Projektne Podloge DD Kotlovi

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA
PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 1/35
PROJEKTNE PODLOGE
VRELOULJNI KOTLOVI
I OPREMA
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
SADRAJ
1 2 UVOD ........................................................................................................................................................................... 3 TERMIKO ULJE ....................................................................................................................................................... 5 2.1 Termika ulja kao organski medij za prijenos topline ............................................................................................ 5 2.2 Termika ulja.......................................................................................................................................................... 7 3 PRIMJENA ................................................................................................................................................................. 13 3.1 Kemijska, kemijsko tehnoloka i industrija plastike............................................................................................. 13 3.2 Postrojenja sa bitumenom i katranom - zagrijavanje ............................................................................................ 13 3.3 Industrija sa mineralnim uljima - zagrijavanje ..................................................................................................... 13 3.4 Industrija guma ..................................................................................................................................................... 13 3.5 Industrija hrane ..................................................................................................................................................... 13 3.6 Industrija sapuna i deterenata ............................................................................................................................. 14 3.7 Drvna industrija .................................................................................................................................................... 14 3.8 Industrija papira .................................................................................................................................................... 14 3.9 Industrija kamena i poljoprivreda ......................................................................................................................... 14 3.10 Tekstilna industrija, praonice........................................................................................................................... 14 3.11 Metalna industrija ............................................................................................................................................ 14 3.12 Elektro-industrija ............................................................................................................................................. 15 3.13 Brodarstvo........................................................................................................................................................ 15 3.14 Avio industrija i avio kompanije...................................................................................................................... 15 3.15 Zagrijavanje sekundarnih izvora topline .......................................................................................................... 15 4 SUSTAVI SA TERMIKIM ULJEM ........................................................................................................................ 16 4.1 Uvod u sustav sa termikim uljem........................................................................................................................ 16 4.2 Shematski prikaz razliitih sistema....................................................................................................................... 18 4.2.1 Shema otvorenog sistema sa pumpom na izlazu ulja iz zagrijaa ............................................................... 18 4.2.2 Shema otvorenog sistema sa pumpom na ulazu ulja u zagrija................................................................... 19 4.2.3 Shema zatvorenog sistema .......................................................................................................................... 20 4.3 Principi regulacije temperature termikog ulja na potroau................................................................................ 21 4.4 Elementi sustava ................................................................................................................................................... 22 4.4.1 Zagrija termikog ulja ............................................................................................................................... 22 4.4.2 Cirkulaciona pumpa .................................................................................................................................... 22 4.4.3 ODREIVANJE KARAKTERISTIKA CIRKULACIONE PUMPE TERMIKOG ULJA ..................... 23 4.4.4 Ekspanziona posuda (odzrana tampon posuda) ......................................................................................... 25 4.4.5 Ekspanziona posuda (blok izvedba) sa odzranom i tampon posudom (atmosverska) ............................... 29 4.4.6 Ekspanziona posuda zatvorena tlana ......................................................................................................... 30 4.4.7 Ispusna posuda ............................................................................................................................................ 31 4.4.8 Cjevovod, armatura ..................................................................................................................................... 32
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
1 UVOD
Mnogi tehniki procesi zahtijevaju zagrijavanje proizvoda na temperaturu veu od okolne. To se moe postii na dva naina : Direktno zagrijavanje: Proizvod se zagrijava direktno nastrujavanjem dimnih plinova na proizvod ili elektrinim grijaima. Indirektno zagrijavanje: Medij za prijenos topline prenosi toplinu sa zagrijaa (koji zagrijava medij) na potroa gdje se toplina sa medija prenosi na proizvod.
Direktno zagrijavanje
Indirektno zagrijavanje
Indirektno zagrijavanje u tehnolokim procesima se ee koristi zbog mnogih prednosti koje ima nasuprot direktnog zagrijavanja. Spomenut emo samo neke od njih: 1. 2. 3. 4. Izbjegava se lokalno pregrijavanje proizvoda Temperatura proizvoda se moe veoma precizno kontrolirati Zagrija ne mora nuno biti u blizini potroaa ( korisno kod proizvoda kod kojeg postoji opasnost od eksplozije) Zagrija moe preko nosioca topline opskrbljivati vie potroaa istovremeno, gdje je ukupan koeficijent iskoritenja takvog sustava puno vei nego kod vie pojedinanih direktnih zagrijaa, te je opskrba gorivom i sustav odvoenja dimnih plinova mnogo sigurniji i ekonominiji. Kod direktnih zagrijaa su trokovi odravanja mnogo vei Toplinsku energiju je mogue akumulirati. To posebno dolazi do izraaja kada potreba za toplinskom energijom povremeno poraste u kratkom vremenskom periodu. Toplinska energija se moe istovremeno prenijeti na vie drugih medija, u izmjenjivau topline moemo dobiti toplu vodu, u generatoru pare moemo dobiti vodenu paru ili vruci zrak u zagrijau zraka. Promjena goriva kod direktnih zagrijaa je mnogo skuplja.
5. 6. 7. 8.
Izbor medija za prijenos topline ovisi o uvjetima eksploatacije, radna temperatura, radni tlak. U dijagramu D1.01 moemo vidjeti neke medija za prijenos topline i njihove uvjete eksploatacije.
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
Dijagram D1.01 Obraditi emo sustave koji koriste mineralna i sintetika ulja kao nosioce topline u daljnjem tekstu termika ulja.
www.kotlovi.hr info@kotlovi.hr
2 TERMIKO ULJE
2.1 Termika ulja kao organski medij za prijenos topline
Indirektni sistemi zagrijavanja u kojim se kao prijenosnici topline koriste termika ulja pruaju sljedee prednosti: Toka kljuanja kod atmosferskog tlaka omoguuje postizanje visokih radnih temperatura: sa standardnim vrstama termikog ulja mineralnog porijekla do 300C, dok s posebnim vrstama term. ulja do 350C i to bez tlaka u sistemu (za iste temperature tlak zasiene vodene pare iznosi do 90, odn. 150 bar). Niska temperatura stinita termikog ulja (-5 do 30) omoguava nesmetani pogon pri niskim temperaturama (putanje u pogon iz hladnog stanja) pa ak i kod eventualnog stinjavanja (zamrzavanja) ulja ne moe doi do pucanja i oteenja dijelova instalacije (negativni dilatacioni koeficijent termikog ulja). Termika ulja su slabo viskozna u vrlo irokom podruju temperatura i radi toga se mogu koristiti kako za grijanje, tako i za hlaenje u tehnikim procesima (naroito pogodno u procesima, gdje se istim medijem moe vriti grijanje i hlaenje). Termika ulja ne ostavljaju u sistemu nikakvih naslaga ili taloga niti uzrokuju koroziju materijala. U sistemu otpada priprema napojne vode, ienje instalacije od taloga i zatita od korozije koji su neizbjeni u klasinim instalacijama s vodom i parom (takoer otpadaju problemi vezani uz kondenzat). Upotreba termikih ulja omoguuje postizanje vrlo velikih tonosti regulacije temperature i prua mogunost da se istim medijem na razliitim mjestima u sistemu, postiu razliite radne temperature. Instalacije s termikim uljem, gdje je potrebna radna temperatura vea od 200C s obzirom da rade bez "tlaka" (max. radni tlak oko 6 bar tj. tlak cirkulacione pumpe potreban da se savladaju otpori) i da je iskljuena mogunost eksplozije, daleko su jednostavnije i jeftinije. Zagrijai se u nekim sluajevima mogu postaviti ak i pokraj samih potroaa, a rade automatski bez stalnog nadzora osoblja. Instalacije s termikim uljem su investiciono povoljnije i jednostavnije od odgovarajuih instalacija s vodom i parom. Pruaju mogunost da zagrijaem dobijemo termiko ulje kao primarni ogrjevni medij, te vodu i paru kao sekundarni (vidi: Primjena zagrijaa termikog ulja).
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
Naravno da osim nabrojenih prednosti postoje i nedostaci instalacija sa termikim uljem: Termika se ulja kod prekoraenja maksimalnih dozvoljenih temperatura poinju pregrijavati i koksirati. U kontaktu sa zrakom pri povienim temperaturama sklona su oksidaciji (starenju). Vijek trajanja im je ogranien (cca 25 30 000 radnih sati) i potrebna je stalna kontrola kvalitete ulja (pogonska analiza). Specifina toplina, kao i koeficijent prijelaza topline su nii nego kod pare i vode, meutim prijelaz topline se vri pri viim temperaturama i kompenzira taj nedostatak. U sistemu je neophodna prisilna cirkulacija medija pumpom. Djeluju agresivno na bakar i njegove legure. Na temelju svega navedenog: prednosti koje pruaju sistemi s termikim uljem i mogunosti da se efikasno uklone nedostaci koji ih prate, ukazuju na iroko podruje primjene. Klasini prijenosnici topline ( voda i para) zadravaju u standardnim tehnikim procesima svoje mjesto i na tom podruju (za temperaturu od cca 100-200C) jo uvijek moemo govoriti o njihovoj iskljuivoj upotrebi, dok se za podruje temperature 200 do 350C upotrebljavaju termika ulja kao medij za prijenos topline (dijagram D2.01)
Dijagram D2.01
2.2 Termika ulja

