Asociacioni i Institucioneve Mikrofinanciare te Kosovs

Trajnim n parandalimin e pastrimit t parave

ka sht pastrimi i parave?

Pastrimi i parave sht procesi

nprmjet t cilit t ardhurat e krimit

duket se vijn nga nj burim legjitim.

Shkalla e pastrimit te parave

2 5 % t Bruto Prodhimit vendor t bots

Rreth $800 miliard deri n $ 2

trilion.

Fondi Monetar Ndrkombtar

3

Pastrimi I parave

Trafikimi i drogs Kontrabanda e njerzve Trafikimi I armve Prostitucioni Mashtrime financiare, evazioni fiskal Haraqi
4

Pastrimi I parave

Shitja e paligjshme e produkteve Trafikimi i paligjshm i mallrave t vjedhura apo t tjera

Falsifikimi i monedhave
Korrupsioni

Financimi i Terrorizmit etj.

5

Korrupsioni

Gjeneron fitimi t mdha sht nj faktor n veprimtarin e pastrimit t parave

Dmton regullatorin dhe

legjislacionin

Dmton zhvillimin institucional

6

Korrupsioni & Pastrimi i parave

sht burim i pp

Pengon zbulimin e vepres s pp

Korrupcioni

Lehtson kryerjen e pp

sht vepr penale n vende t bots

Financimi i terrorizmit

Financimi i terrorizmit sht mbshtetja financiare, n fardo forme pr terrorizem apo ata q

inkurajojn, planifikojn ose

angazhohen n aktivitetet e

terrorizmit
8

Pastrimi i parave & Financimi i terrorizmit

Pastrimi i parave dhe financimi i terrorizmit jan KRIME GLOBALE

Burime terroriste e fondeve mund t

jen ligjore ose t paligjshme

Objektivi primar sht jo-financiar

por si te kryejn sulme terroriste

9

Financimi i Terrorizmit
Burimet e ligjshme Burimet e paligjshme

Kontributet

o Trafikimi I drogs

o Donacinet o Shitja e produkteve

o Kindapimi o Grabitja

o Aktivitetet te
ligjshme t biznesit

o Mashtrimi&Haraqi
o Kontrabanda

Procesi i pastrimit t parave

Vendosja Mbulimi Integrimi

11

Vendosja

Faza e par prfshin futjen e t ardhurave q rrjedhin nga veprimtari t paligjshme n sistemin financiar.

Qllimi sht pr t ndar fondet e

paligjshme nga origjina e tyre

12

Mbulimi

Faza e dyt prfshin ndarjen e t ardhurave nga burimi i paligjshm nprmjet prdorimit t

transaksioneve t shumfishta, t
ndrlikuara dhe t dizajnuara pr t

fshehur gjurmt e origjins s tyre t

paligjshme.
13

Integrimi

Rifutjen e mjeteve t paligshme n ekonomin e vendit si t ardhura t ligjshme

Qllimi sht pr t lejuar kriminelt

t prdorin fondet pa ngritur asnj

dyshim
14

Metodat e pastrimit t parave

Strukturimi i parave SMURFING Kazinot Kompanit anonime Transaksionet bankare Kontrabandimi i keshit Tregtimi i produkteve t ndryshme
15

Metodat e pastrimit t parave

Kredis Organizatave jo-qeveriatere dhe jofitimprurse

Online banking
Kartat e kreditit

16

Metodat e pastrimit t parave

Dokumentacioni i rrejshm Pasuri e patundshme Gastronomi / Hotelieri Kompanit Shell Investimi n biznese t ligjshme Tregu i Sigurimeve
17

Shembulli 1

18

Shembull 1

Filan Fisteku krjon i nj biznes legal Kompania GO GO Shitja e produkteve pr kafsh Depozitimi i parave prej m shum se 50,000 Euro/muaj

19

Metodat e zbulimit

Metoda e par T analizojm se sa produkte t kafshve duhet pr ti shitur pr t marr 50,000.00 ? Metoda e dyt Pse kompanit e tjera q mirren me t njejtin biznes kan nj qarkullim mujor prej vetm 6,000.00 , ndrsa Kompania GO GO ka nj qarkullim prej 50,000 .
20

Metodat e zbulimit

Metoda e tret Shumica e bizneseve t vogla nuk do t rriten 20% apo 30 % do muaj. Metoda e katrt Shumica e bizneseve t vogla nuk do t ket gjithnj e m shum rritje t depozitave n dit. Kjo ndodh vetm n vendet tper t zhvilluara

