej nj shiritit n shirit tjetr t komunikacionit pr komunikacion n t njjtin drejtim pr shkak rreshtimit ose lvizjes m t shpejt; 69) pengimi i komunikacionit nnkupton veprimin n komunikacion me t cilin dikush n kundrshtim t rregullave t komunikacionit e detyron ta ndrroj mnyrn e deritanishme t pjesmarrjes n komunikacion;

70) rrezikim i komunikacionit nnkupton mnyrn e till e sjelljes n komunikacion pr shkak t cils ka ardhur deri rreziku i drejtprdrejt pr t shkaktuar aksidenti t komunikacionit; 71) dukshmri e kufizuar nnkuptohet dukshmria e kufizuar (zvogluar) n prgjithsi prej muzgut deri n agim si dhe gjat kushteve t vshtira atmosferike nga agimi deri n muzg; 72)Kujdes i veant(shtuar) - nnkupton kujdesin e shtuar dhe prshtatjen e sjelljes s pjesmarrsit n komunikacion rrugor sipas kushteve dhe situatave n rrug; 73) Mjet q lviz ngadal - nnkupton mjetin e pajisur me motor, dizajni i t cilit kufizon shpejtsin maksimale t saj deri n 25 km/or. Kjo nuk prfshin traktorin; 74) mjet i prdorur pr qllime speciale - nnkupton mjetin e dizajnuar n mnyr t veant pr transportimin (lvizjen) e njerzve dhe mallrave, q prdoren Shrbimi Policor i Kosovs, Trupat Mbrojtse t Kosovs, brigadat e zjarrfikse, policia e burgut dhe t ngjashme; 75) gjysm rimorkiatori- nnkupton mjetin transportues i destinuar pr trheqjen e gjysm-rimorkion; 76) mjet i vjetr - bazuar n rregullore t veant, nnkupton mjetin i cili sht i regjistruar si objekt muzeu ose sht prfshir n regjistrin qendror t materialeve kombtare trashgimore; 77) Autobus i shkolls - nnkupton autobusin e dizajnuar pr transportimin e fmijve vajtje-ardhje n shkoll, duhet t jet i ngjyrosur n t portokallt dhe i shnuar para dhe prapa me an t tabelave drejtkndore me tekst autobus i shkollssipas rregullave t parapara; 78) Ndalje - nnkupton do ndrprerje e lvizjes s mjetit n rrug n kohzgjatje deri tre minuta ,pos ndrprerjes e cila bhet pr t vepruar sipas shenjs apo rregulls m t cilat rregullohet komunikacioni; 79) Parkimi - nnkupton do ndrprerje t lvizjes s mjetit n rrug n kohzgjatje m shum se tre minuta, pos ndrprerjes e cila bhet pr t vepruar sipas shenjs apo rregulls m t cilat rregullohet komunikacioni; 80)Ndalja emergjente- nnkupton ndrprerjen e lvizjes kur mjeti sht i paprdorshm pr shkak avaris ose duhet t ndalet pr ndonj arsye tjetr; 81) Kthimi gjysm-rrethor nnkupton kthimin e mjetit pr 180 shkall nga kahja e deritashme e lvizjes pr arsye t futjes n drejtim t kundrt t lvizjes; 82) Lshimi i mjetit - nnkupton veprimin t cilin n kushtet e caktuara shoferi sht i obliguar q t bj me ndaljen e mjetit, me zvoglimin e shpejtsis s lvizjes, ose me ndrprerjen e veprimit t cilin e kryen me mjet, dhe at n at mnyr q nuk e detyron shoferin e mjetit tjetr q me vrull ta ndrroj drejtimin; 83) Kolona - nnkupton rendin e s paku tri mjeteve q jan t ndaluara n rrug apo q lvizin n shiritin e njjt t komunikacion n t njjtin kah, gjat s cils shpejtsia e lvizjes s mjeteve dhe veprimin i shoferve jan t kushtzuar n mes vete dhe n mes nuk mundet t hyj n mnyr t papenguar mjeti tjetr; 9

84) Aksident i komunikacionit - nnkupton aksidentin n rrug n t cilin ka marr pjes m s paku nj mjet n lvizje n t cilin nj apo m shum persona kan vdekur ose jan lnduar ose sht shkaktuar dm material. Nuk sht aksident i komunikacionit ku makina e puns, motokulivatori, traktori ose qerrja t cilat lvizin npr rrugt e pa kategorizuara ose gjat kryerjes s punve n lvizje ka rrshqitur nga rruga e pa kategorizuar, ose sht rrokullisur ose sht ndeshur me ndonj penges natyrore, gjat ksaj nuk merr pjes ndonj mjet tjetr ose kmbsori dhe n kt ngjarje personit tjetr nuk i sht shkaktuar dm material; 85) Dm materiale i vogl n aksidentin t komunikacion - nnkupton dmin e shkaktuar n objektet dhe n mjet, prve pjesve vitale pr drejtim ose frenim pa t cilat mjeti nuk mund t lviz n rrug; 86) Patent shoferi - nnkupton dokumentin publik t cilin e lshon organi kompetent dhe i cili dshmon t drejtn pr ta drejtuar kategorin e caktuar t mjeteve; 87)Patent shoferi ndrkombtar- nnkupton patent shoferi ndrkombtar t cilin e lshon organi kompetent; 88) patent shoferi i huaj- nnkupton patent shoferi dhe patent shoferi ndrkombtar t cilin e k lshuar organi kompetent te atij shtetit; 89) Leja e komunikacionit - nnkupton dokumentin publik t cilin e lshon organi kompetent dhe e cila dshmon t drejtn e nj mjetit q prcakton tabelat e regjistrimit dhe pronsin e atyre tabelave, vetit teknike, vetit dhe karakteristikat tjera, gjendja teknike e rregullt pr t marr pjes n mnyr t sigurt n komunikacion si dhe vlefshmrin e tyre; 90) Libreza e mjetit - nnkupton dokumentin publik t cilin e lshon organi kompetent me t ciln dshmohet pronsia e nj mjetit t caktuar, vetit teknike, vetit dhe karakteristikat tjera; 91) Mjet i bujqsor- nnkupton mjetin q prdoret pr nevojat e bujqsis; 92) Licenca e shofer-instruktorit - nnkupton dokumentin publik t ciln e lshon MTPT dhe i cili dshmon t drejtn pr t aftsuar kandidatin pr dhnien e provimit pr shofer nga lnda msimore t drejtuarit e mjetit motorik (pjesa praktike); 93)Muzgu - prfshin periudhn e kohs prej gjysm ore para perndimit t diellit; 94)Agimi - prfshin periudhn e kohs gjysm ore mbas lindjes s diellit; 95) tahografi nnkupton pajisjen e cila s paku siguron regjistrimin e shpejtsis dhe rrugn e kaluar t mjetit; 96) euro- tahografi nnkupton pajisjen e cila siguron dhe regjistron kohn e ngasjes s ekuipazhit t mjetit, kohn e kaluar n kryerjen e aktiviteteve profesionale t cilat nuk bjn pjes n drejtim t mjetit, kohn e pushimit, shpejtsin e lvizjes dhe rrugn e kaluar; 97) Fletza e regjistrimit nnkupton pjesn e tahografit ose euro - tahografit i cili duhet ti ket lejen e tipit n t ciln treguesi i tahografit ose euro - tahografit pa ndrprer shkruan t dhnat t cilat duhen t mbesin t shkruar prher;

10

98) Personi juridik ose fizik pr mirmbajtjen e rrugve nnkupton Kompanin e cila ka hyr n marrdhnie kontraktore pr mirmbajtjen e rrugve me Ministrin e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit ose Kuvendet Komunale; 99)Person nnkupton personin fizik dhe juridik; 100)Organizat afariste nnkupton t gjitha shoqrit tregtare t prcaktuara n Rregulloren e UNMIK-ut nr. 2001/6 pr Shoqrit Tregtare. 3.2. Prkufizimet nocioneve t cilat shfrytzohen n kt ligj dhe nuk jan t definuar tek nocionet, kan definim n ligjet tjera. KAPITULLI II AUTORIZIMET PR MBIKQYRJEN DHE RREGULLIMIN E KOMUNIKACIONIT Neni 4 4.1. Mbikqyrjen dhe rregullimin e komunikacionit, t mjeteve, shoferve dhe pjesmarrsve tjer n komunikacionin rrugor e kryejn pjestart e policis t autorizuar nga Shrbimi Policor i Kosovs. 4.2. Mbikqyrjen mbi kohzgjatjen e prgjithshme t drejtuarit e mjeteve, pushimin e shofereve, tahografat, t pajisjeve, mjeteve n pikpamje t mass m t madhe t lejuar,dimensionet dhe ngarkesat boshtore, mjetet t cilat kryejn transportin publik t udhtarve dhe mallit, mjeteve t cilat bartin materiet e rrezikshme, taksi veturat e t ngjashme,prve personave t autorizuar nga Shrbimi Policor i Kosovs e kryejn edhe inspektoret e komunikacionit rrugor dhe ata t rrugs n kuadr t kompetencave t tyre t prcaktuara me ligj. 4.3. N vendet ku jan t vendosura forcat e KFOR-it dhe TMK-ja , mbikqyrja gjat qarkullimit t ktyre njsive duhet gjithashtu t kryhet nga personeli i autorizuar i ktyre njsive n trafikun publik. 4.4. Mbikqyrsi ose msimdhnsi i cili udhheq nxnsit n mnyr t organizuar mund me shenjn e parapar t dors, t ndal komunikacionin e mjeteve, pr shkak t kalimit t sigurt t fmijve npr rrug. 4.5. N kalim t rrugs npr vijn hekurudhore n t njjtin nivel gjat kohs s ardhjes s trenit, ndaljen e komunikacionit sipas rregullave t parapara e bjn puntoret e hekurudhs. Neni 5 Qeveria, themelon Kshillin pr siguri n komunikacionin rrugor me propozimin e Ministris s Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. Neni 6 Prbrja, funksionimi, mnyra e organizimit dhe financimi i Kshillit pr siguri n komunikacionin rrugor rregullohet me nj akt t veant juridik i cili propozohet nga Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, ndrsa miratohet nga Qeveria. KAPITULLI III 11

RRUGT Rregullat e Prgjithshme Neni 7 7.1. Rrugt, si baz mbi t ciln zhvillohet komunikacioni, duhet t projektohen, ndrtohen, pajisen, mbahen dhe t mbrohen n mnyr q ti prgjigjen destinimit t vet dhe krkesave t siguris s komunikacionit, n prputhje me rregullat e Ligjit mbi Rrugt dhe rregullave t nxjerra mbi baz t ktij ligji. 7.2. Rrugt publike, pjest e tyre t caktuara dhe objektet n to, mund t lshohen pr komunikacion vetm pasi, n mnyrn e caktuar me legjislacionin n fuqi, t konstatohet se n pikpamje t siguris s komunikacionit rrugor i plotsojn kushtet e caktuara teknike. Neni 8 8.1. Rrugt publike duhet t ken dy shirita komunikacioni dhe dy shirita skajore, q ndrtohen pa ndrprerje prgjat rrugs publike n gjersi t njjt, varsisht nga lloji i rrugs, prkatsisht n gjersi e shiritit t komunikacionit, me skaje t ngritura n objekte (ura, viadukte, tunele, galeri etj.). 8.2. Prjashtimisht nga rregullat e paragrafit 1 t ktij neni, rruga lokale mund t ket vetm nj shirit t komunikacionit, me kusht q, varsisht nga dukshmria e rrugs, n nj largsi prej m s shumti 500 m, t ket zgjerime prkatse pr prball-kalimin e mjeteve. 8.3. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, prkatsisht Kuvendet Komunale i prcaktojn kushtet dhe mnyrat e vendosjes s sinjalizimeve dhe t drejtuarit e komunikacionit rrugor n rrugt publike me rastin e ndrtimit, rekonstruktimit, dhe mirmbajtjes s rrugve. 8.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 2.500 , personi q sht prgjegjs pr vendosjen dhe mirmbajtjen e sinjalizimit dhe i cili vepron n kundrshtim me rregullat q prcaktojn kushtet dhe mnyrn e vendosjes si dhe t mirmbajtjes s sinjalizimit me rastin e konstruktimit, ndrtimit dhe mirmbajtjes s rrugve publike. Neni 9 9.1. Rrugt publike, prve rrugve lokale, duhet t jen n gjendje t prballojn ngarkesn boshtore prej s paku 11.500 kg. 9.2. Rrugt lokale, si dhe rrugt e pa kategorizuara, duhet t jen n gjendje t prballojn ngarkesn boshtore prej s paku 6.000 kg. Neni 10 10.1. Mbi tr gjersin e rrugs, rrugt publike duhet ta ken hapsirn e lir n lartsi prej s paku 4,5 metra. 10.2. Prjashtimisht n ura, tunele, n galeri ose objekte t ngjashme n rrug publike, gjersia e rrugs mundet t mos jet e njjt sikurse gjersia e rrugs publike. 10.3. Vendndalimet e Autobusve pr hyrje dhe dalje t udhtarve, n rrug publike jasht dhe brenda zons s banuar n rrugt magjistrale dhe rajonale duhen te jen jasht shiritit t komunikacionit. 12

2. SHNIMI I PUNIMEVE DHE PENGESAVE N RRUGE Neni 11 11.1. Pjesa e rrugs n t ciln jan krijuar pengesa t cilat nuk mund t mnjanohen menjher ose n t ciln kryhen punimet duhet t shnohet n mnyr t dukshme prmes materialeve retra-reflektuese dhe n te duhet t sigurohen pjesmarrsit n komunikacion. Megjithat nse largimi i tyre nga rruga sht i pamundshm ato duhet t shnohen n mnyr t till q ato t jen t dukshme ditn dhe natn. 11.2. Shnimi i rrugs nga paragrafi 1 i ktij neni bhet nga kryersi i punve duke vendosur shenjat prkatse t komunikacionit, kurse sigurimi i pjesmarrsve n komunikacion, duke vendosur barrierat. 11.3. Barrierat duhet t jen t ngjyrosura sipas standardeve evropiane, ndrsa n rast t pashmris s kufizuar duhet t vendoset edhe drita vezulluese ngjyr portokalli. 11.4. Personi i cili kryen pun n rrug duhet t prdor elemente retra-reflektuese t cilat jan t dukshme pr pjesmarrsit tjer n komunikacion. 11.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 2.500 dnohet, personi q kryen pun n rrug, n kundrshtim me dispozitat e ktij neni.

Neni 12 12.1. Personi q pr shkak t punimeve n rrug ose rrethanave tjera (ortekt e bores, shembje, rrshqitje ose t ngjashme) sht i detyruar t organizoj lshimin alternativ t mjeteve nga kahja e kundrt, rregullimin mund ta bj duke i vendosur shenjat ndriuese t komunikacionit t cilat vendosen prkohsisht. 12.2. Para fillimit t punve t parapara n paragrafin 1 t nenit aktual ( prve rasteve emergjente ) nj personi duhet ti jepet leja nga organet kompetente varsisht nga lloji i rrugs dhe t informohet policia lidhur me kt. 12.3. Lshimin alternativ t mjeteve nga kahja e kundrt t parapara nga paragrafi 1 i ktij neni, prjashtimisht mund t bjn prfaqsuesit e pun kryersit t cilt i kryejn punimet n rrug deri sa nuk i vendosin prkohsisht shenjat ndriuese t komunikacionit. 12.4. N rast se rregullohet komunikacioni sipas paragrafit 3 t ktij neni, prfaqsuesit e pun kryersit, duhet t prdorin elemente retro-reflektuese t cilat jan t dukshme pr pjesmarrsit tjer n komunikacion. 12.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 530 deri 2.000 personi q gjat kryerjes s punimeve n rrug ose kur ekzistojn rrethana t tjera, nuk e organizon lshimin alternativ n pajtim me dispozitat e ktij neni ose nuk e ka lejen sipas paragrafit 2 t ktij neni. 12.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , personi fizik q vepron n kundrshtim me rregullat e prcaktuara n paragrafin 3 dhe 4 t ktij neni. 13

KAPITULLI IV SHENJAT E KOMUNIKACIONIT 1. Rregullat e prgjithshme Neni 13 13.1. Rrugt publike duhet t shnohen me sinjale t parapara t komunikacionit, me t cilat pjesmarrsit n komunikacion paralajmrohen pr rrezikun q u kanoset n rrugn e caktuar publike ose n nj pjes t saj, njoftohen pr kufizimet, pr ndalimet dhe pr obligimet t cilave duhet ti prmbahen pjesmarrsit n komunikacion dhe japin njoftime t nevojshme pr zhvillimin e sigurt dhe t papenguar t komunikacionit. 13.2. Shenjat e komunikacionit duhet t shnojn edhe rrezikun me karakter t prkohshm, sidomos atyre t cilat dalin si rezultat i dmtimit ose pa aftsimit t rrugs, kufizimet, ndalimet dhe obligimet e prkohshme, dhe kto shenja duhet t largohen pasi t kalojn arsyet e vendosjes s tyre. 13.3. Shenjat e komunikacionit jan: shenjat e rrezikut, shenjat e urdhrave t prera dhe shenjat e lajmrimit me ose pa tabel plotsuese e cila prcakton m hollsisht domethnien e shenjs s komunikacionit, sinjalet me drit, shenjat n siprfaqen e rrugs, n trotuar dhe shenjat e tjera n rrug. 13.4. Pjesmarrsit n komunikacion jan t obliguar tiu prmbahen kufizimeve, ndalimeve dhe obligimeve t shprehura prmes shenjave t komunikacionit. 13.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 6.500 personi q sht prgjegjs pr vendosjen e shenjave t komunikacionit n rrug dhe i cili vendosjen e shenjave e bn n kundrshtim me rregullat e prcaktuara n paragrafin 1 dhe 2 t ktij neni. 13.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 pjesmarrsi ne komunikacion, q nuk i prmbahet kufizimeve, ndalimeve dhe obligimeve t shprehura prmes shenjave t komunikacionit sipas paragrafit 3 dhe 4 te ktij neni. Neni 14 14.1. Shenjat e komunikacionit vendosen dhe mirmbahen ashtu q pjesmarrsit n komunikacion munden me koh dhe leht ti vrejn ditn dhe natn dhe duke vepruar me koh, sipas domethnies s tyre. 14.2. Shenjat e komunikacionit duhet t largohen, plotsohen ose ndrrohen nse domethnia nuk i prgjigjet ndrrimeve t komunikacionit n rrug ose krkesave t siguris nse jan t dmtuara ose t shkatrruara. 14.3. Shenjat e komunikacionit, pajisjet dhe sinjalizimi n rrug vendosen n baz t projektit t komunikacionit. 14.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 6.500 , personi q sht prgjegjs pr vendosjen dhe mirmbajtjen e shenjave t komunikacionit n rrug dhe i cili nuk e bn kt ashtu q shenjat e komunikacionit t vrehen me leht si ditn ashtu edhe natn, si dhe nse nuk i largon ose zvendson shenjat e komunikacionit t cilat nuk iu prgjigjen ndryshimeve t kushteve t komunikacionit ose krkesave t siguris n komunikacion. 14

Neni 15 15.1. N shenjen e komunikacionit ose n shtylln e saj n t ciln sht e vendosur shenja e komunikacionit ndalohet vendosja do gjje q nuk ka t bj me shenjn e komunikacionit. 15.2. Ndalohet personave t pa autorizuar t vendosin, largojn, ndrrojn ose dmtojn shenjat e komunikacionit, pajisjeve t rrugve ose ndrrimin e domethnies s shenjs s komunikacionit. 15.3. Pr kundrvajtje dnohet me gjob prej 65 deri 170 , personi fizik i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 15.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 530 deri 5.500 personi nse bn vendosjen, largimin, ndryshimin dhe mirmbajtjen e shenjave t komunikacionit pa autorizim ose ndrrimin e domethnies s shenjs. Neni 16 16.1. N rrug nuk lejohet t vendosen tabelat, shenjat, dritat, shtylla ose sende t ngjashme me t cilat mbulohet dukshmria e shenjave t komunikacionit, kur me formn, ngjyrn, pamjen ose vendin ku jan t vendosura shihen si shenja t komunikacionit,jan t ngjashme me ndonj shenj t komunikacionit, i verbon pjesmarrsit n komunikacion dhe ua trheq vmendjen deri n at mas e cila mund t jet e rrezikshme pr sigurin e komunikacionit. 16.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 deri 170 personi fizik q vepron n kundrshtim me rregullat e ktij neni. 16.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 530 deri 5.500 edhe ndrmarrja ose institucioni n emr dhe brenda autorizimeve t s cils ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 2 t ktij neni. 2. SHENJAT E PARALAJMRIMIT (RREZIKUT), URDHRAVE T PRERA DHE T LAJMRIMIT (TREGUESE) Neni 17 17.1. Shenjat paralajmruese (rrezikut) shrbejn q pjesmarrsit n komunikacion rrugor t paralajmrohen pr rrezikun q kanoset n ndonj vend t caktuar, prkatsisht n nj pjes t rrugs dhe njoftohen pr natyrn e ktij rreziku. 17.2. Shenjat e urdhrave t prera ua vejn n dijeni pjesmarrsve n komunikacion rrugor: ndalimet, kufizimet dhe obligimet t cilave duhet ti prmbahen. 17.3. Shenjat lajmrimit (treguese) iu japin pjesmarrsve n komunikacion njoftime t nevojshme pr rrugn npr t ciln lvizin dhe njoftimet t tjera t cilat mund t jen t dobishme. 17.4. Shenjat e lajmrimit pr orientimin e komunikacionit i lajmrojn pjesmarrsit n komunikacion mbi shtrirjen e drejtimeve n rrug, radhitja e caqeve dhe orientimi i komunikacionit n drejtim t atyre caqeve dhe at n kryqzim, nyje ose nga pushimoret n vende t caktuara t rrugs. 15

Neni 18 Shenjat e rrezikut dhe urdhrave t prera duhet t jen t mbuluara me materie retroreflektuese ose me burim t vetin ndriues, ndrsa n autostrad, rrug t shpejta, rrug t rezervuar vetm pr komunikacion t mjeteve motorike kt veti duhet ta ken edhe shenjat e lajmrimit.

3. SHENJAT NDRIUESE TE KOMUNIKACIONIT (SEMAFORT) Neni 19 19.1. Pr rregullimin e komunikacionit prdoren shenjat ndriuese t komunikacionit (ne tekstin e tutje semafort) me tri ngjyra t vendosura vertikalisht njra mbi tjetrn si vijon: drita e kuqe lart, drita e verdh n mes, kurse drita gjelbr posht. 19.2. Nse semafori sht i vendosur mbi shiritin e komunikacionit, drita mund t vendoset horizontalisht, njra pran tjetrit si vijon: drita e kuqe majtas, e verdha ne mes, gjelbr n t djatht. Kto drita kan form rrethi, kurse drita e gjelbr mund t jet n form shigjete ose disa shigjetave t vendosura n nj rreth me ngjyr t zez. 19.3. N semafor drita me ngjyr t kuqe dhe gjelbr nuk mund t ndezn n t njjtn koh, ndrsa drita e verdh e vetme pa ndrprerje prej kalimit t drits s gjelbr n at t kuqe ose n t njjtn koh me t kuqe para se t paraqitet drita e gjelbr. 19.4. Semaforit me drita tri ngjyra mund ti shtohet nj shenj plotsuese me drita n form shigjete ose disa shenja t ktilla ,t cilat vendosen n ann prkatse t semaforit n lartsin n t ciln ndodhet drita e gjelbr. 19.5. Prjashtimisht nga paragrafi 4 i ktij neni, shenja plotsuese-ndriuese e komunikacionit n form shigjete me ngjyr t gjelbr pr kthim majtas mund t jet e vendosur si drit e komunikacionit e veant pr dalje nga kryqzimi. 19.6. Drita me ngjyr te gjelbr vezulluese paralajmron ndrprerjen e shpejt t kalimit t lir, prkatsisht paraqitjen e ngjyrs s verdh pastaj t kuqe, ndrsa drita me ngjyr t verdh vezulluese shrben pr ti paralajmruar pjesmarrsit n komunikacion t lvizin me kujdes t shtuar. Neni 20 20.1. N semafor n rrug me m tepr se dy shirita t komunikacionit t shnuar pr s gjati me shnime n rrug, ku komunikacioni drejtohet pr do shirit vemas dhe t cilat jan t vendosura mbi shirita t komunikacionit, drita e kuqe ndalon komunikacionin prgjat shiritit t komunikacionit mbi t cilin sht e vendosur; drita e gjelbr kalimin e lir npr shiritin e komunikacionit mbi t ciln sht vendosur drita. 20.2. Drita e kuqe nga paragrafi 1 i ktij neni e ka formn e x, ndrsa drita ngjyr t gjelbr formn e shigjets me maje t kthyer posht. 20.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 deri 130 pjesmarrsi n komunikacion q nuk i respekton shenjat e prcaktuara n kt nen dhe i shqiptohet masa mbrojtse e ndalimit t drejtuarit t mjetit motorik pr dy deri n gjasht muaj si dhe i shqiptohen dy pik negative. 16

Neni 21 Pr rregullimin e komunikacionit t kmbsorve mund t prdoret semafori me drita dy ngjyra dhe pajisjet zanore. Semafori me drita dy ngjyrsh t kuqe dhe gjelbr vendoset vertikalisht njra nn tjetrn si vijon: drita e kuqe lart, kurse drita e gjelbr posht dhe n to sht e vendosur figura e kmbsorit, te drita me ngjyr t kuqe n pozit t ndalur, ndrsa t ngjyra e gjelbr n pozit t lvizjes. Kto dy ngjyra nuk duhet t ndizen n t njjtn koh. Neni 22 22.1. Skajet e rrugs shnohen me sinjale drite dhe materie retro-reflektuese, ndrsa treguesit e kaheve shnohen me elemente metalike t pajisura me materie reflektuese, shtyllat ndriuese etj. 22.2. Kahet e treguesve t cilt jan t vendosura n rrug, nga ana e djatht n drejtim t lvizjes jan me ngjyr t kuqe, ndrsa n an e majt me ngjyr t bardh. 22.3. Nse kulmet e ishujve t kmbsorve, ishujt pr orientimin e komunikacionit dhe objektet tjera n rrug, nuk jan t dukshme natn sa duhet, ato duhet t shnohen me drita, me materie retro-reflektuese ose materie reflektuese me ngjyr t verdh. 22.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 530 deri 5.300 personi q sht prgjegjs pr vendosjen ose mirmbajtjen e kulmeve t ishujve t kmbsorve, t ishujve pr orientimin e komunikacionit ose t objekteve tjera n rrug t cilat nuk i plotsojn kushtet e prcaktuara n paragrafin 3 t ktij neni. 4. SINJALIZIMI HORIZONTAL I KOMUNIKACIONIT (SHENJAT N RRUG) Neni 23 23.1. Shenjat n rrug shrbejn pr orientimin, lajmrimin dhe pr drejtimin e pjesmarrsve n komunikacionin rrugor. 23.2. Shenjat n rrug mund t vendosen vetm ose s bashku me shenjat tjera t komunikacionit nse sht e nevojshme q kuptimi i ktyre shenjave t theksohet m tepr, prkatsisht t prcaktohet ose t sqarohet n mnyr m t plot. 23.3. Shenjat n rrug jan vijat, shigjetat, mbishkrimet dhe shenjat tjera . 23.4. Shenjat n rrug mund te ken edhe veti pasqyruese. Neni 24 24.1. Shenjat vendosn n rrug me siprfaqe bashkkohore. 24.2. N rrug publike jasht zonave t banuara, n rrug me shtres bashkkohore pr komunikacion n dy drejtime ku ekzistojn vetm dy shirita t komunikacionit, kto shirita duhet t jen t ndar me vijn prkatse gjatsore n rrug, kurse n rrugt rajonale dhe magjistrale, t shnuara edhe me vija ansore.

17

24.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 6.500 personi q sht prgjegjs pr vendosjen e shenjave n rrug, nse nuk i vendos shenjat n pajtim me rregullat e prcaktuara n kt nen.

5. SHNIMI I KALIMIT TE RRUGS NPR VIJN HEKURUDHORE Neni 25 25.1. N pjesn e rrugs para vendkalimit t rrugs rrafsh n nivel me vijn hekurudhore duhet t vendosen shenjat prkatse t komunikacionit. 25.2. Prjashtimisht nga rregullat e paragrafit 1 t ktij neni, shenjat nga ky paragraf nuk sht e domosdoshme t vendosen n vendin ku shtigjet e kmbsoreve kryqzohen rrafsh n nivel me vijn hekurudhore. 25.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 6.500 personi q sht prgjegjs pr vendosjen e shenjave t komunikacionit dhe t sinjaleve ndriuese akustike para vendkalimit mbi hekurudh, nse nuk e bn kt sipas dispozitave t ktij neni. Neni 26 26.1. N vendkalimet e rrugs rrafsh n nivel me vijn hekurudhore prve shenjave t komunikacionit nga neni 25 i ktij ligji vihen edhe barrierat dhe gjysm-barrierat, prkatsisht pajisjet pr dhnien e shenjave me t cilat paralajmrohet afrimi i trenit n qoft se kt e krkojn dendsia e komunikacionit ose rrethanat e tjera n vendkalimin e rrugs rrafsh n nivel me vijn hekurudhore. 26.2. Kushtet n t cilat duhet t vendosen pajisjet nga paragrafi 1 i ktij neni prcaktohen nga Ministria e Transportit dhe e Post-Telekomunikacionit me akt nnligjor.

Neni 27 Shenjat me drita me t cilat paralajmrohet afrimi i trenit n vendkalimin e rrugs rrafsh n nivel me vijn hekurudhore jepen duke u ndezur n mnyr alternative dy drita t kuqe vezulluese n form rrethore. Neni 28 28.1. N vendkalimet e rrugs rrafsh n nivel me vijn hekurudhore n t ciln ekzistojn pajisjet pr dhnien e shenjave me drita, t cilat paralajmrojn afrimin e trenit prkatsisht lshimi i barrierave dhe gjysm-barrierave, ksaj pajisje mund ti bashkngjitet edhe pajisja pr dhnien e shenjave akustike (zanore). 28.2. N vendkalimin e rrugs s pashtruar me komunikacion t dobt dhe t shtegut t kmbsoreve rrafsh n nivel me vijn hekurudhore, sigurimi i pjesmarrsve n komunikacion mund t bhet edhe vetm me pajisjen pr dhnien e shenjave akustike.

18

Neni 29 29.1. N vendkalimet e rrugs rrafsh n nivel me vijn hekurudhore barrierat dhe gjysmbarrierat duhet t jen t ngjyrosura n mnyr alternative m ngjyr t kuqe dhe t bardh. 29.2. Barrierat dhe gjysm-barrierat si dhe shenjat e komunikacionit t vendosura n pjesn e rrugs para vendkalimit t rrugs rrafsh n nivel me vijn hekurudhore, duhet t jen t pajisura me qelq pasqyrues ose t veshura m lnd pasqyruese me ngjyr prkatse. 29.3. Barrierat dhe gjysm-barrierat duhet t jen t pajisura me drita t kuqe vezulluese. Neni 30 30.1. N vendkalimet e rrugs, rrafsh n nivel me vijn hekurudhore ku me rastin e ardhjes s trenit barrierat dhe gjysm-barrierat lshohen automatikisht si dhe n vendkalimin rrafsh n nivel me vijn hekurudhore ku barrierat dhe gjysm-barrierat aktivizohen nga vendi i cili ato nuk shihen, duhet t vendosen pajisje pr dhnien e shenjave me drita ose pajisje pr dhnien e shenjave akustike me t cilat pjesmarrsit n komunikacion njoftohen pr lshimin e barrierave dhe gjysm-barrierave. 30.2. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit me nj akt nnligjor cakton rregullat mbi shenjat e komunikacionit dhe sinjalizimit n rrug, rregullat baz t cilat rrugt dhe elementet e tyre duhet ti plotsojn nga aspekti i siguris n rrug, rregullat pr ndaljen e komunikacionit n vendkalimin e rrugs n nivel me vijn hekurudhore si dhe rregullat pr lshimin alternativ gjat punimeve n rrug. 30.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 6.500 dnohet, personi q sht prgjegjs pr vendosjen e shenjave ndriuese t komunikacionit ose t sinjaleve ndriuese akustike, nse nuk i vendos kto n pajtim me dispozitat e ktij neni. 6. SHENJAT Q JAPIN PRSONAT E AUTORIZUAR Neni 31 31.1. Urdhrat dhe shenjat e pjesmarrsve n komunikacion mund tu jepen nga: a) polici; b) personat e autorizuar nga Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit dhe Kuvendi Komunal n kuadr t kompetencave t tyre ligjore; c) ushtart e KFOR-it dhe pjestart e TMK-s mbajn prgjegjsi pr rend, me qllim t sigurimit t qarkullimit t automjeteve ose kmbsorve, ose t garantojn aksione shptimi t dedikuara pr shptimin e jets apo pasuris s personit; d) personeli i Rojeve (Policis) Kufitare brenda kufijve t zons kufitare; e) personeli i hekurudhave n kryqzimet hekurudhore; f) puntori i autoritetit rrugor, ose personi tjetr q punon n rrug nse, sht lejuar apo sht punsuar nga autoriteti rrugor; g) personi q mbikqyr kalimin e sigurt t rrugs nga fmijt, n vendin e rregulluar dhe shnuar pr kalimin e till. 31.2. Personat e lartprmendur n paragrafin 1 duhet t jen t dukshm n nj distanc t mjaftueshme ditn edhe natn. 19

Neni 32 32.1. Pjesmarrsit n komunikacion duhet t veprojn sipas krkesave t shprehura me ndihmn e shenjave ose sipas urdhrit t personit t autorizuar i cili kryen kontrollin dhe rregullimin e komunikacionit n rrug. 32.2. Personi i autorizuar me rastin e dhnies s shenjave, duhet t qndroj n rrug q pjesmarrsit n komunikacion pr t cilt jepet shenja t mund ta shohin at leht edhe nga largsia e duhur. 32.3. Shenjat nga paragrafi 1 i ktij neni mund t jepen edhe nga mjeti. 32.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 shoferi i mjeteve motorike q nuk vepron sipas krkesave t shprehura me ndihmn e shenjave ose sipas urdhrit t personit t autorizuar i cili kryen kontrollin dhe rregullimin e komunikacionit n rrug dhe i shqiptohet nj pik negative. 32.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , pjesmarrsi n komunikacion, me prjashtim t shoferit t mjeteve motorike, q nuk vepron sipas krkesave t shprehura me ndihmn e shenjave ose sipas urdhrit t personit t autorizuar i cili kryen kontrollin dhe rregullimin e komunikacionit n rrug. Neni 33 33.1. Shenjat q personi i autorizuar i jep pjesmarrsve n komunikacion jan shenjat q jepen me duar, me pozit t trupit, shenjat zanore dhe me drit. 33.2. Shenjat nga paragrafi 1 i ktij neni duhet t jepen n at mnyr q domethnia e tyre pr pjesmarrsit n komunikacion t jet e art dhe e pa dyshimt. KAPITULLI V RREGULLAT E KOMUNIKACIONIT 1. Rregullat e prgjithshme Neni 34 34.1. Pjesmarrsit n komunikacion jan t obliguar tu prmbahen rregullave t komunikacionit, shenjave t komunikacionit t vendosura n rrug si dhe shenjave dhe urdhrave t personit t autorizuar. 34.2. Pjesmarrsit n komunikacion jan t obliguar t veprojn n prputhje me shenjat e komunikacionit t vendosura n rrug edhe kur me kt shmangen nga rregullat e prgjithshme t komunikacionit. 34.3. Pjesmarrsit n komunikacion jan t obliguar t veprojn n prputhje me shenjat ndriuese t komunikacionit edhe kur kjo dallon nga rregullat e komunikacionit pr prparsin e kalimit t shprehur n t njjtin vend me shenj tjetr t komunikacionit. 34.4. Pjesmarrsit n komunikacion jan t obliguar t veprojn edhe sipas krkesave t shprehura me ndihmn e shenjave ose sipas urdhrave q i japin personat e autorizuar edhe kur me kt shmangen nga rregullat e caktuara t komunikacionit ose nga domethnia e shenjave t komunikacionit t vendosura n rrug ose shenjat ndriuese t komunikacionit. 20

Neni 35 35.1. N rrug, trotuar dhe n brezin mbrojts t rrugs nuk lejohet lnia e mjeteve t dmtuara, t paprdorura, t paregjistruara, t sendeve, materialit ose t gjrave t ngjashme si dhe hedhja e mbeturinave q mund t pengojn ose rrezikojn komunikacionin. 35.2. Shoferi i mjetit sht i detyruar ti heq nga siprfaqja e rrugs sendet q bien n rrug nga mjeti i tij dhe sendet q i ka ln n rrug, kur e ka ndalur mjetin. 35.3. Nse shoferi, pronari i mjetit ose personi tjetr prgjegjs nuk vepron n prputhje me rregullat e paragrafit 2 t ktij neni, shpenzimet e tyre do ti mbuloj personi t cilit iu sht besuar kryerja e mirmbajtjes s rrugve, nga ana e organit kompetent. 35.4. Shoferi do ti largoj sendet t cilat i has gjat ngasjes nse nuk pengohet siguria n komunikacion, ose n t kundrtn pr kt do t lajmroj Shrbimin Policor t Kosovs. 35.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 2.500 personi q urdhron ose lejon q n rrug, trotuar ose n brezin mbrojts t rrugs t vendoset mjeti i dmtuar, i pa prdorur, i pa regjistruar, t hidhen n rrug ose trotuar mbeturinat ose sendet t cilat mund t rrezikojn sigurin n komunikacion, ose t cilat mund t ndotin ambientin si dhe nse nuk i largon nga rruga dhe nga trotuari mjetet, mbeturinat, sendet dhe t ngjashme. 35.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , pjesmarrsi n komunikacion q vepron n kundrshtim me rregullat e paragrafit 1, 2 dhe 3 t ktij neni. Neni 36 36.1. Rruga publike dhe brezi i saj mbrojts, prkatsisht rruga dhe trotuari, nuk lejohen t dmtohen ose t shfrytzohen pr qllime t tjera (material ndrtimor, sendet, ose t ngjashme), prve n rast rrezikut ose ne raste tjera t parapara me ligj ose t autorizuara nga organi kompetent. 36.2. Kuvendet Komunale mund t lejojn shfrytzimin e pjess s trotuarit (rrethoja, tavolina,ulse, kioska ose t ngjashme) me kusht q nuk zvoglohet dukshmria e rrugs dhe q lvizja e kmbsorve t jet e papenguar dhe e sigurt duke ju ln hapsir t trotuarit me gjersi prej s paku 1,5 metra. Pr rrugt magjistrale dhe regjionale, leja n fjal mund t jepet vetm me plqimin paraprak t Ministris s Transportit dhe t PostTelekomunikacionit. 36.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 70 , personi q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. 36.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 2.500 , edhe ndrmarrja ose institucioni n emr dhe brenda autorizimeve t s cils ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 3 t ktij neni. Neni 37 Personat e verbr, kur marrin vet pjes n komunikacion, si shenj identifikimi duhet t mbajn shkopin e bardh. Neni 38 Shoferi detyrohet t ket kujdes t veant ndaj personave t verbr nga neni 37 i ktij ligji. 21

