DHJETOR 2007
Gëzuar Krishtlindjet!
NGJALLJA
Nr. 12 (179) Viti XVI i botimit
Kulmim dashurie
dhe spiritualiteti të krishterë
P o mbyllet edhe një vit, që si gjithmonë kulmon me festat
fetare. Eshtë një kulmim dashurie dhe spiritualiteti të
krishterë, mbështetur te mesazhi i vlefshëm përjetësisht i
Krishtlindjeve, i ardhjes midis nesh të Zotit Krisht-foshnjë
dhe në asnjë mënyrë nuk mund të jetë kulmim i konsu-
mizmit dhe egoizmit të promovuar nga një shoqëri gjith-
monë e më shumë e shekullarizuar.
Por, i gjithë viti që shkoi është një kulmim i ri për ortho-
dhoksët e Shqipërisë dhe Kishën e tyre, i cili shihet në
pjesëmarrjen masive në Shërbesat e Shenjta dhe në jetën
e pasur shpirtërore të besimtarëve, por edhe më e dukshme
është në ecjen përpara të Kishës Orthodhokse Autoqefale
të Shqipërisë, në sukseset dhe jubiletë e saj festivë.
Janari 2007 filloi me kremtimin sa shpirtëror aq edhe
tradicional të Theofanisë (Ujit të Bekuar), por kjo e panda-
rë nga ndihma për njerëzit në nevojë. Por edhe me nderi-
min për ata që kontribuojnë në këtë ringjallje të besimit. E
mbi të gjitha veçohet vepra e jashtëzakonshme e Kryepi-
skopit Anastas, e cila nuk ka marrë vetëm njohje të jashtë-
zakonshme ndërkombëtare, por para së gjithash mirënjo-
hjen e besimtarëve, njerëzve të thjeshtë të vendit tonë,
por edhe të institucioneve. E tillë ishte festa e vërtetë që
shoqëroi në qytetin e Korçës, dorëzimin Fortlumturisë së
Tij të titullit “Qytetar Nderi”.
Por ky mesazh nuk mbetet vetëm brenda komunitetit
tonë, siç e dëshmojnë edhe veprimtaritë ndërfetare brenda
vendit (p.sh. simpoziumi “Harmonia dhe dialogu ndërfetar”)
ashtu edhe ndërkombëtare (takimi i liderëve të “Fetë për
Paqen” në Birmingham, takimi Ekumenik i Wintembergut
e deri tek Asambleja Ndërkristiane e Sibiut, në të cilat
Kryepiskopi ynë ishte ndër protagonistët kryesorë, me
fjalën dhe autoritetin e tij).
Gjithashtu, viti u dallua se krahas kremtimeve madhë-
shtore tradicionale, si java e Pashkëve, pati edhe përkujti-
min e hapave themelorë për Kishën tonë, siç qe në prill
70-vjetori i dhënies së Autoqefalisë nga Patriarkana
Ekumenike, në gusht jubileu i 15-vjetorit të Fronëzimit të
Kryepiskopit Anastas, që shënon njëkohësisht edhe ringri-
tjen kanonike të Kishës pas natës së ateizmit komunist
dhe është guri i themelit i ringritjes së saj, i Kongresit të Be-
ratit, që ishte hapi i parë drejt Autoqefalisë e deri te 1-vje-
tori i plotësimit të Sinodit të Shenjtë dhe aprovimi i Statutit
të ri në nëntor.
(vijon në faqen 3)
NGJALLJA 1
DHJETOR 2007 Çmimi 20 lekë
Por, kur u mbush
koha, Perëndia
dërgoi të Birin,
që lindi prej
gruaje, dhe
që ishte nën ligj,
që të shpërblejë ata
që ishin nën ligj,
që të marrin
birësinë. Edhe,
meqenëse jemi bij,
Perëndia dërgoi
Shpirtin e Birit të
tij në zemrat tuaja
që thërret:
Ava, o Atë.
Prandaj, nuk je më
shërbëtor, po bir;
dhe nëse je bir, je
edhe trashëgimtar i
Perëndisë me anë
të Krishtit.
(Gal. 4:4-7)
Si ta festojmë Dymbëdhjetëditëshin?
P o vijnë Krishtlindjet, festa e madhe
për ne të krishterët, të cilën Shën Joan
Gojarti e quan festën më kryesore, sepse
juve lajmin e mirë për një gëzim të madh,
që do të jetë për gjithë popullin. Sepse
sot ju lindi juve në qytetin e Davidit një
prej saj burojnë të gjitha festat dhespotike. shpëtimtar, i cili është Zoti Krisht” (Luk.
Po afron Dymbëdhjetëditëshi, d.m.th. dy- 2:10-11). Por dhe “Lavdi Perëndisë që
mbëdhjetë ditët festive nga Krishtlindjet është në të lartat, edhe paqe mbi dhe,
deri te Theofania, të cilat jemi të ftuar t’i pëlqim në njerëzit” (Luk.2:14) lavdërojnë
festojmë në mënyrë të pëlqyeshme tek Perëndinë për mishërimin e Birit dhe Fja-
Perëndia që shpirtrat tanë të shijojnë gë- lës së Tij për shpëtimin e të gjithë njerëzve.
zimin, paqen, ngazëllimin dhe dhurata të
Gjatë ditës së fundit të Dymbëdhje-
tjera shpirtërore që na ofron Foshnja hyj-
tëditëshit, në festën e Theofanisë (Ujit të
nore e Betlehemit.
Bekuar 6 Janar), hapen qiejt dhe Shpirti
Gjatë ditës së parë të Dymbëdhjetëditë- i Shenjtë në formë pëllumbi zbret sipër
shit, në festën e Krishtlindjeve (25 Dhjetor), Zotit të pagëzuar dhe zëri i Atit dëshmon
engjëlli u sjell nga qielli lajmin e gëzuar se me të vërtetë i pagëzuari Jisu Krisht
barinjve dhe iu thotë: “... ja tek po ju jap (vijon në faqen 6)
2 NGJALLJA
Përkujdesjet ditore (kopshtet) të Kishës nisën aktivitetin e tyre
N ën kujdesin atëror të Fort-
lumturisë së Tij, Kryepiskopit
Anastas dhe me nismën e Grupit
të Grave Orthodhokse të qytetit të
Tiranës, u hap përkujdesja e parë
ditore, më 10 tetor 1994.
Aktualisht funksionojnë 15 për-
kujdesje ditore në qytetet Tiranë,
Durrës, Kavajë, Lushnjë, Vlorë,
Gjirokastër, Dervician, Sarandë,
Përmet, Elbasan, Pogradec, Korçë,
Shkodër, Berat dhe Gramsh. Ato
ofrojnë një program edukues të
përshtatshëm, veçanërisht për
fëmijët që i kanë prindërit në punë,
familjet me një prind, familjet me
të ardhura të pakta, për fëmijët jeti-
më, për ata që i kanë prindërit në
emigracion etj. Gjithashtu, përkuj-
desjet kanë për qëllim integrimin e
fëmijëve që nuk kanë motra ose
vëllezër. Përkujdesjet ditore janë të
hapura për të gjithë fëmijët, pa
asnjë dallim fetar apo tjetër.
Gjatë këtyre 13 vjetëve progra-
mi i zbatuar ka qenë i suksesshëm
dhe ka krijuar një përvojë të vyer.
Suksesi i tij është evidentuar në
rezultatet e larta në klasën e parë
të fëmijëve që kanë frekuentuar
përkujdesjet tona. Po kështu, më-
sueset e klasave të para vijnë vetë
në kopshtet tona për të tërhequr në
klasat e tyre fëmijët që do të shkoj-
në në klasën e parë.
Programi i përkujdesjeve ditore,
që prej vitit 2002, është pjesë e Fo-
ndacionit “Fryma e Dashurisë”.
Shumica e përkujdesjeve janë ngri-
Korçë - Ekspozitë
e fëmijëve të kopshtit
Në mjediset e përkujdesjes ditore
të fëmijëve të Korçës,
më 22 nëntor, u hap ekspozita
“Magjia e vjeshtës dhe festat
e Nëntorit”. Ajo kishte punime të
shumta të vogëlushëve, me penel,
plastelinë, materiale të ricikluara,
makarona dhe ishte befasuese
për nga niveli dhe fantazia e
pasur fëmijërore që shprehte.
Ekspozita u vizitua jo vetëm nga
prindërit, por edhe nga besimtarë,
mësues, klerikë e qytetarë të
ndryshëm.
tur pranë mjediseve të kishave
orthodhokse në mbarë vendin.
Gjatë këtyre viteve përkujdesjet
i kanë ofruar shërbim rreth 8000
fëmijëve të moshave deri 6 vjeç.
Përkujdesjet tona janë të licen-
suara nga Ministria e Arsimit. Ato
kontrollohen rregullisht nga drejto-
ritë arsimore të rretheve përkatë-
se, të cilat i kanë vlerësuar për mje-
diset dhe materialet edukuese dhe
didaktike që disponojnë. Fëmijët e
përkujdesjeve tona kanë marrë pje-
së në veprimtari të ndryshme në
rang rrethesh, si: konkurse, festi-
vale, shfaqje etj., ku janë nderuar
edhe me çmime.
Gjatë viteve të fundit edukato-
ret e tyre janë testuar nga drejtoritë
arsimore dhe kanë fituar shkallët
e kualifikimit sipas legjislacionit në
fuqi.
Për vitin shkollor 2007-2008 në
përkujdesjet tona ditore janë
regjistruar rreth 800 fëmijë.
Ky vit filloi duke u bazuar në
programe të reja të hartuara në
bazë të standardeve të Ministrisë
së Arsimit dhe të Shkencës. Kjo u
bë e mundur pas një trajnimi të
stafit mësimdhënës në lidhje me
metodat e reja të mësimdhënies.
Përkujdesjet tona ditore i për-
mbajnë të gjitha elementet për
mirërritjen dhe edukimin e fëmijëve
parashkollorë. Përveç mësimdhë-
nies i kushtohet rëndësi e veçantë
edhe kujdesit shëndetësor, ushqimit,
përmirësimit të mjediseve eduku-
ese dhe argëtuese etj.
Çdo përkujdesje ditore ka mje-
kun pediatër, i cili viziton të gjithë
fëmijët një herë në javë. Secili fë-
mijë i përkujdesjeve ditore ka kar-
DHJETOR 2007
telën personale shëndetësore, në të
cilën mjeku shënon ecurinë shënde-
tësore dhe fizike të tij. Mjekët zhvi-
llojnë edhe biseda me fëmijët dhe
prindërit rreth mirërritjes dhe kuj-
desit shendetësor të tyre.
Mjediset bashkëkohore me të
gjitha kushtet e përshtatshme për
edukim dhe mirërritje janë një tjetër
element i rëndësishëm i përkujdes-
jeve. Në to është siguruar sistemi i
ngrohjes, për t’iu përgjigjur sa më
mirë prindërve dhe duke marrë pa-
rasysh edhe realitetin e vendit tonë
në lidhje me krizën energjetike dhe
gjendjen ekonomike të familjeve të
fëmijëve.
Argëtimi i fëmijëve është një
faktor i pandarë i zhvillimit të tyre
në këtë moshë. Për këtë arsye,
përkujdesjet që kanë oborre apo
ambiente të përshtatshme, kanë
kënde lojërash për fëmijët.
Ushqimi është një element
tjetër i përkujdesjes ditore. Fëmijët
hanë një vakt në orën 1000.
Organizimi i veprimtarive dhe i
punës së përkujdesjeve ditore bë-
het i mundur nga Zyra e Koordi-
nimit të Përkujdesjeve Ditore,
pranë Kryepiskopatës së Shenjtë,
në Tiranë. Zyra organizon kuali-
fikimin e stafit brenda dhe jashtë
vendit.
Përgatiti: Urani Dusha
Zyra e Koordinimit të
Përkujdesjeve Ditore
DHJETOR 2007 NGJALLJA 3

