K thut sn xut sn phm thy tinh

Hc k 2/2011-2012

N THI CUI HC K K THUT SN XUT SN PHM THY TINH

Cu 1: Th no l tc lm ngui ti hn? Khong bin mm l g? Vai tr ca khong bin mm i vi qu trnh gia cng sn phm thy tinh.
Tc lm ngui ti hn l tc lm ngui m khi vt qu tc ny, cht lng s to thy tinh. VD: ca nc l 107 oC/s, ca Cu l 106 oC/s, ca SiO2 l 10-4 oC/s, thy tinh thng thng l 10-3 o C/s,do tc lm ngui ti hn nh nn SiO2 d to trng thi thy tinh. Khi nung nng hoc lm ngui, tnh cht bin i theo nhit ca cc cht c cu to tinh th bin i t ngt qua nhit nng chy cn tnh cht ca cc cht v nh hnh bin i dn t trng thi lng sang trng thi rn v ngc li. Khong nhit bin i dn tnh cht khi chuyn t trng thi lng rn ca cc cht v nh hnh gi l khong bin mm. y l du hiu nhit vt l quan trng nht phn bit cc cht rn tinh th v v nh hnh. Nhit bt u khong bin mm Tg khng phi l tnh cht vt l c trng trng thi v nh hnh, m chng ph thuc vo tc lm ngui. Vai tr ca khong bin mm: do tnh cht ca thy tinh khng b thay i t ngt gip cho qu trnh to hnh d dng, trnh gy ph phm do sn phm thy tinh thng c hnh dng phc tp v i hi tnh thm m cao.

Cu 2: nht c nh hng nh th no n qu trnh to hnh sn phm thy tinh? S nh hng ca nht vo nhit v thnh phn ha. Th no l thy tinh ngn, thy tinh di?
a. nh hng ca nht n qu trnh to hnh - nht c nh hng quyt nh n kh nng gia cng thy tinh. Theo Vesely: c th gia cng thy tinh, cn lm nht ca n nm trong mt gii hn nht nh, vt qu gii hn thy tinh s ng rn hoc qu lng khng th gia cng c. - Kh nng to hnh ca thy tinh lin quan n s thay i nht theo nhit . - Khi thy tinh phi c nht thch hp, khng qu ln c th to hnh nh mong mun. - Sau khi to hnh, thy tinh c hnh dng th lc nht cng phi tng kp m bo cho hnh dng ca sn phm khng b bin i na. - Khi thi thy tinh, ch mng b ngui nhanh hn, nht ln hn nn khng b ko mng thm na, cn ch dy cn nng hn, nht nh hn nn d dng b dn mng ra. b. nh hng ca nht vo nhit v thnh phn ha - Vo nhit : + Trong min nhit cao, theo phng trnh Frenkel: A.e T
B

Trong : A, B l cc hng s, ph thuc vo bn cht pha lng T l nhit tuyt i (K) + Nhit thp hn: A.e B T2

V vy, nht bin i lin tc theo nhit , nhit cng tng th nht cng gim. Vo thnh phn ha:

Nguyn Minh Nht Lp VL08SI

Trang 1

K thut sn xut sn phm thy tinh

Hc k 2/2011-2012

+ Thnh phn ha nh hng rt phc tp n nht ca thy tinh, lin quan n s to mch trong thy tinh. + Cc oxit to thy tinh c xu hng lm tng nht. + Cc oxit bin tnh, c bit l cc oxit kim c xu hng lm gim nht ca thy tinh. c. Thy tinh ngn, thy tinh di - lm r nh hng ca nhit ti nht ca thy tinh khi gia cng to hnh. - Thy tinh di: trong cng khong nhit gia cng to hnh, thy tinh di ng rn chm, ngha l c khong bin i nht rng hn. - Thy tinh ngn: trong cng khong nhit gia cng to hnh, thy tinh ngn ng rn nhanh, ngha l c khong bin i nht hp hn. - Thy tinh di d gia cng, to hnh hn thy tinh ngn.

1. 2. 3. 4.

