Nawigacja Wśród Zmian - Jak Nowe Podejścia Do Zamówień Publicznych Utworzą Nowe Rynki

SASCHA HASELMAYER | JAKOB H RASMUSSEN
NAWIGACJA
WRD ZMIAN
JAK NOWE PODEJCIA DO ZAMWIE PUBLICZNYCH UTWORZ NOWE RYNKI
Projekt wspfinansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
Podzikowania i owiadczenie UE
PODZIKOWANIA
Niniejsza ksika jest rezultatem wsplnego projektu ACC10 oraz Living Labs Global. Due wsparcie zapewnili czonkowie Living Labs Global, stowarzyszenia non-profit promujcego innowacyjne usugi w miastach; zesp ACC10 - Kataloskiej Agencji ds. Konkurencyjnoci, oraz konsorcjum euroPROC. Lucy Ratcliffe, Anna Domingo, Nicolas Espitalier oraz Isidre Sala zapewnili szczeglnie cenne wsparcie krytyczne oraz redakcyjne, natomiast Alejandro Masferrer oraz Marc Panero zmienili skomplikowane pomysy na przystpne ich wizualizacje. Gdyby nie ofiarno ponad 25 zaangaowanych wsppracownikw, niniejsza ksika nie staaby si tak bogatym rdem dowiadcze i perspektyw, a to wanie pozwala jej dawa wgld w obecne rynki tak realistycznie i na tak wysokim poziomie.
OWIADCZENIE UE
Projekt EUROPROC zosta sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej (z EFRR). Niniejsza publikacja przedstawia pogldy wycznie jej autora, a Komisja nie odpowiada za sposoby, w jakie mog by wykorzystane informacje w niej zawarte. Rzd Katalonii Ministerstwo Przedsibiorczoci i Pracy Kataloska Agencja ds. Konkurencyjnoci, ACC10 ACC10 Passeig de Gracia, 129 08008 Barcelona Tel. +34 93 476 72 00 www.acc10.cat Autorzy: Sascha Haselmayer i Jakob H Rasmussen Koordynacja: Nicolas Espitalier Wydawca: ACC10 Projekt: BaseDesign Pierwsze wydanie: kwiecie 2011 r. Drukarnia: Graficas Rey S.L. Wydania w jzyku angielskim: 1 500 egzemplarzy Egzemplarz obowizkowy: B17911-2011 ISBN: 978-84-694-3301-0
Spis treci
PRZEDMOWA WSTP
do zamwie publicznych? Niniejsza ksika
5 7
ZIELONE ZAMWIENIA PUBLICZNE

Pidziesit procent zamwie publicznych w Europie bdzie w niedalekiej przyszoci ekologiczne. Zrnicowania utrzymuj si, jednak certyfikowanie moe wskazywa przedsibiorstwom drog. Rzdy pracuj w celu zwikszenia moliwoci dla mniejszych przedsibiorstw
SPOECZNIE ODPOWIEDZIALNE ZAMWIENIAPUBLICZNE

spoecznej odpowiedzialnoci. Nabywcy publiczni mog bra pod uwag skutki dla spoeczestwa w przetargach i wymaga
29
Jakie bd Pastwa korzyci z nowego podejcia ma pomc maym i rednim przedsibiorstwom w odnalezieniu si wrd dynamicznych zmian zachodzcych w odniesieniu do zamwie publicznych. Przedstawiamy nowe trendy, rne sposoby wdraania strategii, powstajce moliwoci oraz dotychczasowe dowiadczenia, aby pomc Pastwu rozpozna okazje i ryzyka.
Na rynkach szerz si strategie zgodne z zasad
dowodw. Strategie s rnie interpretowane narnych rynkach, jednak rozwj etycznych rynkw konsumenckich jest miar iloci
WSTP STRATEGIA W DZIAANIU WYWIAD

John Conway, DEFRA
10 11 13 15 17
nadchodzcych moliwoci.
WSTP STRATEGIA W DZIAANIU MOLIWOCI STUDIA PRZYPADKU

Rozwizanie dla osb niewidomych i niedowidzcych w Sztokholmie
30 33 35 37
MOLIWOCI STUDIA PRZYPADKU

Rozszerzanie granic ekologicznej wentylacji Firma IV Produkt pomoga gminie osign ambitne cele energetyczne w oparciu
Technologie dostarczone przez firm Astando pomagaj miastu zapewni rozwizanie, ktre zmienia ycia tysicy niewidomych i niedowidzcych mieszkacw. Place zabaw dla osb w kadym wieku: Zakup wizji spoecznej Firma Lappset przedefiniowaa rol placw zabaw tak, aby obja take obywateli w podeszym wieku i zwrcia tym uwag samorzdw. Ryzyko biznesowe i warto odpowiedzialnego zamwienia Firma Instrumenta dostarczya rkawice chirurgiczne na mocy sztokholmskiego Kodeksu Postpowania, dowiadujc si dziki temu, co zgodno znaczy dla jej globalnego acucha zaopatrzeniowego.
o procedur negocjacji, otwierajc nowe rynki. Technologia satelitarna monitoruje jako wody Firma Starlab zainspirowaa Barcelon niezamwion ofert zastpienia przybrzenych czujnikw monitorujcych wod za pomoc danych z satelitw, niegenerujcych kosztw utrzymania. Oszczdnoci energetyczne w Czeskim Teatrze Narodowym Firma ENESA ulepszya instalacje w teatrze, uzyskujc dobry zwrot z inwestycji poprzez udzia w oszczdnociach wynikajcych z lepszej wydajnoci energetycznej. Skandynawskie zamwienie ekologicznych usug hotelarskich Pi krajw skandynawskich opracowuje wsplny standard zamwie dla usug hotelarskich, aby zapewni janiejsze wskazwki dla operatorw. Pilotowanie inteligentnych systemw zarzdzania odpadami Firma Urbiotica pilotuje swj inteligentny system zarzdzania odpadami, aby zredukowa dwudziestoprocentowy udzia kosztw zarzdzania odpadami w budecie miasta.
ZALECENIA
43
ZALECENIA
27
Spis treci
ZAMWIENIA PUBLICZNE
rozwoju rzdw w odpowiedzi na wyzwania w zakresie zrwnowaonego rozwoju, jakoci
44
Innowacja jest coraz czciej elementem planw
ELEKTRONICZNE ZAMWIENIA PUBLICZNE 67

Konkurencyjne firmy mog rozwija swoj sprzeda poprzez e-zamwienia, a jednoczenie nabywcy publiczni mog zyska na wydajnoci okoo pidziesit miliardw euro w samej Europie. Wdroenia oraz przyjmowanie si tej koncepcji s zrnicowane, jednak
WNIOSKI
Nowe podejcia do zamwie daj wsparcie mniejszym przedsibiorcom i maj na celu
84
przejcie od liczenia korzyci do transformacji usug publicznych. Pastwa strategia okreli, jak odnajdziecie si w tej transformacji i czy bdziecie prowadzili na nowych rynkach, nadali za lepszymi czy te pozostawali w tyle.
oraz technologii. Zestaw wyjtkowych procedur pozwala wadzom na finansowanie rozwoju nowych rozwiza.
WSTP STRATEGIA W DZIAANIU WYWIAD

Jakob Edler, University of Manchester
45 48 50 52 53 54 56
krtkoterminowa transgraniczna ofensywa otworzy nowe rynki.
EUROPROC 68 69 71 73
86
WSTP STRATEGIA W DZIAANIU MOLIWOCI STUDIA PRZYPADKU

Szerszy zasig online zamwie w USA Federal Business Opportunities (Federalne Moliwoci Biznesowe) to
NIEKTRE WYZWANIA MNOGO MOLIWOCI WYWIAD

Juan F Rada, Oracle Corporation
strona internetowa zapewniajca dostpno
STUDIA PRZYPADKU
Rynek dla innowacji w miastach Living Labs Global pomaga czterdziestu rzdom w zbieraniu informacji nt. rynku oraz uruchamianiu innowacyjnych projektw. Wchodzenie na rynek z rewolucyjnym programem Firma Trip Convergence napotkaa bariery
ofert o wartoci ponad 25000 USD dla wszystkich przedsibiorstw. Otwieranie kontraktw publicznych dla maych i rednich przedsibiorstw Nowe inicjatywy rzdu Wielkiej Brytanii umoliwiaj maym i rednim przedsibiorstwom lepszy dostp do zamwie publicznych oraz zmniejszenie biurokracji. Dywidenda w transgranicznych e-zamwieniach Firma Alfa1lab jest pionierem w dziedzinie e-zamwie pracujcym w cisej zgodzie z nowymi normami Europejskimi, co skutkuje znacznymi zyskami z dziaalnoci. Standard e-zamwie dla Europy bez granic Dwanacie rynkw europejskich pracuje razem w celu stworzenia PEPPOL, otwartej europejskiej transgranicznej giedy zamwie. Rozszerzanie zakresu duskich e-zamwie Krajowa platforma suca do publikacji przetargw i zatwierdzania dostawcw oferuje otwart rejestracj.
rynkowe przy uruchamianiu nowego rozwizania transportowego i znalaza innowacyjne metody pozwalajce na poczynienie postpw. Tworzenie rynku dla energooszczdnych okien Rynki miay opnienia w zakresie oszczdnoci energetycznych, co spowodowao, e rzd Szwecji zgrupowa nabywcw oraz zamwi produkt stanowicy istotny postp. Pierwsze miasto korzystajce z systemu opat parkingowych dokonywanych za pomoc telefonw komrkowych. Tallinn skorzysta z radykalnej innowacji w swoim systemie parkingowym, umoliwiajc tym samym firmie NOW! Innovations dostarczenie rozwiza dla dwudziestu miast na caym wiecie. Nowe oblicze roweru publicznego Firma Modular z sukcesem korzysta ze zdrowego rozsdku w konkurowaniu z midzynarodowymi korporacjami, rozpowszechniajc na cay wiat systemy rowerw publicznych.
ZALECENIA
83
ZALECENIA
66
Przedmowa
PRZEDMOWA
W dzisiejszych czasach panuje oglna zgoda, e pytaniem nie jest ju to, czy sektor publiczny powinien wczy aspekty ekologiczne, spoeczne i innowacyjne do procesw podejmowania decyzji w sprawie zamwie, lecz jak powinien to zrobi. Debata zostaa rozszerzona a starania majce na celu zwikszenie globalnej spjnoci strategii publicznych zyskay na intensywnoci. Strategie zamwie publicznych nie mogy oczywicie nie sta si przedmiotem tej debaty, jako e konsekwencje nabywania towarw i usug oraz wdraania prac publicznych nie mog by niedoceniane. Szesnacie procent europejskiego PKB pochodzi z kontraktw publicznych udzielonych przez lokalne, regionalne, krajowe lub europejskie organy publiczne. Ich wpyw na obraz globalny jest wany sam w sobie, a take jako dobra praktyka wyznaczajca drog, ktr powinny poda inne podmioty. Pytanie nie powinno zatem zaczyna od sowa czy lub dlaczego, ale raczej od jak, a jako e mwimy o dynamicznym procesie, w ktrym jest zawsze miejsce na ulepszenia, wszyscy zaangaowani powinni pracowa razem jako siy napdowe, ktre poprowadz ewolucj procesw zamwie publicznych tak, aby osigny one wysze standardy. Wadze publiczne s zobowizane do osigania wzrostu skutecznoci kosztowej (value for money), jak rwnie brania odpowiedzialnoci za skutki decyzji dotyczcych zakupw. Sposoby objcia szerokiego zakresu konsekwencji decyzji zakupowych staj si coraz bardziej wyrafinowane. Podejmujcy decyzje w sprawach publicznych musz w coraz wikszym stopniu bra pod uwag nie tylko samo rozwizanie bdce odpowiedz na gwn potrzeb, lecz take analizowa inne kwestie zwizane z wyborem dostawcy. Instytucje europejskie maj na celu przeprowadzenie tego procesu tak, aby procedury zamwie publicznych stay si nie tylko bardziej transparentne, lecz take bardziej konsekwentne. Wprowadzenie pewnych aspektw procedur decyzyjnych, ktrych raczej nie rozwaano w przeszoci prowadzi wszystkie zainteresowane strony do sytuacji, w ktrej nie ma przegranych. Staje si to tym istotniejsze, gdy instytucje publiczne musz ogranicza swoje budety z powodu kryzysu finansowego, a ksigowo sektora publicznego musi radzi sobie ze wskanikami wydajnoci. Ch dokonywania zakupw publicznych w sposb tak ekologiczny jak to tylko moliwe jest prawdopodobnie najbardziej znanym nowym podejciem do strategii zamwie publicznych. W cigu ostatnich kilku dziesicioleci, "napicia" rodowiskowe cigle zmieniay mentalno zarwno nabywcw publicznych jak i obywateli. Wszyscy zgadzaj si, e im bardziej ekologiczny jest zakupowany produkt, tym lepiej. Powracajcy dostawcy dla sektora publicznego, wrd ktrych znajduje si wiele maych i rednich przedsibiorstw, zainwestowali ju w uczynienie swoich towarw bardziej eko-przyjaznymi, osigajc sukces w staraniach o przycignicie uwagi nabywcw publicznych. Istniej projekty, ktre uwzgldniaj peen cykl ycia produktu lub usugi, w tym jego lad wglowy lub wodny, przy podejmowanie decyzji o zakupach publicznych. Tak wic ju niedugo w europejskich zakupach publicznych rwnie bdzie wane, aby zakupywany produkt lub zakupywana usuga byy bezpieczne dla rodowiska take po tej czci ich okresu uytecznoci w ktrej su wadzom publicznym. Jest jasne dla kadego, e bardziej zaawansowane technologie maj du przewag konkurencyjn.
Przedmowa
Potrzeba, aby zmieni procedury przetargw publicznych w procedury w peni elektroniczne nie jest ju tematem do dyskusji. Korzyci tego s oczywiste choby w kwestii transparentnoci, prostoty, szybkoci, rwnych szans oraz minimalizowania bdw, a to tylko ich cz. Jednak wci pozostaje wiele do zrobienia zanim wszystkie zamwienia publiczne w Europie bd mogy by prowadzone poprzez bezpieczne i atwe w uytku platformy elektroniczne. Dlatego te podczas selekcji tematw do uwzgldnienia w niniejszym poradniku partnerzy EuroPROC wybierali z atwoci te wspomniane powyej. Czulimy jednak, e powinnimy take poruszy temat innych nowych podej, ktre przycigny nasz uwag i staj si coraz istotniejsze. Znajdowanie sposobw zminimalizowania niepodanych skutkw
Jeszcze wikszym wyzwaniem moe by czenie z zamwieniami publicznymi promowania innowacji. Innovation Union (Unia Innowacji) jest jedn z siedmiu flagowych inicjatyw strategii Europa 2020 dla gospodarki inteligentnej, zrwnowaonej oraz integracyjnej. Strategie zamwie publicznych s zatem wyranie celem powyszej strategii, jako e wszystkie one maj istotny ilociowy i pogldowy skutek. Odpowiednie strategie zamwie publicznych mogyby wykorzysta starania innowacyjne sektora prywatnego dla dobra publicznego, co ilustruj pomylne dowiadczenia przedkomercyjnych zamwie publicznych, a polityk UE jest promowanie transferu innowacyjnej wiedzy od podmiotw publicznych do prywatnych i vice versa. Partnerzy EuroPROC pracuj ju od ponad dwch lat nad promowaniem dostpu maych i rednich przedsibiorstw do rynkw zamwie publicznych i dlatego te chcieliby mie swj wkad w t debat. Jestemy przekonani, e niniejszy poradnik Nawigacja Wrd Zmian - Jak Nowe Podejcia do Zamwie Publicznych utworz nowe Rynki bdzie jednym z najbardziej interesujcych rezultatw projektu. Poradnik ten nie jest wewntrznym dokumentem dla czonkw konsorcjum, lecz jest przeznaczony dla wszystkich stron zainteresowanych zamwieniami publicznymi i ma na celu zachcenie maych i rednich przedsibiorstw do bycia liderami procesu przemiany zamwie publicznych w bardziej ekologiczne, innowacyjne i spoecznie odpowiedzialne oraz do korzystania z platform elektronicznych. Mamy nadziej, e czytelnicy niniejszego poradnika znajd w nim interesujce i przydatne informacje, ktre prowadzi bd do ulepsze w procedurach zamwie publicznych, z czego my wszyscy, jako obywatele, skorzystamy. Isidre Sala, Koordynator projektu EuroPROC
spoecznych, spowodowanych przez procedury zamwie publicznych jest dokadnie rozwaane przez coraz wicej wadz publicznych. W obecnych czasach, w ktrych powane kryzysy finansowe drenuj publiczne portfele w wielu krajach europejskich, budety socjalne s powanie redukowane. Nie ma zbyt wiele miejsca na optymizm gospodarczy w krtkim terminie i dlatego te organy publiczne s bardzo zainteresowane eksplorowaniem nowych sposobw wypeniania swoich zobowiza wobec swoich obywateli. Obecnie, bardziej ni kiedykolwiek w przeszoci, przydziay rodkw publicznych musz by tak wydajne jak to tylko moliwe, a cel ten mona osign poprzez zamawianie towarw i usug, ktre nie tylko speniaj stawiane im bezporednio wymagania, lecz take odnosz si do innych problemw spoecznych. Organizacje publiczne s chtne, aby dowiedzie si jak mog wdroy w tym sensie interesujce rozwizania.
Wstp
WSTP
JAKA JEST PASTWA "DYWIDENDA" Z NOWYCH TRENDW W ZAMWIENIACH PUBLICZNYCH?
Zamwienia publiczne stanowi okoo szesnastu procent wiatowego PKB. Jest to ogromny i zrnicowany rynek, na ktrym globalizacja oraz zwikszona transparentno zmieniaj rodowisko dla konkurencji. Niniejszy poradnik jest przeznaczony dla maych i rednich przedsibiorstw zainteresowanych rynkami midzynarodowymi oraz wpywem nowych polityk zamwie publicznych na ich perspektywy biznesowe.
DYNAMICZNY RYNEK, JESZCZE NIE USTABILIZOWANY

Nowe podejcia do zamwie publicznych, prezentowane w niniejszej ksice, s wynikiem rozwoju wydarze, ktre wpyny, na wikszo wadz publicznych. Po pierwsze, rzdy musz zareagowa na presj konkurencyjnoci aby zapewnia lepsze usugi po niszych cenach, lecz take staraj si korzysta z oferty globalnych rynkw aby stosowa coraz wydajniejsze rozwizania. Mona spodziewa si, e nadzr publiczny nad wydatkami bdzie rs razem z rosnc transparentnoci rzdzenia. Po drugie, zmienia si definicja wartoci pienidzy. Warto mierzona jest nie tylko cen zakupu, lecz take kwestiami zrwnowaenia inwestycji, w tym kosztami cyklu ycia oraz skutkami dla rodowiska i spoeczestwa. Po trzecie, technologia zmienia sposb, w jaki rzdy rozwizuj gwne problemy, ale take to jak wspdziaaj one z dostawcami, korzystajc z zamwie elektronicznych, otwartoci danych oraz bada rynku aby zmniejszy koszty o 50 miliardw euro w samej Europie, zwiksza swoj odpowiedzialno oraz znajdowa lepsze rozwizania.
Po czwarte, i ostatnie, rzdy znajduj si pod presj aby wprowadza innowacje. Gwne wyzwania dla spoeczestwa, takie jak starzenie si, zmiany klimatyczne lub dostpno wymagaj rozwiza, ktre jeszcze nie istniej lub mog nie pasowa do tradycyjnych systemw wiadczenia. W wyniku tego, rzdy zaczynaj akceptowa to, e musz podzieli ryzyko zwizane z szukaniem nowych rozwiza, nowego podejcia do zamwie ze spkami zarwno duymi, jak i maymi. W rezultacie tych warunkw pojawiy si cztery nowe podejcia do zamwie publicznych, ktre zmieniy sposb w jaki stosowane s przepisy i procedury dotyczce zamwie publicznych: ekologiczne zamwienia publiczne, odpowiedzialne spoecznie zamwienia publiczne, zamwienia publiczne wspierajce innowacyjno oraz zamwienia elektroniczne.
Wstp
SZANSE ORAZ RYZYKO DLA MP

Dla firm nowe podejcia stanowi dynamiczne rodowisko, w ktrym znajduje si jedynie kilka wsplnych kryteriw lub procedur majcych pomc w krtkoterminowym podejmowaniu decyzji. Firmy staj przed wyzwaniem, stanowionym przez pytanie: jak strategi wybra w wietle wspomnianych trendw. Jak mona sign po 436 miliardw euro w funduszach ekologicznych, zapewnionych przez wiatowe rzdy, jako cz zastosowanych przez nie rodkw, ktre maj na celu uzdrowienie gospodarki? Czy chc Pastwo by pionierami przecierajcymi nowe szlaki iksztatujcymi przyszy popyt? Czy s Pastwo szybkimi naladowcami, specjalizujcymi si wdostarczaniu osigni pionierw na rynki masowe? Czy te moe s Pastwo "maruderami", dostarczajcymi opacalne rozwizania dla rynkw masowych, ktre poszukuj minimum zgodnoci z nowymi trendami? Niezalenie od wybranej odpowiedzi, nie zabraknie moliwoci, ktre bdzie mona wykorzysta, szczeglnie, jeli s Pastwo zapobiegawczy. Samozadowolenie moe by kosztowne, szczeglnie w przypadku gdy zwinniejsi konkurenci wykorzystaj rosnc transparentno i zmian kryteriw aby zaoferowa zrwnowaone rozwizania za konkurencyjne ceny.
ROZWAANIA STRATEGICZNE MAJCE BY WSKAZWKAMI DLA PASTWA DZIAA

Oglnie rzecz biorc, niniejszy poradnik powinien da liderowi biznesu wskazwki, pozwalajce zrozumie jak zmieniaj si rynki sektora publicznego oraz krytyczn faz transformacji, ktra prawdopodobnie zdominuje prace rozwojowe w perspektywie krtkoterminowej. Zamwienia publiczne s i pozostaj zoone oraz wieloaspektowe, wramach krtkiego poradnika nie jest moliwe szczegowe opisanie rynkw, przepisw i strategii midzynarodowych. W obecnej fazie transformacji jedynie kilka wiarygodnych wskanikw daje informacje ilociowe a nowe podejcia daj rne rezultaty w zalenoci od tego, czy sprzedaj Pastwo wadzom publicznym urzdzenia medyczne, usugi porzdkowe czy te energi. Dlatego te Przewodnik ten powinien pomc Pastwu przeanalizowa wpyw wspomnianych trendw na rynek, rozway rne skutki obecnego okresu przejciowego oraz odpowiedzie na pytanie, czy Pastwa przedsibiorstwo jest gotowe przeoy nowe trendy na na swoj korzy.
PORADNIK NAWIGACJI WRD ZMIAN

W przeciwiestwie do duych firm, ktre czerpi korzyci ze swojej silnej obecnoci na wielu rynkach oraz zasobw aby przetrwa okresy transformacji, mniejsze firmy musz koncentrowa si na swoich ograniczonych zasobach, odpowiednio nimi zarzdza i ostronie je alokowa. Cztery rozdziay niniejszego Przewodnika przedstawiaj powizane ze sob podejcia , koncentrujc si szczeglnie na mniejszych firmach. Przyjrzenie si zrnicowaniu tego, jak owe trendy s wdraane na poziomie krajowym, regionalnym lub lokalnym jest przedstawione jako przypomnienie tego, jak bardzo podzielone pozostaj czasem rynki. Analogicznie, konkretne moliwoci s przedstawione jako trendy, w ramach ktrych otwieraj si nowe perspektywy dla mniejszych przedsibiorstw. Przedstawione studia przypadku koncentruj si na konkretnych dowiadczeniach wramach nowych podej, prezentujc sukcesy itrudnoci, ktre pojawiy si po drodze.
Ekologiczne zamwienia publiczne
ZIELONE ZAMWIENIA PUBLICZNE
1 WSTP 2 STRATEGIA W DZIAANIU 3 WYWIAD 4 MOLIWOCI 5 STUDIA PRZYPADKU 6 ZALECENIA

WSPPRACOWNICY: IRENE COMPTE, JOHN CONWAY, ARECELI PI FIGUEROA, VANESSA HBNER, CHONG-WEY LIN, ANASTASIA OROURKE, IVO SLAVOTINEK, MANUEL SWRD
10
WSTP
Polityki zielonych zamwie bd miay wpyw na okoo pidziesit procent przetargw publicznych w Europie w niedalekiej przyszoci. Zrnicowania utrzymuj si,
Kolejnym czynnikiem motywujcym zielone zamwienia publiczne jest Rzdy na caym wiecie celuj w pokazanie swojego przewodnictwa poprzez ekologiczne zamwienia publiczne, wdraajc nowe wymagania w przepisach, modele kosztowe dla cykli ycia, preferowane praktyki oraz przypadki biznesowe. Oglnym celem jest odpowied na trosk o zmiany klimatyczne, zrwnowaone wykorzystywanie zasobw, zdrowie, bezpieczestwo i zarzdzanie odpadami.
jednak dostpne s normy i certyfikacje pomagajce prowadzi biznes, a najlepsze praktyki pokazuj, e czynienie produktw i usug ekologicznymi moe doda znaczn
moliwo ksztatowania trendw w rozwijaniu, produkcji i konsumpcji produktw i tym samym pomocy w transformacji ustabilizowanych rynkw. W ostatnich latach zakupy publiczne byy silnym czynnikiem tworzcym gwne rynki dla ekologicznych materiaw biurowych i ekologicznego zaopatrzenia dla szpitali, flot pojazdw napdzanych elektrycznoci lub wodorem, sprawiedliwego handlu i ywnoci ekologicznej. W wyniku tego mog powsta nowe produkty, normy i modele biznesowe.
warto zarwno dla kupujcych jak i dostawcw.
W sytuacji, gdy gwni klienci publiczni zamawiaj ekologiczne rozwizania, przedsibiorstwom powinno by atwiej inwestowa w uczynienie ich istniejcych produktw lub usug ekologicznymi oraz w rozwj nowych innowacyjnych ekologicznych rozwiza. W procesie zamawiania, wadze umawiajce si mog wczy normy rodowiskowe zarwno do wymaga funkcjonalnych jak i eksploatacyjnych dla produktw lub usug, jak rwnie do warunkw umownych. Zasady cakowitego kosztu wasnoci lub kosztw cyklu ycia mog zosta zastosowane w celu oszacowania wpywu rodowiskowego towarw i usug oraz istotnych kosztw. Dlatego te droszy produkt moe by bardziej opacalny w trakcie swojego dziesicioletniego cyklu ycia, np. dlatego, e zuywa mniej energii. To, co zielone zamwienia oznaczaj dla dostawcy jest bardzo zrnicowane w zalenoci od danej grupy produktw lub usug. Kryteria ewoluuj, jednak na dzi dzie istnieje jedynie kilka stabilnych i powszechnie uznawanych norm. Wynika to w czci z rnych perspektyw ideologicznych stosowanych wobec norm, ktre s napdzane przez konsumentw, organizacje ochrony rodowiska, nauk lub interesy korporacyjne. Co wicej, wpyw na rodowisko jest wielkowymiarowy, a kompromisy s dla niektrych akceptowalne, jeli ma to na celu osigniciu oglnej poprawy stanu rodowiska. Firmy zainteresowane odpowiedzi na moliwoci dawane przez zielone zamwienia powinny zatem przeanalizowa dokadnie jakie normy maj zastosowane na interesujcych je rynkach lub na ktrych rynkach ich produkty i usugi speniaj uznane normy i certyfikacje.
11
STRATEGIA W DZIAANIU
Jedno polityczna w sprawie zasady ekologicznoci zamwie nie dostarczya jeszcze wsplnych europejskich lub globalnych norm ipraktyk. Jednak fala inwestycji w rozwizania ekologiczne jest ewidentna i zapewnia zrnicowane moliwoci na wszystkich poziomach administracji. Od 2002 roku kilka globalnych organizacji, takich jak OECD, przyjo zalecenia dla zielonych zamwie publicznych. W 2003 roku komunikat Komisji Europejskiej w sprawie zintegrowanej strategii dla produktw zaleca pastwom czonkowskim przyjcie strategii ekologicznych zamwie publicznych do roku 2006, czego do roku 2010 dokonao co najmniej 21 pastw czonkowskich (kolejnych sze jest w trakcie ich przyjmowania). Wiodca grupa, nazwana Green-7 , zostaa pochwalona przez UE jako majca
1
Strategie dotyczce otwartoci danych rzdowych oraz zachcania do wikszej transparentnoci zbiegy si z inicjatywami przemysowymi takimi jak projekt Carbon Disclosure Project, ktry sta si gwnym zasobem informacji dla inwestorw i dostawcw i w ktrym okoo 3050 (stan na rok 2010) firm ujawnia swoje dane dotyczce emisji gazw cieplarnianych. Rzdowe agencje zajmujce si zamwieniami publicznymi w Wielkiej Brytanii zyskay dziki temu wgld w informacje dostawcw oraz wpywu, jaki maj ich acuchy dostaw. Na poziomie administracji regionalnej i lokalnej mona znale podobne strategie zielonych zamwie, z kryteriami eksploatacyjnymi, ktre czsto przewyszaj te stawiane przez UE lub krajowe, np. miasta planuj ograniczenie emisji do zera (np. cel Kopenhagi neutralizacji CO2) lub osignicie sytuacji, w ktrej energia produkowana w ramach granic miasta bdzie pochodzia w 100% ze rde odnawianych (cel energetyczny Eindhoven na rok 2035). Wewszystkich tych przypadkach wzorce zamwie ulegy zmianie, otwierajc nowe moliwoci.
najwiksz ilo zielonych zamwie publicznych. Na caym wiecie wiele rzdw krajw, w tym USA, Japonii, Kanady, Korei Poudniowej, Australii, Chin, Tajlandii oraz Filipin przyjo zrwnowaone lub ekologiczne strategie zamwie publicznych. W 2008 roku Wielka Brytania przyja ustaw Carbon Change Act (o zmianie klimatu), ktra wzywa do redukcji emisji dwutlenku wgla o 80% do roku 2050 (w porwnaniu do poziomw z lat 1990) i zmniejszenia emisji pochodzcych od samego rzdu centralnego o 10% w okresie lat 2010-20112.
PRIORYTETY EUROPEJSKIE DLA ZIELONYCH ZAMWIE3

W Europie Komisja Europejska rekomendowaa pewne sektory jako priorytetowe dla zielonych zamwie3 BUDOWNICTWO ENERGIA UBRANIA, UNIFORMY ORAZ INNE TEKSTYLIA
PRODUKTY I USUGI ZWIZANE Z UTRZYMYWANIEM CZYSTOCI
YWNO ORAZ USUGI CATERINGOWE
PAPIER ORAZ USUGI DRUKARSKIE
WYPOSAENIE DLA SEKTORA OPIEKI ZDROWOTNEJ
MEBLE
TRANSPORT I USUGI TRANSPORTOWE
URZDZENIA BIUROWE IKOMPUTERY
1. Green-7: Austria, Dania, Finlandia, Niemcy, Holandia, Szwecja i Wielka Brytania
2. Zmniejszenie emisji rzdu centralnego o dziesi procent w cigu dwunastu miesicy; decc.gov.uk/en/content/cms/news/pn10_059/ pn10_059.aspx
3. Public procurement for a better environment, COM (2008) 400/2
12
Jako e rynek nie jest w adnym razie spjny ani unormowany, rne stake metody oceny. Definiujc swoje wymagania, kupujcy czsto polegaj na istniejcych normach oraz systemach certyfikacji takich jak oznakowania ekologiczne (ecolabels). Na caym wiecie istnieje ponad 400 oznakowa ekologicznych certyfikujcych firmy (stan na rok 2011)4, stosujcych rne metody, geografie oraz stopnie rygoru w kwestii zgodnoci, przyznawanych produktom od ywnoci po usugi finansowe. Istnieje te szeroki wachlarz norm branowych, najlepszych praktyk oraz wskazwek, ktre kupujcy tworz za pomoc narzdzi takich jak oszacowanie cyklu ycia oraz lady wglowe produktw.
Gwnym tematem zielonych zamwie jest ustanowienie metod obliczania korzyci / kosztw cyklu ycia. Czsto wystpuj jednak trudnoci w ocenie istniejcych produktw na potrzeby analizy komparatywnej. U zamawiajcego moe to powodowa niepewno co do osignicia korzyci. Moe istnie take niepewno w kwestii podstaw prawnych do uwzgldniania kryteriw rodowiskowych i wynikajca z tego niech do powanego wdraania zielonych zamwie lub podejmowania zwizanego z tym ryzyka.
EKOLOGICZNE FUNDUSZE DLA UZDROWIENIA GOSPODARCZEGO5