Dëmtimi dhe vjedhja e elementeve të

artit në kishën e Shën Kollit,
në fshatin Vanaj të rrethit të Fierit

D uke gdhirë dita e martë e datës

11.12.2007 është shpërthyer
dera e kishës së Shën Kollit në
fshatin Vanaj të rrethit të Fierit dhe
përveç vjedhjes së arkës së kishës,
aty është vjedhur edhe dera krye-
sore që hyn në ambientin kryesor
të saj (naos). Kjo derë është një ele-
ment artistik dhe dekorativ druri të
gdhendur në të cilin ndodhej një
mbishkrim që na jepte informacio-
nin kryesor për datimin e kishës.
Nuk është rasti i parë që nga kjo
kishë vidhen në mënyre të vazh-
dueshme elemente të dekoracionit
artistik dhe si përfundim tanimë
ikonostasi pothuajse nuk ekziston.
Si në rastin e ditës së martë dhe
herët e tjera është bërë denoncimi
në organet përkatëse (policia e rre-
thit të Fierit), por gjithnjë heshtje
dhe asnjëherë nuk është konkluduar
me kapjen e keqbërësve.
Kjo kishë i përket një tipi bazili-
kal mjaft të përhapur në krahinën
e Myzeqesë gjatë shek. 18-19.
Kisha u ndërtua në vitin 1777 dhe
u pikturua më 1795 nga vëllezërit
grabovarë Gjergji dhe Joani, të cilët
kanë ushtruar një veprimtari të
dendur në krahinën e Myzeqesë.
Naosi rrethohet nga ana veriore,
jugore dhe perëndimore nga hajatet
e mbyllura, nga të cilat pjesa perë-
ndimore është shumë më e gjerë
dhe luan edhe rolin e narteksit. Në
hapësirën e tij është veçuar një kthi-
në, ku mbahej vaska e pagëzimit,
ndërsa në anën perëndimore lartë-
sohet kulla e ulët prej druri e kamba- monumente të tjera, si dhe të shi-
mundshme të pjesëve të vjedhura
nores. kohet mundësia për parandalimin
nga kjo kishë dhe për t’ia kthyer
Elementet e dekoracionit të e këtij fenomeni, i cili ka qenë dhe
ato përsëri trashëgimisë sonë kultu-
brendshëm janë piktura murale që vazhdon të jetë shumë shqetësues
rore, në mënyre që të mos kthehet
veshin të gjitha sipërfaqet e mura- për një kohë të gjatë.
ky rast si precedent për vjedhje në
turës, ikonostasi dhe amvoni prej Ark. Rest.Joan Statobërdha
druri të gdhendur të një cilësie të
lartë artistike dhe tavani prej druri
i ngjyrosur.
Në këtë kishë janë bërë punime
restauruese në vitet 1998-1999 të
investuara nga Kisha Orthodhokse
Autoqefale e Shqipërisë që arrijnë
shifrën 7’200’000 lekë, megjithëse
kjo kishë është një monument kul-
ture i kategorisë së parë dhe në ba-
zë të ligjit të trashëgimisë kulturore Pjesa që tregon
ajo mbrohet dhe restaurohet nga datimin e kishës.
shteti.
Në përfundim kërkojmë nga Mi-
nistria e Kulturës Rinisë dhe Spor-
teve dhe ajo e Brendshme të bëjnë Pamje e përgjithshme
lëvizjet e nevojshme për gjetjen e e derës së vjedhur.

Kulmim dashurie U krye Dhoksologjia e Flamurit

dhe spiritualiteti të krishterë
(vijon nga faqja 1)
Ë shtë në traditën e Kishës sonë
Orthodhokse që çdo 28 Nëntor
zhvillon Dhoksologjinë e Flamurit,
që bëhet në qytetin e Korçës.
Kisha jonë Orthodhokse në çdo
Liturgji Hyjnore gjatë gjithë vitit
Viti që po mbyllet solli edhe hapjen dhe funksionimin e shumë objekteve Ditën e Shpalljes së Pavarësisë. kujton të rënët për fe e atdhe. Ajo
Në kuadër të shijes së pavarë- i lutet Zotit për Presidentin e Repu-
të reja fetare, ku mund të veçojmë përurimin e kishës së re të Fierit,
sisë, në 95 - vjetorin e saj, në kishën blikës, për qeverinë, ushtrinë, për
shërbesat e para në katedralen e re të Beratit dhe sidomos shkollën e re
e Ungjillëzimit në Tiranë, pas Shër- robërit, për të plagosurit dhe për
të mesme kishtare, me mjedise e program bashkëkohor “Kryqi i nderuar”,
besës, nën tingujt e kambanës u zhvi- gjithë popullin. Ky është parim bazë
në Sukth të Durrësit. llua Dhoksologjia e Flamurit, e cila u i Kishës sonë, që duke patur para-
Arritje të reja shënoi edhe veprimtaria e rinisë dhe grave orthodhokse, ndoq me respekt dhe vëmendje nga sysh mësimet e Jisu Krishtit që të
e institucioneve arsimore dhe atyre të ndihmës sociale apo sektorit të besimtarët e pranishëm. duam njëri-tjetrin dhe të lutemi për
restaurimit të vlerave të papërsëritshme të krijuara nga orthodhoksia në Dhoksologji të tilla u zhvilluan të gjithë, tregon dashurinë e madhe
shekuj në gjithë territorin e vendit tonë. edhe në mitropolitë e tjera, ku mund orthodhokse.
Të gjitha këto arritje që vetëm i prekëm, të mbushin jo vetëm me të veçojmë kremtimin tradicional Konstandin Bojaxhi
gëzim, por të japin edhe sigurinë se viti që vjen do të jetë edhe më i
suksesshëm, ashtu siç do të jenë të gjitha vitet në vazhdim, pasi themelet Dëgjoni Radio “NGJALLJA”,
e Kishës sonë janë rihedhur të palëkundshme dhe muret e saj lartohen në FM 88.5 Mhz.
të sigurt, ashtu si i sigurt dhe i palëkundur është besimi ynë te Perëndia, Ajo transmeton 24 orë për ju programe shpirtërore,
Zoti ynë Jisu Krisht, që presim të Lindë mes nesh, në zemrat tona dhe të kulturore, sociale, historike etj., muzikë kishtare, popullore
gjithë botës në këtë fund dhjetori. e klasike, si dhe shërbesat orthodhokse.
T. D.
4 NGJALLJA DHJETOR 2007

