LANDAREAK 1.

LANDAREEN EZAUGARRIAK (KARAKTERISTIKAK)

Plurizelularrak Eukariotoak (nukleoa dute) Zelulosazko pareta Kloroplastoak dituzte: Klorofilarekin, fotosintesia egiteko. Autotrofoak dira Mugitzen dira baina EZ dira desplazatzen.

2. LANDAREEN SAILKAPENA (KLASIFIKAZIOA)

1) Loreak EZ a) Goroldioak eta hepatikoak

b) Iratzeak

2) Loreak BAI
a) Gimnospermoak: EZ dute hazia FRUITUAREN barruan

b) Angiospermoak: Hazia FRUITUAREN barruan BAI.

HOSTOA
3. HOSTOA, ZURTOINA, SUSTRAIA

1) Hostoak

ZURTOINA

Berdeak dira Lamina itxura Txortena: Hostoa eta zurtoina lotu

SUSTRAIA

HOSTOA TXORTENA TXORTENA ZURTOINA

Estomak ditu: Gas trukea (intercambioa) egiteko: Oxigenoa, Karbono dioxidoa eta ur lurruna (baporea)

Funtzioak: 1. Fotosintesia 2. Gasak trukatu 3. Izerditzea: Ur lurruna askatu (soltatu)

Zerba

Uraza=Letxuga

Espinaka=Ziazerba

Aza gorria

Aza

2) Zurtoina

Punta Begia

Airean dago normalean, batzuetan lurrazpian (patata adibidez) Punta begia: Landarea luzetara hazten da Galtzarbegia: Landarea zabaletara hazten da

Galtzarbeko begia

Funtzioak: 1. 2. 3. 4. Tente mantendu landarea Euskarri izan Sustantziak garraiatu (transportatu) Ura eta elikagaiak gorde: Kaktusa, patata

Patata

Batata

Txufak

Zerba

Zainzuria Baratxuria=Berakatza

Porrua

Tipula

3) Sustraia

Lurpean dago Egitura adarkatua (ramifikatua) Sustrai nagusia eta bigarren mailako sustraiak Sustrai txanoa: Hemendik hazten da sustraia Ile xurgatzaileak: ura eta gatz mineralak hartzeko

Bigarren mailako sustraiak Sustrai nagusia Ile xurgatzaielak Sustrai Txanoa

Azenarioa

Yuka

Errefaua

Erremolatxa

Funtzioak: 1. 2. 3. Landarea lurzoruari lotu (enganchatu) Ur eta gatz mineralak xurgatu (Absorbitu) Ura eta elikagaiak gorde (azenarioa, erremolatxa)

4.

FOTOSINTESIA Landareek beraien janaria egiteko eguzki energiaren bidez egiten duten prozesua da Non egiten da? Kloroplastoetan dagoen klorofilan. Zer dira kloroplastoak? Landare zelulatan dagoen organulu bat. Zer da klorofila? Pigmentu berde bat da. Fotosintesia egiteko balio du.

CO2 + H2O + GATZ MINERALAK + EGUZKI (argi) ENERGIA

GLUKOSA + O2

5. NUTRIZIOA LANDAREETAN

A) XURGATZEA
Izerdi Landugabea: Gatz Mineralak eta Ura (ile xurgatzaileetatik hartzen dute)

B) IZERDI LANDUGABEAREN GARRAIOA

Xileman zehar garraiatzen da. Tubo bat da.

C) GAS TRUKEA

Karbono dioxidoa hartzen du. Oxigeno eta ur lurruna kanporatzen du.

ESTOMETATIK

D) FOTOSINTESIA
Izerdi Landua sortzen da: Materia Organikoa (Glukosa)

E) IZERDI LANDUAREN GARRAIOA

Floeman zehar garraiatzen da. Floema tubo bat da.

6. LANDAREEN ERANTZUNAK ESTIMULUEKIKO Landareek estimulu mota ezberdinei erantzuten diete:

Argia Grabitazioa Kolpeak, presioa Sustantzi kimikoak Beroa Ura

Estimulu hauei erantzuteko bi modutan:

Tropismoak Nastiak

A) TROPISMOAK
Landareak norabide jakin batean haztea eragiten dute.

Fototropismoa:

Estimulua: ARGIA Erantzuna: ZURTOINA ARGIRANTZ HAZI

Geotropismoa:

Estimulua: GRABITATEA Erantzuna: SUTRAIAK LUR BARRURA HAZTEN DIRA

Tigmotropismoa:

Estimulua: UKIMENA Erantzuna: EUSKARRI BATEN INGURUAN KIRIBILDU (landare igokariak)

Huntza Mahatsondoa

Hidrotropismoa:

Estimulua: URA Erantzuna: SUSTRAIAK URETARANTZ HAZI

SUSTRAIA

KOTOI HEZEA

B) NASTIAK
Erantzun ez iraunkorrak kanpo estimuluei.

Gau loreak:

Zabaldu iluntzean Itxi egunez

Tulipak:

Tenperatura altua itxi Tenperatura baxua ireki

Landare haragijaleak: Intsektuen kontaktuarekin itxi

Minbera: Ukimenarekin itxi

7. UGALKETA Landareek ugalketa mota bi izan ditzakete: Asexuala: Landare bakar batek beste landare bat sortzen du. Adibidez: Geranioak, Afrikako bioleta, Marrubiak, Iratzeak,

Afrikako bioleta Geranioa

Marrubi landarea

Iratzea

Sexuala: Bi landare behar dira. Batek gameto arra sortzen du, besteak gameto emea sortzen du. 7.1 UGALKETA ORGANOA Ugalketa organoa lorea da. Lore gehienak hermafroditak dira, hau da, arrak eta emeak. Lorexakia

Antera Harizpia

Estiloa

Estamineak = Lorezila (zati arra) = Lore(guztiak sortzen

Petaloak hostoak KOROLA dute. Obarioa Obuluak Sepaloa (guztiak KALIZA sortzen dute) Pedunkulua

Lore-Orratza (zati emea)

 ESTAMINEAK=LOREZILA: Anteran polena sortzen da.

7.2 POLINIZAZIOA

Polena lore batetik bestera eramatea da. Bi modutara egin daiteke: Haizearen bidez: Kolore deigarriak ez dituzten landareetan. Animalien bidez: Kolore deigarriak dituzten landareetan. Intsektuek, txoriek, saguzaharrek

7.3 LANDAREEN BIZI-ZIKLOA

1. Polen eraketa estaminetan (edo lorezila)

2. Polinizazioa

5. Haziaren sakabanaketa eta landare berri baten eraketa.

3. Obuluaren ernalketa (fekundazioa) 4. Hazia eta fruitua sortzen da. Fruituak bi motatakoak: Mamitsuak Lehorrak