SHKURT 2008 NGJALLJA 1

NGJALLJA
Nr. 2 (181) Viti XVII i botimit SHKURT 2008 Çmimi 20 lekë

“Roli i grave besimtare në shoqëri”

“Në kushtet e sotme të
Nën kujdestarinë e Presidentit të Republikës dhe me përkrahjen e krerëve qytetërimit roli i gruas është
të komuniteteve fetare, në datën 5 shkurt, Instituti i Politikave Evropiane i rëndësishëm në edukimin
për Zhvillim Rajonal (IPER), organizoi konferencën me temë: “Roli i grave dhe forcimin e brezave, si pro-
besimtare në shoqëri”. tagonistë të vlerave dhe të
së ardhmes”, - tha presidentja
e IPER Valbona Duri, në
fjalën e hapjes.
Për të përshëndetur Kon-
ferencën folën Mitropoliti i
Korçës, Hirësi Joani, si për-
faqësues i Kishës Ortho-
dhokse Autoqefale të Shqi-
përisë, Haxhi Selim Muça,
Kryetar i Komunitetit My-
sliman, Imzot Rrok Mirdita,
Arqipeshkvi i Tiranës, Du-
rrësit dhe nga Komuniteti
Bektashian Haxhi Dede
Edmond Brahimaj.
Në hapje të Konferen-
cës Presidenti i Republikës,
z. Bamir Topi, përshëndeti
të pranishmit duke thënë:
Hirësia e Tij Joani duke përshëndetur veprimtarinë “Vendosja e sistemit plura-
list në vitet ‘90 solli atë që e
kishin kërkuar të gjithë, lirinë
e besimit, ushtrimin e fesë,
ushtrimin e lirë të aktivitetit
fetar dhe unë do të doja që
në këtë takim, në radhë të
parë, të risjell edhe njëherë
në vëmendjen tuaj atë
mision të rëndësishëm mjaft
të vlefshëm të pamohue-
shëm që kanë pasur komu-
nitetet fetare, që edhe në
kohën e krizave që ka kalu-
ar vendi ynë kanë ditur të
ringjallin shpresën për të
ardhmen, të ringjallin tole-
rancën, të ringjallin dialo-
gun. Edhe sot komunitetet
fetare vijnë dhe japin kontri-
butin e tyre, për një temë e
cila është për të parën herë,
që vjen dhe sjell një konfe-
rencë dhe është pikërisht
(Vijon në faqen 7)

Një dhuratë e veçantë për fëmijët talasemikë

- Të rinj orthodhoksë të Tiranës organizuan dhurimin vullnetar të gjakut në qendrën “Bethlehem” -

M e mesazhin: “Dua të jetoj dhe unë”, ky

zë i brendshëm i fëmijëve talasemikë që
kanë nevojë për gjak, motivon dhe mobilizon çdo
njeri që e do jetën. Perëndia nuk harron dhe i
shpërblen të gjithë ata, të cilët nga dashuria për
të tjerët ofrojnë edhe prej jetës së tyre. Megji-
thëse dhurimi i gjakut është një dhuratë e vogël,
por ky akt është në thelb një vepër shpirtërore.
Këtyre fëmijëve talasemikë, që kërkojnë gjak,
pas një muaji do t’u duhet përsëri një dhurues tjetër.
Kërkesat janë shumë të mëdha. Vetëm në
Tiranë ka 500 fëmijë talasemikë, të cilët
kërkojnë ndihmën dhe kontributin e njerëzve të
shëndetshëm. Të ndërgjegjësuar nga ky realitet,
të rinj orthodhoksë të Tiranës organizuan në
datën 26 janar sesionin e dhurimit vullnetar të
gjakut në qendrën “Bethlehem”. Pjesëmarrja e
gjerë e të rinjve dhe të rejave frymëzoi stafin e
mjekëve të ardhur nga Kryqi i Kuq Shqiptar, të
cilët një javë më parë dhanë një informacion
paraprak për procedurën e dhurimit të gjakut.
Këta të rinj shprehën dëshirën të imitojnë qoftë
edhe në mënyrë simbolike Zotin tonë Jisu Krisht,
i Cili nga dashuria fali gjakun e Tij për të gjithë
njerëzit. Vetë jeta e njeriut është dhuratë nga
Perëndia. Trupi dhe gjaku ynë është dhuratë
nga Perëndia për ne. Të rinjtë orthodhoksë
kontribuan për vëllezërit dhe motrat më të vegjël
talasemikë në mbarë vendin nëpërmjet dhurimit
të 300 ose 400 mililitrave gjak sipas kritereve
kërkuese. Krahas shumë të rinjve, i pranishëm
ishte dhe Arkimandriti Koz-
ma Prifti, i cili dhuroi gjak dhe
mbështeti të rinjtë në këtë
nismë, të cilën ai e konsideroi
“vepër shpirtërore”.
Sesione të tjera të dhuri-
mit të gjakut janë zhvilluar vit
për vit si në këtë qendër rino-
re, ashtu edhe në qendra të
tjera orthodhokse: në Akade-
minë Teologjike “Ngjallja e
Krishtit” në Shën Vlash të
Durrësit dhe në qendra rinore
orthodhokse të tjera.
Elesa Hoxha,
Afroviti Andrea
2 NGJALLJA SHKURT 2008

Ndërron jetë Kryepiskopi KRISTODHULI i Kishës Orthodhokse të Greqisë

Pas një përpjekjeje të ashpër Evropian të Kishave, dhe përfaqësi të të gjitha Kishave Orthodhokse
shumëmujore me sëmundjen e dhe shumë organizmave të saj. Merrnin pjesë gjithashtu edhe
rëndë, Kryepiskopi i Athinës dhe përfaqësues nga Kisha Romano-Katolike, Kisha të tjera të krishtera:
i gjithë Greqisë, Kristodhuli, fjeti Etiopiane, Kopte, Armene, Protestante, si edhe nga Komuniteti
të hënën, 28 janar 2008. Mysliman si dhe organizma të tjerë.
Mijëra njerëz, duke mos Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqipërisë ishte e pranishme
marrë parasysh të ftohtin, shku- me një përfaqësi të kryesuar nga Kryepiskopi Anastas, Mitropoliti i
an në Mitropoli, për ta nderuar Beratit, Ignati dhe Episkopi i Krujës, Andoni.
dhe për t’i dhënë lamtumirën e Kishin arritur ndërkohë edhe mjaft telegrame që shprehnin
fundit Kryepiskopit Kristodhuli. ngushëllimet e tyre nga Papa Benedikti i XVI-të, mbretër, mbretëresha,
Deri në darkën përpara cere- udhëheqës shtetesh e fetarë. Midis tyre edhe nga Kryeministri i Shqi-
monisë mortore, mbi 300 mijë përisë, Prof Dr. Sali Berisha, drejtuar Kryeministrit të Greqisë, z. Kosta
njerëz shkuan për ta nderuar. Karamanlis, për ndarjen nga jeta të Kryepiskopit Kristodhulos: “I nde-
Përshtypje bëri pjesëmarrja e ruar z. Karamanlis, Me hidhërim të thellë mësova lajmin për humbjen
madhe e të rinjve. e Kryepeshkopit Kristodhulos, i cili për më se një dekadë udhëhoqi
Varrimi i Kryepiskopit u bë në datën 31 janar, me nderimet e një me devotshmëri Kishën Ortodokse Greke. Me personalitetin e tij të
udhëheqësi shteti. Në orën 10:00 në mëngjes u krye Shërbesa mortore shquar dhe udhëheqjen e urtë, Kryepeshkopi Kristodhulos kontribuoi
e lamtumirës së fundit, në prani të Patrikut Ekumenik Vartholomeu në forcimin e rolit të ortodoksisë në botë dhe e solli Kishën Greke më
dhe të personaliteteve më të larta shtetërore. pranë realitetit modern të ditëve ku ne jetojmë. Më lejoni, i nderuar z.
Gjithashtu ishin të pranishëm edhe Primatë të Patriarkanave dhe Kryeministër, që në emër të qeverisë shqiptare dhe në emrin tim
Kishave Orthodhokse Autoqefale dhe Autonome si të Aleksandrisë, personal, t‘ju shpreh Juve dhe popullit mik grek, ngushëllimet më të
Jerusalemit, të Rumanisë, të Qipros, të Shqipërisë, të Çekisë dhe thella dhe të sinqerta për këtë humbje të rëndë”.
Sllovakisë, të Amerikës, të Estonisë, etj., Sekretari i Përgjithshëm i Ceremonia e varrimit zgjati për disa orë, duke u ndjekur nga
Këshillit Botëror të Kishave dhe Sekretari i Përgjithshëm i Këshillit mijëra dashamirës, si në rrugë ashtu edhe nëpër televizione.