Thy tinh mm v di Thy tinh mm v ngn Thy tinh cng v di Thy tinh cng v ngn

Cu 3: Trnh by cc loi nguyn liu chnh sn xut thy tinh v thnh phn, tc dng, yu cu. Ti sao khng dng t st v trng thch lm nguyn liu?
Cc nguyn liu dng sn xut thy tinh l: a. Ct: l ngun nguyn liu chnh cung cp SiO2 Hm lng SiO2 cng cao cng tt, ct Cam Ranh t 99.7 99.9% SiO2 l thnh phn ch yu ca a s cc thy tinh cng nghip. SiO2 l oxit to thy tinh. Do c s lin kt ca cc t din [SiO4] vi nhau m khung thy tinh c bn c hnh thnh. SiO2 l thnh phn c tc dng lm tng bn ha, bn c, bn nhit ca thy tinh ln rt nhiu. - Yu cu c bn i vi thnh phn ha ca ct l hm lng SiO2 phi rt cao, cn hm lng tp cht, c bit l tp cht oxit st phi rt nh. Oxit st Fe2O3 lm cho thy tinh c mu vng cn FeO lm cho thy tinh c mu xanh, ngoi ra cc oxit khc nh TiO2, Cr2O3, MnO2, V2O5 - Cc loi ct en, ct vng khng dng nu thy tinh c. b. Sa Na2CO3 - L nguyn liu cung cp oxit kim Na2O (ngoi ra cn c Na2SO4) - C hai loi, sa kt tinh Na2CO3.10H2O v sa khan Na2CO3. Trong thc t ngi ta thng dng sa khan nu thy tinh. Sa rt d ht m, phi bo qun ni kn, thong gi. - a Na2O vo hu ht cc tnh cht ca thy tinh nh tnh cht c hc, tnh cht ha hc,tnh cht in u gim i, h thp nhit nu, tng tc ha tan cc ht ct, tc kh bt do h thp nht ca thy tinh c. vi

Nguyn Minh Nht Lp VL08SI

Trang 2

K thut sn xut sn phm thy tinh

Hc k 2/2011-2012

d.

e. f.

g.

L nguyn liu cung cp CaO, ch c php cha 0,03% Fe2O3 CaO gip cho qu trnh nu v kh bt thm d v lm cho thy tinh chu ng c tc dng ha hc. Natri sunfat: c tc dng kh bt (bn cht l qu trnh to ra bt nh, sau cc bt ny kt hp li vi nhau to thnh bt ln v thot ra dng thy tinh nng chy), nhng phi dng cacbon lm cht kh to iu kin phn hy natri sulfate thnh dng sunfua Nhm cung cp cc oxit to mu: hp cht coban, mangan, crom, niken, st, vng, bc Oxit ch: thy tinh ch d nu, d kh bt, to thnh sn phm c trng lng ring ln, chit sut cao, nh p d mi nh nhn nhng km bn ha Thy tinh ch c, ngy nay ngi ta dng h P2O5 Na2O B2O3 SiO2 thay th PbO - B2O3 SiO2 Nhm cc oxit kh mu, to c, oxy ha kh Khng dng t st: v t st c tnh do gy dnh cc nguyn liu li, kh ng nht. Khng dng trng thch lm nguyn liu cung cp Na2O, SiO2 do khi nng chy 1150oC to pha lng lecite, c nht ln s gy ra s khng ng nht cc b, kh nu nn ch c dng vi hm lng nht nh (mc d dng trng thch c li l gim lng kh thi CO2, SO2 t natri cacbonat v natri sulfate).

Cu 4: Th no l ng sut trong thy tinh? Th no l ng sut tm thi, ng sut vnh vin?

