23.11.

2009

PROMIENIOWANIE UV Promieniowanie nadfioletowe (UV) promieniowanie niewidzialne o dugoci fali 400-100 nm. W widmie promieniowania elektromagnetycznego umiejscowione midzy obszarem fioletu widma widzialnego a promieniowaniem rentgenowskim. W lecznictwie wykorzystuje si promieniowanie nadfioletowe o dugoci fali 380-200 nm. Dziaanie biologiczne promieniowania UV na organizm: - rumie fotochemiczny, - tworzenie pigmentu (wydzielanie melaniny), - pobudzenie wydzielania witaminy D2 i D3 (waciwoci przeciwkrzywicze), - fotosensybilizacja (absorpcja fotonw energii w celu rozpoczcia reakcji chemicznej). Korzystny wpyw na organizm: - pozytywne dziaanie na skr (lepsze unaczynienie, odywienie, poprawa elastycznoci, sprystoci), - wiksza odporno skry na zakaenia, owrzodzenia, przyspieszenie procesu gojenia ubytkw skrnych, - dziaanie bakteriobjcze i bakteriostatyczne, - dziaanie na wirusy i grzyby (ppasiec, grzybice skrce, drodaki, pleniowce), - pobudzenie wydzielania witaminy D2 i D3 (zwikszaj przyswajanie wapnia i fosforu oraz utrzymuj ich prawidowy poziom we krwi, zabezpieczajc tkank kostn przed odwapnieniem), - zwikszenie produkcji erytrocytw i hemoglobiny oraz okresowe zwikszenie iloci pytek krwi, - pozytywny wpyw na prac gruczow wydzielania wewntrznego (trzustka, tarczyca, jajniki, nadnercza), - przyspieszenie oglnej przemiany materii (spadek poziomu cholesterolu we krwi). Niekorzystny wpyw na organizm po przedawkowaniu promieniowania UV: - poparzenie skry, - szybsze starzenie si skry (zmarszczki, wysuszenie skry), - zmniejszenie elastycznoci skry, - rogowacenie naskrka, - zmiany nowotworowe. Rumie fotochemiczny: miejscowy odczyn skry na dziaanie promieniowania UV. Charakteryzuje si rwnomiernym zaczerwienieniem wystpujcym w okresie utajenia (od 1 do 6 godzin) i maksymalnym nasileniu (po 6-24 godzinach), a nastpnie zanika wrd kilku nastpnych godzin lub dni. Szybko powstania, utrzymywania si oraz zaniku rumienia fotochemicznego zaley od dawki, dugoci fali oraz wraliwoci osobniczej na promieniowanie UV. Test biologiczny jest to indywidualna ocena wraliwoci pacjenta na promieniowanie UV Rumieniomierz suy do przeprowadzenia testu biologicznego - wykonany jest z nieprzenikalnego materiau - posiada 5 otworw o rednicy 2 cm, umieszczonych, co 2cm jeden za drugim. Metodyka badania: - nienawietlane czci ciaa okrywa si nieprzenikalnym materiaem, - rumieniomierz zaoony na wewntrznej powierzchni przedramienia (u dzieci na opatce), - odlego palnika od okolicy nawietlanej 50cm, - kt padania promieniowania wzgldem okolicy nawietlanej 90o, - czas nagrzania lampy od 3 do 5 minut, dopiero wtedy mona nawietla, - co 15-20 sekund odkrywa si kolejny otwr rumieniomierza, - wynik widoczny jest po upywie 4-5 godzin, - pierwszy najsabszy widoczny odczyn na skrze jest odczynem progowym (1 bio), - minimalna dawka progowa okrelana jest skrtem MED. (minima erytema dosis) lub SU (sun burn unit). PROMIENIOWANIE UV - wiczenia 1