Mitropolia e Gjirokastrës

Pas 10-vjetësh u kthye te besimtarët kisha orthodhokse e Lukovës

B ashkë me gëzimin për festimin

e Krishtlindjeve besimtarëve
lukoviotë u është shtuar dhe një
gëzim tjetër, Vendimi i Gjykatës së
Apelit që bën pronar kishën ortho-
dhokse të Lukovës në territorin që
e kishte uzurpuar një familje e
ardhur.
Për këtë vendim u desh një luftë
10-vjeçare e anëtarëve të kishës
së Lukovës të udhëhequr nga atë
Aleksandër Mëhilli.
Historia e këtij vendimi filloi që
në shtator të vitit 1992, kur kryesia
e këshillit pluralist të rrethit me
vendimin nr. 6 datë 15.4.92 vendosi
që objektet e kultit të fshatit t’iu
jepen në administrim këshillit
kishtar.
Mirëpo ky vendim nuk zbatohej
me pretekstin se në këtë vend do
të ngrihej një shkollë. Kisha e Shën
Thanasit ndodhej e regjistruar në
regjistrat kadastralë të shtetit.
Ekzistencën e saj nuk e pranojnë
Një familje e ardhur, duke pasur dhe mbështetjen e
organeve të policisë, uzurpoi këtë godinë dhe kjo nuk i kthehej
Kishës...
vetëm lukoviotët, ku në atë kishë u
bënë kaq martesa, pagëzime e rite
të tjera, por dhe të gjithë besimtarët
e zonës.
Një familje e ardhur, duke pasur
dhe mbështetjen e organeve të
policisë, uzurpoi këtë godinë dhe
nuk i kthehej Kishës.
Filloi odisea e stërzgjatur ndër-
mjet këshillit të kishës, që kërkonte
një diçka të ligjshme. Vite të tëra
vazhduan gjyqet dhe besimtarët
lukoviotë nuk mund të merrnin
godinën ku ngrihej në dekada të
tëra kisha e Shën Thanasit, që ta
rindërtonin për të kryer dhe ata ritet
e tyre fetare.
Këshilli i kishës dhe atë Aleksa-
ndri nuk u tërhoqën përpara penge-
save, përpara presioneve dhe kohë-
zgjatjes së madhe për dhënien e ve-
ndimit të ligjshëm. Më në fund do-
lën fitimtarë. Me ndihmën e Perë-
ndisë dhe duke pasur në zemër da-
shurinë për Krishtin dhe orthodho-
ksinë, fituan mbi padrejtësinë.
Fshati i Lukovës përmendet si
një fshat me shumë kisha. Atje ndo-
dhet dhe kisha e Shën e Premtes,
Shën Marisë, Shën Dhimitrit, Shën
Nikollës, Shën Konstandinit dhe
Oshënar Nifonit, që i përket periu-
dhës 1230-1323, të cilin e festojmë
më 14 qershor të çdo viti. Këto
kisha përmendeshin për arkitektu-
rën e tyre të vjetër dhe në to kanë
shërbyer priftërinj nga e gjithë kra-
hina si Himara, Palasa dhe prifti i
fshatit Vangjel Vjero (1935-1940),
i cili u largua në Greqi dhe më vonë
në Amerikë. Dora famëkeqe e
komunizmit bëri që të sheshohen
këto kulte të Zotit, por nuk i zhduku
lehtë nga zemrat e besimtarëve.
Në prag të Krishtlindjeve, disa
të rinj nga Lukova, të drejtuar nga
kryeplaku i fshatit Vasil Nasti, të
mbështetur dhe nga Nesti Papajani,
Jorgo A. Gjenerali, Niqifor Butshi,
Vasil Gjikëdhima, Marko Dhima e
të tjerë ngritën një kryq të madh
12 metra të lartë, që ndriçohet dhe
me llamba me ngjyra natën. Kjo
iniciativë e të rinjve të fshatit
Lukovë tregon se besimi te Krishti
po rrënjoset dhe në zemrat e të
rinjve tanë dhe se shpresa në
Lukovë nuk humbet. Është ajo që
ka thënë Kryepiskopi ynë Anastas
se: “Perëndia nuk do na braktisë
kurrë, se kryqi na fton për më
shumë dashuri, tolerancë e paqe”.
Vangjel Papakristo
SHKURT 2008
“Dhe nëse vuan një gjymtyrë, të gjitha gjymtyrët
vuajnë; kurse po të nderohet një gjymtyrë,
të gjitha gjymtyrët gëzohen bashkë me të”
- Trajnim ndërfetar
për luftën kundër trafi-
kimit të qenieve njerëzo-
re, i cili u zhvillua në Qe-
ndrën shpirtërore-arsi-
more “Thavor” -
B esimet fetare në
Shqipëri janë anga-
zhuar për të kontribuar në
zgjidhjen e çështjes së trafi-
kimit të qenieve njerëzore.
Në këtë kuadër zyra Dia-
konia Agapes e Kishës Or-
thodhokse Autoqefale të
Shqipërisë, Caritas Albania,
Kisha Romano-Katolike e
Shqipërisë, SH.K.B.SH
(Shoqëria Kristiane e të
Burgosurve të Shqipërisë)
dhe përfaqësues nga kishat
protestante ndërmorën një
iniciativë të përbashkët, për
organizimin e trajnimit me
temë: “Komunitetet fetare
të krishtera së bashku në
përballimin e trafikimit të
qenieve njerëzore”.
Ky aktivitet synonte
trajnimin e rreth 24 anëta-
rëve të komuniteteve dhe
bashkësive fetare, të cilët
më pas do të trajnojnë anë-
tarë të tjerë të komunite-
teve përkatëse. Këta të fu-
ndit do të mobilizohen për
të lehtësuar çështjen e tra-
fikimit, si dhe për të ofruar
shërbime të ndryshme bre-
nda komunitetit të tyre që
kanë lidhje me këtë dukuri.
Realizimi i veprimtarisë
u bë i mundur nëpërmjet
mbështetjes financiare të:
Besa - Friends of Albania -
Angli, Diakonisches Werk
- Gjermani, IBVM (Loreto),
Chaste - Angli.
Trajnimi u zhvillua në
mjediset e Qendrës shpirtë-
rore-arsimore “Thavor”, të
Kishës sonë, nga 8-10 janar
dhe karakterizohej nga një
program i pasur, ku çdo ditë
ishte e mbushur me të ve-
çantat e saj. Mirëseardhja,
reflektimi biblik, prezantimi
i pjesëmarrësve dhe pro-
gramit si dhe pritshmëritë
në lidhje me trajnimin u
bënë nga znj. Nina Gramo
(Perdhiku). Gjatë sesionit
të parë pjesëmarrësit ndo-
qën temën: “Trafikimi i qe-
nieve njerëzore në botë”, e
cila u referua nga përfa-
qësuesja e IOM-it, ku ndër
të tjera u fokusua në proto-
kollin e Kombeve të Bash-
kuara në lidhje me përkufi-
zimin e trafikimit të qenieve
njerëzore.
Tema e dytë “Trafikimi
i qenieve njerëzore në Shqi-
përi, strategjia kombëtare
shqiptare për luftën kundër
trafikut të qenieve njerëzo-
re”, u mbajt nga znj. Iva
Zajmi, zëvendësministre e
brendshme. Ajo theksoi se
“qeveria ka hartuar një Plan
Kombëtar të Veprimit Anti-
Trafik, i cili është një mëny-
rë e frytshme për t’iu për-
gjigjur dukurisë së trafiki-
mit të qenieve njerëzore dhe
aktiviteteve ndërkombëtare
kundër tij.”
Prezantimi i komunite-
teve dhe bashkësive fetare,
si dhe paraqitja e projekteve
të realizuara për fenomenin
e trafikimit të qenieve nje-
rëzore, ishte pjesë e progra-
mit të pasdites. Znj. Nina
NGJALLJA
Gramo (Perdhiku) bëri një
prezantim të përgjithshëm
të Kishës Orthodhokse Auto-
qefale të Shqipërisë nga viti
1992 e deri më sot. Gjatë
prezantimit u theksua puna
e palodhur e Kryepiskopit
Anastas për ringritjen e Ki-
shës, si dhe ndërmarrjen e
nismave të ndryshme so-
ciale, arsimore, kulturore
etj., për të kontribuar në
zhvillimin e shoqërisë shqip-
tare. Gjithashtu një prezan-
tim i shkurtër u bë në lidhje
me projektin “Shëndeti dhe
shoqërizimi i grave në zonat
rurale”, me anë të të cilit
gratë e vajzat informohen
mes të tjerave edhe në lidhje
me dukurinë e trafikimit.
Më pas vazhdoi preza-
ntimi nga Caritas-Albania,
i cili u bë nga motër Josefina
Rojo. Ajo theksoi faktin se
është shumë e rëndësishme
që komunitetet fetare të je-
në pjesë e nismave që pre-
kin probleme të cilat shqe-
tësojnë shoqërinë shqip-
tare. Më pas ajo u ndal në
përvojën pozitive të traj-
nimit të motrave katolike në
lidhje me këtë dukuri.
Shoqëria Kristiane e të
Burgosurve të Shqipërisë u
prezantua nga znj. Sedika
Fushekati. Ajo bëri një për-
shkrim të punës së kësaj
shoqërie në burgje të
(vijon në faqen 4)
3
Zgjidhet Këshilli Kishtar
në kishën “Apostull Pavli dhe
Shën Asti”, Durrës
Pas 17 vjet lirie në organizimin e veprimtarive kishtare,
përvoja e krijuar, por edhe problemet e mbartura gjatë
kësaj kohe, shtrojnë gjithmonë nevojën dhe domos-
doshmërinë e riorganizimit të punës nëpër enori. Një prej
nismave më të çmuara është organizimi i këshillave
kishtare që ka të bëjë me zgjedhjen e personave, të cilët
së pari duhet të jenë besimtarë të virtytshëm dhe njerëz
aktivë e të gatshëm për të ofruar aftësitë, përvojën dhe
autoritetin e tyre për rritjen dhe fuqizimin e Kishës.
Duke u nisur nga këto argumente, në kishën “Apostull
Pavli dhe Shën Asti”, Durrës, me bekimin e Fortlumturisë
së Tij, Kryepiskopit të Tiranës, Durrësit dhe gjithë
Shqipërisë, Imzot Anastasit dhe nën drejtimin e Episkopit
të Apollonisë, njëkohësisht zv/drejtorit të Akademisë
Teologjike “Ngjallja e Krishtit”, Hirësi Nikollës, duke u
bazuar në statutin e ri të Kishës sonë të vitit 2006, u
zhvilluan zgjedhjet për Këshillin e ri Kishtar. Procesi u
krye në dy etapa dhe u drejtua nga një komision i përbërë
nga atë Gjerasim Çakalli - kryetar, z. Stefan Koço zv/
kryetar, z. Thoma Çomëni - anëtar, si dhe dhjakon Spiro
Kostoli - vëzhgues.
Në etapën e parë, më 4 nëntor, u propozuan kandi-
datët nga besimtarët. Nga ky proces dolën 22 persona,
nga grupe shoqërore, profesione e grupmosha të ndry-
shme. Në fazën e dytë, më 11 nëntor, besimtarët u ftuan
të votojnë për 22 personat e paraqitur, nga ku dolën 9
emrat më të votuar, të cilët i bashkëngjiten emrave të 4
klerikëve, atë Spiro Tola, atë Spiro Qosja, dhjakon Spiro
Kostoli dhe dhjakon Andon Gjonej. Anëtarët e rinj të
Këshillit Kishtar të Durrësit janë:
Alma Golgota, inxhiniere ndërtimi; Ana Kushi,
sekretare e Akademisë Teologjike; Dhimitër Qosja,
pedagog në Akademinë Teologjike; Vlash Plepi, pedagog
i Akademisë Teologjike; Erifili Theohari, inxhiniere
ndërtimi; Ilia Kona, avokat; Maria Meni, juriste; Perikli
Konomi, ekonomist; Petraq Jorgoni, mjek veteriner
Më 18 nëntor u zhvillua Liturgjia Hyjnore ku mori
pjesë Hirësi Nikolla, i cili prezantoi Këshillin e ri Kishtar,
duke i bekuar anëtarët e rinj dhe duke u kujtuar edhe një
herë rëndësinë e këtij organizmi, si dhe përgjegjësitë që
ka çdo anëtar i tij. Ai gjithashtu falënderoi besimtarët e
Durrësit për pjesëmarrjen, rregullin, mirëkuptimin dhe
frymën dashamirëse gjatë këtij procesi, duke treguar
kështu një shembull përjetimi të jetës së krishterë.
Thoma Çomëni
4 NGJALLJA
(vijon nga faqja 3)
ndryshme dhe u ndal në aktivitetet
që organizohen me femrat të cilat
vuajnë dënimet.
Dita e dytë filloi me reflektimin
biblik. Më pas pjesëmarrësit ndo-
qën temën: “Reagimet e para ndaj
një viktime trafikimi”. Përfaqësu-
esja e IOM-it, shpjegoi për të ftu-
arit: Është e rëndësishme sesi mund
të identifikohet një viktimë trafi-
kimi. Kërkohet një kujdes në pyetjet
që bëni, mos bëni pyetje të vë-
shtira, mos prisni shumë nga vajzat,
se ato nuk dinë kujt t’i besojnë etj.
Pjesëmarrësit morën disa ide
sesi duhet të përgjigjen, nëse
dyshojnë se dikush është viktimë e
trafikimit. Pas këtij prezantimi u la
kohë për pyetje e diskutime.
Tema e dytë, “Pasojat fizike, so-
ciale dhe psikologjike te viktimat”,
u mbajt nga përfaqësuesja e stre-
hëzës “Të ndryshëm, por të bara-
bartë”.
Gjithashtu, pjesëmarrësit kishin
mundësi për të bërë pyetje të ndry-
shme në lidhje me temat, si dhe të
ndanin me njëri-tjetrin përvojat.
Dita e tretë e trajnimit ishte pla-
nifikuar punë në grupe, nëpërmjet
të cilave pjesëmarrësit do të përpi-
lonin një plan konkret për vazhdi-
min e mëtejshëm të kësaj nisme.
Temat e grupeve të punës ishin:
Parandalimi i trafikimit të qenieve
njerëzore, trafikimi i brendshëm,
inpenjimi dhe roli i komuniteteve
fetare në parandalimin e këtij feno-
meni.
Pjesëmarrësve në takim iu dha-
në dhe materiale të ndryshme në
