Kt prmbledhje me poezi lirike Naimi e botoi m 1890. Aty ai shfaqet m i plot si poet.

Talenti i tij lirik shprthen n nj rreth t gjer ndjenjash tepr t holla dhe mendimesh t thella. Motivet kryesore q trajtoi Naimi n prmbledhjen "Lulet e vers" jan tri: motivi patriotik, motivet filozofike dhe motivi i dashuris(erotik). Vjershat e motivit patriotik: ("Shpreh", "Prse", "Gjuha jon", "Kora", "Tradhtort" e ndonj tjetr) jan lirika q shprehin ndjenjat qytetare t poetit ndaj Atdheut, vlerave t tij dhe fateve t tij. Nj nga prjetimet m t fuqishme t ktij motivi sht besimi i palkundur n t ardhmen e Shqipris, ndonse dita e liris ishte ende larg. Por, duke u nisur nga fakti q lvizja komtare kishte prparuar, ishin hapur shkolla shqipe, ishin botuar libra e gazeta shqip, ndrgjegjja komtare ishte forcuar, poeti shprthen plot ngazllim: Per Shqiperine Ditet e mira Pasketaj vijne Shkoi erresira Lum kush do te rroje Ta shoh zonje ( Shpreh ) Padurimi i poetit pr t par ditn e bardh t liris sht i madh. Kjo shpres, kjo drit e mban gjall poetin, i cili, edhe pse me shndet tepr t tronditur, ka besim se do ta arrij: As hidhe gardhe Dhe shpejto plake O dit e bardhe Dhe jake , jake Se te pres Nuk vdes ( Perse ) Dy vjersha q lidhen ngusht nga idet dhe patosi q i prshkron, jan "Gjuha jon" dhe "Kora". N to ai i ka thurrur gjuhs shqipe vargjet m t frymzuara. sht ndr t part poet q i knoi bukuris dhe mblsis s gjuhs son, sht ndr t part q kuptoi vlerat dhe mundsit e saj t shumta pr t shprehur mendimet dhe ndjenjat m t thella njerzore:

Naimi shkruan plot entuziazm pr hapjen e shkolls s par shqipe n Kor m 1887 dhe u bn thirrje bashkatdhetarve t hyjn me guxim n rrugn e dituris e t kulturs. Kur ai thot: "T marrim diturin, tani lipset drit ("Gjuha jon"), kemi prirjet e tij iluministe dhe konceptin se liria nuk shkputet nga progresi, nga "qytetrimi". Me nj informacion krejt tjetr, plot mllef dhe urrejtje shprthen ai n vjershn "Tradhtort". Ai u v damkn e turpit atyre q tradhtojn kombin dhe bashkatdhetart, atyre q harrojn mmdheun dhe punojn pr t huajt. Vjersha tingllon si nj mallkim pr tradhtin, kur poeti shkruan plot zemrim Buk e memedheut I zente Tradhetoret e pabese! Motivi filozofik z vend t gjer n "Lulet e vers" dhe mund t themi se Naimi themeloi n letrsin shqiptare traditn e poezis s mendimit. N lirikat filozofike gjejm prsiatjet e poetit pr botn, pr jetn dhe vdekjen, pr njeriun, perndin, pr kohn q shkon pa kthim. Pr her t par n letrsin shqiptare trajtohen kaq gjer koncepte t tilla filozofike, nj bot prjetimesh q kan n qendr njeriun. Me sinqeritet e me gjuh plot emocione Naimi shpreh ide humane, dashurin dhe besimin e tij ndaj njeriut. N disa nga vjershat filozofike si "Jeta", "Zemra" e sidomos "Perndia", spikat qart nj nga elementet baz t botkuptimit t Naimit, panteizmi. Shfaqet aty nga ana mistike e ktij botkuptimi, por nga ana tjetr, edhe mohimi i riteve t tepruara fetare. Ai pohon se perndia sht kudo, e shkrir, e trupzuar te do send a gjalles e bots: 'sheh, sht zot' i vrtet, 'dgjon, sht zr' i tija, Gjith 'ka e s'ka n jet, sht vet perndia ("Perndia") N panteizmin e naimit deprton edhe humanizmi, besimi i madh i poetit te njeriu, q sht qnia m e lart e gjithsis, sepse tek ai, sipas poetit, personifikohet vet hyjnia: Zemr' e njeriut n jet sht vend i perndis Te vjersha "Fyelli" (ashtu si te "Fjalt e qiririt", botuar m 1884) Naimi ngre lart misionin e poetit n shoqri, idealet pozitive e humane t tij, t poetit q bhet zdhns i shpirtit njerzor. Motivi erotik sht trajtuar n nj cikl t tr vjershash me titullin e prbashkt "Bukuria". Lirikn e dashuris e kishin lvruar edhe bejtexhinjt, por Naimi e ngriti n nj nivel artistik t ri. Shpesh prcolli edhe koncepte etike e filozofike. Poeti i kndoi bukuris s vashs, para s cils mrekullohet edhe n t zbulon nj pjes t bukuris universale. Ai e koncepton at si shfaqje t prsosmris njerzore, t harmonis dhe bukuris hyjnore. Ndihet n to edhe ndikim i poezis orientale. Heroi lirik t kujton bilbilin, kurse vajza e dashur trndafilin, figura konvencionale t asaj poezie. Ndjenja e