Najee koritena termika ulja mogu se svrstati u dvije grupe: Termika ulja mineralnog porijekla, koja su mjeavina zasienih ugljikovodika i dobivaju se destilacijom zemnih ulja nakon koje se dodatno obrauju u vakuumdestilaciji o rafinaciji. Upotrebljavaju se iskljuivo u tekuoj fazi i to do max. temperature cca 300 do 320C. Termika ulja nastala kao sintetike kemijske mjeavine. Ova grupa medija se upotrebljava kako u tekuoj, tako i u parnoj fazi do maksimalnih temperatura od 320 400C. (Osnovne karakteristike najpoznatijih predstavnika obje grupe dane su nie u tablici.) Izbor odgovarajue vrste termikog ulja za punjenje instalacije ovisi od maksimalne radne temperature, izloenosti niskim vanjskim temperaturama i posebnim uvjetima: kao opasnost od poara, vrste upotrijebljenih materijala i sl. Osnovni zahtjevi koji se postavljaju pri izboru termikih ulja su sljedei: Visoka temperatura isparavanja kod atmosferskog tlaka. Niska temperatura stinjavanja. Velika termika stabilnost. Nizak viskozitet u irokom podruju temperature (i kod hladnog starta). Visoka temperatura isparavanja (primjena u parnoj fazi). Odsustvo korozijskog djelovanja na ugraene materijale. Mali afinitet za vezanje s kisikom (oksidacija starenje). Nekodljivost po zdravlje (neotrovni) Mala opasnost od zapaljenja. Niska cijena
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
Najee upotrebljavana termika ulja u indirektnim sistemima za grijanje su ona mineralnog porijekla, jer su jeftinija i zadovoljavaju najvei broj navedenih zahtijeva u najee primjenjivanom podruju temperatura: do 300C. Sintetika termika ulja se upotrebljavaju u sluaju viih radnih temperatura ili posebnih zahtijeva: npr. potpuna nezapaljivost, upotreba u parnoj fazi (bolji prijelaz topline i raspored temperatura na ogrjevnoj povrini, vea oksidacijska stabilnost i sl.). Trajnost termikih ulja iznosi 20 000 radnih sati uz uvjet normalnog rada i propisnog odravanja. Najvea opasnost za trajnost i kvaliteta termikih ulja je mogunost njegovog pregrijavanja u izvoru topline (zagrijau) koja ovisi o njegovoj termikoj stabilnosti. Naime, naglim prekoraenjem odreene temperature termikog ulja pri kojoj poinje raspadanje, stvaraju se nove lake komponente koje isparavaju, dok se teke taloe na cijevima u obliku viskozne mase tzv. koksnog ostatka. O spomenutoj tehnikoj stabilnosti (otporu k razgraivanju raspadanju) ovisi direktno i upotrebljivost odreene vrste termikog ulja. Opasnost od koksiranja (pregrijavanjem) je najvea u sloju termikog ulja koji se nalazi uz samu stjenku cijevi zagrijaa koji nazivamo film ulja i u tu svrhu je potrebno posebno kontrolirati cirkulaciju termikog ulja kroz zagrija (kotao). Jo jedna pojava u mnogome utjee na trajnost i kvaliteta termikih ulja, a to je tzv. starenje. Termika ulja organskog porijekla reagiraju s kisikom iz zraka i oksidiraju (stare). Upravo zato je antioksidacijska stabilnost vrlo vana karakteristika termikih ulja, koja direktno utjee na njegovu trajnost. Do temperatura od 60C oksidacija (starenje) se vri lagano, ali prekoraenjem te temperature, za svakih daljnjih 10C se brzina oksidacije udvostruuje, smanjujui znaajno vijek trajanja termikih ulja. Rezultat oksidacije su organske kiseline i produkti polimerizacije, koji se izluuju kao talog poveavajui viskozitet termikih ulja. Upravo zato je u otvorenim sistemima neophodno odravati temperaturu termikog ulja koje je u dodiru s atmosferom (eksp. posuda), do maksimalno 60C Termika ulja su neotrovna, ali s laganim nadraujuim djelovanjem na kou, te je potrebno izbjegavati direktni dodir sa njima. Slijedee tablice se odnose na termiko ulje INA Termanol 32 ija je dozvoljena radna temperatura 280 C
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
3 PRIMJENA
Podruje primjene instalacija s termikim uljima je izvanredno iroko i praktiki nema tehnikog procesa zagrijavanja gdje se ne moe primijeniti:
3.1 Kemijska, kemijsko tehnoloka i industrija plastike