Neni 39 39.1. Mjeti i cili sht i prshtatur pr tu drejtuar nga personi me aftsi t kufizuara, me krkesn e ktij personi, mund t shnohet me shenj t posame. 39.2. T drejtat t cilat dalin nga shenja e qasjes nuk mund ti prdor personi i cili nuk sht me aftsi t kufizuara. 39.3. Shenja e qasjes lshohet ne emr t personit me aftsi t kufizuara, gjegjsisht pr mjetet e shoqats s personave me aftsi t kufizuara n emr t shoqats, kurse pamja e shenjs, kushtet pr marrjen e saj, mnyrn e shnjimit t vendeve pr parking dhe t drejtat t cilat merren n baz t tij, i rregullon Ministria e Transportit dhe PostTelekomunikacionit n marrveshje me Ministrin e Shndetsis. 39.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 270 deri 1.700 , personi zyrtar q ia jep shenjn e qasjes personit i cili nuk i plotson kushtet e prcaktuara n kt nen. 39.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , personi q prdor shenjn e qasjes por q nuk sht person me aftsi t kufizuara n kuptimin e paragrafit 2 t ktij neni. Neni 40 40.1. Shoferi i mjetit i cili lviz pran mjetit t transportit publik t udhtarve ose pran autobusit me t cilin kryhet transporti pr nevoja personale i ndalur n vendndalim, duhet t lviz me shpejtsi t zvogluar dhe kujdes t shtuar ashtu q mos ti rrezikoj personat t cilt hyjn ose dalin nga mjeti. 40.2. Personat nga paragrafi 1 i ktij neni, pr shkak t hyrjes ose daljes nga mjeti duhet t kalojn npr rrug me kujdes t shtuar. 40.3. Shoferi duhet ta ndal mjetin e vet mbrapa mjetit nga paragrafi 1 i ktij neni, kur personat gjat hyrjes ose daljes nga mjeti duhet t kalojn npr shiritin e komunikacionit, shtegun (shiritin) e biikletave ose shiritin n t cilin mjeti lviz. 40.4. Shoferi i mjetit i cili lviz prapa mjetit n t cilin transportohen fmijt (autobusi shkollor) dhe shoferi i mjetit i cili i vjen prball n rrug me nj shirit t komunikacionit t destinuar pr komunikacion n nj drejtim, duhet t ndalen kur mjeti me t cilin transportohen fmijt sht ndalur ne rrug derisa fmijt hyjn ose dalin nga ai mjet. 40.5. Nse me mjet transportohen fmijt n mnyr t organizuar mjeti duhet ti plotsoj kushtet e veanta dhe t jet i shnuar me shenje te veant, ndrsa gjat kohs s hyrjes dhe daljes s fmijve nga mjeti shoferi duhet ti ndez t gjith treguesit e drejtimit t mjetit. 40.6. Ndalohet t shnohet mjeti me an te shenjs s veant nga paragrafi 5 i ktij neni nse, nuk transportohen fmijt n mnyr t organizuar dhe ather shenja e veant duhet mbshtjell ose hequr. 40.7. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit me akt nnligjor i prcakton kushtet dhe kriteret pr transportin e organizuar te fmijve si dhe shenjn e veant me t ciln duhet t shnohen kto mjete. 40.8. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q lviz pran mjetit t transportit publik t udhtarve ose pran autobusit me t cilin kryhet transporti pr nevoja personale, i cili sht ndalur n vendndalim, nse nuk ka lvizur me shpejtsi t 22

zvogluar dhe m kujdes t shtuar duke i rrezikuar me kt personat t cilt hyjn ose dalin nga mjeti. 40.9. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi q nuk e ndal mjetin e vet n kushtet e parapara n paragrafin 1 t ktij neni. 40.10. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 4 t ktij neni. T njjtit i shqiptohet masa e ndalimit, t drejtuarit e mjetit motorik, n kohzgjatje deri n tre muaj dhe 1 pik negative. 40.11. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 550 personi q sht prgjegjs pr transportin e grupeve t organizuara t fmijve dhe i cili urdhron ose lejon q mjeti me t cilin bhet transporti n fjal, nuk sht i shnuar n mnyrn e prcaktuar n paragrafin 5 t ktij neni. 40.12. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q transporton grupe t organizuar fmijsh nse mjeti nuk sht i shnuar n mnyrn e prcaktuar n paragrafin 5 t ktij neni ose shoferi i cili nuk i ka t ndezur t gjith treguesit e drejtimit si prcaktohet n paragrafin 5 t ktij neni. Neni 41 41.1. Ndalohet q mjetet n pjesn e prparme t ken shenja-dhns me drita ose lnd q japin drita me ngjyr t kuqe kurse n ann e prapme, shenjdhns ose lnd q japin drita me ngjyr t bardh. 41.2. Rregullat e paragrafit 1 t ktij neni lidhur me dritat me ngjyr t bardh nuk kan t bjn me dritn pr ndriimin e rrugs gjat lvizjes mbrapa, me dritn e lvizshme pr gjurmim (reflektori), me dritn pr ndriimin e targs dhe me targn e veshur me ngjyr t bardh pasqyruese dhe n mjetet e Shrbimit Policor te Kosovs, Ndihms s shpejt, zjarrfikseve dhe Trupave Mbrojtse t Kosovs. 41.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 2. VEPRIMET N KOMUNIKACION Neni 42 42.1. Shoferi i cili n rrug synon t bj ndonj veprim me mjetin (lvizjen e mjetit n ann e djatht ose t majt, t ndrroj shiritin e komunikacionit, t tejkaloj ,anashkaloj,t ndal mjetin, kthimin n ann e djatht ose n t majt,kthimin gjysm-rrethore,drejtimin e mjetit prapa e t ngjashme) i lejohet t filloj nj manovrim t till, vetm nse m par sht i bindur se mund t bj nj gj t till duke mos rrezikuar apo penguar pjesmarrsit tjer n komunikacion ose pasurin, duke u kujdesur me kt rast pr pozitn e mjetit dhe pr drejtimin dhe shpejtsin e lvizjes. 42.2. Shoferi i mjetit duhet t veproj sipas paragrafit 1 t ktij neni edhe kur kyet n komunikacion. 42.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 23

Neni 43 43.1. Para se t ndrmerr ndonj veprim n komunikacion, shoferi i mjetit duhet qart dhe me koh t duhur ti para-lajmroj pjesmarrsit tjer n komunikacion pr qllimin e tij, duke dhn sinjal me an t treguesve t drejtimit gjat gjith kohs s kryerjes s manovrimit dhe t ndrpret sinjalizimin menjher pas prfundimit t veprimit ose nse nuk ekzistojn treguesit e drejtimit duhet paralajmruar veprimin duke dhn shenjn prkatse me dor. 43.2. Shoferi i mjetit duhet gjithashtu pasi ta ket kryer tejkalimin e mjetit tjetr, t jap sinjalin kur synon t kthehet n shiritin e komunikacionit n t cilin ka lvizur para se ta bj tejkalimin. 43.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 3. KYQJA N KOMUNIKACION Neni 44 Kyja n komunikacion ndodh ather kur mjeti fillon t lviz nga ndalja apo parkingu i cili nuk ka rezultuar nga rrethanat ose rregullat e komunikacionit dhe kur hyn: a) n rrug nga prona, rruga e dheut, nga objektet ansore t rrugs ose rruga q drgon tek to, nga rruga e cila nuk sht rrug publike si dhe nga zona e qet e komunikacionit; b) n rrug nga toka bujqsore dhe nga rruga n t ciln nuk zhvillohet komunikacioni publik; c) n rrug prej bankins, trotuarit, shiritit t komunikacionit t prcaktuar pr lvizjen e mjeteve q lvizin ngadal; d) n rrug nga shtegu i biikletave; e) n rrug nga depoja apo nga nj vendnisje/ndalje e destinuar pr mjete t cilat lvizin npr binar. Neni 45 45.1. Shoferi i cili me mjet kyet nga rruga e dheut n rrug me shtres bashkkohore (asfalt) duhet ta ndal mjetin dhe ta heq baltin nga rrotat. 45.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 46 46.1. Shoferi gjat kyjes n komunikacion, duhet t ushtroj kujdes t posam dhe ti jap prparsi do mjeti tjetr apo pjesmarrsi tjetr t komunikacionit. 46.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 47 47.1. Shoferi gjat afrimit t vend-ndaljes s autobusit t shnuar, brenda zons s banuar, obligohet q t zvogloj shpejtsin dhe nse sht e nevojshme t ndalet, n mnyr q ti mundsoj shoferit t autobusit apo ndonj mjeti tjetr i cili kryen transportin publik t udhtarve, q t kyet n komunikacion, nse shoferi i mjetit t till 24

sinjalizon me treguesin e drejtimit tendencn e tij q t ndrroj shiritin e komunikacionit ose t lviz nga vend-ndalja e autobusit n rrug. 47.2. Shoferi i autobusit t prmendur n paragrafin 1, mund t hyj n shiritin e afrt t komunikacionit ose t lviz n rrug vetm pasi q t sigurohet q veprimi i till, nuk do t shkaktoj kurrfar pengimi apo rreziku n komunikacion. 47.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi q vepron n kundrshtim me paragrafin 1 t ktij neni. 47.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi i autobusit q vepron n kundrshtim me paragrafin 2 t ktij neni. Neni 48 48.1. Shoferi i mjetit gjat afrimit, vendit t ndaljes s autobusit shkollor duhet t ndal mjetin nse shoferi i autobusit ka dhn shenjn pr ndalje t autobusit. 48.2. Shoferi i mjetit duhet zvogloj shpejtsin dhe nse sht e nevojshme q t ndal mjetin n mnyr q ti mundsoj shoferit t autobusit shkollor t lviz n rrug ose shiritin m t afrt t komunikacionit, nse shoferi i autobusit sinjalizon tendencn, q t bj nj manovrim t till. 48.3. Shoferi i autobusit shkollor nn rrethanat e prmendura n paragrafin 1, mund t lviz n shiritin e afrt t komunikacionit ose n rrug vetm nse sht siguruar q manovrimi nuk do t shkaktoj pengim ose rrezikim n komunikacion. 48.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi q vepron n kundrshtim me paragrafin 1 t ktij neni. 48.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 2 t ktij neni. 48.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi i autobusit shkollor q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 3 t ktij neni dhe me kt i pengon ose i rrezikon pjesmarrsit tjer n komunikacion. 4. LVIZJA E MJETEVE Neni 49 49.1. Shoferi obligohet t ngas mjetin n ann e djatht t rrugs n kahe t lvizjes. 49.2. Shoferi pr lvizjen e mjetit t vet duhet t shfrytzoj vetm rrugn prkatsisht shiritin e komunikacionit dhe shtegun e destinuar pr lvizjen e atij lloji t mjeteve t cilit i takon mjeti, prve n rast t rrezikut. 49.3. Shoferi obligohet t ngas sa m afr q sht e mundur skajit t djatht t rrugs. Nse shiritat jan t shnuar, shoferi duhet t ngas mjetin npr mesin e shiritit t komunikacionit. 49.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni nse me veprimin e tij ka shkaktuar penges ose rrezik pr pjesmarrsit e tjer n komunikacion. 25

Neni 50 50.1. N rrug n zonn e banuar me siprfaqe rrugore n t cilin pr lvizjen e mjeteve n t njjtn kahe ekzistojn t paktn dy shirita t komunikacionit, shoferi pr lvizjen e vet mund ta shfrytzoj edhe shiritin e komunikacionit q nuk ndodhet pran skajit t djatht t rrugs, ne qoft se me kt nuk i pengon mjetet tjera q lvizin pas mjetit t tije. 50.2. Rregullat e paragrafit 1 nuk kan t bjn me shoferin e mjetit t transportit me masn maksimale t lejuar mbi 3500kg, me shoferin e mjetit q n rrug t rrafsht nuk mund t zhvillojn shpejtsi m t madhe se 40 km/h, shoferin e iklomotorit, traktorit, makins s puns dhe motokultivatorit si dhe me shoferin e mjetit q nuk konsiderohet mjet motorik, prve n pjesn e rrugs para kryqzimit ose vendit tjetr ku mjeti kthehet n t majt. 50.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni nse me veprimin e tij ka shkaktuar penges ose rrezik pr pjesmarrsit e tjer n komunikacion. Neni 51 51.1. N rrugn pr lvizjen e mjeteve n t dy kahet e cila ka t paktn katr shirita t komunikacionit, shoferit nuk i lejohet t kaloj me mjetin e vet n shiritin rrugor t destinuar pr lvizjen e mjeteve nga kahja e kundrt. 51.2. N rrugn pr lvizjen e mjeteve n dy kahe ekzistojn tre shirita t komunikacionit, ku shiriti i mesm shfrytzohet varsisht prej sinjalizimit. Shoferit t mjetit nuk i lejohet t lviz me mjetin e vet npr shiritin e komunikacionit q ndodhet pran skajit t majt t rrugs n kahe t lvizjes s mjetit. 51.3. N rrug n t ciln shiritat rrugor jan te ndar fizikisht njri prej tjetrit, shoferit nuk i lejohet t lviz mjetin e vet npr shiritin rrugor t destinuar pr lvizjen e mjeteve nga kahja e kundrt. 51.4. N rrug pr lvizjen e mjeteve n nj kahe, shoferit t mjetit nuk i lejohet lvizja me mjetin e vet n kahun e kundrt. 51.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1, 2, 3 ose 4 t ktij neni. T njjtit i shqiptohen dy pik negative. Neni 52 N rrugt n nivel me binart e tramvajit, mjeti mund t lviz mbi binar n qoft se nuk pengon lvizjen e tramvajit, prve nse me shenja t komunikacionit nuk sht prcaktuar ndryshe. Neni 53 53.1. Shoferi i mjetit i cili tenton t lviz mbrapa me mjetin e vet kt mund ta bj n pjesn e shkurtr t rrugs nse nuk i pengon ose rrezikon pjesmarrsit tjer n komunikacion. 53.2. Gjat kohs s lvizjes mbrapa, n mjet duhet t jen t ndezur t gjith treguesit e drejtimit. 53.3. Kur shoferi lviz mbrapa me mjet duhet t lviz n at an t rrugs n t ciln ka lvizur deri ather. 26

53.4. Kur shoferi i mjetit lviz prapa, duhet ti jap prparsi mjeteve t cilat vijn prapa mjetit t tij. 53.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 5. SHPEJTSIA Neni 54 54.1. Shoferi duhet t ngas mjetin, me shpejtsi adekuate dhe sjellje e cila i lejon shoferit q t kontrolloj mjetin, n kushte ekzistuese t komunikacionit, posarisht duke pasur parasysh pamjen, kushtet dhe dukshmrin e rrugs, kushtet dhe ngarkesn e mjetit, kushtet atmosferike dhe dendsin e komunikacionit n mnyr q mjetin e vet ta ndal para do pengese. 54.2. Shoferit nuk i lejohet q pa shkaqe t arsyeshme t lviz aq ngadal me mjet duke shkaktuar me kt penges ose rrezik pr pjesmarrsit e tjer n komunikacion. 54.3. Kur shpejtsia e lvizjes nga paragrafi 2 i ktij neni pr gjysm sht m e vogl se sa e lejuar pr at rrug ose pjesn e saj, shoferi i atij mjeti duhet ti ndez t gjith treguesit e drejtimit, prve nse e shfrytzon dritn vezulluese rrotulluese. 54.4. Shpejtsia e lvizjes s mjetit n rrug publike gjat kushteve normale t komunikacionit nuk lejohet t kufizohet nn 40 km/h nse nuk prcaktohet ndryshe me kt ligj. 54.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 55 55.1. Shoferi detyrohet: a) t ngas mjetin me shpejtsi q nuk pengon lvizjen e mjeteve t tjera; b) t mbaj distanc t nevojshme n mes mjetit prpara q sht e nevojshme pr tiu shmangur goditjes s mjetit nse frenon apo ndalet; c) q mos t rris vrullshm shpejtsin, prkatsisht t niset nga vendi, duke arritur me te kufirin e lejueshm t numrit t rrotullimit t motorit ose n mnyr t till q vjen deri te rrshqitja e rrotave; d) t mos bj gara shpejtsie; e) t mos frenoj vrullshm prve n rast t rrezikut t drejtprdrejt dhe at duke i paralajmruar me sinjalizimin e dritave t frenimit dhe me gjith treguesit e drejtimit ose duke dhn shenjn prkatse me dor. 55.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me pikat a), b) dhe e) t paragrafit 1 t ktij neni. 55.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me pikn c) t paragrafit 1 t ktij neni dhe i shqiptohet nj pik negative. 55.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 deri 400 shoferi q vepron n kundrshtim me pikn d) t paragrafit 1 t ktij neni si dhe i shqiptohet masa e ndalimit t drejtuarit e mjetit motorik prej gjasht muaj deri nj vit dhe tri pik negative. 27

Neni 56 56.1. Shpejtsia m e madhe e lejuar brenda zonave t banuara sht 50 km/h, n qoft se me shenja t komunikacionit nuk sht e prcaktuar ndryshe. 56.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 , shoferi q me mjet brenda zonave t banuara lviz me shpejtsi dy fish m t madhe se sa sht e lejuar ose e prcaktuar me shenj t komunikacionit. Nse n kt rast tejkalohet shpejtsia prej 100 km/h, t njjtit, prve gjobs, i shqiptohet masa mbrojtse e ndalimit t drejtuarit t mjetit me veprim motorik prej tre muaj deri n nj vit dhe i shqiptohen tri (3) pik negative. 56.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 270 , shoferi q me mjet brenda zonave t banuara lviz me shpejtsi mbi 50 km /h m t madhe se sa sht e lejuar ose e prcaktuar me shenj t komunikacionit dhe i shqiptohet masa mbrojtse e ndalimit t drejtuarit e mjetit me veprim motorik deri gjasht muaj dhe i shqiptohen dy (2) pik negative. 56.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 shoferi q me mjet lviz brenda zonave t banuara me shpejtsi prej 30 deri 50 km/h m t madhe se sa sht e lejuar ose e prcaktuar me shenj t komunikacionit dhe i shqiptohet nj (1) pik negative. 56.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i cili me mjet lviz brenda vendbanimit me shpejtsi prej 10 deri 30 km/h m e madhe se sa sht e lejuar ose e prcaktuar me shenj t komunikacionit. 56.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi q me mjet lviz brenda vendbanimit me shpejtsi deri 10 km/h m e madhe se sa sht e lejuar ose e prcaktuar me shenj t komunikacionit. Neni 57 57.1. N rrug jasht zonave t banuara shoferit nuk i lejohet me mjet t lviz me shpejtsi m t madhe se sht e caktuar me shenj t komunikacionit, e m s shumti: a) n autostrad - 130 km/or; b) n rrug t rezervuar pr komunikacion t mjeteve motorike - 110 km/or; c) n rrug t shpejt - 100 km/or; d) n rrug t tjera - 80 km/or. 57.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 , shoferi q me mjet jasht zonave t banuara lviz me shpejtsi mbi 50 km/h m t madhe se sa sht e lejuar ose e prcaktuar me shenj t komunikacionit dhe i shqiptohet masa e ndalimit t drejtuarit e mjetit me veprim motorik deri n tre muaj dhe dy (2) pik negative. 57.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 , shoferi q me mjet jasht zonave t banimit lviz me shpejtsi prej 30 deri 50 km/h m t madhe se sa sht e lejuar ose e prcaktuar me shenj t komunikacionit dhe i shqiptohen nj (1) pik negative. 57.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi q me mjet lviz jasht vendbanimit me shpejtsi prej 10 deri 30 km/h m t madhe se sa sht e lejuar ose e prcaktuar me shenj t komunikacionit. 28

Neni 58 58.1. Shpejtsia e lvizjes se mjeteve n rrug kufizohet: a) n 80 km/h, pr mjetet e transportit me masn m t madhe t lejuar deri 7500 kg, pr autobus, pr autobus me rimorkio t leht dhe pr mjetet motorike t cilat trheqin rimorkio pr banim (kamp - shtpizn); b) n 70 km/h pr autobus kur kryhet transportimi i organizuar i fmijve , pr autobust nyjor ,pa vend qndrim n kmb, pr mjetet e transportit me masn maksimale t lejuar mbi 7500 kg, pr mjete e transportit me mjete bashkangjitse dhe pr mjetet t cilat transportojn materie t rrezikshme; c) n 50 km/h pr autobus me rimorkio pr transportimin e njerzve, pr autobus urban, pr autobus t cilt prpos ulseve t montuara, ka vende pr qndrim n kmb dhe mjetet e transportit t cilat kryejn transportin grupor t njerzve; d) n 40 /h, pr mjetin i cili e trheq mjetin tjetr t prishur, traktori dhe motoiklet (prfshir edhe rimorkion ansore) dhe iklomotor q prdoret pr transportim t fmijve deri n moshn 7 vjeare; e) n 30 km/h pr mjetet m mekanizma t qitura prpara m shum se 1.5 m, e matur prej ulses s shoferit (n 30 km/or brenda zonave t banuara, prkatsisht n 60 km/or jasht zonave t banuara). 58.2. Prjashtimisht nga paragrafi 1 i ktij neni, n autostrad, rrug t rezervuar pr komunikacion t mjeteve motorike dhe rrug t shpejt shpejtsia pr kto mjete kufizohet: a) n 100 km /h pr autobus me masn m t madhe t lejuar mbi 12000 kg, prve autobusve t cilt transportojn grupe t organizuar fmijsh, b) n 85 km /h pr mjetet e transportit me masn m t madhe t lejuar mbi 12000 kg, prve mjeteve t cilat transportojn materie t rrezikshme, c) n 80 km/h pr mjetet e transportit me mjetet bashkangjitse. 58.3. Kur drejtohet mjeti nga paragrafi 1 dhe 2 i ktij nenit shofert detyrohen tiu prmbahen shpejtsis s lvizjes sipas rregullave 1 dhe 2 edhe n rrug n t ciln me kt ligj ose me shenj t komunikacionit sht lejuar shpejtsia m e madhe. 58.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi q me mjet lviz jasht zonave t banuara me shpejtsi prej 10 km/h m t madhe se sa limitin e kategoris s shpejtsis s mjetit ose t prcaktuar me shenj t komunikacionit. 58.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 shoferi q me mjet lviz jasht zonave t banuara me shpejtsi deri n 10km/h m t madhe se sa limitin e kategoris s shpejtsis s mjetit ose t prcaktuar me shenj t komunikacionit. Neni 59 59.1. N prjashtim nga paragrafi 1 i nenit 56 t ktij ligji, Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit ose Kuvendet Komunale, mund t zvogloj ose rris shpejtsin e kufizuar brenda zonave t banuar me an t shenjave prkatse t komunikacionit. 59.2. Shpejtsia m e madhe e lejuar e prmendur n paragrafin 1 mund t: a) zvoglohet, nse kushtet e siguris mungojn n rrugn e caktuar ose n nj segment t saj; b) rritet, nse kushtet e komunikacionit n rrugn e caktuar ose n nj segment t saj shtojn sigurin n komunikacion, por vetm deri n 80 km/h; 29

59.3. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit ose Kuvendet Komunale, me an t shenjave prkatse t komunikacionit mund t zvogloj shpejtsin e kufizuar jasht zonave t banuara, nse kushtet e komunikacionit n rrug ose n nj segment t saj e arsyetojn kt. 6. KTHIMI Neni 60 60.1. Shoferi i mjetit q kthehet djathtas duhet t bj kthimin duke lvizur npr shiritin e skajshm t komunikacionit q shtrihet prgjat skajit t djatht t siprfaqes s rrugs prve n qoft se m shenjn e komunikacionit n rrug nuk sht caktuar ndryshe. 60.2. Shoferi i mjetit q kthehet majtas duhet t bj kthimin npr shiritin e majt t skajshm t komunikacionit q shtrihet pran vijs s mesit dhe npr harkun e paramenduar ose t shnuar q lidh dy vijat e mesit t siprfaqeve ansore t rrugs, prkatsisht npr shiritin e komunikacionit q shtrihet prgjat skajit t majt t rrugs n komunikacion me rrug nj kahe, prve n qoft se m shenjn e komunikacionit n rrug nuk sht caktuar ndryshe. 60.3. Rregulla n paragrafin 1 dhe 2 nuk zbatohet, nse dimensionet e mjetit nuk lejojn kthimin sipas ksaj rregulle. 60.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 7. LSHIMI I MJETEVE DHE PRPARSIA E KALIMIT Neni 61 61.1. Shoferi i mjetit gjat afrimit t nj kryqzimi, me rndsi t njjt kur nuk sht i rregulluar me shenja t komunikacionit duhet t ket kujdes t veant dhe ti jap prparsi mjetit q vjen nga krahu i tij i djatht. 61.2. Shoferi i mjetit i cili n kryqzim kthehet n t majt sht i obliguar ti jep prparsi mjetit, i cili duke duke ardhur nga krahu i kundrt n kryqzim, lviz drejt ose kthehet n t djatht, prve n qoft se me shenjat e komunikacionit nuk sht prcaktuar ndryshe. 61.3. Rregulla e prcaktuar n paragrafin 1 dhe 2 t ktij neni nuk zbatohet ndaj mjetit i cili lviz npr binar, q ka prparsi n kryqzim ose kur takohen me mjetet tjera, pa marr para sysh nga cila an vijn ato, prve n rastet kur me shenja nuk sht caktuar ndryshe. 61.4. N kryqzim t parregulluar me shenja t komunikacionit, e q nuk sht n t njjtin nivel, t drejtn e kalimit e ka automjeti i cili lviz npr rrugn n nivel m t ult. 61.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni.

30

Neni 62 62.1. Ngassi i automjetit q kthehet n rrugn e dedikuar si rrug me prparsi kalimi sht i obliguar ti jep prparsi kalimi t gjitha automjeteve t cilat qarkullojn n kt rrug . 62.2. Shoferi i mjetit i cili kyet n rrug nga siprfaqet ku nuk zhvillohet komunikacioni publik (rrug e dheut, oborr, depo, fabrik, e t ngjashme), duhet ti jap prparsi kalimi t gjitha mjeteve t cilat lvizin npr rrugn ku ai kyet edhe ather kur kjo rrug nuk sht e sinjalizuar si rrug me prparsi kalimi. 62.3. I ndalohet shoferit t mjetit t hyj n kryqzim, nse nuk ka hapsir t mjaftueshme n ann tjetr pas kryqzimit, pr t vazhduar me lvizjen e mjetit. 62.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi q me mjet vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 dhe 2 t ktij neni. 62.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 3 t ktij neni. Neni 63 63.1. Shoferi i mjetit i cili i afrohet vendkalimit t caktuar pr iklist, duhet t ket kujdes t veant dhe ti jap prparsi iklistit i cili gjendet n vendkalim. 63.2. Shoferi i mjetit i cili me rastin e kthimit t mjetit e pret shtegun ose shiritin pr biikleta, duhet tiu jap prparsi kalimi mjeteve q lvizin npr shiritin ose shtegun pr biikleta. 63.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 dnohet shoferi i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 8. KOMUNIKACIONI N KRYQZIM Neni 64 64.1. Shoferi i mjetit kur i ofrohet kryqzimit duhet t lviz me nj kujdes t shtuar q tu prshtatet kushteve t komunikacionit n kryqzim. 64.2. Shoferi i mjetit kur i ofrohet kryqzimit sht i obliguar t lviz me nj shpejtsi t till q t mund t ndalt dhe ti lshoj pjesmarrsit e komunikacionit t cilat kan prparsi kalimi n kryqzim. 64.3. Shoferi i mjetit n largsi t mjaftueshme para kryqzimit sht i obliguar t marr drejtimin me mjet, n at shirit t komunikacionit npr t cilin duhet ta lshoj kryqzimin. 64.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi q n mjet vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 65 65.1. N kryqzim ose n ndonj vend tjetr ku rregullohet komunikacioni me shenja ndriuese t komunikacionit (n tekstin e tutje semafort) dritat e komunikacionit pr pjesmarrsit n komunikacion kan kt kuptim: 31

a) drita e kuqe, ndalim kalimi; b) drita e gjelbr, kalimin e lir; c) drita e verdh, e ndezur vetm pa ndrprerje, do t thot q mjeteve nuk i lejohet ta kalojn vijn e ndaljes edhe t hyjn n kryqzim, nse n momentin e ndezjes s drits s verdh, gjendet n at largsi nga shenja ndriuese e komunikacionit q mundet n mnyr t sigurt t ndalet; d) n semafor drita me ngjyr t kuqe dhe gjelbr nuk mund t ndizen n t njjtn koh, ndrsa drita e verdh e vetme pa ndrprerje prej kalimit t drits s gjelbr n at t kuqe mund t ndizen s bashku, para se t paraqitet drita e gjelbr; e) drita me ngjyr gjelbr vezulluese paralajmron ndrprerjen e shpejt t kalimit t lir, prkatsisht paraqitjen e ngjyrs s verdh pastaj t kuqe; f) drita me ngjyr t verdh vezulluese shrben pr ti paralajmruar pjesmarrsit n komunikacion t lvizin me kujdes t shtuar. 65.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi q me mjet n vendin ku komunikacioni rregullohet me semafor nuk ndalet n shenjn e drits s kuqe dhe i shqiptohet masa mbrojtse e ndalimit e t drejtuarit t mjetit me veprim motorik n koh zgjatje prej dy deri gjasht muaj si dhe dy pik negative. Neni 66 66.1. Nse semaforit n kryqzim i sht shtuar nj drit plotsuese ose disa drita plotsuese n form shigjete, gjat kohs derisa ato drita jan t ndezura, shoferi mundet me mjet t kaloj n drejtim t shigjetave edhe gjat kohs derisa sht e ndezur drita e kuqe ose e verdh, por duhet ti lshoj mjetet t cilat lvizin n rrug ku ai sht duke hyr dhe kmbsort t cilt e kalojn at rrug. 66.2. Nse drita e gjelbr n semafor e ka formn e shigjetave, shoferit me mjet i lejohet lvizja vetm n drejtime t shigjetave. 66.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni, i shqiptohet masa mbrojtse e ndalim i t drejtuarit t mjetit me veprim motorik n koh zgjatje prej dy deri gjasht muaj dhe i shqiptohen dy pik negative.

Neni 67 67.1. Shoferit me mjet nuk i lejohet hyrja n kryqzim nse dendsia e komunikacionit sht e till q ai me mjet nse do t ndalet n kryqzim ose n vendkalimin e kmbsorve do ta pengoj ose pa mundsoj komunikacionin e mjeteve t cilat vijn nga ant ansore t rrugs ose komunikacionin e kmbsorve. 67.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi q me mjet vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 9. PRBALLKALIMI Neni 68 Shoferi obligohet gjat prball-kalimit, t mbaj distanc t sigurt ansore n mes mjetit t tij dhe mjetit ose pjesmarrsit tjetr n komunikacion, q sht duke prball-kaluar dhe 32

nse sht e nevojshme t shmanget n ann e djatht t rrugs ose t ndalet pr t mundsuar prball-kalimin e sigurt. Neni 69 69.1. Kur prball-kalimi i mjeteve sht i pamundur si pasoj e punimeve n rrug, mjetit t ndaluar ose ndonj pengese tjetr n rrug, shoferi i mjetit i cili pengesn e ka n kahun e tij t lvizjes, duhet ndalet pr ti dhn prparsi kalimi mjetit q vjen nga kahu e kundrt e rrugs. 69.2. Kur n kryqzim mjetet vijn nga kahet e kundrta dhe kthehen majtas, ato prballkalohen n at mnyr q lshohen me prparsi kalimi mjetet q vijn nga ana e vet e djatht. 69.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 70 70.1. N rrug me pjerrtsi t madhe gjatsore ku prball-kalimi me mjetet tjera sht i vshtir ose i pamundur, shoferi i mjetit q lviz teposhtze duhet t ndalet dhe t pozicionohet sa m afr skajit t rrugs dhe ti mundsoj prball-kalimin mjetit i cili lviz n prpjetze. 70.2. Shoferi i mjetit i cili lviz n prpjets duhet ta ndal mjetin e vet n rast se para vetes ka vend t prshtatshm pr ndalim, pr ta mundsuar prball kalimin e sigurt. 70.3. N rrug me pjerrtsi gjatsore, n t ciln prball-kalimi sht i vshtirsuar ose i pamundur e njeri nga mjetet duhet t lviz mbrapa, kt do ta bj: a) do mjet i cili takohet me mjetin q trheq mjetin bashkangjits; b) mjeti i leht i cili takohet me mjetin e kategoris m t lart; c) mjeti transportues i cili takohet me autobusin; d) n qoft se mjetet jan t nj kategorie, mjeti i cili lviz n tposhtze. 70.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 10. TEJKALIMI DHE ANASHKALIMI Neni 71 71.1. Shoferi, para fillimit t tejkalimit obligohet t sigurohet se: a) ekziston dukshmri adekuate dhe hapsir e mjaftueshme q t bj veprimin e tejkalimit pa penguar dhe rrezikuar pjesmarrsit tjer n komunikacionin rrugor; b) shoferi i mjetit q lviz mbrapa tij, nuk e ka filluar veprimin e vet t tejkalimit; c) shoferi prpara n t njjtin shirit t komunikacionit nuk ka sinjalizuar tendencn q t tejkaloj ndonj mjet tjetr, t ndryshoj drejtimin e lvizjes apo shiritin e komunikacionit; d) q rruga t ket hapsir t mjaftueshme pr realizimin e plot t tejkalimit, duke pasur parasysh diferencn ndrmjet shpejtsis s tij dhe t mjetit q do t tejkalohet si dhe distancn dhe shpejtsin ndaj mjeteve q vijn nga krahu i kundrt; e) vetit teknike t mjetit me t cilin bn tejkalimin jan n gjendje t rregullt; 33

f) pas tejkalimit ti shmanget manovrimeve t rrezikshme dhe t kthehet n shiritin e komunikacionit q ka lvizur para se ta filloj tejkalimin sa m par q t jet e mundur pa e penguar ose rrezikuar mjetin t cilin e tejkalon; g) pas tejkalimit t dy mjeteve q pa i penguar ose rrezikuar pjesmarrsit tjer n komunikacion, t zr pozitn n shiritin e komunikacionit npr t cilin ka lvizur para tejkalimit prkatsisht anashkalimit. 71.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 72 72.1. Shoferi i mjetit gjat tejkalimit ose anashkalimit duhet t ushtroj kujdes t veant dhe t mbaj distanc t sigurt ansore posarisht ndaj mjetit q e tejkalon ose ndaj nj pjesmarrsi tjetr n komunikacion. 72.2. N rast t tejkalimit t mjetit dy-rrotash ose kolone t kmbsorve, distanca ansore e siguris nuk duhet t jet m e vogl se 1 m. 72.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 73 73.1 Tejkalimi dhe anashkalimi bhet n ann e majt, prve nse prcaktohet ndryshe me ligj ose me shenjat e komunikacionit. 73.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni dhe i shqiptohet masa mbrojtse e ndalimit e t drejtuarit t mjetit me veprim motorik deri n tre muaj dhe dy pik negative. Neni 74 74.1. Tejkalimi duhet t bhet n ann e djatht po q se mjeti n rrug ka zn nj pozit t till dhe q shoferi i tij jep sinjalin pr kthim n ann e majt. 74.2. Mjeti i cili lviz npr binart e vendosur n mes t rrugs nuk lejohet t tejkalohet nga ana e majt, mjeti mund t tejkalohet nga ana e djatht n qoft se midis ktij mjeti dhe skajit t djatht t rrugs ekziston shiriti i komunikacionit. 74.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me rregullat e ktij neni, i shqiptohet masa mbrojtse e ndalimit e t drejtuarit e mjetit me veprim motorik deri tre muaj dhe dy pik negative. Neni 75 75.1. N qoft se n mesin e rrugs ndodhet ishulli pr kmbsor, sht e shnuar hapsira pr parkimin e mjeteve, ndonj siprfaqe tjetr q nuk sht e destinuar pr komunikacionin e mjeteve, ndonj objekt ose mekanizm tjetr, shoferi i mjetit duhet t anashkaloj nga ana e djatht. 75.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me rregullat e ktij neni, i shqiptohet masa mbrojtse e ndalimit e t drejtuarit e mjetit me veprim motorik deri n tre muaj dhe nj (1) pik negative. 34

Neni 76 76.1. N qoft se siprfaqet, objektet dhe mekanizmat nga paragrafi 1 i nenit 75, ndodhen n mes t rrugs njkahshe, shoferi i mjetit mund t anashkaloj nga ana e djatht ose e majt, n qoft se me shenja t komunikacionit nuk sht prcaktuar ndryshe. 76.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 77 77.1. Shoferit t cilit i sht dhn sinjali pr tejkalim nga krahu i tij i majt duhet t largoj mjetin e tij kah skaji i djatht i rrugs dhe nuk i lejohet ta rris shpejtsin gjat kohs gjersa tejkalohet. 77.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni dhe i shqiptohet masa mbrojtse e ndalimit e t drejtuarit e mjetit me veprim motorik deri n tre muaj dhe nj (1) pik negative. Neni 78 78.1. Shoferi i mjetit q lviz ngadal duhet t trhiqet n maksimum n ann e djatht dhe nse sht e nevojshme sa m shpejt q t jet e mundur, t ndalet n qoft se prapa tij formohet kolona m tepr se 5 mjete, n mnyr q t lehtsoj lvizjen e mjeteve t shpejta, kur pr nj gj t till ka mundsi. 78.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 79 79.1. Shoferi i mjetit q tejkalon mjetin n t cilin bhet aftsimi i kandidatve pr shofer apo lviz pas tij, duhet t ket kujdes t shtuar. 79.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. Neni 80 80.1. Ndalohet tejkalimi: a) kur me shenja t komunikacionit (sinjalizimi vertikal dhe horizontal) sht n mnyr t prer i ndaluar; b) drejtprdrejt para ose n kryqzim i cili nuk sht me rreth - rrotullim t komunikacionit, prve biiklets, iklomotorit dhe motoiklets pa rimorkio ansore; c) drejtprdrejt para dhe n vendkalim t rrugs mbi binar hekurudhor ose binar t tramvajit n nivel. 80.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni, i shqiptohet masa mbrojtse e ndalimit e t drejtuarit e mjetit me veprim motorik prej tre deri n gjasht muaj si dhe dy pik negative. 35

Neni 81 81.1. Ndalohet tejkalimi: a) drejtprdrejt para dhe n vendkalimin e kmbsorve, me prjashtim n vendkalimin e kmbsorve ku komunikacioni rregullohet nga semafort apo personat e autorizuar; b) i mjetit i cili sht duke lvizur n drejtimin e njjt por ndalet n mnyr q ti jap prparsi kmbsorit; c) drejtprdrejt para dhe n vendkalimin e iklistve; d) m shum se dy mjete, t cilat nuk prbjn nj kolon n kuptimin e ktij ligji; e) kolons s mjeteve; f) n shiritin pr nxitim, ngadalsim dhe ndalje emergjente. 81.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni dhe i shqiptohet masa mbrojtse e ndalimit e t drejtuarit t mjetit me veprim motorik prej tre deri gjasht muaj dhe dy pik negative. Neni 82 82.1. Ndalohet tejkalimi i mjetit q sinjalizon tendencn e tij q t kthehet djathtas, nse gjat tejkalimit kalon n shiritin pr mjetet e kahes s kundrt. 82.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni dhe i shqiptohet masa mbrojtse e ndalimit pr drejtimin e mjetit me veprim motorik deri n tre muaj dhe nj pik negative. Neni 83 83.1. N rrug me dy shirita t komunikacionit shoferit nuk i lejohet t tejkaloi mjetin tjetr: a) ku dukshmria e rrugs sht e kufizuar; b) prpara fillimit t vijs s bardh t plot t shnuar me sinjalizim horizontal; c) n kthes t rrugs ku dukshmria sht e kufizuar. 83.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni dhe i shqiptohet masa mbrojtse e ndalimit e t drejtuarit t mjetit me veprim motorik deri n tre muaj dhe dy pik negative. Neni 84 Prjashtimisht nga neni 83 i ktij ligji, lejohet tejkalimi n rrug nse ekzistojn dy ose m tepr shirita t komunikacionit t shnuar me sinjalizim horizontal, dedikuar posarisht pr lvizjen e mjeteve n kahe t lvizjes s mjetit i cili bn tejkalimin. Neni 85 85.1. Drejtprdrejt para dhe n kryqzim shoferit i lejohet t tejkaloi mjetin: a) i cili lviz n rrug me prparsi kalimi; b) n kryqzim i cili rregullohet me semafor ose nga personi i autorizuar. 85.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni dhe i shqiptohet masa e ndalimit pr drejtimin e mjetit me veprim motorik deri n tre muaj dhe nj (1) pik negative. 36

Neni 86 86.1. N rrug me vij t bardh t plot gjatsore lejohet tejkalimi nse nuk kalohet vija e plot dhe nuk rrezikohet mjeti i cili tejkalohet. 86.2. Ndalohet tejkalimi i mjeteve me prparsi kalimi dhe nn prcjellje kur jan n kryerjen e detyrs. 86.3. Lejohet tejkalimi i mjeteve t cilat nuk mund t zhvillojn shpejtsi me t madhe se 30 km/h n rrug t rrafshet dhe t mjeteve t cilat nuk konsiderohen mjete motorike n vije t plot gjatsore edhe n rastet e ndaluara me shenj t komunikacionit me kusht q nuk rrezikon dhe pengon pjesmarrsit tjer ne komunikacion. 86.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni dhe i shqiptohet masa mbrojtse e ndalimit pr drejtimin e mjetit me veprim motorik deri n tre muaj dhe nj (1) pik negative.