a. ng sut, s pht sinh ng sut trong thy tinh - ng sut nhit ca thy tinh: l lc c hc cn d li trong thy tinh nhit thng do chnh lch nhit trong qu trnh to hnh. - Khi lm lnh nhanh mt mu thy tinh ang nng lp ngoi ca n s b ngui i nhanh hn lp bn trong. S chnh lch nhit y l do thy tinh dn nhit rt km. - Do s ngui lnh khng u ca lp b mt v lp bn trong, trong thy tinh xut hin cc ng xut ko v nn. Khi qu trnh lm lnh hon ton kt thc, nhit lp trong v lp ngoi bng nhau ng sut c th cn li (ng sut vnh vin) hoc cng c th bin mt (ng sut tm thi). - Tc lm lnh cng ln, sn phm cng dy th chnh lch nhit lp trong v lp ngoi cng ln, do ng sut to thnh cng ln. Khi lm lnh chm ng sut ni s yu i rt nhiu v khi lm lnh rt chm, nhit bn trong, bn ngoi khng chnh lch th ng sut cng s b loi tr. b. ng sut tm thi v ng sut vnh vin - ng sut vnh vin: l ng sut xut hin do chnh lch nhit trong qu trnh lm ngui thy tinh t trng thi bin mm v trng thi rn s tn ti lu di trong thy tinh. - ng sut tm thi: l ng sut nhit xut hin do chnh lch nhit khi thy tinh trng thi rn v mt i khi thy tinh trng thi cn bng nhit . - ng sut tm thi pht sinh khc vi ng sut vnh vin. Khi c s chnh lch nhit do lm lnh lp thy tinh ngui bn ngoi co li cn lp trong s chng li s co y. Nhng v trng thi mn thy tinh khng th bin dng do c nn lp ngoi khng th co li n mc cn thit v tr thnh b ko. Lp bn trong lc tr thnh b nn. - ng sut tm thi qu ln s lm cho sn phm b nt v mt cch nhanh chng, trong khi nu ng sut vnh vin ln qu th cng c th lm cho sn phm v ngay hoc cng c th mi v sau ny mi gy tc dng ph v (v d nh khi gia cng c hc hoc khi s dng). Thc t, sn phm thy tinh t

Nguyn Minh Nht Lp VL08SI

Trang 3

K thut sn xut sn phm thy tinh

Hc k 2/2011-2012

b ph hy bi ng sut tm thi v khi nhit cn bng ng sut ny cng bin mt. a s cc trng hp thy tinh b v l do ng sut vnh vin gy ra.

Cu 5: Th no l hoc ti sn phm thy tinh? Ti sao phi hoc ti sn phm thy tinh? Trnh by khi nim v khong nhit , nhit cao, nhit thp v ch .
a. - L qu trnh lm ngui chm sn phm thy tinh sau khi to hnh lm gim ng sut ni trong thy tinh n mc cho php, m bo s lm vic lu di v bn vng ca cc sn phm thy tinh . - chnh l qu trnh lm lnh sn phm mi to hnh n nhit bnh thng m trong qu trnh lm lnh y ng sut vnh vin gim i cn ng sut tm thi c kh nng ph hy sn phm khng xut hin c. - ng sut c th o bng n v c hc (KG /cm2) hoc n v quang hc ca lng chit (m/cm) ng sut ph hy thy tinh vo khong 700KG /cm2 hay 2000 m/cm. - Khi tt trong sn phm thy tinh cn khong 0,05 ng sut ph hy ngha l 35KG /cm2 hay 100 m/cm. b. Ti - Ti l qu trnh gia cng nhit sn phm thy tinh (t nng v lm lnh nhanh) to thnh ng sut nn lp ngoi v ng sut ko lp trong mt cch tht u n. - Nu t nng thy tinh n trng thi do sau lm lnh b mt mt cch t ngt th c th to ra ng sut vnh vin c phn b rt u n. Khi bn c v bn nhit ca thy tinh tng ln. - bn c v bn nhit ca thy tinh ti ph thuc vo mc ti. Mc ti cng cao bn c hc v bn nhit cng ln. Cng tng mc ti, mu v cng vn, cc ht to thnh c dng t, khng sc. - iu quyt nh ca vic ti l ch t nng v lm lnh. Trc ht phi t nng tht ng u sn phm cn ti n nhit ti. Nhit ti ph thuc vo thnh phn thy tinh v lun lun cao hn nhit to thy tinh. - C th tin hnh ti thy tinh trong cc mi trng lm lnh khc nhau: khng kh, du, m, mui, kim loiNhng ph bin hn c l phng php ti bng khng kh. - Cc phng php ti: - Phng php ti bng i lu khng kh: sn phm c lm lnh t nhin do s bc x ra mi trng xung quanh v do dng i lu khng kh xung quanh sn phm to thnh nh s t nng cc b lp khng kh thnh sn phm. - Phng php ti bng lung khng kh thi nhiu lung khng kh di p lc nht nh i theo hng vung gc vi ton b b mt sn phm. - Phng php ti trung tm: thi mt lung khng kh c p lc ln i vo trung tm b mt sn phm cn ti. - Phng php tip xc: thi cc lung khng kh i theo hng song song vi b mt sn phm. - c im ca thy tinh ti: + Thy tinh ti c bn chu va p v bn un ln, mt tm knh ti dy 6mm c th chu c tc dng p ca mt qu cu nng 0,8kg ri t cao 2m xung. bn un thng tng 4 -5 ln v theo tiu chun khng c nh hn 0,5 KG/mm2. + Thy tinh ti cn l loi thy tinh an ton v khi v vn ra khng to thnh mnh sc.