postrojenja za destilaciju polimerizacija i hlaenje kemijskih reakcija postrojenje za esterifikaciju kanali za elatiliziranje postrojenja za suenje (kanali, bubnjevi, kabine) postrojenja sa koncentriranim kiselinama Isparivai Postrojenje za izradu folija (Calender) Postrojenje za proizvodnju preanih, ekstrudiranih plastinih polu-proizvoda Lakirnice postrojenje sintetike smole postrojenje za obradu i transport materija visoke viskoznosti (nisu pumpabilni pri sobnoj temperaturi)
3.2 Postrojenja sa bitumenom i katranom - zagrijavanje

spremnici bitumena proizvodnja bitumenskih traka i ljepenki mjeajui procesi
3.3 Industrija sa mineralnim uljima - zagrijavanje

postrojenja sa tekim uljima u procesu, spremnici, transport i pretovar procesna postrojenja
3.4 Industrija guma

postrojenje za proizvodnju sintetikih guma mijeajue maine maine za vulkaniziranje
3.5 Industrija hrane

www.kotlovi.hr
velike kuhinje proizvodnja pommes-frites-a proizvodnja ipsa proizvodnja masti postrojenja za ienje boca postrojenja za ienje konzervi suenje mlijeka u prahu rotirajui suai bave za ulje i mast
info@kotlovi.hr
ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA penice postrojenja za proizvodnju bombona postrojenja za proizvodnju okolade postrojenja za suenje kroba postrojenja za otklanjanje mirisa iz otpadnog zraka (plinova)
3.6 Industrija sapuna i deterenata

tornjevi za suenje i prskanje postrojenje za sapnificiranje
3.7 Drvna industrija

proizvodi od preanog drveta presvlaenje drveta maine za lijepljenje postrojenja za suenje drveta koritenje topline izgaranja otpadnog drveta
3.8 Industrija papira

bubnjevi za presvlaenje papira komore za suenje suei cilindri, bubnjevi za folije pei za otapanje voska
3.9 Industrija kamena i poljoprivreda

silosi agregati za proizvodnju betona postrojenje za proizvodnju i finiiranje betonske galanterije prese za keramiku stolovi za suenje prostorije za suenje
3.10 Tekstilna industrija, praonice

okviri za suenje postrojenje za presvlaenje sintetike koe i tepiha suilice postrojenja za bojanje tkanina valjci za tisak (kalenderi) prese, perilice rublje, stroj za valjanje rublja i glaala
3.11 Metalna industrija

www.kotlovi.hr
tankovi sa kiselinama i otopljenim solima ienje tankova

info@kotlovi.hr
ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA postrojenje za odmaivanje i ienje metalnih povrina posude za zakaljivanje postrojenja za lakiranje i suenje tankovi za eloksiranje tankovi za galvaniziranje
3.12 Elektro-industrija
komore za suenje vakuum prostori
3.13 Brodarstvo
tankovi za teka ulja i bitumen na brodu tankovi sumpora na brodu zagrijavani ispunim plinovima od diesel brodskog motora
3.14 Avio industrija i avio kompanije

tankovi za galvaniziranje uzletno sletne piste
3.15 Zagrijavanje sekundarnih izvora topline

toplovodni generatori vrelovodni generatori generatori pare industrijske radionice bolnice itd.
Takoer je mogua primjena sistema s termikim uljem za grijanje velikih hala panelnim grijaima (grijanje zraenjem), koje radi svoje ekonominosti, jednolikog rasporeda temperatura i neovisnosti o visinama prostorija, ima velike prednosti pred klasinim sistemima grijanja. Istim sistemom mogue je zagrijati: sportske dvorane, skladita, staklenike
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
4 SUSTAVI SA TERMIKIM ULJEM