lidhje me temat e referuara.
Mbetet gjithashtu një përgjegjë-
si nëse realisht shohim se Jisui kaloi
vetëm tre vjet shërbesë mbi këtë
tokë, mahnitemi se sa shumë kohë
kaloi Ai me njerëz që shoqëria i
konsideronte “të ligj”, “të shëm-
tuar”, “të rrezikshëm”, “të pa-
shpresë”, çfarë të bëjmë ne? A
mund të ketë rehati nëse vuan një
gjymtyrë?
“Në të vërtetë po ju them: për
aq sa ia keni bërë këtë ndonjërit
prej këtyre vëllezërve të mi më të
vegjël, ma keni bërë mua.”
(Mt: 25:40)
Elena Krakulli
Festohet e kremtja e Tre Hierarkëve në Akademinë Teologjike
dhe në Institutin e Formimit Profesional
Festa e Tre Hierarkëve (Shën
Vasili i Madh, Shën Grigor Theologu
dhe Shën Joan Gojarti) në botën e
krishterë Orthodhokse kremtohet
në mënyrë të veçantë, sepse këta
shenjtorë njihen si mbrojtës dhe
ndriçues të arsimit, të mësuesve,
pedagogëve dhe nxënësve. Akade-
mia Teologjike “Ngjallja e Krishtit”
në Manastirin e Shën Vlashit,
pranë qytetit bregdetar të Durrësit,
e vlerëson këtë ditë si festën e
shkollës. Që në orët e para të datës
30 janar, klerikët, studentët, peda-
gogët, banorë të zonës përreth si
edhe pjesëtarë të “Shtëpisë Ortho-
dhokse të Shpresës” u mblodhën
së bashku në kishën e Manastirit
të Shën Vlashit për të marrë pjesë
në Liturgjinë Hyjnore në kujtim të
Tre Arkondëve. Liturgjia Hyjnore
kryesohej nga zëvendësdrejtori i
kësaj Akademie, Episkopi i Apollo-
nisë, Hirësi Nikolla.
Të Tre Hierarkët kishin njohuri
të thella në shkencën dhe diturinë
e epokës së tyre. I kishin të gjitha
mundësitë për t’u bërë njerëz të
famshëm e të pushtetshëm, por
preferuan Urtësinë e Perëndisë.
Shumë njerëz menduan se këta nje-
rëz humbën, por për 17 shekuj ra-
dhazi, ata jo vetëm që u admiruan
Veprimtari bamirësie e të rinjve
orthodhoksë të Gramshit
Me rastin e Krishtlindjes të
rinjtë orthodhoksë të grupit të ka-
tekizmit të qytetit të Gramshit
“Bijtë e Dritës” organizuan në pa-
llatin e kulturës “Thoma Prifti” një
koncert festiv në bashkëpunim me
këngëtarë të qytetit. Programi për-
mbante këngë për krishtlindjet, re-
citime, valle tradicionale dhe një
dramatizim, të interpretuar nga ve-
të të rinjtë, ndërkaq programi u pa-
surua me pjesëmarrjen e artistëve
këngëtarë të pallatit të kulturës.
Me nismën e këtij grupi katekiz-
mi kontributi i spektatorëve në këtë
koncert me blerjen e biletës prej
100 lekësh (të reja) u dha si ndihmë
nga njerëzit, por edhe nga Perëndia
duke u dhënë kurorën e lavdisë
qiellore.
“Shumë nga ju studentë dhe
pedagogë mund të zgjidhnit drejtime
të tjera në jetë, me mundësi edhe
më të mëdha, por zgjodhët Akade-
minë Teologjike. Mos u pendoni për
këtë, sepse nuk keni humbur, si Tre
Hierarkët, por keni fituar ujin e gja-
llë të jetës. Nuk ka gjë më të lartë
se të punosh në arën e Perëndisë”
- theksoi në predikimin e tij Hirësi
Nikolla.
Dy karakteristika vendimdhë-
nëse kanë qenë në jetën e tyre: da-
shuria për Shkrimin e Shenjtë dhe
në ushqime për fëmijët jetimë dhe
familje të varfra të qytetit. Kjo ishte
një veprimtari që nxori në pah jo
thjesht vlerat krijuese dhe bashkë-
punimin e të rinjve mes tyre, por,
me veprimin e tyre human ndaj aty-
re fëmijëve dhe familjeve të vobe-
kta, këta të rinj treguan edhe frytet
e mësimdhënies fetare që Zyra e
Katekizmit me mbështetjen e
Kryepiskopit Anastas, ka zhvilluar
qysh prej gushtit 2005, pas vizitës
së Fortlumturisë së Tij.
Për mundësimin e kësaj nisme
ndihmuan Zyra e Katekizmit dhe
Zyra e Rinisë, Tiranë.
Aleksandër Dimroçi
SHKURT 2008
dashuria për të afërmin. “Këto dy
dashuri duhet të kemi parasysh në
jetën tonë dhe të lutemi të gjithë
që Tre Hierarkët të ndërmjetojnë
te Zoti për t’u bërë edhe ne trans-
metues të ujit të gjallë të Perë-
ndisë”.
Pas Liturgjisë Hyjnore studentë
të vitit IV të Akademisë lexuan nga
jeta e shenjtorëve dhe pjesë nga
shkrimet e tyre. Në fund, studentët
kënduan himnin e Akademisë si një
premtim në Kishë përpara Tre
Arkondëve, dhe vetë Perëndisë për
rrugën e një jete të pastër të udhë-
hequr nga Krishti, duke ndjekur
shembullin e shenjtorëve që mbe-
ten përherë pararojë e dijes dhe të
gjitha njohuritë e tyre i vendosin në
shërbim të njerëzve të thjeshtë.
Po kështu edhe në ambientet e
Institutit të Formimit Profesional
“Frymë Dashurie”, në Tiranë, u
organizua nga pedagogët dhe
studentët e këtij instituti një pro-
gram festiv për këtë ditë kremtuese
të Tre Hierarkëve të mëdhenj, si
festa e arsimtarëve. Në këtë festim
znj. Leni Galanopulu foli për jetën,
veprën e këtyre hierarkëve ekume-
nikë, si edhe për rëndësinë e veprës
së tyre, duke sjellë mendime dhe
fjalë për ta nga mendimtarë e
shkencëtarë të ndryshëm në she-
kuj. Në fund studentë të institutit
lexuan poezi nga këta Etër të
mëdhenj të Kishës.
Isidor Koti
SHKURT 2008 NGJALLJA
Çfarë thonë shenjtorët për kreshmën dhe si të kreshmojmë ne në mënyrë të shenjtë?
1. Çfarë thonë shenjtorët për kreshmën?
Qëllimi i kreshmës
“Kreshmët janë ilaç, por ilaçi sado i dobishëm që të jetë, shpesh
nuk vlen aspak kur nuk ka përvojë ai që e përdor. Sepse, duhet që
njeriu të dijë kohën e përdorimit, sasinë e nevojshme, gjendjen e trupit
që do ta marrë ilaçin, kushtet klimatike, dietën që duhet të mbajë,
stinën më të përshtatshme të vitit, e shumë të tjera si këto, të cilat po
të mos i kemi parasysh, ilaçi nuk sjell asnjë dobi. Prandaj Kisha jonë
e Shenjtë i ka caktuar periudhat kur i krishteri orthodhoks duhet të
mbajë kreshmë.
Kreshmët që i ka caktuar Kisha të mbahen para të kremteve të
mëdha të krishterimit, kanë për qëllim kryesor të na përgatisin
shpirtërisht për t’u njohur dhe ndërgjegjësuar me ngjarjet e mëdha që
kremtojmë ato ditë”.
Shën Joan Gojarti
Tregoje kreshmën me vepra
“Mban kreshmë? Tregoje me vepra. Çfarë veprash? Kur shikon
ndonjë të varfër, ndihmoje. Kur shikon armikun tënd, të pajtohesh dhe
të bëhesh mik me të, të mos shash, të mos shpifësh, të mos vjedhësh,
të mos bësh ndonjë padrejtësi, të mos mbash nëpër gojë njerëzit, etj.
Me fjalë të tjera, nuk duhet të mbajë kreshmë vetëm goja, por edhe
syri, edhe veshi, edhe këmbët dhe të gjitha pjesët e trupit tënd.
Le të mbajnë kreshmë duart, duke mos u ndotur me vjedhje dhe
grabitje.
Le të mbajnë kreshmë këmbët, duke u larguar nga rruga që të çon
nëpër qendra mëkatare dhe nëpër mbledhje imoralësh.
Le të mbajnë kreshmë sytë, duke mos u hedhur në fytyra të bukura
me qëllim satanik e shtazor, sepse do të ishte një gjë qesharake sikur
gojën ta largosh nga gjellët, të cilat në fund të fundit nuk janë të këqija
në vetvete, kurse syve t’u japësh leje të shohin gjëra që janë të ndaluara
dhe që janë vetvetiu të liga.
Nuk ha mish? Mirë bën, por mos i lër sytë e tu të hanë imoralitet
dhe paturpësi.
Le të mbajë kreshmë edhe veshi. Por kur mban kreshmë veshi?
Kreshma e veshit është të mos dëgjojë e të mos pranojë as sharje, as
shpifje, as qortime. Sepse Shkrimi i Shenjtë thotë: ‘Të mos pranosh të
dëgjosh kallëzime dhe fjalë të liga’.
Le të mbajë kreshmë edhe goja, e goja mban kreshmë kur nuk
nxjerr asnjë fjalë të keqe. Se me të vërtetë, çfarë dobie vjen kur nga
njëra anë nuk hamë mish dhe peshk e ushqime të tjera kreshmore, e
nga ana tjetër, kafshojmë dhe copëtojmë të afërmit tanë?”
Shën Joan Gojarti
Kreshma: Themeli i virtyteve
“Kreshma lind profetët, forcon të dobëtit. Kreshma urtëson
ligjvënësit. Është mbrojtëse e shpirtit, shoqëruesi besnik i trupit, armë
e fitimtarëve, ushtrim për atletët. Është dëbuese e tundimeve dhe
parapërgatitëse për fitimin e devotshmërisë. Është mik i vigjilencës
dhe krijues i urtësisë. Në luftë sillet me trimëri, ndërsa në kohë paqeje
mëson qetësinë. Të përsos dhe të shenjtëron. Kreshma zhduk fuqinë e
zjarrit dhe mbyll gojët e luanëve. Kreshma ngjit lutjen në qiell e për
rrjedhojë lartëson shpirtin. Është nëna e shëndetit. Pedagog i të rinjve.
Stolia e pleqve.”
Shën Vasili i Madh
Dobitë që vijnë nga kreshma
Kreshma është mjeku i shpirtrave tanë. Ajo zbut inatin, shton zellin
për të bërë të mirën. Zbut zemrën. Pastron mendjen nga mendimet e
liga. Frenon gjuhën që të mos thotë fjalë të tepërta e të pahijshme.
Frenon sytë të mos jenë kureshtarë të shohin andej e këtej, por e bën
5
secilin të tregojë kujdes për
veten e tij dhe e mëson të
kujtojë gjithnjë mëkatet e tij
duke e larguar kështu nga
gjykimi i të afërmit.
Shën Simeoni, Theolog i Ri
Kur bën dobi kreshma?
“Le të kemi përmbajtje
në gjithë shqisat tona. Pra,
nëse kreshmon nga ana
ushqimore, por i lë sytë e tu
të shohin me kureshtje,
kështu ata krijojnë smirë dhe
zili në shpirtin tënd, dhe nëse
veshi yt pranon sharje, këngë
të pahijshme, përgojime,
fjalë të këqija dhe pranon
dhe gjëra që dëmtojnë dhe
shqisat e tjera, cila është dobia e kreshmës? Patjetër nuk do kesh
asnjë dobi. Pra, nevojitet një kreshmë jo vetëm nga ana ushqimore,
por një kreshmë me gjithë shqisat tona.”
Shën Grigor Pallamai
Bëje çdo gjë për hir të Zotit
Ka shumë gjëra që bëhen nga njerëzit dhe që janë të mira nga
natyra e tyre, por nuk janë të mira për ndonjë shkak, si p.sh.: Kreshma
dhe agripnia, lutja dhe psalmodia, lëmosha dhe mikpritja, nga natyra
e tyre janë vepra të mira, por kur bëhen nga lavdidashja, tashmë nuk
janë më të mira.
Perëndia nga të gjitha veprat tona kërkon qëllimin e tyre, d.m.th.
nëse i bëjmë për hir të Atij, apo për ndonjë shkak tjetër.
Shën Maksim Konfesori
2. Si të kreshmojmë ne në mënyrë të shenjtë?
• Të kreshmojmë jo vetëm nga ana ushqimore, por edhe të
largohemi nga mëkatet. Pra, një kreshmë ushqimore dhe shpirtërore.
• T’i falim dhe t’i ndjejmë ata që na kanë lënduar shpirtërisht.
• Ta shoqërojmë kreshmën me lutje dhe të kushtojmë më shumë
kohë në leximin e Ungjillit dhe të librave të tjerë shpirtërorë.
• Ta shoqërojmë kreshmën me lëmoshë, pra të ndihmojmë atë që
ka nevojë.
• Ta shoqërojmë kreshmën me përulësi, pendim. Rreziku më i
madh në kreshmim është të krenohemi për përpjekjet tona dhe të
gjykojmë të tjerët që nuk kreshmojnë.
• Të kuptojmë që kreshma nuk është fundi, por është një mënyrë
për të arritur në fund. Nuk është qëllim, por mjet për arritjen e qëllimit.
• Të kreshmojmë në fshehtësi; dhe Perëndia që sheh se ç’bëhet
në fshehtësi do të na shpërblejë hapur.
• Të kreshmojmë me gëzim dhe duke u përpjekur të kemi sa më
shumë dashuri për Perëndinë dhe për çdo njeri.
• Kreshmo nga ana ushqimore dhe lartësohu nga ana shpirtërore.
Le të kreshmojmë një kreshmë të pëlqyer te Perëndia.
Le të “presim dëshirën tonë”, le të bëjmë dëshirën e Perëndisë,
sepse vetëm kështu do të fitojmë përulësi dhe do të kemi një komunikim
të pandërprerë me Perëndinë. Dhe kështu arrihet qëllimi i kreshmës:
Lartësimi i shpirtit te Perëndia. Dhe, le të mos harrojmë që e gjithë
jeta jonë është një kreshmë, një kreshmë nga ana shpirtërore, pra një
largim nga mëkati.
Përktheu: Rozeta Baba
6 NGJALLJA SHKURT 2008