Fundusze (w miliardach euro) przydzielone przez wiatowe gospodarki na ekologiczne inwestycje w ramach rodkw na uzdrowienie gospodarki.
KANADA 2009/13 2.6
WIELKA BRYTANIA 2009/12 2.1 FRANCJA 2009/10 7.1
KOREA POUDNIOWA 2009 30.7 JAPONIA 2009 12.4
USA 2009/19 112.3
UNIA EUROPEJSKA 2009/10 22.8 INNE PASTWA UE 2009 6.2
WOCHY 2009 1.3
2009/19 435.9
SUMA
HISZPANIA 2009 0.8
NIEMCY 2009/10 13.8
CHINY 2009/10 221/3
AUSTRALIA 2009/12 2.5
4. ecolabelindex.com
5. A Climate for recovery: The colour of stimulus goes green, HBSC Global Research (2009r.)
13
WYWIAD
John Conway
Panie Conway, czy mgby Pan powiedzie co oznaczaj Zielone Zamwienia Publiczne we wspczesnej Wielkiej Brytanii? W Wielkiej Brytanii zielone zamwienia publiczne oznaczaj osignicie prawdziwej opacalnoci poprzez zamawiania towarw i usug, ktre zmniejszaj wpyw dziaalnoci administracji rzdowej na rodowisko. Dlatego te koszty s szacowane na przestrzeni caego cyklu ycia po to, aby uwzgldni realny koszt wyprodukowania, dostarczenia, uytkowania i utylizacji produktu lub usugi. W naszej opinii odpowiednio wdroone zielone zamwienia publiczne bd wspiera sprawiedliwy i zrwnowaony rozwj gospodarczy oraz rozwj ekologicznej gospodarki. Wanym mechanizmem dla zielonych zamwie w Wielkiej Brytanii s Administracyjne Normy Zakupowe (GBS)6. S one powizane z kryteriami inicjatywy Zielonych Zamwie Publicznych (GPP) Unii Europejskiej. Normy GBS ustalaj specyfikacje zrwnowaonego rozwoju dla zamwie okoo 60 towarw i usug. Specyfikacje te obejmuj wpyw na rodowisko wywierany w trakcie caego cyklu ycia produktu lub usugi. Mog one umoliwi innowacyjne przetargi wspierajce rozwj ekologicznej gospodarki zarwno na rynku jak i w sektorze publicznym. Zapewniaj take dugoterminowe oszczdnoci kosztw. Przykady tyche obejmuj normy GBS dla mebli, ktre wedle szacunkw przynosz cakowite korzyci netto w wysokoci 40 milionw funtw poprzez wiksze zastosowanie recyklingu i ponownego uytku; oraz normy GBS dla transportu, ktre wedle szacunkw przynosz cakowite korzyci netto w wysokoci ponad 7 milionw funtw poprzez wykorzystanie wydajniejszych pojazdw. Kada spka mogca prowadzi zaopatrzenie zgodnie ze specyfikacjami GBS mogaby wnioskowa o przyznanie jej kontraktu. W coraz wikszym stopniu widzimy jak zielone zamwienia publiczne mog wykracza poza specyfikacje przetargowe oraz osiga dalsze korzyci rodowiskowe w ramach acucha dostaw poprzez aktywne budowanie relacji z dostawcami. Wstpne dane wskazuj, e ponad 70% emisji CO2, ktrych rdem jest Administracja, pochodzi z acucha dostaw.
Doradca d/s strategii Departament rodowiska, ywnoci i Rolnictwa (DEFRA), Wielka Brytania John Conway jest w rozwj rozwoju przez cile norm dla sektor
zaangaowany zrwnowaonego kupowanych ICT. Jest take
zakresu priorytetowych produktw publiczny, w tym transport i sektor odpowiedzialny za promowanie akceptacji oraz przyjmowania si norm w sektorze publicznym.
Jakie moliwoci oferuje Pastwa polityka Zielonych Zamwie maym i rednim przedsibiorstwom europejskim? Czy maj one przewag konkurencyjnoci dziki temu, e oferuj rozwizania ekologiczne wadzom publicznych Wielkiej Brytanii? Rzd koalicyjny zobowiza wszystkie departamenty do opublikowania zestawu konkretnych dziaa, dedykowanych w celu osignicia stanu, w ktrym 25% ich kontraktw bdzie prowadzonych z maymi i rednimi przedsibiorstwami. Normy GBS s opracowywane poprzez solidny system, ktry obejmuje konsultacje z dostawcami bdcymi maymi i rednimi przedsibiorstwami, a ocena wpywu proponowanych kryteriw ma specjaln sekcj majc oceni wpyw na mae i rednie przedsibiorstwa. Kluczowym wyzwaniem jest obecnie wprowadzenie do gwnego obiegu zamwie u maych i rednich przedsibiorstw w caym sektorze publicznym, aby zwikszy ilo moliwoci biznesowych
6. defra.gov.uk/sustainable/ government/ advice/public/buying/index.htm
7. defra.gov.uk/corporate/ about/how/ procurement/policy.htm
14
dla nich dostpnych oraz umoliwi sektorowi publicznemu skorzystanie z innowacyjnoci to, aby i elastycznoci takich przedsibiorstw. byy Wymaga moliwoci otrzymywania zamwie transparentne,
skonsolidowanej
procedury.
Jednak
korzyci
dla
rodowiska
oraz
oszczdnoci na kosztach oferowane przez normy GBS oznaczaj, e s one stosowane przez wiele organizacji. DEFRA koordynuje podejcie do zrwnowaonych zakupw publicznych na szczeblu krajowym poprzez opracowywanie szkole dla organizacji zainteresowanych lub majcych rol w zrwnowaonych zamwieniach publicznych, w tym dla wadz lokalnych oraz NHS (Pastwowej Suby Zdrowia Wielkiej Brytanii). Jak Pana Agencja traktuje niezamawiane oferty od firm, ktre posiadaj innowacyjne lub nawet przeomowe rozwizania oraz mogyby mie transformacyjny wpyw na rodowisko? Do kogo firma moe si zwrci, aby przedstawi swoje rozwizania? Szczegowe dane na temat takich przedsibiorstw s zbierane w bazie danych innowacji. Jest ona obecnie opracowywana tak, aby bya dostpna online dla wszystkich wadz publicznych Wielkiej Brytanii. Dane te mog by take wykorzystane w celu zorientowania rozwoju bardziej wymagajcych norm GBS w przyszoci. Sdzimy, e mae lub rednie przedsibiorstwo posiadajce innowacyjn usug zacznie od prb umwienia si ze zamawiajcymi w ramach organizacji, z ktr chc prowadzi interesy. Mogliby oni take skorzysta z moliwoci dla dostawcw usug oferowanych przez organizacje zajmujce si zakupami, takie jak Buying Solutions.
a procedura zamwie zostaa uproszczona tak, jak to tylko moliwe, a take tego, aby podejcie strategiczne do zamwie dawao maym i rednim przedsibiorstwom uczciwe szanse w przypadkach, gdy s one podwykonawcami. Zamwienia w Wielkiej Brytanii s reklamowane zewntrznie, aby przycign oferty od szerokiego zakresu dostawcw. Dziaania podejmowane w celu zwikszania moliwoci dla maych i rednich przedsibiorstw obejmuj Owiadczenie o Zrwnowaonej Strategii Zamwie DEFRA, ktre promuje moliwoci biznesowe poprzez acuchy zaopatrzeniowe dla maych i rednich przedsibiorstw7 oraz idzie w kierunku wikszej standaryzacji kontraktw. Jest to wspierane poprzez: 1. Kwestionariusz kwalifikacji wstpnej oceny ofert (PQQ) zmieniony tak, aby przy przyznawaniu kontraktw nie liczyo si wycznie dowiadczenie w sektorze publicznym, lecz take kade inne istotne dowiadczenie. 2. Elektroniczne publikowanie przetargw na kontrakty. Korzystanie z Wzoru powiadomienia o kontrakcie Dziennika Urzdowego UE aby oznaczy moliwoci przetargowe uwaane za dogodne dla maych i rednich przedsibiorstw. 3. Szersze naganianie nadchodzcych kontraktw, np. poprzez nowy portal e-przetargw DEFRA, Supply2Gov (obecnie - Business Link Contract Finder) oraz CompeteFor.8 4. Zachcanie gwnych wykonawcw do otwierania ich acuchw zaopatrzeniowych dla maych i rednich przedsibiorstw. 5. Zachcanie gwnych wykonawcw do publikowania moliwoci podwykonawstwa szczeglne odpowiednich dla maych i rednich przedsibiorstw na stronach internetowych takich jak Compete For. 6. Szersze zastosowane specyfikacji opartych na wynikach w celu przycignicia innowacji - jest to obszar w ktrym mae i rednie przedsibiorstwa maj zazwyczaj przewag. 7. Starania o zapewnienie tego, aby mae i rednie przedsibiorstwa oraz inne firmy dziaajce jako podwykonawcy byy opacane bezzwocznie. Czy istnieje skonsolidowana procedura Zielonych Zamwie dla wszystkich agencji w Wielkiej Brytanii i czy istniej inne rynki midzynarodowe stosujce takie same zasady? Tak jak i inne pastwa czonkowskie, Wielka Brytania zgodzia si na dobrowolne przyjcie celu zawierajcego si w tym, aby w 2010 roku 50% zamwie publicznych byo proekologicznych. Oznacza to zgodno z podstawowymi kryteriami UE dla Zielonych Zamwie Publicznych. Szerszy sektor publiczny Wielkiej Brytanii nie jest ograniczony zobowizaniami rzdu centralnego dotyczcymi zrwnowaonych zamwie w ramach
Kluczowym wyzwaniem jest zwikszenie moliwoci biznesowych dla maych i rednich przedsibiorstw oraz umoliwienie sektorowi publicznemu korzystania z ich innowacyjnoci ielastycznoci.
Wiele maych i rednich przedsibiorstw poszukuje idealnego rynku bdcego w pierwszej fazie dla swoich ekologicznych rozwiza. Czy poleciby Pan Wielk Brytani jako taki rynek? Urzd Rady Ministrw uruchomi pakiet rodkw majcych zadba o to, aby mae i rednie przedsibiorstwa miay dobr pozycj do konkurowania o kontrakty. Kluczowe z tych rodkw obejmuj uruchomienie bazy danych z wyszukiwaniem kontraktw, ktra stanie si miejscem znajdowania w sektorze publicznym zamwie majcych warto powyej 10 000 funtw. Podejcie to uzupeniaj sprawdzone innowacyjne metody zamwie, ktre wykraczaj poza normy GBS, takie jak inicjatywa Small Business Research Initiative. Uruchamia to otwarte konkursy na opracowanie przeomowych rozwiza problemw strategicznych oraz zwizanych z zamwieniami,9 oraz model Forward Commitment Procurement, ktry zabiega o podobne wyniki, lecz za pomoc dugoterminowego dialogu z potencjalnymi dostawcami na rynku.10 DEFRA utworzya program zaangaowania dostawcw, w ramach ktrego midzy innymi organizowane s wydarzenia dla dostawcw, podczas ktrych mae i rednie przedsibiorstwa maj moliwo interakcji z personelem zajmujcym si zamwieniami.11
8. defra.gov.uk/corporate/about/how/ procurement/ten-ders.htm
9. innovateuk.org/delivering- innovation/small businessre- searchinitiative.ashx
10. bis.gov.uk/policies/innova-tion/ procurement/forward-commitment
11. defra.gov.uk/corporate/about/how/ procurement/ac-tivities.htm
15
MOLIWOCI
Pidziesit procent wszystkich zamwie publicznych w Europie bdzie w niedalekiej przyszoci proekologicznych, co spowoduje, e zielone zamwienia stan si rzeczywistoci dla niemal wszystkich rodzajw produktw oraz usug. Dostawcy z podejciem uwzgldniajcym cykl ycia, wczajcy czynniki ekologiczne do wszystkich aspektw swoich rozwiza nie tylko prawdopodobnie oka si zwycizcami, ale te lepiej funkcjonujcymi firmami.
ZBIEGAJCE SI TRENDY ROZWOJU EKOLOGICZNEGO12

Ilo wspdzielonych rowerw publicznych Ilo miast udostpniajcych wspdzielone rowery Ilo ujawnie poziomw emisji CO2 przez rmy Ilo posiadaczy oznakowania ekologicznego UE Ilo oznakowa ekologicznych
4000
3500
3000
2500
2000 1500
1000
500 0 1960 1970 1980 1990 2000 2010
12. Free city bike schemes, Soren B. Jensen, Miasto Kopenhaga (2000); Bikesharing: history, impacts, models of provision and future, De Maio, Paul, USF Journal of Public Transportation
(2009); Ecolabel.eu; Carbon Disclosure Project; Peter Midgley, gTKP; ecolabelindex.com
16
Szacuje si, e w perspektywie krtkoterminowej zamwienia ekologiczne mog mie wpyw na co najmniej 50% wszystkich wydatkw na zamwienia publiczne lub, inaczej mwic, corocznie 3 200 miliardw euro w gospodarce wiatowej lub 1 250 miliardw w UE. S to zawrotne sumy, stanowice okoo 7,5% wiatowego PKB. W wyniku tego moe nie by ju wykonalne branie pod uwag projektowania i rozwoju bardziej ekologicznych usug i produktw dla zamwie publicznych jako opcjonalnej okolicznoci, lecz raczej musz by one postrzegane jako konieczno, w ramach ktrej wielu graczy, zarwno nowych jak i o ugruntowanej pozycji, aktywnie promuje nowe rozwizania. To, co moe by jeszcze waniejsze, to trendy, w ktrych ocena produktw i usug pod ktem przyjaznoci dla rodowiska (oraz innych kryteriw zrwnowaonego rozwoju) s poczone z nowymi postpami technologicznymi oraz modelami biznesowymi, ktre prowadz do utworzenia zupenie nowych rynkw i obszarw usug. Jednym z najbardziej widocznych takich postpw jest szybki rozwj systemw rowerw publicznych na caym wiecie, ktre przez 40 lat nie odniosy wikszego sukcesu, jednak w 2005 zostay niejako odblokowane przez postp w systemach RFID oraz technologiach mobilnych, co pozwolio doda nowy sposb transportu w ponad 200 miastach na caym wiecie, z setkami milionw przejazdw wykonywanymi kadego roku.
Model ten jest coraz czciej stosowany take w stosunku do samochodw oraz motocykli, ksztatujc cakowicie now bran wspdzielonego transportu oraz wspierajc zdrowe i zrwnowaone style ycia. Analogicznie, prace rozwojowe dotyczce pojazdw elektrycznych,
owietlenie LED oraz dostarczanie energii odnawialnej poprzez raczej rozproszone ni scentralizowane elektrownie oraz firmy uytecznoci publicznej zaczynaj eksplorowa nowe modele biznesu i usug. Mog one okaza si w takim samym stopniu transformacyjne dla ugruntowanych sektorw przemysu w jakim bd zalene od zamwie publicznych.
PRODUKTY ZINTEGROWANE ORAZ ICH ODDZIAYWANIA PRZEZ CAY CYKL YCIA

W ramach swojej inicjatywy Life-Cycle Initiative, Program rodowiskowy Narodw Zjednoczonych wskazuje na kilka praktyk, ktre przedsibiorstwa mog przyj, aby z sukcesem wytwarza warto z zarzdzania cyklem ycia, takich jak (ekologiczne) podejcie do projektowania, analiza cyklu ycia (LCA), kalkulacja kosztw cyklu ycia (LCC), oznakowanie ekologiczne i energetyczne, deklaracje rodowiskowe dla produktw, rodowiskowe wskaniki eksploatacyjne oraz oszacowania zrwnowaenia spoecznego obok podej koncentrujcych si na rozwoju moliwoci, ktre s konieczne dla faktycznego wdroenia.13
CYKL YCIA TELEFONU KOMRKOWEGO14 1. WYTWORZENIE 2. SPRZEDA HURTOWA 3. PRZEWONICY / SPRZEDA DETALICZNA 4. KONSUMENCI 5. SERWISOWANIE I NAPRAWY
7.1 BATERIA 7.2 TELEFON 7.3 AKCESORIA 6. ZEBRANIE W CELU RECYKLINGU
7.4 WYSYPISKO
13, 14. Life-Cycle Management: How business uses it to decrease footprint, create
opportunities and make value chains more sustainable, UNEP/SETAC (2009)
17
ROZSZERZANIE GRANIC EKOLOGICZNEJ WENTYLACJI

Firma IV Produkt AB pomoga gminie osign ambitne cele energetyczne dla domw pasywnych. Rygorystyczne kryteria eksploatacyjne w negocjowanej procedurze zamwienia stworzyy firmie moliwo pokazania swojej zdolnoci do stosowania przeomowych rozwiza w dziedzinie
Dla IV produkt AB zamwienie to byo zarwno interesujce, jak i stanowice Gdy Hyresbostader. publiczna firma nieruchomociowa z Vaxjo, planowaa zbudowa dwa domy pasywne, centraln kwesti stay si centrale wentylacyjne. Obowizkowym kryterium dla centrali wentylacyjnych by pytowy wymiennik ciepa o stopniu wymiany ciepa wynoszcym co najmniej 85%, w porwnaniu do konwencjonalnych 65%. W momencie przetargu nie istniaa na rynku centrala wentylacyjne majca wymagane specyfikacje. IV produkt AB, redniej wielkoci szwedzkie przedsibiorstwo produkujce centrale wentylacyjne, opracowao dla tego projektu nowy produkt zgodny z wymaganym wysokim poziomem wydajnoci, ktry wprowadzi znaczny postp technologiczny w tej dziedzinie.
wentylacji, otwierajc dla niej tym samym rynki midzynarodowe.
wyzwanie, jako e Hyresbostader i jej waciciele, Gmina Vaxjo, zdecydowali si przeprowadzi cakowicie nowe zamwienie i zastosowa zupenie nowy model opracowania projektu w porwnaniu do wczeniejszych praktyk.
18
Firma Hyresbostader zastosowaa rzadko uywany model Procedury Negocjacji 15 z dwch powodw. Po pierwsze, projekt zawiera ryzyka techniczne, ktrych nie mona byo oszacowa z wyprzedzeniem. Po drugie, na rynku nie byo dostpne adne rozwizanie techniczne. Po trzecie, klient chcia si upewni, e bdzie mg przeprowadzi dialog z rnymi oferentami przed podjciem jakichkolwiek decyzji, nie naruszajc rygorystycznych ram prawnych Ustawy o Zamwieniach Publicznych. Aby ustali cele eksploatacyjne, klient zestawi ostateczne dane nt. wydajnoci energetycznej w tzw. Tabel Specyfikacji Energetycznej Budynku (BEST), ktra suya jako wsplna podstawa wszystkim oferentom. Podczas gdy pierwszy poziom przetargu koncentrowa si przede wszystkim na izolacji budynku, wysokiej wydajnoci wentylacja zostaa na wczesnym etapie wskazana jako bezporednie wymaganie pozwalajce speni kryteria wydajnoci energetycznej okrelone w tabelach BEST. Jako e firma IV Produkt rozwijaa cay swj zakres produktw wentylacyjnych skupiajc si w duym stopniu na Kosztach Cyklu ycia (LCC) ju od 1991 roku, firma bya w doskonaej pozycji aby zapewni wymagany postp. Niemal wszystkie firmy budowlane skadajce oferty dotyczce projektu skontaktoway si na wczesnym etapie procedury z IV Produkt w kwestii zawarcia partnerstwa. Przy ostatecznej selekcji wykonawcw dokonywanej przez Hyresbostader, pomysy projektowe IV Produkt stanowiy cz zwyciskiej koncepcji. Podczas szczegowego planowania projektu firma IV Produkt dziaaa jako eksperci w kwestii wydajnych energetycznie centrali wentylacyjnych, wykraczajc poza swoj konwencjonaln rol dostawcw. Starszy personel badawczo-rozwojowy zosta zaangaowany w opracowywanie ostatecznego
rozwizania oraz spenienie rygorystycznych wymaga energetycznych projektu. Firma Hyresbostader wiele razy podkrelaa, e projekt ten mia przyczyni si do rozwoju nowego podejcia, bardziej opartego na inicjatywie oraz podziale ryzyka/zyskw, wykorzystujcego nowe technologie z wczeniejszej praktyki w ramach projektw pilotaowych o maej skali i dokonujcego ich ekstrapolacji w nowy penoskalowy projekt demonstracyjny, a take rozpoczynajcego budow nowej normy branowej. IV Produkt AB uwaa, e wynik ten zosta osignity rwnie w ramach jej rozwoju biznesowego i rynkowego.
WYMIERNY ROZWJ ZIELONEGO BIZNESU

Jako rynkowy lider w kwestii wydajnoci energetycznej, firma IV Produkt zrozumiaa, e wymagania stawiane przez ten projekt ustanowi wzr, za ktrym inni bd podali. Okazao si to by prawd, a projekt zyska uznanie w caej Europie, co poskutkowao wieloma midzynarodowymi wizytami badawczymi. Opracowujc to rozwizanie, IV Produkt dokonaa postpu w swoich rozwizaniach kontrolnych o krok dalej w kwestii ochrony przed zamarzaniem, na czym zbija teraz kapita w zakresie swojego portfolio. Cho nie powielia bezporednio rozwiza od Hyresbostader, firmie IV Produkt AB udao si sprzeda kilka podobnych rozwiza, a kilku europejskich partnerw eksportowych IV Produkt wykorzystuje ten projekt jako efektown wizytwk. Ostatecznie firma zyskaa w brany reputacj czynicej niemoliwe moliwym, zyskujc tym samym pozytywny profil partnera projektowego.
PROCEDURA NEGOCJACJI
HYRESBOSTADER OKRELA
POTRZEB SPECYFIKACJE UWZGLDNIAJ
2 7
HYRESBOSTADER USTALA
NAJLEPSZE KRYTERIA ZAMWIONY PRODUKT +
JEDNOSTKA WENTYLACYJNA
NIE JEST NA RYNKU PROJEKT JEST HISTORI
4 9
URUCHOMIENIE PROCEDURY
NEGOCJACJI ULEPSZENIE PORTFOLIO +
IV PRODUKT WSPIERA
PIERWSZ FAZ PRZETARGU
PROJEKT IV PRODUKT
EKSPERTYZA
SUKCESU
WIODCA POZYCJA NA RYNKU
15. Dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady z dnia 31 marca 2004 roku w sprawie koordynacji procedur przyznawania kontraktw na prace publiczne,
kontraktw na dostawy publiczne oraz kontraktw na usugi publiczne.
19
PROGRAM PILOTAOWY: OCENA INTELIGENTNYCH SYSTEMW ZARZDZANIA ODPADAMI

Zarzdzanie odpadami stanowi dwadziecia procent wydatkw komunalnych. Urbiotica zastosowaa najnowsze technologie czujnikw w odpowiedzi na to wyzwanie i zwyciya w globalnym wezwaniu do przedstawiania rozwiza dla miasta, wydanym przez Barcelon, co doprowadzio do rozpoczcia
Dla IV produkt AB zamwienie to byo zarwno interesujce, jak i stanowice Gdy Hyresbostader. publiczna firma nieruchomociowa z Vaxjo, planowaa zbudowa dwa domy pasywne, centraln kwesti stay si centrale wentylacyjne. Obowizkowym kryterium dla centrali wentylacyjnych by pytowy wymiennik ciepa o stopniu wymiany ciepa wynoszcym co najmniej 85%, w porwnaniu do konwencjonalnych 65%. W momencie przetargu nie istniaa na rynku centrala wentylacyjne majca wymagane specyfikacje. IV produkt AB, redniej wielkoci szwedzkie przedsibiorstwo produkujce centrale wentylacyjne, opracowao dla tego projektu nowy produkt zgodny z wymaganym wysokim poziomem wydajnoci, ktry wprowadzi znaczny postp technologiczny w tej dziedzinie.
szeciomiesicznego programu pilotaowego, stanowicego krok w kierunku zamwienia.

Urbiotica to moda firma technologiczna, stworzona w oparciu o wizj wydajniejszego zarzdzania miastami poprzez wykorzystanie technologii i informacji otrzymywanych w czasie rzeczywistym.Urbiotica opracowuje czujniki zaprojektowane specjalnie dla potrzeb miast w zakresie zbierania w czasie rzeczywistym informacji na temat parametrw takich jak mobilno aby w znacznym stopniu polepszy wydajno i jako usug miejskich. Zarzdzanie odpadami stanowi dla miast okoo 20% ich wszystkich wydatkw. Naczelny brak wydajnoci dotyczy zbierania pojemnikw, ktry to proces skorzystaby na tym, gdyby mona byo otrzymywa w czasie rzeczywistym informacje o poziomie ich wypenienia, tak aby moliwa bya optymizacja drg zbioru, aby zaoszczdzi zasoby i ulepszy cao usugi. W 2009 roku Urbiotica uruchomia swoje rozwizanie polegajce na czujnikach iloci odpadw miejskich.
wyzwanie, jako e Hyresbostader i jej waciciele, Gmina Vaxjo, zdecydowali si przeprowadzi cakowicie nowe zamwienie i zastosowa zupenie nowy model opracowania projektu w porwnaniu do wczeniejszych praktyk. Miasto Barcelona prowadzi laboratorium 22@ Urban Lab, aby umoliwi innowacyjnym firmom pilotowanie ich rozwiza w partnerstwie z odpowiednimi agencjami miejskimi, takimi jak Agencja Zarzdzania Odpadami. Celem Urban Lab jest a) pomaga firmom w opracowywaniu przez nie rozwiza, b) zapewnianie dialogu przedzamwieniowego oraz fazy pilotaowej w celu oceny innowacyjnych rozwiza, c) umoliwienie firmom prezentacji niezamawianych rozwiza, oraz d) zapewnienie odpowiedzialnej i transparentnej procedury. W 2009 roku laboratorium 22@ Urban Lab poczyo siy zomioma innymi miastami na wiecie w celu uruchomienia globalnego wezwania do przedstawiania rozwiza (nagroda Living Labs Global Award), ktre mogyby pomc miastu wybra najlepsze rozwizania, i ktrym mona by zaoferowa moliwo programu pilotaowego. Midzynarodowy panel ekspertw oraz kluczowych decydentw miasta oceni 150 zgosze z 38 krajw i wybra jako zwycizc Inteligentne Rozwizanie dla Zarzdzania Odpadami Miejskimi autorstwa firmy Urbiotica. W 2011 roku Urbiotica podpisaa List Intencyjny
20
z Miastem Barcelona w sprawie programu pilotaowego oraz oceny zastosowania jej rozwizania w miecie. Umowa ta zawieraa nastpujce warunki: 1. Urbiotica wdroy instalacj pilotaow swoich czujnikw dla zarzdzania odpadami we wsppracy ze stosownymi agencjami. 2. Urbiotica poniesie swoje wasne wydatki na ten program pilotaowy; nie zostan przeprowadzone adne transakcje finansowe. 3. Miasto Barcelona zapewni wsparcie wykonawcze w celu wdroenia tego programu pilotaowego oraz zapewni szczegow ocen systemu oraz jego skutkw. 4. Miasto Barcelona rozpowszechni informacje o programie pilotaowym, jego wynikach oraz skutkach. 5. Czas trwania programu pilotaowego wyniesie 6 miesicy.
EXPRESOWE ZGOSZENIE POTRZEBY, WEZWANIE, PROGRAM PILOTAOWY, OCENA I ZAMWIENIE

Urbiotica skorzystaa z innowacyjnego podejcia Barcelony polegajcego na zaproszeniu firm, aby przedstawiy swoje rozwizania w odpowiedzi na jej wezwanie. Zaoferowao to firmom istotn drog proaktywnego przedstawienia swoich rozwiza poprzez ustrukturyzowan procedur oraz pomogo im wpyn na zamwienia planowane w przyszoci. Mona szacowa, e dla firmy takiej jak Urbiotica zaprezentowanie swojego rozwizania miastu w tak aktywny sposb oznaczaoby znaczny koszt, wynoszcy rednio okoo 8 000 euro za zoenie zapytania bezporedniego. Procedura oferowana przez Barcelon zredukowaa ten koszt do okoo 250 euro w czasie zainwestowanym w zaprezentowanie rozwizania poprzez ogoszenie przez laboratorium 22@ Urban Lab przetargu dla programw pilotaowych. Uwolnio to zasoby, ktre pomogy wiodcemu klientowi ocen rozwizania poprzez rozlegy program pilotaowy. Ponadto, Urbiotica uzyskaa midzynarodowe uznanie jako dostawca rozwizania, ktre zostao wybrane przez jedno z najbardziej prominentnych miast wiata, co w znacznym stopniu zwikszyo wiarygodno tej maej modej firmy.
POMYS PROGRAMU PILOTAOWEGO DOTYCZCEGO ZARZDZANIA ODPADAMI
1 3
2009 URBIOTICA OPRACOWUJE SYSTEM INTELIGENTNEGO ZARZDZANIA ODPADAMI
2010 - 150 ZOONYCH ROZWIZA Z 30 KRAJW ZOSTAJE PODDANE OCENIE PRZEZ MIASTO BARCELONA
2 4
2009 - 22@URBAN LAB DOKONUJE OGOSZENIA PRZETARGU DLA PROGRAMW PILOTAOWYCH MAJCYCH SPENIA WYZWANIE AUTOMATYZACJI USUG MIEJSKICH
2011 UMOWA O PROGRAM PILOTAOWY BARCELONA, 22@URBAN LAB
21
KORZYCI Z OSZCZDNOCI ENERGII W CZESKIM TEATRZE NARODOWYM

Firma ENESA wygraa kontrakt inwestycyjny na unowoczenienie instalacji w teatrze narodowym i zyskaa na tej inwestycji poprzez udzia w wynikajcych z tego ulepszenia oszczdnociach na koszcie energii, uzyskanych przez okres dziesiciu lat.
Czeski Teatr Narodowy zosta zbudowany w dziewitnastym wieku, a ostatnie odnowienie jego czterech budynkw miao miejsce w latach 80tych dwudziestego wieku. Zaczynajc od roku 2005, teatr rozpocz swj program ulepszenia wydajnoci energetycznej oraz uruchomi przetarg na dugoterminow Umow o Usugi Energetyczne, ktry w 2006 roku wygraa ENESA, prywatna czeska firma wiadczca usugi energetyczne i w zwizku z tym podpisano z ni rzeczon umow. Zasady Energy Performance Contracting (zawierania kontraktw dot. wydajnoci energetycznej)16 tworz podstaw tego 10-letniego kontraktu reprezentujcego rozwizanie pod klucz, obejmujce cao usug projektowych, inynieryjnych, audytowych oraz modelowania biznesowego. Gwarancje finansowe oszczdnoci energetycznych tworz kluczow cz umowy o usug, gwarantujc, e wszystkie koszty projektu (wstpna inwestycja, koszty finansowe oraz opaty za usugi) zostan opacone z oszczdnoci osignitych w trakcie okresu kontraktu. Oszczdnoci s monitorowane comiesicznie i sprawdzane w oparciu o procedury kontraktowe.
16.Introduction to Energy Performance Contracting, U.S. Environmental Protection
Agency and Energy Star Buildings (2007)
22
Ulepszania systemw energetycznych oraz instalacji uytkowych zostay wdroone w fazach. Ulepszenia obejmuj modernizacj systemw ogrzewania, chodzenia (klimatyzacji), wentylacji oraz kontroli owietlenia i energii. Panele fotowoltaiczne zostay zainstalowane na dachach dwch budynkw oraz zintegrowane z systemem energetycznym teatru.
zarwno korzy rodowiskow jak i w kwestii redukcji kosztw teatru, przy jednoczesnym wytwarzaniu osigalnej mary zysku dla ENESA. Ponisza ilustracja pokazuje podstawowe obliczenie wskazujce, e przy rozoeniu inwestycji rwno na 10 lat jako koszt roczny, osigana jest oszczdno na kosztach wynoszca okoo 237 000 euro (w porwnaniu do 118 000 euro wydanych na inwestycj), ktrej odsetek jest przyznawany firmie ENESA. Dopuszczajc nagrod opart na wielkoci oszczdnoci na kosztach, przez cay okres trwania kontraktu wystpuje bodziec do polepszania osigw. Zasady Energy Performance Contracting umoliwiy zamawiajcemu otworzenie moliwoci prywatnego finansowania ulepszenia teatru przy jednoczesnym daniu wykonawcy odpowiedniej elastycznoci pozwalajcej na dostosowanie priorytetw inwestycyjnych do oczekiwanych rezultatw. Jak pokazuje przedstawiony przykad, inwestycja przyniosa przychody ju we wczesnej fazie projektu, umoliwiajc firmie ENESA staranie si o wiksz wydajno, nagradzan na mocy kontraktu, przez pozosta cz okresu kontraktu. Taki model zawierania kontraktw energetycznych i ulepsze obiektw pod klucz pojawi si w latach 70-tych XX wieku i od tamtej pory rozwin si w jedn z gwnych brany globalnych, za pionierw ktrej uwaa si USA, Japoni, Niemcy i Austri.
DYWIDENDA Z WYDAJNOCI DLA WSZYSTKICH

Ju w pierwszym roku oszczdnoci na energii stanowio 230 000 euro w ujciu rocznym lub, inaczej mwic, okoo jedn trzeci kosztu pierwszej fazy inwestycji, ktry wynis 920 000 euro. Oczekiwane jest, e ten wysoki stopie oszczdnoci wzronie, jako e nastpi ma jeszcze druga faza inwestycji w panele fotowoltaiczne, w wysokoci 260 000 euro. Zidentyfikowano ponadto znaczne potencjay w wykorzystaniu nowych technologii w celu dostrojenia systemu poprzez ulepszenie dziaania budynku i jego zachowania w kwestii konsumpcji energii w celu dalszego zredukowania kosztw energetycznych i operacyjnych i tym samym zwikszenia zwrotu z inwestycji osiganego przez ENESA. Jako e ENESA refinansuje inwestycje poprzez procent od oszczdnoci na kosztach, jest ewidentne, e taki model biznesowy moe zapewni
WSPLNA DYWIDENDA ENERGETYCZNA