ELBASAN

T akimi i të rinjve orthodhoksë

të Dioqezës së Tiranës është i
fundit që u zhvillua për këtë vit
Takim i Rinisë Orthodhokse të Dioqezës së Tiranës
ndërmjet dioqezave. Ai u organizua
në Elbasan, nga 23 deri më 25
nëntor. Në të morën pjesë të rinj
nga grupet rinore të Shkodrës, Du-
rrësit, Kavajës, Tiranës, Gramshit,
Elbasanit, Fikasit, Shtërmenit,
Librazhdit, Shijonit.
Për herë të parë ishin ftuar edhe
të rinj nga qyteti i Bajram Currit.
Në të morën pjesë rreth 90 të rinj.
Tema e takimit, për të cilën pati
referate e diskutime, ishte “Të gë-
zuar me Shpresën e Zotit”. Folësi
i parë ishte znj. Katerina Papadho-
pulli. Organizimi i këtij referati u bë
duke ndarë të rinjtë në grupe të vo-
gla, ku secili prej tyre fliste rreth Çast nga referimi i Hirësi Nikollës dhe nga diskutimet në grup të të rinjve.
një historie të caktuar, që kishte
lidhje me temën.
Referatin e dytë e mbajti Epis-
Të rinjtë dhe jeta liturgjike e Kishës
kopi i Apollonisë Nikolla, me temë Takim i të rinjve orthodhoksë nga Ballkani. Marrin pjesë edhe përfaqësues
“Krishti, shpresa jonë”. Hirësi Ni- nga Kisha jonë
kolla theksoi se “Të rinjtë e humbin
shpeshherë shpresën dhe kjo i çon
ata në vetëvrasje, në depresion etj.,
por nëse ekziston Krishti në zemrat
V ijnë nga kultura të ndryshme,
por marrin pjesë në adhurimin
e përbashkët te Perëndia. Ata janë
dhokse nga Ballkani, e ndoqën këtë
Liturgji edhe në gjuhët e tyre.
Kleriku që përfaqësonte Ki-
orthodhokse, që ai e konsideron, jo
vetëm e ardhmja e Kishës, por
edhe si e tashmja aktive e saj.
tona, shpresa nuk shuhet kurrë, por unikë dhe kjo shprehet në çdo shën tonë në këtë meshë ishte atë “Për hir të së vërtetës, grupi i
Hiri i Perëndisë na forcon dhe na Liturgji Hyjnore. Emanuel Lusha, i cili lexoi disa lutje Rinisë Orthodhokse nga Shqipëria
jep forcë për të përballuar çdo vë- Një grup të rinjsh orthodhoksë në gjuhën shqipe, duke u pasuar edhe në këtë aktivitet ballkanik
shtirësi, sepse Krishti është shpresa
nga Kisha jonë morën pjesë në edhe nga klerikë të kishave të tjera spikati me paraqitjen dinjitoze,
jonë e vetme”.
aktivitetin e radhës të Organizatës të Ballkanit. komunikimin dhe prezantimin e
Si gjithmonë, pas çdo referati i
së Rinisë Orthodhokse Ballkanike Dita tjetër, e premtja, iu kush- shkëlqyer, konciz dhe të plotë” tha
lihet vend pyetjeve. Të rinjtë kishin
shumë pyetje për të bërë, ndaj edhe (BOYA), që u zhvillua në Serbi, tua takimeve dhe referateve nga një prej të rinjve rumunë, i intervis-
seanca zgjatej më shumë se sa nga 7-11 nëntor, me temë: “Të rinj- përfaqësuesit e organizatave rinore tuar nga radio “Ngjallja”. Gjithashtu
ishte programuar. të dhe jeta liturgjike e Kishës”. orthodhokse ballkanike. Tema: “Të jehona e tropareve kishtare, si dhe
Në takim përveç referateve dhe Dita e parë në Beograd pati të rinjtë dhe jeta liturgjike” u mbajt këngëve popullore shqiptare udhë-
lutjeve e shërbesave të ndryshme veçantat e saj, ku pjesëmarrësit nga nga lektori i Seminarit Teologjik të tuan gjatë këtyre ditëve në disa
si Shërbesa e Mëngjesores, Mbrë- disa shtete të Ballkanit si Serbia, Serbisë, atë Jovani, i cili theksoi se enori të dioqezës së Sremit.
mësorja, Pasdarka dhe Paraklisi, Rumania, Greqia, Bullgaria dhe “…Liturgjia është pikturë e së ardh- Dita e shtunë i ishte kushtuar
nuk munguan edhe lojërat e ndry- Shqipëria u mblodhën së bashku në mes në Mbretërinë e Qiejve. Çdo vizitave në manastire të ndryshme.
shme, programet argëtuese, disku-
Qendrën Rinore Orthodhokse dhe Liturgji është dedikim ndaj Perë- Në Krusedol të rinjtë nderuan lip-
timet në grupe, skeçe humoristike
kaluan disa orë të këndshme njoh- ndisë dhe ne marrin pjesë në jetën sanin e shën Angjelinës, bija e fis-
etj.
Ndërsa të rinjtë e qytetit të Gram- jeje me njëri-tjetrin. Pasdite ata u e Tij, duke u transformuar”. Më pas nikut Arianit dhe motër e gruas së
shit dhe të rinjtë e qytetit të Bajram nisën për në qytetin e Novi-Sadit, fjalën e morën përfaqësuesit nga Heroit tonë Kombëtar, Gjergj Kastri-
Currit kishin përgatitur disa valle në dioqezën e Srem-it ku edhe do Rinia Orthodhokse e Greqisë, Ru- otit. Edhe në Manastirin e Hopovos
popullore me koreografi të bërë nga të zhvillohej veprimtaria. manisë, Bullgarisë, midis të cilëve të rinjtë patën bekimin të nderonin
ata vetë, që krijuan një atmosferë Të nesërmen, më 8 nëntor, edhe përfaqësues nga Kisha jonë. lipsanin e shën Theodhor Tironit.
edhe më të ngrohtë e të veçantë. ishte festë. Besimtarët e një enorie Atë Emanueli foli rreth zhvillimit të Të dielën, e cila ishte edhe dita
Të dielën të gjithë së bashku të Sremskës festuan ditën e Shën Kishës sonë gjatë 15 viteve të fu- e fundit e aktivitetit, Liturgjia Hyj-
shkuam në kishën e Shën Thanasit, Dhimitrit. Që në orët e para të më- ndit dhe kontributit të rinisë në këtë nore u krye në qytetin Ruma, ku të
për të marrë pjesë në Liturgji, e cila ngjesit qindra besimtarë ishin gru- proces. Prezantimi i grupit shqiptar gjithë pjesëmarrësit, bashkë me të
shënoi dhe mbylljen e takimit.
mbulluar rreth kishës kushtuar shenj- u përshëndet nga të gjithë pjesëma- rinjtë orthodhoksë nga Ballkani, adhu-
torit, duke pritur fillimin e Liturgjisë rrësit, duke vlerësuar punën e ruan Perëndinë në gjuhët e tyre.
Emanuel Pupi
Hyjnore. Përfaqësuesit e rinisë ortho- Kryepiskopit Anastas dhe të rinisë
DHJETOR 2007 NGJALLJA 5

Kur të godasin pas shpine dhe nuk të thonë as “më fal”

(Reagim për një intervistë që nuk u dha kurrë)

N ë dt. 21 nëntor 2007, në faqet

e brendshme të gazetës së
përditshme “Panorama”, është
botuar një intervistë e sajuar midis
gazetarit Piro Nase dhe famullitarit
të kishës “Shën Maria e Pazarit”
në Përmet, atë Vasil Thomollarit.
Duke iu rikthyer edhe njëherë va-
lës së vjetër të sulmeve ndaj kleri-
kut, gazetari ka fantazuar një
intervistë poshtëruese me atë
Vasilin, duke e trajtuar priftin si një
fëmijë që mund të luash dhe t’ia
punosh kur të duash. Fatkeqësisht,
në gjithë këto vite jemi mësuar të
lexojmë apo dëgjojmë trillime dhe
shpifje nga më të çuditshmet që
janë bërë në kurriz të Kishës Or-
thodhokse Autoqefale të Shqipë-
risë, primatit të saj, klerit e besim-
tarëve, por një histori e tillë është
e paprecedent, një rast flagrant që
do të mbahet mend gjatë, jo vetëm
nga ne që përpiqemi të informojmë
me objektivitet dhe profesionalizëm
publikun, por edhe nga shumë per-
sona të tjerë, që ndoshta nuk e ka-
në mësuar të vërtetën.
Asnjëherë nuk ishim përballur
me rastin e fundit në një të për-
ditshme shqiptare, ku gjatë treçe-
rekut të hapësirës së një faqeje
botohej një intervistë e supozuar te-
lefonike midis gazetarit dhe një
prifti orthodhoks të sulmuar kohët
e fundit në shtyp, intervistë që ishte
fund e krye, përfshirë pyetjet dhe
përgjigjet, trillimi i imagjinatës së
gazetarit. Pasi kontaktuam me atë
Vasil Thomollarin, i cili me të drejtë
ishte indinjuar shumë për këtë fakt,
ai na siguroi se as që e njihte gaze-
tarin në fjalë e jo më të mund të ki-
shte folur në telefon me të. Për të
qenë korrekt në mbledhjen e infor-
macionit kontaktuam në telefon
edhe me vetë gazetarin, i cili na
konfirmoi se intervista ishte një
krijim i tij dhe se tashmë gabimi
ishte bërë dhe atij s’i mbetej gjë
tjetër, veçse ta mbyllte çështjen,
duke i kërkuar të falur klerikut. Si
duket gazetari abuzonte me idenë
se klerikët mund t’i sulmosh dhe
t’i denigrosh sa herë të duash dhe
në fund mjafton një “më fal” dhe
çdo gjë harrohet.
Edhe pse gazetari nuk e mbajti
premtimin për të komunikuar me
atë Vasilin, ishte vetë ky i fundit që
mori iniciativën për t’i telefonuar. Në
bisedën me të, gazetari pranoi se
intervista ishte e fantazuar dhe se ai
do të bënte çdo përpjekje për ta
korrigjuar këtë gabim. Në ditët në
vazhdim, jo vetëm që nuk u bë as-
një veprim për të vënë në vend kë-
të padrejtësi, por gazetari ndryshoi
qëndrim, duke mbështetur versionin
e mëparshëm të intervistës telefo-
nike, version që u mbështet edhe nga
gazeta. Në këto kushte, në bashkë-
punim edhe me atë Vasilin, vendo-
sëm që këtë ngjarje ta përgënje-
shtronim pranë gazetës, e cila nuk
pranoi të botonte përgënjeshtri-
min, duke mbajtur si të mirëqenë
versionin e gazetarit.
Shprehim keqardhjen dhe prote-
stën tonë për këto raste të përsëritu-
ra me të cilat përballet komuniteti
orthodhoks, të dezinformimit dhe
taktikave jo korrekte dhe me mu-
ngesë të theksuar profesionale, që
nuk përputhen aspak me parimet
dhe etikën e deontologjisë gazeta-
reske. Si persona që kemi lidhje me
gazetarinë, nuk mund të mos shqe-
tësohemi në lidhje me shembujt jo
pozitivë që japin kolegët tanë. Shpesh-
herë në faqet e gazetës “Ngjallja”,
por edhe në takime të posaçme me
gazetarët kemi trajtuar çështjen e
marrëdhënieve gjatë këtyre viteve
të mediave të shkruara dhe vizive
me komunitetin orthodhoks, marrë-
dhënie që edhe pse në përgjithësi
janë korrekte, nuk mund të mos tra-
zohen herë pas here nga shembuj
jo fort pozitivë, të cilët duket se nuk
i shërbejnë forcimit të bashkëpu-
nimit dhe besimit reciprok midis disa
mediave e komunitetit orthodhoks,
duke synuar dëmtimin artificial të
imazhit të këtij të fundit.
Edhe pse dihet qartë tashmë që
ka hapësira shfrytëzimi të disa folto-
reve mediatike nga qarqe jo shu-
më dashamirëse, gati në të gjitha
rastet gazetarët pranë Kishës Or-
thodhokse, në bashkëpunim të ngu-
shtë me gazetën “Ngjallja”, si dhe
në komunikim të vazhdueshëm me
mediat përkatëse janë përpjekur,
në respekt të së vërtetës që nuk
duhet t’i mungojë lexuesit shqiptar,
por edhe trupit të besimtarëve, të
korrigjojnë, sqarojnë, plotësojnë
dhe shpeshherë edhe të përgënje-
shtrojnë shkrime të ndryshme që shfa-
qen herë pas here në shtypin shqip-
tar, që me synim të caktuar hedhin
baltë mbi komunitetin orthodhoks.
Këto përgjigje nga ana e ga-
zetarëve të Kishës, në shumicën e
rasteve as që janë botuar, në raste
të tjera janë botuar të cunguara, aq
shumë saqë humbnin kuptimin pa-
rësor dhe duhet thënë që kanë qe-
në të pakta rastet, kur disa gazeta,
të njohura për korrektesën e tyre, i
kanë botuar të plota reagimet tona,
gjë për të cilën ne i falënderojmë.
Në mungesë të transparencës me-
diatike e korrektesës profesionale
për rastet e reagimeve të pabotu-
ara, është parë si zgjidhje botimi i
përgjigjeve në faqet e gazetës
“Ngjallja”, e cila për 15 vjet, si or-
gan zyrtar i Kishës ka kontribuar
në shpalljen pa rezervë të së vërte-
tës dhe ndonjëherë edhe si mundë-
sia e vetme për t’i dhënë lexuesit
shqiptar mundësinë për t’u njohur
me reagimet e Kishës.
Një analizë e përgjithshme e
fenomenit mund të sillte si arsye
edhe indoktrinimin për disa dhjetë-
vjeçarë të shoqërisë sonë me një
frymë antifetare duke kulmuar me
terrorin ateist që u ushtrua më siste-
matikisht pas vitit 1967 e që duket
se jehona po vazhdon të mbetet
edhe sot në subkoshiencën e një
pjese të shoqërisë.
Shpresojmë se në të ardhmen
këto fenomene do të vijnë duke u
pakësuar, me qëllim që të triumfojë
e vërteta, duke respektuar të gjitha
parimet e një gazetarie korrekte
dhe profesioniste.
Aleks Çuri
Isidor Koti

