POLIME

I KHI NIM, PHN LOI V TN GI 1. Khi nim Polime l nhng hp cht c phn t khi rt ln do nhiu n v nh (gi l mt xch) lin kt vi nhau.V d: do cc mt xch NH [CH2]6 CO lin kt vi nhau to nn H s n c gi l h s polime ha hay polime ha. Cc phn t to nn tng mt xch ca polime c gi l monome 2. Phn loi a) Theo ngun gc:

b) Theo cch tng hp:

c) Theo cu trc: Polime mach thang: la loai polime ma mach cacbon la mot chuoi cac mat xch noi tiep nhau theo ng dc dac hay hnh xoan oc (hnh 1).

Hnh 1. Hnh dang cua polime mach thang.

 Phan t polime co hnh bo (uon cong), theo chieu doc cac mat xch th o ben cao hn theo chieu lien ket ngang. Neu mat o bo gia cac phan t trong mot n v the tch tang th o ben, nhet o bien mem tang nhng kha nang hoa tan cua polime mach thang vao dung moi giam. Polime mach thang gom co polyetylen (PE), polyamid (PA), Polime mach nhanh: cung la polime mach thang nhng trong ai phan t co them cac nhanh (hnh 2).

Hnh 2. Hnh dang cua polime mach nhanh.

Trong polime mach nhanh th s lien ket gia cac phan t va mat o bo giam do mach b phan nhanh lam can tr s xch lai gan nhau cua cac phan t. Polime mach nhanh co o ben thap, nhiet o nong chay thap va de hoa tan hn polime mach thang. Polime mach nhanh ien hnh la polyizobutylen co cong thc cau tao nh sau:

Polime mach hnh thang (hnh 3): gom hai mach noi vi nhau

bang lien ket hoa hoc, co o ben, kha nang chong an mon, tnh

on nh nhiet, o cng cao hn hai polime tren. Loai polime nay khong hoa tan vao trong cac dung moi hu c tieu chuan. Polime mach hnh thang ien hnh la polime silic hu c.

Hnh 3 Hnh dang cua polime mach hnh thang.

phan t cac phan t lien ket vi nhau theo nhieu chieu trong khong gian, moi lien ket nay goi la moi lien ket lap the. Loai polime nay co gii han an hoi rat cao, kha nang chong an mon tot, khong nong chay. Polime khong gian li day: trong mach phan t co moi lien ket lap the, khong an hoi, o cng tng oi cao, o ben cao, don, khong nong chay.

Polime khong gian (hnh 3): gom co hai loai: Polime khong gian li tha: la loai polime ma trong mach

Hnh 3. Hnh dang cua polime mach li. d) Theo trng thi pha: Theo trang thai pha polime c chia lam hai loai: polime vo nh hnh va polime tinh the.
Polime vo nh hnh (polime mot pha): la polime c tao nen t cac phan t cua mach, xep thanh bo; cung co the tao nen t cac mach cuon thanh cuon tron goi la qua cau. C tnh cua polime khong cao, khi tang nhiet o th c tnh cua polime tang do cac qua cau luc nay duoi ra thanh dang thang. Polime tinh the (polime hai pha): c tao thanh neu cac ai phan t cua chung u cong, co the ieu chnh c.

 Polime tinh the c che tao t polime vo nh hnh va qua

trnh che tao polime tinh the la qua trnh tinh the hoa polime vo nh hnh. S tao thanh tinh the co the dien ra theo s o hnh (VI.2). Cac bo (1) xep thanh day (2) bang cach xoay bo nhieu lan theo goc 180o. Sau o cac day lien ket vi nhau theo cac mat ben cua no e tao thanh tam (3), cac tam nay xep thanh tng lp va tao thanh cac tinh the (4).

1. Bo ai phan t

2. Bo xep thanh dai

4. Dai xep thanh tam

3. Tam xep thanh lp tao thanh tinh the

Hnh 4 . Qua trnh tinh the hoa cua polyme.

Sau khi tinh the hoa th polime co o ben cao hn trc luc tinh the. Mc o tinh the hoa cang cao, o cng va o ben cang cao. Trong thc te khong the tinh the hoa hoan toan 100% polime vo nh hnh thanh 100% polime tinh the c. Chnh v vay, sau khi tien hanh tinh the hoa trong ai phan t polime van con mot lng polime vo nh hnh. Thanh phan polime tinh the c tao thanh sau khi tinh the hoa c tnh theo cong thc sau: t 2h 100% Pvh x% Pt 2 + (100 x)% Pvh
e anh gia kha nang tinh the hoa ta dung he so (%).

Ch co mot so polime tinh the hoa c con mot so polime khong tinh the hoa c. d) Theo mc phn cc:

Theo mc o phan cc th polime c chia lam hai loai: polime phan cc va polime khong phan cc.
Polime phan cc (polime co cc): la loai polime ma tam

ien tch am va tam ien tch dng khong trung nhau. S phan cc cua polime c anh gia bang momen lng cc, k hieu la . Cong thc tnh: = q.l = 4,8 .10-18(C.cm). Trong o q = 4,8 .10-10C, ien tch cua mot ien t; l = 10-8 cm (1Ao). Momen lng cc nay c o bang n v la ebai (D). Mot so moi lien ket ien hnh trong phan t polime: + C H: = 0,2D + C N: + C O: + C F: + C Cl:

= 0,4D = 0,9D = 1,83D = 2,05D

Chu y: S phan cc ch xay ra trong polime co cau truc khong oi xng. V du: Cau truc oi xng:

Cau truc khong oi xng:

 Tnh chat cua polime phan cc: Polime phan cc co kha nang bam dnh rat cao bi v ngoai s bam dnh do dnh t con co lc lien ket gia cac ion (ien tch trai dau). Polime phan cc dung lam keo dan, sn. Polime phan cc rat kho hoa tan trong dung moi. Tnh chat nay tot cho viec che tao cac chi tiet lam viec trong moi trng dung moi, nhng lai gay tr ngai cho viec che tao sn va keo; v che tao sn va keo oi hoi dung moi hoa tan manh hn nen mac tien hn. Polime khong phan cc: la loai polime ma tam ien tch am va tam ien tch dng trung nhau, co kha nang bam dnh va hoa tan kem hn polime phan cc. d) Theo kh nng chu nhit: Theo kha nang chu nhiet, polime c chia thanh hai loai sau:
Polime nhiet deo: la loai polime van gi c o deo sau

nhieu lan nung va lam nguoi, van chay deo trong qua trnh nung sau nhieu lan nung. Chnh v vay, polime nhiet deo con c goi la polime tai sinh. Mot so polime thuoc loai nay la: polyetylen, polystyren, polyamid Polime nhiet ran: la loai polime ma lan nung au tien, no chay deo va em ep thanh san pham, sau khi thanh san pham xay ra phan ng ong cng, la phan ng tao thanh mach khong gian, polime tr nen cng nhiet ep, nhiet o thng va nhng lan nung tiep theo. ac iem nay lam cho polime nhiet ran tr thanh polime khong tai sinh. 3. Tn gi - Poli + tn ca monone (nu tn monome gm 2 t tr ln hoc t hai monome to nn polime th tn ca monome phi trong ngoc n) - Mt s polime c tn ring (tn thng thng). V d: II CU TRC

1. Cc dng cu trc mch polime a) Mch khng phn nhnh. V d: polietilen, amiloz b) Mch phn nhnh. V d: amilopectin, glicogen c) Mch mng li. V d: cao su lu ha, nha bakelit 2. Cu to iu ha v khng iu ha a) Cu to iu ha: cc mt xch ni nhau theo mt trt t nht nh (chng han theo kiu u ni ui). V d:

b) Cu to khng iu ha: cc mt xch ni vi nhau khng theo trt t nht nh (chng hn theo kiu u ni u, ch th u ni vi ui). V d:

