ỨNG DỤNG MÔ HÌNH CAPM XÁC ĐỊNH CHI PHÍ VỐN CHỦ SỞ HỮU CHO CÁC CÔNG TY CỔ PHẦN TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

You might also like

Download as doc, pdf, or txt
Download as doc, pdf, or txt
You are on page 1of 7

NG DNG M HNH CAPM XC NH CHI PH VN CH S HU CHO CC CNG TY C PHN TRN TH TRNG CHNG KHON VIT NAM Th.

S Phm Th Phng Uyn


T VN Chi ph vn c phn c ngha quan trng trong n vic a ra quyt nh u t i vi doanh nghip cng nh i vi cc nh u t. Quyt nh u t c th l u t vo c phiu ca mt cng ty hay quyt nh u t mt d n. Tht vy, c nhiu yu t nh hng n gi c phiu ca mt cng ty trong ngn hn, tuy nhin vic xy dng m hnh chit khu ngn lu nh gi c phiu u t di hn l mt vic lm cn thit. Kt qu nh gi chng khon s rt nhy cm vi sut chit khu (tc l chi ph vn ca doanh nghip) s dng. Vi mt sut chit khu cao, kt qu phn tch c th cho thy gi c hiu ca mt cng ty rt thp v v vy nn mua vo. Ngc li, vi mt sut chit khu thp, th phn tch s cho thy gi c phiu ca cng ty rt cao v v vy khng nn u t. ng thi, chi ph vn ch s hu l mt b phn quan trng khi c tnh chi ph s dng vn bnh qun ca doanh nghip, chi ph s dng vn bnh qun l sut chit khu c s dng trong thm nh d n u t ti doanh nghip. Chi ph s dng vn l c s quan trng nh u t nh gi tnh kh thi ca d n quyt nh chp nhn u t hay loi b d n. V vy vic c tnh chi ph vn c phn l mt vic lm cn thit tnh sut chit khu. PHNG PHP NGHIN CU c lng chi ph vn ch s hu cho cc cng ty c phn nim yt trn th trng chng khon Vit Nam theo m hnh CAPM, tc gi s cc phng php thng k. Phng php ny c s dng thng k cc s liu v gi c phiu, ch s VN-Index, sut sinh li ca tri phiu chnh ph trong mt giai on lch s. ng thi, c lng h s beta ca cc cng ty c phn c nim yt trn th trng chng khon, tc gi cng s dng phng php hi quy n bin trong nh lng c lng phng trnh hi quy nhm xc nh h s beta. GII QUYT VN Chi ph vn c phn l sut sinh li m nh u t k vng hay yu cu khi mua c phn ca mt doanh nghip. Nguyn tc cn bn l ri ro ca vn c phn cng ln th sut sinh li m nh u t yu cu s cao. Cc m hnh c lng chi ph vn c phn v vy u phi a ra thc o v sut sinh li v ri ro, cng nh thit lp mi quan h gia hai bin s ny. M hnh nh gi ti sn vn (CAPM) th hin quan h gia sut sinh li k vng ca mt ti sn so vi ri ro h thng ca ti sn . Sut sinh li vn c phn trong mt k nht nh ca mt doanh nghip s bng tng li nhun thu c trong k chia cho gi c phiu u k, th hin bng t l phn trm.