Korçë Përmet
Ridel në dritë varreza orthodhokse Ringrihet kisha e Hotovës
Gjatë punimeve në një shkollë publike në Korçë, dolën Në fshatin e vogël të shkurtër kisha u ngrit nga njohur Apostol Arsaqi, që
në dritë eshtra që i përkasin një varreze të vjetër ortho- Hotovës, në Përmet, po- gërmadhat dhe shpejt do kontribuoi shumë sidomos
dhokse, që ndodhej në kishën e shkatërruar të Shën Hara- thuajse kanë përfunduar jetë funksionale për t’i shër- në arsim.
llambit. Territori në fjalë i është njohur Kishës sipas doku- punimet për rindërtimin e byer banorëve të mbetur, Në zonën e Përmetit
menteve. kishës së Shën Jorgjit. Ajo, por edhe besimtarëve që vazhdojnë punimet edhe
Imzot Joani ka deklaruar se nuk është kundër zgjerimit për shkak të faktorëve të vizitojnë vendlindjen gjatë për rindërtimin nga themelet
të veprimtarisë së shkollës, por ajo që i takon Kishës është
kohës dhe përdorimit të saj verës. të kishës së shkatërruar të
e saja dhe se aty mund të bëhen varre monumentale ose
si magazinë në vitet e perse- Dikur Hotova ka qenë Shën Joan Prodhromit në
të ringrihet kisha e dikurshme.
kutimit, ishte rrënuar krejt. qendër e rëndësishme, dhe Leshnicë, punime restau-
Eshtë tepër pozitiv fakti se Bashkia e qytetit ka rea-
Me fondet e Kryepisko- duke qenë zonë malore, be- rimi në Manastirin e Lindjes
guar menjëherë, duke pezulluar punimet deri sa të shqyr-
pit Anastas dhe nën përkuj- simtarët ishin disi më të lirë së Hyjlindëses në Seran etj.
tohet çështja dhe është në dialog me përfaqësuesit e Mitro-
polisë, duke dëshmuar edhe një herë qytetarinë e njohur desin e Mitropolitit, Hirësi për të jetuar fenë e tyre. Aty
Dhimitrit, në një kohë të ka lindur edhe bamirësi i Korresp. i “Ngjallja”
korçare.
6 NGJALLJA DHJETOR 2007

urtësi, lëmoshë, dhe me çdo lloj

Si ta festojmë Dymbëdhjetëditëshin?
(vijon nga faqja 1)
është Biri i Tij i dashur në të Cilin
është kënaqur. Kështu, atje në lu-
min Jordan u shfaq Trinia e Shenjtë:
Me Birin që pagëzohet nga Shën
Joan Pagëzori, me Shpirtin e Shenj-
të të zbresë tek i pagëzuari dhe me
Atin që dëshmoi për Birin e Tij du-
ke thënë: “Ky është Biri im i da-
shur, që e kam pëlqyer” (Mat. 3:17).
Midis këtyre dy festave të më-
dha, të Lindjes dhe të Pagëzimit
tonë Jisu Krisht, ndodhet dhe një
festë tjetër dhespotike, e Rreth-
prerjes së Zotit më 1 Janar, si dhe
kujtimi i Shën Vasilit të Madh, krye-
piskopit të Qesarisë së Kapadho-
kisë.
Në 12 ditët festive nuk kresh-
mojmë, përveç vigjiljes së Ujit të
Bekuar, pra më 5 janar në të cilën
kreshmojmë në mënyrë të rreptë,
kreshmojmë dhe vajin, sepse kjo ditë
ka mbetur nga të krishterët e parë,
sepse kreshmonin atëherë të gjithë
ata që do të pagëzoheshin në festën
e Ujit të Bekuar. Dhe më vonë kjo
kreshmë e rreptë mbahet nga të
gjithë besimtarët si një përgatitje
për festën. Në ditët e tjera lejohen
të gjitha, pra nuk kreshmojmë, se-
pse Dymbëdhjetëditëshi është peri-
udha e festave të mëdha, - shkruaj-
në librat e shenjtë të Kishës sonë.
Dhuratë e Perëndisë janë këto
ditë të shenjta të Dymbëdhjetëditë-
shit për të cilat jemi të ftuar që t’i
presim me një parapërgatitje për
dobinë tonë shpirtërore, për shenj-
tërimin tonë. Kisha jonë na fton në
këtë Dymbëdhjetëditësh të pas-
trojmë veten tonë që të presim në
zemrën tonë Mbretin e gjithësisë,
të kungohemi me Trupin dhe Gja-
kun e Zotin tonë, e Perëndisë së
mishëruar. Të pastrojmë së pari
shpirtin tonë me misterin e Pendim-
Rrëfimit dhe të veshim rrobën e
bardhë e të pastër të faljes së më-
kateve tona. Dhe më pas, me beki-
min e atit tonë shpirtëror të vijmë
me frikë Perëndie, me besim dhe
dashuri në misterin e Falënderimit
Hyjnor, të kungohemi që të bashko-
hemi me Zotin e mishëruar, Shpë-
timtarin tonë Zotin Jisu Krisht. Kë-
shtu nëpërmjet këtij misteri të
- kujtimi i foshnjave
të therura nga Irodi
gënjye nga magët, u zemërua
fort, dhe dërgoi e vrau gjithë
djemtë që ishin në Betlehem e
përmbush ç’është thënë nga
shenjtë, foshnja hyjnore do të lindë
në grazhdin e zemrës sonë dhe
kështu do të jetojmë gjatë Dymbë-
dhjetëshit bashkë me Krishtin,
duke e lavdëruar dhe himnuar Atë
për dashurinë e Tij të madhe. Gji-
thashtu, le të stolisim jetën tonë me
vepra dashurie dhe mëshire. Të
ngushëllojmë ata që vajtojnë. Të
ndihmojmë me aq sa kemi mundësi
të varfrit, të sëmurët, pleqtë e brak-
tisur, jetimët, nënat e veja, me
ndjenjën se atë që do t’u ofrojmë
atyre, do t’ia ofrojmë si dhuratë
vetë Zotit tonë Jisu Krisht.
Së bashku me Krishtin dhe me
vëllezërit e varfër të Tij le të fes-
tojmë Dymbëdhjetëditëshin e sivje-
tshëm. Me një jetë të shoqëruar me
misteret, me lutjen dhe studimin e
Shkrimit të Shenjtë dhe të librave
të tjerë të shenjtë të Kishës sonë
Orthodhokse, me pjesëmarrjen në
shërbesat e shenjta. Jo me dëfrime
mëkatare, dhe thjesht një festë nga
ana e jashtme.
Shën Nikodhim Agjoriti na
thotë: “T’i festojmë këto ditë të
shenjta në mënyrë të hijshme, me
29 dhjetor
Atëherë Irodi, kur pa se u
nëpër gjithë kufijtë e tij, që
nga dy vjeç e poshtë, sipas
kohës që kishte marrë vesh
mirë nga magët. Atëherë u
bamirësie dhe virtyti, ashtu siç u ka
hije të krishterëve dhe jo me
veprime dhe dëfrime mëkatare me
të cilat gëzohet djalli”.
Dhe vazhdon të thotë: “Të kri-
shterët duhet të gëzohen në Dy-
mbëdhjetëshin, por jo trupërisht, por
shpirtërisht, jo për ushqime dhe pije,
por sepse u bënë të denjë të shohin
sot Foshnjën e sapolindur, Zotin,
Krijuesin e gjithësisë dhe sepse pas
12 ditëve do ta shohin Atë të pagë-
zohet në Jordan”.
Le t’i kushtojmë vëmendje
këshillës së këtij shenjtori dhe le ta
festojmë Dymbëdhjetëditëshin si të
krishterë besnikë. Dhe, le t’i jemi
mirënjohës Atij që “mërgoi për ne
dhe erdhi nga qielli në tokë”
(Shkalla 3:30) që të na shpëtonte.
“Që u bë njeri që njeriu të bëhet
Perëndi” (Shën Athanasi i Madh).
dhe gjithashtu le t’u kushtojmë vë-
mendje dhe këtyre citimeve nga
Shkrimi i Shenjtë, që të kuptojmë
më mirë përse erdhi Krishti në to-
kë, dhe këto do të na ndihmojnë për
ta festuar në mënyrë më shpirtë-
rore Dymbëdhjetëditëshin.
PËRSE ERDHI
KRISHTI NË BOTË?
· “Jisu Krishti erdhi në botë që
të shpëtojë mëkatarë, prej të ci-
lëve i pari jam unë” (1 Tim.1:15).
· “Sepse s’kam ardhur të thë-
rres të drejtë, por fajtorë në
pendim” (Mat.9:13).
· “Sepse Biri i njeriut erdhi të
kërkojë e të shpëtojë të humbu-
rën” (Luk.19:10).
· “Edhe e dini se ai u shfaq që të
ngrerë mëkatet tona; dhe më-
kat nuk ka tek ai” (1Jn.3:5).
· “Ai do të shpëtojë popullin e
tij nga fajet e tyre” (Mat.1:21).