III TNH CHT VT L Hu ht polime l cht rn, khng bay hi, khng c nhit nng chy xc nh, mt s tan trong cc dung mi hu c. a s polime c tnh do, mt s polime c tnh n hi, mt s c tnh dai, bn, c th ko thnh si. Tnh nong chay: Polime la dang vo nh hnh nen khi cap nhiet se chay long va khong co nhiet o nong chay xac nh. Neu tiep tuc cap nhiet th nhiet o cua polime se tiep tuc tang, polime khong bay hi, v khoi lng phan t polime qua ln nen lc lien ket cung rat ln, cac phan t polime khong the tach ra khoi be mat thoang.
Tnh hoa tan: s hoa tan polime dang trng n, qua trnh

trng n chnh la qua trnh dung moi chui vao cac moi noi gia cac phan t polime lam tach cac phan t nay ra nhng khong hoa tan c (cac phan t nam lon xon the tch tang len). IV TNH CHT HA HC 1. Phn ng gi nguyn mch polime

a) Poli(vinyl axetat) (PVA) tc dng vi dung dch NaOH:

b) Cao su thin nhin tc dng vi HCl:

Cao su hiroclo ha c) Poli(vinyl clorua) (PVC) tc dng vi Cl2: (gi s c 2 mt xch th 1 nguyn t clo)

T clorin 2. Phn ng phn ct mch polime a) Phn ng thy phn polieste:

b) Phn ng thy phn polipeptit hoc poliamit: Nilon 6 c) Phn ng thy phn tinh bt, xenluloz d) Phn ng nhit phn polistiren

3. Phn ng khu mch polime a) S lu ha cao su: Khi hp nng cao su th vi lu hunh th thu c cao su lu ha. cao su lu ha, cc mch polime c ni vi nhau bi cc cu SS (cu isunfua)

b) Nha rezit (nha bakelit): Khi un nng nha rezol thu c nha rezit, trong cc mch polime c khu vi nhau bi cc nhm CH2 (nhm metylen)

Polime khu mch c cu trc mng khng gian do tr nn kh nng chy, kh tan v bn hn so vi polime cha khu mch V C TNH C tnh cua polime phu thuoc vao cac yeu to sau: Thanh phan hoa hoc Cau truc phan t polime Nhiet o Cac trang thai vat ly cua polime. Trang thai vat ly cua polime Khi thay oi nhiet o, polime polime ton tai ba trang thai vat ly khac nhau:
o Trang thai thuy tinh hoa: ton tai nhiet o thap, la

trang thai ran, vo nh hnh (cac chat iem cua polime dao ong v tr can bang, phan t va phan t cua polime ng yen). o Trang thai an hoi cao: co nhiet o cao hn trang thai thuy tinh hoa, ch co polime cao phan t, co tnh chat thuan nghch, co gii han an hoi cao, chu tai trong khong ln. trang

thai nay, phan t polime dao ong con phan t polime co the uon cong c. o Trang thai chay nht: co nhiet o cao hn trang thai an hoi, gan vi trang thai long, co o set (o nht) rat cao. trang thai chay nht th phan t polime c tach ra (cac phan t polime co the dch chuyen), trang thai nay o ben cua polime vo cung thap. ng cong c nhiet ng cong the hien moi quan he gia cac bien dang xay ra di tac dung cua tai trong khong oi trong mot thi gian xac nh phu thuoc vao s thay oi cua nhiet o, c goi la ng cong c nhiet (hnh VI.3)

Hnh 3. Cac ng cong c nhiet cua polime.

Tren o th ng vi ba trang thai vat ly: Vung I: Trang thai thuy tinh hoa Vung II: Trang thai an hoi cao Vung III: Trang thai chay nht Vung IV: Trang thai phan huy Nhiet o thuy tinh hoa la nhiet o chuyen t trang thai thuy tinh hoa sang trang thai an hoi cao va ngc lai, k hieu la ttt. iem td nam thap hn ttt goi la nhiet o bien don, nhiet o thap hn nhiet o bien don th polime co tnh don rat cao, se xay ra s pha huy do t cac lien ket hoa hoc trong ai phan t polime khi gia tr bien dang rat nho. Nhet o tk la nhiet o tinh the hoa.

 Nhiet o tph goi la nhiet o phan huy. Bien dang: lt = lt lo; lt cang ln th o ben cang thap. ng cong 1 bieu dien ac tnh cua cua cac polime mach

thang, mach nhanh khong tinh the. Polime gi c o ben trang thai tinh the hoa con sang cac trang thai khac th o ben cang giam hn. ng cong 2 bieu ac tnh cua cua cac polime tinh the hoa, vt qua nhiet o tk th polime t trang thai tinh the hoa se chuyen sang trang thai vo nh hnh. ng cong 3 bieu dien ac tnh cua cua cac polime khong gian li tha. ng cong 4 polime khong gian li day, khi tang nhiet o th polime khong xay ra s chay nht v cac nut li can tr s dch chuyen tng oi gia cac mach polime. S hoa ben nh hng o ben keo t sau khi nh hng tang 2 ~ 5 lan theo hng hoa ben keo nhng lai giam (30 50)% theo phng vuong goc vi phng cua lc tac dung so vi o ben ban au cua vat lieu. Polime cao phan t co u the khi hoa ben nh hng e tao ra vat lieu va co o ben cao, va co tnh an hoi cao, v cac mat xch cua cac ai phan t loai nay co the chuyen cho thuan nghch ma khong pha huy vat lieu. S lao hoa cua polime nh ngha: S lao hoa hay con goi la s hoa gia la s t thay oi tnh chat khong thuan nghch cua polime sau mot thi gian s dung hay bao quan. Xu the cua s lao hoa: tang o cng, tang o don, giam o deo, thay oi mau sac.
Nguyen nhan cua qua trnh lao hoa cua polime la do:

Anh sang: xay ra phan ng hoa quang hoc. Phan ng the (thay the mot nhom chc nang cua P bang mot so nhom trong moi trng). Phan ng cong: cac phan t ket hp lai vi nhau. S oxy hoa: di tac dung cua oxi va ozon. S lao hoa xay ra nhanh khi bien dang nhieu lan. o am t anh hng en s lao hoa cua polime. Khac phuc: e khac phuc qua trnh lao hoa, ngi ta cho vao polime cac chat on nh hay con goi la cac chat chong lao hoa.

 Cac chat on nh bao gom: Chat chong oxy hoa hay chat on nh nhiet gom cac chat amin, fenol. Chat on nh trong anh sang hay chat hap thu chong pha huy to chc do cac phan ng quang hoc nh cac dan xuat cua benzotriazol, axit salisilic, acrylonitril, bo hong. Bo hong la chat chong hoa gia tot nhat. Chat chong lao hoa trong ieu kien nhiet i co o am cao la cac hp chat cua lu huynh, cac oxyt difenyl,

VI IU CH C th iu ch polime bng phn ng trng hp hoc trng ngng 1. Phn ng trng hp a) Khi nim: - Trng hp l qu trnh kt hp nhiu phn t nh (monome), ging nhau hay tng t nhau thnh phn t rt ln (polime) - iu kin cn v cu to ca monome tham gia phn ng trng hp phi c l: + Lin kt bi. V d: CH2 = CH2, CH2 = CHC6H5 + Hoc vng km bn: V d:

b) Phn loi: - Trng hp ch t mt loi monome to homopolime. V d:

- Trng hp m vng. V d:

Nilon 6 (t capron) - Trng hp t hai hay nhiu loi monome (gi l ng trng hp) to copolime. V d:

Poli(butaien stiren) (cao su buna S) 2. Phn ng trng ngng a) Khi nim: - Trng ngng l qu trnh kt hp nhiu phn t nh (monome) thnh phn t ln (polime) ng thi gii phng nhng phn t nh khc (nh H2O) - iu kin cn c phn ng trng ngng l: cc monome tham gia phn ng trng ngng phi c t nht hai nhm chc c kh nng phn ng to c lin kt vi nhau b) Mt s phn ng trng ngng: axit -aminocaproic Nilon 6 (t capron)

axit -aminoenantoic

Nilon 7 (t enan)

Nha rezol

VT LIU POLIME
I CHT DO 1. Khi nim - Cht do l nhng vt liu polime c tnh do - Tnh do l tnh b bin dng khi chu tc dng ca nhit, p lc bn ngoi v vn gi nguyn c s bin dng khi thi tc dng - C mt s cht do ch cha polime song a s cht do c cha thnh phn khc ngoi polime bao gm cht n (nh mui than, cao lanh, mn ca, bt aming, si thy tinhlm tng mt s tnh nng cn thit ca cht do v h gi thnh sn phm) v cht do ha (lm tng tnh do v d gia cng hn) 2. Mt s polime dng lm cht do a) Polietilen (PE)

PE l cht do mm, c dng lm mng mng, bnh cha, ti ng

b) Poli(vinyl clorua) (PVC)

PVC l cht do cng, cch in tt, bn vi axit, c dng lm vt liu in, ng dn nc, da gi c) Poli(metyl metacrylat) (thy tinh hu c PEXIGLAS)

Poli(metyl metacrylat) l cht do cng, trong sut, khng vnn c gi l thy tinh hu c. Dng ch to knh my bay, t, knh bo him, dng lm rng gi d) Poli(phenol fomanehit) (PPF) PPF c ba dng: nha novolac, nha rezol, nha rezit Nha novolac: - un nng hn hp fomanehit v phenol ly d vi xc tc axit c nha novolac mch khng phn nhnh (cu ni metylen CH2 c th v tr ortho hoc para) - Nha nhit do, d nng chy, tan trong mt s dung mi hu c, dng sn xut vecni, sn Nha rezol: - un nng hn hp phenol v fomanehit theo t l mol 1 : 1,2 c xc tc kim. Nha rezol khng phn nhnh, mt s nhn phenol c gn nhm CH2OH v tr s 4 hoc 2 - Nha nhit rn, d nng chy, tan trong nhiu dung mi hu c dng sn xut sn, keo, nha rezit Nha rezit (nha bakelit): - un nng nha rezol 150oC c nha rezit (hay nha bakelit) c cu trc mng li khng gian - Khng nng chy, khng tan trong nhiu dung mi hu c, dng sn xut in, v my 3. Tnh cht ca cht do Chat deo co ac iem noi bat la mat o thap. Rat nhe, khoi lng rieng (0,002 1.2) g/cm3 Rat deo o trong suot cao La loai vat lieu rat ben vng trong cac dung moi vo c va mot so dung moi hu c. Co kha nang cach ien, cach nhiet va cach am tot c dung e boc day ien, day cap. Co he so ma sat nho, co kha nang chong mai mon cao, co the che tao mot so chi tiet lam viec trong ieu kien b mai mon ma khong can chat boi trn.

 Co tnh cong nghe tot (de tao hnh, ep, dan, han, gia cong

tren may cat got). o ben thap, kha nang chu nhiet kem, modun an hoi thap, o dai va ap kem hn kim loai va hp kim. De b lao hoa. 4.Phn loi Phan loai theo ac tnh cua chat lien ket Theo ac tnh cua chat lien ket th chat deo c chia lam hai loai: chat deo nhiet deo va chat deo nhiet ran.
Chat deo nhiet deo: la loai chat deo co the tai sinh c, co o co nho, tnh an hoi cao, t don va co kha nang hoa ben nh hng c, thng khong dung chat on nhng gan ay co cho them chat on di dang vat lieu compozit. Chat deo nhiet ran: la loai chat deo khong tai sinh, chu nhiet cao, co to chc mach khong gian nen co o ben cao nhng don, o co ln, co dung chat on khi che tao san pham. Phan loai theo chat on Theo chat on co trong thanh phan chat deo th chat deo c chia ra thanh cac loai sau: Chat deo on bot la loai chat deo co chat on di dang bot nh mun ca, bot giay, xenlulo, graphit, bot tan, bot thuy tinh, bot amiang, mica Chat deo on si la loai chat deo co chat on dang cac si nh si bong, si ay, si thuy tinh, si amiang Chat deo on tam la loai chat deo co chat on di dang t giay, vai thuy tinh, vai amiang, vai bat, tam go Chat deo on kh la loai chat deo co chat on di dang cac bot khong kh hay cac bot kh trung tnh. Phan loai theo cong dung Theo cong dung th chat deo c chia ra thanh cac loai sau: Chat deo chu lc la loai chat deo thuoc nhom chat deo

nhiet ran gom co chat deo ket cau, chat deo chu mai mon, chat deo nh hnh va chat deo cach ien. Chat deo khong chu lc la loai chat deo thuoc nhom chat deo nhiet deo, gom co cac loai chat deo trong suot (thuy tinh hu c), chat deo on dnh hoa hoc, cach ien, cach nhiet, cach am, trang tr Phan loai theo goc cau tao Theo goc cau tao th chat deo gom cac loai sau:

 Chat deo t cac polime cua cac hydrocacbon khong no

(nhom olefin) gom co: Polyetylen (PE) Polypropylen (PP) Polyizobutylen (PI) Polystyren (PS) Chat deo t polime cua ru vinylic va cac dan xuat cua no gom co: - Polyvinylaxetat (PVA) - Polyvinylaxetal (PVAL) Chat deo t cac polime cua cac dan xuat halogen etylen gom co: Polyvinylclorua (PVC) Polyvinyliden clorua (PVIC) Polytetrafluoetylen (FTFE) (Teflon-4) Polytrifluoetylen (FTFCE) (Teflon-3) Chat deo t cac dan xuat cua cac axit acrylic va metacrylic gom co: - Thuy tinh hu c - Polyacrylonitril (PAN) - Polyacrylamit (PAA) Chat deo t nha fenol-aldehyd gom co: Nha novolac va rezolic Phenophat Cac vat lieu khac t nha fenolformaldehyd Chat deo t nha amino-aldehyd gom co: - Nha ureformaldehyd - Nha meleminformaldehyd - Nha aniliformaldehyd Cac tap chat cao phan t c kim gom co: - Silicon - Poly Al-siloxan hu c - Poly Ti-siloxan hu c Chat deo t nha furan Chat deo t nha polyamid (PA) Chat deo t polyuretan, polyure gom co: - Polyuretan (PU) - Polyure Nha epoxi Chat deo t cac polyete gom co: - Polyme mach thang (polyetylenflatat, polyetylentereflalat) - Nha alkit - Polycacbonat (PC) - Polyete khong no - Polyete n gian

 Chat deo lam t cac ete xenluloza (t nhan tao)

Nha trao oi ion. 5. Mot so phng phap gia cong chat deo thong dung Phng phap un lien tuc (ep un): la phng phap dung e gia cong cac loai nha nhiet deo va vat lieu an hoi nh cao su, e che tao cac san pham dang ong, thanh, tam, si, co chieu dai khong han che. Phng phap nay khong ap dung cho cac loai nha nhiet ran, phng phap nay dung e che tao cac ong dan nc, dan dau, boc day ien, day cap ien, che tao cac si lam li anh ca, day thng, si det vai, tao thanh, tao mang mong, tam phang

Hnh dang ben ngoai cua may ep nha.