4.1 Uvod u sustav sa termikim uljem
Osnovna norma za izvoenje instalacije je DIN-4754 (Wrmebertragungsanlage mit anderen Flssigen Wrmetrgern als Wasser) koja se odnosi na medije (termika ulja) iji je tlak pare kod maksimalne temperature uljnog filma ispod atmosferskog tlaka. Standardne instalacije sa medijem za prijenos topline termikim uljem sastoje se od: - zagrijaa termikog ulja - cirkulacione pumpe - ekspanzijske posude - odzrane posude - ispusne posude (s pumpom za punjenje instalacije) - potroaa - cjevovoda, armatura i regulacije Cirkulacija termikih ulja u instalaciji mora u svakom sluaju biti prisilna pomou cirkulacione pumpe. Najee primjenjivani sistem instalacije u praksi je otvoreni sistem. U tom sluaju ekspanziona posuda je u direktnoj vezi sa atmosferom, smjetena na najvioj toki instalacije. Prolazom kroz zagrija termiko ulje se zagrijava na potrebnu temperaturu i vodi do potroaa. Regulacija temperature (kapaciteta) kod potroaa vri se potpuno automatski, preko ureaja za regulaciju (motorni ventil, regulaciono pojaalo i impulsni organ). Kod sistema sa pumpom na ulazu u zagrija (otvoreni ili zatvoreni sistem) nakon to se ohladi u potroau, termiko ulje prolazi preko odzrane posude u kojoj se centrifugalnim gibanjem odvaja zrak i nastale pare ulja i vodi preko pumpe u zagriaj na ponovno zagrijavanje,. Kod sistema sa pumpom na izlazu iz kotla (otvoreni sistem), prije pumpe gdje je najnii tlak u sistemu a najvia temperatura termikog ulja se postavlja odzrani vod za odplinjavanje i odzraivanje sistema koji vodi u ekspanziono-odzranu posudu. U tom sistemu nije potreban sigurnosni ventil. Kod sistema sa pumpom na ulazu u zagrija viak volumena termikog ulja nastalo irenjem odvodi se preko tampona (donji dio odzrane posude u kojem se viak ulja hladi) i ekspanzijskim vodom, u ekspanzijsku posudu. Radi opasnosti od oksidacije (starenja) termikih ulja, ekspanzijska posuda i odzrana (tampon) posuda se ne izoliraju, ime se osigurava temperatura ulja u ekspanzijskoj posudi max. 60C, pri kojoj je oksidacija minimalna (bezopasna). Ekspanzijska posuda se montira iznad najvie toke instalacije, radi osiguranja statikog tlaka u sistemu. Ukoliko su radne temperature termikih ulja vie i postoji mogunost da se u otvorenoj ekspanzionoj posudi prekorai temperatura od 60C kao i u sluajevima gdje je s usvojenom radnom temperaturom prekoraena temperatura isparenja termikih ulja pri atmosferskom tlaku, neophodno je primijeniti tzv. zatvoreni sistem, gdje se nivo ulja u ekspanzionoj posudi titi sa jastukom inertnog plina (obino duik N2) pod tlakom. Zatvoreni sistem se primjenjuje takoer kod instalacija velikog kapaciteta gdje volumen ekspanzione posude ili situacija na terenu ne dozvoljava njenu montau na najvioj toki, nego se u tom sluaju
ona postavlja na najnioj koti, a potrebni statiki tlak se postie upotrebom duika. Iako DIN 4754 ne podrava to rjeenje naa iskustva govore da ga je mogue primijeniti. Kompletan volumen termikog ulja u instalaciji se nalazi u ispusnom rezervoaru, odakle se uljnom pumpom vri puno punjenje instalacije i isputanje kod eventualnih popravaka.
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
4.2 Shematski prikaz razliitih sistema