profeti Jeremia, që thotë: “Zë · “Ja, Qengji i Perëndisë, që

u dëgjua në Rama, vaj e të
qarë e gjëmë shumë. Rakela
qante djemtë e saj, dhe nuk
donte të ngushëllohej, sepse
nuk janë”.
Mattheu 2, 16-18
ngre mëkatin e botës” (Jn.1:29).
· “Prandaj u shfaq Biri i Perë-
ndisë, që të prishë punët e
djallit” (1Jn. 3:8).
Me ndihmën e Krishtit të
mishëruar, le të festojmë të gjithë
një Dymbëdhjetëditësh të bekuar.
Përktheu: Rozeta Baba
DHJETOR 2007
Fjala e mbajtur në Asamblenë Ndërfetare
të Sibiut nga Kryepiskopi i Tiranës
dhe i gjithë Shqipërisë
Prof. Dr. Anastasi
Zëvendëspresident i Konferencës
Evropiane të Kishave
N ë fillimet e shekullit të kaluar, Oswald
Spengler mbështeste tezën se qytetërimi
ka një evolucion historik të natyrshëm: lindje,
zhvillim, dhënia e fryteve dhe rënia, që pasohet
prej vdekjes. Kjo pikëpamje mbronte mendimin
se qytetërimi perëndimor i ishte afruar etapës
së fundit. Arnold Toynbee, megjithatë, theksoi
diferencën midis zhvillimit teknologjik në njërën
anë dhe në anën tjetër të progresit të pastër, që
ai e quan “shpirtëzim”. Ai i shikonte rrënjët e
krizës në botën perëndimore në të bërit e saj të
huaj ndaj eksperiencës fetare dhe në përshtatjen
e saj me kultin e teknologjisë, me nacionalizmin
dhe militarizmin. Kundër modelit të degradimit
biologjik ai kundërvuri pozicionimin volitiv, që është
i bazuar në forcën dhe në vitalitetin e minora-
ncave krijuese dhe të personaliteteve të jashtë-
zakonshme.
Në fillim të mijëvjeçarit të tretë, ne jemi
mbledhur këtu në Asamblenë e Tretë Ekumenike,
në sigurinë se këtu ka shpresë për një lulëzim të
ri të qytetërimit në Evropë. Për këtë arsye kjo
shpresë jeton e vepron brenda dritës së Krishtit.
Gjithashtu edhe ne të krishterët “si bij të dritës”,
(Efes. 5:8), qoftë në shumicë apo në pakicë në
shoqëritë tona - duhet të jemi faktorë kreativiteti
në një Evropë me të vërtetë të ndriçuar.
I dhe Këshilli i Konferencave Ipeshkvnore
1. Lidhja midis dritës dhe Transhendentales,
Hyjnores, ka qenë e njohur në mbarë fetë, në
një shumëllojshmëri imazhesh dhe kombinimesh
të ndryshme. Kjo gjë buron drejtpërsëdrejti nga
tekstet biblike, literatura e Etërve të Kishës dhe
himnologjia e saj.
Imazhi i dritës u adoptua në mënyrë të
drejtpërdrejtë nga Jisui, meqë është Fjala, “nga
NGJALLJA
“Drita e Krishtit dhe Evropa”
i cili u bënë të gjitha” (Jn. 1:3), personi i Trinisë
së Shenjtë, Krishti që “është drita e vërtetë që
ndriçon çdo njeri, që vjen në botë” (Jn. 1:9). Ai
deklaroi në mënyrë të përsëritur dhe të qartë:
“Unë jam drita e botës” (Jn. 8:12, 9:5). Drita që
lidhet drejpërsëdrejti me jetën: “Ai që më ndjek
mua, nuk do të ecë në errësirë, por do të ketë
dritën e jetës” (Jn. 8:12).
Në Tabor lidhja midis Krishtit dhe dritës u
bë e dukshme: “Fytyra e tij shkëlqeu si dielli
dhe rrobat e tij u bënë të bardha si drita” (Matth.
17:2). Pas ballafaqimit, në kryq me forcat e
errësirës, Ai i mbushi të gjitha gjërat me dritën
e Ngjalljes së Tij. Në përfundim të historisë së
shpëtimit, krijesa e re do të ketë vetë Perëndinë
si dritë (Zbul. 21:33). Kështu nga drita e
natyrshme, e cila këtu poshtë alternohet me hijet
e natës, ne duhet të kalojmë te drita, që nuk
perëndon, e cila është vetë Perëndia (1Jn. 1:5).
Ne të krishterët deklarojmë se Krishti “është
dritë prej drite”, që Trinia është dritë në tërësi.
“Dritë është Ati, dritë është Biri, Dritë është
Shpirti i Shenjtë”.
2. Shkenca bashkëkohore i jep një theks të
veçantë marrëdhënies së qartë midis Krishtit
Asambleja e Tretë Ekumenike Evro-
piane, me temë “Drita e Krishtit iu
ndrittë të gjithëve”, mblodhi në Sibiu të
Rumanisë, nga 4-9 shtator 2007, të
krishterë nga e gjithë Evropa. Ajo u
përgatit nga dy organizma të krishterë:
Konferenca Evropiane e Kishave (CEC)
Romanokatolike (CCEE). Kjo Asamble
ishte ndjekëse e traditës së Asambleve
Ekumenike Evropiane të organizuara më
parë në Bazel (viti 1989) dhe Grac (viti
1997). Kisha jonë u përfaqësua nga një
delegacion i drejtuar nga Kryepiskopi
Anastas, i cili është Zëvendëspresident i
7
dhe dritës. Natyra e dritës ka qenë gjithmonë
në qendër të kërkimit shkencor. Zhvillimi i
shkencës ka qenë lidhur me këtë kërkim. Zbu-
lime të reja shkencore, të mrekullueshme, e
zgjerojnë më tej nocionin biblik të dritës.
Shkenca na thotë se drita është një valë elektro-
magnetike, që udhëton me një shpejtësi kolosale.
Por në të njëjtën kohë është e përbërë nga thërr-
mijëza. Fotoni, thërrmijëza e dritës, zë një vend
të veçantë midis thërrmijëzave të materies dhe
të energjisë, që përbëjnë botën, siç G. Gramma-
tikakis, një shkencëtar i shkëlqyer nxjerr në pah.
Ai shpjegon se kuantumi elektrodinamik për-
shkruan ndërveprimet e fotonit me materien dhe
vazhdon duke thënë: “Mund të duket e pamu-
ndur, drita transformohet në materie”.
Pasuria jonë e re e diturisë rreth dritës së
natyrshme zgjeron më tej simbolizmin e efekteve
të mrekullueshme të dritës shpirtërore në botë.
Krishti, “Drita e botës”, është ende i mundshëm
për t’u njohur dhe familjar, meqë është dritë e
natyrshme, por është në të njëjtën kohë i
pakonceptueshëm dhe i paafrueshëm në thelbin
e tij. Perëndia është quajtur dritë jo në përputhje
(vijon në faqen 8)
Konferencës Evropiane të Kishave që nga
viti 2003.
Ajo kishte:
- Rreth 2600 pjesëmarrës, ndër të
cilët1542 delegatë zyrtarë.
- Konferenca Evropiane e Kishave
(CEC) është një organizatë që bashkon
120 kisha orthodhokse dhe protestante,
si dhe 40 shoqata e organizata. Ajo është
themeluar në vitin 1959. Kisha jonë është
anëtare me të drejta të plota dhe
Kryepiskopi Anastas është zgjedhur
Zëvendëspresident i CEC.
- CCEE përbëhet nga 34 konferenca
ipeshkvnore lokale.
8 NGJALLJA
“Drita e Krishtit dhe Evropa”
(vijon nga faqja 7)
me esencën e Tij, por sipas energjisë së Tij, siç
shpjegon shën Grigor Pallamai. Dhe ndërkohë
që esenca e Perëndisë ngelet e paafrueshme,
kushdo që dëshiron mund të marrë pjesë në
energjitë e Tij.
II
1. Evropa u bekua duke u formuar dhe du-
ke u zhvilluar gjatë shekujve në dritën shpirtë-
rore të Krishtit. Ashtu si procesi i mrekullueshëm
i fotosintezës mirëmban ciklin e jetës, në të
njëjtën mënyrë, drita shpirtërore e Krishtit i ka
dhënë jetë qytetërimit të Evropës. Natyrisht, ka
shumë shembuj ku re të ngrysura dhe net të
errëta të arrogancës, mosbesimit, urrejtjes dhe
interesave të paligjshme e kanë penguar dritën
e Ungjillit që të shndrisë në Evropë. Kjo është
diçka, që është identifikuar në kohë të ndryshme
me anë të autokritikës së të krishterëve dhe ne-
vojave për ta nxjerrë në pah një gjë të tillë, me
qëllimin e mospërsëritjes së këtyre dukurive.
Por edhe në kohë të errësirës dhe të tri-
shtimit, drita derdhet në atmosferë në shumë
mënyra. Shkenca moderne, duke zbuluar më-
nyrat e shumëllojta me të cilat depërton drita
natyrore, na inkurajon të besojmë se si ne mund
të jemi të ndërgjegjshëm për format e fshehta
të dritës së Krishtit, me të cilat ajo futet në rru-
gën, ku bota lëviz, edhe kur kohët duken të
errëta.
2. Sot ne jetojmë në një Evropë që ka një
kuptim multifetar, - duke kuptuar me këtë të-
rësinë e kontinentit evropian dhe jo vetëm Ba-
shkimin Evropian- dhe karakteristika bazë e
qytetërimit të sotëm është sekularizmi i saj.
Qëndrimi i vërtetë i Krishterimit brenda
Evropës nuk duhet të jetë një konflikt me ata,
që nuk ndajnë të njëjtat shpresa me ne, ose nuk
duhet të kërkojmë që Kisha të ketë një pozitë
dominuese në shoqëri. Detyrimi i dishepujve të
Krishtit, të cilët Ai vetë i siguroi se “ju jeni drita
e botës” (Matth 5:14 Jn. 12:36) është dëshmia
e pastër, shërbimi vëllazëror dhe asistencë te-
rapeutike. Dëshmitarë të sigurisë sonë se Krishti
nuk është thjesht një “mësues i madh”, një profet
i rëndësishëm apo “një mistik”, por është Biri i
Perëndisë së gjallë, “drita e botës”.
Krishti e lidhi rrezatimin e dritës së Tij jo
me gjendje ekstaze, si p.sh. ato të neoplatonizmit
ose të tipit indian, por e lidhi me veprat. “Kështu
le të shndrisë drita juaj përpara njerëzve, që ata
të shikojnë veprat tuaja të mira dhe të lavdërojnë
Atin tuaj, që është në qiell”. (Matth 5:16). Kisha
është ftuar sa herë të shprehë besimin e saj me
vepra të shërbimit, për të mirën e të gjithëve, pa
bërë përjashtime. Të gjitha iniciativat humani-
tare dhe strukturat që kanë lindur në Evropë për
Qëndrimi i vërtetë i Krishterimit
brenda Evropës nuk duhet të jetë një ko-
nflikt me ata, që nuk ndajnë të njëjtat
shpresa me ne, ose nuk duhet të kërkojmë
që Kisha të ketë një pozitë dominuese në
shoqëri.
lehtësimin e dhimbjes, sëmundjes, pleqërisë,
vetmisë dhe plaga e jetimëve dhe e të huajve,
burojnë nga ide dhe përpjekje të inspiruara nga
besimi i krishterë. Ato u adoptuan nga shteti.
Kjo traditë dhe dinamikë duhet të vazhdohet me
ide krijuese dhe nisma të guximshme.
Sa i takon asistencës shëruese, kjo nuk ku-
fizohet vetëm në trajtimin e sëmundjeve që na
mundojnë, por e shtrin shërimin e plagëve në
trupin e shoqërisë dhe në marrëdhëniet midis
popujve. Ajo zgjerohet në gjetjen e shërimit për
urrejtjen, mosbesimin, ksenofobinë, racizmin dhe
çdo lloj armiqësie.
Mbështetja dhe forcimi i vlerave të krishtera
që formuan qytetërimin evropian, duhet të jetë
aspirata jonë e qartë. Gjëra të tilla si: a) theksimi
i dinjitetit të personit njerëzor si baza e të drejtave
të njeriut b) respekti për lirinë e çdo individi, pa
dallim origjine, race, edukimi ose bindjeje fetare,
c) shenjtëria e martesës dhe e familjes, ç) përgje-
Mbështetja dhe forcimi i vlerave të
krishtera që formuan qytetërimin
evropian, duhet të jetë aspirata jonë e
qartë.