21

Efektet negative t pastrimit t parave

Humbjet e viktims Rotacion i konsumit T hyrat e sektorit publik Biznesi ilegal infekton bizneset ligjshme

22

Efektet negative t pastrimit t parave

rregullim t investimeve dhe kursimeve

Konkurrenca jolojale

Rritja artificiale e mimeve

Ndryshimet n importet dhe

eksportet
23

Efektet negative t pastrimit t parave

Krcnon privatizimit Ndikon n statistikat ekonomike Korrupsioni dhe ryshfeti Ndikon n rritjen e krimit Ndikon n rritjn e terrorizmit

24

Statistikat e pastrimit t parave

Referenca: Fondi Monetar Ndrkombtar, raporti I vitit 2008

25

Kontributi i sektorit financiar

Referenca: Fondi Monetar Ndrkombtar, raporti I vitit 2008

26

Inciativat Ndrkombtare

27

Inciativat Ndrkombtare

Financial Action Task Force Fondi Monetar Ndrkombtar Banka Botrore Unioni Evropian Egmont Group Zyra e Kombeve t Bashkuara mbi Drogn dhe Krimin
28

Financial Action Task Force

o o o

Krijuar nga G7 n 1989 Politika kundr pastrimit t parave 40 Rekomandime kundr pastrimit t parave

9 Rekomandime kundr financimit t

terrorizmit

29

Financial Action Task Force

34 antar dhe 2 organizata Vlersimn e vendeve antare n luftn kundr pastrimit t parave dhe financimit t terrorizmit

Identifikimin e vendeve dhe territoret

jo - bashkpunuese

Krijimin e lists s zez

30

Financial Action Task Force 40 rekomandimet

Legjislacioni

Kriminalizon pastrimin e parave Krijimin e mekanizmave pr konfiskim t pasuris s paligjshme

Krijimin e Njsise s Intelegjencs Financiare

31

Financial Action Task Force 40 rekomandimet

Sistemi financiar

Identifikon klientin Mbajtja e shnimeve Raporton transaksionet e dyshimta

Bashkpunimin ndrkombtar

Shkmbimi I informacioneve
32

Fondi Monetar Ndrkombtar

Shkmbimin e informatave Promovimin e politikave dhe t standardeve kundr pastrimit t

parave

Vlersimet e sektorit financiar

Asistenc teknike n sektorin

financiar
33

Banka Botrore

Mangsit e sistemit financiar Asistenc teknike Hartimin e legjislacionit dhe rregullore

Ndihmon n krijimin e njsive t

inteligjencs financiare
34

Direktiva e 3-t e BE pr pastrimin e parave

Monitorimin e klientve Jo llogari anonime Mbajtjen e kopjeve t dokumentave dhe referencave pr 5 vjet

Menaxhimin e rrezikut n institucione

financiare
35

Basel Comittee

U kriju n 1974 Stadardet dhe rekomandimet n mbikqyrjen bankare

Shkmben informacione

36

Egmont Group

sht formuar n vitin 1995 n Bruksel

Rrjet ndrkombtar pr komunikimin

n mes t njsive t intelligjencs

financiare

Shkmbim t informacioneve
37

Egmont Group

Qendra e Intelegjencs Financiare

Institucionet financiare duhet t raportojn

aktivitetet e dyshimta si dhe kesh transaksionet

Duhet t analizoj t dhnat q ata marrin FIU duhet t ken autoritet pr t shkmbyer informacione financiare dhe t inteligjencs pr

t autoriteteve t tjera t vendit apo jasht

vendit pr hetim apo veprim.
38

Egmont Group

Llojet e ndryshme t Qendrs s Intelegjencs Financiare

Modeli administrativ

Modeli i zbatimit t ligjit

Modeli i prokuroris

Modeli hybrid
39

Inciativat tjera ndrkombtare

Wolfsberg Group FIU.NET Europol / Interpol Zyra e Kombeve t Bashkuara mbi Drogn dhe Krimin - UNODC

40

Data t rndsishme
Krijimi I FATF Krijimi I Egmont Group n Brussels 9/11 Terrorist Attack UNMIK Regulation 2004/02

3rd Direktiva

1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

FATF Rekomandimet

Rishikimi i FATF Rekomandimeve

Rekomandimet Speciale te FATF

Pastrimi i parave n Kosov

42

Pastrimi i parave n Kosov

Ekonomia e bazuar n kesh Rregullorja e UNMIK-ut nr. 2004/2 Qendra e Inteligjencs Financiare Raportet e progresit t KE Ligji i ri mbi parandalimin e pastrimit t parave dhe financimin e terrorizmit
43