Nguyn Minh Nht Lp VL08SI

Trang 4

K thut sn xut sn phm thy tinh

Hc k 2/2011-2012

+ Thy tinh ti c chu nhit cao, n c th chu c s thay i nhit t ngt n 2700. Trong khi thy tinh thng b ph hy vi hiu s nhit nhit 700. c. Cc khi nim - Khong nhit : l khong nhit c th ny sinh hay loi tr c ng sut vnh vin, ph thuc vo thnh phn thy tinh. Khong nhit c gii hn bi nhit cao v nhit thp. - Nhit cao: l nhit tng ng vi nht ca thy tinh vo khong 1013 pz. Ti nhit ny, sau 5 pht ng sut gim i 10 ln. - Nhit thp: l nhit tng ng vi nht 1015 pz, khi gim ng sut i 10 ln cn mt thi gian 100 ln ln hn so vi nhit cao, ngha l 500 pht. - Nhit gii hn: l nhit ng vi nht 1016 pz nhng rt chm. Ti nhit gii hn thi gian ng sut gim i 10 ln ln gp 1000 thi gian ng vi nhit cao. - Ch : a s cc thy tinh c theo ch bn giai on: + Giai on t nng hoc lm lnh n nhit cao (on I): sn phm c a v nhit cao sao cho vi tc khng gy ra hin tng nt v. + Giai on gi nhit khng i (on II): gi sn phm nhit cao trong mt thi gian nht nh gim ng sut n mc cho php. + Giai on lm lnh chm (on III): lm lnh sn phm vi tc sao cho khng c s to thnh ng sut vnh vin vt qua ng sut cho php i vi giai on ny. + Giai on lm lnh nhanh (on IV): lm lnh sn phm vi tc ln hn nhng m bo khng ng sut tm thi ln qu mc cho php.

Cu 6: Ti sao phi sn phm thy tinh? S gii thch s to ng sut trong tm thy tinh. S nhit - thi gian ca qu trnh .
Phi sn phm thy tinh v: gim ng sut nhit cn d li trong qu trnh to hnh. S gii thch s to ng sut trong tm thy tinh:

a. Mu khng c tc dng ca ngoi lc

Nguyn Minh Nht Lp VL08SI

Trang 5

K thut sn xut sn phm thy tinh

Hc k 2/2011-2012

b. Mu chu tc dng ca ngoi lc S nhit - thi gian ca qu trnh :

Nhit

(I) (II) T (III)

(IV)

(I): giai on t nng hay lm ngui (II): lu nhit (III): lm ngui chm (IV): lm ngui nhanh

Thi gian

Nguyn Minh Nht Lp VL08SI

Trang 6

K thut sn xut sn phm thy tinh

Hc k 2/2011-2012

Cu 7: Ti sao phi sn phm thy tinh? Ch nhit mt sn phm thy tinh ph thuc nhng yu t g, yu t no l quan trng nht?
Ch nhit mt sn phm thy tinh ph thuc vo: thnh phn ha, na chiu dy ca sn phm, ng sut cho php tn ti trong thy tinh. thit lp ch ca mt sn phm thy tinh no y trc ht cn xc nh khong nhit c th ny sinh hoc loi tr c ng sut vnh vin. Khong nhit ph thuc vo thnh phn thy tinh v gi l khong nhit . Yu t quan trng nht l b dy ca sn phm.

Cu 8: Trn hnh v di y l s nguyn l hot ng ca l nu thy tinh lm vic lin tc.