Ikona e Hyjlindëses Udhëheqëse, dhuratë e veçantë për Mitropolinë e Beratit

dhe të pakrijuar; dhe askush nuk
Më 26 janar, besimtarët e qytetit të lashtë pritën një dhuratë mund të vijë te Perëndia, veçse
të madhe nga Mali i Shenjtë, Athos, Ikonën e Hyjlindëses Mari nëpërmjet Asaj dhe Mjeshtrit që
Udhëheqëse. Kjo Ikonë e madhërishme, u punua me shumë lindi prej Saj”, ta përgjërojmë për
dashuri dhe përulësi nga dy etërit e skitës së Danilenjve, atë të na mbrojtur dhe për të na
Danieli dhe atë Damaskinoi, të cilët nëpërmjet penelit kanë udhëhequr në rrugën e detyrës
treguar jo vetëm talentin e tyre, por i kanë dhënë ikonës portretin dhe të virtytit, duke thënë bashkë
e vërtetë sa njerëzor po aq edhe qiellor. me Shën Joan Damaskinoin: “U
bëftë dëshira jonë, o e Mira Krye-
Ikona në të ardhmen do të zhvendoset për t’u nderuar në
zonjë, që të na mbikëqyrësh dhe
kisha të ndryshme të Mitropolisë së Beratit.
të na sjellësh përmbushjen e
lumtur të kërkesave tona, dhe
sidomos të shpëtimit tonë”.
Duke iu drejtuar etërve nga
Mali i Shenjtë, Hirësia theksoi:
Shumë të nderuar dhe miq, të
dashur etër Daniel dhe Dama-
skino, mirë se erdhët në këtë ditë
të bekuar në qytetin tonë të lash-
të dhe në kishën historike të
Shën Spiridhonit. Prania Juaj
midis besimtarëve shqiptarë u
prit me një kënaqësi të papër-
shkruar, sepse kjo është një ngja-
rje e rrallë në jetën tonë shpirtë-
nja, Kuçova, si dhe nga fshatra
të këtyre rretheve, të cilët me
hare të papërshkruar kanë mbu-
shur plot e përplot lagjen Goricë
dhe kishën e Shën Spiridhonit
për t’ju parë, për t’ju dëgjuar
dhe për të shijuar pafundësisht
ikonën e madhërishme të Virgjë-
reshës Mari.
Është nder i madh për mua
që, në emër të Fortlumturisë së
Tij, Kryepiskopit Anastas, i cili
nuk pati mundësi të marrë pjesë
në këtë festë ngazëlluese, t’ju
shpreh falënderimet e urimet më
të nxehta për këtë dhuratë të
hijshme që i bëni Kishës sonë.
Pas Mitropolitit, e mori fjalën
atë Danieli, i cili ndër të tjera tha:
Jemi të befasuar nga kjo
pritje që iu bë së Tërëshenjtës.
Ky ngazëllim është përulje para
Hyjlindëses Mari. Ne ju sollëm
si dhuratë të Tërëshenjtën, sepse
ju e meritoni.