Neni 87 87.1. N rrug, n t ciln ekzistojn t paktn dy shirita t komunikacionit t destinuar pr komunikacionin e mjeteve n kahe t njjt dhe n t ciln ndodhet kolona e mjeteve, shoferit nuk i lejohet me mjet t kaloj nga nj shirit n nj shirit tjetr, kurse shoferi mund ta lshoj shiritin n t cilin ndodhet vetm pr tu kthyer n ann e majt ose n t djatht apo pr parkimin e mjetit. 87.2. N rrugt brenda zons s banuar sipas kushteve t paragrafit 1 t ktij neni, lvizja m e shpejt e mjetit n nj shirit se sa n shiritin tjetr si dhe kalimi pran mjetit q lviz ngadal e q nuk e shfrytzon shiritin e djatht t skajshm t komunikacionit, nuk konsiderohet tejkalim. 87.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 11. SINJALET PARALAJMRUESE T DRITES DHE ZRIT Neni 88 Shoferi i mjetit duhet t jap sinjale zri apo drite kur sht e domosdoshme pr t paralajmruar pjesmarrsit tjer mbi rrezikun n rrug.

Neni 89 Ndalohet: a) t keqprdoren sinjalet e zrit dhe drits; b) t jepen sinjale zri brenda zons s banuar, prve n rast rreziku t drejtprdrejt; c) t paralajmrosh pjesmarrsit e tjer t komunikacionit nn kushtet kur shofert tjer do ti ekspozohen drits verbuese. 37

Neni 90 Shoferi obligohet q t prdor shenjat paralajmruese t zrit kur krkon nevoja e siguris s komunikacionit sidomos: a) n rrug jasht zonave t banuara pr t paralajmruar pjesmarrsin tjetr n komunikacion, q dshiron t tejkaloi ose anashkaloi, kur mosdhnia e ktij sinjali do t rrezikonte shkaktimin e aksidentit n komunikacion; b) n qoft se pran rrugs gjenden fmijt t cilt nuk i kushtojn vmendjen komunikacionit t mjeteve; c) n rrug jasht zonave t banuara, para hyrjes n kthesa t padukshme dhe t ngushtuara ose para arritjes n kurriz, n t cilat sht vshtirsuar prball-kalimi. Neni 91 91.1. Prej muzgut t par deri n agimin e plot, shoferi i mjetit si rregull prdor n vend t sinjalit t zrit pr paralajmrim, sinjalin e paralajmrimit me drit. Kt sinjal shoferi i mjetit mund ta prdor edhe n zonn e banuar gjat tejkalimit t mjetit tjetr. 91.2. Sinjalin e paralajmrimit me drita shoferi i mjetit mund ta prdor edhe ditn n qoft se mnyra e till e paralajmrimit i prshtatet m mir rrethanave n rrug. 91.3. Sinjali i paralajmrimit me drit jepet duke ndezur n intervale t shkurtra t njpasnjshme dritat e gjata, duke ndezur n mnyr t njpasnjshme dritat e shkurta pr ndriimin e rrugs ose duke ndezur n mnyr alternative, n intervale t shkurtra dritat e gjata dhe dritat e shkurtra. 91.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e nenit 88 deri te neni 91 t ktij ligji. 12. NDALJA DHE PARKIMI Neni 92 92.1. Ndalja dhe parkimi i mjetit lejohet vetm n vendet ku mjeti sht i dukshm nga nj distanc e mjaftueshme pr shofert e tjer dhe nuk pengon apo rrezikon komunikacionin rrugor. 92.2. Shoferi i mjetit i cili ndal ose parkon mjetin n rrugn publike sht i detyruar ta ndal, prkatsisht ta parkoj at m pran cepit t djatht t siprfaqes s rrugs. 92.3. N rrug, n vende, prkatsisht n hapsira t destinuara pr ndalje dhe parkim , edhe n siprfaqet e ndrtuara t komunikacionit t parapara pr lvizjen e kmbsoreve, nuk lejohet lnia e mjeteve t cilat nuk prdoren n komunikacion (t paprdorura, t pa regjistruara ose t ngjashme) ose mjetet bashkangjitse t cilat shfrytzohen vetm prkohsisht (rimorkio e leht ose kamp-shtpiza ose t ngjashme), sendet, materialet e t ngjashme t cilat pengojn rrjedhn normale t komunikacionit apo e ndotin ambientin. 92.4. Shoferi i mjetit duhet t prdor mnyrn e ndaljes s mjetit, si tregohet me sinjalizim horizontal dhe vertikal.

38

92.5. Shoferi i mjetit kur e ndal mjetin duhet t siguroj at n mnyr q t mos ket mundsi t keqprdoret nga personat e pa autorizuar dhe t merr t gjitha masat e nevojshme, n mnyr q t shmang ndonj aksident. 92.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1, 2, 4 dhe 5 t ktij neni. 92.7. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , personi i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 3 t ktij neni. Neni 93 93.1. Me rastin e ndaljes ose parkimit t mjetit n rrug jasht zonave t banuara, mjeti duhet t ndalet ose parkohet jasht rrugs. 93.2. Shoferi i cili pr shkak t defektit n mjet, aksidentit t komunikacionit ose pr ndonj shkak tjetr t arsyeshm ka qen i detyruar ta ndal mjetin n rrug, detyrohet ti marr t gjitha masat q mjeti i ndalur n rrug mos t pengon ose rrezikon komunikacionin dhe menjher ta largon nga rruga. 93.3. Shoferi i cili pr shkak t defektit n mjet, aksidentit n komunikacion ose pr ndonj arsye tjetr ka qen i detyruar ta ndal mjetin mbi binar,detyrohet menjher ta largon at nga binaret, nse nj gj e till nuk sht e mundshme, ather duhet ti marr t gjitha masat q personi i cili drejton mjetin mbi binar t lajmrohet me koh. 93.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q ndal ose parkon mjetin n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 94 94.1. Para fillimit t ngasjes, shoferi duhet ti mbyll dhe ti prforcon t gjitha pjest lvizse t mjetit si dhe dyert, t vrteton q pajisjet pr kyje dhe shkyje t mjetit bashkangjitse jan n mnyr t rregullt t vendosura. 94.2. N mjetin e ndalur ose t parkuar nuk lejohet hapja e dyerve, nse me kt do t pengohej lvizja e pjesmarrsve t tjer n komunikacion ose do t rrezikohet siguria n komunikacion. 94.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 95 95.1. Lejohet ndalja ose parkimi i mjetit n trotuar, me dy rrotat ansore apo me rrotat e nj boshti t mjeteve me mas t prgjithshme deri 3.5 tona, me kusht q: a) n segmentin e caktuar rrugor ndalja apo parkimi nuk ndalohet; b) gjersia e trotuarit q mbetet n dispozicion t kmbsorve sht e till q nuk e pengon lvizjen e kmbsorve dhe nuk sht me e vogl se 1.5 metra; c) mjeti t cilit boshti i prparm vendoset n trotuar dhe nuk pengon komunikacionin rrugor.

39

95.2. Sipas paragrafit 1 t ktij neni, ndalja dhe parkimi lejohet n trotuar afr skajit t rrugs e komplet veturs, motoiklets, iklomotorit, biiklets apo mjetit me mas m t madhe t lejuar q nuk tejkalon 3500 kg, por vetm n vendin e shnuar me sinjalizim horizontal. 95.3. Shoferi mund ta parkoj mjetin e vet n vendet q ndodhen n mes t siprfaqes s rrugs, vetm kur kto vende jan t shnuara me sinjalizim vertikal ose horizontal. 95.4. Nse pran skajit t djatht gjinden binaret e tramvajit ose binaret e trenit, shoferi mund ta ndal ose parkon mjetin n ann e majt t rrugs. 95.5. N rrug nj kahshe shoferi mund ta parkoj mjetin n dy ant e rrugs, nse me rregullat ose me shenjat e komunikacionit nuk prcaktohet ndryshe. 95.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q e ndal ose parkon mjetin n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 96 96.1. Ndalohet ndalja ose parkimi i mjetit: a) n kthesa t padukshme, n afrsi kurrizi dhe n rrugt kryesore jasht vendbanimit; b) n tunel, n nnkalime, n mbi kalime, nn ur dhe mbi ur dhe n distanc m t vogl se 15 metra nga tuneli, nnkalime dhe n mbi kalime, nn ur dhe mbi ur; c) mbi binart e tramvajit ose t hekurudhs, n t njjtin nivel me rrug dhe n afrsi nse pengohet lvizja e mjetit mbi binar; d) n kryqzim dhe n largsi m t vogl se pes metra nga skaji m i afrt i rrugs trthore; e) n shtegun pr biikleta; f) shiritin pr biikleta; g) n vendkalimin e kmbsorve, n vendkalimin e biikletave dhe brenda distancs m t vogl se pes metra para vendkalimit t till; h) n rrug, prgjat vijs s bardh t plot dhe n afrsi t pikave t prfundimit t tyre, nse kjo do t detyronte shofert tjer q ngasin mjetin ose bashksin e mjeteve mbi at vij; i) n distanc m t vogl se 10 metra nga ana e prparme e shenjs apo sinjalit t komunikacionit, nse kto do t mbuloheshin nga mjeti; j) n skajin e ans s majt t rrugs me prjashtim t ndaljes apo parkimit brenda nj zone t banuar, n rrug nj kahore dhe nenit 95 paragrafit 4 t ktij Ligji; k) n brezin ndars ndrmjet shiritave rrugor; l) n vendet e rezervuara pr parkim t mjetit pr personin me invaliditet; m) n trotuar; n) prjashtimisht nga paragrafi 1 pika m) t ktij neni, lejohet ndalja nse pr lvizjen e kmbsorve,sht ln siprfaqe s paku 1,5 metra dhe e njjta nuk mund t jet pran skajit t djatht. N kt rast mjeti mund t parkohet nse sht e lejuar me shenj t komunikacionit; o) n pjesn e rrugs ku gjersia e kalimit t lir prej mjetit t ndalur ose t parkuar deri te vija e plot gjatsore e mesit e shnuar n rrug do t ishte m e vogl se tre metra prkatsisht deri te skaji tjetr i rrugs m e vogl se katr metra.

40

96.2. N zonn e TMK-s ndalohet ndalja dhe parkimi i automjeteve pa autorizim t veant nga TMK-ja. 96.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q ndal ose parkon mjetin n kundrshtim me rregullat e ktij neni. Neni 97 97.1. Ndalohet parkimi i mjeteve: a) n vendin ku ekziston hyrja apo dalja nga garazhi, porta, parkingu dhe ku mund t pengoj komunikacionin; b) n vendin ku qasja e mjetit tjetr t parkuar apo dalja e ktij mjeti do t mund t pengohej; c) n pjesn e rrugs para kalimit t rrugs n nivel me vijn hekurudhore ose me vijn e tramvajit n nj largsi m t vogl se 15 m nga kto kalime; d) brenda zons s banuar, mjeti apo bashksia e mjeteve me mas t prgjithshme m shum se 7,5 tona apo me gjatsi q tejkalon 12 metra, jasht vendit t shnuar pr parking t destinuara pr kto mjete; e) brenda distancs m t vogl se 15 metra para ose mbrapa shenjs s komunikacionit vend ndalja e autobusit; f) n vend ndalje ose siprfaqe t zgjeruar jasht shiritit t komunikacionit t mjeteve t cilat kryejn transportin publik t udhtarve t cilat jan t shnuar me shenja prkatse t komunikacionit. 97.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q parkon mjetin n kundrshtim me rregullat e ktij neni. Neni 98 Ndalimi i ndaljes ose parkimit t mjetit motorik nuk zbatohet n situatn ku ndalja e mjetit bhet si rrjedhoj e rregullave t komunikacionit. Neni 99 99.1. Pjestart e Shrbimit Policor t Kosovs ose personat e tjer t autorizuar me ligj urdhrojn q mjeti t zhvendoset n ndonj vend tjetr nse sht i ndalur ose i parkuar n rrug, ku rrezikohet siguria e komunikacionit ose pengohet rrjedha normale e komunikacionit, si: a) n kthesa t padukshme, n afrsi kurrizi dhe n rrugt kryesore jasht vendbanimit; b) n tunel, n nnkalime dhe n mbi kalime, nn ur dhe mbi ur dhe n distanc m t vogl se 15 metra nga tuneli, nnkalime dhe n mbi kalime, nn ur dhe mbi ur; c) mbi binart e tramvajit ose t hekurudhs, n t njjtin nivel me rrug dhe n afrsi nse pengohet lvizja e mjetit mbi binar; d) n kryqzim dhe n largsi m t vogl se pes metra nga skaji m i afrt i rrugs trthore; e) n shtegun pr biikleta; f) shiritin pr biikleta; g) n vendkalimin e kmbsorve, n vendkalimin e biikletave dhe brenda distancs m t vogl se pes metra para vendkalimit t till; 41

h) n rrug, prgjat vijs s bardh t plot dhe n afrsi t pikave t prfundimit t tyre, nse kjo do t detyronte shofert e tjer q ngasin mjetin ose bashksin e mjeteve mbi at vij; i) n distanc m t vogl se 10 metra nga ana e prparme e shenjs apo sinjalit t komunikacionit, nse kto do t mbuloheshin nga mjeti; j) n skajin e ans s majt t rrugs me prjashtim t ndaljes apo parkimit brenda zons s banuar sipas nenit 95 paragrafit 4 t ktij Ligji; k) n brezin ndars ndrmjet shiritave rrugor; l) n vendet e rezervuara pr parkim t mjetit pr personin me invaliditet; m) n trotuar nse nuk lehet siprfaqja e lir pr lvizjen e kmbsorve s paku 1,5 metra; n) n pjesn e rrugs ku gjersia e kalimit t lir prej mjetit t ndalur ose t parkuar deri te vija e plot gjatsore e mesit e shnuar n rrug ose ndonj penges tjetr do t ishte m e vogl se tre metra prkatsisht deri te skaji i tjetr i rrugs, m e vogl se katr metra. 99.2. Mjetet t cilat jan ndalur ose parkuar kundr rregullave n vendin nga paragrafi 1 i ktij neni nuk munden t bllokohen por duhen t largohen nga vendi. 99.3. Para se t jep urdhresn pr zhvendosjen e mjetit sipas paragrafit 1 t ktij neni, pozita e mjetit t ndalur ose parkuar n mnyr jo t rregullt dshmohet me fotografi ose me skic. Neni 100 100.1. Zbatimin e urdhress pr zhvendosjen e mjetit nga neni 99, paragrafi 1 i ktij ligji e bn Shrbimi Policor i Kosovs. 100.2. Shrbimi Policor i Kosovs e bn zhvendosjen e mjeteve t cilat jan ndalur ose parkuar n kundrshtim me rregullat e nenit 99 t ktij ligji, prmes mjeteve t veta ose prmes organizatave afariste t licencuara nga Komuna pr zhvendosjen e mjeteve. 100.3. Shrbimi Policor i Kosovs me nj akt nnligjor prcakton mnyrn e zhvendosjes s mjeteve t cilat ndalen ose parkohen kundr rregullave t nenit 99 t ktij ligji, ndrsa Kuvendet Komunale prcaktojn vendin ku do t qndrojn prkohsisht mjetet e zhvendosura. Neni 101 101.1. N oft se mjeti i zhvendosur nuk krkohet nga pronari brenda gjasht muajve, mjeti do t shitet me ankand publik dhe t hollat do t derdhen n Buxhetin e konsoliduar t Kosovs. 101.2. Nse mjeti pas tri ankandeve publike nuk mund t shitet, i njjti duhet t asgjsohet n baz t nj vendimi t cilin e nxjerr nj komision i veant, i cili formohet nga Kuvendi Komunal prkats, Shrbimi Policor i Kosovs dhe Shrbimi Doganor i Kosovs. Neni 102 102.1. Shpenzimet e zhvendosjes s mjetit dhe qndrimit t mjetit n vendin e caktuar nga neni 99 i ktij ligji i bart shoferi prkatsisht pronari i mjetit. 42

102.2. Pr t siguruar pagimin e shpenzimeve t zhvendosjes s mjetit nga personi i cili nuk sht banor i Kosovs, personi i cili bn zhvendosjen e mjetit mund t krkoj garanci. N qoft se pronari nuk jep garanci mjeti mund t mbahet. 102.3. Shumn e shpenzimeve t zhvendosjes s mjeteve e prcakton Shrbimi Policor i Kosovs n bashkpunim me Ministrin e Ekonomis dhe Financave. Neni 103 103.1. Shoferi i mjetit duhet q mjetin ose mjetin bashkangjits prve iklomotorit, motoiklets pa rimorkio ansore, kur jan t ndalura n rrug t shnojn me shenjn me t ciln shnohet ndalja e mjetit n rrug (trekndshi i siguris) pr shkak t prishjes, aksidentit ose ndonj arsye tjetr dhe at: a) n autostrad, n rrug t rezervuar pr komunikacion t mjeteve motorike dhe rrug t shpejta; b) n rrug jasht zons s banuar, me rastin e ndaljes n rrug n vendin ku kjo ndalohet, nse mjeti nuk mund t shihet nga nj distanc e mjaftueshme; c) n rrug brenda zons s banuar, me rastin e ndaljes n rrug n vendin ku ndalja ndalohet. 103.2. Ndalja e mjetit nga paragrafi 1 i ktij neni, duhet t shnohet si n vijim: a) n autostrad ose rrug t rezervuar pr komunikacion t mjeteve motorike me an t: shenjs me t cilin shnohet mjeti i ndalur n rrug (trekndshi i siguris), ndezja e gjith treguesve t drejtimit, dhe nse mjeti nuk sht i pajisur me gjith treguesit e drejtimit duhet ti ndez dritat e pozicionit; b) duke vendosur trekndshin e siguris n distanc prej 100 metra pas mjetit trekndshi i till duhet t vendoset n rrug, varsisht se ku mjeti sht i ndalur; c) n rrug t tjera: jasht zons s banuar me an t vendosjes t trekndshit t siguris, n distanc prej 30-50 metra pas mjetit dhe duhet ndezur t gjith treguesit e drejtimit, nse treguesit nuk jan n dispozicion, duke i ndezur dritat e pozicionit; d) brenda zons s banuar, me an t ndezjes s t gjith treguesve t drejtimit dhe nse treguesit nuk jan n dispozicion, duke i ndezur dritat e pozicionit dhe duke vendosur trekndshin e siguris pas mjetit n distanc t sigurt q mundet leht t vrehet ose n lartsi jo m shum se 1 metr. 103.3. Shnimi i mjetit i prmendur n paragrafin 1 dhe 2 t ktij neni sht i obligueshm gjat tr kohs s ndalimit t mjetit. 103.4. N t njjtn mnyr sikurse n paragrafin 1 dhe 2 t ktij neni shnohen edhe kolona e mjeteve, bashksia e mjeteve dhe mjetet t cilat bartin materie t rrezikshme vetm se n vend t nj trekndshit t siguris vendosen dy trekndsha t siguris. 103.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q nuk e shnon mjetin e ndalur ose e shnon n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 104 43

104.1. Para se t largohet nga mjeti, shoferi i cili e len mjetin n rrug detyrohet ti marr t gjitha masat e duhura q mjeti mos t lviz vet nga vendi ose q personat e pa autorizuar t vejn n lvizje (t fiket motori, t mbyllen dritaret dhe dyert dhe elsat ti marr me veti ose t ngjashme). 104.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 13. NDRPRERJA E KOLONES S KMBSORVE Neni 105 105.1. Shoferit nuk i lejohet me mjet ta ndrprerje kolonn e fmijve, ushtarve, funeraleve ose do kolone tjetr t organizuar t kmbsorve q lvizin rrugs. 105.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 14. TRHEQJA E MJETEVE BASHKANGJITSE DHE QERREVE Neni 106 106.1. N komunikacionin rrugor publik me prjashtim n autostrad, mjetit mund ti bashkngjiten m s shumti: a) dy mjete bashkangjitse pr transport t ngarkess; b) nj mjet bashkangjits pr transportin e personave. 106.2. Mjeti motorik i lejohet te trheq mjetin bashkangjits i cili nuk e zvoglon stabilitetin e tij. 106.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 550 , edhe ndrmarrja ose institucioni n emr dhe brenda autorizimeve t s cils ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 4 t ktij neni. 106.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit nse vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 107 107.1. N autostrad dhe n rrug t rezervuar vetm pr mjete motorike, mjeteve motorike mund ti bashkagjitet vetm nj mjet bashkangjits. 107.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit nse vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 107.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 300 deri 1.500 , edhe ndrmarrja ose institucioni n emr dhe brenda autorizimeve t s cils ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 2 t ktij neni.

44

Neni 108 108.1. Lvizja e mjeteve apo e bashksive t mjeteve tek t cilat masa, ngarkesa n boshte apo dimensionet me apo pa ngarkes jan m t mdha se sa lejohen me rregullat e ktyre mjeteve dhe prkufizohen n nenin 178 t ktij ligji lejohet me kusht q te merret leja e veant. 108.2. Leja e prmendur n paragrafin 1 t ktij neni lshohet: a) n afat t pacaktuar; b) pr nj periudh t caktuar e shnuar n leje; c) pr nj kalim n periudh t caktuar kohore dhe n itinerar t caktuar. 108.3. Lejet e prmendura n paragrafin 2 t ktij neni lshohen nga Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit n bashkpunim me Shrbimin Policor t Kosovs. 108.4. Ministra e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit n bashkpunim me Shrbimin Policor t Kosovs do t prkufizoj me an t nj akti nnligjor, kriteret dhe procedurat n detaje pr lshimin e lejeve t prmendura n paragrafin 1, lidhur me mjetet dhe itineraret. 108.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit nse vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 108.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 550 , edhe ndrmarrja ose institucioni n emr dhe brenda autorizimeve t s cils ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 5 t ktij neni. Neni 109 109.1. N komunikacionin rrugor traktori mund t trheq mjetin e qerres e cila sht e rregulluar pr tu trhequr nga traktori. 109.2. Qerrja e cila trhiqet nga traktori n komunikacionin rrugor duhet ti ket gomat e fryra. 109.3. Qerrja e cila trhiqet nga traktori n komunikacionin rrugor duhet jet e lidhur me ndihmn e lidhjes nyjore ashtu q gjat ngasjes siguron stabilitetin e dy mjeteve dhe pa mundson shkputjen e tyre. 109.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 110 110.1. N komunikacionin rrugor makinat e puns lejohet t trheqin edhe mjete bashkangjitse dhe veglat t cilat shrbejn pr qllimin e tyre. 110.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit nse vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 110.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 550 , edhe ndrmarrja ose institucioni n emr dhe brenda autorizimeve t s cils ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 2 t ktij neni. 45

Neni 111 111.1. N komunikacionin rrugor me biiklet dhe iklomotor lejohet t trhiqet mjeti bashkangjits me dy rrota i prforcuar n at mnyr q nuk e zvoglon stabilitetin e mjetit. Mjeti bashkangjits nuk lejohet t jet m i gjer se 80 cm, ndrsa masa e prgjithshm nuk lejohet t jet mbi 50 kg. N pjesn e pasme duhet ti ket dy katadiopter t parapar pr mjetin bashkangjits. 111.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 15. TRHEQJA E MJETIT TE PRISHUR (DEFEKT) Neni 112 112.1. Shoferi i mjetit mund t trheq mjetin tjetr prve mjeteve bashkangjitse, vetm nse ato nuk mund t lvizin vet, pr shkak t prishjes apo n munges t ndonj pjese. 112.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 113 113.1. N mjetin e trhequr si rezultat i prishjes ndalohet transporti i personave. 113.2. Me mjet nuk lejohet trheqja e motoiklets pa rimorkio ansore ose mjeteve t ngjashme me dy rrota. 113.3. Mjeti q trhiqet duhet t jet i ngjitur pr mjetin q trheq, n at mnyr q prjashtohet mundsia e shkputjes s tyre gjat lvizjes. 113.4. Gjat koh s trheqs s mjetit nga neni 112 i ktij ligji te dy mjetet duhet t jen t shnuara me shenje me t ciln shnohet ndalja e mjetit ne rrug (trekndshi i siguris). N mjetin i cili trhjek trekndshi vendoset n pjesn e prparme, ndrsa n mjetin e trhequr n ann e prapme. 113.5. N t dy mjetet gjat trheqjes duhet t jen t ndezur t gjith treguesit e drejtimit nse jan t instaluar n mjet. 113.6. Distanca n mes dy mjeteve nuk duhet t jet m e vogl se 3 m kur prdoret lidhja e ngurt (me big) dhe nga 4 deri n 6 m, n rast t lidhjes fleksibile, t shnuar me shirita t bardh dhe t kuq. 113.7. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 114 114.1. Mjeti me veprim motorik n rrug mund t trhiqet me ndihmn e lidhjes fleksibile, lidhjes s ngurt dhe duke e mbshtetur ose varur n mjetin trheqs. 114.2. Ndalohet trheqja: 46

a) e mjetit, me lidhe fleksibile nse, sistemi i tij i frenimit dhe drejtimit sht jasht funksionit, si dhe mjeteve transportuese dhe autobusve; b) e mjetit me an t lidhjes fleksibile nse, pr funksionimin e sistemit t frenimit t mjetit q terhit, nevojitet q motori t punon, ndrsa motori sht jasht funksionit; c) me lidhje t fort, e mjetit i cili sistemin e drejtimit e ka jasht funksionit dhe as e mjetit i cili sht m i rnd se mjeti q e trheq nse nuk e ka n rregull frenin punues; d) e m shum se nj mjeti, me prjashtim t bashksis s mjeteve; e) n autostrad, m prjashtim t trheqjes nse prishja ka ndodhur gjat ngasjes npr autostrad deri n daljen m t afrt nga autostrada. 114.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 115 115.1. Nse mjeti motorik trhiqet me ndihmn e lidhjes fleksibile ose t fort shoferi i cili drejton mjetin t cilin e trheq duhet ta ket patent shoferin pr drejtimin e asaj kategorie ose lloj t mjetit t cilit i takon mjeti i cili trhiqet. 115.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 116 116.1. Nat dhe ditn kur dukshmria sht e zvogluar lejohet trheqja e mjetit, vetm nse i ka t ndezura prapa dritat e kuqe pr shnimin e mjetit ose e trheqjen e bn mjeti i cili e ka dhe gjat trheqjes e prdor dritn e verdh vezulluese rrotulluese. 116.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 117 117.1. Trheqja e mjetit t transportit ose bashksia e mjeteve t ngarkuara lejohet deri te vendi i par i prshtatshm pr ngarkim- shkarkim, ndrsa n raste t jashtzakonshme deri te vendi i par ku mund t mnjanohet defekti i mjetit. 117.2. N rast t trheqjes s nj mjeti n mnyr t till q nuk ka nevoj pr ta drejtuar ose q t prdoren frenat, masa e prgjithshme e mjetit t trhequr nuk mund t jet m e madhe se masa e prgjithshme e mjetit q trheq. 117.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 16. PRDORIMI I DRITAVE N KOMUNIKACION Neni 118 47

1. N mjet me veprim motorik i cili merr pjes n komunikacionin rrugor duhet t jen t ndezura dritat si vijon: a) automjetet motorike prve biikletave me motor dhe motoikletave pa rimorkio ansore duhet t ken s paku dy drita t bardha n pjesn e prparme dhe dy t kuqe n pjesn e pasme; b) iklomotori dhe motoikleta pa rimorkio ansore t paktn nj drit t bardh n pjesn e prparme dhe t paktn nj drit kuqe n pjesn e pasme; c) kur mjeti motorik trheq nj ose dy mjete bashkangjitse n pjesn e pasme t mjetit bashkangjits t fundit duhet t jen t ndezura t paktn dy drita t kuqe, e n qoft se gjersia e mjetit bashkangjits sht ma e madhe se 1,60 metra, n pjesn e prparme t mjetit bashkangjits s par duhet t jen t ndezura dy drita t bardha . Neni 119 1. Prjashtimisht nga rregullat e nenit 118 t ktij ligji, nuk duhet t ket drita t ndezura: a) mjeti i ndalur ose i parkuar n pjesn e ndriuar t rrugs q shihet qart nga nj largsi e mjaftueshme; b) mjeti i ndalur ose i parkuar n vende t caktuara n rrug ose jasht rrugs ose n rrug me intensitet t dobt t komunikacionit; c) biikleta, iklomotori dhe motoikleta pa rimorkio ansore e cila nuk ka bateri, kur jan t ndalura ose parkuara n zona t banuara pran skajit t djatht t rrugs.

Neni 120 Mjetet motorike te t cilat gjatsia nuk kalon 8m dhe gjersia 2m, dhe t cilave nuk iu sht bashkangjitur mjeti bashkangjitse, kur sht i ndalur ose i parkuar n rrug brenda zons s banuar, n vend t dritave t parapara n nenin 118 t ktij ligji, duhet t ket t ndezur nj drit e cila nga ana e prparme shihet si e bardh dhe nj drit nga ana e pasme si e kuqe dhe t vendosura n ann e kundrt nga skaji i rrugs n t ciln mjeti sht i ndaluar ose i parkuar. Neni 121 121.1. Pr ndriimin e rrugs shoferi i mjetit me fuqi motorike si rregull prdor dritat e gjata. 121.2. Prjashtimisht nga dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni, shoferi ka pr detyr ti prdor dritat e shkurta n rastet vijuese: a) kur ekziston mjeti tjetr q vjen prball dhe kur njri nga shofert e mjetit i ndal dritat e gjata dhe i ndez dritat e shkurta; b) kur ekziston mundsia q t pengoj nga prapa shoferin e mjetit prpara; c) kur ekziston aty afr mjeti i cili i lviz npr binar, apo kur i vjen prball mjeti i lundrimit, po q se ndonjri prej tyre lviz brenda nj distance t till q ekziston mundsia q t pengoj shoferin; 48

d) gjat kohs derisa kalon pran kolons t organizuar t kmbsoreve. 121.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q i prdor dritat pr ndriimin e rrugs n kundrshtim me dispozitat e ktij neni.

Neni 122 122.1. Shoferi i mjetit motorik gjat ngasjes ditn, duhet ti ket t ndezura dritat e dits ose dritat e shkurtra. 122.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q nuk i prdor dritat sipas dispozitave te ktij neni. Neni 123 123.1. Kur ka mjegull shoferi i mjetit me veprim motorik duhet ti ket t ndezura n mjet dritat e shkurta ose ato pr mjegull ose dy llojet e dritave n t njjtn koh. 123.2. Dritat pr mjegull lejohet t prdoren vetm kur ka mjegull ose n rast t zvoglimit t dukshmris. 123.3. Dritat pr mjegull t cilat gjinden n pjesn e prparme mund t jen t bardha ose t verdha, ndrsa n pjesn e pasme, ngjyr t kuqe. 123.4. Shoferi i mjetit mund t prdor dritat e mjegulls, kur kufizimi i dukshmris sht 50 metra. Kur dukshmria t prmirsohet, shoferi i mjetit duhet q menjher ti ndal kto drita. 123.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q i prdor dritat pr mjegull n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 124 124.1. Mjetet motorike gjat gjith kohs s lvizjes kur i kan t ndezura cilat do drita pr ndriimin e rrugs ose ato t veanta pr mjegull duhet ti ken t ndezura edhe dritat e pozicionit. 124.2. N rastet e radhitura n nenin 118 t ktij ligji, n vend t ktyre dritave shoferi i mjetit duhet t prdor dritat e tjera me t cilat mjeti sht i pajisur. 124.3. Rregullat nga neni 118 t ktij ligji nuk zbatohen, gjat ndaljes s mjetit e cila vjen si shkak i rregullave t komunikacionit rrugor. Nse ndalja zgjat m shum se 1minut, lejohet t ndalen dritat e shkurta t mjetit, nse para dhe pas tij, n t njjtin shirit t komunikacionit ekzistojn t ndalura mjete tjera. 124.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q nuk i prdor dritat e pozicionit sipas dispozitave t ktij neni.

49

Neni 125 125.1. Dritat e pozicionit n mjet mund t ndezn vetm gjat qndrimit ndalur apo n parking, me kusht q nuk pengon pjesmarrsit tjer n komunikacion. Ky kufizim nuk zbatohet n mjetet me prparsi kalimi dhe nn prcjellje. 125.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q i prdor dritat n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 17. DISTANCA N MES T MJETEVE Neni 126 126.1. Shoferi i mjetit detyrohet t mbaj distancn e nevojshme (distanca e siguris) kur lviz pas mjetit tjetr, n mnyr q t mos e rrezikoj sigurin e komunikacionit. 126.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q nuk e mban distancn e nevojshme. Neni 127 127.1. Kur n rrug publike jasht zonave t banuara, e cila ka vetm nj shirit t komunikacionit t destinuar pr komunikacion t mjeteve n nj drejtim, lvizin njra pas tjetrs mjetet me fuqi motorike me masn maksimale t lejuar mbi 3500 kg, ose me gjatsi m t madhe se 7m, shoferet e mjeteve jan t detyruar t mbajn nj largsi prej t paktn 100 metra ndrmjet ktyre mjeteve, nse n at pjes t rrugs lejohet tejkalimi. 127.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q nuk e mban distancn e siguris sipas dispozitave t ktij neni. 18. KOMUNIKACIONI I BICIKLETAVE, CIKLOMOTORVE DHE MOTOCIKLETAVE Neni 128 128.1. Shoferi i biiklets, duhet t shfrytzoj shiritin pr biiklist ose shtegun e prcaktuar dhe t ndrtuar pr biikleta dhe kmbsor personi q nget biikletn, gjat shfrytzimit t shtegut pr biikleta dhe kmbsor duhet t ushtroj kujdes t shtuar dhe tu jap prparsi kmbsorve. 128.2. Kur nuk ekziston shtegu pr biikleta ose shtegu pr biikleta dhe kmbsor, shoferi i biiklets duhet t shfrytzoj bankinn, dhe nse kjo nuk sht e mundshme, t shfrytzoj rrugn. 128.3. Fmija deri n moshn 7 vjeare, mund t bartet n biiklet, me kusht q biikleta sht e pajisur me nj mbshtetse speciale q t ofroj siguri. 128.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i biiklets q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni.

50

Neni 129 129.1. Shoferit t biiklets, iklomotorit dhe motoiklets i ndalohet: t ngas pa e mbajtur timonin s paku me nj dor dhe pa i mbajtur kmbt n pedale ose mbshtetse t kmbve; b) t mbahet ose t trhiqet nga mjetet tjera; c) t lviz njri pran tjetrit. 129.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 130 130.1. N vendkalimin pr biiklist, i ndalohet shoferit t biiklets t hyj ashpr para mjetit q vjen, ose t ngadalsoj apo ndaloj, pa shkak t arsyeshm. 130.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i biiklets q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 131 131.1. Shfrytzimi i trotuarit ose shtegut pr kmbsor, shoferit t biiklets i lejohet n raste t jashtzakonshme kur personi kujdeset pr fmijn deri n moshn 10 vjeare, q sht duke drejtuar biikletn. 131.2. Shoferi i biiklets, duke shfrytzuar trotuarin ose shtegun e kmbsorve, obligohet t nget ngadal, t ushtroj kujdes t veant dhe tu jap prparsi kmbsorve. 131.3. Biikleta duhet t ket t ndezur nj drit ngjyr t bardh n pjesn e prparme dhe nj drit ngjyr t kuqe, katadiopter me materie retro-reflektuese n pjesn e pasme gjat ngasjes natn ose ditn kur pashmria sht e kufizuar. 131.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i biiklets q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 132 132.1. Shoferi i cili drejton iklomotorin dhe motoikletn dhe personat t cilt barten n kto mjete, duhet t mbajn helmetn mbrojtse gjat ngasjes n rrug. Helmetn mbrojtse gjat drejtimit n rrug duhet ta mbaj edhe shoferi i biiklets nse sht m i ri se 16 vjet. 132.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i iklomotorit, motoiklets dhe personat t cilt barten n kto mjete nse gjat ngasjes n rrug nuk e bartin helmetn mbrojtse si dhe shoferi i biiklets nse sht m i ri se 16 vje. 19. KOMUNIKACIONI I QERREVE DHE LVIZJA E BAGTIVE Neni 133 133.1. Shoferi i qerres i cili nget bagtit, gjat lvizjes duhet t kujdeset q mjetin ta mbaj nn kontroll dhe sa m afr skajit t djatht t rrugs. 133.2. Distanca n mes qerreve q lvizin nuk duhet t jet m e vogl se 100 m. 51 a)

133.3. Shoferi i qerres me rastin e hyrjes n rrug publike n nj vend ku dukshmria sht e kufizuar ose n vendet e rrezikshme (kalimi npr rrug rajonale ose magjistrale, vendkalimit hekurudhor ose t ngjashme) obligohet t mbaj njrn kafsh pr frena. 133.4. Nuk lejohet q qerrja n rrug t jet pa mbikqyrje. 133.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i qerres q nget bagtin i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 134 134.1. Ndalohet pr shoferin e qerres: a) t mbingarkoj kafshn; b) t lejoj qerren n vet lvizje; c) t drejtoi qerren pa zile ose vin pr frenim; d) qerrja duhet te ket t ndezur nj drit me ngjyr t bardh n pjesn e prparme dhe nj drit me ngjyr t kuqe n pjesn e pasme gjat lvizjes natn ose ditn kur dukshmria sht e kufizuar. Dritat duhet t jen n ann e majt t qerres. 134.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i qerres q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 135 135.1. Ndalohet t drejtohet qerrja nga personi nn moshn 14 vjeare. 135.2. Ndalohet t drejtohet qerrja, t kalrohet kafsha apo ngiten kafsht nga personi q nuk sht i aft, sht n gjendje q tregon konsumim alkooli, narkotik apo substanca me efekt t njjt. 135.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , personi q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 136 136.1. Kalrimi i nj kafshe dhe drejtimi i kafshve do t duhej t bhej n parim n rrugt e prcaktuara pr lvizje t kafshve. N rast se nuk ekziston rrug e till, mund t kalrohen dhe ngiten kafsht n trotuar dhe, nse nuk ekziston trotuari npr bankin. 136.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , personi i cili kalrimin, prkatsisht drejtimin e kafshve e bn n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 137 137.1. Ndalohet drejtimi (kalrimi) i kafshs: a) pa fre; b) n rrugn e shnuar me shenja q bartin numrin e nj rrug ndrkombtare dhe n rrugn ku lvizja e qerreve ndalohet; c) n rrug publike gjat kohs me pashmri t kufizuar; 52

d) kalorsi lejohet t shpie vetm nj kafsh n ann e djatht t tij; e) n rrugt rajonale dhe lokale nga personi i cili nuk i ka mbushur 10 vjet. 137.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , personi q i drejton kafsht n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 138 138.1. Kafsht n kope mund t lvizin n rrug vetm nn kontrollin e personit. 138.2. Personi q nget kafsht duhet: a) t ec n ann e majt t kafshs q nget; b) q gjat periudhs s dukshmris s kufizuar t bart nj drit t bardh q shihet prej nj distance s paku 150 metra. 138.3. M shum se dy kafsh nuk mund t ngiten t ngjitura pr ann e djatht t qerres. 139.4. Gjatsia e kopes s kafshve nuk lejohet t jet m e madhe se 50 metra, ndrsa n mes tyre duhet t ekzistoj distanca s paku prej 50 metra. 138.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , personi q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 139 139.1. Ndalohet: a) ngitja e kafshve n rrugn e shnuar ndrkombtare dhe n rrug t tjera publike nga muzgu deri n agim; b) t nget kafsht prtej rrugs n nj vend q nuk sht e dukshme nga nj distanc e mjaftueshme; c) t ndal kafsht n rrug; d) t z me nj kafsh m shum hapsir nga ana e djatht e rrugs s shtegut t kmbsorve apo biiklistve. 139.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , personi q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 140 Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit dhe Kuvendet Komunale, nxjerrin akte nnligjore mbi ndalimin e drejtimit t kafshve n rrug t caktuara apo n zona t caktuara brenda nj kohe specifike. 20. LVIZJA E KMBSORVE Neni 141 141.1. Si rregull kmbsorit nuk i lejohet, t lviz ose t ndalet n rrug. 141.2. Kmbsori obligohet q t prdor trotuarin ose siprfaqen tjetr t caktuar pr lvizjen e kmbsorve (shtegu pr kmbsor). Nse nuk ka trotuar ose shteg t kmbsorve ose prkohsisht nuk mund t prdoret, kmbsori mund t prdor rrugn 53

automobilistike (n tekstin e tutje rrug), me kusht q t lviz sa m afr skajit t rrugs dhe ia lshon rrugn mjeteve q afrohen. 141.3. Kmbsori q ec n rrug obligohet q t shfrytzoj ann e majt t rrugs n kahe t lvizjes. 141.4. Kmbsort duke ecur n rrug jan t obliguar t lvizin njri pas tjetrit. N rrug, me intensitet t vogl t komunikacionit dhe n kushte t mira t pashmris, dy kmbsor mund t ecin pran njri tjetrit. 141.5. Shfrytzimi i shtegut t prcaktuar pr lvizje t biikletave, nga ana e nj kmbsori, lejohet vetm nse nuk ekziston trotuari, bankina dhe shfrytzimi i tyre nuk sht i mundshm. Kmbsori q shfrytzon shtegun e biiklets, me prjashtim t personave me aftsi t kufizuar, sht i obliguar q tia lshoj rrugn biiklistit. 141.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 15 , kmbsori q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 142 142.1. Rregullat e nenit 141 t ktij ligji, nuk vlejn pr zonat e banuara. N zonat e parapara vetm pr kmbsori, kmbsori mund t shfrytzoj tr rrugn dhe gzon t drejtn e prparsis para mjetit. 142.2. Fmija deri n moshn 7 vjeare, lejohet t shfrytzoj rrugn vetm nn mbikqyrjen e personit q sht s paku i moshs 10 vjeare dhe t bart elemente retroreflektuese me prjashtim brenda zonave t banuara. Neni 143 143.1. Kolona e kmbsorve, me prjashtim t kmbsorve deri n moshn 10 vjeare, iu lejohet t lvizin vetm n ann e djatht t rrugs. 143.2. Numri i kmbsorve t cilt ecin krah pr krah n grup, nuk duhet ta tejkalojn numrin prej 4 vetash ashtu q grupi mos ta z m shum se gjysmn e rrugs . . 143.3. Kolona e kmbsorve e moshs deri 10 vjeare mund t ecin n rrug vetm n ift dhe nn mbikqyrjen e s paku nj personi mbi 18 vje. 143.4. Gjatsia e kolons s kmbsorve nuk mund t tejkaloj 50 metr-shin. Distanca ndrmjet kolonave nuk mund t jet m e vogl se 100 metra. 143.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , udhheqsi i kolons s kmbsorve q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni.