San

S o may ep un

1-Khuon tao hnh 2-Xi lanh

a-Hoc lam nguoi b-Vong gia nhiet c-Vt un

3-Pheu nap nguyen lieu

d-Nguyen lieu ac iem cua phng phap nay la: - San pham ch c nh hnh theo hai chieu - Nang suat cao. - Co the san xuat ra nhieu mat hang khac nhau vi kch thc khac nhau.
Phng phap phun ep (uc di ap suat): con goi la uc tiem, la phng phap gia cong chu yeu va rong rai nhat, dung gia cong cac loai nha nhiet deo. Phng phap nay dung e che tao cac chi tiet dang thanh mong nh: da, to, chen, so,

Hnh VII.3. S o may phun ep va qua trnh gia cong san pham.

ac diem cua phng phap phun ep: - San lng ln - Gia cong nhiet o cao

- Gia cong cac san pham co kch thc khac nhau, at c o chnh xac theo ba chieu. Qua trnh gia cong c tien hanh qua hai giai oan: nha hoa trong xi lanh nguyen lieu, tao hnh trong khuon uc. - Vung tao hnh cua khuon phai c ien ay nguyen lieu th khuon mi chu lc tac dung cua vt ep qua nha long. - Nang suat cua phng phap phun ep cao. - Tiet kiem c nhieu nhien lieu va giam thi gian gia cong. - Nhc iem la nhiet o va ap suat khong on nh anh hng en chat lng san pham. Phng phap uc ep (ep trc tiep): dung e gia cong nha nhiet deo va ca nha nhiet ran. Qua trnh gia cong e tao ra san pham t nha nhiet ran c tien hanh qua hai giai oan: - Giai oan thanh hnh: khi nguyen lieu c ien ay trong khuon di tac dung cua ap suat va nhiet o th t trang thai ran se chuyen sang trang thai chay nht lien tuc va lap ay vao vung tao hnh cua khuon.

- Giai oan nh hnh: la gia oan ma nguyen lieu trong vung tao hnh a chuyen sang trang thai ran va luc nay co the lay san pham ra khoi khuon. Qua trnh gia cong e tao ra san pham t nha nhiet deo c tien hanh qua hai cach sau: - Cach 1: Ep nong trong khuon nong: phng phap nay dung e che tao cac san pham co hnh dang phc tap, chieu day san pham khac nhau. Qua trnh gia cong c tien hanh nh sau: + Cho chat deo vao khuon

+ Nung nong khuon va chat deo en nhiet o gia cong va ep + Lam nguoi: sau khi chat deo ien ay khuon, bat au lam nguoi khuon cho en khi nhiet o san pham thap hn nhiet o thuy tinh hoa mi lay san pham ra. - Cach 2: Ep nong trong khuon nguoi: thng dung e gia cong cac dang tam phang n gian hay khoi n gian. Qua trnh gia cong c tien hanh nh sau: + Chat deo c nung nong nhiet o gia cong, dung chay ay vao khuon tao hnh. Khuon tao hnh nhiet o thng nen chat deo c lam nguoi ngay khi tiep xuc vi khuon. May ep chat deo co s o nh hnh VII.4.

S o may ep chat deo

Phng phap ep thoi: la phng phap dung ap suat cua

dong kh nen thoi chat deo vao trong khuon e tao hnh cho san pham. Co hai phng phap thoi: Thoi t do: phng phap nay dung e che tao cac san pham co hnh dang n gian. Thoi trong khuon: dung e che tao cac san pham co hnh dang phc tap nh dung cu trang tr, chai lo, can ng chat long, ong

rong, o chi tre em, bup beHnh VII.5. Hnh dang ben ngoai cua may thoi chai ng .

Hnh dang ben ngoai cua may thoi chai ng

Phng phap dap tren khuon: la phng phap tao hnh

nhiet, thng dung cho chat deo xenlulonitrat. Qua trnh che tao san pham c tien hanh nh sau: - Cat nh hnh s bo - ot nong - Tao hnh va lam nguoi - Lay san pham va hoan tat Phng phap nay can chu y en nhiet o cua chay phai thch hp e cho vat lieu khong b lam nguoi iem tiep xuc vi chay, gay bien dang khong eu va lam tang ng suat. S o dap hnh VII.6.

S o dap tren khuon

Phng phap dap tren em an hoi: la phng phap tao

hnh nhiet, s tao hnh cua san pham la nh lc keo cua chay dap va tnh an hoi cua cao su. Tam chat deo c at tren em cao su, cao su co tac dung tao phan lc ep len tam vat lieu lam cho tam vat lieu sat vao chay ap. Hnh dang cua chay dap chnh la hnh dang cua san pham tao thanh. S o dap hnh VII.7.

S o dap tren em an hoi 6. Chat deo nhiet deo Chat deo nhiet deo la loai polime tai sinh c, la cac chat deo co cau tao la mach thang hoac mach nhanh.
Thanh phan cua chat deo nhiet deo ch gom co chat lien ket, ch co trng hp chat deo nhiet deo thuoc nhom vinyl th mi co them chat lam deo. ac iem cua chat deo nhiet deo: - Chat deo nhiet deo la loai khong chu lc.

- Khi nhiet o cao hn (60 70)oC th c tnh cua chat deo giam nhanh.

Cong dung: - Chat deo nhiet deo c s dung di dang cac tam trong suot, lam cac chat cach ien tan so cao va tan so thap, cac vat lieu on nh hoa hoc, dung cu gia nh, vat lieu may mac, si cong nghiep Chat deo nhiet deo c chia thanh ba loai sau: 6.1. Chat deo nhiet deo khong phan cc 6.1.1. Polyetylen (PE): ( C2H4 )n
Thanh phan: trong phan t PE ch co hai nguyen to C va H. Cau tao: PE co cau tao mach thang.

Cong thc cau tao:

ac iem: - PE la chat deo vo nh hnh, tinh the hoa c, tuy vao mc o tinh the hoa se co ba loai PE sau: + Loai PE mat o tinh the hoa thap: k hieu la PELD, trong phan t co cha (55 65)% pha tinh the, trong lng phan t t 10000 45000. + Loai PE mat o tinh the trung bnh: k hieu la PEMD, trong phan t co cha (63 73)% pha tinh the. + Loai PE co mat o tinh the hoa cao: k hieu la PEHD, trong phan t co cha (74 90)% pha tinh the, trong lng phan t t 100000 140000. + Nhiet o thuy tinh hoa 80 oC, nhiet o tinh the hoa 120oC, nhiet o don 70oC. + PE la chat deo khong mau, khong mui, khong v, co o deo cao, ben vng trong dung moi vo c, b hoa tan trong benzen, cac chat hu c, chong tham kh tot oi vi cac hi khong phan cc va khong tot oi vi cac hi phan cc.

+ Cach che tao PE: PE c san xuat bang cach trung hp etylen pha kh, trong nhu tng hoac trong dung moi. Cong dung: + Mang PE c lam tui bao goi, ao ma, khan trai ban + PE c dung e che tao ong, chai lo, hop + PE con c dung e che tao si lam li anh ca, vai loc, lam vo boc day ien, mot so vo may lam viec nhiet o <80oC Cac ong ang cua PE Mot so ong ang cua PE ien hnh la:
Polypropylen (PP): ( C3H6 )n Cau tao: PP co cau tao mach nhanh.

Cong thc cau tao:

Cach che tao PP: PP c che tao bang cach trung hp

t hon hp propan-propylen co chat xuc tac la triclorua titan, trietyl nhom. ac iem: + PP la polime tinh the hoa co nhiet o tinh the hoa o 130 C, nhiet o don -20oC. + PP co ac iem giong PE, nhng PP co o an hoi cao hn, co o ben gan bang PA nen c dung e pha vao len, bong, nylon
Polybutylen (PB): ( C4H8)n Cau tao: PB co cau tao mach thang.