Anh (ch) hy cho bit nhng bin i ha l chnh trong qu trnh bin i phi liu thnh sn phm thy tinh v ch r nhng vng k thut trn s l nung tng ng. Vng nhit l cao nht (1600oC) tng ng vi vng k thut no?
a. Qu trnh bin i ha l xy ra khi nu sn phm thy tinh. Trong l nu thy tinh gin on, cc qu trnh xy ra theo th t thi gian. Trong l lin tc, cc qu trnh xy ra ng thi nhng ti cc v tr khc nhau. 1- Giai on to silicat Xy ra hin tng bay hi m, phn hy cc mui, hyrat ha, cc oxit, to thnh cc hp cht kh, bin i th hnh V d, khi t nng SiO2 c cc qu trnh bin i:
bquartz 573 a quartz 870 tri dimit 1470 cristobalit
0 0 0

Km theo s thay i th tch lm xut hin trn ht ct nhiu vt nt nh. Tip tc tng nhit cc cu t ca phi liu s dn dn tng tc vi nhau, cc phn ng ha hc bt u xy ra. a- Phn ng trong phi liu sa Vi phi liu ba cu t: - To cacbonat kp CaNa2(CO3)2 ng vi nhit 3800C <6000C. - Phn ng: CaNa2(CO3)2 + 2SiO2 = Na2SiO3 + CaSiO3 600 8300C - Na2CO3 + SiO2 = Na2SiO3 + CO2 720 9000C - Hn hp tecti CaNa2(CO3)2. Na2CO3 to thnh v nng chy 740 8000C

Nguyn Minh Nht Lp VL08SI

Trang 7

K thut sn xut sn phm thy tinh

Hc k 2/2011-2012

- CaNa2(CO3)2 nng chy - Phn hy nhit CaCO 3 CaO CO 2 - Phn gii mui kp CaNa 2 (CO 3 ) 2 CaO Na 2 O 2CO 2 - To silicat CaO SiO 2 CaSiO 3

8130C. 9120C 9600C 10100C

Vi phi liu bn cu t th qu trnh xy ra phc tp hn. b- Phn ng trong phi liu sunfat u tin sunfat natri b kh, sau sn phm kh ca n tng tc vi oxit silic v cc cu t khc to thnh silicat. Phn ng trc tip gia SiO2 v sunfat Na 2SO 4 SiO 2 Na 2SiO 3 SO 2 1/2O 2 xy ra rt chm trong phm vi nhit nh hn 12000C. V vy cn tin hnh kh sunfat natri v cc dng d phn ng hn. Cht kh thng dng l bt than. Di tc dng ca bt than sunfat natri b kh thnh dng sunfat natri. Cc phn ng xy ra nh sau: - Than kh sunfat thnh sunfua Na 2SO 4 2C Na 2S 2CO 2 (1) - To silicat natri v canxi Na 2S Na 2SO 4 2SiO 2 2Na 2SiO 3 SiO 3 S
0

(2) (3)
0

Na 2S CaCO 3 Na 2SO 4 3SiO 2 2Na 2SiO 3 CaSiO 3 CO 2 SO 2 S

Cc phn ng ny xy ra 500 C v tng nhanh trong khong nhit 700 900 C; 7400C trong phi liu xut hin hn hp nng chy tecti: Na2S NaSO4; cn cao hn 8500C sunfat natri cng b nng chy. Qa trnh to silicat v to thy tinh xy ra rt mnh lit nhit 11000C, khi s tch cc sn phm bay hi cng kt thc. Xy ra qu trnh oxy ha kh gy mu cho thy tinh, bay hi mt s cht, to thnh hp cht ha hc v dung dch rn. c- nh hng ca s to silicat n tc nu Nu giai on ny xy ra qu chm th thi gian nu cng b ko di. Trong phi liu ca thy tinh t kim s to silicat xy ra rt chm chp do khng to c hn hp tecti nng chy cn thit lm tng tc phn ng. Cc yu t nh hng: Nhit : khi tng nhit ln 100 1500C tc silicat tng ln khong 2 ln. B mt phn ng ca cc cu t phi liu: khi b mt ring ca cc cu t tng ln 5 ln tc phn ng cng tng ln gn gp i. m phi liu: c tc dng rt ngn qu trnh nu, phi liu t sunfat natri duy tr khong 3 5% nc, cn trong phi liu cha nhiu Na2SO4 n 7%. 2- Giai on to thy tinh Giai on to thy tinh chnh l giai on ha tan cc ht ct cn li trong khi silicat nng chy. Giai on to thy tinh xy ra chm hn to silicat. Khi nu trong l b, vi cc thnh phn thy tinh cng nghip, thi gian to thy tinh chim t 60 70% tng s thi gian ca c qu trnh nu. Do: cc ht ct rt kh tan trong khi silicat nng chy c nht cao, hnh thnh lp mng bo ha axit silicic ngay trn mt cc ht ct ngn tr s tan SiO2 vo mi trng nng chy xung quanh. Tc to thy tinh ph thuc vo:
Nguyn Minh Nht Lp VL08SI