Rregullorja e UNMIK-ut nr. 2004/2

Kriminalizon pjesrisht pastrimin e parave

Krijon Qendrn e Intelegjencs

Financiare

Subjektet raportuese ose obligatort

Konfiskimi i mjeteve monetare

Bashkpunimi ndrkombtar
44

Qendra e Intelegjencs Financiare

T krijoj nj politik efektive kundr pastrimit t parave

Mbledh dhe analizon raportet n

lidhje me pastrimin e parave

Monitoron pajtueshmrin konform

rregullors nr.2004/02
45

Ligjin i ri pr parandalimin e pp

Kriminalizon n mnyr m t mir veprn mbi pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit

Themelon Njsin e Intelegjencs

Financiare

Identifikon subjektet raportuese

Ligjin i ri pr parandalimin e pp

Kontrollon lvizjn e mjeteve monetare n dhe jasht Kosovs

Identifikon sanksionet dhe

kundrvajtjet

Rregullon bashkpunimin

ndrkombtar

Njsia e Intelegjencs Financiare

T mbledh dhe analizoj raportet mbi dyshimet per pastrimin e parave dhe financimin e aktiviteteve terroriste

T krijoj dhe mirmbaj bazn e t

dhnave

T organizoj dhe/ose kryej trajnime n

lidhje me shplarjen e parave dhe financimin e aktiviteteve terroriste

Subjektet Raportuese
Instit. Financiare Partite politike

Kazinot

Ligji i ri kundr pp OJQ Avokat Kontabili stt etj Biznesi

49

Dogana

Obligimet e OJQ-ve

Nuk pranojn kontribute mbi 1.000 euro/dit nga nj burim i vetm

Nuk paguajn mbi 5.000 euro/dit

nj burimi t vetm

Dokumentet e llogarive do t ruhen

pr pes vite
50

Obligimet e OJQ-ve

Raporton transaksione t dyshimta brenda tri ditve t puns

do kontribut mbi 5.000 euro/vit

do pages mbi 10.000 euro/vit

51

Obligimet e partive politike

Nuk pranojn kontribute mbi 1.000 euro/dit nga nj burim i vetm

Nuk paguajn mbi 5.000 euro/dit

nj burimi t vetm

Identifikojn t ardhurat sipas

burimit, shums dhe mnyrs s

pagess
52

Obligimet e partive politike

Raporton transaksione t dyshimta brenda tri ditve t puns

do kontribut mbi 1,500 euro/vit

do pages mbi 10,000 euro/vit

53

Avokatve, kontabilistve etj.

Pranon m shum se 10.000 euro n para nga klienti pr nj transaksion

Duhet ti raportojn Qendrs pr do

lloj akti apo transaksioni t dyshimt

brenda tri ditve t puns

54

Bizneset & Doganat

Fiton m shum se 10.000 euro nga nj transaksion

Raporton brenda 15 ditsh Del apo hyn n Kosov me mbi 10,000 euro

55

Kazinot dhe lojrave t fatit

N t gjitha transaksionet n shum prej 2,000 Euro apo m shum duhet t raportojn brenda 10

ditve

Obligimet e bankave

Kontakt person pr NJIF dhe BQK Nuk u lejohet t mbajn llogari anonime

Raportojn t gjitha aktet ose

transaksionet e dyshimta brenda 24 orve

T gjitha transaksionet individuale n vler prej 10,000 euro ose m shum

57

Obligimet e bankave

Procedura t brendshme pr parandalimin e pastrimit t parave

Procedurn pr identifikimin e klientve

Program kundr pastrimit t parave

Monitorimin e transaksioneve
58

Obligimet e bankave

Ruajtjen e dokumenteve pr 5 vite T bjn monitorimin e transaksioneve t veanta

Pezullj transaksionin e dyshimt n

afat prej 48 orve apo 2 dit pune

Identifikojn klientin e tyre

59

Ne parandalojm pastrimin e parave kur:

Jemi vigjilent I njohim klientt Zbatojm nj sistem mbikqyrjeje Regjistrojm t gjitha veprimet financiare t t gjith klientve e

posarisht klientve, pr shumat mbi

10,000 Euro

Ne parandalojm pastrimin e parave kur:

Krkojm sqarime dhe verifikojm burimin e krijimit t parave

Informojm dhe trajnojm personelin

Informojm Qendrn e Intelegjencs

Financiare

Kur duhet ta identifikojm klientin

Hapjes s llogaris bankare Letrave t tjera me vler Kasafortave Krijojn marrdhnie afariste Prfshihen n nj transaksion n para prej m shum se 10.000 euro
62

Kur duhet ta identifikojm klientin

Institucionet financiare duhet ta verifikojn identitetin e do subjekti

Certifikatn pr regjistrimin e

veprimtaris afariste

Certifikatn pr regjistrimin e OJQ-s

Certifikatn pr regjistrimin e partis

politike
63

KUJDES T NDERUAR!