PB cung la polime tinh the hoa, co ac iem va pham vi s dung giong PE.
Polyisobutylen (PIB): ( C4H8)n Cau tao: co cau tao mach nhanh Cong thc cau tao:

6.1.3. Polystylen (PS): ( C8H8)n

Cau tao: PS co cau tao mach nhanh la mach vong. Cong thc cau tao:

ac iem: PS la chat deo vo nh hnh. PS la chat deo trong suot, cng, ben vng trong cac dung dch kiem, ch pha huy trong dung moi HNO3 am ac, khong mui, khong v, chay co nhieu khoi, de gia cong bang phng phap ep va uc, o bong cao, chong an mon hoa hoc tot, cach ien tot. PS co trong lng toi a la 100000, trong lng phan t cang cao th o ben, nhiet o nong chay cang tang nhng o don cang giam. e lam giam o don trong PS, ngan nga hien tng nt khi gia cong th cho them chat deo tricrezil-photphat, polyclodifenyl vao PS hoac cho chat phu gia nh bot thach anh, bot hoat thach

 Cach che tao PS: polystyren c trung hp t styren theo

nhieu phng phap khac nhau: trung hp khoi, trung hp trong dung dch, trung hp nhu tng Cong dung: PS co tnh cach ien cao, c dung lam vo boc day ien cao tan. PS c dung e che tao cac dung cu gia dung nh ban ghe, quan but, hop ng xa phong, can dao cao rau, cuc ao, lc, tha, ly, da, chai San pham cua PS di dang ong, thanh, bang, si, PS con c cho vao cao su e lam tang tnh chong mai mon, lam giam o ben an hoi va o deo cua cao su. V vay lng PS ln nhat cho vao cao su e che tao vo xe la 30%, con lng PS ln nhat cho vao cao su e che tao ruot xe la 10%. 6.1.4. Polytetrafluoetylen (FTFE) (Teflon-4): ( C2F4)n
Thanh phan: trong phan t co hai nguyen to la C va F. Cau tao: co cau tao mach thang, trong phan t ch co

moi lien ket hoa hoc la C F. Cong thc cau tao:

ac iem: PTFE la polime cao phan t, khong phan cc, co trong lng phan t 142000 534000, la vat lieu co o ben hoa hoc cao nhat trong tat ca cac loai chat deo, cao hn ca cac kim loai nh Au, Pt. PTFE co tnh chu lanh, chu nong, chong ma sat rat tot, kha nang chu nhiet t 269oC 350oC. PTFE co cac tnh chat oc ao nh tren la do trong phan t PTFE co moi lien ket ben vng nhat trong tat ca cac moi lien ket hu c o la C F. PTFE la polime tinh the hoa, ben vng trong tat ca cac dung moi, ch hoa tan trong dung dch Na2SO4 nhiet o 900oC, co o bong rat cao, o bam dnh thap. Che tao PTFE: che tao PTFE bang cach thay tat ca cac nguyen to H trong phan t PE bang nguyen to F. e tang kha nang chong bien dang di tai trong, tang tnh chong mai mon, dan nhiet bang cho them si thuy tinh, graphit, bot ong, bot nhom vao PTFE. Cong dung: PTFE c dung trong cong nghiep che tao may bay, cong nghiep hoa hoc, ky thuat ien t, may lanh, may thc pham

c dung e lam cac chi tiet nh tam em, lot, linh kien ien t, coc, van, khoa, bm, bac lot, ngong truc, keo si e lam vai chu nhiet, vai du, day du, chao khong dnh (chu nhiet toi a 350oC). Chat deo nhiet deo phan cc 1. Polyvinylclorua (PVC): ( C2H3Cl)n
Thanh phan: trong phan t co ba nguyen to la C, H, Cl. Cau tao: co cau tao mach giong PE.

Cong thc cau tao:

ac iem: PVC la chat deo vo nh hnh, phan cc. PVC co nhiet o thuy tinh hoa 81oC, nhiet o don la 90oC, la loai nha cng, trong lng phan t t 20000 120000, trong lng phan t cang cao th o hoa tan cang giam. PVC la chat deo khong mau, khong mui, khong v, neu co them chat on th o trong suot giam, kha nang chong an mon tot, rat ben vng trong dung moi ch hoa tan trong benzen, gia thanh re. Cho chat hoa deo vao PVC e PVC co o mem de uon, giam tnh don nhiet o thap, e de gia cong hn, tang thi gian s dung san pham. Cong dung: PVC dung lam cac san pham gia nh nh chau, so, dung lam ong nc cng trong cac nganh cung cap nc; dung e trang phu len cac be mat cua vat dung kim loai dung e ng hoa chat, thc pham nh cac be ma, thung phuy PVC con dung e lam vai simili (gia da, dung e boc yen xe, boc nem). Chat hoa deo c dung la dioctylphtalat (DOP), dibutylphtalat (DBP). Neu cho them (40 80)% chat hoa deo th PCV dung boc day ien, can len vai, giay, dung lam vai gia da (simili), vai cach ien; chu c dau m va benzen, khong chay. Thuy tinh hu c Thuy tinh hu c gom co hai loai: polyAnkyl-Acrilat (PAA) va polyAnkyl- MetaAcrilat (PAMA).

 Thanh phan: trong phan t co C, H, O va goc Ankyl. Cau tao: thuy tinh hu c co cau tao mach nhanh.

Cong thc cau tao: PAA:

PAMA:

ac iem: Thuy tinh hu c la polime vo nh hnh, trong suot, khong mau, an hoi, mem va co o bam dnh nhiet o thng. PAMA cng hn PAA, PAMA co nhiet o thuy tinh hoa 45oC, tren 250oC th PAMA va PAA eu b phan huy. Thuy tinh hu c rat nhe, khoi lng rieng bang 1,18 g/cm3. Do thuy tinh hu c co o trong suot cao nen cho 75% tia t ngoai chieu qua, cho (91 92)% anh sang trang qua, con thuy tinh vo c cho (97 98)% anh sang trang chieu qua, cho 0.5% tia t ngoai chieu qua. Thuy tinh hu c tng oi mem nen de b tray, xc. nhiet o (60 100)oC co the uon de dang. Khi hoa gia, tren be mat thuy tinh xuat hien cac vet nt goi la vay bac, lam giam o trong suot va o ben cua thuy tinh hu c. Khac phuc bang cach hoa ben nh hng thanh nhng tam mong sau o ghep lai thanh khoi, o dai va ap tang manh, an (bo binh) ban khong thung. Che tao thuy tinh hu c: thuy tinh hu c c tong hp t cac ete cua cac axit acrylic hoac axit metacrylic tao thanh PAA va PAMA.

Cong dung: Thuy tinh hu c c dung lam cac loai knh trong cac phng tien van tai, knh dung trong vat lieu xay dng. Dung lam cac loai knh quang hoc nh ong nhom thien van, knh hien vi, knh eo mat. Neu cho chat xuc tac peroxit benzol vi dimetyl anilin vao thuy tinh hu c, se tao thanh chat deo t ong ran, c dung lam rang gia, che tao mau uc, khuon uc. 6.2.3. Poly Amid (PA):
Thanh phan: trong phan t co cha cac nguyen to C, H,

ngoai ra trong moi mat xch chnh co cha nhom amid (NHCO ). Cong thc cau tao tong quat cua polyamid: (CH2)mCONH(CH2)nCONH(CH2)mCONH(CH2)n.. Trong o mot mat xch co cong thc cau tao la:

Che tao polyamid: polyamid c che tao bang cach trung ngng hoac trung hp t cac amino, amin cua mot so loai axit. Qua trnh tong hp PA co the xay ra nhng trng hp sau: Monome A + monome B PA + I

Vi I la cac con so ch so lng nguyen t C.