Trang 8

K thut sn xut sn phm thy tinh

Hc k 2/2011-2012

Tnh cht ca ht ct Tnh cht ca hn hp Tc trao i dung mi xung quanh cht ha tan. Kch thc, hnh dng v tinh khit ca ct nht v sc cng b mt ca hn hp silicat nng chy. Qu trnh nu xy ra nhanh hn khi a vo phi liu cc cht c tc dng lm gim mc cng b mt ca khi thy tinh, v d nh a vo phi liu mt t Na2SO4 khng c cht kh. nh hng n tc to thy tinh ng k nht l nhit . Khi tng nhit ln 100C trong phm vi di 16000C, tc to thy tinh tng trung bnh 10%. 3- Giai on kh bt Trong giai on to silicat v c trong giai on to thy tinh c rt nhiu sn phm kh hnh thnh. Phn ln cc kh i vo khng gian l, phn cn li nm trong thy tinh dng kh ha tan hoc dng bt nhn thy c.Ngoi kh ca phi liu cn c c kh t mi trng l i vo thy tinh. Qu trnh ny ph thuc vo thnh phn phi liu v thy tinh, vo nhit ca khi thy tinh lng v vo p lc cng nh thnh phn mi trng kh trn b mt thy tinh. Cc qu trnh: Qu trnh chuyn vn kh t thy tinh vo bt v ra mi trng l; Qu trnh chuyn vn kh t bt ra mi trng l v tan li vo thy tinh; Qu trnh khuch tn kh t mi trng l vo khi thy tinh. Tc kh bt ph thuc rt nhiu vo tc i ln ca bt kh. Tc di ln y li ph thuc ch yu vo ng knh ca bt, vo nht v sc cng b mt ca khi thy tinh lng. ng knh ca bt kh li ph thuc vo sc cng b mt v nht ca thy tinh. Nhit cng cao, nht cng thp v bt cng d thot ra ngoi. Thng thng giai on kh bt l giai on c nhit cao nht v nht ca khi thy tinh lc vo khong 102 pz. tng cng qu trnh kh bt thng thng c th tng nhit nu, dng cc bin php khuy trn, ht chn khngv c bit l dng cht kh bt. Tc dng ca cht kh bt l ch t cht bt tch ra mt cch mnh lit cc kh kh bt gp phn to thnh cc bt kh v lm ln cc bt kh nh c trong hn hp nng chy. 4- Giai on ng nht ha Do nhiu nguyn nhn nh kch thc cc ht phi liu khng ng u, cc loi nguyn liu khng phn b tht ng u trong phi liu, do s bay hi v phn ng khng ng um khi thy tinh lng cha tht ng nht v mt thnh phn ha hc. V th, c khi thy tinh tt cn phi tin hnh ng nht ho tc l lm ng u thnh phn ha hc ca ton khi thy tinh. S ng nht ha c tin hnh nh s khuch tn phn t. Tc khuch tn ph thuc ch yu vo nht ca thy tinh. nht cng nh, tc khuch tn cng ln. Mt khc nh qu trnh kh bt m qu trnh ng nht ha xy ra thun li hn. m bo ng nht ca khi thy tinh trc ht phi m bo ng nht ca phi liu: nguyn liu phi c thnh phn khng i, kch thc ht phi ng u theo ng yu cu, phi liu cn phi trn v lm m cn thn. Phi liu m s t b phn lp khi vn chuyn v khi a vo l. Trong phi liu thng cha mnh thy tinh so vi phi liu mnh c t cu t bay hi hn, trong mnh c ha tan mt phn kh l, sc cng b mt ca mnh cao hn ca hn hp nng chy t phi liunn cn phi nh lng mnh tht cn thn v gi ng t l ca n trong phi liu. ng nht ca thy tinh cng tng ln khi ng bnh hay
Nguyn Minh Nht Lp VL08SI Trang 9