4.2.1 Shema otvorenog sistema sa pumpom na izlazu ulja iz zagrijaa
E A D
M
7 2 1 9 8
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
4.2.2
Shema otvorenog sistema sa pumpom na ulazu ulja u zagrija
4 1
6 5
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
4.2.3
Shema zatvorenog sistema
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
4.3
Principi regulacije temperature termikog ulja na potroau
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
4.4
Elementi sustava
4.4.1 Zagrija termikog ulja Zagrija termikog ulja je potpuna automatska jedinica s prinudnom (kontroliranom) cirkulacijom. Najvaniji dio zagrijaa predstavlja cilindrino savijena cijevna spirala, kroz koju cirkulira termiko ulje posredstvom cirkulacione pumpe i grije se. Zagrijai mogu biti vertikalne ili horizontalne izvedbe, a sastoje se od vanjskog plata (na kojem su uvreni svi dijelovi opreme: komadni ormari, ventilator, pumpa za gorivo, uljni vodovi)i unutarnjeg plata (u kome se nalazi cijevna zmija), postolja i gornjeg poklopca (na koji se montira gorionik). Zagrija je izveden u tzv. blok izvedbi, to znai, da je sva pratea oprema, potrebna za rad, montirana na kotlu, koji je odmah nakon prikljuenja svih potrebnih vodova i elektrine struje spreman za pogon. Kao gorivo za loenje mogu se upotrijebiti sve vrste ulja za loenje (do max. viskoziteta 300x10-6 m2/s) i plina, kao i kombinacija ulje - plin. Regulacija kapaciteta vri se potpuno automatski i to jednostepeno, dvostepeno (50 do 100%) i modulirano u podruju 1:3. Posebnu izvedbu kotla (isporuka po narudbi) predstavlja Elektro-VKS u kojem se termiko ulje zagrijava elektrinom energijom. Zagrija je najvaniji dio instalacije u kojem se termiko ulje ohlaeno u potroau, ponovno zagrijava na radnu temperaturu. Dovoenje potrebne toplinske energije za zagrijavanje se vri na dva naina: izgaranjem ulja za loenje ili plina elektrinom strujom 4.4.2 Cirkulaciona pumpa Osnovni zadatak cirkulacione pumpe u sistemu je odravanje termikih ulja u cirkulaciji kroz zagrija, sistem cijevi i potroaa. U indirektnim sistemima za zagrijavanje s termikim uljima koriste se iskljuivo jednostepene centrifugalne spiralne pumpe kapaciteta od 10 250 m3/h i tlane visine od 1,5 do 8,0 bar, s el. motornim pogonom. Cirkulaciona primarna pumpa se montira ili u povratnom vodu termikog ulja ili na polaznom vodu termikog ulja ( vidi 4.2). Osim primarnih pumpi razlikujemo i tzv. sekundarne cirkulacione pumpe kada je to neophodno, koje se montiraju u krugu potroaa i iji je zadatak da odravaju konstantni protok ulja kroz potroa i savladaju otpore u njemu i time pridonose preciznijoj regulaciji temperature. Najee primjenjivane standardne pumpe (do 320C) izraene su od posebne vrste lijeva (NL.38, NL.42) otpornog na visoke temperature sa produenom osovinom i posebno izvedenom konstrukcijom brtvljenja, osovine koja onemoguava proputanje termikih ulja. Leajevi osovine su udaljeni od pumpe i na poklopcima su izvedena rebra za hlaenje.
Za posebne visoke radne temperature (do 400C primjenjuju se tzv. hermetik pumpe u potpuno zatvorenom kuitu zajedno sa elektromotorom). Pumpe su montirane na vlastitom elinom postolju i spojkom povezane na pogonski elektromotor (oblik B3 zatita IP 44 klasa izolacije B izraena prema IEC normama). Kod montae pumpe potrebno je voditi rauna da se teina cjevovoda kao i sile uzrokovane dilatacijom cjevovoda, ne prenese na pumpu. U tu svrhu se na usisnoj i tlanoj strani pumpe ako je to potrebno montiraju elastini kompenzatori.
4.4.3 ODREIVANJE KARAKTERISTIKA CIRKULACIONE PUMPE TERMIKOG ULJA 1. Kapacitet pumpe:
G=
G [m/h] Q [kJ/h] T [K] cpu [kJ/kgk] u [kg/m]
Q cpu T u
kapacitet pumpe Potrebna snaga razlika polazne i povratne radne temp. termikog ulja spec. toplinski kapacitet termikog ulja, za srednju radnu temp. spec. masa termikog ulja, za srednju radnu temp.
(Izraun u Excel prilogu ) 2. Visina dobave: H=pk+pc+pp H [bar] pk [bar] pc A[bar] pp [bar] visina dobave pad tlaka u kotlu, vidi priloenu tablicu pad tlaka cjevovoda i armature instalacije pad tlaka u potroau
3. Kontrola opasnosti od kavitacije: Mjesto najnieg tlaka u sistemu je usisna strana pumpe i da bi se upravo na tom mjestu izbjegla pojava kavitacije, isparavanja termikog ulja, potrebno je da tlak termikog ulja na ulazu u pumpu
bude pozitivan, odnosno vei od tlaka isparavanja - zasienja termikog ulja pri danoj temperaturi, minimalno za vrijednost tzv. "sigurnosne visine tlaka". -energetska bilanca:
h=
p[bar] Hgeo pu pcA
p pu + Hgeo + NPSH g g
tlak u ekspanzionoj posudi, u zatvorenom sistemu tlak u hladnom stanju statika visina ekspanzione posude tlak isparavanja pad tlaka na usisnoj strani pumpe, cjevovod i armatura, od ekspanzione, odzrane posude do pumpe
P r i m j e r:
- instalacija, otvoreni sistem, kapaciteta: Q = 4,2 GJ/h (G=52 m/h) - temperaturni reim: 280 C / 240 C t = 40 C - termiko ulje: cpu = 2,856 kJ/kgK u = 720 kg/m pu = 0,06 bar - geodetska visina ekspanzione posude: Hgeo = 5 m - cjevovod do pumpe: NO 100 1 cijevni luk , 90 1 zaporni ventil 1 hvata neistoa a) tlak u ekspanzionoj posudi p = 1,01325 bar - atmosferski - otvoreni sistem
b) pad tlaka na usisnoj strani pumpe 1) cjevovod:
pc =
L Wc2 c HdynA d 2 g
2) armatura: pA = A
Wc2 A HdynC 2 g
W =
G = 1,9 m / s F 3600
(NO100)
- pretpostavka da je brzina u cjevovodu i armaturi priblino jednaka:

H dynA H dynC =
W2 = 0,19 2 g
L 1 = 0,018 = 0,18 d 0,1 CL=0,25
C =
A1 = 4,0 A2 = 6,0
Zaporni ventil Hvata neistoa
= C + CL + A1 + A2 = 10,43
pC+A = H =1,92 m SV =2,67 m ST Za odgovarajuu cirkulacijsku pumpu tip NTT 50-200/200: NPSH = 3,5 m ST h = 14,34 + 5 - 0,849 + 2,67 + 3,5 h = 19,34 - 7,1 energetska bilanca pokazuje da u ovako koncipiranoj instalaciji nema opasnosti od kavitacije. (kontrola kavitacije u Excel prilogu)
4.4.4 Ekspanziona posuda (odzrana tampon posuda)
h = 12,33 >
Uloga ekspanzijske posude u sistemu s termikim uljem je prihvaanje vika termikog ulja nastalog irenjem pri zagrijavanju. (Koeficijent dilatacije ulja iznosi prosjeno 0,00075C.) Ekspanzijska posuda sistema mora biti tako dimenzionirana da moe prihvatiti 1,5 (za instalacije do 1000 l ukupnog sadraja) odnosno 1,3 (za instalacije preko 1000 l ukupnog sadraja) puta volumen ekspanzije (V) kompletnog punjenja pri maksimalnoj radnoj temperaturi (DIN 4754).
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
Ekspanzijska posuda u otvorenim sistemima se montira min. 0,5-1 m iznad najvie toke instalacije ali ne manje od 2.5m iznad usisa pumpe na taj se nain osigurava statiki tlak instalacije i onemoguava eventualna kavitacija cirkulacione pumpe ( provjera kavitacije u Excel prilogu). Kod zatvorenih sistema instalacije, gdje je ekspanzijska posuda u nivou instalacije, navedeni statiki tlak se osigurava dodatnim tlakom duika. Radi potrebe efikasnog i konstantnog odzraenja kod sistema gdje je pumpa na ulazu u kotao montira tzv. odzrana posuda kroz koju cirkulira cijela koliina term. ulja i u kojoj se centrifugiranjem odvajaju zrak i eventualno isparenje termikog ulja. Tampon posuda (takoer obavezni element instalacije) slui da se dio termikog ulja nastao dilatacijom pri zagrijavanju (V) ohladi prije ulaska u ekspanzijsku posudu. Tampon posuda se montira izmeu odzrane i ekspanzijske posude.
Ve [l] 150 350 500
D 500 700 800
H 1427 1863 1985
H1 850 1210 1300
H2 1106 1542 1664
Hd 128 166 182
A 325 425 425
B 300 350 420
C 191 265 315
a 105 105 105
b 221 221 221
c 60 95 100
d 250 340 356
DN1 100 150 150
DN2 100 150 150
DN3 65 80 125
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
Nakon hlaenja u tampon posudu viak ulja se ekspanzijskim cjevovodom odvodi u ekspanzijsku posudu (njegov presjek je reguliran DIN 4754 normom vezano za kapacitet instalacije i ne smije sadravati nikakvih zapornih organa). Ekspanzijska posuda sistema termikog ulja (Ve), mora biti tako dimenzionirana da moe prihvatiti kompletan prirast volumena termikog ulja (V), nastao pri zagrijavanju i to pri najvioj radnoj temperaturi. Dilatacijski koeficijent termikog ulja iznosi: = 0,063 Vol.%/C Prema DIN 4754 (VDI 3033) volumen ekspanzijske posude (Ve) u instalacijama ukupnog volumena (Vi) manjeg od 1000 l mora iznositi minimalno: Ve = 1,5 V dok u instalacijama ukupnog volumena veeg od 1000 l mora iznositi minimalno: Ve = 1,3 V Prema navedenim propisima izvedena je tabela za dimenzioniranje ekspanzijske posude: Radna temperatura termikog ulja 100 C 150 C 200 C 250 C 300 C V = Vi (%) 6,5 10,0 13,5 17,0 20,2 9,8 14,7 19,5 24,6 29,3 Ve = f V Vi < 1000 8,5 12,7 17,0 21,2 25,4 Vi > 1000
Temperatura termikog ulja u ekspanzijska posudi moe iznositi maksimalno 60 - 70 C. Dimenzije ekspanzijskog voda definirane su propisom DIN 4754 ovisno o ukupnom toplinskom kapacitetu instalacije: Snaga zagrijaa kW 25 100 600 900 1200 2400 6000 120000 240000 350000 Ekspanzioni i preljevni cjevovodi DN 15 20 25 32 40 50 65 80 100 150 Cijevovodi za prenjenje i odzraivanje DN 20 25 32 40 50 65 80 100 150 200
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
Radi lake orijentacije pri projektiranju navodimo pribline vrijednosti za izbor ekspanzijskih posuda u sluaju veih instalacija (ekspanzijske posude vertikalne izvedbe zatvorene pod tlakom duika) 1. Ve = 1 m3 (Efektivni volumen = 1,20 m3) 3 V = 0,92 m Vi = 4 5 m3 (Qi = cca 1,2 1,4 MW) - ekspanzijski vod NO 65 - odzrana tampon posada: V = 150 l Ve = 2 m3 (Efektivni volumen = 2,30 m3) 3 V = 1,75 m Vi = 8 10 m3 (Qi = cca 1,75 2,3 MW) - ekspanzijski vod NO 80 - odzrana tampon posada: V = 350 l Ve = 3 m3 (Efektivni volumen = 3,25 m3) V = 2,40 m3 Vi = 11 13 m3 (Qi = cca 2,3 3,5 MW) - ekspanzijski vod NO 80 - odzrana tampon posada: V = 350 l Ve = 5 m3 (Efektivni volumen = 5,20 m3) V = 4,0 m3 Vi = 17 20 m3 (Qi = cca 4,65 5,8 MW) - ekspanzijski vod NO 125 - odzrana tampon posada: V = 500 l Ve = 7 m3 (Efektivni volumen = 7,40 m3) 3 V = 5,75 m Vi = 24 30 m3 (Qi = cca 5,8 7 MW) - ekspanzijski vod NO 125 - odzrana tampon posada: V = 500 l
2.
3.
4.
5.
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
4.4.5 Ekspanziona posuda (blok izvedba) sa odzranom i tampon posudom (atmosverska)
Ve [m3] 0,2 0,5 1,0
D1 460 710 810
D2 310 410 510
A 1435 1630 2200
B 600 700 1000
H1 830 955 1150
H2 630 755 900
H3 1460 1710 2050
H4 500 500 640
G [t] 0,3 0,6 1,0
Ve [m3] N01 N02 N03 N04
0,2 50 50 80 25
0,5 50 80 80 25
1,0 80 100 80 32 Povrat termikog ulja iz instalacije Odvod termikog ulja na cirkulacijsku pumpu Odzraivanje Ispust
Ve [m3] 2 3 www.kotlovi.hr
DV 1000 1500
L 2060 2635
L1 1600 2000
l 230 318
DN1 80 80
DN2 80 80
DN3 50 50
DN4 50 50
G [t] 1,0 1,5 info@kotlovi.hr
ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA 4.4.6 Ekspanziona posuda zatvorena tlana
Ve [m3] 1 2 3 5 7
D 1000 1200 1200 1400 1600
H 1640 2150 2950 3400 3700
H1 1180 1640 2440 2804 3008
H2 230 255 255 298 346
DN1 32 40 40 50 65
DN2 65 80 80 125 125
V [m3] 0,92 1,75 2,40 4,00 5,75
G [t] 0,8 1,2 1,5 2,3 3,8
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
4.4.7 Ispusna posuda
Ispusna posuda se nalazi ukopana ispod nivoa tla kotlovnice i slui za isputanje ukupnog sadraja instalacije kod popravka i prvog punjenja. Montira se samo kod instalacija sa sadrajem veim od 1000 litara. Na posudu su povezani ispusni vodovi potroaa, svih cjevovoda, zatim ispusni i preljevni vod ekspanzijska posude. Preko nje se vri (osim pranjenja) i punjenje instalacije pumpom: za instalacije do 3m3 upotrebljava se runa krilna pumpa, dok se za vee instalacije upotrebljava uljna vijana pumpa s elektromotornim pogonom.
V [m3] 5 10 15 20 30
D 1600 1600 2000 2000 2000
A 3192 5292 5046 6646 9806
B 2500 4600 4200 5800 8960
C 346 346 432 432 432
D 1500 2200 2600 3800 -
E 500 1000 1000 1000 1000
H 150 150 100 100
L 500 350 350 350 350
M 300 300 300 300 300
N 1400 1400 1760 1760 1760
3917
100
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA 4.4.8 Cjevovod, armatura
Radi visokih temperatura termikih ulja cjevovodu treba posvetiti posebnu panju. Propisani kvaliteta cijevi: do temp. 200C beavne cijevi prema HRN C.B5.021 ( EN 10216-1), a za vie temperature beavne cijevi prema HRN C.B5.022 (EN 10216-2). Spajanje cjevovoda vri se zavarivanjem, osim na mjestima gdje temperatura termikih ulja ne prelazi 50 i mogu se upotrijebiti navojni spojevi (ali dimenzije do 5/4). Svi zavarivaki radovi moraju biti izvedeni od strane strunih i atestiranih zavarivaa. Kako kod radnih temperatura termikih ulja dolazi do velikih dilatacija cjevovoda, potrebno je ugradnjom kompenzatora, kompenzirati te pomake i naroito paziti na zavjeenje cjevovoda. Takoer radi visokih temperatura obavezno je izolirati kompletnu instalaciju (osim ekspanzione posude i tampon posude). Radi ilustracije 1 m2 neizolirane povrine sa 300C odaje cca 16 MJ/h. Armatura za instalaciju sa termikim uljem je vrlo vaan dio postrojenja i radi posebnih zahtjeva nepropusnosti izrauje se od kvalitetnih materijala kao: sivi lijev s kuglastim grafitom (kvaliteta SL.20 do 300C odnosno NL.38 iznad 300C) za kuita, a nehrajui elik (Niro) za osovinu i pladanj. Brtvljenje kod armature, sa klasinom priteznom brtvenicom je efikasno samo do 150C, dok se za vie temperature upotrebljava obavezno armatura brtvljenja sa elinim mijehom, koja je apsolutno nepropusna. Radi visokih radnih temperatura termikog ulja u spomenutim instalacijama (200 - 350 C) pred zapornu armaturu se postavljaju posebni zahtjevi i ne moe se primijeniti zaporna armatura standardne(za toplu vodu - paru). Prema DIN standardu br 4757 za radne temperature do 200 C za izradu kuita ventila dozvoljava se upotreba ljeva sa lamelnim grafitom minimalne kvalitete GG20 (DIN 1691). Za radne temperature iznad 200 C do 350 C obavezna je primjena ljeva s kuglastim grafitom GGG 42.3 (DIN 1693). Osnovni uvjet za primjenu zaporne armature u sistemu termikog ulja je apsolutna nepropusnost ventila. Navedeni uvjet, uz sve pokuaje usavravanja, klasina armatura s brtvenicom ne zadovoljava i prilo se izvedbi s tzv. "metalnim brtvenim mijehom", koja jedina garantira apsolutnu nepropusnost ventila.
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
Slika: Zato ventil s mijehom U ovom sluaju je funkciju klasine brtvenice preuzeo "metalni mijeh" (Faltenbag) izraen iz niro elka, koji je jednom stranom uvren za kuite ventila, a drugom za osovinu. Na taj nain je prolaz osovine kroz kuite apsolutno zabrtvljen to e inae najkritiniji dio ventila. Ventili za termiko ulje izvode se u standardnim dimenzijama s prirubnikim spojevima NP16. Normalno se izrauju kao prolazni/zaporni ventili, dok se na posebni zahtjev mogu dobiti i ventili u kutnoj izvedbi (DN 65 do DN 100). Materijali: - kuite i poklopac - osovina - tanjur - mijeh lijev s kuglastim grafitom (GG 42.3) elik elik nehrajui elik (XcrNiTi189) Tehniki podaci DN KVs 15 2,3 5,8 20 4,4 7,5 25 3,9 12,4 32 5,4 17,3 40 4,3 30,3 50 4,7 45,2 65 5,7 69,5 80 4,3 121,1 100 4,7 181,0 125 4,7 283,0 150 4,7 407,0
VRELOULJNI KOTLOVI VKS - TEHNIKI PODACI