P asdite, njerëz të shumtë të in-

formuar nga njoftime në me-
dia, filluan të mblidheshin në afërsi
të kishës së Shën Spiridhonit, në la-
gjen Goricë. Qindra e qindra njerëz,
rrugët e shtruara me dafina. Priftë-
rinjtë e shumtë të veshur me stolitë,
të udhëhequr nga Mitropoliti i Be-
ratit Imzot Ignati, fëmijë me veshje
kishtare që mbanin në duar elbezetë
dhe qirinjtë, fëmijë të tjerë të veshur
me kostume popullore, të cilët mba-
nin buqetat me lule, tashmë ishin
në vendin e pritjes...
Ishte diku rreth orës 1600 kur për-
para tyre u shfaq me një madhë-
shti, e cila nuk është e lehtë të për-
shkruhet, Ikona e “Hyjlindëses
Udhëheqëse”. Ardhjen e saj e për-
shëndetën jo vetëm qindra besim-
tarë të Beratit, por edhe shumë të
ardhur nga qytete të tjera të vendit.
Për ta bërë këtë festë sa më
madhështore ishte ftuar nga Shën
Vlashi i Durrësit, kori i Akademisë
Theologjike “Ngjallja e Krishtit”.
Himnet dhe lavdërimet e shumta
që iu psalën së Tërëshenjtës gjatë
shoqërimit për në kishën e Shën
Spiridhonit treguan qartë madhë-
shtinë e Krishterimit, bukurinë e
këtyre litanive, të cilat janë pjesë e
pandarë e traditës Orthodhokse.
Ashtu siç i ka hije festimeve të tilla
pas vendosjes së ikonës në qendër
rore...
Nuk është rastësi që ky thesar,
sa shpirtëror, aq dhe artistik, të
Më pas, atë Danieli foli shkurt
për historinë e ikonës, që sot ruhet
në Malin e Shenjtë.
të kishës, u psal Dhoksologjia e vijë në qytetin e Onufrit të madh,
Madhe, si dhe u përshëndet e Tërë- të këtij prifti ikonograf të fam- Besimtarë të shumtë nuk reshtën
shenjta Mari nga turma e madhe e shëm, që së bashku me të birin së ardhuri për të përshëndetur
besimtarëve, të cilët erdhën enkas Nikolla, themeloi shkollën e njo- Mbretëreshën Hyjnore edhe të
për të. Më pas nën drejtimin e Imzot hur të agjiografisë në shekullin nesërmen, kur morën pjesë në Li-
Ignatit u krye Mbrëmësorja e Ma- e gjashtëmbëdhjetë. turgjinë Hyjnore. Në fund, Imzot
dhe e së Shtunës, si dhe u bë Beki- Ju po shikoni me sytë Tuaj Ignati kreu bekimin e grurit para
mi i Pesë Bukëve për nder të Krye- ç’gëzim dhe ngazëllim të veçantë Ikonës së të Tërëshenjtës.
zonjës së Tërëshenjtë. Në fund të po u jepni sot besimtarëve të
Shërbesës së Mbrëmësores fjalën shumtë, që kanë ardhur nga Ti- Sotiraq Mishaxhi,
e mori Hirësia e Tij Ignati, i cili në rana, Durrësi, Vlora, Fieri, Lush- Joan Qako
përshëndetjen e rastit theksoi:
Vendin e parë midis Shenjto-
rëve të Kishës e ka Hyjlindësja
e Tërëshenjtë. Është e zgjedhura
e parë nga të gjithë brezat si
banesë e Krijuesit dhe Mbretit të
gjithësisë, Krishtit Perëndi, për
përmbushjen e Ekonomisë Hyj-
nore, nëpërmjet Tij u rigatuam
dhe u rinovuam nga prishja për
jetën e pasosur. Është “Shenjto-
rja më e madhe se të gjithë shenj-
torët”. Nuk mund të themi abso-
lutisht asgjë, por duke përme-
ndur fjalët e Shën Grigor Palla- Në foton lart, një besimtare duke nderuar ikonën e së Tërëshenjtës
mait, se “vetëm Ajo është kufiri dhe në foton poshtë, Hirësi Ignati, me të dy etërit nga Mali i Shenjtë,
ndarës midis natyrës së krijuar që realizuan dhe dhuruan ikonën.
SHKURT 2008
“Roli i grave besimtare në shoqëri”
(vijon nga faqja 1)
tema me gratë besimtare në shoqërinë
tonë pluraliste.”
Pasi falënderoi dhe përshëndeti
organizatorët e konferencës, Hirësi Joani
cilësoi se grindjet dhe mëritë zënë një
pjesë të mirë të jetës sonë të përditshme,
duke na bërë gjithmonë e më shumë të
vetëdijshëm si për praninë e ashpërsisë
në marrëdhëniet tona me njëri-tjetrin,
ashtu edhe për nevojën e një raporti më
njerëzor ndërmjet nesh. Por pa vajin e
fesë do të jetë shumë e vështirë të zbutet
kjo ashpërsi, dhe askush më shumë se
sa një grua nuk mund të sjellë dhe ta
bëjë të pranishme këtë nëpërmjet bu-
tësisë, devotshmërisë, dhembshurisë dhe
dashurisë së saj pa kushte.
Gjithashtu zëvendësministri i integri-
mit, z. Zef Bushati mbajti temën “Roli i
komuniteteve fetare - Gratë në pocesin
Aktivitete të Lidhjes së Grave të Tiranës
Lidhja e Grave të Tiranës e nisi vitin 2008
me takimin me 30 fëmijë romë dhe 20
fëmijë të varfër e jetimë, të cilëve iu shpër-
ndanë pako me lodra
dhe ëmbëlsira. Këto u
mundësuan nga Zyra
“Diakonia Agapes” e
Kishës sonë, me dona-
cione nga Kisha Or-
thodhokse e Amerikës.
Fëmijët u ndjenë shu-
më të lumtur dhe gë-
zimin e tyre e shpre-
hën me këngë, recitime
dhe lojëra. Prindërit
gjithashtu falënderuan
me mirënjohje orga-
NGJALLJA
e integrimit të Shqipërisë”.
Gra përfaqësuese të komuniteteve
fetare, gra të institucioneve të pavarura,
gra përfaqësuese të politikës sollën
mesazhe në kuadër të harmonisë dhe
bashkëveprimit. Nga Kisha jonë Ortho-
dhokse e mori fjalën znj. Sonila Dedja,
me temën: “Roli i gruas besimtare në
shoqëri”. Nga komuniteti katolik foli znj.
Rafaela Marteta, me temën “Ndërtimi i
marrëdhënieve të bashkëpunimit ndër-
mjet grave besimtare në shërbim të har-
monisë fetare”. Nga komuniteti mysli-
man foli znj. Iris Maçi dhe znj. Floresha
Skëndo nga ai bektashian, ndërsa Ernes-
tina Halili, PDK, gazetare, foli për
temën: “Nënë Tereza, simboli shqiptar”.
Në fund pati diskutime rreth temës
dhe u bënë konkluzionet.
Julia Pjetri
nizatorët për dashurinë e vazh-
dueshme që Kisha tregon për njerëzit
në nevojë.
7
“...Ndihmë në familje dhe
shoqëri”
Nga fjala e znj. Sonila Dedja
… Kemi dëgjuar të organizohen takime, konferenca, se-
minare me “gruan” si temë kryesore. .. Sot në këtë takim jemi
mbledhur për të parë gruan në një aspekt tjetër, gruan si një
personazh të rëndësishëm në jetën fetare të një shoqërie, gruan
besimtare, e cila në çdo moment të jetës së saj përpiqet t’i ofrojë
familjes, ambientit ku punon dhe jeton të gjitha të mirat e asaj
që besimi i jep.
...Me ardhjen e Krishtit, gruaja merr një tjetër pamje nga
çfarë shihej më parë. Krishti shenjtëroi dinjitetin e gruas, e
restauroi këtë ikonë dhe e nderoi në nivelin që ajo meritonte.
Perëndia e zbrazi veten në botë përmes një gruaje të virtytshme,
të devotshme, e cila u bë gruaja më e privilegjuar ndër të gjitha
gratë. Kjo grua është vetë Shën Maria, nëna e Krishtit.
Shembullin e ofrimit të kësaj gruaje përpiqet të imitojë çdo
grua besimtare, që beson dhe që përpiqet të ketë një jetë të
pëlqyer te Perëndia. Karakteristikat e një gruaje, natyrë e qetë,
e dashur, e çiltër dhe plot dashuri, me besimin marrin një tjetër
kuptim.
… Një grua besimtare është një nënë, e cila përpiqet t’i
kuptojë dhe t’i edukojë fëmijët e saj me një frymë paqeje dhe
harmonie me të gjithë. Një nënë, grua besimtare jeton dhe
shpreh te fëmijët e saj dashurinë për të afërmin si shenjë e
dukshme e dashurisë për veten.
Një nënë, grua besimtare, vlerëson dhe respekton
bashkëjetesën dhe harmoninë fetare, duke u bërë në shumicën
e rasteve urë lidhëse midis grave të tjera besimtare dhe në të
njëjtën kohë edhe ruajtëse e këtyre traditave, duke patur si
djep të rritjes së tyre, familjen.
Një bashkëshorte, grua besimtare përpiqet të ketë gjithnjë
harmoni në familjen e saj, me Krishtin në qendër. Mirëkuptimi
dhe vetëkontrolli janë virtytet që kaliten tek një grua besimtare
në zgjidhjen e shumë çështjeve familjare midis një çifti…
Këto gra nuk janë të veçuara diku. Nuk janë pasive, nuk
janë të fshehura... Janë këto gra që kanë marrë përsipër të
ndihmojnë fëmijë jetimë, romë, të pastrehë dhe të varfër, me
besimin se ndihma ndaj të tjerëve është ndihmë ndaj vetes dhe
shoqërisë. Janë gra, pjesë shumë aktive e shoqërisë shqiptare,
që me besimin e tyre përpiqen të sjellin një ndryshim, sado i
vogël qoftë...
Më lejoni të përmend këtu, që këto janë edhe disa nga
aktivitetet e ndërmarra nga grupet e grave besimtare, të komu-
niteteve fetare, të cilat filluan të organizoheshin, të para me
shumë prioritet, gjatë këtyre viteve të zhvillimit të jetës fetare
në Shqipëri. Nga përvoja ime në aktivitetet e Lidhjes së grave
orthodhokse, përveç vizitave 2 herë në muaj tek të burgosurit,
tashmë për më tepër se 10 vjet radhazi, vizitat tek të sëmurët
në azile dhe në familje, vizita këto që për më se 12 vjet kryhen
çdo 3 herë në muaj shumë rregullisht nga gratë besimtare,
mund të përmend edhe një sërë bashkëpunimesh me lidhjet e
grave të komuniteteve të tjera si p.sh.: vizita të ndryshme, semi-
nare njëditore, shkëmbime përvojash etj., duke vlerësuar përsëri
rëndësinë e gruas besimtare në rritjen dhe zhvillimin e marrëdhë-
nieve të një bashkëjetese dhe harmonie ndërfetare në vend.
Duke përgëzuar edhe njëherë iniciativën e marrë për
organizimin e këtij takimi, do doja të përfundoja me shprehjen
e një prej shenjtorëve të Kishës sonë, shën Joan Gojartit, i cili
ka thënë: “Nuk ka gjë më të fortë në botë, sesa një grua që
është shpresëtare dhe e përpiktë”.
8 NGJALLJA SHKURT 2008