Neni 144 144.1. Nse kolona e kmbsorve ecn nn kushte t kufizuara t pashmris: a) personi i par dhe i fundit, n ann e majt t kolons, duhet t bartin nga nj drit,personi i par drit t bardh me prballje prpara ndrsa personi i fundit, drit t kuqe m prballje prapa; 54

b) n kolonn prej 20 metra e m gjat, personat e prmendur n piken 1 obligohen q t veshin ose bartin elemente reflektuese me parametra standarde dhe prve ksaj, personat q ecin n ann e majt t kolons obligohen q t bartin drit t bardh n mnyr t till, q distanca n mes tyre nuk sht m shum se 10 metra; c) drita, llambat dhe dritat reflektuese, duhet t jet e dukshme nga nj distanc jo m e vogl se 150 metra. 144.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , udhheqsi i kolons s kmbsorve q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 145 145.1. Ndalohet: a) pr kmbsort q ecin n kolon, t cilt lvizin n kushtet me dukshmri t kufizuar. Kjo nuk zbatohet pr KFOR-in, Trupat Mbrojtse t Kosovs dhe Shrbimin Policor t Kosovs; b) pr kmbsort deri n moshn 10 vjeare, q t lvizin nn kushte t nj dukshmrie t kufizuar; c) pr personin e moshs m t re se 18 vjet q t udhheq kolonn e kmbsorve. 145.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , udhheqsi i kolons s kmbsorve i cili lejon lvizjen e kolons gjat kohs me pashmri t zvogluar n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. 145.3. Pr kundrvajtje nga pika c) e paragrafit 1 t ktij neni, dnohet me gjob prej 25 , udhheqsi i kolons s kmbsorve i cili sht m i ri se 18 vjet. Neni 146 146.1. Kmbsori gjat kalimit t rrugs obligohet q t ket kujdes t posam dhe gjithher, t shfrytzojn vendkalimin e kmbsorve ku ekzistojn. Kmbsori n at vendkalim ka prparsi para mjeteve. 146.2. Kalimi i rrugs jasht vendkalimit t kmbsorve lejohet nse, distanca nga vendi ku dshiron t kaloj rrugn nga vendkalimi i shnuar i kmbsorve sht m i madh se 100 metra. Megjithat, nse ekziston ndonj kryqzim ose rrug bashkangjitse brenda distancs prej 100 metrave, kmbsori mund t kaloj rrugn gjithashtu edhe n kryqzimin e till. 146.3. Kalimi i rrugs jasht vendkalimit t kmbsorve t prmendur n paragrafin 2, lejohet me kusht q nuk pengon dhe rrezikon sigurin e komunikacionit. Kmbsori obligohet q tu jap prparsi mjeteve dhe t kaloj rrugn duke shfrytzuar rrug m t shkurtr, trthorazi me vijn qendrore t rrugs. 146.4. Nse ekziston ur apo tunel n rrug, kmbsori detyrohet t lviz me kujdes t shtuar. 146.5. Brenda zons s banuar, n rrugn me dy shirita rrugor t ndar n mes veti fizikisht, kmbsori obligohet q t shfrytzoj vetm vendkalimin e parapar pr kmbsor. 55

146.6. Nse vendkalimi i kmbsorve sht shnuar n rrug m dy shirita rrugor, kalimi i secilit shirit rrugor konsiderohet si vendkalim i ndar. Kjo aplikohet gjithashtu edhe n vendkalimet e kmbsorve, n vendet ku komunikacioni i mjeteve sht i ndar me an t nj pjese t ngritur, ose ndonj pajisje tjetr teknike. 146.7. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 15 , kmbsori i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 147 147.1. I ndalohet kmbsorit: a) hyrja n rrug drejtprdrejt para mjetit n lvizje, prfshir vendkalimin e kmbsorve dhe mbrapa mjetit ose pengese tjetr q kufizon dukshmrin e rrugs; b) kalimi i rrugs n vendin ku dukshmria e rrugs sht e kufizuar; c) ngadalsimi i shpejtsis s t ecurit ose ndalja pa arsye gjat kalimit t rrugs apo binarve hekurudhor; d) lvizja ose qndrimi n rrug; e) vrapimi i paarsyeshm; f) ecja prgjat vijs hekurudhore; g) hyrja brenda vijs s hekurudhs kur gjysm-barrierat ose barrierat jan t lshuara posht ose ulja e tyre ve ka filluar h) kalimi i rrugs n vendin ku mekanizmat ose pengesat pr siguri ndajn shtegun e kmbsorve ose trotuarin nga rruga, pa marr parasysh n ciln an jan ato t vendosura. 147.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 15 , kmbsori q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 148 148.1. N vendkalimin e shnuar t kmbsoreve n t cilin komunikacioni i kmbsoreve rregullohet me shenja ndriuese t komunikacionit pr kmbsor prkatsisht n kryqzim, kmbsori obligohet t veproj sipas atyre shenjave. 148.2. N vendkalimin e shnuar t kmbsoreve n t cilin komunikacioni i kmbsoreve rregullohet me shenja ndriuese t komunikacionit pr kmbsor ose me shenjat e personit t autorizuar, kmbsori mund t kaloj rrugn vetm kur me shenjen e dhn i lejohet kalimi npr rrug. 148.3. N vendkalimin e shnuar t kmbsoreve n t cilin komunikacioni i kmbsoreve nuk rregullohet me shenja ndriuese t komunikacionit pr kmbsor, as me shenjat e personit t autorizuar, kmbsori edhe pse ka prparsi kalimi duhet ti kushtoj kujdes largsis dhe shpejtsis s mjetit q i afrohet. 148.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 15 , kmbsori i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 dhe 2 t ktij neni.

56

Neni 149 149.1. Kmbsori i cili e shtyn karrocn, biikletn, iklomotorin, motoikletn, personat t cilt lvizin me ndihmn e karrigeve pr personat me aftsi t kufizuar duhet t lvizin pran skajit t djatht t rrugs n drejtim t lvizjes. 149.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 15 , kmbsori q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni.

21. OBLIGIMET E SHOFERVE NDAJ KMBSORVE Neni 150 150.1. Shoferi i mjetit gjat afrimit t vendkalimit pr kmbsor, duhet t ushtroj kujdes t veant dhe ti jap prparsi kmbsorit i cili sht ose hyn n vendkalim. 150.2. N qoft se komunikacioni n vendkalimin e shnuar t kmbsorve sht i rregulluar me shenjat e komunikacionit me drita, ose me shenjat e personit t autorizuar, shoferi i mjetit sht i detyruar ta ndal mjetin e vet para vendkalimit t shnuar pr kmbsor kur me shenjn e dhn i sht ndaluar kalimi. 150.3. Nse vendkalimi i shnuar i kmbsorve nga paragrafi 2 i ktij neni gjendet n hyrje t rrugs, shoferi i cili lviz n at rrug sht i detyruar t lviz me shpejtsi t zvogluar dhe ti lshoj t kalojn kmbsort t cilt gjinden ose hyjn n vendkalim dhe sipas nevojs ta ndal mjetin e vet pr ti lshuar kmbsort. 150.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni dhe njkohsisht i shqiptohet masa e ndalimit e t drejtuarit e mjetit me veprim motorik deri n gjasht muaj si dhe dy pik negative. Neni 151 151.1. Shoferi i mjetit gjat kalimit t trotuarit apo shtegut t kmbsorve duhet t ngas ngadal dhe tiu jap prparsi kmbsorve. 151.2. Rregulla n paragrafin 1 t ktij neni zbatohet gjithashtu edhe gjat ngasjes n sheshe, ku pr arsye se nuk ka rrug t ndara dhe trotuare lvizja e mjeteve dhe e kmbsorve bhet n t njjtn siprfaqe. 151.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 dhe 2 t ktij neni. Neni 152 152.1. N rast kur rruga kalohet nga personi (kmbsori), me aftsi t kufizuar q mban shenj dalluese ose nga personi me lvizshmri t kufizuar q sht e dukshme, personat e moshuar, personat e paaft dhe fmijt, shoferi obligohet t ndal mjetin, n mnyr q ti mundson atij personi q t kaloj rrugn.

57

152.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. Neni 153 153.1. Shoferi q me mjet kthehet n rrugn ansore n hyrje t s cils nuk ekziston vendkalimi i shnuar i kmbsorve, detyrohet t kthehet me shpejtsi t zvogluar dhe nuk i lejohet ti rrezikoj kmbsoret t cilt ve kan hyr n rrug. 153.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 15 , shoferi i i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni.

22. KOMUNIKACIONI N KALIMIN E RRUGS NPR VIJN HEKURUDHORE Neni 154 154.1. Shoferi i mjetit, gjat afrimit t kalimit hekurudhor dhe gjat kalimit t saj duhet t ushtroj kujdes t shtuar. Para se t kaloj mbi binar, shoferi i mjetit duhet t sigurohet q mjet i cili lviz npr binar nuk sht n ardhje dhe t ndrmerr masa t veanta t nevojshme, veanrisht nse pashmria sht e zvogluar pr shkak t kushteve atmosferike ose rrethanave tjera n rrug. 154.2. Shoferi i mjetit duhet t ngas me kujdes dhe shpejtsi t zvogluar, e cila do ti lejonte t ndal mjetin n vend t sigurt, n rast t ardhjes s mjetit i cili lviz npr binar, ose kur mekanizmi i siguris (barrierat ose gjysm barrierat) si dhe sinjalizimi me drit t kuqe dhe zri, nuk e lejon hyrjen n kalimin e rrugs npr vijn hekurudhore. 154.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni si dhe njkohsisht i shqiptohet masa e ndalimit t drejtuarit t mjetit me veprim motorik deri n tre muaj dhe nj pik negative. Neni 155 155.1. N kalimin e rrugs npr vijn hekurudhore pa mekanizma mbrojts dhe pr dhnien e sinjaleve me t cilat paralajmrohet afrimi i trenit, shoferi obligohet m par t sigurohet se npr vijn hekurudhore nuk vjen ndonj mjet, para se t kaloj npr vijn hekurudhore. 155.2. I ndalohet shoferit: a) t kaloj anash gjysm barrierat ose barrierat dhe t hyj n kalimin e rrugs npr vijn hekurudhore nn rrethanat kur ulja e gjysm barrierave ose barrierave ve ka filluar ose ngritja e gjysm barrierave apo barrierave nuk ka prfunduar; b) hyj, n kalimin e rrugs npr vijn hekurudhore, nse nuk ka n dispozicion hapsir t mjaftueshme n ann tjetr t kalimit pr vazhdimin e lvizjes; c) kaloj mjetin duke pritur hapjen e gjysm-barrierave ose barrierave. 155.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni si dhe te njjtit njkohsisht i shqiptohet masa e ndalimit t drejtuarit t mjetit me veprim motorik deri ne tre muaj dhe nj pik negative. 58

Neni 156 156.1. Nse ndodh q mjeti sht bllokuar n kalimin e rrugs npr vijn hekurudhore, shoferi obligohet, q menjher ta largoj nga kalimi dhe nse kjo sht e pamundshme, t paralajmroj personin i cili drejton mjetin mbi binar pr rrezikun. 156.2. Shoferi q drejton mjetin ose bashksin e mjeteve me gjatsi q tejkalon 10 m., q nuk mund t zhvilloj shpejtsin me t madhe se 6 km/or, obligohet q para se t hyj npr kalimin e rrugs npr vijn hekurudhore, t siguroj q n vendkalim nuk do t vjen mjeti i cili lviz npr binar, gjat kohs s nevojshme pr kalimin ose q t krkoj ndihm nga personi i cili siguron vendkalimin mbi hekurudh. 156.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 23. KOMUNIKACIONI N AUTOSTRAD, RRUG T SHPEJTA DHE RRUG T REZERVUARA PR MJETET MOTORIKE Neni 157 157.1. Ndalohet lvizja npr autostrad: e kmbsorve, bagtis si dhe e mjeteve t cilat sipas dispozitave t ktij ligji nuk konsiderohen mjete motorike. 157.2. N autostrad ndalohet edhe lvizja e mjeteve motorike t cilat pr nga vetit e veta t konstruksionit nuk mund t lvizin me nj shpejtsi prej t paktn 60 km/h, prjashtimisht mjetet nn prcjelle, me prparsi kalimi dhe mjetet e Trupave Mbrojtse t Kosovs. 157.3. Shoferi i mjetit motorik i cili pr shkak t avaris ose pr shkaqe tjera sht i detyruar ta ndal mjetin motorik n siprfaqen rrugore t autostrads duhet ta ndal n shiritin e emergjencs dhe duhet ti ndrmerr masat q mjetin ta largoj sa m par nga shiriti i komunikacionit. 157.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 2 dhe 3 t ktij neni. Neni 158 158.1. Ndalohet hyrja ne autostrad e mjetit motorik q e trheq mjetin tjetr. 158.2. Ne autostrad mjetet motorike duhet te lvizin n shiritin e djatht t skajshm t komunikacionit i cili nuk sht i zn me mjete motorik q lvizin n kolon. 158.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 159 159.1. N autostrad me tre ose me tepr shirita te komunikacionit t destinuar pr lvizjen e mjeteve motorike n nj kahe, shoferi i mjetit motorik me masn me t madhe t lejuar se 5000 kg, ose te mjeteve motorike me rimorkio me gjatsi mbi 7metra mund t shfrytzoj vetm dy shirita t komunikacionit q ndodhn pran skajit t djatht t siprfaqes s rrugs. 59

159.2. Shoferi i cili kyet me mjet motorik n autostrad duhet: t shfrytzoj shiritin pr nxitim kur ekziston nj shirit i till dhe duke dhn shenjn prkatse me tregues t drejtimit sipas mnyrs me t ciln nuk e rrezikon komunikacionin e mjeteve motorike qe lvizin npr autostrad; b) ti jep prparsi kalimi komunikacionit i cili lviz npr autostrad, nse nuk ekziston shiriti i posam pr nxitim. 159.3. Shoferi i cili shkyet nga autostrada duhet ta merr pozitn me mjetin e vet motorik n shiritin e djatht t skajshm t komunikacionit dhe sa m par t kaloi n shiritin pr ngadalsim n qoft se nj shirit i till ekziston n autostrad. 159.4. N rast t bllokimit t komunikacionit n autostrad mjetet motorike duhet tia mundsojn lvizjen e mjeteve me prparsi kalimi dhe nn prcjellje, duke ln hapsir dhe duke u skajuar n t djatht ose n t majt t shiritit t komunikacionit. 159.5. Ndalohet t ndalet ose parkohet mjeti motorik n autostrad ose rrug t rezervuar pr komunikacion t mjeteve motorike, prve aty ku sht e shnuar pr kt qllim. Nse ndalja e mjetit motorik bhet pr shkak t nj problemi teknik ose arsye tjera, shoferi duhet q t largoi mjetin motorik nga rruga dhe ti paralajmroj pjesmarrsit tjer n komunikacion. 159.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 24. KOMUNIKACIONI N TUNEL Neni 160 160.1. Shoferi i cili me mjet lviz npr tunel nuk i lejohet ta ndal e as t parkoj mjetin, t bj kthimin gjysm rrethor ose lvizjen prapa. 160.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni dhe t njjtit i shqiptohet nj pik negative. Neni 161 161.1. Shoferi i mjetit me veprim motorik duhet gjat ngasjes npr tunel ti ket t ndezura dritat e shkurta pr ndriimin e rrugs. 161.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 25. MJETET NN PRCJELLJE Neni 162 162.1. Sipas ktij ligji , automjetet nn prcjellje kan kuptimin e atyre automjeteve pr t cilt prcjellja nga KFOR-i sht caktuar , duke prdorur automjete t veanta q posedojn pajisje sinjalizuese, me drita t kuqe t kaltrta si dhe me automjete t zakonshme t policis gjat sinjalizimit. 60 a)

162.2. Mjetet nn prcjellje duke pasur kujdes n sigurin e pjesmarrsve tjer t komunikacionit kan t drejtn e prparsis s kalimit kundrejt t gjitha mjeteve tjera prve n kryqzim ku komunikacioni rregullohet me shenjat e personit t autorizuar. 162.3. Personi i autorizuar q rregullon komunikacionin rrugor sht i detyruar t krijoj kushtet q mjetet me prparsi kalimi t kalojn pa pengesa. 162.4. Mjetet me prparsi kalimi kan t drejt t mos i zbatojn rregullat e komunikacionit, kur ato mjete japin sinjale me drita t kuqe dhe t kaltr dhe sinjale zri me intensitet t ndryshueshm, prve n rastet kur me nj veprim t till do t rrezikoheshin pjesmarrsit e tjer n komunikacion. Neni 163 163.1. Shoferi i mjetit i cili has n rrug mjetin ose kolonn e mjeteve nn prcjelle dhe shoferi t cilin e arrin mjeti nn prcjelle ose kolona e mjeteve nn prcjelle sht i detyruar ta ndal mjetin e vet, q natn n vend t dritave t gjata ti prdor dritat e shkurta pr ndriimin e rrugs, tu prmbahen n mnyr t prpikt urdhrave q ia japin personat q i prcjellin mjetet dhe ta vazhdoj lvizjen vetm pasi t kalojn t gjitha mjetet n prcjelle. 163.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 , shoferi i mjetit nse vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. Neni 164 164.1. Pr t br t mundshm kalimin e papenguar t mjeteve nn prcjelle, kmbsoret jan t detyruar t largohen nga rruga prderisa t mos kalojn kto mjete. 164.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 15 , kmbsori q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. 26. MJETET ME PRPARSI KALIMI Neni 165 165.1. Mjete me prparsi kalimi konsiderohen, si vijon: a) mjeti i zjarrfiksve; b) mjeti i emergjencs (ambulancs); c) mjeti i Shrbimit Policor t Kosovs; d) mjeti i Trupave Mbrojtse t Kosovs; e) mjeti i njsis s emergjencs kimike; f) mjeti i autoritetit t burgut; g) mjeti tjetr i autorizuar nga Shefi i Shrbimit Policor t Kosovs; h) mjeti zyrtar ose privat me t cilin qarkullon personi q gzon dhe dshmon imunitetin. 165.2. Shefi i Shrbimit Policor t Kosovs n rastin e prmendur n pikn g), t paragrafit 1 t ktij neni, trheq autorizimin nse nuk ka m nevoj q t prdoret mjeti me prparsi kalimi. 61

165.3. Konsiderohen mjete me prparsi kalimi n komunikacion t gjitha mjetet e cekura n paragrafin 1 t ktij neni, kur me pajimet e veanta, prve piks (h), japin sinjalet me drita dhe t zrit me intensitet t ndryshueshm (intervenim). 165.4. Mjetet me prparsi kalimi kan t drejtn e prparsis kalimi kundrejt t gjithave mjeteve tjera, prve ndaj mjeteve nn prcjelle dhe ndaj mjeteve q lvizin npr kryqzim i cili rregullohet me shenja t personit t autorizuar. 165.5. Personi i autorizuar q rregullon komunikacionin rrugor sht i obliguar q t krijoj kushtet q mjetet me prparsi kalimi t kalojn pa pengim. 165.6. Mjetet me prparsi kalimi kan t drejt t mos i zbatojn rregullat e komunikacionit, kur ato mjete japin sinjale me drita t kuqe dhe t kaltr dhe sinjale zri me intensitet t ndryshueshm, prve n rastet kur me nj veprim t till do t rrezikoheshin pjesmarrsit e tjer n komunikacion. Neni 166 166.1. Kur mjeti i Shrbimit Policor t Kosovs dhe Trupave Mbrojtse t Kosovs duke prdorur dy drita t kaltra i siguron kalimin nj mjeti ose kolons s mjeteve q lvizin pas tij, shofert e mjeteve t tjera, jan t detyruar tiu kushtojn kujdes edhe mjeteve t cilave u sigurohet kalimi, tiu japin prparsi kalimi dhe n rast nevoje edhe ti ndalin mjetet e veta pr derisa t mos kalojn kto mjete. 166.2. Kur mjetet me prparsi kalimi takohen n mes veti, mes tyre vlejn rregullat e prgjithshme t prparsis s kalimit Neni 167 167.1. Shoferi i mjetit kur n rrug takon ose arrin mjetin me prparsi kalimi duhet ta lshoj e sipas nevojs t ndalet derisa t kaloj ai mjet dhe t veproj sipas urdhrit t personit t autorizuar nga mjeti me prparsi kalimi. 167.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 , shoferi i mjetit q nuk vepron n pajtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. Neni 168 168.1. Pr t br t mundshm kalimin e papenguar t mjeteve me prparsi kalimi, kmbsort jan t detyruar t largohen nga rruga derisa t kalojn kto mjete. 168.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 15 , kmbsori q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 169 169.1. Pajisjet pr dhnien e shenjave t posame me drita dhe shenjave zri mund t montohen dhe t prdoren vetm n mjetet me t cilat pjestart e Shrbimit Policor t Kosovs ose Trupave Mbrojtse t Kosovs (neni 162 i ktij ligji) kryejn prcjelljen e mjeteve me prparsi kalimi (neni 165 paragrafi 2 i ktij ligji).

62

169.2. N mjetet e Shrbimit Policor t Kosovs, prve pajisjeve nga paragrafi 1 i ktij neni, mund t montohen edhe pajisjet n t cilat shkruhen urdhrat dhe lajmrimet pr shoferin i cili lviz prpara ose prapa mjetit t Shrbimit Policor t Kosovs (ndalja e detyrueshme, ndal policia, zvoglo shpejtsin, aksident i komunikacionit, rrezik n rrug dhe t ngjashme). 169.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 140 personi nse monton pajisje n kundrshtim m dispozitat e ktij neni. 169.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 250 deri 650 zyrtari prgjegjs n institucionin publik nse pa autorizim monton ose lejon montimin e pajisjeve ne kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 169.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi q qarkullon n komunikacion m pajisje t montuara n kundrshtim me kt nen. Neni 170 Shrbimi Policor i Kosovs me nj akt nnligjor do t prcaktoj mnyrn e vendosjes s pajisjeve t zrit dhe dritave n mjetet nn prcjelle dhe me prparsi kalimi. 27. NGARKESA N MJET Neni 171 171.1. Mjeti q ndodhet n komunikacionin rrugor ndalohet t ngarkohet m tepr se bartja e vet q sht e regjistruar n lejen e komunikacionit, m tepr se ngarkesa boshtore, m tepr se masa maksimale e lejuar ose mundsia q lejojn vetit e rrugs dhe mundsit teknike t konstruksionit t mjetit. 171.2. Ngarkesa n mjet duhet t vendoset n mnyr t till dhe sipas nevojs t prforcohet e t mbulohet n mnyr q: a) t mos e rrezikoj sigurin e pjesmarrsve n komunikacion dhe t mos dmtoj rrugt dhe objektet n rrug; b) t mos e paksoj stabilitetin e mjetit dhe t mos e vshtirsoj drejtimin e mjetit; c) t mos ia paksoj shoferit t mjetit pamjen e rrugs; d) t mos krijoj zhurm t teprt dhe t mos derdh derivate npr rrug; e) t mos i mbuloj pajimet dhe sinjalet ndriuese n mjet, targat e regjistrimit dhe shenjat e tyre t parapara pr mjet. 171.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit nse vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 171.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 550 , edhe ndrmarrja ose institucioni n emr dhe brenda autorizimeve t s cils ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 3 t ktij neni. Neni 172 172.1. Ndalohet q ngarkesa n mjet t kaloj m tepr se 1metr n pjesn e prparme. 63

172.2. Ngarkesa q transportohet n mjet dhe mjetin bashkangjitse mund t kaloj pikn m t skajshme n pjesn e pasme t mjetit jo m shum se pr nj t gjashtn e gjatsis s ngarkess e cila sht mbshtetur pandrprer n siprfaqen e ngarkimit. 172.3. N qoft se me mjetin transportohet ngarkesa n kombinim q prbhet nga mjeti trheqs dhe nga rimorkio me nj bosht, me gjatsi t mjetit kuptohet gjatsia e prgjithshme e mjetit trheqs dhe e rimorkios me nj bosht. 172.4. N qoft se ngarkesa n mjet kalon pr m tepr se nj metr pikn m t skajshme n pjesn e pasme t mjetit, pika m e skajshme e ngarkess duhet t shnohet me plhur t kuqe. 172.5. Pika m e skajshme e ngarkess q transportohet me mjet t transportit ose me rimorkio n rastin nga paragrafi 4 t ktij neni duhet t shnohet me tabel. Kjo tabel sht n form katrore me prmasa 50 x 50 c m, e ngjyrosur n mnyr alternative me shirita t pjerrt me ngjyr reflektuese portokalli dhe m ngjyr t bardh dhe e vendosur pingul mbi boshtin gjatsor t mjetit. 172.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi i mjetit nse vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 172.7. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 550 , edhe ndrmarrja ose institucioni n emr dhe brenda autorizimeve t s cils ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 6 t ktij neni. Neni 173 173.1. Gjat nats si dhe ditn kur pashmria sht e kufizuar, pikat m t skajshme e ngarkess q transportohet n mjet duhet t shnohet: a) n rastin e paragrafit 4 dhe 5 t nenit 172, me drit dhe materie t shndritshme dhe pasqyruese (reflektuese) ngjyr t kuqe; b) kur ngarkesa n mjetin me veprim motorik ose rimorkio kalon anash m tepr se 40 cm cepin e jashtm t drits s prparme ose t pasme pr shnimin e mjetit me drit dhe me pasqyrues drit t cilat nga ana e prparme japin drit t bardh, kurse nga ana e pasme drit t kuqe. 173.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit nse vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 173.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob 200 deri 550 , edhe ndrmarrja ose institucioni n emr dhe brenda autorizimeve t s cils ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 2 t ktij neni. Neni 174 174.1. Pesha e prgjithshme e rimorkios s trhequr nga: a) vetura, mjeti pr transport me mas t prgjithshme t lejuar deri 3.5 tona, apo autobusi, nuk duhet q t tejkalojn peshn e prgjithshme t mjetit q trhiqet; b) mjeti i transportit me mas t prgjithshme t lejuar prej m shum se 3.5 tona - nuk duhet q t tejkaloj peshn e prgjithshme t mjetit q trhiqet t rritur pr 40 %; c) motoikleta apo iklomotori - nuk duhet t tejkaloj peshn e prgjithshme pr secilin prej ktyre mjeteve mbi 100 kg. 64

174.2. Rregulla n paragrafin 1 t ktij neni nuk zbatohen pr rimorkiator (gjysm rimorkio). 174.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit nse vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 174.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 550 , edhe ndrmarrja ose institucioni n emr dhe brenda autorizimeve t s cils ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 3 t ktij neni. 174.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 100 deri 300 , edhe personi prgjegjs n ndrmarrjen ose institucionin e prcaktuar n paragrafin 4 t ktij neni. 174.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i motoikletes dhe iklomotorit nse vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 175 Rregullat nga neni 174 i ktij ligji nuk zbatohen n mjetet n pronsi t Trupave Mbrojtse t Kosovs, Shrbimit Policor t Kosovs dhe Njsive t zjarrfiksve, n raste emergjente. Neni 176 176.1. N mjetin bashkangjits t biiklets, iklomotorit nuk lejohet bartja e sendeve me t gjra se 80 cm. 176.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob 25 , shoferi i mjetit nse vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 177 177.1. N biiklet, iklomotor dhe motoiklet nuk lejohet bartja e sendeve me gjersi m t madhe se 0,5 metra nga dy ant e mjetit. 177.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit nse vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 178 Ministra e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit do t prkufizoj me an t nj akti nnligjor, kriteret dhe procedurat n detaje pr lshimin e lejeve t prmendura n nenin 124 t ktij ligji si dhe nxjerr rregulloren pr dimensionet (gjatsin, gjersin, lartsin), ngarkesn boshtore dhe masn m t madhe t lejuar pr mjetet rrugore. 28. BARTJA E PRSONAVE ME MJET Neni 179 179.1. N mjet, lejohen t bartn-transportohen vetm ai numr i personave sa ka ulse t montuara n mjet, prkatsisht sa jan t shnuar n lejen e komunikacionit t mjetit. 65

179.2. Dy fmij nn moshn dhjet vjeare konsiderohen si nj person n kuptim t paragrafit 1 t ktij neni. 179.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q bart m tepr persona se sa jan t shnuar n lejen e komunikacionit. 179.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 550 , edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 3 t ktij neni. Neni 180 180.1. N mjetet bashkangjitse nga neni 177 i ktij ligji edhe n sandkun e ngarkess s iklomotorit dhe motoiklets, nuk lejohet transporti i personave. 180.2. Personat mund t transportohen n rimorkion ansore t motoiklets. 180.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi q n mjet transporton persona n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 181 181.1. Shoferit nuk i lejohet transporti i personave n hapsirn e mbyllur t mjetit i cili nuk mundet t hapet nga brenda, prve n mjetet e Shrbimit Policor t Kosovs, Trupave Mbrojtse t Kosovs dhe at vetm pr nevoja zyrtare. 181.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 181.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 1.500 edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 2 t ktij neni. Neni 182 182.1. Shoferi i biiklets mbi moshn 18 vjet mund t bart personat mbi 8 vjet vetm nse n biiklet gjinden ulset e veanta pr do person, duke mbajtur pr duar dhe kmb, prkatsisht pedale. 182.2. Shoferi i biiklets mbi 18 vjet mund t bart fmijt deri 8 vjet vetm nse n biiklet sht e montuar ulsja e veant e cila i prgjigjet madhsis s fmijs dhe sht e prforcuar pr biiklet. 182.3. Shoferi i biiklets, iklomotorit dhe motoiklets nuk i lejohet bartja e personave nn ndikim t alkoolit apo drogave. 182.4. Fmijt m t ri se 12 vjet nuk lejohen t barten n iklomotor dhe motoiklet. 182.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni.

66

Neni 183 183.1. Personat t cilt barten n mjet nuk i lejohet n asnj mnyr t pengoj shoferin n drejtimin e mjetit, ose t ndikojn n shoferin gjat drejtimit t mjetit, n at mnyr q do ta rrezikonte sigurin n komunikacion. 183.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , personi q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. Neni 184 184.1. Shoferit t veturs nuk i lejohet q n ulset e para ta bart personin i cili sht nn ndikim t alkoolit ose drogave, fmijt m t ri se 12 vjet, ndrsa n ulsen e prapme as fmijn m t ri se 5 vjet, prve kur n ulsen e prapme e ka t prforcuar ulsen e fmijs, n t ciln fmija duhet t jet i lidhur ose nn mbikqyrje t personit mbi 18 vjet. 184.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. Neni 185 185.1. Gjat kohs s lvizjes s mjetit nuk lejohet q personat t krcejn, ti hapin dyert dhe t dalin me pjes t trupit jasht mjetit, t ulen n dritare (npr dasma ose ndonj ceremoni t ngjashme), n pjest e jashtme t mjetit ose n mjetet bashkangjitse t traktorit. 185.2. Prjashtimisht, nga paragrafi 1 i ktij neni lejohet transporti i personave n pjesn e jashtme t mjetit t transportit dhe t rimorkios t cilt i kryejn punt n mjetet speciale (shrbime t zjarrfiksve, pastruesit e qyteteve dhe t ngjashme) nse n ato mjete sht montuar platforma pr t qndruar n kmb dhe pr mbajtje dhe nuk i lejohet t lvizni me shpejtsi m t madhe se 30 km/h. 185.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , personi q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. Gjoba prej 130 i shqiptohet edhe shoferit t mjetit. Pjestart e Shrbimit Policor t Kosovs duhen t identifikojn personat n fjal dhe i ndrmarrin veprimet e duhura edhe pas prfundimit t ktyre ceremonive. 185.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi q e tejkalon shpejtsin e lvizjes m tepr se 10 km/h nga paragrafi 2 i ktij neni pa marr parasysh shpejtsin e lvizjes t lejuar apo t kufizuar. Neni 186 186.1. N mjetet motorike dhe bashkngjitse pr transport t udhtarve n transportin publik urban me autobus, prjashtimisht nga neni 179 i ktij ligjit, lejohet transporti i personave edhe duke qndruar n kmb. 186.2. N autobust me t cilt bhet transporti publik n komunikacionin ndr urban, mund t transportohen vetm aq persona sa ka edhe ulse t montuara n autobus.

67

186.3. Rimorkiot pr bartjen e udhtarve mund ti bashkngjiten vetm mjeteve transportuese-autobusve n komunikacionin urban. 186.4. Autobust qe prve ulseve ka vend pr qndrim n kmb nuk jan t obliguar ta prdorin tahografin dhe t njjtit nuk mund t lvizin n relacion jasht vijave urbane dhe urbano/periferike. 186.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 187 187.1. Udhtaret nuk lejohet t dalin nga mjeti pr bartjen e personave, t krcejn nga ai, pa u ndalur mjeti. 187.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 udhtari q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. Neni 188 188.1. N mjetin transportues dhe rimorkion t cilat i trheq traktori mund t bartn m s shumti 5 persona t cilt punojn n ngarkimin dhe shkarkimin e ngarkess si dhe kur kryhen punt bujqsore ose punt tjera. 188.2. Personi i cili nuk i ka mbushur 14 vjet lejohet t transportohet n mjetet nga paragrafi 1 i ktij neni vetm nse prcjellt nga personi i moshs madhore. 188.3. Personat nga paragrafi 1 i ktij neni nuk i lejohet t qndrojn n kmb e as t uln n ant e karoseris ose n ngarkes jo stabile. 188.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi i mjetit si dhe personi q vepron n kundrshtim me dispozitat e t ktij neni. Neni 189 189.1. N mjetin transportues n hapsirn pr vendosjen e ngarkess ose n mjetin bashkangjitse t cilin e trheq traktori, n baz t lejes s veant mund t barten m shum se pes persona t cilt punojn n ngarkim dhe shkarkim ose pun t tjera, nga vendi i banimit deri te vendi i puns ose anasjelltas ose prej nj vendi n vendin tjetr. Shoferi duhet ta ket me vete lejen e veant dhe ta tregoj n rastin kur i krkohet nga personat e autorizuar. 189.2. Transporti i personave n mjetin nga paragrafi 1 i ktij neni mund t lejohet edhe n raste tjera t arsyeshme. 189.3. Shrbimi Policor i Kosovs n konsultim me Ministrin e Transportit dhe PostTelekomunikacionit me nj akt nn ligjor do ti prcaktojn kushtet dhe kriteret pr marrjen e lejes s veant pr mjetet, t cilat kryejn transportin e organizuar t personave. 189.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e t ktij neni.

68

189.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 550 , edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 4 t ktij neni. Neni 190 190.1. N qoft se n mjetin e transportit dhe rimorkio bartn shtazt, n ato mjete nuk lejohet transporti i personave. 190.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. Neni 191 N rastin e evakuimit ose t dhnies s ndihms gjat fatkeqsive elementare n mjetin transportues ose rimorkio q trheq traktori mund t beht transporti i personave edhe pa leje paraprake. Neni 192 192.1. N makinat e puns dhe n mjetin bashkangjits t cilat i trheq mjeti, gjat kohs s lvizjes n rrug lejohet t gjendet shoferi dhe prcjellsi. 192.2. N motokultivator gjat kohs s lvizjes n rrug lejohet t gjendet vetm shoferi, ndrsa n mjetin bashkangjits q e trheq motokulivatori lejohet t barten m s shumti tre persona t cilt punojn n ngarkim ose shkarkim ose i kryejn punt tjera. 192.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 192.4. Pr kundrvajtje dnohet me gjob prej 200 deri 550 edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 3 t ktij neni. Neni 193 193.1. N komunikacionin rrugor ndalohet transporti i personave: a) n mjetin transportues i cili nuk i ka ansoret; b) n mjetin me shkarkues automatik, nse nuk sht i kyur; c) n mjetin bashkangjits pr transport t ngarkess t ciln e trheq mjeti transportues. 193.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 193.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 550 edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 2 t ktij neni. 29. MJETET PR MIRMBAJTEN E RRUGVE 69

Neni 194 194.1. Mjetet q kryejn pun pr mirmbajtjen e rrugve duhet t lshoj drit sinjalizuese ngjyr t verdh. 194.2. Shoferi i mjetit t prmendur n paragrafin 1 nse nuk pengon ose rrezikon komunikacionin mund t mos i zbatoi rregullat q kan t bjn me lvizjen n rrug nse: a) n rrug njkatshe dhe jasht zonave t banuar dhe gjat pastrimit t bors, sht e mundshme q mjeti t lviz afr ans s majt t rrugs n drejtim t lvizjes; b) ngasja n trotuar lejohet vetm nse siguria e kmbsorve sht e siguruar. 194.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit nse vepron n kundrshtim me dispozitat e t ktij neni. 194.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 2.500 , edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 3 t ktij neni. Neni 195 195.1. Shoferi i mjetit t prmendur n Nenin 194 mund t shfrytzoj autostradn apo rrugn e rezervuar pr komunikacion t mjeteve motorike edhe nse mjeti nuk sht mjet motorik ose dizajni i tij nuk e bn t mundur q t zhvilloj shpejtsin mbi 60 km/or. 195.2. Mjeti, dizajni, ngarkesa e cila kalon kufijt e lejuar dhe mund t rrezikon sigurin n komunikacionin rrugor duhet t prdor dritn vezulluese ngjyr t verdh. 195.3. Ndalohet, q shoferi i mjetit pr mirmbajtje t rrugve q t prdor drita vezulluese ngjyr t verdh pr qllime tjera prve atyre t prshkruara n nenin 194 t ktij ligji. 195.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit pr mirmbajtjen e rrugve i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 dhe 2 t ktij neni. 195.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 2.500 , edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 4 t ktij neni. Neni 196 196.1. Subjektit t cilit iu ka besuar mirmbajtja e rrugve detyrohet q ti marr t gjitha masat e duhura pr t mnjanuar pengesat n rrug (bora, shembje gursh, sende,etj) dhe i njjti duhet ti respektoj urdhrat e personit t autorizuar i cili mbikqyr dhe rregullon komunikacionin rrugor. 196.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 40 , shoferi i mjetit pr mirmbajtjen e rrugve i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. 196.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 2.500 , edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 2 t ktij neni.