tnh sut sinh li da vo s liu lch s, ta tnh sut sinh li bnh qun da vo php trung bnh cng hoc trung bnh nhn. Ri ro vn c phn c o bng lch chun ca gi c phiu. Thc o ny v ri ro c chp nhn v n phn nh bin thin ca sut sinh li thc t so vi gi tr trung bnh. i vi mt cng ty c phn c nim yt trn th trng chng khon vi thng tin y th chi ph vn c phn ca cng ty c th c c tnh mt cch trc tip t s liu ca th trng. Theo m hnh CAPM chi ph vn c phn ca mt cng ty ph thuc vo 3 yu t sau: (1) Sut sinhli ca mt ti sn phi ri ro (2) Mc b ri ro ca th trng (3) H s beta ca c phiu k ABC = E[ R ABC ] = R f + ABC ( E[ R m ] R f Vi kABC l chi ph vn c phn ca cng ty ABC E[ R ABC ] l sut sinh li k vng ca c phiu ABC Rf l sut sinh li phi ri ro ABC l h s beta ca ABC E[ R m ] l sut sinh li k vng ca ch s chng khon th trng Theo l thuyt, mi thnh phn trn phi c lng da vo gi tr k vng trong tng lai. Tuy nhin, trn thc t, s liu lch s c s dng c lng. Vic xc nh giai on c lng c ngha quan trng trong m hnh ny, nu giai on di s cho kt qu c tin cy cao v s quan st s nhiu, tuy nhin, giai on di s c nhng thng tin trong qu kh khng cn ph hp vi hin ti. Ngc li, vic s dng giai on c lng ngn s c tin cy khng cao nhng li phn nh oc nhng thng tin st thc vi tnh hnh hin ti nht. Ti VN, th trng chng khon tp trung mi ch i vo hot ng c gn 10 nm, nn giai on c lng cn c di ti a bao trm tt c cc quan st c th c oc. Sut sinh li phi ri ro Sut sinh li phi ri ro l sut sinh li m nh u t chc chn s nhn c trong mt giai on u t nht nh ca mnh. Mt thuc o sut sinh li phi ri ro phi tha mn hai iu kin. Th nht, thc o sut sinh li ny phi t mt ti sn khng c ri ro v n. V c quyn nh thu v c kh nng kim sot mc cung tin nn Chnh ph c th pht hnh cc tri phiu khng c ri ro v n. Do vy, thc o sut sinh li phi ri ro thng l sut sinh li ca mt chng khon chnh ph. Tuy nhin, trong cc th trng ti chnh m chng khon chnh ph khng oc giao dch nhiu th s liu v sut sinh li s khng c tin cy cao. Trong trng hp ny, sut sinh li ca cc cng c n do cc t chc ti chnh c chnh ph bo lnh, v d nh li sut tin gi ca cc ngn hng thng mi quc doanh hay li sut lin ngn hng c th oc s dng lm li sut phi ri ro. Th hai, k hn ca thc o sut sinh li phi ri ro phi trng vi k hn u t ca nh u t ri ro ti u t khng pht sinh. Theo c s l thuyt ca

m hnh CAPM, li sut ca tn phiu kho bc k hn 3 thng l thc o ng nht v sut sinh li phi ri ro do tn phiu kho bc ngn hn va an ton v mt hon tr vn gc v li, va t chu s bin ng gi khi li sut th trng thay i. Tuy nhin, nu k hn u t ca nh u t l 1 nm th vic s dng tn phiu kho bc 3 thng s khng phi l khng ri ro v khon li sau 3 thng u s phi oc ti u t cho n ht 1 nm v sut sinh li khi c th bin i. Do vy, li sut tri phiu chnh ph di hn thng c s dng lm sut sinh li phi ri ro vi k hn tri phiu oc chn sao cho st vi thi gian du t hay k hn phn tch ngn lu trong m hnh nh gi. V c tnh chi ph vn c phn cho mt doanh nghip ti thi im hin ti, sut sinh li phi ri ro ti thi im gn y nht phi c s dng. Mc b ri ro th trung Mc b ri ro trng phn nh sut sinh li tng thm m nh u t i hi khi chuyn t vic u t vo mt ti sn phi ri ro sang u t vo danh mc th trng c mc ri ro trung bnh. Mc b ri ro th trng, v vy, c o bng chnh lch gia sut sinh li ca danh mc th trng v sut sinh li phi ri ro. Trong khi sut sinh li phi ri ro oc c lng s dng b s liu gn y nht, mc b ri ro th trng c tnh trn c s s dng s liu lch s trong mt giai on di gim sai s trong c lng. nht qun, thc o sut sinh li phi ri ro s dng tnh mc b ri ro th trng cng chnh l thc o s dng phn trn. Theo m hnh CAPM, danh mc th trng phi l danh mc cha tt c cc ti sn ti chnh trong nn kinh t. Tuy nhin, trong thc tin khng th no thit lp oc mt danh mc th trng nh th. Do vy, ta chn mt ch s chng khon c tnh i din cho c th trng lm danh mc th trng v t l thay i ch s chng khon lm thc o sut sinh li danh mc ca th trng. Ti Vit Nam, ch s VN-Index oc s dng lm danh mc th trng Mc b ri ro th trng c c lng da vo s liu lch s trong mt giai on nht nh. Nu s dng s liu hin hnh th c lng mc b ri ro hin hnh s khng phn nh tt gi tr trong ng lai. c bit, thi im hin hnh c th l lc th trng ang i xung v sut sinh li ca danh mc th trng s nh hn li sut phi ri ro, t a n mt mc b ri ro th trng m. iu ny khng thc t v danh mc th trng l c ri ro nn k vng trong tng lai l mc b ri ro th trng phi dng. Mt khi quyt nh s dng b s liu lch s th ta phi xc nh giai on c th ly s liu. Vic s dng giai on c di s cho kt qu c tin cy cao v s quan st s nhiu t h thp sai s chun ca c lng. Tuy nhin, giai on di c th bao gm nhng thng tin qu kh khng cn ph hp vi hin ti v tng lai. Ngc li, vic s dng giai on c lng ngn s c tin cy khng cao nhng phn nh oc nhng thng tin st vi tnh hnh hin ti nht. Ti Vit Nam, th trng chng khon mi i vo hot ng oc 10 nm v nhiu c phiu mi ch c nim yt gn y nn giai on c lng