Nga shenjtorët e muajit

Fotinia, Fotini, Josiu, Sevastiani, Anatolia, Fotoa, Fotidha,

Takimin e Fotinisë, gruas sama-
ritane, me Krishtin e përshkruan
Ungjilli i Joanit (4.5-42).
Sipas sinaksarit, pesë gratë e
tjera ishin motra të saj. Që të gja-
shtë, si dhe dy djemtë e Fotinisë, Fo-
tini (ose Viktor) dhe më i vogli, Josiu,
udhëtonin dhe predikonin Krishtin
duke patur rezultate tepër të çmuara.
Fotinia (greqisht = e ndritur si
edhe emrat Fotini, Fotoa, dhe
Fotidha) dhe Josiu (hebraisht =
[Perëndia] shton) vepronin në
Kartagjenë të Afrikës së Veriut.
Fotini, në saje të trimërisë së tij ishte
bërë prej perandor Neronit (54-68)
kryegjeneral dhe ishte urdhëruar
për të ndjekur të krishterët.
Duka idhujtar, Sevastiani
(greqisht = i respektuar), e këshilloi
që t’i bindej urdhrit. Por ky nuk
Parashqevia, Qirjaqia, martirë
pranoi, dhe Sevastiani u verbua e
u bë memec, por u pagëzua dhe në
çast u shërua! Rezultati: u ndriçuan
edhe të tjerë, gjë që do të përsëritej
edhe në të ardhmen.
Neroni i mori vesh këto dhe
dërgoi për ta arrestuar. Atëherë
panë Zotin që u jepte zemër dhe
mareshalin e mbiquajti Viktor
(latinisht = fitimtar).
Gratë shenjtore dhe Josiu, pas
një zbulese të mbinatyrshme,
erdhën në Romë te Neroni, ndërsa
njëkohësisht para tij sillnin Fotinin
dhe Sevastianin.
Ata nuk bënë flijime. Edhe pse
xhelatët e tyre herë pas here pë-
sonin ndonjë të keqe, vetë këta me
ndihmën e Krishtit mbetën të pa-
prekur nga torturat e njëpasnjë-
shme për tre vjet: goditje me çekiç
të gishtërinjve, hedhje në furrë, pirje
e helmit të magjistarit Lambadh
(ose Theoklit, i cili më pas besoi e
u martirizua dhe e kremtojmë sot),
derdhje plumbi të shkrirë ose
uthulle në gojë, vesh dhe hundë,
shqyerje, djegie me llambadhe,
verbim, burgosje së bashku me
gjarpërinj, kryqëzim kokëposhtë etj.
Madje u prenë edhe gjymtyrët. Më
parë gratë shenjtore nuk ishin
gënjyer nga sendet e florinjta që u
ofruan, as nga shoqërimi me vajzën
e Neronit, Domnina, të cilën për-
kundrazi e pagëzuan me emrin
Anthusa.
Së fundi, Fotidha u copëtua kur
e lidhën në majat e dy pemëve të
përkulura që i lëshuan menjëherë,
të tjerëve iu pre koka. Vetëm
Fotinia fjeti më vonë në burg (rreth
vitit 67), pasi më parë e kishin
hedhur për pak kohë në një pus të
thatë. Anatolia, Parashqevia dhe
Qirjaqia, greqisht = lindja, përgatitja
dhe zotëruesja përkatësisht.