o o o o o o

K thut sn xut sn phm thy tinh

Hc k 2/2011-2012

v vin phi liu. Bin php quan trng hn c l tng nhit nu. Trong iu kin nht ca thy tinh gim i, s kh bt c tng cng lm cho s khuch tn tr nn d dng thun li v khi thy tinh d dng nht hn. Trong nhiu trung hp tng ng nht cn c th dng bin php khuy trn c hc. y l bin php cn thit c th thu c nhng loi thy tinh rt ng nht, v d thy tinh quang hc. Cng c th khuy trn thy tinh bng phng php thi kh vo khi thy tinh lng. Tc nhn thi c th l khng kh hoc mt s loi hi khc. 5- Giai on lm lnh y l giai on cui cng, trong giai on ny nhit khi thy tinh gim xung, nht tng ln n gii hn c th to hnh sn phm. Ty theo tng loi thy tinh m nhit c th gim xung 2000C n 3000C (t 1400 15000C xung khong 1300 12000C). Trong giai on ny nu cn bng gia pha lng v pha kh b ph v s dn n vic ti sinh bt trong khi thy tinh v khi y rt kh kh nhng bt mi to thnh ny. iu ny rt d xy ra khi gim nhit mi trng kh trong l cng rt d b bin i theo. Ngoi ra cn mt s nguyn nhn khc dn n vic to bt ln th hai: - i khi bt ln th hai xut hin do vic lm lnh thy tinh ko di, mt phn kh cn nm li trong thy tinh di dng lin kt ha hc, v cc phn ng to thy tinh cha thc s hon ton (v d CO2 trong cacbonat), s ta ra nu thi gian lu. - Trong thy tinh bari, bt ln th hai xut hin do nhit cao cc oxit bari b oxy ha thnh oxit c ha tr cao, khi h nhit chng b phn hy v ta ra oxy 2BaO2 2BaO + O2 Khi nu mt vi loi thy tinh mu, ta dng ch nhit c bit v hon ton rt kh ra khi l trong giai don lm lnh. Vi thy tinh k ngh thng thng khi lm lnh c gng lm gim nhit mt cch t t v u n cn thnh phn v p lc kh trong mi trng l cn c khng ch khng thay i. b. Nhng vng k thut - Vng tip liu: phi liu c ri di trn lp thy tinh, xy ra cc qu trnh sy, t nng, phn hy - Vng to silicat nng chy, ng nht km, nhiu bt - To thy tinh - Vng ng nht ha, kh bt - Vng lm lnh c tng ngn, do khng nhn nhit na nn nhit ca thy tinh gim n 1100oC - Vng nhit l cao nht (1600oC) tng ng vi vng kh bt.

Cu 9: Trn s b l nu thy tinh lin tc di y, hy ch ra nhng vng k thut chnh. Ti sao vng kh bt cn nhit cao?

Nguyn Minh Nht Lp VL08SI

Trang 10

K thut sn xut sn phm thy tinh

Hc k 2/2011-2012

Cc vng k thut chnh: - To silicat : 8000C - 9000C - To thy tinh : 11000C - 12000C 14500C - Kh bt : 16000C - ng nht ha : 14500C 15000C m ngui ti nhit gia cng : 11000C - 12500C, nhit gia cng thy tinh t 900 1000oC Trong vng xy ra qu trnh nu, quan trng nht l s kh bt. y, kh chy v khi thy tinh phi c ng nht. Bn cnh nhit , thi gian lu nhit kh bt cng rt quan trng, thi gian lu phi ko di khong mt gi. B mt thy tinh y cng phi sch. Vng kh bt cn nhit cao v: nhit cng cao th nht ca thy tinh cng nh, th bt kh s d dng thot ln b mt hn.