Stan wczeniejszy Gwarancja ENESA
GAZ
WODA PITNA
ENERGIA SONECZNA
INWESTYCJA
WIELKO
DYWIDENDA ENERGETYCZNA KOSZT
-4,426,674 KWH/Y
-29,323 M3/Y
+18,500 KWH/Y
0,00 EUR
REDUKCJE KOSZTW
-190 789 EUR
-38 119 EUR
-8 417 EUR
+118 000 EUR
23
ZAMAWIANIE EKOLOGICZNYCH USUG HOTELARSKICH PRZEZ RZDY SKANDYNAWSKIE

Rzdy piciu krajw skandynawskich opracowuj wsplnie standard zamwie dla usug hotelarskich, ktry ma zapewni janiejsze wskazwki dla rynku i sta si wzorem dla kryteriw stosowanych w caej Europie.
Region Skandynawski obejmujcy Islandi, Norwegi, Finlandi, Szwecj i Dani, ma dug tradycj bliskiej wsppracy w kwestii strategii, przepisw oraz rozwoju rynkw. Plan Dziaa rodowiskowych 2009-12 nakrel kluczowe rodki, ktre pomog temu regionowi osign swoje cele dotyczce zrwnowaonego rozwoju, a szczeglna uwaga jest w nich powicona roli Ekologicznych Zamwie Publicznych17. Zosta stworzony program majcy opiera si na krajowych planach dziaania, istniejcych w kadym kraju skandynawskim, aby kierowa ekologicznymi aspektami zamwie publicznych oraz ustali wsplne kryteria, ktre maj by przyjte. S one pniej prezentowane Unii Europejskiej jako kryteria zalecane do przyjcia przez 27 Pastw Czonkowskich. Dla firm wiadczcych usugi dla rzdw skandynawskich oznacza to, i przyjy wczenie wysokie standardy zgodnoci, ktre prawdopodobnie ustalay bd normy Europejskie, co otwiera dla nich nowe rynki. Europejska brana hotelarska zapewnia miliard noclegw w europejskich hotelach, co reprezentuje istotn bran, biorc pod uwag redni koszt wynoszcy 100 euro za pokj, za jedn noc. Korzystanie z zamwie publicznych w celu rozpoczcia redukcji wpyw usug hotelarskich na rodowisko jest zatem postrzegane jako obszar wysokiego priorytetu. Zakwaterowanie i usugi dla turystw stanowi ju przedmiot 37% licencji Oznakowania Ekologicznego UE. Certyfikowanych jest 392 hoteli, a kolejne 252 hotele s certyfikowane przez oddzielne skandynawskie Oznakowanie Ekologiczne18. Jako e istnieje ju 44 Turystycznych Oznakowa Ekologicznych19 na caym wiecie zgodnie z Indeksem Oznakowa Ekologicznych, jasne jest, e dostarczyciele usug hotelarskich stoj przed wyzwaniem polegajcym na wybraniu odpowiednich partnerw certyfikacyjnych.
SKUTKI
Wpyw na zmian klimatu z powodu zuycia energii.
METODY AGODZENIA
Zmniejszanie zuycia energii na potrzeby ogrzewania i urzdze elektrycznych, preferowanie odnawialnych rde energii, promowanie komunikacji i edukacji o rodowisku poprzez system zarzdzania rodowiskiem.
Zmiana klimatu z powodu emisji metanu z odpadkw ywnociowych wywoonych na wysypiska. Niedobory nieodnawialnych rde energii.
Redukcja oraz lepsze sortowanie/recykling odpadw ywnociowych.
Zmniejszanie zuycia energii na potrzeby ogrzewania i urzdze elektrycznych, preferowanie odnawialnych rde energii, promowanie komunikacji i edukacji o rodowisku poprzez system zarzdzania rodowiskiem.
Niedobr nieodnawialnych rde energii oraz obcienie rodowiska wynikajce z produkcji zasobw zarwno nieodnawialnych jak i odnawialnych. Zanieczyszczenie wd powierzchniowych, wd gruntowych oraz gleby.
Redukcja iloci odpadw, lepsze sortowanie i recykling odpadw, promowanie komunikacji i edukacji o rodowisku poprzez system zarzdzania rodowiskiem.
Odpowiednie oczyszczanie wd ciekowych oraz oddzielne zbieranie niebezpiecznych frakcji odpadw.
17. Plan Dziaa rodowiskowych (Environmental Action Plan) 2009-2012. ANP 2008:736, Rada Nordycka, Kopenhaga
18. nordic-ecolabel.org
19. ecolabelindex.com
24
Jakie kryteria musz speni dostawcy usug hotelarskich, aby przyznano im skandynawskie zamwienie? Jako e istniej rne normy oraz zrnicowane wymagania organw certyfikacyjnych, podjto starania, aby ustali wsplne oczekiwania dotyczce wymaga dla zamawiania usug hotelarskich przez rzdy skandynawskie.
PORWNANIE KOSZTW OZNAKOWANIA EKOLOGICZNEGO DLA HOTELI

S K A N DY N AW S K I E OZNAKOWANIE EKOLOGICZNE Opata za wniosek 2 000 euro 1 400 - 6 500 euro 2 - 660 euro 750 euro 3 - 950 euro 10 euro / pokj OZNAKOWANIE EKOLOGICZNE UE VIABONO (NIEMCY)
W oparciu o rne kryteria promowane przez krajowe wskazwki dla hoteli dotyczce zamwie, skandynawskie oraz europejskie oznakowania ekologiczne oraz plany dziaa zwizanych z ekologicznymi zamwieniami, w 2009 roku Rada Nordycka zaprezentowaa zestaw wsplnych kryteriw dla publicznych zamwie usug hotelarskich. Kwesti przedmiotow dla zamwie powinny by Przyjazne dla rodowiska usugi hotelarskie, prezentujce nastpujce kryteria:
Opata roczna
TYP
Gwne Kryteria
KRYTERIA
Owietlenie jest zalene od potrzeb w > 80% pokoi dla goci Dodatkowe Oznakowanie Ekologiczne UE: > 80% energooszczdnych arwek Dozowniki myda i szampony zainstalowane w > 90% pokoi dla goci Gocia maj moliwo sortowania swoich odpadw w swoich pokojach na co najmniej trzy frakcje, ktre s nastpnie odpowiednio zbierane i utylizowane. Hotel spenia kryteria Oznakowania Ekologicznego UE dla usug zakwaterowania dla turystw lub kryteria skandynawskiego oznakowania ekologicznego dla hoteli
PUNKTY
1
1 1
Specyfikacja Techniczna
> 22% (50% dla Oznakowania Ekologicznego UE) elektrycznoci pochodzi z odnawialnych rde energii, zdefiniowanych w Dyrektywie 2001/77/WE Przepyw wody w kranach oraz prysznicach, z wyczeniem kranw w azience jest mniejszy ni 12 l/min (dla Oznakowania Ekologicznego UE - 9 l/min) Caa woda ciekowa jest poddawana oczyszczaniu. Odpady niebezpieczne musz by zbierane i utylizowane oddzielnie, zgodnie z tym, co podaje Decyzja Komisji 2000/532/WE z 3 maja 2000 roku. Odpady s sortowane na kategorie, ktre mog by utylizowane oddzielnie przez lokalne obiekty zajmujce si zarzdzaniem odpadami. Naley wykaza zdolno do wykonania usugi w bezpieczny dla rodowiska sposb oraz uwzgldni dowody regularnego szkolenia personelu.
Warunki Kontraktu
Dostawca musi w cigu dwch lat pokaza dowody na to, e zwrcono uwag na zwikszenie wydajnoci energetycznej i zmniejszenie oddziaywa przyczyniajcych si do zmian klimatycznych.
25
BARCELONA KUPUJE NAJNOWOCZENIEJSZ TECHNOLOGI SATELITARN W CELU MONITOROWANIA JAKOCI WODY

Firma Starlab zainspirowaa Miasto Barcelona niezamwion ofert zastpienia jego istniejcych przybrzenych czujnikw monitorujcych wod za pomoc danych z satelitw, nie wytwarzajcych kosztw utrzymania i nie wpywajcych na rodowisko. Otworzyo to nowe rynki w innych miastach przybrzenych na caym wiecie.
26
Starlab, maa, moda firma zajmujca si zaawansowanymi technologiami z siedzib w Barcelonie wpada na pomys opracowania rozwizania pozwalajcego na monitoring jakoci wd przybrzenych przy uyciu danych satelitarnych. Wychodzc od programu badawczego dotyczcego monitoringu wd przybrzenych, sponsorowanego przez Europejsk Agencj Kosmiczn20, zesp biznesowo zorientowanych naukowcw zgosi si do Rady Miasta Barcelony z ide udzielenia miastu pomocy w monitorowaniu skae i jakoci wody w rewolucyjny sposb. Starlab jest firm badawczo-rozwojow specjalizujc si w obserwacji Ziemi, majc na celu rozwj nowych i alternatywnych metod do zastosowa opartych na zdalnym odczycie. Starlab dostarcza usugi oparte na danych satelitarnych, oferujc swoim klientom zindywidualizowane usugi. Rozwizanie Starlab dostarcza usug online prezentujc wskaniki jakoci wd przybrzenych w oparciu o dane satelitarne. W dowolnym momencie najbardziej aktualne dane, aktualizowane co godzin, przez 24 godziny na dob i 7 dni w tygodniu byyby dostpne dla miejskich ekspertw oraz ogu spoeczestwa. Dane s dostarczane w formie map, ktre oferuj informacje jakociowe o odpowiednich parametrach rodowiskowych. Usuga obejmuje system alarmowy majcy ostrzega o potencjalnych zagroeniach.
in-situ oraz utrzymywaniem przyrzdw, redukujc jednoczenie wpyw dziaa monitorujcych na rodowisko. Po opisaniu rozwizania ze stosown szczegowoci, okoo 4 miesice zabrao zamknicie procedury zamwienia oraz etapu indywidualizacji. Od momentu rozpoczcia wdraania, Rada Miasta Barcelony zacza korzysta z usugi monitorowania jakoci wody w oparciu o dane satelitarne aby monitorowa swoje wody przybrzene w ramach swojego Programu Integralnego Zarzdzania dla Obszaru Wybrzea. Og spoeczestwa ma dostp do najaktualniejszych informacji o warunkach rodowiskowych na wybrzeu poprzez moliwo ogldania map satelitarnych.
UNIWERSALNA ZIELONA ALTERNATYWA OTWIERA NOWE RYNKI

Dziki Miastu Barcelona Starlab mg wprowadzi najnowoczeniejsze badania na rynek. Procedura zamwienia umoliwiaa firmie rozwj i wprowadzenie pierwszego komercyjnego zastosowania jej rozwizania, ktre jest obecnie wprowadzana na rynek za pomoc programw eksportu technologii do miast przybrzenych, w szczeglnoci w Europie i Ameryce Poudniowej. Rozwizanie Starlab jest atwo eksportowa do innych miast, jako e firma
Starlab przedstawi barceloskiemu zespoowi zarzdzania rodowiskiem pomys teje usugi monitorowania jakoci wody. Zesp miejski nigdy wczeniej nie korzysta z usug opartych na obrazach satelitarnych i by bardzo podekscytowany mogc zapozna si z tak moliwoci i zdoby pierwsze dowiadczenia z ni zwizane. Rozwizanie takie mogoby prowadzi do duych oszczdnoci na kosztach w porwnaniu z pomiarami
moe pobiera obrazy satelitarne z caego wiata. Procedura indywidualizacji w bliskim kontakcie z klientem pozostaje kluczowa dla zrozumienia jego wymaga i dostosowania ich do rozwizania technicznego, a firma Starlab wykorzystaa pocztkow prac z lokalnym klientem aby udoskonali swoje rozwizanie oraz zyska informacje rynkowe na temat realnej jego wartoci.
ZDALNY ODCZYT WARUNKW ISTNIEJCYCH W WODZIE
PRZEZROCZYSTO
JAKO WODY
MATERIA ZAWIESZONA
27
ZALECENIA
Naley projektowa warto ekologiczn zarwno dla administracji rzdowej jak idla jej klientw
Administracja rzdowa staje si coraz bardziej skomplikowana a dostawcy usug skupieni na kliencie korzystaj z nowych modeli aby zapewnia bardziej zindywidualizowane dowiadczenia usugowe dla swoich zleceniodawcw. Jak ekologiczne rozwizania mog pomc ulepszy zarwno ekonomiczno jak i jako tych dowiadcze oraz dostarczy uytkownikom kocowym dostrzegalne korzyci? Aby to osign, mona odwoa si do najlepszych praktyk w powizanych obszarach, przestudiowa strategie usugowe i osigania doskonaoci w stosunku do swoich klientw oraz wykorzysta dowiadczenie orodkw naukowych i konsultacje z ekspertami lub firmami partnerskimi.
Za odpowiednimi trendami technologicznymi naley poda, aby przygotowa si na zmiany

Wydajno ekologiczn czekaj radykalne zmiany spowodowanie przez nowe technologie, takie jak pojazdy elektryczne, produkty biodegradowalne, czujniki lub systemy zarzdzania. ledzc ostronie ten rozwj mona chroni swoje portfolio i inwestowa na czas w potrzebne partnerstwa i dostosowania, aby unikn bycia zaskoczonym przez nagy postp.
A moe warto byoby zebra si na odwag i wynale przeomowy nowy model biznesu i usug ustanawiajcy swj wasny standard?
Naley rozway ,czy odwana innowacja w kwestii poczonego modelu
Powany wybr strategii: prowadzi, naladowa czy trzyma si z tyu

Nie kady moe by ekologicznym pionierem, jednak bycie liderem moe dawa strategiczne korzyci w rodowisku, w ktrym normy szybko si zmieniaj, a zrnicowanie si utrzymuje. Zazwyczaj pionierzy ustalajcy nowe standardy mog ustanawia wysze ceny. Jednak mog Pastwo wybra take identyfikowanie si z pionierami i podanie tu za nimi, pozwalajc im przeciera nowsze szlaki i specjalizowa si raczej w zaopatrywaniu rynkw, ktre tworz. Trzymanie si z tyu wydaje si by ryzykown opcj powizan bezporednio ze zdolnoci firm do konkurowania najniszym kosztem o klientw, ktrzy sami pozostaj w tyle, gdy chodzi o wdraanie strategii ekologicznych.
biznesowo-usugowego nie pozwoliaby stworzy nowych rynkw z ich wasnymi standardami oceny, tak jak udao si to w przeszoci firmom prowadzcym reklam w plenerze lub zajmujcym si wspposiadaniem rowerw. W takich dziaaniach konieczna bdzie wsppraca z docelowym nabywc, ktremu naley jasno przedstawi korzyci, jakie mona osign.
Naley zebra informacje rynkowe na temat kryteriw stosowanych najczciej w obszarze Pastwa produktw
Naley okreli najpowszechniejsze kryteria oceny dla zakresu Pastwa
Naley znale rynki najlepiej speniajce Pastwa normy

Moliwe, e speniaj ju Pastwo pewn liczb certyfikacji lub norm imoe si okaza, e na pewnych rynkach daje to Pastwu przewag konkurencyjn. Naley rozpocz od oceny swoich wasnych produktw oraz acucha zaopatrzeniowego przy uyciu wsplnych metodologii oraz porwna wyniki z rnymi normami. Jako krok drugi naley dokona przegldu ryzyka oraz atwych postpw aby ruszy w gr drabiny zgodnoci oraz zabezpieczy sobie stopniowe wchodzenia na bardziej zaawansowane rynki.
produktw i usug, stosowane przez wadze umawiajce si. Mona tego dokona przez wysyanie kwestionariuszy i ostrony przegld ich strategii oraz specyfikacji kontraktowych lub za pomoc innych form zbierania informacji rynkowych. Konieczna jest inwestycja w dialog z wadzami umawiajcymi si w celu opracowania wsplnej trajektorii rozwoju i oceny. Musz Pastwo opowiedzie swoim klientom, jak bardzo jestecie ekologiczni i w jakim kierunku zmierzacie. Skupiajc si na swoich mocnych stronach powinni Pastwo budowa swoj mark ekologicznego dostawcy, zyska uznanie w rodowisku oraz opinii publicznej. Nagrody, certyfikaty oraz wiadome przywdztwo s dobrymi narzdziami, ktre mog by promowane przez media, komunikacj bezporedni oraz konferencje.
Jeeli chc Pastwo mie pewno, e wyprzedzaj konkurencj, konieczne jest partnerstwo z pionierskimi nabywcami
Naley wybra na swoim rynku takich pionierw, ktrzy staraj si zamawia zgodnie z najwyszymi standardami i sprbowa zawrze z nimi partnerstwo w kwestii przesuwania powszechnie postrzeganych granic. Przedstawiajc im swoje produkty zyskaj Pastwo siln platform pozwalajc na sprzedanie osigni innym klientom, ktrzy mog zosta zainspirowani do podania za modelami oceny i skadania zamwie stosowanymi przez pionierw.
Naley dokona dokadnego przegldu rnych standardw oferowanych przez systemy certyfikacyjne
Konieczne jest rozwaenie ram certyfikacyjnych dostpnych na rynku, takich jak europejskie oznakowanie ekologiczne, oraz tego jak mog zosta one przez Pastwa wykorzystane na swoj korzy. Naley przyjrze si dokadnie jak certyfikaty te s utrzymywane i jak ich dowody pomagaj pastwa klientom utrzyma zaufanie w stosunku do tego, co mog Pastwo zaoferowa i jakie korzyci dla rodowiska bd tworzy.
Spoeczne zamwienia publiczne
29
SPOECZNE ZAMWIENIA PUBLICZNE
1 WSTP 2 STRATEGIA W DZIAANIU 3 MOLIWOCI 4 STUDIA PRZYPADKU 5 ZALECENIA

WSPPRACOWNICY: KRISTINA BJURLING, ALBERT FONTANILLES, NINA JURETZKA, IRMA KUUKASJARVI, TORBJORN LAHRIN, CHONG-WEY LIN, ANNA LIPKIN, COLLAN MURRAY
30
WSTP
Strategie majce zachca do zgodnoci w kwestiach spoecznych i etycznych pojawiaj si na coraz wikszej iloci rynkw. Przepisy generalnie pozwalaj nabywcom publicznym rozwaenie skutkw spoecznych w ramach przetargw oraz wymagania dowodw osigni, tworzc tym samym moliwoci dla
Czasami prowadzone byy gorce debaty w celu ustalenia czy europejskie Wielostronne umowy midzynarodowe, takie jak Deklaracja Konwencji Midzynarodowej Organizacji Pracy (ILO) w sprawie godnych warunkw pracy oraz praw pracowniczych oraz Konwencja Narodw Zjednoczonych w sprawie Praw Osb Niepenosprawnych2 dostarcza punktw odniesienia i norm dla odpowiedzialnoci spoecznej. W ostatnim czasie UE wskazaa na zamwienia publiczne jako narzdzie promowania planu spoecznego Europy. W swoim przewodnictwie w sprawie brania pod uwag kwestii spoecznych w zamwieniach publicznych3 UE nakrela swoj wizj oraz podstaw prawn, na mocy ktrej wadze umawiajce si oraz decydenci powinni bardziej aktywnie stara si osign cele spoeczne za pomoc wydatkw publicznych.
dostawcw zachowujcych zgodno.

Coraz czciej rzdy w Europie i poza ni prbuj wykorzystywa zamwienia publiczne w celu bezporedniego osignicia celw strategii spoecznej. Podczas gdy odpowiedzialno spoeczna podpada pod szeroko przyjt definicj rozwoju zrwnowaonego (jego trzy elementy to rozwj gospodarczy i spoeczny oraz ochrona rodowiska ), pozostawaa ona w tyle
1
dyrektywy dot. zamwie s kompatybilne z aktywizmem w obszarach takich jak sprawiedliwy handel czy godna praca, jako e esencja zamwienia publicznego jest powizana z opacalnoci oferty przetargowej. Jest uznawane za ugruntowany fakt prawny, e przepisy pozwalaj na spoecznie odpowiedzialne zamwienia, co oznacza, e firmy dziaaj zgodnie z wysokimi standardami spoecznymi oraz zintegrowanymi projektami produktw i usug uwzgldniajcymi ich skutki spoeczne mog zyska przewag konkurencyjn w coraz wikszej liczbie przetargw biorcych pod uwag kwestie spoeczne.
w kwestii innowacji oraz bardziej uregulowanej implementacji rodkw ochrony rodowiska. Podobnie jak due firmy, wadze zamawiajce s pod coraz wiksz presj aby dziaa w sposb odpowiedzialny spoecznie, zgodnie z pojawiajcym si preferowaniem przez klientw produktw zrwnowaonych takich jak produkty sprawiedliwego handlu (fair-trade), ekologiczna energia lub ywno ekologiczna. Skandale w pocztkach acuchw zaopatrzeniowych (takie jak praca dzieci przy produkcji kawy) stanowi rwnie bezporednie ryzyko polityczne. Rosnce naciski ze strony masowych organizacji pozarzdowych, mediw oraz sieci spoecznych pojawiy si jako wana sia aktywizmu monitorujcego warunki.
1. Zgromadzenie Generalne Narodw Zjednoczonych (2005). Dokument Kocowy Szczytu ONZ, Rezolucja A/60/1, przyjta przez Walne Zgromadzenie dnia 15 wrzenia 2005 r.
2. Przyjta przez Walne Zgromadzenie w rezolucji A/RES/61/106 dnia 13 grudnia 2006 r.
3. Buying Social - A guide to taking account of social considerations in public procurement, Komisja Europejska (2010)
31
CELE SPOECZNE
Kady z zaprezentowanych tutaj celw jest zakotwiczony w strategii europejskiej, globalnych konwencjach lub deklaracjach, ktre staraj si chroni i ustanawia okrelone ramy spoeczne. S one oparte na niewyczerpujcej licie celw opublikowanej przez Komisj Europejsk4.
MOLIWOCI ZATRUDNIENIA
Zatrudnianie Modziey Starsi Pracownicy Pozostajcy Dugo Na Bezrobociu Osoby Z Grup O Niekorzystnej Sytuacji Osoby Niepenosprawne Gwne Normy Pracy Godna Paca Bezpieczestwo I Higiena Pracy Dialog Spoeczny Szkolenia Podstawowa Ochrona Socjalna Zgodno Z Prawami Krajowymi I Umowami Zbiorowymi Zasada Rwnego Traktowania Kobiet I Mczyzn Bezpieczestwo I Higiena Pracy Walka Z Dyskryminacj Wynikajca Z Innych Przyczyn Zrwnane Moliwoci Firmy, Ktrych Wacicielami S Mniejszoci Firmy Zatrudniajce Osoby Z Mniejszoci Spdzielnie, Przedsibiorstwa Socjalne, Organizacje Non-Profit Zatrudnianie Osb Niepenosprawnych
GODNA PRACA
PRAWA SOCJALNE I PRACOWNICZE
WCZENIE SPOECZNE
4. Buying Social - A guide to taking account of social considerations in public procurement, Komisja Europejska (2010)
32
Szczeglny nacisk kadzie si na zastosowanie tych celw w caym acuchu zaopatrzeniowym, zarwno w obrbie jak i poza gospodark, w ramach ktrej ma miejsce zamwienie. Oznacza to, e dla firm moe by konieczne dostarczenie dowodw zgodnoci nawet przez podwykonawcw i ich dostawcw. Rzdy mog wybiera i dobiera cele zgodnie ze swoimi preferencjami dotyczcymi strategii i priorytetami spoecznymi, czego wynikiem jest duy stopie zrnicowania w zastosowaniu.
DOSTPNO I PROJEKTOWANIE DLA WSZYSTKICH ETYCZNY HANDEL
Dostp Do Wszystkich Produktw I Usug Dla Osb Niepenosprawnych Zgodno Ze Specyfikacjami Technicznymi Zgodno Z Kryteriami Eksploatacyjnymi Odpowiedzialno Spoeczna Korporacji Dobrowolne Zobowizanie Przestrzegania Wartoci Oraz Norm Spoecznych
PRAWA CZOWIEKA WSPARCIE DLA MNIEJSZYCH PRZEDSIBIORSTW
Ochrona Przed Naruszaniem Praw Czowieka Odpowiedni Czas Na Przygotowanie Ofert Zagwarantowanie Zapaty Na Czas Uproszczenie Wymaga Kwalifikacyjnych Ogaszanie Moliwoci Podwykonawstwa Podzia Przetargw Na Partie
33
Wdraanie strategii rni si w zalenoci od pastwa i wadzy, co odzwierciedla rnice w interpretacji prawa, w normach lub po prostu
S one czsto posiadane w czci przez gminy, ktre przydzielaj im Dobr ilustracj tego zagadnienia jest promowanie przez Niemcy tzw. Werkstatten, czyli zakadw pracy chronionej dla niepenosprawnych i niewidomych, ktre s traktowane preferencyjnie w kontraktach na zamwienia, o ktre konkuruj.
priorytety gosujcych. Zamiast tworzy nowe rynki, kwestie spoeczne mog wrcz dziaa jako bariera i wymaga precedensw prawnych aby otwiera moliwoci.
Niektre rzdy stworzyy prawa i przepisy, w ktrych zostay uwzgldnione kwestie spoeczne w obrbie zamwie publicznych. Na przykad Sekcja 508 amerykaskiej Ustawy o Rehabilitacji5 jest norm majc gwarantowa przydatno i dostpno technologii zamawianych przez podmioty publiczne dla niepenosprawnych obywateli - zaczynajc od stron internetowych a koczc na urzdzeniach - oraz ustala procedur efektywnej certyfikacji dla kadego komponentu przed rozwaeniem jego dostawy. Niemcy s najwikszym rynkiem zamwie publicznych w Europie wydaj na nie corocznie ponad 420 miliardw euro. Jednoczenie maj najniszy odsetek przetargw publikowanych w caej UE - wynosi on tylko 7,2%. Pod wzgldem politycznym pogldy dotyczce tego, czy dosy ju skomplikowane warunki podane w przepisach dotyczcych zamwie s bardziej funkcjonalne w kwestii osigania celw spoecznych, s podzielone.
bezporednio mniejsze kontrakty. Jeeli w przetargach ich oferty wynosz do 15% powyej najniej ceny oferowanej przez oferenta, naley im udzieli preferencji6. Wyglda jednak na to, e dotychczas zakady typu Werkstatten musiay dochodzi tego prawa w sdach, jako e zamawiajcy wydaj si mie wiksze zaufanie do konwencjonalnych wykonawcw7. Cho kady zakad typu Werkstatt moe wnioskowa o taki przywilej z dowolnego kraju UE, jedynie kilka stosownych kontraktw wydaje si by powyej progu przetargowego UE i nie jest jasne jak wymagane certyfikowanie zakadu jako Werkstatt moe zosta skopiowane w innych krajach czonkowskich. W Danii rodki promowania bezrobotnych zostay wczone do warunkw umownych dla usug uwzgldniajcych wysokie lokalne zatrudnienie, m.in. do czyszczenia, cateringu, zbierania odpadw oraz usug administracyjnych. Wykonawcy dostaj dotacje wynoszce do 50% kwoty wynagrodze.
ZAMWIENIA SPOECZNE W LONDYNIE ZAMWIENIA SPOECZNE W LONDYNIE 352 STAY 650 PRAKTYK / 4,7 MILIARDA EURO 1 STA 2 PRAKTYKI / 14 MILIONW EURO
5. section508.gov
6. Aneks 1, Niemieckie Prawo Socjalne, Ksiga IX Paragraf 141
7. Gleiches Recht fur Alle, Werkstatt: Dialog 6.2009
8. DR oraz Ekstrabladet (2007)
34
Pojawiy
si
skandale
zwizane
z wykorzystaniem
granitu
w charakterystycznych budynkach, takich jak Duska Opera Narodowa. Dziennikarze ledczy ujawnili, e materia ten, dostarczany za niski koszt w wysokoci 30-50 euro/m2 zosta wyprodukowany w niebezpiecznych warunkach pracy w Chinach, podczas gdy ten sam rodzaj kamienia pochodzcy z Europy kosztowaby 150 euro / m2 8. W wyniku tego kwestie spoeczne dotyczce warunkw pracy w ramach acuchw zaopatrzenia zyskay na wanoci. Holandia opublikowaa 5-letni plan majcy na celu uzyskania zgodnoci z zasadami zrwnowaenia dla 100% jej corocznych wydatkw publicznych wynoszcych 40 miliardw euro9.
EGZEKWOWANIE, SPRAWDZANIE I KONTYNUACJE

Kwestie spoeczne s rzadko przedmiotem zamwie publicznych. S natomiast czsto odzwierciedlone w wykonywaniu kontraktw lub klauzulach o podwykonawstwie. Kupujcy nie maj zazwyczaj moliwoci monitorowania wykonywania zobowiza w ramach acucha zaopatrzeniowego, w szczeglnoci w pastwach trzecich. Aby pokaza warunki pracy u azjatyckich dostawcw potrzebni byli duscy i szwedzcy aktywici. Ujawnienie skandalu jest gwnym wspdzielonym ryzykiem zarwno dostawcw jak i nabywcw. Szwecja opracowuje rnorodne narzdzia, takie jak CSR-Compass11,
Na poziomie wadz lokalnych, organizacja Greater London Authority promuje odpowiedzialno spoeczn w ramach swoich wydatkw na zamwienia wynoszcych 4,7 miliarda euro, gwnie w celu rozbudowania personelu dostawcw aby zapewni szkolenia i miejsca pracy dla bezrobotnych i spoecznie wykluczonych obywateli10.
narzdzia kontynuacji ulepsze oraz raportowe, a take kontrole zgodnoci w partnerstwie z midzynarodowi organizacjami pomagajcymi zmieni kwestie spoeczne w konkretne wymagania.
DZIEJE NIEMIECKIEJ PARTII ZIELONYCH I TEMATY PRZEZ NI PORUSZANE

1970 5,1% 1,5% 5,6% 8,2% 8,3% 5% 7,3% 6,7% 8,6% 8,1% 16,5% 10,7% 18,5% 24,2% KRAJ ZWIZKOWY BREMA, 1979 KRAJ, 1980 KRAJ, 1983 PARLAMENT EUROPEJSKI, 1984 KRAJ, 1987 KRAJ, 1990 KRAJ, 1994 KRAJ, 1998 KRAJ, 2002 KRAJ, 2005 WYBORY KRAJU ZWIZKOWEGO BREMA, 2007 KRAJ, 2009 SONDA KRAJOWY, 2010 KRAJ ZWIZKOWY BADENIA-WIRTEMBERGIA, 2011 FUKUSHIMA ENERGIA ZE RDE ODNAWIALNYCH MOBILNO CZERNOBYL IMIGRACJA GLOBALNE OCIEPLENIE DYSKRYMINACJA KWESTIE NUKLEARNE PRAWA GEJW PRAWA OBYWATELSKIE
9. Holenderski Krajowy Plan dla Zrwnowaonych Zamwie, Ministerstwo Spraw Gospodarczych, SenterNovem (2007)
10. Centralny Zesp ds. Odpowiedzialnych Zamwie, Greater London Authority Group
11. Szwedzka Rada Zarzdzania rodowiskiem (SEMCo) csr-kompassen.se
35
MOLIWOCI
Wdraanie strategii rni si w zalenoci od pastwa i wadzy, co odzwierciedla rnice w interpretacji prawa, w normach lub po prostu priorytety gosujcych. Zamiast tworzy nowe rynki, kwestie spoeczne mog wrcz dziaa jako bariera i wymaga precedensw prawnych aby otwiera moliwoci.
WARTO DETALICZNA PRODUKTW Z CERTYFIKATEM FAIRTRADE W EURO12

900.000 800.000 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Dania Finlandia Norwegia Szwecja Niemcy Wielka Brytania Francja Belgia Holandia Szwajcaria Wochy Hiszpania USA
12. Szacunki FairTrade International dotyczce produktw sprzedawanych z certyfikatem sprawiedliwego handlu Fairtrade.
36
SKUTKI SPOECZNE CEN