Przy nawietlaniu oglnym naley przeliczy wynik testu biologicznego z uwzgldnieniem zmiany odlegoci rda promieniowania od okolicy zabiegowej. (50/100)2 = 30/x = 30/x x=4*30=120s Odczyn rumieniowy: (E erythema rumie) E Io (rumie pierwszego stopnia) 2bio Mona stosowa bez ogranicze do caej powierzchni ciaa. Wystpuje po ok. 4 godzinach, nasila si po ok. 12 godzinach, ustpuje do 24 godzin. E IIo 3-4 bio Max poowa oglnej powierzchni ciaa przy nawietlaniu miejscowym. Wystpuje po ok. 2-4 godzinach, nasila si po 24 godzinach, ustpuje po 2-3 dniach (moe doj do uszczenia naskrka i wyranej pigmentacji). E IIIo 5-6 bio Tylko powierzchnia ciaa nieprzekraczajca 200cm2. wystpuje po ok. 2 godzinach, nasila si po ok. 3 dniach, ustpowanie po 5 dniach (silne zarowienie skry, z pieczeniem, bolesnoci, stanem zapalnym, obrzkiem). E IVo 6-8 bio Dawka destrukcyjna, stosowa jednorazowo i sporadycznie na pole rednicy 1-2 cm (zniszczenia ognisk chorobotwrczych). Wystpuje po ok. 2 godzinach, nasila si do 3-4 dnia, ustpuje po 7-10 dniach (wyrane zaczerwienienie skry, silne napicie, pcherze z pynem surowiczym). E Vo 8-10 bio Nie wolno stosowa!! Wystpuje po ok. 1,5 godzinie, nasila si do ok. 3-4 dni, ustpuje po 910 dniach (znaczny obrzk skry, pcherze oraz martwica). Gojenie si skry pozostawia cienk, gadk blizn. Nawietlania miejscowe promieniowaniem UV u dorosych: - okulary ochronne, - nienawietlane miejsca dokadnie przykryte materiaem. - odlego 50cm (odlego sta), - E Io codziennie lub co drugi dzie bez ogranicze pola nawietlanego, - E IIo co 2-3 dni, ze znacznym ograniczeniem pola nawietlanego, - E IIIo co 3-5 dni nie przekraczajc powierzchni 200cm2, - przy kadym kolejnym zabiegu mona zwiksza dawk o -1 bio, - obowizkowy odpoczynek po zabiegu 20-30 minut, - 10-15 zabiegw w serii. Nawietlania oglne promieniowaniem UV u dorosych: - odlego 100cm, przy nawietlaniach zbiorowych 120cm, - pacjent w pozycji lecej, - seri nawietla zaczyna si od 1 bio, - przy kadym zabiegu mona zwiksza dawk o -1 bio, - max w serii 10 bio, - obowizkowy odpoczynek po zabiegu 20-30 minut, - 10-15 zabiegw w serii.

PROMIENIOWANIE UV - wiczenia

Nawietlania miejscowe i oglne u dzieci: - test biologiczny w okolicy opatkowej, - do 6 miesica dawka na pocztku 1/8 bio, w serii do 2 bio, - 6-12 miesicy dawka na pocztku bio, w serii do 3 bio, - 1-6 lat dawka na pocztku bio, w serii do 4-6 bio, - 7-14 lat dawka na pocztku bio, w serii do 6-8 bio, - powyej 14 roku ycia jak u dorosych. Wskazania do nawietlania promieniami UV: - zmiany zwyrodnieniowe staww, - choroby uszu, nosa, garda, - krzywica, - anemia, - choroby reumatyczne, - ZZSK, - myalgie, - neuralgie, - stany po ppacu, - trudno gojce si rany, - trdzik pospolity, - utrudniony zrost koci, - niedoczynno gruczou wydzielania wewntrznego (tarczyca, jajniki). Przeciwwskazania do nawietlania promieniami UV: - ostre zapalenie staww, - nowotwory, - zaawansowana miadyca, - osoby powyej 70 roku ycia, - nadczynno tarczycy, - choroby psychiczne przebiegajce z nadmiern pobudliwoci, - niewydolno minia sercowego, - padaczka, - choroby nerek, - hiperglikemia.

PROMIENIOWANIE UV - wiczenia