i vi hu ht c phiu cn c di ti a bao trm tt c cc quan st c th c oc. H s beta H s beta o lng tng quan gia s bin thin sut sinh li ca c phiu cng ty vi sut sinh li ca danh mc th trng. nht qun, ch s VNIndex c s dng i din cho danh mc th trng. Da vo s liu lch s, beta c c lng di phng trnh hi quy: R ABC,t = ABC + ABC (R m,t ) + t Vi: RABC,t l sut sinh li ca c phiu ABC trng k (ngy, tun, thng, nm) t ABC l tung gc ca hm hi quy ABC l h s beta ca ABC Rm,t l sut sinh li ca ch s VN-Index trong k t t l phn d (sai s) ca hm hi quy K tnh sut sinh li cn phi c la chn. Vic s dng sut sinh li hng ngy s lm tng s quan st, nhng c th to thin lch do c nhiu ngy khng c giao dch. Vic s dng sut sinh li hng tun hay hng thng s loi b oc s thin lch ny mt cch ng k. Kt qu hi quy s cho ta cc gi tr c lng v cng vi sai s chun ca cc c lng ny. Sai s chun cho bit cc gi tr c lng c b nhiu nhiu hay khng. Cn c vo gi tr c lng v sai s chun ca h s , ta c th c lng khong tin cy ca h s ny cng nh kim nh cc gi thit h s bng mt gi tr nht nh. Trc khi c lng hm hi quy, ta phi la chn k tnh t sut sinh li. Vic s dng sut sinh li hng ngy s lm tng s quan st nhng c th to thin lch do c nhiu ngy khng c giao dch. Vic s dng sut sinh li hng tun hay hng thng s loi b c s thin lch ny mt cch ng k. Vic s dng sut sinh li hng nm s cho t quan st. Tng t nh khi c lng phn b ri ro, vic s dng giai on c lng di s cho nhiu s quan st do s h thp sai s chun nhng c th c nhng thng tin khng cn ph hp vi hin ti v tng lai. Quy c ph bin trong thc thc t khi c lng h s beta l s dng s liu hng thng trong vng 5 nm tr li y. NG DNG M HNH CAPM TRONG XC NH CHI PH VN CH S HU CA CNG TY C PHN FPT V VINAMILK Da vo b s liu thng k ch s VN-Index v gi c phiu FPT, VNM vo thi im cui thng, c tc v c phiu thng ca FPT, VNM trong thng, ta tin hnh xc nh t sut sinh li hng thng ca hai c phiu ny cng nh sut sinh li ca ch s VN-Index. Tip theo, tin hnh hi quy sut sinh li hng thng ca FPT vi VN- Index v VNM vi Vn-Index. Kt qu hi quy sut sinh li hng thng ca FPT v VN- Index c tm tt di y: RFPT = -0,135% + 1,236 RVN-Index