Tip VKS 100 200 300 250350 14,7 147 400 350500 18,5 170 600 520650 24,5 292 700 650750 29 337 40 2,53,5 65 88-89 63-73 73-84 17,5 2580 1300 2710 1680 300 1540 3580 2080 1000 7501000 39 495 40 1,5-3,5 80 88-89 73-97 84-112 22 2970 1450 3090 1800 350 2420 3970 3100 1250 10001400 59 700 40 2-4 100 88-89 96-135 111-156 25 3750 1450 3900 1800 350 2420 4750 3800 1500 14001750 64 1202 40 2-4 100 88-89 135-170 155-195 27 3650 1850 3800 2200 450 2850 4650 4800 2000 17502500 92 1710 40 2-4 125 88-89 170-242 194-279 33,5 3750 2300 3900 2700 500 3300 4750 6200 3000 25003500 118 2686 40 2,5-5 125 88-89 240-340 275-390 62 4800 2360 5000 2760 550 3360 5800 8600
Nazivni uin kW 80-150 150-250 Ogrijevna povrina m 6,5 10,5 Sadraj term. ulja lit. 38,6 77 Normalna razlika temp. C 40 40 40 40 40 term. ulja t Normalni pad tlaka 1,5term. ulja kroz kotao bar 1-2,2 0,8-2,2 0,5-1 1,5-3 2,5 Prikjuak term. ulja (P) NO 32 32 50 50 65 Stupanj iskoritenja* % 88-89 88-89 87-89 88-89 88-89 Potronja extra lakog ulja kg/h 7,6-14,4 14,4-24 24-34 27-49 50-63 Potronja prirodnog 16,6plina 27,7 Nm/h 8,8-16,6 27-39 31-56 58-73 Instalirana snaga kW 5 8 10 12 14 Dimenzije kotla A mm 1500 1650 1575 2300 2300 B mm 790 930 1228 1120 1280 C mm 1600 1750 1675 2400 2400 D mm 1140 1280 1495 1470 1650 E mm 200 250 250 250 300 F mm 1450 1620 G mm 3300 3300 Teina kg 450 750 1255 1400 1850 Napomena: * Stupanj iskoritenja izraen je za reim rada temp. term. Ulja 200/240C. Mogue su i horizontalne izvedbe kotlova. (Za dimenzione podatke posebno se obratiti). U teinu kotlova nije uraunato termiko ulje. Mogui su kotlovi veeg nazivnog uina ( Za dimenzione podatke posebno se obratiti). Zadrano pravo izmjene: www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr
www.kotlovi.hr
info@kotlovi.hr