70

30. RREGULLI DHE SIGURIA N RRUG Neni 197 197.1. Shoferi gjat ngasjes s mjetit duhet t mbaj me veti dokumentet si vijon: a) patent shoferin; b) lejen e komunikacionit; c) autorizimin nse nuk sht pronar i mjetit, nse prdoret si mjet komercial (taksi, auto-shkolla ose t ngjashme); d) polisn e sigurimit; e) certifikata e kualifikimit pr raste t veanta duke prfshir licencn pr shofer instruktor, certifikatn e ADR ose certifikata t tjera t prcaktuara me ligj; f) certifikatn e vlefshme shndetsore, kur me ligj parashikohet posedimi i saj. 197.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 15 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 198 198.1. Shoferi dhe personi q transportohet n mjetin e pajisur me rripat e siguris duhet t prdor rripin e siguris gjat lvizjes s mjetit, m kufizimin n Nenin 200 t ktij ligji. Nse personi i cili bartet n mjet nuk i prdor rripin e siguris, prgjegjsia bie mbi shoferin e mjetit, me prjashtim nse personi i cili bartt n mjet sht i moshs madhore. 198.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi respektivisht, personi q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1t ktij neni. Neni 199 Prjashtimisht nga neni 198 i ktij ligji detyrim pr t prdorur rripin e siguris nuk zbatohet pr: a) personin q posedon me certifikat mjeksore q vrteton kundr-indikacione pr prdorimin e rripave t siguris; b) gruan shtatzn, kur shtatznia shihet; c) instruktor- shoferin apo ekzaminerin gjat aftsimit apo ekzaminimit; d) policin apo personelin tjetr t autorizuar gjat transportimit t personave t arrestuar; e) personat pr sigurimin e personave zyrtar (trup-rojet); f) personelin e shrbimit mjeksor gjat ndihms s par dhe aktiviteteve emergjente; g) rojn q sht duke bartur nj shum t konsiderueshme t parave t gatshme; h) personin e smur apo t marr q bartet n les apo ulseve t invalidve; i) n mjetin e pajisur m rripa t siguris, fmija i moshs deri 12 vjeare. 31. VENDOSJA E SHENJAVE, DEKORACIONEVE SI DHE PRKUJDESJA NDAJ MJETIT Neni 200 200.1. Ndalohet: 71

a) t prdoret mjeti n mnyr q do t rrezikonte sigurin e personit i cili bartet n mjet; b) t mbuloj dritat apo mekanizmat tjer sinjalizues, tabelat e regjistrimit, dhe tabelat apo shenjat tjera t cilat krkohen q t jen t dukshme; c) t vendos dekorime shtes n tabela apo vend t regjistrimit, prpara dhe prapa, shenja, tekste apo objekte q do t mund t kufizonin leximin e ktyre tabelave; d) t vendos n mjet shenjen e nj vendi t huaj nga ai n t cilin sht licencuar; e) t vendos xhamat e errt n mjet. 200.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni.

Neni 201 201.1. Ndalohet: a) vendosja, brenda dhe jasht mjetit, t do sendi i cili mundt tu shkakton dm personave q barten n mjet ose pjesmarrsve tjer t komunikacion; b) t shfrytzohen n mjet fardo pjese shtes ose pjes q nuk sht n prputhje me rregullat e akteve ligjore prkatse. 201.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni.

Neni 202 202.1. I ndalohet shoferit: a) t largohet nga mjeti kur motori sht i ndezur; b) t shfrytzoj mjetin n mnyrn e cila shkakton probleme si pasoj e lshimit t tepruar t tymit n mjedis apo zhurm t teprt se sa sht e parapar me rregulla; c) t ler motorin ndezur gjat parkimit brenda zons s banuar. Kjo rregull nuk zbatohet pr mjetet pr mirmbajtjen e rrugve; d) t trheq prapa mjetit personin n skia, saj, roleta, drrasn pr skijim apo pajisje t ngjashm; e) t prdor mjetin me gomat me elemente t prhershme kundr rrshqitjes; f) prdorimi i zinxhirve t bors kur rruga nuk sht mbuluar nga bora. 202.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 32. NGASJA PROVUESE Neni 203 203.1. Pr ngasje provuese pr shkak t testimit t prodhimit ose riparimit t mjeteve motorike duhet t mnjanohen disa nga rregullat e siguris s komunikacionit n rrug dhe duhet leja e veant. 72

203.2. Lejen e veant nga paragrafi 1 i ktij neni e lshon Shrbimi Policor i Kosovs n territorin e t cilit kryhet ngasja provuese. 203.3. N lejen e veant prcaktohen cilat masa t siguris duhet ti ndrmerr organizatori n shpenzimet e veta dhe shnohet emri i personit i cili duhet t gjendet n mjet gjat kohs s ngasjes provuese. 203.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi i mjetit q vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 203.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 2.500 edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 4 t ktij neni. KAPITULLI I VI 1. DETYRAT N RAST AKSIDENTIT T KOMUNIKACIONIT Neni 204 Personi i cili haset ose has n vendin e aksidentit t komunikacionit, n t ciln ka persona t lnduar, ka pr detyr tu jap ndihm personave t lnduar n aksident t komunikacionit. Neni 205 205.1. Pjesmarrsi n aksident t komunikacionit, n t ciln dikush ka humbur jetn ose sht lnduar apo sht krijuar nj dm i madh material, ka pr detyr: a) t rrij n vendin e aksidentit t komunikacionit, por q mund t largohet prkohsisht vet pr tu ofruar ndihm personave t lnduar n aksident t komunikacionit apo n oft se vet atij i nevojitet ndihma mjeksore prkatsisht pr ta njoftuar Shrbimin Policor t Kosovs; b) t ndrmarr krejt ka mundet q t mnjanohen rreziqet e reja, q mund t krijohen n vendin e aksidentit t komunikacionit, t mundsohet nj rrjedh normale e komunikacionit, t bhen prpjekje q t mos ndrrohet gjendja n vendin e aksidentit dhe t ruhen gjurmt ekzistuese, me kusht q ndrmarrja e atyre masave t mos rrezikoj sigurin e komunikacionit; c) t njoftoj pr aksidentin e komunikacionit Shrbimin Policor t Kosovs dhe t kthehet n vendin e aksidentit t komunikacionit dhe t pret ardhjen e personave t autorizuar, t cilt bjn ekzaminimin e vendit t aksidentit. 205.2. Personi, i cili sht njoftuar pr aksidentin e komunikacionit, n t ciln sht lnduar ndonj personi, ka pr detyr q t njoftoj menjher institucionet shndetsore dhe Shrbimin Policor t Kosovs ose stacionin policor m t afrt. 205.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 , shoferi q sht pjesmarrs i drejtprdrejt n aksident dhe i cili nuk ndalet n vendin e aksidentit t komunikacionit n rrug dhe njkohsisht i shqiptohet masa e ndalimit e drejtuarit t mjetit me veprim motorik n kohzgjatje s paku deri n gjasht muaj si dhe pes pik negative. Neni 206 206.1. Shofert, pjesmarrsit e aksidentit t komunikacionit, n t ciln sht shkaktuar nj dm m i vogl material n mjete, kan pr detyr q menjher t mnjanojn mjetet 73

nga rruga, t mundsojn zhvillim t papenguar t komunikacionit, t plotsojn dhe t nnshkruajn Informacionin evropian t aksidentit apo n ndonj mnyr tjetr t shkmbejn t dhnat personale dhe t dhnat pr mjet. 206.2. Shofert, nga paragrafi 1 i ktij neni, nuk duhet t ln vendin e aksidentit t komunikacionit derisa t mos e ken plotsuar dhe nnshkruar Informacionin evropian apo n ndonj mnyr tjetr derisa ti shkmbejn t dhnat personale dhe t dhnat pr mjetet. 206.3. N rast t aksidentit t komunikacionit me nj dm m t vogl material, kur n vendin e aksidentit nuk ndodhet pronari i mjetit ose pronari i nj sendi tjetr t dmtuar, shoferi ka pr detyr q pronarit t mjetit ose t nj sendi tjetr t dmtuar ti l t dhnat pr vetn dhe pr mjetin me t cilin ka shkaktuar aksidentin e komunikacionit. 206.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 dhe 2 t ktij neni. 206.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 3 t ktij neni dhe njkohsisht i shqiptohet masa e ndalimit t drejtuarit e mjetit me veprim motorik n kohzgjatje s paku tre muaj dhe tri pik negative. 206.6. Informacionin Evropian t aksidentit e harton Shrbimi Policor i Kosovs n bashkpunim me Ministrin e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit dhe i jepet pronarit t do mjeti motorik nga qendra e regjistrimit t mjeteve motorike. Neni 207 207.1. Shoferi, i cili ka marr pjes me mjet n aksidentin e komunikacionit, n t ciln ka t vdekur ose persona t lnduar e edhe personi tjetr, i cili ka marr pjes drejtprdrejt n aksidentin e till, kan t drejt t krkojn t dhnat personale dhe adresn nga personat, t cilt kan qen t pranishm, kur ka ndodhur aksidenti. 207.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , personi q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. Neni 208 208.1. Shoferi i cili haset ose has n vendin e aksidentit t komunikacionit, ka pr detyr me krkesn e personit t autorizuar, ta drgoj personin, i cili sht lnduar n aksidentin e komunikacionit, deri n institucionin m t afrt shndetsor. 208.2. Shoferi ka pr detyr t veproj sipas rregulls s paragrafit 1 t ktij neni edhe para se t vij personi i autorizuar, prve n oft se ka ndodhur aksidenti n vendin n t cilin mund t pritet ardhja e shpejt e mjetit t ndihms s shpejt apo n oft se shoferi konstaton se me mnyrn joprofesionale dhe jo prkatse t bartjes gjendja e personit t lnduar mund t prkeqsohet. 208.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 dhe 2 t ktij neni.

Neni 209 74

209.1. N oft se institucioni shndetsor sht njoftuar pr aksidentin e komunikacionit apo ka pranuar pr ta shruar personin q sht lnduar n aksident, ka pr detyr q pr kt ta njoftoj menjher Shrbimin Policor t Kosovs. 209.2. N oft se personi i lnduar n aksidentin e komunikacionit, vdes nga lndimet e marra, institucioni shndetsor ka pr detyr q pr kt t njoftoj Shrbimin Policor t Kosovs. 209.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 300 deri 1.500 , institucioni shndetsor nse nuk e lajmron Shrbimin Policor t Kosovs pr t lnduarit ose t vdekurit n aksidentin e komunikacionit rrugor n pajtim me paragrafin 1 dhe 2 t ktij neni. N kt rast, me gjob prej 100 deri 300 , dnohet edhe personi prgjegjs n institucionin shndetsor. Neni 210 210.1. N oft se mjeti, pr shkak t aksidentit n komunikacion, sht paaftsuar pr lvizje t mtejme n rrug, shoferi a pronari, prkatsisht prdoruesi i mjetit ka pr detyr q mjetin, ngarkesn, sendet ose ndonj material tjetr t derdhur n rrug, ta mnjanoj nga rruga e pasi t urdhroj apo t lejoj personi i autorizuar, i cili bn ekzaminim n vendin e ngjarjes. 210.2. N oft se shoferi, pronari, prkatsisht prdoruesi i mjetit nuk sht n gjendje t veproj sipas paragrafit 1. t ktij neni,personi i autorizuar, i cili hast n vendin e aksidentit apo n vendin ku ndodhet mjeti defekt, do t urdhroj autoritetet kompetente t mirmbajtjes s rrugve q ta zhvendos nga rruga mjetin, ngarkesn, sendet apo ndonj material tjetr t derdhur n nj vend t sigurt. 210.3. Personi i mirmbajtjes s rrugve, me t ciln autoritetet pr sigurin n komunikacionin rrugor, kan lidhur kontrat pr zhvendosjen e mjeteve, ka pr detyr q t ndrmarr urgjentisht t gjitha masat e nevojshme pr zhvendosjen dhe ruajtjen e mjeteve me ngarkes, sendeve apo materialit tjetr t derdhur nga rruga dhe t siguroj kalueshmrin e rrugs. 210.4. N qoft se personi prgjegjs pr mirmbajtjen e rrugve nuk vepron sipas rregullave t paragrafit 3. t ktij neni, e pr shkak t pa aftsis s veprimit t mjeteve ose pengesave n rrug, t krijuara nga ngarkesa, sende ose material tjetr bhet e pamundshme lvizja pr pjesmarrsit tjer n komunikacion,personi i autorizuar do t ndrmarr masa t reja prkatse pr tu mundsuar nj rrjedh normale t komunikacionit. 210.5. Shpenzimet e zhvendosjes e t ruajtjes s mjeteve, ngarkesave, sendeve ose t nj materiali tjetr, si dhe ndrmarrjen e masave t tjera prkatse nga paragrafi 4 i ktij neni, i heq autoriteti kompetent i mirmbajtjes s rrugve, ata kan t drejt kompensimi prej atij q i ka shkaktuar. 210.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 300 deri 1.500 , personi q sht prgjegjs pr mirmbajtjen e rrugve, nse vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 3 t ktij neni. 210.7. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , personi q nuk vepron sipas dispozitave t paragrafit 1 t ktij neni. 75

Neni 211 211.1. Polici i cili bn ekzaminimin e vendit t aksidentit t komunikacionit n t ciln sht krijuar dmi material, do ti detyroj ti nnshtrohen kontrollimit me mjete dhe me aparate prkatse matse, pjesmarrsit e drejtprdrejt t aksidentit t komunikacionit, sipas rregullave, pr ti kontrolluar se a kan n organizm alkool apo droga narkotike. N oft se konstatohet me at kontrollim se shoferi pjesmarrsi i drejtprdrejt i aksidentit ka n organizm alkool apo droga narkotike, e kt e mohon, polici do ta shpie n institucionin shndetsor pr kontrollim mjeksor, prkatsisht pr dhnien e gjakut dhe t urins, me qllim analize. 211.2. N oft se, n aksidentin e komunikacionit, ka persona t lnduar, polici i cili bn ekzaminimin e vendit t aksidentit t komunikacionit, do tia nnshtroj pjesmarrsit e drejtprdrejt t aksidentit hulumtimin (kontrollimin) n mnyrn si sht prcaktuar me paragrafin 1, t ktij neni. N oft se me at hulumtim konstatohet se shofert ose pjesmarrsit e drejtprdrejt t aksidentit t komunikacionit, kan n organizm alkool droga narkotike, polici do t caktoj kontrollimin mjeksor prkatsisht dhnien e gjakut dhe urins, me qellim analize. 211.3. N qoft se n aksident komunikacioni ka t vdekur, polici i cili bn ekzaminimin n vend, do t caktoj q shofert, pjesmarrs t drejtprdrejt t aksidentit, t japin gjakun dhe urinn, n mnyr q t konstatohet se a kan n organizm alkool apo droga narkotike, kurse pr pjesmarrsit e tjer t aksidentit pasi t konstatohet prania e alkoolit ose e drogave narkotike n organizm, me mjete ose aparate prkatse. 211.4. N rastet nga paragraft 1, 2 e 3 t ktij neni, mjeku mund t vendos q t mos jepen gjaku dhe urina, n qoft se pr kt shkak u jan paraqitur pasoja t dmshme pr shndetin pjesmarrsve n aksidentin e komunikacionit. 211.5. Personat nga paragraft 1, 2 e 3 t ktij neni, q nga momenti i krijimit t aksidentit t komunikacionit e deri kur t zbatohet pr ta procedura e hulumtimit nga nenet 1, 2 e 3, nuk duhet t marrin pije alkoolike, droga narkotike e as medikamente mbi t cilat sht dhn shnimi se nuk duhet pr t i prdorur para e as gjat ngasjes. 211.6. Personi pr t cilin, me hulumtimin n njrn nga mnyrat e caktuara me kt nen, sht konstatuar se ka n organizm alkool ose droga narkotike, i heq shpenzimet e hulumtimit, kurse personi nga paragrafi 1 i ktij neni i heq edhe shpenzimet e drgimit me mjet zyrtar policie n kontrollim mjeksor dhe pr dhnien e gjakut dhe urins pr analiz. 211.7. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 95 shoferi, prkatsisht pjesmarrsi n komunikacion, i cili vepron n kundrshtim me rregullat e paragrafit 5 t ktij neni, ndrsa shoferit i shqiptohet masa e ndalimit e drejtuarit e mjetit me veprim motorik deri gjasht muaj dhe dy pik negative. Neni 212 212.1. Shrbimi Policor i Kosovs, ka pr detyr t dal n vendin e aksidentit t komunikacionit, pr t ciln jan njoftuar (lajmruar). 212.2. Zyrtari i Shrbimit Policor t Kosovs i cili bn ekzaminimin n vend, ka pr detyr t organizoj regjistrimin e pasuris q mbett n vendin e ngjarjes nga personi i cili ka vdekur ose sht lnduar rnd n aksident komunikacioni, t njoftoj organizatn, e cila mnjanon mjetin dhe sendet nga rruga, dhe t ofroj ndihm pr t mbrojtur pasurin, n qoft se n vendin e ngjarjes nuk sht personi, i cili mund ta rimerr at pasuri. 76

KAPITULLI VII MANIFESTIMET SPORTIVE DHE AKTIVITETET E T TJERA N RRUG Neni 213 213.1. Manifestimet sportive dhe manifestimet e tjera ose aktivitetet e ngjashme n rrug nuk duhet t mbahen pa leje. Lejen e jep stacioni policor, n rajonin e s cils mbahet manifestimi ose bhet aktiviteti. 213.2. N qoft se nj manifestim sportiv a manifestim tjetr mbahet ose nj aktivitet bhet n rrug n rajonin e dy a m shum stacioneve policore, lejen e jep Shrbimi Policor i Kosovs. 213.3. N qoft se, me qllim mbajtjeje t manifestimit a t brjes s aktiviteteve n rrug, ndalohet qarkullimi, lejen, me plqim paraprak, e jep organi kompetent, n rajonin e t cilit ndalohet qarkullimi, ndrsa n rastin nga paragrafi 2 i ktij neni - me plqim t Ministris s Transportit dhe t Post-Telekomunikacionit. 213.4. Prjashtimisht nga dispozita e paragrafit 1 t ktij neni pr manifestimet sportive dhe manifestimet e aktivitetet e tjera n rrug, q mbahen n kushte t nj zhvillimi normal t qarkullimit, nuk ka nevoj pr leje. 213.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 700 , organizatori i manifestimeve sportive dhe aktiviteteve t tjera rrug, nse manifestimi ose aktiviteti sportiv mbahet n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 214 214.1. N rastin nga neni 213 paragrafi 3, t ktij Ligji, n qoft se nuk sht siguruar rruga tjetr pr pjesmarrsit e tjer n komunikacion, krkesa do t refuzohet. 214.2. Prjashtimisht nga dispozita e paragrafit 1 t ktij neni, mbajtja e gars s automobilistve, e motoiklistve apo e biiklistve n rrug mund t lejohet edhe kur n drejtimin e caktuar rrugor nuk ka rrug tjetr (garat kodrinore etj), por vetm n kohn kur pjesmarrsit e tjer n komunikacion n at rrug lvizin m s paku. N at rast komunikacioni mund t ndalohet m s shumti dy or. Neni 215 215.1. Krkesa pr dhnien e lejes paraqitet m s voni 30 dit para se t mbahet nj manifestim sportiv a manifestim tjetr ose t bhen aktivitetet. 215.2. Krkess pr dhnien e lejes medoemos duhet bashkngjitur programin e manifestimit, prkatsisht t aktiviteteve, rregullat e garave, pasqyrn e masave q organizatori i parasheh pr sigurimin e pjesmarrsve n komunikacion, pjesmarrsve dhe shikuesve t manifestimit sportiv e t ndonj manifestimi tjetr ose t aktiviteteve dhe shenjn me t ciln mjetet, t prcjella nga garuesit, do t shnohen. Neni 216 216.1. Krkesa pr mbajtjen e manifestimit sportiv a t ndonj manifestimi tjetr ose pr brjen e aktiviteteve n rrug, do t refuzohen, n qoft se organizatori, sipas gjykimit t organit kompetent respektivisht Shrbimit Policor t Kosovs, nuk sht n gjendje t zbatoj masat nga neni 60, paragrafi 2, t ktij Ligji. 77

216.2. N qoft se, pr shkak t mbajtjes s manifestimit sportiv a t nj manifestimi tjetr ose t brjes s aktiviteteve n rrug, do t duhej ndaluar qarkullimin n drejtimet m t rndsishme t komunikacionit apo me manifestimin, prkatsisht me aktivitetin do t rrezikohej n mas t madhe ose do t pengohej komunikacioni rrugor, krkesa pr dhnie t lejes mund t refuzohet. Neni 217 217.1. N lejen pr mbajtjen e manifestimit sportiv a t nj manifestimi tjetr ose pr brjen e aktiviteteve n rrug, caktohen masat e sigurimit q duhet ti ndrmerr organizatori. 217.2. Kur kufizohet ose ndalohet qarkullimi n rrug pr t mbajtur manifestimin ose pr t br aktivitetin, leja prmban edhe obligimin e organizatorit q, pr masat e kufizimit ose t ndaless s qarkullimit, t njoftoj opinionin me mjete t komunikimit publik, m s voni 48 or para se t filloj manifestimi, prkatsisht aktiviteti. Neni 218 218.1. Organizatori nuk duhet t filloj t mbaj manifestimin sportiv a ndonj manifestim tjetr ose aktivitetin n rrug, n qoft se nuk jan ndrmarr t gjitha masat e sigurimit, t caktuara n leje. 218.2. N qoft se konstatohet se organizatori nuk ka ndrmarr t gjitha masat e sigurimit, t caktuara n leje, manifestimi, prkatsisht aktiviteti do t ndalohet. Neni 219 219.1. Organizatori ka pr detyr t ndrpres mbajtjen e manifestimit sportiv dhe t ndonj manifestimi tjetr, prkatsisht t aktivitetit n rrug: a) n qoft se jan rrezikuar pjesmarrsit ose shikuesit; b) n qoft se prishet rendi dhe qetsia publike n mas t madhe; c) n qoft se fillojn rrethana pr shkak t cilave manifestimi, prkatsisht aktiviteti nuk do t lejohej; d) n qoft se organizatori nuk zbaton masa t caktuara sigurimi; e) n qoft se kt e krkojn arsye t tjera sigurie. 219.2. N qoft se organizatori nuk e ndrpren manifestimin, prkatsisht aktivitetin n rastet nga paragrafi 1 i ktij neni, Shrbimi Policor i Kosovs, prkatsisht stacioni policor do ti urdhroj organizatorit q manifestimin, prkatsisht aktivitetin ta ndrpres dhe t ndrmerr masat e nevojshme q urdhresa t kryhet. 219.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 700 , organizatori i manifestimeve sportive dhe aktiviteteve t tjera rrug, nse nuk i ndrpren manifestimet ose aktivitetet sportive dhe nse vepron n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 220 220.1. Vetm mjetet, t shnuara me shenj t veant, q e prcakton organizatori, mund t ndjekin garuesit e manifestimit sportiv n rrug. 78

220.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q prcjell manifestimet ose aktivitet sportive n rrug pa e shnuar mjetin n pajtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. 220.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 700 , organizatori i manifestimeve sportive dhe i aktiviteteve t tjera n rrug nse vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. Neni 221 221.1. Pas prfundimit t manifestimit sportiv apo t nj manifestimi tjetr, prkatsisht t aktivitetit n rrug, organizatori ka pr detyr menjher: a) t mnjanoj nga rruga t gjitha shenjat e komunikacionit dhe shenjat e tjera, mekanizmat, sendet e objektet q jan vn pr t mbajtur manifestimin, prkatsisht pr t br aktivitetin; b) t v n rrug t gjitha shenjat e komunikacionit dhe shenjat e tjera, sendet dhe objektet q kan qen t mnjanuara pr t mbajtur manifestimin, prkatsisht pr t br aktivitetin; c) t ndreq dhe t sjell n gjendjen e mparshme rrugn dhe objektet rrugore, n qoft se jan dmtuar gjat mbajtjes s manifestimit, prkatsisht brjes s aktivitetit. 221.2. N qoft se organizatori nuk vepron sipas pikave a) dhe b) t paragrafit 1 t ktij neni, Shrbimi Policor i Kosovs, prkatsisht stacioni policor, do t ndrmerr masa prkatse q me shpenzime t organizatorit t mnjanohen, prkatsisht t vihen shenjat e komunikacionit dhe shenjat e tjera, sendet dhe objektet n rrug. 221.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 700 , organizatori i manifestimeve sportive dhe aktiviteteve t tjera n rrug, nse vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. KAPITULLI VIII KUFIZIMI I KOMUNIKACIONIT Neni 222 222.1. Gjat kushteve dimrore n rrug ndalohet komunikacioni i mjeteve motorike dhe mjeteve transportuese bashkngjitse t cilat nuk posedojn pajisjet dimrore. 222.2. Kushtet dimrore n rrug jan t atilla, ku rruga sht e mbuluar me bor ose kur n rrug ka akull. 222.3. N kushtet nga paragrafi 2 i ktij neni, autobusi dhe mjeti transportues, duhet s paku n njrin bosht t repartit ti ken zinxhirt pr bor. Veturat duhet t jet e pajisur me pajimet dimrore t parapara. 222.4. Prjashtimisht nga rregullat e paragrafit 2 t ktij neni, Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, prkatsisht Kuvendet Komunale munden pr koh t caktuar dhe pr rrug t caktuara ti urdhroj n posedimin e obligueshm t pajisjeve dimrore, pr disa kategori ose lloj t mjeteve, pa marr parasysh se n ato rrug a ekzistojn (jan) kushtet dimrore. 222.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 550 , personi q urdhron, lejon ose e lshon n komunikacionin rrugor mjetin pa pajisjet dimrore t parapara n kt nen. 79

222.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi q drejton mjetin i cili nuk i ka pajisjet dimrore t parapara n kt nen. Neni 223 223.1. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, prkatsisht Kuvendet Komunale munden pr rrug t caktuar dhe pr ditt e caktuara, t urdhrojn ndalimin ose kufizimin e t gjithave mjeteve ose disa llojeve t mjeteve, t kufizojn shpejtsin e lvizjes nse ndalimi ose kufizimi sht i domosdoshm pr t parandaluar ose mnjanuar rrezikun pr pjesmarrsit n komunikacion, pr zhvillimin e papenguar t komunikacionit, nse komunikacioni do t jet i dendur ose i vshtirsuar. 223.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 personi q merr pjes n rrug ose nj pjes t saj n ditt e caktuara ose n periudh t caktuar ku sht e urdhruar ndalimi ose kufizimi i t gjitha mjeteve ose disa lloj t mjeteve n pajtueshmri me rregullat e paragrafit 1 te ktij neni. Neni 224 N raste kur siguria dhe rrjedha e komunikacionit krkohet t jet n nivel ose n raste t jashtzakonshme Shrbimin Policor i Kosovs, mund ta ndaloj komunikacionin ose t urdhroj kufizim t veant t komunikacionit n rrug t caktuar ose pjes t rrugve gjat kohs derisa t ekzistojn kushtet pr shkak t cilave jan ndrmarr kto masa. KAPITULLI IX SHOFERT 1. KUSHTET PR DREJTIMIN E MJETIT Neni 225 225.1. Mjetin me veprim motorik n komunikacionin rrugor mund tia drejtoj n mnyr t pavarur vetm personi i cili posedon patent shoferin e vlefshm patent shoferin e nj vendi t huaj, ose patent shoferin ndrkombtar. 225.2. Shoferi ka t drejt ti drejtoj vetm ato kategori t mjeteve t cilat jan t shnuara n patent shofer. 225.3. Shoferi gjat kohs s drejtimit t mjetit me veprim motorik duhet ti shfrytzoj mjetet ndihmse t cilat jan t regjistruara (shnuara) n patent shofer. 225.4. Shoferit t mjetit motorik gjat kohs s ngasjes nuk i lejohet prdorimi i telefonit t dors (mobil) e as pajime t tjera t cilat do ta zvoglonin mundsin e reagimit dhe ngasjes s sigurt t mjetit. 225.5. Telefoni i dors (mobil) mund t shfrytzohet gjat ngasjes nse prdorimi bhet pa i prdorur duart. 225.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 400 shoferi i cili nuk ka patent shoferin e vlefshm, i cili e ka t ndaluar drejtimin e mjetit ose q nuk e ka patent shoferin pr kategorin prkatse. 225.7. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i cili shfrytzon telefonin e dors n kundrshtim me rregullat e paragrafit 4 dhe 5 t ktij neni. 80

Neni 226 226.1. Shoferi i cili drejton mjetin me veprim motorik n komunikacionin rrugor duhet t jet i aft n pikpamje fizike dhe psikike tia drejtoj mjetin me veprim motorik dhe pr kt t ket njohuri dhe shkathtsi t nevojshme. 226.2. Ndalohet ta drejtoj mjetin n komunikacionin rrugor shoferi q sht i lodhur, i smur ose q ndodhet n nj gjendje t till psikike saq sht i pa aft pr ta drejtuar mjetin n mnyr t sigurt, si dhe shoferi q sht nn ndikimin narkotikve, barnave dhe substancave n t cilat sht shnuar se ndalohet prdorimi i tyre para ose gjat kohs s drejtimit t mjetit n komunikacionin rrugor. 226.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi q vepron n kundrshtim me rregullat e ktij neni dhe njkohsisht i shqiptohet masa e ndalimit t drejtuarit e mjetit me veprim motorik prej tre muaj dhe dy pik negative. Neni 227 227.1. Shoferit nuk i lejohet ta drejtoj mjetin n komunikacionin rrugor, nse sht nn ndikim t alkoolit dhe nse prmbajtja e alkoolit n gjak sht m e madhe se 0.5 gr/lit. ose mg/ml. 227.2. Prmbajtja e alkoolit n organizm prcaktohet me analizat e gjakut dhe urins, matjen e sasis s alkoolit n litr me fryrjen e ajrit, me kontroll mjeksor dhe me metoda dhe aparate t tjera. 227.3. Konsiderohet se shoferi ka n organizm droga nse prmbajtja e drogave vrtetohet me mjete ose pajisje gjegjse, me kontroll mjeksore ose me analiz t gjakut ose gjakut dhe urins. 227.4. Konsiderohet q shoferi ka filluar ta drejtoj mjetin nse ka lvizur nga vendi. 227.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 deri 130 , shoferi nse ka n organizm alkool mbi 0,5 gr/lit, dhe njkohsisht i shqiptohet masa e ndalimit t drejtimit t mjetit me veprim motorik n koh zgjatje s paku gjasht muaj dhe pes pik negative. Neni 228 228.1. Shoferi i cili e ka profesion themelor t drejtuarit e mjetit motorik nuk lejohet t konsumoj alkool n organizm: a) b) c) d) e) shoferi i mjeteve motorike t kategorive C1, C, D1, D, C1+E, C+E, D1+E, D+E derisa e drejton mjetin motorik t ktyre kategorive; shoferi i mjetit me t cilin kryhet transportimi publik; shoferi-instruktor derisa aftson kandidatin pr shofer n pjesn praktike t aftsimit pr drejtimin e mjetit me veprim motorik; kandidati pr shofer gjat kohs s aftsimit; Shoferi i mjeteve me prparsi kalimi dhe atyre nn prcjellje, gjat kryerjes s detyrs zyrtare.

228.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 270 , shoferi i prcaktuar n paragrafin 1 t ktij neni nse ka alkool n organizm dhe njkohsisht i shqiptohet masa e ndalimit t drejtimit t mjetit me veprim motorik n koh zgjatje s paku nj vit dhe pes pik negative. 81

2. AFTSIMI I KANDIDATVE PR SHOFER Neni 229 229.1. Aftsimin e kandidatve pr shofer t mjeteve me veprim motorik e kryejn auto shkollat t cilat i licencon Ministria e Transportit dhe Post-telekomunikacionit, pasi ti plotsojn kushtet dhe kriteret parapara pr licencim. 229.2. Kushtet dhe kriteret pr licencim t auto shkolls i prcakton Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, me nj akt t veant juridik nnligjor. 229.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 300 deri 700 , personi q urdhron ose lejon q t bhet aftsimi i kandidatve pr shofer pa licencn e vlefshme t lshuar nga Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. 229.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 edhe shoferi instruktori q bn aftsimin e kandidatve pr shofer pa licenc t vlefshme, t lshuar nga Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. Neni 230 230.1. Aftsimi i kandidatve pr shofer sht program msimor unik i cili prfshin lendet msimore: rregullat e komunikacionit dhe t siguris, t drejtuarit e mjetit me veprim motorik dhe dhnia e ndihms s par personave t lnduar n aksident komunikacioni. 230.2. Aftsimin e kandidatve nga lndt msimore rregullat e komunikacionit dhe t siguris si dhe t drejtuarit t mjetit m veprim motorik e kryejn auto shkollat. 230.3. Aftsimi i kandidatve pr shofer nga lnda msimore dhnia e ndihms s par personave t lnduar n aksidente t komunikacionit rrugor organizohet nga institucioni t cilin e autorizon Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. 230.4. Plan programin pr aftsimin e kandidatve pr shofer e cakton me nj akt t veant juridik Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit n konsultim me Ministrin e Arsimit Shkencs dhe Teknologjis. Neni 231 231.1. Auto shkollat mund t zhvillojn aftsimin e kandidatve pr shofer nse kan t siguruar: a) ligjruesin profesional, puntorin administrativ dhe numrin e nevojshm t shoferinstruktorve me kontrat pune me orar t plot, i nevojshm pr realizimin e planit msimor dhe programit t aftsimit t kandidatve; b) mjetet msimore dhe ndihmse si dhe pajimet t cilat mundsojn aftsimin normal t kandidatve pr shofer; c) mjetet e asaj kategorie me t cilat bhet aftsimi; d) lokale, poligon ose ndonj hapsire jasht rrugs publike s paku 350 m2 - t cilat mund t jen n pronsi apo me qira. 231.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 300 deri 700 , personi q urdhron ose lejon q t bhet aftsimi i kandidatve pr shofer n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. 82

Neni 232 232.1. Msimin nga lnda rregullat e komunikacionit dhe t siguris (pjesa teorike) e zhvillon ligjruesi profesional. 232.2. Ligjruesi nga paragrafi 1i ktij neni duhet t jet personi q e ka s paku prgatitjen e lart shkollore dhe posedon patent shoferin e kategoris B s paku tri vite. 232.3. Aftsimin e kandidatve pr shofer nga lndt msimore, t drejtuarit e mjetit me veprim motorik (pjesa praktike) e realizon shoferi instruktor. 232.4. Shofer Instruktori sht personi i cili posedon patent shoferin dhe licencn e vlefshme pr shofer instruktor pr kategorin prkatse. 232.5. Aftsimin e kandidatve nga lnda dhnia ndihms s par personave t lnduar n aksident e realizon institucioni i autorizuar nga Ministria e Transportit dhe PostTelekomunikacionit n bashkpunim me Ministrin e Shndetsis. 232.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 500 deri 1.100 , personi q urdhron ose lejon q t bhet aftsimi i kandidatve n kundrshtim me rregullat e ktij neni. 232.7. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , edhe personi fizik q e bn aftsimin e kandidatve pr shofer n kundrshtim me rregullat e ktij neni. Neni 233 233.1. Licencn pr ligjruesin profesional dhe pr shofer instruktor e lshon Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, ndrsa pr ligjruesin nga lnda msimore Dhnia e ndihms s par personave t lnduar n aksident komunikacioni e bn institucioni t cilin e autorizon Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit n bashkpunim me Ministrin e Shndetsis. 233.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 500 deri 1.100 , personi q urdhron ose lejon q t bhet aftsimi i kandidatve pa licenc vlefshme t lshuar nga Institucioni t cilin e autorizon Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. 233.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 shoferi i cili bn aftsimin e kandidatve pr shofer pa licenc t vlefshme ose i cili nuk e ka licencn prkatse pr kategorin e mjetit me t ciln bhet aftsimi i kandidatit pr shofer. Neni 234 234.1. Aftsimi i kandidatve do t filloj jo m hert se 3 muaj para se t arrij moshn e duhur pr t marr patent shoferin t nj kategorie t caktuar, ndrsa provimit pr shofer i nnshtrohet vetm kur ti mbush vjett e parapara me kt ligj. 234.2. Pr kundrvajtje dnohet me gjob prej 200 deri 550 , personi q urdhron ose lejon q t bhet aftsimi i kandidatve pa e mbushur moshn e parapar me ligj. 234.3. Pr kundrvajtje dnohet me gjob prej 130 , shofer instruktori q bn aftsimin e kandidatve pr shofer pa i mbushur moshn e parapar me ligj. 83

Neni 235 235.1. Gjat kohs s aftsimit t kandidatit pr shofer n drejtim t mjetit n rrug, shofer instruktori duhet t ket me veti licencn pr shofer instruktor t kategoris prkatse n t cilin zhvillohet aftsimi, patent shoferin dhe duhet ti tregoj n krkes t personit t autorizuar. 235.2. Gjat kohs s drejtimit t mjetit,kandidati pr shofer duhet t ket me veti librezn e kandidatit, certifikatn mjeksore se sht i aft n pikpamje psikike dhe fizike pr ta drejtuar mjetin dhe sht i detyruar ato ti tregoj me krkesn e personit t autorizuar. 235.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shofer instruktori i cili vepron n kundrshtim me rregullat e ktij neni. Neni 236 Kandidati i cili aftsohet nga pjesa praktike prgatitet pr dhnien e provimit pr shofer dhe para se ta ket dhn provimin pr shofer mund ta drejtoj n rrug mjetin e asaj kategorie pr t cilin e prgatit provimin, n qoft se mjetin e drejton nn mbikqyrjen e shofer instruktorit. Neni 237 237.1. Mjeti me t cilin n rrug bhet aftsimi i kandidatve pr shofer n drejtimin praktik t mjetit duhet t shnohet me shenje t posame, sipas standardeve t Unionit Evropian. 237.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shofer instruktori i cili bn aftsimin e kandidatve pr shofer me mjetin q nuk e ka shenjn e parapar n paragrafin 1 t ktij neni. Neni 238 238.1. Gjat kohs s aftsimit nga lnda msimore t drejtuarit e mjetit me veprim motorik n komunikacion rrugor, n mjet mund t gjinden m s shumti 1 kandidat dhe shofer instruktori dhe n raste t caktuara n mjet mund t gjendet edhe personi i autorizuar pr mbikqyrjen e puns s auto-shkolls. 238.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shofer instruktori q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. Neni 239 239.1. Kandidati i cili ka prfunduar me sukses aftsimin sipas plan programit, pr shofer i lshohet vrtetimi. 239.2. Kandidati i cili brenda 2 viteve nga data e regjistrimit nuk e jep provimin pr shofer duhet t prsrit aftsimin. 239.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 300 deri 700 , personi q lshon vrtetimin pa e prfunduar me sukses aftsimin pr shofer. 84