Biorc pod uwag, e kwestie spoeczne maj szeroki i czasem poredni wpyw na zakup lub prowadz do ewolucji rynkw bez wyranego odniesienia statystycznego, trudno jest okreli ilociowo ich wyrane moliwoci gospodarcze w kwestii zamwie publicznych. Jednak pewne trendy z powizanych rynkw, takie jak zgodno towarw z zasadami sprawiedliwego handlu mog posuy do zilustrowania potencjalnej korzyci dla dostawcw, ktrzy aktywne uwzgldniaj rodki zapewniajce odpowiedzialno spoeczn w swoich usugach oferowanych rzdom. Cho na mocy Dyrektyw UE domaganie si przez wadze zamawiajce konkretnego certyfikatu jest nielegalne, kryteria wykonawcze wikszoci certyfikatw takich jak Fairtrade mog zosta zastosowane w specyfikacjach technicznych. Dlatego te speniajc niektre lub wszystkie z takich kwestii spoecznych dostawcy mog a) wej do uprzywilejowanej maej grupy kwalifikujcych si dostawcw, b) zosta zakwalifikowani do skadania wariantw w przetargach oraz b) mie siln pozycj w dialogach przedzamwieniowych pozwalajc podnosi oczekiwania wadz zamawiajcych w kwestii speniania wyszych standardw oraz brania pod uwag kwestii spoecznych. Oglnie rzecz biorc, wszystkie te czynniki powinny w poczeniu zmniejszy niektre naciski w kwestii kosztw poprzez wyczenie dostawcw niskokosztowych oraz zmniejszenie krgu prawdopodobnych dostawcw. Firmy planujce i projektujce swoje acuchy zaopatrzeniowe zgodnie z wysokimi standardami etycznymi i rodowiskowymi prawdopodobnie zbior korzyci w przypadku zamwie publicznych zaprojektowanych tak, aby zmaksymalizowa ich skutki spoeczne. W szczeglnoci aspekty rwnoci pci, integracji osb z mniejszoci, bezrobotnych oraz niepenosprawnych (szczeglnie w dostawach lokalnych) oraz zagwarantowanie godnych warunkw pracy we wszystkich czciach acucha zaopatrzeniowego wydaj si by priorytetami w perspektywie krtkoterminowej.
Uniwersalne projektowanie moe take odkry moliwoci na rynkach rozcigajcych si na przestrzeni pomidzy usugami publicznymi a konsumpcj prywatn. Biorc pod uwag, e na caym wiecie jest 650 milionw niepenosprawnych osb13, dostpne produkty dostarczane przez sektor publiczny mog by jedynie jednym z aspektw Pastwa potencjau rynkowego. Astando, dostawca systemu dostpnoci dla pieszych e-Adept,
dostosowanego do potrzeb 161 milionw niewidomych i niedowidzcych osb na caym wiecie14 pilotuje rozwizanie dla Miasta Sztokholm, ktrego roczny koszt wynosi 369 000 euro, a bezporedni zwrot gospodarczy - 17 milionw euro. System e-Adept zrewolucjonizowa rynek, ktrym wczeniej zajmowa si personel usug socjalnych, wykonawcy transportowi oraz fizjoterapeuci, poprzez skonsolidowanie oszczdnoci i korzyci uzyskanych przez wadze zamawiajce w alternatywn propozycj biznesow wart rocznie 35 miliardw euro w skali globalnej15.
BUDOWANIE SWOJEJ MARKI FIRMOWEJ I PRACOWNICZEJ

Cele spoeczne w zamwieniach publicznych autorstwa Komisji Europejskiej wzywaj do Dobrowolnej Odpowiedzialnoci Spoecznej Firm, co nie stanowi zobowizania prawnego, lecz niematerialny cel, ktry moe mie sens biznesowy. Przyciganie wysoce zmotywowanych i zdolnych pracownikw jest w tak samo duym stopniu korzystne dla budowania kultury odpowiedzialnoci spoecznej16 jak zdolno zakwalifikowania si do etycznych zamwie publicznych. Z bada wynika, e odpowiedzialno spoeczna firm jest czynnikiem wpywajcym na zaangaowanie pracownikw, przyciganie izatrzymywanie talentw oraz motywacj. To z kolei przejawia si woglnej misji i wartociach, czynic firm mark rozpoznawan przez skadajcych zamwienia publiczne dziki rnym rodzajom zaangaowania
NOWE RYNKI POPRZEZ PROJEKTOWANIE I DOSTPNO

Projektowanie jest kolejnym kluczowym czynnikiem umoliwiajcym rozwj i sprawdzio si wielokrotnie w otwieraniu i rewolucjonizowaniu rynkw. Zasady Projektowania Uniwersalnego lub Projektowania dla Wszystkich mona znale w specyfikacjach technologicznych, takich jak przedstawione wczeniej wymagania amerykaskiej Sekcji 508. Spki integrujce dostpno dla wszystkich ze swoimi produktami i usugami mog wynajdowa nowe rozwizania tworzce nowe propozycje wartoci oraz rynki. Ponadto, projektowanie moe dziaa jako czynnik rnicujcy w ocenie wydajnoci funkcjonalnej oraz obejmowa kalkulacje kosztw cyklu ycia tam, gdzie to istotne. Zdolno ochrony wasnoci intelektualnej projektw moe dodatkowo zwikszy warto inwestycji w uniwersalne projektowanie.
13. Konwencja Narodw Zjednoczonych w sprawie Praw Osb Niepenosprawnych (2007)
14. WHO
15.Connected cities: your 256 billion euro dividend, Royal College of Art & Design (2010)
16. Using corporate social responsibility to win the war for talent, Bhattacharya, Sen, Korschun, MIT Sloan Management Review, Zima 2008
37
DOSTPNO DLA OSB NIEWIDOMYCH I NIEDOWIDZCYCH W SZTOKHOLMIE

Miasto odkryo, e zbieno jej planu dostpnoci oraz nowych technologii rozwijanych w miecie mogoby stworzy zupenie nowe rozwizanie: e-Adept, opracowany przez Astando, dokonuje transformacji ycia tysicy niewidomych i niedowidzcych obywateli.
Rada Miasta Sztokholm zadeklarowaa w 1999 roku swoj intencj stania si najbardziej dostpn stolic na wiecie do roku 2010. Aby osign ten cel, rozpoczto w Sztokholmie program Easy Access (atwy Dostp), z jednoczesnym wdraaniem rnych rodkw przez sztokholmsk Administracj Nieruchomociami i Ruchem. Na pocztku dokonano inwestycji w fizyczne dostosowanie przej dla pieszych, przystankw autobusowych i placw zabaw oraz instalacj ramp lub urzdze suchowych w budynkach publicznych. Jako cel rozwoju Sztokholm okreli wymaganie, aby telefon komrkowy Jednake te rodki w ramach programu Easy Access nie speniy potrzeb osb niewidomych i niedowidzcych, stanowicych potrzeby okoo 1,7% ludnoci wiata, i osoby te wnioskoway o lepsze rozwizania. W wyniku tego rozpoczto w 2005 toku program cyfrowej sieci dla pieszych (obecnie znany jako e-Adept). sta si pomoc nawigacyjn dla niepenosprawnych uytkownikw, nie podajc przy tym szczegw technicznych. Praca rozwojowe zaangaoway cile niepenosprawnych uytkownikw kocowych, a na wiosn 2011 roku rozpoczy si prby, w ktrych 20 pozostawionych bez opieki uytkownikw testowao program e-Adept. Astando, redniej wielkoci firma odpowiedzialna za baz danych drg miasta otrzymaa w ramach swojej umowy ramowej zlecenie naopracowanie cyfrowej sieci drg dla pieszych oraz powizanych z ni usug. Sztokholm poczy zgod na wyniki dwch spotka konsultacyjnych, w ktrych uczestniczyy, midzy innymi, Krajowe Stowarzyszenie dla Niewidomych oraz gazeta dla niewidomych i niedowidzcych. Zaprezentowano pomysy dotyczce pomocy nawigacyjnych w telefonach komrkowych, zapraszajc jednoczenie uczestnikw do ich komentowania. Niedugo potem Astando zlecono przeprowadzenie projektu pilotaowego razem ze swoimi podwykonawcami z MoSync, majcego na celu zbadanie moliwoci nawigacji za pomoc telefonu komrkowego oraz bazy danych drg dla pieszych. W midzyczasie Szwedzka Agencja ds. Poczty i Telekomunikacji rozpocza badania nad pomocami nawigacyjnymi dla osb niepenosprawnych dostpnymi w Szwecji. Easy Access, podobnie jak projekty w Miecie Malmo (z Regis i Wayfinder Systems) oraz regionie Dalarna (Handitek oraz The Teknikdalen Foundation), przycign sporo uwagi. Agencja zaoferowaa fundusze rozwojowe pod warunkiem wsppracy grup i stworzenia przez nie otwartych usug, uruchamiajc tym samym rozwj programu e-Adept.
38
MODEL BIZNESOWY, KTRY OTWORZY RYNKI IROZPOWSZECHNI KORZYCI

Wasno wynikw projektu zostaa wyjaniona za pomoc umowy podpisanej w 2010 roku przez wszystkich inwestorw (Miasto Sztokholm, Szwedzk Agencj ds. Poczty i Telekomunikacji, Szwedzk Administracj Transportow oraz Astando), ktra uczynia ich wsplnymi wacicielami kodu rdowego oraz wynikw projektu. Model biznesowy Astando polega na rozpowszechnianiu rozwiza opracowanych w jednym miecie do innych miast w celu zwikszenia oddziaywania oraz podzielenia kosztw kontynuacji rozwoju oraz konserwacji. Umowa w sprawie eksploatacji przez wszystkich wacicieli gwarantuje, e oprogramowanie moe by rozpowszechniane do innych miast bez opat licencyjnych. Miasta przystpujce do uczestnictwa finansuj swj udzia w utrzymaniu danych oraz bior odpowiedzialno za promowanie rozwizania poprzez swoje wewntrzne procedury wdroeniowe. Miasta mog utrzymywa swoje wasne funkcje serwerowe lub zawrze umow z dostawc usug, take zAstando. Wykorzystane mog by dowolne telefony Nokia ostatniej generacji, bdce urzdzeniami preferowanymi dla uytkownikw niewidomych i niedowidzcych z powodu posiadanie przez nie syntezatora mowy Acapela.
Programy pilotaowe w Sztokholmie wykazay, e bezporedni wpyw gospodarczy programu e-Adept na niewidomego lub niedowidzcego obywatela wynosi okoo 940 euro rocznie, a dla miasta jako caoci wynosi 2 200 euro w korzyciach dla gospodarki przypadajcych na uytkownika. Wynika z tego, e e-Adept ma wielk warto dla miast. Programy pilotaowe w Sztokholmie wykazay, e program e-Adept przynisby Sztokholmowi zysk 17 milionw euro przy rocznym koszcie utrzymania wynoszcym tylko 370 000 euro. Miasta wydaj si mie nastpujce trudnoci w zastosowaniu rozwizania takiego jak e-Adept: 1. Przydzielenie budetu na utworzenie bazy danych drg dla pieszych 2. Obsuga niewywoanych rozwiza takich jak e-Adept w celu uruchomienia procesu zamwienia 3. Wyznaczenie odpowiedniej osoby do przeprowadzenia procedury 4. Przydzielenie odpowiednio zmotywowanych osb w celu przezwycienia barier wewntrznych 5. Pomiar kosztu caego cyklu ycia oraz korzyci przynoszonych przez program e-Adept. Krtko mwic, innowacja w wikszoci miast jest stamszona przez preferowanie w zamwieniach pozornie bardziej przewidywalnych rozwiza tradycyjnych, podobnych do poprzednich inwestycji.
EKOLOGICZNE FUNDUSZE DLA UZDROWIENIA GOSPODARCZEGO5
SZWECJA
HOLANDIA
MALM, BORLNGE, VSTERS, REBRO , TREBODA, FALKPING, SKARA, LINKPING, SZTOKHOLM, BORLNGE, BOTKYRKA, HANINGE, HUDDINGE, NYKVARN, NYNSHAMN, SALEM, SDERTLJE, TYRES
STOWARZYSZENIA NIEWIDOMYCH
USA
NOWY JORK
HISZPANIA
SAN CUGAT ONCE
NIEMCY
HAMBURG, STOWARZYSZENIA NIEWIDOMYCH
WIELKA BRYTANIA
AUSTRALIA
BRISBANE
ATCARE, KILKA MIAST W ANGLII ORAZ WADZE LOKALNE W SZKOCJI, PRZEDSTAWICIELE NIEWIDOMYCH
17. Connected Cities: Your 256 Billion Euro Dividend, Royal College of Art (2010)
39
PLACE ZABAW DLA OSB W KADYM WIEKU: ZAKUP WIZJI SPOECZNEJ

Firma Lappset zgosia si do klientw kupujcych place zabaw zpomysem, e mog to by nie tylko miejsca dla dzieci, ale rwnie orodki spoeczne dla osb w kady wieku - od 0 do 100 lat. Wadze lokalne w Hiszpanii byy pierwszymi, ktre przyjy t wizj zamawiajc nie tylko wyposaenie, lecz ca koncepcj spoeczn majc realne oddziaywanie.
40
Grupa Lappset jest redniej wielkoci rodzinn midzynarodow firm z Finlandii produkujc wyposaenie dla placw zabaw nawieym powietrzu z zastosowaniem najwyszych standardw ochrony rodowiska oraz wytrzymaoci, z racji bycia dostawc wyposaenia o przeduonej trwaoci do zastosowa pozadomowych. Aby utrzyma swoj przewag konkurencyjn jako producenta
Cho przedmiot zamwienia by technicznie porwnywalny z placem zabaw, rozwizanie obejmowao zaprojektowanie i poczenie zmontowanych komponentw tak, aby zmaksymalizowa oddziaywanie spoeczne w ramach wsplnoty. Ponadto, Lappset uwzgldni dziaania treningowe, w ramach ktrych firmowy fizjoterapeuta Lappset wyszkoli lidera orodka opieki dziennej w Santa Coloma de Gramanet tak, aby sta si on wykwalifikowanym instruktorem dla swojej klienteli seniorw. W roku 2006 Diputacion de Barcelona, stowarzyszenie wadz lokalnych w prowincji Barcelona, zamwio 35 instalacji Senior Sport. Stowarzyszenia zamawiaj zazwyczaj sprzt hurtowo, z perspektyw zapewnienia rozwiza dla starzejcego si spoeczestwa oraz uzupeniania usug centrw opieki dziennej aktywnoci fizyczn nawieym powietrzu. W 2010 roku sprzt Senior Sport dostarczono do trzech z czterech prowincji w Katalonii i czyniony jest znaczny postp w kwestii tworzenia na podstawie duego oddziaywania osignitego przez pierwsze wdroenia w celu dotarcia na szersze rynki hiszpaskie oraz midzynarodowe.
wysokowartociowego, Lappset inwestuje w dziaania badawcze oraz innowacyjne aby na wczesnym etapie odpowiada na gwne trendy w spoeczestwie w partnerstwie z agencj badawcz oraz klientami rzdowymi. W ten sposb Lappset zapewnia sobie cigy dialog zklientami aby uczy si i dzieli nowymi spostrzeeniami wpywajcymi na oczekiwania stawiane w zamwieniach. Jeden z programw badawczych zaprosi dzieci i seniorw do wzicia udziau w badaniu dotyczcym tego, jak midzypokoleniowe grupy mogaby razem bawi si i wiczy. Wyniki byy imponujce i wskazyway na wiele korzyci dla zdrowia, niezalenoci oraz wizi midzypokoleniowych. Badania wykazay ponadto, e wiczenia stymuluj zdrowie psychiczne i fizyczne we wszystkich grupach wiekowych. Gdy si starzejemy, zwiksza si potrzeba utrzymania zdolnoci koordynacyjnych, rwnowagi i siy mini bez stresu oraz nacisku na wyniki. Aktywno na wieym powietrzu oywia ponadto nasze zmysy. W wyniku tego projektu oraz w oparciu o dowiadczenia uczestniczcych w nim seniorw, firma zacza rozwin seri sprztu do wicze nawieym powietrzu dla seniorw, ktra dzi ma nazw Senior Sport Equipment (Sprzt Sportowy dla Seniorw). Koncepcja Lappset dla obywateli w podeszym wieku obejmuje zestaw produktw Senior Sport, powicony grupom uytkownikw w wieku od 65 lat, instalacj, instrukcje treningowe oraz usugi poradnicze. W czerwcu 2005 roku, po okoo dziesiciu miesicach dialogu na temat potrzeby zaoferowania przez wadze lokalne Santa Colom de Gramanet bardziej angaujcych usug dbajcych o dobre samopoczucie seniorw, Lappset wygra zlecenie na pierwsz instalacj wyposaenia Senior Sport. Reportae mediw, zadowoleni obywatele oraz oferowanie usug uzupeniajcych dostarczany sprzt - to wszystko przyczynio si doszybkiego wstpnego sukcesu, jednak miao to te wsparcie firmy majce strategi zrwnowaenia rodowiskowego oraz rozliczalny acuch wartoci speniajcy inne wymagania spoeczne i etyczne. Co wicej, firma Lappset otworzya nowy rozdzia Projektowania dla Wszystkich poprzez zaprojektowanie wyposaenia, ktre suy nie tylko seniorom czy dzieciom, lecz jest chtnie uytkowane przez wszystkie pokolenia.
PRZEWAGA KONKURENCYJNA POPRZEZ PRZEDEFINIOWANIE ODDZIAYWANIA SPOECZNEGO

Firma Lappset nie podya za trendami w zamwieniach, lecz zamiast tego postanowia poprowadzi rynek w kierunku zwrcenia si ku nowemu obszarowi stanowicemu jedn z gwnych kwestii spoecznych. Koncentrujc si na starzejcym si spoeczestwie jako nowym temacie i uruchamiajc swoj koncepcj 0-100, firma Lappset pomoga swoim klientom przemyle na nowo, co moe da sprzt dorozrywki na wieym powietrzu i tym samym usytuowaa si jako gracz wykonujcy pierwszy ruch na otwartym szeroko rynku.
41
OKRG SZTOKHOLM: RYZYKO BIZNESOWE I WARTO ODPOWIEDZIALNEGO ZAMWIENIA

Firma Instrumenta AB dostarczya rkawice chirurgiczne wytworzone w Pakistanie zgodnie
Zgodno zostaa sprawdzona take w samej firmie Instrumenta poprzez podwykonawcw, przeprowadzajc wywiady z pracownikami oraz zarzdem i sprawdzajc certyfikaty inspekcyjne.
z warunkami Kodeksu Postpowania Okrgu Sztokholm. Niezalena kontrola wyrywkowa
wymaganie istotnych dowodw przyjcia warunkw zarwno przez ni sam i jak przez jej dostawcw. Kontrola wyrywkowa poskutkowaa nastpujcym raportem
odkrya naruszenia zgodnoci, co uruchomio kontynuowany program ulepsze w celu zmniejszenia ryzyka w przyszoci.
Rada Okrgu Sztokholm wdroya Kodeks Postpowania w roku 2007
18
podsumowujcym:
PARAGRAF SZTOKHOLMSKIEGO KODEKSU POSTPOWANIA

1. Prawa czowieka
jako cz swoich warunkw umownych dla wszystkich dostawcw. Utworzyo to cz programu pilotaowego zrwnowaonych zamwie, przeprowadzanego wsplnie z dwoma innymi gwnymi szwedzkimi okrgami. Wszyscy dostawcy musz podpisa si pod warunkami okrelonymi w Kodeksie Postpowania dla wszystkich czci swojego acucha dostaw oraz mog podlega wyrywkowym kontrolom, podczas ktrych wadza umawiajca si sprawdza zgodno. SwedWatch, organizacja non-profit monitorujca etyczne zamwienia oraz postpowanie firm ujawnia w 2007 roku powane etyczne przewinienia w brany przyrzdw medycznych, co doprowadzio do zwikszenia wiadomoci publicznej w temacie pochodzenia towarw powszechnie uywanych przez organizacje publiczne19. Instrumenta AB, szwedzkie przedsibiorstwo z grupy maych i rednich, zdobyo kontrakt na dostaw rkawic chirurgicznych dla rady Okrgu Sztokholm, deklarujc przy tym spenianie warunkw Kodeksu Postpowania obecnych w kontrakcie. W 2010 SwedWatch zlecono przeprowadzenie kontroli zgodnoci z Kodeksem Postpowania. Szczegln uwag powicono roli Pakistaskich dostawcw rkawic, majcych siedzib w miecie Sialkot, na ktrym skoncentroway si ujawnione w 2007 przez SwedWatch informacje o ryzyku istniejcym w acuchu zaopatrzenia w proste produkty medyczne, co obejmowao ryzyko pracy dzieci. Kontrola zgodnoci zostaa przeprowadzona we wsppracy z pakistaskimi organizacjami pozarzdowymi, ktre zoyy wizyty u dostawcw oraz ich
2. Prawodawstwo krajowe 3. Praca dzieci 4. Praca przymusowa 5. Dyskryminacja 6. Wynagrodzenia oraz godziny pracy 7. Wolno stowarzyszania si oraz organizacji pracy 8. rodowisko 9. Bezpieczestwo i Higiena Pracy Zgodnie z Kodeksem Ryzyko odstpstw Stwierdzono odstpstwa
Przy istotnych dowodach niezgodnoci, Rada Okrgu Sztokholm bya uprawniona do rozwizania kontraktu z Instrumenta z powodu istnienia powanego naruszenia warunkw Kodeksu Postpowania. Wbezporednim wyniku kontroli zgodnoci nie przeduono kontraktu z firm Instrumenta,
18. "Social responsibility in procurement. Code of conduct for suppliers Rada Okrgu Sztokholm, Rada Regionu Skane oraz Region Vastra Gotaland (2010)
19. "The dark side of health care", SwedWatch (2007)
42
ktry zamiast tego zosta przyznany firmie Tillquist, konkurentowi, ktrego propozycja zaja drugie miejsce pod wzgldem wartoci w pocztkowym przetargu. Rada Okrgu Sztokholm poczua si pewniej wsppracujc z Tillquist, jako e firma ta zostaa rwnie zdemaskowana przez raport SwedWatch z roku 2007 i od tamtej pory wdroya program cigych ulepsze zapewniajcy dowd postpu w kierunku wikszej odpowiedzialnoci spoecznej. SwedWatch zalecao, aby wadze umawiajce si nie zryway kontraktw zfirmami niezachowujcymi zgodnoci, lecz raczej pracoway z nimi wsplnie w celu rozwizania problemw. Instrumenta wykorzystaa t sytuacj jako okazj do wprowadzenia serii reform swojej dziaalnoci atake dziaalnoci swoich dostawcw i tym samym zapewnia sobie dobr pozycj w przyszych przetargach publicznych.
Koniec kocw Rada Okrgu Sztokholm musiaa wybra drugiego najtaszego dostawc (Tillquist), ktry wprowadzi rodki pozwalajce mu zachowa zgodno z Kodeksem Postpowania. Sugeruje to, e biorc pod uwag, i spoeczne standardy zamwie zaczynaj stanowi norm, moliwy moe sta si ruch w kierunku akceptowalnego uwolnienia cen.
SWEDWATCH ZALECA ZADANIE DOSTAWCOM NASTPUJCYCH PYTA:

1. Czy posiadaj Pastwo osob na poziomie zarzdzania odpowiedzialn za wymagania etyczne i spoeczne? 2. Czy posiadaj Pastwo wiedz na temat tego gdzie wytwarzane s produkty dostarczane na mocy kontraktu? 3. Czy Pastwa wymagania obejmuj gwne konwencje Midzynarodowej Organizacji Pracy (ILO), Artyku 32 Konwencji Narodw Zjednoczonych o Prawach Dziecka (UNCRC), krajowe prawa dotyczce bezpieczestwa i pracy oraz zasady dotyczce pacy minimalnej? spoecznie 4. Czy wymagania spoeczne s czci Pastwa kontraktw z dostawcami? 5. Czy sprawdzili Pastwo swoich dostawcw pod ktem ich odpowiedzialnoci spoecznej? 6. Czy ustalili Pastwo cel i ustalili harmonogram rozwizywania ewentualnych znanych problemw? 7. Czy pracuj Pastwo w jakikolwiek sposb w celu przeciwdziaania dyskryminacji zwizkw zawodowych u dostawcw? 8. Czy dostosowali Pastwo swoj dziaalno tak, aby umoliwi dostawcom spenienie wymaga spoecznych?
WSPPRACUJ: KONTROLUJ, UCZ SI, ULEPSZAJ, DOWIED ZGODNOCI

Cho wiele wadz wdraajcych dziaania w ramach odpowiedzialnych zamwie zgasza, e jest dla nich bardzo trudne zebranie dowodw zgodnoci od podwykonawcw w dolnych czciach acucha zaopatrzeniowego w krajach trzecich, kontrole zgodnoci SwedWach wykazay skuteczny mechanizm pozwalajcy na ujawnienia warunkw i rzeczywistej sytuacji oraz spowodoway, e niezachowujcy zgodnoci dostawcy dokonali przegldu swoich procedur. W tym samym czasie procedura ta zwrcia take uwag na typowe warunki, ktre utrudniaj starania majce na celu zwikszenie zgodnoci, takie jak fakt, e ceny dla producentw nie zwikszyy si od 1982 roku, co powoduje znaczn presj gospodarcz przeszkadzajc w przyjmowaniu rodkw ochrony rodowiska, zdrowia, bezpieczestwa i pracy.
43
ZALECENIA
Naley wczy kwestie spoeczne do projektowania i dostaw
Prosimy rozway, czy Pastwa firma oraz produkty s odpowiedzialne spoecznie i czy mogliby Pastwo wzmocni zgodno z oczekiwaniami stawianymi przez publicznych zamawiajcych poprzez wprowadzenie w wikszym stopniu kwestii spoecznych do Pastwa projektw, dostaw, zaopatrzenia oraz dziaalnoci operacyjnej.
Naley wybra i przyj pojawiajce si kluczowe normy i certyfikaty

Naley zaplanowa zgodno z pojawiajcymi si certyfikacjami produktw i usug, ktre s wykorzystywane jako punkty odniesienia przez wadze publiczne, np. certyfikat sprawiedliwego handlu Fairtrade, w celu zbudowania portfolio dowodw Pastwa spoecznie odpowiedzialnej dziaalnoci. Konieczne jest zrozumienie wartoci i integralnoci rnych certyfikatw projekt State of Sustainability Initiatives (Inicjatywy Stanu Zrwnowaonego) ma na celu dostarczenie porwna i wskazwek20.
Wane jest zaplanowanie premii, jak rynek zapaci za odpowiedzialno spoeczn

Naley zaplanowa rol kwestii spoecznych w wartoci dodanej przez Pastwa produkty i usugi oraz dokadnie przestudiowa swj segment rynku aby rozpozna , czy osignito wysze ceny w tych zamwieniach wPastwa obszarze, ktre oceniy odpowiedzialno spoeczn.
Naley wybiera rynki wczesne i pionierskie

Jeeli Pastwa produkty maj wysoki stopie integralnoci spoecznej naley rozway, ktre rynki s pionierami w odpowiedzialnych spoecznie zamwieniach publicznych a ktre znich s tymi, ktre podnosz ten temat w celu wyznaczenia priorytetw dla wejcia na rynek.
Naley zaangaowa klientw w dialog o wartoci zamwienia spoecznego wpenym jego okresie ycia
Naley zaangaowa klientw w dialog, wyjaniajc im warto propozycji zamwienia spoecznego w caym jego okresie ycia oraz zmotywowa ich do przyjcia lepszych praktyk oraz oceny wydajnoci w skali penego okresu ycia.
Budujcie Pastwo swoj mark oraz przycigajcie talenty poprzez odpowiedzialno spoeczn
Rozwacie Pastwo czy przyjcie strategii odpowiedzialnoci spoecznej firmy wdroone w ramach Pastwa organizacji moe pomc Pastwa dziaalnoci zdoby nie tylko wicej kontraktw, lecz take umocni jej mark jako pracodawcy oraz jej oglne uznanie.
Pastwa dziaalno powinna zosta przeksztacona poprzez uniwersalne projektowanie

Naley rozway, czy podejcie oparte na uniwersalnym projektowaniu oraz radykalnych innowacjach moe prowadzi Pastwa do zupenie nowych i bardziej zachcajcych, wartociowych propozycji, za pomoc ktrych bdzie moliwe a) otworzenie nowych rynkw oraz b) przejcie od zaopatrywania w towary do rozwiza o wysokim oddziaywaniu.
Naley zbada swj acuch zaopatrzenia

Naley wykorzysta kryteria lub normy spoeczne w celu dokadnego przegldu wasnego acucha zaopatrzenia, w tym podwykonawcw Pastwa dostawcw, oraz okreli kluczowe ryzyka. Naley te przydzieli odpowiedzialno kierownictwa za ulepszenia i zgodno.
20. "The state of initiatives review 2010: sustainability and transparency", IISD, IIED (2010)
Zamwienia publiczne wspierajce innowacje
44
ZAMWIENIA PUBLICZNE WSPIERAJCE INNOWACJE