gjësia e çdo qytetari për progresin e mbarë sho-
qërisë; d) solidariteti shoqëror dhe drejtësia,
dh) pushteti i përulësisë dhe rëndësia primare e
kapërcimit të egotizmit.
Dhe le të mos harrojmë ekumenicitetin e dri-
tës. Ne evropianët, që kemi shijuar përparësitë
e të qenit vende të pasura, jemi të ftuar të shikoj-
më përgjegjësitë tona në dritën rrezatuese të
Krishtit, i Cili është “drita e botës”; ftohemi të sho-
him përgjegjësinë tonë për njerëzit e kontine-
nteve të tjera dhe të shprehim në
mënyrë fisnike ndjenjat tona
miqësore karshi tyre. Për më
tepër jemi të thirrur të punojmë
krah për krah me ata, në një
terren të njëjtë, për zhvillimin e
mbarë botës si një e tërë.
Por, nëse Kishat duhet të
përmbushin rolin e tyre thelbësor
dhe të kontribuojnë në rrugën
shpirtërore që do të marrë Evro-
pa, para së gjithash ato duhet të
jenë të vërteta ndaj karakterit të
DHJETOR 2007
tyre sakramentalo-sotiriologjik. Në këtë mënyrë
ato nuk duhet të katandisen të jenë thjesht OJQ.
Kisha duhet të ngelet shfaqja e “ekonomisë” së
Perëndisë në Krishtin me anë të Shpirtit të
Shenjtë. “Trupi i Krishtit”, vendi ku kryhet
transformimi njerëzor, bashkimi me Perëndinë
e dashurisë.
3. Në shikim të parë, rrezatimi i dritës, si
ne të gjithë e dimë, është në fakt sinteza e shtatë
ngjyrave të ndryshme. Në mënyrë të ngjashme,
edhe Drita e Krishtit mund të ndahet në shumë
mënyra dhe rrezatime të dritës. Ne të krishterët,
si “bij të dritës” jemi të ftuar të nxjerrim në pah
të gjitha dritat e spektrit të dritës së bardhë me:
- Dritën e paqes, me veten tonë, me ata që
na rrethojnë dhe mbarë botën.
- Dritën e drejtësisë, për të luftuar për një sho-
qëri të drejtë në nivel lokal, panevropian e global.
- Dritën e së vërtetës, për të analizuar histo-
rinë dhe për të parë realitetin social.
-Dritën e shpirtit të krijimit, që i jep forcë me-
ndimi origjinal në shkenca, në arte e në kulturë.
- Drita e shpresës për bashkimin e të gjithë
njerëzve në kontinentin tonë, ku pajtohen dhe
harmonizohen diferencat.
- Drita e Dashurisë, në kuptimin dhe fuqinë
që i është dhënë nga besimi i krishterë dhe
shembulli i gjallë i të gjithë atyre që e kanë
përjetuar. Përgjegjësia më e madhe që ka Kisha
është të ofrojë dashuri, t’i bashkojë njerëzit me
burimin e dashurisë. Nuk ka asnjë institucion
tjetër social që mund ta zëvëndësojë Atë.
- Dritë paskale që nuk perëndon, e cila shfaq
fitoren përfundimtare mbi mëkatin dhe vdekjen
me anë të fuqisë së Kryqit dhe të Ngjalljes së
Krishtit.
Duke jetuar dhe vepruar në këtë mënyrë,
ne duhet t’u takojmë strukturave njerëzore
krijuese, që si shumica apo pakica, kanë aftësinë
për të shfrytëzuar plotësinë e elementeve më
të mira të trashëgimisë evropiane dhe ta
udhëheqin kontinentin drejt një gjendjeje ku fuqia
shpirtërore duhet të ripërtërihet.
Pamje e sheshit qendror të Sibiut.
DHJETOR 2007
Ekspozitë fotografike
N ë mjediset e kishës së Shën
Prokopit, në Tiranë, më 25 nën-
tor, të kremten e Shën Ekaterinës,
fotografi beratas Dhimitër Topi ki-
shte hapur një ekspozitë të thjeshtë,
por shumë domethënëse. Në disa
stenda ishin vendosur fotografi të
marra nga ai në vitet e para të rili-
ndjes së besimit.
Kjo ekspozitë, e hapur së pari
në mjediset e kishës së Shën Spiri-
dhonit, në lagjen Goricë të Beratit,
më pas është vendosur edhe në
kisha të tjera të kësaj Mitropolie,
por ajo ka udhëtuar edhe deri në
kisha të Greqisë e Rumanisë.
Ekspozita tërhoqi shpejt vëme-
ndjen e besimtarëve të shumtë, të
cilët rikujtuan nëpërmjet saj sa
vështirësitë, por edhe entuziazmin
P apa Jorgji Kosta Bezhani, që
njihet më shumë si “Prifti i Be-
zhanit”, lindi më 10 korrik 1897 në
fshatin Bezhan të Kolonjës.
Rridhte nga një familje e nde-
ruar dhe e respektuar në gjithë zo-
nën dhe më tej për ndjenjat e thella
fetare, trashëguar brez pas brezi.-
Mësimet e para të fillores i mori
në shkollën e fshatit Bezhan, ku
mësoi gjuhën greke, të cilën e njihte
mirë si në të folur dhe në të shkruar,
gjë që e ndihmoi më pas për të
lexuar botime fetare. Ai njihte edhe
disa gjuhë të tjera të huaja, si
frëngjisht, rumanisht, italisht etj.
Në brumosjen e besimit të the-
llë të tij ndikoi fakti se nga nëna
rridhte nga një familje priftërore.
Edhe nga i ati, një i afërt kishte
NGJALLJA
“Kur rihapeshin kishat e Beratit -1990”
e hapave të parë në rihapjen e
kishave tona, pas natës ateiste.
Mendojmë se një dokumenta-
cion i tillë domethënës, me vlera
edhe artistike, jep një pasqyrim të
Besimtarë duke vizituar stendat e ekspozuara në kishën e Shën Prokopit, Tiranë
Papa Jorgji Kosta Bezhani
punuar rreth 10 vjet rresht si mura-
tor specialist në mirëmbajtjen dhe
ndërtimin e ndërtesave të reja në
Manastirin e “Malit të Shenjtë” në
Greqi, përvojë që ia transmetoi
edhe atij.
Kështu ai filloi të aktivizohet që
herët në kishën e Shën Petrit në
fshat, duke u bërë edhe një psalt i
mirë.
Perveç punëve bujqësore me të
cilën ai siguronte jetën e familjes,
ai ushtroi, gati për më se 3 vjet
rresht edhe profesionin e arsimtarit,
duke i dhënë mësim fëmijëve të
familjeve vllahe që kishin bagëtitë
e tyre në kullotat e Malit Gramoz.
Nga dëshira e madhe për besi-
min Orthodhoks, në vitet 1933-
1934, regjistrohet në Seminarin
fetar njëvjeçar në Tiranë, Seminar
i hapur për përgatitjen e klerikëve.
Meqenëse në fshatin e tij shër-
bimi fetar kryhej nga një prift i mo-
shuar, i nderuari Papa Meleti, ai
fillimisht emërohet prift në fshatrat
Çarshovë, Radovë, ku shërbeu për
më se një vit.
Me vdekjen e Papa Meletit,
emërohet prift në fshatin e tij, Be-
zhan, ku shërbeu edhe në disa fsha-
9
gjallë të atyre ditëve të paharruara
dhe është një mjet i pazëvendësue-
timeve të pashlyeshme, që mbajnë
gjallë shpirtin orthodhoks.
shëm për të treguar jetën e Kishës Lekë Tasi,
sonë në vite. Ajo është edhe një Anastas Dodbiba,
dëshmi e një tradite të ruajtur, e kuj- Robert Vullkani
tra të tjera që nuk kishin prift, si sionin e brendshëm dhe të jashtëm,
Shtikë, Skorovot, Kreshovë etj. duke kryer tre vjet në kampin
Në prag të Luftës Italo-greke, famëkeq të Vloçishtit, së bashku
si klerik, ai arrestohet nga fashizmi me shumë e shumë klerikë të tjerë,
dhe internohet në Itali, në fillim, në të të tri feve dhe me intelektualë
burgun e Barit dhe pastaj në Anko- nacionalistë me famë.
na, për më tepër se një vit, dhe u Mbas lirimit nga burgu kthehet
lirua kur përfundoi lufta. përsëri në Bezhan, ku mbas kësaj
Duke lënë familjen e tij në Be- fatkeqësie, mbi të dhe mbi familjen
zhan, gjatë vitit 1941-42, për afro e tij, bien njëra pas tjetrës goditjet
një vit, shërbeu si famullitar në fsha- e “luftës së klasave”. Reforma
tin Drenovë të Korçës, ku iu dha agrare i merr gjysmën e tokës buj-
mundësia që të njihej më afër me
klerikët e besimtarët e qytetit.
qësore dhe i sekuestrohen rreth
1000 krerë bagëti të imta dhe dy
Për vitet që do të vinin pas çliri- kafshë pune, dy mullinj bloje, dhe
mit nga fashizmi dhe nazizmi do të për pasojë në vitin 1950, cilësohet
ishin vitet e kalvarit për atë. Më 6 “kulak”, duke u bërë kështu përfu-
janar 1946, gjatë Liturgjisë, në ditën ndimisht objekti numër një ku
e Ujit të Bekuar, arrestohet nga drejtoheshin pareshtur dhe çdo ditë
regjimi komunist, dënohet nga gjyqi tehet e mprehta të luftës së klasave
ushtarak me akuzën “armik i po- jo vetëm në fshat, por në gjithë
pullit dhe i pushtetit popullor”, si Kolonjën e më tej.
bashkëpunëtor i ngushtë me reak- (vijon në faqen 10)
Adresa e Kishës Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë në Internet:
Internet: www.orthodoxalbania.org
E-mail: orthchal@orthodoxalbania.org
10
Papa Jorgji Kosta Bezhani
(vijon nga faqja 9)
Në këto rrethana të egra të
trajtimit personal të tij dhe të
familjes nga regjimi komunist,
detyrohet të shkojë bashkë me
familjen në Korçë, ku pas shumë
peripecish, pasoja të luftës së
klasave, mundi që Mitropolia e
Shenjtë e Korçës, ta emërojë si
famullitar në fshatrat Drenovë dhe
Mborje të Korçës, ku shërbeu deri
në vitin 1954.
Mbas këtij viti ai emërohet
përfundimisht klerik në qytetin e
Korçës, ku shërbeu pranë Mitropo-
lisë së Shenjtë, deri në vitin 1967.
Me gjithë diktaturën e egër ndaj
Formimi teologjik sipas Shkrimit dhe Etërve
(Vijon nga numrat e kaluar)
• Karisma. Teologjia është një
karizmë, një dhuratë e Perëndisë,
dhuratë falas dhe e pamerituar, një
dhuratë e hirit. Shën Thalasi i Li-
bisë flet për “dëshirën e çdo dëshi-
re, hiri i teologjisë”. Me fjalë të tje-
ra, teologjia nënkupton jo vetëm
kërkimet tona mbi qenien dhe jetën
e Perëndisë, por më tepër aktin me
të cilin Perëndia u bë i dukshëm dhe
u zbulua vetë (Jn.l, 18). Teologjia
është se nuk jemi ne që e kërkojmë
dhe e studiojmë Perëndinë, por Ai
na kërkon dhe na ekzaminon. Në
shkencën profane, njeriu njeh, por
në teologji ai është i njohur nga
Perëndia. Kështu teologjia varet
nga një iniciativë hyjnore më tepër
sesa njerëzore. Teologjia është ur-
tësia- jo vetëm një kërkim shkollor
dhe një mësim akademik-, por
urtësia. Dhe urtësia e vërtetë është
gjithmonë vetë Krishti, e vërteta e
gjallë dhe hipostatike, “forca e
Perëndisë dhe urtësia e Perëndisë”
(1 Kor. l, 24). Vetë Krishti është
teologjia. Ai është teologu, dhe ne
jemi teologë në bazë të një karizme
që marrim prej Tij. Teologu i vër-
tetë është përherë një theodidaktos,
një “i mësuar nga Zoti”. Kjo pikë
është shprehur shumë mirë nga
Origjeni. Teologjia, “njohja e gjëra-
ve hyjnore”, afirmon ai, është një
“frymënxjerrje” (atmis), një “zbra-
zje” (aporroia), një “rrezatim” (apau-
gasma) e Perëndisë. Të jesh denjë-
NGJALLJA
të drejtave të lirisë e të fesë, tanimë