poetit sht platonike, abstrakte, dhe nuk ka at shfaqje konkrete si n lirikn popullore ose m von si n poezin e ajupit. Si romantik, Naimi kndoi m shum vuajtjet q sjell dashuria, sesa gzimet e saj. N kto ndjenja, zbulohet nj zemr shum e ndjeshme dhe mbi t gjitha, shum njerzore. Dashuria pr poetin sht gjithmon nj ndjenj e lart, fisnike dhe e pastr. N ciklin "Bukuria" afrimi me poezin popullore sht mjaft i dukshm. Poeti mori prej saj mjete artistike e teknika vzhgimi dhe krijoi vargjet plot spontanitet e bukuri t rrall: Bukuroshe, sy mshqerr, shikom njher mua, trndafil i kuq me er e di, vall, se sa t dua? E mora vdekjen n sy, do t vdes, t vdes pr ty. Me "Lulet e vers" Naimi arriti pjekurin e plot si poet lirik Larmia e motiveve, pasuria dhe thellsia e ndjenjave kan prcaktuar edhe prdorimin e nj gjuhe poetike t larmishme e me shprehsi t lart. Sa optimist e i ngazllyer sht kur shpreh besimin tek e ardhmja, aq i prmbajtur e meditues sht kur flet pr probleme t qnies, t filozofis, sa i trishtuar paraqitet kur kujton djalrin e pernduar, kohn e ikur, dhe t vdekurit, aq i prndezur sht n urrejtjen e tij kur mallkon tradhtart. Naimi prdori mjete t shumta stilistike. Epitetet e goditura pr gjuhn, anaforat tek vjersha "Fyelli", shprthimet n form pasthirrmash "Lum kush t rroj", krahasimi i Kors s Msonjtores s par me trimin q sulet n ball etj., etj, mbeten t pashlyera n kujtes. Me shum efekt poeti prdori edhe antitezat, veanrisht ndrmjet disa fjalve t caktuara me kuptim t prgjithshm, por q ai i shnoi me nj prmbajtje t qart e me ngarkes emocionale (drita-errsira; fatbardhsia, mbarsia, qytetria, - ndarja, marrzia) e q prfaqsojn t parat: lirin, emancipimin, kurse t dytat: zgjedhn, paditurin, si plag t pushtimit. Trheq gjithashtu vmendjen pasuria e rimave, e vargjeve e strofave me skemat AB, AB, A, AA, BCCB, ABAB, CC, t prdoruara rrall ose aspak n poezin shqiptare. "Lulet e vers" (me "ver" Naimi quante pranvern) ishin simbol i s res q po lindte, i liris, i asaj shprese dhe force t madhe q lindi poetin e madh dhe poezin e madhe.