Cu 10: Th no l thy tinh knh ni? Phng php to hnh. Vai tr ca thic trong qu trnh to hnh.
a. Khi nim: Nm 1959, hng Pikington Brothers pht minh ra cng ngh sn xut knh theo phng php ni. Ngy nay, cng ngh knh ni vn l cng ngh tin tin nht, ngy cng c hon thin thm v c p dng rng ri trn ton th gii. Thy tinh ko ni (Float) c sn xut bng cch ko tm thy tinh lin tc trn b mt kim lai nng chy bng phng, c hai b mt ng u, mc cng vnh ti thiu, b mt knh t nhin phn quang tt. Thy tinh ko ni m bo nhng yu cu kt khe nht v cht lng. C th dng trong xy dng, gng, knh hai lp hp th nh sng mt tri, knh an ton cho t. b. Phng php to hnh: Thit b sn xut thy tinh ni: - B to dng - B ko ni B knh ni: trong thc t cn gi l b thic ni hoc ch b, bao gm: a) b) c) d) Phn b ni Phn phn p bo v Thit b o Thit b tip liu

Khi thy tinh i vo t b nu t pha bn b ngang mc thic nng chy (Sn 99,999%) dn u trn mt. Thy tinh cn dn u trn b mt b thic nhng khng tip xc vi tng l. phn u b, chiu dy tm thy tinh 20-25mm v s gim dn. S dn thy tinh s kt thc vng c chiu dy cn thit (khong 7mm). Nhit vng ny 920-9500C. Nhit gim dn v khi ra khi b thic tm thy tinh c nhit khong 6000C. nhit ny tm thy tinh c chiu dy cn thit c th vn chuyn nh cac trc ko i nh l lm ngui. Khi sn xut thy tinh c chiu dy nh hn 7mm, tm thy tinh c lm ngui ti 7000C nh thit b lm ngui. Sau t nng ti khong 8500C ri ko to hnh tip. B knh c b phn phun khng kh lm ngui. To mi trng an ton cho b ni bng kh Nit v Hydro (trnh oxy ha thic), lng Oxy cn
Nguyn Minh Nht Lp VL08SI

Trang 11

K thut sn xut sn phm thy tinh

Hc k 2/2011-2012

khong 5-12%. cui b ko ni t di tm thy tinh gia trc ko vo l lm ngui l oxit lu hunh. N c tc dng to nn mt lp mng Na2SO4 di lp thy tinh, m bo thy tinh khng b hng b mt, mi xc, trt trn trc.

Hnh 2-42 B ko ni 1-phn l nu 3-tm kim loi d phng 5-phn knh dn to dng 7-b kim loi 9-vm b nu 11-phn cui b lm ngui 13-l lm ngui 2-knh dn 4-tm thy tinh quc 6-cp nhit in 8-V C lm b 10-thanh t in 12-lm ngui 14-tm thy tinh

Sn xut thy tinh knh tm c chiu dy khc nhau: trong b ni thy tinh ni trn b mt thic nng chy, bi v trng lng ring ca thic ln hn ca thy tinh. t chiu dy xc nh, thy tinh khi chy u trn mt thic cn c nht xc nh. Ngha l phi c mt nhit cn thit. V vy, mt trong nhng iu kin sn xut thy tinh knh ni c cht lng l m bo nhit dng thy tinh n nh. Chiu dy tm thy tinh trong b ni c iu chnh bng nhng phng php sau: chy trn trc tip, chiu dy 6-7,75mm dng thit b gi mp, chiu dy 2-5mm dng tm chn than, chiu dy 10-12mm dng thit b gi mp, chiu dy 8mm

c. Ti sao phi dng thic m khng dng kim loi khc. V thic c nhit nng chy thp (khong 250oC) nm trong khong nhit gia cng ca thy tinh. Do c tnh ca thic nhit nng chy thp v khi lng ring ln nn thy tinh d dng chuyn sang trng thi rn trn b mt phng gn nh tuyt i trn b mt thic nng chy. B mt cc phng ca thic nng chy to cho c hai mt trn v di ca di bng knh c phng nhn l tng. C TNH NI BT - C phng cao, khng b gn sng c bit vi cc tm ln. - Knh cng c kh nng chu lc, chu nhit tt, do dai hn knh thng. - Trong hn knh thng, t bm bi v ru mc.

Nguyn Minh Nht Lp VL08SI

Trang 12

K thut sn xut sn phm thy tinh

Hc k 2/2011-2012

The Memoirs of Sherlock Holmes by Sir Arthur Conan Doyle (Adventures 01-04)
- Kh nng tch nhit thp, gim bc x nhit lm khng kh trong phng mt hn.

Nguyn Minh Nht Lp VL08SI

Trang 13