IDENTIFIKIMI I KLIENTIT KRYHET EDHE N RASTET E DYSHIMTA, NDONSE SHUMAT MUND T JEN NN KUFIRIN PREJ 10,000 Euro.

Pr personat privat

Institucionet financiare duhet ta verifikojn

Emrin

Adresn
Datn e lindjes

65

Pr personat privat

Gjendjn financiare Emrat dhe adresat e t afrmve Burimi i fondeve pr kredi t llogarive T ardhurat mujore Qarkullimi vjetor Marrdhniet me bankat tjera
66

Pr llogarit e kompanive

Emri i kompanis Vendi i biznesit Adresa e kompanis Telefoni / Fax Number Certifikata e themelimit

67

Pr llogarit e kompanive

Natyra e biznesit Klientt kryesor dhe furnizuesit Burimi i fondeve Detajet e pronarve prfitues Detajet e drejtorve dhe aksionareve

68

Llogarit e kompanive t parneritetit

Emrat ligjor Adresat e t gjith partnerve Emrat e t gjith partnerve Numrat e telefonit ertifikata e regj. si partneritet Faturat telefonike
69

Profili i konsumatorve

Me rrezik t ult Me rrezik t mesm Me rrezik t lart

70

Forma e raportimit t transaksioneve t dyshimta

71

Implementimi i KYC rregulls

Cilat jan rreziqet q zvoglohen?

Rreziku i humbjes s reputacionit Rreziku operacional Rreziku i ndshkimit ligjor Rreziku financiar

72

Sanksionet / dnimet

>10 vjet ose me gjob deri n tri her m t madhe n vler t pasuris - Shprlarja e parave >5 vjet ose me gjob deri n 100.000 euro mos raportimi duke u bazuar n ligj apo duke dhn shnime t rrejshme >2 vjet ose me gjob deri n 100.000 euro - shkatrimi ose largimi i dokumenteve apo provave
73

Mangsite kundr pastrimit t parave n Kosov

74

Raportet e progresit t KE

Referenca: Instituti pr Studime t Avancuara GAP, (Raporti i Progresit 2009 sfidat, 6 Nntor 2009)

75

Raportet e progresit t KE

Raporti i 2005: fitimet e bra nga grupet e krimit t organizuar t Kosovs jan t investuara dhe t pastruara prmes bizneseve legjitime q shpesh i prkasin krerve t grupeve t mdha trafikut t drogs Raporti i 2007: munges e prokurorve t specializuar pr t'u marr me pastrimin e parave dhe krimeve ekonomike.

76

Raportet e progresit t KE

Raporti i 2008: Nuk ka asnj progres n lidhje me legjislacionin pr pastrimin e parave n Kosov Raporti i 2009: Pastrimi e parave mbetet nj shtje shqetsuese. Kosova nuk ka dispozita t prshtatshme ligjore dhe strukturave operacionale pr t prballuar me kt fenomen negativ
77

shtjet Ndrkombtare

Qendra e Inteligjencs Financiare nuk sht pjes e Egmont Grupit Bashkpunimi ndrkombtar sht i dobt Rekomandimet e FATF 40 +9 jan t prmbushura pjesrisht Direktiva e 3-t mbi parandalimin e pastrimit t parave ende nuk sht pjes e legjislacionit t Kosovs
78

Mangsite tjera kundr pastrimit t parave n Kosov

Nuk ka ligj pr konfiskimin e pasuris s paligjshme

Munges e vetdijes publike pr

rrezikun e pastrimit t parave

Shum pak raste t raportimit t

pastrimit t parave n QIF

79

Mangsite tjera kundr pastrimit t parave n Kosov

Mungesa e trajnerve kundr pastrimit t parave

Remitancat e pakontrolluara

Prokuroria Speciale e Kosovs ende nuk

ka prokuror vendas dhe t specializuar

Kompanit e sigurimeve nuk jan t

obliguara t raportojn
80

Treguesit e pastrimit t parave

81

KUSHTOJINI SHUM RNDSI OPERACIONEVE T MPOSHTME.