Projektne Podloge DD Kotlovi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Projektne Podloge DD Kotlovi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 1/35

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 2/35

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 3/35

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 4/35

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 5/35

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 6/35

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 7/35

2.2 Termika ulja

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 8/35

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 9/35

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 10/35

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 11/35

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 12/35

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 13/35

3.1 Kemijska, kemijsko tehnoloka i industrija plastike

3.2 Postrojenja sa bitumenom i katranom - zagrijavanje

3.3 Industrija sa mineralnim uljima - zagrijavanje

3.4 Industrija guma

3.5 Industrija hrane

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 14/35

3.6 Industrija sapuna i deterenata

3.7 Drvna industrija

3.8 Industrija papira

3.9 Industrija kamena i poljoprivreda

3.10 Tekstilna industrija, praonice

3.11 Metalna industrija

tankovi sa kiselinama i otopljenim solima ienje tankova

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 15/35

3.14 Avio industrija i avio kompanije

3.15 Zagrijavanje sekundarnih izvora topline

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 16/35

4 SUSTAVI SA TERMIKIM ULJEM

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 17/35

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 18/35

4.2 Shematski prikaz razliitih sistema

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 19/35

Shema otvorenog sistema sa pumpom na ulazu ulja u zagrija

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 20/35

Shema zatvorenog sistema

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 21/35

Principi regulacije temperature termikog ulja na potroau

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA

PROJEKTNE PODLOGE VERZIJA: II List 22/35

ZAGRIJAI TERMIKOG ULJA