Neni 240 240.1. Shkolln pr shofer-instruktor e licencon Ministria e Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis n bashkpunim me Ministrin e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. 240.2. Ministria e Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis n bashkpunim me Ministrin e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit me nj akt t veant juridik prcaktojn kushtet dhe kriteret pr licencimin e shofer - instruktorve. Neni 241 Provimet pr shofer-instruktor nga lnda rregullat dhe siguria n komunikacion (pjesa teorike) dhe lnda t drejtuarit e mjetit me veprim motorik (pjesa praktike)Testi final bhet nga pyetsit t cilt i cakton dhe i ka licencuar Ministria e Transportit dhe PostTelekomunikacionit dhe kandidatet t cilt tregojn rezultate pozitive, pajisen me licenca pr shofer-instruktor. Neni 242 Verifikimi i njohurive t shofer instruktorit e bn Ministria e Transportit dhe PostTelekomunikacionit, do 5 vjet nga data e lshimit t licencs pr shofer instruktor, prkatsisht nga data e verifikimit t fundit t njohurive. Neni 243 Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit me akt t veant juridik, prcakton kushtet dhe kriteret pr verifikimin e njohurive t shofer instruktorit. Neni 244 244.1. Mbikqyrjen e puns s auto-shkolls n pikpamje t plotsimit t kushteve t parapara e bjn personat e autorizuar nga Ministria e Transportit dhe PostTelekomunikacionit. 244.2. Mbikqyrja prfshin t gjitha punt administrative, dokumentacionin dhe evidencat n lidhjen me aftsimin dhe n raste t bazuara, mund t urdhroj shofer instruktorin q ti nnshtrohet verifikimit t jashtzakonshm t njohurive nga rregullat e komunikacionit dhe t siguris. 244.3. Nuk lejohet ndryshimi dhe prmirsimi n librat respektivisht dokumentet tjera, dhe t njjtat duhet tia prezantoj m krkes t personit t autorizuar. 244.4. Mbikqyrjen e institucionit i cili e zhvillon lenden msimore dhnia e ndihms s par personave t lnduar n aksident t komunikacionit e bn institucioni t cilin e autorizon Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit me an t nj akti t veant juridik apo personat me prgjegjsi prkatse t ksaj ministrie. 244.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 500 deri 1.500 , pronari i auto-shkolls n rast t nj veprimi n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 3 t ktij neni. 244.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , personi i autorizuar n auto-shkoll i cili vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 3 ktij neni. 85

244.7. Mnyrn e pezullimit dhe revokimit t licencs s Auto-Shkollave e prcakton me an t nj akti t veant juridik Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. 3. PROVIMET PR SHOFER DHE VLERSIMI I AFTSIMIT Neni 245 245.1. Provimit pr shofer mund ti nnshtrohet vetm kandidati i cili sht aftsuar n auto shkolln e licencuar dhe nse i plotson kushtet e tjera pr ta fituar t drejtn pr t drejtuar mjetin me veprim motorik ose ti nnshtrohet provimit pr shofer pr kategorin shtes. 245.2. N provimin pr shofer prmes testimit teorik dhe praktik prcaktohet se kandidati pr shofer a ka njohuri dhe shkathtsi sipas programit t parapar. 245.3. N pjesn e provimit nga lnda t drejtuarit e mjetit motorik (pjesa praktike) kandidati pjesn e par t provimit e jep n poligon ose ndonj hapsir tjetr jasht rrugs publike ku duhet ti kryej s paku tri veprime dhe kandidati pas vlersimit pozitiv t pyetsit, pjesn e dyt t provimit e kryen n rrug publike. 245.4. Kandidati pr shofer gjat kryerjes s veprimeve sipas paragrafi 3 t ktij neni duhet t jet vetm n mjet. 245.5. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit me nj akt nn ligjor i prcakton kriteret dhe kushtet pr pjesn e provimit n poligon ose ndonj hapsir tjetr jasht rrugs publike, veprimet t cilat duhen t kryhen si dhe dimensionet e poligonit kur kryhet pjesa e par e provimit nga lnda t drejtuarit e mjetit me veprim motorik. Neni 246 Provimi nga lnda T drejtuarit e mjetit motorik kandidati mund ti nnshtrohet edhe me mjetin me ndrrues automatik t transmisionit dhe i njjti ka t drejt ta drejtoj vetm kt lloj t mjetit. Neni 247 247.1. Provimi pr shofer prbn trsin unike t lndve msimore Rregullat e komunikacionit dhe t siguris (pjesa teorike) dhe T drejtuarit e mjetit me veprim motorik (pjesa praktike). 247.2. Programin e provimit pr shofer nga lnda msimore Rregullat e komunikacionit dhe t siguris si dhe T drejtuarit e mjetit motorik e prcakton Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. Neni 248 Provimi pr shofer dhe vlersimin e aftsive pr pjestart e Shrbimit Policor t Kosovs dhe Trupave Mbrojtse t Kosovs, organizohet n institucionet e veta prkatse nga pyetsit t cilt i licencon Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit nga burimet njerzore t tyre. 86

Neni 249 Kandidati i cili e jep provimin pr shofer e fiton t drejtn t aplikoj para Ministris s Transportit dhe Post-Telekomunikacionit pr patent shofer q lshohet nga Ministria e Punve t Brendshme n pajtim me dispozitat prkatse ligjore. Neni 250 250.1. Provimi pr shofer jepet para pyetsit t cilin e cakton Njsia e Patent Shoferve e Ministris e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, apo n form elektronike pasi q t krijohen kushtet pr nj pun t till. 250.2. Provimi nga paragrafi 1 i ktij neni organizohet dhe kryhet n Njsit Rajonale pr patent shofer t caktuara nga Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. 250.3. Pyetsi duhet t jet personi i cili ka s paku prgatitje t lart shkollore, s paku tri vite prvoj pune dhe i njjti duhet t jet i licencuar nga Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. 250.4. Kandidati i cili pr her t par ju ka nnshtruar provimit n ndonj prej Njsive Rajonale pr patent shofer, nuk i lejohet t bj ndrrimin e Njsis Rajonale, pr t paraqitur provimin pr patent shofer serish. Neni 251 Ministra e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, me nj akt t veant juridik prcakton kushtet dhe kriteret pr dhnien dhe marrjen e licencs pyetsve pr patent shofer. Neni 252 252.1. Verifikimi i njohurive t pyetsve bhet do 5 vite, prej dats s lshimit t licencs, prkatsisht 5 vite pas verifikimit t fundit, vetm nga lnda msimore Rregullat e komunikacionit dhe t siguris. 252.2. Nse pyetsi nuk i nnshtrohet verifikimit t njohurive ose tregon rezultat negativ t cekura n paragrafin 1 t ktij neni, do ti merret licenca derisa nuk i nnshtrohet prsri verifikimit t njohurive dhe t tregon rezultat pozitiv pas afatit t cilin e cakton Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. Neni 253 253.1. Pyetsi obligohet n kryerjen e detyrave n mnyr profesionale t ndershme dhe t paanshme. 253.2. Pyetsi, gjat kryerjes s detyrave profesionale e gzon t njjtn mbrojtje si shrbyes civil . 253.3. Pyetsi i punsuar n Njsin e patent shoferve nuk mundet n t njjtn koh t zhvilloj aftsimin e kandidatve pr shofer, t jet pronar ose bashk-pronar i nj autoshkolle. 253.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 1.500 , pyetsi i punsuar n Njsin e patent shoferve i cili n t njjtin koh kur bn testimin e kandidatve pr shofer sht pronar ose bashk-pronar i nj auto-shkolle dhe t njjtit i merret licenca. 87

Neni 254 254.1. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit me nj akt t veant juridik i prcakton kushtet dhe procedurat pr paraqitjen e provimit pr shofer, si dhe format dhe mostrat e dokumenteve t nevojshme n lidhje me kt. 254.2. Lartsin e shums t cilin kandidatt e inkasojn n emr t shpenzimeve pr dhnien e provimit pr shofer ose pjess s saj s provimit sht e njjt pr territorin e Kosovs dhe cakton Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. Neni 255 Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit,prcakton vendet ku mbahet provimi nga lnda msimore t drejtuarit e mjetit me veprim motorik t cilat s paku duhet t jen rrug bashkkohore me sinjalizim horizontal dhe vertikal t parapar, me kryqzime t rregulluara me shenja ndriuese t komunikacionit (semafor) dhe me komunikacion intensiv t mjeteve me veprim motorik. Neni 256 N provimin pr shofer t kategorive L dhe M kandidati i nnshtrohet provimit vetm nga lnda Rregullat e komunikacionit dhe t siguris(testimit teorik). Neni 257 Prmbajtjen dhe formn e testeve e prcakton Ministria e Transportit dhe Post Telekomunikacionit, me nj akt t veant juridik. Neni 258 Do t anulohet provimi pr shofer dhe do t merret patent shoferi, licenca pr Shofer instruktor, nse konstatohet se dhnia e provimit sht kryer n baz t dokumentit t rrejshm ose t dhnave jo t sakta t theksuara n fletparaqitje pr dhnien e provimit pr shofer, n baz t dhnies s mitos, n qoft se kandidati me rastin e dhnies s provimit pr shofer sht shrbyer me mjete jo t lejuara dhe nse provimi sht mbajtur n kundrshtim me rregullat e ktij ligji. Neni 259 Programi pr patent shofer t mjeteve prfshin prmbajtjen nga lndet msimore Rregullat e komunikacionit dhe t siguris si dhe T drejtuarit e mjetit me veprim motorik. 4. FITIMI I T DREJTES PR TA DREJTUAR MJETIN Neni 260 260.1. Biikletn n rrug mund t drejton personi i cili ka mbushur 14 vjet. 260.2. Prjashtimisht nga paragrafi 1 i ktij neni, fmijt t cilt i kan mbushur 10 vjet, t cilt n shkoll aftsohen t drejtojn ikletn n rrug dhe pr kt i lshohet vrtetimi, 88

munden vet ta drejtojn ikletn n rrug lokale, ndrsa fmijt t tjer mund ta drejtojn ikletn mbi moshn 9 vjeare nn prcjelljen e nj personi i cili i ka mbushur 16 vjet. Neni 261 Qerren mund ta drejtoj: a) n rrugt regjionale personi i cili i ka mbushur 16 vjet; b) n rrugt lokale dhe t pa kategorizuara, personi i cili ka mbushur 14 vjet. Neni 262 T drejtn pr t drejtuar mjetin me veprim motorik mund ta ket personi cili i plotson kto kushte: a) t jet psikikisht dhe fizikisht i aft pr t drejtuar mjetin; b) t ket mbushur moshn pr kategori t caktuar t mjeteve; c) t ket t dhn provimin pr shofer t kategoris prkatse; d) q me vendimin e organit kompetent nuk e ka t ndaluar drejtimin e mjetit. Neni 263 Mosha minimale e personit pr drejtimin e mjeteve t kategorive t caktuar sht: a) b) c) d) e) f) ti ket mbushur 14 vjet pr drejtimin e mjeteve t kategoris M; ti ket mbushur 16 vjet pr drejtimin e mjeteve t kategoris A1 dhe T; ti ket mbushur 18 vjet pr drejtimin e mjeteve t kategoris A ,B dhe C1; ti ket mbushur 19 vjet pr drejtimin e mjeteve t kategoris B+E ,C dhe C1+E ; ti ket mbushur 20 vjet pr drejtimin e mjeteve t kategoris C+E; ti ket mbushur 21 vjet pr drejtimin e mjeteve t kategoris A, D1, D1+E, D dhe D+E. Neni 264 264.1. T drejtn pr t dhn provimin pr shofer pr mjetet e kategoris C, mund ta fitoj personi i cili posedon patent shoferin e kategoris B ose C1 s paku 1(nj) vit. 264.2. T drejtn pr t dhn provimin pr shofer pr mjetet e kategoris D1 ose D, mund ta fitoj personi i cili posedon patent shoferin e kategoris C s paku 2 (dy) vite. 264.3. T drejtn pr t dhn provimin pr shofer pr mjetet e kategoris B+E, C1+E ose C+E, mund ta fitoj personi i cili posedon patent shoferin e mjetit trheqs prkats s paku nj vit . Neni 265 265.1. Shoferit t cilit i sht lshuar patent shoferi pr drejtimin e mjeteve motorike t kategoris B, C, D dhe nnkategoris C1 dhe D1 ka t drejt ti drejtoi kto mjete edhe nse sht iu bashkangjitur rimorkio e leht. 265.2. Shoferit t cilit i sht lshuar patent shoferi pr drejtimin e mjeteve motorike t kategoris D ka t drejt ti drejtoi edhe mjetet motorike t kategorive B, C dhe nnkategorive C1 dhe D1, shoferit t cilit i sht lshuar patent shoferi pr drejtimin e 89

mjeteve motorike t nnkategoris D1 ka t drejt ti drejtoi edhe mjetet motorike t kategorive B, C dhe nnkategoris C1, shoferit t cilit i sht lshuar patent shoferi pr drejtimin e mjeteve motorike t kategoris C ka t drejt ti drejtoi edhe mjetet motorike t kategoris B dhe nnkategoris C1, ndrsa shoferit t cilit i sht lshuar patent shoferi pr drejtimin e mjeteve motorike t nnkategoris C1 ka t drejt ti drejtoi edhe mjetet motorike t kategoris B. 265.3. Shoferit t cilit i sht lshuar patent shoferi pr drejtimin e mjeteve bashkngjitse t kategoris D+E, ka t drejt ti drejtoi edhe mjetet bashkngjitse t kategorive B+E, C+E dhe nnkategoris C1+E dhe D1+E, shoferit t cilit i sht lshuar patent shoferi pr drejtimin e mjeteve bashkngjitse t nnkategoris D1+E ka t drejt ti drejtoj edhe mjetet bashkngjitse t kategorive B+E, C+E, dhe nnkategoris C1+E, shoferit t cilit i sht lshuar patent shoferi pr drejtimin e mjeteve bashkngjitse t kategoris C+E, ka t drejt ti drejtoi edhe mjetet bashkngjitse t kategoris B+E dhe nnkategoris C1+E, ndrsa shoferit t cilit i sht lshuar patent shoferi pr drejtimin e mjeteve bashkngjitse t nnkategoris C1+E ka t drejt ti drejtoi edhe mjetet bashkngjitse t kategoris B+E. 265.4. Personi i cili ka fituar t drejtn pr drejtimin e mjetit t kategoris A1, pasi ti mbush 18 vjet pa e dhn provimin pr shofer ka t drejt ti drejtoi mjetet e kategoris A. 26.5. Shrbimi Policor i Kosovs dhe Trupat Mbrojtse t Kosovs me nj akt t veant juridik prcaktojn kriteret pr transportin grupor i cili kryhet me mjetet e kategoris C ,si dhe kushtet dhe mnyrn e transportit me mjetet e policis. Neni 266 Patent shoferi lshohet pr drejtimin e mjeteve me veprim motorik dhe bashkangjitse t cilat bjn pjes: A1, A, B, C1, C, D1, D, B+E, C1+E, C+E, D1+E, D+E si dhe kategorive T. L. M. -Nnkategoria A1 - Motoikletat e lehta me vllim punues q nuk kalon 125 cm3 dhe me fuqi e cila nuk e kalon 11 kf. -Kategoria A - motoikleta deri 25 k q nuk tejkalon 0,16 k/kg. -Kategoria A - e drejta pr t drejtuar t gjitha llojet e motoikletave (pa kufizim t fuqis) nuk do t ipet derisa shoferi t ket dy vite prvoj n motoikletat deri n 25 k f, q nuk tejkalon 0,16 kf/kg qasja direkt pr Kategorin A t pakufizuar e mundur pr drejtuesit e moshs 21 vjet. -Kategoria B - Mjetet motorike q nuk tejkalojn masn 3500 kg, q kan tet (8) ulse, prve ulses s shoferit,me rimorkio e cila nuk tejkalon 750 kg, apo me rimorkio e cila tejkalon masn 750 kg me kusht q masa maksimale e lejuar e rimorkios nuk tejkalon masn e pangarkuar t mjetit trhiqet dhe masa maksimale e lejuar e kombinimit nuk tejkalon 3500 kg. -Kategoria B - Mjetet motorike me ndrrues automatik t transmisionit -Nnkategoria B1 - Triikletat dhe ikletat me katr rrot me veprim motorik. -Kategoria B+E - Kombinimet q prbhen nga mjeti trheqs i kategoris B, me rimorkio e cila e tejkalon masn 750 kg, q e kalon peshn e zbrazt t mjetit trheqs dhe masa maksimale e grupit nuk kalon peshn 3500 kg. 90

-Nnkategoria C1 - Mjetet motorike mbi 3500 kg dhe deri n 7500 kg dhe me rimorkio e cila nuk tejkalon 750 kg. -Nnkategoria C1+E - Mjetet motorike n kategorin C1 me rimorkio me mas mbi 750 kg me kusht q masa e lejuar e rimorkios nuk tejkalon masn e pangarkuar t mjetit trheqs dhe masa maksimale e lejuar e kombinimit nuk tejkalon 12000 kg. -Kategoria C - Mjetet motorike me mbi 3500 kg dhe me rimorkio e cila nuk tejkalon masn 750 kg. -Kategoria C+E - Mjetet motorike me mbi 3500 kg me rimorkio e cila tejkalon masn e rimorkio 750 kg. -Nnkategoria D1 - Minibust me m shum se 8 deri n 16 ulse prve ulses s shoferit. -Nnkategoria D1+E - Minibust me rimorkio me mas m t madhe se 750 kg, me kusht q masa maksimale e lejuar e rimorkios nuk tejkalon masn e pangarkuar t mjetit trheqs dhe masa maksimale e lejuar e kombinimit nuk tejkalon 12000 kg. Rimorkioja nuk duhet t shfrytzohet pr bartjen e udhtarve. -Kategoria D - Autobust me m shum se 8 ulse, prve ulses s shoferit, me rimorkio e cila nuk tejkalon masn 750 kg. -Kategoria D+E - Autobust me m shum se 8 ulse, prve ulses s shoferit, me rimorkio e cila tejkalon masn 750 kg. -Kategoria T - traktori me rimorkio. -Kategoria M - motokultivatori, iklomotori, mopedat. -Kategoria L - mjetet e puns. Neni 267 267.1. Patent shoferi mund t lshohet edhe pr mjetin m ndrrues automatik t transmisionit dhe shrben vetm pr drejtimin e mjeteve t tilla. 267.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 , personi q vepron n kundrshtim me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni. Neni 268 Shoferi i cili posedon patent shoferin e vlefshm t kategorive: A1, A, B, C1, C, D1 dhe D ka t drejt ta drejtoj: mjetet e kategorive M, L, T. Neni 269 269.1. Personit i cili e ka dhn provimin pr shofer t kategorive M, A1, A, B dhe C1 nuk i lejohet brenda dy viteve nga data e lshimit t patent shoferit q ta drejtoi mjetin n rrug m shpejtsi m t madhe se 70km/h, n rrug t rezervuara pr komunikacion t mjeteve motorike m shpejtsi m t madhe se 80km/h, n auto udh 110 km/h, ndrsa pr iklomotor 40 km/h, n kto mjete nuk lejohet trheqja e mjeteve bashkangjitse si dhe transporti i organizuar i fmijve. 91

269.2. Personat nga paragrafi 1 i ktij nenit nuk i lejohet drejtimi e as ta filloj t drejtuarit e mjetit me veprim motorik nse n organizm ka droga, alkool, ose shfaqen shenja t alkoolizimit. 269.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob 130 , dnohet shoferi nse vepron n kundrshtim me rregullat e paragrafit 2 t ktij neni dhe i shqiptohet masa e ndalimit e t drejtuarit t mjetit motorik pr dy deri gjasht muaj si dhe pes pik negative. Neni 270 270.1. Patent shoferi do ti lshohet personit me krkesn e tij n qoft se i plotson kushtet e parapara n ligj. 270.2. Patent shoferin e lshon Ministria e Punve t Brendshme. 270.3. Patent shoferi i lshohet dhe vazhdohet n afat vlefshmrie prej 5 viteve, kurse personave t moshuar mbi 65 vje n do dy vite n baz t certifikats mjeksore i vazhdohet patent shoferi. 270.4. Prjashtimisht nga rregullat e paragrafit 3, t ktij neni, patent shoferi mund t lshohet ose vlefshmria e tij mund t kufizohet edhe n afat m t shkurtr se t prcaktuar me kt paragraf, n baz t konstatimit t dhn n certifikatn mjeksore. 270.5. Gjithashtu me prjashtim nga paragrafi 3 i ktij neni, patent shoferi pr kategorin B jepet pr periudh t prhershme. 270.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 6.500 , personi zyrtar prgjegjs n autoritetin kompetent nse lshon, vazhdon patent shoferin n kundrshtim me rregullat e ktij neni. Neni 271 N dokumentin e patent shoferit shnohen t gjitha kategorit e mjeteve me veprim motorik dhe mjeteve bashkangjitse. Neni 272 272.1. Patent shoferi vendor mund t prdoret n komunikacionin ndrkombtar kur prdoret n vendet t cilat e njohin nj dokument t till, prve nse autoritetet e vendit t caktuar krkojn patent shoferin ndrkombtar ather i nnshtrohet marrveshjes bilaterale nse ekziston. 272.2. Patent shoferi ndrkombtar lshohet duke u bazuar n patent shoferin vendor pr nj periudh 4 vjeare dhe vlefshmria e tij nuk duhet t jet m e gjat se vlefshmria e patent shoferit vendor, nse sht e zbatueshme. 272.3. Patent shoferin ndrkombtar e lshon institucioni t cilin e autorizon Ministria e Punve t Brendshme. 272.4. Patent shoferi ndrkombtar i cili sht lshuar n Kosov nuk lejohet t shfrytzohet pr drejtimin e mjeteve motorike n Kosov. 92

272.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi q me patent shoferin ndrkombtar drejton mjetin motorik brenda Kosovs. Neni 273 273.1. Personi i cili posedon Patent shoferin e lshuar nga ndonj vend i Unionit Evropian mund t ndrrohet n patent shoferin e Kosovs. 273.2. Personi i cili posedon patent shoferin i lshuar jasht Kosovs me prjashtim t paragrafit 1 t ktij neni, mund ti lshohet patent shoferi i Kosovs, pasi q t kalon testin teorik n qoft se me marrveshje bilaterale nuk sht prcaktuar ndryshe. 273.3. Patent shoferi i lshuar sipas paragrafit 1 dhe 2 t ktij neni nse prmban kufizimin e vlefshmris ose kufizime tjera, kufizimet e tilla duhet t pasqyrohen n patent shoferin e Kosovs. 273.4. Ministria e Punve t Brendshme n bashkpunim me Ministrin e Transportit dhe t Post-Telekomunikacionit, me an t nj akti juridik i prcakton, rregullat dhe procedurat pr lshimin e patent shoferit sipas paragrafit 1, 2 dhe 3 t ktij neni. Neni 274 274.1. Dokumenti q vrteton t drejtn pr t drejtuar mjetin me veprim motorik lshohet pas pagess te ciln e prcakton Ministria e Punve t Brendshme. 274.2. Personi mund t posedon vetm nj patent shofer t vlefshme. Neni 275 275.1. Nse patent shoferi humbet, pronari obligohet q brenda 30 ditve t informoj organin kompetent n kt rast Ministrin e Punve t Brendshme, q patent shoferi apo ndonj dokument tjetr q tregon mbi t drejtn pr ngasje t nj mjeti me veprim motorik, se sht humbur, dmtuar apo informatat q i prmban duhet t riprtrihen. 275.2. Ministria e Punve t Brendshme e lshon kopjen sipas paragrafit 1 t ktij neni me kusht q: a) personi e bn nj deklarat me shkrim pr humbjen e dokumentitl ose b) personi e kthen dokumentin e dmtuar,lose c) personi e kthen dokumentin i cili duhet t riprtrihet. Neni 276 Shoferi duhet ti nnshtrohet n trsi provimit teorik dhe praktik nse brenda nj viti q nga dita e skadimit t vlefshmris s patent shoferit nuk aplikon ose nuk iu ka vazhduar vlefshmria e patent shoferit. Neni 277 93

Ministria e Punve t Brendshme e bn shtypjen e patent shoferit dhe dokumenteve tjera t nevojshme, duke iu prmbajtur procedurave t caktuara. Neni 278 Ministria e Punve t Brendshme n kshillim me Ministrin e Transportit dhe t PostTelekomunikacionit dhe Shrbimin Policor t Kosovs, duke marr parasysh nevojn mbi nj siguri t mir t patent shoferve ndaj mashtrimeve t mundshme dhe vjedhjes s tyre, do t prkufizoj me an t nj akti t veant: a) formn e patent shoferve dhe certifikatave tjera t ngasjes me nj prshkrim t detajizuarl; b) procedurat e detajizuara administrative pr lshim, revokim dhe kthim t patent shoferve dhe dokumenteve tjera t ngasjes si dhe mostrave t te gjitha dokumenteve. Neni 279 Kur drejton mjetin shoferi duhet t ket me vete patent shoferin e vlefshm prkats dhe ta tregoj me krkesn e personit t autorizuar. Neni 280 280.1. Nuk lejohet q pronari, prkatsisht titullari i s drejts s shfrytzimit t mjetit, si dhe shoferi t cilit i sht besuar drejtimi i mjetit me krkesn personit t autorizuar t drejtoj mjetin n kundrshtim me rregullat e nenit 226, 227 dhe neni 228 t ktij ligji dhe as personit i cili nuk ka drejt t drejtoj mjetin, prkatsisht personi i cili nuk ka drejt t drejtoj kategorin e mjeteve t cilin bn pjes ky mjet. 280.2. Pronari, prkatsisht titullari i t drejts s shfrytzimit t mjetit, si dhe shoferi t cilit i sht besuar drejtimi i mjetit me krkesn e personit t autorizuar sht i detyruar ti jap t dhnat pr identitetin e personit t cilit ia ka dhn mjetin pr ta drejtuar. 280.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , pronari, prkatsisht titullari i s drejts s shfrytzimit t mjetit, si dhe shoferi t cilit i sht besuar drejtimi i mjetit q ja ka dhn mjetin personit i cili sht i smur i lodhur, nn ndikim t alkoolit ose si edhe personit i cili nuk ka drejt t drejtoj mjetin, prkatsisht personi i cili nuk ka drejt t drejtoj kategorin e mjeteve t cilin bn pjes ky mjet. Neni 281 281.1. Shtetasi i huaj, t cilit i sht lejuar qndrimi i prkohshm apo i prhershm n Kosov dhe banori kosovar, i cili kthehet nga bota e jashtme n Kosov, por edhe personeli i prfaqsive diplomatike, prfaqsive konsullore dhe i misioneve t shteteve t huaja, prfaqsive t organizatave ndrkombtare n Kosov, prfaqsive t huaja tregtare, t komunikacionit, kulturore e t tjera dhe i zyrave t huaja t korrespondentve, mund t drejtojn mjetet motorike n baz t patents s huaj t vlefshme t shoferit pr kohn deri n nj vjet q nga dita e hyrjes n Kosov.

94

282.2. Patent shofer i vlefshm sht edhe patent shoferi i lshuar nga Kombet e Bashkuara pr personelin e vet q lejon ngasjen e automjeteve t Kombeve t Bashkuara, patent shoferi i lshuar nga organizatat prbrse t UNMIK-ut,( p sh) Organizata pr Siguri dhe Bashkpunim n Evrop), pr personelin e tyre q lejon ngasjen e automjeteve t organizatave t tilla si dhe patent shoferin e vlefshm t lshuar nga KFORI pr personelin e KFOR-it q lejon ngasjen e automjeteve t KFOR-it.

Neni 282 Ministria e Punve t Brendshme me an t nj akti juridik themelon sistemin Baz t dhnave t patent shoferve n nivel qendror. 5. KONTROLLIMI SHNDETSOR I SHOFERVE Neni 283 283.1. Shoferi i mjetit motorik, t dizajnuar pr transportimin e udhtarve, shoferi i mjetit motorik transportues, i bashksive t mjeteve me mas t prgjithshme m shum se 7.5 tona, duhet t posedoj certifikatn shndetsore, n rast se mjetet e tilla prdoren pr transport komercial t njerzve dhe mallrave. E njjta vlen edhe pr shoferin e mjetit motorik i cili t drejtuarit e mjetit e ka profesion themelor. 283.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 300 deri 700 edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 1 t ktij neni. 283.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 edhe shoferi q nuk ka certifikatn shndetsore t vlefshme gjat drejtimit t mjeteve motorike pr transportin e udhtarve ose mallit me masn m t madhe t lejuar mbi 7,5 tona apo bashksin e mjeteve. Neni 284 284.1. Shoferi nga neni 283, duhet t kaloj ekzaminimin mjeksor n mnyr q t konstatohet se a ka apo nuk ka ndonj tregues lidhur me shndetin q kundrshtojn ngasjen e mjetit me veprim motorik. Kontrollimi i till bhet para se t lshohet certifikata e par e shndetsore dhe m pas, do 5 vjet gjat periudhs deri n moshn 55 vjet dhe pr do dy vite pas moshs 55 vjeare. 284.2. Pr ekzaminimet dhe testet nga paragrafi 1 i ktij neni duhet q t paguhet, nga pronari i kompanis transportuese nse punson nj shofer apo sht vet shofer (rasti shofer-operator). 284.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi i mjetit nse nuk posedon me veti certifikatn shndetsore ose e cila nuk sht e vlefshme. 284.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 300 deri 700 edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 2 t ktij neni. Neni 285

95

285.1. Certifikata shndetsore mund ti lshohet personit q plotson kushtet e parapara me ligj, prkatsisht me akt nnligjor. 285.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 300 deri 700 personi zyrtar prgjegjs n autoritetin kompetent, nse lshon certifikatn shndetsore n kundrshtim me dispozitat e ktij neni. Neni 286 Personat t cilt n vijim, duhet t kalojn ekzaminimin mjeksor n mnyr q t konstatohet se a ka apo jo ndonj tregues lidhur me shndetin q kundrshton ngasjen e mjetit motorik jan: a) personat t cilt dshirojn t marrin patent shoferin; b) personat t cilt aplikojn pr kthim t patent shoferit t tyre, e cila i sht revokuar pr arsye t shndetit t dobt t tyre; c) shofert t cilt jan raportuar nga Shrbimi Policor i Kosovs, q kan marr pjes n aksidente komunikacioni me fatalitet ose kan drejtuar mjetin motorik nn ndikimin e alkoolit, drogs ose barnave narkotike; d) personi me aftsi t kufizuara nse ekziston ndonj baz q tregon se aftsit e tij t ngasjes jan keqsuar; e) kandidatt pr shofer instruktor apo ekzaminert e patent shoferit. Neni 287 287.1. Kontrollimet mjeksore t personave nga neni 286 i ktij ligji kryhen nga institucionet e autorizuara nga Ministria e Shndetsis. 287.2. Pr kontrollimet mjeksore t lart-prmendura lshohet certifikata nga organi kompetent. Neni 288 288.1. Nse n kontrollimin mjeksor konstatohet se shoferi nuk sht i aft pr ta drejtuar mjetin me veprim motorik pr t cilin i sht lshuar patent shoferi, institucionet shndetsore jan t obliguara t lshojn vrtetimin dhe brenda 8 dite ta lajmron Shrbimin Policor t Kosovs ku shoferi e ka vendbanimin. 288.2. Nse n kontrollimin mjeksor konstatohet se kandidati pr shofer nuk sht i aft pr ta drejtuar mjetin me veprim motorik, institucionet jan t obliguar t lshojn vrtetimin dhe brenda 8 dite ta lajmron Shrbimin Policor t Kosovs, ku kandidati pr shofer e ka vendbanimin. 288.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 400 , personi nse nuk e lajmron Shrbimin Policor t Kosovs brenda 8 dite. Neni 289 Ministra e Shndetsis n bashkpunim me Ministrin e Transportit dhe PostTelekomunikacionit dhe Shrbimin Policor t Kosovs, prkufizojn me an t nj akti nnligjor si vijon:

96

a) krkimin nga personat q t shkojn pr ekzaminimet mjeksor dhe kryerja e tyre, n mnyr q t konstatohet se a ekziston ndonj tregues lidhur me shndetin q kundrshton ngasjen e mjetit motorik; b) lshimin e certifikatave mjeksore me konstatimin se ka apo nuk ka ndonj tregues lidhur me shndetin, q kundrshton ngasjen e mjetit motorik; c) marrjen e autorizimeve nga ana e institucioneve shndetsore pr kryerjen e ekzaminimeve mjeksore t lart-prmendura; d) fushn e ekzaminimeve mjeksore; e) rrjedhn e dokumenteve prkatse dhe mostrave t ktyre dokumenteve. Neni 290 290.1. Testet pr konstatim t alkoolit n trup t shoferit, bhen duke prdorur pajisjet dhe metodat q nuk kan nevoj pr ndonj test laboratorik. 290.2. Testi i lart-prmendur bhet me ndihmn e mekanizmave (testuesve) elektronik, t cilt bjn matjen e densitetit t alkoolit nga fryma q e nxjerr jasht personi i testuar. 290.3. Testi i lart-prmendur nuk zbatohet, nse gjendja e personit pr tu testuar nuk lejon ushtrimin e testit duke prdorur alko-testin. N rast t till, mbajtja e prmbajtjes s alkoolit n trup bhet n baz t analizave t gjakut apo urins, n institucionet prkatse. 290.4. Testi mbi prmbajtjen e alkoolit n trup mund t bhet edhe kundr dshirs s personit, i cili duhet t njoftohet lidhur me kt paraprakisht. 290.5. Procedurat dhe kriteret e prgjithshme lidhur me testet e lart-prmendura, do t rregullohen me akt t veant juridik t lshuar nga Shrbimi Policor i Kosovs n bashkpunim me Ministrin e Shndetsis. Neni 291 291.1. Testet pr konstatim t drogave ose barnave narkotike n trup t shoferit, zhvillohen duke shfrytzuar teknika q nuk kan nevoj pr teste laboratorike. 291.2. Testi i lart-prmendur nuk zbatohet nse gjendja e personit pr tu testuar nuk lejon ushtrimin e testit me teknikat e lart-prmendura. N rast t till, matja e prmbajtjes s drogs n trup bhet n baz t analizave t gjakut dhe urins, n institucionet prkatse. 291.3. Testi mbi prmbajtjen e drogs s till n trup mund t bhet, gjithashtu, kundr dshirs s personit, i cili duhet t njoftohet lidhur me kt paraprakisht. 291.4. Ministri i Shndetsis prkufizon me an t nj akti nnligjor, listn e substancave narkotike dhe medikamenteve me veprim t ngjashm q nuk duhet t prdoren para e as gjat ngasjes nga shoferi. Neni 292 292.1. Nse shoferi prfshihet n nj aksident rrugor me fatalitet, me krkes t personit t autorizuar shoferi i mjetit motorik pa tjetr duhet t testohet mbi prmbajtjen e alkoolit, drogs apo barnave narkotike.

97

292.2. Personi i cili kundrshton testin e prmbajtjes s alkoolit, drogs apo barnave narkotike n gjak konsiderohet se sht pozitiv. 292.3. N rast t konstatimit t prmbajtjes s alkoolit, drogs apo barnave narkotike n gjak dhe n rastin e parapar n paragrafin 2 t ktij neni, personi i autorizuar ndrmerr masat pr largimin nga komunikacioni. Neni 293 293.1. Shoferi duhet ti nnshtrohet kontrollimit shndetsor t jashtzakonshm. 293.2. N kontrollimin shndetsor t jashtzakonshm drgohet shoferi tek i cili dyshohet se pr shkak t gjendjes shndetsore nuk sht m n gjendje ta drejtoj mjetin n komunikacionin rrugor. 293.3. N kontrollimin shndetsor t jashtzakonshm drgohet shoferi dhe shofer instruktori tek i cili sht konstatuar prmbajtja e alkoolit n organizm m tepr se sa sht e lejuar ose sht konstatuar prmbajtja e drogs ose barnave narkotik n organizm m tepr se sa sht e lejuar si dhe shoferi dhe shofer instruktori i cili refuzon ti nnshtrohet kontrollit shndetsor. 293.4. Krkesn pr drgim n kontrollim shndetsor t jashtzakonshme mund ta bj do organ i cili sht kompetent pr mbikqyrjen e komunikacionit rrugor (Shrbimi Policor i Kosovs, inspektorati e t ngjashm), gjykata, gjykata pr kundrvajtje, personi ku sht i punsuar shoferi. 293.5. N kontrollimin shndetsor t jashtzakonshme shoferin e drgojn pjestart e Shrbimit Policor t Kosovs. 293.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 300 deri 700 , edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 2 t ktij neni. 293.7. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 shoferi i mjetit i cili nuk i sht nnshtruar ose refuzon ti nnshtrohet kontrollimit shndetsor t jashtzakonshm. Neni 294 294.1. Kontrollimin shndetsor t jashtzakonshm e paguan shoferi i cili drgohet n kontroll nse konstatohet se nuk sht i aft ose ju kan kufizuar aftsia ngasje pr ta drejtuar mjetin motorik. 294.2. Nse n kontrollimin shndetsor t jashtzakonshm konstatohet se shoferi sht i aft pr ta drejtuar mjetin motorik, shpenzimet i paguan, Shrbimi Policor i Kosovs, gjegjsisht organi i cili e drgon n kontrollimin shndetsor t jashtzakonshm shoferin. 6. KOHZGJATJA E DREJTIMIT T MJETIT MOTORIK Neni 295 98

295.1. Shoferi i cili drejton autobusin, mjetin e transportit ose bashksin e mjeteve masa m e madhe e t cilave sht mbi 3,5 tona nuk i lejohet ta drejtoj mjetin me kohzgjatje m shum se 9 or brenda 24 or. Periudha javore e ngasjes sht maksimum 6 dit. Shoferi pas katr or e gjysm t drejtimit t pandrprer t mjetit, duhet t pushoj s paku 45 minuta, prve nse ai fillon periudhn e pushimit. Ky pushim mund t zvendsohet nga pushimet prej s paku 15 minuta secila e pjestuar sipr periudhs s ngasjes. 295.2. Mesatarja e kohs punuese javore pr shofert nga paragrafi 1 i ktij nenit nuk mund t kaloj 48 or. Prjashtimisht mund t kaloj n 60 or nse mesatarja e 48 orve pr jav nuk tejkalohet brenda periudhs prej katr javsh. 295.3. Rregullat e paragrafit 1 dhe 2 t ktij nenit zbatohen gjithashtu edhe n shofer instruktorin gjat aftsimit t kandidatit pr shofer nga lnda msimore t drejtuarit e mjetit motorik. 295.4. Rregullat e paragrafit nj dhe dy nuk zbatohen pr shoferin e autobusit i cili kryen transportin publik urban t udhtarve, por mund t drejtoj m s shumti shtat or pa ndrprer me kusht q stacionet e nisjes t ket ndrprerje t pushimit prej s paku 5 minuta. 295.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 75 , shoferi i cili pa ndrprer drejton autobusin, mjetin e transportit ose bashksin e mjeteve masa e lejuar e t cilave sht m e madhe se 3500 kg m gjat se sa koha e prcaktuar ose nuk shfrytzon pushimet e parapara. 295.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 deri 270 edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 5 t ktij neni. Neni 296 296.1. Pushimi i pandrprer ditor i shoferit i cili drejton mjetin nga neni 295 paragrafi 1. dhe 2. t ktij Ligji zgjat s paku 11 or para fillimit t drejtimit. 296.2. Prjashtimisht nga paragrafi 1 i ktij neni, shoferi mundet tri here n jav t shfrytzoi pushimin ditor n kohzgjatje prej nnt orve pa ndrprer me kusht q deri n fundin e javs s ardhshme ti shfrytzoi ort e mbetura t pushimit ditor. 296.3. Pushimin ditor n kohzgjatje t plot prej 11 orve shoferi mund ta shfrytzoi m s shumti n tri pjes gjat dits, me kusht q nj here ti shfrytzoi 8 or pa ndrprerje t pushimit ditor. 296.4. N qoft se n drejtimin e mjetit nga neni 295 t ktij Ligji ndrrohen dy shofer dhe nse n mjet ndodhet shtrati i rregulluar i cili i mundson njrit prej tyre pushimin n pozit t shtrir, donjri prej shoferve mund t ket pushim t pandrprer prej t paktn tet or gjat do 30 orve t udhtimit. 296.5. Pushimin ditor sipas rregullave shoferi duhet ta shfrytzoi jasht automjetit. 296.6. Prjashtimisht nga rregullat e paragrafit 5 t ktij neni shoferi mund ta shfrytzoi pushimin n mjet n t cilin ndodhet shtrati i rregulluar dhe n qoft se mjeti nuk lviz. 296.7. Ndrprerja e drejtimit nga neni 295 paragrafi 1 i ktij Ligji nuk konsiderohet pushim ditor. 99