Nga urtësia e etërve agjioritë

“
U në po ju them tha Zoti: Duajini armiqtë tuaj, bëjuni mirë atyre që
ju urrejnë, lutuni për ata që ju përndjekin.” (Mt.5:44). Përse i
dha këto porosi? Që të të çlirojë nga urrejtja, hidhërimi, zemërimi dhe
i porosive të Shpëtimtarit është të çlirojmë mendjen nga mospërmbajtja
dhe urrejtja dhe ta drejtojmë në dashurinë e Atij dhe ndaj të afërmit.
Nga kjo dashuri e dyfishtë lind drita e njohjes shpirtërore në praktikë.
mëria dhe të të bëjë të denjë të fitosh dashurinë e përsosur. Këtë është
Nëse “dashuria është përmbushje e ligjit të Perëndisë” (Rom.13:10),
e pamundur ta ketë ai që nuk i do të gjithë njerëzit njësoj ashtu siç i do
ai që ka mëri ndaj vëllait dhe bën plane dinake kundër tij dhe e mallkon
Perëndia. Ai që ka dashurinë e përsosur nuk bën dallim mes njerëzve, e
e gëzohet për çdo rënie të tij, a nuk shkel vallë ai porositë e Perëndisë
di se të gjithë ne njerëzit kemi të njëjtën natyrë njerëzore, prandaj i do pa
dhe a nuk është i denjë për ferrin e përjetshëm? Nëse “dashuria nuk i
përjashtim të gjithë njësoj. Të virtytshmit i do si miq, ndërsa të këqijtë i do
bën keq të afërmit” (Rom.13:10), ai që ka smirë për vëllain e tij dhe
si armiq dhe u bën mirë, tregohet zemërgjerë me ta dhe i duron nëse ata
hidhërohet për përparimin e tij, ky njeri a nuk e largon vallë veten e tij
i bëjnë keq pa llogaritur aspak të keqen që i bëhet. Për më tepër, nëse
nga dashuria dhe a nuk e bën fajtor për gjykimin e përjetshëm?
qëllon rasti, vuan për hir të tyre, që t’i bëjë edhe ata miq nëse është e
mundur. Dhe nëse këtë nuk e Krishti nuk dëshiron të kesh ndaj ndonjë njeriu urrejtje, hidhërim,
realizon dot, nuk e ndryshon dë- zemërim, mëri të çfarëdo lloj forme dhe të çfarëdo gjëje kalimtare. Këtë
e dëshmojnë kudo të katër Ungjijtë.
NGJALLJA shirën e tij të mirë, por vazhdon t’i
dojë të gjithë njësoj. Ai që sheh edhe vetëm ndonjë gjurmë urrejtjeje brenda zemrës së tij
Organ i Kishës Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë Përpiqu, sa të mundesh, të duash ndaj kujtdo dhe për çfarëdo gabim të tij, ai nuk e do aspak Perëndinë,
çdo njeri. Nëse këtë nuk mund ta sepse dashuria për Perëndinë nuk duron aspak urrejtje ndaj të afërmit.
Themelues: bësh, të paktën mos urre asnjë. Por
Kryepiskopi Anastas
Përdor në bisedat e tua lavdërim të pastër për vëllain dhe të lutesh
edhe këtë nuk e arrin dot, nëse nuk sinqerisht për atë sikur të lutesh për veten tënde. Kështu, shumë shpejt
Del nën kujdesin
përbuz gjërat e botës. do të çlirohesh nga urrejtja shkatërruese.
e Këshillit Botues Ato që dëbojnë dashurinë nga A bëri dikush blasfemi? Mos e urre atë, por blasfeminë dhe demonin
Kryeredaktor: Thoma Dhima
njeriu janë: përbuzja, dëmtimi, që e bëri të blasfemojë. Sepse nëse e urren atë që bëri blasfemi, urreve
shpifja në çështje besimi dhe njeriun dhe kështu shkele porosinë e dashurisë. Atë që ai e bëri me fjalë,
Adresa: edukimi, të rrahurit me dru, plagët ti e bën tani me vepra. Nëse tani ruan porosinë, tregoje dashurinë tënde
Kryepiskopata Orthodhokse, dhe gjërat e ngjashme me këto që dhe sa të mundesh ndihmoje të çlirohet nga e keqja.
Rruga e Kavajës, Nr. 151 ndodhin ose tek ai vetë, ose tek
Tiranë ndonjë i afërm apo mik i tij. Ai pra Nuk mund një shpirt i logjikshëm që ushqen urrejtje ndaj ndonjë njeriu
Tel: (04) 234 117, 235 095. që për ndonjë nga këto shkaqe të ketë paqe me Perëndinë, i cili ka dhënë porositë, sepse atje na thotë:
Fax: 232 109
dëbon dashurinë, nuk ka mësuar “Nëse ju nuk i falni gabimet e të afërmve tuaj, as Ati juaj qiellor nuk do
Shtypur t’i falë gabimet tuaja” (Mt.5:14-15).
në shtypshkronjën “Ngjallja”
akoma se cili është qëllimi i
porosive të Krishtit. I gjithë qëllimi Përgatiti: R. B.
SHKURT 2008
Ata që punuan për Kishën tonë
Me mallin për vendlindjen, me dashuri për Kishën e Krishtit
Atë Zisi Andon Thomollari ka
lindur në fshatin Rehovë, në vitin
1895. Mësimet e para i mori nga
prindër, të cilët ushqyen dashuri për
Kishën, për fenë tonë orthodhokse.
Qysh në moshë të vogël ai vinte
rregullisht në kishë.
Atë Zisi qysh në moshë të re
punon argat në ndërtim, duke
mbajtur gurë dhe baltë me govatën
prej druri të hedhur mbi supet e tij
të njomë. Më pas i ati emigroi në
Greqi dhe kështu ai pati fatin e mirë
e bekim Perëndie të punonte në
Malin e Shenjtë.
Duke ushqyer atë dashuri për
fenë, të cilën e mori që kur ishte i
vogël, ai ndiqte rregullisht dhe me
shumë vëmendje mbrëmësoret, si
dhe celebrimin e meshave të shenj-
ta, të dielave dhe në ditët e kremte
të javës.
Shumë shpejt përvetësoi gjuhën
greke, të cilën e lexonte dhe e
shkruante për bukuri. Kjo e ndih-
moi shumë për të njohur jetë shenj-
torësh, duke nxjerrë mësime të
vlefshme e duke rritur përgjegjë-
sinë ndaj vetes.
Në manastirin e Ivironit u njoh
me atë Ilarionin, bir i këtij fshati, i
cili kryente shërbesë fetare si dhjak
dhe pati shumë ndikim prej tij në
përvetësimin e shprehive të ndry-
shme, në këndimin e lutjeve dhe
NGJALLJA
meshës që zhvillohej atje.
I ati, duke parë këtë dashuri dhe
interesim të të birit e heq nga puna,
duke pasur kështu kohë më shumë
për të shërbyer në manastir.
Më vonë, me mallin për vend-
lindjen dhe dashurinë për kishën
kthehet në fshat. Theksojmë se
Rehova si fshat orthodhoks kishte
5 kisha dhe 4 konizma.
Atë Naumi, i cili ishte dorëzuar
prift në vitin 1905, vuri re se atë
Zisi kishte cilësi të mira dhe mjaft
premtuese për të qenë shërbëtor i
Zotit. Nuk kaloi shumë kohë dhe
me propozim të kishës dorëzohet
prift, më 1922, nga Mitropoliti i
Korçës. Për atë Zisin kjo ishte një
ngjarje e rëndësishme. Duke parë
këtu pragun e një jete të re, e cila
kishte në thelbin e saj më shumë
dashuri, përkushtim e përgjegjësi
para komunitetit, u bë kështu bariu
shpirtëror i tyre dhe shërbëtor i
Kishës, të cilën e pranoi me gjithë
shpirt.
Në vitin 1922 e në vazhdim në
fshatin Rehovë kryenin shërbesë
fetare të tre klerikët, atë Naumi,
atë Ilarioni dhe atë Zisi. Atë Ilarioni
kryente shërbesë në manastirin e
Shën Petros e të Shën Pavlit, të
cilat i kishte marrë në kujdestari si
murg që ishte. Ndërsa atë Naumi
dhe atë Zisi kryenin shërbesat
fetare në kishat e tjera të fshatit,
nga 44 familje secili. Veç kësaj
sqarojmë se atë Zisi mori në kujde-
stari edhe kishën e qytetit Ersekë
dhe atë të fshatit Prodan. Ajo që
do të cilësonim për atë Zisin, ishte
se ai shërbente në kishë me fjalë
të ngrohtë, të ëmbël dhe të urtë.
Atë Zisi tregonte shumë kujdes
për plotësimin e “Kodikut” të ki-
shës, e sidomos për ceremonitë e
Shërbesës së Pagëzimit dhe atë të
Kurorëzimit dhe mbante lidhje të
vazhdueshme me Mitropolinë. Gji-
thashtu evidentonte çdo aktivitet
dhe detyrë që kryente këshilli fetar.
Kështu atë Zisi tregonte kujdes që
kontributet dhe dhuratat e dhëna
nga besimtarët të arkëtoheshin me
kujdes, si dhe një kopje t’i përcillej
dioqezës.
Me propozim të kishës, duke
parë punën e bërë dhe kontributin
e dhënë për kishën në predikimin e
fjalës së Zotit, nga Mitropolia
Dëgjoni Radio “NGJALLJA”,
në FM 88.5 Mhz.
Ajo transmeton 24 orë për ju programe shpirtërore,
kulturore, sociale, historike etj., muzikë kishtare, popullore
e klasike, si dhe shërbesat orthodhokse.
9
Korçë
Përballë kishës
“Burimi Jetëdhënës”
dhe godinës
së Mitropolisë,
është ngritur kjo godinë e
re për nevojat e kishës.
Ajo ruan karakteristikat
e traditës korçare
të ndërtimit.
Në katin e parë
funksionon mensa e të
varfërve, e krijuar nga
Kryepiskopi Anastas,
dhe sot nën kujdesin
e Hirësi Joanit, katër herë
në javë hanë një drekë
cilësore falas rreth 100
të varfër të qytetit.
Korçë i jepet ofiqi ikonom. Ky nder
dhe vlerësim flet për përgjegjësi
akoma më të mëdha në shërbim të
besimtarëve. Si mbaronte shërbe-
sën fetare në fshat, shkonte në ki-
shën e Ersekës, apo në atë të Pro-
danit, pasi besimtarët kishin nevojë
për të, që duke u falur, luteshin për
veten e tyre, për fëmijët, për më
shumë shëndet, lumturi dhe shpre-
së në të ardhmen dhe se dihet që
Kisha e Krishtit përhapte dritën
dhe shenjtërimin, i bekonte ata.
Lutjet dhe predikimet e shumta
të atë Zisit drejtuar Perëndisë, për
ata njerëz të urtë, për më shumë
paqe, dashuri dhe shpresë u ndjenë
deri më 25 janar të vitit 1942, ditë
në të cilën ai fjeti. Por veprën e tij,
si detyrë ndaj Zotit, po e vazhdojnë
klerikë të tjerë dhe sot me ngjalljen
e Kishës, ajo është më e nevojshme
se kurrë.
Sterjo Prifti
10
Përjetim tronditës
N ë vazhdim të aktiviteteve të
rinisë orthodhokse, një të diel
pas Liturgjisë Hyjnore në Qendrën
Studentore, studentët vizituan pje-
sën më të varfër të Tiranës, zonën
e Babrrusë, ku banojnë familjet
rome. Disa ditë përpara vizitës,
studentët orthodhoksë grumbulluan
rroba dhe ushqime për këto familje.
Rreth 100 fëmijë e adoloshentë u
mblodhën së bashku me studentët
dhe pas mirëseardhjes u ndanë në
grupe të vogla ku mësuan këngë
dhe lojëra të ndryshme. Ata bënë
përshëndetje me këngët, vallet, dhe
vjershat e tyre.
“Kjo ditë është shumë e veça-
ntë për mua - tha Kozeta. - Nuk ki-
sha menduar kurrë që ka njerëz që
jetojnë në këtë gjendje. Ne zhytemi
në jetë dhe parashtrojmë kërkesa
pa fund, ankesa pa arsye dhe ha-
rrojmë të mendojmë se sa shumë
kemi dhe sa punë duhet të bëjmë
në ndihmë të të tjerëve. Të gjitha
këto që pashë dhe mësova më nxi-
tën ta jetoj jetën më me përgje-
gjësi”.
“Nuk kam fjalë të shpreh ndje-
njat që përjetova - thotë Marigela. -
Sot ika nga mësimi dhe vendosa të
vij me ju. Jam shumë e prekur, por
edhe e gëzuar që edhe unë munda
të ofroj pak dashuri dhe gëzim te Autoqefale të Shqipërisë në Internet:
këta fëmijë kaq të mrekullueshëm.
Edhe ata janë bijtë e të Lartit si të
gjithë ne”.
E-mail: orthchal@orthodoxalbania.org
Ana Baba
Pashë njëherë, - thoshte Shën Andoni i Madh,
të gjitha kurthet e djallit dhe u trondita.
- Kush vallë mund t’u shmanget? - thashë duke
psherëtirë. Dëgjova atëherë një zë misterioz që
m’u përgjigj:
- I përuluri.
* * *
Ava Pimeni kur ishte akoma murg i ri, kërkoi
të mësonte nga Shën Andoni i Madh se çfarë
duhej të bënte që të gjente shpëtimin e tij.
- Të pranosh gabimet e tua me zemër të dërr-
muar, - iu përgjigj ati i etërve, dhe të përulesh
NGJALLJA SHKURT 2008
Kalendari
i Liturgjive Hyjnore,
MARS 2008
1 E shtunë † E Shpirtrave.
Oshdg. Evdhokia. Dësh.
Markeli e Andonina.
2 E DIEL † TË LIDHURIT
E MISHIT. Dësh. Isihi senator
dhe Eftalia.
8 E shtunë † Theofilakti i Ni-
komedisë. Ap. Ermiu nga 70-t.
9 E DIEL † TË LIDHURIT
E DJATHIT. Të 40 dësh. e
Sebastisë.
10 E hënë E Bardhë. Dësh.
Kodrati. Anastasia patricia.
(Fillon Kreshma.)
11 E Martë E Bardhë. Sofroni
i Jerusalemit. Theodhora e
Artës.
12 E Mërkurë † Omol.
Theofani. Grigor Dialogu.
Simeoni, Theologu i Ri.
14 E Premte † Osh. Benedikti.
Omol. Efksimi i Lampsakës.
(I e Akathistit)
15 E shtunë † Mrekullia e
grurit nga Shën Theodhori. Ap.
Aristovuli nga të 70-t.
16 E DIEL † I KRESHMËS
(E Orthodhoksisë). Dësh.
Savini, Juliani.
19 E Mërkurë † Dësh.
Krisanthi e Daria. Dësh. Klaudi,
Adresa e Kishës Orthodhokse Ilaria, Mauri.
21 E Premte † Omol. Jakovi.
Dësh. Filimoni e Domnini.
Internet: www.orthodoxalbania.org (II e Akathistit)
22 E shtunë † Hierod. Vasili.
Oshd. i ri Efthimi. Dëshg.
Kaliniqi.
23 E DIEL † II KRESHMËS
(Grigor Pallamai). Dësh.
para Perëndisë. Gjithashtu, të durosh tundimet Nikoni e 199 nxënësit e tij.
që të ndodhin dhe të jesh i sigurt se do të 25 E MARTË † #
shpëtosh. Ungjillëzimi i Hyjlindëses
(Vangjelizmoi).
26 E Mërkurë † * Mbledhja e
* * * Kr/engjëllit Gavriil. 26 dësh. e
Njëherë, oshënar Arsenit i ndodhën tundime Gotisë.
të mëdha. Vëllezërit e dëgjuan një ditë që lutej 28 E Premte † Ap. Herodioni
me këto fjalë: nga të 70-t. Osh. Ilarioni i ri.
(III e Akathistit)
- Perëndia im, guxoj unë i padenji që të lutem
29 E Shtunë † Hierod. Marku i
Ty, të mos më lësh vetëm në një hidhërim të tillë. Arethusës. Dësh. dhjak Qirili,
E di që nuk kam bërë në jetën time asgjë që të Varahisi etj.
kënaqë Ty, por mëshira Jote e pafundme mund 30 E DIEL † III
të më ndihmojë të filloj një jetë me pendim. KRESHMËS (Falja e
Kryqit). Osh. Joani i Shkallës.
SHKURT 2008 NGJALLJA 11

Shkrime që poshtërojnë gazetën që i boton

Në gazetën “SOT”, të datës
19 janar, është botuar shkrimi
“Çfarë fshihet pas ndërtimit të
Katedrales Ortodokse pranë
Ministrisë së Mbrojtjes”. Me një
gjuhë ordinere dhe skenarë ima-
gjinarë me armiq, të denjë për
kohën e diktaturës, aty renditen
shpifje të njëpasnjëshme (ose më
saktë, i gjithë shkrimi është një
shpifje unike). Në të shprehet
qartë urrejtja e njohur antior-
thodhokse e autorit, por edhe
dëshira ordinere për të provo-
kuar jo vetëm Kishën, por edhe
organet shtetërore. E vetmja gjë
që ka mbetur pa thënë është që
kjo katedrale është kërcënim për
vetë NATON, pjesë e së cilës
shpresojmë të bëhemi sa më
shpejt (me gjithë Ministrinë e
Mbrojtjes).
Botimi i artikujve të tillë është
një turp jo vetëm për gazetën që
i lejon në faqet e veta, por edhe
për gjithë mediat në vendin tonë.
Depenalizimi i shpifjeve nuk do
të thotë që tashmë gazetat kanë
të drejtë të shkruajnë çfarë t’iu
teket, deri dhe absurditete të
tilla. Përkundrazi, duhet të jenë
vetë organizatat e gazetarëve
dhe mediat ku ata shkruajnë që
duhet të tregojnë përgjegjësi më
të madhe për ato që botojnë,
sipas kodit të tyre moral.
Katedralja Orthodhokse, e
cila po rindërtohet jo larg vendit
ku ka qenë më parë (tek hotel
“Tirana”) është një vepër e bukur
bashkëkohore, me projekt të zgje-
dhur pas një konkursi të hapur
ndërkombëtar, në truallin e dhë-
në për kompensim nga Qeveria
Shqiptare dhe do të zbukurojë e
nderojë qendrën e kryeqytetit.
Eshtë kjo që i mërzit dhe shtyn
të shkruajnë marrëzira këta ek-
stremistë të tipit të ri, që janë në
të vërtetë edhe më të prapambe-
tur se në kohën e sulltanëve, të
cilët dhanë, me përkrahjen e mysli-
manëve tiranas, lejen për të ndër-
tuar Katedralen e vjetër në she-
shin qendror, shumë pranë xhamisë.
Th. Dh.