1 WSTP 2 STRATEGIA W DZIAANIU 3 WYWIAD 4 NIEKTRE WYZWANIA 5 MNOGO MOLIWOCI 6 WYWIAD 7 STUDIA PRZYPADKU 8 ZALECENIA
WSPPRACOWNICY: ARHO ANTTILA, JAKOB EDLER, PAUL MINOTT, JUAN RADA, EDUARD SENTIS, NINA WIDMARK
45
WSTP
Innowacja jest coraz czciej elementem planw rozwoju rzdw w odpowiedzi na wyzwania w zakresie zrwnowaonego
Spoeczestwo si zmienia: Spoecznoci si starzej, co oznacza, e Zmiana technologiczna: Rosnca dostpno technologii takich jak Internet, telefony komrkowe, pojazdy elektryczne oraz czujniki moe radykalnie przeksztaci sektor usug i stworzy nowe wydajnoci, skoki jakociowe i nowe wyzwania.
rozwoju, jakoci oraz technologii. Innowacyjne zamwienia to zestaw narzdzi pozwalajcy zakupi rozwj nowych rozwiza lub postp tych ju znanych poprzez badania i rozwj oraz
obcienie finansowe kurczcej si populacji w wieku produkcyjnym jest niemoliwe do zrwnowaenia bez innowacji w dziedzinie opieki zdrowotnej, pomocy w yciu codziennym oraz terapii. Nowe Wyzwania: Migracja, internacjonalizacja oraz zmieniajce si prawodawstwo wymagaj od organizacji publicznych zmian w procedurach. Zamwienia wspierajce innowacyjno s postrzegane jako recepta na
innowacyjno.
Europa jest jedn z kilku gospodarek wiata zainteresowanych tym, czy tradycjonalne, oparte na kosztach i specyfikacjach zamwienia publiczne s skuteczn metod zdobywania rozwiza dla potrzeb nabywania usug publicznych. W wyniku tego wdroone zostay rodki, ktre wystpuj pod oglnym pojciem zamwie wspierajcych innowacyjno, poszerzajce moliwoci, jakie maj agencje publiczne w celu zakupu nie tylko gotowych towarw, lecz take dziaa badawczo-rozwojowych oraz umoliwienia producentom oferowania bardziej innowacyjnych rozwiza. Niektre trendy wystpuj jednoczenie i stawiaj innowacj wysoko w planie strategicznym w celu osignicia rnorodnych celw: Jako usug i dowiadczenie: Wadze musz dostarcza najwyszej jakoci usugi muszc jednoczenie upora si z ciciami budetowymi. Konkurencyjno: Wadze chc bardziej konkurencyjnej gospodarki i chc wykorzystywa zamwienia publiczne w celu wspierania rozwoju nowych rozwiza dla globalnych rynkw. Wyzwania zrwnowaonego rozwoju: Gospodarcze, rodowiskowe i spoeczne oddziaywanie inwestycji wymaga bardziej zintegrowanych rozwiza.
uporanie si z caym pakietem wyzwa i winny oferowa du moliwo rozwoju firmom przyjmujcym nowe technologie i usugi. Unia Europejska ustanowia sze wiodcych inicjatyw rynkowych1, w ktrych wyzwania pojawiaj si razem z moliwociami dla firm pozwalajcymi im na stanie si wiatowej klasy konkurentami na gwnych rynkach globalnych: e-zdrowia, zrwnowaonej konstrukcji, tekstyliw ochronnych, produktw pochodzenia biologicznego, recyklingu oraz energii odnawialnych. Od strony technicznej, zamwienia wspierajce innowacyjno s specjaln form interakcji pomidzy nabywc publicznym a producentem prywatnym, co zazwyczaj skutkuje pewn form dialogu. Rni si to od tradycyjnych przetargw opartych na kosztach, w ktrych okrelone wczeniej parametry, takie jak specyfikacje i cena, okrelaj rezultat. Tradycyjne zamwienia osigaj limit swoich moliwoci, gdy rozwizanie dla danego wyzwania jest nieznane i musi zosta znalezione poprzez badania, rozwj, poszukiwania lub projektowanie procedur.
1. http://www.ec.europa.eu/enterprise/policies/innovation/policy/lead-market-initiative/%23h2-1
46
WYOBRAENIE I KONCEPCJA
DOSTAWCY POMYS PROJEKT ROZWIZANIA DIALOGI I NEGOCJACJE
1 2 3
PROBLEM OGOSZENIE INFORMACJE RYNKOWE NABYWCY
BADANIE POTRZEB
47
PARTNERSTWO / PODZIELENIE SI RYZYKIEM
KOMERCJALIZACJA
PROTOTYP
PIERWSZY TEST
MARKETING
SPRZEDA
4 5 6 7
PROGRAM PILOTAOWY OCENA ZAPYTANIE OFERTOWE
ZAMWIENIE WSPIERAJCE INNOWACJE
ZAMWIENIE KOMERCYJNE
48
Midzynarodowe regulacje handlowe pozwalaj rzdom wykorzystywa nadzwyczajne procedury w celu zamawiania
Flandria, Wielka Brytania, Belgia oraz Holandia s ju aktywnymi Od rzdw oczekuje si wzicia pod uwag posiadania wasnoci intelektualnej w negocjacjach dotyczcych umw zamwie przedkomercyjnych, zawieranych z dostawcami, aby zachci dorozpowszechniania innowacji na rynku w zamian za obniki kosztw rozwoju.
innowacji. Rzdy pastw s na rnych etapach przyjmowania lub wdraania strategii, tworzc zrnicowany rynek z kilkoma gwnymi moliwociami.
Poza przemysem obronnym dowiadczenia w ramach innowacyjnych zamwie pozostaj ograniczone, co oznacza, e ustalono jedynie kilka precedensw i problemw prawnych. Unia Europejska ma aktywn rol poprzez swoje programy wspierajce konkurencyjno, innowacje, przyjmowanie si technologii, energi oraz zrwnowaony rozwj. Programy takie zapewniaj fundusze dla agencji rzdowych, ktre wspfinansuj lub w peni finansuj zamwienia innowacji, wdroenia pilotaowe lub szkolenie agencji rzdowych w stosowaniu innowacyjnych podej w celu rozwizywania gwnych problemw. Pi instrumentw zakotwiczonych w europejskich przepisach dotyczcych zamwie ma na celu promowanie innowacji: Zamwienia Przedkomercyjne
2
uytkownikami tej procedury, podczas gdy kraje takie jak Szwecja i Finlandia obecnie dokonuj rewizji wdroenia. Rynki biorce pod uwag jej przyjcie prawdopodobnie uruchomi programy pilotaowe w nadchodzcych latach. Procedura Negocjacji3 (patrz strona 18) moe promowa innowacje poprzez zezwolenie zamawiajcemu na skonsultowanie si z kilkoma producentami w celu okrelenia ostatecznego wykonawcy poprzez konsultacje i negocjacje, o ile: a) przetargi s nieregularne lub nieakceptowalne; b) dostawcy nie mog ustali ceny; lub c) kontrakt dotyczy bada, prb lub rozwoju4. Dialog Konkurencyjny zosta wprowadzony w 2004 roku jako nowa procedura, ktre miaa by stosowana w zoonych projektach, w ktrych wszystkie aspekty zamwienia musz by przedyskutowane z kandydatami. Dialog jest prowadzony na bardzo wczesnym etapie procedury zamwienia, indywidualnie, z kilkoma dostawcami, zanim zostanie sporzdzona podstawa dla przetargu. Uczestnicy s zapraszani i wybierani na podstawie dokumentu opisowego. Mog by opacani za swj wysiek w przypadku, gdy angaowani s do bardzo zoonych lub obszernych dialogw. Zobowizanie na Przyszo w zamwieniu jest procedur, w ktrej rzd skada rzeczywiste deklaracje zapotrzebowania, dostarczajc informacje rynkowe o niespenionych potrzebach oraz zgadza si zakupi produkt lub usug, ktra w obecnej chwili moe nie istnie. Konkursy Projektowe s przeznaczone gwnie dla obszarw takich jak zamwienia architektury, projektowania, prac inynieryjnych lub przetwarzania danych, w ktrych projekt jest wybierany przez jury, a jego wdroenia s poddawane osobnym przetargom.
s stosowane w Europie w rnym
stopniu i dotycz bada i rozwoju w fazie przed komercjalizacj lub penym wdroeniem. Badania i rozwj mog obejmowa dziaanie takie jak odkrywanie i projektowanie rozwiza i tworzenie prototypw, a po opracowanie ograniczonej ilo pierwszych produktw lub usug w formie serii prbnej. Wadz s oglnie rzecz biorc zachcane do dzielenia wikszych projektw na mniejsze pakiety w celu otwarcia ich na mae i rednie przedsibiorstwa oraz zachowania elastycznoci w zakontraktowywaniu rnych faz.
2. "Pre-commercial procurement: driving innovation to ensure high quality public services in European communities", COM (2007) 799 wersja finalna
3. Dyrektywa UE o Zamwieniach Publicznych 2004/18/WE
4. communities.gov.uk/documents/ localgovernment/pdf/annex-3.pdf
49
W USA innowacyjne zamwienia maj dug tradycj bycia strategicznym narzdziem w budowaniu bran szczeglnie wanych dla kraju. Ustawa Small Business Innovation Development Act (o rozwoju innowacji przez mae przedsibiorstwa) wymaga od departamentw rzdu centralnego aby wydzieliy 2,5% programw badawczo-rozwojowych dla maych przedsibiorstw i wypaciy 12 miliardw euro maym i rednim przedsibiorstwom do roku 2010.
W odpowiedzi na kryzys ekonomiczny, amerykaska ustawa Recovery Act (o odnowie) stworzya nowe moliwoci dla innowacyjnych zamwie, warte okoo 45 miliardw euro, w dziedzinie ochrony zdrowia, infrastruktur, ekologicznej energii oraz usug publicznych. Okoo 114 miliardw euro, lub, inaczej mwic, 20% wydatkw ustanawianych przez Recovery Act jest przeznaczone dla maych i rednich przedsibiorstw. Procedura ta jest otwarta dla dostawcw midzynarodowych, w wyniku czego, na przykad, firmy europejskie zdobyy ponad dwie trzecie kontraktw dotyczcych energii wiatrowej, warte 700 milionw euro, w pierwszej poowie okresu wydawania tych rodkw.
AMERYKASKIE WYDATKI NA INNOWACJE NA MOCY USTAWY RECOVERY ACT (W MILIONACH EURO)5

INFORMATYKA OCHRONY ZDROWIA 18,752 BADANIA ORAZ OBIEKTY OCHRONY ZDROWIA 7,268 ZAPOBIEGANIE ORAZ DOBRY STAN ZDROWIA 72,684 TECHNOLOGIE EDUKACYJNE 47,245 REDUKCJA EMISJI Z SILNIKW DIESLA 21,805 TECHNOLOGIE KOMUNIKACYJNE, INFORMATYCZNE ORAZ ZABEZPIECZE 7,632 WYDAJNO ENERGETYCZNA BUDYNKW FEDERALNYCH 3,271 BADANIA NAD PRZECHWYTYWANIEM DWUTLENKU WGLA ORAZ WGLEM NISKOEMISYJNYM 2,471 PRODUKCJA ZAAWANSOWANEGO SYSTEMU AKUMULATORW SAMOCHODOWYCH 1,454 BADANIA, ROZWJ I PRZEDSTAWIENIE BIOPALIW 58,147 WYKORZYSTANIE TECHNOLOGII WYDAJNYCH ENERGETYCZNIE 43,610 PROGRAM TECHNOLOGII GEOTERMALNYCH 29,074 TECHNOLOGIE POJAZDW ELEKTRYCZNYCH 29,074 ZAKUP ENERGOOSZCZDNYCH POJAZDW PRZEZ RZD PASTWA ORAZ WADZE LOKALNE 21,805 NABYCIE POJAZDW ELEKTRYCZNYCH 21,805 ZWIKSZENIE WYDAJNOCI ENERGETYCZNEJ W DOMACH OSB O NISKICH DOCHODACH 18,171 PROJEKTY ENERGII WIATROWEJ, WODNEJ ORAZ Z INNYCH RDE ODNAWIALNYCH 13,810 ROZWJ TECHNOLOGII ENERGII SONECZNEJ 8,359 ROZWJ WYSOKOWYDAJNYCH POJAZDW 7,995 WSPIERANIA NOWYCH WDROE TECHNOLOGII OGNIW PALIWOWYCH 30,527 ENERGOOSZCZDNA MODERNIZACJA DOMW OSB O NISKICH DOCHODACH 18,171 SUMA RODKW ZAWIERAJCYCH INNOWACYJNE ZAMWIENIA 45,271
5. Dane rzdu USA dotyczce ustawy Recovery Act
50
WYWIAD
Jakob Edler
Profesorze Edler, Innowacyjne Zamwienia Publiczne maj na celu wywoanie pozytywnych oddziaywa takich jak wiksza wydajno w usugach publicznych, redukcje kosztw, wiksze oddziaywanie na spoeczestwo i rodowisko, tworzenie wiodcych rynkw oraz zupenie nowych modeli usug. Jak zdefiniowaby Pan gwn okazj, jak innowacyjne zamwienia publiczne mog stanowi dla europejskich maych i rednich przedsibiorstw? W przypadkach, w ktrych nabywcy publiczni chc i mog zaangaowa si w zamwienia innowacyjne, gwna okazja powstaje w zwizku ze znalezieniem klienta publicznego, ktry dzieli ryzyko przyjcia innowacji i czynic to tworzy rynek testowy dla nowatorskich pomysw ktre mog uruchomi szerszy rynek, zarwno publiczny jak i prywatny. Co wicej, potrzeby publiczne - dobrze zdefiniowane i wyraone, mog uruchomi nowe pomysy rozwiza. Zaangaowanie si u inteligentnych nabywcw publicznych moe zatem pchn firmy w kierunku rozwijania innowacji. Mae i rednie przedsibiorstwa s szczeglnie dobrze umiejscowione w przypadku takich nowych rozwiza, jako e s one czsto zwinniejsze w reagowaniu na nowe wyzwania. Najwikszym wyzwaniem dla maych i rednich przedsibiorstw jest zatem aktywne poszukiwania moliwoci dotarcia do nabywcw publicznych aby zaangaowa si w dyskurs zorientowany na innowacje. Ponadto, mae i rednie przedsibiorstwa mog skorzysta z bycia dostawcami drugiego rzdu w wikszych transakcjach przeprowadzanych przez wiksze firmy. Zaley to jednak od zdolnoci dostawcw pierwszego rzdu do przekazywania impulsu innowacyjnego z sektora publicznego do acucha zaopatrzeniowego. Jestemy wiadomi wielu rnic wystpujcych midzy krajowymi, regionalnym i lokalnymi wadzami oraz przepaci pomidzy wizjami strategicznymi a rzeczywistoci. Czy mae i rednie przedsibiorstwa w Europie powinny obmyla swoje strategie dotyczce produktw i usug w powizaniu z bardziej innowacyjnymi zamwieniami publicznymi? Jakich rzeczywistych wynikw mog si spodziewa w perspektywie krtko- i rednioterminowej?
Profesor Polityki i Strategii Innowacji, Dyrektor Wykonawczy, Manchester Institute of Innovation Research (Instytut Badania Innowacji), University of Manchester W ostatnich latach Jakob Edler skoncentrowa badaniach, si w swoich publikacjach Obecnie wielkoskalowy for Innovation wspprowadzi projekt (Zrozumienie Publicznych
Understanding Public Procurement Zamwie
akademickich oraz konsultacjach dotyczcych strategii nanapdzanej popytem oraz strategii innowacyjnej publicznych zamwieniach
Wspierajcych Innowacje").6
wspierajcych innowacje.
Jest to mocno powizane z odpowiedzi udzielon powyej. Niestety norm w caej Europie s wci zamwienia konserwatywne, kierujce si wydajnoci, a nie zamwienia innowacyjne. W tym momencie istnieje jednak moliwo dziaania, jako e zamwienia innowacyjne otrzymuj due wsparcie od UE i rzdw krajw. Frazesy zamieniy si ju w ponowne przemylenie korzyci pynce z zamwie innowacyjnych. Wszystkie firmy, a ju na pewno te mae i rednie, musz podkrela, e poprzez dostarczanie innowacji klientom publicznym dokadaj si zarwno do planw zwikszenia wydajnoci i oszczdnoci na kosztach jak i do potrzeby ulepszenia usug. Kada oferta dla nabywcw publicznych musi uwzgldni obie te kwestie, a to najlepiej
6 underpin.portals.mbs. ac.uk
51
osign poprzez podkrelanie cakowitego kosztu innowacji, jako e wysoki wstpny koszt nowej usugi lub produktu zwraca si w trakcie jej lub jego cyklu ycia. Takie podejcie uwzgldniajce cao kosztw musi by w centrum strategii maych i rednich przedsibiorstw, aby wesprze tych nabywcw publicznych, ktrzy poszukuj innowacji w sprawach biznesowych. Jeeli uda si to osign, mae i rednie przedsibiorstwa mog wiele uzyska z zamwie innowacyjnych poprzez zaangaowanie si u nabywcw publicznych jako laboratorium nowych rozwiza i poligon dowiadczalny dla istniejcych innowacji. Jest Pan ekspertem w dziedzinie rozwoju rynkw wiodcych, tzn. tych rynkw dla zaawansowanych produktw i usug, ktre maj by bardziej otwarte na innowacje. Jakie ma Pan przemylenia na temat takich decyzji i czy rynkami wiodcymi stan si kraje, regiony ponadnarodowe (np. Skandynawia) czy te grupy bardzo zwinnych i wyrafinowanych miast oraz regionw inicjujcych nowy rozwj? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Zaley to od rodzaju innowacji oraz, co najwaniejsze, od struktury rynku i jego waciwoci. Na rynku wiodcym wprowadza s nowe technologie lub usugi, ktrych projekty mog by pniej powszechnie zaakceptowane jako projekty dominujce na rynkach globalnych. Dlatego te innowacje wprowadzane na rynkach wiodcych (zwanych te czsto rynkami testowymi) staj si szeroko rozpowszechnione. Rynki wiodce maj zestaw cech. Z rnych powodw nabywcy na tych rynkach mog i chc zapaci wysz cen za nowatorski pomys i nie przykadaj nadmiernej wagi do ryzyka oraz kosztu jego przyjcia, natomiast ciesz si z potencjalnej wartoci dodanej wynikajcej z danej innowacji. Ponadto, rynki wiodce wykazuj oglnie dobre warunki ramowe dla produktu lub usugi, a czsto take zdolno do wytworzenia innowacji (zaopatrzenie i kompetencje acucha zaopatrzeniowego). Dla rnych kategorii produktw i usug rne s rynki wiodce. Decyzja w sprawie tego, jaki rynek obra sobie za cel jako rynek testowy i wiodcy zaley od konkretnej innowacji i jest rna dla rnych kategorii produktw. Firmy musz spojrze na zakres warunkw dla uruchomienia innowacji oraz, przede wszystkim, musz wiedzie czy wzr popytu na wybranym przez nich rynku uruchomienia moe si take rozwija na innych rynkach po tym, gdy innowacja zostanie wprowadzona i zacznie si rozpowszechnia. Jeeli popyt jest zbyt specyficzny, firmy mog z sukcesem utworzy rynki niszowe, lecz nie rynki wiodce. Zauwaylimy, e w wielu organizacjach publiczny informacja na temat rynku i technologii jest saba i niesystematyczna i nie ma zbyt wielu dowodw na wiedz posiadan przez nie w momencie publikacji ich wywoa.
Co mog zrobi mae i rednie przedsibiorstwa chcce korzysta z moliwoci innowacyjnych zamwie w celu otwarcia nowych rynkw aby zadba o to, by agencje zamawiajce byy faktycznie wiadome istnienia ich rozwiza i wziy je powanie pod uwag w przypadku skadania zamwie? Jako e zamwienia publiczne nie s napdzane przez te osoby obecne w organach publicznych, ktre rozumiej zastosowanie innowacji oraz rynkw stanowicych dla niej podstaw, firmy, a w szczeglnoci mae i rednie przedsibiorstwa, stoj przed trudnym wyzwaniem. Gwnym przesaniem powinno by: angaowa, angaowa i jeszcze raz angaowa. Mae i rednie przedsibiorstwa powinny by proaktywne. Nie powinny tylko czeka na przetargi, ale take tworzy relacje z osobami zwizanymi z technik i zamwieniami w organach publicznych, ktre potrzebuj lub mog potrzebowa ich rozwiza. Musz by wiadome wewntrznych podziaw w organach publicznych, wspierajc te osoby w tych organach, ktre faktycznie rozumiej warto dodan innowacji, gdy staraj si zdoby poparcie dla swoich argumentw. Chodzi tu przede wszystkim o to, aby dany przypadek biznesowy by atrakcyjny dla tych, ktrzy chc posiada lepsze rozwizania oraz dla tych, ktrzy tradycyjnie napdzaj procedur zamwie. Rwnoczenie, mae i rednie przedsibiorstwa powinny wykorzysta swoich wikszych klientw prywatnych w swoim zaangaowaniu w organach publicznych, przedstawiajc im wsplne sprawy, uczestniczc w targach, itd. Co wicej, wane jest aby caa historia zaopatrywania organw publicznych bya dobrze udokumentowana, a historie sukcesu w dostarczaniu innowacji organom publicznym byy stale rozpowszechniane. Wydaje si, e firmy czsto nie ufaj podstawowej idei mwicej, e innowacyjne zamwienia mog prowadzi do nowych rozwiza, ktre mog by komercjalizowane w caej Europie i poza ni. Czy mgby Pan nam wskaza jakie dowody tego, e nawet mniejsze firmy mog wynajdywa nowe rozwizania w partnerstwie z agencj zamawiajc i znajdowa otwarte rynki w innych miejscach? Nie ma powodu by uwaa, e mae i rednie przedsibiorstwa s strukturalnie niezdolne do dostarczania innowacji organom publicznym i tym samym szerzej rozpowszechnia swoich innowacji. Jak stwierdziem wczeniej, jest to moliwe w tych przypadkach, w ktrych na pewne nowe rozwizanie moe by prawdopodobnie zapotrzebowanie w innym miejscu. Na przykad dla caego obszaru zrwnowaonych zamwie, jeeli maa firma opracuje ekoinnowacj w kwestii zarzdzania odpadami dla wadz lokalnych, dlaczego nie miayby take zainteresowa si ni inne wadze lokalne? Rne firmy, gwnie mae i rednie, opracoway przykadowo nowe usugi dotyczce elektronicznego sprawdzania biletw poczone z elektroniczn kart identyfikacyjn we wsppracy z lokalnymi organami, ktre podjy ryzyko. Dalsze rozpowszechnianie si tych usug jest w drodze. Stanowi to wyzwanie, jednak jest to moliwe tak dugo jak gdzie indziej wystpuj podobne potrzeby.
52
NIEKTRE WYZWANIA
Konsultacje z publicznymi i prywatnymi decydentami wskazay na cztery problemy
Firmy czsto podchodz do innowacji stosujc zasad cakowitego kosztu zrwnowaenia, wiele wadz publicznych pozostaje konserwatywnych raczej ni innowacyjnych gdy chodzi o decyzje dotyczce zamwie.
stojce przed udanymi zamwieniami wspierajcymi innowacje. Wdraane s inicjatywy majce sobie z nimi poradzi, jednak firmy powinny by wiadome kwestii, ktre wci mog wpyn na ich uczestnictwo w innowacyjnych zamwieniach. Firmy powinny take rozway stanie si czci rozwizania tych problemw poprzez aktywne uczestnictwo. NIEDOSKONAA WIADOMO I INFORMACJA NT. RYNKU
Braki w wiedzy po stronie wadz zamawiajcych w kwestii aktualnego stanu technologii dla planowanego zamwienia moe zakci utworzenie sprawiedliwych moliwoci. Jeeli wadza umawiajca si nie wie, jakie s moliwoci, jak moe ona zainwestowa w rozsdne badania i rozwj lub skorzysta z dostpnego rozwizania, aby unikn wywaania otwartych drzwi? Raport Grupy Ekspertw UE w sprawie Zamwie Publicznych wspierajcych Badania i Innowacje podnis kwesti tego, e umawiajce si wadze musz
7
wasnoci, wskazujc wadzom publicznym na znaczne dugoterminowe oszczdnoci na kosztach jako argument przemawiajcy za innowacj. Jednak departamenty czsto staraj si zatrzyma rodki w swoich budetach lub zwikszy dostpn ich ilo i dlatego te mog nie mie inicjatywy do cicia kosztw, lecz raczej szuka innych efektywnoci. Zamwienia innowacji wymagaj odwanego kroku w odniesieniu do zaangaowania liderw publicznych, ogosze na nowe podejmowania procesu decyzyjnego. rozwizania, ryzyka, otwierania nowych rynkw oraz usprawniania
WSPDZIELENIE KOSZTW NIE JEST REALNE

Wszystkie agencje oraz firmy konsultowane na potrzeby niniejszego poradnika wskazyway na to, e praktycznie nigdy nie byo moliwe dojcie do porozumienia w sprawie podziau kosztw (lub udzielania rabatu). W wyniku nieudanych negocjacji wadze maj tendencj do pokrywania penego kosztu bada i rozwoju i naciskaj na posiadanie penych praw wasnoci intelektualnej, co powoduje, e rozpowszechnianie rozwiza jest trudniejsze. W przypadkach, w ktrych firmy staray si wykorzysta wyniki innowacyjnych projektw, w wikszoci okazywao si, e rynki byy mniej otwarte ni firmy oczekiway, co zniechcao je do ponawiania prb takiego wykorzystania wynikw w przyszych negocjacjach dotyczcych projektw.
RYNKI NIE S W PENI OTWARTE

Pomimo przeciwnych przepisw, wadze zmawiajce maj tendencj do starania si przyznawa kontrakty lokalnym dostawcom, nawet jeli oznacza to kopiowanie rozwiza istniejcych ju gdzie indziej lub akceptacj wyszych kosztw. Gdy chodzi o zamwienia innowacyjne, zaufanie staje si tym waniejsz kwesti, jako e mog nie by znane dokadne rezultaty. Co wicej, nierozsdne wymagania odnonie referencji rynkowej maj negatywny wpyw zarwno na due jak i mae firmy i wydaj si suy raczej do wykluczania ni otwierania moliwoci. Firmy oraz liderzy publiczni konsultowani na potrzeby tego rozdziau zgaszali, e czsto cytowana niepewno w kwestiach prawnych rzadko bya w stanie zatrzyma wdroenie innowacyjnego projektu, jeeli wszystkie zainteresowane strony byy w peni powicone danemu programowi.
by lepiej poinformowane i musz ustanowi mechanizm prezentowania przez firmy nowych rozwiza, niewywoywanych poprzez przetargi, ale mogcych mie du warto.
BRAK ZAANGAOWANIA W INNOWACJ JEST NAJWIKSZ BARIER

Gdy firmy wchodz na rynki z innowacyjnymi rozwizaniami, czsto odkrywaj, e oszczdne, radykalne i majce due oddziaywanie innowacje nie s dobrze odbierane przez nabywcw publicznych. Cho innowacje w zamwieniach publicznych powinny by napdzane poprzez rwnowaenie jakoci usugi, opacalnoci oraz oddziaywa w kwestii
7 "Public procurement for research and innovation", Wilkinson Report (2005)
53
MNOGO MOLIWOCI
Zamwienia publiczne wspierajce innowacje nadchodz, jednak pki co ugrzzy w fazie przejciowej. Zainteresowane firmy powinny przydzieli wystarczajce zasoby i ostrone
Innowacja bdzie konieczna aby osign cele podane przez rzdy nie tylko
OKRES PRZEJCIOWY
Zamwienia wspierajce innowacj pozostaj w fazie przejciowej i nie s jeszcze raczej sfinalizowan strategi. Pomimo tego, istnieje wiele moliwoci widocznych, gdy spojrzy si na makrotrendy w strategiach oraz inwestycjach planowanych w obszarach takich jak energia, zmiany klimatyczne, transport oraz zdrowie.
rozway swoj rol w tym dynamicznym rodowisku.

Innowacyjne zamwienia mog take bra pod uwag na wysokim poziomie aspekty ekologiczne oraz aspekty zamwie odpowiedzialnych spoecznie, jako e adne z nich nie s moliwe bez pewnego stopnia innowacji i eksperymentowania. We wszystkich tych przypadkach podkrelilimy moliwoci i rnice mogce okrela jak Pastwa firma moe zaangaowa si w innowacyjne projekty wsektorze publicznym.
dla caoci spoeczestwa, ale take dla ich wasnych usug publicznych. Jednake tym, co pozostaje mniej jasne jest to, jak zamwienia wspierajce innowacje zostan wdroone i czy wikszo agencji publicznych zaakceptuje innowacj jako nieodczn warto organizacyjn. Firmy powinny zatem powici wystarczajce ilo zasobw na zaplanowanie wszelkiego zaangaowania w zamwienia wspierajce innowacje. Zrozumienie Pastwa klientw nie tylko w kwestii ogoszonych strategii lecz take w kwestii ich zdolnoci do dziaania i egzekwowania bdzie dopiero pierwszym krokiem. Prawdopodobnie wejd Pastwo na wzgldnie niezbadane terytorium take, gdy chodzi o formy kontraktw, podobnie zreszt jak Pastwa klienci, co wzmocni niepewno po wszystkich stronach. Na koniec naley wspomnie, e jest mao prawdopodobne, aby wadze publiczne w krtkim terminie posiady pojedynczy protok oraz podejcie do zamwie wspierajcych innowacje, co oznacza, e w rzeczywistoci bd Pastwo sami musieli rozpowszechnia najlepsze praktyki wrd swoich klientw aby wesprze ten proces.
INNOWACYJNE FIRMY POWINNY PROSPEROWA

Dla maych i rednich firm majcych zdolnoci innowacyjne, innowacyjne technologie lub innowacyjne pomysy biznesowe rynek powinien oferowa znaczne moliwoci rozwoju w bezporednim wyniku coraz wyszego statusu zyskiwanego przez innowacj w zamwieniach publicznych. Jednak rzeczywistych krtkoterminowych rynkw moe by mniej ni sugerowaby rozgos tej strategii. Regionalne i krajowe agencje konsultowane na potrzeby tego rozdziau wypowiadaj si w sposb spjny z informacjami raportu ze Szwecji, ktra otrzymaa drugie miejsce w Globalnym Raporcie Konkurencyjnoci wiatowego Forum Ekonomicznego 2010-2011, mwicego, e kraj ten popiera zamwienia wspierajce innowacj, jednak pozostaje zaangaowany w debat strategiczn na temat tego, jak najlepiej ustosunkowa si do dziaa w tym obszarze i jak je zorganizowa.
54
WYWIAD
Dr Juan F. Rada
Dr Rada, co wedug Pana oznacza innowacyjne zamwienie publiczne? Definicje mog by rne, ja podziel je na cztery: Procedura: To, jak rzd zachowuje si w kwestii zrozumienia problemu, ktry chce rozwiza, patrzc na najlepsze praktyki innych rzdw oraz sektora prywatnego i konsultujc si ze sprzedawcami w kwestii ich opinii przed wystawieniem Zapytania o Informacje lub Zapytania Ofertowego. Cele: Jak bardzo s one ambitne: czy chc one usprawnia procedury czy je automatyzowa, czy chc ponownie przemyle sposb, w jaki dziaa agencja lub grupa czy jedynie dostarczy pokad zwikszenia produktywnoci. Czy chc wykorzysta zamwienia do zachcenia do rozwoju nowych technologii (np. elektrycznych flot pojazdw) czy gra ostronie za pomoc istniejcych.
Starszy Wiceprezes Oracle Corporation Globalny Sektor Publiczny, Ochrona Zdrowia i Edukacja
Juan
F.
Rada
jest firmy
Starszym Oracle
Wiceprezesem Corporation,
odpowiedzialnym
za rozwizania w brany sektora publicznego, ochrony zdrowia oraz edukacji na caym wiecie. Jest take czonkiem zespou zarzdzajcego dla Europy, Bliskiego Wschodu oraz Afryki (EMEA).
Produkty: Zachcenia do otwartych norm, cze rde otwartych i konwencjonalnych w oprogramowaniu, zachcanie do interoperatywnoci oraz korzystania z usug mobilnych. Bycie w awangardzie w kwestii wspierania trendw w brany (np. korzystania z norm). Kontrakty: Wiele wdroe technologii informacyjnych w sektorze
publicznym moe stanowi dugoterminowe wieloletnie projekty, podobne do budowania infrastruktury lotniska lub portu, jednak s traktowane inaczej, a konsekwencj tego jest to, e rzdom pozostaj rozwizania punktowe zamiast platform, a rotacja personelu tylko pogarsza spraw. Wieloletni projekt (ktrego dobrym przykadem jest Smart City) wymaga wdroenia wielu komponentw w duszym okresie czasu razem ze zmianami organizacyjnymi. Wymaga to o wiele bardziej innowacyjnych form zamwie. Zacz mona od modernizacji od strony przychodw (podatki, opaty, itd.) aby utworzy solidn podstaw a nastpnie przej do wielu usug dla obywateli. Innymi sowy, innowacyjne zamwienia publiczne wymaga innowacyjnych procedur, celw, produktw oraz kontraktw.
55
Europa promuje wykorzystanie strategii innowacyjnych zamwie aby stymulowa innowacj w caoci gospodarki w celu osignicia celw przedstawionych w planie lizboskim. Jak odpowiedziaby Pan wedle wasnej intuicji i dowiadczenia na pytanie jakie s moliwoci, ktre mogyby przynie innowacyjne zamwienia? Gwn moliwoci jest rozejrzenia si za kreatywnymi rozwizaniami, ktre z definicji angauj kombinacje firm. Przykadami tego mog by obszary krytyczne takiej jak lokalne owietlenie, gdzie celuje si w zmniejszenie konsumpcji ale take w zmniejszenie kosztw dla wadz lokalnych. Projekty tego wymagaj uczestnictwa wielu graczy, zarwno duych jak i maych. S to projekty, ktre musz rozwiza due problemy krok po kroku. Kolejny przykadem s systemy energetycznego zamknitego obiegu, wsplnotowe chmury obliczeniowe, ktre mog suy wadzom lokalnym, szkoom, policji i innym. Innymi sowy, chodzi o zamwienia oparte na projektach zamiast na rozwizaniach punktowych. Naley uzasadni traktowanie rzdowych technologii informacyjnych jako projektw infrastrukturalnych w wielu, jeli nie w wikszoci przypadkw zamiast postrzega je po prostu jako dostarczenia fragmentarycznych rozwiza indywidualnym agencjom, wadzom lokalnym lub obywatelom. Jako e ma Pan globaln perspektyw tego jak realnie wygldaj zamwienia publiczne na caym wiecie, czy mgby Pan zilustrowa rnice midzy deklaracjami strategicznymi a stanem rzeczywistym w przypadku przedsibiorstw starajcych si sprzedawa innowacyjne produkty i usugi? Czy rynki europejskie oraz inne gwne rynki doprowadzaj ju do innowacji poprzez zamwienia publiczne? W rzeczywistoci zamwienia s rzadko innowacyjne w sektorze publicznym z technologicznego lub projektowego punktu widzenia. Istnieje wiele tego powodw, w tym unikanie ryzyka przez urzdnikw pastwowych oraz ich politycznych szefw oraz bezwadno systemu, w ktrym, na przykad, kada agencja wierzy, e jest inna od podobnych agencji w innych krajach. Wyklucza to wspdzielenie platform, zdolno do wsppracy, itd. W wielu krajach europejskich wci kontynuowana jest znaczna indywidualizacja systemw, co oznacza, e nie mog one przej do kolejnej technologii lub skorzysta z ulepsze. Jednym z powodw jest to, e sektory publiczne kieruj si przepisami administracyjnymi, ktre s specyficzne dla kadego pastwa, jednak to zakada, e owe specyficzne reguy musz sta si czciami systemu. Teraz jest ju inaczej, jako e w dzisiejszych systemach informatycznych mona na poziomie architektury oddzieli zasady od ich wykonywania oraz zmienia zasady za pomoc naturalnego jzyka zamiast kodowa je trwale w oprogramowaniu. Jest to krytyczna innowacja, ktra zmienia sposb, w jaki postrzegamy systemy. Jednym z dobrych przykadw jest dziedzina zabezpiecze w organach ochrony porzdku publicznego, gdzie wszyscy krytykuj silosy informacyjne jako utrudnienie dla lepszego utrzymywania porzdku, jednak Zapytania o Informacje lub Zapytania Ofertowe pytajce konkretnie o to, jak przezwyciy ten problem za pomoc zunifikowanych platform s rzadkie lub wrcz nie istniej.
Ktre projekty, wedle Pana dowiadczenia, s tymi, w ktrych zamwienia publiczne faktycznie wprowadziy impuls innowacyjny i tym samym pomogy take utworzy nowe rynki dla Oracle oraz innych firm? Tym co przychodzi mi na myl s usugi wspdzielone. Inteligentne sieci mogyby by kolejn, a jednoczenie kolejnym inteligentnym elementem takim jak inteligentne drogi oraz miasta, jednak nie s tak postrzegane. Jak wyjaniem wczeniej, wymaga to od sektora publicznego zakupu architektury oraz mapy drogowej w ramach ktrej poszczeglne produkty mogyby si zmienia w okresie od 3 do 5 lat od wdroenia. Interesujce jest to, e istniej inwestycje typu infrastrukturalnego, jako e tym s wanie usugi wspdzielone, jak rwnie nadchodzce G-Clouds. Mae firmy rozwaajce inwestycj w zrwnowaone i innowacyjne produkty i usugi odnios sukces w zalenoci gwnie od tego czy ich produkty zostan ocenione jedynie pod wzgldem kosztw, czy te pod wzgldem szerszych kryteriw. Co doradziby Pan maym i rednim przedsibiorstwom w kwestii planowania przez nie swojej strategii dla europejskich oraz globalnych rynkw publicznych? Tak jak powiedziaem wczeniej, pytaniem jest jak nakrelone s wymagania oraz czy intencj jest zachcanie do innowacji w kwestii np. technologii rodowiskowej, jako e wwczas bdzie to miao wiksz wag w ocenie. Moj rad dla maych przedsibiorstw jest to, aby przede wszystkim dobrze oceniy projekt, szczeglnie, e sektor publiczny domaga si warunkw, ktre mog by uciliwe. Jakie kryteria zaleciby Pan dla wybierania rynkw we wczesnej fazie dla innowacyjnych rozwiza i co uwaa Pan za determinujce przysze czynniki, ktre bd napdzay innowacj oraz sprzeda o wysokiej wartoci dodanej w przypadku takich firm (np. ekologia, sprawiedliwy handel, kwestie spoeczne, otwarte systemy, prywatne finansowanie)? Mniejsze firmy mogyby si skoncentrowa na konkretnych niszach (ktre mog by bardzo due), tworzy jasne punkty odniesienia, a nastpnie skalowa, kwalifikujc szczegowo transakcje, jak rwnie to, na ktrym rynku i ktrych krajach naley si skoncentrowa. Szerokie podejcia nie zadziaaj w perspektywie rednioterminowej, jednak te bardziej skupione maj wiksz szans na powodzenie. Elektroniczne zamwienia publiczne maj w zaoeniu zapewni lepszy dostp do rynkw midzynarodowych i wiksz transparentno oraz powinny powikszy zasig przetargw na zamwienia publiczne. Jednak wydaje si, e platformy s podzielone i mog nie oferowa ujednoliconych informacji o globalnych rynkach, a take mog nie by same w sobie wykorzystywane jako instrumenty napdzania innowacji. To prawda. Co wicej, pastwa wymagaj czasem referencji oraz przykadw dziaania ze swojego terytorium i nawet referencje UE nie s uwaane za wystarczajce. Jest to nie tylko szkodliwe dla wsplnego rynku, ale take dla moliwoci rozwoju i uczestnictwa maych i rednich, a nawet duych firm. Tego typu wymagania powinny zosta wyranie zakazane w UE.
56
RYNEK DLA INNOWACJI USUGOWYCH W MIASTACH