296.8. Pas kalimit t kohs gjasht ditsh t drejtimit t lejuar t mjetit, shoferi duhet t shfrytzoi pushimin javor. 296.9. Shfrytzimi i pushimit javor mund t vazhdoj deri n prfundimin e dits s gjasht, n qoft se drejtimi i mjetit gjat gjasht ditve t njpasnjshme nuk ka zgjatur m shum se drejtimi i lejuar gjasht ditor. 296.10. N seciln jav nga pushimet nga paragrafi 2. dhe 3. t ktij neni duhet t vazhdohen n gjithsejt 45 or t pa ndrprera. 296.11. Pushimi javor mund t shkurtohet n vendin e krijimit (vendin e prkatsis s mjetit) ose vendbanimin e shoferit n 36 or t pandrprera kurse jasht ktyre vendeve n 24 or t pandrprera. Secila ndrprerje e pushimit javor duhet t filloi para skadimit t javs vijuese. 296.12. Prjashtimisht nga rregullat e paragrafit 8. dhe 9. t ktij neni, n transportin ndrkombtar t pasagjerve (udhtimet turistike, ekskursionet etj) duke prjashtuar transportin linjor, pushimi javor duhet t shfrytzohet pas m s shumti drejtimit t lejuar dymbdhjet ditsh. 296.13. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 deri 270 , personi n qoft se nuk i siguron shoferit pushimin ditor dhe javor n prputhje me rregullat e ktij neni. 296.14. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi q nuk e shfrytzon pushimin ditor dhe javor. Neni 297 297.1. Mjetet, t cilat jan t obliguara t jen t pajisura me tahograf ose me sistemin e monitorimit (mbikqyrjes) duhet t ken kto pajisje dhe sisteme n gjendje t rregullt n prputhje me normat teknike dhe t ken fletzn e atestit n t ciln jan t shnuara t dhnat e prcaktuara. 297.2. Shoferi nga paragrafi 1. i ktij neni duhet q me vete t ket elsin e tahografit ose sistemit t monitorimit (mbikqyrjes) si dhe listat e regjistrimit paraprak nga t cilat mund konstatohet ngasja apo ndalja e mjetit i cili sht drejtuar gjat gjasht ditve t fundit, respektivisht dits s fundit t pushimit javor. 297.3. Rregullat e paragrafit 2. t ktij neni aplikohen edhe ndaj ekuipazhit t ndar n mjet, ku t dy shofert duhet t ken listat paraprake t shfrytzuara nga pushimi i fundit javor. 297.4. Listat e shpenzuara, respektivisht t dhnat e regjistruara nga tahografi ose sistemi mbikqyrs, pronari ose shfrytzuesi i mjetit sht i obliguar ti ruaj dy vite. 297.5. Shoferi nga paragrafi 1. i ktij neni sht i obliguar q n krkes t personit zyrtar t policis ose inspektorit t komunikacionit rrugor ta el tahografin ose sistemin e mbikqyrjes dhe ti jap n shikim fletzn regjistruese si dhe t dhnat tjera nga sistemi i mbikqyrjes m s paku deri n pushimin e fundit javor t shfrytzuar deri n momentin kur lista ose t dhnat krkohen. 297.6. Personi zyrtar i policis ose inspektori i komunikacionit rrugor n rast t kontrollimit fletza e nxjerr nga tahografi ose sistemi i mbikqyrjes, duhet q shoferit ti lshoj vrtetimin m konstatimin q fletza sht nxjerr nga sistemi pr shkak t 100

kontrollit, kurse n vrtetim duhet t jen t shnuar emri dhe mbiemri i shoferit, numri i regjistrimit t mjetit dhe data e koha kur sht kryer kontrolli. 297.7. Personi zyrtar i Shrbimit Policor t Kosovs si dhe inspektori i komunikacionit rrugor mund ta konfiskoi prkohsisht fletzn e regjistrimit respektivisht t dhnat nga sistemi i mbikqyrjes si prova n procedur. 297.8. N qoft se personi zyrtar i policis ose inspektori i komunikacionit rrugor dyshon n mnyr t justifikuar se tahografi ose sistemi i mbikqyrjes nuk sht n gjendje t rregullt, mund t urdhroi ekzaminimin e tahografit ose sistemit mbikqyrs nga organizata e autorizuar nga neni 320 t ktij Ligji dhe lidhur me kt lshohet vrtetimi. N qoft se me rastin e ekzaminimit konstatohet se tahografi ose sistemi i mbikqyrjes nuk sht n gjendje t rregullt, i dmtuar me qellim ose i rindrequr q t jep vlera t shtrembruara ose pajisja nuk funksionon, shpenzimet e ekzaminimit i paguan pronari i mjetit. 297.9. T mjetet nga paragrafi 1. i nenit 296 t ktij Ligji, t cilat nuk jan t obliguara t posedojn tahografin ose sistemin e mbikqyrjes, shoferi duhet t ket tek me vete librezn individuale t mbikqyrjes dhe n t, t shnoi aktivitetet e veta dhe sht i obliguar q tia paraqet personit zyrtar t policis ose inspektorit t komunikacionit rrugor. 297.10. Pronari ose shfrytzuesi i mjetit sht i obliguar q t mbaj evidencn mbi kohn e puns dhe pushimeve t shoferit t mjetit nga paragrafi 1. i ktij neni, leximin e regjistrimeve t tahografit ose sistemit t mbikqyrjes, respektivisht nga libreza individuale e mbikqyrjes. 297.11. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 550 , edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 10 t ktij neni. 297.12. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 550 , personi q urdhron ose lejon q me mjetin e tij merr pjes n komunikacion shoferi pa librez individuale t mbikqyrjes (paragrafi 9). 297.13. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , shoferi i mjetit q sht i obliguar t jet i pajisur m tahograf ose sistem t mbikqyrjes n qoft se drejton mjetin n t cilin nuk sht i instaluar tahografi ose sistemi i mbikqyrjes ose nuk jan t atestuara ose nuk i prdor n mnyr t prcaktuar me ket Ligj, si dhe shoferi i mjetit i cili nuk sht i obliguar t ket kto pajisje n qoft se nuk posedon librezn individuale t mbikqyrjes ose n t ciln nuk shnon veprimtarin ose nuk e paraqet n krkes t personit zyrtar. Neni 298 298.1. Rregullat e ktij Ligji mbi kohzgjatjen e drejtimit t mjetit dhe pushimit t shoferit aplikohen edhe ndaj shoferve t mjeteve t regjistruara jasht Kosovs kur ato mjete drejtohen n territorin e Kosovs n qoft se m Marrveshje ndrkombtare nuk sht e prcaktuar ndryshe. 298.2. Autorizohet ministri Ministris s Transportit dhe Post-Telekomunikacionit q ti nxjerr rregullat ligjore mbi kohzgjatjen e prgjithshme t drejtimit t mjeteve; mbi mnyrn e puns s ekuipazheve t ndara n mjet; mbi pushimin e shoferve lidhur me drejtimin e mjetit; mbi formn dhe prmbajtjen e librezs individuale t mbikqyrjes dhe udhzimet mbi plotsimin e t njjts. 101

KAPITULLI X MJETET 1. Rregullat e prgjithshme Neni 299 299.1. Mjetet n komunikacionin rrugor duhet ti plotsojn kushtet e parapara lidhur me prmasat, me masn e prgjithshme dhe me ngarkimin boshtor, si dhe t ken instalimet dhe pajisjet e parapara, n gjendje t rregullt. 299.2. Mjetet t cilat nuk i plotsojn kushtet e parapara lidhur me prmasat, me masn e prgjithshme dhe me ngarkimin boshtor, mund t marrin pjes n komunikacion n rrug publike n qoft se i plotsojn kushtet e posame t cilat bjn t mundshme lvizje t sigurt dhe t papengueshm t prcaktuar n lejen q e kan lshuar Kuvendet Komunale apo Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit varsisht n territorin e s cilit marrin pjes n komunikacion. 299.3. Punt operative t matjes, gjegjsisht kontrollin e ngarkess boshtore, mass s prgjithshm dhe dimensionet e mjetit n komunikacion n rrug publike e bjn personat e autorizuar kompetent pr mbikqyrjen e komunikacionit n rrug publike. 299.4. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, me akt nn ligjor prcakton rregullat pr instalimet dhe pajisjet t cilat duhet ti ken mjetet si dhe kushtet t cilat duhet ti plotsojn instalimet dhe pajisjet n mjetin i cili merr pjes n komunikacion n rrug publike. 299.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi i cili drejtojn mjetin i cili nuk i plotson kushtet e parapara pr masn e prgjithshme,dimensionet dhe ngarkimin boshtor t mjetit, si dhe pajimet pr kyje dhe shkyje. 299.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri 550 edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 5 t ktij neni. Neni 300 Mjetet e regjistruara n vend t huaj mund t marrin pjes n komunikacionin rrugor n territorin e Kosovs nse i kan n rregull pajisjet dhe pajimet t parapara me Konventa ndrkombtare,dimensionet, masa m e madhe e lejuar dhe ngarkesa boshtore dhe nse i plotsojn kushtet e parapara pr mjetet e regjistruara n Kosov. 2. REGJISTRIMI I MJETEVE MOTORIKE DHE BASHKANGJITSE Neni 301 Ministria e Punve t Brendshme e rregullon shtjen e regjistrimit t mjeteve motorike. Neni 302

102

302.1. do mjet motorik, traktor, iklomotor ose mjet bashkangjits, i lejohet q merr pjes n komunikacion rrugor nse posedon lejen e komunikacionit t vlefshme, ndrsa mjetet t cilat jan t regjistruara n Kosov edhe librezn e mjetit. 302.2. Prjashtimisht nga paragrafi 1 i ktij neni nuk duhen t jen t regjistruara mjetet motorike dhe bashkangjitse t cilat jan t prodhuara ose t riparuara n t cilat bhet ekzaminimi dhe pasqyrimi i cilsive t tyre, ose q lvizin nga fabrika ose vendi i prodhimit deri t depot, si dhe mjetet q lvizin nga vendi n t cilin jan marr si t pa regjistruara deri te vendi ku to t regjistrohen me kusht q t jen t shnuar me targat t posame pr shnimin e prkohshm t mjeteve n komunikacion n rrug (targat provuese). 302.3. Pr mjetet nga paragrafi 2 i ktij neni lshohet vrtetimi pr prdorimin e targave provuese. 302.4. Kur drejtohet mjeti i cili sht i shnuar me tabela provuese, shoferi i tij duhet t ket me veti vrtetimin e vlefshm dhe sht i detyruar ta tregoj me krkesn e personit t autorizuar. 302.5. Rimorkio e leht nuk regjistrohet sipas rregullave t regjistrimit t mjeteve,mirpo mund t marrin pjes komunikacion n rrug me kusht q t jen t shnuar me targa t regjistrimit dhe nse n kontrollin teknik t detyrueshm konstatohet se jan n gjendje t rregullt teknike. 302.6. Pr mjetet e regjistruara dhe dhnien e targave provuese mbahet evidenca. 302.7. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 300 deri 700 , personi q urdhron ose lejon q mjeti i tij i pa regjistruar ose i mjetit t cilit i ka skaduar afati i lejes s komunikacionit t merr pjes komunikacion n rrug ose mjeti i tij merr pjes komunikacion n rrug pa targa provuese ose i ka skaduar afati i vlefshmris s tabelave provuese. 302.8. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 shoferi q drejton mjetin prve traktorit dhe mjetet e puns, t cilat nuk jan t regjistruar ose i ka skaduar afati i regjistrimit. 302.9. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi q drejton traktorin dhe mjetet e puns, t cilat nuk jan t regjistruara ose i ka skaduar afati i lejes s komunikacionit. 302.10. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 25 , shoferi q n komunikacionin rrugor e drejton mjetin i cili nuk sht i shnuar me targa provuese, nse me veti nuk e ka vrtetimin pr shfrytzimin e targave t prkohshme ose nuk i tregon me krkesn e personit te autorizuar edhe nse me mjet e trheq rimorkion e leht e cila nuk e ka targn e regjistrimit dhe pr t cilin nuk sht i kryer kontrollimi teknik ku konstatohet rregullsia teknike e tij. Neni 303 303.1. Mund te regjistrohen vetm ato mjete motorike dhe bashkangjitse pr t cilat n kontrollin teknik t detyrueshm konstatohet se jan n gjendje t rregullt teknike. 303.2. Pr mjetet e regjistruara lshohet leja e komunikacionit, targat dhe libreza e mjetit. 303.3. Shoferi i cili n komunikacionin rrugor drejton mjetin duhet t ket me veti lejen e komunikacionit. Leja e komunikacionit dhe libreza e mjetit nuk lejohet t jet n mjet pa mbikqyrjen e shoferit. 103

303.4. Ministria e Punve t Brendshme me akt nn ligjor prcakton rregullat e regjistrimit t mjetit, prmbajtjen, formn, madhsin dhe ngjyrn e formularit t lejes s komunikacionit dhe librezs s mjetit. Neni 304 304.1. Pr mjetet q regjistrohen lshohet njra prej ktyre llojeve t targave : a) b) c) d) e) targat pr mjetet motorike prve motoiklets, iklomotor, traktor dhe mjetet punuese; targat pr motoikleta; targat pr iklomotor; targat pr traktor dhe mjetet punuese; targat pr mjetet motorike dhe pr rimorkiot e prfaqsive diplomatike dhe t misioneve t shteteve t huaja dhe t prfaqsive te organizatave ndrkombtare n Kosov dhe personalitetit t tyre, t prfaqsive kulturore dhe t prfaqsive t tjera, zyra te huaja te korrespodentve dhe t korrespodentve t huaj t prhershme, prkatsisht t huajve ose npunsve t prhershm t zyrave t huaja t korrespodentve; targat e regjistrimit pr mjetet e t huajve t cilve iu sht lejuar qndrimi i prkohshm ose prhershm; targat e regjistrimit pr mjetet e Trupave Mbrojtse t Kosovs; targat e regjistrimit pr mjetet e Shrbimit Policor t Kosovs; targat pr mjetet motorike dhe rimorkiot q nuk i plotsojn kushtet e parapara lidhur me prmasat (gjatsia, gjersia, lartsia) prkatsisht masa maksimale e lejuar e t cilave sht ma e madhe se sa e lejuar gjegjsisht vet masa e t cilave sht m e madhe se ngarkimet e lejuara boshtore.

f) g) h) i)

304.2. Mjeti i regjistruar n Kosov mund ta lshoj territorin e Kosovs n qoft se e ka vendosur shenja KS n pjesn e prapme t mjetit. Neni 305 305.1. Mjetet motorike ne komunikacion duhet ti ken nga dy targa t regjistrimit gjegjsisht dy targa provuese. 305.2. Prjashtimisht nga paragrafi 1 i ktij neni, motoikleta, traktori, makinat e puns, iklomotori dhe mjeti bashkangjits mund ti ken nga nj targ. 305.3. Targat e regjistrimit t vendosura n mjet duhet te jen te lshuara (dhna) pr at mjet. 305.4. Targat dhe shenja KS nga neni 304 paragrafi 1 t ktij Ligji, duhen t vendosen n mnyr q t shihen mir dhe t jen t lexueshme. 305.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 600 deri 1.500 , organizata afariste ose institucioni publik nse n mjet i shfrytzon targat e regjistrimit t cilat nuk jan dhn pr at mjet. 306.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 100 deri 300 edhe personi prgjegjs n organizatn afariste ose institucionin publik t prcaktuar n paragrafin 5 t ktij neni. 305.7. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 shoferi i cili drejton mjetin i cili nuk i ka targat e regjistrimit dhe me gjob prej 15 nse targa ose shenja ndrkombtare nuk shihen mir ose jan t papastra. 104

Neni 306 306.1. Mjetet e prfaqsive diplomatike ose konsullore, t misioneve t shteteve t huaja, t prfaqsive t organizatave ndrkombtare n Kosov dhe t personelit t tyre, prfaqsive t huaja tregtare, prfaqsive t komunikacionit, prfaqsive kulturore dhe t zyrave t huaja t korrespondentve t prhershm, prkatsisht t huajve kur ju sht lejuar qndrimi i prhershm ose i prkohshm n Kosov si dhe mjetet e banorve t Kosovs t cilt jan kthyer nga vendi i huaj n Kosov me qllim q t bhen banor t prhershm t Kosovs, mund t marrin pjes n komunikacionin rrugor vetm nse jan t regjistruar n Kosov. 306.2. Mjeti i regjistruar n vendin e huaj, n pronsi t shtetasit t huaj me qndrim t prkohshm n Kosov, mund t marr pjes n komunikacionin rrugor n Kosov jo m gjat se tre muaj, nga data e hyrjes n Kosov. 306.3. Rregullat e paragrafit 2 t ktij neni nuk kan t bj me prfaqsuesit e UNMIKut, KFOR-it, Shoqatave ose t ngjashme t cilat jan n mision n Kosov. 306.4. Mjeti i regjistruar n vendin e huaj n pronsi t qytetarit t Kosovs me qndrim t prkohshm ose t prhershm jasht Kosovs, mund t marr pjes n komunikacionin rrugor n Kosov deri tre muaj, nga data e hyrjes n Kosov dhe i njjti duhet ta ket t rregulluar lejen e qndrimit t prhershme ose t prkohshm dhe ta tregoj me krkesn e personit t autorizuar. 306.5. Mjetin e regjistruar jasht Kosovs nga paragrafi 4 i ktij neni nuk mund t drejtohet nga personi tjetr ose t autorizohet, i njjti lejohet t drejtohet nga personi tjetr vetm nse pronari sht prezent gjat kohs s drejtimit t mjetit. 306.6. Prjashtimisht nga paragrafi 4 i ktij neni nuk ka t bj me mjetet t cilat shrbejn si mjete komerciale (autobust, mjetet e transportit me masn m t madhe se 3500 kg, mjetet pr transportin e materieve t rrezikshme) derisa nuk kan mundsi me targat e regjistrimit t lvizin jasht Kosovs, t njjtit nuk mund t operojn brenda territorit t Kosovs. 306.7. Personi i cili e importon ndonj mjet nga ndonj vend jasht Kosovs e i cili nuk e ka t rregulluar qndrimin e prkohshm ose t prhershm nga vendi ku sht importuar mjeti, t njjtit i lejohet t marr pjes n komunikacionin rrugor deri 8 dit nga data e hyrjes s mjetit n Kosov . 306.8. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 , shoferi ose personi i cili drejton mjetin n komunikacionin rrugor n kundrshtim me rregullat e paragrafit 1 dhe 2 t ktij neni. 306.9. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 , shoferi ose personi, nse mjeti i regjistruar n vendin e huaj n pronsi t banorit t Kosovs me qndrim t prkohshm ose t prhershm jasht n Kosov, i cili merr pjes n komunikacionin rrugor n Kosov m tepr se tre muaj, nga data e hyrjes n Kosov, ose i njjti nuk e ka t rregulluar lejen e qndrimit t prhershm ose t prkohshm nga vendi ku sht i regjistruar mjeti ose nuk e ka treguar me krkesn e personi t autorizuar, si dhe mjetin e regjistruar jasht Kosovs nga paragrafi 5 i ktij neni sht drejtuar nga personi pa prezencn e pronarit n mjetit. 306.10. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 270 , shoferi i mjeteve komerciale (autobust, mjetet e transportit me masn m t madhe se 3500 kg, mjetet pr transportin e materieve t rrezikshme) pas krijimit t kushteve q me targat e regjistrimit munden t lvizin jasht Kosovs si dhe personi i cili e importon ndonj mjet nga ndo nj vend jasht Kosovs e i cili nuk e ka t rregulluar qndrimin e prkohshm ose t prhershm nga 105

vendi ku sht importuar mjeti, i njjti merr pjes n komunikacionin rrugor m tepr se deri 8 dit nga data e hyrjes s mjetit n Kosov. Neni 307 307.1. Mjetet motorike dhe bashkangjitse t regjistruara n ndonj vend jasht Kosovs mund t marrin pjes n komunikacionin rrugor n territorin e Kosovs vetm nse e kan lejen e komunikacionit valide t cilin e ka lshuar organi kompetent i vendit n t cilin sht i regjistruar mjeti rrugor si dhe shenjen ndrkombtare t vendit t regjistrimit ose targat e regjistrimit t lshuar nga organi i vendeve n t cilin shenja dhe numri i targave sht sipas rregullave te Unionit Evropian. 307.2. Mjeti bashkangjits i huaj i cili nuk regjistrohet duhet n pjesn e prapme ta ket targn e regjistrimit t prsritur te mjetit trheqs . 307.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 shoferi q drejton mjetin i cili nuk sht i regjistruar sipas rregullave t ktij neni. 307.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 shoferi q pr mjetin e regjistruar n vend t huaj nuk e ka lejen e komunikacionit t vlefshme, targat e regjistrimit, shenjen ndrkombtare t vendit t regjistrimit ose e trhjek mjetin bashkangjits t huaj i cili nuk sht i regjistruar ose nuk e ka t prsritur numrin e targave t mjetit trhjeks. Neni 308 Pr mjetet e shtetasve t huajve t cilve i sht lejuar qndrimi i prkohshm n Kosov leja e komunikacionit i lshohet me afat deri me datn e lejes s qndrimit, gjegjsisht n kohn sa sht i lejuar prkohsisht importi i mjetit n qoft se ai afat sht me i shkurt se leja e qndrimit. Neni 309 309.1. Personat munden prkohsisht ti regjistrojn mjetet motorike dhe bashkangjitse. 309.2. Mjetet te cilat n Kosov hyjn me targat e huaja, t cilat shenjat dhe numrat nuk jan n baz t marrveshjes ndrkombtare t cilat i ka ratifikuar edhe Kosova munden prkohsisht t regjistrohen. 309.3. Targat e prkohshme nga paragrafi 1 i ktij neni nuk mund t jen m t shkurta se 60 dite dhe as me t gjata se 12 muaj. 309.4. Mjetet nga paragrafi 2 i ktij neni mund prkohsisht t regjistrohen n koh me t shkurt se 60 dit. Pr regjistrim t prkohshm t mjetit lshohet leja e komunikacionit me afat t vlefshm t regjistrimit t prkohshm. Neni 310 310.1. Pronari i mjetit, i cili nuk e bn vazhdimin e lejes s komunikacionit n afat prej 30 dit nga dita e skadimit te afatit t lejes se komunikacionit duhet ta lajmroj mjetin, ta kthej lejen e komunikacionit dhe tabelat e regjistrimit organit t cilat i ka lshuar, gjegjsisht organit i cili e bn evidencn e mjetit (dosjen e mjetit). 106

310.2. N afat nga paragrafi 1 pronari mjetit sht i obliguar t lajmroi ndrrimin e vendbanimit, gjegjsisht selin, ose far do t dhne tjetr t cilat jan t shnuar n lejen e komunikacionit ose librezn e mjetit. 310.3. Pronari i mjetit duhet n afat prej 30 dit t lajmroj mjetin e regjistruar q ti kthen lejen e komunikacionit t mjetit dhe targat e regjistrimit nse mjeti sht i shkatrruar ose sht i regjistruar. 310.4. Pronari i mjetit i cili m s voni n afat prej 12 muaj nuk e bn vazhdimin e regjistrimit te prkohshm duhet t veproj sipas paragrafit 1 t ktij neni. 310.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 , pronari q vepron n kundrshtim me rregullat e ktij neni, ndrsa gjoba sht 200 nse pronari n fjal sht organizat afariste ose institucion publik. Neni 311 311.1. Ministria e Punve t Brendshme i lshon targat provuese. Prjashtimisht, targat provuese mund ti lshoj edhe kompania e cila merret me shitjen e mjeteve me pakic, vetm pr mjetet e pa regjistruara t cilat shiten nga vendi ku blihen deri te vendi ku regjistrohen, nse i plotsojn kushtet e parapara ligjore dhe nse jan t autorizuara nga Ministria e Punve t Brendshme. 311.2. Procedurat pr dhnien e targave provuese prcaktohen me akt nnligjor nga Ministria e Punve t Brendshme n bashkpunim me Ministrin e Transportit dhe t Post-Telekomunikacionit. Neni 312 312.1. Targat e regjistrimit mund t prodhohen, pas marrjes s licencs, nga ndrmarrsi i cili prmbush kushtet e parapara me ligj. 312.2. Kushtet pr marrjen e licencs pr prodhimin e targave t regjistrimit, do ti prcaktoj me nj akt nnligjor Ministria e Punve t Brendshme. 312.3. Licenca pr prodhimin e targave t regjistrimit mund t revokohet, nse ndrmarrsi nuk ju prmbahet kritereve t prcaktuara me akt nnligjor. Neni 313 Targat e regjistrimit konsiderohen ligjore nse mbajn shenjn adekuate t prcaktuara nga autoriteti kompetent prkats. Neni 314 Ministria e Punve t Brendshme do t shqyrtoj dhe zgjedh prodhuesin e dokumenteve t regjistrimit t zbrazta, lejeve t prkohshme, shenjat e autenticitetit, etiketat e evidencs dhe evidencn e mjeteve, bazuar n parimet dhe rregullat pr kryerjen e shrbimeve pr projektet dhe aktivitetet publike. Neni 315 107

315.1. Ministria e Punve t Brendshme prcakton: a) parimet dhe procedurat pr regjistrimin e mjeteve, mostrat e dokumenteve t regjistrimit, lejen e prkohshme, etiketn e evidencs, targat e regjistrimit dhe targat e tjera, tiparet dhe shenjat identifikuese q mund ti caktohen mjetit si dhe prshkrimi n detaje i tyre; b) parimet e shprndarjes t dokumenteve t zbrazta t mjeteve, dokumentet e lejeve t prkohshme dhe etiketat e evidencs. 315.2. Ministria e Punve t Brendshme n bashkpunim me Shrbimin Policor t Kosovs, prcakton me an t nj akti nnligjor, kriteret dhe procedurat pr regjistrimin t mjeteve n pronsi t Shrbimit Policor t Kosovs. 315.3. Ministria e Punve t Brendshme n bashkpunim me Trupat e Mbrojtse t Kosovs, prcakton me an t nj akti nnligjor, kriteret dhe procedurat pr regjistrimin e mjeteve n pronsi t Trupave Mbrojtse t Kosovs si dhe njsit prkatse q t merren me regjistrimin e tyre. 315.4. Ministria e Punve t Brendshme n bashkpunim me Shrbimin Policor t Kosovs dhe Trupat e Mbrojtse t Kosovs, do t zhvillojn dhe caktojn me an t nj marrveshje mirkuptimi, procedurat dhe kriteret n detaje lidhur me dokumentet e zbrazta t regjistrimit dhe etiketave t evidencs t prmendura n Nenin 314. 3. KONTROLLIMI TEKNIK I MJETEVE Neni 316 316.1. Pr arsye t verifikimit t rregullsis teknike t mjeteve me veprim motorik dhe mjeteve bashkngjitse (n tekstin e mtejm: mjetet) kryhen kontrollimet teknike t ktyre mjeteve, prve makinave t rnda punuese. 316.2. Kontrollimet teknike t mjeteve jan t rregullta, periodike dhe t jashtzakonshme. 316.3. N kontrollimin teknik vrtetohet se a posedon mjeti me pajisjet dhe pajimet t parapara, a jan kto pajisje dhe pajime n rregull dhe a i plotsojn kushtet e parapara teknike pr pjesmarrje n komunikacion n rrug. 316.4. Pr kontrollimin e kryer teknik t mjeteve, mbahet evidenca.

Neni 317 317.1. Mjetet e reja t cilat marrin pjes n komunikacionin rrugor, do ti nnshtrohen kontrollimit t rregullt teknik gjat muajit n t cilin i kalon afati prej 24 muajsh nga kontrollimi i par teknik. 317.2. Mjetet m t vjetra se dy ose m tepr vite, i nnshtrohen kontrollimit t rregullt teknik n do 12 muaj. 317.3. Afati i vlefshmris s kontrollimit teknik t rregullt (leja e komunikacionit) shnohet me shenj t veant ose tiket ngjitse n ann e prparme t mjetit. 108

317.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 edhe shoferi nse nuk e ka t vendosur tiketn ngjitse sipas rregullave t paragrafit 3 t ktij neni. 317.5. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit nprmjet nj akti t veant juridik do t prcaktoj rregullat dhe procedurat pr kontrollimin teknik t mjeteve. Neni 318 318.1. N mjetet q huazohen, mjetet me t cilat bhet aftsimi i kandidatve pr patent shofer, mjetet taksi, autobust, mjetet transportuese pr bartjen e mallrave t rrezikshme, mjetet transportuese masa m e madhe e lejuar e t cilave kalon mbi 7.500 kg dhe mjetet bashkangjitse (n tekstin e mtutjeshm: rimorkio), kryhet kontrollimi teknik preventiv n pajtim me paragrafin 3 t ktij neni. 318.2. Me prjashtim nga paragrafi 1 i ktij neni, kontrollimit teknik periodik nuk i nnshtrohen rimorkiot e lehta, rimorkiot pr banim, rimorkiot e traktorit, mjetet e destinuara pr bartjen e t vjelave, pr argtim dhe mjeteve pr puntori. 318.3. Kontrollimet teknike preventive t mjeteve kryhen do dit (kontroll teknike preventive ditore) dhe n afatet e parapara (kontrollimet teknike periodike preventive do 6 muaj). Neni 319 319.1. Personat t cilt prodhojn, mirmbajn, riparojn mjete ose vejn n komunikacion mjete, pajime, pjes rezerv dhe pajisje pr mjete jan t obliguar q mjetet, pajimet, pajisjet ti prodhojn, ti vejn n komunikacion, mirmbajn, gjegjsisht ti riparojn sipas kushteve t parapara pr pjesmarrje t sigurt t mjeteve n komunikacion. 319.2. Personat e autorizuar jan t obliguar ti drgojn n kontrollim teknik t jasht zakonshm mjetet t cilat kan marr pjes n aksident t komunikacionit. 319.3. N kontrollim t jashtzakonshm teknik do t drgohet edhe mjeti pr t cilin ekziston dyshimi i bazuar se i sht vrtetuar rregullsia teknike e nuk ka qen n kontrollim teknik ose kontrollimi teknik nuk sht kryer sipas rregullave t parapara. 319.4. Mjetet paragrafi 2. dhe 3. t ktij neni i urdhron pr n kontroll t jashtzakonshme teknike, personi zyrtar i autorizuar (Policia). 319.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 400 deri 3.400 personi nse prodhon, mirmban, riparon ose i ven n komunikacionin rrugor mjetet, pajisjet, pajimet ose pjest rezerv ose nse mjeti nuk ju ka nnshtruar kontrollimit t jashtzakonshm para se t marr pjes n komunikacionin rrugor. 319.6. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 edhe pronari, nse mjeti nuk iu ka nnshtruar kontrollit teknik t jashtzakonshm. Neni 320 Kontrollimet teknike t mjeteve i kryejn subjektet pr kontroll teknike t licencuara nga Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit pasi q ti ken plotsuar kushtet dhe kriteret e parapara, t prcaktuara me nj akt nnligjor nga ana e Ministris s Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. 109

Neni 321 321.1. Kontrollimin teknik t mjeteve e kryejn personat q kan t kryer shkolln e mesme drejtimi i komunikacionit, makineris, automekanik dhe auto-elektricist, i cili ka dshmi se sht trajnuar dhe aftsuar n institucionin prkats pr aftsimin e personave pr profesionin e kontrolluesit t mjeteve. 321.2. Programin e trajnimit nga paragrafi 1. t ktij neni e prpilon institucioni prkats. 321.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 530 deri 2.300 personi q kryen kontrollimin teknik pr t cilin nuk ka autorizim (licencn e vlefshme). Neni 322 322.1. Tarifa pr kontrollimin teknik dhe pr punt tjera t cila i kryen subjekti i licencuar i kontrollimit teknik, sipas kategorive t mjeteve, sht i njjt n tr territorin e Kosovs. 322.2. Lartsia e kompensimit nga paragrafi 1 i ktij neni caktohet nga Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, n bashkpunim me Ministrin e Ekonomis dhe Financave me nj akt t veant juridik. Neni 323 323.1. Kompensimin pr kontrollimin teknik t rregullt, periodik dhe t jashtzakonshm e paguan pronari i mjetit. 323.2. Pronari i mjetit paguan kompensimin pr kontrollim t jashtzakonshm teknik t mjetit, nse vrtetohet se mjeti nuk sht n gjendje t rregullt teknike. 323.3. N qoft se mjeti sht n gjendje teknike t rregullt, n kontrollim t jashtzakonshm t mjeteve, shpenzimet i kompenson personi zyrtar i autorizuar (Shrbimi Policor i Kosovs) ose organi tjetr i cili e ka urdhruar pr n kontrollim t jashtzakonshm. Neni 324 324.1. Subjekti pr kontrollim teknik t mjeteve sht i obliguar t kryej kontrollimin teknik t mjeteve me pajisje t parapara t cilat jan t atestuara dhe teknikisht n rregull, sipas normave pr kryerjen e kontrollimit teknik t mjeteve dhe rregullsis teknike t mjeteve. 324.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 3.500 deri 5.500 subjekti pr kontrollim teknik nse urdhron ose lejon q kontrollimi teknik t kryhet n pajisjet dhe pajimet t cilat nuk jan sipas rregullave ose t prishura ose n kundrshtim me rregullat e kontrollimit teknik. Neni 325 325.1. Subjekti i kontrollimit teknik sht i obliguar t mbaj evidenc, ti prpunoj t dhnat mbi kontrollimet e bra teknike dhe parregullsit e konstatuara t mjeteve dhe pr do kontroll teknike t lshoj vrtetim pr gjendjen faktike. 110

325.2. Pr kundrvajtje nga ky nen, dnohet me gjob prej 3.500 deri 8.500 subjekti pr kontrollim teknik nse urdhron ose lejon q t mos mbaj evidenc, ti prpunoj t dhnat mbi kontrollimet e bra teknike dhe parregullsit e konstatuara t mjeteve ose nse e lshon vrtetimin n mosprputhje me gjendjen faktike.

Neni 326 326.1. Subjekti pr kontrollim teknik t mjeteve sht i obliguar ti mbaj n gjendje t rregullt objektet, pajisjet dhe pajimet. 326.2. Pajisjet dhe pajimet pr kontrollimet teknike t mjeteve i nnshtrohen kontrollit t nivelizimit (bazhdarimit) sipas rregullave dhe kushteve teknike s paku njher n vit, kurse mbikqyrjes n do tre muaj. 326.3. Kontrollimin e pajisjeve dhe pajimeve sipas paragrafit. 2. t ktij neni e kryen institucioni i cili pr kt sht i autorizuar. 326.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 1.500 deri 3.500 subjekti pr kontrollim teknik nse nuk i ka n gjendje t rregullt objektet, pajisjet dhe pajimet ose nse kto pajisje dhe pajime pr kontroll teknike t mjeteve nuk ju kan nnshtruar kontrollimit t nivelizimit. Neni 327 Mbikqyrjen e puns t Subjekteve pr kontrollimin teknik t mjeteve e kryejn personat e autorizuar t Ministris s Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. Neni 328 328.1. Nse puntori i autorizuar nga neni 327 i ktij ligji, konstaton q subjekti i kontrollimit teknik t mjeteve, shfrytzon pajisjet dhe pajimet q nuk jan n rregull, q objekti dhe hapsira nuk i plotsojn kushtet e parapara, q kontrollimet teknike t mjeteve i kryen personi i cili nuk posedon dshmi trajnimi ose punt q i jan besuar institucionit pr kontrollimin teknik t mjeteve nuk kryhen sipas rregullave dhe akteve t prgjithshme, me vendim do ti caktoj afatin pr eliminimin e mangsive. 328.2. Nse subjekti pr kontrollim teknik t mjeteve nuk i eliminon mangsit e konstatuara, n afatin e parapar puntori i autorizuar i propozon Ministris s Transportit dhe Post-Telekomunikacionit q t bj pezullimin ose revokimin e licencs pr kryerjen e kontrollimit teknik t mjeteve. 328.3. Kundr ktij vendimi nga paragrafi 2 i ktij neni, n afatin prej 8 ditsh, mund t paraqitet ankesa n Ministrin e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. Ankesa nuk e shtyn zbatimin e vendimit. 328.4. Subjekti i pa knaqur me vendimin e marr lidhur me ankesn nga Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, ka t drejt t paraqet ankes n Gjykatn kompetente. 328.5. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 3.500 deri 8.500 , subjekti i kontrollimit teknik nse vepron ne kundrshtim me rregullat e paragrafit 1 t ktij neni.

111

Neni 329 329.1. Mbikqyrsit dhe puntort t cilt e kryejn kontrollimin teknik t mjeteve jan t obliguar ti nnshtrohen trajnimit profesional n do dy vjet. 329.2. Trajnimin profesional e organizon Ministria e Transportit dhe Post Telekomunikacionit n bashkpunim me subjektet e kontrollimit teknik. 329.3. Shpenzimet financiare pr trajnimin profesional i bart subjekti i kontrollimit teknik. 329.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 700 deri 1.500 subjekti i kontrollimit teknik nse vepron n kundrshtim me rregullat e paragrafit 1 t ktij neni. Neni 330 330.1. Nse subjekti i kontrollimit teknik t mjeteve, n kontrollimin teknik konstaton se mjeti nuk sht n gjendje teknike t rregullt ashtu q mjeti i till do t rrezikonte sigurin e komunikacionit n rrug, mjetit t till nuk i lshohet vrtetimi mbi gjendjen teknike t rregullt. 330.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 5.000 deri 8.500 , subjekti i kontrollimit teknik nse urdhron, lshon, vrtetimin pr mjetin i cili nuk sht n gjendje teknike t rregullt ose nuk iu ka nnshtruar fare kontrollit teknik dhe t njjtit i merret licenca n periudhn prej tre gjer n gjasht muaj. Neni 331 331.1. Kontrollimi teknik i mjeteve t cilat jan pron e Shrbimit Policor t Kosovs dhe Trupave Mbrojtse t Kosovs, mund t kryhet nga subjektet e veta prkatse pr kontrollim teknik, t licencuar nga Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. 331.2. Qendra e Kontrollimit teknik t mjeteve t Shrbimit Policor t Kosovs dhe Trupave Mbrojtse t Kosovs, mund t bj kontrollimin teknik t mjeteve, vetm t ktyre Institucioneve. 331.3. N oft se Subjektet e kontrollimit teknik t cekura n kt nen nuk i prmbahen paragrafit 2 t ktij neni, ather Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit mund tia pezulloj apo revokoj licencn. 4. EGZAMINIMI DHE HOMOLIGIMI I MJETEVE Neni 332 332.1. Prodhuesi ose importuesi i nj tipi t ri t nj mjetit motorik ose rimorkio si dhe elementeve t pajisjeve apo pjesve t tyre, i cili udhheq biznesin n kt lmi, obligohet t marr certifikatn e homologimit (prshtatshmris) t mjetit, t lshuar nga institucioni kompetent. 332.2. Prodhuesi i mjetit t lart prmendur n paragrafin 1, konsiderohet t jet subjekt i cili monton ose furnizon mjetin. 332.3. Rregullat n paragrafin 1i referohen gjithashtu rastit, kur mjeti pajiset me instalimin pr shfrytzimin e gazit si derivate. 112

332.4 Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 2.500 , personi q vepron n kundrshtim me rregullat e ktij neni. Neni 333 333.1. Certifikata e homologimit (prshtatshmris) jepet n baz t rezultateve t testit t homologimit, i drejtuar n mnyr q t kontrollohet nse tipi i dhn i mjetit, pajisjeve ose pjesve t tij, jan n pajtim me kriteret teknike t parapara, si dhe rregulloreve q jan n prputhje me marrveshjet, konventave ndrkombtare, n t cilat Kosova, mund t jet antare. 333.2. Shpenzimet pr t br testin e homologimit (prshtatshmris) i bart prodhuesi, importuesi ose subjekti q i monton mjetet. 333.3. Nse mjeti i tipit t caktuar, prodhohet nga m shum se nj prodhues, testet e homologimit bhen ndaras pr secilin variant t ktyre mjeteve. Neni 334 334.1. N rast t paraqitjes s ndryshimeve n dizajnin e mjetit, pjesve, pajisjeve ose pajisjeve shtes t tij, q nuk jan n prputhje me certifikatn e homologimit, prodhuesi ose importuesi i mjetit obligohet, q t marr nj certifikat t re t homologimit (prshtatshmris) nga institucioni kompetent. 334.2. Institucioni kompetent e revokon certifikatn e homologimit, apo te autorizimit te dhn pr subjektet nse mendohet se mjeti i caktuar, pjest ose pajisjet e tij, nuk jan n prputhje me certifikatn e homologimit. 334.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 2.500 personi q vepron n kundrshtim me rregullat e ktij neni. Neni 335 Rregullat nga neni 334 t ktij ligji nuk zbatohen mbi: a) mjetin e t vjelave; b) mjetin e prodhimit vendor; c) mjetin special, q prdoret pr qllime speciale nga Policia, Trupat Mbrojtse t Kosovs, Autoritetet e Burgut dhe njsive zjarrfikse.