Qiproja– Portret i një krishterimi të shuar

Në pjesën veriore të ishullit, nën kontrollin turk, kishat janë kthyer në stalla apo xhami.
- Shkruajnë korrespondentët e revistës së njohur italiane “Espresso” dhe të gazetës katolike “Avenire” -
- Nga Sandro Magister, revista “Espresso” - - Nga Luigi Geninazzi, gazeta “Avenire” -

Q iproja ishte misioni i parë që Perëndia i besoi Apostujve Pavël dhe

Barnaba, siç thuhet në Veprat e Apostujve, kap. 13... Por nëse ata
do të ktheheshin sot në pjesën veriore të ishullit, në vend të një krishterimi
E vropa mbaron këtu, përgjatë një barriere të gjatë me tela me gjemba,
që ndan ishullin në tërë gjatësinë e tij dhe ndan përgjysmë kryeqytetin
Nikosia.
në lindje do të gjenin një në shuarje, me kisha e manastire që po Rrënimi ka goditur Qipron , vendin e komunitetit më të hershëm të
shkatërrohen apo të kthyera në stalla, hotele apo xhami. krishterë në truall evropian, në thesaret e saj artistike, kulturore dhe fetare;
Nga veriu janë larguar tani mbi 200 mijë grekë orthodhoksë dhe kisha të mrekullueshme bizantine dhe romane, manastire madhështore,
banojnë vetëm 180 mijë turq myslimanë, 100 mijë nga të cilët të ardhur mozaikë dhe afreske me vlerë të pallogaritshme. Një pasuri në pjesën
si kolonë nga Anadolli. veriore të ishullit është vjedhur, dhunuar e shkatërruar.
Islamizimi i veriut të ishullit është konkretizuar me shkatërrimin e Mjafton të kalosh kufirin për të parë një flamur turk mbi ish-kishën
gjithçkaje të krishterë. Vetëm ikona llogaritet të jenë zhdukur mbi 25 e Shën Parashqevisë, në fshatin që më parë quhej Angastina. Nja tabelë
mijë nga kishat e shumta... shënon se po punohet për kthimin e saj në xhami. Kambanorja pa kryqin
sipër është shndërruar në një
minare të çuditshme. Në fshatin
Peristerona, manastiri mesjetar i
Shën Anastasit është kthyer në
stallë, me lopët që hanë bar mes
asaj çka ka mbetur nga qelitë e
murgjve. Edhe varret janë profa-
nuar dhe gurët janë thyer…
…Shkojmë drejt bregdetit. Këtu
shumë kisha janë kthyer në re-
storante, bare dhe klube nate për
turistët. Në majë të shkëmbit të
Foto lart dhe poshtë: Një Foto lart: Një varrezë e Lapethos, thikë mbi det, kisha dhe
manastir dhe një kishë e krishterë e dhunuar dhe
manastiri i Shën Anastasisë janë
shkatërruar dhe në foton e poshtë një manastir i kthyer
shndërruar në hotel luksoz, me
vogël (lart), Manastiri i në kazermë ushtarake.
pishinën e gërmuar aty ku më parë
Shën Joan Krisostomit i Foto majtas: Një manastir
ishte vendi i ujit të bekuar dhe ka-
shembur plotësisht. i kthyer në hotel për turistët.
zinonë nën kambanoren...
Gati e gjithë pasuria e Kishës
Orthodhokse në territorin e oku-
puar - 520 godina - kisha, mana-
stire, paraklise - është grabitur,
shembur apo dëmtuar tepër rëndë.
Vetëm tri kisha dhe një manastir
(ai i Shën Barnabas), të kthyera në
muze, janë ende në një gjendje pak
a shumë të pranueshme....
12 NGJALLJA SHKURT 2008

JERONIMI II, Kryepiskopi i ri i Athinës dhe i gjithë Greqisë

N ë datën 7 shkurt u mblodh

Sinodi i Shenjtë i Kishës
Orthodhokse të Greqisë, i cili zgjo-
dhi Kryepiskop të Athinës dhe të
gjithë Greqisë Mitropolitin e Thivës
dhe Livadhjasë, Jeronimin. Ai u
zgjodh në votimin e dytë, duke
marrë 45 vota kundrejt 27 që mori
Mitropoliti i Spartës, Efstathi.
Kryepiskopi i ri i Kishës së Gre-
qisë lindi në Inofita të Viotisë, në
vitin 1938, në një familje arvanitase.
Mbaroi Fakultetin e Filozofisë, de-
gën e Arkeologjisë dhe Fakultetin e
Teologjisë, në Universitetin e Athi-
nës. Vazhdoi studimet pasuniver-
sitare në Grac të Austrisë dhe Re-
gensburg e Mynih të Gjermanisë.
Kreu i ri i Kishës së Greqisë,
konfirmoi se do të respektojë siste-
min e përgjithshëm të administrimit
të Kishës dhe se do të vazhdojë
veprën e Kryepiskopit Kristodhul.
Me gëzim dhe kënaqësi u prit
lajmi i zgjedhjes së Mitropolitit
Jeronim II në postin e Kryepiskopit
të Athinës edhe në Patriarkanën
Ekumenike si edhe në Patriarkanat
dhe Kishat e tjera Autoqefale.
Mesazhe urimi për Kryepisko-
pin e Athinës, Jeronimin, dërguan
të gjitha Kishat Orthodhokse dhe
ato kryesore të Krishtera të botës.
Në një intervistë pas zgjedhjes,
Kryepiskop Jeronimi tha se: “Ne
jemi të detyruar të gjejmë mjetet
që së bashku dhe në harmoni të
vazhdojmë në shëndoshjen e të
gjitha problemeve që prekin trupin
e Kishës… Kisha nuk ka asnjë
arsye që të thotë slogane, por, në
të kundërt, duhet të tregojë, me
fjalët dhe veprat, mesazhin që
Krishti është ngjallur dhe kështu
shpresa mund të mbushë edhe
momentet më të vështira të jetëve
tona”. Ai deklaroi se është vetëm i
pari midis të barabartëve, Episkopi
i Athinës, dhe se do të drejtojë Ki-
shën së bashku me Sinodin e She-
njtë, duke parë në këtë garancinë
për të pasur një drejtim sa më shpi-
rtëror dhe kolegjial. Gjithashtu de-
klaroi edhe se do të punojë vazhdi-
misht për forcimin e unitetit të Kisha-
ve Orthodhokse në mbarë botën.
Fronëzimi i Fortlumturisë së Tij
Jeronimi II u bë të shtunën, 16 shkurt,
në orën 1100, në Katedralen “Ungji-
llëzimi i Hyjlindëses Mari” të Athi-
nës, në prani të anëtarëve të Sinodit
të Shenjtë dhe autoriteteve më të
larta shtetërore, dhe të përfaqësue-
sve të të gjitha Kishave Orthodhokse.
Kisha Orthodhokse Autoqefale
e Shqipërisë u përfaqësua në fro-
nëzim nga Kryepiskopi i gjithë Shqi-
përisë, Fortlumturia e Tij, Anastasi,
Mitropoliti i Beratit, Ignati dhe
Episkopi i Apollonisë, Nikolla dhe
drejtuesi i rinisë orthodhokse z. Jor-
go Papadhopulli.

Mbledhje në 60-vjetorin e Këshillit Botëror të Kishave

T rupi drejtues i Këshillit Botëror
të Kishave, Komiteti Qendror, u
mblodh nga 13-20 shkurt, në
Gjenevë. Ai është organizmi kryesor
vendimmarrës në periudhën midis
dy Asambleve dhe është përgjegjës
për zbatimin e vendimeve të tyre.
Mbledhja u hap me raportin e
Sekretarit të Përgjithshëm dhe vijoi
me alternimin e seancave plenare me
punën në grupe sipas departame-
nteve e temave të caktuara, si dhe u
morën në shqyrtim buxheti dhe
financimi i projekteve të ardhshme.
Në të mori pjesë dhe diskutoi edhe
Kryepiskopi Anastas, në cilësinë e
Presidentit të këtij organizmi.
Kjo mbledhje përkoi me 60-vje-
torin, në vitin 1948, të këtij organizmi
mbarëbotëror ndërkristian. Në fillim
shumica e kishave anëtare ishin nga
Evropa dhe Amerika e Veriut, por më
vonë e shtuan shumë të tjera nga të
gjitha anët e globit, si dhe u shtua
ndjeshëm kontributi dhe pjesëmarrja
e kishave Orthodhokse.
Kjo ditë u përkujtua me një
ceremoni festive, që u zhvillua të
dielën, 17 shkurt, në Katedralen e
Shën Petrit të qytetit të Gjenevës,
ku ishin të pranishëm jo vetëm
pjesëmarrësit në mbledhje, por edhe
shumë personalitete e organizma të
tjerë.
Fjalën e rastit e mbajti Patriku
Ekumenik, Tërëshenjtëria e Tij
Vartholomeu I. Ai kujtoi historinë e
lindjes së këtij organizmi, si një
nevojë për të kapërcyer ndarjet mes
kishave të krishtera dhe theksoi se:
“Lidhjet vëllazërore midis kishave
të ndara dhe urat për të kapërcyer
ndarjet tona janë më të domosdo-
shme se kurrë. Ne nuk dekurajo-
hemi edhe kur na dalin pengesa në
këtë rrugë...”
Këshilli Botëror i Kishave u formua zyrtarisht në vitin 1948, në Amsterdam, Holandë,
dhe është një komunitet i përbërë nga 349 kisha. Ato vijnë nga mbi 100 vende të globit, nga
të gjitha kontinentet dhe përfaqësojnë praktikisht të gjitha traditat e krishtera, ku përfaqë-
sohen mbi 550 milionë besimtarë. Kisha Katolike nuk është anëtare, por bashkëpunon akti-
visht me KBK.
Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqipërisë, është anëtare e KBK që nga viti 1994.
Fortlumturia e Tij Anastasi ka qenë që nga viti 1963 anëtar në shumë komisione, si dhe
shpeshherë referues në aktivitete të rëndësishme të këtij Këshilli.
Kryepiskopi Anastas u zgjodh unanimisht President i Këshillit Botëror të Kishave në mble-
dhjen e Asamblesë së këtij Këshilli, në Porto Alegre, Brazil, zhvilluar nga 14-23 shkurt 2006.