Razem z czterdziestoma wadzami lokalnymi, stowarzyszenie Living Labs Global opracowao skuteczny mechanizm pomagania wadzom w zbieraniu informacji rynkowych oraz uruchamianiu innowacyjnych projektw zamwie, wpartnerstwie z 450 firmami i orodkami badawczymi z caego wiata.
Systematyczna informacja o rynku pozostaje gwnym wyzwaniem dla nabywcw publicznych prbujcych znale rozwizania dla nowych wyzwa, w szczeglnoci, gdy chodzi o usugi oparte na technologii. Jednoczenie mniejsze firmy opracowujce usugi o wysokiej wartoci dodanej dla miast stany przed niemoliwym wyzwaniem zrozumienia potrzeba rynku sektora publicznego, ktry na caym wiecie skada si zokoo 567 000 wadz lokalnych. Z definicji, innowacyjne zamwienia powinny by dla wadz instrumentem zakupu nowych lub zaawansowanych rozwiza aby sprosta swoim wyzwaniom, jednak jedynie kilka wadz lokalnych faktycznie posiada ustanowion procedur systematycznej informacji rynkowej. Wedug informacji uzyskanych od Miasta Sztokholm, podczas gdy od 3 do 500 pracownikw uczestniczy w jego inicjatywie e-usug, programie bdcym inwestycj wart 65 milionw euro, nikt nie sprawdza czy adekwatne rozwizania nie zostay ju by moe opracowane gdzie indziej. Dlatego te wszystkie projekty zaczynaj od zero, polegajc na wykonawcach ramowych w kwestii opracowywania rozwiza. Dla miast oznacza to, e wywaanie otwartych drzwi jest norm w kadym projekcie. Dla mniejszych firm opracowujcych takie niszowe rozwizania i mogcych nie by regularnym wykonawc dla wszystkich stosownych wadz oznacza to w praktyce zostanie odcitym od wasnego rynku, jako e przede wszystkim nigdy nie dowiaduj si o tym, e jest zapotrzebowanie na ich rozwizania.
W odpowiedzi na te warunki, Living Labs Global, stowarzyszenie non-profit z siedzib w Kopenhadze, dziaajce od 2004 roku, zebrao razem 40 miast i 450 spek wytwarzajcych innowacji aby dostarczy gbszych informacji rynkowych, opracowao procedur dla niewywoanych propozycji oraz wdraa programy pilotaowe jako wartociowy etap przedzamwieniowy. Co wane, obnia to koszty kontaktowania si z miastami o 99% poprzez scentralizowanie zbierania informacji rynkowych oraz udostpnienie ich w formie otwartej. Aby to osign, Living Labs Global zapewnia nastpujce procedury: Firmy prezentuj swoje rozwizania miastom w formie zwizych Prezentacji, ktre s regularnie przegldane online przez okoo 60 000 uytkownikw z3000 miast na caym wiecie. Miasta prezentuj swoje problemy poprzez wywoania projektw
pilotaowych, w ramach, ktrych zaprasza si firmy do przedstawienia Prezentacji dajcych okazj otrzymania penego (niefinansowego) wsparcia od miasta na potrzeby programu pilotaowego dla danego rozwizania przez okres zazwyczaj 6 miesicy, co pomaga oceni oddziaywanie przed spisaniem specyfikacji zamwienia. Miasta i firmy korzystaj z udokumentowanej procedury oceny, ktra oferuje ocen na rnym poziomie dogbnoci, w zalenoci od tego czy pracownik miasta jest oglnie poinformowany na temat stanu technologicznego wdanej dziedzinie, czy te wybiera rozwizanie do zastosowanie w programie pilotaowym z pomoc midzynarodowego panelu oceniajcego. We wszystkich przypadkach procedura jest dokumentowana, a firmy otrzymuj uyteczne informacje zwrotne. Miasta i firmy spotykaj si regularnie i prowadz dyskusje poprzez regularne szczyty Living Labs Global Summit odbywajce si na caym wiecie.
KOSZT TRANSPARENTNOCI
Dlatego te firmy zazwyczaj uciekaj si do skadania miastom niewywoanych propozycji, co moe kosztowa od 7 500 do 12 000 euro od miasta, a powoduje zazwyczaj zainteresowanie w 10% przypadkw, natomiast tylko 2% koczy si podpisaniem kontraktw. Co wicej, jako e wadze publiczne nie maj ustanowionych procedur dla otrzymywania niewywoanych propozycji, firmy czsto nie dostaj adnych informacji zwrotnych w sprawie swojej propozycji, ktre mogyby pomc w rozwoju produktu.
57
ODBLOKOWYWANIE RYNKW MIDZYNARODOWYCH

Procedura ta otwara znaczn ilo moliwoci zamwieniowych skadanych u innowacyjnych spek przez wadze lokalne. Na rynku, na ktrym dua ilo wadz lokalnych nie ma zjednoczonego gosu i rzadko mwi o swoich problemach i potrzebach jako grupa nabywcw, Living Labs Global zapewnia firmom w czasie rzeczywistym wane informacje na temat zainteresowania pojawiajcego si w obrbie zamwie publicznych. Procedura ta zapewnia bardziej transparentny proces przedzamwieniowy a take pomoga da firmom wiksze poczucie pewnoci siebie przy wchodzeniu na wiodcy rynek 40 miast majcych w sumie 120 milionw mieszkacw. W przypadku systemu zarzdzania odpadami miejskimi Urban Waste Management System firmy Urbiotica (ktry jest przedstawiony w tym rozdziale) lub wygrania przez Astando wywoania projektw pilotaowych dla kopenhaskiego programu The Future of Biking (Przyszo jazdy na rowerze), dwie mae spki przeszy szybko od wynalezienia nowego rozwizania do zdobycia pierwszych midzynarodowych dowiadcze rynkowych. Starania w pracy z miastami przyniosy korzyci gwnie przez to, e pomogy im zaangaowa si bardziej w prac z firmami midzynarodowymi w celu wskazania moliwoci innowacyjnych zamwie. Stowarzyszenie Living Labs Global we wsppracy z Miastem Barcelona wsporganizowao na przykad 14 midzynarodowych szczytw dopasowujcych, na ktrych firmy dostarczay miastom innowacyjne rozwizania. Jego laboratorium 22@ Urban Lab jest obecnie jedynym punktem kontaktowym dla firm skadajcych miastu niewywoane propozycje innowacji oraz projekty pilotaowe, ktre maj przy tym zagwarantowany czas odpowiedzi oraz raport.
CZENIE DUYCH I MAYCH DOSTAWCW

Od 2010 roku, due firmy takie jak Oracle Corporation, majce du baz klientw sektora publicznego w dziedzinie zaawansowanej technologii, pracoway z Living Labs Global w celu zbudowania eko-systemu maych firm jako partnerw dla projektw innowacyjnych zamwie wymagajcych dowiadczenia w niszach lub rozwiza o wysokiej wartoci dodanej. Pozwala to maym firmom na stanie si czci acucha dostawcw oraz korzystanie z globalnego zasigu marketingu, lobbowania oraz informacji duej firmy globalnej. Wsplnota online nabywcw oraz innowatorw wci si rozwija, a w planie jest zaangaowanie 500 miast oraz 5 000 firm jako aktywnych wsppracownikw. Nagroda Living Labs Global Award jest uwaana za wysokiej jakoci powiadczenie doskonaoci. Zostaa zaprezentowana w 2011 przez konsorcjum omiu miast z caego wiata, z Europy, Azji, Ameryki i Afryki. Nagroda pomaga take 250 uczestniczcym firmom otrzyma sygna z rynkw odnonie pojawiajcego si na nich popytu oraz otworzy nastpn rund moliwoci projektw pilotaowych.
MIASTA I FIRMY CZONKOWSKIE LIVING LABS GLOBAL
58
WCHODZENIE NA GLOBALNY RYNEK Z REWOLUCYJNYM PROGRAMEM DOTYCZCYM TRANSPORTU

Trip Convergence, maa firma z Nowej Zelandii dowiadczya na wasnej skrze , jak trudne moe by uruchomienie innowacyjnego
Jak moemy bra pod uwag zakup od was, skoro jestecie jedynym Celem tych dziaa byo przetarcie drogi dla zamwie publicznych. Dwie czsto spotykane odpowiedzi uzyskiwane zarwno od politykw jak i agencji ilustruj problemy napotykane podczas prb inicjowania innowacyjnych procedur zamwie:
rozwizania w systemie zamwie publicznych oraz odkrya, e wytrwao, mylenie w wikszej skali oraz poczenie si z
dostawc takich usug? Zdecydujemy, co chcemy zrobi i wezwiemy do skadania propozycji. Nie interesuj nas niewywoane pomysy. Zesp stojcy za Trip Convergence zainwestowa okoo 275 000 euro w rozwj
uytkownikami kocowymi mog okaza si lepszymi inwestycjami.

Trip Convergence Ltd jest mod firm dostarczajc usugi wspdzielenia przejazdw, ktra zostaa zaoona przez dwch penych entuzjazmu przedsibiorcw w 2004 roku w Auckland w Nowej Zelandii. Firma zostaa utworzona aby skomercjalizowa ekspresowe wsplne dojazdy (expres carpooling), system utworzenia wsplnych dojazdw, ktry wspzaoyciele wynaleli i ktrego procedur patentow rozpoczli. Cho firma jest zlokalizowana w Nowej Zelandii, poszukuje rynkw dla swojej innowacji na caym wiecie w celu skomercjalizowania swoich patentw obejmujcych sformalizowane ekspresowe wsplne dojazdy w Nowej Zelandii, Australii, USA oraz wkrtce w Kanadzie. Pomimo dotacji na rozwj na rynku USA przydzielonej przez New Zealand Trade and Enterprise, firma Trip Convergence napotkaa wiele barier przeszkadzajcych w wejciu na rynki. Dowiadczenia te s typowe dla pewnych problemw, przed ktrymi staj take inne firmy prbujce czerpa korzyci z moliwoci innowacyjnych zamwie publicznych. W szczeglnoci innowatorzy staj przed brakiem dostpnych funduszy lub programw zamwie, ktre pozwoliyby rozwija ich rozwizania. Trip Convergence skoncentrowaa si na budowaniu moliwoci finansowania dla bada, rozwoju oraz wdraania poprzez trzy rodzaje dziaa: Procedur polityczn, lobbowanie u wybranych funkcjonariuszy aby zrozumieli oni i wspierali ide ekspresowych wsplnych dojazdw. Niezamawian prezentacj, poprzez informowanie regionalnych i miejskich agencji transportowych. Wnioskowanie o dotacje w ramach programw badawczych, innowacyjnych i pilotaowych.
swojego rozwizania, ochron wasnoci intelektualnej, rozwj rynkw midzynarodowych oraz wykonaniu projektu IDEA dla amerykaskiej Rady Bada nad Transportem (Transportation Research Board) oraz zainicjowanie niezalenego projektu Auckland z kilkoma wspierajcymi zewntrznymi interesariuszami. Okoo 165 000 euro z tych kosztw zostao pokryte przez dotacje dla projektu oraz przychody, w wikszoci poprzez dotacj na rozwj rynku udzielon przez New Zealand Trade and Enterprise.
TWORZENIE RYNKU, NIE TYLKO SPRZEDA

Po szeciu lat szeroko zakrojonych i kosztownych stara, zesp dostosowa swoj strategi i pomaga uruchomi, od 2011 roku, midzynarodowy Ridesharing Institute (Instytut Wsplnych Dojazdw) aby ustanowi realistyczne cele oraz opracowa holistyczne strategie w oparciu o badania. Celem Ridesharing Institute jest podwojenie iloci osb korzystajcych ze wsplnych dojazdw do 2020 roku, inspirujc tym samym decydentw oraz inwestorw oraz tworzc wsplny plan dziaania, z ktrego ma nadziej skorzysta firma Trip Convergence.
59
PROCEDURA EKSPRESOWYCH WSPLNYCH DOJAZDW
System ten jest znany jako casual carpooling w San Francisco oraz jako slugging w Washington DC, gdzie zosta rozpoczty w 1970 i rozwija si samodzielnie w korytarzach, ktre miay specjalnie pasy dla wsplnych dojazdw, o wymaganiach HOV3 (wsplne dojazdy co najmniej 3 osb) oraz HOV4. W kadym z tych miast w systemie uczestniczy kadego dnia okoo 10000 osb.
Dodanie wczeniej dokadnej oceny przed czonkostwem, przenoszenia wartociowych punktw przejazdowych midzy pasaerami i kierowcami w oparciu o wykonane razem przejazdy oraz ustanowienia dobrze oznakowanych i widocznych miejsc spotka przystosowuje ten system do bardziej formalnej postaci waciwej dla czci systemu transportowego.
WCHODZENIE NA RYNEK WSPLNYCH DOJAZDW
2004
ZAOENIE POWSTAJE TRIP CONVERGENCE
2005
ODRZUCENIE DOTACJA NA INNOWACJE AGENCJI TRANSPORTU NOWEJ ZELANDII (2005, 2006, 2008)
2006
ODRZUCENIE DOTACJA NA ROZWJ RYNKU AMERYKASKIEGO NZ TRADE& ENTERPRISE
2007
ODRZUCENIE WYWOANIE HIGHWAYS FOR LIFE (US,D OT, FHWA)1
2009
ZAPREZENTOWANIE ZAPREZENTOWANO ELASTYCZNE WSPLNE DOJAZDY KOMISJOM IZBY REPREZENTANTW I SENATU W OLYMPIA (USA)2 ODRZUCENIE CZUJNIKI BIOMETRYCZNE DLA PRZEPROWADZANEGO W SAN DIEGO BADANIA ZAAWANSOWANYCH ZASTOSOWA WYKONAWCZYCH DOTYCZCYCH ILOCI PASAERW W POJAZDACH ZOENIE WNIOSKU AMERYKASKA RADA DS. BADA NAD TRANSPORTEM STUDIUM WYKONALNOCI TRANSIT IDEA
2008
ZATWIERDZENIE DOTACJA NA ROZWJ RYNKU AMERYKASKIEGO NZ TRADE& ENTERPRISE
DOSTANIE SI NA LIST SKRCON PREZENTACJA DLA METROPOLITALNEJ AGENCJI PLANOWANIA SAN DIEGO
PRZEGRANA METROPOLITALNA AGENCJA PLANOWANIA SAND DIEGO NAGRADZA KONKURENCYJN PROPOZYCJ
USTALENIE PRIORYTETW PROJEKT ZADEMONSTROWANIA ELASTYCZNYCH WSPLNYCH DOJAZDW ZOSTAJE ZAWARTY W PROJEKCIE PLANU TRANSPORTOWEGO AUCKLAND
INWESTYCJA WCZENIE SMS-OWEGO SYSTEMU LEDZENIA PODRY ZOSTAJE ZINTEGROWANE Z ROZWIZANIEM
WYCZENIE PLAN TRANSPORTOWY AUCKLAND NIE WSPOMINA O ELASTYCZNYCH WSPLNYCH DOJAZDACH
2010
ZATWIERDZENIE STUDIUM WYKONALNOCI TRANSIT IDEA ELASTYCZNE WSPLNE DOJAZDY DO PRZYSTANKW KOMUNIKACJI MASOWEJ BRAK PARTNERA BRAK PARTNERW BDCYCH AGENCJAMI TRANSPORTOWYMI DLA PROGRAMU PILOTAOWEGO USDOT VALUE PRICING (2009, 2010)
ODRZUCENIE STAN WASZYNGTON PRZYDZIELA PROJEKT ELASTYCZNYCH WSPLNYCH DOJAZDW KONKURENTOWI4
URUCHOMIENIE WPROWADZANIE NA RYNEK EKSPRESOWYCH WSPLNYCH DOJAZDW W AUCKLAND WRAZ Z INTERESARIUSZAMI, BEZ LOKALNEJ AGENCJI TRANSPORTOWEJ
URUCHOMIENIE URUCHOMIONO W USA RIDESHARING INSTITUTE MAJCY NA CELU PODWOJENIE ILOCI WSPLNYCH DOJAZDW NA CAYM WIECIE DO ROKU 2020
60
TWORZENIE RYNKU DLA INNOWACYJNYCH ENERGOOSZCZDNYCH OKIEN

W chodnym kraju, takim jak Szwecja, oszczdzanie energii w domach wytwarza realne oszczdnoci. Okna byy sabym ogniwem oszczdzania energii, uwalniajc dziesi razy wicej energii ni ciany. Po wprowadzeniu potrjnego szklenia w latach 70-tych XX wieku adne istotne ulepszenia nie nastpiy a do roku 1990. W wyniku tego szwedzka agencja rzdowa NUTEK (dzi: Szwedzka Agencja Energii)8 przygotowaa zamwienie technologii bardziej energooszczdnych okien na mocy swojego Programu Zamwie Innowacyjnych Technologii. Ostatnie postpy w tej dziedzinie dokonywane przez producentw szyb wprowadzajce lepiej izolujce szyby na rynek umoliwiy prb zastosowania zasad energooszczdnoci w stosunku do okien.
GROMADZENIE NABYWCW WOK ATRAKCYJNEGO CELU

NUTEK ustanowi wezwanie majce na celu zredukowanie strat energetycznych powodowanych przez okna o 50%. Jednym z wyzwa dla przemysu budowlanego by wysoki stopie jego fragmentacji oraz brak nabywcw chccych podj ryzyko skoku technologicznego. Dlatego te wezwanie zostao zorganizowane z grupami nabywcw sektora prywatnego, co miao zagwarantowa popyt oraz minimalne przyjcie si na rynku. Biorc pod uwag, e same wadze nie kupoway tak naprawd adnych okien, ale fundoway postp techniczny, byo bardzo wane, aby grupa nabywcw zobowizaa si do zamwienia pewnej iloci metrw kwadratowych speniajcych specyfikacj okien. Aby wprowadzi wicej inicjatywy, rzd zaoferowa dotacj w wysokoci 30% na dowolne sprzedane nowe okna, do pewnej ustalonej iloci. Konsultowano si z ekspertami w kwestii opracowania specyfikacji dla wezwania, w tym z zainteresowani potencjalnymi klientami z grupy nabywcw, ekspertami oraz przedstawicielami kilku szwedzkich organizacji komunalnego budownictwa mieszkaniowego. Po opublikowaniu, producenci, gwnie redniej wielkoci firmy, przedstawili dwie swoje obawy. Jedn z nich byo wyzwanie techniczne przed nimi postawione, a drug ch rynku do przyjcia produktw poza grup pocztkowych nabywcw. Jednake znaczne oszczdnoci uytkownikw kocowych na kosztach energii dostarczyy take silnej inicjatywy, ktra moga podtrzyma ulepszenia.
8 Przypadek ten zosta opracowany dziki materiaom dostarczonym przez VINNOVA, Szwedzk Agencj Informacyjn.
61
W sytuacji rosncej troski o kwestie energetyczne, rzd Szwecji zauway, e okna nie wykorzystyway swojego znacznego potencjau oszczdnociowego. Zamwienie technologiczne NUTEK zgrupowao nabywcw oraz dotacje publiczne, aby wynagrodzi
Po zakoczeniu zamwienia, rzd Szwecji aktywnie promowa cechy nowych okien wrd wacicieli domw oraz spoeczestwa. Caa procedura trwaa 5 lat.
PRZYSPIESZENIE WYDAJNOCI ORAZ POPYTU

Okna konsumenckie oferuj niewiele moliwoci ochrony innowacji za pomoc praw wasnoci intelektualnej. Dlatego te zamiast tego producenci podaj cile za liderami brany oraz konkurencj, przyjmujc innowacje organicznie. Nowy produkt wchodzcy z sukcesem na rynek rozpocznie zazwyczaj rozwj podobnych rozwiza przez innych. W pierwsze turze zwyciskiej firmy zapewniy w swoich projektach 60%
innowacyjnych, redniej wielkoci producentw, ktrzy podwoili wydajno energetyczn.
energii w stratach energii, co byo wielkim sukcesem, jednak ich rezultaty uznano za niezgrabne i absorbujce zbyt duo wiata. Jednake inicjatyw nabywcw wzmocniy obiecujce oszczdnoci energii, jakie mona by sprzeda klientom. Kontynuacja rozwoju poprzez drug tur zamwienia technologii
Tura 1: W cigu 6 miesicy rozwoju na wezwanie odpowiedziao 21 firm. 13 z nich dostarczyo rozwizania, ktre speniay kryteria wynikowe i ktrych prototypy stworzono na potrzeby testw w instytucie badawczym. Cztery rodzaje okien speniy specyfikacje w trakcie testw, a kady z ich producentw otrzyma nagrod w wysokoci 10 000 EUR. Dwie firmy wybrano jako zwycizcw, z ktrych jedna bya duym producentem, a druga naleaa do grupy maych i rednich przedsibiorstw. Kada z nich otrzymaa 20 000 euro oraz umow na sprzeda kilku tysicy takich okien grupie nabywcw. Byo jednak jasne, e okna te, postrzegane przez architektw i budowniczych jako zbyt niezgrabne, nie byyby nigdy atrakcyjne dla wikszego rynku. W wyniku tego rozpoczto drug tur zamwienia. Tura 2: Grupa nabywcw chciaa kontynuowa rozwj aby otrzyma okna, ktre byyby zarwno energooszczdne jak i estetyczne. Rzd Szwecji zaoferowa potencjalnym dostawcom nieodpatny czas na konsultacje z architektami w celu wsparcia projektu okien. Piciu producentw zgosio nowe projekty okien. Czterech z tych producentw uczestniczyo w turze pierwszej, podczas gdy jedna firma bya nowym uczestnikiem zamwienia. W tej turze nie byo ogoszonych zwycizcw, natomiast wszystkie okna bya zgodne z nowymi specyfikacjami.
poskutkowaa stworzeniem okien, ktre miay nieco nisz skuteczno w redukcji strat energii, o okoo 40%, jednak byy znacznie lepiej zaprojektowane i zostay pozytywnie przyjte na rynku. W wyniku tego oglny standard energooszczdnoci zosta znacznie podniesiony. Niezamierzonym, lecz trwaym efektem byo to, e szwedzcy producenci, w wikszoci redniej wielkoci firmy, zyskay wikszy stopie konkurencyjnoci poprzez energooszczdno, tak jak producenci z krajw batyckich weszli na skandynawski rynek z produktami niskokosztowymi. Zamiast przegrywa z konkurencj, firmom udao si zwikszy swj udzia w rynku.
62
JAK TALLINN ZOSTA PIERWSZYM MIASTEM NA WIECIE, KTRE WDROYO OPATY PARKINGOWE PRZEZ TELEFONY KOMRKOWE
Zainspirowany wizj dwch szwedzkich operatorw telefonii komrkowej, Tallinn rozpocz wdraanie radykalnej innowacji, ktra przeksztacia stosowany od zawsze sposb zarzdzania parkowaniem i doprowadzia do powstania NOW! Innovations, maej pionierskiej firmy dziaajcej w dwudziestu miastach w Europie i USA.
Nie jest trudno zrozumie, dlaczego patnoci za parkowanie przez telefony komrkowe powstay w Estonii: z jednej strony nie istniaa tam prawie wcale infrastruktura parkingowa, natomiast z drugiej moneta o najwikszej wartoci bya warta 0,06 euro. Ponadto, kady kierowca posiada telefon komrkowy. Dzi ponad 80% wszystkich opat parkingowych w Tallinnie jest dokonywane za pomoc telefonw komrkowych. Komrkowe patnoci za parkowanie zostay po raz pierwszy wprowadzone komercyjnie w Tallinnie w 2000 roku jako usuga dodana wiadczona swoim abonentom przez dwch operatorw telefonii komrkowej posiadanych przez Szwedw, EMT oraz Tele2. Operatorzy opracowali umow z wadzami lokalnymi Tallinna, zgodnie z ktr miasto pacioby 20% udziau w przychodach z zebranych opat. Ustalenia takie byy bardziej opacalne dla miasta, jako e nie musiao ono inwestowa w parkometry ani pobiera z nich gotwki, co wymuszaoby zatrudnienie personelu, ktry musi obsugiwa due iloci monet, ktre musz by nastpnie przeliczone i przetworzone. Uytkownik kocowy uiszcza ponadto opat za usugi dodatkowe w wysokoci 0,32 euro od transakcji. Stanowio to dodatek w wysokoci okoo 20% redniej wstpnej opaty parkingowej. Szybkie przyjcie si usugi wrd uytkownikw (35% transakcji ju w 2000 roku), pomimo kosztu opaty dodatkowej, wynikao prawdopodobnie z tego, e nie trzeba byo obchodzi si z monetami, co w przecitnej sesji parkowania oznaczaoby 18 monet wacych okoo 100g. Ponadto, korzystanie z patnoci za pomoc telefonw komrkowych uatwio pacenie za faktyczne wykorzystany czas, w kontracie do nadpacania na wszelki wypadek.
KONSOLIDOWANIE MARY INNOWACYJNEJ

W cigu kolejnych lat, 20% udzia w przychodach pacony przez Tallinn zosta zmniejszony do nieco ponad 10% w zwizku z coraz wikszym przyjmowaniem si rozwizania i korzystania z niego w ponad 80% transakcjach dotyczcych parkowania ulicznego. Pomimo e Miasto Tallinn nie zamwio innowacji jako takiej, umoliwio dostawcom usug inwestycj oraz rozwj swojego rozwizania w zamian za wysz wstpn mar, co dao dostawcom pewno siebie potrzebn by podj inwestycje w opracowanie technologii. Jednym z beneficjentw bya firma Trigger Software, mae estoskie przedsibiorstwo zajmujce si oprogramowaniem, ktre opracowao rozwizanie telefonicznych opat parkingowych oferowane przez Tele2. Dostawca innowacyjnej technologii dla Tele2 pooy fundamenty pod zaoon w 2003 roku przez zesp opracowujcy technologi mod firm NOW! Innovations.
63
Od tamtej pory firma NOW! Innovations pracowaa ciko aby wyeksportowa Tallisk histori sukcesu poza granice kraju, jako e Estonia jest jednym z najmniejszych rynkw, majcych potencja 30 miliardw euro. W wyniku tego zesp przyj inwestycj Helmes, duej batyckiej firmy opracowujcej oprogramowanie, w roku 2005 i ju w 2006 roku wszed na rynek belgijski. Na pocztku roku 2011 firma otrzymaa du inwestycj od grupy inwestorw angaujcych si w przedsiwzicia wysokiego ryzyka (tzw. venture capitalists), w tym od Estoskiego Funduszu Rozwojowego, posiadanego przez rzd funduszu inwestycyjnego utworzonego, aby wspomc estoskie firmy zajmujce si zaawansowanymi technologiami w ekspansji poza granice kraju. W Belgii estoski model biznesowy zosta dostosowany do lokalnych okolicznoci i da podobny sukces - ju po dwch latach 35% patnoci dokonywano poprzez telefony komrkowe. W sumie do dnia dzisiejszego usug mobilnych opat parkingowych uruchomion przez NOW! Innovations oferuje 13 belgijskich miast. W niektrych krajach, takich jak Ukraina, gwnym problem jest przekonanie konsumentw aby zaakceptowali sam ide patnego parkowania. Na takich rynkach firma pomaga opracowywa prawodawstwo oraz strategie dotyczce parkowania przed przyznaniem zamwienia lub koncesji. Stany Zjednoczone, ktre przez dugi czas pozostaway w tyle w kwestii rozwiza mobilnych, w kocu przebudziy si i dostrzegy korzyci pynce z telefonicznych opat parkingowych oraz stay si najwaniejszym rynkiem dla NOW! Innovations. Trzy miasta korzystaj ju z tego rozwizania, a kolejne p tuzina si do tego przygotowuje. Europejskie usugi SMS s zastpowane przez interaktywne odpowiedzi gosowe oraz aplikacje dla smartfonw. Stany Zjednoczone stay si take wiodcym rynkiem w kwestii rozwoju
rozwiza adowania akumulatorw pojazdw elektrycznych, w ktrej, zdaniem firmy, Stany Zjednoczone wyprzedz rynki europejskie. Umowy z miastami stay si dosy znormalizowane, a kluczow kwesti stay si ramy czasowe, w ktrych opaty parkingowe musz zosta przekazane do wadz zajmujcych si parkowaniem. W niektrych przypadkach przekazanie musi by natychmiastowe (opaty wdruj bezporednio do miasta), w innych NOW! Innovations ma na to do 6 tygodni po ostatnim dniu kadego miesica. Dla uytkownika kocowego poszerzone ramy czasowe mog tworzy wiksze zrnicowanie w moliwociach dokonywania patnoci, w tym wystawianie rachunkw przez operatora telefonii komorkowej oraz rachunki post-paid (rozliczane po okresie rozliczeniowym).
WPROWADZAJ PROGRAMY PILOTAOWE, ZNAJDUJ RYNKI, EWOLUUJ, INWESTUJ

Historia NOW! Innovations jest histori sukcesu, ktra ma kilka kluczowych cech: 1. Przyjazna technologii i biznesowi polityka Estonii 2. Brak istnienia wczeniej usug parkingowych oraz interesariuszy i infrastruktury z tym zwizanych 3. Wysoki stopie penetracji w kwestii telefonw komrkowych pord klientw 4. Partnerstwo z jednym z gwnych operatorw telefonii komrkowej 5. Wczesna historia sukcesu zmotywowaa zesp oraz inwestorw do rozszerzenia dziaalnoci 6. Potrzeba internacjonalizacji spowodowaa, e NOW! Innovations stao si firm globaln na wczesnym etapie dziaalnoci 7. Uczenie si od klientw na kilku rynkach ulepszyo ofert 8. Ogromne powicenie, wytrwao oraz mobilno gwnego zespou
KOSZT ZA 15 MINUT PARKOWANIA W STARYM MIECIE W TALLINNIE: 18 EEK (1,15 EUR)9
KOSZT 2 GODZIN PARKOWANIA = 14410 MONET EEK
REDNIA WAGA TELEFONU KOMRKOWEGO (2000)11 = 218G
720g
ILO PARKOMETRW = 0
218g
PENETRACJA W ZAKRESIE TELEFONW KOMRKOWYCH (2000)12 = 54%
9. Miasto Tallinn
10. Ciscoins.net
11. "Life cycle of a cell phone", Environmental Literacy Council (2004)
12. Urzd statystyczny Estonii
64
NOWE OBLICZE ROWERU PUBLICZNEGO

W 2010 roku ponad dwiecie miast udostpniao ponad milionw rowerw publicznych, w porwnaniu do siedmiu miast w roku 2000. Ten spektakularny rozwj sta si moliwy dziki globalnemu zasigowi
Zesp zbada znormalizowan procedur sprzeday oraz to, jak miasta
START POPRZEZ PROJEKT

Poczwszy od 2008 roku, firma podja odwane kroki w kierunku zaprojektowania systemu rowerw publicznych o nazwie Urbikes, ktre wygray kilka midzynarodowych nagrd. Rowery Urbikes s wynikiem prawdziwie analitycznego badania , jak typowe systemy rowerw publicznych powielane przez firmy wielonarodowe w miastach takich jak Pary, Barcelona czy Hangzhou rozpowszechniy si tak szybko oraz dlaczego nie utrzymay si i, w wielu przypadkach, zostay przytoczone swoim wasnym sukcesem.
maej grupy firm wielonarodowych. W takich okolicznociach firma Modular tworzy dla siebie drogi dostpu do tego rynku, koncentrujc si na projektowaniu, zdrowym
w trakcie procesu podejmowania decyzji nie posiaday krytycznych danych, np. dotyczcych powodw tego, e bdy w planowaniu byy powtarzane w wikszoci z 200 systemw rowerw publicznych, zamiast pojawiania si w tym procesie cigych ulepsze. Kluczow cech tych systemw, zgodnie z ustaleniami zespou, byo to, e rower publiczny dostarcza zbyt wielu funkcji. W wyniku tego firma zaprojektowaa rower publiczny jak cz wyposaenia
rozsdku i zrwnowaonym rozwoju.