Neni 336 Mjetet e prmendura n nenin 335 t ktij ligjit mund ti nnshtrohen testeve pr prshtatjen me kriteret teknike dhe kto teste bhen n shpenzime t pronarve t mjeteve. Neni 337 Autoriteti me kompetenc prkatse duke marr parasysh marrveshjet, konventat ose urdhresat ndrkombtare lidhur me testet e homologimit, do t prkufizoj me an t nj 113

akti nnligjor, procedurat e dhnies ose revokimit t certifikatave t homologimit, mbikqyrja e procesit t prodhimit dhe montimit t mjeteve, formateve t dokumenteve t nevojshme n lidhje me homologimin dhe do t mbikqyr prodhimin ose montimin e mjeteve, n pajtim me kriteret teknike t prcaktuara, duke marr parasysh, domosdoshmrin e sigurimit t prdorimit t sigurt t mjeteve dhe gamn e kushteve teknike t mjeteve t cilat duhet t testohen, do t prkufizoj me an t nj akti nnligjor gamn dhe mjetet pr testimin e ktyre mjeteve t prmendura n nenin 334 t ktij ligjit, pr prshtatjen e tyre me kushtet teknike, si dhe formatin e dokumenteve t nevojshme q nevojiten pr testimin e till nga institucionet prkatse.

Neni 338 338.1. Prodhuesi ose importuesi i mjeteve t reja, obligohet q t lshoj, nse krkohet, nj ekstrakt nga certifikata e homologimit (prshtatshmris), t cilit do mjet, pr t ciln certifikata e till sht dhn dhe t lshoj nj kopje t vendimit administrativ q e liron nga detyrimi pr nnshtrimin e mjetit t caktuar n testin e homologimit. 338.2. Ekstrakti i lart-prmendur nga certifikata e homologimit, ose nj kopje e vendimit t prmendur m lart n paragrafin 1, i dorzohen pronarit t mjetit. 338.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 3.500 personi nse vepron n kundrshtim me rregullat e ktij neni. KAPITULLI XI MASAT E VEANTA PR SIGURIN E KOMUNIKACIONIT N RRUG Rregullat e prgjithshme Neni 339 339.1. Polici i Shrbimit Policor t Kosovs, i cili bn mbikqyrjen e shoferve dhe t pjesmarrsve t tjer n komunikacionin rrugor, sht i autorizuar mbi do pjesmarrs n komunikacion - i cili me sjelljen e vet e pengon ose e rrezikon komunikacionin, t zbatoj procedurn e hulumtimit me an t mjeteve dhe t aparateve prkatse (alkometrit etj.), t matura sipas dispozitave pr kriteret dhe pr kushtet e kritereve, pr t konstatuar pranin e alkoolit, e drogave narkotike apo medikamenteve n organizm, n t cilat sht dhn shnimi se nuk duhet t prdoren para e as gjat ngasjes, prkatsisht sht i autorizuar pas ksaj, kshtu q ata persona me t njjtin qllim t drgohen pr t dhn gjak dhe urinn apo pr kontrollim mjeksor. 339.2. Para se t ndrmerr veprimet nga paragrafi 1 i ktij neni, polici i Shrbimit Policor t Kosovs, mund tia nnshtroj shoferin procedurs s rinjohjes s shenjave q jan pasoj e pranis s alkoolit, drogave narkotike apo medikamenteve n organizm, n t cilat shnohen se nuk duhet t prdoren para e as gjat ngasjes. 339.3. Polici i Shrbimit Policor t Kosovs, do ti drgoj, pr t dhn gjak dhe urinn pr analiz edhe personat, kur pohojn rezultatet e hulumtimit se, n organizm, kan droga narkotike apo medikamente n t cilat sht dhn shnimi se nuk duhet t prdoren para e as gjat ngasjes, t konstatuara me mjete dhe aparate prkatse dhe kur krkojn pr t dhn gjak dhe urinn pr analiz, prkatsisht pr kontrollim mjeksor.

114

339.4. Personat nga paragraft 1 e 2 t ktij neni kan pr detyr t veprojn sipas krkesave t personit t autorizuar - Policit. 339.5. Polici i Shrbimit Policor t Kosovs, pr veprimet e ndrmarra nga paragraft 1 e 3 t ktij neni dhe nenit 211 t ktij Ligji, patjetr prpilon procesverbalin, prkatsisht krkesn pr kontrollim mjeksor, dhnie t gjakut e urins - pr analiz. 339.6. Personi, pr t cilin me hulumtim n njrn nga mnyrat nga paragrafi 1 i ktij neni sht konstatuar se ka n organizm alkool, droga narkotike apo medikamente n t cilat sht dhn shnimi se nuk duhet t prdoren para e as gjat ngasjes, heq shpenzimet e hulumtimit, kurse personi nga paragrafi 3 i ktij neni i heq edhe shpenzimet e drgimit me mjet zyrtar policie - pr kontrollim mjeksor, dhnie gjaku dhe urine - pr analiz. 339.7. Procedurn dhe mnyrn e t vepruarit t policit t Shrbimit Policor t Kosovs, pr rinjohjen e shenjave e t simptomave t pranis s alkoolit, drogave narkotike apo medikamenteve n organizm, n t cilat sht dhn shnimi se nuk duhet t prdoren para e as gjat ngasjes paragrafi 2 i ktij neni, do ti prcaktoj Shrbimi Policor i Kosovs n bashkpunim me Ministrin e Shndetsis, me an t nj akti nnligjor. 339.8. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 35 pjesmarrsi n komunikacionin rrugor, prve shoferit dhe shofer instruktorit, i cili refuzon ti nnshtrohet kontrollimit ose ekzaminimit shndetsor gjegjsisht dhnien e gjakut dhe urins. 339.9. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 deri 130 shoferi i biiklets, qerres ose kandidati pr shofer i cili refuzon ti nnshtrohet kontrollimit ose ekzaminimit (testimit) shndetsor gjegjsisht dhnien e gjakut dhe urins. 339.10. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi i mjeteve motorike i cili refuzon ti nnshtrohet kontrollimit ose ekzaminimit (testimit) shndetsor gjegjsisht dhnien e gjakut dhe urins dhe i shqiptohet masa e ndalimit e drejtuarit e mjetit motorik s paku gjasht muaj dhe pes pik negative.

Neni 340 340.1. Shpejtsia e lvizjes s mjetit konstatohet me pajisje t matjes s shpejtsis s lvizjes s mjetit, me t dhna n tahograf apo duke ndjekur (prcjell) drejtprdrejt mjetin. 340.2. Fotografia dhe video-prshkrimi me t dhna pr shpejtsin e konstatuar, t dhnat n tahograf dhe procesverbali pr leximin n radar pa prshkrim dhe pa shpejtsimats, shrbejn si prov e shpejtsis s konstatuar t lvizjes s mjetit. 340.3. Nuk munden t shfrytzohen ose t instalohen pajisjet apo pajimet n mjet t cilat kan qllim t pengojn pajisjet t cilat i shfrytzojn personat e autorizuar t cilt mbikqyren komunikacionin n rrug. Nse personi i autorizuar takon shoferin i cili i shfrytzon ose i ka t instaluar n mjet kto pajisje ose pajime e urdhron shoferin q ta mnjanoj, e nse shoferi refuzon ta bj kt, pajisja ose pajisja do t hiqen me shpenzime t shoferit. 340.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 140 , shoferi q shfrytzon ose i ka t instaluar n mjet pajisjet dhe pajimet t cilat i shfrytzojn personat e autorizuar t cilt kryejn mbikqyrjen e komunikacionit n rrug. 115

Neni 341 341.1. Shrbimi Policor i Kosovs, do ti marr patentn, shoferit dhe shofer instruktoritLicencn pr t cilin gjat kontrollimit konstatohet se sht br i paaft fizikisht apo psikikisht pr t drejtuar mjetin, pr kohn derisa zgjat ajo paaftsi. 341.2. Shoferit apo shofer instruktorit, i cili ka t drejt t drejtoj mjete motorike kategorish m t larta, e kjo e drejt pr kategori t caktuara i kufizohet pr shkaqe t parapara n paragrafin 1 t ktij neni, do ti anulohen n patent ato kategori ose, me krkesn e tij, do ti jepet patent e re e shoferit, n t ciln do ti shnohen ato kategori mjetesh motorike q ka t drejt ti drejtoj. 341.3. Shoferit apo shofer instruktorit, i cili nuk i nnshtrohet kontrollimit shndetsor mbikqyrs n t cilin sht drguar, do ti merret patenta gjithnj derisa t mos i nnshtrohet atij kontrolli. 341.4. Kundr vendimit pr marrjen e patent shoferit ose licencn e shofer-Instruktorit n afat prej tri ditsh, mund ti paraqes ankes n tek organet kompetente, e cili do t vendos pr t n afat prej 8 ditsh q nga dita e paraqitjes s ankess.

Neni 342 342.1. Personi i autorizuar i Shrbimit Policor t Kosovs do ti marr prkohsisht patent shoferin ose shofer instruktorit licencn dhe do ta largoj nga komunikacioni n rastet vijuese: a) i cili drejton ose tenton t drejtoj mjetin, e q ka alkool a droga narkotike n organizm apo tregon shenja alkoolizmi (neni 227 dhe 228 t ktij ligji); b) i cili drejton ose tenton t drejtoj mjetin, nse sht e qart se shoferi sht n nj gjendje t till psikofizike (lodhje, stres, smundje, prani t medikamenteve n organizm n t cilat sht dhn shnimi se nuk duhet t prdoren para e as gjat ngasjes ) q nuk sht i aft t drejtoj n mnyr t sigurt mjetin (neni 226 i ktij ligji); c) i cili nuk ka mjete ndihmse pr t cilat sht dhn shnimi n patentn e shoferit se duhet ti shfrytzoj gjat drejtimit t mjetit (neni 225, paragrafi 3 i ktij ligji); d) i cili drejton mjetin n kundrshtim me rregullat e nenit 269 t ktij ligjit; e) i cili nuk vepron sipas krkess s policit q ti nnshtrohet hulumtimit a kontrollit profesional neni 339, paragrafi 4, i ktij ligji. 342.2. Polici do t prjashtoj nga komunikacioni: a) shoferin e motoiklets apo t biiklets me motor dhe personat, t cilt mbarten me ato mjete rrugore, po qe se nuk kan me vete helmetn mbrojtse apo refuzojn ta mbajn mbi kok (neni 132 i ktij ligji); b) shoferin, t cilin e has duke drejtuar mjetin para se t fitoj t drejtn pr t drejtuar nj mjet, i cili drejton mjetin, e nuk ka patent t vlefshme shoferi t kategoris prkatse ose i cili drejton mjetin n kohn kur patenta i sht marr prkohsisht ose kur - me vendim t plotfuqishm t organit kompetent - i sht shqiptuar masa mbrojtse e ndaless s drejtimit t mjetit t llojit a kategoris s caktuar; 116

c) shoferin, i cili nuk vepron n pajtim me nenin 295 t ktij ligji; d) shoferin i cili n distanc prej s paku 20 metra nuk mund ti lexoj tabelat e regjistrimit ose mos dallimi i ngjyrs nga e njjta distanc. 342.3. N baz t rregullave t paragrafit 1t ktij neni, patenta e shoferit merret prkohsisht deri n shfuqizimin e shkaqeve pr shkak t t cilave sht marr, e m s shumti deri 30 dit. 342.4. N qoft se n rastet nga paragrafi 1 i ktij neni shoferi nuk e rimerr patentn q i sht marr prkohsisht, kur shfuqizohen shkaqet pr shkak t t cilave i sht marr ose n afat 30 ditsh q nga dita e marrjes s prkohshme, patenta e shoferit do ti drgohet organit n evidencn e t cilit mbahet. Organit, n evidencn e t cilit shoferi e evidenton patentn, do tia drgoj at edhe n rast se ndrkoh organi kompetent ka nxjerr vendim t plotfuqishm pr dnimin dhe pr masn e shqiptuar mbrojtse. 342.5. M rastin e veprimit ndaj shoferit a shofer instruktorit, sipas paragrafit 1 t ktij neni, polici do ti bj t mundshme shoferit q n afat t prshtatshm t ftohet nj shofer tjetr, i cili i prmbush kushtet pr t drejtuar mjetin n komunikacion, t rimerr mjetin, t larguar nga komunikacioni, q e ka drejtuar shoferi. 342.6. Po q se shoferi tenton ose vazhdon t drejtoj mjetin, pas largimit nga komunikacioni rrugor dhe vazhdon t bj kundrvajtjen pr shkak t cils sht larguar nga komunikacioni, polici do ta largoj shoferin prsri nga komunikacioni dhe n pajtim me nenin 100 t ktij ligji do t jap urdhres pr t zhvendosur mjetin. Mjeti i zhvendosur mund t merret posa t pushojn shkaqet e zhvendosjes e m s voni n afat prej tet ditsh. Pas ksaj, mjeti do ti jepet pr ruajtje personit juridik prkats, me shpenzime t pronarit. Neni 343 343.1. Pr kundrvajtje t caktuara nga ky ligj, kryesit e kundrvajtjes, prve shqiptimit t dnimit dhe mass mbrojtse t ndaless s drejtimit t mjetit, do ti shqiptohen edhe pikt negative prej nj deri pes, varsisht nga pesha e kundrvajtjes. 343.2. Pikt negative evidencohen n baz t vendimit t plotfuqishm pr dnimin. 343.3. Pikt negative t shqiptuara evidencohen n evidencn e shoferit. Neni 344 344.1. Shoferin, t cilit, n nj periudh prej tri vjetsh (36 muaj), pr shkak kundrvajtjesh t bra nga ky ligj, i jan shqiptuar me vendim t plotfuqishm s paku gjasht pik negative, Shrbimi Policor i Kosovs, do ta ftoj pr vijimin e ligjratave n shkolln Ngasja e sigurt, nse i njjti i vijon rregullisht ligjratat, i lshohet vrtetimi, n t kundrtn do ti shqiptohet masa e ndalimit pr drejtimin e mjetit s paku tre muaj dhe e njjta vazhdon derisa nuk i vijon ligjratat me rregull. 344.2. N qoft se shoferi, pr shkaqe t arsyeshme, nuk i prgjigjet ftess dhe nuk merr pjes n ligjrat, Shrbimi Policor i Kosovs do ta ftoj prsri brenda nj afati prej tre muajve.

117

344.3. Shoferit, i cili pa arsye nuk i prgjigjet ftess pr pjesmarrje n ligjrata, do ti shqiptohet masa mbrojtse e ndaless s drejtimit t mjetit n kohzgjatje s paku tre muajsh. 344.4. Shoferit, t cilit, n afatin nga paragrafi 1 i ktij neni, pr shkak kundrvajtjesh t bra nga ky ligj, i jan shqiptuar me vendim t plotfuqishm s paku nnt pik negative, do ti shqiptohet masa mbrojtse e shfuqizimit t patents s shoferit. 344.5. N qoft se shoferi nga paragrafi 4 i ktij neni, e ka profesion kryesor drejtimin e mjetit apo mjeti i shrben ekskluzivisht pr t realizuar t hyra pr jet, e kt e argumenton n mnyr t besueshme, n vend t mass s shfuqizimit t patents s shoferit, mund ti shqiptohet masa mbrojtse e ndaless s drejtimit t mjetit n kohzgjatje deri 12 muaj. 344.6. Shoferi, nga paragrafi 4 i ktij neni, mund ti qaset ridhnies s provimit pr shofer, pasi t kalojn 12 muaj q nga dita e plotfuqishmris s vendimit prmes t cilit shfuqizohet patenta e shoferit, kurse shoferi nga paragrafi 5, para se ti kthehet patenta e shoferit, ka pr detyr t jap provimin nga lnda Njohja e rregullave t komunikacionit dhe t siguris (pjesa teorike) n shkolln Ngasja e Sigurt. N rast t mosdhnies s provimit, i njjti mund ti nnshtrohet provimit pas kalimit t nj periudhe tremujore. 344.7. Kundr vendimit nga paragrafi 3 i ktij neni, personi, t cilit i sht shqiptuar masa mbrojtse, ka t drejt kundrshtimi n afat tet ditsh q nga dita e drgimit t vendimit. Ankesa e shtyn ekzekutimin e vendimit. 344.8. Shoferi, i cili sht thirr dhe sht i pranishm n ligjrata n shkolln Ngasja e sigurt, heq shpenzimet e ligjratave n shumn q e cakton Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit n bashkpunim me Shrbimin Policor t Kosovs. 344.9. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 deri 170 shoferi q nuk vepron sipas rregullave nga paragrafi 1 dhe 2 i ktij neni, gjegjsisht shoferi sipas paragrafit 6 t ktij neni nse nuk i nnshtrohet provimit nga lnda Rregullat e komunikacionit dhe t siguris n shkolln Ngasja e sigurt . 344.10. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 65 shoferi q n afat prej 8 dite nga dita e vendimit t nxjerr nga Gjykata kompetente, nuk ia drgon patent shoferin Shrbimit Policor t Kosovs ku e ka evidencn (dosja e shoferit) pr t shnuar shqiptimin e mass s ndalimit t drejtuarit e mjetit motorik ose ndrprerja e vlefshmris s patent shoferit. Neni 345 Pikt negative pr t cilat ka filluar rehabilitimi, prkatsisht q me kalimin e 36 muajve jan fshir nga evidenca ndshkimore, nuk mund t jen baz shqiptimi t mass mbrojtse t ndaless s drejtimit t mjetit e as nuk duhet t jepen pr shikim. Neni 346 346.1. Personit, nga neni 242 t ktij ligji, i cili refuzon ti nnshtrohet verifikimit t njohurive apo i cili gjat verifikimit t njohurive nuk tregon rezultate pozitive, do ti merret licenca, prkatsisht do ti ndalohet puna derisa t tregon rezultate pozitive. 118

346.2. Personat, nga paragrafi 1 i ktij neni, t cilt gjat verifikimit t njohurive nuk tregojn rezultat pozitiv, me krkesn e tyre mund ti nnshtrohen verifikimit t serishm pas afatit t cilin e cakton Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit e jo me pak se 15 dit q nga dita e verifikimit t fundit. 346.3. N qoft se personat, nga paragrafi 1 i ktij neni, edhe pas tri verifikimeve nuk tregojn njohuri t mjaftueshme, nuk mund ti qasen verifikimit t serishm derisa t kalojn gjasht muaj q nga dita e verifikimit t fundit.

Neni 347 347.1. Shoferi, t cilit i sht marr patenta e shoferit (neni 211) apo sht larguar nga komunikacioni (neni 212) ose i sht shqiptuar masa e ndaless s drejtimit t mjetit motorik ose masa e ndaless s vlefshmris s patents s shoferit, nuk duhet t drejtoj gjat asaj kohe mjetin motorik n komunikacionin rrugor. 347.2. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 400 deri 800 , personi nse urdhron ose lejon shoferin t cilit i sht marr patent shoferi ose iu sht shqiptuar masa e ndalimit t drejtuarit e mjetit motorik i cili drejton mjetin n komunikacioni rrugor pr at koh. 347.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 200 deri n 400 , shoferi t cilit i sht marr patent shoferi ose ju sht shqiptuar masa e ndalimit t drejtuarit t mjetit motorik i cili drejton mjetin n komunikacioni rrugor pr at koh ose nuk posedon fare patent shofer. Neni 348 348.1. N qoft se polici has mjetin n rrug q, pr shkak t parregullsis teknike (mekanizmi jo n rregull i drejtimit, mekanizmat e ndalimit, mekanizmi i lidhjes s mjetit trheqs dhe i mjetit t bashkngjitur n kohn kur trheq mjetin e bashkngjitur, dritat jo n rregull pr ndriimin e rrugs dhe pr shnimin e mjetit dhe sinjalizimi i parregullt ndriues natn dhe ditn n kohn e dukshmris s zvogluar, fshesat e parregullta t xhamit t prparm n kohn e ngasjes npr shi dhe t reshura bore, gomat e vjetruara ose qensisht t dmtuara dhe nse n mjet ka mekanizma t instaluara pr dhnien e shenjave ndriuese dhe tonike nga neni 169 i ktij ligjit rrezikon ose pengon pjesmarrsit e tjer n komunikacion ose n t cilin ngarkesa sht vendosur n mnyr t parregullt, prkatsisht sht siguruar n mnyr t pamjaftueshme, ose me t cilin transporton pa leje ngarkesn dimensionet, prkatsisht masa e s cils i tejkalon dimensionet m t mdha t lejuara, prkatsisht masn ose ngarkesn aksiale, do ta urdhroj shoferin q menjher t ndrpres lvizjen e mjetit dhe t mnjanoj parregullsin ose ta shpie mjetin deri n vendin e caktuar ku mund t mnjanoj parregullsin, prkatsisht t siguroj lejen pr transportim t jashtzakonshm. 348.2. N qoft se polici has mjetin, q lviz n rrug n t ciln lvizja e atij lloji mjetesh sht e ndaluar ose lviz pa pajisje dimrore n pjesn e rrugs dhe n kohn kur pajisja dimrore sht e obligueshme, do ti urdhroj shoferit q menjher t ndrpres lvizjen e mjetit ose t vazhdoj lvizjen e mjetit n rrug n t ciln lvizja e atij lloji mjetesh lejohet, prkatsisht ta prdor pajisjen dimrore. 119

348.3. Polici mund ta urdhroj shoferin q ta oj mjetin n kontrollim teknik pr t konstatuar parregullsit ose ta urdhroj n bashkpunim me mbikqyrsin e aftsuar profesional t personit juridik, i cili qeveris dhe zotron rrugt publike, t bhet kontrolli i mass s prgjithshme, i ngarkess boshtore dhe i dimensioneve t mjetit. N qoft se n kto kontrollime konstatohet se mjeti nuk sht n rregull teknikisht ose e tejkalon masn e lejuar apo ngarkesn boshtore ose fuqin mbartse t trsishme a dimensionet e mjetit, shpenzimet e kontrollimit i heq shoferi. 348.4. Polici do t largoj nga komunikacioni edhe mjetin q nuk sht regjistruar apo q nuk ka targat e caktuara t regjistrimit ose q nuk i sht nnshtruar n afat t caktuar kontrollimit teknik t rregullt a t jashtzakonshm ose pr t cilin mjet nuk sht vazhduar vleftshmria e lejes s komunikacionit. 348.5. N qoft se shoferi nuk vepron sipas urdhrit nga paragrafi 1, 2 e 3 t ktij neni, polici do ta largoj mjetin nga komunikacioni. Largimi i mjetit nga komunikacioni zgjat gjithnj derisa t mos mnjanohen shkaqet pr shkak t cilave sht larguar mjeti. 348.6. Shoferi sht i detyruar q mjetin e larguar ta mnjanoj menjher nga rruga n vendin n t cilin nuk do t rrezikoj sigurin e komunikacionit ose nuk do t pengoj rrjedhn normale t komunikacionit (n vendet e caktuara pr parkim t mjeteve), e m s voni n afat prej 12 orsh, shoferi ka pr detyr t mnjanoj mjetin e larguar nga vend parkimet apo nga vende t ngjashme. 348.7. N qoft se shoferi vazhdon t drejtoj mjetin pasi q mjeti i tij sht larguar nga komunikacioni rrugor apo nuk e mnjanon mjetin n prputhje me rregullat e paragrafit 6 t ktij neni, do ta largoj prsri mjetin nga komunikacioni, ose n pajtim me nenin 100 t ktij Ligji do t jap urdhr pr zhvendosjen e tij n vend tjetr. 348.8. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 shoferi q n komunikacionin rrugor drejton mjetin i cili sht i larguar nga komunikacioni. 348.9. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 300 deri 700 , edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 2 t ktij neni. Neni 349 349.1. Polici, i cili ia ka larguar shoferit mjetin nga komunikacioni, do tia marr prkohsisht targat e regjistrimit. 349.2. Polici, i cili ka larguar nga komunikacioni mjetin, t destinuar pr transportimin e materieve t rrezikshme, pr shkak t kundrvajtjes nga neni 348 i ktij Ligji, do t marr prkohsisht edhe certifikatn ADR t mjetit. 349.3. Shrbimi Policor i Kosovs i cili ka marr prkohsisht targat e regjistrimit, kan pr detyr tia kthejn kto shoferit kur eliminohen shkaqet pr shkak t t cilave jan marr. 349.4. N qoft se shoferi, n afat prej 30 ditsh, nuk i mnjanon shkaqet pr shkak t cilave mjeti sht larguar nga komunikacioni dhe nuk i rimerr targat e marra t regjistrimit, ato do tia drgoj organit, i cili mban mjetin n evidenc. 349.5. Polici, i cili ka marr prkohsisht targat e regjistrimit, fletzn e tahografit ose certifikatn ADR t mjetit sipas dispozitave t ktij neni, nenit 342 e nenit 348 t ktij 120

Ligji, ka pr detyr q pr kt shoferit ti lshoj vrtetim, q prmban emrin dhe selin e organit, npunsi i t cilit i ka marr targat e regjistrimit, prshkrimin tahografik ose certifikatn ADR t mjetit, llojin dhe numrin e regjistrimit t mjetit, emrin e organit q ka lshuar lejen e komunikacionit, emrin dhe mbiemrin e pronarit t mjetit dhe adresn e tij, emrin dhe mbiemrin e shoferit dhe adresn e tij, arsyen e marrjes, datn, kohn, rrugn dhe vendin e marrjes, mnyrn dhe kohn e kthimit, si dhe vuln e organit e nnshkrimin e personit t autorizuar t policis. Neni 350 350.1. Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit bashku me Shrbimin Policor t Kosovs e formojn shkolln Ngasja e sigurt dhe me nj akt nnligjor prcaktojn programin, kriteret dhe kohzgjatjen e shkolls Ngasja e sigurt . 350.2. Programi i shkolls Ngasja e sigurt s paku duhet t prmbaj ushtrimet e ngasjes s sigurt, rregullat e komunikacionit dhe t siguris si dhe marrdhniet ndrmjet pjesmarrsve n komunikacionin rrugor. Neni 351 351.1. Shoferi i mjeteve t cilat kryejn transportin publik (autobusve), shoferet e mjeteve me masn m t madhe se 7.5 ton, t cilt drejtimin e mjetit e kan profesion themelor nuk kan t drejt ta kryejn kt veprimtari pa e dhn provimin n shkolln Ngasja e sigurt dhe pastaj duhet do pes vite t japin provimin n shkolln Ngasja e sigurt gjegjsisht pes vjet prej dats s fundit t dhnies s provimit n shkolln Ngasja e sigurt. 351.2. Personit i cili me sukses e prfundon programin e shkolls Ngasja e sigurt i lshohet certifikata-vrtetimi, t njjtn duhet ta ket me vete shoferi nga paragrafi 1 ktij neni, gjat kohs s drejtimit t mjetit dhe ta tregoj me krkes t personit t autorizuar. 351.3. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 130 , shoferi q gjat lvizjes me mjet nuk posedon certifikat t lshuar nga shkolla Ngasja e Sigurt. 351.4. Pr kundrvajtje, dnohet me gjob prej 650 deri 1.500 , edhe organizata afariste ose institucioni publik n emr dhe brenda autorizimeve t s cilit ka vepruar personi i prcaktuar n paragrafin 3 t ktij neni. 2. RREGULLAT E VEANTA PR KUNDRVAJTJE Neni 352 352.1. Pr kundrvajtje nga ky ligj me t cilin sht shkaktuar aksident i komunikacionit rrugor, kryesit do ti shqiptohet dnimi me t holla me se paku, ne vlern e dyfishit te dnimit m t vogl pr at kundrvajtje. 352.2. Pr lloje te caktuara te kundrvajtjeve nga ky ligj, prve masave te tjera te parapara behet edhe shqiptimi i pikve negative. 352.3. Maksimumi i pikve q ka pr pasoj marrjen e patent shoferit sht nnt (9) pik brenda nj periudhe prej 36 muajve. Periudha n fjal fillon t llogaritet q nga dita e par e shqiptimit t piks s par. 121

352.4. Personi nga paragrafi 3 i ktij neni mund te pajiset serish me patent shofer vetm pas kalimit t afatit pr t ciln sht dnuar dhe pas dhnies se provimit (teorik dhe praktik) pr ngasje t mjetit. 352.5. Fshirja e t gjitha pikve negative t shqiptuara bhet vetm nse brenda 3 viteve prej dits s shqiptimit t piks s par nuk sht arritur maksimumi prej 9 pikve. 352.6. N qoft se pr kundrvajtje me t ciln sht shkaktuar aksidenti i komunikacionit rrugor sht parapar rregulla e ndalimit t drejtimit t mjetit motorik, ather do t shqiptohet dnimi n kohzgjatje s paku tre muaj dhe i shqiptohen edhe dy pik negative plotsuese. Neni 353 353.1. Dnimin me t holla n vend t brjes s kundrvajtjes e shqipton personi i autorizuar i cili bn mbikqyrjen e komunikacionit rrugor. 353.2. Pjesmarrsi n komunikacionin rrugor i cili nuk e paguan dnimin me t holla n vendin e kryerjes s kundrvajtjes t shqiptuar nga ana e personit t autorizuar, i lshohet urdhresa pr dnim e cila duhet t paguhet brenda 8 dite nga data e kryerjes s kundrvajtjes. 353.3. Pr shkak t siguris pr kryerjen e dnimit ose masn mbrojtse gjegjsisht pr shkak sigurie n procesin e kundrvajtjes, personi i autorizuar mundet shtetasit t huaj ti marr prkohsisht pasaportn, gjegjsisht ndonj dokument tjetr i cili shrben si zvendsim pr dokumentet udhtimit deri tri dit dhe t njjtit i lshohet vrtetimi pr marrjen e dokumentit t udhtimit. 353.4. Masat e siguris t marrjes prkohsisht t patent shoferit i shqiptohet n kohzgjatje deri 30 dit me rregulla n mnyr dhe n raste si sht parapar me kt ligj. 353.5. Personi i autorizuar n rastet kur has n rrug shoferin i cili nuk ka shkaktuar ndonj rrezik t madh pjesmarrsve tjer n komunikacioni , mundet n vend t dnimit me t holla ti trheq vrejtjen me shkrim. Vrejtja me shkrim nuk vlen pr kundrvajtje ku jan t parapara pikt negative dhe as personit q brenda nj viti i sht shqiptuar kjo mas. Shqiptimi mass vrejtje me shkrim evidencohet n evidencn zyrtare. Neni 354 Nse shofer instruktori e humb t drejtn pr ta drejtuar mjetin motorik, ose ju sht shqiptuar masa e ndalimit e drejtimit t mjetet, atij gjat asaj kohe nuk i lejohet t aftsoi kandidat nga lnda T drejtuarit e mjetit me veprim motorik (pjesa praktike). Neni 355 355.1. Organi i cili shqipton dnimin respektivisht masn mbrojtse nga ky ligj, duhet pr shqiptimin e dnimit, gjegjsisht pr masn t informon Autoritetin kompetentDepartamentin e drejtsis dhe Shrbimin Policor t Kosovs brenda 8 dit nga data e nxjerrjes s vendimit t plotfuqishm.

122

355.2. Pr shqiptimin e mass mbrojtse, pikt negative, masn e vrejtjes me shkrim. aksidentet e komunikacionit dhe pasojat e tyre, pastaj pr shoferet dhe mjetet Shrbimit Policor t Kosovs duhet ta mbaj evidencn. 355.3. T dhnat e evidencs nga paragrafi 1 dhe 2 t ktij neni mund ti shfrytzojn organet e drejtsis, organet t cilat udhheqin procedurat pr kundrvajtje, si dhe Shrbimi Policor i Kosovs. 355.4. Pr evidencat e aksidenteve t komunikacionit pastaj t shoferve dhe mjeteve prve organet nga paragrafi 3 i ktij nenit mund ti shfrytzojn edhe institucionet shndetsore, organizatat dhe organet t cilat merren me sigurin n komunikacion, pastaj personat t cilt kryejn transportin publik ose pr nevoja personale. Neni 356 356.1. Kohzgjatja e mass mbrojtse t ndalimit e drejtuarit t mjetit me veprim motorik llogaritet nga data e shqiptimit t mass mbrojtse n patent shofer, gjegjsisht n evidencn e lshuarjes s patent shoferit n baz t vendimit t plotfuqishm t shqiptimit t asaj mase. 356.2. Koha e cila kalohet n mbajtjen e burgut nuk llogaritet n kohzgjatjen e mass mbrojtse nga paragrafi 1 i ktij nenit. 356.3. Shrbimi Policor Kosovs me akt nnligjor i prcakton rregullat pr mnyrn e evidencs, prcjelln dhe evidencimin e t dhnave pr kundrvajtje, masat e siguris, masat mbrojtse, pikat negative, masat e vrejtjes me shkrim, aksidenteve dhe pasojat e tyre. Neni 357 357.1. Ekzekutimi i mass mbrojtse t ndaless pr drejtimin e mjetit me veprim motorik mund t shtyhet n koh t caktuar, prve kundrvajtjes nga neni 228 i ktij ligji, nse organi i cili e shqipton dnimin e mass mbrojtse vrtetohet sipas rrethanave n t ciln sht shkaktuar kundrvajtja, a varsisht me sjelljet e tij t mparshme n komunikacion dhe mund t pritet qe edhe pa kryerjen e ktyre masave n t ardhmen nuk do t bj kundrvajtje n komunikacionin rrugor. 357.2. Pr vendimin e kundrvajtjeve me t cilat jan shqiptuar masat nga paragrafi 1 i ktij neni do t caktohet kohzgjatja e atyre masave si dhe koha e shtyrjes se ekzekutimit t tyre. 357.3. N qoft se kundrvajtsi n afat t cilin ju ka shtyr ekzekutimi i mass mbrojtse t ndaluarit e mjetit motorik nuk bn ndonj kundrvajtje t re pr t cilin jan parapara masat mbrojtse pr ndalimin e drejtuarit e mjetit me veprim motorik, masa mbrojtse nuk do t ekzekutohet. Neni 358 358.1. Shtyrja e ekzekutimit t mass mbrojtse t ndalimit pr drejtimin e mjetit motorik t kategoris t caktuar do t ftohet nse kryesi i kundrvajtjes, n afatin ku sht shtyre ekzekutimi shkakton kundrvajtje t re pr t ciln jan parapar masat mbrojtse e ndalimit pr drejtimin e mjetit motorik pr kategori t caktuar. 123

358.2. Nse organi i cili udhheq procedurn e kundrvajtjes i shqipton kryesit t kundrvajtjes masn e re mbrojtse t ndalimit pr drejtimin e mjetit motorik dhe ftohet pr shtyrjen e mass s mparshme, i shqiptohet njra mas mbrojtse kohzgjatja e s cils nuk mund t jet m e gjat se dy vjet. 358.3. Ekzekutimin e mass mbrojtse nga paragrafit 2 i ktij neni nuk mund t shtyhet. 358.4. Nse shoferi kryen dy kundrvajtje prnjher me mjet, i shqiptohet vetm nj dnim i cili sht i parapar si dnim m i lart n at rast. 358.5. Masa mbrojtse e ndalimit t drejtimit t mjeteve motorike nuk mund t prcaktohet dhe t zbatohet n koh zgjatje, m pak se nj muaj dhe m gjat se dy vite. 358.6. Me zbatimin e pikve negative, ndaj kryersit t kundrvajtjes s siguris n komunikacion do t vij deri t marrja e patent shoferit me t ciln mas bhet ndrprerja e vlefshmris s patent shoferit. Neni 359 Shoferi i cili posedon patent shoferin e vendit t huaj dhe i cili bn kundrvajtje ne Kosov, n vend te shqiptimit t mass mbrojtse t ndalimit pr drejtimin e mjetit motorik i shqiptohet masa mbrojtse e ndalimit t shfrytzimit t patent shoferit t vendit t huaj brenda territorit t Kosovs. Neni 360 Shofer instruktori nn mbikqyrjen e t cilit kandidati pr shofer aftsohet nga pjesa praktike, dnohet pr do kundrvajtje q e bn kandidati pr shofer, prve nse nuk ka pasur mundsi ta parandalon kundrvajtjen e till. KAPITULLI XII DISPOZITAT KALIMTARE DHE PRFUNDIMTARE Neni 361 Dispozitat pr kundrvajtje dhe masa mbrojtse sipas ktij ligji jan t pa paragjykuara pr zbatimin e kodit penal. Neni 362 T hyrat q realizohen nga shqiptimi i gjobave pr kundrvajtje sipas ktij ligji brenda territorit t komuns, u takojn dhe derdhen n buxhetin e komuns. Pagesat e mjeteve pr kundrvajtje, q bhen prmes SHPK-s apo vendimeve t gjykatave, alokohen n pajtim me Ligjin pr menaxhimin e financave publike dhe prgjegjsit Neni 363

124

Dnimet mandatore mund t shqiptohen nga zyrtari i autorizuar i Shrbimit Policor t Kosovs n vendin e ngjarjes. Dnime mandatore konsiderohen t gjitha dnimet, me gjob prej 15 deri n 40 . Neni 364 Autoritetet kompetente pr implementimin e dispozitave t ktij ligji nxjerrin akte nnligjore.

Neni 365 Dispozitat e parapara n paragrafin 3 t nenit 10 t ktij Ligji, zbatohen m s largu deri n fund t vitit 2007 pasi ligji t hyn fuqi.

Neni 366 Dispozitat e parapara n paragrafin 7 t nenit 40 t ktij Ligji, zbatohen 6 muaj pasi ligji t hyn fuqi. Neni 367 Dispozitat e parapara n paragrafin 3 t nenit 39 t ktij Ligji, zbatohen 4 muaj pasi ligji t hyn fuqi.

Neni 368 Dispozitat e parapara n paragrafin 3 t nenit 100 t ktij Ligji, zbatohen 1 muaj pasi ligji t hyn fuqi. Neni 369 Dispozitat e parapara n paragrafin 6 t nenit 206 t ktij Ligji mbi hartimin e Informacionit Evropian n rast t aksidentit n komunikacion, zbatohen 6 muaj pasi ligji t hyn fuqi.

Neni 370 Dispozitat e parapara n nenin 231, 232 dhe 233 mbi aftsimin e kandidatve n AutoShkolla, zbatohen 6 muaj pasi ligji t hyn fuqi.

Neni 371

125

Dispozitat e parapara n nenin 237 t ktij Ligji, mbi shnimin e mjeteve me t cilat bhet aftsimi i kandidatve nga pjesa praktike n Auto-Shkoll, zbatohen 3 muaj pasi ligji t hyn fuqi. Neni 372 Dispozitat e parapara n paragrafin 3 t nenit 250 t ktij Ligji, zbatohen 3 vite, pasi ligji t hyn fuqi. Neni 373 Dispozitat e parapara n paragrafin 1 t nenit 350 t ktij Ligji, zbatohen m s largu 12 muaj pasi ligji t hyn fuqi. Neni 374 Dispozitat e parapara n kt Ligj mbi aplikimin e pikve negative si mas ndshkuese, zbatohen 3 muaj pasi ligji t hyn fuqi.

Neni 375 375.1. N ditn e hyrjes n fuqi t ktij ligji shfuqizohet Ligji pr bazat e siguris s qarkullimit n rrug (Gazeta zyrtare e RSFJ Nr. 50/88) dhe Ligji mbi sigurin e komunikacion n rrug (Gazeta zyrtare e Kosovs nr. 5/84) 375.2. do dispozit e Rregullores 1999/15 dhe t Rregullores 2001/29 q sht n kundrshtim me dispozitat e ktij ligji sht e pa vlefshme.

Neni 376 Ky ligj hyn n fuqi pas miratimit nga ana e Kuvendit t Kosovs dhe shpalljes nga Prfaqsuesi Special i Sekretarit t Prgjithshm.

Ligji Nr. 02/L-70 11 janar 2007

Kryetari i Kuvendit t Kosovs, _____________________ Kol Berisha

126