të ndaluara, si njeri besimtar, pa-
gëzonte fshehtas fëmijët e familja-
rëve të ndershëm e besnikë të fesë
sonë Orthodhokse, rreth 100 pagë-
zime, duke bërë paralelisht dhe
predikime fetare me ta, derisa ndë-
rroi jetë, më 17 gusht 1983.
Korrigjim
Në gazetën “Ngjallja” të nëntorit, në shkrimin “Përvjetor ngjarjesh të shë-
nuara”, faqja e parë, nëntitulli të lexohet “Një vit më parë, u mblodh Asa-
mbleja Kleriko-laike e Kishës, që mbështeti Statutin e ri, i cili u aprovua më
pas sipas kanoneve më 6 nëntor 2006 nga Sinodi i Shenjtë, si dhe u dorëzuan
3 episkopë të rinj”.
suar për njohje shpirtërore nuk vjen
nga fuqitë tona. Didimi i Verbër e
përshkruan teologjinë si “forcën”
(dynamis), “lavdinë” (doxa) dhe
“energjinë” (energia) të Perëndisë.
Së fundi teologjia parakupton
besimin vetjak. Një shenjtor tho-
shte: “Unë besoj që të kuptoj”, be-
simi kërkon kuptimin dhe jo e kun-
dërta.
• Mister. Shën Vasili i Madh
dhe shën Grigor Theologu përdorin
shpesh shprehjen “mister i teolo-
gjisë”. Nëse duam të kuptojmë se
çfarë do të thotë ta quash teologjinë
një mister, është e rëndësishme të
kujtojmë kuptimin e vërtetë fetar të
fjalës “mister”. Një “mister” nuk
është vetëm një problem i pazgji-
dhur, një enigmë e fshehtë, por diç-
ka e zbuluar në të vërtetë, në inteli-
gjencën tonë; një realitet që kurrë
nuk është zbuluar plotësisht, sepse
shtrihet deri në pafundësinë e Perë-
ndisë. Teologjia atëherë është një
mister, ashtu siç e thotë edhe shën
Thalasi, “ajo e kapërcen mendjen
tonë”, duke u përpjekur të shprehim
në një gjuhë njerëzore atë që ndo-
dhet larg, përtej kuptimit tonë nje-
rëzor. Sipas klerikut Joan Maye-
ndorff, teologjia është në të njëjtën
kohë soditje e Perëndisë dhe shpre-
hje e të Pashprehshmes”. Për
T.S.Eliot, “një sulm i papritur në të
paartikuluarën”. Shën Vasili shë-
non se “çdo afirmim teologjik varet
Veç familjes dhe të afërmve të
tij, ai u përcoll në banesën e fundit
nga qindra besimtarë të çdo feje,
shokë dhe miq të nderuar të tij, që
e përcollën në heshtje dhe me
nderime, kokulur, pa nekrologji
zyrtare.
Atë Vasil Kordileva, Korçë
nga kuptimi i folësit.[...] Të kup-
tuarit tonë është i dobët dhe gjuha
akoma edhe më e pafuqishme.”
Sipas Kapadhokianëve, kur teolo-
gjia harron kufijtë e paevitueshëm
të kuptimit njerëzor, duke zëvendë-
suar Fjalën e pashprehur të Perë-
ndisë nga logjika njerëzore, ajo pu-
shon së qeni teologji dhe bie në
nivelin e teknologjisë. Prandaj
teologjia jonë duhet të shprehet
gjithmonë “në enigmë”.
• Katharsis. Përderisa teologjia
është vizioni i Perëndisë dhe se janë
zemrat e pastra ato që do të shikoj-
në Perëndinë, teologjia e vërtetë
është e pamundur pa katharsisin,
pa pastrimin. Edhe nëse teologjia
mbetet gjithmonë një dhuratë e hirit
të Perëndisë, kjo dhuratë falas kër-
kon nga njeriu një bashkëveprim
aktiv, sinergji të vullnetshme.: “Ne
jemi bashkëpunëtorë të Perëndisë”
(I Kor.3,9). Në këtë kuptim çdo
teologji është theantropike”. Ba-
shkëpunimi ynë njerëzor qëndron
në hapjen e zemrës ndaj dashurisë
së Perëndisë, duke e bërë kështu
të mundur transformimin total të
qenies sonë nga banimi i Shpirtit të
Shenjtë. Teologjia është një mënyrë
jete që përmbledh gjithçka. Nuk
mund të ketë teologji të vërtetë pa
një angazhim vetjak në shenjtëri;
teologë të vërtetë janë shenjtorët.
(Vijon)
Përktheu: Eleni Pani
DHJETOR 2007
Kalendari
i Liturgjive Hyjnore,
JANAR 2008
1 E Martë † Rrethprerja e
Zotit tonë Jisu Krisht. Vasili
i Madh.
4 E Premte † Mbledhja e 70
Apostujve (Hahen të gjitha)
(Shërbesa e Orëve)
5 E Shtunë † * Dësh. Theo-
pemti e Theonai. Osh. Fo-
stiri. (Kreshmë)
6 E Diel † PAGËZIMI I
SHPËTIMTARIT TONË
JISU KRISHT (Theofania).
7 E hënë † Mbledhja e Joan
Pagëzorit, Pararendësit.
11 E Premte † Osh. Theo-
dhos Qinovjarku. Osh. Vitali.
12 E shtunë † Dësh. Tatjana,
Efthasia, Mertiu. Osh. Ilia
çudibërës.
13 E Diel † PAS THEOFA-
NISË. Dësh. Ermili dhe Stra-
toniku.
17 E Enjte † Osh.Andoni i Madh.
Dësh. i ri Gjergji në Janinë.
18 E premte † Athanasi e Qirili
të Aleksandrisë. Dëshg. Theo-
dhuli.
19 E Shtunë † Osh. Makar egjip-
tiani. Mark Evgjeniku i Efesit.
20 E Diel † 12 LLUKAIT.
Osh. Efthimi i Madh. Dësh. i
ri Zaharia.
22 E martë † Ap. Timotheu
nga të 70 -t. Oshd. Anastas
persiani.
25 E Premte † Grigor Theolo-
gu i Konstandinopojës. Osh.
Marisi.
26 E Shtunë † Osh. Kseno-
fondi e familja. Osh. Ava
Amonai.
27 E Diel † 15 LLUKAIT.
Transferimi i lipsanit të Joan
Gojartit. Mbr. Markiana.
30 E Mërkurë † 3 Hierarkët:
Vasili i Madh, Grigor Theologu,
Joan Gojarti.
DHJETOR 2007
“Nuk ka paqe midis popujve pa paqe midis besimeve fetare”
Në datat 25-28 tetor 2007, në
qytetin antik të Ohrit u zhvillua
Konferenca Ndërkombëtare për
dialog ndërfetar dhe mbarëci-
vilizues me temë: “Frytet e feve
dhe kulturave për paqen, respe-
ktin reciprok dhe bashkëjetesë”.
Në të morën pjesë primatë të
besimeve të ndryshme fetare nga
shumë vende të botës, perso-
nalitete të politikës dhe përfa-
qësues të organizatave ndërko-
mbëtare.
Kisha Orthodhokse Autoqe-
fale e Shqipërisë përfaqësohej
nga Mitropoliti i Korçës, Imzot
Joani. Në këto ditë Hirësisë së
Tij iu kushtua një vëmendje dhe
respekt i veçantë.
H irësi Joani ditën e parë të akti-
vitetit e nisi me vizitën në Ma-
nastirin e Shën Joan Bigorskit, në
Dibër. Imzot Joani vizitoi gjithë
Zbulim arkeologjik në Itali
- Gjendet vendi ku predikoi për herë të parë në gadishull Shën Pavli -
Në ujërat e ngushticës midis
Rexhio Kalabrias dhe Mesinës,
arkeologë të nënujit gjetën vendin
ku u bë predikimi i parë i Shën
Pavlit në gadishullin Apenin. Ato
janë gurët e një tempulli pagan
kushtuar Artemidës, që u zhytën në
det në shek. XV pas Krishtit, por
që përmenden nga burime Bizan-
tine deri në shek. XI.
Sipas dokumenteve të shek.
VII-VIII, që mbështetet nga Vep-
rat e Apostujve, mbërritja e Shën
Pavlit ndodhi pikërisht gjatë festi-
meve pagane për Artemidën. Me
atë rast Apostulli kërkoi që t’i
lejohej t’u predikonte Ungjillin e
Krishtit banorëve. Kërkesa u
pranua, por me kushtin që të
vazhdonte vetëm deri sa të digjej
një kandil i vendosur në një kolonë
NGJALLJA
mjediset e këtij manastiri. Të gjithë
donin të bisedonin me të, sidomos
Igumeni dhe vëllezërit i shpjegonin
për manastirin, për punën që bënin,
për mrekullitë që kishte bërë
shenjti.
Ata u njohën me rezultatet dhe
përparimin që ka bërë Kisha në
Shqipëri gjatë kësaj periudhe. Të
mahnitur pyetnin: Si i arritët të
gjitha këto rezultate? Përgjigjja e
Hirësisë ishte: “Është një bekim
nga Zoti që na e dërgoi Kryepisko-
pin Anastas. Pa të nuk do t’i kishim
arritur këto rezultate”.
Në datën 25 u bë hapja solemne
e konferencës nga Ministri i Jash-
tëm z. Antonio Milloshoski, i cili i
uroi mirëseardhjen të pranishmëve.
Konferencën e përshëndeti
Kryeministri, z. Nikolla Gruevski,.
i cili analizoi në fjalën e tij konfliktet
ndëretnike, luftërat, terrorizmin, gri-
ndjet dhe racizmin, duke konklu-
duar se: Meqenëse të gjitha besimet
të thyer të tempullit. Por, sipas
Traditës, kur mbaroi kandili, ishte
kolona vetë që mori zjarr në
mënyrë të mrekullueshme, duke e
lejuar ta vazhdonte predikimin deri
në fund.
Sot, duket se ky vend është
fetare kanë në qendër besimin, da-
shurinë e tolerancën, ato kanë një
rol shumë të rëndësishëm e jetik
në zbutjen dhe zgjidhjen e proble-
meve që ka sot bota.
Në konferencë referuan shumë
primatë e përfaqësues të organiza-
tave të ndryshme ndërkombëtare.
Të gjithë takoheshin në një pikë:
“Nuk ka paqe të vërtetë midis popuj-
ve pa paqe të vërtetë midis feve”.
Në konferencë referoi dhe Mitro-
politi i Korçës Joani, me temën:
“Kisha Orthodhokse dhe konfliktet
etnike”. Në këtë referat Hirësia e
Tij i bëri një analizë nga pikëpamja
orthodhokse nacionalizmit, kombit
dhe luftës. Ai theksoi:
“Për Kishën nacionalizmi dhe
kuptimi i ngushtë i tij është diçka e
re. Fillimet e nacionalizmit e kanë
origjinën në shekullin XIX.
Kisha, është kundër çdo lufte;
as dhe lufta e drejtë nuk mund të
gjetur rreth 30 metra nga bregu dhe
në rreth 8 metra thellësi, mes bi-
mësisë nënujore u zbuluan gurët
masivë, të një godine me diametër
rreth 80 metra, që specialistët me-
ndojnë se është pikërisht tempulli
në fjalë.
11
justifikohet, se çdo vrasje në emër
të Zotit është kundër Zotit”.
Duke i bërë një analizë të thellë
këtyre problemeve nga pikëpamja
orthodhokse, arriti në përfundimin
se: Një kuptim i drejtë nga ana jo-
në për këto dukuri do të na ndih-
mojë në zgjidhjen e këtyre proble-
meve. Kisha dhe besimet fetare
duhet t’i paraprijnë zgjidhjes së
këtyre problemeve.
Referati u mirëprit nga të gjithë
të pranishmit dhe pati shumë inte-
res për mediat. Shumë nga mediat
kërkonin ta takonin dhe ta intervi-
stonin Hirësi Joanin.
Në fund konferenca miratoi de-
klaratën prej 15 pikash, e cila u pra-
nua dhe u duartrokit nga të gjithë.
Thelbi i saj ishte se:
• Të gjithë duhet të kontribuojmë
nëpërmjet tolerancës, mirëkuptimit
dhe respektit reciprok për paqen e
botës.
• Të sillemi ndaj të tjerëve ashtu
siç duam që ata të sillen ndaj nesh.
Konferenca zgjodhi komitetin
organizues të saj që do të mblidhet
në vitin 2010.
Anëtar i këtij komiteti u zgjodh
dhe Mitropoliti i Korçës, Imzot
Joani.
Atë Ropi Argjiri
klerik në Prespë, Korçë
NGJALLJA
Organ i Kishës Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë
Themelues:
Kryepiskopi Anastas
Del nën kujdesin
e Këshillit Botues
Kryeredaktor: Thoma Dhima
Adresa:
Kryepiskopata Orthodhokse,
Rruga e Kavajës, Nr. 151
Tiranë
Tel: (04) 234 117, 235 095.
Fax: 232 109
Shtypur
në shtypshkronjën “Ngjallja”
12 NGJALLJA DHJETOR 2007