Modular jest ma firm projektujc i sprzedajc administracji wyposaenie miejskie koncentrujce si na parkowaniu rowerw od roku 2003. Pocztkowe problemy obejmoway wczenie kwestii zrwnowaenia do planu dziaania oraz zmotywowanie miast do zrozumienia, e parkowanie rowerw jest integraln czci ycia w miecie. Jak wiele innych firm, Modular napotkaa problem tego, e miasta skaday zamwienia wedle wasnego planu, w ktrym nie byo zbyt wiele miejsca na niewywoane propozycje. W wyniku tego firma zacza polega na opiniotwrczych rodowiska miasta aby pozycjonowa produkty i rozwizania, co spowodowao, e bya coraz bardziej oddalona od swoich produktw rdowych poprzez podanie za wymaganiami owych porednikw.
miejskiego i skoncentrowaa si rygorystycznie na jego zrwnowaeniu oraz wpywie na rodowisko. Zrwnowaenie, w przypadku rowerw Urbikes, oznacza kalkulacj kosztw cyklu ycia - lub dugowieczno rozwizania przy minimalnych kosztach. Co wicej, firma postanowia skoncentrowa si na uytkowniku, a nie administracji publicznej, jako kliencie.
WIODCY KLIENCI U PROGU

W 2008 roku Miasto Granollers w Hiszpanii wybrao rowery Urbikes, poniewa system zarzdzania nimi zosta zintegrowany z istniejc infrastruktur parkingow miasta zamiast wdraania nowych serwerw, sieci oraz kioskw. Koszty konserwacji roweru take byy nisze ni w przypadku alternatyw, jako e rower zosta zaprojektowany tak, aby pracowa bez acucha oraz z wykorzystaniem innych niestandardowych komponentw, ktre nie s kradzione. Miasto kupio rowery, sprzt parkingowy oraz system zarzdzania.
65
Dao to Urbikes okazj, aby przenie podstawow procedur badawczorozwojow firmy z deski krelarskiej na ulice, pozwalajc na ewoluowanie rozwizania z kad faz wdroenia oraz wraz ze zmieniajcymi si potrzebami i cechami miast. W ten sposb zamwienie umoliwio rozwj produktu.
z konwencjonalnymi systemami. Firma wci jednak inwestowaa w badania i rozwj, czc siy z fundacj Ytech prowadzon przez pioniera rowerw publicznych w Amsterdamie z lat 60-tych XX wieku. W latach 2011-12 Urbikes wprowadzi rower elektryczny jako now usug
Miasto Vic zrozumiao, e wielkoskalowe systemy rowerw publicznych dotyka problem jednokierunkowego grupowania si duej liczby rowerw, dlatego te wybrao w 2010 roku Urbikes w celu zaopatrzenia centrum miasta w mniejsz ilo jednostek. Przy tym drugim wdroeniu, dowiadczenia z Granollers pomogy ulepszy planowanie w celu dostarczenia bardziej skupionego systemu, co doprowadzio do 80% zmniejszenia kosztw utrzymania.
transportu publicznego, za ktry obywatele bd bardziej chtnie paci, co umocni zrwnowaony model biznesowy firmy Urbikes w porwnaniu do sytuacji jej wikszych konkurentw.
WIERNE GRONO UYTKOWNIKW NA CAYM WIECIE

Firma Urbikes korzysta z entuzjazmu globalnej wsplnoty zwolennikw w celu wprowadzania swoich manualnych i elektrycznych systemw na rynek, wykorzystujc gos uytkownikw kocowych w celu otworzenia moliwoci realizacji zamwie. Jej rynek pocztkowy w wyniku tego przenis swj rodek cikoci do Holandii, w ktrej zamknito, gdzie umowy o pilotaowe wdroenia zostay zawarte w Amsterdamie.
PRZEWAGA POPRZEZ PLANOWANIE

W innych miastach firma Urbikes zauwaya, e wiele wdroe systemw rowerw publicznych nie byo opartych na analizie technicznej, lecz motywach takich jak dostpno funduszy, ktre musiay zosta wydane - niezalene od bardzo wysokich kosztw utrzymania zwizanych
ZWYCISKA PROPOZYCJA DOTYCZCA ROWERU PUBLICZNEGO
ROCZNY KOSZT TYPOWEGO ROWERU PUBLICZNEGO: 6000 EUR
ROCZNY KOSZT ROWERU URBIKE: 1200 EUR
66
ZALECENIA
Procedury negocjacji mog otworzy rynki
Poprzez negocjacje mog Pastwo mie moliwo wyjanienia
Jakie s implikacje udzielenia darmowej licencji zamawiajcym?

Wadze publiczne mog przydzieli wykorzystanie wynikw stronom trzecim, jednoczenie domagajc si przy tym zatrzymania praw do bezpatnej licencji. Wymiana ta moe by warta zaakceptowania negatywnych stron, jeli zapewnia Pastwu: a) sukces, b) elastyczno pozwalajc na angaowanie si w komercjalizacj dla stron trzecich oraz c) to, e inna spka nie wykorzysta okazji zamiast Pastwa.
konkurencyjnych lub technologicznych zalet Pastwa produktw bez inwestowania w zabierajce czas anonimowe procedury przetargowe.
Trzeba uwzgldni nisz dla wikszych konsorcjw lub partnerw korporacyjnych

Mog Pastwo uczestniczy w wikszych konsorcjach penic specjaln rol polegajc na wkadzie w faz negocjacji przez Pastwa specjalistyczn wiedze, zasoby lub moliwoci.
Naley planowa wysze koszty nabycia z racji skomplikowanej procedury

Procedury innowacyjnych zamwie zostay zaprojektowane pocztkowo
Naley wprowadzi swoje nowoczesne badania na rynek poprzez zamwienia wspierajce innowacj
Jeeli wiod Pastwo w badaniach oraz posiadaj silne przedsibiorstwo, powinni Pastwo mie du szans, aby przekona nabywcw publicznych do zainwestowania w kocowe etapy Pastwa bada i prac rozwojowych oraz procedury innowacyjnej.
dla duych projektw i mog by bardziej zoone ni Pastwa wczeniejsze dowiadczenia z racji wymaga dotyczcych czasu, dokumentacji oraz nierutynowego charakteru tego procesu. Moe to stawia Pastwa w gorszej sytuacji w porwnaniu do wikszy firm, ktre mog posiada wicej zasobw .
Moliwe jest dostarczenie wycznie jednej fazy projektu

Zamwienia bada i rozwoju mog by dzielone na fazy rozcignite na okres
Naley uzyska przewag konkurencyjn w skadaniu ofert poprzez handel kosztami w zamian za prawa wasnoci
Mog Pastwo uzyska przewag konkurencyjn poprzez obnienie cen w zamian za prawa do eksploatacji wasnoci intelektualnej, ktrej warto zaley od istnienia mocnego planu eksploatacji.
czasu pozwalajcy zagwarantowa konkurencj midzy producentami, lecz take majce na celu zredukowanie rozmiarw kontraktw oraz zwikszenie elastycznoci. Powinni Pastwo by zatem wiadomi, e mog by zmuszeni do powtarzajcego si stawania w przetargach razem z konkurentami chcc pozosta w projekcie.
Obok Pastwa projektu mog by prowadzone inne, rwnolege, a wygra ten, ktry osignie lepszy ich wynik.
Zamawiajcy s zachcani do dzielenia projektw nie tylko na fazy, lecz take do minimalizowania ryzyka oraz poszerzania elastycznoci poprzez uruchamianie projektw rwnolegych, reprezentujcych rne podejcia do tego samego problemu. Oceny na kocu kadej fazy mog by zatem bardziej przychylne dla konkurencyjnego podejcia i to ono uzyska kolejn tur funduszy na rozwj.
Konieczne jest wzicie pod uwag ryzyka oraz korzyci wynikajcych z przymusowej sprzeday licencji nabywcom
Nabywcy publiczni mog domaga si przymusowego sprzedawania licencji dla wynikw stronom trzecim, aby unikn zablokowania dostawcw. Musz Pastwo ostronie rozway swoj strategi oraz model biznesowy tak, aby unikn ryzyk komercyjnych.
Elektroniczne zamwienia publiczne
67
ELEKTRONICZNE ZAMWIENIA PUBLICZNE
1 WSTP 2 STRATEGIA W DZIAANIU 3 MOLIWOCI 4 STUDIA PRZYPADKU 5 ZALECENIA

WSPPRACOWNICY: KENNETH BENGTSSON, CARMEN CICIRIELLO
68
WSTP
Konkurencyjne firmy mog rozwija swoj sprzeda poprzez e-zamwienia,
W sektorze publicznym, e-zamwienia s wykorzystywane gwnie wykorzystywane do wymiany danych w dziaaniach zwizanych z acuchem zaopatrzeniowym.
a jednoczenie zakupy publiczne zyskaj na wydajnoci. Stopie przyjcia si tego rozwizania jest jednak zrnicowany, a midzy istniejcymi platformami krajowymi nie ma wspdziaania, co czsto utrudnia
w stosunku do pospolitych przedmiotw, takich jak artykuy biurowe, artykuy spoywcze i odzie ochronna. W dzisiejszych czasach elektroniczna wymiana danych jest przejmowana przez sieci dostawcw oraz bezporednie poczenia systemowe. W ostatnich latach wiele rzdw europejskich wdroyo platformy e-zamwie, pozwalajce firmom tworzy konta, ledzi publikacje przetargw, skada oferty w przetargach oraz, w niektrych przypadkach, zarzdza elektronicznie wszystkimi etapami procedury zamwienia. Procedury e-zamwie podaj za oglnymi europejskimi wskazwkami dla
uczestnictwo firmom zamiejscowym.

Zamwienia elektroniczne (e-zamwienia) s szeroko uywane zarwno w sektorze publicznym jak i prywatnym. W ramach swojej podstawowej definicji, e-zamwienia mog by postrzegane jako automatyzacja zakupw, realizacji oraz fakturowania produktw i usug na podstawie uzgodnionych wczeniej kontraktw. W branach takich jak motoryzacja, brana chemiczna i logistyka, elektroniczna wymiana danych oraz dokumenty elektroniczne s od dawna
zamwie publicznych, za wyjtkiem tego, e okresy wywoania s skrcone. Dostpne formy e-zamwie obejmuj procedury otwarte i ograniczone, procedury negocjacji, licytacje oraz dialog konkurencyjny w przypadku zoonych projektw. Po wybraniu zwycizcy, wszystkie spki, ktre zoyy propozycje musz, zgodnie z prawem europejskim, zosta poinformowane o kryteriach dla zwycizcy i przyznania zamwienia. Zaalenia do sdw mog by wnoszone przez okres dziesiciu dni. Po ustanowieniu porozumie umownych, nastpi moe realizacja zamwienia, fakturowanie oraz patnoci.
KORZYCI PYNCE Z ELEKTRONICZNYCH ZAMWIE PUBLICZNYCH
OSZCZDZANIE NA KOSZTACH POPRZEZ ZYSKI NA WYDAJNOCI W PROCEDURZE ZAKUPU
DOSTARCZENIE LEPSZEGO I MNIEJ KOSZTUJCEGO ZAOPATRZENIA STRATEGICZNEGO
POLEPSZENIE TRANSPARENTNOCI RYNKU W CELU WALKI Z KORUPCJ
POLEPSZENIE ZGODNOCI ZE STRATEGIAMI DOTYCZCYMI ZAOPATRZENIA
DOSTARCZENIE MOLIWOCI ZAOPATRZENIA STRATEGICZNEGO

1. "E-procurement: A guide to successful e-procurement implementation", Heywood i in. (2001)
ZMNIEJSZENIE CZASU ZAMWIENIA I REALIZACJI
ZMNIEJSZENIE NADMIARU BIUROKRACJI I MARNOTRAWSTWA
REDUKCJA KOSZTW ADMINISTRACYJNYCH
69
Dugo oczekiwana transgraniczna standaryzacja e-zamwie nadchodzi powoli, a w midzyczasie firmy musiay zaakceptowa to, e na niektre rynki mona wej tylko po pokonaniu barier. Wybierajc rynek dla siebie,
Przykadowo, cho portal SKI w Danii jest w jzyku angielskim, same
EUROPA: JEDEN RYNEK WIELU E-WYSP

Wdroenia s zrnicowane, zaczynajc od dobrowolnych platform takich jak platforma zamwieniowa rzdu duskiego SKI (patrz strona 84) a koczc na obowizkowych platformach dla wszystkich agencji rzdowych (poza tymi zwizanymi z obronnoci), takich jak francuska Marches Publics3. W Hiszpanii4 system jest obowizkowy wycznie dla rzdu centralnego, co zmniejsza jego oddziaywanie z racji wysokiego stopnia zdecentralizowanych wydatkw publicznych.
firmy powinny bra te rnice oraz rozwj sytuacji pod uwag.

Wiele krajw europejskich utworzyo krajowe systemy e-zamwie, co poskutkowao tym, e niektre kraje europejskie s bardziej zaawansowane w kwestii korzystania z zamwie z wykorzystaniem technologii kosztem transgranicznej zgodnoci operacyjnej. Powoduje to dodatkowy niepodany skutek zawierajcy si w tym, e moe by trudniej uczestniczy firmom zamiejscowym w krajowych systemach zamwie, pomimo prawodawstwa europejskiego oraz stara majcych na celu promowanie wanie takiego transgranicznego uczestnictwa. Niektre z systemw krajowych s zwyczajnie zaprojektowane bez uwzgldnienia firm zamiejscowych i wystpuj w nich tak fundamentalne problemy jak brak wsparcia wielojzycznego oraz wymaganie krajowych numerw identyfikacji podatkowej lub podawania krajowych referencji (patrz strona 84 i wywiad na stronie 56 z Dr Juan'em Rada). Kilka programw majcych promowa takie uczestnictwo transgraniczne zostao uruchomionych przez UE. Na przykad program PEPPOL2 dziaajcy w oparciu o Programy Ramowy Komisji Europejskiej dla Konkurencyjnoci i Innowacji ma na celu utworzenie europejskiej normy oraz platformy elektronicznej dla transgranicznych elektronicznych zamwie publicznych (patrz strona 82). Wiele krajowych portali zamwieniowych dziaa poprzez prowadzenie przetargw publicznych kontraktw ramowych ponad progami UE.
specyfikacje przetargowe s publikowane wycznie w jzyku duskim. Gdy firmy wyka si ju jako dostawcy w oparciu o kontrakty ramowe, mog szybko zyska korzystn pozycj na potrzeby przyszych przetargw. W wyniku tego w 2010 roku duskie kontrakty ramowe zamwie publicznych byy krytykowane za zezwolenie kupujcym na wybieranie obecnych dostawcw do wiadczenia nowych usug oraz przydzielanie im dodatkowych zada bez otwartych przetargw. Komisja Europejska zadaa od Szwecji, aby zmienia swoje przepisy wymagajce od oferentw podania szwedzkiego numeru identyfikacji podatkowej jako wymagania do bycia zaakceptowanym jako dostawca dla sektora publicznego5. Firmy, ktre nie speniaj tego wymagania, nie mog korzysta ze szwedzkich systemw e-zamwie. Z kolei w Wielkiej Brytanii firmy zamiejscowe mog uczestniczy, jednak musz si zarejestrowa poprzez specjaln procedur.
2. peppol.eu
3. marches-publics.gouv.fr
4. catalogopatrimonio.meh.es
5. Publikacja Prasowa Komisji Europejskiej IP/11/183, 16/02/2011
70
STARANIA O ROZLICZALNO I TRANSPARENTNO

Niektre kraje wykorzystay moliwoci dawane przez systemy zamwie online, aby walczy z korupcj. W Sowacji rzd poszed o krok dalej i opublikowa wszystkie przetargi oraz informacje na temat wszystkich przyznanych kontraktw na publicznym portalu. Inicjatywy takie utrudniaj publicznym decydentom niekorzystnie wybiera preferowanych partnerw, jako e przyznane kontrakty mona porwna z faktycznie zoonymi ofertami. W 2010 roku rzd Wielkiej Brytanii zada od agencji publicznych opublikowanie wszystkich przyznanych kontraktw majcych warto wiksza ni 700 euro oraz umieszczenia wszelkich przetargw przekraczajcych pewn okrelon kwot na elektronicznych platformach przetargowych, starajc si walczy z korupcj oraz oszustwami oraz da dostawcom moliwoci obniania istniejcych cen.
WYDATKI NA ZAMWIENIA PUBLICZNE W WIELKIEJ BRYTANII WG DZIEDZINY (W MILIARDACH EURO)6

OPIEKA SPOECZNA 21,264 KONSTRUKCJA 19,862 PROFESJONALNE USUGI - INNE 18,791 POMIESZCZENIA 11,084 INFORMATYKA 11,051 OBRONNO 10,952 KONSULTACJA USUG PROFESJONALNYCH 4,148 WYDATKI ZWIZANE Z PERSONELEM 3,996 PERSONEL TYMCZASOWY USUG PROFESJONALNYCH 3,996 PODRE 3,586 POJAZDY 2,985 ZARZADZANIE ODPADAMI 2,972 ENERGIA I USUGI KOMUNALNE 2,529 MARKETING I MEDIA 2,158 ROZWIZANIA BIUROWE 2,141 TOWARY INYNIERYJNE 2,025 LOGISTYKA 1,393 TOWARY OPERACYJNE 1,374 WYDATKI KLINICZNE I MEDYCZNE 445 PALIWA, SMARY I GAZY 389
6. "An introduction to public procurement", OGC (2008)
71
MOLIWOCI
W 2010 roku Europa zrealizowaa jedynie dziesi procent wydatkw z 210 miliardw EUR, planowanych do wydania poprzez e-zamwienia, tracc na efektywnoci. Pooenie gwnego nacisku przez zamawiajcych na stosowanie e-zamwie otworzy nowe rynki, firmy powinny starannie studiowa rozwj wypadkw w ich brany.
420 miliardw euro, czyli 3,55% PKB, jest wydawane co roku przez rzdy UE na otwarcie reklamowane zamwienia publiczne7. Szacuje si, e w roku 2010 5% tej kwoty reprezentoway zamwienia elektroniczne. Sugeruje to, e cakowity europejski rynek dla e-zamwie publicznych jest warto okoo 20 miliardw euro. Jest to znacznie poniej pocztkowych ambicji, wynoszcych 210 miliardw euro, czyli 50% e-zamwie rocznie, ktre UE ogosia w 2005 roku. Zgodnie z Paneuropejskim Projektem Zamwie Publicznych Online (PEPPOL), ktry jest projektem majcym promowa znormalizowan platform e-zamwie, wiksze przyjcie si e-zamwie mogoby prowadzi do oszczdnoci dla europejskich rzdw, wynoszcych ponad 50 miliardw euro8. Inne oszacowania mwi, e procedury takie jak e-licytacje mogyby obniy ceny za nabycia publiczne nawet o 23%.
ZAMWIENIA PUBLICZNE OTWARCIE REKLAMOWANE FIRMOM EUROPEJSKIM
PONAD 40 MILIONW EURO PONAD 20 MILIONW EURO PONIEJ 20 MILIONW EURO
7. Eurostat
8. Zamwienia bez granic w Europie, PEPPOL
72
Biorc pod uwag wielko zamwie publicznych oraz wzgldnie mae przyjcie si e-zamwie, przyszy potencja rozwojowy wydaje si by znaczny. UE oraz Pastwa Czonkowskie podejmuj powane starania, aby osign cel 50% e-zamwie w krtkiej perspektywie, w celu zrealizowania wielu korzyci. Kraje z wysokimi podstawami kosztw, takie jak kraje Europy Pnocnej, wdroyy krajowe systemy zamwie, takie jak SKI w Danii (patrz strona 84), otwierajc tym samym znaczne moliwoci uczestniczenia w tych platformach zamiejscowym firmom o niszych podstawach kosztw. Jeeli bariery formalne i jzykowe dla uczestnictwa mog zosta przezwycione, powinny powsta znaczne moliwoci dla konkurencyjnych dostawcw. Moliwoci e-zamwie s rne na rnych rynkach The Greater London Authority9 wydaje rocznie 4,7 miliarda euro na zamwienia publiczne, z czego 13%, czyli 522 miliony euro trafiaj do maych i rednich przedsibiorstw. Strategie w Londynie maj na celu zwikszenie udziau wydatkw trafiajcych do maych i rednich przedsibiorstw, a Wielka Brytania jest bardzo aktywna w promowaniu e-zamwie.
Oglnie rzecz biorc, informatyka, energia oraz konsultacje s czsto gwnymi pojedynczymi pozycjami zamawianymi przez urzdy publiczne poprzez e-zamwienia, wedle tego, co przedstawiaj duskie wydatki na e-zamwienia. Jednak stosujc porwnanie, dane oglnych wydatkw na zamwienia publiczne w Wielkiej Brytanii pokazuj, e dziedziny takie jak opieka spoeczne, konstrukcja lub pomieszczenie stanowi oglnie najwiksze wielkoci w ramach zamwie publicznych. Aby zrozumie moliwoci dawane przez e-zamwienia, firma musi przestudiowa dokadnie swj sektor. Pierwszym czynnikiem jest zrozumienie, ktre rynki kupuj obecnie stosowne portfolio produktw za pomoc e-zamwie oraz jaki odsetek cakowitych wydatkw dotyczy zamwie elektronicznych. Po drugie, firmy musz dokona rewizji trendw aby zwikszy stopie przyjcia e-zamwie w swoim portfolio produktw. Linia produktw moe by dobrym kandydatem do wprowadzenia do zamwie publicznych, oferujc szans zostania graczem wykonujcym pierwszy ruch. E-zamwienia mog reprezentowa te rozszerzenie udziau w rynku poprzez wgryzienie si w tradycjonalne sposoby dokonywanie zakupw.
DANIA - 2 MILIARDY EURO10

E-zamwienia w milionach euro wedug dziedziny wydatkw INFORMATYKA 620 ENERGIA 540 KONSULTACJE 220 TELEKOMUNIKACJA I PRZESYANIE DANYCH 140 PAPETERIA, ARTYKUY BIUROWE, DRUKOWANIE I SKANOWANIE 140 JEDZENIE I NAPOJE 120 SPRZT 60 SPRZT DO BADA I LABORATORYJNY 60 SAMOCHODY 40 MATERIAY BUDOWLANE, MATERIAY ELEKTRYCZNE, NARZDZIA I DREWNO 20 WYPOSAENIE KUCHNI 20 INNE 20
9. london.gov.uk/rp/docs/respro2010.pdf
10. ski.dk/om/okonmi/Sider/default.aspx
73
ROZSZERZANIE ZASIGU ONLINE AMERYKASKICH PROGRAMW ZAMWIE
11. acquisition.gov
74
Strona Federal Business Opportunities (federalne moliwoci biznesowe) dba o to, aby zamwienia byy przeprowadzane na uczciwych i takich samych zasadach dla przedsibiorstw rnej wielkoci. Agencje federalne musz publikowa kontrakty o wartoci ponad 25 000 USD, oferujc platform z dodatkowym wsparciem dla starania si o kontrakty publiczne.
FedBizOpps (FBO) jest jedynym punktem wejcia dla nabywcw federalnych w USA w celu publikacji moliwoci biznesowych o wartoci ponad 25 000 USD. Zainteresowani sprzedawcy mog wyszukiwa moliwoci i stara si o nie poprzez profile online. Platforma jest czci wikszej przestrzeni sieciowej Generalnej Administracji Usug (General Services Administration) rzdu USA, nazywanej Zintegrowanym rodowiskiem Naby (Integrated Acquisition Environment - IAE). Narzdzia pomagaj w skutecznym prowadzeniu interesw z organizacjami rzdowymi poprzez usugi i portale takie jak Acquisition Central11 oraz US Small Business Administration12.
te zmniejszaj konieczno aktywnego ledzenia publikacji przetargw i tym samym pozwalaj zaoszczdzi czas i koszty na sposoby szczeglnie korzystne dla mniejszych przedsibiorstw. Aby skada oferty w ramach platformy, spki musz zarejestrowa si w Centralnej Rejestracji Kontraktowej (Central Contracting Registration CCR)13. Wymaga to od firmy przekazania informacji bankowych, numeru identyfikacyjnego podatnika oraz numeru Data Universal Numbering System (DUNS) przydzielanego przez Dun & Bradstreet. Firmy spoza USA mog tworzy konta na platformie, pod warunkiem, e zdobd wymagany numer DUNS oraz inne kody branowe. Jednak dla kilku dziedzin, takich jak obronno, infrastruktura i dziedziny natury militarnej, istniej ograniczenia uczestnictwa firm spoza USA.
PREFERENCJE DLA MNIEJSZYCH PRZEDSIBIORSTW

Wiele kontraktw jest zarezerwowanych dla maych i rednich przedsibiorstw, zgodnie z tym, co opisane jest w procedurze autorstwa Federalnej Regulacji Naby (Federal Acquisition Regulation - FAR). Gwarantuje to, e mniejsze przedsibiorstwa otrzymaj sprawiedliw cz kontraktw federalnych. Platforma sama w sobie nie zajmuje si kwestiami transparentnoci, lecz wspierana jest przez inne platformy, takie jak Federalny System Danych dot. Zamwie (Federal Procurement Data System)14 dajcy dostp do wszystkich kontraktw o wartoci przekraczajcej 3 000 USD oraz System Elektronicznego Raportowania o Podwykonawstwie (Electronic Subcontracting Reporting System)15 pozwalajcy zgasza i rejestrowa dziaania podwykonawcw.
JEDNO KLIKNICIE POZWALA DOTRZE DO TYSICY MOLIWOCI

FedBizOpps posiada rozleg funkcjonalno wyszukiwawcz, zapewniajc dostp do ponad 22 000 moliwoci, w tym specjalnych programw, takich jak ustawa Recovery Act. Funkcjonalno obejmuje take zdolno do tworzenia profili, ledzenia konkretnych tematw, wyszukiwania konkretnych rodzajw moliwoci oraz odkadania moliwoci na pniej. Funkcjonalnoci
ZGODNO W KWESTII DOSTPNOCI

Jednym z wanych aspektw platformy jest wymaganie zgodnoci z Sekcj 508 ustawy Rehabilitation Act z roku 1973. Wymaga ona, aby rzd federalny nabywa wycznie takie towary i usugi elektroniczne oraz informatyczne, jakie s dostpne dla osb niepenosprawnych. Od kadego sprzedawcy wymaga si zatem zgodnoci z tymi przepisami.
12. sba.gov
13. ccr.gov
14. fpds.gov/fpdsng_cms
15. esrs.gov
75
OTWIERANIE KONTRAKTW PUBLICZNYCH DLA MAYCH I REDNICH PRZEDSIBIORSTW

Poprzez uruchomienie kilku nowych i innowacyjnych inicjatyw, rzd Wielkiej Brytanii poszed daleko w kierunku zwikszenia szans dla maych i rednich firm na uczestnictwo w zamwieniach publicznych. Przejrzystsze procedury w tym zakresie przyczyni si do zmniejszenia wydatkw publicznych oraz biurokracji.
76
Strona internetowa wsplnoty socjalnej Downing Street o nazwie Number106 stworzya bloga w celu zapytania, jakie problemy z zamwieniami publicznymi napotkay mae i rednie przedsibiorstwa. Z wielu udzielonych na to pytanie odpowiedzi, Urzd Rady Ministrw wywnioskowa, e procedury zamwie musz zosta zmienione w celu lepszego ich dostosowania do maych i rednich przedsibiorstw. W odpowiedzi na to rzd uruchomi kilka inicjatyw17. Uruchomienie strony Contracts Finder Website18 dla kontraktw wartych ponad 14 000 euro zostao przygotowane tak, aby uczyni zamwienia publiczne bardziej transparentnymi oraz aby uczyni ich procedur bardziej skuteczn dla firm poprzez rodki takie jak otrzymywanie szczegw kontraktw przez poczt elektroniczn. Dowolna firma, take spoza Wielkiej Brytanii, moe zarejestrowa si i utworzy konto online i sta si czci platformy, cho midzynarodowy proces rejestracji jest nieco inny od procedury dla firm krajowych, ktra obejmuje kart Government Gateway.
REDUKCJA WYMAGA
Biurokracj zlikwidowano poprzez wyeliminowanie kwestionariuszy przedkwalifikacyjnych ze wszystkich zamwie rzdu centralnego o wartoci poniej 140 000 euro. Daje to zamawiajcym wicej elastycznoci w kwestii wyboru metod, za pomoc ktrych wstpnie kwalifikuj potencjalnych dostawcw. Co wicej, dane przedkwalifikacyjne mog zosta przesane raz dla towarw zwykych, co redukuje proces powtarzanego dostarczania tych samych informacji w celu skadania ofert w celu pozyskania kontraktw. Za pomoc dodatkowych inicjatyw, takich jak procedury sprawozdawcze oraz informacji zwrotnych, angaowanie przedstawicieli z paneli rewizji przemysu oraz tworzenie programw wewntrznej wymiany pomidzy sektorem publicznym a przemysem, rzd Wielkiej Brytanii otworzy procedur zamwie publicznych na nowe idee i procesy. Oficjalnym celem jest osignicie sytuacji, w ktrej 25%2 wszystkich publicznych kontraktw bdzie wykonywane przez mae i rednie przedsibiorstwa i okae si jeszcze, czy rzd jest w stanie osign ten cel.
TRANSPARENTNO TWORZY MOLIWOCI

Wszystkie samorzdy s zachcane za pomoc zobowizania do transparentnoci do publikowania szczegw dotyczcych wszelkich wydatkw wikszych ni 700 euro19. Informacje o kontraktach i informacje kontraktowe s dostpne jedynie na stronach internetowych uczestniczcych samorzdw, jednak oczekuje si, e zostan zsumowane przez aktywistw otwartoci danych. To, czy ta inicjatywa zaoferuje informacje rynkowe firmom midzynarodowym, jeszcze si okae, cho zasadniczo aktywne przedsibiorstwa mogyby wskaza moliwoci podcicia obecnych dostawcw. Mniejsi dostawcy s zaangaowani w dialog z agencjami rzdowymi przez Przedstawiciela Handlowego Korony (Crown Commercial Representative) dla maych i rednich przedsibiorstw oraz dedykowane konsultacje produktowe aby inicjowa wicej oglnych dialogw dotyczcych dziedzin rozwiza. W ten sposb mae i rednie przedsibiorstwa otrzymuj okazj aby zareklamowa innowacyjne usugi panelowi skadajcemu si ze starszych profesjonalistw operacyjnych oraz starszych specjalistw w dziedzinie zamwie publicznych.
16. number10.gov.uk/ problemwithprocurement
17. cabinetoffice.gov.uk/news/governmentopens-contracts-small-business
18. contractsfinder. businesslink.gov.uk
19. cabinetoffice.gov.uk/news/governmentopens-contracts-small-business
77
KORZY BIZNESOWA WTRANSGRANICZNYCH E-ZAMWIENIACH

Alfa1lab, redniej wielkoci firma technologiczna, pionier w wykorzystywaniu e-zamwie zgodnie ze standardami europejskimi, uzyskaa znaczne zyski biznesowe z wczesnych inwestycji w technologie, wynikajce z przyjcia pozycji gracza, ktry wykonuje pierwszy ruch.
Rozwizania opracowane przez Alfa1lab dopasowuj wymagania klientw publicznych do przepisw europejskich oraz oferuj klientom elektroniczne przeprowadzenie transakcji (gwnie e-zamwie oraz e-fakturowania). Jest take perspektywa powstania wsplnoty wok nowych technologicznych wymaga e-zamwie, ktre z czasem uatwi maym przedsibiorstwom zintegrowanie swoich systemw ERP z platformami o otwartych standardach.
KOSZT BYCIA PIONIEREM

Jedn z gwnych przeszkd napotkanych przez Alfa1lab jest praktyczne wdroenie technologii oraz norm, na przykad w e-fakturowaniu. Zgodno z nowymi standardami oraz technologi oznaczao naturalnie, e istniejce oprogramowanie do Planowania Zasobw Przedsibiorstw (Enterprise Resource Planning - ERP) nie byy adekwatne, przez co firma musiaa zainwestowa w opracowanie nowej technologii. Europejskie inicjatywy takie jak np. PEPPOL oraz Open e-PRIOR odnosz si do tych kwestii zapewniajc znormalizowany interfejs dla elektronicznych zamwie publicznych, zarwno na poziomie wiadomoci (dokumentu) jak i na poziomie transportu (wysyania/otrzymywania dokumentw), a bariery te powinny w najlepszym razie wrcz znikn w przypadku przyjcia tych norm przez sprzedawcw oprogramowania ERP oraz dostawcw usug.
SOLIDNE DOWIADCZENIE NA PRZESTRZENI LAT

Alfa1lab wystawiaa na przykad elektroniczne faktury duskim klientom publicznym przez kilka lat i by to wielki sukces. Normy e-zamwie gwarantuj zgodno, upraszczaj procedury oraz otrzymuj oglne koszty administracyjne na absolutnie minimalnym poziomie. Alfa1lab jest jedn z pierwszych firm, ktre korzystay z PEPPOL oraz przeprowadzia pierwsz transgraniczn transakcj PEPPOL. Bya to faktura przesana szwedzkiemu Pastwowemu Organowi Zarzdzania Finansowego, w ktrym to przypadku Alfa1lab udao si wystawi faktur elektroniczn poprzez swj wewntrzny system finansowy, przesa j przez infrastruktur PEPPOL oraz natychmiastowo otrzyma odpowied od klienta, potwierdzajc, e faktura zostaa otrzymana oraz zostaa zweryfikowana pod ktem zgodnoci z jego wymaganiami. Zarwno dla klienta jak i dostawcy oszczdnoci administracyjne okazay si znaczne.
ZYSK Z INWESTYCJI
Dla Alfa1lab inwestycja w rozwj oraz integracj oprogramowanie zgodnego z nowymi normami i wymaganiami bya czci decyzji biznesowej o uczestnictwie w rynku. Spora cz technologii opracowanej przez Alfa1lab zostaa pniej wydana w postaci open source i jest dostpna dla innych firm, aby umoliwi im zmniejszenie ich inwestycji. Alfa1lab moe teraz atwiej odpowiada na przetargi publiczne, dostarcza katalogi umawiajcym si wadzom publicznym lub po prostu korzysta z systemw w celu dokonywania podstawowych transakcji dokumentw, takich jak zamwienia i faktury. Dowiadczenia Alfl1lab mwi, e e-zamwienia upraszczaj take procedury administracyjne prowadzone z umawiajcymi si wadzami, co w ostatecznym rozrachunku powoduje, e zachowujcy zgodno sprzedawcy s bardziej atrakcyjni.
78
PRZEWIDYWANA DYWIDENDA ALFALAB Z E-ZAMWIEN/E-FAKTUROWANIA

100% 0% -100%
-500%
MIESIC 1
MIESIC 6
MIESIC 12
MIESIC 18
MIESIC 24
79
EUROPEJSKI STANDARD E-ZAMWIE - BEZ GRANIC

Dwanacie krajw europejskich pracuje razem z Komisj Europejsk aby powoa PEPPOL, otwart europejsk gied zamwie, w celu przezwycienia technicznych i prawnych
Program jest zaprojektowany w celu zarzdzania ca procedur zamwienia,
OTWARTA EUROPEJSKA GIEDA

Celem projektu jest wdroenie wsplnej normy dla czenia istniejcych krajowych systemw elektronicznych zamwie w celu utworzenia wsplnej platformy europejskiej. Obejmuje to udokumentowanie norm zawartoci najlepszych praktyk, wsplnych procedur oraz otwartej infrastruktury giedowej w caej Europie.
barier oraz otworzenia transgranicznego rynku e-zamwie do roku 2012.