H s beta c lng ca c phiu FPT l 1,236 vi sai s chun 0,144.; R2adj = 0,66. Khong tin cy 95% ca h s beta l (0,944; 1,529) Kt qu tnh ton: Sut sinh li phi ri ro = Li sut TPCP k hn 1 nm vo thng 2/2010 = 11,26 %/nm Sut sinh li VN- Index lch s = Tc tng trung bnh cng, 2001 2009 = 23,69%/nm Sut sinh li phi ri ro lch s = Li sut trung bnh cng TPCP k hn 2 nm, 2001 2009 = 7,25%/nm Mc b ri ro th trng = 23,69% - 7,25% = 16,44% H s beta ca FPT = BFPT = 1,236 Chi ph vn c phn = kFPT = 11,26% + 1,236*16,44% = 31,58% th 1: Tng quan gia sut sinh li ca c phiu FPT v VN-Index

100%

80%

60% Sut sinh li FPT

ng hi quy vi h s gc 1,236

40%

20%

-30%

-20%

-10%

0% 0% -20%

10%

20%

30%

40%

50%

-40% Sut sinh li VN-Index

Kt qu hi quy sut sinh li hng thng ca VNM v VN- Index c tm tt di y: RVNM = 2,08% + 0,79 RVN-Index H s beta c lng ca c phiu FPT l 0,79 vi sai s chun 0,08.; R2adj = 0,62. Khong tin cy 95% ca h s beta l (0,61; 0,97) Kt qu tnh ton: Li sut phi ri ro: 11,26% Mc b ri ro th trng: 16,44% H s beta ca Vinamilk: 0,79 Chi ph vn ch s hu ca Vinamilk: 11,26% + 0,79 * 16,44% = 24,29% th 2: Tng quan gia sut sinh li ca c phiu VNM v VN-Index

60% 50% 40%

Sut sinh li NM

30% 20% 10% 0% -30% -20% -10% -10% -20% -30% 0% 10% 20% 30% 40% 50%

Sut sinh li VN-Index

KT LUN Vic p dng m hnh CAPM i hi phi c lng oc h s beta ca c phiu t s liu lch s chui thi gian v gi c phiu cng ty v ch s c phiu th trng. Vic tnh beta cho cc cng ty Vit Nam c th b thiu chnh xc do cc yu t sau: - Ch s VN- Index thiu tnh i din cho danh mc th trng - Khng c s liu v gi c phiu ca mt cng ty nu cng ty khng nim yt trn sn giao dch chnh thc hay gi giao dch trn th trng OTC khng c cng b. - Mt s cng ty nim yt nhng thi gian nim yt khng ln th b s liu chui thi gian cng khng c lng h s beta. - Giao dch c phiu din ra khng lin tc v bin ng gi b gii hn bi quy nh v bin cng lm nh hng n tin cy ca b s liu Mc d vic xc nh h s beta ca cc cng ty c phn c th cha tht s chnh xc v nhng nguyn nhn nu trn nhng vic nghin cu v ng dng m hnh CAPM trong vic xc nh chi ph vn c phn cho cc cng ty trn th trng chng khon vn c ngha nht nh. Vic xc nh chi ph vn c phn theo m hnh ny s cung cp thm cho cc nh u t v cc nh qun tr trong cng ty mt phng php xc nh chi ph vn ca cng ty da vo d liu ca th trng.

Ti liu tham kho

1. Nguyn Xun Thnh (2009), Nghin cu tnh hung chi ph vn c phn 2. 3. 4.

5.

cng ty FPT, http://www.fetp.edu.vn/. Phan Th Cc (2010) , Ti chnh doanh nghip, NXB Ti chnh http://www.saga.vn/Taichinh/Quihoach/Mohinhhoa_Dubao/1023.saga http://thuchanhchungkhoan.com/?act=detailnews&ma=488&MaDM=38 http://www.stockbiz.vn/Terms/CAPM.aspx

You might also like