Neu A B th san pham c k hieu la: PAI; trong o I ch

co mot con so duy nhat e ch so nguyen t C trong mot phan t. - V du: Trung hp cac monome Amino capronic NH2(CH2)5COOH vi nhau th san pham tao thanh co ten goi la Capron; c k hieu la PA6, vi I=6 v trong moi phan t co 6 nguyen t C.
Neu A B th san pham tao thanh cung c k hieu la: PAI,

trong o I gom co hai con so, con so th nhat ch so nguyen t C trong monome A, con so th hai ch so nguyen t C trong monome B. - V du: Khi trung hp t hexametylendiamin (polyamid 6) vi axit adipic (polyamid 6) th tao thanh polyme co ten goi la nylon; c k hieu la PA 66, vi I= 66; trong o con so 6 th nhat ch so nguyen

t C co trong moi phan t cua hexametylendiamin, con con so 6 th hai ch so nguyen t C co trong moi phan t cua axit adipic. ac iem: PA tham nc rat t, khong hut am, o ben kha cao b = (50 60) kG/mm2. o phan cc ln nen co kha nang chong an mon tot, co he so ma sat nho, o bong rat cao, chong va ap, giam chan tot. PA b phan huy di anh sang mat tri, tia t ngoai; khac phuc bang cach cho chat amin thm vao PA e tang o ben anh sang. Cong dung: PA c dung e che tao banh rang, o trt, o lan, bu long, ai oc, puli, cac chi tiet cua may det, ong dan xang, dau. Trong nganh may mac, si PA c dung e det thanh nylon (PA 66), capron (PA6), enant (PA5) ; si PA con dung lam li anh ca, day thng, lam lp vai bo cua vo oto, vo xe ap, vo xe gan may, bang tai, day ai. PA con dung lam linh kien ien t, dung cu y te, vo boc day kim loai 6.2.4. Polyuretal (PU):
Thanh phan: co thanh phan gan giong thanh phan cua PA, ch khac la co gan them hai goc ankyl trong moi mat xch va nhom amid la (NHCOO ). Cong thc cau tao tong quat la: [OCNHRNHCOORO]n

Cong thc cau tao:

Che tao PU: che tao PU bang cach trung hp t di-izoxianat

va glycol. ac iem: PU co thanh phan gan giong PA nen co tnh chat giong PA, ch khac la trong phan t cua PU co them mot nguyen t Oxi gan mach c ban nen PU mem hn va deo hn PA, hut nc kem hn PA. Cong dung:

PU co cong dung giong PA. 6.3. Chat deo nhiet deo chu nhiet Nguyen tac chung: e che tao chat deo nhiet deo chu nhiet la trong mach c ban cua chat deo phai co cau truc mach vong, co cong thc cau tao la:

6.3.1. PolyImid (PI):

Thanh phan: trong phan t co cha nhom Imid la (

N(CO)2).
Cau tao: trong phan t co cha vong imid va nhan thm,

thng co cau tao la mach thang. Cong thc cau tao: Nhom Imid:

PolyImid:

ac iem: PI la polyme d vong thm.

 PI c s dung trong khoang nhiet o t 200oC +300oC,

co tnh cach ien cao. Phu thuoc vao cau tao, PI co the la chat deo nhiet deo, co the la chat deo nhiet ran. PI ben trong cac chat tay ra, kha nang chong mai mon tot, he so ma sat nho. Cong dung: PI c dung lam mang cach ien, vo boc day ien, nen s o mach in, lam vat lieu cach nhiet trong cac thiet b ien t dung trong chan khong

6.3.2. Polybenzimidazol Cau tao: trong mach c ban cua phan t co cha vong bezimidazol. Cong thc cau tao: Vong bezimidazol:

ac iem: Polybenzimidazol la polyme d vong thm, co the dang vo nh hnh hoac tinh the, co the la chat deo nhiet deo hoac nhiet ran. o ben, kha nang chu nhiet cao, co tnh bam dnh tot. Cong dung: Dung lam mang mong, si, vai may quan ao ac biet, che tao o lan, banh rang. Dung e pha vao keo, sn, lam chat phu kim loai va cac vat lieu khac, lam vat lieu compozit. 7. Chat deo nhiet ran 7.1. nh ngha Chat deo nhiet ran la loai polyme khong tai sinh, co to chc mach khong gian, ch nau chay lan au tien.

7.2. Thanh phan cua chat deo nhiet ran Thanh phan cua cac san pham chat deo nhiet ran nh sau: 7.2.1. Chat lien ket Chat lien ket thng la polyme phan cc, co tnh dnh ket cao, chu nhiet cao, on nh hoa hoc va cach ien tot, de gia cong, o co nho va khong oc hai. Chat lien ket co nhiem vu lien ket cac chat on rieng re, cac si chat on va chu lc chung vi cac chat on. 7.2.2. Chat ong cng Chat ong cng la cac chat amin khac nhau, co nhiem vu chuyen chat deo thanh mach khong gian, gi c o cng nhiet o cao. Nhiet o e chat deo xay ra qua trnh ong cng phu thuoc vao hai chat tren. Co loai chat deo ong cng nhiet o thng loai nay c dung e che tao cac chi tiet co kch thc va the tch ln; co loai nung len mi xay ra qua trnh ong cng. 7.2.3. Chat on Chat on co tac dung tang o ben, giam o co khi ep. Chat on c cho vao trong chat deo nhiet ran di cac dang sau:
Dang bot: Al2O3, Cr2O3, WC, thuy tinh, thach cao, bot a,

Dang si: thng dung si thuy tinh, si cacbon, si amiang, si nylon. Dang tam: vai thuy tinh, vai amiang co tac dung lam tang kha nang chu nhiet. 7.2.4. Chat hoa deo Chat hoa deo la cac chat hu c co nhiet o soi cao va nhiet o ong ac thap thng dung la oleic, stearic, dibutylftalat , lam tang tnh an hoi khi s dung, tang tnh deo va tnh bam dnh e de gia cong. Chat hoa deo co tac dung lam cham toc o phan ng ong cng, e cho qua trnh ep xay ra xong roi mi xay ra qua trnh ong cng. III.2.5. Chat tao mau Chat tao mau thng dung la cac chat tan trong dau, khong dung mau nc. III.2.6. Chat xuc tac Chat xuc tac la cac chat peroxit, co tac dung tao ra phan ng vi chat lien ket, ay nhanh toc o ong cng, tang hieu suat phan ng, lam cho cau tao cua polyme co mach li, san pham co tnh chu nhiet cao, o ben cao.