Kilka krajw europejskich opracowuje systemy e-zamwie majce zwikszy korzyci oraz oszczdnoci na kosztach zwizane z elektronicznymi zamwieniami w ramach zakupw publicznych. Jednak jedynie kilka z tych krajowych systemw zamwie jest atwo dostpnych dla dostawcw z innych krajw. W wyniku tego firmy oraz organizacje publiczne w Europie przegapiaj okazj uzyskania potencjalnych oszczdnoci, jakie daje wydajniejszy rynek. Projekt PEPPOL ma celu skupienie si na tym niedocigniciu w celu opracowania i przeprowadzenia pilotau normy europejskiej dla e-zamwie razem z kilkoma dodatkowymi usugami pozwalajcymi zaj si procedurami majcymi miejsce zarwno przed jak i po przyznaniu zamwienia. PEPPOL, Paneuropejski Projekt Zamwie Publicznych Online (PanEuropean Public Procurement On-Line20), jest wielkoskalowym projektem finansowanym w 50% przez Komisj Europejsk aby zapewni oparte na normach infrastruktur oraz usugi IT dla transgranicznych e-zamwie publicznych w Europie. Jest on finansowany z Program Wspierania Strategii Informatycznej (ICT Policy Support Program) Programu Ramowego Konkurencyjnoci i Innowacji (Competitiveness and Innovation Framework Program) Komisji Europejskiej. Kilka z Pastw Czonkowskich UE uczestniczy w projekcie, aby zharmonizowa wykorzystanie elektronicznych zamwie publicznych przez przedsibiorstwa oraz zachci je do korzystanie z niego, w szczeglnoci mae i rednie firmy.
w tym faz przed jego przyznaniem, przetargiem, zamwieniem oraz fakturowaniem. Co wicej, PEPPOL ma na celu stworzenie procedur ulepszania platform e-zamwie w przyszoci. Dziki poczeniu platform krajowych jedn norm, firmy europejskie - na poziomie przedsibiorstw oraz mae i rednie - bd mogy odpowiedzie na dowolne przetargi europejskie w ramach caej UE. Program ten oszacowuje potencjalne oszczdnoci w kosztach na nawet 50 miliardw euro poprzez zyski z wydajnoci, wydajniejsze rynki oraz oszczdno na kosztach przy zakupie produktw i usug przez instytucje publiczne. PEPPOL jest zaprojektowany w celu utworzenia przyszych europejskich norm zamwie elektronicznych dla szerokiego zakresu bran. Przykadowo, sie transportowa PEPPOL pozwala sektorowi prywatnemu skada oferty odnonie kontraktw sektora publicznego w dowolnym miejscu w UE. Oznacza to, e woska firma bdzie moga skada ofert dla kontraktu z rzdem Danii, wymieniajc rne dokumenty w ramach w peni bezpiecznego rodowiska elektronicznego.
20. peppol.eu
80
ZAUFANE RODOWISKA USUGOWE PRZED IPO ZAMWIENIU

W fazie przed przyznaniem zamwienia PEPPOL oferuje trzy komponenty wspierajce procedur przetargu publicznego: weryfikacj e-podpisw wydanych przez wadze certyfikujce, Wirtualne Dossier Firmy pozwalajce przekazywa znormalizowane informacje o firmie (dowody, certyfikaty i atesty); oraz wykorzystanie e-katalogw w celu przekazywania informacji o towarach i usugach w znormalizowanym formacie. Na potrzeby procedury po przyznaniu zamwienia, PEPPOL oferuje e-katalogi w celu wymiany informacji o towarach i usugach dostpnych na mocy kontaktu, e-zamawianie oraz e-fakturowanie z wykorzystaniem zdefiniowanego zestawu procedur, pozwalajcych dzieli si wsplnymi informacjami biznesowymi.
CZENIE RYNKW KRAJOWYCH

Gwnymi barierami dla budowania wydajnego rynku jest brak wsplnych norm dla krajowych systemw zamwie oraz prawodawstwo, ktre czsto nie jest uzgodnione ze strategiami europejskimi. Krajowe wymagania wczeniejszego zarejestrowania firm, porednie dyrektywy oraz istniejce wymagania techniczne w wielu krajach europejskich utrudniaj firmom uczestnictwo w przetargach transgranicznych. Mae i rednie firmy s w szczeglnoci ograniczone w uczestnictwie, jako e nie maj moliwoci utrzymywania podmiotw stowarzyszonych lub innych kompetencji w potencjalnych rynkach poza swoim kontekstem regionalnym oraz krajowym. Projekt PEPPOL zosta rozpoczty w roku 2008 a wiele instytucji aktywnych
PEPPOL opracowa Infrastruktur Transportow w celu poczenia za sob nawzajem systemw e-zamwie za pomoc wsplnych i kompatybilnych na poziomie krajowym norm. Dostp do infrastruktury PEPPOL ma miejsce poprzez Punkty Dostpu, dostarczane obecnie zarwno przez agencje rzdowe jak i firmy prywatne. PEPPOL uatwi elektroniczn wymian zamwie, faktur oraz katalogw midzy kupujcymi i dostawcami w rnych Pastwach Czonkowskich lub wsplnotach e-zamwie. Obejmuje take klasyfikacj towarw i usug oraz przekazywanie atestw firm, wymaganych do skadania ofert. Weryfikacja podpisw elektronicznych wydanych przez wadze certyfikujce w Europie bdzie rwnie uwzgldniona.
na platformie zostanie rozszerzonych do poowy 2011 roku. Od 2012 roku platforma powinna zosta otwarta dla partnerw komercyjnych, aby zadba o jej dugoterminowy zrwnowaony rozwj. Istnieje wizja uczynienia PEPPOL krgosupem dla wsplnot e-zamwie w caej Europie do poowy 2012 roku.
STANDARYZACJA PEPPOL NA KLUCZOWYCH RYNKACH EUROPEJSKICH
Kraje partnerskie normy e-zamwie PEPPOL (2010)
81
"SKI": DUSKA PLATFORMA E-ZAMWIE

Duska platforma e-zamwie centralizuje przetargi, w ktrych poszukiwani s dostawcy dla 32 500 organizacji publicznych w Danii. Poprzez wykonawcw zewntrznych, przetargi mog by publikowane zgodnie z przepisami UE, a dostawcy mog by zatwierdzani na potrzeby kontraktw projektowych lub wieloletnich umw ramowych.
82
Zamwienia Krajowe sp. z o.o. - czyli SKI w jzyku duskim - zarzdza oficjaln krajow platform dla zamwie produktw i usug dla organizacji publicznych w Danii. Firma SKI zostaa utworzona na podstawie fuzji duskiego pastwowego urzdu ds. zamwie oraz analogicznej organizacji sucej duskim miastom. SKI jest posiadana w 55% przez pastwo duskie oraz w 45% przez lokalne wadze w Danii. Obecnie obsuguje ona ponad 32 500 organizacji publicznych oraz 1 200 dostawcw w 850 umowach ramowych. W 2009 roku portal obsuy umowy ramowe warte ponad 2 miliardy euro, a w jego rozwj gwny wkad miay energia, technologie informatyczne, usugi konsultacyjne oraz artykuy spoywcze. Wikszo dostawcw do firmy duskie lub duskie podmioty stowarzyszone firm midzynarodowych. Oczekuje si, e SKI przyniesie znaczne zmniejszenia cen zakupw wielu organizacjom publicznym. W niektrych dziedzinach, takich jak siy policyjne, administracja miejska oraz organy podatkowe szacuje si oszczdnoci wynoszce do 17% .
21
OGRANICZONE UYCIE PRZEZ MIEDZYNARODOWYCH DOSTAWCW

Portal odnis jedynie ograniczony sukces w przyciganiu midzynarodowych dostawcw i dlatego te oszczdnoci mogyby by potencjalnie jeszcze wiksze. Cho SKI podlega prawu UE, portal jest niemal wycznie w jzyku duskim. Co wicej, mimo, e na portalu przetargowym www.ethics.dk dostpny jest jzyk angielski, do portalu mona dosta si poprzez cze na stronie w jzyku duskim22, a ponadto wikszo przetargw jest rwnie wycznie w jzyku duskim. Portal napotka take inne problemy. Firma SKI miaa ostatnio problemy z legalnoci swoich kontraktw. Pocztkowo klienci publiczni mogli wybiera pomidzy przyznawaniem kontraktw dowolnemu dostawcy z listy lub przeprowadza mini-przetargi otwarte wycznie dla dostawcw majcych zawarte umowy ramowe. Jednak ostatnio krajowy organ ds. konkurencji zada od SKI wyeliminowania opcji wolnego wyboru pomidzy dwoma modelami oraz objanienia, kiedy zastosowane powinny by rne modele. W wyniku tego firma SKI musiaa anulowa pewn ilo umw ramowych.
KADA FIRMA MOE DOCZY

Kada firma moe zarejestrowa si na portalu oraz skada oferty w kadym przetargu bez koniecznoci dokonywania opat, pod warunkiem, e jest w stanie dostarczy produkty lub usugi stanowice przedmioty przetargw. Przetargi s publikowane na stronie internetowej SKI oraz poprzez serwisy komercyjne takie jak mercell.com (Europa Pnocna) oraz udbudsvagten. dk (Skandynawia). Spki zaakceptowane jako dostawcy mog handlowa bezporednio z instytucjami publicznymi poprzez usugi uwzgldnione w umowach ramowych. Pozwala to firmom promowa swoje usugi z dodanymi korzyciami dla instytucji publicznych, jako e nie musz one zajmowa si problemami zwizanymi z przeprowadzaniem oddzielnych przetargw. Dla dostawcw bycie czci umw ramowych moe by zatem bardzo atrakcyjne, jako e redukuje to bariery dla zamwie skadanych przez klientw publicznych.
PROCEDURA E-ZAMWIE
Produkty s oferowane poprzez trzy gwne kategorie: technologie informatyczne, produkty oraz usugi. Przetarg zawiera zazwyczaj informacje dotyczce danych towarw lub usug oraz kryteriw selekcji. Po opublikowaniu przetargu, odbywa si spotkanie informacyjne zarwno w Jutlandii jak i Zelandii. Przetarg jest zazwyczaj otwarty przez 40 dni a pytania mog by zadawane w cigu pierwszych 20 dni. Wszystkie pytania i odpowiedzi s publikowane do wgldu publicznego po okresie 20 dni. Po upywie 40 dni, SKI ma trzy tygodnie na ocen wszystkich propozycji. Propozycje s punktowane, a te z najwiksz iloci punktw s uwzgldnianie jako dostawcy SKI dopki limity podane w przetargu nie zostan wypenione. Nastpnie firmy kwalifikujce si do limitu mog dostarcza swoje produkty lub usugi bezporednio instytucjom publicznym w Danii na mocy umw ramowych zawartych na podstawie proponowanej ceny oraz proponowanych warunkw. Umowy ramowe trwaj zazwyczaj od dwch do czterech lat i s administrowane poprzez portale takie jak gatetrade.net23.
21. ski.dk/Aktuelt/presse/Sider/
22. ski.dk/leverandoerer/blivleverandor/Sider/ default.aspx
83
ZALECENIA
Naley aktywnie monitorowa platformy e-zamwie, aby zauway otwarcia przetargw
Jako e przetargi maj czsto krtkie terminy a kontrakty s przyznawane na od dwch do czterech lat, firmy musz monitorowa platformy zamwieniowe online pod ktem publikacji przetargw lub sprawdza kiedy kontrakty ramowe maj zosta odnawiane.
Naley by o krok do przodu poprzez uczestnictwo w przyszych ustalajcych normy programach pilotaowych e-zamwie
Biorc pod uwag nadchodzce wdroenie normy obejmujcej caa Europ, firmy mog ju w tej chwili ubiega si o status przed udzieleniem zamwienia w programach takich jak PEPPOL.
Naley znale fundusze na kwestie jzykowe, aby umoliwi korzystanie z e zamwie na rynkach docelowych
Jako e wiele kontraktw jest publikowanych tylko w lokalnych jzykach, zaleci mona zatrudnienie lokalnych menaderw skadania ofert lub konsultantw.
Nawet jeli fakturowanie jest przeprowadzane elektronicznie mona nie otrzyma zapaty na czas. Naley planowa ostronie, by nie doszo do nadmiernego nadwyrenia finansw
Mae i rednie firmy powinny uwaa, aby nie utraci pynnoci finansowej. Dlatego te zalecane jest sprawdzenie redniego krajowego czasu dokonania zapaty. Jednym z miejsc, w ktrym mona to zrobi jest strona internetowa intrum.com/en/.
Umowy ramowe mog da prawdziwe zwycistwo, nawet jeli nie dadz pierwszego miejsca
Jako e wiele umw ramowych nie jest typu zwycizca bierze wszystko, wnioskowanie o portfolio kontaktw moe wci wytworzy sprzeda. Dlatego te w wielu kontraktach ramowych jest czsto wybieranych kilku dostawcw, a bycie drugim lub trzecim tak wybranym dostawc moe zapewni istotny rynek.
Firmy powinny przygotowa si na to, e sprzeda poprzez systemy e-zamwie bdzie rosa szybciej ni sprzeda tradycyjna
Dlatego te mae i rednie firmy musz dopasowa dziaania do nadchodzcych wymaga online w kwestiach e-przetargw, e-katalogw, e-fakturowania, itp.
Pki UE nie stanie si otwartym rynkiem, naley rejestrowa swoj firm na kluczowych krajowych rynkach
W przypadku niektrych krajw moe by korzystne utworzenie lokalnych podmiotw zalenych lub biur handlowych, aby uzyska dostp do lokalnego numeru podatkowego. Pomimo tego, e praktyka wymagania lokalnego numeru identyfikacji podatkowej jest nielegalna wedle przepisw europejskich, jest ona czsto stosowana w krajowych platformach e-zamwie. Due midzynarodowe firmy czsto stosuj t strategi i zaskakujce jest jak mao maych i rednich firm europejskich z niej korzysta.
Wnioski
84
WNIOSKI
ZYSKANIE JAK NAJWICEJ DZIKI NOWYM TRENDOM W ZAMWIENIACH PUBLICZNYCH
DOBRE WIECI: MP OTRZYMUJ PIERWSZESTWO
Na rynkach europejskich i globalnych mniejsze przedsibiorstwa dostaj priorytet w zamwieniach publicznych poprzez rodki majce zwikszy dostpno oraz tworzy moliwoci, takie jak uproszczenie wymaga przetargowych i warunkw finansowych oraz publikowanie moliwoci podwykonawstwa. John Conway, doradca ds. strategii w DEFRA, zwraca uwag na zbiegajce si inicjatywy rzdu Wielkiej Brytanii majce pomc sektorowi publicznemu w korzystaniu z umiejtnoci mniejszych firm, co jest celem, ktry znajduje swoje odzwierciedlenie w wielu innych krajach. Radykalne zmiany w usugach publicznych mog przychodzi z zaskakujcych rde, takich jak waga metalowych monet w Tallinnie, ktra uruchomia globaln bran potem. Urbiotica wykorzystaa barceloski Urban Lab oraz sie Living Labs Global aby przyspieszy proces otwierania rynkw poprzez wybranie wczesnego etapu pilotaowego, ktry nie by finansowany, ale umoliwi szybkie Mniejsze firmy czsto nie posiadaj informacji rynkowych, mimo e jest to kluczowe narzdzie pozwalajce na nawigacj pord bdcych w stanie przejciowym rynkw zamwie publicznych. Pastwa ograniczone zasoby musz zosta wydajnie ulokowane, a nadawanie priorytetw Pastwa rynkom oraz inwestycjom to tylko dwa z wielu czynnikw, w ktrych wiedza o nabywcach, normach i konkurentach jest kluczowa. Jakob Edler, ekspert w kwestii innowacji w zamwieniach publicznych, uwaa, e pytanie Kim s inteligentni nabywcy publiczni, ktrzy dziaaj? jest centraln kwesti dla firm, ktre polegaj na wczenie przyjmujcych aby wykorzysta swoje innowacyjne produkty w celu transformacji usug publicznych. badanie klienta w cigu 15 miesicy. Wyglda to dobrze na tle typowego cyklu tworzenia rynku, trwajcego od trzech do siedmiu lat zgodnie z danymi otrzymanymi ze studiw przypadkw. telefonicznych opat parkingowych. Zrozumienie kim Informacje rynkowe s krytycznym czynnikiem take dla Pastwa klientw. W zwizku z tym zostao to zgoszone jako jedna z ich saboci i musz Pastwo rozway zaangaowanie si w dialog oraz inne dziaania marketingowe aby zadba o to, aby Pastwa rozwizania zostay dobrze zrozumiane przez klientw zanim zostan ogoszone przetargi.
Gdzie s rynki we wczesnej fazie ekspansji, gdzie mona stara si o referencje oraz pierwsze przychody?
OD LICZENIA KORZYCI DO TRANSFORMACJI USUG PUBLICZNYCH

Na potrzeby zaprojektowania wasnych procedur dziaalnoci, produktw oraz usug wok kryteriw zrwnowaonego rozwoju jest obecnie dostpny wci rosncy zestaw narzdzi. Powoduje to nie tylko atrakcyjno dla nabywcw, lecz moe take doda realn warto biznesow.
bdzie Pastwa pierwszy klient bdzie rwnie wane jak pytanie o to, co
Wnioski
85
PROWADZENIE, NALADOWANIE LUB TRZYMANIE SI Z TYU

Kwestie ekologiczne i spoeczne bd staway si coraz waniejsza dla wszystkich produktw i usug, a zamwienia publiczne prawdopodobnie pod za trendami wysokiego wzrostu dla produktw zrwnowaonych na rynkach konsumenckich.
Juan Rada, starszy wiceprezes w firmie Oracle, zajmujcy si jej dziaalnoci zwizan z sektorem publicznym, zaleca maym firmom wysok selektywno gdy chodzi o projekty zamwie majcych wspiera innowacyjne rozwizania, jako e na ich drodze mog stan wymagania oraz warunki przedkwalifikacyjne. Zamiast tego znaczne i szybsze zyski mog przynie alternatywne rda
Kontrole, normy oraz certyfikaty graj kluczow rol dla zgodnoci, lecz wymagaj strategii, aby moliwa bya nawigacja wrd wielu alternatyw. Wybranie najwaciwszego i zaufanego oznakowania sprawiedliwego handlu lub oznakowania ekologicznego moe zaoszczdzi Pastwu inwestycji w adaptacj produktu w sposb taki, aby spenia on normy zamwieniowe przez klientw. Innowacje mog pomc Pastwu odwanie przewartociowa usugi oraz produkty, co podkreliy studia przypadkw wyposaenia Senior Sports firmy Lappset or rozwizanie dla niewidomych e-adept autorstwa Astando. Jeeli s Pastwo mniejsz firm, taka innowacja moe tworzy wysokie wartoci rynki niszowe, ktre mog Pastwo wwczas eksploatowa jako gracz wykonujcy pierwszy ruch. Porednie korzyci s odzwierciedlane w tworzeniu przez Pastwa marki jako firmy oraz jako pracodawcy. Nie kady moe by jednak pionierem, a alternatywn i rwnie dochodow pozycj na rynku moe by podanie za liderami i szybkie odkrywanie trendw dziki byciu wydajnym graczem wykonujcym drugi ruch lub licencjobiorc. Wikszo klientw nie bdzie skonna podejmowa ryzyka, lecz bd poszukiwali najlepszych praktyk i poda za wynikami innych. Bycie firm trzymajc si z tyu moe powodowa najwiksze ryzyko, chyba e jest si wysoce wydajnym niskokosztowym dostawc zaopatrujcym tych publicznych zamawiajcych, ktrzy maj opnienia w przyjmowaniu nowych standardw.
finansowania, takie jak dotacje na innowacje lub zebranie wystarczajcego kapitau na wdroenia pilotaowe. E-zamwienia, cho przyjmowane powoli w pocztkowych latach, rusz wkrtce mocno do przodu. Pastwa strategia powinna uwzgldnia rzeczywisto rynkw, ktre nie s jeszcze w peni otwarte i transparentne. Ustalenie priorytetw Pastwa inwestycji w kluczowe rynki oraz normy moe da Pastwu przewag nad konkurentami, ktrzy przyjmuj zmiany zopnieniem lub ktrzy nie doceniaj dominujcych barier rynkowych.
KORZYSTANIE Z OKAZJI
Nowe trendy w zamwieniach publicznych oferuj realne moliwoci dziki rosncym budetom zarezerwowanym dla maych i rednich przedsibiorstw oraz priorytetami rodowiskowymi i spoecznymi. W tym okresie przejciowym, przy wielu rnicach we wdroeniach strategii, mog uzyska Pastwo korzyci u umieci swoj firm strategicznie na przyszo oraz uruchomi nowe innowacje mogce przeksztaci usugi publiczne. Konieczne bd dedykowana strategia, solidne informacje rynkowe oraz zdolno do inwestowania, natomiast najbardziej ryzykown decyzj bdzie zaniechanie dziaania.
NAWIGACJA PRZEZ OKRES PRZEJCIOWY

Dostosowanie si do nowych trendw w zamwieniach publicznych przedstawionych w niniejszym poradniku bdzie wymagao od Pastwa zrozumienia i zaplanowania ich istotnoci dla Pastwa dziaalnoci oraz portfolio produktw. Odpowiednie zaopatrzenia Pastwa wejcia na rynek moe okaza si najwikszych kryterium sukcesu, patrzc w przeszo, a modele biznesowe opierajce si na sprzedaach krtkoterminowych mog by nierealistyczne, gdyby przesze dowiadczenia miay by miarodajne.
Europroc
86
EUROPROC
ZAMWIENIA PUBLICZNE S DU SZANS BIZNESOW
Zamwienia publiczne stanowi duy rynek, ktry wedle szacunkw wart jest ponad 16% PKB 27 Pastw Czonkowskich UE. Pomimo tego mae irednie przedsibiorstwa nie wykorzystuj w peni moliwoci, jakie one oferuj.
WSPFINANSOWANIE PRZEZ EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO

EuroPROC jest moliwy poprzez Program INTERREG IVC, ktry jest czci Europejskiej Wsppracy Terytorialnej celu w ramach polityki Funduszu Strukturalnego na okres od 2007 do 2013 roku. Ma ona na celu , poprzez wspprac midzy regionami, popraw efektywnoci strategii rozwoju modernizacj gospodarcz oraz rosnc regionalnego oraz wkad w konkurencyjnoi Europy. Oglnym celem Programu INTERREG IVC jest poprawa efektywnoci strategii rozwoju regionalnego oraz instrumentw w w dziedzinie innowacji oraz gospodarki opartej na wiedzy, a take ochrona rodowiska i zapobieganie ryzykom, w celu przyczynienia si do modernizacji gospodarczej oraz zwikszonej konkurencyjnoci Europy. Cel ten zostanie osignity poprzez wymian, dzielenie si oraz transfer dowiadcze w kwestii strategii, wiedzy oraz dobrych praktyk. euroPROC.eu interreg4c.eu
JEDENACIE REGIONW EUROPY OTWIERA SWOJE RYNKI

EuroPROC1 jest innowacyjnym projektem zapewniajcym maym i rednim przedsibiorstwom dostp do rynkw zamwie publicznych. Ma na celu wzmocnienie zamwie publicznych jako kluczowego elementu strategii przedsibiorstw poprzez dostosowywanie i ulepszanie usug oferowanych w celu ich wspierania. EuroPROC pomaga firmom rozpoznawa rosnce moliwoci biznesowe istniejce w zamwieniach publicznych oraz korzysta z nich. Co wicej, EuroPROC pomaga ulepsza europejsk konkurencyjno poprzez wiksze uczestnictwo maych irednich przedsibiorstw na rynku midzynarodowych zamwie publicznych. EuroPROC pomaga decydentom zmienia i dostosowywa instrumenty ich strategii, aby uatwi uczestnictwo maych i rednich przedsibiorstw w zamwieniach publicznych. Co wicej, program ten dostarcza skutecznego instrumentu wsparcia pomagajcego przezwyciy przeszkody napotykane przez mae i rednie przedsibiorstwa podczas uczestnictwa w rynku zamwie publicznych.
WYMIANA NAJLEPSZYCH PRAKTYK

EuroPROC uatwia wymian praktyk pomidzy uczestniczcymi w nim instytucjami oraz maymi i rednimi przedsibiorstwami poprzez dziaania takie jak seminaria tematyczne, sesje szkoleniowe, wizyty badawcze, wizyty terenowe, wymiany personelu, benchmarking, przewodniki po dobrych praktykach, ankiety tematyczne oraz dziaania pilotaowe. Zwikszony udzia maych i rednich przedsibiorstw w zamwieniach publicznych pozwoli odblokowa ich rozwj oraz potencja innowacyjny zpozytywnym skutkiem dla gospodarki europejskiej.
1. europroc.eu
Europroc
87
11 PARTNERW Z 10 PASTW CZONKOWSKICH UE

RODAN ALPY LYON
DANIA RODKOWA VIBORG
LSK KATOWICE
BUKARESZT BUGARIA PNOCNO-ZACHODNIA
MADERA
WGRY BUDAPESZT KATALONIA BARCELONA LOMBARDIA MILAN
JAKA JEST PASTWA KORZY Z NOWYCH TRENDW W ZAMWIENIACH PUBLICZNYCH?

Zamwienia publiczne stanowi okoo szesnastu procent wiatowego PKB. Jest to ogromny i zrnicowany rynek, na ktrym globalizacja oraz zwikszona transparentno zmieniaj otoczenie konkurencyjne. Niniejszy poradnik dostarcza wskazwek dla liderw biznesowych wmaych i rednich firmach, pozwalajcych zrozumie niektre z gwnych zmian zachodzcych na midzynarodowych rynkach sektora publicznego. Nawigacja Wrd Zmian przedstawia nowe globalne podejcia do zamwie publicznych. Zmieniy one sposb, w jaki przepisy i procedury s stosowane przez wadze publiczne oraz s pogrupowane w cztery tematy:
ZIELONE ZAMWIENIA PUBLICZNE SPOECZNIE ODPOWIEDZIALNE ZAMWIENIA PUBLICZNE ZAMWIENIA WSPIERAJCE INNOWACJE ELEKTRONICZNE ZAMWIENIA PUBLICZNE

Nawigacja Wśród Zmian - Jak Nowe Podejścia Do Zamówień Publicznych Utworzą Nowe Rynki

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Nawigacja Wśród Zmian - Jak Nowe Podejścia Do Zamówień Publicznych Utworzą Nowe Rynki

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Nawigacja Wśród Zmian - Jak Nowe Podejścia Do Zamówień Publicznych Utworzą Nowe Rynki

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SASCHA HASELMAYER | JAKOB H RASMUSSEN

JAK NOWE PODEJCIA DO ZAMWIE PUBLICZNYCH UTWORZ NOWE RYNKI

Projekt wspfinansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

ZIELONE ZAMWIENIA PUBLICZNE

SPOECZNIE ODPOWIEDZIALNE ZAMWIENIAPUBLICZNE

Na rynkach szerz si strategie zgodne z zasad

WSTP STRATEGIA W DZIAANIU WYWIAD

WSTP STRATEGIA W DZIAANIU MOLIWOCI STUDIA PRZYPADKU

MOLIWOCI STUDIA PRZYPADKU

Innowacja jest coraz czciej elementem planw

ELEKTRONICZNE ZAMWIENIA PUBLICZNE 67

WSTP STRATEGIA W DZIAANIU WYWIAD

krtkoterminowa transgraniczna ofensywa otworzy nowe rynki.

WSTP STRATEGIA W DZIAANIU MOLIWOCI STUDIA PRZYPADKU

NIEKTRE WYZWANIA MNOGO MOLIWOCI WYWIAD

strona internetowa zapewniajca dostpno

DYNAMICZNY RYNEK, JESZCZE NIE USTABILIZOWANY

SZANSE ORAZ RYZYKO DLA MP

ROZWAANIA STRATEGICZNE MAJCE BY WSKAZWKAMI DLA PASTWA DZIAA

PORADNIK NAWIGACJI WRD ZMIAN

Ekologiczne zamwienia publiczne

ZIELONE ZAMWIENIA PUBLICZNE

1 WSTP 2 STRATEGIA W DZIAANIU 3 WYWIAD 4 MOLIWOCI 5 STUDIA PRZYPADKU 6 ZALECENIA

Ekologiczne zamwienia publiczne

warto zarwno dla kupujcych jak i dostawcw.

Ekologiczne zamwienia publiczne

PRIORYTETY EUROPEJSKIE DLA ZIELONYCH ZAMWIE3

PRODUKTY I USUGI ZWIZANE Z UTRZYMYWANIEM CZYSTOCI

YWNO ORAZ USUGI CATERINGOWE

PAPIER ORAZ USUGI DRUKARSKIE

WYPOSAENIE DLA SEKTORA OPIEKI ZDROWOTNEJ

TRANSPORT I USUGI TRANSPORTOWE

URZDZENIA BIUROWE IKOMPUTERY

1. Green-7: Austria, Dania, Finlandia, Niemcy, Holandia, Szwecja i Wielka Brytania

3. Public procurement for a better environment, COM (2008) 400/2

Ekologiczne zamwienia publiczne

EKOLOGICZNE FUNDUSZE DLA UZDROWIENIA GOSPODARCZEGO5

KANADA 2009/13 2.6

WIELKA BRYTANIA 2009/12 2.1 FRANCJA 2009/10 7.1

KOREA POUDNIOWA 2009 30.7 JAPONIA 2009 12.4

USA 2009/19 112.3

UNIA EUROPEJSKA 2009/10 22.8 INNE PASTWA UE 2009 6.2

WOCHY 2009 1.3

HISZPANIA 2009 0.8

NIEMCY 2009/10 13.8

CHINY 2009/10 221/3

AUSTRALIA 2009/12 2.5

Ekologiczne zamwienia publiczne

zaangaowany zrwnowaonego kupowanych ICT. Jest take

6. defra.gov.uk/sustainable/ government/ advice/public/buying/index.htm

7. defra.gov.uk/corporate/ about/how/ procurement/policy.htm

Ekologiczne zamwienia publiczne

9. innovateuk.org/delivering- innovation/small businessre- searchinitiative.ashx

10. bis.gov.uk/policies/innova-tion/ procurement/forward-commitment

11. defra.gov.uk/corporate/about/how/ procurement/ac-tivities.htm

Ekologiczne zamwienia publiczne

ZBIEGAJCE SI TRENDY ROZWOJU EKOLOGICZNEGO12

500 0 1960 1970 1980 1990 2000 2010