POR KUJDES! KJO LIST NUK PRFSHIN T GJITHA OPERACIONET NDAJ T CILAVE DUHET T JEMI VIGJILENT
82

Treguesit e pastrimit t parave

Treguesit pr individ Treguesit n blerjen e prons Treguesit n transaksionet me kesh

Treguesit n tregtin ndrkombtare

Treguesit pr ofruesit t shrbimeve profesionale Treguesit prmes kredive Treguesit tjer
83

Treguesit e pastrimit t parave pr individ

T ardhura t pazakonshme Rritja e pazakonshme e pasuris Borxh i pazakonshm Transaksione t pazakonshme

84

Treguesit e pastrimit t parave pr individ

Flukse t pazakonshme t Parave Transaksione pa nj baz t qart komerciale

Qarkullim/Shitje e pazakonshme
Transaksione pa dokumente

prkatse
85

Treguesit e pastrimit t parave n blerjen e prons

o o o o o o o

Transaksioneve t pazakonshme Posedim i pazakonshm i prons Pronsis jo-transparente mime t pazakonshme Financim i pazakonshm Origjin e pazakonshme e fondeve Kredi e pazakonshme
86

Treguesit e pastrimit t parave n kesh

Origjin e pazakonshme e fondeve Vende me nivel t lart korrupsioni Shpjegimet e pazakonshme Dokumentacion i mangt Destinacion i pazakonshm Shpenzime t pazakonshme
87

Treguesit e pastrimit t parave n tregtin ndrkombtare

Origjin e mallrave t pazakonshme Furnizuesit/blersit e pazakonshm Offshore si furnizues ose blers Kosto e lart mime t pazakonshme

88

Treguesit pr ofruesit e shrbimeve profesionale

Shrbime t pazakonshme t siguruara dhe t ofruara

Shprblime t pazakonshme

Transaksione t pazakonshme
T ardhura t pazakonshme

89

Treguesit e pastrimit t parave prmes kredive

Origjin e pazakonshme e rrjedhjes s fondeve

Huadhns i pazakonshm

Financim i pazakonshm
Huamarrs i pazakonshm

Deklarat e pazakonshme
90

Treguesit e pastrimit t parave prmes kredive

Kthimi I kredis mbrapa

Back loan Back to back loan Ndrhyrjet kriminale

91

Treguesit e pastrimit t parave prmes kredive

92

Treguesit e tjer

Transaksioni sht n kundrshtim me

profilin e konsumatorit

Sasi t mdha parash pr t bler ari Depozitimin e t ardhurave nga bixhozi n nj llogari t huaj bankare Depozitimin e shumave t shumta dhe marrja e qeqeve te shumta

Treguesit e tjer

Pagesa e shpesht dhe e shpejt n

fillim t kredis

Depozitime t shpeshta nga fitimi i kazinove dhe trheqja e menjhershme

Transferta t shpeshta t treguara si kredi e drguar nga t afrmit

Treguesit e tjer

Sasi e madhe e parave t prdorura

pr blerjen e polics s sigurimit

Depozita t mdha t prdorura pr investime Sasi t mdha t monedhs t shkmbyer pr eqe udhtimi

Shuma t mdha parash t drguara

nga individ t shumt nj prfituesi

Treguesit e tjer

Kredi t shumta t marra gjat nj

periudhe t shkurtr kohe t cilat m pastaj jan paguar n para t gatshme

Transaksione t shumfishta t nj natyre t ngjashme n t njjtn dit

Parat e futura n makinat e fatit dhe depozitimi I tyre

Treguesit e tjer

Shitje t rregullt t sasive t mdha t

arit me pages n kesh

Prdorim i palve t treta pr t kryer transferta bankare Prdorim i nj ndrmjetsi pr t br depozita t mdha n t gatshme

Treguesit e tjer

Lidhje me llogari t shumfishta nn

emra t shumt dhe t ndryshm Vllimi i lart i transaksioneve brenda

nj periudhe t shkurtr

Transferimin I jashtzakonisht nga nj individ n nj biznes

Treguesit e tjer

Prdorimin e emrave t shumta pr t ushtruar veprimtari t ngjashme Prdorimin e kutive t siguris n banka apo vende tjera pr t ruajtur sasi t mdha t parave, n t gatshme Transferet n vendet Tax Heavens p.sh. Ishujt e Virgjr Britanik

Faleminderit !!!

100