 Chat xuc tac thng dung la MgO, CaO. Khong cho PbO vao plastic v PbO gay ra benh ung th. III.2.7. Chat chong hoa gia Chat chong hoa gia co tac dung lam cho cham qua trnh lao hoa (qua trnh oxy hoa) xay ra trong chat deo. Chat chong hoa gia do oxy thng dung la fenyl, naptylamin, e chong lao hoa do anh sang thng dung cac chat benzofenol, tot nhat la bo hong (muoi than) 7.3. Mot so chat lien ket 7.3.1. Phenol Formaldehyl
Phenol Formaldehyl la ten goi chung cua cac nha tong hp t

hai chat la phenol (C6H5OH) hoac t cac dan xuat cua phenol vi formaldehyl (CH2O). Tuy thuoc vao ty le khi tron hai chat vi nhau ma tao thanh cac nha nh sau: Neu tron d phenol vi ty le phenol/formaldehyl la 6/5 hoac 7/6 co o pH<7 moi trng axit th san pham tao thanh la chat deo nhiet deo, co ten goi la nha Novolac. Nha Novolac phai nung nhiet o (150 180)oC th mi xay ra qua trnh ong cng. Cong thc chung cua Novolac la: H [ C6H3(OH)CH2 ]n C6H4(OH) Neu tron d formaldehyl vi ty le phenol/formaldehyl la 6/7 co o pH >7 moi trng kiem th san pham tao thanh la chat deo nhiet ran, co ten goi la nha Rezolic. Cong thc chung cua Rezolic la:

ac iem: Nha rezolic co trong lng phan t t 40000 100000, co mau t vang sang en mau hong. Khi che tao san pham t nha novolac hoac nha rezolic th cho them chat ong cng la urotropin co voi va MgO lam chat xuc tac. III.3.2. Amino Formaldehyd Nha Amino Formaldehyd la cac loai nha c tong hp t formaldehyd va cac amino. Nha Amino Formaldehyd gom co ba loai: Ure (diamin) Cong thc cau tao:

 Melamin (triamin) Cong thc cau tao:

Benzen amin (anilin)

Cong thc cau tao:

ac iem: Ure (diamin): co nhiet o ong cng khoang (74 76)oC, khi che tao cac san pham t loai nha nay th dung chat xuc tac la cac axit hu c nh axit oxalic , cac axit vo c nh HCl, H3PO4, Melamin (triamin): la loai nha co o bong cao, gi mau tot (ben mau), co nhiet o ong cng khoang (130 150)oC. Benzen amin (anilin): t c dung hn v tnh chu nhiet thap va tnh oc cao.

6.3.3. PolyEpoxi Nha Epoxi la loai nha co tnh phan cc cao, trong cau tao mach co nhom epoxi (C2H2O). Cong thc cau tao: Epoxi:

Poly Epoxi:

ac iem: Nha epoxi ban chat la loai nha nhiet deo co mau t vang en nau, khi che tao san pham chat deo nhiet ran th cho them vao chat ong cng la cac chat hu c co nhom amin hoac nhom axit. Polyepoxi co tnh phan cc cao nen co kha nang chong an mon tot, phan ng ong cng xay ra nhiet o thng nen rat thuan li e tao ra nhng san pham co the tch, kch thc ln, chu nhiet khoang (60 70)oC. III.3.4. Silic hu c (silicol) Silicol la polyme hu c phan t, trong mach chnh cua phan t gom co Si va O, nguyen t Si con noi vi cac goc hu c. Cong thc cau tao:

 ac iem: Silicol la vat lieu cng, chac, chu nhiet tot, tnh bam dnh kem. Tnh chu nhiet cua silicol phu thuoc vao goc hu c noi vi nguyen t Si. Silicol cha: goc (CH3) chu nhiet en 200oC, chu lanh gan o 60 C, (C2H5) chu nong 140oC. Silicol cha goc (C6H5) th chu nong en 250oC; chu lanh o en 78 C khi trong phan t silicol ch cha (7 15)% goc (C6H5). Goc (CH3), (C2H5) de b oxi hoa, con (C6H5) ben hn. III.4. Chat deo nhiet ran on bot e che tao chat deo on bot, dung cac chat bot hu c nh bot go, bot xenlulo; bot thach anh, xi mang, bot mica, graphit Cac loai chat deo nhiet ran on bot ien hnh sau: Nha phenol (fenolplast): la cac chat deo tren c s nha phenol-formaldehyl, co cac loai nha sau: Nha Bakelit: nha bakelit c tao ra tren c s dung nha rezolic. Thanh phan: Rezolic + bot go (hoac amiang) + urotropin + say (110 130)oC Bakelit on bot. ac iem: - Nha bakelit on bot co the chu nhiet (110 130)oC, dung e can thanh nhng tam, ep thanh khoi, co mau canh gian, co the chu ien ap 20KV. - Nha bot ep phenol chong an mon hoa hoc tot, chu nc tot, don, chu va ap kem. Cong dung: - Nha bakelit c dung lam cac bang ien. Chat deo on bot aminoplast Aminoplast c che tao t ure-formaldehyl hoac melatinformaldehyl.

 ac iem: - Aminoplast co tnh trang tr tot, de nhuom mau, ben mau, co o cng be mat cao, chu ho quang va co kha nang kh phong ien. - Cac chat deo aminoplast ben vi cac dung moi, ch b phan huy trong axit manh, kiem manh. Cong dung: - Aminoplast c dung lam cac dung cu ien nh chup den, cong tac, cau dao, vo ong ien thoai, vo radio, coc chen, cuc ao Ximang epoxi Thanh phan: - Ximang epoxi la hon hp gom epoxi long va cac chat on nh than, graphit, SiO2, bot thach anh, bot a cam thach, bot nhom , ngoai ra con co chat ong cng la etylen diamin. ac iem: - Ximang epoxi ben trong nc muoi, trong cac dung moi la axit loang, chu nhiet en 95oC. - Ximang epoxi c dung e tret len cac lo ro tren cac vat uc kim loai. - Hon hp epoxi co chat on la bot thach anh c dung lam kn cac cho noi cac thiet b ien, bao ve dung cu ban dan. - Nha epoxi con c dung lam chat ket dnh trong hon hp cac hat mai corindon (Al2O3), hoac cacborun (SiC) e lam a mai hoac giay nham. 7.5. Chat deo nhiet ran on si Chat deo nhiet ran on si co o ben keo va chu va ap tot hn so vi chat deo nhiet ran on bot. Chat deo nhiet ran on si gom co cac loai sau: Si amiang Thanh phan: - Trong chat deo co cha chat lien ket la nha phenolformaldehyl, chat on la si amiang.

Cong dung

 ac iem: - Si amiang chu nhiet cao hn 200oC, chu va ap tot, on nh trong cac moi trng axit, chu mai mon cao. Cong dung: - Si amiang c dung e lam cac ma ham, guoc ham cua oto, tau hoa, xe nang chuyen, xe gan may - Dung e che tao vat lieu phaolit e lam ong dan, mat bch, van khoa trong cac thiet b hoa hoc lam viec trong moi trng axit. Thanh phan: - Trong chat deo gom co si bong x tron vi phenolformaldehyl. ac iem: - Si x co kha nang chu va ap cao, chu c momen xoan, momen uon. Cong dung: - Si x c dung lam tay quay, mat bch, ong dan hng, tay nam Si thuy tinh Thanh phan: - Si thuy tinh la mot dang cua vat lieu compozit. Trong thanh phan gom co chat lien ket la nha tong hp, chat on la si thuy tinh. ac iem: - o ben cua si thuy phu thuoc vao ng knh cua si, ng knh cang nho th o ben cang cao, v ng knh cang nho th to chc cang ong nhat va cang giam vet nt tren si; nhng khi det thanh tam th o ben giam xuong. - Tnh chat cua si thuy tinh phu thuoc vao lng kiem cha trong no. Loai si thuy tinh chu nhiet la thuy tinh thach anh, thuy tinh silic, thuy tinh nhom silic. - Si thuy tinh khong chay, on nh vi tia t ngoai, ben hoa hoc va on nh kch thc.