Theofania
(Uji i Bekuar)
6 JANARI është e kremtja e Theofanisë. Fillimisht ishte vetëm një festë e “shfaqjes së
Perëndisë” në botë, në formë njerëzore. Ajo përfshinte kremtimin e Lindjes së Krishtit,
adhurimin e Magëve dhe gjithë ngjarjet e fëmijërisë, si rrethprerjen dhe paraqitjen në
Tempull, si edhe pagëzimin prej Joanit në Jordan. Nuk ka dyshim, që kjo festë, si edhe
Pashka dhe Pentikostia, u kuptua si përmbushja e një feste të mëparshme judaike, në këtë
rast, Festa e Dritave.

Epifani do të thotë shfaqje e sipërme. Festa quhet shpesh, sikurse është në librat e
shërbesave orthodhokse, Theofani, që do të thotë shfaqje e Perëndisë. Theksi në këtë
festë është në shfaqjen e Jisuit, si Mesia njerëzor i Izraelit dhe Bir hyjnor i Perëndisë,
Njëri nga Trinia e Shenjtë me Atin dhe Shpirtin e Shenjtë.

Kështu, në pagëzimin prej Joanit në Jordan, Jisui e identifikoi vetveten me mëkatarët, si

“Qengji që ngre mëkatin e botës” (Jn. 1:29), i “Dashuri” i Atit, detyra mesianike e
të cilit është t’i çlirojë njerëzit prej mëkateve të tyre (Llk. 3;21, Mark. 1:35). Dhe Ai është
zbuluar si Njëri prej Trinisë së Shenjtë, i dëshmuar nga zëri i Atit dhe prej Shpirtit në
formën e pëllumbit. Kjo është epifania qendrore, që lavdërohet në himnin kryesor të festës.

TIRANË
Diplomohen studentët
e Institutit të Formimit Profesional “Frymë Dashurie”
“Mblidhemi për të festuar ku- Bizantine. Sistemi i studimeve Musai (laborator mjekësor), Meri në jetën tuaj të jeni studentë dhe
rorëzimin e mundimit të përbashkët mbështetet në programe mësimore Kozho (llogari të kompjuterizuara) dhjakonë. Studentë, sepse nuk
dyvjeçar”. Me këto fjalë hapëse të të standardeve evropiane dhe është dhe Joan Sllavi (kuadër menaxher), mbarojnë kurrë njohuritë dhe dhja-
veprimtarisë, Kryetari i Bordit të i njëjtë me programin e shkollës i transmetuan të pranishmëve emo- konë, sepse përherë duhet të jeni
Institutit Profesional “Frymë Da- profesionale “Delta” në Greqi dhe cionet e tyre në këtë ditë të shënuar në shërbim. Ky është një imazh për
shurie”, prof. dr. Leandro Haxhi, të simotrave të saj në vende të ndry- për ta. Ata folën para të pranishmëve të ardhmen”. Hirësia e Tij i këshi-
përshëndeti 86 studentët e sapodi- shme të Evropës. Studimet zgjatin për disa nga çastet më të bukura lloi të diplomuarit që të mbajnë mend
plomuar. Ata mbyllën ciklin e stu- 2 vjet dhe bëjnë të mundur përga- të viteve studimore, duke falënderuar ditën e parë dhe të fundit të shko-
dimeve në një ceremoni të veçantë, titjen dhe afirmimin e një brezi të ri në të njëjtën kohë edhe stafin e Insti- llës: “Mos u trembni në ditën e parë
të organizuar më 24 nëntor, në profesionistësh me njohuri bashkë- tutit, pedagogët dhe prindërit e tyre. dhe mos u entuziazmoni nga dita e
mjediset e Institutit. kohore. Pjesa më e madhe e të diplo- Më pas fjalën e mori Episkopi i fundit. Kurdoherë duhet të jeni të af-
“Sot të dashur kolegë, kështu muarve janë angazhuar me sukses Krujës, Hirësi Andoni, i ftuar i të për të përballuar sfidat e jetës”.
meritoni t’ju quaj, iu jepet një çelës në fushat e tyre në sektorë të ndry- veçantë në ceremoni, duke theksu- Në fund të ceremonisë u ndanë
për njohuritë e profesionit. Duhet shëm, shtetërorë apo privatë. ar se kjo diplomë është e vlefshme diplomat, që u dorëzuan nga Hirësi
të konkurroni me dinjitet sikurse Tre nga studentët më të mirë, për shumë kohë, por duhet mbësh- Andoni dhe pedagogët e Institutit.
edhe paraardhësit tuaj. Mos i mbyll- të shpërblyer me bursë të veçantë tetur me përpjekjen për ta pasuruar
ni librat, çdo profesion kërkon njo- nga Kryepiskopi Anastas: Nevila me njohuri të reja: “Mundohuni që I. K.
huri të reja” - i këshilloi profesor
Haxhi studentët e tij, të veshur me
uniforma të posaçme në këtë ditë
festive. Ai theksoi se asnjë institu-
cion tjetër arsimor i ngjashëm nuk
e konkurron këtë Institut për kush-
tet bashkëkohore dhe kjo falë për-
kujdesjes së pandërprerë dhe kon-
tributit të Kryepiskopit Anastas gja-
të shtatë viteve që nga hapja e
dyerve të tij.
IFP “Frymë Dashurie”, në
Tiranë, formon studentë në degët:
Kuadër menaxher, Specialist në
llogaritë e kompjuterizuara, Infor-
matikë, Specialist për laboratorët
Mjekësorë, Restaurim dhe konser-
vim veprash arti, si edhe Ikonografi Çaste nga orët e mësimit në degët e ndryshme të Institutit të Formimit Profesional.