Cong dung: - Si thuy tinh c dung e che tao cac chi tiet chu nhiet trong khoang (-60 200)oC trong ieu kien nhiet i va co kha nang lam viec trong ieu kien qua tai. 7.6. Chat deo on tam Chat deo on tam la cac chat deo chu lc, co o ben kha cao chu c moi trng hoa hoc, chu nhiet tot. Chat deo on tam gom cac loai sau:

etinac Thanh phan: - Hetinac la chat deo co chat lien ket nha phenol hoac nha anilin-formaldehyl hoac nha cacbanit. ac iem: - Hetinac cach ien tot, chu nhiet (120 140)oC, chu c cac moi trng hoa hoc, thc pham. Cong dung: - Hetinac c dung e trang tr noi that, tren tau hoa, tau thuy, may bay Tectolit Tectolit gom co cac loai sau: Tectolit vai: - Thanh phan: Tectolit vai co chat lien ket la nha phenol, chat on la vai bong, vai bat. - ac iem: Tectolit vai chong rung tot va kho rach. - Cong dung: + Dung lam banh rang trong cac bo truyen khong on, lam o trt vi thi gian s dung lau hn brong 10 15 lan. + Khi lam o trt co pha them graphit th co ten goi la bac bakelit-graphit, con lam mot so chi tiet chu mai mon trong may can, bm ly tam, tuabin.

Tectolit amiang - Thanh phan: Trong thanh phan gom co (38 43)% chat lien ket, con lai la amiang dang vai. - ac iem: + Tectolit amiang la loai vat lieu ket cau, chong mai mon va cach nhiet rat tot. + Dung chat lien ket la nha silic hu c tot hn la nha phenol v co o ben cao hn va chu nhiet ti 300oC - Cong dung: + Tectolit amiang co chat lien ket la nha siclic hu c dung lam vat lieu cach nhiet. + Tectolit amiang con dung lam canh quat bm xang, da ma sat, ma ham. Tectolit thuy tinh: - Thanh phan: gom co chat lien ket la cac loai nha nhiet ran, chat on la vai thuy tinh. - ac iem: + C tnh cua tectolit phu thuoc vao cach det tam vai va chat lien ket. + Khi chat lien ket la phenol-formaldehyl th chu nhiet va cach ien tot nhng chong rung kem, khi chat lien ket la silic hu c th chu nhiet va chu lanh tot nhng c tnh kem, khi chat lien ket la nha epoxi th co o ben cao nhat. - Cong dung Tectolit co co chat lien ket la nha epoxi hoac cac polyeste cha no dung e che tao cac chi tiet co kch thc ln.

hat deo on tam go Thanh phan: gom cac tam go co be day (0.5 1.5) mm, chat deo loai phenol ep len cac tam go nay. ac iem:

Van ep Formica chu c moi trng axit manh, chu c dau khoang nong, ben trong cac dung moi thong thng, chu nong en (120 150)oC. Cong dung: - Dung lam vat lieu trang tr noi that nh mat ban, mat tu, lat tng tren tau hoa, may bay, tau thuy. - Dung che tao cac chi tiet chu va ap nh banh rang, o trt, cac chi tiet trong may bien ap ien 7.7. Chat deo on kh Chat deo on kh la mot hon hp gom co hai pha phan tan, o la pha ran va pha kh. Pha ran c che tao t cac chat deo an hoi, con pha kh ong vai tro la chat on. Tuy thuoc vao cau tao vat ly, chat deo c chia thanh hai nhom sau: Chat deo bot la loai vat lieu co cac bot kh ben trong, chung cach ly lan nhau va cach li moi trng ben ngoai bang cac lp lien ket polyme. ac iem: Cac bot kh kn lam cho chat deo noi, cach nhiet tot va co he so dan nhiet thap.

hat deo bot

Che tao cac chat deo bot Chat deo bot thng c che tao t cac nha nhiet deo, co kha nang lam viec en 60oC, con c che tao t chat deo nhiet ran th co kha nang chu nhiet en (120 160)OC, neu cho them bot nhom vao phenol th co the chu nhiet en (200 250)oC. - Cach thc che tao chat deo bot: Chat lien ket + chat tao bot + tron o vao khuon + say (120 150)oC, lam nguoi e chat deo ong cng lai. Cong dung: + Dung lam cac tam cach nhiet trong container, tu lanh, phong lanh, ong dan hi.

+ Dung lam bao b co kha nang chong va ap e bao quan may moc, tivi, radio, dung cu chnh xac, dung cu quang hoc trong qua trnh van chuyen. Chat deo xop la loai vat lieu co cac bot kh lien ket vi nhau va thong vi moi trung ben ngoai. ac iem che tao chat deo xop: - Chat deo nhiet deo + tao bot say. Chat deo xop nay co cong dung giong chat deo bot. - Chat deo nhiet ran + tao bot say. Chat deo nay c dung e lam cac chi tiet thong kh, cach nhiet, khe co gian, lot canh ca may bay, uoi may bay II T 1. Khi nim T l nhng vt liu polime hnh si di v mnh vi bn nht nh 2. Phn loi

hat deo xop

3. Mt s loi t tng hp thng gp a) T poliamit (c nhiu nhm amit CONH)

b) T polieste (c nhiu nhm este)

c) T vinylic (c nhiu nhm polivinyl)

III CAO SU 1. Khi nim - Cao su l vt liu polime c tnh n hi - Tnh n hi l tnh bin dng khi chu lc tc dng bn ngoi v tr li dng ban u khi lc thi tc dng - C hai loi cao su: cao su thin nhin v cao su tng hp 2. Cao su thin nhin (polime ca isopren) a) Cu trc:

- Cng thc cu to: n = 1500 15000 - Tt c cc mt xch isopren u c cu hnh cis nh sau:

b) Tnh cht v ng dng: - Cao su thin nhin ly t m cy cao su, n hi tt (nh cu trc cis iu ha), khng dn nhit v in, khng thm kh v nc, khng tan trong nc, etanolnhng tan trong xng v benzen - Cao su thin nhin cho phn ng cng H2, Cl2, HCl, c bit l cng lu hunh to cao su lu ho c tnh n hi, chu nhit, lu mn, kh tan trong dung mi hn cao su khng lu ha. 3. Cao su tng hp a) Cao su buna, cao su buna S v cao su buna N :

- Cao su buna c tnh n hi v bn km cao su thin nhin. Khi dng buta-1,3-ien 10oC, polime sinh ra cha 77% n v trans-1,4 v 7% n v cis-1,4 (cn li l sn phm trng hp 1,2). Cn 100oC sinh ra polime cha 56% n v trans-1,4 v 25% n v cis-1,4 (cn li l sn phm trng hp 1,2)

Cao su buna S - Cao su buna S c tnh n hi cao

Cao su buna N - Cao su buna N c tnh chng du tt b) Cao su isopren - Trng hp isopren c h xc tc c bit, ta c poliisopren gi l cao su isopren, cu hnh cis chim 94 %, gn ging cao su thin nhin

- Ngoi ra ngi ta cn sn xut policloropren v polifloropren. Cc polime ny u c c tnh n hi nn c gi l cao su cloropren v cao su floropren. Chng bn vi du m hn cao su

isopren

IV KEO DN 1. Khi nim Keo dn l vt liu polime c kh nng kt dnh hai mnh vt liu ging nhau hoc khc nhau m khng lm bin i bn cht cc vt liu c kt dnh 2. Phn loi a) Theo bn cht ha hoc: - Keo v c (thy tinh lng) - Keo hu c (h tinh bt, keo epoxi) b) Dng keo: - Keo lng (h tinh bt) - Keo nha do (matit) - Keo dn dng bt hay bn mng 3. Mt s loi keo dn tng hp thng dng a) Keo dn epoxi: gm 2 hp phn: - Polime lm keo c cha hai nhm epoxi hai u - Cht ng rn thng l cc triamin nh H2NCH2CH2NHCH2CH2NH2 b) Keo dn ure fomanehit

Poli(ure fomanehit) 4. Mt s loi keo dn t nhin a) Nha v sm: l dung dch dng keo ca cao su thin nhin trong dung mi hu c nh toluen b) Keo h tinh bt: l dung dch h tinh bt trong nc nng, dng lm keo dn giy